Book Title: Karm Prakruti Part 01
Author(s): Kailashchandravijay
Publisher: Rander Road Jain Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005572/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvadharAcAryadiva zrImada zivazarmasarIzvarajI viracita stusla bhAvAnuvAda bhAga - 1. sUpI pADyA GRYN jJAnavaNIyAdezinAvaraNIya ma: che ghauMtilalavAra jevI udanIya karmI otsNI jevuM cItarAya kamI 97 bhAra je madirA jevI mohanIyama. che DI jai ( yuthaithI ciprakAre che vImA muni kailAsacaMdra vijaya Education national als Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Namo'tyuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa zrI jinapravacanAya namaH / anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmine namaH / paramopAsya zrImad vijaya nemi-vijJAna-kastUrasUrIzvarebhyoH namaH / , zAvazama sa deva zrImada ke zvarajI pharmaprakRti parvadharAcAra viracita bhAvAnuvAda bhAga - 1 bhUlakartA :- svanAmadhanya papU AcAryadeva zrImad zivazarmasUrIzvarajI masA) cUrNikAra :- zrI pUrvAcArya TIppaNakAra :- papU AcAryadeva zrImad municaMdrasUrIzvarajI masAd prathama vRttikAra :- papU. AcAryadeva zrImad malayagirijI masA) dvitIya vRttikAra :- nyAya vizArada pa0pU mahopAdhyAya zrImad yazovijayajI masA) mahopAdhyAya zrI yazovijayajI viracita vRttino bhAvAnuvAda citro-yaMtro-sArasaMha-praznottarI sahita -: dravya sahAyaka:zrI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMdha. nAnapurA, aThavAgeTa, surata - 395 001. -: prakAzaka :zrI rAMdera roDa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha aDAjaNa pATIyA, surata - 395 009 For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya AzIrvAdadAtA AzIrvAdadAtA - hitazikSAdAtA :- zAsanasamrA aneka tIrthoddhAraka pa. pU0 AcAryadeva zrImad vijaya nemi vijJAna - kastUrasUrIzvarajI masA :- zAsana zaNagAra vyAkhyAna vAcaspati pa0pU. AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI masA tathA teozrInA gurUbaMdhu sUrimaMtra sArAdhaka 50pU. gurUdeva zrImAnuM AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masA citra - maMtrAdinA saMzodhaka - saMpAdaka :- vidyAgurU deva siddhAnta divAkara 50pU. AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI masA saMzodhaka - saMpAdaka :- karmasAhityanA niSNAta pa0pU. AcAryadeva zrImad vijaya vIrazekharasUrIzvarajI masA preraNA dAtA :- vyAkaraNAcArya pa0pU. paMnyAsapravara zrI somacaMdra vijaya gaNivarya mahesAd bhAvAnuvAdakartA - saMpAdaka :- muni zrI kailAsacaMdra vijayajI masA) prAptisthAna :- (1) zrI nemi vijJAna kasUrasUrIzvarajI jJAnamaMdira C/o. jayaMtIbhAI cImanalAla saMghavI kAyastha mohallo, gopIpurA, surata 395 001 (2) zrI nAnapurA je mUo pUo jaina saMgha | divALI bAga, jaina upAzraya, aThavAgeITa pAse, surata-395001 (3) zrI rAMdera roDa mU0 pU. jaina saMgha aDAjaNa pATIyA, rAMdera roDa, surata - 395 009 (4) sana enTaraprAIjhIsa clo. zAha sUryakAnta vrajalAla 1050/bI-2, devaDIvAlA bilDIMga, majuragAMva cAra rastA, gItA maMdira roDa, amadAvAda-380022 phona : (o) 393107 (ghara) 6614373 noMdha :- vizeSa saMparka mATe muni zrI kelAsacaMdra vijaya masA) no saMparka naMbaranA saranAmA dvArA karo. praka prathama prakAzana :- vikrama saMvata - 2012 prata :- 1000 mUlya :- paThana pAThana noMdha :- A pustaka jJAnakhAtAmAMthI prakAzita thayela che. tethI gRhasthoe mAlikI karavI hoya to pustakanI kiMmata rUA. 200 jJAna khAte cukavavI. - progresIva prinTIMga presa akSara kompalekSa, grAunDa phlora, raMga upavananI pAchaLa, makAIpula, nAnapurA, surata 395 001 - phona : 426662, 23179 TAIpa seTIMga - Imeja prinTarsa 6, loara grAunDa, sUryakiraNa epArTamenTa, ghoDadoDa roDa, senTa jheviyarsa skulanI bAjumAM, surata- phona : 644832 For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAsa za Mu vyAkaraNakAroe khAt zabdanI vyutpatti karatAM khUba ja saMkSepamAM tenuM vAstavika svarUpa samajAvyuM che ke - kuTilaM gacchatIti = jagat je kuTila vakrapaNe gatizIla hoya te jagat jagatnI vakratA kaI rIte che temaja e vakratAthI chUTavA mATe kevA prayatno jarUrI che te jANavA mATe karmaprakRti bhA. 1-2-3 nuM mananapUrvakanuM vAMcana khUba ja upayogI banaze. kemake jagatnI vakratAmAM karma, karmanA bhedo, karmabaMdhanA kAraNo, karmabaMdhanA prakAro, ATha karaNo, temaja udaya, sattA Adi kevI rIte kAraNa bane che, temaja tenAthI chUTavA mATe Atmazaktino kramika vikAsa karI yAvat kSapakazreNIthI karmabaMdha Adino sarvanAza zI rIte thAya che tenuM haLavIbhASAmAM, khUba suMdara rIte A graMthamAM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. jeno sAmAnya khyAla sva. paMDitavarya pukharAjajInA vaktavyamAMthI paNa maLI rahe che. tathA pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. tathA 5.pU. AcAryadeva zrImad vijaya vIrazekharasUrIzvarajI ma.sA. dvArA taiyAra karela citro-yaMtro samajUtI sahitathI sahelAIthI samajI zakAze. For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: mukhya TAITala pRSThanA aSTakarmanA citrano paricaya : (1) jJAnAvaraNIyakarma :- (AMkhe pATA bAMdhyA jevuM) jema AMkhe pATo bAMdhavAthI koI paNa vastu joI jANI zakAtI nathI, tema AtmA upara jJAnanA AvaraNarUpa pATo AvavAthI AtmA koI vastu jANI zakato nathI. A karma AvaraNathI AtmAno anaMta jJAna guNa rodhAya che. A karmanI uttaraprakRtio-pa che. (2) darzanAvaraNIyakarma :- (dvArapALa jevuM) A karmano svabhAva dvArapALa jevo che. dvArapALe rokelo manuSya jema rAjAne joI zakato nathI. tema darzanAvaraNIyakarmanA udayathI jIva padArtha ane viSayane dekhI zakato nathI. A karmathI jIvano anaMta darzanaguNa rodhAya che. A karmanI uttaraprakRtio-9 che. (3) vedanIyakarma :- (madhulipta talavAra jevuM) . A karmano svabhAva madha vaDe lepAyelI talavAra jevo che. prathama cATatAM madhanA kAraNe te mIThI lAge che. paNa jIbha kapAvAthI pazcAt du:khI thavAya che. tema A karma vaDe jIvane kRtrima sukha - duHkhano anubhava thAya che. A karmathI jIva sva-svAdhina anaMta avyAbAdha sukhAnubhavanA badale bAhya paudgalika sukha-duHkhane kharA samaje che. AnI uttaraprakRtio-2 che. (4) mohanIyakarma :- (madirA jevuM) A karmano svabhAva madirA jevo che. jema madirA pIvAthI bhAna bhUlelo mAnavI hitAhitane jANI zakato nathI, tema A karmanA kA2Ne jIva dharmA-dharma kaMI jANI pALI zakato nathI, A karmanI AtmAno zuddha samyak svarUpa tathA anaMta cAritraguNa rodhAya che. A karmanI uttaraprakRtio-28 che. (5) AyuSyakarma :- (beDI jevuM) A karmane beDInI upamA ApI che. jema beDImAM jakaDAyelA kedIne amuka samaya sudhI e hAlatamAM rahevuM ja paDe che, tema AyuSyakarmane lIdhe jIvane eka zarIramAM amuka samaya sudhI rahevuM paDe che. eka zarIramAM nizcita rahevuM paDe che, eka zarIramAM nizcita samaya sudhI rAkhanAra AyuSyakarma che. A karmathI jIvano akSaya sthitiguNa rodhAya che. A 4 prakAranuM che. (6) nAmakarma :- (citrakAra jevuM) "citrakAra" nI upamA A karmane apAya che. eka citrakAra jema vividha raMgothI aMgopAMga yukta deva - manuSya - pazu AdinA vividha rUpo cItare che, tema nAmakarmane lIdhe jIvane aneka rUpa-raMgavALA zarIra tathA aMgopAMga prApta thAya che. A karmathI zarIra-2canA Adi kAryo thAya che. AtmAno arUpIguNa A karmathI rodhAya che. A karmanI uttaraprakRtio-103 che. (7) gotrakarma :- (kuMbhAra jevuM) "kuMbhAra" sAthe A karmane sarakhAvavAmAM Ave che. jema eka kuMbhAra mATInA maMgalarUpa madirAnA ghaDA jema ucca ane nimna zreNinA ghaDA banAve che. eka pUjAya che ane eka niMdanIya thAya che. tema gotrakarmane lIdhe jIva ucca-gotramAM janmI pujanIka tathA nIcagotramAM janmI niMdanIka thAya che. AtmAnA agurUlaghu guNane rokavAno A karmano svabhAva che. AnI uttaraprakRtio-2 che. (8) aMtarAyakarma :- (bhaMDArI jevuM) rAjAnA bhaMDArI jevo A karmano svabhAva che. dAnavIra rAjAnI dAna ApavAnI icchA hovA chatAM khajAno saMbhALanAra bhaMDArI jema vighna nAMkhe tema anaMta dAna - lAbha - bhoga upabhoga tathA vIrya labdhivALo AtmA hovA chatAM paNa A karmanA kAraNe te pote potAnA anaMta dAnAdi svabhAva pragaTa karI zakato nathI. Ane aMtarAyakarma kahevAya che. A karmathI jIvanA anaMta vIryAdi guNo rokAya che AnI 5 uttaraprakRtio che. For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAya vizArada mahopAdhyAya zrImada covijayajI gaNivarya ma0 10 nA caraNapAdukA sa&ita pratikRti janma : 1665 kanoDA (mahesANA jillo) dIkSA : saMvata 1689 pATaNa, svargastha : saMvata 1743 mAgasara suda-11, DabhoI OC) For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtsalyavAridhi siddhAMta mahodadhi pUjya gurUdevonA caraNAraviMdamAM koTizaH vaMdanA komaLa kRpA pa.pU. AcArya zrI vijaya vijJAnasUrIzvarajI ma.sA. For Personal & Private Use Only pa.pU. AcArya zrI vijaya kastUrasUrIzvarajI ma.sA. sUrimaMtra sAdhaka zrI jinazAsana zaNagAra *zAsanasamrATa 5.pU. AcArya zrI vijaya nemisUrIzvarajI ma.sA. pa.pU. AcArya zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA. pa.pu. AcArya zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 mokSamArganA mArgadarzaka pUjyapAda zrI mahopAdhyAya zrImad yazovijayajI masAnuM saMkSipta jIvanacaritra vidvAna papU paMnyAsapravara pradhumna vijaya gaNivarya mahArAja sAheba stuti upAdhyAya zrI yazovijayajI, jinavara zAsananA zaNagAra dhairya, kSamAne, gaMbhIratAdi, aneka guNagaNanA bhaMDAra jJAnayogane siddha karIne, khuba baDhAvI zAsana zAna vaMdana karIe, trividha tamane, dejo amane sAcuM jJAna bhava vairAgI gurU guNarAgI, pUrNa bhakta prabhu zAsananA gItAratha saubhAgI sajjana, pAraMgata zruta sAgaranA ziva sukhadAyaka mArganA jJAtA sadA amArI sAthe raho juga juga jIvo, jaya jaya pAmo, upAdhyAyajI ama22ho pUjyapAda haribhadrasUrIzrarajI mahArAje SoDazaka nAmanA graMthamAM AzayapaMcakanA adhikAramAM traNa vighna jayanI vAta karI che. temAM koIne pravAsa ka2vo che to jo rastAmAM kAMTA hoya to te jaI na zake, tene tAva Avato hoya to paNa te jaI na zake ane te banne vighnone oLaMgI jAya paNa jyAM javAnuM che te dizAno ja bhrama thaI jAya to tenA mATe khAtrInuM vighna bahu moTuM vighna puravAra thAya. te cAle to paNa tenA pahoMcavAnA sthAne te pahoMcI na zake. .... 1 basa A ja rIte koIpaNa mumukSune potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhavuM hoya to AvA traNe vighnono jaya karavo paDe che. 2 mArgamAM kAMTA che to ahIM dehane kaSTa paDe. saMyama-tapa dvArA kAyA karamAI jAya e vighnane to mumukSu AtmA dehanI anityatA - asAratA - azucipUrNatA vagere bhAvanAthI bhAvita thaIne jItI le. pachI je jvara eTale tAva - vyAdhirUpa je vighna che tene paNa eTale ke mokSamArgamAM dAkhala thanArane kyAreka kyAreka manamAM zuSkatA, nIrasatA, rukSatAno anubhava thAya A to ekAkIno mArga che caDhANano mArga che eTale mana nirutsAhI banI jAya, tene paNa te uttama puruSonA caritronA AlaMbanathI jItI le. paNa je trIjuM vighna che digmohanuM diDmanuM tene jItI levA mATe tene bIjA koIkanuM ja utkRSTa AlaMbana levuM paDe. koIka sAco bhomIyo maLe to ja tene avaLI dizAmAMthI sAcI dizAmAM dore. tene je gAma javAnuM che te gAma laI janAra rastAnI doravaNI Ape. to ja te A trIjAM dilmohanA vighnane jItI zake. *| A traNe vighno uttarottara durjAya che temAM chelluM sauthI agharuM che. A kALamAM A trIjA vighnanA kAraNe mokSamArga maLelo hovA chatAM aTakI gayelA, aTavAI gayelA, ghaNAM jovA maLe che. AvA dizA bhUlamAM phasAyelA jIvo upara pUjyapAda upAdhyAyajI mahArAja zrI yazovijayajI mahArAje bhomIyA banIne divAdAMDI banIne mahA upakAra karyo che. teozrInA adhyAtmasAra vagere seMkaDo graMtho Aje adhyAtma mArgamAM gothA khAtAM jIvone sthira prakAza ane spaSTa mArgadarzana Ape che. teozrIno janma uttara gujarAtamAM mahesANA jIllAnA moMDherA pAsenA gAMbhU gAma ane dhaNoja gAmanI vaccenA kanoDA gAme thayo hato. pitA - nArAyaNadAsa, mAtA - saubhAgyadevI, moTAbhAI - padmasiMha. teozrInuM nAma jasavaMta hatuM. nAno putra jasavaMta uMmaramAM nAno chatAM khUba ja buddhizALI ane hoMziyAra hato. pUjya paMDitavarya zrI nayavijayajI mahArAja vi.saM. 1688nuM kuNagera gAme cAturmAsa pUrNa karI ve.saM. 1689mAM vihAra karatAM karatAM padhAryA. mAtA saubhAgyadevInI sAthe bALa jasavaMta gurUmahArAjane vAMdavA Ave che tyAre ja A For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 - bALakamAM je asAdhAraNa tattva hatu te pura bahAra ghaDI ghaTa che. e eja khIne garamahArAja saMsAranI nirguNatAne saMyamanI sArthakatAno upadeza Ape che. "oti guru. '' e nyAye caturane IsAro basa thAya che tema mAtA saubhAgyadevIe saMmati ApI. vi.saM. 168mAM pATaNamAM (aNahilapura) tapAgaccha gaganadinamaNi parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya devasUrIzvarajI mahArAjanA varada karakamalathI pravrajyA dIkSA grahaNa karI. bALa jasavaMtanI dIkSA joIne moTAbhAI padmasiMhanA manamAM vairAgyanA aMkurA jAgyA ane nirNaya karyo ke mArA jIvanano paNa Aja mArga. ane te pachInA varSamAM teoe dIkSA lIdhI. bannenA nAma muni yazovijayajI ane muni padmavijayajI rAkhavAmAM AvyA. zrI Avazyaka ane dazavaikAlika sUtranA yogohana ane yogyatA prApta thatA pATAmAM AcArya zrImad vijaya devasUrIzvarajI masA nA varadhaste banne muni baMdhuonI vaDI dIkSA thaI. (vi.saM. 1689) - ...) ... fl pUjya zrI navijayajI mahArAja jevA gurU mahArAjanI hUMphALI chAyAmAM pUrNa vAtsalya maLyuM. jJAnanA kSetre haraNaphALa bharavA mAMDI. 10 varSanA paryAyamAM ahIMnA adhyApako pAsethI prakaraNa - vyAkaraNa - nyAya - koSa - karmagraMyAdino niHzeSa vadyAM prajya zrI yazavijayajI mahArAja na khAya, kA ja pazcimaparvaka vi.saM. 16999mAM amadavAda - ratanapoLa nAgorI zALAnA uMpAtharya saMgha samakSa jyAre nAnI vayanA samartha jJAna muni zrI yazovijayajI mahArAja sAhebe ATha mahA avadhAna karyA. zrI saMgha pUjyazrInI adbhuta ane ajoDa vidyutA ane pratibhAzALI pratibhA upara ovArI gayo. tyAre rAjanagaranA alaMkAra jevA zAha dhanajI sUrA jevA zrAvake saMghavatI gurUmahArAjane vinaMti karI. "jo kAzI jaI abhyase re, pahdarzananA graMtha karI dekhADe ujaLuM jI. kAma paDe jinapaMtha yogya pAtra vidyAnAM ja thAze bIjo hema" - tyAre gurU mahArAje kahyuM ke kAzInA paMDito pAse abhyAsa to karAvIe paNa emane dAna - dakSiNA vagere ApavuM paDe ! enuM zuM ? kSaNano paNa vilaMba karyA vinA dhanajI zUrAe badhI ja javAbadArI mAthe lIdhI. ane kahyuM ke "rUpAnANAnI be hajAra dInArano huM vyaya karIza ane paMDitano tathAvidhi - yathAyogya vAraMvAra satkAra karIza'' A pramANe utsAhavardhaka vacano sAMbhaLI pUjya gurU bhagavaMte ziSyo sahita kAzI tarapha vihAra karyo, gaMgA nadInA kinAre mA zAradAne prasanna karI varadAna meLavIne kAzImAM jaIne tArkika ane SaDdarzananA pUrNa jANakAra eka bhaTTAcArya jenI pAse cha zio mImAMsA Adi darzanono ekAgratApUrvaka abhyAsa karatA hatA. tyAM pUjya zrI povijayajI mahArAje navya nyAya, SaDdarzananA siddhAMto sAthe ciMtAmati jevA utkaTa nyAya graMthono abhyAsa karyo. sAthe jaina siddhAMto sAtheno samanvaya paNa karI lIdho, traNa varSa sudhI satata khUba ja parizramapUrvaka abhyAsa karyo. tyAM vAi karavA Avela saMnyAsI paNA pUjyazrInI pracaMda vAda zakti jotAM potAno garva tyajI palAyana thaI gayo. pUjyazrIno yogya Adara - satkAra thayo ane paMDita maMDalI dvArA "nyAya vizArada' - nyApAcArya biruda prApta thayuM. tyArabAda pUjyazrI tArkika nAma dhAraNa karIne AgrA padhAryA, tyAM cAra varSa vidvAna nyAyAcArya pAse pUjyazrIe vizeSa AdarapUrvaka tarkanA siddhAntone avagAhI lIdhA tyAMthI vihAra karI sthaLe sthaLe vividha vAdomAM dhuraMdhara paMDitone parAjita karI gujarAta padhAre che. ahIM AvyA pachI e khagdarzananI vidyAno upayoga pUjyapAda siddhasena divAkaranA pUjya haribhadrasUrIzvarajInA gronuM talasparzI avagAhana karIne te ja vAto vadhu vizAthI zrIsaMdhanI - zrutajJAnanI prabhunA zAsananI sevA kAje saMskRta - prAkRta - gujarAtI bhASAmAM grantho racavA lAgyA. : kAzInA paMDito pAse mitA zemaja pati pA vinAmAM '' bolanArA ahIM AvyA bAda 'basamAM prAya prastAmAM parA ane dIvAnA...'' AvuM AvuM bole che. kAzImAM jJAnI hatA ahIM AvyA pachI sAdhaka banI gayA. divasa - rAta basa eka ja kArya jJAnanA kSetre gala na na temanI kalama pharI vaLI che. je viSayane temanI kalama sparze te viSayamAM cetana AvI jAya. gurU mahArAjanI kRpA ane sarasvatInuM varadAna pachI zuM bAkI rahe - aMdara zahera to hatuM ja, sarasvatI devIe pratyakSa thaIne varadAna ApyuM hatuM. "zArada sAra dayA karo, Apo vacana suraMga, hUM tuThI muja upare, jApa karata upagaMga, For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarka - kAvyano te tadA dIdho vara abhirAma bhASA paNa karI kalpatarU sama pariNAma" (iti jaMbusvAmI - rAsa) eTale AvA grantho lakhIne teoe ajaina vidvAna samakSa jainonuM pratinidhitva karyuM che. jaina zAsanano dhvaja laherAyo che. dizA bhUlelA sAdhakone grantho dvArA spaSTa mArgadarzana ApyuM che. nizcaya ne vyavahAra utsarga ane apavAda A badhAmAM nirAkulapaNe maryAdA AMkI ApI che. tenA ja racelo A karmaprakRti uparanI vRttino A grantha che. yadyapi pUjya caraNa zrI malayagirijI mahArAjanI vRtti hatI ja chatAM vadhu vizada karavA mATe temane paNa vRtti banAvI che. tenA upara muni zrI kelAsacaMdra vijayajIe utsA'rvaka pUba khUba mahenata karI bhAvAnuvAda taiyAra karyo che. A kAryamAM teone potAnA gurUvarganA AzIrvAda maLyA che ane AvA zubhayogamAM mana-vacana ne kAyAne parovIne teoe vipula karmanirjarA sAdhI che. sAthe sAthe A viSayanA ji:sA upara paNa upakAra thayo che. - pUjyapAda jJAnayogI upAdhyAyajI mahArAjanA granthanA parizIlana dvArA sau bhavya jIvo prabhu zAsananA sAcA rAgI banI jIva mAtrane mitra banAvIne vhelAmAM vaheluM Atma kalyANa sAdho e ja eka sabhAvanA prakaTa karI viramuM chuM. paMnyAsa pradhumna vijaya gaNI vi.saM. 2050 aSADha vadi-2, ravivAra zrI kesariyAjI nagara, taLeTI - pAlItANA AzIrvAdadAtA zAsanazaNagAra - vyAkhyAna vAcaspati parama pUjaya AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA.nI prastuta graMtha aMge zubhabhAvanA amArI bhUtakALanI eka vAta saphaLa banI...... - vi.saM. 2006mAM parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya vijJAnasUrIzvarajI ma.sA tathA gurUdeva zrImAna AcAryadeva zrImad vijaya kastUrasUrIzvarajI masA nI tAraka nizrAmAM boTAda comAsuM karavAnuM banyuM. pUjya gurUdeva zrImAnunA svamukhe paMcasaMgrahanI vAcanA levAno mane dhanya avasara maLyo. pUjyazrIno paNa karmasAhityamAM talasparzI abhyAsa hovAthI prakaraNa granthonuM avagAhana karavAnuM banyuM. pUjyazrInI eka manokAmanA hatI ke amo traNa pUjya muni zrI zubhaMkara vijaya masAi, huM tathA muni zrI kIrticaMdra vijayajI traNe sahAdhyAyIe paMcasaMgranA abhyAsa bAda karmaprakRtinuM adhyayana karIe. pUjyazrIe potAnA adhyayana samayanI banne grantho upara karelI noMdhonI noTo amone ApI paNa acAnya abhyAsanA kAraNe pUjyazrInI manokAmanA pUrI na karI zakyA. paraMtu vi.saM. 2010nA suratanA comAsAmAM prajJAcakSu paMDitavarya zrI haragoviMdabhAI pAse amo traNa tathA zrAvaka mAstara jhaverabhAI, jarIvALA hIrAbhAI, tathA lAkaDAvALA sobhAgacaMdabhAI jevA tattva racivALA zrAvako sAthe karmaprakRtinuM adhyayana zarU thayuM, zarUnA be karaNa sudhI te adhyayana ghaNuM suMdara cAlatuM hatuM. rAtrIe AvRtti vakhate padArthonI vadhu spaSTatA pUjya muni zrI zubhaMkara vijayajI masA) nI sAMbhaLI, pAMca varSe paNa pUjya gurUdeve bhASAMtara karavAnI potAnI manokAmanAne punaH uttejita karI ane amo traNe bhegA thaI baMdhanakaraNanI 11 gAthA sudhInuM bhASAMtaranuM kArya paNa zarU karyuM. pUjyazrIe te tapAsI jotAM teozrIne saMtoSa paNa thato. paraMtu nyAya zAstranA adhyayanI vadhu anukULatA thavAthI bhASAMtaranuM kArya na karI zakyA te na ja karI zakyA. ' paraMtu pUjya gurUdevanI manokAmanA pUrti :- amArA gurUbaMdhu AcArya zrI vijaya azokacaMdrasUrinA ziSya muni zrI kelAsacaMdra vijayajIe pUjya upAdhyAya zrI yazovijayajI masAnI TIkA vAMcavAnuM teonA gurUbaMdhu gaNivarya somacaMdrA For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na vijayajI pAse zarU karyuM. ane te vAMcana vakhate bhAvAnuvAda lakhavAnI zarUAta paNa teonI preraNAthI zarU karI. munizrIno A kAryamAM utsAha ane khaMta paNa ghaNo hato, paNa amone je kAMI lakhyuM te vAMcatAM saMtoSa na thayo jethI vadhune vadhu mULa tathA pUjya upAdhyAya masAnI TIkAne lakSamAM rAkhI vadhu spaSTa bane te rIte preraNA karI, ane tenA paripAka tarIke munizrIe varSonA zramathI saMtoSa thAya te rIte bhAvAnuvAda taiyAra karyo. paraMtu karmaprakRtinA padArthone sArI rIte jANI zake tevA ko'kanI A bhAvAnuvAda upara najara karI jAya ane teo ta2phathI chapAvavA aMge sUcanA maLe te rIte vicAra karatAM....... 4 . AcArya zrI vijaya jayaghoSasUrijIno khyAla AvatAM A bhAvAnuvAdane tapAsI levA munizrIe vinaMtI karI ane teoe A aMge AcArya zrI vijaya vIrazekharasUrijI ta2pha lakSya doryuM. sadbhAgye te banne AcAryazrIe pUrepUrI kALajI laI sAdyaMta meTara joI lIdhuM. yaMtro je hatA te maMtromAM vadhu spaSTatA karavA keTalAMka sudhArA karyA paNa keTalAMka navA yaMtro tathA citro paNa banAvarAvI mukavAmAM AvyA che. munizrIno varSono parizrama, ane dareka padArtho upara teonI jijJAsAthI koI koI padArthomAM zaMkA thatI to te zaMkAonuM paNa nirAkaraNa karyuM che. Ama A grantha taiyAra thaI karmaprakRtinA abhyAsIonA karakamalamAM AvI rahyo che. AzA to nahi paNa zraddhA che ke amArA munizrIno A parizrama karmaprakRtinA abhyAsIone sahAyaka banI raheze. ane tenuM adhyayana karI sarva karmano kSaya karI zuddha cetanAne prApta karo. eja, lI. vijaya caMdrodayasUri saMvata-2051 Aso suda-3 seTelAITa jaina upAzraya, amadAvAda 380 015 parama pUjya gurUdeva zrImAn sUrimaMtra samArAdhaka AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masAnA suvAkyo he jIva ! samatA (zAMti) rAkha. he jIva ! tArUM koNa ? he jIva ! garva choDa. he jIva ! paisA mATe jIvana ke jIvavA mATe paisA. he jIva ! mAnava bhava dharma ArAdhanA mATe maLyo che, te na bhUlavuM. he jIva ! zarIra ne kapaDA tenA karatA AtmAne (manane) vadhu svaccha rAkha. he jIva ! tuM garIbanA AMsu luchIza ? he jIva ! tuM vera rAkhI bhavobhava vadhArIza ? jIva ! tArUM kalyANa kyAre karIza ? sarva jIvonuM kalyANa thAya te zubhabhAvanA II For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citro - yaMtrAdinA saMzodhaka - saMpAdana siddhAnta divAkara parama pUjya AcAryadeva zrImada vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA.nI prastuta graMtha aMge zubhAziSa karmasAhityamAM ajoDa | bejoDa gaNI zakAya tevo graMtha che karmaprakRti... AjathI lagabhaga 50 varSa pahelA A graMthanuM adhyayana | adhyApana nahivatuM hatuM. siddhAnta mahodadhi karmasAhitya niSNAta sva. pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAe A zAstrane hastalikhita jJAnabhaMDAramAMthI bahAra kADhyuM. guru bhagavaMtanI kRpAthI svayameva A zAstranI kaThina paMktione lagADavA mAMDyA. rAte A zAstranA padArthonuM pArAyaNa karatA. aMte saMpUrNa graMthanA padArthone AtmasAt karyA, ane potAnA sAdhu samudAyane A graMthanA padArtho bhaNAvyA. vartamAnakALamAM atikaThina evA A graMthanA je thoDA ghaNAM jANakAra zrI saMghamAM jovA maLe che temAM sAkSAt yA paraMparAye sva. pUjya gurudevazrI ja kAraNa che. e vAtamAM koI zaMkA nathI. Aja sudhImAM A graMtha upara cUrNi ! vRtti / TippaNa Adi racAyela che, je pragaTa paNa thayela che. vaLI zrI malayagiri sUri mahArAjanI vRttino anuvAda paNa bahAra paDyo che. have mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanI vRttino anuvAda bahAra paDI rahyo che.... te kharekhara AvakAravA yogya che. | muni zrI kelAsacaMdra vijayajIno puruSArtha dAda mAMge tevo che. A graMthano anuvAda khUba ja zramasAdhya hato. temanA kSayopazama karatAM paNa temano puruSArtha ane rasa ghaNo hato. tethI jarA paNa thAkyA vagara, kaMTALyA vagara A kAryamAM varSo sudhI teo lAgI rahyA. vizeSa anumodanAnI vAta to e che ke AvA kaThina kArya vacce paNa teo vizasthAnaka tapanI ArAdhanA aTTamathI cAlu rAkhI che. Aje A anuvAda saMpUrNa thaIne bahAra paDI rahyo che tyAre zAsanadevane eka ja prArthanA karavAnI ke munizrI paNa AvA bIjA kaThina ane jaTila graMthone saraLa zailImAM anuvAdAdi karavA dvArA potAnA mana - vacana - kAyAne saphaLa banAve. lI. AcArya vijaya jayaghoSasUri saMvata- 2051, bhAdaravA vada-12 gIradharanagara, zAhIbAga, amadAvAda - 380 004 prastuta graMthamAM saMzodhaka - saMpAdaka rUpe mukhya sahAyaka thanAra karmasAhityanA niSNAta parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya vIrazekharasUrIzvarajI masA nA prAsaMgika be bola saMpUrNa vizvanA eka mAtra kalyANakArI jainazAsanamAM tIrthaMkara paramAtmAoe arthathI nirUpaNa karela ane gaNadhara bhagavaMtoe sUtrarUpe racela je agAdha dvAdazAMgIrUpa zrutajJAna hatuM. temAM 12mA dRSTivAda aMgamAM je 14 pUrvo hatA. temAM jagatanI tamAma vastunuM sAMgopAMga tamAma dRSTithI paripUrNa saMpUrNapaNe nirUpaNa karela hatuM. koIpaNa vastunA koIpaNa aMzanuM jarA paNa nirUpaNa bAkAta rahela na hatuM. te dRSTivAda nAmanA 12mA aMgano viccheda thatA thatA Aje eka paNa pUrva bacavA pAmela nathI. arthAtu Aje eka paNa pUrva vidyamAna nathI. chatAM te te kALamAM thaI gayelA mahApuruSoe te 12mA daSTivAda aMgamAMthI udbhUta karIne bhaviSyamAM thanAra alpAyuSyavALA ane alpamativALA jIvone mATe aneka grantho racyA. kALanA doSathI te granthomAMthI paNa ghaNAM granthono to nAza thayela che. ghaNAM thoDA grantho bacavA pAmela che. Ama ghaNAM zratano nAza thavAthI hAla siMdhu jeTalAM zrutajJAnamAMthI mAtra biMdu jeTaluM ja zrutajJAna bacavA pAmela che. chatAM Aje A biMdu jeTaluM paNa zrutajJAna mahAsamudra jevuM lAge che. kAraNake saptabhaMgI, saptanaya, cAra nikSepA vagere dvArA satpadAdi dvAro vagere dvArA hAla vidyamAna jaina zAstromAM paNa je padArthonuM vizadIkaraNa che tevuM vizadIkaraNa bIjA koIpaNa ThekANe jovA nahIM maLe. temAM A karmasAhityanuM mULa paNa daSTivAdamAM Ave che. A sAhityano paNa ghaNo vinAza thayela che. samudramAMthI biMdumAtra eTaluM ja A sAhitya paNa Aje upalabdha thAya che. chatAM eTaluM paNa e ghaNuM agAdha che. Aje For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenI pAse je karmasAhitya che te AkhA vizvamAM bIjA koIpaNa pAse jovA maLe tema nathI. tethI AkhA vizvamAM ajoDa che. A karmasAhityanI paNa agAdhatA, sUkSmatA vagere jotA kevalI bhagavaMta sivAya AvA prakAranuM kathana anya koIpaNa vyaktithI zakya nathI. evI pratIti thayA vagara rahetI nathI. AvA A karmasAhityamAM karmavAdone lagatuM uDANa, gaMbhIra arthonI sUkSmatA pUrvakanI je vizada chaNAvaTa, kAryakAraNa bhAvanI samajaNa, vagere jeTaluM bArIkamAM bArIka cIvaTabharyuM nirUpaNa karavAmAM Avela che. evuM jhINavaTabharyuM nirUpaNa AkhA jagatamAM anya koIpaNa ThekANe jovAmAM AvatuM nathI. AvA A karmavAdano viSaya atyanta jaTIla, vaSama, kaThaNa ane zuSka hovAthI bhalabhalAne paNa kaMTALAvALo lAge tevo hovA chatAM jeo A viSayamAM rasa dharAvatA enI aMdara uMDANamAM DubakI mAre che teone AmAM paNa apUrva AhalAdakatA prApta thAya che. ane enA mATe A viSaya paNa rUcikara bane che. jema dariyAmAM uDANavALA taLIyAnA bhAgamAM marajIvAo uDI DUbakI lagAvIne apUrva ratnonI prApti kare che, tema karmasiddhAntanA sAhityarU5 dariyAnA uMDANamAM javAthI apUrva jJAnarUpI ratnonI prApti thAya che. AvA A karmasAhityane lagatA karmaprakRti jevA granthanI parama pUjya mahopAdhyAya zrI yazovijaya mahArAja sAhebanI TIkAnuM bhASAntara ke bhAvAnuvAda karavo e kaMI khAvAnA khela nathI, chatAM "dareke yathAzakti zubhakAryamAM prayatna karavo joie" e pramANenA mahApuruSonA vacanane anusarIne munirAja zrI kelAsacaMdra vijayajIe potAnA kSayopazama pramANe e mATe je apramattapaNe bhagIratha prayatna karela che te kharekhara stutya che. ane huM have keTalAka kAraNothI mArA potAnuM lakhela keTaluMka sAhitya emane ema paDela hovA chatAM temAMthI nivRtta thato hovAthI ane bIjAonA navA kAmanI javAbadArI mAthe na leto hovA chatAM ane e rIte navI javAbadArI levAnI bhAvanA ghaNI ja ochI hatI chatAM temanA utsAha vageremAM oTa na Ave eTalA ja mATe e bhAvanAthI prerAIne emanuM meTara tapAsavAnuM ane AgaLa vadhIne prapha tapAsI ApavAnuM kArya karela che. ane A rIte svAdhyAya vagere dvArA mArA mATe teo karmanirjarAnA nimitta banela che. A pramANe teo apramattapaNe karmasAhityarUpa saddajJAnane sevavA dvArA sva-paranI karmanirjarAnA kAraNa banI parama zreyaskara parama padane vahelAmAM vahelA pAmanArA bano. eja ekanI eka zubhecchA. da. AcArya vijaya vIrazekhara sUo saMvata-2051 bhAdaravA suda-7, zukravAra zrIpAlanagara, jaina upAzraya, vAlakezvara - muMbaI - 400 006 preraNAdAtA :- vyAkaraNAcArya papU. paMnyAsapravara somacaMdra vijaya gaNivarya masA.nI anuvAdanI aMtarathI anumodanA Aja dina sudhI karmanI sthitinI gahanatAne jema koI pAra pAmI zakyuM nathI, tema jaina darzananA "kasAhitya" nA viSayanI gahanatAne paNa koI pAra pAmI zakyuM nathI. karmaviSayaka Akara graMtha "karmaprakRti" jevA graMthonI to zI vAta karavI ? temAMya karmaprakRtinA padArthone potAnI sUkSmamatithI saMpUrNa rIte kholatI / prakAzita karatI pUjyapAda mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanI pUraka paMktionA rahasyane vyaktinI zakti to pAra kyAMthI pAmI zake ? te mATe sAthe joIe pUrNa gurUkRpA, prajJAnI pratibhA ane kArya karavAnI mAtra laganI...... | muni zrI kelAsacaMdra vijayajIne "karmaprakRti" nA abhyAsa karAvatI vakhate svAbhAvika rIte vAta nIkaLI ke tamone jo karmasAhityano thoDo rasa che to "karmaprakRti" graMtha upara pUjya upAdhyAyajI mahArAjanI je vRtti che teno anuvAda haju sudhI prakaTa thayo nathI to sArI rIte parizIlana karI, tenA anuvAda mATe tame prayatna karo.... temaNe vAta svIkArI - paramapUjya AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI mahArAja sAheba tathA paramapUjya gurUdeva (AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI mahArAja sAheba) nA zubhAzIrvAdathI kArya zarU karyuM. tanatoDa mahenatathI puruSArtha AraMbhyo. AvA kAryanA viziSTa anubhavanA abhAve jholA khAtI temanI gADI - AgamaprajJa parama pUjya AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja sAheba, tapasvI paramapUjya AcAryadeva zrImad vijaya vIrazekharasUrIzvarajI mahArAja sAheba For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevA mahApuruSonA saMpUrNa sAtha, sahakAra ane sUcana - mArgadarzanathI barobara pATe caDhI gaI..... ane kArya karavAnI dilacaspIdhI jANe doDavA lAgI....... tenA pariNAmarUpe A bhAvAnuvAda taiyAra thayo. potAnA kSayopazama mujaba vividha prAcIna graMthonI sahAyatAthI pUjya upAdhyAyajI mahArAjanI paMktione kholavAno sAro evo puruSArtha teoe karyo che. chatAMya vidvAno mATe te paMktionA padArthone potAnI rIte khullA karavAno avakAza jarUra che. abhyAsI jIvone to "karmaprakRti" graMthanA abhyAsa mATe mahApuruSonA mArgadarzana ane athAga prayatnathI taiyAra thayela A bhAvAnuvAda khUba ja upayogI nIvaDe tema che. prAMta, karmaprakRti graMtha uparanI upAdhyAyajI mahArAjanI vRttino bhAvAnuvAda karavo Avazyaka hato, te bhAvAnuvAda muni zrI kailAsacaMdra vijayajInI varSonI mahenatathI prakAzita thaI rahyo che, te anumodanIya che, teo bhaviSyamAM pUjya guru bhagavaMtonI kapA - AzIrvAda ane mArgadarzanathI AvA bIjA paNa graMthonA anuvAda karI saMyamI jIvana sArthaka kare tevI zubhecchA.... pUjyapAda gurUdeva AcArya zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masAhebano caraNakiMkara somacaMdra vijaya vi.saM.- 2051, Aso vada-6, zanivAra zrI zAMticaMda bAbubhAI jhaverI Ayojita cAturmAsa - pAlItANA-364 270 -: bhAvAnuvAdakartA - saMpAdakanuM - nivedana : -: muni kailAsacaMdra vijaya : karmaprakRti" karmasAhityano kaLaza :- jaina darzananuM karma sAhitya khUba ja vizALa ane rasALa che. prathama "karmagraMtha" karmavAdano pAyAno graMtha gaNI zakAya to "karmaprakRti" nAma dharAvato A graMtha khUba ja uMcI, chellA kakSAno gaNI zakAya evo Tocano graMtha che. A graMthamAM karmaviSayaka AvatI gahana ane gaMbhIra carcA vicAraNA ene karmasAhityanA kaLazanuM sthAna mAna ApI jAya tevI che. "karmaprakRti" eTale karmasAhityano kaLaza ! zrI karmaprakRtinA mUla kartA :- zrI dRSTivAda sUtra nAmanA 12mA aMgamAM 14 pUrvanI aMdara bIjA agrAyaNI pUrvanI aMdara pAMcamI vastu 20 prAbhRta pramANa che, temAM 24 kAravALuM karmaprakRti nAmanuM cothuM prAkRta che. temAMthI A karmaprakRti graMthano uddhAra pUrvadhara bhagavAna zrI zivazarmasUrIzvarajI mahArAja sAhebe karyo che. tenI 475 gAthAo che, ane te prAkRta bhASAmAM racelI che. mUlakartA pUrvadhara bhagavAna daza pUrvadhArI hovAnI saMbhAvanA thAya che. teo chellA AgamoddhAraka pUjya zrI devardhigaNi zremAzramaNathI pUrve thayA hovAnuM anumAna siddhAMta mahodadhi paramapUjya AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI masAnA vidvAna ziSyaratna paramapUjya upAdhyAya jaMbuvijaya gaNIe jaNAvela che. zrI karmaprakRtinA cUrNikAra :- atyAra sudhI nahIM pragaTa thayelI cUrNi pahela vahelI ja, tathA banne vRtti sahita pratAkAre karmasAhityanA ajoDa niSNAta papU AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAja sAhebe taiyAra karela che. kayA mahApuruSe A cUrNi racI haze te sAdhananA abhAve nakkI jaNAyuM nathI. jaina sAhityamAM cUrNi sAhityanA pitA paramapUjya zrI jinadAsa mahattara gaNAya che. A cUrNi paNa teozrInI ja banAvelI hoya to nA kahIM zakAya nahIM. hajAra zloka pramANa A cUrNi prAkRta bhASAmAM racelI che. karma jevA gahana viSayamAM samartha TIkAkArone paNa A cUrNie ja mArga dekhADela che. cUrNikAra mahArAjano samaya ajJAta chatAM sUri puraMdara pUjya zrI haribhadrasUrIzvarajIthI prAcIna hoya tema vidvAnonuM mAnavuM che. karmaprakRtinA TIppaNakAra :- je DabhoInI dharatI para pUjya upAdhyAya masAheba svarge saMcaryA, eja puNya dharatI para bAramI sadImAM A graMthanA TIppaNakAra sUripuraMdara 5.pU. AzrI municaMdrasUrIzvarajI ma.sA no janma thayo hato. 50pU A zrI hemacaMdrasUrIzvarajI masA ane 50pU0 zrI upATha yazovijayajI masA jevA samartha tArkiko jJAnano je vAraso ApaNane ApI gayA che, tenI sarakhAmaNImAM pa0pU A zrI municaMdra sUrIzvarajI mahArAjano vAraso kadAca alpa For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haze ! paNa e vidva6 bhogya vAraso kaMI ocho mUlyavAna nathI ! A vAta to anekAntajayapatAkA TippaNa, lalitavistarAkhaMjikA Adi emanA aneka labhya graMthomAM carcAono camacamato javAba vALatI nyAyanI camakadAra bhASAnA pUrvapakSa - uttarapakSanA bhAvane pAmanAro paMDitavarga ja saheje samajI zake ema che. DabhoImAM mAtA moMghIbAI ane pitA ciMtakanA kuLa dIpaka tarIke janmI jaina jagatanA munipadane pAmI 50pUo AzrI municaMdrasUrijI masa> saMvata 1139mAM AcAryapade abhiSikta thayA. dIkSA divasathI 6 vigaInA tyAga sAthe 12 dravyathI vadhAre upabhoga nahIM karavAnI pratijJA svIkAranAra ane AyaMbila tapanI ArAdhanA prAraMbhI denAra eozrI caityavAsIonA e kALamAM pa0pUAo zrI vAdivetAla zAMtisUrIzvarajI masADa pAse adhyayana karIne samartha nayAyika thayo. sarasvatI ane sAdhutAnA virala saMgamadhAma samA papU A... zrI municaMdrasUrIzvarajI masA, 5.pU. A. zrI vAdidevasUrIzvarajI masAi Adi 500 munivaronA adhipati tarIke jainazAsanamAM je ajoDa..... prabhAvanA sarajI zakyA hatA. emAM pa0pU0 A0 zrI vAdidevasUrIzvarajI ma.sA.nI vAdazakti ane vastRtva zaktino phALo kaMI nAno-sUno na hato ! papU AzrI municaMdrasUrijI masAhebe saMyama ane sarasvatInA saMskAra dvArA papU A zrI vAdidevasUrijI masa0 nuM cAritra ane jJAnanuM ghaDatara na karyuM hota to, samagra gujarAtano zvetAMbara saMgha eka bhayaMkara Aphata taLe raheMsAIne deza tyAga karI gayo hota to gujarAtamAM enuM nAma nizAna paNa na hota ema ItihAsanA pAnA bole che. saMvata 1178nA kArataka vada-5nA divase darbhAvatInI puNya dharatI para pragaTelI pa.pU A zrI municaMdrasUrijI masAnI jIvana jyota pATaNamAM bujhAI. teozrInA racelA labhyAsabhya 31 graMtho che. - karmasAhityanA abhyAsIonuM eTaluM puNya ochuM ke :- A karmaprakRti TippaNa ATalAM dIrdhakALa sudhI prakAzanamAM na AvI. A TippaNa prakAzanamAM AvI gayuM hota to prAcIna TIkAkAro 50pU0 Ao zrI malayagirijI ma.sA... ane 5050 upA) zrI yazovijayajI masAlDa ne svaracita TIkAomAM keTalIka gAthAo ane keTalAka cUrNi aMzo gahanatAnA kAraNe choDI devA paDyA evuM na banavA pAmata ! e puNyanI pUrti vahelI - moDI Aje paNa thaI rahI che. je pUjya munirAja zrI jagatacaMdra vijayajI masA, saMzodhita saMvata 2035mAM bhAratIya prApya tattva prakAzana samiti piMDavADA taraphathI prakAzita thayela che. zrI karmaprakRtinA prathama TIkAkAra :- zrI karmaprakRtinI saMskRta TIkA prathama karavAnuM mAna 50pU0 AcAryadeva zrImad malayagirijI ma.sA. ne phALe jAya che. AgamonI suMdara, saraLa ane spaSTatara TIkAo karavA mATe eka samartha TIkAkAra tarIke pUjya zrI malayagiri mahArAjanI khyAti yAvacaMdra divAkarau sudhI raheze. A TIkAnuM zloka pramANa 8 hajAranuM che. TIkAkAra mahArAja devI zaktivALA hatA ane vidyA siddhi mATe giranAra gamanamAM kalIkAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI masanA sahavarti hatA, ema zrI kumArapAla prabaMdhanA kartAe karelA ullekha parathI mAlama paDe che. zrI karmaprakatinA dvitIya TIkAkAra :- cUrNine ane pUjya zrI malayagiri TIkAne anusarIne A gahanazAstra upara bIjI saMskRta TIkA karanAra navya nyAyamAM pAraMgata, parama saMvegI, prakhara tyAgI mahopAdhyAya zrI yazovijaya masA che. enuM zloka pramANa prAya: 13,000 che. teozrIno samaya sattaramI zatAbdIne zobhAvato hato. teozrInuM saMkSipta jIvana caritra vidvAna 5050 paMnyAsa pravara pradyumna vijha gaNivarya maLao taraphathI prApta thayela che. tathA teozrInI agnisaMskAra bhUmi para pratiSThIta caraNa pAdukA sahita pratikRti vardhamAna tapanI oLInA tapasvI munirAja zrI rAjacaMdra vi0 maoo taraphathI prApta thayela che. divya AzIrvAda dAtA :- zAsanasamrATu - tapAgacchAdhipati aneka tIrthoddhAraka AcArya mahArAjAdhirAjA 50pU0 zrImad vijaya nemisUrIzvarajI masa> nA paTTadhara vAtsalyavArIdhi pa0pU. AcAryadeva vijaya vijJAnasUrIzvarajI masA nA paTTadhara dharmarAja - prAkRta vizArada 50pU. AcAryadeva zrImad vijaya kastUrasUrIzvarajI masA) che, ke jeozrIe svahaste mane saMvata 2029nA mahA vada-7nA roja amadAvAda kRSNanagara mukAme saMyama Apela hovAthI atyaMta upakArI che. AzIrvAda - hitazikSA dAtA :- zAsana zaNagAra - vyAkhyAna vAcaspati pa0pU. AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI masA tathA teozrInA gurUbaMdhu 50pU. gurUdeva zrImAnuM sUrimaMtra samArAdhaka AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma.sALa che. For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRtino abhyAsa pa0pU. gurUdeva zrImAnunI AjJAthI Apela zubhamuhUrta pramANe saMvata 2043 Aso vada-3nA amadAvAda operAmAM vaDIla gurUbhAI vyAkaraNAcArya 50pU0 gaNivarya somacaMdra vijaya masAjha (hAla paMnyAsa) pAse pUjya malayagiri masA nI TIkAnuM vAMcana zarU karyuM. jeoe saMskRta - 2 buka, laghusiddhAnta kaumudI vyAkaraNano abhyAsa mane sArI rIte karAvyo hato. tathA cAra prakaraNa - traNa bhASya - cha karmagraMthAdino abhyAsa pa0pU. gurUdeve sArI rIte karAvyo hato, ane abhyAsa karAvatI vakhate pUjya gurUdeva eka vakhata bolelA ke tene karmasAhityamAM vidvAna karavAnI mArI aMtara IcchA che. te pUjya gurUdevanA vacana - vacanasiddhi Aje kaMIka aMze sArthaka pAmatI hoya tema bhAse che. jethI pUjya gurUdevano ghaNo upakAra mAnuM chuM. tathA hitazikSA ApI saMyamamAM sthira karanAra 50pU. A0 vi. caMdrodayasUrIzvarajI masA) no paNa ghaNo upakAra mAnuM chuM. preraNAdAtA :- mArA pUjya gurUbhAI vAraMvAra preraNA karatAM ke pUjya mahopAdhyAya masAnI TIkAno bhAvAnuvAda karo. teozrIe TAImanA abhAve prathama karaNanI gAthA 60nuM vAMcana karAvela, paraMtu teozrIe kAcuM lakhANa sudhAravAnI javAbadArI lIdhI jethI mane papU0 dAdA gurUdevanA divya AzIrvAdathI bhAvAnuvAda karavAnI phuraNA thaI. je mArA jevA alpa kSayopazamavALA pAmara jIva mATe atikaThIna vAta hatI. ane saMvata-2044 nA cAturmAsamAM zAsanasamrATu pa0pUo AcAryadeva zrImad vijaya nemisUrIzvarajI masA nI janma ane svargabhUmi evI (madhupurI) mahuvAnI puNya pAvana dharatI para pUjya gurUdevanA AzIrvAda laI lakhANa zarU karyuM. A graMthanuM pa0pU0 malayagiri masA) nI TIkAnuM bhASAMtara paMDitavarya caMdulAla nAnacaMda sInoravALAe vi.saM. 1976mAM karela che. paraMtu pUjya upAdhyAya masA) nI TIkA atikaThIna hovAthI abhyAsakone saraLatA rahe te hetuthI mArA kSayopazama anusAra pUjya upAdhyAya masA nI TIkAno bhAvAnuvAda karela che. vidyAgurUdeva - mArgadarzaka - saMzodhaka - saMpAdaka upakArI 5.pU AcArya bhagavaMta - 8 karaNa sudhI lakhANa thayA bAda A viSayamAM vizeSa jJAna dharAvatA gItArtha bhagavaMtane meTara sudhAravA mATe siddhAnta mahodadhi - karmazAstra rahasya vedI sva 50pU. AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI masA nA paTTadhara vardhamAna taponidhi - nyAya vizArad 50pUo AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI masAd nA paTTadhara siddhAMta divAkara 50pU. AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI masA nI bhalAmaNathI papU0 AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI masA nA paTTadhara niHspRha ziromaNI pa0pU. AcAryadeva zrImad vijaya hIrasUrIzvarajI masA nA ziSya tapasvI 50pU0 AcAryadeva zrImad vijaya lalitazekharasUrIzvarajI masA nA ziSya vidvAna pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAjazekharasUrIzvarajI ma.sA nA ziSya karmasAhityanA niSNAta 50pU0 AcAryadeva zrImad vijaya vIrazekharasUrIzvarajI masAhebe potAnA amUlya samayano bhoga ApI akSarazaH sUkSmatApUrvaka tapAsI Apela che. pUjyazrIne je meTara mokaluM te turata ja sudhArIne mokalatA, tathA aneka praznonA javAbo paNa saMtoSakAraka ApatA hatA. jethI mArA utsAhamAM vega Avato hato. suratamAM saMvata 2048nuM cAturmAsa 50pUo AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI masAlDa tathA 50pU0 AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI masAi nuM gopIpurA OMkArasUri ArAdhanAbhavanamAM nakkI thatAM mArA pUjya banne vaDIla AcArya bhagavaMtanI AjJAthI jeTha suda-13nA zubha divase citro AdinI samajutI sahita abhyAsa pUjya vidyAgurUdeva pAse zarU karyo. ane pUjya banne vaDIlonI AjJAthI vayovRddha tapasvI pravartaka kuzalacaMdra vijaya ma.sA. sAthe cAturmAsa mohanalAlajI upAzraye karyuM, jethI sArI rIte abhyAsa thaI zake. pUjyazrI pAse potAnA sAdhu bhagavaMtanA pATho cAlatAM hovA chatAM pUjyazrIe potAnA amUlya samayano bhoga ApI roja sAMje 5 thI 7 abhyAsa karAvatAM junA navA sahita 125 citro samajutI sahita taiyAra karyA. munirAja zrI yazovijayajI ma00 ke jeo sArA vidvAna che ane aneka vAyagraMtho upara saMskRta - gujarAtI vivecana lakhyA che ane lakhe che. teoe paNa A graMthamAM sahAya karI che. temane paNa A prasaMge yAda karavA ucita che. tyArabAda saMvata 2049mAM graMtha chapAvavAnuM nakkI thatAM saMzodhaka 50pU. AcAryadeva zrImad vijaya vIrazekharasurIzvarajI masAne AgrahabharI vinaMtI karatAM phAInala mupha tapAsI ApavA hA pADI. jethI pUjyazrIno ghaNo upakAra mAnuM chuM. A rIte pUjya banne AcArya bhagavaMtanA sAtha sahakArathI ja A graMtha mArAthI taiyAra thayela che. jo banne pUjyazrIno sahakAra na maLyo hota to A graMtha mArAthI koI paNa saMyogomAM taiyAra thaI zakata nahIM. jethI banne pUjya AcArya bhagavaMtano huM atyaMta RNI chuM. For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 A graMthamAM TIppaNAdi je lakhela che te karmaprakRtinA pU0 malayagiri masA) nA TIkAnuM bhASAMtara kartA sva. paMDitavarya caMdulAla nAnacaMda sInoravALA, tathA paMcasaMgrahanA bhASAMtara kartA sva. paMDitavarya hIrAlAla devacaMda vaDhavANa nivAsI ane svaccha paMDitavarya pukharAjajI amIcaMdajI koThArI taraphathI bahAra paDela paMcasaMgraha bhAga - 1 - 2 - 3mAMthI lIdhela che. tathA sArasaMgraha - praznottarI paNa dareka karaNa pachI Apela che. temanA lakhANamAM je kaMI pheraphAra karyo che te pUjya banne AcArya bhagavaMta pAse tapAsa karAvIne paMDitavarya pukharAjajInA patra dvArA karela che. paMDitajIno mahesANAthI patra hato ke mArI IndriyanI zithilatAnA kAraNe koI kSati rahI hoya to te pUjya banne AcArya bhagavaMtane batAvIne pheraphAra karazo. tathA mArI paNa ghaNI bhAvanA hatI ke pU0 mahopAdhyAya yazovijayajI masAi nI TIkAnuM bhASAMtara karuM, paraMtu huM to saMyogovazAtu karI zakyo nathI paraMtu tamo A kArya karI rahyA cho temAM mane atyaMta AnaMda che. tathA A graMthamAM amuka TIppaNa ane pariziSTa-2mAM anukRSTinA 10 citro karmaprakRti padArtha-1mAMthI lIdhela che. je 5050 AcAryadeva zrImad vijaya jayazekharasUrIzvarajI masA nA ziSya gaNivarya abhayazekhara vijaya masA karmaprakRti padArtha bhAga - 1 - 2 - 3 bahAra pADela che. citro - yaMtronA phAInala prapha paNa 5050 zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma0 sAhebe sUkSmatApUrvaka sudhArI Apela che. saMvata - 2051nA amadAvAda gIradharanagara cAturmAsa nakkI thatAM mArA pU. banne vaDIlonI AjJAthI 50pU. paMnyAsapravara hakAracaMdra vijaya gaNivarya masA sAthe phatAsApoLa - bhaThThIbArImAM 50pU. paMnyAsapravara paMDita vIravijayajI masA nA upAzraye cAturmAsa nakkI karyuM. dara mahIne 7 thI 8 vakhata gIradharanagara pUjyazrI pAse jatAM, pUjyazrI gacchAdhipati hovA chatAM ane aneka zAsananI javAbadArI hovA chatAM 3 thI 4 kalAkano amUlya samayano bhoga ApI mArA aneka praznonA javAba ApI mane vizeSa utsAhita karyo che. karaNa - 1 - 2nI noTamAMthI phera kopI sAdhvI sUryaprabhAzrIjInA ziSyA sAdhvI saumyaprabhAzrIjI Adie tathA sAdhvI vinItayazAzrIjInA ziSyA sAdhvI bhavyayazAzrIjI, sAdhvI rAjImatizrIjInA ziSyA sAdhvI bhavyaratnAzrIjIe karI Apela che. karmaprakRtinA prathama bhAga aMge pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma. sAhebe surata nAnapurA saMvata 2048nA cAturmAsamAM sUkSma nigoda AyuSya nivAraNa tapa karAvela te tapanI smRti nimitte pUjyazrInA upadezathI nAnapurA jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha taraphathI jJAnakhAtAnI rakama prApta thayela che. A graMtha surata progresIva prinTIMga presavALA asagarabhAIe sArI rIte taiyAra karela che. ane TAIpaseTIMga bhAvanAbena ane hemAlIbene paNa ghaNuM sArI rIte jhaDapathI karI Apela che. tathA baMdhanakaraNanA 1 thI 13 citro madrAsa haMsA komyuTara grAphIksavALA cInubhAI zAhe taiyAra karyA che. | mArA mATe to mArA parama upakArI pa0pU0 gurUdeva zrImAnuM vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masA... nA svanAmadhanya suzrAvaka zAMticaMda bAlubhAI jhaverIe (suratavALA) pAlItANA pannArUpA dharmazALAmAM karAvela vi.saM. 2051nA abhUtapUrva sAdhanA - zAsana prabhAvanA pUrvaka cAturmAsa prasaMge 17mI vAra zrI sUrimaMtranI pAMcamA pIThanI ArAdhanAnA smRtirUpamAM bhAvAnuvAdane gaNuM chuM. A graMtha mArA kSayopazama anusAra bhAvAnuvAda karela che. ane pUjya banne AcArya bhagavaMte mUlameTara ane phAInala prapha sudhArI Apela che, chatAM koI jagyAe kSati rahI hoya athavA prasAdinA doSathI bhUla thaI hoya to vAcaka varge sudhArI levI ane mane jaNAvavA vinaMtI che. jinavacana viruddha kaMI mithyA lakhAyela hoya to trividha karI micchAmi dukkaDa (kSamApanA) lI saMpAdaka - bhAvAnuvAdakartA pa0pU. AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masA nA caraNareNuM muni kelAsacaMdra vijaya saMvata-2051, zrAvaNa vada-12 (bI) aDhAIdhara zrI vIravijayajI jaina upAzraya, bhaTTInI bArI, phatAsApoLa, amadAvAda - 380 001 For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GS zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya nama: karmaprakRtinA abhyAsathI saMbhavita lAbha - munizrI abhayazekhara vijaya gaNI sAmyaM vibharti yaH karmavipAkaM hRdi cintayan / sa eva syAccidAnandamakaraMdamadhuvrataH // jJAnasAra / karmavipAkane cittavato hRdayamAM samatA dhAraNa kare che te ja cidAnaMdarUpI makaraMdane mANanAro bhramara bane che. eka sAmAnya samajaNa dharAvato kedI paNa aNagamatI - kaSTaprada sajA bhogavavA chatAM e sajA phaTakAvanAra jja ke jelara para je roSe bharAto nathI emAM eka mahatvanuM kAraNa e hoya che ke ene "phalANA gunAnI tane A sajA karavAmAM AvI che" evI jANakArI ApavAmAM AvI hoya che. meM guno karyo che ne A enI sajA bhogavI rahyo chuM' A vicAra ja krodha - dveSa - durbhAva vagerene oche vatte aMze paNa moLo pADI samabhAva tarapha jIvane dorI janAro che. jIvanamAM, koIka kaMIka cIja-vastu toDI phoDIne nukazAna pahoMcADe che..... - koIka niMdA - apamAna kare che.. koIka ApaNane maLanAro jaza jhUMTavI jAya che..... - koIka jUThA ALa-Aropa mUke che..... - koIka Akroza karato Ave che, mAra mAra che.... - koIka yAvatuM prANa harI le che.... A badhI bAbato aNagamatI che. - kaSTaprada che - sajArUpa che. e vakhate jo "meM pUrve Avo guno karyo haze enI prakRti taraphathI mane thayelI A sajA che' ATalo vicAra pharavA lAge to vera - jheranI aganajALa zAMta paDavA lAge ne samatAnA zItaLa kuMDamAM DubakI lagAvavAno anero AnaMda anubhavAvA lAge e spaSTa che. jaina dharme ApeluM karma aMgenuM vipula sAhitya kaI sajA kevA karmanuM pariNAma che ne evuM karma kayA gunAnuM phaLa che e aMge vizada prakAza pheMke che. je sAdhakane samabhAvamAM AgaLa vadhArI cidAnaMdarUpI makaraMdano apUrva AsvAda mANavAnI avasthA sudhI laI jAya che. karmaprakRti (kammapayaDI) e karmasAhityanA addabhUta khajAnAnuM eka jAjvalyamAna ratna che. eTale e paNa chevaTe jIvane saccidAnaMdamaya avasthA pamADavAno apAra upakAra to kare ja.... paNa e aMtima phaLa pAmavA mATe keTalIya pUrvabhUmikAonuM ghaDatara karavAmAM siMhaphALo noMdhAve che.... DhIlI paDI gayelI kaMpanInA bhAre phaTako pADanArA zerane, bIjI sArI kaMpanInA vipula lAbhaprada zeramAM kanvarTa karavAnI kalA hastagata thAya to zeraholDara keTalo AnaMda vibhora banI jAya che ? bhAre vedanA ApanArAM azubha karmone apAra anukULatA sarjanArAM zubha karmomAM zI rIte palaTAvI rokAya ? vagere aneka vAto A grantha zIkhave che... A viSaya paNa, aneka lAbho A granthanA abhyAsathI saMbhavita bane che. jevA ke * jaina zAstro kharekhara sarvajJa praNita che. evo raNakAra dilamAMthI uThe.... AnuM kAraNa e che ke, karma - bhAgya - avidyA - vAsanA - adaSTa - prakRti - dharmAdharma... vagere nAme karmanI kalpanA to lagabhaga dareka bhAratIya darzane ApI che. paNa e mAtra sAva sAmAnya ke AvuM eka tattva che... paNa karmanuM vAstavika svarUpa zuM che ? enA bheda-prabheda vagere keTalA che ? kevI kevI vRtti - pravRttithI kevA kevA karmonuM sarjana thAya che ? tyArabAda paNa emAM zuM zuM pheraphAra thAya che ? e karmonI jIvane zuM zuM - kevI kevI asara thAya che? e karmono nikAla zI rIte thaI zake ? vagere bAbatonuM vizada chaNAvaTavALuM - atyanta spaSTa asandigdha nirUpaNa mAtra jaina zAstroe ApyuM che. * eTale A granthanA adhyayana - punarAvartana - manana - parizIlanathI zrI jinavacanono paricaya keLavAya che - enA pratye Adara - bahumAna vadhatA jAya che. * jeTalo kALa enA svAdhyAyAdimAM vIte eTalo kALa to sIdhI ja rIte saMkalpo vikalponA tophAnothI bacavA maLe... ne A jJAnane jIvanamAM utAravAnuM thaI jAya to to haMmeza mATe emAMthI chUTakAro... For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * aMtarmukhatA ane mAnasika sthiratA - ekAgratA keLavavA maLe... * A badhA atIndriya padArtho che. atIndriya padArthonuM punarAvartana - parizIlana - anuprekSA vipula nirjarA sAdhaka hoya che... * jJAnAvaraNano kSayopazama vadhatA - vadhatA kSAyikajJAna sudhI pahoMcADe... * "jJAnamA vaccha taduva ropavA nomera zivAjo baMnaH '' AnI pratIti karAve... lakhavA besIe to pAra na Ave eTalA aparaMpAra lAbha karAvatA A grantha pAchaLa bhAre dhagaza - khaMta - utsAha - vairya sAthe varSonI jahemata uThAvIne temaja siddhAntadivAkara pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI masA nI jenI koI kalpanA na karI zakAya evI jJAnadAna sAthenI badhI sahAyaka udAratAne pAmIne tathA karmavi pUjya AcAryadeva bhagavaMta zrImad vijaya vIrazekharasUrIzvarajI masA) nI paNa suMdara sahakAravRtti pAmIne... pUjyapAda tapasvI munirAja zrI kelAsacaMdra vijaya masAjha A bhavya grantha zrI saMgha samakSa prakAzita karI rahyA che ne e rIte vizALa karmasAhityamAM potAno phALo paNa noMdhAvI rahyA che e kharekhara anumodanIya che, abhinaMdanIya che ne anukaraNIya che... A prakAzanamAM, A ja karmaprakRti grantha paranA mArA karmaprakRti padArtho bhAga - 1 - 2- 3nA traNa pustakomAMnI TIppaNo - yaMtro vagerene sthAna ApIne, tathA A lekha lakhavAnI taka ApIne.... jaina sAhityamAM kaMIka phALo noMdhAvavAno mane paNa je lAbha Apyo che te badala emano AbhArI chuM. jIvo karma aMgenuM vizada jJAna prApta karIne sva-para hita sAdhavAmAM A prakAzanano sahAro laI emanA udyamane saphaLa kare evI zubhakAmanA... zrI prema-bhuvanabhAnu - dharmajita - jayazekharasUrIzvara ziSyANu, muni abhaya zekhara vijaya gaNI - zrI karmaprakRti graMthanuM rahasya :- sva. paMDitavarya pukharAjajI amIcaMdajI koThArI : A graMthamAM 8 karaNonuM svarUpa ane udaya sattA prakaraNano viSaya Ave che. keTalIka vakhata A grantha kevaLa jANI levAnI dRSTie ja bhaNAya che. tyAM samajavuM joIe ke - kevaLa jANI javA mATe ja A graMtha nathI, paraMtu khUba ja ciMtana - manana - sAthe ATha karaNarUpa A karmaprakRti granthanuM talasparzI jJAna sUkSma buddhithI jo prApta karavAmAM Ave to keTaluMya navuM navuM jANavA maLI zake che. sAthe sAthe baMdhAyela karmo upara adhyavasAyo dvArA kevA prakAranuM pariNamana thAya che, AtmA karmapAzamAMthI kevI rIte mukta banI mokSagAmI bane che - teno sacoTa khyAla Ave che. pratyeka samaye dareka karmo eka sarakhI rIte baMdhAtA nathI paraMtu aneka rIte baMdhAya che. vaLI je karma je rIte baMdhAyuM hoya te karma teja rIte udayamAM Ave che ane phaLa Ape che ema nathI. keTalIka vAra keTalAMka karmo je rIte baMdhAyA hoya teja rIte niyata kALe udayamAM Ave che ane phaLa paNa Ape che, paraMtu keTalIka vAra keTalAMka karmo baMdha samaye je rIte baMdhAyA hoya tenAthI anya rIte phaLa Ape che agara nakkI thayela samaya karatAM vahelAM - moDA agara vadhAre kALa sudhI phaLa Ape che, vaLI keTalAMka karmo to phaLa ApyA vinA kSaya thaI jAya che evuM paNa bane che. e rIte karmomAM baMdha samaye ane baMdhAyA pachI adhyavasAyo dvArA kevI asara thAya che te bAbata ATha kiraNonuM svarUpa samajavAthI sArI rIte jANI zakAya che. karmone baMdha sAmAnyatayA cAra prakAre thAya che temAM 11mAthI 13mA sudhInA traNa guNasthAnakomAM asAMparAyika arthAtu yogamAtrathI kevaLa satAvedanIyano baMdha thAya che - te spaSTa baMdha kahevAya che. jema sukA kapaDA agara divAla upara pavana dvArA caTela raja kaNo turata ja chUTAM paDI jAya che, tema mAtra yoga dvArA baMdhAyela sAtA vedanIya karma paNa bIjA For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye bhogavAIne chUTuM paDI jAya che. A baMdha asAMparAyika = akaSAyI hovAthI bahulatAe tenI vivakSA karavAmAM AvatI nathI eTale moTA bhAge sAMparAyika = sakaSAyI baMdhane ja baMdha tarIke gaNavAmAM Ave che. jema dareka rAjyamAM nIcenI tathA DIsTrIkTa ane hAIkorTa ema traNa prakAranI adAlato hoya che ane taduparAMta bhArata agara pAkistAna jevA saMpUrNa eka-eka dezamAM cothI eka suprIma adAlata hoya che. vaLI A cAreya korTomAM jema dareka prakAranA keso cAlatA nathI paNa amuka cokkasa prakAranA gunhAonA ane rakamonA keso amuka amuka korTamAM cAle che. tathA keTalIka vakhata nIcenI ke DIsTrIkTa korTe Apela cukAdo AkharI hotI nathI kAraNake te cukAdAthI jo vAdI ke prativAdIne saMtoSa na thayo hoya to AgaLa hAIkorTamAM apIla karI zake che ane hAIkorTe ApelA nirNayathI paNa jo saMtoSa na thAya to suprIma korTamAM apIla karI zake che ane te korTa dvArA karavAmAM Avelo nirNaya sarvane baMdhanakartA gaNAto hovAthI te pramANe avazya vartavuM paDe che. tema amuka amuka prakAranA adhyavasAyo dvArA AtmA karmabaMdha traNa prakAre kare che. baMdhanakaraNa :- jevI rIte nIcenI athavA DIsTrIkTa korTamAM nyAyAdhIza amuka cukAdo Ape che ane vAdI ke prativAdI uparanI koIpaNa korTamAM na jAya to te cukAda baMdhanakartA thAya che. ane uparanI korTamAM jAya to te cukAdAmAM pheraphAra paNa thAya che. tevI rIte sAmAnya baMdhanakaraNanA adhyavasAyothI baMdhAyela karma upara amuka kALa pachI saMkramaNa Adi sAta karaNamAMnA koIpaNa karaNanI asara na thAya to temAM koIpaNa jAtano pheraphAra thato nathI. arthAtuM baMdha samaye jeTalAM kALe, je rIte, jeTaluM phaLa ApavA vigereno svabhAva niyata thayo hoya te ja rIte udayamAM Ave che ane jo koI karaNanI asara thaI jAya to temAM pheraphAra thaI jAya che athavA te te prakRtio anyathA rUpe phaLa ApanArI paNa banI jAya che. niddhattikaraNa :- hAIkorTamAM apAyela cukAdAmAM jo suprIma korTamAM jAya to te dvArA pheraphAra paNa thaI jAya che tema niddhata prakAranA adhyavasAyo dvArA je karma je svarUpe baMdhAyela hoya te ja rIte bhogavavuM paDe, mAtra AvA adhyavasAyathI baMdhAyela karmanA sthiti ane rasamAM vadhAro ke ghaTADo thaI zake che AvA baMdhane niddhata baMdha kahevAya che. | nikAcanakaraNa :- suprIma korTe ApelA cukAdAmAM jAhera thayelA daMDa ke sajA vigeremAM koIpaNa prakArano pheraphAra thato ja nathI, arthAt te daMDa ke sajA bhogavyA vinA cAle ja nahIM, teja pramANe jenA vaDe atyaMta gADha nikAcita thAya tevA prakAranA tIvratama adhyavasAyothI je samaye jevA svarUpavAnuM karma baMdhAyuM hoya te karma tevA svarUpe avazya bhogavavuM ja paDe che, arthAtu - te karmamAM koIpaNa karaNa lAgI zakatuM nathI ane tethI kaMI paNa pheraphAra thato nathI. AvA baMdhane nikAcita baMdha kahevAya che. baMdhanakaraNanI jema niddhatti ane nikAcanA A banneya karaNo AtmA je samaye karma bAMdhe che te samaye paNa pravarte che. ane nIcenI adAlatamAM cAlela kesano cukAdo uparanI korTamAM na javAthI baMdhanakartA thAya che ane uparanI korTamAM javAthI temAM pheraphAra paNa thaI jAya che. - ema nIcenI korTe Apela jjamenTano phalitArtha che. tema sAmAnya baMdhanakaraNanA adhyavasAyothI baMdhAyela karma upara anya adhyavasAyarUpa bIjA karaNonI asara na thAya to je svarUpe baMdAyela hoya te svarUpe phaLa Ape che ane anya kiraNonI asara thAya to tenA svarUpamAM pheraphAra paNa thaI jAya che, ema baMdhanakaraNathI baMdhAyela karmano phalitArtha che. jema suprIma korTamAM na janAra vyaktine hAIkorTe Apela cukAdo avazya baMdhanakartA che ane tenA pheraphAra mATe suprIma korTamAM javuM e ja kevaLa upAya che kemake tethI temAM pheraphAra paNa thaI jAya che. tema prathamathI ja niddhatta adhyavasAyo dvArA baMdhAyela karmamAM sthiti - rasa vadhAranAra uduvarNanA ane ghaTADanAra apavarnanA e be karaNo pravartI zake che. anya koI karaNa lAgI zakatuM nathI - ema niyata thayela hoya che. have te pUrvabaddha karma jo nikAcanA adhyavasAyarUpa suprIma korTanA tAbAmAM na Ave to te ja rIte bhogavAIne kSaya thaI jAya che. paraMtu nikAcanA adhyavasAya rUpa suprIma korTanA tAbAmAM AvI jAya to temAM udvartanA ane apavarnanA A be karaNo paNa lAgI zakatAM nathI. baMdhAraNIya kAyadA vi.... nI bAbatamAM prathamathI ja suprIma korTamAM cAlela kesano agara nIcenI adAlatamAM cAlela kesano suprIma korTanA nyAyAdhIza je cukAdo Ape che temAM pharamAvela daMDa ke sajA vigeremAM kyAre koI paNa prakArano pheraphAra thato nathI ane avazya baMdhanakartA hoya che, teja pramANe nikAcanA adhyavasAya dvArA baMdhana samaye jeTalI sthitivALuM jeTalA rasavALuM ane je phaLa ApavA vigerenA svarUpavALuM je karma baMdhAyuM hoya te baMdha pachI ane pahelA baMdhana ke niddhatti For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zALAnA akhakhAipa khArASTra kAyadA che. tathA ja kyAraya paNa nivrutta ane nikAcita thayela je koI karmo sattAmAM hoya che te potAnA apUrvakaraNa sudhI athavA apUrvakaraNa nAmanA AThamA guNasthAnaka sudhI niddhatta ane nikAcita rUpe sattAmAM hoya che, paraMtu potAnA anivRtti karaNathI athavA to anivRttikaraNa nAmanA navamA guNasthAnakanA prathama samayathI koIpaNa karmano koIpaNa bhAga niddhatta te nikAcita rUpe hoto ja nathI. tAtparya e ke - AyuSya vinA sattAgata sarva karmo bhogavyA vinA paNa kSaya pAme tevAM thaI jAya che. saMkramaNakaraNa :- nIcenI ke TIsTrIkTa korTamAM nyAyAdhIze eka ja prakAranA kesamAM saMDovAyela cAra vyaktiomAMthI amukane nirdoSa TharAvyA hoya ane amukane doSita TharAvI sajApAtra gaNAvyA hoya paraMtu temAMthI koIpaNa vyakti uparanI adAlatamAM apIla na kare to te pheMsalo te ja pramANe rahe che. paraMtu uparanI adAlatamAM jo apIla kare to prathamanA pheMsalAmAM TharAvela nirdoSa vyakti doSita ane doSita vyakti nirdoSa jAhera thAya che tema baMdhanakaraNanA adhyavasAyathI baMdhAyela karmamAM saMkramaNaka2Na na lAge to je karma sukhAdika ke duHkhAdika je phaLa ApavAnA svarUpe baMdhAyela hoya te karma te svarUpe phaLa Ape che ane jo baMdhAyela te karmamAM saMkramaNakaraNa lAgI jAya to sukhAdika ke duHkhAdikarUpe phaLa ApavAnA svarUpe prathama baMdhAyela hovA chatAM viparIta thaI jAya che, arthAt duHkhAdika ke sukhAdika svarUpe phaLa ApavAnA svabhAvavALAM thaI jAya che. urjAnAkaraNa :- nIcenI adAlate gunhegArane ekAda varSanI sAmAnya kedanI athavA ekAda hajAra rUpiyAnA daMDanI sajA karI hoya ane jo te gunhegAra uparanI adAlatamAM kesa laDe to kyAreka ekAda varSanA badale be cAra varSanI ane sAmAnya kedanA badale sakhata majurI sAthenI kedanI agara hajAranA badale be hajAranA daMDanI sajA thaI jAya che, tema baMdha samaye amuka sthiti ke amuka rasavALuM karma baMdhAyuM hoya ane pachI temAM uttanAkaraNarUpa adhyavasAyonI asara thAya to urjAnA thaI jAya, tethI prathama baMdhAyela karmanI sthiti ane rasamAM vadhAro thaI jAya che. apavardanAkaraNa - nIcenI adAlatamAM gunhegArane be varSa vigere mudatanI ane sakhata majurI sAthenI kedanI agara be hajAranA daMDanI sajA thaI hoya ane pachI te uparanI adAlatamAM apIla karIne kesa laDe to keTalIka vAra be varSa vigerenA badale ghaTIne ekAda varSanI ane sakhata majurInI kedanA badale sAmAnya kedanI tathA be hajAranI 2kamanA badale ekAda hajA2nI 2kamanA daMDanI sajA thAya che, tema baMdha samaye jeTalI sthiti ane jeTalAM rasavALuM je karma baMdhAyuM hoya temAM apavartanAkaraNarUpa adhyavasAyonI asara thAya to tenI apavarnanA thaI jAya - eTale ke baMdha samaye baMdhAyela punarjanatA ane ratanAM ghaTADo thaI jAya che. usanAkaraNa :- nAcanA adAlate gunDagorane ekAda varSanI sAmAnya..hanI athavA kheDA i rUpiyAnA huMDI: prajA, lIyeya sArA rAma ke sabhAe 2 do te pagAra khana AdinA kArdhaka bAz2A cattuM ane tyA benA paga ja oTo tA pravananA gunhAnA badalAmAM thayela jala na mAnI, sama bhogavAI jAya che tevI rIte prathama baMdhAyela karmanA udayakALamAM prApta thayela dalikonI sAthe amuka prakAranA udIraNAkaraNarUpa adhyavasAyo dvArA udyakALe prApta nahi thayelA saMghalako pAuvyamAM AvI pesAryane daI. jyAM rahe apasanAkaraNaH cinA adAlatamAM gunhegArane baM varSa vigere mudatanI ane sakhata majurI sAthenI pedanI sarakhAnA jamInamAM gai juna sudhI ne kudegAra Thela A pitA bandrAnA reka mukta rahya parNa'bigeDuta yU' je che yuvatjhabarTa 2 juchAyIya cheteAvana baMdhAyela sattAgata mohanIyAmA badale ekAda hajA2nI. kramanA daMDanI sajA zAya che. paththaronI hoya temAM ta" "vonI asara e tenI kananA AiMta ane rasamAM dhaTADo thaI jAya che. .. baM sthAna sArdha padha hAla nara nIpAta udIraNAkaraNa :- khUna Adino moTo gunho karanAra vyakti upara adAlatamAM kesa cAlu hoya agara kesanA cukAdAmAM jela vigerenI amuka sajA thaI hoya ane te ja daramyAna te ja gunhegAra khUna Adino koIka bIjo gunho kare ane te gunhAnA badalAmAM thayela jela AdinI sajA prathamanA gunhAnA badalAmAM thayela jela AdinI sajAnI sAthe bhogavAI jAya che tevI rIte prathama baMdhAyela karmanA udayakALamAM prApta thayela dalikonI sAthe amuka prakAranA udIraNAkaraNarUpa adhyavasAyo dvArA udayakALe prApta nahi thayelA karmadaliko paNa udayamAM AvI bhogavAIne dUra thaI jAya che. upazamanAkaraNa :- koIpaNa adAlatamAM gunhegArane amuka mudata pramANa jela vigerenI sajA thayela hovA chatAM khAsa koI kAraNasara jAmIna ApI amuka mudata sudhI te gunhegAra jela Adi vinA binagunhegAranI mAphaka mukta rahI zake che ane mudata pUrNa thatAM ja punaH jela AdinA baMdhanamAM AvI jAya che, tema prathama baMdhAyela sattAgata mohanIyakarmano udaya cAlu hovA chatAM jenAthI mohanIyakarma sarvathA dabAI jAya tevA prakAranA viziSTa adhyavasAyarUpa sarvopazamanA For Personal & Private Use Only www.jaitlibrary.org Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 karaNathI aMtarmuhUrta kALa sudhI AtmA mohanIyakarmanI udayamAMthI mukta banI vItarAga samAna thaI jAya che ane te aMtarmuhUrta kALa pUrNa thatAM ja mohanIyakarmano udaya punaH zarU thaI jAya che. ema baMdha samaye baMdhana, niddhatti ane nikAcanA ema traNamAMthI koIpaNa eka karaNa dvArA karma baMdha thAya che ane baMdhanakaraNathI baMdhAyela karmamAM adhyavasAyAnusAra sAteya karaNo lAgI aneka prakAranA pheraphAra thAya che ane niddhatti karaNathI baMdhAyela karmamAM udvartana ane apavarnanA e be karaNo lAgI temAM pheraphAra thAya che paraMtu nikAcanAkaraNa dvArA baMdhAyela karmamAM AThamAMnuM koi paNa karaNa lAgatuM nathI. mATe te karmamAM kaMI ja pheraphAra thato nathI, tethI je svarUpe baMdhAyela hoya te ja svarUpe avazya bhogavavuM paDe che. tema hovA chatAM zreNigata zukaladhyAna ke dharmadhyAna svarUpa viziSTa adhyavasAyo dvArA te nikAcita karmo rasodayathI bhogavyA vinA paNa kSaya thaI jAya che. mATe sAdhaka AtmAoe zubha dhyAnarUpa atyaMta2 tapanI prekaTIza karavI ane temAM AgaLa vadhavAnI khUba ja jarUra che tethI gADha nikAcita karmono paNa bhogavyA vinA kSaya karI te ja bhavamAM mokSagAmI banI zakAya che. upara lakhela ATha karaNAdinuM svarUpa paMcasaMgraha - bhAga - ramAM paMDitavarya pukharAjajI amIcaMdajI koThArIe lakhela nivedanamAMthI lakhyuM che. For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 -: prakAzakIya nivedana : vi saM0 - 2048mAM amane rAMdera roDa jaina zve mU. pU zrI saMdhanA bhAgyodaye 50 pU0 zAsanasamrAT AcAryadeva zrImad vijaya nemi - vijJAna - kastUrasUrIzvarajI masA nA paTTadhara paMca prasthAnamaya sUrimaMtra ArAdhaka 50pU AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masA, 50pUrva paMnyAsa puSpacaMdra vi gaNi masA, 50pU paMnyAsa somacaMdra vijaya gaNivarya masA Adi ThANA comAsuM birAjamAna hatA. pUjyazrInA vidvAna paMnyAsapravara somacaMdra vi gaNI masA jesalamera - pATaNa - khaMbhAtanA jJAnabhaMDAronI duSprApya hastalikhita pratonI prInTo tathA jherokSanuM kArya cAlatuM hoya teozrI to satata pravRtti jinazAsananA A mahAgranthonI sAcavaNI mATe datacitta kArya karatA najare jotA tyA2e saheje lAgatuM ke munizrI jinazAsana mATe zuM karI rahyA che ? puchyuM tyAre kahyuM chellA varSothI duHprApya banatA ApaNA granthonuM jatana karavAnuM kAma zarU karyuM che. A aMge amo zrI saMghane lAbha maLe tema karavA vinaMtI karI te vinaMtI pU. AcArya masA pAse gaI to teozrIe jaNAvyuM ke A kAryanI vyavasthA to amadAvAda operA sosAyaTInA zrI mahAvIra svAmI jaina zve mU. pU zrI saMdha kare che. paNa tamo zrI saMghanI lAbha levA bhAvanA che to je je grantho taiyAra thAya tenA saMpAdana tathA prakAzana aMge vyavasthA taMtra tamo goThavo to paNa ghaNo uttama lAbha maLaze. pUjyazrInuM A vacana zrI saMghe svIkArI lIdhuM. sadbhAgye vi saM0 2049nA 50pU0 AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI masA tathA 50pU AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masA Adi ThANA-20 nuM cAturmAsa rAMdera roDa thayuM. ane te vakhate sacitra siddha sarasvatI siMdhu pustakanuM kArya munizrI kulacaMdra vijayajI karI rahyA hatA. to te pustakanuM prakAzana kharca amo zrI saMdhe svIkAryuM ane Aje te pustakanI mAMgaNI te rIte cAle che ke TuMka samayamAM prAyaH bIjI AvRtti paNa chapAvavAno prasaMga Ave tema lAge che. AvuM ja A granthanuM prakAzana kArya ke je karmasAhitya aMge eka ane ajoDa gaNI zakAya tevA kammapayaDI - karmaprakRti grantha pU0 mahopAdhyAya yazovijayajI viracita vRttino bhAvAnuvAda papU munizrI kailAsacaMdra vijayajI mahArAje taiyAra karyo che. te granthanuM prakAzana karatAM amo ati AnaMda mAnIe chIe. A granthanA prakAzana aMge 50pU AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI manI preraNAthI visaM 2048nA nAnapurA jaina zve mU pU zrI saMghanI vinaMtIthI cAturmAsa karavAnuM thayuM ane te vakhate anekavidha ArAdhanAo zAsana prabhAvanAonA te rIte kAryo thayA hatA ke jethI te kAryonI anumodanArUpa smRti aMge nAnapurA jaina zrI saMdhe A granthanA prakAzana kArya aMge 1lAkha 7pahajAra jJAnadravyamAMthI samarpaNa karyA. jethI A granthanuM prakAzana kArya thavAnuM saubhAgya prApta thayuM che. nAnapurA jaina zrI saMghane amArI hArdika anumodanA. punaH te rIte vinaMtI karIe chIe ke A rIte jyAre paNa anya anya grantho je pUjyazrInA ziSya-praziSyo taiyAra karI rahyA che te nAnapurA zrI saMdha bhAvinA anya prakAzana kAryamAM jarUrI Arthika sahayoga pradAna karatAM raheze evI abhyarthanA..... lI. rAMdera roDa zve mU. pU. jaina zrI saMgha, surata For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara kara kara kara kara : Eaa rAI :: ::: zArirIka kAra ki ::::::::::::: : rIsara jI rIte che. .. .. . ... kAra carthanA prakAzana karI ke sahayoga dAtA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina kAzana kArya mATe dAtA surata nAnapurA jika jaina zrI saMghano tAki bImAra surata nAnapurA 20 mU0 pU. jaina zrI saMghanI vinaMtIthI vikrama saMvata-2048nA comAsA mATe pa0 pU. AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma. sA. Adi ThANA12 padhAryA hatA ane teozrInI nizrAmAM zrI bhagavatI sUtranA dainika pravacano - vividha ArAdhanAo temaja zAsana prabhAvanAnA anekavidha kAryothI yazasvI cAturmAsanI anumodanArthe nAnapurA jaina zrI saMghe A grantha prakAzana aMge jJAnadravyamAMthI mAtabara rakamano sahayoga pradAna karyo te badala zrI saMghanA udAra bhAvanAnI bhUrI bhUrI anumodanA ... For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 -: viSayAnukrama :-: baMdhanakaraNa : kama gAthA peIja naMbara 1 thI 7 | ja | cha | 9 - 10 11 thI 22 23 thI 41 38 thI 41 37 - 42 42 thI 45 43 viSaya mUlagAthA 1 thI 102 TIppaNakAra 50pU A zrImad municaMdrasUrIzvarajI masA nI stuti TIkAkAra maMgalAcaraNa aSTakarmanuM svarUpa dhruvabaMdhi Adi 31 dvAronuM svarUpa dhruvabaMdhi - 47 prakRtiomAM kAlabhAMgAnuM yaMtra naMbara - 1 dhruvodayI 27 prakRtiomAM kAlabhAMgAnuM yaMtra naMbara - 2 parAvartamAna- 93 prakRtionuM yaMtra naMbara - 3 kramavyavacchidyamAna baMdhodInuM yaMtra naMbara - 4 dhruvabaMdhI Adi - 31 dvAronuM yaMtra naMbara - 5 ATha karaNanuM svarUpa vIryanuM svarUpa 3 - 4 vIryabheda - sthApanA yaMtra naMbara - 6 yoga viSayamAM avibhAgAdi 10 arthAdhikAra 5 thI 17 1 lI avibhAga prarUpaNA rajI vargaNA prarUpaNA 3jI- 4thI spardhaka - aMtaraprarUpaNA pamI sthAna prarUpaNA 6ThThI anaMtaropanidhA prarUpaNA 7mI paraMparIpanidhA prarUpaNA ? 10 yogaspardhaka citra naMbara-1, yogasthAna citra naMbara-2 7 thI 10 8mI vRddhi prarUpaNA yogasthAnonI dareka jIva pratye vRddhi ke hAni sthApanA yaMtra naMbara-7 9mI samaya prarUpaNA 12 - 13 yavamadhya citra naMbara - 3 12 - 13 avasthAna prAyogya yogasthAnonuM kAla-alpabadutva apekSAe citra naM-4] 12 - 13 10mI jIvasthAnonuM alpabadutva prarUpaNA 14 thI 16 jIvabhede jaghanya - utkRSTa yoganA alpabadutva yaMtra naMbara - 8 14 thI 16 yoga vaDe jIvanuM kArya zuM ? 17 dArikAdi vargaNAnuM svarUpa 18 thI 20 | 45 thI 56 45 46 - 47 47 thI 49 49 5/1 11 5o. 51 52 - 53 53/1 53/2 53 - 54 55 - 56 54 - 55 56 thI 65 For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 10 11 12 13 14 15 16 17 18 20 viSaya auArikAdi pudgala saMbaMdhI grAhya - agrAhya 26 vargaNAnuM yaMtra naMbara-9 jIva kayA pudgalone dezathI ke sarva AtmA vaDe grahaNa kare ? te svarUpa sneha prarUpaNA 1lI snApratyayasparSaka prarUpa ne spardhaka citra naMbara - 5 20 nAmapratyayaspardhaka prarUpaNA 30 prayogapratyayaspardhaka prarUpaNA zarIrasthAna citra naMbara - 6 prakRtibaMdhAdi-4nI bhAvanA ane prakRtibaMdhanuM svarUpa mUlaprakRti viSe prakRtibaMdhamAM sAdyAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara-10 mithyAtvAdi guNasthAnake nIce pramANe jIva Ave che ane jAya che te - maMtra naMbara 11 uttaraprakRttio viSe prakRtibaMdhamAM saghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara-12 2jo pradezabaMdha prakRttiomAM karmapradezanI vaheMcaNa utkRSTapade pradezAgrAlpabahutva jaghanyapade pradezAgrAlpabahutva mUlaprakRtiomAM karmadalanuM alpabahutva yaMtra naMbara - 13 uttaraprakRtione viSe pradezAgranuM utkRSTa tathA jaghanyapadanuM alpabahutva yaMtra naMbara - 14 pradezabaMdha viSe sAcAdi prarUpaNA mulaprakRtionA jathathAdi-4 pradezabaMdha viSe sAghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 15 uttara prakRtionA jadhandhAdi-4 pradezabaMdha viSe sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 16 pradeza baMdha viSe svAmitva prarUpaNA mUtra uttaraprakRtione viSe utkRSTa pradezabaMdha svAmitva prarUpaNA mUla uttaraprakRtione viSe jadhanya pradezabaMdha svAmitva prarUpaNA 120 prakRtinA utkRSTa pradezabaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 17 120 prakRtinA jaghanya pradezabaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 18 trIjA anubhAgabaMdhanuM svarUpa avibhAgAdi-14 anuyoga dvAronuM svarUpa maMtrI avibhAga prarUpaNA 2jI vargaNA prarUpaNA 30 spardhaka prarUpaNA, 4thI aMtara prarUpaNA, pamI sthAna prarUpaNA For Personal & Private Use Only gAthA 18 thI 20 21 22 - 23 22 23 22 - 23 23 23 23 24 24 24 24 25 thI 28 25 thI 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 20 thI 6.3 29 thI 43 29 - 30 30 31 peIja naMbara 64 - 65 1 66 66 thI 72 67 thI 8 68/1 70 thI 72 72 72/1 73 thI 77 75 76 76 - 77 75 - 77 thI 93 35, 73 thI 86 78 thI 80 80 - 81 81 82 thI 86 81, 87, 88 88 88 89 thI 9.3 TIdhI. ta 91 - 93 92 22 94 thI 160 94 thI 117 94 thI 96 96 62 www.jairhelibrary.org Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 19 krama viSaya gAthA peIja naMbara anubhAga sthAna citra naMbara - 7 29 thI 31 97/1 6ThThI kaMDaka prarUpaNA 32 97 - 98 7mI SasthAnaka prarUpaNA 33 thI 37 98 thI 101 8mI adhanasthAna prarUpaNA 101 thI 103 asatukalpanAthI SasthAnakanI aMka sthApanA - yaMtra naMbara - 19 33 thI 37. 104 thI 112 9mI vRddhisthAna prarUpaNA 38 112 - 113 10mI samaya prarUpaNA 113 jIvonI rasabaMdhasthAnomAM vRddhi-hAni citra naMbara - 8 113/1 11mI yavamadhya prarUpaNA 40 - 41 114 anubhAga sthAnonuM alpabadutva DamarUkanA AkAre citra naMbara-9 40 113/2 12mI ojoyugma prarUpaNA, 13mI paryavasAna prarUpaNA 42 115 14mI alpabahuva prarUpaNA 43 115 thI 117 jIva samudAhAranA 8 anuyoga dvArA 44 thI 51 | 117 thI 121 eka jIvane AzrayIne sparzanAnuM alpabadutva tathA anubhAgabaMdhasthAnanA nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatA jIvonuM alpabaddhatva yaMtranaMbara-20 49 thI 11 121 anubhAga adhyavasAyasthAnonuM svarUpa para thI pa6 122 thI 124 sthitibaMdhanA adhyavasAyamAM anubhAga adhyavasAya citra naMbara - 10 para thI 36 124/1 sthitisthAnomAM rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno citra naMbara - 11 52 thI 56 124/2 sthitisthAnamAM kaSAyodayasthAno ane rasabaMdhasthAnaka citra naMbara - 12 | pa2 thI 56 124/3 AyuSyanA sthitisthAnomAM anubhAganA adhyavasAyo citra naMbara - 13 52 thI 36 124/4 21 | anubhAga adhyavasAyasthAnonI anukRSTi 57 thI 64 | 124 thI 136 prathama aparAvartamAna azubhaprakRtivarganI anukRSTi 57 - 58 bIjA aparAvartamAna zubhaprakRtivarganI anukRSTi 59 - 60 127 aparAvartamAna zubhAzubha pravRtionI anukuSTi yaMtra naMbara - 21 57 thI 19 129 trIjA parAvartamAna zubhaprakRtivarganI anukRSTi pa9 - 60 128 cothA parAvartamAna azubhaprakRtivarganI anukRSTi 130 parAvartamAna zubhAzubha pravRtionI anukaSTi yaMtra naMbara - 22 pa9 thI 61 132 tiryaMcaddhika ane nIcagotranI anukRSTi 62 - 63. 131 - 133 tiryaMcaddhika ane nIcagotranI anukRSTi yaMtra naMbara - 23 134 traNacatuSkanI anukRSTi 133 - 135 trasacatuSkanI anukRSTi yaMtra naMbara - 24 136 anubhAga adhyavasAyanI tIvramaMdatA 65 thI 67 |135, 137 thI 151 prathama aparAvartamAna azubhaprakRtivarganI tIvramaMdatA 135, 137 aparAvartamAna 55 azubha prakRtionI tIvramaMdatA yaMtra naMbara - 25 | 65 - 66 138 For Personal & Private Use Only 22 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 kema 24 viSaya gAthA | peIja naMbara dvitIya aparAvartamAna zubha prakRtivarganI tIvramaMdatA * 137 aparAvartamAna parAghAtAdi 46 zubha prakRtivarganI tIvramaMdatA yaMtra naM-26 139 tRtIya parAvartamAna zubha prakRtivarganI tIvramaMdatA 14o : 141 parAvartamAna sAtAdi-16 zubha pravRtionI tIvramaMdatA yaMtra naMbara-27 142 - 143 caturtha parAvartamAna azubha prakRtivarganI tIvramaMdatA 141 - 146 asAtAdi-28 parAvartamAna azubha prakRtinA anubhAga saMbaMdhI tIvramaMdatA yaMtra naMbara - 28 144 - 145 tiryaMcaddhika - nIcagotranI tIvramaMdatA 146 trasacatuSkanI tIvramaMdatA 147. tiryaMcaddhika ane nIcagotranI tIvramaMdatA yaMtra naMbara - 29 148 - 149 trasacatuSkanI tIvramaMdatA yaMtra naMbara - 30 150 - 151 anubhAgabaMdha viSe sAdyAdi prarUpaNA 147-152-153. mUlaprakRtionA jaghanyAdi-4 anubhAgabaMdha viSe sAdyAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 31 152 uttaraprakRtionA jaghanyAdi-4 anubhAgabaMdha viSe sAghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 32 153 svAmitva prarUpaNA viSe utkRSTa anubhAgabaMdha svAmitva prarUpaNA 153 thI 155 utkRSTa anubhAgabaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara 33 156 jaghanya anubAgabaMghanA svAmitva prarUpaNA | |155, 157 thI 159 jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 34 159 - 160 A cothA sthitibaMdhanuM svarUpa 68 thI 171 - 161 thI 202 1lI sthitisthAna prarUpaNA 68 thI 82 161 thI 180 sarva jIvabhedamAM sthitisthAna saMkuleza vizuddhi sthAnanuM sthApanA yaMtra naM0-35 68 thI 70 sarva prakRtionI utkRSTa sthiti tathA abAdhA 70 thI 81 163 thI 178 uttara pravRtio viSe jaghanya - utkRSTa sthitibaMdha pradarzaka yaMtra naMbara-36, 70 thI 79 172 thI 175 uttarapravRtio viSe ekendriyAdi jIvonA utkRSTa sthitibaMdhanuM yaMtra naM-37 pamA karmagraMtha 176 - 177 jaghanya - utkRSTa sthitibaMdhanuM alpabadutva 80 thI 82 - 178 thI 180 sthitibaMdhanuM alpabadutva yaMtra naMbara - 38 80 thI 82 181 rajI niSeka prarUpaNA 83 - 84 180 - 182 3jI abAdhAkaMDaka prarUpaNA 182 - 183 4thI alpabadutva prarUpaNA 86 183 thI 186 saMgni paMcendriya paryApta-aparyAptane viSe AyuSya sivAya 7 kammA 10| bhede alpabadutva yaMtra naMbara - 39 184 AyuSyamAM saMkSi-asaMgni paMcendriya paryAptane viSe 8 bhede alpabadutva yaMtra naMbara - 40 185 rapa. | | 28 29 For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 101 kema viSaya gAthA | peIja naMbara saMkSi-asaMgni paMcendriya aparyApta ane vikasendriya sUkSma - bAdara ekendriya paryApta e 12 jIvabhedanA AyuSyamAM 6 bhede alpabahuta yaMtra naMbara-41| asaMkSipaMcendriya, vikalendriya, sUkSma-bAdara ekendriya paryApta-aparyApta 12 jIvabhedanA Ayu sivAyanA 7 karmamAM 10 bhede alpabahuta yaMtra na. 42 30 | sthitibaMdhanA adhyavasAyasthAna prarUpaNA 87 thI 101 | 186 thI 196 - (1) sthiti samudAhAra (2) prakRti samudAhAra (3) jIva samudAhAranuM svarUpa 87 thI 5 | 186 thI 192 sthitibaMdhanA adhyavasAyonuM alpabadutva yaMtra naMbara - 43 189 dhruvabaMdhanA sthitibaMdhamAM zubhAzubha rasabaMdhanI sthApanA yaMtra naMbara - 44 | 90 thI 92 | 191 anAkAra - sAkAropayoga 96 thI 100 | 192 thI 194 asatukalpanAe batAvelA parAvartamAna zubhAzubha pravRtionA rasa yavamadhyathI sthitisthAnAdikanA alpabadutvanI sthApanA yaMtra naMbara - 45 | -6 thI 100 195 rasabaMdhamAM jIvanA alpabadutva sthApanA yaMtra naMbara - 46 101 197 31 sAdAdi prarUpaNA 101 196, 197. mUla-uttara pravRtiomAM jaghanyAdi-4 sthitibaMdha viSe sAghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 47 198 32 utkRSTa sthitibaMdhanA svAmitva prarUpaNA 101 197, 199 jaghanya sthitibaMdhanA svAmitva prarUpaNA 101 199, 200 | upasaMhAra 102 200 | utkRSTa sthitibaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 48 101 201 jaghanya sthitibaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 49 202 34 baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 203 thI 245 35 ATha karaNanuM svarUpa 203 36 ] vIryanuM svarUpa 203 - 204 37 | avibhAgAdi- 10 prarUpaNA 204 thI 206 grAhya - agrAhya pudgala vargaNAnuM svarUpa 206 thI 210 39 | sneha prarUpaNA - (1) snehapratyaya spardhaka (2) nAmapratyaya spardhaka (3) prayoga pratyaya spardhaka 210 thI 214 pratibaMdhAdinuM svarUpa : 214 - 215 | 41 | pradezabaMdhanuM svarUpa 215 - 216 42 anubhAga (rasa) baMdhanuM svarUpa 216 thI 236 43 | (1) avibhAgAdi - 14 anuyoga dvAra 216 thI 222 44 | (2) jIva samudAhAra - 8 dvAronuM svarUpa 223 - 224 45 | (3) sthitibaMdhanA kAraNabhUta adhyavasAyanuM svarUpa 225 thI 227 46 | (4) adhyavasAyonI anukRSTi tIvramaMdatA 227 thI 236 47 | cotho sthitibaMdha 237 thI 245 101 38 AT 5. For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema gAthA peIja naMbara 237 - 238 238 238, 239 239 53. 239, 240 240 thI 245 246 thI 259 259 thI 265 266 - 177 267 thI 276 278 thI 299 278 thI 285 286 thI 291 viSaya 48 | 1lI sthitisthAna prarUpaNA | 49 | 2jI niSeka prarUpaNA 50 3jI abAdhAkAla prarUpaNA 51 | 4thI alpabadutva prarUpaNA para | 10 sthAnakonuM alpabadutva 51 | sthitibaMdhanA adhyavasAyomAM 3 samudAhAranuM svarUpa baMdhanakaraNa praznottarI baMdhanakaraNa pariziSTa-1 pradezabaMdhanuM alpabadutva 54. zrI devasUrikRta vairAgya garbhita guruviraha vilApa 55 I baMdhanakaraNa pariziSTa - 2 anukRSTi tIvramaMdatAnA citro 1 thI 10 pa6 baMdhanakaraNa pariziSTa-3 uttaraprakRtionA yaMtro uttaraprakRtio viSe dhruvabaMdhi Adi-31 dvArA pradarzaka yaMtra naMbara-1 mUla uttaraprakRti viSe pratibaMdha tathA pradezabaMdhanA svAmitva tathA sAdyAdi pradarzaka yaMtra naMbara - 2 mUla uttara pravRtio viSe anubhAgabaMdha tathA sthitibaMdhanA sAdyAdi tathA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 3 57 50 pU0 mahopAdhyAya zrImad yazovijayajI gaNivarya masA nI stuti saMkramaNakaraNa saMkramaNakaraNa - mUlagAthA prathama prakRtisaMkrama saMkramanuM lakSaNa patagrahanuM lakSaNa saMkramane viSe apavAda | saMkramane viSe krama - utkramano niyama patagrahane viSe apavAda prakRtisaMkramane viSe sAdyAdi prarUpaNA 154 saMkrama prakRtionA sAghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 1 kaI prakRtio kyAM sudhI saMkrama thAya te svarUpa 154 prakRtinuM saMkrama guNasthAnaka viSe svAmitva yaMtra naMbara - 2 patagrahane AzrayI sAghAdi prarUpaNA patadmahatA prakRtionA sAghAdi bhAMgAnuM yaMtra naMbara - 3 10. saMkramasthAna ane patagrahasthAnanI saMkhyA ane sAdhAdi prarUpaNA mohao Ayu0 nAma sivAyanI prakRti saMkramasthAnonA sAghAdi bhAMgA pradarzaka' yaMtra naMbara - 4 292 thI 299 300 1 thI 111 | 1 thI 27 | 301 thI 306 307 thI 354 307, 308 308 308 - 309 39, 310 310 - 311 311, 312 311 312 313 314 314 314 thI 316 8 - 9 316 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama 11. viSaya gAthA peIja naMbara moha, Ayu) nAma sivAyanA karmonuM patagrahasthAnonuM sAdyAdi bhAMgAnuM yaMtra naMbara - 5 8 - 9 317 moha0Ayu nAma sivAya bAkInA 5 karmone viSe patadgahAdi yaMtra naM. 6, 8 - 9 317 mohanIyakarma viSe saMkrama - patagraha vidhi thI 22 318 thI 343 mohanIya karmanA saMkrama- asaMkrama sthAna prarUpaNA 318 thI 320. mohanIyakarmanA 15 sattAsthAnakonuM yaMtra naMbara - 7. 321 mohanIya karmanA saMkramasthAnomAM svAmitva-kAla sAghAdinuM pradarzaka 322 thI 325 yaMtra naLa 8 mohanIya karmanA mithyAdRSTi Adi jIvonA saMkramaNasthAnonuM yaMtra naMbara - 9 326 - 327 mohanIyakarmamAM patagraha-apatagraha sthAnonI prarUpaNA 321, 327 thI 332 1lI azreNigata jIvonI saMkrama-patagraha vidhi 327 thI 329 rajI upazamazreNimAM vartatAM pathamika samyagudRSTi jIvonI saMkramane 329 - 330 AzrayIne patagrahavidhi 3jI upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagudaSTi jIvonI saMkrama 330 - 331 patagrahavidhi 4thI kSapakazreNimAM vartatAM kSAyika samyagudRSTi jIvane AzrayIne saMkrama patagnavidhi 331 - 332 mohanIyakarmanA 10 baMdhasthAnanuM yaMtra naMbara - 10 332 mohanIyakarmanA 18 patagrahasthAnonuM yaMtra naMbara 11 333 mohanIya karma viSe azreNigata jIvonA patadhraha - saMkramasthAno viSe svAmitva - kAlamAna pradarzaka yaMtra naMbara - 12 334 - 335 upazamazreNimAM rahela pazamika samyagudaSTi jIvanA patagraha 336 - 337 saM kamasthAno viSe svAmitva - kAlamAna pradarzaka yaMtra naMbara - 13 upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagudaSTi jIvonA pataghraha saMkramasthAno viSe svAmitva - kAlamAna pradarzaka yaMtra naMbara 14 338 kSapakazreNimAM rahela kSAyika samyagudaSTinA patagraha saMkramasthAno viSe svAmitva - kAlamAna pradarzaka yaMtra naMbara 15 11 339 mohanIyakarmanI patagrahamAM saMkramasthAnonI saMkalanA ane svAmI | 12 thI 22 | 340 thI 343 mohanIya karmanA pataMgrahamAM saMkramasthAnonI saMkalanA ane svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara 16-a 12 thI 22 344 zreNiprAyogya patagraha saMkramasthAno maMtra naMbara - 16-ba 12 thI 22 * 345 zreNiprAyogya pataghraha saMkramasthAno 3 vibhAgamAM yaMtra naMbara - 16-ka | 12 thI 22 479 pazcAnupUrvIthI saMkramasthAno kayA guNasthAnake kayuM patagraha hoya? (12 thI 22 346 yaMtra naM017 nAmakarmanA saMkrama - pataOMhavidhi 23 thI 20 |345, 347 thI 354 nAmakarmanA sattAsthAno saMkramasthAno 345 - 347 nAmakarmanA patadhrahasthAno 24 348 12 23 For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 kema gAthA peIja naMbara 348 thI 354 25 thI ra7. 18 viSaya kayA saMkramasthAno kayA pakjhahamAM saMkrame ? te svarUpa nAmakarmane viSe saMkramasthAna ane padmahasthAnonuM sAdyAdi bhAMgAnuM yaMtra naMbara - 18 nAmakarmanA pataghrahasthAnamAM saMkramasthAno yaMtra naMbara - 19 nAmakarmane viSe saMkramasthAnomAM padmahasthAno maMtra naMbara - 20 bIjA sthitisaMkrama viSe 6 anuyoga dvArA 20 | 1lI - 2jI - bheda vizeSalakSaNa prarUpaNA 3jI utkRSTa sthitisaMkrama pramANa prarUpaNA baMdhoskRSTA sthApanA citra naMbara - 1 saMkramotkRSTA sthApanA citra naMbara - 2 utkRSTa sthitisaMkrama ane yatusthitinuM pramANa yaMtra naMbara - 21 22. 4thI jaghanya sthitisaMkrama pramANa dvAra 23 pamI sAghAdi prarUpaNA dvAra mUla tathA uttara pravRtio viSe sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 22 6ThThI svAmitva prarUpaNA utkRSTa sthitisaMkramanA svAmitva utkRSTa sthitisaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 23 jaghanya sthitisaMkramanA svAmitva jaghanya sthitisaMkrama pramANa - yatusthiti - svAmInuM yaMtra naMbara - 24 3jo anubhAga saMkrama | 1lI bheda prarUpaNA 27 | rajI spardhaka prarUpaNA 3jI vizeSalakSaNa prarUpaNA 4thI utkRSTa anubhAgasaMkrama prarUpaNA pamI jaghanya anubhAgasaMkrama prarUpaNA utkRSTa-jaghanya anubhAga saMkrama pramANa pradarzaka yaMtra naMbara - 25 31 6ThThI sAghAdi prarUpaNA mUla - uttarapravRtio viSe anubhAgasaMkramanA sAghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM 26 7mI svAmitva prarUpaNA viSe utkRSTa anubhAgasaMkrama svAmitva utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 27 jaghanya anubhAgasaMkrama svAmitva jaghanya anubhAgasaMkrama svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 28 4tho pradezasaMkrama 25 thI 27 354 25 thI 27 3pa6 thI 361 25 thI 27 362thI 365 28 thI 43 355, 366 thI 382 28. 355 29 thI 31 | 366 thI 370 29 367/1 29 367Ira 29 thI 31 370 32 thI 35 371 thI 373. 36 - 37. 374 thI 375 36 - 37. ' '376 - 377 38 thI 43 |375, 378 thI 382 38 - 39 , 375 38 - 39 378 40 thI 43. 378, 379, 382 | 32 thI 43 | 380 - 381 44 thI 59 | 382 thI 396 re, 383 44 - 45 383 383 - 384. 47 - 48 384 - 385 48 385 47 - 48 49 thI 51 | 386 386 thI 389 32 49 thI 51 390 - 391 52 thI 54 | 389, 392, 393 para thI 14 393 55 thI 59 | 394 thI 396 papa thI 59 397 60 thI 111 [396, 398 thI 434 For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 krama viSaya gAthA peIja naMbara 34 [ 1lI - 2jI sAmAnya lakSaNa - bheda prarUpaNA 60 thI 71 398 thI 410 35 | 2jI bheda prarUpaNA viSe 1luM urvalanA saMkrama 60 thI 67 398 thI 403 uddalanAsaMkramanA svAmitva - kAla pradarzaka yaMtra naMbara - 29 60 thI 67. urvalanA saMkramanuM citra naMbara - 3 60 thI 67 403/1 2jI bheda prarUpaNA viSe rajuM vidhyAsakrama 403 - 404 vidhyAtasaMkrama svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 30 45 2jI bheda prarUpaNA viSe 3juM guNasaMkrama 406 - 407 guNasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 31 407 rajI bheda prarUpaNA viSe 4thuM yathApravRttasaMkrama 407 yathApravRttasaMkrama yaMtra naMbara - 32 408 apahAkAlanuM alpabadutva 70 - 71 | 408 thI 410 apahAkAlanuM alpabadutva yaMtra naMbara - 33 70 - 71 410 36. 3jI sAdyAdi prarUpaNA 72 - 73 410 - 411 uttaraprakRtio viSe jaghanyAdi pradezasaMkramamAM sAdyAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 34 72 - 73 412 - 413 37. | 4thI utkRSTa pradezasaMkrama svAmitva prarUpaNA ane guNitakamAMza jIvanuM svarUpa 74 thI 93 411, 414 thI 423 utkRSTa pradezasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 35 79 thI 93 423 - 424 38 | pamI jaghanya pradezasaMkrama svAmitva prarUpaNA ane pitakamAMza jIvanuM svarUpa 94 thI 111 425 thI 433 jaghanya pradezasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 36 97 thI 111 433 - 434 saMkramaNakaraNa sArasaMgraha 43pa thI 402 40 prathama prakRtisaMkrama 435 thI 450 dvitIya sthitisaMkrama 450 thI 455 3jo anubhAgasaMkrama 456 thI 460 43 4tho pradezasaMkrama 460 thI 402 44 kara saMkramaNIkaraNa praznottarI 472 thI 478 saMkramaNakaraNa pariziSTa - 1 480 thI 489 uttarapravRtio viSe prakRtisaMkrama ane sthitisaMkramanA sAghAdi svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 1 480 thI 483 uttarapravRtio viSe anubhAgasaMkrama ane pradezasaMkramanA sAghAdi svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 2 484 thI 487 uttaraprakRtio viSe vidhyAtAdi-5 pradezasaMkramanuM yaMtra naMbara - 3 488 thI 489 zAsanasamrATu pa0pU. AcAryadeva zrImad vijaya nemisUrIzvarajI masA) nI saMskRta - gujarAtI stuti 490 39 41. 42. For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 * dika - eka kare che, 89 10. maLe. 21 peIja lITI azuddha zuddha peIja lITI azuddha zuddha 4 12 zvamaLyuriM jyAM fE para 63 28-29 tadanaMtarathI A lITI kensala anusvara agrahaNa samajavI. komyuTaramAM spaSTa prAyogya che. Avyo nathI mATe 68 32 dviguNahinatA dviguNahInatA AgaLa paNa te 7i4 1. adbhava adhruva pramANe jANavuM 78 10-11 Apa ApaNI pota potAnI phakta ura hoya 81 5 tenA paNa teno paNa tyAM anusvara nathI. 13 baMdha viccheda, athavA baMdhaviccheda karmASTakasyakaraNA karmASTakasya karaNA 16 te eka 17 - 39 jayAre jyAre bIjuM heDIMga upara prathama vihAyogagati vihAyogati phakarA pachI 19 pratijillA pratijidvA ( 14 to nIce javAbamAM 41 thayo hoya thayo hoya samajavI anodaya anAdeya 89 17-18 mizrathI yukta che. A lITI kensala piMDadekhAya piMDa dekhAya jANavI. * * 25 yyazaH 36 maLe nahIM. 18 viMvAlA vivakSA 37 male nahIM maLe. samayakatva samyakatva 39 kahyuM karela 25 taonA teonA 93 109 107 - 38 saMghatAna saMghAtana 94 asubha azubha evuM kahevuM A lITI nIce 95 AvatI nathI) Ave tevI che.). joIe nahIM. javAbamAM samajavI. 97 aMgula asaMkhabhAgo aMgulaasaMkhabhAgo udaya thAya, udaya na thAya, 9i8 anaMtabhAgottaraMkaNDaM anaMtabhAgottaraM kaNDaM 30 vRtAdi vRtAdi 102 tryaMntarita tryaMtarita prazna prazna 102 14 trayantarita tryaMtarita e pramANe zaMkA che A lITI nIce |102 trayantaritA tryaMtaritA te barAbara nathI. javAbamAM samajavI 102 DiM . e pramANe A lITI nIce 111 18 vyapradeza vyapadeza kahevuM na joIe javAbamAM samajavI. 116 AzrayayIne AzrayIne 33 sthiti sattamAM utkRSTa sthiti dvitiyAdau dvitIyAdau sattAmAM 124 36 agurulaghu, agurulaghu pa3 22 asaMkhayaguNo asaMkhaguNo 1243 citramAM kaSaya kaSAya 57 15 sakala ane sakala 130 TI-104 . t (dareka jagyAe) samajavuM lokavyApinI lokavyApinI che. 130 37 baghnati badhnAti jANavI. 130 trizata trizata 59 30 thAya che, vALo hoya che. pritipakSa pratipakSa 63 17 taMtva 136 nIce palyo. 20 thI 16 63 26 thI 30 tadanaMtara tadanaMtara asaMkhya bhAga sudhImAM jANavuM. 91 39 ne che. 25 |122 teva For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peIja 159 161 163 163 164 169 169 169 169 170 170 170 lITI 179 179 179 180 180 16 21 raja cha 24 19 23 39 ra 172 5muM khAnuM 10 173 6ThThuM khAnuM 17 174 4thuM khAnuM 16 174 TI.-nI.1 11 17 176 6ThThuM khAnuM 8 1766ThThuM khAnuM 19 176 TI.nI-1 178 21 178 24 * * * %0 7 azuddha svAmItva svAmitva asaMkhyAtAguNa asaMkhyAtaguNa *viSe. "viSe" aparyAya aparyApta jIvasvAbhAva nikacitamAM pamAdvAranI saMkhebhAga AMyuSyamAM 12 muhUrta 1/35 sAga. aMtamuhUrta vikendriya tiktasa surabhi-gaMdha vaukriyadvika adhIka baMdhanya zuddha sakhyAtaguNa samayagniSTa jIvasvabhAva anikAcitamAM pamA dvAranI saMdhyeyabhAga jadhanya ataHkoDAkoDI AyuSyavALA narakamAM Rddhi prakRtino samudAya te darzanAvaraNIya varga, vedanIya prakRtino samudAya te vedanIya varga, 12 muhUrta 7/35 sAga. aMtarmuhUrta vikalendriya tiktarasa surabhigaMdha vaikriyadvika dha nA badale dha thayela che te vAcakavarge svayaM samajavuM. saMkhyAtaguNa samyagdaSTa dezaviratidvikamAM dezaviratikamAM adhika jadhanya (te rIte AgaLa paNa jyAM dha che tyAM gha ane 29 utkRSTa aMtaHkoDAkoDI peIja lITI 180 182 182 14 TI.nI 1 : Rdvi yaMtra41nA paryApta heDIMgamAM mithyAtvotkRSTakaina mithyAtvotkRSTakena jJAnavaraNIya varga, jJAnavaraNIya varga, 185 yaMtra 41nA darzanAvaraNIya 183 183 183 185 185 185 |186 186 188 190 190 29 7 5 22 12 3-4thA khAnAmAM 3jA khAnAmAM 6ThThA khAnAmAM 2 yaMtra 42nuM 7muM khAnuM 9 7 For Personal & Private Use Only 8 190 |190 |190 12 190 13 191 11 193 21 2 11-12 193 29 194 21-22 29 194 195 naM. 8-9 195 naM. 20-22 195 21 azuddha zuddha dugumevamukkosA duguNUmevamukkosA * atikrAMnta amA alpa bahutva (c) (9) sAdhika 7333 varSa potAnA sva AyuSyanA saMkhi yA saMkhyayaguNa sarva vizuddhAstu jayeSThAM pUrvokta e sameye baddhA DAyasthiti atikrAnta emAM alpabahutva vAkyanano jaghanya sthiti utkRSTa sthiti badhdha DAyasthiti (8) be dviguNahAni vaccenA sthAno ane (9) (10) tenathI, saMkiliTTataragA duvapagaDita jahannaThi, jeTTagaM baghnanti +(bhAgAkAranuM cihna) paryApta ane aparyApta 7333 1/3 varSa potAnA utkRSTa sva utkRSTa AyuSyanA saMkhiyA asaMkhyayaguNa te nathI, saMkiliTThataragA dhuvapagaDijahannaThi, gaM badhnanti sarvavizuddhAstu jyeSThAM pUrvokta e vacanathI 'tu' zabda ahIM samaye baddhaDAyasthiti vAkyano jaghanya sthitibaMdha utkRSTa sthitibaMdha baddhaDAyasthiti Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uO peIja lITI tene tattva 197 7 198 : 13 199 199 201 204 30-36 212 8 214 samuha 263 214 215 9 216 218 20 23 29 kalle aa 20 paraMtu 219 222 222 224 225 227 229 230 232 233 233 234 azuddha zuddha peIja lITI azuddha zuddha agurulaghu agurulaghu 259 33 prakRtinanuM prakRtinuM paDelAMna paDelAMne 261 16 * tane kahevI. thatI. 261 24-26 napusaMka napuMsaka agurulaghu agurulaghu [261 32 tatva narakaMdrika narakaliMka 262 33 karmaNabaMdhanane kArmaNabaMdhanane samUha 263 nI sAme praznottarI pariziSTa-1 anaMtaguNahIne anaMtaguNahIna 263 16 cUrNikAranA 17 surabhigaMdhane surabhigaMdhane svAbhAvamAM svabhAvamAM 264 23 nigediyAnI nigodiyAne graMthomAM graMthomAM 64 29 nigadiyAne nigodiyAne baMdhatAM nathI. baMdhAtA nathI. ||288 5 thI 8 adhyavasAyanuM adhyavasAyanuM khAnAmAM 2 2 2 2. + + + + 20-21 pAca pAMca 289 ja. svAmImAM manu. tirca. Ayu.khAnuM bheguM samajavuM. saMkhyAtAbhAga saMkhyAtabhAga 289 1luM khAnuM ke narakAyu jema narakAyu jema pAcanI pAMcanI 11-37 (paraMtu nAmanI 28 paratuM 'bAMdhatA) , , lokAkazapradeza lokAkAzapradeza | |294 4thuM khAnuM-3 svAmi svAmI agurulaghu agurulaghu 295 chelluM khAnuM-6 A tirmayadvikanI tiryaMcadvikanI 297 prathamakhAnuM 15 tiryacaddhikano tiryacakino : | chelluM khAnuM 17 sa. kamazaH kramaza: 297 chellakhAnuM 34 A * saMkhyatamAM saMkhyAtamA 299 7muM khAnuM ati saM. tatkA. saM. anaMtuNa anaMtaguNa 30 3 matathA bhaktyA samAnaja samAna ja ziSyajasakAlitaH ziSyajasakalitaH pAMcamAM pAMcamA bAMdhanarA bAMdhanArA 300 cAparyopAdhi cAryopAdhi bAdhatAM bAMdhatA 'vAte sthitisthAnano sthitimAthAnane 20. nirvAdhA nirbAdhA 44mAM 45mAM 28 pratipAtaH pratiprAtaH prakRtio 4the prakRtio yacchutavAdhi yacchutavAdhi hovA chatAM hovA chatAM jaTThiI jaTThii viziSTha viziSTa 303 daMsaNa tibUka stibuka 304 abajhaMtigANaM abajhaMtigANa saMkaSAya akaSAya pUNe, NUNaM samuhane samuhane 36 TI - 6 -ttagadI sthitibaMdha sthitibaMdha- 305 samae samae, sthAnAthI sthAnathI 305 caramiducarime carimadu-carime zubhaprakRtio zubhaprakRtiono 305 asubhANa - 'ba asubhA-NaDaba sauthIno sauthI 305 12 viMdhAvanI- dhaMdhA-vatI 36 36 1 ra 236 30 243 243 243 11 18 vAde 245 3% che 246 246 24 32 3 * * * * * & ka ka 247 dasaMNa 248 248 251 254 304 304 2 19 258 23 For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha 305 ligaM sahita ucchavAsa tethI tiryaMca udyotarahita 29 vartatAM (AhA. jinanI baMdhAvalikAmAM) vartatAM (AhA.nI baMdhAvalikAmAM) manuSya jinanAmanI sattAvALo samaye ja eyasya 306 33. 307 11methI nidrAddhika taraNe" peIja lITI azuddha zuddha peIja lITI azuddha 305 24 #oda, kohassa |350 9 sahIta 305 nAma nAmA-NA |350 19 ucchavAsa 305 28 batIsa battIsa 357 chellI tethI 305 29 koDIpuhutta koDI-putta 359 15 29 liMga 363 32 vartatAM 305 mAgoLa, bhAgoNa 306 viraI viraDuM, micchatta-gaya micchatagaya 363 33 vartatAM 306 31 goLa, joggANa 306 tipallassaMte tipalla-ssaMte 365 18 manuSya 307 jIse, taM jIse taM, 307 29 draSTi drazeH dRSTi dRSTeH 366 samayeja 30 pariNamaryAta pariNamayati 369 114 evasya 311 9 adhuvA adhuvA 373 29-30 napu. 317 yaMtranaMdanuM 376 7 sAyika samya. - pa-6ThuM khAnuM 11methI kensala samajavuM. 378 7 , nidraddhika 322 1 sAdyAdi sAghAdi 379 12 "taro " 322 7mA khAnAmAM anAdi zabdo utkRSTa khAnAmAM Ave. 382 25-26-27 purUSaveda 327 chellImAM timaja 28nI 383 10 uttaprakRti ' umeravuM . sattAvALAne 384 13 Ayavamisse, ' samyaktva saMkrama viccheda) 386 12 sesigANa, 328 chellImAM umeravuM (1 AvalikA 24nI sattA ghaTe) 388 thINaddhi 329 3jImAM umeravuM (ahIM sattA 23nI AvalikA ghaTI zake) 389 thINaddhi 332 10 (yaMtra 389 anukRSTa 333 16 4nA 389 muhUtAntaH 336 6 napu. napuM. 392 9 upaghAta, 337 15 9mAM 9mAM 393 19 . 1 338 5 napu. 393 20 339 7 napu. 393 trasAdi-10 348 11 papa-caupauI paNa-cauNauI 394 prakRtionI 349 18-20 saptakanA saptakanI 349 chellI umeravuM. sAtheja zarU kare evo niyama na karavo, paraMtu AgaLa pAchaLa paNa 1ja baMdhAvalikAmAM jeTalo kALa kare teTalo kALa ane yugapatu zarU kare to utkRSTa kALa 1 AvalikA maLI zake. 395 21 thINaddhi puruSaveda uttaraprakRti Ayava-misse sesigANa thINaddhi thINaddhi anutkRSTa muhUrtAntaH upaghAta, 5nA 3. para 53 trasAdi-9 prakRtionI anubhAgasattA asaMjJi paMcendriya karatAM anaMtaguNa kevalI bhagavaMtane hoya che. tethI thINaddhi For Personal & Private Use Only For Personals Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 peIja lITI azuddha zuddha azuddha zuddha 399 405 405 35 17 peIja lITI 490 14 490 15 490 18 490 29 490 38 19 jJAyita mUpriM nanTano bhupAla AziSa jJapayituM mUrdhni nandano bhUpAla AzISa 407 32 udavalanA anAdi vidhyAya saMkrama saMyamathI zIdha tricirama muhUrtezeSe, ekasmit 1 potAnA saphaLe 23 414 17 415 417 423 423 21 425 8 : 428 428 14 436 20-22-24 436 34. 437 10 438 23 438 30 439 439 36 446 26 45ra 34 453 2-9. 454 - 32 matara Sa jayAre devagita jayAre samAnyathI saMkrama ane hovAnI hovathI badhyAmAna ataHkoDAkoDI ataHkoDAkoDI abhavyone uddalanA AnatAdi vidhyAtasaMkrama samayathI zIdhrA tricarama muhUrte zeSe, ekasmin potAnA saGkhyeya nastoke ataraSaT jayAre devagati jyAre sAmAnyathI saMkrama ane hovAthI hovAthI badhyamAna aMta:koDAkoDI aMtaHkoDAkoDI abhavyone bhavyane paNa abhavyone ane bhavyone paNa abhavyone abhavyone bhavyane paNa rasasaMkramanA samacatura zubhadhruvabaMdhI hovAthI bAvana, paraMtu uvalanAmAM saMjavalana krodhAdi-3 puruSaveda vinA-48 kRtakaraNa 455 abhavyone 455 457 11 teone abhavyone 459 33-34-37 rasabaMdhanA 462 18 catucatura 467 23 zubhadhavabaMdhI hovAtI 477 5 bAvana, 467 481 483 13 9 katakaraNa mA For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: karmaprakRti baMdhanakaraNa gAthA : siddhaM siddhatyasurya, vaMdiya giddhoyasabakammamalaM / kammaTThagassa karaNaTTagudayasaMtANi vocchAmi . // 1 // baMdhaNa saMkamaNubaTTaNA ya avavaTTaNA udIraNayA / uvasAmaNA nidhattI, nikAyaNA ca tti karaNAI // 2 // viriyaMtarAyadesakkhayeNa savvakkhayeNa vA laddhI / abhisaMdhijamiyaraM vA, tatto viriyaM salesassa // 3 // pariNAmAlaMbaNagahaNasAhaNaM teNa laddhanAmatigaM / kajjabbhAsAtrotra-ppavesavisamIkayapaesaM // 4 // avibhAgavaggaphaDDaga - aMtaraThANaM aNaMtarovaNihA / joge paraMparAvuDisamayajIvapabahugaM ca paNNAcheyaNachinA, logAsaMkhejagappaesasamA / avibhAgA ekkekke, hoti paese jahanneNaM // 6 // jesiM paesANa samA, avibhAgA sabato ya thovatamA / te vaggaNA jahanA, avibhAgahiyA paraMparao seDhiasaMkhiyamittA, phaDDagametto aNaMtarA Natthi / jAva asaMkhA logA, to bIyAI ya puvasamA // 8 // seDhiasaMkhiamettAI phaDDagAiM jahannayaM ThANaM / phaDagaparituSTi ao, aMgulabhAgo asaMkhatamo // 9 // seTiasaMkhiyabhAgaM, gaMtuM gaMtuM havaMti duguNAI / pallAsaMkhiyabhAgo, NANAguNahANiThANANi // 10 // vaDihANicaukkaM, tamhA kAlottha aMtimallANaM / aMtomahuttamAvali - asaMkhabhAgo ya sesANaM // 11 // caurAI jAvaTThaga-mitto jAvaM dugaM ti samayANaM / pajjattajahannAo, jAvukkosaM ti ukkoso // 12 // egasamayaM jahanaM, ThANANapANi aTTha samayANi / ubhao asaMkhaguNiyANi samayaso UNaThANANi // 13 // sabvatthovo jogo, sAhAraNasuhamapaDhamasamayammi / bAyarabiyatiyacauramaNasannapajjattagajahaNNo // 14 // For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // / / 19 // / / 20 / / / / 21 / / Aidugukkoso siM, pajjattajahannageyare ya kamA / ukkosajahaniyaro, asamattiyare asaMkhaguNo. amaNANuttaragevijjabhogabhUmigayataiyataNugesu / kamaso asaMkhaguNio, sesesu ya joga ukkoso jogehiM tayaNurUvaM, pariNamai gihiUNa paMca taNU / pAugge cAlaMbai, bhAsANumaNattaNe khaMdhe paramANusaMkha'saMkhA - 'NaMtapaesA abhavaNaMtaguNA / siddhANaNaMtabhAgo, AhAragavaggaNA titaNU aggahaNaMtariyAo, teyagabhAsAmaNe ya kamme ya / dhuvaadbhuvaaccittA, sutrAcauaMtaresuppiM patteyataNusu bAyara-suhumanigoe tahA mahAkhaMdhe / guNaniSphanasanAmA, asaMkhabhAgaMgulavagAho egamavi gahaNadavvaM , savvappaNayAi jIvadesammi / sabappaNayA savvattha, vAvi sabve gahaNakhaMdhe NehappaccayaphaDaga-megaM avibhAgavaggaNA'NaMtA / hasseNa bahu baddhA, asaMkhaloge duguNahINA NAmappaogapaccayagesu vi NeyA aNaMtaguNaNAe / dhaNiyA desaguNA siM, jahannajeTTe sage kaTu mUluttarapagatINaM, aNubhAgavisesato pagaibhedo / avisesiyarasapagaI, u pagaibaMdho muNeyabbo jaM sabaghAtipattaM, sagakammapaesaNaMtamo bhAgo / AvaraNANa cauddhA, tihA ya aha paMcahA vigghe mohe duhA cauddhA, ya paMcahA vA vi bajjhamANINaM / veyaNiyAuyagoesu bajjhamANINa bhAgo siM piMDapagatIsu bajhaMtigANa vaNNarasagaMdhaphAsANaM / sabbAsiM saMghAe, taNummi ya tige caukke vA sattekkAravigappA, baMdhaNaNAmANaM mUlapagaINaM / uttarasagapagaINa ya, appavahuttA viseso siM gahaNasamayammi jIvo, uppAeI guNe sapaccayao / sabajiyANaMtaguNe, kammapaesesu sabbesuM / / 22 / / / / 23 / / / / 24 / / // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa sabbappaguNA te paDhamavaggaNA sesiyA visesUNA / avibhAguttariyAo, siddhANamaNaMtabhAgasamA / / 30 // phaGagamaNaMtaguNiyaM, sabajiehiM pi aMtaraM evaM / sesANi vaggaNANaM, samANi ThANaM paDhamamitto // 31 // etto aMtaratullaM aMtara-maNaMtabhAguttaraM biiyamevaM / aMgulaasaMkhabhAgo, aNaMtabhAguttaraM kaMDaM / / 32 // egaM asaMkhabhAgeNaNaMtabhAguttaraM puNo kaMDaM / evaM asaMkhabhAguttarANi jA pubatullANi // 33 // ega saMkhejjuttara-mettotIyANa'ticchiyA bIyaM / tANi vi paDhamasamAI, saMkhejjaguNottaraM ekkaM // 34 // etto tIyANi aicchiyANa viiyamavi tANi paDhamassa / tullANa'saMkhaguNiyaM, ekkaM tIyANa'ikkamma // 35 / / viiyaM tANi samAI, paDhamassANaMtaguNiyamegaM to / tIyANa'ticchiyANaM, tANi vi paDhamassa tullANi // 36 / / sabajiyANamasaMkhejjalogasaMkhejjagassa jeTTassa / bhAgo tisu guNaNA tisu, chaTTANamasaMkhiyA logA // 37 / / vuTTIhANIchakkaM, tamhA doNhaM vi aMtamillANaM / aMtomuttamAvali, asaMkhabhAgo ya sesANaM / / 38 // caturAI jAvaTThaga-metto jAvaM dugaM ti samayANaM / TANANaM ukkoso, jahaNNao savvahiM samao // 39 / / dusu javamajhaM thovANi aTThasamayANi dosu pAsesu / samaUNiyANi kamaso, asaMkhaguNiyANi uppiM ca // 40 // suhumagaNipavesaNayA, agaNikAyA ya tesiM kAyaThiI / kamaso asaMkhaguNiyA, ya'jjhavasANANi aNubhAge // 41 / / kaDajummA avibhAgA, TANANi ya kaMDagANi annubhaage| pajjavasANamaNaMtaguNAo uNi naNaMtaguNaM // 42 // appavahumaNaMtarato, asaMkhaguNiyANaNaMtaguNamAdi / tabivarIyamiyarao, saMkhejjakkhesu saMkhaguNaM // 43 / / thAvarajIvANaMtA, ekkikke tasajiyA asaMkhejjA / logA simasaMkhejjA, aMtaramaha thAvare natthi // 44 // For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti // 45 // // 46 // // 47 // // 48 // . // 49 // // 50 // // 51 // AvaliasaMkhabhAgo, tasA NiraMtaramahegaThANaMmi / nANA jIvA evai-kAlaM egidiyA NiccaM thovA jahajaThANe, jA javamajhaM visesato ahiyA / eto hINA ukkassagaMti jIvA aNaMtarao gaMtUNamasaMkhene, loge duguNANi jAva javamajhaM / etto ya duguNahINA, evaM ukkosagaM jAva nANaMtarANi Avaliya-asaMkhabhAgo tasesu iyaresu / egaMtarA asaMkhiya-guNAi nANaMtarAI tu phAsaNakAlo'tIe, thovo ukkosage jahanne u / hoi asaMkhejjaguNo, ya kaMDage tattio ceva / javamajhakaMDagovari, heTThA javamajhao asaMkhaguNo / kamaso javamajhuvari, kaMDagaheTTA ya tAvaio javamajhuvari viseso, kaMDagaheTThA ya sabahiM ceva / jIvappAbahumevaM, ajjhavasANesu jANejjA ekkekkammi kasAyodayammi logA asaMkhiyA hoti / ThiibaMdhaTThANesu vi, ajjhavasANANa ThANANi thovANi kasAudaye, ajjhavasANANi sabbaDaharammi / biiyAi visesahiyANi jAva ukkosagaM ThANaM gaMtUNamasaMkhejje, loge duguNANi jAva ukkosaM / AvaliasaMkhabhAgo, nANAguNavuDiThANANi sabbAsubhapagaINaM, subhapagaINaM vivajjayaM jANa / ThiibaMdhaTTANesu vi, AugavajANa pagaDINaM pallAsaMkhiyabhAgaM, gaMtu duguNANi AugANaM tu / thovANi paDhamabaMdhe, biiyAi asaMkhguNiyANi ghAINamasubhavaNNarasagaMdhaphAse jahanaThiibaMdhe / jANajjhavasANAI, tadegadeso ya abANi pallAsaMkhiyabhAgo, jAvaM biiyassa hoi biiyammi / A ukkassA evaM, uvadhAe vA vi aNukaDi paraghAujjoussAsAyavadhuvanAmataNuuvaMgANaM / paDilomaM sAyassa u, ukkose jANi samaUNe // 52 // // 53 // // 54 // // 57 // // 58 // // 59 // For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa tANi ya annANevaM, TiivaMdho jA jahannagamasAe / joyasamevaM parittamANINa u subhANaM > jANi asAyajahanne, udahipuhuttaM ti tANi aNNANi / AvaraNasamuppevaM, parittamANINamasubhANaM sekAle sammattaM, paDivajjaMtassa sattamakhiIe / jo TitibaMdho hasso, etto AvaraNatullo u jA abhaviyapAuggA, uppimasAyasamayA u AjeTTA / esA tiriyagatiduge, nIyAgoe ya aNukaDI tasavAyarapajjattaga-pattegANa paraghAyatullAo / vArasakoDA - koDI heTTA ya sAeNaM taNutullA titthayare, aNukaDI tibvamaMdayA etto / savva gaINa neyA, jahannayAI anaMtaguNA nivvattaNA u ekkikkarase heTTovari tu jeTTiyare / caramaTiINukkoso, parittamANINa u viseso tANantrANi tti paraM, asaMkhabhAgAhiM kaMDagekkANa / ukkosiyare neyA, jA takkaMDovari samattI TiivaMdhaTTANAI, suhumaapajjattagassa thovAI / bAyarasuhumeyaraviti-cauridiyaamaNasatrINaM saMkhejjaguNANi kamA, asamattiyare ya viMdiyAimmi / navaramasaMkhejjaguNANi, saMkilesA ya savvatya emeva visohIo, vigdhAvaraNesu koDikoDIo / udahI tIsamasAte, taddhaM thImaNuyadugasAe tivihe mohe sattari, cattAlIsA ya vIsaI ya kamA / dasa purise hAsaraI-devaduge khagaiceTTAe thirasubhapaMcagaucce, cevaM saMTANasaMghayaNamUle / tavvItiyAi vibuDDI, aTTArasa suhumavigalatige titthagarAhAraduge, aMto vIsaM saniccanAmANaM / tettIsudahI suranArayAu sesAu pallatigaM Aucaukkukkoso, pallAsaMkhejjabhAgamamaNesuM / sesANa puvvakoDI, sAutibhAgo abAhA siM For Personal & Private Use Only / / 60 / / // 61 // / / 62 / / // 63 // / / 64 / / / / 65 / / / / 66 / / / / 67 / / / / 68 / / / / 69 / / / / 70 / / / / 71 / / 1102 11 / / 73 / / / / 74 / / 5 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsasahassamabAhA, koDAkoDI sagassa sesANaM / aNuvAo aNavaTTaNa-gAusu chammAsigukkoso bhinnamuhuttaM AvaraNavigdhadaMsaNacaukkalobhaMte / bArasa sAya muhuttA, aTTha ya jasakittiuccesu do mAsA addhaddhaM, saMjalaNe purisa aTTha vAsANi / bhinnamuhuttamabAhA, savvAsiM sabahiM hasse khuDAgabhavo Au uvavAyAu samA dasa sahassA / ukkosA saMkhejjA, guNahINA - ''hAratitthayare vaggukkosaThiINaM, micchuttukkosageNa jaM laddhaM / sesANaM tu jahantro, pallAsaMkhejjageNUNo esegiMdiyaDaharo, savvAsiM UNasaMjuo jeTTo | paNavIsA pannAsA sayaM sahassaM ca guNakAro kamaso vigalaasannINa pallasaMkhejjabhAgahA iyaro / virae desajaiduge, sammacaukke ya saMkhaguNo sannIpajjattiyare, abbhiMtarao u koDikoDIo / okkosa sannissa hoi pajjattagasseva mottUNa sagamabAhaM, paDhamAi TiIi bahutaraM davvaM / etto visesahINaM, jAvukkosaM ti sabvesiM pallAsaMkhiyabhAgaM, gaMtuM duguNUNamevamukkosA / nANaMtarANi pallassa mUlabhAgo asaMkhatamo mottUNa AugAI, samaesamae abAhahANIe / pallAsaMkhiyabhAgaM, kaMDaM kuNa appabahumesiM baMdhAbAhANuukkassiyaraM kaMDakaabAhabaMdhANaM / ThANANi ekkanANaMtarANi attheNa kaMDaM ca ThiibaMdhe TiibaMdhe, ajjhavasANANasaMkhiyA logA / hassA visesavuDDI, AUNamasaMkhaguNavuDDI pallAsaMkhiyabhAgaM, gaMtuM duguNANi jAva ukkassA / nANaMtarANi aMgula - mUlaccheyaNamasaMkhatamo TiidIhayAikamaso, asaMkhaguNiyA anaMtaguNaNAe / paDhamajahanukkossaM, biiyajahannAi AcaramA For Personal & Private Use Only / / 75 / / / / 76 / / / / 77 / / 1102 11 / / 79 / / / / 80 / / / / 81 / / / / 82 / / 11 23 11 / / 84 / / / / 85 / / / / 86 / / 1120 11 // 88 // // 89 // karmaprakRti Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa // 90 // // 91 // // 92 // = // 93 // = // 94 = // 95 = baMdhatA dhuvapagaDI, parittamANigasubhANa tiviharasaM / cau tiga viTThANagayaM, vivarIyatigaM ca asubhANaM sabavisuddhA baMdhati majjhimA saMkiliTThataragA ya / dhuvapagaDijahannaTiiM, sabavisuddhA u baMdhati tiTThANe ajahaNNaM, viTThANe jeTTagaM subhANa kamA / saTTANe u jahatraM, ajahanukkosamiyarAsiM thovA jahaniyAe, hoti visesAhiodahisayAI / jIvA visesahINA, udahisayapuhutta mo jAva evaM tiTThANakarA, biTThANakarA ya A subhukkosA / asubhANaM biTThANe, ticauTANe ya ukkosA pallAsaMkhiyamUlAni gaMtuM duguNA ya duguNahINA ya / nANaMtarANi pallassa mUlabhAgo asaMkhatamo aNagArappAuggA, viTThANagayA u duvihapagaDINaM / sAgArA sabvattha vi, hiTThA thovANi javamajjhA ThANANi cauTThANA, saMkhenaguNANi uvarimevaM / tiTThANe biTThANe, subhANamegaMtamIsANi uvari missANi jahannago subhANaM tao visesahio / hoi asubhANa jahanno, saMkhejjaguNANi ThANANi biTTANe javamajjhA, heTTA egaMtamIsagANuvari / evaM ti cauTThANe, navamajhAo ya DAyaThiI aMtokoDAkoDI, subhaviTThANa javamajhao uvari / egaMtagA visiTThA, subhajiTTA DAyaThiijeTTA saMkhejjaguNA jIvA, kamaso eesu duvihapagaINaM / asubhANaM tiTThANe, sabuvari visesao ahiyA evaM baMdhaNakaraNe, paravie saha hi baMdhasayageNaM / baMdhavihANAhigamo, suhamabhigaMtuM lahu~ hoi // 96 // // 97 // = // 98 // // 99 // // 100 // // 101 // // 102 // iti baMdhanakaraNa gAthA samAptA For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti -: TIppaNakAra pa. pU. AcArya zrImad municaMdrasUrIzvarajI ma.sA. nI stuti - | racayitA - teozrInA paTTadhara pa. pU. AcAryadeva zrImad devasUrIzvarajI ma.sA. nANu caraNu saMmattu jasu rayaNattau supahANu / jiNa kuggaha pheDiya naraha payaDivi nimmalanANu / jaya su muNisUri ityu jagi moDiyavammaharavANu // 1 // so muNisUri mahu mAi guru aimaNaharasaMTANu // 14 / / uvasamarayaNasamuddasamu vihaliyajaNasAhAru / muNisUrihiM jitaNA guNA tahiM ko saMkha muNei ? / vaMdau muNisUri bhaviyajaNa jima chiMdau saMsAra // 2 // ki rayaNAyaru kuvi muNivi rayaNaha saMkha kahei ? / / 15 / / amiyamahuradesaNarasiNa bhaviyaNa ruMkhamulAI / duddharadappagaiMdahari koilakomalavANi / jiMva siMcai muNicaMdaha sUri tia tuMvi kuvi kAI // 3 // so muNicaMdu namehu para saMjamarayaNaha khANi // 16 / / vakkhANaMtau jiNavayaNu sirimuNicaMda muNiMda / haribhaddasUrikaya gaMtha jiNiM vakkhANiya niyavuddhiM / caudisi muNiparivAriyau, nAvai putrimacaMdu // 4 / / so muNicaMdu nameha para jiva pAvahu vara suddhi // 17 / / jiNi chaTTaTThamimAitavi sosIu ihuM niya dehu / jiva bolai tima jo karai sIlu akhaMDu dhrei| varakaruNAjalaNIrunihi so guru muNidhurilehu // 5 // muNisUri paMDiya tosayaru paNhuttarai dalei // 18 / / jo pihi pakkhasamuddharaNu, paMcamahabbayadhAru / jiMva mahuyara AvaI kamali gaMdhAiDiyasatta / so naMdau muNicaMdasUri, jiNI vUhau tiva bhAru // 6 // tima muNisUrihi sIsagaNa suyamayaraMdAsatta // 19 / / meruhu jiMva viru pabha guru, sAyaru jimha gaMbhIru / jahiM viharai muNicaMdasUri tahiM nAsai micchattu / sirI muNisUri navanANanihi jaccasuvannasarIru // 7 // carai naulu jahiM TAvaDai sappu ki hiMDai tatthu ? // 20 // jaM saMsAramahADavihiM nivaDiyajaNasatthAhu / jimha mehAgama tosiyahiM morahataNA nikAya / so guru muNisUri sumariyaI saraNa vihINahaM nAhu // 8 // timha muNisUrihiM AgamaNi bhaviyANaM samudAya // 21 / / jiMva tArayahiM pahANu sasi selahiM meru pahANu / sarayAgami jiva haMsulA harisijjaMti na maMti / tiMva sUrihiM muNicaMdamuNi garuyau nijjiyamANu // 9 // muNisUri paDikhaDiyA jaNA tuha Agama nibhaMti // 22 / / mohamahAcali kulisasamu suyajalapUriya'pAru / tiha maNuyahaM gau vihala jammu jehiM na muNisUri diTTha / suvihiyamuNisiri seharau muNisUri bAlakumAru // 10 // kiMva jaccaMdhihi loyaNihiM jehiM na sasiharu diTTa / / 23 / / tA majjahi paratityiyA jA navi koi kahei / jAha pasannA tuha nayaNa taha maNuyaha saya kAlu / jiNasAsaNi ujjoyakaru muNisUri etyu vasei // 11 // hiyaicchiya suha saMpaDahiM anuchiMdahi duhajAlu // 24 / / te dhannA ghari gAvaDAM jahiM viharai muNisUri / dUsamarayaNihiM sUra jimba tuha uTThiu muNinAha / harai mohu pheDai duriu saMsao ghallai dUri // 12 // sirimuNicaMdamuNiMda para mahu pheDai kuggAha // 25 / / kuMdadalujjalajasapasaradhavaliyasayalatiloya / kammapayaDipayaDaNapavaNu muNisUri namahu asou // 13 // iti zrImunicandrAcAryastutiH samApta / For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrIM zrI siddhAcalamaNDana zrI AdinAthAya namaH / OM hIM zrI zaGkhezvara pArzvanAthAya namaH / OM hIM zrI caMdraprabhasvAmine namaH / OM hIM zrI annatalabdhinidhAna gautamasvAmine namaH / khanAmadhanya pa.pU. AcArya zrI zivazarmasUrIzvarebhyo namaH / pa.pU. AcArya malayagirisUrIzvarebhyo namaH / nyAya vizArada pa.pU. mahopAdhyAya zrI yazovijaya sadgurubhyo namaH / paramopAsya zrI vijaya nemi - vijJAna - kastUra - candrodaya - azokacandrasUrIzvarebhyo namaH / Wan Wan Wan Wan Wan Wan Wan Wan Wan Wan pUrvadharazrI zivazarmAcAryakRta - Wan Wan Wan maWan Wan - ka ma pra kR tiH / Wan Wan Wan maWan Wan tiH bhAga : - 1 Wan Wan Wan Wan Wan Wan Wan Wan Wan Wan mahopAdhyAya yazovijaya kRta karmaprakRti TIkAno bhAvAnuvAda mahopAdhyAya zrI 19 kalyANavijayagaNiziSya mukhyapaNDita zrI 5 zrIlAbhavijayagaNiziSya ziromaNi paNDita zrIzrIzrI nayavijayagaNigurubhyo namaH (-: atha TIkAkAra maGgalAcaraNa :-) aindrI samRddhiryapAstilabhyA, taM pArzvanAthaM praNipatya bhaktyA / vyAkhyAtumIhe suguruprasAda - mAsAdya karmaprakRtiM gabhIrAm // 1 // artha :- jenI upAsanAthI indrasaMbaMdhI arthAtu AtmA saMbaMdhI samRddhi meLavI zakAya che, tevA zrI pArzvanAtha prabhune bhaktithI praNAma karIne sugurunI kRpAne meLavIne atyaMta gaMbhIra "karmaprakRti' nI vyAkhyA karavA mATe huM icchA dhuM. For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti malayagirigirAM yA vyaktiratrAsti tasyAH, kimadhikamiti bhaktirme'dhigantuM na datte / vada vadana pavitrIbhAvamudbhAvya bhAvyaH, zrama rUda samanate nityanitye vitta || 2 || artha :- pUjya malayagiri mahArAjanI vANInI jeahIM abhivyakti che, te abhivyaktithI adhika zuM hoya ? AvA prakAranI bhakti ane AgaLa javA detI nathI. mATe he mukha! (mane AgaLa vadhAravA mATe) tuM pavitratAne dhAraNa karIne evI vANI bola ke (he yazovijaya !) ahIM thanAro tAro zrama haMmezA saphaLa ja thAya che. iha cUrNikRdadhvadarzako'bhUnmalayagiriya'tanodakaNTakaM tam / iti tatra padapracAramAtrAt, pathikasyeva mamAstvabhISTasiddhiH / / 3 / / artha :- ahIM cUrNikAra mahArAja mArga batAvanAra (bhomIyA) che. malayagiri mahArAje te mArgane kaMTaka vagarano karanAra che. tyAM page cAlavA mAtrathI musApharanI jema mArI iSTanI siddhi thaze. arthAtu jema bhomIyAnA mArgadarzanathI musAphara niSphaTaka mArgamAM pAdavihAra karIne iSTakSetramAM pahoMcI jAya che. tema huM paNa mArA iSTanI siddhine prApta karuM.' siddhaM siddhatthasuyaM, vaMdiya giddhoyasabakammamalaM / kammaTThagassa karaNagudayasaMtANi vocchAmi // 1 // siddhaM siddhArthasutaM, vanditvA nirdhItasarvakarmamalam / karmASTakasyakaraNA - 'STakodayasattA vakSyAmi // 1 // gAthArtha :- siddhipadane pAmelA ane sarva karmarUpI malane dUra karyo che, jemaNe evA zrI siddhArtha rAjAnA putra zrI mahAvIra svAmIne namaskAra karIne ATha karmanA ATha karaNa - udaya ane sattA e traNa viSaya kahIza. TIkArya :- siddha bhagavaMtane vaMdana karIne kahIza, A pramANe "siddha vahitA' no yoga vakSyAmi kriyApadanI sAthe che. koika nAmathI paNa siddha hoya che. tethI tenA vyavaccheda mATe vizeSaNa 'nAdvoyasamamata' pada mUkavAmAM Avela che. arthAtu siddha paramAtmAe sarva karmamalone jJAna-darzana-cAritrarUpI jalathI evI rIte dhoi nAMkhyA che ke je pharI kyAreya AvavAnA ja nathI. ("A vizeSaNa to nAmanI siddha vyaktimAM to ghaTI ja na zake") have cAra atizaya kahe che. 1. vacanAtizaya :- vizeSya batAve che. siddhArtha sutaM siddhArtha mahArAjanA putra vardhamAna svAmIne... athavA siddha' e vizeSya, "sihatyasu' e vizeSaNa banAvIe to enAthI vacanAtizaya malaze ke saMsAranuM nIstAra thavAthI zrata rUpI prayojana jemanA siddha thayA che, evA siddha banelA paramAtmAne.... (vaMdana karIne kahIza.) 2. jJAnAtizaya :- potAnA anaMtajJAnathI prApta bhAvanA avabodhathI siddha prayojanavALA banelA putra jenA ziSya gaNadharo ke jemanA evA (siddha paramAtmAne vaMdana karIne kahIza.) 3. pUjAtizaya :- "siddhArtha' e bhAvapradhAna nirdezavALo hovAthI "siddhArthatayA'' =deva narendra Adi mATenA pUjA yogya guNathI prasiddha banelA (siddha paramAtmAne vaMdana karIne kahIza.) 4. apAyApagamAtizaya :- " nitasarvajarmanI'' padathI apAyApagamAtizaya pragaTa che. tti mAtAvaraNa samAra. 1 "Alana ! vimAvakumAra javA te karo nitya, sanI mAyatve (1 matiH) vitta'' banI A traNa zloka dvArA pU. upAdhyAya masA, keTalA samartha jJAnI hatA. chatAM jJAna sAthe pUjyazrIno namratAbhAva keTalo badho che !cUrNikAra mahArAjane bhomIyA tarIke kahyA ane pU0 malayagiri ma0 sAhebe te mArga kaMTaka vagarano karyo che. eTale pote to paga upADIne mUkavA sivAya kazuM kArya ja karyuM nathI tema potAnI laghutA varNave che. paNa upAdhyAya mahArAjanuM lakhANa vAMcatA lAge che ke, kaMTaka vagarano mArga karyA pachI pUjyazrIe te mArgane jANe ArasathI pAtharyo hoya tevo suMvALo karyo che. ahIM cUrNikAra ane pU0 malayagiri matsAhanI suvarNabhASAmAM vizeSa vivecanarUpI sugaMdha umeravAno prayatna thAya che. For Personal Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa -: atha aSTakarmanuM svarUpa :e pramANe bhagavAnanA cAra atizaya varNavyA che. cAra atizayathI yukta evA prakAranA prabhune vaMdana karIne ATha karmanA baMdha, saMkramAdinA kAraNabhUta ATha karaNa, udaya sattAne huM kahIza. tyAM ATha karmanuM svarUpa bahu upayogI che. mATe paMcasaMgraha anusAra bheda - uttarabheda sahita lakhAya che. ATha karmanA nAmaH- (1) jJAnAvaraNa, (2) darzanAvaraNa, (3) vedanIya, (4) mohanIya, (5) AyuSya, (6) nAma, (7) gotra, (8) aMtarAya. A ATha karmanI mULa prakRti che. (1) jJAnAvaraNakarma :- sAmAnya vizeSa rU5 be prakAre vastuno bodha hoya che, temAM vizeSa grahaNa svarUpa bodha te jJAna ane te AvaraNa karAya che, DhaMkAya che, jenA vaDe te jJAnAvaraNakarma kahevAya che. (2) darzanAvaraNakarma :- sAmAnya grahaNa svarUpe bodha te darzana, ane te AvaraNa karAya che jenA vaDe te darzanAvaraNakarma kahevAya che. (3) vedanIyakarma :- AhalAda-AnaMda Adi rU5 vaDe je vedAya. te vedanIya. jo ke sarva karma vedAya che to paNa paMkajAdi padanI jema vedanIya padanI rUDhI vedanIyakarmamAM che. (arthAtu jema paMkaja kamaLa arthamAM rUDha che. te rIte dareka karma vedAya che. chatAM vedanIya padathI sAtA - asAtArUpa ja vedanIyakarma kahevAya che.) (4) mohanIyakarma:- sada sad vivekane vikala kare te mohanIya " vahuna'' niti (si-pa-1-1,2) sutrathI kartarimAM sanIya pratyaya thayo che. (5) AyuSyakarma :- kugatimAMthI nIkaLavAnI icchAvALA prANIne pratibaMdhakatAne pamADe, arthAt roke te AyuSya karma. cArebAjuthI prANIne bhavAMtaranI saMkrAMtimAM je vipAkano udaya Ave te Aya. banne jagyAe govija thI pratyaya thayo che. (6) nAmakarma - nAmayati arthAt gatyAdi paryAyanA anubhava prati jIvane lai jAya te-nAmakarma kahevAya che. (7) gotrakarma :- - = UMca nIca zabdathI bolAvAya che. AtmA jenAthI te gotrakarma, UMca nIca kulanI utpattithI vyakta thato paryAya vizeSa. arthAtu bhogavavA yogya athavA UMca-nIcanA vipAkathI vedya evA karmane paNa gotra kahevAya che. (8) aMtarAyakarma :- jIva ane dAnAdikathI vacamAM AMtarUM karavA mATe jAya arthAtuM kAraNa bane te aMtarAyakarma kahevAya che. - -9-2-28-4-42-2-5 yathAkrama jJAnAvaraNAdika karmanI uttara pravRtio che. ( -: 1luM jJAnAvaraNIya karma :-) jJAnAvaraNIyakarmanI uttara prakRti 5 che. mati - zrata - avadhi - mana:paryava - kevalajJAnAvaraNanA bhedathI pAMca jJAnAvaraNanI uttara pravRtio che. mati - zrata - AdinuM svarUpe prasiddha che. CH rajuM darzanAvaraNIya karma :-) tenA 9 bheda che. te A pramANe che. cakSudarzanAvaraNa, acakSudarzanAvaraNa, avadhidarzanAvaraNa, kevaladarzanAvaraNa, nidrA, nidrAnidrA, pracalA, pracalApracalA, vINaddhi. (1) cakSudarzanAvaraNa :- tyAM cakSu vaDe darzana te cakSudarzana, tenuM AvaraNa te cakSudarzanAvaraNa. (2) acakSudarzanAvaraNa :- bAkInI indriyo ane mana vaDe darzana te acakSudarzana, tenuM AvaraNa te acakSudarzanAvaraNa. (3) avadhidarzanAvaraNa:- avadhi je darzana, tenuM AvaraNa te avadhidarzanAvaraNa. 3 matyAdi - 5 jJAnanuM svarUpa prathama karmagraMtha tathA paMcasaMgraha bhAga-1mAMthI jANI levuM. For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (4) kevaladarzanAvaraNa :- kevala eja darzana te kevala darzana, tenuM AvaraNa te kevaladarzanAvaraNa. (5) nidrA :- ""kA - gussAyAM '' drA dhAtu kutsita arthamAM che. "niyata ti' nidrA je suvAnI avasthAmAM caityanya aspaSTapaNe kutsitatAne pAme tene nidrA kahevAya. A nidrA jene hoya te capaTI vagADatA ja uThI zake che. (6) nidrAnidrA - nidrAthI atizaya te nidrA nidrA - madhyama pada lopI samAsa - temAM atyaMta asphaTibhUta caitanya ghaNAM yatna vaDe jAge, te nidrAnidrA. (7) pracalA :- beTho, Ubho rahela, ghore - (naskorA bole) jenI sUvAnI avasthAmAM te pracalA. (8) pracalA pracalA :- pracalAthI atizAyinI pracalA, te pracalApracalA - cAlavuM Adi kriyA karatAM paNa udaye Ave e pracalAthI atizayapaNuM che te pracalApracalA (9) thINaddhiH- je UMghavAnI avasthAmAM AtmazaktirUpa RddhithI ja thAya - piDIbhUta thAya te "syAnaSkrinidrA' A thINaddhinidrA hoya tyAre prathama saMghayaNavALA jIvane ardhacakrI (vAsudeva) karatAM aDadhI zakti hoya che. gaMdhahastI nAmanA AcArya ema mAne che ke nidrA vigere Ave tyAre ja darzanalabdhino upaghAta thAya che. jyAre darzanAvaraNacatuSka e to mULathI ucchedaka hovAthI darzanalabdhine mULathI haNe che. ane vaLI prApta darzananI nAzaka hovAthI ane aprAptadarzananI pratibaMdhaka rUpa hovAthI A nave prakRtione darzanAvaraNIya (darzananA AvaraNa kAraka tarIke) kahela che. ( - 3 juM vedanIyakarma :-) te be bhede che. (1) sAtA (2) asAtA. (1) sAtA :- tyAM jenA udayathI Arogya, viSaya, upabhoga, AdithI utpanna thatAM AphlAda (AnaMda) lakSaNa sAtAne vede te sAtavedanIya. (2) asatAvedanIya :- sAtAthI viparIta, te asAtavedanIya. ( - 4thuM mohanIyakarma - ) (1) mithyAtva, (2) samya mithyAtva (mizra), (3) samyakatva, 16 kapAya, 9 nokaSAya te 28 mohanIyanI prakRtio che. (1) mithyAtva :- tyAM jenA udayathI jina praNIta tattvanI zraddhA na rAkhe te mithyAtvamohanIya. (2) mizra:- jenA udayathI jina praNIta tattvanI samyaka zraddhA na kare ane niMdA paNa na kare, te samyakamithyAtva = mizramohanIya. (3) samyakatva :- jenA udayathI jina praNIta tattvanI samyak zraddhA kare, te samyakatvamohanIya. A traNa prakRtio darzanamohanIyanI kahevAya che. 16 kaSAya :- kaSa = saMsArano Aya = lAbha jenAthI thAya te kaSAya. krodha, mAna, mAyA, lobha te darekane anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnAvaraNa, pratyAkhyAnAvaraNa, saMjavalana e 4 bheda, 4 X4 = 16 bheda thAya che. (1) anaMtAnubaMdhi :- tyAM anaMta saMsArano anubaMdha kare tevo svabhAvavALo anaMtAnubaMdhi che. tenuM saMyojanA bIjuM nAma che. anaMta bhavo sAthe prANIo jenA vaDe baMdhAya, te saMyojanA e pramANe vyutpatti jANavI. (2) apratyAkhyAnAvaraNa :- jenA udayathI thoDuM paNa paccakhANa na Ave, te apratyAkhyAnAvaraNa kaSAya kahevAya. (3) pratyAkhyAnAvaraNa :- jenA udayathI sarvaviratine Avare, grahaNa karavA na de, te pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya. (4) saMjvalana :- parISaha upasarga thaye chate cAritrane (saMyamIne) paNa sTeja jvalana kare te saMjvalana kaSAya. nava nokaSAya :- ahIM 'no' zabda sAhacarya arthamA che. te kaSAyonI sAthe rahenAra che, te nokaSAya. kayA kaSAya sAthe ? prathamanA 12 kapAya sAthe te A pramANe, Adya 12 kapAyo kSaya thaye chate nokaSAya rahetA nathI. te pachI tarata For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 13 ja teono (nava nokaSAyano) kSaya karavA mATe kSapaka pravRtti kare, athavA utpanna thatAM je avazya kaSAyonI udIraNA kare tethI kaSAya sAthe rahenArA che. tuM 7-'vRSAyasattASAyapreraLAvani hAsyAdhi navajyottA noSAyaSAyatA || '' kaSAya sAthe rahenAra ane kaSAyane preraNA karanArA hovAthI hAsyAdi navanI nokaSAya rUpa kaSAyatA kahI che. ane te nokaSAya 9 bhede che. vedatrika, hAsyAdiSaka. vedatrika H- (1) strIveda (2) puruSaveda (3) napuMsakaveda (1) strIveda :- jenA udayathI strIne puruSanI icchA thAya. jema pittanA udaye madhura gaLyA padArtho khAvAnI icchA thAya tema strIveda che. (2) puruSaveda : :- jenA udayathI puruSane strInI icchA thAya. te zleSmanA udayathI khaTAzavALA padArtho khAvAnI icchA thAya tema puruSaveda che. (3) napuMsakaveda :- jenA udayathI strI-puruSa bannenI icchA thAya te jema pitta - zleSmanA udayathI ''khijA'' jenI aMdara khaTAza ane gaLapaNa banne hoya evI rAba khAvAnI icchA thAya tema napuMsakaveda che. hAsyAdiSaTka H- (1) hAsya, (2) rati, (3) arati, (4) bhaya, (5) zoka, (6) jugupsA. (1) hAsya :- jenA udayathI. namitta ke nimitta vinA hase, te hAsyamohana ya. (2) rata H- .jenA udayathI bAhya-atyaMtara vastune viSe prIti AnaMda thAya, te ratimohanIya. (3) ati :- jenA udayathI teone viSe aprIti thAya, te aratimohanIya. prIti aprIti sAtA asAtAtmakamAM che. vedanIyakarma vaDe je te banne rati-arutinI anyathA siddhi che. tema zaMkA na karavI. tenAthI prApta thatAM sukha-duHkhanuM kAraNa samIpa hovA chatAM paNa cittanuM phe2phA2I e teno vyApAra che. (4) zoka :- jenA udayathI priyano viyoga thAya to AkraMda kare, (2De) jamIna para ALoTe, niHzvAsa mUke, te zokamohanIya. (5) bhaya :- jenA udayathI nimitta ke nimitta vinA athavA potAnA saMkalpathI bhaya pAme te bhayamohanIya. . (6) jugupsA :- jenA udayathI zubha ke azubha vastu 52 durgaMcchA thAya, te jugupsAmohanIya. ke A 16 kaSAya ane 9 nokaSAyanI cAritramohanIya saMjJA che. -: 5 muM AyuSyakarma : te 4 bhedo che. (1) devAyu, (2) manuSyAyu, (3) tiryaMcAyu, (4) narakAyu. -: 6 huM nAmakarma : 14 piMDa prakRtio, 8 apratipakSa pratyeka prakRti ane trasAdi daza pratipakSa. 20 =42 nAmakarmanI prakRtio che. tyAM (1) gati, (2) jAti, (3) zarIra, (4) aMgopAMga, (5) baMdhana, (6) saMghAtana, (7) saMghayaNa, (8) saMsthAna, (9) varNa, (10) gaMdha, (11) rasa, (12) sparza, (13) AnupUrvI, (14) vihAyogati avAntara bheda sahita hoya te piMDaprakRti kahevAya. (1) gati :- tyAM tathA prakAranA karmarUpI maMtrI dvArA jIva vaDe je prApta karAya te gati nArakatvAdi paryAyathI pariNati te 4 prakAre che. (1) narakagati, (2) tiryaMcagati, (3) manuSyagati, (4) devagati. te vipAka vedya karmaprakRti che. te upara mujaba 4 prakAre jANavI. (2) jAti :- ekendriyAdi jIvono ekendriyatpAdirUpa je samAna eka sarakho pariNAma ke jene lai aneka prakAranA ekendriyAdi jIvono ekendriyAdi rUpe vyavahAra thAya evuM je sAmAnya te jAti. ane tenA kAraNabhUta je karma 4 je karmanA udayathI AtmAno deva-manuSya-tiryaMca ane naraka paryAya amuka niyata kAla paryaMta TakI rahe te Ayukarma kahevAya. AyuSyakarma amuka gatimAM kAla paryaMta AtmAnI sthiti thavAmAM temaja te te gatine anurUpa karma upabhoga thavAmAM hetu che. A pramANe AyuSyakarmanA uttara bhedo kahyA. For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 karmaprakRti te jAtinAmakarma. ahIM pUrvasUriono A abhiprAya che. dravyarUpa indriya aMgopAMga nAmakarma ane indriya paryApti nAmakarmanA sAmarthyathI siddha che. ane bhAvarU5 indriya sparzanAdi indriyAvaraNa karmanA kSayopazamathI siddha che. " "kSAropamAnajiyAtivana'' indriyAvaraNa karmanA kSayopazamathI bhAvendriyo utpanna thAya che. paraMtu A ekendriyAdi che. evA zabda vyavahAramAM kAraNa tathA prakAranA samAna pariNAma rUpa je sAmAnya che anyathI asAdhya hovAthI tenuM kAraNa jAtinAmakarma che. prazna :- ahIM koi zaMkA kare ke zabda vyavahAranA kAraNa mAtrathI jAtinI siddhi nahIM thAya ? jo ema thAya to hari Adi zabda vyavahAramAM kAraNarUpe haritAdi jAtinI paNa siddhi thAya mATe ekendriyAdi padano vyavahAra aupAdhika che, jAtinAmakarma mAnavAnuM koi kAraNa nathI. vaLI jo ekendriyatnAdi jAtino svIkAra karazo to nArakatvAdikane paNa te nArakatva nArakAdi vyavahAranuM kAraNa hovAthI te paMcendriyanI avAttara jAti tarIke mAnavI paDaze ane pachI te gatinAmakarma mAnavAnI jarUra paDaze nahIM. javAba :- apakaSTa caityanyAdinA niyAmaka tarIke ekendriyatnAdi jAtinI siddhi thAya che. (eTale ke paMcendriya thI caurindriyanuM caitanya alpa alpa eTale alpa kSayopazama, A pramANe caitanyanI vyavasthA thavAmAM ekendriyavAdi jAti hetu che.) temaja ekendriyAdi zabda vyavahAranuM kAraNa paNa te jAti ja che. tethI tenA kAraNa rUpe jAtinAmakarma siddha che. nArakatvAdi jAti nathI, kemake tiryakatvanuM paMcendriyatva sAthenuM sAMkarya bAdhaka che. (bhinna bhinna adhikaraNamAM rahenAra dharmano ekamAM je samAveza thAya te sAMkarya kahevAya, eTale te tiryakatva ekendriyAdimAM che. paMcendriyatva narakAdimAM che. jyAre tiryacapaMcendriyamAM paMcendriyatva ane tiryakatva banne che.) nArakatvAdi jo gati che. te amuka prakAranA sukha du:khanA upabhogamAM niyAmaka che. ane tenA kAraNa rUpe jAtinAmakarma paNa siddha che. ( tAtparya e ke gatinAmakarma sukha duHkhanA upabhogamAM niyAmaka che ane jAtinAmakarma caitanyanA vikAsamAM niyAmaka che.) ane jAti pAMca che. te A pramANe ekendriyajAti, beindriyajAti, indriyajAti, caurindriyajAti, paMcendriyajAti che. te vipAka vedha karmaprakRti paNa jAti. te paNa pAMca prakAre che. | (3) zarIra H- je kSaya thAya, (jIrNa thAya) te zarIra. te pAMca prakAre che. (1) audArika, (2) vaikriya, (3) AhAraka, (4) taijasa, (5) kArmaNa. te zarIra prApta thavAmAM hetubhUta je karma te zarIranAmakarma. te upara pramANe pAMca prakAre che. tyAM je karmanA udayathI audArika zarIra yogya pagalo grahaNa karI audArikapaNe pariNamAve ane pariNAvIne jIvapradezo sAthe paraspara ekAkAra rUpe je joDe te audArikazarIranAmakarma. A rIte bAkInA zarIranAmakarmanI paNa vyAkhyA karI levI. (4) aMgopAMga :- aMgo-8 zira vigere. ''sisaFrokapiTTI to vahiM kayA 5 mana '' mastaka, chAtI, peTa, pITha, be bAhu ane be jaMghA e ATha aMga che. tenA avayavarUpI AMgaLI, nAka, kAna, Adi upAMga che. ane tenA avayavarUpa parvarekhA, nakha, vALa, vigere aMgopAMga kahevAya che. tethI aMga ane upAMganI saMdhi thavAthI aMgopAMga thAya che. teno ane aMgopAMga zabdano eka zeSa samAsa thavAthI ""cAyAvasaya !'' (si-3-1-111) vyAkaraNanA niyama 5 arthAtu je je zarIra nAmakarmano udaya thAya che te zarIra yogya lokamAM rahelA pudgala grahaNa karI tene te te zarIra rUpe pariNAvavA te zarIra nAmakarmanuM kArya kare che. jema ke gharikanAmakarmano udaya thAya tyAre gharika vargaNAmAMthI 5galo grahaNa karI tene e dArikapaNe parisamAve che. karma e kAraNa che, ane zarIra e kArya che. karma e kArmaNa vargaNono pariNAma che. dArikAdi zarIra e dArikAdi vargaNAono pariNAma che. dArika, vaikriya, AhAraka ane tejasa nAmakarmano udaya thAya tyAre dArika, vaikriya, AhAraka ane tejasa vargaNAmAMthI pudgalo grahaNa karI tenuM te te zarIra banAve che. e pramANe kArmANa zarIranAmakarma vaDe kAzmaNa vargaNAmAMthI pudgalo grahaNa kare che. ane tene karma rUpe parisamAve che. kAmarNa zarIranAmakarma e paNa karma vargaNAnAM pariNAma che. ane kArmA zarIra paNa kArmasa vargaNAnuM ja baneluM che. Ama hovAthI banne bhinna bhinna che. kArpaNA zarIra nAmakarma te nAmakarmanI uttara prakRti che, ane kArma vargamAnA pudgalonA grahaNamAM hetu che. jayAM sudhI kArpaNa zarIra nAmakarmano udaya che tyAM sudhI kAma vargaNomAMthI karma yogya pulonuM grahaNa thAya che. AtmAnI sAthe ekAkAra thayela AThe karmanI anaMta vargaNAnA piMDanuM nAma kAmaNa zarIra che. kAmaNa zarIra e avayavI che ane karmanI dareka uttara pravRtio tenA avayavo che. kArpaNa zarIra nAmakarma baMdhamAMthI 8/6 bhAge udayamAMthI 13 mA guNaThANe ane sattAmAMthI 14 nA dvicarima samaye jAya che. jayAre kAzmaNa zarIrano saMbaMdha caudamAnA carama samaya paryata che. kAzmaNa zarIra nAmakarmano udaya 13 mAM guNaThANA sudhI ja hoya che. mATe tyAM sudhIja karma yogya pudgalonuM grahaNa thAya che. 14 me thatuM nathI. kAzmaNa nAmakarmanuM kArya kAzmaNazarIra 14mAnA carama samaya payaMta hoya che. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 15 - mAlAga. pramANe eka aMgopAMga zabdano lopa thai aMgopAMga zabda siddha thAya che. tenA nimitta karma aMgopAMga te traNa prakAre (1) audArika aMgopAMga (2) vaikriya aMgopAMga (3) AhAraka aMgopAMga.. tyAM je karmanA udayathI audArika zarIrapaNe pariNAma pAmelAM pUgalano audArika zarIrane yogya aMga-upAMga ane aMgopAMganA spaSTa vibhAga rUpe pariNAma thAya te audArika aMgopAMga nAmakarma e pramANe vaikriya AhAraka aMgopAMga viSe samajI levuM. tejasa-kAzmaNa :- zarIra jIva pradezanI AkRtine anusaratAM hovAthI tene aMgopAMgano saMbhava nathI. (audArikAdi traNa zarIranI AkRtine AtmA anusarato hovAthI te te aMgopAMga ghaTI zake che.) (5) baMdhana :- jenA vaDe baMdhAya - joDAya te baMdhana, je karmanA udayathI pUrve grahaNa karelo ane grahaNa karAtA audArikAdi pudgalono paraspara saMbaMdha thAya che. jemake kASTane ekAkAra karavAmAM rALa kAraNa che tema. te audArikabaMdhana Adi bhede pAMca prakAre che. () saMghAtana :- jenA vaDe dArikAdi pudgalo piMDa rUpe karAya te saMdhAtana. te paNa dArika saMghAtana Adi pAMca prakAre che. have Ano vyApAra kayo ? pugalo bhegA karavA mAtra barAbara nathI. pudgalomAM bhegA thavApaNuM to grahaNa mAtrathI ja siddha thAya che. tyAM saMghAtana nAmakarmano upayoga nathI. audArikAdi zarIra racanA karanAra saMghAta viSe teno vyApAra che. e pramANe saMpradAyano mata che. te paNa barobara nathI. jema taMtu bhegA thavAthI paTa thAya tema audArikAdi vargaNAmAMthI utpanna thayela pudgalono samUha ja dArika zarIrAdimAM hetu che. tyAM adhika vizeSano Azraya na hovAthI satya vAta ThIka che. prati niyata pramANa jeTalA pramANamAM joie teTalA pramANAnusAra audArikAdi zarIra racanA mATe samUha vizeSano avazya Azraya karavA yogya hovAthI tagnimitaka taratamatAnA kAraNarUpe saMghAtana nAmakarmanI siddhi thAya che. A pramANe prAcIna AcAryono abhiprAya ja yukta che. (7) saMghayaNa :- asthinI racanA vizeSane saMghayaNa kahe che. te cha prakAre che. (1) vaja8SabhanArAca, (2) RSabhanArAca, (3) nArAe, (4) ardhanArAca, (5) kalikA, (6) chevaTuM-sevArta. (1) vajaRSabhanArAcasaMghayaNa :- temAM vaja zabdano artha khIlI, RSabhano artha hADakAne vIMTADanAra pATo, nArAyaNe 'artha markaTabaMdha, jenI aMdara be hADakA banne bAju markaTabaMdha vaDe baMdhAyela hoya, ane te pATAnI AkRtivALA trIjA hADakA vaDe vIMTaLAyelA hoya ane tenA upara te traNa hADakAne bhedanAra khIlIrUpa hADakuM hoya. (AvA prakAranA hADakAnA baMdhane vajaRSabhanArAcasaMghayaNa kahe che.) - (2) RSabhanArAcasaMghayaNa :- je saMghayaNa khIlI sarakhA hADakA rahita che. (markaTabaMdha ane pATo jenI aMdara hoya che, te RSabhanArAcasaMghayaNa nAmakarma kahevAya che. (3) nArAcasaMghANa :- jenI aMdara be hADakA mAtra markaTabaMdhathIja baMdhAyelA hoya, te nArAcasaMghayaNa nAmakarma che. (4) ardhanArAcasaMghayaNa - jenI aMdara eka bAju markaTabaMdha hoya ane bIjI bAju hADakArUpa khIlIno baMdha hoya, te ardhanArAca saMghayaNa nAmakarma che. (5) kIlikA saMghayaNa - jenI aMdara hADakAo mAtra kAlikA - khIlIthI baMdhAyelA hoya, te kalikAsaMghayaNa nAmakarma kahevAya che. prazna :- saMghAtana nAmakarma mAnavAnuM zuM prayojana che ? mAtra pudgalano samUha karavo tenI aMdara te karma kAraNa che. evo uttara ApatA ho to te yogya nathI. kemake pudgalano samUha to dArika nAmakarmanA udayathI je pudagalo grahaNa kare che te grahaNa karavA mAtrathI ja siddha che. temAM to saMghAta nAmakarmano kaMi upayoga nathI. tathA dArikAdi zarIranI racanA pramANe saMdhAta samUha vizeSa karavo temAM saMghAtana nAmakarma kAraNa che. Avo pUrvAcAryano abhiprAya paNa yukta nathI, kAraNake jema taMtuno samUha paTa pratye kAraNa che tema dArikAdi pudgalono samUha audArikAdi zarIronuM kAraNa che. ane samUha to grahaNa mAtrathI siddha che. temAM saMghAtanane vizeSa kAraNarUpe mAnavAnI zI AvazyakatA che ? uttara :- amuka pramANamAM ja laMbAi, jADAi nizcita pramANa vALA dArikAdi zarIranI racanA mATe samUha vizeSanI dArikAdi zarIrane anusaratI racanAnI AvazyakatA che. ane tethIja zarIranuM tAratamya thAya che. mATe samUha vizeSanA kAraNarUpe saMghAtana nAmakarma avazya mAnavuM joie. e rIte pUrvAcAryono abhiprAya ja yukta che. tAtparya e ke dArikAdi nAmakarmanA udayathI je dArikAdi pudgalo grahaNa kare tenI niyata pramANa vALI racanA thavAmAM saMghAtana nAmakarma hetu che. For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (6) sevArtasaMghayaNa :- jenI aMdara hADakAnA cheDAo paraspara sparzIne ja rahelA hoya ane je haMmezA tailAdinuM mardana caMpI Adi sevAnI apekSA rAkhe, te sevArtAsaMghayaNa nAmakarma kahevAya che. tenA hetubhUta je karma te saMghayaNa nAmakarma cha prakAre che. (hADakAno majabUta ke zithila baMdha thavAmAM saMghayaNa nAmakarma kAraNa che.) (8) saMsthAna :- eTale AkAra vizeSa grahaNa karAyelI zarIranI racanAne anusarI goThavAyela ane paraspara saMbaMdha thayelA audArikAdi pudgalomAM saMsthAna nAmakarma (zarIramAM AkAra vizeSa je karmanA udayathI utpanna thAya te saMsthAna nAmakarma kahe che.) te cha prakAre che. (1) samacaturasa (2) yogrodha parimaMDala (3) sAdi (4) kubja (5) vAmana (6) huMDaka 16 (1) samacaturastrasaMsthAna :- tyAM jenA udayathI samacaturasra saMsthAna thAya te samacaturasra saMsthAna. temAM sAmudrika zAstramAM kahela lakSaNa ane pramANane avisaMvAdi maLatA 4 khUNA 4 dik vibhAga vaDe upalakSita oLakhatA zarIranA avayavo jenI aMdara hoya te samacaturasa saMsthAna kahevAya che. (2) nyogrodha parimaMDalasaMsthAna :- nyugrodha vaDanA jevo parimaMDala AkAra jenI aMdara hoya che te nyagrodha parimaMDalasaMsthAna kahevAya che. (3) sAdi saMsthAna :- ahIM sAdi zabdathI utsedha jenI saMjJA che. tevo nAbhinA nIceno dehabhAga grahaNa ka2vo. tethI Adi nAbhinI nIcenA dehabhAga yukta je hoya te sAdi kahevAya. vizeSaNa bIjI rIte na ghaTe tethI viziSTa arthano lAbha thAya che. anya AcAryo sAdi zabdane badale sAcI evuM nAma bole che. tyAM sAcI eTale zAlmalI vRkSa ema siddhAMta rahasyane jANanAra bole che. jema zAlmalI vRkSano skaMdhabhAga atipuSTa ane suMdara hoya che ane uparanA bhAgamAM tenA anurUpa mahAna vizALatA hotI nathI, tema je saMsthAnamAM zarIrano adhobhAga paripUrNa hoya, uparano bhAga tathA prakArano na hoya te sAdisaMsthAnanAmakarma kahevAya che. (4) kukhtasaMsthAna :- jyAM mAthuM Doka ane hAtha paga vigere avayavo pramANa ane lakSaNa yukta hoya, ane peTa Adi avayavo pramANa ane lakSaNayukta na hoya, te kuJjasaMsthAnanAmakarma kahevAya che. (5) vAmanasaMsthAna - jyAM chAtI ane udarAdi avayavo pramANa ane lakSaNa yukta hoya - ane hasta pAdAdi avayavo hIna hoya, te vAmanasaMsthAnanAmakarma kahevAya che. (6) huMDakasaMsthAna :- jenI aMdara zarIranA saghaLA avayavo pramANa ane lakSaNa hIna hoya te huMDakasaMsthAnanAmakarma kahevAya che. (9) varNa :- je karmanA udayathI zarIra zobhAyukta thAya te varNa. te pAMca prakAre che. (1) zveta, (2) pIta, (3) rakta, (4) nIla, (5) kRSNa. te prakArano varNa thavAmAM hetubhUta karma paNa pAMca prakAre che. jenA udayathI jIvonA zarIramAM bagalA vigere jevo zveta varNa thAya, te zvetavarNanAmakarma. A rIte bIjA varNanAmakarmano paNa artha samajI levo. (10) gaMdha :- je suMdhI zakAya te gaMdha tenA be bheda che. (1) surabhigaMdha, (2) durabhigaMdha te hetubhUta je karma te paNa be prakAre che. je karmanA udayathI zatapatra ane mAlatI AdinA puSpanI jema jIvonA zarIranI suMdara gaMdha thAya, te surabhigaMdhanAmakarma tenAthI viparIta (eTale ke je karma nA udayathI jIvonA zarIramAM lasaNa, hIMga jevI kharAba gaMdha utpanna thAya te durabhigaMdhanAmakarma sArI ke kharAba gaMdha thavAmAM gaMdhanAmakarma kAraNa che.) (11) rasa H- 8 sa grAstAvanasnehano '' jeno AsvAda lai zakAya te 2sa, te pAMca prakAre che. (1) tikta = tikho, (2) kaTu = kaDavo, (3) kaSAya = turo, (4) Amla = khATo, (5) madhura = mITho. tevo 2sasvAda thavAmAM 7 8 eTale ke jenI aMdara sAmudrika zAstramAM je pramANe za2I2nuM pramANa ane lakSaNa kahyuM che. te pramANe zarIranuM pramANa ane lakSaNa thAya. tathA jenI aMdara jamaNo DhIMcaNa ane DAbo khabho, DAbo DhIMcaNa ane jamaNo khabho banne DhIMcaNa tathA mastaka ane palAMThI e cAre khUNAnuM aMtara sarakhuM hoya te samacaturasa saMsthAna. jema vaDano uparano bhAga zAkhA prazAkhA ane pAMdaDAothI saMpUrNa pramANavALo suzobhita hoya che ane nIceno bhAga hIna suzobhita hoto nathI tema jenI aMdara nAbhinI uparanA avayavo saMpUrNa lakSaNa ane pramANa hoya ane nAbhinI nIcenA lakSaNa ane pramANa yukta na hoya, te nyagrodhaparimaMDalasaMsthAna. For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa hetabhUta je karma te paNa pAMca prakAre che. temAM je karmanA udayathI jIvonA zarIramAM marInI jema tikta rasa thAya, te tiktarasanAmakarma e pramANe anya rasano artha samajI levo. (12) sparza - "chA saM ' jeno sparza thai zake te sparza ATha prakAre che. (1) karkaza = kaThora, (2) mRdu = komaLa, (3) laghu =halako, (4) gurU =bhAre, (5) snigdha =cIkaNo, (6) rUkSa =lukho, (7) zIta, (8) uSNa tenA hetubhUta je karma te paNa ATha prakAre che. je karmanA udayathI jIvonA zarIramAM paththara AdinA jevo kaThora sparza thAya te karkazasparzanAmakarma e pramANe bAkInAM saghaLA sparzanAmakarmano artha samajI levo. (13) AnupUrvI - vigraha gatie eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM jatAM jIvanI AkAzapradezanI zreNIne anusarIne je gati thAya te AnupUrvI tevA vipAka vaDe vedya eTale te prakAranA rUpano anubhava karAvanArI je karmaprakRti te AnupUrvInAmakarma. te 4 prakAre che. narakagayAnupUrvI, tiryagugatyAnupUrvI, manuSyagatyAnupUrvI, devagatyAnupUrvI. (14) vihAyogati :- tathA "vidAya'' AkAza vaDe je gati thAya te vihAyogagati kahevAya che. te be prakAre (1) zubhavihAyogati, (2) azubhavihAyogati. je karmanA udayathI hAthI ane baLadanA jevI suMdara gati cAla prApta thAya, te zubhavihAyogatinAmakarma. je karmanA udayathI gadheDuM, UMTa, pADo, AdinA jevI azubha gati prApta thAya te azubhavihAyogatinAmakarma. A pramANe 14 piMDa prakRtionA avAntara 65 bhedo thAya che. have pratyeka pravRtio kahe che. te be bhede che. (1) sapratipakSa. (2) apratipakSa. temAM pahelAM ochuM kahevA yogya hovAthI te apratipakSa kahe che. te agurulaghu , upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, nirmANa, tIrthaMkara e 8 prakRtio che. (1) agurulaghu :- je karmanA udayathI jIvonuM zarIra na bhAre , na laghu ke na gurulaghu thAya, paraMtu agurulaghu | pariNAma pariNata thAya te agurulaghunAmakarma kahevAya che. (2) upaghAta :- je karmanA udayathI potAnA zarIranA avayavo vaDe je pratijIddavA = jIbha upara thayelI bIjI jIbha, galavRdalaka, rasoLI ane coradaMta = dAMta pAse dhAravALA nIkaLelA bIjA dAMta e Adi vaDe haNAya, duHkhI thAya, athavA pote karelA uddabaMdhana, jhADa para UMdhe mAthe laTakavuM, parvata parathI jhaMpApAta karavo, e Adi vaDe haNAya, te upaghAtanAmakarma kahevAya che. (3) parAghAta - je karmanA udayathI ojasvI pratApI potAnA darzana mAtrathI temaja vANInI paTutA vaDe (mahArAjAonI) sabhAmAM javA chatAM paNa te sabhAnA sabhyone trAsa utpanna kare kSobha pedA kare ane prativAdI sAmA pakSanI pratibhAne dabAve, te parAghAtanAmakarma kahevAya che. (4) ucchavAsa - je karmanA udayathI ucchavAsa- nicchavAsa labdhi utpanna thAya te ucchavAsanAmakarma kahevAya che.' 9 te kara lAMgala ane gomUtrikAnA AkAre anukrame be-traNa-cAra samaya pramANa vigrahagati hoya che. 10 prazna :- AkAza sarva vyApaka hovAthI AkAza sivAya gatino saMbhava ja nathI, to pachI vihAyas e vizeSaNa zA mATe grahaNa karyuM ? kAraNa ke vyavaccheda pRthaka karavA lAyaka vastuno abhAva che. vizeSaNa lagabhaga eka vastuthI bIjI vastune judI pADavI hoya tyAM mUkAya che. AkAza vinA gatino saMbhava ja nahIM hovAthI ahIM koI vyavacchedya nathI tethI vihAyas e vizeSaNa nakAmuM che. javAba:- ahIM vihAyas e vizeSaNa nAmakarmanI prathama prakRti je gatinAmakarma che. tenAthI pRthak karavA mATe mUkela che. kAraNa ke ahIM mAtra gati nAmakarma eTaluM ja kahevAmAM Ave to paheluM gatinAmakarma to AvI gayuM che. pharI zA mATe mukela che. ? evI zaMkA thAya te zaMkA na thAya te mATe vihAyas e vizeSaNa sArthaka che. tethI ApaNe je cAlIe chIe te gatimAM vihAyogati nAmaka hetu che. paraMtu nArakatvAdi paryAya thavAmAM hetu nathI. 11 ahIM ema zaMkA thAya ke saghaLI labdhio kSayopazama bhAve eTaleke viyAMtarAyakarmanA kSayopazama thavAthI kahI che. vAsocchavAsa labdhimAM zvAsocchavAsanAmakarmano udaya mAnavAnuM zuM prayojana ? tenA javAbamAM samajavuM ke keTalIka labdhiomAM ke jenI aMdara lokamAM rahelA pudgalo grahaNa karavAnA hoya, ane grahaNa karI zvAsocchavAsadi rUpe pariNAvavAnA hoya tyAM karmano udaya paNa mAnavo paDe che. kAraNake karmanA udaya vinA lokamAM rahela pudgalo grahaNa karI pariNAvI zakAtAM nathI. jema ke AhAraka labdhi jene thai hoya tene jyAre AhAraka zarIra karavuM hoya tyAre lokamAM rahelI AhAraka vargaNAmAMthI pudagalo grahaNa karI tene AhAraka paNa pariNAmAve che. A grahaNa ane pariNAma karmanA udaya vinA thato nathI. jo ke tadanukuLa viyAMtarAyakarmano kSayopazama to thavo ja joie jotuM na hoya to labdhi phoravI zake nahIM. jo ke vaikriya zarIra nAmakarma lagabhaga dareka saMkSipaMcendriya tiryaMca manuSyone sattA hoya che. chatAM saghaLA manuSya-tiryaMca vaizyi zarIra karI zakatA nathI. paraMtu jene tadanukULa layopazama thayo hoya te ja karI zake che. tema ahIM zvAsocchuvAsa pudgalonuM grahaNa temaja pariNamana karavAnuM hovAthI zvAsocchavAsanAmakarma mAnavAnI AvazyakatA rahe che. For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (5) Atapa:- je karmanA udayathI jIvonA zarIro svarUpe uSNa nahIM chatAM uSNa prakAza rUpe Atapa kare te AtapanAmakarma.* teno vipAka sUryanA vimAnanI nIce rahelAM bAdara pRthvIkAyanA jIvone ja hoya che. agnikAya jIvone hoto nathI. kAraNa ke siddhAMtamAM teno udaya niSedhyo che. te jIvonA zarIramAM je uSNatA che te uSNasparzanAmakarmanA udayathI utpanna thayelI che. ane je prakAzatva che te utkRSTa raktavarNanAmakarmanA udayathI utpanna thayeluM che. (6) udyota - je karmanA udayathI jaMtuonA zarIro zIta prakAza rU5 udyota kare te udyotanAmakarma. teno udaya yati ane devanA uttara vaikriya zarIramAM ane caMdra, graha, nakSatra, ane tArAnA vimAnanI nIce rahelAM pRthvIkAyanA zarIramAM temaja keTalIka vanaspati vigeremAM hoya che. (7) nirmANa :- je karmanA udayathI jaMtuonA zarIramAM pota-potAnI jAtine anusAra aMga-pratyaMganI niyata sthAna vartitA vyavasthA je sthaLe je aMga-upAMga ke aMgopAMga joie tenI tyAM goThavaNa thAya te nirmANanAmakarma. A karma suthAra jevuM che. jo A karma na hoya to tenA nokara jevA aMgopAMga nAmakarma Adi vaDe thayela mastaka ane peTa vigere avayavonI niyata sthaLe racanA thavAmAM koi niyama na rahe, tethI niyata sthaLe racanA thavAmAM nirmANanAmakarma kAraNa che. | (8) tIrthakara :- je karmanA udayathI ATha mahAprAtihArya Adi 34 atizayo utpanna thAya, te tIrthaMkaranAmakarma. e pramANe apratipakSa pratyeka prakRti kahI. have sapratipakSa prakRti kahe che. te (1) trasa, (2) bAdara, (3) paryApta, (4) pratyeka, (5) sthira, (6) zubha, (7) susvara, (8) subhaga, (9) Adeya, (10) yazakIrti te trasadazaka (1) sthAvara, (2) sUkSma, (3) aparyApta, (4) sAdhAraNa, (5) asthira, (6) azubha, (7) duHsvara, (8) durbhaga, (9) anodaya, (10) ayaza-kIrti e sthAvaradazaka. (1) trasa - tApa, AdithI pIDita thayA chatAM je sthAne rahyA che te sthAnathI bIje sthAne jAya che, te beiMdriya, teIdriya, cauriMdriya ane paMceMdriya trasa kahevAya che. tenA hetubhUta je karma te trasanAmakarma. (1) sthAvara :- tenAthI viparIta sthAvaranAmakarma uSNatA AdithI tapta thavA chatAM paNa te sthAnano tyAga karavA mATe jeo asamartha che. te pRthvI-apa-teu-vAu ane vanaspati sthAvara kahevAya che. tenA hetubhUta je karma te , sthAvaranAmakarma. (2) bAdaraH- jenA udayathI jIvone cakSuthI joie tevA zarIrapaNAnuM lakSaNa te bAdara paNa thAya. te bAdara nAma pRthvIkAyAdi eka eka zarIrane cakSu vaDe grahaNanA abhAve paNa bAdarapaNAnA pariNAma vizeSathI ghaNAM samudAya thAya tyAre cakSu vaDe grahaNa thAya te che. tenA hetubhUta je karma, te bAdaranAmakarma.* (2) sukSma - tenAthI viparIta te sUkSma jenA udayathI ghaNAM jIvono samudAya bhego thAya chatAM cakSu vaDe grahaNa na thAya te sUkSmanAmakarma. (3) paryApta - je karmanA udayathI svayogya paryApti pUrNa karavAmAM samartha thAya, te paryAptanAmakarma. 12 AtapanuM lakSaNa agnimAM ghaTatuM nahIM hovAthI paNa tene Atapano udaya hoto nathI. AtapanuM lakSaNa pote anuNa hoi dUra rahelI vastu para uSNa prakAza kare e che. jyAre agni svayaM uSNa che. ane mAtra thoDe dUra rahela vastu para ja uSNa prakAza karI zake che. 13 jema suthAra putaLI vigeramAM hAtha vigere avayavonI vyavasthA kare che. 14 bAdara nAmakarma e jIvavipAkI prakRti che. eTale jIvano kaMika bAdara pariNAma utpanna karI pudgala upara asara kare che. jene lai eka athavA asaMkhya zarIrano piMDa caluno viSaya thAya che. jIva vipAkI prakRti pudgala upara jarU2 asara kare che. jema krodha, nidrA vigere jIvavipAkI chatAM tenI asara pugala para thAya che. tema bAdara ane sUkSma jIva vipAkI chatAM pudgala para asara thAya che. ema na hoya to bAdaranuM paNa gharika zarIra che. sanuM zarIra paNa gharika zarIra che. bannenA zarIra anaMtAnaMta varmazAnA banelA che. chatAM game teTalA sukSma jIvonA zarIro ekaThA thavA chatAM te dekhAya ja nahIM ane bAdara jIvonA eka athavA asaMkhya zarIrano piMDadekhAya tenuM kAraNa zuM? kAraNa eja ke bAdara ane sUkSmanAmakarma jIva para potAnI asara utpanna karI pudagala para asara kare che tethI ja evo artha karavAmAM Avyo che ke je karmanA udayathI caluthI dekhI zakAya evA sthaLa zarIranI prApti thAya te bAdaranAmakarma ane tenAthI viparIta sUkSmanAmakarma, bAdaranAmakarma jo jIva vipAkI na hota to 14 me guNasthAnake teno udaya hoi zake ja nahIM kema ke 14 me guNasthAnake mAtra jIvavipAkI prakRtiono ja udaya hoya che. For Personal Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 19 (3) aparyApta :- je karmanA udayathI svayogya paryApti pUrNa karavAmAM asamartha thAya te arthAtuM adhUrI paryApti eja maraNa thAya, te aparyAptanAmakarma. (4) pratyeka - je karmanA udayathI eka eka jIvane bhinna bhinna zarIra prApta thAya te pratyekanAmakarma. ahIM prazna thAya che ke, AgamamAM jo koTha, pIpaLo, pIluM vigere vRkSomAM mULa, skaMdha, chAla, zAkhA vigere dareka asaMkhyaya jIvo kahyA che. paraMtuM devadattanA zarIranA judA judA avayavo paNa akhaMDa eka zarIra rUpe dekhAya che tema mULa aMdha vagere paNa avayavo judA judA hovA chatAM akhaMDa eka zarIra koTha-pIpaLA Adi rUpe dekhAya che. to teonuM pratyeka zarIratva kema kahevAya ? kAraNa ke dareka jIvonuM potAnuM zarIra hoya to ja pratyeka zarIratva kahevAya. ahIM to dareka jIvamAM zarIra bheda to che ja nahIM ? javAba :- evI vAta nathI, koThanA muLa Adine viSe asaMkhyaya jIvonA judA judA zarIra svIkAryA che. tethI prati jIvamAM zarIrabheda che ja ahIM vaLI prazna thaze ke jo te mULa Adi darekanA judA judA zarIra svIkAryA che to te dareka dekhAtA kema nathI ? tenA javAbamAM kahe che ke jema cIkAzavALA dravyathI bhegI thayela sarasavanI vATamAM dravyo judA judA hovA chatAM vATarUpe eka ja dekhAya che tema koi evA prabaLa rAga dveSarU5 heta vaDe bAMdhelA tathA prakAranA pratyeka nAmakarmanA pudagalonA udayathI te saghaLAM jIvonuM zarIra bhinna bhinna che. chatAM paraspara vimizra ekAkAra zarIravALA saMbhave che. (4) sAdhAraNa - jenA udayathI anaMtA jIvonuM eka zarIra thAya te sAdhAraNanAmakarma. 15 prajJApanA sUtramAM kahyuM che ""uf{ mUtA sthi% vahuvInavRta apanAvatare gAMvanna vIDivA nA vi uMghA visA vi sAtA pitAnA pitA jova viyA'' ityAdi ekAsthika = bIjavALA ane bahubIjavALA vRkSanI prarUpaNa prasaMge kahyuM che ke te vRkSonA mULa asaMkhya jIvovALA che. eTale ke mULamAM asaMkhya jIvo hoya che. e pramANe kaMda (bhULiyA upara jamInamAM rahelA bhAgane kada kahe che.) ane jamIna bahAra nIkaLelA bhAgane skaMdha kahe che. te aMdha chAla moTI DALIo ane pravAla = (navI kuMpaLo) mAM paNa asaMkhya jIvovALA che. ane pAMdaDA eka eka jIvavAlA che. 16 sapanA sUtramA chajaha sagalasarisavANaM silesa missANa vaTTiyA baTTI / patteya sarIrANaM taha haMti sarIra saMghAyA / jaha vA vila papaDiyA bahaehi tilehi kAsiyA saMtI jaya zIrA tae ti zara-saMvAlA ) artha:- zleSa dravyathI mizra thayelA ghaNA sarasavonI banAvelI vATa jema ekAkAra jaNAya che. tema pratyeka zarIrI jIvonA zarIrano saMghAta ekAkAra jaNAya che. athavA ghaNAM talamAM tene mizra karanAra goLa vigere nAMkhI tenI talapApaDI karavAmAM Ave te jema ekAkAra dareka tala temAM bhinna hovA chatAM eka piMDarUpa jaNAya che. tema vicitra pratyeka nAmakarmanA udayathI muLa Adi darekane bhinna bhinna zarIra hovA chatAM ekAkAra jaNAya che. ahIM banne gAthAno akSarArtha A pramANe che. jema koi saMyojaka dravyathI ghaNAM sarasavonI vALelI varsi = vATa athavA saMyojaka dravyathI ghaNAM tala vaDe vimizra thayelI tala pApaDI thAya che. tema pratyeka zarIrI jIvonA zarIra saMghAta zarIranA piMDo thAya che. 17 praba - anaMta jIvo vacce eka zarIra kema utpanna thAya ? na thavuM joie ? kAraNake je jIva pahelo utpanna thayo teNe te zarIra banAvyuM ane tenI sAthe paraspara joDAvA vaDe saMpUrNapaNe potAnuM karyuM. tethI te zarIramAM prathama utpanna thayela jIvono ja avakAza hovo joie. anya jIvono avakAza kema hoi zake ? devadattanA zarIramAM devadattano jIva potAnA saMpUrNa zarIra sAthe saMbaMdha dharAve che tema bIjA jIvo tenA saMpUrNa zarIra sAthe kaMi saMbaMdha dharAvatAM utpanna thatAM nathI. vaLI kadAca anya jIvone utpanna thavAno avakAza hovA chatAM paNa je jIve te zarIra utpanna karIne paraspara joDAvA vaDe potAnuM karyuM. te jIva ja te zarIramAM mukhya che. mATe tenA saMbaMdhe ja paryApta-aparyApta vyavasthA prANApAnAdi yogya pudagalonuM grahaNa vigere hovuM joie paraMtu anya jIvonA saMbaMdhe te kaMi hovuM joie nahIM. sAdhAraNamAM to tema nathI kAraNake temAM prANApAnAdi vyavasthA je ekanI te anaMtAnI ane je anaMtAnI te ekanI hoya che. to te kai rIte hoi zake ? javAba :- upara je kahyuM te jinavacananA jJAnano abhAva hovAthI yogya nathI. kAraNake sAdhAraNanAmakarmanA udayavALA anaMtA jIvo tathA prakAranA karmodayanA sAmarthyathI eka sAthe ja utpatti sthAnane prApta thAya che. eka sAthe ja te zarIrano Azraya lai paryAptio karavAno AraMbha kare che. eka sAthe ja paryApta thAya che. eka sAthe ja prANApAnAdi yogya pulone grahaNa kare che. ekano je AhAra te bIjA anaMtAno, ane anaMtAno je AhAra te vivakSita eka jIvano hoya che. zarIrane lagatI saghaLI kriyA je eka jIvanI te anaMtAnI ane anaMtAnI je kriyA te eka jIvanI. e pramANe samAna ja hoya che, tethI ahIM koi asaMgati nathI. prajJApanA sUtramAM kahyuM che ke eka sAthe anaMta jIvo utpanna thAya che. eka sAthe teonA zarIranI niSpatti thAya che. eka sAthe zvAsocchavAsAdi yogya pudgalonuM grahaNa thAya che. ane eka sAthe zvAsozvAsa levAnI kriyA paNa kare che. eka jIvanuM grahaNa te anaMtAnuM sAdhAraNa hoya che. anaMtA jIvonuM je grahaNa te ekanuM paNa hoya che. AhAra, zvAsocchavAsa, yogya pudgalonuM grahaNa e vigere zarIrane lagatI saghaLI kriyA sAdhAraNa eTale anaMtAivanI te eka jIvanI, ane eka jIvanI te anaMtA jIvanI hoya che. sAdhAraNa jIvonuM e lakSaNa che. jo ke zarIranI lagatI saghaLI kriyA samAna hoya che. paraMtu karmano baMdha udaya, AyuSyanuM pramANa e kaMi saghaLA sAthe utpanna thayelA ne sarakhA ja hoya che. ema nathI sarakhAye hoya tema ochAvattA paNa hoya che. For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 karmaprakRti (5) sthira :- je karmanA udayathI mastaka, hADakA, dAMta Adi zarIranA avayavomAM sthiratA nakkarapaNuM thAya te 'sthira nAmakarma. (5) asthiraH- tenAthI viparIta asthiranAmakarma, je karmanA udayathI jIbha Adi zarIranA avayavo asthira hoya, te asthira nAmakarma. (6) zubha :- je karmanA udayathI nAbhithI uparanA avayavo zubha thAya, te zubhanAmakarma. ) azubha :- tenAthI viparIta azubhanAmakarma, je karmanA udayathI nAbhI nIcenA zarIranA avayavo azubha thAya te, "azubhanAmakarma. te A pramANe mastaka vaDe koine sparza karIe to te saMtoSa pAme che. kemake te zubha che. pagathI aDakIe to gusse thAya che. kemake te azubha che. kadAca ahIM ema kahevAmAM Ave ke strInA paga vaDe sparza karAyelo purUSa saMtuSTa thAya che. mATe uparanA lakSaNamAM doSa Ave che. tenA uttaramAM kahe che ke te saMtoSa thavAmAM to moha kAraNa che. ahIM to vastu sthitino vicAra thAya che. mATe koi doSa nathI. (7) susvara :- je karmanA udayathI jIvano svara karNa priya thAya, zrotAne prItinA hetubhUta thAya te suvaranAmakarma. (7) duHsvara:- tenAthI viparIta duHsvaranAmakarma, je karmanA udayathI jIvano svara karNa kaTu thAya, zrotAne aprItinuM kAraNa thAya, te duHsvaranAmakarma. (8) subhaga :- je karmanA udayathI upakAra nahIM karavA chatAM paNa saghaLAnA manane priya thAya te subhaganAmakarma. (8) durbhaga :- tenAthI viparIta te durbhaga nAmakarma, je karmanA udayathI upakAra karavA chatAM paNa jIvone apriya thAya, te durbhaganAmakarma. jema abhavyanA jIvane tIrthaMkara paramAtmA dveSa ane apriya thAya che, tyAM tIrthakaramAM durbhagapaNuM nimitta nathI. paNa te jIvamAM rahela mithyAtva doSa che. (9) AdeyaH- je karmanA udayathI je vacana bole sarva loko pramANa kare ane dekhyA pachI tarata ja abhyasthAna, UbhA thavuM, sAme javuM Adi satkAra kare, te AdeyanAmakarma. | (9) anAdeya - tenAthI viparIta te anAdeya nAmakarma. je karmanA udayathI yukti yukta bolavA chatAM paNa tenuM vacana loko mAnya kare nahIM, temaja upakAra karavAM chatAM paNa abhyatthAnAdi Acare nahIM, te anAdeya nAmakarma. (1) yazakIrti - tapa zaurya ane tyAgAdithI upArjita yaza vaDe lokomAM je prazaMsA thavI. vAha vAha bolavI te yaza-kIrti. athavA yaza eTale sAmAnyathI khyAti. ane kIrti eTale guNanA varNana rUpa prazaMsA. athavA "va vijAni zarsi, sanidai thanA: sana pUmavA harsi, pUE8ma yAH '' eka dizAmAM : pUNyathI thayelI je prazaMsA te kIrti, ane sarva dizAmAM prasaranAra tathA parAkrama karanAra yaza te yazakIrti jenA udayathI thAya, te yaza-kIrtinAmakarma. (10) ayazakIrti :- tenAthI viparIta te ayazakIrtinAmakarma. je karmanA udayathI madhyastha manuSyone paNa aprazaMsanIya thAya te ayazakIrtinAmakarma, e pramANe sapratipakSI pratyeka pravRtio kahIM. ahIM trasAdi daza prakRti trasadazaka, sthAvarAdi daza sthAvaradazaka e pramANe saMjJA grahaNa karAya che. -: 7muM gotrakarma:-) gotrakarmanI be uttara prakRti che. (1) uccagotra (2) nIcagotra. 18 dukara upavAsAdi tapa karavA chatAM paNa jenA udayathI agopAMganuM sthira5zuM thAya te sthira nAmakarma ane jenA udayathI alpa upavAsAdi karavAthI svalpa zIta ke uSNa AdinA saMbaMdhathI aMgopAMga kRza thAya te asthiranAmakarma ema rAjavArtikakAra kahe che. 19 je karmanA udayathI vyakti jonAra athavA sAMbhaLanArane ramaNIya thAya te zubha nAmakarma ane aramaNIya thAya te azubhanAmakarma tema rAjavArtikakAra kahe che. 20 Adeya:- jenA darzana mAtrathI zraddheyapaNuM thAya evo zarIrano guNa prabhAva je karmanA udayathI thAya te AdeyanAmakarma ema tattvArthavRttimAM kahela che, jyAre je karmanA udayathI pratibhAyukta zarIra maLe te AdeyanAmakarma ane pratibhA rahita zarIra maLe te anAdeyanAmakarma ema rAjavArtikakAra kahe che. For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa (1) uccagotra- jenA udayathI uttama jAti, kula, baLa, tapa, rU5, aizvarya, zrata, satkAra, UbhA thai Asana ApavuM, aMjali joDavI Adi je thAya, te uccagotra. (2) nIcagotra:- jenA udayathI jJAnAdi saMpanna hoya paNa niMdAne pAme, hIna jAti Adi saMbhava thAya te nIcagotra. ( - 8muM aMtarAyakarma :dAna-lAbha-bhoga-upabhoga ane vIyatarAyanA bhedathI tenI pAMca prakRti che. (1) dAnAMtarAya :- tyAM je karmanA udayathI vaibhava Ave chate ane guNavAna pAtramAM ApavAthI mahAna phala jANavA chatAM ApavA mATe utsAha na kare, te dAnAMtarAyakarma. (2) lAbhAMtarAya :- je karmanA udayathI dAtA ghare vidyamAna hovA chatAM dAtA guNavAna hoya, chatAM paNa yAcamAna na meLavI zake, te lAbhAMtarAyakarma. (3) bhogAMtarAya :- je karmanA udayathI viziSTa AhArAdi prApta hovA chatAM ne paccakhANa Adino pariNAma na hovA chatAMya kaMjUsAithI khAvA mATe utsAha na thAya, te bhogAMtarAyakarma. (4) upabhogAMtarAya - e pramANe ja ahIM jANavuM. bannemAM vizeSa phera A pramANe che eka vakhata bhogavAya te bhoga ane vAraMvAra bhogavAya te upabhoga. . (5) vIryaMtarAyaH- je karmano udaya thaye chate nirogI zarIra, yauvAnamAM paNa vartatAM alpa sAmAAvALo thAya, te viyatarAya kahevAya che. ahIM piMDa prakRtio 65 + 28 pratyeka prakatio =93 nAmakarmanI prakRtio, tyAM baMdha ane udayamAM baMdhana saMghAtanano svazarIra aMtargata vivAkSA kare che. ane varNAdi-4 nA avAntarabheda na gaNatAM kevala mULabheda-4 ja gaNe che. te A pramANe - baMdhanA vicAramAM nAmakarmanI 93mAMthI baMdhana-5, saMghAtana-5, varNAdi-16 = 26 prakRtione 93-26 = 67 prakRtio grahaNa karavI. mohanIyamAM samyakatva ane mizrano adhikAra nathI. kAraNa ke samyakatvane anurUpa vizodhi vizuddhi vizeSathI 3 bhAga karela mithyAtva yugalono zuddha-ardhazaddha-avizuddhano anukrame samayakatva-mizra mithyAtvano vyavahAra thAya che. tethI baMdhamAM 120 prakRtio, udayamAM 122 che. kAraNa ke tyAM samyakatva mizramohanIyanA udayano saMbhava che. have 15 baMdhano kema thAya te kahe che. dArika, vaikriya, AhAraka, potAnI sAthe ane tejasa, kArmaNa be sAthe bheLavatA 9, taijasa kArpaNa be sAthe bheLavatAM taonA traNa tathA taijasa-taijasa baMdhana, taijasa-kArpaNa baMdhana, kArpaNa kArpaNa baMdhana = kula 15 te nIce pramANe : . (1) dArika-dArika, (2) audArika-tejasa, (3) dArika-kAzmaNa, (4) vaikriya-vaikriya, (5) vaikriya-taijasa, (6) vaikriya-kAzmaNa, (7) AhAraka-AhAraka, (8) AhAraka-taijasa, (9) AhAraka-kAzmaNa, (10) audArika-taijasa-kAzmaNa, (11) vaikriya-taijasa-kAzmaNa, (12) AhAraka-taijasa-kAzmaNa, (13) taijasa-tejasa, (14) taijasakArmaNa, (15) kArmaNa-kArpaNa. A rIte 15 bheda baMdhananA thAya che. (1) dArika-dArikabaMdhana - tyAM pUrve grahaNa karelAM audArika pudgalonuM grahaNa karAtAM audArika pudgala sAthe je saMbaMdha thAya, te audArika-audArikabaMghana. (2) odArika-tejasabaMdhana :- pUrve grahaNa karela ane grahaNa karAtAM te ja audArika pudgalono pUrve grahaNa karela ane grahaNa karAtAM taijasa pugalo sAthe je saMbaMdha te audArika-taijasabaMdhana. | (3) dArika-kAzmaNabaMghana :- pUrve grahaNa karelAM ane grahaNa karAtAM te ja audArika pudgalono pUrve grahaNa karela ane grahaNa karAtAM kArpaNa pudgalo sAthe je saMbaMdha te audArika-kAzmaNabaMdhana. (4) vekriya-vekriyabaMdhana - tyAM pUrve grahaNa karelAM ane grahaNa karAtAM vakriya pudgalono vaikriya pudgala sAthe je saMbaMdha thAya, te vaikriya-vaikriyabaMdhana. (5) vaikriya-tejasabaMdhana :- pUrve grahaNa karelAM ane grahaNa karAtAM vaikriya pudgalono pUrve grahaNa karela ane karAtAM taijasa pudgalo sAthe je saMbaMdha, te vaikriya-taijasabaMdhana. For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 karmaprakRti (6) vekriya-kAzmaNabaMdhana :- pUrve grahaNa karelAM ane grahaNa karAtAM vaikriya pudgalono pUrve grahaNa karAyelA ane grahaNa karAtAM kArpaNa pudgalo sAthe je saMbaMdha, te vaikriya-kArpaNabaMdhana. (7) AhAraka-AhArakabaMdhana - tyAM pUrve grahaNa karelAM AhAraka pudgalonuM grahaNa karAtAM AhAraka pudgalo sAthe je saMbaMdha, te AhAraka-AhAraka baMdhana. (8) AhAraka-tejasabaMdhana :- pUrve grahaNa karelAM ane grahaNa karAtAM AhAraka pudgalono pUrve grahaNa karela ane grahaNa karAtAM taijasa pulo sAthe je saMbaMdha, te AhAraka-taijasa baMdhana. (9) AhAraka-kAzmaNabaMdhana :- pUrve grahaNa karelAM ane grahaNa karAtAM AhAraka yugalono pUrve grahaNa karela ane grahaNa karAtAM kArmaNa pudgalo sAthe je saMbaMdha, te AhAraka-kAzmaNabaMdhana. (10) dArika-tejasa-kAzmaNabaMdhana :- pUrve grahaNa karelAM ane grahaNa karAtAM audArika pagalo tejasa pudgalo ane kAzmaNa pudgalono je paraspara saMbaMdha, te audArika-taijasa-kAmaNabaMdhana. (11) vekriya-tejasa-kAzmaNabaMdhana :- ane (12) AhAraka-tejasa-kAzmaNabaMdhana mAM paNa upara pramANe jANavuM. (13) tejasa-tejasa-baMdhana :- pUrve grahaNa karelAM taijasa pudagalono ane grahaNa karAtAM potAnA ja taijasa pugalo sAthe je saMbaMdha, te taijasa-taijasabaMdhana. (14) tejasa-kArmabaMdhana :- pUrve grahaNa karelAM ane grahaNa karAtAM taijasa pudgalono pUrve grahaNa karelAM ane grahaNa karAtAM kArmaNa pudgalo sAthe je saMbaMdha, te taijasa-kAzmaNabaMdhana. (15) kArmaNa-kAzmaNabaMdhana :- pUrve grahaNa karelAM kAmaNa pudgalono ane grahaNa karAtAM potAnA ja kArpaNa pagalo sAthe je saMbaMdha te kArmaNa-kArpaNabaMdhana. ahIM prazna thAya che ke jeo pAMca baMdhano icche che (mAne che) parapugalonA saMyogarU5 baMdhana hovA chatAM paNa avivakSA karavAthI tenA mate saMghAtano paNa pAMca thAya che. je 15 baMdhano mAne che tenA mate "vAsaMdatara vaM ti '' eTale ke asaMta (bhegA nahIM thayelA) pudgalonuM baMdhana saMbhavatuM nathI. evo nyAya hovAthI saMghAtano paNa 15 prApta thAya. tethI kahelI saMkhyAno viplava =virodha thaze ? uttara :- e pramANe nathI. teonA mate saMghAtananuM kAma baMdhanane anurUpa pudgalonuM ekIkaraNa (samUha thavuM) mAtra nathI paraMtuM dArikAdi zarIranI racanAne anusarI pudgalonuM ekIkaraNa (bheguM thavuM) e lakSaNa che. e pramANe doSa nathI. te pramANe sarva karmanI uttarapravRtio kahI. iti aSTakarmanuM svarUpa samApta / 21 prazna:- jeo 15 baMdhanane mAne che tenA mate asaMhata pudagalono baMdha thato nathI. evo nyAya hovAthI saMghAtano paNa 15 hovA joie. kema ke jevA jevA prakArano pulono piMDa thAya te pramANe tenuM baMdhana thAya. have 15 mAnavAmAM pravApara virodha kema na Ave ? kema ke saMghAtano to kai 15 mAnatA ja nathI. saghaLA AcAryo pAMca ja mAne che. uttara :- upara kahela doSa ghaTato nathI, kAraNa ke teoe saMghAtananuM lakSaNa ja bIjuM karyuM che. saMdhAtana nAmakarmanA lakSaNanuM teo A pramANe varNana kare che. mAtra pudagalonI saMhati - samuha thavAmAM saMghAtananAmakarma hotuM nathI. kAraNake samuha to prakA mAtrathI ja siddha che. tethI mAtra saMhatimAM hetubhUta saMghAtananAmakama mAnavAnI AvazyakatA nathI. paraMtu dArikAdi zarIranI racanAne anusarI saMghAta vizepa piMDa virapa te te pudgalonI racanA viroSa thavAmAM saMghAtananAmakarma nimitta che ane racanA to dArika, vaMkriya. AhAraka, taMjasa athavA kArya vargaNAnA 5galonI thAya che. kAraNa ke jagatamAM dArikAdi zArIra yogya pudagalo che ane tenA hetubhUta AMdArikAdinAma karyo che, gharika taijasa vAMsA ke AMdArika kArmasa vargaNAdi nathI. temaja tenA hetubhUta AMdArika tejasanAmakarma Adikarmo paNa nathI. jethI tevA prakAranI vargaNA grahaNa karI racanA thAya. paraMtu AMgharika vargaNA che, ane tenA hetubhUta gharikanAmakarma che. dArikanAmakarmanA udayathI zarIra yogya vargaNAnuM pramANa ane AMdArika saMghAtananAmakarmanA udayathI AMdArika zarIrane yogya racanA thAya che. ane dArikaTibaMdhana nAmakarmanA udayathI teno dArikAdi zarIra sAthe saMbaMdha thAya che. eTale je zarIranAmakarmanA udayathI je pudagarjA grahaNa kare te zarIrane anusarIne ja thAya che. pachI saMbaMdha bhale game tenI sAthe thAya. tethI saMghAtananAmakarma to pAMca ja prakAra che. ane judA judA zarIro sAthe saMbaMdha thato hovAthI baMdhana paMdara prakAre che. jeo pAMca baMdhana ane pAMca saMghAtana mAne che. teonA mate to upara kahela zaMkAne avakAza ja nathI. te saMghatAna nAmakarma pAMca prakAre che. AMdharika saMghAtana nAma, Adi 5. temAM gharika zarIranI racanAne anusarI AMdArika pudgalonI saMhati racanA thavAmAM nimittabhUta je karma te dArika saMghAtane nAmakarma ema zeSa cAra saMghAtana kamano artha jANI levo. A lakSaNa ghaTatuM hovAthI koi doSa prApta thato nathI. For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - atha dhruvabaMdhi Adi 31 dhAronuM svarUpa :-) have ATha karmanuM (1) dhruvabaMdhipaNuM, (2) adhRvabaMdhipaNuM, (3) dhruvodayapaNuM, (4) adhuvodayapaNuM, (5) dhruvasattApaNuM, (6) adhruvasattApaNuM, (7) sarvaghAtipaNuM, (7) A dezaghAtipaNuM =ghAtipaNuM, (8) adhAtipaNuM (9) parAvartamAnapaNuM, (10) aparAvartamAnapaNuM, (11) azubhapaNuM, (12) zubhapaNuM, (ahIM sudhI 6 X 2 = 12 dhAro sapratipakSa che.) (13) pudgalavipAkipaNuM, (14) bhavavipAkipaNuM, (15) kSetravipAkipaNuM, (16) jIvavipAkipaNuM, (17) svAdayabaMdhI, (18) sva udayabaMdhI, (19) ubhayabaMdhI, (20) samakavyacchighamAnabaMdhodaya, (21) kramavyavacchidyamAnabaMdhodaya, (22) utkramavyavacchidyamAnabaMdhodaya, (23) sAMtarabaMdha, (24) sAMtaraniraMtarabaMdha, (25) niraMtarabaMdha, (26) udayasaMkrama utkRSTa, (27) anudayasaMkrama utkRSTa, (28) udayabaMdha utkRSTa, (29) anudayabaMdha utkRSTa, (30) udayavatI (11) anudayavatI. e 31 dvAronuM svarUpa vistArathI kahe che. (- atha prathama dhruvabaMdhi dvAra :-) tyAM potAnA hetu (kAraNa) saMbhave jeono avazyabhAvI baMdha thAya te dhruvabaMdhinI (baMdhaviccheda kALaparyata dareka samaye dareka jIvone jeono baMdha hoya te dhruvabaMdhinI) te jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-9, 16 kaSAya, mithyAtva, bhaya, jugupsA, e pramANe 38 ghAti prakRtio agurulaghu, upaghAta, nirmANa, taijasa, varNAdi-4, kArmaNa, te nAmakarmanI 9 prakRtio sarva saMkhyA 47 ''Ano abaMdhakAla vyavacchedathI dhruvabaMdhi. tyAM mithyAtva mithyAdRSTi guNasthAnaka sudhI niraMtara bAMdhe pachI to udayanA abhAvathI teno baMdha na thAya te mithyAtve jyAM sudhI vedAya tyAM sudhI baMdhAya, ""ne verU se va tti vavanAt'' anaMtAnubaMdhi-4, thINadvitrika, eTale ke nidrAnidrA, pracalApracalA ane thINaddhi kula = 7 prakRtiono sAsvAdana guNasthAnaka sudhI baMdha thAya, pachI anaMtAnubaMdhi anudaye tenA baMdhano abhAva che. e pramANe apratyAkhyAnAvaraNa-4 te samyagudRSTi guNasthAnaka sudhI. pratyAkhyAnAvaraNa-4 dezavirati guNasthAnaka sudhI, nidrA - pracalA = 2no apUrvakaraNanA prathama bhAga sudhI, pachI te baMdhayogya adhyavasAyanA abhAvathI na bAMdhe e pramANe 9 nAmakarmanI dhruvabaMdhinI apUrvakaraNanA chaThThA bhAga sudhI, ane bhaya jugupsA carama samaya 87 sudhI, saMjvalana krodha (92), mAna (93), mAyA (94), lobha (95), anivRttinAdara sudhI pachI bAdara kapAyanA udayano abhAva hovAthI teno baMdha saMbhavato nathI. jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4 = 14 prakRtio sUkSmasaM5rAya sudhI pachI kaSAyanA udayano abhAva hovAthI teno baMdha ayogya che. (yaMtra naMbara-1 juo). iti prathama dhruvabaMdhi dvAra samApta (- atha rajuM adhuvabaMdhi dvAra :-) potAnA baMdhano hetu (kAraNa) hovA chatAM paNa bhajanAthI bAMdhe te adhavabaMdhinI te audArika, vaikriya, AhAraka, vihAyogati, gotra, vedanIya, yugaladdhika =hAsya-rati, zoka-arati = 8 X 2 = 16, vedatrika, AyuSya gati AnupUrva 4 X 3 = 12, jAti-5, saMsthAna-6, saMghayaNa-6, trasAdi-20, ucchavAsa, tIrthakara, Atapa, udyota, parAghAta e 73 prakRtio A svabaMdha hetu sAmrAjyamAM paNa avazya baMdhamAM AvatI nathI. parAghAta ucchavAsa avirati Adi svahetu hovA chatAM aparyApta prAyogya baMdhakAle baMdha abhAvathI, paryApta prAyogya baMdha kAle ja baMdha kare. Apa paNa ekendriya prAyogya prakRti baMdhamAM ja bAMdhe te udyotano paNa tiryaMcagati prAyogya prakRti baMdhamAM ja bAMdhe. jinanAma samyakatvamAM ane AhAraddhika saMyamamAM baMdhanuM kAraNa hovA chatAM kyAreka ja bAMdhe, bAkInI audArikaddhikAdi sapratipakSapaNuM hovAthI game te eka ja bAMdhe. jo ke yatkiMcit = kaMika paNa baMdhano hetu rahe chate je na baMdhAya te prakRti adhUvabaMdhi ema kahIe to tevo baMdhano abhAva atiprasakta thaze. jemake karmabaMdha hetu yoga hovA chatAM 13me guNaThANe kevalajJAnAvaraNIyano karmabaMdha thato nathI tethI tene adhavabaMdhi kahevAnI Apatti Avaze. e doSa nivAraNa mATe yAvat - arthAt badhAja baMdhanA hetu rahe chate je na baMdhAya te karmaprakRti adhruvabaMdhi ema kahIe to tevA prakArano baMdhano abhAva mAnavAmAM asaMbhavadoSa Avaze, kAraNake narakAyu - devAyu vagere viruddha prakRtinA baMdhanA hetuo eka jIvamAM eka sAthe saMbhavI zakatA nathI. tethI 22 paMcasaMgraha bhAga-1 trIjA dvAranI gAthA 15mAM kahyuM che ke nAtarIyarlasana ghuvavA sAmajImayachI gagurupuninA kavathA vaNavaDanma | artha :- TIkAmAM kahevA pramANe. For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 karmaprakRti mithyAtvAdi parIgaNita sAmAnya baMdhanA kAraNo rahe chate je avazya baMdhAya te dhruvabaMdhi ane tenAthI viparIta arthAt mithyAtvAdibaMdha hetu rahe chate jenA baMdhanI bhajanA-vikalpa che te adhruvabaMdhi A paribhASAnuM rahasya che. | iti 2ju adhuvabaMdhi dvAra samApta - (dhruvabaMdhi 47 prakRtiomAM kAlabhAMgAnuM yaMtra naMbara-1 prakRtionA nAma kula prakRtio anAdi anaMta kayA jIvane ? anAdisAMta kayA jIvane ? sAdi anaMta kayA jIvane? | sAdisAMta kayA jIvane mithyAtva | o | : abhavya anaMtA.-4, thINaddhi-3, 7] 1 o | 0 1 0 1 1 apratyAkhyao-4 4 | 1 | 1 | ""| | o | 1 pratyAkhyA -4 4 | 1 | '' 1 | "| 0 o | 1 nidrA-pracalA. 2 | 1 | "| 1 0 | baMdhanuM sAMtapaNuM kayA ! baMdhanI Adi kyAM guNasthAnake ? guNasthAnaka sudhI ? 'bhavya 1lA nA 2-3-4-5-6thI paDI 1 le AvatAM anne 2jA nA 3-4-5-6thI paDI 1le AvatAM , 4-5-6thI paDI raje AvatAM " 4thAnA anne pa-6thI 5DI 4-3-2-1le AvatAM ke pathI11 sudhInA kAla karI 4the jatAM pamAnA atte 6thI paDI 5-4-3-2-1le AvatAM ke 11 vagerethI kAla karI 4the jatAM 8/1 lA 18/rathI paDI 8/1lA bhAge AvatAM anne ke 11 vagerethI kAla karI 4the jatAM 8i/6DhA anne 8/7 thI paDI 8/6ThThA bhAge AvatAM ke 11 vagerethI kAla karI 4the jatAM | " [8/7mAM ajo|thI paDI 8/7mA bhAge AvatAM ke 11-10-9 thI kAla karI 4the jatAM 9/rajAnA ||3thI paDI 9/2jA bhAge AvatAM ke, atte 11-10-9/3thI kAla karI 4the jatAM 9/3jAnA 9i/4thI paDI ha3jA bhAge AvatAM ke anne 11-10-94thI kAla karI 4the jatAM 9/4thAnA 9i/pathI paDI 94thA bhAge AvatAM ke anne 11-10-9/pathI kAla karI 4the jatAM 9/pamAna 10me thI paDI 9/pamA bhAge AvatAM anne ke 11-10thI kAla karI 4the jatAM 10mAnA 11thI paDI 10me AvatAM ke 11 atte thI kAla karI 4 the jatAM | 0 0 | 1 | tao-kArma-varNAdi-4 | 9 | 1 | "| 1 | "| aMgurU0-upa0-nirmANa bhaya-jugupsA 2 | 1 | "| 0 [ 0 | 0 0| 1 | saMjvalana krodha | 1 | " 1| "| 0 0 1 | saMjavalana mAna 0 | 0) 0| 1 | | saMjavalana mAyA | | 1 | 1 | "| 1 | "| 0| 0 | | 1 | | saMjvalana lobha | | 1 | 1 | '' 1 0 | 0 1 | 14 jJAna-5 darza0-4 aMtarAya-5 yaMtra 1nI TIkhaNa 1 - dhruvabaMdhI pravRtio viSe - nIce apavAda che. apavAda-1 zreNithI paDIne 6Dhe-pame-4the thaine 1le ke je guNaThANe AvelAne athavA visaMyojanA karIne athavA karyA vagara paNa ane zreNithI AvIne paNa 3 thI 6 guNasthAnakathI paDIne mithyAtva guNasthAnake AvelA jIvane jo ke prathama AvalikA vakhate anaMtAnubaMdhino baMdha che. paraMtu udaya nathI to te vakhate anaMtAnubaMdhino baMdhahetu mithyAtva paNa che ema jANavuM. apavAda-2 - 10mA guNasthAnake sukSma kaSAyano udaya hovA chatAM paNa kaSAyano baMdha nathI, tenuM kAraNarka kaSAyano bAdara udaya e ja kaSAyano baMdhahetuM che, mATe te sthAne kaSAyano baMdha nathI. apavAda-3 - je je prakRtine aMte kaSAyodaya hetu kahyo che te saMbaMdhamAM keTalIka pravRtione aMge amuka amuka hada sudhIno kaSAya hetubhUta che, jethI AgaLa kaSAyodaya hovA chatAM paNa te te prakRtino baMdha na hoya to virodha samajavo nahIM, jema varNAdi-4nA baMdhamAM apUrvaguNasthAnakanA 6ThThA bhAga sudhIno ja kaSAya baMdhahetu che. paraMtu tethI AgaLano nahIM, ane keTalIka pravRtiomAM kaSAyabaMdha hetu paryata sudhI paNa che. athavA TIkAmAM kahela arthano bhAvArtha A pramANe che ke svabaMdhavicchedasthAna payata avazya niraMtara baMdhAya te dhruvabaMdhI. e pramANe paNa A sarva prakRtio pota potAnA baMdhaviccheda sthAna payata satata baMdhavALI hovAthI dhruvabaMdhI che. TIppaNa 2 : ahIM je bhavya jIvane kahela che te upazamazrezithI paDatAM paDatAM Avelo jANavo. athavA 4 thI 5 guNasthAnake rahela kSayopazama samyakatvavALa paNa jANavo. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa ( - atha trIjuM dhruvodayI dvAra:-) udayakAlanA viccheda pahelAM je niraMtara udaya thAya te dhruvodayI te nirmANa - sthira - asthira - tejasa-kAzmaNa, varNAdi-4, agurulaghu-zubha-azubharU5 nAmakarmanI 12 prakRti, jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4, mithyAtva e 15 ghAti prakRtio sarvasaMkhyA-27. tyAM mithyAtvane mithyAdRSTi guNasthAnaka sudhI dhruvodayI, ghAti prakRtio kSINamohanA carama samaya sudhI, nAmakarma-12no sayogI kevalI carama samaya sudhI. (yaMtra naM. 2 juo). iti trIjuM dhruvodaya dvAra samApta. - atha caturtha adhUvodayI dvAra :-) vyavacchinna (viccheda) aTakI gayela udayavALI chatAM paNa je prakRti hetu (kAraNa)nI prApti thavAthI pharIthI paNa udayamAM Ave che te adhUvodayI, te sthira-asthira, zubha-azubha rahita adhuvabaMdhinI = 69 ane mithyAtva vinA mohanIyanI dhruvabaMdhinI-18, nidrAdika-5, upaghAta, mizra, samyakatva =95 prazna :- kharekhara e pramANe che to mithyAtva paNa kema adhUvodayI nathI ? samyakatva lAbhamAM teno viccheda thAya - chatAM udayano mithyAtvamAM javAthI pharI saMbhava che. javAba :- je prakRtiono guNa nimittakathI udayaviccheda je guNasthAnake nathI, dravya kSetrAdinI apekSAe te ja guNasthAnakone viSe kyAreka hoya kyAreka na hoya te adhUvodayI - jema kSINamoha sudhI aviccheda udaya hovA chatAM paNa nidrAno kyAreka ja udaya hoya. mithyAtvano sva-udaya viccheda sudhI satata udayamAM ja Ave che tethI adhUvodayI nathI - paNa dhruvodayI che. prazna :- ahIM prazna thAya che ke e pramANe mizrapaNuM mizra guNasthAnake satata udaya Ave te dhruvodaya thAya ? javAba :- evuM nathI. guNa pratyaya udayavicchedanI pahelA udayano bhAva (hoya), athavA abhAva (na hoya) eTale ke mizranA udayano viccheda 3jA guNasthAnakanA aMte hoya che. te pahelAnA prathama, bIjA guNasthAnake abhAva hoya che. ane trIjA guNasthAnake bhAva hoya che. tethI tenuM adhuvodayapaNe kaheluM che. jo eka guNasthAnaka avacchedathI eka guNasthAnane AzrayIne udayanA bhAva - abhAva pratiyogittva arthAtu ekaja guNasthAnakamAM bhAvAbhAva = abhAva ane abhAvAbhAva =bhAva eTale bhAva ane abhAva banne hoya to adhUvodayatva kahevAya. ane kahIe to trIje guNasthAnake mizrano bhAva ja che. abhAva nathI. tethI bhAva ane abhAva banne na hovAthI adhruvodayatva raheze nahIM paNa mizranuM dhruvodayatva rU5 doSa thaze. iti 4thuM adhruvodayI dvArA samApta ( dhruvodayI 27 prakRtiomAM kAlabhAMgAnuM yaMtra naMbara-2 prakRtio anAdi anaMta kayA jIvane ? anAdi sAMta kayA jIvane ? sAdi anaMta kayA jIvane ? kayA jIvane ? udayanuM sAtapaNuM kyAM ? udayanI Adi kyAM ?' | 0 | sAdi sAMta abhavya 1 | bhavya 0 | 12mAnA ane jJAnApa vinappa darzanA0 - 4, (e 14) | mithyAtva 0 1 bhavya 1lAnA anne 2-3-4-5-6thI paDI AvatAM 0 | 0 | 0 |13mAnA atte zeSa 12 dhruvodayamAM | 1 " | 0 o For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti - atha pamuM dhruvasattA dhara) viziSTa guNa prApti vinA dhruvA - niraMtara sattA jenI hoya te dhruvasattA te trasAdi = 20, varNAdi-20, taijasa kArmaNasaptaka, tathA varNacatuSka ane tejasa kArmaNa sivAyanI 41 dhruvabaMdhinI, vedatrika, saMsthAna-6, saMghayaNa-6, jAti-5, sAtA-asAtAdanIya-2, be yugala =hAsya rati, arati zoka, dArikasaptaka = dArika zarIra, audArika aMgopAMgo, dArika saMghAtana, audArika audArika baMdhana, audArika tejasa baMdhana, audArika kAmaNabaMdhana, audArika taijasa kArpaNa baMdhana, ucchavAsa, udyota, Atapa-parAghAta catuSka, vihAyogatiddhika, tiryacaDhika, nIcagotra e 130 prakRtio samyakatvanA lAbha pahelAM sarva prANIone haMmezA ja hoya che. iti pamuM dhruvasattA dvAra samApta -: atha 6a adhruvasattA dvAra :kyAreka hoya ane kyAreka na hoya e pramANe aniyata je prakRtio hoya te adhruvasattA. te uccagotra, tIrthaMkaranAma, samyakatva, mizra, devagati, devAnupUrvI, narakagati, narakAnupUrvI, vaikriyazarIra, vaikriya aMgopAMga, e (vakriyaSaka) AyuSya-4, manuSyagati, manuSyAnupUrvI, AhArakazarIra - AhAraka aMgopAMga rU5 AhArakaTrika lakSaNavAlI = 18 prakRtio te A pramANe uccagotra + vekriyaSarka = 7 prakRtio trasapaNAnI aprAptimAM na hoya. athavA jo trapaNAnI avasthAmAM A sAta prakRtio pAmela sthAvara bhAvamAM javAthI avasthA vizeSa pAmIne e sAtanuM udvalana kare che tethI adhruvasattA. samyakatva ane mizra jyAM sudhI tathA bhavyatva paripAka thAya nahIM tyAM sudhI na hoya, tathA bhavyatva paripAka vaDe prApta thAya to mithyAtve gaye chate pharI te udvalana kare, abhavyane te sarvathA na hoya tethI adhruvasattA. tIrthakara nAmakarma vizuddha samyakatva hoya tene hoya. anya samaye anyane na hoya, AhAraddhi ka tathAvidha saMyama hote chate baMdha kare. tenA abhAve nahIM ane bAMdhe to paNa avirati pratyaya (gaye) uddalanA kare. manuSyaddhika paNa teu -vAukAyanA bhavamAM javAthI udgalanA kare. deva-narakAyuSya - sthAvaramAM, tiryaMcAyu to ahaM indrone sattAmAM na hoya. manuSpAyu = tela - vAukAya ane sAtamI nArakone sarvathA baMdhanA abhAvathI sattAmAM na hoya. bIjAo ne to saMbhava che paNa tIrthaMkara Adi prakRtionuM adhruvasattApaNuM che. ahIM prazna thAya che ke Ayu-4 tIrthakara nAma varjIne 18mAMthI 5 ochI (18-5) karatAM 13 prakRtio anaMtAnubaMdhi sAthe 17 prakRtio zreNi ArohanA abhAve udUrvalana yogya kahI che. tethI anaMtAnubaMdhinI udUvalanA saMbhave che, to tenI dhruvasattA kevI rIte thAya ? evuM kahevuM joie nahIM. javAba :- samyakatva Adi aprAptimAM kyAreka hoya te adhuvasattAnuM lakSaNa che. uttara guNa prAptimAM sattA hoya to adhuvasattA kahIye to sarva prakRti paNa te pramANe adhruvasattA thAya. tethI kaheluM lakSaNa yukti saMgata che. samyakatvaguNanI prAptimAM udvalanA thatI evI paNa anaMtAnubaMdhi pravRtione tenI aprAptimAM kyAreka ja rUti "hAvAvitrutvAmIna'' =hoya tevuM hotuM nathI, tethI dhruvasattApaNuM jatuM nathI. | iti 6ThuM avasattA dvAra samApta ( - atha 7-8 muM sarvaghAti - dezaghAtirUpa ghAti - aghAti dvAra:-) potAnA viSayane saMpUrNapaNe haNI nAkhe evo kevaLajJAnAdi guNono je sarvathA ghAta kare te sarvaghAti te kevalajJAnAvaraNa, kevaladarzanAvaraNa Adya 12 kaSAya mithyAtva nidrAdi = 5 kula 20 prakRtio yathAyogya AtmAnA 23 dhruvasattAmAM te-7, au0-7 lIdhela hovAthI ahIM adhuvasattAmAM paNa vaibha7 ane AhA0-7 levA joie ane e rIte adhuvasattA 28 batAvI joie. kAraNa ke dhruvasattA 158 prakRtio apekSAe 130 batAvI che. 24 samatvamohanIya tathA mizramohanIyanI sattA hoya to upazama samakita athavA kSayopazama samakitavALo hoya che paNa kSAyika samakitavALA jIvane darzanasaptakano kSaya thayelo hovAthI sattA nathI hotI. 25 zreNimAM udvalana yogya 36 prakRtio je 9 mA guNaThANe uvelAya che te A che - anaMtA-4, saMva-lobha vinA 11 kaSAya, nokaSAya 9, thINadvitrika, sthAvaraDhika, nara kaDhika, tiryaMcadrika, Atapadrika, ekendriyAdi-4 jAti ane sAdhAraNanAmakarma. For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa (gaNone ghAta karanAra je) samyakatva jJAna darzana cAritra guNane sarva rUpathI haNe (te sarvaghAti kahevAya) che. bAkI rahela ghAti karmanI prakRtio te dezaghAtinI che. teo jJAnAdi guNanA eka dezano ghAta karanAra hovAthI ahIM A pramANe bhAvanA che. jo ke kevalajJAnAvaraNIyakarma jJAna lakSaNa guNane sarva rUpe haNavA mATe pravRtta thAya che to paNa tene mUlathI haNavA mATe zakya nathI, tathA svabhAvapaNuM hovAthI jema vAdaLa vaDe sUrya-caMdranA kiraNa DhAMkavA pravRtta thavA chatAM tenI prabhA hoya che. anyathA dina-rAtanuM judApaNuM siddha thAya nahIM tethI kevalajJAnAvaraNIya vaDe AvRtta paNa sarva prakAre kevalajJAnamAM je koipaNa tagatuM temAM rahelAM maMda, viziSTa, viziSTatara, prakAzarUpa jJAnano eka deza matijJAnAdi saMjJArUpa tene yathAyogya mati-zrata avadhi, mana:paryavajJAnAvaraNa haNe che. tethI te dezaghAti che. e pramANe kevaladarzanAvaraNa vaDe AvRtta paNa sarva svarUpe kevaladarzanamAM je tagata temAM rahela maMda, maMdatama, viziSTAdi rUpa prabhA cakSudarzanAdi saMjJA tene yathAyogya cakSu-acakSu avadhi darzanAvaraNane Avare che. tethI te paNa darzananA eka dezano ghAta karanAra hovAthI dezaghAti che. nidrA Adi je pAMca prakRtio jo ke kevaladarzanAvaraNa AvRta kevaladarzanagata prabhA mAtrane darzananA eka dezano ghAta kare che. to paNa te cakSudarzanAvaraNAdi karma kSayopazamathI utpanna thatI darzana labdhine samulane haNe che. mATe te sarvAti kahIM che. saMjavalana kaSAya nokaSAyo - te Adya 12 kapAyanA kSayopazamathI utpanna thayela cAritralabdhine dezathI haNe che. teo aticAra mAtrane utpanna karanAra hovAthI kahyuM che ke "sane magArA saMganA tu utayo ti ! mU khyuM puna so vArasa vasAyA '' saMjvalananA udayathI cAritramAM aticAro utpanna thAya che. ane pahelA 12 kSAyono udaya to mULa guNane cheda karanAro che. tathA ""tamovasane samaritAruM nADuM nIvasa 1 tALa hari resa saMganA gosIyA '' ghAti karmanA kSayopazamathI samyakatva cAritrAdi utpanna thAya che. ane tene saMjvalana ane nokaSAya dezathI haNe che tethI te paNa dezaghAti che. aMtarAya :- tathA ahIM je vastu jIva grahaNa dhAraNAdi yogyane na Ape, na meLave, na bhogave, na upabhoga kare, te dAnAMtarAyAdi ane te sarva dravyanA anaMtame bhAge che. tethI tathArUpa sarva dravyanA eka dezaviSaya dAnAdino vighAta karanAra hovAthI dAnAMtarAya Adi dezaghAti che. ahIM dezaghAtinuM lakSaNa sarvaghAtithI anyatva garbhavALu jANavuM. tethI cAritranA eka dezarUpa dezaviratinA pratibaMdhaka te apratyAkhyAna kaSAyonuM dezAtipaNuM nathI athavA cAritra apekSA e dezaghAtipaNe cAritramAM rahelA apakarSe janakatva (utpanna karavuM te ja dezadhAti) ane te apratyAkhyAnane nathI tethI doSa nathI. A pramANe ghAtikarmaprakRtio keTalIka sarvaghAti ane keTalIka dezaghAti che. 26 jeno udaya hovA chatAM kayopazama thai zakato hoya te dezaghAti ane jeno udaya kSayopazamane virodhi hoya te sarvaghAti kahevAya che. sarvadyAti prakRtio udaya guNane sarvathA roke che, anAcAra utpanna kare che tyAre dezavAti prakRtio guNanA eka dezane roke che, aticAra mAtra utpanna kare. 27 tAtparya e ke dezayAti prakRtiono udaya hovA chatAM kSayapazama thai zake che, ane sarvathAtinI prakRtiono udaya chatA kSayapAma thai zakato nathI. paraMtu pradezodaya chatAM kSayopazama thai zake che. temAM kevaLajJAnAvaraNIya ane kevaLadarzanAvaraNIyano to kSayopazama thato ja nathI, kAraNake te sAyikabhAvanI che. tathA dezaghAtinI prakRtiono rasodaya hoya tyAre ja te guNane dabAvanArI thAya che, pradezodaya hoya tyAre nahIM, ane sarvaghAtinI pravRtiono pradezodaya paNa kaMika aMze vighAta karanAra thAya che. layopazamanAM artha udaya prApta karmapudgalano kSaya karavo ane udaya aprApta pudagalAne upazamAvavA. ahI upazamanA be artha thai zake - 1. uparAma eTale udaya prApta karmayugalono kSaya karavo ane sattAgata dalikone adhyavasAyane anusarI hIna zaktivALA karavA. 2. udayaprApta karmapudgalono kSaya karavo ane sattAgata dalikone adhyavasAyAnusAra hIna zaktivALA karI svarUpe phaLa na Ape evI sthitimAM mUkavA. pahelo artha jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya e traNa karmamAM lAgu thAya che. teonA udayaprApta daDihko taya kare che. ane sAgata likone parikSAmAnusAra hIna zaktivALA karI teno svarUpe anubhava kare che. svarUpe anubhava karavA chatAM paNa te gujarAta vighAtaka thatAM nathI, kAraNake temAMthI zakti ochI karelI che. tethI have te pudagalomAM jeTalA pramANamAM zakti che te pramANamAM gurAne dabAve che. ane jeTalA pramANamAM zakti ochI karI teTalA pramANamAM guNa pragaTa thAya che. mohanIyakarmamAM bIjo artha lAgu paDe che. tenA udayaprApta dalikono kSaya karI sattAgata dalikomAMthI pariNAmonusAra hIna zaktivALA karI evI sthitimAM mUke che ke teno svarUpe udaya thAya, jemake mithyAtva ane anaMtAnubaMdhi Adi bAra kaSAyonA udayaprApta ilikono kSaya karI sattAgata dalikone hIna zaktivALA karI evI sthitimAM mUke che ke teno svarUpe udaya na thAya tyAre samyakatvAdi guNo pragaTa thAya che. jyAM sudhI A pravRtiono rasodaya hoya tyAM sudhI svAvArya (arthAtu guNane DhAMkanAra) guNane pragaTa thavA detA nathI kemake te saghaLI prakRtio sarvaghAtinI che. mohanIyakarmanI dezaghAtinI pravRtiomAM pahelo artha ja lAgu thAya che. For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti nAma - gotra - vedanIya - AyuSya - aMtargata prakRtio to haNavA yogyano abhAva hovAthI kAMi paNa haNatI nathI. tethI te aghAti jANavI. | sarvaghAtino rasa "tAMbAnA bhAjananI jema chidra vagarano, ghInA jema ati snigdha, drAkSanI jema alpa pradezathI yukta, sphaTika abhranI jema ati nirmala - saghaLA potAnA viSayano ghAta karanAra hovAthI sarvaghAti che. dezaghAtino rasa kAMika vaMzadalathI banAvela sAdaDInI jema atipUla, seMkaDo chidravALo, kAMika kA vacamAM seMkaDo chidrovALo, koi kAjala vAMsanI jema ati sUkSma chidra saMvRtta, alpasneha, nirmaLa potAnA viSayano eka dezathI ghAta kare te dezaghAti che. aghAti te A bannethI vilakSaNapaNuM arthAt judApaNuM hovAthI aghAtino rasa phakta aghAti prakRtiono ghAti prakRtinA saMparkathI teno rasa vipAka batAvanAra thAya che. jema pote cora na hoya, paNa coranA saMparkathI corapaNuM thAya che. iti 7 - 8muM sarvajJAti - dezaghAtirUpa ghAti - aghAti dvAra samApta -: atha 9 - 10 muM parAvartamAna - aparAvartamAna dhAra:- ) je prakRtio bIjI prakRtiono baMdha udaya nivArIne potAnA baMdha ke udayamAM Ave te parAvartamAna. tenAthI viparIta te aparAvartamAna. eTale ke je parano baMdha ke udaya aTakAvyA vinA ja potAno baMdha ke udaya dekhAde, te aparAvartamAna. ane te jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4, parAghAta, tIrthakara, uchuvAsa, mithyAtva, bhaya, jugupsA, ane dhruvabaMdhi nava nAmakarmanI - A 29 prakRtio baMdha ane udaya AzrayIne aparAvartamAna che. AnA baMdha athavA udayane baMdhAtI ke vedAtI bAkInI prakRtiothI haNavAmAM azakyamAna thAya che. bAkInI baMdhane AzrayIne 91 ane udayane AzrayIne (samyakta - mizra sahita) 93 prakRtio parAvartamAna che. (yaMtra naM. 3 juo) iti 9 - 10muM parAvartamAna - aparAvartamAna dvArA samApta. ( -: atha 11 - 12 muM zubha - azubha dvAra :-) jIvane pramoda (AnaMda) nuM kAraNa tevA rasathI yukta te zubhaprakRtio, jeomAM zubharasa na hoya te azubha prakRtio. tyAM manuSyatrika, devatrika, tiryaMcAyuSya, ucchavAsa, zarIra-5, aMgopAMga-3, zubhavihAyogati, zubhavarNAdi-4, trasAdi-10, tIrthaMkaranAma, nirmANa, prathama saMsthAna - saMghayaNa, Atapa, parAghAta, paMcendriyajAti, agurulaghu, sAtAvedanIya, uccagotra, udyota e 42 prakRtio. zubhavarNAdi-4 zubha prakRti saMkhyAmAM ane azubhaprakRti saMkhyAmAM grahaNa karI tenA be prakAra hovAthI bAkI 82 prakRtio azubha che. samyatva mizra to udayane AzrayIne azubha baMdhane AzrayIne nahIM, tenA baMdhano asaMbhava che. te jUdI karI che. iti 11 - 12 muM zubha - azubha dvAra samApta 28 ahIM rasanuM svarUpa kahyuM che. ahIM kevaLa rasa hoto nathI. paraMtu rasaspaddhako hoya che. kAraNake rasa guNa che. te guNI paramANu vinA rahI zake nahIM, mATe rasa kahevAthI tevA rasayukta rUddha ko levA. temAM sarvAti rasa sartako tAMbAnA pAtranI jema chidra vinAnA hoya che. eTale jema trAMbAnA pAtramAM chidra nathI hotA ane prakAzaka vastunI pAchaLa te mUkyuM hoya to teno prakAza bahAra Ave che. tema sarvaghAti rasaspaddhakomAM kSayopazama rU5 chidro hotA nathI, paraMtu tene bhedIne prakAza bahAra Ave che. tathA dhRtAdi jema snigdha hoya che, tema sarvaghAti rasa paNa atyaMta cIkAzayukta hovAthI alpa paNa ghaNuM kAma karI zake che. tathA jema drAlA alpa pradezathI banelI chatAM tRptirUpa kArya karavA samartha che. tema sarvaghAti prakRtionA bhAgamAM alpaliko AvavA chatAM teo tevA prakAranA tIvra rasavALA hovAthI jJAnAdi guNane dabAvavA rUpa kArya karavA samartha thAya che. tathA sphaTika jevA nirmaLa kahevAnuM kAraNa koi vastunI ADe sphaTika raheluM hoya chatAM tenI ArapAra jema te vastuno prakAza Ave che tema sarvaghAti rasarUddhakane bhedya jaDa caitanyano spaSTa vibhAga mAlama paDe tevo prakAza bahAra Ave che. dezaghAti rasa tevo hoto nathI. temAM kSayopazamarUpa chidranI jarUra hoya che. kSayopathamika jo na hoya to te karma bhedI tene prakAza bahAra na Ave, eTalA mATe aneka prakAranA chidrothI bharelo kahyo che. temaja tene alpasneha vALo kahyo che kAraNa ke temAM sarvathAti rasa jeTalI zakti nathI hotI tethI tenA bhAgamAM vadhAre pudagalo Ave che tethI te rasa ane pudagalo baMne maLI kArya kare che. temaja tene anirmala kahyo che kAraNake tene bhedIne prakAza bahAra AvI zakato nathI. For Personal Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa parAvartamAna 93 prakRtionuM yaMtra naMbara-3 ) kayA viSayamAM virodhI ? prakRtionA nAma nidrAdi saMkhyA konI sAthe virodhI ? 5 paraspara udayamAM paraspara baMdha - udayamAM vedanIya samyakamohao, mizramohao 2 2 paraspara udayamAM krodha udayamAM mAna udayamAM mAyA udayamAM lobha hAsya yugalanI zoka yugalanI veda AyuSya gati jAti audArikAdi zarIra audArikAdi upAMga saMghayaNa - 4 zeSa mAnAdi 3 kaSAya sAthe 4 zeSa krodhAdi 3 kaSAya sAthe 4 zeSa krodhAdi 3 kaSAya sAthe 4 zeSa krodhAdi 3 kaSAya sAthe 2 zoka yugalanI sAthe 2 hAsya yugala sAthe paraspara 4 paraspara 4 paraspara 5 paraspara m lh hw y` udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM 3 paraspara 3 paraspara 6 paraspara 6 paraspara ja | | | ja saMsthAna AnupUrvI . khagati Atapa-udyota trasAdi sthira- zubha saubhAgyAdi. sthAvarAdi asthira - azubha ' daubhaMgyAdi | 4 paraspara 2 paraspara 2 paraspara 4 sthAvarAdi - 4 sAthe kramazaH 2 asthira - azubha sAthe kramazaH 4 daubhaMgyAdi - 4 sAthe kramazaH 4 trisAdi-4 sAthe kramazaH 2 sthira - zubha sAthe kramazaH 4 saubhAgyAdi 4 sAthe kramazaH 2 paraspara baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM baMdhamAM baMdha-udayamAM baMdha-udayamAM L | ja Tw baMdhamAM | baMdha-udayamAM | gotra baMdha-udayamAM 93 yaMtra naM.nI Tao :- AhArakadvika baMdha ke udayamAM koi sAthe paraspara nathI, paNa 7me baMdhAya ane dudde na baMdhAya evI rIte vArApharatI baMdha - abaMdha thavAthI parAvartamAna tarIke lIdhI hoya tema lAge che. For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (- atha 13 muM pagalavipAkI dvAra:-) je prakRtio pudgalanA viSayamAM phala ApavAne sanmukha hoya te pudgalavipAkI, (eTale ke je prakRtionA phalane AtmA pudgala dvArA anubhave, audArikAdi nAmakarmanA udayathI grahaNa karelA pudgalomAM je karmaprakRtio potAnI zakti batAve te pudagalavipAkI kahevAya che.) te 36 che. te A pramANe - Atapa, udyota, saMghayaNa-6, saMsthAna-6, dhruvodaya-12 nAmakarmanI prakRtio, pahelA traNa zarIra, aMgopAMga-3, upaghAta, parAghAta, pratyaka, sAdhAraNa A pravRtio potAno vipAka pudgalane viSe batAve che. te A pramANe spaSTa lakSaNapaNuM che tethI pudgalavipAkI che. ' ahIM prazna thAya che ke rati aratino udaya paNa pudgalane pAmIne thAya che. te A pramANe kAMTA AdInA sparzathI arati vipAkano udaya thAya, ane mALA caMdana AdinA sparzathI ratino udaya che. to te paNa pudagalavipa javAba :- e pramANe nathI, kAMTAdinA sparza vagara paNa priya ke apriyanA darzana ke smaraNa vaDe rati aratinA vipAkano udaya dekhAto hovAthI, pudgalano vyabhicAra che. (arthAt pudgala vagara paNa rati-aratino vipAka dekhAto hovAthI) tethI pudgalavipAkIpaNuM asiddha che. e pramANe krodha AdinA prazra ane samAdhAnamAM vicAravuM. iti 13 muM pugalavipAkI dvAra samApta ( - atha 14 muM bhavavipAkI vAra:-) je karmaprakRtio nArakAdi rU5 potapotAne yogya bhavamAM phalano anubhava karAvatI hoya te karmaprakRtio bhavavipAkI che, kAraNa ke Ayu0 nA be bhAga Adi gayA pachI trIjA Adi bhAge Ayu baMdhAvA chatAM paNa jayAM sudhI pUrvabhavano kSaya thavA vaDe uttara (pachIno) svayogya bhava prApta thayo hoto nathI. tyAM sudhI te udayamAM AvatuM nathI mATe te bhavavipAkI kahevAya che. ahIM prazna e thAya che ke AyuSyanI jema gati paNa svayogya bhava prAptimAM ja udayamAM Ave che. to te paNa bhavavipAkIno vyavahAra kema na karyo ? javAba :- tamArI vAta barAbara che, AyuSyano parabhavamAM saMkramaNa vaDe paNa udaya nathI. sarvathA svabhavanA vyabhicArano abhAva hovAthI, arthAtu potAnA bhava sivAya udayamAM na AvatI hovAthI AyuSya bhavavipAkI kahela che. gatino vaLI parabhavamAM paNa saMkramaNathI udaya thAya che. tethI te sva bhavano vyabhicAra hovAthI bhavavipAkI nathI. iti 14 muM bhavavipAkI dvArA samApta -: atha 15 muM kSetravipAkI dvAra :kSetramAM eka gatimAMthI bIjI gatimAM jatAM saMkramaNa kAraNa AkAzamArgamAM je vipAka phala ApavAne yogya hoya te kSetravipAkinI kahevAya che. te nArakAnupUrvI Adi-4 AnupUrvI je pUrvanI gatimAM thai nIkaLIne gatyantaramAM saMkramaNa thatA vacce udayamAM Ave che, bAkInA kAlamAM nahIM, jo ke sva yogya kSetra vagara bIje paNa Ano saMkramaNa dvArA udayano saMbhava che, to paNa jema Ano kSetra hetuka potAnA vipAkano udaya utpanna thAya che, te pramANe bIjI prakRtiono nahIM tethI bIjI pravRtione sparyA vinA asAdhAraNa kSetranA hetuka A pravRtiono kSetravipAkinI vyavahAra che. iti 15 muM kSetravipAkI dvArA samApta (-: atha 16 muM jIva vipAkI dvAra:-) jIvanA jJAnAdi rU5 svarUpane upaghAtAdi karavArUpa vipAka jeono hoya te jIvavipAkI. arthAtu je pravRtio potAnA phaLano anubhava jIvanA jJAnAdi guNane upaghAtAdi karavA sAkSAtu jIvane ja karAvatI hoya ( pachI zarIra hoya ke na hoya, temaja bhava ke kSetra game te hoya ) te jIvavipAkI kahevAya che, te A pramANe jJAnAvaraNa-5 darzanAvaraNa-9, sAtA-asAtAvedanIya 2, (samyakatvamohanIya ane mizramohanIya varjIne ) 26 mohanIyanI prakRtio , aMtarAya-5, 29 AnupUrvIo svayogya kSetra sivAya anyatra saMkramavaDe udaya hoya che. chatAM paNa jevI rIte te prakRtiono AkAza pradezarUpa kSetra nimitte rasodaya thAya che, tema anya koI paNa prakationo thato nathI. tethI AnupUrvIonA rasoiyamAM AkAzapradezarUpa kSetra asAdhAraNa hetu che. e jaNAvavA mATe teone kSetravipAkI kahIM che. For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa gati-4, jAti-5, vihAyogatiddhika, trasatrika, sthAvaratrika, susvara, duHsvara, subhaga durbhaga, Adeya anodaya, yazaHkIrti, ayazaHkIrti, tIrthaMkaranAma, ucchvAsa, nIcagotra, uccagotra, =76 baMdha yogya uddezIne paMcasaMgrahamAM kahIM che. bIje to udaya yogya svIkArIne samyaktva ane mizranA grahaNathI 78 prakRtio che. A prakRtio jIvamAM ja potAno vipAka batAve che. bIje nahIM te A pramANe jJAnAvaraNa-5, jIvanA jJAnaguNane haNe che. darzanAva2Na-9 darzanaguNane, mithyAtvamohanIya samyaktvaguNane, cAritramohanIyanI prakRtio-cAritraguNane, dAnAMtarAyAdi dAna Adi labdhineM (haNe che ) sAtA asAtAvedanIya (jIvane) sukha du:kha utpanna kare che. gati 4 te gati AdinA paryAyane utpanna kare che. 31 ahIM prazna e thAya che ke bhavavipAkAdi sarva prakRtio paNa paramArthathI vicAratAM jIvavipAkI ja che. kAraNa ke cAre Ayu pota-potAne yogya bhavamAM te te bhavadhAraNa karavArUpa vipAka dekhADe che ane te te bharvamAM dhAraNa jIvanuM ja thAya che, anya koinuM nahIM. AnupUrvIo paNa vigrahagatirUpa kSetramAM vipAka batAvatI AkAzapradezanI zreNIne anusarIne gamana karavArUpa svabhAva jIvone ja kare che. udayaprApta AtapanAma ane saMsthAna nAmakarmAdi pudgalavipAkI prakRtio paNa te te prakAranI zakti jIvamAM ja utpanna kare che, ke je vaDe jIva tevA ja prakAranA pudgalo grahaNa kare che. ane grahaNa karAyelAM pudgalonI te te prakAranI racanA kare che. mATe sarva jIvavipAkI ja che. (to pachI anya anya vipAkI zA mATe kahIM ? ) javAba :- tamArI vAta barAbara che. sarva prakRtio jIvavipAkI ja che. jIva vinA vipAka phaLano anubhava hoto nathI. paNa phakta bhavAdi prAdhAnya batAvavA mATe bhavipAkIthI bhinnarUpamAM jIvavipAkI kahevAya che. vipAkane AzrayIne Ano bIjI rIte anuyoga che. te A pramANe kahe che - vipAkane AzrayIne be prakAre prakRtio che. (1) hetuvipAkA (2) 2savipAkA tyAM hetu adhikArIne vipAka batAve, te hetuvipAkI te pudgala, kSetra, bhava, jIva, hetubhedathI cAra prakAre pahelAM ja kahI che. rasane mukhya karIne vipAka batAvAya che jeomAM te rasavipAka :- te cAra prakAre - ekasthAnaka2sa, dvisthAnakarasa, tristhAnakarasa, catuHsthAnakarasa - tyAM zubhaprakRtiono 2sa te dUdha-khAMDa jevo che ane azubhaprakRtiono rasa lImaDA ane kaDavA paToLanI upamA jevo te svAbhAvika eka sthAnaka2sa kahevAya che. be bhAgane ukALatAM eka bhAga bAkI rahe te dvisthAnakarasa, ane traNa bhAgane ukALatAM eka bhAga bAkI rahe te tristhAnakarasa, ane cAra bhAgane ukALatAM eka bhAga bAkI rahe te catuHsthAnakarasa kahevAya che. eka sthAnakarasathI be sthAnaka Adi rasa yathAkrame anaMtaguNa rasa che. ahIM mati - zruta - avidha - mana:paryAyajJAnAvaraNa, cakSu, acakSu, avadhidarzanAvaraNa, puruSaveda, saMjvalana-4, aMtarAya-5 =17 prakRtiono eka-be-traNa-cAra sthAnaka baMdhane AzrayIne prApta thAya che. tyAM jyAM sudhI zreNIno svIkAra na kare tyAM sudhI tyAM 17 prakRtiono jevA prakArano adhyavasAyane 2-3-4 sthAnaka 2sa baMdha kare che. zreNInA svIkAramAM to anivRttibAdara ahvAnA saMkhyAtA bhAga gaye chate pachI turata A prakRtio azubhapaNAthI atyaMta vizuddha adhyavasAya yogI ekasthAnaka ja rasa baMdha hoya che. e pramANe baMdhane AzrayIne cAra sthAnaka prApta thAya che. bAkInI to zubha ke azubhaprakRtiono 2-3-4 sthAnaka 2sa prApta thAya che. kayAreka paNa eka sthAnaka rasa hoto nathI je kAraNathI kahelI 17 prakRtio sivAya hAsya vigere azubhaprakRtiono eka sthAnaka2sa baMdha yogya zuddhi apUrvakaraNa, pramatta, apramattane hotI nathI, jyAre eka sthAnaka2sa baMdha yogya ati utkRSTa zuddhi anivRttibAdaraaddhAnA saMkhyeyabhAga pachI utpanna thAya che. tyAre te prakRtiono baMdha ja thato nathI. tethI te prakRtiono eka sthAnaka2sa baMdha nathI. ahIM prazna thAya che ke jema zreNImAM caDhe tyAre anivRttibAdaraaddhAnA saMkhyeyabhAga gaye chate pachI ati vizuddhapaNuM' hovAthI matijJAnAvaraNa vigereno eka sthAnakarasa, tema kSapakazreNie caDhe tyAre sUkSmasaM5rAyanA dvicaramAdi (chellA be) samayamAM vartamAna jIvane atyaMta vizuddhapaNAthI kevaladdhikanI saMbhAvanA baMdhano eka sthAnaka2sabaMdha saMbhava kema thato nathI ? e pramANe zaMkA che te barAbara nathI. javAba :- kevaladvikano rasa sarvaghAti hovAthI sarvaghAtino 2sa jaghanyapade paNa be sthAnakarasano ja saMbhava hovAthI zubhaprakRtiono mithyAdaSTi saMzliSTa eka sthAnaka2sa bAMdhe nahIM, sheja vizuddhivALAne ja te prakRtionA baMdhano saMbhava hovAthI ati saMkliSTa mithyAdRSTi jIvane viSe narakagati prAyogya vaikriya - tejasa Adi zubha prakRtio baMdhamAM Ave che. te prakRtiono paNa tathA svabhAvathI jaghanyathI paNa be sthAnaka ja, 2sabaMdhamAM Ave che. eka sthAnaka nahIM. ahIM prazna e thAya che ke dareka utkRSTa sthiti saMklezanA utkarSa vaDe thAya che. tethI je adhyavasAyo vaDe zubha prakRtionI utkRSTa sthiti thAya che. te ja (adhyavasAyo vaDe) eka sthAnaka rasa paNa kema na thAya ? For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 karmaprakRti javAba :- ahIM prathama sthitithI zarU karIne samayavRddhi vaDe asaMya sthiti vizeSa hoya che. ane eka eka sthitimAM asaMkhyaya rasaspardhakanA samUha vizeSa hoya che. tethI utkRSTa sthiti bAMdhatA dareka sthiti vizeSe asaMkhyaya je rasaspardhaka saMghAta vizeSo che te teTalA be sthAnakarasane ja ghaTe che. paNa eka sthAnakarasane ghaTato nathI. eTale zubhaprakRtiono utkRSTa sthitibaMdhamAM paNa eka sthAnakarasa baMdha nathI. kahyu che ke - ""voTivasAhiM TAgo horI samayamAM te na na silaLiyAno mAmA' '' utkRSTa sthiti adhyavasAyamAM zubha ThANiyo rasa hoto nathI. sthiti karatAM asaMkhyayaguNa anubhAga hoya che. ahIM sarvaghAtinI ke dezaghAtinI prakRtiono cAra - traNa sthAnaka rasanA spardhako hoya to niyamA sarvaghAti hoya che. (eTale ke dezaghAti prakRti 3 -4 sthAnaka je rasa hoya to te dezaghAti prakRti paNa sarvaghAti thAya che.) be sthAnakarasa to sarvaghAtino sarvaghAti ja hoya che. dezadhAtino keTaloka dezaghAti, keTaloka sarvaghAti e pramANe mizra hoya ane eka sthAnakarasa dezaghAtino ja hoya che ane te dezaghAti ja che. ahIM dezaghAti avadhijJAnAvaraNa vigerenA sarvAti rasaspardhakomAM vizuddha adhyavasAyathI dezaghAti rUpe pariNamAvI nihata karelAM ati snigdha alpa rasavALA dezaghAti rasaspardhakamAM udayAvalikAmAM praveza karela temAMnA keTalAka rasaspardhaka bhAgano kSaya kare ane bAkI rahelAMno vipAka udayane aTakAvavArUpa upazama kare che. te jIvane avadhi - mana:paryavajJAna, cakSudarzana, avadhidarzana Adi guNo kSAyopathamika bhAve utpanna thAya che. tyAre avadhijJAnAvaraNAdinA keTalAka dezaghAti rasaspardhakanA kSayopazamathI ane keTalAka dezaghAti rasaspardhakonA udayathI kSayopazamayukta audAyika bhAva phakta hoya che. mati-zratAvaraNa, acadarzanAvaraNa, aMtarAya = 8 prakRtino haMmezA dezaghAtinA ja rasaspardhakono udaya hoya che. sarvaghAtino nahIM. tethI haMmezA te prakRtiono audAyika +lAyopathamika banne bhAva mizrapaNe prApta thAya che. paNa phakta audAyika bhAva prApta thato nathI. tethI A pramANe jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAyanA udayamAM paNa lAyopathamikabhAva aviruddha che arthAt saMbhave che. mohanIyano to anaMtAnubaMdhi Adi prakRtiono pradezanA udaye kSAyopathamikabhAva saMbhave che paNa vipAkodayamAM nahIM, kAraNake anaMtAnubaMdhi Adi pravRtio sarvaghAti che. ane sarvaghAtinA rasaspardhako sarvaghAti ja che, te (prakRtiono) vipAkodayamAM kSayopazamabhAvano saMbhava nathI. paNa pradezanA udayamAM saMbhava che. ahIM prazna thAya che ke sarvaghAtinA rasaspardhaka pradezo paNa sarvaghAtiguNono ghAta karavAnA svabhAvavALA che. tethI tenA pradezodaye paNa kevI rIte kSAyopazamika bhAva saMbhave ? e pramANe kahevuM na joie. javAba :- te sarvaghAti rasaspardhaka pradezonA adhyavasAya vizeSathI ja sTeja maMdAnubhAva karela sAmAnya vedAtI dezaghAti rasaspardhakanI aMdara praveza karelanA yathAsthita potAnA baLane pragaTa karavAmAM asamartha thAya che. mithyAtva ane pahelAnA bAra kaSAya sivAyanI bAkI mohanIyakarmanI prakRtionA pradezodayamAM ke vipAkodayamAM kSayopazama bhAvano saMbhava che, te prakRtio dezaghAti che. paraMtu te prakRtio adhUvodayI che. tethI tenA vipAkodayanA abhAvamAM kSAyopathamikabhAva aTakAve chate pradezodayavALI paNa te prakRtio saheja paNa dezAti nathI. vipAkodaya vartate chate kSAyopathamika bhAva saMbhave tyAre saheja mAlinya mAtra karavA vAlI che. mATe dezaghAtinI thAya che. arthAt vipAkodaya na hoya, kSayopazama bhAva aTakAvela hoya tyAre pradezodayavALI te prakRtio sahejapaNa dezaghAti nathI. 30 dezaghAtinI sarva karmaprakRtio baMdhAtI vakhate sarvaghAti rasathI ja baMdhAya che. ane udayamAM mati-zruta jJAnAvaraNa acakudarzanAvaraNa ane aMtarAya. eTalI prakRtiono haMmezA dezaghAtino ja rasa hoya che. ane bAkInI pravRtiono sarvaghAti rasa paNa udayamAM hoya che, dezadhAti paNa hoya che. jyAre jyAre sarvaghAti rasa udayamAM hoya tyAre tyAre te rasa svaAvarya = (DhAMkanAra) guNane sarvathA dabAvato hovAthI cakSudarzana, avadhijJAnAdi guNo khullA hotA nathI, dezaghAti rasaspardhakano udaya hoya tyAre ja guNo ughADA thAya che. tethI jyAre sarvaghAti rasaspardhakano udaya hoya tyAre kevaLa dAyika bhAva ja pravarte che. tathA sarvaghAti rasaspardhakone adhyavasAya vaDe dezaghAti rUpe karI ane tene paNa hIna zaktivALA kare ane teno anubhava kare arthAtu udayamAM Ave tyAre dAyika ane kSayopazama e baMne bhAvo pravarte che. mATe udayAnuviddha yopazamabhAva pravarte che. ema kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 33 eTale ke sarvaghAti che. ane vipAkodaya hoya ane kSAyopazamika bhAva hoya tyAre saheja mAlinya karatI hovAthI dezaghAti che. bahu kahevAthI saryuM. iti 16muM jIvavipAkI dvArA samApta - atha 17muM svAnudayabaMdhI dvAra:-) potAno anudaya hoya (arthAtu potAno udaya na hoya) tyAre je prakRtiono baMdha thAya te svAnudayabaMdhI ane te devAyu, narakAyu, devagati, devAnupUrvI, narakagati, narakAnupUrvI, vakriyazarIra, vaikriya aMgopAMga, AhArakaddhika, jinanAma e 11 prakRtio che. te A pramANe devadvikano devagatinA udayamAM, narakatrikano narakagatinA udayamAM, vaikriyaddhika banne gatinA udayamAM - deva ke nArako A pravRtio bAMdhe nahIM. tevA prakArano svabhAva hovAthI. tIrthaMkara nAma paNa kevaLajJAnanI prAptimAM udayayogya thAya tyAre teno baMdha hoto nathI. kAraNake apUrvakaraNa gu0 sudhI ja baMdha thAya. tyArapachI teno baMdha viccheda thavAthI AhArakaTrika te AhAraka karavAnA samaye labdhi phoravavArUpa pramAdathI tenA uttara kAle - AhAraka zarIra thayA bAda maMda saMyama sthAnavartI che tethI AhArakaddhika udayamAM teno baMdha nathI. e pramANe te sarva paNa svAnudayabaMdhI che. iti 17muM svAnudayabaMdha dvAra samApta. - atha 18muM svodayabaMdhI dvAra :-) potAno ja udaya hoya tyAre je prakRtiono baMdha thAya te svodayabaMdhI. te jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, aMtarAya-5, mithyAtva, nirmANa, tejasa, kAmaNa, sthira, asthira, varNAdi-4, agurulaghu, zubha, azubha lakSaNavALI 27 prakRtiono haMmezA udaya hovAthI dhavodayI che. | iti 18muM svodayabaMdhI dvAra samApta. -: atha 19muM svodayAnudayabaMdhI = ubhayabaMdhI dvAra:-) je prakRtio udaye athavA anudaye baMdha thAya te ubhayabaMdhI, te nidrApaMcaka-5, jAti-5, saMsthAna-6, saMghayaNa-6, kaSAya-16, nokaSAya-9, parAghAta, upaghAta, Atapa, udyota, ucchavAsa, asatAvedanIya, sAtAvedanIya, uccagotra, nIcagotra, manuSyatrika, tiryaMcatrika, audArikaddhika, zubha - azubhavihAyogati, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthAvara, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa, susvara, subhaga, Adeya, yazakIrti, duHsvara, durbhaga, anAdeya, ayaza-kIrti. A 82 prakRtio tiryaMca ke manuSyane yathAyogya udayamAM ke anudayamAM baMdhano saMbhava che. iti 1bhuM ubhayabaMdhI dvArA samApta. (-: atha 27muM samakavyavacchidyamAna baMdhodayI dvAra:-) - je prakationo sAthe eka kAle baMdha- udayano viccheda thAya te samakavyavacchidyamAna baMdhodayI. te saMjvalana lobha vinA 15 kaSAya, mithyAtva, bhaya, jugupsA, hAsya, rati, manuSyAnupUrvI, sUkSmatrika, Atapa, puruSaveda e 26 prakRtio che. te A pramANe sUkSmatrika, Atapa, mithyAtvano - mithyASTi guNasthAnake, anaMtAnubaMdhino. sAsvAdana guNasthAnake, manuSyAnupUrvI bIjA kaSAyano (apratyAkhyAnAvaraNa) - aviratasamyagudRSTi guNasthAnake, pratyAkhyAnAvaraNano dezavirati guNasthAnake, hAsya rati, bhaya, jugupsAno apUrvakaraNagu0mAM, saMjvalanatrika, ane purUSaveda - anivRtti bAdaragu0mAM baMdha-udaya sAthe ja viccheda thAya tethI A pravRtio samakavyavacchidyamAna baMdhodayI. (- atha 21muM kramavyavacchidyamAna baMdhodayI dvAra:-) je prakRtiono kramathI pUrva baMdha pachI udaya e pramANe je baMdha udayamAM viccheda thAya te kramavyavacchidyamAna baMdhodayI te pUrve kahelI ane je AgaLa kahevAze te sivAyanI 86 prakRtio che. te nIce yaMtra dvArA ja TIkAno artha che. 31 ahIM manuSya tiryaMcone udaya hoya ke na hoya tyAre baMdhAya che. ema kahevAnuM kAraNa ukta pravRtiomAMthI lagabhaga saghaLI pravRtio teo bAMdhe che te che. deva nArakIo paNa ukta prakRtiomAMthI tene jeno udaya saMbhavI zake che. teno udaya hoya na hoya chatAM ukta prakRtiomAMthI svayogya pravRtio bAMdhe che. For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (kramavyavacchidyamAna baMdhodInuM yaMtra naMbara-4) . prakRtionA nAma jJAnA-pa, aMtao-5, darza0-4 nidrA - pracalA, asatAvedanIya kayA guNasthAnake kayA guNasthAnake prakRtio baMdhaviccheda ? udayaviccheda ? 14 sUkSmasaMpAyanA aMtyasamaye kSINakaSAyanA aMtya samaye - apUrvakaraNanA prathama bhAge kSINakaSAyanA upAMtya samaye pramatta guNa) sayogI ke ayogI nA aMtya samaye sayogInA aMtya samaye mithyASTiguNa) sAsvAdana guNa Lil sAtAvedanIya chelluM saMsthAna madhyama saMsthAna-4, aprazastavihAyogati, duiHsvara dArikadrika, prathama saMghayaNa asthira, azubha taijasa, kArmaNa, samacaturastra, varNAdi-4, aguru0, u0, upa0, parALa, pratyeka, sthira, zubha, susvara, zubhavihAyogati, nirmANa manuSyagati - Ayu0 paMcendriyajAti, trasa, bAdara, paryApta, subhaga, Adeya, tIrthakara yaza-kIrti, ucca gotra sthAvara, ekeDa, be, te, cau jAti narakatrika aMtya saMghayaNa napuMsakaveda strIveda tiryaMcAnupUrvI, durbhaga, anAdeya tiryaMcagati, - Ayu0 udyota, nIcagotra thINadvitrika 4-5muM saMghayaNa 2-3juM saMghayaNa arati, zoka saMjvalana lobha avirata guNa0 pramatta guNao = 29no apUrvakaraNanA chaThThA bhAge sayogInA aMtya samaye 2 svara- svara nirodha aMte ucchavAsa - ucchavAsa nirodha aMte avirata guNao apUrvakaraNanA 6ThThA bhAge |= 11 no ayogInA aMtya samaye sUkSmasaM5rAyanA aMtya samaye mithyASTi guNa0 sAsvAdana guNa) mithyAdRSTi guNa avirata guNa mithyASTi guNa) apramatta guNa) mizrAdaSTi guNa) anivRttinAdara guNa) sAsvAdana guNao. anivRtti bAdara guNao. sAsvAdana guNa, avirata guNa) sAsvAda guNao dezavirata guNa0 sAsvAdana guNao pramatta guNao sAsvAdana guNao apramatta guNa sAsvAdana guNao upazAMtamo guNa pramatta guNa) apUrvakaraNa guNa anivRttibAdaranA aMtya sUkSmasaMpAyanA aMtya samaye samaye 86 iti 21muM kamavyavacchidhamAna baMdhodayI dvAra samApta. For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa -: atha 22muM utkamavyavacchidyamAna baMdhodayI kAra ) je prakRtiono pUrva - udaya pachI baMdhano viccheda thAya te utkramathI thAya, te urjamavyavacchidyamAna baMdhodayI kahevAya che. ayaza-kIrti, suratrika, vaikriyadrika, AhArakaddhika. e 8 prakRtio. kAraNake ayaza-kIrtino pramattamAM, devAyuSyano - apramattamAM, devaddhika vaikriyaddhikano apUrvakaraNamAM baMdhaviccheda ane te 6 prakRtiono udayaviccheda aviratimAM, AhArakaddhikano apUrvakaraNamAM baMdhaviccheda ane udayaviccheda - pramattasaMyatamAM. iti 22muM urjamavyavacchidhamAna dvArA samApta (CH atha 23muM sAMtarabaMdha dvAra :-) je prakRtiono jaghanyathI samayamAM baMdha ane utkRSTathI samayathI zarU karIne aMtarmuhUrta sudhI pachI na bAMdhe te sAMtarabaMdha. arthAt aMtarmuhUrNa madhyamAM paNa viccheda thAya, aMtara sahita baMdha jeono thAya te sAMtarabaMdha, aMtarmuhurta pAmatI baMdhavRtti jAti te sAMtarabaMdha e pramANe nakkI thayuM. te asatAvedanIya, strIveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati, zoka, narakadrika, AhArakadvika, pahelA sivAya pAMca saMsthAna, pAMca-saMghayaNa, pahelI jAti-4, Atapa, udyota, aprazastavihAyogati, sthira, zubha, yazakIrti, sthAvaradazaka, A 41 prakRtio jaghanyathI samayamAtra bAMdhe. utkRSTa aMtarmuhurta pachI potAnA baMdhano hetu sadUbhAvamAM paNa tathA prakAranA svabhAvathI yogya adhyavasAya pheraphAra thavAthI niyamathI pratipakSa prakRtio bAMdhe. eTale sAMtarabaMdha kahevAya che. iti 23muM sAMtarabaMdha dvAra samApta. (-: atha 24muM sAMtaraniraMtarabaMdha dvAra :-) - je prakRtiono jaghanyathI samayamAtra baMdha ane utkRSTathI samayathI zarU karIne aMtara vinA aMtarmuhUrta upara paNa asaMkhyaya kAla sudhI te sAMtara-niraMtarabaMdha. aMtarmuhUrta madhyamAM paNa sAMtara ane niraMtara karIne aMtarmuhUnI madhyamAM viccheda ane teno baMdha ane aMtarmuhurtanI upara vicchedane teno baMdha e rIte ubhayavRtti jAti te sAMtara niraMtarabaMdha kahevAya che. ane te samacaturaTsa, vajahRSabhanArAya, parAghAta, ucchavAsa, puruSaveda, paMcendriyajAti, sAtavedanIya, zubhavihAyogati, vaikriyadrika, audArikadrika, devadvika, manuSyaddhika, tiryaMcaddhika, gotraDhika, susvara - saubhAgya - Adeya (trika) trasa - bAMdara - paryApta - pratyeka e 4 = 27 prakRtio te jaghanyathI samaya mAtra bAMdhe te sAMtara, utkRSTathI anuttara deva Adi asaMkheya kAla sudhI paNa bAMdhe. aMtarmuhUrNa madhyamAM vicchedanA abhAvathI niraMtara. iti 24muM sAMtaraniraMtarabaMdha dvAra samApta. - atha 25muM niraMtarabaMdha dvAra :-) - jaghanyathI paNa je aMtarmuhurta sudhI aMtara vinA je baMdha te niraMtarabaMdha, aMtarmuhUrNa madhyamAM cAlyuM gayuM che aMtara vyavacchedarUpa jenuM tevA prakArano baMdha jeono che te vyutpattithI aMtarmuhUrNa madhya aviccheda baMdhavRtti jAti lakSaNa je te niraMtarabaMdha kahevAya che. ane te jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-9, kaSAya-16, mithyAtva, bhaya, jugupsA, aguslaghu, nirmANa, taijasa, kArpaNa, upaghAta, varNAdi-4 te 47 dhruvabaMdhI, jinanA AyuSya-4 = e para prakRtiono baMdha aMtarmuhUrta madhyamAM viccheda thato nathI. iti 25muM niraMtarabaMdha dvAra samApta. - atha 26muM udaya saMkramotkRSTA dvAra :-) jeono vipAka udaye cAlu hoya saMkramaNathI sthiti sattamAM pAme baMdhathI nahIM. te udayasaMkramotkaNa kahevAya che. te manuSyagati, sAtAvedanIya, samyakatva, sthirAdi-6, hAsyAdi-6, vedatrika, zubhavihAyogati, pahelA pAMca saMghayaNa, pAMca saMsthAna, uccagotra e 30 prakRtio udayaprApta A prakRtinA je vipakSabhUta narakagati, asatAvedanIya, mithyAtva Adi prakRtio tenI utkRSTa sthiti bAMdhIne udayaprApta Aja 30 prakRtionA baMdhanI zarUAta kare. baMdhAtI e prakRtiomAM pUrvabaddha narakagati Adi vipakSa prakRtinA daliyA saMkramAve che. zubha pravRtionI sthiti potAnA baMdhathI alpa ja che. paNa saMkramaNathI A pravRtionI utkRSTa sthiti pAme che. iti 26muM udayasaMkramotthA dvAra samApta. For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (- atha 27muM anudayasaMkramotkRSTA dvAraH-) je prakRtionA anudayamAM saMkramaNathI utkRSTa sthiti pAme te anudayasaMkramotkRSTA kahevAya che. ane te manappAnaparva miza. AhArakaTika, devadrika, vikalatrika. saspatrika. tIrthaMkaranAma' e 13 prakatio. kAraNake A prakRtiono potAnA baMdhathI utkRSTa sthiti pAme nahIM paNa saMkramaNathI pAme che. ane saMkramaNathI paNa utkRSTa sthiti tyAre pAme ke jyAre AnI vipakSa prakRtinI utkRSTa sthiti bAMdhIne te pachI te baMdhAtI prakRtimAM tenA daliyAne saMkramAve che. AnI vipakSa prakationI utkRSTa sthitino baMdhaka prAya: mithyAdRSTi Adi manuSya che. ane tyAre A prakRtiono udaya hoto nathI mATe anudayasaMkramotkRSTA. iti 27muM anudaya saMkramotthA dvAra samApta. (- atha 28-2E udayabaMdhotkRSTA - anudayabaMdhoskRSTA dvAra:-) je prakRtiono vipAkodaya hote chate baMdhathI utkRSTa sthiti sattAmAM pAme te udayabaMdhoskRSTA. ane je prakRtio vipAkodayanA abhAvamAM baMdhathI utkRSTa sthiti sattA karma pAme te anudayabaMdhoskRSTA kahevAya che. tyAM narakaddhika, tiryaMcadrika, audArikadvika, sevArtasaMghayaNa, ekendriyajAti, sthAvara, Atapa, nidrA-5, e pramANe 15 prakRtio anudayabaMdhoskRSTA che. bAkInI AyuSya-4 sivAya, paMcendriyajAti, vaikriyaddhika, huMDaka, parAghAta, ucchavAsa, udyota, aprazastavihAyogati, agurulaghu, tejasa, kArmaNa, nirmANa, upaghAta, varNAdi-4, asthirAdi-6, trasAdi-4, asAtAvedanIya, nIcagotra, 16 kaSAya, mithyAtva, jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4, te 60 prakRtio udayabaMdhoskRSTA. udaya prApta A pravRtio potAnA baMdhathI utkRSTa sthiti pAme che. AyuSyanI prakRtiono to anyonya saMkrama thato nathI ane baMdhAtA AyuSyanA daliyA pUrva baMdhAyela AyuSyane bheguM karavAmAM samartha nathI. tethI tiryaMca - manuSpAyuSyanI utkRSTa sthiti na pAme te anudayabaMdhoskRSTAdi saMjJA. deva narakAyuSya to anudaya baMdhAtkRSTa che, paNa prayojananA abhAvathI catuSTaya vagaranI (cAra AyuSya vagaranI) pUrvAcAryoe saMjJA vivakSA karI che. iti 28-2bhuM udayabaMdhoNa - anudAyabaMdhotkRSTa dvAra samApta ( -: atha 30 - 31muM udayavatI - anudayavatI dvAra : je prakRtionA daliyA carama samayamAM bIjI prakRtione viSe tibuka saMkramaNathI saMkramAvIne anya prakRtino vyavahArathI anubhave paNa potAnA udayathI nahIM te anudayavatI kahevAya che. ane je prakRtionA daliyA carama samaye potAnA vipAkathI vede te udayavatI kahevAya che. te jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, AyuSya-4, darzanacatuSka, sAtA, asatAvedanIya, strIveda, napuMsakaveda, manuSyagati, paMcendriyajAti, trasa, bAdara, paryApta, subhaga, yazakIrti, Adeya, jinanAma lakSaNavALI caramodaya saMjJA nAmanavaka uccagotra, vedaka samyakatva, saMjvalana lobha e 34 prakRtio udayavatI che. te A pramANe - jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4 =14 prakRtiono kSINakaSAyanA carama samayamAM, kahelI nAmanavaka, sAtA, asAtA vedanIya, uccagotrano ayogInA carama samayamAM, saMjvalana lobhano sUkSmasaM5rAyanA aMtya samayamAM, vedaka samyakatvano potAnA kSapaNanA avasare, strI-napuMsakavedano kSapakazreNi anivRtti bAdaraaddhAnA saMkhyAtAbhAga atikrAnta thaye chate tenA udayanA aMtya samayamAM ane AyuSyano pota potAnA bhavanA carama samayamAM potAnuM vedana che mATe A pravRtio udayavatI kahI che. jo ke sAtA - asAtAvedanIya, strI-napuMsakaveda, anudayavatI e pramANe saMbhave che to paNa prAdhAnyathI ja vyavahAra che mATe udayavatI kahIM che, e pramANe saMpradAyano mata che. udayavatI pravRtiomAM AvRtti - nahIM rahevAvALI evI je jAti tadvattva evuM anudayavatIpaNuM te prakRtiomAM nathI evo teono abhiprAya che. pUrve kahela sivAyanI 114 anudayavatI tenA daliyAno carama samaye bIjI prakRtimAM saMkramaNa nakkI hovAthI potAnA vipAka vedanano abhAva che. te A pramANe caramodaya saMjJA nAmanavaka, narakaddhika, tiryaMcaddhika, ekendriya, beindriya, te indriya, cauridriyajAti, sthAvara, sukSmasAdhAraNa, Atapa, udyota, te sivAyanI 71 prakRtio nAmakarmanI ane For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa nIcagotra =72 sajAtIyane viSe bIjI prakRtine viSe udaya Ave chate carama samaye stibukasaMkramaNathI nAMkhIne paraprakRtine vyavahArathI ayogI kevalI anubhave. e pramANe nidrA pracalAne kSINakaSAya guNasthAnake anubhave che. mithyAtvane mizrane samyaktvamAM nAMkhI saptaka kSaya kAle anubhave. anaMtAnubaMdhinA kSapaNa samayamAM tenA daliyA baMdhAtA cAritramohanIya prakRtine viSe guNasaMkramaNathI saMkramAvIne udayAvalikAmAM Avela udayavatI prakRtione viSe stibukasaMkramaNathI saMkramAvIne te vyavahA2thI anubhave che. sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, Atapa, udyota, ekendriya, beindriya, teindriya, caurindriyajAti, narakaddhika, tiryaMcadvika rUpa nAmakarmanI 13 prakRtio baMdhAtI yazaHkIrtimAM guNasaMkramaNathI saMkramAvIne te prakRtinA udayAvalikAmAM rahela daliyA nAmakarmanI udayamAM Avela prakRtine viSe stibukasaMkramaNathI nAMkhIne te vyavahA2thI anubhave che. thINadvitrikane paNa prathama darzanAvaraNa catuSkamAM guNasaMkramaNathI saMkramAve tethI udayAvalikAmAM rahela stibukasaMkramaNa vaDe saMkramAve che. e pramANe 8 kaSAyono hAsyAdi-6, puruSaveda, saMjvalana krodhAditrika uttara prakRtinI madhyamAM nAMkhe che. e pramANe sarva paNa anudayavatI che. (yaMtra naM-5 juo) iti 30-31 udayavatI - anudayavatI dvAra samApta. vakSyamAna haMmIrAryanIrAzipravezatu / varbhAvasya naurivayaM prakSA // AgaLa kahevAze evA gaMbhIra arthanA samudramAM praveza karavA mATe 8 karmanA svarUpanI A prarUpaNA nAva jevI che. e pramANe ATha karmano vistAra kahyo, tenA baMdha-saMkrama AdinA kAraNabhUta ka2NonA arthAt vIrya vizeSarUpanA ATha te karaNASTaka baMdhanAdi kahevAze tathA yathAsthiti baMdhAyela karma pudgalono abAdhAkAla pUro thavAthI saMkrama apavarjhanA Adi karaNa vizeSathI udayAvalikA prAptane anubhave te udaya, te karmo ke jene baMdha - saMkramathI potAnA svarUpanI prApti thayela che, tevA karmonuM nirjarA ke saMkramadvArA svarUpane na gumAvavuM tenuM nAma sattA. ahIM ATha karaNa ane udaya-sattA kahevAze, tenuM je vizeSa jJAna te zrotAne anaMtara (sIdhuM) prayojana (phaLa) che. ane graMtha kartAno bIjA jIvo upara upakAra anaMtara prayojana che. paraMparAe phaLa te baMnene mokSanI prApti saMbaMdha to hetu (kAraNa) hetuvALo (kAraNa jemAM hoya te kArya) bhAva lakSaNa che. A prakaraNa karaNAdi jJAnano hetu che. ane tenuM jJAna te hetumata che. ane ahIM adhikArI tattvanI jIjJAsAvALo athavA mokSanI icchAvALo che. tathA je pramANe uddeza batAvyo te pramANe nirdeza karavo joie. e nyAyathI prathama ATha karaNa pratipAdana karavAnI icchAvALA kahe che. 37 -: atha 8 karaNonuM svarUpa : baMdhana 1 kama 2 vaTTaNA ya 3, avavaTTaNA 4 udIraNayA 5 / uvasAmaNA 6 nidhatti 7, nikAyaNA 8 ca tti karaNAI / / 2 / / baMdhana saMkramaNodvartanAzca, apavartanodIraNe / upazamanA - niyI, niSThApanA ceti raLani | 2 B gAthArtha :- baMdhanakaraNa, saMkramaNakaraNa, uddhattanAkaraNa, apavartanAkaraNa, udIraNAkaraNa, upazamanAkaraNa, nittikaraNa, nikAcanAkaraNa, e ATha ja karaNa che. TIkArtha :- (1) baMdhanakaraNa :- baMdhAya arthAt jIvapradezo sAthe paraspara ATha prakAranA karma bhegA karAya je vIrya vizeSathI te baMdhanakaraNa. (2) saMkramaNakaraNa :- saMkramAya arthAt anya karmarUpa vaDe vyavasthita evA prakRti, sthiti, anubhAga ane pradezo anya karmarUpa vaDe vyavasthA karAya je vIrya vizeSathI te saMkramaNakaraNa. (3) uttanAkaraNa :- tenA bheda urjAnA, apavarttanA che. ane te karmanI sthiti ane rasane AzrayIne rahela che. tyAM uttpata =sthiti - anubhAga moTA karAya je vIryapariNatithI te urtanAkaraNa. (pe naM 42 juo) 32 For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 karmaprakRti ( - dhruvabaMdhI Adi 31 hAronuM yaMtra naMbara-5-) 27 || 2. For Personal & Private Use Only naMbara dvAranuM nAma zAnAvaraNIya darzanAvaraNIya vedanIya mohanIya | AyuSya nAmakarma gotra aMtarAya kula 1 dhruvabaMdhI | bhaya,dugacchA,mithyAtva, - | varNAdi-4, taijasa, kArmaNa, aguruladhu, nirmANa, 5 = | 47 16 kaSAya = 19 upadhAta =9 2 | adhruvabaMdhI hAsyAdi-4, veda-3 3 zarIra, 3 upAMga, 6 saMsthAna, 6 saMghayaNa, 5 2 | -- | 73 =7 jAti, 4 gati, 2 vihAyogati, 4 AnupUrvI, jinanAma, zvAsocchavAsa, udyota, Atapa, parAdhAta, trasAdi-20 = 58 3 | dhuvodayI cakSuAdi-4 mithyAtvamohanIya nirmANa, sthira, asthira, aguruladhu, zubha, azubha, taijasa, kArmaNa, varNAdi-4 = 12 4 | adhUvodayI nidrAdi-5 | hAsyAdi-6,veda-3, adhavabaMdhImAMthI-sthira, asthira, zubha, azubha, 95 kaSAya-16, vinA 54 + upaghAta = 55 mizramohanIya, samyakatvamohanIya-27 5 | dhruvasattA 5 | 9 | 2 | hAsyAdi-6, trasAdi-20, varNAdi-20, tejasa-kAzmaNasaptaka, 16-kaSAya, aguruladhu nirmANa, upadhAta, 6 saMsthAna, 6 nIca mithyAtvamohanIya, saMghayaNa, 5 jAti, audArikasaptaka, ucchavAsa, | gotra veda-3 = 26 udyota, Atapa, parAdhAta, zubhavihAyogati, azubhavihAyogati, tiryaMcaddhika = 82 6 | adhuvasattA samyakatvamohanIya manuSyaddhika, vaikriya-11 (devaddhika,narakadvika, mizramohanIya = 2 vaikriyasaptaka). AhArakasaptaka, jinanAma = 21 sarvaghAtI | kvalajJAna | nidrAdi-5 prathama 12 kaSAya,. kevaladarzana mithyAtva = 13 dezaghAtI 4 jJAna | 3 cakSu Adi saMjvalana-4, nokaSAya9 = 13 e queue o Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 baMdhanakaraNa naMbara dvAranuM nAma jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya, vedanIya AyuSya gotra aMtarAya kula aghAtI nAmakarma 8 pratyeka +35 taNaaSTaka, (5 zarIra,3 upAMga,6 saMsthAna,6 saMghayaNa,5 jAti,4 gati,2 khagati,4 AnupUrvI = 35) trasAdi-20, varNAdi 75 9 | parAvartamAna nidrAdi-5 | veda-3, hAsyAdi-4, kaSAya-16 = 23 bhaya, jugupsA, mithyAtva =3 4 | taNuAdi-8,(te.kA vinA) 33, udyota, tapa, | 2 | -- | 91 | trasAdi-20, = 55 dhruvabaMdhI-9, parAghAta, ucchavAsa, jinanAma = 12 cakSudarzanAdi 10| aparA vartamAna =4 11 | zubha 1 sAtA 42. ucca For Personal & Private Use Only 12 | azubha 5 | 9 | 1 | 26 asAtA devaddhika, manuddhika traNa-10, zarIra-5, upAMga-3, vaja8Sabha, samacaturasa parAghAta-7 10 (upaghAtavinA) zubhavarNAdi-4 paMce jAti, zubhavihAyogati = 37 narA- | saMsthAna-5, azubhavihAyogati, saMghayaNa-5, kAyu-1 | tiryaMcaddhika, upaghAta,ekeDa-Adi-4, narakadvika, sthAvarAdi-10, azubhavarNAdi-4, = 34 dhruvodayI-12, zarIra-3, upAMga-3, saMsthAna-6, saMghayaNa-6, upaghAta, sAdhAraNa, pratyaka, udyota, Ata5, parAghAta =36 1 | | nIca | 5 | 82 | gotra 13 | 36 yugala vipAkI 14 bhavavipAkI 15 kSetravipAkI 16 jIvavipAkI 9 | 2 | 28 5 | 78 4 AnupUrvI jinanAma, trasAdi-3, sthAvara-3, subhaga-4,durbhaga- | 4 ucchavAsa, jAti-5, gati-4, khagati-2 = 27 deva-naraka devagati, devAnupUrvI, narakagati, narakAnupUrvI, Ayu-2 | vaiza0, aMgopAMga, AhArakaddhika, jinanAma = 9 nirmANa, tejasa, kArmaNa sthira, asthira, varNAdi-4 agurulaghu, zubha, azubha = 12 | svAnudaya baMdhI svodayabaMdhI 11 18 5 | cakSuAdi-4 -- mithyAtva-1 27 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kao. karmaprakRti 21 tiya For Personal & Private Use Only nakhara dvAranuM nAma jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya vedanIya mohanIya | AyuSya nAmakarma gotra aMtarAya kula 19 ubhayabaMdhI nidrAdi-5 | 2 | kaSAya-16,nokaSAya-9) manuo | piMDaprakRti = (pajAti, 6 saMsthAna,6 saMgha, 2 | -- | 82 = 25 tirya- | manuddhika, tiddhika, audAddhika, vihAyoddhika ) pratyeka-5 (parA, upa0 Atapa, udyota, uccha) trasAdi-8, (sthira-zubha vinA) sthAvarAdi-8 (asthira-azubha vinA) =46 20 samaka kaSAya-15(saMlobha manuSyAnupUrvI, sUkSmatrika, Atapa = 5 vyacchidya vinA) mithyAtva,hAsya, mAna rati,bhaya, jugupsA baMdhodayI puruSaveda = 21 krama- 5 | 9 | 2 | saMjvalana lobha, 3 | devadrika, vaikriyadrika, AhAra kADhaka ane vyavacchidha napuMsakaveda, strIveda, manu0 | manuSyAnupUrvI vinA piMDa-32, Atapa vinA pratyekamAna arati, zoka = 5 7, trasa-10, sthAvara, asthirAdi-5 = 55 baMdhodayI narakao 22 urjamavyava | ayaza-kIrti, devadrika, vaikriyadrika, AhArakadvika chidyamAna baMdhodayI 23 sAntAbaMdhI asAtA- strI-napuMveda, hAsya, narakadrika, AhArakaddhika prathamasivAya saMsthAna-5, -- | - 1 41 1 | rati, arati, zoka saMghayaNa-5, prathama jAti-4, Atapa, udyota, azubhavihAyogati, sthira,zubha,yaza-kIrti, sthAvaradazaka =34 24 sAttara- sAtA-1 puruSaveda-1 samacaturasasaMsthAna, vaja8SabhanArAca saMgha, nirantara parAghAta, ucchavAsa, paMcendriyajAti, biMdhI zibhavihAyogati, vaizcika, audrika, deddhika, ma0 dvika, tidvika, saubhAgya-trika, trasacatuSka = 23 25 | nirantara- * kaSAya-16 bhaya, || 4 . agurulaghu, nirmANa, tejasa, kArmaNa, upaghAta, -- 5 | para | jugupsA, mithyAtva varNacatuSka, jinanAma = 10 = 19 devAyuM | arIkA baMdhI www jainelibrary.org Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Ed baMdhanakaraNa on in gotra 13 udaya naMbara dvAranuM nAma jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya vedanIya mohanIya | AyuSya nAmakarma gotra aMtarAya kula 26 udayasAtA | samyakatvamoha hAsyAdi Ayuno manuSyagati, sthirAdi-6, zubhavihAyogati, 30 saMkramotkRSTA -6, vedatrika = 10 | anyonya prathamasaMghayaNa-5, saMsthAna-5 = 18 saMkrama thAya nahIM pUrve - badhyamAna 27) anudaya mizramohanIya AyunA manuSyAnupUrvI, AhAraddhika, devaddhika, vikalatrika, saMkramotkRSTa daliyAne sUkSmatrika, jinanAma = 12 vadhAre paNa na karI cakSuAdi-4 1 | 16 kaSAya-mithyAtva - | zake .tiya | paMcendriyajAti, vaidrika,haMDaka, parAghAta, nIca ( 5 60 baMdhoskRSTA asAtA | 17. | manuo utkR0 ucchavAsa, udyota, azabhavihAyogati, aguruladhu, | gotra sthiti taijasa, kArmaNa, nirmANa, upaghAta, varNAdi-4, - asthirAdi-6 trasacatuSka = 27 nAra8Ayuo anudaya 29 anudayanidrA-5 baMdhoSTA narakaddhika, tiryadvika, audArikaddhika, sevArta, - - | 15 T | baMdhoskRSTA che paNa eke jAti, sthAvara, Atapa = 10 prayojana abhAvathI pUrvAcArya saMjJAcatuSka kahe che. 30 udayavatI ! 5 cakSuAdi-4 2 5 | 34 | 31 anudayavatI nidrAdi-pa -- strI-napuM veda, vedaka- sva, sva manuSyagati, para manuSyagati, paMcendriyajAti, trasa, bAdara, paryApta, | ucca samyakatva, saMjvalana | AyunA | subhaga, yazakIrti, Adeya, jinanAma = 9 lobha =4 carama samaye-4 kaSAya-15, puruSaveda, 3 gati,jAti,5 zarIra, 3 upAMga, 5 baMdhana, 5 nIca hAsya-paka, saMghAtana, 6 saMghayaNa, 6 saMsthAna, varNAdi-20, | mizramohanIya, AnupUrvI-4, vihAyogati-2 pratyeka pra0-7, mithyAtvamohanIya pratyeka, sthira, zubha, susvara, sthAvara -10, =84 = 24 114 orary.org Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (4) apavartanAkaraNa :- apavaryaMta te banne (sthiti-2sa) je (vIrya pariNati) vaDe ochA karAya te apavartanAkaraNa 32 42 - (5) udIraNAkaraNa :- vIryaMta - arthAt udayamAM nahIM Avela karmadaliyAne udayAvalikAmAM praveza karAvAya je (vIrya pariNati) vaDe te udIraNAkaraNa. (6) upazamanAkaraNa :- 6pazamyate - arthAt je karma udaya, udIraNA, nitti, nikAcanAkaraNane ayogyapaNe vyavasthA karAya je vIryapariNati vaDe te upazamanAkaraNa. 33 (7) nidhattikaraNa :- nIyate - arthAt urjAnA, apavattanA sivAya bIjA karaNane ayogyapaNe karI vyavasthApita je vIrya pariNati vaDe thAya te nidhattikaraNa. pRSodarAdino hovAthI iSTarUpa "nivRtti ' siddha thayuM che. - (8) nikAcanAkaraNa :- vuM dhAtu baMdhana arthamAM che. haMmezA jyaMte - potAnI jAte ja baMdhAya tevA prakAranA saMkliSTa adhyavasAyavALA jIvanuM je karma te prayoje jIva ja tathA prakAranI anukUlatA vaDe thAya che tethI prayotlR vyApAramAM vUi pratyaya tethI niSThAte - arthAt sakala karaNane ayogyapaNe karI avazya vedyarUpe vyavasthA karAya che. karma jIvane je (vIrya pariNati ) vaDe te nikAcanAkaraNa. athavA v dhAtu baMdhana arthamAM caurAdikagaNano paNa che. tenuM A rUpa che. ya samuccaya arthamAM che rUti zabda parisamApti =pUrNatA batAvanAra arthamAM che. arthAt eTalA ja karaNa che paNa adhika nathI. baMdha saMkramaNa AdinA kAryonA ATha prakAra vaDe karaNa paNa ATha prakAre che. e pramANe bhAva che. ane A karaNo jIvanA vIrya vizeSarUpa che mATe prathama vIryanI prarUpaNA kare che. iti ATha karaNanuM svarUpa samApta -: atha vIryanuM svarUpa H viriyaMtarAyadesakkhaNae savvakkhaeNa vA laddhI / abhisaMdhijamiyaraM vA tatto viriyaM salesassa / / 3 // vIryantarAyadezakSaNa, sarvakSayeNa vA labdhiH / mithimitaravuM vA, tato vIrya satnezvasya | rU 5 gAthArtha :- vIryaMtarAya karmanA dezakSayathI athavA sarvakSayathI vIryalabdhi utpanna thAya che. temAM paNa salezya jIvanI vIryalabdhi abhisaMdhija ne anabhisaMdhija ema be prakAranI hoya che. TIkArtha H- vIryAntarAyanA dezakSayathI athavA sarvakSayathI je labdhi thAya che, tyAM dezakSayathI chadmasthone ane sarvakSayathI kevalIne vIryalabdhi prApta thAya che. to'* tti tasyAH te kSAyika kSayopazama rUpa vIryalabdhi sakaSAyathI utpanna thatI je salezyanuM vIrya abhisaMdhija, te buddhipUrvaka doDavuM, kUdavuM, valagavuM Adi kriyAne viSe joDe tenAthI bIju anabhisaMdhija khAdhela AhArano maLa Adi paNe pariNAma pAme athavA ekendriya AdinI te te kriyAonuM kAraNa teno ahIM adhikAra che. eTale upaskAra bheda sahita ahIM vyAkhyA karIzuM. vIrya be prakAre che. chAhmasthika (chadmasthane) ane kaivalika (kevalIne) banne paNa darekane akaSAya ane salezya (lezyA sahIta) hoya che. tyAM chadmasthone akaSAyi salezya upazAnta, kSINamohione ane kaivalikI sayogI kevalIone, 32 A banne ka2Na saMkramanA ja peTA vibhAgo che. tema chatAM, jyAre prakRti vagere cAreya anyarUpe thAya che, tyAre saMkrama kahevAya che. ane prakRti badalAyA vinA jyAre sthiti | rasamAM vRddhi hAni thAya che, tyAre e urjAnA / apavarnanA kahevAya che. 33 upazamanAmAM vipAkodaya ane pradezodayamAM vartatA karmano vipAkodaya ane pradezoya paNa baMdha paDe che. eTale ke ema paNa kahI zakAya ke sarvopazamanAmAM vipAkodaya ane pradezodaya na hoya ane dezopazamanAmAM upazamita dalikomAM vipAkodaya ane pradezodaya na hoya, ane upazamita sivAyanA likomAM vipAkodaya ane pradezodaya banne hoya che. For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 43 sUkSmasaM5rAya sudhInAne chAghasthika kaSAyika paNa hoya che. ane ayogIkevalIo ane siddhone kevalika alezya paNa che. paraMtu ahIM je salezya che. te ja levAya che. te ja baMdha AdinuM kAraNa che. ane sUkSma bAdara parispada rUpa kriyAtmaka yogasaMjJaka kahevAya che. vIryazabdanA paryAyo A che. paMcasaMgraha-2, gAthA-4 "nono vivuiM thAno uchAha vizvano tA peTTA | sattA sAmatya viya. novAsa ravati pambAyA '' artha :- joga, vIrya, sthAma (baLa) utsAha, parAkrama, ceSTA, zakti sAmarthya A joga zabdanA paryAyo che. (yaMtra naM jUo) have A vIryabhedanI kAryabhedathI saMjJAbheda jIvapradezane viSe taratamatAthI rahevAnuM kAraNa kahe che. pariNAmAlaMbaNagahaNasAhaNaM teNa laddhanAmatigaM / kajjabbhAsaNNoNNa-pavesavisamIkayapaesaM // 4 // pariNAmA''lambanagrahaNasAdhanaM tena labdhanAmatrikam / kAryAbhyAsA'nyonya-pravezaviSamIkRtapradezam // 4 // gAthArtha :- pariNAme, AlaMbana ne grahaNa e traNa kriyAmAM sAdhanarUpa (haturUpa) ane te kAraNe manayoga, vacanayoga ne kAyayoga e traNa nAmane prApta karela che. jeNe, tathA kAryAbhyAsa ane jIvapradezonA anyonya praveza vaDe karIne viSama karyA che, jIvapradezo jeNe evA (traNa vizeSaNavALo) yoga che. TIkArtha :- vIrya pariNAma, AlaMbana, grahaNarUpa sAdhana te hetu vaDe prApta traNa nAma, arthAnusArI jenA vaDe te pramANe siddha thAya che. te A pramANe te yogasaMjJaka vIrya vizeSaNa vaDe audArikAdi zarIra prAyogya pagalone jIva prathama grahaNa kare che, ane grahaNa karIne dArikAdi rUpe pariNamAve che. (vIrya bheda sthApanA (gAthA-3nA AdhAre) yaMtra naMbara-6 ) vIrya alezya salezya kSAyika ayogIkevalI- siddhane kSAyopathamika chadmasthone kSAyika (sayogIne) abhisaMdhija anabhisaMdhija akaSAyika (upazAMtamoha) kSINamohIne sakaSAyika (sukSmasaMparAya sudhInAne) abhisaMdhija anabhisaMdhija abhisaMdhija anabhisaMdhija For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti tathA zvAsocchavAsa, bhASA ane mana yogya pudgalone jIva prathama grahaNa kare che ane grahaNa karIne zvAsocchavAsAdi rUpaparNa pariNamAve che, tethI maMdAkti paribhramaNane mATe 4 lAkaDInI jema te svAbhAvika kAraNarUpa sAmarthya vizeSa siddhi mATe te ja pudgalone avalaMbana kare che, tethI grahaNa pariNAma AlaMbana rUpa sAdhana te grahaNAdi saMjJA iSTa che: tethI kahyuM che ke haLagAmataLajAM te di'' te pariNamAdi hetutA pratipAdana karI, tethI mana-vacana-kAyAnA AdhArathI utpanna thatAM yogasaMjJaka vIrya vadhu "nAmaMtrika prApta thAya. karaNabhUta mana varDa yoga te manoyoga, vANI vaDe yoga te vAgyoga, kAyathI yoga te kAyayoga e pramANe bIjA anvayathI saMjJAbheda pratipAdana karela che. e pramANe vyAkhyA che. 44 ahIM prazna thAya che ke sarva jIvapradezone vize kSAryopAmika Adi labdhi samAna che, to zA mATe koine thoDI koine tethI thoDI ochI e pramANe viSamatAthI vIrya prApta thAya che ? e pramANe ahIM javAba kahe che, "hArve' tyAti jene mATe ceSTA karAya te kArya arthAt vIrya pravartAve teno abhyAsa eTale tenI najIkatA, temaja jIvapradezono paraspara praveza sAMkaLanA avayavonI jema saMbaMdha vizeSa te be vaDe viSama karelo arthAtu ghaNI ochI tenAthI ochI potAnI yogyatA varDa pheraphAra karela (jADA - pAtaLA ) jIva pradezo jenA vaDe te tathA, te A pramANe - je AtmApradezonA hAtha vigeremAM rahela upADelA dhaDA vigere kAryanI najIktA teonI te AtmApradezonI atyaMta vadhAre ceSTA dUra rahelA khabhA vigeremAM ochI, tenAthI atyaMta dUra rahela paga vigeremAM atyaMta ochI e pramANe anubhava siddha che. jevI rIte DhephA AdithI ghAta kare chate sarvapradezone viSe ekI sAthe vedanAno udaya thaye chate paNa je ghAtaka DhephA AdithI je AtmapradezonI najIkanA che. teone viSe atyaMta tIvra vedanA bAkInAmAM ochI, atyaMta ochI, tema ahIM paNa AtmapradezomAM kAryadravyanI samIpatAne dUrapaNAne kAraNe vIryanI viSamatA bhAvavI joie. ane javapradezono paraspara saMbaMdha vizeSa horna ne saMbhavI zake anyathA nahIM. jema sAMkaLanA avayavonA paraspara saMbaMdha vizeSathI eka avayavamAM parispandana thayuM chete bIjAmAM paNa parispandana thAya che, phakta keTalAka ThaMDA bIjAmAM tethI stoktara saMbaMdha vizeSanA abhAve to eka cAle to bIjAnuM cAlavAnuM avazyabhAve na hoya, jema gAya ne puruSane vizeSa saMbaMdha na hovAthI gAya cAle to puruSanuM cAlavuM avazya hotuM nathI. tethI kArya dravyanI najIkatAthI ane paraspara pravezathI viSama karela je pradezo jemAM e pramANe je kahe che, te barobara che. 36 ahIM prazna thAya che ke je pradezane AzrayIne DhephA vigerethI ghAta thAya te pradezane ja AzrayIne vedanAno utkarSa thAya e pramANe saMbhave che, tenuM te kAraNa hovAthI arthAt vedanA utkarSamAM DhephAno AdhAta kAraNa che tethI, paraMtu je pradezane AzrayIne ghaTa Adi upADavAnI kriyA che te pradezone AzrayIne tenA vIryano utkarSa hoya te vAta saMbhavatI nathI. tenuM temAM ahetupaNuM hovAthI (arthAt utpAdana kriyAnuM kAraNa vIryotkarSa na hovAthI) paraMtu ghaDo upADavAnI icchAthI utpanna thatI dhaDo upADavAnI pravRtirUpa vIrya vaDe ja ghaDo upADavAnI kriyAnI utpatti thAya che. tethI kAryadravyanI najIkatAthI vIrya rSi e vAta bharobara nathI. 34 A dRSTAMtano upanaya A pramANe che. - jema maMda zaktivALo puruSa prathama lAkaDIno Teko kare ne te TekAthI utpanna thayelA sAmarthya vaDe paga upADI AgaLa pagaluM bhare e rIte vAraMvAra lAkaDIne Teke Teke AgaLa AgaLa pagalAM bharato jAya. tema ucchavAsa pudgalane vAraMvAra avalaMbana karI visarjana kare. e avalaMbana rUpa prayatnathI ja visarjana zakti prApta thAya che. athavA bilADI jema zIkA ta2pha kUdako mA2vAne prathama, je aMga saMkoca ka2e che, te aMga saMkocarUpa prayatnathI prApta thayelA sAmarthya vaDe ja zIkA ta2pha kUdako mAravAnI zakti pedA thAya che. atre bilADIne jema aMga saMkoca e AlaMbana che, tema ucchavAsAdi pudgalone visarjana karavAmAM tathAvidha prayatnarUpa AlaMbana avazya hoya che, (ti paMcasaMgrahepi) athavA paNacha para caDhAveluM bANa AgaLa pheMkavAne mATe jema prathama pAchaLa kheMcavuM paDe che ne e pazcAdAkarSaNarUpa prayatnathI ja jema bANamAM agragamana rUpa zakti pedA thAya che. tema ja ucchvAsAdi visarjanamAM jANavuM. 35 jIva e kartA, mana e ka2Na, ne vIrya pravRtti e kriyA che mATe atre manane raLabhUta evuM vizeSaNa ApyuM che. e vizeSaNa vacana-kAyAne paNa lAgu paDI za. 36 parispadana :- salezya vIrya traNa prakAre hoya che. te A pramANe (1) AvRttavIrya karma vaDe avarAyeluMvIrya, (2) labdhivIrya = vIryaMta2Aya karmanA kSayopazama vA kSayathI pragaTa thayeluM vIrya (3) parispandavIrya =labdhi vIryamAMthI jeTaluM vIrya mana-vacana ne kAyayoga dvArA pravarte te atre vIryanuM hInAdhikapaNuM te parismanda vIryanI apekSAe jANavuM ane labdhivIrya to sarva Atmapradeze ekasarakhuM ja hoya che. atre vIryanA hInAdhikapaNAnI vivakSA dhaNI che. te prasaMge kahevA yogya che. = For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa javAbaH- e pramANe nathI. dArikAdi, vargaNAnA grahaNa AdinA Azraya rU5 vIryano ja ahIM adhikAra che ane tenA utkarSamAM kAryadravyanI najIkatA ja hetupaNuM che. eka pradezamAM rahelI te vargaNAo grahaNa AdimAM viSayabhUta bane che, tethI je pradezone viSe te sAkSAtu najIkamAM che te pradezone viSe te grahaNa vigereno vIryano utkarSa che, paraMparAthI najIka rahela pradezone viSe to apakarSa che, bAhya prayatnano tenA avayava AzrayIne utkarSamAM tad avayavane AzrayIne rahela kriyA vizeSanI icchA vigere kAraNa che, ane bIjA pradezomAM tenI viSamatAmAM tenA saMbaMdhanI viSamatA kAraNa che, tethI koi doSa nathI. e pramANe yathAgamathI bhAvavuM, bahu kahevAthI saryu. iti vIryanuM svarUpa samApta. (atha yoga viSayamAM avibhAgAdi - 10 arthAdhikAra ) avibhAgavaggaphaDDaga - aMtaraThANaM aNaMtarovaNihA / joge paraMparAvuSTi - samayajIvappabahugaM ca // 5 // avibhAga - vargaNA - sardhakA'ntara - sthAnamanantaropanidhA / yoge paraMparAvRddhi - samayajIvA'lpabahutvAni ca // 5 // gAthArtha :- yoga saMbaMdhI prakaraNamAM avibhAga prarUpaNA, vargaNA prarUpaNA, spardhaka prarUpaNA, aMtara prarUpaNA, sthAna prarUpaNA, anaMtarapinadhA prarUpaNA, paraMparopanidhA prarUpaNA, vRddhi prarUpaNA, samaya prarUpaNA ane jIvAlpabadutva prarUpaNA e pramANe 10 arthAdhikAra kahevAze. TIkArca - te pramANe vIryanuM svarUpa kahIne tenuM ja jaghanya, ajaghanya, utkRSTa, anutkRSTanA avabodhane mATe ( jaNAvavA mATe) prarUpaNA karavAnI icchAvALA arvAdhikArone kahe che. yoga viSayamAM prathama (1) avibhAga prarUpaNA karavI joie pachI (2) vargaNA prarUpaNA, (3) spardhaka prarUpaNA, (4) aMtara prarUpaNA, (5) sthAna prarUpaNA, (6) anaMtaropanidhA prarUpaNA, (7) paraMparopanidhA prarUpaNA, (8) vRddhi prarUpaNA, (9) samaya prarUpaNA, (10) jIvonuM alpabadutva prarUpaNA. ( -: atha 1lI avibhAga prarUpaNA:-) paNNAcheyaNachinnA, logAsaMkhejjagappaesasamA / vimA pravakta, rati pAse nahof 6 | prajJAchedanakAchinnAH, lokA'saMkhyeyakapradezasamA / avibhAgA ekaikasmin, bhavanti pradeze jaghanyena // 6 // - gAthArtha :- sarvajJanI buddhirUpa zastra vaDe chedAyA chatA je vIryAvibhAgo thayA te ekeka jIva pradeze vicAratAM jaghanyathI paNa asaMkhyalokAkAzapradeza pramANe hoya che, ane utkRSTathI paNa jIvanA pratyeka pradeze asaMkhyalokapradeza pramANa viryAvibhAgo hoya che, paraMtu prathama kahelAM jaghanyapadanA vIryAvibhAgothI A utkRSTa padanA vIryAvibhAgo asaMkhyaguNA jANavAM. TIkArya - tyAM prathama avibhAga prarUpaNA - kahe che. ahIM jIvanuM vIrya kevalInI buddhirUpa zastrathI chedAyA chatA jyAre vibhAga na thAya, tyAre je aMza rahe te vIryAvibhAga kahevAya che. ane te kevalInI buddhithI chedyatA chedAtA te vIryAvibhAga, eka eka jIvapradezane viSe vicAratAM jaghanyathI paNa asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa hoya che. utkRSTathI paNa eTalI ja saMkhyA hoya che, paraMtu te jaghanyapadamAM thatA vIyavibhAgothI asaMkhyayaguNA jANavAM. to saMbhaiyAjezasanA'' ahIM je lokano asaMkhyayabhAga tenA jeTalAM pradezo thAya teTalAM, evo artha karavo, ane paMcasaMgrahamAM baMdhanakaraNanI gAthA-pamAM kahyuM che ke - pannAvimA mahAviriyasta variya chaa | venansa 5sasa saMtonApasasane '' artha :- sarvajJanA buddhirUpa zastrathI jaghanya vIryavALA jIvanuM ekanA be bhAga na thai zake evI rIte chedAyeluM je vIrya te avibhAga kahevAya che. tevA avibhAgo eka eka pradezamAM asaMkhyalokAkAzapradeza pramANa hoya che. iti 1 lI avibhAga prarUpaNA samApta For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 karmaprakRti -: atha rajI vargaNA prarUpaNA :-) jesiM paesANa samA, avibhAgA sabbato ya thovatamA / te vaggaNA jahanA, avibhAgahiyA paraMparao // 7 // yeSAM pradezAnAM samA, avibhAgAH sarvatazca stokatamAH / te vargaNA jaghanyAH, avibhAgAdhikAH paraMparataH / / 7 / / gAthArtha :- je jIva pradezonA vIryAvibhAgo tulya saMkhyAvALo hoya ane bIjA jIvapradezomAM rahelAM vivibhAgonI apekSAe thoDA hoya te jIvapradezonI prathama jaghanya vargaNA kahevAya. tadanaMtara ekeka vIryAvibhAge adhika evI bIjI - trIjI vigere AgaLanI vargaNAo thAya. TIkArtha :- avibhAga prarUpaNA kahI, have vargaNA prarUpaNA:- kahe che. je jIvapradezonA vIryAvibhAgo tulya saMkhyAvALA hoya ane te bIjA sarva pradezamAM rahela vIryAvibhAgonI apekSAe ati alpa hoya. ghanIkatalokanA asaMkhyayabhAgavati asaMkheya prataragata asaMkhya AkAzapradeza rAzi pramANa jIvapradezonA samudAyanI prathama vargaNA hoya ane te sarva alpa vIryAvibhAgayukta hovAthI jaghanya vargaNA che. tyAra pachI taratanI vargaNA phakta avibhAgAdhika =eka eka avibhAgathI adhika kahevI. te A pramANe jaghanya vargaNAthI para je jIvapradezo eka vIryAvibhAgathI adhika ghanIkRta lokanA asaMkhyayabhAgavarni asaMkhyaya prataramAM rahelA pradezarAzi pramANa je che, teono samudAya te bIjI vargaNA, pachI anaMtara be varyAvibhAge karI adhika, kahela saMkhyAnA jIvapradezono samudAya te trIjI vargaNA. e pramANe eka eka vIryAvibhAganI vRddhithI vadhatAM vadhatAM asaMkhyaya vargaNA jIvapradezonA samudAya jeTalI kahevI. iti 2jI vargaNA prarUpaNA samApta - atha 3jI - 4thI spardhaka - aMtara prarUpaNA -) seDhiasaMkhiamittA, phaDDagametto aNaMtarA Natthi / jAva asaMkhA logA, to bIyAI ya pubbasamA // 8 // zreNyasaMGkhyeyamAtrA, sardhakamito'nantarA na santi / yAvadasaMkhyeyA lokAstato dvitIyAdayazca pUrvasamAH // 8 // . gAthArtha :- zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa vargaNAonuM eka spardhaka hoya ne ahIMthI AgaLa cAvatu asaMkhyalokAkAzanA pradeza jeTalI anaMtara vargaNAvALA jIvapradezo nathI, tadanaMtara dvitIyAdika spardhakanI dvitIyAdi vargaNAo prathama spardhakanI vargaNAo sarakhI kahevI. TIkArtha :- (vargaNAo) keTalI hoya te batAvavA mATe (3) spardhaka prarUpaNA - kahe che. dhanIkata lokanI eka eka pradeza paMktirUpa je zreNi tenA asaMkhyAtame bhAge jeTalAM AkAzapradezo teTalA pramANanI pUrve kahelA svarUpavALI vargaNAno samudAya te prathama spardhaka = jene viSe vargaNAo uttarottara (eka pachI eka) tulya buddhi vaDe (ekottara vRddhi vaDe) karIne spardhA kare te spardhaka kahevAya. e pramANe ahIM vyutpatti che. spardhaka prarUpaNA kahI. have - (4) attara prarUpaNA - kahe che. pUrve kahela spardhakamAM rahela aMtya vargaNAthI AgaLa anantara jIvapradezo nathI eTale ke eka eka vIryAvibhAga vRddhi vaDe niraMtara vRddhi vaDe vadhatAM evA jIvapradezo prApta thatA nathI. paraMtu asaMkhyaya lokanA pradezo jeTalAM thAya tyAM sudhI sAntara ja hoya che. pUrva kahela spardhakamAM rahelI chellI vargaNAthI AgaLa eka-be traNa vagere vIryAvibhAga adhika jIvapradezo prApta thatA nathI. saMkheya paNa nahIM, asaMkheya paNa nahIM. paraMtu asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa vaDe prApta thAya che. teono samudAya te bIjA spardhakanI prathama vargaNA. 37 puruSAkRtivALA lokane buddhi vaDe dhana karatAM 7 rAja dIdhe, 7 rAja vikhaMbha ane 7 rAja UMco evo dhanaloka thAya. temAM eka pradeza pramANa jADAivALAne 7 rAja lAMbA pahoLAM asaMkhya pratara hoya. (abarakhanA paDanI jema = paTalavatuM) te pratyeka prataramAM 1 pradeza pramANa jADI ane 7 rAja dha evI asaMkhya sUci zreNio (soyanA AkAre lAMbI) hoya tevI zreNIo ahIM jANavI. For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa ""ro' ri - tyAra pachI bIjA spardhakanI prathama vargaNAthI para dvitIyAdi vargaNA pUrvanA jeTalI hoya che. te pUrva spardhakanI jema kahevuM. te A pramANe prathama vargaNAthI para eka vIyavibhAgathI adhika jIvapradezono samudAya te bIjI vargaNA, be (varyAvibhAga) adhika te trIjI vargaNA, e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke, jyAM sudhI zreNino asaMkhyayabhAgagata pradezarAzi pramANa vargaNA thAya, ane teono samudAya te bIjuM spardhaka. pharI paNa eka-be traNa Adi saMkhyaya ke asaMkhyaya viryAvibhAgo vaDe adhika jIvapradezo maLatA nathI. paNa asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANathI adhika prApta thAya che. teono samudAya te trIjA spardhakanI prathama vargaNA. tyArapachI eka eka vIryAvibhAga vRddhi bIjI Adi vargaNA, zreNino asaMkhya bhAgagata pradezanI rAzipramANa kahevI. teono samudAya te trIjuM spardhaka e pramANe asaMkhyaya spardhako kahevAM. iti 3jI- 4thI spardhaka aMtara prarUpaNA samApta - atha pamI sthAna prarUpaNA - ) seDhiasaMkhiyamittAiM, phaDDagAiM jahannayaM ThANaM / phaDagaparivuSTi ao, aMgulabhAgo asaMkhatamo // 9 // zreNyasaMkhyeyamAtrANi, sarvakAni jaghanyakaM sthAnam / sardhakaparivRddhirato, gulabhAgo 'saGkhyeyatamaH // 9 // gAthArtha - zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa spardhakono samudAya te jaghanya yogasthAna che ane AgaLanA (dvitIyAdi) sarva yogasthAnomAM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM spardhako adhika hoya che. - TIkArtha :- A pramANe attara prarUpaNA karI, have (5) sthAna prarUpaNA - kare che. zreNinA asaMkhyayabhAgagata pradezarAzi pramANa pUrva kahela spardhako te jaghanya yogasthAna hoya che, ane A yogasthAna bhavanA (nigodanA) prathama samaye vartatAM ane sarva alpa vIryavALA evA sUkSmanigoda jIvane hoya che. tethI adhika vIryavALA anya jIvanA (sUkSma nigodanA) je sarva alpatara vIryavALA jIvapradezono samudAya te (bIjA yogasthAnanA prathama spardhakanI) prathama vargaNA. pachI eka-eka vIryAvibhAga adhika vRddhithI zreNinA asaMkhya bhAgagata pradezarAzi pramANa vargaNA thAya tyAM sudhI kahevuM. teono samudAya te prathama spardhaka. pachI pahelA batAvela rIta pramANe be Adi spardhako kahevAM, jayAM sudhI zreNinA asaMkhyayabhAgagata pradezarAzi pramANa thAya. teono samudAya te bIjuM yogasthAna. pachI tethI adhika (pUrva yogasthAnagata vIrya apekSAe adhika ane urdhva yogasthAnagata vIryApekSAe hIna) vIryavALA anya jIvane pahelA batAvela rIte trIjuM yogasthAna kahevuM. e pramANe anya jIvonI apekSAe tyAM sudhI yogasthAna kahevAM ke jyAM sudhI sarvathI utkRSTa (aMtima) yogasthAna Ave, A sarva (yogasthAno) zreNinA asaMkhyayabhAgagata pradeza rAzipramANa hoya che. 38 koipaNa eka samaye eka yogasthAna hoya che. e vakhate te te Atmapradezo para je samaviSama viryANuo pedA thAya che enA kAraNe vargaNAo ane saddhako racAya che. AvA zreNinA asaMmA bhAga pramANa rUddha konI racanA thavAmAM badhA Atmapradezo rokAi jAya che. ane eka yogasthAna bane che. AtmapradezonI saMkhyA ane dareka spardhakamAM rahela vargaNAonI saMkhyA eka-eka sthira 2kama che. tethI uttarottara yogasthAnakomAM rUddhakomAM vadhavAthI eka eka spardhakamAM ane eka eka vargaNAmAM AtmapradezonI saMkhyA ochI ochI thatI jAya che. asatkalpanAthI yogasthAnanI samajaNa, dhAro ke sUkSmanigoda jIvanA jaghayogasthAnamAM sarvAlpa viryANuovALA AtmapradezomAM eka eka lAkha viryANuM che. (asaM.loka), AvA Atmapradezo dhAro ke 100 (asaM pratara) che. A 100 AtmapradezonI prathama varganA thai. tyArabAda 1,00,001 viryANuovALA 99 Atmapradezo che. A bIjI vargaNA thai. tyArabAda 1,00,002 viryANuovALA 98 Atmapradezo che. A trIjI vargaNA thaI. tyArabAda 1,00,003 viryANuovALA 97 Atmapradezo che, A cothI vargaNA thai. A cAra ekottara vRddhivALI vargaNAo kahevAya, eno samUhae prathama spardhaka. tyArabAda 1,0,004 vIryAsuo koi AtmapradezamAM hotA nathI, ema 1,0,05, 1,00,06.. yAvat 1,99,999 varyANuo koi Atmapradeza para hotA nathI. A aMtara kahevAya che. tethI aMtara 2 lAkha - 1,0,003-1 =9,996 (aMsa.loka), e pachI 2 lAkha vIryAsuovALA 96 Atmapradezo che. A bIjA spardhakanI prathama varganA thai. tyArabAda 2,00,001 vIryAsuovALA 95, 2,00,000 viryANuovALA 94 ane 2,00,003 viryANuovALA 93 Atmapradezo che. A 4 vargannAono samUha e bIjuM spardhaka thayuM. tyArabAda 99,996 nuM aMtara che. pachI trIjuM spardhaka zarU thAya che. enI prathama varganAnA pratyeka AtmapradezamAM 3 lAkha viryANuo hoya che. AvA 92 Atmapradezo che. ema 3,00,001 vALA 91, 3,00,00ra vALA 90, 3,00,73 vALA 89 Atmapradezo che. tyArabAda pAchuM 99,996nuM aMtara che. pachI cothuM spardhaka zarU thAya che. emAM prathama vargalAmAM 4,00,000 vIryAsuovALA 88 Atmapradezo, 4,0,001 vIryAsuovALA 87 Atmapradezo, 4,00,000 vALA 86 Atmapradezo ane 4,00,003 vALA 85 Atmapradezo che. A 4 spardhakonuM dhArI lyo ke prathama yogasthAna che. tethI For Personal Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti ahIM prazna thAya che ke jIvonuM anaMtapaNuM hovAthI yogasthAno paNa anaMtA thAya, kAraNake dareka jIvane yogasthAna saMbhave che. to kahelI saMkhyA yukta nathI. javAba - e pramANe nathI. eka eka sarakhA yogAnamAM sthAvara jIvo anaMtA vartatAM hoya che. tethI sarva jIva apekSAe paNa sarva yogasthAno sarvajJanI buddhivaDe vicAratAM je pramANe kahela che, te pramANavALA ja prApta thAya che. e pramANe sthAna prarUpaNA karI. iti pAMcamI sthAna prarUpaNA samApta prathama spardhaka : vargaNA 1 lI vargaNA 2 jI vargaNA 3 jI varganA 4 thI vargaNA 4 vargaNA . 100 Atmapradeza pratipradezavaryANa 1,00,000 99 10,001 1,00,002 1,00,003 394 prathamayogasthAna kula viryANa 1,00,00,000 99,00,099 98,00,196 97,00,291 3,94,00,586 98 400003 400002 400001 400.00 ......... 85 .... 86 ............. 87 ......... 88 caturtha spartaka aMtara =99996 302003 3OOOO 30001 300000 .......... .............. 90 .......... tRtIya rUddhaka ........... aMtara =99996 (asaMtuloka) ............... viryANao 2003 20OOQra 200001 2OOOOO *****************************************++++++++++++ ..... 94 dvitIya - ............ 95 rUddhaka .................. 96 100004 thI 199999 viryANuovALA ekeya Atmapradezo kyAreya hotA nathI. mATe Ane aMtara kahevAya che. (aMtara =99996) caturtha ) ....... : ... ... 100 100003 .. ...................... 97 10000ra tRtIya prathama 100001 .. 99 dvitIya sartaka 1000 prathama (vargaNA) (asaMvaloka) (Atmapradezo prata2 | a 0, 0 Atmapradezo eTale ke prathama spardhakamAM 4 vargAo che, 394 Atmapradezo che ane 3,94,00,586 viryANuo che. ema bIjA spardhakamAM 4 vargaNAo, 378 Atmapradezo che ane 7,56,00,562 vayaNao che. ema trIjA spardhakamAM 4 varganAo, 362 Atmapradezo che ane 10,860,538 viryANao che. ema cothA spardhakamAM 4 vargaNAo, 346 Atmapradezo che ane 13,84,00,514 varyANao che. eTale ke A kalpanA mujaba, eka jIvanA Atmapradezo 1480 (1 lokAkAza) che. prathama yogasthAnamAM 4 spardhaka, 16 vargaNA ane kula 36,20,02,200 varyANuo che. bIjA yogasthAnamAM AnA karatAM vizeSAdhika eTale ke dhAro ke 5 rUddhaka che. to vargaNAo 20 thavAnI.. vaLI Atmapradezo to 1,480 ja che, eTale eka eka spardhakamAM ane vargaNAomAM Atmapradezo ochA ochA haze e samajI zakAya ema che. trIjA yogasthAnamAM dhAro ke 6 spardhaka, 4thAmAM 7 ane pamAmAM 8 spardhaka che. to pamuM yogasthAna e dviguNavRddhivALuM thayuM ane pAMcamAM yogasthAna vacce 3 yogasthAnanuM aMtara paDyuM... For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 49 ( -: atha 6ThThI anaMtaropanidhA prarUpaNA:have anaMtaropanidhA prarUpaNAno avasara che. tyAM upanidhAna upanidhA kahevAya. dhAtunA aneka artha hovAthI. mArgaNA e pramANe artha thAya. aMtara vagara je upanidhA, te anaMtaropanidhA eTale anantara (pUrvAnaMtara) yogasthAnanI apekSAe uttara (AgaLanA) yogasthAnamAM spardhakanI saMkhyA kahevI, te A pramANe - ahIM je prathama yogasthAnathI bIjA Adi yogasthAnane viSe dareka spardhakonI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM spardhakonI vRddhi hoya che. arthAt eka aMgulamAtra kSetranA asaMkhyAtame bhAge jeTalAM pradezo teTalA pramANanA spardhako pUrva - pUrva yogasthAnagata spardhakanI apekSAe uttarottara yogasthAnane viSe spardhako adhika hoya che, e pramANe artha che. ahIM A pramANe bhAvanA che. ahIM prathama yogasthAna vargaNAthI sarva paNa bIjI yogasthAnagata vargaNA mUlathIja hIna, hInatara, jIvapradezo vALI hoya che, kAraNake adhika adhika vIryavALA jIvapradezo alpa, alpatara prApta thAya che. tethI ahIM pahelethIja vargaNAonuM alpa pradezapaNe mahAvakAzapaNAthI vicitra vargaNA bAhulyanA saMbhavathI je pramANe kahyuM te spardhakanuM bahuta prApta thAya che. e pramANe uttarottara yogasthAnane viSe spardhakanuM bAhulya vicAravuM. arthAt AgaLa AgaLanA yogasthAnomAM pahelethIja vargaNAo alpapradezavALI hoya che. tethI avakAza jagyA vadhAre rahevAne kAraNe vicitrapaNe vargaNAonuM adhikapaNuM saMbhave che. tethI jema kahyuM tema spardhakonI bahulatA thAya che. iti 6 zrI anaMtaropanidhA prarUpaNA samApta ( - atha 7mI paraMparopanidhA prarUpaNA - ) seDhiasaMkhiyabhAgaM, gaMtuM gaMtuM havaMti duguNAI / pallAsaMkhiyabhAgo, NANAguNahANiThANANi // 10 // zreNyasaMkhyebhAga, gatvA gatvA bhavanti dviguNAni / palyAsaMkhyeyabhAge, nAnAguNahAnisthAnAni // 10 // gAthArtha - prathama yogasthAnathI prAraMbhIne zreNinA asaMkhyayabhAga pramANa yogasthAnone atikramIne jatAM jatAM je je yogasthAna Ave te yogasthAnamAM dviguNa - dviguNa spardhako hoya temaja utkRSTa yogasthAnathI pAchaLa haThatAM dviguNa - dviguNa hAnisthAno hoya, te dviguNa - vRddhi ane dviguNa hAnivALA yogasthAno te sarva palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa hoya che. 1 TIkArtha :- A pramANe anaMtaparopanidhAnI prarUpaNA karI. have paraMparopanidhAne kahevAnI icchAvALA kahe che. prathama Adi yogasthAnathI zreNinA asaMkhyAtame bhAge jatAM jatAM uttara - uttara yogasthAnamAM dviguNa spardhako hoya che. A tAtparya che. prathama yogasthAnamAM jeTalAM spardhako che. te apekSAe zreNinA asaMkhyayabhAgagata pradeza rAzipramANa yogasthAno atikramI (ullaMghIne) pachI taratanA yogasthAnamAM dviguNa (bamaNAM) spardhako che. pachI te yogasthAnathI para (pachI) bIjA teTalAM yogasthAno javA dIdhA pachInA yogasthAnamAM dviguNa (bamaNAM) prApta thAya che. e pramANe aMtima yogasthAna sudhI kahevuM. ane te dviguNa - dviguNa spardhako palyAsaMkhyayabhAga sUkSma addhA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge jeTalAM samayo teTalAM dviguNa-vRddhisthAno hoya che. e pramANe artha che. nAWISANagiTA '' - tti - judI judA rUpe je guNahAni sthAno eTale dviguNahAnisthAno paNa teTalAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo samaya teTalAM ja che, upara caDhavAthI vRddhisthAno ane nIce utaravAthI hAni sthAno sarakhA che. te A pramANe kahe che - utkRSTa yogasthAnathI nIce UtaratAM zreNinA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalAM pradeza pramANa yogasthAno ullaMghIne nIce rahela yogasthAnamAM carama yogasthAnanA spardhakanI apekSAe ardhA For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 karmaprakRti spardhako prApta thAya che. pachI pharI paNa teTalAM ja yogasthAno atikramIne nIcenA yogasthAnamAM ardhA spardhako prApta thAya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI jaghanya yogasthAno Ave. prazna thAya che ke dviguNanI hAnithI be guNa hAni (ochA) thayA, e pramANe artha thAya. paraMtu adhahAni te arthamAM mahAni zabda ghaTato nathI. javAba:- A vAta satya che. te te dviguNavRddhinI avadhinI samAptine AzrayIne hAnine ja dviguNahAninuM vivakSitapaNuM che. e pramANe batAvavA mATe sUtramAM "nAna''tti pada ane je A dvigaNavRddhisthAno athavA dviguNahAni sthAno te sarvathI thoDA che. (palyopamanA asaMkhyayabhAgavati samaya pramANa mAtra hovAthI) tethI eka dviguNavRddhisthAna ke dviguNahAnisthAnanA aMtarAlamAM je yogasthAno che te asaMkhya guNa che. (pratyeka dviguNavRddhi ke hAnisthAnanA aMtaramAM asaMkhya - asaMkhya hovAthI) (citra na 1-2 juo) iti 7mI paraMparopanidhA prarUpaNA samApta ( - atha 8mI vRddhi prarUpaNA - ) vuTTihANicaukkaM, tamhA kAlottha aMtimallANaM / aMtomuttamAvali - asaMkhabhAgo ya sesANaM // 11 // vRddhihAnicatuSkaM, tasmAtkAlo'trA'ntimayoH / antarmuhUrttamAvalya - saMkhyeyabhAgazca zeSANAm / / 11 // gAthArtha :- yogasthAnonI hAni vRddhi cAra cAra prakAranI che. tethI atre te vRddhi hAniono kALa A pramANe che. aMtyanI vRddhine hAni e beno kALa aMtarmuhUrta pramANa che ne zeSa traNa vRddhi hAnino kALa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. TIkArtha :- paraMparopanidhAnI prarUpaNA karI, have (8) vRddhiprarUpaNA:- karatAM kahe che. varSAntarAyanA kSayopazama kyAreka kyAreka koi rIte hoya che. te saMbaMdhI yogasthAno paNa kyAreka ochA thAya che. tyAM vRddhi cAra prakAre che. (1) asaMkhyayabhAgavRddhi (2) saMkhe bhAgavRddhi (3) saMkheyaguNavRddhi (4) asaMkhyayaguNavRddhi. e pramANe hAni paNa cAra prakAre che. ((1) asaMkhyayabhAgahAni (2) saMkhe bhAgahAni (3) saMkhyayaguNahAni (4) asaMkhyayaguNahAni.) jethI A pramANe vRddhihAni ja pravarte che. tethI ahIM kAla paNa niyata kahevo. e pramANe saMbaMdha sahita anvaya karavo. te jaNAvela vAta ja kahe che. aMtima je asaMkhyayaguNavRddhi ane asaMkhyayaguNahAni te darekano kAla aMtarmuharta che. bAkInA prathama traNa vRddhihAnino AvalikAnA asaMkhyayabhAga mAtra kAla hoya che. ahIM A pramANe bhAvanA che. kSayopazama vadhavAthI batAvela yogasthAnathI dareka samaye pachI pachInA asaMkhyayaguNavRddhivALA yogasthAnamAM jIvanuM je caDhavAnuM thAya te asaMkhyayaguNavRddhi. je pharI kSayopazama ocho thatAM dareka samaye pachI pachInA asaMkhyayaguNahAnivALA yogasthAnamAM (jIvanuM je) nIce utaravuM te asaMkhyayaguNahAni thAya che. A banne hAnivRddhino utpaSTakALa, aMtarmuhurtakAla niraMtarapaNe hoya che. prathamanA traNa vRddhi ke hAnino utkRSTa kAla AvalikAnA asaMkhyayabhAga hoya che. ane jaghanyathI to cAre paNa eka-be samaya sudhI hoya che. (yaMtra naM 7 jUo) iti 8mI vRddhi prarUpaNA samApta For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50/1 karmaprakRti citra naM. 1 2 yoga spardhaka yoga sthAnaka (gAthA- 7 thI 10 nA AdhAre) viryANuo vargaNAmAM rahelA vargaNAmAM rahelA Atmapradezo asatkalpanAthI - yoga sthAnako - - - - - * Atmapradezo 8 9 9 8 9 1 spardhaka luM - 17mA ra che ? : zreNI asaMkhyayabhAga spardhako 0 tethI vizeSAdhika --- HTTTTT 20 ---||||||21 ---[IT||||| -HTTTTTL) 23 -WITTTTTT 24 I I aMtara ga 0 0 0 0 0Aga 0 0 0 0 0 1 [TTTTTTTTE-- A! IITTTTTT |-- 0 dviguNa (bamaNA) tethI vize 1 1 spardhaka 1 -HTTTTTTTTT]42 - TTTTTTTTT43 HTTTTTTTTTT44 26 - - - - (n&iklo ) hafez o 0 tethI vize. 3 spardhaka ju -1 |||||||||||| 60 -WITTTTTTTTTTT] 1 HTTTTTTTTTTTT]62 ---IITTTTTTTTTTTT] 3 --HTTTTTTTTTTTTT]4 ane 0 dviguNa (bamaNA) tethI vize ---- TTTTTTTTTTTTTT] 0 0 0 0 0Aga 0 0 0 0 0 0 7 : zuM che ? ||||||||||||||||-- TTTTTTTTTTTTTTTT IF --- sTTTTTTTTTTTTTTTT |-- * TTTTTTTTTTTTTTTTT IF spardhaka 10 dviguNa (bamaNA) Jain Educ dainelibrary.org Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa citra naMbara 1 nI samajutI :- prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM je Atmapradezo che, temAM eka AtmapradezanI apekSAe vIryANao thoDA che. jema asatukalpanAthI 40 Atmapradezo ane vIryANuo 20 che. upara uparanI vargaNAmAM eka eka vIrvANu vadhato jAya che. (jema 20 pachI 21 Adi) prathama vargaNAmAM jeTalAM Atmapradezo che. tenA karatAM pachI pachInI vargaNAmAM Atmapradezo ghaTatAM jAya che. dareka vargaNAmAM asaMkhya Atmapradezo ghaTe che. jema 40 pachI 39ne asatkalpanAthI batAvyA che. te asaMkhya pradeza ghaTatAM samajavA. ahIM 25 thI 39 sudhI avibhAgavAlA koi Atmapradeza nathI, tethI A 15nI saMkhyAnuM asatukalpanAthI asaMkhya lokAkAzapradeza pramANanuM aMtara paDe che. have prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM rahela vIryANa karatAM bIjA spardhakanI prathama vargaNAmAM rahela vIrvANa dviguNa (Dabala) thAya che. (jema 20 karatAM 40 Dabala che) te rIte trIjA spardhakanI prathama vargaNAmAM rahela vIryANuo prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM rahela viryANuonI apekSAe triguNa thAya che. (jema 20 karatAM 60 triguNa che.) te pramANe dareka spardhaka kahevAM. citramAM 4 spardhaka batAvyA che. paNa asaMkhya spardhako jANavAM. citra naMbara 2 nI samajutI :- ahIM prathama yogasthAna rU5 0 bindu che. tyAM zreNinA asaMkhyayabhAgamAM rahela AkAzapradeza pramANa jeTalAM spardhako che. asatkalpanAthI 6 jANavAM. prathama yogasthAna karatAM pachI pachInA yogasthAnamAM spardhako vadhatA jAya che. (jema 7 Adi) te zreNinA asaMkhyayabhAgamAM rahela AkAzapradeza pramANa jeTalAM yogasthAno pasAra thAya tyAre Dabala spardhaka thAya che. ahIM pe biMdu gayA pachI 6 ThThA biMdumAM prathama biMdu karatAM Dabala spardhaka (12) batAvyA che. tethI dareka 6ThThA yogasthAnake spardhako Dabala Dabala thAya che. A 6nI saMkhyA asatkalpanAthI che. vAstavamAM zreNinA asaMkhyayabhAgamAM rahela AkAzapradeza jeTalAM yogasthAnako gayA bAda spardhako Dabala thAya che. (A ja vAta bIjI rIte asatkalpanAthI pUrve TIppaNa naM. - 38mAM batAvI che.) yogasthAnonI dareka jIva pratye vRddhi ke hAni sthApanA yaMtra naMbara-7 (gAthA 11 nA AdhAre) jaghanya kALa, utkRSTa kALa saMkhyA dhogonI vRddhi ke hAni 1 asaMkhyayabhAgavRddhi 1 ke 2 samaya AvalikAno asaMkhyayabhAga 2 saMkhyayabhAgavRddhi 1 ke 2 samaya AvalikAno asaMkhya bhAga 3 saMkhyayaguNavRddhi 1 ke 2 samaya AvalikAno asaMkhya bhAga 4 asaMkhya guNavRddhi 1 ke 2 samaya aMtarmuhUrta 1 asaMkhyayabhAgahAni 1 ke 2 samaya AvalikAno asaMkhyayabhAga 1 ke 2 samaya AvalikAno asaMkhyayabhAga 2 siMkhyayabhAgahAni 3 saMkhyayaguNahAni 1 ke 2 samaya AvalikAno asaMkhyayabhAga 4 asaMkhyayaguNahAni 1 ke 2 samaya aMtarmuhUrta yaMtranI TI-1 1 samaya sAmAnya kAlanI apekSAe jANavo. 2 samaya niraMtara kAlanI apekSAe jANavo. yaMtranI TI-2 vivakSita samayanA yogasthAnamAM jeTalAM rUddhako hoya che enA karatAM asaMha guNaspaddhakavALuM yogasthAna jo bIjA samaye hoya to asaMkhyaguNavRddhi jANavI. A ja pramANe anya vRddhi hAni mATe yathAyogya jANI levuM. trIjA samaye jo bIjA samayanA yogasthAnanA spartaka karatAM asaMtu guNa rUddha kavALuM yogasthAna Ave to e paNa asaMha guNavRddhivALA thayA kahevAya. A rIte asaM0 guNa - asaM0 guNa vRddhivALA yogasthAno niraMtara aMtarmuharta sudhI maLe che. kAraNake aparyApta avasthAmAM jIvano yoga niraMtara asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa vadhato hoya che. zeSa - 3 hAni - vRddhi A rIte niraMtara thAya to paNa Avali0/asaM sudhI ja thAya che, e pachI avazya e badalAI jAya. rUddhako anaMtanI saMkhyAmAM na maLavAthI anaMtaguNa ke anaMtabhAga hAni-vRddhi saMbhavatA nathI. For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti - atha 9mI samaya prarUpaNA:-) caurAI jAvaTThaga-mitto jAvaM dugaM ti samayANaM / pannattanadatrANo, nAkuvosa ti voso || 12 // caturAdividaSTakam , ito yAvat dvikamiti samayAnAm / paryAptajaghanyAd , yAvadutkRSTamityutkRSTaH // 12 // gAthArtha :- paryApta sukSma nigodanA jaghanya yogasthAnathI sarvotkRSTa yogasthAna sudhInA yogasthAnono utkRSTa avasthitakALa cArathI ATha samaya sudhIno hoya che. TIkArya :- have kahela vRddhi hAni vinA te ja yogasthAnamAM jIva avasthitapaNe keTalo kAla sudhI rahe, e pramANe jANavAnI icchAvALAne have (9) samaya prarUpaNA:- kahe che - samayanuM avasthitakAla niyAmaka cArathI zarU karI te caturAdi vRddhi kahevAya, te tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI 8 samaya Ave, "pho' tti ahIMthI AgaLa samayonI hAni kahevI. e rIte vAkyapUrti karI joDavuM, te tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI 2 samaya Ave. ane te caturAdi vRddhi paryApta jaghanya sukSma nigodanA jaghanya yogasthAnathI zarU karIne ATha samaya sudhI tyAMthI AgaLa hAni kahevI te paNa tyAM sudhI kahevI ke jyAM sudhI utkRSTa yogasthAna Ave, e pramANe A utkRSTa avasthitakAla kahyo. A pramANe ja arthane AdhIna zabdono saMbaMdha karavo joie. ahIM A pramANe bhAvArtha che. sarva alpa vIryavALo paryApta sUkSma nigoda jIvanA jaghanya yogasthAnathI zarU karIne kramathI je yogasthAno te zreNinA asaMkhyayabhAgagata pradezarAzi pramANa te utkRSTathI 4 samayo sudhI avasthita prApta thAya che. tyAMthI AgaLa teTalAM ja yogasthAno utkRSTathI pAMca samaya sudhI. tyAMthI AgaLa teTalAM yogasthAno utkRSTathI cha samaya sudhI, tyAMthI AgaLa teTalAM yogasthAno utkRSTathI 7 samaya sudhI, tyAMthI AgaLa teTalAM yogasthAno utkRSTathI 8 samaya sudhI avasthita rahe che. tyAMthI AgaLa kramathI zreNinA asaMkhya bhAgagata pradezarAzi pramANa yogasthAno utkRSTathI sAta samaya sudhI avasthita rahe che. pachI tarata kahela saMkhyA teTalAM utkRSTa cha samaya avasthita rahe, e pramANe utaratAM krame tyAM sudhI kahevuM aMtima zreNinA asaMkhyayabhAgagata pradeza pramANa be samaya sudhI avasthita prApta thAya. egasamayaM jahannaM, ThANANapANi aTTha samayANi / ubhao asaMkhaguNiyANi samayaso UNaThANANi // 13 // ekasamayaM jaghanyam, sthAnAnyatmAnyaSTa sAmayikAni / ubhayato'saMkhyeyaguNitAni samayaza UnasthAnAni // 13 // gAthArtha :- sarva yogasthAnono jaghanya avasthAna kALa eka samaya mAtra che, asAmayika yogasthAno alpa che, ane ubhaya pArzvavarti ekeka samayahIna yogasthAno asaMkhyaguNA che. TIkArtha:- te pramANe utkRSTa avasthAna =sthiti kAlamAna kahyuM. have jaghanya avasthAna kAlamAna kahe che. - kahelAM sarva yogasthAnono jaghanya-1 samaya sudhI avasthAna hoya che. je aparyApta sUkSmanigoda saMbaMdhI asaMkhya yogasthAno che. teono jaghanyathI athavA utkathI eka samaya sudhI avasthAna hoya che. utkRSTathI paNa teono samaya mAtra avasthAna che. tenuM zuM kAraNa che. zloka - "sano vi nAkhato, pavanasaMvaINa godI vaDa''tti vavanAt - sarva aparyApta pratisamaye asaMkhyAta guNa yogavRddhie vadhe che. e pramANe vacana hovAthI bIjA samaye asaMkhyayaguNavRddhi thAya che. e pramANe samaya prarUpaNA karI. - have te cAra Adi samayonA yogasthAnonuM alpabahuta kahe che. ATha sAmayika sthAnonA yogasthAno sarvathI thoDA tethI samaya samaya vaDe nyuna sapta sAmayikAdi sthAno baMne bAju pUrvottararU5 ubhayapArzvavatti saMkhyayaguNa. te A pramANe kahe che - aSTasAmayika lAMbA samaya sudhI rahe to thoDA ja prApta thAya che. tethI baMne bAjunA sakhasAmayika alpa sthitipaNAthI asaMkhyayaguNa svasthAnamAM to te baMne paraspara tulya che. tethI baMne bAjunA sAmayika asaMkhyayaguNa 39 yavamadhyarUpa aSTa sAmayika yogasthAnonA pUrva bhAgavarti ane agrabhAgavati e banne prakAranA saptasAmayika yogasthAno te "pUrvottararUpa ubhaya pArthavatti saptasAmayika yogasthAno" kahevAya, iti sarvatra. For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 53 svasthAnamAM tulya che. tethI paNa baMne bAjunA paMcasAmayika asaMkhyayaguNa svasthAnamAM tulya che. tethI paNa baMne bAjunA cAra sAmayika sthAno asaMkhya guNa svasthAnamAM tulya che. tethI paNa traNasAmayika asaMkhya guNa, tethI dvisAmayika asaMkhya guNa hoya che. (citra naMbara - 3-4 juo) iti 9mI samaya prarUpaNA samApta - atha 10mI jIvasthAnonuM alpabadutva prarUpaNA - ) sabathovo jogo, sAhAraNasuhumapaDhamasamayammi / bAyarabiyatiyacauramaNasanapajjattagajahaNNo // 14 // sarvastoko yogo, sAdhAraNasUkSmaprathamasamaye / vavidvitrivata manaHsaMcaparyAtagavacaH || 14 | gAthArtha :- sama sAdhAraNa vanaspatikAyanA jIvane prathama samaye sarvathI jaghanya (alpa) yoga hoya, ane bAdara ekendriya, beindriya, te indriya, caurindriya, asaMkSipaMcendriya ane saMzipaMcendriya e sAta aparyApta jIvano anukrame asaMkhya guNa yoga hoya che. TIkArtha :- caturAdi samayonA yogasthAnonuM alpabadutva kahyuM. have - (10) jIvasthAnonuM jaghanya - utkRSTa yoga - viSaya alpabahuvaM kahe che. ahIM asaMkhyayaguNa padano AgaLanI gAthAthI saMbaMdha che. sAdhAraNa sUkSmanA labdhi aparyAptanA prathama samaye vartatAMno jaghanya yoga sarvathI alpa che. tethI bAdara ekendriya labdhi aparyApta prathama samaye vartatAMno jaghanya yoga asaMkhya guNa che. tethI beindriya labdhi aparyApta prathama samaye vartatAMno jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. tethI te indriya labdhi aparyAptanA prathama samaye vartatAMno jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. tethI cauridriya labdhi aparyAptanA prathama samaye vartatAMno jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. tethI asaMkSipaMcendriya labdhi aparyAptanA prathama samaye vartatAMno jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che, tethI saMkSipaMcendriya labdhi paryAptanA prathama samaye vartatAMno jaghanya yoga asaMkhya guNa che. Aidugukkoso siM, pajjattajahannageyare ya kamA / ukkosajahaniyaro, asamattiyare asaMkhayaguNo // 15 // AdidvikotkRSTo'nayoH, paryAptajaghanyetaro ca kramAt / unavajetaro - sanAtetarosaMgheyAH || 11 / gAthArtha :- tethI prathamanA be jIvabhedano (sukSmasAdhAraNa ekendriya, bAdara ekendriya) utkRSTa yoga tathA eja be paryAptAno jaghanya ane utkRSTa yoga tathA zeSa (beindriya Adi pAMca) aparyApta jIvono utkRSTa yoga tathA te ja paryAptA jIvono jaghanya ane utkRSTa yoga anukrame asaMkhyaguNo che. TIkArtha:- tethI Adi dvika eTale aparyApta sUkSma bAdara ekendriya rU5 teno utkRSTa yoga kramathI asaMkhya guNa kahevo. te A pramANe labdhi aparyApta saMjJipaMcendriyanA jaghanya yogathI sUkSma nigodanA labdhi - aparyAptano utkRSTa yoga asaMkhyayagaNa che. tethI bAdara ekendriyanA labdhi aparyAptano utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI "siM" ti A baMneno sukSma-bAdara ekendriyanA paryApta jaghanya yogathI itara = utkRSTa yoga kramathI asaMkhyayaguNa kahevo. te A pramANe kahe che - labdhi aparyApta bAdara ekendriyanA utkRSTa yogathI sUkSma nigoda paryAptAno jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. tethI bAdara ekendriya paryAptAno jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. tethI sUkSma nigoda paryAptAno utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI paNa bodara ekendriya paryAptAno utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI asamApta =aparyAptA beindriya Adi parizeSathI maLe che. teno = aparyApto utkRSTa yogathI Itara = paryApta beindriya AdimAM jaghanya ane itara = utkRSTa e rItathI asaMkhyayaguNa kahevo. te A pramANe kahe che. - bAdara paryApta ekendriyanA utkRSTa yogathI beindriya labdhi aparyAptano utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI te indriya labdhi aparyAptano utkRSTa yoga asaMkhya guNa che. tethI caurindriya labdhi aparyAptano utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI asaMzipaMcendriya labdhi aparyAptano utkRSTa yoga asaMkhya guNa che. tethI paNa saMkSipaMcendriya labdhi aparyAptano utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI beindriya paryAptano jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. tethI te indriya paryAptano jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. tethI caurindriya paryAptano jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti tethI asaMkSipaMcendriya paryAptano jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. tethI saMkSipaMcendriya paryAptano jaghanya yoga asaMkhyayaguNa che. tethI beijiya paryAptano utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI te indriya paryAptano utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI paNa caurindriya paryAptano utkRSTa yoga asaMkhya guNa hoya che. amaNANuttaragevijja - bhogabhUmigayataiyataNugesu / kamaso asaMkhaguNio, sesesu ya joga ukkoso // 16 // amano'nuttarauveyaka - bhogabhUmigata - tRtIyataNukeSu / mosaMbaeNyataH, zeSa ra yoga karaH || 16 gAthArtha:- asaMzi, anuttara, raiveyaka akarmabhUmigata. arthAt yugalika manuSya, tiryaMca, tRtIya dehadhArI (AhAraka zarIrI) e sarvamAM anukrame asaMkhyaguNa yoga hoya, e sivAya zeSa caturgatika jIvomAM utkRSTa yoga asaMkhyayaguNo hoya che. TIkArtha - kananA = asaMjJi. paryApta caurindriyanA utkRSTa yogathI asaMkSipaMcendriya paryAptano utkRSTa yoga asaMkhya guNa che. tethI anuttaravimAnamAM utpanna thanAra devano utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI raiveyaka devono utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. tethI yugalika tiryaMca manuSyano utkRSTa yoga asaMkhya guNa che. tethI trIjA AhArakazarIravALAno utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. pachI bAkInA deva-nAraka-tiryaMco-manuSyono utkRSTa yoga asaMkhyayaguNa che. asaMkhya guNAkAra ahIM sukSmakSetra palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA pradeza rAzi pramANa jANavuM. ane paryAptA sarvatra karaNa paryAptA jANavAM. (yaMtra naM 8 juo). iti 10mI jIvasthAnonuM abhabahatva prarUpaNA samApta -: atha yoga vaDe jIvanuM kArya zuM? te kahe che. - ) jogehiM tayaNurUvaM, pariNamai gihiUNa paMca tnnuu| pAugge cAlaMbai, bhAsANumaNattaNe khaMdhe // 17 // yogaistadanurUpaM, pariNamayati gRhItvA paMca tanUni / prAyogyAMzcAlaMbate, bhASA''NaprANamanastavena khaMghAn // 17 // gAthArtha - (jIva) yogavaDe tadanusAre pAMca zarIra yogya pagalaskaMdhone grahaNa karIne pAMca zarIrapaNe pariNamAve tathA bhASA-ucchavAsa ane manaH prAyogya skaMdhone tadanurUpe avalaMbe. TIkArya :- te pramANe vistArathI yoga prarUpaNA karI, have te ja yoga vaDe jIva je kare che te kahe che. - pUrve kahela svarUpavALA yoga vaDe yogane anurUpa jaghanya yogamAM vartato jIva alpa, madhyama yogamAM vartato madhyama ane utkRSTa yogamAM ghaNA pudgala skaMdhone grahaNa kare che. prAyonuM =audArikAdi yogya skaMdho =pudgalaskaMdhone grahaNa karIne pariNAve che. "vatay''tti bhAvapradhAna prayoga hovAthI dArikAdi pAMca zarIrapaNA vaDe pariNAve che. e pramANe artha che. tathA bhASA zvAsocchazvAsa manapaNe prAyogya pudgala skaMdhone prathama grahaNa kare che, ane grahaNa karIne bhASAdipaNe pariNamAve che. ane pariNamAvIne tanisarga hetu sAmarthya vizeSanI siddhi mATe te pulaskaMdhone avalaMbe che. pachI tarata AlaMbanathI utpanna thayuM che sAmarthya vizeSa jene evo thayo chato te (pudgalaskaMdhone) visarje, anyathA visarje nahIM. te A pramANe jema bilADo potAnA aMgane urdhva pheMkavAne mATe prathama saMkocanA bahAnAthI avalaMbe che. tadanaMtara tenA AlaMbanathI utpanna thayelA sAmarthyavALo thayo chato te aMgone urdhva pheMke che. anyathA pheMkI zakato nathI. ""vyaniti varSa 40 ahIM eTaluM samajavAnuM che ke darikAdi pudagalone yogadvArA grahaNa kare che. teone gharikAdi zarIrarUpe parizamAve che, paNa choDI mUkato nathI, paraMtu baMdhana nAmakarma vaDe teone AtmA potAnI sAthe joDI de che ane bhASA, ucchavAsa ane manovargasAone grahaNa karI te te rUpe parimAvI teone choDI muke che, kAraNake AtmA sAthe saMbaMdha thavAmAM hetubhUta teonuM baMdhana nAmakarma nathI. eTale pUrvanA samaye grahaNa kare che, pachInA samaye choDI mUke che. A pramANe thayA kare che. For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3/1 citra naM. 3 - yava madhya (gAthA 12-13 nA AdhAre) bindu = yogasthAno che. wwwwwwwwwwwwwwwttttppwgg wwwwwwwwwwwwwwthiwdegdegdeg888 For Personal & Private Use Only aparyApapta. prAyogya - 3 | 1 | ' 5 4 - 7 8 2 nodhaH- 8 vigere aMka sthiti samaya rUpa jANavAM, uttarottara yogasthAnakonA spardhaka apekSAe moTA thAya che. yogasthAnasaMkhyA alpabadutva eka eka bindunI vRddhithI asaMkhyayaguNa jANavuM. yavamadhyamAM 8 samayanA yogasthAnako sothI alpa che. asakalpanAthI 3 biMdu che. tenA karatAM ubhaya bAju (7 samayanA) yogasthAno asaMkhyaguNA che, te biMdu vaghAre jANavuM, banne bAju tulya. A rIte 6-5-4 samaya sudhI jANavuM. tenA karatAM uparanI bAju 3 samayanA yogasthAnako asaMkhyaguNA che. tenA karatAM 2 samayanA asakhya guNA che. nIce 3-ra nathI 4 samayanI nIce yogasthAnako 1-1 samayanA aparyApta prAyogya che. baMdhanakaraNa Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pj*r}es 53/2 | * ile eve a = ale "ae ra ba T asaM. guNa kha bIjIrIte yava ane DamarUnA AkAre (gAthA 12-13 nA AdhAre) citra naM. 4 avasthAna prAyogya yogasthAnonuM kAla ane alpabahutvanI apekSAe i guNa 15116 nI kAlamAnanI apekSAe alpabahutvanI apekSAe " " yava" nI AkRti DamarU" nI AkRti afe " " ba nara thaka 7 kSA hnae iM 2: ale eve nh For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa yoga | | saMsArAkunAyate" rUri vanaprAmAthAt kAraNake saMsArI jIvonuM vIrya dravyanA nimittathI ja utpanna thAya che. e vacana pramANa hovAthI, ahIM paNa temaja vicAravuM. iti yoga vaDe jIvanuM kArya samApta citra naM4 nI samajutI :- kAlamAnanI apekSAe "yava' nuM citra che. :- yavano madhya bhAga je sthUla (moTo) hoya che. tema yogasthAnanA kAlano madhya vibhAga 8 samayanI moTI sthitivALo che. ne yavanI pUrvottararUpa banne bAjuo jema hIna hIna kALa thAya che. tema yogarUpa yavanA 8 samayAtmaka madhya vibhAgathI 7 sAmayikAdi pUrvottara pArzva vibhAgo anukrame hIna hIna sthitivALA che. alpabadutvanI apekSAe DamarUkanuM A citra che. jema DamarUkano madhyabhAga ati alpa (sAMkaDo) hoya che. tema A yogarUpe DamarUkanA madhyavibhAgarU5 8 sAmayika yogasthAno alpa che. ne DamarUkanA pUrvottara banne bhAga jema caDhatA caDhatA hoya che. tema A yogarUpa DamarUkanA pUrvottara pArtharUpa 7 sAmayikAdi vibhAgo asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa adhika adhika che, ne banne bAjunA 7 sAmayika yogasthAno paraspara samasaMkhyAvALAM che. e rIte banne bAjunA yAvatu 4 sAmayika yogasthAna vibhAga sudhInA sarva vibhAga paraspara tulya che. tethI uttarapArzvavarti 3 sAmayika ne 2 sAmayika yogasthAno anukrame asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa che. zrI graMthakAre 1 sAmayika rU5 prathama vibhAganuM alpa bahutva batAvyuM nathI mATe ahIM 12 vibhAga ne sthAne 11 vibhAga ja grahaNa karyA che. 1 samaya vALA yogasthAnako aparyApta prAyogya jIvomAM hoya che. ane te yogasthAnako nIcenA 4 samayanA yogasthAno karatA paNa asaMkhyatamA bhAge che. (iti citra naM. 4nI samajutI samApta) (jIvabhede jaghanya-utkRSTayoganA alpabadutvanuM yaMtra naMbara-8) jIvasthAno alpa ke adhika labdhi aparyApta sUkSmanigoda ekendriyano jaghanya yoga alpa labdhi aparyApta bAdara ekendriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa labdhi aparyApta beindriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa labdhi aparyApta te indriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa labdhi aparyApta cauridriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa labdhi aparyApta asaMjJi paMcendriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa labdhi aparyApta saMjJi paMcendriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa labdhi aparyApta sUkSma nigoda ekendriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa labdhi aparyApta bAdara ekendriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa || paryApta sUkSma nigodano (ekendriya) jaghanya yoga | tethI asaMkhyayaguNa paryApta bAdara ekendriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa paryApta sUkSmanigoda ekendriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa 13 | paryApta bAdara ekendriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa 14 labdhi aparyApta beindriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa 15 labdhi aparyApta te indriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa | labdhi aparyApta caurindriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa 17 labdhi aparyApta asaMkSipaMcendriyano utkRSTa yoga | tethI asaMkhyayaguNa 18 labdhi aparyApta saMjJipaMcendriyano utkRSTa yoga | tethI asaMkhyayaguNa 19 karaNaparyApta beindriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa | 20 | karaNaparyApta te indriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa 21 | karaNaparyApta caurindriyano jaghanya yoga | tethI asaMkhyayaguNa - 1% | da For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti | 25 | 29 30 31 22 karaNaparyApta asaMkSipaMcendriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa karaNaparyApta saMkSipaMcendriyano jaghanya yoga tethI asaMkhyayaguNa karaNaparyApta beindriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa karaNaparyApta te indriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa karaNaparyApta caurindriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa | 27 karaNaparyApta asaMkSipaMcendriyano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa 28 karaNaparyApta anuttara devano utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa karaNaparyApta raiveyaka utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa karaNaparyApta yugalika tiryaMca manuSyano utkRSTa yoga | tethI asaMkhyayaguNa karaNa paryApta AhAraka zarIrIno utkRSTa yoga tethI asaMkhyayaguNa 32 karaNaparyApta zeSa devo - nArako - tiryaMco ane manuSyono | utkRSTa yoga | tethI asaMkhyayaguNa ane paraspara tulya iti avibhAgAdi - 10 arvAdhikAra samApta. have kai grahaNayogya ane kai agrahaNa yogya vargaNA te mATe audArikAdi vargaNAnuM svarUpa kahe che.' ( - atha dArikAdi vargaNAnuM svarUpa - ) paramANusaMkha'saMkhA'-NaMtapaesA abhvnnNtgunnaa| siddhANaNaMtabhAgo, AhAragavaggaNA titnnuu|| 18 // 4'aggahaNaMtariyAo, teyagabhAsAmaNe ya kamme ya / zuvayuvattA , surIvAsaMtarasubai ! 11 || patteyataNusu bAyara - suhamanigoe tahA mahAkhaMdhe / guNaniphajasanAmA, asaMkhabhAgaMgulavagAho // 20 // paramANusaMkhyeyA'saMkhyeyA'-nantapradezA abhvyaa'nNtgunnaa| . siddhAnAmanantabhAga, AhArakavargaNAstritanuSu // 18 // agrahaNAntaritA-staijasabhASAmanasi ca karmaNi ca / . gvAyunA vistA, cAturajapUri II 99 II pratyekatanUSu bAdara-sUkSmanigode tathA mahAskandhe / . guNaniSpanakhanAmAno, 'saGkhyeyabhAgA'gulAvagAhaH // 20 // gAthArtha - paramANu vargaNA, saMkhyAtANuka vargaNA, asaMkhyAtANuka vargaNA ne anaMtANuka vargaNA e sarva vargaNAo jIvane agrahaNa prAyogya che. ane abhavyathI anaMtaguNa athavA sarva siddhathI anaMtamA bhAga pramANa pradezonI vargaNA te (jIvane) traNa zarIrapaNe prAyogya vargaNA che. 18. tathA agrahaNa vargaNAo karIne aMtarita taijasa, bhASA, ucchavAsa, mana ane kArmaNa vargaNA che, tyAra pachI vAcitta ane adhuvAcitta vargaNA che. tyAra pachI cAra zunya vargaNAo che, te cAra zunya vargaNAnA aMtarAlamAM ane upara, 19. 41 gharika, vayi ne AhAraka e traNa vargaNAne aMtarAle agrahaNa vargazAono visaMvAda hovAthI sa hiyAro e sUtra pUrvokta traNa vargavAne atikramIne rAkheluM che.yathA hAlAravivAra rAmAna mAsanA sutravat iti cUrNikatAdaya:. For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 57 pratyeka zarIrI, bAdara nigoda (yogya), sUkSmanigoda (yogya), ane (acitta) mahAtkaMdhavargaNA e cAra vargaNAo che. e pratyeka vargaNAo guNa niSpanna nAmavALI che. ane pratyeka vargaNAno avagAha aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalo che. 20. TIkArtha - audArikAdi prAyogya pudgalone grahaNa kare che, avalaMbana kare che. e pramANe kahyuM to.. tyAM kayA pudgalo grahaNa prAyogya che ? ane kayA agrahaNa prAyogya che ? e pramANe jANavAnI icchAvALA ziSyane mATe grahaNayogya, agrahaNayogya pudgala vargaNAnI prarUpaNA kare che. eka eka paramANurU5, saMkhyAtapradezo, asaMkhyAtapradezo ane anaMtapradezovALI vargaNA hoya che. tyAM eka eka paramANuonI vargaNA te paramANu vargaNA che. ahIM vargaNA zabda samudAya vAcI che. vargaNA yogyapaNe laine samarpana karavuM. eka eka paramANune viSe je vargaNA zabda kahyo che te aneka paryAyanA AropanI apekSAe jANavo. e pramANe paNa kahyuM che. ane jo paramANuonI vargaNA te paramANuvargaNA, e pramANe kahIe tyAre jagatamAM je koipaNa paramANu che teno samudAya te paramANuvargaNA ema prApta thAya, ane tenI AgaLa kahevAze tema vargaNAnI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI hoya che. e sUtra virodha thAya. samuditano artha = sarvalokamAM rahela hovAthI. tethI eka eka paramANuonI ja paramANuvargaNA jANavI, ane te anaMta che. sarva agrathI = saravALo lokavyApinI che. be paramANunA samudAyavALI te ddhiparamANuvargaNA ane te paNa anaMta sakala lokavyApinI che. e pramANe sarva paNa vargaNI pratyeka anaMta che. sakala lokavyApinI jANavI. (1) agrahaNa prAyogya vargaNA :- traNa paramANu samudAyarUpa triparamANuvargaNA. ema uttara uttara vRddhithI saMkheya paramANu svarUpe saMkhyaya vargaNA kahevI. asaMkhyaya paramANu svarUpe "asaMkhyAtI vargaNA kahevI. asaMkhyAtanA asaMkhyAta bheda paDatAM hovAthI. anaMta paramANu svarUpe uparokta uttarottara vRddhithI anaMtI vargaNA thAya. anaMtanA anaMta bheda hovAthI. A mUlathI zarU karI sarva vargaNAo alpa paramANuvALI ane sthUla pariNAmI hovAthI jIvane agrahaNa prAyogya che. anaMta paramANu svarUpe paNa pahelAnI grahaNa prAyogya nathI. je abhavyathI anaMtaguNa ane siddhanA anaMtame bhAge paramANuno samudAya svarUpe te. "sAhAravA" tti AhAraNa karavuM te AkAra grahaNa kahevAya. AhAra eja AhArake, te prAyogya vargaNA hoya te grahaNa prAyogya vargaNA thAya che. e pramANe artha che. kayA viSaye ? arthAtu kayA zarIrane yogya grahaNa prAyogya che ? te kahe che. ""ti ta'' rUti = audArika, vaikriya, AhArakarUpe traNa zarIra viSayamAM 42 paramANu svataH eka hovAthI paramANumAM samudAyIpaNAno abhAva che. mATe samudaya vAcaka vargaNA zabdane paramANu sAthe saMyukta karavo anucita che to "paramANu varganA" ema kahevuM kema ghaTe ? A zaMkAnA uttaramAM jaNAvyuM che ke paramANumAM aneka prayogono saMpAta (jemAM aneka paryAyo ArvibhAva thaI zake tevI yogyatAno sadbhAva) hovAthI vargaNA zabda paramANu sAthe saMyukta karI "paramANu vargaNA" kahI zakAya. A bhAvArthane pU0 | upAma0 sAto ema kahe che ke vaLAvocatAmavilAsa-paramANamAM vargaNApaNe pariNAmavAnI yogyatA hovAthI te yogyatAne grahaNa karIne "paramANu vargaNA" ema kahI zakAya. zrI deveMdrasurivartha to eka ja paramANune paramANu vargazA kahetA nathI paraMtu sarva paramANunA samudAyamAM vargaNA zabda kahe che, mATe tyAM A praznano avakAza ja na hoya. 43 pAMcamA karmagranthamAM devendrasUri mahArAje jagatamAM tamAma chuTA paramANunI eka vargalA kahI che. temaja be paramANunA banelA jeTalAM skaMdho che tenI paNa eka varganA kahI che. AvI rIte svajAtIya aMdhonA samUhanI eka eka vargaNA kahI che. ahIM jagatamAMnA tamAma chuTA paramANuone bhinna bhinna varganA rUpe kahyA che. ema ja be paramANuonA jeTalAM skaMdho che te darekane paNa bhinna bhinna vargalArUpe kahela che. AvI rIte svajAtIya tamAma skaMdhone bhinna bhinna vargalArUpe kahela che. ahIM jo ke virodha lAge che. paNa vAstavika rIte virodha nathI. kAraNake karmaprakRti paMcasaMgrahamAM vargaNA ane skaMdhane eka ja arthamAM grahaNa karela che. tyAre devendrasUri mahArAje skaMdhanA samUhane vargazA kahI che. ema samajAya che. tattva kevaligamya. 44 ekeka paramANu adhika skaMdharUpa asaMkhyavargalA, paraMtu te jAtIya rU5 vargavA asaMkhya nahIM, te jAtIyarUpa samAna vargaNA anaMta che. 45 ahIM e samajavAnuM che ke skaMdhamAM jema jema paramANa vadhatA jAya che tema tema teno pariNAma sukSma sUkSma thato jAya che. jema ochA ochA paramANu hoya che. tema tema teno pariNAma sthala hoya che. kAraNake pudgalano tevA prakArano svabhAva ja che. jJAnInI dRSTie amuka amuka jAtanA pariNAmavALA aMgho ja amuka amuka zarIrapaNe pariName che ane te pariNAma ochAmAM ochA amuka saMkhyAvALA ane vadhAremAM vadhAre amuka saMkhyAvALA paramANunA banelA skaMdhomAM ja hoya che. ochAmAM ochA ane vadhAremAM vadhAre je saMkhyAvALA paramANunA banelA skaMdhomAM te pariNAma hoya che. temAM eka paNa paramANu vadhe ke ghaTe to teno pariNAma pharI jAya che. je je pariNAmavALA skaMdho je je zarIrane yogya hoya che, tene grahaNa karIne te te zarIrapaNe pariNAve che. keTalI keTalI saMkhyAvALA paramANuonA banelA skaMdho kyA kyA zarIrane yogya hoya che te AgaLa kahevAze. For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 karmaprakRti e pramANe artha che. A temaja tejasa - bhASA-zvAsocchavAsa-mana-kAryaNa viSayamAM agrahaNa prAyogya vargaNA vaDe antarita AMtarAvALI grahaNa prAyogya vargaNA hoya che. te A pramANe kahe che. (2) audArika prAyogya grahaNa vargaNA :- abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhone anaMtame bhAga jeTalAM paramANuonA samudAyanI jeTalI vargaNA te auArika zarIra banAvavA mATenI grahaNa yogya vargaNA thAya che, ane te jaghanya vargaNA kahevAya. tenAthI eka paramANu adhika skaMdharUpa vargaNA te grahaNa yogya bIjI vargaNA. be paramANu adhika skaMdharUpa vargaNA te trIjI grahaNa yogya vargaNA. e pramANe eka eka paramANu adhika skaMdharUpa tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa audArika zarIra yogya vargaNA thAya. jaghanya audArika grahaNa prAyogya vargaNAthI utkRSTa vargaNA vizeSAdhika che. ane eTaluM vizeSa ke te ja jaghanya vargaNAno anaMtamo bhAga che. (3) agrahaNa prAyogya vargaNA auArika prAyogya utkRSTa vargaNAthI eka paramANu adhika skandharUpa vargaNA agrahaNa prAyogya jaghanya vargaNA. tethI be paramANu adhika skaMdharUpa bIjI agrahaNa yogya vargaNA. e pramANe eka eka paramANu adhika skandharUpa agrahaNa vargaNA tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa agrahaNa 46prAyogya thAya che. ane te jadhanya (vargaNA)thI anaMtaguNa che. ane guNAkAra abhavyathI anaMtaguNa siddhane anaMtame bhAga jeTalI rAzi pramANa 4 jANavI. ane A 48. -agrahaNa prAyogya che, kAraNake te audArika prati ghaNAM paramANuvAlI ane sUkSma pariNAmIpaNuM hovAthI ane vaikriya pratye thoDA ja paramANuvAlI ane sthUla pariNAmIpaNuM hovAthI. e pramANe AgaLa paNa vicAravuM. (kArmaNa vargaNAthI pUrvanI agrahaNa prAyogya vargaNA sudhI). (4) vaikriya prAyogya grahaNa vargaNA :- kahelI agrahaNa prAyogya utkRSTa vargaNAthI eka paramANu adhika skandharUpa vaikriya zarIra prAyogya jadhanya vargaNA. tethI be 52mANu adhika skandharUpa bIjI vargaNA. e pramANe eka eka paramANu adhika skandharUpa vargaNA, vaikriya grahaNa prAyogya tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa grahaNa prAyogya vargaNA thAya. te (utkRSTa vargaNA) jadhanya vargaNAthI vizeSAdhika vizeSa te ja (jaghanya) vargaNAno anaMtamA bhAge che. (5) agrahaNa prAyogya vargaNA H- vaikriya zarIra grahaNa prAyogya utkRSTa vargaNAthI eka paramANu adhika skandharUpa jadhanya agrahaNa prAyogya vargaNA. tethI be paramANu adhika skandharUpa bIjI agrahaNa prAyogya vargaNA. e pramANe eka eka 52mANu adhika skandharUpa agrahaNa prAyogya tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa agrahaNa prAyogya vargaNA thAya. ane te utkRSTa vargaNA jaghanya vargaNAthI anaMtaguNa, guNAkAra abhavyathI anaMtaguNa siddhane anaMtabhAga pramANa che. (6) AhArakazarIra prAyogya vargaNA H- pachI utkRSTa - agrahaNa prAyogya vargaNAthI eka paramANu adhika skandharUpa vargaNA te AhAraka za2I2prAyogya vargaNA te jaghanya vargaNA. tethI be paramANu adhika skandharUpa bIjI vargaNA. e pramANe eka eka 52mANu adhika skandharUpa AhAraka grahaNa prAyogya tyAM sudhI kahevI ke jyAM sudhI utkRSTa AhAraka grahaNa prAyogya vargaNA thAya. jadhanya vargaNAthI utkRSTa vargaNA (te jaghanyanA) anaMtamA bhAge vizeSAdhika hoya che. (7) agrahaNa prAyogya vargaNA :- AhA2ka zarIra prAyogya utkRSTa vargaNAthI eka paramANu adhika skandharUpa agrahaNa prAyogya jaghanya vargaNA. tethI eka eka paramANu adhika skandharUpa agrahaNa prAyogya tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa vargaNA thAya. jaghanyathI utkRSTa vargaNA abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtabhAga rAzi pramANathI anaMtaguNa che. ahIM cUrNikA vigerenA mate audArika, vaikriya, AhA2ka zarIra grahaNa prAyogya vargaNAne AMtare agrahaNa vargaNA mAnatA nathI. paraMtu Avazyaka bhASya Adi icche (mAne) che. temanA mate kahI che. 46 jadhanya vargaNAmAM jeTalAM paramANu che tethI utkRSTa vargaNA skaMdhamAM anaMtaguNa paramANu che. iti sarvatra. 47 jadhanya vargaNAgata anaMta paramANune abhavyathI anaMtaguNA paramANu vaDe guNatAM jeTalAM paramANu thAya teTalAM paramANu utkRSTa vargaNAmAM che. iti sarvatra. 48 varSazAonuM A svarUpa paMcasaMgraha-karmaprakRtimAM pU malayagiri ma ane pU upAma e je ApyuM che, tene anusarIne che. jo ke vRttimAM agrAhya vargaNAone mATe agrAhya vargaNArUpe ja jaNAvI che. paNa vizeSa spaSTatA mATe ahIM enA auArika, agrAhya, vaikriya agrAhya vagere nAmo lIdhA che. cUrNikAra vagere auArika, vaikriya ane AhAraka grAhya vargaNAone AhAraka dravya vargaNA tarIke mAne che. ane emAM vacce agrAhya vargaNAo mAnatA nathI. eTale ke emanA mate ahIM kahela vaikriya agrAhya, AhAraka agrAhya vargaNAo che nahIM. AmAM tattva kevalIgamya. For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 59 | (8) tejasa zarIra prAyogya vargaNA - AhAraka zarIra agrahaNa prAyogya utkRSTa vargaNAthI eka paramANu adhika skalparU5 tejasa zarIra prAyogya jaghanya vargaNA. tethI eka eka paramANu adhika skalparUpe tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa taijasa prAyogya vargaNA thAya. (9) agrahaNa prAyogya vargaNA - tethI eka paramANu adhika jaghanya agrahaNa vargaNA tethI eka eka paramANu adhika skanvarUpa tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa = agrahaNa vargaNA thAya. (10) bhASA prAyogya vargaNA:- pachI te utkRSTa agrahaNa vargaNAthI eka paramANu adhika skanvarUpa jaghanya bhASA prAyogya vargaNA, je pudgalone grahaNa karIne prANIo satyAdi bhASArUpe pariNAvIne avalaMbI ane visarjana kare che. tethI eka eka paramANu adhika skalparUpa bhASA prAyogya vargaNA tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa vargaNA thAya. (11) agrahaNa prAyogya vargaNA :- tethI eka paramANu adhika jaghanya agrahaNa prAyogya vargaNA. tethI eka eka paramANu adhika skanvarUpa tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa agrahaNa prAyogya vargaNA thAya. (12) zvAsocchavAsa prAyogya vargaNA - tethI eka paramANu adhika skalparUpa jaghanya zvAsocchavAsa prAyogya vargaNA, je pudgalone grahaNa karIne prANIo zvAsocchavAsarUpe pariNamAvIne avalaMbI ane visarjana kare che. tethI eka eka paramANu adhika skanvarUpa tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa grahaNa prAyogya vargaNA thAya. . (13) agrahaNa prAyogya vargaNA :- zvAsocchavAsa prAyogya utkRSTa vargaNAthI eka paramANu adhika jaghanya ' agrahaNa prAyogya. tethI eka eka paramANu adhika skalparUpa tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa agrahaNa prAyogya thAya. (14) manaH prAyogya vargaNA - pachI agrahaNa prAyogya utkRSTa vargaNAthI eka paramANu adhika skalparUpa manaH prAyogya jaghanya vargaNA, je pugalone grahaNa karIne prANIo satya Adi manarUpe pariNamAvIne avalaMbI ane visarjana kare che. tethI eka eka paramANu adhika skandharUpa tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa manaH prAyogya vargaNA thAya. (15) aMgrahaNa prAyogya vargaNA - utkRSTa mana:prAyogya vargaNAthI eka paramANu adhika jaghanya agrahaNa prAyogya. tethI eka eka paramANu adhika skanvarUpa tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa agrahaNa prAyogya vargaNA thAya. (16) kArpaNa prAyogya vargaNA - pachI agrahaNa prAyogya utkRSTa vargaNAthI eka paramANuM adhika kanvarUpa jaghanya kArpaNa prAyogya vargaNA, je pagalone grahaNa karIne jIva jJAnAvaraNa (karma) AdirUpe pariNamAve che. tethI eka eka paramANu adhika skalparUpa tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa karma prAyogya vargaNA thAya. sarva ThekANe utkRSTa grahaNa prAyogya vargaNA potAnI jaghanya vargaNAnA anaMtamAbhAgarUpe vizeSaNathI pota potAnI jaghanya vargaNAthI adhika che, ane agrahaNa prAyogya utkRSTa vargaNA potAnI jaghanya vargaNAnI apekSAe abhavyathI anaMtaguNa, siddhanA anaMtamAM bhAga jeTalAM rAzi pramANathI anaMtagaNa jANavI,mAsAnane ya ahIM ra- zabdano nahIM kahela samuccaya artha paNa che. tethI bhASA vargaNAnI pachI vacamAM agrahaNa vargaNA hoya tevI zvAsocchavAsa vargaNA jANavI. ane tenI ja vyAkhyA kare che. ne " e ahIM - zabda sarva samuccaya = badhAno saMgraha arthamAM che. have A audArika Adi vargaNAnI varNa Adi prasaMgathI nirUpaNa kare che. tyAM audArika - vaikriya - AhAraka vargaNAnA pAMcavarNa - be gaMdha - pAMca rasa ane ATha sparza che. jo ke paramANu eka ja varNa, eka ja rasa, eka ja gaMdha, be ja aviruddha sparza thAya che, to paNa samudAyamAM koi paNa paramANu koI paNa varNAdi yukta thAya che. e pramANe samudAyamAM paMcavarNAditvanuM pratipAdana viruddha nathI. 49 ahIM mULamAM zvAsocchavAsa varganA kahI nathI. paNa eno 'ca' zabdathI samuccaya che. ema svIkArI vRttikAroe e vargarAo paNa samAvI che, jyAre cUrNikAre sutrakArane sIdhA anusarIne eno samAveza kyuM nathI. je jIvane darikAdi 3mAMthI je zarIra hoya tene prAyogya pudgalone ja te jIva zvAsocchavAsarUpe parizamAvIne choDe che evo je keTalAka AcAryono mata che ene anusarIne zvAsovargazAone sarakAre pRthar batAvI nathI evo khulAso TapakAra zrI municaMdra sUri mahArAje Apyo che. "ApaNA zvAsocchavAsamAM je vAyu bahAra nIkaLe che te vAyukAyanuM zarIra hovAthI gharika pudgalamaya hovo joie" AvI ko'ka gaNatarIthI kadAca te AcAryono uparokta abhiprAya hoya. For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti taijasa prAyogya AdinI vargaNAne pAMca varNa, pAMca rasa, be gaMdha jANavI. sparzanA vicAramAM to cAra sparza hoya che. tyAM mRdu-laghurUpa be sparza avasthita hoya ja bIjA be sparza snigdha-uSNa, snigdha-zIta, rUkSa-uSNa, athavA rUkSa-zIta hoya che. te A pramANe kahyuM che. "paMvarasapAvara pariyA gablsalo ghA nAvAhAra no 23etvasiyA hari ' pAMcarasa, pAMcavarNa, ATha sparza, be gaMdha, pariNatapaNe AhAraka sudhI hoya che, tyAra pachI AgaLa cAra sparza vizeSa rIte jANavA. tathA audArika vargaNA zeSa vaikriyAdi vargaNAothI sarvathI alpa pradezavALI che. tethI vaikriyazarIra prAyogya anaMtaguNa, tethI AhAraka prAyogya anaMtaguNa che, e pramANe taijasa, bhASA, zvAsocchuvAsa, mana, karma, prAyogya paNa vargaNA anukrame anaMtaguNa kahevI. dhruva-adhruva ityAdi karma prAyogya utkRSTa vargaNA pachI tarata dhruvAcitta dravya vargaNA pachI tarata adhuvAcitta dravya vargaNA. pachI "sutrA 23''tti cAra dhRvazunya vargaNA che. te cAra dhRvazunya vargaNAne aMtare upara rahelI pratyeka zarIri, bAdara nigoda, sUkSma nigoda tathA mahAkalpa vargaNA yathAsaMkhya hoya che te A pramANe kahe che. - prathama dhruvazunya vargaNAnI upara pratyeka zarIrI vargaNA, bIjI dhruva zunya vargaNAnI upara bAdara nigoda vargaNA, trIjI dhruvazUnya vargaNAnI upara sUkSma nigoda vargaNA, cothI dhruvazUnya vargaNAnI upara mAskandha vargaNA hoya che. (17) dhuvAcitta dravya vargaNA:- tyAM kAmaNa prAyogya utkRSTa vargaNA pachI anaMtara (pachI turataja) eka paramANu adhika skalparUpa jaghanya dhRvAcittadravyavargaNA. tethI eka eka paramANu adhika skalparUpa dhruvAcitta dravya vargaNA tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa dhruvAcittadravyavargaNA thAya. dhruvAcittadravyavargaNA je haMmezA lokane viSe prApta thAya che. te A pramANe kahe che. AnI madhyamAMthI koi bIjI utpanna thAya to koi bIjI vinAza thAya, paraMtu teono yathAsthita saMkhyAno ekAdano paNa bIje kyAre paNa lokamAM viraha thato nathI. arthAt koine koi to rahe che. A vargaNAne)-jIva vaDe kyAre paNa grahaNa karAi nathI, tethI acittapaNuM che. audArika Adi vargaNAne jIva vaDe grahaNa karAtI hovAthI kyAreka sacittapaNuM thAya che. jaghanya vargaNAthI utkRSTa vargaNA anaMtaguNa che. ane guNAkAra sarva jIvathI anaMtagaNa rAzi pramANa jANavo. (18) adhuvAcitta dravya vargaNA :- tethI eka paramANu adhika skalparUpa jaghanya adhuvAcitta dravya vargamAM tethI eka eka paramANu adhika vaDe adhuvAcittadravyavargaNA tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa adhUvAcitta dravya vargaNA thAya. adhuvAcitta dravyavargaNA te kahevAya ke jeonI madhyamAM keTalIka vargaNA kyAreka lokane viSe hoya. (ane kyAreka na hoya) tethI A (vargaNAne) 'sAntara nirantarA paNa kahevAya che. (mULavargaNAnI apekSAe to haMmezA vidyamAna hoya ja paNa uttara vargaNAnI apekSAe vidyamAna ke avidyamAna) jaghanya vargaNAthI utkRSTa vargaNA sarva jIvathI anaMtaguNa rAzi pramANathI anaMtaguNa hoya che. ' (19) prathama dhruvazUnya vargaNA - tethI eka paramANu adhika skalparUpa jaghanya prathama dhruvanya vargaNA. tethI eka eka paramANu adhika prathama dhruvazunya vargaNA tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa prathama dhruvanya vargaNA thAya. dhruvazunya vargaNA te kahevAya ke je kyAre paNa lokamAM na hoya, paNa phakta uparanI (AgaLanI) vargaNAnuM bAhulya jaNAvavA mATe prarUpaNA mAtrathI ja karAya che. jaghanya vargaNAthI utkRSTa vargaNA anaMtaguNa che. ane guNAkAra sarva jIvathI anaMtaguNa rAzi pramANa hoya che. 50 bhagavatIjImAM tejasa skaMdhamAM ATheya sparzI ane kAzmaNa skaMdhamAM snigdha - rUkSa - zIta - uSNa ema 4 sparze kahelA che te matAMtara jANavo. tattva kevalIgama che. 51 grahaNa prAyogya utkRSTa vargaNAgata pradeza rAzithI anaMtaguNa agrahaNa vargaNAo aMtare aMtare hovAthI dArika vargaNAnI apekSAe vakriya vargaNAmAM anaMtaguNa pradeza hoya, iti sarvatra. para A vargaNAomAM je ekottaravRddhinI prApti te koi koi kALe tUTI jAya che, tethI vargaNAgata ekottaravRddhinA anukramamAM attara paDI jAya che, tyAre e vargazAo sAntarapaNe prApta hoya che. 53 ahIM prathama zabda uttaravargaNAnI apekSAe nahIM, paNa mULa vargaNA apekSAe jANavo, temaja dvitIya ityAdi zabda AgaLa mULa dhruvazanyavargaNA mATe ja jANavo. For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa | (20) pratyeka zarIra dravyavargaNA:- tethI eka paramANu adhika skalparU5 jaghanya pratyeka zarIrI dravyavargaNA. A pratyeka zarIrI dravya vargaNA kone kahevAya ? te kahe che. pratyeka zarIra (jIvonA) yathAsaMbhava (je jIvane jeTalAM zarIra nAmakarmano baMdhAdi saMbhave teTalAM zarIra nAmakarmane viSe) audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa, kArmaNa zarIra nAmakarmane viSe je pratyekamAM vizrasA pariNAmathI (sva svabhAvathI) bhegA thayelA je sarvajIvothI anaMtaguNa pagalo te pratyekazarIrI dravyavargaNA zatakabRhaNamAM kahyuM che. - "yavaUI da vAtakarasamAja aa paMdu sarIra taNummasa ne . 1 | tatyevana, vIsasapariNAmaDala kuMti | sagiyAtA, jevA vALA tAle II 2 '' ahIMyA pratyeka vargaNA padyAti =Arika Adi pAMca zarIronA je zarIra karmanA pradezo che. temAM eka eka pradezo vizrasA pariNAmathI bhegA thAya che. te sarvajIvothI anaMtaguNa che. te pratyeka zarIrI vargaNA kahe che. tethI eka paramANu adhika skaMdharUpa bIjI pratyeka zarIrI dravyavargaNA. e pramANe eka eka paramANu adhikathI pratyeka zarIrIdravyavargaNA tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa vargaNA thAya. jaghanya vargaNAthI utkRSTa vargaNA asaMkhyayaguNa che. ane guNAkAra sukSmakSetra palyopamano asaMkhyayabhAga rU5 hoya che. A pramANe kema samajAya to kahe che. jaghanya karmapradeza bhegA karavAmAM tyAM vaizrasiTI jaghanya pratyeka zarIrIdravyavargaNA, ane utkRSTane viSe utkRSTa, jaghanya yogathI jaghanya karmapradezo bhegA thAya che ane utkRSTa yogathI utkRSTa karmapradezo bhegA thAya che. ane jaghanya yogasthAnathI utkRSTa yogasthAna sUkSmakSetra palyopamanA asaMkhyayabhAga guNita ja prApta thAya che, tethI jaghanya karmapradezo bhegA karavAmAM ane utkRSTa karmapradezo bhegA karavAmAM teTalAM ja mAtra hoya che. ane jaghanyathI utkRSTa pratyeka zarIrIdravyavargaNA paNa teTalAM ja pramANathI siddha thAya che. (21) dvitIya dhruvazanya vargaNA:- pachI tarata ja eka paramANu adhika skalparUpa jaghanya dvitIya dhruva zUnya vargaNA be paramANu adhika skalparUpa bIjI (vargaNA) e pramANe eka eka paramANu adhika skalparUpa bIjI dhruva zUnya vargaNA tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa dvitIya dhruvazunya vargaNA thAya. jaghanyathI utkRSTa asaMkhya guNa hoya che, ane guNAkAra asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa jANavo. | (22) bAdaranigoda dravyavargaNA - tethI eka paramANu adhika skandharUpa jaghanya bAdaranigodadravyavargaNA. have bAdaranigodadravyavargaNA kone kahevAya te kahe che. bAdaranigoda jIvonA audArika - tejasa - kArpaNa - zarIranAmakarmane viSe je pratyekane sarvajIvathI anaMtaguNa pudagalo vizrasA pariNAmathI (sva svabhAvathI) bhegA thAya che. (eTale nigodIyA jIvanA e traNa zarIrane Azrita thaine rahe che. paraMtu nigodIyo jIva grahaNa karato nathI, te bAdaranigoda dravyavargaNA kahevAya. jo ke keTalAka bAdaranigoda jIvone vaikriya AhAraka zarIra nAmakarmano saMbhava che, to paNa prathama samayathI ja nirantara (hiMmezA) udUvalaNapaNuM hovAthI atyaMta asAra che, tethI tenI vivakSA karI nathI. tethI be paramANu adhika pa4 prathama yogasthAnathI dvitIya yogasthAna asaMkhya lokapradeza pramANa vizeSAdhika che, dvitIya yogasthAnathI tRtIya yogasthAna paNa teTaluM ja vizeSAdhika che, e vigata purve yogasthAnanA citramAM kahI che, te pramANe sarva yoga sthAno anukrame asaMkhya vizeSatvayukta che, to eka pratyeka zarIrI jIva prAyogya jaghanya yogasthAnathI pratyeka zarIrI prAyogya utkRSTa yogasthAna sukSmakSetra palyAsaMkhyayabhAga pramANa saMbhave, A asaMkhyavizeSaguNapaNuM vIrya saMbaMdhI che, paraMtu spardhaka saMbaMdhI nahIM. tathA zaMkA thAya ke yogasthAnagata aMtaro asaMkhya lokapradezapramANa che, tethI pUrva yogasthAnathI para yogasthAna asaMkhya lokapradezanA guNAkAra jeTaluM che, ne e pramANe pratyeka zarIrInA prathamayogasthAnathI praza0nuM bIjuM yogasthAna asaMkhya loka(pradeza)guNa che, to praza0nuM utkRSTa yogasthAna te potAnA ja yogasthAnathI sUlepalyo. nA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM ja kema hoya ? ahIM samajavAnu e che ke antaro asaMkhya loka vargaNAtmaka hovAthI para para yogasthAno asaMkhyalokaguNAkAre na saMbhave, kAraNake prathamayogasthAnagata aMtima vargaNAgata vIryAvibhAgothI dvitIyayogasthAnanI sarva jaghanyavargazA vA sarvotkRSTa vargaNA asaMkhyalokapradezapramANa adhika saMbhave, paraMtu asaMkhya lokapradezaguNa na saMbhave tethI ekyogasthAnathI bIjuM yogasthAna asaMkhya lokapradeza pramANa vizeSAdhika che. paraMtu asaMkhyaloka guNAkAre nathI.) mATe pra00 nuM uyogasthAna svajaghanyathI sUpanA asaMkhyAtamA bhAga guNAkAra jeTaluM kahyuM te ghaTI zake che. A vyAkhyA gaNita samajanArane sugama che. papa je jIvo prathama 4 nAmakarmano baMdha karIne maraNa pAmI bAdara sAdhAraNa vanaspatikAyapaNe utpanna thAya, te jIvone bAdaranimeda bhavamAM paNa vai0nAmakarmanI sattA hoya. temaja te apramatta muni guNasthAne Ahao nAmakarmano baMdha ryo hoya ne punaH pramAdanA vaza thakI sAtamA guNasthAnathI paDatAM yAvatu prathama guNasthAne AvI kALa karIne bAdaranigodamAM utpanna thAya to bAdaranigoda jIvamAM paNa (aparyApta avasthAmAM) AhAraka karmanI sattA saMbhave. 56 AhAraka saptakanI udvalanA vAstavika rIte aviratipaNAnA prathama samayathI hoya che, paraMtu udvavanakALa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hovAthI bAdara nigodamAM paNa bhava prathama samayathI udavalanA pratipaga bhAvanI apekSAe hoya che. For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti skandharUpa bIjI bAdaranigoda dravyavargaNA e pramANe eka eka paramANu adhika skandharU5 vargaNA tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa thAya. jaghanyathI utkRSTa sUkSmakSetra palyopamano asaMkhya bhAga lakSaNathI guNAkAra vaDe asaMkhyayaguNA che. ahIM rIta - pratyeka zarIrI dravyavargaNAnI jema ja vicAravuM. (23) tRtIya dhruvazUnya vargaNA - tethI eka paramANu adhika skalparUpa jaghanya trIjI dhRvazunyavargaNA. tethI eka eka paramANu adhika skalparU5 vargaNA tyAM sudhI kahevI. jyAM sudhI utkRSTa trIjI dhruvazunyavargaNA thAya. jaghanyathI utkRSTa asaMkhyayaguNA hoya che. guNAkAra aMgulamAtra kSetra pramANa AvalikA asaMkhyayatama bhAgamAM rahela samaya pramANamAM vargamUla grahaNa karavuM, ane je chellA vargamUlanA asaMkhyayatama bhAgane viSe jeTalAM AkAzapradeza teTalAM pramANa jANavuM. (24) sukSma nigoda vargaNA :- tethI eka paramANu adhika skalparUpa vargaNA jaghanya sUkSma nigoda vargaNA ane te audArika zarIrathI Azrita vizrasA pariNAmathI (sva svabhAvathI) bhegA thayela pudgalarU5 bAdaranigoda vargaNAnI jema jANavuM jyAM sudhI utkRSTa thAya, jaghanyathI utkRSTa asaMkhyayaguNa che ane guNAkAra AvalikAnA asaMkhyayatama bhAgamAM jeTalAM samayo che teTalAM pramANa jANavuM. kAraNa ke sUkSmanigoda jIvonA jaghanya yogasthAnathI utkRSTa yogasthAna AvalikAnA asaMkhyayabhAga guNita ja prApta thAya che. adhika nahIM. ane yogane AdhIna karmapradeza bhegA thAya. ane tene AdhIna sUkSmanigoda vargaNA hoya che. (25) turIya (cothI) dhruvazunyavargaNA - tethI eka paramANu adhika skanvarU5 vargaNA jaghanya - cothI dhruvazunyavargaNA. tethI eka eka paramANu adhika skalparUpa tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa cothI dhruvazunyavargaNA thAya. jaghanyathI utkRSTa asaMkhyayaguNa hoya che. ane guNAkAra prataranA asaMkhyayabhAgavarti asaMkhyayazreNigata AkAza-pradeza rAzipramANa jANavo. (26) mahAskandha vargaNA:- tethI eka paramANu adhika vargaNA jaghanya mahAskandhavargaNA te che ke je pudgala skaMdho vizrasA pariNAmathI (sva svabhAvathI) TaMka (sudragiri) kUTa (zIkhara) parvata (bRhagiri) Adine Azrita rahelA che. tethI be paramANu adhika skalparUpa bIjI mahAskandhavargaNA. e pramANe eka eka paramANu adhika skanvarUpa mahAskandhavargaNA tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI "utkRSTa mAskandha vargaNA thAya. jaghanyathI utkRSTa asaMkhya guNa che. ane guNAkAra palyopamano asaMkhya bhAga lakSaNa jANavuM. ane A mAskandhavargaNA trasakAya vadhAre hoya to sauthI ochI ane (trasakAya) ochI hoya to vadhAre prApta thAya che e pramANe A vastu svabhAva ja che te zatakabRhat cUrNamAM kahyuM che ke : "mahakhaMdhavamgaNA TaMkakUDa taha pavAyAiThANesu / je poggalA samasiyA, mahakhaMdhA te u buccaMti // 1 // tatya tasakAyarAsI, jammi ya kAlammi hoMti bahugo a / mahakhaMdhavaggaNAo, tammi ya kAle bhave thovA // 2 / / jaM puNa hoi a kAle, rAsI tasakAiyANa thovo u / mahakhaMdhavamgaNAo, tahiM kAle hoti bahugAo // 3 // " (1) mahAtkaMdhanI vargaNAo :- TaMka-kuDa-parvata Adi sthAnone viSe je yugalo bhegA thAya. teTalI mahArUMdhavargaNA kahe che. (2-3) tyAM je kAle trasakAya vadhAre hoya to te kAle mahArUMdhavargaNAo ochI hoya che. ane je kAle trasakAya thoDA hoya to te kAle mahArUMdhavargaNA vadhAre hoya che. 57 bAdaranigoda prAyogya jaghanya yogasthAnathI bAdaranigoda prAyogya utkRSTa yogasthAna sukSetra palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA guNAkAra jeTaluM che tethI jaghanya zarIra nAmakarma pradezarAzithI utkRSTa zarIra nAmakarma pradezarAzi sUkSmakSetra palyopamAsaMpeya bhAga guNAkAra jeTalI ja che. paraMtu vizeSa e che ke pratyeka zarIrI prAyogya yogasthAnothI bAdaranigoda prAyogya yogasthAno alpa hovAthI pratyeka zarIrI prAyogya guNakarAzithI bAdaranigoda prAyogya guNakarAzi paNa alpa jANavo. 58 A vargazAthI pUrvanI pratyeka zarIrI vigere vargaNAo je dArika nAmakarmAdi karmaskaMdhane Azrita che. te karmaskandhonI apekSAe A vargaNA kaTa-parvatAdi jevA moTA skandhone Azrita hovAthI A vargaNAnuM nAma mahAardhavargaNA athavA koika kALe vargaNAmAMnI koI paNa eka vargaNAnA (35) eka skandamAMthI vizrasAM pariNAma vaDe prathama samaye urdhva adho lokAMtadIrdha daMDa, bIje samaye kapATa, trIje samaye maMthana, cothA samaye aMtarapUrti, pAcamA samaye aMtarasaMhAra 6ThThA samaye maMthanasaMhAra, sAtame samaye kapATasaMhAra ne 8 mA samaye svabhAvastha thAya che. e pramANe 14 rAja pramANa acitta mahAskandhapaNe pariNamatI hovAthI A vargaNAnuM nAma mahAskalpavargaNA che. 59 sukSmakSetra palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa iti anuvRtti. 60 trasajIvanI adhikatAe mahAardhavargaNAnuM alpatya, ne trasajIvanI alpatAe mahAskandhavargaNAnuM adhikapaNuM, emAM anAdi jagatusthiti e ja hetu che. athavA evo ja kudaratI niyama che. iti tAtparya. For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 63 - ane A paramANu vargaNA Adi mahAskaMdha vargajJA sudhI sarva vargaNAo "muLarasanAma'' tti eTale guNe karIne prApta thayuM che, svanAma te jene evI guhAniSpanna svanAma vALI che. (arthAt e sarva vargaDDAonA nAma guArsajJake che.) te A pramANe kahe che . ''eka eka paramANuo te paramANuvargannA be be paramAlunI dviparamANuvargaNA. e pramANe be nAonI sArthakatA spaSTa jaNAya che. tathA 'saMghamA jIvo''tti te sarve 'jaivartaNAono avagAha (kSetrarodhana) aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa che. jo ke saghaLI bhegI karatAM A pratyeka anaMtA ane sakala loka Azrita pahelAM kahI to paNa eka ekane AzrayI te aMgulanA asaMkhyeyabhAga kSetra avagAha ja che. e pramANe artha che tathA kArpaNa za2I2 prAyogya vargaNAthI zarU karI pUrvanI audArika zarIra prAyogya vargaNA sudhI kSetra avagAha pakSAnupUrvIthI asaMkhyayaguNa jANavo (yaMtra naMbara - 9 juo). 63. iti audArikAdi vargAnuM svarUpa samApta 61 karmaprakRti tathA paMcaso paNa paramANuvatraNAnA arthamAM sarva parAbUne bhinna bhinna vargaNA zabda saMyukta karyo che. e ja pramANe be paramANu Adi sarva vargaNA kahI che. jethI tAtparya e nIkaLe che ke 52mANurUpa vargaNA anaMta che, dviparamANurUpavargaNAo paNa anaMta che, ityAdi paraMtu karmagraMthamAM to sarva paramANunA saMgraha arthamAM paramANu vargaNA kahI che. sarva dviparamANu skaMdhonA saMgrahamAM dviparamANu vargaNA kahI che, arthAt paramANu vargaNA eka che paNa anaMta nahIM. dviparamANu vargaNA eka ne skaMdha anaMta, triparamANurUpa vargaNA eka ja paraMtu skaMdha anaMta A pramANe kaheluM che. A vaktavyatAmAM taphAvata e ja ke karmagraMtha TIkAkAra mahArAja dviparamANurUpa anaMtaskaMdhone eka ja dvipa2mANu vargaNA kahe che, tyAre pUupA ane pU.malayagirijI ma.dviparamANurUpa anaMtaskaMdho te dvipa2mANurUpa anaMtavargaNAo kahevAya ema kahe che. A arthamAM skaMdha ne vargaNA e be zabdamAM vizeSatAno abhAva thAya che, kAraNa ke je dviparamANurUpa eka skaMdha te ja dviparamANurUpa eka vargaNA thAya che. A saMbaMdhI adhika carcA atre ucita nathI. tatva zrI bahuzrutagamya tathA apekSApUrvaka vicAratAM banne vAta avirodhi samajAya che. vicAravA yogyamAtra be vAta ja che te A pramANe pU upA ane pUmalayagirijI ma nA kathanamAM skaMdha ane vargaNAnI avizeSatA ane zrI devendrasUrivaryanA kathanamAM skaMdha ane vargaNAmAM vizeSatA rahe che. puna : zrI vizeSAvAcaka mahAbhASyamAM kahyuM che ke pha khAnIyata vAvo nA, to, vaDa, zi, rati paryAvAH- satajI samastalokaakaashprdeshvrttinaamekaikprmaannun samudAya ekAvarSaNA tataH samastalokavartinAM dvipradezikaskaMghAnAM dvitIyAvargaNA tataH samastAnAmapi tripradezika kaMpAnAM tRtIyA vargaNA, catuSpradezikAnAM caturthI paMcapradezikasyAnAM paMcamI ityAdi / atre vargaNA zabda sajAtIya samudAyanI apekSAe kahelo hovAthI sarva paramANuono saMgraha paramANu nAmavALI eka ja vargaNAmAM thAya che, ne dviparamANurUpa eka ja vargaNAmAM sarve dvipradezikaskaMdhono saMgraha thAya che, e sarva varNana karmagraMthane anusaratuM che. tathA je svarUpa kaMika bhinnatAvALuM che. te A pramANe paramANuthI prAraMbhIne yAvatu anaMta pradeziskaMdha sudhInI anaMtavargaNAo audArikadehane agrahaNaprAyogya che. tadanaMtara eka eka paramANu adhika skaMdhavALI anaMtavargaNAo auArikadehagrahaNa prAyogya che. tadanaMtara ekeka paramANu adhika skaMdhavALI anaMtavargaNAo punaH audArikadehane agrahaNaprAyogya che. tadanaMtara ekeka 52mANu adhika skaMdhavALI anaMtavargaNAo vaikriyadehane agrahaNa prAyogya che. tadanaMtara ekeka paramANu adhikaskaMdhavALI anaMtavargaNA vaikriyadehane agrahaNa prAyogya che tadanaMta2 ekeka paramANu adhika skaMdhavALI anaMtavargaNA vaikriyadehane grahaNaprAyogya che. tadanaMtara ekeka paramANu adhikaskaMdha anaMtavargaNAo punaH vaikriyane agrahaNaprAyogya che. e pramANe jIvane grahaNa prAyogya AThe vargaNAone traNa traNa rUpathI kahetAM 24 vargaNA thAya te A pramANe, (1) auArika agrahaNaprAyogya va (4) vaikriya agrahaNaprAyogya 10 (7) AhAraka agrahaNaprAyogya 10 (10) tejasa agrahaNaprAyogya 10 (13) bhASA agrahaNaprAyogya 10 (16) ucchavAsa agrahaNaprAyogya va (19) mana agrahaNaprAyogya va0 (22) kArpaNa agrahaNaprAyogya 10 (2) audArika grahaNaprAyogya 10 (5) vaikriya grahaNaprAyogya 10 (8) AhAraka grahaNaprAyogya va0 (11) tejasa grahaNaprAyogya va0 (14) bhASA grahaNaprAyogya va0 (17) ucchavAsa grahaNaprAyogya 10 (20) mana grahaNaprAyogya va0 (23) kArpaNa grahaNaprAyogya 10 (25) prathama dhruvagaMdhA (28) azUnyAntaravargaNA (31) tRtIya puvAnaMtavargajJA (34) vaikriya tanuvargaNA (37) bipa dha ahIM be grahaNavargaNAnA madhyamAM vastutaH eka ja agrahaNa vargaNAo che. paraMtu eka ja agrahaNavargaNAno je ardhabhAga je dehanI samIpamAM Avyo te dehanA nAmanI vivakSAe eka ja agrahaNavargaNAne be be nAmathI prarUpI che tathA. (3) auArika agrahaNaprAyogya 10 (6) vaikriya agrahaNaprAyogya 10 (9) AhAraka agrahaNaprAyogya va (12) tejasa agrahaNaprAyogya 10 (15) bhASA agrahaNaprAyogya 10 (18) ucchavAsa agrahannaprAyogya 10 (21) mana agrahaNaprAyogya va0 (24) kArpaNa agrahaNaprAyogya 10 (26) adhavavargavA (29) prathama dhruvAnaMta2vargaNA (32) caturtha ghruvAnaMta2vargannA (35) AjhArake tenuvartatA (38) acittamahApa (27) zdhA-naravavaMtA (30) dvitIya dhruvAnaMtaravargaNA (33) audArika tanuvartaNA (36) tejasa tanuvage e pramANe vargaNA prarUpaNA bhinna prakAranI che. 62 A prakaraNa aMge 'vargaNA'' e nAmanA 3 vizeSa che te A pramANe mULavargaNA :- te auArika, vaikriya, AhAraka ityAdi nAmavALI 26 vargaNA. uttaravargaNA :- te pratyeka mULa vargaNAMtargata ekeka paramANu adhikarUpa anaMtavargaNA keje sarva ekeka mULavargannA yogya che. ne te sarva ekeka skaMdharUpa che. vargaNA H- pratyeka uttara vargaNAgatasama pradezovALA sarve skaMdho atre " sarva vargaNAono avagAha" eTale mULa pratyeka uttara vartaNAono avagAha. 63 karmaprAyogya mULavargannAmAMnI koipaNa eka uttaravargaNApekSAe audyarika mUlavatraMbAmAMnI koipaNa eka uttaravargaNAno phaijhavagAha asaMga che. iti sarvatra. For Personal & Private Use Only www.jairtelibrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 anu krama 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 |7| *|||4|| 8 | vargakAonA nAma agrahaNa vika agrahaNa vaikriya aMgrahaNa AhAraka agrahaNa tejasa agrahaNa bhASA agrahaNa prANApAna agrahaNa mana agrahaNa kArya yuvAcina adhuvAcita (sAttaraniraMtarA) 19 1lI dhruvazUnya pratyekazarIrI dvitIyaduzunya bAdaniovarganA tRtIyavazUnya sUkSmanigodavargaNA cothIdhruvazUnya cinApa uttaravarganA aMtargata sama-vargaNApi anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta anaMta audArika Adi puddagala saMbaMdhI 3 pUrvamULavargaNAnI uttaravargaNAothI keTalI uttaravargadhrA adhika che? abhavyathI anaMtagula siddhanA anaMtamA bhAge, sarvathI akSa anaMtaguNa alpathI anaMtaguNa sidrane anaMtamA bhAge guja abhavyathI anaMtagupta sine anaMtamA bhArga anaMtaHguNa amadhyathI anaMtaNa hine anaMtamA bhArga anaMtaguNa abhavyathI anaMtaguNa siddhane anaMtamA bhAge anaMtaguNa abhavyathI anaMtaguNa siddhI anaMtamAM bhArga anaMtagaNa abhavyathI anaMtA siddhI anaMtamA bhArga anaMtaguNa amanmathI anaMtA siMhane anaMtamA bhArga anaMtaguNa anaMtaguNa karmaprakRti anaMtaguNa asaM caiyaguNa For Personal & Private Use Only asaMAyajJa asaMkhyayasa asaMkhyayaguNa asaMkhyayagu asaMkhyayaguNa asaMkhyayaguNa 1. svajaghanya vargaNAgata pradezarAzinA anaMtamA bhAga pramANa eTalI augharikanI uttaravargaNAo che, e pramANe sarva vargaNA mATe jANavuM. paraMtu bhAgapramANane sthAne jyAM guNapramAO hoya tyAM guNapramANa adhika jANavI. 3. pra zarIrI ja vargaNAthI pra zarIrI u. vargaNA asaMkhyaguNa hote paNa uttaravargaNAo anaMta ja hoya, kAraNa ke jaghanya vargaNAgata rAzi anaMta che. athavA jaghanyavargaNAgata pradeza rAzIthI utkRSTa vargaNAmAM jeTalAM pradezo adhika hoya teTalI ja vargaNAo paNa hoya. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa grAhya - agrAhA 26 vargaNAnuM yaMtra naM- 9 (gAthA 18 thI 20 nA AdhAre ) svajaghanyavargaNAthI svau000 guNakarAzi svajagha0vargaNAthI jIvane grahaNa ke | lokamAM vidyamAna keTalA pradeza vaDe adhika che. svotkRSTavargaNAmAM agrahaNa prAyogya che ke avidyamAna anaMtaguNa abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge | agrahaNa prAyogya vidyamAna anaMtamA bhAge vizeSAdhika abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge grahaNaprAyogya vidyamAna anaMtaguNa abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge agrahaNa prAyogya vidyamAna anaMtamA bhAge vizeSAdhika abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge grahaNa prAyogya vidyamAna anaMtaguNa abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge agrahaNa prAyogya vidyamAna anaMtamA bhAge vizeSAdhika abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge grahaNa prAyogya vidyamAna anaMtaguNa abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge agrahaNa prAyogya vidyamAna anaMtamA bhAgavizeSAdhika abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge grahaNa prAyogya vidyamAna anaMtaguNa abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge | agrahaNa prAyogya vidyamAna anaMtamA bhAge vizeSAdhika abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge grahaNa prAyogya vidyamAna anaMtaguNa abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge agrahaNa prAyogya vidhamAna anaMtamA bhAge vizeSAdhika abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge grahaNa prAyogya vidyamAna anaMtaguNa abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge agrahaNa prAyogya vidyamAna anaMtamA bhAge vizeSAdhika abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge grahaNa prAyogya vidyamAna abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge agrahaNa prAyogya vidyamAna anaMtamA bhAge vizeSAdhika abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtamA bhAge grahaNa prAyogya vidyamAna anaMtaguNa sarva jIvathI anaMtaguNa agrahaNa prAyogya vidyamAna anaMtaguNa sarva jIvathI anaMtaguNa agrahaNa prAyogya vidya, avidya, dezataH . . anaMtaguNa anaMtaguNa agrahaNa prAyogya avidyamAna asaMkhyayaguNa vidyamAna avidyamAna vidyamAna sarva jIvathI anaMtaguNa sUkSmakSetra palyo no asaMkhya bhAga asaMkhyaya lokAkAzapradeza sUkSmakSetra palyo, no asaMkhya bhAga aMgulakSetra aMtima vargamULano asaM. AvalikA asaMkhyayabhAga asaMkhya zreNi - 1 khatarano asaM, meM bhAge sUche che, palyo, asaM, bhAga agrahaNa prAyogya agrahaNa prAyogya agrahaNa prAyogya agrahaNa prAyogya agrahaNa prAyogya asaMkhyayaguNa " asaMkhya guNa asaMkhya guNa asaMkhya guNa asaMkhyayaguNa asaMkhya guNa avidyamAna vidyamAna agrahaNa prAyogya avidyamAna agrahaNa prAyogya vidyamAna 2. uttaravargasAomAMthI kaMika varganAo koika vakhate abhAva hoya che. te avasare vidyamAnA vidyamAna, ne koi vakhate sarva vargalAo vidyamAna hoya te apekSA e vidhamAna, ne mULa vargasApekSAe to sadAkALa vidyamAna ja che. For Personal Private Use Only www jainelibrary.org Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti ( - atha jIva kayA pudgalone dezathI ke sarva AtmAvaDe grahaNa kare? te svarUpa - ) egamavi gahaNadavaM, savvappaNayAi jIvadesammi / savappaNayA savvattha vAvi sabe gahaNakhaMdhe // 21 // ekamapi grahaNadravyam, sarvAtmanA jiivdeshe| sarvAtmanA sarvatra vA'pi sarve grahaNaskandhe / / 21 / / gAthArtha :- eka jIva pradezAvavAhita eka grahaNa prAyogya dravyane jIva sarva pradezovaDe grahaNa kare che, ane sarvapradezAvagAhita sarvagrahaNaprAyogya skaMdhone paNa jIva sarvapradezovaDe ja grahaNa kare che. TIkArtha - have pudagalone jIva dezathI grahaNa kare che. athavA sarva AtmA vaDe e pramANe prazna avakAza thaye chate kahe che. - ahIM jIva sva pradezamAM avagAhI rahela ja dalikane grahaNa kare che, paNa anantara ke paraMpara pradeze avagAhI (rahela dalikane grahaNa kare) nahIM. e pramANe eka jIva pradeze avagAheluM je grahaNa prAyogya eka paNa (dalita) sarva Atma sarva je AtmapradezovaDe grahaNa kare che. sarva jIvapradezo zRMkhalA avayavanI jema paraspara saMbaMdha vizeSa hovAthI sva kSetramAM (Atmapradezo je AkAzapradezamAM avagAhyA che te ja AkAza pradezomAM) avagAha karI rahelA grahaNa prAyogya dravyane grahaNa karavAne mATe eka ja jIva pradeza vyApArita thaye chate anaMtara paraMparA vaDe te dravya grahaNa karavAne mATe sarva paNa (Atmapradezo prayatnazIla thAya che) jema ghaTAdi padArthane hastanA agrabhAgavaDe grahaNa karatAM maNibaMdha, koNI, khabhA Adi avayavo prayatnavAnuM thAya che. tathA sava ivA vi''tti sarva paNa jIva pradezone viSe je avagAha grahaNa prAyogya skaMdho che te badhAne jIva sarva AtmApradezovaDe grahaNa kare che. eka eka pradezamAM rahela skaMdhane grahaNa karavAmAM sarva jIva pradezonuM (anaMtara ke paraMparApaNe) vyApArapaNuM siddha thAya che. badhI jagyAe rahela skandhone grahaNa karavAmAM sarva jIva pradezono vyApArapaNuM saMgata che. ( -: atha sneha prarUpaNA - ) NehapaccayaphaDDaga-megaM avibhAgavaggaNA NaMtA / daseLa vahU vA, saMtone kuLadInA 22 | * snehapratyayaspardhaka-mekam avibhAgavargaNA anantAH / dUrlena davaH vaDhI, basaMghe to di dInAH || 20 | gAthArtha :- nehapratyaya spardhaka eka ja che., ne tenI avibhAga vargaNAo anaMta che. tathA alpasneha yukta pagalo ghaNAM che ne asaMkhyalokapramANa vargaNAne atikramatAM je je vargaNA Ave temAM dviguNahIna dviguNahIna pudgalo hoya che. TIkArya :- ahIM pudgala dravyano paraspara saMbaMdha snehathI thAya che. tethI snehaprarUpaNA karavI joie. ane te traNa prakAre che. (1) snehapratyayaspardhaka prarUpaNA. (2) nAmapratyayaspardhakaprarUpaNA. (3) prayogapratyayaspardhakaprarUpaNA. (1) tyAM nehanimittaka je spardhakanI prarUpaNA karAya te snehapratyayaspardhaka prarUpaNA. (2) zarIra baMdhana nAmakarmanA udayathI paraspara baMdhAyelA zarIra pudgalonA snehanI apekSAe (sneha saMbaMdhI) je prarUpaNA karAya te nAmapratyayaspardhaka prarUpaNA. 3) prakRSTa yoga (utkRSTa yoga) te prayoga tenA nimitta vaDe grahaNa karelA je pulo tenA snehane adhikArIne je spardhaka prarUpaNA karavI te prayogapratyayaspardhaka prarUpaNA. For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - atha 1lI snehapratyayaspardhaka prarUpaNA:- ) tyAM prathama snehapratyayaspardhakanI prarUpaNA karavAnI icchAvAlA kahe che. eka eka snehAvibhAga vRddhi yukta pugala vargaNAono samudAya rUpa-sneha nimitta spardhaka (je spardhaka prarUpaNAmAM mAtra sneha e ja nimitta bhUta che. te snehapratyayaspardhaka) te snehapratyayaspardhaka eka ja che. ane te spardhakamAM avibhAga vargaNA eka eka "snehAvibhAga adhika paramANu samudAya rU5(vargaNAo) anaMta jANavI. tyAM alpa sneha vaDe baMdhAyelA pudgalo te ghaNAM hoya che, arthAtu ghaNAM neha vaDe baMdhAyelA (pagalo) ochA hoya che. tathA asaMkhyaloke dviguNahInA = prathama vargaNAthI AgaLa asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa vargaNAo atikrAnta karI je agrima (anaMtara) vargaNA Ave tenA pudgalo prathama vargaNAmAM rahela pudgalanI apekSAe dviguNahIna (ardhA) hoya che. tethI paNa teTalAM pramANanI vargaNAo atikrAnta karIne agrima (anaMtara) vargaNAmAM dviguNahIna hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI vakSyamANa (AgaLa kahevAze.) saMkhya bhAga hAnigata aMtima vargaNA prApta thAya. ahI bhAvArtha A pramANe che : je sarva utkRSTa nehano kevali prajJArUpa zastra vaDe chedIne nirvibhAga bhAga karAya te snehAvibhAga. tyAM keTalAka paramANu jagatamAM eka snehAvibhAgathI yukta hoya, teonA samudAya te prathama vargaNA, be snehAvibhAga vaDe yukta je paramANu hoya teonA samudAya te bIjI vargaNA. e pramANe saMkhyAta snehAvibhAga vaDe yukta hoya te saMkhyaya vargaNA kahevI, asaMkhya snehAvibhAga vaDe yukta hoya te asaMkhya vargaNA, ane anaMta snehAvibhAga vaDe yukta hoya te anaMta vargaNA. ane te sarva vargaNAnuM eka spardhaka thAya che, vacce eka eka avibhAga vRddhi vyavacchedanA = abhAvathI eka eka avibhAga vRddhi vyaveccheda te spardhakanI parisamApti thAya che. ane kahyuM che ke "vRttAvaDUto chemo phA" ti have A vargaNAnI prarUpaNA be prakAre thAya che. (1) anaMtaropanidhA ane (2) paraMparopanidhA tyAM prathama - (1) anaMtaropanidhA:- prarUpaNA karAya che. eka snehAvibhAga yukta pudgala samudAyarUpa prathama vargaNAmAM jeTalAM pudgalo tenI apekSAe bIjI vargaNAmAM asaMkhyayabhAgahIna hoya che. tethI paNa trIjI vargaNAmAM asaMkhyayabhAgahIna hoya che. e pramANe dareka vargaNAne asaMkhyayabhAgahIna pudgalo tyAM sudhI kahevAM jyAM sudhI anaMta vargaNA jAya. tethI anaMtara vargaNAmAM pudgalo pUrve kahI te vaNAgata pudagalanI apekSAe saMkhyayabhAgahIna, tethI AgaLanI vargaNAmAM pugalo saMkhe bhAgahIna, e pramANe saMkhyayabhAgahIna paNa anaMta vargaNA kahevI. tethI uparanI vargaNAmAM pudagalo pahelA kahI te vargaNAgata pudgala apekSAe saMkhyayaguNahIna hoya che. tethI AgaLanI vargaNAmAM pugalo saMkhyayaguNahIna, e pramANe saMkhyayaguNahIna paNa anaMta vargaNA kahevI. tethI anaMtara vargaNAmAM pugalo pahelA kahI te vargaNAgata pudgala apekSAe asaMkhya guNahIna hoya che, tethI AgaLanI vargaNAmAM pudgalo asaMkhyayaguNahIna, e pramANe asaMkhyayaguNahIna paNa anaMta vargaNA kahevI. tethI anaMtara vargaNAmAM pudgalo pahelA kahI te vargaNAgata pudgalo apekSAe anaMtaguNahIna hoya che, tethI AgaLanI vargaNAmAM pudgalo anaMtaguNahIna kahevAM, e pramANe anaMtaguNahIna paNa anaMta vargaNA kahevI jyAM sudhI sarva utkRSTa vargaNA thAya. te pramANe anaMtaropanidhA prarUpaNA karI. 64, pudgalono paraspara saMbaMdha snehathI thAya che. tethI ahIM snehano vicAra karavAmAM Ave che. tatvArthAdhiramasutra paMcama adhyAya sutra 32 mAM ""ghikSatAkunaH' thI nigdhatA ane rukSatA e baMne pudagalono paraspara saMbaMdha thavAmAM kAraNa kahela che ane ahIM to rulatAnI vicAraNA karavAmAM AvI ja nathI tenuM kAraNa snigdhatAnA upalakSaNathI rulatAnuM paNa grahaNa karyuM hoya tema lAge che. athavA to vyavahAramAM koI paNa vastuo paraspara saMbaMdha thavAmAM cIkAzane kAraNa mAnavAmAM Ave che, tethI ahIM snigdhatAnI jema rukSatAne paNa sneha zabdathI batAvela hoya tema lAge che. temaja snigdha ane rukSa e sparza vizeSa che, ane ahI e banne sparzIne snehazabdathI kahyA hoya tema lAge che. ' jagatamAM rahela koipaNa pugalono paraspara saMbaMdha thavAmAM pugalomAM je kudaratI sneha che teno vicAra snehapratyayaspardhakamAM karavAmAM Avaze. paMdara prakAranA baMdhananAmakarmanA udayathI pUrve grahaNa karAyela ane navIna grahaNa karAtAM pudgalono paraspara saMbaMdha thatI vakhate te saMbaMdha thavAnA kAraNabhUta jIvanA sAmarthya vizeSathI pudgalomAM je sneha utpanna thAya che. tenuM svarUpa nAmapratyayaspardhakamAM ane yogathI karmarUpe grahaNa karAtI kArmasavargaNAnA pagalono Atmapradezo sAthe ekAkArarUpe saMbaMdha thavAmAM kAraNabhUta jIvanA sAmarthavizeSathI je sneha utpanna thAya che. teno vicAra prayogapratyayaspardhakamAM karavAmAM Avaze. TIkAmAM ghaNe ThekANe snehane badale rasa zabda vAparela che. paraMtu rasathI A sneha ja samajavAno che. ane tenAthI ja skaMdho ane varganAo bane che, mATe prathama snehapratyayaspardhakanuM ane pachI AtmAnA sAmarthya vizeSathI grahaNa karAtAM pudgalomAM je vadhAre sneha utpanna thAya che te snehanuM svarUpa nAmapratyaya ane prayogapratyaya spardhakamAM karavAmAM Avaze. paraMtu karmaparamANuomAM zubhAzubha phaLa ApavAnI zaktirUpa je rasa che, te rasa AtmAnA kASAyika adhyavasAyo dvArA grahaNa karatI vakhate adhyavasAyone anurUpa ocho che ke vadhAre utpanna thAya che, ane tenuM svarUpa have pachI anubhAgabaMdhanA svarUpamAM graMthakAra pote batAvavAnA che tethI ahIM rasa zabdathI te rasa samajavAno nathI paNa sneha samajavAno che. For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti have paramparopanidhA :- kahe che, tyAM pahelI vargaNAthI AgaLa asaMkhyeya lokAkAzapradeza pramANa vargaNA atikramI pachI je vargaNA Ave tenA pudgalo prathama vargaNAgata pudgala apekSAe dviguNahIna arthAt ardhA hoya che. pachI pharI paNa teTalI vargaNA atikramI je anaMtara vargaNA Ave tenA pugalo ardhA hoya che. e pramANe vAraMvAra tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI-asaMkhyeyabhAgahAni gata carama vargaNA Ave. tethI AgaLa "saMkhyAtI saMkhyAtabhAgahAnigata vargaNA atikramI je anaMtara vargaNA hoya. tenA pudgalo asaMkhyayabhAgahAnigata carama vargaNAnA pudgala apekSAe ardhA thAya che. tethI pharI paNa saMkhyAtI vargaNA atikramI anaMtara vargaNAmAM pudgalo ardhA thAya che. e pramANe vAraMvAra tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI saMdhyeyabhAgahAnimAM paNa carama vargaNA Ave. u52nI (AgaLanI) traNa hAnine viSe (saMdhyeyaguNahAni, asaMkhyayaguNahAni, anaMtaguNahAni) dviguNahAni mArgaNA lakSaNa paramparopanidhA saMbhave nahIM kAraNa ke pahelI saMdhyeyaguNahAni vALI vargaNAmAM ja pudgalo pUrve kahI te saMdhyeyabhAgahAnivALI aMtima vargaNAnI apekSAe saMkhyayaguNahIna prApta thAya che. ane saMdhyeyaguNahIna jaghanyathI paNa triguNahIna, caturguNahIna grahaNa karAya che, paNa dviguNahIna nahIM. ''siddhaMte gatya natya saMlekhvAhaLa tatva tatva nahaLamajIvosayaM vadava / '' ti = siddhAtane viSe jyAM jyAM saMkhyeyanuM grahaNa karyuM che tyAM tyAM ajaghanya - utkRSTarUpa saMkhyeya jANavuM. e pramANe anuyogadvAra cUrNinuM vacana che. saMkhyeyanuM prAyaH sarva ThekANe ajaghanya utkRSTanuM ja grahaNa hovAthI. tethI ahIMthI zarU karI bIjI rIte paNa paramparopanidhA prarUpaNA karAya che. asaMkhyeyabhAgahAnimAM pahelI ane chellI vargaNAnI vacce prathama vargaNAnI apekSAe keTalIka asaMkhyayabhAgahIna, keTalIka saMdhyeyabhAgahIna, keTalIka saMdhyeyaguNahIna, keTalIka asaMkhyayaguNahIna, keTalIka anaMtaguNahIna e pramANe asaMkhyeyabhAgahAnimAM prathama vargaNAnI apekSAe pAMce paNa hAni saMbhave che. saMdhyeyabhAgahAnimAM.. asaMkhyeyabhAgahAni sivAya prathama vargaNAnI apekSAe bAkInI cAra hAni saMbhave che. saMdhyeyaguNahAnimAM vaLI asaMkhyeyabhAgahAni, saMdhyeyabhAgahAni sivAya bAkInI OM hAni saMbhave che. asaMkhyayaguNahAnimAM...... keTalIka asaMkhyayaguNahAni, keTalIka anaMtaguNahAni e pramANe be ja hAni saMbhave che. anaMtaguNahAnimAM to anaMtaguNahAni eka ja hoya. e pramANe parasparopanidhA prarUpaNA karI. 68 have pAMca hAnimAM vargaNAonuM alpabahutva kahe che. asaMkhyeyabhAgahAnimAM vargaNAo sauthI alpa, tethI saMdhyeyabhAgahAnimAM vargaNA anaMtaguNa, tethI paNa saMkhyayaguNahAnimAM vargaNA anaMtaguNa, tethI paNa asaMkhyayaguNahAnimAM vargaNA anaMtaguNa, tethI paNa anaMtaguNahAnimAM vargaNA anaMtaguNa hoya che. have pAMca hAnimAM pudgalonuM alpabahutva :- anaMtaguNahAnimAM pudgalo 'sarvathI alpa tethI asaMkhyayaguNahAnimAM pudgalo anaMtaguNA, tethI paNa saMkhyayaguNahAnimAM pudgalo anaMtaguNA, tethI paNa saMkhyayabhAgahAnimAM pudgalo anaMtaguNA, tethI paNa asaMkhyeyaguNahAnimAM pudgalo anaMtaguNA hoya che. ane kahyuM che. 88 thovA 3 vALAo pamahALIrU ramAtu mA / hoti anaMtanuLAlo anantamAno pasApna'' kRti / prathama hAnimAM vargaNAo ochI hoya che. ane tyAre pachI kramasara AgaLanI hAnimAM anaMtaguNa hoya che. ane pradeza anaMtabhAga hoya che. (citra naM. - 5 juo) iti snehapratyayaspardhaka prarUpaNA samApta 65 asaMkhyabhAgahAni vartaNAomAM asaMkhyalokapramANa vargaNA atikramyAthI dviguNahAni prApta thAya che. ne atre saMkhyabhAgahAni vargaNAomAM saMkhyAtI vargaNAoja mAtra atikramatA dviguNahinatA te kema ? e praznanA uttaramAM jANavuM joie ke asaMkhyayabhAga karatAM saMkhyeyabhAgano rAzi ghaNo moTo che. jemake kalpanA tarIke 5 e saMkhyAtarAzi che ne 25 e asaMkhyAtarAzi che. have 1,00,000 (ekalAkha) nI rakamane saMdhyeyarUpa 5 thI bhAga ApatAM 20,000(vIsa hajAra) thAya. ane asaMkhyeyarU5 25 thI bhAga ApatAM 4,000(cAra hajAra) thAya. emAM 4000 e asaMkhyeya bhAga rAzithI saMdhyeyabhAga rAzi 20,000 ghaNo moTo che. have A vargaNAnA saMbaMdhamAM vicArIe to asaMkhyayabhAgahIna vargaNAomAM pratyeka vargaNAo 4,000 - 4,000 pudgalono rAzi truTe che. ne saMdhyeyabhAgahIna vargaNAomAM pratyeka vargaNAe vIza vIza hajAra pudgalono rAzi truTe che. mATe saMdhyeyabhAgahIna vargaNAomAM pudgalono moTo moTo rAzi ocho paDavAthI pudgalonuM dviguNa hInapaNuM - ardhapaNuM - alpavargaNA atikrame thai jAya che. 66 anaMtagunnahAnimAM anaMtaguNa jevA moTA moTA bhAga ochA paDavAthI ahIM 'anaMtaguNa" mAM guNa zabdathI anaMta pudgalarAzi pramANa eka bhAga evA anaMtabhAga samajavA. paraMtu guNa zabdathI guNAkAra jevaDo bhAga na jANavo. vaLI anaMtaguNarUpa bhAga, te sarva bhAga karatAM bRhatu, pramANavALo ja hoya che. tathA sarvatra jyAM jyAM hAnino prasaMga Ave tyAM tyAM guNa zabdathI bhAga pramANa ja jANavuM paraMtu guNAkAra rUpa nahIM tathA jyAM vRddhino prasaMga Ave tyAM ja guNa zabdathI guNAkAra jANavo. e samaya paribhASAno vistAra lokaprakAzathI jANavo. For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68/1 karmaprakRti | citra naM. 5 sneha spardhaka (gAthA 2 ranA AdhAre) dareka paramANumAM dareka vargaNAmAM anaMtA rahela snehANa. pachI pudgala paramANuo che ane pachInI vargaNAmAM eka JkramathI hIna hInatara thAya che. eka snehANunI vRddhi. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII) -viiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiil: vargaNA hIna bhAga asaMkhyaya asaMkhyayalokAkAzanA pradeza pramANa varganA pasAra thayA pachI dviguNahIna (aDadhA) paramANuM thAya che. AvuM anaMtavAra thAya che. vargaNA hIna bhAga saMkhyaya saMkhyaya vaNA pasAra thayA pachI guNahIna (aDadhA) paramANu thAya che. AvuM anaMtavAra thAya che. vargaNA saMkhyaya vargaNA guNahIna asaMkhyaya IIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIII IIIIIIIII villIIIIIIIIIIIIII) vargaNA hIna anaMtaguNa IIIIIIIIIIIIII -IIIIIIIIIIIIII IIIIIIIII IIIIIIIIIIII For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa citra naM. panI samajutI :- sneha pratyayanI vargaNAo anaMtI che. temAM jaghanya vargaNAmAM 1 snehANa che pachI pachInI vargaNAomAM 1 - 1 - snehANa vadhAratA cheka chellI vargaNA sudhI javuM. prathama vargaNAmAM sauthI vadhAre pudgalo che. pachI pachInI vargaNAomAM sneha (rasa) vadhe tema pudgalo ghaTatAM jAya che. AmAM prathamanI anaMta vargaNAomAM pudgalo uttarottara vargaNAmAM asaMkhyabhAga jeTalAM ghaTe che. eTale AgaLanI vargaNAmAM jeTalAM pudgalo hoya tenA karatAM eka asaMkhyAtamo bhAga ocho eTalA yugalo bIjI vargaNAmAM hoya, A prathama vibhAga thayo. bIjA vibhAgamAM pUrva pUrva karatAM uttara uttaranI vargaNAmAM saMkhyAmAM bhAga jeTalAM pudagalo ghaTe che. arthAtu saMkhyAtamA bhAganA pudgalo ghaTIne saMkhyAta bahubhAga jeTalAM pudgalo pachInI vargaNAmAM hoya che. AvI anaMtI vargaNAo gayA pachI trIjo vibhAga Ave che. te trIjA vibhAgamAM paNa anaMtI vargaNAo che. ane uttarottara vargaNAmAM pUrva pUrva vargaNA karatAM saMkhyAmAM bhAganA pagalo rahe che. eTale saMkhyA bahubhAga jeTalAM pagalo ghaTe che. te rIte AgaLanA be vibhAgamAM asaMkhyayaguNa hIna ane anaMtaguNa hInamAM paNa jANavuM prathama ane bIjA vibhAgamAM dviguNa hAni AvI che. pachInA bhAgamAM ghaNA pudgalo ghaTatAM hovAthI dviguNa hAni na Ave.' TIkAmAM bIjI rIte paNa paramparopanidhA batAvI che.' TI-1, saMkhyAtaguNa hInanI prathama vargazAmAM dhAro ke 99 lAkha paramANuo che. to enI bIjI vargazAmAM paNa 33 lAkhathI vadhu paramANuM to hoya ja nahIM. kAraNake saMkhyAtagusa hInamAM sAmAnyathI vadhumAM vadhu trIjo bhAga laI zakAya che. tethI dviguNa hAni maLe nahIM. TI-2. asatukalpanAthI hAni vRddhinA sthAno : a mAM ka no anaMtamo bhAga bAda karavAthI je 2kama Ave (* gaNe anaMta) te ga nI apekSAe anaMtabhAgahIna hoya che. ane anaMtamo bhAga umeravAthI je Ave te anaMtabhAga vRddhivALI rakama (ga / anaMta) kahevAya. A rIte asaMtu mo bhAga bAda karavAthI ke umeravAthI je Ave te anukrame asaMebhAga hIna (ga-/ saMkhyaya) ane asaMve bhAga vRddhivALI (sa + / asaMkhyaya) kahevAya. A ja rIte saMkhyAmAM bhoga bAda karavAthI ane umeravAthI je rakamo Ave te anukrame saMkhyAtabhAgahIna (ka - 2 / saMkhyaya) ane saMkhyAtabhAga vRddha (ya + | saMkhyaya) kahevAya che. | ga ne kramazaH anaMta, asaMva ane saMkhyAnA vaDe bhAgavAthI je rakamo Ave te anukrame anaMtaguNahIna (ka , anaMta) asaMtuguNa hIna (ga)asaMkhyaya) ane saMkhyAtaguNahIna (aa | saMkhyaya) kahevAya che. ema ka ne kramazaH anaMta asaMta ane saMkhyAnA vaDe guNavAthI je rakamo Ave te anukrame anaMtaguNavRddha ( x anaMta) asaMtu gusavRddha (aa x asaMkhyaya) ane saMkhyAtaguNa vRddha (8 x saMkhyaya) kahevAya che. dhAro ke muLa rakama = 10 lAkha che, 100 e saMkhyAtu che, 10,000 e asaM% che. ane 1 lAkha e anaMta che, to 10 lAkha+1 lAkha =10 e anaMtamo bhAga thaze, 10 lAkha 10,000 = 10 e asaM. mo bhAga thaze ane 10 lAkha 100 = 10,000 e saMkhyAmAM bhAga thaze tethI 9,99,990, 9,99,900 ane 9,90,000 A rakamo kramaza: anaMtabhAga, aiobhAga ane saMkhyAtabhAga hAnivALI thaze. tema ja 10,0010, 10,00,100 ane 10,10,000 A rakamo kramaza: anaMtabhAga, asaM bhAga ane saMkhyAtabhAga vRddhivALI thaze. 10 lAkhane anukrame 1 lAkha, 10,000 ane 100 vaDe bhAgavAthI je rakamo 10,100 ane 10,000 Ave te kramaza: anaMtaguNahIna asaguNahIna ane saMkhyAtaguNahIna 2kamo thaze, ema 10 lAkha ne 1 lAkha, 10,000 ane 100 vaDe guNavAthI je 2kamo daza hajAra karoDa, eka hajAra karoDa, ane daza karoDa Ave che. te kramazaH anaMtaguNavRddha, asaM guNavRddha ane saMkhyAtaguNavRddha 2kamo thaze. - have prastutamAM vicArIe : dhAro ke prathama vargaNAmAM 100 abaja paramAsuo che. 100 sudhI saMkhyAtuM che, 10,000 sudhI asaM% che ane te upara anaMta che. tethI 100 abajamAMthI 99,99,999 sudhInA paramANuo ochA thayA hoya anaMtabhAgahIna kahevAya. 10 abaja : 100% =1 karoDa ke tethI vadhu paramANuo ochA thayA hoya to asaMhabhAgahIna kahevAya, 100 abaja 10 =1 abaja ke tethI vadhu paramANuo ochA thayA hoya to saMkhyAtabhAgahIna kahevAya, 100 abaja: 3 =lagabhaga 33.33 abaja ke tethI vadhu paramANuo zeSa rahe tyArathI saMkhyAtaguNahIna kahevAya, 10 abaja:10 =1 abaja zeSa rahe te utka0 saMkhyAtaguNahIna che. enAM karatAM paNa ochA zeSa rahe tyArathI asaM guNahIna kahevAya. 10 abaja: 100 = 1 karoDa thI paNa ochA zeSa rahe tyArathI anaMtaguNahIna kahevAya. tethI prathama vargaNAmAM 10 abaja, bIjImAM 99 abaja 99 karoDa, trIjImAM 99 abaja 98 karoDa paramANuo jANavAM. AmAM prathamanI apekSAe 2 karoDanI hAni thai e paNa 100 abajanA pa000 mA bhAga rUpe hovAthI asabhAgahIna ja che. (kAraNake 101 thI 10,000 e asaM che.) ema cothI vargazAmAM bIjA 1 karoDa ghaTavAthI kula 3 karoDanI hAni thaze. je lagabhaga 3333 mo bhAga hovAthI asaMbhAnahAni ja che. Ama prativarganA 1 karoDanI (asaMtubhAganI). hAni 99 vAra thaze tyAM sudhI (100mI vargaNA sudhI) prathamanI apekSAe asaMha bhAgahInanI varganAo maLaze. 101mI vargaNAmAM 10mI vargaNAnA 99 abaja 1 karoDa paramANuonI apekSAe asaM% bhAga jeTalAM 1karoDa paramANuo ghaTavAthI 99 abaja paramANuo haze. eTale ke prathama vargaNA karatAM 1 abaja paramANuo (saMkhyAtamo bhAga) ochA che. tethI A paNa asaM.bhAgahInanI ja varganA hovA chatAM prathama vargaNAnI apekSAe saMkhyAtabhAgahIna che. have pachInI badhI vargaNAo prathamanI apekSAe saMkhyAtabhAgahIna haze. ema karatAM karatAM lagabhaga 5000mI vargaNA Avaze. emAM 50 abaja paramANuo rahyA hovAthI e dviguNahAni vALI haze. lagabhaga 6668mI vargaNA je Avaze temAM 33.33 abaja paramANuo rahyA hovAthI e prathama vargaNAnI apekSAe trIjA bhAganI thavAthI saMkhyAtaguNahIna thaze. ema 6669mI vargaNAmAM 33.32 abaja paramANuo hovAthI e paNa lagabhaga trIjA bhAganI thavAthI saMkhyAtaguNahIna thaze. Ama have vargaNAo prathamanI apekSAe saMkhyAtaguNahIna haze. Ama karatAM karatAM lagabhaga 901mI vargaNA Avaze tyAre emAM 1 abaja karatAM ochA paramANu rahyA hovAthI e prathama vargaNAnI apekSAe asaM guNahIna thaze. tyAra pachInI vargazAo asaM guNahAni vALI Avaze. AvI ghaNI vargasAo gayA bAda evI vargaNA Avaze jemAM 1 karoDathI paNa ochA paramANuo haze, je 100 abajanI apekSAe anaMtaguNahIna che. tyArabAdanI badhI ja vargaNAo prathamanI apekSAe anaMtaguNahIna thaze, kAraNa ke bIjI badhImAM 1 karoDathI ochA paramANuo che ahIM eTalo khyAla rAkhavo ke anaMropanidhAnI apekSAe A badhI varganAo asaMtu bhAga hInanI ja che. eTale prAraMbhamAM jyAM pUrva pUrvanI vargaNAo 100 abajanI AsapAsa paramANuo dharAvatI hatI tyAM uttarottara vargaNAmAM 1 karoDanI hAni paNa asaMbhoga hAni kahevAya ane nIce utaratAM utaratAM e hAni paNa ochI ochI thavA chatAM asaMdbhAga hAni raheze. tethI je vargaNAmAM mAtra 1 abaja paramANuo rahyA hoya tyArathI uttarottara 1 lAkha jeTalI hAni haze toya asaMhabhAgahInatA jaLavAI raheze, ema 1 karoDa paramANuo vALI vargaNA bAda 100 jeTalI uttarottara hAni thaze to paNa abhAgahInatA jaLavAI raheze (kAraNake 1 karoDa 10,000 =100o) eTale ke 1 karoDa pachI 99,99,00, 98,98,00, 99,97,000 vagere paramANuovALI uttarottara vargaNAo haze je prathamanI apekSAe anaMtaguNahIna che. A pramANe anaMtaropanidhAnA zeSa 4 vibhAgomAM kalpI levuM. iti citra naM. - panI samajutI samApta For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti - atha 2jI nAmapratyayaspardhaka prarUpaNA:-) NAmappaogapaccayagesu vi, NeyA aNaMtaguNaNAe / dhaNiyA desaguNA siM, jahavajiTTe sage kaTu // 23 // nAmaprayogapratyayorapi, jJeyA anantaguNanayA / nicitA dezaguNA eSAM, jaghanyajyeSThe khake kRtvA // 23 // gAthArtha :- A snehapratyaya, nAmapratyaya ane prayogapratyaya spardhakane viSe Apa apaNI jaghanya ane utkRSTa vargaNAne pRthaka pRthaka sthApIne tene viSe saMgrahita karelA sakala pudgalagata snehavibhAgo anaMtagaNa anaMtaguNapaNe anukrame cha e vargaNAomAM kahevAM. TIkArtha:- A pramANe snehapratyayaspardhaka prarUpaNA karI, have nAmapratyayaspardhaka, prayogapratyayaspardhaka prarUpaNA karavA mATe kahe che. ahIM nAmapratyayaspardhaka prarUpaNAne viSe 6 anuyoga dvAra che. (1) avibhAga prarUpaNA, (2) vargaNA prarUpaNA, (3) spardhaka prarUpaNA, (4) attara prarUpaNA, (5) vargaNA pudgala nehAvibhAga sakala samudAya prarUpaNA ane (6) sthAna prarUpaNA. (1) avibhAga prarUpaNA:- tyAM audArika Adi pAMca zarIra prAyogyanA paramANuno je rasa te kevali buddhirUpa zastrathI chedIe ane chedIne nirvibhAga bhAgo karAya te avibhAga, guNaparamANu athavA bhAvaparamANu kahevAya. A avibhAga prarUpaNA karI. (2) vargaNA prarUpaNA:- tyAM eka snehAvibhAga yukta pudgalo zarIra yogya na thAya. paMdara baMdhana yogya paNa na thAya e snehAvibhAga paNa nahIM. saMkheya paNa nahIM, asaMkheya paNa nahIM anaMta paNa nahIM. paraMtu sarvajIvathI, anaMtaguNa vaDe "anaMtAnaMta vaDe ja teono samudAya te prathama vargaNA ane te jaghanya thai. (3) spardhaka prarUpaNA:- tethI eka eka avibhAga vRddhithI nirantara tyAM sudhI vargaNA kahevI, jyAM sudhI abhavyathI anaMtaguNa ane siddhathI anaMtabhAga jeTalAM thAya che. teono samudAya te eka prathama spardhaka. tethI AgaLa ekAdi snehAvibhAga adhika paramANu prApta nathI. paraMtu sarvajIvathI anaMtaguNa vaDe anaMtAnaMta ja adhika prApta thAya che. teono samudaya te bIjA spardhakanI prathama varga. ane tenA snehAvibhAga prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM rahela snehAvibhAgathI dviguNA (bamaNA) hoya che. tethI eka eka snehAvibhAga vRddhithI nirantara vargaNAM tyAM sudhI kahevI, jyAM sudhI abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtabhAga jeTalAM thAya. teonA samudAya te bIjuM spardhaka. tethI eka Adi snehAvibhAga vRddhi paramANu prApta nathI, paraMtu sarva jIvathI anaMtaguNa vaDe anaMtAnaMta snehAvibhAga vRddhithI prApta thAya che. teono samudAya te trIjA spardhakanI prathama vargaNA. tenA snehavibhAga prathama spardhaka saMbaMdhI prathama vargaNAthI traNa guNA thAya che. tethI eka eka snehAvibhAga vRddhithI pUrve kahI teTalA pramANanI vargaNA kahevI. teono samudAya te trIjuM spardhaka. e pramANe je saMkhyAnuM spardhaka vicArIe tenI Adi vargaNAmAM prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM rahela snehavibhAgane te saMkhyAnI guNatAM prApta thAya che. ane tevA spardhako abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtabhAga jeTalAM pramANa thAya che. 67 gharikAdi 5 zarIramAMnA koipaNa zarIrapaNe parizamatA nathI. 68 tAtparya e che ke sarva jIvathI anaMtaguNa nehAvibhAgayukta paramAsu(svarUpataH pradeza vyapadezabhAka, paraMtu aMdhAtirikta kevala paramANu nahIM.) dehapaze parimavA yogya che. athavA dehapaNe pariNamatA pugalaskaMdhonA pratyeka pradezamAM jaghanyathI jaghanya paNa sarva jIvathI anaMtaguNa nehAvibhAgo avazya hoya che. e jaghanya snehAvibhAga yukta jeTalAM paramANuo che te sarvano samudAya te prathama vargaNA(A prarUpaNAmAM paramANu athavA pudagala evA zabdhathI sarvatra ta~Ayogya skaMdhAtaravarti pradeza jANavAM, paraMtu chaTA paramANu athavA vaNakAdiskaMdha na jANavAM. e vAta avismaraNArthe punaH kahI che.) 69 paMcasaMgrahamAM gharikaugharika bandhana yogya prathamavarganA kahI che. 70 yathA prathama spardhaka gata prathama vargaNAmAM 10 snehAvibhAga che. to pAMcamAM spardhakanI prathama varganAmAM 500 dasamA spardhakanI prathama vargazAmAM 1000, vIsamA spardhakanI prathama vargazAmAM 2000, hajAramA spardhakanI prathama vargaNAmAM 1,00,000 ne lAkhamA spardhakanI prathama vargaNAmAM 1,00,00,000 snehavibhAga hoya che. For Personal & Private Use Only www.jalnelibrary.org Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 9 (4) aMtara prarUpaNA - ane aMtaro teonA eka rUpa una (ochuM) spardhaka tulya che. jethI cAranA aMtaro traNa ja thAya che. tathA vargaNAone viSe anaMtaravRddhi be thAya che, ane eka eka avibhAgavRddhi ane anaMtAnaMta avibhAgavRddhi. tyAM spardhakagata vargaNAomAM anukrame eka eka avibhAgavRddhi ja che. ane pUrve spardhakagata carama vargaNAnI apekSAe AgaLanA spardhakanI prathama vargaNAmAM anaMtAnaMta avibhAgavRddhi che. paraMparavRddhi to prathama spardhakagata prathama vargaNAnI apekSAe cha prakAre paNa vRddhi jANavI.'te pramANe vargaNA spardhaka aMtara prarUpaNA karI. (5) vargaNAgata pugala snehAvibhAga samudAya prarUpaNA - karAya che, tyAM prathama zarIrasthAnanI prathama vargaNAne viSe sarvathI thoDA nehAvibhAga. tethI bIjA zarIrasthAnanI prathama vargaNAne viSe anaMtaguNa.*tethI paNa trIjA zarIrasthAnanI prathamavargaNAne viSe anaMtaguNa. e pramANe sarva paNa sthAnone viSe anaMtaguNa ja kahevuM. have te te baMdhanane yogya evA zarIra paramANuonuM alpabadutva kahevAya che. tyAM audArika baMdhana yogya pudgalo sarvathI thoDA, tethI audArika tejasa baMdhana yogya anaMtaguNa, tethI paNa dArika kArmaNabaMdhana yogya anaMtaguNa, tethI paNa audArika - tejasa - kArmaNa baMdhana yogya anaMtaguNa hoya che. tathA vaikriya - vaikriya baMdhana yogya pudgalo sarvathI thoDA, tethI paNa vaikriya - tejasa baMdhana yogya pagalo anaMtaguNa, tethI paNa vaikriya kArmaNa baMdhana yogya anaMtaguNa, tethI paNa vaikriya - tejasa kArpaNa baMdhana yogya pagalo anaMtaguNa hoya che. tathA AhAraka AhAraka baMdhana yogya pagalo sarvathI thoDA, tethI AhAraka tejasa baMdhana yogya anaMtaguNa, tethI paNa AhAraka kArpaNa baMdhana yogya anaMtaguNa, tethI paNa AhAraka taijasa - kArpaNa baMdhana yogya anaMtaguNa, tethI paNa taijasa - tejasa baMdhana yogya anaMtaguNa, tethI paNa taijasa - kArpaNa baMdhana yogya anaMtaguNa, tethI paNa kAryaNa - kArpaNa baMdhana yogya anaMtaguNa hoya che. have - (6) sthAna prarUpaNA - tyAM prathama spardhakathI zarU karIne abhavyathI anaMtagaNa siddhathI anaMtabhAga pramANa anaMta spardhakothI prathama zarIra* prAyogya sthAna thAya che. pachI teTalAM ja spardhakothI anaMtabhAga vRddhithI bIjuM zarIrasthAna, pharI teTalAM ja spardhaka anaMtabhAga vRddhithI trIjuM zarIrasthAna, e pramANe nirantara anaMtabhAga vRddha zarIrasthAno aMgulamAtra kSetra asaMkhyayabhAgagata pradeza rAzipramANa kahevAM. A sthAnono samudAya te eka prathama 'kaMDaka kahevAya, kahela pramANa saMkhyA ja zAstrIya paribhASAthI kaMDaka kahevAya che. ane A kaMDaka upara je zarIrasthAna prathama kaMDakagata carama zarIrasthAnanI apekSAe asaMkhyayabhAgavRddha che. tethI AgaLanA zarIrasthAno yathA uttarakramathI anaMtabhAgavRddha kahevAM. ane A samudAya te bIjuM kaMDaka. te bIjA kaMDaka upara je anya zarIrasthAna te bIjA kaMDakagata carama zarIrasthAnanI apekSAe asaMkhyayabhAgavRddha che. pachI pharI paNa kaMDaka mAtra anaMtabhAga vRddha kaMDako kahevAM. te samudAya te trIjuM kaMDaka. e pramANe asaMkhyayabhAga antarita anaMtabhAga vRddha kaMDako tyAM sudhI kahevAM, jyAM sudhI aMtarAlabhAvi asaMkhyayabhAgavuddha sthAnonuM kaMDaka parisamApta =pUrNa thAya. pachI carama asaMkhyayabhAgAdhika sthAnathI bIjA yathA uttara anaMtabhAga vRddha kaMDaka mAtra zarIrasthAno kahevAM. tethI AgaLa eka saMkhyayabhAgavRddha sthAna pachI mUlathI AraMbhIne jeTalAM sthAno pUrve atikrAnta karyA teTalAM te pramANe kahIne pharI paNa eka saMkhyayabhAgAdhika sthAna kahevuM ane A saMkhyayabhAgAdhika (sthAno) tyAM sudhI kahevAM jyAM sudhI kaMDaka paripUrNa thAya. pachI kahelA krama pramANe pharI paNa saMkhyayabhAgAdhika sthAna prasaMge saMkhyayaguNAdhika sthAna eka kahevuM. pachI pharI paNa mUlathI zarU karIne teTalAM zarIrasthAno kahevAM. pachI pharI paNa eka saMkhyayaguNAdhika sthAna kahevuM. A paNa te pramANe saMkhyayaguNAdhika sthAno tyAM sudhI kahevAM, jyAM sudhI kaMDaka mAtra thAya. pachI pUrvenI rIte saMkhyayaguNAdhika sthAna prasaMge asaMkhyayaguNAdhika sthAna kahevuM. pachI pharI paNa mUlathI zarU karIne pUrva atikrAnta karyA te kahevAM. pachI pharI paNa 71 te A pramANe anaMtAbhAgavRddhi - asaMkhya bhAgavRddhi - saMkhe bhAgavRddhi-saMkhe guNavRddhi - asaMkhya guNavRddhi ne anaMtaguNavRddhi. ahIM dareka vRddhi anaMtavargazAo sudhI pamAya che. 72 prathama sthAnanI prathamavargaNA tathA bIjA sthAnanI prathamavargaNA e enA aMtarAlamAM sarvajIvAtaMtaguNa avibhAga yukta attarasthAna prApta hovAthI. 73 pUrvokta snehasaMbaMdhI nAmapratyaya spardhakomAMnA prathama rasaspardhakathI. 74 sarvajaghanya snehayukta eka ja dehamAM je dehapugalo che. te sarvamAM eka sarakho sneha nathI. paraMtu bhinna bhinna prakArano sneha che. te te bhinnatA paNa anaMta prakAranI che. ne te anaMta prakAranI bhinnatAvALA snehavibhAga yukta pugalonA samudAyarUpa eka dehasthAna kahevAya. iti bhAvArtha. 75 kaMDaka e aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga pramANa asaMkhyadarzaka saMjJAzabda jainaparibhASAe jANavo je AgaLa kahevAze. For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 karmaprakRti asaMkhyayagaNAdhika kahevuM. e pramANe A asaMkhyayaguNAdhika sthAno kaMDaka mAtra kahevAM. pachI pUrvenI rIte asaMkhya guNAdhika sthAna prasaMge anaMtaguNAdhika sthAna eka kahevuM. pachI pUrva atikrAnta karyA te sarva kahI kramathI anaMtaguNAdhika kaMDakamAtra kahevAM. teonI upara pharI paNa potAnA pAMca vRddhi sthAno kahevAM. je anaMtaguNavRddha sthAna prApta na thAya, SasthAnanuM parisamAptipaNuM hovAthI. e pramANe asaMkhyaSasthAnako zarIrasthAnane viSe thAya che. sarva paNa zarIrasthAno *asaMkhyayalokAkAza pradeza pramANa thAya che. e rIte nAmapratyayaspardhakanI prarUpaNA karI. | iti nAmapratyayaspardhaka prarUpaNA samApta - -: atha 3 jI prayogapratyaya spardhaka prarUpaNA :-) TIkArtha :- tyAM prayoga =prakaSTa yoga e pramANe vyutpatti che, sthAnavRddha vaDe (arthAt yogasthAnanI vRddhi vaDe) kevala yoga pratyayathI baMdhAtA karmaparamANune viSe je rasa spardhakanI rItathI vadhe te prayogapratyayaspardhaka. ane paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI gAthA 36 mAM kahyuM che ke ""roDa pono goLo, tAvivaVIpha no 3 raso. parivarDa nI ghoDApha tava reMti | '' artha :- prayoga eTale yoga vIryavyApAra jIva saMbaMdhI yogasthAnanI vRddhi vaDe je rasa spardhakarUpe vRddhi pAme che te prayogapratyaya spardhaka kahevAya che. AnI prarUpaNA nAmapratyayaspardhaka prarUpaNAnI jema jANavI. te paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI gAthA 37 mAM kahyuM che. "mAnavA-taratA-I pratye nara patra TANAvALo, mata gaNavuM varjIti . ' artha :- avibhAga, vargaNA, spardhaka, aMtara, ane sthAnAdinuM svarUpa jema pahelA nAmapratyayaspardhakamAM karI tema ahIM prayogapratyayaspardhakamAM paNa karavI. sthAnonI Adi vargaNA anaMtaguNapaNe lai javI. te A pramANe kahe che. prathama sthAna saMbaMdhI prathama vargaNAmAM sakala pudgalagata snehAvibhAga sarvathI thoDA, tethI bIjA sthAnamAM rahelA prathama vargaNAmAM anaMtaguNa, tethI paNa trIjA sthAnamAM rahela prathama vargaNAmAM anaMtaguNa, e pramANe tyAM sudhI jANavuM ke chelluM sthAna Ave. "attarAkhaI ''ahIM Adi zabdathI kaMDaka ane SasthAna e be grahaNa karavA. tethI tenA adhikapaNAthI te be vadhavAthI nAmapratyayaspardhaka prarUpaNA ane prayogapratyayaspardhaka prarUpaNAmAM darekamAM 6 + 2 =8 anuyogadvArA kahevAM. - have AnuM alpabahuta kahe che. snehapratyayaspardhakanI jaghanya vargaNAmAM sakala pagalagata snehavibhAga sarvathI thoDA che, tethI tenI ja utkRSTa vargaNAmAM anaMtaguNa, tethI paNa nAmapratyayaspardhakanI jaghanyavargaNAmAM anaMtaguNa, tethI paNa tenI ja utkRSTa vargaNAmAM anaMtaguNa, tethI paNa prayogapratyayaspardhakanI jaghanya vargaNAmAM anaMtaguNa, tethI paNa tenI ja utkRSTa vargaNAmAM anaMtaguNa hoya che. have gAthAno akSarArtha kahe che. nAmapratyayane prayogapratyayaspardhakane viSe paNa avibhAga vargaNAdi anuyoga pUrvanI jema jANavAM. te A pramANe kahe che. snehapratyayaspardhaka jema ahIM paNa avibhAga vargaNA eka eka snehAvibhAga vRddhithI anaMta che. tathA thoDA snehathI baMdhAyelA pudgalo vadhAre, itara (eTale vadhAre nehathI baMdhAyelA pudgalo) thoDA hoya che. je asaMkhyaloke dviguNahIna e pramANe kahyuM teno ahIM asaMbhava hovAthI saMbaMdha nathI. snehapratyayaspardhakane viSe paNa te vyAtithI badhAnuM grahaNa thAya te rIte joDavAnuM nathI, paraMtu saMbhava pramANe ja tene joDavAnuM ja tyAM iSTa che. yathAsaMbhava ja kahela che. tathA "si" ti A snehapratyaya, nAmapratyaya, prayogapratyaya spardhakonI pratyekanI pota potAnI jaghanya utkRSTa vargaNA buddhithI jUdI karIne teone kramathI te (vargaNAone viSe) "ghAya' ti nivitA: terA - dezaguNa nirvibhAga bhAgarUpa sakala pudgalagata nehAvibhAga anaMtaguNapaNe jANavAM. e pramANe ucita adhyAhArathI vyAkhyA karavI. (citra naM. - juo) iti prayogapratyayaspardhaka prarUpaNA saha snehaprarUpaNA samApta 76 atre cha sthAna vRddhi paNa asaMkhya saMbhave. 77 e bhAvArtha bahuzrutathI jANavo. 78 ahIM yoga pratyayathI grahaNa thatA darikAdi paramANu nahIM kahetAM mAtra karma paramANunuM grahaNa karavAnuM kAraNa zrI bahuzrutathI vicAravuM. 79 snehapratyayaspardhakanA aMtima vibhAgathI ja pudagalomAM anaMtaguNa hAnino prAraMbha thayelo che. te ja anaMtaguNahAni atre paNa cAlu hovAthI zeSa hAninA abhAve dviguNa hAnino saMbhava prayogapratyaya spardhakamAM kema saMbhave ? mAtra anaMtaguNahAni saMbhave iti hetu. For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 73 ( - atha prakRtibandhAdi 4 nI bhAvanA ane prakRtibaMdhanuM svarUpa:-). mUluttarapagatINaM, aNubhAgavisesato pagaibhedo / visirasa phi3, phataMgho muLavo | 24 | mUlottara prakRtinAm, anumAgavizeSataH prakRtibhedaH / mAvazeSita prakRtikhta, prakRtivaMzo jJAtiH | 24 | gAthA:- mULa athavA uttara prakRtinA bheda, anubhAga (svabhAva) bhedane laine thAya che. punaH ahIM prakRtibaMdha te avivakSita rasa prakRtyAdi rUpa jANavo. TIkArtha :- pramANe pugalono arasaparasa saMbaMdha, hetubhUta snehanI prarUpaNA karI. have baMdhanakaraNa sAmarthyathI baMdhAtA mUla-uttara pravRtiono vibhAga kAraNa batAvavA mATe pRthukapaNe spaSTatA kahe che. mULa uttara pravRtiono "davA pacaDI me''tti e pramANe bhASyanuM vacana hovAthI, athavA prakRti-bheda-prakRti zabdano bheda paryAyapaNuM hovAthI mUla-uttara bhedono karma saMbaMdhIono anubhAga vizeSathI jJAnAvaraNapaNA Adi svabhAva vaicitryathI bheda thAya che. anubhAga zabda ahIM svabhAva paryAya gaNumAro vi sAvo'' e pramANe cUrNikAranuM vacana hovAthI. jema ghAsa-dUdha Adi vastubheda svabhAva bhedathI thAya che. te pramANe daliyAnA karmarUpathI tulyanA paNa svabhAva bhedathI bheda che. tathA avizeSatA - avivalitA rasaprakRti upalakSaNathI sthiti Adi paNa je prakRtibaMdha jANavo. "1'' zabdano adhika artha sUcakapaNuM hovAthI avivakSita rasa-prakRti-pradeza sthitibaMgha, avivakSita prakRti-sthiti-pradeza rasabaMdha tathA avivakSita prakRti-sthiti-rasa pradezabaMdha e pramANe jANavuM. ane ahIM karmonuM prakRti Adi modaka dRSTAntathI lakSaNa jANavuM. te A pramANe kahe che - modakano jema vAyu Adi vinAzapaNAno svabhAva che. te pramANe jJAnAvaraNa Adi svabhAva te prakRti, je pramANe tenI sthiti eka-be Adi dinanI avasthA che te pramANe karmonI sthiti pratiniyata kAla avasthA rU5 che, je pramANe teno rasa nigdha, madhura Adi che te pramANe karmonI sthiti paNa zubha-azubha Adi rasa che, je pramANe tenA pradezo eka be pasalI Adi pramANa che. te pramANe karmonI paNa bahutara bahutama Adi vibhAgarUpe che. paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI gAthA 40 mAM kahyuM che - ""phisaMdhu ratnasa rirDa, pAsavaMgho pasaMdavi iaa tApa raso anumAno, tatsamurAgo paphavaMgho '' artha - sthitibaMdha eTale dalikanI sthiti, pradezonuM je grahaNa te pradezabaMdha kahevAya che. teono je rasa te anubhAgabaMdha ane teonA samudAyane prakRtibaMdha kahevAmAM Ave che. A pramANe paMcasaMgrahamAM prakRtibaMdhanuM lakSaNa kahyuM che, kASAyika karma AzrayIne saMbhavI zake paraMtu ahIM teno upayoga nathI. sthiti Adi samudAyarUpe prakRtibaMdhanA vicAramAM sthiti Adi aMzanI avivakSA karavI azakya che. ane prakRtibaMdhe 120no adhikAra che. bhUyaskAra Adi vizeSa AgaLa batAvaze. ane A pratibaMdha cAra prakAre che. jaghanya-ajaghanya-utkRSTa ane anutkRSTa che. tyAM jaghanya prakRtibaMdha upazAMtamoha Adi 3 guNasthAnake hoya che, tyAM prakRtibaMdhane AzrayIne eka prakRtibaMdha hovAthI ja sarvathI alpa baMdha thAya che. tethI jaghanyapaNuM che. upazAMtamohathI bhraSTane ajaghanyabaMdha, mUlaprakRti AzrayIne 6 Adino, uttaraprakRti AzrayIne 17 Adino baMdha saMbhava hovAthI saMzi mithyAdRSTi utkRSTa kUlaprakRti 8 ane uttaraprakRti 74 baMdha hovAthI. tethI sToka-stotara mUla prakRti ane uttaraprakRtino je baMdha te anutkRSTabaMdha. utkRSTabaMdhathI pariNAma ocho thatAM paDatAM anutkRSTabaMdhanI sAdi athavA jaghanyabaMdhathI paDatAM ajaghanyabaMdhanI sAdi. A pramANe sAdipaNAnA vizeSathI ajaghanya anukuSTano bheda vicAravo. athavA pUrva-pazcima dizAnI jema avadhibhedathI jaghanya adhikRta karIne jyAM sudhI utkRSTa thAya tyAM sudhI ajaghanya ane utkRSTane adhikRta karIne jyAM sudhI jaghanya thAya tyAM sudhI anukuSTa. A ja vizeSahetuthI sAdipaNA vizeSa abhAve paNa ajaghanya. anutkRSTa bheda oLakhAya che. jo ke paMcasaMgraha pamAM dvAranI gAthA 24mAM kahyuM che. "vosA paDi sApha gaNuvosago nAgo | baMdhAgo vize tamAre to vi visaisA aa'' artha :- utkRSTa baMdhathI jyAre paDe tyAre anutkRSTabaMdha sAdi thAya. ane jaghanya baMdhathI paDe athavA abaMdhaka thai pharI bAMdhe tyAre ajaghanyabaMdha sAdi thAya. tenA abhAvamAM te baMne sarakhA ja che. A pramANe je kahyuM che te sAdipaNAne AzrayIne spaSTa vizeSa batAvavAnA abhiprAyathI che. For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 karmaprakRti [degtyAM sAtavedanIya Adi adhuvabaMdhi pravRtionA jaghanyAdi cAre paNa bheda sAdi adhruva hoya che. dhruvabaMdhinI to saMbhavI ajaghanya - anutkRSTa - anAdi - dhruva - sAdi - adhruva paNa thAya che. jaghanya utkRSTa to dhruvabaMdhinI paNa kyAreka sAdi adhruva thAya che] tathA mUlaprakRtine viSe AyuSyabaMdha sAdi ane adhruva ja hoya che. vedanIyano anAdi-adhuva ane dhruva, tyAM anAdipaNuM haMmezapaNe hoya che. dhruva-abhavyone kyAre paNa vicchedanA abhAvathI, adhruva bhavyone ayogImAM viccheda thavAthI hoya che. bAkInA karmonI sAdi-Adi cAra prakAre tyAM upazAMtamoha guNasthAnathI paDatAM sAdi. te sthAna aprAptane anAdi, dhruva-abhavya, adhuva-bhavyanI apekSAe hoya che. uttara prakRtine viSe ghUvabaMdhI sarva paNa 47 prakRti sAdi Adi cAra bhede tyAM pota potAnA abaMdhasthAna bhraSTone sAdi, ane teonI madhye mithyAtvano - sAsvAdanAdi - guNaThANe, thINadvitrika, anaMtAnubaMdhi-7 prakRtino mizrAdi guNaThANe, bIjo kaSAya - dezaviratAdi guNaThANe, trIjo kaSAya pramattAdi guNaThANe, nidrA - pracalA - agurulaghu - nirmANa - tejasa - upaghAta - varNAdi catuSka - kArpaNa - bhaya - jugupsA - anivRtti bAdarAdi guNaThANe, saMvalanano sukSmasaMpAyAdi guNaThANe, jJAnAvaraNa paMcaka - aMtarAya paMcaka - darzanAvaraNa-4 upazAMtamohaguNasthAnAdi guNaThANe abaMdha hoya che. mATe tyAMthI paDIne pharIthI baMdha zarU kare tene sAdi, tathA potapotAnA abaMdhasthAna aprAptane anAdi, dhruva-abhavyone ane adhruva bhavyone adhUvabaMdhInImAM 73 sAdi-adhuva ja yukta che. tathA narakatrika, devatrika, vaikriyaddhika-8 prakRtionA baMdhamAM vikasendriya ekendriya yogya nathI, tenI itara(prakRtio)nA ja baMdhasvAmI che. tathA manuSyatrika-uccagotra, ane pUrve kahIM te 8 = 12 prakRtionA baMdhamAM teukAya-vAukAya ayogya che. AhArakaddhika-jinanAma baMdhamAM sarve paNa tiryaMco ayogya che. vaikriyaddhika - AhArakaddhika - narakatrika - devatrika - sukSmatrika - vikalatrika rU5 16 prakRtionA baMdhamAM devo ayogya che. A 16 AtA - sthAvara-ekendriyajAti sahita 19 prakRtionA baMdhamAM nAraka ayogya che. ane tethI teu-vAukAya 105 prakRtionA baMdhasvAmI che. bAkInA ekendriya-vikalendriya 109 prakRtionA baMdhasvAmI che. paMcendriya tiryaMca 117 prakRtionA, devo 104 prakRtionA, ane nArako 101 prakRtionA baMdhasvAmI che. bIjA paNa vizeSo anya granthathI (trIjA karmagranthathI) jANavAM. vistAranA bhayathI kahetAM nathI. (yaMtra naM. 10 -11-12 juo) | iti prakRtibaMdhAdi 4 nI bhAvanA ane prakRtibaMdhanuM svarUpa samApta citra naM 6nI samajutI :- zarIrasthAnamAM prathama zarIrasthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM rahelA dareka pudgalamAM sarva jIvathI anaMtaguNa snehANa che. A binduothI batAvyuM che. uttarottara e spardhakanI vargaNAomAM 1-1nehANa vadhatA jAya che. prathama zarIrasthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM pudgalo abhavyathI anaMtagaNa ane siddhanA anaMtamAM bhAge che. ane uttarottara vargaNAomAM pudgalo ghaTatAM jAya che. ane te anaMtamA bhAga jeTalAM ghaTe che. 1 spardhakamAM vargaNAo abhavyathI anaMtaguNa che. prathama spardhakanI carama vargaNA pachI sarva jIvathI anaMtaguNa jeTalAM nehANanuM attara paDe che. tethI prathama spardhakanI prathama vargaNAnA snehANuo karatAM bIjA spardhakanI prathama vargaNAmAM Dabala snehANuo hoya che. prathama spardhakanI carama vargaNA karatAM bIjA spardhakanI prathama vargaNAmAM pudagalo eka anaMtamo bhAga pUrvanI jema ghaTe che. te rIte dvitIyAdi spardhako jANavAM. AvA anaMtA zarIra spardhako thAya tyAre eka zarIrasthAna thAya che. pahelA spardhakanI pahelI vargaNAnA snehANa karatAM keTalAmuM spardhaka laie teTalAM guNA te spardhakanI pahelI vargaNAmAM snehANu hoya. jema trIjAmA triguNa vigere. | iti citra naM. 6nI samajutI samApta 80 "tabAdhruvabandhinInAM sAtavedanIyAdInAM jaghanyAdayazcatvAro'pi bhedAH sAdayo'dhruvAzca bhavanti / dhruvavandhinInAM tu saMbhavinAvajaghanyAnutkRSTAvanAdI dhruvau sAdhavAra ramavataH vayovR1zavacinInAnI phavitAntana sAthaduvA mavataH' A pramANe TIkAmAM je lakhela che, te vivalA vizeSathI barobara che. paraMtu sAmAnyathI pratyeka mULa tathA uttara pravRtiomAM jaghanyAdi bheda na hoya. tethI tenA sAghAdina Ave. For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa citra naM 6 zarIrasthAna (gAthA - 23nA AdhAre) darekaparamANumAM rahela snehANuo che. anaMtI vargaNA gayA pachI dareka pudgala paramANue anaMtA neANa hoya che. ahIM prathama spardhakanI prathama vargaNAthI dviguNa snehANu hoya che. ahIM prathama spardhakanI prathama vargannAthI bhinna snehANuM hoya che. ahIM prathama spardhakanI prathama vargaNAthI cAra guNA snehANuM hoya che. #ahe nat Tahelo trIjuM spardhaka kaohe ae dareka vargaNAmAM pudgalo anaMtA che. ane krama thI hIna hInatara thAya che. attara attara For Personal & Private Use Only antara prathama spardhaka bIjuM spardhaka 72 1 sarva jIvI anaMtaguNa snehANunuM aMtara paDe che. trIjAM spardhaka cothuM spardhaka ahIM sarva jIvaLI anaMtaguNa snehANu hoya che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa gAthArtha :- sarvaghAti prakRtine prApta thayelA je karmadala te svakarmapradezanA anaMtamAbhAga jeTaluM che. ne zeSa karmadala jJAnAvaraNIyamAM 4 bhAge ne darzanAvaraNIyamAM-3 bhAge vaheMcAya. tathA aMtarAyakarmanA mULabhAgamAM AveluM karmadala pAMca prakAre vaheMcAya. naMbara TIkArya :- prakRtibaMdha kahyo. have pradezabaMdha avasara prApta che. tyAM ATha prakAranA baMdhakathI, vicitra prakAranA adhyavasAyathI grahaNa karela je daliyA tenA ATha bhAga thAya che, sAta prakAranA baMdhakanA sAta bhAga, cha prakAranA baMdhakanA cha bhAga, eka prakAranA baMdhakano eka ja bhAga, A mUlaprakRtinA bhAga karyA. have uttaraprakRtionA bhAga batAvatA kahe che. je karmadalika sarvadhAtine prApta kevalajJAnAvaraNAdi sarvadhAti prakRtimAM gayelA te potAnA karmapradezanA anaMtamA bhAge che. potAnI jJAnAvaraNAdi rUpathI mUlaprakRtino mUlabhAga tenA anaMtamA bhAge jAya che, e pramANe artha che. e pramANe kevI rIte ? pota potAnI mUlaprakRti 52mANune viSe snigdhatara paramANu anaMtamA bhAga mAtra che, kAraNake teonuM ja sarvAti prakRti yogyapaNuM che. teno anaMtamo bhAga gaye chate je zeSa daliyA te sarvaghAti prakRti sivAyanI te kAle baMdhAtI pota potAnI mUlaprakRtinA avAntara bhedane bhAga karI apAya che, te A pramANe kahe che. 1 jJAnAvaraNa, darzanAvaraNanA pratyeka sarvaghAti - prakRti yogya anaMtamo bhAga dUra karIne bAkInA daliyA yathAkramathI 4-3 bhAga karAya che. ane karIne bAkInI dezaghAti prakRtine apAya che. jJAnAvaraNa mUlaprakRtine bhAgatAM te bhAgano anaMtamo bhAga kevalajJAnAvaraNane apAya che, darzanAvaraNa mUlaprakRtine bhAgatAM bhAgano anaMtamo bhAga tenA 6 bhAga karIne nidrApaMcaka, kevaladarzanAvaraNane apAya che, darekanA cAra, traNa ja dezaghAti bhedanA bhAga bAkI rahetA apAya che. have vighna-aMtarAyamAM je mUlabhAga Ave te samagranA paNa pAMca bhAga karIne dAnAMtarAya Adine apAya che, kAraNake tyAM sarvaghAti avAntara bheda nathI. (50 naM0 - 77 juo) 2 -: atha 2jo pradezabaMdha : -: atha prakRtiomAM karmapradezanI heMcaNa : mUlaprakRti jaM savvaghAtipattaM, sagakammapaesaNaMtamo bhAgo / AvaraNANa cauddhA, tihA ya aha paMcahA vigdhe // 25 // yat sarvaghAtiprAptaM svakarmapradezA'nantamo bhAgaH / AvaraLavo: turthAM, tridhA vAtha padmamA vine / / 2 / / AyuSya vedanIya 3 thI 8 | jJAnA-darza mo-nA go - aMtao mUlaprakRti viSe prakRtibaMdhamAM sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara-10 (gAthA 24nA AdhAre) sAdi adhruva anAdi dhruva bhAMgA kevI rIte athavA kone kevI rIte-kone ? kevI rIte-kone ? kevI rIte kone ? adhruvapaNuM hovAthI adhruvapaNuM hovAthI bhavya hovAthI upazAMtathI paDela, kALa karela bhavya For Personal & Private Use Only sArvadikapaNuM hovAthI 75 - abhavyane. sAdisthAna nahIM abhavyane pAmelAne kula bhAMgA 2 3 24 29 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 guNasthAnaka 1 2 3 4 saMkhyA 1 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 2 4 5 2-3-4-5-6 4-5-6 1-4-5-6 1-3-5-6 5678-9-10-11 mAMthI kALa karIne 1-4-6 1-4-5-7 1-4-5-6-8 2-6 8-10 9-11 10 10 12 13 cokaDImAM lakhela guNasthAnake matAMtare na jAya ema samajavuM. uttaraprakRti mithyAtvano 3 thINaTitriko 4 | anaMtAnubaMdhI-4 mithyAtva Adi guNasthAnake nIce pramANe jIva Ave che ane jAya che te (yaMtra naMbara-11) AvavA mATe 4 pratyA-4 4 pratyA-4 2 | nidrA - pracalA aguru-nirmA-tai kAryaka upa-vada-4 9 bhaya - jugupsA saMjvalana-4 jJAnA-5 uttaraprakRtio viSe prakRtibaMdhamAM sAdyAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM 12 anAdi potAnA avasthAno nahIM pAmelAne sAdi uparathI mithyAtvanA * paDIne prAraMbhamAM * miDa - ke sAsvAda prAraMbha "" '' * 1 thI 4 guNa Avela '' 1 thI 5 '' '' 8/1 bhAge A '' TA bhAge | " 39 33 11 ,, 8 7 bhAge A ** '' 9me sva sva baMdhAraMbhe A ' 10me A '' 3-4-5262 7 1 1-4 1-2-3-5[6] 7 1-2-3-4[6] 7 1-2-3-4-5-7 8-6 athavA 4 the kALa karIne. 9-7 athavA 4 the kALa karIne. 10-8 athavA 4 the kALa karIne. 11-12-9 athavA 4 the kALa karIne. 10 athavA 4 the kALa karIne. 13 14 mokSamAM adhruva bhavyone 11 ,, ,, "" 33 ,, 31 javA mATe ,, For Personal & Private Use Only ,, 17 39 13 33 13 33 "" ,, dhruva mAMgA abhavyone 4 4 23 '' 33 33 ,, 33 karmaprakRti 31 11 12 huM te te 16 36 I 16 20 www.jainlibrary.otg Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 5 | aMtao-5 darzanA4 73| adhuvabaMdhInI-73 | adhUvabaMdhapaNAthI adhavabaMdhapaNAthI - 146 kula 334 noMdha:- upara - sva - sva baMdhAraMbhenA bhAga lakhyA che. eTale ke paDatAMnI apekSAe che. (caDhatAM jyAM viccheda thayo hoya tyAM paDIne AvatAM navo baMdha zarU thAya) A = uparathI paDIne te te guNasthAnake AvyA pahelAM kALa karI devaloka jatAM 4thA guNasthAnake sAdi thAya. mohe duhA cauddhA ya, paMcahA vA vi bajjhamANINaM / veyaNiyAuyagoesa, bajjhamANINa bhAgo siM // 26 // mohe dvidhA caturdhA ca, paJcadhA vA'pi badhyamAnAnAm / vedanIyAyu gotresu, badhyamAnInAM bhAgo'mISAm // 26 // gAthArtha :- mohanIyakarmane viSe zeSa bhUla bhAganA be-cArane pAMca bhAga baMdhAtI prakRtine maLe che. ane vedanIya, Ayu, ne gotra e traNa karmano pratyekano samagra mUla bhAga baMdhAtI ekeka prakRtine prApta thAya che. TIkArtha - mohanIyakarmamAM sthiti anusArathI je mUlabhAga Ave teno sarvaghAti yogya anaMtamo bhAga che, tenA ghaga karAya che. - teno artho darzanamohanIya ane a cAritramohanIyane jAya che. tyAM darzanamohanIya saMbaMdhI samagra paNa ardho bhAga mithyAtvamohanIyane apAya che. cAritramohanIya saMbaMdhI je ardhabhAga che, tenA 12 bhAga karIne prathama 12 kaSAyane apAya che. pachI bAkI rahelA eTale ke anaMtabhAga sivAyanA daliyAne be bhAga karI baMdhAtI kaSAya - nokaSAya prakRtione apAya che. tyAM eka bhAga kaSAyamohanIyano ane eka nokaSAyamohanIyano. tyAM kaSAyamohanIya bhAganA vaLI cAra bhAga karAya che, ane te cAre bhAga paNa saMjvalana krodhAdine apAya che. nokaSAyamohanIyanA pAMca bhAga karAya che, ane te pAMca bhAga paNa yathAkrama traNa vedamAMthI - game te eka veda baMdhAya tene, hAsya-rati, arati-zoka baMne yugalamAMthI eka yugala ane bhaya-jugupsAne apAya che, bIjI prakRtiono baMdha nahIM hovAthI anya prakRtine bhAga na hoya. nokaSAyanI madhyamAM je kahyA che teTalAMno ja ekI sAthe baMdhano saMbhava che. tathA vedanIya, AyuSya, gotrane viSe je mUlabhAga Ave tenA pota potAnI eka prakRti baMdhAtI hoya tene apAya che. kAraNake be Adi A pravRtio ekI sAthe baMdha thato nathI. piMDapagatIsu vajhaMtigANa, vaNNarasagaMdhaphAsANaM / savvAsiM saMghAe, taNummi ya tige caukke vA // 27 // piMDaprakRtiSu badhyamAnAnAm , varNarasagaMdhasparzAnAm / satAM saMdhAtane, tanI ra trive vA vA . 27 | gAthArtha :- nAmakarmane prApta thayelo mUla bhAga piMDa prakatiomAM baMdhAtI prakatine, varNa, gaMdha, rasa ane sparza e cAramAM sarva uttara bhedane ane saMghAta tathA zarIrane traNa athavA cAra bhAge vaheMcAya che. * TIkArtha :- agadita = potAnA arthane tyaje nahIM tevI zaktithI lakSaNA piMDa prakRtio nAma pravRtio che. je carNikAre kahyuM che. . viMDapanAmo gAmaparpho '' tti teonI madhyamAM baMdhAtI, bIjI gati, jAti, zarIra, baMdhana, saMghAtana, saMghayaNa, saMsthAna, aMgopAMga, AnupUrvI, varNa, gaMdha, rasa, sparza, agurulaghu, parAghAta, upaghAta, ucchavAsa, nirmANa, tIrthaMkaranAma, Atapa, udyota, prazasta ke aprazastavihAyogati, tra-sthAvara, bAdara-sUkSma, paryApta-aparyApta, pratyeka-sAdhAraNa, sthira-asthira, zubha-azubha, susvara-duHsvara, subhaga-durbhaga, Adaya-anodaya, ane yaza-kIrti-ayaza-kIrti baMnemAMthI ekane mUlabhAga Apavo joie. ane A je vizeSa che te kahe che - varNa, gaMdha, rasa, sparzano pratyekane je bhAga daliyA Ave te sarvanA tenA avAttara pravRtione bhAgI-bhAgIne ApavA joie. varNa nAmane For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 karmaprakRti je bhAga malyA te daliyAnA pAMca bhAga karIne zukla Adi avAntara bhedane ApavA joie. e pramANe gaMdha-rasa-sparzano paNa je pramANe bheda hoya te pramANe bhAgI bhAgIne ApavA joie. te pramANe saMghAta-zarIrane pratyekane je bhAga daliyA maLyA tenA traNa athavA cAra bhAga karIne ApavA joie. tyAM audArika-taijasa-kAzmaNa athavA vaikriya-taijasa-kAzmaNa ekI sAthe traNa zarIra ke saMghAtana bAMdhe tethI traNa bhAga karAya, vaikriya-AhAraka-taijasa-kAzmaNa rUpa cAra zarIra ke saMghAtana bAMdhe tethI cAra bhAga karAya. sattekkAravigappA, baMdhaNaNAmANaM mUlapagaINaM / uttarasApana ya, sattA viso {i | 28 che. saptekAdazavikalpAH, baMdhananAmnAM mUlaprakRtinAm / uttarakhaprakRtInAM cA - 'lpabahutvAd vizeSa AsAm // 28 // gAthArtha - baMdhana nAmakarmanI mulaprakRtinA 7 athavA 11 vikalpa karIe, ane have e mUlaprakRtiomAM, Apa ApaNI uttara pravRtionA alpabadutvano vizeSa kahevAya che. TIkArtha :- baMdhana nAmane bhAga maLela je daliyA tenA sAta vikalpo che. :- 7 bhAga athavA 11 bhAga karAya che. tyAM (1) audArika-audArika (2) audArika-taijasa (3) dArika-kAzmaNa (4) dArika-taijasa-kArpaNa (5) taijasa-taijasa (6) taijasa-kAzmaNa (7) kArmaNa-kAzmaNa athavA vaikriyacatuSka taijasatrika rU5 7 bhAga karAya che. vaikriyacatuSka, AhArakacatuSka, tejasatrika lakSaNavAlA 11 baMdhano bAMdhe che. ane bAkInI prakRtio ekI sAthe avAntara be-traNa AdI bhedanA baMghano abhAva hovAthI bhAge daliyA je Ave teno bhAga paDe nahIM, paraMtu te paripUrNane pAme che. ahIM eka adhyavasAyathI grahaNa karela karmadalikanA paramANuonA vibhAga karIne mUlaprakRti ane uttaraprakRtine ApavA, tyAM jadhanyathI athavA utkRSTathI kai prakRtine keTalo bhAga Ave ? te vizeSa jaNAvavAnI icchAvALA kahe che. - A mUlaprakRti ane uttaraprakRtionA paraspara bhAganuM vizeSa alpabadutva anya graMthamAMthI jANavuM. tyAM mUlaprakRtionuM alpabadutva batAve che. karmanI sthiti anusAra bhAga prApta thAya che, jenI moTI sthiti teno moTo bhAga ane jenI nAnI sthiti tene thoDo bhAga prApta thAya che. tethI AyuSyano bhAga sarvathI alpa che, kAraNake tenI utkRSTathI paNa 33 sAgaropama mAtra hovAthI bIjAM sarva karmothI alpa sthiti ja che. tethI nAma-gotrakarmano bhAga adhika che, kAraNake e be karmanI sthiti 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa che, ne svasthAne paraspara tulya sthiti che. tethI paNa jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, - ne aMtarAyakarmano bhAga adhika che, kAraNake te traNe karmanI sthiti 30 koDAkoDI sAgaropama che, ne paraspara tulya sthiti che. tethI paNa mohanIyakarmanI sthiti adhika che, kAraNake tenI sthiti 70 koDAkoDI sAgaropama pramANa che. vedanIyakarmanI sthiti jo ke jJAnAvaraNAdi karma sarakhI che, to paNa te vedanIyakarmano bhAga sarva karmathI adhika che, kAraNake vedanIyakarma atispaSTa rIte potAnuM sukha-duHkha batAve che. mUlaprakRtionuM alpabadutva kahyuM. have potapotAnI uttaraprakRtione jaghanya ane utkRSTathI pradezAgranuM alpabadutva kahevAya che. - -: atha utkRSTapade pradezAgrAlpabadutva :-). tyAM utkRSTapade kevalajJAnAvaraNano pradezasamUha sarvathI alpa, tethI mana:paryAyajJAnAvaraNano anaMtaguNa, tethI avadhijJAnAvaraNano vizeSAdhika, tethI zrutajJAnAvaraNano vizeSAdhika, tethI matijJAnAvaraNano vizeSAdhika che. tathA darzanAvaraNane viSe utkRSTapade pracalAno pradezasamUha sarvathI alA, tethI nidrAno vizeSAdhika, tethI paNa pracalA-pracalAno vizeSAdhika, tethI paNa nidrA-nidrAno vizeSAdhika, tethI thINaddhino vizeSAdhika, tethI kevaladarzanAraNano vizeSAdhika, tethI avadhidarzanAvaraNano anaMtaguNa, tethI acakSudarzanAvaraNano vizeSAdhika, tethI paNa cakSudarzanAvaraNano vizeSAdhika che. tathA asatAvedanIyano utkRSTapade pradezasamUha sarvathI alpa, tethI sAtavedanIyano vizeSAdhika che. tathA mohanIyane viSe utkRSTapade apratyAkhyAnAvaraNa - mAnano pradezasamUha sarvathI alpa, tethI apratyAkhyAnAvaraNa-krodhano vizeSAdhika, tethI apratyAkhyAnAvaraNa-mAyAno vi0 tethI apratyAkhyAnAvaraNa-lobhano vi4, tethI pratyAkhyAnAvaraNa-mAnano vi0, tethI pratyAkhyAnAvaraNa-krodhano vii, tethI pratyAkhyAnAvaraNa-mAyAno vii, tethI pratyAkhyAnAvaraNa-lobhano viDa, tethI anaMtAnubaMdhi-mAnano vi0, tethI anaMtAnubaMdhi-krodhano vii, tethI anaMtAnubaMdhi - For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 79 mAyAno vi), tethI anaMtAnubaMdhi-lobhano viche, tethI mithyAtvano vi., tethI jugupsAno anaMtaguNa, tethI bhayano, vi0, tethI hAsya-zokano vi0, svasthAne baMne paNa paraspara tulya, tethI rati-aratino vii, svasthAne te baMne tulya, tethI strIveda-napuMsakavedano viO, svasthAne te baMne tulya, tethI saMjvalana-krodhano vi0, tethI saMjvalana-mAnano vi0. tethI puruSavedano vii, tethI saMjvalana-mAyAno vii, tethI saMjvalana-lobhano asaMkhya guNa che. tathA cAre paNa AyuSyano utkRSTapade pradezasamUha paraspara tulya che. nAmakarmane viSe utkRSTapade pradezasamUha gatine viSe deva-narakagatino sarvathI alpa, tethI manuSyagatino vizeSAdhika, tethI tiryaMcagatino vizeSAdhika che. tathA jAtine viSe beindriyAdi-4 jAtino utkRSTapade pradezasamUha sarvathI alpa, svasthAne teono paraspara tulya, tethI ekendriyajAtino vizeSAdhika che. tathA zarIranAmane viSe AhArakazarIrano utkRSTapade pradezasamUha sarvathI alpa, tethI vakriyano vizeSAdhika, tethI audArikano vi., tethI taijasano vi., tethI paNa kAmaNanAmano vizeSAdhika che. e pramANe saMghAtananAmane viSe paNa jANavuM. tathA baMdhananAmane viSe AhAraka-AhAraka baMdhanano utkRSTapade pradezasamUha sarvathI alpa, tethI AhAraka-tejasa baMdhanano vizeSAdhika, tethI paNa AhAraka kArpaNa baMdhanano vi, tethI AhAraka-tejasakArpaNa baMdhanano vi., tethI vaikriya-vaikriya baMdhanano vi., tethI vakriya-tejasabaMdhanano vi., tethI vaikriya-kArpaNa baMdhanano vi, tethI vakriya-taijasakArpaNa baMdhanano vi., tethI audArika-dArika baMdhanano vi., tethI audArika-taijasabaMdhanano vi., tethI dArika-kAzmaNa baMdhanano vi., tethI paNa dArika-taijasakArpaNa baMdhanano vi., tethI taijasa-tejasa baMdhanano vi., tethI taijasa-kAzmaNa baMdhanano vi., tethI kArpaNa-kArpaNa baMdhanano vizeSAdhika che. tathA saMsthAnanAmane viSe madhyama 4 saMsthAnano utkRSTapade pradezasamRha sarvathI alpa, svasthAne paraspara teo tulya, tethI samacaturasano vizeSAdhika, tethI paNa huMDakano vizeSAdhika che. tathA aMgopAMganAmane viSe utkRSTapade pradezasamUha AhAraka aMgopAMgano sarvathI alpa, tethI vakriya aMgopAMgano vizeSAdhika, tethI paNa dArika aMgopAMgano vizeSAdhika che. tathA saMghayaNanAmane viSe utkRSTapade pradezasamUha prathamanA pAMca saMghayaNano sarvathI alpa, svasthAne teo paraspara tulya, tethI sevArta saMghayaNano vizeSAdhika che. tathA varNanAmane viSe utkRSTapade pradezasamUha kRSNavarNano sarvathI alpa, tethI nIlavarNano vizeSAdhika, tethI lohita(lAla) varNano vitethI hAridra (pILo) varNano vi., ane tethI zveta (sapheda) varNano vizeSAdhika che. tathA gaMdhanAmane viSe sarabhigaMdhano sarvathI alpa, tethI durabhigaMdhano vizeSAdhika che. tathA rasanAmane viSe kaTurasano sarvathI alpa, tethI tiktarasano vizeSAdhika, tethI kaSAyarasano vi., tethI Azlarasano vi., ane tethI madhurarasano vizeSAdhika che. tathA sparzanAmane viSe utkRSTapade pradezasamUha karkaza-guruno sarvathI alpa, svasthAne baMne paNa paraspara tulya, tethI mRdu-laghu sparzano vizeSAdhika, svasthAne baMne paNa paraspara tulya, tethI rukSa-zIta sparzano vizeSAdhika, svasthAne baMne paNa paraspara tulya tethI snigdha-uSNasparzano vizeSAdhika, svasthAne banne paNa paraspara tulya che. tathA AnupUrvanAmane viSe utkRSTapade pradezasamUha devAnupUrvI-narakAnupUrvIno sarvathI alpa, svasthAne baMne paNa paraspara tulya, tethI manuSyAnupUrvIno vizeSAdhika, tethI tiryaMcAnupUrvIno vizeSAdhika che. tathA utkRSTapade trasa-nAmano sarvathI alpa, tethI sthAvara nAmano vizeSAdhika che. tathA paryApta nAmano pradezasamUha sarvathI alpa, tethI aparyApta nAmano vizeSAdhika che. e pramANe sthira-asthira, zubha-azubha, subhaga-durbhaga, Adaya-anAdeya, sUkSma-bAdara, pratyeka-sAdhAraNa (e cha yugalane) viSe jANavuM. tathA ayazakIrti nAmano utkRSTapade pradezasamUha *sarvathI alpa, tethI yazakIrtino saMkhyayaguNa che. bAkInI Atama-udyota, zubha-azubha vihAyogati, susvara-dusvarane viSe utkRSTapade pradezasamUha paraspara tulya che. nirmANa - 81 ahIM yuktithI vicAratAM saMs gu. saMbhave che. cUrNimAM paNa saMta guru kahela che. tethI asaM, guazuddha lAge che. chatAM tattva kevaligama. 82 cAra AyuSyamAM pradezAgra paraspara tulya hote chate paNa sthitinI viSamatA virodhavaLI saMbhave nahIM, kAraNake sthitinI viSamatAnuM phaLa udaya avasare che, te evI rIte eka ja utkRSTa yoge grahIta deva narakAyunA pudagalo udaya avasare niSeka racanAmAM zeSa be Ayu thI alpa hoya ne nara tiyAMcAyuSanA pudgalo niSeka racanAmAM ghaNAM vadhAre hoya. e rIte tulya pudgalomAM sthitinI viSamatAno virodha maTe che. punaHsthiti ane snehane A sthAnane anusare evo atyaMta saMbaMdha nathI. tathA paMcama karmagraMthanI TIkAmAM jaghanyapada vaktavyatA pramANe atre paNa alpabahuta darzAvyuM che. 83 prakRti vizeSanA hetuthI durabhi karatAM surabhi vizeSAdhika jaNAya che. ane te pramANe karmaprakRti carSi vageremAM jaNAvela che. chatAM ghaNI TIkAomAM surabhi karatAM durabhi vizeSAdhika batAvelI che. tattva kevali gaya. 84 A pramANe alpabadutva karmaprakRtinI apekSAe samajavuM. jo ke 50 devendrasUri masAnA pAMcamA karmathanI svopA TIkAmAM karmaprakRti TIkAnA AdhAre batAvela alpabadutvamAM vizeSAdhika batAvyuM che. tevI rIte zubha vihAyogati karatAM azubha vihAyogatino ane susvara karatAM duHsvara nAmano paNa vizeSAdhika batAvela che. For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti ucchavAsa-parAghAta-upaghAta-agurulaghu-jinanAmakarma-e (6 prakRtionuM) alpabadutva nathI. kAraNake A alpabadutva bAkInA varSonI apekSAe kRSNavarNanI jema sajAtIya prakRtinI apekSAe vicArAya che, ane A pravRtio paraspara sajAtIya nathI, abhinna =judI na pADI zakAya evI mUlaprakRtino abhAva hovAthI, ekI sAthe baMdha thato hovAthI pratipakSa paNa nathI. tethI ahIM teno adhikAra nathI. tathA utkRSTapade nIcagotrano pradezasamUha sarvathI alpa, tethI uccagotrano vizeSAdhika che. ' tathA aMtarAyane viSe utkRSTapade dAnAMtarAyano pradezasamUha sarvathI alpa, tethI lAbhAMtarAyano vizeSAdhika, tethI bhogAMtarAyano vi0, tethI upabhogAMtarAyano vi0, ane tethI viyatarAyano vizeSAdhika che. uttarapravRtionuM utkRSTapade pradezasamUhanuM alpabadutva kahyuM. iti utkRSTapade pradezAgra abhabahuta samApta -: atha jaghanyapade pradezAgrA~bahuta :have jaghanyapade te (prakRtionuM) alpabahuta kahe che. - tyAM jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa prakRtionuM je pramANe utkRSTapade kahyuM te pramANe ja jANavuM. mohanIyane viSe jaghanyapade apratyAkhyAnamAnano sarvathI alpa, tethI apratyAkhyAna-krodhano vizeSAdhika, tethI apratyAkhyAna-mAyAno vizeSAdhika, tethI paNa apratyAkhyAna-lobhano vizeSAdhika, tethI pratyAkhyAnAvaraNa ane anaMtAnubaMdhi mAna-krodha-mAyA-lobhano je pramANe pahelA kahyuM te rIte anukrame vizeSAdhika kahevo, tethI mithyAtvano vizeSAdhika, tethI jugupsAno anaMtaguNa, tethI bhayano vizeSAdhika, tethI hAsya-zokano vizeSAdhika, svasthAne te baMne paraspara tulya, tethI rati-aratino vizeSAdhika, svasthAne te baMne paraspara tulya, tethI koipaNa eka vedano. vizeSAdhika, tethI saMjvalana-4no yathAkrame vizeSAdhika che. (mAna-krodha-mAyA-lobha anukrame vizeSAdhika che, ema pU0 malayagiri mahArAjanI TIkAmAM ane cUrNamAM kahyuM che.) tathA AyuSyane viSe jaghanyapade pradezasamUha tiryaMca - manuSyAyuSyano alpa, tethI deva - narakAyuSyano asaMkhya guNa che. tathA nAmakarmamAM gatine viSe jaghanyapade pradezasamUha tiryaMcagatino sarvathI alpa, tethI manuSyagatino vizeSAdhika, tethI devagatino asaMkhyayaguNa, tethI narakagatino asaMkhyayaguNa che. tathA jAtine viSe beindriyAdi-4 jAtino pradezasamUha sarvathI alpa, tethI ekendriyano vizeSAdhika che. tathA zarIranAmane viSe dArikazarIrano pradezasamUha sarvathI alpa, tethI tejasano vizeSAdhika, tethI kArpaNano vizeSAdhika, tethI vaikriyazarIrano asaMkhyayaguNa, tethI paNa AhAraka zarIrano asaMkhyayaguNa che. e pramANe saMghAtananAmane viSe paNa kahevuM. tathA aMgopAMganAmane viSe jaghanyapade pradezasamUha dArika aMgopAMgano sarvathI-alpa, tethI vaikriya aMgopAMgano asaMkhyayaguNa, tethI AhAraka aMgopAMgano asaMkhyayaguNa che. tathA deva-narakAnupUrvIno jaghanyapade pradezasamUha sarvathI alpa, tethI manuSyAnupUrvIno vizeSAdhika, tethI paNa tiryaMcAnupUrvIno vizeSAdhika che. tathA trasanAmano pradezasamUha sarvathI alpa, tethI sthAvaranAmano vizeSAdhika che. e pramANe bAdara-sUkSma, paryApta-aparyApta, pratyeka-sAdhAraNane viSe jANavuM. bAkInI nAma pravRtionuM alpabadutva nathI. tathA sAtA-asatAvedanIya, uccagotra-nIcagotranuM paNa alpabadutva nathI. tathA aMtarAyane viSe je pramANe utkRSTapadamAM kahyuM te pramANe ja jANavuM. ahIM jyAre prANI utkRSTa yogasthAnavartI hoya, ane jyAre mUlaprakRti ane uttaraprakRtiono atyaMta alpa baMdhaka hoya, tathA anya prakRtionA dalika utkRSTa pradezasaMkrama kare, tyAre utkRSTa pradezAgrano saMbhava che, kAraNake utkRSTa yogane viSe vartato jIva utkRSTa pradezonA grahaNano saMbhava hovAthI, alpaprakRtinA baMdhakapaNAmAM bAkI abadhyamAna prakRtinA bhAganuM (dalika) badhyamAna evI prakRtine viSe malavAthI, tathA anya prakRti dalikanA utkRSTa saMkramane samaye vivalita badhyamAna prakRtione viSe ghaNAM karmapudgalono praveza thAya che. te kAraNo hovAthI utkRSTa pradezAgrano saMbhava che. tethI viparIta jaghanya pradezAgrano saMbhava jANavo. 85 eTale ke jIva jyAre jaghanyayogamAM vartato hoya, tathA ghaNI bhUla ane uttaraprakRtino baMdhaka hoya, tathA anya prakRti likano jaghanyapradeza saMkrama hoya te avasare jadhanya pradezAgrano saMbhava hoya. For Personal Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa prazna :- ahIM prazna thAya che ke ..... dareka samaye badhyamAna vibhAganI vidhi kahIM paNa jyAre te te guNasthAnakamAM pota potAnA baMdhano uccheda thAya tyAre tenA bhAganuM dravya (daliyuM) konA bhAge Ave ? uttara :- jyAM sudhI eka paNa sajAtIya prakRti baMdhAtI hoya to tene bhAge Ave. ane jyAre tenI sajAtIya sarvaprakRtino bandhoccheda thAya athavA mithyAtva prakRtinI sajAtIya bIjI prakRti na hoya tyAre tenA bhAganuM sarva dravya mUlaprakRti antargata vijAtIya prakRtine ApavuM. tenA paNa uccheda thAya tyAre tenA daliyA bIjI ja mUlaprakRtine prApta thAya che. e pramANe tyAM sudhI jANavuM jyAM sudhI sUkSmasaMpAyamAM grahaNa karela daliyAnA 6 bhAga thAya che. te pachI sarva daliyA sAtAne maLe che. (yaMtra naM. 13-14 juo) iti jaghanyapade pradezAgrAbha bahuta sahita pradezAgrAbhabahatvanuM svarUpa samApta ( - atha pradezabaMdha viSe sAdyAre prarUpaNA - ) have sAdi Adi prarUpaNA ane svAmI Adi prarUpaNA karavI joie. tyAM mohanIya AyuSya sivAyanI 6 mUla prakRtiono anutkRSTa pradezabaMdha sAdi Adi-4 prakAre che. te A pramANe kahe che..... A 6 karmano sukSmasaMparAmAM rahela utkRSTa yoge vartato eka athavA be samaya utkRSTa pradezabaMdha kare che. tethI A sAdi ane adhruva. pachI bIje sarva paNa anukuSTa che. ane te utkRSTa pradezabaMdhathI paDato athavA baMdhaviccheda karIne paDato maMda yogasthAnamAM vartato hoya te sAdi, te sthAna aprAptane anAdi, abhavyane AzrayI dhruva; bhavyane AzrayIne adhava. A cha karmano utkRSTa-jaghanya ajaghanya vikalpo sAdi-adhava, tyAM utkRSTanI sAdi-adhruva kahyo. jaghanya :- sUkSma nigodanA aparyApta avasthAmAM utpattinA samaye, sarva alpavIrya, sAta prakRtino baMdhaka eka samaya bAMdhe. pachI bIjA samaye teno ajaghanya pachI pharI paNa... saMkhyayakAla athavA asaMkhyayakAla atikrAnta thaye pahelA kahela lakSaNavALo sUkSmanigoda bhAvane prApta thayelAne prathama samaye jaghanya. pachI anantara (taratanA) samaye ajaghanya. te pramANe aneka prakAre saMsArIonA jaghanya ane ajaghanya parAvartanathI te baMne paNa sAdi-adhuva che. AyuSya ane mohanIyano jaghanya Adi cAre paNa sAdi-adhruva che, tyAM adhruvabaMdhipaNuM che, tethI AyuSyanA jaghanya Adi cAre bhedonI sAdi adhruvatA spaSTa che. mohanIyano to utkRSTa pradezabaMdha sAta prakRtino baMdhaka utkRSTa yogasthAnavarti eka athavA be samaya thAya che. pachI te ja anutkRSTa thAya che. te baMne sAdi-adhruva che, jaghanya-ajaghanyanI sAdi-adhruva te jJAnAvaraNIyanI jema bhAvavuM. (5. naM. - 87 juo) mUlaprakRtimAM karmadalanuM alpabahuta yaMtra naMbara - 13 karmanuM nAma alpa bahutva alpa tethI vizeSAdhika svasthAne paraspara tulya AyuSakarma nAmakarma gotrakarma jJAnAvaraNakarma darzanAvaraNakarma aMtarAyakarma mohanIyakarma vedanIyakarma tethI vizeSAdhika svasthAne paraspara tulya tethI vizeSAdhika tethI vizeSAdhika vedanIyakarma spaSTapaNe potAnuM phala-sukha-duHkha batAve che. For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti uttara pravRtione viSe pradezAgranuM utkRSTa tathA jaghanya padanuM alpabadutva (yaMtra naM-14) vizeSa noMdha :- A yaMtra gAthA naMbara 28 tathA baMdhavidhAna uttaraprakRti pradezabaMdha uttarArdhamAMthI premaprabhA TIkAnA anusAra lakhela che. jenuM bhASAMtara pariziSTa 1mAM Aja graMthamAM praznottarI pachI lakhela che. je paMcasaMgraha bhAga-3 pariziSTamAMthI lakhyuM che. kauMsamAM (A) (S) lakhyuM che. te premaprabhAnA TIkAnA AdhAre che. saMjJA - vi. =vizeSAdhika, (A) = asaMkhyAtabhAga adhika rUpa, (s) = saMkhyAtabhAga adhikarUpa 1 TAL | | da | karma prakRti utkRSTa pade jaghanya pade kevalajJAnA alpa mana:paryavajJAnAva, tethI anaMtaguNa avadhijJAnAva " (A) vi. utkRSTapadanI jema zrutajJAnAvatu matijJAnAva pracalA alpa 1 nidrA : alpa nidrA tethI (A) vi) 2 pracalA tethI (A)vi0 pracalA-pracalA 3 nidrA-nidrA nidrA-nidrA 4 pracalA-pracalA thINaddhi 5 thINaddhi kevaladarzanAvaraNIya 6 kevaladarzanAvaraNIya " " " 7 | avadhidarzanAvaraNIya | tethI anaMtaguNa 7 avadhi " tethI anaMtaguNa acakSudarzanAvaraNIya tethI (A) vi 8 acakSu " tethI (A) vi4 cakSudarzanAvaraNIya tethI (A) vi. 9 cakSu " tethI (A) vi4 asatAvedanIya alpa alpabadutva na hoya sAtAvedanIya tethI (S) vi. dalikavibhAga tulya che. apratyA mAna alpa apratyA, krodha tethI (A) vi0 utkRSTapadanI jema apratyA mAyA apratyA... lobha pratyA mAna pratyA0 krodha pratyA mAyA utkRSTapadanI jema 8 | pratyA, lobha 9 | anaMtAmAna 1. A mata cUrNikArano che. matAMtare TIkAkAranA mata pramANe utkRSTa padanI jema jANavuM. je meM For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 22 10. anaMtA) krodha tethI (A) vi. 11] anaMtA mAyA on in w utkRSTapadanI jema 12 | anaMtALa lobha 13 | mithyAtva jugupsA tethI anaMtaguNa . utkRSTapadanI jema nI 15 bhaya " (A) vi. 17| hAsya-zoka " " " svasthAne tulya rati-arati tethI (A) vi0 svasthAne tulya | 19 prakRti sudhI utkRSTa padanI jema | strI-napuMsakaveda " " " " | 22 koipaNa eka veda tethI (A) vizva saMva, krodha " vi0 - saMkhyAtaguNa 23 saMjvamAna tethI (A) vi 23 | saMjya mAna tethI (s) vi. 24 saMjya0 krodha tethI (A) vi) 24 puruSaveda, 25 saMjvaLa mAyA tethI (A) vi 25] saMvamAyA tethI (A) vi) 26 saMva0 lobha tethI (A) vi. 26 | saMva lobha tethI saMkhyayagaNa? 28 | mizra - samyaka mohao baMdhane viSe na hoya tethI ahIM alpabadutva batAvyuM nathI. | 1 | devAyuSya 1 tiryaMcAyuSya alpa 2 | narakAyuSya 2 manuSyAyuSya parasparatulya paraspara tulya tiryaMcAyuSya 3 devAyuSya tethI asaMkhyayaguNa manuSpAyuSya 4 narakAyuSya paraspara tulya devagati 1 tirya, gati alpa narakagati parasparatulya | 2 manuo" tethI (S) vi. manuSyagati tethI (s) vinDa 3 deva " tethI asaMkhyayaguNa tiryaMcagati tethI (s) vi. | 4 naraka " tethI asaMkhyayaguNa bei0 i0 cau0 paMce jAti =4 alpa svasthAne paraspara tulya . utkRSTa padanI jema ekendriyajAti tethI (s) vinDa 10 | AhAraka zarIra alpa 1 audAdzarIra alpa 11 | vaikriya zarIra tethI (s) vinDa 2 tejasa " tethI (A) vi0 12 | dArika zarIra tethI (s) vi. 3 kArpaNa" tethI (A) vi. 13] tejasa zarIra tethI (A) vi. 4 vakriya " tethI asaMkhyayaguNa 14 | kAmaNa zarIra tethI (A) vi 5 AhAraka " tethI asaMkhyayaguNa 2. cUrNikAronA mate napuM veda karatAM saMkrodhanuM utkRSTa pradezabaMdha vizeSAdhika che. yuktithI vicAratAM saMkhyAtaguNa che. tenuM kAraNa pariziSTa-1 mAM utkRSTa pade mohanIyano trIjo phakaro juo. 3. ahIM TIkAkAranA mate asaMkhya guNa che. te azuddhi hovI joie. kaMika adhika Dabala thAya. alpa Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti 15 | ANao AhAi saMghAtana alpa 16 | vaikriya " | tethI (S) vi. 17] audya " 18] tejasa " tethI (A) vi) 19] kAmaNa " 20] AhAd aMgopAMga alpa 21 | vaikriya " tethI (S) vi. 22 | audao " 23 | AhAAhAtu baMdhana alpa 24 | " teja0 tethI (A) vi 25] " kArmaNa" 26 | " te-kArma " 27 vakriyao vakriyao " tethI (S) vi0 | 28 | vai0 tejabaMdhana | tethI (A) vi4 29 | " kArma " 30] " te kArma" | 31 | audyao audao | " (S) " 32 " taija, " | " (A) " | 33" kArma " | " " ka | 34 | " te kArya ! 35 | teja teja " | 36 " te kArma " | " , 37| kArma, kArma " 38 | nyagrodha saMsthAnA 39] sAdi ' alpa, svasthAne 40] vAmana " paraspara tulya 41 | kunja " 42 | samacaturastra " | tethI (S) vi. 43| haMDaka " tethI (s) vinDa 44] vajaSabha saMghayaNa 45| aSabhanArA " alpa svasthAne 46 | nArAca | paraspara tulya 47) ardhanArAya " | DilikA sudhI jANavI. 1 audAsaMghA, alpa 2 tai0 " tethI (A) vi. 3 kArma " " " " 4 vaikriya0 " tethI asaMkhyayaguNa 5 AhAd " " " " 1 audAd aMgopAMga alpa 2 vakriya " tethI asaMkhyayaguNa 3 AhAd " " | 1 audAdA baMdhana alpa 2 dAi te" tethI (A) vi) 3 audA kAryad " " " " 4 oteo kArma " " " " 5 ja0 teja " " " " 6 taija0 kArma baMdhana tethI (A) vi 7 kArma0 kArma " " " 8 vaikri, vaikri0 " tethI asaMkhya guNa) 9 " taija " tethI (A) vi. 10 " kAryad " " " " 11 " taija0kArma0 " " " " 12 Aha Ahao" tethI asaMkhyayaguNa 13 " vaija0 " tethI (A) vi4 14 " kArma " " " " 15 " tejasvakArma, " " " ) | 6 e tulya 6 e tulya For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa alpa 48 | kilikA " 49 | (chevaa) sevAd " | tethI (S) vi. 50| kRSNavarNa alpa varNAdi 20nuM utkRSTa padanI jema | 51 | nIla varNa tethI (A) vi. para | rakta (lAla) varNa 53] pIta (pILo) varNa 54 | zveta (sapheda) varNa | 55 | kaTurasa alpa 56 | tiktarasa tethI (A) vi. | 57] kaSAyarasa 58 | Ambarasa 59 | madhurarasa 60 | surabhigaMdha | 61 | durabhigaMdha tethI (A) vi. 63 | karkaza gurU sparza alpa svasthAne paraspara tulya 65 mRdu-ladhu sparza tethI vi. " " " rUkSa-zIta sparza '69 snigdha-uSNa sparza devAnupUrvI alpa paraspara tulya 1 tiryaMcAnupUrvI alpa narakAnupUrvI 2 manuSyAnupUrvI tethI (S) vi. 7ra | manuSyAnupUrvI tethI (s) vi. 3 devAnupUrvI tethI asaMkhyayaguNa 73] tiryaMcAnupUrvI 1 1 1 4 narakAnupUrvI tethI asaMkhyayaguNa trasa alpa utkRSTa padanI jema 75| sthAvara tethI (s) vinDa paryApta alpa 77aparyApta tethI (s) vinDa sthira alpa ma | 79 | asthira tethI (S) vi. sthirAdi cAramAM paraspara sarakhA dalika che. zubha alpa 81 | azubha tethI (S) vi) 4, ahIM pariziSTamAM baMdhavidhAna ane cUrNimAM durabhigaMdhane alpa ane surabhigaMdhane vizeSAdhika batAvyuM che. 5. ahIM yuktithI gatinI jema ghaTe che. paNa TIkA ane cUrNimAM utkRSTa padanI jema batAvyuM che. - For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 nA ma * 82 bhaga 83 bhaMga durbhAga 84 Apa 85 anAya ta ca ya ka rma 86 | sama 62 bAdara 88 pratyeka 89 | sAdhAraNa 90| ayazaHkIrti 91 | yazaHkIrti 92 Atapa 93 | udyota 94 zubhavihAyogati 95 azubhavihAyogati 96 | svara 97 | dusvara 103 nirmANa, uccha u50 parAghA agurulaghu, jina nIcagotra uccatra dAnAMtarAya alpa tethI (S) vijha alpa tethI (S) vika paraspara' mulya paraspara tulya alpa saMkhyayaguNa paraspara tulya che. paraspara tulya che. paraspara tulya sajAtIya prakRti na hovAthI alpabahutva nathI. alpa tethI (S) vi 6 alpa tethI (S) viTa .. 39 ,, "" gotra 1 karma ra 1 2 vAbhAMtarAya 3 bhogAntarAya 4 upabhogAntarAya vIryAntarAya 5 6. ahIM pariziSTa-1, baMdhavidhAna, temaja cUrNimAM sUbA temaja pratya sAdhA A banne yugalane paraspara tulya batAvyA che. TIkAkArane mate vize kahela che. "" "" ,, 33 sthirAdi cAramAM paraspara sarakhA lika che. bAdara alpa sUkSma tethI vi For Personal & Private Use Only pratyeka - alpa sAdhAraNa - vize paraspara tulya apabahatva nathI. alpabahutva nathI. alpabahutva nathI. alpabahatva nathI. alpabahatva nathI. utkRSTa padanI jema iti prakRtiomAM karmapradezanI heMcaNa samApta karmaprakRti Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 87 uttaraprakRtione viSe jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, nidrA, pahelA cAra nahIM tevA 12 kaSAya, bhaya, jugupsA, darzanAvaraNa-4, pracalArUpa dhruvabaMdhInI-30 prakRtiono anutkRSTa pradezabaMdha-4 prakAre che. sAdi-anAdi-dhruva-adhruva te A pramANe kahe che. jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, cakSa-acakuM, avadhi-kevaladarzanAvaraNa rUpa 14 prakRtiono sUkSmasaMparAyaguNa, mAM rahelAne utkRSTa yogavAlAne eka athavA be samaya utkRSTa pradezabaMdha prApta thAya che. utkRSTa yogathI ghaNAM daliyA grahaNa thavAthI, AyuSya mohanIyanA baMdhavicchedanA kAraNe teno bhAga adhika praveza thavAthI, cAra darzanAvaraNa prakRtiono sajAtIya abadhyamAna prakRtino bhAga malato hovAthI. ane te pratiniyata-kAlapaNuM hovAthI sAdi-adhuva che. pachI samayAMtare (bIjA samaye) teno ja maMda yogasthAnavarti athavA baMdhaviccheda karIne paDatAMne anutkRSTa sAdi, te sthAna aprAptane anAdi, dhruva abhavyanI, ane adhuva bhavyanI apekSAe che. tathA nidrA-pracalA avirata samagadraSTithI apakaraNanI aMtarAlamAM utkRSTa yogasthAnavarti, mala sAta prakatinA baMdhakane utkRSTa pradezabaMdha eka athavA be samaya kare, yogasthAna utkRSTane kAraNe ghaNAM daliyA grahaNa thatAM hovAthI ane thINadvitrikane malato pratibhAga praveza thavAthI ane AyuSya bhAganA paNa daliyA malatA hovAthI. ane te niyatakAla bhAvipaNuM che mATe sAdi-adhuva che. pachI bIjA samaye anutkRSTa ane te sAdi, utkRSTapradezabaMdhathI baMdhaviccheda sthAne (11mA guNa,) jaine paDato maMda yogasthAnanA baMdhane AraMbhamAM anutkRSTa ane te paNa sAdi, te sthAna aprAptane anAdi, dhruva-adhuva pUrvanI jema.. apratyAkhyAnAvaraNIya-4no aviratasamyagudRSTi utkRSTa yogasthAnavarti eka athavA be samaya utkRSTa pradezabaMdha che, kAraNake utkRSTa yogasthAnathI bahu daliyA grahaNa thatA hovAthI, mithyAtva-anaMtAnubaMdhine malatA (daliyAno) bhAga praveza thavAthI, pachI utkRSTa pradezabaMdhathI athavA baMdhaviccheda sthAnathI paDatAM maMda pariNAmavALAne anutkRSTa ane te sAdi, te sthAna aprAptane anAdi, dhruva-adhava pUrvanI jema. pratyAkhyAnAvaraNIya-4no dezaviratine utkRSTa yogasthAnavarti eka athavA 2 samaya utkRSTa pradezabaMdha che, kAraNake utkRSTa yogathI bahu dalika grahaNa thatA hovAthI, mithyAtva-anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnane malatA (daliyAno) bhAga praveza thavAthI ane te nakkI kAlapaNuM hovAthI sAdi-adhuva. pachI utkRSTa pradezabaMdhathI athavA baMdhaviccheda sthAnathI paDatAM maMdayogasthAnavALAne anutkRSTa ane te sAdi, te sthAna aprAptane - anAdi, dhruva-adhuva pUrvanI jema. bhaya-jugupsAno apUrvakaraNavAlA utkRSTa yogIne eka athavA be samaya utkRSTa pradezabaMdha hoya che, kAraNake utkRSTa yogathI ghaNAM daliyA grahaNa thatA hovAthI. mithyAtva Adi sajAtIya nahIM baMdhAtI prakRtinA (daliyAno) bhAga praveza thavAthI, ane te sAdi-adhuva, utkRSTathI paNa be samaya bhAvavuM. pachI utkRSTa pradezabaMdhathI) athavA baMdhaviccheda sthAnathI paDatAM maMda pariNAmavALAne anutkRSTa, ane te sAdi, te sthAna aprAptane anAdi, dhruva-adhuva pUrvanI jema. - saMjvalana krodhano anivRtti bAdarabhaMparAyavALAne utkRSTadyoga ane cAra prakAranA baMdhakane eka athavA be samaya utkRSTa pradezabaMdha thAya che, kAraNa ke utkRSTa yogathI ghaNAM daliyA grahaNa thatA hovAthI, mithyAtva Adi ane puruSavedanA (daliyAno) bhAga praveza thavAthI, ane te pratiniyatakAlapaNuM hovAthI sAdi-adhuva che. - saMva,mAna - tathA teja utkRSTa yogAnavarti traNa prakArano baMdhaka eka athavA be samaya saMjavalana-mAnano utkRSTa pradezabaMdha kare. saMjvalana krodhanA (daliyAno) bhAga praveza thato hovAthI. 86 ahIM abadhyamAna mithyAtva tathA anaMtAnubaMdhi Adi 12 kaSAyano bhAga malato hovAthI bhaya-jugupsAno utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI apUrvakaraNa guNA kahyA che. paraMtu abadhyamAna mithyAtvAdi 13 prakRtiono bhAga chaThThA-sAtamA guNa paNa maLe che. tethI A be guNaThANe paNa bhaya-jugupsAnA utkRSTa pradezanA svAmI kahevA joie. chatAM ahIM kema kahyA nathI te vicAraNIya che. vaLI pAMcamA karmagraMtha gAthA-92-94nI TIkAmAM jaNAvela che ke - abadhyamAna kaSAyano bhAga badhyamAna kaSAyone ja male, paraMtu nokaSAyone male nahIM, mATe A baMnne prakRtionA utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI anadhyamAna mithyAtvano bhAga malato hovAthI 4 thI 8mAM guNasthAnaka sudhInA jIvo che. tethI pamAM karmagraMthAdinA mate abadhyamAna kaSAyanA Ilako zeSa badhyamAna kaSAyone ja maLe che paraMtu badhyamAna nokaSAyone maLatAM nathI ane paMcasaMgrahAdinA mate abadhyamAna mithyAtvanI jema avadhyamAna kaSAyonuM lika paNa badhyamAna kaSAya tathA nokaSAya ema banne male che. ema samajAya che. paraMtu jo ema hoya to hAsyAdi be yugalamAM yathAsaMbhava chaThThA Adi guNasthAne madhyamanA 8 kaSAyano bhAga maLI zake tethI te guNasthAnakavartI jIvoja A cAre prakRtionA svAmI kahevA joie. chatAM tema na kahetA avirati samyagudaSTi ja svAmI kema kahyA ? te vicAraNIya che. For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 karmaprakRti saM.mAyA - te ja utkRSTa yogane dvividha baMdhakane utkRSTa be samaya saMjavalanamAyAno utkRSTa pradezabaMdha kare, saMjvalanamAnanA (daliyAno) bhAga praveza thato hovAthI. saMjvalobha - te ja utkRSTa yogane eka prakAranA baMdhakane utkRSTa be samaya saMjvalana lobhano utkRSTa pradezabaMdha kare. ane te saMjvalana catuSkano utkRSTa pradezabaMdha nakkI karela kAla-bhAvipaNuM hovAthI sAdi-adhuva, pachI bIje sarva paNa anutkRSTa ane te utkRSTa pradezabaMdha sthAnathI paDatAM athavA baMdhaviccheda sthAnane caDhIne paDatAM maMda pariNAmanI-sAdi, te sthAna aprAptane anAdi, dhruva-adhuva pUrvanI jema. A ja 30 prakRtionI jaghanya, ajaghanya utkRSTanI sAdi adhruva, tyAM utkRSTa sAdi-adhruvapaNuM aMtarAlamAMja kahyuM che. jaghanya-ajaghanya sAdi-adhruva te pahelAM kahyuM tema nigoda avasthAne AzrayIne hoya che. bAkInI mithyAtva, anaMtAnubaMdhi-4, thANadvitrika, agurulaghu, tejasa, kArpaNa, upaghAta, varNAdi-4, nirmANarUpa-17 dhruvabaMdhi pravRtiono jaghanya Adi cAre paNa sAdi-adhruva che. te A pramANe kahe che. thANadvitrika, mithyAtva, anaMtAnubaMdhi-4 = 8 prakRtino mithyAdRSTi sAta prakArano baMdhaka utkRSTa yogasthAnavarti eka athavA be samaya utkRSTa pradezabaMdha kare che. samyagudRSTine A prakRtio baMdhamAM Ave ja nahIM tethI mithyAdRSTi ja grahaNa karyo che. ane utkRSTathI paDatAMne anuSTa pachI pharI paNa samayAMtare utkRSTa e pramANe baMnenI sAdi- adhuva che. tejasa-kArpaNa-agurulaghu-upaghAta-varNAdi-4, nirmANa rU5 nAmadhruvabaMdhInI 9 prakRtiono 23no baMdhaka mithyAdRSTi utkRSTa yogasthAnavarti eka athavA be samaya pradezabaMdha kare, bIjAne (A prakRtiono) utkRSTa pradezabaMdhano asaMbhava che. kevalajJAna vaDe te pramANe ja joyuM che. pachI samayAMtare (bIjA samaye) anutkRSTa, pharI paNa kAlAMtare utkRSTa e pramANe baMne paNa sAdi-adhava, jaghanya-ajaghanyanI bhAvanA to pahelAnI jema. ane adhuvabaMdhInI to adhuvabaMdhIpaNuM ja che mATe cAre paNa vikalpo sAdi-adhruva spaSTa che. (yaMtra naM. 15-16 juo). iti pradezabaMdha viSe sAdhAdi prarUpaNA samApta (mUla prakRtionA jaghanyAdi 4 pradezabaMdha viSe sAdyAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM - 15) bhAMgA saMkhyA | mu.prakRtinA jaghanya ajaghanya utkRSTa anutkRSTa | jJAd-darza0 | sAdi-adhruva | sAdi-adhruva | sAdi-adhruva | sAdi-anAdi-dhruva-adhruva ve nA - goLa aMtao 2 | moha0 Ayu0 sAdi-adhruva 16 76 ( uttara pravRtionA jaghanyAdi-4 pradezabaMdha viSe sAdyAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM 16 ) saMkhyA prakRtionA nAma jadhanya ajaghanya utkRSTa anutkRSTa bhAMgA 30. jJA-5, aMtao-5, darzao-4, nidrA, | sAdi-adhuva | sAdi-adhruva | sAdi-adhruva sAdi, anAdi 300 pracalA, prathama sivAyanA -12 dhruva - AMdhruva kaSAya, bhaya, jugupsA =dhruvabaMdhI-30 17 mithyAtva, anaMtA-4, thINadvitrika sAdi-adhruva | 136 te-kArya-agurU0-upa0-varNAdi-4, nirmANa, = dhruvabaMdhI-17 73 bAkInI adhuvabaMdhI - 73 584 120 1020 For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - atha pradezabaMdha viSe svAmitva prarUpaNA - (1) utkRSTa pradeza viSayanI ane (2) jaghanya pradeza viSayanI ema be prakAre che. tyAM alpatara prakRti baMdhaka utkRSTa yogI ane saMjJi paryApta utkRSTa pradezabaMdha kare, alpatara pratibaMdhamAM bhAgonuM alpapaNuM ane utkRSTa yogapaNuM hovAthI ghaNAM pradezonuM grahaNa thAya che. AnAthI viparItane jaghanya pradezabaMdha thAya che. tyAM AyuSyano mithyAdRSTi ane avirata samyagudRSTi Adi-4 (4 thI 7 guNasthAnaka) utkRSTa pradezabaMdha svAmI thAya che. A sarvano utkRSTa yogasthAna AyuSya baMdhane malato hovAthI. prazna :- sAsvAdana kayA kAraNathI utkRSTa pradezabaMdha svAmI nathI ? javAba :- kahe che - alpakAla bhAvipaNAthI teno utkRSTa yogasthAnano asaMbhava hovAthI. anyathA mithyAtva bhAgane maLatAM anaMtAnubaMdhino utkRSTa pradezabaMdha sAsvAdana ja pAme che. tethI teono anutkRSTa pradezabaMdha sAdi-Adi 4 prakAre hoya che. ane te iSTa nathI. sAdi dhruvapaNuM ja tenuM pUrva kahyuM. bAkInI prakRtiono mithyAdRSTi ja utkRSTa pradezabaMdha - svAmI kahevo. kAraNake sAsvAdanane utkRSTayogano saMbhava nathI. tethI tenuM grahaNa karyuM nathI. sAsvAdana mizra vinA. mithyAdRSTi Adi anivRtti bAdara sudhI sAtano baMdhaka mohanIyano utkRSTa pradezabaMdha svAmI thAya. A sarvane paNa utkRSTa yogasthAna ane mohanIyabaMdhanuM prAptapaNuM che. prazna :- sAsvAdana mizra kayA kAraNathI tyAga karyo ? to javAba :- kahe che te baMnene utkRSTa yogano abhAva hovAthI. tyAM sAsvAdane utkRSTa yoga abhAvanI yukti kahI. te barobara che. mizna paNa utkRSTa yoga pAme chate tyAM bIjA kaSAyano utkRSTa pradezabaMdha pAmavAno prasaMga che te barAbara nathI, teno utkRSTa pradezabaMdha svAmI avirata samyagudRSTi ja kahyo che. ane mizrathI alpatara prakRtino baMdhaka avirata samyagudRSTi ja che, te je kahyuM te yukta che. mUlaprakRti apekSAe sAtano baMdhaka che, ane uttaraprakRti apekSAe 17 mohanIya prakRtino baMdhaka baMnemAM avizeSa hovAthI. tethI utkRSTa yoganA abhAvane kAraNe ja mizrano tyAga karyo che te keTalAka graMthamAM maLe che. malayagiri mahArAja samyaka mithyAdRSTi utkRSTa yogasthAna hInatvamAM "sAsANasanmAnIchesuzolo bole ''tti sAsvAdana ane mizradRSTine utkRSTa yoga hoto nathI. e pramANe e pUrvAcAryanuM vacana ja pramANa kahe che. mizranuM vyaMjanA-vagraha jevApaNuM hovAthI tyAM utkRSTa pradezabaMdha nathI. e rIte paNa ame yukti saMgata joie chIe. ( - atha mUla-uttara pravRtione viSe utkRSTa pradezabaMdha svAmitva prarUpaNA : jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya, nAma, gotra, aMtarAyano utkRSTa yogasthAnavartI sUkSmasaMpAye utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI thAya. AyuSya ane mohanIyano bhAga paNa tyAM malavAthI A mUlaprakRti viSayano utkRSTa pradezabaMdha svAmitva kahyuM. - have uttaraprakRti viSayamAM te svAmitvapaNuM kahe che. tyAM jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, sAtavedanIya, yazakIrti, uccagotra, aMtarAya-5 = 17 prakRtiono sUkSmasaMpAye utkRSTa yogamAM vartato utkRSTa pradezabaMdha svAmI thAya. kAraNake ahIM mohanIya-AyuSya bAMdhe nahIM, tethI teno bhAga adhika male, darzanAvaraNano bhAga ane nAmakarmano bhAga sarva paNa yathAsaMkhya-darzanAvaraNa catuSkane ane yaza-kIrti ekane maLe che tethI sUkSmasaMparAyanuM ja grahaNa karyuM che. apratyAkhyAnAvaraNa-4 no utkRSTa pradezabaMdhaka avirata samyagudRSTi sAta prakRtino baMdhaka utkRSTa yoge vartato hoya tyAre bAMdhe, kAraNake mithyAtva anaMtAnubaMdhine bAMdhe nahIM. tethI tenA bhAganuM dravya adhika pAme, tethI AnuM ja (avirata-samyagudRSTinuM) grahaNa karyuM che. pratyAkhyAnAvaraNa-4 no utkRSTa pradezabaMdhaka dezavirati kahela rU5 pramANe che, kAraNake apratyAkhyAnAvaraNano paNa A abaMdhaka che. tethI tenA bhAganuM adhika dravya male. puruSaveda-saMjvalana-4 :- no utkRSTa pradezabaMdhaka anivRttinAdara sarva utkRSTa yoga 5-4-3-2-1nA baMdhaka utkRSTa pradezabaMdhasvAmI thAya, kAraNake baMdhane AzrayIne viccheda thatI pravRtiono bhAga yathAkrame praveza thAya. For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 karmaprakRti prazastavihAyogati, manuSpAyuSya, suratrika, subhagatrika, vaikriyaddhika, samacaturastra saMsthAna, asAtavedanIya, vaja8SabhanArA saMghayaNa lakSaNavAlI - 13 prakRtiono mithyAdRSTi athavA samyagudRSTi utkRSTa pradezabaMdhasvAmI thAya. te A pramANe kahe che. - asAtAvedanIya mithyAdRSTi athavA samyagudRSTi baMne paNa prakRtinA lAghavAdi vizeSa abhAvathI utkRSTa yogamAM utkRSTa pradezabaMdha kare, deva manuSyAyuSyano paNa 8 mULa prakRtino baMdhaka utkRSTa yogavALo (mithyAdRSTi ke samyagudRSTi) utkRSTa pradezabaMdha kare, devadrika, vaikriyaddhika, prathamasaMsthAna, prazastavihAyogati, subhagatrika lakSaNavAlI-9 nAmaprakRtiono nAmanI-28 baMdhakAle ja baMdhane viSe Ave. te 28 prakRtio A pramANe che. devaddhika-vaikriyaddhika -paMcendriyajAti-taijasa-kAzmaNa-prathama saMsthAna - varNAdi-4- agurulaghu-upaghAta-parAghAta -ucchavAsa -prazastavihAyogati trasa-bAdara-paryApta-pratyeka sthira ke asthira, zubha ke azubha, subhagatrika, yaza-kIrti ke ayaza-kIti nirmANa lakSaNarUpa devagati prAyogya-28 samyagudRSTi ane mithyAdRSTi bAMdhe che, tethI baMne paNa utkRSTa yogamAM sAta prakRtino baMdhaka 28 baMdhakAle kahela nava prakRtiono utkRSTa pradezabaMdha kare. 29 Adi baMdhakAle A nava prakRtio bAMdhe che, paNa tyAM bhAga vadhAre hovAthI utkRSTa pradezabaMdhano asaMbhava che, tethI tenuM agrahaNa che. vaja>SabhanArAcano paNa samyagudRSTi athavA mithyASTi sAta prakRtiono baMdhaka nAmanI vaja8SabhanArAca sahita - tiryaMcadvika, paMcendriyajAti, audArikaddhika, taijasa, kAmaNa, prathamasaMsthAna - saMghayaNa-varNAdi-4- agurulaghu- upaghAta- parAghAta- ucchavAsa, prazastavihAyogati, trasacatuSka, subhagatrika, sthira ke asthira, zubha ke azubha, yaza-kIrti ke ayaza-kIrti, nirmANa lakSaNavAlI athavA manuSyadrika-paMcendriyajAti- dArikaddhika- tejasa- kAzmaNa -prathamasaMsthAna -saMghayaNa-varNAdi 4 - agurulaghu-upaghAta - parAghAta-ucchavAsa-prazastavihAyogati-traNacatuSka-subhagatrika-sthira ke asthira - zubha ke azubha - yazakIrti ke ayaza-kIrti, nirmANa lakSaNarUpa 29 prakRtio bAMdhato utkRSTa yoge utkRSTa pradezabaMdhaka thAya. 30 AdinA baMdhamAM bhAga-bAhulya AvavAthI tenuM agrahaNa che. tyAM nidrA-pracalA-hAsya-rati-arati-bhaya-zoka-jugupsA, tIrthaMkaranAma A 9 prakRtiono samyagudRSTi utkRSTa yoga hoya tyAre utkRSTa pradezabaMdha kare, tyAM nidrA-pracalAno avirata samyagudRSTi AdithI apUrvakaraNa sudhI sAta prakRtino baMdhaka utkRSTa yogamAM eka athavA be samaya utkRSTa pradezabaMdhaka thAya, kAraNake AyuSyanA daliyAno bhAga adhika male tethI saptavidha baMdhakanuM grahaNa karyuM che, tathA thINadvitrikane bhAga Ave te daliyAno bhAga male tethI samyagudRSTinuM grahaNa karyuM che ane mizra guNasthAnake A (prakRtinuM) baMdhakapaNuM che paNa utkRSTa yoganA abhAvathI ahIM adhikRta karyuM nathI. hAsya-rati-arati-zoka-bhaya-jugupsAno to avirata AdithI apUrvakaraNa sudhI jyAM jyAM utkRSTa yoga che. tyAM tyAM utkRSTa pradezabaMdhaka thAya, kAraNake mithyAtva - anaMtAnubaMdhi Adine (maLatAM daliyAno) bhAga male tethI samyagudRSTinuM grahaNa karyuM che. tIrthaMkaranAma paNa Aja devagati prAyogya-28 prakRti jinanAma sahita (29) bAMdhato 7 mula prakRtino baMdhaka hoya tyAre bAMdhe, 30 ane 31 nA baMdhakamAM bAMdhe, paNa tyAM vadhAre bhAga na male tethI tyAga karyo che. AhArakaDhikano apramatta ane apurvakaraNamAM phakta sthira, zubha, yazakIrti sahita pUrva kahela te 28 ane AhArakaddhika sahita 30 prakRtino utkRSTa pradezabaMdha kare, tIrthaMkara nAma sahita 31nA baMdhake te bAMdhe paNa tyAM bhAga vadhAre na AvavAthI tenuM grahaNa karyuM nathI. bAkInI thINadvitrika, mithyAtva, anaMtAnubaMdhi-4, strIveda, napuMsakaveda, narakAyu, tiryaMcAyu, narakaddhika, tiryacakika, manuSyadrika, dArikadvika, paMcendriyajAti, tejasa, kArmaNa, varNacatuSka, agurulaghu, parAghAta, upaghAta, uchuvAsa, traNacatuSka, sthira, asthira, zubha, azubha, ayaza-kIrti, nirmANa, prathama cAra jAti, prathama sivAyanA saMsthAna-5, saMghayaNa-5, Atapa, udyota, aprazastavihAyogati, sthAvaracatuSka, durbhagatrika, nIcagotra, e 66 prakRtiono mithyAdRSTi utkRSTa pradezabaMdha kare. te A pramANe kahe che. manuSyadvika Adi-25 prakRtio vinA bAkInI 41 prakRtione viSe samyagudRSTi baMdhe ja Ave nahIM, sAsvAdane koi bAMdhe paNa teno utkRSTa yoga pAme nahIM, tethI A 41 prakRtiono mithyAdRSTi ja utkRSTayoge atyaMta alpatara 87 ahIM TIkAmAM gumAvI:rti joie. For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 91 baMdhaka utkRSTa pradezabaMdha kare. paraMtu je 25 prakRtio che te samyagdaSTi baMdhane viSe yogya che, teonI madhye paNa audArika, taijasa, kArmaNa, varNacatuSka, agurulaghu, upaghAta, bAdara, pratyeka, asthira, azubha, ayazaHkIrti, nirmANa e 15 prakRtio aparyApta ekendriya prAyogya 23 prakRtinA baMdhe ja che. ane bAkInI 10 prakRtio paryApta prAyogya-25 prakRtinA baMdhe ja utkRSTa pradezabaMdha pAme, adhika baMdhe nahIM, kAraNake bhAga vadhAre na malavAthI. ane te 23 ane 25nA baMdhe samyagdaSTi Ave ja nahIM. tethI te (25 prakRtiono) paNa mithyAdgaSTi ja utkRSTa baMdhasvAmI thAya. e pramANe uttara prakRtione viSe utkRSTa pradezabaMdha svAmIpaNuM kahyuM. (yaMtra naMbara-17 juo) iti mUla uttara prakRtione viSe utkRSTa pradezabaMdha svAmitva prarUpaNA samApta -- atha mUla uttara prakRtione viSe jaghanya pradezabaMdha svAmitva prarUpaNA : tyAM AyuSya sivAyanI 7 mUla prakRtiono, sUkSmanigoda, labdhi aparyAptapaNAmAM, prathama samaye jaghanya pradezabaMdha svAmI thAya, bIjA Adi samaye asaMkhyayaguNa yogasthAnanI vRddhi thAya, tethI Adi samayanuM grahaNa karyuM che, AyuSyano paNa te ja bAkI sUkSmanigoda apekSAe sarvamaMdayogasthAnavartI potAnA AyuSyanA bAkI rahela trIjA bhAge prathama samaye rahelo bAMdhe. have uttaraprakRtine viSe jadhanyapradezabaMdha svAmipaNuM kahe che. AhArakadvikano parAvartamAna yogavAlo 8 prakAre (mUlaprakRtino) baMdhaka, sarva jaghanya vIryavAlo apramattayati, devadvika, vaikriyadvika, paMcendriyajAti, prathama saMsthAna, ucchvAsa, parAghAta, prazastavihAyogati, trasadazaka, varNacatuSka, taijasa, kAryaNa, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, tIrthaMkaranAma, AhA2kadvika lakSaNavALI nAmanI 31 prakRtionA baMdhakane jadhanya pradezabaMdha hoya che, bhAga alpatvane kAraNe 30nA baMdhano tyAga karyo che. tathA narakatrika, surAyuSyano asaMjJi (paryApto) gholamAna yogavAlo sarva jaghanya vIryavAlo baMdhaka che. pRthvI Adi ane asaMjJi aparyApto A prakRtiono abaMdhaka che. tethI asaMkSi paryAptanuM grahaNa karyuM che, te paNa eka ja yogamAM lAMbA samaya sudhI rahe to tyAM tIvra ceSTA thAya tethI dholamAna yoganuM grahaNa karyuM che. eka yogathI bIjA yogamAM saMkrAMta thAya tyAre svabhAvathI alpa ja ceSTA hoya che. ane paryApta saMjJine vadhAre yoga hoya tethI adhikRta karyuM nathI, kAraNa ke jadhanya paNa paryApta saMzino yoga asaMkSi paryAptanA utkRSTa yogathI asaMkhyeyaguNa hoya che. suraddhika, vaikriyaddhika, jinanAma :- 5 prakRtiono samyagdaSTi bhavanA prathama samaye vartato hoya tyAre bAMdhe te A pramANe kahe che. - tIrthaMkaranAmakarmano manuSya tIrthaMkaranAmakarma bAMdhI kAla karIne devane viSe utpanna thAya, tyAM prathama samaye vartato manuSyagati prAyogya jinanAma sahita 30 prakRtiono baMdhaka sarva jaghanya yogavAlo avirata samyagdaSTi jadhanya pradezabaMdha kare che. nAraka paNa zreNika vagerenI jema tenA baMdhakano saMbhava che paNa ahIM deva alpa yogavALo hovAthI anuttaravAsInuM grahaNa karyuM che. nArakane viSe e prakAre jaghanya yoga pAme nahIM tethI tyAM utpanna thayelAne ahIM grahaNa karyuM nathI. tiryaMca to jinanAma bAMdhe nahIM tethI tenI upekSA karI che. manuSya paNa bhavanA prathama samaye tIrthaMkara nAma sahita nAmanI 29 prakRtino baMdhaka che, paNa tyAM alpabhAga hovAthI tenI paNa upekSA karI che. 31 prakRtino baMdhaka jinanAma sahita saMyatane paNa hoya che. tyAM vIrya alpa pAme nahIM tethI teno paNa tyAga karyo che. devadvika, vaikriyatikano deva athavA nA2ka tIrthaMkaranAmano baMdhaka yathAsaMkhya devabhavathI athavA nAraka bhavathI AvI manuSyabhavamAM utpanna thatAM utpattinA prathama samaye devagati prAyogya tIrthaMkaranAma sahita 29 prakRtione bAMdhato samyagdaSTi jaghanya yogasthAnavarti jaghanya pradezabaMdhano kartA thAya che. kAraNake deva-nArako bhavapratyayathI ja A 4 prakRti bAMdhe nahIM tethI ahIM adhikRta karyA nathI. karmabhUminA tiryaMca bhavanA prathama samaye bAMdhe paNa phakta devagati prAyogya 28 prakRtio bAMdhe, tethI bhAga alpa maLe, tethI te paNa ahIM adhikRta karyA nathI. manuSya paNa 28 prakRtinA baMdhakane bhAga ghaNo male nahIM. 30-31 prakRtio devagati prAyogya baMdhaka thAya che. paNa tyAM vIrya alpa male nahIM ane bIjA devagati prAyogya bAMdhe nahIM tethI 29 prakRtiono baMdhaka evA manuSyanuM ja grahaNa kahyuM che. For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti 19 - 4the For Personal & Private Use Only ( 120 prakRtionA utkRSTa pradezabaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara-17 ) saMkhyA prakRtionA nAma kiyA guNasthAnake ? kayA jIvo baMdhaka ? : 17 | jJAnA-5,darza0-4,sAtA, yazakIrti, uccagotra, aMtarAya-5 | 10 mAnA anne mUla 6no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato | 4 | apratyAkhyAnAvaraNa - 4 4 thA mula 7no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato 4 | pratyAkhyAnAvaraNa 4 5 mAM mUla 7no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato puruSaveda - saMjvalana-4 anukrame 91-2-3-4-5 mula 7no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato asAtAvedanIya 19, 4thI 6 sudhI | mUla 7no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato | arati-zoka 4 thI 6 mUla 7no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato | 9 | devaddhika--dvika, prathamasaMsthAna, zubhavihAi subhagatrika 13, 4thI 8/sudhI | mUla 7no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato deva prAyo. - 28no baMdhaka 1 | vaja8SabhanArAsaMghayaNa " " " " " manuvati prAiprathama saMghayaNa sahita 29 no baMdhaka 1 | manuSyAya 19 - 4the mUla 8no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato 1 | devAya 1 9 - 4 thI 7 mula 8no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato 2 | tiryaMca-narakAya 1 le mUla 8no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato nidrA - pracalA 4 thI 8/1 sudhI mula 7no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato 4 | hAsya, rati, bhaya-jugupsA 4 thI 8/7 sudhI | mUla 7no baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato 1 | jinanAma 4 thI 8/6 sudhI " " " " " " deva prAyo, jinanAma sahita 29no baMdhaka AhArakadvika 7 thI 86 sudhI " " " " ' deva prAyota AhArakaddhika sahita 30no baMdhaka 15 | dALazao, te-kArma, varNAdi-4, aguru0 upa0, bAdara | 1 lA " " vartato aparyA, eke-prAyo-23no baMdhaka pratyeka, asthira, azubha, ayaza, nirmANa. 5 | parAdhAta, uccha0, paryApta, sthira, zubha " " " " " vartato aparyAe ke prAyo. 25nobaMdhaka 2 | manuSyaddhika " " " " " vartato aparyAva manu0 prAyo. 25no baMdhaka 2 | audao aMgo, trasa " " " " " aparyAva-vika0-tiyamanu0paMce. prAyo 25 no baMdhaka 1 | paMcendriya jAti " " " " " aparyAtiyaM manapaMce-prAyo0-25 no baMdhaka 39 | thINadvitrika, mithyA, anaM-4, strI, napuM-veda, " " " " nAma pravRtio mATe vizeSa pariziSTa-3mAM yaMtra narakaddhika, tiryaMcadrika, prathamajAti-4, prathama sivAyanA-5 naMbara - 2 juo. saMsthAna, 5 saMgha0,Atapa, udyota, azubhavihA, sthAvarAdi-4, durbhagAdi-3, nIcagotra. 120 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 93 ahIM prazna thAya che ke tiryaMca paryApta asaMjJi devagati prAyogya bAMdhe che. te A ja prakRtiono baMdhaka kayA kAraNe grahaNa na karyo ? to javAba kahe che vadhAre yoga hovAthI, kAraNake aparyApta saMjJi yogathI paNa paryApta asaMzino jaghanya paNa yoga asaMkhyayaguNa hoya che. bAkInI manuSpAyuSya-tiryaMcAyuSya sivAyanI 109 prakRtiono sUkSmanigoda labdhi aparyApta sarva alpavIryavAlo utpattinA prathama samaye jaghanya pradezabaMdhano svAmI thAya che. vizeSa te e ke aparyApta, sUkSma, sAdhAraNa te nAmanI 25 prakRtino baMdhaka, ekendriya-Atapa-sthAvaranI ra6 prakRtino baMdhaka, manuSyaddhikano 29 prakRtino baMdhaka, bAkInI nAma prakRtiono to 30 prakRtiono baMdhaka kahela vizeSaNavAlo sUkSma nigodiyo jaghanya pradezabaMdhano svAmI che. manuSya-tiryaMcAyuSya te ja potAnA AyuSyanA zeSa trIjA bhAge bAMdhe tenuM kAraNa pahelA kahyuM ja che. (yaMtra naM0 18 juo) iti mula-uttara pravRtio viSe jaghanya pradezabaMdha svAmitva prarUpaNA sahita svAmitva prarUpaNA samApta iti bIje pradezabaMdha samApta -: 120 prakRtionA jaghanya pradezabaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara-18:- ) prakRtio nI saMkhyA prakRtionA nAma kayA guNa bAMdhe ? kayA jIva baMdhaka hoya? AhArakaTrika 7 mA | parAvartamAna yogavAlo, 8 mUla prad no baMdhaka, sarva jaghanya vIrya apramattayati - deva prAyo, 31 no baMdhaka narakatrika surAyuSya 1 lA asaMjJi paryApta, gholamAna yogavAlo, sarva jaghanya vIryavAlo 1 | jinanAma 4 thA manuSya jinanAma bAMdhI anuttara devamAM utpanna thatAM prathama samaye manu prAyo, jinanAma sahita 30no baMdhaka devadrika, vaikriyadvika 4 thA deva-nAraka jinanAmano baMdhaka thai tyAMthI avI manuSyabhavamAM utpanna thatAM prathama samaye deva prAyo, jinanAma sahita 29 no baMdhaka bh 1 lA | manuSya-tirya AyuSya sarvamaMda yogasthAnavartI potAnA Ayu. nA '3 bhAga gayA pachI prathama samaye vartatA labdhi apa, sUnigoda | bh 1 lA aparyA0 sUkSma - sAdhAraNa sUkSma nigoda labdhi aparyAsarvaalpavIryavAlo utpattinA prathamasamaye 25 no baMdhaka | 3. | ekeo-Atapa-sthAvara 26 no baMdhaka lh | manuSyaddhika 29 no baMdhaka m bAkInI pravRtio nAma pravRtiomAM 30 no baMdhaka 120 For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 kare che. -: atha trIjA anubhAgabaMdhanuM svarUpa :-: atha avibhAgAdi-14 anuyoga dvAronuM svarUpa : TIkArya :- te pramANe prakRti ane pradezabaMdha kahyo, have sthiti anubhAgabaMdhanI prarUpaNA kare che. tyAM ghaNuM kahevA yogya che. bahu kahevA yogya jJAnamAM alpa kahevA yogyanuM sArI rIte jJAnanA saMbhavathI tevA prakAranA ziSyanI icchAne anurodha varDa prathama anubhAgabaMdhanI prarUpaNA kare che. . karmaprakRti gahaNasamayaMmi jIvo, uppAeI guNe sapaccayao / sarjaniyAvaMtanuLe, jnmasetu sanenuM / / 22 / / grahaNasamaye jIva, utpAdayati guNAn svapratyayataH / sarvajIvA'nantaguNAn karmapradezeSu sarveSu / / 29 / / gAthArtha H- jIva sva pratyayathI sarva karmapradezone viSe grahaNa samaye sarva jIvathI anaMtaguNa rasAvibhAgane utpanna tyAM 14 anuyogadvAro che. (1) avibhAga prarUpaNA (2) varganA prarUpaNA (3) spardhaka prarUpaNA (4) aMtara prarUpaNA (pa) sthAna prarUpaNA (6) kaMDaka prarUpaNA (7) SasthAnaka prarUpaNA (8) adhatanasthAna prarUpaNA (9) vRddhi prarUpaNA (10) samaya prarUpaNA (11) yavamadhya prarUpaNA (12) ojoyugma prarUpaNA (13) paryavasAna prarUpaNA (14) alpabahatva prarUpaNA. -: atha 1 lI avibhAga prarUpaNA : 89 tyAM prathama avibhAga prarUpaNA karatAM kahe che ahIM anubhAgano hetu kASAyika adhyavasAya che. viAnumAna sAvo pha'' tti vanAt ane te be prakAre che. - zubha ane azubha. baMne paNa pratyekanA asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANe che, paNa phakta zubha vizeSa adhika che, pagathiyA caDhavAmAM ane UtaravAmAM tulya che, tethI baMnemAM sarakhApaNuM che, chatAM je adhyavasAyane viSe vartamAna zreNie caDhe te paDavAno nathI tethI zubhamAM azubha karatAM vizeSa adhikapaNuM saMbhave che. e pramANe svapratyaya eTale ke potAnA AtmAnI sAthe saMbaMdhavALA anubhAgabaMdhamAM kAraNabhUta koi eka zubha athavA azubha adhyavasAya vaDe e pramANe artha che. 88 je adhyavasAyamAM kaSAya kAraNabhUta che te kASAyika adhyavasAya. ahIM azubha adhyavasAya to pragaTa rIte kaSAya janma che. ne zubha adhyavasAya e joke kaSAyanI hInatAthI che, to paNa kaSAyAnugata hovAthI kASAyika che. punaH akASAyika adhyavasAyo rasanuM kAraNa nahIM hovAthI atre tenI avivakSA che. ahIM kaSAya zabdathI kaSAyano udaya jANavo paraMtu sattA nahIM. 89 azubha karatAM zubha adhyavasAya kai rIte vadhAre hoya che ? te batAve che. upazamazreNimAM 10mA guNasthAnanA aMtya samaye je adhyavasAye punyaprakRtiono svabhUmikA pramANe utkRSTa ane pApaprakRtiono jaghanya rasa baMdhAya che. te adhyavasAyathI zarU karI prathama guNasthAnake je adhyavasAye pApaprakRtionI utkRSTa baMdha punyaprakRtiono janma rasa baMdhAya che te utkRSTa ayyavasAya sudhInA dareka adhyavasAone kramapUrvaka sthApavA. 10mAM guNasthAnakathI kramapUrvaka paDI rahelA guNasthAnaka sudhI AvatAM kramazaH sthApela badhA adhyavasAyone jema sparze che tema pahelethI caDI dazamA sudhI jatAM badhA adhyavasAyone sparze che. adhyavasAyo tenA te ja che. paraMtu jyAre AtmA paDato hoya che tyAre kaSAyonuM baLa vadhatuM jatuM hovAthI te saMzrliSTa pariNAmI kahevAya che, ane te vakhate punyaprakRtiono rasamAM hAni thatI jAya che ane pApaprakRtionA rasamAM vRddhi thatI jAya che. te ja AtmA pahelethI karmapUrvaka gaDato jato hoya tyAre kayAonuM baLa maTatuM jatuM hovAthI te vizuddhi pariNAthI kahevAya che ane te samaye pApakRtionA rasamAM hAni ane punyaprakRtionA rasamAM vRddhi thatI jAya che . A rIte paDatAM ane caDatAM adhyavasAyanI saMkhyA samAna che jema mALa uparathI UtaratAM jeTalAM pagathiyA hoya che teTalAM ja caDatAM hoya che. tema ahIM paNa saMkilaSTa pariNAmI AtmAnA jeTalAM asubha adhyavasAyo hoya che. teTalAM ja vizuddha pariNAmI AtmAnA zubha adhyavasAyo hoya che. prazna :- eka ja pariNAma zubha ane azubha baMne prakAre zI rIte hoi zake ? javAba :- eka ja pariNAma zubha ane azubha baMne rIte hoi zake che. zubhAzubhapaNuM sApekSa che, jyAre paDato hoya tyAre te sarva azubha kahevAya che ane caDhato hoya tyAre te ja saghaLAM zubha kahevAya che. jema giri para caDatAMnA adhyavasAya caDatAM ane UtaratAnA adhyavasAya UtaratA hoya che. tema ahIM paNa jANavuM. phakta kSapakazreNinA adhyavasAyo adhika che kAraNake adhyavasAyomAM vartamAna kSepaka AtmA kSapakazreNi para caDe che tyAMthI paDato nathI tethI azubha adhyavasAyonI saMkhyAthI zubha adhyavasAyanI saMkhyA vadhAre che. For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa jIva grahaNa samaye - eTale yogya pagalA levAnA samaye sarva karmapradezone viSe eka eka karmaparamANune viSe e pramANe artha che. sarva jIvathI anaMtagaNa akathita svarUpavALA rasavibhAgone utpanna kare che. ahIM tAtparya e che ke karma paramANuo pUrve jyAre karmaprAyogya vargaNArUpe rahelA hoya che, te avasare tevA prakAranA rasavALA nathI hotA paraMtu prAya: nIrasa ane eka svarUpavALA hoya che. grahaNa samaye ja jIvanA kASAyika adhyavasAya vaDe te (pudgala paramANuone) sarva jIvathI anaMtaguNa rasavibhAgavALA kare che. ane jJAnAvaraNatvAdi vicitra svabhAvavALA thAya che. jIvonI ane pudgalonI zakti aciMtya rahelI che. A vAta asaMgata nathI (arthAtu mAnavAmAM AvatI nathI) kAraNake zuSka-tRNa Adi atyaMta nIrasa evA paramANaone gAya Adi vaDe grahaNa thatA kSIra (dUdha) AdirUpe ane sAta dhAturUpe pariNamAve che. 90 keTalAkanuM mAnavuM evuM che ke rasa (karmano rasa) te pudgalono sneha vizeSa che. tenI vizeSa pratIti A pramANe che. 1. karmarasanA varNana prasaMge ghaNe sthAne sneha zabda Ave che ane snehaspardhakanA varNana prasaMge ghaNIvAra rasa zabda Ave che. e pramANe paraspara zabda sAdharyathI anumAna thAya che ke sneha ane anubhAga (karmarasa) ne ati nikaTano saMbaMdha hovo joie, ne tethI karmarasane snehavizeSa kahevAnuM kAraNa male che. 2. "karmanI cikkarAtA te rasa" e artha ghaNIvAra Ave che. ne cikkasatA te sneha ja che, mATe karmano rasa te sneha vizeSa che. 3. prakRtyAdi cAra modakanA draSTAMte kahetAM paraspara saMyojaka dhRtarUpa snehane rasa kahyo che, tethI paNa samajAya che ke modakamAM jema kaNika saMyojaka dhRta e rasa che. tema karmamAM karmAzu saMyojaka sneha e rasa che. "graMtha lekhakanuM mantavya" karma pudgalono sneha ane anubhAgarUpa rasa e be eka nathI. paraMtu bhinna che. te bhinnatA A pramANe che. kAryabheda :- karmaskaMdhone paraspara joDavA e snehanuM kArya che ane jIvane tadanurUpa (je karmano je svabhAva che te svabhAva rUpe) tIvra maMdAdi zubhAzubha anubhava Apavo e anubhAganuM kArya che, e pramANe kAryabhede sneha ane anubhAga e be bhinna che. vastRbheda :- sneha e karmANuomAM rahelo nigdha sparza che. (sarva snehavibhAgo aNusaMyojaka nathI paraMtu kayaguNAdhikAdi viziSTa pariNAme pariNamela avibhAgoja aNasaMyojaka che.) ne anubhAga te tadanurUpa anubhavanI tIvra maMdatA che. athavA tadanurUpa tIvramaMdAdi anubhava che. e pramANe vastubhede paNa sneha ane anubhAga e be bhinna che. kAraNabheda - karmaskaMdhomAM snehanuM kAraNa snigdhasparzarUpa pudgala pariNAma che. ane anubhAganI utpattimAM jIvanA kASAyika adhyavasAya e ja kAraNarUpa che. e pramANe kAraNabhede paNa sneha ne anubhAga e be bhinna che. jIvathI bhinna pudgalonA sneha rUpano vicAra snehapratyayamAM thAya che. jIve grahaNa karela ane grahaNa karAtA dArika Adi pudgalono paraspara baMdhamAM grahaNa karAtA samaye je sneha utpanna thAya che, te nAma pratyayathI vicArAya che. jIvanI sAthe je karmavargaNA joDAya che, te pugalomAM grahaNa vakhate jIva sAthe joDAvAnA kAraNabhUta je rasa utpanna thAya che. tenI vicAraNA prayogapratyayamAM che. jIvane je karma baMdhAya che. temAM te baMdha samaye kaSAyanA kAraNe je rasa vipAka yogya utpanna thAya che. te anubhAga prarUpaNAmAM Ave che. paryAyabheda :- sneha, rasa e snehanA paryAya che. ane anubhAga, rasa, sneha, anubhAva, anubhava, tIvramaMdatA e anubhAganA paryAya che. - prarUpaNA bheda - snehanI prarUpaNA snehapratyaya, nAmapratyaya, ne prayoga pratyayarUpe karelI che. ane anubhAganI prarUpaNA zubha-azubha-ghAtI-aghAtI ekasthAna, dristhAnAdirUpe karelI che, e pramANe paNa sneha ne anubhAga e be bhinna che. pUrvapakSa :- mAtra sneha e ja anubhAga che ema amo kahetA nathI, paraMtu kArmaNa vargaNAnA aNuo je samaye karmapaNe pariName che, te samaye te kArpaNa aNunA snigdhasparzamAM arthAt snehamAM eka evA prakArano navo saMskAra athavA navuM sAmarthya upaje che ke je saMskAra vA sAmarthyathI jIvane tadanurU5 tIvra maMdadi anubhava prApta thAya, e pramANe karma pariNAma samaye ja tathAvidha saMskArapariNata je snehAvibhAgo (athavA sneha) te ja karmano anubhAga rasa saMbhave che, mATe anubhAga te sneha vizeSa che. uttara :- tIvra maMdAdi anubhava ApavArUpa saMskAra pudgalanA snigdha sparzamAM utpanna thAya che, te kevI rIte mAnI zakAya ? jo kaho ke ghaNe sthAne nehanA saMbaMdhamAM rasa zabda Ave che, ane rasane prasaMge sneha zabda Ave che, e zabda sAdharmathI anumAna thAya che ke karmanA sneha ane rasane ati nikaTano saMbaMdha hovo joie, ne tethI karmarasane sneha vizeSa kahevAnuM kAraNa maLe che. to e saMbaMdhamAM eTaluM ja jANavuM basa che ke snehanA varNanamAM jyAM jyAM rasa zabda Ave, tyAM te rasa zabda snehano ja vAcaka che, paraMtu anubhAgavAcaka nahIM. tathA karmarasanA saMbaMdhamAM jyAM jyAM sneha zabda Ave, tyAM sneha zabdane karmarasano vAcaka jANavo, paraMtu snigdhasarNavAcaka nahIM. jo zabdanA sAdharmapaNAthI ja anubhAgane sneha vizeSa kahevAmAM Ave to karmANagata tikta madhurAdi rasane vayamANa matAnusAre karmarasa mAnavo vadhu iSTa thaze. mATe tIvra maMdadi anubhava rUpa karmarasa, ne aNasaMyojaka snigdhasparzarUpa sneha, e be ne ekarUpa athavA AdhArAdheya mAnavuM vAstavika nathI. paraMtu jema dugdhanA pauSTika guNanI je tIvramaMdatA te sarva dugdhane aMge che, paNa dudhanA niSpa sparzarUpa snehamAM ke madhurarasamAM pauSTika guNanI tIvramaMdatA rahelI che ema kahI zakAya nahIM, tema karyAnubhavanI tIvramaMdatA karmaskaMdhanA sarva aAone Azrita che, paraMtu karmaskaMdhanA nigdhasparza ke tiktAdi rasane Azrita kahevAya nahIM, mATe karmAnubhAgane snehavizeSa athavA rasavizeSa mAnavo ucita nathI. punaH anukRSTi varNana prasaMge karmAnubhAgane "tIvramaMdatA" zabdathI ja varNana karaze, punaH snehanA avibhAga, vargaNA, spardhakAdi nAma pratyayAdirUpe jUgha kahyA che. ane karmAnubhAganA avibhAga, varganA spardhakAdine ghAti, aghAti, eka sthAna, dristhAnAdirUpe jugha kahyA che. tethI saMbhave che ke anubhAga te snehavizeSa athavA vakSyamAna matAnusAre tiktAdi 2sa vizeSa nahIM. For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti savappaguNA te paDhamavaggaNA sesiyA visesUNA / avibhAguttariyAo, siddhANamaNaMtabhAgasamA // 30 // sarvAlpaguNAste prathamavargaNA zeSA vizeSonAH / vibhAgorA , siddhAnA manamAnasamAH | 20 | gAthArtha - sarvathI alpa rasavibhAgayukta karma paramANuonI prathama vargaNA, temAM karmaparamANuo ghaNAM che, ne zeSa vargaNAonA kamaNuo vizeSa vizeSahIna che. tevI ekeka rasAvibhAgAdhika vargaNAo paNa sarva siddha thI anaMtamAbhAga pramANa che. TIkArtha :- ahIM prazna kare che ke jIva sarva paNa karma paramANuone viSe tulya rasAvibhAgone utpanna kare che ke viSama (hInAdhika) ? to javAba kahe che. viSama rasAvibhAgone utpanna kare che. te A pramANe kahe che. kaMika paramANuomAM ati alpa to paNa jaghanyathI sarvajIvathI anaMtagaNa rasAvibhAgone utpanna kare che. keTalAka (paramANuomAM) tethI paNa adhika rasAvibhAgone utpanna kare che. tyAM jaNAtuM nathI ke kyAM (paramANuomAM) keTalo rasa utpanna kare te mATe vargaNA AdinuM nirUpaNa kare che. iti 1lI avibhAga prarUpaNA samApta ( - atha rajI vargaNA prarUpaNA - ) anya sarva paramANunI apekSAe alpa rasa rasAvibhAgayukta hoya te paramANuono samudAya te prathamavargaNA ane temAM karmaparamANuo atyaMta ghaNA hoya che. ane zeSa vargaNAo karmaparamANunI apekSAe vizeSahIna hoya, tathA avibhAga uttara eka eka snehAvibhAga adhika te siddhanA anaMtabhAga samAna hoya che. te A pramANe kahe che. - prathama vargaNAgata paramANu apekSAe je paramANuo che, eka rasAvibhAganI vRddhi teono samudAya te bIjI vargA, ane te prathama vargaNAgata paramANu apekSAe vizeSahIna hoya che. tethI eka rasAvibhAga vaDe adhikano samudAya te trIjI vargaNA. ane te bIjI vargaNAgata paramANu apekSAe vizeSahIna hoya che. e pramANe uttarottara rasAvibhAgavRddhi paramANu vizeSatAni tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtabhAga pramANa vargaNAo kahevI. iti 2jI vargaNA prarUpaNA samApta (2) tathA karmanI cikkasatA te rasa kahevAya ityAdi artha daSTAMtarUpa che. "jema A puruSa evo cIkaNo che ke eka pAi paNa choDI zakato nathI" e kathanathI puruSamAM snigdhasparzanuM bAhulya nahIM, paraMtu kaMjusAinuM bAhulya ja samajAya che. te karmanI cikkasatA te snigdhasparzanuM bAhulya nahIM, paNa tadanurUpa anubhavanI tIvra maMdatA ja samajavI. (3) tathA modakanA dAMtamAM paraspara saMyojaka dhRtarU5 snehane rasa kahyo che, te paNa kamanubhavanI tIvratA sucavavAne ja kahyo che. paraMtu karmAsuone saMyojana karavAnI apekSAe kahyo nathI. mATe karmano anubhAga te sneha vizeSa athavA rasavizeSa hoi zake nahIM. punaHkoika kahe che ke karmANamAM rahelA kaTu tiktAdi paNa rasaparyAya te ja karmano rasa kahevAya, ne je karmaskaMdhomAM tiktAdi azubharasayukta paramANuo (ghaNAM) hoya te azubhakarma, ne je karmaaMdhomAM madhurAdi zubharasayukta ghaNAM paramANuo hoya te zubhakarma kahevAya. arthAtu azubha karmanA azuomAM kaTu tikta rasa vadhu hoya che, ne zubhakarmanA aNuomAM madhurAdi rasa vadhu hoya che. tathA sarvadhAtI, dezaghAtI, ekasthAna, dristhAnAdi anubhAgaprarUpaNA te A tiktAdi 5 rasanI ja che, tathA jIvane azubha vipAka ApavAnuM sAmarthya tiktAdi azubha rasamAM, ne zubha vipAka ApavAnuM sAmarthya madhurAdi zubha rasamAM che. ane eja kAraNathI azubhakarma vipAkamAM nibaMdhoSAtakInA kaTu rasanuM, ne zubhakarmanA vipAkamAM lIrakhAMDAdinA madhura rasanuM ja dRSTAMta ApeluM che. A kathana ati asamaMjasa hovAthI e para vadhu ullekha karavo anucita che. (ne kaMika diggadarzana prathama darzAvyuM che.) mATe sunnabaMdhue svataH zrI bahuzrutanI sahAyathI vicAravuM. (A mantavyamAM zrI bahuzrata daSTie kaMika anyathApaNuM hoya to huM trividhe karIne micchAmi dukkaDuM ApuM chuM.) For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti gAthA 29 thI 31 nA AdhAre | citranaM. 7 nI samajutI - anubhAga sthAnamAM prathama anubhAga sthAnanA prathama spardhaka prathama vargaNAmAM rahelAM dareka pudgalamAM sarva jIvathI anaMtaguNa rasANa che. te binduothI batAvyuM che. uttarottara e spardhakanI vargaNAomAM 1-1 rasANa vadhatA jAya che. prathama anubhAga sthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM pudagalo abhavyathI anaMtaguNa ane siddhathI anaMtamAM bhAge che. ane uttarottara vargaNAomAM pudagalo ghaTatAM jAya che. ane te anaMtamA bhAga jeTalAM ghaTe che. 1 spardhakamAM vargaNAo abhavyathI anaMtaguNa che. prathama spardhakanI carama vargaNA pachI sarva jIvathI anaMtaguNa jeTalAM rasANanuM attara paDe che. AvA abhavyathI anaMtaguNa ane siddhanA anaMtabhAga jeTalA spardhako jANavAM. prathama spardhaka bIju spardhaka trIjuM spardhaka cothuM spardhaka attara TTTTTTTI - TTTTTTTTI For Personal & Private Use Only anubhAga sthAna karma pudgalo ITTTTTTTTTTTT-- TTTTTTI-- -nATTTTTTTTT - -JITTTTTTTTTTT - - -TTTTTTTTTTT attara IITTTTTTTTTTTTTTTT\- - ITTTTTTTTTTTTTTTE - - ITTTTTTTTTTTTTTT1- - - ITTTTTTTTTTTTIF - -TTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTI attara ITTTTTTTTTTTTTTTTTTTTK - - TTTTTTTTTTTTTTTTTTTTI\-- ITTTTTTTTTTTTTTTTTTTY---- citra naM. 7 dareka paramANue rasANuo 97/1 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 7 -: atha trIjI spardhaka prarUpaNA:- ) phaDagamaNaMtaguNiyaM, sabajiehiM pi aMtaraM evaM / sesANi vaggaNANaM, samANi ThANaM paDhamamitto // 31 // spardhakamanaMtaguNitam, sarvajIvebhyo'pyantaramevam / zeSa vaLAnAM, samari sthAne prathamataH | 21 . gAthArtha :- abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhathI anaMtamA bhAga pramANa vargaNAo malIne prathama spardhaka thAya che, ane tadanaMtara sarva jIvathI anaMtagaNa vargaNAonuM aMtara paDe, e pramANe zeSa spardhako tathA aMtaro yathokta vargaNApramANa thAya tyAre mAtra prathama sthAna thAya. TIkArtha :- vargaNA prarUpaNA karI, have spardhaka prarUpaNA kahe che. te (abhavyathI anaMtaguNa) siddhathI anaMtabhAga pramANa anaMta vargaNAe eka spardhaka thAya che. A spardhaka prarUpaNA karI. | iti 3jI spardhaka prarUpaNA samApta (-: atha 4thI aMtara prarUpaNA :have aMtara prarUpaNA kare che. - ahIMthI AgaLa ekAdi rasAvibhAga adhika paramANu prApta na thAya, paraMtu anaMtAnaMta ja sarvajIvathI anaMtagaNa adhika (paramANu) prApta thAya che. tethI teono samudAya te bIjA spardhakanI prathama vargaNA. tethI eka eka rasAvibhAga vRddhithI abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtabhAga pramANa vargaNA kahevI, teono samudAya te bIjuM spardhaka. tethI AgaLa pharI ekAdi rasAvibhAga vRddhi paramANu na male, paraMtu sarvajIvathI anaMtagaNa vaDe anaMtAnaMta adhika (paramANuo) che, tethI teono samudAya te trIjA spardhakanI prathama vargaNA, tethI eka eka rasAvibhAga vRddhithI abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtabhAga vargaNA kahevI teono samudAya te trIjuM spardhaka. e pramANe spardhako paNa abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtabhAga pramANa thAya che. te spardhakono samudAya te eka (prathama) anubhAga baMdhasthAna che. tathA aMtara kahe che. prathama spardhakanI carama vargaNAthI bIjA spardhakanI prathama vargaNA sarva jIvathI anaMtaguNa jANavuM. A aMtaraprarUpaNA karI. iti 4thI aMtara prarUpaNA samApta -: atha pamI sthAna prarUpaNAM :- savani ji'' ahIM api zabda bhinnakrama che, tethI zeSANi A padanI pachI joDavAM. A pramANe bAkInA spardhako tathA AMtarA je pramANe kahyA te pramANe jANavAM. ane te spardhako ane vargaNA eka spardhakanI vargaNA abhavyathI anaMtagaNa siddhathI anaMtabhAga pramANa che, e pramANe prathama sarva jaghanya anubhAgasthAna thayuM. anubhAga baMdhasthAna te kahevAya ke je eka kASAyika adhyavasAya vaDe grahaNa karelA karmaparamANuono rasaspardhaka samudAya pariNAma. (citra naM. - 7 juo) iti sthAna prarUpaNA samApta - atha 6ThThI kaMDaka prarUpaNA:-) etto aMtaratullaM, aMtaramaNaMtabhAguttaraM biiyamevaM / aMgula asaMkhabhAgo, aNaMtabhAguttaraM kaMDaM // 32 // ito'ntaratulyam, aMtaramantabhAgottaraM dvitIyamevam / aGgulA'saGkhyeyabhAgaH, anantabhAgottaraM kaNDakam / / 32 / / gAthArtha :- A prathama sthAnathI dvitIyasthAnanA apAMtarAle pUrvokta aMtaraspardhaka jeTaluM aMtara che. tathA bIjuM anubhAga baMdhasthAna te prathama sthAnanI apekSAe anaMtabhAga adhika che. e pramANe aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgapramANa anubhAgAno te anaMtabhAgavRddhinuM prathama kaMDaka che. For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti TIkArtha :- sthAna prarUpaNA karI. have kaMDaka prarUpaNA kahe che. prathama sthAnathI zarU karIne bIjA sthAnanI pUrve aMtara tulya pahelA kahyuM teTalAM pramANanuM aMtara tulya jANavuM. jema prathama spardhakanI caramavargaNAthI bIjA spardhakanI prathama vargaNAnuM aMtara sarvajIvathI anaMtaguNa kahyuM tema prathama sthAnanA aMtima spardhakanI carama vargaNAthI bIjA sthAnanI prathama vargaNAnuM aMtara sarvajIvathI anaMtaguNa kahevuM. e pramANe artha che. ane te bIjuM sthAna anaMtabhAgottara yathottara anaMtabhAga adhika spardhakathI yukta jANavuM. (anubhAga sthAno) 88 e pramANe anaMtabhAgavRddha sthAno tyAM sudhI kahevAM ke jyAM sudhI aMgula asaMkhyayabhAgagata AkAzapradeza pramANa thAya. teono (anubhAgasthAnono) samudAya te eka (prathama) kaMDaka. A anaMtabhAga adhika sthAnanA samudAyarUpa hovAthI anaMtabhAgAdhika ThaMDaka kahevAya che. A kaMDaka prarUpaNA karI. iti 6 TI kaMDaka prarUpaNA samApta. -: atha 7mI SasthAna prarUpaNA HegN asaMkhabhAgeNaNaMtabhAguttaraM puNo kaMDaM / evaM asaMkhabhAguttarANi jA puvvatullANi / / 33 / / ekamasaGkhyeyabhAgena anaMtabhAgottaraM punaH kaNDakam / evamasaGkhyeyabhAgottarANi yAvat pUrvatulyAni / / 33 / / gAthArtha H- te prathama kaMDakathI AgaLa asaMkhyeyabhAgAdhika eka anubhAgabaMdhasthAna jANavuM, tyAMthI AgaLa punaH paNa anaMtabhAgAdhika sthAnanuM eka kaMDaka kahevuM, e pramANe asaMkhyeyabhAgAdhika sthAno paNa pUrva tulya eTale yAvat kaMDaka pramANa kahevAM. TIkArtha :- have SasthAnaka prarUpaNA karAya che te prathama kaMDakathI para eka asaMkhyeyabhAgAdhika, arthAt pUrvasthAnagata spardhaka apekSAe asaMkhyAtamAbhAge adhika spardhakavALuM jANavuM. e pramANe artha che. tyAMthI AgaLa punaH paNa anaMtamAcottaraMLyuM eTale anukrame eka kaMDaka pramANa anaMtabhAgAdhika sthAno jANavAM, tethI AgaLa paNa eka asaMkhyeyabhAgAdhika sthAna. e pramANe anaMtabhAgAdhika kaMDako vaDe aMtarita asaMkhyeyabhAgAdhika sthAno paNa tyAM sudhI kahevAM ke jyAM sudhI pUrva tulya kaMDaka mAtra thAya. egaM saMkhejjuttara- metto tIyANaticchiyAbIyaM / tANi vi paDhamasamAI, saMkhejjaguNottaraM ekkaM // 34 // ekaM saMkhyeyottaram, ito'tItAnyatikramya dvitIyam / tApi prathamasamAni, sadhyeyanuLottamevam // 34 / / gAthArtha H- te prathama saMdhyeyabhAgAdhikasthAnathI AgaLa mUlathI AraMbhIne jeTalAM anubhAgabaMdha sthAno pUrve atikamyAM che teTalAM anubhAgasthAno te rIte ja atikramIne bIjuM saMkhyayabhAgAdhika kahevuM. te saMdhyeyabhAgAdhikasthAno paNa pUrvokta paripATIe prathama batAvela kaMDaka pramANa (anaMtabhAgAdhika) thAya tyAM sudhI kahevAM. tyAMthI AgaLa pUrvokta paripATIe saMdhyeyabhAgAdhikasthAna kahevAno prasaMga Ave tyAM eka saMdhyeyaguNAdhikasthAna kahevuM. TIkArtha :- tyAMthI AgaLa paNa anaMtabhAgAdhika sthAno eka kaMDaka pramANa kahIne saMdhyeyabhAgAdhika sthAna kahevuM. ''tto'' tti ahIM saMkhyeyabhAgAdhika sthAnathI AgaLa mUlathI AraMbhIne jeTalAM anubhAgabaMdha sthAno pUrve atikramyAM che. teTalAM (anubhAgasthAno te rIte ja) atikramIne bIjuM saMkhyeyabhAgAdhika sthAna kahevuM. te paNa saMdhyeyabhAgAdhika sthAno tyAM sudhI kahevAM jyAM sudhI prathama (kaMDaka anaMtabhAgAdhika kaMDaka pramANa) thAya. tyAMthI AgaLa pUrve kahyuM te rIte saMkhyayabhAgAdhikasthAno prasaMge ''saMdhyeyanuLottaraM'' saMkhyayaguNAdhika sthAna kahevuM. to tIyANi aicchiyANa biiyamavi tANi paDhamassa / tullANasaMkhaguNiyaM, ekkaM tIyANa ikkamma / / 35 / / For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa biiyaM tANi samAI, paDhamassANaMtaguNiyamegaM to / tIyANa'ticchiyANaM, tANi va paDhamassa tullANi // 36 // ito'tItAnyatikramya dvitIyamapi tAni prathamasya / tulyAnyasaGkhyeyaguNitam, ekamatItAnyatikramya / / 35 / dvitIyaM tAni samAni, prathamasyAnantaguNitamekaM tataH / gatItAnaitimya, tApi prathamasya tulyani / / 36 // gAthArtha :- te saMdhyeyaguNAdhika anubhAgabaMdhasthAnathI AgaLa tIrgALa - pUrvAtIta sarvasthAnone gacchiyALa atikramIne bIjuM saMkhyayaguNAdhika sthAna kahevuM. e rIte te saMdhyeyaguNAdhikasthAno paNa prathama anaMtabhAgAdhika sthAna pramANe kahevAM. tyAMthI AgaLa eka asaMkhyaguNAdhikasthAna kahevuM. tyAMthI AgaLa punaH paNa eka asaMkhyeyaguNA -dhika sthAna kahevuM. 35. 99 dvitIya te asaMkhyayaguNAdhika sthAno paNa prathama kaMDaka tulya kahevAM. tyAMthI AgaLa eka anaMtaguNAdhikasthAna kahevuM. tyAMthI AgaLa pUrvAtIta sthAnone atikramIne te anaMtaguNAdhikasthAno paNa prathama kaMDaka tulya kahevAM. 36. TIkArtha :- ahIMthI saMdhyeyaguNAdhika anubhAgabaMdhasthAnathI AgaLa jeTalAM mUlathI zarU karIne pahelAM atikrAnta sthAno karyA teTalAM atikrama karIne bIjuM saMkhyeyaguNAdhikasthAna kahevuM. tti e pramANe e arthamAM che. e pramANe te saMdhyeyaguNAdhika sthAno tyAM sudhI kahevAM jyAM sudhI prathama anaMtabhAgavRddhasthAna kaMDaka tulya thAya. tyAMthI AgaLa pUrvanI rIte pharI saMkhyayaguNAdhika sthAna prasaMge asaMkhyeyaguNAdhikasthAna kahevuM. tyAMthI AgaLa mUlathI zarU karIne jeTalAM atIta karyA teTalAM pharI paNa atikrama karIne (jaine) bIjuM asaMkhyayaguNAdhika sthAna kahevuM. te paNa asaMkhyayaguNAdhika sthAno prathama mUlabhUta je anaMtabhAgavRddha kaMDaka samAna tulya thAya. pachI pUrvanI rIte pha2I paNa asaMkhyayaguNAdhikasthAna prasaMge anaMtaguNAdhika sthAna kahevuM. ''to '' tti tyAMthI AgaLa mUlathI zarU karIne jeTalAM atIta karyA teTalAM atikrama karIne bIju anaMtaguNAdhikasthAna kahevuM. te anaMtaguNAdhikasthAno tyAM sudhI kahevAM jyAM sudhI prathama anaMtabhAgavRddhasthAna kaMDaka tulya thAya. tyAMthI AgaLa pUrvanI rIte paMcavRddhi anaMtara (pachI turata) pharI paNa anaMtaguNAdhika sthAna prApta thAya ke na thAya ? to kahe che na male SasthAnakanI parisamAptipaNuM (paripUrNa) thavAthI A prathama SasthAnaka thayuM. savvajiyANamasaMkhejjalogasaMkhejjagassa jeTTassa / bhAgoti guNaNA tisu, chaTTANamasaMkhiyA logA / / 37 // sarvajIvAnAmasaGkhyeyaloka saGkhyeyakasya jyeSThasya / bhAgastrisRSu guNanA trisRSu, SaTsthAnamasaGkhyeyA lokA: / / 37 / / gAthArtha :- sarva jIvapramANa asaMkhyeyalokAkAzapradeza pramANane utkRSTa saMkhyAtarAzi pramANathI traNane viSe guNAkAra jANavo, tathA e SasthAnako paNa asaMkhyalokapradeza pramANa che. - TIkArtha :- A SasthAnakamAM traNa prakAre bhAgavRddhi kahI anaMtabhAgavRddhi - asaMkhyeyabhAgavRddhi saMdhyeyabhAgavRddhi. ane traNa prakAre guNavRddhi :- saMkhyayaguNavRddhi - asaMkhyayaguNavRddhi - anaMtaguNavRddhi. tyAM keTalAM pramANe anaMta asaMkhyeya - saMdhyeyatama bhAgathI ane keTalAM pramANe anaMta - asaMkhyeya - saMdhyeya guNAkAra vaDe vRddhi thAya ? e jANavAne mATe kahe che. prathama traNa vRddhine viSe anaMta - asaMkhyeya - saMdhyeyanA bhAgamAM yathAkrama sarvajIva - asaMkhyeyalokAkAza - pradeza ane utkRSTa saMkhyAtAno jANavuM. ane pachInI traNa guNavRddhine viSe guNAkAra anaMta - asaMkhyeya saMkhyayano yathAkramathI sarva jIva - asaMkhyayalokAkAzapradeza - utkRSTa saMdhyeyano jANavo. te A pramANe kahe che. prathama anubhAgabaMdhasthAnane sarvajIva saMkhyApramANa rAzivaDe bhAge chate je prApta thAya te ahIM anaMtabhAga grahaNa karavuM, tenAthI adhika bIju anubhAgabaMdhasthAna, tene paNa sarvajIvapramANa rAzivaDe bhAge chate je For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 karmaprakRti male tenAthI adhika te trIjuM anubhAgabaMdhasthAna. e pramANe je je anubhAga baMdhasthAnane jeno jeno anaMtabhAgavRddha prApta thAya tene tene sarvajIva saMkhyApramANa rAzi vaDe bhAge chate je prApta thAya te anaMtatama aMza vaDe adhika jANavuM. tathA asaMkhyeyabhAgAdhika anubhAgasthAna eTale pUrvanA anubhAgabaMdhasthAnane asaMkhyeyalokAkAza pradeza rAzi vaDe bhAge chate je prApta thAya teTalAM asaMkhyAtamA bhAge karIne adhika asaMkhyeyabhAgAdhika anubhAgasthAna jANavuM. tathA saMdhyeyabhAgAdhika anubhAgasthAna eTale pUrvanA anubhAgabaMdhasthAnane utkRSTa saMkhyAvaDe bhAge chate je prApta thAya. teTalAM saMkhyeyatamabhAge karIne adhika te saMdhyeyabhAgAdhika anubhAgasthAna jANavuM. tathA saMdhyeyaguNAdhika eTale pUrvanA anubhAgabaMdhasthAnane utkRSTa saMkhyA vaDe guNatAM chatAM jeTalI rAzi prApta thAya - teTalAM pramANe saMdhyeyaguNAdhika anubhAgasthAna jANavuM. tathA asaMkhyayaguNAdhika eTale pUrvanA anubhAgabaMdhasthAnane asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa rAzivaDe guNatAM jeTalI rAzi thAya. teTalAM pramANa te asaMkhyeyaguNAdhika anubhAgabaMdhasthAna jANavuM. tathA anaMtaguNAdhika eTale pUrvanA anubhAgabaMdhasthAnamAM sarva jIva saMkhyApramANa rAzi vaDe guNatAM jeTalI rAzi Ave teTalAM pramANe anaMtaguNAdhika anubhAgabaMdhasthAna jANavuM. prathama SasthAnakanI parisamApti thaye uparanuM je bIjuM anubhAgasthAna anaMtabhAgAdhika thAya te bIjA SasthAnakanuM prathama anubhAgasthAna jANavuM. pachI pUrve kahela krama vaDe saMpUrNa bIjuM SasthAnaka kahevuM e pramANe asaMkhyayalokAkAza pradezapramANa SasthAnako thAya che. ane te A pramANe kahyuM che. ''chaThThALamasaMdhyA hogA'' arthAt SasthAnako asaMkhyeyaloka pramANa che. ahIM koi prazna kare che ke : prathama anubhAgasthAnano je sarvajIvarAzivaDe bhAgAkAra karAya che te spardhaka apekSAe ke paramANu apekSAe ke rasAvibhAga apekSAe ? javAba :- tyAM spardhaka apekSAe teTalAM pramANa saMbhave nahIM kAraNake tadgata spardhako abhavyathI anaMtaguNa siddhathI anaMtabhAga pramANa hovAthI, atyaMta alpapaNuM che. paramANu apekSAe paNa nahIM, kAraNake jema jema anubhAgavRddhi thAya tema tema pudgalo alpa alpatara prApta thAya che. prathamAdi sthAnathI bIjA AdisthAne paramANuonI hAni ja saMbhave che. anaMtabhAga adhikatva nathI. rasAvibhAga apekSAe paNa nahIM. kAraNake prathamasthAnathI bIjA sthAnamAM paNa 2sAvibhAga saMdhyeya AdithI guNatAM prApta thAya che te A pramANe kahe che. - prathama sthAnamAM, prathama spardhakamAM, prathama vargaNAmAM jo ke anaMta rasAvibhAga che to paNa asat kalpanAthI-7, tethI bIjI (vargaNAmAM) 8, trIjImAM-9, cothImAM-10, 2sAvibhAga che. A eka spardhaka thayuM. ahIMthI AgaLa rasAvibhAga ekottara vRddhithI prApta nathI paraMtu sarvajIva anaMtaguNAdhika prApta thAya che. pachI bIjA spardhakanI prathama vargaNAmAM-17, bIjImAM-18, trIjImAM-19, cothImAM-20, A bIju spardhaka thayuM. pachI 27, 28, 29, 30 te trIjuM spardhaka. pachI 37, 38, 39, 40 sudhI cothuM spardhaka ane A asatkalpanAthI prathama anubhAga baMdhasthAna thayuM. ane ahIM sarva 2sAvibhAga 376 saMkhyA thai. pachI 47, 48, 49, 50 sudhI 2sAvibhAga, cAre vargaNAmAM vRddhithI bIjA sthAnanuM prathama spardhaka. pachI 57, 58, 59, 60 sudhI rasAvibhAga te bIjuM spardhaka. pachI 67, 68, 69, 70 sudhI rasAvibhAga te trIjuM spardhaka. pachI 77, 78, 79, 80 sudhI 2sAvibhAga te cothuM spardhaka. ane A asatkalpanAthI bIjuM anubhAga baMdhasthAna thayuM. ahIM sarva rasAvibhAga 1016 thayA te pramANe prathama sthAnagata rasAvibhAga apekSAe bIjA sthAnamAM 2sAvibhAga saMkhyeyaguNa prApta thAya che. uttarottara sthAne rasAvibhAga pUrva pUrva sthAnanI apekSAe adhika prApta thAya che. paNa anaMtabhAgAdhikapaNuM kyAMya paNa prApta thatuM nathI. ahIM uttara kahe che. A SasthAnaka prarUpaNA bahusaMbhava abhiprAyathI te anaMtaguNAdhika sthAnathI pUrvanA sthAnomAM sarva jIva pramANa rAzithI bhAgAkAra saMbhave nahIM. to paNa uparanA eTale ke (AgaLanA sthAnomAM bIjA paNa je dvitIyAdi SasthAnakomAM sarva paNa saMyamazreNi` Adi gaye chate saMbhave che, tethI bAhulyathI sarvatra paNa saMbhava hovAthI 91 saMyamazreNi vigere sthAne je paddhatie sarva SasthAnakanI prarUpaNA karI che te ja rItane anusarIne A anubhAga SasthAnaka prarUpaNA paNa karI che. iti bhAva: kadAca zaMkA thAya ke saMyamazreNinA prathama adhyavasAyasthAnathI dvitIya adhyavasAya sthAnamAM anaMtabhAgAdhikapaNuM kema saMbhave ? to e saMbaMdhamAM jANavA yogya che ke anubhAgasaMbaMdhI kaMi SasthAnaka vyatIta thaye saMyamazreNi saMbaMdhI SasthAnakano prAraMbha thAya che. ne anaMtabhAgAdhikapaNuM to prathama anubhAgaSasthAnakavarti anaMtaguNAdhika SasthAnakathI ja prAraMbhAya che. mATe saMyamazreNi saMbaMdhI prathama adhyavasAyasthAnamAM spardhakono sarvajIvarAzithI bhAgApahAra thato hovAthI dvitIya adhyavasAya sthAnamAM sarvajIvarAzi bhAgAkAra viziSTa anaMtabhAgAdhikatva vastutaH ghaTI zake che. For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 101 koi virodha nathI. ane jo ke pUrva pUrva sthAnanI apekSAe uttarottara sthAnane viSe kAMika hIna-hInatara paramANu prApta thAya che, to paNa teone viSe alpa alpatara paramANu vaDe vargaNA AdinI utpatti hovAthI pUrva kahela svarUpa ghaNAM spardhakonuM upajavuM viruddha nathI. sarva jIvapramANa rAzi vaDe bhAgApahAra thAya e pramANe upalakSaNa che, tethI pahelA paNa anaMtaguNavRddhasthAnathI pUrva pUrva sthAnathI uttarottara sthAnonA sarvastoka anaMtabhAgAdhikatva jANavuM. upaskAra sahitapaNuM sUtranuM che te pramANe SasthAnaka prarUpaNA karI. iti 7mI SasthAnaka prarUpaNA samApta -: atha 8mI adhatana sthAna prarUpaNA : (adhastana sthAna prarUpaNA eTale vivakSita vRddhinI pUrvanI vRddhionI je kAMi vivakSA karavI te) 1lI aMtarita mArgaNA pAMca prakAre che :- pAMca mArgaNA, aMtara rahita, eka Adi aMtaritA. tyAM (1) prathama asaMkhyayabhAgavRddhasthAnathI nIce keTalAM anubhAgabaMdhasthAno anaMtabhAgavRddha che ? te kahe che. kaMDakamAtra ja. (2) prathama saMkhyayabhAgavRddhasthAnathI nIce asaMkhyayabhAgavRddha paNa teTalAM ja che. (3) prathama saMkhyayaguNavRddhasthAnathI nIce saMkhyayabhAga vRddha paNa teTalAM ja che. (4) prathama asaMkhyayaguNavRddhasthAnathI nIce saMkhyayaguNavRddha paNa teTalAM ja che. (5) tathA prathama anaMtaguNavRddhasthAnathI nIce asaMkhya guNavRddha paNa teTalAM ja vicAravA. A uttarottara sthAnathI nIce nIce anaMtarapaNethI mArgaNA karI te (paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI paramI gAthAmAM kahyuM che. ""savAsiM vaddI vaMDAmenA khatarA :- sarva asaMkhyaya bhAga vRddhAdi vRddhi pachI anaMtabhAgAdi vRddhi eka kaMDaka pramANa thAya che. rajI ekAntarita mArgaNA - cAra prakAre che te kahe che. (1) tathA prathama saMkhyayabhAgavRddhasthAnathI nIce keTalAM anaMtabhAgavRddhasthAno ? kahe che. kaMDakavarga ane kaMDaka. (2) e pramANe prathama saMkhyayaguNavRddhasthAnathI nIce asaMkhyayabhAgavRddhasthAno teTalAM ja hoya che. (3) tathA prathama asaMkhya guNavRddhasthAnathI nIce saMkhyayabhAgavRddhasthAno teTalAM ja hoya che. (4) tathA prathama anaMtaguNavRddhAnathI nIce saMkhyayaguNavRddhasthAno paNa teTalAM ja hoya che. A ekAntarita mArgaNA karI paMcasaMgraha - baMdhanakaraNanI paramI gAthAmAM kahyuM che. - ""uttara di vo Dalsa & ra'' ekAntarita vRddhi kaMDakavarga ane kaMDaka pramANa thAya che. vivakSita prathama sthAnathI anaMtara nIcenA sthAnonA kaMDaka mAtra pratyekanI nIce nIce sthAno kaMDaka mAtra prApta thAya che. kaMDakane kaMDakathI guNIe to kaMDakavartha thAya che ane upara eka kaMDaka e pramANe ekAMtarita mArgaNAmAM kaMDakavarga ane kaMDaka AnI bhAvanA che. 3jI cantarita mArgaNA:- traNa prakAre che. (1) prathama saMkhyayaguNavRddhasthAnathI nIce keTalAM anaMtabhAgavRddha sthAno? kahe che. kaMDakaghana, rakaMDakavarga ane kaMDaka. (2) e pramANe prathama asaMkhya guNavRddhasthAnathI nIce asaMkhyayabhAgavRddhasthAno teTalAM ja pramANamAM hoya che. (3) e pramANe prathama anaMtaguNavRddhasthAnathI nIce saMkhyayabhAgavRddhasthAno paNa teTalAM ja pramANamAM jANavAM. ahIM zuM bhAvanA ? to kahe che. ahIM prathama saMkhyayaguNavRddhasthAnathI nIce eka eka saMkhyayabhAgavRddhasthAnanI nIce pratyekane eka eka kaMDaka adhika kaMDakavarga anaMtabhAgavRddhasthAnonuM prApta thAya. ane saMkhe bhAgavRddhasthAna kaMDakamAtra che. tethI kaMDakavargane kaMDakathI guNatAM kaMDakaghana thAya che. ane kaMDakane kaMDakathI guNatAM kaMDakavarga thAya. aMtya saMkhyayabhAgavRddhathI upara kaMDakavarga ane eka kaMDaka prApta thAya. tethI dvantarita mArgaNAmAM anaMtabhAgavRddhasthAna kaMDakaghana be kaMDakavarga ane kaMDaka thAya che. e pramANe AgaLa paNa vicAravuM, A cantarita mArgaNA karI. paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI 53mI gAthAmAM kahyuM che. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 karmaprakRti phUDa vaMDara paLo to lugu phugAMtaro " yaMtaristhAnamAM anaMtabhAgavRddhanA kaMDaka, kaMDakAna ane be kaMDakavarga pramANa sthAno thAya che. 4thI caMntarita mArgaNA - be prakAre che. (1) prathama asaMkhyayaguNavRddhasthAnathI nIce keTalAM anaMtabhAgavRddhasthAno ? to kahe che. kaMDakavargavarga, 3 kaMDakazana, 3 kaMDakavarga, ane eka kaMDaka. (2) e pramANe prathama anaMtaguNavRddhasthAnathI nIce asaMkhyayabhAgavRddhasthAno paNa teTalAM ja pramANe jANavAM. ahIM zuM bhAvanA che ? to kahe che. ahIM prathama asaMkhya guNavRddhasthAnathI nIce eka eka saMkhyayaguNavRddhasthAnanI nIce pratyeka anaMtabhAgavRddhasthAno kaMDakaghana-be kaMDakavarga ane eka kaMDaka prApta thAya che. ane saMkhyayaguNavRddhasthAno kaMDaka mAtra che. tethI kaMDakaghanane kaMDakathI guNatAM kaMDakavarga varga thAya che. te A pramANe kahe che. 4no ghana - 64 pramANa (484=16X4=64) tene 4thI guNatAM 256 thAya che. A 4no (kaMDakano) vargavarga. 4 sthAna te ahIM kaMDaka jANavuM. be kaMDakavargane kaMDakathI guNatAM be kaMDakaghana thAya che. vargane (16) ne vargamUla (4) thI guNatAM ghana thAya che ane kaMDakane kaMDaka vaDe guNatAM kaMDakavarga thAya. saMkhyayaguNavRddhasthAnanI upara eka kaMDakaghana-be kaMDakavarga ane eka kaMDaka prApta thAya che. tene pUrvarAzimAM umeravuM. tethI trayantarita mArgaNAmAM anaMtabhAgavRddhasthAnonA kaMDakavargavarga, 3 kaMDakaghana, 3 kaMDakavarga ane eka kaMDaka prApta thAya che. e pramANe asaMkhyayabhAgavRddhanuM paNa bhAvavuM. ane paMcasaMgraha baMdhanakaraNa gAthA 53mAM kahyuM che ke - ""vaMDAsa vAvo thavA tiyA "- eTale kaMDakavargavarga, 3 kaMDakaghana, 3 kaMDakavarga ane eka kaMDaka. A trayantaritA mArgaNA karI. pamI caturantarita mArgaNA - eka prakAre - prathama anaMtaguNavRddhasthAnathI nIce keTalAM anaMtabhAgavRddhasthAno? kahe che 8 kaMDakavargavarga, 6 kaMDakazana, 4 kaMDakavarga, ane eka kaMDaka thAya. te kevI rIte ? to kahe che. ahIM kaMDaka asatukalpanAthI 4 saMkhyA kalpavI. tyAM prathama anaMtaguNavRddhasthAnathI nIce eka eka asaMkhyayaguNavRddhasthAnanI nIce pratyeka anaMtabhAgavRddhasthAnano eka kaMDakavargavarga, 3 kaMDakaghana-3 kaMDakavarga-eka kaMDaka prApta thAya che ane asaMkhyayaguNavRddhasthAno kaMDakamAtra che. tethI kaMDakavargavarga asaMkhyaya kaMDakamAtra prApta thAya che to paNa ahIM kaMDaka te 4 saMkhyAtmaka kalpanAthI te 184 =tethI 4 kaMDakavargavarga prApta thAya. 3 kaMDakaghana, tene 4 saMkhyA kaMDakathI guNatAM - 12 kaMDakana te kaMDakaghanane 4 vaDe guNatAM kaMDakavarga varga thAya, tethI ahIM (12 kaMDakazanane 4 vaDe bhAgatAM) 3 kaMDakavarga varga prApta thAya. sarva saMkhyA 7 kaMDakavargavarga thai. kaMDakavarga 3 tene 4 saMkhyA kaMDakathI guNatAM - 12, kaMDakavargane kaMDakathI guNatAM kaMDakaghana thAya che. jema 4no varga 16 tene 4 thI guNatAM - 64 te 4 no ghana thayo. tethI (12 kaMDakavargane cArathI bhAgatAM) 7 kaMDakaghana prApta thAya ane kaMDakane kaMDakathI guNatAM 1 kaMDakavarga thAya. asaMkhyayaguNasthAna kaMDaka upara 1 kaMDakavargavarga, 3 kaMDakaghana, 3 kaMDakavarga ane eka kaMDaka prApta thAya. tene pUrvarAzimAM umeravAthI kahela pramANa thAya che. kaMDakavargavarga kaMDakazana kaMDakavarga kaMDaka | * ha * | 0 / ane paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI gAthA 54mAM kahyuM che - "kaDa vaDavAva vaII dattari, katha 24 vAgaMtavahapa kApavAthI'' eTale ATha kaMDakavargavarga, kaMDakavarga-4, kaMDakaghana-6, kaMDaka-1 cauaMtaravRddhithI nIce nIce sthAno rU5 jANavuM. A asatkalpanAthI kahyuM che. For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 103 sva svabhAvathI cAra pachI AvatAM kaMDaka jeTalAM pariNAmavALA - kaMDakavargavarga-kaMDakadhana-6, kaMDakavarga-4 ane eka kaMDaka thAya che. caturantaramArgaNA kahI. te pramANe pAMca prakAre mArgannAthI adhastanasthAna prarUpaNA karI.ra (yaMtra naM 19 juo) iti 8mI adhastana prarUpaNA samApta 92. paMcasaMgrahanA AdhAre adhastanasthAna prarUpaNA : (1) anaMtaramArgaNA sarvatra H 1 kaMDaka pramANa. (2) ekAntarita pArganA H- kaDaka X ThaMDaka =kaMDakvarga kakaDaka - 1 kaMDakavarga - 1 kaMDaka (3) Dhaca-rita mArgaNA H (4) trayantarita mArgaNA : (pa) caturArita mAtrA H 1 kaMDakavarga - 1 kaMDaka X kaMDaka 1 kaMDakzana - 1 kaMDakavarga + 1 kaMDakavarga - 1 kaMDaka 1 kaMDakaghana - 2 kaMDakavarga - 1 kaMDaka 1 kaMDakaghana - 2 kaMDakavarga - 1 kaMDaka x 1 kaMDaka 1 kaMDakavargavarga - 2 kaMDakaghana - 1 kaMDakavarga + 1 kaMDakaghana - 2 kaMDakavarga - 1 kaMDaka 1 kaMDakavargavarga - 3 kaMDakaghana - 3 kaMDakavarga - 1 kaMDaka 1 kaMDakavargavarga - 3 kaMDakaghana - 3 kaMDakavarga - 1 kaMDaka X kaMDaka kaMDakapramANa-kaMDakavarNavarga - kaMDakavargavarga - kaMDakzana - kaMDakavarga 1 3 1 3 1 3 3 $589 kaMDaka pramANa kaMDakavarNavarga - kaMDakavarNavarga - kaMDadhana - kaMDakavarga - kaMDaka 1 arthAt - 4 + 4 = 8 6 koipaNa saMkhyAne tenI te ja saMkhyAe guNatAM varga ghad04 x 4=16 ahIM kaMDaka X kaMDaka kaMDakavarga punaH teja saMkhyAe guNatAM dhana thAya. (4 x 4 4 4 =64 athavA 16 44 =64) kaMDakavarga X kaMDaka = kaMDakadhana punaH teja saMkhyAe guNatAM kaMDakavargavarga thAya. (64 x 4 =256 e 4 no vargavarga che.) kaMDakaghana X kaMDaka = kaMDakavargavarga. have kaMDakavargavargane punaH te ja saMkhyAe guNatAM je Ave tenA mATe jema varga ghana ane vargavarga anukrame kahyAM tema pAribhASika zabda nathI mATe ja ThaMDaka pramANa kaMDakavargavarga caturantarita mArgaNAmAM kahela che. For Personal & Private Use Only 1 - Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 karmaprakRti 1 asatukalpanAthI SasthAnakanI aMka sthApanA yaMtra naM- 19 (gAthA 33 thI 37 sudhInA AdhAre) - - 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11 . 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112, 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113. 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 " 11112 11112 11112 11112 11112 11112 " * 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 | 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhana karaNa 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 5 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 -11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 6 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11116 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 For Personal & Private Use Only 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 7 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 8 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 105 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 karmaprakRti 11112 11112 11112 11112 11112 111 11112 11112 11112 11112 - 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 - 10 11 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 - 12 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 1112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113. 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11116 | 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 107 15 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11116 11113 11114 11112 11112 11113 11113 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11114 11113 11113 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11115 13 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 14 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112' 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11115 | 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 - 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112. 11112 11112 11112 11112 11112 16 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 karmaprakRti 17 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112. 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 - 18 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 19 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11114 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11113 11112 11115 | 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11116 11112 11112 11112 11112 11112 11112 Jain Education Intomational For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 21 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 - 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 22 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112' 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 For Personal & Private Use Only 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 23 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 24 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 109 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11115 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 25 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 11112 karmaprakRti A anubhAge pasthAnakanI aMkasthApanAnI vizeSa samajaNa nIce pramANe che. (dareka AMkaDA asatkalpanAe samajavA.) 1 no artha anaMtabhAgavRdvirUpa adhyavasAyasthAna. 2 no artha asaMkhyayabhAgavRddhirUpa adhyavasAyasthAna. 3 no artha saMyabhAgavRddhirUpa adhyavasAyasthAna. 4 no artha saMyaguNavRddhirUpa adhyavasAyasthAna. 5 no artha asaMkhyayaguNavRddhirUpe adhyavasAyasthAna. 6 no artha anaMtaguNavRddhirUpa adhyavasAyasthAna. 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11114 11113 11113 11113 11113 11110 1111 no artha anaMtabhAgavRddhinuM kaMDaka vastutaH kaMDakanuM pramANa aMgulanA asaMkhyAtamAbhAgamAM jeTalAM AkAzapradeza che teTalI saMkhyArUpa asaMkhya che. to paNa atre cAra sudhInI saMkhyAne kaMDaka kalpeluM che. meM zAstramAM paNa sthApanA mATe kaMDakane cAranuM pramANa kalpeluM che. e pramANe anaMtabhAgAdhika kaMDaka antarita. 4 bagaDA saMpUrNa thatAM asaMkhyayabhAgavRddhirUpa kaMDaka pUrNa thayuM samajavuM. tathA 4 tragaDA saMpUrNa thatAM saMyabhAgavRddhirUpa kaMDaka pUrNa thayuM samajavuM, tathA 4 cogaDA saMpUrNa thatAM saMdhyeyaguNavRddhi rUpa kaMDaka pUrNa thayuM samajavuM. tathA 4 pAMcaDA saMpUrNa thatAM asaMkhyayaguNavRddhi rUpa kaMDaka pUrNa thayuM samajavuM. tathA 4 chagaDA saMpUrNa thatAM anaMtaguNavRddhi rUpa kaMDaka pUrNa thayuM samajavuM. (1 thI 25 sudhInA naMbaravALA khAnAo kramasara samajavA.) adhastanasthAna prarUpaNA eTale vivakSita vRddhinI pUrvanI vRddhionI je kaMi vikSA karavI te adhastanasthAnaprarUpaNA pAMca prakAranI che, tenI sthApanApUrvaka samaja A pramANe che. (1) anaMtabhAgavRddhi (2) asaMkhyayabhAgavRddhi (3) saMyabhAgavRddhi (4) saMdhyeyaguNavRddhi (5) asaMkhyayaguNavRddhi (6) anaMtaguNavRddhi For Personal & Private Use Only (1) prathama antaritA mArgaNA : (vacamAMnI koipaNa vRddhi mukyA vinA arthAta niraMtara mArgaNA) vivakSita vRddhinI prathamasthAnanI apekSAe pUrvanI vRddhimAM jeTalAM sthAna Ave tenI saMkhyA, jemake bIjI vRddhinI apekSAe pahelI vRddhimAM, trIjInI apekSAe bIjImAM, cothInI apekSAe trIjImAM, pAMcamInI apekSAe cothImAM ne chaThThInI apekSAe pAMcamI vRddhimAM je vivakSA te zrI TIkAkAra mahArAje kahI che. kaMDaka =4 AMka. (2) bIjI ekAntarita adhastanasthAna mArgaNA H- eTale 6 vRddhinA anukramamAM vivalita vRddhinA prathama sthAnathI pUrvanI eka vRddhi tajIne anaMtaravRddhimAM sthAnanA saMkhyAnI je vivakSA karavI te. jemake trIjI vRddhinI prathama sthAnanI apekSAe pahelI vRddhimAM, cothInI apekSAe bIjImAM, pAMcamInI apekSAe trIjImAM ne chaThThI vRddhinI apekSAe cothI vRddhimAM je sthAno Ave tenI vivakSA karavI te zrI TIkAkAra mahArAje kahI che. (kaMDaka+kaMDakavarga) =(4 +16 = 20) (3) trIjI yantarita adhastanasthAna mArgaNA :- eTale 6 vRddhinA anukramamAM vivakSita vRddhithI pUrvanI be vRddhi varjIne anaMtara vRddhimAM je kaMi vivakSA karavI te jema ke cothI vRddhinI apekSAe pahelI vRddhimAM, pAMcamI vRddhinI apekSAe bIjI vRddhimAM ne chaThThI vRddhinI apekSAe trIjI vRddhimAM je vivekSA karavI te A pramANe - prathama saMdhyeyaguNavRddhi (=pahelA cogaDAthI) pUrve anaMtabhAgAdhika anubhAgasthAno (ekaDA) keTalAM ? - kaMDaka +be kaMDakavarga + kaMDakzana pramANe www.jainlibrary.org Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 111 (4 +16 +16 +64 = 100 ekaDA) prathama asaMkhyayaguNavRddhi (prathama pAMcaDAthI) pUrve asaMkhyayabhAgavRddhi anubhAgasthAno (bagaDA) keTalAM? - kaMDaka be kaMDakavarga + kaMDakaghana pramANa (4 +16 +16 +64 = 100 bagaDA) prathama anaMtaguNavRddhi (pahelA chagaDAthI) pUrva saMkhyayabhAgAdhika anubhAgasthAna (tragaDA) keTalAM ? - kaMDaka +be kaMDakavarga +kaMDakaghana pramANa ((4 + 16 +16 +64 = 100 tragaDA). (4) cothI saMtarita adhastanasthAna mArgaNA:- eTale 6 vRddhinA anukramamAM vivakSita vRddhithI pUrvanI traNa vRddhio varjIne anaMtara vRddhimAM je kaMi vivakSA karavI che. jema ke pAMcamI vRddhinI apekSAe prathama vRddhimAM, ne chaThThI vRddhinI apekSAe bIjI vRddhimAM je vivakSA karavI te A pramANe - prathama asaMkhyayaguNavRddhi (pahelA pAMcaDAthI) pUrve anaMtabhAgAdhika anubhAgasthAna (ekaDA) keTalAM ? - kaMDaka +3 kaMDakavarga +3 kaMDakaghana + kaMDakavargavarga (4 + 16 + 16 + 16 +64 +64 +64 + 256 = 500 ekaDA) prathama anaMtaguNavRddhi (pahelA chagaDAthI) pUrve asaMkhyabhAgavRddha anubhAga sthAna (bagaDA) keTalAM ? - kaMDaka + 3 kaMDakavarga +3 kaMDakaghana + kaMDakavargavarga (=4 + 16 + 16 + 16 +64+64 164 + 256 = 500 bagaDA). (5) pAMcamI caturantarita adhastanasthAna mArgaNA - eTale 6 vRddhinA anukramamAM vivakSita vRddhithI pUrvanI cAra vRddhio varjIne je anaMtara vRddhi Ave temAM je kaMi vivakSA karavI che. jema ke chaThThI vRddhinI apekSAe pahelI vRddhimAM je vivakSA (A caturantarita mArgaNA eka ja uttarabhedarUpa hoya che, kAraNake 6 thI AgaLa vRddhino ja abhAva) che. te A pramANe - prathama anaMtaguNavRddhi (pahelA chagaDAthI) pUrve anaMtabhAgAdhika anubhAgasthAna (ekaDA) keTalAM ? - kaMDaka +4 kaMDakavarga +6 kaMDakaghana +8 kaMDakavargavarga (=4 + 16 + 16 + 16 16 +64 + 64+64 + 64 +64 +64 (256 x 8 = ) 2048 = 2500 (ekaDA) A kaMDaka saMkhyA vyapradeza paMcasaMgrahamAM judI rIte kahyo che paraMtu aMte eka ja che. have prakArAMtare sarva adhastanasthAna prarUpaNA 5 prakAre karAya che te A pramANe - 1. prathama asaMkhyayabhAgavRddhi (prathama bagaDAthI) pUrve anaMtabhAgAdhika anubhAga sthAna (ekaDA) keTalAM ? - kaMDaka pramANa (4 ekaDA) 2. prathama saMkhyayabhAgavRddhi (prathama tragaDAthI) pUrve asaMkhyayabhAgAdhika anusthAna (bagaDA) keTalAM ? kaMDaka pramANa (4 bagaDA) ane anaMtabhAgAdhika anusthAna (ekaDA) keTalAM ? - kaMDaka + kaMDakavarga = (4 + 16 = 20 ekaDA) 3. prathama saMkhyayaguNavRddhi (prathama cogaDAthI) pUrve saMkhyayabhAgAdhika anusthAna (tragaDA) keTalAM ? kaMDaka pramANa (4 tragaDA) tathA asaMkhya bhAgAdhika anusthAna (bagaDA) keTalAM? - kaMDaka + kaMDakavarga pramANa (4 + 16 = 20 bagaDA) tathA anaMtabhAgAdhika anusthAna (ekaDA) keTalAM ?- kaMDaka + 2 kaMDakavarga + kaMDakaghana pramANa (4 + 16 + 16 +64 = 100 ekaDA) 4. prathama asaMkhyayaguNavRddhi (prathama pAMcaDAthI) pUrva saMkhyayaguNAdhika anusthAna (cogaDA) keTalAM ? kaMDaka pramANa (4 cogaDA) saMkhyayayabhAgAdhika anusthAna (tragaDA) - keTalAM ? kaMDaka + kaMDakavarga pramANa (4 + 16 = 20 tragaDA) tathA asaMkhyayabhAgAdhika anusthAna (bagaDA) - keTalAM ? kaMDaka +2 kaMDakavarga + kaMDakaghana pramANa (4 + 16 + 16 +64 = 100 bagaDA) tathA anaMtabhAgAdhika anusthAna (ekaDA) keTalAM? - kaMDaka +3 kaMDakavarga +3 kaMDakaghana + kaMDakavargavarga (4 +16 +16 + 16 +64 +64 +64 +256 = 500 ekaDA) 5. prathama anaMtagaNavRddhi (prathama chagaDAthI) pUrva asaMkhyayaguNAdhika anusthAna (pAMcaDA) keTalAM ? - kaMDaka pramANa (4 pAMcaDA) tathA saMkhyayaguNAdhika anusthAna (cogaDA) keTalAM ? - kaMDaka + kaMDakavarga pramANa (4 + 16 = 20 cogaDA) tathA saMkhyayabhAgAdhika anusthAna (tragaDA) keTalAM ? - kaMDaka + 2 kaMDakavarga + kaMDakaghana pramANa. (4 + 16 + 16 +64 = 100 tragaDA) tathA asaMkhyayabhAgAdhika anusthAna (bagaDA) keTalAM ? kaMDaka +3 kaMDakavarga +3 kaMDakaghana + kaMDakavargavarga (4 +16 + 16 + 16 +64 +64 +64 +256 = 500 bagaDA) tathA anaMtabhAgAdhika anusthAna (ekaDA) keTalAM ? For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 karmaprakRti - kaMDaka +4 kaMDakavarga +6 kaMDakaghana +8 kaMDakavargavarga 4 +(16 *4) = 64 + (64 x 6) =384 +(256 x 8) = 2048 = 2500 ekaDA iti paMcavidha sarva adhatana sthAna prarUpaNA samApta A adhatana sthAna prarUpaNAmAM kaMDaka, varNAdi A pramANe che. kaMDaka =4, kaMDakavarga =4 x 4 = 16, kaMDakaghana 4 x 4 = 16 x 4 =64 (athavA 4 x 4 x 4 = 64) kaMDakavargavarga = kaMDakavarga je 16 teno paNa varga 16 x16 = 256. +A cihna saravALAnuM che. =A cinha barAbara athavA javAbarUpa che. x A cinha guNAkAranuM che. I have eka SasthAnakane viSe | 1. anaMtaguNavRddhi (chagaDA) nA sthAna :- 1 kaMDakapramANa (4 chagaDA). 2. asaMkhyayaguNavRddhi (pAMcaDA) nA sthAna :- kaMDaka + kaMDakavarga pramANa (4 + 16 = 20 pAMcaDA) 3. saMkhyayaguNavRddhi (cogaDA) nA sthAna :- kaMDaka + 2 kaMDakavarga + kaMDakaghana 4 + 16 + 16 + 64 = (100 cogaDA) 4. saMkhyayabhAgavRddhi (tragaDA) nA sthAna : kiMDaka + 3 kaMDakavarga + 3 kaMDakaghana + kaMDakavarga varga 4 + 16 x 3 =48 + 64 x3 = 192 + 256 = (pa00 tragaDA) 5. asaMkhyayabhAgavRddhi (bagaDA) nA sthAna : kaMDaka + kaMDakavarga-4 + kaMDakaghana-6 + kaMDakavargavarga-8 4 + 16 x 4 =64 + 64 x 6 =384 + 256 x 8 = 2048 (= 2500 bagaDA) 6. anaMtabhAgavRddhi (ekaDA) nA sthAna :kaMDaka + kaMDakavarga varga + kaMDakaghanavarzatraya 64 x 64 =4096 x 3 = 12, 288, 4 + 8 256 + 12288 = 12548 kaMDakavargatrikona 16 x 3 = 48 12500 ekaDA sthApanAno sarva aMka - 15624 - chagaDA pAMcaDA cogaDA tragaDA bagaDA ekaDA 4 + 20 + 100 + 500 + 2500 + 12,500 = 15,624 iti yaMtra ne. 19 nI samajutI samApta ( - atha 9mI vRddhisthAna prarUpaNA:-) buTThihANichakkaM, tamhA dohaM vi aMtamillANa / maMtomuhumAvati, saMvamAno ya sesA 28 | vRddhihAniSaTkaM, tasmAd dvyorpyntimyoH| antarmuhUrtamAvalikA' - saMkhyeyabhAgazca zeSANAm // 38 // gAthArtha - (jIva pariNAma vizeSathI) karmaparamANuonA rasanI 6 prakAre vRddhi hAni kare che. te mATe vRddhi hAnino kALa kahevAya che te A pramANe - aMtimanI vRddhine hAni e beno avasthAnakALa aMtarmuhurta pramANa che, ne zeSa vRddhihAnino kALa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 113 TIkArtha:- have 9mI vRddhisthAna prarUpaNA karAya che. - ahIM jIvono pariNAma vizeSathI karma paramANunA rasanI pUrve kahela svarUpa anusAra 6 prakAre vRddhi athavA hAni kare che. tyAM vRddhi athavA hAni keTalo kAla rahe che. te avazya nirUpaNa karavuM joie. tyAM be vRddhi-hAni aMtima eTale anaMtaguNavRddhi ane anaMtaguNahAni rUpano samaya aMtarmuhUrta jANavo. aMtarmuhurta kAla sudhI niraMtara (pratisamaye) jIvo pUrva pUrva anubhAgasthAna apekSAe anaMtaguNa adhika athavA anaMtaguNahIna anubhAgasthAna *bAMdhe che. tathA bAkInA prathama pAMca vRddhi athavA hAnino AvalikAno asaMkhya bhAga mAtra kAla jANavo. niraMtara pratisamaya anubhAga prathama pAMca vRddhi athavA hAni AvalikAnA asaMkhyayabhAga mAtra kAla jIva bAMdhe che. e pramANe artha che. ane A hAni vRddhi kAla-prarUpaNA utkRSTathI jANavI jaghanyathI to sarva paNa eka athavA be samaya hoya che. te pramANe jANavuM. iti vRddhisthAna prarUpaNA samApta ( - atha 10mI samaya prarUpaNA - ) cutarAI jAvaThThaga-metto jAvaM dugaM ti samayANaM / ThANANaM ukkoso, jahaNNao sabahiM samao // 39 // caturAdi yAvadaSTa-mitto yAvad dvikamiti samayAnAm / sthAnAnAmunzI, gayacataH saveSA samayaH || gAthArtha :- cAra samayathI ATha samaya sudhI, ne ATha samaya sudhIthI be samaya sudhInA utkRSTa avasthAna kAlavALA anubhAgasthAno che, ne sarva anubhAgamasthAno jaghanyathI to eka ja samayanI sthitivALA che. TIkArtha :- have anubhAgabaMdhasthAnane viSe baMdhane AzrayIne avasthAne kAlamAna vicAratAM kahe che. - cAra jenI AdimAM te caturAdivRddhi ane te avasthiti kAla niyamathI samayonI tyAM sudhI jANavI. jyAM sudhI A tyAMthI AgaLa uparanA samayonI hAni tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI be sAmayika Ave ane te vRddhi athavA hAni caturAdi sthAnonI anubhAgabaMdhasthAnonI utkRSTathI che. jaghanyathI sarva ThekANe eka samaya jANavo. ahIM A bhAvanA che. je anubhAgabaMdhasthAno jIva pharI pharI te ja cAra samaya sudhI bAMdhe te catuH sAmayikAni, ane te prathama anubhAgasthAnathI zarU karIne asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa hoya che. tenI upara paMcasAmayika, te paNa asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa che. tethI upara sthAno SaTsAmayika, te paNa asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa che. tethI upara sakhasAmayika, te paNa asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa che. tethI upara asAmayika te paNa asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa che. tethI upara saptasAmayika te paNa asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa che. tethI upara "sAmayika te paNa asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI be sAmayika thAya. (citra naM-8 juo). iti 10mI samaya prarUpaNA samApta 93 vivalita samaye jIva je anubhAga adhyavasAyasthAnamAM varte che, tethI bIje samaye anaMtaguNAdhika anubhAga adhyavasAyasthAnamAM varte, tethI trIje samaye paNa anaMtaguNAdhika adhyavasAyasthAnamAM varte, e pramANe aMtarmuhUrta sudhI nirantarapaNe anaMtaguNAdhikarUpa caDhatAM caDhatAM adhyavasAya sthAnamAM vartato rahe te aMtarmuhUrvakALa pramANanI anaMtaguNavRddhi jANavI. tathA anaMtaguNahAni paNa e pramANe ja samajavI. (ahIM hAni vA vRddhi SasthAnakanI paripATIe spardhaka apekSAe saMbhave che. pachI bahuzruta kahe che te satya) 94 jIva yadanurUpa anubhAga adhyavasAyamAM varte tadanurUpa rasavALA karmapradezo bAMdhe mATe kAraNe kAryopacAra apekSAe anubhAga adhyavasAyanA saMbaMdhamAM varte che." e zabdane badale "bAMdhe che." e zabda Apelo che. 5 prathamanI pa vRddhi A pramANe prathamanI 5 hAni A pramANe che. 1 anaMtabhAgavRddhi 1 anaMtabhAgahAni 2 asaMkhyayabhAgavRddhi 2 asaMkhya bhAgahAni 3 saMkhyayabhAgavRddhi 3 saMkhyayabhAgahAni 4 saMkhyayaguNavRddhi 4 saMkhyayaguNahAni 5 asaMkhyayaguNavRddhi 5 asaMkhya guNahAni For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 karmaprakRtti ( - atha 11mI yavamadhya prarUpaNA:dusu javamajhaM thovANi aTThasamayANi dosu pAsesu / samaUNiyANi kamaso, asaMkhaguNiyANi upiM ca // 40 // . dvayoryavamadhyaM stokAn ,aSTasamayAn dvayoH pArzvayoH / samayonAni kramazo, 'saGkhyeyaguNitAnyupari ca / / 40 // gAthArtha :- anaMtaguNavRddhine anaMtaguNahAni e benA yavamadhyarUpa aSTasAmayika anubhAgasthAno alpa che, tethI (arasAmayikAnubhAga sthAnothI) yavamadhyanA baMne pArzvanA (paDakhe rahelAM) saptasAmayikAdi ekeka samayahIna anubhAga sthAno anukrame asaMkhyaguNa che. te uparanA (trisAmayika tathA dvisAmayika yogasthAno paNa) asaMkhyaguNa che. TIkArtha :- pramANe samayaprarUpaNA karI. have je anubhAgabaMdhasthAno che tenA vRddhi athavA hAni prApta thAya che. te kahe che. anaMtaguNavRddhi ne anaMtaguNahAni baMne yavano madhyabhAga che. eTale aSTasAmayika anubhAgasthAno jANavAM. te A pramANe kahe che. - jema yavano madhyabhAga pRthula (sthUla) hoya che ne baMne bAjuethI hIna hInatara hoya che, tema ahIM paNa kAlathI aSTasAmayika anubhAgabaMdhasthAna pRthula (vizAla) che. ane baMne bAju saptasAmayika Adi kAlathI hIna-hInatara hoya che. tethI aSTasAmayika te yavamadhya che. te prathama arasAmayika sthAnathI zarU karIne sarva paNa (sthAno) asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa anaMtaguNavRddha prApta thAya che. saptasAmayikanA je carama anubhAgabaMdhasthAnathI (ahIM carama eTale aSTasAmayikathI uttaravarti saptasAmayika nahIM paraMtu ubhayapArthavati saptasAmayikanuM aMtima anubhAga sthAna jANavuM, e pramANe ja prathama saptasAmayikAdimAM paNa samajavuM.) prathama aSTasAmayika sthAna anaMtaguNavRddha che tethI tenI (prathama aSTasAmayika) apekSAe bAkInA (aSTasAmayika) anubhAgasthAno paNa anaMtaguNavRddhivALA ja hoya che tathA aSTasAmayikanuM aMtima anubhAgabaMdhasthAnathI uparanuM (AgaLanuM) prathama saptasAmayika anubhAgasthAna anaMtaguNavRddha hoya che. tethI tenI (prathama saptasAmayika sthAnanI) apekSAe pUrvanA asAmayikanA sarva paNa anaMtaguNahIna ja che. te pramANe aSTasAmayika anaMtaguNavRddha ane hAnimAM prApta thAya che. ane aSTasAmayika upalakSaNarUpa (je kahevAthI tad anya vivakSA anukta hote chate je kahyuM nathI te sivAyanuM paNa bIjuM grahaNa karAya che te upalakSaNarUpa kahevAya.) tethI te upalakSaNa vaDe prathamanuM catuHsAmayika ane sarva aMtima dvisAmayikane choDIne bAkInA sarva paNa (paMcasAmayika Adi) pUrve kahyA tema anaMtaguNavRddha ane anaMtaguNahInamAM jANavAM. prathamanA catuHsAmayika to anaMtaguNahIna ja hoya che, tenI uparanA (AgaLanA) anaMtaguNavRddha che. aMtya dvisAmayika to anaMtaguNavRddha ja hoya che, kAraNake tenI nIcenA anaMtaguNahIna ja che. e pramANe yavamadhyaprarUpaNA karI. have catuHsAmayika Adi (anubhAgasthAnonuM) alpabaddhatva kahe che. - sarvathI thoDA yavamadhya aSTasAmayika, ati lAMbA kAla baMdha yogya anubhAgasthAno ati alpa prApta thAya che. tethI pUrva - uttararUpa ubhaya pArthavarti saptasAmayika - asaMkhyayaguNa che, kAraNake alpatara baMdhakAla yogya che, ne svasthAne to paraspara tulya che. e pramANe baMne bAju kramathI samaya una asaMkhyayaguNa kahevAM. jyAM sudhI catuHsAmayika thAya, svasthAne to paraspara tulya che. ane tethI upara trisAmayika ane dvisAmayika asaMkhya guNa hoya che. (citra naM. 9 juo). suhumagaNipavesaNayA, agaNikAyA ya tesiM kAyaThiI / kamaso asaMkhaguNiyA, ya''jhavasANANi aNubhAge // 41 // sUkSmAgnipravezanakA, agnikAyazca teSAM kaaysthitiH| kramazo'saMkhyeyaguNitA-zcAdhyavasAnAnyanubhAge // 41 // gAthArtha :- sukSma agnikAyamAM praveza karatAM, tathA agnikAyapaNe avasthita rahelA, (jIvo) ane agnikAyanI kAyasthiti e traNa vastu anukrame asaMkhyaguNa che. ne tethI paNa asaMkhyaguNa anubhAgasthAno che. TIkArtha :- have samudAyanI apekSAe sarva anubhAgabaMdhasthAnonI vizeSa saMkhyA nirUpaNa karavAne mATe kahe che. sUkSma agnikAyane viSe je jIvo utpanna thAya che. te sUkSma agni pravezaka jIvo kahevAya. tathA agnikAyapaNe je avasthita che. (prathamathI utpanna thayelA che.) tathA te agnikAyanI kAyasthiti kALa (eTale lAgalagATa bhava parAvati thatAM paNa For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Interational baMdhanakaraNa citra naM. 8 jIvonI rasabaMdha sthAnomAM vRddhinahAnI (gAthA - 39 nA AdhAre) asata kalpanAthI jIvo 64 128 25 51ra 104 2048 124 12 2pa6 128 4 32 1 0 4. For Personal & Private Use Only jIvayava madhya citra nI samajutI :(1) kula sthAnanA asaMkhyAtamA bhAge che. (2) nIce karatAM upara asaMkhyaguNa sthAno che. (3) asaMkhyaloka sthAno javAthI jIvo dviguNa (bamaNA) thAya che. (4) jIva vavamadhya 8 samayamAM ane matAMtare 2 samayamAM paNa hoya che. www jainelibrary.org 113/1 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113/2 karmaprakRti citra naM. 9, anubhAgasthAnonu alpabadutva DamarUkanA AkAre che. (gAthA-40 nA AdhAre) asaMkhyaguNa siAmayivibhAga asaMkhyaguNa trisAmayika vibhAga asaMkhyaguNa catuH sAmayika vibhAga asaMkhyaguNa paMca sAmayika vibhAga asaMkhyaguNa Sa sAmayika vibhAga { } asaMkhya guNa sapta sAmayika vibhAga sava Ulpa aSTa sAmayika vibhAga sapta sAmayika vibhAga asaMkhyaguNa asaMkhya guNa Sa sAmayika vibhAga asaMkhyaguNa paMca sAmayika vibhAga asaMkhyaguNa, catuH sAmayika vibhAga noMdha:- (sAtathI cAra sAmayika sudhI svasthAne tulya levA) anubhAga sthAno saMkhyAnI apekSAe DamarUka thAya che. ane kAlanI apekSAe yavamadhya nIce upara che. te yogasthAnanA citranI jema samajavuM. Jain Education intomational For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 115 agnipaNe kAyama rahevAno athavA agnipaNe rahevAno satata kALa) anukrame asaMkhyaguNa hoya che. tathA anubhAga viSaya adhyavasAyonA upacArathI adhyavasAyathI thayela anubhAgabaMdhasthAna asaMkhyayaguNa che. (ahIM anubhAgabaMdhasthAnane kAraNarUpa ne adhyavasAyane kAryarUpa gaNeluM che. anyanA anyonya kAraNa kAryarUpe paNa kahI zakAya.) Ano ja vizeSa artha kahe che. je eka samayamAM sUkSma agnikAyane viSe praveza kare te alpa ane te asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa tethI paNa je agnikAyapaNe rahelA te asaMkhyayaguNa tethI paNa agnikAyanI kAyasthitikAla asaMkhyayaguNa, tethI paNa anubhAgabaMdhasthAna asaMkhyayaguNa hoya che.) iti 11mI yavamadhya prarUpaNA samApta ( - atha 12 mI ojoyugma prarUpaNA - ) kaDajummA avibhAgA, ThANANi ya kaMDagANi aNubhAge / pajjavasANamaNaMtaguNAo upiM na aNaMtaguNaM // 42 // kRtayugmA avibhAgAH, sthAnAni ca kaNDakAnyanubhAge / . paryavasAnamanaMtaguNAdupari nA'naMtaguNam // 42 // gAthArtha :- A anubhAga saMbaMdhI avibhAgasthAna ane kaMDako katayugma rAzirU5 jANavAM, paryavasAnadvAramAM anaMtaguNavRddhirUpa kaMDakathI upara paMcavRdhyAtmaka sarva sthAnone ullaMghIne AgaLa anaMtaguNavRddhirUpa sthAna prApta thatuM nathI. TIkArtha :- have ojoyugma prarUpaNA kahe che - tyAM soga - viSama, ane yugma eTale sama saMkhyA kahevAya che. ane tenI prarUpaNA A pramANe che. ahIM vivakSita rAzinI saMkhyA cAra vaDe bhAge chate jenI eka zeSa thAya che te pUrva paribhASAthI kalyoja kahe che, jema tera. jene be bAkI rahe te dvApara yugma, jema 14. jene traNa zeSa rahe te tretauja, jema 15. je sarvathI pote nirlepa thAya che, arthAt zeSa na vadhe te mRtayuma kahevAya che, jema 16. tyAM avibhAga Adi kaI rAzimAM hoya te kahe che. anubhAga viSayamAM - avibhAgathAno (vargaNA spardhaka rasasthAna) ane kaMDako kRtayugma rAzi rUpa jANavAM. jo yugma prarUpaNA karI. | iti 12mI ojoyugma prarUpaNA samApta. ( -: atha 13mI paryavasAna prarUpaNA :- ) have paryavasAna dvAra kahe che. anaMtaguNavRddhirUpa kaMDakathI upara paMcavRdhyAtmaka sarva sthAno jaine pharI anaMtaguNavRddhisthAna prApta nathI, SasthAnakanI parisamApti thatI hovAthI, kAraNake te ja SasthAnakanuM paryavasAna sarva aMtima sthAna che. iti 13mI paryavasAna prarUpaNA samApta ( -H atha 14 mI alpabadutva prarUpaNA:- ) appavahumaNaMtarato, asaMkhaguNiyANaNaMtaguNamAdi / tabivarIyamiyarao, saMkhejjakkhesu saMkhaguNaM // 43 // 96 "Avata sAvarakumA, vaita sigotara 5Davu sotasa tegogo nu patraNe duniyA ' artha :- 14 e dvApara yugma, 13 e kalyoja , tathA 16 e kutayugma ane 15 te nizcaye tretauja e pramANe saMnnArUpa rAzi jANavI. | 416. 01 kalyoja | dvApara yugma tretaja | kRtayugma 97 ahIM te ja aMtima sthAna eTale anaMtaguNavRddhi kaMDakamAMnuM aMtimasthAna jANavuM. A vivalA 6 mUlavRddhi apekSAe che. anyathA to uttara vRddhinI apekSAe to sarva aMtimasthAna anaMtabhAgAdhika che. For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S karmaprakRti che, alpabahutvamanantarataH, asaMkhyeyaguNitAnAmanantaguNamAdi / tadviparItamitarataH, saGkhyeyA'khyeSu saGkhyeyaguNam / / 43 / / gAthArtha - anaMtaguNavRddhi sthAnone AdimAM rAkhIne paccAnupUrvIe anaMtaropanidhAthI asaMkhya guNa alpabahuta kahevuM. ane itara paraMparopanidhAmAM anaMtaropanidhAthI viparIta krama jANavo. ane saMkhyaguNavRddhi tathA saMkhyabhAgavRddhimAM saMkhyaguNarUpa alpabadutva kahevuM. TIkArya :- have alpabadutva prarUpaNA. kahe che. ahIM be prakAre alpabadutva prarUpaNA (1) anaMtaropanidhA ane (2) paraMparopanidhA. (1) anaMtaropanidhA:- tyAM anantarathI eka SasthAnakamAM "aMtimasthAnathI zarU karIne paccAnupUrvIthI anaMtaropanidhA prarUpaNAne viSe anaMtaguNavRddhi sthAnane prathama karIne bAkInA asaMkhya guNa kahevAM. te A pramANe kahe che. - sarvathI thoDA anaMtaguNavRddhisthAno che, te kaMDaka pramANa che. tethI asaMkhyayaguNavRddhisthAno asaMkhyaya hoya che. kayo guNAkAra ? to kahe che kaMDaka ane te upara eka kaMDaka umeravuM. kAraNake ekeka anaMtaguNavRddhasthAnanI nIce asaMkhyayaguNavRddha sthAno kaMDaka mAtra prApta thAya che. tethI kaMDaka e guNAkAra che. ane anaMtaguNavRddhasthAna kaMDakanI upara kaMDaka mAtra asaMkhyayaguNavRddhasthAno prApta thAya che. paNa anaMtaguNasthAna nahIM. tethI uparanuM kaMDaka adhika umeryuM che. te asaMkhyayaguNavRddhasthAnathI saMkhyayaguNavRddhasthAna asaMkhyayaguNa che. tethI paNa saMkhyayabhAgAdhikasthAno asaMkhyayaguNa che. tethI paNa asaMkhyayabhAgAdhika asaMkhyayaguNa che. tethI paNa anaMtabhAgAdhika asaMkhyayaguNa che. guNakAra sarva ThekaNe kaMDaka, ane upara eka eka kaMDaka umeravuM. eka eka asaMkhyayaguNavRddhAdisthAnanI nIce kaMDaka mAtra saMkhyayaguNavRddhAdisthAnonI upara eka eka kaMDaka prApta thAya che. anaMtaropanidhA alpabadutva prarUpaNA karI. (2) have paraMparopanidhAne karatAM kahe che - ""tarataH' itarathI tenAthI viparIta paraMparopanidhA che, je kramathI anaMtaropanidhA kahI tethI viparIta jANavI, ahIM prathamathI zarU karIne kahevuM. e pramANe artha che, te A pramANe kahe che - sarvathI thoDA anaMtabhAgavRddhasthAno che. kAraNa ke prathama anubhAgabaMdhasthAnathI zarU karIne te kaMDaka mAtra ja prApta thAya che, adhika nahIM. tethI paNa asaMkhya bhAgavRddhasthAna asaMkhyayaguNa che. kAraNake (anaMtabhAgAdhika kaMDakathI uparanuM) prathama asaMkhyayabhAgavRddhasthAna jo pAzcAtya kaMDakanA (pUrva kaMDakanA) aMtima sthAnanI apekSAe asaMkhyayabhAgathI adhika che. tethI AgaLanuM pUrvanuM anaMtabhAgavRddha spaSTa rIte asaMkhya bhAgavRddha che. anaMtabhAgavRddha paNa te prathama asaMkhyayabhAgavRddhasthAnanI apekSAe che, (paraMtu) anaMtabhAgavRddha kaMDaka saMbaMdhathI carama sthAnanI apekSAe to asaMkhya bhAgAdhika ja che. prathama asaMkhyayabhAgavRddhasthAnathI zarU karIne prathama saMkhyayabhAgasthAnathI pUrvanA antarAvartI (antarAlamAM) sarva paNa sthAno vizeSa taratama bhAvathI asaMkhyayabhAgavRddha prApta thAya che. tethI anaMtabhAgavRddhathI asaMkhyayabhAgavRddha asaMkhyayaguNa che. aMtararahita anaMtabhAgavRddha paNa paraMparAgata asaMkhyayabhAgavRddha AzrayIne che. e pramANe paraMparopanidhAvakAza che. e pramANe AgaLa paNa vicAravuM. te asaMkhya bhAgavRddhasthAnathI saMkhyayabhAgavRddhasthAno saMkhyayaguNa che. kevI rIte ? to kahe che. prathama saMkhyAtabhAgavRddhasthAna pAzcAtya (pUrvanA) aMtararahita sthAnane AzrayayIne saMkhyayabhAgavRddha prApta thAya che. te jo prathama paNa saMkhyayabhAgavRddhasthAnane viSe saMkhe bhAgavRddha thAya. kAraNake anaMtabhAgavRddha athavA asaMkhyayabhAgavRddha pUrva pUrvanA anantara (aMtara rahita) sthAna apekSAe che. prathama saMkhyayabhAga vRddhasthAnathI pUrvanuM anantara sthAnane AzrayIne savizeSa savizeSatara saMkhyayabhAgavRddha ja che. ane A mULa bIjuM saMkhyayabhAgAdhika sthAnathI pUrvanuM kahevuM. bIjuM mukhya saMkhyayabhAgAdhika sthAna sAdhika be saMkhebhAge karIne adhika jANavuM. trIjuM traNa sAdhika saMkhyayabhAge karIne adhika, cothuM cAra sAdhika saMkhebhAge karIne adhika hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM, jyAM sudhI utkRSTa saMkheya tulya vacamAM thatAM mULa saMkhyayabhAgavRddhasthAna thAya che. ane A aMtarAlamAM jeTalAM sthAno che te sarva paNa saMkhyayabhAgavRddha hoya che. paraMtu eka sthAna vaDe nyUna (ochuM) jANavuM, kAraNake utkRSTa saMkhyAtatama saMkhyayabhAgavRddhasthAna saMkhyayaguNa thAya che, te ahIM grahaNa karyuM nathI. tathA ahIM jeTalAM asaMkhyayabhAgavRddhasthAno anantara (pUrva) kahyAM teTalAM eka eka te viSe antarAbhAvi saMkhyayabhAgavRddhAdi sthAnonI vacamAM prApta thAya che. ane te antarAbhAvi mULa saMkhyayabhAgavRddhasthAno ahIM adhikArane 98 A sthAne mULa 6 vRddhinI apekSA hovAthI antima sthAna eTale chaThuM anantaguNavRddhirUpa sthAna jANavuM paraMtu sarva aMtima je anaMtabhAgAdhika sthAna che, te nahIM. For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 117 viSe utkRSTa saMkhyAta tulya grahaNa thAya che, phakta eka utkRSTa saMkhyAtu (sarva aMtima che te) tyAga karAya che, te kAraNe asaMkhyayabhAgavRddhasthAnothI, saMkhyayabhAgavRddhasthAno saMkhyayaguNa thAya che, prAtana (pUrva) rAzi pramANa teonI saMkhyAtI uttarottara vRddhi thAya che. tethI paNa (saMkhyayabhAgasthAnathI paNa) saMkheyaguNavRddhasthAno saMkhyayaguNa thAya che. kAraNa ke prathama saMkhe bhAgavRddhathI prAkRtana (pUrvanA) anantara sthAnanI apekSAe uttaravati (pachInA) AMtarAmAM rahelA utkRSTa saMkhyAta tulya mULa saMkhyayabhAgavRddhasthAno jaine chelluM sthAna sAdhika dviguNa prApta thAya che. tethI pharI teTalAM mAtra sthAna jaine chelluM sthAna sAdhika triguNa sthAna Ave. e pramANe caturguNa Ave. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI utkRSTa saMkhyayaguNa thAya. tethI AgaLa utkRSTa saMkhyAta pramANa sthAno jaine chelle je eka guNathI adhika sthAna Ave te jaghanya asaMkhya guNa thAya che. te grahaNa na karavuM. te kAraNe pUrvanA saMkhyayabhAgavRddhasthAnathI saMkhyayaguNavRddhasthAno saMkhyayaguNa thAya che. ane te kahyuM che. ""saMdhyevALeSaH" saMkhyaya nAmane viSe saMkhyayabhAgavRddha-saMkheyaguNavRddharUpa sthAnane viSe saMkhyayaguNa e kriyA vizeSaNa che. saMkhyayaguNathI paraMparopanidhA kahevI. tethI viparIta "tarataH' e Ano vizeSa niyama che. te saMkhyayaguNasthAnathI asaMkhyayaguNavRddhasthAna asaMkhyayaguNa hoya che. kAraNake utkRSTa saMkhyAtaguNavRddhi-parisamApti, bhAvi (pUrNa thatAM) jaghanya asaMkhya guNasthAnathI para (pachI) sarvapaNa anaMtabhAgavRddha, asaMkhyayabhAgavRddha, saMkhe bhAgavRddha, saMkhyayaguNavRddha, asaMkhya guNavRddhasthAno asaMkhyayaguNa prApta thAya che. tethI paNa anaMtaguNavRddhasthAna asaMkhyayaguNa che. kAraNake prathama anaMtaguNavRddha sthAna pUrvanA anaMtara sthAnane AzrayIne jo anaMtaguNa adhika thAya, to tethI pachInA SasthAnakanI parisamApti (pUrNa) thAya tyAM sudhInA te sarva paNa spaSTa rIte te pramANe thAya che. ane jeTalAM sthAno pUrva atikrAnta thAya teTalAM eka eka anaMtagaNavRddhinA antarAntarAbhAvinA aMtare (pratyeka aMtaramAM) thAya che. ane te kaMDaka mAtra aMtara che. te rIte asaMkhyayaguNavRddhathI, anaMtaguNavRddha, asaMkhyayaguNa (suvizada) spaSTa che. te pramANe alpabadutva - prarUpaNA karI. iti alpa bahutva prarUpaNA sahita avibhAgAdi-14 anuyoga dvArA samApta - -: atha jIvasamudAhAranA 8 anuyoga dvAra :-) thAvarajIvANaMtA, ekkikke tasajiyA asaMkhijjA / logA simasaMkhejjA, aMtaramaha thAvare Natthi // 44 // sthAvarajIvA anaMtA, ekaikasmin trasajIvA asaGkhyeyAH / lokA eSAmasaGyeyAH, aMtaramatha sthAvare nAsti / / 44 // gAthArtha :- ekeka adhyavasAyasthAne sthAvara jIvo anaMta varte che, ne trasa jIvo asaMkhya varte che. punaH trasajIva prAyogya adhyavasAyasthAnomAM asaMkhyaloka pramANa aMtara rahe che. ne sthAvara jIvomAM anubhAga adhyavasAyanuM aMtara nathI. TIkArtha :- anubhAga baMdhasthAnanI prarUpaNA karI. have te (anubhAgabaMdhasthAnane viSe) niSpAdakapaNe je pramANe jIvo varte che, te prarUpaNA karavI joie. tyAM ATha anuyogadvAra che. te A pramANe kahe che. - (1) pratisthAne (eka eka sthAne) jIva pramANa prarUpaNA (2) antara sthAna prarUpaNA (3) nirantara sthAna prarUpaNA (4) nAnA jIvakAlapramANa prarUpaNA (5) vRddhi prarUpaNA (6) yavamadhya prarUpaNA (7) sparzanA prarUpaNA (8) alpabadutva prarUpaNA. tyAM prathama prarUpaNA karatAM kahe che. - - (1) pratisthAne jIva pramANa prarUpaNA:- sthAvara jIvone baMdhaprAyogya anubhAgabaMdhasthAnomAM (dareka sthAnamAM) anaMtA sthAvara jIvo baMdhakapaNe prApta thAya che. trasa prAyogya sthAnomAMnA eka eka anubhAgabaMdhasthAnamAM jaghanyathI eka athavA be ane utkRSTathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM asaMkhyAta trasajIvo prApta thAya che. (2) attara sthAna prarUpaNA:- tathA A trasajIvonuM asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa anubhAgabaMdhasthAnonuM aMtara che. trasa prAyogya anubhAgabaMdhasthAnane viSe trasa jIvo jaghanyathI eka athavA be ane utkRSTathI - asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa baMdha AvatAM nathI. e pramANe artha che. have sthAvare - sthAvara prAyogya (anubhAga - 99 trasa jIvothI teone baMdhayogya rasabaMdhasthAno asaMkhyAtaguNA che. eTale badhA sthAno prati samaye bAMdhe athavA na bAMdhe, vivakSita samaye je na baMdhAya te jaghanyathI 1-2 ane utkRSTathI asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa tethI vacamAM asaMkhyalokAkAzapradeza pramANa aMtara paDe che. For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 karmaprakRti baMdhasthAnane viSe) aMtara nathI. sarva paNa sthAvara prAyogya sthAno haMmezA ja sthAvara jIvo vaDe baMdhAtA prApta thAya che. kAraNake sthAvara jIvo anaMtA che ane tatu = te (sthAvara) prAyogya sthAno asaMkhyaya che. tethI attara prApta thAya nahIM. AvaliasaMkhabhAgo, tasA NiraMtaramahegaThANami / nANA jIvA evai-kAlaM egiMdiyA NiccaM // 45 // AvalikA'saMkhyeyabhAgaH, vasA nirantaramathaikasthAne / nAnAjIvA etAvat - kAlamekendriyA nityam // 45 // gAthArtha :- trasa jIvo vaDe nirantara badhyamAna sthAno AvalikAnA asaMkhyAtabhAga pramANa che. ane nAnA trasajIvonI apekSAe eka sthAnamAM baMdhakALamAM paNa eTalo ja che, ane sthAvara prAyogya ekeka anubhAgasthAnamAM ekendriya jIva nitya eTale sarvakALa baMdhakapaNe varte che. TIkArtha :- have (3-4) nirantara sthAna ane nAnA jIva kAla prarUpaNA - kahe che. ""tasa'' e ahIM tRtIyAnA arthamAM prathamAM che, tethI trasa vaDe nirantara baMdhAtA anubhAgabaMdhasthAna jaghanyathI be athavA traNa prApta thAya che, ane utkRSTathI AvalikAno asaMkhyayabhAgamAM e pramANe arthathI joDavuM. kevI rIte jANavuM ? to kahe che - trasajIvo thoDA che. trasa prAyogya sthAno to aMge guNe che, tethI sarva trasa jIvo vaDe kramathI nirantara (saMta) baMdhAtAM prApta thAya nahIM, paraMtu utkRSTathI paNa kahela pramANa ja hoya che. (4) nAnA jIvakAla pramANa prarUpaNA:- nAnA jIva vaDe eka eka anubhAgabaMdhasthAna keTalo kAla avirahita prApta thAya che e pramANe prazna thaye chate javAba kahe che. have visthAne - eka eka anubhAgabaMdhasthAnane viSe judA judA trasa jIvo jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI "vaphA" ti ATalo kAla pUrva kahela svarUpavALo AvalikA asaMkhya bhAga mAtra kAla jeTalo nirantara baMdhakapaNe prApta thAya che, pachI avazya te sthAna baMdhanya thAya che. A bhAva che - bIjA bIjA trasa jIvo vaDe nirantara baMdhAtA jaghanya eka-be samaya prApta thAya che. utkRSTathI AvalikA asaMkhyayabhAga mAtra ja prApta thAya che. ekendriya nAnA prakAre (jUdA judA) sthAvara prAyogya eka eka anubhAgabaMdhasthAnane viSe nitya baMdhakapaNe prApta thAya che. te (sthAna) baMdhazUnya thatuM nathI. sthAvara prAyogya eka eka anubhAgasthAnane viSe bIjA bIjA sthAvara jIvo vaDe baMdhAtAM sarvakAla thAya che, kyAre paNa baMdha rahita thAya nahIM e pramANe bhAva che. thovA jahaNNaTThANe, jA javamajjhaM visesato ahiyA / ' etto hINA ukkassagaMtijIvA aNaMtarao // 46 // stokA jaghanyasthAne, yAvat yavamadhya vizeSatA'dhikA / ito hInA utkRSTakamitijIvA anantarataH // 46 // gAthArtha :- jaghanya anubhAgabaMdhasthAnamAM vartatAM sarva jIvo te alpa che. te yavamadhya (aSTasAmayika sudhI) vizeSAdhika che, ahIMthI AgaLa anaMtara anaMtarapaNe (anukrame) vizeSahIna kahevuM. te paNa tyAM sudhI ke jyAM sudhI utkRSTa dvisAmayika sthAna Ave. TIkArtha :- (5) vRddhi prarUpaNA:- tyAM be anuyogadvAra che. (1) anaMtaropanidhA ane (2) paraMparopanidhA. tyAM anaMtaropanidhA kahe che. jaghanya anubhAgabaMdhasthAnane viSe baMdhakapaNe vartamAna jaghanya sthAna te sarvathI thoDA che. tethI bIjA anubhAgabaMdhasthAnamAM vizeSAdhika che. tethI paNa trIjAmAM vizeSAdhika, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI yavamadhya aSTasAmayikasthAna Ave tenI AgaLa pharI jIvo anaMtara anaMtarapaNe kramathI vizeSahIna kahevuM ane te tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI utkRSTa kisAmayika sthAna Ave. gaMtUNamasaMkhijje, loge duguNANi jAva javamajjhaM / etto ya duguNahINA, evaM ukkosagaM jAva // 47 // For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 119 gatvA'saGkhyeyA~-llokAn dviguNA yAvad yavamadhyam / itazca dviguNahInA, evamutkRSTakaM yAvat // 47 // gAthArtha :- asaMkhyayaloka pramANe sthAno vAraMvAra atikramatAM anaMtara anaMtara sthAnamAM yAvatu yavamadhya sudhI dviguNa-dviguNa (bamaNA) jIvo thAya. ane tyAMthI AgaLa utkRSTa anubhAgasthAna sudhI kahyA pramANe sthAna atikramatAM dviguNa dviguNa hAni (ardhA) prApta thAya che. TIkArtha - anaMtaropanidhA kahIM, have paraMparopanidhA kahe che. jaghanya anubhAgabaMdhasthAnamAM jeTalAM jIvo baMdhakapaNe che, tethI te jaghanya anubhAgabaMdhasthAnathI zarU karIne asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa sthAna atikramaNa karIne (javA daine) pachI je anubhAgabaMdhasthAna Ave te baMdhakapaNe jIvo dviguNavRddha (bamaNAM) thAya che. pachI paNa teTalAM sthAna atikramaNa karIne pachInA anubhAgabaMdhasthAna te baMdhakapaNe (jIvo) dviguNavRddha thAya che. e pramANe teTalAM sthAna atikramI dviguNavRddhinA niyAmaka sthAno tyAM sudhI kahevAM ke jyAM sudhI yavamadhya Ave. pachI asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa sthAna atikramI pachInA anubhAgabaMdhasthAnanA baMdhakapaNe (jIvo) dviguNahIna (ardhA) thAya che. e pramANe dviguNahAni tyAM sudhI kahevI ke jyAM sudhI sarva utkRSTa dvisAmayika anubhAgabaMdhasthAna Ave. nANaMtarANi Avaliya - asaMkhabhAgo tasesu iyaresu / pAMtara saviya - gurU nApAMtarAuMDu . 48 | nAnAntarANyAvalikA - 'sakhyeyabhAgastraseSvitareSu / ekAntarAdasaGkhyeya - guNAni nAnAntarANi tu // 48 // gAthArtha :- trasakAya jIvomAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa (vRddhihAnine apAMtarAle rahelAM) aMtarA prApramANa che, ne sthAvara jIvomAM eka aMtarathI (aMtaravarti sthAnothI) asaMkhyaguNa aMtaro prApyamANa che. TIkArtha :- nAnAMtaraNa = nAnA prakAranA dviguNavRddhi ane dviguNahAni e benA madhyamAM (vacamAM) rahelAM je (anubhAgasthAnono samudAya rU5) aMtaro ke trasakAya jIvomAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM samayo teTalAM pramANe hoya che. ane te paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI 66mI gAthAmAM kahyuM che. "sArvatima saMvamAno, taoNsa hArIkha hovuM pariNA''- trasajIvomAM hAninuM pramANa AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga che. ahIM prazna thAya che ke AvalikAnA asaMkhyabhAga mAtra ja anubhAgabaMdhasthAna trasajIva vaDe niraMtara baMdhAtA prApta thAya che. e pramANe pUrva kahyuM to kevI rIte trasa viSe dviguNa - vRddhi - hAni eTalI kahI e pramANe eka paNa dviguNavRddhi athavA dviguNahAni prApta thAya nahIM. satya che. uttara - pahelAM AvalikAnA asaMkhyayabhAga mAtra sthAno trasa vaDe niraMtara baMdhapaNAnI apekSAe prApta thAya te hyuM, ahIM to kAlAntare baMdhapaNAnI apekSAe grahaNa karAya che, ane te jIvo utkRSTapade kramathI vizeSAdhika tethI je pramANe kahela pramANa dvigaNavRddhi-hAnino virodha nathI, tathA toSa =eTale sthAvarane trasakAya prAyogya eka aMtarathI be je dviguNavRddhi athavA dviguNahAninI vacce je sthAno che tethI nAnAnnayA yavamadhya pUrva saMbaMdhI parabhAvinI (thanAra) dviguNavRddhihAni asaMkhya guNa che. e pramANe artha che. ane paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI 66mI gAthAmAM kahyuM che. haLatarA thAvara hA saMvarA''tti be hAninI vaccenA sthAno tathA sthAvara jIvonI hAnio asaMkhya guNa che. ahIM trasa jIvonI dviguNavRddhi-hAni thoDI, tethI eka dviguNavRddhi athavA hAninA aMtarAlamAM rahela sthAna asaMkhyayaguNa che. ane sthAvara jIvone viSe be dviguNavRddhi athavA dviguNahAninA eka aMtarAlamAM je sthAna che te alpa, tethI dviguNavRddhi athavA dviguNahAninA sthAno vaLI asaMkhyayaguNa che. e pramANe vRddhiprarUpaNA karI, have (6) yavamadhya prarUpaNA - karAya che. tyAM yavamadhya sthAna aSTasAmayika sthAna bAkInA sthAnonI apekSAe asaMkhyayabhAgamAtra che. tathA yavamadhyathI nIcenA (pUrvanA) sthAno alpa che. ane te yava madhyanA sthAnothI asaMkhya guNa che. ne tethI yavamadhyathI yavamadhyanA uparanA sthAno asaMkhyayaguNa che. paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI 67mI gAthAmAM kahyuM che. - "navamanse rAkhaIchuM masaMvamA 3 sesaTAIIf I bi si govA, harina saMvariyALa !'' zeSa sthAnanI apekSAe yavamadhyanA sthAno asaMkhyabhAga mAtra che. nIcenA thoDA ane uparanA asaMkhyaguNa hoya che. For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 karmaprakRti phAsaNakAlo'tIe, thovo ukkosage jahane u / hoi asaMkhejjaguNo ya, kaMDage tattio ceva // 49 // javamajjhakaMDagovari, heTThA javamajjhao asaMkhaguNo / kamaso javamajjhuvari, kaMDagaheTThA ya tAvaio // 50 // javamajhuvari viseso, kaMDagaheTThA ya sabahiM ceva / jIvappAbahumevaM, ajjhavasANesu jANejjA // 51 // sarzanAkAlo'tIte, stoka utkRSTe jaghanye tu / bhavatyasaGkhyeyaguNaca, kaNDake tAvAMzcaiva / / 49 // yavamadhyakaNDakopa-ryadho yavamadhyato'saGkhyeyaguNaH / kramazo yavamadhyopari, kaNDakAdhazca tAvatikaH // 50 // yavamadhyopari vizeSaH, kaNDakAyaca ? sarveSAm caivam / jIvAlpabahutvamevam, adhyavasAneSu jAnIyAt // 51 // gAthArtha :- atItakALamAM (eka jIvanI apekSAe) utkRSTa (dvisAmayika sthAnomAM) sparzanA kALa sarvathI alpa che. tethI jaghanya (parva cataHsAmayika) sthAnomAM sparzanA kALa asaMkhya guNa che. tethI kaMDakamAM (eTale uttara catuH sAmayika) sthAnomAM sparza kALa nizcaya tulya che. 49 tethI yavamadhya (rUpa aSTasAmayika) sthAnomAM tathA kaMDakathI uparanA (uttara trisAmayika) sthAnomAM tathA yavamadhyathI pUrva (pUrva sapta SaTu paMca sAmayika) sthAnomAM anukrame sparzanA kALa asaMkhyaguNa che. tethI kaMDaka pUrve rahelAMne yavamadhyathI uttaranA (uttara sapta SaTu paMca sAmayika) sthAnomAM sparzanA kALa tulya che. 50 tethI yavamadhya uttaravarti (sapta sAmayikAdi sarva) sthAnomAM sparzanA kALa vizeSAdhika, tethI kaMDaka pUrvenA nizcaya sarva (uttara trisAmayikathI pUrva catuH sAmayika sudhInA) sthAnomAM (eka jIvano) sparzanAkALa vizeSAdhika che. tethI sarvasthAnomAM sparzanAkALa vizeSAdhika che. e pramANe adhyavasAya sthAnomAM paNa jIvonuM alpabadutva jANavuM. 51 TIkArya - yavamadhya prarUpaNA karI. have (7) sparzanA prarUpaNA - kahe che. atIta kAle eka jIvane utkRSTa dvisAmayika anubhAgabaMghasthAna sparzanAkAla, alpa, atIta kAle paribhramaNa karatAM prANI vaDe thoDo ja kAla dvisAmayika anubhAgabaMdhasthAne sparza thAya, e pramANe artha che. jaghanya anubhAgabaMdhasthAna to zarUAtane viSe catuHsAmayika e pramANe artha che, atIta kAle sparzanAkAla asaMkhya guNa che. kaMDakamAM teTalo mAtra ja sparzanAkAla jeTalo prathama catuHsAmayika ne viSe che, teTalo ja hoya che. kaMDakanAma uparitana (uparanA) catuHsAmayika sthAna tethI yavamadhya aSTasAmayika sthAnane viSe sparzanAkAla asaMkhyayaguNa hoya che. tethI kaMDakanI uparavarti catuHsAmayika sthAna saMghAtarUpanI uparitanane viSe trisAmayika sthAnane viSe sparzanAkAla asaMkhya guNa hoya che. tethI yavamadhyanI nIcenA 5-6-7 asaMkhya guNa, uparitana trisAmayika sparzanAkAlanI apekSAe zarUAtanA 5-6-7 sAmayika asaMkhyayaguNa sparzanakAla, svasthAne to teono tulya sparzanAkAla che. pachI kramathI yavamadhya uparikana kaMDakathI uparitana catuHsAmayika saMghAta rUpathI nIcenA 5-6-7 sAmayikane viSe potAnA sthAnane viSe teTalo mAtra ja sparzanakAla jeTalo pUrvanA 5-6-7 sAmayikane viSe hoya teTalo hoya che. pachI yavamadhyanI uparitanane viSe dvisAmayika paryanta sarva sthAnone viSe sparzanAkAla te vizeSAdhika che. tethI paNa kaMDakanA yavamadhya uparivarti catu sAmayika sthAna saMghAta rUpanI nIcenA sarva sthAna jaghanya catuHsAmayika paryata sudhI sparzanakAla vizeSAdhika che. tethI paNa sarva sthAnone viSe sparzanAkAla vizeSAdhika hoya che. sparzanA prarUpaNA karI have - For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 121 (8) alpabadutva prarUpaNA:- kahe che. ""navapavi'' tti tevI rIte ja anubhAgabaMdhasthAnanA nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatAM jIvonuM alpabadutva paNa jANavuM. te A pramANe kahe che. - dvisAmayika anubhAgabaMdhasthAnanA nimittabhUta evA (utkRSTa) adhyavasAyomAM vartatAM jIvo alpa che. tethI prAthamika (jaghanya) catu sAmayika anubhAga nimittabhUta (jaghanya) adhyavasAyomAM vartatAM jIvo asaMkhyaguNa che. teTalAM ja uparivarti catuHsAmayika anubhAgabaMdha nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatAM jIvo hoya che. tethI paNa yavamadhya (aSTasAmayika) anubhAgabaMdhasthAna nimittabhUta adhyavasAyamAM vartatAM jIvo asaMkhyaguNa hoya che. tethI paNa risAmayika anubhAga baMdhasthAna nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatAM jIvo asaMkhyayaguNa hoya che. tethI paNa prathamanA 5-6-7 sAmayika anubhAgabaMdhasthAna nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatAM jIvo asaMkhya guNa hoya che. teTalAM ja uparanA 5-6-7 sAmayika anubhAgabaMdhasthAna nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatAM jIvo hoya che. tethI paNa yavamadhya uparivarti bAkInA anubhAga baMdhasthAna (eTale 7thI kisAyamika sudhImAM) nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatAM jIvo vizeSAdhika hoya che. tethI paNa kaMDaka nIcenA bAkInA anubhAgabaMdha (jaghanya 4 thI 4 sudhI) nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatAM jIvo vizeSAdhika hoya che. tethI paNa sarva anubhAgabaMdhasthAna nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatAM jIvo vizeSAdhika hoya che. (yaMtra naMbara - 20 juo) iti jIva samudAhAranA 8 anuyoga dvAro samApta (eka jIvane AzrayIne sparzanA abadutva tathA anubhAgabaMdhasthAnanA nimittabhUto adhyavasAyomAM vartatAM jIvonuM aNbahuta yaMtra naM-20 (gAthA 49 thI 51 nA AdhAre). 2 5/3 para pa/1 3 | pa/1 /2 5/3 2 | 4 1 -: caMdra naMbara 20 nI samajutI yaMtra dvArA ja batAve che - 1. naMbara | vibhAganuM nAma alpabadutva dvisAmayika - alpa tethI - 2. | baMne bAju catuH sAmayika - asaMkhya guNa (svasthAne tulyo tethI yavamadhya aSTasAmayika - asaMkhyayaguNa tethI trisAmayika - asaMkhyayaguNa tethI 5/1-2-3 baMne bAju 5--7 sAmayika - asaMkhyayaguNa (svasthAne tulya) tethI yuvamadhya uparitana 7 sAmayikathI dvisAmayika sudhI. - vizeSAdhika tethI jaghanya 4 sAmayikathI 4 sAmayika sudhI - vizeSAdhika tethI 8. | sarvasthAno jaghanya 4 sAmayikathI dvisAmayika sudhI | - vizeSAdhika For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitibaMdhasthAnomAM paNa pratyeke asaMkhyalokapramANa adhyavasAyasthAno che. TIkArtha :- pramANe anubhAgabaMdhasthAnane viSe nimittabhUta adhyavasAyone viSe je pramANe jIvo varte che (rahe che.) te kahyA. have eka eka sthitisthAna adhyavasAyamAM nAnA jIvanI apekSAe keTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyo prApta thAya te nirUpaNa karavA mATe kahe che. - eka eka kaSAya udaye sthitisthAna nimittabhUta nAnAjIva apekSAe anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAna kRSNAdi vezyA pariNAma vizeSarUpa anubhAga adhyavasAyasthAno asaMkhyayalokAkAzapradeza pramANa hoya che. te A pramANe kahe che. - jaghanya sthitithI zarU karIne utkRSTa sthiti sudhInA jeTalAM samayo teTalAM sthitisthAno che. te A pramANe kahe che. - jaghanya sthiti te eka sthitisthAna, tethI eka samaya adhika te bIjuM, be samaya adhika te trIjuM sthitisthAna, e pramANe samayavRddhi tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa sthiti thAya. e pramANe asaMkhya sthitisthAna hoya che. ane te dareka eka eka sthitibaMdhasthAnane viSe adhyavasAyasthAno tIvra maMda Adi kaSAyodaya vizeSarUpa asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa hoya che. eka eka kaSAyodayamAM asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa anubhAgabaMdhasthAno kRSNa Adi vezyA pariNAma vizeSa rUpe hoya che. "sAyotayA dikRwAriyA pariNAmazeSA nakumAvinyadetava:" (kaSAyodaya sahita je kRSNAdilezyA 35 pariNAma vizeSa te ja anubhAgabaMdhamAM hetubhUta che.) rUti vavanA( e pramANe artha male che. tiSaviroSastA mavati terayAvizeSega'' jo ke sthiti pAka vizeSa te vezyA vizeSaNa e pramANe vAcakanuM vacana che. tyAM paNa pada padathI anubhAgaja grahaNa karAya che. e pramANe vRddhavAda che. thovANi kasAudaye, ajjhavasANANi sabbaDaharammi / viiyAi visesahiyANi jAva ukkosagaM ThANaM // 53 // stokAni kaSAyodaye, adhyavasAnAni sarvajaghanye / dvitiyAdau vizeSAdhikAni yAvadutkRSTakaM sthAnam / / 53 // gAthArtha :- TIkA pramANe jANavo. TIkArtha:- have anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnonI vRddhimANA karAya che. te be prakAre che. (1) rasataropanidhA, ane (2) paraMparopanidhA. tyAM anaMtaropanidhA rItathI vRddhi mArgaNA karavAnI icchAvALA kahe che. sahita je kRSNAdilezyA rUpa pariNAma vizeSa te ja anubhAgabaMdhamAM hetubhUta che.) rUrti vavanA e pramANe ekaeNmala che" vatta sthiti vizeSatasya mati teravAva '' jo ke sthiti pAka vizeSa te vezyA vizeSaNa e pramANe vAcakanuM vacana che. tyAM paNa pAvaka padathI anubhAgaja grahaNa karAya che. e pramANe vRddhavAda che. thovANi kasAudaye, ajjhavasANANi sabaDaharammi / biiyAi visesahiyANi jAva ukkosagaM ThANaM // 53 // stokAni kaSAyodaye, adhyavasAnAni sarvajaghanye / dvitiyAdau vizeSAdhikAni yAvadutkRSTakaM sthAnam // 53 // gAthArtha :- TIkA pramANe jANavo. TIkArtha :- have anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnonI vRddhimArgaNA karAya che. te be prakAre che. (1) anaMtaropanidhA ane (2) paraMparopanidhA. tyAM anaMtaropanidhA rItathI vRddhimArgaNA karavAnI icchAvALA kahe che. savaDAna' sarva jaghanya kaSAya udaya sthitibaMdha hetumAM kRSNa Adi vezyA pariNAma vizeSarUpathI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno thoDA che. tethI bIjA Adi (kaSAya udayamAM) yathA uttarakrame vizeSAdhika tyAM sudhI kahevAM ke jyAM sudhI utkRSTa sthitibaMdha adhyavasAyasthAna Ave. gaMtUNamasaMkheje, loge duguNANi jAva ukkosaM / AvaliasaMkhabhAgo, nANAguNabuDiThANANi // 54 // gatvA'saGkhyeyA~-llokAn dviguNAni yAvadutkRSTam / AvalikA'saGkhyeyabhAgo, nAnAguNavRddhisthAnAni // 54 // gAthArtha - prathama kSAyodayathI AraMbhIne asaMkhya loka pramANa atikramatAM ja anaMtara kaSAyodaya Ave temAM anubhAga adhyavasAyasthAno dviguNa hoya, e pramANe utkRSTa kaSAyodaya Ave tyAM sudhI kahevuM ne e paraMparopanidhAmAM je nAnA guNavRddhi ane nAnA guNahAni te AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. Jain Education For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 127 TIkArtha:- anaMtaropanidhA vaDe vRddhimArgaNA karI have, (2) paraMparopanidhA vaDe te (vRddhimArgaNA) karatAM kahe che. - jaghanya kaSAyodayathI zarU karIne asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa kaSAyodayasthAno jaine pachI je sthitibaMdha adhyavasAyasthAna kaSAyodaya rU5 te anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno jaghanya kaSAyodaya sthAna saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAna apekSAthI dviguNa (bamaNAM) hoya che. pharI paNa teTalAM sthAna saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAna apekSAe dviguNa (bamaNAM) hoya che. pharI paNa teTalAM kaSAyodayasthAna atikramI je pachI sthitibaMdha adhyavasAyasthAnamAM dviguNa hoya che. e pramANe vAraMvAra tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI utkRSTa kaSAyodayasthAna Ave. ane nAnArUpa aMtaro dviguNavRddhisthAno AvalikAnA asaMkhya bhAga samaya pramANa hoya che. savAsubhapagaINaM, subhapagaINaM vivajjayaM jANa / ThiibaMdhaTThANesu vi, AugavajjhANa pagaDINaM // 55 // sarvAzubhaprakRtinAM, zubhaprakRtInAM viparyayaM jAnIhi / sthitibandhasthAneSvapi, AyuSkavarjAnAM prakRtInAm // 55 // gAthArtha :- pUrvokta vRddhi prarUpaNA azubha pravRtionI apekSAe kahI che. ane zubha pravRtionI vRddhiprarUpaNA tethI viparIta rIte jANavI. tathA AyuSya sivAyanI zubhAzubha pravRtionA sthitibaMdhasthAnomAM paNa vRddhiprarUpaNA kaSAyodayanI jema jANavI. TIkArtha :- sarva azubha prakRtioH - jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, asAtA vedanIya, mithyAtva, kaSAya-16, nokaSAya-9, narakAyuSya, prathama jAti-4, prathama sivAyanA saMsthAna-5, saMghayaNa-5, kRSNa-nIlavarNa, durabhigaMdha, tikta-kaTu rasa, karkaza-guru-rUkSa-zItasparzarUpa, azubhavarNAdi-9, narakagati, narakAnupUrvI, tiryaMcagati, tiryaMcAnupUrvI, prazasta vihAyogati, upaghAta, sthAvaradazaka, nIcagotra, aMtarAya-5 lakSaNavAlI-87 prakRtionI pUrve kahIM te pramANe anubhAgabaMdha adhyavasAya sthAnonI vRddhimArgaNA jANavI. zubha prakatio :- devatrika, manuSyatrika, tiryaMcAyuSya, sAtAvedanIya, paMcendriyajAti, zarIra-5, saMghAtana-5, baMdhana-15, aMgopAMga-3, prathama saMghayaNa - saMsthAna, zubhavarNAdi-11, parAghAta, agurulaghu, ucchuvAsa, Atapa, udyota, nirmANa, zubhavihAyogati, trasadazaka, tIrthaMkaranAma, uccagotra, lakSaNavAlI 69 prakRtio vRddhimArgaNA viparIta jANavI. te A pramANe kahe che. utkRSTakaSAyodaye anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAna sarvathI thoDA, dvicarama samaye vizeSAdhika, tricarama samaye vizeSAdhika, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI sarva jaghanya kaSAyodayasthAna Ave. A anaMtaropanidhAthI vRddhimArgaNA thai. paraMparopanidhA:- vaDe vRddhimArgaNA utkRSTa kaSAyodayasthAnathI zarU karIne jyAM sudhI sarva jaghanya kaSAyodayasthAna sudhI nIce nIce asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa kaSAyodayasthAna atikramI jyAM jyAM sthAna Ave tyAM tyAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAna dviguNavRddhi kahevI. ane te nAnArUpa dviguNavRddhisthAno AvalikAnA asaMkhyayabhAga pramANa jANavAM, ane kahevA pramANa zubhaprakRti ane azubhaprakRtionA darekanA dviguNasthAno thoDA che. eka dviguNavRddhinA apAMtarAle (vacamAM) kaSAyodayasthAno asaMkhya guNa che. te pramANe sthitibaMdha hetu adhyavasAyane viSe anubhAgabaMdha hetunA adhyavasAyonI prarUpaNA karI. have sthitibaMdhasthAnane viSe anubhAgabaMdhasthAna prarUpaNA:- karatAM kahe che. - sthitibaMdhasthAnane viSe AyuSya varjIne sarva prakRtiono kaSAyodaya viSe anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnonI jema anubhAgabaMdhasthAno kahevAM. tyAM pUrve kahela AyuSya varjIne azubhaprakRtiono jaghanya sthiti anubhAgabaMdhasthAna asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa che. ane te thoDA che, tethI bIjI sthitimAM vizeSAdhika che, tethI paNa trIjI sthitimAM vizeSAdhika, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI utkRSTa sthiti thAya. AyuSya varjIne zubha prakRtiono pUrve kahyuM tema utkRSTasthitine viSe anubhAgabaMdhasthAno asaMkhyayeya lokAkAzapradeza pramANa, te thoDA tethI eka eka samaya hAnithI jaghanyasthiti sudhI vizeSAdhika kahevAM. pallAsaMkhiyabhAgaM, gaMtuM duguNANi AugANaM tu / thovANi paDhamabaMdhe, biiyAi asaMkhaguNiyANi // 56 // palyAsaGkhyeyabhAga, gatvA dviguNAnyAyuSkAnAntu / stokAni prathamabandhe, dvitIyAdAvasaGkhyeyaguNitAni // 56 // Jain Education Intomational For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 karmaprakRti gAthArtha :- palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitibaMdhasthAnone atikramatAM anaMtara je je sthitibaMdhasthAna Ave temAM dviguNa dviguNa anubhAgasthAno thAya. tathA AyuSyanA prathama sthitibaMdhamAM anubhAgasthAno alpa hoya ne tadanaMtara dvitIyAdi sthitisthAnomAM asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa anubhAgasthAno hoya. TIkArtha :- A anaMtaropanidhA vaDe vRdvimArgaNA karI, have paraMparopanidhA vaDe tene karavAnI icchAvALA kahe che. palyopamanA asaMkhyayabhAgamAtra sthitisthAno jaine je je bIjuM sthitisthAna Ave che te pUrvanA sthitisthAna saMbaMdhI anubhAgabaMdhasthAnothI dviguNa (bamaNA) anubhAgabaMdhasthAno kahevAM. ane pUrve kahelAM AyuSya varjIne azubhaprakRtiono jaghanya sthitithI zarU karIne utkRSTa sthiti sudhI upara upara jANavuM. pUrve kahela AyuSya varjIne zubhaprakRtionI utkRSTa sthitithI zarU karIne jaghanya sthiti sudhI palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa sthitisthAno atikramaNa karIne nIce nIce UtaratAM dviguNavRddhi kahevI. ane A zubhaprakRtionA ane azubhaprakRtinA dareka dviguNavRddhisthAno AvalikAnA asaMkhyayabhAganA samaya pramANa hoya che. tathA dviguNavRddhisthAno thoDA che. AvalikAnA asaMkhyayabhAga mAtrapaNuM che. eka dviguNavRddhinI vacce sthitisthAno asaMkhyayaguNa che, palyopamanA asaMkhya bhAga mAtrapaNuM che. tathA cAre paNa AyuSyanA prathamabaMdhane viSe jaghanyasthitibaMdhamAM sarvathI thoDA anubhAgabaMdhasthAno che. pachI samaya adhikanA jaghanyasthitimAM asaMkhyayaguNa che. tethI paNa krisamaya adhikanI sthitimAM asaMkhyayaguNa che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI utkRSTa sthiti thAya. (citra naM 10-11-12-13 juo). iti anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnonuM svarUpa samApta tra sudhI pahyA ona ena che. AvI - atha anubhAga adhyavasAyasthAnonI anukRSTi :-) ghAINamasubhavaNNarasagaMdhaphAse jahannaThiibaMdhe / jANajjhavasANAI, tadegadeso ya atrANi / / 57 // pallAsaMkhiyabhAgo, jAvaM biiyassa hoi biiyammi / A ukkassA evaM, uvaghAe vA vi aNukaSTi // 58 // ghAtinAmazubhavarNarasagaMdhasparzAnAM jaghanyasthitibandhe / yAnyadhyavasAnAni, tadekadezazcA'nyAni / / 57 // palyAsaGkhyeyabhAgaM, yAvad dvitIyasya bhavati dvitiiye| . A utkRSTAdevam , upaghAte vApyanukRSTiH // 58 // citra naM. 10nI samajutI :- A citranA azubha pravRtiomAM zarU thatu moTu bindu te jaghanya kaSAyodayasthAna che. Ane sthitibaMdha adhyavasAyasthAna paNa kahevAya che. A uttarottara vadhatA kaSAyodayasthAno asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa che. eka eka kaSAyodayasthAnamAM rasabaMdha adhyavasAyasthAno asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa che. ane uttarottara kaSAyodayasthAnamAM rasabaMdhanA adhyavasAyasthAnonI saMkhyA vadhatI jAya che. prathamanA kaSAyodayasthAnathI asaMkhya lokAkAza sthAno jaine pachInA kaSAyodayasthAnamAM rasabaMdhanA adhyavasAya (dviguNa) Dabala thAya che. A rIte AgaLa AgaLa paNa Dabala-DabalarasabaMdhanA adhyavasAyo thatA jAya che. tevA dviguNa rasabaMdhanA adhyavasAyasthAna AvalikAnA asaMkhyayabhAga jeTalAM che. ane te dviguNa vRdhdhi hAninI vaccenA sthAno asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa samajavA. azubha pravRtio :- 87 jJAnA-5, darza0-9, asAtAvedanIya, 26 mohanIya, narakatrika, ekendriyAdi-4 jAti, prathama sivAyanA saMghayaNa-5, saMsthAna-5, azubhavarNAdi-9, tiryaMcaddhika, aprazastavihAyogati, upaghAta, sthAvaradazaka, nIcagotra, aMtarAya-5 =87 zubha prakRtioH- 69 sAtAvedanIya, devatrika, manuSyatrika, tiryaMcAyuSya, paMcendriyajAti, zarIra-5, saMghAtana-5, baMdhana-15, aMgopAMga-7, prathama saMghayaNa- saMsthAna, zubhavarNAdi-11, zubhavihAyogati, parAghAta, agurulaghu, ucchavAsa, Atapa, udyota, nirmANa, jInanAma, trasadazaka, uccagotra = 69 = kula 156 prakRtio. (iti citra naM 10nI samajUtI samApta). For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 124/1 citra naM. 10 sthitibaMdhanA adhyavasAyamAM anubhAga adhyavasAya (gAthA-para thI pa6nA AdhAre) jaghanya kapAyodayasthAna 86 azubhaprakRtionA rasabaMdhanA adhyavasAya tra asaMkhyalokAkAza pradeza pramANa " bamaNAM " -- 1atithI vizeSAdhika 28] >> 11rI che " bamaNAM bamaNAM C- - - 22 - - - h h " bamaNAM - - - - - - - - - - - - - - - - - - - bamaNAM ' ja che by " ny - O- - - llh == 24 ) m " bamaNAM bamaNAM h = = 18>> 6] >> - >> - - - my 1 / 5 FO- 1? " - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - O- 12tathI vizeSAdhika pradeza pramANa Dra asaMkhya lokAkAza rasabaMdhanA adhyavasAya 66 zubhaprakRtionA _16 " " bamaNAM citra samaja : O = kapAvAdayasthAnako che. - - - = rasabaMdhanA adhyavasAyasthAna ko i. utkRSTa kaSAyodayasthA | jadhanya kaSAyodayathI asaMkhyaya lo kA kAza pradeza pramANa kapAyodayasthAnaka ja e tenI pachI je kapAyodayasthAna Ave temAM bamaNAM 2sabaMdhanA adhyavasAyasthAno thAya che, evI tuM AgaLa paNa samajavuM. Jain Educacional Linelibrary.org Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124/2 karmaprakRti citra naM. 11 sthitisthAno rasabaMdhanA adhyavasAyasthAno (gAthA-para thI padanA AdhAre) jaghanya sthitisthAna 86 azubhaprakRtionA | | | rasabaMdhanA adhyavasAya zuM asaMkhya lokAkAza pradeza pramANa " bamaNAM 286_ . . - - - - - - - - - - - - - - - - - - 1tithI vizeSAdhika - * - - - - - - - - - - - - - - - - - 14 * - ebs_ . . - S - - - - --- S " bamaNAM p?. - 0 - - bamaNAM - - 6 - - - _ 2che ? >> 22 - - - M karI che 36 " bamaNAM 4d >> - Yii '' * bamaNAM - - - - - - - )- - - -()- - - " bamaNAM " bamaNAM - 18 ) 6 - 1 , 1jha O- - - - - -0- 1 tathI vizeSAdhika - - - - - - - - 16 - " " bamaNAM - - - - - - - - - - - - - - - - - D1] lokAkAza pradeza pramANa ) rasabaMdha sthAnA asaMkhya|| 16 zubhaprakRtionA utkRSTa sthitisthAna citra samaja : = kapAyadayasthAnako che. - - - = 2sabaMdhanA adhyavasAyasthAnako che. palyopamanA asaMkhya bhAga mAtra sthitisthAno pasAra karIe tenAthI je je AgaLa sthitisthAno Ave temAM rasabaMdha adhyavasAyasthAno bamaNAM bamaNAM thAya che .|aibrary.org Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 125 gAthArtha :- ghAtinI pravRtio tathA azubhavarNa - rasa - gaMdha - sparza-9 e 54 prakRtionA jaghanya sthitibaMdhamAM je anubhAga baMdhAdhyavasAyasthAno che. teno eka deza ane anya paNa anubhAga adhyavasAyasthAno dvitIya sthitibaMdhamAM jANavAM. pa7 e pramANe prathama sthitibaMdhanI anukRSTi palyopamano asaMkhyayabhAga pramANa sthitisthAno vyatikrAnta thaye samApta thAya, ne dvitIya sthitibaMdhanI anukRSTi, prathama sthitinI anukaSTi jyAM samApta thai che tyAMthI anaMtara bIjA sthitibaMdhe saMpurNa thAya. e pramANe utkRSTa sthitibaMdha sudhI kahevuM, tathA upaghAtamAM paNa e ghAtinI prakRti pramANe anukRSTi kahevI. 58. TIkArtha :- have anubhAgabaMdhasthAnonI tIvra-maMdatA jANavAne mATe anukRSTi kahevAnI icchAvALA kahe che. ahIM graMthidezamAM vartamAna (vartatA) abhavyano je jaghanya sthitibaMdha tenAthI sthitinI vRddhimAM anukRSTi kahevAtI anusaravI. sAtAvedanIya, manuSyaddhika, devaddhika, tiryaMcadrika, paMcendriyajAti, trasadazaka, prathama saMdhayaNa, prathama saMsthAna, prazastavihAyogati, uccagotra, nIcagotra te 23 prakRtionI paNa abhavya prAyogya jaghanyabaMdhathI nIce paNa anusaravI. ane ahIM dareka varga anukRSTi tIvramaMdapaNe potAnA sthAnamAM tulya evA cAra varga grahaNa karAya che. - aparAvartamAna azubha prakRtivarga, aparAvartamAna zubha prakRtivarga, parAvartamAna zubha prakRtivarga, ane parAvartamAna azubha prakRtivarga. tyAM ghAtI prakRti 45 + upaghAta - azubhavarNAdi - 9 te 55 prakRtio te aparAvartamAna azubhaprakRtivarga che. parAghAta, baMdhana-15, zarIra-5, saMghAtana-5, aMgopAMga-3, zubhavarNAdi-11, tIrthakara, nirmANa, agarulaghu, uThuvAsa, Atapa, udyota te 46 prakatio aparAvartamAna zubhaprakRtivarga che. sAtAvedanIyasthirAdi-6, uccagotra, devadrika, manuSyadvika, paMcendriyajAti, samacaturasa, vaja8SabhanArAya, prazastavihAyogati, te 16 prakRtio parAvartamAna zubha prakRtivarga che. asatAvedanIya, sthAvaradazaka, narakadvika, aprazastavihAyogati, prathamajAti-4, prathama sivAyanA saMsthAna-5, saMghayaNa-5 te 28 prakRtio parAvartamAna azubha prakRtivarga che. citra naM. 11nI samajutI - A citranA azubha prakRtimAM moTu bindu te jaghanya sthitisthAna che. te utkRSTa sthitisthAna sudhI jeTalAM samayo teTalAM sthitisthAno che. dareka sthitisthAnamAM anubhAga adhyavasAyasthAno (nAnA biMdurUpa) te asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa che. te uttarottara sthitisthAnamAM vizeSAdhika che. jaghanya sthitisthAnathI palyopamanA asaMkhyayabhAga jeTalI sthiti pachI je sthitisthAna Ave temAM anubhAga baMdhasthAno bamaNAM thAya che. te rIte utkRSTa sthitisthAna sudhI Dabala Dabala thAya che. azubhaprakRtinA dviguNavRddhisthAno AvalikAnA asaMkhya bhAga samaya pramANa che. te dviguNavRddhisthAno alpa che. ane eka dviguNa sthAnanA aMtarAlamAM rahela sthitisthAno asaMkhyayaguNa che. palyopamanA asaMkhya bhAgapaNuM che. tethI viparIta 66 zubha pravRtiomAM jANavuM. tyAM utkRSTa sthitisthAnathI jANavuM. - ahIM pUrva kahI te 4 AyuSya sivAyanI zubhAzubha pravRtio jANavI. - citra naM0 10 - 11nI bhegI samajutI :- moTu bindu eTale sthitibaMdha adhyavasAya sthAna, eka moTu bindu eTale 1 sthitibaMdha adhyavasAya sthAna Ane kaSAyodayasthAna paNa kahevAya che. eka eka sthitisthAnamAM asaMkhyaya loka jeTalAM sthitibaMdha adhyavasAyasthAno che. te jaghanya sthitisthAnamAM alpa che. uttarottara sthitibaMdhasthAnomAM te vizeSAdhika thatA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI sthiti javAthI sthitibaMdha adhyavasAyo Dabala thAya che. AvA Dabala - Dabala sthAno asaMkhya che. paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI gAthA - 105 - 106 mAM kahyuM che ke "diddAne diDyAne navasAvA saMvano samA maso visesariyA, sattA saMgarsava' SU || 105 '' artha :- pratyeka sthitisthAno tenA baMdhamAM hetubhUta asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa adhyavasAyo hoya che. 7 karmomAM anukrame vizeSAdhika ane AyuSyakarmamAM asaMkhyAtaguNa adhyavasAyo che. "patnArsavasamAgo Io hoti te duguNA sattAvasAvA VFFIInA te saMkhyA 106 " sAta karmamAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM sthitisthAno oLaMgIne adhyavasAyo bamaNAM thAya che. AvA dviguNavRddhisthAno asaMkhyAtA thAya che. 100 aMta:koDAkoDI sAgaropama pramANa sthitibaMdhathI AraMbhI sthiti vadhe anukuSTi thAya. ema ahIM kahyuM che. tethI tenAthI ocho baMdha karatA ekendriyathI asaMjJI sudhInA jIvonA viSayamAM temaja navame guNasthAnake ke jyAM kroDa sAgaropamano baMdha thAya che tyAM anukRSTinuM svarUpa bahuzruta pAsethI jANI levuM. For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 karmaprakRti ( - atha prathama aparAvartamAna azubha prakRtivarganI anukRSTi :-) tyAM aparAvartamAna prakRti azubha prathama vargane AzrayIne kahe che. ghAti prakRtio te jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, mithyAtva, 16 kaSAya, 9 nokaSAya, aMtarAya-5, ane varNa-gaMdha-rasa-sparza ahIM SaSThInA arthamAM sAtamI che. azubha varNa-gaMdha-rasa-sparzanI kRSNa-nIlavarNa, durabhigaMdha, tikta-kaTurasa, gurU-karkaza-rukSa-zItasparzarU5, 9 prakRti e pramANe artha che. kula 54 prakRtiono jaghanyasthitibaMdhamAM jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno teno eka deza pramANa ane bIjA dvitIya sthitibaMdhamAM adhika Ave che. teTalAM ane asaMkhyayabhAga mUkIne bIjA sthitibaMdhanI zarUAtamAM prApta thAya che. te A pramANe kahe che yaMtra naM-21 10*jaghanya sthitibaMdhanI (10) zarUAtamAM jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che. teono asaMkhya bhAga mUkIne bAkInA sarva paNa dvitIya sthitisthAnabaMdhanI zarUAtamAM (11) jAya che. teno eka deza ane anya (bIjA) hoya che. te paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI 83mI gAthAmAM kahyuM che ""nottamasaMrva mA naMdaridA|IIM saMsAruM | macchati variyAI to 3 chApuM '' (artha :- jaghanya sthitisthAna saMbaMdhI rasabaMdha adhyavasAyanA asaMkhyAtamA bhAgane choDIne zeSa sarva uparanI sthitimAM jAya che, ane teno eka deza anya hoya che.) ane dvitIya sthitibaMdhanI (11) zarUAtamAM jeTalAM anubhAgabaMdhanA adhyavasAya sthAno che teono asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva paNa trIjA sthitisthAnabaMdhanI (12) zarUAtamAM jAya che. ane bIjA paNa hoya che. ane trIjA sthitibaMdhanI zarUAtamAM (12) jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAya sthAno che, teono asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva paNa cothA sthitisthAnabaMdhanI (13) zarUAtamAM jAya che. ane bIjA hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI palyopamano asaMkhyayabhAga mAtra (14) sudhI sthitio jAya, ane (14) ahIM jaghanya sthitibaMdhanI (10thI) zarU thatI *anukaSTi pUrNa thai. bIjA sthitibaMdha (11) saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnanI anukRSTi bIje eTale ke jyAM jaghanya sthitibaMdhanI zarUAtamAM zarU thatI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnanI anukRSTi pUrNa thai tethI pachInA sthAna (14 pachI 15mAM) pUrNa thAya che. pachI turataja trIjA sthitibaMdha (12) zarUAtamAM zarU thatI anukRSTi (16mAM) pUrNa thAya che. e pramANe utkRSTasthiti (30) sudhI jANavuM. upaghAtamAM paNa e pramANe anukRSTi jANavI. (pariziSTa-2mAM citra naM. 1-2 juo) iti prathama aparAvartamAna azubha prakRtivarganI anukRSTi samApta 101 have ahIMthI anukRSTi ane tIvramandatAnI sthApanAo batAve che. tethI TIkAnA arthamAM kasamAM lakhela (10) Adi AMkaDA yaMtra naMbara-21 mAM che. te pramANe yaMtra naMbara 30 sudhI samajavuM. yaMtromAM anukRSTinA aMka ane tIvrandatAnA aMka bhinna bhinna ApelA che. tathA anukRSTimAM paNa sarva prakRtionA aMka sarakhA ApyA nathI. temaja tIvamandatAnA aMka paNa sarva prakRtionA sarakhA ApyA nathI. jemake sAtAdi-16 prakRtionA 10 thI 40, asAtAdi 28 prakRtionA 10 thI 50, upaghAtAdi 55 prakRtionA 5 thI 30, ane parAghAtAdi-46 prakRtionA 5 thI 30, e pramANe anukRSTimAM paNa paraspara bhinna aMko ApelA che, tethI sthitio viSama hoya chatAM ema jaNAvavA mATe nathI, paraMtu jenI anukRSTi thoDA AMkaDAothI samajAvI zakAya tevI anukRSTinA aMka thoDA ApelA che, ne je anukRSTi ochA AMkaDAothI samajAvI zakAya nahIM tevI anukRSTinA AMkaDA vadhu ApelA che. tathA keTalIeka anukRSTi (tathA tIvramaMdatA) tenA teja AMkaDAothI ulaTI rIte kahI zakAya che tevI anukRSTio tenA teja AMkaDAothI ulaTI rIte kahelI che. jema ke papa apa azubha anukRSTi kahevAne mATe sthApelA 5 thI 30 sudhInA AMkaDAomAM ja 46 a58 zubhanI anukRSTi ulaTI rIte eTale 30 thI prAraMbhIne kahela che ityAdi. tathA anukRSTithI paNa tIvramaMdatAmAM aMko ghaNA sthApela che, tenuM kAraNa paNa eja che ke anukRSTi thoDA AMkaDAthI samajAvI zakAya che, paraMtu tIvramaMdatA samajAvavAmAM ghaNA aMkonI jarUra che, mATe ghaNA aMko sthApyA che, ane tethI anukRSTi ane tIvramaMdatAnuM paraspara saMmelana karI zakAze nahIM, mAtra te aMko tIvramaMdatAnI paddhati ja batAvanAra che ema jANavuM. tathA bIjI keTalIeka saMjJAo aMka sthApanAmAM rAkhelI che tenI samaja A pramANe che. (1) [ ] je aMka upara evo AkAra hoya te aMkathI anukRSTi kahevAno prAraMbha karavo (2) nI anu0 sa0 = nI anukRSTi samApta thai. (3) mAM je anu0 e aMkamAM je anubhAga baMdhAdhyavasAyasthAno. (tIvra maMdatA saMbaMdhe anu0 = anubhAga) (4) parasparAkrAnta =je sthitionI sAmenI sthitio sImA pramANa kahevAne mATe sthApelI hoya te banne sthitio parasparAkrAnta mAtra kahevAya. jemake sAtAnI 40 thI 20 sAmenI asAtAnI 40 thI 20 sudhInI sthitio sImA pramANa darzAvavAne sthApelI che. (5) AkrAnta prarUpaNA sthApelI vivakSita sthitinI prarUpaNA karIne turtaja tenI sAmenI sthitimAM prarUpaNA karavI (paraMtu niraMtarapaNe adhoDadha: prarUpaNA karavAnI na hoya) puna: pRSTha sthitinI prarUpaNA karavI punaH sAmenI sthitinI prarUpaNA karavI e pramANe je sAmA-mAmI prarUpaNA te AkrAnta prarUpaNA. 102 anukRSTi = eTale - anu = pazcAtuthI kRSTi = karSavuM - kheMcavuM arthAtu pAzcAtya sthitibaMdhagata anubhAgAdhyavasAyasthAnone AgaLa AgaLanA sthitibaMdhamAM kheMcavA. For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 127 ( -: athavA bIjA aparAvartamAna zubha prakRtivarganI anukRSTi :- ) paraghAujjoussAsAyavadhuvanAmataNuuvaMgANaM / paDilomaM sAyassa u, ukkose jANi samaUNe / / 59 // tANi ya annANevaM, ThiibaMdho jA jahanagamasAe / heTujoyasamevaM, parittamANINa u subhANaM // 60 // parAghAtoyotocchvAsAtapadhruvanAmatanvaGgopAGgAnAm / pratilomaM sAtasya tu, utkRSTe yAni samayone / / 59 / / tAni cA'nyAnyevaM, sthitibandhA yAvajjaghanyakamasAte / adhastAdudyotasamamevaM, parAvartamAnAnAM tu zubhAnAm // 60 // gAthArtha :- parAghAta, udyota, ucchavAsa, Atapa nAmanI dhruvaprakRti-13 tathA 5 zarIra, 3 upAMga, 15 baMdhana, pa saMghAtana e 45 prakRtionI anukRSTi pratiloma eTale paccAnupUrvIe kahevI, tathA satAvedanIyanI anukRSTi utkRSTa sthitithI pAzcAtya sthitiomAM "te sarva ane anya anubhAgAdhyavasAyasthAno" e pramANe kahevI. 59. e pramANe asAtAnA jaghanya sthitibaMdha sudhI "te sarva ane anya" (e pramANe sAtAnI anukRSTi) kahIne tethI purva (pAzcAtya) sthitiomAM udyotanI jema (sAtAnI) anukaSTi kahevI. tathA e sAtAnI anukRSTine anurUpa (tulya) sarva parAvartamAna zubha anukRSTi kahevI. 60. TIkA :- A pa5 prakati samadAyarUpe prathamavargane viSe anukaSTi kahI, have (2) aparAvartamAna zubha dvitIya vargane kahe che. - parAghAta, udyota, ucchavAsa, Atapa, zubhavarNAdi-11, agurulaghu, nirmANarUpa dhruva nAmanI tadvALa'' tti tanuM grahaNathI zarIra - saMghAta - baMdhano grahaNa karavA, tethI zarIra-5, saMghAta-5, baMdhana-15, aMgopAMga-3 = 45 prakRti + tIrthakara (AgaLa kaheze) nI anukRSTi (paccAnupUrvIe) kahevI. te A pramANe kahe che. yaMtra naMbara 21 :- A prakRtiono utkRSTa sthitibaMdhanI (30) zarUAtamAM jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAya sthAno che, teno asaMkhyayabhAga mUkIne bAkInA sarva paNa eka samaya una utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM (29) prApta thAya che, ane bIjA paNa hoya che. ane eka samaya una utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM (29) jeTalAM che, teno asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva paNa krisamaya una utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM (28) prApta thAya che, ane bIjA paNa hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI palyopamano asaMkhyayabhAga mAtra sthitio (26 sudhI) atikrAnta thAya. ahIM utkRSTa sthitibaMdhanI (30nI) zarUAtamAM zarU thatI anubhAga adhyavasAyasthAnonA sthitisthAne asaMkhya bhAga mukavAthI anukRSTi parisamApta thai. (ahIM eTale ke jyAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANanI sthitiomAMthI antima sthitibaMdhamAM pUrNa thAya.) pachI anantara (turata) nIcenA sthitisthAne (25) eka samaya Una utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM (29) zarU thatI anukRSTi pUrNa thAya che. pachI anantara nIcenA sthitisthAne (24) dvisamaya Una (28) utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM zarU thatI anukRSTi pUrNa thAya. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI potAnI jaghanya sthiti Ave. tIrthaMkara nAmanA atidezathI jaNAvavAthI AgaLa kahevAze chatAM ahIM paNa jANavuM. paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI gAthA-80 mAM kahyuM che. "padhArvaghatagaMgAsatra vinimA | karNahisAsati, saMpAuM chavAta sumavAno '' parAghAta, baMdhana, taNuM aMgopAMga, zubhavarNAdi, tIrthakara, nirmANa, agusladhu, ucchavAsatrika (AtaSa - ughAta sahita) saMghAtana-5 =46 prakRtio (aparAvartamAna) zubhavarga che. e pramANe 46 prakRti samudAyarU5 aparAvartamAna zubhaprakRtinI gaNanA hovAthI, ane tyAM samagra rUpe ahIM anukaSTi kahI dvitIya vargane viSe anukRSTi kahI. (pariziSTa-2 mAM citra naMbara 3-4 juo). iti bIjA aparAvartamAna zubha prakRtivarganI anukRSTi samApta For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 -: atha trIjA parAvartamAna zubha prakRtivarganI anukRSTi : yaMtra naM-22 :- have tRtIya (trIjA) vargane AzrayIne kahe che. - ''sAyassa 3'' ityAdi sAtAnI utkRSTa sthitine (40) bAMdhatA jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno hoya che. te samaya una utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM (39mAM) te ane bIjA hoya che. (tAni JAni haiM) ane jeTalAM samaya una utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM (39mAM) hoya, te dvi-be samaya una utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM (38mAM) paNa te ane bIjA hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI asAtAnI jaghanya sthitibaMdha Ave. ahIM bhAvArtha e che ke sapratipakSanI (virUddha) prakRtionI aMtaHkoDAkoDI Adi sthitisthAno sthApavA, kAraNake abhavyano jaghanya sthitibaMdha sarvathI alpa che paNa aMtaHkoDAkoDI pramANa che. ane tyAMthI zarU karIne prAyaH anukRSTi kahevI, e pramANe hetu che. karmaprakRti - ane sthApanAmAM sAtAnI upara bhAgathI (40thI) zarU karIne adhomukha ane asAtAnI adhobhAgathI (20 thI) zarU karIne urdhvamukha sAgaropama zata pRthava pramANa sthitio (40 thI 20) paraspara AkrAnta sthApavI joie. eTalI sthitio parAvarti-parAvarti baMdhAya che, (sAtA baMdhathI utarIne asAtA bAMdhe ne asAtA baMdhathI UtarIne sAtA bAMdhe) tethI AkrAnta sthApavI. bAkInI sAtAnI adhomukha ane asAtAnI urdhvamukha sthApavI. jyAM sudhI potapotAnI sthiti purNa thAya. ane A antarAlamAM pratipakSa prakRti baMdhanA abhAvathI zuddha che, e pramANe kahevAya che. (sAtAmAM 19 thI 10 asAtAmAM 41 thI 50 te zudhdha che) tethI asAtAnI jaghanya sthitibaMdha sudhI adhomukhapaNe sAtAnI sthitio pratipakSa (paraspara) AkrAnta thatI sAgaropama zatapRthakksa pramANa prApta thAya che. tethI ATalA pramANane viSe sAtAnI sthitio tAni anyAni 6 =te ane bIjI e pramANe kramathI anusaravuM. 'deduogasaE' ti - nIce sAtAnI zuddha sthitio dyotasanaM - je pramANe pahelAM udyotanI kahI te pramANe kahevI. te A pramANe kahe che. - sthApanAmAM asAtAno je jaghanya sthitibaMdha (20) abhavya prAyogya tenI samAna je sthitisthAna tyAM jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che teno asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva tenI nIcenA sthitisthAne (19 mAM) prApta thAya che, ane bIjA hoya che. tyAM paNa je anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che, teono asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva tethI paNa nIcenA sthAne (18 mAM) prApta thAya che ane bIjA hoya che. A kramathI tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI palyopamano asaMkhyeyabhAga mAtra sthitio (16) jAya. ane tyAM asAtAnA jadhanya sthitibaMdha tulya sthitisthAna (20) saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAya sthAnonI anukRSTi pUrNa thAya. tethI nIcenA sthitisthAnamAM asAtAnI jadhanya baMdha tulya sthitisthAna tenI nIcenA sthitisthAna (19) saMbaMdhI pUrNa thAya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI sAtAnI jaghanya sthiti (10) Ave. e pramANe sAtAvedanIyanI anukRSTi kahIM, te pramANe sarva parAvartamAna zubhaprakRtio - manuSyadghika, devadvika, paMcendriyajAti, samacaturasa, vajaRRSabhanArAca, prazastavihAyogati, sthiraSaTka, uccagotrarUpa 15 prakRtio (sAtA sahita 16 prakRtio) zubha prakRtionI nAma laine anukRSTi kahevI. (pariziSTa-2 mAM citranaMbara 5 juo) iti trIjA parAvartamAna zubha prakRtivarganI anukRSTi samApta citra naM 12 nI samajutI :- prathama sthitisthAnamAM asatukalpanAthI 5 bindu e kaSAyodayasthAno che. ane te asaMkhyayaloka pramANa che. ane dareka kaSAyodayasthAnamAM asaMkhyeyaloka pramANa nAnA bindurUpa 2sabaMdhanA sthAnako che. uttarottara sthitisthAnamAM moTA bindurUpa kaSAyodayasthAna vadhe che. asakalpanAthI 2jAmAM-6, 3jAmAM-7, 4thAmAM-8, pamAmAM-9, 6ThThAmAM-10 thAya che. te palyopamano asaMkhyeyabhAga jatA Dabala thayA kahevAya che. tethI 6ThThA sthitisthAnamAM 10moTA bindu batAvyA che. azubhaprakRti rasabaMdhanA adhyavasAyasthAnomAM adhothI jaghanya sthitisthAnanA jaghanya kaSAyodayasthAnamAM alpa, pachI vadhatAM vadhatAM (urdhva) tarapha utkRSTa sthitinA utkRSTa kaSAyodayasthAna sudhI samajavuM. zubhaprakRtimAM (urdhva) utkRSTa sthitisthAnanA utkRSTa kaSAyodayasthAnamAM rasabaMdhanA adhyavasAyasthAna alpa, pachI vadhatAM vadhatAM (adho) tarapha jaghanya sthitinA jaghanya kaSAyodayasthAna sudhI samajavuM. (iti citra naM0 12nI samajutI samApta) 103 A sthAne "pRtha' zabda 200 thI 900 sudhInI ja saMjJAvALo hoya ema saMpUrNa samajAtuM nathI. paraMtu bahutva vAcaka gaNIne " ghaNAM seMkaDo sAgaropama '' evA arthamAM saMbhave che. (sarvathA nirNaya bahuzrutagamya) For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 124/3 citra naM.12 sthitisthAnamAM kaSAyodayasthAno ane rasabaMdha sthAnaka (gAthA parathI 5nA AdhAre) azubhaprakRtio . sthitisthAna 0 0 0 0 0 0 0 0) DA ooOo 5 muM 1 luM sthiti sthAna 0* * . . . 2 " 3 juM 4 thuM , 2 ja O * * * * * * * * jaghanya sthitisthAna zubhaprakRtio 0 = kaSayodayasthAna samajavA ..... = rasabaMdhanA sthAnako samajavA For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124/4 33 ) O ahme +nate] O 0000000 O COO jaghanya citra naM. 13 - AyuSyanA sthitisthAnomAM anubhAga nA adhyavazAyo For Personal & Private Use Only .. ,, kk ,, ,, 33 * 66 66 66 66 r ** .* ** karmaprakRti asaMkhya k ,, 31 ,, 13 . '' '', 66 66 66 66 66 66 ,, : 66 ,, ,, 64 ' 64 uterize ll Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 129 (aparAvartamAna zubhAzubha pravRtionI anukRSTi yaMtra naMbara-21 ) gAthA 57-58-59 nA AdhAre 55 aparAvartamAna azubhaprakRtivarga ghAtikarmanI 45 +azubhavarNAdi-9 +upaghAta = 55 sthitisthAno 1 | 5 aMtaH koDAkoDI sAgaropama A sthitisthAnomAM anukRSTi graMthakAre vivakSA karI nathI. tethI anukaSTi ayogya sthitisthAno. - JI & old >> je anubaMdhasthAno teno mAM tareka deza ane anya hu'aaye - shi-shi palyo. asaMkhyayabhAga) Ta| 12 8 | 13 1 | 14 -21 -2 -02 " ahIM 10nI anukR0 samApta 11 " " 12 :. -12 -De -98 - -hDe ke | 16 6 | 17 25 | 18 25 | 19 ot | 20 bde | 21 rara | 22 dara | 23 24 - 19 0 -2 che kee 12 0 kee POE PHe bhAga palyo. asaMtu *e ke P. - - - oke & 58= 2 - sTATA "kes "sAmaNe ulTace - Ek " he "OjaI "Prache 'pah) DE sva prAyo utkRSTa sthiti ce Jtk - enePeeie 3 A vizeSa noMdha :- ahIM 5 thI 30 sudhInA sthitisthAna che. temAM 5 thI 9 te aMtaHkoDAkoDI sAgaropamamAM graMthakAre anukaSTi vivakSA karI nathI. paraMtu tethI AgaLanA 10 thI (eTale abhavya prAyo jagha0 sthi0 baMdharUpa 10no sthitisthAnathI zarU karIne 30 sudhInA 21 sthitisthAnomAM anukaSTi kahevI. TIkAmAM () lakhela AMkaDA pramANe yaMtranI samajUtI che. dareka jagyAe palyo asaM0 bhAga = 5 sthAno jANavAM. citra 13 nI samajutI :- zubhAzubha banne prakAranA AyuSyamAM AyuSyanA sthitibaMdhanA adhyavasAyo jaghanya sthitithI mAMDIne uttarottara sthitimAM asaMkhyaguNa che. tevI ja rIte jaghanya sthitisthAnothI AraMbhIne uttarottara sthAnomAM rasabaMdhanA adhyavasAyasthAno paNa asaMkhyaguNa thAya che. ahIM prathama moTu 0 bindu te jaghanya sthitisthAna che. te asatukalpanAthI 33 sthitisthAno che. prathama 0 bindunI sAme je nAnA - TapakA che. te rasabaMdhanA adhyavasAyasthAno che te asaMkhya che. ane te samaya samaya adhika sthitimAM anukrame asaMkhya guNa asaMkhyayaguNa rasabaMdhanA adhyavasAyasthAno utkRSTa sthitisthAna sudhI hoya che. te eka eka nAnA TapakA rUpa adhikapaNe jANavuM. A rIte dareka sthitimAM kaSAyodayasthAno paNa asaMkhyaguNa jANavAM, mATe uttarottara sthitisthAnamAM rasabaMdhanA adhyayavasAyasthAno asaMkhya guNa jANavAM. AyuSyanA adhyavasAyomAM sthitisthAnomAM kaSAyodaya nIcethI uparanI sthitimAM vadhatAM jAya che. (iti citra naM0 13nI samajutI samApta) For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 karmaprakRti - atha cothA parAvartamAna azubha prakRtivarganI anukRSTi :-) jANi asAyajahanne, udahipuhuttaM ti tANi aNNANi / AvaraNasamupevaM, parittamANINamasubhANaM // 61 // yAnyasAtajaghanye, udadhipRthaktvamiti tAnyanyAni / AvaraNasamamuparyevaM, parAvartamAnAnAmazubhAnAm // 61 // gAthArtha :- asAtAnA jaghanya sthitibaMdhathI zatapRthakatva sAgaropama pramANa sthitibaMdha sthAno sudhI te sarva ane anya e anukramathI anukRSTi jANavI. ane tethI uparanI sthitiomAM jJAnAvaraNanI jema anukRSTi jANavI. tathA jema asAtAnI anukRSTi che tevI ja rIte sarva parAvartamAna azubha pravRtionI paNa anukRSTi jANavI. TIkArtha:- tRtIyavarganI anukRSTi kahI. have yaMtra naM - 22 cothA vargane viSe kahe che. :- asAtAnI jaghanya sthitibaMdhanI zarUAtamAM (20mAM) jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che, teTalAM samaya adhika jaghanya sthitibaMdhAraMbhamAM (21mAM) paNa hoya che ane bIjA paNa hoya che. jeTalAM samaya adhika jaghanya sthitibaMdhanI zarUAtamAM (21mAM) adhyavasAyasthAno hoya che, teTalAM be samaya adhika jaghanya sthitibaMdhanI zarUAtamAM hoya che, ane bIjA paNa hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI haze pRthaka- sAgaropama zatapRthatva thAya. jyAM sudhI sAtA vedanIya sthitine viSe adhomukhathI tAni 2 kanyAni- e pramANe krama anukraSTi kahI, teTalA pramANe (40 sudhI) asatAvedanIya sthitine viSe urdhvamukhathI tane 2 - e pramANe jaghanya sthitithI zarU karIne kramathI kahevI, e pramANe artha che. ane A sthitio asAtAnI sarva jaghanya anubhAgabaMdha prAyogya che, kAraNake ATalI sthitio sAtAnI sAthe parAvarti - parAvartine baMdhAya che, ane parAvartamAna prAyaH manda pariNAmI hoya che, tethI ahIM jaghanya anubhAga baMdhano saMbhava che. ahIMthI AgaLa phakta asAtA ja bAMdhe ane tIvratara pariNAmane kAraNe tyAM jaghanya anubhAgabaMdhano saMbhava nathI. " ti pachI uparanI bAvarA sane - jJAnAvaraNa Adi tulya kahevI, te A pramANe kahe che. - jaghanya anubhAgabaMdha prAyogya sthitionA carama (chellA) sthitibaMdhamAM (40mAM) jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che. teno asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva paNa tenI uparanI sthitibaMdhanI zarUAtamAM (41mAM) hoya che, ane bIjA paNa hoya che. tethI uparanI sthitibaMdhanI zarUAtamAM (42mAM) pUrvanI sthitisthAna saMbaMdhI (41no) anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnono asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva hoya che. ane bIjA paNa hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI palyopamanA asaMkhyayabhAga mAtra jeTalI sthitio (44 sudhI) jAya. ahIM jaghanya anubhAgabaMdha prAyogya caramasthiti saMbaMdhI anubhAga baMdha adhyavasAyasthAnanI (40nI) anukRSTi pUrNa pAme che. tethI upara sthitibaMdhamAM (45 mAM) jaghanya anubhAgabaMdha prAyogya carama sthitinI anantara - taratanI (41nI) sthiti saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnanI anukRSTi samApta thAya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI asAtAnI utkRSTa sthiti (50nI) Ave. e pramANe jema asAtAvedanIyanI kahIM te pramANe ja parAvartamAna azubha- sthAvara-10, narakadrika, AdhajAti-4, prathama sivAyanA saMsthAna-5, saMghayaNa-5, aprazastavihAyogatirUpa-27 prakRtio *(asAtA sahita - 28 prakRtio) 104 kyAMthI kyAM sudhInA sthitisthAnako parAvartamAna - vArApharatI baMdhAya che te ahIM kahyuM nathI paraMtu paMcama karmagraMtha gAthA 7ramI TIkAmAM spaSTa rIte kahyuM che. teno pATha A - tavA sAtavenava cinAma gumanAma yaza:rtinAtyatAkatastraH zthitIH setAH satiSakSA nIvacirAgumAvI daurtinAmahetAH sarva adhyai prakRtIH 'saMmoba' tti samyagdRSTiH vAzabdAnmithyAiSTiA, sAmAnyoktAvapi parAvartamAnamadhyamapariNAmo jaghanyAnubhAgAH karoti / katham ? iti ceda, ucyate - iha pUrve sAtasya paJcadazasAgaropamakoTIkoTaya utkRSTa sthitirabhihitA, asAtasya tu triMzatsAgaropamakoTIkoTayaH tatra pramattasaMyatastatprAyogyavizuddho asAtasya samyagdRSTiyogyasthitiSu sarvajaghanyAmantaHsAgaropamakoTIkoTIpramANAM sthitiM badhnAti, tato'ntarmuhUrtAt parAvRtya sAta badhnAti , punarapyasAtamityevaM dezaviratAviratasamyagdRSTisamyagmithyAddaSTayo'pi parAvRtya sAtAsAte badhnanti / natra ca mithyAddaSTiH sAtAsAte parAvRtya tAvad badhnAti yAvat sAtasya paJcadazasAgaropamakoTIkoTIlakSaNA jyeSTha sthitiH, tataH parato'pi saMkliSTaH saMkliSTataraH saMkliSTatamo'sAtameva kevalaM tAvad vanati yAvat trizatsAgaropamakoTIkoTayaH / pramattAdapi parato'pramattAdayo vizuddhA vizuddhatarAH sAtameva kevalaM badhnanti yAvat sUkSmasaMparAye dAdaza muhUrtAH / tadevaM vyavasthite sAtasya samayonapaJcadazasAgaropamakoTIkoTIlakSaNAyAH sthiterArabhyAsAtena saha parAvRtya banato jaghanyAnubhAgavandhocitaH parAkrtamAnamadhyamapariNAmastAvallabhyate yAvaThAmattaguNasthAnake antaHsAgaropamakoTIkoTIlakSaNA sarvajaghanyA asAtasthitiH / eteSu hi samyagdRSTimithyAddaSTiyogyeSu sthitisthAneSu prakRte : prakRtyantarasaMkrame mandaH pariNAmo jaghanyAnubhAgabandhayogyo labhyate, nAnyatra / A pAThamAM spaSTapaNe batAvyuM che ke pramatta guNaThANe asAtA vedanIyanI je jaghanya sthiti baMdhAya che, tyAMthI AraMbhI sAtAvedanIyanI paMdara For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 131 nuM nAma laine anukuSTi kahevI. (pariziSTa-2 mAM citra naMbara-6 juo) iti 4thA parAvartamAna azubha prakRtivarganI anukRSTi samApta ( - atha tiryaguddhika ane nIcagotranI anukRSTi :-) se kAle sammattaM, paDivajjaMtassa sattamakhiIe / no ritibaMdho rasso, patto gAvarakuco 3 / 62 jA abhaviyapAuggA, uppimasAyasamayA u AjeTThA / sA tirivAri, nIyAro gaNuTTI 63 .. tasmin kAle samyaktvaM, pratipadyamAnasya saptamakSitau / thaH sthitiraMgo dUrata gAvAtu tu // 62 / yAvadabhavyaprAyogyA, uparyasAtasamayAt tvAjyeSThA / gSA vinidhi, nIre rAganuraH || 63 gAthArtha - anaMtara samaye samyakatva prApta karanAra sAtamI naraka pRthvInA jIvano je jaghanya sthitibaMdha hoya, te sthitibaMdhathI prAraMbhIne jJAnAvaraNAdi tulya sthitibaMdha sudhI anukRSTi kahevI. abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha sudhI jJAnAvaraNAdivatu anukRSTi kahevI. tethI upara utkRSTa sthitibaMdha sudhInI anukRSTi asAtavedanIyavat kahevI. A rIte tiyaguddhika tathA nIcagotranI anukRSTi jANavI. TIkArya - te pramANe cAre vargonI anukRSTi kahIM. have tiryaguddhika - nIcagotranI anukRSTi kahevAnI icchAvALA kahe che. sAtamI narakano vartato jIva ""se vAle" samyakatva pAmavAnA anaMtara samaye (eTale ke samyakatva pAmavAno Agalo samaya mithyAtvano chello samaya) je jaghanya sthitibaMdhathI urdhva sthitibaMdha anukRSTi AzrayIne AvaraNa tulya-jJAnAvaraNanI jema jANavI, ane te tyAM sudhI ke jyAM sudhI abhavya prAyogya jaghanya sthiti Ave. tiryaMcaddhika - nIcagotranI sthApanAmAM potAnI pritipakSa (viruddha) prakRti jaghanya sthitibaMdhathI abhavya prAyogya jaghanyatara sthitibaMdha sthApavI. pachI abhavya prAyogya jaghanya sthiti sudhI jJAnAvaraNa tulya jANavI. tyAM tiryaMcagati AzrayIne bhAvanA karAya che. yaMtra naM-23:- sAtamI nArakano vartato jIva samyakatva pAmavAnI icchAvALo tiryaMcagatinI jaghanya sthitine (panI) bAMdhato jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che. teno asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bIjA sarva paNa bIjA sthitibaMdhanI (6nI) zarUAtamAM hoya che, ane bIjA paNa hoya che. bIjA sthitibaMdhamAM (6mAM) jeTalAM anubhAga adhyavasAyasthAno che, teno asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bIjA sarvapaNa trIjA sthitibaMdhanI (7nI) zarUAtamAM hoya che, ane bIjA paNa hoya che. je teza kanyane va) e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI palyopamano asaMkhyayabhAga koDAkoDI sAgaropama pramANe utkRSTa sthiti sudhInI sthitio parAvartamAna pariNAme baMdhAya che. ane parAvartamAna pariNAma vaDe teTalI sthitiomAM te ane anya e anukrame rasabaMdhAdhyavasAyonI anukRSTi jAya che. je sthitisthAnakathI je sthitisthAnaka parvata ekalI ja sAtA ke asAtA baMdhAya tyAM aparAvartamAna zubha-azubha vargamAM je krama che te krame anukuSTi thAya che. A pramANe sthira-asthirAdi anya pravRtiomAM paNa yathAyogya rIte samajavAnuM che. . ahIM sAmAnyathI asAtA vedanIyanI jema zeSa sattAvIza prakRtionI anukRSTinI bhalAmaNa karI che, paraMtu sUkSmatrika vikalatrika temaja madhyamanA cAra saMghayaNa ane cAra saMsthAno ema A cauda prakRtionI jeTalI utkRSTa sthiti che, tenA karatAM tenI pratipakSabhUta bAdaratrika, ekendriya tathA paMcendriyajAti, aMtimasaMghayaNa tathA saMsthAna e prakRtionI utkRSTa sthiti adhika che, mATe jema satAvedanIyanI paMdara koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitibaMdhanI upara asAtAnI trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitisthAna sudhImAM teno eka deza ane anya * adhyavasAyonI je pramANe anukRSTi thAya che tema sUkSmatrikAdi cauda prakRtiomAM thaze nahIM paNa potapotAnA jaghanya sthitibaMdhathI potapotAnA utkRSTa sthitibaMdha sudhI te ane anya e pramANe adhyavasAyonI anukuSTi thAya che, tethI A cauda prakRtiomAM ATalI vizeSatA che ane zeSa tera prakRtionI anukRSTi barAbara asAtAnI samAna che. (pariziSTa -2 mAM citra naMbara 7 juo). For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 karmaprakRti parAvartamAna zubhAzubha prakRtionI anukRSTi yaMtra naMbara-22 | sAtAdi-16 parAvartamAna zubhanI anukRSTi sAtA, manuddhika, devadvika, paMceksamacatu0 vajaRSabha, zubhavihao, sthiraSaddha, uccagotra = 16 50. 49 (gAthA 59 thI 61 nA AdhAre) - A A 0 4 h2 48 sthAno adhomukha sAtAnA sthiti | A A ja che ja che ! Allele of 11-02 palyoasaMtu 10110 41 40 40 mAM je anubhAga sthAno. 39 mAM te ne anya ... 38 * * 36 " 35 " 34 " 33 " 32 " 31 " 30 * 29 * 28 " " " " " " " abhavyane jaghanya anubaMdha prAyogya sthitisthAno paraspara AkrAnta sAgarazata pRthakatva pramANa (20 thI 40). * " 27 w . 1c110) asaMtu palyo | e ellele he kiie -ra karu 9 ] % 25 " " 24 by 23 * * 22 v 21 * * 20 '' '' 19 mAM tareka dezane anya | 18 mAM tareka dezane anya 17 mAM tareka dezane anya 20 nI anuo sa|| [ 16 mAM taka dezane anya 19 nI anuo sa | 15 mAM tareka dezane anya 18 nI anuo sa | 14 mAM tareka dezane anya 17 nI anuo | 13 mAM tareka dezane anya 16 nI anuo sa 12 mAM tareka dezane anya 15 nI anuo | 11 mAM tareka dezane anya 14 nI anuo | 10 mAM tareka dezane anya asAtAnA sthitisthAno urdhvamukha (UlceJoke 'h-khhe "h-+T kale) '-Jk&'kazuka '0- 'ee) -el-hd-svITah 22 - -Pre ................. A cinha ahIM parasparAkrAMta sthiti sUcaka che (paraMtu AkrAnta prarUpaNA sUcaka nahIM.) For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa mAtra sthitio (9 sudhI) jAya. ane ahIM jaghanya sthiti saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnanI (panI) anukRSTi pUrNa thai. pachI uparanA sthitibaMdhanI zarUAtamAM (10mAM) bIjI sthiti saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnanI (6nI) anukRSTi samApta pAme che. pachI uparanA sthitibaMdhanI zarUAtamAM (11mAM) trIjA sthitisthAna saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnanI (7nI) anukRSTi pUrNa thAya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI abhavya prAyogya jadhanya sthitibaMdha (20) Ave. pachI uparathI abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI zarU karIne asAtAnI jema jANavuM. 'AnaMda' tti jyAM sudhI utkRSTa sthiti Ave tyAM sudhI kahevuM. te A pramANe kahe che. - abhavya prAyogya jaghanya sthiti (21) bAMdhatA jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che teTalAM uparanI sthitimAM (22mAM) sarva hoya che, ane bIjA hoya che. temAM paNa jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che teTalAM uparanI sthitimAM (23mAM) sarva ane bIjA hoya che. (tAni 7 anyAni) e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI sAgaropama zatapRtha (40 sudhI) thAya. ane A sthitio prAyaH abhavya prAyogya jaghanya anubhAgabaMdha viSayanI che. kAraNake A manuSyagati rUpa pratipakSa (viruddha) prakRtio sAthe parAvarti parAvartithI baMdhAya che. ane parAvarta baMdhamAM prAyaH pariNAma maMda hoya che, tethI A sthitio jaghanya anubhAgabaMdha viSayanI che. ahIM caramasthitimAM (40mAM) jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che, teno asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva tenI uparanI sthitibaMdhanI (41nI) zarUAtamAM hoya che, ane bIjA hoya che. (veveza bAni 6) tyAM paNa jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che teno asaMkhyAtamo bhAga mUkIne sarva paNa tenI uparanI sthitibaMdhanI (42nI) zarUAtamAM hoya che, ane bIjA paNa hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI palyopamano asaMkhyeyabhAga mAtra sthitio (44 sudhI) jAya. ahIM jadhanya anubhAgabaMdha viSayanI caramasthiti (40nI) saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnanI anukRSTi pUrNa pAme che, pachI uparanI sthitibaMdhamAM (45mAM) jaghanya anubhAgabaMdha viSayanI caramasthitinI anantara (pachInI 41nI) sthiti saMbaMdhI tenI anukRSTi pUrNa thAya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI utkRSTa sthiti (50) Ave. A tiryaMcadvika ane nIcagotra anukRSTi kahI. tyAM jema tiryaMcagatinI kahI tema tiryaMcAnupUrvI ane nIcagotramAM kahevuM. (pariziSTa- 2 mAM citra naMbara 8 juo) iti tiryakRddhika ane nIcagotranI anukRSTi samApta -: atha trasacatuSkanI anukRSTi :tasavAyarapajjataga-pattegANa paraghAyatullAo / nAvaDhDhArasoDA-joDI heTTA ya sALaM || 64 || trasabAdaraparyAptapratyekAnAM parAghAtatulyAH / yAvatakhAvazoTI-joyothatha sAtena / / 64 / / gAthArtha :- trasa, bAdara, paryAptane pratyeka e cAra prakRtionI anukRSTi parAghAtanI jema 18 koDAkoDI sAgaropama nIce bAkI rahe tyAM sudhI kahevI, ne tethI nIcenI sthitiomAM sAtAvat anukRSTi kahevI. TIkArtha :- yaMtra naM-24 have trasAdi catuSkanI anukRSTi kahevAnI icchAvALA kahe che. trasa, bAdara, paryApta, pratyeka nAmakarmanI anukRSTi parAdhAta tulya parAdhAtanI jema kahevI. ane te uparanA sthitisthAnathI zarU karIne nIce nIce 105 utarIne jyAM sudhI 18 koDAkoDI sAgaropama sudhI thAya tyAM sudhI jANavI. pachI nIce sAtAnI jema anukRSTi kahevI. tyAM trasa nAmanI bhAvanA karAya che. trasa nAmanI utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM (60mAM) jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che, teno asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva paNa samaya una - utkRSTa sthitimAM (59mAM) hoya che 133 105 ahIM trasa catuSkanI utkRSTa sthiti 20 koko0 sAga pramANa che ane tenA pratipakSabhUta sUkSmatrikanI utkRSTa sthiti18 koko, sAga nI che. tethI 20 thI 18 koko sudhInA bAdaratrikanA sthitisthAno zuddha che. kAraNake te pratipakSa prakRti sAthe parAvRttithI baMdhAtA nathI. ane trasanI pratipakSa sthAvara nAmakarmanI utkRSTa sthiti trasanI samAna 20 koko hovA chatAM trasa nAmakarmanI 20 thI 18 koko sAga nI sthiti izAna sudhInA devo varjI zeSa =bAkInA cAre gatinA jIvo yathAsaMbhava bAMdhe che. tyAre sthAvaranI 18 koko0 thI 20 koko sudhInI sthiti mAtra izAna sudhInA devo ja bAMdhe che. mATe trasa ane sthAvara baMnenA 20 koko0 thI 18 koko sudhInA sthitisthAno anAkrAMta (zuddha) hoya che, ane 18 koko, sAgaropamathI nIcenA sthAvara nAmakarmanI abhavya prAyogya jaghanya sthiti sudhInI sthitisthAno nA2ka sivAya traNa gatinA jIvo parAvartana pariNAme bAMdhe che mATe eTalA (40 thI 20)sthitisthAno AkrAnta hoya che. For Personal & Private Use Only www.jainflibrary.org Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 karmaprakRti tiryaMcaddhika tathA nIcagotranI anukRSTi yaMtra naMbara-23 (gAthA 62-63 nA AdhAre) ) anaMtara samaye samyakatva pAmanAra sAtamI nArakano jaghanya sthitibaMdha je anubhAga sthAno tadeka dezane anya bhAga asaMkhyaya palyo0 5 mAM 6 mAM 7 mAM 8 mAM 9 mAM 10 mAM panI anukRSTi samApta 11 sAgaropama aMtaH koDAkoDI 12 13 14 15 16 17 18 abhavya prAyogya jadhanya sthitibaMdha te ane anya (tAni-anyAni ca) 25 26 27 prakRtithI parAvartine baMdhAya che (21 thI 40 sudhI) sAgarazata pRthata pramANa ke je manuSya gatyAdi pratipakSa abhavyane jadha. anu. baMdha prAyogya sthitisthAno 28 29 34 38 39 40 41 42 43 44 tadeka deza ne anya bhAga palyo. asaMkhyaya 40 nI anukRSTi samApta 41 * 45 42 on 43 50 For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 135 ane bIjA paNa hoya che. ane te sarvano asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bIjA sthitibaMdhanI zarUAtamAM (58mAM) prApta thAya che ane bIjA paNa hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI palyopamano asaMkhyAtamA bhAga mAtra sthitio (56 sudhI) jAya. ahIM utkRSTa sthiti saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnanI (60nI) anukRSTi pUrNa thAya che. tethI nIcenA sthitisthAne (55) samaya una utkRSTa sthiti saMbaMdhI tenI (patnI) anukRSTi pUrNa pAme che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI nIce 18 koDAkoDI sAgaropamanI sthiti (40 sudhI) thAya. pachI 18 koDAkoDI sAgaropamanI carama sthitimAM (40mAM) jeTalAM anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAno che, teTalAM nIcenA sthitibaMdhanI zarUAtamAM (39mAM) te sarva ane bIjA paNa hoya che. ane te sthAnanA sarva tethI paNa nIcenA sthitisthAnamAM (38mAM) hoya che, te sarve ane bIjA paNa hoya che. (tAni ca banyAni) e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI abhavya prAyogya jaghanya anubhAgabaMdha viSaya sthAvara nAma saMbaMdhI sthitipramANa sthitio (20 sudhI) jAya. pachI anantara (taratanA) sthitisthAnamAM (19mAM) pUrvanI anantara sthitisthAna saMbaMdhI (20) anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnano asaMkhyAtamo bhAga mUkIne te sarva ane bIjA paNa hoya che. (tare veza ganyAni 5) pachI paNa nIcenA sthitibaMdhamAM (18mAM) pUrvanI anantara sthitisthAna saMbaMdhI (19) asaMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkInA te sarva ane bIjA hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI palyopamanA asaMkhyeyabhAga mAtra sthitio (16) jAya. ahIM jaghanya anubhAgabaMdha viSaya sthAvara nAma saMbaMdhI sthiti pramANa kahelI sthitinI (20nI) prathama sthitinA anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAna tenI anukRSTi pUrNa thai. tethI nIcenI sthitisthAnamAM (15mAM) dvitIya sthitisthAna saMbaMdhI anubhAgabaMdha adhyavasAyasthAnanI (19nI) anukRSTi pUrNa pAme che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI sarva jaghanya sthiti (10) Ave. e pramANe bAdara - paryApta - pratyekanI bhAvanA karavI. (pariziSTa -2mAM citra naMbara -9 juo) iti trasacatuSkanI anukRSTi samApta iti anubhAga adhyavasAyanI anukRSTi samApta -: artha anubhAga adhyavasAyanI tIvramaMdatA : taNutullA titthayare, aNukaDDI tibvamaMdayA etto / savvapAna nevA, nahannayArUM gavaMtamuLA / / 1 / / tanutulyA tIrthaMkare, anukRSTistIvramandatetaH / sarvapravRtInAM sevA, nadhanyAvAvanantamuLAH || 69 || gAthArtha :- tIrthaMkara nAmakarmanI anukRSTi zarIra nAmakarmavat jANavI. ane have tIvramaMdatA kahevAya che, tyAM sarva prakRtionI jaghanyAdi sthitiomAM anaMtaguNa anubhAga hoya che. TIkArtha :- tIrthaMkara nAmakarmanI anukRSTi tanutulyA - jema zarIra nAmanI pUrva kahIM tema jANavI. ahIMthI AgaLa anubhAganI tIvramaMdatA kahevI joie. ane te sarva prakRtiono potapotAnA jaghanya anubhAgabaMdhathI zarU karIne jyAM sudhI utkRSTa anubhAgaMbaMdha thAya tyAM sudhI dareka sthitibaMdhamAM anaMtaguNa jANavI, yathAkrame anubhAga anaMtaguNa kahevo e pramANe artha che. tyAM paNa azubha prakRtiono jaghanya sthitithI zarU karIne urdhvamukha ane zubha prakRtiono utkRSTa sthitithI zarU karIne adhomukha kramathI anaMtaguNa kahevuM. A sAmAnyathI tIvramaMdatA kahI. have vizeSathI kahe che. -: atha prathama aparAvartamAna azubha prakRtivarganI tIvramaMdatA : yaMtra naM 25 H- tyAM ghAtikarmanI-45 azubha varNa-gaMdha-2sa-sparza-9 ane upadhAta =55nI jaghanya sthitimAM (10mAM) jaghanya anubhAga sarvathI thoDo, tethI bIjI sthitimAM (11mAM) jadhanya anubhAga anaMtaguNa. tethI paNa trIjI sthitimAM (12mAM) jaghanya anubhAga anaMtaguNa. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI nivartana kaMDaka (14 sudhI) thAya. nivartana kaMDaka eTale jyAM jaghanya sthitibaMdhathI (10thI) zarU thatI anubhAgabaMdha adhyavasAya sthAnonI anukRSTi pUrNa thAya tyAM sudhI mULathI zarU karIne palyopama asaMkhyeyabhAgamAtra sthitio che. te paMcasaMgraha baMdhanaka2NanI 91 mI gAthAmAM kahyuM che. ''OM nivattaLatAM ca pattiyastasaMhaMso'' tti :- kaMDaka ane nivartana kaMDaka e baMne palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela samayapramANa saMkhyAnuM nAma che. For Personal & Private Use Only www.jain library.cited Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 2 ko0.ko0 sAgaro0 palyo0 asaMkhyeyabhAga nyUna 60nI anukRSTi samApta 59 58 57 56 55 54 53 para 51 50 49 48 47 46 45 44 trasa catuSkanI anukRSTi yaMtra naMbara palyo saMda bhAga "" 37 18 17 31 16 15 14 11 "" 33 33 33 "" "" ,, 31 11 .. 11 22 27 13 23 vizeSa noMdha :- ahIM 10 thI 40 sudhI 18 kIkI sAgaropama jANavA ane 41 thI 60 be koko, sAgaropama jANavAM. "3 ' 44 thI 20 sudhInI anukUSTio 19thI zarU ka2Ine 16 sudhImAM pUrNa thAya che. 33 ahIM nIcethI gaNatAM 18 koDAkoDInI anya sthiti jANavI. 33 "1 33 20 nI anukRSTi samApta ,, 19 33 33 31 33 pramANa sthiti che, ane 10 paNa aMtaH ko ko sAva che pramANa che ahIM 10 thI 20 sudhI aMtaH ko0 ko sA jaghanya sthitisthAna sudhI tAni ane anyAninI anukRSTi cAle che. A sthitisthAno sAdhika 17 ko0 ko0 sA0 18 ko0 ko0 sA0 nA carama samayathI zarU karIne aMtaH koko sA0 mAM abhavya prAyo0 sthAvara catuSkanA abhavya prAyo ja sthi po aM bhAga 24 (gAthA-64 nA AdhAre) |9 = = = =\7 54 53 para 51 50 49 48 47 46 45 44 43 42 41 40 39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 For Personal & Private Use Only mAM je anubhAga sthAno tethI mAM tardaka dezane anya 33 2 koko0 sAgaropama (zuddha) 33 11 33 23 33 33 ,, 33 33 23 .. ', 33 11 ,, 33 37 "" te sarva ane anya jJAna ganyAna = "" "" 33 77 ', 33 "" 33 33 "" "" 11 13 ,, .. tadeka deza ne anya 33 "" "" 33 .. 27 31 33 33 37 13 31 "" 27 "1 33 33 ', karmaprakRti www.jainlibrary.otg Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 137 nivvattaNA u ekkikkasse heTTovari tu jeTThiyare / caramaThiINukkoso, parittamANINa u viseso // 66 // nirvattanAttvekaikasmin adhastAdupari tu jyeSThetarau / varasthitInAmu , parIvartamAnAnAM tu viroSaH || 66 // gAthArtha - nivartana kaMDakathI eka nIcenI ne eka uparanI sthitimAM anukrame utkRSTane jaghanya anubhAga anaMtaguNapaNe utkRSTa sthiti sudhI kahevo, ane aMtima nivartana kaMDakanI sthitiono utkRSTAnubhAga anaMtaguNapaNe niraMtara (haThe upara nahi paNa anaMtarAnaMtarapaNe) kahevo. TIkArtha :- pachI nivartana kaMDakathI carama (chellI) sthiti (14thI) jaghanya anubhAgathI nIce prathama jaghanya sthitino (10no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI kaMDakanI uparanI prathama sthiti (15no) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI nIce dvitIya sthitino (11no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI kaMDaka uparanI bIjI sthitino (16no) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI nIce trIjI sthiti (12no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI kaMDaka uparanI trIjI sthitino (17no) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe dareka kaMDake eka eka (jaghanya - utkRSTa) anubhAga anaMtaguNa hoya che, sva eTale anubhAga e nizcita karAyela kaMDakane viSe sthAnanuM adhikArapaNuM jaNAve che. yathAkramathI jyeSTha-utkRSTa ane Dutara- eTale jaghanya anaMtaguNa kahevo, ane te tyAM sudhI ke jyAM sudhI utkRSTa sthitino (3)no) jaghanya anubhAga anaMtagaNa thAya, ane kaMDakamAtra sthitiono utkRSTa anubhAga hajI sudhI kahyo nathI bAkI sarva paNa kahyo, e pramANe tene kahe che. "varamoiso' carama (chellI) sthitio anya kaMDakamAtrano utkRSTa anubhAga nirantara anaMtagaNapaNe kahevo joIe, te A pramANe kahe che. - sarva utkRSTa sthitino (30no) palyopama asaMkhyayeyabhAgamAtranI carama (chellI) sthitinI prathama sthitino (26no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa kahevo. tethI uparanI anaMtara sthitino (27no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI paNa anaMtara uparanI sthitino (28no) anaMtaguNa che. e pramANe tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI utkRSTa sthiti (30) Ave. (pariziSTa-2 mAM citra naM-2 juo) na iti prathama aparAvartamAna azubhaprakRtivarga tIvramaMdatA samApta ( - atha dvitIya aparAvartamAna zubha prakRtivarganI tIvramaMdatA :- ) yaMtra naM - 26 :- parAghAta Adi 46 zubhaprakRtiono utkRSTa sthitisthAnathI zarU karIne adhomukha prathama batAvela paddhati pramANe anaMtaguNapaNe tIvramaMdatA kahevI. te A pramANe kahe che. - A prakRtionI utkRSTasthitino (30no) jaghanya anubhAga sarvathI alpa che. tethI samaya una utkRSTa sthitino (29no) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI paNa krisamaya Una utkRSTasthitino (28no) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI prathama nivartana kaMDaka (26 sudhI) thAya. tethI utkRSTa sthitino (30no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI nivartana kaMDakanI nIcenI prathama sthitino (25no) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI samaya ochI utkRSTa sthitino (29no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI nivartana kaMDakanI nIcenI bIjI sthitino (24no) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI jaghanya sthitino (10no) jaghanya anubhAga anaMtaguNa thAya. ane kaMDakamAtra sthitiono utkRSTa anubhAga hajI paNa kahyo nathI. bAkI sarvapaNa kahyo. tethI jaghanya sthitinI AgaLa kaMDakamAtra sthiti ullaMghana karIne je carama sthitino (14no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa kahevo. tethI nIcenI sthitino (13no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI paNa nIcenI sthitino (12no) anaMtaguNa che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI jaghanya sthitino (10no) utkRSTa anubhAga anaMtagaNa thAya. "pattimAna 3 viroso'' parAvartamAna pravRtiono vizeSa jANavuM. (pariziSTa-ramAM citra naM-4 juo) iti dvitIya aparAvartamAna zubhaprakRtionI tIvramaMdatA samApta For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 karmaprakRti (aparAvartamAna papa azubhaprakRtionI tIvamaMdatA yaMtra naM-25 (gAthA 65-66nA AdhAre) ) (45 ghAtinI - azubhavarNAdi-9, upaghAta =55) nivartana kaMDaka 10 no jaghanya anubhAga alpa tethI " " anaMtaguNa " | my s 13 " , " , 15 10no utkRSTa anubhAga anaMtagaNa tethI 11 12 ) 13 , 1 2 - 14 15 ra - 16 - 17 22 18 23 19 ( 20 5. 22 23 24 28 29 30 , " , " , " , " 25 27 28 anya nivartana kaMDaka 28 30. vizeSa noMdha :- A rekhAo paraspara AkrAnta prarUpaNA darzaka che. te A pramANe 14nA ja anubhAgathI 10no u0 anu. anaMtaguNa, 10nA u0 anu. thI 15no jaghanya anubhAga anaMtaguNa. TIkAmAM () kauMsamAM lakhelA AMkaDA yaMtra pramANe samajavAM. For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa prathama nivartana kaMDaka 30 no 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 aparAvartamAna parAghAtAdi-46 zubhaprakRtionI tIvramaMdatA yaMtra-naM0 - 26 (gAyA 66nA AdhAre) jaghanya anubhAga 31 33 33 23 33 33 11 "" 33 !! 19 17 ,, 23 33 23 37 ,, 33 "" .. 23 39 ' 33 22 33 33 ,, anaMtaguNa "" "" 11 "" "" 33 33 39 33 33 23 29 33 33 33 alpa tethI 33 39 23 33 33 33 33 nivartana kaMDaka anya 30no 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 \\ %0 %0 na chU For Personal & Private Use Only utkRSTa anubhAga 33 33 33 " 33 33 33 33 ** 33 33 33 33 31 33 ,, 29 anaMtaguNa tethI 33 39 12 33 23 33 33 33 33 33 ', 39 139 "1 33 99 "" 13 33 33 33 11 39 39 11 39 33 99 .. 39 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 karmaprakRti -: atha tRtIya parAvartamAna zubha prakRtivarganI tIvramaMdatA : tANatrANi tti paraM, asaMkhabhAgAhiM kaMDagekkANaM / ukkosiyare neyA, jA takkaMDovari samattI // 67 // tAnyanyAnIti param , asaGkhyeyabhAgaiH kaNDakaikeSAm / utkRSTetare jJeyA, yAvat tatkaNDakopari samAptiH / / 67 / / gAthArtha :- "te sarva ane anya" e kramavALI anukRSTithI AgaLa eka kaMDakanA asaMkhyAtabhAga vyatikrame tyAM sudhI ekeka sthitinA anukrame utkRSTa ane jaghanya anubhAga tyAM sudhI kahevAM ke jyAM sudhI uparanA jaghanya anubhAga kaMDakanI samApti thAya. TIkArtha :- ja (parAvartamAna prakRtio) kahe che. - jeTalI prakRtionI "tAni 2 3 cani'- e pramANe anukRSTi kahI. teTalI sarva (prakRtio) paNa jaghanya anubhAga teTalAM mAtra ja jANavo. 'tAni 2 kanyAni' e pramANe anukaSTinI para kaMDakanA asaMkhyayabhAgathI AgaLa kaMDakamAtranI eka ekanI sthiti yathAsaMkhya utkRSTa ane "phata' eTale jaghanya anubhAga anaMtaguNa jANavo. A pramANe kahe che - "tAni 2 3 nie pramANe anukRSTinI pachI jaghanya anubhAga yathA uttarakrama pramANe tyAM sudhI anaMtaguNa kahevo jyAM sudhI kaMDakamAtranI sthitino asaMkhyayabhAga jAya, eka bhAga bAkI rahe, pachI je sthitisthAnathI zarU karIne "tAni 2 kanyAne' e pramANe anukRSTi zarU karI te vagere kaMDakamAtra sthitiono yathA uttarakrame (eka pachI eka) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa kahevo. pachI je sthitisthAnathI jaghanya anubhAga kahIne pAchA vaLyA tenAthI uparanI sthitisthAnano jaghanya anubhAga anaMtaguNa kahevo. e pramANe ekeka jaghanya anubhAga ane utkRSTa anubhAgonuM kaMDaka kaMDaka tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI "tane 2 cani' e pramANe anukRSTinI para (AgaLanuM) jadhanya anubhAga saMbaMdhI kaMDaka paripUrNa thAya, ane utkRSTa anubhAga sAgaropama zatapRthatva samAna thAya che. sAgaropama zatapRthatva asatkalpanAthI lAkha che, kaMDako hajAra che, teno eka bhAga so, ane te eka eka vyaktinA AMtarAvALA hajAra thatAM lAkha thAya che. tenA pachI upara jaghanya anubhAga anaMtaguNa. pachI eka utkRSTa anubhAga anaMtaguNa. pachI pharI paNa eka jaghanya anubhAga anaMtaguNa. pachI pharI paNa eka utkRSTa anubhAga anaMtaguNa. e pramANe dareka kaMDake eka upara eka nIce jaghanya ane utkRSTa anubhAga anaMtaguNa tyAM sudhI kahevo ke jyAM sudhI jaghanya anubhAga viSaya sthitio pUrNa thAya. ane utkRSTa anubhAga viSaya kaMDakamAtra kahyA vagarano rahela che, teono yathA uttarakrame utkRSTa anubhAga anaMtaguNa kahevo. ane te A pramANe kahe che, "nA tavaDovAra samara' jyAM sudhI te jaghanya anubhAganA kaMDakanI uparanI sthiti samApta thAya. te A pramANe kahe che- asaMkhya bhAgane viSe yathA uttarakrame anaMtaguNapaNe eka aMtya bhAgane viSe utkRSTa anubhAga kaMDaka aMtarita (vacamAM aMtara rahevAthI) anaMtaguNapaNe pUrNa thayela jaghanya anubhAga sthiti kaMDakathI upara eka eka utkRSTa anubhAga aMtarita jaghanya anubhAga tyAM sudhI kahevo, jyAM sudhI sarvanI samApti (pUrNa) thAya. pachI je utkRSTa anubhAga phakta (bAkI) rahyo te paNa yathA uttarakrame anaMtaguNa tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI sarva sthitio samApta thAya. e pramANe gAthAno artha che. yaMtra naM - 27 :- tyAM sAtA asAtAne AzrayIne bhAvanA karAya che. - sAtAnI utkRSTa sthiti (99)mAM jaghanya anubhAga sarvathI alpa. tethI samaya ochI utkRSTa sthiti (98)mAM jaghanya anubhAga teTalAM ja pramANe be samaya ochAmAM (97) teTalAM mAtra jagha0 anubhAga hoya che. e pramANe nIce nIce UtarIne teTalAM ja pramANe jaghanya anubhAga tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI pratipakSa viruddha AkrAnta thatI sAgaropama zata pRthakatva pramANa sthitio (60) jAya. pachI nIce nIce sthitiono jaghanya anubhAga kramathI anaMtaguNa tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI kaMDakanA asaMkhya bhAgo jAya (53sudhI) ane eka bhAga (52-51-50) bAkI rahe. ane A sthiti asaMkhya bhAgahIna kaMDakamAtranI sAkAropayoga vaDe ja baMdhAtI hovAthI pUrvagraMthomAM sAkAropayogasaMjJA e pramANe vyavahAra karAya che. tethI utkRSTa sthitino (99no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa kahevo. tethI samaya ochI evI utkRSTa sthiti (98no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 141 tethI paNa be samaya ochI utkRSTa sthiti (97no) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe nIce nIce utarIne utkRSTa anubhAga tyAM sudhI kahevo ke jyAM sudhI kaMDakamAtra sthitio (90sudhI) thAya, pachI je sthitisthAnathI jaghanya anubhAga mUkIne pAchA vaLyA hatA, tethI nIcenA sthitisthAna (paramAM) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI pharI paNa pUrve kahela kaMDaka mAtra utkRSTa anubhAga saMbaMdhI sthitiothI nIcenI kaMDaka pramANa sthitiomAM (89 thI 80 sudhImAM) utkRSTa anubhAga kramathI anaMtagaNa kahevo. tethI je sthitisthAne (paramAM) jaghanya anubhAga kahIne nivaryA hatA, tethI nIcenA sthitisthAnano (51no) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI pharI paNa kaMDaka pramANa sthitiono (79 thI 70 sudhIno) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe eka eka sthitino jaghanya anubhAga ane kaMDakamAtranI sthitino utkRSTa anubhAga tyAM sudhI kahevo ke jyAM sudhI jaghanya anubhAga viSayanI eka eka sthitino tAni 1 kanyAne (te sarva ane anya) e pramANe anukRSTinI sthitio, upalakSaNathI......sAkaropayoga kaMDakasaMjJAnuM kaMDaka paripUrNa (50sudhI) thAya. utkRSTa anubhAga viSayaka sthitio abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha sudhI sAgaropama zatapRthakatva pramANa (60) sudhI pUrNa thAya. tethI sAkaropayoga kaMDakathI nIcenI prathama sthitino (49) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI abhavya prAyogya jaghanyasthiti nIcenI prathama sthitino (59) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tenAthI sAkaropayoga kaMDakanI bIjI sthitino (48) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI abhavya prAyogya jaghanya sthiti nIce bIjI sthitino (58) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe eka eka jaghanya ane utkRSTa anubhAga anaMtaguNapaNe tyAM sudhI kahevo ke jyAM sudhI sarva jaghanya sthiti (30) Ave. ane kaMDakamAtranI sthitino utkRSTa anubhAga kahyA vinAno che. te paNa nIce nIcenA kramathI anaMtaguNa tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI sarva jaghanya sthiti (30) Ave. e pramANe manuSyagati, manuSyAnupUrvI - devagati - devAnupUrvI - paMcendriyajAti - samacaturaasaMsthAna, vaja>SabhanArAcasaMghayaNa, prazastavihAyogati, sthirAdi-6, uccagotra Adi 15 (sAtA sahita 16 prakRtionuM) kahevuM. (pariziSTa-2mAM citra naM-5 juo) | iti tRtiya parAvartamAna zubha prakRtivarganI tIvramaMdatA samApta ( -: atha caturtha parAvartamAna azubha prakRtivarganI tIvramaMdatA - ) yaMtra naM- 28:- asAtAnI jaghanya sthiti (11) mAM jaghanya anubhAga sarvathI alpa che. tethI bIjI Adi (12 Adi) sthitimAM sAgaropama zatapathakatva sudhI (50 sudhI) teTalAM ja pramANamAM kahevo. pachI uparanI * pramANamAM kahevo. pachI uparanI sthiti (51)mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI bIjI sthitimAM (52) jaghanya anubhAga anaMtaguNa. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI kaMDakanA asaMkhyayabhAgo (57) jAya, ane eka ja bhAga (58-59-60) bAkI rahe. tethI jaghanya sthiti (11)no utkRSTa anubhAga anaMtagaNa che. tethI bIjI Adi (12 Adi) sthitione viSe yathA uttarakrame - utkRSTa anubhAga kaMDakamAtra sthitio jyAM sudhI jAya (20sudhI) tyAM sudhI anaMtaguNa kahevo. tethI je sthitisthAne (57) jaghanya anubhAga kahIne aTakyAM hatAM tethI uparanA sthitisthAnamAM (58) jaghanya anubhAga anaMtaguNa kahevo. tethI pUrve kahela utkRSTa anubhAga viSayathI kaMDakathI uparanI kaMDakamAtranI sthitio (21 thI 30) no utkRSTa anubhAga yathA uttarakrame anaMtaguNa kahevo. e pramANe eka eka sthitino jadhanya anubhAga ane kaMDakamAtra sthitiono utkRSTa anubhAga tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI jaghanya anubhAga viSayonI eka eka sthitionI (50sudhI) tAni 5 kanyAne e pramANe anukRSTithI para AgaLanuM kaMDaka pUrNa thAya. utkRSTa anubhAga viSaya (50 sudhI) sAgaropama zatapRthatva mAtra thAya. jyAM sudhI sAtArUpa pratipakSa (viruddha) prakRtio AkrAnta sthitio pUrNa pAme e pramANe artha che. pachI pharI paNa pahelA kahela sthitisthAnathI uparanA sthitisthAna (61mAM) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI sAgaropama zatapRthakatvathI uparanI sthiti (51mAM) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI pharI paNa pahelA kahela sthitisthAnathI uparanA sthitisthAna (62)mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI sAgaropama zatapRthakatvathI uparanI bIjI sthiti (52) mAM utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe eka eka jaghanya anubhAga ane eka eka utkRSTa anubhAga upara nIce anaMtaguNa tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI asAtAnI sarva utkRSTa sthiti((80) no jaghanya anubhAga anaMtagaNa thAya ane kicaramakaMDakanI caramasthiti (70)no utkRSTa anubhAga anaMtaguNa) thAya. ane kaMDakamAtranI sthitiono utkRSTa anubhAga je hajI paNa kahyA vagara rahela che te yathA uttarakrame anaMtaguNa tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI sudhI utkRSTa sthiti (80) nI 106 TIkAmAM devagati - devAnupUrvI - nathI paNa ahIM te prakRti gaNavI. For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (parAvartamAna sAtAdi 16 zubhaprakRtionI tIvamaMdatA yaMtra naM - 27 gAthA - 67nA AdhAre) 99no jaghanya anubhAga alpa | sA 59no jaghanya anubhAga anaMtaguNa 79no utkRSTa anubhAga anaMtaguNa " pUrvatulya kA 58 " | ro pa7 " " 77 5 pada che vapa , , 74 " " " sthi053 para avaziSTa 51| kaMDaka 50 asaMkhyayabhAga 99no utkRSTa anubhAga anaMtaguNa 50no jaghanya anubhAga anaMtaguNa 98 69no utkRSTa anubhAga anaMtaguNa 97. 96 " 92 91 90 , , , ,, , parano jatha0 anu. anaMtaguNa 60 89no u0 anu. anaMtaguNa , 68 51no jagha0 anu. anaMtaguNa For Personal & Private Use Only www.jalnelibrary.org Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 143 49 no jaghanya anubhAga anaMtaguNa tethI pa9 no utkRSTa anubhAga anaMtaguNa tethI 47 " " " " 54 53 44 43 42 41 40 39 " " " " " " " " " " " , " " " " " para " " " " " ) 51 50 49 (38 37 47 36 3 | 35 = 34. = 33 = 32. kara 31 % | ba ] = | = anya nivartana kaMDaka 30 noMdha :- (1) ahIM sthApanAmAM 99thI zarU karI 60 sudhInI sthitio zatapRthakatva sAgaropama pramANa, te abhavyanI jaghanya anubhAgabaMdha prAyogya che. (2) 59 thI 53 sudhI sAkaropayogavALA samajavA. (3) 49 jagha, thI 59 u. 48 jagha, thI 58 u, te paraspara tIvramaMdatA prarUpaNA tiryagUmukhathI karavI. (4) 99nA u4 thI - 90 e 10-10 sthitionA khaMDane kaMDaka kaMDaka pramANa sthitio jANavI. For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 karmaprakRti asAtAdi 28 parAvartamAna azubha pravRtionA anubhAga saMbaMdhI tIvramaMdatA yaMtra naM-28) (gAthA - 67 nA AdhAre) 11no jagha0 anuo alpas 51no jaghao anuo anaMtaguNa 31no utka0 anu0 anaMtaguNa " pUrva tulya 13 m pa4 0 papa , " , 53 i . pa7 " " " 58|kaMDaka avaziSTa bhAga 59)bhAga palyoasaMva bhAga 60 11no utkaTa anu0 anaMtaguNa 12 13 jagha, | uo anu anuo anaMtaguNa 18 " " 20 " , 58no jagha0 anu. anaMtaguNa 21no u0 anu0 anaMtaguNa 22 23 " noMdha :11 thI 50 sudhI sAgaropama zatapRthakutva che. 30. 59no jagha0 anu. anaMtaguNa For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 145 anubhAga anaMtaguNa tethI 61 no 62 jaghanya anubhAga anaMtaguNa tethI " " " " 51no utkRSTa - para " - pa3 " " 54 56 57 58 59 o 61 62 3 | 8 noMdha : 73 A nizAnI vALI rekhAo paraspara AkrAnta che. 75 For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 karmaprakRti thAya. e pramANe narakaddhika paMcendriyajAti sivAyanI jAti-4, prathama sivAya-saMsthAna-5, saMghayaNa-5, aprazastavihAyogati, sthAvaradazaka e ra7 prakRtio (asAtA sAthe-28 prakRtio) je parAvartamAna azubha pravRtio kahevI. (pariziSTa-2mAM citra naM.6 juo). iti caturtha parAvartamAna azubha prakRtivarganI tIvramaMdatA samApta. -: atha tiryaMcaddhika - nIcagotranI tIvramaMdatA : yaMtra naM. 29- have tiryaMcagatinI tIvramaMdatA kahe che. - sAtamI nArakImAM vartato nArakano jIva sarva jaghanya sthitisthAna (11) mAM jaghanyapade jaghanya anubhAga sarvathI alpa che. tethI bIjI sthiti (12) mAM A paNa trIjI sthiti (13) mAM anaMtaguNa che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI nivartana kaMDaka (20) sudhI atikrAnta thAya. tethI jaghanya sthiti (11) mAM utkRSTapade utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI nivartana kaMDakathI upara prathama sthitimAM (21mAM) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI nIce bIjI sthiti (12) mAM utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI kaMDakathI upara bIjI sthiti (22) mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe eka eka jaghanya ane eka eka utkRSTa anubhAga anaMtaguNapaNe tyAM sudhI lai javuM (kahevuM) ke jyAM sudhI abhavyaprAyogya jaghanya anubhAgabaMdhanI nIcenI chellI sthiti (40) Ave. abhavya prAyogya jaghanya anubhAgabaMdhanI nIcenI kaMDaka mAtra sthitio (31 thI 40) utkRSTa anubhAga hajU kahyA vagaranI che, bAkInI kahI che. tethI abhavya prAyogya jaghanya anubhAgabaMdha viSayamAM prathama sthiti (41) mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. bIjI sthiti (42)mAM jaghanya anubhAga teTalAM ja pramANe che. trIjI sthiti (43) mAM paNa teTalAM ja pramANe che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI sAgaropama zatapRthakatva mAtra sthitio (41 thI 60) atikrAnta thAya, ane A sthitione pUrva pUruSovaDe parAvartamAna jaghanya anubhAgabaMdha prAyogya e pramANe nAma karyuM che. ane A sthitionI uparanI prathama sthiti (61) mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI paNa bIjI sthiti (62)mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI paNa trIjI sthiti (63)no anaMtaguNa che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI nivartana kaMDakano asaMkhyayabhAga (67) sudhI jAya, eka bhAga (68, 69, 70) bAkI rahe. pachI je sthitisthAnathI (30thI) utkRSTa anubhAga mUkIne nivRtta thayA, tethI uparanA bIjA sthitisthAna (31)mAM utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI paNa uparanA sthitisthAna (32) mAM utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI upara uparanA sthitisthAno anaMtaguNa che. e pramANe upara uparanA sthitisthAno anubhAganuM anaMtaguNapaNe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI abhavya prAyogya jaghanya anubhAgabaMdhanI nIcenI carama (chellI) sthiti (40) Ave. pachI je sthitisthAnathI (67) jaghanya anubhAga mUkIne nivRtta thayelA (aTakelAM) tenI uparanI sthitisthAna (68) no jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI abhavya prAyogya jaghanya anubhAga viSayamAM prathama kaMDaka mAtranI sthitio (41 thI 50)no yathA uttarakrame utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. pachI je sthitisthAne (68) jaghanya anubhAga mUkIne aTakelAM tenI uparanI sthitisthAna (69)mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI abhavya prAyogya jaghanya anubhAga saMbaMdhI kaMDakathI upara kaMDakamAtranI sthitiono (51 thI 60) no utkRSTa anubhAga anaMtaguNa kahevo. e pramANe eka sthitino jaghanya anubhAga ane kaMDakamAtranI sthitiono utkRSTa anubhAga kahetA tyAM sudhI javuM ke jyAM sudhI abhavya prAyogya jaghanya anubhAga viSaya saMbaMdhI chellI sthiti (60) Ave. pachI je sthitisthAna (69)mAM jaghanya anubhAga mUkIne nivRtta (aTakelA) thayA tenI uparanI sthiti (70)no jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI abhavya prAyogya jaghanya anubhAgabaMdhanI uparanI prathama sthiti (61)mAM utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI uparanI pahelA kahela jadhanya anubhAgathI bIjI sthiti (71)mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI pahelA kahela utkRSTa anubhAganI uparanA sthitisthAna (62)mAM utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe eka upara eka nIce sthitino jaghanya ane utkRSTa anubhAga anaMtaguNa kahetAM tyAM sudhI javuM jyAM sudhI utkRSTa sthiti (80)mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa thAya. ane kaMDakamAtra sthitiono (71 thI 80) utkRSTa anubhAga kahevAno bAkI rahyo te yathA uttarakrame anaMtagaNa tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI utkRSTa sthiti (80) thAya. e pramANe tiryaMcAnupUrvI ane nIcagotranI tIvramaMdatA nirUpaNa karavI. (kahevI) (pariziSTa 2mAM citra naM 8 juo). iti tiryaMcaddhika - nIcagotranI tIvramaMdatA samApta For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa -: atha trasacatuSkanI tIvramaMdatA : 107. yaMtra naM. - 30 :- have trasanAmane kahe che. trasanAmanI sarva utkRSTa sthiti (99)thI zarU karIne nIce nIce kaMDakamAtranI sthitione viSe pazcAnupUrvIthI jaghanya anubhAga anaMtaguNa (90) sudhI kahevo. tethI utkRSTa sthiti (99)mAM utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI kaMDakathI nIce prathama sthitimAM (89) jadhanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI utkRSTa sthitimAM eka samaya ochI temAM (98) no utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI kaMDakanI nIcenI bIjI sthitimAM (88) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI utkRSTa sthitimAM be samaya ochImAM (97) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI 18 koDAkoDI sAgaropamanI uparanI chellI sthiti (70) Ave. tethI 18 koDAkoDI sAgaropama saMbaMdhI (nIcenI) utkRSTa sthiti (69) mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. utkRSTa sthitimA eka samaya ochI temAM (68) teTalAM ja pramANe, be samaya ochI (67) temAM teTalo ja hoya che. e pramANe nIce nIce UtarIne teTalo ja anubhAga tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI abhavya prAyogya jadhanya sthiti (50) Ave. tethI nIcenI prathama sthiti (49) mAM jadhanya anubhAga anaMtaguNa, tethI nIce bIjI sthiti (48)mAM jaghanya anubhAga anaMtaguNa, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI kaMDakanA asaMkhyAtabhAga (43 sudhI) jAya. eka bhAga (42 - 41 - 40) bAkI rahe. tethI 18 koDAkoDI sAgaropamanI upara je kahevAnI bAkI hatI te kaMDakanI aMtya (79 thI 70) kaMDakamAtranI sthitionI sthitimAM (79) utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. tethI dvicaramasthiti (78) mAM utkRSTa anubhAga anaMtaguNa, tethI tricarama sthiti (77)mAM utkRSTa anubhAga anaMtaguNa, e pramANe nIce nIce UtarIne tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI kaMDaMka (70) sudhI atikrAnta (pasAra) thaI jAya. pachI je sthitisthAne (43) jaghanya anubhAga mUkIne aTakelAM tenI nIcenA sthitisthAna (42)mAM jadhanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI 18 koDAkoDI sAgaropama saMbaMdhInI chellI sthiti 70thI zarU karIne nIce nIce kaMDakamAtranI sthitiono (69 thI 60) utkRSTa anubhAga kramathI anaMtaguNa anaMtaguNa kahevo. tethI pahelAM kahela (42)nI jadhanya anubhAgathI nIcenA sthitisthAnamAM (41) jaghanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI pahelAM kahela (69 thI 60) kaMDakanI nIcenA kaMDakamAtra (59 thI 50) nI sthitiono nIce nIce kramathI utkRSTa anubhAga anaMtaguNa kahevo. e pramANe ekano jadhanya anubhAga ane kaMDakamAtranI sthitiono utkRSTa anubhAga anaMtaguNa kahetAM tyAM sudhI javuM ke jyAM sudhI abhavya prAyogya jadhanya anubhAgabaMdha viSayanI jaghanya sthiti (50) Ave. pachI je sthitisthAnathI (41) jaghanya anubhAga mUkIne aTakelAM tenI nIcenI sthitisthAna (40) mAM jadhanya anubhAga anaMtaguNa che. tethI abhavya prAyogya jaghanya anubhAgabaMdha viSayanI jaghanya sthiti (50) nI nIce prathama sthiti (49)no utkRSTa anubhAga anaMtaguNa che. e pramANe eka eka sthitino jaghanya anubhAga eka eka sthitino utkRSTa anubhAga anaMtaguNa nIce nIce kahetAM tyAM sudhI UtaravuM jyAM sudhI jadhanya sthiti (30) Ave. ane kaMDakamAtra sthitino (39 thI 30) utkRSTa anubhAga kahevAno bAkI rahyo teno nIce nIce kramathI anaMtaguNa kahevo. e pramANe bAdara- paryApta - pratyeka nAmanI tIvramaMdatA kahevI. te pramANe tIvramaMdatA kahI. (pariziSTa-2mAM citra naM09 juo) iti trasacatuSkanI tIvramaMdatA samApta iti anubhAga adhyavasAyanI tIvramaMdatA samApta -: artha anubhAgabaMdha viSe sAdyAdi prarUpaNA H 147 have anubhAgabaMdhamAM sAdi anAdi prarUpaNA ane svAmitva prarUpaNA karAya che. tyAM mUlaprakRtinA viSayamAM ... nAmakarma ane vedanIyakarmanI anutkRSTa ane ghAtikarma cAra (jJAnA darza moha aMta)no ajaghanya anubhAga cAra prakAre che. sAdi - anAdi- dhruva ane adhruva. te A pramANe kahe che. nAma - vedanIyano utkRSTa anubhAga sUkSmasaMpa2AyanA chellA samaye kSapakane hoya che. ane te bIjA samaye viccheda pAme che tethI sAdi-adhruva. pachI bIje sarva paNa anutkRSTa ane te upazAMtamohe (baMdha) na hoya, ane tyAMthI paDelAne hoya mATe sAdi, te sthAna (upazAMtamoha) na pAmelAne anAdi, abhavyane dhruva, bhavyane adhruva hoya che. tathA mohanIyano anivRttibAdara guNasthAnakanA aMtya samaye, tathA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAyano sUkSmasaM5rAyanA aMtya samaye kSapakane jadhanya anubhAgabaMdha hoya che. ane te 1 samaya hovAthI sAdi - adhruva. pachI to sarva paNa ajaghanyabaMdha samajavo. ane upazamazreNimAM mohanIyano sUkSmasaMparAye ane jJAnAvaraNAdi trikano upazAMtamohe baMdha na hoya. tyAMthI paDelAne (baMdha) hoya, mATe sAdi, te sthAna (upazAMtamoha) nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva abhavya-bhavyanI apekSAe hoya che. (peija naMbara - 152 juo) 107 ahIM TIkAmAM ''bretikhte'' e zabda nathI. paNa jarUrI che. For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 karmaprakRti tiryaMcaddhika ane nIcagotranI tIvramaMdatA yaMtra naMbara-29 (gAthA 67 nA AdhAre) 41no jaghanya anu0 anaMtaguNa tethI 11no jaghanya anubhAga alpa tethI " anaMtaguNa " prathama nivartana kaMDaka 41 thI 60 parAvartamAna sAgaropama zatapRthakatva abhavya prAyo. jagha0 anuo baMdha " " " ra " 11no utkaTa anaMtaguNa tethI " --12 " " -13 " " " -14 " " 23 " " " su v w x y -16 " ' " 26 " 28 " -19 -10 -21 -22 " " " " " , , 60 * * 30 31 " " " " 61no jagha anu0 anaMtaguNa " 32 33 34 * " " * " * " " * " " --24 -25 --26 * " " * " " " " 38 39 40 " " " * " " " * " " " * " " " * -28 --29 -30 " " " " " " " " " avaziSTa For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 149 31 u0 anuo anaMtaguNa tethI 61 utkR0 anuo anaMtaguNa tethI 71no jadha0 anu. anaMtaguNa tethI 72 " " " 32 " " " 74 75 65 " " " " " " 77 " " " 78 " " " 79 - 80 " " " " 40 '' " " 68no jaghao anuo anaMtagaNa tethI utkaTa anu. " . " 42 '' ' 71 u. anu0 anaMtaguNa tethI 72 " " " anya nivartana kaMDaka No '' s , 69no jaMgha anu0 anaMtaguNa tethI 51no utkao para " " " 70no jagha0 anuo anaMtaguNa tethI For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 karmaprakRti traNacatuSkanI tIvra-maMdatA yaMtra naM 30 (gAthA 67 nA AdhAre) 99no jagha0 anu0 alpa 98 " " anaMtaguNa 69no jagha0 anu0 anaMtaguNa tethI 68 " " pUrvamulya 9 96 ha5 " , " , , prathama nivartana kaMDaka 99 thI 90 4 abhavyane jagha0 anu0baMdha prAyogya sthiti 69 thI 50 ha1 90 89 " " " - " ) tethI 99no utka0 anu0 anaMtaguNa tethI 60 - 98 " " " " pa9 - 97 " " " " 88 pa7. " " " " " " - 95 __ 4 pa6 " papa >> ) ? " 18 koDAkoDI sAgaropama 89 thI 30 54 pa3 " , , 91 - ha0 " , " " " " , , " pa1 , , , , " pa0 " " " " " 49no jaghanDa anu0anaMtagaNa tethI 89 " 88 '' ' 78 77 76 " " " " " " " 75 - 86 - 85 - 84 - 83 _ 82 - 81 " " " " " " " " " " " " cha " " " " , " 47 " 46 " japa " 44 " 43 | " " " , " " " , " " " " , " " " " , " 73 " " " | 71 ) >> _ 80 |41T 41] avaziSTa For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 151 79no utkR0 -- anuanaMtatethI 49no utka0 anu. anaMtatethI 48 " " " " 39no jaghao anu0 anaMta, tethI | 38 " " " " [ { $ $ $ $ $ $ $ $ $ 33 " " 43 kara 41 40 5 ) " , m , " , , , " , , " , 31 * * * 30 " " " 39no utkaTa anu0 anaMta, * ) 42no jagha anuo 69no u0 anuo anya nivartana kaMDaka $ $ $ % 8 % $ 8 + 7 8 = 2 41no jagha0 anuo pa9no utkR0 anuo 50 * * anukaSTI tathA tIvamaMdatA saMbaMdhi vizeSa noMdha :- AgaLa AgaLanA je sthitisthAnamAM anubhAga tulya ke anaMtaguNa kahelo che, te uparanA anaMtara aMkarUpa sthitisthAnanI apekSAe jANavo. tathA aMka samadAyamAM nAnA moTA vibhAgo joine thoDI ke ghaNI sthitionA nirNaya na karavo. kAraNake koika sthAne ghaNAM aMko nahIM vadhI javAnA bhayathI ghaNI sthitione mATe paNa thoDA ja aMka ApelA che. 40no jagha0 anu... " nAnA moTAne che. For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra karmaprakRti gotrakarmano anukaSTa ane ajaghanya baMne 4 prakAre che. te A pramANe..... gotrano utkRSTa anubhAgabaMdha sUkSmasaMpAyanA aMtya samaye zapakane hoya, ane te 1 samayamAtra hoya che mATe sAdi-adhruva. e sivAya bIjA Adi samayathI sarva paNa anutkRSTa, ane te upazAMtamohe (baMdha) na hoya. tyAMthI patitane AzrayIne sAdi, te sthAna (upazAMtamoha) nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva abhavya-bhavya apekSAe hoya che. tathA gotrakarmano jaghanya anubhAgabaMdha 7mI nArakIno jIva aupathamika samyakatva pAmatI vakhate aMtarakaraNa karIne mithyAtvanI prathama sthitine anubhavato ane kSaya karato anya samaye vartato nIcagotrane AzrayIne (jaghanya baMdha) kare, ane te 1 samaya che, mATe sAdi-adhruva tyAra pachInA bIjA samayathI mAMDIne jyAM sudhI utkRSTa na thAya tyAM sudhIno badho ajaghanya ane te pathamika samyaktvanA prApti samaye uccagotrane AzrayIne vartatAM sAdi, te sthAna (pathamika sabhya) nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema samajavuM. A sAte karmanA bAkInA vikalpo sAdi-adhruva ema be prakAre che. te A pramANe.. vedanIya ane nAmakarmano utkRSTa anubhAga sAdi-adhruva pahelA kahyo. jyAre parAvartamAna madhyama pariNAme mithyAdRSTi athavA samyagudRSTi A baMne (vanAma) no jaghanya anubhAgabaMdha thAya che. saMphilaSTa athavA vizuddha pariNAma thAya tyAre ajaghanya thAya che. A pramANe te baMne paNa jaghanya-ajaghanya mithyASTi ke samyagudRSTine kramapUrvaka thatAM hovAthI sAdi-adhruva che. ghAtakarmano jaghanya anubhAgabaMdha sAdi-adhUvarUpe pUrve kahyo. utkRSTa-anutkRSTa kramathI mithyAdRSTi pAme. sarva saMkliSTa hoya tyAre utkRSTa ane madhyama pariNAme anutkRSTa e pramANe sAdi-adhruva che. gotrano jaghanya - utkRSTa - sAdi-adhruva pahelAnI jema samajavo. AyuSya adhuvabaMdhi hovAthI tenA cAre paNa vikalpo sAdi-adhruva suprasiddha che. (yaMtra naM-31 juo). uttaraprakRtione viSe zubhadhruvabaMdhinI taijasa - kAmaNa, prazastavarNa-gaMdha-rasa-sparza-aguslaghu, nirmANarU5 8 prakRtiono anutkRSTa anubhAgabaMdha cAra prakAre te A pramANe kahe che. A 8 prakRtiono kSapakane yogya apUrvakaraNe 30 prakRtinA baMdhaviccheda samaye samayamAtra utkRSTa anubhAgabaMdha pAme che. ane te eka samayapaNuM hovAthI sAdi-adhruva che. pachI bIje sarve paNa anutkRSTa che. ane te upazamazreNimAM baMdhavicchedathI AgaLa (baMdha) na hoya, ane tyAMthI paDelAne pharI paNa baMdha hoya che mATe sAdi, te sthAna (upazAMtamoha) nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. ( mUlaprakRtionA jaghanyAdi 4 anubhAgabaMdha viSe sAdyAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM 31 ) kramo mUlaprakRtinuM nAma jaghanya anubhAga ajaghanya anubhAga utkRSTa anubhAga anutkRSTa anubhAga bhAMgA| (10 jJAnAvaraNIya | sAdi-adhruva | sAdi,anAdi, dhruva, adhruva | sAdi -adhruva | sAdi -adhruva darzanAvaraNIya sAdi -adhruva 3 | vedanIya sAdi-adhruva " " | sAdi anAdi, dhruva, adhruva 4 | mohanIya sAdi,anAdi, dhruva, adhruva sAdi -adhruva 5 | AyuSya sAdi-adhruva 6 | nAma sAdi anAdi, dhruva, adhuva| 10 7] gotra >> >> * * | 12 sAdi,anAdi, dhruva, adhruva " | " " " " 8 | aMtarAya " " " | sAdi -adhava kula bhAMgA For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 153 tathA azubhadhruvabaMdhinI jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, mithyAtva, 16 kaSAya, jugupsA, bhaya, upaghAta, azubhavarNAdi-4, aMtarAya-5 rU5 43 prakRtiono ajaghanya anubhAgabaMdha cAra prakAre te A pramANe kahe che. - jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4 = 14 prakRtiono kSapakane sUkSmasaM5rAyanA chellA samaye thAya che. saMjvalana-4 no anivRtti bAdare kSepakane potapotAnA baMdhaviccheda samaye thAya che. nidrA - pracalA - upaghAta - bhaya - juguptA aprazasta varNa-gaMdha-rasa-sparza, e 9 prakRtiono apUrvakaraNe kSepakane yogya potapotAnA baMdhanA aMtya samaye thAya che. pratyAkhyAnAvaraNa-4no saMyamanI icchAvALo dezavirata potAnA guNasthAnakanA aMtya samaye hoya, kAraNake te baMdhakamAM tenuM ativizuddhapaNuM che. apratyAkhyAnAvaraNa-4no avirata samyagudRSTi kSAyika samyakatva ane saMyama ekI sAthe prApta karatAM hoya, kAraNake te baMdhakamAM tenuM ativizuddhapaNuM che. thINadvitrika - mithyAtva - anaMtAnubaMdhi-4 =8 prakRtiono samyakatva ane saMyama ekI sAthe pAmavAnI icchAvAlo mithyAdRSTi aMtya samaye jaghanya anubhAgabaMdha pAme che. ane te eka samaya mAtra hovAthI sAdi-adhruva, pachI bIje sarva paNa ajaghanya ane te jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4no upazAMtamohe, nidrA-pracalA, upaghAta, aprazastavaNadi-4, bhaya-jugupsAno upazamazreNimAM anivRttibAdare, pratyAkhyAnAvaraNa Adino pramatta saMyatAdimAM baMdhaviccheda thavAthI (baMdha) na hoya tyAMthI paDelAne hoya tethI sAdi, te sthAna nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhava-abhavya-bhavya apekSAe che. A ja zubha athavA azubha dhruvabaMdhinI prakRtiono kahela bAkInA vikalpo sAdi-adhruva che. te A pramANe kahe che. - tejasa Adi ATha prakRtio zubhadhruvabaMdhinIno utkRSTa-sAdi-adhruvapaNe pahelAM ja kahyo che. jaghanya ajaghanya to saMjJi paryApta mithyAdRSTine viSe paryAyathI (vArApharatI) pAme che. atisaMkvijhamAM jaghanya, suvizuddhimAM to ajaghanya e pramANe sAdi-adhruvapaNuM A baMne (jaghanya-ajadhanya rasabaMdha)no hoya che. azubhadhruvabaMdhinIono to jaghanya sAdi-adhavapaNe pahelA ja kahyo che. utkRSTa (anubhAgabaMdha) mithyAdRSTi saMkSiparyApta, sarvasaMkliSTa pariNAme eka athavA be samaya pAme che. pachI pharI paNa maMda pariNAme anutkRSTa e pramANe A baMne (utkRSTa-anutkRSTa) paNa sAdi-adhruva che. adhuvabaMdhinIno to jaghanya-Adi cAre paNa adhuvabaMdhipaNuM hovAthI ja sAdi-adhruva che. sAdi-anAdi prarUpaNA karI. (yaMtra naM 32 juo) iti sAdhAdi prarUpaNA samApta :(-: atha svAmitva prarUpaNA viSe utkRSTa anubhAgabaMdha svAmitva prarUpaNA:- ) have svAmitva prarUpaNA karAya che. tyAM azubhaprakRtiono tenA baMdhakamAM carama (chellA) baMdha samaye vartato atyaMta vizuddha hovAthI eka samaya jaghanya anubhAga bAMdhe, potAnA baMdhavicchedathI upara paNa jaine paDato ajaghanyarasa bAMdhe che. zubhaprakRtiono te chellA baMdhakamAM atyanta vizuddha hovAthI utkRSTa anubhAga bAMdhe. mandapariNAmavALo to anutkRSTa bAMdhe che. tathA sakala azubhaprakRtiono ughAta, Atapa, tiryaMca ane manuSya AyuSyano saMzi mithyAdRSTi eka samaya utkRSTa anubhAga bAMdhe che. temAM paNa azubha pravRtione viSe narakatrika, beindriya - te indriya - caurindriya jAti, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNano saMjJi mithyAdRSTi tiryaMca ke manuSya utkRSTa anubhAgabaMdhano svAmI thAya. (uttaraprakRtionA jaghanyAdi cAra anubhAgabaMdha viSe sAdyAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM. 32) uttaraprakRtionA nAma jaghanya rasa | ajaghanya rasa utkRSTa rasa | anuSTa rasa bhAMgA zubhadhruvabaMdhi tejasa - kArmaNa, zubhavarNa, sAdi-adhruva | sAdi-adhruva | sAdi-adhuva | sAdi anAdi 80 agurulaghu - nirmANa =8 prakRti dhruva - adhruva azubhadhruvabaMdhi - jJAnA-5, darza0-9, sAdi-adhruva | sAdi anAdi sAdi-adhruva | sAdi-adhruva |430] mithyA, 16 kaSAya, bhaya, jugupsA, upaghAta, aprazastavarNAdi-4, aMtarAya-5 =43 dhruva - adhruva adhuvabandhi - 73 sAdi-adhuva | sAdi-adhruva | sAdi-adhruva | sAdi-adhruva 584 1094 For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 karmaprakRti temAM paNa 1narakatrikano atisaMkliSTa, vikalatrika - sUkSmatrikano tenA yogya saMlezavAna hoya, kAraNake ati saMkUilavALo A Saka (6)ne ullaMghIne naraka yogya bAMdhe che. deva-nArakone to bhava pratyayathI A prakRtinA baMdhano asaMbhava che. ekendriyajAti, sthAvarano bhavanapatithI lai izAna sudhInA deva ja atisaMphilaSTa mithyAdRSTi utkRSTa anubhAgano baMdhaka che, kAraNake tiryaMca ane manuSya atisaMkliSTa hoya to narakagati prAyogya baMdhakapaNuM che, ane manda saMkaleze A (prakRtio) azubhapaNuM hovAthI utkRSTa anubhAgabaMdhano asaMbhava che. nArako ane izAna pachInA devo (sanatkumArAdi)ne bhava pratyayathI ja A prakRtinuM abaMdhakapaNuM che. tiryaMcagati - tiryaMcAnupUrvI, sevArtasaMghayaNano atisaMkliSTa mithyAdRSTi deva-nArako utkRSTa anubhAgabaMdhanA svAmI thAya che. tiryaMca-manuSya to te yogya saMkaleze vartatAM hoya to naraka yogya ja bAMdhe che, ane A pravRtio tayogya (naraka yogya) nathI tethI deva-nArakanuM grahaNa karyuM. kAraNa ke te deva-nAraka sarvasaMphilaSTa paNa tiryaMca yogya bAMdhe che. ane ahIM sAmAnyathI paNa sevArtano utkRSTa anubhAga baMdhaka sanatkumArAdi deva ja che, paNa izAna sudhInA nahIM, teo atisaMkliSTa hoya to ekendriya yogya ja baMdhakapaNuM hoya che. bAkInI jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, asAtA vedanIya, mithyAtva, 16 kaSAya, napuMsakaveda, arati, zoka, bhaya, jugupsA, huDakasaMsthAna, aprazastavarNa-rasa-gaMdha-sparza, upaghAta, aprazastavihAyogati, durbhaga, duHsvara, azubha, asthira, anAdeya, ayazakIti, nIcagotra, aMtarAyarUpa 56 prakRtiono cAre gatinA mithyAdRSTi ati saMkliSTa bAMdhe. hAsya, rati, strI-puruSaveda, prathama ane aMtya sivAyanA saMsthAna-4, saMghayaNa-4, = 12 prakRtiono taprAyogya saMkliSTa utkRSTa anubhAgabaMdhanA svAmI thAya. kAraNake sarva utkRSTa saMkliSTa to hAsya-rati yugalane atikrAnta karIne arati-zoka-yugala bAMdhe, strIveda-puruSavedane paNa atikramI (ullaMdhIne) napuMsakaveda bAMdhe, saMsthAna-saMghayaNane viSe paNa sarvasaMkvijha 20 koDAkoDIsAgaropamanI sthitivALuM huMDaka-sevArya bAMdhe che. tethI vizuddha 18 koDAkoDIsAgaropama sthitivALuM vAmana-kIlikA bAMdhe. tethI vizuddhatara 16 koDAkoDIsAgaropamanI sthitivALuM kanja-ardhanArAca bAMdhe. tethI paNa vizuddha 14 koDAkoDIsAgaropamanI sthitivALuM sAdi-nArAya bAMdhe. tethI vizuddha 12 koDAkoDIsAgaropamanI sthitivALuM nyagrodhaparimaMDala RSabhanArAca bAMdhe, tethI paNa vizuddha 10 koDAkoDI sAgaropamanI sthitivALuM samacaturastra - vajaSabhanArA bAMdhe, hInAdhika sakliSTa hovAthI bIjA bIjA baMdhano saMbhava hovAthI tat prAyogya saMkliSTanuM grahaNa karyuM che. Atapa-udyota-tiryaMca-manuSya AyuSyano to suvizuddha saMnni-mithyAdRSTi utkRSTa anubhAgabaMdhano svAmI thAya. kAraNake samyagudRSTi to tiryaMca AyuSya Atapa udyotanA baMdhamAM ja Ave nahIM to kevI rIte utkRSTa anubhAga baMdha thAya ? arthAtu na thAya. ane manuSya AyuSyano utkRSTa anubhAga 3 palyopama sthitivALAne hoya che. bAkInAne nahIM. samyagudRSTi tiryaMca manuSyo manuSya AyuSya baMdha kare nahIM. teone devAyuSyanA baMdhano saMbhava hovAthI, je paNa samyagudRSTi deva ke nAraka hoya te manuSya AyuSya bAMdhe paNa te karmabhUmi yogyaja paNa akarmabhUmi yogya nahIM, tyAM teono utpanna thavAno abhAva hovAthI. tethI manuSya AyuSya Adi-4 prakRtiono utkRSTa anubhAgabaMdha svAmI mithyAdRSTi che paNa samyagudRSTi nahIM e pramANe jANavuM. ahIM paNa vizeSa vicArAtAM Atapano baMdhaka taprAyogya vizuddha mithyAdRSTi deva che. kAraNa ke nArakone ekendriya prAyogya baMdhano asaMbhava che, ane tiryaMca manuSya ApanA utkRSTa rasayogya vizuddha vartatAM hoya to tiryaMca paMcendriya Adi yogya azubhatara baMdhano saMbhava hovAthI. udyotanAmano 7mI nArakImAM vartato jIva aupazamika samyakatva utpanna karavAnI icchAvALo yathApravRtta Adi traNa karaNapUrvaka aMtarakaraNa karIne mithyAtvanI prathama sthitine anubhavato chellA samaye vartato utkRSTa anubhAgabaMdhano svAmI thAya te baMdhamAM tenuM ativizuddhapaNuM hovAthI. tiryaMca - manuSya AyuSyano tiryaMca ke manuSya taprAyogya vizuddha mithyAdRSTi che. 108 ahIM narakatrikano atisaMphila kahela che. paNa Ayuno baMdha madhyama pariNAme thAya che. mATe ahIM narakAyu paNa atisaMphilaSTa kema kahyuM te bahuzrutagamya che. For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa agurulaghu taijasa - kArmaNa - nirmANa - prazastavarNa - gaMdha - rasa - sparza - devadvika - vaikriyadghika - AhArakaddhika - paMcendriyajAti - samacaturasrasaMsthAna - parAdhAta - ucchavAsa - prazastavihAyogati - tIrthaMkaranAma`09 yazaHkIrti sivAya trasanavaka ema 29 prakRtiono apUrvaka2Ne kSapakane yogya devagati prAyogya baMdhaviccheda samaye vartato utkRSTa anubhAgabaMdha svAmI thAya. te baMdhakane tenuM ja ativizuddhapaNuM hovAthI. 155 manuSyaddhika - audArikaddhika - prathama saMdhayaNa e pAMca prakRtiono ativizuddha evo samyagdaSTi deva utkRSTa anubhAga 1 athavA 2 samaya bAMdhe che. kAraNake mithyAdRSTithI samyagdaSTi anaMtaguNa vizuddha che tethI samyagdRSTinuM grahaNa karyuM che. nArako paNa vizuddha hote chate A prakRtione bAMdhe kharA paNa phakta naMdIzvarAdi caityamAM mahotsava AdithI upabRhaNA (anumodanA) karela deva jevo ativizuddhapaNAno bhAva nathI tethI teonuM (nArakInuM) agrahaNa che. ativizuddha evA tiryaMca manuSyane to devagati prAyogya baMdha thato hovAthI te ayogya che, tethI batAvela (pAMca) prakRti baMdhano asaMbhava che. e pramANe anyagati choDI devanuM ja grahaNa karyuM che. devAyuSyano utkRSTa anubhAgabaMdhano svAmI apramattasaMyata che, kAraNake tene sarva baMdhakothI ativizuddhapaNuM che. sAtAvedanIya, yazaHkIrti ane uccagotrano utkRSTa anubhAgabaMdhano svAmI sukSmasaMparAyanA aMtya samaye vartato (kSapaka) jIva kare che. kAraNake te baMdhakane ativizuddhapaNuM che. (yaMtra naMbara - 33 juo) iti utkRSTa anubhAgabaMdha svAmitva prarUpaNA samApta. -: atha jaghanya anubhAgabaMdha svAmitva prarUpaNA : jaghanya anubhAga svAmitva viSayamAM apramattayati pramatta sanmukha thayelo AhArakakrikano jadhanya anubhAgabaMdhano svAmI thAya che, tene te baMdhakamAM sarvasaMkliSTapaNuM che. sUkSmatrika, vikalatrika, AyuSya-4, devadvika, narakaDhika, vaikriyaddhika rU5 - 16 prakRtiono manuSya - tiryaMca jaghanya anubhAgabaMdhano svAmI thAya. kAraNake ahIM tiryaMca manuSya AyuSya vinA bAkInI 14-prakRtio deva-nA2ko bhava pratyayathI ja na bAMdhe, tiryaMca-manuSya baMne AyuSya paNa jyAre jadhanya sthitinuM bAMdhe tyAre jadhanya rasa kare, 11odeva-nA2ko to te jaghanya bAMdhe nahIM. te sthitine viSe teone utpanna thavAno abhAva che, tethI A 16 prakRtio deva-nA2ka ayogya che. e pramANe manuSya tiryaMcanuM ja grahaNa karyuM che. tyAM nA2ka AyuSya azubhatvapaNuM hovAthI te baMdhakamAM sarva vizuddha 10 hajAra varSa jadhanya sthitibaMdha kALamAM jaghanya anubhAgabaMdha tiryaMca manuSya kare. bAkInA traNa AyuSya zubhapaNuM hovAthI te baMdhakamAM 111sarvasaMkliSTa potapotAnI sarva jadhanyasthitinA baMdhakamAM jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmI thAya. narakakrikanuM azubhatvapaNuM hovAthI jadhanya sthitibaMdha kALe te baMdhakane viSe sarva vizuddha che. devadvikanuM zubhatvapaNuM hovAthI potAnI utkRSTa sthitibaMdha kALe tat prAyogya saMkliSTa hoya tyAre ja anu baMdha kare, ati saMkliSTa hoya to narakAdi yogya bAMdhe tethI tat prAyogya saMkliSTa hoya tyAre jaghanya 2sabaMdha kare che. tethI tat prAyogya saMkliSTanuM grahaNa karyuM che. e pramANe bIje paNa jANavuM. vaikriyadvikanuM paNa zubhatvapaNuM hovAthI narakagati sAthe sarva utkRSTa sthiti bAMdhatA (jaghanya anubhAgabaMdha) kare. vikalatrika, sUkSmatrikanuM to azubhapaNuM hovAthI tat prAyogya vizuddha hoya tyAre (jaghanya anubhAgabaMdha) kare kAraNake ativizuddha manuSyAdi prAyogya bAMdhe tethI tatu prAyogya vizuddhinuM grahaNa che. 109 sArAmAM sArA pariNAme tIrthaMkarAdi prakRtiono AThame guNasthAnake utkRSTa 2sa baMdha thAya ane yazaHkIrti Adino dazame thAya ema ahIM kahyuM. tyAre ahIM zaMkA thAya ke AThamA guNasthAnakathI navamA guNasthAnake anaMtaguNa vizuddha pariNAma che. dazamAthI agiyArame atyaMta nirmaLatA che to tyAM teno utkRSTa rasabaMdha kema na thAya ? kadAca ahIM ema kahevAmAM Ave ke tyAM baMdhAtI nathI mATe na thAya. paraMtu zA mATe na baMdhAya ? tenA uttaramAM samajavuM ke dareka puNya ke pApa prakRtionA baMdha yogya pariNAmanI tIrthaMkara paramAtmAnA jJAnamAM maryAdA che ke ochAmAM ochA amuka hadanA sArA pariNAmathI AraMbhI vadhAremAM vadhAre amuka hada sudhInA sArA pariNAma paryaMta amuka amuka puNya prakRtio baMdhAya. te ja pramANe ochAmAM ochA amuka hadanA saMzrliSTa pariNAmathI AraMbhI utkRSTa amuka hada sudhInA saMzrliSTa pariNAma paryaMta amuka pApa prakRti baMdhAya. A pramANe baMdhamAM potapotAnI je ochAmAM ochI ke vadhAremAM vadhAre saMkleza ke vizuddhinI maryAda che te karatAM ochA hoya ke vadhI jAya to te prakRtino baMdha na thAya. A hetuthI ja amuka amuka prakRti amuka guNasthAnaka sudhI baMdhAya AgaLa na baMdhAya ema kahyuM che. jo A pramANe maryAdA na hoya ane uttarottara guNasthAnake baMdhAyA ja kare to tenA baMdhano aMta ja na Ave ane koi jIva mokSamAM ja na jAya. tethI ja tIrthaMkarAdino AThame ane yazaHkIrti Adino dazame utkRSTa rasabaMdha kahyo ane baMdhaviccheda paNa tyAM ja kahyo. kAraNa ke tenA baMdhane yogya utkRSTa vizuddha pariNAma tyAM ja che te karatAM AgaLanA guNasthAnake tenA baMdha yogya hadathI vadhAre nirmaLa pariNAma che. mATe tyAM na baMdhAya. A pramANe dareka prakRtio mATe samajavuM. 110 ahIM TIkAmAM reva zabda nathI paNa te jarUrI che. 111 ahIM TIkAmAM sarvakliSTa kahela che. paNa Ayuno baMdha tat prAyogya saMkliSTa pariNAmI hoya tyAre jadhanya 2sabaMdha kare che. For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 karmaprakRti utkRSTa anubhAgabaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM-33 (gAthA-67 nA AdhAre) ) vizeSa - zubha pravRtiono baMdhaviccheda samaye atyaMta vizuddha hovAthI utkRSTa anubhAgabaMdha kare, azubha-prakRtio udyota-Atapa-tirya, manu0 AyuSyano saMjJi mithyASTi utkRSTa anubhAgabaMdha kare. keTalI prakRti 82 azubhaprakRtionA nAma kayA jIvo? kyAre anubhAgabaMdha kare? narakatrika atisaMkvijha mithyASTi ayugalika ti, manu, vikalatrika - sUkSmatrika taduyogya mithyAdRSTi ayugalika tio manuo ekendriyajAti-sthAvara atisaMkliSTa mithyA, bhuvanapatithI izAna sudhInA deva tiryaMcadvika atisaMkliSTa mithyA. deva-nAraka cheva saMghayaNa atisaMkvijha mithyA, sanatakumArAdi deva - nAraka jJA-5, darza0-9, asAtAvelDa, mithyAtva, 16 kaSAya, napuMsakaveda, arati, zoka, bhaya, jugupsA, huMDakasaMsthAna, azubhavarNAdi-4, atisaMphilaSTa mithyAdRSTi cAre gatinA upaghAta, azubhavihA, asthirAdi-6, nIcagotra, aMtarAya-5 = 56 hAsya-rati, strI-puruSaveda madhyamasaMsthAna-4, | yogya saMkilaSTa mithyASTi cAre gatinA saMghayaNa-4 4ra zubhaprakRtionA nAma Atapa tadhyAyogya vizuddha mithyA) IzAna sudhInA deva. udyota 7mI nArakano mithyAdRSTi mithyAtvanI prathama sthitinA carama samaye | tiryaMca - manuSyAyuSya yathAyogya vizuddhivAlA saMjJi miththA saMkhyAtavarSanA AyuSyavAlA tio-manuo aguru, tao,kALa, nirmANa, zubhavarNAdi-4 devadrika, vaidrika, AhAddhika, paMce jAti, ati vizuddha kSepaka apUrvakaraNanA chaThThAbhAganA aMtyasamaye samacatu. saMsthAna, parAghAta, ucchavAsa, zubhavihA, jinanAma, trasAdi-9 = 29 5 | manuSyaddhika, audArikadrika, prathama saMghayaNa ativizuddha samyagudRSTi deva-1 ke 2 samaya apramattaguNasthAnake baMdhaviccheda samaye sAtAvedanIya, yaza-kIrti, uccagotra kSapakazreNivAlo sUkSmasaMpAyanA aMtyasamaye 124 kula prakRtio varNAdi-4 zubha-azubha gaNavAthI 124 thAya che. devAyuSya For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 157 audArikaddhika-udyotano deva athavA nAraka tiryaMcagati prAyogya 20 koDAkoDIsAgaropamanI utkRSTa sthitine bAMdhato utkRSTa saMkliSTa vartato jaghanya anubhAgabaMdhano svAmI thAya. A prakRtiono tiryaMcagati prAyogya baMdha sAthe rahetI prakRtiono ja jaghanya rasa baMdha thAya. ane tiryaMca manuSya ATalA saMkliSTa vartatAM narakagati prAyogya baMdhanA saMbhavane kAraNe tenA 3-prakRtinA baMdhano saMbhava nathI. (arthAtu tiryaMca manuSya jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmI na thAya.) ane audArika aMgopAMgano IzAna pachInA eTale ke sanatkumArAdi devo jANavAM. kAraNake IzAna sudhInA atisaMkliSTa pariNAme ekendriya prAyogya ja bAMdhe, ane audArika aMgopAMga ekendriyane na hoya. tiryaMcaddhika - nIcagotrano sAtamI nArakano jIva aupathamika samyakatvane utpanna karato yathApravRttAdi traNa karaNa karavA pUrvaka aMtarakaraNa karIne prathama sthitine (mithyAtvanA) vipAkane anubhavato chellA samaye mithyASTi kare. A traNa prakRtinuM azubhapaNuM hovAthI sarvavizuddha jaghanya anubhAgabaMdha karanAro thAya. te baMdhakane viSe ja vizuddha che. ane zataka cUrNimAM kahyuM che. - "siriya siriyAviLIyAgoyA kare sattamapUrinero sanmattAmiNo huM pitta caramasamayamicchadiTThI bhavapaccaeNa tAo titri vi baMdhaI jAva micchattabhAvo tAva tassa jahaNNoNubhAgo havai tabdhagesu lavaMtasiko tti hari''I tiryaMcagati, tiryaMcAnupUrvI nIcagotrano sAtamI nArakano jIva samyakatva abhimukha thayela karaNone karIne mithyAdRSTi chellA samaye jyAM sudhI mithyAtva bhAva che tyAM sudhI bhavapratyayika te traNe prakRtio bAMdhe che. mATe tene teno jaghanya rasabaMdha thAya che. tenA baMdhakone viSe atyaMta vizaddha che. kAraNake anya sthAnavartI ATalI vizuddhimAM manuSyadvika Adi sahita uccagotra bAMdhe tethI sAtamI nArakanuM grahaNa karyuM che. e pramANe bhAva che. avirata samyagudRSTi - mithyAtva ane narakagamana sanmukha thayela manuSya tIrthakara nAmakarmano (jaghanya anubhAgabaMdha) kare kAraNake te jIvane ja zubhapaNuM hovAthI jaghanya anubhAga saMphilaSTa vaDe baMdhAya, ane te je pramANe kahyuM te pramANenA vizeSaNothI yukta tene ja hoya che. tyAM tiryaMco tIrthakara nAmane pahelA bAMdhelA ane bAMdhatA evA jIvo bhava pratyayathI ja hotAM nathI tethI manuSyanuM grahaNa karyuM che. kSAyika samyagudRSTi zreNika Adi naraka gamana sanmukha thayelAne paNa vizuddhapaNuM hovAthI ane bIjI gati sanmukha samyagudRSTine tevA prakAranA saMkulezanA abhAvathI mithyAtva ane narakAbhimukhanuM grahaNa karyuM che. paMcendriyajAti, tejasa-kArpaNa prazastavarNa-gaMdha-rasa-sparza-agurulaghu-parAghAta-ucchavAsa-trasa-bAdara-paryAptapratyeka-nirmANa lakSaNavALI 15 prakRtiono cAregatinA mithyAdRSTi jIva sarva utkRSTa saMphilaSTapaNAmAM jaghanya anubhAgabaMdha karanAra che. kAraNake A zubha prakRti hovAthI sarva utkRSTa saMkliSTavaDe jaghanya rasa bAMdhe che. ane tyAM tiryaMca-manuSya sarva utkRSTa saMphilaSTa pariNAme vartatA narakagati sAthe rahenArI A (prakRtio) bAMdhatA jaghanya rasa bAMdhe che. nArako ane sanatkumArAdi devo sarvasaMphilaSTa paMcendriya tiryaMca prAyogya A (prakRtio) bAMdhatA jaghanyarase bAMdhe che. IzAna sudhInA devo sarvasaMphilaSTa hoya to paMcendriyajAti - trasa sivAyanI bAkInI 13 prakRtio ekendriya prAyogya bAMdhatA jaghanyarase bAMdhe che. paMcendriyajAti traNanAma to vizuddha hoya tyAre A IzAna sudhInA devo bAMdhe. tethI jaghanyarasa na bAMdhe tethI tenuM varjana karyuM che. te ja cAre gatinA mithyAdRSTi saheja vizuddha thayelo strIveda napuMsakavedano jaghanya anubhAgabaMdhano svAmI thAya, phakta heja zuddhivALo napuMsakavedano, tethI heja vadhAre zuddhivALo strIvedano sarva vizuddhivALo puruSaveda ja bAMdhe, tethI "manAvazudhyataHe pramANe kahyuM che. sAtavedanIya, sthira, zubha, yaza-kIrti, 4 prakRtiono ane sapratipakSa evI asAtA, asthiraazubha, ayazakIrtino samyagudRSTi athavA mithyAdRSTi parAvartamAna, madhyama pariNAme jaghanya anubhAgabaMdha svAmI thAya. kevI rIte ? to kahe che -- ahIM sAtAnI 15 koDAkoDIsAgaropamanI utkRSTa sthiti che ane asAtAnI 30 koDAkoDIsAMgaropamanI sthiti che. tyAM pramatta saMyata tatu prAyogya vizuddha asAtAnI samyagudRSTi yogya sthitine viSe sarva jaghanya aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanI sthitine bAMdhe, pachI aMtarmuhUrta rahI parAvRtya (vArApharatI) sAtAne bAMdhe. pharI paNa asAtAne bAMdhe. e pramANe dezavirati, avirata samyagudRSTi, mizra, sAsvAdana, mithyAdRSTio paNa parAvartita evI sAtA-asAtAne bAMdhe. tyAM mithyAdRSTi sAtA-asAtA sAthe parAvRtya tyAM sudhI bAMdhe jyAM sudhI sAtAnI utkRSTa sthiti 15 koDAkoDIsAgaropamanI thAya. tethI AgaLa paNa saMphilaSTa, saMkulakhatara, saMphilaSTatama phakta asAtAne ja tyAM sudhI bAMdhe ke jyAM sudhI 30 koDAkoDIsAgaropama sthiti thAya. pramattathI paNa AgaLa apramattAdimAM vizuddha, vizuddhatara, vizuddhatama, phakta sAtAne ja bAMdhe yAvatu sUkSmasaMpAyamAM 12 muhurta (jaghanya sthitibaMdhanA adhyavasAya) sudhI bAMdhe, te For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 karmaprakRti A pramANe sAtAno asAtA sAthe parAvartamAna - parAvartamAna thaIne vyavasthita baMdha hote chate utkRSTa sthitithI zarU karIne jaghanya anubhAgabaMdha ucita parAvartamAna madhyamapariNAma tyAM sudhI pAme ke jyAM sudhI apramattaguNasthAnake aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanI sarva jaghanyasthiti thAya. A samyagudRSTi ane mithyAdRSTi yogya sthAnane viSe eka prakRtino bIjI prakRtinA saMkramamAM manda pariNAme jaghanya anubhAgabaMdha ucita pAme, bIje nahIM, zuddha sthitimAM apramattAdino ane mithyAdRSTino sAtA-asAtAnA ghaNAM rasathI nivRtta (utpanna) thAya che. sAgaropama AdirUpe vedanIya karmanI sthitinA baMdhaka ekendriya Adine paNa tevA prakAranA adhyavasAyanA abhAvathI jaghanya anubhAgabaMdha saMbhave nahIM. tethI je pramANe kahela sthitibaMdhane viSe ja jaghanya anubhAgabaMdha saMbhave, tevA prakAranA pariNAmanuM sadbhAva hovAthI. e pramANe asthira, azubha, ayazakIrtinI utkRSTa sthiti 20 koDAkoDIsAgaropamanI che. sthira, zubha yazakIrtinI to (utkRSTa sthiti) 10 koDAkoDI sAgaropamanI che. tyAM asthira, azubha ayazakIrtino samyagudRSTi yogya sthitine viSe pramattasaMyata tatu prAyogya vizuddhimAM jaghanya sthiti aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanA lakSaNavALI bAMdhe, aMtarmuhUrta pachI vizuddha sthira Adi bAMdhe, pharI paNa asthira Adi bAMdhe A pramANe dezavirati - avirata - mizra - sAsvAdana - mithyASTi paNa parAvartI - parAvartI (vArApharatI) sapratipakSa asthira - azubha-ayaza-kIrti bAMdhe che. tyAM mithyAdi parAvRttithI tyAM sudhI bAMdhe ke jyAM sudhI sthirAdinI utkRSTa sthiti thAya. ane A samyagudRSTi - mithyASTi sthAnane viSe jaghanya anubhAgabaMdha pAme, bIje 10 koDAkoDIthI AgaLa asthira Adino ja azubharasa ghaNo bAMdhe che. apramatta AdimAM paNa sthirAdino ja zubhasa ghaNo bAMdhe. tethI bIje jaghanya anubhAga pAme nahIM. sthAvara ane ekendriyajAtino nAraka sivAya zeSa traNa gatinA mithyAdRSTi jIva parAvartamAna madhyama pariNAme jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmI thAya. kAraNake sarvavizuddha to paMcendriyajAti trasanAmano baMdhaka thAya che. sarva saMphilaSTa evA sthAvara, ekendriyajAtino utkRSTa anubhAganA baMdhaka thAya che, A rIte vicArIne madhyama pariNAmavALAnuM grahaNa karyuM che. ane A madhyama pariNAmavALo paNa jyAre 1 aMtarmuhUrtamAM ekendriyajAti - sthAvaranAma bAMdhIne pharI bIjA paNa aMtarmuhUrtamAM te ja bAMdhe tyAre paNa (jaghanya anubhAgabaMdha) hoya che. phakta tyAre avasthita (sthira) pariNAmamAM azubha A be prakRtiono jaghanya anubhAganA kAraNabhUta vizuddhi na pAme, tethI madhyama pariNAma parAvartamAna vaDe vizeSa jANavA maLe. ane tevA prakAranA pariNAmamAM paMcendriyajAti, trasanAmano parAvartamAne baMdha thAya. tyAre jaghanya anubhAga pAme che. e pramANe barAbara che, to paNa nAraka sivAya zA mATe kahyuM ? to kahe che - kAraNake nArakone svabhAvathI ja A banne prakRtinuM abaMdhakapaNuM hoya che. Apa nAmakarmano sarvasaMkUilaSTa IzAna sudhInA mithyAdRSTi deva jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmI thAya. A zubha prakRti hovAthI sarvasaMphilaSTa vALAne jaghanya anubhAga baMdhakapaNuM che, ane te baMdhakane viSe ja teonuM sarvasaMkuilapaNuM che. kAraNake tiryaMca - manuSya to ATalA saMphilaSTapaNAmAM vartatAM hoya to nArakAdi prAyogya bAMdhe che. nArako ane sanatkumAra Adi devo bhavapratyaye te na bAMdhe. tethI sarvano tyAga karIne je pramANe IzAna sudhInA deva kahyA te ja grahaNa karavA yogya che. manuSyaddhi ka - saMghayaNa-6 - saMsthAna-6,-vihAyogatidvika, - subhaga-susvara-Adeya, durbhaga-dusvara-anAdeya uccagotra ema 23 prakRtiono cAragatinA mithyAdRSTi madhyama pariNAme jaghanya anubhAgabaMdha kare che. samyagudRSTione A prakRtiono parAvartamAne na hoya. te A pramANe kahe che. samyagudRSTi tiryaMca manuSyo devaddhika ja bAMdhe paNa manuSyaddhika na bAMdhe. saMsthAnamAM paNa samacaturasa ja bAMdhe. saMghayaNamAM koi paNa na bAMdhe. zubhavihAyogati, subhaga, susvara, Adeya, uccagotra to samyaguSTine zubha baMdhAtI hovAthI apratipakSa ja che. samyagudRSTi deva-nArako paNa manuSyaddhika ja bAMdhe paNa tiryaMcaddhika nahIM. saMsthAnamAM samacaturastra ja bAMdhe, saMghayaNamAM vajaRSabhanArAca ja bAMdhe, vihAyogati Adi paNa zubha bAMdhe, azubha nahIM, tethI parAvRttinA abhAvathI samyagdaSTi na lIdhA. (arthAt samyagudRSTi jaghanya anubhAgabaMdha na kare) tyAM manuSyaddhikanI utkRSTa sthiti 15 koDAkoDIsAgaropamanI che. zubhavihAyogati - subhaga - susvara- Adi- uccagotra - vaja>SabhanArAca samacaturasanI (utkRSTa sthiti) 10 koDAkoDIsAgaropama che. A zubha prakRtio potapotAnI utkRSTa sthitithI zarU karIne pratipakSa (virUddhavALI) prakRti sAthe parAvartamAne tyAM sudhI bAMdhe ke jyAM sudhI te ja pratipakSa prakRtionI sarva jaghanya aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanI sthiti thAya. A sthitisthAnamAM parAvartamAne madhyama pariNAma hovAthI A prakRtino jaghanya anubhAgabaMdha kare. huMDaka-sevArtanI paNa vAmana - kIlikAnI utkRSTa sthitithI zarU karIne potapotAnI jaghanya sthiti sudhI parAvartamAne jaghanya anubhAgabaMdha pAme che. bAkInA saMsthAna saMghayaNano paNa potAnI For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 159 utkRSTa sthitithI zarU karIne saMbhavatA itara - bIjA saMsthAna saMghayaNa sAthe parAvartamAne tyAM sudhI pAme ke jyAM sudhI potAnI jaghanya sthiti thAya. A sthitisthAnamAM mithyAdRSTi parAvartamAne madhyama pariNAme jaghanya anubhAga bAMdhe che. tathA aratizokano pramattasaMyata - apramattasaMyatane pAmavAnI icchAvALo jaghanya anubhAgabaMdhano svAmI thAya che. kAraNake te baMdhakamAM tenuM ativizuddhapaNuM che. jJAnAvaraNIya-5, darzanAvaraNIya-4, aMtarAya-5 =14 prakRtiono kSapaka sUkSmasaMpAyanA chellA samaye vartato 1 samaya jaghanya anubhAgabaMdha kare che. kAraNake te baMdhakane viSe tayogya atyaMta vizuddhapaNuM hoya che. puruSaveda - saMjavalana catuSkano anivRtti bAdarabhaMparAya guNasthAnake kSapaka potAnA baMdhaviccheda samaye 1 samaya pAme. kAraNake te baMdhakane viSe tenuM atyaMta vizuddhapaNuM hoya che. aprazastavarNAdi-4, nidrA, pracalA, upaghAta, hAsya, rati, bhaya, jugupsA e 11 prakRtiono apUrvakaraNe kSepakane yogya potapotAnA baMdhaviccheda samaye eka samaya jaghanya anubhAgabaMdha kare, kAraNake tenuM te baMdhakane viSe parama vizuddhapaNuM che. thINadvitrika, mithyAtva, anaMtAnubaMdhi e 8 karmano samyakatva ane saMyamane eka sAthe pAmavAnI icchAvALo mithyAdRSTi chellA samaye jaghanya anubhAgabaMdha kare che. apratyAkhyAnAvaraNa-4no avirata samyagudRSTi saMyama pAmavAnI icchAvALo jaghanya anubhAgabaMdha kare che. pratyAkhyAnAvaraNa-4no dezavirativALo jIva sarvavirati pAmavAnI icchAvALo jaghanya anubhAgabaMdha kare che. e pramANe svAmItva prarUpaNA karI, ghAtisaMjJA - sthAna saMjJA ane zubhAzubhaprarUpaNA rasavipAka prarUpaNAmAM pUrva arthathI karI che. (yaMtra naMbara-34 juo). | iti jaghanya anubhAgabaMdha svAmitva prarUpaNA samApta, iti svAmitva prarUpaNA samApta. iti 3je anubhAgabaMdha samApta. ( jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM034 (gAthA 67 nA AdhAre) ) vizeSa:- azubhaprakRtiono jaghanya rasa vizuddhi vaDe baMdhAya che ane zubha prakRtiono jaghanya rasa saMkUilaSTa vaDe baMdhAya che. dara = aMtya samaye jANavuM. A = parAvartamAna madhyama pariNAmI saMkhyA prakRtionA nAma 2 | AhArakaddhika 1 | narakAyu A | devAyu. A 2 | tiryaMca-manuSThAyu A. | vikalatrika, sUkSmatrika A 4 | devadrika, vaikriyadrika A narakaTrika A. dArikazarIra, udyota kayA jIva kyAre jaghanya anubhAgabaMdha kare ? tatprAyogya saMphilaSTa apramatta-pramatta sanmukha thayela F. sarvavizuddha jagha0 10 hajAra sthitibaMdhakAle mithyAdRSTi tio-manu0 sarvasaMphilaI jA. 10 hajAra sthitibaMdhakAle mithyASTi tio-manuo sarvasaMphilaSTa jagha0 zullakabhava sthitibaMdhakAle mithyAdRSTi tio-manu0 tatprAyogya vizuddha mithyAdRSTi tio -manuo tatuprAyogya saMphilaSTa mithyAdRSTi tio -manu0 ativizuddha jagha0 sthitibaMdhakAle mithyAdRSTi tio - manu0 utkaTa saMphilaSTa, u5sthitibaMdhakAle 8mA kalpa sudhInA mithyA, devanAraka, tiprAyobAMdhatA. utkR0 saMphilaSTa, usthitibaMdhakAle mithyA0 3 thI 8 sudhInA devanAraka tiryaMca prAyogya bAMdhatA. dArika aMgopAMga | 3 | tiryaMcaddhika, nIcagotra : ativizuddha 7mI nAraka mithyAtvanI prathamasthitinA ka For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 karmaprakRti 23 saMkhyA prakRtionA nAma kayA jIva kyAre jaghanya anubhAgabaMdha kare ? jinanAma saMphilaSTa, avirata samya mithyAtva ane narakAgamana sanmukha thayela manuSya 4thAnA ka. | tejasa, kArpaNa zubhavarNAdi-4, sarva utkRSTa saMphilaSTa mithyAdRSTi cAre gatinA jIva aguru, parAghAta, uchuvAsa, bAdarAdi-3, nirmANa paMcendriya, trasa utkR0 saMphilaSTa mithyASTi cAregatinA, IzAna sudhInA devo vizuddhi hoya tyAre. strIveda, napuMsakaveda yathAyogya vizuddhivAlA mithyAdRSTi cAre gatinA. sAtA, sthira, zubha, yaza-kIrti, parAvartamAna madhyamapariNAmI samyagudRSTi athavA mithyAdRSTi (1 thI asAtA,asthira, azubha, 6 guNa0) cAre gatinA ayaza-kIrti sthAvara, ekendriya parAvartamAna madhyamapariNAmI nAraka sivAyanA traNagatinA mithyAdRSTi Atapa sarva saMphilaSTa IzAna sudhInA mithyAdRSTi deva manuSyaddhika, saMghayaNa-6, saMsthAna-6, | madhyamapariNAmI mithyASTi cAre gatinA vihAyogati-2, subhaga, susvara, Adeya, durbhaga, duHsvara, anAdeya, uccagotra = 23 arati, zoka ativizuddha pramattasaMyata-apramatta sanmukha thayela 6DhAnA para jJAnA-5, darzana-4, aMtao-5 | ativizuddha kSepaka 10mAnA na = 14 1 | puruSaveda ativizuddha kSapaka 9/1nA para saMjvalana krodha ativizuddha kSapaka 9/2nA para saMjvalana mAna ativizuddha kSapaka 9/3nA kara 1 | saMjvalana mAyA ativizuddha kSapaka 9/4nA ka saMjvalana lobha ativizuddha kSapaka 9/panA karI | 2 | nidrA, pracalA ativizuddha kSapaka 8/1nA ka azubhavarNAdi-4, upaghAta, hAsya, ativizuddha kSepaka 8/6nA ka | rati, bhaya, jugupsA thaNadvitrika, mithyAtva, anaMtA-4 | samyakatva ane saMyama ekI sAthe pAmavAnI icchAvAlo mithyAtvanI prathama sthitinA kA 4 | apratyAkhyAna -4 avirata samyagudRSTi saMyama pAmavAnI icchAvAlo 4thAnA kara pratyAkhyAna -4 dezavirata saMyama pAmavAnI icchAvAlo pamAnA - 124 varNAdi-4 zubha-azubha gaNatAM 124 prakRtio thAya che. 2 7 | For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 161 - atha cothA sthiti baMdhanuM svarU5:- ) ThiibaMdhaTThANAI, suhumaapajjattagassa thovAiM / vAyarasuviraviti - vediya mArIvi 68 saMkhejjaguNANi kamA, asamattiyare ya biMdiyAimmi / navaramasaMkhejjaguNANi, saMkilesA ya samvattha // 69 // sthitibaMdhasthAnAni, sUkSmAparyAptakasya stokAni / vAta sUkSmatA-dvitri-caturiyAmanaH (i) saMsino 68 | saMkhyeyaguNAni kramAd-asamApte (aparyApta) tare ca dvIndriyAdau / navaramasaGkhyeyaguNAni, saMklezAzca sarvatra / / 69 // gAthArtha :- sukSma aparyAptAnA sthitisthAno alpa, tethI bAdara apa- sU50 - bA 50, - dviapa0 - dvipa, tridapa - tripa0 caunDaapa - cauparyA - asaMiapa - asaM50 - saMapa0 - saMpa0 nA sthitisthAno anukrame saMkhyAtaguNa kahevAM, paraMtu bAdapa thI dviapa0 nA sthitisthAno asaMkhyAtaguNa kahevAM ane saMkulezasthAno sarvatra asaMkhyAtaguNa kahevAM. TIkArtha :- pramANe anubhAgabaMdha kahyo, have sthitibaMdhano prasaMga che. tyAM cAra anuyogadvAro che. (1) sthitisthAna prarUpaNA (2) niSeka prarUpaNA (3) abAdhAkaMDaka prarUpaNA (4) alpabadutva prarUpaNA. ( - atha 1lI sthitisthAna prarUpaNA - ) tyAM prathama sthitisthAna prarUpaNA kahe che. ahIM jaghanya sthitithI zarU karIne utkRSTa sthiti sudhI jeTalAM samayo teTalA pramANanA sthitisthAno hoya che. ane te sthitisthAno sUkSma aparyAptanA sarvathI alpa che. 13 tethI paNa aparyApta bAdaranA saMkhyayaguNa che. tethI paNa sUkSma paryAptanA saMkhyayaguNa che. tethI paNa bAdara paryAptanA saMkhyayaguNa che. ane A cAra palyopamanA asaMkhyAtabhAganA samaya pramANa jANavAM. tenAthI aparyApta beindriyanA asaMkhyAtAguNa che. kevI rIte ? to kahe che. beindriya aparyAptanA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAtabhAganA samaya 112 eka samaye eka sAthe jeTalI sthitino baMdha thAya che te sthitisthAnaka kahevAya, ane te baMdhathI thato hovAthI baddhasthitisthAnaka kahevAya, jema koi jaghanya sthitino baMdha kare te paheluM sthitisthAna, koi samayAdhika jaghanya sthitibaMdha kare te bIjuM sthitisthAna ema koi traNa, cAra, saMkhyAtA, samayAdhika sthitino baMdha kare. yAvatuM koi utkRSTa sthitino baMdha kare te chelluM sthitisthAnaka che. A to baddha sthitisthAnakanI vAta thai. have sattAgata sthitisthAnakatAno vicAra karIe. eka samaye jaghanya madhyama ke utkRSTa jeTalI sthiti baMdhAi hoya tenA bhAgamAM Avela vargaNAonI abAdhAkALa choDIne jeTalAM samayomAM racanA thAya te saghaLA sattAgata sthitisthAno kahevAya. sattAgata sthitisthAnaka eTale eka samaye eka sAthe kALabheda jeTalAM samayonA baMdhAyelA ane jeTalI vargaNAonA phaLane anubhave che. 113 sAmAnyathI saMkleza ane vizuddhino AdhAra yoga che jema jema yoga vyApAra vadhAre hoya tema tema vadhAre vadhAre pramANamAM vizuddhi ke saMkleza hoi zake. jema jema yoga alma tema tema alpa alpa hoya ane sthitibaMdhano AdhAra saMkuleza ke vizuddhi che. jema jema saMkuleza vadhAre tema tema sthitino baMdha vadhAre, jema jema saMkuleza ocho ane vizuddhi vadhAre tema tema sthitino baMdha alpa alpa thAya. ekendriyomAM bAdara paryApta ekendriyano yoga sarvathI vadhAre che tenAthI sUkSma paryAptano tenAthI bAdara paryAptano ane tenAthI sUkSma aparyAptano ocho ocho che. saMleza ane vizuddhimAM paNa. Aja krama che. bAdara paryApta ekendriyano saMkleza ke vizuddhi bIjA ekendriyothI vadhAre che ane tethI ja teone svayogya ochAmAM ocho ane vadhAremAM vadhAre sthitibaMdha thai zake che. tenAthI sUkSma paryAptane saMleza paNa ocho ane vizuddhi paNa ochI tethI te bAdaraparyApta jeTalI jaghanya ke utkRSTa sthiti bAMdhI zakatA nathI. dAkhalA tarIke bAdara paryApta utkRSTa so varasa ane jaghanya pAMca varasanI sthiti bAMdhatA hoya to sUkSma paryApta jaghanya paMdara ane utkRSTa nevuMnI bAMdhe. tethI jaghanya ane utkRSTa sthitinI vacamAM aMtara ochuM rahe. A hetuthI ja bAdara paryApta sUkSma paryAptanA sthitisthAnako ochA thAya A pramANe bAdara aparyAptAdi mATe paNa samajavuM. For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti pramANa che. ane pUrvanA palyopamanA asaMkhyAtabhAganA samaya pramANa che. tethI pUrvanA karatAM A bei aparyAptanA asaMkhyAtaguNa thAya che. tethI paNa bei. paryAptanA sthitisthAno saMkhyAtaguNa che. tethI te indriya aparyAptanA saMkhyAtaguNa che. tethI paNa te indriya paryAptanA saMkhyAtaguNA che. tethI cau0 aparyAptanA saMkhyAtaguNa che. tethI paNa te ja cauparyAptanA saMkhyAtaguNa che. tethI asaMjJi paMce aparyAptanA saMkhyAtaguNa che. tethI paNa te ja asaMjJi paMce paryAptanA 1'saMkhyAtaguNA che. tethI saMjJi paMce. aparyAptanA saMkhyAtaguNa che. tethI paNa te ja saMjJi paMce paryAptanA saMkhyAtaguNa hoya che. "samariyara' tti = asamAnAnA = aparyAptA ane teno itara = paryApto. paryApta bAdara vagerenA sthitisthAno kramathI saMkhyAtaguNa che. temAM eTaluM vizeSa e che ke bei0 AdimAM be indriyanA prathama bheda aparyAptarUpe sthitisthAno ekendriyanA kahIne, tenAthI asaMkhyAtaguNa kahevAM, ane A pahelAM batAvela ja che ane saMkuleza sarvaThekANe, sarvasthAnomAM asaMkhyAtaguNa kahevo, paraMtu kevala beindriyanA prathama bhede sthitisthAno asaMkhyAtaguNa che. ane e pramANe artha che. te A pramANe kahe che. sUkSma aparyAptanA saMklezasthAno sarvathI alpa che. tethI aparyApta bAdaranA asaMkhyAtaguNa che. tethI paryApta sUkSma - bAdara, aparyApta-paryApta beindriya, teindriya, caurindriya, asaMjJi, saMSi paMcendriyanA saMkulezasthAno anukrame uttarottara asaMkhyAtaguNa che. sarva ThekANe paNa saMkulezasthAnonuM asaMkhyAtaguNapaNe kai yuktithI kahyuM ? to kahe che - ahIM sUkSma aparyAptanA jaghanya sthitibaMdhanI zarUAtamAM jeTalAM saMkuzasthAno che tethI pratisamaye uttarottara (pachI pachInA) sthitisthAnomAM vizeSa adhika adhika hoya che. te utkRSTa sthitibaMdhanI zarUAtamAM asaMkhyAtaguNa thAya che. e pramANe jo sukSma aparyAptanA sthitisthAno sarvathI thoDA hote chate paNa jaghanya sthitisthAna saMbaMdhI saMkulezasthAnanI apekSAe utkRSTa sthitisthAnamAM saMkulezasthAna asaMkhyAtaguNa thAya che. tyAre bAdara aparyAptanAM sthitisthAno sUkSma aparyAptanA sthitisthAnonI apekSAe saMkulezasthAno asaMkhyAtaguNa spaSTa rIte hoya che. e pramANe uttarottara asaMkhyayaguNapaNuM kahevuM. e pramANe pUrvanA saMkuleza sthAnonuM prathamanI apekSAe uttarottara asaMkhyAtaNa asaMkhyAtaguNa che. eTale kyAMya doSa nathI. emeva visohIo, vigyAvaraNesu koddikoddiio| udahI tIsamasAte, taddhaM thImaNuyadugasAe // 70 // evameva vizodhayo, vighnAvaraNeSu kottiikottyH|| udadhayastriMzadasAte, tadardhaM strImanujadvika sAteSu / / 70 // ' gAthArtha - e pramANe saMkulezasthAnonI jema vizuddhisthAna paNa asaMkhyaguNa che. aMtarAya, jJAnA darzanA ane asatAvedanIya e cAra karmanI utkRSTa sthiti 30 koDAkoDIsAgaropamanI che, ane strIveda, manuSyaddhika ne sAtavedanIya e cArakamanI u0 sthiti tenAthI ardha = 15 koDAkoDIsAgaropamanI che. 114 jo ke A graMthamAM ekendriyanA jaghanya sthitibaMdhane pacIsa, pacAsa Adie guNatAM je Ave teTalo beindriyAdino jaghanya ane ekendriyanA utkRSTa sthitibaMdhane pacIsa, pacAsa AdIe guNatAM je Ave teTalo beindriyAdino utkRSTa sthitibaMdha kahyo che. karmagraMthanI jema ekendriyanA utkRSTa sthitibaMdhane pacIsa Adie guNI temAMthI palyopamano saMkhyAtamo bhAga nyUna jaghanya sthitibaMdha kahyo nathI. chatAM paNa ahIM jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdhanI vacce palyopamanA saMkhyAtamA bhAganuM aMtara saMbhavatuM hoya tema lAge che. tethI upara beindriyanA palyopamanI saMkhyAmAM bhAga pramANe sthitisthAnako kahyAM jaNAya che. paraMtu A graMthakAranA mata pramANe paryApta bAdara ekendriyanA sthitisthAnonI apekSAe aparyApta beindriyanA sthitisthAno purA pacIsaguNAM paNa nathI to te asaMkhyaguNa kema thai zake ? te vicAraNIya che. 115 ahIM asaMzi paMcendriya paryApta sudhInA dareka bhedamAM jaghanya ane utkRSTa sthitinI vacce palyopamanA saMkhyAtamA bhAganuM aMtara che eTale teTalAM sthitisthAno kahyA che ane palyopamano saMkhyAtamo bhAga kramazaH moTo moTo levAthI uparokta alpa bahutva ghaTe che. - aparyApta saMzino jaghanya sthitibaMdha aMtaHkoDAkoDI ane utkRSTa paNa aMtaHkoDAkoDI sAgaropama che paraMtu jaghanyathI utkRSTa saMkhyAtaguNa moTo che eTale saMkhyAtaguNA ghaTe che ane paryApta saMAine mithyAtva guNaThANe jaghanya sthitibaMdha aMta:koDAkoDI sAgaropama ane utkRSTa dareka prakRtino jeTalo utkRSTa sthitibaMdha kahyo che teTalo thAya che mATe tene paNa saMkhyAtaguNa ghaTe che. 116 saMkuleza eTale zuM? sthitibaMdhanA hetubhUta je kASAyika adhyavasAyasthAno te saMkalezasthAno kahevAya che. sarva jIva bhedomAM jema saMkalezasthAno che tema vizuddhisthAno paNa che, paraMtu te vizuddhisthAnonuM sthitibaMdhamAM prayojana nahIM hovAthI A sthitisthAnanA prakaraNamAM mAtra saMkulezasthAnonI ja vivalA karI che. For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 163 | TIkArya :- jema saMkulezasthAno asaMkhyayaguNapaNe pUrve kahyA tevI rIte vizaddhisthAnako paNa anukrame asaMkhyayaguNapaNe kahevAM, kAraNake je saMkulazyamAnanA saMkulezasthAna che te ja vizudhdhamAnanA vizuddhisthAno che. e pramANe ahIM bhAvanA vizeSa nathI. (yaMtra naMbara - 35 juo). -: atha sarva prakRtionI utkRSTasthiti tathA abAdhA :have utkRSTasthiti ane itara eTale jaghanyasthitinuM pratipAdana karatAM kahe che "vize' tyAre vijJa = aMtarAya, sAvara = jJAnAvaraNa - darzanAvaraNa, tyAM aMtarAyanI 5 prakRtio, jJAnAvaraNanI 5 prakRtio, darzanAvaraNanI - 9 prakRtio, ane asatAvedanIya e 20 prakRtionI utkRSTa sthiti 30 koDAkoDIsAgaropama che. ahIM be prakAre sthiti kahI che. (1) karmapaNe avasthAnarUpa (2) anubhava yogya. tyAM prathama (avasthAnarUpe) AzrayIne jaghanya - utkRSTa sthitinuM pramANa kahe che. punaH anubhava prAyogya bIjI sthiti che te abAdhAkALa rahita jANavI. abAdhA = (AvavA vAhavAsasathA iti paMcasaMgraha pamA dvAramAM gA-36) je karma jeTalAM koDAkoDIsAgaropamanI sthitivALuM hoya te karmane teTalAM 100 varSa abAdhAkALa hoya kAraNake teTalo kALa te karma potAnA udayathI jIvane bAdhA-pIDA (asara-saMvedana) utpanna karato nathI. -: sarva jIvabhedamAM sthitisthAna saMkuleza - vizuddhi sthAnanuM sthApanA yaMtra naM-3pa :14 jIvabheda , sthitisthAno saMkaleza-vizuddhisthAno sUkSma aparyApta ekepalyopamano asaMkhyAtamo bhAga pramANa sarvathI alpa bAdara aparyApta eke0 saMkhyAtaguNa 'asaMkhyAtaguNa sUkSma paryApta ekeDa bAdara paryApta eke 5 | bei apad. asaMkhyAtagaNa (palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa.) bei0 paryApta saMkhyAtaguNa asaMkhyAtaguNa 7 | teja0 apa0 8 | Hi paryApta | cau0 a50. | 10| cau0 paryApta 11] asaMjJi apa0 12] asaMjJi paryApta 13] saMjJi apa0 | 14] saMjJi paryApta ' yaMtra naM-35nI TI01 :- bAdara aparyAptane sUkSma aparyApta karatAM je sthitisthAno vadhe che te sU0 aparyA nA jagha0 nI nIce paNa saMkhyAtaguNa vadhe che ane utkRSTanI upara paNa saMkhyAtaguNa vadhe che sUaparyAva nA potAnA sthitisthAnomAM asaMva dviguNahAninA sthAno che eTale A vadhArAnA saMkhyAtaguNa sthAnomAM paNa asaMva dviguNa hAninA sthAno banne bAju AvI jAya che. dviguNa-dviguNa asaMkhyavAra thavAthI kula saMleza - vizuddhisthAno asaMkhyAtaguNa thAya che. aparyAya sUkSma ekendriyane potAnA ja jaghanya sthitisthAnamAM jeTalAM adhyavasAya che tenA karatAM potAnA ja utkRSTa sthitisthAnamAM paNa adhyavasAyo asaMkhya guNa che. tethI aparyApta bAdara ekendriya AdimAM to sutarAM asaMkhya guNa hoya. |4 | | cha | 117 ahIM saMkaleza ane vizuddhi sApekSa che, je saMkalezanA sthAno che, te ja vizuddhinA saMbhave che, dAkhalA tarIke 10 sthAna che, vizuddhimAM pahelethI bIjuM, bIjAthI trIjuM ema uttarottara caDiyAtuM che. tema dazamAthI navamuM, navamAthI AThamuM ema paccAnuparvIe paDatuM paDatuM che. caDatAM vizuddhinuM je sthAna te ja utaratAM avizuddhinuM saMbhave che. jema koi be jIva cothe sthAnake che temAM eka cothAthI pAMcame janAra che, eka cothAthI trIje janAra che, jo ke atyAre to baMne jIva eka sthAna para che, chatAM caDanArI apekSAe zuddha ane te ja paDanArI apekSAe azuddha che. ema saMkuleza ane vizuddhi sApekSa che, tethI ja jeTalAM saMkalezanA sthAno che teTalAM ja vizuddhinA sthAno thAya che. paraMtu kevala kSapakazreNimAM AvatAM sthAno kevala vizuddhisthAno che. paNa saMkalezasthAno nathI, kemake kevala caDatAM ja Ave che. tyAMthI paDavAno bhaya nathI mATe, For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 karmaprakRti tyAM matijJAnAvaraNa AdinI utkRSTa sthiti 30 koDAkoDIsAgaropama che. tethI 3000 varSa abAdhAkALa samajavo. "abAdhAkALa pUrNa thaye chate karmadalikano niSeka thAya che. strIveda, manuSyagati, manuSyAnupUrvI ane sAtavedanIyanI utkRSTasthiti pahelA sthiti kahI tenAthI ardha jANavI. strIveda AdinI 15 koDAkoDIsAgaropama utkRSTa sthiti che, e pramANe artha che. teno 1500 varSa abAdhAkALa thAya, ane abAdhAkALa pUrNa thaye karmadalikano niSeka thAya che. tivihe mohe sattari, cattAlIsA ya vIsaI ya kmaa| dasa purise hAsaraI, devaTuge khagai ceTThAe // 71 // trividhe mohe saptati, zcatvArizaccaviMzatizca kramAt / daza puruSe hAsyaratau, devaddhike khagatau ceSTAyAm / / 71 // gAthArtha :- traNa prakAranA mohanIyakarmamAM anukrame 70 - 40 - 20 kokosAgaropama, tathA puruSaveda, hAsya, rati, devaddhika ane prazastavihAyogati e cha prakRtinI 10 koko sAgaropama sthiti che. TIkArtha:- mohanIya 3 prakAre che. (1) mithyAtvarUpa darzanamohanIya (2) 16 kaSAyarUpa kapAyamohanIya (3) napuMsakaveda - arati - zoka - bhaya - jugupsArUpa nokaSAyamohanIya, tenI yathAsaMkhya (kramaza:) utkRSTasthiti 70-40-20 koDAkoDIsAgaropama che. ane yathAsaMkhya 7-4-2 hajAravarSa abAdhAkALa che. ane abAdhAkALa pUrNa thaye karmadalikano niSeka thAya che. ahIM nokaSAya zabdathI nizcita prakRtio ja levAnI. te sivAyanI bIjI kahevAyelI che athavA kahevAnI hovAthI, sAmAnya zabda vizeSathI para hovAthI e pramANe jANavuM. puruSaveda, hAsya-rati, devadrika = devagati - devAnupUrvI, "vAti' =tyAM vibhaktino lopa karI nirdeza karela che. cakAra samucyaya arthamAM che. tethI prazastavihAyagatimAM e pramANe artha karavo... 10 koDAkoDIsAgaropamanI utkRSTa sthiti che. ane 1,000 varSa abAdhAkALa che. abAdhAkALa pUrNa thaye karmadalika niSeka thAya che ema samajavuM. thirasubhapaMcagaucce. cevaM saMTThANasaMghayaNamUle / tabbItiyAi vuiTTI, aTThArasa suhumavigalatige // 72 // 118 je samaye je karma baMdhAya che tenA bhAgamAM je daliko Ave teo kramaza: bhogavAya teTalA mATe tenI vyavasthita racanA thAya che. je samaye karma baMdhAyuM te samayathI AraMbhI keTalAka samayomAM racanA thatI nathI, paraMtu tenI uparanA samayathI thAya che. jeTalAM samayomAM racanA thatI nathI, tene abAdhAkALa eTale dalika 2canA vinAno kALa, baMdha samayathI AraMbhI amuka samayamAM dalaracanA nahIM thavAmAM kAraNa jIvasvAbhAva che. abAdhAkALanI uparanA samayathI AraMbhI amuka samaye ATalA ja dalika phaLa Ape. amuka samaye ATalA daliko phaLa Ape e pramANe sthitinI carama samayaparyata nipeka racanA thAya che je je samayamAM je je pramANe racanA thai hoya te te samaya prApta thAya tyAre teTalo teTalAM dali konA phaLane bhogave che. tethI ja abAdhAkALa gayA pachI eka sAmaTA daliko phaLa ApatA nathI, paraMtu goThavaNa anusAra ja phaLa Ape che. jeTalAM sthAnomAM 2canA thai nathI tene abAdhAkALa kahe che. tenuM pramANa AgaLa upara kaheze. phaLa bhogavavA mATe thayelI vyavasthita dalika racanAne niSeka racanA kahe che. abAdhAkALamAM lika nahi goThavAyeluM hovAthI teTalAM kALapayata vivakSita samaye baMdhAyelA karmanA phaLane anubhavato nathI. teTalo kALa gayA pachI anubhave che. ahIM je sthiti kahI che te abAdhAkALa sahita karmasvarUpe rahenArI kahIM che. kAraNa ke abAdhAkALamAM paNa te karmano saMbaMdha to jIva sAthe che ja. AvuM vinA sAtakarmanI sthiti sAthe abAdhAkALa joDIne teonI sthiti kahIM che kAraNake te karmonA abAdhAkALanuM pramANa cokkasa che. AyunA abAdhAkALanuM pramANa cokkasa nahi hovAthI tenI sthiti sAthe abAdhAkALa joyo nathI. prazna:- karmanI abAdhAnuM phaLa zuM? uttara:- karmano abAdhAkALa kahevAthI e vAta spaSTa thAya che ke karma bAMdhyA pachI te ja samaye (baMdha samaye ja) athavA bIje - trIje samaye udayamAM AvatuM nathI. paNa kahevAyelo jaghanya athavA utkRSTa abAdhAkALa pUrNa thaye turata ja udayamAM AvI zake che. A rIte abAdhAkALa pUrNa thaye udaya varte che te zuddha udaya kahyo che. anyathA udIraNA karavaDe abAdhApUrNa thayA vinA nirdhakakALamAMnA kaMika pudgalo udayAvalikAmAM AvI udayabhAve varte che, paraMtu te "azuddhodaya' athavA 'udIraNodaya' kahyo che. vaLI vizuddha parigrAmavALo jIva apavartanA (sthitighAta) ane uddhalanA karavaDe to racAyelA dIrgha niSekakALane paNa alpa kare che. temaja vizeSahIna vizeSahIna paNa anukrame kare che (eTale karmapudgalano udaya AvavAno niyama toDI, asaMkhya guNa asaMkhyaguNa udaya AvavAno krama paNa banAve che. A rIte niSekakALane jo TUMko na banAve to jIvane mokSano saghakALa abhAva thAya. prazna:- abAdhAkALa vItyA pachI kayo udaya hoya ? uttara :- abAdhA vItyA bAda jinanAmano pradezodaya, AhArakahika Adi adhruvodayI karmano pradezodaya athavA to vipAkodaya ane AyuSyano avazya vipAkodaya hoya che. tathA dhruvodayIno vipAkodaya avazya hoya che. e pramANe yathAsaMbhava vicAravuM. For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 165 sthirazubhapazcakeuccatri, cevaM saMsthAnasaMghayaNamUle (prthme)| tad dvitIyAdau dvivRddhi - raSTAdaza sUkSmavikalatrike / / 72 // gAthArtha :- (A gAthAno saMbaMdha pUrvokta gAthA sAthe che mATe) sthira-zubhapaMcaka-uccagotra-prathama saMsthAna-prathama saMghayaNa - e 9 prakationI utkRSTa sthiti 10 koDAkoDIsAgaropamanI che tathA dvitIyAdi saMsthAna tathA saMghayaNamAM dvikavRddhi (be be koDAkoDIsAgaropamanI vRddhi) karavI tathA sUkSmatrika ane vikalatrika e 6 prakRtionI utkRSTa sthiti 18 koDAkoDIsAgaropama che. TIkArtha :- sthira, rAmapaMca = zubha-subhaga-susvara-Adeya-yaza-kIrti ane uccagotra, mUla "eTale prathama saMsthAna samacaturastra ane prathama saMghayaNa vajax8SabhanArAca e 9 prakRtiono e pramANe artha che. pUrvokta rIta pramANe 10 koDAkoDIsAgaropama utkRSTa sthiti jANavI. e pramANe artha karavo. 1,000 varSa abAdhAkALa pUrNa thaye karmalika - niSeka thAya. temAM saMsthAna ane saMghayaNano bIjA vagerethI be koDAkoDIsAgaropamanI vRddhi che. te A pramANe kahe che. - bIjA saMsthAna - saMghayaNanI 12 koDAkoDIsAgaropamanI utkRSTa sthiti che, teno 1200 varSa abAdhAkALa, ane abAdhAkALa pUrNa thaye karmadalika niSeka thAya che. trIjA saMsthAna-saMghayaNanI 14 koDAkoDIsAgaropamanI utkRSTa sthiti che, tethI 1400 varSa abAdhAkALa ane abAdhAkALa hIna karmadalika niSeka thAya che. cothA saMsthAna saMghayaNanI 16 koDAkoDIsAgaropamanI utkRSTa sthiti che. tethI 1600 varSa abAdhAkALa che, ane abAdhAkALa pUrNa thaye karmadalika niSeka thAya che. pAMcamA saMsthAna saMghayaNano 18 koDAkoDIsAgaropamanI utkRSTa sthiti che, tethI teno 1800 varSa abAdhAkALa che. te abAdhA pUrNa thaye teno karmadalika niSeka thAya che. chaThThA saMsthAna-saMghayaNano 20 koDAkoDIsAgaropamanI utkRSTa sthiti che. tethI 2000 varSa abAdhAkALa che, te pUrNa thaye karmadalika niSeka thAya che. kAtti'' = sUkSmatrikamAM sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa Ave, vikalatrikamAM beindriya, indriya, caurindriyajAti e cha prakRtionI 18 koDAkoDI sAgaropamanI utkRSTa sthiti che. teno paNa 1800 varSa abAdhAkALa, te pUrNa thaye karmadalika niSeka thAya che. titthagarAhAraTuge, aMto vIsaM saniccanAmANaM / tettIsudahI suranArayAu sesAu pallatigaM // 73 / / tIrthaMkarA''hArakadrike, anto viMzati sanIccainAmnAm / trayastriMzadudadhayaH sura-nArakAyuSaH zeSAyuSoH palyatrikam / / 73 / / gAthArtha:- tIrthaMkara nAmakarmanI ane AhArakaddhikanI antaHkoDAkoDI sAgaropamanI utkRSTa sthiti che. zeSa nAmaprakRtionI 20 koko, sAgaro devAyu - narakAyunI 33 sAgaropama manuSpAyuSya ane tiryaMcAyuSyanI u0 sthiti 3 palyopama che. - tIrthaMkara ane AhArakaddhika = AhArakazarIra ane AhAraka aMgopAMganI "saMta" tti aMtaHkoDAkoDIsAgaropamanI usthiti che. aMtarma abAdhAkALa che. ane abAdhAkALa pUrNa thaye karmalika - niSeka thAya che. "sanitrAmA' ti - nIcagotrasahita bAkInI nAma prakRtio... narakagati - narakAnupUrvI - tiryaMcagati - tiryaMcAnupUrvI - ekendriyajAti - paMcendriyajAti - taijasa - kArpaNa - dArikazarIra - vaikriyazarIra - audArika aMgopAMga - vaikriya aMgopAMga - varNa - gaMdha - rasa - sparza - agurulaghu - upaghAta - parAghAta - ucchavAsa - Atapa - udyota - aprazastavihAyogati - trasa - sthAvara - bAdara - paryApta - pratyeka - asthira - azubha - durbhaga - du:svara - anAdeya - ayazakIrti - nirmANa e 36 prakRtionI 20 koDAkoDIsAgaropama utkRSTa sthiti, 2000 varSa abAdhAkALa ane te pUrNa thaye karmadalika niSeka thAya che. ahIM dArika Adi je baMdhana saMghAtana, teonI sthiti paNa potAnA zarIra tulya : jANavI. te A pramANe kahyuM che ke :- "sthityayavadhevatA: satavizvanA svazIratAnyA joyA'' rUti T sthiti - udaya - baMdha - kAla-saMghAta ane baMdhanonA potAnA zarIra tulya jANavo. deva-nArakanA AyuSyanI utkRSTasthiti 33 sAgaropama pUrvakroDIno trIjo bhAga adhika che ane pUrvakroDIno trIjo bhAga abAdhAkALa che.) abAdhAkALa rahita karmadalika niSeka For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 karmaprakRti thAya 119che. A pUrvakoDInA AyuSyavALA cAregatimAM gamana yogyanI utkRSTa sthitinA baMdhaka tiryaMca manuSyo jANavAM tene ja AzrayIne je pramANe kahyo te pramANe utkRSTa sthiti ane utkRSTa abAdhAkALa prApta thAya che. Aucaukkukkoso, pallAsaMkhejjabhAgamamaNesuM / sesALa pujoDI, sAtimAno gavAhA siM / / 74 // AyuzcatuSkotkRSTaH, palyAsaGkhyeyabhAgo'manassu / zeSAnAM pUrvaooTi:, svAdhuslimAnovAdheSAm / / 74 || gAthArtha :- asaMkSipaMcendriya jIvo cAre AyuSyanI utkRSTa sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa bAMdhe che, ane zeSa 6 jIvonI parabhava Ayuno utkRSTa sthitibaMdha sva sva bhava saMbaMdhI trIjA bhAge adhika pUrvakroDa varSano hoya che. TIkArtha :- have asaMzi paMcendriya AdinA baMdhakone AzrayIne AyuSyanI utkRSTa sthiti kahe che. - gamanasvepu - asaMkSipaMcendriya paryAptane viSe AyuSyanI utkRSTa sthitibaMdhakane viSe cAra AyuSyanI parabhava saMbaMdhInI utkRSTasthiti palyopamano asaMkhyeyabhAga mAtra pUrvakroDano trIjobhAga adhika che. ane pUrvakroDano trIjo bhAga abAdhAkALa che, abAdhAkAla pUrNa thaye karmadalika niSeka thAya che. ane bAkInI ekendriya sUbA, beindriya-teindriya-caurindriya paryApta ane aparyAptano 5 x 2 = 10 ane asaMkSipaMcendriya saMkSipaMcendriya aparyAptAnI 10 +2 =12no utkRSTa AyuSyanA sthitibaMdhakano parabhava AyuSyanI utkRSTa sthiti pUrvakroDI pota-potAnA bhavanA trIjo bhAga adhika jANavo. kAraNake teo utkRSTathI paNa pUrvakroDI AyuSyavALA manuSya ane tiryaMcane viSe utpanna thatA hovAthI siM'' ti teono potAnA AyuSyano trIjo bhAga arthAt sva sva bhavanA trIjo bhAga abAdhAkAla che, ane abAdhAkAla rahita karmadalika niSeka thAya che. vAsasahassamabAhA, koDAkoDIdasagassa sesANaM / aNuvAo aNuvaTTaNa - gAusu chammAsigukkoso / / 75 / / varSasahastramabAdhA, koTAkoTIdazakasya zeSANAm / anupAto'naparvatanIyAyukeSu SaNmAsikyutkRSTaH / / 75 / / gAthArtha H 10 koDAkoDIsAgaropamanI 1000 varSa abAdhA hoya che. e anusAre zeSa sthitiono abAdhAkALa jANavo. ane anapavartanIya AyuSyavaMta jIvomAM AyunI abAdhA utkRSTathI cha mAsa jeTalI jANavI. TIkArtha :- hamaNAM AyuSya sivAya sarva karmonI utkRSTa abAdhA pratipAdana karatAM kahe che. 10 koDAkoDIsAgaropama mAtranI sthiti 1000 varSa abAdhA. zeSALAM - bAkInI 12 - 14 - 15 - 16 - 18 - 20 - 30- 40 - 70 kokosAga pramANa sthitiono abAdhAkALa anupAta anusaravo. jyAre 10 ko ko sAgaropamanI abAdhA 1000 varSa hoya tyAre 12 ko ko0 sAga nI 1200 varSa abAdhA 14 kokosAga nI 1400 varSa e pramANe sarva ThekANe trarAzika te rIte gaNatarI karavI. e pramANe artha che. 120 119 AyuSyamAM vartamAna bhavanuM jeTaluM AyuSya bAkI hoya teTalAM pUrvabhava saMbaMdhInA AyuSyano abAdhAkALa kahevAya che. mATe cAre AyuSyanA baMdhaka pUrvakoTI varSanA AyuSyavALA kahyA che. kAraNake temane utkRSTa abAdhAkALa pUrvakroDa varSa `/3 bhAga jeTalo prApta thai zake che. bIjA koine utkRSTa abAdhAkALa prApta thai zakato nathI. tethI utkRSTasthitibaMdha abAdhA sahitano temane ja prApta thAya che. bIjAone abAdhArahita-4 AyuSyano u sthitibaMdha paryApta paMce tiryaMca saMzi ane manuSyane thai zake deva nArakone temaja ekendriyAdi zeSa jIvone paNa abAdhA rahita paNa tirthagAyu manuSyAyuSyano utkRSTa sthitibaMdha thai zakato nathI. kAraNake pUrvakroDa varSathI adhika AyuSya baMdhAtu nathI. ane asaMjJi paMcendriyane 4 AyuSyano palyopamano asaMkhyeyabhAgathI vadhAre baMdhAtu nathI. utkRSTa abAdhA pUrvakroDa '/3 varSa prApta thatuM hovA chatAM 4 AyuSyano palyopamanA asaMkhyeya bhAgathI vadhAre na baMdhAtu hovAthI te jIvone choDI dIdhA che. 100 varSanA abAdhAno niyama AyuSya vinA 7 karmo mATe che, ane te e che ke jeTalAM koDAkoDI varSano sthitibaMdha teTalAM 100 varSano abAdhAkALa thAya che. = 120 10 koDAkoDIe 1000 abAdhA to 12 koDAkoDIe keTalI ? 1000 x 12 =ekeka zUnyanI upa2 nIce apavartanA karatAM 1200 varSa abAdhA. A bairAzika gaNita vartamAna paddhatinuM che. 10 For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa AyuSyane AzrayIne kahe che. "madhuvaThThaISNuM chamAsi0oto'- anapavarNanIya AyuSyane viSe deva-nAraka ane asaMkhyaya varSanA AyuSyavAlA yugalika tiryaMca manuSyane viSe parabhavanA AyuSyanI utkRSTa abAdhA 6 mAsa che. kemake 6 mAsa AyuSya bAkI rahe tyAre ja teone parabhavanA AyuSyanuM baMdhakapaNuM hovAthI. keTalAka to yugalIyAne palyopamano asaMkhyayabhAga pramANa abAdhA icche che. (kahe che.) te pUjya candrAcArya maharSie paMcasaMgraha - 5 mAdvAranI gAthA 41mAM kahyuM che. patiyAlAlambasa gAdhIna vayeta- yugalIyAne palyopamanA asaMkhya bhAga pramANa anya AcArya abAdhA kahe che. bAkInA jIvone to potAnA AyuSyano trIjo bhAga rU5 abAdhA kahyo ja che, te paNa niyata raheto nathI, kemake potAnA AyuSyanI trIjA bhAganI jema potAnA AyuSyanA trIjA bhAgano trIjo bhAga, potAnA AyuSyano trIjA bhAganA trIjA bhAganA trIjA bhAgamAM paNa parabhava AyuSyano baMdha svIkArelo hovAthI. arthAtu potAnA AyuSyanA navabhAga 27 bhAga rUpe paNa abAdhAno saMbhava che. e pramANe saMpradAyano mata che. bhitramuhattaM AvaraNavigdha-daMsaNacaukkalobhaMte / bArasa sAyamuhuttA, aTTa ya jasakittiuccesu // 76 // bhinna (antaH) muhUrtam AvaraNavighna-darzanacatuSkAntalobhasya / dvAdaza sAtAmuhUrtaH, aSTau ca yazaHkIryuccairgotrayoH / / 76 / / gAthArtha :- 5 jJAnAvaraNa, 4 darzanAvaraNa, 5 aMtarAya, ane saMjvalana lobhanI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta tathA sAtAnI 12 muhurta, yazakIrti ane uccagotranI 8 muhurta pramANa jaghanya sthiti che. TIkArya :- te pramANe utkRSTa sthiti kahIM, have jaghanya sthitine kahevAnI icchAvAlA kahe che. sAvaraNane - pAMca jJAnAvaraNa vinAH = 5 aMtarAya, cakSu-acakSu - avadhi - kevaladarzanAvaraNarUpa - darzanAvaraNacatuSka, nomAno - vizeSaNa pAchaLa che te AgaLa mukavAthI anta lobha - saMjvalana lobha samAhAra dvandathI eka vacana che. A (prakRtine) 121 AyukarmanA pudgalone dravyAyuSa ane devAdigatimAM sthiti kAlane kAlAyuSa kahe che. temAM kAlAyuSanA apavartanIya ane anapavartanIya evA be bheda che.- 1. viSazastrAdi bAhya nimittathI ane rAgAdi AMtaranimittathI je AyuSyanI sthiti ghaTe te apavartanIya AyuSya kahevAya che, ane tevA nimittathI je AyuSyanI sthiti na ghaTe te anaparvanIya AyuSya kahevAya che. teno hetu AyuSyanA baMdhananI zithilatA athavA majabUtAi che. baMdhana samaye AyuSyano zithIla baMdha karyo hoya to tenuM aparvatana thAya che, ane sakhta baMdha karyo hoya to aparvatana thatuM nathI. temAM anaparvatanIya AyuSyanA sopakrama ane nirupakrama e be bheda che. upakrama eTale AyuSyane ghaTavAnA nimitto. te vaDe sahita hoya. arthAt viSazastrAdi nimitto maLavAthI je AyuSya na ghaTe paraMtu AyuSya pUrNa thayuM hoya tyAre te nimitto thI maraNa thayuM jaNAya, te sopakrama anaparvatanIya. ane maraNa samaye jene AyuSya ghaTavAnA viSazastrAdi nimittA prApta ja na thAya te nirupakrama anaparvatanIya AyuSya kahevAya che. aparvatanIya AyuSya to avazya sopakrama hoya che. kAraNake jyAre jyAre aparvatanIya AyuSya hoya che tyAre viSa-zastrAdi nimitto avazya prApta thAya che. anya karmomAM paNa A pramANe samajavuM. (tathA nIce prazna ane uttaramAM Apela hakIkata ahIM prastuta nathI chatAM upayogI hovAthI lIdhI che.) - pra.- jo AyuSyanuM apavartana (sthitinuM ghaTavuM) thAya to te AyuSya phala ApyA sivAya nAza pAme. tethI temAM kRtanAza doSono prasaMga prApta thAya, tathA AyuSyakarma bAkI hovA chatAM maraNa pAme che, mATe akRta aniyamita maraNanI abhyAga-prApti thavAthI akRtAbhyAgama gheSa prApta thAya che. vaLI AyuSya chatAM maraNanI prApti thAya che. mATe AyuSakarmanI niSphaLatA paNa siddha thAya che. u. - AyuSyakarmane kRtanAza, akRtAbhyAgama ane niSphaLatA e gheSo kharI rIte lAgatA nathI. kAraNa ke jyAre AtmAne viSa-zastrAdi upakrama lAge che. tyAre AyuSya karma badhuM eka sAthe udayamAM Ave che ane jaldIthI bhogavAya che, tethI bAMdhelA AyuSyano phala ApyA sivAya nAza thato nathI. vaLI sarva AyuSya karmano kSaya thayA pachI ja maraNa prApta thAya che. mATe amRta (anirmita) maraNanI prApti thatI nathI. tethI akRtAbhagama doSa paNa nathI. tathA AyuSyakarmano jaladIthI upabhoga thAya che. ane badhuM AyuSya bhogavAyA pachI ja maraNa thAya che. mATe te niSphaLa paNa nathI. jemake cAre taraphathI majabUta bAMdhelI ghAsanI gaMjIne eka taraphathI saLagAvI hoya to te anukrame dhIre dhIre baLe che, paraMtu teno baMdha toDI nAkhI chUTI karI nAkhI hoya ane comera pavana vAto hoya to cAre taraphathI saLage che ane baLI jAya che, tevI rIte baMdha samaye zithIla bAMdheluM AyuSya upakrama lAgatAM badhuM eka sAthe udayamAM Ave che. ane zIdhra bhogavAi teno kSaya thAya che. temAM papAtika (devo tathA nArako), asaMkhya varSanA AyuSyavALA (manuSya ane tiryaMco) carama zarIrI (taja zarIra dvArA mokSane prApta thanArA) ane uttama purUSo (tIrthakara cakravaryAdi) ne avazya anaparvatanIya AyuSya hoya che. bAkInA jIvone apavartanIya ane anaparvatanIya e banne prakAranuM AyuSya hoya che. devo nArako tathA asaMkhya varSanA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMco potAnA AyuSyanA cha mAsa bAkI rahe tyAre parabhavAyuSano baMdha kare che. bAkInA nirupakramavALA tiryaMca ane manuSyo potAnA AyuSyano trIjo bhAga bAkI rahe tyAre parabhavAyuSyano baMdha kare che. ane sopakrama AyuSyavALA potAnA AyuSyano trIjo, navamo ke sattAvIsamo ema triguNa karatAM chevaTe aMtarmuhUrta bAkI rahe tyAre paNa parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. (juo paMDita bhagavAnadAsabhAie lakhela navatatva vivecana pR.37.) For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 karmaprakRti viSe ri (- aMtarmuhUrta jaghanya sthiti che. aMtarmuhUrta abAdhAkAla ane abAdhAkAla pUrNa thaye karmadalika niSeka thAya che. "sAya' ri- sAtAvedanIyanI jaghanya sthiti 12 muhurta ane aMtarmuhUrta abAdhAkAla ane abAdhAkAla pUrNa thaye karmadalika niSeka thAya che. ane A jaghanya kASAyikI sthitinuM ja pariNAma kahyuM anyathA sAtavedanIyanI jaghanya sthiti be samaya mAtra sayogIkevali AdimAM prApta thAya che e pramANe jANavuM. tathA yazakIrti uccagotrane viSe ATha muhUrta jaghanya sthiti che, ane aMtarmuhUrta abAdhAkAla che, ane abAdhAkAla pUrNa thaye karmalika niSeka thAya che. do mAsA addhaddhaM, saMjalaNe purisa aTTha vAsANi / bhitramuhuttamabAhA, sabAsi sabahiM hasse // 77 // dvau mAsAvardhA) saMjvalane, puruSe'STau varSANi / mitra (banaH) muhUrtamavAthI, sarvAsAmAM sarvasmina pUrve (nava) || 77 | gAthArtha - saMjavalana kaSAyanI be mAsa ane ardha ardha jaghanya sthiti che. tathA puruSavedanI 8 varSa, pUrve kahelI ane hajI AgaLa kahevAze te sarva prakRtiono jaghanya sthitibaMdhamAM abAdhAkALa aMtarmuhurta pramANa ja hoya che. TIkArtha :- saMjvalanano be mAsa ane ardho artho jaghanya sthiti che. A pramANe kahe che. - saMjvalana krodhanI jaghanya sthiti be mAsa che, saMjvalana mAnanI eka mAsa ane saMjvalana mAyAnI ardhamAsa che. tathA puruSavedanI ATha varSa jaghanya sthiti che. sarvanI paNa aMtarmuhUrta abAdhAkAla che, abAdhAkAla pUrNa thaye, karmadalika niSeka thAya che. jaghanya abAdhAkAla pariNAma sUtrathI pratipAdana karatAM kahyuM che. "maphata" ti- sarvapaNa kahelI ane kahevAze te prakRtiono sarvathI jaghanya sthitibaMdhane viSe bhinnamuhUrta = aMtarmuhurta abAdhA jANavI. ane te pramANe pahelA pratipAdana karyuM ane AgaLa kaheze. khuDDAgabhavo Ausu, uvavAyAusu samA dasa sahassA / ukkosA saMkhejjA, guNahINamAhAratitthayare // 78 // kSullakabhava AyuSo-rupapAtAyuSoH samA dazasahastrANi / utkRSTAt saGkhyeya, guNahInA tIrthaMkarAhArakayoH // 78 // gAthArtha - manuSpAyune tiryaMcAyunI jaghanya sthiti zullakabhava pramANa che. deva ane narakAyunI jaghanya sthiti 10,000 varSa pramANa che. tathA AhAraka ane tIrthaMkara nAmakarmanI jaghasthi , svautkRSTa sthitithI saMkhyayaguNa hIna che. TIkArya :- have AyuSya karmanI jaghanyasthiti pratipAdana karatAM kahe che. tiryaMca AyuSya ane manuSya AyuSyanI jaghanya sthiti kSullakabhava che. tenuM zuM mAna ? to kahe che - 256 AvalikA = 1 zullakabhava, 1 muhurta be ghaTikA pramANa che, be ghaDImAM 3773 zvAsocchavAsa thAya che. ane 65,536 kSullakabhava thAya che. tethI te 65,536 muhUrtagata kSullakabhava rAzIne muhartagata zvAsocchavAsanI rAzI vaDe bhAge chate je prApta thAya te eka zvAsocchavAsamAM kSullakabhavanuM pramANa che. ane te 17 bhavo che, tathA te bhAgAkAra karatAM je 18 mA bhavanA paNa 1395 aMza vadhe che. ane tethI 1 zvAsocchavAsamAM 18mo kSullakabhava pUrNa karavAmAM 2378 aMza ochA paDe che. tethI 1 zvAsocchavAsamAM sAdhika 17 kSullakabhava thAya che. e pramANe spaSTa thAya che, ane A kSullakabhavanuM grahaNa sarva dharika zarIrIone hoya che. e pramANe zrI bhagavatIjImAM paNa kahyuM che. vaLI te Avazyaka TIkAmAM kSullakabhavanuM grahaNa vanaspatine (sUkSma nigoda) viSe ja prApta thAya che. ema kahyuM che te matAMtara che e pramANe bahuzrato kahe che. ahIM paNa "sare haste' e vacanathI aMtarmuhUrta abAdhAkALa che, ane abAdhAkALa rahita karmalika niSeka thAya che. tathA upapAta AyuSyavALA deva-nArakonA AyuSyanI jaghanyasthiti 10,000 varSa che. aMtarmuhU abAdhAkALa, ane abAdhAkALa rahita karmadalika niSeka thAya che. tIrthakara ane AhArakanI jaghanya sthitine kahe che. "vosa' ri - AhArakazarIra, AhAraka aMgopAMga ane tIrthaMkaranAmanI je utkRSTa sthiti aMtaHkoDAkoDIsAgaropama pramANa pUrva kahI te saMkhyayaguNahIna jaghanya sthiti thAya che. ane te paNa aMtaHkoDAkoDIsAgaropama pramANa ja che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only wwwinbrary.org Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 169 ahIM prazna thAya che ke tIrthaMkaranAmakarma tIrthaMkaranA bhavathI trIjAbhavamAM bAMdhe che kahyuM che ke - khApha te tu maLavo taDyamavoAvaDvAn' bhagavAna trIjA bhavamAM nikAcita (jinanAma) bAMdhe, to jaghanyathI paNa aMtaHkoDAkoDIsAgaropamanI sthiti teonI kevI rIte utpanna thAya ? ghaTI zake ? e pramANe nathI, 'vAk a tu' ItyAdi nikAcita apekSAe ja kahyuM che. tathA A ja zaMkAne mATe vizeSaNavatI graMthamAM pUjyoe kahyuM che - ne vAD tti bhaNiyaM tattha NikAijja ci NiyamoGayam / tadavaMjhaphalaM NiyamA bhayaNA aNikAiyAvatthe' - 4 bajjhai se prabhA te nikAcitanI apekSAe che, A niyama karI tenuM avazya phaLa maLe. (nakkI phaLa maLe ja, niSphaLa na jAya) jyAre nikacitamAM to bhajanAe hoya. (phaLa maLe yA na maLe) kahe che. prazna :- tIrthaMkara nAmakarma jadhanyathI paNa aMtaHkoDAkoDIsAgaropa sthiti pramANa thAya tyAre teTalI sthiti tiryaMcabhavamAM bhamyA vagara pUravAne mATe azakya hovAthI tiryaMcagatimAM paNa tIrthaMkaranAmakarmano sattAno prasaMga che ane te rIte Agama sAthe virodha thaze. kAraNake AgamamAM tIrthaMkaranAmanI sattAnA viSayamAM tiryaMcagatimAM virodha karyo che eTale AgamamAM tiryaMcagatimAM tIrthaMkaranAmakarmano pratiSedha karyo che. uttara- A doSa nathI atyaMta nikAcita jinanAmanI sattAno ja AgamamAM pratiSedha karyo che ane vizeSaNavatI graMthamAM paNa kahyuM che ke - 122 "tiraesu Natthi tiSyayarANAM saMtaM ti dekhiyaM samae / kaha ya tirio Na hohI, ayarovamakoDikoDIo // 81 // taM pi suniADvova taphsamavanAvino viiiddaSTa| aLivADyami tattva, sanano vi na vioddo TA'' zlokArtha :tIrthaMkaranAmakarmanI sattA tiryaMcabhavamAM nathI ema jinapravacanamAM kahyuM che., paraMtu tIrthaMkaranAmakarmanI utkRSTa sthiti aMta:koDAkoDI sAgaropama pramANa kahI che teTalI sthitimAM tIrthaMkaranAmakarmanI sattAvALo tiryaMca kema na thAya? teTalI sthitimAM tiryaMca avazya thAya ja. kAraNake tiryaMcabhavamAM bhramaNa karyA vinA teTalI sthitinI pUrNatA thavI ja azakya che. tathA sunikAcitavALAne ja tIrthaMkaranAmakarmanI sattA tiryaMcagatimAM pratiSedha karyo che. jo ke ghaNI karmanI sthitine paNa apavartanAkaraNathI nAnI sthiti karAya che. athavA uttenA vaDe alpasthitine paNa moTI sthiti vaDe sthApanA kare che. udavartanA ane apavarnanAthI sAdhya tIrthaMkaranAmakarmanI sattA tiryaMcagatimAM mAnavAmAM doSa nathI. e pramANe siddha che. ane paMcasaMgraha pamAdvAranI. gA.-44mAM kahyuM che ke- 'miH zivAhitya, viriyamane OM jiseTTiya, saMta / parlabha yi toSo, naTTAvakrRSNAsanne '' ahIM siddhAMtamAM je jinanAmakarmane nikAcita karyuM eTale avazya bhogyapaNe vyavasthApyuM che te jinanAmakarmanI sattA tiryaMcagatimAM niSedha che. paraMtu bIjuM je anikAcita eTale uttanA apavartanAkaraNane sAdhya je jinanAmakarma che tenI sattA tiryaMcagatimAM hoya to paNa koI doSa nathI. 123 ane ahIM tIrthaMkara AhArakaddhikanI aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanA saMkhyabhAga sudhInI saMkhyAtamA bhAganI sthiti zarUAtanI karIne nikAcita karavAno AraMbha kare che. jyAre sarva AtmapradezanI nikAcanA kare tyAre sunikAcita tIrthaMkaranAmakarmanI utkRSTa sthiti be pUrvakoTimAM kaMIka nyUna 33 sAgaropama adhika hoya che. te A pramANe kahe che. tIrthaMkara bhavathI pUrvanA trIjA bhavamAM pUrvakoTi AyuSya prathamathI ja te nikAcita kare pachI anuttara devalokamAM 33 sAgaropama sthitino deva thAya, tyAMthI paNa avIne 84 lAkha pUrvanA AyuSyavAlA tIrthaMkara thAya e pramANe che. 124 122 123 124 tIrthaMkaranAmakarmanI alpanikAcita ane gADhanikAcita ema be prakAranI nikAcita sattA trIje bhave thAya che jo ke u52nI gAthAmAM sunikAcita mATe je kahyuM che chatAM baMne prakAranI sattAmAM tiryaMcagatimAM na hoya ema lAge che. kAraNa e ke alpa ke gADhanikAcanA trIje bhave thAya tyAMthI naraka ke vaimAnika devamAM jAya eTale tiryaMcamAM javAno avakAza rahe ja nahIM. mAtra ghaNAM bhava pahelA je jinanAma baMdhAya che ke je bilakula nikAcita thayeluM hotuM nathI tenI sattA tiryaMcagatimAM paNa hoI zake. anikAcita jinanAmanI sattA tiryaMcagatimAM hoya paraMtu nikAcita jinanAmanI sattA tiryaMcagatimAM na hoya tathA jinanAmano baMdha to mAtra manuSyagatimAM ja hoya. Iti bhAva. pUrvakoTI varasanA AyuvALo koI manuSya tIrthaMkara nAmakarma gADha nikAcita bAMdhI tetrIsa sAgaropamanA Aukhe anuttara vimAnamAM utpanna thAya ane tyAMthI utkRSTa (corAthI lAkha pUrvanA) Aukhe tIrthaMkara thAya teo AzrayI uparokta utkRSTa gADha nikAcita saMbhave che. pUrvakoTi varasathI ochA AyuSyavALA bAMdhe ane ochA AyuvALA vaimAnika devo ke narakamAM utpanna thAya ane tIrthaMkarabhavamAM ochuM Ayu hoya to uparokta sthitithI ochI paNa gADha nikAcita thAya che. saMkhyAta varasanA AyuvALo manuSya gADha nikAcita karI zake che. tIrthaMkaranuM 84 lAkha pUrvavarSanuM utkRSTa ane 72 varSanuM jaghanya AyuSya pAMca bharata pAMca airAvatakSetranI apekSAe samajavuM, mahAvidehanI apekSAe nahIM. jinanAmanI sattAvALo jaghanyathI paNa 84 hajAra varSanA AyuSyamAM utpanna thAya che. agara sAdhika palyopama pramANa AyuvALA saudharma devalokamAM utpanna thaI zake che (tIrthaMkarabhavamAM ochAmAM ochuM bahIMtara varasanuM Ayu hoya che.) eTale manuSya bhavamAM jeTaluM For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti sunikAcita AhArakadvikanI to utkRSTa sthiti palyopamanA asaMkhyeyabhAga che. 125. alpanikAcita evA tIrthaMkara ane AhArakadvikanI aMtaHkoDAkoDI sAgaropamano saMkhyAtamo bhAga utkRSTa sthiti che. e pramANe paMcasaMgrahamAM vivecana karyuM ane ahIM paNa aMtarmuhurtta akhAdhA che, ane kRSTa sthitimAM paNa Ano teTalo ja abAdhAkAla kahyo. pachI AgaLa lika racanAnA sadbhAvathI avazya pradezanA udayano saMbhava thAya che. keTalAka to tIrthaMkaranAmakarma aMtamuhUrtathI AgaLa kaMIka pradezathI udaya thAya che, ane tenA udaye AzA-aizvarya Adi hi bIjA jIvothI vizeSa vizeSatara hoya tene saMbhave che. e pramANe saMbhAvanA kare che. ane ahIM tIrthaMkaranAmakarmanI jadhanya sthiti 10,000 varSa ane AhArakaDhikanI aMtarmuhUrta pramANe paMcasaMgrahamAM pratipAdana karI che. ane te karmaprakRtinA abhiprAyathI uttIrNa (judI) hovAthI bIjA AcArya bhagavaMtano mAMtara che e pramANe jANavuM. baggukkosaThiINaM, micchattukkosageNa jaM laddhaM / sesANaM tu jahanno, pallAsaMkhejjageNUNo / / 79 / / || // 170 vargotkRSTasthitInAM mithyAtvotkRSTakaina yallabdhaM / " zeSAnAM tu nadhanya:, vAsaMdhyeyanonaH / / 71 / / gAthArtha :- sva varganI utkRSTa sthitine mithyAtvanI utkRSTa sthiti vaDe bhAga ApatAM je pApta thAya temAMthI palyopamano asaMkhyAtamano bhAga hIna karatAM je sthiti e teTalo zeSa prakRtiono jaghanya sthitibaMdha jANo.. TIkArya :- pUrva kahela sivAyanI bAkInI prakRtionI jaghanya sthiti parUpaNA kare che. ahIM jJAnAvaraNIya prakRtino samudAya te jJAnAvaraNIyavarga, darzanamohanIya prakRtino samudAya te darzanamohanIyavarga, kaSAyohanIya prakRtino samudAya te kAyamohanIyavarga, nokaSAyohanIya prakRtino samudAya te nokaSAyamohanIyavarga, nAma prakRtino samudAya te nAmavarga, gotra prakRtino samudAya te gotravarga, aMtarAya prakRtino samudAya te aMtarAyavarga. A vargone je potApotAnI utkRSTa sthiti 30 koDAkoDI sAgaropama Adino tenI mithyAtvanI utkRSTa sthiti 70 koDAkoDI sAgaropama sAthe bhAge chane je prApta thAya, tenA popamanA asaMkhyayabhAga nyuna te pramANe kahela bAkInI prakRtiono jaghanya sthitibaMdha thAya. te A pramANe kahe che-darzanAvaraNIya, vedanIyakarmanI utkRSTasthiti 30 koDAkoDIsAgaropama pramANa, tene mithyAtvanI sthiti 70 koDAkoDIsAgaropama sAthe bhAge chate zUnya zUnya vaDe nAza pamADavuM (uDADI devuM) e vacanathI - sAgaropamamAM teno palyopamano asaMyabhAgahIna nidrApaMcaka-asAtAvedanIya 3 125 Ayu zeSa hoya ane gADha nikAcita kare tyAMthI AraMbhI jyAM utpanna thAya tyAM jeTaluM Ayu hoya ane tIrthaMkaranA bhavamAM jeTaluM Asu hoya teTalI tIrthaMkara nAmakarmanI sthiti gADha nikAcita thAya ema samajavuM. A rIte baMnenI sthiti anikAcita, alpanikAcita ane gADhanikAcita ema traNa prakAre che.. baMnenI anikAcita utkRSTa sthiti aMta:koDAkoDI sAgaropama, ane alpanikAcita aMtaHkoDAkoDIno saMkhyAtAmo bhAga ja thAya che. tathA gADhanikAcita upara kahyA pramANe 33 sAgaropamAdi che. anikAcita e evI sthiti che ke jo tene nikAcitarUpamAM pariNAma na pAme to vadhe, ghaTe ane kadAcit sattAmAMthI nIkaLI paNa jAya. nikAcita trIje bhave ja thAya che. te paNa aMtaHkoDAkoDIno saMkhyAtamo bhAga ja thAya ane gADhanikAcita to je bhavamAM nikAcita kare che te bhavanuM jeTaluM Ayu zeSa hoya tyAMthI vaimAnika devomAM ke trIjI naraka sudhI jAya tyAM jeTaluM Ayu hoya ane tyAMthI AvI manuSya thAya tyAM jeTalAM Ayue utpanna thAya teTalI thAya che. upara gADhanikAcita sthitinuM utkRSTa pramANa batAvyuM che. kAraNake utkRSTathI pUrvakoTi varasanA AyuvALA manuSya ja jinanAma bAMdhe che. tyAMthI anuttara vimAnavAsI deva thAya ane tyAMthI AvI (corAzI lAkha pUrvanA AyuvALA) tIrthaMkara thAya. tIrthaMkaranuM utkRSTa teTaluM ja Ayu hoya che. eTale kaMIka nyUna be pUrvakoTi adhika tetrIsa sAgaropama gADhanikAcitanuM utkRSTa pramANa thAya che. alpanikAcita ane gADhanikAcitamAM ema be taphAvata che ke alpanikAcita karaNa sAdhya che ane gADha nikAcita karaNa asAdhya che. alpanikAcita sthitinI apavarttanA thaI ochI thaze ane gADhanikAcita jeTalI ja sthiti thaI haze teTalI barAbara bhogavaze. jo ke 2sodaye to je bhavamAM tIrthaMkara thavAnA che te bhavamAM jeTaluM Ayu bAkI hoya ane kevaLajJAna thAya teTalI ja anubhave zeSa saghaLI sthitine pradezodaye anubhave che. pradezodaya anubhavAtI prakRtinuM phaLa bIjA jIvonI apekSAe mAna-mahattva pUjA-satkAra vadhAre hoya che. aSTamahAprAtihAryAdi phaLa to rasodaya thAya tyAre ja prApta thAya che. game tevI tIvra rasavALI prakRti paNa jyAM sudhI sva svarUpe nathI anubhavAtI tyAM sudhI te yathArtharUpe kArya karatI nathI jyAre sva svarUpe anubhavAya che tyAre saMpUrNapaNe potAnI zaktino anubhava karAve che. AhArakakrikanI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga gADhanikAcita thAya che. tenI sthiti trIje bhave nikAcita thAya che. e kaMI niyama nathI. For Personal & Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 171 karmanI jaghanya sthiti che. e pramANe mithyAtvanI 9 bhAga eTale 1 sAgaropamamAM palyopamano asaMkhya bhAgahIna, saMjvalana sivAyanA 12 kaSAyanI 3 sAgaropamamAM palyopamano asaMkhyayabhAgahIna, tathA nokaSAyamohanIya, nAmakarma gotrakarmanI pota-potAnI utkRSTasthiti 20 koDAkoDIsAgaropamane mithyAtvanI 70 koDAkoDIsAgaropama sAthe bhAge chate ? sAgaropamamAM palyopamano asaMkhyayabhAgahIna, te puruSaveda varjIne 8 nokaSAyanI, devadvika, narakakrike-vaikriyaddhika-AhArakadvika, yazakIrti, jinanAmakarma sivAyanI nAmakarmanI prakRtiono ane nIcagotranI jaghanya sthiti che. vaikriyaSakanI 3 x 1000 guNatAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAgahIna jaghanyasthiti e pramANe bIjA graMthathI jaNAvI kAraNake tenI jaghanya sthitino baMdhaka asaMjJi paMcendriya ja che, ane teo ja ATalI jaghanya sthiti bAMdhe. e pramANe paMcasaMgrahamAM to varganI utkRSTa sthitine bhAgavA svarUpe IcchatA nathI paNa 'selAvovALo michattaki rAta" bAkInI prakRtionI utkRSTa sthitine mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgatAM je pAme che. e pramANe graMtha vaDe potapotAnI utkRSTa sthitine mithyAtvanI utkRSTa sthiti vaDe bhAge chate je prApta thAya te jaghanyasthitinuM pariNAma kahyuM che. tyAM nidrApaMcaka ane asatAvedanIya pratyekanI utkRSTa sthiti 30 koDAkoDIsAgaropama che, tene mithyAtvanI utkRSTa sthiti vaDe bhAgate chate zunya zunya vaDe nAza thavAthI sAgaropama Ave che. eTalI nidrApaMcaka asAtAvedanIyanI jaghanyasthiti che. tevI ja rIte..... mithyAtvanI 7 =1 sAgaropama samajavuM. prathama 12 kaSAyanI sAgaropama sukSatrika - vikalejiyatrikanI utkRSTasthiti 18 koDAkoDIsAgaropama che. tene mithyAtvanI u, sthiti vaDe bhAgatAM 18 =cheda-18 ane chedaka rAzi 70ne ardhAthI bhAgatAM AvyA ATalI jaghanya sthiti sUkSmatrika-vikalendriyatrikanI AvI. strIveda-manuSyaddhikanI utkRSTasthiti 15 koDAkoDIsAgaropama che, tene mithyAtvanI sthiti sAthe bhAgatAM 15 = chelya- chedaka rAzine pAMcavaDe bhAgatAM = 3 sAgaropama Ave che. te strIveda manuSyadvikanI jaghanyasthiti thaI. A sthira-zubha-subhaga-susvara-Aya-hAsya-rati-zubhavihAyogati-zuklavarNa-surabhigaMdha-madhurarasa-mRdulaghu-snigdha -uSNasparza-prathama saMghayaNa-prathama saMsthAna-e 17 prakRtionI utkRSTasthiti 10 koDAkoDIsAgaropama che. tene mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgatAM = 1 sAgaropama jaghanyasthiti thaI. (1 sAgaro, no sAtamo bhAga) bIjA saMsthAna-saMghayaNanI 12 koDAkoDI sAgaropama utkRSTasthiti che, tene mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgatAM = 3 ne bethI bhAgatAM 5 sAga, jaLa sthiti thAya. trIjA saMghayaNa - saMsthAnanI utkRSTa sthiti 14 koDAkoDI sAgaropama che tene mithyAtvanI sthiti vaDe bhAgatAM = 14 = sAgaropama ja, sthira thAya. cothA saMsthAna-saMghayaNanI 16 koDAkoDIsAgaropama utkRSTasthiti che, tene mithyAtvanI u0 sthiti vaDe bhAgatAM 1 = sAgaropama te baMnenI jaghanyasthiti che. pAMcamA saMsthAna saMghayaNanI utkRSTa sthiti 18 koDokoDIsAgaropama mithyAtvanI sthiti sAthe bhAgatAM 4 = 3 sAgaropama te baMnenI jaghanyasthiti che. bAkInI trasa - bAdara - paryApta - pratyeka - agurulaghu - parAghAta - upaghAta - ucchavAsa - asthira - azubha - durbhaga- duHsvara - anAdeya - ayazakIrti - tiryaMcaddhika - dArikadrika - hAridra - lohita - nIla - kRSNavarNa, durabhigaMdha, kaSAya - Avu - kaTuka - tiktarasa, guru-karkaza-rUkSa-zItasparza, paMcendriyajAti - ekandriyajAti - nirmANa - Atapa - udyota - aprazastavihAyogati chellusaMsthAna - chelluMsaMghayaNa- taijasa- kAmaNa - nIcagotra - arati - zoka - bhaya - jugupsA - napusaMkaveda - sthAvara = 48 prakRtinI (u, sthiti 20 koDAkoDIsAgaropama che. tethI) sAgaropama jaghanyasthiti che. (joke hAridra-lohita-AdinI utkRSTasthiti 12 koDAkoDI sAgaropama AzrayIne bhAgatAM 3x = 3 sAgaropama jaghanyasthiti thAya, arthAt karatAM kaMIka adhika thAya, paNa ghaNAM zAstramAM tenI jaghanyasthiti ke sAgaropama ja dekhADI che. tethI tenI te pramANe kahI che. A jaghanyasthitinuM pramANa paMcasaMgrahamAM kahyuM che te matAMtarathI jANavuM paraMtu A jIvAbhigamane anusaranAra dekhAya che. tathA strIvedane AzrayIne kahyuM che ke - "ratyalsa NaM bhaMte kevaiya kAlaM bandhaThiI pacattA? goyamA! jahaveNaM sAgarovamassa divaTTo sattabhAgo paliovamassa asaMkhejjai bhAgeNa For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra karmaprakRti chALo' - ItyAdi, artha :- he bhagavana ! strIvedana keTalo sthitibaMdha hoya che ? he gautama ! jaghanyathI ' sAgaropamamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna. (yaMtra naM. 36 juo). uttara pravRtio viSe jaghanya - utkRSTa sthitibaMdha - abAdhAnuM yaMtra naM.- 36 saMkhyA prakRtionA nAma ' jaghanya sthitibaMdha utkRSTa jaghanya | utkRSTa sthitibaMdha | abAdhA | | karmaprakRtimate paMcasaMgrahamate | abAdhA 5 | jJAnAvaraNIya-5 | 30 kokosA | 3000 varSa aMtarmuhUrta aMtarmuhurta | aMtarma 4 | darzanAvaraNIya-4 30 kokosA 3000 varSa aMtarmuhurta aMtarmuhurta | nidrApaMcaka | 30 kokosA | 3000 varSa | 'dezona sAgaTha | sAgao | asAtAvedanIya 30 kokosA | 3000 varSa dezona sAga 3 sAga0 sAtavedanIya 15 koko sAva 1500 varSa | 12 muhurta 12 muhurta mithyAtvamohanIya | 70 koko sAva | 7000 varSa | dezona 1 sAgao | 1 sAga hAsya-rati 10 kokosA | 1000 varSa | dezona 3 sAga0 | 1 sAga, bhaya jugupsA 20 kokosALa 2000 varSa | * sAgao | zoka-arati 20 kokosA | 2000 varSa dezona sAga0 3 sAgao puruSaveda 10 kokosA 1000 varSa 8 varSa 8 varSa strIveda 15 kokosA) | 1500 varSa | dezona 3 sAga0 napuM-veda 20 kokosA | 2000 varSa | dezona 3 sAga, 12 | 12 kaSAya 40 kokosA 4000 varSa dezona sAga sAga0 | saMjvakrodha 40 kokosA 4000 varSa 2 mAsa 2 mAsa | saMjvaLa mAna 40 kokosADa 4000 varSa 1 mAsa 1 mAsa | sarva mAyA 40 kokosA 4000 varSa nA mAsa oll mAsa sarva lobha 40 kokosA |4000 varSa | aMtarmuhurta aMtarmuhUrta pUrvakoTitribhAgAdhika pUrvakoDavarSano | jaghanya abAdhA sahita deva - narakAyuSya 33 sAva trIjo bhAga | 10,000 varSa pUrvakoTitribhAgAdhikapUrvakroDavarSano | jaghanya abAdhA sahita nara-tiryaMcAyuSya 3 palyopama trIjo bhAga | aMtarmuhurta (kSullakabhava) 2 | manuSyadvika 15 kokosA. 1500 varSa dezona sAga0 dezona sA | tiyacaddhika 20 kokosALa | 2000 varSa dezona sAgaTha 3 sAga devadvika 10 kokosA 1000 varSa dezona285 sAga. sara 2 | narakadvika 20 kokosA | 2000 varSa dezona285 sAga285 sAga." | 3 sAgao 3 sAga0 14 ele - 6 | '' For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 173 i. | 0 | OM | jaina 3 sAgao utkRSTa sthitibaMdha saMkhyA prakutionA nAma utkRSTa jadhanya sthitibaMdha jaghanya abAdhA | | karmaprakRtimate paMcasaMgrahamate abAdhA 2 ekendri,paMce jAti 20 kokosA) 2000 varSa dezona sAga 3 sAga, aMtarmu. vikalendriya-3 18 koko sAva | 1800 varSa dezona sAga0 | sAga0 audArikadvika 20 kokosAI 2000 varSa dezona sAga, sAga, | vaikriyaddhika 20 kokosA | 2000 varSa dezona 285 sAga) 285, sAga, " taijasa-kAmarNa 20 kokosAd | 2000 varSa dezona sAga, 3 sAga0 AhAraddhika aMta: kokosA | aMtarmuhurta | saMkhyayaguNahIna aMtaHkoko sAva samacaturagrasaMsthAna | 10 kokosA | 1000 varSa | ' sAgao | nyagrodhasaMsthAna | 12 koko sAd | 1200 varSa sAga0 sAdisaMsthAna 14 koko sAga0 | 1400 varSa 8 sAga0 kunnasaMsthAna 16 koko sAga 1600 varSa 8 sAgao vAmana saMsthAnA 18 kokosAgA 1800 varSa GS, sAga0 huDakasaMsthAne 20 kokosAga 2000 varSa vajaRSabhanArAca-saMghayaNa 10 kokosAga0 | 1000 varSa sAga0. RSabhanArAca saM0 | 12 kokosAga0 1200 varSa * sAgao. nArAca saMtu 14 kokosAga0 1400 varSa sAgao ardhanArAca saMtu 16 kokosAga 1600 varSa * sAga0 kilikA saMtu 18 koko sAga 1800 varSa . sAga chevaTuM saM 20 kokosAga 2000 varSa sAga0 zvetavarNa 10 kokosAga0 1000 varSa - sAge hAridravarNa 1ra kokosAga 1250 varSa raktavarNa 15 kokosAga0 1500 varSa sAgao nIlavarNa | 17ii kokosAga. 1750 varSa 1 kaSNavarNa 20 kokosAga 2000 varSa sAgao surabhigaMdha | 10 kokosAga0 1000 varSa sAgao durabhigaMdha | 20 kokosAga 2000 varSa sAgao. madhurarasa 10 kokosAga0 1000 varSa Alpharasa 1ro koko sAga 1250 varSa sAgao kaSAyarasa 15 kokosAga0 1500 varSa m m ` m w m h qm `m sAgao `m - sAgao' mym | mh | mh | mh m` m 1 sAgao m sAgao m For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 karmaprakRti 2 | mada , sAga0 hr | R m m m m m m m m m m m m h m h m h m h `m m `m h| qm 3 sAgao 1 utkRSTa jadhanya sthitibaMdha jaghanya saMkhyA prakRtionA nAma utkRSTa sthitibaMdha abAdhA karmaprakRtimate paMcasaMgrahamate | abAdhA 1 | kaTurasa 1 kokosAgao] 1750 varSa - sAga0 | aMtarmu. 1 | tiktarasa | 20 kokosAga 2000 varSa sAgao mRdu-ladhusparza 10 kokosAgao | 1000 varSa 1 | nigdha-uSNasparza 10 kokosAga0 | 1000 varSa gurU-karkazasparza 20 koikosAgao | 2000 varSa - sAgao rUkSa-zItasparza 20 kokosAga0 | 2000 varSa | aguruladhu 20 kokosAga0 | 2000 varSa parAdhAta 20 kokosAga0 2000 varSa sAga0 upadhAta 20 kokosAga0 | 2000 varSa ucchavAsa 20 kokosAgao 2000 varSa Atapa 20 kokosAga0 2000 varSa sAga0 | udyota 20 kokosAgao | 2000 varSa sAgao nirmANa 20 kokosAga0 | 2000 varSa sAga0 tIrthakara aMta: kokosAga0 | aMtamuhUrta | saMkhyayaguNahIna aMtaH koko sAva 1 | zubhavihAyogati 10 kokosAga0 | 1000 varSa dezona 3 sAgaDha | sAga0 azubhavihAyogati 20 kokosAge | 2000 varSa sAga0 tra catuSka 20 kokosAgao | 2000 varSa | sAgao. sthirapaMcaka 10 kokosAga0 | 1000 varSa sAga0 sthAvara 20 kokosAga0 | 2000 varSa sukSmAdi-3 18 kokosAga0 | 1800 varSa asthirAdi-6 20 koko sAga | 2000 varSa sAga0 yaza-kIrti 10 kokosAga0 | 1000 varSa | 8muhUrta 8muhUrta | ucca gotra 10 kokosAga0 1000 varSa | 8muhUrta 8muhUrta 1 | nIcagotra 20 kokosAga0 | 2000 varSa dezona sAgao | 3 sAga0 |" aMtarAya-5 30 kokosAga0 | 3000 varSa | deza yaMtra naM 36nI TI01 - ahIM dezonathI ekendriya jIvane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna ane vikendriya tathA asaMnni jIvane potAnA utkRSTa sthitibaMdhanI apekSAe palyopamano saMkhyAtamo bhAga nyUna jaghanya sthitibaMdha jANavo. 2. karmapravRtti cUrNikArane mate varNAdi-20nI 20 kokosAga0 sthiti jANavI. h w mrm m `m wyh - sAgao - sAgao 3 sAgao. For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa esegiMdiyaDaharo, savvAsiM UNasaMjuo jeTTo / paNavIsA pannAsA, sayaM sahassaM ca guNakAro // 80 // kamaso vigala asannINa, pallasaMkhejja bhAgahA iyaro / vira vesanaphtaro, sambhava ya saMghanuLo 815 sannIpajjattiyare, abbhiMtarao u kADikoDIe / gopuoono satrista, hopha pabbattAseva / / 82 / / eSa ekendriya jaghanyaH, sarvAsAmUnasaMyuto jayeSThaH / pazcaviMzati-pazcAzat, zataM sahastre ca guNakAraH // 80 // kramazo vikalA'saMjJinAM palyasaGkhyeya bhAgahIna itara : / virate dezayatidvike, samyakUtva catuSke sakhyeyaguNaH // 81 // saMjJiparyAptatarayo-rabhyantarastu koTikoTayaH / goyotkRSTa: saMjJina, maryAta paryAptasmaiva / / 825 gAthArtha : 'sa'- eTale A 79 mI gAthAmAM kahelA gaNitavALo sthitibaMdha ekendriya jIvone jaghanyathI jANavo. ane je sthiti nyUna karAya che te sthitine punaH saMyukta karatAM ( vagerethI adhika nahIM paNa pUrNa vagere) je sthiti prApta thAya teTalo utkRSTa sthitibaMdha jANavo. tethI 25 guNo, 50 guNo, 100 guNo, ne 1000 guNo 80 anukrame beIndriya, teIndriya, carindriyane asaMkSipaMcendriyano utkRSTa sthitibaMdha jANavo. ne tethI palyopamano saMkhyAtamo bhAga hIna jaghanya sthitibaMdha jANavo. tathA saMyatano, dezaviratino ane samyaktva saMbaMdhI sthitibaMdha te anukrame saMkhyAtaguNa hoya che. (81) 175 tathA saMziparyApta ane aparyAptano sthitibaMdha paNa (DamarUkamaNi nyAyathI saMghanuLo - pada ahIM lAgavAthI) saMkhyAtaguNa che. ahIM sudhInA sarva sthitibaMdha 1 kokosAgaro nI aMdaranA che. arthAt aMtaHkoko sAgaro che. tathA saMkSiparyAptano u-sthitibaMdha to pUrve oghathI kahyo te pramANe jANavo. (82) TIkArtha :have ekindriya Adino jadhanya-utkRSTa sthitibaMdha pratipAdana karatAM kahe che.- 'C:' pUrve je kahyuM vaikriyaSaTka, AhArakaddhika tIrthaMkara sivAyanI sarva prakRtiono sthitibaMdha 'GajJo' jaghanya ekendriyano jANavo. te A pramANe kahe che- jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya, aMtarAya, prakRtiono 1 sAgaropamanA sAtIyA traNa bhAga = 3 sAgamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAgahIna jaghanya sthiti ekendriya bAMdhe paNa ochI nahIM. e pramANe mithyAtvanI 1 sAgaro mAM palyopamano asaMkhyeyabhAgahIna, kaSAyamohanIyano 1 sAgaropamanA sAtIyA cAra bhAga = sAgamAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAgahIna, nokaSAyamohanIya, vaikriyaSaTka, AhArakaddhika, tIrthaMkara sivAyanI nAmakarmanI prakRtio ane be gotrakarmanI sAtIyA be bhAga = * sAgaropamamAM palyopamanA asaMkhyAtamo bhAgahIna che. ane te ja jaghanya sthitibaMdhane 'jUnena' =nyUnAMka rUpa palyopamano asaMkhyAtamo bhAga yukta thaye-chate ekindriyano utkRSTa sthitibaMdha jANavo. - have vikalendriyano jaghanya-utkRSTa sthitibaMdha kahe che-ekendriyano je utkRSTa sthitibaMdha tene paLavIsa' ItyAdi 25 AdithI guNAkAra karavo ane te rIte guNatAM anukrame beIteI caurindriyano ane asaMjJi paMcendriyano utkRSTa sthitibaMdha pUrve kahela prApta thAya che. te A pramANe kahe che-ekendriyanA utkRSTa sthitibaMdhane 25 vaDe guNatAM beIndriyanI, te ja ekendriyanA utkRSTasthitibaMdhane 50 vaDe guNatAM teIndriyanI, 100 vaDe guNatAM caurindriyanI, 1000 vaDe guNatAM asaMjJi paMcendriyanI anukrame utkRSTa sthiti Ave che. A ja beI Adino utkRSTa sthitibaMdhane For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 karmaprakRti uttaraprakRtio viSe ekendriya Adi jIvonA utkRSTa jJAnA- | darzanA varaNIya varaNIya vedanathI mohanIya AyuSya nAmakarma mithyAtva 16 kaSAya asAtA arati - zoka bhaya - jugupsA napusaMkaveda = 5 tiryaMcaddhika-narakaddhika', eke, paMce, audALa dvika,-vaidra dvika, tai0, ka0 cheva, huMDaka - kRSNavarNa - durabhigaMdha - tiktasa - zIta - RkSa, gurU - karkaza - azubha vi. agurulaghu Adi-7, traNacatusthAvara asthirAdi - 6 = kula 40 vikalatrika-kAlikA-vAdana-sUkSmatrika =8 nIlavarNa - kaTurasa = 2 ardhanArAja - kunja = 2 ' sAtA strIveda manuSyaddhika-raktavarNa-kaSAyarasa =4 nArAca-sAdi = 2 pItavarNa - Asvarasa = 2 hAsya-rati puruSaveda RSabhanArAca-nyagrodha =2 'devaddhika, vaja8Sabha, samacatu, zvetavarNa, surabhi-gaMdha-madhurasa, uSNa, snigdha, laghu-mRdu-zubhavihA sthirAdi - 6 =-18 80 paMcasaMgrahane mate upara je koSTaka che te sarva asaMjJi sudhIno jaghanya sthitibaMdha ane palyopamano asaMkhyAtamo bhAga vadhArIe te utkRSTasthiti baMdha thAya. TIppaNa :- 1, narakaDhika, vokriyaddhika 4 prakRti ekijiya Adi nA bAMdhe, asaMzithI bAMdhe. 2. devadrika, ekendriya thI caurikriya na bAMdhe, asaMkSithI baMdhAya. For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 177 sthitibaMdhanuM yaMtra naMbara-37 (karmagraMtha pAMcamAnA AdhAre che) gotra aMtao kula | eke no | | bei0 no | tei0 no | cau0 no u0 asaMjJi paMceT, 0 | saMjJi paMce no 0 | no karma | karma | prakRti u0 sthitibaMdha u0 sthitibaMdha u0 sthitibaMdha | sthitibaMdha u0 sthitibaMdha uo sthitibaMdha 7 sthitimAM 1 sAi 25 sAva | 50 sAd | 100 sA. 70koko 1000 sA. sA. 14 sAva | 28 sA| 57 sA| 571 sA. 40koko, sATha sA. 5 | 3 sA 10 sA. 21 30koko sA. 42 sA... | 428 sA. sAd 20koko, 46 ke sATha 7 sA14 sA. 28 tA. 285 sA. 20 sauo 'sagi . 16 koko sA. 21 sA sa9i . 18ka koi | 25 tA. 257 sATha sA. 2 sA. 25 sAva 250 sA 17) koko 22 sA. 228 sAva 15 koko | 214 sAi 200 sA | 178 sAva 12 koko, | 4 sAva 8 sAta 17 tA. 171 sA 12 koko sAva | 3 sAva | 7 sAta | 14 sAi 142 sA deg 14 koko 5 sAd | 10 20 sAva sagi . 17 sA. sa . - | sauo. ucca gotra - 10 koko | sI. 2 | 5 | 129 +4 Ayu. + 3 jinanAma. AhAradrika 136 varNAdi 20 gaNatAM 120 nA badale 136 prakRtio thAya che. For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 karmaprakRti "patnasaMkhtamada'' tti palyopamano asaMkhyayabhAgahIna (ocho) te Itara eTale jaghanya sthitibaMdha thAya. paMcasaMgrahamAM to je ekendriyanI jaghanyasthitine palyopamano asaMkhyayabhAga adhika karI 25 Adi vaDe guNatAM beI0 AdinI utkRSTasthiti thAya. tathA ekendriyanI je jaghanyasthiti che tene 25 vaDe guNatAM beI0 vagerenI jaghanyasthiti Ave e pramANe kahyuM che. tattva kevaligamya.(yaMtra naM037 juo) Iti sarvapravRttionI utkRSTa sthiti - abAdhA samApta ( - atha jaghanya - utkRSTa sthitibaMdhanuM alpabadutva :-) have sarva paNa (prakRtiono) jaghanya utkRSTa sthitibaMdhanuM alpabahuta kahe che. (1) tyAM yatino jaghanya sthitibaMdha mUkSmasaMparAya guNasthAnake sarvathI alpa aMtarmuhUrta mAtra che mATe (apramatta kSapakazreNivaMta jIva navamAM guNasthAnake mohanIyanI ane 10 mAM guNaThANe jJAaMta nI aMtarmuhUrta, vedanIyanI 12 muhurta, tathA nAma-gotranI 8 muhurtanI jaghanyasthiti bAMdhe che. te bAdara paryApta ekendriyAdikanA jaghanya sthitibaMdhathI ati alpa che.) (2) tethI bAdara paryApta ekendriyano jadhanya sthitibaMdha asaMkhyAtaguNa che. (kAraNake bAdara ekendriyo karmanI dezona 1 - 3 sAgaro, ItyAdi jaghanyasthiti bAMdhe che. ane aMtarmuhUrtathI 3 Adi sAgaro, asaMkhyaguNa che.) (3) tethI sUkSma paryApta ekejiyano jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNa ke bAdara paryApta ekeDanI vizuddhithI sUkSma paryApta ekeDanI vizuddhi alpa hovAthI sUpa eke, no jaghanya sthitibaMdha paNa bA,5 eke, nA jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika (dviguNathI) nyUna hoya che.) (4) tethI paNa aparyApta bAdara ekendriyano jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika hoya che. (kAraNake sukSma paryApta karatAM bAdara aparyAptanI vizuddhi alpa hoya che.) (5) tethI paNa aparyApta sukSma ekejiyano jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika hoya che. (kAraNake bA apathI sUkSma apanI vizuddhi alpa hoya che.) (6) tethI paNa aparyApta sukSma ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika hoya che. (kAraNake jadhanya sthitibaMdha karatAM utkRSTa sthitibaMdhamAM palyopamanA asaMkhyAta bhAgano vadhAro che) (7) tenAthI paNa aparyApta bAdara ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika hoya che.(kAraNake bA, apa, eke, no saMkuleza sUkSma aparyAptanA saMkalezathI adhIka hoya che.) (8) tenAthI paNa sUkSma paryApta ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika hoya che. (kAraNake sUi paryAptAno saMkaleza bAjhaapa thI vizeSa hoya che.) (9) tenAthI paNa bAdara paryApta ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika hoya che.(kAraNake bAdara paryAptAno saMkuleza su-paryAnA saMklezathI adhika hoya che.) (10) tenAthI beindriya paryAptano jadhanya sthitibaMdha saMkhyAtaguNa che. (kAraNake je prakRti saMbaMdhI bA, paryA. no u0 sthitibaMdha palyo, asaM, bhAga nyUna 1 sAgaro hoya che to te prakRti saMbaMdhI beiparyA, no jadhanya sthitibaMdha palyopamano saMkhyayabhAga nyUna 25 sAgaro hoya che, jethI dezona 25 guNo sthitibaMdha te saMkhyAtaguNa kahevAya.) (11) tenAthI teja beindriya aparyAptano jadhanya sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake aparyA, beiTa nI vizuddhi paryApta beiDa thI alpa che. tethI sthiti vadhAre baMdhAya ane beiDa no sarva sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAtamAbhAga jeTalAM sthAnamAMthI hoya che.) (12) tenAthI beDakiya aparyAptano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake ja, sthi, baMdha karatAM usthi, baMdhamAM palyo saM.bhAga ja vadhe che) (13) tenAthI beindriya paryAptano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake aparyAptathI paryAptano saMkuleza adhika hoya che. tethI pUrvanA sthi, baMdha karatAM palyo, saM. bhAga vadhe A utkRSTa sthitibaMdha te eke nA 1 sAgaro, Adi te sthAne 25 sAgaro, Adi jeTalo eke thI 25 guNo jANavo.) 126 sAmAnyathI saMkuleza ke vizuddhino AdhAra yoga upara che. jene yoga vadhAre hoya tene tenA lAyaka sArAmAM sArA ke kharAbamAM kharAba pariNAma thaI zake che. ekendriyamAM bAdara paryApta ekendriyane bIjA ekendriyathI yoga vadhAre hovAthI tene ja yogya sArA ke kharAba pariNAma thAya che, tethI ekendriya lAyaka jaghanya ke utkRSTa sthitibaMdha paNa tene ja thAya che. tenAthI paryApta sUkSma ekendriya ocho saMkaleza ane ochI vizuddhi hoya che, tethI te bAdara paryApta jeTalI jaghanya ke utkRSTa sthiti bAMdhI zakato nathI. paraMtu jaghanya karatAM vadhAre bAMdhe che ane utkRSTa karatAM ochI bAMdhe che. ghakhalA tarIke bAdara paryApta utkRSTa 110 varSa ane jadhanya 40 varSanI sthitibaMdha karato hoya to sukSma paryApta utkRSTa 80 ane jaghanya 70 varSano kare che. e je krame bAdara aparyApta ane sUkSma aparyApta mATe paNa samajavuM. For Personal & Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 179 (14) tenAthI teindriya paryAptano jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake je prakRti saMbaMdhI beI paryA no u sthi baMdha 25 sAgaro hoya che to te prakRti saMbaMdhI paryApta tei no jadhanya sthitibaMdha dezona (palyopama saMdhyeyabhAga nyUna) 50 sAgaro hoya che. ane 25 thI 50 e dviguNa eTale saMkhyayaguNa che paraMtu dezona 50 te dviguNathI alpa che mATe vizeSAdhika kahevAya) (15) tenAthI teindriya aparyAptano jadhanya sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake paryApta tei thI apa tei nI vizuddhi alpa che, tethI sthitibaMdhamAM vadhAro thAya che.) (16) tenAthI teindriya aparyAptano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake utkRSTa sthitibaMdha utkRSTa saMklezathI prApta thAya che. ane te jasthi baMdha karatAM palyo no saMkhyabhAga mAtra adhika che. A pramANe AgaLa paNa jANavuM) (17) tenAthI paNa teindriya paryAptano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake aparyA tei thI paryA tei no saMkleza adhika hoya che. tethI sthiti vadhAre bAMdhe. temaja teI nA sarva sthitibaMdho palyopamanA saMkhyAtamA bhAga jeTalAM sthAnomAM (palyo saMdhyeyabhAga nyUna 50 AdithI zarU karIne saMpUrNa 50 Adi sAgaropama sudhImAM che. aparyA karatAM paryAptanA u sthitibaMdhamAM palyo, saMdhyeyabhAgano vadhAro che.) (18) tenAthI caurindriya paryAptano jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake paryApta tei no u sthitibaMdha je prakRtine aMge 50 sAga jeTalo saMpUrNa che te ja prakRtine aMge paryApta cau no jaghanya sthitibaMdha dezona (palyo, saMdhyeyabhAgahIna) 100 sAga jeTalo che. ahIM vizeSAdhikatA tei nI jema jANavI) (19) tenAthI paNa caurindriya aparyAptano jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake vizuddhi alpa hovAthI sthitibaMdha adhika hoya che.) (20) tenAthI paNa caurindriya aparyAptano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake saMkleza adhika che tethI sthiti vadhAre bAMdhe. ane te paththo saM bhAga jeTalo vadhe) (21) tenAthI paNa caurindri paryAptano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake saMkleza adhika che, ane te palyo. asaM bhAga jeTalo vadhu kAraNa ke baMdha saMpUrNa 100 sAga ityAdi che. ane cau nA sarve sthitibaMdha pahyo nA saMkhyAtamA bhAga jeTalA sthAnomAM che.) (22) tenAthI asaMzi paMcendriya paryAptano jadhanya sthitibaMdha saMkhyayaguNa che. (kAraNake cau paryA, jIva je prakRtinI utkRSTa sthiti saMpUrNa 100 sAga jeTalI bAMdhe che te prakRtinI paryA asaMjJi paMce dezona (palmono saMkhya bhAga nyUna) 1000 sAga jeTalI sthiti bAMdhe che. ane 100thI dezona 1000 daza guNA hovAthI saMkhyAtaguNa gaNAya che.) (23) tenAthI paNa asaMjJi paMcendriya aparyAptano jadhanya sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake paryAptathI aparyAptanI vizuddhi alpa hoya che tethI sthiti vadhAre bAMdhe) (24) tenAthI paNa te ja asaMzi paMcendriya aparyAptano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake ahIM saMkleza adhika che. tethI sthiti vadhAre baMdhAya ane te palyo saM bhAga jeTalI vadhAre bAMdhe) (25) tenAthI paNa te ja asaMzi paMcendriya paryAptano utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. (kAraNake aparyAptathI paryAptano saMkleza adhika hoya che. tethI palyo saMkhyeyabhAga jeTalI sthiti vadhAre baMdhAya. A asaMjJi paMce nA sarva sthitibaMdha pahyo nA saMkhyAtamA bhAga jeTalAM sthAnomAM eTale palyopamanA saMkhyeyabhAga nyUna 1000 Adi sAga thI zarU karIne saMpUrNa 1000 Adi sAgaropama sudhImAM che.) (26) tenAthI saMyatano utkRSTa sthitibaMdha saMkhyeyaguNa che. (kAraNake je prakRti paryApta asaMgni paMcendriyo 1000 sAgaropa yukta bAMdhe che, te prakRtine pramatta muni aMtaHkoDAkoDI sAgaropama yukta bAMdhe che. ane 1000 sAgaropamanI apekSAe dezona koDAkoDI sAgaropama sakhyAtaguNa che.) 'viraNa - ityAdi virate eTale saMyutamAM AgaLanI apekSAe alpa sthitibaMdha che ane tyAM jaghanya utkRSTa vacamAM AvatAM nAmanA kramathI kahelA ja che. tethI saMyatanA utkRSTa sthitibaMdhathI dezavaviratadvikramAM eTale tenA jaghanya utkRSTa sthitibaMdha viSe tathA samyaktva catuSka eTale avirata samayaSTi paryApta ane aparyAptamAM darekane jaghanya utkRSTa sthitibaMdhamAM sthitibaMdha saMkhyAtaguNa kahevo. te A pramANe kahe che saMyatanA utkRSTa sthitibaMdhathI (27) dezaviratano jaghanya sthitibaMdha saMkhyAtaguNa che. (28) tethI te ja dezaviratano utkRSTa sthitibaMdha saMkhyayaguNa che. (29) tethI aviratasamyagdaSTi paryAptano jaghanya sthitibaMdha saMkhyayaguNa che. (30) tethI te ja aviratasamyagdaSTi aparyAptano jadhanya sthitibaMdha saMkhyayaguNa che For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 karmaprakRti (31) tethI te ja aviratasamyagadaSTi aparyApta no utkRSTa sthitibaMdha saMkhyayaguNa che. (32) tethI te ja aviratasamyagudaSTi paryAptano utkRSTa sthitibaMdha saMkhyayaguNa che. (ahIM 29 thI 32 e cAramAM yukti pUrvanI jema yathAsaMbhava jANI levI). aviratasamyagudRSTi paryAptanA utkRSTa sthitibaMdhathI (33) saMkSi-paMcendriya paryAptano jaghanya sthitibaMdha saMkhyayaguNa che.(34) tethI paNa te ja, saMkSi-paMcendriya aparyAptano jaghanya sthitibaMdha saMkhyayaguNa che. (35) tethI paNa te ja saMkSi-paMcendriya aparyAptano utkRSTa sthitibaMdha saMkhyayaguNa che. (36) tethI paNa te ja saMjJi-paMcendriya paryAptano jaghanya sthitibaMdha saMkhyayaguNa che. (ahIM paNa yukti pUrvanI jema yathAsaMbhava jANI levI) rimaMtaro 3 DijoDI" tti sayatanA utkRSTa sthitibaMdhathI zarU karIne aparyApta saMjJi paMcandriyanA utkRSTa sthitibaMdha sudhI (26 thI 35 sudhInA) sarvapaNa ata:koDAkIDI sAgaropama ja jANavAM. ekendriyanA to sarva jaghanya sarva utkRSTa sthitibaMdha pUrva hyA te ja che. sAmAnya oghathI 70 koDAkoDIsAgaropama Adi je utkRSTa sthitibaMdha kahyA te saMjJi paMcendriya paryAptanA ja jANavAM. (yaMtra naM. 38 juo). iti jaghanya utkRSTa sthitibaMdhanA abhabahuta sahita 1lI sthitisthAna prarUpaNA samApta. -: atha 2jI niSeka prarUpaNA - mottUNa sagamavAhaM, paDhamAi ThiIi bahutaraM dabaM / eto visesahINaM, jAvukkosaM ti savvesi // 83 // muktvA svakAmabAdhAM, prathamAyAM sthitau bahutaraM dravyam / ita: vizeSahInaM, yAvadutkRSTamiti sarvAsAm / / 83 // gAthArtha :- svaprayoga abAdhAkALa varjIne turta ja prathama sthitimAM ghaNA karmadalikone goThave ane dvitIyAdi sthitithI vAvatu sarva karmanI utkRSTa sthiti sudhI vizeSa hIna hInatara karmadalikone goThave che. TIkArya :- te pramANe sthitisthAna prarUpaNA karI. have (2) niSeka prarUpaNAno prasaMga hovAthI te kahe che. - , tyAM be anuyoga dvAra che. anaMtaropanidhA ane paraMparopanidhA tyAM prathama, (1) anaMropanidhAne AzrayI kahe che. sarva paNa karmane baMdhAtA potapotAnA abAdhAkAla mUkIne (arthAtu abAdhA pUrNa chaye chate) tethI AgaLa daliyAone nAMkhe che. tyAM prathama samaya lakSaNavALI sthitimAM ghaNA karmadaliyAne (udaya samayamAM) nAMkhe. ahIM prathama sthitithI AgaLa bIjI Adi samaya samayanA pramANavALI dareka sthitiomAM vizeSahIna vizeSahIna karmadaliyAone nAMkhe che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI te samaye baMdhAyela karmanI utkRSTa sthitino chello samaya Ave. * e pramANe artha che. ane A abAdhA mUkIne dalikone nAkhavAnI vidhi AyuSya sivAyanA 7 karmanI jANavI. AyuSyanI to prathama samayathI ja zarU karIne dalika racanA zarU kare che. prathama samaye ja ghaNA daliyAne nAMkhe. bIjA Adi samaye to yathAkrame vizeSahIna yAvatu chellA samaya sudhI nAMkhe. e pramANe paMcasaMgrahanA mate jANavuM. pallAsaMkhiyabhAgaM, gaMtuM duguNUmevamukkosA / nANaMtarANi pallassa mUlabhAgo asaMkhatamo // 84 // palyAsaGkhyeyabhAgaM, gatvA dviguNonamevamutkRSTam / nAnAntarANi palyasya mUlabhAgo'saGkhyeyatamaH // 84 // gAthArtha :- palyomano asaMkhyAtamo bhAga vyatikAnta thatAM yAvatuM utkRSTa sthiti sudhI dviguNa dviguNa hAni thAya. emAM dviguNahAniyo ane antaro paNa palyopamanA vargamULanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa thAya. 127 asatu kalpanA e 25 samaya sthiti baMdhavALA karmanA 1050 paramANu baMdhAya che. tethI 5 samaya abAdhA vyatIta thatAM chaThThA samaye 100, 7me samaye 95, 8me samaye 90, 9me 85, 10me 80, 11me 75, 12me 70, 13me 65, 14me 60, 15me 55, 16me 50, 17me 45, 18me 40, 19me 35, 20me 30, 21me 25, 22me 20, 23me 15, 24me 10, 25mA samaye 5 karmalikone goThave che. jethI te rIte te udayamAM AvI zake. A pramANe karmalikonI goThavaNIne niSeka racanA kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 /1 baMdhanakaraNa sthitibaMdhanA a2bahatvanuM yaMtra naMbara-38 (gAthA 80 82 nA AdhAre)) 0 0 2 0 1 ja aparyAbei0 , 12 paryAbe) utkRSTa 14 15 16 naMbara jIvabhedamAM sthitibaMdha alpabadutva vizeSa kAra saMyatano jadhanya |alpa tethI sUkSmasaMparmuhUrnAdino ja hoya bA-paryA. eke jadhanya |asaMkhyaguNa tethI sAga, de hoya mATe sUkSma paryApta eke jadhanya vizeSAdhika tethI | bA, 5, vizuddhi alpa,1 palyo no bAiapa eke jadhanya vizeSAdhika tethI sa, 5, vizuddhi alpa, asaMkhya apa eke jadhanya vizeSAdhika tethI bA, apavizuddhi alpa, | bhAga adhika hovAthI. sUapa eke utkRSTa vizeSAdhika tethI |zeSa 3 ke.nI apekSAe utkRSTa saMkuleza sarvathI alpa bADaapa eke | utkRSTa vizeSAdhika tethI sa0 apathI saMkuleza adhika che. sUvapayA eke utkRSTa vizeSAdhika tethI bA apathI saMkuleza adhika che. bAparyA eke utkRSTa vizeSAdhika tethI supayaMtI saMkuleza adhika che. paryA beiTa jadhanya saMkhyAtaguNa tethI | 25 gahoya mATe 11 jadhanya |vizeSAdhika tethI paryA... thI vizuddhi alpa che. aparyA bei utkRSTa |vizeSAdhika tethI utkRSTa kaleza vadhAre che. 13 vizeSAdhika tethI |apa benDathI saMkuleza vadhAre che. paryAveiTa jadhanya vizeSAdhika tethI dezona0 sAga0mATe dezona dviguNa hovAthI aparyA te jadhanya vizeSAdhika tethI paryAvizuddhi alpa che. aparyAveiTa utkRSTa vizeSAdhika tethI utkRsaMkuleza vadhAre che. 17 paryAptadi utkRSTa vizeSAdhika tethI apasakuleza adhika che. 18 paryAptacauTa jadhanya vizeSAdhika tethI dezona sAga che tethI 'aparyAcau0 jadhanya vizeSAdhika tethI vizu alpa che. aparyA,cau0 utkRSTa vizeSAdhika tethI utkara saMkuleza vadhAre che. paryAcau0 utkRSTa vizeSAdhika tethI apathI saMkuleza vadhAre che. 22 asaMjJi paMce. paryA, jadhanya saMkhyayaguNa tethI cautaratA 10 guNa hoya tethI saMkhyAtaguNa asaMgni paMce. aparyA, jadhanya vizeSAdhika tethI paryA thI vizuddhi alpa che. asaMjJi paMce. aparyA, utkRSTa vizeSAdhika tethI saMkuza adhika che. asaMjJi paMce paryA, utkRSTa vizeSAdhika tethI | aparyAthI saMkuleza adhika che. saMyatano utkRSTa saMkhyayaguNa tethI |aMta koDAkoDI sAga bAMdhe dezavirata jadhanya saMkhyayaguNa tethI dezavirata utkRSTa saMkhyayaguNa tethI saMtanA utkRSTa sthitibaMdhathI zarU karIne | avirata samya) paryA, jadhanya saMkhyayaguNa tethI asaM paMce nA utkRSTa 26thI35 sudhI avirata samya aparyA, jadhanya saMkhyayaguNa tethI sarva paNa aMta:koDAkoDIsAgatuM ja jANavAM. avirata samya aparyA, utkRSTa saMkhyayaguNa tethI avirata samyaparyA utkRSTa saMkhyayaguNa tethI 33 saMjJi paMce. paryA, jadhanya saMkhyayaguNa tethI saMjJi paMce, aparyA, jadhanya | saMkhyayaguNa tethI saMjJi paMce, aparyA, utkRSTa saMkhyayaguNa tethI 36 saMjJi paMce, paryA utkRSTa siMkhyayaguNa 0 21 28 ra For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 karmaprakRti TIkArtha :- anaMtaropanidhA ghaNA karI. have (2) paraMparopanidhAnI prarUpaNA kahe che. abAdhA kAlathI AgaLa (pUrNa thaye) prathama sthitimAM je kalayA nAMkhelA te apekSAe bIjA Adi samaya-samayanA pramANavALI dareka sthitimAM daliyAone vizeSahIna vizeSaUkaratAM palyopamano asaMkhyayabhAga jeTalI sthitione atikrAnta karIne digona" eTale ardhA thAya. e pramANe artha che. tethI AgaLa pharI paNa vizeSahIna daliyAonI racanA karatAM palyopama asaMkhya bhAga mAsthatio atikrAMnta karatA ardhA thAya che. e pramANe ardhI ardhI hAnio tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI utkRSTa sthiti chello samaya Ave. e pramANe artha che. e pramANe dviguNahAni sthAno keTalAM thAya? "nAkhatA' ItyAdi nAnA tAranA je antaro-eTale aMtare-aMtare thatAM dviguNahAni sthAno che. te utkRSTa sthitibaMdhamAM (utkRSTa sthitibaMdha mAM athavA u0 sthitibaMdhanA anya samaya sudhImAM) palyopamanA prathama vargamUlanA asaMkhyAtamA bhAge jeTalAM samayoTalA pramANe hoya che.' ahIM prazna thAya che ke mithyAtvanIkaSTa sthiti 70 koko sAga pramANa hovAthI ATalI hAnio saMbhave che. paraMtu AyuSyanI to utkRSTa sthiti-33 rAte pramANa hovAthI kevI rIte ATalI hAnio saMbhave ? e pramANe satya che. uttara asaMkhyayatamabhAga ahIM asaMkheya vALo che. kAraNa asaMkhyAtAnA asaMkhyAtA bheda hovAthI tethI palyopamanA prathama vargamULano asaMkhyAtamo bhAga AyuSya viSe atyaMta alpa grahaNa karavo. e pramANe doSa nathI. tathA sarva dviguNahAnisthAno alpa che ane eka dviguNahAnI vacce niSekasthAno (sthitisthAno) asaMkhyaya guNa che. irijI niSeka prarUpaNA samApta ( - atha jha abAdhA kaDaka prarUpaNA :-) mottUNa AgAI, samae samae avAhahANIe / pallAsaMkhiyAgaM, kaMDaM kuNa appavahumesiM // 85 // muktvA''yuSkA, samaye samaye'bAdhAhAnau / palyAsaGkhyayabhA, kaNDakaM kurvalpabahutvameSAm // 85 // gAthArtha :- AyuSya vinA sAta kamAM abAdhA upara ekeka samaya hIna thatA (mULasthiti) utkRSTa sthitithI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgarUpe kaMDakaThaMDaka pramANa hIna thAya. emAM alpa bahutva A pramANe che. TIkArya :- niSeka prarUpaNA karI (3 have abAdhAkaMDaka prarUpaNA kahe che tyAre paNa AyuSyane mUkIne (tyAga karIne) bAkInA sarva karmonI abAdhA hAne vize dareka samaye samaye palyopamano asaMkhyaya lakSaNavALuM kaMDaka karavuM te utkRSTa sthiti sudhI hana karavuM. A pramaNe thAya te kahe che. utkRSTa abAdhAmAM vartato jIva paripUrNa utkRSTa sthiti bAMdhe athavA eka samaya hIna (palyopamana asaMkhyAtamA bhAga hIna sudhI utkRSTa sthiti) bAMdhe ane utkRSTa abAdhA eka samaya hIna hoya to niyamathI (nakkI palyopamanA asaMkhyayabhAgahIna ja utkRSTa sthitine bAMdhe te paNa eka samayahIna athavA palyopamanA asaMkhyayabhAgIna sthiti bAMdhe. e pramANe jyAM sudhI (jeTalAM) samayo vaDe una abAdhA thAya tyAM sudhI (teTalA) ja kaMDako sthiti nyunatA jANavI ke jyAM sudhI jaghanya abAdhA ane jadhanyasthiti Ave te pramANe abAdhAgata samaya hAnie sthitibaMAmAM kaMDaka hAni thAya che. ' have alpabadutva prarUpaNa kahe che. 128 paMcasaMgrahamAM pAMcamA dvAramAM gAthA 52 mAM kahyuM che. paribovamana mUtA pasaMvamAna gattiyA samayA/ tAvayA hALogo, diveuvIsa navA artha :- palyopamanA vargamULanA asaMkhyAtame bhAge jeTalAM samaya che. teTalAM samaya pramANa dviguNahAniyo utkRSTa sthitibaMdhamAM (usthibaMdhanA aMtya samaya sudhImAM jANavI, ane A hAnio 20 kokosAgata Adi utkRSTa citibaMdhamAM ja hoya che. paNa jaghanya sthitibaMdhamAM athavA keTalA eka madhyama sthitibaMdhamAM parva kahela e pramANavALI hAnio na saMbhave). 129 asatkalpanAe jema 10 samaya sthitika karmanI 10 samaya abAdhA che. to 1099-98-996-95-9493-92 ne 91 samayanA sthitibaMdhamAM avazya 10 samayanI abAdhA hoya tadanaMtara 9089 yAvatuM 81 sudhInI 10 sthitio baMdhAya tyAM sudhImAM 9 samaya abAdhA hoya. e pramANe pAvatu 10 thI 1 samaya sudhInI sthitie 1 samaya 35 jadhanya abAdhA hoya itibhAva tathA TIkAryamAM kahelA abAdhA kaMDaka saMbaMdhI varNana uparathI vAcaka varga abAdhAne AdhIna sthitibaMdha che. ema na samajavuM paraMtu vAstavika rIte vicAra karatA baMdhane AdhIna ja abAdhA che. ema samajavuM. For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * baMdhanakaraNa 183 "vahusi" e vakSyamANa bhedanuM alpabahuta kahevAya che. iti 3jI abAdhAkaMDaka prarUpaNA samApta (- atha 4thI aNbahuta prarUpaNA :-) baMdhAvAhANukkassiyaraM knnddkavaahbNdhaannN| ThANANi ekkanANaMtarANi atNa kaMDaM ca // 86 // bandhAbAdhayorakRSTetare, kaNDakAbAdhAbandhanAm / sthAnAnyekanAnantarANi, arthana kaNDakaM ca // 86 // gAthArtha :- utkRSTa sthitibaMdha, jaghanyasthitibaMdha, uabAdhA, ja0abAdhA, kaMDakasthAna, abAdhAsthAna, sthitibaMdhasthAna, dviguNahAni sthAno arthakaMDakane niSekasthAno e 10 sthAnanuM alpabahuta kahevAya che. TIkArtha :- kayA che, tene ja kahe che. baMdha ane abAdhAno utkRSTa ane Itara, (jaghanya) (1) utkRSTa sthitibaMdha (2) jaghanya sthitibaMdha (3) utkRSTa abAdhA (4) jaghanya abAdhA (5) kaMDakasthAno (6) : sthitibaMdhasthAno "" nAkhaitALa'' tti ane be dviguNahAni vaccenuM eka aMtara tathA nAnA rUpa aMtaro eTale (8) dviguNahAnisthAno ""tye saMDe ''tti jaghanya abAdhAhIna evI utkRSTa abAdhA vaDe jaghanya sthitihIna evI utkRSTa sthitine bhAgatAM chatAM jeTalo bhAga male teTalAM bhAgane (9) arthena kaMDaka kahevAya che. yathAyukta lakSaNa arthathI kaMDaka aluku samAsa AzrayIne thAya che. e pramANe saMpradAyano mata che. 2H samuccaya arthamAM che. vaLI paMcasaMgrahamAM arthena kaMDakanA sthAne abAdhAkaMDakasthAno e pramANe kahyuM che. ane tyAM A pramANe mUla TIkAmAM vyAkhyA che. ""vANA ra dhvani vAvALA ' samAhAra dvanda samAsa che. tenA sthAno abAdhAkaMDakasthAno te bannenI paNa (abAdhA ane kaMDakanI) sthAna saMkhyA te ' abAdhAkaMDakasthAno kahyuM che. A daza sthAnonuM alpabadutva kahe che. saMkSipaMcendriya paryApta-aparyAptane viSe AyuSya sivAya 7karmomAM 10bhede alpabadutva :- tyAM paryApta athavA aparyApta saMjJipaMcendriya jIvanA baMdhaka viSe AyuSya sivAyanA sAta karmano sarvathI alpa jaghanya abAdhA antarmuhurta pramANa hovAthI. tethI abAdhAsthAno ane kaMDakasthAno asaMkhyayaguNa che. paraspara tulya che. kAraNake jaghanya abAdhAthI utkRSTa abAdhAmAM chellA samaya sudhI jeTalAM samayo che teTalAM abAdhisthAno thAya che. te A pramANe kahe che. jaghanya abAdhA te eka abAdhAsthAna, te ja eka samaya adhika te bIjuM, be samaya adhika te trIjuM e pramANe jyAM sudhI utkRSTa abAdhAno chello samaya Ave tyAM sudhI kahevuM ane eTalA ja kaMDakasthAno che. utkRSTa abAdhAnI samaya samayanI hAnimAM utkRSTa sthitinI kaMDaka kaMDaka pramANa hAni kahelI che. tethI utkRSTa abAdhA vizeSAdhika che. jaghanya abAdhAno tyAM praveza thavAthI. tethI dalika niSeka vidhimAM dviguNahAnisthAno asaMkhyayaguNa che. palyopamanA prathama vargamULanA asaMkhya bhAgamAM rahela samaya pramANa hovAthI. tethI dviguNahAninA aMtare je niSekasthAno che te asaMkhyayaguNa che. te asaMkhyaya palyopamanA * vargamUla parimANapaNe hovAthI, tethI arthakaMDaka asaMkhyayaguNa che. tethI jaghanyasthitibaMdha asaMkhyayaguNa che. kAraNake saMjJipaMcendriyano zreNimAM ArUDha nahIM thayelA jaghanyathI paNa sthitibaMdha aMta:koDAkoDIsAgaropama pramANa ja kare che. tethI paNa sthitibaMdhasthAno saMkhyayaguNa che. tyAM jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa vedanIya aMtarAyanA 29 guNa adhika che. mithyAtvamohanIyanA 69 guNa 13) 131 arthena kaMDaka eTale abAdhAkaMDakanuM parimANa e (usthitibaMdha-jasthitibaMdha) : (utkRSTa abAdhA - jaghaabAdhA) jeTalo hoya che. eTaleke eka abAdhAmAM ATalI judI judI sthitio bAMdhI zakAya che. (paMcasaMgrahamAM AnA sthAne abAdhAkaMDako kaMDakasthAno kahela che.) A pramANe paMcasaMgrahane mate eka abAdhAsthAna ane eka kaMDakasthAna e be maLIne eka arthakaMDaka thAya che, mATe prathama arthanI apekSAe paMcasaMgrahanA arthamAM bamaNAM sthAna Ave che. paraMtu kaMDakasthAna athavA abAdhAsthAnathI A arthavALuM arthakaMDaka asaMkhya guNa kevI rIte thAya? te bahuzrutathI jANavA yogya che. asaMkhya palyopamanuM prathama vargamUla kADhatAM jeTalAM samayo thAya teTalAM asaMkhya samayanI rAzipramANa itibhAva. For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 karmaprakRti adhika che. nAma gotranA 19 guNa adhika che. tethI utkRSTa sthiti vizeSAdhika che. jaghanyasthiti ane abAdhAno tyAM praveza thavAthI. (yaMtra naM - 39 juo). 2 jIbhede AyuSyamAM 8 bhede alpabahuta :- tathA saMkSipaMcendriya athavA asaMkSipaMcendriya paryAptane viSe pratyekanA AyuSyanI jadhanya abAdhA sarvathI alpa che, tethI jadhanya sthitibaMdha saMkhyayaguNa che, ane te kSullaka bhava rU5 che. tethI abAdhAsthAno saMkhyayaguNa che, kAraNake jadhanya abAdhA nyUna pUrvakroDa varSanA trIjA bhAga pramANa abAdhAsthAno che. tethI paNa utkRSTa abAdhA vizeSAdhika, jadhanya abAdhAno paNa tyAM praveza thavAthI, tethI dviguNahAnisthAno asaMkhyayaguNa, palyopamanA prathama vargamULanA asaMkhya bhAgamAM rahela samaya pramANa hovAthI. tethI paNa eka dvigaNahAninA aMtaramAM rahela niSekasthAno asaMkhyayaguNa che tenI rIta pUrva kahI che tethI sthitibaMdhasthAno asaMkhya guNa che. tethI paNa utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che, jadhanya sthiti ane abAdhAno tyAM praveza thavAthI. A saMjJi paMcendriya ane asaMjJi paMcendriya paryAptane viSe AyuSyanA ATha bhedathI alpabadutva che. (yaMtra naM0 -40 juo) 12 jIvabhedane viSe AyuSyamAM 6 bhede alpabahuta :- tathA saMkSi-asaMkSipaMcendriya aparyAptane viSe ane caurindriya te indriya, beindriya, bAdara sUkSma ekendriya paryApta aparyApta viSe pratyekano AyuSyano jadhanya abAdhA sarva thI alpa, tethI jadhanya sthitibaMdha saMkhyayaguNa, kAraNake te kSullakabhava rUpa hovAthI. tethI abAdhAsthAno saMkhyayaguNa, tethI utkRSTa abAdhA vizeSAdhika, tethI sthitibaMdhasthAno saMkhyayaguNa, kAraNake jadhanya sthiti rahita pUrva koDa pramANa hovAthI. tethI utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che, kAraNake jadhanya sthiti ane abAdhAno tyAM praveza thavAthI, e 6 bhedathI alpabadbhutva che. (yaMtra naM 41 juo). 12 jIvabhedane viSe AyuSya sivAya sAta karmomAM 10 bhede alpabahuta :- tathA asaMkSipaMcendriya, caurindriya, te indriya, beindriya, sUkSma-bAbara ekendriya paryApta - aparyApta ne viSe AyuSya sivAyanA sAta karmono darekane abAdhAsthAno ane kaMDakasthAno alpa che, paraspara tulya che. AvalikAnA asaMkhyayabhAgamAM rahela samaya pramANa hovAthI. tethI jadhanya abAdhA asaMkhya guNa aMtarmuhUrta pramANa hovAthI. tethI paNa utkRSTa abAdhA vizeSAdhika, jadhanya abAdhAno paNa tyAM praveza thavAthI. tethI dviguNahAnisthAno asaMkhyayaguNa, tethI eka dviguNahAninI vacce niSekasthAno asaMkhyayaguNa, tethI arthakaMDaka asaMkhyayagaNa, tethI paNa sthitibaMdhasthAno asaMkhyayaguNa. ekendriya ane bAkInA jIvone (saMjJi paMcendriya paryAaparyA, ne viSe AyuSya sivAya 7 karmomAM 10 bhede aNbahutva yaMtra naMbara-39 jaghanya abAdhA alpa antarmuhurta pramANa hovAthI abAdhAsthAne * saMkhyayaguNa paraspara u0 abAdhA - jadha0 abAdhA kaMDakasthAna tulya che. (7000 varSa) - (aMtarma) | utkRSTa abAdhA vizeSAdhika jaghanya abAdhA umeravAthI. niSekavidhimAM dviguNahAnisthAno asaMkhyayaguNa palyo. asaMkhya bhAga hovAthI. dviguNahAninA aMtare niSekasthAno | asaMkhya guNa palyo, asaMkhyayabhAga hovAthI. arthakaMDaka asaMkhyayaguNa | palyo, asaMkhyayabhAga hovAthI. jaghanya sthitibaMdha asaMkhyayaguNa ata:kokosAgatuM hovAthI sthitibaMdha sthAno saMkhyayaguNa aMtaH kokosAga0 nyUna 70 koko, sAga0 | utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika 70 koko, sAgai che. yaMtra naM 3nI TIppaNI-1. ahIM saMkhevaguNa Ave. pratamAM cUrNi - TIkAmAM asaMkhya guNa kahyuM che paNa te azuddhi che. For Personal Private Use Only 10 Jain Education Interational www ainelibrary.org Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 185 AzrayIne yathAkrame palyopamano asaMkhyaya ane saMkhyayabhAgamAM rahela samaya pramANa hovAthI. tethI paNa jadhanya sthitibaMdha asaMkhyayaguNa, tethI paNa utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. kAraNake ekendriya jIvone palyopamanA asaMkhyayabhAgathI adhikapaNuM ane bAkInA jIvone palyopamanA saMkhyayabhAgathI adhikapaNuM che. (yaMtra naM 42 juo) | iti alabahuta sahita 4 anuyogadvAra samApta. (AyuSyamAM saMjJi-asaMjJipaMcendriya paryAptane viSe ATha bhede aNbahutva yaMtra naMbara-40) jadhanya abAdhA sarvathI alpa | kSullakabhavanA trIjA bhAgathI paNa nAnuM aMtarmuhUrta che. jadhanya sthitibaMdha saMkhya guNa abAdhAsthAno saMkhyayaguNa jadhanya abAdhA sahita kSullakabhava pramANa | jadhanya abAdhA rahita : pUrvakroDa pramANa che. pUrvakroDa varSa pramANa che. | utkRSTa abAdhA vizeSAdhika niSekanA dviguNahAnisthAno | asaMkhya guNa palyopamanA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa che. dviguNahAninA dareka AMtarAmAM asaMkhya guNa rahela niSekasthAno palyopamanA asaMkhyAtA vargamULanA samaya pramANa che. sthitibaMdhasthAno asaMkhya guNa abAdhArUpa aMtarmu, adhika kSullakabhavanyUna : pUrvakroDa adhika, asaMjJine palyo nA asaMkhyAtamA bhAganA ane saMjJine 33 sAgao samaya pramANa che. | | utkRSTa sthitibaMdha pUrvadoDanA 1 bhAga adhika 33 sAga0 saMjJine, | bhAga adhika palyo asaM0 bhAga vizeSAdhika pUrvadoDanA 31 asaMgnine 3 mALa adhika che, (saMjJi-asaMjJipaMcendriya aparyApta ane vikalendriya sUkSmabAdara ekendriya paryApta e 12 jIvabhedanA AyuSyamAM 6 bhede aNbahatva yaMtra naMbara - 41 jadhanya abAdhA alpa mulakabhavathI nyUna. jadhanya sthitibaMdha saMkhya guNa | 256 AvalikA pramANa kSullakabhava abAdhAsthAno saMkhya guNa sAdhika 7333 varSa - jadhanya abAdhA. jaghanya abAdhA nyUna potAnA AyuSyano trIjo bhAga utkRSTa abAdhA vizeSAdhika 220 = sAdhika 7333 varSa sthitibaMdhasthAno saMkhyayaguNa pUrvakroDa - 256 AvalikA. utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika | svaAyuSyanA trIjAbhAge adhikapUrvakroDa varSa For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 karmaprakRti - atha sthitibaMdhanA adhyavasAya sthAna prarUpaNA :-) ThiibaMdhe ThiibaMdhe, ajjhavasANANasaMkhi yA logaa| hassA visesavuDDhI, AUNamasaMkhaguNavuDDhI // 87 // sthitibaMdhe sthitibaMdhe, adhyavasAnAnAmasaGkhyeyA lokAH / hakhAd (jaghanyAd) vizeSavRddhi- rAyuSAmasaGkhyeyaguNavRddhiH // 87 // gAthArtha :- pratyeka sthitisthAne asaMkhya lokapramANa adhyavasAya sthAno che. temAM anaMtaropanidhAe prathama sthitisthAno adhyavasAyasthAno alpa. tethI dvitIyAdi sthitisthAnomAM vizeSa-vizeSAdhikapaNe vRddhi thAya ane AyuSyamAM asaMkhyaguNavRddhi anukrame thAya. TIkArtha :- pramANe alpabadutva kahyuM. have sthitibaMdhanA adhyavasAyasthAna prarUpaNA kare che. ane tyAM traNa anuyoga dvAro che te A pramANe. 1. sthitisamudAhAra:- sthitisthAno pratye sthiti baMdhAdhyavasAyasthAno saMbaMdhI vyAkhyA karavI te. 2. prakRti samudAhAra :- karma prakRtione aMge sthiti baMdhAdhyavasAyanI vyAkhyA karavI te. 3. jIva samudAhAra :- jIvane aMge sthiti baLyAdhyavasAyonI vyAkhyA karavI te. samudAhAra eTale pratipAdanam varNana karavuM. (asaMjJi paMcendriya, vikasendriya-sUkSma-bAbara ekendriya paryApta-aparyApta 12 jIvabhedanA Ayu sivAyanA sAta karmamAM 10 bhede abadutva yaMtra naMbara - 42 abAdhAsthAna alpa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM kaMDakasthAna paraspara tulya | rahela samaya pramANa. jaghanya abAdhA | utkRSTa abAdhA asaMkhyayaguNa aMtarmuhUrta pramANa hovAthI, vizeSAdhika | abAdhAsthAna umeravAthI. asaMkhyayaguNa | palyopamanA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela samaya pramANa che. * niSekanA dviguNahAnisthAna dviguNa hAninA dareka AMtarAmAM rahelA niSeka sthAno asaMkhya guNa | palyopamanA asaMkhyAtA vargamULanA samaya pramANa che. artha kaMDaka sthitibaMdhasthAno | asaMkhyayaguNa | palyopamanA asaMkhyAtA vargamULanA samaya pramANa che. asaMkhya guNa | ekendriya jIvane, saMkhyayaguNa | vikalendriya-asaMjJi-8 bhedomAM asaMkhya guNa eka0mAM palyo no asaMkhyAmAM bhAga nyUna 1 Adi sAgaropama pramANa zeSamAM palyopama no saMkhyAtamo bhAga nyUna 25 50 100 1000 Adi sAga0 pramANa che. 7 jaghanya sthitibaMdha utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika eke0 mAM sAgaropamAdi pramANa, zeSamAM 25 50 . 10 100 saigaropamAdi pramANa. yaMtra naM.42 nI TIppaNI- 1. ekendriya sivAyanA jIvo mATe abAdhAsthAna-kaMDakasthAna Ava. no saMkhyayabhAga Ave tethI ja abAdhA paNa saMkhyayaguNa Ave. For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 187 1 sthiti samudAhAraH- mAM paNa traNa anuyoga dvAro che. (1) pragaNanA, (2) anukaSTi (3) tIvramaMdatA tyAM (1) pragaNanA :- prarUpaNA kahe che. utkRSTa sthitinA chellA samaya sudhI jeTalAM samayo teTalAM sthitisthAno jaghanya sthiti sahita pratyeka (sthAne) thAya che. eka eka sthitisthAna baMdhAte chate te baMdhanA kAraNabhUta je kaSAyika adhyavasAya nAnA judAjudA jIvonI apekSAe asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa hoya che. ahIM be prakAre prarUpaNA che. 1. anaMtaropanidhA 2. paraMparopanidhA 1. anaMtopanidhAnI - prarUpaNA kahe che. "sA risetu'' AyuSya sivAya (sAta karmomAM) dUstAnuM jaghanya sthitibaMdhathI AgaLa bIjA vigere sthitibaMdhasthAnane viSe vizeSa vRddhi vizeSAdhika vRddha jANavI. te A pramANe kahe che. - jJAnAvaraNanI jaghanya sthitimAM tenA baMdhanA kAraNabhUta adhyavasAya nAnA jIvanI apekSAe asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa che. ane te bIjA (sthitisthAnamAM rahela adhyavasAyonI) apekSAe sarvathI thoDA che. tethI bIjI sthitimAM vizeSAdhika che. tethI paNa trIjI sthitimAM vizeSAdhika, e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI utkRSTa sthiti thAya. e pramANe sarva paNa (bIjA-6) karmone viSe jANavuM. ""mAjhamasaMvADhi ' AyuSyamAM jaghanyasthitithI zarU karIne dareka sthitibaMdhamAM asaMkhyayaguNavRddhi kahevI. te A pramANe kahe che. - AyuSyanI jaghanya sthitimAM tenA baMdhanA kAraNabhUta adhyavasAya asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa che. ane te bIjAnI apekSAe sarvathI alpa che. tethI bIjI sthitimAM asaMkhya guNa, tethI paNa trIjI sthitimAM asaMkhyayeguNa, e pramANe tyAM sudhI kahevuM, jyAM sudhI utkRSTa sthiti thAya. A barAbara che. paNa ahIM eka paNa sthitimAM jo adhyavasAyasthAno asaMkhyaya paraspara vicitra svIkArIe to sthitinuM paNa vicitrapaNuM prApta thAya. e pramANe nathI, kemake vicitra paNa judA judA adhyavasAyonuM avicitra evI eka sthiti utpanna karavAnI zaktipaNuM mAnavAthI kahela doSano abhAva thato hovAthI. sthitinI avicitratAmAM adhyavasAyanI vicitratA ja na thAya. e pramANe nathI, kAraNake sthitinA hetubhUta (kAraNabhUta) adhyavasAya vicitratAmAM sthitinI vicitratAnuM niyAmakapaNuM nathI. (nirNAyaka nathI). deza-kALa-rasa vibhAga vicitranuM tyAM niyAmakapaNuM (nirNAyakapaNuM) che. (arthAt sthitinA kAraNabhUta adhyavasAyanI bhinnatAmAM sthitinI vicitratA kAraNa nathI. paraMtu deza-kALa-rasa vibhAga ja kAraNa che. athavA adhyavasAyanI vaicitratAnA kAraNabhUta dezAdi vaicitryatAthI eka sthitimAM paNa vaicitrya che. athavA samaya samaya mAtra dUra thavAthI. dareka samaye anyathA- bhinna bhinnatva svIkAravAthI asaMkhyaya samayAtmaka eka paNa sthitinI vicitratA thAya che. eka paNa vastunuM kathaMcit vicitrapaNuM-avicitrapaNuM svIkAravAmAM syAdvAdanuM ja zaraNa che. ane A vAta paMcasaMgrahanA pAMcamA dvAranI gAthA-pa8 mAM kahyuM che ke, "masaMvatorAvapasannayA rImAivosa | divasAyA ti, visA masAlA'' artha:- jaghanya, madhyama ane utkRSTa sthitinA baMdhamAM hetubhUta adhyavasAyo asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa che. kAraNa ke te jaghanyAdi sthitinA asaMkhyAtA vizeSo che. A rIte vadhAre kahevAthI saryuM. pallAsaMkhiyabhAgaM, gaMtuM duguNANi jAva ukkassA / nANaMtarANi aMDagulamUlaccheyaNamasaMkhatamo // 88 // palyopamAsaGkhyeya bhAgaM gatvA, dviguNAni yAvadutkRSTam / nAnAntarANyAGgula - mUlacchedanakAnAmasaGkhyeyatamaH // 8 // gAthArtha :- jaghanyathI utkRSTa sthiti sudhImAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno vAraMvAra vyatikrAnta thatAM dviguNavRddhisthAno Ave. te dviguNavRddhisthAno aMgulavargamULa chedanakanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa : thAya. TIkArya :- te pramANe anaMtaropanidhAnI prarUpaNA karI. have paraMparopanidhAnI prarUpaNA kahe che. AyuSya sivAyanA sAta karmanI jaghanya sthitimAM je adhyavasAyasthAno che. tethI palyopamanA asaMkhya bhAga mAtra sthiti jaIne For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 karmaprakRti je anaMtara (surata)nuM sthitisthAna Ave tyAM dviguNa bamaNA adhyavasAyasthAno che. tethI paNa palyopamano asaMkhya bhAga mAtra sthiti jaIne anaMtara thavAvAlA sthitisthAnamAM bamaNA adhyavasAyasthAno thAya che. e pramANe upara upara dviguNavRddhi tyAM sudhI kahevI, jyAM sudhI utkRSTa sthiti thAya. eka dviguNavRddhinA aMtare sthitisthAno asaMkhya palyopamanA vargamUla je jeTalAM che ane nAnA (judA judA) prakAranA dviguNavRddhisthAno aMgulanA vargamUla chedanakanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. eka aMgula mAtra kSetramAM jeTalAM AkAzapradezono rAzi che. tenA prathama vargamUlane manuSya saMkhyA gaNavAmAM hetarUpe 19 rAzInA (AMkathI) 96 chedanakanI vidhithI-bhAga vidhithI arthAt bhAgAkAra karavAnI rItathI tyAM sudhI chedavuM ke jyAM sudhI bhAga prApta na thAya. te bhAgonA asaMkhyAtame bhAge jeTalAM chedanakonA bhAgo thAya teTalAM bhAgomAM jeTalo AkAzapradeza rAzi thAya teTalA pramANamAM dviguNavRddhisthAno thAya che. * te pramANe pragaNanA karI. have (2) anukRSTi :- kahevI joIe ane tenathI, jJAnAvaraNAdi karmonI je pUrvanA sthitibaMdhamAM adhyavasAyasthAno che, tenI AgaLanI sthitibaMdhamAM anya anya adhyavasAyasthAnono sadubhAva che. ahIMthI AgaLa tIvra-mandatA kahevAno avasara prApta che, te sthApavI (arthAtu bAkI rAkhavI) AgaLa kahevAze. tethI te pramANe sthitisamudAhAra kahyo. have 2-prakRtisamudAhAra :- kahe che. ane tenAM be anuyoga dvAra che. pramaNAnugama ane alpabadutva. tyAM pramANa anugama-te saMkhyAnI prarUpaNA rU5 che. tyAM jJAnAvaraNIyanA sarva sthitibaMdhamAM keTalAM adhyavasAyasthAno che, to kahe che. asaMkhyaya lokAkAzapradeza pramANa che. e pramANe sarva paNa karmanuM jANavuM. ThiidIhayAi kamaso, asaMkhaguNiyA annNtgunnnnaae| paDhamajahannukkassaM, viiyajahabAiAcaramA // 89 // sthitidIrghatayA kramazo - DasaMkhyeyaguNitAnyanantaguNatayA / prathamajaghanyotkRSTaM, dvitIyajaghanyAdyAcaramAt / / 89 // gAthArtha :- adhika adhika sthiti yukta karmomAM anukrame asaMkhyaguNa asaMkhya guNa adhyavasAyo kahevAM. ane prathama sthitisthAnanA jaghanya adhyavasAya thI utkRSTa adhyavasAya anaMtaguNa che. e pramANe jaghanya sthitithI prAraMbhIne dvitIya tRtIyAdi yAvatu aMtima sthitisthAna sudhInA pratyeka sthAnomAM jadhanyathI utkRSTa adhyavasAya anaMtaguNa kahevo. tathA prathama sthitinA utkRSTa adhyavasAyathI dvitIya sthitinA jaghanya adhyavasAyamAM paNa anaMtaguNapaNuM kahevuM te paNa yAvatuM utkRSTa sthiti sudhI. TIkArtha :- have (3) alpabadutva :- kahe che. dIrgha sthitine AdhAre kramathI adhyavasAyasthAno asaMkhyayaguNa kahevAM. te A pramANe kahe che. -sarvathI alpa AyuSyanA sthitibaMdha adhyavasAyasthAno. tethI nAma-gotranA asaMkhya guNa. ahIM prazna thAya che ke AyuSya sthitisthAnane viSe yathAkrame asaMkhyayaguNa vRddhi che. nAma-gotrakamamAM to (dareka sthitisthAne) vizeSAdhikarU5 vRddhi che. to AyuSya apekSAe nAma-gotranI asaMkhyayaguNa adhyavasAyasthAna kema thAya? uttara :- e pramANe satya che. AyuSyanI jaghanya sthitimAM jeTalAM adhyavasAyasthAno che. tethI nAma-gotranI jaghanya sthitimAM atyaMta ghaNA che. nAma-gotranA sthiti-sthAnomAM paNa AyuSyanA sthitisthAna apekSAe atyaMta ghaNA che. tethI koI doSa nathI. nAma-gotra saMbaMdhI sthitibaMdha adhyavasAyasthAnothI jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya-vedanIya-aMtarAyanA sthitibaMdha adhyavasAyasthAno asaMkhyayaguNa che kAraNake palyopamanA asaMkhya bhAga mAtra sthitio atikrAnta thaye dviguNavRddhinA lAbhathI eka paNa palyopamanA anne asaMkhya guNavALuM siddha thAya che. to 10 koDAkoDIsAgaropamanA anne spaSTa rIte asaMkhyayaguNa vRddhinI siddhi thAya. tethI paNa kaSAyamohanIya sthitibaMdha adhyavasAyasthAno asaMkhya guNa che. prakRti 133 manuSyanI saMkhyA lAvavAne mATe 2 nA AMkano 96 vAra guNAkAra karavAthI manuSyanI saMkhyA prApta thAya che. jema 2XXXXXra e pramANe 96 bagaDA mAMDIne guNAkAra karatAM 29 aMka rUpa manuSya saMkhyAno javAba Ave che. mATe ahIM 29 AMkane manuSya saMkhyAno hetu kahyo che. 134 asatkalpanAe 92160000000000nuM vargamULa 9600000 ne 96 thI bhAga ApatAM 100000 teno asaMkhyAta rUpa 100thI bhAga ApatAM 1000 dviguNavRddhisthAno thAya. A saMbaMdhamAM koI bIjI rIte yukti pura:sara kahe to te pramANa karavA yogya che. For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 189 samudAhAra kahyo. (yaMtra naM0 - 43 juo) have sthiti samudAhAramAM je pahelA tIvra-mandatA kahI na hatI te kahevAya che. '3vitALaVINa ItyAdi prathama sthitimAM jaghanya sthitibaMdhAdhyavasAyasthAna, tethI te ja (jaghanyasthitimAM) utkRSTa, tethI bIjI sthitimAM jaghanya. e pramANe Adi acaramathI utkRSTa sthitimAM carama sthitibaMdha adhyavasAyasthAna sudhI kramathI anaMtaguNapaNe kahevuM. te A pramANe kahe che. - jJAnAvaraNIkarmanI jaghanya sthitimAM jaghanya sthitibaMdha adhyavasAyasthAna sarva manda anubhava che. pachI te ja jaghanya sthitimAM utkRSTa adhyavasAyasthAna anaMtaguNa tethI bIjI sthitimAM jaghanya adhyavasAyasthAna anaMtaguNa, e pramANe dareka sthitimAM jaghanya ane utkRSTa anaMtaguNa tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI utkRSTa sthitimAM carama sthitibaMdhAdhyavasAyasthAna anaMtaguNa Ave. te pramANe sthiti prakRti samudAhAra saMpUrNa rIte kahyo. iti sthitisamudAhAra samApta (- atha jIvasamudAhAra :-) baMdhatA dhuvapagaDI, parittamANigasubhANa tiviharasaM / cau tiga viTThANagayaM, vivarIyatigaM ca asubhANaM // 10 // badhnanto dhravaprakRtI :, parAvarttamAnakazubhAnAM trividharasam / catustrika dvisthAnagataM, viparItatrikaM cAzubhAnAm // 10 // - gAthArtha :- dhruvabaMdhi pravRtio 47, ane parAvartanamAna zubhAdi prakRtio-34 e 81 prakRtiono - catu:sthAnika-tristhAnikane kristhAnika e 3 prakArano rasa baMdhAya te avasare azubha pravRtiono 3 prakArano rasa tethI viparItapaNe dvisthAnika tristhAnika ne catuHsthAnika e pramANe baMdhAya. TIkArtha :- have jIvasamudAhAra :- kahevAnI IcchAvALA kahe che. dhruvaprakRti jJAnAvaraNIya-5, darzanAvaraNIya-9, mithyAtva, 16 kaSAya, bhaya, jugupsA, taijasa, kArmaNa, varNa-gaMdha-rasa-sparza, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, aMtarAya-5=47 prakRtio bAMdhato parAvartamAna zubha prakRtiono sAtavedanIya devagati, manuSyagati, paMcendriyajAti, vaikriya-AhAraka-audArikazarIra prathama saMsthAna-saMghayaNa, aMgopAMga-3, manuSyAnupUrvI, devAnupUrvI, parAghAta, uchuvAsa, Atapa, upaghAta, prazastavihAyogati trasAdi-10, tIrthaMkaranAma, narakAyuSya sivAya 3 AyuSya uccagotra e 34 prakRtiono 4 sthAnaka, 3 sthAnaka, be sthAnaka ema traNa prakAre rasa bAMdhe che. ane jyAre te ja dhruvaprakRti bAMdhato asAtAvedanIya, veda-3, hAsya-rati, arati-zoka, narakAyuSya, narakaddhika, tiryaMcaddhika, prathama cAra jAti, prathama sivAyanA 5 saMsthAna- 5 saMghayaNa, aprazastavihAyogati, sthAvarAdi- 10 nIcagotrarU5 39 prakRtio parAvartamAna azubhaprakRti bAMdhato tyAre teono anubhAgatrikane viparItapaNe te bAMdhe che sthitibaMdhanA adhyavasAyonuM adhabakatva yaMtra naM-43) uttarottara sthitisthAnomAM asaM.guNa vRddhi hovA chatAM prathama sthitisthAnamAM ja AyuSya | alpa ghaNA alpa hovAthI, temaja tenA sthitisthAno paNa nAma-gotranA karatAM saMkhyAtamA bhAge hovAthI. nAma-gotra asaMkhya guNa paraspara tulya palyopama asaMkhyAtabhAga jaIe eTale dviguNavRddhi thAya che. tethI eka| jJA darza00 | asaMkhya guNa | palyopamamAM to asaMtu vAra dviguNavRddhi thavAthI asaM guNa thaI jAya che. tethI 20 aMtarAya paraspara tulya | thI 30 ke 30 thI 40 ke 40 thI 70 koikoi javAmAM to sArI rIte asaMa| guNa asaM guNa thaI jAya che. kaSAyamohanIya | asaMkhyayaguNa darzanamohanIya | asaMkhyayaguNa For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 karmaprakRti ane te A pramANe ahIM dhruvaprakRtionI jaghanya sthitine bAMdhato zubha pravRtiono baMdhaprApta anubhAga cAra sthAnika bAMdhe che. ane azubha pravRtiono be sthAnika bAMdhe che. ane ajaghanya dhruva prakRtionI sthitine bAMdhato zubhaprakRtionI ane azubha pravRtionI yathAyogya babdha thAya to tristhAnika gata anubhAga bAMdhe che. ane utkRSTa dhruvaprakRtionI sthiti bAMdhato zubha prakRtino be sthAnaka bAMdhe ane azubha prakRtiono 4 sthAnika bAMdhe. tethI zubha pravRtionA rasanA traNa prakAranA kramanI apekSAe azubha prakRtirasa traNa prakAre kramathI viparIta kahyuM. sabavisuddhA baMdhaMti, majjhimA saMkiliTTataragA ca / duvapagaDijahannaTiiM, sabavisuddhA u baMdhaMti // 11 // tiTThANo ajahaNNaM, viTThANe jeTTagaM subhANa kamA / saTThANe u jahannaM, ajahannukkosamiyarAsiM // 92 // sarvavizuddhA baghnanti, madhyamA saMkliSTatarakAzca / dhruvaprakRti jaghanyasthiti, sarva vizuddhAstu baghnanti // 91 / / tristhAnasyAjaghanyAM, dvisthAnasya jayeSThAM zubhAnAM kramAt / vasthAne tu jaghanyAm, ajaghanyotkRSTAmitarAsAm / / 12 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- have kayA jIvo zubhaprakRti Adino catuHsthAnaka gata rasAdi baMdhako che te kahe che- je sarva vizuddha prANIo te parAvartamAna zubhaprakRtiono 4 sthAnika rasane bAMdhe che. je vaLI madhyama pariNAmavAlo te tristhAnika rasane bAMdhe saMkUilakhatara pariNAmavAlo be sthAnika bAMdhe ane e pramANe jeo tadyogya bhUmikA anusArathI sarva zuddha parAvartamAna azubhaprakRti bAMdhe teo teno rasa dvisthAnika bAMdhe, madhyama pariNAmavAlo tristhAnika ane saMkilakhatara pariNAme catuHsthAnaka rasa bAMdhe che. e pramANe arthathI siddha thAya che. je sarva vizaddha zubhaprakRtiono catuHsthAnaka rasa bAMdhe te dhruva prakRtionI jaghanya sthiti bAMdhe, "tidrA'' te SaSThInA arthamAM saptamI che. parAvartamAna zubhaprakRtiono tristhAnaka rasanA je baMdhako che te ajaghanya madhyama sthitine bAMdhe che. "viTTA" ti zubhaprakRtiono dvisthAnaka rasanA je baMdhako che te dhruvaprakationI utkRSTa sthitine bAMdhe che. tathA Itara te parAvartamAna azubhaprakRtiono jaghanya dvisthAnaka rasane je bAMdhe te dhruvaprakRtiono jaghanya sthiti svasthAne eTale potAnI vizuddha bhUmikA anusAre bAMdhe che. e pramANe artha che. dhruva prakRtiono atijaghanya sthiti bandhano ekAnta vizuddhimAM ja saMbhava che. ane tyAre parAvartamAna azubhaprakRtionA baMdhano abhAva che. ane je parAvartamAna azubhaprakRtiono tristhAnika rasa bAMdhe che te dhruvaprakRtionI ajaghanya (madhyama) sthitine bAMdhe che. tathA je parAvartamAna azubhaprakRtiono cau-sthAnaka rasa bAMdhe che te dhruvaprakRtionI utkRSTa sthiti bAMdhe che. (yaMtra naM 44 juo) thovA jahaniyAe, hoti visesAhiodahisayAI / jIvA visesahINA, udahisayaputta mo jAva // 93 // stoka jaghanyikAyAM, bhavanti vizeSAdhikA udadhizatAni / jIvA vizeSahInAH, udadhizatapRthaktvaM yAvat / / 93 // gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- ahIM be prakAre jIva prarUpaNA che. (1) anaMtaropanidhA ane paraMparopanidhA. tyAM anaMtaropanidhAnI prarUpaNA kahe che, parAvartamAna zubhaprakRtiono causthAnika rasane bAMdhato chato dhruvaprakRtionI For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 191 jaghanya sthiti baMdhakapaNe vartatAM jIvo thoDA che. bIjI sthitimAM vizeSAdhika tethI paNa trIjI sthitimAM vizeSAdhika e pramANe tyAM sudhI vizeSAdhika kahevuM-ghaNA seMkaDo sAgaropama jAya e pramANe artha che. tethI AgaLa vizeSahIna tyAM sudhI kahevuM, jyAM sudhI samaya samaya ochA thavA vaDe vizeSahAnimAM paNa "vasiyaHhata" ti ghaNA seMkaDo sAgaropama pasAra thAya. "mo' zabda pAdapUrtimAM che. ane ahIM pRthakva zabdano artha bahatva che. (pAribhASika 2 thI 8 nathI.) evaM tiTThANakarA, biTThANakarA ya aasubhukkosaa| asubhANaM viTThANe, ticauTThANe ya ukkosA // 94 // evaM tristhAnakarA-dvisthAnakarAcA zubhotkRSTAt / azumAno dristhAne, tri-vatucAnayozcovRdarAH 24 gAthArtha :- e pramANe tristhAnika ane dvisthAnika rasa baMdhakamAM pratyeka sthitine vizeSAdhika ane vizeSahIna yAvatuM utkRSTa sthiti sudhI kahevuM ane azubha parAvartananA rasabaMdhaka paNe vartatAM jIvonuM pratyeka sthitie vizeSAdhika tathA vizeSahInapaNuM pUrvokta paddhatie yAvatuM utkRSTa sthiti sudhI kahevuM. TIkArtha :- e pramANe kahela rItathI kristhAnika ane tristhAnikano azubha utkRSTathI zubhaprakRtionI utkRSTa sthiti sudhI kahevuM. te A pramANe kahe che- parAvartamAna zubhaprakRtiono tristhAnika rasa bAMdhato chato dhruvaprakRtiono svaprAyogya jadhanya sthitimAM baMdhakapaNe vartatAM jIvo alpa che. bIjI sthitimAM vizeSAdhika. tethI trIjI sthitimAM vizeSAdhika. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI ghaNA seMkaDo sAgaropama jAya. tethI AgaLa vizeSahIna vizeSahIna tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI vizeSahAnimAM paNa ghaNA seMkaDo sAgaropama jAya, parAvartamAna zubhaprakRtiono 'dvisthAnaka rasa baMdhako tyAM sudhI kahevAM jyAM sudhI teonI utkRSTa sthitigata dristhAnika rasano baMdhaka pAme. 'masumALa' azubha parAvartamAna prakRtiono pUrva batAvela rItathI dvisthAnika rasa baMdhaka kahevAM. pachI nA badheka. pachI ta:sthAnaka rasanA baMdhaka ane te tyAM sudhI kahevAM jyAM sudhI utkRSTa sthiti thAya te A pramANe kahe che - azubha parAvartamAna pravRtiono dristhAnika rasa bAMdhato chato dhruvaprakRtionI jadhanya sthitimAM baMdhakapaNe vartatAM jIvo alpa che, tethI bIjI sthitimAM vizeSAdhika, tethI paNa trIjI sthitimAM vizeSAdhika. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke ghaNAM seMkaDo sAgaropama thAya. tethI AgaLa vizeSahIna vizeSahIna tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI vizeSahInamAM paNa seMkaDo sAgaropama jAya. (dhruvabaMdhanA sthitibaMdhamAM zubhAzubha rasabaMdhanI sthApanA yaMtra naMbara-44) dhruvabaMdhanA sthitibaMdhamAM | parAvartamAna zubha 34no rasabaMdha | parAvartamAna azubha 39no rasabaMdha jaghanya sthitibaMdha hoya tyAre catu.sthAnika no rasabaMdha | dvisthAnika madhyama sthitibaMdha hoya tyAre | tristhAnikAdi yathAyogya tristhAnikAdi yathAyogya utkRSTa sthitibaMdha hoya tyAre dvisthAnika | catu:sthAnika A yaMtra naM.44nI TIppaNI-1. AyuSya vinA koIpaNa prakRtino jaghanya sthitibaMdha prazasta pariNAme thAya che. ane tethI zubhano 4 ane azubhano 2 ThANiyo rasa baMdhAya che. jema jema pariNAmanI malinatA thatI jAya che. tema tema sthitibaMdha vadhu vadhu thato jAya che, tyAre zubhamAM rasabaMdha maMda maMda thato jAya che, azubhamAM tIvra tIvra thato jAya che. jyAre utkRSTa sthitibaMdha kare tyAre azubhano 4 ThANiyo rasa baMdhAya che ane zubhano tathAsvabhAve 2 ThANiyo rasa baMdhAya che. yaMtra naM.44nI TIppaNI-2. madhyama sthitibaMdha jyAre jasthiti tarapha hoya tyAre zubhano 3 maNiyo utkRSTa tarapha vadhAre ane azubhamAM * janya tarapha 3 ThANiyo baMdhAya. ane jyAre madhyama sthitibaMdha utkRSTa sthiti tarapha hoya tyAre AnAthI ulaTuM hoya che. For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 karmaprakRti tathA azubha parAvartamAna prakRtiono tristhAnika rasane bAMdhato chato dhruvaprakRtionI svaprayoga jaghanya sthitimAM baMdhakapaNe vartatAM jIvo alpa che. tethI bIjI Adi sthitione viSe je pramANe kahyuM che te vidhithI vizeSAdhika ane vizeSahIna pUrvanI jema kahevuM. tathA azubha parAvartamAna pravRtione catuHsthAnaka rasane bAMdhato chato dhruvaprakRtionI svaprayoga jadhanya sthitimAM baMdhakapaNe vartatAM jIvo thoDA che. tethI ghaNA seMkaDo sAgaropama sudhI vizeSavRddhi kahevI. tethI AgaLa vizeSa hAnimAM paNa tyAM sudhI ja kahevuM. azubha parAvartamAna prakRtiono ja catuHsthAnakagata rasabaMdhako tyAM sudhI kahevAM jyAM sudhI teonI utkRSTa sthiti arthAt utkRSTa sthitigata catuHsthAnaka baMdhako thAya. e pramANe artha che. pallAsaMkhiyamalAni, gaMtaM dagaNA ya dagaNahINA ya / nANaMtarANi pallassa, mUlabhAgo asaMkhatamo // 95 // palyAsaGkhyeya (varga) mUlAni, gatvA dviguNA ca dviguNahInAzca / nAnAntarANi palyasya, mUlabhAgo'saGkhyeyatamaH // 15 // gAthArtha :- palyopamanA asaMkhyAta vargamULa pramANa sthitionA vyatikrame jIvonI dviguNAdhikatA ane dvigaNahInatA thAya. tathA temAM nAnA prakAranA antaro palyopamanA prathama vargamUlanA asaMkhyAtamA bhAga TIkArtha :- te pramANe anaMtaropanidhAthI prarUpaNA karI, have paraMparopanidhAthI tene kahe che. parAvartamAna zubhaprakRtiono catuHsthAnika athavA azubhano dristhAnaka rasa bAMdhato je dhruvaprakRtionA jaghanya sthitimAM baMdhakapaNe vartatA jIvonI apekSAe jaghanya sthitithI AgaLa palyopamanA prathama asaMkhya vargamUlanA jeTalo samaya rAzi pramANe sthitio teTalAM pramANa sthitisthAno vyatikrAnta thatAM jaIne pachInA sthitisthAnamAM baMdhakapaNe vartatAM jIvo dviguNa hoya che. tethI AgaLa paNa palyopamanA asaMkhyaya vargamULa sthitio atikramaNa karIne anaMtara sthitisthAne dviguNa hoya che. e pramANe dviguNa tyAM sudhI kahevAM jyAM sudhI ghaNA seMkaDo sAgaropama atikrAnta thAya. tethI AgaLa palyopamanA asaMkhyaya vargamUla pramANa sthitio gayA pachInA (anaMtara) sthitisthAna vizeSa vRddhigata carama sthitimAM baMdhakapaNe vartatAM je jIvo tenI apekSAe dviguNahIna (ardhA) thAya che, e pramANe artha che. pachI pharI paNa teTalAM sthitisthAna atikramaNa karIne bIjA (anaMtara) sthitisthAnamAM dviguNahIna hoya che. e pramANe tyAM sudhI dviguNahAni kahevI ke jyAM sudhI ghaNA seMkaDo sAgaropama jAya. e pramANe parAvartamAna zubhaprakRtiono tristhAnaka rasanA baMdhaka ane dvisthAnaka rasanA baMdhaka che. tathA azubha parAvartamAna prakRtionA kisthAnaka, tristhAnaka, catuHsthAnaka rasanA baMdhako e rIte kahevAM. eka dviguNavRddhine aMtare ane dviguNahAnine aMtare sthitisthAno palyopamanA asaMkhya vargamUlamAM jeTalAM samayo teTalAM pramANa (sthitIsthAno) che. tathA judA judA dviguNavRddhi dvigaNahAni te palyopamanA prathama vargamalanA asaMkhyAtamA bhAge jeTalAM samayo che teTalA pramANe sthitisthAno che. nAnAprakAranA dviguNavRddhi dviguNahAnisthAno alpa che. tethI eka dviguNavRddhi athavA dviguNahAninA aMtare sthitisthAno asaMkhyayagaNa che. iti jIvasamudAhAra samApta (- atha anAkAra-sAkAropayoga :-) aNagArappAuggA, viTThANagayA u duvihapagaDINaM / sAgArA savvattha vi, hiTThA thovANi javamajjhA // 16 // ThANANi cauTTANA, saMkhejjaguNANi uvarimevaM / tiTThANe viTThANe, subhANamegaMtamIsANi // 97 // For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 17 uvari missANi jahanago, subhANaM tao visesahio / hoi asubhANa jahabo, saMkhejjaguNANi ThANANi // 98 // biTThANe javamajjhA, heTThA egaMtamIsagANuvari / evaM ticauTThANe, javamajjhAo ya DAyaThiI // 19 // aMtokoDAkoDI, subhaviTThANa javamajhao uvari / egaMtagA visiTThA subhajiTThA DAyaThiijeTThA // 10 // anAkAraprAyogyAH dvisthAnagatAsta dvividhaprakRtInAm / sAkArA : sarvavA'pyadhastokAni yavamadhyAt / / 96 // sthAnAni catussthAnAt , saMkhyeyaguNAnyuparyevameva / tristhAne dvisthAne, zubhAnAmekAntamizrANi // 17 // upari mizrANi jaghanyakaH zubhAnAM tato vizeSAdhikaH / bhavatyazubhAnAM jaghanyaH, saMkhyeyaguNAni sthAnAni / / 98 // dvisthAnasya yavamadhyAt, adhaekAnta mizrakANAmupari / evaM tricatussthAnayoH, yavamadhyAcca DAyasthitiH / / 99 // anta:koTikoTiH, zubhadvisthAnayavamadhyata upari / ekAntAni viziSThA, zubhajyeSThA DAyasthitijyeSThAH // 100 / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- baMdha vize rasabhedane viSe saMjJA-vizeSa kahe che. be prakAre zubha athavA azubha parAvartamAna prakRtiono rasa anAkAra prAyogya che. arthAtuM baMdhane AzrayIne tathAvidha manda pariNAma yogya hovAthI anAkAra upayoga yogya vyavahAra viSayaka che. e pramANe artha che. nizcayathI kristhAnakagata ja che, bIjA nahIM. ttA sthAnidhAne' e evakAra arthamAM che. e pramANe nAmAnuzAsana (nAmamALA)mAM kahela hovAthI, sAkAra arthAt baMdhane AzrayIne tIvra pariNAma yogya hovAthI sAkAropayoga yogyatva vyavahAra viSayaka che. pharI sarva ThekANe paNa kristhAna AdimAM prApta thAya che. kristhAnakagata-tristhAnakagata ane catuHsthAnakagata rasabaMdhane AzrayIne* sAkAropayoga yogya kahevAya che. e pramANe artha che. ahIM tristhAnaka ane catuHsthAnaka rasa phakta sAkAropayogavALo che. dristhAnaka to ubhaya eTale sAkAra-nirAkAropayogavALo che. e rIte saMjJA bheda phalita thAya che. have sarva sthitisthAnonuM alpabadutva kahe che. "hA" ItyAdi parAvartamAna zubhaprakRtiono catuHsthAnakarasamAM je yavamadhya tethI nIce sthitisthAno sarvathI alpa che. tethI catuHsthAnaka rasa levamadhyanI upara sthitisthAno saMkhyayaguNa 135 prakha:- jyAre zubhano be ThAriyo rasa baMdhAya che. tyAre azubhano 4 ThAtu baMdhAya che. eTale zubhanI apekSAe anAkAropayoga mAnavo paDe ane azubhanI apekSAe sAkAropayoga mAnavo paDe. eka ja samaye A banne upayoga kevI rIte hoya zake ? uttara :- upayoganuM pratipAdana be prakAre che. (1) padyarthanA sAmAnya ke vizeSabodha karAvanAra anAkAra-sAkAra upayoga svarUpa ane (2) kaSAyonI vizeSa prakAranI pariNati svarUpa upayoga ke je sthitibaMdha-rasabaMdhamAM bhAga bhajave che. prastutamAM prathama prakAranA upayoganI vivekSA nathI ke jethI yuga56 be upayoga mAnavAno virodha Ave. bIjA prakAranA sAkAra-nirAkAra upayoga yugapa6 hovAmAM koI virodha nathI. prazna :- kaSAya pariNatimAM upayogapaNuM zuM che ane sAkAratva-nirAkAratva zuM che ? uttara :- sthitibaMdha-rasabaMdha svarUpa svakArya karavApaNuM e ja teno upayoga che. je kaSAyaparizati rasabaMdhasvarUpa svakArya atyaMta anutkaTa sAmAnya kare che e anAkAropayoga. ane je kaSAya parizati AkAra=vizeSa=viziSTa rasabaMdhatvathI yukta hoya che te sAkAra upayoga kahevAya che. prastutamAM AvA sAkAra-anAkAra upayoganI vAta hovAthI koI virodha nathI. AgaLa 22 bolanA alpabadutvamAM je mizra upayoga kahyo che. tyAM paNa A ja rIte samAdhAna jANavuM. AvA zaMkA-samAdhAna cUrNinI TIpasamAM ApelA che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 karmaprakRti che. e pramANe nIce ane upara tristhAnakamAM paNa kahevuM. te A pramANe kahe che. - catuHsthAnaka rasa yavamadhyanI uparanA je sthitisthAno tethI parAvartamAna zubhaprakRtionA tristhAnaka rasa yavamadhyathI nIce sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI paNa parAvartamAna zubhaprakRtionA tristhAnaka rasa yavamadhyathI upara sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI paNa parAvartamAna zubhaprakRtiono DhisthAnaka rasa yavamadhyanI nIce sthitisthAno ekAtte sAkAropayoga yogya saMkhyayaguNa che. tethI paNa kristhAnaka rasa yavamadhyathI nIcenAne pAzcAtya (pachInA) sthAnothI uparanA sthitisthAno mizra eTale sAkAra ane anAkAropayoga yogya saMkhyayaguNa. tethI paNa kristhAnaka rasa yavamadhyanI upara mizra sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI paNa zubha parAvartamAna prakRtiono jaghanya sthitibaMdha saMkhyayaguNa che. tethI paNa azubha parAvartamAna prakRtiono jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika che. tethI paNa azubha parAvartamAna prakRtiono ja DhisthAnakarasa yavamadhyathI nIce ekAne sAkAropayoga yogya sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI te ja dvisthAnaka rasa yavamadhyathI nIce pAzcAtya (pachInA) sthAnothI uparanA mizra sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI te ja azubha parAvartamAna pravRtionA dristhAnakarasa yavamadhyathI uparanA mizra sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI uparanA ekAtte sAkAropayoga yogya sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI te azubha parAvartamAna prakRtionA tristhAnakarasa thavamadhyathI nIcenA sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI azubhaparAvartamAna pravRtionA tristhAnakarasa yavamadhyathI uparanA sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI paNa azubha parAvartamAna pravRtiono jagha catu:sthAnaka rasa yavamadhyathI nIce sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI paNa catuHsthAnaka yavamadhyathI uparanI DAyasthiti saMkhyayaguNa che. je sthitisthAnathI 15 apavartanAkaraNa vaDe utkRSTa sthitie jAya che teTalI sthiti DAyasthiti che. kahevAya che. tethI paNa aMta:koDAkoDIsAgaropama saMkhyayaguNa che. tethI paNa parAvartamAna zubhaprakRtiono dvisthAnaka rasa yavamadhyanI uparanA je mizra sthitisthAno teonI uparanA ekAnta sAkAropayoga yogya sthitisthAno saMkhyayaguNa che. tethI paNa parAvartamAna zubhaprakRtiono utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. tethI paNa azubha parAvartamAna pravRtionI baddhA DAyasthiti vizeSAdhika che. kAraNake je sthitisthAnathI maMDUka dhvati nyAyathI DAya eTale phALa daIne je sthiti bAMdhe tyAMthI prAraMbhI tyAM sudhInI teTalI sthiti ahIM baddhADAyasthiti kahevAya che. ane te utkRSTathI aMta:koDAkoDIsAgaropamathI una badhA karmanI sthiti pramANe jANavI. kAraNake paryApta saMkSipaMcendriya aMtaHkoDAkoDIsAgaropama sthitibaMdha karIne ja utkRSTa sthitibaMdha kare che. aMta:koDAkoDIthI AgaLa ja DAya thAya che. tethI paNa parAvartamAna azubhaprakRtiono utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. DAyanI nIcenI sthiti paNa tyAM praveza thavAthI (yaMtra naM 45 jUo) saMkhenaguNA jIvA, kamaso eesa duvihapagaINaM / asubhANaM tiTThANe, sabuvari visesao ahiyA // 101 // 136 A vAkyanano bhAvArtha e che ke utkRSTasthitine apavarnanA karavaDe apavartIne je utkRSTasthiti race te apavarnanA vaDe uSTasthiti karelI kahevAya. jema ke 100 samayAtmaka utkRSTasthitine apavartIne 11 thI 90 samaya sudhInI (80 apavartita sthitisthAna rU5) karI zake, temAM 100 samayanI sthitine apavartIne 11 samayAtmaka karI devI te apavartanA vaDe jaghanyasthiti karI kahevAya, ne 12 thI mAMDIne 89 samaya sudhImAMnI koIpaNa sthiti racavI te apavarNanA karaNa vaDe madhyama sthiti racI kahevAya, ane eja 100 samayanI sthitine 90 samayAtmaka karavI te "apavarNanA karaNa vaDe utkRSTasthiti racI" ema kahevAya. ne te vyAghAtA pavanA thI usthiti racI zakAya che. temAM paNa atre to vivalita yavamadhyathI uparanA sthitisthAnomAM je jaghanya apavartanAe usthiti race te grahaNa karavI, paraMtu samuccaye grahaNa na karavI. kAraNake samuccayathI to kiMcidana karmasthiti pramANa aMtara paDI ata:koDAkoDI sAga20 jeTalI thAya che. mATe aMtara moTuM thaI jAya ne atre to nAnuM aMtara grahaNa karavAnuM che. jemake 100 samayAtmaka sthitine 90 samayAtmaka usthiti (apavarnanA vaDe) karI, temAM 91 thI 100 sudhInI 10 sthitio te apavartanA vaDe karelI utkRSTa sthitine DAyasthiti karI kahevAya. A saMbaMdhamAM koI yuktipura:sara bIjI rIte kahe to paNa mAnya che. DAyasthiti traNa prakAre che. 1. apavartanAphata 2. udvartanAtane 3. baddha e traNamAM A sthAne apavartanAnI DAyasthiti kahIne AgaLa baddha DAyasthiti kaheze. 137 For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Interior (asatkalpanAe batAvelA parAvartamAna zubhAzubha pravRtionA rasayavamadhyathI sthitisthAnAdikanA alpabadutvanI sthApanA. yaMtra naMbara-45) baMdhanakaraNa alpabadutva kyAMthI - kayAM sudhI For Personal & Private Use Only naMbara prakRtionA rasamavamadhyathI nIcenI sthitisthAnAdikanuM yA ! uparanA 1 | zubha parA, catuH sthAnika nIcenA sthitisthAno alpa 2 zubha para catuH sthAnika uparanA sthitisthAno saMkhyAtaguNa 3 . zubha parA, tristhAnika nIcenA sthitisthAno saMkhyAtaguNa _4 zubha parA, tristhAnika uparanA sthitisthAno saMkhyAtaguNa 5 | zubha parAtu | dristhAnika nIcenA sAkAra sthitisthAno saMkhyAtaguNa 6 zubha para. | kristhAnika nIcenA mizra sthitisthAno saMkhyAtaguNa 7 zubha parA | dristhAnika uparanA mizra sthitisthAno saMkhyAtaguNa _8 zubha parI ! - - jadhanya sthiti saMkhyAtaguNa _ 9 azubha parA - | - jadhanya sthiti vizeSAdhika 10 azubha parA, kristhAnika nIcenA sAkAra sthitisthAno saMkhyAtaguNa 11 azubha parAkristhAnika nIcenA mizra sthitisthAno saMkhyAtaguNa 12 azubha parAkristhAnika uparanA mizra sthitisthAno saMkhyAtaguNa 13 azubha parA, kristhAnika uparanA sAkAra sthitisthAno [ saMkhyAtaguNa 14 azubha parAtristhAnika nIcenA sthitisthAno saMkhyAtaguNa 15 azubha parA, tristhAnika | uparanA sthitisthAno saMkhyAtaguNa ( 16 azubha parA, catuHsthAnika nIcenA sthitisthAno saMkhyAtaguNa 17 | azubha parA, catuH sthAnika | uparanI DAyasthiti (apavarNanAkRta) saMkhyAtaguNa 18 azubha pa2 | _ aMtaHkoDAkoDIsAgaropama saMkhyAtaguNa 19 | zubha para | kristhAnika | uparanA sAkAra sthitisthAna (ekAnta) siMkhyAtaguNa 20zubha parA | - | - utkRSTasthiti vizeSAdhika 21 azubha paraMtu - badhdha DAyasthiti vizeSAdhika 22 | azubha parA, utkRSTasthiti vizeSAdhika 8,748 thI 8,751 kula 12 * 8,753 thI 8,764 - kula 36 ke 8,765 thI 8,800 kula : 108 8,802 thI 8,909 kula 324 8,910 thI 9,233 kula 972 9,234 thI 10,205 kula 2,916 10,207 thI 13,122 kula 8,748(samayapramANa) kula 8,800(samayapramANa) kula 26,400 8,801 thI 35,201 kula 79,200 35,200 thI 1,14,401 kula 2,37,600 1,14,403 thI 3,52,000 kula 7,12,800 3,52003 thI 10,64,802 kula 21,38,400. 10,64,803 thI 32,03,200 kula 64,15,200 32,03,204 thI 96,18,403 - kula 1,92,45,600 96,18,404 thI 2,88,64,003 kula 5,77,36,800(samayapramANa) kula 17,32,10,400(samayapramANa) - - kula 1,99,99,86,878 13,123 thI 200,00,00,000 kula 2,00,00,00,000 kula 3,94,22,63,200 5,77,36,801 thI 4,00,00,00,000 kula 4,00,00,00,000(samayapramANa) Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 karmapravRtti saGkhyeyaguNA jIvAH, kramaza eteSu dvividhaprakRtinAm / kazumAna risthAne, sara vizeSatogathior: II 101 / gAthArtha :- TIkAnI jema, TIkArtha :- have A viSayamAM jIvonuM alpabahuta kahe che. A dvi-tri-catuHsthAnaka rasone viSe be prakAre prakRtionA vartatAM kramathI zubhanA paccAnupUrvIthI ane azubhanI AdimAM pUrvAnupUrvIthI e pramANe artha che. jIvo saMkhyayaguNa kahevAM. vizeSa azubhanA tristhAnakano sauthI upara kahevo. ane temAM jIvo vizeSAdhika kahevAM. te A pramANe kahe che. parAvartamAna zubhaprakRtiono catuHsthAnaka rasanA baMdhaka jIvo sarvathI alpa. tethI tristhAnake rasanA baMdhako saMkhyayaguNa che. tethI dvisthAnaka rasanA baMdhako saMkhyayaguNa che. tethI paNa parAvartamAna azubhaprakRtionA dvisthAnaka rasanA baMdhako saMkhyayaguNa che. tethI paNa catuHsthAnaka rasanA baMdhako saMkhyayaguNa che. tethI paNa tristhAnaka rasanA baMdhako vizeSAdhika che. (yaMtra naM 46 juo) iti sthitibaMdhanA adhyavasAyasthAna prarUpaNA samApta - atha sAdhAdi prarUpaNA - A pramANe prasaMga sAthe sthitibaMdhanI nirUpaNA karI ane sAdi Adi prarUpaNA ahIM A pramANe kare che- ahIM AyuSya sivAyanI sAta mula prakRtiono ajadhanya sthitibaMdha cAra prakAre che. sAdi-anAdi-dhruva ane ava. te A pramANe kahe che. mohanIya sivAyanI 6 mula prakRtiono jaghanya sthitibaMdha kSepaka sukSmasaMparAnA potAnA guNasthAnakanA carama samaye prApta thAya che. ane tyAre je thAya te sAdi bIje samaye baMdhaviccheda thavAthI-dUra thavAthI adhruva. A pramANe jadhanya sthitibaMdhathI bIje badhe paNa ajaghanya ane te upazAMtamohe na hoya, tyAMthI paDelAne pharI paNa hoya che tethI sAdi, (upazAMtamoha) na pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva abhavya bhavya apekSAe. mohanIyano jaghanya sthitibaMdha lapakane anivRtti bAdarabhaMparAyanA chellA samaye ane te eka samayano che. tethI sAdi-adhruva-pachI bIje sarve paNa ajaghanya, ane upazamazreNimAM sUkSmasaMparAye na hoya, tyAMthI paDelAne hoya che, te sAdi, te sthAna aprAptane anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. ane vedanIyano ahIM sAMparAyika sthitibaMdhanI apekSAe sAdiva-bhAvavuM, anyathA be samayano sthitibaMdha (teno) vedanIyano upazAMtamoha AdimAM paNa prApta thAya che. jaghanya-utkRSTa ane anukuSTa sthitibaMdha sAtekarmano sAdi-adhuva che. tyAM jaghanyabaMdha sAdi adhuvapaNe pahelA ja batAvyo che. ane utkRSTa sthitibaMdha sarve saMphilaSTa saMzi mithyASTimAM keTaloka kAla prApta thAya che, pachI anantara anutkRSTa, pharI paNa kAlAntare utkRSTa e pramANe banne paNa vArApharatI prApta thAya tethI sAdi-adhruva che. AyuSyamAM jaghanya Adi cAre paNa sAdi-adhruva jANavAM, kAraNake AyuSyanA baMdhano pratiniyata kAla hovAthI. uttara pravRtione viSe jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4, saMjvalana-4 18 prakRtiono ajaghanya sthitibaMdha sAdi-AdipaNe 4 prakAre che te A pramANe kahe che. jJAnAvaraNa-5 aMtarAya-5 darzanAvaraNa-4no jaghanya sthitibaMdha lapaka sukSmasaMpAyanA potAnA guNasthAnakanA carama samaye vartato jIva kare che. saMjvalana-4no jaghanya sthitibaMdha lapakane anivRtti bAdarajparAyamAM potapotAnA baMdhanA viccheda samaye ane te eka sAmAyika che tethI sAdi-adhava. pachI bIje sarve paNa ajaghanya, ane te upazAMtamohe na hoya, tyAMthI paDelAne hoya che mATe sAdi te sthAna aprAptane anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. Aja 18 prakRtiono jadhanya - utkRSTa - anukuSTa - sthitibaMdha - sAdi - adhruva, tyAM jaghanya sthitibaMdha anantara haMmaNA) ja kahyo, ane utkRSTa - anutkRSTa saMjJi. mithyAdRSTimAM paryAyathI (vArApharatI) pAme, sarva saMphilaSTa ukaSTa, te ja madhyama pariNAme anukuSTa bane paNa sAdi - adhUva. e pramANe 18 pravRtio kahI. 138 utkRSTa sthitibaMdha aMtarmuhUrta payaMta thaI zake che. tenAthI vadhAre samaya paryata thaI zakato nathI. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 karmaprakRti rasabaMdhamAM jIvanA alpabadutvanA sthApanA yaMtra-46 zubha parAvartamAna azubha parAvartamAna catuHsthAnaka baMdhaka jIvo alpa tethI | kristhAnaka baMdhaka jIvo | saMkhyayaguNa tethI tristhAnaka baMdhaka jIvo : saMkhyayaguNa tethI | catuHsthAnaka baMdhaka jIvo saMkhyayaguNa tethI 3 dvisthAnaka baMdhaka jIvo | saMkhyayagaNa tethI | 6 | tristhAnaka baMdhaka jIvo |vizeSAdhika bAkInI sarvapaNa prakRtiono jaghanya - ajaghanya - utkRSTa - anutkRSTa sthitibaMdha sAdi adhruva. te A pramANe kahe che. nidrApaMcaka-mithyAtva, prathamanA kaSAya-12, bhaya, jugupsA, tejasa, kArmaNa, varNAdi-4, agurulaghu, upadhAta, nirmANa-35-29 prakRtiono jadhanya sthitibaMdha sarva vizuddha bAdara ekendriya paryAptane viSe aMtarmuhurta sudhI pAme. tadanantara te ja adhyavasAyanI parAvRttithI manda pariNAmamAM ajaghanya. pharI paNa kAlAntare te ja athavA bIjA bhavamAM vizuddhi thaye chate jaMghanya e pramANe te banne sAdi-adhruva che. sarva saMphilaSTa saMjJi mithyAdRSTine viSe utkRSTa baMdha, madhyama pariNAmane viSe anutkRSTa te banne vArApharatI pAme tethI sAdi-adhruva. ane bAkInI adhuvabaMdhinIno adhruvabaMdhipaNuM hovAthI ja cAre paNa vikalpa sAdi-adhruva jANavAM. (yaMtra naM. -47 juo) Iti sAdhAdi prarUpaNA samApta -: atha utkRSTa sthitibaMdhanA svAmitva prarUpaNA - svAmitvanA vicAramAM tIrthakara nAmakarmano narakanuM AyuSya bAMdhelo manuSyano jIva narakamAM javAnI IcchAvALo mithyAtva pAmatAM pUrvanA samaye utkRSTa sthitibaMdhaka thAya. utkRSTa sthitino baMdha utkRSTa saMkuleza vaDe ja baMdhAya. te baMdhakane viSe tenuM saMphilaSTapaNuM che. . ' AhArakadvikano apramattayati pramattapaNAne sanmukha thayelo usthitibaMdhaka thAya. devAyuSyano pramattayati pUvakroDa AyuSyanA apramattabhAva sanmukha thayela potAnA AyuSyanA trIjA bhAganA Adya (prathama) samaye vartato kare che. pUrva koTi tribhAganA bIjA Adi samaye bAMdhato utkRSTa AyuSya na pAme. abAdhAnA parigalana thavAthI eTaleke nyUna thavAthI madhyamapaNAnI prApti thAya, tethI prathama samayanuM grahaNa karela che. zubha sthiti vizuddhithI bAMdhe tethI apramatabhAva abhimukhapaNAnuM grahaNa karyuM che. bAkInI 116 prakRtiono mithyAdRSTi sarva paryAptithI paryApta sarvasaMkilaSTa utkRSTa sthitibaMdhano svAmI thAya che. ahIM sarva saMphilaSTapaNuM prAya: vRttithI kahyuM che. jethI tiryaMca-manuSya AyuSya utkRSTamAM tadhyAyogya vizuddhithI utpanna thatuM hovAthI ahIM prazna thAya che ke A banne AyuSya vizuddhithI bAMdhe tyAre mithyAdRSTi karatAM sAsvAdana vizuddhatara che. to te zA kAraNe utkRSTa sthitibaMdhakapaNe na kahevAya ? ane tiryaMca-manuSyanA AyuSyane sAsvAdanI bAMdhato ja nathI e pramANe na kahevuM kAraNake tiryaMca AyuSyano baMdha, manuSya AyuSyano udaya, tiryaMca manuSya AyuSyanI sattA, A vikalpa mithyAdRSTi athavA sAsvAdanane hoya che. manuSya AyuSyano baMdha, manuSya AyuSyano udaya, manuSya AyuSyanI sattA A paNa vikalpa mithyAdRSTi athavA sAsvAdanane hoya che. e pramANe saptatikAnI TIkAmAM kahyuM che. ahIM samAdhAna kare che. sAmAnyathI manuSya-tiryaMcAyuSyanA baMdhanI anujJA hote chate paNa asaMkhya varSa AyuSya yogya utkRSTa te prastuta banne AyuSyane sAsvAdanI na bAMdhe, tenuM guNapratipAta abhimukhapaNuM hovAthI, guNAbhimukha vizuddha mithyAdRSTi karatAM vizuddhinI adhikatA asiddha che. arthAt sAsvAdana guNasthAnakavALo guNathI paDato hovAthI guNAbhimukha je vizuddha mithyAdRSTivALo jIva che tenA karatAM adhika vizuddhi saMbhavI zake nahIM. * ane ahIM vizeSa vicAratAM vikalatrika-sUkSmatrika-devAyu sivAya traNa AyuSya devadrika, vaikriyadrika, narakadvika, lakSaNanI 15-prakRtionI utkRSTa sthitine tiryaMca manuSyo ja mithyAdRSTi nakkI karela samaye bAMdhe che. kAraNake deva nArako tiryaMca manuSya AyuSya sivAyanI te 13 prakRtio bhavapratyayathI ja na bAMdhe. tiryaMca manuSya - AyuSya paNa traNa For Personal & Private Use Only www.lainelibrary.org Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( mUla - uttara pravRtiomAM jadhanyAdi - 4 sthitibaMdha viSe sAghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara-47 ) 22 For Personal & Private Use Only mULa prakRtiH - jAnya ajadhanya utkRSTa | anuSTa saMkhyA prakRtionA nAma | sAdi | adhruva | sAdi | anAdi. adhava | sAdi | adhruva | sAdi | adhuva | bhAMgA | kalabhAMgA 6 jJAThavedanA.go. aMta, 10mAnA baMdha 11methI | upazAMta- | abhavyane bhavyane | u anu0 | uanuo | uanu0 | uane 10x6=| 60 anne viccheda paDelAMne mohanahIM vArApharatI vArApharatI | vArAphaMratI | vArApharatI pachI pAmelAMne hovAthI | hovAthI | hovAthI | hovAthI 1 mohanIya mAno baMdha 11methI | upazAMta | abhavyane bhavyane | uanu0 u anu0 | uanu0 | u080 10 | 10 anne viccheda paDelAMne | mohanahIM vArApharatI vArApharatI | vArApharatI | vArApharatI | pachI pAmelAne hovAthI hovAthI na hovAthI ! hovAthI 1 AyuSya pratiniyata pratiniyata pratiniyata pratiniyata pratiniyata pratiniyata pratiniyata pratiniyata kALahovAthI kALahovAthI kALahovAthI kALahovAthI kALahovAthI kALahovAthI kALahovAthI kALahovAthI uttaraprakRti 78 onI saM. bhAMgA 14 jJApa, darza4-4, aMta -pa. | 10mAnA | baMdha | 11methI | upazAMta- | abhavyane bhavyane ! uanuo | uanuo | Ganu0 | uanu10x14= 140 anne viccheda paDelAMne mohanahIM | vArApharatI | vArApharatI vArApharatI vArApharatI pachI pAmelAMne hovAthI hovAthI hovAthI hovAthI 4 saMva, - krodha - mAna-mAyA- | anukrame baMdha | 11methI | upazAMta- abhavya | bhavya u0anu. | u anuo u.anu. | uanu. 1084 | 40 lobha 9/-3-4-5 | viccheda paDelAMna mohanahIM vArApharatI vArApharatI | vArApharatI | vArApharatI nA anne pachI pAmelAne hovAthI | hovAthI hovAthI | hovAthI 29 nidrApaMcaka, mi. - prathamanA ! vizuddha aja. jaaja uanu. u.anu. | u.anu. u.anu. 8 X ra9 232 kaSAya - 12, bhaya, jugupsA bAe... | vArApharatI pariNAmI vArApharatI vArApharatI vArApharatI | vArApharatI | vArApharatI te, ka, varNAdi - 4 | paryA hovAthI hovAthI hovAthI hovAthI hovAthI ! hovAthI aguru, upa0, nirmANa. (anna) 73 bAkInI adhuvabaMdhI adhruvapaNuM adhruvapaNuM | adhruvapaNuM adhuvapaNuM adhuvapaNuM adhruvapaNuM adhruvapaNuM adhruvapaNuM 8 X 73 584 hovAthI hovAthI hovAthI hovAthI hovAthI hovAthI | hovAthI na hovAthI 120. 996 karmaprakRti Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 199 palyopama lakSaNavAnuM teo deva-nArako na bAMdhe. tethI tiryaMca manuSya AyuSyano utkRSTa sthitibaMdhaka tiryaMca athavA manuSya ja pUrvakroDI AyuSyavAlA tatprAyogya vizuddha jANavAM. samyagudRSTi ane ativizuddha mithyAdRSTi devAyuSya ja bAMdhe. tethI mithyAdRSTivAlo ane tatprogya vizuddha te banne vizeSaNa che. vaLI nAraka AyuSyano te ja mithyAdRSTi ogya saMphilaSTa kahevAM. atyanta zuddha ane atyanta saMphilaSTane AyuSyanA baMdhano sarvathA niSedha che. narakaddhika-vaikriyadvikano teja mithyAdRSTi tiyaca-manuSya sarva saMkUilaSTa utkRSTa sthitibaMdha hoya che. vikalajAtitrika, sUkSmatrikano tatprAyogya saMphilaSTa jANavAM. kAraNake atisaMphilaSTa to A prakRtinA baMdhanuM ullaMghana karIne naraka prAyogya ja bAMdhe. vizuddha vizuddhinI taratamatAthI paMcendriya tiryaMca prAyogya ane manuSya prAyogya athavA devaprAyogya bAMdhe che tethI ta_prAyogya saMkalezanuM grahaNa karyuM che. devadvikano paNa tatprAyogya saMphilaSTa jANavAM, atisaMphilaSTa to adhovarti manuSya Adi prAyogya baMdhano saMbhava che. vaLI vizuddhimAM utkRSTa baMdhano abhAva che. sthAvara-ekendriyajAti, Apano IzAna sudhI devo utkRSTa sthitibaMdha kare che. tethI AgaLanA devo ekendriya prAyogyano baMdha nathI tethI niSedha che. tiryaMca manuSya to eTalAM saMphilaSTamAM vartatAM A baMdha atikramIne naraka prAyogya ja bAMdhe che. tethI teono paNa niSedha che. tiryaMcaddhika audArikaddhika udyota, sevA saMghayaNa e 6 prakRtiono deva-nArako utkRSTa sthitibaMdhaka thAya che. manuSya ane tiryaMca to A baMdha yogya saMleze vartatAM A 6 prakRtiono utkRSTa 18 koDAkoDI lakSaNavALI madhyamasthitine bAMdhe che, paraMtu 20 koDAkoDI lakSaNavALI utkRSTa sthiti na bAMdhe, ane ati saMkalezamAM vartatAM teo naraka yogya ja bAMdhe, tethI teono tyAga karyo che. ane deva nArako to atisaMphilaSTa paNa tiryaMcagati prAyogya ja bAMdhe che, tethI teonuM grahaNa karyuM che. ane ahIM sAmAnyathI kahevA chatAM paNa sevAsaMghayaNa-dArika aMgopAMganA utkRSTa sthitibaMdhako sanatkumAra Adi devo jANavAM, IzAna sudhInA nahIM, kAraNake te to tatprAyogya saMkalezamAM vartatAM hoya to A banne prakRtionI utkRSTa paNa 18 koDAkoDI lakSaNavALI madhyama ja sthiti bAMdhe che. ane sarva utkRSTa saMkulezavALA ekendriya prAyogya ja bAMdhe che. ane A be prakRtio eke prAyogyamAM antarbhata nathI kahevI. e 28 prakRtio sivAyanI 92 prakRtiono mithyAdRSTi cAre gatinA jIvo paNa utkRSTa sthitinA baMdhaka che. tyAM varNAdi-4, tejasa, kArmaNa, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, bhaya, jugupsA, mithyAtva, kaSAya-16, jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, aMtarAya-5 lakSaNavALI. 47 dhruvabaMdhi pravRtio ane adhUvabaMdhinIo maLe paNa asAtA, arati zoka, napuMsakaveda, paMcendriyajAti, huDakasaMsthAna, parAghAta, ucchavAsa, azubhavihAyogati, traNacatuSka, asthiraSaddha, nIcegotra lakSaNavALI 20 prakRtio= 67 prakRtiono sarva utkRSTa saMkuleza vaDe utkRSTa sthiti cAre gatinA paNa mithyAdRSTi bAMdhe che. bAkInI adhruvabaMdhinIno sAtA, rati, hAsya, strI-puruSaveda, manuSyadrika, prathama saMsthAna-5, saMghayaNa-5, prazastavihAyogati, sthiraSaka, uccagotra lakSaNavALI 25 prakRtiono te baMdhakane viSe tat prAyogya saMkilaSTa utkRSTa sthitibaMdhaka jANavAM. (yaMtra naMbara - 48 juo) iti utkRSTa sthitibaMdhanA svAmitva prarUpaNA samApta (- atha jaghanya sthitibaMdhanA svAmitva prarUpaNA:-) AhAraddhika, jinanAmano apUrvakaraNe kSapaka te baMdhanA carama sthitibaMdhamAM vartato jaghanya sthitibaMdhaka thAya che. te baMdhakane viSe ja tenuM ativizuddhipaNuM hovAthI. ane tiryaMca-manuSya-devAyu sivAya karmanI jaghanya sthiti vizuddhi pratyayika hovAthI. saMjavalana-4, puruSaveda, anivRtti bAdara guNasthAnake kSapaka tenA baMdhanA pota potAnA carama sthitibaMdhe vartato jaghanya sthitino baMdhaka thAya che. te baMdhakane viSe tenuM ativizuddhipaNuM hovAthI. jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, ataMrAya-5, sAtAvedanIya yazakIrti, uccagotra lakSaNavAlI(17) prakRtiono sUkSmasaMparAya guNasthAnake carama sthitibaMdhe vartato kSapaka jIva jaghanya sthitibaMdhaka thAya che. te baMdhakane viSe tenuM ja ati For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 karmaprakRti tenuM ja ati vizuddhipaNuM hovAthI. vaikriya-6no asaMjJi tiryaMca paMcendriya sarva paryAptithI paryApta te sAgaropamanA sAtamo bhAga 2000 pramANa = 99 sALa jaghanya sthitino baMdhaka hovAthI, A prakRtio naraka-devaloka prAyogya che. ane tyAM deva-nAraka-asaMzi manuSya-ekendriya ane vikasendriya nArakamAM ane devalokane viSe utpanna thatAM ja nathI. tethI teone A prakRtinA baMdhano asaMbhava che. tiryaMca-manuSya svabhAvathI ja 6 prakRtinI sthitine madhyama athavA utkRSTa bAMdhe tethI teonI paNa ahIM upekSA karI che. cAre prakAranA AyuSyano paNa saMjJi ane asaMjJi jaghanya sthitibaMdhanA svAmI che. tyAM deva-nAraka AyuSyano paMcendriya tiryaMca-manuSya che. vaLI manuSya ane tiryaMca AyuSyano ekendriya Adi jaghanya sthitibaMdhanA svAmI jANavAM. kahela sivAyanI 85 prakRtiono bAdara paryApta te baMdhakone viSe sarva vizuddha ekendriya jaghanya sthitibaMdha kare che. bIjA ekendriya tathAvidha vizuddhinA abhAvathI moTI sthiti bAMdhe che. vikalendriya-paMcendriyane viSe paNa zu adhika pAme che. tethI teo paNa svabhAvathI ja kahela prakRtionI moTI sthiti bAMdhe che. bAkInAne kADhI nAMkhavAthI je pramANe kahela te ekendriyanuM ja grahaNa karyuM che. (yaMtra naM - 49 juo). iti jadhanya sthitibaMdhanA svAmitva sahita svAmitva prarUpaNA samApta. ( -: atha upasaMhAra :-) evaM baMdhaNakaraNe, parUvie saha hi baMdhasaMyageNaM / vaMvadA dAmo, suhumatuM rahyuM hovuM 102aa. evaM bandhanakaraNe, prarUpite saha hi bandhazatakena / vanyavighAnaghikAmaH, suSamAnuM tapu (zai) mavati II102I gAthArtha :- e pramANe A baMdhanakaraNanI baMdhazataka nAmanA grantha (sahita) prarUpaNA kare chane pUrvagata baMdhavidhine sukhapUrvaka jANavAnI IcchAvALA jIvone zIdhra bodharUpa thAya che TIkArtha :- e pramANe baMdhanakaraNamAM aMdhazataka nAmanA graMthanI sahita prarUpaNA karI ane A vacanabhaMgIthI zataka ane karmaprakRtinI eka katRpaNuM samuccayathI ubhaya granthanA artha jJAnanuM avazya upayogIpaNuM jaNAvyuM. baMdhavidhAnano deg pUrvagatanA abhigama avabodha sukhathI jANavA mATe - sukhathI prApta karavA mATe IcchatAne A pramANe umeravuM vadhu = jaldI thAya che. vivRta bandhanakaraNaM karmaprakRtau gabhIrabhAvAyAm / zrInayavijayabudhAnAM kRpayaiva yazovijayasudhiyA // artha :- gaMbhIra bhAvavALI karmaprakRti viSe zrInayavijaya paMDitanI kRpAthI paMDita yazovijayajI dvArA baMdhanakaraNanuM vivaraNa karAyuM. Iti upasaMhAra samApta 139 A baMdhanakaraNanI racanA svIkRta zatakagranthane anusaratI che. mATe A baMdhanakaraNa kahetAM sAthe sAte zatakagrantha paNa kahevAyo che. Iti bhAva. caudapUrvamAM karmaprAbhRta nAmanA adhikAramAM je baMdhavidhi darzAvI che. te baMdhavidhinuM jJAna A baMdhanakaraNathI zidhra thAya che. Iti bhAva. 140 For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 201 (utkRSTa sthitibaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM - 48 ) saMkhyA prakRtionA nAma kayA guNa-| sthAnake ? | kyA jIvo kyAre u0 sthitibaMdha kare ? | jinanAma karma 4thAnA ane narakA, bAdhela manu, narakAbhimukha mithyA pAmatAM pUrvanA aMtarmu | AhArakadvika 7mAnA atte apramattayati pamattapaNAne sanmukha thayela jIva devAyuSya pUrvakroDa Ayu0 vAlo pramattayati apramattabhAva sanmukha thayela potAnA AyunA trIjA bhAganA prathama samaye vartato. 2 manu0 - tiryaMca AyuSya pUrvakroDa Ayu0 vAlA ti, manuo potAnA mithyAdRSTi AyunA trIjA bhAge tatu prAyogya vizuddha jIvo 3 palyo nuM yugalIyAnuM Ayu0 bAMdhe tyAre. | narakAyuSya tatu prAyogya saMphilaSTa saMjJi paMce manuSya mithyAdRSTi tiryaMca pUrvadoDanA AyuSyavALA 3je bhAge. 8 4 vikalatrika, sUkSmatrika, devaddhika mithyAdRSTi tatu prAyogya saMkulaSTa ti, manuo narakaMddhika - vaikriyaddhika mithyAdRSTi utkRSTa saMphilaSTa ti, manu sthAvara, eke jAti, Atapa. | izAna sudhInA devo tiryaMca prAyogya bAMdhe mithyAdRSTi | tyAre, utkRSTa saMphilaSTa vartatAM deva-nArako atisaMphilaSTapaNe vartatAM tiryaMca | tiryaMcaddhika, audAza0, udyota mithyASTi prAyo0 bAMdhe tyAre | sanaskumArAdidevo - nArako utkRSTa saMphilaSTa sevA, audA aMgopAMga mithyAdRSTi | vartatAM. 47 dhruvabaMdhi asAtA, arati, zoka, napu) sarva utkRSTa saphilaSTa vartatAM cAre gatinA veda, paMce jAti, huMDaka, parALa, uccha, jIvo. azubhavihI, trasAdi-4, astharAdi-6, nIcagotra, bAkInI adhruva, sAtA, hAsya, rati, strIo tatu prAyogya saMphilaSTa vartatAM cAre gatinA pu veda,manu, drika, prathamasaMsthAna-5 saMghayaNa-5 zubhavihAyogati sthirAdi-6 uccagotra. 25 | mithyAda ijIvo. 120 For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 karmaprakRti (jadhanya sthitibaMdhanA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 49) prakRtionA nAma kayA guNa- kayA jIvo kyAre jadha0 sthiti baMdha kare ? sthAnake ? svabaMdhanA caramasthitimAM vartatAM, jinanAma, AhAraddhika 8mA ativizuddhipaNAmAM kSapaka jIva. svabaMdhanA caramasthitimAM vartatA! saMvalana-4, 50 veda = 5 9mAM ativizuddhipaNAmAM kSapaka jIva. jJAnA0 -5, darzanA0 -4, aMtarAya-5, svabaMdhanA caramasthitimAM vartatAM sAtavedanIya, yaza-kIrti, uccagotra = 17 10mAM ativizuddhipaNAmAM kSapaka jIva. asaMjJi-paMceo, tiryaMca sarva paryAtithI vaikriyaSaka. mithyAdRSTi paryApta deg sAgao nI ja sthitibaMdha kare saMjJi-asaMzi paryA, paMcendriyatiryaMca, saMnni deva - narakAyuSya mithyAdRSTi paryAmanuSya. tiryaMca - manuSpAyuSya mithyAdraSTi ekendriyAdi javo. bAkInI 85 prakRtio. mithyASTi sarva vizuddha bAdara paryApta ekendriya. hiee For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 203 -: atha baMdhanakaraNa sArasaMgraha : -: atha ATha karaNanuM svarUpa :karmabaMdha-sAmAnya, alpanikAcita ane gADhanikAcita ema traNa prakAre thAya che. AtmA je samaye zubhAzubha kriyAo dvArA jeTalAM jevA prakAranA karmo bAMdhe che, teTalAM ane tevA prakAre ja haMmezAM udayamAM Ave tevuM banatuM nathI, paraMtu bAMdhyA pachI temAM AtmAnA kaSAya mizrita yoga=adhyavasAya ane yoganA baLathI aneka prakAranA pheraphAra thAya che, te ja kaSAya mizrita yoga adhyavasAya ane yoganA baLane karaNa kahevAmAM Ave che. ane tevA kAraNo mukhya-8 sAmAnyathI koIpaNa kAryane utpanna karanAra prabala sAdhanane karaNa kahevAmAM Ave che, ane ahIM karaNa zabdathI karmabaMdhAdimAM nimittabhUta AtmAnuM vizeSa prakAranuM vIrya kahevAya che. bhinna bhinna prakAranA kAryanI apekSAe baMdhana, saMkramaNa, udvartanA, apavartanA, udIraNA, upazamanA, niddhatti ane nikAcanA ema ATha ja karaNo che. (1) baMdhanakaraNa :- je vIrya vizeSa vaDe kAzmaNa vargaNAnA pudgalono Atmapradezo sAthe pANI ane dudhanI jema ekameka thavA rU5 saMbaMdha thAya te baMdhanakaraNa kahevAya che. (2) saMkramaNakaraNa :- je vIrya vizeSa vaDe anya karmarUpe rahela prakRti, sthiti, rasa ane pradezo potAnA mULa karmathI abhinna evI anya prakRti, sthiti, rasa ane pradeza rUpe thAya te saMkramaNakaraNa kahevAya che. (3) udvartanAkaraNa :- je vIrya vyApAra dvArA karmaprakRtinA sthiti ane rasa vadhe te udvartanAkaraNa kahevAya che. (4) apavartanAkaraNa :- je vIrya pravRtithI karmaprakRtinA sthiti ane rasa ghaTe te apavartanAkaraNa kahevAya che. A udvanA ane apavAnA saMkramaNakaraNanA peTA bhedo kahI zakAya. (5) udIraNAkaraNa:- lAMbA kALe phaLa ApavA yogya karmapudgalone je vIrya vyApAra dvArA jaldIthI phaLa ApavAnI yogyatAvALA karI udayAvalikAmAM praveza karAvI udaya prApta karmapudgalo sAthe bhogavavA yogya karavAM te udIraNAkaraNa kahevAya che. (6) upazamanAkaraNa :- je vIrya vizeSathI sattAmAM rahela karmapagalo udaya udIraNA, niddhatti ane nikAcanAkaraNane asAdhya rU5 thAya te upazamanAkaraNa kahevAya che. (7) niddhattikaraNa :- je vIrya vyApArathI karma udvartana ane apavarnanA sivAyanA dareka karaNane ayogya thAya te niddhattikaraNa kahevAya che. (8) nikAcanAkaraNa :je vIrya vizeSathI baMdhAyela karma dareka karaNane asAdhya ja thAya. arthAt avazyameva vipAkodayathI potAnuM phaLa ApIne ja vilIna thAya te nikAcanAkaraNa kahevAya che. baMdhanakaraNa .... baMdha vakhate ja pravarte che, niddhatti ane nikAcanAkaraNa baMdha samaye ane baMdha pachI paNa asara kare che. ane bAkInA saMkramaNAdi pAMca karaNo baMdhAyela karmanI baMdha AvalikA vItyA pachI ja te te karma upara asara karI pheraphAra kare che. A uparathI sAmAnya baMdha, niddhA ane nikAcita ema karmabaMdha traNa prakAre che. | dorAthI bAMdhelI paraspara soyonI jema AtmapradezomAM je kArmaNa vargaNAno ekameka saMbaMdha thAya te sAmAnya baMdha, agnithI tapAvelI paraspara yukta karela soyonI jema AtmapradezomAM kArmaNa pudgalono je gADha ekameka saMbaMdha thAya te niddhA baMdha kahevAya che. ane agnithI tapAvela hathoDAthI TIpela paraspara eka svarUpe karela soyonI jema Atma pradezomAM kAmaNa pugalono atyaMta gADha ekamekarUpa je saMbaMdha thAya te nikAcita baMdha kahevAya che. iti ATha karaNanuM svarUpa samApta - atha vIryanuM svarUpa :karaNa e vIrya svarUpa che. te vIrya sattA rUpe dareka AtmAonA pratyeka pradezomAM anaMta ane samAna hoya che. ayogI tathA siddha paramAtmAone te anaMta vIrya saMpUrNa pragaTa rUpe hoya che. te vIrya yugala sahakRta vyApAra rUpe na hovAthI karaNa rUpe banI zakatuM nathI mATe ahIM vezyAvALA 13mAM guNasthAnaka sudhInA jIvonA vIryano vicAra karela che. For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 karmaprakRti varyAntarAya karmathI DhaMkAyelA vIryane AvRtta vIrya kahevAya che ane vIryAntarAya karmanA kSayopazama athavA kSayathI pragaTa thayelA vIryane labdhivIrya kahevAya che. kSAyika bhAvanuM labdhivIrya 13mAM guNasthAnakavartI kevalI bhagavaMtone saMpUrNa hoya che ane darekane sarakhuM hoya che. tathA kSayopazama bhAvanuM vIrya 12mA guNasthAnaka sudhInA jIvone hoya che..... vIryAntarAya karmano kSayopazama dareka AtmAne bhinna bhinna prakArano hovAthI sarva alpa vIryavALA labdhi aparyApta sUkSma nigodIyA jIvanA bhavanA prathama samayathI 12mA guNasthAnaka sudhInA dareka jIvone vIryalabdhi paNa bhinna bhinna prakAre hoya che ane varyAntarAyanA kSayopazamathI pragaTa thayela vIryamAMthI je samaye jeTalAM vIryano mana, vacana ane kAyA dvArA vyApAra thAya teTalAM vIryane karaNavIrya athavA yoga kahevAya che. te yoga eka prakArano hovA chatAM kAraNamAM kAryano upacAra karavAthI mana, vacana ane kAyAnA bhedathI manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga ema traNa prakAre kahevAya che. koi paNa eka AtmAnA dareka pradezomAM vivakSita samaye vIryalabdhi samAna hovA chatAM kAryarUpe yogasaMjJAvALuM virya (karaNavIya) samAna hotuM nathI. kAraNa ke jyAM kAryanuM najIkapaNe tyAM te AtmapradezomAM ceSTA vadhu thatI hovAthI karaNa vIrya adhika hoya che. ane te AtmapradezothI je je Atmapradezo jeTale aMze dUra hoya tyAM te AtmapradezomAM teTale teTale aMze ochI ochI ceSTA hovAthI te te AtmapradezomAM karaNavIrya kramaza: ochuM ochuM hoya che. je karaNavIrya-doDavuM, halana-calana karavuM vagere keTalIka kriyAomAM jIvanI icchA-pUrvaka pravarte che te abhisaMdhija ane mana vagaranA ekendriyAdi jIvono tathA manavAlA jIvono paNa icchA vinA je zarIramAM lohInuM pharavuM, nADInA dhabakArA khAdhelA AhArAdine pacAvavA AdimAM je vIrya vyApAra te anabhisaMdhija kahevAya che. upara kahyA mujaba A karaNavIrya eka jIvanA sarva pradezamAM taratama-bhAve hoya che. tethI tenA avibhAgAdi prarUpaNA kahe che. (vIryabheda nI sthApanA-yaMtra naM. 6 juo) iti vIryanuM svarUpa samApta (-: atha avibhAgAdi 10 prarUpaNA :-) yoga viSayamAM - 10 arthAdhikAra avibhAga prarUpaNA, vargaNA prarUpaNA, spardhaka prarUpaNA, aMtara prarU,sthAna prarU, anaMtaropanidhA prarU, paraMparonidhA prarU, vRddhi prarU, samaya prarU, jIvonuM alpabaddhatva prarUpaNA kare che. (1) avibhAga prarUpaNA :- kevalinI buddhi rUpI zastrathI paNa jenA be vibhAga na thai zake evA vIryanA aMzane avibhAga athavA nirvibhAjya aMza kahevAya che. ane ochAmAM ochA vIryavALA labdhi aparyApta sUkSma nigodIyA jIvane utpattinA prathama samaye jaghanya vIryavALA AtmapradezomAM paNa asaMkhyAta lokAkAzanA pradezo pramANa avibhAgo hoya che. ane utkRSTathI paNa eka eka AtmapradezamAM asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa vIrya vibhAga hoya che. paraMtu jadhanya karatA utkRSTamAM vIryAvibhAgo asaMkhyaguNa hoya che. (2) vargaNA prarUpaNA :- sarvathI ochA paNa asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa samAna vayavibhAgavALA te ja jIvanA jeTalA pradezo hoya teno samuha te prathama vargaNA, tevA Atma-pradezo ghanIkRta lokanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela asaMkhya prataronA asaMkhya AkAzapradeza samAna hoya che, tethI eka vIryAvibhAga adhika vIryavALA teTalAM ja-paNa pUrva karatAM thoDA ochA-Atmapradezono samUha te bIjI vargaNA ane tethI eka vIryAvibhAga jemAM vadhAre hoya evA ane pUrvathI vizeSahIna Atmapradezono samUha te trIjI vargaNA. e pramANe uttarottara eka eka vIryAvibhAganI vRddhivALA ane pUrva-pUrvathI ochA ochA AtmapradezonA samUharUpa zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa vargaNAo thAya che. arthAt tyAM sudhI eka eka vIryAvibhAganI vRddhivALA Atmapradezo maLe che, sarakhe sarakhA vIryAvibhAgavALA pradezonA samuhane vargaNA kahevAya che. (3-4) spardhaka ane aMtara prarUpaNA :- sAta rAja pramANa sUcizreNinA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahela pradeza pramANa vargaNAonuM eka spardhaka thAya che. jenI aMdara eka eka vIryAvibhAganI vRddhi vaDe vargaNAo spardhA karatI hoya For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 205 te spardhaka kahevAya che. hajA eka jIvanA pradezo ghaNA bAkI rahe che paNa have pUrvanI chellI vaNAnA AtmapradezomAM rahela vIryAvibhAgothI eka eka vIryAvibhAga adhikavALA jIvapradezo hotA nathI. eja pramANe be-traNa-cAra, saMkhyA ke asaMkhyAta vivibhAga adhikavALA paNa jIvapradezo hotA nathI. paraMtu asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa adhika vIyavibhAgavALA jIvapradezo hoya che. tethI ja asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa aMtara che. te pachI pUrvanI jema bIjA spardhakanI prathama vargaNA ane tyArabAda eka eka vIryAvibhAganI vRddhivALA pUrva-pUrvathI ochA ochA jIvapradezanA samUharUpa bIjI vagere, ema pharI paNa zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa vargaNAonuM bIju spardhaka thAya che. te pachI pharIthI asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa adhika adhika vIryAvibhAgavALA jIvapradezo hoya che, ema zreNinA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela spardhako thAya tyAre te jIvanA badhA pradezo pUrNa thAya che. (5) (yoga) sthAna prarUpaNA :- te spardhakonA samUhanuM prathama jaghanya yogasthAna thAya che. A rIte caDatA caDatAM vIryavALA judA judA jIvonI apekSAe sUcizreNinA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA asaMkhya pradeza pramANa asaMkhyAta yogasthAno hoya che. vivakSita koIpaNa eka samaye eka jIvanA sarva Atmapradezono vIrya vyApAra te yogasthAna kahevAya che. ahIM sthAvara prAyogya eka eka yogasthAnamAM anaMtA sthAvara jIvo ane trasa prAyogya eka eka yogasthAnamAM utkRSTathI asaMkhya jIvo hoya che. tethI jIvo anaMta hovA chatAM yogasthAno asaMkhyAta ja hoya che. () anaMtaropranidhA prarUpaNA - pUrva pUrvanA yogasthAnathI pachI pachInA taratanA ja yogasthAnamAM aMtara vinA keTalAM spardhako adhika hoya ema zodhavuM te anaMtaropanidhA kahevAya che, tathAsvabhAve ja ochA ochA vIryavALA jIvapradezo vadhAre vadhAre ane adhika adhika vIryAvibhAgavALA jIvapradezo maza: ochA ochA hoya che, tethI dareka jIvanA pradezo sarakhA hovA chatAM pachI pachInA yogasthAnamAM vargaNAo ghaNI ghaNI thAya che ane vargaNAo ghaNI thavAthI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela AkAzapradeza pramANa asaMkhyAta-asaMkhyAta spardhako vadhatAM jAya che. (7) paraMparopanidhA prarUpaNA :- koI paNa amuka yogasthAnanA spardhakothI keTalAM yogasthAno gayA pachInA yogasthAnamAM bamaNA spardhako thAya ema paraMparAe spardhakono vicAra karavo te paraMparopanidhA kahevAya che. * sarva jaghanya prathama yogasthAnathI zreNinA asaMkhyAtamA bhAge rahela yogasthAno oLaMgyA pachInA yogasthAnamAM spardhako bamaNAM thAya che, tyAMthI puna: teTalAM yogasthAno oLaMgyA pachInA yogasthAnamAM bamaNAM ane sarva jaghanya yogasthAnathI cAragaNA thAya che. ema sarvotkRSTa aMtima yogasthAna sudhI pUrva pUrvanA yogasthAnathI zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa yogasthAno oLaMgI oLaMgI pachI pachInA yogasthAnamAM bamaNAM bamaNAM spardhako hoya che. sarva yogasthAnonA pramANabhUta zreNinA asaMkhyAtamAM bhAgathI jeTalAM jeTalAM yogasthAno oLaMgI je je yogasthAnomAM bamaNAM spardhako thAya che te te yogasthAnonA pramANabhUta zreNino asaMkhyAtamo bhAga-asaMkhyAtaguNa nAno hoya che, tethI evA dviguNavRddhinA sthAno paNa kula sUkSma addhA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge rahela samaya pramANa asaMkhyAtamAM bhAga pramANe asaMkhyAta che ane eka eka vRddhinI vacamAM rahela sthAno zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hovAthI dviguNavRddhinA sthAnothI asaMkhyAtaguNa hoya che. (8) vRddhi prarUpaNA :- kSayopazama tathA bAhya nimittonI vicitratA hovAthI koI paNa jIvane kAyama mATe sarakho yoga raheto nathI, paraMtu asaMkhyAtabhAga - saMkhyAtabhAga - saMkhyAtaguNa ane asaMkhyAtaguNa ema 4 prakAre hAnivALo hoya che. utkRSTathI paNa dareka pradezamAM viryAvibhAgo asaMkhyAta ja hoya che, mATe anaMtaguNa vRddhi ke hAni saMbhavatI nathI. asaMkhyaguNa vRddhivALA ke hAnivALA yogasthAnomAM jIva niraMtara aMtarmuhurta sudhI ane bAkInI traNa prakAranI vRddhi ke hAnivALA yogasthAnomAM niraMtara utkRSTathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kALa sudhI rahI zake che. ane jaghanyathI cAre vRddhi tathA hAnio eka-be samaya sudhI hoya che. (9) samaya prarUpaNA :- kevala aparyAptamAM ja saMbhavI zake tevA zarUAtanA asaMkhya yogasthAnomAM jIva eka samayathI vadhAre rahI zakato ja nathI. kAraNake aparyApta jIvo dareka samaye asaMkhyaguNa vadhatAM yogavALA hoya che. paraMtu paryAptanA jaghanya yogasthAnathI sarva antima utkRSTa yogasthAna sudhInA yogasthAnomAM jIva eka samayathI vadhAre kALa paNa rahI zake che ane tene avasthAna kALa kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 karmaprakRti tyAM paryAptanA sarva jaghanya yogasthAnathI zarUAtanA zreNinA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa yogasthAnono cAra samaya, tyAra pachInA zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa yogasthAnono pAMca samaya ema anukrame zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa yogasthAnono 6, 7, 8, 7, 6, 5, 4, 3 ane 2 samaya utkRSTa avasthAne kALa che. ane jaghanyathI savano eka samaya pramANa kALa che. 4 samayAdika avasthAna kALavALA yogasthAno zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hovA chatAM te zreNino asaMkhyAtamo bhAga samAna na hovAthI nIce pramANe ochAvattApaNuM hoya che. 8 samayanA kALavALA yogasthAno sarvathI thoDA ane tyArabAda 7, 6, 5 ane 4 samayanA kALavALA yogasthAno anukrame eka ekathI asaMkhyAtaguNa ane banne bAjunA paraspara sarakhA hoya che ane tethI paNa uparanA 3 ane 2 samayanA kALavALA yogasthAno anukrame asaMkhyAtaguNa hoya che. (1) jIvA~bahuta prarUpaNA - utpattinA prathama samaye labdhi aparyApta sUkSma nigodIyAno jaghanya yoga sarvathI alpa, te thakI uparanA vizeSaNavALA bA, eka, beI, teI, cau, asaMjJi paMce, ane saMjJi paMce no jaghanya yoga anukrame eka ekathI asaMkhyAtaguNa hoya che. tenAthI labdhi aparyApta sUkSma nigodano, te thakI labdhi aparyApta bAdara ekendriyano utkRSTa yoga kramaza: asaMkhyAtaguNa hoya che. te thakI sUkSma ane bAdara paryApta ekeDano utkRSTa yoga anukrame asaMkhyAtaguNa hoya che. tenAthI labdhi aparyApta beI, - te I. - cala - asaMjJi paMce, saMjJi paMce, no utkRSTa yoga kramaza: eka ekathI asaMkhyAtaguNa che. te thakI paryApta beITa, eIDa, caunDa, asaMjJi paMce, saMjJi paMce no jaghanya yoga ane te thakI paryApta beI, teI, cala, asaMjJi paMce,, anuttaravAsI devo - raiveyaka devo - yugalika manuSya tiryaMco - AhArakazarIrI - bAkInA devo - nArako - tiryaMco ane manuSyono utkRSTa yoga anukrame eka ekathI asaMkhyAtaguNa che. ahIM sarvatra guNAkAra sukSma kSetra palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA asaMkhya AkAzapradeza pramANa samajavo. - A - 10 dvAromAM AvelI keTalIka saMkhyAo pratyeka AtmapradezamAM viryANuo vaNAo asaMkhyaloka vargaNAmAM rahelA Atmapradezo asaMkhyamatara 1 spardhakamAM rahelI vargaNAo sUci zreNino asaMkhyAtamo bhAga be spardhakonI carama prathama vargaNA vacce aMtara asaMkhyaloka 1 yogasthAnamAM spardhako sUci zreNino asaMkhyAtamo bhAga kula yogasthAno sUci zreNino asaMkhyAtamo bhAga anaMtara yogasthAnamAM vRddhi aMgulanA asaMkhyAtamo bhAga jeTalAM spardhako dviguNavRddhi yogasthAno vaccenuM aMtara sUci zreNino asaMkhyAtamo bhAga jeTalAM yogasthAna dviguNavRddhi - hAnivALA kula sthAno sUi addhA palyopamano asaMkhyAtamo bhAga alpabaddhatvamAM guNaka sU0 kSetra palyo no asaMkhyAtamo bhAga Iti avibhAgAdi - 10 prarUpaNA samApta (-: atha grAhya - agrAhya pudagala vargaNAnuM svarUpa :-) AtmA jaghanya yoge jaghanya, madhyama yoge madhyama ane utkRSTa yoge utkRSTa pAMca zarIrane yogya pudgala skaMdhone grahaNa karI te te zarIra rUpe pariNAve che. ane zvAsocchavAsa, bhASA tathA mana: yogya pudgala skaMdhone yogane anusAra grahaNa karI te te rUpe pariNamAvI choDavAnI zaktine prApta karavA mATe avalaMbe paNa che. For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 207 jagatanI aMdara eka eka chuTA paramANuo jeTalAM hoya te darekane athavA samUhane paramANu vargaNA kahevAya che. e ja pramANe be paramANunI DhipradezI, traNa paramANunI tripradezI ema saMkhyAta pradezo sudhInI saMkhyAtI, asaMkhyAta pradezo sudhInI asaMkhyAtI ane anaMta pradezo sudhInI anaMtI vargaNAo thAya che. paramANu vargaNAmAM batAvyA pramANe amuka pradezonI saMkhyAvALA eka eka skaMdhane athavA amuka sarakhA pradezonI saMkhyAvALA badhA skaMdhonA samUhane vargaNA kahevAya che. chuTA chuTA paramANunA samUhane paramANu vargaNA kahI zakAya. paraMtu eka eka paramANumAM samUha na hovAthI vargaNA kema kahI zakAya ? tenA javAbamAM samajavAnuM ke eka eka paramANamAM paNa varNa - gaMdha - rasa ane sparza vagerenA avibhAjya bhAgo arthAt bhAva paramANuo aneka hoya che. tethI te apekSAe teono samUha hovAthI paramANune paNa vargaNA kahI zakAya athavA paramANumAM skaMdharU5 vargaNA thavAnI yogyatA hovAthI tene vargaNA kahevAmAM koI doSa nathI. vargaNA e skaMdhano ekAryavAcI zabda paNa che. kAraNa ke Aja graMthanI gAthA - 20nI TIkAmAM eka eka vargaNAnI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa batAvela che ane te eka eka skaMdhanI apekSAe ja ghaTI zake. tyAM jo samAna pradezonI saMkhyAvALA skaMdhonA samUhane vargaNA kahevAmAM Ave to eka eka vargaNA saMrpaNa lokapramANa avagAhanAvALI thAya ema samajavuM joIe. abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhanA anaMtamA bhAga paramANunA banelA skaMdho dArika zarIrane yogya jaghanya grahaNa vargaNA bane che. tenAthI eka paNa paramANu ocho hoya tevA skaMdho audArikAdi koI paNa zarIrane yogya banatA nathI eTaleke kAmamAM AvatAM nathI. A audArika yogya jaghanya grahaNa vargaNAmAM eka eka paramANa umeratAM anaMtI audArika yogya vargaNAo bane che. jaghanya grahaNa vargaNAmAM rahela paramANuothI anaMtabhAga adhika paramANuo dArikanI utkRSTa grahaNa prAyogya vargaNAmAM hoya che. A pramANe kArmaNa sudhInI dareka jaghanya grahaNa vargaNAmAM rahelA paramANuono anaMtamo bhAga adhika karatAM potapotAnI utkRSTa grahaNa vargaNA thAya che. sAmAnyathI jema jema paramANuo vadhe che tema tema tathAsvabhAve ja pariNAma sukSma sUkSma thAya che. dArika grahaNa prAyogya utkRSTa vargaNAnA skaMdhamAM eka paramANu adhika hoya tevA skaMdho audArikAdi koI paNa zarIrane upayogamAM AvatA nathI. tethI agrahaNa vargaNA kahevAya che, kAraNa ke pUrva pUrvanA zarIro mATe sUkSma ane pachI pachInA zarIro mATe sthUla pariNAma thAya che. tathAsvabhAve ja eka paramANu adhika ke ocho thavAthI yogya ane ayogya banI jAya che. be paramANu adhika, traNa paramANu adhika yAvatu aMtima grahaNa yogya vargaNAmAM abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhanA anaMtamA bhAga pramANa paramANuo vadhe tevA badhA skaMdho aMgrahaNa yogya hoya che. e ja pramANe sarvatra aMtima grahaNa prAyogya vargaNAmAM abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhanA anaMtamA bhAga jeTalAM paramANuo vadhe tyAM sudhInI vargaNAo agrahaNa yogya ane pachI eka paramANu vadhe tyAre grahaNa yogya bane che. ema audArika agrahaNa, pachI vaikriya grahaNa-agrahaNa, AhAraka grahaNa-agrahaNa, taijasa grahaNa-agrahaNa, bhASA grahaNa-agrahaNa, zvAsocchavAsa grahaNa-agrahaNa, mana: grahaNa-agrahaNa ane kAzmaNa grahaNa yogya vargaNAo bane che. aMtima kArmaNa grahaNa vargaNAmAM eka paramANu adhika thAya tyAre dhruvAcitta vargaNA bane che. A prathama dhuvAcitta vargaNAmAM sarva jIva-rAzithI anaMtaguNa paramANuo vadhe tyAM sudhInI anaMtI dhruvAcitta vargaNAo che. je vargaNAo kAyama mATe jagatamAM hoya ja chatAM te vargaNAone jIva koIpaNa kALe grahaNa karato ja nathI mATe dhruvAcitta kahevAmAM Ave che. | sarvotkRSTa dhruvAcitta vargaNAmAM eka paramANu umeratAM adhuvAcitta jaghanya vargaNA thAya che, emAM eka eka paramANu adhika karatAM sarva jIvarAzIthI anaMtaguNa paramANu adhika thAya tyAM sudhInI anaMtI adhuvAcitta vargaNAo bane che. je vargaNAo jagatamAM kAyama vidyamAna nathI hotI. paraMtu koIkavAra temAMnI keTalIka hoya ane keTalIka na paNa hoya tethI adhruva, e pariNAme rahela vargaNAone jIva koI paNa kAle grahaNa karato na hovAthI acitta kahevAya che. zAstromAM keTalAka sthAnoe A vargaNAone sAntara - niraMtara vargaNA paNa kahela che. sarvAntima adhuvAcitta For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 karmaprakRti vargaNAmAM eka paramANu adhika karatAM prathama dhruvanya vargaNA thAya che, temAM eka eka paramANu umeratAM yAvatuM sarva jIvathI anaMtaguNa paramANu umerIne tyAM sudhInI prathama dhruvanya vargaNAo che. je vargaNAo kyAre paNa jagatamAM hoya ja nahIM paraMtu pachInI vargaNAmAM keTalA paramANuo adhika che. mAtra e hakIkata batAvavA mATe ja jenI vicAraNA karavAmAM AvI hoya tene dhruvazunya vargaNA kahevAya che. AgaLanI paNa dhRvazunya vargaNAono A ja artha samajavAno che. prathama utkRSTa dhruvazUnya vargaNAmAM eka paramANu adhika karatAM jaghanya pratyeka zarIrI vargaNA thAya che. temAM eka eka paramANu adhika karatAM jaghanya pratyeka zarIrI vargaNAmAM rahela paramANuone sUkSma kSetra palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAge rahela asaMkhyAta pradeza pramANa rAzithI guNAkAra karavAthI jeTalAM paramANuo thAya teTalAM paramANuo umeravAthI utkRSTa pratyeka zarIrI vargaNA thAya che. pratyeka zarIrI jIvone sattAmAM rahela audArikAdi pAMceya zarIra nAmakarmanI vargaNAomAM svabhAvika pariNAmathI sarva jIva rAzi thakI anaMtagaNa paramANuothI banela anaMtA skaMdho joDAyelA hoya che. te pratyeka zarIrI vargaNA kahevAya che. ane te vargaNAo jaghanya yoge paNa anaMtI grahaNa thAya che. ane jaghanyathI utkRSTa yoga kSetra palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela pradezono guNAkAra jeTalo hoya che. tathA yoganA anusAra grahaNa karAtI dArikAdi zarIra nAmakarmanI vargaNAomAM e vargaNAonA pramANamAM pratyeka zarIrI vargaNAo paNa kudaratIe grahaNa thAya che, mATe teTalI ja hoya che. e ja pramANe bAdara nigodI ane sUkSma nigodI vargaNAonI saMkhyA mATe paNa jANavuM.... utkRSTa pratyeka zarIrI vargaNAmAM eka paramANu adhika thatAM dvitIya jaghanya dhRvazUnya vargaNA thAya che. e pramANe vAraMvAra eka eka paramANu umeratAM jaghanya dhruvanya vargaNAmAM jeTalAM paramANuo che teone asaMkhya lokAkAzanA asaMkhya pradezo vaDe guNavAthI jeTalI saMkhyA thAya teTalAM paramANuo vadhatAM utkRSTa dvitIya dhruvazunya vargaNA thAya che ane temAM eka paramANu adhika thAya tyAre jaghanya bAdara nigodI vargaNA thAya che. e mujaba vAraMvAra eka eka paramANu adhika karatAM jaghanya vargaNAmAM rahelA paramANuonI saMkhyAne sUkSma kSetre palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahelA asaMkhya pradezoe guNavAthI jeTalI saMkhyA thAya teTalAM paramANuo adhika umeratAM utkRSTa bAdara zarIrI vargaNA thAya che. bAdara nAmakarmanA udayavALA nigodanA jIvone sattAmAM rahela audA, te - ane kAzmaNa nAmakarmanA pulomAM sarva jIva rAzithI anaMtaguNa paramANuo svabhAvika rIte ja saMyukta thayelA hoya che, te bAdara nigodI vaNA kahevAya che. keTalAyeka bAdara nigoda AtmAone vaikriya tathA AhAraka zarIra nAmakarma paNa sattAmAM hoya che. paraMtu te bannenI prathamathI ja udgalanA thAya che. tethI tenI vivakSA karI nathI. bAdara nigoda utkRSTa vargaNAmAM eka paramANu adhika thAya tyAre trIjI jaghanya dhRvazunya vargaNA thAya che. emAM eka eka paramANu adhika karatAM jaghanya vargaNAmAM rahela paramANuone aMgula mAtra kSetranA pradezonA eka AvalikAmAM jeTalAM samayo hoya teTalAM vargamULa kADhI temAMnA chellA vargamULanA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalAM AkAza pradeza hoya teTalI saMkhyA vaDe guNAkAra karavAthI jeTalI saMkhyA Ave teTalAM paramANuo adhika thAya tyAre utkRSTa tRtIya dhavazanya vargaNA thAya che. temAM eka paramANuM adhika thAya tyAre sUkSma nigoda vargaNA thAya che. emAM eka eka paramANu adhika umeratAM jaghanya vargaNAmAM rahela paramANuone AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahela asaMkhyAta samayo vaDe guNatA jeTalI saMkhyA thAya teTalAM paramANuo adhika karavAthI utkRSTa sUkSma nigoda vargaNA thAya che. ahI TIkAmAM (gAthA 20mI) sUkSma nigodanA jIvone jaghanya yogathI utkRSTa yoga AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela asaMkhyAta samayonA guNAkAra pramANa kahela che. paraMtu yoganA alpabadutvamAM sarvatra jaghanya yogathI utkRSTa yoga sUkSma kSetra palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahela asaMkhya pradeza pramANa guNAkAre kahela che. ane yogane AdhIna karmapradeza bhegA thAya, ane tene AdhIna sUkSma nigoda vargaNA hoya. chatAM ahI Ama kema kahyuM che ? tenuM rahasya bahuzrato (tattvajJAnI) jANe ! For Personal & Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 209 ahIM tenuM samAdhAna A pramANe che... sukSma ane sAdhAraNa nAmakarmanA udayavALA - sukSmanigodIyA jIvone sattAmAM rahela zarIranAmakarmanA pudgalone visasApariNAmathI Azraya karIne rahelI vargaNAo sUkSmanigodavargaNAo kahevAya che. A vyAkhyA parathI jANI zakAya che ke A vargaNAone sattAgata zarIranAmakarmanA pudgalo sAthe saMbaMdha che. A sattAgata daliko to jaghanya yogIne paNa utkRSTa jevA ane utkRSTa yogIne paNa jaghanya jevA saMbhavI zake che. eTale yoga jaghanya hoya to ochI vargaNAo coTe ane utkRSTa hoya to adhika coTe evuM kahI zakAtuM na hovAthI yoganA guNakane vargaNAnA guNaka sAthe sAMkaLI levo e yogya lAgatuM nathI. hA, jo evuM hoya ke sUkSma nigoda jIvone sattAgata zarIranAmakarmanA pudgalone AzrayIne jIvanA yogane anusarIne ochI vastI vargaNAo coTe che to yogane sAMkaLavAno vicAra karI zakAya. jo ke to paNa yogAnusAre coTatA skaMdhonI saMkhyA ochI vastI thAya, coTatA pratyeka skaMdhamAM rahelA paramANuonI saMkhyA nahIM. jyAre vargaNAmAM je jaghanya karatAM utkRSTano guNaka AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga kahela che te sUkSma nigoda prathama vargaNAnA eka-eka skaMdhamAM jeTalAM paramANu pradezo rahelA hoya tenA karatAM tenI utkRSTa vargaNAnA eka-eka skaMdhamAM rahelA paramANu pradezo keTalA guNA hoya che tene jaNAvanAra che. A ja rIte pratyekazarIrI ane bAdara nigoda vargaNA mATenA je guNako ApyA che tenI sAthe paNa teonA yoganA guNakane sAMkaLavAnuM yogya lAgatuM nathI. pratyekazarIrI jIvonA ane bAdara nigodanA jaghanya yogathI te tenA utkRSTa yogano guNaka sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che ane A vargaNAomAM paNa eTalo ja guNaka che e eka yogAnuyoga ja lAge che. bAkI yogano guNaka ATalo che mATe vargaNAonA guNaka ATalo che evuM mAnavuM yuktisaMgata bhAsatu nathI. e to jema prathama dhruvazunyamAM tathAlokasvabhAve ja guNaka sarvajIvathI anaMtaguNa che. dvitIyadhruvanyamAM te asaMkhya loka pramANa che tema A vargaNAomAM paNa tathAlokasvabhAve ja jaghanya karatAM utkRSTano guNaka sukSma kSetra palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che ema mAnavuM ucita lAge che. e rIte sukSma nigoMdavargaNAomAM jaghanya karatAM utkRSTano guNaka tathA lokasvabhAve ja AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga che. ane tethI enA yogano gaNaka sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyAtamo bhAga hoya to paNa koI asaMgati jevuM nathI. - vaLI cUrNikAra maharSie sattAgata zarIranAmakarma pradezonA jaghanya karatAM enA utkRSTano guNaka sukSma kSetra palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo hovAthI vargaNAno guNaka eTalo kahyo che. A sattAgata pradezo kaMI vivakSita samayanA yogAnusAre jaghanya ke utkRSTa hotA nathI. vRttikAra mahAtmAoe yogano guNa sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyAtamo bhAga hovAthI vargaNAno guNaka eTalo kahyo che. eTale vastusthiti to saMzodhanano viSaya ja banI rahe tema chatAM sAkSAtu ke paraMparAe yoganA guNaka sAthe vargaNAnA guNakane sAMkaLI levo hoya to, sUkSma nigoda vargaNA mATe kahelA AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM guNakanI saMgati A rIte karI zakAya ke, sUkSma nigoda jIvonA jaghanya yogasthAnathI utkRSTa yogasthAnano je sUkSma kSetra palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo guNaka kahyo che te guNakamAM bhAjaka tarIke je asaMkhya che te eTaluM moTuM hoya ke jethI bhAgAkAra (javAba) AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo AvI jAya. AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga paNa sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ja che, anaMtamo ke saMkhyAtamo bhAga nathI. | utkRSTa sUkSma nigoda vargaNAmAM eka paramANu adhika thAya tyAre cothI jaghanya dhRvazunya vargaNA thAya che. emAM eka eka paramANu umeratAM jaghanya vargaNAmAM rahela paramANuone prataranA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA asaMkhya pradezo vaDe guNAkAra karatAM je saMkhyA Ave teTalAM paramANuo adhika thAya tyAre utkRSTa cothI dhruvanya vargaNA thAya che. ane temAM eka paramANu adhika thAya tyAre acitta mahAtkaMdha vargaNA thAya che. ema eka eka paramANu adhika karatAM jaghanya vargaNAmAM rahela paramANuone palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA asaMkhyAta samayo vaDe guNatAM jeTalAM thAya teTalAM paramANuo adhika karavAthI utkRSTa acitta mahAtkaMdha vargaNA thAya che. For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti lokhaMDamAM jema svAbhAvika rIte kATa lAgelo hoya che, tema guphA, parvata ane tenA zikharo vageremAM tathAsvabhAve ja sarva jIva - rAzithI anaMtaguNa paramANuovALI vargaNAo lAgelI hoya che. tene acitta mahAkaMdha vargaNA kahe che. A vargaNAo jagatamAM ghaNI hoya che. tyAre tathAsvabhAve ja trasajIvo ochA ane jyAre trasajIvo ghaNA hoya che tyAre A vargaNAo ochI hoya che. e uparAMta paNa patravaNA sUtramAM aneka prakAre pudgala skaMdho batAvela che. paraMtu prayojananA abhAve ahIM batAvela nathI. 210 A saghaLI vargaNAo guNa pramANe yathArtha nAmavAlI che. eka paramANumAM eka samaye pragaTapaNe koI paNa eka varNa, eka rasa, eka gaMdha ane zIta - snigdha, zIta - rukSa, uSNa - snigdha athavA uSNa - rukSa A be sparza hoya che. paraMtu sattArUpe - yogyatArUpe pAMca varNa, pAMca rasa, be gaMdha ane ATheya sparza hoya che. mATe ja keTalAka skaMdhomAM paNa varNAdika cArenA badhA peTA bhedo hoI zake che. temAM audArika grahaNa vargaNAthI AhAraka grahaNa sudhInI vargaNAomAM 5 varNa, 2 gaMdha, 5-2sa ane 8 sparza hoya che. ane te vargaNAo garu-laghu ane bAdara pariNAmI kahevAya che. ane AhAraka agrahaNathI kArpaNa grahaNa sudhInI vargaNAomAM 5-varNa, 5-2sa, 2-gaMdha ane chellA 4 sparza hoya che. keTalAka AcAryonA mate guru-laghu e 2 sparza avasthiti ane chellA 4 sparzamAMthI avirodhI evA koIpaNa be ema kula 4 sparza hoya che. iti grAhya agrAhya pudgala vargaNAnuM svarUpa samApta -: atha sneha prarUpaNA H paramANu paraspara joDAvAthI kaMdho bane che. tethI kaMdho banavA mATe paramANuomAM koi paNa prakAranI snigdhatA athavA rukSatA hovI joie. tattvArthasUtranA pAMcamA adhyAyamAM kahyu che. snipakSavAr vandha'' snigdhatA ane rukSatAthI pudgalono paraspara saMbaMdha thAya che. jo ke ahIM ane paMcasaMgrahamAM paNa rukSatAnI vAta karI nathI. paraMtu mAtra snigdhatAnI ja vAta karI che ane tenuM svarUpa snehapratyaya spardhaka vagerethI traNa prakAre batAvela che. paraMtu rukSatAnuM svarUpa batAvavAmAM Avela nathI. chatAM snehanA upalakSaNathI rukSatAnuM paNa grahaNa karela hoya tema lAge che, athavA pudgalonA paraspara saMbaMdha thavAmAM kAraNabhUta je snigdhatA ane rukSatA che te bannene ahIM sneha zabdathI batAvela hoya tema lAge che. pachI to bahuzruto jANe...vaLI TIkAmAM snehanA badale ghaNA ThekANe 2sa zabdano prayoga karela che. paraMtu karma paramANuomAM kaSAyajanita pariNAma dvArA grahaNa samaye je zubhAzubha phaLa ApavAnI zakitarU5 2sa kahevAya che. te rasanuM svarUpa anubhAga baMdhanA prasaMge AgaLa batAvaze. tethI ahIM rasano artha sneha ja karavAno che. ane te sneha, snigdha sparzanuM bIjuM nAma che. sneha prarUpaNA traNa prakAre :- (1) jagatamAM rahela pudgalono paraspara saMbaMdha thavAmAM te sneha kAraNa che. te snehanuM svarUpa snehapratyaya spardhakamAM kahela che. (2) ane baMdhana nAmakarmanA udayathI Atmapradezo sAthe temaja pUrve baMdhAyela audArikAdi pudgalo sAthe navIna baMdhAtA audArikAdi pudgalono paraspara saMbaMdha thavAmAM hetubhuta snehano vicAra nAmapratyaya spardhakamAM karela che. (3) temaja yogavaDe grahaNa karAyela kArmaNa vargaNAono Atmapradezo sAthe temaja pUrva baddha karma pudgalonI sAthe paraspara saMbaMdha thavAnA kAraNabhUta snehano vicAra prayogapratyaya spardhakamAM karela che. -: 1 snehapratyaya spardhaka : kevali bhagavaMtanI buddhirUpa zasa vaDe chedavA chatAM paNa jenA be bhAga na paDI zake evA nirvibhAjya snehanA aMzane snehAvibhAga kahevAmAM Ave che. tevA eka eka snehAvibhAgavALA jagatamAM jeTalAM paramANuo che, teono samudAya te prathama vargaNA kahevAya che ane tevA 52mANuo atyaMta ghaNA che. be snehANuvALA jeTalAM pudgalo jagatamAM che, teono samudAya te bIjI vargaNA ane tevA pudgalo prathama vargaNAthI ochA hoya che. traNa snehANuvALA pudgalono samudAya trIjI vargaNA ema eka eka snehANu adhika karatAM sarvotkRSTa snehANuvALA paramANuo sudhInI anaMtI vargaNAo thAya che. ahIM eka eka snehAvibhAganI vRddhivALA pudgalo jagatamAM niraMtara maLe che. tethI eka For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 baMdhanakaraNa - sArasaMgraha ja spardhaka thAya che. jagatamAM tathAsvabhAve ja ochA ochA snehavALA paramANuo ghaNA ane adhika adhika snehavALA paramANuo thoDA hoya che. te kAraNathI prathama vargaNAthI uttarottara vAvatu sarvotkRSTa vargaNA sudhI paramANuo ochA ochA hoya che. mATe vargaNAomAM pudagalonI apekSAe anaMtaropanidhA ane paraMparopanidhA ema be prakAranI hAni saMbhave che. tyAM prathama anaMtaropanidhAthI....prathama vargaNAnI apekSAe anaMtI vargaNAomAM kramazaH asaMkhyabhAga hIna-hIna ane tyAra pachInI anaMtI vargaNAomAM anukrame eka ekathI saMkhyAmabhAga hIna tyAra pachInI anaMtI vargaNAomAM kramaza: saMkhyAtaguNahIna tyArabAda anaMtI vargaNAomAM asaMkhya guNahIna ane tyAra pachInI savatima vargaNA sudhInI anaMtI vargaNAomAM anaMtaguNa hIna hIna paramANuo hoya che. temAM paNa pAMce hAnivALI vargaNAo anaMtI hovA chatAM asaMkhyAtabhAgahIna yugalovALI vargaNAo sarvathI thoDI te thakI saMkhyAtabhAgahIna, saMkhyAtaguNahIna, asaMkhyAtaguNahIna ane anaMtaguNahIna pudgalovALI vargaNAo kramaza: eka ekathI anaMtaguNa che. ane paramANuonI apekSAe anaMtaguNahIna vargaNAomAM paramANuo sauthI thoDA tenAthI asaMkhyAtaguNahIna, saMkhyAtaguNahIna, saMkhyAtabhAgahIna ane asaMkhyAtabhAga hIna pudgalovALI vargaNAomAM pudgalo anukrame eka eka thI anaMtaguNa che. vivakSita vargaNAthI amuka vargaNAo gayA pachI pudgalo keTalAM ochA thAya tenI vicAraNA karavI te paraMparopanidhA kahevAya che tyAM asaMkhyAtabhAgahIna pudgalovALI je anaMtI vargaNAo che. temAM sarvathI alpa snehANuvALI je prathama vargaNA temAM je pugalo che tenI apekSAe asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa vargaNAo oLaMgyA pachInI vargaNAmAM pudgalo ardhA hoya che ane te vargaNAnA pagalothI punaH asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa vargaNAo pachInI vargaNAmAM pagalo ardhA hoya che. tenI apekSAe pharIthI teTalI vargaNAo oLaMgyA pachInI vargaNAmAM pugalo ardhA hoya che. te rIte asaMkhyAtamAM bhAga hIna pudgalo vALI aMtima vargaNA sudhI asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa vargaNAo oLaMgI oLaMgI pachI pachInI vargaNAmAM pudgalo ardhA ardhA hoya che. - 'asaMkhyAtabhAga hAnivALI chellI vargaNAmAM jeTalAM pagalo che tenI apekSAe saMkhyAtabhAga hAnivALI saMkhyAtI vargaNAo oLaMgyA pachInI vargaNAmAM ardhA pudgalo thAya che. tyAMthI punaH saMkhyAtI vargaNAo oLaMgyA pachInI vargaNAmAM pugalo ardhA thAya che. ema saMkhyAtI-saMkhyAtI vargaNAo oLaMgI oLaMgI pachI pachInI vargaNAmAM ardhA ardhA pagalo tyAM sudhI samajavAM ke yAvatuM saMkhyAtabhAga hAnivALI anaMtI vargaNAomAMnI chellI vargaNA Ave. . tyAra pachI saMkhyAtaguNa hinAdika traNa prakAranI hAnivALI vargaNAomAM e rIte paraMparopanidhA dhaTatI nathI, kAraNake saMkhyAtabhAgahIna pudgalovALI antima vargaNAthI saMkhyAtaguNahIna prathama vargaNAmAM ja pudgalo saMkhyAtaguNahIna eTale ochAmAM ochA 3-4 guNahIna arthAt trIjA ke cothA bhAga jeTalAM thai jAya che. ' te kAraNe mULathI pAMca prakAranI hAnivALI vargaNAomAM. bIjI rIte paraMparopanidhA A rIte che. asaMkhyAtabhAgahIna je anaMtI vargaNAo che temAM prathama vargaNAnA pulonI keTalIka vargaNAomAM asaMkhyAtabhAgahIna, keTalIka vargaNAomAM saMkhyAtabhAgahIna, keTalIka vargaNAomAM saMkhyAtaguNahIna, keTalI vargaNAomAM asaMkhyAtaguNahIna ane keTalIka chellI vargaNAomAM anaMtaguNahIna pagalo hovAthI pAMceya prakAranI hAni saMbhave che. saMkhyAtabhAgahIna yugalovALI je anaMtI vargaNAo che temAMnI prathama vargaNAmAM je pudagalo tenA parvanI chellI vargaNAmAM rahela pudgalonI saMkhyAtabhAgahIna hoya che. tethI asaMkhyAtabhAgIna-hAni saMbhavatI nathI. tethI prathama saMkhyAtabhAgahAnivALI vargaNAnA pudgalonI apekSAe pachInI keTalIka vargaNAomAM saMkhyAtabhAgahIna, * keTalIkamAM saMkhyAtaguNahIna, keTalIkamAM asaMkhyAtaguNahIna ane keTalIka vargaNAomAM anaMtaguNahIna pudagalo hovAthI chellI 4 hAnio saMbhave che. For Personal & Private Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 karmaprakRti e ja pramANe chellI saMkhyAtabhAgahIna vargaNAmAM rahela pudgalonI apekSAe saMkhyAtaguNahIna prathama vargaNAmAM ja pudgalo saMkhyAtaguNahIna thAya che mATe asaMkhyAtabhAga ane saMkhyAtabhAgahIna vinA bAkInI 3 hAnio saMkhyAtaguNahIna je anaMtI vargaNAo che temAM saMbhave che. tyAM saMkhyAtaguNahIna prathama vargaNAmAM rahela pudgalonI apekSAe zarUAtanI keTalIka vargaNAomAM saMkhyAtaguNahIna, pachInI keTalIkamAM asaMkhyAtaguNahIna ane pachInI chellI anaMtI vargaNAomAM anaMtaguNahIna pudgalo saMbhave che. e ja rIte asaMkhyAtaguNahIna pudgalovALI anaMtI vargaNAomAM asaMkhyAtaguNahIna pudgalovALI prathama vargaNAnA pudgalonI apekSAe zarUAtanI keTalIka vargaNAomAM asaMkhyAtaguNahIna ane chellI anaMtI vargaNAomAM anaMtaguNahIne e be ja hAnio saMbhave che. paNa bAkInI traNa hAni saMbhavatI nathI.. temaja anaMtaguNahIna anaMtI vargaNAomAM anaMtaguNahIna eka ja hAni saMbhave che. -: 2 nAmapratyaya spardhaka H ahIM (1) avibhAga, (2) vargaNA, (3) spardhaka, (4) aMtara, (5) vargaNA pudgalagata snehAvibhAga sakala samudAya, (6) sthAna prarUpaNA A cha anuyoga dvAra che. vyAkhyAna karavAnI viziSTa paddhattine anuyoga dvAra kahevAmAM Ave che. (1) avibhAga prarUpaNA :- audArika Adi-pAMca zarIra prAyogyanA 52mANuno je 2sa te kevali buddhi rUpa zastrathI chedI chedIne nirvibhAga bhAgo karAya te avibhAga - guNa 52mANu athavA bhAva paramANu kahevAya che. (2) vargaNA prarUpaNA H- sarva jIvarAzithI anaMtaguNa avibhAga darekavargaNAmAM hovA chatAM anya sarva paramANuo thakI ochA ane samAna snehAvibhAgavALA paramANuono je samudAya te prathama vargaNA, tethI eka snehAvibhAga adhika paramANuono samudAya te bIjI vargaNA, ema pUrva-pUrva vargaNAthI eka eka snehAvibhAga adhikavALA paramANuonA samudAya rUpa abhavyathI anaMta guNa ane siddhanA anaMtamA bhAga pramANa vargaNAo thAya che. pUrva-pUrvanI vargaNAthI pachI pachInI vargaNAomAM pudgalo ochA ochA hoya che.... (3) spardhaka prarUpaNA :- upara jaNAvela abhavyathI anaMtaguNa vargaNAono samudAya te prathama spardhaka kahevAya che. prathama spardhakanI aMtima vargaNAmAM rahela snehAvibhAganI apekSAe eka be, saMkhyAta-asaMkhyAta yAvat anaMtaguNa adhika snehANuvALA paramANuo maLatA ja nathI. paraMtu sarva jIva rAzIthI anaMtaguNa adhika snehAvibhAgavALA paramANuo maLe che. tevA sarakhe sarakhA snehAvibhAgavALA paramANuonA samudAya rUpa bIjA spardhakanI prathama vargaNA thAya che. ane tenA snehAvibhAga prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM rahela snehAvibhAgathI dviguNA (bamaNA) hoya che. tyAra bAda eka-eka snehAvibhAganI vRddhivALI uttarottara abhavyathI anaMtaguNa ane siddhanA anatamAM bhAga jeTalI vargaNAo thAya tyAre bIjAM spardhaka pUrNa thAya che. pachI pharI sarva jIva rAzithI anaMtaguNa aMtara paDe che. pachI pUrvanI jema abhavyathI anaMtaguNa vargaNAonuM trIjuM spardhaka thAya che. ema spardhako paNa abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhanA anaMtamA bhAga jeTalAM thAya che. (4) aMtara prarUpaNA H- koi paNa spardhakanI chellI vargaNAthI tenA pachInA spardhakanI prathama vargaNAmAM sarva jIva rAzithI anaMtaguNa snehAvibhAganuM aMtara hoya che. ane AvA aMtaro jeTalAM spardhako hoya tenAthI eka ochA hoya che. jema-cAra AMgaLInA AMtarA traNa hoya che tema abhavyathI anaMtaguNa spardhakomAM eka nyUna abhavyathI anaMtaguNa AMtarAo hoya che. koi paNa eka spardhakanI vargaNAomAM uttarottara eka eka snehAvibhAga ane koi paNa spardhakanI chellI vargaNAthI tenI pachInA spardhakanI pahelI vargaNAmAM sarva jIva rAzithI anaMtaguNa snehAvibhAga adhika hoya che. tethI snehAvibhAganI apekSA e vargaNAomAM aMtara vinA be prakAranI vRddhi saMbhave che. ane paraMparopanidhAe eka spardhaka gata prathama vargaNAmAM rahela snehAvibhAganI apekSAe keTalIka vargaNAomAM anaMtabhAga adhika, keTalIkamAM For Personal & Private Use Only www.jainfulitary.org Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 213 asaMkhyAtabhAga adhika ane te ja spardhakanI chellI keTalIkamAM vargaNAomAM saMkhyAtabhAga adhika.... ema traNa prakAranI vRddhi saMbhave che. prathama spardhakanI prathama vargaNAnI apekSAe bIjA spardhakanI prathama vargaNAmAM bamaNA, trIjA spardhakanI prathama vargaNAmAM traNa guNA, ema hajAramAM spardhakanI prathama vargaNAmAM hajAraguNA, lAkhamA spardhakanI prathama vargaNAmAM lAkha guNA, e pramANe asaMkhyAtamA spardhakanI prathama vargaNAmAM asaMkhyAtaguNa ane anaMtamA spardhakanI prathama vargaNAmAM anaMtaguNa snehAvibhAgo hoya che. tethI prathama spardhakanI koI paNa vargaNAnA snehAvibhAgothI saMkhyA spardhako sudhInI koIpaNa vargaNAmAM saMkhyAtaguNa, asaMkhyAta spardhako sudhInI vargaNAomAM asaMkhyAtaguNa ane anaMta spardhako sudhInI vargaNAomAM anaMtaguNa snehAvibhAgo hoya che. (5) vargaNA - pudgalagata sakala snehAvibhAga samudAya prarUpaNA - vargaNAomAM rahela badhA paramANuonA snehAvibhAgo keTalA thAya te vicAra, prathama zarIrasthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM snehAvibhAgo sarvathI alpa che. te thakI bIjA sthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM anaMtaguNa che. e pramANe trIjA - cothA - yAvatuM aMtima sthAna sudhI pUrva-pUrvanA zarIrasthAnanAM pahelAM-pahelAM spardhakanI pahelI-pahelI vargaNAnA snehAvibhAgothI pachI-pachInA sthAnanA prathama-prathama spardhakanI pahelI-pahelI vargaNAmAM anaMtaguNa hoya che. () sthAna prarUpraNA :- 3jI - 4thI prarUpaNAmAM batAvyA pramANe abhavyathI anaMtaguNa spardhakonuM prathama sarva jaghanya eka zarIrasthAna thAya che. audArikAdi baMdhana nAmakarmanA udayathI eka jIve eka samaye grahaNa karela sarva pudgalonA sarva sneha samudAya vicAra te zarIrasthAna kahevAya che. prathama zarIrasthAnamAM jeTalA spardhako che tenAthI anaMtabhAga adhika spardhakovALuM bIjAM sthAna hoya che ane bIjA sthAnamAM jeTalAM spardhako hoya che tenAthI paNa anaMtabhAga adhika spardhakovALuM trIjAM sthAna hoya che. ema pUrva-pUrva sthAnanA spardhakonI apekSAe anaMtabhAga adhika-adhika spardhakovALA niraMtara asaMkhya zarIrasthAno thAya che. tethI anaMtabhAga vRddha kaMDaka kahevAya che. aMgula mAtra kSetranA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela AkAza pradezonI je asaMkhyAtI saMkhyA che te saMkhyAne kaMDaka kahe che. upara batAvela anaMtabhAga vRddhanA kaMDaka pachI asaMkhyAtabhAga vRddhanuM eka sthAna Ave che. arthAt anaMta bhAga vRddha sthAnonA kaMDakanA chellA sthAnamAM jeTalAM spardhako che tenAthI asaMkhyabhAgAdhika spardhakonuM eka sthAna Ave che. tyArabAda pharI anaMtabhAga vRddha sthAnonuM eka kaMDaka pachI asaMkhyAtabhAga vRddhanuM eka sthAna ema vAraMvAra kaMDaka pramANa anaMtabhAga vRddha sthAno ane eka eka asaMkhyAtabhAga vRddha tyAM sudhI hoya che ke yAvat vacce vacce Avela asaMkhyAtabhAga vRddha sthAno paNa eka kaMDaka jeTalAM thAya. tyArabAda puna:kaMDaka pramANa anaMtabhAga vRddhanA sthAno Ave ane pachI saMkhyAtabhAga vRddhanuM eka sthAna Ave, arthAt chellA anaMtabhAga vRddha kaMDakanA chellA sthAnamAM jeTalAM spardhako che tenAthI saMkhyAtabhAga adhika spardhako A sthAnamAM hoya che. tethI A saMkhyAtabhAga vRddha sthAna kahevAya che. te pachI mULathI jeTalAM sthAno prathama AvyA che teTalAM badhA anaMtabhAga vRddha kaMDako ane vacce vacce asaMkhyAtabhAga vRddhanA sthAno pharIthI Ave ane pachI bIjAM saMkhyAtabhAga vRddhanuM sthAna Ave. tyArabAda pharIthI pahelA ane bIjA saMkhyAtabhAga vRddha sthAnonI vacce jeTalAM ane je rIte anaMtabhAga vRddha kaMDako ane asaMkhyAta vRddhanA sthAno AvyA hatAM teTalAM badhA ja Ave, tyArabAda trIjAM saMkhyAmabhAga vRddha sthAna Ave. e pramANe saMkhyAtabhAga vRddhanA sthAno paNa vAraMvAra tyAM sudhI Ave ke te paNa eka kaMDaka pramANa thAya. tyAra pachI mULathI laIne jeTalAM sthAno prathama saMkhyAtabhAganI pahelAM AvI gayA teTalAM badhA sthAno pharIthI Ave ane pharIthI saMkhyAtabhAga vRddha sthAna AvavAno prasaMga prApta thAya tyAre te sthAna na AvatA tenI jagyAe saMkhyAtaguNa vRddha spardhakovALuM sthAna Ave che. tyAra pachI mULathI anaMtabhAga vRddha asaMkhyAtabhAga vRddha ane saMkhyAtabhAga vRddhanA je sthAno AvelA che te badhA pharI Ave ane pachI bIjAM saMkhyAtaguNa vRddha sthAna Ave ema pahelAM ane bIjA saMkhyAgaNa vRddha sthAnanI vacce AvelA anaMtabhAgAdhika traNa prakAranA badhA sthAno pharIthI Ave tyAre saMkhyAtaguNa vRddhanuM trIjuM sthAna Ave. For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ane pachI asaMkhyAtaguNa 214 karmaprakRti ema vAraMvAra vacce vacce 3-3 prakAranA sthAno ane eka eka saMkhyAtaguNa vRddhanuM sthAna tyAM sudhI Ave ke thAvatu saMkhyAtaguNa vRddhanA sthAno paNa eka kaMDaka pramANa thAya. tyAra bAda prathamanA krama mujaba pharI traNa prakAranA badhA sthAno AvI jAya ane saMkhyAtaguNa vRddha sthAnano prasaMga Ave tyAre saMkhyAtaguNa vRddha sthAna AvatuM nathI paNa tenA badale pUrvanA aMtima sthAnamAM rahela spardhakonI apekSAe asaMkhyAtaguNa adhika spardhakovALuM eka sthAna Ave che. tyAra bAda zarUAtathI laIne ahI sudhImAM jeTalAM sthAno AvelA che te badhA sthAno pharIthI Ave ane pA vRddhanuM bIjAM sthAna Ave, e pramANe pahelA ane bIjA asaMkhyAtaguNa vRddha sthAnanI vacamAM je anaMtabhAga vRddha vagere 4 prakAranA sthAno Ave che teTalAM sthAno Ave pachI trIjI vAra eka asaMkhyAtaguNa vaddhanuM sthAna Ave. " ema eka eka asaMkhyAtaguNa vRddhanuM sthAna ane tenI vacamAM anaMtabhAgAdhika cAre prakAranA sthAno tyAM sudhI Ave ke yAvatuM asaMkhyAtaguNa vRddhanA sthAno paNa eka kaMDaka pramANa thAya. tyAra bAda pharIthI anaMtabhAga vRddha vagere cAre prakAranA sthAno Ave ane pachI pharIthI asaMkhyAtaguNa vRddha sthAnano prasaMga Ave tyAre tenA badale anaMtaguNa vRddhanuM eka sthAna Ave che. tyAra pachI zarUAtathI laIne anaMtabhAga vRddhAdi pAMca prakAranA jeTalAM sthAno Ave che te pharIthI Ave pachI bIjAM anaMtaguNa vRddhanuM eka sthAna Ave. pachI puna: teTalAM pAMceya prakAranA sthAno Ave tyAra bAda trIja anaMtaguNa vRddhanuM sthAna Ave e pramANe anaMtaguNa vRddhanA sthAno paNa eka kaMDaka jeTalAM thaI jAya. tyAra bAda anaMtabhAga vRddha vagere pAMceya prakAranA sthAno pharIthI Ave. paNa tyArabAda anaMtaguNa vRddhanuM sthAna AvatuM nathI. kAraNake tyAM A prathama SasthAnanI samApti thAya che. tyAra pachI prathama sthAnanA chellA spardhakanI chellI vargaNAnA snehavibhAgathI paNa anaMtabhAga adhika snehAvibhAgavALI bIjA SasthAnanA prathama sthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAnI zarUAta thAya che. ane e ja nI jema bIjuM - trIjuM yAvatu asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa SasthAno thAya che. teno vizeSa khyAla bhASAMtaramAM yaMtra naMbara 19nA asatkalpanAthI Apela SasthAnAkanA aMka sthApanAthI samajI zakAze. (paMcasaMgrahamAM kaMDaka ane SasthAnano judo anuyoga batAvyo che) (- (3) prayoga pratyaya spardhaka :-) yogasthAna vRddhithI je rasa yogathI vRddhi pAme te prayogapratyaya spardhaka kahevAya che. ane AnI prarUpaNA nAma pratyaya spardhakamAM batAvyA pramANe avibhAgAdi 6 + kaMDaka - SasthAnaka = 8 anuyogadvAra jANavAM. have traNa prakAranA spardhakonuM alpabahuta A pramANe che. snehapratyaya spardhakanI prathama vargaNAmAM nehAvibhAgo sarvathI alpa che, te thakI te ja spardhakanI chellI vargaNAmAM nehAvibhAgo anaMtaguNa che. te thakI nAmapratyayanI prathama sthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAnA kula snehavibhAgo anaMtaguNa che. tethI e ja nAmapratyaya spardhakanA chellA sthAnanA chellA spardhakanI chellI vargaNAnA kula snehAvibhAgo anaMtaguNa che. te thakI prayogapratyayamAM prathama sthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM rahela sakala snehAvibhAgo ane te thakI tenA anya sthAnanA anya spardhakanI anya vargaNAmAM rahela badhAya nehAvibhAgo kramathI anaMtagaNa che. iti sneha prarUpaNA samApta (- atha prakRtibaMdhAdinuM svarUpa :-) teramAM guNasthAnaka sudhInA dareka AtmAo yoganA anusAra samaye samaye anaMtI kAmaNa vargaNAo grahaNa kare che. grahaNa karatI vakhate badhI kArmaNa vargaNAo samAna hovA chatAM grahaNa karanAra AtmAnA adhyavasAya pramANe temAM judA judA svabhAvo utpanna thAya che. judA judA svabhAvo pragaTa thavAthI karmanA paNa mULa ane uttara bhedonI apekSAe aneka prakAro thAya che. jema dudha ane dahIMno svabhAva judo judo hovAthI te banne vastu paNa judI che. tema karma rUpe samAna hovA chatAM svAbhAvamAM bhedathI temAM paNa aneka bhedo hoya che ane te ja prakRtibaMgha kahevAya che. ahIM anubhAgano artha svabhAva karelo che. baMdhanakaraNanA sAmarthya rUpa adhyavasAya vizeSathI AtmA kArmaNa vargaNA grahaNa karI Atmapradezo sAthe dudha ane jalanI jema ekameka rUpa saMbaMdha kare che. tyAre te karma kahevAya che ane te karmanA For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 215 jJAnAvaraNIya vagere muLa-8 ane matijJAnAvaraNIya vagere uttara bheda sthala rUpe 158 che. te dareka nAmo yathArtha guNavALA che. jema jJAnane Avare te jJAnAvaraNIya, matijJAnane roke te matijJAnAvaraNIya, ema sarvatra samajavuM. je samaye je karma baMdhAya che te ja samaye baMghAyela te karma AtmA sAthe keTalo kALa karma rUpe raheze te nakkI thavuM tene sthitibaMdha kahevAya che. jJAnAvaraNIya athavA to sAtA-asAtA vedanIya vagere karmo jJAnane rokavAnuM ke sukha duHkha vagere utpanna karavAnuM phaLa keTalA pramANamAM batAvaze te pramANa baMgha samaye nakkI thayuM te rasabaMdha athavA anubhAgabaMdha kahevAya che. baMdha samaye jeTalI kArpaNa vargaNA grahaNa thai karma rUpe pariNAma pAme te pradezabaMdha kahevAya che. ahIM pratibaMdha e avayavI che ane sthitibaMdhAdi traNa tenA avayavo che. mATe ja paMcasaMgraha baMdhanakaraNanI gAthA-40mAM sthitibaMdhAdi traNanA samudAyane prakRtibaMdha kahela che. paratuM navatattvAdi graMthomAM prakRtino artha svabhAva kahela che. iti prakRti baMdhAdinu svarUpa samApta (- atha pradezabaMdhanuM svarUpa :prakRtibaMdhanuM svarUpa kahIne pradezabaMdhanuM svarUpa kahe che. dareka samaye grahaNa karelI kArmaNa vargaNAnA te te samaye trIjA vinA ekathI sAta guNaThaNA sudhI AyuSya baMdhAya tyAre 8 ane zeSa kALe temaja 3-8-9 me guNaThANe AyuSya vinA-7, dazame AyuSya ane moha, vinA-6, 11thI-13me eka bhAga paDe che. ane temAM dareka karmane bhAga sarakho maLato nathI. paratuM AyuSyane sauthI alpa, te thakI nAma ane gotrane vizeSAdhika ane paraspara samAna. te thakI jJAna darza, ane ataMrAyane vizeSAdhika ane paraspara samAna te thakI mohanIyane vizeSAdhika ane te thakI vedanIyane vizeSAdhika bhAga maLe che. Ano vizeSa vicAra bhASAMtaramAM gAthA-25 thI 28 mAM kahelo che. chatAM nIce TuMkamAM lakhyuM ahIM grahaNa karela dalikamAM sarvaghAtI rasavALA ane dezaghAtI rasavALA daliko kayA karmanA keTalAM ane aghAtI rasavALA daliko kayA karmanA hoya che te kahe che. - jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya e ja ghAtI karmo che. tethI teono rasa ghAtI hoya che. tyAM aMtarAya karmamAM koi prakatI sarvadhAtI na hovAthI ene maLela dalikanA pAMca bhAga paDI dAnAntarAyAdika pAMca aMtarAya rUpe vaheMcAya che. bAkInA traNa ghAtI karmomAM banne prakAranI pravRtio hovAthI dezaghAtI ane sarvaghAtI ema banne prakArano rasa hoya che. te potapotAnA mULa karmane prApta thayela dalikonA anaMtamA bhAga jeTalAM ja sarvaghAtI rasavALA daliko hoya che. tethI jJAnAvaraNIya karmane prApta thayela dalikamAM sarvaghAtI rasavALo je aMnatamo bhAga che temAMthI amuka bhAga kevalajJAnAvaraNIyane male ane zeSa dalika mana:paryavajJAnAvaraNIya vagere-4 prakRtione maLe che. e ja pramANe darzanAvaraNIya karmane prApta thayela dalikanA anaMtamA bhAga pramANa sarvaghAtI rasavALA dalikomAMthI amuka bhAga sarvaghAtI pa-nidrA ane kevaladarzanAvaraNa e chane maLe che. ane bAkInA dalika avadhidarzanAvaraNIya vagere traNane male che. mohanIyakarmane prApta thayela dalikanA anaMtamA bhAga pramANa je sarvaghAtI rasavALA daliko che, temAMthI amuka bhAganA be bhAga thai eka saMpUrNa bhAga mithyAtvamohanIyane ane bIjA ardhA bhAganA 12 bhAga paDI anaMtAnubaMdhi kroghAdi-12 kaSAyone maLe che. bAkInA sarvaghAtI ane dezaghAtI rasavALA dalikanA be bhAga thai kaSAyamohanIyane prApta thayela eka bhAga dalikanA puna: 4 bhAga paDI cAreya saMjvalanane ane nokaSAyamohanIyane prApta zeSa eka bhAga ekI sAthe baMdhAtI bemAMthI eka yugala traNa vedamAMthI eka veda ane bhaya-jugupsA e pAMca prakRtione maLe che. bAkInA 4 karmo aghAtI hovAthI teone badho rasa aghAtI ja hoya che. vedanIya-AyuSya ane gotra-A traNe karmonI koi paNa samaye eka ja prakRti baMdhAtI hovAthI potapotAnA mULa karmane prApta thayela sarva dalika te samaye baMdhAtI eka ja prakRtine saMpUrNapaNe male che. ane nAmakarmane prApta dalikanA bhAga te samaye 14-piMDa-8 pratyeka ane For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 karmaprakRti trasavIsakamAMthI jeTalI prakRtio baMdhAtI hoya te badhI pravRtione maLe che. ane temAMthI varNa-gaMgha-rasa ane speza nAmakarmane prApta thayela dalikamAMthI potapotAnA peTA bhedo pramANe anukrame 5-2-5 ane 8 bhedo thai tenA 20 bhedone maLe che. temaja zarIranAma ane saMghAtana nAmakarmane maLela bhAgamAMthI jyAre 3 zarIra ane 3 saMghAtana baMdhAtA hoya tyAre traNa ane 4 zarIra-4 saMghAtana baMdhatA hoya tyAre 4 bhAga thai te darekane maLe che. e ja pramANe aMgopAMga nAmakarmane prApta thayela dalikanA paNa jyAre eka baMdhAtuM hoya tyAre ekane ja, ane be baMdhAtAM hoya tyAre be bhAga paDI bannene maLe che. paraMtu traNe aMgopAMga ekI sAthe baMdhAtA nathI. baMdhana nAmakarmane prApta dalikanA jyAre 3 zarIra baMdhAtA hoya tyAre 7, ane 4 zarIra baMdhAtAM hoya tyAre 11 bhAga paDI anukrame-7 ane 11ne maLe che. paratuM tethI vaghAre baMdhano ekI sAthe baMdhatAM nathI. A dala vibhAjananI sAmAnya vidhi che. paraMtu jenA jeTalAM bhAga paDe che ane jeTalI prakRtione maLe che te darekane samAna ja maLe che ema nathI. paraMtu 28mI gAthAnA bhASAMtaramAM yaMtra naMbara-14nA alpabadutvanA yaMtra pramANe nyUnAdhika hoya che. tenI vizeSa hakIkatata AgaLa pariziSTa-1mAM batAvAze. have sthitibaMdha ane rasabaMdhanuM svarUpa kahevAnuM che. paraMtu sthitibaMdhathI rasabaMdhanA svarUpamAM adhika kahevAnuM hovAthI kramanuM ullaMghana karI prathama rasabaMdhanuM svarUpa kahe che. | iti pradezabaMdha samApta -: atha anubhAga (rasa) baMdhanuM svarUpa : -: atha avibhAgAdi 14 anuyoga dvAronuM svarUpa :-) tyAM avibhAga, vargaNA, spardhaka, aMtara, sthAna, kaMDaka, SasthAna, adhastanasthAna, vRddhi, samaya, yavamadhya, ojoyugma, paryavasAna ane alpabahuta prarUpaNA A 14 anuyoga dvAro che. (paMcasaMgrahamAM adhyavasAyane anuyoga dvAramAM gaNI 15 tAro kahyA che.) (1) adhyavasAyanuM svarU5 :- ahIM anubhAgano hetu kASAyika adhyavasAya che. tethI prathama adhyavasAyanuM svarUpa kahe che. karma paramANuomAM zubha ke azubha phaLa ApavAnI zakti, tAkAta ke pAvarane ahIM rasa kahevAmAM Ave che. paraMtu prazna e thAya che ke te rasa karma paramANuomAM pahelAthI ja hoya che. ke AtmA karmarUpe grahaNa kare tyAre navIna utpanna thAya che? jaina darzananI mAnyatA pramANe je padArthamAM je zakti ke guNa sarvathA hoya ja nahiM. te zakti ke guNa kadApi utpanna thatA ja nathI. temaja karma paramANuomAM pahelAthI paNa tevo rasa pragaTa rUpe hoI zakato nathI, paNa sattA rUpe arthAtu tirobhAve hoya che, je vakhate AtmA kAmaNa vargaNA grahaNa karI karma rUpe pariNAve che te vakhate AtmAno jevo tIvra yA maMda kaSAyodaya ane jevI zubhAzubha lezyA hoya tevo rasa pragaTa thAya che. kaDavI tuMbaDI athavA lIMbaDA jevo kaDavA vipAkavALo hoya te azubha ane zeraDI agara khAMDa jevo AhalAdaka madhura vipAkavALo hoya te zubha rasa che. tyAM pApa prakRtiomAM azubha ane punya pravRtiomAM zubha rasa hoya che. jema jema kaSAyonI ane azubha legyAonI tIvratA tema tema te samaye baMdhAtI pApa prakRtiomAM tIvra eTaleke utkRSTa arthAtuM vadhAre ane punya pravRtiomAM ocho rasa utpanna thAya che. ane jema jema kapAyonI ane azubha lezyAonI maMdatA athavA zubha vezyAonI tIvratA tema tema te vakhate baMdhAtI pApa prakatiomAM ocho ane punya pravRtiomAM vadhAre rasa utpanna thAya che. karma paramANuomAM rasane pragaTa karanAra vezyA sahita kaSAyodayavALA tIvra-tIvratara-tIvratama temaja maMda-maMdatara-maMdatama je Atma pariNAmo te ja rasabaMdhanA adhyavasAyo che. ane te asaMkhyAta lokAkAzanA pradeza rAzi pramANa asaMkhyAtA che. 11 thI 13 guNasthAnaka sudhI zukula vezyA hovA chatAM kaSAyodaya na hovAthI tyAM baMdhAtI satA-vedanIyamAM koIpaNa prakArano rasa paDato nathI. paNa ekathI daza guNasthAnaka sudhI kaSAyodaya paNa hovAthI te vakhate baMdhAtI karma pravRtiomAM rasa utpanna thAya che. For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 217 prathama guNaThANe kaSAyo ane azubha lezyAonI tIvratA hovAthI te vakhate baMdhAtI pApa prakRtiomAM ghaNo ane punya pravRtiomAM thoDo rasa paDe che. te ja pramANe 10mA guNaThANe kapAyo atyaMta alpa ane vezyA atyaMta zubha hovAthI te vakhate baMdhAtA matijJAnAvaraNIya vagere azubha karmomAM atyaMta ocho ane yazakIrti vagere zubha karmomAM atyaMta vadhAre rasa paDe che....... adhyavasAyo zubha ane azubha ema be prakAranA che. 1thI10 guNaThANA sudhI caDatAM je adhyavasAyo zubha hoya che te ja adhyavasAyo 10 thI prathama guNaThANe AvatAM azubha hoya che. phakta kSapakazreNigata 8 thI 10 guNaThANA sudhInA adhyavasAyo caDatI vakhate ja Ave che mATe te zubha hoya che. paNa kSapakazreNithI paDavAno abhAva hovAthI te adhyavasAyo paDatI vakhate AvatA na hovAthI azubha hotA nathI. tethI azubha adhyavasAyo karatAM kSapakazreNigata A traNa guNasthAnakanA zubha adhyavasAyo adhika hoya che. (1) avibhAga prarUpaNa :- kapAyavALA pariNAma dvArA AtmA je samaye kAmaNa vargaNAnA jeTalAM kaMdho grahaNa kare che te dareka skaMdhonA pratyeka paramANuomAM ochAmAM ochA paNa sarva jIva rAzithI anaMtaguNa rasAvibhAgo utpanna kare che. arthAtu kevalinI buddhi rU5 zastrathI chedI chedI evo aMza kare che jeno pharIthI bhAga paDI zake ja nahIM tevA rasanA aMzane avibhAga paliccheda athavA rasa avibhAga kahevAmAM Ave che. ane tevA rasAvibhAgo eka eka paramANamAM jaghanyathI paNa sarva jIvarAzithI anaMtaguNa pragaTa thAya che. (2) vargaNA prarUpaNA - eka samaye grahaNa karela sarva karma paramANuomAM ocho-vadhato rasa hovAthI vargaNAo ane spardhako vagere thAya che. upara batAvyA pramANe sarva jIvarAzithI anaMtaguNa jaghanya rasAvibhAgavALA je paramANuono samudAya te prathama spardhakanI sarva jaghanya prathama vargaNA thAya che. sarva jIvarAzithI anaMtaguNa e ghaNI moTI saMkhyA hovA chatAM asatukalpanAe 7nI saMkhyA kalpIe to 7-7 rasAvibhAgavALA paramANuono samudAya te prathama vargaNA. tethI ekAdhika eTale ATha rasAvibhAgavALA paramANuono samudAya te bIjI vargaNA, te ekAdhika eTale 9 rasAvibhAgavALA paramANuono samudAya trIjI vargaNA. ane tethI paNa ekAdhika eTale 10 rasAvibhAgavALA paramANuono samudAya te cothI vargaNA. ema vAstavika rIte eka-eka rasAvibhAganI vRddhie abhavyathI anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamA bhAga pramANa vargaNAonuM eka prathama spardhaka thAya che. tethI ahIM asatukalpanAthI abhavyathI anaMtaguNa saMkhyAne cAranI saMkhyA kalpatAM A cAra vargaNAno samudAya te prathama spardhaka che. sarakhe-sarakhA rasAvibhAgavALA paramANuono samudAya te vargaNA kahevAya che. pratisamaye grahaNa karAyela karma paramANuomAM tathAsvabhAve je thoDA-thoDA rasavALA paramANuo ghaNA hoya che ane vadhAre vadhAre rasavALA paramANuo ochA - ochA hoya che. ane tethI ja prathama vargaNAmAM rasa ocho hovAthI paramANuo ghaNA hoya che ane sarvAntima vargaNA sudhI pachI pachInI vargaNAomAM rasAvibhAgo ghaNA ghaNA hovAthI paramANuo vizeSa hIna-hIna hoya che. (3) spardhaka prarUpaNA :- jemAM vargaNAo aMtara vinA eka eka rasAvibhAganI vRddhi vaDe spardhA karatI hoya tene spardhaka kahevAya che. ane A prathama spardhakanI aMtima vargaNAnA eka eka paramANumAM jeTalAM rasAvibhAgo che, te thakI eka-be yAvatuM saMkhyAta-asaMkhyAta ke anaMta adhika rasAvibhAgavALA paramANuo hotA ja nathI. paraMtu sarva jIvarAzithI anaMtaguNa adhika rasAvibhAgavALA paramANuo hoya che. ahIM asatukalpanAthI sarva jIvarAzithI anaMtaguNa saMkhyAne 7nI saMkhyAthI kalpI batAvavAmAM Avela che. (4) aMtara prarUpaNA :- upara batAvyA pramANe... sarva jIvarAzithI anaMtaguNa adhika rasAvibhAgavALA eTale asatkalpanAthI 7 adhika rasAvibhAgavALA eTale 17 rasAvibhAgavALA jeTalAM paramANuo hoya teonA samudAyathI bIjA spardhakanI zarUAta thAya che. tethI vAstavika rIte sarva jIvarAzithI anaMtagaNa ane asatkalpanAe 7nuM aMtara paDe che. For Personal & Private Use Only www.jalnelibrary.org Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (pa) sthAna prarUpaNA :- sarva jIvarAzithI anaMtaguNa adhika eTale asatkalpanAthI 17-17 2sAvibhAgavALA paramANuono samudAya te bIjA spardhakanI prathama vargaNA. tethI eka adhika eTale 18 2sAvibhAgavALA paramANuono samudAya te bIjI, tethI eka adhika eTale 19 2sAvibhAgavALA paramANuono samudAya te trIjI ane tethI paNa eka adhika eTale 20 2sAvibhAgavALA paramANuono samudAya te cothI vargaNA. ema eka-eka rasAvibhAganI vRddhie kharI rIte abhavyathI anaMtaguNa anaMtI vargaNAo hovA chatAM asatkalpanAthI A cAra vargaNAono samudAya te bIjAM spardhaka. A spardhakanI chellI vargaNAnA 52mANuomAM je 2sAvibhAga che tenAthI eka-be yAvatu saMkhyAta - asaMkhyAta ke anaMta adhika rasAvibhAgavALA paramANuo hotA ja nathI. paraMtu sarva jIvarAzithI anaMtaguNa adhika rasAvibhAgavALA paramANuo hoya che, tethI puna: sarvajIvarAzithI anaMtaguNa aMtara paDe che. 218 sarva jIvarAzithI anaMtaguNa eTale ke asatkalpanAe-7 rasAvibhAga adhika arthAt 27 2sAvibhAgavALA paramANuono samudAya te 3jA spardhakanI prathama vargaNA che, tethI eka-eka rasAvibhAga adhika 52mANuovALI prathama spardhakanI jema ahIM paNa abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhanA anaMtamA bhAga pramANa anaMtI vargaNAo hovA chatAM asatkalpanAthI 27-28-29 ane 30 2sAvibhAgavALA paramANuonA samudAya rU5 4 vargaNAonuM trIjuM spardhaka thAya che. tyArabAda sarva jIvarAzithI anaMtaguNa aMtara paDe che. pachI eja pramANe abhavyathI anaMtaguNa siddhanA anaMtamA bhAga pramANa vargaNAnuM cothuM spardhaka thAya che. asakalpanAthI sarva jIvarAzithI anaMtaguNa eTale 7 adhika karatAM 37-38-39-40 rasAvibhAgavALA paramANuonA samudAya rU5 4 vargaNAonuM cothuM spardhaka thAya che. ema vAstavika rIte abhavyathI anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamA bhAga pramANa spardhakonuM eka rasasthAna thAya che. paraMtu asatkalpanAthI ahIM abhavyathI anaMtaguNa=4nI saMkhyA lIdhela hovAthI A 4 spardhakonuM sarva jaghanya rasavALuM prathama rasasthAna thAya che ema samajavuM. vivakSita samaye grahaNa karela sarva karma paramANuomAM jeTalo rasa samUha hoya tene eka rasasthAna kahevAya che. (6) kaMDaka prarUpaNA :- sarva jaghanya rasasthAnamAM rahelA spardhakothI anaMtabhAga adhika spardhakovALuM bIjAM rasasthAna hoya che ane bIjA rasasthAnanA spardhakothI anaMtabhAga adhika spardhakovALuM trIjuM rasasthAna. ema pUrva-pUrvanA sthAnamAM rahela spardhakothI pachI pachI sthAnamAM anaMtabhAga adhika-adhika spardhako hoya che. kulle AvA sthAno aMgula mAtra kSetranA AkAzapradezonA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela AkAzapradezo jeTalAM hoya che. ane te anaMtabhAga vRddha kaMDaka kahevAya che. kaMDaka eTale aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela pradeza pramANa asaMkhyAtI saMkhyA. (7) SasthAna prarUpaNA :- A anaMtabhAga vRddhanA kaMDakanA chellA sthAnamAM jeTalAM spardhako che tenI pachI asaMkhyAtabhAga adhika spardhakovALuM eka sthAna hoya che. tyAra bAda puna: anaMtabhAga vRddha spardhakavALA niraMtara kaMDaka pramANa sthAno ane tyArabAda punaH asaMkhyAtabhAga vRddhanuM eka sthAna hoya che. ema vAraMvAra niraMtara kaMDaka pramANa anaMtabhAga vRddhanA sthAno ane asaMkhyAtabhAga vRddhanuM eka eka sthAna tyAM sudhI hoya che ke yAvat vacce vacce AvatA asaMkhyAtabhAga vRddhanA sthAno eka kaMDaka pramANa thAya. ema saMkhyAtabhAga vRddha, saMkhyAtaguNa vRddha, asaMkhyAtaguNa vRddha ane anaMtaguNa vRddha e cha prakAranA sthAno ane pachI anaMtaguNa vRddha vinA pAMca prakAranA sthAnonA aMta sudhInuM nAmapratyaya spardhakanA vicAramAM batAvyA pramANe prathama SasthAna thAya che. ema ahIM 2sabaMdhamAM paNa kula asaMkhyAta lokAkAza pradezapramANa SasthAna thAya che. ahIM SasthAnamAM saMkhyAtabhAgAdi traNa prakAranA bhAgAkAra ane saMkhyAtaguNAdi traNa prakAranA guNAkAra batAvela che. jyAM saMkhyAtabhAgAdhika batAvela hoya tyAM pUrvanI spardhaka saMkhyAne utkRSTa saMkhyAthI bhAgatAM je saMkhyA Ave te saMkhyA adhika ka2vI. e ja pramANe jyAM saMkhyAtaguNAdhika batAvela hoya tyAM pUrvanI saMkhyAne utkRSTa saMkhyA vaDe guNatAM je saMkhyA Ave te saMkhyA adhika karavI. jyAM asaMkhyabhAgAdhika kahela hoya tyAM pUrvanI saMkhyAne asaMkhyAta lokAkAzapradeza rAzi pramANa asaMkhyAta saMkhyA vaDe bhAgavAthI jeTalI saMkhyA Ave teTalI saMkhyA adhika kahevI. jyAM asaMkhyAtaguNAdhika kahela hoya tyAM pUrvanI saMkhyAne asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa asaMkhyAtA vaDe guNavAthI jeTalI For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 219 saMkhyA Ave teTalI saMkhyA adhika kahevI. jyAM anaMtabhAgAdhika batAvela hoya tyAM pUrvanI saMkhyAne sarva jIvarAzi pramANa anaMta saMkhyA vaDe bhAgavAthI je saMkhyA Ave teTalI saMkhyA adhika samajavI. ane jyAM anaMtaguNAdhika batAvela hoya tyAM pUrvanI saMkhyAne sarva jIvarAzi vaDe guNatAM jeTalI saMkhyA Ave teTalI saMkhyA adhika samajavI. ahIM prazna thAya che ke prathamanA SaDthAnamAM prathama anaMtaguNa vRddha sthAnanI pahelAnA badhA sthAnomAM sarva jIvarAzi pramANa anaMta spardhako hotA ja nathI. kAraNake abhavyathI anaMtaguNa athavA siddhanA anaMtamA bhAga pramANa spardhakonuM prathama sthAna thAya che ane tyAra bAda paNa asaMkhyAtaguNa vRddhanA kaMDaka sudhI kyAMya paNa anaMta spardhako vadhatA na hovAthI sarvatra abhavyathI anaMtaguNA spardhako hoya che ane A saMkhyAthI sarva jIvarAzinI anaMta saMkhyA ghaNI ja moTI che, tethI abhavyathI anaMtaguNa evI pUrvanI saMkhyAne sarva jIvarAzi pramANa anaMta saMkhyAthI bhAgI zakAya ja nahIM, to anaMtabhAga vRddha sthAno kevI rIte ghaTI zake ? tenA uttaramAM samajavuM ke prathamanA SasthAnamAM rahela prathama anaMtaguNa vRddhivALA sthAnanI pahelAnA koIpaNa sthAnomAM rahela spardhakone sarva jIvarAzithI bhAgI zakAya nahIM. e vAta sAcI che, paraMtu AvA sthAno bahu alpa hovAthI tenI vivakSA karI nathI ane A ja prathama SasthAnanA prathama anaMtaguNa vRddhasthAna pachInA badhA sthAnomAM ane bIjA vagere badhA SasthAnonA koIpaNa sthAnanA spardhakone sarva jIvarAzithI bhAgI zakAya che. te ja pramANe saMyamazreNi, zrutikevalI vagerenA svarUpamAM aneka ThekANe SasthAno saMbhave che, tyAM sarvatra ghaNI moTI saMkhyA hovAthI pUrvanI saMkhyAne sarva jIvarAzithI bhAgI zakAya che. mATe koI doSa nathI. (8) adhastanasthAna prarUpaNA :- bhASAMtaramAM gAthA-37nA TIkArtha tathA TI.naM.90mAM AMkaDA sahita lakhela che. te samajI levuM. (9) vRddhi prarUpaNA :- adhyavasAya dvAramAM batAvyA pramANe koI paNa eka kASAyika adhyavasAyathI eka rasasthAna baMdhAya che. eTale kASAyika lezyA mizrita adhyavasAya kAraNa che ane rasabaMdhasthAna tenuM kArya che. tema ja kASAyika adhyavasAyonI taratamatA upara rasabaMdhanI taratamatAno AdhAra che. koI paNa jIvane kASAyika adhyavasAyo haMmeza mATe samAna hotA nathI. paraMtu anaMtabhAga adhika vagere cha prakAranI vRddhivALA ane anaMtabhAgahIna vagere cha prakAranI hAnivALAM hoya che. tethI te adhyavasAyo dvArA baMdhAtA rasamAM paNa 6 prakAranI vRddhi ane 6 prakAranI hAni saMbhave che. niraMtara koI paNa AtmA anaMtabhAga adhika adhika vRddhie rasa bAMdhe to utkRSTathI keTalo kALa bAMdhe ? temaja niraMtara anaMtabhAga hIna hIna 2sa bAMdhe to paNa utkRSTathI keTalo kALa bAMdhe ? e ja pramANe bAkInI pAMca prakAranI vRddhie athavA hAnie jo niraMtara rasa bAMdhe to utkRSTathI keTalo kALa sudhI bAMdhe ? teno ahIM vicAra karavAmAM Ave che. tyAM koI paNa jIva anaMtaguNa vRddha athavA anaMtaguNa hIna rasabaMdha utkRSTathI aMtarmuhUrta kAla pramANa, ane zeSa anaMtabhAga vRddhAdika pAcaM prakAre vRddha ane anaMtabhAga hInAdika pAMca prakAre hIna rasabaMdha paNa niraMtara utkRSTathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA kALa pramANa kare che. tyArabAda avazya anya prakAre vRddha athavA hIna rasabaMdha kare che, jaghanyathI dareka vRddhi hAnino kALa eka athavA be samaya che. (10) samaya prarUpaNA :- (avasthAnakALa) upara batAvela koI paNa prakArano adhika ke ocho 2sabaMdha na kare to eka sarakho 2sabaMdha keTalo kALa kare ? te ahIM vicAravAnuM che. tyAM sarva jadhanya 2sasthAnathI yAvat zarUAtanA asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa adhyavasAyomAMno koI paNa eka adhyavasAya utkRSTathI cAra samaya sudhI rahI zake che. e ja pramANe tyAra pachInA asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa adhyavasAyo pAMca samaya, tyAra pachInA teTalAM ja adhyavasAyo cha samaya, tyAra pachInA teTalAM ja sAta samaya, tyAra pachInA teTalAM ja ATha samaya sudhI ane tyArapachI upara uparanA teTalAM adhyavasAyo anukrame 7-6-5-4-3 ane 2 samaya kALa sudhI vadhumAM vadhu TakI zake che. tyArabAda adhyavasAya ane 2sabaMdha paNa nakkI badalAI jAya che. jaghanyathI dareka adhyavasAya eka samaya rahe che. For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 karmaprakRti (11) yavamadhya prarUpaNA - jema yavano madhya bhAga jADo ane be bAju pAtaLo hoya che. tema jaghanyathI utkRSTa sudhInA adhyavasAyo athavA rasasthAnonI eka lAIna karIe to temAM vacalA adhyavasAyo ane rasasthAno kALanI apekSAe ATha samayavALA hovAthI jADo ane banne bAjunA kramaza: hIna hIna kALavALA hovAthI pAtaLo AkAra thAya che. tethI ja ATha samayavALA adhyavasAyone yavamadhya kahevAya che. nIcenA 7 samayanA kALavALA chellA adhyavasAyanI apekSAe 8 samayanA kALavALA adhyavasAyomAMno prathama adhyavasAya anaMtaguNa vRddha hoya che. tethI tenI pachInA 8 samayavALA badhA adhyavasAya sthAno anaMtaguNa vRddha hoya che. ane uparanA 7 samayanA kALavALA adhyavasAyomAMnA pahelAM adhyavasAyathI 8 samayanA kALavALA adhyavasAyomAMno chello adhyavasAya anaMtaguNahIna hoya che. tethIja tenA pahelAnA 8 samaya kALavALA badhA adhyavasAyo anaMtaguNahIna hoya che. mATe ja 8 samayavALA adhyavasAyo anaMtagaNa vRddhi ane hAni ema bannemAM prApta thAya che. e ja pramANe zarUAtanA 4 samaya kALavALA ane chellA be samayanA kALavALA adhyavasAyo choDI bAkInA 5 thI 3 samaya sudhInA kALavALA dareka adhyavasAyo anaMtaguNa vRddhi ane hAni ema bannemAM prApta thAya che. paraMtu zarUAtanA 4 samayavALA adhyavasAyo kevaLa anaMtagaNa hAnimAM ane uparanA be samayavALA adhyavasAyo phakata anaMtaguNa vRddhimAM ja prApta thAya che. ahIM zarUAtanA 4 thI chellA 2 samaya sudhInA kALavALA dareka adhyavasAyo sAmAnyathI asaMkhyAtAnA asaMkhyAtA bhedo hovAthI 8 samayavALA sauthI thoDA che. te thakI tenI banne bAjA-7-6-5 ane 4 samayanA kALavALA adhyavasAyo anukrame eka-eka thI asaMkhyAtaguNa ane banne bAjunA paraspara tulya hoya che. te thakI uparanA 3 ane 2 samayavALA paNa anukrame asaMkhyAtaguNA che. eka samaye sUkSma agnikAyamAM utpanna thatA jIvo asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa che. te thakI sUkSma agnikAyarUpe rahela sarva jIvo, tethI teonI kAyasthiti ane tenA karatAM rasabaMghanA sthAno (athavA sarva rasabaMdhanA adhyavasAyo) kramazaH eka ekathI asaMkhyAtaguNa che. . 12. ojoyugma :- oja eTale eka, traNa, pAMca vagere ekI saMkhyA ane yugma eTale 2-4-6 vagere bekI saMkhyA ane tenA kula kalyoja , dvAparayugma, tretauja ane kRtayam ema 4 prakAra che. koi paNa amuka rAzine cAre bhAgavAthI eka zeSa rahe te kalyoja - jema-13, cAre bhAgavAthI be zeSa rahe te dvAparayugma jema-14, cAre bhAgavAthI traNa zeSa rahe te tretoja jema 15 ane cAre bhAgavAthI kAMi paNa bAkI na rahe te mRtayugma jema 12 ke 16. ahIM anubhAganA vicAramAM rasAvibhAgo, vargaNAo, spardhako, rasasthAno, kaMDako ane SasthAnonI saMkhyA kRtayugma saMjJAvALI che. arthAtuM avibhAgAdi darekane cAre bhAgIe to kAMi paNa zeSa rahetuM nathI. 13. paryavasAna prarUpaNA:- anaMtaguNa vRddhivALA kaMDakanuM chelluM sthAna e paryavasAna arthAtu SasthAnano cheDo che. kAraNa ke kaMDakanA chellA anaMtaguNa vRddhasthAnanI pachI anaMtabhAga vRddhAdika pAMca prakAranA sthAno Ave che ane tyAM prathama sthAna pUrNa thAya che. ema dareka SasthAnamAM chelluM anaMtaguNa vRddhasthAna e paryavasAna che. 14. alpabahuta prarUpaNA :- A alpabadutvano vicAra anaMtaropanidhA ane paraMparopanidhAthI be prakAre che. tyAM prathama anaMtaropanidhAe anaMtagaNa vRddhivALA sthAnothI asaMkhyAtaguNa vRddhivALA sthAno asaMkhyAtaguNa hoya che. kAraNake asatukalpanAe SasthAnanA koSTakamAM 6 aMkathI batAvyA pramANe anaMtaguNavRddhanA sthAno kaMDaka pramANa arthAt cAra che. tyAre pAMca aMkathI batAvela asaMkhyAtaguNa vRddhasthAno kula 20 che. ane te cAranI apekSAe kaMDakavarga ane kaMDaka pramANa-asaMkhyAtaguNa che. e ja pramANe asaMkhya guNa vRddha, saMkhyAtaguNa vRddha, saMkhyAtabhAga vRddha asaMkhyAtabhAga vRddha ane anaMtabhAga vRddhasthAno anukrame eka eka thI asaMkhyAtaguNa che. sarva ThekANe pUrvanI saMkhyAne kaMDake guNI ane eka kaMDaka saMkhyA umeravAthI jeTalI saMkhyA thAya teTalAM che. paraMparopanidhAe.alpabadutvanI vicAraNA karatAM pahelAM nIcenI hakkIta barAbara samajavAnI AvazyakatA che. kAraNa ke te barAbara samajAya to ja paraMparopanidhAe batAvela alpabahuta barAbara samajI zakAya.... For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 221 koi paNa sthAnanI aMdara anaMtabhAga vRddha vagere je 6 prakAranA sthAno batAvelA che, te potapotAnA pUrvanA taratanA sthAnanI apekSAe che. paraMtu AkhAya SasthAnamAM zarUAtanA anaMtabhAga vRddhanA kaMDakanA chellA sthAnanI apekSAe pachInA koi paNa sthAno anaMtabhAgAdhika-spardhakavALA che ja nahIM. e ja pramANe prathama asaMkhyAta bhAga vRddhasthAnathI AraMbhI prathama saMkhyAtabhAga vRddhasthAnanI pahelAnA badhA asaMkhyAtabhAga vRddhanA sthAno ane pUrva-pUrvanA sthAnanI apekSAe vacce vAraMvAra kaMDaka pramANa je anaMtabhAga vRddhasthAno Ave che te badhAye asaMkhyAta bhAga vRddha ja gaNAya che. e ja pramANe prathama saMkhyAmabhAga vRddhasthAnothI SasthAnanA aMtima sthAna sudhI pUrva-pUrvanA sthAnanI apekSAe e prakAranI vRddhivALA sthAno hovA chatAM prathama saMkhyAtabhAga vRddhanI pahelAMnA asaMkhyAtabhAga vRddhasthAnonI apekSAe koi paNa sthAna anaMtabhAga vRddha ane asaMkhyAtabhAga vRddha che ja nahIM, paraMtu zeSa saMkhyAta bhAga vRddha vagere 4 prakAranA sthAno che. chellA asaMkhyAtabhAga vRddhasthAnanI pachInA pahelA saMkhyAtabhAga vRddhasthAnathI AraMbhI prathamanA saMkhyAtaguNa vRddhasthAnanI pahelAnA je kaMDaka pramANa mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAno che te, ane tenI vacce AvatA pUrva-pUrvanA sthAnanI apekSAe anaMtabhAga vRddha ane asaMkhyAtabhAga vRddhanA je sthAno che te badhA saMkhyAtabhAga vRddha nathI paraMtu eka kaMDaka pramANa muLa saMkhyAtabhAga vRddhasthAnomAMnA utkRSTa saMkhyAta sudhInA aMtima sthAnanI pahelAnA badhA sthAno saMkhyAtabhAga vRddha gaNAya che ane tyAra pachI utkRSTa saMkhyAtavAra utkRSTa saMkhyA pramANa mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAno Ave tenA aMtima sthAnaMnI pahelAnA traNa prakAranI vRddhivALA sthAno saMkhyAtabhAga vRddhivALA sthAnonI apekSAe saMkhyAtaguNa vRddhivALA gaNAya che. ane tyAra pachInA mULa saMkhyAtabhAga vRddhanA jeTalAM sthAno bAkI che te ane saMkhyAtaguNa vRddhivALA mULa kaMDaka pramANa sthAno tathA tyAra pachInA prathama anaMtaguNa vRddhivALA sthAnanI pahelAM je kaMDaka pramANa asaMkhyAtaguNa vRddhivALA sthAno che te ane tenI vacce AvatA anaMtabhAga vRddhAdika pAMceya prakAranA sthAno asaMkhyAtaguNa vRddhivALA gaNAya che ane prathama anaMtaguNa vRddhivALA sthAnathI AraMbhI tyAra pachInA pUrva pUrvanA sthAnanI apekSAe je anaMtabhAga vRddha vagere chae prakAranA sthAno che te badhAe prathama anaMtaguNa vRddhivALA sthAnanI pahelAMnA asaMkhyAtaguNa vRddhivALA sthAnonI apekSAe anaMtaguNa vRddha ja che. asatkalpanAe batAvela sthAna yaMtra naMbara 19mAM kula 15624 rasasthAno che. temAM phakata prathamanA 4 sthAno anaMtabhAga vRddha che ane prathamanA 2 nA aMkathI 3 jA aMkanI pahelAnA kula 20 sthAno che te badhA asaMkhyAtabhAga adhika che ane tenI apekSAe prathamanA 3jA aMkathI prathamanA 4thA aMkanI pahelAMnA je kula 100 sthAno che temAMnA keTalAka saMkhyAtabhAga adhika, keTalAka saMkhyAtaguNa adhika ane chellA keTalAka asaMkhyAtaguNa adhika spardhakovALA che. ahIM kaMDakanI saMkhyA 4nI Apela hovAthI mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAnomAM ja saMkhyAtabhAga -saMkhyAtaguNa ane asaMkhyAtaguNa vRddhasthAno kai rIte che te barAbara samajAvI zakAya tema na hovAthI pachI kaMDakanI koi navI saMkhyA kalpI barAbara samajAvIzuM. | mULa saMkhyAtabhAga vRddhanA chellA keTalAka sthAnomAM asaMkhyAtaguNa vRddha spardhako che, tethI prathamanA 4nA aMkathI batAvela saMkhyAlagaNa vRddhasthAnathI AraMbhI prathamanA anaMtagaNa vRddhanA sthAnanI (6aMkanI) pahelAnA kula 3000 rasasthAno che te badhAe paNa asaMkhyAtaguNa vRddha che. ane te asaMkhyAtaguNa vRddhasthAnonI apekSAe 6 aMka rUpa prathama anaMtaguNa vRddhasthAnathI AraMbhI SasthAnamAM AvatA chellA ekaDA sudhInA je 12500 sthAno che te badhA anaMtaguNa vRddha ja che. ' tyAM upara batAvyA mujaba anaMtabhAga vRddhanA sthAno eka kaMDaka pramANa ja che. tyAra pachInA ane prathamanA saMkhyAtabhAga vRddhasthAnathI pahelAnA pUrva-pUrvanA sthAnanI apekSAe anaMtabhAga ane asaMkhyAtabhAga vRddha hovA chatAM badhA asaMkhyAtabhAga vRddha ja che ane tevA sthAno kaMDakavarga ane kaMDaka pramANa hovAthI pUrvanA sthAnothI : asaMkhyAtaguNa che. ane aMsakhyAtabhAga vRddhasthAnothI saMkhyAtabhAga vRddhasthAno tema ja saMkhyAtaguNa vRddhasthAno anukrame saMkhyAtaguNa che. For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 karmaprakRti jo ke SasthAnanI aMdara mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAno kaMDaka pramANa asaMkhyAtA che. te ja pramANe mULa saMkhyAtaguNa vRddhasthAno paNa kaMDaka pramANa asaMkhyAtA che ane te darekanI vacce anaMtabhAga vRddhAdhika sthAno asaMkhyAtIvAra Ave che. paNa mULa saMkhyAtabhAga vRddhivALA sthAnomAM ja saMkhyAtaguNa ane asaMkhyAtaguNa vRddhasthAno thai jAya che. mATe pUrva pUrvanA vRddhivALA sthAnonI apekSAe saMkhyAtAbhAga ane saMkhyAtaguNa vRddhasthAno asaMkhyAtaguNa nathI paNa saMkhyAtaguNa che. mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAnomAM ja saMkhyAtabhAga vRddha, saMkhyAtaguNa vRddha ane asaMkhyAtaguNa vRddha spardhako kema hoya che ? te asatkalpanAe kaMDakanI moTI saMkhyA lai A rIte samajI zakAze... ahIM 50nI saMkhyAne kaMDaka, panI saMkhyAne utkRSTa saMkhyAta ane saMkhyAtabhAga vRddha prathama sthAnanI pahelAnA sthAnamAM kula spardhako anaMta hovA chatAM asatkalpanAe 500 samajavA. te 500 ne utkRSTa saMkhyArUpa 5 vaDe bhAgatAM 100 Ave te 100 adhika karavAthI prathama saMkhyAtabhAga vRddhasthAnamAM 600, ane pharIthI bIjuM saMkhyAtabhAga vRddhasthAna Ave tyAre 100 vadhavAthI 700, ema trIjA, cothA ane pAMcamA sthAnamAM paNa saMkhyAtabhAga rUpe so-so spardhako vadhavAthI kula 1000 thAya. ane vacce je anaMtabhAga vRddha tathA asaMkhyAtabhAga vRddhasthAno Ave che. tyAM paNa thoDA thoDA spardhako vadhe che. mATe pAMcamA mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAnamAM hajArathI paNa adhika spardhako thAya che eTale 500nI apekSAe je hajArathI adhika spardhako che te saMkhyAtabhAga adhika nathI paNa saMkhyAtaguNa adhika che ane te pAMcamAM saMkhyAtabhAga vRddhasthAnanI pahelA 4 vakhata badhA sthAno Ave che. tethI haju mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAno 46 bAkI hovA chatAM pAMcamA sthAnathI AvatA badhA sthAno pUrvanA sthAnonI apekSAe saMkhyAtaguNavRddha che. utkRSTa saMkhyAtarUpa pAMcamA sthAnamAM sAdhika bamaNA, (500X2= 1000 thI adhika) dasamA sthAnanI aMdara sAdhika traNa ghaNA (5003= 1500thI adhika) paMdaramA sthAnanI aMdara sAdhika cAra ghaNA (50084= 2000thI adhika) ane vIsamA sthAnanI aMdara sAdhika pAMca gaNA thAya che.(500X5= 2500 thI adhika) ahIM pAcanI saMkhyAne utkRSTa saMkhyAta kalpela hoi A vIsamA sthAnanI aMdara sAdhika pAMca gaNA spardhako hovAthI saMkhyAtaguNa nathI, paNa asaMkhyAtaguNa che. tethI ja utkRSTa saMkhyAtIvAra mULa utkRSTa saMkhyAtA sthAnanA aMtima sthAnanI pahelAnA badhA sthAno saMkhyAtaguNa vRddha spardhakavALA che. ane te pUrvanA saMkhyAtabhAga vRddhasthAnonI saMkhyA pramANa utkRSTa saMkhyAtavAra Ave che. tethI saMkhyAmabhAga vRddha sthAnothI saMkhyAtaguNa vRddhasthAno saMkhyAtaguNA che. hajI mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAno kaMDaka pramANa asatkalpanAe 50 kalpelA che. temAMnA 31 sthAno bAkI che. vIsamA sthAnamAM ja sAdhika pAMca guNA hovAthI asaMkhyAtaguNa thai jAya che. tethI te pachInA bAkI rahela mULa saMkhyAtabhAga vRddhivALA 30 sthAnomAM asaMkhyAtaguNa vRddha spardhako hovAthI mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAnomAM ja A pramANe saMkhyAtabhAga vRddha vagere traNa prakAranI vRddhi dhaTI zake che. ane tyArapachInA anaMtaguNa vRddha prathama sthAnanI pahelAMnA mULa saMkhyAtaguNa vRddhasthAno ane tenI vacce AvatAM anaMtabhAga vRddha vagare traNa prakAranA sthAno temaja asaMkhyAtaguNa vRddhivALA mULa sthAno ane tenI vacce AvatAM anaMtabhAga vRddha vagere cAre prakAranA sthAno asaMkhyAtaguNa vRddha ja che. ane te baMnne prakAranA temaja je 20mA mULa saMkhyAtabhAga vRddhasthAnathI asaMkhyAtaguNa vRddha spardhako thayA che. te bAkI rahela 30 mULa saMkhyAtabhAga vRddhanA sthAno paNa asaMkhyAtaguNa vRddha spardhako vALA che. mATe ja saMkhyAtaguNa vRddhasthAna karatAM asaMkhyAtaguNa vRddhasthAno asaMkhyAtaguNA che. ane tenI apekSAe prathama anaMtaguNa vRddhanA sthAnathI SasthAnanI samApti sudhInA badhA sthAno pUrva-pUrvanA sthAnanI apekSAe yathAsaMbhava chae prakAranI vRddhivALA hovA chatAM ahIM anaMtaguNa vRddha spardhakavALA che. ane te pUrvanA sthAno karatAM asaMkhyAtavAra AvatAM hovAthI asaMkhyAtaguNA che. ahIM sudhI rasabaMdhanA sthAnonuM tathA tenA kAraNabhUta adhyavasAya sthAnonuM svarUpa batAvyuM. paNa have e rasasthAnone bAMdhanArA baMdhakapaNe vartatAM jIvono vicAra karavAno che. iti avibhAgAdi 14 anuyoga dvAronuM svarUpa samApta For Personal & Private Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 223 (-: atha jIvasamudAhAra -8 dvAronuM svarUpa :-) (1) pratisthAne (eka eka sthAne) jIva prarUpaNA (2) aMtarasthAna pra. (3) niraMtarasthAna pra. (4) nAnA jIva kAla pramANa pra. (5) vRddhi pra. (6) yavamadhya pra. (7) sparzanA pra. (8) alpabadutva pra. A 8 anuyoga dvArA (1) pratisthAne jIva prarUpaNA - sthAvara prAyogya eka eka sthAnane bAMdhanArA utkRSTathI ane jadhanyathI paNa haMmezAM anaMtA ane trasaprAyogya eka eka sthAnane bAMdhanArA utkRSTathI AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa asaMkhyAtA ane jadhanyathI eka-be jIvo hoya che. ane koi koi vAra keTalAka sthAnone bAMdhanArA trasa jIvo nathI paNa hotA. (2) aMtarasthAna prarUpaNA - sthAvara prAyogya sthAno thoDA hovAthI ane tene bAMdhanArA jIvo anaMta hovAthI dareka sthAnane bAMdhanArA sthAvara jIvo sadA anaMtA hoya che, arthAt sthAvara prAyogya koi paNa sthAnane koi vakhata jIvo na bAMdhe ane khAlI hoya evuM banatuM ja nathI. jyAre trasa prAyogya sthAno dhaNAM hovAthI ane trasajIvo thoDA hovAthI vacce vacce jadhanyathI eka-be ane utkRSTathI asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa rasasthAno zunya hoya che. arthAtu koi vAra teTalAM sthAnone bAMdhanArA koi trasa jIvo hotA nathI. ema paNa bane che. (3) niraMtarasthAna prarUpaNA:- sthAvara prAyogya badhA sthAnone bAMdhanArA jIvo haMmezAM hovAthI aneka jIvo AzrayI badhA sthAno haMmezAM baMdhAtA ja hoya che. ane trasajIvo jadhanyathI be ane utkRSTathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela samaya pramANa tatvAyogya asaMkhyAtA sthAnone aMtara vinA bAMdhe che. paNa tethI vadhAre nahIM. (4) nAnAjIva kAlapramANa prarUpaNA - sthAvara prAyogya dareka sthAnane judA-judA jIvo haMmezAM bAMdhatA hoya che. ane trasaprAyogya koi paNa eka sthAnane judA-judA trasajIvo jadhanyathI eka be samaya ane utkRSTathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kALa sudhI satata bAMdhanArA hoya che. pachI to te vivakSita sthAnane bAMdhanArA amuka samaya sudhI koi paNa jIva hoya ja nahIM. 0 (5) vRddhi prarUpaNA - bahu alpa kaSAyAvALA temaja bahu vadhAre kaSAyavALA jIvo tathAsvabhAve ja jagatamAM ochA hoya che ane madhyama kaSAyavALA jIvo vadhAre hoya che. tethI ja yavamadhya, 8 samayanA kALavALA rasasthAnone bAMdhanArA jIvo dhaNA hoya che. ane kramazaH baMnne bAju pachI pachInA rasasthAnone bAMdhanArA jIvo ochA ochA hoya che. A anaMtaropanidhA che. paraMparopanighAe vicArIe to jaghanya 4 samayavALA pahelA rasasthAnane bAMdhanArA jIvo alpa hoya che. ane tyAMthI asaMkhyAta lokAkAza pradeza pramANa rasasthAno oLaMgI pachInA rasasthAnane bAMdhanArA jIvo bamaNAM hoya che. tyAMthI punaH teTalI ja saMkhyA pramANa rasasthAno oLaMgI-oLaMgI pachInA rasasthAnane bAMdhanArA jIvo bamaNAM hoya che. ema yavamadhya sthAno sudhI asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa rasasthAno oLaMgI-oLaMgI pachI pachInA rasasthAnone bAMdhanArA jIvo bamaNAM bamaNAM hoya che. ane yavamadhyanA rasasthAnonI apekSAe uparanA be samayavALA sarvotkRSTa antima rasasthAna sudhI asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa rasasthAno oLaMgI-oLaMgI pachI-pachInA rasasthAnone bAMdhanArA jIvo ardhA-ardhA hoya che. AvA dviguNahAninA sthAno trasa jIvomAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che. ane trasanA eka dviguNahAninA vacce rahelA sthAno teonA dviguNahAni sthAnothI asaMkhyaguNa che. ane trasonA eka dviguNahAninA vacamAM rahela sthAnothI paNa sthAvara prAyogya sthAnomAM dviguNahAni sthAno asaMkhyAtaguNA che. arthAt sthAvara jIvomAM dviguNahAninA sthAno dhaNA che. ane tenAthI eka dviguNa hAninA vacce rahelA sthAno ochA che. ahIM svabhAvika evI zaMkA thAya che ...trasa jIvo niraMtara AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA asaMkhyAta samaya jeTalAM sthAnone ja bAMdhe che. tyAra pachI eka, be, yAvatu asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa sthAno For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 karmaprakRti vacce khAlI hoya che. tyArabAda vaLI aMtara vinA amuka sthAno lAinasara bAMdhe che. ane tyAra pachI vaLI keTalAyaka sthAnone nathI paNa bAMdhatA, temaja koi paNa eka sthAnane ekI sAthe AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM ja jIvo bAMdhe che. jyAre ahIM to asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa sthAno oLaMgI oLaMgI pachI-pachInA sthAnamAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI vakhata dviguNahAni sthAno batAvyA, paraMtu niraMtara AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgathI vadhAre sthAno bAMdhatA ja nathI. ane tethI eka paNa dviguNahAni sthAna thai zake ja nahIM. temaja vivakSita sthAnathI pachInA sthAnane bAMdhanAra eka eka jIva adhika gaNIe to paNa asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa sthAno sudhI jatAM jIvo paNa asaMkhyAta lokAkAzapradeza thAya, arthAt eka sthAnane bAMdhanArA trasa jIvo asaMkhyAta lokAkAza pradeza pramANa thai jAya. paraMtu koi paNa eka sthAnane utkRSTathI paNa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM ja jIvo bAMdhe che, ema kahyuM che. to tenA uttaramAM samajavAnuM ke tamoe kahI te vAta barAbara che. haMmeza mATe ATalAM sthAnone ATalAM trasa jIvo bAMdhanArA hotA nathI. paraMtu ahIM dviguNahAni sthAno trikALavarti jIvonI apekSAe batAvela che. eTale prathama sthAnane bAMdhanArA utkRSTa thI jeTalAM jIvo hoya che, tenAthI asaMkhyAta lokAkAza pradeza pachInA sthAnane jyAre jIvo bAMdhatA hoya tyAre utkRSTathI pahelA sthAnane bAMdhanArA jIvo karatAM bamaNA hoya che. jema nAnA ane tethI moTA moTA anukrame kula pAMca makAno hoya, temAMnA koi paNa makAnamAM eka sAthe so mANasa rahetA na hoya, eTaluM ja nahIM paraMtu koi vakhata te makAnamAM be, traNa ane temAMnA sauthI nAnA makAnamAM 25 mANaso paNa rahe paratuM jyAre koi lagna-utsava vagereno prasaMga hoya ane jeTalAMno samAveza thai zake teTalAM mANasone rahevuM hoya tyAre sauthI nAnA makAnamAM vadhumAM vadhu 25 ane tenI pachI-pachInA makAnamAM anukrame adhika adhika ema sauthI moTA makAnamAM 100thI vadhAre mANaso paNa rahI zake, tema ahIM paNa samajavAnuM che. mATe upara batAvela bemAMthI eka paNa doSa ahIM lAgato nathI. () yavamadhya prarUpaNA - yavanA madhyabhAganI jema vacalA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM asaMkhya rasasthAno 8 samayanA kALavALA hovAthI sauthI vadhAre, kALanI ane jIvanI apekSAe pahoLA athavA jADA AkAravALA che. ane tenI banne bAjue ochA ochA kALa ane jIvovALo hovAthI yava jema banne bAju sAMkaDo athavA pAtaLo hoya tema adhyavasAyasthAno paNa hoya che. temAM yavamadhyasthAnothI nIcenA sAtathI cAra samaya sudhInA adhyavasAyasthAno asaMkhyAtaguNA che. ane tethI paNa yavamadhyanI uparanA sAtathI be samaya sudhInA asaMkhyAtaguNA che. (7) sparzanA prarUpaNA - koI paNa jIve bhUtakALamAM je rasasthAnane jeTalAM kALa sudhI bAMdhyuM hoya te jIva AzrayI teTalAM kALa vizeSane sparzanA kahevAya che. tyAM bhUtakALamAM (1) e samayakALavALA sarvotkRSTa rasasthAnono alpakALa che. (2) tethI zarUAtanA cAra samayavALA sthAnono asaMkhyAtaguNa kALa che. kaMDakasaMjJAvALA yavamadhyathI uparanA cAra samayavALA sthAnono sparzanA kALa paNa teTalo ja che, (3) te thakI yavamadhya svarUpa ATha samayavALA sthAnono asaMkhyAtaguNa che. (4) te thakI uparanA traNa samayavALA sthAnono kALa anukrame asaMkhyAtaguNa che. te thakI nIcenA 5-6-7 samayavALA sthAnono (5/1,2,3) samuditakALa (temaja pratyekano kALa) asaMkhyAtaguNa che. yavamadhyathI uparanA 7-6-5 samayavALA badhAye sthAnono samuditakALa paNa teTalo ja che. (6) te thakI yavamadhyathI uparanA badhA sthAno 7 thI 2 vizeSAdhika che. (7) te thakI zarUAtanA 4 samayathI AraMbhI yavamadhyathI uparanA cAra samaya sudhInA badhA sthAnono samuditakALa vizeSAdhika che. (8) ane tethI paNa sarve sthAnono sparzanAkALa vizeSAdhika che. (9) jIvonuM alpabadutva prarUpaNA :- upara kahyuM tevI ja rIte anubhAgabaMdhasthAnanA nimittabhUta adhyavasAyomAM vartatAM jIvonuM alpabadutva paNa jANavuM. (bannenuM bheguM yaMtra naM.20mAM che) paMcasaMgrahamAM rasasthAno e kArya che. ane adhyavasAya sthAno e kAraNa che. jyAre ahIM karmaprakRtimAM rasasthAnone badale kAryamAM kAraNano upacAra karI adhyavasAyo batAvelA che. tethI paraspara virodha Avato nathI. iti jIva samudAhAra - 8 dvAronuM svarUpa samApta For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 225 (-: atha sthitibaMdhanA kAraNabhUta adhyavasAyanuM svarUpa :-) koIpaNa eka samaye jeTalAM kALavALuM karma baMdhAya teTalAM kALane eka sthitisthAna kahevAya che. ane temAMnA caramasthAnanI vivakSAthI tene eka sthitisthAna kahevAya che. ane je karmano jeTalo jaghanya sthitibaMdha hoya tyAMthI AraMbhI eka eka samayanI vRddhie potapotAnA utkRSTa sthitibaMdha sudhI jeTalAM samayo hoya teTalAM te te karmanA sthitisthAno arthAt sthitinA prakAro ke bhedo hoya che. kyA karmanA keTalAM sthitisthAno hoya te AgaLa sthitibaMdhanA prasaMge batAvavAmAM Avaze. eka eka sthitisthAnanA kAraNabhUta je AtmAnA kASAyika pariNAmo arthAtu je kASAyika pariNAmothI karmano amuka prakAranI sthiti baMdha thAya te pariNAmo sthitibaMdhanA adhyavasAyo che. vivakSita koI jIvane koI paNa eka samaye koI paNa eka prakAranI sthitibaMdha asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa kaSAyodayamAMnA koI paNa eka kaSAyodayathI thAya che. tethI trikALavartI aneka jIvo AzrayI eka eka sthiti sthAnanI aMdara tenA kAraNabhUta asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa adhyavasAyo hoya che. prazna :- sthitibaMdhanA kAraNabhUta asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa asaMkhyAta adhyavasAyo dvArA samAna sthitibaMdha rUpa eka prakAranuM kArya kema banI zake ? kAraNake kAryanA bhedathI ja kAraNano bheda thaI zake che. ane kAryanA bheda vinA kAraNano bheda thaI zakato ja nathI. tethI eka eka sthitibaMdhanA kAraNabhUta eka ja adhyavasAya hovo joIe. paraMtu asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa kema hoya ? uttara :- asaMkhyAta lokAkaza pradeza pramANa asaMkhyAtA kaSAyodayathI sAmAnyapaNe samAna sthitibaMdharUpe eka kArya thavA chatAM jeTalAM jIvoe samAna sthitivALuM je karma bAMdhyuM hoya te badhAyane eka ja prakAranA dravya - kSetra - kALa - bhAva ane bhavanA nimittathI eka ja vakhate udayamAM AvatuM nathI, paraMtu temAMnA bhinna bhinna jIvone bhinna bhinna prakAranA dravya - kSetra - kALa - bhAva ane bhavarUpa nimittothI udayamAM Ave che. jema 5 divasa tAva lAve tevI sthitivALuM karma aneka jIvoe ekIsAthe bAMdhyuM hovA chatAM temAMnA amuka jIvane keLA khAvAthI, amukane ThaMDA pANIe nahAvAthI, eja pramANe koIkane sImalA ke Abu pradezamAM pharavAthI, koIkane savAre ke koIkane sAMje athavA amukane ziyALAmAM, ke amukane unALAmAM, koIkane vadhu pramANamAM jAgavAthI to koIkane vadhu parizrama ke bhUkhyA rahevAthI temaja koIkane manuSyabhavamAM ane koIkane tiryaMca bhavamAM tAva Ave che. ema bhinna bhinna adhyavasAyarU5 kAraNonA bheda vinA upara batAvyA mujaba bhinna bhinna rIte vipAkodayarU5 tAva AvavAnuM kArya banI zake ja nahIM. tethI upara jaNAvyA mujaba judA judA prakAranA vipAkodayarUpa judA judA kAryo hovAthI tenA kAraNabhUta adhyavasAyo paNa asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa mAnavAmAM koI virodha nathI. A jaghanya sthitibaMdhamAM asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa adhyavasAyo hoya che. ane pachI pachInA sthitisthAnamAM vizeSAdhika hoya che. ema sarvotkRSTa aMtima sthitisthAna sudhI samajavuM. sthitibaMdhanA kAraNabhUta eka-eka kaSAyodayamAM eTale sthitisthAnanA adhyavasAyamAM rasabaMdhanA hetubhUta adhyavasAyI asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa hoya che. kAraNake eka eka kaSAyodayanI aMdara vezyAjanya tIvra-tIvrataratIvratama, maMda-maMdatara ane maMdatama vagere asaMkhya prakAranA pariNAmo hoya che. arthAt sthitibaMdhamAM kAraNabhUta kevaLa kaSAyodaya che ane rasabaMdhanA kAraNabhUta kaSAya sahita vezyAjanya pariNAma che. anubhAgabaMdha adhyavasAya sthAnonI vRddhi mArgaNA be prakAre che. prathama- anaMtaropanidhAe kahe che. have sarva jaghanya sthitibaMdhamAM kAraNabhUta je asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa kaSAyodaya che. temAMnA sarva jaghanya prathama kaSAyodayamAM rasabaMdhanA hetubhUta vezyAjanya pariNAmo arthAt anubhAgabaMdhanA adhyavasAyasthAno trikALavartI bhinna bhinna jIvonI apekSAe asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa hoya che. tenAthI te jaghanya sthitibaMdhanA hetubhUta bIjA kaSAyodayamAM vizeSAdhika hoya che. tethI paNa trIjA kaSAyodayamAM vizeSAdhika che, ema pachI pachInA kaSAyodayamAM For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 karmaprakRti vizeSAdhika vizeSAdhika anubhAgabaMdhanA adhyavasAyo yAvatuM utkRSTa sthitisthAnanA asaMkhya kaSAyodayamAMnA sarvAntima utkRSTa kaSAyodaya sudhI hoya che. A pramANe sthitibaMdhanA adhyavasAyomAM anubhAgabaMdhanA adhyavasAyo anaMtaropanidhA che. have paraMparopanidhAe batAve che. sarva jaghanya kaSAyodayathI asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa kaSAyodaya oLaMgI, pachI je kaSAyodaya Ave temAM prathama kaSAyodaya karatAM rasabaMdhanA adhyavasAyo bamaNAM hoya che. tyAMthI punaH asaMkhyAta lokAkA pradeza pramANa kaSAyodaya pachInA kaSAyodayamAM rasabaMdhanA adhyavasAyo dviguNa hoya che, ema sarvotkRSTa sthitibaMdhanA kAraNabhUta asaMkhya kaSAyodayamAMnA sarvAMtima utkRSTa kaSAyodaya sudhI. vAraMvAra asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa sthitibaMdhanA adhyavasAyo oLaMgI-oLaMgI pachI pachInA sthitibaMdhanA adhyavasAyamAM eTale kaSAyodayamAM pUrvaparvanI apekSAe bamaNAM-bamaNAM rasabaMdhanA adhyavasAyo hoya che. ema kula dviguNavRddhinA sthAno AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa asaMkhyAtA hoya che, ane eka dviguNahAninA vacamAM rahela kaSAyodaya tenAthI asaMkhyAtaguNa hoya che. A pramANe matijJAnAvaraNIya vagere 87 azubha pravRtiomAM samajavuM ane sAtAvedanIya vagere 69 zubha pravRtiomAM tethI viparIta hoya che. te A pramANe-sarvotkRSTa sthitibaMdhanA kAraNabhUta asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa kaSAyodayamAMnA sarvotkRSTa prathama kaSAyodayamAM rasabaMdhanA adhyavasAyo alpa chatAM asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa hoya che ane pachI pachInA kaSAyodayamAM anubhAgabaMdhanA adhyavasAyo vizeSAdhika-vizeSAdhika yAvatuM sarva jaghanya sthitibaMdhanA hetubhUta asaMkhya kaSAyodayamAMno sarva jaghanya kaSAyodaya Ave tyAM sudhI samajavuM. A anaMtaropanidhAM che. paraMparopanidhAe sarvotkRSTa sthitibaMdhanA hetubhUta sarvotkRSTa adhyavasAyarUpa kaSAyodayamAM je sabaMdhanA adhyavasAyo che. tenI apekSAe asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa kaSAyodaya pachInA kaSAyodayamAM dviguNa, tyAMthI puna: teTalAM ja kaSAyodaya oLaMgI pachInA kaSAyodayamAM dviguNa ema teTalAM-teTalAM kaSAyodaya oLaMgI-oLaMgI pachInA kaSAyodayamAM rasabaMdhanA adhyavasAyo dviguNa-dviguNa hoya, ema yAvatu sarva jaghanya sthitibaMdhanA kAraNabhUta sarva jaghanya kaSAyodaya Ave tyAM sudhI samajavuM. (bhASAMtaramAM citra naMbara 10 juo). e pramANe sthitibaMdhanA adhyavasAyomAM rasabaMdhanA adhyavasAyono vicAra karI have sthitibaMdhasthAnomAM rasabaMdhanA adhyavasAyono vicAra kare che. ahIM paNa anaMtaropanidhA ane paraMparopanidhA ema be prakAranI mArgaNA che. AyuSya vinA matijJAnAvaraNIya vagere 86 pApaprakRtionA jaghanya sthitibaMdhamAM je asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa anubhAgabaMdhanA adhyavasAyo che. tenI apekSAe samayAdhika jaghanya sthitibaMdhamAM vizeSAdhika, tenAthI be samayAdhika jaghanya sthitibaMdhamAM vizeSAdhika, ema sarvotkRSTa sthitisthAna sudhI dareka sthitisthAnamAM rasabaMdhanA adhyavasAyo vizeSAdhika vizeSAdhika hoya che. paraMparopanidhAe sarva jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM je rasabaMdhanA adhyavasAyo che tenI apekSAe palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno oLaMgI pachInA sthitisthAnamAM bamaNAM, tyAMthI punaH teTalAM sthitisthAno oLaMgI pachInA sthitisthAnamAM bamaNAM, ema sarvotkRSTa sthitibaMdhasthAna sudhI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno oLaMgI-oLaMgI pachI-pachInA sthitisthAnamAM bamaNAM-bamaNAM rasabaMdhanA adhyavasAyo hoya che. AyuSya sivAyanI zeSa satAvedanIya vagere 66 punya prakatiomAM utkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM rasabaMdhanA adhyavasAyo alpa ane tyAMthI jaghanya sthitibaMdhasthAna sudhI samaya-samaya nyUna dareka sthitibaMdhasthAnamAM vizeSAdhika-vizeSAdhika rasabaMdhanA adhyavasAyo hoya che. ane paraMparopanidhAe paNa utkRSTa sthitibaMdhasthAnathI jaghanya sthitibaMdhasthAna sudhI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno oLaMgI-oLaMgI pachI-pachInA sthitisthAnamAM rasabaMdhanA adhyavasAyo bamaNAM-bamaNAM hoya che. ahIM paNa sarva dviguNavRddhinA sthAno AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahelA asaMkhyAta samaya pramANa hoya che, ane tethI paNa eka dviguNavRddhinI vacce rahela sthitisthAno asaMkhyAtaguNA che. For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 227 cAre AyuSyanA jaghanya sthitibaMdhamAM 2sabaMdhanA adhyavasAyo asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa che, ane samayAdhika jaghanya sthitibaMdhamAM asaMkhyAtaguNA che, ema pota-potAnA utkRSTa sthitisthAna sudhI pachI-pachInA sthitibaMdhasthAnamAM rasabaMdhanA adhyavasAyo tathAsvabhAve asaMkhyAtaguNA ja hoya che, tethI ahIM paraMparopanidhA saMbhavatI nathI. iti sthitibaMdhanA kAraNabhUta adhyavasAyanuM svarUpa samApta -: atha adhyavasAyonI anukRSTi tIvramaMdatA : have rasanI tIvra-maMdatA samajavA mATe prathama anubhAgabaMdhanA adhyavasAyonI anukRSTi batAve che. anukRSTi eTale pahelA-pahelAnA sthitisthAnomAM rahela 2sabaMdhanA hetubhUta adhyavasAya sthAnonuM upara-uparanA sthitisthAnomAM kheMcAvuM, arthAt javuM. tyAM amuka amuka prakRtionI anukRSTi eka samAna hovAthI prakRtionA cAra vargo pADavAmAM AvyA che. te A pramANe...matijJAnAvaraNIya vagere 45 dhAtI, azubhavarNAdi-9 ane upadhAta A 55 prakRtiono aparAvartamAna azubha varga che. parAdhAta, ucchvAsa, Atapa, udyota, 5 za2I2, 15 baMdhana, 5 saMdhAtana, 3 aMgopAMga, agurUla, nirmANa, zubhavarNAdi-11, ane jinanAmakarma, e 46 prakRtiono aparAvartamAna zubha varga che. sAtAvedanIya, prathama saMghayaNa, prathama saMsthAna, sthiraSaTka, zubhavihAyogati, manuSyadghika, devadvika, paMcendriyajAti ane uccagotra A 16 prakRtiono parAvartamAna zubha varga che. asAtAvedanIya, narakaki, prathamanI 4 jAti, azubhavihAyogati, anya 5 saMghayaNa - 5 saMsthAna ane sthAvara dazaka A 28 prakRtiono parAvartamAna azubha varga che. lagabhaga badhI prakRtionI abhavya jIvane graMthI deza pAse je jaghanya sthitibaMdha thAya che. tyAMthI zarU karI potapotAnI utkRSTa sthiti sudhI anukRSTi batAvavAmAM AvI che. tiryaMcaddhika ane nIcagotra A traNa prakRtionI abhavya prAyogya jadhanya sthitithI nIcenA sthitisthAnomAM paNa anukRSTi vyavasthita hovAthI batAvavAmAM Avela che, ane tethI ja A traNa prakRtio parAvartamAna azubha varganI hovA chatAM temAM na gaNatAM alaga pADI bhinna rIte anukRSTi batAvavAmAM AvI che. matijJAnAvaraNIya vagere 55 aparAvartamAna azubhaprakRtionA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM pachInA sthitisthAnonI apekSAe ochA hovA chatAM asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa rasabaMdhanA adhyavasAyo hoya che. te adhyavasAyomAMnA zarUAtanA eka asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhyavasAyo bAda karI zeSa te sarva ane bAda karela adhyavasAyonI saMkhyAthI thoDA vadhAre navA adhyavasAyo samayAdhika jaghanya sthitisthAnamAM hoya che. puna: temAMnA zarUAtanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM adhyavasAyo choDI zeSa sarva ane choDayA tenAthI kaMIka vizeSa saMkhyA pramANa navA anubhAgabaMdhanA adhyavasAyo be samayAdhika jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM hoya che. e pramANe dareka sthitisthAnamAM rahela rasabaMdhanA adhyavasAyomAMnA zarUAtanA eka eka asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhyavasAyo choDI zeSa te sarve ane choDelA adhyavasAyothI thoDA vadhAre navA-navA adhyavasAyo upara uparanA sthitisthAnamAM jAya che ane ema thavAthI sarva jaghanya sthitibaMdhanA adhyavasAyo palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhika sthitibaMdha sudhI jAya che. arthAta pahoMce che. je sthitibaMdhanA adhyavasAyo je sthitibaMdha sudhI pahoMce che teTalAM sthitisthAnone eka kaMDaka kahevAmAM Ave che ane te palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che. tethI ja jaghanya sthitibaMdhanA adhyavasAyonI anukRSTi palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA carama sthitisthAnamAM pUrNa thAya che. samayAdhika jadhanya sthitisthAnanA adhyavasAyonI kaMDaka uparanA prathama sthitisthAnamAM, be samayAdhika jaghanya sthitisthAnanA adhyavasAyonI kaMDaka uparanA dvitIya sthitisthAnamAM, traNa samayAdhika jaghanya sthitisthAnanA adhyavasAyonI kaMDaka uparanA tRtIya sthitisthAnamAM, ema koI paNa vivakSita sthitisthAnanA adhyavasAyonI anukRSTi te sthitisthAnanA kaMDakanA carama sthAnamAM pUrNa thAya che. tethI ja e pramANe sarvotkRSTa sthitibaMdhanA aMtima kaMDaka pramANa sthitisthAnomAM prathama sthitisthAnanA adhyavasAyonI anukRSTi kaMDakanA carama sthitirUpa sarvotkRSTa sthitisthAnamAM pUrNa thAya che. For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 karmaprakRti parAdhAta vagere 46 aparAvartamAna zubhaprakRtionI anukRSTi sarvotkRSTa sthitibaMdhasthAnathI potapotAnA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha sudhI matijJAnAvaraNIya vagerethI ulaTA krame hoya che. te A pramANe-sarvotkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM nIce nIcenA sthitisthAnonI apekSAe alpa hovA chatAM asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa rasabaMdhanA adhyavasAyo hoya che. temAMthI zarUAtanA eka asaMkhyAtamA bhAga pramANa choDI zeSa sarve ane choDela saMkhyAthI thoDA adhika navA adhyavasAyo samaya nyUna utkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM hoya che, samaya nyUna utkRSTa sthitibaMdha sthAnamAM je adhyavasAyo che tenA zarUAtanA eka asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhyavasAyo choDI zeSa sarve ane choDela adhyavasAyothI thoDA vadhAre navA adhyavasAyo be samaya nyUna utkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM hoya che. ema dareka sthitibaMdhasthAnamAM adhyavasAyomAMnA zarUAtanA eka eka asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhyavasAyo choDI zeSa sarve ane choDela saMkhyAthI thoDA vadhAre navA navA adhyavasAyo nIce nIcenA sthitibaMdhasthAnamAM jatA hovAthI sarvotkRSTa sthitibaMdhanA adhyavasAyo prathama kaMDakanA carama sthitisthAna sudhI jAya che. e ja pramANe samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnanA rasabaMdhanA adhyavasAyonI anukRSTi kaMDakanA nIcenA prathama sthitibaMdhasthAnamAM, be samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnanA adhyavasAyonI kaMDakanI nIcenA bIjA sthitibaMdhasthAnamAM traNa samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnanA adhyavasAyonI kaMDakanI nIcenA trIjA sthitisthAnamAM pUrNa thAya che. yAvatu sarvathI nIcenA kaMDakanA pahelA sthitisthAnanA adhyavasAyonI anukRSTi te ja kaMDakanA carama sthitisthAna rU5 abhavya prAyogya jadhanya sthitisthAnamAM pUrNa thAya che. sAtAvedanIya vagere 16 parAvartamAna zubhaprakRtio ane asatAvedanIya vagere 28 parAvartamAna azubhaprakRtionI anukRSTi vicAratAM pahelAM nIcenI bAbato khyAlamAM levI jarUrI che. zubha ane azubha pratipakSa prakRtionA jeTalAM sthitisthAno pratyeka aMtarmuhurte parAvartanapaNe arthAt vArApharatI baMdhAya che teTalAM sthitisthAnone AkrAMta sthitisthAno kahevAmAM Ave che. jema abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI pratipakSa banne prakRtiomAMthI je prakRtino utkRSTa sthitibaMdha ocho hoya tyAM sudhInA badhA sthitisthAno AkrAMta kahevAya che. tethI abhavya prAyogya sAtA-asatAvedanIyanA jaghanya sthitibaMdhathI sAtAnA 15 koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitibaMdha sudhInA badhA sthitisthAno banne prakRtinA AkrAMta kahevAya ane temAMnI je prakRtinI utkRSTa sthiti adhika hoya te sthitisthAno zuddha kahevAya che. arthAt banne prakRtio baMdhAya tevA madhyama pariNAma na hoya paNa vadhAre kharAba pariNAma hoya tyAre ja je sthiti baMdhAya che, jema 15 koDAkoDI sAgaropama pramANa sthitibaMdha thakI adhika sthitibaMdha yogya saMphilaSTa pariNAma hoya tyAre samayAdhika 15 koDAkoDI sAgaropamathI 30 koDAkoDI sAgaropama sudhInI asAtAnI sthiti baMdhAya che, tethI te sarve sthitisthAno zuddha kahevAya che. e ja pramANe pratipakSa be prakRtiomAMthI je prakRtino abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI paNa vadhAre ocho jaghanya sthitibaMdha hoya che te prakRtionA tenI pratipakSa prakRtinA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI potAnA jaghanya sthitibaMdha sudhInA nIcenA sthitisthAno zuddha hoya che. ane tethI ja asAtAvedanIyanA abhavya prAyogya jadhanya sthitibaMdhathI nIce sAtavedanIyanA jaghanya sthitibaMdha sudhInA sAtavedanIyanA zuddha sthitisthAno hoya che. arthAt vadhAre vizuddhivALA pariNAmo hoya tyAre abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI paNa ocho sAtavedanIyano jaghanya sthitibaMdha thAya che mATe sAtAvedanIyanA te sthitisthAno zuddha kahevAya che. amuka apavAda vinA zubhaprakRtionA utkRSTa sthitibaMdhathI azubhaprakRtiono utkRSTa sthitibaMdha vadhAre hoya che. mATe zubhaprakRtionA utkRSTa sthitibaMdhathI azubhaprakRtiono jeTalo vadhAre utkRSTa sthitibaMdha hoya che te badhA azubhaprakRtionA zuddha sthitisthAno hoya che. vaLI azubhaprakRtionA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI prAya: zabhaprakRtionA jaghanya sthitibaMdha ghaNo ocho hoya che, tethI azubhaprakRtionA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI zabhaprakRtionA nIcenA sthitisthAno zuddha hoya che. 0 . For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 baMdhanakaraNa - sArasaMgraha pratipakSa banne prakRtionI utkRSTa sthiti samAna hovA chatAM amuka maryAdA sudhInI banne prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha karanArA jIvo eka na hoya paNa bhinna svarUpavALA hoya to te arthAtu sthitisthAno AkrAMta nathI paNa hotA paNa zuddha hoya che. jema narakaddhika ane tiryaMcadvikanI 20 koTakasAgaropama pramANa utkRSTa sthiti samAna hovA chatAM samayAdhika 18 koko, sAga, thI 20 koko, sAga, sudhInI narakaddhikanI utkRSTa sthiti manuSya-tiryaMco ane tirmayadvikanI devo tathA nArako ja bAMdhe che. e ja pramANe samayAdhika 18 koko sAga, thI 20 koko sAga, sudhInI sthAvara nAmakarmanI utkRSTa sthiti phakta IzAna sudhInA devo ane trasa nAmakarmanI IzAna sudhInA devo varjI zeSa 4 gatinA jIvo bAMdhe che, mATe te paNa saghaLA sthitisthAno zuddha hoya che. sAtAvedanIya vagere zubhaprakRtionA utkRSTa sthitibaMdhamAM asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa rasabaMdhanA je adhyavasAyo che, te sarve ane tethI paNa tIvra zaktivALA thoDA navA adhyavasAyo samayona utkRSTa sthitibaMdhamAM hoya che. samayona utkRSTa sthitibaMdhamAM je adhyavasAyo hoya che te sarve ane tethI paNa tIvra zaktivALA thoDA navA vadhAre adhyavasAyo be samayona utkRSTa sthitibaMdhamAM hoya che. be samayona utkRSTa sthitibaMdhamAM je adhyavasAyo che te sarve ane tenAthI tIvra zaktivALA thoDA navA vadhAre adhyavasAyo trisamona utkRSTa sthitibaMdhamAM hoya che. e pramANe asAtAnA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI samAna sAtAvedanIyano jaghanya sthitibaMdha Ave tyAM sudhI upara uparanA sthitisthAnamAM jeTalAM jeTalAM adhyavasAyo hoya che te sarve ane tenAthI vadhAre tIvra zaktivALA thoDA navA vadhAre vadhAre adhyavasAyo hoya che. - asAtAnA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhanI samAna sAtavedanayanA jaghanya sthitibaMdhamAM je rasabaMdhanA adhyavasAyo che temAMnA zarUAtanA eka asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM choDI zeSa sarve ane choDyA tethI vadhAre navA adhyavasAyo sAtAnA samayona jaghanya sthitibaMdhamAM hoya che. samayona jaghanya sthitibaMdhamAM je adhyavasAyo che temAMnA zarUAtanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM choDI zeSa sarve ane choDayA tethI thoDA vadhAre navA sAtAnA be samayona jaghanya sthitibaMdhamAM hoya che. ema asAtAnA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha samAna sAtAnA jaghanya sthitibaMdhasthAnanA adhyavasAyonI anukRSTi prathama kaMDakanA carama sthitibaMdhamAM pUrNa thAya che. samayona jaghanya sthitibaMdhanA adhyavasAyonI anukRSTi kaMDaka pachInA nIcenA sthitisthAnamAM pUrNa thAya che. ema sAtAnA jaghanya sthitibaMdhanA chellA kaMDakanA pahelA sthitisthAnanI anukaSTi te ja kaMDakanA carama sthitisthAna rU5 jaghanya sthitibaMdhamAM pUrNa thAya che. zeSa sarve parAvartamAna zubhaprakRtionI anukRSTi paNa A ja pramANe hoya che. * asAtAvedanIya vagere parAvartamAna azubhaprakRtionA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhamAM je rasabaMdhanA adhyavasAyasthAno che te sarve ane tenAthI tIvra zaktivALA thoDA vadhAre navA adhyavasAyo samayAdhika jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM hoya che, ane samayAdhika jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM je adhyavasAyo che te sarve tema ja tenAthI tIvra zaktivALA thoDA navA be samayAdhika jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM hoya che. ema sAtAvedanIya vagere pratipakSa prakRtionA 15 koko, sAga, vagere utkRSTa sthitibaMdha sudhI AsAtAvedanIya vagere prakRtionA pUrva pUrvanA nIcenA sthitisthAnamAM rasabaMdhanA je adhyavasAyo che te sarve ane tenAthI tIvra zaktivALA thoDA vadhAre navA navA adhyavasAyo uttarottara upara-uparanA sthitisthAnamAM hoya che. sAtavedanIya vagerenI utkRSTa sthiti samAna asatAvedanIya vagerenA 15 koko, sAgaropamanA sthitibaMdhasthAnamAM je adhyavasAyo che temAMnA zarUAtanA asaMkhyAtamA bhAganA adhyavasAyo choDI zeSa sarve ane choDela saMkhyAthI thoDA vadhAre tIvra zaktivALA adhyavasAyo samayAdhika 15 koko, sAgaropamanA sthitibaMdhasthAnamAM hoya che. vaLI e sthitibaMdhasthAna mAM je adhyavasAyo che, teomAMnA zarUAtanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhyavasAyo choDI-zeSa sarve ane choDela saMkhyAthI thoDA vadhAre navA be samayAdhika 15 kokosAga0nA sthitibaMdhasthAnamAM hoya che.ahIM je adhyavasAyo che temAMnA zarUAtanA asaMkhyAtamA bhAganA choDI zeSa sarve ane choDela saMkhyAthI thoDA vadhAre navA adhyavasAyo trisamayAdhika 15 kokosAga0nA sthitibaMdhasthAnamAM hoya che. For Personal & Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 karmaprakRti ema pUrva-pUrvanA sthitibaMdhasthAnamAM rahela adhyavasAyono zarUAtano asaMkhyAtamo bhAga choDI choDI zepa sarve ane choDelA che tenAthI thoDA vadhAre vadhAre tIvra zaktivALA adhyavasAyo asatAvedanIya vagere prakRtionA 30kakasAga, vagerenA utkRSTa sthitibaMdhasthAna sudhI hoya che. tyAM asAtA vedanIyanA 15 kokosAga, pramANa baMdhanA uparanA sthitibaMdhasthAnanA adhyavasAyonI anukRSTi palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa uparanA kaMDakanA chellA sthitisthAnamAM pUrI thAya che. AkrAMta sthitionI uparanA pahelA kaMDakanA bIjA sthitisthAnanA adhyavasAyonI kaMDakanI uparanA pahelA sthitisthAnamAM, AkrAMta sthitinA uparanA trIjA sthitibaMdhasthAnanA adhyavasAyonI anukRSTi nivartana kaMDakanA uparanA bIjA sthitisthAnamAM pUrNa thAya che. ema vivakSita dareka sthitibaMdhasthAnanA adhyavasAyonI anukaSTi te te kaMDakanA carama sthitisthAnamAM pUrNa thAya che. tethI sarvotkRSTa sthitibaMdhanA aMtima kaMDakanA prathama sthitisthAnanI anukaSTi te ja kaMDakanA carama sthitisthAna rU5 30 koko sAganuM pramANa carama sthitibaMdhasthAnamAM pUrNa thAya che. phakta sUkSmatrika, vikalatrika, tathA madhyamanA-4 saMsthAna-4 saMghayaNa e-14 prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha potapotAnI pratipakSa prakRtiothI ocho che mATe abhavya prAyogya jadhanya sthitibaMdhasthAnathI potapotAnA utkRSTa sthitibaMdha sudhI te sarve ane thoDA navA-navA adhyavasAyo hoya che. A badhI sthitio AkrAMta hoya che, mATe A 14 prakRtiomAM upara asAtA vedanIya vagerenI jema zuddha sthitisthAno hotA nathI eTalI vizeSatA che. A hakIkata zataka cUrNimAM che. sAtamI pRthvInA nArako sivAya bIjA koi paNa jIvo samyakatvAdi guNonI prApti vakhate tiryaMcaddhika ane nIcagotra bAMdhatA nathI paraMtu sAtamI nArakanA jIvo mithyAtvAvasthAmAM A traNa prakRtio avazya bAMdhatA hovAthI upazama samyakatvanI prAptinA pUrva samaye paNa A ja traNa prakRtio bAMdhe che ane te vakhate abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI ghaNo ja ocho sthitibaMdha hoya che, mATe mithyAtvanA carama samaye tiryaMcagati vagere A traNa prakRtiono sAtamI nArakanA nArako jeTalo jadhanya sthitibaMdha kare che tyAMthI abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha sudhI A traNa prakRtionA adhyavasAyonI anukRSTi matijJAnAvaraNIya vagere prakRtionI samAna hoya che. ane abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI potapotAnA utkRSTa sthitibaMdha sudhI asAtAvedanIyanI samAna anukRSTi hoya che. arthAtu abhavya prAyogya jadhanya sthitibaMdhathI tiryacaDhikano 18kokasAga, pramANa ane nIcagotrano 10 koko,sAga, pramANa sthitibaMdha Ave tyAM sudhInA sthitisthAno AkrAMta hoya che tema ja tiryacaDhikanA samayAdhika 18 koTako sAga, thI ane nIcagotranA samayAdhika 10 kokosAga, thI uparanA 20kokosAga, sudhInA badhAya sthitisthAno zuddha hoya che. trasacatuSka sAmAnya rIte zubhaprakRtionA vargamAM AvI zake, tethI e cAreya prakRtionI anukRSTi sAtAvedanIyanI samAna ja thai zakata. paraMtu 20 koko,sAgathI samayAdhika 18koko sAga, pramANa trasa nAmakarmano sthitibaMdha izAna sudhInA devo varjI anya cAreya gatinA jIvo ane sthAvara nAmakarmano izAna sudhInA devo ja kare che. bAdaratrikanA pratipakSa sukSmatrikano utkRSTa sthitibaMdha 18 koko sAgathI vadhAre che ja nahIM. mATe A cAreya prakRtionI anukRSTi judI batAvavAmAM AvI che. arthAt 20 kokosAgathI samayAdhika 18 koTakosAganuM pramANa sthitibaMdha sudhI parAghAtanI jema ane pachI potapotAnA jaghanya sthitibaMdha sudhI sAtAvedanIyanI jema anukRSTi hoya che. eTale 18 kokosAgAthI ane pratipakSa sthAvaracatuSkanA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha samAna sthitibaMdha thAya tyAM sudhInA badhA sthitisthAno AkrAMta hoya che. ane te sivAyanA uparanA tathA nIcenA ema baMnne bAjunA saghaLA sthitisthAno zuddha hoya che. (anukRSTinA yaMtra naM.- 21,22,23,24 juo.). tIvra-maMdatAnuM svarU5 - anukRSTi kahyA pachI have tIvra-maMdatA batAve che, tyAM sAmAnyathI-sarva azubha prakRtionA jaghanya sthitibaMdhasthAnathI utkRSTa sthitibaMdhasthAna sudhI dareka sthitisthAnamAM ane zubhaprakRtionA utkRSTa sthitibaMdhathI jaghanya sthitibaMdhasthAna sudhI dareka sthitisthAnamAM anaMtaguNa rasa hoya che. ane vizeSathI vicAratAM matijJAnAvaraNIya vagere aparAvartamAna azubhaprakRtionA jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM jaghanya rasa alpa hoya che. te thakI samayAdhika jaghanya sthitibaMdhamAM jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che, te karatAM paNa be samayAdhika jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 231 ema pUrva-pUrvanA sthitisthAnathI eka kaMDaka pramANa upara uparanA sthitisthAnomAM jaghanya rasa anukrame anaMtaguNa hoya che ane kaMDakanA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI sarva jaghanya sthitibaMdhasthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI kaMDakanA uparanA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa, te thakI zarUAtanA samayAdhika jaghanya sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, tenAM karatAM kaMDakanA uparanA bIjA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa. te thakI zarUAtanA be samayAdhika jaghanya sthitibaMdhasthAnano arthAt trIjA sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, te karatAM kaMDakanI uparanA trIjA sthitibaMdhasthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa, ane te thakI zarUAtanA cothA sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. ema uparanA eka eka sthitibaMdhasthAnano jadhanya ane nIcenA eka eka sthitibaMdhasthAnano utkRSTa rasa kramaza: anaMtagaNa-anaMtaguNa hovAthI sarvotkRSTa sthitisthAnanA dvicarama kaMDakanA chellA sthitisthAnanA utkRSTa rasathI aMtima kaMDakanA carama sthitisthAnano eTale ke sarvotkRSTa carama sthitibaMdhasthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che, te thakI uparanA carama kaMDakanA prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, tenA karatAM tenA uparanA bIjA, trIjA, cothA ema yAvatuM te ja uparanA kaMDakanA sarvotkRSTa sthitibaMdhasthAnarUpa kaMDakanA carama sthitisthAnano utkRSTa rasa kramazaH eka-ekathI anaMtaguNa hoya che. parAghAta vagere aparAvartamAna zubhaprakRtiomAM utkRSTa sthitibaMdhathI AraMbhI jaghanya sthitibaMdha sudhI matijJAnAvaraNIya vagerenI jema tIvra-maMdatA hoya che. te A pramANe-sarvotkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM jaghanya rasa alpa hoya che. tenAthI samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM jaghanya rasa anaMtaguNa, te thakI be samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. ema zarUAtanA kaMDakanA carama sthitibaMdhasthAna sudhI pUrva-pUrvanA sthitisthAnanI pachI pachInA nIcenA sthitisthAnano jaghanya rasa anukrame anaMtaguNa hoya che. prathama kaMDakanA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI te ja kaMDakanA prathama sthitisthAna rUpa sarvotkRSTa sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI kaMDakanI nIcenA prathama sthitisthAnano jaghanya ane te thakI samayana utkRSTa sthitisthAnano utkRSTa, te thakI kaMDakathI nIcenA bIjA sthitisthAnano jaghanya ane tenA karatAM be samayona utkRSTa sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. ema jyAM sudhI potapotAnI anukRSTi saMbhave che, tyAM sudhInA jaghanya sthitisthAna sudhI nIcenA eka eka sthitisthAnano jaghanya ane uparanA eka eka sthitisthAnanA utkRSTa rasa kramaza: anaMtaguNa hovAthI jaghanya sthitinA dvicarama kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI jaghanya sthitisthAna rU5 carama kaMDakanA carama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. tenAthI carama kaMDakanA prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. tenAthI te ja kaMDakanA bIjA, trIjA, cothA yAvatuM jaghanya sthitirUpa carama sthitisthAnano utkRSTa rasa kramazaH eka ekathI anaMtaguNa hoya che. anukaSTimAM batAvyA pramANe jeTalAM sthitisthAnomAM te sarve ane anya adhyavasAyo hoya che. teTalAM sthitisthAnone AkrAMta sthitisthAno kahevAya che, athavA teTalAM sthitisthAnomAM abhavya prAyogya jaghanya rasa baMdha thato hovAthI jaghanya anubhAganA viSayavALA sthitisthAno kahevAya che athavA to zubha ane azubha pratipakSa prakRtionA te badhA sthitisthAno pratyeka aMtarmuhUtte parAvartamAna madhyama pariNAme vAraMvAra bAMdhatA hovAthI parAvartamAna sthitisthAno paNa kahevAya che. - tyAM asAtAvedanIyanA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM jaghanya rasa alpa hoya che, samayAdhika jaghanya, be samayAdhika jaghanya, traNa samayAdhika jaghanya, cAra samayAdhika jaghanya sthitibaMdha ema yAvatuM AkrAMta sthitisthAnonA carama sthitibaMdhasthAna sudhInA arthAt 15 kokosAga pramANa sthitisthAna sudhInA dareka sthitisthAnomAM jaghanya rasa teTalo ja =samAna hoya che. AkrAMta sthitionA carama sthitisthAnanA arthAt 15 kokosAga, pramANa sthitisthAnanA jaghanya rasathI AkrAMta sthitinI uparanA prathama kaMDakanA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI te ja kaMDakanA zarUAtanA bIjA sthitisthAnano, te thakI trIjA-cothA-pAcamAM uparanA prathama kaMDakanA asaMkhyAtA bhAgonA sthitisthAno pUrNa thAya ane eka asaMkhyAtamo bhAga bAkI rahe tyAM sudhI kramazaH jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. For Personal & Private Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 karmaprakRti saMkhyAtA bhAgomAMnA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI abhavya prAyogya jaghanya sthitisthAna rU5 prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. tenAthI bIjA, trIjA,cothA yAvatu AkrAMta sthitionA nIcenA prathama kaMDaka pramANa sthitisthAnono utkRSTa rasa kramaza: anaMtaguNa hoya che, te AkrAMta sthitionA zarUAtanA nIcenA prathama kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI uparanA prathama kaMDakanA bAkI rahela saMkhyAmA bhAgamAMnA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa che. tenAthI zarUAtanA bIjA kaMDaka pramANa sthitisthAnono utkRSTa rasa-kmazaH eka ekathI anaMtaguNa hoya che, te bIjA kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionA uparanA kaMDakanA saMkhyAtamA bhAgamAMnA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa AvI gayela hovAthI tenI uparanA bIjA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI AkrAMta sthitionA zarUAtanA trIjA kaMDaka pramANa sthitiono utkRSTa rasa kramaza: eka ekathI anaMtaguNa hoya che, te trIjA kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI uparanA kaMDakanA saMkhyAtamA bhAgamAMnA zarUAtanA trIjA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI AkrAMta sthitionA zarUAtanA cothA kaMDaka pramANa sthitisthAnono utkRSTa rasa anukrame eka ekathI anaMtaguNa hoya che. ema AkrAMta sthitionI uparanA prathama kaMDakanA saMkhyAtamA bhAgamAMnA upara uparanA eka eka sthitisthAnano jaghanya rasa ane zarUAtanA eka eka kaMDaka pramANa sthitisthAnono niraMtara utkRSTa rasa anaMtaguNa-anaMtaguNa tyAM sudhI hoya che ke AkrAMta sthitiomAMnA uparanA chellA eTale ke 15 koko,sAga, pramANa sthitisthAnomAMnA carama sthitisthAna sudhInA badhA sthitisthAnono utkRSTa rasa pUrNa thAya ane AkrAMta sthitionI uparanAM prathama kaDakanA badhA sthitisthAnono jaghanya rasa pUrNa thAya, mAtra 15 kokosAga, uparano A prathama kaMDakano utkRSTa rasa bAkI rahe che. tethI A kaMDakanA uparanA carama sthiDiAnanA jaghanya rasathI A ja kaMDakanA zarUAtanA nIcenA prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI te kaMDakanI uparanA bIjA kaMDakanA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa, te thakI AkrAMta sthitio uparanA prathama kaMDakanA zarUAtanA bIjA sthitisthAnano utkRSTa rasa, te karatAM bIjA kaMDakanA bIjA sthitisthAnano jaghanya rasa, te thakI AkrAMta sthiti uparanA prathama kaMDakanA zarUAtanA trIjA sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. ema asatAvedanIyanA 30 koko,sAga, pramANa utkRSTa sthitisthAna sudhI uparanA eka-eka sthitisthAnano jaghanya ane nIcenA eka-eka sthitisthAnano utkRSTa rasa kramazaH anaMtaguNa hovAthI utkRSTa sthitinA carama kaMDakanI pUrvanA kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI carama kaMDakanA carama sthitisthAna rU5 arthAtu 30 koko sAga, pramANa sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI te ja carama kaMDakanA zarUAtanA pahelAM sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. tenAthI te ja kaMDakanA bIjA, trIjA, cothA yAvat 30 koko sAga, pramANa carama sthitisthAna sudhInA dareka sthitisthAnamAM utkRSTa rasa anukrame eka-ekathI anaMtaguNa hoya che. e ja pramANe dareka parAvartamAna azubhaprakRtionI tIvra-maMdatA jANavI. paraMtu sUkSmatrika vagere 14 prakRtiomAM potapotAnA utkRSTa sthitisthAna sudhI te ane anya adhyavasAyo jatAM hovAthI potapotAnA utkRSTa sthitisthAna sudhI dareka sthitisthAnomAM jaghanya rasa teTalo samAna hoya che. ane AkrAMta sthitionA carama sthitisthAnanA jaghanya rasa karatAM potapotAnA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhasthAnathI AraMbhI AkrAMta sthitionA potapotAnA sarvotkRSTa sthitisthAna sudhInA dareka sthitisthAnomAM utkRSTa rasa kramazaH eka ekathI anaMtaguNa hoya che. ATalI vizeSatA che. sAtAvedanIyanA sarvotkRSTa 15 kokosAga, pramANanA sthitibaMdhasthAnamAM jaghanya rasa alpa hoya che. samayona utkRSTa, be samayona utkRSTa, traNa samayona utkRSTa ema eka eka samaya utaratAM AkrAMta sthitionA nIcenA carama sthitisthAna sudhI dareka sthitibaMdhasthAnomAM jaghanya rasa teTalo ja arthAtu samAna hoya che. For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 233 AkrAMta sthiti saMbaMdhI carama sthitinA jaghanya rasathI tenI nIcenA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI tenI nIcenA bIjA sthitisthAnano jadhanya rasa anaMtaguNa hoya che. e ja pramANe nIce nIce trIjA, cothA, pAMcamA vagere AkrAMta sthitinI nIcenA prathama kaMDakanA saMkhyAtA bhAgonA sthitisthAno pUrNa thAya tyAM sudhI dareka sthitisthAnamAM pUrva-pUrvanA uparanA sthitisthAnathI uttarottara nIce nIcenA sthitisthAnamAM jaghanya rasa kramazaH anaMtaguNa hoya che. e kaMDakanA saMkhyAtA bhAgomAMnA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI sAtAvedanIyanA 15 kokosA pramANa utkRSTa sthitibaMdhasthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI samayona utkRSTa sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, te thakI be samayona utkRSTa sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, thakI traNa samayona utkRSTa sthitisthAnano utkRSTa anaMtaguNa. ema 15 kokosAga pramANa utkRSTa sthitibaMdhasthAnathI eka kaMDaka pramANa sthitisthAnomAM pUrva-pUrvanA u52-u52nA sthitisthAnathI tenI pachI pachInA nIcenA sthitisthAnano niraMtara utkRSTa rasa kramazaH anaMtaguNa hoya che. te prathama kaMDakanA nIcenA aMtima sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI nIcenA prathama kaMDakanA je saMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno jaghanya rasa batAvyA vinAnA bAkI che. temAMnA prathamanA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che, tenA karatAM utkRSTa sthitisthAnanA zarUAtanA bIjA kaMDakamAMnA uparanA prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. tenA karatAM te ja bIjA kaMDakanA zeSa sthitisthAnomAM upara-u52nA sthitisthAnanI nIce-nIcenA sthitisthAnono utkRSTa rasa kramazaH anaMtaguNa hoya che. A bIjA kaMDakanA nIcenA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI nIcenA prathama kaMDakanA saMkhyatamA bhAga pramANa sthitisthAnomAMnA zarUAtanA bIjA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te pachI zarUAtanA uparanA trIjA kaMDaka pramANa sthitisthAnomAM uparanA prathama sthitisthAnathI nIcenA carama sthitisthAna sudhI dareka sthitisthAnono niraMtara utkRSTa rasa anukrame eka ekathI anaMtaguNa hoya che, te uparanA trIjA kaMDakanA nIcanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI nIcenA kaMDakanA saMkhyAtamA bhAgamAMnA zarUAtanA trIjA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. ema AkrAMta sthitionA upara upa2nA kaMDakathI nIce nIcenA eka eka kaMDaka pramANa sthitisthAnono niraMtara eka ekathI utkRSTa rasa ane AkrAMta sthitionI nIcenA prathama kaMDakanA bAkI rahela saMkhyAtamA bhAgamAMnA eka eka sthitisthAnano jaghanya rasa kramazaH anaMtaguNa-anaMtaguNa tyAM sudhI hoya che ke yAvatu sAtAvedanIyanI AkrAMta sthitio pUrNa thAya ane asAtAvedanIyanA jaghanya sthitibaMdha samAna sAtAvedanIyanA jaghanya sthitibaMdhanI nIce eka kaMDaka pramANa sthitisthAnono jaghanya rasa pUrNa thAya. arthAt badhI AkrAMta sthitiono utkRSTa 2sa pUrNa thai jAya ane tenI nIcenA kaMDaka pramANa sthitisthAnono jaghanya 2sa pUrNa thAya. mAtra utkRSTa bAkI rahe. A kaMDakane pUrvAcAryoe sAkAropayoga prAyogya saMjJA Apela che. A kaMDakanA nIcenA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI A ja kaMDakanA uparanA prathama sthitisthAnano arthAt AkrAMta sthitionI nIcenA prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI tenI nIcenA bIjA kaMDakamAMnA uparanA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa, te thakI AkrAMta sthitionI nIcenA prathama kaMDakamAMnA uparanA bIjA sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. ema jyAM sudhI sAtAvedanIyanI anukRSTi saMbhave che tyAM sudhI nIce nIcenA eka eka sthitisthAnano jadhanya ane u52nA eka eka sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hovAthI sAtAvedanIyanA nIcenA carama kaMDakathI pUrvanA kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI carama kaMDakanA carama sthitisthAnano jadhanya rasa anaMtuNa hoya che. caramakaMDaka pramANa carama sthitisthAnono je utkRSTa rasa haju bAkI che te A pramANe-carama kaMDakanA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI te ja carama kaMDakanA prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, te thakI te ja kaMDakanA nIcenA bIjA, For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 karmaprakRti trIjA, cothA, yAvatu jaghanya sthitisthAna sudhInA dareka sthitisthAnano utkRSTa rasa kramazaH eka ekathI anaMtaguNa hoya che. eja pramANe uccagotra vagere zeSa parAvartamAna zubhaprakRtionI tIvra-maMdatA jANavI. tiryacaDhikanA jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM je jaghanya rasa hoya che, te alpa che. te thakI samayAdhika jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM anaMtaguNa, te thakI be samayAdhika jaghanya sthitibaMdhasthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa, ema zarUAtanA kaMDaka pramANa sthitiono nIce nIcenA pUrva-pUrvanA sthitisthAnathI upara uparanA sthitisthAnano jaghanya rasa kramaza: anaMtaguNa hoya che. A prathama kaMDakanA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI jaghanya sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, te thakI kaMDakanI uparanA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa, te thakI be samayAdhika jaghanya sthitibaMdhano utkRSTa rasa, te thakI kaMDakanI uparanA bIjA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. ema abhavya prAyogya jaghanya sthitisthAnathI nIcenA arthAtu jyAMthI AkrAMta sthitio zarU thAya che tenI nIcenA sthitisthAna sudhI upara eka eka sthitisthAnano jaghanya ane nIce eka-eka sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. AkrAMta sthitionI nIcenA eka kaMDaka pramANa sthitisthAnono utkRSTa rasa bAkI che e yAda rAkhavuM. A AkrAMta sthitionI nIcenA sthitisthAnanA jaghanya rasathI AkrAMta sthitiomAMnA prathama sthitisthAnano arthAtu abhavya prAyogya jaghanya sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che, te sthitisthAnathI AkrAMta sthitaomAMnA uparanA 18 koTako sAga, pramANa sthitisthAna sudhInA dareka sthitisthAnono jaghanya rasa teTalo ja arthAtu tenI samAnaja hoya che. AkrAMta sthitiomAMnA uparanA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI tenI uparanA prathama kaMDakanA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI te ja kaMDakanA bIjA trIjA,cothA yAvatuM saMkhyAtA bhAgo pramANa sthitisthAno pUrNa thAya ane eka saMkhyAmAM bhAga pramANa sthitisthAno bAkI rahe tyAM sudhI pUrva-pUrvanA nIce-nIcenA sthitisthAnathI upara-uparanA sthitisthAnano jaghanya rasa kramaza: anaMtaguNa hoya che. A kaMDakanA saMkhyAtA bhAgo pramANa sthitisthAnomAMnA uparanA carama sthitisthAnanA jadhanya rasathI AkrAMta sthitionI nIce arthAtu abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhanI nIce je eka kaMDaka pramANa sthitisthAnono utkRSTa rasa bAkI che. temAMnA nIce zarUAtanA prathama sthitisthAnathI anukrame pachI pachInA sthitisthAnamAM utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. AkrAMta sthitionI nIcenA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI uparanA arthAtu 18 ko,kosAga, pramANa sthitisthAnanI uparanA prathama kaMDakanA chellA uparanA je saMkhyAmAM bhAga pramANa sthitisthAno jaghanya rasa batAvyA vinAnA bAkI che, temAMnA zarUAtanA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che, te thakI abhavya prAyogya jaghanya sthitisthAnathI arthAt AkrAMta sthitionA zarUAtanA sthitisthAnathI kaMDaka pramANa sthitisthAnomAM pUrva-pUrvanA nIce nIcenA sthitisthAnathI upara-uparanA dareka sthitisthAnano utkRSTa rasa kramazaH anaMtaguNa hoya che. A AkrAMta sthitionA zarUAtanA prathama kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI uparanA prathama kaMDakanA carama saMkhyAtamA bhAganA sthitisthAnomAMnA bIjA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtagaNa hoya che. te thakI AkrAMta sthitionA zarUAtanA bIjA kaMDaka pramANa sthitisthAnomAM nIce nIcenA sthitisthAnathI upara uparanA sthitisthAnono utkRSTa rasa kramaza: anaMtaguNa hoya che. A bIjA kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI uparanA prathama kaMDakanA bAkI rahela saMkhyAmAM bhAganA sthitisthAnomAMnA zarUAtanA trIjA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI AkrAMta sthitionA zarUAtanA trIjA kaMDaka pramANa sthitisthAnono niraMtara utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 235 ema AkrAMta sthitionI uparanA kaMDakanA bAkI rahela chellA saMkhyAmAM bhAgamAMnA pachI pachInA upara uparanA eka eka sthitisthAnano jaghanya rasa ane AkrAMta sthitionI zarUAtathI upara uparanA eka eka kaMDaka pramANa sthitisthAnono niraMtara utkRSTa rasa anaMtaguNa tyAM sudhI hoya che ke vAvatu 18 koTakosAga, pramANa uparanA carama sthitisthAna sudhInA badhA sthitisthAnono utkRSTa rasa pUrNa thAya ane AkrAMta sthitionI uparanA prathama kaMDakanA bAkI rahela saMkhyAmA bhAga pramANa sthitisthAnono jaghanya rasa pUrNa thAya. eTale ke AkrAMta sthitionI upara mAtra eka kaMDaka pramANa sthitiono utkRSTa rasa batAvavAno bAkI raheze. AkrAMta sthitionI uparanA prathama kaMDakanA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI te ja kaMDakanA prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, te thakI te kaMDakanI uparanA bIjA kaMDakanA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa, te thakI zarUAtanA prathama kaMDakanA bIjA sthitisthAnano utkRSTa rasa, te thakI bIjA kaMDakanA zarUAtanA bIjA sthitisthAnano jadhanya rasa, te thakI AkAMta sthitionI uparanA prathama kaMDakanA zarUAtanA trIjA sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtagaNa hoya che. ema upara uparanA eka eka sthitisthAnano jaghanya ane nIce nIcenA eka eka sthitisthAnano utkRSTa rasa kramaza: anaMtaguNa hovAthI 20 koko, sAga, pramANa utkRSTa sthitisthAnanA kicarama kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI carama kaMDakanA carama sthitisthAnano arthAtuM 20 kokasAgacpramANa carama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te carama sthitisthAnanA jadhanya rasathI utkRSTa rasa batAvyA vinAnA uparanA carama kaMDaka pramANa sthitisthAno bAkI che.-te darekamAM nIce nIcenA pUrva pUrvanA sthitisthAna karatAM upara uparanA sthitisthAnamAM utkRSTa rasa kramaza: anaMtaguNa hoya che. nIcagotramAM paNa Aja pramANe tIvra-maMdatA hoya che. paratuM tenI pratipakSa uccagotrano utkRSTa sthitibaMdha 10 koTako, sAga, pramANa hovAthI nIcagotramAM abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI 10ko kosAga, sthitibaMgha sudhInA sthitisthAno AkrAMta hoya che. A vizeSatA che. tra catuSkanI tIvra-maMdatA 20 koko sAgatuthI 18 koTakosAga, sudhI parAghAtanI samAna ane 18 koTakosAga, thI potapotAnI jyAM sudhI anukRSTi saMbhave che, tyAM sudhI sAtAvedanIyanI jema hoya che. te A pramANe-20ko ko sAga pramANa utkRSTa sthitibaMdhamAM je jaghanya rasa che, te alpa che. te thakI samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM, te thakI be samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM, te thakI traNa samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnamAM jaghanya rasa kramaza: anaMtaguNa hoya che. ema kaMDaka pramANa sthitisthAnomAM upara uparanA sthitisthAnathI nIce nIcenA sthitisthAnamAM jaghanya rasa kramaza: anaMtaguNa hoya che. prathama kaMDakanA carama sthitisthAnanA jadhanya rasathI utkRSTa sthitibaMdhasthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, te thakI kaMDakanI nIcenA prathama sthitisthAnano jaghanya, te thakI samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnano utkRSTa rasa, te thakI kaMDakanI nIcenA bIjA sthitisthAnano jaghanya rasa, te thakI be samayona utkRSTa sthitibaMdhasthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che. e ja pramANe samayAdhika 18 koko sAga pramANa sthitibaMdha sthAna sudhI nIce nIcenA eka eka sthitisthAnano jaghanya ane upara uparanA eka eka sthitisthAnano utkRSTa rasa kramaza: anaMtaguNa hoya che. 18 koTako,sAga, nI uparanA kaMDaka pramANa sthitisthAnono jaghanya rasa AvI gayela che paraMtu utkRSTa rasa bAkI che e yAda rAkhavuM. samayAdhika 18 koko,sAga, pramANa sthitisthAnanA jaghanya rasathI 18 koTaka,sAga, pramANa arthAtu uparanA zarUAtanA prathamanA AkrAMta sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. A sthitisthAnathI sthAvara catuSkanA abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha sudhInA traNacatuSkanA dareka sthitisthAnono jaghanya rasa teTalo ja arthAt samAna ja hoya che. ahIM AkrAMta sthitio pUrNa thai. For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 karmaprakRti A AkrAMta sthitisthAnomAMnA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI AkrAMta sthitionI nIcanA zarUAtanA pahelA, bIjA, trIjA, cothA yAvatuM prathama kaMDakanA saMkhyAtA bhAgo pramANa sthitisthAnomAMnA chellA sthitisthAna sudhInA dareke sthitisthAnono pUrva-pUrvanA uparanA sthitisthAnathI nIce nIcenA sthitisthAnano jaghanya rasa kramazaH anaMtaguNa hoya che. A carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI 18 koko sAga, pramANa sthitibaMdhanI upara je kaMDaka pramANa sthitisthAno utkRSTa rasa batAvyA vinAnA bAkI che. temAMnA uparanA pahelA, bIjA, trIjA, cothA yAvatuM samayAdhika 18 koko sAga, pramANa chellA sthitibaMdhasthAna sudhInA dareka sthitisthAnono utkRSTa rasa eka eka anaMtaguNa hoya che. samayAdhika 18 koko sAganuM pramANa sthitibaMdhanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI nIcenA prathama kaMDakanA je saMkhyAmA bhAga pramANa sthitibaMdhasthAno jaghanya rasa batAvyA vinAnA bAkI che, temAMnA zarUAtanA prathama sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI 18 koko sAgapramANa AkrAMta sthitionA zarUAtanA prathama kaMDaka pramANa sthitisthAnono utkRSTa rasa kramazaH eka ekathI anaMtaguNa hoya che. A zarUAtanA prathama kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI AkrAMta sthitionI nIcenA prathama kaMDakanA saMkhyAtabhAga pramANa sthitisthAnomAMnA zarUAtanA bIjA sthitisthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te thakI 18 koko sAga, pramANa sthitisthAnanA zarUAtanA bIjA kaMDaka pramANa sthitisthAnono utkRSTa rasa kramazaH eka ekathI anaMtaguNa hoya che. ema AkrAMta sthitionI nIcenA prathama kaMDakanA bAkI rahela saMkhyAmA bhAga pramANa sthitisthAnomAMnA eka eka sthitisthAnano jaghanya rasa ane 18 koko sAga, pramANa sthitibaMdhathI nIce nIce kaMDaka pramANa sthitisthAnono niraMtara utkRSTa rasa anaMtaguNa tyAM sudhI hoya che ke vAvatu trasacatuSkanI AkrAMta sthitiomAMnA chellA sthitisthAna sudhIno utkRSTa rasa pUrNa thAya ane tenI nIce arthAtu AkrAMta sthitionI nIce kaMDaka pramANa sthitisthAnono jaghanya rasa pUrNa thAya. AkrAMta sthitionI nIcenA prathama kaMDakanA carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI A ja kaMDakanA prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa, te thakI kaMDakanI nIcenA prathama sthitisthAnano jaghanya, te thakI A ja kaMDakanA zarUAtanA bIjA sthitisthAnano utkRSTa, te thakI kaMDakanI nIcenA bIjA sthitisthAnano jaghanya, te thakI Aja kaMDakanA zarUAtanA trIjA sthitisthAnano utkRSTa rasa kramaza: anaMtaguNa hoya che. ema trasacatuSkanA jaghanya sthitibaMdha sudhI nIce eka-eka sthitisthAnano jaghanya ane upara eka-eka sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hovAthI dvicarama kaMDakanA carama sthitisthAnanA utkRSTa rasathI carama kaMDakanA carama sthitisthAna rUpano jaghanya sthitibaMdhasthAnano jaghanya rasa anaMtaguNa hoya che. te carama sthitisthAnanA jaghanya rasathI chellA kaMDaka pramANa sthitisthAnomAMnA uparanA prathama sthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa hoya che, te thakI bIjA trIjA, cothA, pAMcamAM yAvatu te carama kaMDakanA carama sthitisthAna sudhI utkRSTa rasa kramazaH eka ekathI anaMtaguNa hoya che. A pramANe anubhAgabaMdhanuM svarUpa kahI have sthitibaMdhanuM svarUpa kahe che. Iti adhyavasAyonI anukRSTi ane tIvramaMdatA samApta Iti 3je anubhAgabaMdha samApta For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 237 -: atha 4tho sthitibaMdha :tyAM sthitisthAna, niSeka prarUpaNA, abAdhA kaMDaka prarUpaNA ane alpabadutva prarUpaNA ema cAra anuyoga dvAro che. (-: 1lI sthitisthAna prarUpaNA:-) sthitinA bhedo, te baMdha ane sattA AzrayI be prakAre che. tyAM je sthiti sattAmAM hoya temAMthI anubhavavA dvArA athavA sthitighAtAdithI samaya samaya pramANa Adi sthitino kSaya thavAthI jeTalI-jeTalI sthiti sattAmAM rahe te sattAgata sthitisthAno kahevAya. te vicAra AgaLa kahevAze paNa ahIM baMdha AzrayI sthitisthAno batAve che. eka samaye jeTalo sthitibaMdha thAya te baMdha AzrayI sthitisthAna kahevAya che. tyAM jaghanya sthitibaMdha te prathama sthitisthAna, samayAdhika jaghanya sthitibaMdha te bIjuM, be samayAdhika jadhanya sthitibaMdha te trIju sthitisthAna, ema samaya samayanI vRddhie utkRSTa sthitibaMdha sudhI asaMkhya sthitisthAno thAya che. je karmanI jeTalI utkRSTa sthiti hoya temAMthI abhavya saMjJi paMce, prAyogya jaghanya sthiti bAda karI zeSa rahela sthitinA samaya pramANa te te karmanA niraMtara sthitisthAno thAya che ane abhavya saMjJi paMcendriya prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI nIce keTalAMka sAntara sthitisthAno hoya che. tyAM nAma ane gotrakarmanA 8 muhurNa nyUna 20 koko sAgaropamanA samaya pramANa, mohanIyanAM aMtarmuhUrta nyUna 70 koko, sAga, nA samaya pramANa, AyuSyano abAdhArUpa aMtarmuhUrta sahita kSullakabhava nyUna pUrvakoDinA trIjA bhAge adhika 33 sAganA samaya pramANa, vedanIyanA 12 muhurNa nyUna 30 koTakosAga, nA samaya pramANa, jJA, darza, ane aMta nA aMtarmuhUrta nyUna 30 koko,sAga, samaya pramANa baMdha AzrayI sthitisthAno eTale ke sthitibaMdhasthAno hoya che. A pramANe uttarapravRtiomAM paNa jAte vicArI levuM. A pramANe sAmAnyathI sthitisthAno thAya che, paraMtu abhavya sRSi paMce, prAyo, jaghanya sthitibaMdhathI nIce niraMtara nahIM paNa sAntara sthitisthAno hovAthI thoDA ochA sthitisthAno thAya che. aparyApta sukSmanA sthitisthAno sarvathI alpa che. te thakI aparyApta bAdara, paryApta sUkSma ane paryApta bAdara eke, nA sthitisthAno anukrame saMkhyAtaguNa che. sAmAnyathI A cAre bhedanA sthitisthAno palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa hovA chatAM asaMkhyAtamo bhAga nAno-moTo grahaNa karavAno hovAthI uparokta alpabadutva dhaTI zake che. paryApta bAdara ekeDanA sthitisthAnothI aparyA, bei0 nA sthitisthAno asaMkhyaguNa che, kAraNake beinA utkRSTa tathA jagha, sthitibaMdha vacce palyopamanA saMkhyAtamA bhAganuM aMtara hovAthI aparyA, beiTanA sthitisthAno palyopamanA saMkhyAmAM bhAgano samaya pramANa che. jyAre paryApta bAe nI sthitisthAno palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAganA samaya pramANa ja che ane asaMkhyAtamA bhAgathI saMkhyAtamo bhAga sAmAnyathI dareka sthaLe asaMkhyaguNa moTo ja levAno hoya che. tethI paryApta bAda ekeDanA sthitisthAnothI aparyApta beinA sthitisthAno asaMkhyaguNa che. aparyA, bei, thI paryA, beiDa aparyA, tathA paryA, te, cau, asaMjJi ane saMjJi-paMce, nA sthitisthAno anukrame eka ekathI saMkhyAtaguNa che. sAmAnyathI aparyA. bei0 thI paryA, asaMjJi paMce sudhInA 8 jIvabhedamAM utkRSTa-jagha, sthiti vacce palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa aMtara hovAthI palyopamanA saMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa sthitisthAno che, chatAM palyopamano saMkhyAtamo bhAga anukrame moTo moTo levAno hovAthI uparokta alpabadutva prApta thAya che. aparyA, saMjJi-paMcendriyane utkRSTa ane jaghanya sthitibaMdha vacce saMkhyAtabhAga nyUna aMtaHkoTakosAga, pramANa aMtara hovAthI teTalAM samaya pramANa sthitisthAno che. ane paryA, saMkSi-paMcendriyamAM mithyAtva guNasthAnaka AzrayI aMta:koko sAganyUna utkRSTa sthitibaMdhanA samaya pramANa sthitisthAno che. For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 karmaprakRti patita pariNAmI jIvanA kaSAyanI tIvratA rUpa je saMphilaSTa pariNAmo te saMkulezasthAno, ane caDatAM pariNAmavALA jIvanA kaSAyanI maMdatA rU5 je vizuddha pariNAmo te vizuddhisthAno che. jeTalAM saMkuzasthAno hoya che teTalAM ja vizuddhisthAno hoya che. kema ke chellA ane pahelA sthAna sivAya paDatAM pariNAmavALAne je saMkulezasthAno gaNAya che te ja caDatAM pariNAmavALA jIvane vizuddhisthAno gaNAya che. te baMnne prakAranA sthAno aparyA, sUkSma ekeka ne sarvathI alpa che, tenAthI aparyA. bA., paryA, sUkSma ane paryA, bAdara ekeDa, aparyA tathA paryA, bei, tei, cau0, asaMjJi-paMce, ane saMjJi-paMce, jIvone anukrame eka-ekathI asaMkhyaguNa che. iti 1lI sthitisthAna prarUpaNA samApta - atha 2jI niSeka prarUpaNA:-). je samaye karma baMdhAya che te ja samaye tenA abAdhAkALanA samayo choDI pachInA samayomAM dalikanI racanA thAya che. e vAta prathama samajAvela che. ahIM te dalika racanAno anaMtaropanidhA ane paraMparopanidhA vicAra karela che. 1. pUrva-pUrvanA samayanI apekSAe anaMtara pachI-pachInA samayamAM keTalI dalika racanA kare che ? ema vicAravuM te anaMtaropanidhA. 2. pahelA sthAnanI apekSAe keTalAM sthAno pachI dalika racanA ardhI-ardhI thAya che. ema vicAravuM te paraMparopanidhA. tyAM anaMtaropanidhAthI vicAra karatAM abAdhAkALa pachInA prathama samayamAM sarvathI vadhAre ane tenI pachInA samayathI te samaye baMdhAyela sthitinA carama samaya sudhI anukrame pachI pachInA samayamAM vizeSahIna-vizeSahIna dalika racanA thAya che. paraMparopanidhAthI vicAratAM abAdhAkALa pachInA pahelA samayamAM je dalikaracanA thAya che tenI apekSAe tyAMthI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa samayo oLaMgI pachInA samayamAM ardha dalikanI racanA thAya che ane tenI apekSAe tyAMthI punaH palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA samayo oLaMgI pachInA samayamAM ardha dalikanI racanA thAya che. ema jyAM ardha hAni thAya che te te samayanI apekSAe palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa samayo oLaMgI pachI pachInA samayamAM ardha-ardha dalikaracanA te samaye baMdhAyela karmasthitinA carama samaya sudhI thAya che. koipaNa karmanA utkRSTa sthitibaMdhamAM AvI ardha-ardha hAnio kula palyopamanA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa thAya che ane sarva-ardha ardha hAniothI be hAni vacce rahela niSekasthAno asaMkhyAtaguNa che. iti rajI niSeka prarUpaNA samApta. (- atha 3jI abAdhAkAla prarUpaNA :-) koipaNa karmano palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitibaMdha ghaTe athavA vadhe tyAre abAdhAkALamAMthI eka samayanI hAni athavA vRddhi thAya. dRSTAnta tarIke jJAnA, karmano 30 kokosAga, pramANa utkRSTa sthitibaMdha thAya, athavA samaya nyUna, be samaya nyUna ema yAvat palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM eka samaya nyUna utkRSTa sthitibaMdha thAya. tyAM sudhI barAbara 3 hajAra varSa pramANa abAdhAkALa hoya che ane palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUnathI AraMbhI samaya samayanI hAnie yAvatuM palyopamanA be asaMkhyAtamA bhAge nyUna utkRSTa sthitibaMdha na thAya tyAM sudhI eka samaya nyUna 3 hajAra varSa pramANa abAdhAkALa hoya che. e pramANe abAdhAkALamAMthI samaya samayanI hAni karatAM palyopamanA jeTalAM asaMkhyAtamAM bhAga nyUna utkRSTa sthitibaMdha thAya teTalAM samaya nyUna utkRSTa abAdhA hoya che. e pramANe sthitibaMdhamAMthI palyopamano eka eka asaMkhyAtamo bhAga ane abAdhAkALamAMthI eka eka samaya nyUna thatAM yAvatu jJAnA, karmano saMjJi paMcendriyano abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha thAya tyAre aMtarmuhurta pramANa jaghanya AbAdhA hoya che. For Personal & Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 239 eka samaya abAdhAkALanI hAni athavA vRddhimAM je palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa sthitibaMdhanI hAni athavA vRddhi thAya che te palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitionuM eka abAdhAkaMDaka kahevAya che. ema aMtarmuhUrta nyUna 3 hajAra varSanA samaya pramANa jJAnA, karmanA abAdhAkaMDako thAya che. ema dareka karmamAM jaghanya abAdhA nyUna potAnI utkRSTa abAdhAnA samaya pramANa abAdhAkaMDako thAya che. | iti 3jI abAdhAkAla prarUpaNA samApta. -: atha 4thI aNbahutva-prarUpaNA :-) 36 bola pUrvakanuM alpabadutva yaMtra naMbara-38 pramANe che te pramANe samajavuM. | iti 4 vAra samApta 10 sthAnakonuM alpabadutva :- (1) utkRSTa sthitibaMdha (2) jaghanya sthitibaMdha (3) utkRSTa abAdhA (4) jaghanya abAdhA (5) kaMDakasthAna (6) abAdhAsthAna (7) sthitibaMdhasthAna (8) dviguNahAnisthAno (9) arthakaMDaka (10) niSekasthAno - e 10 padArthonuM cauda jIva sthAnakomAM alpa bahuta A pramANe che. paryApta ane aparyApta saMSi paMcendriya jIvomAM AyuSya vinA zeSa 7 karmanI jaghanya abAdhA mAtra aMtarmuhUrta pramANa hovAthI alpa che. tenAthI abAdhAsthAno temaja kaMDakasthAno aMtamuhurta nyUna utkRSTa abAdhAnA jeTalAM samayo che teTalAM hovAthI asaMkhyatiguNA che, ane paraspara banne samAna che. kAraNake abAdhAmAMthI eka eka samayanI hAnie eka eka kaMDaka thAya che. kaMDakasthAnothI utkRSTa abAdhA jaghanya abAdhA rUpa aMtarmuhUrNa adhika hovAthI vizeSAdhika che. tenAthI dviguNahIna niSekasthAno palyopamanA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa che. tenAthI eka dviguNahAninA aMtarAlamAM rahela niSekasthAno palyopamanA asaMkhyAtA prathama vargamULanA samaya pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa che. tenAthI arthakaMDaka asaMkhyAtaguNa che. te thakI aMta:koDAkoDI sAgaropama pramANa hovAthI jaghanya sthitibaMdha asaMkhyAtaguNa che. jo ke AThamA guNasthAnakanI AgaLa saMjJipaMcendriyo aMta:koDAkoDI sAgaropamathI paNa ocho baMdha kare che. paNa ahIM tenI vivakSA karavAmAM AvI nathI, jaghanya sthitibaMdhathI sthitisthAno jaghanya sthitibaMdha rahita utkRSTa sthitibaMdhanA samaya pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. ane tenAthI utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. kAraNake temAM jaghanya sthitibaMdha paNa AvI jAya che. zeSa 12 jIvasthAnakomAM abAdhAsthAno ane kaMDakasthAno alpa che. kAraNake te AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela samaya pramANa che, ane paraspara banne tulya che. jo ke ahIM sAmAnyathI bAreya jIvasthAnakomAM A baMnne padArtho AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa batAvela che. paraMtu vizeSa vicAra karatAM ekendriya sivAyanA zeSa 8 bhedomAM AvalikAnA saMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa hoya tema lAge che. pachI to bahuto jANe. A bannethI jadhanya abAdhA aMtamuhurta pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa che. tenAthI utkRSTa abAdhA vizeSAdhika che. tenAthI dviguNahAninA sthAno ane eka dviguNahAninA aMtarAlamAM rahela niSekasthAno kramazaH asaMkhyAtaguNa che. abAdhAsthAnothI sthitibaMdhasthAnone bhAgavAthI je saMkhyA Ave te arthena kaMDaka kahevAya. utkRSTa abAdhAmAMthI jaghanya abAdhA bAda karavAthI je saMkhyA Ave tenAthI utkRSTa sthitibaMdhamAMthI jaghanya sthitibaMdha bAda karavAthI je saMkhyA Ave tene bhAgavAthI arthena kaMDaka kahevAya. ane te niSekasthAnathI asaMkhyayaguNa che. tenAthI sthitibaMdhasthAno ekendriyanA 4 bhedomAM asaMkhyAtaguNa che, ane 8 jIvabhedomAM saMkhyAtaguNa che. kAraNake ekendriyanA cAre bhedomAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa ane bAkInA 8 jIva bhedomAM palyopamanA saMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa che. tethI jaghanya sthitibaMdha : sAga, vagere pramANa rUpa hovAthI 4 ane 8 jIvabhedomAM krame karIne asaMkhyAtaguNa ane saMkhyAtaguNa che. ane tenAthI utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che. For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 karmaprakRti AyuSya karmanI abAdhAno AdhAra tenA sthitibaMdha upara nathI. paraMtu je bhavamAM AyuSya bAMdhe che, te bhava upara che. mATe kaMDakasthAno ane tenA AdhAre thatA abAdhA kaMDakasthAno paNa ghaTatA nathI. tethI A be sivAya AyuSya karmamAM 8nuM ja alpabadutva hoya che. tyAM asaMjJi paryApta ane saMjJi paryAptamAM jaghanya abAdhA kSullakabhavanA trIjA bhAgathI paNa ghaNA nAnA saMkhyAta AvalikA pramANa aMtarmuhUrta pramANa hovAthI alpa che, tenAthI jaghanya sthitibaMdha aMtarmuhUrta adhika kSullakabhava pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. tenAthI abAdhAsthAno aMtarmuhurNa nyUna pUrvakrAMDanA trIjA bhAganA samaya pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. tethI paNa utkRSTa abAdhA paripUrNa purvakoDIno trIjo bhAga hovAthI vizeSAdhika che. tethI dviguNahAninA sthAno palyopamanA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela samaya pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa che. tenAthI eka dviguNahAninA aMtarAlamAM rahela niSekasthAno palyopamanA asaMkhyAtA prathama vargamULamAM rahela samaya pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa che. tenA karatAM sthitibaMdhasthAno aMtarmuhurja adhika kSullakabhava nyUna pUrvakoDInA trIjA bhAga sahita 33 sAgaropamanA samaya pramANa hovAthI ane asaMjJi paryAptamAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa che, ane tethI utkRSTa sthitibaMdha pUrvakoDInA trIjA bhAge adhika 33 sAgaropama hovAthI vizeSAdhika che. zeSa 12 jIvabhedomAM pUrvakroDa varSathI adhika AyuSyano sthitibaMdha na hovAthI dviguNahAnisthAno ane tenA abhAve eka dviguNahAninA aMtarAlamAM thanAra niSekasthAno ghaTatA nathI. mATe bAkInA 6 padArthonuM alpabahuta A pramANe che. jaghanya abAdhA kSullakabhavanA trIjA bhAgathI paNa ghaNA nAnA aMtarmuhurta pramANa hovAthI alpa che. tenAthI jaghanya sthitibaMdha aMtarmuhUrNa adhika kSullakabhava pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. tenAthI abAdhAsthAno ekendriyanI apekSAe sAdhika 7 hajAra varSanA samaya pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. tenAthI paNa utkRSTa abAdhA te jaghanya abAdhAsahita hovAthI vizeSAdhika che. tenAthI sthitibaMdhasthAno ekendriyanI apekSAe sAdhika 7 hajAra varSa adhika pUrvakoDI varSa pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. tethI paNa utkRSTa sthitibaMdha te jaghanya abAdhA ane jaghanya sthitibaMdha sahita hovAthI vizeSAdhika che. (-: atha sthitibaMdhanA adhyavasAyomAM 3 samudAhAranuM svarUpa :-) have sthitibaMdhanA adhyavasAyomAM sthiti samudAhAra, prakRti samudAhAra ane jIva samudAhAra e 3 anuyoga dhAro kahe che. 1 sthiti samudAhAra :- samudAhAra eTale pratipAdana arthAt kathana. tyAM prathama sthitisthAnone AzrayI adhyavasAyonuM kathana karavuM te sthitisamudAhAra, temAM dareka sthitisthAnamAM adhyavasAyonI saMkhyA batAvavI te agaNanA, te sthitisthAnanA adhyavasAyo dvitIyAdika sthitisthAnamAM jAya athavA na jAya te anukRSTi ane kayA adhyavasAyathI kayo adhyavasAya keTalA aMze tIvra athavA maMda zaktivALo che te tIvra-maMdatA, A traNa bAbato che. eka samaye koipaNa karmanI jeTalI sthiti baMdhAya te eka sthitisthAna kahevAya che. jaghanya sthitibaMdhathI samaya-samayanI vRddhie potapotAnA utkRSTa sthitibaMdha sudhI jeTalo samaya thAya teTalAM teTalAM sthitisthAno te te karmanA hoya che. aneka jIvo AzrayI koipaNa eka sthitibaMdhasthAna tenA kAraNabhUta kaSAyodayajanya asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa adhyavasAyothI baMdhAya che. asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa bhinna bhinna adhyavasAyo dvArA eka ja prakAranI sthitibaMdha kema thai zake ? evA praznonA uttaramAM samajavAnuM ke bhinna bhinna prakAranA adhyavasAya dvArA eka ja prakAranI sthitibaMdha thAya che paNa te badhAya jIvone eka ja rIte eka ja sAthe udayamAM AvI bhogavAto nathI paraMtu dravya-kSetra-kALa-bhAva-bhava vagere bhinna bhinna nimittone AzrayI judA judA jIvone judI judI rIte udayamAM AvI bhogavAya che. mATe koi virodha nathI. vivalita sthitisthAna For Personal & Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 241 prathama rasabaMdhanA adhyavasAyono vicAra karatI vakhate sthitibaMdhanA kAraNabhUta sthitibaMdhanA adhyavasAyono gauNa bhAve vicAra karavAmAM Avela che. paraMtu ahIM mukhyatve sthitibaMdhanA adhyavasAyono ja vicAra karavAno che. dareka sthitibaMdha sthAnamAM tenA kAraNabhUta kaSAyodayajanita adhyavasAyo asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa hoya che. tyAM AyuSya vinA zeSa 7 karmanA jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa adhyavasAyo che, chatAM uparanA sthitisthAnonI apekSAe ghaNAM ja ochA che. ane dvitIyAdika sthitisthAnathI potapotAnA utkRSTa sthitibaMdhasthAna sudhI vizeSAdhika-vizeSAdhika hoya che, AyuSyakarmanA prathama sthitibaMdhasthAnamAM asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa adhyavasAyo hoya che ane dvitIyAdika sthitisthAnathI potapotAnA utkRSTa sthitibaMdhasthAna sudhI kramazaH asaMkhyAtaguNa hoya che ane tema hovAmAM tathA-svabhAva ja kAraNa che. A anaMtaropanidhA vAta thai, paraMparopanidhAe vicArIe to jJAnAvaraNIya vagere 7 karmonA jaghanya sthitibaMdhasthAnamAM je adhyavasAyasthAno che. tyAMthI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno oLaMgI, pachI je sthitisthAna Ave temAM jaghanya sthitibaMdhasthAnanA adhyavasAyonI apekSAe dviguNa adhyavasAyo thAya che. tyAMthI punaH palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno oLaMgI pachInA sthitisthAnamAM dvigaNa ane jaghanya sthitisthAnathI cAra gaNA thAya che. ema po utkRSTa sthiti sudhI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno oLaMgI oLaMgI pachI pachInA sthitisthAnamAM adhyavasAyo bamaNAM bamaNAM hoya che. ema dareka karmamAM kula dviguNavRddhinA sthAno aMgula mAtra kSetramAM jeTalAM AkAzapradezo che, tenuM prathama vargamULa kADhatAM jeTalI saMkhyA Ave te saMkhyAne jeTalIvAra arthe ardhI karatAM ekanI saMkhyA Ave teTalAM chedanako kahevAya che, te chedanakonA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalAM AkAzapradezonI saMkhyA Ave teTalAM hoya che. jema rasabaMdhanA adhyavasAyo vivakSita sthitibaMdhasthAnathI pachI pachInA sthitibaMdhasthAnamAM jAya che tema sthitibaMdhanA adhyavasAyo tadana jAdA ja hoya che. mATe ahIM rasabaMdhanA adhyavasAyonI jema anukaSTi thatI nathI. prathama sthitisthAnanA prathama kaSAyodaya rU5 adhyavasAyasthAna atyaMta maMda zaktivALu hoya che. ane tenA karatAM te ja prathama sthitisthAnanA kAraNabhUta utkRSTa kaSAyodaya rU5 aMtima adhyavasAyasthAna anaMtaguNa tIvra zaktivALuM hoya che. tenAthI dvitIya sthitisthAnano jaghanya adhyavasAya, tenAthI te ja dvitIya sthitisthAnano utkRSTa adhyavasAya ema dareka sthitisthAnano jaghanya ane utkRSTa adhyavasAya kramaza: eka ekathI anaMtagaNa tIvra zakti athavA sAmarthyavALo hoya che. 2. prakRti samudAhAra :- prakRtimAM adhyavasAyonuM kathana karavuM te prakRti samudAhAra kahevAya. temAM dareka prakRtinA adhyavasAyasthAnonI saMkhyA kahevI te pramANAnugama ane kaI prakRtithI kaI prakRtinA adhyavasAyo keTalA ochA vadhAre che ema batAvavuM te alpabadutva ema be bAbato che. A jJAnAvaraNIya vagere dareka karmanA badhA sthitisthAno adhyavasAyo asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa che. A pramANAnugama che. AyuSyakarmanA adhyavasAyo asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa hovA chatAM zeSa karmanI apekSAe ghaNAM ja ochA che. tenAthI nAma tathA gotra karmanA asaMkhyAtaguNa che. jo ke AyuSya karmanA dareka sthitisthAnamAM adhyavasAyo asaMkhyAtaguNa che, ane A be karmomAM vizeSAdhika che, to paNa AyuSyanA jaghanya sthitibaMdhamAM adhyavasAyo ghaNAM ja thoDA che ane tenAthI A be karmonA jaghanya sthitibaMdhamAM ghaNAM ja vadhAre asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa che. vaLI AyuSya karatAM A be karmono sthitibaMdha paNa ghaNo ja moTo che, mATe ja AyuSya karatAM A be karmanA adhyavasAyo vizeSAdhika nathI. paraMtu asaMkhyAtaguNa che, nAma ane gotrakarmathI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane aMtarAyakarmanA adhyavasAyo asaMkhyAtaguNa che ane paraspara cAreyanA samAna che. nAma ane gotrakarmathI A 4 karmanI sthiti gheDhI hovAthI adhyavasAyo paNa vizeSAdhika hovA joIe paraMtu asaMkhyAtaguNa kema hoya? ahIM AvI zaMkA paNa na karavI, kAraNake vivalita sthitisthAnanA adhyavasAyothI palyopamanA For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 karmaprakRti asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno oLaMgI pachInA sthitisthAnamAM adhyavasAyo bamaNAM thAya che. A vAta prathama ja AvI gaI che, eka palyopamanA paNa asaMkhyAtA bhAga pramANa TUkaDA asaMkhyAtA thAya, tethI vivakSita sthitisthAnathI eka palyopama jeTalAM sthitisthAno oLaMgIe tyAM sudhImAM paNa asaMkhyAta vAra bamaNAM - bamaNAM adhyavasAyo thAya che. arthAt asaMkhyAtaguNA thaI jAya che. tAtparya e che ke - vikSita sthitisthAnathI eka palyopama pachInA sthitisthAnamAM paNa adhyavasAyo asaMkhyAtaguNa thAya che. to 10 koDAkoDI sAgaropama jeTalAM sthitisthAno vadhe tyAre sahelAIthI ghaNA ja vadhAre asaMkhyAtaguNa thAya, A cAra karmanA adhyavasAyothI kaSAyamohanIyanA ane tenAthI mithyAtva mohanIya rU5 darzana mohanIyanA adhyavasAyasthAno kramaza: asaMkhyAtaguNa hoya che. 3. jIva samudAhAra :- have jIvo AzrayI adhyavasAyonuM pratipAdana karavuM te jIva samudAhAra kahevAya che. svabhUmikAne anusAra sarva vizuddha jIvo matijJAnAvaraNIya vagere 47 dhruvabaMdhI prakRtionI jaghanya sthitine bAMdhatA sAtavedanIya vagere 34 zubha parAvartamAna pravRtiomAMthI jeTalI prakRtio bAMdhe che teono catuHsthAnika rasa bAMdhe che. ane asAtA vedanIya vagere 39 parAvartamAna azabhaprakRtiomAMthI je je prakRtio bAMdhe che teono dristhAnika rasa bAMdhe che. | madhyama pariNAmI jIvo matijJAnAvaraNIya vagere pravRbaMdhI pravRtionI svabhUmikAnusAra ajaghanya arthAt madhyama sthitine bAMdhatA zubha ane azubha parAvartamAna pravRtiomAMthI je prakRtio bAMdhatA hoya teono tristhAnika rasa bAMdhe che. ane atisaMkUilaSTa pariNAmI jIvo matijJAnAvaraNIya vagere dhruvabaMdhI prakRtionI svabhUmikAnusAre A sthitine bAMdhatA parAvartamAna zubhaprakRtiomAMnI je prakRtio bAMdhatA hoya teono dristhAnika rasa bAMdhe che. ane parAvartamAna azubhaprakRtiomAMthI je prakRtio baMdhAtI hoya teono cAra sthAnika rasa bAMdhe che. anaMtaropanidhA :- ahIM adhyavasAyomAM jIvo AzrayI anaMtaropanidhA ane paraMparopanidhA e be mArgaNA che, tyAM anaMtaropanidhAe vicAre che. pRthakatva zabda seMkaDonI saMkhyAne batAvanAra che. parAvartamAna zubhaprakRtiono utkRSTa cAra sthAnika rasabaMdha karanArA ane matijJAnAvaraNIya vagere dhruvabaMdhI : prakRtionI svabhUmikAnusAra jaghanya sthitine bAMdhanArA jIvo alpa che. tenAthI samayAdhika jaghanya sthitine bAMdhanArA jIvo vizeSAdhika che. tethI paNa be samayAdhika jaghanya sthitine bAMdhanArA jIvo vizeSAdhika che. ema dhaNAM seMkaDo sAgaropama sudhI dareka sthitibaMdhane bAMdhanArA jIvo vizeSAdhika-vizeSAdhika hoya che tyArabAda punaH dhaNAM seMkaDo sAgaropama sudhI arthAt zubhaprakRtionA jaghanya catuHsthAnika rasabaMdha sudhInA dareka sthitibaMdhasthAnamAM vartatAM jIvo vizeSahIna-hIna hoya che. e ja pramANe parAvartamAna zubhaprakRtionA utkRSTa tristhAnika rasa bAMdhanArA ane dhruvabaMdhI prakRtionI svabhUmikAnusAra madhyama sthitimAMnI jadhanya sthitine bAMdhanArA jIvo alpa hoya che. tyAra pachI dhaNAM seMkaDo sAgaropama sudhI dareka sthitisthAnane bAMdhanArA jIvo kramazaH vizeSAdhika hoya che. te pachI punaH dhaNAM seMkaDo sAgaropama sudhI arthAt zubhaprakRtionA jaghanya tristhAnika rasa sudhInI sthitine bAMdhanArA jIvo dareka sthitisthAnamAM kramaza: vizeSahIna-hIna hoya che. ema parAvartamAna zubhaprakRtionA utkRSTa dristhAnika rasane bAMdhanArA ane dhruvabaMdhI prakRtionA svabhUmikAnusAra utkRSTa sthitisthAnomAMnA prathama jaghanya sthitisthAnane bAMdhanArA jIvo alpa hoya che. tyArabAda ghaNA seMkaDo sAgaropama sudhI dareka sthitisthAnane bAMdhanAra jIvo kramazaH vizeSAdhika-vizeSAdhika hoya che. te pachI punaH zubhaprakRtionA jadhanya dristhAnika rasane bAMdhanArA ane dhruvabaMdhI prakRtionI svabhUmikAnusAra utkRSTa sthiti sudhInA dareka sthitisthAnone bAMdhanArA jIvo kramazaH vizeSahIna-vizaSahIna hoya che. parAvartamAna azabhaprakRtiomAM tenAthI viparIta rIte hoya che. te A pramANe - parAvartamAna azubhaprakRtionA dvisthAnika rasane bAMdhanArA ane dhruvabaMdhI prakRtionI svabhUmikAnusAra jaghanya sthitiomAMnI prathama sthitine bAMdhanArA jIvo alpa hoya che. tyAMthI ghaNAM seMkaDo sAgaropama sudhInA dareka sthitisthAnane bAMdhanArA jIvo For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 243 kramazaH vizeSAdhika vizeSAdhika hoya che. punaH tyAMthI dhaNAM seMkaDo sAgaropama sudhI arthAt parAvartamAna azubha prakRtiono utkRSTa dvisthAnika rasa baMdhAya teTalAM sthitisthAno kramaza: vizeSahIna-vizeSahIna hoya che. e ja pramANe parAvartamAna azubhaprakRtionA jaghanya tristhAnika rasane bAMdhanarA ane dhruvabaMdhI prakRtionI svabhUmikAnusAra madhyama sthitine bAMdhanArA jaghanya sthitisthAnathI dhaNAM seMkaDo sAgaropama sudhInA dareka sthitisthAnomAM jIvo vizeSAdhika ane punaH dhaNAM seMkaDo sAgaropama sudhI vizeSahIna-vizeSahIna hoya che. ane parAvartamAna azubhaprakRtionA jaghanya catuHsthAnika rasane bAMdhanArA temaja dhruvabadhI prakRtionI svabhUmikAnusAra utkRSTa sthitisthAnomAMnA jaghanya sthitisthAnathI ghaNAM seMkaDo sAgaropama sudhInA sthitisthAnomAM jIvo kramazaH vizeSAdhika ane tyArabAda utkRSTa catuHsthAnika rasabaMdha sudhInA dhaNAM seMkaDo sAgaropama pramANa chellA sthitisthAnomAM kramazaH jIvo vizeSahIna-vizeSahIna hoya che. (2) paraMparopanidhA have paraMparopanidhAe vicArIe to parAvartamAna zubhaprakRtionA catuHsthAnika ane parAvartamAna azubhaprakRtionA dvisthAnika rasane bAdhatAM dhruvabaMdhI prakRtionI jaghanya sthiti baMdhAya che, te sthitisthAnano bAMdhanArA jeTalAM jIvo hoya che, tenI apekSAe te prathama sthitisthAnathI palyopamanA asaMkhyAtA vargamULonA jeTalAM samayo hoya teTalAM sthitisthAno oLaMgI pachInA sthitisthAnane bAMdhanArA jIvo dviguNa hoya che. ane tyAMthI punaH teTalAM sthitisthAno oLaMgI pachInA sthitisthAnane bAMdhanArA jIvo dviguNa hoya che. ema ghaNAM seMkaDo sAgaropama sudhI palyopamanA asaMkhyAtA vargamULonA samaya pramANa sthitisthAno oLaMgI-oLaMgI pachI-pachInA sthitisthAnane bAMdhanArA jIvo dviguNa-dviguNa hoya che. ane tyAra bAda dhaNAM seMkaDo sAgaropama sudhI uparokata saMkhyA pramANa sthitisthAnone oLaMgI-oLaMgIne pachI-pachInA sthitisthAnane bAMdhanArA jIvo ardha-ardhA hoya che. e ja pramANe parAvartamAna zubha-azubhaprakRtionA tristhAnika ane dhruvabaMdhI prakRtionI svabhUmikAnusAra madhyama sthitine bAMdhanArA temaja parAvartamAna zubhaprakRtionA dvisthAnika ane parAvartamAna azubhaprakRtionA catuHsthAnika rasane bAMdhatA dhruvabaMdhI prakRti jeTalI utkRSTa sthiti baMdhAya che te sthitisthAnone bAMdhanArA jIvo viSe paNa samajavuM. kula dviguNavRddhi athavA hAninA sthAno palyopamanA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela samaya pramANa hoya che. ane tenAthI eka dviguNavRddhi athavA hAninA aMtarAlamamAM rahela sthAno palyopamanA asaMkhyAtA vargamULanA samaya pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa che. -- maMda pariNAmathI je sthitisthAno baMdhAya che, te nirAkAropayoga prAyogya kahevAya che. ane je sthitisthAno tIvra pariNAmathI baMdhAya che, te sAkAropayoga prAyogya kahevAya che. te banne prakAranA sthitisthAno parAvartamAna zubha temaja azubha banne prakAranI prakRtionA dvisthAnika rasabaMdhamAM hoya che. ane tristhAnika temaja catuHsthAnika rasa je sthitisthAnomAM paDe che, te badhA sthitisthAno sAkAropayoga prAyogya ja hoya che. arthAt sAkopayoga prAyogya sthitisthAno dvisthAnikAdi traNe prakAranA rasabaMdhamAM hoya che ane nirAkAropayoga prAyogya sthitisthAno mAtra dvisthAnika rasabaMdhamAM ja hoya che. have zubhAzubha parAvartamAna prakRtionA sthitibaMdha AzrayI kula bAvIsa prakAre sthitisthAnAdi padonuM alpabahutva batAve che. tyAM parAvartamAna ke aparAvartamAna koIpaNa prakRttinA catuHsthAnika, tristhAnika ane dvisthAnika rasabaMdha prAyogya jeTalAM sthitisthAno che. te sthitisthAnomAMnA je sthitisthAnane bAMdhanArA jIvo sauthI vadhAre hoya che te sthitisthAnane yavamadhya kahevAya che. ane te sthitisthAnathI samaya-samayanI vRddhivALA je sthitisthAno che te yavamadhyathI uparanA sthitisthAno kahevAya che, ane te sthitisthAnathI samaya-samayanI hAnivALA je sthitisthAno che te yavamadhyathI nIcenA sthitisthAno kahevAya che. ema sarvatra samajavuM. tyAM (1) parAvartamAna sAtAvedanIya vagere zubhaprakRtionA catuHsthAnika yavamadhyathI nIcenA je sthitisthAno che te sauthI alpa che, tenA karatAM (2) eja sAtAvedanIya vagere zubha parAvartamAna prakRtionA catuHsthAnika yavamadhyathI u52nA sthitisthAno saMkhyAtaguNa che. te thakI (3) eja prakRtionA tristhAnika yavamadhyathI nIcenA ane For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 karmaprakRti (4) uparanA sthitisthAno kramaza: saMkhyAtaguNA che. te thakI (5) eja prakRtionA dristhAnika yavamadhyathI nIcenA ekAMta sAkAropayoga prAyogya sthitisthAno ane (6) yavamadhyathI nIcenA ja paraMtu ekAMta sAkAropayoga prAyogyathI uparanA mizra sthitisthAno ane (7) kristhAnika yavamadhyathI uparanA mizra sthitisthAno kramaza: eka ekathI saMkhyAtaguNA che. tethI paNa (8) A prakRtiono jaghanya sthitibaMdha saMkhyAtaguNa che. te thakI (9) asAtAvedanIya vagere parAvartamAna azabhaprakRtiono jaghanya sthitibaMdha vizeSAdhika che. te thakI (10) asAtAvedanIya vagere azubhaprakRtionA dvisthAnika yavamadhyathI nIce zarUAtanA ekAMta sAkAropayoga prAyogya sthitisthAno ane te pachI (11) te ja dristhAnika yavamadhyathI nIcenA paraMtu ekAMta sAkAropayoga prAyogya sthitisthAnonI uparanA mizra sthitisthAno ane te thakI (12) te je kristhAnika yavamadhyathI uparanA zarUAtanA mizra ane pachI (13) tenI uparanA ekAMta sAkAropayoga prAyogya sthitisthAno kramaza: saMkhyAtaguNa che. te thakI (14) e ja prakRtionA tristhAnika yavamadhyathI nIcenA tenAthI (15) yavamadhyathI uparanA ane tyArabAda (16) e ja prakRtionA catuHsthAnika yavamadhyathI nIcenA sthitisthAno kramaza: saMkhyAtaguNa che. te thakI (17) yavamadhyathI uparanI apavartanA DAyasthiti saMkhyAtaguNa che. tenAthI paNa (18) aMta:koDAkoDI sAgaropama pramANa sthitibaMdha saMkhyAtaguNa che. te thakI (19) satAvedanIya vagere parAvartamAna zubhaprakRtionA dvisthAnika yavamadhyathI uparanA mizra sthitisthAnonI uparanA je ekAMta sAkAropayoga prAyogya sthitisthAno bAkI che te aMta:koDAkoDI sAgaropama nyUna paMdara koDAkoDI sAgaropama pramANa vagere hovAthI saMkhyAtaguNa che. tenA karatAM (20) e ja zubha prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha vizeSAdhika che, tenA karatAM (21) baddha DAyasthiti aMta:koDAkoDI sAgaropama nyUna saMpUrNa karmasthiti-trIsa koDAkoDI sAgaropama vagere pramANa hovAthI vizeSAdhika che. ane tethI paNa (22) azubha prakRtionI saMpUrNa karmasthiti trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa vagere hovAthI vizeSAdhika che. ahIM azubhaprakRtionA cata:sthAnika yavamadhyathI upara DAyasthiti batAvI che ane 21mA bolamAM baddha DAyasthiti batAvI che. 17mAM bolamAM batAvela DAyasthitino artha batAvatAM jaNAvela che ke apavartanAkaraNa vizeSathI je sthitisthAnathI moTAmAM moTo kUdako mArI sarvotkRSTa sthitibaMdha karI zake te sthitine apavarnanA DAyasthiti kahevAya Ano bhAvArtha ema samajAya che ke- je madhyama aMta:koDAkoDIno baMdha karI sarvotkRSTa sthitibaMdha karI zake te madhyama aMta:koDAkoDI pramANa sthitine ja apavanA DAyasthiti kahevAya. paraMtu temAM apavarNanA karaNa vizeSathI e zabdanuM rahasya samajAtuM nathI mATe nIce pramANe artha karIe to apavarNanA karaNa vizeSathI e zabdanuM rahasya paNa AvI jAya ane padArthanA svarUpamAM koI taphAvata paDato nathI. sattAgata sarvotkRSTa sthitine apavartanAkaraNathI ghaTADI arthAt ochI karI jeTalI navI sthiti racavAmAM Ave tene apavarNanA DAyasthiti kahevAya dAtao 100 samayAtmaka sarvotkRSTa sthitine sthitighAtathI ghaTADI 11 mayAtmaka sthiti banAve to te 11 samayAtmaka sthiti apavarnanA DAyasthiti kahI zakAya, ane tema mAnIe to sarvotkRSTa sthitisattAne sthitighAta dvArA moTAmAM moTo kUdako mArI madhyama aMta:koDAkoDI pramANa je navI sthiti banAve te apavarnanA DAyasthiti kahevAya ane te utkRSTa aMta:koDAkoDIthI saMkhyAtaguNa hIna hoya che, ema mane lAge che. pachI to bahuzrato kahe te kharuM ? ochAmAM ocho jeTalo sthitibaMdha karI tyArapachI taratanA samaye te jIva vadhAremAM vadhAre jeTalo sthitibaMdha karI zake teTalI badhI sthitine baddha DAyasthiti kahevAmAM Ave che. saMkSipaMcendriya paryApta jIva aMta:koDakoDI sAgaropama pramANa sthitibaMdha karI tadanantara samaye atisaMkUilaSTa pariNAme utkRSTa sthitibaMdha paNa karI zake che. mATe aMtaHkoDAkoDI sAgaropama nyUna saMpUrNa karmasthitine badhdha DAyasthiti kahevAya che. A alpabadutva aMtyata gaMbhIra ane khUba ja gahana che. mATe bahuzruto pAse zakya teTalo samajavA prayatna karavo. abhyAsakone kaMIka saraLatAthI jJAna thAya te hetuthI asatkalpanA dvArA sAtA ane asAtA A be prakRtionA For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - sArasaMgraha 245 sthitisthAnane kalpI. A alpabadutva samajAvavA prayatna karela che chatAM temAM kaMI kSati hoya to sudhArI jaNAvavA sujJa mahAzayone mArI vinaMtI che. sAtavedanIya tathA asAtAvedanIyanI utkRSTa sthiti kramazaH 15 ane 30 koko, sAgaropama pramANa hovA chatAM 2 ane 4 abaja samaya pramANa kalpela che. ane saMkhyAtaguNanI jagyAe 19mA bola sivAya bIje sarva ThekANe traNa guNa ane 19mAM bolamAM saMkhyAtaguNanA sthAne sAdhika 10 guNa saMkhyA kalpI che. | zubha pravRtionA je sthitisthAnomAM kevaLa catuHsthAnika rasa baMdhAya che te sthitisthAno catu:sthAnika rasavALA ane je sthitisthAnomAM 4 ane 3 sthAna athavA mAtra tristhAnika rasa baMdhAya che, te sthitisthAno tristhAnika rasavALA kahevAya che. paraMtu kristhAnika rasanI bAbatamAM tema nathI. kAraNake jeTalAM sthitisthAnomAM kristhAnika rasa ghaTI zake teTalAM badhAM sthitisthAno kristhAnika rasavALA kahevAya che. ane asatAvedanIya vagere azubhaprakRtionA je sthitisthAnomAM phakta kristhAnika rasa paDe che te sthitisthAno dristhAnika rasavALA ane je sthitisthAnomAM tristhAnika rasa baMdhAya ane catu:sthAna na baMdhAya te sthitisthAno tristhAnika rasavALA kahevAya che. paraMtu catu:sthAnika rasabaMdhanI bAbatamAM tema nathI, kAraNake jeTalAM sthitisthAnomAM 4 sthAnika rasa paDI zake te badhA sthitisthAno catuHsthAnika rasavALA batAvyA che. ' arthAtu zubhaprakRtionA jeTalAM sthitisthAnomAM kristhAnika rasa paDI zake che, temAMnA keTalAka sthitisthAnomAM keTalIkavAra tristhAnika ane keTalIkavAra keTalAka sthitisthAnomAM catu:sthAnika rasabaMdha paNa paDato. hoya, chatAM te badhA sthitisthAno dristhAnika rasavALA batAvavAmAM AvyA che. te ja pramANe asatAvedanIya vagere azubhaprakRtionA jeTalAM sthitisthAnomAM cAra sthAnika rasa paDI zake che. temAMnA keTalAka sthitisthAnomAM keTalIkavAra kristhAnika rasa paDavA chatAM te badhA sthitisthAno catuHsthAnika rasabaMdha prAyogya kahevAmAM AvyA che. vizeSa samajaNa yaMtra naMbara-44mAM AMkaDAmAM batAvI che. iti 4tho sthitibaMdha samApta Iti baMdhanakaraNa sArasaMgraha samApta YYYSSE For Personal & Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 karmaprakRti ( -: atha baMdhanakaraNa - prasnottarI :-) prazna-1 prakRti zabdano zuM artha che ? javAba-1 ahIM bhASyakArane anusAre "bheda' navatattvamAM "svabhAva' ane paMcasaMgraha baMdhanakaraNa gA, 40mAM 'sthiti Adi traNano samudAya' ema prakRti zabdanA traNa artha che. prazna-2 nAmakarmanI prakRtionI saMkhyA keTalI rIte che? temaja kaI kaI saMkhyA kyAM kyAM upayogI che? javAba-2 nAmakarmanI prakRtionI saMkhyA 42, 67, 93, ane 103 ema cAra prakAre jaNAvela che. temAM 42 mAtra mULa bheda athavA dalika vaheMcaNImAM 67-baMdha-udaya-udIraNAmAM ane 93 athavA 103nI saMkhyA sattAmAM upayogI che. prazna-3 evI kaI prakRtio che ke je baMdha vinA paNa udaya-udIraNA ane sattAmAM hoya ? javAba-3 samyakatva mohanIya ane mizra mohanIya. prazna-4 jenI eka paNa uttaraprakRti sarvaghAtI nathI evuM kayuM dhAtI karma che? javAba-4 aMtarAya karma. prazna-5 evuM kayuM karma che ke je baMdhAyA pachInA taratanA bhavamAM ja udayamAM Ave paNa je bhavamAM bAMdhyuM te ja bhavamAM ke pachInA taratanA bhavane mukIne pachInA bhAvomAM udayamAM na ja Ave ? temaja jIvananA 3 bhAga pahelAM na ja baMdhAya ? javAba-5 AyuSya karma. prazna-6 eka bhavamAM AyuSya eka ja vAra baMdhAya ke temAM kaMI apavAda che? javAba-6 prajJApanA sUtramAM potAnA AyuSyanA be bhAga gayA pachI je AyuSyano baMdha thayo tenuM te AyuSya te bhavanA bAkInA kALamAM anekavAra baMdhAya ema batAvI tene AkarSe kahyA che. paraMtu karmagraMthAdika cAlu graMthomAM AkhA bhavamAM AyuSya eka ja vAra baMdhAya e hakIkata prasiddha hovAthI pamA praznanA uttaramAM AyuSya eka bhavamAM eka ja vAra baMdhAya ema batAvela che. prazna-7 potapotAnA hetuo vidyamAna hoya tyAMsudhI je prakRtio avazya baMdhAya te dhruvabaMdhI kahela che. to paMcasaMgraha cothAdvAramAM anaMtAnubaMdhi Adi pAMtrIsa pravRtiono mukhyatve avirati baMdhahetu kahI che, ane thINadvitrika tathA anaMtAnubaMdhi pravRtio 4the dhruvabaMdhI gaNAvI che. tethI A sAte prakRtiono cothA guNasthAnaka sudhI baMdha hovo joIe. paraMtu eono baMdha bIjA guNasthAnaka sudhI ja che. te ja pramANe nidrA-pracalA tathA nAmakarmanI nava dhruvabaMdhI vagere prakRtiono baMdhahetu kaSAya che chatAM te prakRtio paNa kaSAya che tyAM sudhI baMdhAtI nathI paraMtu apUrvakaraNa guNasthAnakanA prathamAdi bhAga sudhI ja baMdhAya che to A badhI pravRtio dhruvabaMdhI kema kahevAya ? javAba-7 anaMtAnubaMdhi Adi pAMtrIsa prakRtiono "avirati baMdhahetu sAmAnyathI kahela che, kemake bIje guNasthAnake baMdhaviccheda thanAra anaMtAnubaMdhi Adi pacIza prakRtiono kevaLa avirati baMdhahetuM nathI paNa anaMtAnubaMdhi udayaviziSTa avirati baMdhahetu che, anaMtAnubaMdhino udaya be guNasthAnaka sudhI ja che mATe thINadvitrikAdi sAta prakRtio dhruvabaMdhI hovAchatAM be guNasthAnaka sudhI ja baMdhAya che. paNa cothA guNasthAnaka sudhI baMdhAtI nathI. e ja pramANe nidrA-pracalA Adi prakRtiono "kaSAya' sAmAnyathI baMdhahetu kahela che, paraMtu kevaLa kaSAya baMdhahetu nathI, "te te prakRti baMdha yogya adhyavasAya viziSTha tathA tathA prakArano kaSAyodaya" te te prakRtinA baMdhamAM hetu hovAthI baMdhaviccheda pachInA sthAnomAM sAmAnya kaSAya hovA chatAM te te prakRtibaMdha yogya adhyavasAya viziSTha tathA tathA prakArano kaSAyodaya nahIM hovAthI apUrvakaraNanA bIjA Adi bhAgomAM temaja anivRttikaraNa vagere guNasthAnake nidrA-pracalAdi dhruvabaMdhI For Personal & Private Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - praznottarI prazna-8 jo anaMtAnubaMdhi Adi pacIza prakRtiono anaMtAnubaMdhi viziSTha avirati baMdhahetu che to sarvaviratidhara pITha-mahApITha sAdhu mahArAjAne te hetunA abhAvamAM strIvedano baMdha zI rIte thayo ? javAba-8 pITha-mahApITha munirAja kSAyika samyagdRSTi ja hatA evo nizcaya na hovAthI AkarSano saMbhava hovAthI samyaktvathI paDI mithyAtve gayelA evA teone strIvedano baMdha ghaTI zake. athavA guru mahArAje bAhu-subAhu munionI karela guNaprazaMsAthI utpanna thayela IrSyA rUpa saMzliSTa tIvratama kRSNalezyAne gopavatAM tIvra saMjvalana mAyAnA pariNAmathI pUrve baMdhAyela strIvedanI sthiti ane rasa vadhArI baMdha vinA paNa tene nikAcita karela tethI tenA ja phaLa svarUpe banne munio brAhmI ane suMdarI rUpe thayA mATe ahIM doSa nathI. juo paMcasaMgraha trIjA dvAranI mULaTIkA gA36 prazna-9 247 prakRtio baMdhAtI nathI. eTale ke potapotAnA viziSTa hetuo hoya tyAM sudhI thINadvitrikAdi avazya baMdhAya che tethI A prakRtio dhruvabaMdhI kahevAya che. cakSudarzanAvaraNIya, avadhiDhikAvaraNa, ane mana:paryavajJAnAvaraNa dezadhAtI kahela che, paraMtu teIndriya sudhInA jIvone cakSudarzanAvaraNa, ane avidha tathA mana:paryavajJAna vinAnA jIvone zeSa traNa AvaraNo svAvArya guNano sarvathA ghAta kare che to A cAre prakRtio dezaghAtI kema kahevAya? javAba-9 je prakRtio potAno udaya hoya tyAMsudhI sarvajIvone haMmezAM svAvAryaguNano sarvathA ja ghAta kare te ja sarvaghAtI kahevAya che paraMtu je prakRtio potAnA udaya kALa sudhI koIka jIvone sarvathA ane koIka jIvone dezathI athavA eka ja jIvane amuka kALe dezathI paNa svAvArya guNano ghAta kare che te dezaghAtI kahevAya che. A cAra prakRtio paNa AvI hovAthI dezaghAtI kahela che. prazna-10 uparokta cAre prakRtio dezaghAtI hovA chatAM ya amuka jIvonA svAvArya guNone sarvathA kema haNe che? javAba-10 dezaghAtI prakRtionA spardhako sarvadhAtI ane dezaghAtI ema be prakAre kahela che tethI jyAre A prakRtionA sarvadhAtI rasaspardhako udayamAM Ave che tyAre svAvArya guNane sarvathA haNe che. ane jyAre alpa rasavALA dezaghAtI spardhako udayamAM Ave che tyAre dezathI haNe che. prazna-11 dezaghAtI prakRtionA paNa spardhako sarvaghAtI che to sarvaghAtI ane dezaghAtI prakRtiomAM taphAvata zuM ? javAba-11 dezadhAtI prakRtionA eka sthAnika rasaspardhako dezadhAtI ja hoya che ane dvisthAnika rasa spardhako mizra hoya che. ane zeSa sarvaghAtI ja hoya che. chatAM A prakRtionA sarvaghAtI spardhako paNa apavartanAdidvArA haNAvAthI dezaghAtI thAya che. jyAre sarvadhAtI prakRtiomAM ekthAnika rasaspardhako sarvathA hotAM ja nathI ane dvisthAnikAdi sarvaspardhako sarvaghAtI ja hoya che. apavartanAdi dvArA haNAIne jaghanyathI dvisthAnika rasavALAM je spardhako bane che te paNa sarvaghAtI ja rahe che paNa dezaghAtI thatAM nathI. dezaghAtI ane sarvaghAtI prakRtiomAM A ja taphAvata che. prazna-12 cakSu-acakSu darzanAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI saMpUrNa darzana labdhinI apekSAe je eka dezarUpa darzana guNa prApta thAya che tene ja pAMca nidrAno udaya haNe che, to te nidrAo sarvaghAtI kema kahevAya ? javAba-12 jo ke catudarzanAvaraNIyAdinA kSayopazamathI prApta thayela darzanalabdhi-saMpUrNa darzanalabdhinA eka deza rUpa che paraMtu nidrApaMcaka tene saMpUrNapaNe ja haNe che. athavA sattAmAM nidrApaMcakanA sarvaghAtI ja rasa spardhako hoya che. mATe te sarvaghAtI kahela che. prazna-13 udayabaMdhotkRSTA prakRtiomAM asAtAvedanIya vagere keTalIka evI prakRtio che ke jeono udaya na hoya tyAre paNa utkRSTa sthitibaMdha thAya che. mATe asAtAvedanIya vagere prakRtione anudayabaMdhotkRSTA paNa kema na kahevAya ? e ja pramANe-samyaktvamohanIya sivAyanI udayasaMkramotkRSTA, manuSyagati vagere prakRtiomAM paNa potAno udaya na hoya tyAre potAnI svajAtIya anya prakRtiono utkRSTa sthitisaMkrama thAya che. mATe manuSyagati vagere anudayasaMkramotkRSTA paNa kema na kahevAya ? For Personal & Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 karmaprakRti javAba-13 jeno udaya na hoya te anudayavatI pravRtionuM prathamanI udayasthitimAM raheluM dalika tenA anaMtara pUrva samaye ja svajAtIya udayavatI pravRtiomAM tibUka saMkrama dvArA saMkramI jAya che, tyAre udayavatI pravRtionuM prathamasthitinuM lika sva svarUpe hAjara hoya che. tethI udaya vakhate baMdha athavA anya prakRtionA saMkramathI jeTalI utkRSTa sthitisattA thAya che tenA karatAM tene udaya na hoya tyAre potAnA baMdhathI athavA anyaprakRtinA saMkramathI paNa eka samaya nyUna utkRSTa sthitisattA prApta thAya che. tethI asAtAvedanIya vagere anudaya badhotkRSTA ane manuSyagati vagere anudaya saMkramotkRSTA na ja kahI zakAya. paraMtu udayabaMdhoskRSTA ane udayasaMkramotkRSTA ja kahevAya. prazna-14 atisaMkilaSTa mithyAdRSTine keTalI ane kaI kaI zubhaprakRtio baMdhamAM AvI zake ? javAba-14 te A paMcendriyajAti, AhAraka sivAyanA cAra zarIra ane be aMgopAMga, zubhavarNacatuSka, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, nirmANa, agurulaghu tathA trasacatuSka temAM paNa Atapa, udyota ane audArikadvika tiryaMcagati sAthe ja, vaikriyaddhika narakagati sAthe ja ane zeSa paMdara pravRtio banne gati sAthe baMdhamAM AvI zake che. prazna-15 aMtarmuhurtathI ocho baMdhakALa ja na hoya tevI pravRtio keTalI ane kai kai ? javAba-15 47- dhruvabaMdhI, cAra AyuSya ane jinanAma kula bAvana, (52). prazna-16 jeno jaghanyathI eka samaya baMdha hoya tevI pravRtio keTalI ane kai kai ? javAba-16 cAra AyuSya ane jinanAma sivAya zeSa aghuvabaMdhI aDasaTha (68). prazna-17 adhavabaMdhI hovA chatAM je jaghanyathI paNa satata aMtarmuharta baMghAya ja evI pravRtio keTalI ane kai kai? javAba-17 cAra AyuSya ane jinanAma. kula pAMca. (5) prazna-18 kSapaka sukSmasaMparAyane paNa jaghanyathI jeno dvisthAnika rasa baMdhAya tevI pravRtio kai kai ? javAba-18 kevaLajJAnAvaraNa ane kevaLadarzanAvaraNa. prazna-19 je aMtarmuhurtathI vadhAre kALa satata na ja baMdhAya evI pravRtio keTalI ane kai kai ? javAba-19 pIstAlIza, te A-azubhavihAyogati, ekendriyAdi cAra jAti, antima pAMca saMghayaNane pAMca saMsthAna. AhArakadrika, narakadrika, Atapa, udyota, sthira, zubha, yaza, hAsya, rati, zoka, arati, strIveda, napuMsakaveda, asAtAvedanIya, sthAvaradazaka ane cAra AyuSya. prazna-20 keTalI ane kai kai prakRtio evI che ke je saMpUrNa kSaya thayA pachI pharIthI baMdha ane sattAmAM na Ave ? javAba-20 anaMtAnubaMdhi vinA dhruvasattAvALI ekaso chavIza prakRtio. prazna-21 baMdhanAdi ATha prakAranA karaNo batAvyAM tyAM karaNa eTale zuM ? javAba-21 baMdhAdi 8 prakAranI kriyAomAM hetabhUta kaSAya sahita athavA kaSAya rahita evo jIvano vIrya-vyapAra arthAtu pravRttirUpa vIrya te karaNa kahevAya che. temAM baMdhana, upazamanA, udvartanA, niddhatti ane nikAcanAmAM sakaSAya jIvanuM ja pravRttivIrya karaNa che. ane apavartanA, udIraNA temaja saMkramamAM kaSAya sahita ane kaSAya rahita ema banne prakAranA jIvonuM pravRttivIrya karaNa che, kAraNa ke 11-12 ane 13mA guNasthAne kaSAyano abhAva hovA chatAM yathAsaMbhava apavartanA, saMkramaNa ane udIraNA karaNa pravarte che. jo ke upazAntAdi 3 guNasthAnake sakaSAya vIryathI sAtA vedanIya baMdhAya che. paNa tenI vivakSA nathI. prazna-22 pravRttivIrya eTale zuM ? javAba-rara vIyAMtarAyakarmanA kSayopazama athavA kSayathI pragaTa thayela je AtmAnI zakti te labdhivIrya kahevAya che. temAMthI mana vacana ane kAyA dvArA thato vIryano vyApAra arthAtu AtmapradezonuM AMdolana=halana-calana For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - praznottarI te pravRttivIrya kahevAya che. A pravRttivIryanA ja karaNavIrya yoga, baLa, vigere nAmo che. prazna-23 eka eka AtmapradezamAM ochAmAM ochA ane vadhAremAM vadhAre vIryAvibhAgo keTalAM hoya ? javAba-23 ochAmAM ochA asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa ane vadhAremAM vadhAre paNa asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa ja vIryAvibhAgo hoya che. paraMtu asaMkhyAtAnA asaMkhyAta bhedo hovAthI jaghanya karatAM utkRSTa asaMkhyAtaguNa hoya che. prazna-24 koipaNa vivakSita vargaNAnA vIryAvibhAgothI tenI pachInI anaMtara vargaNAmAM keTalAM vIryAvibhAgo vadhe athavA dhaTe ? javAba-24 koipaNa eka spardhakamAM vivakSita vargaNAmAM rahela vIryAvibhAgonI apekSAe pachInI anaMtara vargaNAnA eka eka jIvapradezamAM eka eka vIryAvibhAga vadhe che paraMtu vivikSita vargaNAnA saMpUrNa vIryAvibhAgonI apekSAe pachInI anaMtara vargaNAmAM kula vIryAvibhAgo asaMkhyAta bhAga hIna hoya che. kAraNa ke eka eka AtmapradezamAM eka eka vIryAvibhAga vadhe che tethI asaMkhya prataranA asaMkhya pradeza rAzi pramANa kula vIryAvibhAgo vadhe, paraMtu pUrva pUrva vargaNAnI apekSAe pachI pachInI vargaNAmAM asaMkhyAtamA bhAga pramANa asaMkhyAta jIvapradezo ochA ochA hoya che. ane te eka eka pradezamAM asaMkhya asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa vIryAvibhAgo hoya che. tethI asaMkhyAta vakhata asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa vIryAvibhAgo ghaTe ane mAtra asaMkhya prataranA asaMkhya pradeza rAzi pramANa vIryAvibhAgo vadhe che. 249 prazna-25 yogasthAna eTale zuM ? javAba-25 eka ja samaye koipaNa eka sayogI jIvanA sarva-AtmapradezomAM thato vIryavyApAra te eka yogasthAna kahevAya che. prazna-26 vivakSita eka samaye eka eka jIvane eka eka yogasthAna hoya che. to jIvo anaMta hovAthI yogasthAno paNa anaMta hovA joie, paraMtu yogasthAno zreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa asaMkhyAta ja kema ? javAba-26 sthAvara prAyogya eka eka yogasthAnamAM niraMtara jaghanyathI paNa anaMtA jIvo hoya che. ane trasa prAyogya eka eka sthAnamAM paNa utkRSTathI asaMkhyAta jIvo hoya che, mATe jIvo anaMta hovA chatAM anaMta ane asaMkhyAta jIvone paNa eka eka yogasthAna hoi zake che tethI yogasthAno asaMkhyAta che temAM koi virodha nathI. prazna-27 siddha paramAtmAne jema jJAna-darzana ane cAritra anaMta kahela che tema vIrya paNa anaMtu kahyuM che chatAM ahIM yogarUpa vIryamAM asaMkhyAta bhAga hIna vagere 4 prakAranI vRddhi ane hAni batAvI, paraMtu anaMtabhAga ane anaMtaguNa e be hAni-vRddhio kema na batAvI ? javAba-27 siddha paramAtmAne kevala labdhivIrya hoya che ane te anaMta che te barAbara che, temaja sayogI kevalione paNa anaMta labdhivIrya hoya che. paraMtu sayogI jIvone yogarUpa pravRttivIrya utkRSTathI paNa asaMkhyAtu ja hoya che mATe anaMtabhAga ane anaMtaguNa e be hAni-vRddhi ghaTatI nathI paNa bAkInI 4 prakAranI ja vRddhi-hAni ghaTe che. prazna-28 labdhi aparyApta ane karaNa paryApta jIvone AzrayI jaghanya utkRSTa yoganuM alpabahutva batAvyuM, paraMtu karaNa aparyApta jIvone viSe zuM samajavuM ? javAba-28 alpabahutvamAM karaNa aparyApta jIvono paNa vicAra karIe to alpabahutva A pramANe ghaTe-labdhi aparyApta bAdara ekendriyanA utkRSTa yogathI karaNa aparyApta sukSma ekendriyano utkRSTa yoga asaMkhyAtaguNa, tenAthI karaNa paryApta sUkSma ekendriyano jaghanya yoga asaMkhyAtaguNa, tethI karaNa aparyApta bAdara ekendriyano utkRSTa yoga asaMkhyAtaguNa, tethI karaNa paryApta bAdara ekendrayano jaghanya yoga asaMkhyAtaguNa ane te thakI karaNa paryApta sUkSma ane bAdara ekendriyano utkRSTa yoga anukrame asaMkhyAtaguNa For Personal & Private Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 karmaprakRti asaMkhyAtaguNa kahevo ane karaNa paryApta bAdara ekendriyanA utkRSTa yogathI labdhi aparyApta bei. ted. cauTa, asaMjJi paMce, ane saMjJi paMcendriyano utkRSTa yoga anukrame eka ekathI asaMkhyaguNa kahevo, labdhi aparyApta saMjJi paMcendriyanA utkRSTa yogathI karaNa aparyApta beiTa no utkRSTa yoga, tenAthI karaNa paryApta bei. no jagha, ema karaNa aparyApta veiTa no utkRSTa, karaNa paryApta tejI no jaghanya, karaNa aparyA, caurindriyano utkRSTa, karaNa paryApta cau0 no jaghanya, karaNa aparyA, asaMjJi paMce no utkRSTa, karaNa paryApta asaMjJi paMce, no jaghanya, karaNa aparyA, saMjJi paMce, no utkRSTa ane karaNa paryApta saMjJi paMce, no jaghanya yoga anukrame eka ekathI asaMkhyAtaguNa kahI pachI graMthamAM batAvyA pramANe karaNa paryApta beindriyAdikano utkRSTa yoga asaMkhyaguNa-asaMkhyaguNa samajavo. e pramANe karaNa aparyApta jIvonA yoganuM alpabadutva karmaprakRti cUrNinA TIppanakamAM pUjya municaMdrasUrijI mahArAja sAhebe batAvela che ane te te labdhi aparyAptAnA jaghanya ane utkRSTa yogasthAnamAMnuM yathAsaMbhava madhyavatti yogasthAna te te karaNa aparyAptanA jaghanya ane utkRSTa aparyAptanuM jaghanya yogasthAna ghaTe ema lAge che. prazna-29 utkRSTathI teiTa nuM zarIra 3 gAu pramANa ane beiDa nuM 12 yojana hovAthI teiDa karatAM bei no yoga adhika hovo joie chatAM alpa-bahutamAM asaMkhyAta guNa hIna kema kahela che. ? javAba-29 yogano AdhAra ekAMte zarIranI avagAhanA upara nathI. dA.ta. moTA zarIravALA gAya, baLada-uTa vigere karatAM vAgha vagere nuM zarIra nAnuM hovA chatAM temAM baLa arthAtu yoga vadhAre hoya che. tema beindriyano yoga indriya karatAM asaMkhyAta guNa hIna hovAmAM koi vAMdho nathI. prazna-30 ahIM jIvomAM asaMkhyagaNa yoga batAvela che. tyAM gaNAkAra kyo samajavo ? tathA ahIM baMdhanakaraNamAM yoganuM svarUpa zA mATe batAvela che. ? javAba-30 yoganA alpabadutvamAM sarvatra sUkSma kSetra palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahela AkAzapradeza rAzi pramANa guNAkAra samajavo. tathA yoganA AdhAre pradezono samUha grahaNa thato hovAthI baMdhanakaraNamAM yoganuM svarUpa batAvela che. jIvabhedomAM jema yoga asaMkhyaguNa che tema pradezabaMdha paNa asaMkhyAtaguNa hoya che. prazna-31 jIva yogane anusAra bhASA, zvAsocchavAsa tathA manoyogya pudgala skaMdho grahaNa kara pariNamAvI avalaMbe che. ema kahyuM jyAre audArikAdi pAMca zarIra yogya pagalIne grahaNa karI te te zarIrarUpe pariNAve che eTaluM ja kahyuM, to avalaMbe che ema zA mATe na kahyuM ? javAba-31 bhASA vagerenA pudgalone te te rUpe pariNAmAvyA pachI tarata ja choDAvAnA hoya che. tethI choDavAnI zaktine prApta karavA mATe bhASA vagerenA pugalone avalaMbe che ema kahyuM, paraMtu dArikAdi zarIra yogya pudgalone tarata choDavAnA na hovAthI avalaMbananI jarUra nathI mATe grahaNa karI pariNAve che eTaluM ja kahyuM paNa avalaMbana karavAnuM kahyuM nathI. prazna-32 snehapratyaya, nAmapratyaya ane prayogapratyaya A traNeya spardhaka mAM snehano vicAra hovA chatAM paraspara zuM vizaSatA che? javAba-32 jagadvartI pugalonA skaMdho banavAmAM hetubhUta svAbhAvika snehano vicAra snehapratyaya spardhakamAM, baMdhana nAmakarmanA udayathI pUrve grahaNa karela ane navA grahaNa karAtAM audArikAdi pudgalono paraspara saMbaMdha thavAmAM hetubhUta snehano vicAra nAmapratyaya spardhakamAM tathA yogavaDe grahaNa karAtAM kAmaNa vargaNAnA pudagalono Atmapradezo sAthe dUdha ane pANInI jema saMbaMdha thavAmAM kAraNabhUta snehano vicAra prayogapratyaya spardhakamAM karela hovAthI traNeyamAM paraspara vizeSatA che. prazna-33 zarIrasthAna eTale zuM ? For Personal & Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - praznottarI 251 javAba-33 eka jIve vivakSita koipaNa eka samaye pUrve grahaNa karela ane grahaNa karAtA dArikAdi pudgalomAM rahela samagra sneha spardhakonA samuhane eka zarIrasthAna kahevAya che. prazna-34 mohanIyakarmane prApta thayela kula dalikamAMthI sarvaghAtI rasavALo je anaMtamo bhAga che teno ardho bhAga mithyAtvane ane ardho bhAga prathama bAra kaSAyane maLe che ema batAvela che, ane prathamanA bAra kaSAyane maLelA dalikanA bAra bhAga paDe che tethI anaMtAnubaMdhi lobha karatAM mithyAtvane maLatuM dalika saMkhyAtaguNa Ave, paraMtu jaghanya tathA utkRSTa padanA alpa-bahutamAM saMkhyAtaguNa na batAvatAM anaMtAnubaMdhI lobha karatAM mithyAtvane maLatuM dalika vizeSAdhika che ema kema kahyuM che ? javAba-34 mohanIya karmane prApta thayela dalikamAMthI sarvadhAtI rasavALo je anaMtamo bhAga che temAMthI amuka bhAganA daliko sarvadhAtI prakRtione maLe che ane tenA darzanamohanIya rU5 mithyAtvamohanIya ane kaSAyamohanIya ema be bhAga paDe che ema sAmAnyathI batAvela che, paNa te be bhAga barAbara ardhA ardhA che. ema samajavAnuM nathI, paraMtu sarvadhAtI rasavALA anaMtamA bhAga pramANa dalikano kaMika adhika 13mo bhAga mithyAtvamohanIyane maLe che ema samajavAnuM che. tethI anaMtAnubaMdhi lobha karatAM mithyAtva mohanIyane vizeSAdhika dalika prApta thAya che temAM koi virodha nathI, prazna-35 jAnyapade alpabadutvamAM traNe vedane maLatuM dalika paraspara tulya batAvela che jyAre utkRSTa pade strI tathA napuMsakavedane prApta thatu dalika samAna batAvI tenAthI saMjvalana krodha tathA mAnanuM anukrame vizeSAdhika batAvI tethI puruSavedanuM vizeSAdhika kema batAvela che ? javAba-35 jaghanyapade sUkSma labdhi aparyAptane utpattinA prathama kSaNe gRhIta dalikamAMthI mohanIyane prApta thayela dezaghAti dalikano kaMIka nyUna ardha bhAga nokaSAyamohanIyane maLe che ane te vakhate pAMceya nokaSAyo baMdhAtA hovAthI nokaSAyane prApta thayela dalikano lagabhaga pAMcamo bhAga eka nokaSAyane maLe che, tyAre utkRSTapade 9mAM guNasthAnakanA prathama bhAge pAMca nokaSAyamAMthI mAtra eka puruSaveda ja baMdhAto hovAthI nokaSAyane prApta thayela samagra dalika tene ja maLe che ane te dalika samagra mohanIyane maLela dalikanI apekSAe kaMIka nyUna ardha bhAga pramANa che. vaLI puruSavedane baMdhaviccheda thayA bAda 9mA guNasthAnakanA bIjA bhAge saMjvalana krodhane samagra mohanIyane maLela dalikano kaMIka nyUna cotho bhAga maLe che ane saMjavalana krodhano baMdhaviccheda thayA bAda saMjavalana mAnane samagra mohanIyane maLela dalikano kaMIka nyUna trIjo bhAga maLe che. AvI rIte puruSavedane samagra mohanIyano kaMIka nyUne ardha bhAga ane samagra mohanIyano kaMIka nyUna trIjo bhAga maLato hovAthI saMjvalana mAna karatAM puruSavedanuM dalika vizeSAdhika kahela che. ahIM mAnano baMdhaviccheda thayA bAda cothA bhAge mAyAne paNa samagra mohanIyane maLela dalikano kaMIka nyUna ardha bhAga maLe che. chatAM nokaSAya karatAM kaSAyamohanIyane kaMIka vizeSAdhika bhAga prApta thato hovAthI puruSaveda karatAM saMjvalana mAyAnuM dalika asaMkhyAtamA bhAga adhika rU5 vizeSAdhika batAvela che. prazna-36 anubhAgabaMdhasthAna eTale zuM? javAba-36 eka ja jIve eka samaye grahaNa karela sarva karma paramANuonA rasa spardhakono samUha te eka anubhAga . baMdhasthAna kahevAmAM Ave che. prazna-37 SasthAnomAM anaMtabhAgAdhika cha prakAranI vRddhiomAM bhAgAkAra tathA guNAkAra kayo levo ? javAba-37 anaMtabhAga ane anaMtaguNamAM sarvajIvarAzi pramANa anaMta saMkhyA, asaMkhyAta bhAga tathA asaMkhyAtaguNamAM . asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa asaMkhyAta saMkhyA ane saMkhyAtabhAga tathA saMkhyAtaguNamAM utkRSTa saMkhyA pramANa bhAgAkAra tathA guNAkAra samajavo. For Personal & Private Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 karmaprakRti prazna-38 prathama sthAnamAM prathama anaMtaguNa vRddhasthAnanI pahelAMnA badhA sthAnomAM spardhako siddhanA anaMtamA bhAga pramANa ja hovAthI tene sarva jIvarAzithI ke kevI rIte bhAgI zakAya ? kemake te saMkhyA bhAjaka saMkhyAnI apekSAe ghaNI ja nAnI che. javAba-38 prathama sthAnamAM anaMtaguNa vRddhanA prathama sthAna sudhImAM ja alpa saMkhyA hovAthI bhAgI zakAya nahIM paraMtu tyAra pachInA tamAma sthAnomAM, zeSa sarva SasthAnomAM temaja saMyamazreNi vagerenA sthAnomAM sarva jIvarAzi pramANa saMkhyA hovAthI tene sarva jIvarAzithI bhAgI zakAya che. ema bahulatAnI apekSAe ghaTatuM hovAthI e pramANe batAvavAmAM koI virodha lAgato nathI. prazna-39 sthitibaMdha tathA rasabaMdha kaSAyajanita Atma pariNAmathI thAya che. ane tene ja adhyavasAyo kahevAmAM Ave che, to pachI sthitibaMdhanA kAraNabhUta eka eka kaSAyodayamAM aneka jIvonI apekSAe rasabaMdhanA kAraNabhUta adhyavasAyo asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa kevI rIte ghaTI zake ? javAba-39 sthitibaMdhamAM kevala kaSAyodayajanita Atma pariNAma kAraNa che, jyAre rasabaMdhamAM kaSAyodaya sahita kRSNAdi vezyAjanita Atma pariNAmo kAraNa che, ane eka eka kaSAyodayamAM aneka jIvonI apekSAe kRSNAdi lezyAjanita asaMkhya prakAranA pariNAmo hoya che mATe sthitibaMdhanA kAraNabhUta eka eka kaSAyodayamAM aneka jIvonI apekSAe rasabaMdhanA kAraNabhUta asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa adhyavasAyo ghaTI zake che. A hakIkata paramI gAthAnI TIkAmAM kahI che. prazna-40 trasanAmakarma tathA sthAvaranAmakarma e bannenI utkRSTa sthiti 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa samAna hovA chatAM 20thI samayAdhika 18 koDAkoDI sAgaropama pramANa trasanAmakarmano utkRSTa sthitibaMdha IzAna sudhInA deva sivAya zeSa cAreya gatinA jIvo kare che ane sthAvara nAmakarmano eTalo sthitibaMdha mAtra IzAna sudhInA devo ja kare che arthAtu ATalA sthitisthAnonA bAMdhanArA jIvo bhinna bhinna hovAthI trasanAmakarmanI anukRSTi tathA tIvramaMdatA sAtavedanIyanI jema prApta thatI nathI tethI judI batAvavAmAM Ave che tevI rIte paMcendriyajAti ane ekendriyajAti nAmakarmanA 20 thI samayAdhika 18 koTako, sAga, pramANa sthitibaMdhanA svAmI bhinna bhinna hovAthI paMcendriyajAti nAmakarmanI anukRSTi tathA tIvra-maMdatA paNa sAtAvedanIyanI jema na batAvatAM trasanAmakarmanI jema bhinna batAvavI joIe chatAM sAtAnI jema kema batAvI ? javAba-40 prazna barAbara che. paraMtu karmaprakRti ke paMcasaMgrahamAM A bAbatano koI ullekha nathI. sAmAnyathI A badhI prakRtionI anukaSTi tathA tIvramaMdatA sAtavedanIyanI jema samajavI, ema batAvela che. digambarIya mahAbaMdha granthamAM to paMcendriyajAtinI anukRSTi tathA tIvramaMdatA trasanAmakarmanI jema ja batAvI che. mATe A bAbatamAM atizaya jJAnIonuM vacana ja pramANa che. prazna-41 audArikAdi 26 prakAranI vargaNAomAMnI kaI vargaNAmAM sarvathI vadhAre avAntara arthAtu peTAvargaNAo hoya ? javAba-41 acitta mahAaMdha vargaNAmAM avAntara vargaNAo sarvathI vadhAre hoya che. kAraNake acitta mahAtkaMdhathI sarva prathama jaghanya vargaNAmAM jeTalAM paramANuo che tenAthI eka nyUna badhI vargaNAonI saMkhyA che ane tenA karatAM paNa acitta mahAskandhamAM peTA vargaNAo asaMkhyAtaguNa che. prazna-42 audArikathI kArmaNa sudhInI vargaNAonI avagAhanA batAvI che. paraMtu dhuvAcittAdi zeSa vargaNAonI nathI batAvI tenuM zuM kAraNa ? javAba-42 dhRvAcittAdi zeSa vargaNAonI avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che, chatAM audArikAdi vargaNAonI jema te avagAhanA niyata na hovAthI alpa-bahatvamAM batAvela nathI. ema karmaprakRti TIppanakamAM kahela che. For Personal & Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - praznottarI 253 prazna-43 gharikAdi grAhya vargaNAmAM varNAdi-4nA uttarabhede keTalAM hoya ? javAba-43 grAhya audArika-vakriya ane AhAraka vargaNAmAM varNAdi 4nA 20 uttarabhedo hoya che, jyAre taijasAdi zeSa pAMca grAhya vargaNAmAM pa-varNa, pa-rasa, 2-gaMdha ane zrI bhagavatIjI vagerenA abhiprAye chellA-4 sparza ane paMcasaMgraha karmaprakRti TIkA tathA bRhatuzataka vagerenA abhiprAya guru, laghu e be avasthita ane chellA 4mAMthI zIta-snigdha athavA zIta-rukSa athavA uSNa-snigdha athavA uSNa-rUkSa ema avirodhI be, tethI eka skaMdhamAM kula-4 sparzI hoya che ane aneka aMdha AzrayI cha sparzI hoya che tathA keTalAkanA mate taijasa vargaNAmAM 8 sparzI hoya che. prazna-44 keTalIka prakRtiono utkRSTa ane jaghanya rasabaMdha saMyamI vagere viziSTa prakAranA amuka ja jIvo kare che. ane te jIvo utkRSTathI paNa saMkhyAtA ja hoya che chatAM trasa prAyogya koIpaNa vivakSita eka rasasthAnane bAMdhanArA jIvo utkRSTathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa asaMkhyAtA kema kahyAM che ? javAba-44 sAmAnyathI trasa prAyogya koipaNa eka rasabaMdhasthAnanAM baMdhakajIvo AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kahyA che ane te abhavya trasa prAyogya je rasasthAno che tenA baMdhaka utkRSTathI samakALe asaMkhyAta jIvo ghaTI zake che paraMtu te sivAyanA sarva sthAnonA baMdhaka nahIM. kAraNa ke prathama guNasthAne paNa saMyamAbhimukha jIvo thINadvitrika, anaMtAnubaMdhi ane mithyAtvano jaghanya rasabaMdha kare che te jIvo paNa vivakSita samaye saMkhyAtA ja hoya che to pachI saMyamI vagere jIvo saMkhyAta ja hoya te nirvivAda che. prazna-45 sthAvara prAyogya dareka rasasthAnamAM anaMta jIvo kahyA che. to pratyeka nAmakarmanA udayavALA ekendriya jIvonI jeTalI vizuddhi hoya ane teo zubhaprakRtiono jeTalo utkRSTa ane azubhaprakRtiono jeTalo jaghanya rasa bAMdhI zake tathA te jIvone jeTalAM saMkUilaSTa pariNAma hoya ane zubhaprakRtiono jeTalo jaghanya ane azubhaprakRtiono jeTalo utkRSTa rasa bAMdhe teTalo te te prakRtiono utkRSTa tathA jaghanya rasa sAdhAraNa jIvo zuM bAMdhI zake? arthAtu pratyeka jIvo jeTalI sAdhAraNa jIvonI vizuddhi ane saMphilaSTatA hoi zake ? javAba-45 sAdhAraNa jIvone pratyeka vanaspati jeTalI vizuddhi ane saMphilaSTatA hoya che anyathA sthAvara prAyogya dareka rasasthAnane bAMghanArA jIvo anaMtA ghaTI zakeja nahI, paraMtu vizeSa e ke trasa prAyogya AyuSyanA rasabaMdhanA sthAnone bAMdhanArA jIvo asaMkhyAta athavA saMkhyAta yathAyogya hoya che. prazna- 46 trasakAyogya niraMtara baMghapaNAvaDe prApta thatAM rasabaMghasthAnako utkRSTathI mAtra AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAganA samaya pramANa asaMkhyAta ja hoya che to paraMparonidhAmAM asaMkhya lokAkAzapradeza pramANa sthAno oLaMgI oLaMgIne pachI pachInA sthAnane bAMdhanArA jIvo dviguNa dviguNa batAvyA te kevI rIte ghaTI zake? arthAtu eka paNa dviguNa vRddhi ke hAni na ja Ave. javAba-46 vivalita eka samaye baMdhaka vaDe prApta thatAM trasa prAyogya niraMtara sthAno AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ja hoya che. paraMtu vivakSita koipaNa eka sthAnathI asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa sthAno oLaMgI oLaMgIne pachI pachInA sthAnamAM baMdhakapaNAvaDe utkRSTathI prApta thatAM jIvo dviguNa dviguNa hoya che, chatAM haMmezAM ema ja hotuM nathI, kayAreka jaghanya sthAnanA baMdhaka jIvo vadhAre ane asaMkhyAta lokAkAzapradeza pramANa sthAno oLaMgI pachInA sthAnanA baMdhaka jIvo ochA hoya athavA na paNa hoya. ema TIppanakamAM khulAso maLe che. chatAM A bAbatamAM bahuzrato kahe te kharUM. prazna-47 jaghanya rasabaMdhasthAnakathI utkRSTa rasabaMdhasthAna sudhInA sthAnono utkRSTa baMdhakALa 4thI8 samaya ane pachI anukrame be samaya sudhIno che to temAMnA sthAvara prAyogya sthAno zuM badhA samaya nA kALavALAM ghaTI zake ! arthAtu sthAvaro bAMdhI zake ? For Personal & Private Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 karmaprakRti javAba-47 hA, kALanI apekSAe 4thI2 samaya sudhInA 11 prakAranA sthAnone trasa jIvo bAMdhe che tema te 11 prakAranA dareka sthAnomAMnA amuka amuka sthAno sthAvara jIvo paNa bAMdhe che. prazna-48 47mA praznanA javAbamAM je 11 prakAranAM sthAno batAvyAM temAM nA amuka amuka sthAnone sthAvara jIvo haMmezAM bAMdhe che e kevI rIte samajI zakAya ? javAba-48 jo amuka kALavALA sthAnonA baMdhaka trasajIvo ja hota ane amuka kALAvALA sthAnonA ja baMdhaka sthAvara jIvo hota to atItakALamAM sparzAyela sthAnomAM amuka kALa maryAdAvALA sthAno karatAM amuka kALavALA sthAnono sparzanA kALa anaMtaguNa batAvata, kAraNake trasa prAyogya sthAno atyaMta dhaNA che ane temAM baMdhakapaNe vartamAna trasa jIvonI saMkhyA atyaMta alpa che, vaLI dareka jIvano trasapaNAnA kALa karatAM sthAvarapaNAmAM anaMtaguNa kALa pasAra thayela hoya che. chatAM koipaNa sthAno karatAM koipaNa sthAnono sparzanA kALa anaMtaguNa batAvavAmAM Avela nathI tethI ja 11 prakAranA dareka sthAnomAMnA amuka amuka sthAno sthAvara prAyogya paNa che ane teone haMmezAM sthAvara jIvo bAMdhe che te spaSTa samajAya che. prazna-49 sthAvara jIvonI eka dviguNavRddhi ke hAninA vacamAM rahela sthAno keTalAM hoya ? javAba-49 AlikA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane te paNa trasa prAyogya sthAnomAM jeTalA dviguNavRddhi ke hAninA sthAno che tenAthI asaMkhyAtamA bhAga pramANa. A hakIkata trirAzinA gaNitathI samajI zakAya tema che. prazna-50 A karmaprakRti tathA paMcasaMgrahamAM tiryaMcadvika tathA nIcagotra sivAya lagabhaga badhI prakRtionA anubhAgabaMdhanA adhyavasAyonI anukRSTi tathA tIvra-maMdatA saMkSipaMcendriya abhavya prAyogya jadhanya sthitibaMdhathI zarU karela che to tenAthI nIcenA sthitibaMdhasthAnomAM kema batAvela nathI ? javAba-50 vivakSita eka samaye aneka jIvonI apekSAe athavA bhinna bhinna kALanI apekSAe koipaNa eka jIvane saMkSipaMcendriya abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdhasthAnAthI utkRSTa sthitibaMdha sudhInA badhA ja sthitisthAno niraMtara5Ne prApta thAya che tethI te saghaLAM sthitisthAnomAM 2sabaMdhanA adhyavasAyonI anukRSTi tathA tIvra-maMdatA batAvela che. paratuM saMkSipaMcendriya abhavya prAyogya jadhanya sthitibaMdhathI nIcenA saghaLAM sthiti sthAno niraMtara5Ne ane jIvonI apekSAe paNa baMdhamAM prApta thatAM nathI tenuM kAraNa e che ke - je sthitibaMdhasthAno zreNimAM ja prApta thayA che tyAM aMtarmuhUrto-aMtarmuhUrto palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa sthitibaMdha ekI sAthe ghaTe che ane saMyamInA utkRSTa sthitibaMdhathI dezaviratino jaghanya sthitibaMdha saMkhyAtaguNa hovAthI saMyamInA utkRSTa sthitibaMdhasthAnanI pachInA sthitisthAnathI dezaviratinA jaghanya sthitibaMdhasthAnanI pahelAMnA sthitibaMdhasthAna sudhInA badhAja sthitisthAno koi paNa jIvanI apekSAe baMdhapaNe prApta thatAM ja nathI. e ja pramANe dezaviratinA utkRSTa sthitibaMdhasthAnanI pachInA sthitisthAnathI avirata samyagdaSTinA jadhanya sthitibaMdhasthAnanI pahelAMnA saghaLAM sthitisthAno temaja avirata samyagdaSTinA utkRSTa sthitibaMdhasthAnanI pachInA sthitibaMdhasthAnathI mithyAtvI paryApta saMkSipaMcendriyanA jaghanya sthitibaMdhanI pUrvanA saghaLAM ya sthitisthAno ane eke beintei tathA caurindriyanA potapotAnA utkRSTa sthitibaMdha sthAnanI pachInA sthitibaMdhasthAnathI anukrame beinteicau ane asaMkSipaMcendriyanA jadhanya sthitibaMdha sthAnanI pahelAMnA tamAma sthitisthAno bhinna bhinna jIvonI apekSAe trikALane AzrayIne paNa niraMtara paNe prApta thatAM nathI, mATe te sthitisthAnomAM anukRSTi ane tIvra-maMdatA ghaTatI nathI. vaLI ekendriya vagere jIvonA jaghanya sthitibaMdhathI utkRSTa sthitibaMdha sudhInA yathAsaMbhava palyopamanA asaMkhyAtamA ke saMkhyAtamA bhAga pramANa ane tethI vadhAre je avirata samyagdaSTi vage2e jIvone seMkaDo sAgaropama pramANa sthitisthAno bhinna bhinna kALane AzrayIne eka jIvane, ane aneka jIvanI apekSAe eka samaye niraMtarapaNe prApta thAya che te badhAM ja sthitisthAnomAM ahIM darzAvyA mujaba 2sabaMdhanA For Personal & Private Use Only www.jainsitivity.org Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - praznottarI 255 adhyavasAyasthAnonI anukRSTi ane tIvra-maMdatA ghaTI zake che, paratuM grantha vistAranA bhayathI granthakAre darzAvela na hoya tema lAge che. tattva kevalI gamya. prazna-51 bAdara paryApta ane sUkSma paryAptano jaghanya, bAdara aparyApta ane sUkSma aparyAptano jaghanya, sUkSma aparyApta ane bAdara aparyAptano utkRSTa tathA sUkSma paryApta ane bAdara paryApta ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha A 8 bolamAM anukrame eka ekathI vizeSAdhika darzAvela che paNa kayAMya saMkhyAtaguNa kahyo nathI, jyAre sUkSma ane bAdara aparyApta temaja sUkSma ane bAdara paryAptanA sthitisthAno anukrame eka ekathI saMkhyAtaguNa batAvyAM che, tethI prazna thAya che ke-sthitibaMdha vizeSAdhika hovA chatAM sthitisthAno saMkhyAtaguNa kevI rIte ghaTI zake ? javAba-51 sAmAnyathI bAdara paryApta ekendriyanA jaghanya sthitibaMdha ane bAdara paryApta ekendriyanA utkRSTa sthitibaMdhanI vacce ekaMdare palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM aMtara hovAthI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAge nyUna sAgaropamanA amuka niyata bhAga pramANathI sAgaropamano amuka niyata pUrNa bhAga sudhI sthitisthAnomAMnA amukathI amuka hada sudhInA sthitisthAno cAreya prakAranA ekendriyo bAMdhe che tethI jaghanya sthitibaMdhathI utkRSTa sthitibaMdha paNa vizeSAdhika ja hoya che. dA.ta. ekendriyane mithyAtvamohanIyano jaghanya sthitibaMdha palyopamano asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka sAgaropama che. ane utkRSTa pUro eka sAgaropama pramANa che. have jo asatkalpanAe sAgaropama pramANa sthitine eka lAkha samayanI ane palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgane 1555 samaya pramANa kalpIe to ekendriyane mithyAtvano jaghanya sthitibaMdha 98446 samaya pramANa = palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna eka sAgaropama ane utkRSTa eka lAkha samaya pramANa = eka sAgaropama pramANa che. Ama 98446 samaya pramANa sthitibaMdhanI apekSAe 1 lAkha samaya pramANa sthitibaMdha vizeSAdhika ja che, tethI tenI aMtargata AvatAM ekendriyanA ATheya bolomAM sthitibaMdha vizeSAdhika ja hoya chatAM sthitisthAno saMkhyAtaguNa ghaTI zake che. te A pramANe- sUkSma aparyAptanA 99221 thI-225 sudhInA pAMca sthitisthAno kalpIe ane bAdara aparyAptanA sUkSma aparyAptanA sthAnonI apekSAe nIce ane upara ema banne bAju saMkhyAtaguNa eTale pAMca pAMca guNA gaNIe to 99196 thI 99250 sudhInA kula 55 Ave. sUkSma aparyAptanA sthitisthAnonI nIce ane upara bAdara aparyAptanA jeTalAM sthitisthAno AvyA tenA karatAM paNa sukSma paryAptamAM bAdara aparyAptanA kula sthitisthAnonI nIce ane upara saMkhyAtaguNa = pAMca pAMca guNAM AvavAthI 99071 thI 99375 sudhInA kula-30pa sthitisthAno Ave. jyAre bAdara aparyAptanA kula sthitisthAnothI sUkSma paryAptamAM nIce ane upara jeTalAM sthitisthAno AvyA tenA karatAM bAdara paryAptamAM sUkSma paryAptanA kula 305 sthitisthAnonI nIce ane upara pAMca pAMca guNAM sthitisthAno AvavAthI bAdara paryAptAmAM 98446 thI 1 lAkha samaya sudhInA 1555 sthitisthAno Ave che. ema saMkhyAtaguNa ghaTI zake che. prazna-52 ekendriyamAM AyuSya vinA sAta karmamAM abAdhAsthAno keTalAM ? javAba-5ra AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela samayo pramANa asaMkhyAtA che. prazna-53 vikasendriya tathA asaMjJi paMcendriyamAM AyuSya vinA sAta karmamAM abAdhAsthAno keTalAM ? javAba-53 karmaprakRtinI TIkA ane cUrNimAM tathA paMcasaMgrahamAM saMjJi sivAyanA bAreya jIvabhedomAM AyuSya vinA sAta karmanA abAdhAsthAno sAmAnyathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa batAvyAM che, paraMtu jesalameranA bhaMDAranI tADapatramAM lakhela karmaprakRti cUrNimAM vikalendriya ane asaMjJi paMcendriyamAM AvalikAnA saMkhyAmAM bhAgamAM rahela samaya pramANa kahela che ane te barAbara lAge che, kAraNake ekendriyamAM jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdha vacce palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa aMtara che tethI tyAM AvalikAnA For Personal & Private Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 karmaprakRti asaMkhyAtamA bhAga pramANa Ave te barAbara che paraMtu vikalendriya ane asaMjJimAM jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdha vacce palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa aMtara hovAthI AvalikAnA saMkhyAtamA bhAga pramANa abAdhAsthAno Ave. TIkAmAM presa doSAdinA kAraNe azuddha chapAyela hoya tema lAge che, agara anya koI kAraNa hoya to bahuzruto kahe te pramANa. karmaprakRti ane paMcasaMgrahamAM sAmAnyathI bAreya jIvabhedomAM abAdhAsthAno tathA kaMDakasthAna karatAM aMtarmuhUrta pramANa jaghanya abAdhA asaMkhyAtaguNa darzAvela che paraMtu upara jaNAvyA pramANe beIndriya vagerenA 8 bhedomAM abAdhAsthAno ane kaMDakasthAno AvalikAnA saMkhyAtamA bhAga pramANa Ave to tenI apekSAe jaghanya abAdhA aMtamuhUrta pramANa eTale ke saMkhyAta AvalikA pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa na AvatAM saMkhyAtaguNa ja Ave ema mane lAge che. prazna-54 abAdhA kaMDakanuM pramANa keTaluM? ane te dareka jIvabhedamAM samAna che ke nyUnAdhika ? javAba-54 asaMkhyAta palyopamanA prathama vargamULamAM je saMkhyA Ave teTalAM sthitasthAnonuM eka abAdhA kaMDaka che. ane te zreNigata jIvo sivAya tamAma jIva bhedamAM AyuSya vinA sAteya karmamAM samAna che. prazna-55 niSeka racanAmAM eka dviguNahAninA vaccenAM niSekasthAno keTalAM hoya ? ane te dareka jIvabhedamAM samAna hoya ke nyUnAdhika ? tathA eka dviguNa hAninA aMtarAlamAM Avela niSekasthAnonI apekSAe eka abAdhAkaMDaka nAnuM ke moTuM ? javAba-papa eka dviguNahAninA vacamAM AvatAM niSekasthAno asaMkhyAta palyopamanA prathama vargamULamAM rahelA samayo pramANa che ane te AyuSya sivAya sAteya karmamAM tamAma jIvabhedomAM samAna che. jo ke eka dviguNahAninA vacamAM rahela niSekasthAno ane eka abAdhAkaMDaka e bannenuM pramANa sAmAnyathI asaMkhyAta palyopamanA prathama vargamULa pramANa = palyopamanA prathama vargamULathI asaMkhyAtaguNa pramANa hovAthI tulya lAge che to paNa asaMkhyAtAnA asaMkhyAtA bhedo hovAthI eka dviguNahAninA aMtarAlamAM rahela niSekasthAnonI apekSAe eka abAdhAkaMDaka asaMkhyaguNa moTuM hoya che. prazna-59 caudeya jIvasthAnakomAM ATheya karmanA niSekasthAnomAM AvatAM kula dviguNahAni sthAno keTalAM hoya ? javAba-56 addhA palyopamanA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela asaMkhyAta samaya pramANa hoya che. mAtra je jIvo pUrvakroDathI vadhAre AyuSya bAMdhatA ja nathI te ekendriyAdika jIvone AyuSyakarmamAM eka paNa dviguNahAni sthAna saMbhavatuM nathI. prazna-57 AyuSya karma AzrayI jaghanya abAdhA keTalI hoya ? javAba-57 kSullakabhavanA trIjA bhAganA saMkhyAtamA bhAga pramANa hoya, kAraNake kSullaka bhavanA AyuSyavALA jIvo potAnA AyuSyanA trIjA bhAganI zarUAtamAM ja AyuSya bAMdhe evo niyama nathI, paraMtu potAnA AyuSyanA 9mA, 27mA, 81mA bhAgamAM athavA chevaTe kSullaka bhavanA trIjA bhAganA saMkhyAmAM bhAga pramANa aMtarmuhurta kALa bAkI rahe tyAre tenAthI paNa jaghanya aMtarmuhurta pramANa kALamAM AyuSya bAMdhI zake che tathA AyuSyanA baMdha pachI je zeSa kALa bAkI rahe te paNa aMtarmuhurta pramANa hoya che ane te kALane ThANAMga tathA pannavaNA satramAM asaMkhAddhA kahela che ane te ja abAdhAkALa che. prazna-58 sAteya labdhi aparyApta jIvonuM jaghanya ane utkRSTa AyuSya aMtarmuhurta pramANa che paraMtu jaghanyathI utkRSTa keTaluM vadhAre hoya ? javAba-58 sAteya labdhi aparyApta jIvabhedomAM jaghanya AyuSya karatAM abAdhAsthAno saMkhyAtagaNA batAvela che ane jaghanya AyuSya kSullaka bhava pramANa aMtarmuhUrtanuM hoya che. vaLI tenA karatAM paNa abAdhAsthAno saMkhyAtaguNa kahyA che ane te potanA AyuSyanA trIjA bhAgamAMthI paNa AyuSya baMdhanuM aMtarmuhurta bAda karatAM zeSa kALa For Personal & Private Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - praznottarI 257 pramANa hoya che tethI spaSTa samajAya che ke sAteya labdhi aparyAptAnA jaghanya AyuSyathI utkRSTa AyuSya saMkhyAtaguNa hoya che. prazna-59 saMjJi paryAptamAM sAta karma-AzrayI jema 10 bolanuM alpabadutva kahyuM che tema AyuSyakarma AzrayI 10 bolanuM na kahetAM 8 bolanuM ja kema kahyuM ? javAba-59 sAta karmanI jema zeSa AyuSya karmamAM sthitibaMdhane anusAre abAdhAnuM niyatapaNuM na hovAthI AyuSya karmamAM abAdhAkaMDako tathA abAdhAsthAno ane abAdhAkaMDaka sthAnonA samUharUpa arthakaMDaka e be bolo ghaTatA na hovAthI ATha ja bolonuM alpa bahuta kahela che. prazna-60 asaMjJi ane saMjJi paryAptA sivAyanA zeSa 12 jIvabhedomAM upara batAvela 8 bolonA badale AyuSya karmamAM cha bolanuM ja alpa bahuta kema kahyuM? javAba-60 e 12 jIvabhedomAM utkRSTathI paNa pUrvakroDa varSa pramANa AyuSya baMdha thAya che ane prathama sthitisthAnamAM thayelA dalika nikSepanI apekSAe palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno oLaMgI pachInA sthitisthAnakamAM ardha dalika prApta thAya che paraMtu A jIvabhedomAM saMkhyAta varSa pramANa ja AyuSyabaMdha hovAthI eka paNa dviguNahAni AvatI nathI ane tethI ja dviguNahAninA aMtarAlamAM rahela niSekasthAno paNa na ja Ave te svabhAvika che mATe A be vinA zeSa 6 bolanuM ja alpabadutva kahyuM che. prazna-61 zubha ane azubha ema banne prakAranI prakRtionA tristhAnika ane catuHsthAnika rasabaMdha yogya saghaLAM sthitisthAno sAkaropayoga prAyogya dristhAnika rasabaMdha prAyogya sthitisthAno sAkaropayoga ane nirAkAropayoga prAyogya ema banne prakAranA batAvyAM che. jyAre zubhaprakRtiono dristhAnika rasa baMdhAya tyAre azubhaprakRtiono cAraThANIyo rasa baMdhAya che tathA azubhano be ThANIyo baMdhAya tyAre zubhano cAraThANIyo rasa baMdhAya che. to eka ja samaye eka ja jIvane paraspara virodhI sAkAra ane nirAkAra ema banne upayoga kevI rIte ghaTI zake ? javAba-61 ahIM vizeSa bodharUpa sAkaropayoga ane sAmAnya bodharUpa nirAkAropayoga levAnA nathI paNa sthitibaMdha ane rasabaMdhanA kAraNabhUta je kaSAyodayajanya adhyavasAyo che temAM je kaSAyodayarUpa adhyavasAyathI je prakRtiono maMda rasabaMdha thAya te prakRtinI apekSAe te adhyavasAyo nirAkAropayoga rU5 che. ane je kaSAyodayajanita adhyavasAyo dvArA je prakRtiono viziSTa prakArano tIvrarasa baMdhAya te prakRtionA rasabaMdhane AzrayI te adhyavasAyo sAkaropayoga rUpa kahevAya che. mATe eka ja jIvane eka ja samaye bhinna bhinna prakRtionA rasabaMdhane AzrayI upara batAvela svarUpavALA sAkaropayoga ane nirAkAropayoga banne sAthe ghaTI zake che. A samAdhAna karmaprakRti-cUrNinA TIppanakamAM pU.municaMdrasUrijI mahArAja sAheba batAvela che. juo baMdhavihANa mUlapa Di kiMIbaMdho dvitIya pariziSTa. prazna-62 35mAM praznanA uttaramAM jaNAvela che mAnano baMdhaviccheda thayA pachI saMjvalana mAyAne samagra mohanIyakarmane prApta thayela dalikano kaMIka nyUna ardha bhAga maLe che ane tema hovAthI saMjvalana mAyAno baMdhaviccheda thayA bAda 9mAM guNasthAnakanA pAMcamA bhAge mohanIyakarmane prApta thayela ghaNuM ja dalika saMjvalana lobhane maLe ane te mAyAne prApta thatA dalikanI apekSAe sAdhika dviguNa hovAthI saMjvalana mAyA karatAM saMjvalana lobhane saMkhyAtaguNa dalika maLe chatAM TIkAomAM saMjvalana mAyA karatAM saMjvalana lobhanuM dalika asaMkhyAtaguNa kema batAvela che ? javAba-62 prazna yogya che, karmaprakRticUrNimAM saMjvalana mAyA karatAM saMjvalana lobhanuM dalika saMkhyAtaguNa ja kahela che, chatAM karmaprakRtinI banne TIkAmAM, paMcasaMgrahamAM ane navyazatakanI TIkA vigeremAM asaMkhyAtaguNa kahela che. tenuM kAraNa samajAtuM nathI athavA to paraMparAe azuddhi cAlatI AvI hoya ema paNa bane, teno pUrNa nirNaya to atizaya jJAnI karI zake. For Personal & Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 karmaprakRti prazna-63 zAstromAM baddha, sRSTa, niddhA ane nikAcita ema baMdha 4 prakAre batAvela che, paraMtu ahIM baMdhanakaraNamAM skRSTa sivAya traNa prakAranA baMdhanI vAta batAvI, to upazAMtamoha vagere 3 guNasthAnakomAM be samaya pramANa sAtAvaMdanIya karmanI je baMdha thAya che, te eNprabaMdha ahIM kema batAvavAmAM Avela nathI ? javAba-63 A graMthamAM dazamAM guNasthAnaka sudhI kApAyika pariNAma ane yogathI je baMdha thAya che. te baMdhanI ja vivakSA karI che. mATe sRSTane batAvela nathI. prazna-64 dalavibhAga vakhate te te samaye baMdhAtI ghAtakamanI prakRtimAM atabhAga pramANa je sarvaghAtI daliko hoya che. te sarvaghAtI prakRtione ja maLe ke dezadhAtI prakRtine paNa maLe ? javAba-64 ghAtakamamAM sarvaghAtI rasavALA anaMtabhAga jeTalAM daliko hoya che, ane te dalika sarvadhAtIne temaja dezadhAtI prakRtione paNa maLe che, paraMtu sarvaghAtI pravRtione kevaLa sarvaghAtI ja maLe che, jyAre dezadhAtI prakRtione dezaghAtI ane svaghAtI ema banne prakAranA daliko maLe che, tethI ja aMtarAyakarma dezaghAtI hovA chatAM tene paNa sarvaghAtI rasavALA daliko maLe che. prazna-65 rasabaMdhanA jaghanyathI utkRSTa sudhInA adhyavasAyano utkRSTa avasthAne kALa cArathI vadhato vadhato 8 samaya sudhI ane tethI AgaLa ghaTato ghaTato be samaya sudhI batAvavAmAM Avela che, te barAbara che. paraMtu guNAbhimukha ane doSAbhimukha avasthAmAM ja je adhyavasAyo dvArA jaghanya ke utkRSTa rasa baMdhAya che, te adhyavasAyono kALa eka samayathI vadhAre kema ghaTI zake ? javAba-65 samyakatva vagere guNAbhimukha avasthAmAM ane mithyAtvAdika dopAbhimukha avasthAmAM je adhyavasAya dvArA jaghanya ke utkRSTa rasabaMdha thAya che, te adhyavasAyo eka samayathI vadhAre TakI zakatA ja nathI. e vAta barAbara lAge che, paraMtu mULa tathA TIkAmAM tenI avivakSA karI hoya tema lAge che. ethI guNAbhimukha ke doSAbhimukha avasthAmAM utkRSTa ke jaghanya rasabaMdha eka samayathI vadhAre kALa ghaTI zake, nahIM, ane eka samayathI vadhAre kALa kyAMya batAvela nathI. prazna-66 zubhAzubha dareka prakRtiono abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha sarakho hoya ke ocho - vadhAre ? javAba-66 abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha azubhaprakRtiono vadhAre hoya che ane temAM paNa svajAtIya vadhAre azubhaprakRtiono sauthI vadhAre ane zubhaprakRtio sauthIno ocho hoya che. dA.ta. asAtAnA abhavya prAyogya jadhanya sthitibaMdhathI sAtAno abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha ocho hoya che. e ja pramANe ekendriyajAtino abhavya prAyogya jaghanya sthitabaMdha jeTalo hoya che, tenA karatAM be-te cau, ane paMcendriyajAtino kramaza: ocho-ocho hoya che. ema sarvatra samajavuM. prazna-67 beIndriyAdika 8 jIvabhedomAM AyuSya vinA sAta karmonA abAdhAsthAno karatAM jaghanya abAdhA keTalI vadhAre hoya ? javAba-67 jo ke TIkAmAM AThe jIvabhedomAM abAdhAsthAno AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa batAvela che. mATe te apekSAe jaghanya abAdhA saMkhyAta AvalikA pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa thAya, paraMtu vivecanamAM prazna-pa3nA uttaramAM batAvyA mujaba A 8 jIva-bhedomAM abAdhAsthAno AvalikAnA saMkhyAmA bhAgamAM rahela asaMkhyAta samaya pramANa mAnIe to tenA karatAM jadhanya abAdhA asaMkhyAtaguNa nahIM paraMtu saMkhyAtaguNa hoya. prazna-68 beIndriyAdika 8 jIvabhedomAM sthitisthAno palyopamanA saMkhyAtamA bhAgamAM rahela samaya pramANa che, to tenI apekSAe beIndriyAdikano jaghanya sthitibaMdha asaMkhyAtaguNa zI rIte Ave ? kAraNake saMjJi paMcendriyanA sthitisthAno aneka koDAkoDI sAgaropamanA samaya pramANa hovA chatAM palyopamanA saMkhyAmAM bhAganA samayo karatAM saMkhyAtaguNA ja batAvelA che. For Personal & Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - praznottarI 259 javAba-68 jo ke ahIM TIkAmAM beIndriyAdika ATha jIvabhedonA AyuSya vinA sAta karmonA sthitisthAno thakI jaghanya sthitibaMdha asaMkhyAtaguNa batAvela che, paraMtu vicAra karatAM tamArA jaNAvyA mujaba saMkhyAtaguNa Ave paNa asaMkhyAtaguNa na Ave kAraNake, palyopamanA saMkhyAtamA bhAganI apekSAe beIndriyAdikano jaghanya sthitibaMdha saMkhyAtaguNa ja che. te karmaprakRti cUrNithI jaNAya che, ke "naphaLyo ditivanyo saMghenuno'' prazna-69 bIjI prakRtionI jema AyuSya karmanI prakRtiomAM anukRSTi temaja tIvra-maMdatA kema batAvela nathI ? javAba-69 AyuSyakarmanI prakRtiomAM jaghanya sthitibaMdha vageremAM sthitibaMdhanA je adhyavasAyo che tenI apekSAe dvitIyAdika sthitisthAnamAM sarvatra asaMkhyAtaguNa sthitibaMdhanA adhyavasAyo hoya che. tethI ja anya prakRtiomAM jema prathama sthitisthAnanA 2sabaMdha adhyavasAyo dvatIyAdika sthitisthAnamAM jAya che, tema AyuSya karmanI prakRtionA prathama sthitisthAnanA rasabaMdha adhyavasAyo dvitIyAdika sthitisthAnamAM jatA nathI. tethI ja anukRSTi ane tIvramaMdatA AyuSya karmanI prakRtiomAM batAvela nathI. ema lAge che. prazna-70 nikAcita karmamAM koIpaNa karaNa lAgatuM nathI ane avazya bhogavavuM ja paDe ema prathama nikAcita karaNanI vyAkhyAmAM batAvela che. tathA AThamA guNasthAnakanA aMtasudhI nivrutta ane nikAcita baMdha paNa cAlu hoya che ane 8mA guNasthAnake paNa aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa sthitibaMdha thAya che, to te nikAcita karmono aMtarmuhUrtamAM kSaya karI AtmA kevaLajJAna zI rIte pAmI zake ? javAba-70 nikAcita karmamAM apavarnanAdi koIpaNa karaNo lAgatA nathI. paraMtu atyaMta tIvra vizuddha adhyavasAya dvArA karAyela prAyazcita Adi tapazcaryAthI temaja zreNimAM prApta thayela apUrva adhyavasAya svarUpa zukladhyAna vagerethI aMtarmuhUrtamAM nikAcita karmono paNa kSaya karI kevaLajJAna prApta karI zake che. arthAt nikAcita karmo bhogavyA vinA na ja chUTe ema mAnavAnuM nathI. A bAbata vizeSa jANavAnI IcchAvALAe adhyAtmamata parIkSA-pAnuM-54 tathA vizeSAvazyaka bhASya gAthA 2154nI TIkA jovI. vizeSa praznottarI mATe 5.pU. muni abhayazekhara vijaya ma.sA.nI karmaprakRti padArtha bhAga-3mAM peIjha naM.1 thI 65nA prazno juo. -: Iti baMdhanakaraNa praznottarI samApta :-: pariziSTa-1 : -: pradezabaMdhanuM alpabahutva : Aja graMthanA baMdhanakaraNa gAthA 28nI TIkAmAM utkRSTa temaja jaghanya pade uttaraprakRtio AzrayI je dalikano vibhAga batAvela che. temAM koi kAraNa batAvela na hovAthI bhaNanAra vargane rasa paDato nathI. ane barAbara samajAtuM paNa nathI mATe kAMto koi gokhIne mAtra taiyAra kare athavA to kaMTALI javAthI vAMcI le che. tethI tenuM spaSTIkaraNa karavAmAM Ave to bhaNanArane samajavAmAM bahuja sugama paDe ane AnaMda utpanna thAya, mATe kAraNo sahita te ahIM batAvela che. A alpabahutva samajavA mATe nIcenA niyamo khAsa yAda rAkhavA. (1) mUla karmane prApta thayela dalikano anaMtamo bhAgaja antargata 2hela sarvaghAtI prakRtine maLe che. bAkI rahela te karmanuM anaMtaguNa dalika te vakhate te karmanI baMdhAtI dezaghAtI prakRtine bhAgamAM Ave che. tethI koipaNa mULakarmanI antargata sarvaghAtI prakRtionA bhAgamAM Avela likathI dezadhAtI prakRtinanuM dalika sarvatra anaMtaguNu hoya che. dRSTAMta tarIke-jJAnAvaraNIya karmanA bhAgamAM Avela dalikano anaMtamo bhAga kevaLajJAnAvaraNIyane maLe ane bAkI rahela anaMtaguNa dalika mana:paryavajJAnAvaraNIya Adi 4 dezadhAtI prakRtione maLe che tethI kevaLajJAnAvaraNIyane prApta thayela dalikathI mana:paryavajJAnAvaraNIyane prApta thayela dalika anaMtaguNa hoya che. For Personal & Private Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (2) koipaNa vivakSita eka ja baMdhasthAnamAM je ane jeTalI prakRtio sAthe baMdhAtI hoya temaja yogasthAna paNa teja hoya chatAM je prakRtinA bhAgamAM dalika vadhAre batAvela hoya tyAM mAtra asaMkhyAta bhAga adhikaja samajavuM. tenuM kAraNa prakRtivizeSa eTale ke te-te prakRtino svabhAva ja kAraNa hoya che. 260 dRSTAMta tarIke-mana:paryavajJAnAvaraNIya vagere cAreno dazamA guNasthAnake taghogya utkRSTa eja yogasthAnathI utkRSTa pradezabaMdha thAya che. chatAM manaHparyavajJAnAvaraNIyane prApta thayela dalikathI avadhijJAnAvaraNIyanuM dalika asaMkhyAta bhAga rUpa vizeSAdhika hoya che. te prakRtino tevo svabhAva te ja tenuM kAraNa che. ema sarvatra samajavuM. (3) vadhAre prakRtinI saMkhyAvALA baMdhasthAnamAM je prakRti baMdhAtI hoya, tenI apekSAe tenAthI ochI saMkhyAvALA prakRtinA baMdhasthAnamAM je prakRti baMdhAtI hoya tenA bhAgamAM je vizeSAdhika dalika prApta thAya che. te prAya: sarvamAM saMkhyAta bhAga adhika hoya che. dRSTAMta tarIke-beindriyAdi 4 jAtino utkRSTa pradezabaMdha beindriyAdi prAyogya 25 nA baMdhasthAnamAM, ane jaghanya pradezabaMdha beindriyAdi prAyogya 30nA baMdhasthAnamAM thAya che. ane ekendriyajAtino utkRSTa pradezabaMdha ekendriya prAyogya 23nA baMdhasthAnamAM ane jaghanya pradezabaMdha 26nA baMdhasthAnamAM thAya che. tethI beindriyAdi cAre jAtionA utkRSTa ane jaghanya pradezabaMdhamAM jeTalAM dalika Ave tenAthI ekendriyajAtimAM baMne prakAranA baMdhasthAnamAM lika saMkhyAtabhAga adhika Ave che. koi ThekANe saMkhyAtaguNa adhika paNa Ave che. dRSTAMta tarIke-mULa prakRtinA saptavidha baMdhakane ayazaHkIrtino utkRSTa pradezabaMdha nAmakarmanA 23nA baMdhasthAnamAM thAya che. ane yazaHkIrtino utkRSTa pradezabaMdha dazamA guNasthAnake 6 mULa prakRtinA baMdhakane nAmakarmanI mAtra yazaHkIrti baMdhAya tyAre thAya che. tethI ayazaHkIrtine utkRSTapade prApta thayela dalikanI apekSAe yazaHkIrtine utkRSTapade prApta thayela dalika saMkhyAtaguNa hoya che. (4) je prakRtionA utkRSTa athavA jaghanya pradezabaMdha je yogasthAnathI thato hoya tenI apekSAe bIjI je prakRtiono utkRSTa athavA jaghanya pradezabaMdha asaMkhyAtaguNa adhika yogasthAnathI thato hoya to tenA bhAgamAM dalika asaMkhyAtaguNa Ave che. dRSTAMta tarIke-manuSyagatino jaghanya pradezabaMdha sarvathI alpa vIryavALA labdhi aparyApta sUkSma nigodiyAne utpatinA prathama samaye 29nA baMdhasthAnamAM prApta thAya che. ane devagatino jaghanya pradezabaMdha samyadRSTi manuSyane utpattinA prathama samaye jinanAma sahita devaprAyogya 29nA baMdhasthAnamAM prApta thAya che. ahIM manuSyane labdhi aparyApta sukSma nigodiyAnA utpattinA prathama samayanI apekSAe asaMkhyAtaguNa vRddhivALuM yogasthAna hoya che mATe manuSyagatine jadhanyapade prApta thayela dalikanI apekSAe jaghanyapade devagatine prApta thayela karmadalika asaMkhyAtaguNa hoya che. (5) je samaye 14 mukhya piMDa prakRtiomAMthI jeTalI prakRtio baMdhAtI hoya teTalAM ja bhAga paDe, paraMtu zarIra AdinA peTAbhedo vadhAre baMdhAtA hoya to paNa caudamAMthI teno alaga bhAga paDato nathI. paNa zarIrane maLela dalikamAMthI ja je samaye jeTalAM zarIra baMdhAtA hoya teTalA peTA vibhAga paDe che. dRSTAMta tarIke-devagati prAyogya 28 prakRti baMdhAya tyAre temAM saMdhayaNa vinA mukhya piMDa prakRtio 13 baMdhAya che. tethI tenA 13, aguruladhucatuSka, upadhAta, trasacatuSka ane yathAsaMbhava sthira athavA asthira SaTka ema 28 prakRti bAMdhe tyAre tenA 28 bhAga paDe te vakhate zarIra ane saMghAtanane prApta thayela dalikanA traNa, baMdhanane prApta thayela dalikanA 7, ane varNAdi 4 ne prApta thayela dalikanA anukrame 5-2-5 ane 8 bhAga paDe che. jo ke A 28nA baMdhasthAnamAM saMghAtana ane baMdhana gaNela nathI ane tenA badale taijasa-kAryaNa zarIra gaNela che. paraMtu taijasa Adi be zarIrane to zarIranAmarkamane prApta thayela dalikamAMthI bhAga maLe che. temaja saMghAtana ane baMdhana sarvatra baMdha ane udayamAM zarIranI sAthe ja haMmezA hoya che. tethI tenA dalikanI alaga vivakSA karela nathI. paraMtu zarIranI jema baMdhana ane saMghAtana nAmakarmane paNa mukhya hakadAra tarIke svataMtra alaga lAbha maLe che. A vAta paNa khAsa yAda rAkhavI. For Personal & Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa-pariziSTa-1 261 - utkRSTapade dalika vibhAga :-) jJAnAvaraNa : kevaLajJAnAvaraNane sauthI alpa, kAraNa ke te sarvaghAtI che. ane tenI apekSAe mana:paryavajJAnAvaraNa dezaghAtI hovAthI prathama niyama pramANe anaMtaguNa adhika, te thakI bIjA niyama pramANe prakRtino svabhAvaja evo hovAthI anukrame avadhijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNa ane matijJAnAvaraNane daliko asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika prApta thAya che. | darzanAvaraNIya : pracalAne daliko sarvathI alpa, tethI nidrAne prakRtivizeSa hovAthI bIjA niyama pramANe asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika maLe che. A banneno utkRSTa pradezabaMdha darzanAvaraNIyanA pavidha baMdhaka samyagdaSTine hoya che. ane thINadvitrika sahita 9 no baMdha prathamanA 2 guNasthAnake hoya che. tethI nidrAnI apekSAe pracalA-pracalAne bhAga vAstavika rIte adhika na Ave. paraMtu prakRtivizeSane lIdhe asaMkhyAtabhAga adhika rUpa vizeSAdhika che. eja pramANe prakRti vizeSa hovAthI tenI apekSAe nidrA-nidrA, thINaddhi ane kevaLadarzanAvaraNIyane asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika bhAga maLe che. tethI pahelA niyama pramANe avadhidarzanAvaraNIyane anaMtaguNa, te thakI acaku ane cakSudarzanAvaraNane bIjA niyama pramANe prakRti vizeSa hovAthI anukrame asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika bhAga prApta thAya. vedanIya : asAtAno utkRSTa pradezabaMdha mULa saptavidha prakRtibaMdhaka evA mithyASTi athavA to samyagudRSTine hoya che. tethI tene prApta thayela mULa dalikano lagabhaga sAtamo bhAga maLe che. mATe te alpa che. ane sAtAno utkRSTa pradezabadha 10mAM guNasthAnake hovAthI tene maLa dalikanI apekSAe lagabhaga chaThTho bhAga maLe che. tethI temAM saMkhyAtabhAga rU5 vizeSAdhika dalika hoya che. mohanIya : tathAsvabhAve ja apratyAkhyAnIya mAnane prApta thayela dalikano bhAga sarvathI alpa hoya che. ane tenI apekSAe teja apratyAkhyAnIya krodha, mAyA ane lobha tathA pratyAkhyAnIya mAna, krodha, mAyA ane lobha temaja anaMtAnubaMdhi mAna, krodha, mAyA ane lobha ane mithyAtva mohanIyane prApta thayela dalika prakRtivizeSa hovAthI anukrame eka-eka thI asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika hoya. mithyAtvanI apekSAe dezaghAtI hovAthI jugupsAne prApta thayela dalika pahelA niyama pramANe anaMtaguNa ane te thakI bhayane prakRtivizeSa hovAthI asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika maLe che. te thakI hAsya-zoka, te thakI rati-arati ane te thakI napusaMka-strIvedane bIjA niyama pramANe prakRtivizeSa hovAthI anukrame asaMkhyAtabhAga adhikarU5 vizeSAdhika ane traNe joDalAMone paraspara samAna dalika maLe che. napusaMka ane strIveda karatAM saMjvalana krodhane prApta thayela dalika yuktithI vicAratAM saMkhyAtaguNa maLe che. kAraNake mohanIyane prApta thayela dalikanA kaSAya ane nokaSAya ema 2 bhAga paDe che. temAMthI nokaSAyane prApta thayelano pAMcamo bhAga koipaNa eka vedane maLe che. tethI A baMne vedane mohanIyane prApta thayela dalikano lagabhaga dazamo bhAga prApta thAya ane krodhano utkRSTa pradezabaMdha navamA guNasthAnakanA bIjA bhAge caturvidha baMdhakane thato hovAthI mohanIya karmane prApta thayela samagra dalikano kAMika nyUna cotho bhAga maLe che. ane dazamAbhAganI apekSAe cothobhAga saMkhyAtaguNa kahevAya, tethI e barAbara lAge che. paraMtu karmaprakRti-cUrNi vageremAM vizeSAdhika batAvela che. tatva to atizaya jJAnI jANe. * saMjavalana mAnano utkRSTa pradezabaMdha navame guNasthAnake trividha baMdhakane hovAthI mohanIya saMbaMdhI samagra dalikano tene kaMika nyUna trIjo bhAga maLavAthI saMjvalana krodhanI apekSAe saMjvalana mAnano bhAga saMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika. te thakI puruSavedano bhAga saMkhyAtabhAga rU5 vizeSAdhika hoya che. kAraNake saMjvalana mAnane mohanIyanA samagra dalikano kaMika nyUna trIjo bhAga maLe che. tyAre navamA guNasthAnanA pahelA bhAge nokaSAyanA bhAgamAM Avela For Personal & Private Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 karmaprakRti mohanIyanA dalikano kaMika nyUna ardhabhAga saMpUrNa puruSavedane ja maLe che. tethI saMjvalana mAnanI apekSAe puruSavedano saMkhyAtabhAga adhika rUpa vizeSAdhika che. tethI paNa saMjvalana mAyAno asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika che. jo ke puruSaveda ane saMjvalana mAyA e bannene mohanIya karmane prApta thayela dalikano kaMika nyUna ardhabhAga maLe che. paraMtu kaSAya mohanIya karatAM nokaSAya mohanIyane prApta thayela bhAga tathA-svabhAve ja kaMika nyUna hoya che. tethI ahIM vizeSAdhikaja ghaTe che. ane saMvalana mAyAne mohanIyano kaMika nyUna ardhabhAga tathA saMjvalana lobhane mohanIyano saMpUrNa bhAga prApta thAya che. tethI mAyAnI apekSAe saMjvalana lobhane prApta thayela dalika DabbalathI paNa kaMika adhika hoya che. mATe saMkhyAtaguNa hoya AyuSya : cAre AyuSyo saMjJi paMcendriya paryApta svabhUmikA anusAra utkRSTa yogasthAnamAM vartatA utkRSTa sthitie bAMdhI zake che. ane te vakhate aSTavidha baMdhaka ja hoya che mATe cAre AyuSyano dalika bhAga paraspara tulya hoya che. ' nAmakarma H gati : naraka ane devagatino utkRSTa pradezabaMdha 28 nA baMdhasthAnamAM hovAthI paraspara tulya ane zeSa gatinI apekSAe alpa che. ane manuSyagatino utkRSTa pradezabaMdha 25nA baMdhasthAnamAM hovAthI temaja tiryaMcagatino utkRSTa pradezabaMdha 23nA baMdhasthAnamAM hovAthI prathamanI be gatinA dalikanI apekSAe manuSya ane tiryaMcagatine prApta thayela daliko anukrame saMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika hoya che. cAre AnupUrvInuM paNa Aja pramANe hoya che. beindriyAdika cAra jAtiono utkRSTa pradezabaMdha 25 prakRtinA baMdhasthAnamAMja thAya che. tethI paraspara tulya ane ekendriyajAtino utkRSTa pradezabaMdha 23nA baMdhasthAnamAM hovAthI prathamanI cAra jAtinA dalikanI apekSAe ekendriyajAtine prApta thayela dalika saMkhyAtabhAga adhikarU5 vizeSAdhika che. zarIra-AhAraka zarIrano utkRSTa pradezabaMdha trIzanA baMdhasthAnamAM hoya che. ane tene nAmakarmane prApta thayela dalikamAMthI zarIrane maLela 26mA bhAgamAMthI lagabhaga cotho bhAga prApta thAya che. mATe sarvathI alpa ane vaikriyazarIrane nAmakarmane prApta thayela dalikanA 26mA bhAgamAMthI lagabhaga trIjo bhAga maLe che. mATe AhArakanI apekSAe vaikriyano dalikabhAga saMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika che. augharika zarIrane prApta thayela dalika nAmakarmane prApta thayela dalikanA 21mA bhAgamAMthI lagabhaga trIjA bhAganuM maLe che. tethI vakriyanI apekSAe audArikane maLela dalika bhAga paNa saMkhyAtabhAga adhika rUpa vizeSAdhika che, ane tejasa tathA kArmaNa zarIrane nAmakarmane prApta thayela dalikanA 21mA bhAgamAMthI lagabhaga trIjo bhAga maLavA chatAM prakRti vizeSa hovAthI bIjA niyama pramANe audArikathI taijasa ane kArmaNa zarIrano dalika bhAga anukrame asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika hoya che. saMghAtanano dalika bhAga paNa zarIra tulya che. ane traNa aMgopAMgano dalika vibhAga paNa prathamanA traNa zarIra tulya ja che. paraMtu audharika zarIrano utkRSTa pradezabaMdha 23nA baMdhasthAnamAM ane audArika aMgopAMgano utkRSTa pradezabaMdha 25nA baMdhasthAnamAM hoya che. baMdhana : AhAraka AhAraka baMdhanane prApta thayela dalika trIjA niyama pramANe alpa ane te thakI AhAraka-tejasa, AhAraka-kAzmaNa, temaja AhAraka-taijasa-karmaNabaMdhanane prApta thayela dalika vibhAga prakRtivizeSa hovAthI bIjA niyama pramANe anukrame asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika che. ane tenI apekSAe trIjA niyama pramANe vaikriya-vakriya baMdhanane prApta thayela dalika vibhAga saMkhyAtabhAga adhika rU5 vizeSAdhika che. ane tethI paNa vaikriya-taijasa, vaikriya-kArpaNa ane vaikriya-tejasa-kAzmaNabaMdhanane prApta thayela dalika vibhAga eka baMdhasthAnamAM hovA chatAM bIjA niyama pramANe anukrame asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika che. ane tenI apekSAe trIjA niyama pramANe dArika-audArika baMdhanane prApta thayela dalika vibhAga saMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika che. ane tenA karatAM For Personal & Private Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa-praznottarI 263 audArika-taijasa, audArika-kAzmaNa, audArika taijasa-kAzmaNa, taijasa-taijasa, taijasa-kArpaNa ane kAzmaNa-kArpaNa baMdhanane prApta thayela dalika vibhAga 23 prakRtirUpa eka baMdhasthAnamAM hovA chatAM svabhAva vizeSathI bIjA niyama pramANe anukrame asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika hoya che. prathamanA pAMca saMghayaNano utkRSTa pradezabaMdha ra9nA baMdhasthAna rUpa eka ja baMdhasthAnamAM hovAthI teono dalika vibhAga paraspara samAna ane chevaTTA saMghayaNanI apekSAe alpa hoya che.te thakI chevaTTA saMghayaNano utkRSTa pradezabaMdha 25 nA baMdhasthAnamAM hovAthI trIjA niyama pramANe saMkhyAtabhAga adhika rU5 vizeSAdhika che. madhyamanA cAre saMsthAnano utkRSTa pradezabaMdha 29 prakRtirUpa eka ja baMdhasthAnamAM hovAthI A cAreno dalika bhAga paraspara tulya ane be saMsthAnonI apekSAe alpa hoya che. te thakI prathama ane hUMDaka saMsthAnano utkRSTa pradezabaMdha anukrame deva prAyogya 28nA ane ekendriya prAyogya 23 nA baMdhasthAnamAM hovAthI trIjA niyama pramANe baMneno dalika vibhAga anukrame saMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika che. varNacatuSkano utkRSTa pradezabaMdha 23nA baMdhasthAnamAM ja hoya che. ane tenA vIze bhedo sAtheja baMdhAya che. tethI e cArenA peTAbhedomAM prakRti-vizeSa hovAthI asaMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika dalika hoya che. te A pramANe kRSNa varNane prApta thayela dalika sarvathI alpa, te thakI nIla-rakta-pIta ane zukala varNane prApta thayela dalika anukrame vizeSAdhika. eja pramANe kaTu rasane prApta thayela dalika alpa che. ane tethI tikta-kaSAya-ADu ane madhura rasane prApta thayela dalika anukrame cUrNikAnA mate vizeSAdhika che. durabhigaMdhane prApta thayela dalika alpa che. ane tenI apekSAe surabhigaMdhane prApta thayela vizeSAdhika che. paraMtu karmaprakRti vRtti vageremAM surabhigaMdhane prApta thayela dalika alpa ane durabhigaMdhane vizeSAdhika batAvela che. ahIM koi yukti na hovAthI tattva kevaLI gaye. gurU ane karkazane maLela dalika alpa ane paraspara tulya che. tenAthI mRduladhu, zIta-rukSa, snigdha-uSNane maLela dalika asaMkhyabhAga rU5 vizeSAdhika che. ane paraspara balbanuM dalika tulya che. be vihAyogati ane be svarano utkRSTa pradezabaMdha 28nA baMdhasthAnamAM hovAthI temaja Atapa ane udyotano utkRSTa pradezabaMdha 26 nA 1 ja baMdhasthAnamAM hovAthI paraspara tulya che. arthAt alpa-bahutva nathI. Atapa ane udyota vinA cha pratyeka prakRtionI avAMtara prakRti temaja virodhI prakRti na hovAthI alpa-bahutva nathI. trasa, paryApta, sthira ane zubha A cAra prakRtiono utkRSTa pradezabaMdha 25nA baMdhasthAnamAM che. ane tenI pratipakSa sthAvara, aparyApta, asthira, ane azubha e cArano utkRSTa pradezabaMdha 23nA baMdhasthAnamAM che. mATe trasAdi ane prApta thayela dalika alpa che ane sthAvarAdi cArane maLela dalika potapotAnI virodhi prakRtithI saMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika che. saubhAgya, ane Adayano utkRSTa pradezabaMdha devaprAyogya 28nA baMdhasthAnamAM che. tethI A bene prApta thayela dalika alpa che. ane tenA karatAM tenI virodhI daurbhAgya ane anAdeyano utkRSTa pradezabaMdha 23nA baMdhasthAnamAM hovAthI saMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika che. sUkSma ane bAdara temaja pratyeka ane sAdhAraNa A banne yugalano utkRSTa pradezabaMdha 23nA baMdhasthAnamAM ja hovAthI paraspara tulya che. ayazakIrtino utkRSTa pradezabaMdha mULaprakRti-savidha baMdhaka mithyAdRSTine nAmakarmanA 23nA baMdhasthAnamAM che. mATe tene maLela dalika alpa che. ane tenAthI yaza-kIrtine prApta thayela dalika saMkhyAtaguNa hoya che. kAraNake yazakIrtino utkRSTa pradezabaMdha dazamA guru mULa cha prakRtinA baMdhakane che. tethI prApta thayela mULa dalikano chaTho bhAga saMpUrNa yaza-kIrtine ja maLe che. gotrakarma : nIcagotrane prApta thayela dalika alpa che. ane tenAthI uccagotrane prApta thayela dalika saMkhyAtabhAga adhikarUpa vizeSAdhika che. tenuM kAraNa asAtA ane sAtAmAM batAvyA pramANe che. aMtarAya : dAnaMtarAyane prApta thayela dalika alpa che. ane prakRti vizeSa hovAthI bIjA niyama pramANe lAbhAntarAya, bhogAntarAya upabhogAttarAya, ane viyatarAyane prApta thayela dalika anukrame asaMkhyAtabhAga adhikarU5 vizeSAdhika che. For Personal & Private Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 karmaprakRti -: jaghanyapade dalika vibhAga :-) vaikriyASTaka AhArakaTrika ane jinanAma temaja tiryaMca-manuSpAyuSya vinA 107 prakRtiono jaghanya pradezabaMdha sarvAlpa vIryavALA labdhi aparyApta sUkSma nigodiyAne utpattinA prathama samaye ane manuSya-tiyacAyuSyano eja jIvane potAnA AyuSyanA be bhAga vyatIta thayA bAda tarataja AyuSyano baMdha zarU karanArane baMdhanA prathama samaye ja hoya che. tethI ahIM prakRti vizeSanA kAraNe athavA sarvaghAtInI apekSAe dezaghAtI prakRtimAM dalika vizeSa prApta thAya, ane nAmakarmamAM vadhu saMkhyAvALA baMdhasthAnamAM je prakRti baMdhAtI hoya tenA karatAM ochI saMkhyAvALA baMdhasthAnamAM baMdhAtI prakRtine dalika adhika maLe che. A hakIkata sarvatra yAda rAkhavI. jJAnAvaraNIya ane aMtarAyamAM jema utkRSTa pade alpabadutva che. tema ahIM paNa che. ane darzanAvaraNIyamAM paNa karmaprakRti TIkA AdimAM utkRSTa pramANe ja alpabadutva che paraMtu karmaprakRti cUrNi AdinA abhiprAye nidrAne maLela dalika alpa, tethI pracalA, nidrA-nidrA, ane pracalA-pracalAne prApta thayela dalika anukrame asaMkhyAtabhAga adhika 35 vizeSAdhika che. A vizeSatA che. vedanIya tathA gotrakarmanI pravRtiomAM paraspara alpabadutva nathI arthAtu dalika vibhAga tulya che. mohanIyakarma :- apratyAkhyAnIya mAnane prApta thayela dalika alpa che. tenI apekSAe apratyAkhyAnIya krodha-mAyA-lobha. pachI pratyAkhyAnIya mAna-krodha-mAyA-lobha, tyArabAda anaMtAnubaMdhi mAna-krodha-mAyA-lobha ane mithyAtvane prApta thayela dalika anukrame eka-ekathI bIjA niyama pramANe prakRti vizeSa hovAthI asaMkhyAtabhAga adhika che. te thakI prathama niyama pramANe juguNA dezaghAtI hovAthI tene prApta thayela dalika anaMtaguNa. tenA karatAM bhaya, hAsya-zoka, rati-arati ane traNe vedane prApta thayela dalika anukrame asaMkhyAtabhAga adhika che. ane paraspara tulya che. tethI paNa saMjvalana mAna, krodha, mAyA ane lobhane prApta thayela dalika anukrame asaMkhyAtabhAga adhika che. AyuSya karma - tiryaMca ane manuSya AyuSyane prApta thayela dalika paraspara tulya hoya che. kAraNake A banne AyuSya alpa AyuSya ane sarvAlpa vIryavALA labdhi aparyApta sUkSma nigodiyA jIvo potAnA AyuSyanA be bhAga gayA pachI prathama samaye bAMdhI zake che. mATe AnI apekSAe deva tathA naraka AyuSyane prApta thayela lika asaMkhyAtaguNa ane paraspara tulya hoya che. kAraNake A banne AyuSyano jaghanya pradezabaMdha paryApta asaMjJi paMcendriya tiryaMcone hoya che. ane teone yoga sUkSma nigediyAnI apekSAe asaMkhyAtaguNa hoya che. nAmakarma :- tiryaMcagatino jaghanya pradezabaMdha tiryaMca prAyogya 30nA baMdhamAM hoya che. mATe tene prApta thayela dalika alpa che. ane tenI apekSAe manuSyagatino jaghanya pradezabaMdha manuSya prAyogya 29nA baMdhasthAnamAM hovAthI trIjA niyama pramANe saMkhyAtabhAga adhika hoya che. tenAthI devagatine prApta thayela dalika asaMkhyAtaguNa hoya che. ane tenAthI narakagatine prApta thayela dalika asaMkhyAtaguNa hoya che. kAraNake devagatino jaghanya pradezabaMdha utpattinA prathama samaye jinanAma sahita devaprAyogya ra9nA baMdhasthAnamAM hoya che. ane narakagatino paryApta asaMjJi paMcendriya tiryaMcane hoya che. ane manuSyagatino jaghanya pradezabaMdha sUkSma nigadiyAne utpattinA prathama samaye hoya che. tethI tenI apekSAe devagati ane narakagati bAMdhanArane yoga anukrame eka-ekathI asaMkhyAtaguNa hoya che mATe. beikriyAdi 4 jAtino jaghanya pradezabaMdha 30nA eka ja baMdhasthAnamAM hovAthI ekendriya jAtinI apekSAe no paraspara tulya, ane tenI apekSAe ekendriyajAtino jaghanya pradezabaMdha 26nA baMdhasthAnamAM hovAthI tene maLela dalika saMkhyAtabhAga adhika hoya che. dArika, tejasa ane kArmaNa zarIrano jaghanya pradezabaMdha 30nA ekaja baMdhasthAnamAM che chatAM gharikane prApta thayela dalika alpa che. ane prakRti vizeSa hovAthI bIjA niyama pramANe tenAthI taijasa ane kAzmaNane prApta thayela karmadalika anukrame asaMkhyAtabhAga adhika hoya che. vaikriyazarIrano jaghanya pradezabaMdha devagatinI jema 29nA baMdhasthAnamAM hovAthI labdhi paryApta saMjJi paMcendriya manuSyane utpattinA prathama samaye hoya che. ane tene sUkSma nigodiyA karatAM yoga asaMkhyAtaguNa hovAthI kArpaNanI apekSAe vaikriyAne maLela dalika cothA niyama pramANe asaMkhyAtaguNa che. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa-pariziSTa-1 265 ane AhAraka zarIrano jaghanya pradezabaMdha devayogya 31nA baMdhasthAnamAM munine ja hoya che. ane saMjJi aparyApta karatAM saMjJi paryAptano yoga asaMkhyAtaguNa hoya che. mATe vaikriyazarIranI apekSAe AhArakazarIrane prApta thayela dalika paNa asaMkhyAtaguNa hoya che. pAMce saMdhAtana ane traNe aMgopAMganuM alpabahutva paNa zarIra tulya ja che. baMdhana :- auArika-audArika baMdhanane prApta thayela dalika sauthI alpa che. ane tenI apekSAe audArika-taijasa audArika-kArpaNa, audArika-tejasa-kAryaNa, taijasa-tejasa, taijasa-kArmaNa ane kArmaNa-kAryaNabaMdhanane prApta thayela lika bIjA niyama pramANe prakRti vizeSa hovAthI anukrame asaMkhyAtabhAga adhika che. ane tenAthI zarIramAM batAvela yukti pramANe vaikriya -vaikriya baMdhanane prApta thayela dalika cothA niyama pramANe asaMkhyAtaguNa che. tethI vaikriya-tejasa, vaikriya-kArpaNa ane vaikriya-tejasa-kAryaNane prApta thayela dalika prakRti vizeSa hovAthI anukrame asaMkhyAtabhAga adhika che. tenA karatAM AhAraka zarIramAM batAvela yuktithI cothA niyama pramANe AhAraka-AhAraka baMdhanane prApta thayela dalika asaMkhyAtaguNa che. ane tenAthI AhAraka-taijasa, AhA2ka-kArpaNa ane AhAraka-tejasa-kArpaNa baMdhanane prApta thayela dalika prakRti vizeSa hovAthI anukrame asaMkhyAtabhAga adhika che. varNa-catuSkanA peTA bhedonuM alpa-bahutva jema utkRSTa pade che. tema ahIM paNa che. udyota ane trasa catuSka A pAMceno jadhanya pradezabaMdha 30nA baMdhasthAnamAM hoya che. mATe tene maLela lika alpa che. ane Atapa, sthAvara A beno jaghanya pradeza-baMdha 26nA baMdhasthAnamAM, sUkSmatrikano jadhanya pradezabaMdha 25nA baMdhasthAnamAM hovAthI potapotAnI pratipakSa prakRtionI aMpekSAe Atapa Adi pAMce prakRtine prApta thayela dalika saMkhyAtabhAga adhika hoya che. be vihAyogati, sthiraSaTka asthiraSaTka, saMghayaNa-6, saMsthAna-6,=26 prakRtiono jadhanya pradezabaMdha tiryaMca prAyogya 30nA eka ja baMdhasthAnamAM hovAthI paraspara alpabahutva nathI arthAt samAna dalika maLe che, vedanIyaddhika ane gotrakrikamAM paNa samAna dalika maLatuM hovAthI paraspara alpabahutva nathI. Atapa ane udyota vinA zeSa cha pratyeka prakRtionI peTA prakRti temaja virodhi prakRti na hovAthI teonuM paNa alpa-bahutva nathI. cAre AnupUrvIonuM cAra gationI jema alpabahutva yuktithI dhaTe che, paraMtu karmaprakRtinI cUrNi ane TIkA vageremAM cAre AnupUrvIonuM jema utkRSTapade batAvela che tema jaghanyapade paNa alpa-bahutva batAvela che. tenu kAraNa bahuzrato jANe. jaghanya tathA utkRSTa pradezabaMdhanA kAraNo sahita A dalika vibhAga baMdhavidhAna uttaraprakRti pradezabaMdha uttarArdhamAMthI premaprabhA TIkAnA anusAre lakhela che. tenA vizeSa jijJAsue te graMtha jovo. Iti alpabahutva sahita pariziSTa-1 samApta For Personal & Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 karmaprakRti atha zrI devasUrikRtavairAgyagarbhitaguruvirahavilApaH / nibANagamaNakallANavAsare pokkAraM / jaha maccharassa pasaro, tumae nihao tahA na aneNa / surasAmiNo'vi kaMdaMti vaMdimo taM jiNaM vIraM // 1 // vaNagahaNaM jaha cUrai, mattakarI no tahA sasao // 15 / / jagagurugoyaraneheNa nihaNio jassa kevlaaloo| uvasamajaleNa tumae, vijjhavio rosadAruNadavaggI / kaha kahavi samubhUo, taM goyamagaNaharaM sarimo // 2 // viNayaMkuseNa ahimANamayagalo niggahaM nIo // 16 // gurucaraNasarovararAyahaMsalIlaM dharisu ne sIsA / visavallarIba mAyA, pasaraMtI lUriyA tume nAha ! / te vairasAmipamuhA, payao paNamAmi tiviheNaM // 3 // ubbhaDakarAlakaravAlatikkhadhArApaogeNa // 17 / / sirivIrajiNesaratitthajalahiullAsapunimAyaMdaM / bahuvihaviyappakallolasaMkulo lohajalanihI sAmI ! / aijaccacaraNatavanANalacchimayaraharasAricchaM // 4 // saMtosavADavAnala-vaseNa sosaM tuhaM patto // 18 // micchattamohamaMDala-vihaDaNaghaNapavaNapUrasaMkAsaM / ane'vi bhAvariuNo hAsAI sNghddNtdddhklinno| . kAsakusumAlinimmala-jasabharaparibhariyabhuvaNayalaM // 5 // cArittamahAmoggara-pahAradANeNa te nihayA // 19 // bhuvaNayalavittasupavittavibuhasevijjamANapayapaumaM / macchararahiyaM parihAsavajjiyaM galiyaiMdiyaviyAraM / paumadda va paMca-ppayAraAyArakamalANaM bhavanivveyapahANaM, jayau jae tuha sayA cariyaM // 20 // karuNAgaMgAhimavaMtaselamaNavajjavayaNamaNikhANiM / bhogatisApAmApari-gayANa jIvANa paramavijeNaM / . veraggavaggumagga-ppayaTTajaNasaMdaNasamANaM // 7 // rayaNattayatihalAe, tumae nIrogayA vihiyA // 21 / / parahiyaciMtAcaMdaNavaNAvalImalayaselasamasIla / bhAvariudavAnalamiyAI bhaviyANa maannsvnnaaii| guNiloyavisayabahumANaosahIruhaNagiridharaNI // 8 // satthIkayAI tumae, dhammAmayavArivAheNaM // 22 / / cArittanANadasaNa-phalalolamuNiMdasauNameruvaNaM / suvihiyacariyAdhariNI, pmaaypaayaalmuulmlliinnaa| chattIsagaNaharaguNe, sarIralINe sai dharataM purisuttameNa tumae, muNivai ! lIlAi uddhariyA // 23 // duddharaparIsahiMdiya-kasAyavijaovaladdhamAhapaM / nANArayaNAI jugavaM, tumae dAktieNa bhavvANaM / satthaparamatyapayaDaNa-paNAsiyAsesajaNamohaM // 10 // nivvANanayaramaggo, pAyaDio paramakaruNeNaM // 24 / / hiMsAe~ hiMsaNaM dosadUsaNaM rosarUsaNaM vaMde / sIlAlavAlabaMdho, dhammatarU saggamokkhaphalaphaliro / sirimuNicaMdamuNIsara, niyayaguruM garimajiyameruM // 11 // suhabhAvaNAjaleNaM, ahisitto so tae sAmi ! // 25 / / muNicaMdasUri gaNahara-guNANa aMto na labbhae tumha / taM jayau ciMtayakulaM, jayammi siriudayaselasiharaM va / kiM vA sayaMbhuramaNe, jalappamANaM muNai koI ? // 12 // bhavajiyakamalabaMdhava ! jammi tumaM tamaharo jAo // 26 // bhavabhIrujIvasaMtosadAiNI tumha muNivarapavittI / saccaM mahagghiyA sA, mahagghiyA caramajalahivelaba / ahavA ciMtArayaNaM, kesi nahu jaNai kallANaM ? // 13 // mottiyamaNiva jIe, taM phuriu - uyarasippiuDe // 27 / / jA tumha dhIrimA dhIra ! kAvi nanattha taM ploemi| sA dabbhanayarInayaraseharattaM sayA samubahau / lacchIkamalaparimalo, kimanna naliNAI alliyai ? // 14 // jIe~ tuha purisasehara !, jammadiNamahAmaho jAo / / 28 / / (anusaMdhAna 5404 naMba2 - 277) For Personal & Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 24 sthitisthAno sabaMdhanA - utkRSTa sthitisthAna adhyavasAya sthAno prathamavarga aparAvartamAna azubha zeSa5) prakRttinI anuSTi A ja pramANe. upaghAta pravRttinI anukRSTi - kula ghaTatA navA * * * * -- 484 thI 621 adhyavasAya sthAno 18 32 36 23 45 thI 585 adhyavasAya sthAno/ A yaMtranI saMjJA 134 31 35 - - 421 thI 550 adhyavasAya cAno/ * palyopamano 130 30 24 * * * - - 391 thI 516 a sAya cAno / / asaMkhyAtamo (P A 126 29 ' - +- 362 thI 483 adhyavasAya sthAno /bhAga kaMDaka-4 sthitisthAna. 122 28 -- 334 thI 51 ayavasAya sthAno /* akaka sthitisthAnamAM rahelA 118 27 31 +--- 307 thI 4ra0 adhyavasAya sthAno 7asaM. lokAkAzapradeza pramANa rasa 114 26 - 281 thI 3athavasAyano / / baMdhanA adhya. 1,50, 54 Adi. 110 25. ----- --~ 256 thI 11 adhyavasAya sthAno /* sthitisthAnamAthI asaM. lokAkAza 106 24. ' '' '' - 22 thI 333 adhyavasAya sthAno / pradeza pramANa chuTatA adhyavasAyo = 12 23 **** - 29 thI 36 adhyavasAya khyAna/ 10, 11, 12 Adi. 98 22 26 *--* -- 187thI 280 cyavasAya sthAno / / * sthitisthAnamAM navA AvatA rasabaMdhanA 94 - * * * - 166 thI 255 adhyavasAya sthAno , adhyavasAyo = 14, 15, 16, Adi. 90 * * * - 19 thI 231 adhyavasAya sthAno /*[ /* AvI dareka niunIo eNkaka sthitisthAnamAM 86 * * * 127 thI 20 adhyavasAya sthAno / ( >> rahelA rasabaMdhanA adhya.nI anukRSTi jyAM * 82 * * * - 19 thI 186 adhyavasAya sthAno - pUrNa thAya che te batAvI rahI che. ja / yaMtrano padArtha * * * - 92 thI 165 adhyavasAya sthAno / * prathama varganI tamAma pravRttionI ja sthitimAM 5 * * * - 6 thI 15 adhyavasAya sthAno / / rahelA rasabaMdhanA adhya.mAthI asamA bhAganA adhya.ne * * 61 thI 126 adhyavasAya sthAno choDIne zeSa badhAya adhyavasAya uparanI sthitimAM hoya che. dara *** * - 47 thI 14 aMgavasAya sthAno / tathA jeTalA choDyA enA karatA kaMi vadhAre navA adhya. Ave che. huM * * * * - 34 thI 1 adhyavasAya sthAno A pramANe dekadeutyanI anukRSTi ha.sthiti paryata jANavI. 54 11 * * * * * - 22 thI 5 adhyavasAya sthAno * * * <- 11 thI 60 adhyavasAya sthAno /* anukRSTi + ja sthitisthAnanA adhya.nI anukuSTi palyo.nA asaM. ) : - 1 thI 4 adhyavasAya sthAno bhAramAM (caturtha sthitisthAnamAM) pUrNa thAya. jaLa thI eka samayAdhika * - rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno sthitisthAnanI P; A mAM bhAgamAM (paMcama sthitisthAnamAM) pUrNa thAya. ! -abhavya prAyo aMta: ko. ko. sAga. rUpa jagha sthitisthAna - A pramANe yAvata upasthiti sudhI jANavuM - dha sthitisthAnanA adhyavasAya nI anukRSTi samApta '. * chellA kaMDaka pramANa sthAnonI anukRSTi pUrNa thatI nathI. -: asat lpanA :* 1 lA sthitisthAna nI anukRSTi4 thA sthitisthAnamAM pUrNa thAya. 2 jA sthitinI anukaSTi 5 mA sthitisthAnamAM pUrNa thAya. 3jA sthitinI anukaSTi 6 sthitisthAnamAM pUrNa thAya. thAvata .. sthitisthAna sudhI. * prathama varganI anuSTi takazAnanya anulomanA(jaLa thI narapha javuM te) me jANavI. NOTE: - P/A mA bhAganA thitisthAno gayA bAda 2sabaMdhanA adhyavasAyo dviguNa thAya che e vAta dhyAnamAM *.thI A yaMtramAM e vAtane na batAvatA sAmAnya thI sthApanA batAvela che. For Personal & Private Use Only 8 8 8 8 8 8 8 pariziSTa - 2 baMdhanakaraNa - Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 0 carama -- utkRSTa sthitisthAna.... prathamavarga - aparAvartamAna azubha upaghAta Adi pravRttinA sthitibaMdha sthAnomAM rasabaMdhanA adhyavasAyonI anukRSTi tathA tIvratA-maMdatA - calA...: yaMtranI saMjJA * kaMDaka = 9 samaya. For Personal & Private Use Only sthitisthAno - o- * ja. = jaghanya. u. = utkRSTa. yaMtrano padArtha prathama - eka kaMDaka pramANa uttarottara sthitino ja. rasa anaMtaguNa kahevo. kaM - carama kaMDakano u. rasa uttarottara anaMtagaNa kahevo. * ahIM anukuSTi mAtra dedeza anya vALI prApta thAya che. 3 . nivartana kaDaka mAM jausthAnanI anukRSTi pUrNa thAya che. ..ka .. chellA kaMDaka pramANa sthAnonI anukaSTi pUrNa thatI nathI. - jaghanya sthitisthAna - rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno karmaprakRti Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - pariziSTa - 2 * ** ** * ** * * * * * * * * : yatrano 1 padArtha - ** * * ** ** * * ** * * For Personal & Private Use Only sthitisthAno dvitIyavarga aparAvartamAna zubha rasabaMdhanA - utkRSTa sthitisthAnanA adhya. nI anukaSTi pUrNa ] parAghAta prakRttinI anukRSTi zeSa (45)prakRtinI anukRSTi A ja pramANe. .. uphTa sthitisthAna, - ghaTatA, na9, - rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno - 1 thI ja adhyavasAya mAno. .yamanA savA kapalyopamano asaMkhyAtamo (P/A) bhAga kaMDaka ja sthitisthAna. * - - .11 thI AvA mAno. * ekeka sthitisthAnamAM rahelA asaM. lokakAzapradeza pramANa rasabaMdhanA adhya- 50. 10 -. 22. thI 5. athavasAya sthAno... sAthe ja, 50, 54 Adi. * sthitisthAnomAMthI asaM. laukakANa pradeza 54 11| 15 **** ja. thI cha adhyavasAya sthAno pramANa ghaTatA adhyavasAyo = 10, 11, 12 Adi. * sthitisthAnomAM | 58 12 **... .47 thI ja adhyavasAya sthAno . nA AvatA rasabaMdhanA adhyavasAyo =14, 15, 16, Adi. 62 13] 17 - 1,thI. 126. adhyavasAya sthAno... 66 14 - AvI tamAma nizAnIo ekeka sthitisthAnamAM * - * 6 thI 15 adhyavasAya sthAno 70 15 19 rahelA adhya.nI anuSTi jyAM pUrNa thAya che te rU. 9ra thI. 165 adhyavasAya sthAno. [ 74 16 20 - batAvI rahI che. -..20thI 86 adhyavasAya. mAno.. - 4 17 21 * kutIya varganI tamAma *** .. 17 thI 20 adhyavasAya sthAno) 82 18 22 asat lpanAthI * * -- 141 thI 231 adhyavasAya sthAno ttionI la.. 86 19 13}sthitimAM rahelA rasa - - - . 12 thI 255 adhyavasAya sthAno * 24mA sthiti sthAnanI anu. 21mAM 12baMdhanA adhya.udhI asa : - - .47thI 280adhyavasAya mAno. sthiti sthAnamAM samApta thAya. 11mA bhAganA adhyane choDIne..! *..... 2thI 4 adhyavasAya sthAno 23mAM sthiti sthAnanI anu. 20 mA 98 22 |. 26 10 zeSa badhaya adhya. tenI nIcenI, - 4 - 232 thI 333 adhyavasAya sthAno sthiti sthAnamAM samApta thAya. ! 10 || zitimAM hoya che. tathA jaTA gayA. .... 250 thI thAvat ja sthiti sthAna sudhI. [ 1 adhyavasAya sthApe tenA chatAM Ika vadhAre bIjA navA 24 28 "adhyA Ave che. A rIta taheutyanI *-* - - 281 thI 390 adhyavasAya cAno | * dvitIya varganI anukuSTi ! 110 25 29 'anu, amatha prAce ja zitispana - - 37 thI 420 adhyavasAya sthAno takadeutya pratilomanA 114 26 | 30 6sudhI kahevI. anuSTi 3. iita *-** * 334 thI 451 adhyavasAya sthAno ( uM. thI ja tarapha javuM te) 18 27] 31 pAnanA adhya.nI anuSTi PA pA bhAgamAM ...,, - 62 thI 483 adhyavasAya sthAno) kae jaNavI. 122 28 421 mA sthitimAnamAM) pUrNa paya. . vI eka che - - 391 thI 516 adhyavasAya sthAno 126 29 . 3. samaya nyUna citipananI P/A mA bhAgamAM ... - 421 thI pa50 adhyavasAya sthAno 130 30 |.34 220 mA ritimAnamAM) pUrNa paya. A rIte AvatA - ~ 45ra thI pa5 adhyavasAya sthAno 134 31 | 35 1. abhavya prAyo. ja. citipana paryata kareluM - 4 thI 21 adhyavasAya sthAno ( 14 32 [ 36 ] * chellA kaMDaka prApta sthiti anonI anukaNi thatI nathI. abhavya prAyoca aMta . NOTE+ PIA mA bhAganA sthitisthAno gayA bAda 2sabaMdhanA adhyavasAyo dviguNa thAya che. e vAta sAga. rUpa japa yitiyAna dhyAnamAM rAkhavI. A yaMtramAM te vAtane na batAvatA sAmAnyathI sthApanA batAvela che.. ..! 269 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27). utkRSTa sthitisthAna sabaMdhanA adhyavasAya sthAno itutiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii* * prathama - %966 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - -: sthitisthAno dvitIyavarga - aparAvartamAna zubha parAghAtAdi pravRttinA sthitibaMdha sthAnomAM rasabaMdhanA adhyavasAyonI anukUSTi tathA tIvratA-maMdatA yaMtranI saMjJA * kaMDaka = 9 samaya. * ja. = jaghanya. . * u. = utkRSTa. ka .. For Personal & Private Use Only 0 0 0 0 yaMtrano padArtha * parApratAdi zubha prati hovAthI anukaSTi vagere u. sthitisthAnathI zarU thAya che. * eka kaMDaka pramANamAM uttarottara te sthitino ja. rasa anaMtagaNa kaheze. * carama kaMDakano u. rasa che. uttarottara anataguNa kahevo. * anukaSTi takadeza anya hoya che. che ke nivartana kaMDaka mAM u.thAnanI anukaSTi pUrNa thAya che. 0 x chellA kaMDaka pramANa sthAnonI anukaSTi pUrNa thatI nathI. jaghanya sthitisthAna PAAAPPAR : dhana karmaprakRti Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 ko.ko.sAga. rUpa zAtAnuM u. sthitisthAna (5 AkAnta uccagotra Adi 16 prakRttinA sthitisthAno | azAtA sthitinuM mAM anukRSTi Adi A pramANe thAya che. sAthe prathama Spic - uccagotranI upasthiti 10 ka.ke. | zAtA kaMDaka sAga. che. tathA tenI AkAna sthiti ... nIcagotra sAthe prApta thAya che. te eka | baMdhanakaraNa - : tRtIya varga parAvartamAna zubha zAtA vedanIyanA sthitisthAnomAM rasabaMdhanA adhyavasAyonI anukRSTi tathA rasanI tIvratA-maMdatA 9 ka - che. che ke : sthitisthAno--- AAkAnta sthitinA - vicalA [ kaMDako pariziSTa - 2 tio yaMtranI saMjJA * kaMDaka = 9 samaya. * kaMDaka no asaMkhya bahubhAga= 6 samaya. kaMDaka no zeSa asaM. bhAga-3 samaya. ja. javanya * u. utkRSTa . ke. sAgara kreTAbeTI sAgaropama AkAna sthitimAM 3 kaMDaka * anAkAna sthitimAM 3 kaMDaka - - - - anyAni - - bAnta sthitinuM carama - - anu For Personal & Private Use Only ke XX. zAtA anAkAnta, sthitinuM - ata: ko..sAga. rUpa atAnuM jagha. sthitisthAna kaMDakano -nivartana * asaMkhya bahuM bhAga prathama 1 kaMDakano zeSa / kaMDaka - - 9 asaM bhAga che pUrNa kaDaka kaMDaka prAraMbha nivartana anA * tathA. nI yaMtrano padArtha * sau prathama u.sthitisthAnanA jA.rasathI AraMbhIne t, AkAnasthiti sudhIno che. rasa paraspara tulya kahevo. . * anAmata sthitinA prathama kaMDanA asaM.bahubhAga . sthiti kaMDano ja rasa uttarottara anaMtagaNa kahevo. * AkAntasthitinA traNeya kaMDakano uTarasa uttarottara tadda anaMtagaNa kahevo. ' ke anAkAnasthitinI caramakaMDakano udarasa uttarottara pradeza. 4 anaMtagaNa levo. che ke azAtAnA ja. sthitisthAnathI zAtAnA upasthiti mA 1 sthAna sudhI AkAna sthiti hoya che. tenI upara zuddha anuche anAkAna sthiti hoya che. vittinA vicalA | kaMDako ! " eka - aMta ko..sAga. rUpa zAtAnuM jaze. sthitisthAna anAkAna sthitinuM - carama kaMDaka. rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno 271 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti -----07 anAkAna 30 koko.. . . sthitinuM ) sIga, rUpa ma. carama - 1 - azAtAnuM kaDaka. u. sthiti sthAna $ yaMtrano padArtha azAtA * sau prathama ja sthitisthAnanA java.rasathI AraMbhIne nI { AkAna sthiti sudhIno ja rasa paraspara tulya kahevo. zuddha + anAkAMta sthitinA prathama kaMDanA asaM.bahubhAga . a che kaMDakano jaghanyarasa uttarottara anataguNa kahevo. no. * * AkrAntasthitinA traNeya kaMDakano uphpharasa uttarottara 1 anaMtaguNa kahevo. : * anAkAntasthitinA caramakaMDakno ukTarasa uttarottara : anaMtaguNa hevo. - sthi? * azAtAnA ja sthitisthAnathI zAtAnA u.sthiti tio ke sthAna sudhI AkAna sthiti hoya che. tenI upara zuddha :tathA ! - anAkAna sthiti hoya che. taka | ja. ...........eka } } - dezanA - anya - anu- | | rivartana kaDaka.............. snAkAnta je sthitinA -. vacalA kaMDako kaDano zeSa ***** .asaM. bhAya.... anAkAnta - kaMDakano.. nivartana..sthitinuM asaMkhya'''''''; kaDaka - '''prathama bahu bhAga. prAraMbha -kaMDaka For Personal & Private Use Only AkA sthitinuM - carama... 5. 1. kaMDaka.. zAtA sAthe azAtA. nI - A 15 ko.ko.sAga. rUpa zAtAnuM uM. sthitisthAna caturtha varga parAvartamAna azubha azAtA vedanIyanA sthitisthAnomAM rasabaMdhanA adhyavasAyonI anukuSTi tathA rasanI tIvratA-maMdatA ???? RYi RRRRRRRRRRR alakAne sthitinA vacalA sthiti - e : sthitisthAno " tathA - tAni.. anyAni yaMtranI saMjJA kaMDaka = 9 samaya. kaMDaka nI asaMkhya bahubhAga = 6 samaya. * kaMDaka no zeSa asaM. bhAga = 3 samaya. ja. = jaghanya u. = ukTa ko. je. sAga = koTAkoTI sAgaropama AkAna sthitimAM 3 kaMDaka anAkAna sthitimAM 3 kaMDaka * Note:- sthAvara nAmakarma mA paNa anuSTi-tIvratA/maMdatA A pramANe jANavI. anu AkAnta sthitinuM - prathama - kaDaka " . . . . - rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno aMta ko.ko.sAga. rUpe azAtAnuM ye. . sthitisthAna " kuSTi 272 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - pariziSTa - 2 utkRSTa sthitisthAna . 2 = = = = = = = = = = = caturtha varga parAvartamAna azubha - 14 prakRtti = sUkSmatrika, viklatrika tathA madhyama cAra saMghayaNa - saMsthAnanA sthitisthAnomAM rasabaMdhanA adhyavasAyonI anukRSTi tathA rasanI tIvratA-maMdatA * For Personal & Private Use Only 8 & 6 6 = = = anataguNa.. anataguNa.... anataguNa..... anaMtaguNa..... 0 g o o o o o o o o o o o 0. yaMtrano padArtha ke sau prathame jaghanyasthitisthAnathI AraMbhIne utkRSTa sthitisthAna sudhImAM rahelA rasabaMdhatA adhyavasAyasthAnono jaththarasa paraspara tulya kahevo. * utkRSTa sthitisthAnanA jagharasa karatA jA. sthitisthAnano u. rasa anataguNa kahevo, tenA karatA tenI uparanI sthitino u. rasa anaMtaguNa kahevo. yAvata ucca sthitisthAnanAM u. sa sudhI uttarottara anataguNa anaMtaguNa rasa kahevo. * uparokta sarva prakRttiomAM tAni anyAni anukUSTi hoya che. * ahIM 36 muM sthAna e upasthitisthAna rUpa che. - - 2 - - - - 8 8 8 sthitisthAno ,5/ che. ja 4 -jaLa sthitisthAna - rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno 273 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Edu 1 - dekadeza nI anu pUrNa - ukaSTa sthitisthAna 20 .sAga. - nIcagotranA sthitibaMdha sthAnomAM rasanA adhyavasAya sthAnonI anukRSTi tathA tIvratA-maMdatA ane kAna sthitinuM carama dika 274 0 0 0 nIcagotranI jema tiryaMcaddhinI anuSTi Adi samajI levI. narakRddhi sAthe tiryacakinI AkAna sthiti abhavya prAyo aMta:ko.ko. sAga. thI narakaddhika prAyo 18 je.ke. sAga. sudhI hoya che. 0 0 anAkAnta sthitinA * * * vacalA 0 0 nivartana kaMDaka pUrNa - * * -nivartana kaMDaka prAraMbha kaMDakano ziya asaM.mo bhAga 4 . . . deka dezanI anu: prAraMbha - - 'kaMDakano asa.bahu bhAgane anAkAnta { sthitinuM prathama . kaMDaka .. L AkAna manuSyaki. tathA.. ucca gotra prAyogya 6.citisthAna AkAnta | sthitinuM cama sthiti samAna For Personal & Private Use Only * tAni anyAni anukRSTi abha prAmo daza bre.ko. sAga. rUpa u. sthiti sudhI che. aMta:ke.ke.sAga.thI ucca.nA uccagotra sAthe nIcagotranI AkAna sthiti AkAna ( sthitinA vacalA * * * abhavya prAyogya aMta:ko. je.sA. rUpa jAnya - - - sthitisthAna AkAnuM sthitinuM prathama - - AkAnta citiprArama - yaMtranI saMjJA * : 3 samaya * kaDaka nA asaMkhya mA ipa maya. * kaDaka nA eka asakhyAmAM bhAga 4 samaya * ja. janya : 1.3 : mAga sAgaropama nIce anAunamAM 2 kaDaka * para anAtamADe Dakana vartana kaDaka nAdi sAtha) : * vacce bAkAtamAM 3 kaDaka : anu.: anukaSTi - sthitisthAno-> = = sAtamI narakanA ( sattvAbhimukha jIvAnuM ghanya sthiti sthAna) ana!kAnta ( sthitinuM cama = 1 3:3 - 6 ----- camano padArtha * pAra pamA 5 kaDaka pramANa narottara sthitino ja sa ananama kahe che * Anma mitinAM jAnyarasa paraspara tulya ven. * asama bahumA kaMDano jaghanyarasa unaronara atataNa kahe : * nIce ane uparanI eka kaDaka pramautra parama anAmata sthitinA rasa naronara anatANa haze. * AjanuM zitinA kaDo rasa uttarottara anataguNa dhaM. * sthitino janyarasa anatagANa tenAthI vara kaMDanI prathama sthitino risa anaNa javA. pachI uttarottara eka kaDaka paNa sthitino utkaTasa anata-prasa kahevo. - - karmaprakRti - - - - anAnta sthitinuM prathama - rasanA adhyavasAya sthAnA kaMDaka - Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa pariziSTa - 2 20 ko.ko.sAga. rUpa trasa catuSka nuM u. sthitisthAna sthitisthAno 18 ko.ko. sAga. rUpa sthiti sthAna- sthAvara casAthe trasa cana jadhanya ministhAna niyarnana kaMDaka prAraMbha - nirtana kaMDaka pUrNa -- maMtranI saMjJA . kaMDa Aphrikana sthiti prAraMbha asa. bhAga myuna kaMDaka kaMDakano zeSa asa. bhAga = 9 samaya. kaMDaka no asaMkhya ( bahubhAga= 5 samaya. kaMDaka no zeSa asaMkhyAtamo bhAga- 4 samaya. ja.-jaghanya che u.=utkRSTa sAga-sAgaropama ko. ko. = koTAkoTI anAkAnta sthitinu prathama kaDaka @ ]]Fe+]Mr+le +]P AAnta sthiti sthAvara catuSka sAthe trasa canunI daezad 57 3 >> - rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno anApAna sthitinA vacalA sa kaDako GS 65 A anAkAnta | sthitinuM cazma kaDaka trasa catuSkanuM jatha. sthitisthAna ta 6 e For Personal & Private Use Only de za a nya a na Gu AkAna sthitinu prathama 535 yaMtrano padArtha trasa 4 zubha prakRtti hoMvAthI sau prathama u.sthitinA eka kaMDaka pramANa sthitino uttarottara jaghanyarasa anataNa aevo. upara ane nIcenA eka Daka pramANa garama anAAnasthitino uttaronara uTarA ananaguNa kaDavo. trasa cannA sthitisthAnomA rasabaMdhanA adhyavasAyonI anuSTi tathA tIvratA-maMdatA AkrAnta sthitino janmaJa paraMpara tulya ane utkRdarasa uttarottara aneneNa he. AkAna sthininA 275 * asaMkhya bhAga nyuna kaMDanAM jaghangasa uttarottara anataguNa kahevo. vAlA kaMDaka AAna sthitinuM sama kaMDaka anAkAnta sthitinuM carama kaMDaka anAkAna sthitinu prathama kaMDaka anAkAna sthitinA vacalA ko Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only www.jainelib -nepa] -utkRSTa nisthAna . dhanya zinisthAna - ja u. rasabaMdhanA adhyavasAya sthAno AyuSya manunA sabaMdhanA adhyavasAyonA rasanI tIvratA - maMdatA ha. uM. ... * dasamuM sthitisthAna e 7. sthitisthAna che. yaMtrano padArtha * jAnya sthitisthAnamAM rasabaMdha adhyavasAyo alpa (asA). tenA karatA samayAyika sthitisthAnamAM rasabaMdha adhyavasAyo asaMkhyaguNa tenA karatA samAdhika sthitisthAnamAM saMbaMdha adhyavasAyo asaMkhyaguNa thAvata....... uttara sthitisthAna sudhI. * jaghanya sthitisthAnano jayanya rasa sauthI akSa." tenA karatA.. svasthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa. tenA karatA.. samayAyika sthitisthAnano jaghanya rasa ananaguNa. tenA karatA.. svasthitisthAnano utkRSTa rasa anaMtaguNa, yAvat...utkRSTa sthitisthAna sudhI. ha. NOTE 1) sAmAnyata: anukRSTi asaMkhyabhAga vRddhi vALA adhyavasAyomAM thAya Avo niyama che. tethI AyuSyamAM anuSTino saMbhava nathI. kemake AyuSyamAM hattarottara sthitibaMdha adhyavasAyo asaMkhyaguNa che. 2) 2sanI tIvratA-maMdanA apUrvakaraNa jevI jaNAya che. 276 karmaprakRti Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa 277 jasabhaddo so sarI, jasaM ca bhadaM ca nimmalaM ptto| ciMtAmaNiba jeNaM, uvaladdho nAha ! taM sIso // 29 // siriviNayacaMdaajjhAvayassa pAyA jayaMtu viMjhassa / jesu tuha Asi lIlA, gayakalahasseva bhaddassa // 30 // ANaMdasUripamuhA, jayaMtu tuha baMdhavA jayappayaDA / je tumae dikkhaviyA, sikkhaviyA sUriNo ya kayA // 31 // avvo auvvameyaM, kiMpiya tumhANa bhaviyagayakuDuMba ! / saMsAravallarIlUraNammi jaM gayakuleNa samaM // 32 // nIsesaM tuha cariyaM, sabajiyANaMdakAraNaM ceva / jaMtu na neho katthavi, taM maha hiyae khuDukkei // 33 // mannAmi sAmi ! hiyayaM, vajjasilAsaMpuDeNa tuha ghaDiyaM / paDibaMdhabaMdhuraMmivi, sIsajaNe nippivAsaM jaM // 34 // jANiya aNAgayaM ciya, maraNaM saMbohiUNa siisgnnN| gahiyANasaNeNa tae, uvaladdhA''rAhaNapaDAgA // 35 // samuheNa uccaraMto, carime samayammi aTTa navakAre / bhaNaha bhaNahattipira, te dhanA jehiM diTTho'si // 36 // sAso khAso dAho, tinivi rogA muNiMda ! tuha khiinnaa| aNasaNapavittisamae, samayaM kalusehiM kammehiM // 37 // caramasamaevi suhaguru !, viyalattaM pariharaMtaeNa tae / savvattha egarUvA, guruA saccAviyaM vayaNaM // 38 // saccaM sA kasiNacciya kattiyamAsassa paMcamI ksinnaa| khettaMtaraM va sUro, jIe taM saggamallINo // 39 // egArasa aTThattara saMvaccharakAla ! paDau tuha kAlo / jasasesaM jeNa tae, taM muNirayaNaM kayaM pAva ! // 40 // hA ! siddhaMtapiyAmaha !, hA ! mAe! laliyakavvasaMpatti / hA ! gaNiyavijjasahie, hA ! baMdhava takkaparamattha / / 41 // hA ! chaMdamuddhaputtaya, hA ! hA'laMkAramajjhalaMkArA / hA ! kammapayaDipAhuDa-mAyA ! maha bhe nisAmeha // 42 // jo Asi majja jaNao, muNicaMdamuNIsaro vibuhpnno| so nigdhiNeNa vihiNA, sagaMgaNamaMDaNo vihio // 43 // te amayajalahiuggArasannihA katya komalAlAvA ? / supasatranayaNaavaloyaNAiM hI tAI puNa katya ! // 44 / / iya tujjha virahahuyavaha-jAlAvalikavaliyA ruyai kaluNaM / nissaMkaM lIlAiya-maNusarai sarassaI-devI // 45 // hA ! caraNalacchIvacche, saMpai vehabaddhakkhamaNupattA / jaidhammaputta ! majjhavi, saMjAo sAmiNA viraho // 46 // hI jiNavayaNapahAvaNa-kanne ! katrANa dussahaM ruyasi / aniyayavihAracarie !, huhutti dUhavasi royaMti // 47 / / iya niyayakuDuMbayamANusAiM patteyamullaviya dINaM / vilavai carittarAo, o ! virahe tujjha muNinAha ! / / 48 // ko majjha saMpayaM sAmisAla ! dAhI sirammi karakamalaM? / aruNapahAjaNiyaM samamayaM va lacchInivAsagihaM // 49 // kuvalayadalamAlAmaNa-harAe abhyppvaahmhuraae| nehabharamaMtharAe diTThIai pasAyabhariyAe // 50 // taha tAya ! paloehI, saMpai ko caraNatAmarasapaNayaM / romaMcaMciyadehaM , tuha virahe mANusaM loyaM // 51 // aiduggamagaMthapabaya-siharolI majjha saMpayaM keNaM / tuha vayaNavajjavirahe, bhiMdeyabbA payatteNaM // 52 / / ahavA - tuha nAma paramamaMtaM, ahonisaM majjha jhAyamANassa / nANacaraNapahANA, ullasihI maMgalaguNAlI // 53 // jaha Asi majjha tuha pAyapaMkae sAmi ! aviralA bhattI / tabbasau cciya jammaMtarevi taM hoja majjha gurU // 54 / / ANaMdaMsuNivAyaM, iya vayaNapurassaraM viheUNaM / gurubhaNiyakajjasajjo, saMjAo devasUritti // 55 // iti kRtirdevasUrINAM / For Personal & Private Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 karmaprakRti atha pariziSTa :- 3 uttara pravRtione viSe dhruvabaMdhi 3 1 | 23 | 45 7/1 8 9 2 | 8 1ra | uttaraprakRtio nA nAma mUla karmanA nAma kula uttaraprakRti uttaraprakRti 2 kala cha | 1 | 0. 1 0|1| |1 0 T1. 1 | 0 = kg e 8 1 | | 1 | 0 - - - dhavabaMdhI - - - - - - - - dhruvodayI 0 0 0 0 adhUvothI - - - - dhruvasattA - - - - dezaghAtI o o o o o o o o o o adhavasarA - - - - - - - azubha | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 adhUvabaMdhI - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 parAvartamAna o - - - - - - - - - - - - - - - o o o o - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 sarvaghAtI o o o o o o o o o o o o ||o o o - - - - - - - - - aparAvartamAna o o 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 aghAtI o o 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 zubha - o o - 0 | o | 0 o o 0 0 o o 0 o o o o o o o o o o 0 o - - 0 o o - o - - | | 1 | matijJAnAvaraNIya nA | 2 | 2 | zrutajJAnAvaraNIya vara | 3 | 3 | avadhijJAnAvaraNIya NIya | 4 | 4 | mana:paryavajJAnAvaraNIya karma | 5 | 5 | kevalajJAnAvaraNIya 2 da | 6 | 1 | cakSudarzanAvaraNIya zuM | 7 | 2 | acakSudarzanAvaraNIya 8 | 3 | avadhidarzanAvaraNIya | 9 | 4 | kevala darzanAvaraNIya 10| 5 | nidrA NI | 11 6 | nidrA - nidrA ya ! 12 7 | pracalA ka | 13| 8 | pracalA - pracalA rma 14| 9 | thINaddhi 3 veda 15] 1 | sAtavedanIya nIya | 16 2 | asAtavedanIya 4 | 17 1 | samyakatvamohanIya 18 2 | mizramohanIya mo | 19| 3 | mithyAtvamohanIya 20 4 | anaMtA krodha ha | 21 5 | anaMtA mAna 22 6 | anaMtAmAyA nI 23 7 | anaMtA, lobha 24| 8 | apratyA, krodha 25 9 apratyA mAna 26] 10 apratyA mAyA 27 11 apratyA, lobha 28 12 pratyAd krodha " | 29 13] pratyA mAna | 1 | | 0 1 | 1 | 0 1 | | 1 | 1 | 0 1 | 0 0 | 1 | 1 | 1 | 1 1 1 1 1 | 1 | 0 1 | 0. T1 | 0 1 | | 0 1 1 | 1 | 2 0 | 1 | 1 | 0 1 | 0 0 1| 1 | 0 0T0 | 1 1 | 0 1 | 0 | 0] 1 | 0 1 1. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ololo 15 baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 1 1 | 0 | | 1 | I 0 ' For Personal & Private Use Only | | | | | | | | | | | | | | | | | | | 0 0 0 0 0 0 0 0 pulavipAkI che 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0| 0 0 0 0 bhavavipAkI 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 | | | | | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 kSetravipAkI - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - jIvavipAkI tri 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 svAnudayabaMdhI 8 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 | 0 0 0 - - - - - - - - - svodayabaMdhI A A 0 0 ubhayabaMdhI - - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 samakathA 6 | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - - - - - - - - - - - - - - - - krama0 " ? : 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 utkrama" 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 sAnarabaMdhI ja | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 sAttara nirArabaMdhI 8 - - - - - - - - - - - - - | - - - - - - - - - - - - - - - nirArabaMdhI | | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 | | | | | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udayasaMkramotkRSTa | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 anudaya " che - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - udaya baMdhoskRSTA * * o o o o o o o o o o o | | | |- - - - - - - - 2 | | | | | anudaya " R | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - - -Jo | 0 0 0 - - - - - - - udayavatI 8 | e |||2|2 | | | | | | | | | | | | | 2|2 | | | | | | | | | anudayavatI 8 | Adi 31 dvAra pradarzaka yaMtra naM - 1 0 | 0] 1 1 | 0 | 0 | 1 | 0 0 | 0 | 0 1 | 0 | 0 | 0 0. 0 11 0 | 1 | 12 1 | 12 0 | 1 | 12 1 | 12 0 | 1 | 12 1 | 12 0 | 1 | 12 1 | 1 | 0. 1 | O | 12 0 | 5 1 | 12 1 | 12 | 1 | 0 | 12 1 | 0 | 12 0 | 12 1 | 0 | 12 12. 12 12 12. 12 279 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka kha = 8 280 mUla karmanA nAma kula uttaraprakRti uttaraprakRti nA karma 69 21 vaikriya zarIra Saka 75 27 AhAraka zarIra parka 63 15 audArika zarIra parka 57 9 paMcendriyajAti 56 | 8 | caurindriyajAti 55 7 | indriyajAti 54 | beindriyajAti ma | 53 5 ekendriyajAti | para | 4 | narakagati 51 3 devagati 50 2 | tiryaMcagati 6 49 1 | manuSyagati 48 | 4 | narakAya Sya 47 3 tiryaMcA, 5 | 45 1 devAyuM Ayu 46 | 2 | manuSyA 44 28 napuMsakaveda 43 27 strIveda 42 26 purUSaveda 25 jugupsA nokaSAya 40 24 bhaya nokaSAya 39 23 zoka nokaSAya 38 22 arati nokaSAya 37 21 rati nokaSAya 36 20 hAsya nokaSAya 35 19 saMjaya, lobha 34 18| saMjvamAyA ha 33 17 saMva, mAna 32 16 saMvakrodha mo | 31 15 pratyA, lobha 30 14 pratyA mAyA uttarapravRtionA nAma deg 2 | For Personal & Private Use Only 3 | 1 T0 | TO 4 | o o o o o o o o o o o o o o o o o - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 dhuvabaMdhI - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 adhuvabaMdhI 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 dhavodayI. - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - adhavodayI o o 2 2 2 2 2 o o 2 o Jo o o o | - - - - - - - - - - - - - - dhavasattA * 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 adhavasattA o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o 2 2 sarvaghAtI o o o o o o o o o o o o Jo o o o | - - - - - - - - - - - - o o dezaghAtI - 2 - - - - - - - - 9 - - - - - o o o o o o o o o o o o o o o aghAtI - - - - - - - - - - - - - - - - - - - o o , - - - - - - - - - - parAvartamAna o o o o o o o o o o o o o o o o o o o - 2 o o o o o o o o o o aparAvartamAna Ta - 2 2 o o o o o 2 o e lo e - ejo o o o o o o o o o o o o o o zubha 'o o o 2 2 2 2 2 0 2 0 ]e o o o - 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 = azubha ja huM 1 8 11 1ra karmaprakRti Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | w| w 3 - uclale - z333-qu w | w | w 1 * gaardavidle w w w w w w w w w w w w w w w' w w w w' ww: w w' w w w w w sagt4l w w w w w w w w w w w w w w w| q q qn q| w w w w w w w w w| w| w| w| .saural w w_w w w w w w w w w w w w w' w w w w w w w w w w w w w w w w aauuels q q q q q q, qn qn qn qn qn qn q qn y' w w w w' q, q, q, q, q, q, q, qn q w w quisqqileS w w w w w w w w w w w w w w w| qn w w q| w. w q q w w w| w| w| w q qn t & edicatum w w w w w w w w w w w w w w' w' w w w w w w w w w w w w w w w w Gcueil qn qn ' qn qn qn q q q q q ' q q qn// qn q' w q ' q w' qn qn w w qn q q q, q, qn w w' :.-ldl494h!ah qn qn qn qn qn w qn qn w. w qn qn qn w w' w w w w' w w w w w w w w w w w w| ' q zz 40 w w w w w qn w w qn q w w w qn q' w qn qn q' qn qn w q q qn qn qn qn qn w w z y z .eo4u w w w w w w w w w w w w w w w' q w w w w w qn w w w w w w w q q & @uurst w w w w w w qd q q q w w w q, q, w w w w w w w qd q q q qn w w w q r 1 1 For Personal & Private Use Only emai08 6 o P - P o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o our 1 dilled'dd q q q q qn qn w w w w qn qn w w w' q q q q| w w w w w w w w w w w w // 20%GtusigMira w w w w w w qn qn qn qn qn qnqn qnq' w w w w' qn w w w w w w w w w w w yw zz Hqqzd w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w w qn w w q q q w w w q & ,uirgek` Gex q q q q q ' q w w: w w w w w w: w' w' w' w w' w w w w w w w w qn w qn w & zy qcuz w w w w w w w w w w w w w w w' w w w w w qn w qn qn w w w w qn w w . & ?seqqd w w w w w qn w' w w w w w w qn q' q q q q| qn w w w w w w w qn w w w oticus q qn qq q w qn q' qn : q' qn qn qn w: w' w w w w' w qqqn kn' q q qn w H n| ny' w: y y y y y y y y y y y y y yw' q q q | y y y y y y y y y y y y Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Interational | * bhUla karmanA nAma kula uttaraprakRti 127ii 79 udyota 126 | 78 | AtA 125 77 uThuvAsa 12476 parAghAta 12375azabhavihAyogati 12274 | zubhavihAyogati 121 73 devAnupUrvI 120|72 manuSyAnupUrvI 11971 tiryaMcAnupUrvI 11870 narakAnupUrvI 11769| sparza - 8 10961| rasa - 5 104 56 gaMdha - 2 10254 varNa - 5 kara 28 62 ke 22 kero 95 47] vAmana 94 46) sAdi 93 45 nyagrodha parimaMDaLa 92 [44] samacaturansa saMsthAna 91 43 chevaTuM saMgha, | 90 ]42| kIlikA saMgha 89 [41] ardhanArAca saMgha 88 [40] nArAca saMghao | 87] 39| RSabhanArAca saMgha 86 [38] vajaRSabhanArAMca saMgha 85 37 AhAraka aMgopAMga 84 36 vaikriya aMgopAMga 83 35 audArika aMgopAMga 82 34| kArpaNa zarIra 3 31 tejasa zarIra 4 $ $ uttara pravRtio nA nAma w w w w w w w w y qy H w w w w w w w w w w 0 0 1 0 | 1 0 1 | 0 0 1 2 3 For Personal & Private Use Only b ] 1| 1 | | 1/1 0 | 1 | 1 4] I 3 1 2 dhruvabaMdhI - - - - adhuvabaMdhI 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 dhruvodayI - - - - - - - o o o o - - - - - - - - - - - - - - o o adhavodayI - - - - 10 | Ta | A da ha da - - - - - - - - - - - - 0 0 0 0 = pravasattA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 adhRvasattA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 sarvaghAtI o | | |o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o dezaghAtI - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 2 2 2 aghAtI - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 o o parAvartamAna ja 0 2 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 aparAvartamAna 8i Ta 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - zubha ? 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 azubha | 7/1 8 | 1 | 1 | 1 | 1] 1 | | karmaprakRti Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 | 0 | 13 14 15 16 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - pudgalavipAkI 4 | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 bhavavipAkI 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 kSetravipAkI || - 2 - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 jIvavipAkI |0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 svAnubaMdhI & | | | | | | | | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 svodayabaMdhI A - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ubhayabaMdhI | 0 - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 * baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 ||samakavyavacchidha- I mAnabaMdhodayI 0 For Personal & Private Use Only 1 | OT1 | 0 | o. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 utkrama" ja 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 sArabaMdhI che - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 sAttara nirannarabaMdhI 8i . . 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 nirArabaMdhI 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udayasaMkramotkRSTA . | | | - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 anudaya " . 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udaya baMdholphA = " - 0 0 0 0 0 0 - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 anudaya " |0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udayavatI 4, - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - * anudayavatI | 0 1 1 | 0 | 0 | 1 0 | 1 /12 0 | 1 /12 0 | 1 |12 12 28 293031 0 | 0 | 1/12 1 12 12 0 0 | 5 T12 0 | 5 2 12 | 1 /12 1 /12 1 /12 12 0 1 1 /12 0 | 1 /12 | 1 T12 12 1 2 1ra w nh h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h mh mh mh mh mh mhm 283 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 1 mela karmanA nAma ^ kula uttaraprakRti uttara prakRti 6. nA ma P 128 ka rma uttara prakRtio nA nAma 80 agulapu 129 81 tIrthaMkaranAma 130 82 nirmANa 131 83 | upaghAta 132 84 | trasa 133| 85 | bAdara 134 86 paryApta 135 87 pratyeka 136 88 sthira 137 89 zubha 139 90 saubhAgya 139 91 susvara 140 92 Adeya 141 93 yaza kIrti rma 145 97 | sAdhAraNa 146 98 asthira 147 99 azubha 148 100 daumAMgya 149 101 6Hsvara 150 102 anAdeya 151 103 ayazaHkIrti 7 go- 152 1 uccagotra tra karma 153 nIcagotra 2 8 aM 154 1 dAnAttarAya 155 2 lAbhAntarAya rAya 156 3 bhogAttarAya 157 4 upabhogAntarAya 158 5 1422 94 | sthAvara 143 95 sukSma 144 96 aparyApta 1 0 - dhruvabaMdhI 0 avabaMdhI 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 C 1 0 " 1 mm - ha ha ha ha 0 0 deg deg 1 2 0 1 | 1 0 1 1 | 2 1 1 1 1 m 01 01 1 1 dhruvodayI 1 " 0 empre 0 - 0 nAnI nAnI 0 0 na na nanana nanana00 na nana na 0 0 0 1 0 0 0 0 0 ra 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 * 1 1 1 5 0 1 17 - 02 dhruvasattA - 1 1 1 0 1 1 1 1 1 m m m m m 1 1 1 1 ha 1 1 0 7 1 va 1 1 1 1|0 1 0 1 1 o 1 3 For Personal & Private Use Only 4 6 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 adhruvasattA 01010. lo0 0 0 0| 2 ' rwp 010100 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 sarvaghAtI 0 0 0 0 0 0 7 Pai? 0 0 0 0 0 0 0 0 Pave na nana nana nana na kCThohoo 0 0 nananana nana nana na 0 *plehle - nanana00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . 0 | | 0 0 0 0 | C 7. 0 0 0 c |0 0 1 < 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 ,, m 0 0 0 0 5 6 9 10 11 12 1 1 ha 1 1 1 `m 1 1 1 ha 1 1 1 1 ha 1 2,0,0,2 0 0 0 0 0 d. 12 karmaprakRti 1 zubha 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 77 mate te mahatva 1 1 7 1 1 1 vIryAntarAya 1 7 1 0 1 pratyeka dvAranI kula prakRti 4773 27 95 130 28 20 25 7591 29 42 82 kula prakRti 120 122 158 120 120 124 | 0 0 0 0 fe_0_0_0 - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 na ra 1 1 1 1 1 1 1 1 1 | 0 m m m m 1 1 2 1 www.jainhelibrary.org Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ] 122 36 4] 4] 78 | | ja | 0 0 0 0 | 0 | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 pugalavipAkI dha xo o o o o | | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 bhavavipAkI ? ja) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 kSetravipAkI ? |- - - - - - - - - o o o - 8 - - - - - o o o 2 2 2 0 2 o jIvavipAkI ke 2] 0 0 0 0| |o o o o o o o o o o o o o o o o 6 o o o o o o svAnudayabaMdhI & 8i - - - - 2 | 0 | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 svodayabaMdhI 8 0 0 0 0 - - - - - - 0 0 - - - - - - - - - - - - - - - o o o ubhayabaMdhI & o o o o o o o Jo o o o o o - - - 0 0 o o o o o o o o o o o o 0 samakavyavacchidha- o ** w 9 mAnabaMdhodathI 6 baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 120 0 | 0 | 1 | | | 0 1 1 For Personal & Private Use Only 82) 26 86 841] 27 para ololololo 12. 0 0I 0 0 | 1 | 1 | 0. 118 30 13 60 15 34|114 1 012 | o o o o o | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 utkrama0 " ! 0 0 0 0 0 0 - - - - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 sAntAbaMdhI 0 0 0 0|- - | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 sAttara niranturabaMdhI che ke - - - - - | | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 nirannarabaMdhI ? 8 | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udayasaMkramotkRSTA ka 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 anuya " - - - - - - - - - - - - - o o o o o o 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udaya baMdhoskRSTA . o 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 anudaya " ha ! - - - - | | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udayavatI che , 0 0 0 0 0 - - - - - - - - - - - - - - - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 anudayavatI che 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 012 12 226 1 | 12 |12| h h h h h h h h h h m m m m m m m m m h h h h h h m m m m h | | Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 karmaprakRti kula saMkhyA mUla karmanA nAma m 2 = = mUla uttaraprakRti viSe pratibaMdha tathA pradezabaMdhanA pratibaMdha 1 jaghanyAdi pradezabaMdha keTalA prakAre ? sAdyAdi 2 = sAdi-adhuva 4 = sAdyAdi-4 pravRtibaMdhanA svAmitva keTalA prakAre ? jaghanya ajaghanya utkRSTa anutkRSTa 1 thI 10 _| 2 | 1 thI 10 1 thI 13 3 (sAdisivAya) 1 thI 9/5 1 thI 7, 3 vinA 1 thI 10 1 thI 10 1 thI 10 m = h ja | 0 h |5 | 0 h = h | h = | = h | jha | h = = h | | = h 1 thI 10 1 thI 10 1 thI 8/1 1 thI 2 1 thI 13 1 thI 6 1 lA. h | 0 | | | | 0 1 | jJAnAvaraNIya 2 | darzanAvaraNIya 3 | vedanIya mohanIya 5 | AyuSya 6 | nAma 7 | gotra 8 | aMtarAya uttara prakationA nAma 5 | matijJAnA) Adi-5 9 | cakSudarza4 - Adi-4 11 | nidrAddhika 14 thINadvitrika 15 | sAtAveo 16 | asAtavedao | 17 | mithyAtva mohao. 18 | mizra mohao 19 | samyakatva mohao | 23 anaMtA - 4 kaSAya 27] apratyAd - 4 kaSAya 31 | pratyA - 4 kaSAya 32 | saMjvaLa - krodha 33 saMva) - mAna 34 | saMjyao - mAyA 35 | saMjya - lobha 37 | hAsya - rati 39 arati - zoka 41 | bhaya - jugupsA 42 | purUSaveda 43 strIveda 44 | napuM, veda 45) devAyu + | + |+|+| h | na | + 0 | + = h | = h | = h | h = |< | = h = 1 thI 2 1 thI 4 1 thI 5 1 thI 9/2 1 thI 9/3 1 thI 4 1 thI 9/5 1 thI 8/7 1 thI 6 1 thI 8/7 1 thI 9/1 1 thI 2 1 le 1 thI 7 (3 vinA) | | h h | ha | | | | | | | h h m ` hm 2 | 2 | 2. | ya | | 2 | | 2 | 2 | | For Personal & Private Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 287 svAmitva tathA sAdyAdi pradarzaka yaMtra naM-2 jaghanya pradezabaMdhanA svAmI utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI saMjJA : sU0 = surbhanigodalabdhi aparyAsarvaalpa vIryavAlo mU0-6 =mUla 6 Adikarmano baMdhaka utkRSTa yogamAM vato utpattinA prathama samaye nAmakarmanI 25 Adino baMdhaka jANavo. deva-prA-28 = devagatyAdi 28 Adino baMdhaka jANavo. baMne khAnAmAM chello AMkaDo guNasthAnakano che. baMne khAnAmAM chello AMkaDo guNasthAnakano che. sU0 - bhavanA prathama samaye mU0 , 10 me mU0 6, 10 me sUo - mU0 6, 10 me 0 - mU0 7nA baMdhaka 1 le, 4 thI 9 sUo AyuSyanA '3 bhAga pachInA 1lA samaye ma0 8nA baMdhaka 1 le, 4 thI 7 sU0 - bhavanA prathama samaye mU0 6nA baMdhaka 10 me sUo - mU0 6nA baMdhaka 10 me ma0 6nA baMdhaka 10 me suo , sUo - bhavanA prathama samaye su0 - " suo - 1 | sa0 - " sU0 - " su0 - sUo - 1 mU0 - , 10 me mU0 - 6, 10 me mU0 - 7, 4 thI 8/1 mU0 - 7, 1 lA mU0 - 6, 10 me mULa - 7, 1 le - 4 thI 6 mu0 - 7, 1 lA + +| + + to - sUo - sUo - su0 - by by . su0 - bhavanA prathama samaye mU0 - 7, 1 lA sU0 - mU0 - 7, 4 thI mUo - 7, pamA mU0 - 7, 9/2 mUo - 7, 9/3 mU0 - 7, 9/4 sU0 - mU0 - 7, 9/5 sUo - mU0 - 7, 4 thI 87 sUo mU0 - 7, 4 thI 6 mU0 - 7, 4 thI 8/7 sUo - mUo - 7, 9/1 sU0 - mU0 - 7, 1 lA suo - | mR0 - 7, 1 lA asaMjJi paryApta, gholamAna yogavAlo, jaghanya vIryavAlo 1lA mUo - 8, 1 1 - 4 thI 7 suo - For Personal & Private Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 karmaprakRti uttara pravRtionA nAma prakRtibaMdhanA svAmitva prakRtibaMdha | jaghanyAdi pradezabaMdha keTalA prakAre ? sAdyAdi 2 = sAdi-adhuva 4 = sAdyAdi-4 keTalA prakAre ? jaghanya | utkRSTa anutkRSTa saMkhyA 1 - 2 - 4 the 1 thI 2 1 le 1 thI 4 - 1 thI 2 1 thI 8/6 1 le 1 le 46 | manuSpAyuSya 47 | tiryaMcAyuSya 48 | narakAyuSya 49 | manuSyagati | 50| tiryaMcagati | 51 | devagati para | narakagati pa3 | ekendriyajAti pa6 | vikasendriyajAti 57) paMcendriyajAti 58 | audArika zarIra 59 | vaikriya zarIra 60 AhAraka zarIra 62 | teo - kAmaNa zarIra 63 | audArika aMgopAMga 64 | vaikriya aMgopAMga 65 | AhAraka aMgopAMga 80 | baMdhana - 15 85 | saMghAtana - 5 86 | vaja8SabhanArAca saMgha0 87| RSabhanArAca saMgha, 88 | nArAca saMgha 89 | ardhanArAca saMgha0 90 | kIlikA saMgha 91 | chevaTuM (sevAta) saMgha0 | 92 | samacaturaDha saMsthAna 96 | madhyama - 4 saMsthAna 97 | haMDaka saMsthAna 117 varNAdi - 4 - 20 118 manuSyAnupUrvI 119 tiryaMcAnupUrvI [120 devAnupUrvI 121 narakAnupUrvI 1 le 1 thI 8/6 1 thI 4 1 thI 8/6 7 thI 8/6 1 thI 86 1 thI 4 1 thI 8/6 7 thI 8/6 1 thI 4 1 thI 2 1 thI 2 1 thI 2 1 thI 2 1 le 1 thI 8/6 1 thI 2 1 le 1 thI 8/6 1 thI 4 1 thI 2 1 thI 8/6 For Personal & Private Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 289 jaghanya pradezabaMdhanA svAmI utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI saMjJA : su0 = sUkSmanigodalabdhi aparyAva sarvaalpa vIryavAlo mu.-= mUla 6 Adikarmano baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato utpatti prathama samaye nAmakarmanI 25 Adino baMdhaka jANavo. de-prA.-28 = devagatyAdi 28 Adino baMdhaka jANavo. baMne khAnAmAM chello AMkaDo guNasthAnakano che. baMne khAnAmAM chello AMkaDo guNasthAnakano che. sU0 - nigoda la0 aparyAsva AyunA 3 pachI mU0 - 8, saMzi paryAcAre gatinA 19 - 4the prathama samaye 1lA mU0 - 8, saMjJi paryA, cAre gatinA 1lA devAyunI jema mU0 - 8, manu paMce ti, 1lA su0 - 29, 1lA mU0-7, aparyAmanu0 prAyo - 25, 1lA su0 - 30, 1lA mU0-7, aparyAeke prA. 23 - 1lA manamAM utpattinA prathama samaye deva-29 jinanAmasahita mU0-7, devaprA-28, AhAddhika sahita (30) 19-4 thI 8/6 narakAyunI jema mU0-7, naraka prA. - 28, 1lA sUo - 26, 1 lA mUo-7, e prAd - 23, 1lA sUo - 30, 1 lA mUo-7, apa, vi, prAd - 25, 1lA sU0 - 30, 1 lA mU0-7, aparyA, ti, paMce, manu0 prA. - 25 1lA sUo - 30, 1 lA mUo-7, aparyAe- prAd - 23, 1lA devagatinI jema devagatinI jema (30 sivAya) mU0 - 8, parAvarta, jadhanDavIrya, deva-prA - 31, 7 me | mR0-7, de, prA) - 30 (AhAi sahita), 7 thI 8/ sUo - 30, 1 lA mU0-7, aparyAe prA) - 23, 1lA su0 - 30, 1 lA mU0-7, aparyAvitigmanu paMceprAva - 25, 1lA devagatinI jema ma0 - 7, deva prA. - 28, 19, 4 thI 8/6 AhAraka zarIranI jema AhAraka zarIranI jema sU0 - 30, 1 lA sU0 - 30, 1 lA sU0 - 30, 1 lA su0 - 30, 1 lA sU0 - 30, 1 lA " sU0 - 30, 1 lA sUo - 30, 1 lA sUo - 30, 1 lA su0 - 30, 1 lA sUo - 30, 1 lA sU0 - 29, 1 lA sU0 - 30, 1 lA devagatinI jema narakAyunI jema mUo-7, maLa-ti prAd 29 (prathama saMghasahita, 11,4the | mU0 - 7, ti, manu0 prA- 29, 1le mUo - 7, tio manu0 prAd - 29, 1le mU0 - 7, ti, manu, prA) - 29, 1le mU0 - 7, ti, manu, prA) - 29, 1le mU0 - 7, ti, manu0 prA- 29, 1le mU0 - 7, deva, prA. - 28, 19 - 4 thI 8/6 mUo - 7, tio manuo prAd - 29, 1le mUo - 7, tio prA- 23, 1le mUo - 7, aparyAe prAI - 23, 1lA manuSyagatinI jema tiryaMcagatinI jema ja devagatinI jema narakagatinI jema For Personal & Private Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 karmaprakRti kula saMkhyA uttara pravRtionA nAma pravRtibaMdhanA svAmitva prakRtibaMdha sAdyAdi keTalA prakAre ? jaghanyAdi pradezabaMdha keTalA prakAre ? 2 = sAdi-adhruva 4 = sAdyAdi-4 jaghanya ajaghanya utkRSTa anutkRSTa 2 1 thI 86 1 thI 2 1 thI 8/ 1 thI 8/6 | . 1 le | 122 zubhavihAyogati 123] azubha vihAyogati 124| parAghAta 125 ucchavAsa 126 Atapa 127) udyota 128 aMguglaghu 129| tIrthaMkara 130] nirmANa 131] upaghAta 132] trasa | 133| bAdara 134 paryApta 135 pratyeka 136 sthira 137| zubha 138] saubhAgya 139 susvara 140| Adeya 141| yazakIrti 142 sthAvara 143| sUkSma 144 aparyAptA 145 sAdhAraNa 146) asthira 147) azubha 148 darbhAgya 149 duHsvara 150| anAdeya 151 ayazakIrti 152| uccagotra 153) nIcagotra 158 dAnAMtarAyAdi - 5 1 - 2 je 1 thI 8/6 4 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 8/6 1 thI 10 1 le 1 le 1 le 1 thI 6 1 thI 6 1 thI 2 1 thI 2 1 thI 2 1 thI 6 1 thI 10 1 thI 2 1 thI 10. For Personal & Private Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 291 jaghanya pradezabaMdhanA svAmI utkRSTa pradezabaMdhanA svAmI saMjJA sU0 = sukSmanigodalabdhi aparyA. sarvaalpa vIryavAlo 5.-6 =mula Adikarmano baMdhaka utkRSTa yogamAM vartato utpatti prathama samaye nAmakarmanI ra5 Adino baMdhaka jANavo. de-prA.-28 =devagatyAdi 28 Adino baMdhaka jANavo. baMne khAnAmAM chello AMkaDo guNasthAnakano che. baMne khAnAmAM chello AMkaDo guNasthAnakano che. sa0 - 30, 1lA | mR0 - 7, deva prAd - 28, 19 - 4 thI 8/6 ' su0 - 30, 1lA mUo - 7, nA prAd - 28, 1le. sUo - 30, 1lA mUo - 7, paryAe prAd - 25, 1lA sU - 30, 1lA mUo - 7, paryAe prAd - 25, 1lA sUo - 26, 1lA mU0 - 7, paryAva e prAd - 26 1lA sUo - 30, 1lA mU0 - , paryAe prA. - 26, 1lA sUo - 30, 1lA mu0 - 7, aparyAe prAd - 23, 1lA anuttaradevamAM utpattinA 1lA samaye manu0 prAd30,4thA mU0-7, prAd -29-31,(jinanAmasahita) 4thI 8/6 sU0 - 30, 1lA mU0 - 7, aparyAe prA. - 23, 1lA sU0 - 30, 1lA mRo - 7, aparyAe prAd - 23, 1lA sU0 - 30, 1lA audArika aMgopAMganI jema sU0 - 30, 1lA mU0 - 7, aparyA, e. prA- 23, 1lA sU0 - 30, 1lA ma 0 -7 paryAe prAd - 25, 1lA sU0 - 30, 1lA mU7, aparyAe prAd - 23, 1lA sUo - 30, 1lA ma0 -7 paryAe prA- 25, 1lA sU0 - 30, 1lA ma0 -7 paryAe prA. - 25, 1lA sU0 - 30, 1lA . mUo -7, deva prA. - 28, 19 - 4 thI 8/6 sUo - 30, 1lA mUo -7, deo prA. - 28, 19 - 4 thI 8/6 sU0 - 30, 1lAM mUo -7, % prAd - 28, 19 - 4 thI 8/6 sU0 - 30, 1lA mU0 -, 10 me sU0 - 26, 1lA mUo - 7, e prA. - 23, 1lA sUo - 25, 1lA mUo - 7, e prA) - 23, 1lA sU0 - 25, 1lA mU0 - 7, e prA0 - 23, 1lA sU0 - 25, 1lA mUo - 7, e prA0 - 23, 1lA sUo - 30, 1lA mRo - 7, aparyAe prAd - 23, 1lA sU0 - 30, 1lA mU0 - 7, aparyAe prA. - 23, 1lA sUo - 30, 1lA mUo - 7, e prAd - 23, 1lA suo - 30, 1lA mUo - 7, naraka0 prA) - 28, 1lA su0 - 30, 1lA mUo - 7, e prAva - 23, 1lA | sUo - 30, 1lA mUo - 7, aparyA, e prAd - 23, 1lA suo - bhavanA prathama samaye mU0 -, 10 me sUo - mUo -7, 1lA suo - " mU0 -6, 10 me For Personal & Private Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 karmaprakRti mRla uttaraprakRtio viSe anubhAgabaMdha tathA sthitibaMdhanA jaghanyAdi-4 anubhAgabaMdha sAdi Adi keTalA prakAre ? jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmI saMjJA - saM0 = saMkliSTa, vi0 =vizuddha, mi. = mithyASTi, =te te guNaThANAno aMtyasamaya karmanA nAma saMkhyA 0 jaghanya = ajaghanya * anutkRSTa 1 | jJAnAvaraNIya 2 | lapaka, 10mAM 4 = 2 | darzanAvaraNIya vedanIya 0 0 0 4 | mohanIya 5 | AyuSya 0 | 2 | 2 | kSapaka, 10mAM 4 parAvartamAna madhyama pariNAmI samya - mi0 - cAre gatinA 1 thI 6 2 | 2 | Hpaka, 9mA 6 2 | 2 | | mi. ti) - manu0 madhyama pariNAmI sarva jaghanya kSullaka bhavasthiti baMdhAya 4 | mithyAdRSTi parAvartamAna pariNAmI cAre gatinA samyatvAbhimukha carama samaye mi0 vizuddha pariNAmI 7mI naraka kSapaka, 10mAM 4 0 * 6 nAma 7 | gotra 0 = 0 = aMtarAya = = = = * * = = = | uttaraprakRtionA nAma 5 | matijJA - Adi-5 9 | cakSu darza0 - Adi-4 11 | nidrAddhika 14 thINadvitrika 15 | sAtAvedanIya 16 | asAtAvedanIya 17| mithyAtva - mohao 21 | anaMtA - 4 kaSAya 25] apratyA - 4 kaSAya 29 | pratyA - 4 kaSAya 30| saMva- krodha 31 saMjvaLa - mAna 32 saMkta - mAyA 33 | saMjyao - lobha | 35 | hAsya - rati | 37 arati - zoka 39 | bhaya, jugupsA | 40 puruSaveda 41 | strIveda | 2 | 2 | kSapaka 10mAM A. 2 | 2 | Hpaka 10mAM 5 2 | 2 | kSapaka 8/1A 2 | 2 | samyakatva sahita saMyama pAmato, 1lA A | 2 | 2 | vedanIya karmanI jema ra | 2 | vedanIya karmanI jema 2 | 2 | samyaktva sahita saMyama pAmato 1lA 5 2 | samyaktva sahita saMyama pAmato 1 lA 5 2 | saMyama pAmato kathA A 2 | 4 | 2 | 2 | | saMyama pAmato 5mAM 4 kSapaka 9/ra 4 kSapaka 9/3 5 kSapaka 94 4 kSapaka 9/5 A 2 | Hpaka 8 mA A 2 | ati vi0 - apramattAbhimukha 6 TrA 2 | kSapaka 8 mA . 2 | kSapaka 9/1 A 2 | 2 | 2 | 2 | yathAyogya vi. cAregatinA mi0 = 2 | Hu , = = ja | che | For Personal & Private Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 293 utkRSTa anubhAgabaMdhanA svAmI sAdyAdi tathA svAmitva pradarzaka yaMtra naM-3 jaghanyAdi-4 sthitibaMdha sthitibaMdhanA svAmitva sAdi Adi keTalA prakAre ? ka = te guNasthAnakano aMtya samaya ane aMtya sthitibaMdha aMtarmuharta pramANa jaghanya saMjJA : - bA 50 utkRSTa e = bAdara paryApta ekendriya saMjJA :- prApya = prAyogya he jaghanya = ajaghanya phenTa ja ati saM), mi0 cAregatinA kSapaka 10mAM na ati saMva, mi. cAregatinA 0 2 | = = Hpaka 10mA kara 2 | Hpaka 10mAM na kSapaka 10 mA A 2 | 4 0 = ati saMva, micAregatinA tatu yogya vizuddha apramattamuni kSapaka 10mA A kSapaka 10mAM 4 | kSapaka 9mA para 2 | tadyogya mi0 - tio manu0 tadyogya saM - mi0 saMjJi, asaMjJi tat prA. vizuddha pramatta 2 kSapaka 10mAM ka | ati saMva, mi0 cAregatinA | Hpaka 10mAM - | 2 | 4 2 | ja ati saMva, mi0 cAregatinA 2 2 | Hpaka 10mA na ati saMva, mi. cAragatinA 4 - 2 kSepaka 10mAM | ati saMva, mi0 cAregatinA 2 | Hpaka 10mA 2 | 2 | 2 | ati vibA 50e0 1lA | " " . ra kSapaka 10mAM 5 ati saMmi cAregatinA kSapaka 10 mA | tatuprAsaMmi. cAregatinA | tatu prAvijIbApAe 1lA | ati saMva, mitra cAragatinA 2 | 2 | 2 | 2 | " " , " | 2 | 4 2 | 4 | 2 tadyogya " " ati saM0 mi'' kSapaka 9/ra para kSapaka 9/3 kSapaka 94 kSapaka 9/5 - | ati virubAi50e0 1lA | taduprAsaMmi cAregatinA 2 | tat prAivibApa e 1lA ati saMva, mi0 cAregatinA 2 | ati viObALa5e, 1lA ati saMva, mi) cAragatinA | 2 | kSapaka 9/1 , tat prAsaMcAragatinA mi0 | 2 | hatuM prA vijIbAva50e0 1lA | '' '' '' ' tadyogyasaMmi. cAregatinA 2 For Personal & Private Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 kula saMkhyA 42 | napuM0 - veda 43 devAyuSya uttara prakRtionA nAma 44 narakAyuSya 45 tiryaMcAyuSya 46 manubhAyuSya 47 devagati 48 narakagati 49 | tiryaMcagati 50 | manuSyagati 51 ekendriyajAti 54 vikalendriyajAti 55 paMcendriyajAti pada audyarikazarIra 57 vaikriyArIra paTa AhAra karIra 60 tejasa - kArmaNa jaghanyAdi-4 anubhAgabaMdha sAdi Adi keTalA prakAre jayanya 2 | 2 ra 2 2 - - ra 2 2 ~ ajayanya 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 | ra 2 2 | 2 | 2 2 | 2 | 2 2 2 2 2 utkRSTa anutkRSTa 2 ** 2 2 2 2 2 2 2 ~ -~ 2 2 ra ra 2 yathAyogya vi cAregatinA mi ra 2 2 2 jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmi ~ 2 | tatkA saM ja kSulakabhava sthitibaMdhakAle mi ti maha 2 tat pAtu saMta miThuM niha maha (madhyama pariNAmI) tatkA saM ja 10 hajAra sthitibaMdhakAle mi ti manu taprA. vi. 45, 10 hajAra sthitibaMghakAle mi ti ma tatkA, vi, jaya, sthitibaMdhakAle mita ti manu (madhyama pariNAmI) 2 | ati vi 7mI naraka samyaktvAbhimukha 1lA A parA, pariNAmI cAregatinA mitra - tatkA saM ja yulakabhava sthitibaMdhakAle mika ti manu 2 4 karmaprakRti parA, pariNAmI nAraka sivAyanA traNa gatinA mi 2 nu prAha vi mitra tiSTha maha parAvartamAna madhyama pariNAmI cAraMgatinA mitra 2 | ati saM utkRSTa sthitibaMdhakAle mi 8mA sudhInA deva, nAraka, ti - prAta bAMdhe tyAre 2 | utkRSTa saM0 mi ti, manunuM taMtu prAya saM pramattAbhimukha 9 mA A ati saMta mitra cAregatinA For Personal & Private Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 utkRSTa anubhAgabaMdhanA svAmI atisaM mi cAregatinA 7me tatprAyogya vizuddha ati saM mi ayugalika ti manu yathAyogya vi saMzi mi saMkhyAta AyuvAlA ti manu yathAyogya vi saMzi mi saMkhyAta AyuvAlA ti manu kSapaka 8/6 A ati saM mi ayugalika ti manuo ati saM mi deva nAraka jaghanyAdi-4 sthitibaMdha sAdiAdi keTalA prakAre ? " janya 2 2 2 2 ' ra 2 ati vi samya, deva naMdIzvara bhakti yogamAM 1 ke 2 samaya ati saM mi izAna sudhInA deva tat prA saM miayugalika 2 ti manu kSapaka 8/6 A manuSyagatinI jema kSapaka 8/6 A kSapaka 8/6 A 27 2 2 2 hle v je 2 2 - ? ? ? 2 - 2 2 2 - utkRSTa anuSkRSTa 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 . 2 2 2 ra ~ 2 2 2 2 2 2 2 2 tat prA bA 50e 2 |saMjJi - asaMjJi paMce manu0 1lA 2 2 2 2 2 2 2 2 33 2 2 asaMjJi paMce tiryaMca sarva paryAptithI 50 2000 sAga nI ja sthitibaMdhe ,, ,, mi ekendriyAdi jIvo ,, mi ekendriyAdi jIvo 33 "" jaghanya tat prA. ati vi bA paryApta e 1lA "" 44 ati " 27 ,, sthitibaMdhanA svAmitva "" For Personal & Private Use Only "" 2 |devagatinI jema 2 kSapaka 8/6 F 2 ati vibAparyA ti 22 39 23 1lA " 13 22 295 utkRSTa atisaM cAregatinA 1lA pUrvakroDa AyuvAlA apramatAbhimukha sva AyunA 3 pachI nA prathama samaye6ThThA A pUrvaphroDa AyuvAlA sva Ayu nA/3 bhAga pachInA prathama samaye tat prA saMo saMkSi paMce manutipUrvako AnA /3nA1lAsamaye1lA pUrvakroDa AyuvAlA tirumanu 2/3 pachInA prathamasamaye tat prA vi3 palyo nuM yugalIyAnuM Ayu bAMdhe tyAre purvakroDa AyuvAlA tirumanu */3 pachI nA prathamasamaye tat prA vi3 paththo nuM yugalIyAnuMAyu bAMdhe tyAre tat prA saM mi ti manu ati saM mi ti manu ati saM paNe mi devanAraka tiprAyo bAMdhe tyAre tat prAyo saM mi cAregatinA ati saMmiizAna sudhInA devo tiryaM prA bAMdhe tyAre tat prA saM mi ti manu ati saM mi cAregatinA ati saM mi deva-nA2ko ti prA bAMdhe tyAre ati saM mi ti manu pramattAbhimukha 7 e1lA atisaM cAregatinA mi Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 kula saMkhyA 61 audya0 - aMgonuM 62 | vaikriya - aMgo 63 AhAraka aMgo 64 vajaRSabhanArAca saMgha uttara prakRtionA nAma 68 | madhyama saM0 - 4 69 chevaTTu saMdha 70 samacaturasa saMsthA 74 | madhyama saMsthAna - 4 35 kuMDaka saMsthA 79 zubha varNAdi-4 azubha vargAdi 80 devAnupUrvI 81 narakAnupUrvI 82 tiryaMcAnupUrvI 83 manuSyAnupUrvI 84 zuvihAyogati 85 azubhavihAyoti 86 | parAdhAta 87 ucchavAsa 88 Atapa 89 uMghata 90 agurulaghu 1 jinanAma 2 nirmANa 93 upaghAta jadhanyAdi-4 anubhAgabaMdha sAdi Adi keTalA prakAre jathanya - 2 2 2 2 2 2 ~~ 2 2 2 2 ~ ~ 2 .. -~ ajaghanya ~~~ ra 2 2 2 2 2 2 ra 4 ra 2 2 2 2 v 2 2 ra 2 2 2 ~ ~ ~ d 2 2 2 2 2 - - utkRSTa 4 r ra ra 2 2 ra 2 2 ra 2 2 2 " . 2 2 2 - 2 2 ra 2 anutkRSTa 2 ati saMta utta sthitibaMdhakAle mita 3 thI 8nA deva, nAraka niha prAryA nA baMdha 2 tanuM prAyo, saM mit tinuM ma 2 tat prAyo saM pramattAbhimukha 7mA A 2 parA ri mi. cAraMgatinA 2 2 2 2 2 4 2 ra 2 ' '' 2 2 | ati saM - 77 ati saMta mitra cAregatinA kSapaka 8/6 A tat prA saM mi ti ma tantra, viThuM mi, ja sthitibaMdhakArla ti manu ati vi 7 mI nAraka samyaktvAbhimukha 1lA 7 parA, paDi miDa cAraMgatinA 2 parA, pari cAregatinA mitra '' jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmI. 11 11 2 2 | ati saM mi izAna sudhI deva For Personal & Private Use Only karmaprakRti ati saM mir3a u sthitibaMdhakAle 8mA sudhInA deva, nAraka 4 ati saM cAregatinA mi 2 avirata samya, saM mithyAtva ane narakAgamana sanmukha 4 sa 4 ati saM cAreMgatinA mitra 2 kSepaka 8 6 4 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 297 jaghanyAdi-4 sthitibaMdha sAdiAdi keTalA prakAre ? utkRSTa anubhAgabaMdhanA svAmI | sthitibaMdhanA svAmitva jaghanya 0 jaghanya 0 ajaghanya * anutkRSTa utkRSTa manuSyagatinI jema kSapaka 8/6 A. 0 0 0 0 0 manuSyagatinI jema 0 0 ati vi) bALa paryA, ati saMva mi. 3 thI 8 e ke, 1lA devo, nArako | devagatinI jema ati saM. mi. ti, manu0 | lapaka 8/6 - pramattAbhimukha 7 ati vi. bAparyAe | tat prA0 saMcAregatinA 1lA mi0. tatkALa '' '' '' '' '' " " tatkao '' ' ' | ati saMva mi0 3 thI 8 deva , *Araka 2 | ati " " tat prAsaM cAragatinAmi, 2 | tatkALa " ? 2 | tastrAva " " ' ' ati saM0 cAregatinA mi0 2 | ati " " " 0 0 0 0 0 tadyogyasaM) micAragatinA 2 ati saMva mi. 3 thI 8 deva, nAraka, 2 kSapaka 86 4 tadyogyasaM) micAregatinA 2 ati saM0 mi. cAregatinA kSapaka 8/6 A. ati saMva mitu cAregatinA kSapaka 8/6 A ati sa0 mi0 ayugalika tio manuo ati saM0 mi0 deva nAraka manuSyagatinI jema 0 0 2 | devagatinI jema narakagatinI jema tattrAvasati manu mi0 ati saMva ti, manu, mi0 0 kSapaka 8/6 A 2 | 2 | ati vi0 bAi 50 eka0 ati saMva mi0 deva nAraka tiryaMca prAyobAMdhe tyAre | tatuM prAyo saMcAragatinA mi) 2 | ati vi0 bAparyA, e | tat prAyosaMmi. 1lA cAregatinA 2 | hatuo '' '' '' | ati saM0 mi0 cAregatinA | 2 | ati " " , ati saM9 mi0 cAregatinA kSapaka 8/6 A paka 8/6 4. tat prA) vi. mi. izAna sudhInA deva 7 mI nAraka 1lA 4 paka 8/6 A kSapaka 8/6 4 2 | tato ati saMmiizAnasudhInA deva tiryaMca prAyo bAMdhe tyAre 2 | 2 | '' '' '' ati saMmi deva nAraka | tiryaMca prAyo bAMdhe tyAre ati saMva mi0 cAregatinA 2 | 2 | Hpaka 8/6 ka. avirata samya saM. mithyAtva ane narakAgamanasanmukha 4thA A 2 | ati vijIbAparyAe 1lA ati saMva mi0 cAregatinA 2 | 2 | '' '' '' '' | ' '' '' kSapaka 8/6 tha. ati seo mitu cAragatinA 2 | 2 | For Personal & Private Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 karmaprakRti jaghanyAdi-4 anubhAgabaMdha sAdi Adi keTalA prakAre ? uttara prakRtionA nAma saMkhyA jaghanya anubhAgabaMdhanA svAmI jaghanya 0 0 0 ajaghanya * anutkRSTa | 94 | trasa 97] bAdara, paryApta, pratyeka 98] sthira P | | | | 2 | ati saM0 mi0 cAregatinA izAna uparanA devo ati saMi cAragatinA mi0 2 | 2 parAvartamAna pariNAmI samya) ke mitra cAregatinA 1 thI 6 2 | 2 | 2 2 | 2 | 2 2 | parA, pari, cAregatinA mi0 2 | 2 | 2 | 2 | sthiranI jema 2 | parA pari0 mi0 nAraka sivAyanA 3 gatinA 99 | zubha 102 saubhAgya,susvara,Adeya 103 yazakIrti 104| sthAvara 0 | 0 105 sUkSma 2 | 2 | parA pari0 mi. ti, manu, 106| aparyApta 2 107) sAdhAraNa 2 | ' ' 108 asthira 2 |sthiranI jema 109| azubha | 2 | sthiranI jema 112 darbhAgya duHsvara, anAdeya 2 | parA, pari, mi0 cAregatinA 113 ayaza-kIrti 2 | sthiranI jema 114 uccagotra 2 | parA, pari, cAregatinA mi0. 115 nIcagotra 2 | ati vii 7 mI nAraka samyakatvAbhimukha 1lA 4 120| dAnAMtarAyAdi-5 | 2 | 4 | 2 | 2 | kSapaka 10mA A iti pariziSTa - 3 samApta. For Personal & Private Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhanakaraNa - pariziSTa - 3 kSapaka 8/6 A ,, ,,,, ,, ,, utkRSTa anubhAgabaMdhanA svAmI 33 ,, 31 39 kSapaka 10 A ati saMha mi izAna sudhInA deva taMtu yogya saM. mi ayugalika ti manu 37 39 "" 37 ati saM mi cAregatinA ,, ati saMta cAregatinA mitra ati saM cAregatinA mitra kSapaka 10mA A ati saM cAregatinA mi ati saM cAraMgatinA mita jaghanyAdi-4 sthitibaMdha sAdiAdi keTalA prakAre ? utkRSTa anutkRSTa ~ ~ ~ jaghanya ~ ~ ~ ajaghanya 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 ra 2 2 2 2 2 2 2 2 ra 2 2 2 2 2 4 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 ,, . '' 2 2 ,1 11 ' 33 "" ,, '' jaghanya "" '' 17 33 tat prA saMha mi cArragatinA 2 ati vibAparyA e1lA ati saM mi cAregatinA ', "" 2 33 iti pariziSTa - 3 samApta. For Personal & Private Use Only 33 "" 11 ,, sthitibaMdhanA svAmitva 2 kSapaka 10 mA 2 tat prA vi bA paryA ati saM mi izAna sudhI nA deva tiSA bAMdhe tyAre ekala 33 39 ,, "" 33 39 31 "" ' 12 37 "" 11 11 33 19 "3 utkRSTa "" 39 tanu prAryA saM mi. ti maha .. 33 19 33 11 299 39 27 2 2 2 tanuM prAnuM vijhmAnuM paryA, eka ati saM cAraMgatinA mitra 2 | ati vibAparyA e1lA .. 33 "1 ati saM mitra cAraMgatinA ', 11 ati saM cAregatinA mi 2 kSapaka 10mA tat prasaM. cAregati mita 2 | ativibAparyA e1lA ati saM cAregatinA mi ati saM cAregatinA mitra 2 kSapaka 10mA 22 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 karmaprakRti nyAyavizArad nyAyAcArya mahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNivarANAM guNAnuvAda stutiH (AryA vRttam) = = = = = = = = bhaktayA vaM praNamAmo, vAcakavaryaM yazovijayagaNinam / jinazAsanAmbaraM yo, bhAsitavAna svIyavAkkiraNaiH // 1 // deze gUrjarasaMjJe, grAmaM 'kanhoDu' nAmakaM ramyam / yo nijajanuSA dhImAn, pAvitavAn zasyatamacaritaH // 2 // sohAgaderyadIyA, jananI nArAyaNazca yasya pitA / dhanyau tau saMsAre, yo suSuvAve sutaM viralam // 3 // paNDitanayavijayA''hyo, guNagaNanilayo'bhavad yadIyaguruH / yadvacasA pratibuddho' gRhaNAd vAlye sa cAritram // 4 // rAjanagaravAstavyo, dhanyo dhanajI-surAbhigho dhanikaH / yaTorito hi kAzyAM, gato guruH ziSyajasakAlitaH aiDkAramantrajApA - dupagaDaM bhAratI samArAdhya / tasyAH sa hi varamApat, kavitva - vAJchAsuddhasamam bhaTTAcAryasamIpe, cintAmaNyAdikaM sa samadhItya / SaDdarzanamarmajJo, vidhavidhavidyAsu vijjAtaH // 7 // nyAyavizArada - nyAyA-cAparyopAdhiM hi sadasi dhIrANAm / bAte vijayaprAptyA, prItAH prAjJA daduryasmai // 8 // kaH khalu viSayo'vanyA, kA vA bhASAsti yatra pUjyAnAm / na prAkrtata vANI, gaye padye ca nirvAdhA // 9 // pronmathya zAsvasindhu, nijamatimanyena dhIraghuryeNa / racitA vividhAH kRtayo, mukuTAyante'dhunA vizve // 10 // yadviracita - vairAgya - kalpalatA 'dhyAtmasAramukhyakRtim / zrutvA ca jJAnasAra - madhiyAyAt ko na vairAgyam // 11 // darbhAvatIpure ya - cirataramArAdhya saMyamaM vaya'm / svataH sasamAdhi - yatAd budhasattamaH sa sadA // 12 // gatavAniti kaH kathayati, jIvati yo'dyApi sadayazaH kAyaiH / pratipAtaH praticaityaM, gIyante yasya stavanAni // 13 // yacchutavArghi dRSTavA, sarve'pi bhavanti vismayagrastAH / kathamekAkI kRtavAn ?, bada, kimasAdhyaM sarasvatyAH // 14 // iti vAcakAvataMsaM, munijanamAnyaM yazovijayagaNinam / nemyamRta - devaziSyaH, stutavAnnanu hemacandarA''hvaH // 15 // racayitA - pUjyAcArya zrI vijaya devasUrIzvarAntiSad vijaya hemacandrasUriH vi.saM. 2044 vijayA dazamI = Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 301 -: karmaprakRti saMkramaNakaraNa gAthA : so saMkamo tti buccai, jaM baMdhaNapariNao paogeNaM / pagayaMtaratthadaliyaM, pariNamayai tayaNubhAve jaM // 1 // dusu vege dividugaM, baMdhaNa viNA vi suddhadidvissa / / pariNamayai jIse taM, pagaII paDiggaho eso // 2 // mohadugAugamUlapagatINa, na paropparaMmi saMkamaNaM / saMkamabaMdhudaubaTTaNAligAI Na karaNAI // 3 // aMtarakaraNammi kae, carittamohe'NupabbisaMkamaNaM / anattha sesigANaM ca, sabahiM sabahA baMdhe // 4 // tisu AvaliyAsu samayUNigAsu apddigghaausNjlnnaa| dusu AvaliyAsu paDhamaTTittIe sesAsu vi ya vedo // 5 // sAi-aNAI-dhuva-adhuvA ya, sbdhuvbNdhpgtiio| sAi adhuvA ya sesA, micchA veyaNIyanIehiM // 6 // micchattajaDhA ya, paDiggahammi sbdhuvbNdhpgtiio| NeyA caubigappA, sAi ya adhuvA ya sesAo // 7 // pagaIThANe vi tahA, paDiggaho saMkamo ya boddhavyo / paDhamaMtimapagaINaM, paMcasu paMcaNha do vi bhave // 8 // navagacchakkacaukke, Navarga chakkaM ca causa biiyammi / anayarassiM anayarA vi ya veyaNIyagoesu // 9 // aTThacaurahiyavIsaM, sattarasaM solasaM ya pannarasaM / vajjiya saMkamaTThANAI, hoti tevIsaI mohe // 10 // solasa bArasagaTThaga, vIsaga tevIsagAige chacca / vajjiya mohassa , paDiggahA u aTThArasa havaMti // 11 // chabIsasattavIsANa, saMkamo hoi causu ThANesu / bAvIsapannarasage, ikkArasaiguNavIsAe // 12 / / sattarasaikkavIsAsu, saMkamo hoi pannavIsAe / NiyamA causu gaIsuM, NiyamA diTThI kae tivihe // 13 // bAvIsapatrarasage, sattagaekkArasiguNavIsAsu / tevIsAe NiyamA, paMca vi paMcidiesu bhave // 14 / / coddasagadasagasattaga - aTThArasage ya hoi bAvIsA / NiyamA maNuyagaIe, NiyamA diTTi kae duvihe // 15 // terasagaNavagasattaga - sattarasagapaNagaekkavIsAsu / ekkAvIsA saMkamai, suddhasAsANamIsesu // 16 // etto avisesA saMkamati uvasAmage va khavage vaa| uvasAmagesu vIsA, ya sattage chakka paNage vA // 17 // paMcasu eguNavIsA, aTThArasa paMcage caukke ya / / caudasa chasu pagaIsuM, terasagaM chakkapaNagammi // 18 // For Personal & Private Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 karmaprakRti paMca caukke bArasa, ekkArasa paMcage tigacaukke / dasagaM caukkapaNage, NavagaM ca tigammi boddhabaM // 19 // aTTha dugatigacaukke, satta caukke tige ya boddhabbA / chakkaM dugammi NiyamA, paMca tige ekkagaduge ya // 20 // cattAri-tigacaukke, tini tige ekkage ya boddhavvA / do dusu ekkAe vi ya, ekkA ekkAi boddhavvA // 21 // aNupubbiaNANupubI, jhINamajhINe ya diTThimohammi / uvasAmage ya khavage, ya saMkame maggaNovAyA // 22 // tidugegasayaM chappaNa-cautiganauI ya iguNanauIyA / aTThacaudugikkasIi ya, saMkamA bArasa ya chaTe // 23 // tevIsA paNavIsA, chabbIsA aTThavIsaguNatIsA / tIsegatIsaegaM, paDiggahA aTTha NAmassa // 24 / / . ekkagadgasaya paNa-cauNauI tA terasUNiyA vA vi / parabhaviyabaMdhavuccheya, upari seDhIi ekkisse // 25 // tigadugasayaM chapaMcaga-NauI ya jaissa ekkatIsAe / egaMtaseDhijoge, bajjhiya tIsiguNatIsAsu // 26 // aTThAvIsAe vi te, bAsIItisayavajjiyA paMca / te cciya bAsIijuyA, sesesuM chabaI ya vajjA // 27 // ThiisaMkamo tti vuccai, mUluttarapagaito u jA hi tthiii| ubar3hiyA va ovaTThiyA va pagaI NiyA va'NNaM // 28 / / tIsA sattari cattAlIsA vIsudahikoDikoDINaM / jeTTo AligadugahA, sesANa vi AligatigUNo // 29 // micchattassukkoso, bhitramuhattUNago u sammatte / missevaMtokoDA-koDI AhAratitthayare // 30 // sabAsi jaTTiigo, sAvaligo so ahAugANaM tu / / baMdhukkassukkoso, sAbAhaThiI ya jaTTiigo // 31 // AvaraNavigyadaMsaNa - caukkalobhaMtaveyagAUNaM / egA ThiI jahano, jaTTiI samayAhigAvaligA // 32 / / nihAdagassa ekkA, AvaliyaTagaM asaMkhabhAgo ya / jaTTii hAsacchakke, saMkhejjAU samAU u // 33 // soNamuhattA jaTii, jahaNNabaMdho u purisasaMjalaNe / jaTTii sagaUNajutto, AvaligadugUNao tatto // 34 // jogaMtiyANamaMtomuhuttio, sesiyANa pallassa / bhAgo asaMkhiyatamo, jaTTiigo AligAi saha // 35 // mUlaTiI ajahanno, sattaNha tihA caubiho mohe / sesavigappA tesiM, duvigappA saMkame huMti // 36 / / dhuvasaMtakammigANaM, tihA cauddhA carittamohANaM / ajahanno sesesu ya, duhetarAsiM ca sbtv| Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.lainelibrary.org Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 303 baMdhAo ukkoso, jAsiM gaMtUNa AligaM parao / ukkosa sAmio, saMkameNa jAsiM dugaM tAsiM // 38 / / tassaMtakammigo baMdhiUNa, ukkassiyaM muhuttatA / sammattamIsagANaM, AvaliyA suddhadiTThIo // 39 // dasaMNacaukkavigdhAvaraNaM samayAhigAligA chaumo / NibANAvaligaduge, AvaliyaasaMkhatamasese // 40 // samayAhigAligAe, sesAe veyagassa kayakaraNe / sakkhavagacaramakhaMDaga-saMchumaNe diTThimohANaM // 41 / / samauttarAliyAe, lobhe sesAi suhumarAgasa / paDhamakasAyANa visaMjoyaNasaMchobhaNAe u // 42 / / caramisajoge jA atthi tAsiM so ceva sesagANaM ta / khavagakkameNa aNiyaTTi-bAyaro veyago vee // 43 / / mUluttarapagaigato, aNubhAge saMkamo jahA baMdhe / phaGkagaNiddeso siM, sabeyaraghAya'ghAINaM // 44 // sabbesu desaghAisu, sammattaM taduvari tu vA missaM / dArusamANassANaMtamo tti micchattamupimao // 45 / / tatthaTTapayaM ubaTThiyA va ovaTTiyA va avibhAgA / aNubhAgasaMkamo esa annapagaI NiyA vAvi // 46 // duvihapamANe jeTTho, sammatte desaghAi duTThANe / naratiriyAUAyavamisse, vi ya savaghAimmi // 47 / / sesAsu cauTThANe maMdo, sammattapurisasaMjalaNe / egaTThANe sesAsu, sabaghAimmi duTThANe // 48 // ajahaNNo tiNha tihA, mohassa caubiho ahAussa / evamaNukkoso sesigANa tiviho aNukkasso // 49 // sesA mUlappagaisu, duvihA aha uttarAsu ajahanno / sattarasaNha cauddhA, tivigappo solasaNhaM tu // 50 // tiviho chattIsAe, Nukkoso'ha Navagassa ya cauddhA / eyAsiM sesA sesagANa sabe ya duvigappA // 51 // ukkosagaM pabaMdhiya, AvaliyamaicchiUNa ukkassaM / jAva Na ghAei tayaM, saMkamai ya AmuhuttaMtA // 52 // asubhANaM annayaro, suhumaapajjattagAi miccho u / vajjiya asaMkhavAsAue ya, maNuovavAe ya // 53 / / sabattha Ayavajjoya - maNayagaDa paMcagANa aauunnN| samayAhigAligA, sesigati sesANa jogaMtA // 54 // khavagassaMtarakaraNe, akae ghAINa suhumakammuvari / kevaliNoNaMtaguNaM, asatrio sesaasubhANaM // 55 // sammaddiTTI Na haNai, subhANubhAgaM asammadiTThI vi / sammattamIsagANaM, ukkossaM vajjiyA khavaNaM // 56 // For Personal & Private Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u04 karmaprakRti aMtakaraNA uvari, jahanaThiisaMkamo u jassa jahi / ghAINaM Niyagacarama-rasakhaMDe diTThimohaduge // 57 / / AUNa jahannaTiI, baMdhiya jAvatyi saMkamo tAva / uvvalaNatitthasaMjoyaNA ya paDhamAliyaM gaMtuM // 58 / / sesANa suhama hayasaMta-kammigo tassa heTTao jAva / baMdhai tAvaM egiMdio va NegiMdio vA vi // 59 / / jaM daliyamanapagaI, Nijjai so saMkamo paesassa / uvvalaNo vijjhAo, ahApavatto guNo sambo // 60 / / AhArataNa bhinnamahattA aviraDagao puble| jA avirato tti uvvalai, pallabhAge asaMkhatame // 61 // aMtomuttamaddhaM, pallAsaMkhijjametta TiikhaMDa / ukkirai puNo vi tahA, UNUNamasaMkhaguNahaM jA // 62 // taM daliyaM saTTANe, samae samae asNkhgunniyaae| seDhIe paraThANe, visesahANIi saMchubhai // 63 / / jaM ducarimassa carime, atraM saMkamai teNa sabaM pi / aMgulaasaMkhabhAgeNa, hIrae esa ubalaNA // 64 / / caramamasaMkhijjaguNaM, aNusamayamasaMkhaguNiyaseDhIe / dei parahANevaM, saMchubhatINamavi kasiNo // 65 // .. evaM micchaddihissa, veyagaM mIsaga tao pacchA / egidiyassa suradugamao, saveuviNirayaTugaM // 66 / / suhumatase gottuttamamao ya, nnrdgmhaaniyttttimmi| chattIsAe Niyage, saMjoyaNadiTTijuale ya // 67 // jAsi Na baMdho guNabhava-paccayao tAsi hoi vijjhaao| ' aMgulaasaMkhabhAgeNa - vahAro teNa sesassa // 68 // guNasaMkamo abajhaMtigANaM asubhaannpubkrnnaaii| baMdhe ahApavatto, parittio vA abaMdhe vi // 69 // thovo'vahArakAlo, guNasaMkameNa asaMkhaguNaNAe / sesassahApavatte, vijjhAubalaNaNAme ya // 70 // pallAsaMkhiyabhAgeNa-hApavatteNa sesagavahAro / ubalaNeNa ya thibugo, aNuinAe u jaM udae // 71 // dhuvasaMkama ajahano, Nukkoso tAsi vA vivajjittu / AvaraNaNavagavigdhaM, orAliyasattagaM ceva // 72 // sAiyamAicauddhA, sesavigappA ya sesayANaM ca / sabavigappA NeyA, sAigaadhuvA pesmmi| jo bAyaratasakAleNUNaM, kammaTTiiM tu puddhviie| bAyarapajjattApajjattaga - dIheyaraddhAsu // 74 // jogakasAukkoso, bahuso niccamavi AubaMdhaM ca / jogajahaNNeNuvarilla TiinisegaM bahuM kiccA // 75 // For Personal & Private Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 305 bAyaratasesu takkAla-mevamaMte sttmkhiiie| sabalahuM pajjatto, jogakasAyAhio bahuso // 76 // jogajavamajhauvari, muhuttamacchittu jiiviyvsaanne| ticarimaducarimasamae pUritu kasAyaukkasaM // 77 // jogukkassaM caramiducarime, samae ya crimsmymmi|| saMputraguNiyakammo, pagayaM teNeha sAmitte // 78 / / tatto ubaTTittA, AvaligAsamayatabbhavatthassa / AvaraNavigghacoddasa-gorAliyasattagukkasso // 79 // kammacaukke asubhANa-'bajjhamANINa suhumarAgate / saMchobhaNami Niyage, cavIsAe niyahissa // 80 / / tatto aNaMtarAgaya-samayATukkassa sAyabaMdhaddhaM / baMdhiya asAyabaMdhAvali-gaMtasamayammi sAyarasa // 81 / / / saMchobhaNAe doNhaM, mohANaM veyagassa khaNasese / uppAiya sammattaM, micchattagae tamatamAe // 82 // bhitramuhutte sese, taccaramAvassagANi kiccettha / saMjoyaNA visaMjoyagassa, saMchobhaNe esiM // 83 // IsANAgayapurisassa , itthiyAe va aTThavAsAe / mAsapuhuttabbhahie, napuMsage sabasaMkamaNe // 84 // itthIe bhogabhUmisu, jIviya vAsANasaMkhiyANi to| hassaTiiM devattA, sabalahuM sabasaMchobhe // 85 // varisavaritthiM pUriya, sammattamasaMkhavAsiyaM lahiyaM / gaMtA micchattamao, jahannadevaTTiI bhoccA // 86 / / AgaMtu lahu purisaM, saMchubhamANassa purisaveyassa / tasseva sage kohassa, mANamAyANamavi kasiNo // 87 / / cauruvasamittu khiNaM, lobhajasANaM sasaMkamassaMte / subhadhuvabaMdhiganAmANA-valigaM gaMtu baMdhatA // 88 / / niddhasamA ya thirasubhA, sammadditissa subhadhuvAo vi| subhasaMghayaNajuyAo, batIsasayodahiciyAo // 89 // pUrittu pubakoDIpuhutta saMchobhagassa nirayadurga / devagaInavagassa ya, sagavaMdhaMtAliMga gaMtuM // 90 // sabaciraM sammataM, aNupAliya pUraIttu maNuyadugaM / sattamakhiiniggaie, paDhame samae naradugassa // 91 / / thAvaratajjAAyA - vujjoyAo napuMsagasamAo / AhAragatitthayaraM, thirasamamukkassa sagakAlaM // 92 / / cauruvasamittu mohaM, micchattagayassa nIyabaMdhate / uccAgoukkoso, tatto laha sijjhao hoi // 13 // pallAsaMkhiyabhAgoNa, kammaTiDamacchio nigoes| suhumesu'bhaviyajogaM, jahannayaM kaTu niggamma // 94 / / Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www.lainelibrary.org Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u06 karmaprakRti joggesu'saMkhavAre, sammattaM labhiya desaviraI ca / aTThakkhutto viraiM saMjoyaNahA taiyavAre // 95 // cauruvasamittu mohaM, lahu~ khavaMto bhave khaviyakammo / pAeNa tahi~ pagayaM, paDucca kAo vi savisesaM // 96 // AvaraNasattagammi u, sahohiNA taM viNohijuyalammi / niddAdugaMtarAiya-hAsacaukke ya baMdhate // 97 // sAyassa NuvasamittA, asAyabaMdhANa carimabaMdhate / khavaNAe lobhassa vi, apubakaraNAligA aMte // 98 // ayarA chAvaTTiTugaM, gAliya thIveyathINagiddhitige / sagakhavaNahApavattassaMte emeva micchatte // 99 // hassaguNasaMkamaddhAi, pUrayittA samIsasammattaM / cirasammattA micchatta-gayassubbalaNathoge siM // 100 // saMjoyaNANa cauruvasamitta, saMjoyaittu appaddhaM / ayaracchAvaviTugaM, pAliya sakahappavattate // 101 / / aTThakasAyAsAe, ya asubhadhuvabaMdhi asthiratige ya / sabalahuM khavaNAe, ahApavattassa carimammi // 102 // purise saMjalaNatige ya gholamANeNa caramabaddhassa / saMgaaMtime asAeNa samA araI ya sogo ya // 103 // veuvikkArasagaM, ubaliyaM baMdhiUNa appaddhaM / jiTThaThiI nirayAo, uvaTTittA abaMdhittu // 104 / / thAvaragayassa ciraubalaNe eyassa eva uccassa / maNuyadugassa ya teusu, vAusu vA suhumavaddhANaM // 105 // harasaM kAlaM baMdhiya, virao AhArasattagaM gaMveM / avirai mahubalaMtassa tassa jA thovaubalaNA // 106 // tevadvisayaM udahINa sacaupallAhiyaM abandhittA / aMte ahappavattakaraNassa ujjoyatiriyaduge // 107 / / igavigaliMdiyajoggA, aTTha apajjattageNa saha tAsi / tiriyagaIsama NavaraM, paMcAsIyaudahisayaM tu // 108 / / chattIsAe subhANaM, seThimaNAruhiya sesagavihIhi / kaTu jahana khavaNaM, apuvakaraNAliyA aMte // 109 // sammaddiDiajoggANa, solasaNhaM pi asubhapagatINaM / thIveeNa sarisagaM, navaraM paDhamaM tipallesu // 110 // NaratiriyANa tipallassaMte, orAliyassa pAuggA / titthayarassa ya baMdhA, jahanao AligaM gaMtuM // 111 // iti saMkramaNakaraNa gAthA samAptA // For Personal & Private Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hIM zrI siddhAcala mahAtIrthAdhirAjAya zrI AdinAthAya namaH / -: atha dvitIya saMkramaNakaraNa :-: atha saMkramaNakaraNane viSe prathama prakRtisaMkrama - - atha saMkramanuM lakSaNa :so saMkamo tti buccai, jaM baMdhaNapariNao paogeNaM / pagayaMtaratthadaliyaM, pariNamayai tayaNubhAve jaM // 1 // saH saMkrama ityucyate, yad baMdhanapariNataH prayogeNa / prakRtyantarasthadalikaM, pariNamayati tadanubhAvena yat // 1 // gAthArtha - vIrya vizeSathI prakRtinA baMdhakapaNe pariNamelo jIva anya prakRtigata dalikane je tadanurUpa pariNamAve te "saMkrama" kahevAya che. TIkArtha :- baMdhanakaraNane kahyuM. have uddezanA kramathI saMkramaNakaraNa kahevAno avasara prApta thayo che. ane te saMkrama cAra prakAre che. (1) prakRtisaMkrama (2) sthitisaMkrama (3) anubhAgasaMkrama ane (4) pradezasaMkramanA bhedathI che. tyAM saMkramanuM sAmAnya lakSaNa kahe che. ahIM jIva je baMdhanathI pariNata eTale ke je prakRtino baMdhakapaNe e pariNata hoya, AnAthI A pramANe sUcana karAya che ke jIva ane karmanuM te te prakAre badhdha baMdhaka bhAvamAM anyonya sApekSa arthAt jIva te baMdhaka bhAve che ane karma te badhdha che, ane paraspara sApekSa paNa che. ane kahyuM che - ""navapariNAmahe vanmattA puratA pariNattio potinimitte navo vi taheva rAma; '' jIva pariNAma hetuthI karmapudgalo pariName che ane pudgalakarmanA nimitte jIva paNa te pramANe ja pariName che. karma baMdhAte chate jIvanuM tathA prakAranA adhyavasAya dvArA ane pUrva bAMdhela karmanuM tevA prakAranA vipAkanA udaya dvArA paraspara sahakArIpaNuM che. e pramANe Ano artha nirgalita thayo - nIkaLe che. prayoga vaDe saMkuleza nAmanA athavA vizodhi nAmanA vIrya vizeSa vaDe pratyuttara - anya prakRtine viSe eTale ke cAlu baMdhAtI prakRtithI bhinna - judI prakRti, tyAM rahela daliyAne tenA anubhavamAM = saptamI te tRtIyAnA arthamAM che tethI baMdhAtI prakRtinA svabhAva vaDe je pariNAve che te saMkrama kahe che. baMdhAtI prakRtionI madhyamAM abadhyamAna =nahIM baMdhAtI prakRtinA daliyAne nAMkhene badhyamAna prakatirUpapaNe tene ja pariNamana karavuM ane je badhyamAna bhinna prakRtionA dalikanuM anyarUpapaNe pariNamana te "sarvasaMkrama' che. e pramANe jANavuM. tyAM badhyamAna prakRtione viSe abadhyamAna prakRtiono saMkrama thAya che. jema baddhamAna sAhAvedanIyane viSe asAtAvedanIyano saMkrama thAya athavA badhyamAna uccagotrane viSe nIcagotrano saMkrama' thAya che. badhyamAnano paraspara saMkrama thAya te A pramANe badhyamAna matijJAnAvaraNIyane viSe badhyamAna zrutajJAnAvaraNIyano saMkrama thAya, athavA badhyamAna zrutajJAnAvaraNIyane viSe badhyamAna matijJAnAvaraNIyano saMkrama thAya che. ityAdi dusu vege diTTiTugaM, baMdheNa viNA vi suddhadiTThissa / pariNamayai jIse, taM pagaII paDiggaho eso // 2 // dvayorvekasmina draSTidvikaM, bandhena vinA'pi zudhdhadraSTeH / pariNamaryAta yasyAM, tat prakRte patadgraha eSaH // 2 // saMkramaNakaraNa vaDe je prakRtio baMdhAtI prakRtimAM saMkrame che te, te rUpe thai jAya che. eTale jenI aMdara saMkramI tenuM ja kArya kare che. nIcagotra uccagotramAM jyAre , saMkrame tyAre jeTaluM dalika uccagotra rUpe thayuM te uccagotranuM ja kArya kare che. jenI aMdara saMme che te pataTThaha kahevAya che. jyAM sudhI patagraha hoya tyAM sudhI tenI aMdara svajAtIya prakRti saMkrame che. eTaluM yAda rAkhavuM ke sattAgata saghaLuM lika saMkramituM nathI paraMtu amuka bhAga ja saMkrame che. nIcagotra jyAre uccagotramAM saMkrame tyAre nIcagotra sarvathA saMkramI tenI sattA ja uDI jAya ema thatuM nathI, paraMtu nIcagotrano amuka bhAga ja saMkrame che. eTale tenI paNa sattA kAyama rahe che. jeTaluM saMkrame teTaluM te rUpe thAya che. For Personal & Private Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 karmaprakRti gAthArtha - vizaddha samyagudRSTi jIva be darzanamohanIyane bemAM athavA ekamAM baMdha vinA paNa saMkramAve che. tathA je prakRtimAM te pratyuttara dalika saMkrame che te A AdhArabhUta prakRtinuM 'pataMgraha" evuM vizeSanAma che. TIkArya :- A baMdha garbhita saMkramalakSaNa darzanatrika sivAya jANavuM, e pramANe abhiprAyavALA kahe che. - zuddhadaSTi = vizuddha samyagudRSTi AdhArabhUta samyakatva ane mizra e be prakRtimAM mithyAtvane, ane eka samyakatvamAM mizrane baMdha vinA paNa saMkramAve che. ahIM mithyAtvano ja baMdha thAya che, paNa samyaktva ane mizrano nahIM, kAraNake mithyAtvanA muddagalo ja aupathamika samyakatvane anusaratA vizodhi sthAna vaDe traNa prakAre karAya che. zuddha, ardhazuddha, avizuddha. tyAM vizuddha pudgalo te samyakatva, ardhavizuddha pudgalo te mizra ane avizuddha pudgalo te mithyAtva kahevAya che. tethI vizuddha samyagudRSTi samyakatva ane mizrano pataMgraha karavA rU5 baMdhanA abhAve paNa mithyAtvane saMkramAve che. ane mizrane samyakatvane viSe saMkramAve che. A sivAyanA bIjA sthaLamAM ja baMdha pataMgrahapaNAno niyAmaka che. e pramANe artha che. A sAmAnyathI saMkramanuM lakSaNa kahyuM. iti saMkramanuM lakSaNa samApta -: atha patagrahanuM lakSaNa :have je prakRtione viSe anya pravRtiomAM rahela daliyAne saMkramAve che te prakRtionA vizeSanAma kahe che. rA'' rUDhi - je AdhArabhUta prakRtine viSe anya pravRtiomAM rahela daliyAne pariNAve che. te AdhArabhUta prakRtirUpapaNe prApta karAve che, te AdhArabhUta prakRti che. jeno saMkrama karAya che. te prakRtiono AdhArabhUta hovAthI pataMgrahanI jema patagraha kahevAya che. tAtparya e ke sattAmAM rahelA daliko baMdhAtI je karmaprakRtirUpe thAya te patagraha kahevAya. iti patagrahanuM lakSaNa samApta. ( -: atha saMkramane viSe apavAda - ). mohadugAugamUlapagatINa, na paropparaMmi saMkamaNaM / saMkamabaMdhudaubaTTaNAligAI Na karaNAiM // 3 // mohaddhikAyuSkamUlaprakRtinAM, na parasparaM saMkramaNam / saMkramabaMdhodayodvartanA''valikAdInyakaraNAni / / 3 / / gAthArtha :- mohanIyadvikano, AyuSya-4no, ne mUla prakRtiono pratyekano paraspara saMkrama na hoya tathA saMkramAvali, baMdhAvali, udayAvali ne udvartanAvalikAdigata paramANuone koipaNa karaNa na lAge - (arthAtu e cAre AvalikAo karaNa sAdhya na hoya). TIkArtha :- have lakSaNa dvArA sAmAnyathI pratipAdyamAna =batAvela saMkrama atiprasanta = ativyApta che. arthAtu je lakSaNa jyAM ghaTavuM joie te sivAya bIjA sthAnamAM paNa lakSaNa jAya. tethI ativyApti thAya che. saMkramanuM lakSaNa je rIte anya prakRtiomAM ghaTe che tethI apavAda kahe che. - "mohadvivI" darzanamohanIya tathA cAritramohanIyano cAre AyuSyano ane jJAnAvaraNIya - darzanAvaraNIya vagere rUpa AThe mULa karmono paraspara saMkrama thato nathI. A upalakSaNa che. tethI je darzanamohanIyamAM rahelo hoya te jIva darzanamohanIyane anya darzanamohanIyathI bIjAmAM saMkramAve nahIM. jema mithyAdI jIva mithyAtvane, 2 jeTalAmAM lakSaNa ghaTavuM joie tenAthI paNa adhika sthAnamAM lakSaNanuM ghaTavuM te ativyApti kahevAya che. saMkramanuM sAmAnya lakSaNa pahelI gAthAmAM A pramANe karyuM che - anya svarUpe rahela prakRtyAdine svajAtIya prakRtirUpe karavA te saMkrama kahevAya che. A lakSaNa pramANe je darzanamohanIyano udaya hoya te darzanamohanIyanA saMkramano, bIje-trIje guNaThANe darzanamohanIyanA saMkramano, mizramohanIya ane samyaktvamohanIyanA saMkramanA, darzanamohanIya ane cAritramohanIyanA paraspara saMkramano, AyucatuSkanA paraspara saMkramano, mULakarmanA paraspara saMkramano ane upazAMta thayela likanA saMkramano niSedha thato nathI, paraMtu saMkramanA sAmAnya lakSaNa pramANe saMkrama thaI zake che. paNa zAsakArane te iSTa nathI, kemake te pramANe saMkrama thato nathI. A rIte gheSa prApta saMkramanA sAmAnya lakSaNamAM apavAda kahI te doSa dUra kare che. For Personal & Private Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 309 mizravALo jIva mizrane ane samyagudRSTivALo jIva samyakatvane kyAMya paNa saMkramAvato nathI. tathA sAsvAdana ane mizradRSTivALA jIvo avizuddhapaNuM hovAthI traNe darzanamohanIyane kyAMya paNa saMkramAvatA nathI. ane baMdhanA abhAvamAM darzanamohanIyano saMkrama vizuddha dRSTine ja AgamamAM kahyo che. tathA mizrane viSe samyaktvanuM saMkrama na thAya e pramANe paNa jANavuM. ane paMcasaMgrahamAM saMkramaNakaraNanI gAthA 3mAM kahyuM che. - "niyaniyaliTTa ra te phayaM taphayA na haMsagati pi mIsana na sanmatta''ti potapotAnI dRSTivALA koi paNa dvikane saMkrama kare nahIM ane rajA - 3jA guNasthAnakavALA jIva darzanatrikanuM saMkrama kare nahIM ane mizrane viSe samyaktvanuM saMkrama kare nahIM. ane bIjuM paraprakRtine viSe saMkrama pAmela daliyuM AvalikA mAtra kALa sudhI udvartanAdi sakala karaNa karavAne mATe ayogya jANavuM. kevala saMkrAMta ja nahIM paNa baMdhAdi AvalikAmAM rahela daliyuM paNa eka AvalikA sudhI saMkrama thatuM nathI. te A pramANe kahe che. - ""saMtrana'' tyAre saMkramAvalikAgata, baMdhAvalikAgata, udayAvalikAgata, udvartanAvalikAgata. Adi zabdathI darzanatrika rahita upazAMta mohanIya A sarve paNa akaraNa jANavAM. arthAtu sarva paNa karaNone ayogya jANavAM. darzanatrika to upazAMta thayuM hoya to paNa saMkramAve che. e pramANe jANavuM. iti saMkramane viSe apavAda samApta - atha saMmane viSe krama-utkramano niyama:- ) antarakaraNammi kae, carittamohe'NupubbisaMkamaNaM / annatya sesigANaM ca, sabahiM sabahA baMdho // 4 // antarakaraNe kRte , cAritramoha AnupUrvisaMkramaNam / anyatra zeSANAM ca, sarvasmin sarveH bandhe // 4 // gAthArtha :- aMtarakaraNa karyuM chate puruSaveda ane saMjvalana catuSka e pAMca cAritramohanIyano pUrvAnupUrvIe saMkrama hoya che, ane aMtarakaraNa sivAyanA kALamAM e pano tathA zeSa sarvano sarva avasthAmAM sarva prakAre (krame, utkrame) baMdhakALe saMkrama hoya che. ahIM tathA paMcasaMgraha saMkramaNa karaNamAM paNa darzanamohanIya ane cAritramohanIyano paraspara saMkrama thato nathI ema spaSTa jaNAvela che. paraMtu navyazataka vRttimAM gAthA-99 nI vRttimAM devendrasUrIzvarajI mahArAje tathA vizeSAvazyaka bRhadavRttimAM, AvazyakacUrNi vageremAM kSAyika samyakatva pAmatAM, anaMtAnubaMdhIno kSaya karato AtmA anaMtAnubaMdhIno anaMtamo bhAga mithyAtvamohanIyamAM saMkramAve che. ane pachI anaMtAnubaMdhI sahita mithyAtva mohano kSaya kare che. A rIte anaMtAnubaMdhIno mithyAtvamohanIyamAM saMkrama thAya che - ema jaNAvela che. - A vAtano samanvaya karatAM pahelAM darzanamohanIyanI ane cAritramohanIyanI pravRttio kai kai che teno vicAra karavAthI khyAla AvI jaze. - Aja graMthanuM trIjuM hAra, karmagraMtha tathA AcArAMgavRtti vagere graMtho mithyAtvAdika traNane darzanamohanIyamAM ane zeSa anaMtAnubaMdhI vagere paccIza prakRtione cAritramohanIyamAM ja lAve che. jyAre tanvArthanI TIkAmAM anaMtAnubaMdhI catuSka ane darzanatrika e sAta prakRtione darzanamohanIya ane zeSa ekavIza prakRtione cAritramohanIyamAM jaNAvI che. vaLI anaMtAnubaMdhI catuSka paNa darzanaguNano ja vAta kare che. tethI anya graMthomAM paNa te sAta prakRtione "darzanasaptaka" tarIke batAvavAmAM AvI che. have jo, rzana mohanIya eTale anaMtAnubaMdhI Adi sAta prakRtio grahaNa karIe to "darzanamohanIya ane cAritramohanIyano paraspara saMkrama thato nathI." e pATha ane "anaMtAnubaMdhIno mithyAtvamohanIyamAM saMkrama thayo" e pATha saMgata thai zake che. tathA darzanatrikane darzanamohanIyathI grahaNa karIe to "anaMtAnubaMdhIno mithyAtvamAM saMkrama thAya che" te alpa hovAthI tenI avirakSA karI hoya, athavA matAMtara hoya tema lAge che. tattva to bahuzruto jANe. AmAMthI udayAvalikA niSeko svarUpa che, jyAre zeSa 3 kALa svarUpa che. je samaye je dhalikono baMdha-saMkramaNa ke udvartana thayuM hoya te samaya sahitanI eka AvalikA jeTalAM kALamAM te likonuM saMkramaNa vagere thatuM nathI, pachI bhale te daliko game te niSekamAM rahyA hoya. udayasamaya sahitanI 1 valikA jeTalAM kALamAM kramazaH udaya pAmanArA je niSeko udaye samaye paNa vidyamAna che tene udayAvalikA kahevAya che. eTale ke niSekonI eka lITImAM sthApanA karavAmAM AvI hoya to udayasamaya sahita 1 AvalikA jeTalAM AyAma (ta sthitilatAnI laMbAi)mAM je niSeko Ave tene udayAvalikA kahevAya che. A niSekomAM rahela IlakonuM paNa saMkramaNa vagere thatuM nathI, pachI bhale ne te dhalakanI baMdhAvalikA vagere vItI paNa gayA hoya. A ja kAraNasara AgaLa sthitisaMkrama vageremAM baMdhAvalikA vagere choDavA paDe che. arthAtu kArmasa vargaNAnA paramANuo karmapaNe baMdhAyA pachI baMdha samayathI eka AvalikA sudhImAM evI avasthAvALA hoya che ke te paramANuono saMkrama, udIraNA, uvarNanA, apavarnanA udaya ityAdi kaMipaNa thAya nahIM, e rIte saMkramAvalikAdikanuM paNa jANavuM. 5 For Personal & Private Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 karmaprakRti TIkArtha:- te pramANe ativyApti rahita saMkrama vidhi kahyo. have kramathI ane utkama vizeSathI saMkrama prApta thAya che, te niyamane kahe che. aMtarakaraNa vidhi AgaLa kahevAze. (upazamanAkaraNane prasaMge kahevAze) tyAM upazamazreNimAM cAritramohanIyane upazamAvavAne mATe 21 prakRtiono, kSapakazreNimAM 8 kaSAyano kSaya karyA bAda 13 prakRtiono kSaya karavA mATe aMtarakaraNa karyuM chate "vAritramohe " =cAritramohanIyane viSe puruSaveda saMjvalana catuSkarUpa ahIM bAkInA baMdhanA abhAvathI cAritramohanIya zabdathI A ja pAMca prakRtionuM grahaNa karAya che. tyAM AnupUrvAnI rItathI kramasara saMkrAM thAya che. paNa anAnupUrvIthI nahIM, te A pramANe kahe che. - puruSavedano saMjvalana krodhAdimAM ja saMkrama thAya che paNa bIje saMkrama thato nathI. saMjvalana krodhano paNa saMjvalana mAnAdimAM ja saMkrama thAya che, paNa puruSavedamAM nahIM. saMjvalana mAnano paNa saMjvalana mAyAdimAM saMkrama thAya che, paNa saMjvalana krodhAdimAM nahIM. saMjvalana mAyAno paNa saMjvalana lobhamAM saMkrama thAya che, paNa saMjvalana mAnAdimAM nahIM. saMjvalane lobhano to saMkrAnta thato ja nathI. "natya' ti aMtarakaraNathI anyatra (bIje sthAne) Adi pAMce paNa pravRtiono vaLI zeSa prakRtiono (zaSa 20 prakRti sahita 25 prakRtio cAritramohanIyanI) "sarai" ti sarva avasthA vizeSamAM athavA aMtarakaraNa avasthA vizeSamAM athavA aMtarakaraNa avasthAne viSe bIje e pramANe artha che. tavethA' sarva prakAra vaDe kramathI athavA utkrama vaDe saMkrama jANavuM. zuM haMmezA ja saMkrama hoya che ? nA, to kahe che. - "' =baMdhakAlamAM, paNa anyadA arthAtu bIjA samaye nahIM. baMdhanA abhAvamAM baMdhagarbhita saMkrama lakSaNano abhAva hovAthI e pramANe artha che. iti saMkrama viSe krama - ukramano niyama samApta. -: atha patagrahane viSe apavAda - tisu AvaliyAsu, samayUNigAsu apaDiggahAu saMjalaNA / dusu AvaliyAsu paDhamaTTitIe sesAsu vi ya vedo // 5 // tisRSvAvalikAsu, samayonAsu apatadgrahAstu sNjvlnaaH| dvayorAvalikayoH, prathamasthitau zeSayorapi ca vedaH // 5 // gAthArtha - aMtarakaraNa karyuM chate samayona traNa AvalikA prathama sthitine zeSa rahe tyAre saMjvalana catuSka pataghraha na thAya. ane prathama sthitinI samayona be AvalikA bAkI rahe tyAre puruSaveda patagraha na thAya. * TIkArtha :- pramANe saMkramanuM sAmAnya lakSaNa, vidhi, apavAda ane niyama kahyA. have prathama je kahyuM ke je prakRtino baMdha kahyo te ja bIjI prakRtinA dalikanA saMkrama prati patagraha sAmAnyathI (ativyApti) rahe chate apavAdane kahe che. - aMtarakaraNa kare chate prathama sthitinA samayona traNa AvalikA zeSa rahe chate cAre paNa saMjvalana kaSAya apagrahapaNAne pAme che. (arthAt patadragraha thatA nathI.) aMtarakaraNa kare chate prathama sthitimAM samayona traNa AvalikA bAkI rahe chate baMdhAtA chatAM paNa (cAra) saMvanane viSe anya prakRtinuM daliyuM saMkrama thatuM nathI. tethI te saMjvalana tyAre patadgaha thatA nathI. e pramANe artha che. tathA aMtarakaraNa kare chate prathama sthiti saMbaMdhi samayona be AvalikA rahe chate puruSaveda patagraha thato nathI. arthAt tyAM koi paNa anya prakRtinuM dalika saMkrama pAmatuM nathI. e pramANe artha che. strIveda ane napuMsakavedano tyAre baMdhanA abhAvathI ja apataTThahapaNuM siddha che. veda zabdathI ahIM puruSaveda ja grahaNa karAya che. ane mithyAtva kSaya thaye chate mizranI patagrahatA thatI nathI. kAraNa ke mizrane viSe mithyAtvanA daliyA ja saMkrama thAya che, bIje nahIM, ane te mithyAtva to kSaya thayuM che, tethI saMkramaNavALA daliyAnA abhAvathI tyAM apataTThahatA siddha thAya che. ahIM ema zaMkA thAya ke samayagUna be ke traNa AvalikA pramANe prathama sthiti zeSa rahe tyAre pataMgrahatA kema naSTa thAya ? jyAM sudhI baMdha hoya tyAM sudhI patadmahatA kAyama kema na rahe ? baMdha to patagrahapaNuM dUra thayA pachI samayavna be AvalikA panna thAya che. ahIM kAraNa ema samajAya che ke uparokta prakRtionA abaMdhanA pahelA samayathI mAtra baMdhAyeluM dalika ja sattAmAM rahe che, anya koi paNa prakAranuM lika rahetuM nathI. have jo baMdhaviccheda paryanta pataddgaharUpe cAlu rahe to baMdhaviccheda thayA pachI saMmeluM dalika paNa sattAmAM rahe, mATe uparokta kALa zeSa rahe tyAre pativratA naSTa thAya ema saMbhave che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 311 tathA mithyAtva ane mizrano kSaya thaye samyaktvanuM pataaha thatuM nathI, kAraNa ke samyakatvane viSe mithyAtva ane mizranA ja saMkramaNano saMbhava che. te banneno kSaya thaye saMkramaNavALI prakRtiono saMbhava na hovAthI patagrahapaNuM ayogya che. tathA samyakatva ane mizranuM udvalana thaye mithyAtva pataghraha thatuM nathI. kAraNa ke mithyAtvane viSe samyakatva athavA mizranuM saMkramaNa thAya che, paNa cAritramohanIyanuM saMkramaNa thatuM nathI. darzanamohanIya ane cAritramohanIyano paraspara saMkramaNano pratiSedha karela hovAthI samyakatva ane mizranI udgalanA thatAM mithyAtvamohanIya patagraha thatuM nathI. e pramANe saMkramanA abhAvathI apatagrahatA che. e pramANe A sarva nahIM kahela paNa paMcasaMgrahathI jANavuM. iti patagrahane viSe apavAda samApta ( - atha prakRtisaMkramane viSe sAdhAdi prarUpaNA -) sAi aNAI dhuva adhuvA ya, savadhuvasaMtakammANaM / sAi adhuvA ya sesA, micchA veyaNIyanIehiM // 6 // sAyanAdi dhruvA'dhruvAca, sarvadhruvasatkarmaNAm / / sAthagvA zeSA , mithA venIyanIvargamaH || 6 | gAthArtha:- mithyAtva, vedanIya-2 ne nIcagotra e 4 prakRti sivAya bAkInI sarva - 126 dhruvasattA prakRtiomAM sAdi anAdi, dhruva ne adhuva e cAre kALabhAMgA hoya che, ne zeSa prakRtiomAM sAdi-adhruva e be bhAge saMkrama hoya che. - TIkArya - have sAdi anAdi prarUpaNA kahe che. - samyakatva, mizra, narakaTrika, manuSyaddhika, devadvika, vaikriyasaptaka, AhArasaptaka, tIrthakara, uccagotra lakSaNavALI 24 prakRtio ane 4 AyuSya =28 prakRtio adhruvasattAka che. vaLI bAkInI 130 prakRtio dhruvasattAka che. temAMthI paNa sAtA - asAtA vedanIya, nIcagotra, mithyAtva e 4 prakRtiono tyAga karIne bAkI rahela sarva dhruvasattAnI 126 karmaprakRtio saMkramane AzrayIne sAdi Adi 4 prakAre paNa hoya che. te A pramANe kahe che. - A dhruvasattAkarmaprakRtio saMkrama viSaya pravRti baMdhaviccheda thaye chate saMkrama thAya nahIM, pachI pharI paNa te saMkrama viSayanI prakRtiono potAnA baMdhanA hetuno saMparka thavAthI baMdhanI zarUAta thaye chate saMkrama thAya che, tethI A sAdi, te te baMdhaviccheda sthAna nahIM pAmelAne anAdi, abhavyane dhruva kyAreya paNa vicchedanA abhAvathI eTale ke baMdhaviccheda nahIM thavAthI. vaLI bhavyane adhruva, kAlAntare baMdha vicchedano saMbhava hovAthI. AyuSyanA saMkramano abhAva hovAthI 154 saMkrama prakRtionA sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM - 1 (gAthA 6 nA AdhAre) sAdi anAdi bhAMgA bhavyane abhavyane 504 sAdipaNuM nahIM pAmelAne prakRtio kai kRtio nI saMkhyA adhuva 126 | dhruvasattAnI pratigraharU5 baMdhaviccheda pachI baMdhano hetu prApta thaye pharI bAMdhe adhruvasattAnI | adhuvasattApaNuM hovAthI | adhruvasattApaNuM hovAthI sAtA-asAtA baMdhamAM parAvartamAnapaNuM baMdhamAM parAvartamAnapaNuM nIcagotra hovAthI hovAthI mithyAtva vizuddha samyagudRSTine saMkrama | saMkramamAM kadAcitupaNuM kyAreka hovAthI sAdi hovAthI 24 48 154 560 For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyASTi Adi' nahIM, kAraNa ke . 2aa teno yaza (H atha kai prakRtio kyAM sudhI saMma thAya te svarUpa:-) A vAta ThIka che, kai prakRtiono saMkrama pUrNa thatuM sthAna tethI AgaLa jatAM saMkrama na thAya ane paDelAne pharI paNa saMkrama thAya, A rIte teno sArI rIte jANakAra kema thAya ? te kahe che. - sAtavedanIyano saMkramaka mithyAdRSTi Adi pramatta sudhInA jANavAM, AgaLanA nahIM, kAraNa ke AgaLa asatAvedanIyano baMdha thato nathI. paraMtu satAvedanIya ja bAMdhe, tethI asAtAno ja sAtA bAMdhate chate saMkrama thAya che, paNa sAtAno nahIM. anaMtAnubaMdhI - 4no mithyAdRSTi Adi apramattasaMyata sudhI saMkrama thAya che, AgaLa nahIM, kAraNa ke AgaLa teonuM upazAMta athavA kSaya thavAthI saMkramaNano abhAva thAya che. yazakIrtino mithyASTi AdithI apUrvakaraNanA 6ThThA bhAga sudhI saMkramaNavALo thAya che, AgaLa nahIM, kAraNake AgaLa phakta teno yazakItino ja baMdha thavAthI pataMgrahatvano ja abhAva thAya che. 'jinanAmakarmano rAjA - 3jA sivAya 1 thI 10 guNasthAnaka sudhI jANavAM, kAraNake 2-3 jA guNasthAnake sattAno abhAva che tethI teno tyAga karyo che. anaMtAnubaMdhI sivAyanA 12 kaSAya, nokaSAyono mithyAdRSTi Adi anivRtti bAdarasaparAya sudhInA jIvo saMkramaNa kare che. tethI AgaLa upazAMta athavA kSaya thavAthI saMkramano abhAva thAya che. mithyAtva - mizramohanIyanuM saMkramaNa karanAra avirata samyagudRSTi AdithI upazAMtamoha sudhInA jIvo che, AgaLa nahIM, kAraNa ke AgaLa te bannenI sattAno ja abhAva thAya che. sAsvAdana ane mizradRSTi jIvo to koi paNa darzanamohanIyano koi paNa prakRtimAM saMkrama karatAM nathI. mithyAdRSTi potAnA AdhArabhUta mithyAtvano svabhAvathI ja saMkramaNa na kare. tethI avirata samyagudRSTi Adi e pramANe kahyuM. vaLI mizranuM saMkramaNa mithyAdRSTi jIva paNa kare che. tathA samyaktvanuM saMkramaNa mithyAdRSTi ja kare, anya nahIM, kAraNa ke samyaktvanuM saMkramaNa mithyAtvamAM vartato jIva kare. sAsvAdane athavA mizramAM vartato jIva nahIM, ane mithyAtvamAM vartato mithyAdRSTi ja che. uccagotranuM saMkramaNa karanAra mithyASTi ane sAsvAdanavALA ja hoya che, bIjA nahIM, kAraNake bIje nIcagotranuM abaMdhakapaNuM che, ane nIcagotranA baMdhakALamAM ja te uccagotranuM saMkramaNa thAya che. che. jI * * makanI rajA jA ni : . v].::::::::: :::) . when tathA bAlavavA pUruM - - - - - - - : , ,.: ' 13 bAya nAM chApAnA 4 mo. zai '' ::: ' ::::* * *da gAM manI maMjama thAya << 36 nA -- ke a - * * * * * nA - pa ra - te A pramANe - sAtavedanoyanA sapanA pAma siMdhAdAra vA nA . mA , pa - . * * . . ... vo vI. DI. pAdi guNAta atIrdananA ba thato paraMtu sautanA , ka huM - :::9-1. - DE3Ghato saM thAya che. grahano abhAva hovAthI sAtAnA samardhatA thI, mATe sAtaidana-sanakaeNnaoNrAonA vaoN - yAti ; Ama , nibApa 5 1 tanAve che. ke 7 .. ... . la.. -- ...... --- ke. ke., 1" and "dAvAdathavAthajI, tila vizad reDa ka... kav , hA, --- naLa paTTA te ahIM jarUrI che. huM kahyuM che ke2jA-3jA gajasthAnakavatI jIvo darzanetrikanAM saMkrama karatanathato baLAMnA -... - WAvato nathI kahyuM che ke "je dRSTi udayamAM vase che te doSTane kAi vasazapalabava. 8 patra avirutasamyagRSTi Adi kahyo che. mizranA mibAdaSTi paNa hoya che. : : - - - - ... R U kathA : 1 5 SEP : '': :: ---- ' '' * * * naDA AgaLa baMdhana amAvavA pAtra maphati vAra DA... : : --- = - ---- -- waaN pacn jkama karAya te svarUpa samApta saihie. " ja ci .mo. : - kaSa:: kApI * * * * * * * * * * * * * . . upara je kahyuM tenuM tAtparya A pramANe - sAtavedanIyanA saMkramanA svAmI mithyAdRSTithI AraMbhI pramattasaMyata sudhInA jIvo samajavAM, ne uparanA guNasthAnakavarti jIvo nahIM. kAraNa ke apramAdi guNasthAnake asatAvedanIyano baMdha thato nathI paraMtu sAtAno ja baMdha thAya che. tethI asAtAno sAtAmAM saMkrama thAya che, patagrahano abhAva hovAthI sAtAno saMkrama thato nathI. mATe sAtA vedanIyano saMkrama karanArAomAM chellA pramattasaMyata AtmAo ja samajavAM. eTale ke pramattasaMvata paryata ja sAtAno saMkrama thai zake che ema samajavuM, A pramANe sarvatra saMkrama karanArAomAM paryanTavarti koNa te samajI levuM. je guNasthAnaka sudhI pataTThaha prakRtino sadbhAva hovAthI je prakRtino saMkrama thato hoya te guNasthAnakavALo AtmA te prakRtino chevaTano saMkramaka - saMkramAvanAra samajavo. 8 "vinAnA tivavRtIvana mithAoAra sUkSmasamayaparyatA vaheto, kitIvavRtIyA tyAre sattAmAvAn dura kRd''ti (A paMktI TIkAmAM nathI paNa te ahIM jarUrI che. kahyuM che ke - "rajA - 3jA guNasthAnakavartI jIvo darzanatrikano saMkrama karatAM nathI" mithyAdaSTi to mithyAtvamohanIyane te patagraha hovAthI svabhAve ja saMkramAvato nathI. kahyuM che ke - "je dRSTi udayamAM varte che te daSTine koi jIvo saMkramAvatA nathI." mATe mizra ane mithyAtvamohanIyanA saMkramanA svAmI aviratasamyagudaSTi Adi kahyo che.mizranA mithyAdRSTi paNa hoya che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 313 AyuSya sivAya 154 prakRtionuM saMkrama guNasthAnaka viSe svAmitva yaMtra naM - 2 (gAthA 6nA AdhAre) saMkhyA prakRtionA nAma sAtavedanIya kayA guNasthAnaka sudhI 1 thI 6 vizeSa kAraNa AgaLa asAtAno baMdha na hovAthI pataghraha nathI. 8methI anaMtA no kSaya athavA upazama hoya. anaMtAnubaMdhi-4 1 thI 7 yaza-kIrti 1thI 8/6 bhAge AgaLa nAmanI zeSa prakRtiono baMdha na hovAthI patagraha nathI. 2-3jA guNasthAnake sattAno abhAva che. AgaLa sarvathA kSaya | upazama hoya. jinanAma 19, 4 thI 10 madhyama kaSAya - 8 1 thI 92 bhAge saMjvalana - krodha 1 thI 97 bhAge saMjvalana - mAna 1 thI 9/8 bhAge saMjvalana - mAyA, lobha | 1 thI 9 hAsyAdi-6 1 thI 9/pa bhAge puruSaveda strIveda 1 thI 9/6 bhAge 1 thI 4 bhAge 1 thI 93 bhAge napuMsakaveda mithyAtvamohanIya 4 thI 11 mizramohanIya 13, 4 thI 11 AgaLa sattA viccheda, 2-3je darzanatrikanuM saMkrama na hoya, 1le patathraha che tethI na saMkrame. paraMtu svasthAna eTale udvartanA apavarNanA saMkramathI mithyAdRSTi AvI zake. AgaLa sattA viccheda, 2-3je darzanatrikanuM saMkrama na hoya. palyopamanA asaMkhyayabhAga sudhI tyArabAda sattA viccheda. tyArabAda patagrahano baMdha nathI. pachI pataghrahano baMdha nathI.' samyaktvamohanIya 1 le uccagotra 19, raje 122 . bAkInI jJAnAvaraNIyAdi || 1 thI 10 154 yaMtra naM ra nI TI1 - saM-lobhano saMkrama 9me gua0 aMtakaraNa kare eTale naSTa thAya che. tyAra pachI puruSaveda, saMjvalana krodhAdino krama pUrvaka saMkramaNa viccheda thAya che. saM-mAyAno paNa ubhuM gu0 pUrNa thatAM pahelA saMkrama viccheda thAya che. 2 -- 10 mAnI upara paNa sAtA baMdhAya che ja, tema chatAM asAtA temAM saMkramatI nathI. kAraNa ke e akaSAya baMdha che. For Personal & Private Use Only Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 karmaprakRti (- atha patagrahane AzrayI sAdhAdi prarUpaNA:-) micchattajaDhA ya, paDiggahami svdhuvbNdhpgtiio| NeyA caubigappA, sAi ya adhuvA ya sesAo // 7 // mithyAtvarahitazca, patadgrahe srvdhruvbNdhprkRtyH| jJeyAzcaturvikalpAH, sAdizca adhruvAzca zeSA : // 7 // gAthArtha :- patagrahapaNAne AzrayI (kALanI caturbhagI vicAratAM) mithyAtva sivAyanI sarve dhruvabaMdhinI pravRtionI pataghrahatA sAdAdi cAra prakAre che, ne zeSa sarva prakRtionI patadragrahatA sAdi-adhruva che. TIkArtha:- "pUtavide' - patadagraha viSayamAM "micchattanA ' tti = mithyAtva rahita sarva paNa dhruvabaMdhinI prakRtio jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, kaSAya-16, bhaya, jugupsA, tejasasaptaka, varNAdi-20, nirmANa, agurulaghu, upaghAta, aMtarAya-5, = 67 prakRtionA cAre vikalpo sAdi, anAdi, dhruva, adhruva e cAra bhede jANavAM. te A pramANe kahe che. - A dhruvabaMdhinI prakRtio pota potAno baMdhaviccheda thaye chate patagrahapaNuM thatuM nathI. arthAtu tyAM anya pravRtionA daliyA kaMi paNa saMkramaNa thatA nathI. vaLI potAno baMdhahetanuM kAraNa hoya tyAre baMdhanI zarUAtamAM patagrahapaNuM thAya che. e pramANe te sAdi thAya che, te te baMdhaviccheda sthAna nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva abhavya-bhavyanI apekSAe bhAvavuM. bAkInI adhuvabaMdhinI 88 prakRtio adhuvabaMdhipaNuM hovAthI pataMgrahatAne AzrayIne sAdi-adhuva bhAvavuM. ane mithyAtvamohanIya dhruvabaMdhinI hovA chatAM paNa je jIvane samyakatva ane mizranI sattA che, te ja jIva samyakatva tathA mizrane mithyAtvamAM saMkramAve che. paraMtu bIjo koi jIva saMkramAvato nathI. e hetuthI mithyAtvanI pataOMhatA paNa sAdi-adhuva bhAMge che. (yaMtra naM 3 juo) iti patadragrahane AzrayI sAdhAdi prarUpaNA samApta ( -: atha saMkramasthAna ane patagrahasthAnanI saMkhyA ane sAdhAdi prarUpaNA :-) pagaIThANe vi tahA, paDiggaho saMkamo ya boddhabbo / paDhamaMtimapagaINaM, paMcasu paMcaNha do vi bhave // 8 // prakRtisthAne'pi tathA, patadgraha saMkramaca boddhavyaH / prathamAntimaprakRtyoH, paJcasu paJcAnAM dvAvapi bhavati // 8 // (patadagrahatA prakRtionA sAdhAdi bhAMgAnuM yaMtra naMbara - 3 (gAthA 7nA AdhAre) ) sAdi saMkhyA kai prakRtionI pataMgrahatA 67 | dhruvabaMdhinI sva-svanA baMdha viccheda pachI pharI baMdhanI zarUAtamAM adhuvabaMdhipaNuM hovAthI 88 | adhuvabaMdhinI 1 | mithyAtva moha | patagrahapaNuM kyAreka ja hovAthI anAdi dhruva adhruva bhAMgA sAdipaNuM nahIM abhavyane | bhavyane 268 pAmela jIvane adhuvabaMdhi- 176 paNuM hovAthI patathrahapaNuM kyAreka ja hovAthI kyAreka ja hoya kula bhAMgA | 450 mizra, samyakatva | kyAreka ja hoya moha0 158 For Personal & Private Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 315 gAthArtha :- ekeka prakRtine aMge saMkrama ane patagrahatA prathama je rIte kahI che te rIte ahIM prakRtisthAnomAM paNa jANavI. temAM paNa prathama jJAnAvaraNIya ane aMtima aMtarAya saMbaMdhI pAMce prakRtiomAM saMkrama ne patagraha e be bhAva che. 10. TIkArtha :- A pramANe ekeka prakRtiono saMkrama ane patadmahatAnI sAdi-anAdi prarUpaNA karI. have prakRtisthAnane viSe te sAdi - anAdi prarUpaNA batAvatAM kahe che. - je pramANe ekeka prakRtionuM patagraha ane saMkrama sAdi - Adi rUpapaNe kahyo te pramANe prakRtisthAnone viSe jANavuM. be traNa prakRtiono samudAya te prakRtisthAna kahevAya che. tyAM ekeka prakRtine buddhimAM grahaNa karIne prakRtisaMkrama ane patagraha pramANe kahyo te pramANe samudAyanI vivakSAmAM prakRti sthAna saMkrama ane patadmaha paNa kahevAM. vastu svabhAvathI to jyAre eka prakRtinuM svajAtIya eka prakRtimAM saMkramaNa thAya, jema sAtAnuM asAtAmAM, athavA asAtAnuM sAtAmAM saMkramaNa thAya te prakRtisaMkrama prakRtipatagraha kahevAya che. jyAre ghaNI prakRtio eka prakRtine viSe saMkramaNa thAya, jema eka yazaHkIrtamAM zeSa nAma prakRtionuM saMkramaNa thAya te prakRtisthAnasaMkrama prakRtipatagraha thAya. jyAre ghaNI prakRtione ekanuM saMkramaNa kare, jema mithyAtvanuM samyaktva ane mizramAM saMkramaNa kare tyAre prakRtisthAna patagraha prakRtisaMkrama thayuM kahevAya. jyAre ghaNI prakRtione viSe ghaNI prakRtio saMkramaNa kare tyAre prakRtisthAna saMkrama - prakRtisthAna patagraha thAya e pramANe jANavuM. ane e pramANe prakRtisthAnasaMkrama patadvrahanuM sAdi-anAdi atidezavaDe ja karIne dareka karmanuM saMkrama, patagrahano viSaya, sthAnanI saMkhyA batAvavAnI icchAvALA kahe che. 'pasmRtima' DvAti jJAnAvaraNa aMtarAyanI eka ja pAMce prakRtionuM potAnuM sattAsthAna - saMkramasthAna ane eka ja potAnI pAMce prakRtionuM baMdhasthAna patagrahasthAna che. ane A saMkrama - patagrahabhAva sAdi - Adi rUpe 4 prakAre che. te A pramANe - upazAMtamoha guNasthAnake te banneno abhAva che, tyAMthI paDelAne saMbhava hovAthI sAdi, te sthAna nahIM pAmelAne anAdi, dhruva - adhruva, abhavya - bhavyanI apekSAe jANavuM. navagacchakkacaukke, NavagaM chakkaM ca causu viiyammi / annayosTsa annayarA, vi ya veyaLovoDyuM // 1 // nava - Sa - catuSleSu, navaruM Sa = caturbhu dvitIye / anyatarasyAmanyatarAja haiM, veranIyanotrayo : // 1 // gAthArtha :- dvitIya darzanAvaraNamAM 9 - 6 ane 4mAM 9 saMkrame, tathA 6 prakRtio 4mAM saMkrame mATe saMkramasthAna-2 che, ne patagrahasthAna-3 che. vedanIya ane gotramAM badhyamAna koipaNa prakRtimAM abadhyamAna koipaNa prakRti saMkrame mATe saMkrama ke patagrahasthAna eka eka che. TIkArtha :- bIjA darzanAvaraNIyane viSe 9 - 6 - 4ne viSe 9nuM eka sthAna saMkramaNa kare che, ane 4nA eka sthAnane viSe 6nuM eka sthAna saMkrame che. tathA darzanAvaraNIyane viSe 9 - 6- 4 lakSaNavALA traNa ja sattAsthAna traNa baMdhasthAna ane traNa ja patagrahasthAno che. ane be saMkramasthAna - 9 ane 6 te phalita thAya che. -- 9nuM patagraha - 1le - 2je guNasthAnake tyAM 9 prakRtirUpa patagrahane viSe mithyAdaSTi ane sAsvAdane 9 prakAre darzanAvaraNIyano baMdhaka nave paNa saMkramaNa kare che. ane A navakarUpa patagraha sAdi - Adi rUpe 4 prakAre che. te A pramANe - sAdi - anAdi - dhruva ane adhruva che. te A pramANe kahe che. - mizra Adi guNasthAnakone viSe patagrahapaNuM thatuM nathI. tyAMthI paDelAne hoya che. tethI te sAda, jene mithyAtvano tyAga karyo nathI tene anAdi, dhruva - adhruva - abhavya - bhavya apekSAe hoya che. 10 prakRti ane prakRtisthAnanA bhede saMkrama ane patagraha babbe prakAre thAya che, te A pramANe prakRtisaMkrama, prakRti sthAna saMkrama, prakRti pataMgraha ane prakRti sthAna pataMgraha. ahIM A pramANe caturbhUgI thai zake che. (1) saMkramyamANa prakRti eka-, patagruha prakRti paNa eka te prakRtisaMkrama prakRtipatagraha. dA.ta. baMdhAtI sAtAmAM jyAre asAtA saMkrame tyAre saMkramanAra ane patadruha ekeka prakRti hovAthI A prathama bhAMgo ghaTe. (2) saMkramyamANa prakRti aneka, pataGgaha prakRti eka te prakRtisthAna saMkrama prakRti patagraha. jema 8mA guz2asthAnakanA 7mA bhAgathI baMdhAtI yazaHkIrtimAM nAmakarmanI ghaNI prakRtio saMkramAtI hovAthI tyAM bIjo bhAMgo ghaTe che. (3) saMkramyamANa prakRti eka, pataGgaha prakRti aneka te prakRtisaMkrama prakRtisthAnapatagraha. jema prathama upazama samyaktvanI prApti vakhate mithyAtvanA traNa puMja kare che. tyA2thI mAMDIne eka AvalikA sudhI mizramohanIyano saMkrama thato nathI. tethI te vakhate mAtra mithyAtvamohanIyano mizra ane samyaktva mohanIya ema bemAM saMkrama thato hovAthI tyAM trIjo bhAMgo ghaTe che. (4) saMkramyamAna prakRti aneka, patagraha prakRti paNa aneka te prakRtisthAnasaMkrama prakRtisthAnapatadvraha. jema baMdhAtI nAmakarmanI 23 Adi prakRtiomAM saMkramanAra nAmakarmanI ghaNI prakRtio hovAthI A cotho bhAMgo ghaTe che. tema anyatra jyAM ghaTe tyAM dRSTAMtanI yojanA karI levI. For Personal & Private Use Only www.airtelitary.org Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI kSapakazreNimAM anivRtti bAdarabhaMparAnA saMkhyAta bhAga gaye chate eka saMkhyAmAM bhAga zeSa rahe tyAre thINadvitrikanA kSayathI AgaLa sukSmasaMpAyanA carama samaya sudhI darzanAvaraNIya 6nI sattAvALAne cakSu Adi darzanAvaraNIya-4 no baMdhaka te darzanAvaraNIya-4ne viSe 6nuM saMkramaNa kare che. A paNa saMkrama patagraha kyAreka hoya che, tethI sAdi adhruva che. ahIMthI AgaLa baMdhano abhAva hovAthI saMkrama ane patagrahapaNuM paNa nathI. tethI ja catuSkarU5 trIjuM paNa saMkramaNasthAna pAme nahIM. | vedanIya ane gotrakarmane viSe koipaNa badhyamAna prakRtimAM koipaNa abadhyamAna prakRti saMkrame che. tethI je prakRti jyAM saMkrame te tenuM patagraha ane bIjuM te saMkramasthAna che. tyAM mithyAdRSTi AdithI sukSmasaM5rAya sudhI sAtAnA baMdhakavALA, sAtA asAtAnI sattAvALA jIvone sAtAvedanIya pataMgraha ane asAtA saMkramasthAna che. asAtAnA baMdhakavALAne to mithyASTi AdithI pramattasudhI sAtA-asAtAnI sattAvALAne asatAvedanIya pataMgraha ane sAtavedanIya saMkramasthAna che. ane A sAtA - asAtArUpa saMkrama ane patagraha parAvartamAnapaNe baMdhAtA hovAthI sAdi - adhruva che. tathA mithyAdRSTi AdithI sUkSmasaM5rAya sudhInA uccagotranA baMdhaka ane ucca-nIcagotranA sattAvALA jIvone uccagotra pataTThaha ane nIcagotra saMkramasthAna che. tathA mithyAdRSTi ane sAsvAdana guNasthAnake nIcagotranA baMdhaka ane ucca-nIcanI sattAvALA jIvone nIcagotra patagraha ane uccagotra saMkramasthAna che. A banne paNa ucca-nIcagotra rU5 parAvartamAnapaNuM hovAthI sAdi-adhruva che. (yaMtra naM 4 - 5 - 6 juo) nATaka- nAma ------ -- iti saMkramasthAna ane patagrahasthAnanI saMkhyA ane sAdhAdi prarUpaNA samApta moha Ayu nAma sivAyanI prakRtisaMkramasthAnonA sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM-4 (gAthA 8,9 nA AdhAre) arAMtInAM sAmAnya jIvana sArvadIya pata, nara sADa": : : te mAtA para doDI raDatA.nI ! ; ane 11 : : ': ': ': ': 1.:- . --apa-atA ! anAjJA kAMkarAnna pa2 para bAMdhanA DIsA -dhuM ja.... ! - saMtavyaya-mano e i paDelAne nahIM pAmelAne' '1" - ". che. A divase pAna bI. ke mAgha snAna ke nIco " 13 ane 64 ! :: - - nahIM karela jIvo --- t" 1-darzanAvaraNava"- "no ' kavinAM | 0 | 0 | kyAreka 2 x no ...... shi.s ....:::...:::::::::::: :::::: rIla ' ja hoya . rara nA sAva gaore , " vs sane-4 (gAthA 8,9 nA AdhArI, hare.. ucca - naucagotra - nA praznanaukhanA T parAvana manavA ! ka ! bhAMga. paDelAne aMtarAya-pano darzanAvaraNIya - 9no nahI pAmalAne mithyAtvano tyAga nahIM karela jIvane darzanAvaraNIya - 6no - 4no kyAreka hovAthI kSapakazreNimAM vartatAMne kyAreka ja hoya parAvartamAnathI baMdha hovAthI 2 sAtA asatAvedanIya ucca - nIcagotra parAvartamAnathI baMdha hovAthI kula bhAMgA 18 For Personal & Private Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 317 moha Ayu nAma sivAyanA karmonuM patagrahasthAnonuM sAdhAdi bhAMgAnuM yaMtra naM-5 pataMgraha prakRtionuM pataghrahasthAna | sAdi anAdi patagrahasthAna adhruva sthAna AzrayI bhAMgA jJAnAvaraNIya - 5 + upazAMtamohathI upazAMtamoha nahIM | abhavyane bhavyane aMtarAya - pano paDelAne pAmelAne darzanAvaraNIya - 9no 6nA baMdhathI | mithyAtvano tyAga 9nA baMdhakane | nahIM karela jIvane darzanAvaraNIya - 6no kyAreka ja kyAreka ja hovAthI hovAthI darzanAvaraNIya - 4no kyAreka ja kyAreka ja hovAthI hovAthI sAtA asAtA vedanIya adhuvabaMdhIpaNuM adhuvabaMdhIpaNuM ucca - nIcagotra hovAthI hovAthI kula bhAMgA 20 moha, AyunAmakarma sivAya bAkInA 5 karmone viSe patagrahAdi caMtra naM-6 kayA kALa keTalo kayuM karmanuM nAma sattA pata kayA guNasthAnake ? sakrama grahamAM jaghanya jJAnAvaraNIya 5 | pamAM panuM | 1 thI 10 aMtarma anAdi - anaMta aMtarAya anAdi - sAMta sAdi - sAMta dezona ardhapu0 parAo darzanAvaraNIya 9 | 9mAM | 9nuM 19, raje jJAnAvaraNIya pramANe - 6mAM | 9nuM || 3thI 8/1 aMtarma0 sAdhika 132 sAgaropama? 9 | 6mAM | 4nuM 8/ra thI 9/1 lapaka aMtarma0 aMtarma) 82 thI 10 upazamaka 9nuM 82 thI 9/1 lapaka | 82 thI 10 upazamaka 6 | 4mAM | 6nuM 9/ra thI 10 kSapaka vedanIya 2 | 1mAM | 1nuM 1 thI 10 sudhI jJAnAvaraNIya pramANe gotra 1mAM | 1nuM jJAnAvaraNIya pramANe utkRSTa 2. \ \" yaMtra naM 6 nI TI-1 abhavyane, ane bhavyane 11muM guNa na pAme tyAM sudhI anaMtakAla 2-10mAMthI upara janAra upazama - lapakane, darzanA TI - 1- abhavyane, ane bhavyane samyakatva na pAme tyAM sudhI. 2- samyaktva pAmanArane anAdi sAMta 3 - ahIM sAdhikathI manuSyabhava adhika jANavAM. samyakatva pAmI 66 sAga0 devanA 2 ke 3 bhava karI mizrapaNuM pAmI pharI sabhya pAmI te rIte devanA bhava kare te jIvane samajavuM. For Personal & Private Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 karmaprakRti -: atha mohanIyakarmane viSe saMkrama - pataTThaha vidhiHatha mohanIyakarmanA saMkrama - asaMkramasthAna prarUpaNA: aTThacaurahiyavIsaM, sattarasaM solasaM ya pannarasaM / vajjiya saMkamaTThANAI, hoti tevIsaI mohe // 10 // aSTacaturadhikaviMza, saptadaza-SoDaza ca paJcadaza / varjayitvA saMkramasthAnAni, bhavanti trayoviMzatihi // 10 // gAthArtha :- 28, 24, 17, 16 ane 15 e pAMca sattAsthAno varjIne bAkInA 27, 26, 25, 23, 22, 21, 20, 19, 18, 14 vigere sudhInA 23 sattAsthAno mohanIyanA saMkramamAM hoya che. TIkArya - mohanIyakarmane viSe 15 sattAsthAnako che. - 28, 27, 26, 25, 24, 23, 22, 21, 13, 12, 11, 5, 4, 3, 2 ane 1 che. tyAM 28 ane 24 sattAsthAno kahela che paNa te saMkramamAM prApta nathI, tethI te sattAsthAnanI madhyamAM be sattAsthAna ane 17 - 16 - 15 sthAno choDIne 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 27 te 23 saMkramasthAno che. te A pramANe kahe che. - mithyASTinA 3 saMkramasthAno:- 1luM, 27nuM saMkrama - 28 nI sattAvALA mithyAdRSTi jIvane mithyAtva te samyakatva ane mizranuM pataghraha che. tethI mithyAtva sivAyanI bAkInI 27 prakRtinuM saMkramaNa kare che. tyAM cAritramohanIyanI 25 prakRtio paraspara saMkrame che. ane samyakatva tathA mizra mithyAtvamAM saMkrame che. rajuM 26nuM saMkrama :- tathA samyaktvanI udgalanA thatAM ra7 nI sattAvALo mithyASTi mithyAtva vinA 26 prakRtinuM saMkramaNa kare che. mithyAtva te mizranuM patagraha che, mATe teno arthAt mithyAtvano tyAga karyo che. 3je 25nuM saMkrama :- mizranI paNa uvalanA thatAM 26nI sattAvALo 25 prakRtionuM saMkramaNa kare che. athavA anAdi mithyAdRSTi 26nI sattAvALo 25 prakRtio saMkramaNa kare che kAraNa ke mithyAtvanA sthAnano abhAva hovAthI saMkramaNano paNa abhAva che. (kAraNake cAritramohanIya ane darzanamohanIya e banneno paraspara saMkrama thAya nahIM, tethI mithyAtva mohanIya te cAritramohanIyamAM saMkrame nahIM.]. opazamika samyagudaSTi jIvanA 4 saMkramasthAno:- 1luM 27nuM saMkrama :- athavA aupazamika samyagudRSTi 28 nI sattAvALo samyaktvanA lAbhathI prathama AvalikAthI upara vartatAne samyakatva te mithyAtva ane mizranuM patanraha che. te kAraNathI samyakatva patagrahapaNuM hovAthI teno tyAga kare chate bAkInI 27 prakRtio saMkramaNamAM prApta thAya che. 26nuM saMkrama :- ane te ja aupathamika samyagudRSTi 28nI sattAvALo prathama AvalikAnI aMdara vartato mizrane samyakatvamAM na saMkramAve, kAraNa ke samyakatvane anusaranAra ja vizuddhinA prabhAvathI mithyAtva pudgalo ja mizranA lakSaNane pariNamAntarane prApta thayelA che. ane te pariNAma vizeSa ahIM saMkramaNa che. anya prakRtirUpe pariNAma pamADavuM te ja saMkramaNanuM lakSaNa che. ane saMkramaNa AvalikAgata pudgalo sakala karaNa ayogya hovAthI samyakatva lAbhanI prathama AvalikAmAM vartatAM mizrane samyaktvamAM na saMkrame paNa phakta mithyAtva ja saMkrame che. mATe mizrane paNa bAda karatAM bAkInI 26 prakRtionuM saMkramaNa kare che. 24 prakRtionuM saMkramaNa prApta nathI. 4chuM 23nuM saMkrama - 24nI sattAvALo samyagudRSTi paNa mithyAtvane pAmelo mithyAtva prAyogya pharI paNa anaMtAnubaMdhino baMdha thavAthI anaMtAnubaMdhinI sattA hovA chatAM baMdhAvalikAgatanA pudgalo sakala karaNonuM ayogyapaNuM hovAthI saMkramaNano abhAva che, ane mithyAtva te samyakatva ane mizranuM pataghraha hovAthI, mithyAtva ane anaMtAnubaMdhi-4 = 5 prakRti bAda karatAM bAkInI 23 prakRtionuM saMkramaNa kare che. 4thuM 23nuM saMkrama :- athavA 24nI sattAvALo samyagudRSTi samyakatvamohanIya e mithyAtva ane mizramohanIyanuM pataghraha hovAthI tenuM saMkrama thatuM nathI. tethI samyaktva +anaMtA-4 =5 sivAya bAkInI 23 prakRtionuM saMkramaNa hoya che'' 11 athavA anaMtAnubaMdhi-4 nI upazamanA mAnanAranA mate 28nI sattAvALA samyagudaSTine anaM-4nI upazamanA thavAthI ane samyaktvamohanIya pataMgraharUpa hovAthI te pAMca vinA 23 prakRtionuM saMkramaNa kare che. For Personal & Private Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 319 5 muM 22nuM saMkrama:- tathA te ja jIvane mithyAtva kSaya thayela hoya to 22 prakRtio saMkramAve che. ''uU ne pamuM 22nuM saMkrama - athavA upazamazreNimAM rahela pazamika samyagudRSTi cAritramohanIyanuM aMtarakaraNa kare chate puruSaveda -- saMjvalana catuSkano AnupUrvIthI saMkramaNa kahela hovAthI saMjvalana lobhano ane anaMtAnubaMdhi-4no visaMyojita (kSaya) athavA upazAMta thavAthI saMkramaNano abhAva che. ane samyakatva te mithyAtva ane mizranuM patadagrahapaNuM hovAthI saMjvalana-lobha, anaMtAnubaMdhi-4 ane samyakatva e 6 prakRtio 28mAMthI bAda karatAM 22 prakRtio saMkramAve che. UU ne 6ThuM 21nuM saMkrama :- tathA te ja jIvane napuMsaka upazAMta thatAM 21 prakRtio saMkramAve che. 4 gativALA vedaka samyagudaSTine 6ThuM 21nuM saMkrama- athavA 22nI sattAvALo samyakatvanA sthAnanA abhAvathI koipaNa prakRtimAM saMkramaNa karato nathI. tethI 21 prakRtionuM saMkramaNa kare che.* 1 xne 6ThuM 21nuM saMkrama - athavA (kSAyika samyagRSTi 21nI sattAvALo) kSapakazreNimAM vartato sapaka jyAM sudhI 8 kaSAyono kSaya na kare tyAM sudhI ra1 prakRtio saMkramAve che.' UU ne 7muM 20nuM saMkrama:- tathA aupazamika samyagudRSTi (upazamazreNimAM rahela) pUrva kahela (saMkrama prApta) 21 prakRtiomAMthI strIveda upazAMta thatAM bAkInI 20 prakRtio saMkramAve che. Uxne 7muM 20nuM saMkrama :- athavA kSAyika samyagudRSTi upazamazreNine pAmelo cAritramohanIyanuM aMtarakaraNa kare chate pUrva kahela rItathI saMjvalana lobhano saMkrama na thAya mATe te paNa bAda karatAM zeSa 20 prakRtiono ja saMkramaNa kare che. xne 8muM 19nuM saMkrama:- tathA e 20 prakRtiomAMthI napuMsakaveda upazAMta thaye 19 prakRtio saMkramAve che. Uxne 9muM 18nuM saMkrama:- tathA strIveda upazAMta thaye 18 prakRtio saMkramAve che. 'UUne 10muM 14nuM saMkrama :- aupazamika samyagudRSTi upazamazreNimAM vartato pUrva kahela 20 prakRtiomAMthI 6 nokaSAya =hAsyAdi-6 upazAMta thaye bAkI rahela 14 prakRtio saMkramAve che. UUne 11muM 13nuM saMkrama :- tathA puruSaveda upazAMta thaye 13 prakRtio saMkramAve che. xne 11muM 13nuM saMkrama:- athavA kSapakazreNimAM rahela kSepakane 21nI sattAmAMthI ATha kaSAya kSaya thaye 13 prakRtio saMkramAve che. xne 12muM 12nuM saMkrama:- te ja kSepakane cAritramohanIyanuM aMtarakaraNa kare chate saMjavalana lobhanA saMkramaNano abhAva hovAthI 12 prakRtio saMkramAve che. Ujhane 12muM 12nuM saMkrama :- athavA kSAyika samyagudRSTi upazamazreNimAM vartato pUrve kahela 18 prakRtiomAMthI nokaSAya - hAsyAdi 6 upazAMta thaye 12 prakRtio saMkramAve che. Ujhane 13muM 11nuM saMkrama :- temAMthI puruSaveda upazAMta thaye chate te ja jIva 11 prakRtio saMkramAve che. xne 13muM 11nuM saMkrama- athavA kSepakane pUrve kahela 12 prakRtiomAMthI napuMsakaveda kSaya thaye bAkI rahela 11 prakRtio saMkramAve che.16 12 ahIM "te ja jIvane" kahevAthI mithyAtvIne grahaNa na karavo, paraMtu 24nI sattAvALo samyagudaSTi jIva jANavo. tene samyakatva vinA 23 no saMkrama hato. pachI mithyAtvano saMkrama viccheda thavAthI 24nI sattAvALAne eka AvalikA sudhI 22no saMkrama thAya, pachI 1 AvalikA tibuka saMkramathI mithyAtvano sattAmAMthI kSaya thAya tyAre 23nI sattAvALo 22no saMkrama kare. 13 lapaka - upazamazreNimAM rahela jIvanA saMkramasthAnonI ahIM saMjJA A pramANe che.x = kSapaka jIva,0x = upazamazimAM rahela kSAyika samyagdaSTi, ane UU = upazamazreNimAM rahela pazamika samyagdaSTi jIva jANavAM, AgaLa AvatAM dareka karasanA maMtrAdimAM paNa te pramANe jANavuM. 14 23nI sattAvALA manuSyane jyAre mizrano saMkramaviccheda thAya tyAre 21 prakRtio saMkrame che. 15 ahIM Uxne paNa saMjavalana lobhano asaMkrama kare te pahelAM 21 prakRtio saMkrame che. 16 "yaupazamikasamyagdRSTerupazamazreNyAM prAguktAbhyastrayodazabhyo napuMsakavede zINe'vaziSya ekAdaza saMkrAmanti" A paMkatI TIkAmAM prasAdi gheSathI Dabala che. te jarUra nathI. tethI vAcakavarge te paMktI kensala karavI. For Personal & Private Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 karmaprakRti ane 13muM 11nuM saMkrama :- athavA aupazamika samyagudRSTi upazamazreNimAM rahela pUrve kahela 13 prakRtiomAMthI apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa krodha upazAMta thaye 11 prakRtio saMkramAve che. xne 14muM 10nuM saMkrama :- kSapakazreNimAM rahela jIvane 11 prakRtiomAMthI strIveda kSINa thaye bAkInI 10 prakRtio saMkramAve che. DUne 14muM 10nuM saMkrama :- athavA pathamika samyagudRSTi upazamazreNimAM vartato te 11mAMthI saMjvalana krodha upazAMta thaye bAkI 10 prakRtionuM saMkramaNa kare che. ijhane 15muM 9nuM saMkrama - kSAyika samyagudRSTi upazamazreNimAM vartato pUrve kahela 11 prakRtimAMthI apratyAkhyAnAvaraNa ane pratyAkhyAnAvaraNa krodha - 2 upazAMta thaye 9 prakRtio saMnmAve che. xne 16muM TenuM saMkrama - te ja (Ujhane) jIvane saMjavalana krodha paNa upazAMta thaye 8 prakRtionuM saMkramaNa kare che. Une 16muM 8nuM saMkrama:- athavA aupazamika samyagudRSTi upazamazreNimAM rahela pUrve kahela 10 prakRtiomAMthI apratyAkhyAnAvaraNa - pratyAkhyAnAvaraNa mAna upazAMta thaye 8 prakRtio saMkramAve che. 00ne 17muM 7nuM saMkrama :- tathA te ja jIvane saMjavalana mAna upazAMta thaye 7 prakRtio saMkramAve che. xne 18muM 6nuM saMkrama:- kSAyika samyagudaSTi upazamazreNimAM vartato pUrve kahela 8 prakRtiomAMthI apratyAkhyAnAvaraNa ane pratyAkhyAnAvaraNa mAna upazAMta thaye 6 prakRtio saMkramAve che. Uxne 19muM panuM saMkrama:- tathA te ja jIva saMjavalana mAna upazAMta thaye 5 prakRtio saMkramAve che. Uine 19muM panuM saMkrama :- athavA pathamika samyagudRSTi upazamazreNimAM rahelA pUrve kahelI 7 pravRttiomAMthI apratyA pratyA mAyA-2 upazAMta thaye 5 prakRtio saMkramAve che. UUne 20muM 4nuM saMkrama:- tathA te ja jIvane saMjavalana mAyA upazAMta thaye 4 prakRtio saMkramAve che. ne 20muM 4nuM saMkrama:- athavA kSAyika samyagudRSTi kSepakane pUrve kahela 10 prakRtiomAMthI nokaSAya (hAsyAdi) 6 kSaya thaye bAkInI 4 prakRtio saMkramAve che. xne 21muM 3nuM saMkrama :- te ja jIvane puruSaveda kSaya thaye 3 prakRtio saMkramAve che. ne 21muM 3nuM saMkrama:- athavA kSAyika samyagudRSTi upazamazreNimAM vartato pUrve kahela 5 prakRtiomAMthI apratyA pratyA mAyA-2 upazAMta thaye bAkI 3 prakRtio saMkramAve che. Uxne 22muM ranuM saMkrama:- te ja jIva saMjvalana mAyA upazAMta thaye 2 prakRtio saMkramAve che. ne 22muM ranuM saMkrama :- athavA aupazamika samyagudRSTi upazamazreNimAM vartato pUrve kahela 4 prakRtiomAMthI apratyA0 - pratyA, lobha-2 upazAMta thaye bAkInI 2 prakRtio saMkramAve che. xne 22muM ranuM saMkrama:- athavA kSAyika samyagudRSTi kSapaka pUrve kahela 3 prakRtiomAMthI saMjavalana krodha kSaya thaye 2 prakRtio saMkramAve che. xne 23muM 1nuM saMkrama - te jIva saMjavalana mAna kSaya thaye 1 prakRti saMkramAve che. te ja pramANe 23 saMnmasthAno kahyAM. tenI madhyamAM 25 prakRtionuM saMkramaNasthAna sAdi - Adi 4 prakAre che. te A pramANe kahe che. 28nI sattAvALAne samyakatva - mizra udUvalanA thaye sAdi, anAdi mithyAdRSTine anAdi, adhruva-dhruvapaNuM bhavya - abhavya apekSAe. bAkInA 22 saMkramasthAna kyAreka ja hovAthI sAdi - adhruva che. (yaMtra naM. , 8, 9 juo). iti mohanIya karmanA saMkrama - asaMkramasthAna prarUpaNA samApta 17 samyakatva ane mizranI udUvalanA thavAthI traNe darzanamohanIyano saMkrama baMdha paDe che te samaye 25nuM sthAna sAdi bhAve hoya che. For Personal & Private Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 321 (-: atha mohanIyakarmamAM patagraha - apatagraha sthAnonI prarUpaNA - ) solasa bArasagaTThaga, vIsaga tevIsagAige chacca / vajjiya mohassa, paDiggahA u aTThArasa havaMti // 11 // SoDaza - dvAdazakASTaka-viMzatika-trayoviMzatikAdIn SaT / varjayitvA mohasya, patad-grahAstvaSTAdaza bhavanti / / 11 / / gAthArtha :- 16, 12, 8, 20 ane 23, 24, 25, 26, 27, 28 e 6 maLIne 10 sthAno rahita bAkInA 18 patagrahasthAno mohanIya karmanA che. TIkArtha - mohanIyakarmane viSe saMkrama - asaMkrama sthAnanI prarUpaNA karI, have pataMgraha - apagraha sthAnanI prarUpaNA karavA mATe kahe che. mohanIyane viSe baMdhasthAno 10 kahyAM che, 22, 21, 17, 13, 9, 5, 4, 3, 2 ane 1 che. tyAM patagrahasthAno 16, 12, 8, 20 ane 23 Adi che eTale ke 23, 24, 25, 26, 27, 28 ema kula 10 sthAno choDIne bAkInA 1,2,3,4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 21, 22 lakSaNavALA 18 pataghrahasthAno che. ( mohanIya karmanA 15 sattAsthAnakonuM yaMtra naM. - 7 (gAthA 10 nA AdhAre) . sattAsthAnaka naM. | kayuM sattAsthAnaka? 28 nuM 27 nuM 26 nuM 9. 8. 8 24 nuM - 5 muM Ov. | P. kai prakRtionuM sattAsthAnaka ? sarvaprakRti samudAya samyaktva sivAyanI prakRtio samya mizra sivAyanI pravRtio anaMtAnubaMdhI - 4 sivAyanI pravRtio anaMtA-4 + mithyA) = 5 sivAyanI prakRtio anaMtA 4 + mithyAtva + mizra = 6 sivAyanI pravRtio darzanasaptaka sivAyanI prakRtio saMjvalana - 4 +nokaSAya - 9 =13 saMjva4 +hAsyAdika -6 strI-puruSaveda = 12 saMjya 4 +hAsyAdika -6 +puruSaveda = 11 saMjyao-4 + puruSaveda 23 nuM 22 nuM 21 nuM 13 nuM 12 nuM 11 nuM 5 nuM 4 nuM .... | 2. 9 muM ( ka. 4 9 11 muM 12 muM saMjva-4 13 muM 3 nuM saMva - mAna, mAyA, lobha 14 muM saMva8 - mAyA, lobha 2 nuM 1 nuM -. | A. 15 muM saMva4 - lobha (gAthA 11no TIkArya peija naM0-327mAM cAlu che.) For Personal & Private Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In -: mohanIyakarmanA saMkramasthAnomAM svAmitva - kAla - sAdhAdinuM pradarzaka yaMtra naM saMjJA :- mi = mithyAtvamohanIya, sa = samyaktva mohanIya, mithyA = mithyArdaSTi, sabhya = samyagdaSTi, aupa =pazamika samyagdaSTi, Ava = AvalikA, PIA = palyopamano asaMkhyeyabhAga, kSayo = kSayopazama samyagdaSTi, - bAdabAkInI nizAnI, = barAbaranuM cinha, bAkInI 3 saMjJA TI. naM. 13 pramANe jANavI, pra =prakRtio kArlamAna keTalI saMkrama karyuM prakRti sthAnA sthAna onI naMbara saMkrame? sattAvALo 19 | 27nuM | 28 -- mi0 = 27 28nI . athavA 3 27nuM 2hyuM | 26nuM | 28 -- mi sao =26 athavA 26nuM | sa =26 322 kayA sthAnamAMthI keTalI prakRtio ochI thAya ? 3 | 25nuM | 28-- darzanatrika =25 athavA 280 0 = 27 25nuM 28- mizra, - 28 -- darzanatrika = 25 28nI kayA jIvo saMkramaNa kare ? mithyA 4 gatinA 28nI aupa0 tathA kSayo 4 gatinA 27nI | mithyA 4 gatinA au50 4 gatinA 26nI | anAdi kyA | guNasthAnake ? 1 le mithyA 4 gatinA 4 thI 7 1 le 26nI 19 19 mithyA 4 gatinA 27nI | mithyA0 4 gatinA sAsvAdana 4 gatinA 27/28 | mizradRSTi 4 gatinA | 3je 28 2je 19 jaghanya aMtarmu aMtarmu 1 samaya 1 4 the, manu ne 4 thI 7 | AvalikA aMtarmu Ava0 1samaya aMtarmu anAdi anAdi sAdi aMtarmu P / A utkRSTa P / A sAdhika 66 sAga 1 AvalikA dezona ardha Ava0 6 Ava0 aMtarmu - 8 :- (gAthA 10 nA AdhAre) anaMta abhavyane, sAMta bhavyane, sAMta dezona ardha pu parATha puparA vizeSa kAraNo mi te sa ane mizranuM patadruha che. tethI mi sivAyanI 27 pra0, cAritra mo no paraspara saMkrama kare ane samizra moha, te mi mAM saMkrame che. samyaktvanA lAbhathI prathama AthI upara vartatA sa te mi-mizranuM pataSraha che. tethI satno tyAga karI 27 pra saMkrame che. mi te mizranuM patagraha che. mATe mi no tyAga karyo, ane sanI urdUlanA thayela che. vizeSa kA2Na mATe TI naM. 3 juo mizranI udbhavalanA thaye chate 26nI sattAvALo 25nuM saMkrama kare che. mi patagraha sthAnano ane saMkramano abhAva che. kAraNake darzana moha ane cAritra moha no paraspara saMkrama thAya nahIM tethI mi te cAritra moha mAM saMkrame nahIM. karmaprakRti Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 23nuM For Personal Private Use Only | 4thuM | 23nuM 28 -- anaMtA : | 28nI | samyagudRSTi mithyAtva 1le | AvaO | Avatu 24nI sattAvALo samya) mithyAtvane pAmelo mi0 prAyo 4, mi0 = 23 ne pAmela cAregatinA pharI anaMtAtuno baMdha thavAthI tenI sattA hovA chatA baMdhAvalikAgata pudgalo sakalakaraNane ayogyapaNuM che..! tethI saMkramano abhAva che. ane misa mizranuM patagraha athavA hovAthI mi0- anaM.-4 sivAya 23nuM saMkrama kare che. - 28- anaMtA) - | 24nI | kSayo, samya 4 thI 7 } aMtarmaTha | sAdhika 66 sAga0 athavA 24nI sattAvALA sabhya ne patagraha evA 4, saM0 = 23 cAregatinA savinA 23 saMkrame che. athavA 28- anaMtA- 28nI | layo sama0 4 thI 7 AvalikA | aMtarmu athavA anaM-4nI upazamanA mAnanArane mate 28nI 4, saM0 = 23 cAregatinA sattAvALo anaM-4nI upazamanA kare tyAre te 4 +sa0 =5 vinA 23 saMkrame che. ja0 eka AvalikA visaMyojakane kSayovALAne eka Avatu. 22 23 - mi0 = 22 24/13 thayo. samya. manuSya 4 thI 7 | aMtarmaTha | aMtarmu jo mi0 no saMkrama vicchede 24nI sattAvALA ke kSaya thayela nI athavA | hoya to 23nI sattAvALA 22 pra saMkrame che. 28-anaMtao-4, | 24/28 | UU 9 me 1 samaya | aMtarmu vizeSa kAraNa mATe TI. naM. 5 juo. 22] saMlobha = 23 | nI 21nuM| UUnI 22 - | | 24/28 | UU 9 me 1 samaya | aMtarmu0 napuMsaka veda upazAMta thatAM athavA na50 = 21 nI 28 -- darzanasaptaka | 22nI | vedaka sabhya 4the, manune aMtarma | aMtarmuhUrta 22nI sattAvALA cAregatimAM rahela sa0no saMkrama na = 21 cAregatinA 4 thI 7 thavAthI te vinA 21nuM saMkrama kare che. ahIM 22nI sattA athavA anaM.-4 mithyA mizra vinA jANavI. 28- darzanasaptaka | 23nI | manuSya 4 thI 7 AvalikA | AvalikA 23nI sattAvALA manuSyane jyAre mizrano saMkramaviccheda 21nuM thAya tyAre athavA 28- darzanasaptaka 21nI | X, UK | 4 thI 9ora | aMtarmu, kSapakazreNimAM aMtamAM jyAM sudhI 8 kaSAya kSaya na kare tyAM sudhI 21 pra% saMkrame che. athavA = 21 UX ne aMtarma. | ane UX saMtulobhano asaMkrama kare te pahelAM 28- darzanasaptaka | 21nI | sAyika samya.. aMtarmaka | sAdhika 33 sAgas | temaja 4 gatimAM rahela kSAyika samya, paNa 21 pra0 4 gatinA saMkramAve che. nuM | UUnI 21 - | 24/28 | UU 1 samaya | aMtarmu, UU nI 21mAMthI strIveda upazAMta thatAM 20 pra0 saMkrame strI veda = 20. athavA 4nI 21 -- 21nI | UX me 1 samaya | aMtarma cAritramohanIyanuM aMtarakaraNa kare chate pUrva kahela rItathI saM lobha =20 saMi lobhanuM paNa saMkrama na kare tethI lobhanA asaMkramathI napu0 upazama thAya tyAM sudhI 20nuM saMkrama hoya che. = 21 21nuM 21nuM che. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 me 1 samaya | aMtarmu0 napuMveda upazAMta thatAM 19 pra saMkrame che. | 9 me 9 me 9 me 1 samaya 1 samaya aMtarmu, strIveda upazAMta thatAM 18 pra0 saMkrame che. samaya nyUna 2 Avatu UUnI 20mAMthI hAsyAdi - 6 upazAMta thatAM 14 ma0/ | saMme che. aMtarmu, UUnI 14mAMthI puveda upazAMta thatAM 13 pra0 saMkrame che. 1 samaya aMtarmu aMtarma aMtarmu, XApakane 21nI sattAmAMthI 8 kaSAya kSaya thaye 13 pra0 saMkrame che. aMtarma X cAritramohanIyanuM aMtara karaNa kare chate saMdlobhano saMkramano abhAva hovAthI 12 pra0 saMkrame che. samaya nyUna 2 Ava4 U4nI 18mAMthI hAsyAdi-6 upazAMta thaye 12 pra0 saMkrame che. aMtarma0 UXnI 12mAMthI puveda upazAMta thaye 11 ma0 saMkrame che. 9 me 1 samaya 1 samaya For Personal & Private Use Only 19nuM UjhanI 20 -- | 21nI UX napuM veda = 19 9muM 18nuM UxnI 19 -- 21nI UX strIveda = 18 _ 14nuM UCnI 20 -- 24/28 UU hAsyAdi14 =6 | nI 11muM 13nuM UCnI 14- 50 24/28 UU veda - 13 *nIra1 -- madhyama 21/13 X 13nuM kaSAya-8 = 13 nI . 12muM 12nuM jhanI 13 - 13nI X saM lobha = 12 athavA UXnI 18 - 21nI UX 12nuM hAsyAdi-6 = 12 13muM 11nuM ajhanI 12 -- 21nI athavA 50 veda = 11 11nuM ? | XnI 12 - 1ranI X | UUnI 13 - 24/28 UU madhya,krodha-2 = 11 nI 14muM 10nuM 4nI 11 -- strI 11nI X athavA veda = 10 . 10nuM U0nI 11-saMkrodha 24/28nI UU 15muM 9nuM ajhanI 11 - 21nI UX 1 madhyamodhara = 9 16muM 8nuM ajhanI 9 -- ra1nI UX saMkrodha =8 athavA - | UUnI 10 -madhyama 24/28nI UU mAna 2 = 8 17muM 7nuM UC nI 8 -- 24/28 UU saMmAna =7 nI. 9 me aMtarma aMtarma0 4nI 12mAMthI napuM veda kSaya thaye 11 praDha saMkrame che. athavA napuo veda = 11 1 samaya samaya nyUna 2 Avatu UUnI 13mAMthI madhyama krodha - 2 upazAMta thaye 11 aol saMkrame che. aMtarmu aMtarmu XnI 11mAMthI strIveda kSaya thaye 10 pra0 saMkrame che. 9 me 1 samaya 1 samaya ' 9 me aMtarmaLa UUnI 11mAMthI saM.krodha upazAMta thaye 10ma0 saMkrame che. samaya nyUna 2 Ava4 U4nI 11mAMthI madhyama krodha 2 upazAMta thaye 9 pra0 saMkrame che. aMtarmu LUXnI 9mAMthI saMkrodha upazAMta thaye 8 pra0 saMkrame che. 1 samaya || 9 me 1 samaya samaya nyUna 2 Ava. UInI 10mAMthI madhyamamAnara upazAMtathaye 8saMkrame che. ' 1 samaya aMtarma | UUnI 8mAMthI saMta mAna upazAMta thaye 7 pra0 saMkrame che. | karmaprakRti Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 saMkramaNakaraNa { 9 me athavA ( 5 : me For Personal & Private Use Only | U4 nI 8 -- ! 21nI | UX : 9 ma 1 samaya samaya nyuna 2 Avao UX nI 8mAMthI madhyama mAna-2 upazAMta thaye 6 praha saMkrame madhyamAnara =6 che. 19muM pAnuM | Ujha nI 6 -- 21nI UX 1 samaya aMtarmu. UX nI 6mAMthI sAmAna upazAMta thaye 5 pra0 saMkrame che. ' saMvamAna = 5 | UU nI 7 -- 24/28 UU - 1 samaya samaya nyUna 2 Avatu UU nI 7mAMthI madhyama mAyA - 2 upazAMta thaye 5 pra0 * madhya mAyA2 = 5 | nI saMkrame che. 20muM 4nuM UCnIpa--saMmAyA 24/28nI che. 1 samaya aMtarma UU nI pamAMthI saMmAyA upazAMta thaye 4 pra0 saMkrame che. athavA X nI 10 -- panI X samaya nyUna samaya nyUna 2 Ava4 X nI 10mAMthI hAsyAdi -6 kSaya thaye 4 pra0 saMkrame che. 4nuM hAsyAdi 6 = 4 2 AvI ahIM saM04 + puveda = panI sattA hoya che. 21muM 3nuM X nI4 - puruSaveda nI X aMta aMtarmu0. X nI 4mAMthI puruSaveda kSaya thaye 3 pra0 saMkrame che. athavA UX nI 5 - 21nI UX 9 me 1 samaya samaya nyUna 2 Ava4 UX nI pamAMthI madhyama mAyA-2 upazAMta thaye 3 pra0 saMkrame 3nuM madhyamamAyA-2 =3 22muM ranuM UX nI 3 - 21nI UX 9 me 1 samaya aMtarma0 UX ne te ja 3mAMthI saMmAyA upazAMta thaye 2 pra saMkrame athavA saMmAyA = 2 che. 2nuM UU nI 4 - 24/28 UU 9 me 1 samaya || aMtarma UU nI 4mAMthI madhyama lobha-2 upazAMta thaye mizra0 athavA madhyamalobha-2 = 2 nI mithyA0 2 pra0 saMkrame che. 2nuM nIyu-saMtod= 2 3nI X 9 me aMtarmaLa | aMtarma X nI 3mAMthI saMta krodha kSaya thaye 2 pra0 saMkrame che. 23muM 1nuM X nI 2 -- ranI X 9 me aMtarma aMtarmu | X nI ramAMthI saMmAna kSaya thaye phakta saMmAyAnuM saMkramaNa saMmAna = 1 thAya che. yaMtra naM.8 nI TI1. ahIM sAghAdi yaMtramAM batAvyA nathI. tethI 25 sivAyanA dareka saMkramasthAno kyAreka ja hovAthI sAdi - adhruva hoya che. 25nA saMkramasthAnamAM je prathama khAnuM che tyAM 28nI sattAvALA bhavyane saMmizranI udavalanA thavAthI sAdi, rapamAMthI ra6no saMkrama samyakatva pAmatAM thatAM 25no bhavyane adhruva ema be prakAre che. 25nA bIjA khAnAmAM bhavyane pUrvanI jema sAdi ane adhruva che. abhavya tathA anAdi mithyAdaSTi bhavyane anAdi ane abhavyane dhruva ema cAra prakAre che. 2. samyakatvanI udvalanA thAya tyAre 27nI sattA hoya che. ra7nI sattA thayA bAda turata ja rajA samaye 3je guNasthAnake jai zake te apekSAe ahIM jA, kAla - 1 samaya (ane jo aMtaryu bAda ja 3je jatAM hoya to aMtaryu kAla Ave) 3. prathama Ava4 mAM vartato mizra ane saMmohao ne saMkrame nahIM, kAraNake samyakatvane anusaranArA ja vizuddhinA prabhAvathI mi0 nA pudagalo ja mizranA lakSaNane pariNAmAntarane prApta thayela che. anya prakRtirUpe pariNAma pamADavuM te saMkramanuM lakSaNa che. saMkramAvalikAgata pudagalo sakala karaNa ayogya hovAthI samyakatvanA lAbhathI prathama AvalikAmAM vartatA mizra te sa0 mAM na saMkrame mATe mizra bAda karatAM 26nuM saMkrama thAya che. temAM sa0pUrvanI jema pataghraha hovAthI tyAga karyo che. 4. samyakatva - mizranI uddavalanA thAya tyAre 26nI sattAvALAne, ane mizrano saMkramaviccheda thAya tyAre 27nI sattAvALAne 1le guNasthAnake 25no saMkrama hoya che. 2-3 jA guNasthAnake 28nI sattAvALAne paNa 25nuM saMkrama hoya che, kAraNake 2-3 je darzanatrikano saMkrama na hoya, ane (3jA guNasthAnake 27nI sattAvALAne paNa 25nuM saMkrama hoya che.) 5. UU ne cAritra mohanuM aMtarakaraNa kare chate putraveda, saMva-4 no AnupUrvIthI saMkrama thAya che. e vacanathI saM -lobha, anaMtA-4 visaMyojIta (kSaya) athavA upazAMta thavAthI saMkramano abhAva ane samyakatva te mithyAtva - mizranuM pataghraha che. tethI saMDalobha, anaMtATha-4, samyakatva e 6, 28mAMthI bAda karatAM 22 pra. saMkrame che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 mohanIyakarmanA mithyAdaSTi Adi jIvono saMkramaNa sthAnonuM yaMtra naM 1. mithyAdaSTi jIvanA saMkramaNasthAno H 27nuM mithyAtva sivAya 26nuM mithyA samyaktva sivAya 25nuM mithyA samya mizra sivAya 25nuM mithyA - sabhya mizra sivAya 23 anaMtA - 4, mithyAtva sivAya 1. 2. 3. |4. 1. 2. 2. aupazamika samyagdaSTi jIvanA saMkramasthAno H27nuM samyaktva sivAya 26nuM samya - mizra sivAya 3. kSayopazamika samyagdaSTi jIvanA saMkrama sthAno H 1. 27nuM samyaktva vinA 2. 23nuM anaM 4, sabhya vinA 3. 22nuM anaM - 4, samya mithyAtva vinA |4. 21nuM anaM 4, darzanatrika vinA 4. kSAyika samyagdaSTi jIvanA saMkramasthAna : 1. 21 nuM darzana saptaka vinA 8. 19. 10. 7nuM af. st. 11. panuM 12. 4nuM 13. 2nuM "" 33 22 - 22 5. upazamazreNimAM rahela opamika sabhyaSTi jIvanA saMkramasthAno : 4, samya sivAya aMtaraka2Na kriyA pUrNa thayA pahelAM 1. 23nuM anaMtA 22nuM uparanI prakRtio + saM lobha aMta2karaNa kriyA pachI 2. 3. 21nuM + napu veda upazAMta thaye 4. 20nuM +zallo 5. 14nuM +6 nokaSAya 6. 13nuM +puruSaveda 7. 11nuM + apratyA pratyA krodha upazAMta thaye 10nuM +saMjva krodha upazAMta thaye 8nuM + apratyA pratyA mAna upazAMta thaye +saMjDa mAna upazAMta thaye + apratyA pratyA - mAyA upazAMta thaye +saMjDa mAyA upazAMta thaye + apratyA pratyA, lobha upazAMta thaye arthAt mithyAtva mizranuM saMkrama kare. 19 "" 33 11 - 17 23 = "" = 33 ,, ,, - kayA jIvane ? 28 nI sattAvALo 27 nI sattAvALo samyaktvanI udbhavalanA 26 nI sattAvALo samya mizranI ulanA 26nI sattAvALo anAdi mithyAdRSTi karmaprakRti 9 (gAthA-10nA AdhAre) 24nI sattAvALo samyagdaSTi paNa mithyAtvane pAmela 28nI sattAvALA thayela jIvane prathama AvalikAmAM 28 nI sattAvALA prathama AvalikA pachI 28 nI sattAvALA prathama AvalikAmAM 21 nI sattAvALA 28 nI sattAvALA 24 nI sattAvALA, 28nI sattAvALAne chellI AvalikAmAM 23 nI sattAvALA, 24nI sattAvALAne chellI AvalikAmAM 22 nI sattAvALA, 23nI sattAvALAne chellI AvalikAmAM For Personal & Private Use Only sattA 24 | 28 24 | 28 24 | 28 24 | 28 24 | 28 24 | 28 24 | 28 24 | 28 24 | 28 240 28 24 | 28 24 | 28 24 | 28 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 327 sattA 6. upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagadaSTi jIvanA saMkramaNa sthAno : 1. 21nuM darzanasaptaka sivAya aMtarakaraNa kriyA pUrNa thayA pahelAM darzanasaptaka sivAya 21 21 21 21 21 21 21 21 21 21 21 21 20nuM darzanasaptaka + saMva, lobha sivAya aMtarakaraNa kriyA pachI 19nuM uparanI prakRtio + napuM ve, upazAMta thaye 18nuM " + strI, veda " 12nuM + hAsyAdika-6 6. 11nuM " + puruSaveda 7. 9nuM +apratyA pratyA - krodha upazAMta thaye | |8. 8nuM + saMva, krodha upazAMta thaye +apratyA pratyA, mAna upazAMta thaye 10. panuM + saMkvamAna upazAMta thaye L11. 3nuM + apratyA pratyA mAyA upazAMta thaye 12. rinuM " + saMjvaLa mAyA upazAMta thaye arthAtu apratyApratyAvalobhanuM saMkramaNa kare kSapakazreNimAM rahela kSAyika samyagudRSTi (kSapaka) jIvanA saMkramasthAno - 1. 21nuM darzanasaptaka sivAya 2. 13nuM darzanasaptaka + madhyama kaSAya 8 kSaya thaye 3.. |12nuM aMtarakaraNa karyA pachI saMta lobhanuM saMkramaNa na kare. 4. 11nuM napu. veda kSaya thaye. 10nuM strI veda kSaya thaye. 4nuM hAsyAdi-6 kSaya thaye. 3nuM puruSaveda kSaya thaye. ranuM saMkrodha kSaya thaye. 9. [1nuM saMvamAna kSaya thaye, arthAtu saMjvalana mAyAnuM chelle saMjvalana lobhamAM saMkramaNa kare, arthAt te lobhanuM saMkramaNa kyAMya thAya nahIM. sattA 21 13/21 | 13 | 12 [ 2 | 0 | cha | ja |da atha 1lI azreNigata jIvonI saMkrama patagrahavidhi : mithyASTinA saMkrama - patagraha - 1 lA 22nA patagrahamAM 27nuM saMkramaNa :- tyAM 28nI sattAvALA mithyAdRSTi jIvane mithyAtva te samyakatva - mizranuM pataghrahasthAna che. tethI mithyAtva sivAyanI bAkInI 27 prakRtio mithyAtva, 16 kaSAya, koipaNa eka veda, bhaya, jugupsA, hAsya-rati, athavA arati-zoka yugalarUpa e 22 prakRtiomAM saMkrame che. 1lA 22nA pataMgrahamAM 26nuM saMkramaNa :- tathA te jIvane samyakatvanI uklanA thaye chate 27 nI sattAvALA jIvane mithyAtva te mizranuM patadugraha che. tethI te mithyAtva ane samyakatvano tyAga karI bAkInI 26 prakRtio pUrve kahela 22 prakRtiomAM saMkramaNa kare che. For Personal & Private Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti rajA 21nA patagrahamAM 25nuM saMkramaNa :- tathA te ja mithyAdgaSTine mizranI ulanA thaye 26nI sattAvALA jIvane mithyAtvamAM koipaNa prakRti saMkramatI nathI. tethI te 22 patagrahamAMthI te mithyAtva patagraha bhraSTa (nAza) thaye 21 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM 25 cAritramohanIyanI prakRtio saMkrame che. 328 2jA 21nA patahamAM 25nuM saMkramaNa :- athavA anAdi mithyAdaSTi 26nI sattAvALAne mithyAtvamAM kaMipaNa saMkramaNa thatuM nathI. athavA tyAM bIjI koi prakRti saMkramatI nathI. tethI pratiyogi - anuyogi bhAva rahita mithyAtvane bAda karatAM bAkI 2hela 25 prakRtio 21 prakRtyAtmaka patagrahamAM saMkrame che. 1lA 22nA patagrahamAM 23nuM saMkramaNa :- tathA 24nI sattAvALo mithyAtvane prApta thaye chate mithyAtva prAyogyathI paNa anaMtAnubaMdhi bAMdhe che. tethI 28nI sattAvALo thavA chatAM baMdhAvalikA sarvakaraNane asAdhya hovAthI te sattA prApta paNa thayelA evA paNa anaMtAnubaMdhine anyatra saMkramAve nahIM ane mithyAtva te mizranuM patagraha che. mATe te pAMca (anaMtA04 + mithyA,) sivAya 23 prakRtio pUrve kahela 22 prakRtyAtmakamAM saMkrame che. e pramANe mithyAdRSTi jIvanA 22 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM 27 - 26 - 23 e traNa saMkramasthAno che. ane 21 prakRtyAtmaka pataMgrahasthAnamAM 25 prakRtionuM eka saMkramasthAna che. bAkInA saMkrama athavA patagrahasthAna mithyAddaSTine saMbhave nahIM. ahIM sudhI mithyAdRSTinA saMkrama pataMgraha sthAno kahyA. have sAsvAdana samyagdaSTivALAne :- 2jA 21nA patahamAM 25nuM saMkramaNa :- sAsvAdana samyagdaSTivALAne zuddha dRSTipaNAno abhAva hovAthI darzanamohanIyatrikanA saMkramano abhAva che. tethI sAsvAdane haMmezA 21 prakRtyAtmaka patagrahamAM 25 prakRtio saMkrame che. mizradRSTinA saMkrama - pataha vidhi :- 5mA 17nA patagrahamAM 25nuM saMkramaNa :- mizradaSTivALA jIvane paNa zuddha dRSTipaNAno abhAva hovAthI darzanamohanIyatrikanA saMkramano abhAva che. tethI 28 athavA 27nI sattAvALA mizradRSTi jIvane 17 prakRtyAtmaka patagrahamAM 25 prakRtio saMkrame che. pamA 17nA pata hamAM 21nuM saMkramaNa :- tathA 24nI sattAvALA mizradaSTi jIvane (darzanatrika sivAyanI) 21 prakRtio te 12 kaSAya - puruSaveda - bhaya - jugupsA - koipaNa eka yugala 17 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM saMkrame che. 4thA - 5mA - 6ThThA - 7mA guNasthAnakavALA jIvanA saMkrama - patardvAhavidhi :- avirati - dezavirati - pramatta - apramatta e 4 guNasthAnakavALA jIvone saMkramasthAnonI tulyatA hovAthI te ekI sAthe (cAre bhegA) kahevAya che. 3jA 19nA pataMgrahamAM 26nuM saMkramaNa 4thA guNa :- tyAM 28nI sattAvALA aupaNika samyagdaSTi samyaktva prAptinA prathama samayathI zarU karIne eka AvalikA sudhI samyaktva ane mizranI patagrahatA ja hoya che. paraMtu saMkrama hoto nathI. tethI bAkInI 26 prakRtio aviratine 12 kaSAya, puruSaveda, bhaya, jugupsA, koipaNa eka yugala, samyaktva, mizrarUpa e 19 prakRtyAtmaka pataMgrahasthAnamAM saMkrame che. 6ThThA 15nA patahamAM 26nuM saMkramaNa 5mA guNa :- tathA (28nI sattAvaLA) dezavirativALA jIvane eja 26 prakRtio kaSAya-8, puruSaveda, bhaya, jugupsA, koipaNa yugala, samyaktva, mizra e 15 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM saMkrame che. 9mA 11nA patagrahamAM 26nuM saMkramaNa 6ThThA - 7mA guNaH- tathA pramatta - apramatta (28nI sattAvALA) jIvone eja 26 prakRtio, saMjvalana-4, puruSaveda, samyaktva, mizra, bhaya, jugupsA, koipaNa yugala te 11 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM saMkrame che. 19 - 15 - 11nA patagrahamAM 27nuM saMkramaNa :- tathA te ja avirati samyagdaSTi Adine eka AvalikA pachI mizra te saMkrama ane patagraha bannemAM pAme che. tethI 27 prakRtio pUrve kahelA traNa (19 - 15 - 11) rUpa patagrahasthAnomAM saMkrame che. 19 - 15 - 11nA patagrahamAM 23nuM saMkramaNa :- tathA te ja avirati samyagudRSTi Adine anaMtAnubaMdhinI ulanA thaye 24nI sattAvALA kSAyopazamika samyagdaSTi jIvone samyaktva patagraha ja che. tethI karIne bAkInI 23 prakRtio pUrve kahela 19 - 15 - 11 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM saMkrame che. 18 - 14 - 10nA patagrahamAM 22nuM saMkramaNa :- pachI mithyAtva kSaya thaye mizranuM patagrahapaNuM nathI, ane mithyAtvanuM saMkramaNa nathI. tethI bAkInI 22 prakRtio avirati - dezivarati ane saMyatane yathAsaMkhya 18 - 14 - 10 prakRtyAtmaka patagrahasthAnomAM saMkrame che. (ahIM sattA 23nI ghaTI zake) For Personal & Private Use Only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 329 17 - 13 - 9nA patagrahamAM 21nuM saMkramaNa :- pachI tarata mizra kSaya thatAM samyaktvane saMkramapaNuM ane patathrahapaNuM nathI, tethI 21 prakRtio avirati Adine yathAsaMkhya 17 - 13 - 9 prakRtyAtmaka rUpa patagrahasthAnomAM saMkrame che. (ahIM sattA 22- 21nI ghaTI zake) ahIM sudhI zreNimAM nahiM rahelA jIvono saMkrama ane pataMgraha sthAnanI vidhi kahI. Iti 1lI azreNigata jIvonI saMkrama - patadagrahavidhi samApta atha 2jI upazamazreNimAM vartatAM opazamika samyagadaSTi jIvonI saMkramane AzrayIne patagravidhi kahe che. - 12mAM 7nA patagrahamAM 23nuM saMkramaNa :- tyAM 24nI sattAvALA jIvane samyaktva te mithyAtva ane mizranuM pataMgraha ja che. tethI tene (samyakatvane) bAda karatAM 23 prakRtio puruSaveda, saMjvalana-4, samyakatva, mizra e 7 prakRtyAtmaka - patagrahasthAnamAM saMkrame che. 12mA 7nA patagrahamAM 22nuM saMkramaNa :- tathA upazamazreNimAM vartatAM te ja jIvane aMtarakaraNa kare chate saMjvalana lobhano saMkrama nathI. tethI te saMi lobhano tyAga kare 22 prakRtio pUrve kahela 7 prakRtyAtmaka pataMgrahasthAnamAM saMkrame che. 12mA 7nA pagrahamAM 21nuM saMkramaNa :- tathA te jIvane napuMsaka veda upazAMta thaye ra1 prakRtio 7 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM saMkrame che. " 12mA 7nA pataMgrahamAM 20nuM saMkramaNa - pachI strIveda upazAMta thaye 20 prakRtio 7 prakRtyAtmaka patagraha sthAnamAM saMkrame che. 13mAM 6nA patathrahamAM 20nuM saMkramaNa :- pachI puruSavedanI prathama sthitimAM samaya ochI be AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI ("kusu mAnavAnuM pa senAnu ra vero' e vacanathI) puruSaveda pataMgraha thAya nahIM. tethI pUrve kahela 7 prakRtiomAMthI puruSaveda bAda karatAM 6 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM pUrve kahela 20 prakRti saMkrame che. '13mAM 6nA patagrahamAM 14nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja 6nokaSAya (hAsyAdika-6) upazAMta thaye bAkI rahela 14 prakRtio pUrve kahela 6 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM samayona be AvalikA sudhI saMkrame che. 13mAM 6nA patagrahamAM 13nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja puruSaveda upazAMta thaye bAkI rahela 13 prakRtio 6 prakRtyAtmaka pataghrahasthAnamAM aMtarmuhUrta sudhI saMkrame che. 14mA panA patagrahamAM 13nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja saMjvalana krodhanI prathamasthiti samayana 3 AvalikA bAkI rahetAM ( "tinuM sAniyAnuM samALiyAruM paDiIEA 3 saMgAthA''e vacanathI) saMzodha paNa pataMgraha thato nathI. tethI pUrve kahela 6 patacgrahamAMthI saMikrodha bAda karatAM zeSa 5 prakRtyAtmaka patagrahamAM pUrve kahela 13 prakRtionuM saMkramaNa thAya che. 14mA panA patagrahamAM 11nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja apratyA-pratyAkhyAnAvaraNa krodha upazAMta thatAM bAkInI 11 prakRtio pUrve kahela 5 prakRtyAtmaka pataghrahamAM samayona be AvalikA sudhI saMkrame che. 14mA panA patagrahamAM 10nuM saMkramaNa :- pachI saMjvalana krodha upazAMta thaye bAkI 10 prakRtio te ja 5 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM aMtarmuhUrta sudhI saMkrame che. 1pamAM 4nA patagrahamAM 10nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja saMjvalana mAnanI prathama sthitimAM samayona 3 AvalikA bAkI rahetAM saMjvalana mAna paNa patagraha na thAya, tethI pUrve kahela pamAMthI saMvamAna bAda karatA zeSa-4 prakRtyAtmaka pataghraha sthAnamAM te ja 10 prakRtio samayona be AvalikA sudhI saMkrame che. 15mAM 4nA pataMgrahamAM 8nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja apratyA pratyAkhyAnAvaraNa mAna upazAMta thaye bAkInI 8 prakRtio teja 4nA patagrahamAM saMkrame che. 15mA 4nA patagrahamAM 7nuM saMkramaNa - pachI tarata ja saMjvalana mAna upazAMta thaye 7 prakRtio 4 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM aMtarmuhUrta kAla sudhI saMkrame che. For Personal & Private Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyAkhyAnAvaraNa lobha-2, upazAMta thaye bAkI mithyAtva mizra be ja prakRti saMkrame che. A banneno saMjvalana lobhamAM saMkramano abhAva che. kAraNake darzanamohanIya ane cAritramohanIyano paraspara saMkramano pratiSedha che. tethI te (lAbha)no paNa pataMgraha thato nathI. tethI be ja prakRtio saMkrame che. tyAM mithyAtva te samyakatva - mizra bannemAM saMkrame che. ane mizra te samyakatvamAM saMkrame che. e pramANe upazamazreNimAM rahela pazamika samyagudRSTi jIvanI saMkrama ane patadgahavidhi kahI. Iti rajI upazamazreNimAM vartatAM aupazamika samyagadaSTi jIvonI saMkramane AzrayI patagraha vidhi samApta. - atha 3jI upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagadaSTi jIvonI saMkrama patagrahavidhi kahe che. - 14mA panA patagrahamAM 21nuM saMkramaNa :- tyAM darzanasaptaka (anaMtA-4, samya mizra, miththAi = 7) no kSaya thaye 21nI sattAvALo kSAyika samyagudRSTi upazamazreNi aMgIkAra kare che. te (antarakaraNa pahelA) aMtarmuhurta kALa sudhI puruSaveda, saMndra - 4, e 5 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM 21 prakRtio saMkrame che. 14mA panA pataghrahamAM 20nuM saMkramaNa - pachI tarata ja aMtarakaraNa kare chate saMjvalana lobhano saMkrama thato nathI. tethI 21mAMthI saMjva- lobha bAda karatAM 20 prakRtio 5 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM saMkrame che. te paNa aMtarmuhUrta kAla sudhI saMkrame che. 14mA panA patagrahamAM 19nuM saMkramaNa - pachI tarata ja napuMsaka veda upazAMta thaye aMtarmuhurta sudhI 19 prakRtio 5 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM saMkrame che. 14mA panA pataghrahamAM 18nuM saMkramaNa :- ane strIveda upazAMta thaye 18 prakRtio 5 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM aMtarmuhurta kAla sudhI saMkrame che. 1pamAM 4nA patagrahamAM 18nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja puruSavedanI prathama sthitimAM samayona be AvalikA bAkI raheta" pAke rI:- dezI DuM --- vAda no 4 patyAtma ke patadagrahasthAnA ta TaskRtino saMka 5 rana sattAvALo 7 1pamAM 4nA pasaMda nuM saMkramaNa : pachI tA 0 1 2 "ga-5 8 panacgADazAnamAM samayona be AvalikA sudhI saMkrame che. 10 nAM maM ai * - - * - kAma kare , chata sajvalana lAbunA tukanuM vA nathI. tethI 21mIthI saMktao - lAbha jhADA 2karA.. : :: :: : ::::::::::: : : :me che. te paNa tamane saMgho saMkrame che. - * : 6 7 8 mAM 11 na sakramaNa :- pachI tarata ja supavana jAvA navA n * * * * * - -jhAnA 1 nA 1 na pa : " * - - - - - - - 14mA nA patadhrahanA 8 ; * * * ka - >> - - - - : - - - : : : - - - - - - - * * 1 / pa inio 5 prakatyAtmaka - - 1 1 3 3 - - - * * * 1 + :- - ka - che - - 6i siAMta zarya , 4 mahA - kag - s * -- - 18) A. 3 cAtmaka patagrasthAnanA tananA vAta karI : - :: - - - - Dga - pachI tarata ja paruSavedano prathama sthItamAM samayona be vikAM 1ii te ja imlana koi vipazaid phula vaDa-De: " ... :- . . . . tAM 4 prakacAtmaka pataraMgrahasthAnamAM ja 18 prakRti makAna saka che. 1pamAM 4nAM pataMgrahamA kana: ' - -- . : : : : : : e ? patio teja 4 : - 8 - ma, khAnamAM samAna ba vAva - 1pamAM 4nA patadragrahamAM 11nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja puruSaveda upazAMta thaye 11 prakRtio 4 prakRtyAtmaka pataghrahasthAnamAM aMtarmuhUrta sudhI saMkrame che. 16mA 3nA patagrahamAM 11nuM saMkramaNa - pachI tarata ja saMjvalana krodhanI prathama sthitimAM samayona 3 AvalikA bAkI rahetAM saMkrodha pataghraha thato nathI. tethI saMjvalana krodha bAda karatAM 3 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM pUrve kahela 11 prakRtio samayona be AvalikA sudhI saMkrame che. 16mA 3nA pataghrahamAM 9nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja apratyA pratyAkhyAnAvaraNa krodha-2 upazAMta thaye 9 prakRtio pUrve kahela 3 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM samayona be AvalikA sudhI saMkrame che. 16mA 3nA pataghrahamAM 8nuM saMkramaNa - pachI tarata ja saMjvalana krodha upazAMta thaye 8 prakRtio 3 prakRtyAtmaka patadmahasthAnamAM aMtarmuhUrta sudhI saMkrame che. For Personal & Private Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 331 17mAM 2nA patagrahamAM 8nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja saMjvalana mAnanI prathamasthitimAM samayona 3 AvalikA bAkI rahetAM saMjvalana mAna paNa pataghraha na thAya. tethI saMjvalana mAna bAda karatAM 2 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM pUrve kahela 8 prakRtio samayona 2 AvalikA sudhI saMkrame che. 17mA 2nA patagrahamAM 6nuM saMkramaNa - pachI tarata ja apratyA pratyAkhyAnAvaraNa mAna upazAMta thaye 6 prakRtio 2 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM samayona 2 AvalikA sudhI saMkrame che. 17mAM 2nA pataghrahamAM panuM saMkramaNa :- pachI tarata ja saMjvalana mAna upazAMta thaye 5 prakRtio 2 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM aMtarmuhUrta kAla sudhI saMkrame che. 18mA 1nA pataOMhamAM panuM saMkramaNa - pachI tarata ja saMjavalana mAyAnI prathama sthitimAM samayona 3 AvalikA bAkI rahetAM saMjya mAyA paNa patagraha thAya nahIM, tethI saMndra, lobha ja 1 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM 5 prakRtio samayona be AvalikA sudhI saMkrame che. 18mA 1nA patagrahamAM 3nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja apratyA pratyAkhyAnAvaraNa mAyA - 2 upazAMta thaye 3 prakRtio saMjvalana lobhamAM samayona be AvalikA sudhI saMkrame che. 18mA 1nA patagrahamAM ranuM saMkramaNa :- pachI tarata ja saMjvalana mAyA upazAMta thaye bAkI apratyA pratyAkhyAnAvaraNa lobha-2 prakRtio saMjvalana lobhamAM aMtarmuhUrta sudhI saMkrame che. pachI tarata ja anivRttibAdarabhaMparAyanA chellA samaye te (apratyA pratyA lobha) paNa upazAMta thatAM koi paNa prakRti koi prakRtimAM saMkrame nahIM te pramANe upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagudRSTinI saMkrama ane patagrahavidhi kahI. iti 3jI upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagadaSTi jIvonI saMkrama - pataahavidhi samApta. atha 4thI kSapakazreNimAM vartatAM kSAyika samyagadaSTi jIvane AzrayIne saMkrama patagrahavidhi kahe che. 14mA panA patagrahamAM 21nuM saMkramaNa :- tyAM 21nI sattAvALo kSAyika samyagudRSTi kSapakazreNi svIkAra kare che. tene anivRttibAdarasaparAya guNasthAnake yuveda, saMjya04 rUpa 5 prakRtyAtmaka pataghrahamAM prathamathI 21 prakRtio saMkrame che. 14mA panA pataghrahamAM 13nuM saMkramaNa :- pachI 8 kaSAya kSaya thaye aMtarmuhUrta sudhI 13 prakRtio e ja 5 prakRtyAtmaka pataghrahasthAnamAM saMkrame che. 14mA panA patagrahamAM 12nuM saMkramaNa - pachI tarata ja aMtarakaraNa kare chate saMjavalana lobhano saMkrama thAya nahIM. tethI 12 prakRtio te ja 5 prakRtyAtmaka patasthAnamAM aMtarmuhurta sudhI saMkrame che. 14mA panA pataMgrahamAM 11nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja napuM, veda kSaya thaye 11 prakRtione teja 5 prakRtyAtmaka pataMgrahamAM aMtarmuhUrta sudhI saMkrame che. 14mA panA pataghrahamAM 10nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja strIveda kSaya thaye 10 prakRtio te ja 5 prakRtyAtmaka pataghrahamAM aMtarmuhurta sudhI saMkrame che. 15mA 4nA pataghrahamAM 10nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja puruSavedanI prathama sthitimAM samayona be AvalikA bAkI rahetAM puruSaveda pataghraha thAya nahIM tethI bAkI 4 prakRtyAtmaka patadmahasthAnamAM te ja 10 prakRtio samayona be AvalikA sudhI saMkrame che. 1pamAM 4nA pataghrahamAM 4nuM saMkramaNa :- pachI nokaSAya 6 (hAsyAdi-6) kSaya thaye bAkInI 4 prakRtio te ja 4 prakRtyAtmaka pataghrahamAM saMkrame che. - 16mA 3nA pataMgrahamAM 3nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja puruSaveda kSaya thatAM te ja samaye saMjvalana krodhano paNa pataghraha thAya nahIM. tethI te bAda karatAM bAkI rahela 3 prakRtio (saMjvalana krodha - mAna - mAyA) te 3 prakRtyAtmaka (saM- mAna - mAyA - lobharU5) pataghrahasthAnamAM aMtarmuhUrta sudhI saMkrame che. For Personal Private Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 karmaprakRti 17mA ranA patagrahamAM 2nuM saMkramaNa - pachI tarata ja samayona be AvalikA kAla vaDe saMjvalana krodhano kSaya thAya te ja samaye saMjvalana mAnanI patagrahatA thAya nahIM. tethI bAkI rahela 2 prakRtio 2 prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM aMtarmuhUrta kAla sudhI saMkrame che. 18mAM 1nA patagrahamAM 1nuM saMkramaNa :- pachI tarata ja samayona be AvalikA pUrNa thatAM saMjvalana mAna paNa kSaya thAya che. te ja samaye saMjvalana mAyAnI pataOMhatA tyAga kare che. tethI saMjvalobharUpa eka ja prakRtyAtmaka patagrahasthAnamAM saMva- mAyArUpa eka ja prakRti aMtarmuhurta kALa sudhI saMkrame che. pachI tarata ja be AvalikA kAlathI saMjvalana mAyA paNa kSaya thAya che. tyAMthI AgaLa koi prakRti koimAM paNa saMkrame nahIM. A patagrahane viSe 21 rU5 pataaha sAdi Adi 4 prakAre che. te A pramANe mithyASTine samyakatva ane mizranI udUvalanA thaye chate 26nI sattAvALAne 21 pataTThaha rUpa sAdi, 26 nI sattAvALA anAdi mithyAdRSTine anAdi, dhruva - adhruva te abhavya - bhavyanI apekSAe. bAkInA pataTThaha kyAreka ja hoya tethI sAdi - adhruva yaMtra naM. 10 thI 15 juo). iti mohanIya karmanI patathraha - apatagraha vidhi samApta. mohanIyakarmanA 10 baMdhasthAnakanuM yaMtra naM. 10 (gAthA 11nA AdhAre) kayuM baMdha keTalI sthAnaka ? | pravRtionuM? prakRtionA nAma | 22 nuM | 16 kaSAya, mithyA, bhaya, jugupsA, hAsya - rati ke arati-zoka, koipaNa veda - 1 21 nuM | 16 kaSAya, bhaya, jugupsA, hAsya-rati ke arati-zoka, strI ke pu. veda 17 nuM | aMtya 12 kaSAya, bhaya, jugupsA, hAsya-rati ke arati-zoka, pu0 veda, 13 nuM | aMtya 8 kaSAya, bhaya, jugupsA, hAsya-rati ke arati-zoka, 50 veda P. 9nuM | saMjvalana -4, bhaya, jugupsA, hAsya-rati ke arati-zoka, pu. veda ov. | saMjvalana-4 puruSaveda 4 nuM saMjvalana -4 3 nuM | saMjvalana mAna - mAyA - lobha 2 nuM | saMvalana mAyA - lobha 10 muM | 1 nuM | saMjvalana lobha For Personal & Private Use Only Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 333 mohanIya karmanA 18 patagrahasthAnonuM yaMtra naM 11 (gAthA 11 nA AdhAre) .. kayuM | keTalI patagraha ? | pravRtionuM? prakationA nAma 1 luM | 22 nuM | 22nA baMdhasthAnakanI jema. 2 juM 21 nuM | 21nA baMdhasthAnakanI jema. 19 nuM | 17nA baMdhasthAnakanI jema + mizra - samyakatvamohanIya. 4 thuM 18 nuM | 17nA baMdhasthAnakanI jema +samyakatvamohanIya. 5 muM | 17 nuM | 17nA baMdhasthAnakanI jema 15 nuM | 13nA baMdhasthAnakanI jema +samyakatva - mizramohanIya. 4. |s. |2. . . 7 muM da. 11 muM. 14 nuM ! 13nA baMdhasthAnakanI jema +samyakatvamohanIya. 8 muM | 13 nuM | 13nA baMdhasthAnakanI jema 9 muM | 11 nuM ! nA baMdhasthAnakanI jema +samyakatva - mizramohanIya. 10 muM | 10 nuM | 9nA baMdhasthAnakanI jema samyakatvamohanIya. 9 nuM | 9nA baMdhasthAnakanI jema 12 muM | 7 nuM | 5nA baMdhasthAnakanI jema +samyakatva - mizramohanIya 6 nuM | 4nA baMdhasthAnakanI jema +samyaktva - mizramohanIya. 4nA baMdhasthAnakanI jema puveda athavA saMjva-mAna, mAyA, lobha, mizra - samyamo. 15 muM | 4 nuM | saMva-4 athavA saMva) - mAyA - lobha, mizra - samyakatvamohanIya. 16 muM. 3nuM | 3nA baMdhasthAnakanI jema athavA saMva, lobha, mizra - samyakatvamohanIya. 17 muM || 2 nuM | 2nA baMdhasthAnakanI jema athavA mizra - samyakatvamohanIya. 18 muM | 1nuM | saMjavalana - lobha 13 muM. 14 muM For Personal & Private Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Intern mohanIyakarmane viSe azreNigata jIvonA patadagraha - saMkramasthAno viSe svAmitva kAlamAna pradarzaka yaMtra naM - 12 (gAthA 11nA AdhAre) keTalAmuM patagraha ? kayuM patagraha sthAna? keTalI pravRtiomAM patathraha thAya ? kayuM saMkramasthAna? keTalI pravRtio saMkrame ? keTalI prakRtionI sattAsthAna hoya? svAmI kayA jIvo ? utkRSTa kAlamAna ka , 16 kaIve bha00vu mithyA. 27 mithyAtva sivAyanI 28 mithyAdaSTi palyopamano asaMkhyayabhAga " " " " " " " | 26 | " ane samyao sivAyanI | ra7 samyanI udUvalanA thayenuM mizrAdaSTi palyopamano asaMkhya bhAga 22 | '' '' '' '' '' '' '' . 23 anaMtA-4, mithyA sivAya | 28 visaMyojita anaMtA. samyagudaSTi | AvalikA mAtra mithyAtvane pAmela | " '' '' " " " + 25 | darzanatrika sivAya 26 sabhya mizrasivAyanI samyamizranI udvavanAvALo sAdi sAnta, u0 ardha pula mithyAdRSTi parAvartana ja aMtamuhUrta bhavyane | " " " " " " + | 25 darzanatrika sivAya anAdi mithyASTi bhavyAbhavya | abhavyane anAdi anaMta bhavyane anAdi sAMta " | 21 | " " '' ' ' ' + | 25 | darzanatrika sivAya 28 sAsvAdanadaSTi 6 AvalikA pamuM 17] 12 " " " " " + | 25 darzanatrika sivAya 28/27 mizradRSTi aMtarmuhurta " | 17 " 50veda " " " " + | 21 darzanasaptaka sivAya 24 anaMtAnubaMdhi rahita | mizradRSTi aMtarmuhUrta 36 19 12 ka veTha bha0 ja0 yu| 26 25 kaSAya mithyA moha0 28 avirati aupasamyagudRSTi samya prAptinA prathama samya mizra samayathI AvalikA sudhI 6ThuM 15 8 ka. vebha0 ja0 yu. 26 25 kaSAya +mithyA mohao 28 dezavirati aupa0 samya mizra samyagudRSTi bhuM 11 saM04 ka0 ve bha0 juyu26 25 kaSAya mithyA moha0 28 . pramattApramatta aupa0 samya mizra samyagdaSTi www.jain2.rary.org karmaprakRti Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa For Personal & Private Use Only | 3juM 19 12 kavebha0 yu| 27 25 kaSAya mithyA mizra. 28 avirati aupa0 +lAyo | prathama AvalikA pachIaupa0 samya mizra samyagudRSTi +lAyosamyakatvanA kAlasudhI | 6ThuM 15 | kao " " " " " | ra7] rapa kaSAya . misyA 27 25 kaSAya + mithyA. mizra 28 dezavirati " " | dezona pUrvakroDa varSo sudhI 9muM 11 | saM0460" " " " "| 27 28 pramattApramatta " " dezona pUrvakroDa varSo sudhI 3juM | 19 | 1260 " " " " "| 23 | 12kaSA 9nokaSA 24 anaMtAtu nI udUvalanA | visaMyojIta anaMtA, sAdhika 66 sAgaropamA mithyA mizra avirata kSayo, samya 6a | 15 | 8 kao " " " " " | 23 | " " " " " " " | vi4 dezavirati kSayosabhya dezona pUrvakroDa varSa 9muM | 11 | saM04 " " '' '' '' | 23 | " " " " " | " pramattApramatta " " | dezone pUrvoDa varSa 18 | 12kao" " " " sabhya, 22 12kaSA9nokaSAya mizra | 23 mithyAva-anaMtAva-4 | pita-mithyA avirati | aMtarmuhUrta sivAya kSAyo 14 8ka0" " " " " | 22 " " dezavirati " 10] saM04kao " " " " " | 22 | " " pramattApramatta " " | 12ka0 " " " " + | 21 12kaSA. 9nokaSAya 22 mithyA, anaMtATha-4, kSapita mizra avirata vedaka | mizra sivAya 13 Taka" " " " + | 21 22 " " " " dezavirati " 11muM 9 | saM04ka0" " " " + [ 21 22 " " " " " pramattApramatta "| " pam | 17 12ka0 " " " " + | 21 | 12kaSA kakSA 21 darzanasaptaka vinA | avirati kSAyika samyao | sAdhika33 sAgaropamAM 8muM | 13 | 80 " " ' ' + | 21 | " " " 21 darzanasaptaka vinA dezavirati '' '' | dezona purvakroDa varSa 1muM 9 | saM04ka0 " " " " + | 21 " " " 21 darzanasaptaka vinA [ pramattApramatta '' '' | '' or by kula 11 | pataghrahasthAno saMkramaNasthAno samyao Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UU = upazamazreNimAM rahela aupazamika samyagadaSTi jIvanA patagraha - saMkramasthAno viSe svAmitva kAlamAna pradarzaka yaMtra naM- 13 (gAthA 11 nA AdhAre) keTalAmuM pataghraha | kayuM pataha sthAna keTalI pravRtiomAM patathraha thAya ? kayuM saMkramasthAna keTalI pravRtio saMkrame ? keTalI prakRtionI sattAsthAna hoya ? svAmI kayA jIvo ? utkRSTa kAlamAna For Personal & Private Use Only saMva-4, puveda samya mizra 23 12kaSAya-9noka, mithyA mizra 24/28anaMtA sivAya 00 antarakaraNa pahelAM me aMtarmuhUrta " " " " | 22 saMvalobha " " " 24/28 " " | UU antarakaraNa karyA pachI me' vinA 11kaSAya 7 " " " " | 21 " napu vinA " " 24/28 " " oi napuveda upazAMta thaye me 8noka0 20 | " hAsyAdi-6 " " 24/28 " " UU strIveda upazAMta thaye - puveda =7 6 | saMva-4, samya, mizra | | 20 " " 24/28 " " | UU ne 50vedanI prathama sthiti | samayona be samayona-2 Ava zeSa rahe AvalikA puvedano pataghraha na thAya ne nokaSAya 6 upazAMta thayA 14 " veda '' '' rayo by by pachI | 13 " mithyA mizra 13 , " " " 24/28 " 24/28 " 14muM 5 saMva, mAna, mAyA, lobha, | samya mizra " | UU ne puveda upazAMta thayA pachI aMtarmuhUrta " UU ne saMndrodhanI prathama samayona be simayona Ava, bAkI rahe | AvalikA krodhano patagraha na thAya. " Une madhyama krodha - 2 upazAMta thaye " UU saMva0 krodha - upazAMta thaye aMtarmuhUrta 5 '' " 11 11 - madhyama krodha-2 = 9kaSAya 24/28 " mithyA mizra 10 9-saMndrodha = 860 mithyA mizra karmaprakRti Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa thaye For Personal & Private Use Only 15muM 4 saMjamAyA, lobha, samya mizra 10 TakaSAya, mithyAmizra 24/2.8 " " UU ne saMvamAnanI prathama samayona be sthisamayona 3Ava, bAkI rahe | AvalikA mAnano pataghraha na thAya. " " | 8 | madhyama mAna, mithyAta mizra | 24/28 ", " OUne madhyama mAna - 2 upazAMta sivAya 6ka. 7 saMvamAna sivAya paka0 " | UIne saMjva, mAna - upazAMta aMtarmuhUrta mithyA mizra thaye. 16muM 3 | saMkva, lobha, samya mizra 7 " " " | 24/28 anaMtAsivAya UU ne saMjvaLamAyAnI prathama samayona be simayona 3 AvaObAkI rahe ! AvalikA mAyAno patagraha na thAya. 5 | madhyama mAyA 24/28 " " | uu ne madhyara UU ne madhyama mAyA - 2 upazAMta ' ' sivAya 360 4 saM. mAyA sivAya " " | 24/28 " " UU ne saMva mAyA - upazAMta aMtarmuhUrta madhyama lobha-2 thaye 17muM 2 | samyao, mizra | 2 | mithyAmizra 24/28 " " | YOU ne 9mAM guNa nA aMtya samaye madhyama lobha-2 upazAMta thaye ahIM mithyAtvano samya) ane mizra bannemAM saMkrama thAya ane mizra samyamAM saMkrame che. | kula 6 pataghrahasthAno 13 saMkramaNasthAno thaye TI- naM0 - 1 - ahIMthI dareka khAnAmAM thaIne aMtarakaraNa karyA pachI jANavuM. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UX = upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagadaSTi jIvonA saMkrama - patagraha sthAno yaMtra naM. 14 (gAthA 11nA AdhAre) keTalAmuM pataOMha? kayuM pataghrahasthAna? keTalI prakRtiomAM pataghraha thAya ? kayuM saMkramasthAna keTalI prakRtio saMkrame ? keTalI prakRtionI sattAsthAna hoya ? svAmI kayA jIvo ? utkRSTa kAlamAna For Personal & Private Use Only 14muM 5 | saMjva-4, 50veda. 21 | 12kaSAya +9 nokaSAya 21 darzanasaptaka sivAya| U4 ne attarakaraNa pUrve 9me aMtarmuhUrta " | 20 | madhyakaSAya8,saMja0krodhAdi3, 9nokaSAya | 21 darzanasaptaka sivAya " " karyA pachI saMjaOlobhano saMkrama na thAya' | aMtarmuhurta 19 | " " = 11ka0 + napuveda sivAyanoka01 21 darzanasaptaka sivAya | napu0 veda upazAMta thaye aMtarmuhUrta " | 18 | " " = 1160 + hAsyAdi 6, puveda | 21 darzanasaptaka sivAya strIveda upazAMta thaye aMtarmuhUrta 15muM 4 | saMjava-4 18 | " " = 1160 + hAsyAdi 6, 50veda | 21 darzanasaptaka sivAya puvedanI prathama sthitimAM samayona 2 Ava, bAkI samayona 2 AvalikA rahetAM puvedano patagraha na thAya. 4 | saMjva-4 12 | madhya08 kaSAya, saMjvakrodhAdi 3, 50veda 21 darzanasaptaka sivAya| hAsyAdi-6 upazAMta thaye samayona 2 AvalikA 4 | saMjva-4 11 | madhyama 8 kaSAya, saMjvaLa krodhAdi 3 | 21 darzanasaptaka sivAya 50 veda upazAMta thaye aMtarmuhurta 3 | saMkhta - mAna - | 11 | madhyama 8 kaSAya, saMnDa krodhAdi 3 21 darzanasaptaka sivAya | saMva ,krodhanI prathama 0i samayona 3 Ava, bAkI samayona 2 AvalikA mAyA - lobha rahe saMjvaLa krodha patagraha na thAya, 9 | apratyAyAmAnAdi 6 + saMjya krodhAdi3 21 darzanasaptaka sivAya | madhyama krodha 2 upazAMta thaye samayona 2 AvalikA | 8 | '' '' 6 + saMjvamAna - mAyA 21 darzanasaptaka sivAya saMkrodha upazAMta thaye aMtarmuhUrta 2 saMva-mAyA- 8 | " " 6 +saMvamAna - mAyA 21 darzanasaptaka sivAya saMjvamAnanI prathama sthiti samayona 3 Avajha samayona 2 AvalikA | bAkI rahe saMva, mAna pataMgrUha na thAya. | 2 | saMva mAyA-lobha 6 | apratyA pratyAmAyAdi 4-saMjya mAmAyA | 21 darzanasaptaka sivAya madhyama mAna - 2 upazAMta thaye | samayona 2 AvalikA | 2 | saMva,mAyA-lobha 5 | " " 4 + saMva, mAyA 21 darzanasaptaka sivAya saMva4 - mAna upazAMta thaye aMtarmuhUrta 18muM 1 saMvata - lobha | 5 " " 4 + saMva, mAyA 21 darzanasaptaka sivAya saMjya mAyAnI prathama sthiti samayona 3 AvI samayona 2 AvalikA, bAkI rahe saMkva, mAyA pataghraha na thAya. 1 | saMjyao - lobha apratyA pratyA, lobha, saMkhtamAyA 21 darzanasaptaka sivAya madhyama mAyA-2 upazAMta thaye samayona 2 AvalikA 1 | saMjya - lobha | 2 | apratyApratyA lobha 21 darzanasaptaka sivAya saMva, mAyA upazAMta thaye. aMtarmuhUrta kula 5 | padmahasthAno | 12 saMkramasthAno TI 1:- ahIMthI dareka khAnAmAM Ux ne aMtarakaraNa karyA pachI jANavuM. ' lobha 338 karmaprakRti Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa x = kSapakazreNimAM rahela kSAyika samyagadaSTinA patagraha - saMkramasthAno viSe svAmitva kAlamAna pradarzaka yaMtra naM- 15 (gAthA 11nA AdhAre) ja keTalAmuM pataha? kayuM patagrahasthAna? keTalI prakRtiomAM pataghraha thAya ? kayuM saMkramasthAna ? keTalI prakRtio saMkrame? keTalI pravRtionA * sattAsthAna hoya ? svAmI kayA jIvo ? utkRSTa kAlamAna aMtarmuhUrta | 5 | saMjva-4, 50veda 21nuM 12kaSAya +9 nokaSAya 13nuM saMva-4 +9nokaSAya 12nuM saMkrodhAdi-3 +9nokaSAya 11nuM saMkrodhAdi-3 + 8noka, (napuveda sivAya) For Personal & Private Use Only 21 darzanasaptaka sivAya | xne 9me guNa 8 kaSAyanA kSaya pUrve 13 saM04 +9nokaSAya 9me aMtarakaraNa pUrve - 8 kaSAya kSaya thayA pachI 13 saM04 9nokaSAya 9me aMtara0 karyA pachI saMDalobhano saMkrama na kare 12 " 4 + 8 " | napu. veda kSaya thayA pachI (napuveda sivAya) 11 '' 4 +7" | strI veda kSaya thayA pachI " " 10nuM saMkrodhAdi 3 +8 na2i zivAya) (strI veda sivAya) 15muM 4 saMjva-4 | 10 saMkrodhAdi 3 +7 noka0 strIveda sivAya 11 " " 5 saM04 + 50veda 4 saMjya - 4 puvedanI prathama sthiti samayona 2 AvalikA samayona 2 AvalikA bAkI rahe pu. veda pataOMha na thAya. nokaSAya 6 kSaya thaye samayona 2 AvalikA puveda kSaya thaye aMtarmuhUrta 4 | saMjva-4 | 4 | saMkrodhAdi-3 +5 veda 16muM 3 | saMjva4 - mAna - 3 | saMva, krodhAdi - 3 mAyA - lobha 17muM 2 | saMjya - mAyA - 2 : saMjvaLa - mAna mAyA lobha muM 1 | saMjya - lobha | 1 saMjvaLa mAyA 3 saMva, mAnAdi - 3 saMvUDa krodha kSaya thaye 2 saMva - mAyA - saMvamAna kSaya thaye lobha | pachI be AvalikA pUrNa thaye saMbhAyA kSaya thAya che. tyAMthI AgaLa koi prakRti koimAM paNa saMkrame nahIM. TI1 :- ahIMthI dareka khAnAmAM ne aMtarakaraNa karyA pachI jANavuM. | kula 5 | pataghrahasthAno | 9 | saMkramasthAno Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 karmaprakRti 1 - atha mohanIyakarmanI patagrahamAM saMkramasthAnonI saMkalanA ane svAmI : chabbIsasattavIsANa, saMkamo hoi causu ThANesu / vAvIsa varaso, rasagu vIsA / 12 || SaiviMzatisaptaviMzatyoH, saMkramo bhavati caturSu sthAneSu / hArvitipazcatazayo - valovonazilyoH || 12 / gAthArtha :- 22, 15, 11, 19 e cAra patagrahasthAnomAM 26 ane 27 be saMkramasthAno (pratyekamAM) hoya che. TIkArya - have je pramANe kahyuM te patagrahamAM saMkramasthAnanI saMkalanA = goThavaNa kahe che. - 22, 15, 11, 19 e cAra pataghrahasthAnomAM 26 - 27 e beno saMkrama thAya che. tyAM mithyASTine - 22mAM, dezaviratine - 15mAM, pramattApramattane - 11mAM, avirata samyagudaSTine 19nA patagrahasthAnamAM ra6 - 27 no saMkrama hoya che. sattarasaikkavIsAsu, saMkamo hoi pannavIsAe / NiyamA causu gaIsuM, NiyamA diTThI kae tivihe / / 13 // saptadazakaikaviMzatyoH, saMkramo bhavati paJcaviMzate / niyamAccatasRSu gatiSu, niyamAd ddaSTau kRtAyAM trividhAyAm / / 13 // gAthArtha :- 17 - 21 nA patadragrahamAM 25no saMkrama che. ane te cAre gatinA jIvone hoya che. te nizcayathI 3 darzanamohanIya (tripuMja) kare chate ja jANavo. TIkArtha :- 17 - 21 nA patagrahamAM rapano saMkrama hoya che. tyAM 17mAM mizradRSTine ane 21mAM mithyAdRSTi tathA sAsvAdanane saMkrama hoya che. ane A 17 - 21mAM 25no saMkrama nizcayathI ja cAre gatinA jIvo pAme che. nizcayathI darzanamohanIya prakRtionA traNa puMja kare cha"( "vativire''tti ahIM je puliMga nirdeza che te prAkRta hovAthI che. bAkI trividha zabda napuMsaka hovAthI napuMsaka nirdeza thAya.) ane A 17mAM ane sAsvAdane - 21 pataghrahamAM 25 prakRtiono saMkrama AzrayIne jANavo. darzanamohanIyano ja tripuMja mizra sAsvAdane asaMbhava che. mithyAdRSTine to 21nA patagrahamAM ra5 prakRtiono saMkrama anAdi mithyAtvIne paNa jANavo. bAvIsa pacarasage, sattagaekkArasiguNavIsAsu / tevIsAe NiyamA, paMca vi paMcidiesu bhave // 14 // dvAviMzatipaJcadazakayoH, saptakaikAdazaikonaviMzatiSu / trayoviMzaterniyamAt, paJcA'pi pazcindriyeSu bhavanti / / 14 / / gAthArtha - 22, 15, 7, 11, 19 e pAMca pataghrahamAM 23no saMkrama hoya che, ane A pAMce patagrahasthAno paMcendriyomAM ja hoya che. TIkArca - 22, 15, 7, 11, 19 e pAMca patagrahamAM 23 prakRtiono saMkrama hoya che. tyAM 22mAM mithyASTine, 1pamAM dezavirativALAne, 7mAM upazamazreNimAM rahela pazamika samyagdaSTivALAne 11mAM pramatta - apramattane ane 19mAM avirata samyagudRSTivALAne (23no saMkrama) hoya che. ane A pAMce patagrahasthAno paMcendriyone ja hoya che. 18 ahIM "kare chate" e zabdano bhAvArtha pUrva pratina sattArUpe jANavo. paraMtu pratyutpanna sattAbhAve nahIM. arthAt kare chate = sattA hote ja iti bhAva. 19 ahIM "paNa" kahevAthI samyakatva, mizranI udvalanA karelA e 26nI sattAvALA mithyAdaSTine paNa 21mAM 25no saMkrama hoya che. For Personal & Private Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa coddasagadasagasattaga - aTThArasage ya hoi bAvIsA / LiyamAM manuSyapa, niyamAM viThThi suviSe | 11 || caturdazakadazakasaptakA - 'STAdazake ca bhavati dvAviMzatiH / niyamAnmanuna tau, niyamAvuM ddaSTI tAyAM dvitiyAyAm / / 19 || gAthArtha :- 14, 10, 7, 18 e cAra patagrahasthAnomAM 22 prakRtiono saMkrama hoya che, ane te nizcayathI manuSyagatimAM ja hoya che. ane te paNa samyaktva tathA mizra e be darzanamohanIyanA sattAvALA jIvane ja hoya che. TIkArtha :- 14, 10, 7, 18 e 4 patagrahasthAnamAM 22 prakRtio saMkrame che. tyAM 14mAM dezaviratine, 10mAM pramatta - apramattane, 7mAM upazamazreNimAM rahelA aupazamika samyagdaSTine ane 18mAM avirata samyagdRSTine hoya che. ane A 22 prakRtiono saMkrama nizcayathI manuSyagatimAM ja hoya che, bIje nahIM, ane nizcayathI dvividhAyamAM vRtAmAM = samyaktva ane mizranI sattAvALAne ja hoya che. (eTale ke anaMtA-4 +mithyA =5 sivAyanI 23 prakRtionI sattA hoya che.) e pramANe artha che. terasagaNavagasattaga - sattarasagapaNagaekkavIsAsu / vAvIsA saMmarU, sudghasAtALamIsetu / / 1 / / trayodazanavakasaptaka - saptadazapaJcakaikaviMzatiSu / viMzati saMAmati, zuddhasAvAvanamizreSu || 16 / / 341 gAthArtha H- avirata samyagdaSTi Adi jIvo, sAsvAdanI tathA mizrasamyagdaSTi jIvo 13, 9, 7, 17, 5, 21 e cha patagrahasthAnomAM 21 prakRtione saMkramAve che. TIkArtha :- 13, 9, 7, 17, 5, 21 e 6 patagrahasthAnomAM 21 prakRtio saMkrame che. kayA jIvomAM saMkrame che ? to kahe che. :- ''zuddhasAsAvamitrevu'' - zuddhelu =vizuddhadraSTivALA avirata samyagdRSTi Adi, sAsAyamizreSu =bIjA - trIjA guNasthAnakamAM rahelAne viSe 21no saMkrama prApta thAya. tyAM dezaviratine 13nA patagrahamAM, pramattApramattane 9nA patagrahamAM, upazamazreNimAM rahela aupazamika samyagdRSTivALAne 7nA patagrahamAM, avirata samyagdaSTi ane mizradRSTine 17nA patagrahamAM, upazamazreNimAM rahela athavA kSapakazreNimAM rahela kSAyika samyagdRSTine panA patagrahamAM ane sAsvAdanadRSTivALA jIvane 21nA patagrahamAM 21 prakRtionuM saMkrama hoya che. ahIM je mate upazamazreNithI paDatAM mithyAtva sanmukha thayelA 24nI sattAvALA jIvone mithyAtvAbhimukhatA eja sAsvAdana ema mAne che, teonA mate sAsvAdana saMbaMdhI 21nA patagrahamAM 21 prakRtiono saMkrama kahyo che. anyathA to anaMtAnubaMdhinA udaya sahita sAsvAdanI jIvane to 21nA patagrahamAM 25 prakRtio ja saMkrame che. te pramANe pUrve (gAthA 11mAM) kahyuM che. etto avisesA saMkamati, uvasAmage va khavage vA / vasAma haiM, sattage chakka paNage vA / / 17 / / etasmAdavizeSAH saMkrAmanti, upazamake vA kSapake vA / JaupazamiveSu vizatijJa, sattave SaTle pa vA / / 17 || gAthArtha :- ahIMthI AgaLa bAkI rahela saMkramasthAno upazamaka ke kSapakamAM prApta thAya che. te 7-6-5 patagrahamAM upazamaka 20 prakRtio saMkrame che. TIkArtha :- ahIMthI AgaLanA avizeSa bAkI rahela 17 saMkramasthAno upazamaka athavA kSapakamAM prApta thAya che. tyAM 7 -6-5 e traNa patagrahamAM saMkrama yogya 20 prakRtio upazamaka jIva saMkramAve che. temAM paNa 7-6 be patagrahamAM For Personal & Private Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 karmaprakRti upazamazreNimAM rahela aupazamika samyagudRSTivALA ane panA pataghrahamAM upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagudRSTivALA jIvo 20 prakRtio saMkrame che. paMcasu eguNavIsA, aTThArasa paMcage caukke ya / coddasa chasu pagaIsuM, terasagaM chakkapaNagammi // 18 // paJcaSvekonaviMzatiraSTAdaza - paJcake catuSke ca / caturdaza SaTsu prakRtiSu, trayodazakaM SaTkapaJcakayoH // 18 // gAthArtha - panA pataghrahamAM 19, 5-4nA pataghrahamAM 18, 6nA patagrahamAM 14 ane 6 - 5nA pataMgrahamAM 13 prakRtio saMkrame che. TIkArtha :- "paca' panA pataghrahamAM 19 prakRtio saMkramAve che. ane te upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagudRSTi che. tathA te ja jIva 5 - 4 nA patadragrahamAM 18 pravRtio saMkramAve che. tathA upazamazreNimAM rahela au jIva 6nA patagrahamAM 14 prakRtio saMkramAve che. tathA teja jIva 6 - panA pataghrahamAM 13 prakRtio saMkramAve che. tyAM upazamazreNimAM rahela aupazamika samyagudRSTine 15 - 6nA pataMgrahamAM ane kSapakazreNimAM rahela kSAyika samyagudaSTine panA patathrahamAM 13 prakRtio saMkramAve che. paMca caukke bArasa, ekkArasa paMcage tigacaukke / dasagaM caukkapaNage, NavagaM ca tigammi boddhabaM // 19 // paJcaka - catuSkayokhdazai - kAdaza - paJcake trikctusskyoH| zivaM caturaiyo , navavaM rije vocam | 11 gAthArtha :- 5 -4nA pataghrahamAM 12, 5 - 3 - 4nA pataahamAM 11, 4 - 5nA pataahamAM 10, ane 3nA pataMgrahamAM 9 prakRtio saMkrame che. e pramANe jANavuM. TIkArya - 5 - 4nA patadugrahamAM 12 prakRtio saMkramAve che, ane te panA patagrahamAM kSapakazreNimAM ane 4nA patathrahamAM upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagudRSTivALo 12 prakRtio saMkramAve che. tathA 5 - 3 ane 4nA patagrahamAM 11 prakatio saMkrame che. tyAM panA patagrahamAM upazamazreNimAM rahela aupazamika samyagudRSTivALo ane kSapakazreNimAM rahela kSAyika samyagudRSTivALo 11 prakRtio saMkramAve che. 3 ane 4nA patagrahamAM upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagudRSTi saMkramAve che. tathA 4 ane 5nA pataghrahamAM 10 prakRtio saMkramAve che, tyAM upazamazreNimAM rahela pazamika samyagudRSTi ane kSapakazreNimAM rahela kSAyika samyagudRSTine 4 - 5mAM 10nuM saMkrama hoya che. tathA 3nA patagrahamAM 9nuM saMkrama jANavuM. ane te upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagudRSTivALA jIvane hoya che. aTTha dugatigacaukke, satta caukke tige ya boddhavvA / chakkaM dugammi NiyamA, paMca tige ekkaguTuge ya // 20 // 1 - di - trika - tuveSa, sara rAkhe rije 2 voDhavyAH | SaTkaM dvike niyamAt , paJca trike ekekadvikayozca / / 20 // gAthArtha :- 2 - 3 ane 4nA patagrahamAM 8, 3 -4 nA patadugrahamAM 7, 2nA patagrahamAM nizcayathI 6 ane 3 - 1 - 2nA pataghrahamAM 5 prakRtio saMkrame che. 20 ahIM "vaje' zabda pratamAM nathI paNa te jarUrI che. kAraNa ke pUrve 11mI gAthAmAM 5 - 6 banne pataOMhamAM 13 prakRtionuM saMkramaNa batAvyuM che. For Personal & Private Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 TIkArtha :- 2-3 ane 4nA patahamAM 8 prakRtio saMkrame che. tyAM 2-3nA patagrahamAM upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagdaSTi ane 4nA patagrahamAM upazamazreNimAM rahela aupazamika samyagdRSTivALA 8 prakRtio saMkramAve che. tathA 3 -4 nA patagrahamAM 7 prakRtiono saMkrama jANavo, ane te 3 -4 mAM upazamazreNimAM rahela aupazamika samyagdaSTine jANavo. tathA 2nA patagrahamAM 6 prakRtiono ja saMkrama nizcayathI hoya che, ane te upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagdaSTine hoya che. tathA 3-1-2nA patagrahamAM 5 prakRtio saMkrame che. tyAM 3nA patagrahamAM upazamazreNimAM rahela aupazamika samyagdaSTine hoya che, ane 2 -1nA patagrahamAM upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagdRSTine 5 prakRtiono saMkrama hoya che. saMkramaNakaraNa gAthArtha H saMkrama jANavo. cattAri tigacaukke, tinni tige ekkage ya boddhavyA / to tutu vavA vi ya, vaga vADu voddhanA || 21 // catasrastrikacatuSke, tisra trike ekke ca boddhavyAH / ke DhoresyApi hai - vaivasyAM vondrayA : || 21 || 3-4 nA patagrahamAM 4, 3-1nA patagrahamAM 3, 2-1nA patagrahamAM 2 ane 1nA patagrahamAM 1 no TIkArya :3-4nA patagrahamAM 4 prakRtio saMkrame che. tyAM 3nA patagRhamAM upazamazreNimAM rahela aupamika samyadRSTi ane 4nA patagrahamAM kSapakazreNimAM rahela kSAyika samyagdaSTine 4 prakRtiono saMkrama hoya che. tathA 3-1 nA patagrahamAM 3 prakRtiono saMkrama jANavo. tyAM 3nA patagrahamAM kSapakazreNimAM ane 1nA patagrahamAM upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagdaSTi 3 prakRtio saMkrame che. tathA 2-1nA patagrahamAM 2 prakRtio saMkrame che. tyAM ranA patagrahamAM kSapakazreNimAM rahela kSAyika samyaSTi ane upazamazreNimAM rahela aupazimaka samyagdaSTine 2 prakRtino saMkrama hoya che. ane 1nA patagrahamAM upazamazreNimAM rahela kSAyika samyagdaSTine 2 prakRtino saMkrama hoya che. tathA 1nA patagrahamAM 1 prakRtino saMkrama jANavo, ane te kSapakazreNivALA kSAyika samyagdaSTine ja hoya che. te pramANe A patagrahamAM saMkrama sthAnonI saMkalanA saMvedhathI vicAravA mATe yaMtra naM. 8, 9, 12, 13, 14, 15, 16, 17 juo. aNupubviaNANupubbi, jhINamajhINe ya diTThimohammi / vasAmo ya havaze ya, saMme maLovAyA / / 22 / / AnupUrvyanAnupUrvI, kSINe'kSINe ca ddaSTimohe / havazama haiM kSa 2, saMghne mArganoSAyAH // 22 / / gAthArtha :- zuM A saMkramasthAna saMkramamAM AnupUrvIe upaje che ? ke anAnupUrvIe upaje che ? ke banne prakAre upaje che ? tathA kSINadarzanamohanIyamAM ? ke akSINadarzanamohanIyamAM ? ke banne prakAramAM upaje che ? tathA upazamakamAM ? ke kSapakamAM ? ke bannemAM upaje che ? TIkArya :- have pataMgrahane viSe saMkramasthAnanI saMkalanAmAM mArgaNAnA upAyone kahe che. patagrahane viSe pramANe - zuM A saMkramasthAna AnupUrvIthI saMkrama prApta thAya temaja zuM A saMkramasthAna kSINadarzanamohanIyamAM athavA saMkramasthAna upazamaka ke kSapakamAM athavA bannemAM ghaTe ?1 saMkramasthAnamAM saMkalananA vicAramAM A mArgaNAnA upAyo che. te A che ? athavA anAnupUrvIthI thAya che ? athavA banne rIte thAya che akSINadarzanamohanIyamAM athavA banne prakAramAM ghaTe ? temaja zuM A (yaMtra naM. 16, 17 juo) ? iti mohanIyakarmanI patagrahamAM saMkramasthAnonI saMkalanA ane svAmI samApta iti mohanIya karmanI saMkrama - patagraha vidhi samApta For Personal & Private Use Only - Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 karmaprakRti 22 11 25 mohanIyakarmanA patagrahamAM saMkramasthAnonI saMkalanA ane svAmitva pradarzaka yaMtra naM. 16-A saMjJA :- TIppaNa naM. 13 pramANe (gAthA 1ra thI rara nA AdhAre) kayuM patagraha ? kayAM saMkramasthAno? kayA jIvo svAmi ? 26 - 27 mithyAdRSTi 15 26 - 27 dezavirati 26 - 27. pramatta - apramatta 19 26 - 27 avirata samyagudRSTi 17 mizradRSTi cAregatimAM 25 mithyAdRSTi ane sAsvAdana 22 23. mithyAdRSTi 19 23 avirata samyagudRSTi 23 dezavirati paMcendriyamAM ja pramatta - apramatta 23 UU 22 avirata samyagudRSTi 14 dezavirati manuSyagatimAM ja 22 pramatta - apramatta 21 2 23 RJ 1 22 10 Iche | 22. UU 21 | 21 | sAsvAdana 21 avirata samyagudRSTi, mizradRSTi dezavirati pramatta - apramatta UU 21 UX, X ahIM sudhInA ra7thI 21 sudhInA (24 sivAya) 6 saMkramasthAno mizra (zreNigata azreNigatane paNa) che. | 21 21 | ka 21 A patagrahamAM saMkramasthAnone prathama e rIte kahevAM ke 1thI 27 sudhInA 23 sthAnone anukrame sthApIne ekAdi saMkramasthAno kayA kayA patagrahamAM hoya che? athavA 27 thI 1 sudhInA 23 saMkramasthAno kayA kayA patagrahamAM hoya che ? tenI pUrvAnupUrvIe vA paDyAnupUrvIe je prarUpaNA karavI te AnupUrvIe. ane evA anukrama rahita saMkramasthAnonI amuka amuka patagrahamAM prApti kahevI te anAnupUrvIpaLA.. ane banne prakAre prarUpaNA karavI te samave. tathA sAyika samyaktvIne kayAM kayAM saMkramasthAno kayA kayA patagrahamAM saMkrame ? tenI je prarUpaNA te kSINadarzanamohasatyaprarUpaNA, ethI viparIta akSaradarzanamohasakaprarUpaNA ane ubhaya prarUpaNA. e pramANe upazamazresivaMta jIvanA kayA saMkramasthAno kayA patagrahamAM saMkrame ? te upazamakazrarUpaNA, lapakane AzrayI lapakasalkaprarUpaNA, ane ubhayane AzrayI ubhayaprarUpaNA. A sivAya patagrahasthAnonI saMkalanA jANavI hoya to paNa saMkramasthAnavatuM 9 prakAre saMkalanA thAya che. athavA e nava prakArano meLa meLavIne banatA prayatna anukrama kADhavo. te paNa saMkalanA jANavAno upAya che. zrI graMthakAra mahArAje e 9 saMkalanAmAMthI 11mI gAthAmAM anAnupUrvIe saMkramasthAno tathA patagrahasthAnonI paraspara prApti kahIne svAmitvanA saMkramasthAnano kaMika AnupUrvIe kahyAM che, ane zeSa upasaMhAranI 12 thI 21mI gAthA sudhInI 10 gAthAomAM saMkramasthAno AnupUrvIe kahyAM che. emAM patadugraha ane svAmitva anAnupUrvIe kahevAyA che. (eka vastumAM anukrama kahetAM bIjAmAM anukrama ja kahevAya. kAraNa ke sarve anukrama sAthe sacavAya nahIM) ane zeSa saMkalanAo svabuddhithI paTTakapara sthApanA rUpe vistAravAne bhalAmaNa ApI che. For Personal & Private Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 345 - atha nAmakarmanA saMkrama patadragraha vidhi :- atha nAmakarmanA sattAsthAno - saMkrama sthAno:vidvgegsyN chappaNa-cautigaNauI ya iguNanauIyA / aTThacaudugikkasIi ya, saMkamA bArasa ya chaTTe // 23 // tri-dvikaikazataM SaT paJca - catustrika navatikonavatizca / aSTacaturdvikaikAzItizca, saMkramA dvAdaza ca SaSThe // 23 // gAthArtha :- 103, 102, 101, 96, 95, 94, 93, 89, 88, 84, 82, 81 e pramANe chaThThA nAmakarmamAM 12 saMkramasthAno che. TIkArya - te pramANe mohanIyano saMkrama patagraha vidhi vistArathI kahyo. have nAmakarmanI saMkrama pataTThaha vidhi kahe che. tyAM nAmakarmanA 12 sattAsthAno che. te A pramANe. - 103, 102, 96, 95 A prathama saMjJAvALuM sattAcatuSka che. tyAM sakala prakRtino samudAya te 103 te ja tIrthaMkara rahita 102, 103 mAMthI ja AhArakasaptaka rahita 96, 10ramAMthI AhArakasaptaka rahita te 95, (anusaMdhAna peIja naMbara 347). zreNi prAyogyanA patadagraha saMkramasthAno (yaMtra naM - 16-ba) kayuM padmaha? | - kayuM saMkrama? 20 h bh 20 20 19 kayA jIvo svAmI | kayuM pataha? | kayuM saMkrama? |kayA jIvo svAmI? UU UX UU UX UX UX UX UU UX UU UX UU UU UX UU UU UX h w bh 18 18 14. h r bh 13 13 UU UX 13 12 UU UX 11 UU my| mh h bh m m m UX UX UU,X UX X UX X 10 UU,X UU,X 10 A 20 thI 1 sudhI (17 - 16 - 15 sivAyanA) 17 saMkramasthAno mAtra zreNigata jIvone ja hoya che. (Aja yaMtrane 3 vibhAgamAM vaheMcIne yaMtra naM0-16-ka peIja naMbara 479mAM batAvela che.). For Personal & Private Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 nabara 1 2 3 4 : 5 J 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 karmaprakRti paccAnupUrvIthI saMkramasthAno kayA guNasthAnake kayuM patagraha hoya ? (yaMtra naM 17) 27 26 25 23 22 21 20 ||3||* ? 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 22 22 21 22 -- -- -- 21 ahIMthI 17 -- 21 -- -- 17 17 saMkramasthAno 19 | 19 19 18 17 -- -- -- 15 15 -- 7 jeTa zreNimAM -- -- -- rahela 11 11 For Personal & Private Use Only == 11 10 9 -- -- -- -- / / / jIvana 7 7 7 36 6 65 -- 5 45 4 34 -- " jI 2 yaMtra naM 17nA vizeSa kAraNa nIce pramANe che. 1. ahIM nizcayathI cAre gatinA jIvo pAme ane darzanamohanIyanA tripuMja nizcayathI kare che. 2. paMcendriya jIvone ja hoya che. hoya 5 che. == c 54 4 34 -- 3 23 -- 2 2/9 -- degdeg 5 5 5 5 45 4 3 ' 1 1 2 3 4 5 6 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 347 3. manuSyagatimAM ja nizcayathI hoya che, ane samya mizranI sattAvALA eTale ke anaMtAnubaMdhi-4 +mithyAtva sivAya 23 nI sattAvALAne hoya che. 4. ahIM je mate 24nI sattAvALA upazamazreNithI paDatAM mithyAtva sammukha thayelA sAsvAdanavALA mAne che. teone mate sAsvAdane 21mAM 21 prakRtiono saMkrama thAya, anyathA anaMtAnubaMdhi udaya sahita nizcayathI 21nA patagrUhamAM 25 prakRtio saMkrame che. 5. UU - 6 -5 baMne patagraha Ave gAthA 11nI TIkAmAM che. gAthA - 18mInI TIkAmAM pacave - kUve bane Ave. paveda zabda TIkAmAM nathI paNa te jarUrI che. 6. nizcayathI hoya che. iti yaMtra naM-17 samApta kSapakazreNimAM prathama sattAcataSkamAMthI narakagati, narakAnupUrvI, tiryaMcagati, tiryaMcAnupUrvI, prathama jAti-4, sthAvara sUkSma, sAdhAraNa, Atapa, udyota lakSaNavALI 13 prakRtio kSaya thaye chate bIju sattAcatuSka thAya. prathama sattAcatuSka - 103 102. 82 dvitIya sattAcatuSka - 90 89 83 adhuvasaMjJAtrika - tathA 95mAMthI devaddhika udUvalana thaye 93, temAMthI paNa vaikriyasaptaka, narakaddhika = 9 prakRtionuM urvalana thaye 84. temAMthI paNa manuSyaddhika udUrvalana thaye 82. ane A sattAtrika (93 - 84 - 82) adhruvasaMjJA che. jo ke ahIM ane bIjA sattAcatuSkamAM paNa 82 bhinna bhinnarUpe vyavasthita che. to paNa saMkhyAnuM sarakhApaNuM hovAthI eka ja sattAsthAna gaNAya che. te pramANe 10 sattAsthAne thayA. bIjA sattAcatuSkamAM rahela 90 ane 83 rUpe sattAsthAnane viSe saMkrama prApta nahIM. bAkInA to sarva prApta thAya che. e pramANe 8 saMkramasthAno thAya che. 9 ane 8 rU5 bIjA be sattAsthAna ayogi avasthAnA chellA samaye prApta thAya che, tethI 12 sattAsthAno pUrNa thAya che. paNa te saMkramane viSe prApta nathI. kAraNa ke ayogi avasthAmAM baMdhanA abhAvanA kAraNe pataMgrahanA abhAvathI baMdhAtI prakRti ja pataMgrahapaNuM che. patagraha hote chate ja saMkramano saMbhava che ane sattAsthAnathI bAhya bIjA 4 saMkramasthAno thAya che. 101, 94, 88, ane 81 che. - te pramANe 12 sattAsthAna ane 12 ja saMkramasthAna prApta thAya che ane te kahe che. 6DhA nAmakarmane viSe 12 saMkramasthAna che te A pramANe che. 103 - 102 - 101 - 96 - 95 - 94 - 93 - 89 - 88 - 84 - 82 - 81 tyAM sarva prakRti samudAya te 103, temAMthI ja tIrthakara athavA yazakIrti sivAya te 102, 103mAMthI tIrthakara ane yaza-kIrti e banne sivAya 101, 103mAMthI AhArakasaptaka sivAya 96, 102mAMthI AhArakasaptaka sivAya 95, ane te yazakIrti rahitavALA 05mAMthI je tIrthakara rahita hoya tene 94, (ane te tIrthakara rahita vALA 9pamAMthI yazakIrti rahita hoya tene 94,) 95mAMthI devagati - devAnupUrvI udvalanA kare chate 93, athavA narakagati - narakAnupUrva rahita 93, 103mAMthI 13 prakRti kSaya thaye ane yaza-kIrti bAda karatAM 89, ane te ja 89mAMthI tIrthaMkara rahita karatAM 88, 93mAMthI vaikriyasaptaka, narakaddhika ke devadvika udvalanA thaye 84, temAMthI manuSya gati-manuSyAnupUrvI udvalanA thaye 82, athavA 96mAMthI 13 prakRti kSaya thaye yaza-kIrti ke jinarahita 82, ane te jinarahitamAM yaza-kIrti dUra kare chate paNa 81, A nAmakarmanA 12 saMkramasthAno che. iti nAmakarmanA sattAsthAno - saMkramasthAno samApta. 22 - ahIM TIkAmAM varAtiH zabda nathI, paNa te jarUrI che. For Personal & Private Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 karmaprakRti - atha nAmakarmanA patagrahasthAno - ) tevIsA paNavIsA, chabbIsA aTThavIsaguNatIsA / tIsegatIsaegaM, paDiggahA aTTa nAmassa // 24 // trayoviMzati - paJcaviMzati, SaTviMzatiraSTAviMzatirekonatriMzat / triMzadekatriMzadekaM, patadgrahA aSTau nAmnaH // 24 // gAthArtha - 23 - 25 - 26 - 28 - 29 - 30 - 31 - 1 e nAmakarmamAM ATha pataghrahasthAno che. TIkArya :- have patagrahasthAno kahe che. nAmakarmanA je 8 baMdhasthAnako che. 23 - 25 - 26 - 28 - 29 - 30 - 31 ane 1, te ja 8 pataghrahasthAno che. iti nAmakarmanA patagrahasthAno samApta - atha kayA saMkramasthAno kayA patagrahamAM saMkrame ? te svarUpa.) ekkagaTugasaya papa - caupauI tA terasUNiyA vA vi : parabhaviyabaMdhuvuccheya, upari seDhIi ekkisse // 25 // nahirA-1 - caturnatistA strotonA vaDA pArabhavikabandhavyavacchede, upari zreNyorekasyAm // 25 // gAthArtha :- zreNigata jIvane parabhava saMbaMdhI 30 prakRtino baMdhaviccheda thayA bAda eka yazanAmakarmamAM 101 - 102 - 95 - 94 - 88 - 49 - 82 - 81 e ATha prakRtisthAno saMkrame che. TIkArya - have kai prakatio kyA saMkrame che te kahe che.- "paramavidonAM" parabhavamAM vedavA yogya nAma prakRtiono devagati prAyogya 31 Adino baMdhaviccheda thaye chate AgaLa upazama ane kSapaka e banne zreNimAM baMdhAtI eka yazakIrti lakSaNavALI prakRtimAM 8 saMkramasthAno saMkrame che. te A pramANe che. 101 - 102 - 95 - 94 "tA" rUti te ja pUrve kahelA cAra saMkramasthAnomAMthI 13 bAda karatAM 4 thAya che. 102 95 94 13 13 13 13 89 81. thAya che yazakIrti sivAya prathama sattAcatuSka ane bIjA sattAcatuSka eka yazakIrtimAM ja saMkrame che. e pramANe artha che. tyAM yaza-kIrti baMdhAtA chatA patagraha che. tethI sarva ThekANe saMkrama na thavAthI te bAda karatAM (1) 103nI sattAvALo jIva bAkInI 102 prakatio yaza-kIrtinA patagrahamAM saMkrame che. (2) 10ranI sattAvALo jIva bAkInI 101 prakRtio yazakIrtinA patagrahamAM saMkrame che. (3) 96nI sattAvALo jIva bAkInI 95 prakRtio yaza-kIrtinA pataghrahamAM saMkrame che. (4) 95nI sattAvALo jIva bAkInI 94 prakRtio yazakIrtinA patagrahamAM saMkrame che. (5) ane 103nI sattAvALA jIvane 13 prakRti kSaya thaye bAkInI 89 yazakIrtimAM saMkrame che. (90nI sattA rahe) (6) 102nI sattAvALo jIva 88 prakRtio saMkrame che. (89nI sattA rahe) (7) 96nI sattAvALo jIva 82 prakRtio saMkrame che. (83nI sattA rahe) (8) 95nI sattAvALo jIva 81 prakRtio saMkrame che. (82nI sattA rahe) e pramANe jANavuM. 101 88, 82 For Personal & Private Use Only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 349 tigadgasayaM chapaMcaga - NauI ya jaissa ekkatIsAe / egaMtaseDhijoge, vajjiya tIsiguNatIsAsu // 26 // trikaddhikazataM SaTpaJcaka - navatizca yaterekatriMzati / hanALayoni, vaLagatA trionarsiMzataH | 26 || gAthArtha :- apramatta ane apUrvakaraNa guNasthAnavALA yatine 31 prakRtirUpa patagrahamAM 103 - 102 - 96 - 95 e 4 sthAno saMkrame che. tathA 101 - 94 - 99 - 88 - 81 e pAMca ekAnta zreNiyogya saMkramasthAno sivAyanA zeSa sAta saMkramasthAno 30 - 29 e be patagrahamAM saMkrame che. TIkArya - 31 prakRti samudAyarUpa patagrahamAM prathama sattAcatuSka lakSaNa 4 saMkramasthAna thAya che. ane te A pramANe kahe che. - apramatta ane apUrvakaraNe vartatAM yatine devagati, paMcendriyajAti, vaikriyazarIra, samacaturasasaMsthAna, vakriya aMgopAMga, devAnupurnI, parAghAta, ucchavAsa, zubhavihAyogati, trasadazaka, taijasa, kAmaNa, varNAdicatuSka, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, tIrthakara, AhArakadvika, lakSaNavALI 31 prakRti bAMdhatA e 31 pratyAtmaka pataghrahamAM 103 - 102 - 96 ane 95 e pramANe 4 saMkramAno saMkrame che. ( -: deva prAyogya 31nA patagrahamAM 4 saMkramasthAno :- (103 - 102 - 96 - 95) ) deva prAyo. 31nA pataghrahamAM 103nuM saMkramaNa :- tyAM 103 prakRtio tIrthaMkara AhAraka nAmanI baMdhAvalikA pUrNa thayA bAda 31nA pataghrahamAM saMkrame che. deva prAyo. 31nA patagrahamAM 102 nuM saMkramaNa - vaLI tIrthaMkaranAmanI baMdhAvalikA pUrNa na thAya te pahelA (arthAt jinanAmanI baMdhAvalikAmAM vartatAM) 102 prakRtio saMkrame che. deva prAyo. 31nA patAhamAM 96nuM saMkramaNa :- tathA AhArakasaptakano baMdhAvalikA pUrNa thatA pahelA arthAt baMdhAvalikAmAM vartatAM 96 prakRtio 31nA pataghrahamAM saMkrame che. deva prAyo... 31 nA patagrahamAM 95nuM saMkramaNa :- tathA "tIrthakara - AhArakasaptakano baMdhAvalikA pUrNa thatA pahelA arthAta baMdhAvalikAmAM vartatAM 95 prakatio 31nA patagrahamAM saMkrame che. 23 ema kahevAnuM kAraNa e che ke 102 prakRtino saMkrama te jinanAma rahita che. arthAtu je samayathI jinanAmanA baMdhano prAraMbha thayo te samayathI 103nI sattA to thai, paraMtu baMdhAvalikA sarvakaraNa asAdhya hovAthI jinanAma eka AvalikA sudhI saMkrame nahi. mATe prathama AvalikAe jinanAma rahita 102no saMkrama kahyo. paraMtu A vakhate AhArakaTrikano baMdha jinanAmanA baMdhathI paNa ochAmAM ochI eka AvalikA pUrve thayela hovo joie. anyathA A saMkramasthAna prApta na thAya. - jinanAmano nikAcita baMdha thayA pachI pratisamaya 4 thI 8/6 bhAga sudhImAM jinanAmakarma avazya baMdhAyA kare che. e pramANe AhArakaDhika baMdhAyA pachI 7 thI 8/6 bhAga sudhImAM AhArakaddhika paNa pratisamaya baMdhAyA kare che. 24 ahIM sarvatra baMdhanI vivakSAmAM nAmakarmanI 67 prakRtio gaNAya che. mATe baMdharUpa patagraha vivalAmAM AhAraddhika gaNavAmAM Avaze. ane sattAnI vivakSAmAM nAmakarmanI 103 prakRtio gaNAtI hovAthI sattArUpa saMkramanI vivalAmAM AhArakasaptaka gaNavAmAM Avaze. punaH baMdhAvalikA vastutaH AhAraka saMbaMdhI sAte prakRtionI hovAthI "AhArakasaptakanI baMdhAvalikA e zabda vyapadeza saMkramasthAnane adhikArIne karavAnI jarUra che. anyathA saMkramasthAnanI prakRtionI saMkhyA avyavasthita thai jAya che." punaH A saMkramasthAnanI prApti pUrve eka AvalikA pUrve jinanAmano baMdha prAraMbhAyelo hovo joie anyathA e saMkramasthAnanI prApti na thAya. 25 je samaye jinanAma ane AhArakaddhika e traNeno baMdha samakALe zarU thAya. te samayathI zarU karIne eka AvalikA sudhI saMkramasthAna prApta thAya. anyathA e saMkramasthAnanI prApti na thAya. For Personal & Private Use Only Jain Education Interational Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35o karmaprakRti 30 ane 29nA patagrahamAM - prathama sattAcatuSka ane adhavasaMjJA sattAtrika lakSaNavALA 7 saMkramasthAno saMkrame che. ane te A pramANe kahe che. "puta'' tyAdi ekAnta je zreNiyogya saMkramasthAno 101 - 94 - 99 - 88 - 81 rU5 (pAMca) che. A zreNimAM ja vartatAM jIvane eka yaza-kIrti ja bAMdhatA saMkramaNa hoya. bIje ThekANe nahIM. tethI te sivAyanA bAkInA 103 - 102 - 96 - 95 - 93 - 84 - 82 rU5 7 saMkramasthAno 30 ane 29nA patagrahamAM prApta thAya che. -: 30nA patagrahamAM 7 saMkramasthAno (103 - 102 - 96 - 5 - 93 84 - 2) - (1) manu, prAyo30mAM 103nuM saMkramaNa:- tathA 103nI sattAvALo samyagudaSTi deva taijasa, kAmaNa, varNAdi-4, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, paMcendriyajAti, audArikazarIra, audA aMgopAMga, prathama saMsthAna, prathama saMghayaNa, manuSyagati, manuSyAnupUrvI, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira ke asthira, zubha ke azubha, subhaga, susvara, Adeya, yaza-kIrti ke ayazakIrti, parAghAta, uchuvAsa, zubhavihAyogati, jinanAma lakSaNavALI manuSya prAyogya, jinanAma sahIta 30 prakRti bAMdhato 103 prakRtio te 30nA pataghrahamAM saMkrame che. (2) deva prAyod 30mAM 102nuM saMkramaNa :- tathA 102nI sattAvALo apramatta - saMyata athavA apUrvakaraNe vartato devagati, paMcendriyajAti, vaizarIra, samacaturasasaMsthAna, vaiaMgopAMga, devAnupUrvI, parAghAta, ucchavAsa, zubhavihAyogati, trasadazaka, tejasa, kArmaNa, varNAdi-4, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, AhArakadvika lakSaNavALI devagati prAyogya 30 prakRtio bAMdhatA 102 prakRtio te ja 30 prakRtyAtmaka patagrahamAM saMkrame che. bei Adi prAyo 30mAM 102nuM saMkramaNa :- athavA 102nI sattAvALA ekendriyAdi jIvone udyota sahita beindriya Adi prAyogya - tejasa, kArmaNa, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, varNAdi-4, tiryaMcagati, tiryaMcAnupUrvI, bei0 Adi jAtimAMthI eka jAti, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira ke asthira, zubha ke azubha, (subhaga ke) durbhaga, (susvara ke) duHsvara, (Adeya ke) anAdeya, yaza-kIrti ke ayaza-kIrti, audA, zarIra, audha aMgopAMga, koi paNa eka saMsthAna - eka saMghayaNa (prazasta ke) aprazastavihAyogati, parAghAta, udyota, ucchavAsa, lakSaNavALI 30 prakRtio bAMdhatA 102 prakRtio 30 prakRtyAtmaka patagrahamAM saMkrame che. (3) manu0 prAyo. 30mAM 96nuM saMkramaNa :- 96nI sattAvALo deva - nArakamanuSyagati prAyogya jinanAma sahita pUrve kahela 30 prakRtio bAMdhatA 30 prakRtyAtmaka pataOMhamAM 96 prakRtio saMkrame che. (4) deva prAyo. 30mAM 95nuM saMkramaNa - "102nI sattAvALo apramatta apUrvakaraNe rahela saMyata jIva AhArakaddhika sahita pahelA kahela devagati prAyogya 30 prakRtio bAMdhatAM AhArakasaptakanI baMdhAvalikA pUrNa thatAM pahelA arthAtu baMdhAvalikAmAM vartatAM 95 prakRtio 30nA pataghrahamAM saMkrame che. 26 prazna - yazakIrtimAM ja zreNiyogya 8 saMkramasthAno che. to ahIM 5 kema ? tenuM samAdhAna e che ke, javAba - ahIM ekAnta zreNi yogya sthAna kahyA che. ane te kahela pAMca ja che. te sivAyanA 3 saMkramasthAno bIje paNa prApta thAya che. dA.ta. 102nuM saMkramasthAna bAkInA sAte pataddgahomAM zreNi vagara paNa prApta thAya che. tevI rIte 95nuM saMkramasthAna paNa sAte patagrahomAM prApta thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu badhA prakAranA sAte pataghrahomAM A banne (102 - 5)nA saMkramasthAna prApta thAya che. tevI rIte 82nuM saMkramasthAna paMce - tiryaMca ane vikale prAyogya 29 - 30 ane eke prAyogya 23 - 25 - 26 ema kula pAMca patagrahasthAnamAM prApta thAya che. mATe ekAnta zreNi yogyamAM 5 saMkramasthAna che. 27 ahIM TIkAmAM jo ke subhaga, Adeya, susvara, prazastavihAyogati vikalpa batAvela nathI. tema ja pU0 malayagiri sUo ma0nI TIkAmAM paNa A pramANe che. paraMtu 30 prakRtyAtmaka patadmahasthAna paMcendriya tiryaMca prAyogya paNa sAthe hovAthI saMdhayaNa saMsthAnanI jema subhAgAdi paNa vikalpa Avavo joie. tethI batAvela che. ane jo kevala vikalendriya prAyogya 30 prakRtyAtmaka patagrahasthAna levuM hoya to phakta sthira ke asthira, zubha ke azubha, yaza-kIti ke ayaza-kIti e traNa ja vikalpo Ave. bAkI badhuM azubha ja durbhaga, duHsvara, anAdeya, aprazastavihAyogati, chelluM saMghayA ane chelluM saMsthAna ja Ave paraMtu ahIM tiryaMcanuM paNa patagrasthAna sAthe che. tethI upara pramANe batAvela che. 28 ahIM carzikAra tathA pU0 malayagirI masAi TIkAmAM 95nI sattAvALo lakhela che. paNa te ghaTe nahi, kAraNake AhArakano baMdha zarU thayo eTale sattA zarU thai gai. For Personal & Private Use Only Jain Education Interational Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 351 bei. Adi prAyo. 30mAM 5nuM saMkramaNa - athavA 95nI sattAvALo ekendriya Adi jIvonI beindriyAdi prAyogya pUrve kahela udyota sahita 30 prakRtio bAMdhatA 95 prakRtio 30nA patathrahamAM saMkrame che. 5-6-7 vikatio paMcejha prAyo... 30mAM 93 - 84 - 82nuM saMkramaNa :- 93 - 84 - 82nI sattAvALA ekendriya Adi jIvo vikalendriya - paMcendriya tiryaMcagati prAyogya pUrve kahela udyota sahita 30 prakRti bAMdhatA yathAkrame 93 - 84 ane 82 prakRtio 30nA pataghrahamAM saMkrame che. -: 29nA pataigrahamAM te ja sAta saMkramasthAna che.) (1) deva prAyod 29mAM 103nuM saMkramaNa - tyAM 103nI sattAvALo avirata samyagudRSTi - dezavirati - pramatta saMyata devagati prAyogya tIrthaMkaranAma sahita devagati, devAnupUrvI, paMcendriyajAti, vaikriyaddhika, parAghAta, ucchavAsa, prazasta vihAyogati, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira ke asthira, zubha ke azubha, subhaga, susvara, Adeya, yaza-kIrti ke ayaza-kIrti, samacaturasasaMsthAna, tejasa, kArmaNa, varNAdi-4, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, tIrthaMkara lakSaNavALI 29 prakRtio bAMdhatA 103 prakRtio 29nA patagrUhamAM saMkrame che. (2) deva prAyo... 29mAM 102nuM saMkramaNa :- A ja avirata Adi - 3 parve kahela 29 prakRti bAMdhatAM tIrthakara nAmanI baMdhAvalikA pUrNa thayA pahelA arthAtu baMdhAvalikAmAM vartatAM 102 prakRtio ra9nA pataghrahamAM saMkrame che. bei0 Adi prayojha 29mAM 102nuM saMkramaNa :- athavA 102nI sattAvALA ekendriya Adi jIva beindriyAdi prAyogya pUrve kahela 30mAMthI udyota rahita 29 prakRtio bAMdhatA 29nA pataghrahamAM 102 prakRtio saMkrame che. (3) deva prAyo 29mAM 96nuM saMkramaNa :- 96nI sattAvALA avirata samyagudRSTi - dezavirati - pramattasaMyatavALA jIvo pUrve kahela devagati prAyogya 30mAMthI AhArakaddhika bAda karatAM ane jinanAma sahita karatAM 29 prakRtio bAMdhatA 96 prakRtio te 29nA pataghrahamAM saMkrame che | mana prAyo29mAM 96nuM saMkramaNa - athavA jinanAmanI sattAvALo nArakI mithyAdRSTi aparyApta avasthAmAM vartato manuSyagati, manuSyAnupUrvI, paMcendriyajAti, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira ke asthira, zubha ke azubha, subhaga ke durbhaga, Adeya ke anAdeya, yazakIrti ke ayazakIrti, 6 saMsthAnamAMthI eka, 6 saMghayaNamAMthI eka, varNAdi - 4, agurulaghu, upaghAta, tejasa, kArmaNa, nirmANa, audArika zarIra, dArika aMgopAMga, susvara ke duHsvara, paraghAta, uththuvAsa, koi paNa eka vihAyogati lakSaNavALI 29 prakRtio bAMdhatA 96 prakRtio 29nA pataOMhamAM saMkrame che. (4) deva prAyo. 29mAM 95nuM saMkramaNa :- 96nI sattAvALo avirata samyagudRSTi - dezavirati - pramattasaMyata jIvo parve kahela jinanAma sahita devagati prAyogya 29 prakRtio bAMdhatA jinanAmanI baMdhAvalikA pUrNa thayA pahelA arthAt baMdhAvalikAmAM vartatAM ra9nA pataghrahamAM 95 prakRtio saMkrame che. bei0 Adi prAyo 29mAM 85nuM saMkramaNa :- athavA 95nI sattAvALA ekendriyAdi jIva beindriyAdi prAyogya pUrve kahela 30mAMthI udyota vinA 29 prakRtio bAMdhatA te ja 29nA patagrahamAM 95 prakRtio saMkrame che. . (5, 6, 7) vika0 tio paMce prAyo29mAM 93 - 84 - 82nuM saMkramaNa :- 93 - 84 - 82nI sattAvALA 30 nA patagrahamAM je pramANe kahyuM che te pramANe ahIM paNa 29nA pataahamAM jANavAM. aTThAvIsAe vi te, bAsIItisayavajjiyA paMca / te cciya bAsIijuyA, sesesuM channaI ya vajjA // 27 // aSTAviMzatAvapi tAni, dvayazIti - trizatavarjitAni paJca / tAnyeva dayazItiyutAni, zeSeSu SaNNavatizca vA // 27 // gAthArtha :- 28nA patadugrahamAM paNa te pUrvokta 82 ane 103 e be saMkramasthAna sivAyanA 102 - 96 - 95 - 93 - 84 e pAMca saMkramAno saMkrame che. ane zeSa 26 - 25 - 23 e traNa patagrahamAM 82 sahita ane 96 rahita zeSa 102 - 95 - 93 - 84 - 82 e pAMca saMkramasthAno saMkrame che. For Personal & Private Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35ra karmaprakRti TIkArya - prathama sattAcatuSkamAM prathama sivAya traNa ane prathama be adhavasaMjJA e pramANe pAMca saMkramasthAna 28nA pataghrahamAM saMkrame che. te A pramANe kahe che. | (- 28nA patadagrahamAM pAMca saMkramasthAno :-) 28nA pataAEhamAM paNa pUrve kahela te ja 82 - 103 sivAyanA 102 - 96 - 95 - 93 - 84 rU5 pAMca saMkramasthAno saMkrame che. () naraka prAyod 28mAM 102nuM saMkramaNa - tyAM 102nI sattAvALo mithyAdRSTi narakagati prAyogya - narakagati, narakAnupUrvI, paMcendriyajAti, vaikriyazarIra, vaiaMgo, huMDaka saMsthAna, parAghAta, uchuvAsa, aprazastavihAyogati, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, asthira, azubha durbhaga, duHsvara, anAdeya, ayaza-kIrti, varNAdi-4, agurulaghu, upaghAta, tejasa, kArmaNa, nirmANa, lakSaNavALI 28 bAMdhatA 28nA pataghrahamAM 102 prakRtio saMkrame che. | deva prAyo... 28mAM 102nuM saMkramaNa - athavA 102nI sattAvALo mithyAdRSTi athavA samyagudRSTi "devagati prAyogya taijasa, kArmaNa, varNAdi-4, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, devagati, devAnupUrvI, paMcendriyajAti, vaikriyazarIra, vaikriya aMgopAMga, samacaturasasaMsthAna, parAghAta, uchuvAsa, prazastavihAyogati, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira ke asthira, zubha ke azubha, subhaga, susvara, Adeya, yaza-kIrti ke ayaza-kIrti, lakSaNavALI 28 prakRtio bAMdhatA 102 prakRtio 28nA pataphyUhamAM saMkrame che. (2) naraka prAyo 28mAM 96nuM saMkramaNa :- tathA pUrve narakAyuSya bAMdhela hoya tevo manuSya tIrthaMkara nAmanI sattAvALo narakagamana sanmukha thayo chato mithyAtvane pAmela narakagati prAyogya pUrve kahela 28 prakRtio bAMdhatA 28 che pataghrahamAM 96 prakRtio saMkrame che. (3) deva prAyo. 28mAM 5nuM saMkramaNa:- 95nI bhAvanA 10ranI jema karavI vizeSa e ke 102nA sthAne 95 e pramANe kahevuM. (4) deva prAyod 28mAM 93nuM saMkramaNa :- tathA mithyAdaSTi 93nI sattAvALo devagati prAyogya parve kahela 28 prakRtio bAMdhato vakriyasaptaka ane devagati - devAnupUrvInI baMdhAvalikAthI AgaLa vartato arthAtu baMdhAvalikA pUrNa thaye 93 prakRtio 28nA pataghrahamAM saMkrame che. deva prAyo. 28mAM 93nuM saMkramaNa - athavA 95nI sattAvALo devagati prAyogya pUrve kahela 28 prakRtio bAMdhato devagati devAnupUrvInI baMdhAvalikAnI aMdara vartatA 93 prakRtio 28 nA pataghrahamAM saMkrame che. naraka prAyo 28mAM 93nuM saMkramaNa :- athavA 93nI sattAvALo mizrAdaSTi narakagati prAyogya pUrve kahela 28 prakRti bAMdhato narakagati, narakAnupUrvI, vaikriyasaptakanI baMdhAvalikAnI AgaLa vartato arthAtu baMdhAvalikA pUrNa thayA pachI 93 prakRtio 28nA patagrahamAM saMkrame che. naraka prAyo 28mAM 93nuM saMkramaNa :- athavA 95nI sattAvALo mithyAdRSTi narakagati prAyogya pUrve kahela 28 prakRtio bAMdhato narakagati - narakAnupUrvInI baMdhAvalikAnI aMdara vartato 93 prakRtio te ja 28nA (5) deva prAyo... 28mAM 84nuM saMkramaNa :- tathA 93nI sattAvALo mithyAdRSTi devagati prAyogya pUrve kahela 28 prakRti bAMdhato devagati - devAnupUrvI vakriyasaptakanI baMdhAvalikAnI aMdara vartatAM 84 prakRtio 28nA pataMgrahamAM saMkrame che. naraka prAyo... 28mAM 84nuM saMkramaNa :- athavA 93nI sattAvALo mithyAdRSTi narakagati prAyogya pUrve kahela 28 prakRtio bAMdhato narakagati - narakAnupUrvI vaikriyasaptakanI baMdhAvalikAnI aMdara vartatAM 84 prakRtio 28nA pataMgrahamAM saMkrame che. 26 - 25 - 23nA patagrahomAM 5 saMkramasthAno - tIrthaMkaranAma upalakSita =saMbaMdhI sattAsthAna rahita prathama sattAcatuSkanA be ane avasattAtrika lakSaNavALA pAMca saMkramasthAno 26 Adi paDyUhane viSe thAya che. ane te A pramANe kahe che. "te viya" ityAdi bAkInA 26 - 25 - 23 lakSaNavALA patadUghrahamAM te ja pUrve kahela 102 AdimAMthI 29 chaThThA karmagraMthamAM 1 thI 5 guNasthAnaka sudhI tiryaMca manuSya tathA pramattasaMyata paNa 28nuM baMdhasthAnaka bAMdhe che. tema kahyuM che. For Personal & Private Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 353 96 rahita ane 82 sahita saMkramasthAno saMkrame che. te A pramANe kahe che. 102 - 95 - 93 - 84 ane 82. A pramANe adhuvasattAtrika pUrNa thAya che. ane prathama sattAcatuSkamAMthI 103 - 96 lakSaNavALA be sthAna jinanAma upalakSita che te dUra thAya che. e pramANe je kahyA che te pAMca saMkramasthAna thAya che. ( -: 26nA patagrahamAM pAMca saMkramasthAno :- 102 - 95 - 3 - 84 ane 82) (1 - 2) ekeo prAyod 26mAM 102 - 95ne saMdamaNa :- tyAM 102 ane 95nI sattAvALA nAraka sivAyanA eke Adi jIva taijasa, kArmaNa, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, varNAdi-4, ekendriyajAti, huMDaka saMsthAna, dArika zarIra, tiryaMcagati, tiryaMcAnupUrvI, sthAvara, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira ke asthira, zubha ke azubha, durbhaga, anAdeya, ayaza-kIrti ke yaza-kIrti, parAghAta, ucchavAsa, Atapa ke udyota rU5 ekendriya prAyogya 26 prakRtio bAMdhatA 102 ke 95 prakatio te ja 26nA pataghrahamAM saMkrame che. (3 - 4) eke prAyo. 26mAM 93-84nuM saMkramaNa :- tathA te ja nAraka sivAyanA ekendriya Adi 93nI sattAvALA ane deva nAraka sivAyanA 84nI sattAvALA te ja pUrve kahI te 26 prakRtio bAMdhatA 93 ane 84 prakRtio te ja 26nA pataMgrahamAM saMkrame che. (5) eke prAyo. 26mAM 82nuM saMkramaNa - tathA te ja ekendriya Adi deva nAraka manuSya sivAyanA 82nI sattAvALA te ja pUrve kahela 26 prakRtio bAMdhatA 82 prakRtio te ja 26 nA patagrahamAM saMkrame che. (2panA patadagrahamAM pAMca saMkramasthAno 102 - 5 - 93 - 84 ane 82. eke prAyogya (1 thI 5) :- have 25nA patagrahamAM te ja pAMca saMkramasthAno vicAravA tyAM paryApta ekendriya prAyogya pUrve kahela te ja 26 prakRtiomAMthI Atapa athavA udyota rahita 25 prakRtio bAMdhatA e be, te caurindriya Adi 102 - 5 - 93 - 84 - 82nI sattAvALA jIvo yathAkrame te ja 25nA patagrahamAM 102 - 95 - 93 - 84 ane 82 prakRtio saMkrame che. (1 thI 5) aparyAvikala0 tio paMce, manuSya prAyo. 25mAM 102 Adi 5 saMkramasthAno:athavA aparyApta vikasendriya, tiryaMca paMcendriya, manuSya prAyogya taijasa, kAmaNa, varNAdi-4, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, beindriya Adi mAMthI koi eka jAti, huMDaka saMsthAna, sevArta saMghayaNa, zarIra, au aMgopAMga, tiryaMcagati - tiryaMcAnupUrvI, trasa, bAdara, aparyApta, pratyeka, asthira, azubha, durbhaga, anAdeya, ayaza-kIrti lakSaNavALI 25 prakRtio bAMdhato eke be, te cau0 ane tiya paMce 102 Adi sattAvALo 25nA pataghrahamAM 102 Adi pAMca saMkramasthAno saMkrame che. ane manuSya 82 sivAyanA 4 saMkramasthAno saMkrame che. 23nA patagrahamAM 5 saMkramasthAno :- 102 - 95 - 93 - 84 - 82 tathA aparyApta ekendriya prAyogya varNAdi - 4, agurulaghu, upaghAta, nirmANa, tejasa, kArmaNa, audao zarIra, huDaka saMsthAna, ekendriyajAti, tiryaMcagati, tiryaMcAnupUrvI, bAdara ke sUkSma, sthAvara, aparyApta, pratyeka ke sAdhAraNa, asthira, azubha, durbhaga, anAdeya, ayazakIrti lakSaNavALI 23 prakRtio bAMdhato eke be, te cau0 ane tiryaMca paMcendriya 102 - 95 - 93 - 84 - 82 sattAvALo jIva yathAkrame 102 Adi 5 saMkramasthAno saMkrame che, ane manuSya 82 sivAyanA 4 saMkramasthAno saMkrame che. prazna :- ahIM koika zaMkA kare che ke saMkrama thatuM prakRtinuM daliyuM paramANuM svarUpe che ke pataghraha prakRtirUpe pariName che tethI A prakRti saMkrama nathI, paNa pradeza saMkrama ja che, have prakRti svabhAva tenuM je saMkrama che te prakRtisaMkrama e pramANe kahevAya te yogya nathI, kAraNake svabhAvanuM bIje saMkramaNa karavuM azakya che. tethI e pramANe vicAratAM prakRtisaMkrama ghaTato nathI, tethI tenuM je saghaLuM pratipAdana karavuM te badhuM paNa bhIMta vagara citra karavA jevuM che. e pramANe sthiti ane anubhAga saMkrama paNa ghaTI zakatA nathI. sthiti eTale ke niyatakALa sudhI rahevuM, ane kALanuM bIje saMkramaNa thavuM zakya nathI, kAraNa ke kALa amUrta che. tethI anubhAga paNa rasa kahevAya che. ane te paramANuno guNa che, ane guNane guNI paramANuono saMkrama thAya to pradezasaMkramano ja prasaMga Ave. tethI pradeza saMkrama sivAya bIjo koi paNa saMkrama yogya nathI. 30 jo ahIM manuSya prAyogya bAMdhato hoya to manuSyagati - AnupUrvI levI. temaja jAtimAM paNa paMcendriya jAti levI. For Personal & Private Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti javAba :- ahIM kahe che ame svabhAva - sthiti - 2sa vivakSita karela paramANuomAMthI kADhIne bIjA paramANuone viSe nAMkhavA, e pramANe prakRti saMkrama Adi kahetA nathI, jethI pUrve kahela doSano saMbhava thAya, paraMtu svabhAva - 2sa - sthiti e traNanA AdhArabhUta paramANurUpa pradezo bIjI prakRtione viSe saMkrama karAte chate ane saMkrama karIne bIjI prakRtirUpapaNuM pAmate chate patagraha prakRtirUpe pAmavuM te prakRtisaMkrama kahevAya che. patagraharUpapaNe ja niyata kALa saMbaMdhI rahevAnuM je pratipAdana karavuM te sthitisaMkrama. pataMgraha prakRtinuM anusaranAra je rasa tenuM pAmavuM te anubhAgasaMkrama ane paramANuonuM nAkhavuM te pradezasaMkrama. e pramANe potAnA pariNAma vizeSarUpe ja prakRtisaMkrama Adi iSTa che, e pramANe doSa rahita che tethI ja teo paraspara avinAbhAvi arthAt ekabIjA vagara nahIM rahevAvALA che. 354 te paMcasaMgrahanI mULa TIkAmAM kahyuM che, "gamI pravRttiyitvanumA pravezelu saMkhmA nanyA chatayA vA samAna pravarttatte'" A prakRti - sthiti - anubhAga - pradezone viSe saMkrama bandha athavA udaya samakAle pravarte che. phakta ekI sAthe kahevAne mATe zakya nathI. vANI uccAra kramasara thato hovAthI tethI je jyAre saMkrama kahevAnI icchA karAya tyAre te buddhithI judI karIne vistArathI kahevAya. e pramANe sarva ghaTI zake che. have ahIM prazna thAya che ke daliyAnA rasano dharmidvArA eTale ke paramANudvArA pRthvI ane pANInI jema mUrtatva hovAthI anyabhAva saMkramaNa yukta che. paNa kALa te amUrta che, tethI teno anyabhAva saMkramaNa ayukta che. e barobara nathI. kharekhara ame kALanuM saMkramaNa kahetA nathI. paraMtu sthitinuM eTale teTalA kALa rahevA svarUpanuM bIjI prakRtirUpa avasthAna pAmavuM te sthitisaMkrama ane A vAta na ghaTI zake ema nathI. (eTale ke barobara che) pratyakSa siddha hovAthI te A pramANe kahe che. tRNa Adi paramANu pahelA tRNAdi rUpe rahela che. pachI samudramAM paDatAM kAlakramathI lavaNamizra rUpa rahe che. athavA to sthitinA kALanuM ja saMkramaNa thAya che, te paNa RRtunA saMkramaNanI jema doSa rahita ja che. jema vRkSAdine viSe svabhAvathI krame karIne ke devatAdi prayogathI ekI sAthe sarva paNa RtuonuM saMkramaNa thAya che. te te kArya puSpa - phaLa AdinA darzana thavAthI te pramANe ahIM paNa jIva prayogathI karma 5ramANuone viSe sAtAdi rUpanA kAraNa je kALa tenA saMkrama hovAthI virUddha nathI. e pramANe doSa rahita che. A rIte vadhAre jaNAvavAthI saryuM. (yaMtra naM 18, 19, 20 juo) nAmakarmane viSe saMkramasthAna ane patahasthAnonuM sAdi, Adi, bhAMgAnuM yaMtra naM. - saMkramasthAna adhruva 103 102 - 101 - 96 95 - 94 - 93 - 89 88 - 24 - 82 - 81 patahasthAna 31 30 - 29 28 - 26 25 - 23 - 1 iti kayA saMkramasthAno kayA pataMgrahamAM saMkrame ? te svarUpa samApta. iti nAmakarmanA saMkrama - patagraha vidhi samApta iti prakRti saMkrama samApta. sAdi kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI For Personal & Private Use Only kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI kyAreka hovAthI 18 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 355 ( - atha sthitisaMkrama viSe 6 anuyoga dvAra:-) ThiisaMkamo tti buccai, mUluttarapagaito u jA hi ThiI / ubaTTiyA va ovaTTiyA va, pagaI NiyA va'NNaM // 28 // sthitisaMkrama ityucyate, mUlottaraprakRtibhyAM tu yA hi sthitiH / udvartitA vA 'pavarttitA vA, prakRtiM nItA vA'nyAm // 28 // gAthArtha :- mULa ane uttara pravRtione AzrayI je sthiti tenI udvartanA karavI, apavarNanA karavI athavA anya prakRtirUpe pariNAvavI, e traNa prakAre sthitisaMkrama kahevAya che. TIkArtha : - te pramANe prakRtisaMkrama kahyo. have sthitisaMkrama kahevAno avasara che. ane tyAM A arvAdhikAra che. te A pramANe (1) bheda, (2) vizeSalakSaNa (3) utkRSTa sthitisaMkrama pramANa (4) jaghanya sthitisaMkrama pramANa (5) sAghAdi prarUpaNA ane (6) svAmitva prarUpaNA e 6 anuyoga dvAra che. -: atha 1lI - 2jI - bheda - vizeSalakSaNa prarUpaNA - tyAM bheda vizeSalakSaNanuM nirUpaNa karavAne kahe che. ahIM ""mUjIttaro " e pramANe ahIM " lata" = ghara para caDhIne jove che. e pramANe ahIM ""tyA'' (saMbaMghaka bhUtakRdanta) no lopa thaye tenA karmamAM paMcamI che. dhatao ("sakhyamArA prekSa'') tethI A artha "di''spaSTa che. mUlaprakRtinI 8 ane uttaraprakRtinI 158 saMkhyAne AzrayIne je sthiti ""urjitA'' eTale ke alya thayelI chatI lAMbI (moTI) karavI athavA "partitA' lAMbI hovA chatAM alpa kare. athavA anya prakRtine lai javI, patagraha prakRtinI sthitirUpe lai jaine te sthitirUpe sthApanA karavI. tene sthitisaMkrama kahevAya che. A pramANe kahe che. - sthitisaMkrama be prakAre che. mUlaprakRti viSaya ane uttaraprakRti viSayanuM pahelAnA 8 prakAra te A pramANe - jJAnAvaraNIyathI aMtarAya sudhI, bIjo 158 prakAre. te A pramANe - matijJAnAvaraNathI vIyatarAya sudhI. te pramANe - mUnuttarapatro enAthI bheda prarUpaNA kahIM. vizeSa lakSaNa prarUpaNA H- "uvadiyA ' ityAdinuM vizeSa lakSaNa 3 prakAre che. tyAM karma paramANuono alpa sthitikAla dUra karIne dIrdhakAlapaNe vyavasthA (sthApanA) karAya te udvartana, ane te ja dIrdha sthitikAlane dUra karIne alpa sthitikAlapaNe sthApanA karAya te apavartanA, tathA saMkrama pAmatI prakRtinI sthitine pataghraha prakRtinI sthitirUpe lai jaine sthApavI te pratyaMtaranayana nAme sthitisaMkrama kahevAya. ane sthitione bIje sthApavuM te sthiti yukta paramANu dvArA ja jANavuM sthitine sAkSAt bIje lai javI azakya che. ane A vizeSa lakSaNa te sAmAnya lakSaNane anusarIne ja pravarte che. paNa tene mukIne nahIM. tethI mUlaprakatione viSe paraspara saMkramano niSedha hovAthI teono mulaprakRtiono pratyaMtaranayana lakSaNa sthiti saMkrama thato nathI. paraMtu be ja udvartanA ane apavarNanA lakSaNavALA saMkrama thAya che ane uttara pravRtiono to traNe paNa saMkrama saMbhave e pramANe jANavuM. (50naM - 366 juo). iti 1lI - rajI - bheda - vizeSalakSaNa prarUpaNA samApta For Personal & Private Use Only Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 karmaprakRti - nAmakarmanA pataghrahasthAnamAM saMkramasthAno - yaMtra naM.- 19, (gAthA 25-26-27nA AdhAre), saMjJA PIA = palyopamano asaMkhyaya bhAga kALa pataMgraha sthAna kaI gati prAyogya bAMdhe ? . | patagraha naMbara saMdamasthAna jaghanya utkRSTa sattA aprAyogya 102 | 1 samaya aMtarmuhUrta : 18]s[ s[ sss[ s[ s ] 31 | 1 AvalikA : 102 | 101 | " 96 | 5 | " 95 | 94 | " 90 89 | aMtarmuhUrta 89 | 88 | " 83 | 82 | " _82 | 81 | 103] 103] 1 samaya 103. 102 | 1 AvalikA 103 | 96 | 1 samaya 103 | 95 | 1 AvalikA 102 / 102 | na samaya 102 | 95 " 103] 103 |PIA 96 | 96 | aMtarmuhUrta nyUna 84000 varSa nArakamAM 102 | 102 1 samaya 95 95 | " 3 | " | 84 84 " | 82 82 " 3juM | 30 | " aMtarmuhUrta 1 AvalikA P/A 33 sAga0 devane " | paryAd manu " | paryA, tiryaMca paMce aMtarmuhUrta " (93-84 Ava0) " (84 Ava4) " (82 Ava0) " | paryAvra vikala) 3 3 84 " " (93-84 Ava) " (84 Ava4) " (82 Ava4) 8ra. 82 1. navuM jinanA nikAcita karanAro jyAM sudhI e nikAcita na thAya tyAM sudhI (aMtarmu0 sudhI) paDato nathI. tethI 102 ane 95no jagha0 kALa 1 samaya na maLe. For Personal & Private Use Only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 357 guNasthAnaka svAmI vizeSa kAraNa u50 yati ubhayazreNivAlA 8/7thI10 87thI9/1| | ahIM mAtra yazakIrti baMdhAya che, tethI bIjI prakRti na baMdhAvAthI yazakIrtino saMkrama nathI. 92 thI 10 yati kSapakazreNivAlA 103-13 no kSaya =90nI sattA yazakIrtimAM 89 saMkrame 102-13 no kSaya = 89nI sattA yazakIrtimAM 88 saMkrame 96-13 no kSaya =83nI sattA yazakIrtimAM 82 saMkrame 95-13 no kSaya =82nI sattA yazakIrtimAM 81 saMkrame jina - AhArakanI baMdhAvalikA pachI jinanAmanI baMdhAvalikAmAM vartatAM AhArakanI baMdhAvalikAmAM vartatAM AhAraka - jinanAmanI baMdhAvalikAmAM vartatAM 7 thI 8/6 apramattayati apUrvakaraNe vartatAM apramattayati 4 thI samyagudRSTi deva samya - deva - nAraka AhArakanI baMdhAvalikAmAM vartatAM jinanAma sahita 30 bAMdhe tyAre (AhA09vele nahIM tyAM sudhI) jinanAma sahita 30 bAMdhe tyAre 1 - 2 juM sarva ti- manu0 - de - nA | udyota sahita30 bAMdhatA sarva tivanArakone rajoguNa0 na hoya | udyota sahita 30 bAMdhatA. sarva tio - manuo sarva ti sarva tivra - manuo " " | sarva ti, 2. saMyamathI paDanArane AvatuM 2 juM guNasthAnaka levuM tethI nAraka na Ave. For Personal & Private Use Only www lainelibrary.org Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 karmaprakRti kALa kai gati prAyogya bAMdhe ? saMkramasthAna jaghanya utkRSTa = =. | patagraha naMbara sattA s| s| | patagraha sthAna 103 103 1 samaya 103] 102] 1 samaya = dezona pUrvakroDa-4the pameguNa0 3 AvalikA dezona pUrvakroDa 3 AvalikA P/A = = " | paryA0 manuo 96 | 96 | aMtarmuo | aMtarmu, 95 | 95 | 1 samaya | 33sAga0 anuttaradevane (93Ava0) aMtarma (84 Ava4) 93 84 84 84 | " | paryA, ti, paMce 102 102 95 95 AvalikA aMtarmu, " (93 Ava0) " (84 AvaA). " (82 Ava) 93 84 84 " 82 82 102 102 95 95 " " " | paryA, vikale 93 93 " (93 Ava4) " (84 Ava0) " (82 Ava4) 84 84 82 82 102 102 | " " 5muM | 28 | deva PIA 95 | 95 aMtarmuo nyUna 13 dezona pUrvakoDa +3 palyo, 95 | 93 AvalikA 93 | 93 2. 7 me guNaThANe 31 no baMdha karI dudde 1 samaya mATe ra9 no baMdha karI mRtyu pAmanArane jaghanya - 1 samaya maLe. 3. jinanAmano navo baMdha zarU karanArane eka AvalikA baMdhAvalikA hovAthI jinanAma saMkramatuM na hovAthI 102 tathA 95nuM saMkramasthAna | utkarthI 1 AvalikA mATe maLe. aMtarma* 4. devaddhika sahitanI 93nI sattAvALo aMtarmu0 bAda narakaTrika paNa bAMdhaze ane baMdhAvalikA pachI e paNa saMkramAvaze. paNa jo e narakaTrikanI sattAvALo hoya to utkRSTa kALa 1 AvalikA ja maLaze. kAraNake baMdhAvalikA vItyA pachI devadrika paNa saMkramavAthI 95 saMkramaze. naraka prAyogya 28nA patagraha sthAnamAM AnAthI viparIta jANavuM. For Personal & Private Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakA 4 thI 8 da 1 thI 4 1luM 1 thI 4 1 luM kuM 39 33 1 -2 juM 33 33 29 ,, 33 ** 33 33 39 33 #delhac 1 thI 8) 1 luM . aviratAdi manuSya 33 33 33 33 '' sarva niryaMca - manu 1 2je nAraka paka sarva,ti - manuo - de nAraka sarva ti - maha 23 sarva tiryaMca sarvanita - ta - de nAraka 15 13 11 sarvatinuM - maha 13 svAmI 33 17 sarva tiryaMca sarvati - manu 29 '' 33 * deva-nAka -22 tenuM zA vinA | sarve niyaMca paryA tiryaM paMce manu 33 * 33 .. jinanAma sahita cha pA bAMdhatA jinanAmanI prathama baMdhAvavAmAM vartanAM de pra0 30mAMthI AhAdvika bAda karatAM, jinanAmasahita 2bAMdhatA jinanAmanI prathama AvalikAmAM vartanAM manuSya jinanAma rahita 29 bAMdhatA paMce nija manu ne 3-4 manu prA baMdha na hoya tethI 3-4 the ti manu guNa 95 no saMkrama na hoya, deva - nA2ka ne hoya. manuDhikanI prathama baMdhAvalikAmAM vartatAM 9 nA jinanAmanI sattAvAlo nA2ka aparyA paryAptamAM samya na pAme tyAM sudhI manu prA 29 bAMdhatA 102 nI jema kAraNa jANavuM. 19 17 19 27 udyota rahita 29 bAMdhatA ,, 23 33 ,, 33 vizeSa kAraNa 33 J For Personal & Private Use Only 33 23 359 AhA nI sattAvAno nima yugalika ATalA kALamAM AhAra ne vele devartinI baMdhAvalikAmAM vartanAM devadvika-vai saptakanI baMdhAvalikA pUrNa thayA pachI guru ne 102 www.jainelibrary.otg Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyaprakRti kALa patagraha sthAna kaI gati prAyogya bAMdhe ? jaghanya saMkramasthAna = = = di pataTThaha naMbara 1 utkRSTa sattA AvalikA* aMtarmuhUrta naraka 84 [ 1 samaya 102 | " 96 | aMtarmuhurta 95 | 1 samaya 95 | 93 | " 93 | 93 | " 93 / 84 | " 102] 102 | 95 95 93 3] " 84 84 " 82 82 " [102 102 " 6ThuM, 26 | paryA, ekeo AvalikA aMtarmuhurta* AvalikA aMtarmuhUrta " (93 Ava4) " (84 Ava0) " (82 Ava4) " | >> 25 | aparyA, manuo " (93 Ava4) " (84 Ava4) 84 | 84 | " | 84 82 " aparyA, vikale ti, paMce " 102] 102 | 95 | 95. AvalikA aMtarmuhUrta " (93 Ava4) " (84 Ava4) " (82 Ava4) paryA bAda ekeo. 84 84| " 82 82 " 102 102 " 95 95 " 93 93 | " | 84] 82 | 82 | 102 102 95 93 | 93 | " " (93 Ava0) " (84 Ava4) " (82 Ava0). 23 | aparyA, eke0 95 " (93 Ava0) " (84 Ava4) " (82 Ava4) 84 | 84 | " 82 5. vakriya-11 vinAno thaIne ti, paMce ke manu0 mAM AvI paryApta avasthAmAM deva prA0 - 28 bAMdhe tyAre 84nuM saMkramasthAna baMdhAvalikA bAda - vayi-7 + devadrika = 9 prakRtio vadhu saMkramAvaze. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 361 guNasthAnaka svAmI vizeSa kAraNa paryA, ti, paMcemanu0 devaddhika - vaikriyasaptakanI baMdhAvalikAmAM vartatAM zzzzzz zz narakAbhimukha manuo. paryAi tio paMce, manu, nikAcita jinanAmavALo narakAbhimukha manuSya naraka prAyo 28 bAMdhatA | mithyAdRSTi naraka prAyogya - 28 bAMdhatA narakaddhikanI baMdhAvalikAmAM vartatAM narakaddhika - vaikriyasaptakanI baMdhAvalikA pUrNa thayA pachI narakaddhika - vaikriyasaptakanI baMdhAvalikAmAM vartatAM naraka sivAya eke, Adi eke prA. - 26 bAMdhatA sarva tio manu deva sarva ti, manu0 deva naraka sivAya eke, Adi e prAva - 26 bAMdhatA ekeo Adi sarva tiryaMca e prAnDa - 26 bAMdhatA sarva tiryaMca sarva tio manu (tela-vAu vinA). A banne saMkrama manuSyamAM prAraMbhakALe hoya che. jyAre prathama baMdhAvalikAmAM varte tyAre sarva tiryaMca sarva tio, manuo | A banne saMkrama manuSyamAM prAraMbha kALe hoya che. sarva tiryaMca sarva tio, manu, deva 26mAMthI Atapa ke udyota rahita 25 bAMdhatA sarva tio manuo sarva tiryaMca sarva tio manuo sarva tiryaMca For Personal & Private Use Only Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 karmaprakRti saMkrama 26 | | s| s| 30. nAmakarmane viSe saMkramasthAnomAM (gAthA 25 thI 27 nA AdhAre) noMdha: vizeSa kAraNo yaMtra naM 19mAM juo saMkramasthAna patagraha sattA kaI gati prAyogya bAMdhe . naMbara sthAna sthAna 1luM || 81 82 | aprAyogya 83 | " 82 (84) | paryA, paMce tiyao, vikalendriya 82 (84) | " " " 29 84 | manuSya 82 (84) | paryA, ekendriya 84 | aparyA, manuSya. 82 (84) | aparyAvra vikale, paMce, tio. " " | paryA bAddha eke0 " " | aparyAva eke, 84 (93) | paryA. paMce tio vikala0 29 84 (93) | paryA, manu, tio paMce vikale. 28 28 26 84 (93) | paryAjha eke 25 84 (93) paryAbAi ekeDa, aparyA vika0 ti, manuo 84 (93) | aparyAva eke, 89 | aprAyogya * 90 | " 30 3 (5) | paryA6 paMce tio, vikale, 93 (5) | paryA, manu, tio paMce, vikale 95 | naraka - deva 93 (5) | " " 93 (95) paryA, e ke 93 (5) | aparyA. vika0, ti, paMce, manuo 93 (95) | paryAd bALa eke | 93 (95) | aparyAd eke 95 | aprAyogya deva naraka IIR - 95 | 1 | 96 | aprAyogya 31 103 | deva 30 ] 102 |" 1. sattAnA khAnAmAM (C) lakhela AMkaDAno kAla Avatu ke AvapUna jANavo. For Personal Private Use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 367 patagrahasthAno - yaMtra naM 20 kALa guNasthAnaka svAmI jaghanya aMtarmuhurta utkRSTa aMtarmuhUrta | 92 thI 10 | lapaka zreNivAlA 1 samaya sarva tiryaMca " " ( teu - vAu sivAya) AvalikA aMtarmuhurta AvalikA aMtarmuhurta " " ( teu - vAu sivAya) sarva tiryaMca - manuSya " " " (manu0 prAo mAM te vAu vinA) paMcendriya tiryaMca - manuSya AvalikA aMtarmuhUrta sarva tiryaMca - manuSya " " " (mana9 prAd mAM teo vAu vinA) aMtarmuhurta 9)2 thI 10 | Hpaka zreNivAlA = TET== 1 samaya AvalikA aMtarmuhurta sarva tiryaMca - manuSya " " " (manu0 prALu mAM te vAu vinA) | paryApta paMcendriya tiryaMca manuSya paryApta paMcendriya tiryaMca manuSya sarva tiryaMca - manuSya " " " (man0 prA mAM te vAu vinA). kSapaka8/7 thI 9/1 | yati ubhaya zreNi upa0 8/7 thI 10 1 samaya aMtarmuhUrta AvalikA 7 thI 8/6 apramattayati apUrvakaraNe vartatAM apramattayati apUrvakaraNe vartatAM For Personal & Private Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 karyaprakRti saMkrama saMkramasyAna naMbara patadagraha sthAna kaI gati prAyogya bAMdhe ? sthAna 30 | paryApta tiryaMca paMcendriya paryApta vikasendriya paryApta tiryaMca paMcendriya paryApta vikasendriya paryApta manuSya 29 'deva 28 nAraka 28 26 paryApta ekendriya 25 23 aparyApta vikasendriya - tiryaMca - paMcendriya - manuSya | aparyApta ekendriya deva | manuSya 30 29 29 nAraka aprAyogya 10muM 101 102 11muM 10ra 103. 31 deva 30 102 29-30 paMcendriya tiyaca | vikajiya 103 deva 102 manuSya 102 deva 25 nAraka paryApta ekendriya aparyApta vikalejiya - tiryaMca - manuSya paryApta bAdara ekendriya | aparyApta ekendriya 23 12muM 103 103 31 30 29 manuSya deva For Personal & Private Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa jaghanya 1 samaya "" 23 39 '' 33 33 13 aMtarmuharta nyUna 84000 varSa narakamAM aMtarmuhUrta 1 samaya aMtarmuhurta 1 samaya 33 ', 27 23 31 33 .. 13 11 33 99 P/A 1 samaya kALa utkRSTa aMtarmuhana 11 "" 29 33sAga, anuttaradevane AvalikA aMtarmuhUtta aMtarmu nyUna /3 dezona pUrvakroDa varSa +3 palyo aMtarmuhUrta 37 ', AvalikA 33 sAga anuttaradevane aMtarmuhUrta dezona pUrvakroDa aMtarmuhurtta 31 33 AlikA aMtarmuhurtta 11 AdhikA P/A P/A aMtarmuhUrta 19 33 33 39 PIA dezona pUrvakrADa varSa guNasthAnaka 1 luM - 2jU 1luM 1 | - 2x huM. 1 thI 4 4 thI 8/6 1luM 1 thI 8/6 mathuM 13 3 thI 9/ kathA 19 4 zrI da 1 kSapakaToka thI 91. u50 8/7 thI 10 33 7 thI 8 da 10 - 24 1 luM 4 thI 6 1 thI 4 1 thI 6. 1luM 19 39 33 7 thI 8 6 thA 4 thI 6 cAre gatinA sarva tiryaMca manuSya cAre gatinA sarva tiryaMca manuSya cAre gatinA (tevuM vArDa vinA) 31 avinAdi manuSya nutana jinanAmanI baMdhAvAlikAmAM paryApta paMcendriya tiryaMca - manuSya 33 sarve tiryaMca - manuSya - deva 39 13 svAmI 13 sarva tiryaMca manuSya(manu prA mAM te vAu vinA) 33 39 39 aparyApta nAraka aviratAdi - manuSya nara kAbhimukha banya ubhayazreNivAlA pati 7 -8 me AhA nI prathama baMdhAvalikAmAM vartatAM deva -nAraka 99 37 For Personal & Private Use Only 365 7-8 ke jinanAmanI prathama baMdhAvalikAmAM vartatAM 7 -8 me gurU vartatAM. deva - nAraka - tiryaMca - manuSya sarva tiryaMca - manuSya aviratAdi ninAmanI prathama baMdhAvalikAmAM vartamAM manuSya sarva tiryaMca manuSyane19-2je,deva-nAraka(tevAuvinA) paryApta tiryaMca paMcendriya, manuSya .. 33 33 sarva tiryaMca - manuSya - deva sarva tiryaMca - manuSya(manupAtamAM te vArDa vinA) sarva tiryaMca - manuSya - deva sarva tiryaMca - manuSya apramattayati apUrvaka2Ne vartatAM deva aviratAdi manuSya Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366, -: atha 3jI utkRSTa sthitisaMkrama pramANa prarUpaNA : tIsA sattari cattAlIsA, vIsudahikoDikoDINaM / jeTTho AligadugahA, sesANa vi AligatigUNo / / 29 / / triMzat - saptati - catvAziy - vizaSuSioTioTInAm / jyeSTha AvalikAdvikahInaH, zeSANAmapyAvalikAtrikona / / 29 / / gAthArtha :- baMdha samayeja je prakRtionI 30 - 70 - 40 ane 20 koDAkoDI sAgaropamanI sthiti baMdhAya che. te prakRtiono utkRSTa sthitisaMkrama svotkRSTa sthitithI 2 AvalikAhIna jANavo. ane zeSa abaMdhotkRSTa sthitivALI prakRtiono u sthitisaMkrama svotkRSTa sthitithI 3 AvalikAhIna jANavo. karmaprakRti TIkArtha :- te pramANe bheda ane vizeSalakSaNa kahyAM. have utkRSTa sthitisaMkrama pramANanuM pratipAdana kare che. - ahIM sarva prakRtiono baMdhane AzrayIne utkRSTa sthiti pUrve je baMdhanakaraNamAM batAvI che. ahIM to saMkramane viSe utkRSTa sthiti vicAratAM be prakAre prApta thAya che. - baMdhotkRSTa ane saMkramotkRSTa che. tyAM baMdhathI ja je utkRSTa sthiti (baMdhAya che) te baMdhotkRSTa, je baMdha thaye athavA nahIM baMdha thaye chate saMkramathI utkRSTa sthiti pAme te saMkramotkRSTa kahevAya che. tyAM je prakRtionI pota potAnI mUlaprakRtinI apekSAe sthitinI nyUnatA (ochI) na thAya, paraMtu tulyatA ja rahe te baMdhotkRSTa prakRtio 97 che. jJAnAvaraNa - 5, darzanAvaraNa - 9, aMtarAya - 5, AyuSya - 4, asAtAvedanIya, narakaddhika, tiryaMcaddhika, ekendriyajAti, paMcendriyajAti, taijasasaptaka, audArikasaptaka, vaikriyasaptaka, nIla - kaTu (tikta) sivAyanA azubha varNAdi - 7, agurulaghu, parAghAta, upaghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, nirmANa, aMtya saMsthAna - saMdhayaNa, azubhavihAyogati, sthAvaranAma, trasacatuSka, asthiraSaTka, nIcagotra, 16 kaSAya ane mithyAtva. = bAkInI 61 prakRtio saMkramotkRSTa che, ane te A che. - sAtAvedanIya, samyaktva - mizramohanIya, nokaSAya, AhArakasaptaka, zubha varNAdi - 11, nIla, kaTu (tikta), devadvika, manuSyadghika, be-te-caurindriyajAti, chellA sivAyanA pAMca saMsthAna, pAMca saMghayaNa, zubhavihAyogati, sukSma, sAdhAraNa, aparyApta, sthiraSaTka, tIrthaMkara, uccagotra. tyAM "baMdhotkRSTa je matijJAnAvaraNIyAdi, mithyAtva, 16 kaSAya, narakaDhikAdino, yathAkrame 30 - 70 - 40 - 20 koDAkoDI sAgaropama sthiti che. ''jyeSThaH'' utkRSTa sthitisaMkrama ''tiyavuAnha'' tti be AvalikA hIna hoya che. te A pramANe - sthitino baMdha thayA bAda baMdhAvalikA pasAra thaye chate saMkrama thAya che. temAM paNa udayAvalikA sakalakaraNa ayogya che. tethI karIne udayAvalikAthI uparanI sthiti saMkrame che. udayAvalikA mAtra to saMkrAnta vagara rahe che. tethI baMdhotkRSTano utkRSTa sthitisaMkrama be AvalikA hIna ja prApta thAya che. ahIM udayavatI athavA anudayavatI prakRtiono udaya samayathI zarU karIne AvalikA mAtra sthiti udayAvalikA che, e pramANe pUrva graMthamAM vyavahAra che. ane ahIM mithyAtvanI 70 koDAkoDI sAgaropama sthitino utkRSTa sthitisaMkrama jo ke be AvalikA hIna kahyo che, to paNa aMtarmuhUrta nyUna jANavo. kAraNake mithyAtvanI utkRSTa sthiti bAMdhIne jadhanyathI paNa aMtarmuhUrta mithyAtve ja rahe, pachI samyaktva prApta karIne mithyAtvanI sthitine aMtarmuhUrta nyUna samyaktva ane mizramAM saMkrame tethI aMtarmuhUrta nyUna ja mithyAtvano utkRSTa sthitisaMkrama prApta thAya che. 'sattara' padanuM grahaNa sUtramAM badhI ja baMdhotkRSTa prakRtiono bAhulyathI AvalikAkrika hIna utkRSTa sthitisaMkrama hoya che. te vyApti niyama batAvavA mATe che. bAkInI saMkramotkRSTa prakRtiono 3 AvalikA hIna utkRSTa sthiti saMkrame che. te A pramANe :- baMdhAvalikA pasAra thaye chate AvalikAthI uparanI sthitine sarva paNa bIjI prakRtionI aMdara AvalikA upara saMkrame che. ane tyAM saMkrAta thaye chate 31 koipaNa karmaprakRtinI utkRSTa sthitisattA baMdhotkRSTa prakRtionI utkRSTa sthiti jeTalI baMdhAya teTalI ane saMkramotkRSTa prakRtionI saMkramadvArA jeTalI utkRSTa sthiti prApta thAya, temAM eka udayAvalikA meLavatA jeTalI thAya teTalI hoya che.tenAthI vadhAre hotI nathI. For Personal & Private Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 367 AvalikA mAtra kALa sudhI sakala karaNa ayogya karIne saMkramAvalikA pasAra thaye udayAvalikAthI uparanI sthiti tyAMthI paNa prakRtionI aMdara (bIjI vAra) saMkrama thAya che. tethI saMkramotkRSTAno utkRSTa sthitisaMkrama 3 AvalikA hIna ja che. te A pramANe - narakadvikanI utkRSTa 20 koDAkoDI sAgaropama bAMdhIne baMdhAvalikA pasAra thaye AvalikAthI uparanI sthitine manuSyaddhikane bAMdhato tyAM manuSyadvikamAM saMkrame che. ane tyAM saMkrAnta thaye chate AvalikA mAtra sakala karaNa ayogya kare, tethI saMkramAvalikA pasAra thaye udayAvalikAthI uparanI sthitine devadrika bAMdhato tyAM paNa saMkrame che. e pramANe bIjI paNa saMkramotkRSTa prakRtiono utkRSTa sthitisaMkrama 3 AvalikA hIna jANavo. (citra naM. 1 ane 2 juo). micchattassukkoso, bhitramuttUNago u sammatte / misevaMto doDAvaDI, mAdAratityAre A rU0 | mithyAtvasyotkRSTaH, bhitramuhAnastu samyaktve / / breivADA:zodAvazorI, nAdAra-tIrthavAyoH | 20 || gAthArtha :- mithyAtvano utkRSTa sthitisaMkrama aMtarmuharta hIna che. tathA samyakatva ane mizrano u0 sthitisaMkrama 2 AvalikAdhika aMtarmuhurta hIna che. tathA AhAraka ane jinanAmano u0 sthitisaMkrama aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa che. TIkArya - te pramANe baMdha thaye chate jeonI saMkramathI utkRSTa sthiti thAya che, te prakRtionuM utkRSTa sthitisaMkrama parimANa kahyuM. have je prakRtio baMdha vinA phakta saMkramathI ja utkRSTa sthiti thAya che, te prakRtiono utkRSTa sthitisaMkrama parimANa nirUpaNa karatAM kahe che. - - mithyAtvano utkRSTa sthitisaMkrama ""mitradUrvonaH " eTale aMtarmuhUrta nyUna che. tathA samyakatvane viSe samyatvano ane samyaktva athavA mizrane viSe mizrano utkRSTa sthitisaMkrama aMtarmuhurta nyUna che. tu zabda te adhika artha sUcana kare che tethI (aMtarmuhUrta ane) be AvalikA hIna jANavuM. ahIM A bhAvanA che. - *darzanamohanIyatrikanI sattAvALo mithyASTi utkRSTa saMkalezamAM vartato mithyAtvanI utkRSTa sthitine bAMdhIne pachI aMtarmahatta mAtra samaya bAda tarata mithyAtvathI paDIne vizuddhi pAmato samyakatva pAme che. pachI mithyAtvanI 70 koi koi sAgaropama lakSaNanI utkRSTa sthitine aMtarmuhurta hIna samyakatva ane mizrane viSe saMkramAve che, ane tyAM saMkrAta thaye chate AvalikA mAtra sudhI sakala karaNane ayogya thAya che. pachI saMkramAvalikA pasAra thaye udayAvalikAthI uparanI samyakatvanI sthitine apavartanAkaraNathI svasthAne saMkramAve che. ane mizranI sthitine paNa saMkramAvalikA pasAra thaye chate udayAvalikAthI uparanI sthitine samyakatvamAM saMkramAve che. ane te apavartanAkaraNathI svasthAnamAM saMkramAve che. e pramANe mithyAtvano aMtarmuhUrta nyUna ane samyakatva - mizrano aMtarmuhurta sahita be AvalikA hIna arthAt be AvalikAdhika aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthitisaMkrama thAya che. ahIM prazna e thAya che ke darzanatrikanI sattAvALo mithyAdRSTi teja je pUrva samyagudRSTi thaine patita thayo che. ane tene mithyAtvano utkRSTa sthitibaMdha saMbhave nahIM. "vaMdhe vona vi'' e pramANe AgamanuM vacana hovAthI, granthibheda karavA chatAMya paDelAMne paNa ataHkoDAkoDIthI adhika baMdhano niSedha che. tethI A sarva vAta mULamAMthI ja nIkaLI gai ema nathI. vadhekha na hota'' e pramANe siddhAMtano mata che. karmagraMthanA mate samyagudRSTithI paDIne mithyAtve AvelA utkRSTa sthitibaMdha paNa pAme che. tene tevA prakAranA rasanA abhAvathI ja vizeSa samarthana nathI eTale kAMi doSa nathI. 32 ahIM darzanamohanIyatrikanI sattAvALo eTale prathama kSAyopathamika samyaktva pAmela jIva hoya, pachI mithyAtve gayela hoya, 1lA guNasthAnake karaNa karIne temaja karaNA karyA sivAya ema be rIte samyakatva prApta kare che, te hakIkata upazamanA karaNamAM kahevAmAM Avaze. karaNa karIne je samyakatva prApta kare che te to aMtaH koi koi nI sattA laine ja upara jAya che. karaNa karyA vinA je caDhe che te upara kahyAM pramANe utkRSTa sthitinI sattA laI 4thA guNasthAnake jAya che, ane aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthiti saMkramAve che. utkRSTa sthitibaMdha karIne aMtarmuhUrta sudhI 1lA guNasthAnake rahIne ja samyakatva prApta kare che. mATe aMtarmuhUrta jUna utkRSTa sthitino saMkrama thAya che. ema kahyuM che. 4thA guNasthAnake gayA bAda aMtarmuhUrta sudhI utkRSTa sthitinI sattA rahe che. teTalAM kALamAM vizuddhinA baLathI aMtaH koko nI uparAMta sthitino nAza kare che. eTale aMtarmuhUrta bAda aMtaH koDAkoDI sAgaropamathI vadhAre sthiti sattA hotI nathI. 33 svasthAna eTale zuM? - je prakRti potAnA paramANuone anya prakRtirUpe parizamAve nahIM paraMtu hIna vA adhika sthitivALA potAnA ja paramANuomAM saMkramAve te svasthAna saMkrama kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti prazna - 1 : samaye samaye karma to baMdhAyA kare che mATe samaye samaye jeTalI sthiti baMdhAya te saghaLAnA saravALA jeTalI sattA kema nahi ? jemake vivakSita samaye jJAnAvaraNIyanI trIsa koDAkoDI pramANa sthiti bAMdhI, pachInA samaye teTalI ja sthiti bAMdhI, pachInA samaye vaLI teTalIja bAMdhI to te saghaLAnA saravALA jeTalI sthiti sattAmAM kema na hoya ? mAtra trIsa koDAkoDIja kema ? 368 uttara H niSeka racanA kai rIte thAya che teno khyAla barAbara hoya to A prazna utpanna thaze nahi. niSeka racanA A pramANe thAya che - je samaye jJAnAvaraNIyakarma trIsa koDAkoDI pramANa baMdhAyuM, tenA bhAgamAM AvelA dalikonI racanA te samayathI AraMbhI traNa hajAra varSa pramANa sthiti choDI traNa hajAra varSa nyUna trIsa koDAkoDInA jeTalAM samayo hoya teTalA sthAnakamAM thAya che, pachInA samaye baMdhAyelI teTalI ja sthitinA bhAga prApta daliko pachInA samayathI AraMbhI traNa hajAra varasa nyUna trIsa koDAkoDInA jeTalAM samayo thAya teTalAmAM goThavAya che. A pramANe je je samaye jeTalI jeTalI sthiti baMdhAya ane tenA bhAgamAM jeTalAM liko Ave tenI racanA te samayathI AraMbhI teno jeTalo abAdhAkALa hoya teTalI sthiti choDIne bAkInA sthAnakamAM thAya che. A pramANe hovAthI saravALo thato nathI kemake niSekasthAno to tenA teja che mAtra te te sthAnakamAM vAraMvAra liko AvatA hovAthI te ati puSTa thAya che. niSekanA sthAnako tenA teja hovAthI sa2vALo thato nathI, temaja jema jema pachI pachInA samaye jAya tema tema pUrva pUrvanI samaya samaya pramANa sthiti bhogavAi kSaya thai jatI hovAthI baMdhathI upara upara eka eka samayanI sthiti vadhatI hovA chatAM utkRSTa sthitinA kAla pramANathI eka paNa samaya vadhato nathI eTale utkRSTa sthiti jeTalI ja sattA hoya che. ema dareka sthaLe samajavuM. prazna - 2 : vivakSita samaye baMdhAyelA trIsa koDAkoDI pramANa sthitinA traNa hajAra varasa pramANa abAdhAkALamAM lika racanA hoya ke nahi ! zuM te sthAnako sAva dalika racanA vinAnA hoya ? uttara H vacamAM koipaNa sthAnako sAva dalika racanA vinAnA hoya ja nahi. kAraNake pratisamaya baMdha cAlu che, pUrve baMdhAyelA karmanI niSeka racanA vivakSita samaye baMdhAyelA karmanA abAdhAkALamAM paNa hoya che ja. abAdhAkALa vivakSita samaye baMdhAyelA karmano hoi zake, saMpUrNa karmano nahi. eTale je samaya trIsa koDAkoDI sAgaropama sthiti baMdhAya te samaye bhogavavA yogya sthiti pUrNa trIsa koDAkoDI ja hoya ochI nahi. ane tethI ja tenI baMdhAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanI baMdhAvalikA ane udayAvalikA ema be AvalikA nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa sthiti anyamAM saMkramI zake che. mATe ja kahyuM che ke baMdhotkRSTa prakRtinI sthiti be AvalikA nyUna saMkrame che. prazna - 3 : saMkramotkRSTa prakRtinI keTalI sthiti saMkramI zake ? uttara : traNa AvalikA nyUna saMkramI zake. kAraNake baMdhotkRSTa prakRtinI be AvalikA nyUna sthiti prApta thAya, temAM udayAvalikA meLavatAM saMkramotkRSTa prakRtionI kula sthitisattA eka AvalikA nyUna utkRSTa sthiti jeTalI thAya, temAMthI saMkramAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanI sthiti saMkrame eTale saMkramotkRSTa prakRtinI traNa AvalikA nyUna utkRSTa sthiti saMkramI zake. dAkhalA tarIke - narakagatinI vIza koDAkoDI sAgaropama pramANa sthiti bAMdhI, baMdhAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanI sthiti baMdhAtI manuSyagatimAM tenI udayAvalikA upara saMkramAve, eTale manuSyagatinI te udayAvalikA meLavatAM kula sthitisattA eka AvalikA nyUna vIza koDAkoDI thAya. have je samaye narakagatinI sthiti manuSyagatimAM saMkramI te samayathI saMkramAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanI sthiti saMkrame eTale kula traNa AvalikA nyUna vIza koDAkoDI pramANa sthiti baMdhAtI devagatimAM saMkramI zake eTale ja kahyuM che ke utkRSTa sthitimAMthI saMkramotkRSTa prakRtionI traNa AvalikA nyUna sthiti anyatra saMkrame che. e pramANe anyatra paNa samajavuM. prazna - 4 : nakagati manuSyagatimAM saMkrame tyAre narakagatinI sattA rahe ke nahi ? zuM narakatinI sattA sAva khalAsa thAya ? uttara H anya prakRti nayana saMkramavaDe je prakRti anyamAM saMkrame tenI sattA sAva khalAsa thAya nahi . saMkramanArI prakRtinA sattAmAM jeTalAM sthitisthAno che ane temAM je dalaracanA che te sthitisthAnonI dalaracanAno amuka bhAga anyamAM saMkrame che, sattAgata saMpUrNa daLa racanA anyarUpe thatI nathI eTale tenI sattAno sarvathA abhAva thato nathI. sattAno sarvathA abhAva to vyAghAtabhAvinI apavarjhanA vaDe thAya che. For Personal & Private Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthiti saMkramamAM pa2(anya) prakRti latAmAM je saMkrakhya thatI sthiti ane saMkramakAle sarvasthitionuM sthApanA citra naM. 1 bandhotkRSTa sthApanA citra-1 (gAthA 29nA AdhAre) saMkramaNakaraNa - narakagatinI baMdhAtI sthiti 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 baMdhAvalikA | udayAvalikA | bandhotkRSTanI je narakagatinI saMkrama prAyogya sthitio ra AvalikA nyUna - 20koko, sAgaropama. 1 - 2 - 3 devagatinI baMdhAti sthiti 10 koko, sAga0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 devagatinI baMdhAvalikA ane narakagatinI udayAvalikA, devagatimAM saMkramAvalikA e traNanuM eka kAlapaNuM che. For Persone Private Use Only devagatinI saMkramathI prApta thayela sthiti 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 devagatinI udayAvalikA | ra AvalikA nyUna 20. koi kosAga0 narakagati saMkramIne Avela te devagati rUpa thai. te vakhate 1 AvalikA nyUne 20 ko, ko sAga sthiti thAya. citranI samajutI :- ahIM 5 biMdune AvalikA rUpa kalpIne, bandhotkRSTa utkRSTa sthitibaMdha 20 ko koi sAgai che. prathama baMdhAvalikArUpa 5 biMdu pasAra thatAM bIjA 5 biMdu udayAvalikAnA sarvakaraNane ayogya hovAthI pasAra thatAM bAkI rahela 2 AvalikA nyUna 20 koi koi sAga0 nI sthiti anya prakRtirUpe saMkramAve te vakhate saMkramayogya prakRtinI sthiti sattA che. bIjI lAinamAM devagatinI 10 ko, kosAga0 baMdhAtI sthiti batAvI che. temAM prathama 5 biMdu te devagatinI baMdhAvalikA che. ane narakagatinI udayAvalikA ane saMkamAvalikA e traNanuM eka kAla paNuM che. trIjI lAinamAM 2 AvalikA nyUna 20 koi koi sAgaTha narakagatinI saMkramIne Avela sthiti devagati rUpa thayela che. ane te vakhate thatusthiti 1 AvalikA nyUna 20 koi koi sAgavuM thAya che. (prazna - 1 thI 5 vizeSa samajutI mATe peija naMbara - 368, 369 juo) 367/1 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education in analiona saMkramotkRSTanuM sthApanA citra - 2 manuSyagatinI utkRSTa sthitisattA ane utkRSTa sthitisaMkrama pramANe 367/ra (1) narakagatinI baMdhAtI sthiti - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 baMdhAvalikA udayAvalikA manuSyagatimAM saMkrama prAyogya sthitio ra AvalikA nyUna 20 koi koi sAgaropama. pariziSTa - 2 For Personal & Pitvate Use Only (2) manuSyagatinI baMdhAtI sthiti 15 koko, sAga0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 manubaMdhAvalikA udayAvalikA manuSyagatinI baMdhAvalikA ane narakagatinI udayAvalikA, te ja tenI narakagatinI saMkramAvalikA e traNanuM eka kAlapaNuM che. (3) narakagati manuSyamAM saMkramIne AvI 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0000000000000000000000000000000 narakagatinI 2 AvalikA nyUna 20 ko, ko, sAga, manuSyamAM saMkramIne AvI te manuSyagati rUpe thai. saMkramAvalikA te vakhate 1 AvalikA nyuna 20 koLu koi sAgaTha thatusthiti thAya. - (4) devagatinI baMdhAtI sthiti 10 koko, sAga0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 baMdhAvalikA udayAvalikA devagatinI baMdhAvalikA ane manuSyagatinI udayAvalikA ane saMkramAvalikA e traNanuM eka kAlapaNuM che. (5) manuSyagati saMkramI devagati rUpa thai 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 saMkramAvalikA 3 AvalikA nyUna 20 koi koi sAga0nI sthiti manuSyagatinI saMkramIne devagati rUpa thai te vakhate 2 AvalikA nyUna 20 koi koi sAgao thatusthiti thAya. citranI samajUtI :- uparanA citramAM prathama lAinamAM 5 biMdurUpa baMdhAvalikA ane 5 biMdurUpa udayAvalikA pasAra thatA ra AvalikA nyUna 20 kokosAga0nI je sthiti che, te manuSyagatimAM saMkrama prAyogya sthitio che. bIjI lAInamAM prathama 5 biMdu e manuSyagatinI baMdhAvalikA che ane te ja narakagatinI udayAvalikA ane saMkramAvalikA e traNenuM eka kAlapaNuM che. ane bIjA 5 biMdu te pachInI AvalikAmAM manuSyagatinI udayAvalikA thaze. kula 15 kokoLa sAga0 manuSyagatinI baMdhAtI utkRSTa sthiti che. trIjI lAinamAM 2 AvalikA nyUna 20 koko sAga0 narakagatinI sthiti saMkramIne manuSyagatirUpa thayela che. te vakhate thatusthiti 1 AvalikA nyUna 20 koi koi sAganI thAya. cothI lAina te devagatinI 10 kokosAga0nI utkRSTa sthiti che. tyAM prathama pAMca biMdu te devagatinI baMdhAvalikA ane teja manuSyagatinI udayAvalikA ane manuSyamAMthI devagatimAM jatA dalikonI saMkramAvalikA e traNenuM eka kAlapaNuM che ane pachInA 5 biMdu e pachInI AvalikAmAM devagatinI udayAvalikA thaze. pAMcamI lAinamAM manuSyagati saMkramI te 3 AvaliMkA nyUna 20 koko sAgaropamanI sthiti devagati rUpa thai ane te vakhate yatusthiti 2 AvalikA nyUna 20 koi koi sAgaropama thAya. karmaprakRti Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 369 ahIM tIrthaMkara nAmakarma ane AhArakasaptakano utkRSTa sthitibaMdha aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa che. te A prakRtinI sattA paNa teTalI ja kahI che. to zuM A prakRtio baMdhoskRSTA che ke saMkramotkRSTA che ? e pramANe zaMkA thaye chate kahe che. - saMto'' ityAdi AhArakasaptaka ane tIrthaMkara nAmakarmanA saMkramathI sthitisattAkarma aMtaHkoDAkoDI sAgaropama che. tethI A saMkramotkRSTa jANavI. jo ke A prakRtiono baMdhathI paNa aMtaHkoDAkoDI sAgaropama sthitisattA pAme che. to paNa baMdhoskRSTA sthiti karatAM saMkramotkarA sthiti saMkhyayaguNa jANavI. "vaMghoi saMtavammari sakhA tti'' e pramANe cUrNikAranuM vacana che. arthAtu baMdhasthitithI sattAsthiti saMkhyAtaguNa che. ahIM prazna thAya che ke nAmakarmanI utkRSTa sthiti 20 koko sAgaropama pramANa che. tethI AhArakasaptaka ane tIrthakarane viSe saMkramathI utkRSTa baMdhAvalikA ne udayAvalikA rahita 20 koDAkoDI sAgaropama thavI joie. to AhAraka ane jinanAmanI saMkramathI utkRSTa sthiti mAtra aMtaHkoDAkoDI sAgara pramANa ja kema kaho cho ? javAbaH e pramANe nathI. A banne prakRtiomAM anya prakRtiono saMkrama sthitibaMdhakAlamAM ja thAya che, paraMtu bIje vakhate hoto nathI. ane A banne prakRtino baMdha vizuddha samyagudRSTi ane vizuddha saMyata ja kare che. vizuddha samyagudRSTi ane vizuddha saMyatanI sthitisattA AyuSya sivAya sarva karmanI aMtaH koDAkoDI sAga che, adhika nathI, tethI saMkramathI paNa ATalA mAtra thAya che, paNa adhika nahIM. e pramANe doSano abhAva che. ane paMcasaMgrahamAM kahyuM che. - ""tityayaRIERA saMmane vaMdhasaMtapaNuM pi aa saMtojoDAjoDI taNA ki tA saMkuvosA | 38 || gvastha saMtathA ne sammaviTTIkha savajIbhesu tti '' jo ke tIrthaMkaranAma ane AhArakasaptakamAM jyAre saMkrama thAya tyAre baMdha ane sattAmAM paNa aMta:koDAkoDI sAgaropama pramANa sthiti ja hoya che. to paNa te saMkramotkRSTa che. kAraNake samyagudRSTi AtmAone sarva karmanI eTalI ja sattA hoya che. " vasaMta''tti - eTalI aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa ja sattA hoya che. savAsiM jaTTiigo, sAvaligo so ahAugANaM tu / baMdhukkassukkoso, sAbAhaThiI ya jaTTiigo // 31 // sarvAsAM yatsthitikaH, sAvalikaH sa athAyuSkANAM tu / baMdhotkRSTotkRSTA, sAbAdhA sthitizca yasthitikaH // 31 // ' gAthArtha :- sarva prakRtiono yatusthitisaMkrama eka AvalikA sahita jANavo. ane AyuSya balvotkRSTa che. tenI yatusthiti abAdhA sahita che. TIkArtha :- have sarva prakRtiono badhotkRSTa athavA saMkramotkRSTanI saMkramakALamAM jeTalI sthitio prApta thAya che teTalI sthiti batAve che. sarva prakRtiono saMkrama ""sthiti : ' saMkramakALamAM je sthiti rahe te yatusthiti e pramANe kahevAya che tethI yA sthiti vize thastha sa: e pramANe badrIya samAsa che te ""sAni:'' AvalikA sahita jANavo. je pahelA saMkrama kahyo tene AvalikA sahita karatA jeTalAM pramANano thAya teTalI sthiti te prakRtinI saMkramaNakAle vidyamAna che. e bhAvArtha che. tethI bandhotkRSTanI AvalikAhIna ane saMkramotkRSTanI to be AvalikAhIna saMkramaNakAle sarvasthiti jANavI. prazna - 5 : upara baMdhotkRSTa prakRtinI baMdhAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanI sthiti pataghraha prakRtinI udayAvalikA upara saMkrame ema zA mATe kahyuM ? udayAvalikAmAM paNa saMkrame ema kema na kahyuM ? uttara : baMdhAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanI sthiti anyatra saMkrame che ema upara kahyuM che. anya prakRti nayana * saMkramavaDe je sthAnakono saMkrama thAya che. tenI niSeka racanAmAM pheraphAra thato nathI, baMdhakALe je pramANe niSeka racanA thai che. te teja pramANe rahe che mAtra temanA svabhAvAdi palaTAi jAya che. baMdhAvalikA gayA bAda je samaye saMkrama thAya che te samaye udayAvalikA jeTalo kALa gayA pachI phaLa ApI zake te sthAnakono saMkrama thAya che, udayAvalikA karaNane ayogya hovAthI tenI aMdaranA sthAnakono saMkrama thato nathI. tethI ja udayAvalikA upara saMkrame che ema kahyuM che. (iti citra naM0 1nI samajutI samApta) Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti 34. 35 te A pramANe :- saMkleza Adi kAraNanA vazathI utkRSTa sthiti bAMdhIne baMdhAvalikA pasAra thaye udayAvalikAthI uparanI sthiti saMkrama karavA mATe zarU kare che. tethI baMdhonI eka AvalikAhIna sthiti jAAvI, saMkramotkRSTanI to baMdhAvalikA ane saMkramAvalikA pasAra thaye udAvalikAthI parAvartamAna sthiti bIjI sthitimAM saMkrame che. tethI saMkrarmotkRSTanI be AvalikAhIna saMkramakAle sarvasthiti prApta thAya che. AyuSyanI to utkRSTa eTale utkRSTa sthitino saMbhava baMdhotkRSTa ja che. paNa saMkramotkRSTa nahIM. jethI AyuSya prakRtiono paraspara saMkrama thato nathI. 'sa' haiM tusthitiSThata AyuSyanI sAvAyA abAdhA sahita sarva sthati jANavI. phakta saMdhuvasALa AlimULA Tirpha dipha e pramANe vacanathI baMdhAvalikA ochI jANavI. ahIM AyuSya vyAdhAta karanArI apavartanA niyamathI udaya thaye chate pravarte che. tethI tene AzrayIne ahIM yatusthitinuM nirUpaNa karyuM nathI. je nirvyAdhAtabhAvinI apavarSanA te anudaye paNa baMdhAvalikA pasAra thaye haMmezA pravarte che. 38 39. bandha paNa pravartamAna thaye chate prathama samayathI baMdhAyela sthitiono baMdhAvalikA atikrama thaye urjAnA paNa thAya che. tethI nirvyAdhAtabhAvi apavattanA rUpa ane urjAnA rUpa svasthAnasaMkrama ne viSe yatusthiti AyuSyanI AvalikA hIna abAdhA sahita sarva sthiti jANavI. te pramANe utkRSTa sthitisaMkrama parimANa kahyo. (yaMtra naM 21 jUo) iti 3jI utkRSTa sthitisaMkrama pramANa prarUpaNA samApta. utkRSTa sthitisaMkrama ane yatsthitinuM pramANa - prakRtione viSe yaMtra naM. 21 370 sthitisaMkrama saMkhyA 92 59 1 ra sthitisaMkrama pramANa mithyAtva ane 4 AyuSya sivAya | sva-sva utkRSTa sthitimAM be 92 badho kRSNa AvalikA hIna samyaktva - mizramohanIya sivAyanI saMkramotkRSTA mithyAtvamohanIya samyaktva - mizramohanIya sva - sva utkRSTa sthitimAM traNa AvalikA hIna 70 kokosAgamAM aMtarmuhUrta hIna be AvalikAdhika aMtarmuharta hIna 70 koko sAga abAdhAhIna apavartanAsaMkrama yasthitinuM pramANa svasva utkRSTa sthitimAM eka AvalikA hIna sva-sva utkRSTa sthitimAM be AvalikA hIna 4 AyuSya 34 sarva prakRtionI utkRSTa sthiti sajJAti niTik anuhA { sA rU saMviSeserkha e strAnusAre saMklezathI ja baMdhAya che. ahIM bandhotkRSTa prakRti prastAve saMvattAvi mAM Adi zabda kahevAnuM prayojana bandhotkRSTa je 3 zubha AyuSya tenI utkRSTa sthiti vizuddha vaDe baMdhAya che. tethI 3 zubhAyunI vizuddha grahaNa karavAne arthe Adi zabdanuM ganna samajAya che. te gamatAnuM'' iti vacanAta 35 'uparanI'e zabdathI baMdhAvalikA sivAyanI AgaLa pradeza saMbaMdhI eka AvalikA varjhane uparanI utkRSTa sthiti sudhInI sarvasthitilatA ema jANavuM. 36 kadAca ahIM ema zaMkA thAya ke manuSya tiryaMcanA Ayuno sva-mULakarmanI samAna baMdha thato nahi hovAthI tene baMdhotkRSTamAM kema gaNyA ? uttaramAM samajavuM ke saMkrmotkRSTamAM gaNavAmAM Ave to AyumAM anya prakRtinA likano saMkrama thAya che evo vyAmoha thAya, e vyAmoha na thAya mATe baMdhotkRSTamAM gaNyA che. kAraNa ke cAre AyumAM paraspara saMkrama ke koi anya prakRtinA dalikano saMkrama thato ja nathI. baMdhotkRSTa ane saMkramotkRSTathI anya koi trIjo bheda nathI ke temAM tene dAkhala karAya. eTale kAM to beyamAM na gaNavA joie ke baMdhotkRSTamAM gaNavA joie. ahIM baMdhotkRSTamAM gaNyA che te yuktiyukta ja che. 37 sthitiSAta vinAnI apavarjhanA te nirvyAghAtabhAvI apavarSanA 70 kokosAgamAM aMtarmuhUrta hIna AvalikA sahita antarmuhurtta hIna 70 koko, sAga abAdhAsahita baMdhAvalikA hIna 38 baMdhakALe ane abaMdhakALe paNa nirvyAdhAta apavarttanA pravarte che mATe sadAkALa pravarte ema kahyuM che. paraMtu sthitighAta prasaMge to vyAghAtabhAvI apavartanA ja hoya che. AyuSya pratiSThAtaka mukhya 7 kAraNothI AyuSyano vyApAta thatAM AyuSyanI vyAyAtApavartanA hoya ne zeSa karmono apUrvakaraNAdiku prAptithI vyAdhAtApavartanA hoya ema mane samajAya che. pachI tattva zrI bahuzrutagamya. For Personal & Private Use Only 39 jema ke pUrvakoTI varSanA AyuvALo koi AtmA be bhAga gayA pachI barAbara trIjA bhAganA pahelA samaye 33 sAgaropama pramANa utkRSTa Ayu bAMdhe teno baMdhAvalikA gayA bAda uparokta be mAMthI koi paNa saMkrama thai zake che. tethI te eka AvalikAhIna pUrvakoTInA trIjA bhAga adhika 33 sAga pramANa phesthiti dhasthiti saMbhave che. www.jairlibrary.orgg Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 371 -: atha 4thI jaghanya sthitisaMkrama pramANa dvAra - AvaraNavigghadaMsaNa - caukkalobhaMtaveyagAUNaM / nA rphi naho, nadi samaDhiAvatinA . 32 che. AvaraNavighnadarzana - catuSkalobhAntavedakAyuSAm / ekAsthiti-jaghanye, yatsthiti samayAdhikAvalikA // 32 // gAthArtha - jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4, saMjavalana-lobha, vedaka samyakatva, AyuSya-4, e 20 prakRtiono jaghanya sthitisaMkrama 1 samaya ane jaghanya yatusthiti samayAdhikAvalikA che. TIkArtha :- have jaghanya sthitisaMkrama parimANa kahevAno avasara che. jaghanya sthitisaMkrama be prakAre che. (1) svaprakatine viSe ane (2) paraprakRtine viSe bannemAM paNa udayAvalikAmAM je antima saMchobhasthAna te jadhanya sthitisaMkrama tethI udayAvalikAnA bahAranA bhAgamAM je nAMkhavuM te jaghanya sthitisaMkrama na thAya e pramANe siddha thayuM ane A lakSaNa nidrAdvika sivAya jANavuM. tyAM svaprakRtione viSe jaghanyasthiti saMkrama parimANa pratipAdana mATe kahe che. "sAvara''tti jJAnAvaraNIya-5, "vigha tti'' antarAya-5, darzanacatuSkanI catu-acakSu, - avadhi - kevaladarzanAvaraNa, nomaMta tti saMjvalana lobha, "veyana'' tti vedaka samyakatva, cAra AyuSya ema kula sarva saMkhyA 20 prakationo pota potAnA sattA viccheda samaye samayAdhika eka AvalikA sthiti bAkI rahe chate udayAvalikA sarvakaraNa ayogya hovAthI udayAvalikAnI uparanI samaya mAtra sthitine apavartanA saMkrama vaDe udayAvalikAnI nIcenA samayAdhika trIjA bhAgamAM saMkramAve che. A samaya mAtra jaghanya sthitisaMkrama che. ane thatusthiti sarvasaMkramasthiti parimANa ahIM samayAdhika eka AvalikA hoya che. niddAdugassa egA, AvaliyaTugaM asaMkhabhAgo a / gAdi dAsajIva, saMjJAka samIka 35 33 . nidrAddhikasyaikA - ''valikAdvikamasaMkhyeyabhAgazca / paritieoya, saDaLeyAhu samaH || 23 . gAthArtha - nidrAddhikano jaghanya sthitisaMkrama 1 samayane yatusthiti AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga adhika be AvalikA tathA hAsyaSakano paraprakRtimAM jaghanya sthitisaMkrama saMkhyAtavarSa pramANa che. TIkArya :- "nidhidarza'' nidrA - pracalA lakSaNano jaghanya sthitisaMkrama svasaMkramane aMte svasthitithI uparanI eka samayamAtra sthiti che ne te nIcenI AvalikAnA trIjA bhAgamAM samayAdhikamAM naMkhAya che. ane te samaye thatusthiti eTale sarvasthiti be AvalikA ane trIjI AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga hoya che.* 40 tAtparya e che ke laya karatAM chevaTe jeTalI sthitino anya prakRti nayanasaMkrama vaDe (jo ke anya prakRti nayanasaMkrama vaDe jeTalA sthAnakono saMkrama thAya che. temAM kaMi pheraphAra thato nathI arthAtu bAMdhatI vakhate je kALe je prakAranA phaLa ApavA rUpe niyata thayA hoya che, saMkrama thayA bAda te kALe jemAM saMkrama thayo tene anusaratuM phaLa Ape che.paraMtu chelle jeTalI jaghanya sthitino saMkrama thAya che te sthiti saMkocAI udayAvalikAmAM saMkrame che. arthAta udayAvalikAnA kALamAM phaLa Ape tevI thai jAya che.) saMkramaNakara vaDe paraprakRtinI udayAvalikAmAM saMkrama thAya te athavA apavanA saMkrama vaDe potAnI ja udayAvalikAmAM je saMkrama thAya te jaghanyasthiti saMkrama kahevAya che. 41 tAtparya A pramANe che ke kapakazrezimAM 10mA gusthAnake laya karatAM karatAM jyAre saMjvalana lobhanI samayAdhika AvalikA pramANasthiti zeSa rahe tyAre udayAvalikA sakala karazane ayogya hovAthI udayAvalikA uparanI samaya pramANa sthitine apavarNanA karaNa vaDe nIcenA potAnA ja udayAvalikAnA samayAdhika trIjA bhAgamAM saMkramAve te saMjavalana lobhano jadhanya sthitisaMkrama kahevAya che. 42 tAtparya A pramANe che ke 12mA guThA laya karatAM karatAM nidrAddhikanI AvalikAnA asaMkhyAtamAbhAge adhika be AvalikA pramANa sthiti sattAmAM zeSa rahe " tyAre sauthI uparanI samaya pramANa sthitine apavartana karaza vaDe nIcenA udaya samayathI AraMbhI udayAvalikAnA samayAdhika trIjA bhAgamAM je saMdmAve che. te nidrAddhikano jaghanya sthitisaMkrama kahevAya che. ane teno svAmI zrIkaSAyavItarAga AtmA che. te vakhate yasthiti AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAge adhika be AvalikA che. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti ahIM vastu svabhAva e prakArano che ke jyAre nidrAdvikano AvalikAno asaMkhyAtamAbhAga adhika be AvalikA bAkI rahe tyAre uparanI eka samayamAtra sthiti saMkrame che. paraMtu matijJAnAvaraNAdinI jema samayAdhika AvalikA bAkI rahe (u52nI samayamAtra sthiti) saMkrame tema banatuM nathI. 372 have je prakRtio jaghanya sthitisaMkrama paraprakRtimAM (saMkramavAthI) saMbhave che, te pratipAdana kare che. 'phrAsa'' ityAdi te hAsyathI oLakhAya che. te hAsyaSaTka - hAsya, rati-ati, zoka, bhaya, jugupsA e 6 prakRtiono saMpakazreNi karanAra apavardanAkaraNa vaDe saMkhyAtavarSa pramANa sthiti karAyela che. tethI te (prakRtio) sarvathA nirlepa (kSaya) prasaMge te saMjvalana krodhamAM nAMkhe che tyAre hAsyaSakano jaghanyasthiti saMkrama thAya che. soNamuhuttA jaTTii, jahaNNabaMdho u purisasaMjalaNe / jaii sagaUNajutto, AvaliyadugUNago tatto // 34 // sonAntarmuhUrttA yatsthiti - jaghanyabandhastu puruSasaMjvalanAnAm / yasthiti svajonayuktaH, bAvaniADhionastataH // 34 || gAthArtha :- te avasare hAsyaSakanI aMtarmuhUrta adhika (saMkhyAta varSa pramANa) yatusthiti che. punaH puruSaveda ane saMjvalanatrikano jaghanya sthitisaMkrama te abAdhArahita ja sthitibandha pramANa che. ane svauNayukta eTale aMtarmuhUrta rUpa abAdhA sahitane be AvalikA rahita jasthi baMdhapramANa yatusthiti che. TIkArtha :- saMkramaNakAle te ja (hAsyaSaTkanI) saMkhyAtavarSa pramANa sthiti 'sonamunTUrnA' aMtarmuhUrtathI adhika karIe tyAre yatusthiti - sarvasthiti thAya che. te A pramANe kahe che. antaraka2NamAM vartato jIva te saMkhyAtavarSa pramANa sthitine saMjvalana krodhamAM saMkramAve che. ane antarakaraNamAM karmadalika vedAtu nathI. paraMtu tethI AgaLa vedAya che. tethI antarakaraNa kAlathI adhika saMkhyAta varSa pramANathI je sthiti te hAsyaSaTkanI jaghanyasthiti saMkramakAle yatusthiti che. ane A saMdhyeya varSa pramANa te sthitine apavattanA karaNathI TuMkI karIne saMjvalana krodhanI udayAvalikAmAM nAMkhe che. e pramANe jANavuM. nahi to sthiti ghaNI hovAthI udayAvalikAnA bahAranA bhAgamAM paNa nAMkhe ane tethI anya prakRtinI udayAvalikAmAM je aMtima (sthAna) daLiyA te jaghanya sthitisaMkrama che. e pramANe vacana virUddha thAya. puruSavedano ane saMjvalanano je jaghanya sthitibaMdha pahelA kahyo che te A pramANe che. puruSavedano ATha varSa, saMjvalana krodhano be mAsa, saMjvalana mAnano 1 mAsa, saMjvalana mAyAno ardha mAsa, te ja jaghanya sthitibaMdha abAdhAkALa ocho teono (4 prakRtiono) jaghanya sthitisaMkrama che. kAraNake abAdhArahita ja sthiti anyatra (paraprakRtimAM) saMkrame che. tyAM ja (abAdhArahita sthitimAMja) karmadalikano saMbhava che. kAraNake abAdhAkAla rahita je karmasthiti te karmaniSeka rUpa kahevAya. ane jadhanya sthitibaMdhanI abAdhA aMtarmuhUrta pramANa ja hoya che. ane jaghanya sthiti saMkramaNakAle abAdhAkALa madhyamAM pUrve bAMdhela (karmadalika) sattAkarma sarva paNa kSINa thavAthI te abAdhAkAla madhye pUrve bAMdhela dalikanI sattA hotI nathI. tethI puruSaveda Adino *vaijaghanya sthitisaMkrama te aMtarmuhUrta hIna pota potAnA jaghanya sthitibaMdha pramANa che. ane te vakhate teonI yasthiti - sarvasthiti potAnA te hIna karelA aMtarmuhUrta rUpa abAdhAkAla sahita ja sthitisaMkramamAMthI athavA jaghanya sthitibaMdhamAMthI paNa be AvalikA hIna jeTalI jANavI. 43 ahIM puruSavedAdi prakRtiono aMtarmuhUrta nyUna jaghanya sthitibaMdha pramANa jaghanyasthiti saMkrama kahyo. kAraNamAM ema jaNAvyuM che ke abAdhAmAM to dala racanA hotI nathI. barAbara che. vivakSita samaye baMdhAyela karmanI abAdhAmAM to dalaracanA hotI nathI. paraMtu pahelAM baMdhAyelA ke jeno abAdhAkALa vItI gayo hoya che tenI dalaracanA to hoya che. pahelAM jaNAvI paNa gayA che. ke vivakSita samaye baMdhAyela karmano abAdhAkALa hoi zake, AkhI latAno nahi . ane tethI ja 30 koko sAga Adi pramANa baMdhAyela karma sthiti baMdhAvalikA udayAvalikA nyUna saMkramI zake che. e pramANe ahIM baMdhAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanI ema be AvalikA nyUna ATha varSa pramANa saMkrame te jaghanyasthiti saMkrama ema kema na kahyuM ? aMtarmuhUrta nyUna zA mATe kahyo ? prazna ThIka che. paraMtu A prazna tyAre ja thAya ke je samaye uparokta prakRtiono jaghanya sthitisaMkrama thAya. te samaye anya samayonA baMdhAyela karmadalo sattAmAM hoya. paraMtu tema nathI. je samaye puruSavedAdino jadhanya sthitisaMkrama thAya che te samaye pota potAnA viccheda samaye je baMdhAyu hoya che te ja sattAmAM hoya che. anya koi paNa samayanuM baMdhAyela sattAmAM hotuM nathI. kemake kSaya thai gayo hoya che. mATe ja puruSavedAdi prakRtiono aMtarmuhUrta nyUna ATha varSAdi pramANa jaghanya sthitisaMkrama kahyo che. For Personal & Private Use Only Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 373 be AvalikA hIna paNa kema ? to kahe che baMdhaviccheda thayA bAda tarata ja baMdhAvalikA pasAra thaye anya samaye bAMdhela puruSavedAdi - 4nI prakRti sthiti saMkramaNa karavAnuM zarU kare che ane te AvalikA mAtra kALamAM saMkramI ane e ja saMkramAvalikAnA chellA samaye jaghanya sthitisaMkrama prApta thAya che. tethI bandhAvalikA ane saMkramAvalikA rahita ane abAdhAkAla sahita jeTalAM jaghanya sthitibaMdha teTalI ja jaghanya sthiti saMkramakAle e 4 prakationI yatusthiti - sarvasthiti paNa jANavI. jogaMtiyANamaMtomuhuttio, sesiyANa pallassa / mAro asaliyatamo, nadi katirADu sada II rU5 che. yogyantikAnAmAntarmIhUttikI zaiSikANAM palyasya / bhAgo'sakhyeyatame, yasthitika AvalikayA saha // 35 // gAthArtha :- sayogyantika pravRtiono ja sthi, saMkrama eka AvalikA rahita aMtarmuhurta pramANa che. ne zeSa prakRtiono ja sthitisaMkrama palyopamano asaMkhyAtamo bhAga che. ane A banne prakAranI pravRtionI saMkramakALe sarvasthiti eka AvalikA sahita jasthi0 saMkrama pramANa che. TIkArya - kevalIne sattAkarmanI prakRtiono jaghanya sthitisaMkrama prarUpaNA mATe kahe che. "notiyANAmaMtomuttamo' sayogI kevalIne saMkrama AzrayIne jeono te "yoyanti:narakaddhika, tiryaMcadrika, prathama-4 jAti, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, Atapa, udyota, e 13 prakRtio sivAya bAkInI nAmanI 90 prakRtio, sAtAvedanIya, asAtAvedanIya, uccagotra, ane nIcagotra, e 94 prakRtiono jaghanya sthitisaMkrama, aMtarmuhUrta pramANa hoya che. te A pramANe kahe che. - A pravRtione sayogI kevalI chellA samaye aMtarmuhurta pramANa sthiti rahe che. ane te ja samaye te (prakRtio) *sarvopavartanA saMkramathI apavarnanA karI ayogi avasthA pramANa kare che. ane ayogI avasthA aMtarmuhUrNapaNuM che. phakta A aMtarmuhurta atyaMta nAnuM jANavuM. ane sarvApavartanathI apavartana sthiti udayAvalikA rahita che. kAraNake udayAvalikA sakalakaraNa ayogya hovAthI apavartanA (udayAvalikAnI) thatI nathI. tethI apavarnanA udayAvalikA rahita te jaghanya sthitisaMkrama che. tathA e 94 prakRtionI yatusthiti apavartanA rUpa jaghanya sthitisaMkrama avasare udayAvalikA sahita aMtarmuhUrta pramANa che. ahIM prazna e thAya che ke A pravRtiono kSINakaSAya guNasthAnaka matijJAnAvaraNAdinI jema ayogI kevali guNasthAne samayAdhika AvalikA bAkI rahe chate jaghanya sthitisaMkrama kema na kahevAya ? to javAba kahe che. ayogI kevaline sarva sUkSma ke bAdara yoga rahitapaNuM hovAthI niSkriya che. eka paNa karaNa pravartAvatA nathI.' bAkInI prakRtino AzrayIne kahe che. "sesiyA' ityAdi kahelI prakRtio te sivAyanI thINadvitrika, mithyAtva, mizra, anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAna-pratyAkhyAnAvaraNa, napuM- strIveda, narakaddhika, tiryaMcaddhika, prathama jAti-4, sthAvara, sUkSma, Atapa, udyota, sAdhAraNa lakSaNavALI 32 prakRtiono pota potAnA kSapaNa kAle (kSaya thatI vakhate) palyopamano asaMkhya bhAga mAtra je aMtya nikSepa (saMkramanA aMtya samaye je paramANano samUha sva-para prakRtimAM prakSepavo te aMtya saMchobha athavA aMtya prakSepa kahevAya che.) te jaghanya sthitisaMkrama che. ane yatusthiti to potAnA kALa sarva sthitiyukta saMkramAvalikA sAthe yukta jANavo. ane A yatusthiti strI - napu0 vedane choDIne kahelI jANavI. kAraNake strI - napuveda sivAya bAkInI 30 prakRtiono eka nIcenI AvalikA mUkIne bAkI upara palyopama asaMkhyayabhAga mAtra aMtyakhaMDarUpa sthitine bIje saMkramAve che. tethI te 30 prakRtiono jaghanya sthitisaMkrama kAle thatusthiti - sarvasthiti te ja jadhanya sthitisaMkrama AvalikA adhika che. strI - napuMsakavedano to chello sthitikhaMDa attarakaraNamAM rahIne saMkrame che. ane aMtarakaraNamAM karmalika vedAtu nathI. paraMtu tethI AgaLa vedAya che. ane antarakaraNa aMtarmuhurta pramANa che. tethI aMtarmuhUrNa yukta jaghanya sthitisaMkrama te bannenI thatusthiti saMbhave che. (yaMtra naM 24 juo). | iti 4thI jaghanya saMkrama sthiti pramANa prarUpaNA samApta . 44 saMkrama cAlatAM cAlatAM aMya samaye zeSa rahelA sarva paramANuono samudAya ekadama saMkramAvI devo te "sapanA' athavA sarvasaMkrama udavalanAne anne hoya* 45 ayogI guNasthAnake mAtra tibuka saMkrama thAya che, ke je saMkrama karaNarUpa nathI, ane sayogI guNasthAne to vIryapravRtirUpe karaNa cAlu hovAthI tyAM sthitisaMkrama thAya che, ke je karaNa vizeSa che. For Personal & Private Use Only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 karmaprakRti (- atha pamI sAdhAdi prarUpaNA dvAra :-) mUlaThiI ajahanno, sattaNha tihA caubiho mohe / sevA tesiM, vizAkhA saMva me haiMti | 26 / mUlasthiterajaghanyaH, saptAnAM vighA caturvidho mohe / zevivetsAteSAM, vivitpAH saMme mati . 26 / gAthArtha :- sAta mULakarmano ajaghanya sthitisaMkrama traNa prakAre che. ane mohanIyakarmano ajaghanya sthitisaMkrama 4 prakAre che. ane te AThe karmanA ukta zeSa (3) ja u0 anu. sthitisaMkrama be prakAre che. TIkArya - te pramANe jaghanya sthitisaMkramanuM parimANa kahyuM. have sAdi - anAdi prarUpaNA avasara che. ane te mula prakRtiono ane uttara pravRtiono ema be prakAre che. tyAM mUla prakRtionI sAdi - anAdi prarUpaNA kahe che. sthitisaMkramane viSe mohanIya sivAyanA sAta mUlakarmono ajaghanya sthitisaMkrama anAdi dhruva ane adhruva ema traNa prakAre che. te A pramANe kahe che. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAya karmonI kSINakaSAya guNasthAnake samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM vartatAM jIvane jaghanya sthitisaMkrama thAya che. nAma - gotra - vedanIya AyuSya karmano sayogI kevalInA chellA samaye udayAvalikA rahita evuM aMtarmuhUrta pramANa jaghanya sthitisaMkrama saMbhave che. ane te sAdi adhruva che. tethI bIje sarva paNa sthitisaMkrama ajaghanya ane te anAdi che. dhruva abhavyane ane bhavyane adhruva. "nore' mohanIyane viSe ajaghanya sthitisaMkrama cAra prakAre che. sAdi anAdi dhruva ane adhruva te A pramANe kahe che. mohanIyano jaghanya sthitisaMkrama kSapakazreNivALo sUkSmasaMpAyanI samayAdhikAvalikA bAkI rahe tyAre kare che. tethI A sAdi adhruva che. ane te jaghanyathI bIje sarva paNa ajaghanya ane te kSAyika samyagudRSTivALAne upazAMtamoha guNasthAnake na thAya. ane tyAMthI paDelAne baMdha thAya tethI sAdi, ane te upazAMtamoha nahIM pAmelAne anAdi, adhruva bhavyane ane dhruva abhavyanI apekSAe che. bAkInA vikalpa utkRSTa - anutkRSTa jaghanya lakSaNavAlA te (ATha) karmomAM be vikalpo thAya che. sAdi ane adhuva te A pramANe che. utkRSTa sthitine bAMdhato ja utkRSTa sthitisaMkrama kare che. ane utkRSTa saMkuzamAM rahela jIva utkRSTa sthiti bAMdhe che. ane utkRSTa saMkuleza haMmezA prApta nathI. paraMtu AMtare AMtare koi koi vakhate utkRSTa saMkuleza hoya che, utkRSTa sthitibaMdha saMkramanA abhAva vakhate anutkRSTa e pramANe bane paNa sAdi-adhruva che. jaghanyanA to sAdi-adhruva pahelAM kahyAM che. dhuvasaMtakammigANaM, tihA cauddhA carittamohANaM / ajahanno sesesu ya, duhetarAsiM ca savvattha // 37 // dhruvasarSAnAM, triA - vAgha - rAtrinodAnAnuM ajaghanyaH zeSeSu ca, dvighetarAsAM ca sarvatra // 37 // gAthArtha :- dhruvasattAka prakRtiono ajaghanya sthitisaMkrama 3 prakAre che ne cAritramohanIyano aja sthi0 saMkrama cAra prakAre che. tathA e dhruvasattAkanA ukta zeSa sthitisaMkramamAM ane adhruva sattAkanA cAre sthitisaMkramamAM sAdi-adhruva e be prakAra che. TIkArya - have uttara pravRtionI sAdi - anAdi prarUpaNAne kare che. narakadvika, manuSyadrika, devadrika, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, tIrthaMkaranAma, samyakatva, mizra, uccagotra, Ayu-4 e 28 prakRtio adhuvasattAka che. bAkI rahela 130 dhruvasattAkarmanI che. temAMthI paNa cAritramohanIyanI 25 prakRti dUra karatAM (bAda karatAM) judI batAvela hovAthI. tethI bAkI rahela 105 prakRtiono pota potAnA kSaya karatI vakhate jaghanya sthitisaMkrama kare che. ane te sAdi - adhuva che. pachI bIje sarva paNa ajaghanya ane te anAdi, ane dhruva abhavya apekSAe ane adhuva bhavyanI apekSAe che, e pramANe traNa prakAre che. cAritramohanIyanI 25 prakRtiono ajaghanya sthitisaMkrama cAra prakAre che. sAdi - anAdi - dhruva ane adhruva. te A pramANe For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa upazamazreNimAM upazama hovAthI te prakRtionA saMkramano abhAva che. ane upazamazreNithI paDatAM pharI paNa ajaghanya sthitisaMkrama zarU kare che. e pramANe A sAdi thai ane te sthAna (upazAMtamoha guNa) nahIM pAmelAne anAdi azruva - dhruva, bhavya - abhavya apekSAe. bAkInA utkRSTa anuSkRSTa jadhanyane viSe be prakAre vikalpa che. sAdi - adhruva tyAM utkRSTa anubhRSTanI bhAvanA mUla prakRtinI jema karavI. jaghanya sthitisaMkrama to pota potAnA kSaya vakhate prApta thAya. e pramANe A sAdi adhruva - bAkInI adhruva sattAkarmanI 28 prakRtiono pahelAM kahela sarvatra paNa sarva paNa jaghanya - ajadhanya utkRSTa anutkRSTa ne viSe sAdi - adhruva ema be prakAre vikalpa che ane te sAdi adhruvapaNuM adhruva sattAkarmapaNuM hovAthI jANavuM. (yaMtra naM 22 juo) iti 5mI sAdhAdi prarUpaNA samApta -: atha 6ThThI svAmitva prarUpaNA : baMdhAo ukkasso, jAsiM gaMtUNa AligaM parao / ukkosa - sAmio saMkameNa jAsiM dugaM tAsiM // 38 // bandhAdutkRSTo, yAsAM gatvA AvalikAM parataH / utkRSTasvAminaH saMkrameNa yAsAM dvikaM teSAm // 38 // gAthArtha H- je prakRtiono baMdhane AzrayI utkRSTa sthiti thAya che, te prakRtiono u sthitibaMdhaka te ja deva -nAraka tiryaMca ane manuSya che, ane baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda utkRSTa sthitisaMkramanA svAmio utkRSTa sthitine saMkramAve che. je prakRtionI usthitisaMkrama vaDe prApta thAya che, te prakRtionI baMdhAvalikA ne saMkramAvalikArUpa be AvalikA vyatIta thayA pachI zeSa u sthiti sattAvALA jIvo u sthitisaMkramanA svAmI hoya che. 375 TIkArtha :- have kramathI Avela svAmitva ne kahe che. ane te be prakAre che. utkRSTa sthitisaMkrama svAmipaNuM ane jaghanya sthitisaMkrama svAmipaNuM. temAM prathama utkRSTa sthitisaMkramanA svAmine kahe che.- je prakRtiono baMdhathI utkRSTa sthitibaMdha thAya che te prakRtiono te ja utkRSTa sthitibaMdhaka deva -nA2ka - tiryaMca - manuSyo baMdhAvalikA jaine AgaLa arthAt baMdhAvalikA pasAra thayA pachI e pramANe artha che, utkRSTa sthitisaMkramanA svAmi che. vaLI je prakRtionI utkRSTa sthiti saMkramathI prApta thAya che. te prakRtiono baMdhAvalikA ane saMkramAvalikA lakSaNavALI be AvalikA jaine AgaLa utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI thAya che. tassaMtakammigo baMdhiUNa, ukkassiyaM muhutta'tA / sammattamIsa gALa, gavatinA suvidbeigo / / 31 / / tatsatkarmA baddhvotkRSTAmantarmuhUtAd / samyaktvamizrayorAvalikAyAM zuddhaddaSTi / / 39 / / gAthArtha :- samyaktva ane mizranI sattAvALA mithyAtvanI utkRSTa sthiti bAMdhIne aMtarmuhUrta hIna sthitine saMkramAve che. tathA samyaktvane mizranI AvalikA hIna sthitine vizuddha samyaktvI jIva saMkramAve che. TIkArya : ''tatsamAM'' samyaktva ane mizranI sattAvALA mithyAddaSTI jIvo mithyAtvanI 70 koDAkoDI sAgaropama pramANa sthiti bAMdhIne aMtarmuhUrta pachI tarata ja mithyAtvathI paDIne samyaktvanuM AlaMbana laine arthAt samyaktva pAmIne te zuddhadRSTivALo aMtarmuhUrta nyUna evI mithyAtvanI utkRSTa sthitine samyaktva ane mizramAM saMkramAve che. pachI saMkramAvalikA pasAra thayA pachI udayAvalikAthI uparanI (samyaktvanI) sthitine apavarjhanA karaNa vaDe svasthAnamAM saMkramAve che. ane mizramohanIyanI sthitine paNa samyaktvamAM saMkramAve che. ane (svasthAnamAM) apavarttanA kare che. te kAraNathI traNe darzanamohanIyanA utkRSTa sthitisaMkramanA svAmi (vizuddha) samyagdaSTi ja che. (yaMtra naM0 23 juo) (pariziSTa-1mAM yaMtra naM-1 juo) iti utkRSTa sthitisaMkramanA svAmitva samApta For Personal & Private Use Only Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 karmaprakRti mUla tathA uttara pravRtio viSe sthitisaMkramanA (gAthA 36 - 37 nA AdhAre) jaghanya ajaghanya saMkhyA mUlaprakRtinA nAma sAdi adhruva sAdi anAdi | 3 | jJAnA, darza0, aMta, | 12 me guo jaghanyano viccheda samayAdhika Ava | thavAthI bAkI rahe jaghanya saMkramakAlamAM viccheda thavAthI, pharI zarU na thatuM hovAthI 4 | nAma - gotra - veo - Ayuol13mAM aMte udayAvalikA rahita aMtarma pramANa apavartanAthI 1 | mohanIya kSapaka 10me samayAdhikAvalikA zeSa rahe sAyika samyao | 11muM guNao nahIM 11me thI paDelAne | pAmelAne uttarapravRtionA nAma cAritra mohanIyanI dhruvasattAnI potAnA laya vakhate bhavyane 11me thI paDelAne | 11muM guNa nahIM pAmelAne , 28 | adhuvasattAkarmanI adhruvasattApaNuM hovAthI adhuvasattApaNuM hovAthI | adhuvasattApaNuM hovAthI 105 bAkInI dhruvasattA karmanI |potAnA kSaya vakhate | bhavyane jaghanya sthAna nahIM pAmelAne Jain Education Intomational For Personal Private Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 37. sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM22 ajaghanya utkRSTa anukuSTa kula bhAMgA dhruva adhuva sAdi aNava sAdi ava abhavyane bhavyane parAvaLa parAvaLa parAvaLa 27 JparAvartamAnapaNuM hovAthI kulabhAMgA 73 abhathyane - bhavyane parAva 250 224 adhuvasattApaNeT adhuvasattApaNuM | adhuvasattApaNuM | adhuvasattApaNuM | adhuvasattApaNuM hovAthI hovAthI | hovAthI hovAthI hovAthI paraba paraba bhavyane dhyAyika bhAyikapaNuM paNuM hovAthI | hovAthI parA parao 945 kulabhAMgA 1419 For Personal & Private Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 karmaprakRti ( - atha jaghanya sthitisaMkramanA svAmitva - ) dasaNacaukkavigyAvaraNaM, samayAhigAligA chaumo / NibANAvaligaduge, AvaliyaasaMkhatamasese // 40 // darzanacatuSkavighnAvaraNAnAM, samayAdhikA''valika chadmasthaH / nidrayorAvalikAdrike, AvalikAsaGkhyeyatamazeSe // 40 // gAthArtha :- darzanacatuSka, aMtarAya-5, jJAnAvaraNAdi - 5 nA javasthi0 saMkramanA svAmi kSINaSAyavItarAga chadmastha jIva potAnA guNasthAnakanI samayAdhikAvalikA pramANa zeSa sthitimAM vartatAM hoya che. nidraDhikanA te ja jIva be AvalikAne eka AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa zeSa sthitimAM ja sthi, saMkramanA svAmI che. ( utkRSTa sthitisaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM-23 (gAthA 38 - 39 nA AdhAre)) saMkhyA prakRtionA nAma kayA jIva? cAragatinA mithyAdRSTi vizeSa baMdhAvalikAthI AgaLa 90. jJATha-5, Tha-9, aMtao-5, asAtA, 16kaSAya, narakaddhika, tiddhika, eka0 - paMce - jAti, teo-7, au0-7, 10-7, azubhavarNa-7 (nIla, tikta vinA) jinanAma Apa vinA pratyeka-6, huMDaka, chevaTTa, azubha vihA0 trasAdi-4, asthirAdi-6, nIcagotra =90 baMdhoskRSTA 51 cAregatinA mithyAdRSTi baMdhAvalikA saMkramAvalikAthI AgaLa sAtA, nokaSAya-9, zubhavarNAdi-11, nIla, tikta, devadrika, narakadvika, vikalatrika, prathama - saMgha-5, saMsthAna-5, zubha vihA, sUkSmatrika, sthirAdi-6, uccagotra =51 saMkramotkRSTa mithyA - mizra - sabhya mohanIya vizuddha samyagudRSTi cAregitanA jinanAma mithyAdRSTi nAraka | baMdhA-saMkrAIthI AgaLa AhArakasaptaka apramattayati pramatta sanmukha baMdhAvalikAthI AgaLa sthAvara, Atapa mithyAdRSTi izAna sudhInA devo, ekendriyo 1 | devAyuSya manu - tiryaMcAyuSya abAdhA sahitamAM pramattayati, udvartanAthI abAdhA rahita anuttara devA mithyAdaSTi manu, tio apavartanA - uddhanAthI abAdhAsahitamAM mi-manuo | uccha- apa0 thI tirya, abAdhA vagara 7mI nAraka abAdhAsahita narakAyuSya yaMtra naM. 23nI TIppaNa: 1. anya prakRti nayananI apekSAe mithyAtvanA temaja mizramohanIyanA anya prakRtinayana ane apavartanAthI tathA samya0 mo0 nA apavarnanAthI svAmI barAbara che. paraMtu mithyAtva mohanIyanA svAmI svasaMkramanI apekSAe mizrAdaSTi Ave kemake 2 Ava0 jUna 70 koko, utkRSTa sthitisaMkrama apavarnanAthI thAya che. For Personal & Private Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa TIkArtha :- utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI kahyA. have jadhanya sthitisaMkramanA svAmInI prarUpaNA ka2vAnI icchAvALA kahe che. ''varzananu'' - cakSu-acakSu -avadhi -kevaladarzanAvaraNIya lakSaNavALI, 'vighnA - aMtarAya-5 - 'AvapnAni'' jJAnAvaraNa-5 =14 prakRtiono samayAdhika AvalikA bAkI rahe chate ''imo'' tti - kSINakaSAya vItarAga chadmastha 12me guNa vartatAM jaghanya sthitisaMkramanA svAmI thAya che. tathA ''nidrayoH '' - nidrA - pracalAno te ja jIva (arthAt 12mA guNa) be AvalikA ane trIjI AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga bAkI rahe chate jaghanya sthitisaMkramano svAmI thAya che. samayAhigAligAe, sesAe veyagassa kayakaraNe / sastuvAgharamavaMDaLa - saMchumane viTTimohAn / 41 / / samayAdhikA''valikAyAM, zeSAyAM vedakasya kRtakaraNasya / svakSepa gharamahaju - prakSepaNe (saMomane) dRSTimooH // 41 || gAthArtha H- samyaktvanI samayAdhikAvalikA zeSa sthitimAM vartatA kRtakaraNa jIvo samyaktvamohanIyanA ja sthi saMkrama svAmI che, tathA mithyAtva ane mizranA ja sthita saMkrama svAmI te te prakRtinA aMtyakhaMDane prakSepanArA kSapaka jIvo jANavAM. TIkArya :- 'taLo' darzanamohanIyanA kSapakane mATe jene karaNa karyA che tevo manuSya janmathI paNa 8 varSanI upara vartato mithyAtva - mizrano kSaya karIne ane samyaktvane sarvopavarjhanathI ke'apavartana karIne (arthAt samyaktvane vedato chato) samyaktvane kSaya karavAnuM zeSa rahe chate cAre gatimAMthI koi paNa eka gatimAM jaine vedaka samyaktvanI samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM vartato udayAvalikAthI uparanI samayamAtra sthitine apavattanA saMkramathI nIce rahelI potAnI udayAvalikAne samayAdhika trIjA bhAgamAM nAMkhatA (saMkrame) cAre gatimAMthI koipaNa gatimAM vartato jIva (samyaktvano) jaghanya sthitisaMkramano svAmI che. 379 ''sRSTimoyo : '' - mithyAtva - mizrano avirata samyagdRSTi, dezavirata, pramatta ke apramatta manuSya potAnA kSapaNakAle sarvopavarjhanA vaDe apavartana karIne chellA khaMDano palyopama asaMkhyeyabhAga mAtranI 'saMkumaLe' tti aMtima sthitikhaMDane para prakRtimAM je nAMkhanAra te jaghanya sthitisaMkramano svAmI che. samauttarAliyAe, lobhe sesAi suhumarAgassa / pamasAyavALa, visaMgoyaLasaMchomAchu 3 || 42 // samayottarAvalikAyAM, lobhasya zeSAyAM sUkSmarAgasya / prathamaSAvALAM, visaMyoganasaMchomAM tu // 42 / / gAthArtha - sUkSmasaMpa2AyarUpa sva guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA pramANa zeSa sthitimAM vartato jIva saMlobhano jasthisaMkramano svAmI che. ane prathama 4 kaSAyano visaMyojanA karI aMtya sthitikhaMDanA prakSepamAM vartato cAre gatimAMthI koipaNa gatino samyagdRSTi jIva jasthi saMkramano svAmI che. TIkArtha :- samayAdhikAvalikA bAkI rahe chate tame - saptamI SaSThInA arthamAM che. tethI saMjvalana lobhano 'sUkSmAvasya' - sUkSmasaMparAyanI udayAvalikAthI uparanI samayamAtranI sthitine apavartana saMkramathI nIcenI potAnI udayAvalikAnA samayAdhika trIjA bhAgamAM je nAMkhe te jaghanya sthitisaMkrama kare che. e pramANe te ja jaghanya sthitisaMkramano svAmI che. 46 sarvApavattanA vaDe apavarte che eTale vyAghAtabhAvinI apavarjhanA vaDe jeTalI ochI thai zake teTalI kare che. have jeTalI sthiti sattAmAM rahI teTalI sthiti lai maraNa pAmI zake che. ane game te gatimAM pariNAmAnusAra jai zake che. tethI ja tenA jasthi saMkramano svAmI cAramAMthI game te gatino AtmA che. upazamanA karaNamAM kSAyika samyaktva pAmavAnA adhikAramAM kahyuM che ke mithyAtva, mizramohanIya kSaya thAya tyAre samyaktva mohanIyanI 8 varSanI sthiti sattAmAM rahe che tenA aMtarmu - aMtarmuhUrta pramANa khaMDone kSaya karatAM chello khaMDa jyAre kSaya thai jAya tyAre udaya samayathI AraMbhI gunnazreNinA mastaka sudhInI aMtarmu pramANa sthiti sattAmAM rahe che. te sthitine laine pariNAmAnusAra game te gatimAM jAya che . 47 ahIM kSaya karavAnuM bAkI zeSa 2he eTale apavarjhanA karaNa vaDe kSaya karatAM karatAM bAkI rahelI jeTalI sthiti lai anya gatimAM jai zake. kSAyika samyaktva kyo AtmA upArjana karI zake te mATe upazamanAka2Na jovuM, ahIM eTaluM yAda rAkhavuM ke vyAghAtabhAvinI apavarjhanA karaNomAM thAya che. nirvyAdhAta bhAvinI apavarttanA sAmAnya haMmezA pravarte che. For Personal & Private Use Only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 karmaprakRti jaghanya sthitisaMkrama pramANa (gAthA - 32 thI 43) caMDA ? A =potAnA carama pradepa vakhate,PIA =palopamano averabhAga, asaMkhebhAga,F = aMtrasamasa adhika, - =vAdabAkI samajavI. = avalika, aVA = Avavizvano saMkhyA prakRtionA nAma jadhanya sthiti saMkrama pramANa 14 | jJA-5, darza0-4,. aMtao - 5 1 samaya | nidrA PIA samyakatva mohanIya mithyA) - mizramohanIya anaMtAnubaMdhi - 4 | madhyama kaSAya - 8 saMjvalana - krodha abAdhA nyUna 2 mahinA saMjavalana - mAna abAdhA nyUna 1 mahinA saMjavalana - mAyA abAdhA nyuna 15 divasa 1 samaya saMjvalana - lobha hAsyAdi - 6 saMkhyAtAvarSa puruSaveda abAdhA nyUna - 8 varSa PIA sIveda napuM, veda 16 thINadvitrika + narakaDhika, tidrika, eke Adi-4, sthA, sUo, sAdhA, Atapa udyota = 13 nAmakarmanI AyuSya 1 samaya 4 | bAkInI nAmakarmanI 90 =vedanIya-2, gotra-2 =94| aMtarmu - udayAvalikA 158 1. ahIM rzanamohanIya 5ka ja Ave, ane te upalA karI rahyo che mATe lapaka kahevAya. vAstavamAM thayopazama samyagudaSTi che. 2- A carama prakSepa pachI udayAvalikA bAkI rahe te tithI bhogavAya che. For Personal & Private Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 381 casthiti - svAmI nuM yaMtra naM 24 yasthiti jaghanya sthitisaMhamanA svAmI kayo saMkrama apavartanA samayAdhika AvalikA 12me sthiti zeSa 2 AvalikA +A|A samayAdhika AvalikA samayAdhika A0 zeSa, kutakaraNavALA 4 gatinA udayAvalikA + PIA A' 4 thI 7 guNa manuSyo udgalanA / sarvasaMkrama samyagudRSTi - 4 gatinA A Hpaka 9/2 "kSapaka 9/7 ; yathA) urvI sarvasaMkrama) 2 mahinA - samayona ra AvalikA 1 mahino - samayona 2 AvalikA 15 divasa -- samayona ra AvalikA 'kSapaka 98 " lapaka 99 - kSapaka samayAdhika AvalikA zeSe 10me samayAdhika AvalikA apavartanA udhvasarvasaMkrama saMkhyAtAvarSa + aMtarmu 8 varSa -- samayona 2 AvalikA yathA ' kSapaka 9/pa kSapaka svavedodayArUDha 9/6 ka. * kSapaka svavedodayArUDha 94 - A lapaka svavedodayArUDha 9/3 kapa PIA + aMtarmuhUrta m`y w urva " PIA + udayAvalikA A sapaka 9/1 udva/ sarvasaMkrama samayAdhika AvalikA , sva sva AyunI samayAdhikAvalikA zeSe apavartanA aMtarmuhUrta 13mAnA carama samaye caramApavartanA * saMvalana trikamAM prathama sthiti bAda samayansana AvalikA pasAra thaye jadhao sthitisaMkrama Ave che. puvedamAM samayajUna 2 Ava pasAra thaye ja dhao sthitisaMkrama Ave che. ane strI-napuM vedamAM udayanA carama samaye jaghao sthitisaMkrama Ave che. ane hAsyaSakamAM prathamasthiti pUrNa thayA pachI aMtarmuhUrta pasAra thaye jagha0 sthitisaMkrama Ave che. A badhA carama prakSeparUpa saMkrama jANavAM. For Personal & Private Use Only Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 karmaprakRti praSiAyA - anaMtAnubaMdhi -4no visaMyogane - vinAza kare chate palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa saMkoma - aMtya sthitikhaMDanA prakSepamAM vartato cAre gatimAMthI koipaNa gatino samyagdaSTi jaghanya sthitisaMkramano svAmI thAya che. carimasajoge jA atthi, tAsiM so ceva sesagANaM tu / khavagakkameNa aNiyaTTi - bAyaro veyago vee // 43 // sayogicarame yAH santi, tAsAM sa caiva zeSANAM tu / kSapaNakrameNA-'nivRtti - bAdaro vedako vedasya / / 43 // gAthArtha - je prakRtiono aMta sayogI kevaline hoya che, te prakRtionI ja0i0 saMkramano svAmI te ja sayogI kevali hoya che, ane zeSa prakRtionA ja sthi, saMkrama svAmI kSayanA anukrame kSaya karanAra anivRttibAdara guNasthAnavarti jIvo che, tathA vedanI ja sthi, saMkramanA svAmI te te vedanA udayavALA jIvo jANavAM. TIkArtha:- "sIsayogI kevalI je pUrva kahIM te ja 94 prakationo sayogI kevali aMtya apavarNanAmAM vartato jaghanya sthitisaMkramano svAmI thAya che. bAkInI thINadvitrika nAmakarmanI-13, 8 kaSAya, 9 nokaSAya, saMkrodha, -mAna - mAyA lakSaNavALI 36 prakRtiono kSayanA kramathI palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa "saMkome'- anya sthitikhaMDanA prakSepamAM vartato anivRtti bAdara guNasthAnake rahela jIva jaghanya sthitisaMkramano svAmI thAya che. (ahIM hAsyAdi-6no saMkhyAta varSa, puruSavedano 8 varSa, saMkrodhano - ramAsa, saM-mAnano - 1mAsa, saMmAyAno 15 divasa pramANa abAdhAnyUna jaghanya sthitisaMkrama jANavo) : "yo 'tti vedano potAnA udayanA vedamAM vartato sapaka anivRtti bAdare anya saMkrama karato jaghanya sthitisaMkramano svAmI jANavo. bIjA vedathI kSapakazreNimAM ArUDha thayela jIvane anya vedano jaghanya sthitisaMkrama prApta thato nathI kAraNake je veda sahita kSapakazreNimAM ArUDha thAya che. te ja vedano udaya udIraNA apavartanAdi vaDe ghaNI sthiti ghaNA pudgalone khapAve che. jo napuM, veda kSapakazreNie calo jIva strIveda ane napuMsakavedane ekI sAthe khapAve che to paNa napuMsakavedano ja jaghanya sthitisaMkrama prApta thAya che. strIvedano nahIM, kAraNake strIvedanA udaya - udIraNAno abhAva che. ane strIveda sahita arthAtu strIveda pAmela te jIva (jo kSapakazreNie caDhelo hoya to) prathama napuMsakavedano kSaya karyA bAda tarata ja aMtarmuhUrta kAlathI strIvedano kSaya kare che. ane puruSaveda sahita arthAt puruSaveda pAmela che te jIva (jo kSapakazreNi kare to) eTalo ja kAla pAme che. to paNa tene strIveda saMbaMdhi udaya udIraNA thatI nathI. e pramANe eTalA kAla vaDe strIvedane pAmela ja udaya udIraNAthI ghaNI sthiti ne toDavApaNuM hovAthI te ja strIvedano jaghanya sthitisaMkrama thAya che. paNa bAkInA ne nahIM. tathA purUSaveda sahita kSapakazreNino svIkAra kare to hAsyAdi-6 no kSaya karI tarata ja purUSavedano kSaya kare che. anyathA arthAtu purUSaveda sivAya kSapakazreNi kare to hAsyAdi-6nI sAthe ja purUSavedane khapAve che. ane udayamAM rahela vedanI udIraNA paNa pravarte che. tethI ghaNI sthiti khape e kAraNe purUSavedano paNa purUSadane viSe ArUDha thayelAne ja jaghanya sthitisaMkrama hoya che. bAkInAne nahIM. cAre AyuSyanI to pota potAnA bhavaviccheda samaye bAkI rahela samayAdhika AvalikAmAM vartato samayamAtra uparanI sthitine pota potAnA udayAvalikAnA trIjA bhAge nIce rahela samayAdhika sthitimAM nAMkhatA jaghanya sthitisaMkramano svAmI thAya che. (yaMtra naM-24 juo). iti jaghanya svAmitva sahita dakI svAmitva prarUpaNA samApta iti raja sthitisaMkrama samApta ( - atha 3o anubhAgasaMkrama - ) mUluttarapagaigato, aNubhAge saMkamo jahA baMdhe / 55 so hiM, saverAyapAna 44 | For Personal & Private Use Only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 383 mUlottaraprakRtigate - 'nubhAge saMkramo yathA banthe / sardhakanirdeza AsAM, sarvetaraghAtyaghAtinInAm // 44 // gAthArtha - anubhAga saMkramanA viSayamAM mULa ane uttara prakRtinA bheda jema baMdhazatakamAM kahyA che tema jANavA. tathA A sarvaghAti, dezaghAti ane aghAti prakRtionI rasaspardhaka prarUpaNA paNa baMdhazatakanI jema jANavI. TIkArtha :- pramANe sthitisaMkrama kahyo, have anubhAgasaMkrama kahevAno prasaMga che. ane tyAM A arthAdhikAro che. anuyoga dvAra te A pramANe che. (1) bheda prarUpaNA (2) spardhaka prarUpaNA (3) vizeSalakSaNa prarUpaNA (4) utkRSTa anubhAgasaMkrama prarUpaNA (5) jaghanya anubhAgasaMkrama prarUpaNA (6) sAdi - anAdi prarUpaNA ane (7) svAmitva prarUpaNA tyAM prathama. - atha 1lI bheda prarUpaNA - bheda prarUpaNA - kahe che. "anumAne' - anubhAga viSayamAM saMkrama mUla ane uttara prakRtigata je mUlaprakRti anubhAga saMkrama ane uttaprakRti anubhAga saMkrama e pramANe be prakAre che. ane te bhUla uttara prakRti bheda jema "vaje' eTale ke baMdha zatakamAM kahyA te pramANe ahIM paNa jANavAM. A pramANe bheda prarUpaNA karI. (pU. devendra sUrI. ma.sA. karmagraMthamAM bheda prarUpaNA nathI paNa prAcIna zatakagraMthamAM hoi zake) (-: atha 2jI spardhaka prarUpaNA :-) | spardhaka prarUpaNA:- kahe che. " ' ityAdi spardhaka prarUpaNAmAM sarvadhAtinI - dezaghAtinI ane adhAtinI prakRtionA spardhakano nirdeza jema zatakamAM karyo che tema ahIM paNa karavo. ane A prarUpaNA pIThikAmAM ja (baMdhanakaraNa gAthA 1mAM) karI che, tethI ahIM pharI karatA nathI. sabbesu desaghAisu, sammattaM taduvari tu vA missaM / dArusamANassANaMtamo tti, micchattamuSpimao // 45 // sarveSu dezaghAtiSu, samyaktvaM tadupari tu vA mitraM / sAhasamAnasthAnattataH ti, mithyAtvanuparvataH |16 gAthArtha :- sarva dezaghAti rasaspardhakomAM samyakatva che, tethI uparanA sarvaghAti spardhakomAM mizramohanIya che, ne tethI uparanA sarvaghAti spardhakomAM mithyAtva che. TIkArtha:- darzanamohanIyanI spardhaka prarUpaNA vizeSa jANavAnI icchAvALA kahe che. - ahIM darzanamohanIyane AzrayIne be prakAre rasaspardhako hoya che. - (1) dezaghAti ane (2) sarvaghAti. tyAM je dezaghAti spardhakonA ekasthAnaka athavA dvisthAnaka rasaspardhako che te sarvamAM paNa samyakatvamohanIya che. jyAM dezaghAti spardhako samApta thayA tyAMthI uparanA rasaspardhako mizramohanIyanA che. ane te keTalAM hoya che ? "yAvata'sudhI, e arthavALA 'va' zabda bhinna kramathI ahIM joDavo, tethI yAvatuM sAhasamAna' e pramANe saMbaMdha thayo. ""tatAlAvasthiaunAvyA tyAnAkayo rasAHeka sthAnakAdi raso anukrame lattA, dArU = (kASTha), asthi - (hADakAM), zaila - (pASaNa) sarakhA che. e pramANe graMtha zailI hovAthI dristhAnikarasanA spardhakono anaMtamobhAga vyatIta thAya. tethI jyAM mizramohanIyanA spardhako samApta thAya tyAMthI zarU karIne AgaLanA je kristhAnika tristhAnikane catuH sthAnika rasayukta spardhako che te sarva mithyAtvamohanIyanA jANavAM. | iti 2jI spardhaka prarUpaNA samAptA ( - atha 3jI vizeSalakSaNa prarUpaNA - ) tatthaTThapayaM ubaTTiyA va, ovaTTiyA va avibhaagaa| aNubhAgasaMkamo esa, annapagaI NiyA vAvi // 46 // For Personal & Private Use Only Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 karmaprakRti tatrA'rthapadamudvartitA, vA'pavartitA vA'vibhAgA / anubhAgasaMkrama eSaH, anyAM prakRtiM nItA vA'pi // 46 // gAthArtha - TIkAnI jema TIkArtha - spardhaka prarUpaNA karI, have vizeSalakSaNa prarUpaNA kahe che. - tyAM anubhAgasaMkramane viSe arthapada vizeSa nizcaya karavuM. (anubhAga saMkrama je svarUpe che te svarUpano nirNaya) je udvartana eTale ghaNA moTA karavA eTale ke rasa vibhAgonI adhikatA karavI. athavA apavartana eTale thoDA nAnA karavA eTale ke rasavibhAgonI hInatA karavI, athavA anya prakRtimAM lai javI. - arthAt rasavibhAgone anya prakRtinA svabhAvapaNe pariNamAvavA, te sarva paNa anubhAgasaMkrama kahevAya che. tyAM mUla prakRtionA uddavartanA - apavarNanA rUpa be ja saMkrama hoya che. paraMtu anya prakRtimAM lai javA rU5 trIjo prakAra na hoya, kAraNake te mUla prakRtiono paraspara saMkramano abhAva che. uttara pravRtio viSe to traNe paNa anubhAga saMkrama saMbhave che. iti 3jI vizeSalakSaNa prarUpaNA samApta ( - atha 4thI utkRSTa anubhAgasaMkrama prarUpaNA - ) duvihamANe jeTTho, sammatte desaghAi duTThANe / naratiriyAUAyavamisse, vi ya savvaghAimmi // 47 // dvividhapramANe jyeSThaH, samyakatve dezaghAtini dvisthAnake / naratiryagAyurAtapa - mizrANAmapi ca sarvaghAtini / / 47 / / . gAthArtha :- sthAna pramANa, ane ghAti-pramANa e be pramANa (prakAra)nA utkRSTa anubhAgasaMkramamAM samyakatvano dezaghAti ane dvisthAnikarasa, tathA narAyu, tiryaMcAyu, Apa ne mizra e cArano sarvaghAti ane dvisthAnikarasa utkRSTAnubhAgasaMkramanA viSayavALo che. TIkArca - vizeSalakSaNa prarUpaNA kahIM, have utkRSTa anubhAgasaMkrama pramANa - be prakAre che. (1) sthAna pramANa ane (2) ghAtitva pramANa - ceka: " samyakatvanA dezaghAti ane dvisthAnakarasano saMkrama thAya tyAre utkRSTa anubhAgasaMkrama thAya ema jANavuM. tAtparya e che ke samyakatvano je u0rasa saMkrame che te ghAtitvane AzrayI dezaghAti ane sthAnane AzrayIne sarva utkRSTa dvisthAnaka rasayukta spardhaka paTala jyAre saMkrame che tyAre teno utkRSTa anubhAga saMkrame che, e pramANe artha che. A samyaktvano eka sthAnaka rasa jaghanya hovAthI ja tyAga karyo che, tristhAnaka ane catuHsthAnaka rasa hotA ja nathI. tathA narAyuSya, tiryaMcAyuSya - Atapa ane mizra e 4 prakRtio sthAnane AzrayIne sarva utkRSTa dristhAnaka rasayukta, ane ghAtitvane AzrayIne sarvaghAti rasaspardhaka utkRSTa anubhAga saMkrama hoya che. eTale ke nara - tiryaMcAyu - Apane mizrano sarva utkRSTa dvisthAnaka rasayukta sarvadhAti rasaspardhaka jyAre saMkrame che tyAre te 4 prakRtino utkRSTa anubhAgasaMkrama thAya che, e pramANe artha che. ahIM mizrano rasa sarva paNa sarvaghAti ane dvisthAnaka hoya che, bAkInA nahIM, tethI bAkInA saMkramano pratiSedha che. Atapa - manuSya - tiryaMcAyuSyano to 'kutivANA 3 sesA 3' rUti vavanAt be traNa - catuHsthAnakarasa saMbhave che. chatAM paNa tathA svabhAvathI tristhAnaka catuHsthAnaka rasaspardhakono udvartanA - apavartanA ke anya prakRtimAM lai javA rUpa pratyaMtaranayana e traNe prakAre paNa saMkrama thato nathI. tethI dvisthAnaka rasanuM ja grahaNa karyuM che. ane ahIM A vacana ja jJApaka jANavuM."sarvaghAti bIjI prakatinA rasa saMbaMdhathI teono rasa sarvadhAti che, paNa aghAti nahIM. tethI dezaghAti - aghAti rasano pratiSedha jANavo. 48 jema coranA saMbaMdhathI zAhukAra cora kahevAya che tema sarvadhAti rasa sAthe anubhavAto aghAti rasa paNa sarvaghAti kahevAya che. zAstramAM tene sarvathAti pratibhAva eTale ke sarvathAtinI sadazatAne bhajanAra kahyo che, paraMtu sarvavAti nahIM. kemake ghAti karmaprakRtiono sarvathA kSaya thayA bAda 13mAM guNaThANe rahelA adyAti - 4 karmano rasa AtmAnA koipaNa guNano ghAta karato nathI. jo potAnA svabhAve ja sarvAti hota to kevaLajJAnAvaraNIyAdinI jema te paNa AtmAnA guNone dabAvata, For Personal & Private Use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 385 sesAsu cauTThANe maMdo, sammattapurisasaMjalaNe / egaTThANe sesAsu, savvaghAimmi duTThANe / / 48 // zeSANAM catuHsthAnake mandaH, samyaktvapuruSasaMjvalanAnAM / ekasthAne zeSAsu, sarvaghAtini dvisthAnake / / 48 // gAthArtha :- zeSa prakRtionA u0 anubhAgasaMkramamAM catuHsthAnika ane sarvaghAti (rasa) hoya che. II have jaghanyAnubhAga saMkrama kahevAya che. ne tyAM samyaktvamohanIya, puruSaveda, saMjvalanacatuSka e 6 prakRtionA anu0 saMkramamAM ekasthAnikane dezaghAtirasa hoya che, ne zeSa prakRtionA anusaMkramamAM kristhAnika ane sarvaghAti rasa hoya che. TIkArtha :- "SAna' je (5 prakatio) kahI te sivAyanI (153) prakationo sthAnane AzrayIne sarva utkRSTa catuHsthAnaka ane ghAtitvane AzrayIne sarvaghAti rasa potAnI sAthe rahevAthI utpanna thayela athavA jyAre saMkrame che tyAre te prakationo ukaSTa anubhAga saMkrama hoya che. e pramANe utkRSTa anubhAgasaMkramanuM pramANa kahyuM. (yaMtra naM. 25 juo) iti 4thI utkRSTa anubhAgasaMkrama prarUpaNA samApta ( - atha pamI jaghanya anubhAgasaMkrama prarUpaNA - have jaghanya anubhAgasaMkrama pramANa pratipAdana kare che. "Hlo' - ityAdi samyakatva - puruSaveda ane saMjvalana-4 e 6 prakRtiono eka sthAnaka rasasaMkrama thaye chate maMda jaghanya anubhAgasaMkrama jANavo. tethI A pramANe siddha thAya che ke samyakatvano sarva zuddha eka sthAnaka rasa jyAre saMkrame che tyAre te teno (samyakatvano) jaghanya anubhAgasaMkrama kare che. puruSaveda - saMjvalana -4no kSayakAle je samayona be AvalikAnA bAMdhelA eka sthAnaka rasayukta sarva jaghanya spardhako che te jyAre saMkrame che tyAre te prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama kare che. zeSA' - je 6 prakRtio kahI te sivAyanI sarva prakRtione viSe kristhAnaka rasayukta sarvaghAti spardhako saMkrame tyAre jaghanya anubhAgasaMkrama thAya che. tAtparya A pramANe che. - samyakatva - puruSaveda - saMjvalana-4 sivAyanI prakRtiono ghAtitva AzrayI sarvaghAti ane sthAna AzrayI dristhAnaka rasayukta sarva jaghanya rasaspardhako jyAre saMkrame che tyAre te prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama thAya che. e pramANe artha che. - ahIM jo ke mati - zrata - avadhi - mana:paryAyajJAnAvaraNa, cakSu - acakSu - avadhidarzanAvaraNa, aMtarAya-5, = e 12 prakRtiono je eka sthAnaka rasa paNa baMdhane viSe prApta thAya che, to paNa kSayakAle pUrve bAMdhela dristhAnaka rasano paNa saMkrama thavAthI zuddha eka sthAnaka rasano saMkrama na thavAthI saMkrama viSayapaNe eka sthAnaka rasane kahyo nathI. (yaMtra naM- 25 juo) iti pamI jaghanya anubhAgasaMkrama prarUpaNA samApta. 49 e 6 prakRtiono sthAnane AzrayI rasasaMkrama eka sthAnakano kahyo paraMtu ghAtitvane AzrayI kahyo nathI. te adhyAhArathI dezaghAti rasa jANavo. 50 A 12 prakRtiono jyAre eka sthAnaka rasa baMdhAya che tyAre jaghanya rasa saMkramakALe eka sthAnaka rasa kema saMkrame nahIM ? tenA uttaramAM ema jANavuM ke jaghanya rasa saMkramakALe jIva tathA svabhAve kevaLa eka sthAnaka rasa saMmato nathI paNa pUrva bAMdhela be sthAnaka ane eka sthAnaka baMne saMkrame che mATe te prakRtionA saMkramanA viSayamAM eka sthAnaka rasa na kahyo, jo te prakRtionA jaghanya rasa saMkramanA viSayamAM eka sthAnaka rasa kahyo hota to chelle jyAre jaghanya rasa saMkrama thAya tyAre kevaLa eka sthAnaka rasano ja thAya, be sthAnakano thai zake nahIM, ane saMkrama to be sthAnaka rasano paNa thAya che. mATe eka sthAnaka rasano saMkrama na kahetA be sthAnaka rasano saMkrama kahyo. be sthAnakamAM eka sthAnaka samAya, eka sthAnakamAM be sthAnaka samAya nahIM. ahIM rasano saMkrama eTale tevA tevA rasavALA mugalono saMkrama samajavo. For Personal & Private Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 karmaprakRti utkRSTa - jaghanya anubhAgasaMkrama pramANa pradarzaka yaMtra naM 25 (gAthA 47 - 48nA AdhAre) saMkhyA prakRtionA nAma u0 sthAna pramANa | u zAtipramANa 1 samyakatva dezaghAti mizra, narAyu, tiryaMcAyu, Apa sarvaghAti 153 bAkInI pravRtio sarvaghAti 158 jaghasthAna pramANa || jaghaghAti pramANa samyakatva, puruSaveda, saMjvalana-4 dezaghAti 152 bAkInI pravRtio sarvaghAti 158 ( - atha 6ThThI sAdhAdi prarUpaNA -) ajahaNNo tiNha tihA, mohassa caubiho ahAussa / evamaNukkoso sesigANa, tiviho aNukkaso // 49 // . ajaghanyastrayANAM vidhAH, mohanIyasya cturvidho'thaayussH| evamanutkRSTa H zeSANAm , trividho'nutkRSTaH / / 49 // gAthArtha - jJAnA, darzanA, aMta, e 3no ajaghanya anubhAgasaMkrama anAdi - adhruva - dhruva ema 3 prakAre che. tathA mohanIyano aja0 anu. saMkrama cAra prakAre che. tathA AyuSyano anutkRSTa anusaMkrama 4 prakAre che. tathA bAkInA 3 mULakarmano anusaMkrama 3 prakAre che. TIkArya - jaghanya anubhAgasaMkrama pramANa kahyuM. have sAdi - anAdi prarUpaNA karAya che. ane te bhUla - uttaraprakRti viSaya be prakAre che. tyAM mULa prakRtionI sAdi - anAdi prarUpaNA kahe che. - jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, aMtarAya e 3 mULakarmano ajaghanya anubhAga 3 prakAre che. anAdi - adhruva ane dhruva che. te A pramANe kahe che. - A prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama kSINamoha guNasthAnakanI samAyadhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM prApta thAya che, ane te sAdi - adhruva che. pachI bIje sarva paNa sthAne ajaghanya, ane te anAdi che. adhruva - dhruva te bhavya - abhavya apekSAe hoya che. mohanIyano ajaghanya anubhAgasaMkrama 4 prakAre che. sAdi - anAdi - dhruva ane adhuva che. te A pramANe kahe che. - mohanIyano jaghanya anubhAgasaMkrama kSepakane sUkSmasaMparAya guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM hoya che ane te sAdi - adhuva che. pachI bIje sarva paNa ajaghanya hoya che. ane te upazamazreNimAM vartatAM kSAyikasamyagudRSTine "'upazAMtamoha guNasthAnake na hoya, ane tyAMthI paDelAne hoya che. tethI A sAdi thai. te sthAna arthAtu upazAMtamoha nahIM pAmelAne anAdi dhruva - adhruva pUrvanI jema abhavya - bhavya apekSAe hoya che. have AyuSyano anutkRSTa anubhAgasaMkrama je pramANe mohanIyano ajaghanya anubhAgasaMkrama 4 prakAre kahyo tema sAdi - anAdi - dhruva - adhruva bhedathI che. te A pramANe kahe che. - apramatta saMyata devAyuSyano utkRSTa anubhAga bAMdhIne baMdhAvalikAnI pachI saMkrama karavA mATe zarU karato tyAM sudhI saMkrame ke jyAM sudhI anuttara devabhavamAM rahelane 33 sAgaropama pramANa sthiti pasAra thAya, ne AvalikA pramANa sthiti bAkI rahe, (tyAM sudhI u0anuo saMkramAve), tethI (te u0anu0thI) AyuSyano sarva paNa anubhAgasaMkrama anutkRSTa che, ane te sAdi che. te sthAna eTale ke utkRSTa anubhAgasaMkrama nahIM pAmelA (arthAtu apramattapaNuM na pAmela) jIvane anAdi, dhruva - adhruva pUrvanI jema arthAt abhavya-bhavya apekSAe hoya che. 51 ahIM upazamasamyagudaSTi paNa AvI zake. For Personal & Private Use Only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 387 bAkInA nAma - gotra ane vedanIya e traNa mULakarmono anutkRSTa anubhAgasaMkrama 3 prakAre che, anAdi - adhuva ane dhruva che. te A pramANe kahe che. - nAma - gotra ane vedanIyano sarva utkRSTa anubhAga kSapaka sukSmasaMparAya guNasthAnakanA aMtya samaye bAMdhe che, baMdhAvalikA pasAra thayA pachI sayogI kevalinA aMtya samaya sudhI saMkrame che. ane te sAdi - adhava che. tethI anya sarva paNa anukuSTa, ane te Adino abhAva hovAthI anAdi, dhruva -adhuva pUrvanI jema abhavya - bhavya apekSAe che. sesA mUlappagaisu, duvihA aha uttarAsu ajahabo / sattarasa vahAM, tiAipo sonasaNaM tu . 10 || zeSA mUlaprakRtiSu, dvividhaa'thottraakhjghnyH| saptadazAnAM caturdhA, tridikalpaH SoDazAnAM tu // 50 // gAthArtha :- mULa prakRtionA zeSa anu saMkrama sAdi, adhruva ema be prakAre che. have uttara pravRtiomAM 17 prakRtiono aja anusaMkrama 4 prakAre che. tathA 16 prakRtiono aja anu saMkrama 3 prakAre che. TIkArtha :- mULa prakRtine viSe kahela sivAyanA vikalpa be prakAre kahyA che, te A pramANe sAdi - adhruva che. tyAM 4 dhAtikarmanA utkRSTa - anutkRSTa ane jaghanyane viSe sAdi - adhuva prathama batAvyA che. utkRSTa mithyAdRSTine nakkI karela samaya ja hoya che. bAkInA samayamAM tene paNa anutkRSTa, e pramANe A banne utkRSTa - anutkRSTa (vArApharatI hovAthI) sAdi - adhuva che. bAkInA cAra aghAtikarmanA jaghanya - ajaghanya - utkRSTanI madhyamAMthI utkRSTa prathama ja batAvyo che. jaghanya anusaMkrama to jeno ghaNo rasa haNAyela che tevA sukSma aparyApta ekendriyane hoya che. bIjAne nahIM. ghaNo rasa haNAyo nathI tevA te jIvane paNa ajaghanya, to bIjAnI zuM vAta ? tethI A banne paNa jaghanya - ajaghanya (parAvartamAna hovAthI) sAdi - adhruva che. mUla prakRtinI sAdi - anAdi prarUpaNA karI. have uttaraprakRtionI sAdi-anAdi prarUpaNA kahe che. "da" - ityAdi have uttarane viSe eTale ke uttara pravRtionI madhyamAM anaMtAnubaMdhi -4, saMjvalana-4, nokaSAya-9 e 17 prakRtiono ajaghanya anubhAgasaMkrama sAdi - anAdi - dhruva - adhruva ema 4 prakAre che. te A pramANe kahe che. - AmAMthI anaMtAnubaMdhi sivAyanA 13 prakRtiono jaghanya anubhAga saMkrama pota potAnA kSayanA chellA samaye jaghanya sthitisaMkrama vakhate hoya che. anaMtAnubaMdhi-4no to jaghanya anubhAgasaMkrama udUvalanA saMkramathI udUvalana karIne pharI paNa mithyAtva hetu vaDe baMdhAtA baMdhAvalikA pasAra thayA bAda bIjI AvalikAnA prathama samaye thAya che. ane e sivAya badhA samaye A 17 prakRtiono ajaghanya, ane te upazamazreNimAM upazAMta thavAthI A 17 prakRtiono (ajaghanya anusaMkrama) thato nathI, ane tyAMthI paDelAne thAya che tethI sAdi, te sthAna (upazAMtamoha) nahIM pAmelAne anAdi. adhruva - dhruva te bhavya - abhavya apekSAe che. pa2 mibAdaSTi jIva uanubhAgane vadhumAM vadhu 2 samaya sudhIja bAMdhe che ne baMdhAvalikA pasAra thayA bAda te uanu saMkramAve che. e rIte baMdha sAdi - adhruva hovAthI saMkrama paNa sAdi adhruva ja jANavo. 53 praznaH saMjvalana Adi pravRtiono jaghanya rasasaMkrama tenI jaghanya sthitisaMkramakALe kahyo, ane anaMtAnubaMdhino te kaSAya sarvathA uvelAI gayA bAda mithyAtve AvI karI bAMdhe, ane tenI baMdhAvalikA gayA bAda bIjI AvalikAnA prathama samaye kahyo, ema kema ? zA mATe jaghanya sthitisaMkramakAle teno jaghanyarasa saMkrama na kahyo ? uttara : anaMtAnubaMdhinI jaghanyasthitino saMkrama anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA karatAM teno caramakhaMDa sarvathA saMkramAve tyAre thAya che. te vakhate caramakhaMDamAM kALabhede aneka samayanA baMdhAyelA daliko hoya che. aneka samayanA baMdhAyelA daliko hovAne lIdhe temAM zuddha ekaja samayanA baMdhAyelA dalikonA rasathI vadhAre hoya te svAbhAvika che. eTale ja uparanA guNaThANe anaMtAnubaMdhino nAza karI paDI pahelA guNaThANe Ave tyAM taprAyogya vizaddha pariNAme zakyatA pramANe ochI sthiti ane rasavALA Iliko bAMdhe, baMdhAvalikA gayA bAda bIjI AvalikAnA prathama samaye te zuddha eka samayanA bAMdhelA jaghanya rasayukta dalikone saMkramAve tene jaghanyarasa saMkrama kahyo che. anaMtAnubaMdhi vinA bIjI koi paNa moha prakRti sattAmAMthI sarvathA naSTa thayA pachI pharI baMdhAI sattAmAM AvatI nathI, mAtra anaMtAnubaMdhi kaSAyo ja evA hoya che ke teno sattAmAMthI sarvathA nAza thayA pachI mithyAtvarUpa bIja nAza na thayuM hoya to pharI ne sattAmAM AvI zake che. eTale teno jadhanya rasasaMkramano kALa ane saMjvalanAdinA jadhanya rasasaMkramano kALa jude paDe che. A pramANe lagabhaga je prakRtiono sarvathA nAza thayA pachI pharI baMdhAi zakatI hoya teno jaghanya rasasaMkrama anaMtAnubaMdhinI rIte kahevAmAM harakata nathI. For Personal & Private Use Only Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 karmaprakRti tathA jJAnAvaraNa-5, thINadvitrika sivAyanI darzanAvaraNa-6, aMtarAya-5 e 16 prakRtiono ajaghanya anubhAgasaMkrama traNa prakAre che. - anAdi - adhruva ane dhruva. te A pramANe kahe che. - A 16 prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama kSINakaSAya - guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM vartatAM prApta thAya che, pachI bIje sarva paNa ajadhanya, ane tenI Adi nathI tethI anAdi che. adhruva - dhruva pUrvanI jema bhavya - abhavya apekSAe che. tiviho chattIsAe, Nukkoso'ha Navagassa ya cauddhA / si sesA sesa IIT, sarve ja virANA . 11 || trividha H SaTtriMzato - 'nutkRSTeH atha navakasya ca caturthA / patAsAM zeSA: zeSALAM, sane 2 dvitniAH || 10 || gAthArtha :- 36 prakRtiono anutkRSTa rasasaMkrama anAdi - dhruva ne adhava ema 3 prakAre che. 9 prakRtiono anutkRSTa rasasaMkrama 4 prakAre che. e 45 prakRtiono ja ajai ne u0 e traNa rasasaMkrama tathA kahela sivAyanI bAkInI prakRtionA sarva rasasaMkrama be be prakAre che. TIkArtha :- sAtAvedanIya, paMcendriyajAti, tejasasaptaka, samacaturasa saMsthAna, zukla - lohita - hAridravarNa, surabhigaMdha, kaSAya - Avu madhurarasa, mRdu - laghu - uSNa - snigdhasparza e varNAdi-11, agurulaghu, ucchavAsa, parAghAta, zubhavihAyogati, trasAdi-10, nirmANa e 36 prakRtiono anutkRSTa anubhAgasaMkrama anAdi-dhruva, ne adhruva e 3 prakAre che. te A pramANe - A 36 prakRtiono potapotAnA baMdhaviccheda samaye kSapaka utkRSTa anubhAga bAMdhe che, ane baMdhAvalikA pasAra thayA bAda te prakRtione saMkrama karavA mATe zarUAta kare che. ane tene tyAM sudhI saMkrame ke jyAM sudhI sayogI kevalino aMtya samaya Ave. tethI kSapaka sayogI kevali sivAyanA sarva jIvane A prakRtiono anutkRSTa anubhAga ja saMkrame che ane te anAdi che, kAraNake Adino abhAva che. dhruva - adhruva, abhavya - bhavya apekSAe che. atha zabda tathA arthamAM che. udyota, vaja8SabhanArAcasaMghayaNa, audArikasaptaka, e 9 prakRtiono anutkRSTa anubhAgasaMkrama sAdi - anAdi - dhruva ne adhava e cAra prakAre che. te A pramANe -- A pravRtiomAMthI udyota sivAyanI 8 prakRtiono ativizuddha pariNAmavALo samyagudRSTi deva utkRSTa anubhAga bAMdhIne baMdhAvalikA pasAra thayA bAda tene saMkramAve che. udyota nAmakarmano to samyakatva pAmavAnI icchAvALo 7mI nArakano mithyAdRSTi nArakI utkRSTa anubhAga bAMdhe che. ane baMdhAvalikA pasAra thayA bAda jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI be 66 sAgaropama eTale ke 132 sAgaropama sudhI saMkrame che. ahIM jo ke 7mI pRthvIno nAraka* aMtya aMtarmuhurtamAM avazya mithyAtve jAya che, to paNa aMtarmuhurta bAda AgalA bhavamAM je samyakatva pAmaze te ahIM grahaNa karavo. tethI vacamAM mithyAtvano alpakALa hovAthI vivakSA karI nathI, tethI be 66 sAgaropama kahyuM che. pachI utkRSTathI paDelAne anukuSTa, ane te sAdi che. te sthAna (utkRSTa sthAna) nahIM pAmelAne anAdi che. adhruva - dhruva bhavya - abhavya apekSAe che. tathA e 17 - 16 - 36 - 9 saMkhyAvALI prakRtionA kahyA sivAyanA bAkI rahela vikalpo, ane 17 Adi sivAyanI bAkInI 80 prakRtionA sarve paNa vikalpo sAdi - adhruva ema be prakAre jANavAM, te A pramANe - 17 ane 16 prakRtiono utkRSTa anubhAgasaMkrama utkRSTa saMkaleze vartatAM mithyASTine hoya che, ane te ja jIvane bAkInA kAlamAM anutpaSTa anubhAgasaMkrama ja hoya che. e kAraNathI te banne (utkRSTa - anutkRSTa) anubhAgasaMkrama sAdi - adhruva che. jaghanya anusaMkrama to pUrve ja batAvyA che. tathA 36 ane 9 prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama jeno sattAthI ghaNo bhAga haNAyelo che tevA sUkSma ekendriya jIvane hoya che. ne sattAmAMthI ghaNo rasa haNyo nathI. tevA te ja jIvane paNa ajaghanya anusaMkrama thAya che tethI e banne (jaaja) anu0 saMksa sAdi - adhruva che. utkRSTa anu0 saMkrama pUrve kahyAM che. 54 koi AtmA 7mI nArakamAM samyakatva lai jato nathI, tyAMthI samyakatva lai marato nathI. paryAptAvasthAmAM tene samyakta thAya che ane te chellA aMtarmuhUrta nyUna bhavasthiti paryaMta utkRSTathI Take che. For Personal & Private Use Only Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 389 bAkInI vaikriyasataka, devadvika, uccagotra, Atapa, tIrthakara, AhArasaptaka, manuSyadrika, manuSya-deva-tiryaMcAyuSya e 24 prakRtiono utkRSTa anubhAgabaMdha vizuddhimAM vartatAM saMkSipaMcendriya paryApta jIvane hoya che. ane thINadvi-3, asatAvedanIya, darzanamohanIyatrika, apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa e 8 kaSAya, narakAyu, narakaddhika, tiryaMcaddhika, prathama jAti-4, prathama sivAyanA saMsthAna-5, saMghayaNa-5, azubha varNAdi-9, azubhavihAyogati, upaghAta, sthAvarAdi-10, nIcagotra e 56 azubha prakRtiono utkRSTa anubhAgabaMdha saMkalezamAM vartatAM saMjJipaMcendriya paryApta jIvane hoya che. tevA prakAranI vizuddhi - saMkalezanA abhAve to anutkRSTa che. te pramANe saMkrama paNa utkRSTa - anukRSTa - sAdi - adhruva ema be prakAre che." vaLI te (24 ane 56 prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama sattAthI ghaNo bhAga haNAyelo che tevA sUkSma ekendriya jIvane hoya che. sattAmAMthI ghaNo bhAga haNAyo nathI tevA te ja jIvane ajaghanya hoya che, tethI te banne paNa (jaaja0) sAdi adhuva che. (yaMtra naM 26 juo) iti 6ThThI sAdhAdi prarUpaNA samAptA -: atha 7mI svAmitva prarUpaNA viSe utkRSTa anubhAgasaMkrama svAmitva - ) ukkosagaM pavaMdhiya, AvaliyamaicchiUNa ukkassaM / jAva Na ghAei tayaM, saMkamai AmuhuttaMtA // 52 // utkRSTaM prabadhyA - 5'valikAmatikramya utkRSTam / yAvanna ghAtayati takam, saMkramayatyA''muhUtAntaH // 52 // gAthArtha - TIkAnI jema TIkArya :- sAdi - anAdi prarUpaNA karI, have svAmitva prarUpaNA kahevAno avasara che. ane te be prakAre che. (1) utkRSTa anubhAgasaMkrama svAmitva ane (2) jaghanya anubhAgasaMkrama svAmitva. tyAM utkRSTa anubhAgasaMkrama svAmitvane kahevAnI icchAvALA tenA kAla pramANano niyama prathama kahe che. - mithyAdRSTi utkRSTa anubhAga bAMdhIne baMdhAvalikA pasAra thayA bAda tenI AgaLa utkRSTa anubhAga tyAM sudhI saMkrame ke jyAM sudhI (u0anubhAgano) vinAza na thAya. keTalA kAla sudhI vinAza na thAya ? to kahe che. " ' . aMtarmaharta sudhI e pramANe artha che. AgaLa mithyAdRSTi saMkuleza vaDe zubhaprakRtionA anubhAgane ane vizuddhi vaDe azubha prakRtionA anubhAgane nAza kare che. asubhANaM annayaro, suhumaapajjattagAi miccho u / vajjiya asaMkhavAsAue ya, maNuovavAe ya // 53 // azubhAnAmanyataraH, sUkSmAparyAptakAdirmiyAddaSTistu / vayitvA'saGkhyeyavarSAyuSkAMca, manuSyopapAtAMzca // 53 // gAthArtha :- asaMkhyavarSAyuvALA manuSya tiryaMca tathA nizcayathI manuSyamAM utpanna thanArA deva, e traNa sivAyanA zeSa mithyAdaSTi sukSma aparyAptAdi jIvomAMno koipaNa jIva azubha pravRtiono uanu saMkramano svAmI jANavo. TIkArtha :- have utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI kahe che. - jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, asAtavedanIya, mohanIyakarmanI-28, narakaddhika, tiryaMcadrika, prathama jAti-4, prathama sivAyanA saMsthAna-5, saMghayaNa-5, nIla, kRSNa, durabhi, tikta, , 55 jo utkRSTa rasano baMdha ke saMkrama pahelA guNaThANe thato hoya to anutkRSTa para sAdi - sAMta e be bhAMgA ghaTe, ne jaghanya pahele guNaThANe thato hoya to ajaghanya para be bhAMgA ghaTe. kemake vArApharatI thAya che. jenA jadhanya ke utkRSTa baMdha ke saMkrama uparanA guNaThANe thatAM hoya tenA ajaghanya ane anutkRSTa para 3 ke 4 bhAMgA ghaTe. kemake caDIne paDelA, nahIM caDanAra ane have pachI caDanAra jIvo hoya che. For Personal & Private Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 karmaprakRti mUla - uttara pravRtio viSe anubhAgasaMkramanA (gAthA 49 thI 51 nA AdhAre) saMjJA : te guNarathAnakanI camacArika Avalika vAddha he jANavuM. viyad. - niyatakAlupaNuM hovAthI, had = sattAmAMthI ghaNo bhAga haNAyela che tevA sUkSma ekendriya jIva, ahad =ttAmAMthI ghaNo bhAga haNAyela nathI tevA sUkSma ekendriya jIva. jaghanya anubhAgasaMkrama ajaghanya anubhAgasaMkrama saMkhyA mUlaprakRtionA nAma sAdi anAdi | dhruva | adhuva - sAdi 12me .. | adhuva | niyata 3 | jJA0 - darza0 - aMta, 12muM gu0 | abhavyane | bhavyane nahIM pAmelA 1 | mohanIya lapakane 10me .0 sAyi0/ pasamya, sAdi sthAna 11 me thI paDelAne | nahIM pAmelA 1 | AyuSya edo ahatao niyatao nAma, gotra, velDa uttarapravRtio : | nokaSAya-9, saMja0 - 4 | potapotAnA kSaya samaye 11me thI paDelAne sAdipaNuM nahIM | abhavyane | bhavyane pAmela = 13. 4 | anaMtAnubaMdhi - 4 pharIthI bAMdhatA baMdhA pachI 2jI Ava0 nA prathama samaye 16 | brA-5, darza6, aMtao-5 | 12 me .0 = 16 sAdinoabhAva hovAthI 36 ] sAtAdi - 36 hatao. ahao niyatakAla paNuMhovAthI I prathama saMdhayaNa, gharika-7| " ! ! | udyota 24 | vakriya saptakAdi - 24 56 | thIzaDhitrikAdi 56 azubha 158 For Personal & Private Use Only Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa utkRSTa anubhAgasaMkrama sAdi niyatakAlapaNuM nIvAthI utkRSTa sattAvALA manu anuttara deva kSapakane 10mAnA aMtyasamaye 11 u saMzrliSTa mithyAdaSTine sva-sva baMdhavicchede uo anu0 bAMdhI baMdhA pachI 13mA sudhI ativizuddha samya - deva. samyakatva muinanI nAraka saMzika paMca pa "1 vizuddhimAM saMklezamAM va niyatao 33 33 "" sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM026 sAdi utkRSTathI AvatAM prathamAdi samaye utkRSTanI baMdhAvalikA pachInA samaye u, anu saMkramathI paDelAne u saMkramathI paDelAne 11 anuSTa anubhAgasaMkrama anAdi sAdipaNuM nahIM pAmelA sAdino abhAva hovAthI sAdipaNuM nahIM pAmelAne 11 . dhruva For Personal & Private Use Only abhavyane sayogI sivAyanA abhavyane paka "1 0 . ava niyatakAlapaNuM hovAthI bhavyane kulabhAMgA Hniyatao bhavyane 31 "1 391 gaMgA 27 10 10 27 74 130 40 144 324 80 10 192 448 1368 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 karmaprakRti kaTuka, rukSa, zIta, karkaza, gurU = azubhavarNAdi-9, 9 upaghAta,azubhavihAyogati, sthAvarAdi-10, nIcagotra, aMtarAya-5 =e 88 azubha pravRtiono sukSma aparyAptAdimAMthI koi paNa, ahIM Adi zabdathI paryApta sUkSma, paryApta - aparyApta bAdara, 'be - te caurindriya, asaMkSi-saMjJi tiryaMca paMcendriya paryA, aparyA, manuSya, deva nArakanuM grahaNa karavuM. A jIvomAMthI koipaNa mithyAdRSTi utkRSTa anubhAgasaMkrama kare che. vizeSa niyama kahe che. -- phakta je asaMkhyaya varSanA AyuSyavALA manuSya - tiryaMca, ane je manuSyamAM utpanna thanAra evA AnatAdi devo ke je potAnA bhavathI AvIne manuSyane viSe ja utpanna thAya che. tethI karIne teono tyAga karyo che. kAraNa ke te jIvo 1mithyAdRSTi hovA chatAM paNa pUrva kahI te azubha pravRtiono utkRSTa anubhAga tIvra saMkulezano abhAva hovAthI bAMdhe nahIM. tethI teono utkRSTa anubhAgasaMkrama paNa na thAya tethI teono tyAga karyo che. savattha Ayavujjoya - maNuyagaipaMcagANa AUNaM / samayAdinAti, sigatti saMsANa no tA . 14 . sarvatrA''tapodyota - manujagatipaJcakAnAmAyuSAm / samayAdhikAvalikA, zeSAyAmiti zeSANAM yogyntaaH|| 54 / / gAthArtha :- Atapa, udyota, manuSyapaMcaka, e prakRtiono uanu saMkrama pUrvokta sarva jIvabhede hoya che. tathA AyuSyano u0anu. saMkrama samayAdhikAvalikA zeSa sthiti sudhImAM vartatAM jIvone hoya che. ane zeSa prakRtiono udanusaMkrama sayogI sudhInA jIvone hoya che. TIkArca - sarvatra -- sarva sukSma aparyAptAdithI zarU karI nAraka sudhInA sarvajIvabhedomAM asaMkhyaya varSanA AyuSyavALA tiyaca - manuSya ane manuSyamAM utpanna thanAra deva sahita mithyAdRSTi athavA samyagudRSTi jIvone viSe Atapa, udyota, manuSyagati - manuSyAnupUrvI - dArikaddhika - vaja8SabhanArAca saMghayaNa e manuSyapaMcaka, ahIM dharikaddhika kahevAthI paNa audArikasaptakanuM grahaNa karavuM te pramANe ja vivalA hovAthI, tethI sarvasaMkhyA malI 12 prakRtiono utkRSTa anubhAgasaMkrama jANavo. te A pramANe kahe che samyagudRSTi jIva zubha pravRtionA anubhAgane nAza kare nahIM paraMtu vizeSathI be 66 sAgaropama eTale 132 sAga0 sudhI "rakSaNa kare che. tethI utkRSTathI eTalA kAla sudhI A (12 prakRtiono) utkRSTa anubhAgano vinAza karyA vagara pachI yathAyogyapaNe sarvasthAne upaje che. tethI mithyAdRSTine viSe paNa pUrva kahela 12 prakRtiono utkRSTa anubhAgasaMkrama aMtarmuhurta sudhI prApta thAya che. Atapa ane udyotano utkRSTa anubhAga mithyAdRSTi ja bAMdhe che tethI tyAM mithyAtve te banne prakRtino utkRSTa anubhAga saMkramano asaMbhava nathI. (arthAtu baMdhAvalikA gayA bAda mithyAtve ja u0anusaMkrama thAya che.) ane te mithyAtvathI paDIne samyatve jatAM samyaguruSTine paNa prApta thAya che. ane samyagudRSTi thayo chato zubhaprakRtipaNuM hovAthI vinAza kare nahIM. tethI be 66 sAgaropama sudhI utkRSTathI te banne prakRtino saMkrama samyagudRSTine jANavo. 56 jo ke uparokta pApa prakRtionA utkRSTa rasano baMdha saMjJi mithyAdRSTi kare che. paraMtu tevo rasa bAMdhI ekendriyAdimAM utpanna thAya to te ekendriyAdi jIvo utkRSTa rasano saMkrama karI zake che. 57 yugaliko ane AnatAdi devo tIvra saMkuleza nahIM hovAne lIdhe bhale utkRSTa rasa bAMdhe nahi paNa je saMzimAMthI teo Ave che tyAM baMdhAyela utkRSTa rasa laine Ave to te kema na saMkramAve ? jema ekendriyo pUrvabhavanA bAMdhelA utkRSTa rasane saMkramAve che. tenA uttaramAM samajavAnuM ke - upara gAthAnA aMte kahyuM che ke mithyASTio punya ke pApanA utkRSTa rasane aMtarmuhUrtathI vadhAre TakAvI zakatA nathI.yugalikonuM ane AnatAdi devonuM Ayu te prazasta prakRti hovAne lIdhe zuddha vezyAe baMdhAya che. je legyAe baMdhAya che. te vezyA manuSya-tiryaMcanuM aMtarmuhUrta Ayu zeSa hoya tyAre thAya che. chellA aMtarmuhUrtamAM prazasta vezyA hovAne lIdhe pUrve utkRSTa rasa kadaca bAMdhyo hoya to paNa te ghaTI jAya che. eTale azubha prakRtinA utkRSTa rasanI sattA laine yugalika ane AnatAdimAM jatA nathI eTale utkRSTa rasanA saMkramAdhikArI teo nathI. 58 ahIM samyagudaSTi zubha anubhAganI paripAlanA 132 sAga0 sudhI kahI te paNa uanubhAganA saMkramapUrvaka ja jANavI. ne rakSaNa karavAno artha eTalo ja ke udanubhAgayukta sarva zubha dalikano saMkrama sakhyatve hoya nahIM. zubhAnubhAga yukta sarva likanuM saMkrama niSThApana to mithyAtve ja hoya, iti bhAva: For Personal & Private Use Only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 33 tathA cAre paNa AyuSyanA utkRSTa anubhAgane samyagudRSTi athavA mithyAdRSTi bAMdhIne baMdhAvalikA pasAra thayA bAda tyAM sudhI saMkrame ke jyAM sudhI samayAdhika AvalikA bAkI rahe. tethI AyuSyanA utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI samyagudRSTi athavA mithyAdRSTine prApta thAya che. tathA bAkInI sAtAvedanIya, devadrika, paMcendriyajAti, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, tejasasaptaka, samacaturasa saMsthAna, zukla - lohita - hAridravarNa, surabhigaMdha, kaSAya - Amsa - madhurarasa, mRdu - laghu - snigdha - uSNasparza e zubhavarNAdi-11, zubhavihAyogati, uththuvAsa, agurulaghu, parAghAta, trasAdi-10, nirmANa, tIrthakara, uccagotra, e 54 zubha prakationo pota potAnA baMdhaviccheda samaye utkRSTa anubhAga bAMdhIne baMdhAvalikAnI AgaLa tyAM sudhI utkRSTa anubhAga saMkrame ke jyAM sudhI sayogI kevalino aMtya samaya Ave. tathA A pravRtionA utkRSTa anubhAga saMkramanA svAmI potAnA baMdhavicchedanI uparanA guNasthAnake rahela jIvo yogyatA:- sayogI kevali sudhInA jANavAM. (yaMtra naM 27 juo) iti utkRSTa anubhAgasaMkrama svAmitva samApta ( utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM 27 saMkhyA prakRtionA nAma uanA svAmI kayA jIva utkRSTa saMkrama satatakAla aMtarmuhUrta narakAyu sivAya 88 azubha yugalika, AnatAdi deva sivAya cAre gatinA mithyAdi 12 Atapa, udyota, manuSyadrika, audArikasaptaka, prathama saMghayaNa samyagudRSTi athavA mithyAdRSTi cAre gatinA 132 sAgaropama sudhI manuSya, anuttaravAsI deva. 1 | devAyuSya manuSpAyuSya tiryaMcAyuSya baMdhAvalikA pachI samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI mithyA ke samya, manuSya - tiryaMca narakAyuSya deva vinA traNa gatinA mithyA ke samya' sAtA vedanIya, yaza-kIrti, uccagotra 12me, 13me, sapaka | lapaka 87 thI 13mAno aMtya samaya 5ra | devadvika, paMce, 40-7, AhA-7, teo-7, zubhavarNAdi-11, zubhavihA, ucchava, aguru, parA, trasAdi-10, nirmA, jinanAma, samacaturasa baMdhaviccheda samaye u0anu bAMdhIne baMdhAvalikA pachI sayogI kevali sudhI TIma- bAMdhyA pachI guNasthAnaka parAvRtti hovAthI mithyAsamyagudaSTi bane Ave. paNa AyuSyanA baMdha samaye to mithyAda ija hoya che. (TI. naM. 59 juo) , 59 ahIM traNa Ayuno utkRSTa rasabaMdha mithyAdRSTi kare che ane devAyuno apramatta AtmA kare che. eTale jyAM jyAM bAMdhe tyAM tyAM to utkRSTa rasano saMkrama ghaTI zake che. ane utkRSTa rasa sattAmAM chatAM, mithyAtvethI samyakatve jatAM samyagudaSTine traNa AyumAM utkRSTa rasano, ane sabhyatvethI paDI mithyAtve jatAM mithyASTine paNa devAyunA utkRSTa rasano saMkrama ghaTI zake che. 60 sAtavedanIya, yaza-kIti ane uccagotra e traNanA utkRSTa rasano baMdha zapakane 10mA guNasthAnakanA aMtya samaye ane zeSa prakRtionA utkRSTa rasano baMdha vapakane 8mAnA 6% bhAganA aMtya samaye thAya che. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 karmaprakRti - atha jaghanya anubhAgasaMkrama svAmitva - khavagassaMtarakaraNe, akae ghAINa suhumakammuvari / kevaliNoNaMtaguNaM, asannio sesaasubhANaM // 55 // kSapakasyAntarakaraNe - 'kRte ghAtinAM sUkSmakarmopari / kevalino'naMtaguNam, asaMjJitaH zeSA'zubhAnAm // 55 // gAthArtha :- kSapaka jIve jyAM sudhI aMtarakaraNa karyuM na hoya tyAM sudhI ghAtiprakRtionI anubhAgasattA sUkSma ekendriyanI anubhAgasattAthI anaMtaguNI hoya che. tathA zeSa azubha prakRtionI ja0 anubhAga sattA sUI ekendriyAdine hoya che. TIkArtha :- pramANe utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI kahyAM. have jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmIne kahevAnI icchAvALA jaghanya anubhAgasaMkramanI saMbhAvanA kyAM hoya te jJAnano upAya batAve che. jyAM sudhI aMtarakaraNa karyuM nathI sudhI sarvaghAti ke dezaghAti prakRtiono anubhAga kSepakane "sUkSmavarnaga 35ri' sUkSma ekendriyanI anubhAgasarAthI anaMtaguNa hoya che. aMtarakaraNa karyuM chate sUkSma ekendriyanI anubhAgasarAthI paNa hIna hoya che. tathA bAkInI asAtAvedanIya, prathama sivAyanA saMsthAna-5, saMghayaNa-5, kRSNa - nIlavarNa, durabhigaMdha, tikta-kaTurasa, gurU - karkaza - rukSa - zItasparza e azubhavarNAdi-9, upaghAta, azubhavihAyogati, durbhaga, duHsvara, anAdeya, asthira, azubha, aparyApta, ayazakIrti, nIcagotra, - e 30 aghAti azubha prakRtionI anubhAga sattA kevaline "nira' tti asaMgni paMcendriya saMbaMdhI anubhAgasattAthI anaMtaguNa jANavI. ane te pramANe hovAthI sarvathAti ane dezaghAti prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkramano saMbhava aMtarakaraNa kare chate kSapaka jIvane ja hoya che. tethI bAkInI kahela-30 azabhaprakationo jaghanya anubhAgasaMkramano saMbhava sayogI kevaline nahIM paNa kevalinI apekSAe anaMtabhAga pramANa anubhAgavALA anubhAgasattA jenI ghaNI haNAyelI che evA sUkSma ekendriyane jANavo. sammaddiTThI Na haNai, subhANubhAgaM asammadiTThI vi / samIsA, 3osa vongiyA vaM | 26 | samyagaddaSTirna hanti, zubhAnubhAgamasamyagaddaSTirapi / samyaktvamizrayorutkRSTaM, varjayitvA kSapaNam / / 56 / / gAthArtha :- samyagudaSTi jIva zubhaprakRtionA rasano vinAza na kare ane kSayakALa sivAya mithyAdRSTi paNa (ne samyagudRSTi paNa) samyakatva ane mizranA utkRSTa anubhAgano vinAza na kare. TIkArya :- ahIM "saMvama mAmultatA' samyagudRSTi athavA mithyAdRSTi jIvo sarva prakRtionA anubhAgane nizcayathI aMtarmuharta bAda saMkramAve che. e pramANe je pUrve kahyuM che te lakSaNa sarvatra avyApta hovAthI temAM je apavAda che te kahe che. - ahIM je sAtAvedanIya, devadvika, manuSyadrika, paMcendriyajAti, prathama saMsthAna - saMghayaNa, audArikasaptaka, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, tejasasaptaka, zubhavarNAdi-11, agurulaghu, parAghAta, uchuvAsa, Atapa, udyota, zabhavihAyogati, trasAdi-10, nirmANa, tIrthakara, uccagotra = e 66 zubhaprakRtio te sarvanA paNa zubha anubhAgane samyagudRSTi jIva utkRSTathI be 66 sAgaropama sudhI haNe nahIM - vinAza karatAM nathI. sASTi = mithyAdRSTi, 61 ahIM be 66 kahevAnuM kAraNa - layopazama samyaktvano 66 sAgaropama utkRSTa niraMtara kALa che. teTalo kALa samyakatvanuM pAlana karI aMtarmuharta mizra jai pharI vAra kSayopazama samyaktva prApta kare che ane tene paNa 66 sAga0 TakAvI rAkhe che. tyArabAda to mokSe jAya che ke paDIne mithyAtve jAya che. mokSe jAya to sarvathA karmano kSaya kare che, ane mithyAtve jAya to tyAM gayA bAda aMtarmuhUrta pachI utkRSTa rasano nAza kare che. eTale uparanA guNaThANe be 66 sAga0 ja puNyanA utkRSTa rasane TakAvI rAkhe che. samyaktvAdi guNasthAnakavartI AtmAonA pariNAma prazasta hovAthI puNya prakRtionA rasane TakAvI zake che. ane pApano rasa ocho kare che. mithyAdRSTi jIvo aMtarmuhUrtathI adhika puNya ke pApa koinA rasane TakAvI zakatA nathI. For Personal & Private Use Only Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 35 ane gari zabdathI samyagudRSTi paNa kSayakAla sivAya samyakatva ane mizranA utkRSTa anubhAgane vinAza kare nahIM. kSayakAle samyagudRSTi ja samyakatva ane mizranA utkRSTa anubhAgane vinAza kare che. tethI kSayakAlane atre varjIta karyo che. paMcasaMgraha - bhAi-2 saMkramaNakaraNanI gA-61mAM kahyuM che. "sammada na samAmA phuvevi vikAsanmattalIsa kavosa DuM vo vi " artha : samyagudRSTi AtmA zubha anubhAgane haNato nathI. - ocho karato nathI. samyakatva ane mizra e be dRSTinA utkRSTa rasane kSapaka jIva haNe che. vivi'tti samyagudRSTi tathA mithyAdRSTi e banne AtmAo samyakatva - mizramohanIyano utkRSTarasano nAza karatAM nathI. paraMtu kSapaka ja kSayakALa utkRSTarasano nAza kare che. vaLI mithyAdRSTi aMtarmuhurta bAda saMkuleza vaDe sarva paNa zubha prakRtionA ane vizuddhi vaDe sarva azubha pravRtionA utkRSTa anubhAgane avazya vinAza kare che. e pramANe pUrve ja kahyuM, jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmitvane pratipAdana kare che. aMtarakaraNA uvari, jahannaThiisaMkamo u jassa jahiM / ghAINa Niyagacarama - rasakhaMDe diTThimohaduge // 57 // antarakaraNAdupari, jaghanyasthitisaMkramastu yasyAH yatra / ghAtinAM nijakacarama - rasakhaMDe ddaSTimohadvikasya / / 57 // gAthArtha :- aMtarakaraNathI AgaLa ghAtakarmanI prakRtiomAM je prakRtino je guNasthAnake jasthisaMkrama kahyo che, tyAM ja te prakRtino jaghanya anubhAgasaMkrama paNa jANavo. tathA niyana ityAdi samyakatva ane mizra e be darzanamohanIyano ja anubhAga saMkrama yakALa pota potAnA aMtima anubhAga khaMDane saMkrame tyAre hoya che. TIkArya - have jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmitvane kahe che. aMtarakaraNathI AgaLa ghAtikarmanI pravRtiomAM je prakRtino je guNasthAnake jaghanya sthitisaMkrama kahyo te prakRtino tyAM (te guNasthAnake) jaghanya anubhAgasaMkrama paNa kahevo. te A pramANe - anivRtti bAdarasaparAya guNasthAnakavartI kSapaka jIva aMtarakaraNa kare chate nokaSAya-9, saMjvalana-4, e 13 prakRtiono kSayanA kramathI jaghanya sthitisaMkrama kAle jaghanya anubhAga saMkrame che. jJAnAvaraNa-5. aMtarAya-5. thINadvitrika sivAya darzanAvaraNa-6 = e 16 prakationo kSINakaSAya guNasthAnake samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM, ane AvalikAnA asaMkhyayabhAgAdhika be AvalikA bAkI rahela sthitimAM vartatAM jaghanya anubhAga saMkrame che. darzanamohanIyadvikano =samyakatva ane mizramohanIyano kSayakAle pota potAnA aMtya rasakhaMDanA saMkramaNa vakhate jaghanya anubhAga saMkramAve che. AUNa jahannaThiI, vaMdhiya jAvatthi saMkamo tAva / ubbalaNatitthasaMjoyaNA ya, paDhamAliyaM gaMtuM // 58 // AyuSAM jaghanyasthitaM, baddhvA yAvadasti saMkramastAvat / uvalanatIrthasaMyojanA ca, prathamAvalikAM gatvA / / 58 // gAthArtha :- TIkAnI jema 62 ahIM je samayAdhikAvalikA bAkI rahela sthitimAM kahyuM che te nidrAdrika sivAya-14 prakRtio mATe jANavuM. tathA AvalikAnA asaMkhyaya bhAgAdhika be AvalikA bAkI rahela sthitimAM kahyuM che te nidrAddhika mATe jANavuM. kAraNake nidrAddhikano ja sthitisaMkrama "zALADu gAvatigasaMvatamalese' - e vacana hovAthI. For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 karmaprakRti TIkArya - cAre paNa AyuSyanI jaghanya sthiti bAMdhIne baMdhAvalikAthI AgaLa samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI jaghanya anubhAgasaMkrama prApta thAya che. jaghanya sthitino baMdhaka jaghanya anubhAga bAMdhe che tethI jaghanya sthitinuM grahaNa karyuM che. tathA narakaddhika, manuSyadrika, devadrika, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, uccagotra - e udvalana yogya 21 prakRtio, tIrthakara, saMyojanA kaSAya = anaMtAnubaMdhi-4, e 26 prakRtiono jaghanya anubhAga bAMdhIne prathama AvalikA =baMdhAvalikA pasAra karIne, arthAtu baMdhAvalikAthI AgaLa jaghanya anubhAga saMkramAve che. koNa saMkramAve ? to kahe che. - asaMjJi paMcendriya jIva vaikriyasaptaka, devadrika, narakaddhika - e 11 prakRtiono, sUkSmanigoda jIva manuSyaddhika ane uccagotrano, apramatta saMyata AhArakasaptakano, avirata samyagudRSTi jIva jinanAmano, samyatva sanmukha thayela mithyAdRSTi jIva anaMtAnubaMdhi-4 no jaghanya anubhAga saMkramAve che. sesANa suhuma hayasaMta - kammigo tassa heTTao jAva / vaMgha tAraM rimo, 3 kizo vA vi . 12 / zeSANAM sUkSmo hatasatkarmA - tasyA'dhastAt yAvat / badhnAti tAvadekendriyo, vA'nekendriyo vA'pi // 59 // gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha H- "SAna'. pUrve kahyA sivAyanI zubha ane azubha 97 prakRtiono je sUkSma ekendriya vAukAya. athavA teukAyanA jIve phate- saMkramathI sattAkarmano ghaNo anubhAga nAza karyo che jeNe te tathA te tenA potAnA anubhAgAsattAthI alpa anubhAgabaMdha tyAM sudhI kare che ke jyAM sudhI te ekendriya te ja ekendriya bhavamAM athavA anya ekendriya bhavamAM vartato chato athavA anekendriya bhavamAM eTale teja ekendriya ke jeno sattAkarmano ghaNo anubhAga haNAyela che, bIjA beindriyAdi bhavamAM vartato chato jyAM sudhI anya moTo anubhAga na bAMdhe tyAM sudhI te ja jaghanya anubhAgane saMkramAve che. (yaMtra naM.-28 juo) iti jaghanya anubhAgasaMkrama svAmitva sahita 7mI svAmitva prarUpaNA samApta iti 3ja anubhAgasaMkrama samApta ( - atha 4 tho pradezasaMkrama - ) jaM daliyamannapagaI, Nijjai so saMkamo paesassa / ubbalaNo vijjhAo, ahApavatto guNo sabo // 60 // yad dalikamanyaprakRti, nIyate saH saMkramaH pradezasya / havatano vidhyAta, yathApravRtto gujaH sarva: 60 || gAthArtha: dalikane je anya prakRti pratye lai javAM (anya prakRtirUpe pariNAvavAM) te pradezano saMkrama (pradezasaMkrama) udvalanA - vidhyAta - yathApravRtta - guNasaMkrama - ne sarvasaMkrama e pramANe 5 prakArano che. TIkArtha :- te pramANe anubhAgasaMkrama kahyo, have pradezasaMkrama kahevAno avasara prApta thayo che. ane tyAM A arthAdhikAra che. (1) sAmAnya lakSaNa (2) bheda (3) sAdi - anAdi prarUpaNA (4) utkRSTa pradezasaMkrama svAmI (5) jaghanya pradezasaMkrama svAmI. 63 koi paNa karmanI uddhanA teno baMdha thayo hoya tyAM sudhI ja thAya che. eTale udvartanAno baMdha sAthe saMbaMdha che, apavarNanAno baMdha sAthe saMbaMdha nathI, baMdha hoya ke na hoya paNa apavarnanA yogya adhyavasAya game tyAre thAya che. cAra AyunI jaghanya sthiti baMdhAtA teno rasa paNa jaghanya baMdhAya che, have jo te jaghanya AyunA baMdhakALa sudhImAM tenA rasanI udvartanA na thAya to tevo ja jaghanya rasa sattAmAM rahe che ane tene samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI saMkramAve che. tathA jyAM jyAM anya svarUpe karavA rUpa saMkrama ghaTI zake tyAM tyAM te saMkrama samajavo, anya sthaLe uddhattanA, apavarnanA je saMbhave te samajavo For Personal & Private Use Only Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 397 jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM-28 (gAthA 55 thI 59nA AdhAre) saMjJA : A = potAnA carama prakSepa vakhate saMkhyA prakRtionA nAma jagha anu saMkramanA svAmI kayA jIva ? 14 | jJAnA-5, aMtao-5, darza0-4 = 14 | 12me samayAdhika AvabAkI rahela kSapaka nidrAddhika 1rame asaMkhyAta bhAgAdhika 2 Avatu bAkI rahe samyaktva - mizramohanIya A 4 thI 7 guNasthAnaka sudhInA manuSyo hAsyAdi - 6 A Hpaka 9/5 aMtya samaye puruSaveda A Hpaka 9/6 aMtya samaye strIveda A kSapaka 94 aMtya samaye napuMsakaveda A Hpaka 93 aMtya samaye saMjavalana krodha LA Hpaka 97 aMtya samaye saMjvalana mAna A kSepaka 9/8 aMtya samaye 1 | saMjvalana mAyA saMjvalana lobha devAyuSya manu0 - tiryaMcAyuSya narakAyuSya | vaikriyasaptaka, narakaDhika, devadvika 3 | manuSyaddhika, uccagotra AhArakasaptaka jinanAma anaMtAnubaMdhi-4 A kSepaka me 10me samayAdhika AvatuM bAkI rahe kSapaka. sva jagha baddhAyu mithyA ke samyagudaSTine naraka vinA 3 gatinA sva jaghanDabAyu mithyA ke samyagudRSTine manuSya, tiryaMca sva jaghanDabAya mithyA ke samyagudRSTine deva vinA 3 gatinA uparanA cAre Ayu0 baMdhAvalikA pachI bhavAMtaramAM sva-sva Ayu bhogavatAM samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI saMkrame jaghadanu baMdhaka asaMjJi paMce paryAva baMdhAvalikA pachI jauanubaMdhaka sUkSma, labdhi, aparyA, nigoda baMdhAvalikA pachI jagha anubaMdhaka apramattayati baMdhAvalikA pachI jaghaanubaMdhaka avirati samyao - manu0 baMdhAvalikA pachI samyakatvathI paDato tat prAyo jagha anu0 baMdhaka mithyAdRSTi baMdhAvalikA pachI sattAmAMthI ghaNo anubhAga haNAyela che tevA tela-vAyunA jIva anya bhavamAM te banne jyAM sudhI ghaNo anubhAga na bAMdhe tyAM sudhI. bAkInI zubha-azubha pravRtio 158 For Personal & Private Use Only Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 karmaprakRti ( - atha 1lI - 2jI sAmAnyalakSaNa - bheda prarUpaNA :-) * tyAM prathama sAmAnyalakSaNa ane bhedanI prarUpaNA karatAM kahe che. -1lI sAmAnya lakSaNa prarUpaNAH- je saMkrama yogya dalika eTale karmaparamANuone anya prakRtirUpe lai javAya, arthAtu potAnI bhinna pataaha prakRtirUpe pariNamAve te pradezasaMkrama kahevAya che. A sAmAnya lakSaNa pratipAdana karyuM. 2jI bheda prarUpaNA:- te pAMca prakAre che. (1) udUvalanasaMkrama (2) vidhyAtasaMkrama 93) yathApravRttasaMkrama (4) guNasaMkrama ane (5) sarvasaMkrama che. e bhedathI pratipAdana karyuM. tyAM "tho nirdeza:" . jevo uddeza tevo nirdeza e nyAyathI prathama udvavanAsaMkramanuM lakSaNa kahe che. (-: atha 2jI bheda prarUpaNA viSe 1luM udghalanAsaMkrama - ) ahIM samyakatva, mizra, devadrika, narakaddhika, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, manuSyaddhika, uccagotra e 23 * prathamathI ja palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa sthitikhaMDane aMtarmuhUrNa kAlathI uvela che, dhanadala jevA alpa dalikanuM uttAraNa ukiraNa tene ja udvalana kahevAya che. tyArapachI palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa bIjA sthitikhaMDane aMtarmuhurta kAlathI uvela che. phakta prathama sthitikhaMDathI vizeSahIna hoya che. tyArapachI paNa palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa bIjA sthitikhaMDathI vizeSahIna trIjA sthitikhaMDane aMtarmuhUrta kAlathI uveluM che. e pramANe dareka aMtarmuhurta kAlathI uvelAtA palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa sthitikhaMDone pUrva pUrva sthitikhaMDa apekSAe vizeSahIna vizeSahIna tyAM sudhI kahevAM ke jyAM sudhI dvicarama-upAMtya sthitikhaMDa Ave. ane A sarva anaMtaropanidhA sthiti apekSAe yathA uttara uttarakrame vizeSahIna che. (iti sthiti apekSAe anaMtaropanidhA). ane paraMparopanidhAthI to prathama sthitikhaMDa apekSAe keTalAka asaMkhyayabhAgahIna, keTalAka saMkhyayabhAgahIna, keTalAka saMkhyayaguNahIna, keTalAka asaMkhyayaguNahIna hoya che. A pramANe cAra sthAna patita jANavAM. (iti sthiti apekSAe paraMparopanidhA) pradeza pramANathI anaMtaropanidhA:- vicArIe to pUrva pUrva sthitikhaMDothI pachI pachInA sthitikhaMDo yathAkrame vizeSAdhika daliko hoya che. ane paraMparopanidhAthI to prathama sthitikhaMDagata dalikanI apekSAe keTalAka sthitikhaMDagata dalika asaMkhyayabhAgAdhika, keTalAka saMkhyayabhAgAdhika, keTalAka saMkhyayaguNAdhika, keTalAka asaMkhyayaguNAdhika hoya che. A pramANe 4 sthAna patita jANavAM, (iti pradezApekSAe anaMtaropanidhA - paraMparopanidhA). A sthitikhaMDonI utkiraNa - ukelavAnI vidhi A pramANe che. - prathama samaye alpa dalika uvele, tethI dvitIya samaye asaMkhyayaguNa, tethI paNa trIjA samaye asaMkhya guNa e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI pota potAnA aMtarmuhurtano aMtya samaya Ave ane guNAkAra palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa jANavo. ane te utkirNa dalikane keTalAka dalika svaprakRtimAM ne keTalAka paraprakRtimAM nAMkhe che. temAM kyAM keTalA dalikane prakSepe te kahe che. - prathama sthitakhaMDamAM prathama samaye je karmalika anya prakRtine viSe nAMkhe te sarva alpa che. tethI je dalika svaprakRtinI nIcenI sthitimAM nAMkhe te asaMkhyayaguNa che. tethI paNa bIje samaye je dalika svasthAnamAM nAMkhe te asaMkhyayaguNa che. ane paraprakRtimAM je prakSepAya che te prathama samaya saMbaMdhI paraprakRtimAM nAMkhela dalitathI vizeSahIna che. tethI paNa trIjA 64 ahIM malayagiri ma.nI TIkAmAM anatAnubaMdhi-4 sahita 27 prakRtio kahI che. 65 uvelavuM eTale vivalita paramANuone vivalita vidhie svasthAnathI upADIne anya sthAnamAM = anya prakRtimAM evI rIte sthApavA ke jethI aMte paramANuone sarvathA nisattAka thavAno prasaMga Ave. 66 ahIM tAtparya e ke palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa je khaMDa kahyo te nAno nAno samajavo. 1lo khaMDa moTo, rajo nAno, 3jo tenAthI nAno ema Dhicarama khaMDa sudhI samajavuM. asaMkhyAtAnA asaMkhyAtA bheda hovAthI banI zake che. ahIM aMtarmuharta dareka khaMDa uvela te ghata, palyoasaMtu nA 100 sthitisthAnakano e sthitikhaMDa kalpIe to 1lA samaye 100mAMthI daliko dUra kare, bIjA samaye paNa 100mAMthI Ilako dUra kare, tema karatA aMtarmahattvanA chellA samaye paNa 100mAMthI Ilako lai tevaDA khaMDane khalAsa kare tyArabAda bIjokhaMDa pUrva rIte khAlI kare. For Personal & Private Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 399 samaye prakRtimAM je dalika nAMkhe te bIjA samaye svaprakRti viSe nAMkhela dalikathI asaMkhyayaguNa che. punaH je paraprakRtimAM prakSepe che te bIjA samaye paraprakRti viSe nAMkhela karatAM vizeSahIna hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI aMtarmuhUrtano chello samaya Ave, e pramANe sarve paNa sthitikhaMDomAM upAnya sthitikhaMDa sudhI jANavuM. aMtyasthitikhaMDa ukiraNanI vidhi :- aMtya sthitikhaMDa te upAMtya sthitikhaMDathI sthitinI apekSAe asaMkhyayaguNa che, ane prathama sthitikhaMDathI dalikanI apekSAe asaMkhyayaguNa che, sthiti apekSAe asaMkhyayabhAga kalpa che. ane paMcasaMgraha bhAga-2 saMkrama nI gAthA 71mAM kahyuM che. - "saMvaye tu aMtimaya'' = pratIka paMktinI vyAkhyA A pramANe che. aMtima khaMDa upAMtyakhaMDathI sthiti apekSAe asaMkhyayaguNa che. te zabda adhika artha sUcana karato hovAthI aMtima sthitikhaMDa prathama sthitikhaMDanI apekSAe dalikane AzrayI asaMkhyayaguNa che, sthitinI apekSAe to asaMkhyayabhAga kalpa che. to paNa aMtya sthitikhaMDane aMtarmuhUrta kAlathI ukele che, ane tenA je pradezano agrabhAga udayAvalikAmAM rahelo che tene mUkIne bAkInA sarvane paNa paraprakRtimAM nAMkhe che. ane te prathama alpa, bIjA Adi samayomAM yathA uttarakrame asaMkhya guNa jyAM sudhI aMtya samaya Ave tyAM sudhI nAMkhe che. aMtya samaye je paraprakRtimAM dalika nAkhyuM te sarvasaMkrama kahevAya che. saMkrama yogya sarvano paNa nirlepa thavAthI =nAza thai javAthI. tyAM jeTalA pramANe upAMtya sthitikhaMDa saMbaMdhI jeTaluM karmadalika aMtya samaye paraprakRtine viSe saMkrame che. teTalAM pramANe jo chellA sthitikhaMDanA karmalikane dareka samaye dUra karAya che tyAre te aMtya sthitikhaMDane asaMkhyaya utsarpiNI avasarpiNI sudhI nirlepa thAya. - arthAt sattA vinAnuM thAya che. A kAlathI mArgaNA kahIM. kSetrathI to A mArgaNA - jeTalA pramANe upAMtya sthitikhaMDa saMbaMdhI karmadalikane (aMtyasamaye) paraprakRtimAM saMkrame che, teTalA pramANanA aMtya sthitikhaMDa saMbaMdhI karmalikane uddhariye ne eka bAju eka AkAzapradezane uddhariye to e pramANa banne bAju uddhAratAM aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga pramANa AkAzapradeza uddha chate te aMtya sthitikhaMDa paNa uddharAi rahe, arthAtu aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga pramANa kSetramAM jeTalAM AkAzapradeza hoya teTalAM eka aMtya sthitikhaMDamAM upAMtya sthitikhaMDa saMbaMdhI paraprakRtimAM naMkhatA dalika samUha che. punaH upAMtya sthitikhaMDa saMbaMdhI jeTaluM karmalika svaprakRtimAM saMkrame che teTalA pramANanA aMtya sthitikhaMDanA karmalikane jo dareka samaya uddhariye to te aMtya sthitikhaMDa palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga pramANa kALe (samaya) khAlI thAya. AhArataNU bhinnamuhuttA, aviraigao paubalae / jA avirato tti ubbalai pallabhAge asaMkhatame / / 61 // AhArakatanurbhinnamuhUrtAdaviratigata H prodvalayati / yAvadaviratikastAvadudvalayati palyabhAge - 'saGkhyeyatame / / 61 // gAthArtha :- AhArakanI sattAvAlo aviratabhAvane pAmela aMtarmuhUrta bAda te uvele, te jyAM sudhI aviratapaNe rahe tyAM sudhI palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga pramANe kALamAM AhArakanI sarva vilanA thai rahe che. TIkArya :- uddavanAsaMkramanuM lakSaNa kahyuM, A ja vAtane joDatAM thakI AhArakasaptakanI uddvalanA saMkrama karanAra jIvane viSe tenI karaNa kriyA kema kare che. te kahe che. gANitikUH - ahIM bahuvacana te AhArakasaptakanuM grahaNa karavA mATe che. te AhArakasaptakanI sattAvAlo avirati - arthAt viratinA abhAve gayo chato "fmanamuttA'- aMtarmuhUrtathI AgaLa udvalana kare che. keTalA kALathI uveluM che ? e pramANe jANavAnI icchA mATe kahe che. - jyAM sudhI "avirata - aviratapaNe rahe iti zabda tAvavuM arthamAM che tethI tyAM sudhI uvela che. ane te pramANe avirati pratyaya - prAyogya AhArakasaptakanI udvalanA thAya che, e pramANe pratipAdana thAya che. ane avirati AhArakavaMta jIvane avirati thayelAne 67 udavalanA saMkrama vaDe svamAM nIce vadhAre utare che eTale te mATe saMkramAvatAM kALa ocho jAya che, ane paramAM ochuM saMkramAve che mATe te mAne saMkramAvatAM kALa vadhAre jAya che. koi prakRtine sattAmAMthI nirmaLa karavA jyAM ekalI udvartanA pravarte tyAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo kALa jAya che. sAthe guNasaMkrama paNa pravarte tyAre aMtarmuhUrtamAM koi paNa prakRti nirmuLa thaI jAya che. 68 AhArakasaptakanI sattA aviratipaNAmAM TakatI nathI. viratipaNAmAM ja TakI rahe che. For Personal & Private Use Only Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 karmaprakRti ardhapudagalaparAvarta sudhI paNa pAme che. tethI niyama kahe che. "patyasya'- palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge arthAta teTalAM kALathI sarva udvalana kare che. e pramANe artha che. aMtomuhattamaddhaM, pallAsaMkhijjameta ThiikhaMDaM / ukkirai puNo vi tahA, UNUNamasaMkhaguNahaM jA // 62 // antarmuhUrtamaddhAM, palyAsaGkhyeyamAtra sthitikhaNDam / utkirati punarapi tathA, UnamUnamasaGyeyaguNahInaM yAvat // 62 // gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArya - aMtarmuhurta pramANa kAlamAM arthAt aMtarmuhUrNa kAle palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga pramANa sthitikhaMDane uvela che. A prathama sthitikhaMDanI vidhi che. pachI pharI paNa te ja prakAre aMtarmuhurtakALamAM eka pachI eka palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANakhaMDane pUrva pUrvanA khaMDa karatAM hIna hInatara uveluM che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI upAMtya sthitikhaMDa Ave. ane te upAMtya sthitikhaMDa prathama sthitikhaMDanI apekSAe asaMkhya guNahIna hoya che. taM daliyaM saTThANe, samae samae asaMkhaguNiyAe / seDhI parahANe, visasApha saMjumaDu / che. tad dalikaM svasthAne, samaye samaye'saGkhyeyaguNitayA / zreSyaH parasthAne, viroSadAvA kSatti dArU II gAthArtha - TIkAnI jema TIkArya - te uvelAtA daliyAne samaye samaye asaMkhyayaguNa zreNie svaprakRtimAM nAMkhe, parasthAnamAM = paraprakRtine viSe nAMkhe te vizeSahIna - hIna nAMkhe che. te A pramANe kahe che. prathama samaye paraprakRtimAM (je lika) nAMkhe te alpa che. je svaprakRtinI nIcenI sthitimAM prakSepe che. te lika paraprakRtimAM nAMkhela likathI asaMkhyayaguNa che. tethI paNa bIjA samaye svaprakRtimAM je dalika nAMkhe che te asaMkhyayaguNa che. ane paraprakRtimAM je dalika nAMkhe che te prathama samaye parasthAnamAM nAMkhela dalikathI vizeSahIna hoya che. e pramANe dareka samaye prakSepanI vidhi tyAM sudhI kahevI jyAM sudhI aMtarmuhartano aMtya samaya Ave. A prathama sthitikhaMDanI uvelavAnI vidhi che, e pramANe bIjA paNa upAMtya sthitikhaMDo sudhI ukelavAnI vidhi jANavI. jaM ducarimassa carime, annaM saMkamai teNa sarva pi / maMgunegAMvamAna, kIraNa paNa tALA | 4 | yad dvicaramasya carame, anyAM saMkramayati tena sarvamapi / aGgulA'saGkhyeyabhAgena, hiyata eSodvalanA // 64 // gAthArtha - TIkAnI jema TIkArya :- upAMtya sthitikhiMDanA aMtya samaye jeTaluM kamaMdalika paraprakRtimAM saMkrame che te mAnavALA arthAtu teTalAM pramANavALA dalika vaDe jo aMtya sthitikhaMDane dUra karAya to kALathI asaMkhyaya utsarpiNI - avasarpiNI vaDe dUra karAya che. vaLI kSetranI aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga pramANanA AkAzapradezo vaDe dUra karAya che. ATalA dalika viSaya AhArakasaptakanI aMtya sthitikhaMDamAM udUvalanA che. caramamasaMkhijjaguNaM, aNusamayamasaMkhaguNiyaseTIe / dei paraTThANevaM, saMchubhatINamavi kasiNo // 65 // For Personal & Private Use Only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 401 caramasaGkhyeyaguNam, anusamayamasaGkhyeyaguNitazreNyA / vati para sthAna parva, pakSiyamAnAmAM vRnaH || 6 | gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArca - aMtya sthitikhaMDanI A vidhi kahe che. - upAMtya sthitikhaMDathI aMtyasthitikhaMDa sthitinI apekSAe asaMkhyayaguNa che. tathA te aMtya sthitikhaMDanA pradezAgamAMthI udayAvalikAgata pradezo varjIne bAkInA sarva pradezone parasthAnamAM - paraprakRtimAM dareka samaye asaMkhyaya guNazraNie prakSepe che. te A pramANe kahe che. - prathama samaye alpa dvitIya samaye asaMkhya guNa, trIjA samaye asaMkhya guNa, e pramANe aMtya samaya sudhI jANavuM. e pramANe A prakArathI paraprakRtimAM naMkhAtA daliyAono, mAre zabda saMbhAvanA arthamAM che. aMtya samaye saMpUrNa - bAkI na rahe te rIte saMkrama thAya che te sarvasaMkrama jANavo. AnAthI sarvasaMkrama jaNAyo. evaM micchaddihissa, veyagaM missagaM tao pacchA / egidiyassa suradugamao, saveuviNirayadugaM / / 66 // evaM mithyAddaSTe - vedakaM mizrakaM pazcAt / ekendriyasya suradvikamataH, sa vaikriyanarakadvikam // 66 // gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha :- have vedaka samyakatvAdinI udavalanA saMkrama karanArane kahe che. - mohanIyakarmanI 28nI sattAvAlo mithyAdRSTi jIva prathamathI ja purve kahela rItathI samyakatvane uvale che. ne tyAra pachI mizrane udvave che. tathA AhArakasaptaka ane jinanAma sivAya nAmakarmanI 95nI sattAvAlo ekendriya jIva pUrva kahela rItathI devagati - devAnupUrvIne ekI sAthe udghale che. pachI tarata ja vaikriyasaptaka ane narakaTrika ekI sAthe udUvale che. suhumatase gottuttamamao ya, NaradugamahAniyaTTimmi / chattIsALiya, saMno dinumate ja ! gha7 | sUkSmatraso sa uttamagotramatazca, narakadvikamatho'nivRttau / SaTtriMzato nijake,saMyojanAddaSTiyugale ca / / 67 // gAthArtha :- sUkSmatrasa eTale sUteukAya ne sUvAyukAya e be jIvo prathama uccagotrane ane tadanaMtara naraddhikane ule che. have 36 prakRtione 9mA guNasthAnakavartI kSapaka jIva uddrale che. tathA anaMtAnubaMdhi-4, mithyAtva ane mizra e 6 prakRtionI udgalanAno svAmi pota potAno kSapaka avirati samyaguruTyAdi jIva jANavo. TIkArtha :- sUkSmatra = eTale sUkSma teu - vAyukAya e be jIvo prathama uccagotrane pUrve kahela vidhithI uvela che. ane pachI tarata ja naraddhika = manuSyagati - manuSyAnupUrvIne uddale che. te pramANe mithyAdRSTi jIva saMbaMdhI uklanA pratipAdana karI, have samyagudRSTi jIva saMbaMdhI uvalanA pratipAdana kare che. "datti' atha zabda anya adhikArane jaNAve che, ane mithyAdRSTi dvArA karAtI pUrva kahela prakRtionI udghalanA palyopamanA asaMkhya bhAga pramANa kAlamAM thanArI che. ane AgaLa kahevAze te samyagudRSTi jIva dvArA karAtI prakRtionI uddalanA aMtarmuhurta kAlamAM thAya che. ane A ja adhikAranuM bhinnapaNuM che. ' ""nivRtta'' - anivRttibAdarabhaMparAya guNasthAnake 36 prakRtionI udUvalanA kare che. - te A pramANe - kSapaka anivRttibAdarasaparAya guNasthAnake thINadvitrika, nAmanI 13 prakRtio, madhyama kaSAya-8, nokaSAya-9, saMjvalana krodha - mAna - mAyA e 36 prakRtio pota potAnA kSaya kAle aMtarmuhUrta kAla vaDe uddalanA kare che. 69 ahIM TIkAmAM jinanAma nathI paNa cUrNimAM jinanAma che. 70 ahIM Adya zabdathI dezavirati, pramattane apramatta jIvo paNa grahaNa karavA anya nahIM. 71 narakaddhika, tiryacaDhika, ekendriya, beindriya - te indriya - caurindriyajAti, sthAvara, Atapa, udyota, sUkSma, sAdhAraNa e nAma trayodaza kahevAya che. For Personal & Private Use Only www.lainelibrary.org Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 saMkhyA 7 1 1 2 9 1 ra 23 1 1 1 1 1 1 4 AhArakasaptaka mithyAdaSTinI 23 prakRtio ulanAsaMkramanA svAmitva- kAla pradarzaka yaMtra naM-29 ulanA svAmI samyaktva moha mizra mo devadvika (ekI sAthe) uccagotra manuSyadghika vaikriyasaptaka - narakaddhika (ekI sAthe) - jinanAma - AhA0-7 sivAya nAmanI 95 ane 93nI sattAvAloeke jIva sukSmatrasa teu - vAukAya sUkSmatrasa teu - vAukAya avirativAlA jIva 1 samyagdaSTinI 42 prakRtio moha0nI 28 sattAvalo mithyASTi moha0nI 28/27 sattAvalo mithyAdRSTi jinanAma - AhA0-7 sivAya nAmanI 95nI sattAvAlo eke jIva 16 thINadvitrika, nAmatrayodaza 8 madhyama kaSAya - 8 kSapaka 9/2 bhAge 6 hAsyAdi-6 kSapaka 9/5 bhAge 1 puruSaveda kSapaka 9/6 bhAge strIveda kSapaka 94 bhAge napuMsakaveda kSapaka 9/3 bhAge saMjvalana krodha kSapaka 9/7 bhAge saMjvalana mAna kSapaka 9/8 bhAge 1 saMjvalana mAyA kSapaka 9mA guNa mithyAtva moha svakSapaka 4 thI 7 mizra moha svakSapaka 4 thI 7 anaMtAnubaMdhi-4 svakSapaka 4 thI 7 yaMtra naM 29nI TI-1 prazna - AhArakasaptakanA svAmI avirativAlA che. to te ahIM mithyAdraSTimAM kema gaNI ? uttara - ulanA kALa pathyosaM bhAga rUpa samAna hovAthI mithyAdaSTi paNa ene uvele che mATe temAM gaNI che. paraMtu vAstavamAM avirata (samyagdaSTi) samajavo. TInaM02- thIsaddhitrika AdithI saM-mAyA sudhInI prakRtiono ulanAsaMkrama te te bhAge udayAvalikA nyUna kare. chello saMkrama sarvasaMkrama hoya che. kSapaka 9/1 2 For Personal & Private Use Only kAla palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta ,, 33 karmaprakRti ,, Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti udvalanA saMkramanuM citra naMbara-3 (gAthA 60 thI 67nA AdhAre) | *********** For Personal & Private Use Only OOoooooooooooooooooooooooo00oloQQ0000000000ooooOOOOOOO udayAvalikA antima sthitikhaMDa upAjya pazuM cothuM 3juM dvitIya sthitikhaMDa prathama sthitikhaMDa sthitikhaMDa sthitikhaMDa sthitikhaMDa sthitikhaMDa sthitikhaMDa uddalanA ayogya udayathI ja vede che. 1/08 Jain Education Interational Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 403 niga' potAnA kSepakamAM avirata samyagudRSTi Adi, - (4 thI 7 guNasthAnakavAlA) saptamImAM SaSThIno artha hovAthI, "saMyoganAnA' - anaMtAnubaMdhi-4nI ane " tiya ' - mithyAtva ane mizranI pUrve kahela vidhi vaDe aMtarmuhUrta kAla vaDe udvalanA jANavI. (yaMtra naM 29, citra naM - 3 juo) iti rajI bheda prarUpaNA viSe 1luM uThThalanA saMkrama samApta - atha rajI bheda prarUpaNA viSe rajuM vidhyAtasaMkrama :-) jAsi Na baMdho guNabhava-paccayao tAsi hoi vijjhAo / gaMgutasaMvamAno - vahAro te sesansa . 68 || yAsAM na baMdha guNabhava - pratyayatastAsAM bhavati vidhyAtaH / aGgulAsaGakhyeyabhAgenA - 'pahArastena zeSasya // 68 // gAthArtha :- guNapratyayathI ane bhavapratyayathI je prakRtiono baMdha pravartato nathI, te prakRtiono vidhyAtasaMkrama pravarte che. (vidhyAtasaMkrama vaDe prathama samayamAM jeTaluM dalika paraprakRtimAM prakSepAya che) teTalA pramANana dalikApahArathI aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga pramANanuM kSetra apaharAya. citra naM-3nI samajutI :- prathama sthitikhaMDa palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa che. te 9 sthitisthAna asatkalpanAthI che. te aMtarmuhurta kAlathI udgalanA kare che. prathama sthitikhaMDamAMthI prathama samaye je karmadalika anya prakRtine viSe nAMkhe te sarva alpa che. je potAnA ja sthAnamAM nAMkhe te asaMkhyayaguNa, paraprakRtine viSe pharI naMkhAya te prathama samaye parasthAnamAM nAMkhyA tenAthI vizeSahIna hoya che. svanI aMdara pratisamaye asaMkhyayaguNa nAMkhe che. e pramANe aMtarmuhurta kAlamAM prathama sthitikhaMDa uvele. e pramANe bIjo sthitikhaMDa paNa palyopamanA asaMkhyayabhAga che. paNa prathama sthitikhaMDa karatAM vizeSahIna che. tethI 0 eka sthitisthAna ochuM che. paNa pradeza apekSAe adhika che. e pramANe AgaLanA sthitikhaMDo mATe jANavuM. te pramANe palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa sthitikhaMDone pUrva pUrva sthitikhaMDa apekSA e vizeSahIna vizeSahIna tyAM sudhI kahevAM ke jyAM sudhI upAjya sthitikhaMDa Ave.(3 0 sudhI) have aMtya sthitikhaMDa te upAnya sthitikhaMDathI sthitinI apekSAe asaMkhyayaguNa che. (ta 0 6 samajavuM) ane prathama sthitikhaMDathI asaMkhya bhAga che. paNa dalikanI apekSAe prathama sthitikhaMDanA dalika karatAM asaMkhyayaguNa che. ane prakSepa parasthAne ja dareka samaye asaMkhyayaguNa nAMkhe che. ahIM svamAM nAMkhato nathI kAraNake udayAvalikAthI vadhAre sthiti nathI. ahIM je aMtya prakSepa te sarvasaMkrama che. A aMtya sthitikhaMDa aMtarmuhUrta kAlathI uvela che. upAnya sthitikhaMDanA chellA samaye jeTalAM karmadalika paraprakRtine viSe saMkrame che. teTalA pramANe jo chellA sthitikhaMDanA karmadalikane dareka samaye dUra karAya to chellA sthitikhaMDane asaMkheya utsarpiNI - avasarpiNI kAle nirlepa karatAM lAge eTale ke sattA vagaranuM thAya. arthAtu chellA sthitikhaMDamAM upAMtya sthitikhaMDa saMbaMdhI parasthAnamAM naMkhAtA dalinapuMja pramANe daliko nAMkhatA asaMkhyayatama bhAgamAM rahela AkAzapradeza pramANa kAla thAya. jeTalA pramANe upAnya sthitikhaMDanA carama samaye karmalikane svasthAnamAM saMkrame teTalA pramANanA saMkramathI chello sthitikhaMDa palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANamAM rahela samayothI nirlepa dUra thAya. citramAM.................. nAnA biMdu te karmaliko che. 0 = sthitisthAna. iti citra naM-3nI samajutI samApta 72 udvalanA saMkramamAM kahelo je aMtima sthitikhaMDa tene zeSa e saMjJAthI oLakhavAmAM Ave che te zeSa atre na jANavo. For Personal & Private Use Only Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 karmaprakRti TIkArba - te pramANe udRvanAsaMkrama kahyuM. have vidhyAtasaMkramanuM lakSaNa kahe che. je prakRtiono guNapratyayathI athavA bhavapratyayathI baMdha na thAya te prakRtiono vidhyAtasaMkrama jANavo. te kai prakRtio che ? ane kyAM teono vidhyAtasaMkrama thAya che ? to kahe che. - ahIM je mithyASTi guNasthAnakane anta je 16 prakRtiono baMdhaviccheda thAya che, te prakRtiono sAsvAdanAdine viSe guNapratyayathI baMdha na thAya. sAsvAdanane atte je 25 prakRtiono baMdhaviccheda thAya che te prakRtiono mizrAdi guNa guNapratyayathI baMdha na kare. avirati samyagdaSTine anne je 10 no baMdhaviccheda thAya che, teno dezavirati AdimAM baMdha thato nathI. dezaviratine atte je 4no baMdhaviccheda thAya che, teno pramattAdimAM baMdha thato nathI. pramattane anne je 6no baMdhaviccheda thAya che, teno apramattAdine viSe guNapratyayathI baMdha na thAya. tethI te prakRtiono tyAM tyAM vidhyAtasaMkrama pravarte che. tathA vaikriyasaptaka, devadrika, narakaddhika, eke-be-te - caurindriyajAti, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, aparyApta, Atapa e 20 prakRtione nArakInA jIva mithyAtvAdi baMdhahetu hovA chatAM paNa bhavapratyayathI ja bAMdhatA nathI. narakaddhika, devadrika, vaikriyasaptaka, be - teo - caurindriyajAti, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa e 17 prakRtiono sarve paNa devo bhavapratyayathI bAMdhatA nathI. ekendriyajAti, Atapa, ane sthAvaranAma e 3 prakRtio sanatkumArAdi devo bhavapratyayathI bAMdhatA nathI. saMghayaNa-6, prathama sivAyanA saMsthAna-5, napuMsakaveda, manuSyadvika, audArikasaptaka, ekAnta tiryaMca prAyogya sthAvarAdi-10, narakadrika, Atapa, udyota, aparyApta, durbhAgAdi-3, nIcagotra, azubhavihAyogati e 41 prakRtiono asaMkhyayavarSanA AyuSyavAlA yugalika tiryaMca ane manuSya bhavapratyayathI ja bAMdhatA nathI. ane je jIvo je je prakRtiono abaMdhaka thAya te jIvane te te prakRtio vidhyAtasaMkrama yogya thAya che. | dalikanA pramANanuM varNana kare che. "saMta" ityAdi vidhyAtasaMkrama vaDe prathama samaye jeTalA pramANe karmalikane paraprakRtimAM prakSepAya teTalA pramANanA khaMDo vaDe te prakRtimAM rahela bAkInA badhA dalikano apahAra karAtAM eka bAju apaharaNa karAyela eka eka khaMDavAlA daliyAno Dhagalo karavAmAM Ave ane bIjI bAju eka AkAzapradeza rAkhIe e pramANe aMgulamAtra kSetranA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalAM AkAzapradeza hoya teTalAM AkAzapradeza dvArA dUra karAya che. (arthAtu khAlI thAya che.) A kSetrathI varNana karyuM. ane kAlathI to asaMkhya utsarpiNI - avasarpiNI eTale asaMkhya kAlacakranA samaya jeTalAM samaya dvArA te prakRtimAM rahela bAkInA daliyA khAlI thAya che. ane A vidhyAtasaMkrama prAyaH yathApravRttasaMkramanA aMte pravarte che. (yaMtra naM-30 juo) iti 2jI bheda prarUpaNA viSe 2juM vidhyAtasaMkrama samApta 73 ide sAtamethI nIce AvanAra jIvane prathama aMtarmumAM AhA-7no visaMkrama hoya che. tyArabAda uvalanAsaMkrama cAlu thAya che. bhavanA aMtasamaya sudhI saMyama jALavI rAkhanAra jIva narakamAM jato nathI. narakamAM janAro chevaTe chellA aMtarmamAM to nIce Avelo ja hoya che. ane e aMtarmuDamAM AhA-7no visaMkrama thAya che. eTale narakanA prathama samayathI ja eno uddavanAsaMkrama hovo joie. bhavanA carama samaya sudhI saMyama jALavI rAkhanAro devamAM jAya che. eTale deva bhavamAM 4thA guNaThANe prathama aMtarmumAM AhA-7no visaMkrama maLI zake, paNa tyArabAda to udUvalanA ja hoya che. eTale prathama aMtarmuhanA alpakALanI vivakSA na rAkhI hoya tema lAge che. tethI te jIvone 20-23 prakRtiono vidhyAtasaMkrama kahyo hoya ema lAge che. 74 sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, tiryaMcaddhika, Atapa, kujAti-4 e 10 prakRtio tiryaMca prAyogya sivAya anya koi paNa jIva prAyogya baMdhAya nahIM mATe ekAnta tiryaMca prAyogya kahI che. 75 narakadvika, Atapa, udhota, aparyApta, e 5 prakRtio pU0 malayagiri manI TIkAmAM nathI. 76 ahIM "zeSadalikano" eTale pUrvokta uvalanA saMbaMdhI batAvela zeSa saMjJAvALA dalikano nahIM, paNa vivakSita prakRti saMbaMdhI bAkI rahelA dalikano apahAra jANavo. vidhyAtasaMkrama yathApravRttasaMkramanA aMte kahevAnuM kAraNa yathApravRttasaMkrama sAmAnya che. baMdhayogya sarva prakRtiono te thAya che, ane vidhyAtasaMkrama to guNa ke bhavanimitte je je prakRtio baMdhamAMthI viccheda thai teno thAya che. eTale sAdhAraNa rIte pahelAM yathApravRttasaMkrama pravarte che ane baMdhamAMthI viccheda thayA bAda vidhyAtasaMkrama pravarte che. Ama yathApravRtasaMkramanA aMte vidhyAtasaMkrama pravarte che ema kahyuM che. prAya: kahevAnuM kAraNa anya saMkrama pravaryA bAda paNa vidhyAtasaMkrama pravarte to vAMdho nathI ema jaNAvavA mATe che. jemake upazamazreNimAM guNasaMkrama pravaryA bAda maraNa pAmI anuttara vimAnamAM jAya to guNa nimitte nahIM baMdhAtI prakRtiono vidhyAtasaMkrama thAya che. ane upazama samyakatva prAptinA aMtarakaraNamAM mithyAtva ane mizramohanIyano gurAsaMkramanA aMte vidhyAsakrama pravarte che. For Personal & Private Use Only Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 405 2 vidhyAtasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM. - 30 (gAthA 68nA AdhAre) (guNapratyaya ke bhavapratyayathI abadhyamAna pravRtiono thAya che.) saMkhyA prakationA nAma kayA jIva svAmI ? kayA pratyayathI ? 14 1lAnA aMte baMdhaviccheida thatI sAsvAdanAdi guNasthAnakavALA guNapratyayathI (mithyAtva - narakAyu sivAyanI) 24) rajAnA aMte baMdhaviccheda thatI mizrAdi guNasthAnakavALA guNapratyayathI (tiryaMcAya sivAyanI) mithyAtva - mizra aviratAdi guNasthAnakavALA guNapratyayathI | 9 | 4thAnA aMte baMdhaviccheda thatI(manuSyAya sivAyanI) | dezavirati Adi guNasthAnakavALA guNapratyayathI pamAnA aMte baMdhaviccheda thatI pramattAdi guNasthAnakavALA guNapratyayathI 6DhAnA aMte baMdhaviccheda thatI apramattAdi guNasthAnakavALA guNapratyayathI AhArakasaptaka mithyAdRSTi thI avirata 1 thI avirati 4guNa0(prathama aMtarmu0). pratyayathI 10narakadrika, AhArakasaptaka, jinanAma sarvadeva, nAraka, eke,vikalenDa apa | bhavapratyayathI paMce tio-manu, yugalika ti, manu0 devaddhika, vaikriyasaptaka yugalika sivAyanA uparanA khAnAnA | bhavapratyayathI sarva jIva vikalatrika, sUkSmatrika sarvadeva-nAraka, yugalika tio-manu bhavapratyayathI tiryaMcaddhika, udyota anAdi deva, yugalika ti-manu bhavapratyayathI napuveda, saMgha-6, saMsthAna-5, manuddhika, yugalika tio - manu, bhavapratyayathI audao-7 durbhagAdi-3, azubhavihAnIcagotra ( guNasthAnakane viSe keTalI prakRtiono vidhyAyasaMkrama: yaMtra naM. 30/1 ) guNasthAna prakRtinI saMkhyA guNasthAna prakRtinI saMkhyA 53 58 0 - 11 14 pa9 64 ke 38 12 5 40 63. 49 54 63 41 41 10 | TIppaNa:- 1. jinanAmanI sattAvAlAne. 2. ahIMthI 120) 158nI vivalA hovAthI judI che. 3. jeno guNasaMkrama thato nathI tevI zubha prakRti +mithyAmizra (0-7, manu2, 1luM saMghayasa, Atapadrika, arthAt 64mAMthI 48no guNasaMkrama) anaMtA-4no kSaya ke upazama. 4. 8/bhAge viccheda thatI 30mAMthI upaghAta vinA 29 + 12 =41 For Personal & Private Use Only Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 karmaprakRti ( -: atha rajI bheda prarUpaNA viSe 3juM guNasaMkrama - ) guNasaMkamo avajjhaMtigANa, asubhANapuvakaraNAI / baMdhe ahApavatto, parittio vA avaMdhe vi // 69 // guNasaMkramo 'badhyamAnAnAmazubhAnAmapUrvakaraNAdi / baMdhe yathApravRttaH, parAvartamAnAnAM vA'bandhe'pi // 69 // gAthArtha - apUrvakaraNAdi karaNamAM vartato jIva abadhyamAna azubha prakRtinA karmadalikane je pratisamaya asaMkhya guNazreNie saMkramAve te guNasaMkrama kahevAya. tathA dhruvabaMdhi pravRtiono baMdha hote chate ane parAvartamAna pravRtiomAMnI svabaMdhayogya prakRtiono baMdha hote vA nahIM hote chate paNa yathApravRttasaMkrama thAya. TIkArya - have guNasaMkramanuM lakSaNa kahe che. "mapUrva rahiyaH'- apUrvakaraNAdimAM vartatAM jIvo anadhyamAna azubha pravRtio saMbaMdhI karmalikane dareka samaye asaMkhyayaguNazreNi vaDe je baMdhAtI prakRtiono viSe je saMkramAve te guNasaMkrama kahevAya che. guNa eTale prati samaya asaMkhya guNAkAre (asaMkhyaguNa - asaMkhyaguNa) saMkrama karavo te guNasaMkrama. te A pramANe kahe che. mithyAtva, Atapa, narakAyu, sivAyanI mithyAdRSTi yogya 13 prakRtio anaMtAnubaMdhi-4, tiryaMcAyu, udyota sivAyanI sAsvAdana yogya 19 prakRtio, tathA madhyama kaSAya-8, asthira, azubha, ayaza-kIrti, zoka, arati, asAtAvedanIya (e-14 prakRti) - sarvasaMkhyA maLIne 46 abadhyamAna azubha prakRtiono apUrvakaraNathI AraMbhIne guNasaMkrama thAya che. prakRti varjavAnuM kAraNa - mithyAtva ane anaMtAnubaMdhi e pano apUrvaguNasthAnaka pahelAMja samyagudRSTi Adi jIvo kSaya kare che. Atapa, udyota e zubha hovAthI guNasaMkrama na thAya, kAraNake azubha prakRtionoja guNasaMkrama thAya che. AyuSyano paraprakRtimAM saMkrama thato ja nathI tethI mithyAtvAdi prakRtiono ahIM tyAga karyo che. nidrAddhika, upaghAta, azubhavarNAdi-9, hAsya, rati, bhaya, jugupsA e 16 prakRtiono pota potAnA baMdhavicchedathI zarU karIne guNasaMkrama jANavo.6 "mapUrvavaraNAlayaH'- eTale (apUrvakaraNa nAmanuM je traNa karaNamAMnuM dvitIyakaraNa) te apUrvakaraNamAM vartatAM jIvo nahIM baMdhAtI azubha prakRtionA pradezone asaMkhya guNazreNie badhyamAna 78 A guNasaMkrama abadhdhamAna azubha prakRtiono thAya che, ane apUrvakaraNa Adi guNaThANe temaja 4thA guNasthAnakAdimAM kSAyika samyaktvAdi prApta karatAM traNa karaNa kare che tyAM apUrvakaraNa Adi karaNamAM pravarte che temAM apUrvakaraNa guNasthAnakathI abaMdhAtI tamAma azubha pravRtiono upazama ane kSapaka baMne zreNimAM guNasaMkrama thAya che. ane kSAyika samyakatvAdi prApta karatAM thatAM traNa karaNamAMnA apUrvakaraNAdimAM mithyAtva, mizramohanIya ane anaMtAnubaMdhi e 6noja guNasaMkrama thAya che. cothAthI sAtamA sudhImAM anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA karatAM anaMtAnubaMdhino ane darzanatrikano kSaya karatAM mithyAtva tathA mizra mohanIya e be prakRtino guNasaMkrama thAya che. 79 ahIM TIkAmAM apramatta guNasthAnaka sudhImAM baMdhaviccheda thanAra prakRtio 46 ane apUrvakaraNa guNasthAnake baMdhaviccheda thanAra nidrAddhika vagere soLa - ema bAsaTha prakRti temaja apUrvakaraNa saMjJAvALA apUrvakaraNathI anaMtAnubaMdhi catuSka, mithyAtva ane mizra e 6 prakRtio ema kula 68 prakRtiono guNasaMkrama batAvyo che. ane temAM varNanA uttarabhedo na letAM sAmAnyathI azubha varNacatuSka levAthI pAMca prakRti bAda karatAM kula tresaTha prakRtino guNasaMkrama thAya che. ema batAvavAmAM AvyuM che. paraMtu puruSaveda ane lobha vinA saMjavalanatrika e cAra prakRtino paNa guNasaMkrama saMbhavI zake che. kAraNake apUrvakaraNathI abadhyamAna saghaLI azubha pravRtiono guNasaMkrama thAya che. tethI ja nidrAdrikAdi pravRtiono guNasaMkrama batAvyo che. eja rIte navamA guNasthAnake pota potAnA baMdhaviccheda pachI A cAra prakRtiono paNa guNasaMkrama thavAmAM koi bAdha jaNAto nathI. tathA SaSTha karmagrantha gAthA 67nI TIkAmAM paNa baMdhaviccheda samaye samaya nyUna be AvalikA kAlamAM baMdhAyela sattAgata dalikano teTalAM ja kAle guNasaMkrama dvArA kSaya kare che ema jaNAvela che. ane udvavanAsaMkrama dvArA paNa je prakRtiono aMtarmuhUrta kAle kSaya thAya che tyAM paNa uddhavanAsaMkramanI aMtargata guNasaMkrama mAnelo che. chatAM te uddhavanAnuviddha guNasaMkramanI jo vivekSA na karIe to navamA guNaThANe udvalanA saMkrama dvArA kSaya pAmatI madhyama ATha kaSAyAdi zeSa prakRtiono paNa guNasaMkrama ghaTI zake nahIM, chatAM te prakRtio guNasaMkramamAM gaNAvI che. mATe A cAra prakRtiono paNa guNasaMkrama avazya saMbhave che tathApi TIkAkAra maharSie tenI virakSA kema nathI karI te bahuzruta jANe. For Personal & Private Use Only Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 407. prakRtimAM je nAMkhe - saMkrame che. te guNasaMkrama e bIjo artha che. tethI kSayakAle mithyAtva, mizra, anaMtAnubaMdhi e 6 prakRtino paNa apUrvarUpa karaNathI zarU karIne guNasaMkrama pravarte te virUdhdha nathI.' arthAtu e 6 prakRtiono guNasaMkrama thAya. e pramANe guNasaMkramanuM svarUpa kahyuM. (yaMtra naM- 31 juo) iti rajI bheda prarUpaNA viSe 36 guNasaMkrama samApta - atha 2jI bheda prarUpaNA viSe 4thuM yathApravRttasaMkrama :-) have yathApravRttasaMkramanuM lakSaNa kahe che. "vadhe' ityAdi dhruvabaMdhinI prakRtiono baMdha thaye chate yathApravRttasaMkrama thAya che. "pattimo 'tti = parAvartamAna pravRtiono baMdha na hoya to paNa yathApravRttasaMkrama thAya che. baMdha hoya to paNa thAya te mAre zabdano artha che. ahIM bhAvArtha A pramANe che. - sarve paNa saMsAramAM rahela jIvo dhruvabaMdhi pravRtiono baMdha pravartate chate ane pota potAnA bhava baMdha prAyogya parAvartamAna pravRtiono baMdha hoya athavA baMdha na hoya to paNa teono yathApravRttasaMkrama thAya che. tyAM dhruvabaMdhinI athavA adhUvabaMdhinI prakRtiono jyAre te samaye ghaNAM daliyA baMdhAtA prApta thAya che. athavA tabhava baMdha yogya keTalIeka adhuvabaMdhi pravRtiono te vakhate baMdha na hoya paraMtu pUrve baMdhAyeluM ghaNuM dalika sattAmAM hoya to ghaNuM dalika saMkramAve che, thoDuM hoya to thoDuM saMkramAve che. ane te jaghanya yoge vartato jaghanya dalikane, madhyama yoge vartato madhyama likane ane utkRSTa yoge utkRSTa dalikane saMkrame che. yathApravRttasaMkrama eTale "yathA'- jema jema "pravRtta'yoganI pravRtti thAya tema tema hInAdhika dalikano saMkrama thAya te yathApravRttasaMkrama kahevAya che. A pAMca saMkramane viSe kayA saMkramano bAdha karIne kayo saMkrama pravarte che to kahe che. - potAnA (guNa ke bhavarUpa nimittane prApta karI abaMdha thavArU5) hetunI prAptinA saMbaMdhanA sAmarthya vaDe yathApravRttasaMkramano bAdha karIne vidhyAtasaMkrama ke guNasaMkrama pravarte che. sarvasaMkrama paNa ulanA saMkramanA chellA khaMDe chello dalika nAMkhe che. tethI te paNa uddvalanA saMkramane bAdha karIne pravarte che e pramANe jANavuM. (yaMtra naM-32 juo) iti rajI bheda prarUpaNA viSe 4thuM yathApravRttasaMkrama samApta guNasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM. 31 saMkhyA abadhdhamAna azubha pravRtiono guNasaMkrama kayAM guNasthAnakavALA jIvo 13| mithyAtva, Atapa, narakAya, e 3 sivAyanI mithyAdRSTi yogya upazama ke kSapaka apUrvakaraNanA =13 prathama samaye 19]. anaMtA.-4, tiryaMcAyu, udyota e 6 sivAya sAsvAdana yogya = 19 | upazama ke kSapaka apUrvakaraNanA prathama samaye 14] | madhyama kaSAya-8, asthira, azubha, apayaza, zoka, arati, asAtA upazama ke kSapaka apUrvakaraNanA = 14 prathama samaye 16 | nidrAddhika, upaghAta, azubhavarNAdi-9, hAsya, rati, bhaya, jugupsA, sva baMdhaviccheda 8/ra thI upazama ke =16 saM5kane mithyAtva, mizra, anaMtA-4 =6 4 thI 7 guNaThANe apUrvakaraNa kare tyArathI ke 80 upazama samyakatva pAmatAM ane kSayopazama samyakatva pAmatAM je apUrvakaraNa karavuM paDe che te apUrvakaraNamAM e 6 prakRtiono guNasaMkrama thato nathI ema upazamanAkaraNa adhikAramAM pratipAdana karyuM che, mATe atre "pagale' =kSayakALe (e 6 prakRtiono guNasaMkrama thAya) ema kahyuM che. vizeSa e ke guNavRddhimAM caDhatAM jIvane anekavAra bhinna bhinna apUrvakaraNo karavA paDe che. te dareka apUrvakaraNamAM guNasaMkrama thAya evo niyama nathI. jema mithyAtva guNasthAnake samyaktva pratyadhika apUrvakaraNamAM guNasaMkrama pravartato nathI. 81 ahIM upalakSaNathI anAdi mithyAdaSTi aMtarakaraNamAM rahela AtmA paNa upazama samyaktvanI prAptinA prathama saMyamathI aMta sudhI mithyAtva ane mizramohanIyano guNasaMkrama kare che. (jUo upazamanAkaraNa - gAthA - 20) For Personal & Private Use Only Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 karmaprakRti (atha apahAkAlanuM aghabahutva). thovo'vahArakAlo, guNasaMkameNa asaMkhaguNaNAe / sesassahApavatte, vijjhAuvalaNaNAme ya // 70 // stoko'pahArakAlaH, guNasaMkrameNA'saGakhyeyaguNanayA / zeSasya yathApravRttena, vidhyAtodvalanAnAmnA ca // 70 // gAthArtha :- aMtima khaMDane guNasaMkramathI apahAra karatAM alpakALa lAge. tethI yathApravRtta vidhyAta ane udavalanA saMkramathI apahAra karatAM anukrame asaMkhyaguNa kALa lAge. TIkArtha :- have Aja uvalanAsaMkrama - vidhyAtasaMkrama - guNasaMkrama - yathApravRttasaMkrama* vaDe apaharakALanuM alpabahuta kahe che. - uddhavanAsaMkramanA varNana prasaMge je pUrve aMtimakhaMDa kahelo che te ahIM zeSa saMjJA kahevAya che, te zeSanA dalikamAMthI jo guNasaMkramanA mAna vaDe apahAra karAya to aMtarmuhUrta mAtra kAlathI sakala paNa daliko apaharAya - dUra thAya che. tethI guNasaMkramathI apahAkAla sarvathI alpa che. tethI yathApravRttasaMkrama vaDe apahArakAla asaMkhyayaguNa che, kAraNake te ja aMtimakhaMDane yathApravRtta saMkrama (likanA pramANathI) apahare to (te aMtimakhaMDane pUrNa thatAM) palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo kAla lAge. tethI vidhyAtasaMkrama (dalika pramANe aMtimakhaMDane) apaharatAM asaMkhya guNa kALa thAya, kAraNake te ja aMtimakhaMDanA dalikane vidhyAtasaMkrama pramANe dalika apahAra karatAM asaMkhya utsarpiNI - avasarpiNI kAla thAya che. tethI paNa uvalanAsaMkrama pramANe apahArakALa asaMkhyaguNa che. kAraNake aMtyakhaMDane upAMtya sthitikhaMDanA aMtya samaye je paraprakRtimAM jeTaluM dalika naMkhAya che te mAne uddvanAsaMkrama vaDe apahAra karIe to te aMtyakhaMDa atiprabhUta = ghaNI asaMkhya utsarpiNI - avasarpiNIthI dUra thAya che. tethI udgalanAsaMkrama asaMkhya guNa che. vidhyAtasaMkramathI athavA udavalanAsaMkrama kSetrathI vicArIe to aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahela AkAzapradeza jeTalAM samaya jANAvAM. mAtra uddvanAsaMkrama vaDe thatAM apahArakALamAM atimoTo aMgulano asaMkhyAtamo bhAga jANavo.* (yathApravRttasaMkrama yaMtra naM 32) dhruvabaMdhinI tenA baMdhaka te bhavayogya parAvartamAna pravRtio tenA baMdhaka ke abaMdhaka jIvo ahIM yogane anusAra saMkrama thAya che. AnA bAdhaka vidhyAta athavA guNasaMkrama thAya che. 82 ahIM pamA sarvasaMkramanI vivakSA karI nathI. tenuM kAraNa ke sarvasaMkrama viSaya eka ja samayamAM saMkramanuM lika te aMtima khaMDamAMnuM ja che, ne sarvasaMkrama lika pramANe aMtimakhaMDagata likano apahAra karatAM 1 samaya lAge ne kaMI paNa lika zeSa rahe nahIM mATe atre sarvasaMkrama avivalita che, eno bIjI rIte apArakALa 71mI TIkAryamAM kahyo che. 83 ahIM 4 saMkrama vaDe aMtimakhaMDagata lika apaharakALanuM alpabadutva kahevAnuM kAraNa e 4 saMkramamAM ja paraspara dhalaka ane kALa saMbaMdhI abhabahatva saheje samajavA mATe che. 84 A gAthAmAM saMkramanA viSayamAM kALanuM je alpabahuta kahyuM te uparathI kayA saMkramanuM keTaluM baLa che te khyAlamAM AvyuM haze. sauthI vadhAre baLa guNasaMkramanuM che. tenAthI ochuM yathApravRttasaMkramanuM ane tenAthI ochuM vidhyAtanuM che. jo ke yogAnusAra saMkrama thAya che. paraMtu kALabhede thato hovAthI e alpabadutva saMbhave che. guNasaMkrama vaDe thato saMkrama to haMmezA vadhAre ja hoya che. baMdha yogya prakRtiono saMkrama ane baMdhaviccheda thayA pachI thato teno ja saMkrama emAM vadhatA - ochAparuM rahe che. baMdhayogyano vadhAre ane baMdhaviccheda thayA pachI alpa dalano saMkrama thAya che. udvavanAsaMkrama to uparanA guThANe thAya che tenuM baLa yathApravRttathI vadhAre che, kemake te vaDe aMtarmuhUrtamAM karmaprakRti niHsattAka thAya che. udvavanAsaMkramamAM to svamAM naMkhAya te hisAbe naMkhAya to yathApravRttasaMkrama jeTaluM baLa ane paramAM naMkhAya te hisAbe naMkhAya to tenAthI ghaNuM ochuM baLa che. prakRtine niHsattAka karavAmAM uddavalanA upayogI che. jyAM jyAM te lAgu paDe che tyAM tyAM te te prakRti niHsattAka thAya che. 1lA guNaThANe keTalIka pravRtiomAM udvavanAsaMkrama pravarte che, paraMtu uparanA guNaThANe pravarte tenAthI 1lA guNaThANe ochA baLavALo hoya che. For Personal & Private Use Only Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 409 pallAsaMkhiyabhAgeNa - hApavatteNa sesagavahAro / ubalaNeNa ya thibugo, aNuinnAe u jaM udae / 71 // palyAsaGyeyabhAgeNa - yathApravRttena zeSakApahAraH / udvalanayA ca stibuko - 'nudIrNAyAstu yadudaye / / 71 // gAthArtha :- yathApravRtta ane urdUvalanAthI paNa palyopamanA asaMkhyatamabhAga pramANa kALe aMtimakhaMDagata dalikano apahAra thai rahe, tathA anudita prakRtino sajAtiya udita prakRtimAM je saMkrama te stibuka saMkrama kahevAya che. TIkArtha :- ahIM pUrve yathApravRttasaMkramano kALa kahyo nathI, tathA udgalanAsaMkramamAM paNa je upAMtya sthitikhaMDanA aMtya samaye jeTaluM karmadalika potAnA sthAnamAM saMkrame che teTalAM pramANathI aMtya sthitikhaMDano apArakALa kahyo nathI, tenuM varNana karatAM kahe che. - uddhavanAsaMkramamAM je aMtya sthitikhaMDa tene jo yathApravRttasaMkrama pramANe apaharIe to palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga mAtrathI saMpUrNa apAra thAya che. udUrvAlanAsaMkramamAM upAMtya sthitikhaMDanA aMtya samayamAM jeTaluM dalika svasthAnamAM naMkhAya che teTalA pramANathI te aMtya sthitigata dalikano apahArakakALa palyopamano asaMkhyayabhAga mAtra pramANa jANavo. te kAraNathI e banne paNa svasthAnamAM apArakALa tulya che. pUrve (gAthA-70mAM) parasthAnamAM nAMkhavA rUpa vaDe udvavanAsaMkramano apahAkAla grahaNa karyo hato. A ja pramANe paMcasaMgraha bhAi-2 karaNa-2nI gAthA 82mAM kahyuM che. "misa varane sapanAnuM re samarniAte mAre namaso lahAvajItamALe / 82 - artha - upAMtyakhaMDanA aMtya samaye sva ane parasthAnamAM je dala bhAga nAkhe che, te dala bhAga anukrame yathApravRtta ane urvalanAsaMkramanuM pramANa che. ahIM bIjo paNa chaThTho stibukasaMkrama* kahyo che. paraMtu karaNa lakSaNanA abhAvathI e saMkramakaraNa zabdanI sAthe saMbaMdhavALo nathI. kAraNake karaNa te legyA sahita vIryarUpa che. ane tibakasaMkrama vaDe saMkramanI vezyA rahita evA ayogI kevali bhagavaMtane paNa upAMtya samaye 72 prakRtionA saMkramanuM varNana karyuM che. stibukasaMkramathI saMkrameluM dalika sarvathA pataghraha prakRtirUpe (tatu prakRtirUpe) pariNamatuM nathI. tethI je pramANe saMkramano svabhAva kahyo te rIte nathI, to paNa saMkrama zabdathI A paNa kahevAya che. tethI saMkramano viSaya hovAthI tenuM arthAt stibukasaMkramanuM lakSaNa kahe che. ziva mayDanA 3baMsalag'paganIyA =eTale anudaya prApta - udayamAM nahIM AvelI prakRti saMbaMdhI je karmalikane udayamAM Avela "samAnakALa sthitivALI svajAtIya prakRtimAM saMkrame che. ane saMkramaNa karIne anubhave che. jema 85 karaNa eTale jIvanA vIryano vyApAra. jyAM jyAM vIryano vyApAra hoya che tyAM tyAM yathAyogya rIte saMkramAdi karazo pravarte che. tyAre tibakasaMkramanI pravRttimAM vIrya vyApAra nathI te to svAbhAvika rIte thAya che. eTale ja saMkrama vaDe hajAro varSomAM bhogavI zakAya tevuM karma ekaja samayamAM anya svarUpe thai je rUpe thAya te rUpe phaLa Ape che. ane stibukasaMkrama vaDe koi paNa jAtanA vIrya vyApAra vinA phaLa ApavA sanmukha thayela eka samaya mAtramAM bhogavAya teTaluM daLa anya rUpe thAya che. vaLI e paNa vizeSa che ke saMkramakaraNa vaDe anya svarUpa thayela karma potAnA mULa svarUpane choDI de che jyAre sTibukasaMkrama vaDe anyamAM gayela daLa sarvathA potAnA mULa svarUpane choDatuM nathI, eTale ke sarvathA padma pariNamatuM nathI. saMkramaNakaraNa vaDe baMdhAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanuM daLa anya rUpe thAya che, tyAre stibukasaMkrama vaDe udayAvalikAnA udayagata eka sthAnakanuM ja dala udayavatI prakRtinA udaya samayamAM koi paNa jAtanA prayatna sivAya jAya che. 86 ahIM paNa zabda hovAthI stibukasaMkrama mAtra 14me guNaThANe ja hoya ema nahIM. zeSa guNasthAne paNa hoya che. 87 sattAmAM asaMkhya sthitisthAno hoya che. ane te kramazaH anubhavAya che. eka sAthe ekathI vadhAre sthitisthAno anubhavAtA nathI. je karmaprakRtinA phaLane svasvarUpe sAkSAt anubhave che tenA anubhavAtA udaya samayamAM jeno abAdhAkALa vItI gayo che paraMtu svasvarUpe phaLa ApI zake tevI sthitimAM nathI tevI prakRtino udaya-samaya udaya prApta sthitisthAna AtmAnI koi paNa prakAranI vIrya pravRtti vinA sahaja bhAve saMkrame che. eTale upara kahela "samAna kALavALI udaya sthitimAM eno e tAtparya hoI zake ke saMkramanAra prakRtinuM udayasthAna hovuM joie temaja pataghraha prakRtinuM paNa udayasthAna hovuM joie. udayasthAnamAM udayasthAna saMkramavuM joie. ahIM udayasthAnamAM udayasthAnanuM saMkramaNa thAya che, eTale baMnenA udayakALarUpa samAna sthiti ghaTI zake che. abAdhAkALa vItI gayA bAda to dareka karma avazya phaLa ApavA sanmukha thAya che. temAM koi karma svarUpe phaLa Ape tevI sthitimAM hoya che, to koi karma anyamAM maLI jai phaLa Ape tevI sthitimAM hoya che. je gatinA Ayuno udaya hoya che tene anukuLa tamAma pravRtiono svarUpatA udaya hoya che. te sivAyanI anya prakRtiono pararUpe udaya hoya che. pararUpe je udaya tenuM ja nAma pradezodaya ke stibukasaMkrama kahevAya che. ahIM e paNa khyAlamAM rAkhavuM ke abAdhAkALa vItI gayA bAda dareka karma phaLa ApavA sanmukha thAya che eTale je svarUpe anubhavAya tenI jema udayAvalikA hoya che. tema je pararUpe anubhavAya - svarUpe na anubhavAya tenI paNa udayAvalikA hoya che. udayAvalikA eTale udaya samayathI AraMbhI eka AvalikA kALamAM bhogavAya teTalo sthitisthAno. te sthitisthAno to baMnemAM che ja, mAtra eka ne rasoiyAvalikA kahevAya che, bIjAne pradezodayAvalikA kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (410 karmaprakRti udayamAM Avela manuSyagatimAM bAkInI 3 gatinA dalikane ane udayamAM Avela ekendriyajAtimAM bAkInI 4 jAtinA karmadalikane anubhave che. athavA jema kSepaka vakhate saMjvalana krodhAdino bAkI rahela (udaya) AvalikA saMjvalana mAnAdimAM saMkrame che, A sibukasaMkrama che. ane kahyuM che. ""nurImuvInnatulyavArta pratikSA tivaMda saMtra ti, na sa tivu mataH | 9 |'' artha :- anudaya prakRtinA karmalikane udayamAM Avela prakRtinA karmalikane dareka kSaNe saMkrame che. jethI te stibukasaMkrama kahevAya che. ane A ja "pradezodaya anubhava kahevAya che. (yaMtra naM 33 juo) iti apahArakALanuM abhabahuta sahita rajI bheda prarUpaNA samApta ( - atha 3jI sAdhAdi prarUpaNA - ) dhuvasaMkama ajahanno - 'Nukkoso tAsi vA vivajjittu / AvaraNaNavagavigdhaM, orAliyasattagaM ceva // 72 // sAiyamAi cauddhA, sesavigappA ya sesiyANaM ca / sabavigappA NeyA, sAigaadhuvA paesammi // 73 // dhruvasaMkramo'jaghanyo - anutkRSTa H tAsAM vA vayitvA / AvaraNanavakavighnA - nyaudArikasaptakaM caiva // 72 // sAyAdi caturdhA, zeSavikalpAca zeSANAca / sarvavetmA joyA , sIdhuvAH praveze 73 zeSanA apahAkAlanuM aNbahuta yaMtra naM-33 (gA 70-71nA AdhAre) ) krama saMkramanuM nAma kAla alpabadutva guNasaMkramathI aMtarmuhUrta sarvathI alpa palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge | tethI asaMkhyaguNa yathApravRttathI vidhyAta asaMkhya kAlacakra tethI asaMkhyaguNa upAjya khaMDanA paraprakRtimAM aMtya udvalanA ghaNA asaMkhya kAlacakra tethI asaMkhya guNa upAjyakhaMDanA aMtya samaye svaprakRtimAM udbhavalanA | palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge | yathApravRtta kAla tulya 88 je prakRti svavipAke udayamAM na Ave paraMtu paravipAke udayamAM Ave te pradezodaya kahevAya. e lakSaNa paNa anekAnta che. keTalAkanuM mAnavuM evuM che ke je prakRtimAMthI rasa sarvathA hIna thaine te prakRtinA pradeza mAtra ja udayamAM Ave te pradezodaya kahevAya ane jo rasa udayamAM Ave to te prakRtino vipAkodaya kahevAya. A mAnavuM asamaMjasa che kAraNake stibukasaMkrama rUpe eTale pradezodayarUpe udaya AvelI prakRtimAM rasa avazya hoya che. to paNa temAMno tIvrarasa paraprakRtirUpe pariNamavAthI svaprakRti rUpe (svavipAka rUpe) udaya AvI zakato nathI ne e pramANe vivalita prakRtinA pradezo svarase (sva vipAke) udayamAM AvyA nathI paraMtu paravipAka (sva vipAkAbhAva) rUpe udayamAM AvyA che mATe te pradezodaya ja kahevAya. jema dugdha te dadhyAdi rUpe pariNamatAM dugdhano pradezAnubhava ane dadhyAdino rasAnubhava kahevAya. darzanamohanIyanA saMbaMdhamAM A ja bhAvArtha pragaTa kahyo che. tavatuM anya prakRtimAM paNa samajavo. For Personal & Private Use Only Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 411 gAthArtha - 126 dhruvasattAka prakRtiono ajaghanya pradezasaMkrama 4 prakAre, tathA 9 AvaraNa, 5 aMtarAyane, audArika-7 =e 21 prakRti vinA 105 dhruvasattAka prakRtiono anutkRSTa pradezasaMkrama sAghAdi 4 prakAre che. 105 prakRtinA zeSa 2 vikalpa ane zeSa 21 prakRtinA zeSa 3 vikalpa ane zeSa prakRtinA sarva vikalpa te pradezasaMkramane aMge sAdi - adhruva jANavAM. - te pramANe lakSaNa ane bheda prarUpaNA kahIM. have sAdyAdi prarUpaNA kare che. tyAM mUla prakRtiono paraspara saMkrama thato nathI tethI uttara pravRtionI sAdhAdi prarUpaNA karavAnI icchAvAlA kahe che. - dhruvasattAkarmanI 126 prakRtiono - ajaghanya pradezasaMkrama sAdi - anAdi - dhruva ane adhruva ema 4 prakAre che. tyAM kSapita kamazavAlo jIva (tanuM svarUpa AgaLa kahevAze) sarva paNa dhruvasattA karmaprakRtiono kSaya karavAmAM tatpara thayela jIva jaghanya pradezasaMkrama kare che, ane te sAdi adhruva che. tethI anya sarva paNa ajaghanya pradezasaMkrama che. ane te upazamazreNimAM baMdhaviccheda thayA pachI aja0 pra saMi thAya nahIM tyAMthI paDelAne aja0masaMkrama thAya tethI sAdi, te (baMdhaviccheda) sthAna nahIM pAmelA jIvane anAdi che. dhruva - adhruva te abhavya - bhavya apekSAe che. - 126 dhruvasattA karmaprakRtiomAMthI jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4 = AvaraNa-9, aMtarAya-5 ane dArikasaptaka - e 21 prakRtio sivAyanI 105 prakRtiono anutkRSTa pradezasaMkrama 4 prakAre che. te A pramANe kahe che. - guNitakamaza jIva (tanuM svarUpa AgaLa 74mI gAthAmAM kahevAze) sarvapaNa (105) prakRtionA kSayane mATe tatpara thayela jIvane utkRSTa pradezasakrama prApta thAya che, bIje nahIM, tethI A sAdi ane adhruva che. tethI anya sarva paNa anutkRSTa pradezasaMkrama, ane te upazamazreNimAM baMdhaviccheda karIne tyAMthI paDatAM anutkRSTa pradezasaMkrama kare tethI sAdi, te (baMdhaviccheda) sthAna nahIM pAmelAne anAdi, dhruva - adhruva pUrvanI jema abhavya - bhavya apekSAe che. 105 prakRtionA bAkInA vikalpo jaghanya ane utkRSTa, ane jJAnAvaraNIyAdi-21 prakRtionA jaghanya - utkRSTa ane anutkRSTa ATalA vikalpo sAdi - adhruva ema be prakAre che. tyAM 105 prakRtiono jaghanya - utkRSTa pradezasaMkrama sAdi - adhruvapaNe pUrva kahyo ja che. ane jJAnAvaraNIyAdi - 21 prakRtiono utkRSTa pradezasaMkrama guNitakamAMza evA mithyASTi kadAcit prApta thAya che, bAkInA kAle anutkRSTa prasaMi prApta thAya che, tethI A banne (u0anu0 prasaMkrama) paNa sAdi - adhruva ema be prakAre che. jaghanya prasaMkrama to sAdi - adhuvapaNe pUrve ja (126 prakRtionI sAthe) kahyo che. ane bAkInI AyuSya vinAnI 28 prakRtionA sarve paNa utkRSTa - anutkRSTa - jaghanya - ajaghanya vikalpo adhruvasattApaNuM hovAthI sAdi - adhruva be prakAre che. mithyAtvamohanIyanuM dhruvasattAkarma hovA chatAM paNa pataMgraha prakRtinA abhAve adhruvapaNuM che. tethI mithyAtvanA cAre vikalpo sAdi - adhruva che. ane nIcagotra, sAtA - asatAvedanIyanA paNa dhruvasattA hovA chatAM paNa patagraha ane saMkramasthAnanuM parAvartamAnapaNuM hovAthI cAre vikalpo sAdi - adhruva be prakAre jANavAM. (yaMtra naM-34 juo). iti 3jI sAdhAdi prarUpaNA samApta. - atha 4thI utkRSTa pradezasaMkrama svAmitva prarUpaNA - jo bAyaratasakAleNUNaM kammaTTiiM tu puDhavIe / bAyarapajjattApajjattaga dIheyaraddhAsu // 74 / / jogakasAukkoso, bahuso niccamavi AubaMdhaM ca / jogajahaNNeNuvarilla ThiinisegaM bahuM kiccA // 75 // bAyaratasesu takkAla mevamaMte ya sattamakhiIe / sabalahuM pajjatto, jogakasAyAhio bahuso // 76 // jogajavamajjhauvari, muttamacchittu jIviyavasANe / ticarimaducarimasamae, pUrittu kasAyaukkassaM // 77 // For Personal & Private Use Only Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 karmaprakRti uttaraprakRtio viSe jaghanyAdi pradezasaMkramamAM | (gAthA 72 - 73 nA AdhAre) keTalI jaghanya pradezasaMkrama ajaghanya pradezasaMkrama prakRtionA nAma prakRti sAdi adhuva sAdi. anAdi dhruva adhuva abhavyane bhavyane 105 nIcenI jJAd Adi | 21 sivAyanI 105 dhruvasattAkarmanI kSaya mATe | aMtapaNuM | tatpara thayela | hovAthI kSapitakamAMza vAlo jIva upazamazreNi thI paDelA jIvane te sthAna sAdipaNuM nahIM pAmela jIvane 21 dhruvasattAkarmanI jJao-5 darzao-4, aMtao-5, dArikasaptaka = 21 24 | Ayuo-4 sivAya adhruvasattApaNuM bAkInI adhuvasattA-24 hovAthI adhu0 ago adhruva - 1 | mithyAtva mohanIya patao pataghrahanuM adhruvapaNuM hovAthI patao (dhruva | patao (dhruva sattA karma | sattA karma hovA chatAM) hovA chatAM) 3 | para parA parA | nIcagotra, sAtA, asAtA vedanIya parAvartamAna paNuM hovAthI 154 prakhaH ahIM sAtA - asAtA vedanIya be AvI tema nIcagotra sAthe uccagotra kema nahIM? For Personal & Private Use Only Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 413 sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM-34 utkRSTa pradezasaMkrama anutkRSTa pradezasaMkrama kula bhAMgA sAdi adhuva sAdi anAdi adhruva abhavyane bhavyane T105 x 12 = 1260 kSaya mATe tatpara thayela guNita- || kamaza vAlo jIva aMtapaNuM hovAthI upazamazreNithI || te sthAna paDela jIvane (baMdha viccheda) nahIM pAmela jIvane aMtapaNuM hovAthI 21 x 10 = 210 guNitakamAMza vAlA mithyAdaSTi ne kyAreka ja hoya che. guNitakamAMza vAlA mithyAdRSTi ne kyAreka ja hoya che. adhUo adhruva adhruva adhu0 ||24 x 8 = 192 pate patao patao patao T1 x 8 x 8 = 8 parAtu | | . parALa parA parA, = 24 kulabhAMgA 1694 javAbaH kAraNake uccagotra adhuvasattA hovAthI adhuvasattApaNAmAM ja cAre vikalpo be prakAre Avela che. IIIM For Personal & Private Use Only Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 karmaprakRti jogukkassaM carimad-carime samae ya carimasamayammi / saMpunnaguNiyakammo, pagayaM teNeha sAmitte // 78 // yo bAdaratrasakAlenonAM karmasthitiM tu pRthivyAm / bAdaraparyAptA'paryAptaka - dIrdhetarAddhAbhyAm // 74 / / yogakaSAyotkRSTo, bahuzaH nityamapyAyurbandhaM c| jaghanyayogenoparitana- sthitiniSeka bahu kRtvA / / 75 / / bAdaravaseSu tatkAla - mevamante ca saptamakSitau / sarvalaghu paryApto, yogakaSAyAdhiko bahuzaH // 76 // yogayavamadhyopari, muhUrtaM sthitvA jIvitAvasAne / tricarimadvicarimasamaye, pUrayitvotkRSTakaSAyam / / 77 / / utkRSTayogaM carimadvicarime, samaye ca carimasamaye / sampUrNaguNitakarmAMzaH prakRtaM teneha svAmitve / / 78 // gAthArtha :- ghaNAM kALa sudhI paryAptapaNe ane thoDA kALa sudhI aparyAptapaNe rahevA pUrvaka, beindriya Adi bAdara trasanI kAyasthitinyUna u0karmasthiti (70 kokosA) pramANa bAdara pRthvIkAyanA bhavamAM rahIne ghaNIvAra uyoga ane ukaSAya purvaka, sarvadA jaghanya yogathI Ayu baMdha karato ane ghaNA pramANamAM uparitana sthitino niSeka karIne (tyAMthI nIkaLIne beindriyAdimAM utpanna thAya) [ 74 - 75 // pUrva kahela rIte bALapRthvImAMthI nIkaLIne bAdara trasakAyamAM bA-kAyasthi0 kALa sudhI paribhramaNa karIne anne saptamI pRthvImAM sarvathI zIdhra paryApta thaine ghaNIvAra uThayogamAM ane ukaSAyamAM vartato II 76 potAnA AyunA aMte yoganA yavamadhyanA uparanA yogasthAnomAM aMtamuhurta rahIne tathA tricarama ane dvicarama samaye utkRSTa kaSAya ane dvicarama ane caramasamaye utkRSTa yogasthAnane prApta karIne , te nArakapaNAnA aMtya samaye vartato saMpUrNa guNitakamAMza u040 saMkramano svAmitva thAya che. te 77 - 78 | TIkArtha:- te pramANe sAghAdi prarUpaNA karI. have utkRSTa pradezasaMkramanA svAmitvane kahe che. ane te guNitakaza jIva pAme che. te guNitakarmAza jIvanuM svarUpa kahe che. - je bAdara trasa beindriya Adi, tela-vAukAya rU5 sukSmatrasane vyavaccheda mATe = pRthaka karavA mATe bAdaranuM grahaNa karyuM che. kAlathI (beindriyAdi bAdara-sano) pUrvakroDa pRthakRtva adhika 2000 sAgaropama pramANa je kAya sthitikALa (bAvatra paNe rahevAno kALa) te kAya sthitikALathI nyUna mohanIyakarmanI 70 koDAkoDIsAgara pramANa karmanI usthiti sudhI bAdara pRthvIkAyanA bhavamAM rahIne (beindriyAdimAM upaje iti adhyAhAra) kevI rIte rahIne ? to kahe che. - paryApta ke aparyApta dIrgha ane itara eTale alpakALa saptamI e rajI vibhaktinA arthamAM che. eTale ghaNAkAla paryApta bhavomAM ane itara eTale alpakAla aparyApta bhavomAM arthAtu ghaNAM paryApta bhavomAM ane thoDA aparyApta bhavomAM rahIne e pramANe artha che. tathA ghaNIvAra uSTa yogasthAnamAM ane utkRSTa kASAyika eTale utkRSTa saMkulezavALA adhyavasAyomAM rahIne e pramANe artha che. ahIM bAkInA ekendriyathI bAdara pRthvIkAyavAlA jIvone ghaNuM AyuSya hovAthI avyavacchinnapaNe (niraMtara pratisamaya) te pRthvIkAyano jIva ghaNA karma pudgalone grahaNa kare che. ati baliSTapaNAne lIdhe te bAdara pRthvIne vedanAnuM bahulapaNe (tIvrapaNe) sahana karI zakato hovAthI ghaNAM karmapradezono nAza thavAno abhAva arthAtu ghaNAM karmanI nirjarA thatI nathI. asahiSNu ja vedanAthI pIDAto te te rItanA prayogathI ghaNAM karmapudgalone dUra kare che. e pramANe vicArIne bAdara pRthvIkAyanuM grahaNa karyuM che. tathA saMpUrNa kAyasthiti grahaNa karavAne arthe (bAdara pRthvInA) aparyApta bhavanuM grahaNa karela che. ane temAM paNa ghaNAM karmapradezonI nirjarAno abhAva grahaNa karavAne arthe alpa aparyApta bhavo ane ghaNAM paryApta bhavonuM grahaNa karyuM che. anyathA - nahIM to nirantara utpanna thatAM ane maraNa pAmatAM jIvone ghaNAM karmapudgalonI nirjarA thAya, ane te ati nirjarAnuM prayojana nathI. utkRSTa yogasthAnamAM vartato jIva ghaNAM karmalikane grahaNa kare che, For Personal & Private Use Only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 415 ane utkRSTa saMkleza pariNAmI jIva utkRSTa sthitibaMdha kare che, ghaNI sthitine utte che (sthitimAM vadhAro kare che) ane alpa sthitine apavarte che. (ghaTADe che) te kAraNathI ahIM utkRSTa yoga ane ukaSAyanuM grahaNa karyuM che. tathA nityaM - sarvakALa arthAt dareka bhavamAM jadhanya yoge vartato te jIva AyuSyano baMdha karIne (beindriyAdimAM upaje iti adhyAhAra) ahIM AyuSyane yogya utkRSTa yogamAM vartato AyuSyakarmanA ghaNAM pudgalone grahaNa kare che. tathAvidha svabhAvathI ja utkRSTa yogathI AyuSyanA ghaNA pudgalone grahaNa karato ane tevA prakAranA svabhAvanA kAraNe jJAnAvaraNIyanA ghaNAM pudgalono nAza kare arthAt nirjarA kare che, ane te atinirjarAnuM ahIM prayojana nahIM hovAthI ahIM jaghanya yoganuM grahaNa karyuM che. tathA svabhUmikAnusAre "uparanI sthitiomAM karmadalika sthApana rUpa je niSeka racanA tene ghaNAM pramANamAM karIne, e pramANe bAdara pRthvIkAyamAM bAdara trasakAya sthitinyUna (pUrvakroDa pRthAdhika 2000 sAganyUna) 70 koDAkoDI sAgaropama sudhI saMzaraNa karIne arthAt tyAMthI nIkaLIne bAdara trasakAya beindriyAdimAM utpanna thAya che. II 74, 75 || ane e pramANe pUrva kahela rIte bAdara trasakAyamAM ghaNAM paryApta ane alpa aparyApta bhavanA grahaNathI laine uparanI sthitinA ghaNAM niSeka karavA sudhInI je pahelAM vAta karI tethI te kAla - pUrvakoDi pRthAdhika 2000 sAgaropama pramANa bAdaratrasakAyanA kAyasthitikALa sudhI paribhramaNa karIne arthAt pUrNa karIne jeTalIvAra 7mI nArakImAM javAne mATe yogya hoya teTalI vAra tyAM 7mI nArakImAM jaine 7mI nA2kanA aMtya bhavamAM vartato, ahIM dIrgha AyuSyapaNuM ane utkRSTa yoga - kaSAya pAme che. teMthI saMbhava anusAra 7mI narakamAM gamana grahaNa karyuM che. tathA 7mI nArakanA bhavamAM bIjA sarva nA2ka jIvothI laghu-jaldI paryApta bhAvane pAme che. ahIM aparyAptanI apekSAe paryAptano asaMkhyayaguNa yoga hoya che, ane te pramANe te jIvane ati ghaNA karma pudgalo bhegA karavAno saMbhava che, ane ahIM tenuM prayojana che. tethI sarva laghu paryApta e pramANe kahyuM che ane bahuzaH - anekavAra te aMtya 7mI naraka bhavamAM paNa adhika yoga - kaSAyavALo thai utkRSTa yogasthAna ane utkRSTa kaSAyavAlA pariNAma vizeSavAlo thAya che, e pramANe artha che. || 76 || yogavavamadhyastha - aSTasAmayika yogasthAnano upara aMtarmuhUrta kAla sudhI rahIne bhavane aMte aMtarmuhUrta AyuSya zeSa rahe chate arthAt aMtarmu Ayu zeSa rahetAM yogamadhyathI upara aMtarmuhUrta sudhI asaMkhyaguNavRddhie vadhato chato taddanaMtara zuM kare te kahe che. bhavanA chellA 3jA ane 2jA samaye vartato utkRSTa kASAyika saMklezasthAnane pUrIne (prApta karIne) arthAt je samayathI AraMbhIne gaNatAM sarva aMtima samaya trIjo gaNAya te (pAzcAtya) samayanuM nAma tricirama samaya kahevAya. e pramANe be samaya che, chellA jenAthI te dvicarima e pramANe vyutpati thAya che. tathA aMtya ane upAMtya (dvicarama) samayamAM utkRSTa yogasthAnane paNa prApta karIne ahIM utkRSTa yoga ane utkRSTa saMkleza e banne ekI sAthe ja eka samaya mAtra prApta thAya che. paNa adhika nahIM, tethI utkRSTa yoga ane utkRSTa kaSAya saMklezane viSama samayapaNe grahaNa karyo che. ghaNI urjAnA ane alpa apavarjhanA jaNAvavAne arthe tricarima ane dvicarima samayagata utkRSTa saMklezanuM grahaNa karyuM che. tathA paripUrNa pradezasamUhanI prAptino saMbhava hovAthI upAMtya samaya ane aMtya samaye utkRSTa yoganuM grahaNa karyuM che. AvA svarUpavALo nArakI potAnA AyunA aMtya samaye saMpUrNa guNitakA~za thAya che. ane tethI A saMpUrNa guNitakarmAMzavAlo jIva ahIM utkRSTa pradezasaMkramano svAmI thAya che. e pramANe adhikAra che. tatto uvvaTTittA, AvaligAsamayatabbhavatthassa / Avaravidhacosa - gorAtiyasattagusso / / 71 // tata udvRtya, AvalikAsamayatadbhavasthasya / AvaraNavighnacaturdazaudArikasaptakotkRSTaH // 79 // 89 uparanA sthAnakomAM vadhAre nikSepa karavAnuM kAraNa nIcenA sthAnako to udaya dvArA bhogavAi kSaya thai jaze, paraMtu uparanA sthAnakomAM goThavAyelA daliko ja guNitakarmAMza thatAM sudhI TakI zakaze mATe u52nA sthAnakomAM potapotAnI bhUmikAne anusAre vadhAre goThavavAnuM kahyuM che. 90 ''upara '' zabdathI saptasAmAyikAdimAM nahIM paraMtu aSTasAmAyikamAM ja asaMkhyaguNavRddhie vadhavAnuM grahaNa karavuM. 91 aMtyathI 3jA rajA samayamAM utsaMkleza ane e 3 - 2 rajA 1lA samayamAM udyoga 2 - 1 sthApanA viSama samayarUpa jANavI For Personal & Private Use Only Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 karmaprakRti gAthArtha - TIkAnI jema TIkArya - e pramANe guNitakamAMza jIvanuM svarUpa kahyuM, have svAmitvane kahe che. - te guNitakamAMza jIva sAtamI narakamAMthI nIkaLIne paryApta tiryaMca paMcendriyamAM utpanna thAya che, tethI tamavacisya - te paryApta saMjJi paMcendriya bhavamAM rahela jIvane "rAti sama' tti saptamI vibhaktino lopa karela nirdeza che (tethI samaya arthAtu samaye) prathama AvalikAnI uparanA aMtya samaye jJAnAvaraNa -5, darzanAvaraNa - 4, aMtarAya - 5, audArikasaptaka =21 prakRtiono utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. e kAraNathI A karmaprakRtiono narakabhavanA aMtya samaye utkRSTa yogathI atyaMta ghaNAM karmalikane lIdhA hatA, ane te baMdhAvalikA pasAra thaye chate ja saMkrame che. ane bIje A ghaNAM karmalikane kahela prakriyA mujaba prApta thatA nathI. tethI "mAnavattasamaye tamavIca' e pramANe kahyuM che. kammacauke asubhANa - 'bajjhamANINa suhumarAgate / saMchobhaNammi Niyage, cauvIsAe niyaTTissa // 80 // karmacatuSkezubhAnAmabadhyamAnAnaM sUkSmarAgAnte / saMchobhane nijake, caturviMzateranivRtteH // 80 // gAthArtha :- 4 karmanI nahIM baMdhAtI azubha pravRtiono sukSmasaMpAyanA carama samaye utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. tathA anivRtti bAdare 24 prakRtiono pota potAnA carama saMkrama samaye utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. TIkArya - "pharmavata'- darzanAvaraNa - vedanIya - nAma ane gotra e 4 karmanI je sUkSmasaMparAya guNasthAnake nahIM baMdhAtI evI nidrAddhika, asatAvedanIya, prathama sivAyanA saMghayaNa-5, saMsthAna-5, azubhavarNAdi-9, upaghAta, aprazasta vihAyogati, aparyApta, asthira, azubha, durbhaga, duHsvara, anAdeya, ayaza-kIrti, nIcagotra e 32 azubha prakRtiono guNitakamAMzavAlo sapaka jIva sUkSmasaMparAya guNasthAnakanA aMtya samaye utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. tathA madhyama kaSAya-8, vINadvitrika, tiryaMcaddhika, be - te caurindriyajAti, sUkSma, sAdhAraNa, nokaSAya-6 = . e 24 prakRtiono utkRSTa pradezasaMkrama gayo' tti pota potAnA aMtya saMkrama vakhate anivRttibAdarabhaMparAya guNasthAnake vartatAM guNitakamAMza lapaka jIvane hoya che. tatto aNaMtarAgaya - samayAnukkassa sAyabaMdhaddhaM / baMdhiya asAyabaMdhAvaligaMtasamayammi sAyassa // 81 // tato'nantarAgata - samayAdutkRSTAM sAtabandhAddhAm / badhyA-sAtabandhAvalikAntyasamaye sAtasya / / 81 // gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArya :- pachI te narakabhavathI anantara (taratanA) bhavamAM Avela jIva prathama samayathI zarU karIne utkRSTa baMdhakAla sudhI satAvedanIya bAMdhIne asAtA vedanIyane bAMdhe che. tethI asAtA vedanIyanI baMdhAvalikAnA aMtya samaye samagra sAtAvedanIyanI baMdhAvalikA pUrNa thayela hoya che. tethI te aMtya samaye badhyamAna asAtAvedanIyamAM sAtavedanIya yathApravRttasaMkramanI paddhatithI saMkramAvatAM sAtavedanIyano utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. 92 sAtamI nArakInA jIvo tyAMthI nIkaLI saMkhyAta varSAyuvALA garbhaja paryApta tiryaMcamAM ja utpanna thAya che. tethI nArakI pachIno anaMtara tiryaMcano bhava grahaNa karyo che. sAtamI nArakInA jIve potAnA AyunA carama samaye bAMdhela karmanI baMdhAvalikA tiryaMca gatimAM potAnI prathama AvalikAnA carama samaye pUrNa thAya che, mATe prathama AvalikAno carama samaya grahaNa karyo che. 93 sAtA, asAtA e baMne parAvartamAna hovAthI aMtarmuhUrtathI vadhAre kALa baMdhAtI nathI. ahIM sAtamI naraka pRthvImAM jeTalI vAra vadhAre baMdhAi zake teTalI vAra asAtA bAMdhI tene puSTa daLavALI kare. tyAMthI maraNa pAmI tiyacamAM AvI zarUAtanA aMtamAM sAtA bAMdhe ane pUrvanI asAtA saMkramAve A pramANe saMkramavaDe ane baMdhavaDe sAtA puSTa thAya. eTale tenI baMdhAvalikA vItyA bAda anaMtara samaye baMdhAtI asAtAmAM sAtAno utkRSTa pradezasaMkrama kare. A rIte sAtAno utkRSTa pradezasaMkrama saMbhavI zake che. For Personal & Private Use Only Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 417 saMchobhaNAe doNhaM, mohANaM veyagassa khaNasese / uppAiya sammattaM, micchattagae tamatamAe // 82 // saMchobhaNAyAM dvayo-rmohayo vedakasya kSaNazeSe / hatAtya sacavane, mithyAtva te tamatamArA II 82 || gAthArtha:- be mohanIya = mithyAtva ane mizramohanIyano pota potAnA carama saMchobha samaye utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. tathA 7mI nArakImAM aMtarmuhUrNa Ayu bAkI hoya tyAre samyatva utpanna karIne mithyAtve jAya tyAre vedakano saMcaya karatAM samyakatvamohanIyano utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. TIkArtha :- hodoH - mithyAtva ane mizra e bane mohanIyano utkRSTa pradezasaMkrama sarvasaMkramavaDe pota potAnA aMtya prakSepa vakhate kSapaka jIvane hoya che.* tathA tamatamA nAmanI sAtamI pRthvImAM vartato nArakI aMtarmuhurta AyuSya bAkI rahe chate aupazamika samyaktva pAmIne ane dIrdhakALavALA guNasaMkramavaDe vedaka = kSayopazama samyatvanA pradezapuMjane pUrNa karIne samyakatvathI paDIne mithyAtve Ave tyAM mithyAtvanA prathama samaye ja (vedaka) samyakatvamohanIyano mithyAtvamAM utkRSTa pradezasaMkrama kare che.* bhinnamuhutte sese, taccaramAvAssagANi kiccettha / saMjoyaNAvisaMjoyagassa saMchobhaNe esi // 83 // bhinnamuhUrtezeSe, taccaramAvazyakAni kRtveha / saMyojanAvisaMyojakasya saMchobhe eSAm / / 83 // gAthArtha :- aMtarmahatta Ayu zeSa rahe tyAre aMtya Avazyaka karIne te narakamAMthI nIkaLIne tiryaMcamAM AvI tyAM anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA karanArane carama saMkrama samaye te kaSAyono utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. TIkArtha :- sAtamI pRthvImAM vartato te guNitakaza jIva aMtarmuhurta AyuSya bAkI rahe chate te ja bhavamAM je yoga yavamadhyathI upara muhUrta avasthAna Adi lakSaNavALA te aMtya Avazyaka karIne sAtamI nArakImAMthI nIkaLIne anaMtara (tiryaMca) bhavamAM samyakatva utpanna karIne kSAyopathamika sabhyatvI thayo chato anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA - kSapaNA vizeSa kare che. tethI e anaMtAnubaMdhi-4no sarvasaMkrama vaDe aMtya prakSepa avasare utkRSTa pradezasaMkrama hoya che. IsANAgayapurisassa, itthiyAe va aTThavAsAe / mAsapuhuttabbhahie, napuMsage sabasaMkamaNe // 84 // izAnA''gatapuruSasya, striyA vA'STavarSasya / mAsapRthaktvAbhyadhikasya, napuMsake sarvasaMkramaNe // 84 // 94 mithyAtva ane mizramohanIyanA caramakhaMDane ukelatA te caramakhaMDanA dalane pUrva pUrva samayathI uttarottara samaye asaMkhya asaMkhya guNAkAre 5ramAM - samyakatvamohanIyamAM carama samaya payaMta nAkhe che. eTale carama samaye sarvotkRSTa pradezasaMkrama ghaTI zake che. carama samaye je saghaLuM daLa 5ramAM saMkramAve che te ja sarvasaMkrama kahevAya che, eTale upara "sarvasaMkramavaDe' ema grahaNa karyuM che. 95 narakamAM jeTalAM dIrdhakALa mATe mithyAtve rahe eTaluM mithyAtva vadhu puSTa thavAthI pachI samyakatvakALe mithyAtva vadhu saMkramavAnA kAraNe samyakatvamohanIya paNa vadhu puSTa thAya. tethI 7mI nArakInA prAraMbhakALamAM samyakatvotpatti kahI nathI. carama aMtarmuhartamAM avazya mithyAtva hoya. tethI ahIM dvicarama aMtarmuhUrta samajavuM. lAyopathamika samyakatva pAme to guNasaMkramathI mithyAtva na saMkrame kintu vidhyAtasaMkramathI saMkrame, tethI samyakatva eTaluM puSTa na thAya. tethI ahIM kSayopathamika sabhya na kahetAM 50 kahyuM. emAM jeTalo dIrdhakALa guNasaMkrama cAle eTaluM samyamohanIya vadhu puSTa thAya. jo ke samyamohanIya badhyamAna na hovAthI eno yathApravRttasaMkrama zI rIte maLe ? e prazna ubho thAya, paNa tathAsvabhAve ja mithyAtvanA prathama aMtarmuDa mAM eno yathApravRttasaMkrama thAya che, tyArabAda udvalanA saMkrama.... athavA mithyAtva guNasthAne mithyAtva to badhyamAna che ja, ane chevaTe to samyamohanIya paNa mithyAtvanA ja hIna rasavALA liko che ne ? yathApravRttasaMkramanuM A kAraNa hoI zake. For Personal & Private Use Only Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti gAthArtha - - mAsa pRtharva adhika ATha varSanI uMmaravAlA izAna devalokathI AvelA puruSa athavA strIne sarvasaMkramavarDa aMtya prakSepa samaye napuMsakavedano utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. 418 TIkArya :guNitakamAMzavAlA izAnadeva saMkleza pariNAma varDa ekendriya prAyogya prakRtiono bAMdhato napuMsakarvedane vAraMvAra bAMdhIne te izAnadevathI AvIne strI athavA puruSa thayelo hoya, ne tadanaMtara pRthakksa mAsAdhika (7mAsa adhika) ATha varSa pUrNa thatAM te prakRtio kSaya karavAne mATe tatpara thAya tyAre te jIvane napuMsakavedane khapAvatA sarvasaMkrama varDa -aMtya prakSepa samaye napuMsakavedano utkRSTa pradezasaMkrama hoya che. itvIe bhogabhUmisu jIviya vAsANasaMkhiyANi tao / hassaTipha vaivattA, sabaLa savasaMghone II 81 II strIvedasya bhogabhUmiSu jIvitvA varSANyasaDakhyeyAni tataH / sthiti revatve, sarvajJapu sarvasaMobhe || 8 || gAthArtha :- bhogabhUmimAM asaMkhya varSa paryaMta strIvedane bAMdhIne purIne ane teTalo ja kALa tyAM jIvIne jAnya sthitivALA devamAM utpanna thAya tyAMthI maraNa pAmI manuSyamAM utpanna thAya ane zIghra kSepakarmaNi para ArUDha thAya tyAM strIvedane khapAvatAM carama saMchobhakALe teno utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. purIne 97 TIkArya :- je bhogabhUmimAM - yugalika kSetramAM asaMkhya varSa sudhI saMkleza vaDe vAraMvAra strIveda bAMdhIne ane 'eTale saMkramathI anyatara (bI) prakRtinA dalikane saMkramaNa karyu, paryApamanA asaMdhyeyabhAga vyatIta thaye chate 10,000 varSa pramANanI alpa sthitivAluM devAyuSya bAMdhIne akAle maraNa pAmIne devapaNe utpanna thAya, tyAM paNa te ja strIvedane purIne potAnA AyuSyano kSaya thaye koipaNa veda sahita manuSyane viSe utpanna thAya ne tyAM jaldIthI karmakSaya karavAne mATe tatpara thAya te jIvane strIvedanA kSaya samaye aMtya prakSepa samaye 'sanna' tti sarvasaMkramathI utkRSTa pradezasaMkrama hoya che. 98 96 ahIM 'caramaprakSepa' vAraMvAra Ave che te karyo ? ema kadAca prazna thAya to tenA uttaramAM - napuMsakavedane urdUvalanA saMkrama vaDe palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jevaDA khaMDo karI karI dUra karatAM caramakhaMDa sivAyanA tamAma khaMDo sva ane paramAM saMkramAvI khAlI kare che. dareka khaMDane saMkramAvatA aMtarmuhartakALa jAya che. e pramANe caramakhaMDane pUrva pUrva samayanI uttarottara samaye asaMkhyAta asaMkhyAta guNAkAre paramAM saMbhALatA ArtanA carama samaye sadhaLuM je paramAM saMkramAve te carama prakSepa kahevAya che. ahIM eka to guNitakarmAMza AtmA che, vaLI pUrva pUrva samayathI pachI pachInA samaye asaMkhyAta asaMkhyAtaguNa saMkramAve che, eTale chelle samaye utkRSTa pradezasaMkrama saMbhave che. ulanAsaMkrama vaDe dvicaramakhaMDa paryaMta sva ane para baMnemAM saMkramAve che, ane caramakhaMDanA daLane mAtra paramAMja saMkramAve che. kemake te chello khaMDa hovAthI have svamAM saMkramAvavAne koi sthAna nathI. napuMsakavedanI jema jyAM jyAM 'caramaprakSepa' zabda Ave tyAM tyAM caramakhaMDano carama samaye je saghaLo prakSepa thAya te grahaNa karavo. jyAM 3 veda baMdha prAyogya hoya tyAM puveda alpakALa mATe baMdhAya che, strIveda tenA karatAM saMkhyAtaguNakALamATe ane strIveda karatAM napuMsakavedano baMdhakALa saMgu che, tethI napuMsakaveda te strIveda karatAM paNa saMkhyAtaguNakALamATe baMdhAya che. saMkhyAta varSAyu manu tiryaMco paNa napuMveda bAMdhe che, chatAM teonuM AyuSya nAnu hovAthI te na letAM izAnadevo lIdhA che. (jethI baMdhakALa vadhu maLe) nArakane dIrghAyu hovA chatAM te badho kALa napuM-vaida bhogavAtuM paNa ovAthI te lIdhA nathI. yugalika tiryaMca - manuSyo napu bAMdhatA ja nathI. tethI teo svAyunA saMkhyAtabahUbhAga kALa mATe strIveda bAMdhe che. tethI strIveda mATe vacce yugalika bhava lIdho che. izAnadevamAMthI AvIne paNa strI ke puruSa tarIke manu thAya ema eTalA mATe kahyuM ke e banne zreNimAM napuvaeNda pahelA khapAvatAM hovAthI eno guNasaMkrama dIrghakALa sudhI karavo na paDe. tethI carama samaye sarvasaMkramamAM vadhu daliko saMkrame. jo napuMvede zreNi mAMDe to strIvedanA kSapaNAkALe napuMveda strIvedano samakALe kSaya karato hovAthI guNasaMkrama dIrghakALa sudhI cAle - tethI sarvasaMkrama vaDe ochA daliko saMkrame. ka putrIne " eTale te prakRtino vAraMvAra baMdha karavAthI anya prakRtigata dalikone tatprakRtirUpe pariNabhAvavA vaDe te prakRtino bahupradezopacaya karIne. 98 yugalikamAM popamanA asaMkhyAtamAbhAtra AyuSya mRtyu koika ja pAme che. e vakhate vadhu saMoNza hovAthI vadhu iitabaMdha ane vadhu pradezabaMdha thato hoya evuM hovuM joie, vaLI yugalikamAM prAraMbhakALa baddha dalika thayApravRttasaMkramathI paTTu asaMta kALamAM lagabhaga saMkrAnta thai javAthI paththara asaM karatAM adhika kALa levAmAM utkRSTa na thAya. athavA yugalimAM jema AyuSya vadhAre hoya che tema vizuddhi vadhAre hoya che. strIvedanI apekSAe pUrvI vizuddhine sApekSa che, tethI pUrvedano baMdhakAma strIvedanA baMdhakALa karatAM saMkhyAtaguNahIna ja raheto hovA chatAM, adhika AyuSyavALA yugalikane alpAyuddha yugalika karatAM prabhALamAM adhika Iya che. tethI 3 pa vagerevALo kRtika na letA paththo. asaMAyabhAgavALI yugalika levo. Avo padArtha lAge che tavRMtu bahuzrutagamyam... ahIM koi paNa vede zi mAMDe ema eTalA mATe kahyuM ke traNene strIvedano kSaya samAnakALe ja thato hovAthI guNasaMkramathI vadhu saMmI javAno prazna ubho thato nathI. For Personal & Private Use Only Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 419 ahIM e pramANe ja strIvedano utkRSTa ApUraNa - eTale bahu pradezopacaya karavo te utkRSTa pradezasaMkramano saMbhava kevalajJAna gamya che, anyathA nahIM, bIjI yukti nahIM, Aja yuktithI ahIM paNa yathAyogya uttara ApI anusaravI. varisavaritthiM pUriya, sammattamasaMkhavAsiyaM lahiyaM / gaMtA micchattamao, jahannadevaTTiI bhoccA // 86 // varSavaraMsiyaM ca pUrayitvA, samyaktvamasaGkhyeyavArSika labyA / gatvA mithyAtvamato, jaghanyadevasthitiM bhuktvA // 86 // gAthArtha :- napuMsakaveda ane strIvedane pUrIne tyArabAda asaMkhyAta varSa pramANa samyakatva prApta karIne pALIne tyArabAda mithyAtve jai tyAMthI jaghanya sthitivALI devasthitine bhogavIne. TIkArya :- varSa - eTale ja napuMsakaveda tene izAna devalokamAM vAraMvAra baMdha karavAthI ane anya dalikanA saMkramaNathI ghaNo kAla ApUraNa karIne arthAtu ghaNAM pradezo bhegA karIne potAnA AyuSya kSaye tyAMthI evIne saMkheya varSanA AyuSyamAM utpanna thaine pharI asaMkhyaya varSanA AyuSyane viSe jaine tyAM asaMkhyaya varSa sudhI strIvedane ApUraNa karIne = arthAtu strIvedanA ghaNAM pradezo bhegA karIne tadanaMtara asaMkhyaya varSa sudhI samyakatvane pAmIne ane samyakatvanA hetuka puruSaveda teTalAM varSo sudhI bAMdhato tyAM strIveda ane napuMsakavedanA dalikone haMmezA saMkramaNa kare che. tadaaMtara palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo potAnA AyuSya kAla jIvIne =pUrNa karIne aMte mithyAtva pAmIne pachI 10,000 varSa pramANa jaghanya sthitimAM devapaNe utpanna thAya che. ane tyAM utpanna thayo chato aMtarmuhurta kAle samyakatva pAme che. (saMbaMdha agra gAthAmAM) AgaMtu lahuM purisaM, saMchubhamANassa purisaveyassa / tasseva sage kohassa mANamAyANamavi kasiNo // 87 // Agatya laghu puruSaM, saMchobhamAnasya puruSavedasya / tasyaiva svake krodhasya mAnamAyayorapi kRtsnaH // 87 // 'gAthArtha :- tyAMthI avIne manuSyamAM utpanna thAya tyAM zIdhrapaNe kSapakazreNi para ArUDha thAya te zreNimAM puruSavedane saMkramAvatAM teno u050 saMkrama thAya che. tene ja potAnA carama some krodhano u0masaMkrama thAya che. e pramANe mAna ane mAyAno paNa u0prasaMkrama thAya che. TIkArtha :- te deva sthitine bhogavIne tyAMthI - devabhavathI AvIne manuSyane viSe AvIne = utpanna thaine sAta mAsa adhika 8 varSa pUrNa thaye chate jaldI kSaya mATe tatpara thayela jIva te puruSavedanA aMtya prakSepa samaye prakSepa karatAM te puruSavedano utkRSTa pradezasaMkrama' kare che. ahIM phakta baMdhaviccheda pahelA be AvalikA kAla sudhI je bAMdhela puruSaveda lika te ati alpa che tethI te sivAyanA bAkInA puruSavedanA dalikanuM jANavuM. 99 ahIM saMkhyAta varSAyuvALA ema sAmAnya pada mUkyuM che. tethI manuSya ke tiryaMca bane laI zakAya ema jaNAya che. 10 samyakatva hote chate traNa vedamAMthI mAtra puruSaveda ja baMdhAya che mATe puruSavedane samyakatva hetuka kahyo che, paraMtu A hetu anvaya vyatireka saMbaMdhano nathI, 101 puruSaveda jyAM sudhI baMdhAto hato tyAM sudhI to teno yathApravRttasaMkrama thato hato, baMdhaviccheda thayA pachI lapakaDyurimAM teno guNasaMkrama thAya che. te guNasaMkramavaDe pUrva samayathI uttarottara samaye asaMkhyAta asaMkhyAta guNAkAre saMkramAvatAM chellA je samaye tenA pUrva samayathI asaMkhyAta guNa saMkramAve te teno utkRSTa pradezasaMkrama kahIM zakAya. paraMtu baMdhaviccheda thayA pachI be samaya nyuna be AvalikA kAne chello je sarvasaMkrama thAya che te utkRSTa pradezasaMkrama tarIke kahI zakAya nahIM. kAraNake sarvasaMkrama vaDe chellA samaye je saMkramAve che. te baMdhaviccheda samaye je baMdhAyuM hatuM te zuddha eka samayanuM ja saMkramAve che, eTale te dala ati alpa hovAthI tene utkRSTa pradezasaMkrama tarIke gaNI zakAya nahIM. krodha, mAna ane mAyAno paNa A rIte utkRSTa pradezasaMkrama saMbhavI zake. A pramANe mane samajAya che. pachI tatva kevalI mahArAja jANe. paMcasaMgrahanA bhASAMtara kartA hI + de For Personal & Private Use Only Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 karmaprakRti tathA saMsAramAM paribhramaNa karatAM bhegA karela ane kSayakAle anya prakRtinA dalikane guNasaMkramathI prakSepI prakSepIne atipracura karela evA saMjvalana krodhanA pradezono utkRSTa pradezasaMkrama aMtya prakSepa samaye te ja puruSavedanA utkRSTa pradezasaMkramanA svAmIne hoya che. ahIM paNa baMdhaviccheda pahelAM be AvalikAe bAMdhelA dalikane varjIne bAkInA dalikanA aMtya prakSepe utkRSTa pradezasaMkrama jANavo. e ja pramANe mAna-mAyAno paNa u0masaMkrama kahevo. cauruvasamittu khiNaM, lobhajasANaM sasaMkamassaMte / subhadhuvabaMdhiganAmANAvaligaM gaMtu baMdhaMtA // 88 // caturupazamacca kSipraM, lobhayazasoH svayaMsaMkramasyAnte / zubhadhruvabandhinAmnAmAvalikAM gantuM bandhAntAn / / 88 // gAthArtha :- cAra vAra mohanIyane upazamAvIne zIdhrasapaka thayelA guNitakamaza jIvane svasaMkramanA aMtya prakSepa samaye saMjvalana lobha ne yazano u0prasaMkrama hoya che. zubha dhruvabaMdhinI 20 prakRtino u0prasaMkrama baMdhavicchedathI AvalikA vyatIta thayA bAda hoya che. TIkArtha:- aneka bhavabhramaNamAM cAra vAra mohanIyane upazamAvIne cothI upazamanA karyA bAda zIdhra kSapakazreNine pAmela guNitakaza jIva svasaMkrama aMte eTale aMtya prakSepa samaye saMjvalana lobha ane yazakIrtino utkRSTa pradezasaMkrama kare che. ahIM upazamazreNi pAmela jIva anya prakRtinA ghaNAM dalikone guNasaMkramathI prakSepato hovAthI saMjvalana lobha ane yazakIrti e banne prakRtio nirantara pUrAya che. tethI upazamazreNinuM grahaNa karyuM che. tathA samasta saMsAramAM paribhramaNa karato jIva mohanIyane 4 vAra ja upazamAve che paraMtu adhika nahIM tethI "cAra vAra mohanIyane upazamAvIne" ema kahyuM che. tathA saMjvalana lobhano aMtya prakSepa aMtarakaraNa pUruM thatAM pUrvanA samaye arthAt aMtarakaraNanA chellA samaye jANavo, paraMtu saMkramano abhAva hovAthI te aMtya samayathI AgaLa aMtya prakSepa hoya nahIM. ("aMtaravaraNane vaNa carittamogavisaMvedana'rUti vavanA) aMtarakaraNa kare chate cAritra mohanIya prakRtiono AnupUrvAthI ja saMkrama kahela hovAthI. yazakIrtino utkRSTa pradezasaMkrama apUrvakaraNa guNasthAnake 30 prakRtionA baMdhaviccheda samaye jANavo, AgaLa te prakRtiono patagrahano abhAva hovAthI saMkramano abhAva che. tejasasaptaka, zukla - lohita - hAridravarNa, surabhigaMdha, kaSAya - Avu - madhurarasa, mRdu - laghu - snigdha - uSNasparza, agurulaghu, nirmANa e nAmakarmanI zubhadhruvabaMdhinI - 20 prakRtiono utkRSTa pradezasaMkrama 4 vAra mohanIyane upazamAvyA bAda baMdhavicchedathI AgaLa eka AvalikA vyatIta thayA bAda yazakIrtimAM prakSepatAM hoya che. ahIM guNasaMkramathI saMkrameluM anya prakRtinuM dalika baMdhAvalikA vyatIta thaye chate ja anyatra saMkramavA yogya hovAthI baMdhAvalikA jaine e pramANe kahyuM che. niddhasamA ya thirasubhA, sammadihissa subhadhuvAo vi / subhasaMghayaNajuyAo, battIsasayodahiciyAo // 89 // snigdhasame ca sthirazubhe, samyagdRSTeH zubhadhruvabandhA api / zubhasaMhananayutA, dvAtriMzadadhikazatodadhicitAH // 89 // gAthArtha :- sthira ane zubhanAmakarmano u0masaMkrama snigdhasparza nAmakarmanI jema jANavo. tathA samyagudRSTinI zubha dhruvabaMdhi zubha saMghayaNa yukta 132 sAgaropama sudhI bAMdhelI samyakatvI prAyogya pravRtiono u0masaMkrama (baMdhaviccheda anaMtara AvalikA bAda yaza-kIrtimAM saMkramAvatAM hoya iti zeSa:) TIkArtha:- snigdhasparza nAmanI jema sthira ane zubhanAmakarmanuM jANavuM. arthAt je pramANe pUrva je zubha dhruvabaMdhi nAma pravRtiomAM aMtargatapaNe niSpa sparzano utkRSTa pradezasaMkrama kahyo che tevI rIte A banneno sthira - zubhano kahevo e pramANe artha che. A banne prakRti adhavabaMdhi hovAthI judI kahI che. For Personal & Private Use Only Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa samyadRSTi jIvanI je paMcendriyajAti, prathama saMsthAna, parAghAta, ucchavAsa, zubhavihAyogati, trasacatuSka, subhagatrika e 12 prakRtio zubha saMdhayaNa sahita eTale vajraRRSabhanArAca saMghayaNa sahita hoya. vajraRRSabhanArAya to samyadRSTi jIvane dhruvabaMdhi nathI, kAraNake manuSya - tiryaMcabhavamAM vartatAM samyagdaSTi jIvane devagati prAyogya baMdhano saMbhava hovAthI saMghayaNanA baMdhano abhAva che. tethI A prathama saMghayaNane judu kahyuM che. 102 132 sAgaropama utkRSTa pradezasaMkrama hoya che. te A pramANe kahe che. - 66 sAgaropama sudhI samyaktva dhAraNa karanAro jIva A 12 prakRtio bAMdhe, tadanaMtara aMtarmuhUrta kAla sudhI mizrapaNuM anubhavIne pharI paNa samyaktva (kSayosamya) pAmIne te (kSayo) samyaktvane anubhavato jIva 66 sAgaropama sudhI e 12 prakRtio bAMdhe che. tethI e pramANe 132 sAgaropama sudhI samyagdRSTi jIva e zubha dhruvabaMdhi 12 prakRtione ApUrIne ane vajaRRSabhanArAca saMghayaNa to manuSyabhava hIna yathAsaMbhava utkRSTa kALa paryaMta ApUrIne (baMdha ane saMkrama vaDe ghaNAM pradezo bhegA karIne) tadanaMtara samyagdaSTinI dhruva 12 prakRtiono apUrvaguNasthAnake baMdhaviccheda thayA bAda eka AvalikA atikramyA bAda yazaHkIrtimAM saMkramAvatAM e 12 prakRtiono utkRSTa pradezasaMkrama hoya che. kAraNa ke te vakhate saMkramAvalikA vyatikrAnta thavAthI anya prakRtinA ghaNAM dalikonI rAzine guNasaMkrama varDa prApta thayelA hoya che. mATe te avasare e 12 prakRtiono uprasaMkrama thAya che. 103 421 ane vajaRRSabhanArAca saMdhayaNano utkRSTa pradezasaMkrama to devabhavathI avIne Avela sabhyaSTi devagati prAyogya prakRtio bAMdhato AvalikA pasAra thayA bAda kare che. 104 pUrittu pubvakoDIpuhutta, saMchobhagassa nirayadugaM / sevAnavAsa ya, sarvayaMtatinuM aMtuM // 10 // pUrayitvA pUrvakoTIpRthaktvaM, saMchobhakasya narakadvikam / vaivAtinavasya haiM, svabaMdhAttAniAM pA || 10 || gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha :- narahim - narakagati - narakAnupUrvIrUpa narakaddhikane pUrvakroDa pRtha pUrvakroDa varSanA AyuSyavAlA tiryaMca ke manuSyanA 7 bhavamAM vAraMvAra bAMdhato ApUrNa kare che. 8mA bhave manuSya thaine kSapakazreNine prApta thayelo evo jIva anya prakRtimAM te narakaddhikane aMtya prakSepa samaye utkRSTa pradezasaMkrama kare che. tathA devagati - devAnupUrvI - vaikriyasaptaka lakSaNavALI devagatinavaka te pUrvakroDa pRtha varSa sudhI105 ApUraNa karIne 8mA bhave kSapakazreNi pAme che te potAnA baMdhanA viccheda pachI anaMtara AvalikA mAtra pasAra thayA bAda te devagati102 samyagdRSTi deva nAraka (manuSya prAyogya prakRtio bAMdhatA hovAthI) vajaRRSabhanArAca saMghayaNa bAMdhe, ane samyagdaSTi manuSya tiryaMca (deva prAyogya prakRtio bAMdhatA hovAthI) vajaRRSabhanArAca saMghayaNa na bAMdhe. e pramANe samyagdRSTi jIvane vajaRRSabhanArAca saMghayaNano baMdha hoya ja evo niyama nahIM hovAthI samyagdRSTine vajaRRSabhanArAcano avabaMdha ja kahevAya. 103 ahIM eka zaMkA thAya tema che ane te e ke - bAra prakRtionI sAthe prathama saMghayaNano utkRSTa pradezasaMkrama kema na kahyo ? uttaramAM samajavAnuM ke bAra prakRtio to AThamAnA chaThThA bhAga sudhI niraMtara baMdhAya che. kemake e samyagdRSTi dhruvasaMjJAvALI che eTale baMdhavaDe ane sAtamA sudhI yathApravRtta saMkrmavarDa ane AThamAnA prathama samayathI anya svajAtIya azubha prakRtionA guNasaMkramavaDe ati ghaNA daLavALI thAya che, mATe AThamA guNaThANe baMdhavaccheda thayA bAda eka AvalikA - baMdhAvalikA oLaMgIne baMdhAtI yazaHkIrtimAM e bArano utkRSTa pradezasaMkrama kahyo che. ane prathama saMghayajJa to samyaktvI manuSyone baMdhAtuM nathI kema ke teo devabhava prAyogya baMdha kare che, eTale manuSya bhavamAM te baMdha vaDe puSTa thatuM nathI ane baMdhAtu nahi hovAthI temAM anya koi prakRtionuM daLa saMmatuM paNa nathI. ulaTuM jo AThamA guNaThANe bAranI sAthe teno utkRSTa saMkrama kahevAmAM Ave to te nahi ghaTe, kemake devamAMthI manuSyamAM AvI jyAM sudhI AThame guNaThANe baMdhaviccheda sthAna nahi pahoMce tyAM sudhI vajaRRSabhanA2Aca saMghayaNane anyamAM saMkramAvavA vaDe hIna daLavALuM ka2ze eTale bAranI sAthe utkRSTa pradezasaMkrama ghaTI zakaze nahi. mATe devamAMthI manuSyamAM AvI AvalikA gayA bAda utkRSTa pradezasaMkrama kahyo che. sudhI ApUrNa karIne arthAt e pramANe artha che. tadanaMtara sarvasaMkramavaDe saMkramAve te jIva 104 devabhavamAM chellA samaye je prathama saMyaNa nAmakarma bAMdhyuM teno baMdhAvalikA gayA bAda saMkrama thAya tethI devamAMthI manuSyamAM AvI AvalikA kALa pachI uprasaMkrama kahyo che. 105 arthAt pUrvakroDa varSanA AyuSyavAlA manuSya athavA tiryaMcanA sAtabhava sudhI A 9 prakRtinA dalikone ApuraNa karIne. For Personal & Private Use Only Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 karmaprakRti navakane yazakIrtimAM prakSepe te vakhate te devanavakano u0prasaMkrama hoya che. kAraNake te vakhate saMkramAvalikA pasAra thavAthI anya prakRtinA ghaNAM daliko je guNasaMkrama vaDe prApta thayelAM hoya tethI te devanavakano utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. sabaciraM sammattaM, aNupAliya pUraIttu maNuyadugaM / sattamakhiiniggaie, paDhame samae naradugassa // 91 // saciraM samyaktva - manupAlya pUrayitvA manujadvikam / saptamakSitinirgatasya, prathame samaye naraddhikasya / / 91 / / gAthArtha - TIkAnI jema TIkArca - sarvara - sarva utkRSTa kAla sudhI eTale aMtarmuhurNa nyUna evA 33 sAgaropama sudhI samyaktvanuM pAlana karIne sAtamI pRthvImAM vartato nAraka jIva samyakatva pratyaya (hetuka) manuSyaddhikane pUrIne - bAMdhIne aMtya aMtarmuhUrtamAM mithyAtvane pAme tethI te guNitakamAMzavAlo jIva mithyAtva hetuka tiryaMcaddhikane bAMdhato sAtamI nArakImAMthI nIkaLIne prathama samaye ja te badhyamAna tiryaMcaddhikamAM manuSyaddhikane yathApravRttasaMkramathI saMkramAve tyAre manuSyadvikano utkRSTa pradezasaMkrama kare che.106 thAvaratajjAAyA - vujjoyAo napuMsagasamAo / AhAragatitthayaraM, thirasamamukkassa sagakAlaM // 92 // sthAvaratajjAtyAtApodyotA npuNsksmaaH| AhAraka tIrthaMkaraM, sthirasamamutkRSTakhakAlam / / 92 / / gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArya :- sthAvaranAma, jJAti - eTale sthAvaranI jAti arthAtu ekendriyajAti, AtapanAma, udyotanAma e 4 prakRtio napuMsavasamAM eTale napuMsakavedanA u0prasaMkramanI jema A 4 prakRtiono u0prasaMkrama kahevo. tathA AhArakasaptaka ane tIrthaMkara nAmakarma te sthira samAna kahevuM, phakta ApUrNatA pota potAnA utkRSTa baMdhakALa sudhI kahevI. tyAM AhArakasaptakano potAnA baMdhakAla utkRSTa dezona pUrvakroDa sudhI samayanuM anupAlana karanAro jeTalo apramatta kAla che, teTalo badho paNa jANavo. ane tIrthaMkaranAmano utkRSTa baMdhakALa dezona% be pUrvakoDa varSa adhika 33 sAgaropama pramANa che. tethI teTalo kALa te banne AhArakasaptaka ane jinanAmano ApUraNa karIne kSapakazreNi svIkAra karIne baMdhaviccheda pachI eka AvalikA mAtra kAla atikAnta jyAre thAya tyAre yaza-kIrtimAM te banne AhArakasaptaka jinanAmano saMkrama kare che. tyAre teno utkRSTa pradezasaMkrama pAme che. 106 ahIM 7mI nArakImAM samyakatva nimittaka manuSyaddhika bAMdhI chellA aMtarmuhUrtamAM mithyAtve jaI manuSyadvikanI baMdhAvalikA vItyA bAda mithyAtva nimittaka baMdhAtA tiryaMcaddhikamAM manuSyaddhika saMkramAvatAM teno utkRSTa pradezasaMkrama kema na kahevAya ? aMtarmuhUrta bAda tiryaMcagatimAM jai teTalo kALa manuSyaddhikane anyamAM saMkrama vaDe kaMika ochuM karI tiryaMcabhavanA pahelA samaye tiryaMcaddhikamAM saMkramAvatAM utkRSTa pradezasaMkrama kema kahevAya ? evo prazna ahIM thAya che. uttaramAM samajavAnuM ke sAtamI nArakImAM mithyAtva guNaThANe bhavanimittaka manuSyadrikano baMdha nathI. je prakRtio bhava ke guNanimittaka baMdhAtI nathI teno vidhyAsakrama thAya che. e vAta pUrve gAthA - 68mAM kahI gayA che. eTale sAtamI nArakImAM chellA aMtarmuhUrtamAM vidhyAtasaMkrama vaDe manuSyaddhika saMkramaze ane tiryaMcabhavanA pahelA samaye yathApravRttasaMkrama vaDe saMkramaze. kemake tiryaMcabhavamAM teno baMdha che. vidhyAtasaMkrama vaDe je daLa anyamAM saMme che te bahu alpa hoya che ane yathApravRttasaMkrama vaDe je saMkrame te ghaNuM hoya che. mATe tiryaMcabhavamAM pahelA samaye utkRSTa saMkrama kahyo che. 107 dezonapUrvakroDa varSa sudhI paNa saMyamanI anupAlana karato jIva antarmuhUrta pramattapaNAmAM ane antarmuhurta apramattapazAmAM ja vAraMvAra gamanAgamana karato rahe che. tyAM pramattapaNAnA sarva antarmuhUrtane ekatra karatAM antarmuhUrtahIna pUrvakroDa varSa thAya, ane apramattapaNAmAM sarva laghu antarmuhUrtone ekatra karatAM paNa mAtra eka ja antarmuhUrta thAya che. e bhagavati Adi maTe che. ane jeo pramattApramattapaNAno kALa bIjI rIte mAne che, teone mate paNa apramattapaNAno kALa antaryu ja thAya che tethI atre paNa sarva kALa antaryu pramANa jANavo. 108 manuSyanuM uThaAyu pAlana karIne anuttaravimAne u8AyuSya upaje tyAMthI punaH uSThaAyurvata manuSya thavAthI. ahIM dezona kALa te aMtarmuhUrta adhika jinanAmodayanI ja sthi0 jeTalo saMbhave che. For Personal & Private Use Only Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha :- je mohanIyano upazama 4 vakhata ka2e te samaye uccagotra ja bAMdhato uccagotramAM nIcagotra saMbaMdhI dalikone guNasaMkramathI saMkrame che. ane be bhavamAM 4 vA2 mohanIyano upazama thAya che. '"moddopazama smin mane hi svAr'' rUti vacanAt mohano upazama eka bhavamAM be vakhata thAya che. e vacana hovAthI trIjA bhavamAM mithyAtve gaye chate nIcagotra bAMdhe che. ane te nIcagotra bAMdhato tyAM uccagotrane saMkramAve che. pachI pharI samyaktva pAmIne uccagotrane bAMdhato nIcagotrane saMkramAve che. e pramANe te jIva vAraMvAra uccagotra ane nIcagotra bAMdhato nIcagotranA baMdhaviccheda pachI tarata ja jaldIthI ''siddho'' tti siddhi padane pAmavAnI icchAvALo nIcagotranA baMdhanA anya samaye uccagotrano guNasaMkrama ane baMdha vaDe pradezo bhegA karelA uccagotrano utkRSTa pradezasaMkrama kare che. (yaMtra naM035 juo) iti 4thI utkRSTa pradezasaMkrama svAmitva prarUpaNA samApta saMkhyA 21 32 10 8 6 1 2 1 4 4 utkRSTa pradezasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM-35 (gAthA 79 thI 93 nA AdhAre) saMjJA :- gu guNitakamAMzavAlo 1 cauruvasamittu mohaM, micchattagayassa nIyabaMdhaMte / rAkhavoso, tatto dgha sinhAbo DhoD / / 13 / / caturupazamayya mohaM, mithyAtvagatasya nIcairbandhAnte / urdhvotrotkRSTaH, tato navu sidhdhato mati / / 13 / / prakRtionA nAma jJAnA-5, darza-4, aMta-5, audArikasaptaka =21 nidrAdvika, asAtA, aMtya saMsthAna-5, saMghayaNa-5, azubhavarNAdi-9, u50, azubhavihA aparyA asthirAdi6, nIcagotra =32 thINadvitrika, tiryaMcadvika, vikalatrika, sUkSma, sAdhAraNa = 10 madhyama kaSAya = 8 hAsyAdi - 6 sAtAvedanIya mithyAtva - mizramohanIya samyaktvamohanIya anaMtAnubaMdhi-4 sthAvara, Atapa, udyota, ekendriyajAti napuMsakaveda 423 = utkRSTa pradezasaMkrama svAmI kayA jIva ? gu0 7mI narakamAMthI nIkaLI paMce paryA tiryaMcamAM 1lI AvalikAnA aMtya samaye (narakabhavanA aMtya samaye bAMdhela paNa ahIM saMkrame che.) gu0 kSapaka 10mA guNanA aMtya samaye gukSapaka 9/1 potAnA carama prakSepa vakhate 9/1nA aMtya samaye gukSapaka potAnA carama prakSepa vakhate 9/2nA aMtya samaye gukSapaka potAnA carama prakSepa vakhate 9/5nA aMtya samaye dIrghakALa sAtAno baMdha karI AsAtAnI baMdhAvalikAnA aMtya samaye potAnA kSayanA carama prakSepa samaye kSapaka 4 thI 7 guNasthAnake dIrghakALa upasamya pAlIne mithyAtvanA prathama samaye 7mI nA2ka 7mI nA2ka aMtarmu Ayu zeSa rahe aMtya Avazyaka karI tiryaMmAM samya pAmI anaMtAnI visaMyojanA kare tyAre sarvasaMkramathI aMtya prakSepa samaye gukSapaka potAnA carama prakSepa vakhate 9/1nA aMtya samaye gukSapaka potAnA carama prakSepa vakhate 9/3nA aMtya samaye For Personal & Private Use Only Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 karmaprakRti 12 strIveda gu0kSapaka potAnA carama prakSepa vakhate 94 nA aMtya samaye puruSaveda gu0kSapaka potAnA carama prakSepa vakhate 96 nA aMtya samaye saMjvalana krodha gu0kSapaka potAnA carama prakSepa vakhate 97 nA aMtya samaye saMjvalana mAna gukSapaka potAnA carama prakSepa vakhate 98 nA aMtya samaye saMjvalana mAyA gu0kSapaka potAnA carama prakSepa vakhate 9nA aMtya samaye saMjvalana lobha guzIdhra kSapaka 10mAnA aMtya samaye yazakIrti guzIdhra kSapaka 8/6 bhAganA aMtya samaye taijasasaptaka zubhavarNAdi-11, gu0kSapaka 8/6 bhAge baMdhavicchedathI 1 AvalikA pachI. agurulaghu, nirmANa, AhArakasaptaka sthira, zubha = 29 paMce jAti, samacatu, parA, u0, | 132 sAgaropama samyaktvanA kAlamAM pUrIne kSapaka 8/6 bhAge zubhavihA, trasAdi-4, subhagAdi-3 | baMdhaviccheda thI AvalikA pachI. = 12 vajaRSabhanArAca saMghayaNa 132 sAga, samyakatvanA kAlamAM pUrIne manuSyabhavamAM prathama AvalikA pachI deDakAi - bAMdhato narakaddhika pUrvakroDa AyunA tiryaMca ke manuSyanA 7 bhava sudhI baMdhathI pUrI potAnA carama prakSepa vakhate kSapaka 9/1 bhAganA aMtya samaye devadrika, vaikriyasaptaka =9 pUrvakoDa Ayu0nA 7 bhava sudhI baMdhathI pUrI kSapaka 8/6 bhAge baMdhavicchedathI AvalikA pachI manuSyadvika aMtarmuhU nyUna 33 sAgaro 7mI narakamAM pUrI tiryaMcagatimAM prathama samaye. 1 | jinanAma dezona be pUrvoDa adhika 33 sAga0 bAMdhI zapaka 8/6 bhAge baMdhavicchedathI AvalikA pachI. uccagotra kSapitakamaza zIghakSapaka nIcagotranA carama baMdhanA carama samaye 154 +4] Ayuno saMkrama thAya nahIM. yaMtra naM. 35nI TIppaNa:- 1. ahIM 7mI narakamAM AkhA bhava sudhI mithyAtve rahI aMtarmu. Ayu bAkI rahe sakhya pAmI darda guNasaMkramathI sama0 nA puMjane pUrNa karIne mithyAtve Ave tyAM mithyAtvanA prathama samaye ja samya) moha0no mithyAtvamAM u8prasaMkrame che. For Personal & Private Use Only Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 425 -: atha pamI jaghanya pradezasaMkrama svAmitva prarUpaNA : pallAsaMkhiyabhAgoNa, kammaThiimacchio nigoesa / suhumesu'bhaviyajogaM, jahannayaM kaTTha niggamma // 94 // joggesu'saMkhavAre, sammattaM labhiya desaviraiM ca / aTThakkhutto viraI, saMjoyaNahA taiyavAre // 95 // caurUvasamittu mohaM, lahuM khavaMto bhave khaviyakammo / pAeNa tahiM pagayaM, puDucca kAo vi savisesaM // 96 // palyAsaGkhyebhAgona, karmasthitiM sthitvA nigodeSu / sUkSmeSvabhavyayogyaM, jaghanyaM kRtvA nirgatya / / 94 // yogyeSvasaGkhyeyavArAn , samyaktvaM labdhvA dezaviratiM ca / aSTakRtvA viratim , visaMyojanahA tAvadvArAn / / 95 // caturupazamayya mohaM, laghu kSapayan bhavet kSapitakarmA / prAyaH tene prakRti, pratItva vozci savizeSa / 66 gAthArtha :- palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga hIna karmasthiti pramANa kALa sUkSmanigodamAM rahIne abhavya prAyogya jaghanya pradezopacaya karIne punaH tyAMthI nIkaLIne II 94 . samyakatvAdi prApti yogya bhavomAM utpanna thaine asaMkhyavAra samyakatva ane dezavirati pAmIne ATha vAra sarvavirati pAmIne ane teTalI ja vAra (ATha vAra) anaMtAnubaMdhino vidhAtaka thaine (visaMyojaka thaine) II 95 / cAra vAra mohanIyane upazamAvIne zIdhra karmakSaya karato jIva "kSapitakamaza thAya che. atre prAyaH e kSapitakamAMza jIvano ja saMbaMdha che, tathA koi prakRtine AzrayI kaMika vizeSatA paNa kahevAze. /96 // TIkArtha :- pramANe utkRSTa pradezasaMkramanA svAmitvane kahyuM. have jaghanya pradezasaMkramanA svAmI kahe che. ane te kSapita kamAMzavAlA jIva prAyaH pAme che. tethI tenuM svarU5 nirUpaNa kare che. kSapitakamaza jIvanuM svarUpa :- je jIva palyopamanA asaMkhyayabhAga nyUna 70 koDAkoDI sAgaropama utkRSTa karmasthiti sudhI sUkSmanigodamAM vasIne (rahIne), kAraNake sUkSmanigoda jIva ati alpa AyuSyavALo hoya che. tethI tene ghaNAM janma-maraNa thAya che. te ghaNAM janma-maraNa thavAthI ghaNIvAra ativedanA yukta hoya che, ne ativedanA yukta hovAthI ghaNAM pudgalonI nirjarA kare che, tethI sUkSma nigodanuM grahaNa karyuM che. te paNa bAkInA nigoda jIvonI apekSAe ati alya kaSAya ane ati alpa yogavAlA sthiti bAMdhe che, ane alpa udvartana kare che. ane maMdayogapaNuM hovAthI navA karmayugalo utpanna ati alpa che. tethI karIne AvA prakArano sUkSmanigoda thaine abhavya prAyogya jaghanya pramANa pradezo bhegA karIne pachI sUkSmanigodamAMthI nIkaLIne "poSa'. samyakatva dezaviratine sarvavirati yogya trasa jIvomAM utpanna thaine palyopamanA asaMkhyAtamAbhAgamAM asaMkhyaveLA samyakatva ne svalpa kALa sudhI dezaviratine pAmIne, kevI rIte pAmIne ? to kahe che. - sUkSmanigodathI nIkaLIne bAdara pRthvIkAyane viSe utpanna thAya, tadanaMtara tyAMthI aMtarmuhurta kALamAM nIkaLIne pUrvakroDa AyuSyavAlA manuSyane viSe utpanna thAya, tyAM paNa 7mAsa vyatIta thatAM zIdhra yonIthI bahAra nIkaLavA 109 kayA kayA saMyogono prApta thayelo jIva anya sarvajIvanI apekSAe atidIna karmapradezanI sattAvALo thAya te te saMyogonI vivalA A 3 gAthAo dvArA darzAvI che. athavA anya sarvajIvathI ati alpa karmapradezanI sattAvALo jIva te pitakamAMza jIva kahevAya. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 karmaprakRti pUrvaka janma pAme, tadanaMtara 8 varSanI vaye saMyama pAme, tadanaMtara dezona pUrvakroDa varSa sudhI saMyamane pAlIne alpa AyuSya bAkI rahetAM mithyAtvane pAme, tadanaMtara mithyAtva sahita maraNa pAmIne 10,000 varSa pramANa sthitivAlA devane viSe devapaNe utpanna thAya. tyAM aMtarmuhurta mAtra kALa gaye chate samyatva prApta kare. tyAM 10,000 varSa jIvIne ane teTalo kALa samyakatva pALIne aMte mithyAtva sahita kAla pAmyo thako bAdara pRthvIkAyane viSe utpanna thAya che. tadanaMtara tyAMthI paNa aMtarmuhurta mAtra kALamAM nIkaLIne manuSyamAM utpanna thAya, pharI paNa samyaktva athavA dezavirati athavA sarvavirati pAme. e pramANe deva - manuSya bhavone viSe samyakatvAdi vAraMvAra grahaNa karavAnuM ane mukavAnuM tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalAM kALamAM asaMkhyAtavAra samyakatva ane tenAthI kaMika ochIvAra dezaviratino lAbha thAya. ahIM jyAre jyAre samyakatvAdinI prApti thAya tyAre ghaNAM pradezovALI prakRtine alpa pradezayukta kare che, te kAraNathI samyakatvAdi prAptinuM grahaNa karyuM che. ane e samyakatvAdi yogya bhAvomAM 8 vAra sarvavirati pAmIne ""taphayavAre'tti teTalI ja vAra eTale ATha vAra "saMyogadA' - udUvalanA vaDe anaMtAnubaMdhino vighAta karIne, ane paMcasaMgraha karaNa-2nI gAthA 104mAM kahyuM che. "33vata 2 DavArA'' rUti - anaMtAnubaMdhinI uvalanA ATha vAra kare che. tathA 4 vAra mohanIyane upazamAvIne tyAra pachInA bhAvamAM zIdhra karma khapAvato jIva kSapitakamaza kahevAya che. ahIM jaghanya pradezasaMkrama svAmitva prarUpaNAmAM prAyaH (bAhulyatAthI) eja kSapitakamAMza jIvano adhikAra che. vaLI koi prakRtine AzrayI vizeSa paNa kahevAze. AvaraNasattagammi u, sahohiNA taM viNohijayalammi / niddAdugaMtarAiya - hAsacaukke ya baMdhate // 97 // AvaraNasaptake tu, sahA'vadhinA tad vinA'vadhiyugale / nidrAdvikamaMtarAya - hAsyacatuSkeSu ca badhnanti / / 97 // gAthArtha :- avadhijJAna sahita jIva avadhiddhika vinA 7 AvaraNano baMdhaviccheda samaye ja maLasaMkrama kare che, tathA avadhijJAna rahita jIva avadhiddhikano baMdhaviccheda samaye ja maLasaMkrama kare che, ane nidrAddhika - aMtarAya-5 tathA hAsya catuSka e 11no ja prasaMkrama sva sva baMdhaviccheda samaye yathApravRttasaMkrama vaDe thAya che. TIkArtha :- tyAM jaghanya pradezasaMkrama svAmitvane judI judI kahe che. - je jIva avadhijJAna sahita varte che te jIvane nAvarAsata ahIM saptamI e SaSThInA arthamAM che tethI avadhijJAnAvaraNa rahita jJAnAvaraNa catuSka ane avadhidarzanAvaraNa rahita darzanAvaraNatrika e AvaraNa-7no pota potAnA baMdhaviccheda samaye yathApravRttasaMkrama vaDe jaghanya pradezasaMkrama thAya che. avadhijJAnane utpanna karato jIva ghaNA karmapudgalonI nirjarA kare che, te kAraNathI e 7 prakRtionA pota potAnA baMdhaviccheda samaye ghaNAM thoDA ja pagalo prApta thAya che, ane ahIM adhikAra paNa jaghanya pradezasaMkramano che mATe "je jIva avadhijJAna sahita varte che" ema kyuM che. tathA te avadhi vinA eTale avadhijJAna ane avadhidarzana rahita jIvane avadhijJAnAvaraNa ane avadhidarzanAvaraNa e baMneno pota potAnA baMdhaviccheda samaye jaghanya pradezasaMkrama kare che. kAraNake avadhijJAna ane avadhidarzanane utpanna karato jIva ati prabala kSayopazamavAlo hovAthI avadhijJAna avadhidarzanAvaraNanA karmapudgalo ati rUkSa kare che. tethI baMdhaviccheda samaye paNa ghaNI nirjarA kare che. tema thaye chate jaghanya pradezasaMkramano abhAva thAya tethI tamu eTale avadhiddhika vinA e pramANe kahyuM che. 110 ahIM TIkAmAM savava ta vA'' zabda nathI. paNa caNi ane pU0malayagiri ma0nI TIkAmAM kahela che. 111 saMsAramAM rakhaDato bhavya AtmA asaMkhyavAra kSayopazama samyakatva kaMika nyUna teTalIvAra dezavirati cAritra ATha vAra sarvavirati cAritra ane teTalI ja vAra anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA karI zake che, mATe tema kahyuM che. 112 ahIM tathA svabhAve avadhijJAna utpanna karato AtmA jJAnAvaraNAdi anya pravRtionA ghaNA yugalo dUra kare che. paraMtu potAnA ghaNA yugalo dUra karato nathI. jo ke rUkSa kare che. eTale avadhijJAnine anya prakRtiono baMdhaviccheda samaye jaghanya pradezasaMkrama kahyo. paraMtu avadhijJAnAvaraNa ane avadhidarzanAvaraNAno avadhijJAna vinA jIvane jaghanya pradezasaMkrama kahyo che. For Personal Private Use Only Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 427 nidA'' tti nidrA pracalA rUpa nidrAddhikano ane aMtarAyapaMcakano ane hAsya - rati - bhaya - jugupsA lakSaNavALI hAsyacatuSkano sarva saMkhyA-11 prakRtionA pota potAnA baMdhanA viccheda samaye yathApravRttasaMkramathI jaghanya pradezasaMkrama thAya che. kAraNake nidrAdrika ane hAsya catuSkano baMdhaviccheda pachI tarata ja guNasaMkramathI saMkrama thAya che. tethI ghaNA dalika pAme che ane aMtarAya-pano baMdhaviccheda pachI tarata ja patagrahanA svabhAve saMkrama ja thato nathI. te kAraNathI baMdhano viccheda samaya ja grahaNa karyo che. (AThamA guNasthAnakathI baMdha viccheda thayA bAda azubha pravRtiono guNasaMkrama thAya che.) sAyassa NuvasamittA, asAyabaMdhANa carimabaMdhate / khavaNAe lobhassa vi, apuvakaraNAligA aMte // 98 // sAtasyA-'nupazamayyA, asAtabandhAnAM caramabandhAnte / kSapaNAyai lobhasyApyapUrvakaraNAvalikA'nte // 98 // gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha :- mohanIya karmano upazama nahIM karIne, arthAtu upazamazreNi nahIM pAmIne asAtAnA baMdhamAM je aMtya asAtA baMdha che tenA aMtya samaye vartatAM kSapaka jIvane sAtAno jaghanya pradezasaMkrama thAya che. kAraNake tethI AgaLa sAtAnI patadragrahatA ja thAya che paNa saMkrama thato nathI. tathA mohanIyane upazama karyA vinA kSepakane mATe tatpara thayela jIva apUrvakaraNAddhAnI prathama AvalikAnA aMtya samaye saMjvalana lobhano jaghanya pradezasaMkrama kare che, kAraNake tethI AgaLa guNasaMkramathI prApta thayela atyaMta ghaNAM karmadalikano saMkramAvalikA pUrNa thayA bAda saMkrama thavAthI jaghanya pradezasaMkramano abhAva thAya che. ayaracchAvavidyagaM, gAliya thiiveythiinngiddhitige| sagakhavaNahApavattassaMte, emeva micchatte // 99 // ataraSaTSaSThidvikaM, gAlayitvA striivedstyaangRddhitrike| khakakSapaNayathApravRttasyA'nte, evameva mithyAtvasya // 99 // gAthArtha - TIkAnI jema TIkArtha :- be 66 sAgaropama eTale 132 sAgaropama sudhI samyakatvanuM anupAlana karato jIva strIveda ane thINadvitrika e 4prakRtione vArtAtA =nirjarA karIne arthAtu samyakatvanA prabhAvathI te prakRti saMbaMdhI ghaNAM karmalikane nAza karIne, kAMika bAkI rahela te karmaprakRtionA kSaya mATe tatpara thayela kSapaka jIva yathApravRttakaraNanA aMtya samaye ) vidhyAMtasaMkrama vaDe jaghanya pradezasaMkrama kare che. kAraNake AgaLa apUrvakaraNamAM guNasaMkramathI ghaNAM karmalikanA saMkramano saMbhava hovAthI jaghanya pradezasaMkrama pAme nahIM tethI yathApravRttakaraNano anya samaya grahaNa karyo che. - mithyAtvano paNa be 66 sAgaropama eTale 132 sAgaropama sudhI samyakatvane anupAlana karIne, teTalA kAla mithyAtvanI nirjarA karIne kAMika bAkI rahelA mithyAtvane kSaya karavAne arthe tatpara thayelA ane mithyAtva saMbaMdhI yathApravRttakaraNanA anya samaye vidhyAtasaMkramaNathI ja prasaMkrama kare che. AgaLa guNasaMkrama pravartato hovAthI te ja prasaMkrama thato nathI. e pramANe saMbaMdha goThavIne kahevuM te artha che. 113 kemake zreNi para ArUDha thanArane 7muM guNasthAnaka ja yathApravRttakara gaNAya che. 8mAM guNasthAnakathI abadhyamAna azubha prakRtiono guNasaMkrama pravartato hovAthI jadhanya pradezasaMkrama thaI zakato nathI mATe apramatta yathApravRttakaraNanA anya samaye vidhyAtasaMkrama vaDe saMkramAvatAM jadhanya pradezasaMkrama thAya tema kahyuM che. jo ke upara kahela 4 prakRtiono yathApravRttasaMkrama vaDe saMkramAvatAM pota potAnA yathApravRttakaraNanA anya samaye jaAsaMkrama thAya tema mULa TIkAmAM kahyuM che. paraMtu guNa ke bhavanimitte je prakRti baMdhAtI nathI teno vidhyAtasaMkrama pUrve kahyo che. yathApravRttasaMkrama nahIM. ahIM upara kahela prakRtio 3jA gurAsthAnathI abaMdha guNa nimitte thayo che. mATe teno vidhyAtasaMkrama thavo joie, yathApravRtta nahi. A kAraNathI ja upA. mahArAje vidhyAtasaMkrama vaDe saMkramAvatA ja0masaMkrama thAya tema A gAthAnI TIkAmAM kahyuM che. tattva kevalI bhagavaMta jANe 114 ahIM kSAyika sampa0 upArjanA karatAM jinakAlika prathama saMghayaNI 4 thI 7 sudhInA guNasthAnakamAM vartatAM manuSyane darzanatrikano kSaya karela yathApravRtta karaNa jANavuM. For Personal & Private Use Only Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 karmaprakRti hassaguNasaMkamaddhAi, pUrayittA samIsasammattaM / cirasaMmattA micchatta - gayassubalaNathoge siM // 10 // hUsvaguNasaMkramAddhayA, pUrayitvA samizrasamyaktvam / cirasamyaktvAn mithyAtva-gatasyastokodalane'nayoH // 100 // gAthArtha - TIkAnI jema TIkArtha:- "tUsvaguNasaMkhyAha'' 1"alpakAlavAlA guNasaMkramathI "sama sacavarta" eTale samyakatva mizrane mithyAtvanA dalika vaDe pUrIne ane 132 sAgaropama sudhI samyakatvane dhAraNa karIne ATalA ghaNAM kAle samyakatvathI mithyAtve gayelo te jIva palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga mAtra kAla vaDe te samyaktva ane mizranI uddgalanA karatAM alpa uddvanAsaMkrama thaye chate upAjyakhaMDanA anya samaye mithyAtva rUpa paraprakRtimAM je prakSepAya te ja te banneno eTale samyakatva ane mizrano jaghanya pradezasaMkrama thAya che. saMjoyaNANa caturuvasamittu, saMjoyaittu apaddhaM / ayaracchAvadvidugaM, pAliya sakahappavattaMte // 101 // saMyojanAMzcaturupazamayya, saMyojyA'lpAddhAm / matara para, pAyitA svayathApravRttAne e 101 '. gAthArtha :- mohanIyane 4 vAra upazamAvI ane alpakALa sudhI anaMtAnubaMdhi bAMdhIne punaH 132 sAgaropama sudhI samyakatva pAlana karIne sva yathApravRttanA anya samaye anaMtAnubaMdhino jaLaprasaMkrama kare.' TIkA :- cAra vAra mohanIyane upazamAvIne cAritramohanIya prakRti upazamAvatAM sthitighAta - rasadhAta - guNazreNi - guNasaMkrama vaDe anaMtAnubaMdhi prakRti pugalonI nirjarA kare che. tethI cAra vAra mohanIyano upazama grahaNa karyo che, pachI mithyAtve jaine alpakALa sudhI saMyojanA = anaMtAnubaMdhi bAMdhIne te baMdhAte chate anaMtAnubaMdhi cAra vAra mohanA upazama vaDe sthitighAtAdi vaDe vAta karavAthI ati alpa ja cAritramohanIyanA dalika rahela che. te saMkramAvIne pachI aMtarmuhUrta gaye chate pharI paNa samyakatvane pAmIne be 66 sAgaropama = 132 sAgaropama sudhI samyakatvane pAlIne je anaMtAnubaMdhi kSaya mATe tatpara thayela jIvane anaMtAnubaMdhi saMbaMdhI yathApravRttakaraNanA anya samaye vidhyAtasaMkramathI te anaMtAnubaMdhi-4no jaghanya pradezasaMkrama kare che. AgaLa apUrvakaraNamAM guNasaMkrama pravartato hovAthI te ja pradeza saMkrama prApta thato nathI. aTThakasAyAsAe ya, asubhaghuvabaMdhi asthiratige ya / sabalahu~ khavaNAe, ahApavattassa carimammi // 102 // aSTakaSAyA'sAtAnAM cA'zubhadhuvabandhyasthiratrike ca / sarvalaghu kSapaNAyAM , yathApravRttasya carime / / 102 // gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArya - madhyama 8 kaSAya, asatAvedanIya, azubhavadi-9, upaghAta, e 19 azubhadhruvabanthinI, asthiratrika - asthira - azabha - ayaza-kIti ema sarva saMkhyA - 22 prakationo "savana" tti bIjA sarvathI jaladIthI lapaNane mATe tatpara thayela jIva ATha kaSAya rahita 14 prakRtiono 8 varSa upara 7 mAsa vyatikAnta thatAM 115 ahIM samyakatva utpanna karIne tyArabAda aMtarmuharta sudhI caDatAM pariNAmavALo rahe che. tethI teTalo kAla mithyAtvanA likone samyakatva ane mizramAM ane mizranA samyakatvamAM guNasaMkramathI saMkramAve che. ahIM jeTalo alpakALa hoI zake teTalo kALa levAno che. kemake ja0prasaMkrama kahevAno che. For Personal & Private Use Only Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 429 jaladI kSaya karavAne tatpara thayela kSapakazreNi pAmela jIva yathApravRttanA anya samaye yathApravRttasaMkrama vaDe ja>>saMkrama kare che. ane 8 kaSAyano dezona pUrvadoDa varSa sudhI saMyama pAlIne kSapakazreNi pAmela jIvane yathApravRttanA anya samaye vidhyAtasaMkramathI jaghanya pradezasaMkrama kare che. paMcasaMgrahanI mula TIkAmAM to e sarva paNa 22 prakRtione AzrayIne dezona pUrvakroDa varSa sudhI saMyama pALIne e pramANe kahyuM che. e pramANe kSapakazreNi pAmela jIvane yathApravRttanA anya samaye 8 kaSAyano vidhyAtasaMkramathI ane bAkInI 14 prakationo yathApravRttasaMkramathI jaghanya pradezasaMkrama kare che. purise saMjalaNatige, ya gholamANeNa caramabaddhassa / sagaaMtime asAeNa samA araI ya sogo ya // 103 // puruSasya saMjvalanatrikasya, ca gholamAnena caramabaddhassa / svanine sAna, samA *sti zova . 103 / gAthArtha - TIkAnI jema TIkArtha :- purUSavedano ane krodha - mAna - mAyA - rU5 saMjvalanatrikanA kSaya mATe tatpara thayela kSapakazreNi svIkAra karela jIva pota potAnA baMdhanA anya samaye ""thonamALakha''tti gholamAnavAlA jaghanya yoga thaye chate je bAMdhela dalika tenA anya prakSepa samaye jaghanya pradezasaMkrama kare che. A 4 prakRtiono baMdhaviccheda samaye samayona be AvalikAe bAMdhela dalika sivAya bIjA dalikanI sattA nathI ane te paNa guNasaMkramathI samayona be AvalikA mAtra kAlathI bAMdhela dalikamAMthI anya samaye bAMdhela dalikano asaMkhyAtamo bhAga bAkI rahe tyAM sudhI pratyeka samaye kSaya pAmatuM jAya che. tethI te prakRtiono sarvasaMkramathI saMkrama thAya te jaghanya pradezasaMkrama thAya che. arati, zokano asatAvedanIyanA jaghanya pradezasaMkramanI jema jANavo e pramANe artha che. veubikkArasagaM, ubaliyaM baMdhiUNa appaddhaM / jiTThaThiI nirayAo, uvaTTittA abaMdhittu // 104 // thAvaragayasya cirauvvalaNe eyarasa eva uccassa / maNuyadgassa ya teusu, vAusu vA suhumavaddhANaM // 105 // vaikriyaikAdazaka-mudvalitaM bayA'lpAddhAm / jyeSThasthiti narakAdudvA'vadhvA // 104 / / sthAvaragatasya cirovalanayA, etasyaivoccairgotrasya / manujadikasya ca tejassu, vAyuSu vA sUkSmabaddhAnAm // 105 // gAthArtha :- vaikriya saMbaMdhI-11 prakRtionI prathama udvalanA karIne punaH alpakakALa paryanta bAMdhIne usthiti yukta nAraka thAya, tyAMthI nIkaLIne ticpaMcendriyamAM e 11 prakRti bAMdhyA vinA ja ! 104 che. 116 guNa ke bhavanimitte abadhyamAna prakRtiono vidhyAtasaMkrama thAya che. ema pahelA Aja karazanI 68mI TIkAmAM kahyuM che. arati - zoka - asthiratrika ane asatAvedanIya e 6 prakRtio baMdhamAMthI 6ThThA guNasthAnake jAya che. eTale 7mA guNasthAnake teno vidhyAtasaMkrama vaDe saMkramAvatAM jaghanya pradezasaMkrama thavo joie. paraMtu ahIM yathApravRttasaMkrama vaDe saMkramAvatAM jaghanya pradezasaMkrama kahyo che. 117 ahIM evo niyama che ke je samaye bAMdhe te samayathI baMdhAvalikA gayA bAda saMkramAvavAnI zarUAta kare, te saMkramAvalikAnA carama samaye saMpUrNapaNe - khAlI kare. A niyama pramANe upara kahela 4 prakRtionuM baMdhaviccheda samaye je dalika baMdhAya che, tenI baMdhAvalikA gayA bAda saMkramAvavAnI zarUAta kare che. tene saMkramAvatAM saMkramAvatAM saMkramAvalikAnA carama samaye baMdhaviccheda samaye baMdhAyelA zuddha eka samayanuM ja daLa rahe che, te paNa baMdhaviccheida samaye je bAMdhyuM hatuM teno asaMkhyAtamo bhAga ja zeSa rahe che, tene sarvasaMkrama vaDe saMkramAvatAM te prakRtiono jaghanya pradezasaMkrama kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 karmaprakRti sthAvaramAM jaine dIrdhakALa paryanta udgalanA karatA jIvane e 11no ja prasaMkrama thAya tathA sUekepaNAmAM bAMdhelA uccagotrane manuSyadrika yukta e ja jIvane tela ane vAyukAyamAM pUrvokta vidhie ja prasaMkrama thAya che. ll105 TIkArya :- devaddhika - narakaTrika - vaikriyasaptaka lakSaNavALI vaikriya ekAdazaka - e 11 prakRtiono ekendriya bhavamAM vartato uvalanA kare pharI paMcendriyapaNuM prApta kare che. te alpakALa aMtarmuhUrta sudhI bAMdhIne pachI utkRSTa sthiti 33 sAgaropama AyuSyavAlo nAraka sAtamI pRthvImAM utpanna thAya tyAM teTalo kAla sudhI yathAyogya paNe te vaikriya saMbaMdhI 11 prakRtione "anubhavIne te nArakamAMthI nIkaLIne paMcendriya tiryaMcane viSe utpanna thAya tyAM te vaikriya saMbaMdhI 11 prakRtione bAMdhyA vinA sthAvara ekendriyane viSe je utpanna thAya. tyAM te 11 prakRtiono palyopamanA asaMkhyayabhAga mAtra kAlathI uduvalanA karaNathI te 11 prakRtione ukelato upAjya khaMDanA anya samaye je anya prakRtimAM dalika prakSepe te jIva te 11 prakRtiono jaghanya pradezasaMkrama kare che. "yalsa'' ityAdi pUrva kahela te ja jIvanA pUrva kahela vidhithI teu vAukAyamAM Avela jIva sUkSma ekendriya bhavamAM vartatAM je bAMdhela uccagotra ane manuSyadvikano te lAMbAkAlanI udgalanA vaDe ukelatA upanya khaMDanA anya samaye bIjI prakRtimAM je dalika saMkramAve te ja uccagotra ane manuSyadvikano jaghanya pradezasaMkrama kare che. ahIM A bhAvanA che, - manuSyaddhika ane uccagotrane prathama teu - vAyu bhavamAM vartato uvelyu hoya pharI sukSma ekendriya bhava prApta karI aMtarmuhurta sudhI bAMdhela hoya pachI paMcendriya bhavamAM jaine sAtamI pRthvImAM utkRSTa AyuSyavAlo nAraka thAya tyAMthI nIkaLIne tiryaMca paMcendriyane viSe utpanna thAya ane ATalo kAla te manuSyaddhika ane uccagotrane bAMdhyA vinA ane pradezasaMkrama vaDe radeganubhavIne tyAMthI arthAtu tiryaMca paMce mAMthI tela vAukAyane viSe AvIne manuSyadrika ane uccagotrane dIrghakAla udUvalanAe ukelatAM upAnya sthitikhaMDanA anya samaye je dalika paraprakRtimAM nAMkhe te 3 prakRtino jaghanya pradezasaMkrama saMbhave che. hassaM kAlaM baMdhiya, virao AhArasattagaM gaMtuM / aviraimahubalaMtassa tassa jA thovaubalaNA // 106 // hukhaM kAlaM baddhvA, virata AhArakasaptakaM gatvA / aviratimahodalayatastasya yAvat stokodalanA // 106 // gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArya - "chAta'' - alpakAla sudhI virata apramattasaMyata thayo chato AhArakasaptakane bAMdhIne karmodayanA vaicitryapaNAthI pharI paNa aviratie jAya che. tyAM jaine aMtamuhurta pachI palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANanI dIrgha udUvalanA vaDe ukelatAM chatAM je alpa uvalanA eTale upanya khaMDanA anya samaye bIjI prakRtimAM prakSepa kare te ''AhArakasaptakano jaghanya pradezasaMkrama che. 118 anuttara vimAnanuM paNa 33 sAgaropama Ayu che, paNa tyAM jai pachI tiryaMcabhavomAM jato nathI mATe sAtamI nArakImAM jAya tema kahyuM che. 119 sattAmAMthI kADhI sukSma ekendriyamAM jai bAMdhyA pachI koi sthaLe bAMdhato nathI ane ochI to kare che eTale sattAmAM alpa rahe che, eTale te - vAyumAM ukelatAM jadhanya pradezasaMkrama ghaTI zake che. 120 ahIM jo ke bhavamAM naraka yogya Ayu bAMdhe che, ane je bhavamAM nArakImAMthI nIkaLI jAya che te baMne bhava uparokta traNe prakRtine baMdha yogya che. paraMtu ahIM jaghanya pradezasaMkramano adhikAra hovAthI evo jIva pasaMda karavAno che, ke te baMdha yogya bhavamAM paNa na bAMdhe ane pradezasaMkrama vaDe anubhavI ochI kare tema kahyuM che. 121 ahIM udavalanA saMkramanuM svarUpa khAsa lakSamAM rAkhavuM joie, palyopamanA asaMkhyabhAga pramANa khaMDane lai jai sva ane paramAM saMkramAvI aMtarmuharta aMtarmuhUrta khAlI kare che. uttarottara samaye rava karatAM paramAM ochuM saMkramAve che. parathI svamAM asaMkhyAtaguNa saMkramAve che. dareka khaMDane e pramANe saMkramAvatAM dvicarama khaMDanuM potAnA saMkramakALanA aMtarmuhUrtanA chellA samaye paramAM je saMkramAve te teno jaghanya pradezasaMkrama kahevAya che. chellA khaMDane to purva pUrvathI uttarottara samaye asaMkhya asaMkhya guNa paramAM saMkramAve che eTale tyAM jadhanya saMkrama ghaTI zakato nathI, eTale kicaramakhaMDa grahaNa karyo che. e pramANe anyatra paNa samajavuM. For Personal & Private Use Only Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa tevaTThisayaM udahINa sacaupallAhiyaM avandhittA / aMte ahApavattakaraNassa ujjoyatiriyaduge / / 107 // triSaSTizatamudadhInAm sacatuSpalyAdhikam baddhvA / ante yathApravRttakaraNasyodyotatiryagvike / / 107 / / gAthArtha :- 4 palyopama adhika 163 sAgaropama sAdhika kALaparyaMta udyota ane tiryaMcaddhikane nahIM bAMdhIne yathApravRttakaraNanA anya samaye e traNa prakRtino jaxsaMkrama kare che. 431 TIkArya -- 163 sAgaropama ane 4 palyopama adhika sudhI te kSapitakarmAMzavAlA jIva (ahIM adhika zabda kahyo te saMkhyAtabhavanA AyuSyavAlA manuSya bhavonI apekSAe jANavo) sarva jadhanya tiryaMcaddhikane bAMdhyA vinA yathApravRttakaraNanA anne chellA samaye arthAt apramattane122 ante udyota - tiryaMcadvikano janmasaMkrama kare che. kevI rIte kahela (163 +4 palyo adhika) kAla sudhI abaMdha =bAMdhyA vinA rahe che. to A pramANe kahe che. te kSapitakarmAMzavAlo jIva 3 palyopamanA AyuSyavAlA manuSyamAM utpanna thAya, tyAM devadvika ja bAMdhe che, tiryaMcaddhika ane udyotane bAMdhato nathI. ane tyAM AyuSyanA aMtarmuhUrta bAkI rahe chate samyaktva pAmIne pachI samyaktvathI nahi paDela arthAt samyaktva sahita ja 1 palyopamanA sthitivAlo deva thAya, ane tyAM samyaktva prAyogya A 3 prakRti bAMdhe nahi pachI paNa samyaktvathI nahiM paDelo (samyasahita) devabhavathI AvIne manuSyane viSe thAya, tyAMthI te ja samyaktvathI nahi paDela evo samyaktva sahita 31 sAgaropama sthitivAlo traiveyaka deva tarIke utpanna thAya, ane tyAM utpanna thayA bAda tarata ja aMtarmuhUrta pachI mithyAtvane pAme tyAM (greveyakamAM) bhava pratyayathI ja A 3 prakRtino baMdha na kare pachI chellu aMtarmuhUrta AyuSya bAkI rahe chate pharI paNa samyaktva pAme pachI be 66 sAgaropama127 sudhI manuSya anuttara devaloka Adi bhavomAM samyaktvane anuvartato pAlana karato te samyaktvano aMtarmuhUrta kAla bAkI rahe jaldIthI te 3 prakRtine kSaya karavA mATe tatpara thAya. tethI A rIte 163 sAgaropama ane 4 palyopama adhika sudhI tiryaMcaddhika ane udyotanA baMdhano abhAva thAya che. igavigaliMdiyajoggA, aTTha apajjattageNa saha tAsiM / tiriyagaIsama NavaraM, paMcAsIyaudahisayaM tu // 108 // ekavikalendriyayogyA, aSTAvaparyAptakena saha tAsAm / tirthannatisama navara, pacAzIDyulazate tu / / 108 // gAthArtha :- ekendriya ane vikalendriya yogya 8 prakRti ane aparyApta sahita 9 prakRtiono japrasaMkrama tiryaMcagatinI jema kahevo parantu 163ne sthAne 185 sAgaropama kahevAM. 124, TIkArtha :- ekendriya vikalendriya prAyogya je 8 prakRtio - eka0 be tei ane caurindriyajAti, sthAvara "Atapa - sukSma - sAdhAraNa lakSaNavALI prakRtiono ane aparyApta sahita 9 prakRtiono japrasaM tiryaMcagatinI jema kahevuM vizeSa ahIM 185 sAga adhika ane 4 palyopama adhika sudhI nahI bAMdhIne e pramANe kahevuM kevI rIte eTalo kALa sudhI na bAMdhe ? to kahe che. 122 apUrvaka2NathI guNasaMkrama pravarte che. mATe tyAM jadhanya pradezasaMkrama na thAya, jo ke udyota nAmakarmano guNasaMkrama thato nathI. kemake abadhyamAna azubha prakRtiono guNasaMkrama thAya che. paraMtu jaghanya pradezasaMkrama to apramattanA aMta samaye kahyo che. kemake apUrvakaraNathI teno ulanAsaMkrama pravatta che. 123 kSayopazama samyaktvano avirata-66 sAgaropamano kALa che, te 22 - 22 sAgaropamanA Aukhe 3 vAra acyuta devalokamAM jai pUrNa kare che, tyArabAda aMtarmuhUrta mizra guNasthAnake jai pharIvAra kSayopazama samyaktva prApta karI zake che, ane tene 33 - 33 sAgaropamanA Aukhe anuttara vimAnamAM jai pUrNa kare che. manuSyapaNuM pAmIne te kALanA chellA aMtarmuhUrtamAM jo kSapakazreNi para ArUDha na thAya to kALa pUrNa karI paDI mithyAtva prApta kare che. A kALa vacamAM thanAra manuSya bhava adhika jANavo. 124 udyota nAmakarma mATe 107 gAthAnI TIppaNa kahI che te ahIM Atapa nAmakarma mATe paNa samajavuM kemake 9me guNaThANe Atapa nAmakarma paNa khapAve che. For Personal & Private Use Only Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 karmaprakRti ahIM kSapatikamAMzavAlo jIva 22 sAga0 sthitivAlo chaThThI pRthvImAM nAraka tarIke utpanna thAya tyAM A 9 prakRtio bhavapratyayathI ja bAMdhyA vinA chellA aMtarmuhurtamAM arthAtu AyuSya aMtarmuhurta bAkI rahetAM samyakatvane pAmIne manuSyane viSe samyatva sahita ja utpanna thaine saMpUrNa saMyama pAlana karIne 9bhA raiveyakamAM 31 sAgaropama sthitivAlo deva tarIke utpanna thAya, ane tyAM aMtarmuhurta pachI mithyAtva pAme chate paNa bhavapratyayathI ja A pravRtio bAMdhe nahIM. pachI chellA aMtarmuhurta (Ayu bAkI rahe) samyakatvane prApta karIne samyakatvathI nahIM paDela arthAtu samyatva sahita ja manuSyane viSe utpanna thaine saMyamane pAlIne be vAra vijayAdi anuttara devalokamAM javA vaDe 66 sAgaropama kAla pUrNa karIne manuSyane viSe aMtarmuhUrta mizrapaNuM anubhavIne pachI tarata ja bIjA 66 sAgaropama samyakatvanA kAlane 3 vAra 12mA azruta devaloke jai pUrNa kare che. (22 X 3 = 66) te ja samyaktvanuM anupAlana karIne te samyaktvano kAla IkI rahe kSaya karavA mATe tatpara thAya. e pramANe 4 palyopama adhika 185 sAgaropama adhika pUrva kahela 9 prakRtiono baMdhano abhAva thAya. ahIM bhAvanAmAM samyakatvathI paDelAne mizragamana je kahyuM che te karmagranthanA mate avirudhdha che. (eTale ke karmagranthanA mate sammatta che.) siddhAntanA mate paNa A je kahyuM te sammatta nathI. kAraNake kalpabhASyamAM kahyuM che. 125nicchattA saMvatI viruddha to samagIse 1 bIsamo vA to sA niSTha ra 3 masi" artha - mithyAtvathI samyakatva ane mizramAM saMkrAnti thAya che. mizrathI bannemAM - samyakatva - mithyAtvamAM saMkrAnti thAya che. samyakatvathI mithyAtvane pAme paraMtu mizrane na pAme. chattIsAe subhANaM, seDhimaNAruhiya sesagavihIhi / kaTu jahannaM khavaNaM, apuvakaraNAliyA aMte // 109 // SadvizataH zubhAnAM, zreNimanAruhya zeSavidhibhiH / kRtvA jaghanya kSapaNa - mapUrvakaraNA''valikA'nte // 109 / / gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha :- zreNie nahIM caDhIne arthAtu upazamazreNi karyA vinA pitakamAMza saMbaMdhI bAkInI vidhi vaDe 36 : zubhaprakRtio paMcendriyajAti, prathama saMsthAna, prathama saMghayaNa taijasasaptaka, zubhavihAyogati, zukla, lohita, hAridravarNa, surabhigaMdha, kaSAya, ADu, madhurarasa, mRdu, laghu, snigdha, uSNasparza e zubhavarNAdi-11, agurulaghu, parAghAta, ucchuvAsa, trasadazaka, nirmANa lakSaNavALI prakRtiono jaghanya pradezAgra (pradezasamUha) prApta karIne kSaya karavAno mATe tatpara thayelo tevo kSapitakamAMzavAlo jIva apUrvakaraNa saMbaMdhI prathama AvalikAnA anya samaye te 36 prakRtiono jaghanya pradezasaMkrama kare che. tethI AgaLa to guNasaMkramathI prApta thayela ati ghaNAM dalikanI (karmapradezonI) saMkramAvalikA pasAra thavAthI (paraprakRtiono) saMkrama thAya che. tethI te 36 prakRtiono ja prasaeNkrama prApta thato nathI. paMcasaMgrahamAM saMkramaNakaraNanI 114mI gAthAmAM kahyuM che ke "pUchatIsA ja samAI gayuvarAti "i e pratIkane AzrayI vraja8SabhanArA saMghayaNa sivAya 35 zubha prakRtiono apUrvakaraNanI prathama AvalikAnA anya samaye jaghanya pradezasaMkrama kahyo che. vaja>SabhanArAsaMghayaNano potAnA baMdhanA viccheda samaye tenI bhUlanI TIkAmAM kahyo che. sammadiTThiajoggANa, solasahaMpi asubhapagatINaM / thIveeNa sarisagaM, navaraM paDhamaM tipallesu // 110 // samyagdRSTyayogyAnAM, SoDazAnAmapyazubhaprakRtInAm / strI saza, navaraM prathama tripaNuM . 100 || 125 jo ke A gAthAthI darzanamohanIyanI 3 prakRtino saMkrama jaNAya che. jema ke mithyAtvano saMkrama samyakatva ane mitramAM e bemAM thAya che. mizrano mithyAtva ane samyakatvamAM saMkrama thAya che. ane samyakatvano mithyAtvamAM saMkrama thAya. paraMtu mizramAM saMkrama na thAya. paraMtu uparamAM artha mithyAdaSTi samyakatva ane mizrapaNAne pAme, mizradaSTi mithyAtva ane samyakatvapaNAne pAme ane samyagudaSTi mithyAtvapaNAne pAme che. paraMtu mizrapaNAne pAmato nathI. A pramANe kahela che. ane kalyabhASyamAM paNa te pramANe artha karyo che. For Personal & Private Use Only Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 433 gAthArtha - TIkAnI jema TIkArca - samyagudRSTi ne ayogya evI prathama sivAya saMsthAna -5, saMghayaNa-5, azubhavihAyogati, durbhaga, svara, anAdeya, napuMsakaveda, nIcagotra lakSaNavALI 16 azubha pravRtiono paNa japrasaMkrama strIvedanI samAna (sarakho) kahevo. vizeSa e che ke A pravRtionA jaghanya pradezasaMkrama svAmI prathama 3 palyopamanA AyuSyavAlA manuSyane viSe utpanna thayelo kahevo ane aMtarmuhurta AyuSya bAkI rahe chate samyakatva pAmela jIva kahevo, bAkInuM te pramANe ja kahevuM. NaratiriyANa tipallasate orAliyassa pAuggA / tityArA 4 vaMghA, gahanano gatino tuM . 111 | naratirazcAM tripalyasyAnta audArikasya praayogyaaH| tIrthaMkarasya ca bandhA - jaghanyata AvalikAM gatvA / / 111 // gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha :- manuSya ane tiryaMca traNa palyopamanA anne dArika prAyogya pravRtio dArikasaptaka lakSaNavAlAno jaghanya pradezasaMkrama yogya thAya che. A ahIM bhAvanA che. je jIva bIjA sarva jIvanI apekSAe sarva jaghanya dArikasaptakanI sattAvAlo thayo chato traNa palyopamanA AyuSyavAlA tiryaMca manuSyanA AyuSya madhye utpanna thayelo te dArikasaptakane vipAkodayathI anubhavato vidhyAtasaMkramathI te prakRtione anya prakRtimAM saMkramAve che. tyAre potAnA AyuSyanA chellA samaye te dArika saptakano jaghanya pradezasaMkrama kare che. | tIrthaMkara nAmakarmanA baMdhaka jIve je prathama samaye bAMdheluM dalika te baMdhAvalikA pasAra thatAM jyAre anya prakRtine viSe yathApravRttasaMkramathI saMkramAve che. tyAre teno jinanAmano jaghanya pradezasaMkrama kare che. te pramANe pradezasaMkrama kahyo ane te kahevA sAthe saMkramakaraNano adhikAra paNa saMpUrNa kahyo. (yaMtra naM 36 juo) iti pamI jaghanya pradezasaMkrama svAmitva prarUpaNA samApta iti 4tho pradezasaMkrama samApta | iti mahopAdhyAya zrI yazovijaya gaNivarya masA. viracita karmaprakRti TIkAnuM gujarAtI bhASAmAM bhAvAnuvAda samApta. jaghanya pradezasaMkramanA svAmitva pradarzaka yaMtra naM 36 (gAthA 97 thI 111 sudhInA AdhAre) ahIM prAyaH kSapitakamAMza vAlA jIvo jANavA prakRtionA nAma kayA jIva ? kayA saMkramathI ? kyAre jaghanya pradezasaMkrama kare ? jJAnA-4, darzanA-3, kSapaka 10mA gunA aMtya samaye avadhiddhika sahita hoya te jIva (avadhi - jJAIbda vinA yathApravRttasaMkramathI avadhi jJA- darzanAvaraNa kSapaka 10mAM gunA aMtya samaye avadhiddhika rahita hoya te yathApravRttasaMkramathI nidrAdvika kSapaka 8/1nA aMtya samaye yathApravRttasaMkramathI hAsya, rati, bhaya, juguptA kSapaka 87nA aMtya samaye yathApravRttasaMkramathI aMtarAya - 5 kSapaka 10 nA aMtya samaye yathApravRttasaMkramathI sAtavedanIya mohano upazama nahIM karela kSapaka asAtAnA (6DhAnA) carama baMdha samaye saMjavalana lobha mohano upazama nahIM karela kSapaka apUrvakaraNanI prathama AvalikAnA aMtya samaye strIveda, thINadvitrika 132 sAga, samyaktvanuM pAlana karI kSapaka yathApravRttakaraNanA aMtya samaye vidhyAtasaMkramathI saMkhyA 0. = 2 ] >> 1 For Personal & Private Use Only Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 karmaprakRti 11 mithyAtva mohanIya 132 sAga, samyakatvanuM pAlana karI svapaka yathApravRttakaraNanA aMtya samaye vidhyAta saMkramathI samyakatva - mizramohanIya 132 sAga, samyakatvanuM pAlana karI mithyAtve jai samyao mizranI uddgalanA karatAM upAMtya khaMDanA aMtya samaye mithyAtva rU5 paraprakRtimAM prakSepe te samaya anaMtAnubaMdhi-4 cAra vAra mohane upazama karIne mithyAtve jai alpakALa bAMdhI, sama0 pAmIne 132 sAga0 pAlana karI svakSapaka yathApravRttakaraNanA aMtya samaye vidhyAtasaMkramathI asAtA, azubhavarNAdi-9, upaghAta | zIdhra kSapaka yathApravRttakaraNanA aMtya samaye yathApravRttasaMkrama vaDe asthira, azubha, ayazakIrti, arati - zoka = 16 madhyama kaSAya - 8 dIrdhakSapaka yathApravRttakaraNanA aMtya samaye vidhyAtasaMkrama vaDe saMjvalanatrika, puruSaveda =4 jaghayogathI sva baMdhaviccheda samaye baMdhAyelanA carama saMkrama samaye kSapaka 9mAM guNaThANe devadrika - narakaDhika, vaikriyasaptaka = alpakALa bAMdhI 7mI narakamAM jaI tyAMthI paMcetimAM AvI bAMdhyA vinA ekeomAM jai udvalanA karatAM upAMtya khaMDanA aMtya samaye manuSyadrika, uccagotra sUnigodamAM alpakALa bAMdhI paMce mAM jai 7mI narakamAM jai, tipaMce thAya. ATalo kAla baMdha vinA anubhave pachI te - vAumAM cirovalanA nA upAMtya khaMDanA aMtya samaye AhArakasaptaka 7me guNa alpakALa bAMdhI, avirati udgalanAnA upAMtya khaMDanA aMtya samaye tiryaMcadrika, udyota 4 palyopamAdhika 163 sAga, nahIM bAMdhI lapeka yathApravRttakaraNanA aMtya samaye ekendriyAdi-4 jAti, sthAvara, 4 palyopamAdhika 185 sAga nahIM bAMdhI lapaka yathApravRttakaraNanA Atapa,sukSma,sAdhAraNa, aparyApta =9 aMtya samaye paMcendriyajAti, vaja, samacatu, mohane upazama karyA vinA kSapitakamAMza apUrvakaraNanI prathama tejasasaptaka, zubhavihA, AvalikAnA aMtya samaye zubhavarNAdi-11, aguru, parALa, uccha0, nirmANa trasAdi-10 =36 aMtya saMsthAna-5, saMghayaNa-5, yugalikamAM prathama 3 palyo, na bAMdhI 132 sAga0 sabhyanuM pAlana azubhavihA, durbhagAdi-3, napuMveda karI saM5ka yathApravRttakaraNanA aMte vidhyAtasaMkramathI nIcagotra = 16 augharikasaptaka sarvAlpa pradeza sattAvAlA 3 palyonA AyuvAlA yugalika tio-ma0 vipAkodayathI anubhavato AyunA aMtyasamaye vidhyAtasaMkramathI jinanAma jaghanya yoge baMdhAyela jinanAmanI baMdhAvalikA pachI prathama samaye yathApravRttasaMkramathI AyuSya-4 jaghanya yoge bAMdhela pota potAnA bhAvamAM samayAdhika AvalikA zeSa hoya tyAre svasaMkramanI apekSAe 36 158 bali dvitIya kamakaraNa samApta For Personal & Private Use Only Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 465 - saMkramaNakaraNa- sArasaMgraha : - -: atha prathama prakRtisaMkrama : pUrve baMdhAyela athavA baMdhAtI prakRtionA sattAmAM rahela prakRti - sthiti - rasa ane pradeza svajAtIya baMdhAtI prakRtimAM paDI te baMdhAtI prakRti, sthiti, rasa ane pradezarUpe banI jAya te saMkrama kahevAya. tenA mukhya be prakAra paDI zake che. te A pramANe - (1) vartamAna samaye abadhyamAna paNa pUrve baMdhAyela ane sattAmAM rahela parAvartamAna satAvedanIya vagere prakRtionA dalikone vartamAna samaye baMdhAtI asAtAvedanIya vagere prakRtio rUpe banAve, arthAt te rUpe phaLa Ape tevA kare te saMkrama. (2) matijJAnAvaraNIya vagere dhruvabaMdhI evI badhyamAna prakRtionA sattAmAM rahela dalikone badhyamAna potAnA mULakarmathI abhinna evI anyaprakRti rUpe banAve te paNa saMkrama, arthAta baMdhAtI ane na baMdhAtI ema banne prakAranI prakRtionA sattAgata dalikono baMdhAtI prakRtione viSe saMkrama thAya che. je prakRtiono baMdha cAlu hoya temAMja anya prakRtiono saMkrama thAya che. phakta samyakatvamohanIya ane mizramohanIyano baMdha na hovA chatAM samyakatvamohanIyamAM mithyAtva ane mizrano tathA mizramohanIyamAM mithyAtvano saMkrama thAya che. je vIrya vizeSathI A saMkrama thAya che te vIrya vizeSane saMkramaNakaraNa kahevAya che. je samaye je dalika anya prakRtimAM saMkrame che te samayathI eka AvalikA sudhIno kALa te saMkramAvalikA kahevAya che. eja pramANe je samaye je karma baMdhAya che, te samayathI eka AvalikA sudhInA kALane baMdhAvalikA kahevAya che. - te saMkamAvalikA ke baMdhAvalikAmAM koipaNa karaNa lAgatuM nathI. arthAta je samaye je karma baMdhAyela hoya athavA je samaye je karma dalika anya prakRtimAM saMkrakhyuM hoya te samayathI eka AvalikA sudhI te karmalika upara koipaNa prakAranI asara thatI nathI eTale ke temAM koipaNa prakArano pheraphAra thato nathI. temaja darzanatrika sivAya upazAMta thayela cAritramohanIyanI pravRtiomAM paNa saMkrama thato nathI ane udayAvalikAmAM ane udvartanA AvalikAmAM paNa koi karaNa lAgatuM nathI mATe uddhavanA AvalikA ane udayAvalikAgata karmano paNa saMkrama thato nathI. udaya samayathI eka AvalikAnA samaya pramANa kALamAM thayela lika racanAne udayAvalikA kahevAya che. urjanA ane apavartanA paNa saMkramanA ja prakAro che, paraMtu vivakSita sAtavedanIya vagere pravRtionA baMdha samaye thayela dalika racanAnA sthitisthAnono ane baMdhAyela rasano pheraphAra thai mAtra sthiti ane vadhe tene kramaza: apavarNanA ane udvartanA rUpa svasaMkrama kahevAmAM Ave che. jenuM svarUpa saMkramaNakaraNa pachI kahevAmAM Avaze. tethI ahIM vivaNita prakRtinA sattAgata lika vagerene baMdhAtI mULakarmathI abhinna svajAtIya anya prakRtinA dalikAdi svarUpe banAvI te rUpe phaLa Ape tevA karavA te parasaMkrama che. saMkramanA batAvela samAnya lakSaNamAM thoDA apavAdo paNa che. te A pramANe - (1) darzanatrikamAMthI je jIvane je darzanamohanIyano udaya hoya te darzanamohanIyano saMkrama thato nathI, arthAt mithyAdRSTine mithyAtvano, mizradRSTine mizrano ane samyagudRSTine samyakatvamohanIyano saMkrama thato nathI. (2) sAsvAdana ane mizraguNaThANe rahela jIva darzanatrikamAMthI ekeno saMkrama karato nathI. (3) mizramohanIyamAM samyakatvamohanIyano saMkrama thato nathI. For Personal & Private Use Only Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti (4) cAreya AyuSyano paraspara saMkrama thato nathI. (5) jJAnAvaraNIya vagere mULakarmono paNa paraspara arthAt eka bIjAmAM saMkrama thato nathI. (6) darzanamohanIya ane cAritramohanIyano paraspara eka bIjAmAM saMkrama thato nathI. (7) darzanatrika sivAya upazAMta thayela cAritramohanIyanI prakRtiono saMkrama thato nathI. (8) navame guNaThANe aMtarakaraNa karyA pachI puruSaveda ane saMjvalana krodhAdi cAra e baMdhAtI pAMca prakRtiono saMkrama kramapUrvaka ja thAya che, paraMtu utkrame thato nathI, arthAtu puruSavedano krodhAdi cAramAM thAya paNa krodhano puruSavedamAM na thatAM saMjvalana mAnAdika traNamAM ja thAya. ane tethI ja saMjvalana lobhano koimAM saMkrama thato nathI. aMtarakaraNa karyA pahelAM A pAMceya prakRtiono ane aMtarakaraNa karyA pachI paNa A pAMca sivAyanI anya prakRtiono kramapUrvaka ke krama vinA paNa saMkrama thAya che. mATe ja aMtarakaraNa karyA pachI saMjvalana lobhano saMkrama thato nathI.' saMkramatI prakRti je prakRtimAM paDe te prakRtine patagraha kahevAmAM Ave che. sAmAnyathI baMdhAtI prakRti patagraha hoya che. paraMtu temAM thoDA apavAdo paNa che. (1) baMdhAtI na hovA chatAM mizramohanIya tathA samyakatvamohanIya pataMgraha bane che. (2) saMjvalana catuSkanI prathama sthiti samayona traNa AvalikA bAkI rahe tyAre baMdha hovA chatAM te te saMjvalana kaSAya apataTThaha thAya che, eja pramANe puruSavedanI prathamasthiti samayona be AvalikA bAkI rahe tyAre puruSaveda apataTThaha thAya che. (3) samyaktvamohanIya ane mizramohanIya sattAmAM na hoya tyAre baMdha hovA chatAM mithyAtvamohanIya apataTThaha hoya che. (4) mithyAtvamohanIya kSaya thaye chate mizramohanIya ane mizramohanIya kSaya thaye chate samyatvamohanIya paNa apagraha thAya che. (1) jayAre sAtA asAtAmAM ke asAtA sAtAmAM saMkrame tyAre ekano ekamAM saMkrama thato hovAthI prakRtisaMkrama ane prakRtipataghraha kahevAya che. (2) jayAre mithyAtvamohanIya mizra ane samyakvamohanIyamAM saMkrame tyAre ekano bemAM saMkrama thato hovAthI prakRtisaMkrama ane prakRtisthAna pataTThaha kahevAya che. (3) jayAre AThamA guNasthAnakanA sAtamA bhAgathI dazamA guNasthAnaka sudhI nAmakarmanI devagita Adi aneka prakRtio eka yazakIrtimAM saMkrame tyAre anekano ekamAM saMkrama thato hovAthI prakRti sthAnasaMkrama ane prakRti patagraha kahevAya che. ema sarvatra samajavuM. (4) jyAre matijJAnAvaraNIya vagere pAMca prakRtio matijJAnAvaraNIya vagere pAMcamAM paraspara saMkrame tyAre anekano anekamAM saMkrama thato hovAthI prakRtisthAna saMkrama ane prakRtisthAna pataTThaha kahevAya che. ema sarvatra samajavuM. be-traNa vagere prakRtionA samudAyane prakRtisthAna kahevAmAM Ave che. have sAghAdi-bhaMga vicAra prastuta che. - tyAM mULakarmano paraspara saMkrama thato na hovAthI uttaraprakRti AzrayI vicAre che. mithyAtva, sAtA, asAtA vedanIya ane nIcagotra vinA bAkInI 126 dhruvasattA prakRtiono saMkrama sAghAdi cAra prakAre ane mithyAtvamohanIya vagere cAra dhRvasattAvALI tathA cAreya AyuSyano paraspara saMkrama na hovAthI te sivAya zeSa devagita vagere 24 adhruvasattAvALI ema kula 28 prakRtiono saMkrama sAdi-adhava ema be prakAre che. te A pramANe For Personal & Private Use Only Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 437 jayAM sudhI saMkramsamANa prakRtine saMkramanA viSayabhUta pataghraha prakRtino baMdha hoya tyAM sudhI saMkramsamANa prakRtino saMkrama thAya che, paraMtu pataghraha prakRtino baMdhaviccheda thayA bAda tenA viSayabhUta prakRtino saMkrama thato nathI. tethI pataghraha prakRtino punaH baMdha zarU thAya tyAre tenA viSayabhUta prakRtino saMkrama zarU thAya mATe sAdi, ane pataghraha prakRtinA baMdhaviccheda sthAnane nahIM pAmela jIvo AzrayI anAdi, abhavyone pataghraha prakRtinA baMdhavicchedano abhAva hovAthI dhruva ane bhavyone pataghraha prakRtino baMdhaviccheda thayA bAda tenA viSayabhUta prakRtinA saMkramano paNa abhAva thAya che mATe adhruva. mithyAtvamohanIyano saMkrama samyagudRSTi AtmAone ja thAya che ane samyagudRSTipaNe haMmezAM hotuM nathI tva pAme tyAre mithyAtvanA saMkramanI sAdi ane mithyAtvano kSaya thAya agara jIva prathamanA traNa guNasthAnake jAya tyAre saMkramano abhAva thavAthI adhruva. sAta-asAtA vedanIya temaja nIcagotra ane uccagotra parAvartamAna hovAthI jayAre je baMdhAya tyAre temAM tenI pratipakSa eka prakRtino saMkrama thato hovAthI sAdi ane adhruva che. devagati vagere adhavasattAvALI prakationI sattA ja kAyama hotI nathI tethI jyAre sattAmAM hoya tyAre saMkrama thAya ane sattAmAM na hoya tyAre saMkrama na thAya mATe mithyAtva vagere 28 prakRtiono saMkrama sAdi ane adhava ema be prakAre che. ahIM AyuSya sivAya sarva uttara pravRtionA pa60 bhAMgA thAya che. je yaMtra naM-1 mAM batAvela che. - have kai prakRtiono saMkrama kayAMthI kayA guNasthAnaka sudhI hoya che, te batAve che. :- (yaMtra naM 2 juo) asatAvedanIyano baMdha chaThThA guNaThANA sudhI hovAthI sAtA vedanIyano saMkrama ekathI cha guNaThANA sudhI thAya che, pachI dazamAM guNaThANA sudhI mAtra sAtAno ja baMdha hovAthI asAtAno saMkrama thAya che, arthAt asAtAno saMkrama ekathI daza guNaThANA sudhI thAya che. mithyAtvAdi prathamanA traNa guNaThANe mithyAtvano saMkrama na hovAthI ane kSINamohAdi guNaThANe sattAno ja abhAva hovAthI cothAthI agiyAramAM guNaThANA sudhI je jIvone mithyAtva sattAmAM hoya teone mithyAtvano saMkrama thAya che. bIjA-trIjA guNaThANe darzanatrikano saMkrama na hovAthI te be guNaThANA varjI mizramohanIyanI sattAvALA jIvone pahele temaja cothAthI agiyAramA guNaThANA sudhI kula nava guNaThANe mizramohanIyano saMkrama hoya che. - samyakvamohanIyano saMkrama mAtra pahele ja guNaThANe hovAthI tenI sattAvALA jIvone pahele guNaThANe ja hoya che. anaMtAnubaMdhi cArano pahelA be guNaThANe nakkI ane trIjAthI sAtamA guNaThANA sudhI jeone sattAmAM hoya teone avazya saMkrama thAya che, paraMtu bIjAone nahIM, apUrvakaraNAdi guNaThANe upazama athavA kSaya thayela hovAthI teono sarvathA saMkrama thato nathI. AThamA guNasthAnakanA sAtamA bhAgathI yazakIrtinA saMkramanA viSayabhUta nAmakarmathI patagraha rU5 anya koi prakRtino baMdha na hovAthI yazakIrtino saMkrama AThamAM guNaThANAnA chaThThA bhAga sudhI hoya che. nIcagotrano baMdha prathamanA be guNaThANA sudhI hovAthI uccagotrano saMkrama prathamanA be guNaThANA sudhI thAya che. bIje tathA trIje guNaThANe jinanAmanI sattAno ja abhAva hovAthI pahele tathA cothAthI dasamA sudhInA kula ATha guNasthAnakomAM jinanAmanI sattAvALAone jinanAmano saMkrama thAya che. apratyAkhyAnIya vagere bAra kaSAya ane navanokaSAya ema kula cAritramohanIyanI ekavIza prakRtiono navamA guNaThANe jyAM sudhI potapotAno kSaya ke upazama na thAya tyAM sudhI ane zeSa matijJAnAvaraNIya vagere ekaso ekavIza prakRtiono ekathI dasa guNaThANA sudhI saMkrama thAya che. For Personal & Private Use Only Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 karmaprakRti je guNasthAnakomAM je prakRtiono saMkrama batAvyo che, te guNasthAnakomAM ke sarva prakRtiono haMmezAM saMkrama hoya che ema samajavAnuM nathI, paraMtu yathAsaMbhava temAMnI matijJAnAvaraNIya vagere dhruvabaMdhI pravRtiono haMmezAM ane sAtAvedanIya vagere aghuvabaMdhI prakRtiono koi vakhate hoya che ane koi vakhate nathI hoto. te svayaM samajI levuM have patagraha prakRti AzrayI sAdhAdi-bhaMga batAve che. - tyAM mithyAtva vinA chetAlIsa pravabaMdhI pravRtionI patagraha sAdAdi cAra prakAre ane cAra AyuSa vinA adhuvabaMdhI ogaNasittera, mithyAtva temaja mizra ane samyakatvamohanIya ema boMtera prakRtionI pataghrahatA sAdi ane adhuva ema be prakAre che. te A pramANe - je prakRtiono je guNasthAnaka sudhI baMdha hoya tyAM sudhI temAM sAmAnyathI anya prakRtino saMkrama thAya che. mATe tyAM sudhI te prakRti patagraha kahevAya che paraMtu baMdhaviccheda thayA pachI temAM anya prakRtino saMkrama thato na hovAthI tenI pataahatA paNa rahetI nathI mATe je prakRtino jyAM sudhI baMdha hoya tyAM sudhI te prakRti sAmAnyathI patagraha hoya che, tethI te te dhruvabaMdhI pravRtiono baMdhaviccheda thayA bAda pharIthI baMdha zarU thAya tyAre te te prakRtinA patagrahanI sAdi, ane baMdhaviccheda na thAya tyAM sudhI anAdi, abhavya jIvone baMdhaviccheda thato ja na hovAthI teo AzrayI dhruva ane bhavya jIvone baMdhaviccheda thato hovAthI adhUva. mithyAtvamohanIya pravabaMdhI hovA chatAM temAM mizra ane samyakatvamohanIya e be prakRtiono ja saMkrama thAya che. paraMtu prathama guNaThANe A be prakRtionI haMmezA sattA hotI nathI, tethI jyAre sattAmAM hoya che tyAre ja mithyAtva pataaha thAya che, anyathA nahIM, mATe mithyAtvanI patagrahatA sAdi-adhruva che. adhuvabaMdhI pravRtio amuka niyata TAime baMdhAya che, mATe tenI patagrahatA paNa sAdi ane adhuva hoya te svAbhAvika che. ane samyakatvamohanIya temaja mizramohanIya paNa aniyata sattAvALI hovAthI te bannenI patagrahatA paNa sAdi adhruva che. ahIM sarva malIne 442 bhAMgA thAya che. je yaMtra naM 3mAM batAvela che, have kayA kayA karmanA keTalAM keTalAM saMkramasthAno ane patagrahasthAno hoya che, te kahe che. - tyAM mohanIyakarmanA sattAsthAno 28 Adi paMdara che, paraMtu saMkramasthAno ATha adhika hovAthI trevIsa ane baMdhasthAno bAvIza Adi daza che. paraMtu patagrahasthAno ATha adhika hovAthI kula aDhAra che. zeSa sarva karmonA jeTalAM baMdhasthAno che, teTalAM ja patagrahasthAno che, ane jeTalAM sattAsthAno che teTalAM ja samAnyathI saMkramasthAno che, paraMtu darzanAvaraNIya vedanIya ane gotrakarmamAM je pheraphAra che te hamaNAM batAvaze. jJAnAvaraNIyakarmanI pAMce prakRtio vabaMdhI hovAthI dazamAM guNasthAnaka sudhI sAthe ja baMdhAya che temaja dhruvasattA hovAthI bAramA guNaThANA sudhI pAMceyanI sAthe ja sattA hoya che mATe pAMca prakRti rU5 eka ja patagraha ane eka ja saMkramasthAna che, ane te dazamA guNaThANA sudhI hoya che. agiyArame ane bArame guNaThANe pAMceya prakRtionI sattA hovA chatAM ekeyano baMdha na hovAthI patagrahanA abhAve saMkrama paNa thato nathI, A patagraha tathA saMkramasthAna sAghAdi cAra prakAre che, kAraNake agiyAramA guNaThANe baMneno abhAva che, tyAMthI paDI dazame guNaThANe Ave tyAre punaH banne zarU thAya mATe sAdi, dazamAM guNaThANAthI AgaLa nahIM gayelAone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone AgaLa upara saMkramaane pataghraha ema bannenA abhAvano saMbhava hovAthI adhruva che. aMtarAyakarmanA viSayamAM paNa Aja pramANe che. darzanAvaraNIyakarmanA nava, cha ane cAra prakRti rUpa traNa baMdhasthAno hovAthI pataghrahasthAno traNa che, paraMtu upara mujabanA traNa sattAsthAno hovA chatAM cAranI sattA bAramA guNasthAnakamAM carama samaye hoya che, te vakhate dazarnAvaraNIyanI eke prakRtino baMdha na hovAthI patagrahanA abhAve cArano saMkrama thato nathI tethI zeSa nava ane cha prakRti rU5 be saMkramasthAno che. temAM navano saMkrama pahelA-bIjA guNaThANe navanA pataMgrahamAM thAya che, ane trIjAthI AThamA guNaThANAnA saMkhyAtamA bhAga sudhI navano chamAM thAya che, ane tyArabAda upazamazreNimAM dazamAM guNaThANA sudhI navano cAramAM thAya che, paraMtu kSapakazreNimAM navamA guNasthAnakanA saMkhyAtA bhAgo sudhI navano cAramAM ane te pachI thIsidvitrikanI sattAno viccheda thavAthI dazamAM guNasthAnaka sudhI zeSa cha prakRtiono cAramAM saMkrama For Personal & Private Use Only Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 439 thAya che. agiyAramA - bAramA guNaThANe yathAsaMbhava darzanAvaraNIya traNe sattAsthAno hovA chatAM saMkramsamANa prakRtinA AdhArabhUta patagraha rU5 darzanAvaraNIya eke prakRtino baMdha na hovAthI saMkrama thato nathI. tyAM upazamazreNimAM agiyAramA guNasthAnakathI paDatAM navano saMkrama zarU thAya mATe sAdi ane navanA saMkramanA viccheda sthAnane nahIM pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hovAthI cAra prakAre che. chano saMkrama navamA guNasthAnakanA saMkhyAtA bhAgI gayA pachI dazamA guNaThANA sudhI mAtra aMtarmuhurta pramANa hovAthI sAdi - adhruva che. trIjA athavA cothA guNasthAnake darzanAvaraNIyanI cha prakRti bAMdhatAM prathamanA be guNasthAnake AvI punaH nava prakRtino baMdha zarU kare tyAre navanA pataghrahanI sAdi ane thINadvitrikanA baMdhavicchedane nahIM pAmelA jIvone anAdi, bhavyone adhruva ane abhavyone dhruva hovAnI navanuM patagraha cAra prakAre che. che ane cAranuM patagraha kvacit hovAthI sAdi ane adhava ema be prakAre che. temAM 6nA patagrahano jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa sAdhika ekasobatrIza sAgaropama pramANa kALa che, ane cAranA patagrahano jadhanyathI eka samaya ane utkRSTathI aMtarmuhurta kALa che. | vedanIya ane gotrakarmanI vivakSita samaye bemAMthI eka ja prakRti baMdhAtI hovAthI eka ja pataTThaha hoya che ane A banne karmonA be ane eka prakRti rUpa be sattAsthAno hovA chatAM jeno baMdha na hoya te prakRti tenI pratipakSa baMdhAtI prakRtimAM saMkrame che, mATe saMkramasthAna eka prakRti rUpa eka ja hoya che. ' vivakSita eka prakRtino saMkrama ane pataghraha sAdi - adhruva hoya che, paraMtu sAmAnyathI vedanIya ane gotrakarmano saMkrama ane patagraha A rIte sAdyAdi cAra prakAre ghaTI zake che, kAraNake agiyAramA guNasthAnakathI paDe tyAre baMdha zarU thavAthI pataTThaha ane saMkrama cAlu thAya che. mATe sAdi, athavA to uccagotranI udavalanA karyA bAda pharIthI baMdha kare tyAre gotra AzrayI sAdi ane baMdhaviccheda sthAnane nahIM pAmela athavA uccagotranI udvalanA nahIM karela jIvonI apekSAe gotra AzrayI anAdi, uccagotranI udvalanA na karanAra abhavyone dhruva ane bhavyone adhuva hoya che. ahIM saMkramasthAnane AzrayI 18 bhAMgA ane patadmahasthAnane AzrayI 20 bhAMgA thAya che je yaMtra naM- 4 - 5mAM batAvela che. mohanIyakarmanA 28, 27, 26, 24, 23, 22, 21, 13, 12, 11, 5, 4, 3, 2, 1 ema kula paMdara sattAsthAno che. paraMtu saMkramasthAno ATha adhika che te pahelAM ja kahevAi gayuM che. tethI 28, 24, 17, 16, 15, A pAMca varjI zeSa 27, 26, 25, 23, 22, 21, 20, 19, 18, 14, 13, 12, 11, 10, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 prakRti rU5 kula 23 saMkramasthAno che. 28nI sattA samyagudRSTi ane mithyAdRSTi ema bannene hovA chatAM potapotAnI dRSTino saMkrama na hovAthI 28nuM saMkramasthAna nathI. eja pramANe covIsanI sattA trIjAthI agiyAramAM guNasthAnaka sudhI hovA chatAM samyagudRSTi AtmA samyakatvamohanIyano ane mizradRSTi mizrano saMkrama karato na hovAthI covIsano saMkrama paNa thato nathI ane 17-16-15 prakRtiono saMkrama kema nathI, te saMkramasthAno vicAra karavAthI samajI zakAze. 28nI sattAvALA mithyAdRSTine mithyAtva, e samyakatvamohanIya ane mizramohanIyanuM pataghraha hovAthI ane darzanamohanIya temaja cAritramohanIyano paraspara saMkrama na hovAthI mithyAtvano saMkrama thato nathI tethI sattAvIzano saMkrama thAya che. athavA 28nI sattAvALA samyagudRSTine samyakatvamohanIyano saMkrama na hovAthI zeSa sattAvIzano saMkrama thAya che ane 28nI sattAvALA upazama samyagudRSTine upazama samyakatvanI prAptinA samayathI AvalikA paryata mizramohanIyano paNa saMkrama na hovAthI mizra ane samyakatvamohanIya vinA zeSa chavvIsa prakationo saMkrama hoya che, athavA sattAvIsanI sattAvALA mithyAdRSTine mithyAtva pataaha hovathI te vinA zeSa chavvIsano saMkrama hoya che ane chavvIsanI sattAvALA mithyAdRSTine mithyAtvano saMkrama thato na hovAthI zeSa cAritramohanIyanI pacIsa prakRtiono saMkrama thAya che, eja pramANe 28nI sattAvALA sAsvAdana samyagudRSTine paNa 25no saMkrama thAya che ane aThThAvIsa tathA sattAvIsanI sattAvALA mizradRSTine darzanatrika vinA paccIsa pravRtiono saMkrama hoya che. For Personal & Private Use Only Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 karmaprakRti covIsanI sattAvALA samyagudRSTi paTele guNaThANe jAya tyAre prathama baMdhAvalikAmAM anaMtAnubaMdhino saMkrama na hovAthI ane mithyAtvamohanIyano paNa saMkrama na hovAthI zeSa trevIsa prakationo saMkrama thAya che athavA covIsanI sattAvALA samyagudaSTine sakhyatvamohanIya vino zeSa trevIsano saMkrama thAya che. covIsanI sattAvALA manuSyane kSAyika samyakatva prApta karatAM mithyAtvano kSaya karyA bAda trevIsanI sattA thAya tyAre samyakatvamohanIya tathA mithyAtvano saMkrama na hovAthI zeSa bAvIsano saMkrama thAya athavA upazama samyakatvIne upazamazreNimAM aMtakaraNa karyA pachI saMjvalana lobhano saMkrama na hovAthI tathA samyakatvamohanIyano paNa saMkrama na hovAthI zeSa bAvIsano saMkrama thAya che. bAvIsanI sattAvALA kSayopazama samyagudRSTine darzanatrikano saMkrama na hovAthI zeSa ekavIsano ane kSAyika samyagadaSTine paNa ekavIsano saMkrama thAya che, temaja covIsanI sattAvALA mizradRSTine paNa darzanatrika vinA ekavIsano saMkrama thAya che ane 24 nI sattAvALA sAsvAdana samyagdaSTine paNa darzanatrika vinA21 no saMkrama hoya che, paMcasaMgrahamAM sAsvAdane 21 no saMkrama kahyo nathI, athavA kSapakazreNimAM navamA guNaThANe ekavIzanI sattAvALAne ATha kaSAyano kSaya na thAya tyAMsudhI ekavIzano saMkrama hoya che, athavA upazama samyagudaSTine upazamazreNimAM aMtarakaraNa karyA bAda napuMsakavedano upazama thayA pachI teno, saMjvalana lobha ane samyakvamohanIya e traNano saMkrama na hovAthI zeSa ekavIza prakRtiono saMkrama thAya che. e ja jIvane strIvedano upazama thayA pachI pUrvokta traNa ane strIveda A cAra vinA zeSa vIsano saMkrama thAya che, athavA kSAyika samyagudRSTine upazamazreNimAM aMtarakaraNa karyA pachI saMjvalana lobhano saMkrama na hovAthI te vinA zeSa vIsano saMkrama thAya che, ane eja jIvane napuMsakavedano upazama thAya tyAre ogaNIsano ane strIvedano upazama thAya tyAre saMjvalana lobha, napuMsakaveda ane strIveda vinA zeSa aDhArano saMkrama thAya che. upazama samyakatvIne upazamazreNimAM hAsyaSarkano upazama thayA bAda puruSaveda vinA ATha nokaSAya, cAra anaMtAnubaMdhi, saMjvalanalobha ane samyakatvamohanIya e cauda vinA zeSa cauda prakRtiono saMkrama thAya che. eja jIvane puruSavedano upazama thayA bAda terano saMkrama thAya che athavA kSapakazreNimAM ATha kaSAyano kSaya thayA pachI teno ane ene ja aMtarakaraNa karyA pachI saMjvalana lobha vinA zeSa bArano saMkrama thAya che athavA kSAyika samyakatvIne upazamazreNimAM hAsyaSakano upazama thayA bAda puruSaveda vinA ATha nokaSAya ane saMjvalana lobha e nava vinA zeSa bArano saMkrama thAya che. upazama samyakatvIne upazamazreNimAM apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya krodhano upazama thAya tyAre agiyArano athavA kSAyika samyakatvIne upazamazreNimAM puruSavedano upazama thAya tyAre agiyArano temaja kSapakazreNimAM napuMsakavedano kSaya thAya tyAre paNa agiyArano saMkrama thAya che ' upazama samyakatvane upazamazreNimAM saMjvalana krodhano upazama thAya tyAre dasano athavA kSapakazreNimAM strIvedano kSaya thAya tyAre dasano saMkrama thAya che. kSAyika samyagudRSTine upazamazreNimAM apratyAkhyAnIya tathA pratyAkhyAnIya krodhano upazama thAya tyAre navano ane teja jIvane saMjvalana krodhano upazama thAya tyAre AThano saMkrama thAya che. temaja upazama samyakatvIne upazamazreNimAM apratyAkhyAnIya tathA pratyAkhyAnIya mAnano upazama thAya tyAre paNa AThano saMkrama hoya che ane te ja jIvane saMjvalana mAnano upazama thAya tyAre sAtano saMkrama hoya che. kSayika samyagudRSTine upazamazreNimAM apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya mAna upazame tyAre chano saMkrama thAya che ane te ja jIvane saMjavalanamAna upazame tyAre pAMcano saMkrama thAya che, athavA upazama samyakatvIne upazamazreNimAM apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya mAyAno upazama thAya tyAre pAMcano ane te ja jIvane saMjvalana mAyAno upazama thAya tyAre cArano athavA kSapakazreNimAM hAsyaSakano kSaya thAya tyAre paNa cArano saMkrama hoya che. kSAyika samyakatvIne upazamazreNimAM apratyAkhyAnIya tathA pratyAkhyAnIya e be mAyA upazame tyAre traNano athavA kSapakazreNimAM puruSavedano kSaya thayA pachI traNano saMkrama hoya For Personal & Private Use Only Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa upazama samyaktvIne upazamazreNimAM apratyAkhyAnIya tathA pratyAkhyAnIya lobhano upazama thayA bAda mAtra mithyAtva ane mizra e beno saMkrama hoya che athavA kSAyika samyaktvIne upazamazreNimAM saMjvalana mAyAno upazama thAya tyAre mAtra apratyAkhyAnIya tathA pratyAkhyAnIya e be lobhano saMkrama hoya che, ane kSapakazreNimAM paNa saMjvalana krodhano kSaya thayA pachI beno saMkrama hoya che. ane kSapakazreNimAM paNa saMjvalana mAnano kSaya thayA pachI mAtra eka saMjvalana mAyAno saMkrama hoya che. 441 uparokta saMkramasthAnomAM sAdyAdi vicAra :- temAM samyaktvathI paDI mithyAtva guNasthAnake AvI samyaktva ane mizramohanIyanI ulanA karyA bAda pacIsano saMkrama zarU thAya mATe sAdi, samyaktva na pAmela jIvane anAdi, abhavyane dhruva, ane bhavyane adhruva ema paccIsano saMkrama cAra prakAre che, ane bAkInA bAvIza saMkramasthAno koika vakhate hovAthI sAdi ane adhruva ema be prakAre che. patahasthAnomAM sAdyAdi vicAra :- mohanIyakarmanA 22, 21, 17, 13, 9, 5, 4, 3, 2, 1. e daza baMdhasthAno che, ane baMdhasthAna karatAM ATha patagrahasthAno adhika che. e vAta prathama kahevAi gayela hovAthI 8, 12, 16, 20, ane23 thI 28 varjI zeSa 22, 21, 19, 18, 17, 15, 14, 13, 11, 10, 9, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1. prakRtirUpa kula 18 patagrahasthAno che. temAM samyaktvathI paDI mithyAtva guNaThANe AvI samyaktva ane mizramohanIyanI udvalanA karyA bAda mithyAtva koino patagraha na hovAthI ekavIza prakRtinA pataMgrahanI sAdi, samyaktva na pAmelA jIvane anAdi, abhavyane dhruva ane bhavyane adhruva hovAthI 21no pataGgaha cAra prakAre che. zeSa 17 patagrahasthAno amuka niyata TAime hovAthI sAdi ane adhruva ema be prakAre che. mohanIyanA patahamAM saMkramasthAno :- have kayA kayA patagrahamAM keTalA ane kayA kayA saMkramasthAno hoya che te batAve che. tyAM aThThAvIsanI sattAvALA mithyAdaSTine mithyAtvano saMkrama na hovAthI zeSa sattAvIza prakRtio baMdhAtI bAvIsa prakRtiomAM saMkrame che ane samyaktvamohanIyanI urdUlanA thayA pachI eja sattAvIzanI sattAvALA mithyAdRSTine samyaktva ane mithyAtva vinA zeSa chavvIsano saMkrama bAvIsamAM thAya che. temaja mizramohanIyanI ulanA karela athavA anAdi mithyAddaSTi chavvIsanI sattAvALAne mithyAtva vinA zeSa paccIsano saMkrama mithyAtva koinuM patagraha na hovAthI te vinA prathama guNaThANe baMdhAtI ekavIzanA patagrahamAM thAya che. covIsanI sattAvALA samyagdaSTi prathama guNaThANe Ave tyAre anaMtAnubaMdhine bAMdhavA chatAM prathama AvalikAmAM koi karaNa lAgatuM na hovAthI aThThAvIsanI sattA hovAchatAM anaMtAnubaMdhi cAra ane mithyAtva vinA zeSa trevIsano saMkrama bAvIsamAM thAya che. ema prathama guNasthAnake bAvIsanA patagRhamAM 27, 26 ane 23 e traNa saMkramasthAno saMkrame che ane ekavIsanA patagrahamAM paccIsano saMkrama thAya che. sAsvAdana guNasthAnake aThThAvIsanI sattA hovA chatAM darzanatrikano saMkrama na hovAthI zeSa paccIsano saMkrama baMdhAtI ekavIsa prakRtiomAM thAya che. ane aThThAvIsa tathA sattAvIsanI sattAvALA mizradaSTine darzanamohanIyano saMkrama na hovAthI zeSa paccIsa prakRtio A guNasthAnake baMdhAtI sattara prakRtirUpa patagrahamAM paDe che ane covIsanI sattAvALAne darzanatrika vinA zeSa ekavIsa prakRtio sattaramAM saMkrame che. cothA guNasthAnake kayA kayA patahomAM kayA kayA saMkramasthAno hoya che te kahe che. - A guNasthAnake apratyAkhyAnIya vagere bAra kaSAya, bhaya ane jugupsA, eka yugala tathA puruSaveda ema baMdhAtI sattara temaja samyaktvamohanIya ane mizramohanIya sahita kula ogaNIsanA pataGgahamAM aThThAvIsanI sattAvALAne samyaktvamohanIyano saMkrama na hovAthI zeSa sattAvIsano ane upazama samyaktvanI prAptinI atyaMtara AvalikAmAM rahela jIvane mizramohanIyano saMkrama na hovAthI mizra ane samyaktvamohanIya vinA zeSa chavvIsa prakRtiono temaja covIsanI sattAvALAne cAra anaMtAnubaMdhi ane samyaktvamohanIya vinA zeSa trevIsano saMkrama hoya che. For Personal & Private Use Only Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 karmaprakRti covIsanI sattAvALAne kSAyika samyakatva prApta karatAM mithyAtvano kSaya thayA pachI trevIsanI sattA thAya tyAre 22, tathA 13nA pAme , chatI,nara...ane..samyakatvamohanIya e aDhAranA patagrahamAM mithyAtva ane 27, 26 ane 23 e traNa 10 nA pataghrahamAM 22 ane 9nA pataMgrahamAM 21 e pAMca saMkramasthAno hoya che. AThamA guNasthAnake cAra saMjvalana, bhaya, jAgupsA, hAsya, rati ane puruSaveda e baMdhAtI nava temaja mizra ane samyakatvamohanIya ema agiyAranA pataramAM aThThAvIsa ane covIsanI sattAvALA opazamika samyagudRSTine anaMtAnubaMdhi ane sabhyatvamohanIya vinA zeSa trevIsano saMkrama thAya che. kSAyika samyagudRSTine eja mizra ane samyakatvamohanIya vinA zeSa navanA pataghrahamAM ekavIsano saMkrama hoya che. ' upazamasamyakatvIne upazamazreNi AzrayI patagrahamAM saMkramasthAno - navamA guNasthAnake cAra saMjvalana ane puruSaveda e pAMca prakRtio baMdhAya che, e mizramAM mithyAtvano, temaja samyakatvamohanIyamAM mizra tathA mithyAtva e beno saMkrama thato hovAthI mizra ane samyaktvamohanIya e be ane pUrvokta pAMca e sAta prakRtio pataghraha hoya che. ane aDhAvIsanI athavA paMcasaMgrahanA mate anaMtAnubaMdhi vinA covIsa pravRtionI sattA hoya che, paraMtu samyakatvamohanIyano saMkrama na hovAthI aMtarakaraNa na kare tyAM sudhI te vinA zeSa trevIsano saMkrama sAtamAM thAya che ane te ja sAtanA pataghrahamAM aMtarakaraNa karyA pachI saMjvalana lobhano saMkrama na hovAthI samyaktvamohanIya ane saMkhta, lobha vinA zeSa bAvIsano, napuMsakavedano upazama thayA bAda 21no, strIvedano upazama thayA pachI 20no ema cAra saMkramasthAno thAya che, ane puruSavedanI prathama sthiti samayona be AvalikA bAkI rahe tyAre puruSaveda paDyUha na hovAthI puruSaveda vinA zeSa chanA pataghrahamAM samayona be AvalikA kALa sudhI vIsa ane hAsyaSakano upazama :kSe che. himALa sudhI, zeSa caudano saMkrama thAya che. kAraNake hAsyaSakano upazama thayA bAda vinA zeSa navanA, padagrahamAM ekavIsapna saMkrama hoya che. ' ' "utedanA ochAma thayA bAda ziSa teno saMkrama thAya che. ema traNa saMkramasthAno hoya che. - ... 1 mdhArita che padAha thAya che. mATe saMjvalana krodha vinA zeSa pAMcanA pataMgrahamAM samayAna be AvalikA sudhI 13no amalAmA tathA pratyAkhyAnA krodhano upazama yu bAda samana ne AvakA sudhI zeSa 11no ane saMjvalana ko upara thayA bAda zeSa _10no saMkrama aMtarmu, kALa sudhI hoya che. -- saMvalane mAnanA prathama ratiH mojAvAkabAkI che tyAre te. apakSya hovAthI saMndra, "mAyA kare che, pitta semya svAhano thAzamAM vAdayamAM alombe verAvavidha sadhI 10no. - alpAkhyAna-pratyAkhyAnIya.e be pAnanI upazamathavA khAda samayo be-Ali-sudhI zapa.8no ane saMtu mAnano uparama thayA bAda aMtarmu-su. -sAtano saMkrama thaI javA pAna na rAkha. . - saMjvalana krodhanI prathama sthiti samayona traNa AvalikA bAkI rahe tyAre te apagraha thAya che, mATe saMjvalana krodha vinA zeSa pAMcanA pataMgrahamAM samayona be AvalikA sudhI 13no, apratyAkhyAnIya tathA pratyAkhyAnIya krodhano upazama thayA bAda samayona be AvalikA sudhI zeSa 11no, ane saMjvalana krodhano upazama thayA bAda zeSa 10no saMkrama aMtarmuhUrta kALa sudhI hoya che. saMjvalana mAnanI prathama sthiti samayona traNa AvalikA bAkI rahe tyAre te apataTThaha hovAthI saMndra mAyA ane lobha, mizra ane samyakatvamohanIya e cAranA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI 10no, apratyAkhyAnIya - pratyAkhyAnIya e be mAnano upazama thayA bAda samayona be AvalikA sudhI zeSa 8no ane saMjya mAnano upazama thayA bAda aMtarmuhUrta sudhI zeSa sAtano saMkrama thAya che. For Personal & Private Use Only Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 443 saMjvalana mAyAnI prathama sthiti samayona traNa AvalikA zeSa rahe tyAre te apagraha thAya che, tethI saMmAyA vinA zeSa traNanA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI sAtano ane apratyA - pratyA... e be mAyAno upazama thAya tyAre samayona be AvalikA sudhI zeSa pAMcano ane saMjvamAyAno upazama thAya tyAre aMtarmuhUrta sudhI zeSa cArano saMkrama thAya che. saMjva, lobhanI prathama sthiti samayona traNa Avali bAkI rahe tyAre te paNa apataTThaha thavAthI apratyA ane pratyA, lobhano temAM saMkrama thato nathI mATe te samayathI agiyAramA guNasthAnaka sudhI mizra ane samyakatvamohanIya e bemAM mithyAtva ane mizramohanIya e beno saMkrama thAya che. kSAyika samyakatvIne upazamazreNi AzrayI patagrahamAM saMkramasthAno :- kSAyika samyagudRSTine upazamazreNi AzrayI saMkrama ane patagrahasthAno upara pramANe ja hoya che. mAtra darzanatrika sattAmAM na hovAthI samyakatvamohanIya ane mizramohanIya rU5 be prakRtio pataghrahamAM ane mithyAtva tathA mizra e be prakRtio saMkramamAM na hovAthI dareka pataTThaha ane saMkramasthAnomAM be - be prakRtio ochI levI. cAra saMjavalana ane puruSaveda e pAMcanA pataghrahamAM aMtarakaraNa na kare tyAM sudhI 21, aMtarakaraNa karyA pachI saM lobha vinA 20; napuMsakavedanA upazama pachI 19, strIvedanA upazama pachI 18, e cAra saMkramasthAno hoya che. puruSavedanI prathama sthiti samayona be AvalikA bAkI rahe tyAre te apagraha thavAthI zeSa cAranA pataMgrahamAM samayona be AvalikA kALa sudhI 18, hAsyaSakano upazama thayA bAda samayona be AvalikA kALa sudhI 12, ane puruSavedano upazama thayA pachI aMtarmuhUrta sudhI 11, e traNa saMkramasthAno hoya che. saMjvalana krodha apataTThaha thAya tyAre zeSa traNamAM samayona be AvalikA sudhI 11no, apratyA pratyA, be krodhano upazama thayA bAda samayona be AvalikA sudhI 9no, ane saMjvakrodhano upazama thayA bAda aMtarmuhUrta sudhI 8no saMkrama hoya che. saMvamAna apagraha thAya tyAre saMmAyA ane lobha e benA patidragrahamAM samayona be AvalikA sudhI 8no, apratyA pratyA mAnano upazama thayA bAda samayona be AvalikA sudhI 6no, ane saMvamAnano upazama thayA bAda aMtarmuhurta sudhI pano saMkrama hoya che. - saMmAyA apataTThaha thAya tyAre saMlobha rU5 ekanA pataghrahamAM samayona be AvalikA sudhI pano, apratyA) prayA) e be mAyA upazamyA pachI samayona be AvalikA sudhI traNano ane saMmAyAno upazama thayA bAda aMtarmuhurta sudhI beno saMkrama hoya che. ane navamAM guNasthAnakano samayona be AvalikA kALa bAkI rahe tyAre saMlobha paNa apagraha thavAthI mohanIyanI koi paNa prakRtiono saMkrama thato nathI. kSapakazreNi AzrayI patagrahamAM saMkramasthAno:- cAra saMjvalana ane puruSaveda e pAMcanA patagrahamAM madhyama ATha kaSAyano kSaya na thAya tyAM sudhI 21 ane ATha kaSAyano kSaya thayA bAda 13, aMtarakaraNa karyA pachI saMdlobhano saMkrama na hovAthI zeSa 12, napuMsakavedanA kSaya pachI 11, strIvedanA kSaya pachI 10, e pAMca saMkramasthAno hoya che. puruSavedanI prathamasthiti samayona be AvalikA rahe tyAre puruSaveda apataTThaha thavAthI zeSa cAra saMvalana rUpa pataghrahamAM samayona be AvalikA sudhI 10no saMkrama hoya che. ane hAsyaSakno kSaya thayA bAda puruSaveda ane saMkrodhAdi traNa e cArano saMkrama samayona be AvalikA sudhI cAranA pataghrahamAM thAya che. temaja hAsyaSakanA kSaya pachI samayona be AvalikA kALe puruSavedano saMpUrNa kSaya thai jAya che. tethI saMkrodhamAM saMkramavA yogya koipaNa prakRti rahetI nathI. kAraNake aMtarakaraNa karyA pachI saMkrodhAdi cArano saMkrama anukrame ja thAya che, mATe puruSavedanA kSaya sAthe ja saMkrodhanI patadmahatA naSTa thai jAya che. eja pramANe have pachI paNa krodhAdino kSaya thAya tyAre mAnAdikamAM saMkramavA yogya koi prakRti na rahevAthI saMkrodhanA kSayanI sAthe ja saMmAnanI, saMvamAnanA kSayanI sAthe For Personal & Private Use Only Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti ja saMmAyAnI ane saMmAyAnA kSayanI sAthe ja saMlobhanI pataGgahatA naSTa thAya che. tethI puruSavedanA kSayanI pachI saMmAnAdika traNanA patagrahamAM aMtarmuhUtta kALa sudhI saMkrodhAdi traNano, saMkrodhano kSaya thayA pachI saMmAyAdi benA patagrahamAM aMtarmuhUrta sudhI saMmAnAdi beno ane saMmAnano kSaya thayA bAda saM lobharUpa ekanA patagrahamAM aMtarmuhUrta kALa sudhI eka saMmAyAno saMkrama thAya che. ane saMmAyAno kSaya thayA pachI mohanIyakarmanI koipaNa prakRtino koipaNa prakRtimAM saMkrama thato nathI. 444 aMtaraka2Na karyA pachI saMlobhano saMkrama thato nathI mATe aMtarakaraNa thayuM che ke nathI thayuM temaja aupazamika tathA kSAyopazamika samyagudRSTine mithyAtva ane mizramohanIyano saMkrama thAya che, kSAyikane nahIM mATe kSAyika samyaktvI che ke anya samyagdRSTi che temaja anaMtAnubaMdhi, samyaktvamohanIya tathA mizramohanIyanI urdUlanA karI hoya tene teno, athavA anaMtAnubaMdhinI ulanA karI mithyAtva guNaThANe Avela jIvane tenI prathama baMdhAvilAmAM anaMtAnubaMdhino saMkrama hoto nathI, anyane hoya che ane zeSa mohanIyanI prakRtiono kSaya athavA upazama na thAya tyAM sudhI saMkrama hoya che paNa pachI hoto nathI. A bAbato dhyAnamAM rAkhavAthI saMkramasthAno sahelAithI zodhI zakAze. kayA kayA saMkramasthAne kayuM kayuM guNasthAnaka H- have karyuM kayuM saMkramasthAna kayA kayA guNasthAnaka sudhI hoya che te batAve che. 27 tathA 26no saMkrama pahele ane cArathI sAta ema kula pAMca guNasthAnake hoya che. 25no saMkrama prathamanA traNa guNasthAnake hoya che. ane 23no saMkrama pahele temaja cArathI sAta ane AThamAthI navamA guNasthAnake aMtarakaraNa na kare tyAM sudhI aupazamika samyagdaSTine hovAthI kula sAta guNasthAnake hoya che. 22no saMkrama kSAyika samyaktva prApta karanArane mithyAtvano kSaya thayA bAda cArathI sAta e cAra guNaThANe hoya che. ane upazama samyagdRSTine upazamazreNimAM aMtaraka2Na karyA pachI saMlobha vinA paNa 22no saMkrama hoya che. 21no saMkrama 24nI sattAvALAne trIje tathA bIje ane 22nI sattAvALA kSAyopazamika samyagdRSTine cArathI sAta temaja kSAyika samyagdRSTine cArathI navamA guNasthAnakanA saMkhyAtAbhAga sudhI hovAthI kula ATha guNaThANe hoya che. darzanasaptakano kSaya karela AtmAne je guNaThANe jeTalI prakRti baMdhAtI hoya teTalI ja prakRtio patadmaha hoya che. mATe cothe 17, pAMcame 13, ane sarvaviratane chaThTha, sAtame ane AThame 9 prakRtatirUpa traNa patagraho hoya che. ane darzanatrikanI sattAvALA kSAyopazamika athavA aupazamika samyagdRSTine baMdha karatAM samyaktvamohanIya ane mizramohanIya e be prakRtio patagrahamAM vadhAre hovAthI 17, 13, ane 9 ne badale kramazaH 19, 15, 11 prakRtirUpa traNa pataho hoya che. temaja kSAyika samyaktva prApta karatAM mithyAtvamohanIyano kSaya thayA pachI samyaktvamohanIya patagraha hoya che paNa mizramohanIya patagraha na hovAthI cArathI sAta guNaThANe uparokta traNa patagrahamAMthI eka prakRti ochI thavAthI kramazaH 18, 14, 10 prakRtirUpa traNa patagraho hoya che. ane mizraguNaThANe baMdhAtI 17 prakRtirUpa eka ja patagraha hoya che, anya patagraho hotA nathI. pahele guNaThANe mithyAtva patagraha hoya tevA jIvane 22 ane anyane 21 prakRtirUpa e be patagraho hoya che ane sAsvAdana guNaThANe badhyamAna 21 prakRtirUpa eka ja patagraha hoya che ane kSapakazreNimAM temaja kSAyika samyaktvIne upazamazreNimAM navamA guNaThANe pAMca, cAra, traNa, be ane eka prakRtirUpa pAMca baMdhasthAna hovAthI pAMca patagraho hoya che. temaja aupamika samyaktvIne upazamazreNimAM mizramohanIya mithyAtvanuM ane samyaktvamohanIya mizra ane mithyAtvanuM patagraha hovAthI A be ane pUrvokta pAMca ema 7, 6, 5, 4, 3 ane 2 prakRtirUpa cha patagraho hoya che. ema kula mohanIyakarmanA aDhAra ja pataho hoya che paNa tethI adhika hotA nathI. have zreNi AzrayI navame guNasthAnake kayA kayA patagrahamAM keTalA ane kayA saMkramasthAno hoya che, te kahe che. H- upazama samyagdRSTine upazamazreNimAM baMdhAtI pAMca ane samyaktvamohanIya ane mizramohanIya e sAtanA patagrahamAM aMtarakaraNa karyA pahelA samyaktvamohanIya vinA 23, aMtaHkaraNa karyA pachI saMlobha vinA 22, napuMsakavedano upazama karyA bAda 21 ane strIvedano upazama karyA bAda 20, e cAra saMkramasthAno hoya che. temaja e ja jIvane puruSaveda apatagraha thAya tyAre te vinA zeSa 6nA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI pUrvokta 20, tathA hAsyaSakano upazama thayA pachI samayona be AvalikA sudhI 14, ane puruSavedano upazama thayA bAda 13, ema traNa saMkramasthAno hoya che. For Personal & Private Use Only Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa pAMcanA patagrahamAM kSAyika samyaktvIne upazamazreNimAM aMtaraka2Na na kare tyAM sudhI tathA kSapakazreNimAM ATha kaSAyano kSaya na kare tyAM sudhI 21, kSAyika samyaktvIne upazamazreNimAM aMtaraka2Na karyA pachI saMlobha vinA 20, ene ja napuMsakavedanA upazama pachI 19, strIvedanA upazama pachI 18 tathA kSapakazreNimAM ATha kaSAyanA kSaya pachI 13, aMtakaraNa karyA bAda saM lobha vinA 12, napuMsakavedanA kSaya pachI 11, strIvedanA kSaya pachI 10, athavA upazama samyaktvIne upazamazreNimAM saMkrodhanI patagrahatA naSTa thayA bAda pAMcanA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI 13, apratyA pratyA be krodhano upazama thayA bAda samayona be AvalikA sudhI 11 ane saMkrodhano upazama thayA pachI aMtarmuhUrta sudhI 10, ema ATha saMkramasthAno hoya che. 445 kSAyika samyagdaSTine upazamazreNimAM puruSaveda apatagraha thAya tyAre cAranA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI 18, ene ja hAsyaSaTkano upazama thayA bAda samayona be AvalikA sudhI 12, puruSavedanA upazama pachI 11, ane aupazamika samyaktvIne upazamazraNimAM saMmAna apatagraha thAya tyAre samayona be AvalikA sudhI 10, athavA kSapakazreNimAM puruSaveda apatagraha thAya tyAre samayona be AvalikA sudhI 10 ane aupamika samyaktvIne upazamazreNimAM apratyA pratyA be mAnano upazama thAya tyAre samayona be AvalikA sudhI 8, tathA ene ja saM mAnano upazama thayA bAda aMtarmuhUrta sudhI 7, ane kSapakazreNimAM hAsyaSaTkano kSaya thayA pachI cAranA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI 4, ema sAta saMkramasthAno hoya che. kSAyika samyaktvIne upazamazreNimAM saMkrodha apatagraha thAya tyAre saMmAyA vagere traNanA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI madhyamanA ATha kaSAya ane saMjvalana krodhAdika traNa e 11, tathA ene ja apratyA pratyA e be krodhano upazama thAya tyAre samayona be AvalikA sudhI 9, ane ene ja saMkrodhano upazama thayA bAda aMtarmuhUrta sudhI 8, temaja aupamika samyaktvIne upazamazreNimAM saMmAyA apatagraha thayA bAda saMlobha ane mizra tathA samyaktvamohanIya e traNanA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI apratyA pratyA vagere traNa mAyA, be lobha, mithyAtva ane mizramohanIya e 7, ane tene ja be mAyAno upazama thayA bAda samayona be AvalikA sudhI 5, ane saMmAyAnA upazama pachI aMtarmuhUrjA sudhI 4, temaja kSapakazreNimAM puruSavedanA kSayanI sAthe ja saMkrodha apatagraha thavAthI zeSa traNanA patagrahamAM saMlobha vinA 3, ema traNanA patagrahamAM sAta saMkramasthAno hoya che. kSAyika samyaktvIne upazamazreNimAM saMmAna apatagraha thayA bAda mAyA ane lobha e 2nA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI apratyAkhyAnIya vagere traNa mAna, traNa mAyA, ane be lobha e 8, ane be mAnano upazama thayA bAda samayona be AvalikA sudhI 6, ane saMmAnanA upazama pachI aMtarmuhUrta sudhI 5, temaja aupamika samyaktvIne upazamazreNimAM saMlobhanI apatagrahatA pachI mizra ane samyaktvamohanIya rUpa benA patagrahamAM mithyAtva ane mizra e 2, athavA kSapakazreNimAM saMkrodhanA kSayanI sAthe ja saMmAnanI apatagrahatA thavAthI zeSa bemAM saMmAna ane mAyA e 2, ema cAra saMkramasthAno hoya che. kSAyika samyaktvIne upazamazreNimAM saMmAyAnI patagrahatA pachI lobha rUpa ekanA patagrahamAM samayona be AvalikA sudhI apratyAkhyAnIya vagere traNa mAyA ane be lobha ema 5, be mAyAnA upazama pachI samayona be AvalikA sudhI 3, ane saMmAyAnA upazama bAda aMtarmuhUtta sudhI 2, temaja kSapakazreNimAM eja ekanA patagrahamAM saM mAyA 1, ema cAra saMkramasthAno hoya che. mohanIyakarmamAM saMkramasthAna vAra patadvraho :- have kayA kayA saMkramasthAno kayA kayA patagrahamAM paDe che, te kahe che. 28nI sattAvALA mithyAdRSTine mithyAtva vinA 27no saMkrama baMdhAtI 22mAM, cothe guNasthAnake samyaktvamohanIya vinA 27no 19mAM, pAMcame guNasthAnake 15mAM, ane chaTTe tathA sAtame guNasthAnake 11mAM, ema kula cAra patagrahamAM hoya che. 27nI sattAvALA mithyAdRSTi ne mithyAtva vinA zeSa 26no saMkrama 22mAM, upazama samyaktvanI prAptinI atyaMtara AvalikAmAM vartamAna 28nI sattAvALA aupazamika samyadRSTine samyaktva tathA mizramohanIya vinA zeSa For Personal & Private Use Only Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti 26no 4the guNasthAne 19mAM, pAMcame guNaThANe 15mAM, chaThe tathA sAtame guNaThANe 11mAM ema kula cAra pataghrahamAM thAya che. 26nI sattAvALA mithyASTine mithyAtva vinA zeSa 25no saMkrama mithyAtva vinA badhyamAna 21mAM, sAsvAdana guNaThANe 28nI sattAvALAne e ja 25no 21mAM, mizra guNaThANe 28 tathA 27nI sattAvALAne 25no badhyamAna 17mAM ema be patagrahamAM thAya che. 24nI sattAvALo samyagudRSTi prathama guNaThANe Ave tyAre 28nI sattA thAya paNa prathama baMdhAvalikAmAM vartamAnane anaMtAnubaMdhi ane mithyAtva vinA zeSa 23no saMkrama 22mAM, ane 24nI sattAvALAne cothA guNasthAnake anaMtAnubaMdhi ane samyakatvamohanIya vinA 23no 19mAM, pAMcame guNaThANe 15mAM, chaThe, sAtame tathA AThame guNaThANe 11mAM ane navame guNaThANe aMtarakaraNa karyA pahelAM 7mAM, ema pAMca patagrahamAM thAya che. 24nI sattAvALA kSAyopathamika samyagudRSTine kSAyika samyakatva prApta karatAM mithyAtvano kSaya thAya tyAre 23nI sattAvALAne cothA guNaThANe samyakatvamohanIya vinA zeSa 22no saMkrama samyakatvamohanIya ane badhyamAna 17 ema 18mAM, pAMcame guNasthAnake bIjA cAra kaSAya vinA 14mAM, chaTTa tathA sAtame guNaThANe trIjA cAra kaSAya vinA 10mAM, ane upazama samyakatvIne upazamazreNimAM aMtarakaraNa karyA pachI samyakatvamohanIya ane saMlobha vinA 22no saMkrama sAtamAM, ema cAra pataghrahamAM thAya che. je AcAryo 24nI sattAvALo upazamazreNithI paDatAM mithyAtvAbhimukhane sAsvAdana gucprApta thAya che. e pramANe mAne che. temanA mate 21no saMkrama 21mAM thAya. jo ke sAsvAdana guNa0 AvatAMnI sAthe ja tene 28 nI sattA thAya. (kemake AvatAM ja anaM-4 bAMdhe che.) mizra guNaThANe badhyamAna 17mAM, 22nI sattAvALA lAyopathamika samyagudRSTine ane kSAyika samyagudRSTine cothe guNaThANe paNa badhyamAna 17mAM, pAMcame 13mAM, chake, sAtame tathA AThame 9mAM, ane aupazamika samyagudRSTine upazamazreNinI aMdara aMtarakaraNamAM napuMsakavedanA upazama pachI 7mAM, ane kSAyika samyagudaSTine navamA guNaThANe ATha kaSAyano kSaya na thAya athavA aMtarakaraNa na kare tyAM sudhI badhyamAna pamAM, ema che ke (pAMca) patagrahamAM thAya che. have pachInA saMkramasthAno mAtra zreNimAM navamA guNaThANe ja prApta thAya che. paraMtu beno saMkrama dasame ane agiyArame guNaThANe hoya che. e vizeSatA che. opazamika samyagadaSTine upazamazreNimAM strIvedano upazama thayA bAda 20no saMkrama'7mAM, puruSaveda apagraha thayA pachI puruSaveda vinA cAra saMjvalana, mizra tathA samyakatvamohanIya e 6mAM, temaja kSAyika samyakatvIne upazamazreNimAM aMtarakaraNa karyA pachI saMlobha vinA 20no badhyAmAna 5mAM, ema traNa pataghrahamAM thAya che. eja jIvane napuMsakavedano upazama thayA bAda 19no saMkrama badhyamAna pAMca prakRtirUpa eka ja patagrahamAM thAya che. tene ja strIvedanA upazama pachI 18no saMkrama prathama badhyamAna pamAM, ane puruSaveda apataTThaha thayA bAda 4mAM, ema be pataghrahamAM thAya che. upazama samyakatvIne upazamazreNimAM hAsyaSakano upazama thayA bAda 14no saMkrama cAra saMjvalana, mizra tathA samyaktvamohanIya e cha prakRtirUpa eka pataghrahamAM ane eja jIvane puruSavedano upazama thayA bAda 13no saMkrama prathama eja 6mAM, ane saMi krodha atidugraha thayA pachI zeSa pamAM, athavA kSapakazreNimAM ATha kaSAyanA kSaya pachI paNa pamAM, ema be pataghrahamAM thAya che. kSapakazreNimAM aMtarakaraNa karyA pachI saM0 lobha vinA 12no saMkrama pamAM, tathA kSAyika samyakatvIne upazamazreNimAM hAsyaSakano upazama thayA bAda 4mAM, ema be pataghrahamAM thAya che. pazamika samyagudRSTine upazamazreNimAM 11no saMkrama saM0 krodha apataTThaha thayA bAda pamAM, athavA pakazreNimAM napuMsakavedano kSaya thayA pachI pamAM, ane kSAyika samyagudRSTine upazamazreNimAM puruSavedanA upazama pachI mAM, temaja saMtu krodha apagraha thayA pachI 3mAM, ema traNa patagrahamAM thAya che. For Personal & Private Use Only Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 447 upazama samyakatvIne upazamazreNimAM saMkrodhanA upazama pachI 10no saMkrama pamAM, ane saMvamAna apataTThaha thAya tyAre eja jIvane 4mAM thAya che. athavA kSapakazreNimAM strIvedanA kSaya pachI badhyamAna pAMcamAM ane puruSavedanI apataTThahatA thAya tyAre samayona be AvalikA sudhI cAramAM dazano saMkrama thAya che. kSAyika samyakatvane upazamazreNimAM apratyA, pratyA, krodhano upazama thayA pachI 9no saMkrama saMva mAnAdi 3mAM thAya che. upazama samyakatvane upazamazreNimAM apratyAvra pratyA, mAnano upazama thayA bAda 8no saMkrama 4mAM ane kSAyika samyagudRSTine upazamazreNimAM saMi krodhano upazama thayA bAda saMmAnAdika 3mAM tathA ene ja saMva mAna apata thAya tyAre saMi mAyA tathA lobha e 2nA pataMgrahamAM thAya che. upazama samyakatvIne upazamazreNimAM saMi mAnano upazama thayA pachI 7no saMkrama 4mAM ane saMi mAyA apataTThaha thAya tyAre 3mAM thAya che. kSAyika samyakatvIne upazamazreNimAM apratyA pratyA, mAnano upazama thayA pachI 6no saMkrama saMmAyA ane lobha e ramAM thAya che. ' upazama samyakatvIne upazamazreNimAM apratyA pratyA mAyAno upazama thayA bAda pano saMkrama 3mAM, kSAyika samyakatvIne upazamazreNimAM saMi mAnano upazama thayA bAda ramAM, ane saMi mAyA apataTThaha thAya tyAre saMva lobharUpa 1mAM thAya che. kSapakazreNimAM hAsyaSarkano kSaya thayA pachI saMi lobha vinA 4no saMkrama saMkrodhAdika 4mAM ane upazama samyakatvIne upazamazreNimAM saM. mAyAno upazama thayA bAda 3mAM thAya che. kSapakazreNimAM puruSavedanA kSaya pachI 3no saMkrama 3mAM ane kSAyika samyakvIne upazamazreNimAM apratyA, pratyA mAyAno upazama thayA bAda 1 lobhamAM thAya che. upazama samyakatvIne upazamazreNimAM lobha apagraha thayA bAda 2no saMkrama 2mAM athavA kSapakazreNimAM krodhano kSaya thayA pachI 2no saMi mAyA ane saMva lobha e 2mAM ane kSAyika samyakatvIne upazamazreNimAM saM. mAyAno upazama thayA bAda saM. lobha rUpa 1mAM thAya che. kSapakazreNimAM saMmAnano kSaya thayA pachI 1 saM0 mAyAno saMi lobha rU5 1nA pataghrahamAM saMkrama thAya che. nAmakarmanA saMkramasthAna tathA patagrahasthAno:- nAmakarmanA saMkramasthAno ane pataghrahasthAnono vicAra karatAM pahelAM sattAsthAno ane baMdhasthAno kahe che. nAmakarmanI sarve prakRtio sattAmAM hoya tyAre 103, jinanAma sattAmAM na hoya tyAre 102, AhArakasaptaka vinA zeSa sarva prakRtio hoya tyAre 96 ane jinanAma tathA AhArakasaptaka vinA zeSa prakRtionI sattA hoya tyAre 95. A cAra sattAsthAnone prathama sattAsthAna catuSka kahevAya che. A cAra sattAsthAnavALA jIvone kSapakazreNimAM navamA guNaThANe sthAvaraddhika vagere nAmakarmanI 13 prakRtiono kSaya thayA bAda kramazaH 90, 89, 83 ane 82. A cAra sattAsthAno thAya che. A dvitIya sattAsthAna catuSka kahevAya che. 95nI sattAvALAne devaddhikanI uThThalanA thayA bAda athavA 84nI sattAvALAne vaikriyasaptaka tathA devaddhika athavA vaikriyasataka ane narakaddhika e navano baMdha thAya tyAre 93, ane 93mAMthI narakaddhika ane vaikriyasaptaka e navanI ulanA thAya tyAre 84, athavA 82nI sattAvALAne manuSyadvikano baMdha thAya tyAre 84, ane temAthI manuSyadvikanI ulanA thAya tyAre 82nuM sattAsthAna thAya che. A traNa sattAsthAnone adhruva sattAsthAna kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 karmaprakRti 82nuM sattAsthAna, 95nI sattAvALAne kSapakazreNimAM 13 prakRtiono kSaya thayA bAda ane 84nI sattAvALA teukAya - vAyukAyane manuSyaddhikanI uddvalanA thayA bAda - ema be rIte Ave che, tethI bannemAM prakRtio bhinna hovA chatAM prakRtionI saMkhyA samAna hovAthI eka ja gaNAya che. A daza sattAsthAnomAMthI 90 ane 83 e be sattAsthAno saMkramamAM AvatA nathI. tenuM kAraNa AgaLa samajAvaze. te sivAyanA ATha sattAsthAno saMkramamAM che. tema ja 9 ane 8 prakRtirU5 be sattAsthAno caudamA guNasthAnakanA carama samaye hovAthI pataghrahanA abhAve saMkrama rUpe thatA nathI tathA 101, 94, 88, ane 81 A cAra saMkramasthAno sattAsthAnothI atirikta che tethI sattAsthAnonI jema kula saMkramasthAno paNa bAra che 23, 25, 26, 28, 29, 30, 31, ane 1 prakRtirUpa je ATha baMdhasthAno che, teja ATha patagraha sthAno che. nAmakarmanA patagrahomAM saMkramasthAno - have kayA kayA patagrahamAM keTalA ane kayA kayA saMkramasthAno hoya che, te kahe che....... AThamA guNasthAnakanA sAtamA bhAgathI dasamA guNasthAnaka sudhI eka yazakIrti baMdhAya che tethI yaza-kIrtirUpa 1 prakRtinuM pataghraha hoya che. paraMtu tyAM te sivAya nAmakarmanI bIjI koi prakRti baMdhAtI na hovAthI yazakIrtino saMkrama thato nathI. | sAmAnyathI aneka jIvo AzrayI upazamazreNimAM AThamA guNaThANAthI dazamAM guNaThANA sudhI ane kSapakazreNimAM navamA guNaThANe nAmakarmanI 13 prakRtiono kSaya na thAya tyAM sudhI 103 vagere prathamanA cAra sattAsthAno hoya che ane kSapakazreNimAM navamA guNaThANe 13 prakRtiono kSaya thayA pachI dazamAM guNaThANA sudhI 90, 89, 83, 82 e cAra sattAsthAno hoya che. tethI AThamA guNaThANAnA sAtamA bhAgathI upazamazreNimAM dazamA guNaThANA sudhI ane kSapakazreNimAM navamAM guNaThANAnA pahelA bhAga sudhI yazakIrti rU5 1 nA patagrahamAM 103, 102, 96, ane 95 nI sattAvALA jIvone yaza-kIrti vinA kramazaH 102, 101, 95 ane 94 prakRtirUpa cAra, ane kSapakazreNimAM navamA guNasthAnakanA bIjA bhAgathI dezamAM guNasthAnaka sudhI 90, 89, 83 ane 82 nI sattAvALA jIvone yaza:kIrta vinA kramaza: 89, 88, 82 ane 81 prakRtirUpa cAra, ema kula ATha saMkramasthAno hoya che. aparyApta ekendriya prAyogya trevIsa prakRtiono baMdha karanArA tiryaMca ane manuSyo hoya che. ane sAmAnyathI A trevIsa prakRti bAMdhatA teone 102, 5, 93, 84, 82, e pAMca sattAsthAno hoya che. tethI 23 nA pataghrahamAM tiryaMcone A pAMca ane manuSyone 82nuM sattAsthAna na hovAthI zeSa cAra saMkramasthAno hoya che. paryApta ekendriya prAyogyaya paccIsa pravRtiono baMdha karanArA sAmAnyathI naraka sivAya traNa gatinA jIvo hoya che. ane trevIsanA baMdhasthAnanI jema paccIsanA baMdhe paNa sAmAnyathI pAMca sattAsthAno hoya che. tethI ahIM paNa 25nA patagrahamAM tiryaMcone pAMceya saMkramasthAno hoya che paraMtu manuSyone 82 vinA cAra ane devone 102 tathA 95 prakRtirU5 be saMkramasthAno hoya che. aparyApta trasa prAyogya 25 prakRtio baMdha karanAra manuSya ane tiryaMco ja hoya che, tethI te paccIsanA pataahamAM paNa manuSyone 82 vinA cAra, ane tiryaMcone pAMce saMkramasthAno hoya che, paraMtu aparyApta manuSya prAyogya paccIzano baMdha karanAra tiryaMcone 82nuM sattAsthAna na hovAthI te vinA zeSa cAra saMkramasthAna hoya che. paryApta ekendriya prAyogya chavvIsa prakationo baMdha karanAra naraka vinA traNa gatinA jIvo hoya che ane sAmAnyathI pUrvokta pAMca sattAsthAno hovAthI chavvIsanA pataahamAM paNa tiryaMcone pAMca saMkramasthAno che paraMtu manuSyone 82 vinA cAra, ane devone 102, 95 ema be saMkramasthAno hoya che. deva athavA naraka prAyogya 28 prakRtinA pataMgrahamAM 102nI sattAvALAne 102, prathama narakA, bAMdhI kSAyopathamika samyakatva prApta karI jinanAma bAMdhanAra 96 nI sattAvALA manuSyane mithyAtva ane narakAbhimukha avasthAmAM For Personal & Private Use Only Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa naraka prAyogya 28nA patagrahamAM 96, ane deva tathA naraka prAyogya ema banne prakAranA 28nA patagrahamAM 95nI sattAvALA manuSya tathA tiryaMcane 95, 95nI sattAvALAne devadvikanI athavA narakaDhikanI baMdhAvalikA vyatIta na thAya tyAM sudhI 93, 93nI sattAvALAne vaikriyasaptaka ane devaddhika athavA vaikriyasaptaka ane narakaddhika e navanI prathama baMdhAvalikAmAM 84, ema pAMca saMkramasthAno hoya che arthAt naraka prAyogya 28nA patagRhamAM pAMca ane devaprAyogya 28nA patagrahamAM 96 vinAnA cAra saMkramasthAno hoya che. tiryaMca, manuSya ane jinanAma sahita deva prAyogya ema traNe prakAranA 29 prakRtinA baMdharUpa patagrahamAM sAmAnyathI 103, 102, 96, 95, 93, 84 ane 82 e sAta saMkramasthAno hoya che. temAM tiryaMca prAyogya patagrahamAM devatAone tathA nArakone 102 ane 95 e be sattAsthAno hovAthI be saMkramasthAno, manuSyone 102, 95, 93 ane 84 e cAra ane tiryaMcone 82 sahita e pAMca saMkramasthAno hoya che, manuSya prAyogya patagrahamAM devatAone 102 ane 95 rUpa be sattAsthAna hovAthI be, nArakone e be uparAMta jinanAma sahita 96nI sattA hoya tyAre aparyApta - avasthAmAM mithyAddaSTine 96 ema traNa, manuSya tathA tiryaMcone 102, 95, 93 ane 84 ema cAra saMkramasthAno hoya che. jinanAma sahita deva prAyogya patagrahamAM 103nI sattAvALAne jinanAmakarmanI baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda 103, baMdhAvalikAmAM 102, temaja AhA2kasaptaka vinA 96nI sattAvALAne jinanAmanI baMdhAvalikA vyatIta thayA pachI 96, ane jinanAmanI prathama baMdhAvalikAmAM 95, ema kula cAra saMkramasthAno hoya che. upara pramANe tiryaMca, manuSya ane deva prAyogya 30nA patagrahamAM sAmAnyathI 103 vagere sAta saMkramasthAno che. tyAM udyota sahita tiryaMca prAyogya 30nA patagrahamAM devatA tathA nArakone 102 ane 95 e be, manuSyone A be ane 93 tathA 84 ema cAra ane tiryaMcone 82 sahita pAMca saMkramasthAno che. jinanAma sahita manuSya prAyogya 30nA patagrahamAM 103 ane 96nI sattAvALA devone kramazaH 103, tathA 96, e be, ane nArakone 103nI sattA na hovAthI 96 nuM eka saMkramasthAna hoya che. AhArakakrika sahita deva prAyogya 30nA patagrahamAM 102nI sattAvALA yatine AhArakanI abhyantara AvalikAmAM 95 ane baMdhAvalikA vyatIta thayA pachI 102, ema be saMkramasthAno hoya che. 449 AhArakadvika ane jinanAma sahita deva prAyogya 31nA patagrahamAM 103nI sattA hoya che, paraMtu AhArakakrika ane jinanAma e traNenI baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda 103, jinanAmanI prathama baMdhAvalikAmAM jinanAma vinA 102, AhArakadvikanI prathama baMdhAvalikAmAM AhArakasaptaka vinA 96 ane jinanAma tathA AhArakaddhika e traNenI prathama baMdhAvalikAmAM 95, ema cAra saMkramasthAno hoya che. keTalA ane kayA saMkramasthAno kayA kayA patahamAM saMkrame te kahe che. H 103no saMkrama deva prAyogya 31, 29 ane jinanAma sahita manuSya prAyogya 30 ema traNa patagrahomAM 102 tathA 95no saMkrama 23 Adi AThe patagrahomAM, 101no 1 mAM, 96no saMkrama 28, 29, 30 ane 31 ema cAramAM, 93 ane 84 e be saMkramasthAno 23, 25 26, 28, 29 ane 30 e chamAM, 94, 89, 88 ane 81 A cAra saMkramasthAno 1mAM, 82no saMkrama 23, 25, 26, 29, 30 ane 1 ema cha patagrahomAM thAya che. ...... A pramANe prakRtisaMkrama kahyo........ prazna :- prakRti eTale karma paramANuomAM amuka sukhAdi ApavAno svabhAva, ane sthiti eTale sukhAdi ApanAra karma 52mANuo AtmA sAthe amuka niyata TAima sudhI rahI phaLa Ape te, rasa eTale amuka pramANamAM sukhAdi ApavAMno karma paramANuomAM rahela je pAvara arthAt zakti te ..... to A prakRti vagere traNe amUrta hovAthI ane te karma paramANuonI aMdara ja rahetA hovAthI temAMthI bahAra kADhI anya patagraha prakRti - sthiti ane 2sAdika rUpa kema banI zake ? kadAca tame ema kaho ke saMkramyamANa prakRtionA karma paramANuo patagraha prakRti rUpe pariName arthAt patagraha prakRti rUpe thAya tyAre svabhAva vigere patagraha prakRti rUpe thai jAya che, mATe prakRtisaMkrama vagere kahI zakAya to te paNa barAbara nathI. kAraNake anya karmanA 52mANuone anya karmanA paramANu rUpe banAvavA tene pradezasaMkrama kahevAya che. ane te pradezasaMkramamAM anya saMkramo paNa AvI jAya che, mATe prakRtyAdi cAra prakArano saMkrama kahevo nirarthaka che. For Personal & Private Use Only www.jainsitorary.org Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45o karmaprakRti uttara :- pratibaMdha vagere cAra prakArano baMdha. udaya, ane saMkrama e cAreya judAjudA nahIM paraMtu eka ja sAthe thAya che. mAtra zabde eka sAthe bolAtA nathI paraMtu kramapUrvaka bolAya che. tethI baMdha, udaya temaja saMkrama vageremAM prakRti - sthiti vagere eka - ekanuM kramapUrvaka varNana karAya che. tethI jyAre sAtavedanIyanA karma paramANuo asatAvedanIya rUpe pariNamI asAtA rUpe bane che tyAre te pradezasaMkrama kahevAya che. ane jyAre sAtAnA paramANuo asAtA rUpe pariName che tyAre te paramANuomAM pahelAM jeTalo sukha ApavAnI zaktirUpa pAvara hato, te have duHkha ApavAnI zaktirUpe pariName che tene anubhAgasaMkrama kahevAya che. ane pahelAM je paramANuo amuka niyata TAima sudhI sukha ApavAnI yogyatA rUpe rahevAnA hatA tenA badale have teTalA ja TAima sudhI duHkha ApavAnI yogyatA rUpe rahenArA thayA te sthitisaMkrama ane pahelAM je paramANuomAM sukha ApavAno svabhAva hato te badalAine have duHkha ApavAno svabhAva thayo, te prakRtisaMkrama kahevAya che. mATe uparanA koi doSo AvatA nathI.... prazna :- tamArA kahevA pramANe kadAca prakRti ane anubhAgasaMkrama thAya paraMtu sthitirUpa kALa amUrta che, to amUrta padArthano anyamAMthI anyamAM saMkrama kema thAya ? uttara :- ame pahelAM ja kahyuM che ke karma paramANuomAMthI kALane bahAra kADhI anya karma paramANuomAM sthApana karavo ene sthitisaMkrama kahyo nathI. paraMtu je karma paramANuo jeTalA TAima sudhI je rUpe phaLa ApavAnA hatA te paramANuo teTalA TAima sudhI anyamAM saMkramyA bAda e rUpe phaLa Ape che. tene sthitisaMkrama kahyo che... mATe koi doSa nathI... athavA to jema kALa rU5 cha Rtuo amUrta hovA chatAM devAdikanA prayogathI eka - bIjAmAM saMkramI anya RtuonuM kArya anya RtuomAM thAya che, temaja tIrthaMkara paramAtmA vagerenA punyathI jema cha e traDhatuo samakALe phaLe che. tema...kALa amUrta hovA chatAM jIvanA vIrya vizeSathI sAtAvedanIyanA paramANuomAMthI te kALane dUra karI asAtAvedanIya rUpe phaLa Ape tevA navA kALanuM Agamana kare tema kahevuM te paNa yogya ja che. ( -: atha dvitIya sthitisaMkrama :-) (1) bheda (2) vizeSalakSaNa (3) utkRSTa sthitisaMkrama pramANa (4) jaghanya sthitisaMkrama pramANa (5) sAghAdi ane (6) svAmitva prarUpaNA - A cha anuyoga dvAra che. (1) bheda :- prakRtisaMkramamAM anya prakRtinayanarUpa eka ja prakArano saMkrama batAvelo hovAthI mULa ATha karmano ane cAra AyuSyano paraspara saMkrama thato nathI arthAtu eonA saMkramano niSedha karyo che. paraMtu ahIM mULakarmo ane AyuSyamAM paNa apavarNanA ane udvartanA rU5 sthitisaMkrama thAya che. mATe mULa prakRtiono ane uttara pravRtiono ema sthitisaMkrama be prakAre kahI punaH mULa karmono sthitisaMkrama jJAnAvaraNIya vagere ATha prakAre ane uttara pravRtiono sthitisaMkrama matijJAnAvaraNIya vagere ekaso aThThAvana prakAre kahyo che. (2) vizeSa lakSaNa :- prakRtisaMkrama eka prakAre hovA chatAM apavarNanA, uddhanA ane anya prakRtinayanarUpa sthitisaMkrama traNa prakAre che. (1) lAMbA TAime bhogavavA yogya dalikone thoDA TAimamAM bhogavavAnI yogyatAvALA karavA te apavartanA saMkrama che. (2) amuka thoDA TAimamAM bhogavavA yogya dalikonI sthiti vadhArI temAM lAMbA TAima bhogavavA rUpa yogyatA karavI te udvartanA saMkrama (3) vivakSita prakRtinA dalikonI sthitine pataghraha prakRtinI sthiti rUpe banAvavI te anya prakRtinayana rU5 sthitisaMkrama che. eTale prakRtisaMkrama ane pradezasaMkrama anya prakRtinayana rUpa eka prakArano che paraMtu sthitisaMkrama ane AgaLa upara batAvAto anubhAgasaMkrama traNa traNa prakAre hoya che. je prakRtino apavartanA saMkrama thAya che tyAre te prakRtino baMdha hoya ke na paNa hoya paraMtu je prakRtino udvartanA saMkrama thAya te vakhate te prakRtino baMdha avazya hoya che. ane anya prakRtinayana saMkrama samyakatvamohanIya ane mizramohanIya vinA patagraha prakRtiono baMdha hoya tyAre ja thAya che. paraMtu samyakatvamohanIya tathA mizramohanIyano baMdha na hovA chatAM samyakatvamohanIyamAM mithyAtva ane mizrano tathA mizramAM mithyAtvano saMkrama thAya che. (3) utkRSTasthiti saMkrama pramANa :- je uttara pravRtiono potAnA mULakarma jeTalo ane kaSAyono cAritramohanIya jeTalo sthitibaMdha thato hoya te prakRtio baMdhoSTA kahevAya che. ane tevI pravRtio .. pAMca For Personal & Private Use Only Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 451 jJAnAvaraNIya, nava darzanAvaraNIya, asAtAvedanIya, mithyAtva, soLakaSAya, cAra AyuSya, narakaddhika, tiryaMcaddhika, ekendriya tathA paMcendriyajAti, audArikasaptaka, vaikriyasaptaka, tejasa - kArmaNasaptaka, sevArta saMhanana, huDaka saMsthAna, nIlavarNa ane kaTurasa vinA zeSa azubha varNAdi sAta, aprazasta vihAyogati, tIrthaMkaranAma vinA sAta pratyeka prakRtio, traNacatuSka, sthAvara, asthiraSaddha, nIcagotra ane pAMca aMtarAya ema sattANuM che. je prakRtiono sthitibaMdha potAnA mULakarmathI ocho hoya te saMkramotkRSTA kahevAya che. ane tevI pravRtio bAkInI ekasaTha che. temaja matAntare varNacatuSkanA vIseya peTAbhedo baMdhoskRNa mAnIe to kula ..... baMdhotkRSTa 110, ane saMkramotkRSTA zeSa 48 che. jo ke paMcasaMgrahanA prathama bhAganA trIjA dvAramAM cAre AyuSyane baMdhoskRSTA kahyA nathI, kemake manuSya ane tiryaMca AyuSyano sthitibaMdha mULakarma jeTalo nathI ane deva tathA naraka AyuSyano sthitibaMdha mULakarmanI samAna 33 sAgaropama baMdhoskRSTA hovA chatAM prayojananA abhAve temAM gaNI nathI, paNa paramArthathI A be prakRtio baMdhotkRSTa che, ema TIkAkAre batAvela che. paraMtu AyuSya karmanI koipaNa prakRtimAM anya prakRtino saMkrama thato na hovAthI tenI sthiti baMdha jeTalI ja rahe che. mATe ahIM baMdhoskRSTa kahI che. baMdhAvalikA ane saMkramAvalikAmAM koipaNa karaNa lAgatuM nathI. tethI koipaNa karmano utkRSTa sthitibaMdha thAya tyAre baMdhAvalikA vItyA pachI teno saMkrama thai zake paraMtu baMdhAvalikA vItyA pachI rasodaya athavA pradezodaya rUpe te - te karma udayamAM cAluM ja hoya che. ane udaya samayathI AraMbhI eka AvalikAnA aMtargata rahela sthitisthAnone udayAvalikA kahevAya che. ane te udayAvalikAgata sthitisthAnomAM rahela karmane paNa koi karaNa lAgatuM nathI, tethI baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda udayAvalikA uparanI saMpUrNa sthiti badhyamAna tenA pataTThaharU5 prakRtimAM udayAvalikAnI upara saMkrame che. dAtao baMdhoskRSTA nIcagotranI sthiti 20 koDAkoDI sAgaropamane badale asatkalpanAe 20 AvalikA ane uccagotranI 10 koDAkoDI sAgaropamane badale 10 AvalikAnI kalpIe . to 20 AvalikA pramANa nIcagotrano utkRSTa sthitibaMdha karI, tenI baMdhAvalikA vyatIta thayA pachI 19 AvalikA pramANa sthiti rahe tyAre saMkramane yogya thAya paraMtu zarU thayela udayAvalikAmAM paNa koi karaNa lAgatuM na hovAthI udayAvalikAnI uparanI 18 AvalikA pramANa sthitine, te vakhate baMdha zarU thayela uccagotramAM udayAvalikAnI upara saMkramAve che. tethI mithyAtva vinA baMdhoskRSTA dareka prakRtiono utkRSTa sthitisaMkrama baMdhAvalikA ane udayAvalikA rU5 be AvalikA nyUna utkRSTa sthitibaMdha jeTalo thAya che. mithyAtvamohanIyano AvalikA adhika aMtarmuhurta nyUna 70 koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitisaMkrama thAya che, kAraNake mithyAtva guNaThANe atisaMkilaSTa pariNAme utkRSTa sthitibaMdha karI aMtarmuhUrta pachI ja samyakta prApta karI zake paNa te pahelAM nahIM. tethI samyakatva pAme tyAre aMtarmuhUrNa nyUna mithyAtvanI je utkRSTa sthitisattA hoya chetemAMthI udayAvalikA uparanI badhI sthiti mizra ane samyakatvamohanIyanI udayAvalikAnI upara saMkramAve che. ane cAre AyuSyano paraspara saMkrama na hovAthI temaja badhyamAna AyuSyanA abAdhAkALamAM vivakSita AyuSyanA daliko paNa na hovAthI tathA udaya vinA paNa baMdhAvalikA pachI nirmAghAta bhAvinI apavarSAnA ane baMdha vakhate udvartana thAya che, mATe svasaMkramanI apekSAe deva - naraka AyuSyano 33 sAgaropama ane manuSya - tiryaMca AyuSyano 3 palyopama pramANa utkRSTa sthitisaMkrama thAya che. zaMkA :- tatkALa baMdhAyela karmamAM amuka varSo pramANa abAdhAkALa hoya che to abAdhAkALamAM dalika racanA na hovAthI baMdhAvalikA vyatIta thayA pachI udayAvalikA kevI rIte zarU thAya ? uttara :- je vakhate je karma baMdhAya te vakhate pUrvabaddha te karma sarvathA sattAmAM na ja hoya, to ja A zaMkA barAbara che, paraMtu dhruvasattAvALI prakRtionI haMmezA sattA hovAthI ane mithyAtva avasthAmAM te karmono yathAsaMbhava haMmezA baMdha cAlu hovAthI navIna karma baMdhAya tyAre te navIna karmanA abAdhAsthAnomAM paNa pUrvabaddha ane jeno abAdhAkALa vItI For Personal Private Use Only Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45ra karmaprakRti gayela che evA sattAgata karma prakRtionI niSeka racanA cAlu ja hoya che. mATe ja baMdhAvalikA pachI udayAvalikA zarU thAya che ane adhruvasattAvALI prakRtio sattAmAM na hoya paraMtu jyAre navo ja baMdha zarU thAya tyAre baMdhAvalikA vItyA bAda teonI abAdhAkALamAM pUrvabaddha dalika sattAmAM na hovAthI udayAvalikA zarU thatI nathI. paNa pUrvabaddha dalika sattAmAM hoya tyAre adhuvasattAvALI pravRtiomAM paNa baMdhAvalikA vItyA bAda dhruvasattAvALI prakRtionI jema udayAvalikA zarU. thai jAya che. tethI ahIM A zaMkAne avakAza nathI. upara batAvyA mujaba be AvalikA nyuna baMdhoskRSTA prakRtinI utkRSTa sthiti saMkramotkRSTa prakRtionI udayAvalikA upara saMkrame tyAre sAmAnyathI saMkramotkRSTA prakRtionI utkRSTa sthiti eka AvalikA nyUna mULakarmanA utkRSTa sthitibaMdha jeTalI thAya che. dA.ta. asatkalpanAe upara batAvyA mujaba be AvalikA nyUna aDhAra AvalikA pramANa nIcagotranI utkRSTa sthiti badhyamAna uccagotramAM udayAvalikA upara saMkrame tyAre aDhAra AvalikA ane uccagotra eka udayAvalikA maLI kula ogaNIza AvalikA pramANa uccagotranI utkRSTa sthiti thAya ane te potAnA mULakarmanI asatkalpanAe kalpela vIsa AvalikA pramANa sthitibaMdhathI eka AvalikA nyUna che. jaghanya sthitisaMkrama ane uddhavanA saMkrama sivAya vivalita sthitisthAnamAM rahela daliko niSeka racanAmAM pheraphAra thayA vinA patagraha prakRtinA sthitisthAna rUpe pariNAma pAme che. mATe ja saMkramsamANa prakRti ane badhyamAne prakRti e bannenI udayAvalikA eka sAthe ja zarU thAya che ane udayAvalikAmAM rahela dalikono saMkrama thato na hovAthI udayAvalikAnA uparanA dalikono saMkrama patagraha prakRtinI udayAvalikAmAM thato nathI. kemake tema thAya to sthitisthAnono pheraphAra thAya. mATe pataghraha prakRtionI udayAvalikA upara saMkrama thAya che tema kahyuM che. upara kahyA pramANe sa0mohanIya mizramohanIya, jinanAma ane AhArakasaptaka vinA zeSa saMkramotkRSTa prakRtionI utkRSTa sthitisattA potAnA mULakarmathI eka AvalikA nyuna hoya che ane saMkramAvalikAmAM koi karaNa lAgatuM na hovAthI saMkramAvalikA vyatIta thayA bAda udayAvalikA uparanI eTale kula traNa AvalikA nyUna utkRSTa sthitisaMkrama baMdha zarU thayela pataTThaha rUpa prakRtionI udayAvalikA upara thAya che. dAta) asatkalpanAe upara gotrakarmano utkRSTa sthitibaMdha vIsa AvalikAno batAvI uccagotranI eka AvalikA nyUna arthAtu ogaNIza AvalikA pramANa utkRSTa sthitisattA batAvI che, ane te uccagotranI saMkramAvalikA pUrNa thayA bAda te saMkramane yogya thAya. paraMtu udayAvalikAmAM koi karaNa lAgatuM na hovAthI saMkramAvalikA ane udayAvalikA rahita zeSa sattara AvalikA pramANa uccagotrano saMkrama, badhyamAna nIcagotra rUpa pataghrahamAM thAya che. samyaktvamohanIya tathA mizramohanIyano utkRSTa sthitisaMkrama e AvalikA ane aMtarmuhurta nyUna 70 koDAkoDI sAgaropama pramANa thAya che, kAraNake samyaktva pAme tyAre aMtarmuhUrta nyUna udayAvalikA uparanI eTale eka AvalikA ane aMtarmuharta nyUna mithyAtva mohanIyanI sthitino saMkrama mizra ane samya) mohanIyamAM udayAvalikAnI upara thAya che. tethI te samaye mizra ne samyakatvamohanIyanI udayAvalikA umeratAM aMtarmuhUrta nyUna 70 koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitisattA thAya ane saMkramAvalikA vItyA bAda udayAvalikA uparanI eTale be AvalikA ane aMtarmuhUrta nyUna samyaktvamohanIyanI saMpUrNa sthitino apavartanA saMkrama ane mizramohanIyano apavartanA saMkrama temaja samyakatva mohanIyamAM paNa saMkrama thAya che. | tIrthaMkara nAmakarma ane AhArakasaptakanA baMdhako kramazaH samyagudRSTio ane apramattAdi munio che. ane te vakhate aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa A ATheya prakRtiono sthitibaMdha thAya che, paraMtu sthitibaMdha karatAM nAmakarmanI anya prakRtionI sthitisattA A guNasthAnakomAM saMkhyAtaguNa ataHkoDAkoDI sAgaropama pramANa hoya che. mATe badhyamAna evI A pravRtiomAM anya pravRtiono saMkrama thavAthI A pravRtionI upasthitimattA thAya che. tethI baMdhAtkRSTA nathI paraMtu saMkramotkRSTA che. ane sattA karatAM A ATha prakRtiono be AvalikA nyUna utkRSTa sthitisaMkrama thAya che. .samyagudRSTine paNa zarUAtamAM aMtarmuhurta sudhI kaMika nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa nAmakarmanI anya pravRtionI utkRSTa sthitisattA hoya che. mATe saMkrama dvArA A pravRtionI bIjI pravRtionI jema kaMika nyUna visa koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitisattA kema na thAya ? For Personal & Private Use Only Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 453 uttara :- tevI u0 sthitisattAvALA samyagudRSTi jIvo A prakationo baMdha karatAM ja nathI, paraMtu ata:koDAkoDI sAgaropamanI sattA thayA pachI ja A prakRtiono baMdha zarU thAya che. mATe A zaMkAne sthAna nathI. saMkrama vakhate vivaNita prakRtionI jeTalI sthitisattA hoya te sthiti kahevAya che. ane te baMdhAtkA temaja saMkramotkRSTA prakRtionI saMkramsamANa sthitithI eka AvalikA adhika che. tethI cAra AyuSya tathA mithyAtvamohanIya vinA 92 baMdhoskRSTA prakRtionI eka AvalikA nyUna ane mithyAtvamohanIyanI aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthiti pramANa sthiti hoya che... deva - naraka AyuSyanI tathA manuSya - tiryaMcAyuSyanI sthiti baMdhAvalikA nyUna pUrvakroDanA trIjAbhAga rU5 abAdhAkALa sahita kramazaH 33 sAgaropama ane 3 palyopama hoya che. tathA samyakatvamohanIya ane mizramohanIyanI eka AvalikA ane aMtarmuhurNa nyUna 70 koDAkoDI sAgaropama, tIrthaMkara nAmakarma tathA AhArakasaptakanI sattAgata ataH koDAkoDI sAgaropamathI eka AvalikA nyuna ane zeSa ekAvana saMkramotkRSTA prakRtionI be AvalikA nyUna utkRSTa sthitisattA pramANa saMkrama vakhate utkRSTa sthitisattA arthAt sthiti hoya che. (4) jaghanya sthitisaMkrama pramANa :- apavarNanA ane udvartanA saMkrama AnI pachI svataMtra kahevAmAM Avaze, tethI A karaNamAM mukhyatAe anyaprakRtinayanarUpa saMkramano viSaya che. to paNa mithyAtvamohanIya vinA je prakRtiono anyaprakRtinayana svarUpe utkRSTa sthitisaMkramathI utkRSTa apavartanA sthitisaMkrama vadhAre thato hoya te prakRtionA ane je prakRtiono anyaprakRtimanarU5 jaghanya sthitisaMkramathI apavarnanA jagha0 sthitisaMkrama ocho thato hoya te prakationA anyaprakRtinayana sthitisaMkramanA pramANane badale apavartanA sthitisaMkramanuM pramANa ane svAmI batAvyA che. ane je prakRtiono apavartanAnI samAna ja anyaprakRtinayanarUpa utkRSTa athavA jaghao sthitisaMkrama thato hoya te prakRtionA apavartanAne badale anya prakRtinayanarUpa sthitisaMkramanuM pramANa ane svAmI batAvyA che. jema samyakatvamohanIyano anyaprakRtinayana sthitisaMkrama apavarnanA sthitisaMkramathI ocho ane pahele guNasthAnake thAya che. paraMtu tenA badale apavartanA sthitisaMkrama tenAthI paNa vadhAre ane cothe guNaThANe thAya che tethI pahelAnA badale cothA guNaThANe apavarnanA sthitisaMkrama AzrayI utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI batAvyA che. tathA cothA guNasthAnake mizramohanIyano apavartanA sthitisaMkrama ane anya prakRtinayana saMkrama samAna hovAthI tyAM bemAMthI game te saMkrama AzrayI cothe guNaThANe utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI ghaTI zake. - teja pramANe kSapakazreNimAM navamA guNasthAnake apavartanA dvArA hAsyaSakanI saMkhyAta varSa pramANa sthiti karI ekI sAthe saMjvalana krodhAdikamAM saMkramAve che mATe hAsyaSakanuM anyaprakRtinayana jaghanya sthitisaMkramanuM pramANa batAvela che. paraMtu matijJAnAvaraNIya vigere keTalIka pravRtiono anyaprakRtinayanarUpa jagha0 sthitisaMkrama aMtarmuhUrta pramANa che, ane bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAre uparanI eka samaya pramANa sthitino jagha0 apavartanA sthitisaMkrama thAya che. mATe matijJAnAvaraNIya vagere prakRtionA jaghanDa sthitisaMkramanA svAmI ane pramANa anyaprakRtinayana jagha0 sthitisaMkramanA badale apavarnanA jaghao sthitisaMkramane AzrayI batAvyA che. tyAM pAMca jJAnAvaraNIya, cAra darzanAvaraNIya, pAMca aMtarAya, cAra AyuSya, nidrA - pracalA, samyakatvamohanIya, saMjvalana lobha, be vedanIya, gotraddhika ane sthAvaradrikAdi tera vinA zeSa nAmakarmanI nevuM ema kula 116 prakRtionuM apavarnanAnI apekSAe ane te sivAyanI 42 prakRtionuM anyaprakRtinayana saMkramanI apekSAe jaghanya sthitisaMkramanuM pramANa ane svAmI batAvavAmAM Avela che. ane A banne prakArano jaghanya sthitisaMkrama udayAvaliMkAmAM ja thAya che, paraMtu udayAvalikAnI bahAra thato nathI. pAMca jJAnA, cAra darzanA, 5 aMta, nidrAddhika samyakatvamohanIya, saMjvalana lobha ane 4 Ayu0 no pota potAnA kSaya vakhate samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAre uparanI samaya pramANa sthitine udayAvalikAnA zarUAtanA samayAdhika trIjA bhAganI aMdara saMkramAve che. tyAre jaghanya sthitisaMkrama thAya che. kSapaka - navamA guNaThANe hAsyaSakanA carama prakSepa vakhate saMkhyAta varSa pramANa sthitinI apavarNanA karI saMjvalana krodhanI udayAvalikAmAM saMkramAve tyAre saMkhyAta varSa pramANa jaghanya sthitisaMkrama thAya che. ane e ja jIva baMdhaviccheda samaye baMdhAyela puruSaveda ane saMjvalana krodhAdi traNanA abAdhAkALamAM pUrvabaddha dalika na hovAthI anukrame For Personal & Private Use Only Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 karmaprakRti aMtarmuhUrta nyUna 8 varSa, be mAsa, eka mAsa, ane paMdara divasa pramANa puruSavedAdi - 4no jaghanya sthitisaMkrama kare che. paraMtu anya vede zreNi mAMDanArane puruSavedano jaldI kSaya thato hovAthI temaja udaya tathA udIraNA na hovAthI jaghanya sthitisaMkrama ghaTato nathI mATe puruSavede zreNi mAMDanArane puruSavedano jaghanya sthitisaMkrama hoya che. A vizeSatA che. mithyAtvamohanIya, mizramohanIya, prathamanA 12 kaSAya, napuMsakaveda, strIveda, thINadvitrika, sthAvaradvika, tiryaMcadvika, narakaddhika, Atapaddhika, ekendriyAdi prathama 4 jAti ane sAdhAraNa nAmakarma A 32 prakRtiono pota potAnA kSayanA aMte carama sthitighAtanA carama prakSepa vakhate palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa jaghanya sthitisaMkrama che. bAkInI 94 prakRtiono sayogI guNasthAnakanA sarva - apavartanAkaraNathI apavarttanA kare tyAre aMtarmuhUrta pramANa jadhanya sthitisaMkrama hoya che. jaghanya sthitisaMkrama vakhate jeTalI sattA hoya te jaghanya yasthiti kahevAya che. ane te sAmAnya rIte jaghanya sthitisaMkramathI eka AvalikA adhika hoya che, paraMtu nokaSAya saMjvalana krodhAdi traNa ane nidrAdvikamAM ema nathI. kAraNake nava nokaSAya ane saMjvalana krodhAdi traNa e bArano aMtarakaraNamAM jaghanya sthitisaMkrama thAya che, ane aMta2ka2NamAM dalika hotuM nathI, paraMtu sthitisattA hoya che, mATe A bAramAMthI hAsyaSaTka, strIveda ane napuMsakavedanI jaghanya sthitisaMkramathI yasthiti aMtarmuhUrta adhika hoya che. ane puruSaveda temaja saMjvalana krodhAdi traNa e cArano je vakhate jadhanya sthitisaMkrama kare che, te vakhate baMdhaviccheda samaye baMdhAyela karmadalika sivAya anya dalika sattAmAM vidyamAna na hovAthI carama samaye baMdhAyela karmalatAnI baMdhAvalikA vItyA bAda saMkramaNa AlikAnA carama samaye jadhanya sthitisaMkrama thAya che. mATe aMtarmuhUrta pramANa abAdhA sahita be AvalikA nyUna jadhanya sthitisaMkrama pramANa yasthiti hoya che. temaja tathAsvabhAve ja AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga sahita be AvalikA pramANa sthitisattA zeSa hoya tyAre ja nidrAdvikanI uparanI samaya pramANa sthitino saMkrama thato hovAthI nidrAdvikanI yasthiti AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga sahita be AvalikA pramANa hoya che. (5) sAdyAdi : mULa prakRtiono paraspara saMkrama na hovAthI apavarttanA saMkrama AzrayI bhaMgano vicAra karavAmAM Ave che. - mohanIyakarmano ajadhanya sthitisaMkrama cAra prakAre ane zeSa traNa saMkrama sAdi - adhruva ema be prakAre hovAthI dasa, ane zeSa sAta karmano ajaghanya sthitisaMkrama sAdi vinA traNa prakAre tathA jaghanyAdi traNa sthitisaMkramo sAdi adhruva ema be prakAre hovAthI nava - nava ema mULakarmanA sthitisaMkrama AzrayI 73 bhAMgA thAya che. tyAM mohanIyakarmano jaghanya sthitisaMkrama kSapakazreNimAM dazamA guNaThANe samayAdhika AvilakA bAkI rahe tyAre eka ja samaya thato hovAthI sAdi - adhruva ema be prakAre che, te sivAya sarva kALe ajaghanya sthitisaMkrama hoya che. ane te kSAyika samyaktvIne upazamazreNimAM agiyAramA guNaThANe hoto nathI. tyAMthI paDatAM dasamA guNaThANe thAya che, mATe sAdi, ane jaghanya sthitisaMkramanA sthAnane temaja agiyAramA guNasthAnakane nahIM pAmela jIvo AzrayI anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hovAthI ajaghanya sthitisaMkrama cAra prakAre hoya che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya temaja aMtarAya e traNano jaghanya sthitisaMkrama bAramA guNaThANe samayAdhika AvalikA zeSa hoya tyAre, temaja cAra aghAtI karmono teramA guNaThANAnA aMte samaya mAtra thato hovAthI sAdi - adhruva ema be prakAre che. te sivAya anya ajaghanya sthitisaMkrama che. te abhavyone anAdi - dhruva, temaja bhavyone aMta thaze mATe adhruva, ema ajaghanya sthitisaMkrama traNa prakAre che. AThe karmano utkRSTa sthitibaMdha karI AvalikA pachI utkRSTa sthitisaMkrama, ane zeSa kALe anutkRSTa sthitisaMkrama kare che. utkRSTa sthitibaMdha saMjJi paMcendriya jIvo amuka TAime ja kare che. mATe A banne saMkramo vArApharatI thatA hovAthI sAdi - adhruva ema be prakAre che. cAritramohanIyanI paccIsa prakRtio vinA zeSa dhruvasattAvALI ekaso pAMca prakRtiono ajaghanya sthitisaMkrama sAdi vinA traNa prakAre ane jaghanya, utkRSTa tathA anutkRSTa e be - be prakAre hovAthI eka - ekanA nava - nava mATe 945, cAritramohanIyanI paccIsa prakRtiono ajaghanya sthitisaMkrama sAdyAdi cAra prakAre ane zeSa traNa saMkrama sAdi - For Personal & Private Use Only Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 455 adhava ema be prakAre hovAthI eka - ekanA daza - daza ema 250, ane adhavasattAvALI aThThAvIsa prakRtionI sattA ja adhuva hovAthI jaghanyAdi cAre saMkramo sAdi - adhuva, ema be-be prakAre hovAthI eka- ekanA ATha - ATha ema 224, A pramANe sarve maLI uttara pravRtionA sthitisaMkrama AzrayI kula 1419 bhAMgA thAya che. A dareka prakRtiono pota potAnA kSaya vakhate saMkramane aMte jaghanya sthitisaMkrama eka samaya pramANa ja thato hovAthI sAdi ane adhava ema be prakAre che. te sivAyanA kALamAM jyAre saMkrama hoya che, tyAre ajaghanya hoya che, ane cAritramohanIya sivAya ekaso pAMca dhruvasattA prakRtiono jaghanya sthitisaMkrama yathAsaMbhava bArame ane terame guNaThANe thAya che, ane tyAMthI paDavAno abhAva hovAthI ajaghanya sthitisaMkramanI sAdi thatI nathI, paraMtu abhavyone anAdikALathI hoya che mATe anAdi, ane teone koikALe Ano aMta thato na hovAthI dhruva, ane bhavyone AgaLa aMta thato hovAthI adhruva ema traNa prakAre che. kSAyika samyakatvI agiyAramA guNaThANAthI paDe tyAre cAritramohanIyanI paccIsa pravRtionA ajaghanya sthitisaMkramanI yathAsaMbhava sAdi thAya che, ane jaghanya sthitisaMkramanA sthAnane temaja agiyAramA guNasthAnakane nahIM pAmelA jIvone anAdi, abhavyone haMmezA hovAthI dhruva, ane bhavyone kAlAMtare viccheda thato hovAthI adhruva.... ema cAra prakAre hoya che. vaLI saMjJi paMcendriya dareka prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha karI AvalikA pachI utkRSTa ane tyAra bAda anutkRSTa sthitisaMkrama kare che. utkRSTa sthitibaMdha amuka - amuka TAime thato hovAthI A banne saMkramo sAdi - adhruva ema be prakAre che. adhava sattAvALI aThThAvIsa prakationI sattA ja adhava hovAthI te prakRtionA jadhanyAdi cAre saMkrama sAdi - adhruva ema be prakAre ja hoya che. (6) svAmitva prarUpaNA - be prakAre che. (1) utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI (2) jaghanya sthitisaMkramanA svAmI utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI - jinanAma, AhArakasaptaka ane devAyuSya vinA badhI pravRtiono utkRSTa sthitibaMdha mithyAdRSTi saMjJi paMcendriya kare che, tethI uparokta nava ane traNa darzanamohanIya vinA zeSa baMdhotkRSTa prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha karI eka AvalikA bAda ane saMkramotkRSTA prakRtiono tenI pratipakSa prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha karyA bAda be AvalikA pachI utkRSTa sthitisaMkrama thAya che. mATe A saghaLI pravRtionA utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI bahulatAe mithyAdRSTi saMjJi paMcendriyo che. ane avirata samyagudRSTi darzanatrikanA, jinanAma karmanI utkRSTa sthitisattAvALA avirata samyagudaSTi jinanAma karmanA, apramattamuni AhArakasaptakanA, ane pUrvakroDa varSanA AyuSyavALA pramattamuni devAyuSyanA utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI che. - jaghanya sthitisaMkramanA svAmI - 5 jJAnAd, 4 darza0, 5 aMta, e cauda prakRtionA 12 guNasthAnakavALA, samyakatvamohanIyanA cAregatinA samyagudRSTi, saMlobhano kSapaka sukSmasaMparAyavartI, ane cAre AyuSyanA sva - svagativartI jaghanya sthitisaMkrama ane nidrAddhikanA 12mA guNasthAnakavALA AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga sahita be AvalikA pramANa kALa bAkI rahe tyAre sarvopari samaya pramANa sthitinI apavartana karI udayAvalikAnA zarUAtanA samayAdhika trIjA bhAgamAM saMkramAve che. ahIM vastu svabhAva ja kAraNa che. | hAsyAdi - 6 ane puruSaveda saMjvalana krodhAdi 3 e 10 prakRtionA jaghanya sthitisaMkramanA svAmI kRpaka 9mAM guNaThANAvartI jIvo che. 4 anaMtAnubaMdhinA cAragatinA samyagudRSTi, mithyAtva tathA mizramohanIyanA kSAyika samyaktva prApta karanAra 4 thI 7 guNaThANA sudhInA manuSya che. | madhyama 8 kaSAya, napuMsakaveda, strIveda, thINadvitrika, sthAvaraddhika, tiryaMcadrika, narakadvika, Atapadrika ekendriyAdi-4 jAti sAdhAraNa nAmakarma e 26 prakRtionA kSepaka 9mA guNaThANAvALA jIvo jaghanya sthitisaMkramanA svAmI che. bAkInI 94 prakRtionA sayogI guNasthAnakanA carama samaye sarva - apavarNanA karaNathI apavartana kare tyAre aMtarmuharta pramANa jaghanya sthitisaMkrama hoya tyAre te ja tenA svAmI paNa che. For Personal & Private Use Only Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 karmaprakRti - atha 3o anubhAgasaMkrama :- ) ahIM (1) bheda (2) rUddhaka prarUpaNA (3) vizeSalakSaNa (4) utkRSTa anubhAgasaMkrama pramANa (5) jaghanya anubhAgasaMkrama pramANa (6) sAghAdi prarUpaNA ane (7) svAmitva prarUpaNA e sAta anuyoga dvAra che. (1) bheda - mULa ane uttara pravRtio AzrayI anubhAgasaMkrama be prakAre che, punaH mULa prakRti anubhAgasaMkrama jJAnAvaraNIya vagere ATha prakAre ane uttara prakRti anubhAgasaMkrama matijJAnAvaraNIya vagere ekaso aThThAvana prakAre che. (2) spartaka prarUpaNA - baMdha zatakamAM batAvyA mujaba baMdha AzrayI matijJAnAvaraNIya vigere cA jJAnAvaraNIya, cakSudarzanAdi traNa darzanAvaraNIya, puruSaveda, cAra saMjvalana ane pAMca aMtarAya e sattara pravRtiono sthAna saMjJA AzrayI ekasthAnika vagere cAre prakArano rasa hoya che ane zeSa ekaso traNa prakRtiono dristhAnika, tristhAnika ane catuHsthAnika ema traNa prakArano rasa hoya che, ane ghAtIpaNAne AzrayI sarvaghAtI, prakRtiono rasa sarvaghAtI, dezaghAtI prakRtiono tristhAnika ane catuHsthAnika sarvaghAtI, kristhAnika rasamAM keTalAka spardhako dezaghAtI ane keTalAka sarvaghAtI ema mizra, ane ekasthAnika rasa spardhako dezaghAtI hoya che. samyakatvamohanIyano rasa ekasthAnika temaja jaghanya dvisthAnika ane dezaghAtI hoya che. mizramohanIyano rasa madhyama dristhAnika ane sarvaghAtI hoya che, ane aghAtI prakRtiono rasa aghAtI hovA chatAM sarvaghAtI prakRtionA rasa spardhako sAthe udayamAM Ave tyAre sarvaghAtI prakRtionI samAna phaLa batAve che mATe sarvaghAtI pratibhAgA kahevAya che. (3) vizeSalakSaNa :- vivakSita prakRtinA dalikamAM rahela rasa ocho thavo te apavartanArasa vadhavo te udavanA temaja patagraha prakRtinA dalikonA rasarUpe pariNamavo te anya prakRtinayanarUpa anubhAgasaMkrama che. ahIM mULa prakRtiono paraspara saMkrama na hovAthI udvartana ane apavarNanA e be prakAre ane uttara prakRtiomAM traNa prakAre anubhAgasaMkrama pravarte che. ' (4) utkRSTa anubhAgasaMkrama pramANa :- sattAmAM rahela prakRtiono vadhAremAM vadhAre jeTalo rasa saMkrame te utkRSTa anubhAgasaMkrama ane ochAmAM ocho jeTalo rasa saMkrame te jaghanya anubhAgasaMkrama kahevAya che. tyAM samyakatvamohanIyano utkRSTa dristhAnika rasa saMkrame che tyAre sthAna AzrayI dristhAnika ane ghAtI AzrayI dezaghAtI e utkRSTa anubhAgasaMkrama che. manuSyAyuSya, tiryaMcAyuSya, Atapa ane mizramohanIyano jyAre sarvotkRSTa dristhAnika rasa saMkrame che tyAre sthAna AzrayI kristhAnika ane ghAtI AzrayI sarvaghAtI utkRSTa anubhAgasaMkrama thAya che. ahIM manuSya - tiryaMcAyu ane Atapano tristhAnika tathA catuHsthAnika rasa sattAmAM hovA chatAM tathA svabhAve ja teno udvartanA - apavartana temaja anya prakRtinayanarUpa saMkrama thato nathI mATe ja utkRSTa anubhAgasaMkrama dristhAnika batAvela che. zeSa sarve prakRtiono jyAre sarvotkRSTa catuHsthAnika rasano saMkrama thAya tyAre sthAna AzrayI catuHsthAnika ane ghAtI AzrayI sarvaghAtI utkRSTa anubhAgasaMkrama thAya che. (5) jaghanya anubhAgasaMkrama pramANa :- samyakatvamohanIya, puruSaveda, saMjavalana catuSka e cha prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama sthAna AzrayI ekasthAnika ane ghAtIpaNAne AzrayI dezaghAtI che, arthAt A cha prakRtiono jyAre jaghanya ekasthAnika rasa saMkrame che tyAre jaghanya anubhAgasaMkrama kahevAya che, ane zeSa sarva prakRtiono sthAna AzrayI kristhAnika ane ghAtIpaNAne AzrayI sarvaghAtI jaghanya anubhAgasaMkrama che arthAtu A saghaLI pravRtiono jyAre jaghanya dristhAnika rasano saMkrama thAya tyAre jaghanya anubhAgasaMkrama kahevAya che. jo ke matijJAnAvaraNIya vagere sAta - dezaghAtI AvaraNo ane pAMca aMtarAya e bAra prakRtiono baMdha AzrayI eka sthAnika rasa batAvela che, paraMtu te prakRtionA jaghanya anubhAgasaMkrama vakhate pUrvabaddha sattAmAM rahela kristhAnika rasa spardhakono paNa saMkrama thAya che, mATe jaghanyathI paNa kristhAnika anubhAgasaMkrama thAya che paraMtu eka sthAnika nahIM. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 457 (6) sAdhAdi prarUpaNA :- mULaprakRti ane uttaraprakRti AzrayI sAghAdi bhaMgano vicAra karavAno che. tyAM prathama mULaprakRti AzrayI kahe che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya e traNano ajaghanya anubhAgasaMkrama sAdi vinA traNa prakAre ane zeSa traNa saMkramo sAdi - adhruva ema be be prakAre hovAthI eka ekanA nava - nava kula sattAvIza, mohanIyano ajaghanya ane AyuSyano anutkRSTa cAra - cAra prakAre ane A banne karmanA zeSa traNa saMkramo be-be prakAre hovAthI eka-ekanA dasa-dasa ema vIza. vedanIya, nAma ane gotra e traNa karmano anutkRSTa anubhAgasaMkrama traNa prakAre ane bAkInA traNa saMkramo be-be prakAre hovAthI eka-ekanA nava-nava ema sattAvIza. e pramANe mULakarma AzrayI anubhAgasaMkramanA kula 74 bhAMgA thAya che. tyAM jJAnAvaraNIya vigere traNa karmono jadhanya anubhAgasaMkrama bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre samayamAtra thato hovAthI sAdi ane adhruva che. zeSa sarvakALe A traNa karmono ajaghanya anubhAgasaMkrama hoya che ane te abhavyone anAdi-dhruva ane bhavyone kAlAMtare viccheda thavAno hovAthI adhruva ema traNa prakAre che. mohanIyakarmano jaghunya anubhAgasaMkrama kSapaka sukSmasaMparAya guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA zeSa hoya tyAre samayamAtra thato hovAthI sAdi ane adhruva che ane zeSa kALe ajaghanya hoya che. kSAyika samyaktvI upazamazreNithI paDe tyAre ajaghanya anubhAgasaMkramanI zarUAta kare che mATe sAdi, uparokta sthAnane athavA jaghanya anubhAgasaMkramanA sthAnane nahIM pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. A cAre karmono utkRSTa anubhAgasaMkrama saMjJi paMcendriyamAM utkRSTa sthiti baMdha karyA pachI AvalikA bAda aMtarmuhUrta kALa paryaMta hoya che ane zeSakALe anutkRSTa hoya che. punaH utkRSTa baMdha kare tyAre AvalikA bAda utkRSTa ane pachI anutkRSTa ema vArApharatI anekavAra thatA hovAthI utkRSTa ane anuSkRSTa anubhAgasaMkrama sAdi - adhruva ema be prakAre che. apramatta guNasthAnake devAyuSyano utkRSTa anubhAga baMdha karyA bAda eka AvalikA pachI anuttara - vimAnamAM samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI sAdhika tetrIsa sAgaropama pramANa utkRSTa anubhAgasaMkrama kare che mATe te sAdi ane adhruva che, ane te sivAya zeSa saghaLo anubhAgasaMkrama anutkRSTa che te anuttara - vimAnamAM eka AvalikA bAkI rahe tyAre pravarte che. mATe sAdi, anuttara - vimAnanuM AyuSya nahIM bAMdhela jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva ema cAra prakAre hoya che. AyuSyano jaghanya anubhAga baMdha karI baMdhAlikA bAda sva - sva bhavamAM samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI jadhanya ane zeSa kALe ajaghanya, ema saMsAramAM vAraMvAra thatA jaghanya ane ajaghanya banne anubhAgasaMkramo sAdi ane adhruva che. vedanIya, nAma ane gotrakarmano utkRSTa anubhAgasaMkrama bAramA - teramA guNasthAnake hoya che, te pratiniyata kAla hovAthI sAdi - adhruva che. te sivAya zeSa sarvakAle anutkRSTa thAya che. ane tenI zarUAta na hovAthI anAdi, abhavyone dhruva, ane bhavyone adhruva che. A traNa karmono ghaNI anubhAga sattAno nAza karela sUkSma ekendriyAdi jIvone jadhanya anubhAgasaMkrama ane punaH adhika - 2sa bAMdhyA bAda athavA jyAM sudhI sattAgata ghaNA anubhAgano nAza na kare tyAM sudhI ajaghanya anubhAgasaMkrama, ema prathama guNasthAnake ekendriyAdi jIvone vAraMvAra thatA hovAthI banne sAdi - adhruva che. anaMtAnubaMdhi catuSka, nava nokaSAya, ane saMjvalana catuSka A sattara prakRtiono ajadhanya anubhAgasaMkrama cAra prakAre, zeSa traNa saMkramo sAdi - adhruva ema be-be prakAre hovAthI eka-ekanA dasa-dasa, kula ekasosIttera. pAMca jJAnAvaraNIya, cha darzanAvaraNIya ane pAMca aMtarAya e soLano ajaghanya anubhAgasaMkrama sAdi vinA traNa prakAre ane bAkInA traNa saMkramo sAdi - adhruva ema be prakAre hovAthI eka-ekanA nava-nava kula ekaso cummAlIsa, trasadazaka, paMcendriyajAti, samacaturasrasaMsthAna, zubhavihAyogati, taijasa-kAryaNasaptaka, zubhavarNAdi agiyAra, parAghAta, ucchvAsa, agurulaghu, nirmANa ane sAtAvedanIya e chatrIsa prakRtiono anutkRSTa anubhAgasaMkrama sAdi vinA traNa prakAre ane For Personal & Private Use Only Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 karmaprakRti bAkInA saMkramo sAdi - adhruva ema be prakAre hovAthI eka-ekanA nava-nava kula traNaso covIza. audArikasaptaka, udyota, prathama saMghayaNa A navano anubhRSTa anubhAgasaMkrama cAra prakAre ane zeSa traNa saMkramo sAdi-adhruva ema be-be prakAre hovAthI eka-ekanA dasa-dasa kula nevuM. bAkInI thINaddhitrika vigere eMsI prakRtionA cAre anubhAgasaMkrama sAdi-adhruva ema be-be prakAre hovAthI eka-ekanA ATha-ATha kula chaso cAlIsa.... ema uttara prakRtionA anubhAgasaMkrama AzrayI 1,368 (eka hajAra, traNaso, aDasaThTha) bhAMgA thAya che. covIsanI sattAvALo prathama guNasthAnake AvI anaMtAnubaMdhino baMdha kare tyAre baMdhAvalikA pachInA pahelA samaye teno jaghanya anubhAgasaMkrama thAya che ane nava nokaSAya temaja cAra saMjvalananA kSapakane pota potAnA jaghanya sthiti saMkrama kALe eka samayamAtra jaghanya anubhAgasaMkrama thAya che. mATe sAdi-adhruva ema be prakAre che. te sivAyanA kALamAM jyAre A prakRtiono saMkrama hoya che. tyAre te ajadhanya anubhAgasaMkrama hoya che. te ajadhanya anubhAgasaMkrama prathama guNasthAnake samayAdhika AvalikA pachI ane te kSAyika samyagdaSTi agiyAramA guNasthAnakathI paDe tyAre punaH zarU thAya che tyAre sAdi, ane A sthAnone nahIM pAmelA jIvane anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. bAramA guNasthAnake matijJAnAvaraNIya vagere soLa prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama samayamAtra thato hovAthI sAdi-adhruva che, te sivAya jyAre A prakRtiono saMkrama pravarte che tyAre te ajadhanya hoya che paraMtu tenI zarUAta na hovAthI anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. A soLa ane pUrvokta sattara, ema tetrIsa prakRtiono saMzi paMcendriya utkRSTa anubhAga baMdha karI AvalikA pachI utkRSTa ane zeSa kALe anutkRSTa ema vArApharatI anekavAra karatA hovAthI A banne saMkramo sAdi-adhruva be prakAre che. trasAdi zubhaprakRtiono utkRSTa anubhAgasaMkrama pota-potAnA baMdhaviccheda karI AvalikA bAda sayogInA aMta sudhI thato hovAthI sAdi-adhruva che. te sivAyanA kALamAM jyAre A prakRtiono saMkrama hoya che tyAre anutkRSTa hoya che ane tenI zarUAta na hovAthI anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva ema traNa prakAre che. sarvavizuddha deva utkRSTa anubhAga baMdha karI baMdhAvalikA bAda audArikasaptaka ane prathama saMghayaNa e AThano ane saptamapRthvIno nA2ka mithyAtvanA carama samaye utkRSTa anubhAga baMdha karI AlikA bAda samyaktva avasthAmAM udyotano ekaso batrIsa sAgaropama kALa sudhI utkRSTa anubhAgasaMkrama kare che. mATe sAdi-adhruva ema be prakAre che. ane te sivAya jyAre A prakRtiono saMkrama thAya che tyAre te anutkRSTa hoya che. utkRSTa anubhAgasaMkrama karyA bAda punaH anuSkRSTa zarU thAya che mATe sAdi, utkRSTa anubhAgasaMkramanA sthAnane nahIM pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva ema anutkRSTa anubhAgasaMkrama cAra prakAre che. A nava temaja trasAdi chatrIsa ema pIstAlIsa prakRtiono jaghanya ane ajaghanya anubhAgasaMkrama, vedanIyAdi mULakarmanI jema ekendriyAdimAM vAraMvAra thatA hovAthI sAdi - adhruva be prakAre che. thINadvitrika vagere zeSa eMsI prakRtiono jadhanya ane ajadhanya anubhAgasaMkrama sUkSma ekendriyAdimAM vedanIya karmanI jema vAraMvAra thato hovAthI baMne sAdi - adhruva che. ane devadvika, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, jinanAma, uccagotra ane manuSyaddhika e 20 vinA 60 prakRtiono utkRSTa rasa baMdha karI AlikA bAda amuka TAima sudhI utkRSTa anubhAgasaMkrama ane zeSakALe anutkRSTa anubhAgasaMkrama ema e banne paNa vAraMvAra thatA hovAthI sAdi - adhruva be prakAre che. devadvika vagere 20 prakRtionI sattA ja adhruva hovAthI teno paNa utkRSTa ane anuSkRSTa anubhAgasaMkrama sAdi adhruva ema be prakAre hoya che. svAmitva prarUpaNA :- svAmitvano vicAra karatAM pahelAM nIcenA niyamo khAsa dhyAnamAM rAkhavAthI svAmI sahelAithI samajI zakAze. (1) saghaLI azubha prakRtiono utkRSTa anubhAga baMdha ati saMkilaSTa mithyAdRSTi AtmAo kare che. ane karyA pachI eka AvalikA bAda aMtarmuhUrta kALa sudhI utkRSTa anubhAgasaMkrama kare che, pachI vizuddha pariNAma AvavAthI tenA rasano ghAta kare che, mATe mithyAtvI hovA chatAM aMtarmuhUrta pachI utkRSTa anubhAgasaMkrama thato nathI. For Personal & Private Use Only www.jaitlibrary.org Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 (2) saMjJi paMcendriyo utkRSTa rasabaMdha karavA chatAM teo kALa karI sUkSma aparyApta ekendriyAdikamAM utpanna thAya to tyAM paNa aMtarmuhUrta kALa sudhI utkRSTa anubhAgasaMkrama karI zake che. saMkramaNakaraNa (3) Atapa vigere keTalIka zubha prakRtiono paNa utkRSTa anubhAga baMdha mithyAtvIo kare che paraMtu teo paNa aMtarmuhUrta pachI saMkilaSTa pariNAme tenA rasano avazya ghAta kare che, mATe mithyAdRSTine koipaNa prakRtiono utkRSTa anubhAgasaMkrama aMtarmuhurttathI vadhAre prApta thato nathI. (4) je zubha prakRtiono utkRSTa anubhAga baMdha samyagdaSTio kare che te prakRtiono jyAM sudhI samyagdaSTi hoya tyAM sudhI sAmAnyathI utkRSTa anubhAgasaMkrama kare che. (5) kSapakazreNimAM AtmA aMtarakaraNa na kare tyAM sudhI saghaLI ghAtI prakRtiono sattAgata anubhAga ekendriyo karatAM anaMtaguNa hoya che, mATe ghAtI prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama aMtarakaraNa karyA pachI ja prApta thAya che. (6) azubha prakRtiono asaMnni karatAM sayogI kevila bhagavaMtane paNa anaMtaguNa rasa sattAmAM hoya che. tethI azubha aghAtI prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama sUkSma ekendriyomAM prApta thAya che. (7) samyaktvamohanIya ane mizramohanIyanA utkRSTa anubhAgano kSAyika samyaktva prApta karatI vakhate ja ghAta kare che, tethI A banne prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama kSAyika samyaktva prApta karanAra jIvane ja hoya che. utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI :- pAMca jJAnAvaraNIya, nava darzanAvaraNIya, asAtAvedanIya, aThThAvIsa mohanIya, nIcagotra, pAMca aMtarAya, narakaddhika, tiryaMcadvika, ekendriyAdika cAra jAti, prathama vinAnA pAMca saMghayaNa, prathama vinAnA pAMca saMsthAna, azubhavarNAdi nava, azubhavihAyogati, upaghAta, ane sthAvara dazaka A aDDAsI prakRtionA utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI yugalika ane AnatathI anuttara sudhInA devo varjI zeSa cAre gatinA mithyAdRSTi jIvo aMtarmuhUtta kALa paryaMta hoya che. yugalika ane AnatAdi devo atisaMkilaSTa pariNAmI na hovAthI A azubha prakRtiono utkRSTa anubhAga baMdha karatA nathI. temaja atisaMkilaSTa pariNAmI anya paryApta saMkSi paMcendriya jIvo utkRSTa anubhAga baMdha karI aMtarmuhUrta pachI ja yugalikAdimAM utpanna thAya che ane aMtarmuhUrta bAda A prakRtionA utkRSTa anubhAgano avazya nAza thai jAya che. tethI ja yugalika tathA AnatAdi devo utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI nathI. Atapa, udyota, audArikasaptaka, prathama saMghayaNa ane manuSyaddhika A bAra prakRtionA samyadRSTi temaja mithyAdRSTi cAreya gatinA sarve jIvo utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI che. mithyAdRSTi Atapa tathA udyotano utkRSTa anubhAga baMdha karI baMdhAvalikA pachI aMtarmuhUrta sudhI mithyAtva guNaThANe ane jo samyaktva pAme to samyaktvapaNAmAM ekaso batrIsa sAgaropama kALa sudhI utkRSTa anubhAgasaMkrama kare che. temaja zeSa dasa prakRtiono utkRSTa anubhAga baMdha samyagdaSTi manuSya kare che tethI samyaktva avasthAmAM ekaso batrIsa sAgaropama kALa pramANa ane pahele guNaThANe athavA kALa karIne anyatra sUkSma ekendriyAdikamAM jAya to tyAM paNa aMtarmuhUrta kALa sudhI A prakRtiono utkRSTa anubhAgasaMkrama thai zake che. devAyuSyano apramattayati ane zeSa traNa AyuSyano utkRSTa rasabaMdha mithyAdRSTi saMjJi paMcendriya kare che paraMtu cAre AyunI baMdhAvalikA vItyA bAda sva-sva AyuSyanI samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI, vaLI AyuSya baMdha thayA pachI guNasthAnakonuM paNa parAvartana thai zake che mATe samyagdaSTi athavA mithyAdRSTi cAre AyuSyanA utkRSTa rasabaMdhanA svAmI che. sAtAvedanIya, yazaHkIrti ane uccagotra A traNa prakRtionA utkRSTa rasabaMdhanA svAmI bAramA - teramA guNasthAnakavartI ane zeSa devadvika vaikriyasaptaka, paMcendriyajAti, AhArakasaptaka, taijasa-kAryaNasaptaka, samacaturasasaMsthAna, parAghAta, ucchvAsa, agurulaghu, nirmANa, tIrthaMkara nAmakarma, prazastavihoyogati, zubhavarNAdi agiyAra ane trasanavaka A ekAvana prakRtionA utkRSTa rasabaMdhanA svAmI kSapaka apUrvakaraNa guNasthAnakanA sAtamA bhAgathI sayogI guNasthAnaka sudhInA jIvo che. For Personal & Private Use Only Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 karmaprakRti jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI - Hpaka navamA guNasthAnake aMtarakaraNa karyA pachI nava nokaSAya ane cAra saMjvalanano je vakhate jaghanya sthitisaMkrama kare che te ja samaye jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI che. TIkAmAM sAmAnyathI cAre saMjvalananA jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI kSapaka anivRttikaraNavartI kahyA che paraMtu saMlobhanA jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI sapaka sukSmasaMparAyavartI samayAdhika AvalikA zeSa rahe teja samaye jaghanya sthitisaMkramanA svAmI kahela hovAthI te ja saMbhave che. pAMca jJAnAvaraNIya, cAra darzanAvaraNIya ane pAMca aMtarAya e caudanA bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAre jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI che, ane nidrAddhikanA jaghaDa anu saMkramanA svAmI AvalikAno asaMkhyAtamo bhAgAdhika be AvalikA zeSa hoya tyAre hoya che. te te prakRtionI sattA vinAnA jIvane prathama ta~Ayogya jaghanya anubhAga baMdha karI baMdhAvalikA bAda AhArakasaptakanA pramattayati, vaikriyasaptaka, devadrika ane narakadvikanA paryApta asaMjJi paMcendriya, manuSyaddhika ane uccagotranA sUkSma nigoda, tIrthaMkara nAmakarmanA avirata samyagudRSTi, samyaktvamohanIya ane mizramohanIyanA kSAyika samyakatva prApta karanAra pota - potAnA carama sthitighAtanA carama prakSepa vakhate samyagudRSTi, cAra anaMtAnubaMdhinA covIsanI sattAvALA samyagudRSTi mithyAtvaguNaThANe jai baMdhAvalikA pachI samayamAtra jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI che ane cAre AyuSyano jaghanya sthitibaMdha samaye ja jaghanya rasabaMdha thAya che. mATe cAre AyuSyano jaghanyasthitibaMdha karanAra baMdhAvalikA vItyA bAda sva- sva AyuSyanI samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI che. ghaNI anubhAga sattAno nAza karyo che jeNe ane sattA karatAM jyAM sudhI alpa anubhAga baMdha kare tyAM sudhI sukSma teukAya - vAyukAya athavA anya ekendriya temaja beindriya vigere jIvo zeSa sattANu prakRtionA jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI che. -: atha 4tho - pradeza saMkrama :ahIM (1) sAmAnya lakSaNa (2) bheda (3) sAdyAdi (4) utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI ane (5) jaghanya pradezasaMkramanA svAmI e pAMca anuyoga dvAra che. (1) sAmAnya lakSaNa - jenI baMdhAvalikA vyatIta thai che evA sattAgata karma dalikane badhyamAna pravRtiomAM lai javA arthAtu patagraha prakRtirUpe banAvavA te pradezasaMkrama kahevAya che. (2) bhedaH- (1) udgalanA (2) vidhyAtasaMkrama (3) yathApravRtta (4) guNasaMkrama ane (5) sarvasaMkrama A pradezasaMkramanA bhedo che. ahIM jo ke chaThTho sTibukasaMkrama paNa che. paNa tenI nIcenA kAraNothI vivalA karI nathI. (1) alezyavIryavALA ayogI kevalIone paNa tibukasaMkramaNa pravartamAna hovAthI jaNAya che ke e "karaNa' rUpa nathI. prastutamAM to karaNa rU5 saMkramaNano adhikAra che. (2) AmAM, udaya samayamAM rahela saghaLuM lika saMkrama pAme che ane enI uparanA koi niSekanuM dalika saMkramatuM nathI, jyAre prastuta saMkramamAM to udayAvalikA karaNa mATe ayogya hovAthI enI uparanA niSekonuM ja keTaluMka dalika saMkrame che. (3) tibukathI saMkramamANa prakRti patagraha prakRtine tulya kArya karatI hovA chatAM sarvathA tarUpa banI jatI nathI. tethI eno pradezodaya hoya che. (4) A tibakasaMkramaNa vipAka udayavatI pravRtiomAM anudayavatI prakRtinuM thAya che. patadugraha badhyamAna che ke nahIM enI ahIM koi apekSA hotI nathI. (5) sibukasaMkramamAM sthitinI hAni-vRddhi hotI nathI. For Personal & Private Use Only Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 461 (1) uddavalanAsaMkrama - sattAgata karmadalikone ukheDavA athavA nirmaLapaNe teno nAza karavo te udvavanAsaMkrama kahevAya che, sattAgata prakRtionA nAza karavA mATenA aneka sAdhanomAM udvavanAsaMkrama paNa eka prabala sAdhana che. tyAM sattAgata karmasthitinA uparanA palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga jeTalA sthitikhaMDane upADI aMtarmuhurta kALamAM nAza kare. tyArabAda prathama nAza karela sthitikhaMDanA nIcenA bIjA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitikhaMDane upADI punaH teno aMtarmuhUrtamAM nAza kare, ema dvicarama sthitikhaMDa sudhI pUrva-pUrvanA sthitikhaMDathI kaMika ochA-ochA chatAM palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa sthitikhaMDa upADI upADI dareka aMtarmuhurta nAza kare che, ane kicarama - sthitikhaMDathI asaMkhyAtaguNa pramANa carama sthitikhaMDano paNa aMtarmuhUrtamAM vinAza kare che. ahIM sthiti tathA dalikane AzrayI anaMtaronidhAthI ane paraMparopanidhAthI ema be rIte vicAra karI zakAya che. anaMtaropanidhAe - sthitinI apekSAe prathamanA sthitikhaMDathI dvicarama sthitikhaMDa sudhInA dareka sthitikhaMDo vizeSa hIna-hIna arthAtu asaMkhyAta bhAga hIna-hIna sthitivALA hoya che, ane dvicarama sthitikhaMDathI carama sthitikhaMDa asaMkhyAtaguNa hovA chatAM prathamanA sthitikhaMDanI apekSAe asaMkhyAtaguNahIna sthitivALo hoya che. paraMparopanidhAe - prathama sthitikhaMDathI zarUAtanA keTalAka sthitikhaMDo asaMkhyAtabhAgahIna, tenI nIcenA keTalAka sthitikhaMDo saMkhyatibhAgahIna, tenI nIcenA keTalAka saMkhyAtaguNahIna ane tenI nIcenA keTalAka chellA sthitikhaMDo asaMkhyAtaguNa hIna hoya che. - anaMtaropanidhAthI - dalikonI apekSAe prathama sthitikhaMDa sarvathI alpa dalikavALo hoya che, ane tenI nIcenA dvicarama sthitikhaMDa sudhInA dareka sthitikhaMDo vizeSAdhika - vizeSAdhika arthAtu asaMkhyAtabhAga adhika-adhika dalikavALA hoya che ane caramasthitikhaMDa asaMkhyAtaguNa dalitavALo hoya che. paraMparopanidhAe - prathama sthitikhaMDanA dalikonI apekSAe nIcenA zarUAtanA keTalAka sthitikhaMDo asaMkhyAtabhAga adhika, tenI nIcenA keTalAka saMkhyAtabhAga adhika, tenI nIcenA keTalAka saMkhyAtaguNa adhika ane tenI nIcenA keTalAka sthitikhaMDo asaMkhyAtaguNa adhika dalikavALA hoya che. - A udUvalanAsaMkramamAM umerAtA sthitikhaMDonuM dalika nahIM ukerAtA nIcenA potAnA sthitisthAnomAM ane svajAtIya anya pravRtiomAM paNa nAkhe che. tyAM dvicarama sthitikhaMDanA caramasamaya sudhI prathama sthitikhaMDanA prathama samayathI samaye samaye asaMkhyAtaguNa dalika nIce svAsthAnamAM nAkhe che ane parasthAnamAM prathama samayathI vizeSa hIna-hIna nAkhe che. prathama samaye parasthAnamAM jeTaluM dalika nAkhe che. tenA karatAM svasthAnamAM asaMkhyAtaguNa dalika nAkhe che. ane carama sthitikhaMDa pote ja ukerAto hovAthI vaLI tenI nIce mAtra eka udayAvalikA pramANa ja sthiti hovAthI tenA samagra dalikane samaye-samaye asaMkhyAtaguNa paraprakRtimAM ja nAMkhe che paraMtu svamAM nahIM. A udvavanAsaMkrama keTalIka pravRtio yathApravRttasaMkramane rokIne keTalIka pravRtionA vidhyAtasaMkramane rokIne pravarte che. jema AhArakanI sattAvAlo aviratibhAvane pAmela jIva aMtarmuhUrta bAda samyakatva - mizramohanIya, devadvika, narakaddhika, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, manuSyadrika, uccagotra e 23 prakRtionI (pU.malayagiri masAnI TIkAmAM anaMtAd - sahita 27 prakRtio kahIM che.) palyopamanA asaMkhyAtamAM pramANa kALamAM udgalanA kare che. ane anaMtA-4, mithyAtva, mizramohanIya e 6 prakRtionI 4 thI 7 guNasthAnaka sudhInA jIvo, temaja kSapaka jIva thINadvitrika nAmanI 13 prakRtio (sthAvaraddhika, tiryaMcadrika, narakadrika, Atapa, udyota, ekendriyAdi 4 jAti, sAdhAraNa) madhyama 8 kaSAya, saMkhta krodhAdi-3, nokaSAya-9 e 36 prakRtio 9mA guNasthAnake pota potAnA kSaya vakhate kSapaka jIva aMtarmuhurta : kAle uvela che. udgalanAsaMkramamAM kula 62 prakRtio thAya che. je prakRtionI aMtarmuhUrtamAM udUvalanA kare che te prakRtiomAM amuka kALa pachI udUvalanA saMkramanI sAthe prAya: guNasaMkrama paNa pravarte che. For Personal & Private Use Only Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 462 karmaprakRti (2) vidhyAtasaMkrama - samyakatvAdi guNanA athavA devAdika bhavanA nimittathI je prakationo baMdha-viccheda thAya. arthAtu baMdha aTakI jAya. te te prakRtiono tyArabAda vidhyAtasaMkrama thAya che. ' upazama samyakatvanI prAptinA aMtarakaraNamAM baMdha na hovA chatAM aMtarmuhurta pachI mithyAtva temaja mizramohanIyano vidhyAtasaMkrama thAya che. apUrvakaraNa guNasthAnakathI guNapratyaya baMdhaviccheda thayela hovA chatAM koipaNa azubha pravRtiono vidhyAta saMkrama thato nathI. paraMtu yathAsaMbhava guNasaMkrama ane uddalanAsaMkrama pravarte che, eja pramANe guNapratyaya baMdha na hovA chatAM potapotAnA kSayanA apUrvakaraNanA prathama samayathI cAra anaMtAnubaMdhi, mithyAtva tathA mizramohanIyano paNa vidhyAta saMkrama thato nathI paraMtu udgalanAnuviddha guNasaMkrama thAya che temaja guNa ke bhava pratyaya baMdha na hovA chatAM je avasthAmAM je prakRtionI uddavalanA thAya che tyAM te prakRtiono vidhyAtasaMkrama hoto nathI. mithyAtva guNasthAnake baMdhavicchedavALI soLa prakRtiomAMthI narakAyu tathA mithyAtva vinA (narakadvika, ekendriyAdika cAra jAti, sthAvara catuSka, Atapa, huMDaka saMsthAna, sevA saMhanana ane napuMsakavedI) caudano sAsvAdanathI, sAsvAdane baMdha vicchedavALI paccIsamAMthI tiryaMcAyu vinA (tiryaMcaddhika, dIrbhAgyatrika, thINadvitrika, anaMtAnubaMdhi catuSka, madhyama cAra saMsthAna, madhyama cAra saMghayaNa, azubhavihAyogati, strIveda, udyota ane nIcagotra) covIsano mizrathI, cothe guNasthAnake baMdhavicchedavAnI dasamAMthI manuSyAya vinA (apratyAkhyAnIya catuSka, manuSyaddhika, dArikaddhika ane prathama saMghayaNa) navano dezaviratithI, cAra pratyAkhyAnIya kaSAyano pramattathI, pramattaguNasthAnake baMdhavicchedavALI (arati, zoka, asthiraddhika, ayaza, ane asAtAvedanIya) cha prakRtiono apramattathI, AThamA guNasthAnakanA chaThThA bhAge baMdhaviccheda thanAra nAmakarmanI trIsa pravRtiomAMthI upaghAta vinA zeSa (trasanavaka, varNacatuSka, agurulaghu, nirmANa, parAghAta, ucchavAsa, devadrika, vaikriyadrika, AhArakadvika, tejasa, kArmaNa, catucaturasasaMsthAna, zubhavihAyogati, tIrthaMkaranAma ane paMcendriyajAti) ogaNatrIsa prakRtiono apUrvakaraNanA sAtamA bhAgathI, cothA guNasthAnakathI mithyAtva ane mizramohanIyano tathA sAtamI narakamAM prathama guNasthAnake uccagotra ane manuSyadvikano vidhyAta saMkrama pravarte che. ema guNanA nimittathI kula nevyAsI (89) prakRtiono vidhyAsakrama thAya che ane 158 prakationI apekSAe 116 prakRtiono vidhyAtasaMkrama thAya che. temaja izAna sudhInA devomAM bhavapratyayika baMdha nathI jeono evI (devadrika, vaikriyadrika, AhArakadvika, narakadrika, sUkSmatrika ane vikalatrika e) caudano, narakagatimAM temaja sanatkumArathI sahastrAra sudhInA devomAM (uparokta cauda tathA ekendriya, sthAvara ane Atapa e) sattarano, AnatAdi devomAM (pUrvokta sattara temaja tiryaMcaddhika ane udyota e) vIsano, temaja yugalikamAM (cha saMghayaNa, prathama vinA pAMca saMsthAna, napuMsakaveda, manuSyaddhika, tiryaMcadvika, narakaddhika, audharikaDhika, sthAvara catuSka, ekendriyAdi cAra jAti, azubhavihAyogati, daurbhAgyatrika, nIcagotra ane Atapa e) cotrIsano vidhyAtasaMkrama hoya che. ema deva - nAraka ane yugalikomAM (napuMsakaveda, nIcagotra, cAragati, ekendriyAdi cAra jAti, audArikadvika, vaikriyaddhika, AhArakaddhika, cha saMghayaNa, prathama vinAnA pAMca saMsthAna, cAra AnupUrvI, azubhavihAyogati, Atapa, udyota, sthAvaracatuSka ane durbhAgyatrika) sarva maLI A ekatAlIsa pravRtiono bhavapratyayika vidhyAtasaMkrama thAya che. paraMtu upara batAvela guNapratyayika vidhyAtasaMkramavALI nevyAsI (89) prakRtiomAM e ekatAlIza (41) prakRtio AvI gayela hovAthI jAdI nathI. tethI nevyAsI prakRtiono vidhyAtasaMkrama thAya che. temAM napuMsakavedi ekatAlIza prakRtiono guNapratyayika, bhavapratyayika ema banne prakArano ane aDatAlIza prakRtiono kevaLa guNapratyayika vidhyAtasaMkrama hoya che ane prathama guNasthAnake jo jinanAmanI sattA hoya to tyAM paNa teno vidhyAtasaMkrama thAya che. temaja sAtamI narakanA mithyAdi nArakomAM manuSyaddhika tathA uccagotrano guNapratyayika baMdha na hovAthI A traNano paNa vidhyAtasaMkrama thAya che, temaja AhArakadvika sattAvALA jIvone avirata pAmyA bAda aMtarmuharta pachI uvalanA saMkrama thAya che tethI aviratinI prAptinA prathama aMtarmuhUrtamAM A be prakRtiono paNa vidhyAtasaMkrama thato hoya tema lAge che. For Personal & Private Use Only Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 463 A vidhyAtasaMkrama yathApravRttasaMkramanA aMte ghaNuM karIne pravarte che... ghaNuM karIne kahevAnuM kAraNa aMtarakaraNamAM mithyAtva ane mizramohanIyanA guNasaMkramane rokI banneno vidhyAsakrama pravarte che. (3) yathApravRttasaMkrama :- badhyamAna dhruvabaMdhI ane baMdhaviccheda nathI thayela jeono evI adhUvabaMdhI prakRtiono baMdha na hoya to paNa A banne prakAranI pravRtionuM sattAmAM jeTaluM dalika hoya tenA anusAra temaja je samaye jaghanya, madhyama ke utkRSTa jeTalo yoga hoya tenA pramANamAM svajAtIya badhyamAna pravRtiomAM je saMkrama thAya che, yathApravRttasaMkrama kahevAya che. cAra AyuSya tathA mithyAtva vinA kula ekaso sattara pravRtiono yathApravRttasaMkrama hoya che. (4) guNasaMkrama :- sattAmAM rahela nahIM baMdhAtI azubhaprakRtiono apUrvakaraNa guNasthAnakanA prathama samayathI dazamA guNasthAnaka sudhI svajAtIya baMdhAtI pravRtiomAM asaMkhyAtaguNAkAre je saMkrama thAya te guNasaMkrama kahevAya che. thINadvitrika, asAtAvedanIya, madhyama ATha kaSAya, strIveda, napuMsakaveda, arati, zoka, tiryaMcadrika, narakaTrika, ekendriyAdi cAra jAti, prathama vinAnA pAMca saMghayaNa ane pAMca saMsthAna, azubhavihAyogati, sthAvaradazaka ane nIcagotra A chetAlIza prakRtiono apUrvakaraNa guNasthAnakanA prathama samayathI, nidrAddhika, upaghAtanAma, hAsya, rati, bhaya, jugupsA, ane azubhavarNacatuSka e agiyArano pota-potAnA baMdhaviccheda samayathI yathAsaMbhava dazamA guNasthAnaka sudhI temaja aupathamika samyagudRSTine aMtaHkaraNamAM aMtarmuhurta kALa sudhI yathAsaMbhava cothAthI sAtamA guNasthAnaka sudhImAM mithyAtva ane mizramohanIya e beno ane bIjA artha pramANe cothAthI sAtamA guNasthAnaka sudhI anaMtAnubaMdhi mithyAtva ane mizramohanIya e chano kSayakALe potapotAnA apUrvakaraNanA prathama samayathI guNasaMkrama thAya che. emAM mithyAtva tathA mizramohanIya be vAra AvavAthI te be prakRtio ochI karatAM 46 +11 +6 = sarvamalI 63 prakRtiono guNasaMkrama thAya che. ane puruSaveda tathA saMjvalana krodhAdi traNa e cArano paNa kSapakazreNimAM navamAguNasthAnake potapotAnA baMdhaviccheda pachI guNasaMkrama saMbhave che ane saptatikAnI TIkA vageremAM batAvela paNa che. chatAM ahIM TIkAkAra maharSie A cAra prakRtiono guNasaMkrama batAvela nathI tenuM kAraNa atizaya jJAnio jANe, A guNasaMkrama vidhyAtasaMkramane ane nidrAddhika vagere keTalIka azubha pravRtionA yathApravRttasaMkramane rokI pravarte che. (5) sarvasaMma:- udavalanAsaMkramanA carama sthitikhaMDanA dalikano carama samaye paraprakRtimAM je saMkrama thAya che. tene ja sarvasaMkrama kahevAya che. tethI udvavanAsaMkramamAM batAvela bAvana prakationo sarvasaMkrama thAya che ane te udUvalanA saMkramanA aMte thAya che. kayA kayA saMkramathI keTaluM dalika saMkrame che. te batAve che. - uvalanAsaMkramanA carama sthitikhaMDanA sarvadalikane guNasaMkramathI saMkramAvatAM aMtarmuhurta kALa lAge che. ane carama sthitikhaMDanA teja dalikane yathApravRttasaMkramathI athavA udavalanAsaMkramamAM dvicarama sthitikhaMDanA carama samaye svamAM nIce jeTaluM dalika saMkramAve che te pramANathI saMkramAve to palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga kALe sarva dalika khalAsa thAya. jo teja dalikane vidhyAtasaMkrama vaDe athavA dvicarama sthitikhaMDanA caramasamaye paraprakRtimAM jeTaluM dalika saMkramAve che te pramANathI saMkramAve to aMgalanA asaMkhyAtamAbhAgamAM rahela pradezarAzine samaye samaye dUra karatAM jeTalI asaMkhyAtI utsarpiNI - avasarpiNI thAya teTalA kALamAM sarva dalika khalAsa thAya che. A baMne saMkramamAM asaMkhyAtI utsarpiNI - avasarpiNI pramANa kALa hovA chatAM aMgulano asaMkhyAtamo bhAga nAno - moTo levAno hovAthI vidhyAtasaMkrama karatAM udgalanA saMkramamAM asaMkhyAta guNakALa thAya che. sibukasaMkrama - vipAkodayamAM prApta thayela manuSyagati vagerenA udayasamayamAM tenI samAna samayamAM rahela anudaya prApta svajAtIya prakRtionA dalikane saMkramAvI arthAt udayaprApta prakRtiomAM nAkhI - anubhavI - kSaya kare te stibukasaMkrama athavA pradezodaya kahevAya che. chatAM temAM saMkramaNakaraNanuM lakSaNa ghaTatuM na hovAthI tene pradezasaMkramanA bheda tarIke batAvela nathI paraMtu te paNa saMkrama hovAthI pAMca saMkrama pachI tenuM paNa svarUpa batAvavAmAM Avela che. For Personal & Private Use Only Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 464 karmaprakRti dhAdi prarUpaNA - mULa karmono paraspara saMkrama na hovAthI uttaraprakRtio AzrayI sAghAdi bhaMga A - pramANe che. mithyayAtva, be vedanIya ane nIcagotra vinA zeSa dhruvasattAvALI ekaso chavvIsa prakRtiono ajaghanya pradeza saMkrama cAra prakAre, temAMnI jJAnAvaraNIya pAMca, darzanAvaraNIya cAra, aMtarAya pAMca tathA audArikasaptaka : vinA zeSa ekaso pAMca dhruvasattA prakRtiono anutkRSTa pradezasaMkrama sAdyAdi cAra prakAre, matijJAnAvaraNIya vagere ekavIza prakRtiono anutkRSTa tathA ekaso chavvIza dhruvasattAvALI prakRtiono utkRSTa ane jaghanya pradezasaMkrama sAdi-adhruva, ema be prakAre che. tethI matijJAnAvaraNIya vagere 21 prakRtinA eka-ekanA . daza daza bhaMga thavAthI kula 210, zeSa 105 prakRtionA bAra-bAra bhaMga thavAthI kula 1260, ane mithyAtva, be vedanIya tathA nIcagotra A cAra dhruvasattAvALI ane cAra AyuSyano paraspara saMkrama na hovAthI cAra AyuSya vinA zeSa covIza adhuvasattAvALI kula 28 prakRtionA jaghanyAdi cAreya prakAranA pradezasaMkrama sAdi-adhruva ema be prakAre hovAthI eka ekanA ATha-ATha ema 28nA 224 e pramANe sarve malI 1694 bhAMgA thAya che. jenuM svarUpa have pachI kahevAmAM Avaze tevA kSapitakamaza AtmAne prAyaH jaghanyapradeza saMkrama thAya che. temAM pUrvokta dhruvasattAvALI ekaso chavvIza prakRtiono jaghanya pradezasaMkrama kSaya karavA mATe taiyAra thayelA kSapitakamAMzane thato hovAthI sAdi ane adhruva che. te sivAyanA kALamAM haMmezA ajaghanya pradezasaMkrama hoya che, chatAM upazamazreNimAM agiyAramA guNasthAnake koi paNa prakRtiono pradezasaMkrama thato nathI. tyAMthI paDe tyAre punaH ajaghanya saMkrama thAya che, tethI sAdi, jaghanya pradezasaMkramanA sthAnane athavA pradezasaMkramanA abhAvanA sthAnane nahIM pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhuva ema cAra prakAre hoya che. temAMthI matijJAnAvaraNIya vagere parvokta ekavIza prakationo utkRSTa pradezasaMkrama guNitakamaza mithyAdRSTine amuka niyata TAime thato hovAthI ane zeSakALe anutkRSTa thato hovAthI A banne saMkramo sAdi ane adhruva che, zeSa ekaso pAMca dhruvasattAvALI prakRtiono utkRSTa pradezasaMkrama guNitakamAMza AtmAne kSapakazreNimAM uparanA guNasthAnakomAM thAya che. mATe sAdi ane adhruva ema be prakAre che. zeSa - sarvakALe anutkRSTa pradezasaMkrama hoya che. paraMta upazamazreNimAM agiyAramA guNasthAnake patadragrahanA abhAve AmAMnI koipaNa prakRtiono saMkrama thato ja nathI. tyAMthI paDe ane patagraha prakRtiono baMdha zarU thAya tyAre pharIthI anutkRSTa saMkrama kare che. mATe sAdi, utkRSTa pradezasaMkramanA sthAnane athavA pradezasaMkramanA abhAvanA sthAnane nahIM pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva ema cAra prakAre hoya che. mithyAtva dhruvasattA hovA chatAM teno pradezasaMkrama samyagudRSTine ja thAya che, temaja be vedanIya ane nIcagotra paNa dhruvasattA hovA chatAM baMdha AzrayI parAvartamAna hovAthI jaghanyAdi cAre saMkramo sAdi-adhruva ema be prakAre ja hoya che, ane adhruvasattAvALI covIza prakRtionI sattA ja adhruva hovAthI tenA jaghanyAdi cAreya saMkramo svAbhAvika rIte sAdi-adhruva ema be prakAre che. (4) utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI :- matijJAnAvaraNIya vagere ekavIza pravRtionA guNitakamAMza mithyAdRSTi ane zeSa prakRtionA guNitakamAMza bahulatAe uparanA guNasthAnakavAlA utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI hoya che. tethI prathama guNitakamAMza jIvanuM svarUpa batAve che. je jIvane sauthI vadhAre karmapradezo sattAmAM hoya te jIva guNitakamAMza kahevAya che. e kai rIte thAya te ahIM samajAve che. jeTalIvAra zakya hoya teTalIvAra potAnI bhUmikAne anusAre utkRSTa yogavAlo ane utkRSTa kaSAyavAlo thAya ane dareka bhavanI aMdara tatrAyogya jaghanya yogasthAne vartato AyuSyano baMdha kare, vaLI dareka vakhate uparanA sthAnomAM vadhAre - vadhAre viko goThave, temaja banI zake teTalAM dIrdhAyuvALA bAdarakaThaNa pRthvIkAya paryAptAnA ane ochAmAM ochA aparyApta pRthvIkAyanA bhavo thAya te rIte pUrvakoDa pRthakatva adhika be hajAra sAgaropama pramANa beindriyAdi trasakAyanI For Personal & Private Use Only Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 465 svakAyasthitithI nyUna sItterakoDAkoDI sAgaropama pramANa bAdarapRthvIkAyamAM rahI beinDiyAdi trasakAyamAM pUrvokta rIti eja pUrvoDa pRthakatva adhika be hajAra sAgaropama kALa sudhI rahe, te daramyAna banI zake teTalIvAra utkRSTa AyuvALA sAtamInarakamAM nArakapaNe utpanna thAya ane chellA sAtamInarakamAM bhavamAM anya jIvonI apekSAe banI zake teTalo zIdhra paryApto thai pUrvokta vidhi pramANe aMtarmuhUrta nyUna tetrIsa sAgaropama pramANa kALa vyatIta karI aMtarmuhurta AyuSya bAkI rahe chate ATha samayanA kALavALA yavamadhyathI uparanA sAta samaya vagerenA kALavAlA yogasthAnomAM aMtarmuhUrta kALa pramANa kramaza: asaMkhyAtaguNavRddha caDatAM yogasthAnomAM vartI potAnA bhavanA AyuSyanA chellA samayathI trIjA ane bIjA samaye utkRSTa kaSAyodayavAlo tathA upAjya (chellAthI pahelA) samaye ane chellA samaye utkRSTayogavALo thAya, tevo sAtamI narakano caramasamayavartI jIva saMpUrNa guNitakarmAza kahevAya che. utkayogathI ghaNA karma-pudagalo grahaNa thAya ane utkRSTa kaSAyodayathI udvartanA ghaNI thAya. eTale ke uparanA sthAnomAM ghaNA daliko rahe, ane apavartanA alpa thavAthI nIcenA sthAnomAM dalito thoDA rahe temaja nIcenA sthAno udayathI bhogavAi jAya paraMtu uparanA sthAnomAM daliko lAMbo TAima TakI rahe che, tethI utkRSTayoga ane utkRSTa kaSAyodaya banI zake teTalIvAra thavAnuM batAvela che. AyuSya jaghanyayoge bAdhe tyAre tathAsvabhAve ja AyuSyakarmanA pudagalo thoDA grahaNa kare ane jJAnAvaraNIya vigere karmanA thoDA pulono kSaya kare, mATe dareka bhavamAM jaghanyayoge AyuSya bAMdhe ema kahyuM che. tathA uparanA sthAnomAM vizeSa dalaracanA karavAnuM kAraNa te sthAnomAM dalika lAMbo TAima TakI rahe te che. anya ekendriya karatAM khara bAdara pRthvIkAyanuM AyuSya vadhAre hoya che, tethI ghaNA lAMbA vakhata sudhI satata ghaNA pudgalo grahaNa karI zake ane bIjA ekendriyo karatAM vadhAre baLavAna hovAthI du:kha paNa ghaNuM sahana karI zake tethI ochA pudgalono kSaya thAya mATe bAdara pRthvIkAyanuM grahaNa karela che. temaja aparyApta karatAM paryAptapaNAmAM yoga ane kaSAya vadhu pramANamAM hoya chatAM paNa uparAupara - niraMtara paryAptanA sAtathI vadhAre bhava thai zakatA nathI tethI banI zake teTalA vadhAre paryAptAnA ane svakAya sthiti pUrNa karavA mATe ochAmAM ochA aparyAptanA bhavo batAvela che. - trasakAyanI svakAyasthiti sAdhika be hajAra sAgaropamathI vadhAre nathI. tethI ATalo kALa nyUna sIttera koDAkoDI sAgaropama pramANakALa sudhI bAdarapRthvIkAyamAM rahevAnuM batAvela che. - sAtamI narakamAM anya jIvo karatAM yoga ane kaSAya ghaNIvAra ghaNA ja vadhAre thai zake che. mATe banI zake teTalIvAra sAtamInarakamAM javAnuM batAvela che. aparyAptanI apekSAe paryAptapaNAmAM yoga ane kaSAya vadhu pramANamAM hoya che, tethI anya nArakonI apekSAe chellA bhavamAM jaldI paryApta thavAnuM batAvela che. utkRSTa yogasthAnomAM vartatAM ghaNA daliko grahaNa thAya ane asaMkhyAtaguNa caDatA yogasthAnomAM tethI adhika kALa rahI zakato nathI mATe aMtarmuhUrta AyuSya bAkI hoya tyAre yavamadhyathI uparanA yogasthAnomAM aMtarmuhUrta kALapramANa asaMkhyAtaguNavRddha yogasthAnomAM rahevAnuM batAvela che. utkayoga athavA utkRSTakaSAya vadhumAM vadhu ekI sAthe be samaya sudhI ja hoi zake che, tema ja bane ekI sAthe utkRSTa eka ja samaya rahI zake che. mATe sAtamI nArakanA aMtima bhavamAM tricarima ane dvicarima ema be samaya utkRSTa kaSAyavALo ane dvicarima tathA carimasamaye utkRSTa yogavALo thAya te jIva carimasamaye gaNitakamAMza hoya che, ema batAvavAmAM Avela che. pUrvokta guNitakamAMza anyagatimAM temaja asaMkhyAta varSanA AyuSyavALAmAM utpanna thato na hovAthI kALa karI saMkhyAta varSanA AyuSyavALA garbhaja paryApta paMcendriya tiryaMcamAM utpanna thAya, tyAM utpanna thayA bAda AvalikAnA carama samaye pAMca jJAnAvaraNIya, cAra darzanAvaraNIya, pAMca aMtarAya ane audArikasaptaka A ekavIza prakRtiono yathApravRttasaMkramathI saMkramAvatAM utkRSTa pradezasaMkrama kare che. For Personal & Private Use Only Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 karmaprakRti guNitakamAMza jIva garbhaja tiyacamAM utpanna thai moTA aMtarmuhUrNa kALa pramANa satAvedanIyano baMdha karI asAtAvedanIyano baMdha zarU kare tyAre pUrve ghaNI puSTa thayela sAtavedanIyane baMdhAvalikA vItyA bAda yathApravRttasaMkramadvArA . asAtAmAM saMkramAve tyAre utkRSTa pradezasaMkrama thAya che. nidrAddhika, asAtAvedanIya, upaghAta, azubhavarNAdinavaka, aparyApta, asthiraSaddha, aprazastavihAyogati, aMtima pAMca saMghayaNa, aMtima pAMca saMsthAna ane nIcagotra A batrIza prakRtiono guNitakamAMza sUkSmasaMparAya guNasthAnakanA carama samaye utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. thINadvitrika, madhyamanA ATha kaSAya, cha nokaSAya, tiryaMcaddhika, vikalatrika, sUkSma ane sAdhAraNa A covIza prakRtiono sapaka navamA guNasthAnake pota-potAnA caramaprakSepanA carama samaye sarva saMkramadvArA saMkramAvato utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. | guNitakamAMza sAtamI narakamAMthI nIkaLI garbhaja paryApta tiryaMcamAM utpanna thai tyAMthI kALa karI manuSyamAM AvI kSAyika samyakatva prApta karatAM kSAyopathamika samyagudRSTi jyAre mithyAtva ane mizramohanIyanA carama sthitighAtano caramaprakSepa guNasaMkramanA aMte sarvasaMkrama dvArA samyakatvamohanIyamAM kare che. te samaye avirata samyagudRSTi jIvo mithyAtva ane mizramohanIyanA utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI che. sAtamI narakamAM aMtarmuhurta AyuSya bAkI rahe chate upazama samyakatva prApta karI ghaNA moTA aMtarmuhurta sudhI guNasaMkramadvArA mithyAtva ane mizramohanIyane samyakatvamAM saMkramAvI mithyAtve jAya tyAre prathamasamaye yathApravRttasaMkramathI saMkramAvatAM samatvamohanIyanA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. sAtamI narakamAM aMtarmuhurta Ayu bAkI rahe chate chellI guNitakamAMzanI Avazyaka kriyAo karI tyAMthI kALa karI garbhaja tiryaMca paryAptamAM utpanna thAya ane tyAM lAyopathamika samyaktva pAmI cAra anaMtAnubaMdhino kSaya karatAM jyAre carama sthitighAtano caramaprakSepa sarvasaMkrama dvArA paraprakRtimAM kare che, tyAre cAra anaMtAnubaMdhino utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. | guNitakamAMza jIva sAtamI narakamAMthI nIkaLI tiryaMcamAM jai tyAMthI kALa karI izAna devalokamAM jAya ane tyAM atyaMta saMkilaSTa thai vAraMvAra napuMsakaveda, ekendriyajAti, sthAvara, Atapa ane udyotanAmakarmano baMdhadvArA temaja anya pravRtionA saMkrama dvArA ghaNA dalikono saMcaya karI tyAMthI kALa karI strI athavA puruSavedapaNe manuSyamAM utpanna thAya ane tyAM sAta mAsa adhika ATha varSanI vaye kSapakazreNi upara ArUDha thai jyAre navamAM guNasthAnake A dareka prakRtionA carama sthitighAtano caramaprakSepa sarvasaMkrama dvArA kare che, tyAre te A pAMca prakRtionA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. | guNitakamAMza jIva yugalikamAM utpanna thai asaMkhyAta varasa sudhI vAraMvAra baMdha tathA saMkrama dvArA strIvedane khUba ja puSTa karI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga vyatIta thayA bAda akALapaNe mRtyu pAmI jaghanya sthitivALA devAmAM utpanna thai tyAM paNa vAraMvAra baMdha tathA saMkramathI strIvedane puSTa karI koi paNa vede manuSyamAM utpanna thai mAsapRthakRtva adhika ATha varasanI vaye kSapakazreNi upara ArUDha thAya te jIva carama sthitighAtanA caramaprakSepane sarvasaMkrama dvArA saMkramAve tyAre strIvedanA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. gaNitakamAMza jIva izAna devalokamAM pUrvokta rIte napuMsakavedane puSTa karI tyAMthI saMkhyAtavarSanA AyuSyavALAmAM AvI tyAMthI kALa karI asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA yugalikamAM utpanna thAya tyAM asaMkhyAta varSa sudhI vAraMvAra baMdha tathA anya pravRtionA saMkrama dvArA strIvedane puSTa karI pachI samyakatva pAmI asaMkhyAta varSa sudhI puruSavedane baMdhathI ane be vedanA saMkramathI atyaMta puSTa karI aMte mithyAtva pAmI palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga pramANa AyuSya pUrNa karI dazahajAra varasanA AyuSyavALA devamAM utpanna thAya tyAM anya jIvonI apekSAe atyaMta jaltha paryApta thai turataja samyakatva prApta karI baMdha tathA anya be velvenA saMkrama dvArA puruSavedanA dalika saMgrahane atyaMta vadhArI tyAMthI kALa karI manuSyamAM utpanna thAya ane tyAM mAsapRtha8 adhika ATha varasanI uMmare kSapakazreNi upara AruDha thai sarvasaMkrama dvArA carama sthitighAtanA caramaprakSepane kare che. te samaye puruSavedanA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 467 eja jIva arthAt puruSavedanA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI jyAre guNasaMkramanA aMte sarvasaMkrama dvArA krodhano mAnamAM, mAnano mAyAmAM, ane mAyAno lobhamAM carama sthitighAtano carama prakSepa kare tyAre navamAM guNasthAnake kramaza: krodha, mAna, ane mAyAnA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. ahIM carama sthitighAtano caramaprakSepa eTale baMdhaviccheda samayathI pUrve samayona be AvalikA kALamAM baMdhAyela dalikane choDI tenA pahelAM baMdhAyela sattAgata dalikano caramaprakSepa samajavAno che, paraMtu baMdhaviccheda samayAdikamAM baMdhAyela dalikanA baMdhaviccheda pachI samayona be AvalikA kALe je guNasaMkrama dvArA kSaya kare che tenA carama samayano saMkrama samajavAno nathI, kAraNake te daliko bahuja alpa pramANamAM hoya che, tethI tyAM utkRSTa pradezasaMkrama thato nathI. aneka bhavamAM bhamatAM cAravAra mohanIyakarmano upazama karI pachInA bhAvamAM mAsapRthakatva adhika ATha varSanI umare tarataja kSapaNAne mATe taiyAra thayela jIva apUrvakaraNa guNasthAnakanA chaThThA bhAganA aMtya samaye yazakIrtinA ane navamA guNasthAnake aMtarakaraNa karavAnA pUrva samaye saMjvalana lobhanA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. jeTalI vAra jIva apUrvakaraNAdi guNasthAnakoe jAya teTalI vAra apUrvakaraNa guNasthAnakanA prathama samayathI abadhyamAna azubha pravRtionA ghaNA daliko guNasaMkramadvArA yazakIrti ane saMlobhamAM Ave che, ane saMpUrNa bhavacakramAM mohanIyakarmano upazama cAra ja vAra thAya che mATe cAravAra mohanIyakarmano upazama karavAnuM kahela che, temaja apUrvakaraNanA chaThThA bhAga pachI yazakIrti sivAya nAmakarmanI anya koipaNa prakRti baMdhAtI na hovAthI pataghrahanA abhAve yazakIrtino saMkrama thato ja nathI mATe AThamAM guNasthAnakanA chaThThA bhAganA aMte yazakIrtino utkRSTa pradezasaMkrama kahela che, ane navamAM guNasthAnake aMtarakaraNa karyA pachI cAritramohanIyanI prakRtiono utkrame saMkrama thato na hovAthI saMjvalana lobhano saMkrama thato nathI tethI aMtarakaraNanA pUrva samaye saMjvalana lobhano utkRSTa pradezasaMkrama kahela che. eja pramANe cAravAra mohanIyano upazama karI pachInA bhavamAM anekavAra vArApharatI ucca ane nIcagotrano baMdha karI uccagotrane baMdhathI temaja nIcagotranA dalikanA saMkramathI khUbaja puSTa karI kSapakazreNi upara ArUDha thavAne icchanAra AtmA jyAre prathama guNasthAnake nIcagotrano carama baMdha kare tyAre te nIcagotranA baMdhanA caramasamaye uccagotranA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. paMcendriyajAti, samacaturasasaMsthAna, prazastavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, trasacatuSka, saubhAgyatrika A bAra prakRtio samyagudRSTine haMmezAM baMdhAya che. tethI samyagudRSTi zubhadhavabaMdhI saMjJAvALI kahevAya che.. te bAra prakRtione mizra sahita samyakatvanA ekaso batrIza sAgaropama kALa sudhI niraMtara baMdha ane yathAsaMbhava vidhyAta temaja guNasaMkrama dvArA atyaMta puSTa karI kSaya karavAne taiyAra thayela jIva apUrvakaraNa guNasthAnake potAno baMdhaviccheda thayA bAda eka AvalikA pachI A bAreya prakRtionA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. - apUrvakaraNa guNasthAnake abadhyamAna azubha pravRtionA guNasaMkrama dvArA A pravRtiomAM ghaNA ja daliko Ave che. ane baMdhaviccheda thayA bAda AvalikA pachI A pravRtionA badhA dalikanI saMkramAvalikA ane baMdhAvalikA vyatIta thayela hovAthI baMdhAvalikA pachI ja yazakIrtimAM saMkramAvatAM utkRSTa pradezasaMkrama thAya ema batAvavAmAM Avela che. vajaRSabhanArA, saMghayaNano paNa Aja rIte ekaso batrIza sAgaropamanA kALa daramyAna devabhavamAM jeTalo kALa vyatIta thAya teTalA kALa sudhI bAMdhI chelle manuSyabhavanI aMdara utpanna thai AvalikA bAda vajaaSabhanArAca saMghayaNano utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che, tyArabAda saMkrama, udaya tathA udIraNA dvArA ghaNA daliko ochA thavAthI parAghAta vagere prakRtionI jema apUrvakaraNa guNasthAnakamAM utkRSTa pradezasaMkrama thato nathI. purvakroDanA AyuSyavALA tiryaMcanA niraMtara sAta bhavomAM vAraMvAra baMdha tathA saMkrama dvArA narakadvikanA ghaNA dalikono saMgraha karI AThamA bhave kSapakazreNi upara ArUDha thanAra AtmA navamA guNasthAnake guNasaMkramanA aMte sarvasaMkrama , dvArA carama sthitighAtanA caramaprakSepane saMkramAve tyAre narakaddhikanA utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. samyakatva sahita jIva sAtamI narakamAM utpanna thato na hovAtI sAtamI nArakamAM gayelA jIva paryAtio pUrNa karI aMtarmuharta pachI turata ja samyakatva pAmI aMtarmuharta nyUna tetrIza sAgaropama sudhI samyaktvanuM pAlana karI For Personal & Private Use Only Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 karmaprakRti te daramyAna niraMtara baMdha tathA saMkrama dvArA manuSyaddhikane atyaMta puSTa karI aMtarmuhUrta AyuSya bAkI rahe tyAre mithyAtva guNasthAnake AvI kALa karI tiryaMcamAM utpanna thAya tyAre prathama samaye yathApravRtta saMkrama dvArA saMkramAvatAM manuSyadvikanA - utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. taijasa-kAzmaNasaptaka, zubhavarNAdi agiyAra, agurulaghu, nirmANa A vIza dhruvabaMdhI zubha pravRtionA paNa utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI parAghAta vagerenI jema apUrvakaraNa guNasthAnake potAnA baMdhaviccheda pachI eka AvalikA bAda che. chatAM A prakRtio dhruvabaMdhI hovAthI alaga batAvavAmAM AvI che. sthira ane zubhanA paNa utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI eja jIvo che. paraMtu A pravRtio adhUvabaMdhI hovAthI ane chaThThA guNasthAnaka sudhI baMdhAtI hovAthI ekaso batrIza sAgaropama kALa daramyAna yathAsaMbhava bAMdhe che. ATalI vizeSatA che. pUrvadoDanA AyuSyavALA manuSya athavA tiryaMcanA uparAuparI sAta bhavomAM zakya teTalAM vadhAre kALa sudhI vAraMvAra devadvika ane vaikriyasaptakane baMdha tathA saMkrama dvArA atyaMta puSTa karI AThamA bhave kSapakazreNi upara ArUDha thayela jIva pota-potAnA baMdhaviccheda pachI eka AvalikA bAda sakala karmalatAnI baMdhAvalikA vItI gai che. mATe utkRSTa pradezasaMkramano svAmI che. eja pramANe dezona pUrvakroDa varSa sudhI vAraMvAra AhArakasaptakane ane dezona be pUrvakroDa adhika tetrIza sAgaropama kALa sudhI tIrthaMkara nAmakarmane niraMtara baMdha tathA saMkramadvArA puSTa karI kSapakazreNimAM AThamA guNasthAnake potAnA baMdhaviccheda bAda eka AvalikAnA aMte utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI che. (5) jaghanya pradezasaMkramanA svAmI - jaghanya pradezasaMkramanA svAmI kSapitakamAMza AtmA hoya che. anya sarva jIvo karatAM je jIvane ochAmAM ochA karma paramANuonI sattA hoya te jIva kSapitakamaza kahevAya che. tethI jIva kSapitakamAMza kai rIte thai zake tenI rIta batAve che. svabhUmikAnusAra sUkSma nigodagata anya jIvonI apekSAe ghaNA ja maMda yogavALo ane maMda kaSAyodayavALo thai palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga nyUna sIttera koDakoDI sAgaropama kALa sudhI sUkSmanigodamAM rahI, abhavya jIvane ochAmAM ochI jeTalI pradezasattA hoya teTalI pradezasattA karI, tyAMthI bAdara paryApta pRthvIkAyamAM utpanna thAya, ane tyAMthI aMtarmuhUrtamAM ja kALa karI pUrvakroDavarSanA AyuSyavALo manuSya thai mAsapRthakatva adhika ATha varSanI vaye dIkSA grahaNa karI dezonapUrvakroDa sudhI saMyamanuM pAlana karI aMte mithyAtva pAmI dazahajAra varSanA AyuSyavALo deva thAya, tyAM paryAptio pUrNa thatAM ja samyakatva pAme, ane aMtarmuhUrta AyuSya bAkI rahe punaH mithyAtva pAmI bAdara paryApta pRthvIkAyamAM utpanna thAya, tyAMthI punaH manuSyamAM AvI dezavirati athavA sarvavirati pALI aMte mithyAtvI thai pharIthI jaghanya sthitivALo deva thAya, ema palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kALamAM vAraMvAra bAdara paryApta pRthvIkAyamAM, manuSyamAM ane devamAM utpanna thai, te daramyAna asaMkhyAtavAra samyakatva ane tethI ghaNI thoDI asaMkhyAtIvAra dezavirati, AThavAra sarvavirati cAritra, AThavAra anaMtAnubaMdhi kaSAyanI visaMyojanA ane cAravAra mohanIya karmano upazama karI tyArabAda anya bhavamAM mAsapRthakatva adhika ATha varSanI umara thatAM tarata ja kSapakazreNi upara ArUDha thayela jIva kSapitakamAMza kahevAya che. nigodanI aMdara anya jIvo karatAM yoga ane kaSAya ghaNo ja alpa hoya che. tethI navA karma - pudgalo ghaNA ja ochA grahaNa kare che. ane pUrvabaddha karmanI udvartanA ochI ane apavartanA vadhu pramANamAM thAya che. temaja vAraMvAra janma - maraNa thavAthI vyAkuLatA ane duHkhano anubhava karatAM jJAnAvaraNIya vagere karmanA ghaNAM yugalo sattAmAMthI dUra thai jAya che tethI svabhUmikAnusAra jaghanya yoga ane jaghanya kaSAyavALo thai palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga nyUna utkRSTa karmasthiti kALa pramANa sUkSma nigodamAM rahevAnuM batAvela che. deva tathA manuSya bhavamAM yathAsaMbhava vAraMvAra samyakatvAdi guNo prApta karatAM sattAmAMthI ghaNAM karmo kSaya pAme ane navina karmo ghaNAM ja ochA baMdhAya tethI ja asaMkhyAtIvAra samyaktva, tenAthI ghaNI alpa asaMkhyAtIvAra For Personal & Private Use Only Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 469 dezavirati, temaja bhavacakramAM tethI vadhArevAra sarvavirati Adi prApta karato na hovAthI AThavAra sarvaviraticAritra, AThavAra anaMtAnubaMdhi kaSAyanI visaMyojanA ane cAravAra mohanIyakarmano sarvopazama karavAnuM batAvela che. eja AtmA have pachI batAvavAmAM Avaze te pramANe jaghanya pradezasaMkramano svAmI thAya che. nidrADhika, hAsya-rati, bhaya ane jAguNA A cha prakRtiomAM apUrvakaraNa guNasthAnakanA prathama samayathI guNasaMkrama dvArA svajAtIya abadhyamAna azubhaprakRtionA ghaNAM ja daliko Ave che. ane potAnA baMdhaviccheda pachI A prakRtionA paNa guNasaMkrama dvArA anya pravRtiomAM ghaNA daliko saMkrame che. tethI A chae prakRtionA potapotAnA baMdhaviccheda samaye yathApravRttasaMkrama dvArA saMkramAvatAM apUrvakaraNa guNasthAnakavartI jIvo jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che..... avadhijJAna-darzana prApta karatI vakhate tathA svabhAveja anya pravRtionA ghaNAM daliko sattAmAMthI dUra thaI jAya che. ane thoDA ja bAkI rahe che. tethIja jaghanya pradezasaMkrama thai zake, mATe avadhijJAna-darzana prApta karela jIvo dazamA guNasthAnakathI AgaLa patagraharUpa prakRtionA baMdhano abhAva hovAthI dazamAM guNasthAnakanA caramasamaye avadhijJAnAvaraNa vinA cAra jJAnAvaraNa, avadhidarzanAvaraNa vinA traNa darzanAvaraNa ane pAMca aMtarAya e bAra prakRtionA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. avadhijJAna - darzana prApta karela jIvone avadhijJAnAvaraNa tathA avadhidarzanAvaraNanA pagalo ghaNAMja rUkSa thai jAya che, tethI baMdhaviccheda samaye paNa A be prakRtionA ghaNAM pradezono saMkrama thAya che. mATe tevA jIvone jaghanya pradezasaMkrama thato na hovAthI avadhijJAna-darzana prApta nahIM karela jIvo dazamA guNasthAnakanA caramasamaye avadhijJAnAvaraNa temaja avadhidarzanAvaraNanA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. ekaso batrIza sAgaropama kALa sudhI samyaktvanuM pAlana karatAM thINadvitrika, strIveda ane mithyAtvamohanIya e pAMca prakRtionA saMkrama vagere dvArA sattAmAMthI ghaNAM pudgalo ochA karI kSaya karavA mATe taiyAra thayela jIvo sAtamAM guNasthAnakanA aMte thINadvitrika ane strIveda e cAranA tathA kSAyika samyakatvane prApta karatAM cothAthI sAtamA guNasthAnaka sudhInA manuSyo mithyAtvanA yathApravRttakaraNanA aMte vidhyAtasaMkrama dvArA saMkramAvatAM jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. te sAta mAsa adhika ATha varSanI uMmare kSapakazreNi upara ArUDha thavAne icchanAra kSapitakaza jIva apramatta guNasthAnake yathApravRttakaraNanA aMte yathApravRttasaMkrama dvArA saMkramAvatAM arati zoka, asthiraddhika, ayazakIrti, asAtAvedanIya, upaghAta ane kuvarNAdi navaka e soLa prakRtionA temaja dezonapUrvakroDa varSa saMyamanuM pAlana karI kSapakazreNi upara ArUDha thanAra apramattaguNasthAnake yathApravRttakaraNanA aMte vidhyAtasaMkrama dvArA saMkramAvatAM madhyama ATha kaSAyanA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. apUrvakaraNa guNasthAnakanA prathama samayathI madhyamanA ATha kaSAya ane arati vagere che, e cauda prakRtiono guNasaMkrama thAya che. mATe yathApravRttakaraNanA aMte jaghanya pradezasaMkrama kahela che. te barAbAra che. paraMtu azubhavarNAdinavaka ane upaghAta A daza prakRtio AThamAM guNasthAnakanA chaThThA bhAga sudhI baMdhAya che. tethI tyAM sudhI guNasaMkrama thato na hovAthI AThamAnA chaThThA bhAge paNa jaghanya pradezasaMkrama thai zake, chatAM ahIM yathApravRttakaraNanA aMte kahela che. tenuM kAraNa atizaya jJAnIo jANe...... samyakatva prApta karI ghaTI zake teTalA ochAmAM-ochA aMtarmuhUrta kALa sudhI samyaktvamohanIya ane mizramohanIyamAM guNasaMkrama dvArA mithyAtvano saMkrama karI ekaso batrIza sAgaropama sudhI samyakatvanuM pAlana karI mithyAtva guNasthAnake jai uddalanA zarU kare, te udgalanAnA dvicarama sthitikhaMDanA caramasamaye ochAmAM ochA daliko para prakRtimAM saMkramAve che tyAre mithyAdRSTi samyakatvamohanIya ane mizramohanIyanA jaghanya pradezasaMkramano svAmI che. cAravAra mohanIyano sarvopazama karI prathama guNasthAnake AvI svabhUmikAnusAra jaghanya yogasthAne vartatAM zakya teTalA nAnA aMtarmuhUrta pramANa kALamAM anaMtAnubaMdhino baMdha karI punaH ekaso batrIza sAgaropama sudhI samyatvanuM pAlana karI anaMtAnubaMdhi kaSAyane kSaya karavA mATe traNa karaNa kare tyAre yathApravRttakaraNanA aMta samaye vidhyAtasaMkrama dvArA saMkramAvatAM cAreya anaMtAnubaMdhi kaSAyanA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. * For Personal & Private Use Only Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 karmaprakRti jyAre jyAre mohanIyakarmano upazama kare tyAre tyAre sthitighAta vagerethI sattAmAM rahela zeSa cAritramohanIyanI prakationAM ghaNAM daliko sattAmAMthI kSaya thai jAya che. tethI mithyAtva guNasthAnake AvI pana: anaMtA tyAre temAM saMkramathI cAritramohanIyanI prakRtionA ghaNAM ja ochA loko Ave mATe cAravAra mohanIyano upazama karavAnuM kahela che, ane ekaso batrIsa sAgaropama kALasudhI saMkrama dvArA anaMtAnubaMdhinA ghaNAM ja daliko sattAmAMthI dUra thai jAya che. tethI ekaso batrIsa sAgaropama kALa samyakatvanuM pAlana karI pachI kSaya kare ema kahela che, ane apUrvakaraNamAM guNasaMkrama dvArA ghaNAM daliko saMkrame che, tethI yathApravRttakaraNanA aMtya samaye batAvela che. zakya teTalA nAnAmAM nAnA aMtarmuharta pramANa apramatta guNasthAnake AhArakasaptakano baMdha karI avirata thai aMtarmuharta bAda AhArakasaptakanI udUvalanA zarU kare, te karatA karatA jyAre dvicarama sthitikhaMDanA caramasamaye paraprakRtimAM dalika saMkramAve tyAre AhArakasaptakanA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che... pahelAmAM pahelo tIrthaMkara nAmakarmano baMdha zarU kare ane pahelA samaye baMdhAyela latAnI baMdhAvalikA pUrNa karI pahelA samaye yathApravRttasaMkramathI paraprakRtimAM saMkramAve tyAre tIrthaMkara nAmanA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. baMdhAvalikA pachInA bIjA vigere samayamAM baMdhAvalikAnA bIjA vigere samayamAM baMdhAyela ane anya pravRtionA saMkrama dvArA Avela dalikonI baMdhAvalikA ane saMkramAvalikA vyatIta thayela hovAthI teono paNa saMkrama thAya tethI jaghanya pradezasaMkrama ghaTI zake nahIM. mATe ja pahelI baMdhAvalikA pachInA pahelA samaye ja jaghanya pradezasaMkrama batAvela che. jene vaikriyAdi agiyAra pravRtio sattAmAM nathI tevo jIva paMcendriyanA bhavamAM banI zake teTalAM nAnA aMtarmuhUrta kALa sudhI vaikriyAdi agiyAra prakRtione bAMdhI kALa karI sAtamI narakamAM tetrIza sAgaropamanA AyuSyavALo nAraka thAya ane tyAMthI marI garbhaja paryApta tiryaMcamAM utpanna thai uparokta agiyAra prakRtio bAMdhyA vinA kALa karI ekendriyamAM utpanna thai udvalanA zarU kare ane teukAya ke vAyukAyamAM manuSyaddhika ane uccagotra e traNa prakationI uddavalanA karI sUkSmanigodamAM utpanna thai banI zake teTalAM nAnAmAM nAnA aMtarmuhurta sudhI A traNa prakRtio bAMdhI paMcendriyamAM utpanna thai tyAM A traNa prakRtiono baMdha karyA vinAja sAtamI narakamAM tetrIza sAgaropamanA AyuSyavALo nAraka thAya, tyAMthI marI paMcendriya tiryaMcamAM utpanna thAya tyAMthI A traNa prakRtio bAMdhyA ' vinA ja kALa karI teukAya ke vAyukAmAM AvI udUvalanA zarU kare ane te udUvalanA karatAM jyAre cirama sthitikhaMDanA carama samaye paraprakRtiomAM ochAmAM ochA daliko saMkramAve che, tyAre vaikriyasaptaka, devadrika ane narakaddhika e agiyAra prakRtionA ekendriya ane manuSyaddhika tathA uccagotranA teukAya ke vAyukAya jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. alpakALamAM ghaNAMja alpa baMdhAyela dalikone ATalAM lAMbA kALa sudhI saMkrama dvArA temaja narakaddhika ane vaikriyasaptakanA udaya tathA udIraNA dvArA paNa sattAmAMthI ghaNAMja daliko dUra thai jAya che ane baMdhathI paNa vadhu dalikono saMcaya na thAya mATe bAMdhavA yogya bhAvomAM paNa baMdha karyA vinA ekendriyAdimAM AvI udgalanA karavAnuM kahela che. ' upazamazreNimAM apUrvakaraNa guNasthAnakathI avadhyamAna azubha pravRtiono guNasaMkrama thAya che. mATe asAtAnA ghaNAM daliko sAtAmAM AvI jAya che tethI saMkrama vakhate sAtAno jaghanya pradezasaMkrama na Ave mATe upazamazreNi karyA vinA kSapakazreNi upara ArUDha thanAra AtmA chaThThA guNasthAnakanA aMte asAtA vedanIyano chello baMdha kare tyAre yathApravRttasaMkramathI saMkramAvatAM sAtA vedanIyanA jaghanya pradezasaMkramano svAmI che. pachI sAtA ja baMdhAtI hovAthI sAtAno saMkrama yatoja nathI.. ekapaNa vAra mohanIyano upazama karyA vinA kSapitakamAMzanI bAkInI badhI kriyAo karI jaghanya pradezasattAvALA thai kSapakazreNi upara ArUDha thanAra AtmAo apUrvakaraNa guNasthAnakanI prathama AvalikAnA aMtya samaye yathApravRttasaMkramathI saMkramAvatAM paMcendriyajAti, tejasa-kAzmaNasaptaka, vajaRSabhanArAca saMghayaNa, samacaturaaisaMsthAna, zubhavarNAdi agiyAra, prazastavihAyogati, parAghAta, uchuvAsa, agurulaghu, nirmANanAmakarma ane trasadazaka A 36 prakRtionA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. apUrvakaraNa guNasthAnakathI abadhyamAna azubhaprakRtionA ghaNAM daliko guNasaMkrama dvArA A pravRtiomAM AvavAthI jaghanya pradezasaMkrama na thAya mATe ekavAra paNa mohanIyano upazama karyA vinA ema kahela che. ane kSapakazreNi For Personal & Private Use Only Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 471 upara ArUDha thatI vakhate paNa apUrvakaraNanA prathama samayathI guNasaMkrama dvArA abadhyamAna azubhaprakRtionA ghaNAM daliko Ave ane te dalikanI paNa saMkramAvalikA vyatIta thayA bAda saMkrama thAya mATe apUrvakaraNa guNasthAnakanI pahelI AvalikAnI carama samaye jaghanya pradezasaMkramanA svAmI kahela che. evAja jIvo potAnA baMdhaviccheda samaye eTale ke carama manuSyabhavanA pahelAnA deva ke naraka bhavanA caramasamaye yathApravRttasaMkramathI saMkramAvatAM vajazSabhanArA saMghayaNanA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. ema paMcasaMgrahamAM TIkA mULaTIkAnA AdhAre batAvela che. paraMtu A graMthanI gAthA 108nI TIkAmAM apUrvakaraNa guNasthAnakanI pahelI AvalikAnA carama samaye vaja8SabhanArAca saMghayaNano jaghanya pradezasaMkrama kahela che, yuktithI paNa eja vadhAre ThIka lAge che, kAraNake baMdhaviccheda samaya sudhI yathApravRttasaMkrama hoya che, ane apUrvakaraNa guNasthAnake vidhyAtasaMkrama hoya che. tathA yathApravRttasaMkrama karatAM vidhyAtasaMkramathI ghaNuM ja ochuM dalika saMkrame che. temaja manuSyanA bhavamAM udaya tathA saMkramathI paNa teTalAM kALamAM sattAmAMthI ghaNuM ja dalika ochuM thai jAya che. chatAM paMcasaMgrahamAM baMdhaviccheda samaye kema kahela che. teno nirNaya atizaya jJAnI ja karI zake. sAdhika cAra palyopama adhika ekaso tresaTha sAgaropama sudhI koika bhavamAM bhavapratyayika ane koika bhavamAM guNapratyayika baMdha karyA vinA kSapakazreNi upara ArUDha thanAra jIvo sAtamA guNasthAnake yathApravRttakaraNanA aMtya samaye vidhyAtasaMkramathI saMkramAvatAM tiryaMcaddhika ane udyota e traNa prakRtionA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. pachI apUrvakaraNa guNasthAnake tiryacakinAM guNasaMkrama thAya che. mATe jaghanya pradezasaMkrama thaI zakato nathI. ekendriya, vikalendriya, sthAvaracatuSka ane Atapa A nava prakRtiono chaThThI nAraka, raiveyaka, manuSya tathA devabhavamAM guNapratyayika athavA bhavapratyayika sAdhika cAra palyopama sahita ekaso paMcAzI sAgaropama sudhI baMdha karyA vinA aMte manuSyanA bhavamAM kSapakazreNi upara ArUDha thanAra jIvo apramattaguNasthAnake yathApravRttakaraNanA aMte vidhyAtasaMkramathI saMkramAvatAM A nave prakRtionA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. pachI apUrvakaraNa guNasthAnakathI Atapa vinA ATha prakRtiono guNasaMkrama thato hovAthI jaghanya pradezasaMkrama ghaTI zakato nathI mATe ja yathApravRttakaraNanA aMte kahela che. " traNa palyopamanA AyuSyavALA yugalika bhavanA aMte samyakatva pAmI tyArabAda deva-manuSya bhavomAM sAdhika 132 sAgaropama pramANa samyakatvano kALa pUrNa karI carama aMtarmuhurte kSapakazreNi upara ArUDha thanAra AtmAo apramatta guNaThANe yathApravRttakaraNanA aMte vidhyAtasaMkramathI saMkramAvatAM darbhAgyatrika, azubhavihAyogati, prathama vinAnA pAMca saMsthAna, prathama vinAnA pAMca saMghayaNa, nIcagotra ane napuMsakaveda A soLa prakRtionA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. ATalA dIrdhakALa paryata guNa tathA bhavapratyayika baMdhanA abhAvathI temaja saMkrama tathA yathAsaMbhava udaya ane udIraNA dvArA sattAmAMthI ghaNAM ja daliko kSaya pAme che. mATe ekaso batrIsa sAgaropama Adi kALa batAvela che. | svabhUmikAnusAra jaghanya yogasthAnake yathAsaMbhava cAre AyuSyano baMdha karI te te AyuSyanA udaya yogya bhavamAM samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAre caramasamayanA dalikone nIce samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAgamAM apavarnanAthI saMkramAve tyAre cAreya AyuSyanA apavartanA rUpa svasaMkramanI apekSAe jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. bIjA jIvo karatAM jeone irikasaptakanA ochAmAM ochA daliko sattAmAM che evA jIvo traNa palyopamanA AyuSyavALA yugalikamAM utpanna thAya. tyAM traNa palyopama sudhI bhavapratyayika baMdhano abhAva hovAthI ane vidhyAtasaMkrama tathA udaya-udIraNAthI sattAmAMthI ghaNAM ja daliko dUra karI potAnA AyuSyanA aMte dharikasaptakanA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. puruSaveda ane saMjvalana krodhAdi traNa A cAra prakRtionA kSapakazreNimAM navamA guNasthAnake baMdha viccheda samaye mAtra chelle samayona be AvalikA kALamAM bAMdhela dalika ja sattAmAM rahe che. paNa te pahelAnuM baMdhAyela sattAmAM hotuM nathI. | svabhUmikAnusAra jaghanya yogasthAne vartamAna pota-potAnA baMdhaviccheda samaye je dalika bAMdhe che. te dalikane baMdhAvalikA vItyA bAda anya prakRtimAM saMkramAvavAnI zarUAta kare che. ane saMkramAvatAM saMkramAvalikAnA carama samaye For Personal & Private Use Only Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti baMdhaviccheda samaye baMdhAyela dalikano paNa je chello asaMkhyAtamo bhAga sarva saMkramathI saMkramAve che tyAre A cAreya prakRtionA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. 472 saMjvalanalobhanA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI upazamazreNi karyA vinA kSapakazreNi upara ArUDha thanAra apUrvakaraNa guNasthAnakanI prathama AvalikAnA aMtya samaye hoya che. kAraNa ke upazamazreNimAM guNasaMkrama dvArA abadhyamAna azubhaprakRtionA lobhamAM ghaNAM daliko Ave tethI jaghanya pradezasaMkrama na thAya, mATe eka paNa vAra upazamazreNi karyA vinA ane kSapakazreNimAM paNa apUrvakaraNa guNasthAnakanA prathama samayathI abadhyamAna azubhaprakRtionA lobhamAM guNasaMkramathI ghaNAM daliko Ave ane saMkramAvalikA vyatIta thayA bAda teono paNa anyatra saMkrama thAya tethI saMjvalana lobhano jaghanya pradezasaMkrama na thAya mATe ja apUrvakaraNa guNasthAnakanI prathama AvalikAnA carama samaye saMjvalana lobhanA jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che. prazna 1 uttara - prazna ra uttara - prazna 3 uttara - prazna 4 uttara - iti saMkramaNakaraNa sArasaMgraha samApta -: saMkramaNakaraNa praznottarI : saMkrama eTale zuM ? ane tenA keTalA prakAra che ? te dRSTAnta ApI samajAvo. amuka svarUpe phaLa ApanAra karmaparamANuono phaLa ApavAno jevo svabhAva che tevA svarUpe phaLa na Ape tema potAnA mULa karmathI abhinna evI anya prakRtinA svabhAvarUpe phaLa Ape tevA karavA, athavA amuka niyata samaye ke amuka pramANanA pAvarathI phaLa ApavAnA saMyogomAM daliko goThavAyelA hoya chatAM jaldI athavA lAMbA samaye ane ochA ke vadhu pramANanA pAvararUpe phaLa Ape tevA karavA te saMkrama kahevAya che. A saMkrama anyaprakRtinayana, apavattanA temaja urjAnA ema traNa prakAre che. jema sattAmAM rahela sAtAvedanIyanA karmaparamANuono sukha ApavAno svabhAva badalI asAtAvedanIyanA karmaparamANuonI jema duHkha ApavAnA svabhAvavALA karavA te anyaprakRtinayanasaMkrama. baMdha samaye ekAda varSa ke tethI, vadhu kALa pachI phaLa ApavAnI yogyatA rUpe goThavAyela karmANuono ghaTADIne ekAda mAsamAM ke tethI ochA kALamAM phaLa ApavAnI yogyatA rUpe karavA athavA vadhu pAvararUpa phaLa ApavAnI yogyatAvALA karmANuone alpa pAvaravALA karI devA te apavarSanA saMkrama. baMdhasamaye ekAda mAsa ke tethI ochA samayamAM phaLa ApavAnI yogyatAvALA goThavAyela karmANuone ekAda varSa pachI phaLa Ape tevA karavA, athavA vipAka AzrayI hIna pAvaravALA karmANuone adhika pAvaravALA karavA te urjAnAsaMkrama kahevAya che. anyaprakRtinayanasaMkramane parasaMkrama tathA urjAnA ane apavattanA saMkramane svasaMkrama kahevAya che. je prakRtiono anyaprakRtinayanasaMkrama thAya - teono baMdha avazya hoya ? saMkrama yogya prakRtio traNa prakAranI che. (1) matijJAnAvaraNIya vigere keTalIka dhruvabaMdhI prakRtiono baMdha hoya tyAre ja saMkrama thAya. (2) nIcagotra vigere keTalIka parAvartamAna prakRtiono baMdha na hoya tyAre ja saMkrama thAya ane (3) devagati vigere keTalIka parAvartamAna prakRtiono baMdha hoya athavA na hoya to paNa temano saMkrama thAya che. patagraharUpe badhyamAna prakRti ja hoya ke abadhyamAna paNa hoya ? sAmAnyathI badhyamAna prakRtio ja patagraharUpe hoya che. paraMtu samyaktvamohanIya tathA mizramohanIya baMdhamAM na hovA chatAM patagraha thai zake che. badhyamAna chatAM patagraha na bane evI koi prakRtio hoya ? ane hoya to keTalI ? te sakAraNa jaNAvo. badhyamAna chatAM mithyAtvamohanIya, puruSaveda, saMjvalana catuSka tathA nIcagotra, A sAta prakRtio keTalIkavAra patagraharUpe na paNa hoya, tenuM kAraNa e che ke prathama guNasthAnake mithyAtvano baMdha avazya hovA www.jainlibbw aaly.org For Personal & Private Use Only Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 473 chatAM temAM cAritramohanIyanI prakRtio saMkramatI nathI, paraMtu jo samyakatvamohanIya ane mizramohanIya sattAmAM hoya to te be saMkrame che. A benI sattA badhA jIvone hotI nathI mATe je jIvone A benI sattA na hoya teone mithyAtvamohanIya apataTThaharUpe hoya che. baMdha hovA chatAM puruSavedanI prathama sthiti samayona be AvalikA tathA saMjvalana catuSkanI prathamasthiti samayona traNa AvalikA bAkI rahe tyAre te te prakRti apataTThaharUpe bane che ema zAstrIya vacana che. temaja uccagotranI udUrvalanA karela mAtra nIcagotranI sattAvALA jIvone nIcagotrano baMdha hovA chatAM temAM saMkramayogya uccagotrano sattAmAM ja abhAva hovAthI te apataTThaha bane che. prazna 5 asAtA vedanIya vagere prakRtimAM saMkramela sAtavedanIya vigerenI sattA rahe ke nahIM ? uttara - sAtA vedanIya vigere je prakRtinA saMkrama thAya te prakRtinA dareka sthitisthAnamAMthI amuka pramANamAM dalikano asAtAvedanIya vigeremAM saMkrama thato hovAthI daliko ochA thAya paNa sthitisattA ochI thAya nahIM. mAtra udgalanA saMkrama, sarvasaMkrama, anya prakRtimAM jaghanya sthitisaMkrama temaja vyAghAta ApavanA saMkramathI sthitisattA ochI thAya che, paraMtu bIjA koi saMkramathI nahIM. prazna 6 saMkramsamANa prakRti patagraha prakRti rUpe thAya tyAre tenI sthitimAM pheraphAra thAya che ke nahIM ? uttara - koi paNa prakRti patagraharUpe thAya tyAre sthitimAM pheraphAra thato nathI. paraMtu saMkramsamANa sthitisthAnonA badale pataMgraha prakRtinA sthitisthAno rUpe thAya che. dRSTAMta rUpe sAtAvedanIyanA 91 thI 100 sudhInA sthitisthAnomAMnA dalikono anukrame tenI samAna sthitivALA asAtAvedanIyanA 91 thI 100 sudhInA sthisthAnomAMja saMkrama thAya che. paraMtu patagraha prakRti karatAM saMkramsamANa prakRtinI sthiti vadhAre hoya to saMkramsamANa prakRtinI sthiti samAna patagraha prakRtinI sthiti vadhI jAya che. dRSTAMta rUpe 10 koDAkoDI sAgaropama pramANa satAvedanIyamAM 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa asatAvedanIyano saMkrama thAya tyAre asAtA vedanIyanI potAnI sattA 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa kAyama rahe ane sAtAvedanIyanI 10 koDAkoDI sAgaropama pramANa sthitinA badale 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa thai jAya che. prazna 7. ' sattAmAM rahela dareka prakRtinA saMkrama thAya ja ke na paNa thAya ? uttara - baMdhAvalikA ane saMkramAvalikA vItyA pachI potAne saMkramAvavA mATe patagraharUpa prakRti hoya to sattAgata prakRtiono saMkrama avazya thAya che, paraMtu baMdhAvalikA ke saMkramAvalikA vyatIta thayela na hoya athavA jeone patathraharUpa prakRtio na hoya tevI sattAgata prakRtiono saMkrama thato nathI. jema teukAya ane vAyukAyane nIcagotra sattAmAM hovA chatAM tene saMkramAvavA mATe uccagotra rU5 pataTThaha prakRtino baMdha na hovAthI nIcagotrano saMkrama thato nathI. te ja pramANe AhArakaddhika vagereno prathama baMdha thAya tyAre sattA hovA chatAM prathamanI baMdhAvalikAmAM AhArakaddhika vigereno saMkrama thato nathI. ane mohanIyanI 24 prakRtinI sattAvALo samyagudRSTi mithyAtve Ave tyAre prathama samayathI apratyAkhyAnIya vigere kaSAyone anaMtAnubaMdhimAM saMkramAvI anaMtAnubaMdhi rUpe banAve che. paraMtu saMkramAvalikA vyatIta thayA vinA sattAmAM hovA chatAM anaMtAnubaMdhino saMkrama karato nathI. prazna 8 dhRvasattA hovA chatAM evI kai ane keTalI prakRtio che ke jeono saMkrama sAdi ane adhruva ema be prakAre ja thAya ? tara - mithyAtva, nIcagotra tathA sAtA-asatAvedanIya e cAra prakRtio dhruvasattAvALI hovA chatAM teono saMkrama sAdi ane adhruva ema be prakAre ja thAya che ? prazna 9 upazama samyakatvanI prAptinI atyaMtarAvalikAmAM mizramohanIyano saMkrama kema na hoya ? uttara - traNa karaNa karI prathama samyakatva prApta kare tyAre je samaye aMtarakaraNamAM praveza kare che te ja samaye ane matAMtare aMtarakaraNanA pUrva samaye mithyAtvanA pudgalone vizuddha pariNAma dvArA mizra ane samRtvarUpe banAvI traNa paMja kare che. vivati prakRtirUpe banAvavA te saMkrama kahevAya che. ane saMkramAvalikAmAM koi karaNa lAgatuM nathI tethI mithyAtvamAMthI je samaye karmaparamANuo mizramohanIyarUpe bane che te samayathI eka AvalikA sudhI mizramohanIyano samyaktvamohanIyamAM saMkrama thato nathI paNa saMkramAvalikA pachI thAya che. For Personal & Private Use Only Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 karmaprakRti prazna 10 uparokta praznottaramAM kahyA mujaba upazama samyakatvanI prAptinI atyaMtarAvalikAmAM jo mizramohanIyano saMkrama thato nathI. to mohanIyanI 24nI sattAvALA kSAyopathamika samyagudRSTi upazama samyaktvanI prAptinI atyaMtarAvalikAmAM samyakatva tathA mizramohanIya vinA 22no saMkrama kema karatA nathI ? uttara - 24 nI sattAvALo jIva prathama kSAyopathamika samyakatvI hoya che ane tene traNe pUMja sattAmAM hovAthI upazama samyakatvanI prAptinI atyaMtarAvalikAmAM mizra puMja prathamathIja thayela hoya che. tethI tenI saMkramAvalikA vyatIta thayela hovAthI te vakhate paNa te mizramohanIyano samyakatvamohanIyamAM saMkrama cAlu hovAthI 24nI sattAvALA upazama samyaktvAna abhyatarAvalikAmAM 22no sekama na thato 23no thAya che. prazna 11 pratyeka karmanA potAnA baMdhasthAnonI samAna ja pataghrahasthAno hoya che ke temAM kaMi vizeSatA che ? uttara - AyuSya ane mohanIya vinA cha karmanA potAnA baMdhasthAnanI samAna pataghrahasthAno hoya che. ane mohanIyakarmanA 10 baMdhasthAno hovA chatAM patagrahasthAno 18 che. prazna 12 kayA kayA karmanA saMkramasthAno potAnA sattAsthAnonI samAna saMkhyAvAlA hoya che. ane kayA kyA karmanA samAna nathI hotA ? uttara - jJAnAvaraNIya, aMtarAya ane nAmakarmanA saMkramasthAno sattAsthAnonI samAna ja che. paraMtu nAmakarmamAM sattAsthAna ane saMkramasthAnamAM prakRtionI saMkhyA samAna nathI arthAtu bhinna che. jyAre darzanAvaraNIyanA sattAsthAno 3 ane saMkramasthAno ra che temaja vedanIya ane gotrakarmanA sattAsthAno 2 ane saMkramasthAna 1 ane mohanIyakarmanA sattAsthAno 15 ane saMkramasthAno 23 che. prazna 13 darzanAvaraNIyakarmanuM cAra prakRtimaya sattAsthAna che. chatAM te sattAsthAnano saMkrama kema nathI ? , * uttara - cAra prakRtimaya sattAsthAna 12mA guNasthAnakanA carama samaye hoya che paNa tyAM darzanAvaraNIyanI eka paNa prakRtino baMdha na hovAthI pataMgrahanA abhAve cArano saMkrama thato nathI. prazna 14 dhruvabaMdhI dareka prakRtinI patagrahatA sAghAdi cAra prakAre hovA chatAM mithyAtvanI pataghrahatA sAdi ane adhruva be prakAre ja kema che ? uttara - mithyAtvamohanIya dhruvabaMdhI hovA chatAM temAM cAritramohanIyanI prakRtiono saMkrama thato nathI. paraMtu samyakatva ane mizramohanIya e beno saMkrama thAya che ane A be prakationI udUvalanA karyA pachI mithyAdRSTine ane kyAreya paNa anAdi mithyAtvIne sattA hotI nathI, mATe e be prakRtio sattAmAM hoya tyAre mithyAtva patagraharUpe hoya che. ane sattAmAM na hoya tyAre baMdha hovA chatAM mithyAtva patagraha hoya nahIM, tethI sAdi ane adhuva ema be prakAre ja hoya che. prazna 15 upazamazreNimAM kSAyika samyakatvIne mohanIyamAM anya prakRtinayana saMkrama kayA guNasthAnaka sudhI hoya ? uttara - navamA guNasthAnaka sudhI hoya. prazna 16 agiyAramA guNasthAne mohanIyakarmanI prakRtiono saMkrama hoya ? jo hoya to kone ? ane kai kai prakRtiono hoya ? uttara - agiyAramA guNasthAne upazama samyakatvIne mithyAtva ane mizramohanIya e be prakRtiono saMkrama hoya che. prazna 17 kai kai gatimAM nAmakarmanA keTalA ane kayA saMkramasthAno hoya ? uttara - devagatimAM 103, 102, 96 ane 95 ema cAra, narakagatimAM 103 vinA te ja traNa, tiryaMcagatimAM 102, 95, 93, 84 ane 82 ema pAMca ane manuSyagatimAM badhA ja (12) saMkramasthAno hoya che. prazna 18 manuSya prAyogya 29 prakRtionA pataghrahamAM nArakanI jema devatAone nAmakarmanI 96 prakationo saMkrama kema na hoya ? uttara - devone jinanAmanI sattA cothe guNaThANe ja hoya che. ane samyagudRSTine jinanAmanI sattA hoya tyAre teno baMdha paNa avazya thato hovAthI manuSya prAyogya 29 no baMdha thato nathI. paraMtu prathama narakAyuSya bAMdhI kSAyopathamika samyakatva pAmI jinanAmakarmano baMdha karela manuSya mithyAtvI thaine ja narakamAM jAya che. ane te For Personal & Private Use Only Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa prazna 19 samyaktvI jIvane mohanIyAdi karmanI 70 koDAkoDI sAgaropama vigere utkRSTa sthitisattA hoya ? jo hoya to kai rIte ane keTalA kALa sudhI hoya ? uttara - samyaktvIne siddhAMtanA mate ataHkoDAkoDI sAgaropamathI vadhAre sthitisattA na ja hoya, paraMtu kAryagranthika mate graMthi bheda karI samyaktvI thai punaH mithyAtva guNaThANe Ave tyAre atisaMkliSTa pariNAme utkRSTa sthitibaMdha paNa thAya che. tathA mithyAtvI jIva traNa karaNa karI punaH samyaktvI thAya tene aMtaHkoDAkoDI sAgaropamathI vadhAre koi paNa karmanI sthitisattA hotI nathI, paraMtu je mithyAtvI traNa karaNa karyA vinA samyaktva pAme che te samyaktvIne utkRSTa sthitisattA hoi zake che. paNa aMtarmuhUrta sudhI ja, kAraNake tyAra pachI turata ja apavartanAkaraNa dvArA ghaTI javAthI sthitisattA aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa thai jAya che. prazna 20 uttara - prazna 21 uttara - prazna 22 uttara - prazna 24 uttara - 475 mithyAtvI nArakane aparyAptavasthAmAM jinanAma sattAmAM hovA chatAM tenA baMdhano abhAva hovAthI manuSya prAyogya 29nA patagrahamAM aMtarmuhUrta sudhI 96 prakRtiono saMkrama hoya che. evI keTalI ane kai kai prakRtio che ke jemano jaghanya sthitisaMkrama eka samaya pramANa thAya che ? jJAnAvaraNIya 5, darzanAvaraNIya 6, aMtarAya 5, AyuSya 4, samyaktvamohanIya tathA saMjvalana lobha ema 22 prakRtiono jaghanya sthitisaMkrama eka samaya pramANa thAya che. prazna 23 vyAghAta apavartanA, sthitighAta tathA 2saghAta A traNe samyaktvAdi guNonI prApti vakhate ja hoya ke anya kALe paNa hoya ? uttara - ekendriyAdi sarve jIvone samyaktvAdi viziSTa guNonI prApti vinA paNa vyAghAta apavarttanA, sthitighAta temaja 2saghAta hoi zake che. prazna 25 uttara - prazna 26 uttara - apavarjhanA AzrayI jaghanya sthitisaMkrama keTalI ane kai kai prakRtiono thAya ? jJAnAvaraNIya 5, darzanAvaraNIya 6, vedanIya 2, samyaktvamohanIya, saMjvalana lobha, AyuSya 4, sthAvarAdi 13 vinA nAmakarmanI 90, gotranI 2 ane aMtarAyanI 5. ema kula 116 prakRtiono apavartanA AzrayI jadhanya sthitisaMkrama thAya che. saMkramaNa-kaNamAM anyaprakRtinayanasaMkramanI pradhAnatA hovA chatAM 116 prakRtiono apavarjhanA AzrayI jaghanya sthiti saMkrama zA mATe kyo ? 116 prakRtiono apavarjhanA jaghanya sthitisaMkrama karatAM anyaprakRtinayana jaghanya sthitisaMkrama ghaNo vadhAre hoya che. mATe apavarjhanA AzrayI jaghanya sthitisaMkrama kahyo che. ekendriyAdikane vyAghAta apavarttanA, sthitighAta tathA 2saghAta hoi zake che ema kevI rIte samajI zakAya ? saMkSipaMcendriyamAMthI asaMjJi evA ekendriyAdikamAM utpanna thayelA tamAma jIvone amuka kALa pachI pota-potAnA sthitibaMdha tathA rasabaMdha jeTalI ja sattA hoya che. paNa tethI adhika hotI nathI, tethIja ema samajI zakAya che ke vyAghAta apavarjhanA vagere traNeya padArtho mithyAtva guNasthAnake ekendriyAdika jIvone paNa hoi zake che ane tethI ja amuka kALamAM sattAgata utkRSTa sthiti ane rasano nAza karI svabaMdha pramANa sthitisattA ane anubhAgasattA kare che. narakaddhikanA utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI koNa hoya ? deva vinA zeSa traNa gatinA jIvo. utkRSTa sthitibaMdha karI baMdhAvalikA pachI utkRSTa sthitisaMkrama thAya ema kahela che. ane narakaddhikanA utkRSTa sthitibaMdhanA svAmI manuSyo ane tiryaMco ja che tethI temane sthitibaMdha thayA pachI baMdhAvalikA bAda utkRSTa sthitisaMkrama thai zake che paNa nArakone zI rIte hoya ? manuSyo tathA tiryaMco utkRSTa sthitibaMdha karI narakamAM jai turata ja manuSya ke tiryaMca prAyogya badhyamAna prakRtiomAM baMdhAvalikA pachI udayAvalikA uparanI narakadvikanI sarva sthitine saMkramAve che. tethI nArakone paNa narakadvikano utkRSTa sthitisaMkrama hoi zake che. For Personal & Private Use Only Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 'karmaprakRti prazna 27 vakriyasaptaka ane devadrikanA jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI baMdhAvalikA bAda paryApta asaMjJi paMcendriyo kahyA che paNa A prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha saMjJi paMcendriya jIvo ja kare che tethI baMdhAvalikA bAda saMkSi paMcendriya jIvo ja jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI kema na hoya ? uttara - saMjJi paMcendriya jIvone utkRSTa sthitibaMdha samaye A pravRtiono jaghanya rasabaMdha thAya paraMtu te vakhate pUrvabaddha adhika rasa sattAmAM hoya che. tethI teno paNa saMkrama thato hovAthI jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI saMjJipaMcendriya jIvo nathI paNa asaMzi paryApta tiryaMco prathama ekendriyamAMthI udgalanA karIne Avela hoya che. teone pUrvabaddha rasa sattAmAM hoto nathI mATe ja A nava prakRtionA jadhanya anubhAgasaMkramanA svAmI asaMjJi paMcendriya tiryaMco sivAya bIjA koi hotA nathI. prazna 28 mithyAtvIne koipaNa prakRtiono utkRSTa anubhAgasaMkrama aMtarmuhUrtathI adhika kALa kema na hoya ? uttara - mithyAtvI saMkliSTa pariNAme zubha pravRtionA ane vizuddha pariNAme azubha pravRtionA utkRSTa anubhAgano avazya nAza kare che ane satata saMkliSTa athavA vizuddha pariNAma aMtarmuhUrtathI vadhAre samaya rahetA nathI mATe mithyAtvIne aMtarmuhUrtathI adhika kALa zubhAzubha koi paNa prakRtiono utkRSTa anubhAgasaMkrama ghaTI zakato nathI. prazna 29 evI kai azubha prakRtio che ke jeonA utkRSTa anubhAga mithyASTi na ja haze ? uttara - samyakatvamohanIya ane mizramohanIyanA utkRSTa anubhAgane tenA kSaya karanArA jIvone varjI anya koipaNa jIvo haNatA nathI tethI mithyAdRSTio tenA utkRSTa anubhAgane haNatA ja nathI. prazna 30 ekendriya jIvomAM kaI ane keTalI prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama ghaTI zake ? ' uttara - thINadvitrika, be vedanIya, mithyAtvamohanIya, madhyamanA ATha kaSAya, tiryaMcaddhika, pAMca jAti, dArika saptaka, tejasa-kAzmaNasaptaka, cha saMghayaNa, cha saMsthAna, varNAdi vasa, be vihAyogati, tIrthaMkara nAmakarma vinA sAta pratyeka prakRtio, trasadazaka, sthAvara dazaka ane nIcagotra A sattANuM prakRtiono temaja manuSyadvika, uccagotra ane tiryaMca tathA manuSyanuM AyuSya A pAMca prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama ekendriya jIvomAM ghaTI zake che. prazna 31 AyuSyano baMdha karI udayamAM AvyA vinA AyuSyanI vyAghAta apavarNanA thAya ke nahIM ? arthAtu udayamAM AvyA pahelAM bAMdheluM AyuSya ochuM thai zake ke nahIM ? uttara - bAMdhyA pachI udayamAM AvyA pahelAM AyuSyanI vyAghAta apavartana karI AyuSyane ochuM karI zake che. jema kRSNa vAsudeve prathama bAMdhela sAtamI narakanA AyuSyane aDhAra hajAra munione vaMdana karavAthI apavartanAkaraNathI trIjI nArakanuM karyuM - ema zrI bhagavatIjI sUtramAM apavartanA adhikAramAM TIkAkAra maharSie batAvela che. (juo praznottara ratna ciMtAmaNI - praznottara 120). prazna 32 evI keTalI ane kai kai prakRtio che ke jemAM vidhyAta vigere pAMceya prakAranA pradezasaMkramo ghaTI zake ? uttara - thINadvitrika, anaMtAnubaMdhi, vagere bAra kaSAya, arati, zoka, strIveda, napusakaveda, mizramohanIya, narakaddhika, tiryaMcadvika, prathama cArajAti, sthAvaraddhika ane sAdhAraNanAmakarma e ekatrIza pravRtiomAM vidhyAta Adi pAMca prakAranA saMkramo thAya che. prazna 33 evI kai prakRtio che ke jemAM vidhyAta vigere pAMcamAMthI eka prakArano pradezasaMkrama na thAya ? uttara - cAra AyuSyano paraspara saMkrama na hovAthI temAM pAMcamAMthI eka paNa prakArano pradezasaMkrama ghaTI zakato nathI. prazna 34 sattAmAM rahela karmono saMpUrNa kSaya kayA kayA pradezasaMkramothI thai zake ? ane kayA kayA pradezasaMkramothI na thai zake ? uttara - udavalanA ke guNasaMkramanA aMte thatA sarvasaMkramathI ja sattAmAM rahela karmalikono sarvathA kSaya thai zake che. paraMtu vidhyAta ane yathApravRttasaMkramathI koipaNa karmano sarvathA kSaya thaI zakato nathI. prakha 35 vidhyAta vagere pAMca prakAranA pradezasaMkramo paikI kayA kayA saMkramamAM keTalI ane kai kai prakRtio Ave ? For Personal & Private Use Only Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa uttara - prazna 36 uttara - prazna 37 uttara - prazna 38 uttara - vidhyAtasaMkramamAM thINadvitrika, asAtAvedanIya, mithyAtvamohanIya, mizramohanIya, Agha bAra kaSAya, ati, zoka, napuMsakaveda, srIveda, upaghAta, tathA yazaHkIrti vinA nAmakarmanI pAMsaTha, ane be gotra A nevyAzI, 477 ulanA tathA sarvasaMkramamAM - thINadvitrika, saMjvalana lobha vinA mohanIyanI sattAvIza, narakaddhika, tiryaMcaddhika, manuSyadghika, devadvika, Adya cAra jAti, vaikriyadghika, AhArakakrika, Atapa, udyota, sthAvaradvika, sAdhAraNa ane uccagotra A bAvana, yathApravRttasaMkramamAM - cAra AyuSya tathA mithyAtva vinA ekaso sattara guNasaMkramamAM pAMca nidrA, asAtAvedanIya, mithyAtva, mizramohanIya, Adya bAra kaSAya, puruSaveda vinA ATha nokaSAya, narakaddhika, tiryaMcadvika, ekendriyAdika cAra jAti, prathama sivAyanA pAMca saMghayaNa, prathama sivAyanA pAMca saMsthAna, azubhavarNAdi catuSka, azubhavihAyogati, upaghAta, sthAvaradarzaka ane nIcagotra A tresaTha athavA puruSaveda ane saMjvalana krodhAdi traNa sahita kula saDasaTha prakRtio Ave che. saMpUrNa saMsAracakramAM samyaktva, dezavirati cAritra, sarvavirati cAritra, anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA ane mohanIyakarmano sarvopazama vadhumAM vadhu keTalI vAra karI zake ? samyaktva ane dezavirati asaMkhyAtavAra, paraMtu samyaktva karatAM dezavirati ochIvAra, sarvavirati tathA anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA ATha-ATha vAra ane mohanIyakarmano sarvopazama vadhumAM vadhu cAra vAra prApta karI zake che. sarvotkRSTa kaSAyodaya ane sarvotkRSTa yogasthAna A banne bhAvo eka ja jIvane eka sAthe keTalo TAima rahI zake ? A banne bhAvo eka sAthe eka ja samaya rahI zake che. mizra ane samyaktvamohanIyano yathApravRttasaMkrama kyAre ane kayA guNasthAnake hoya ? mohanIyanI 28nI sattAvALo samyaktvathI paDI mithyAtve Ave tyAre pahelA aMtarmuhUrtamAM A banne prakRtiono yathApravRttasaMkrama hoya che ema pU. municaMdrasUrIzvarajI mahArAje karmaprakRti TIppanakamAM batAvela che. prazna 39 nidrAdvika, hAsya, rati, bhaya, ane jugupsA A cha prakRtiono jaghanya pradezasaMkrama kSapitakarmAMza AtmAne AThamA guNasthAnake pota-potAnA baMdhaviccheda samaye batAvela che. paraMtu jema devagati vagere zubha chatrIsa prakRtiono upazamazreNi vinA zeSa kSapitakramAMzanI kriyA karela jIvane AThamA guNasthAnakanI pahelI AvalikAnA caramasamaye batAvela che, tema A prakRtio paNa AThamA guNasthAnakanA amuka bhAga sudhI baMdhAtI hovAthI abadhyamAna azubhaprakRtionA ghaNAM daliko guNasaMkramadvArA apUrvakaraNa guNasthAnakanA prathama samayathI nidrA vagere cha prakRtiomAM Ave, mATe baMdhaviccheda samayanA badale AThamA guNasthAnakanI pahelI AvalikAnA aMte jaghanyapradeza saMkrama kema na batAvyo ? uttara - uparanI zaMkA barAbara lAge che. tethI ja kaSAyaprAkRtacUrNimAM hAsya, rati, bhaya ane jugupsAno jaghanya pradezasaMkrama AThamA guNasthAnakanI pahelI AvalikAnA caramasamaye batAvela che. ane nidrAddhika mATe paNa emaja lAge che, chatAM paMcasaMgraha ane karmaprakRtimAM tathA tenI TIkA vageremAM potapotAnA baMdhaviccheda samaye batAvela che. tenuM kAraNa bahuzruto jANe, agara matAMtara hoya tema lAge che. prazna 40 paMcasaMgrahamAM temaja karmaprakRti-TIkAmAM anyaprakRtinayana saMkramanI apekSAe mithyAtvamohanIyano utkRSTa sthitisaMkrama aMtarmuhUrta nyUna sIttera koDAkoDI sAgaropama batAvela che. paraMtu svasaMkramanI apekSAe be AvalikA nyuna sIttera koDAkoDI sAgaropama pramANa kema batAvela nathI ? uttara - karmaprakRti - mULamAM tathA cUrNimAM sIttera koDAkoDI sAgaropama pramANa baMdhotkRSTa mithyayAtvano be AvalikA nyUna sIttera koDAkoDI sAgaropama pramANa urjAnA tathA apavarttanA rUpa svasaMkramanI apekSAe batAvela che. paraMtu TIkAomAM svasaMkramanI avivakSA karI anyaprakRtinayanasaMkramanI apekSAe aMtarmuhUrta nyUna sIttera koDAkoDI sAgaropama pramANa batAvela che. mATe ahIM koi virodha nathI. For Personal & Private Use Only Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 karmaprakRti prazna 41 TIkAmAM cAre AyuSyanA utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI samyagudRSTi ane mithyAdi ema banne prakAranA jIvo batAvyA che. tyAM traNa AyuSyamAM to banne prakAranA jIvo samajI zakAya che, paraMtu devAyuSyano utkRSTa sthitibaMdha ane utkRSTa anubhAgabaMdha saMyamI AtmAo ja kare che, ane tyAM bhavaparyata cothuM guNasthAnaka ja hoya che, tethI devAyuSyano utkRSTa anubhAgasaMkrama mithyAdRSTine zI rIte ghaTe ? uttara - tamArI zaMkA barAbara che, ane tethI karmaprakRti cUrNi ke TIkAmAM cAreya AyuSyanA utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI mithyAdRSTi ke samyagudRSTi na batAvatAM sAmAnyathI batAvela che, paraMtu saMyamI AtmA devAyuSyano utkRSTa anubhAga baMdha karI jo pahele guNasthAnake jai apavartanAkaraNathI devAyuSyane ghaTADI alpa sthitivALuM kare to mithyAtva guNasthAnake paNa devAyuSyano utkRSTa anubhAgasaMkrama aMtarmuhUrta kALa sudhI ghaTI zake che, ane e apekSAe ahIM batAvela hoya tema lAge che. prazna 42 puruSaveda kSapakazreNi mAMDanArane 9mA guNaThANe baMdhaviccheda samaye baMdhAyela karmalatAnA saMkramanA carama samaye aMtarmuhUrta nyUna ATha varSa pramANa puruSavedano jaghanya sthitisaMkrama batAvela che. tenuM kAraNa puruSavede zreNi mAMDanArane udaya - udIraNA vaDe sattAmAMthI ghaNI sthiti ochI thAya che ema jaNAvela che paNa anyaveda zreNi mAMDanArane udaya - udIraNA na hovAthI jaghanya sthitisaMkrama ghaTato nathI. paraMtu baMdhaviccheda samaye baMdhAyelA karmalatAnA carama saMkrama samaye pUrvabaddha dalika sattAmAM hotuM ja nathI. to pachI puruSavede zreNi mAMDanArane udaya - udIraNA dvArA sattAmAMthI ghaNI sthiti ochI thAya che ane bIjAne nahIM - ema kema jaNAvela che ? uttara - puruSavede zreNi mAMDanArane je samaye puruSavedano baMdhaviccheda thAya che tenA karatAM anyavede zreNi mAMDanArane puruSavedano ghaNA kALa pahelAM baMdhaviccheda thAya che tethI baMdhaviccheda samaye paNa saMkhyAta varSa pramANa jaghanya sthitibaMdha thAya che ane tene hAsyaSakanI sAthe ja puruSavedano kSaya thato hovAthI saMkramanA carama samaye paNa hAsyaSarkanI jema puruSavedano saMkhyAta varSa pramANa jaghanya sthitisaMkrama hoya che. paNa tenAthI ocho nahIM, mATe ja puruSaveda zreNi mAMDanArane jaghanya sthitisaMkrama hoya che, paNa anyavede zreNi mAMDanArane nahIM - ema jaNAvela che te barAbara che. (vizeSa praznottarI mATe karmaprakRti padArtha bhAga-3mAM juo) iti saMmaNakAraNa morI samApta For Personal & Private Use Only Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa 479 zreNi prAyogyanA patagraha saMkramasthAno (yaMtra naM - 16-ka)) UU nA patagrahamAM saMkrama sthAna x nA patagrahamAM saMkramasthAna UX nA patagrahamAM saMkramasthAna patagraha saMkramasthAna pataMgraha saMkramasthAna pataMgraha saMkramasthAna 20 20 13 19 12 14 18 11 13 18 10 13 12 10 11 11 | 10 11 10 ha | | For Personal Private Use Only Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 karmaprakRti prakRti prakRti svAmI : : : Ple * = = || : pariziSTa - 1 uttarapravRtio viSe prakRtisaMkrama ane saMjJA :- rAdhAbiA khAnAmAM jyAM 4 = cAdi - anAdi - dhuna - adhura, 3 =cAdi zivAra 3, 2 =cAdi dhruva jANatuM. a = Avalika, PIA =palopamano akhAtamo bhAga, mi. =mithyASTi, cama. = camaSTi , aMta = aMtarmuharta, ke.rA. =ola leu cAgAma, F = te guNarathAnano aMta samaya, 0 = samayAdhika avalika zeSa rahe, A = potAnA cama prakopa vakhate prakRti | pataghraha saMkrama | prakRti | utkRSTa saMkhyA prakRtionA nAma saMdamasthAnanA sthitisaMkrama pataMgrahanA viSe viSe. svAmI pramANa sAdhAdi | sAdhAdi 5 | jJAnAvaraNa-5 1 thI 10 | 1 thI 10 Ao nyUna 30 kokosa. 4 | darzanAvaraNAdi- 4 1 thI 10 | 1 thI 10 2 | nidrAdvika 1 thI 10 | 1 thI 8/1 3 | thINadvitrika 1 thI 10 | 1 thI 2 1 | asAtAvedanIya 1 thI 10 | 1 thI 6 | sAtAvedanIya 1 thI 6 | 1 thI 10 mithyAtvamohanIya 2 | 4 thI 11 | 1 le (palyo, 2 Ao nyUna 70 kokao. asaMtu bhAga sALa svasaMkramathI para saM0 thI sudhI). A0 adhika aMtao nyUna 70 koi koi sALa 1 | mizramohanIya 2 | 1, 4 thI 114 thI 11 raAi adhika aMtao nyUna 70 ko koDa sAi samyakatvamohanIya | 1 le 4thI 11 anaMtAnubaMdhi - 4 - 1 thI 7 / 1 thI 2 2A nyUna 40koikoi sALa madhyama kaSAya - 8 1 thI 9/2 | pratyA. 1thI5 apratyA 1thI4 1 | saMjvalana krodha 1 thI 97 | 1 thI 9/2' saMjvalana mAna 1 thI 9/8 | 1 thI 9/3 | saMjvalana mAyA | 1 thI 9/9 | 1 thI 9/4 | saMjavalana lobha 1 thI 9 | 1 thI 9 hAsya - rati 1 thI 9/5 | 1 thI 8 | arati - zoka 1 thI 9/5 | 1 thI 6 bhaya - jugupsA 1 thI 9/5 | 1 thI 8 T3 " , puruSaveda || 1 thI 9/6 | 1 thI 9/1 strIveda 1 thI 9 | 1 thI 2 3 i . napuMsakaveda 2 | 1 thI 93 | 1 le 3 x = 1 | devAyu 33 sAgaropama | ja |ja | | | | | h " ja |ja | 3 3 h | h | h |ja | 2 | manuSya- tiryaMcA, 3 palyopama 1. A bhAMgA baMdhanI apekSAe che. For Personal & Private Use Only Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa pariziSTa - 1 481 sthitisaMkramanA sAdyAdi - svAmitva pradarzaka yaMtra naM01 jaghanyAdi - 4 sthitisaMkrama sAdhAdi keTalA prakAre jaghanya sthiti saMkrama pramANa utkRSTa sthiti saMkramanA jaghanya sthiti saMkramanA svAmI | utkRSTa svAmI w samaya pramANa eka sthiti | 2 h | 2 | cAre gatinA mi0 | 12 me 0 | \| samaya pramANa eka sthiti 2. | 2 | cAre gatinA mi0. 12 me 0 samaya pramANa eka sthiti 2. 2 | 2 | cAre gatinA mi 12me asaMkhyAtabhAgAdhika A0 zeSa rahe PIA | 2 | 2 | cAre gatinA mi. A kSapaka 9/1 na AvalikA nyUna aMtao | 2 | 2 | cAre gatinA mi0 | | 13 mAM na AvalikA nyUna aMtao' | 2 | 2 | 2 | 2 | cAre gatinA mitra 13 mA ka | 2 | 2 | cAre gatinA sabhyao | 4 thI 7 gu0 manuSyo h h bh PIA. . P/A | 2 | 2 | 2 | 2 | cAre gatinA sabhya | 4 thI 7 gu0 manuSyo samaya pramANa eka sthiti | 2 | 2 | 2 | 2 | cAre gatinA sabhyao | 7, katakaraNavALA 4thI7 guNa8 4gatinA | PIA 2 | cAre gatinA mi0 | 4thI7 guNa 4 gatinA 2 | cAre gatinA mi0 A Hpaka 9/2 F PIA: 2 thI aMtao nyUna 2 mAsa _2 | cAre gatinA mi0 A Hpaka 9/7 | aMtao nyUna 1 mAsa 2 | 4 | 2 | 2 | cAre gatinA mi0 A Rpaka 98 ki aMtao nyuna 15 divasa 2 | 4 | 2 | 2 cAre gatinA mi0. A Hpaka 9/9 - samaya pramANa eka sthiti | | cAre gatinA mi0 saM5ka 10 me 7. saMkhyAta varSa 2 | cAre gatinA mitra (A Hpaka 9/5 para saMkhyAta varSa 2 | cAre gatinA mitra (A Hpaka 9/5 saMkhyAta varSa | 4 | 2 | 2 cAre gatinA mi0 | A Hpaka 9/5 + aMtao nyUna 8 varSa 2 | cAre gatinA mitra [4 kSapaka 9/6 ka P/A 2 | cAre gatinA mitra Hpaka 9/4 aa P/A cAre gatinA mitra | lapaka 9/3 * samaya pramANa eka sthiti 2 | 2 2 | 2 | 'abAdhA sahitamAM 7 potAnA bhavamAM pramattayati , abAdhA vagara anuttaradeva samaya pramANa eka sthiti| 2 | 2 | 2 | 2 | mi0 ti, manuo | potAnA bhAvamAM 2. abAdhA sahita eTale ke (yatusthiti sahita) jo AyuSyanI sthitino saMkrama levAmAM Ave to devAyunA pramattayati ane bAkI 3 AyuSyanA mithyAdi pUrva koTInA 3je bhAge prathama samaye bAMdhanArane AvalikA bAda tiryaMca manuSya.abAdhAnI vivekSA vagara 6thI11 guNa0 sudhI ane prathama samaya anuttaradeva. 2 | For Personal & Private Use Only Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 karmaprakRti prakRti pata prakRti prakRti saMkrama | prakati | prakRtionA nAma saMkhyA saMkramasthAnanA | patagrahanA viSe | viSe sAghAdi | sAghAdi utkRSTa sthitisaMkrama pramANa svAmI svAmI | 2 | 2 | | 4 | 2 1 thI 10 | 1 thI 8/6 1 thI 10 | 1 thI 4 1 thI 10 | 1 thI 2 1 thI 10 | 1 le 1 thI 10 | 1 le 1 thI 10 | 1 le 1 thI 10 | 1 thI 8/6 33 sAgaropama 3A nyUna 20 kokosA) 3A nyUna 20 kokosA) A nyUna 20 koko sAva A nyUna 20 kokosALa 2A nyUna 20 kokosALa 3AnyUna 20 kokosALa AonyUna 20 kokosAI = = = bh w wy 2 | * * 1 thI 10 | 1 thI 4 1 thI 10 | 1 thI 8/6 1 thI 10 | 7 thI 8/6 1 thI 10 | 1 thI 8/6 1 thI 10 | 1 thI 4 1 thI 10 | 1 thI 8/6 1 | narakAyuM 2 | devadvika 2 | manuSyadvika 2 | tiryaMcaddhika 2 | narakaddhika 1 | ekendriya jAti 3 | vikasendriya jAti 7 | paMce jAti, trasa catuo, parALa | u70 | dArika saptaka 7 | vakriya saptaka AhAraka saptaka tejasaptaka,aguru0, nirmANa prathama saMghayaNa prathama saMsthAna, zubhavihA, saubhA trika 8 madhyama saMsthAna - 4, madhyama saMghayaNa - 4 cheva saMghayaNa huMDaka saMsthAna nIla, kaTuvinA azubhavarNAdi 7, upaghAta nIlavarNa, kaTurasa 11 | zubhavarNAdi - 11 azubhavihAyogati udyota Atapa | jinanAma A nyUna 20 kokosAI AonyUna 20 kokosALa aMtaH koi koi sAd A nyUna 20 kokasAi 3A nyUna 20 kokosALa 3A nyUna 20 kokosALa = = | 1 thI 10 | 1 thI 2 3AOjUna 20 kokosAd. = | 2 = | 1 thI 10 | 1 le 1 thI 10 | 1 le | 1 thI 10 | 1 thI 8/6 raAnyUna 20 kokosA raA jUna 20 kokosAi_ raA jUna 20 kokosAI = = = = | 1 thI 10 | 1 thI 8/6 | 1 thI 10 | 1 thI 8/6 2 3 1 thI 10 | 1 le - 2 je 1 thI 10 | 1-2 je 1 thI 10 | 1 le 1, 4 thI 104 thI 8/6 3AonyUna 20 kokosALa 3A nyUna 20 kokosAI A nyUna 20 kokosALa raAnyUna 20 kokosA) AonyUna 20 koko sAva aMtaH koi koi sAi = = * = = = mymy bh my = = 2 | sthiradrika 1 | yaza-kIrti sthAvara sukSma, sAdhAraNa aparyApta | asthiraddhika, ayazaH 3 | durbhAgyatrika 1 | nIcagotra 1 | uccagotra 5 | aMtarAya - 5 | 1 thI 10 | 1 thI 8/6 1 thI 8/6 | 1 thI 10 | 1 thI 10 | 1 le 1 thI 10 | 1 le 1 thI 10 | 1 le | 1 thI 10 | 1 thI 6 | 1 thI 10 | 1 - 2 je 1 thI 10 | 1 - 2 je 2 | 1 thI 2 | 1 thI 10 4 | 1 thI 10 | 1 thI 10 rUAonyUna 20 kokosA 3AonyUna 20 kokosALa. A nyUna 20 kokosALa 3A nyUna 20 kokosALa 3A nyUna 20 kokosALa A nyUna 20 kokosALa raAnyuna 20 kokosA. A nyUna 20 koko sAva 3AonyUna 20 kokosA) AonyUna 30 kokosALa 4 h bh | | | = For Personal & Private Use Only Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa pariziSTa - 1 483 jaghanyAdi - 4 sthiti saMkrama sAghAdi keTalA prakAre jaghanya sthitisaMkrama pramANa sthiti nA utkRSTa sthitisaMkramanA svAmI citimAM jaghanya sthitisaMkramanA ajaghanya jaghanya pym w svAmI Ple anuSTa h h bh h bh h 2 samaya pramANa eka sthiti | Ao nyUna aMtao Ao nyUna aMtao. P/A PIA PIA PIA Ao nyUna aMtao 2 | miDa-manu ti abAdhA vagara 7mI nAraka | 7 potAnA bhavamAM 2 | cAra gatinA mi0 13 me F 2 | cAra gatinA mi0 13 me - cAra gatinA mi0 A Hpaka 9/1 ka. | 2 | cAra gatinA mi0 A Hpaka 9/1 2 |mi izAna sudhInA deva e prAmA A kSapaka 9/16 | 2 | mi tio paMce manu0 A Hpaka 9/1F 2 | cAra gatinA mi0 13 me - 2 | 2 bh h bh bh bh bh bh bh 2 | bh bh bh Ao nyUna aMtao Ao nyUna aMtao Ao nyUna aMtao. [ Ao nyUna aMtao Ao nyUna aMtao. Ao nyUna aMtao 2 | mi0 deva-nAraka | mi0 tio paMce, manu, | 2 | apramatta | 2 | cAregatinA mithyAdRSTi 2 | cAregatinA mithyAdRSTi | 2 | cAregatinA mithyAdRSTi 13 me - 13 me na 13 me - 13 me - 13 me - 13 me - | bh | bh ka ka ka ka. bh bh lh bh | | Ao nyUna aMta 2 | cAregatinA mithyAdRSTi 13 me - h bh Ao nyUna aMtao. ' Ao nyUna aMtao. A0 jUna aMtao h h 2 | mi0 sanakumArAdi deva, nAraka 2 | cAregatinA mithyAdRSTi 2 | cAragatinA mizrAdaSTi 13 me | 13 me - 13 me - h h h h h h h h h h bh h h h Ao nyUna aMtao | 2 | cAregatinA mizrAdaSTi 13 me - A0 jUna aMta, | 2 | cAregatinA mithyAdRSTi 13 me F A0 nyUna aMtao 2 | cAragatinA mizrAdaSTi 13 me ka PIA | 2 | mi0 deva-nAraka A Hpaka 9/1 - P/A 2 | mi0 izAna sudhI deva, eke0 A Hpaka 9/1 F A0 jUna aMtao 2 | 2 | 2 | 2 | avirata sabhya manuo baMdhAvalikA bAda | 13 mA " prathama samaye A0 jUna aMtao 2 | cAragatinA mithyAdRSTi 13 mAM F A0 jUna aMtao 2 | 3 | 2 | | cAregatinA mithyAdRSTi 13 mA ka PIA 2 | %iizAna sudhIdeva,eke0 A kSapaka 9/1F PIA 2 | mi0 tio paMce, manuo A Hpaka 9/1 Ao nyUna aMtao. 2 | 3 | 2 | 2 mi. ti paMce, manu0 13 mAM F Ao nyUna aMtao. 2 | cAragatinA mithyAdRSTi 13 mAM ka A nyUna aMtao 2 | 2 | cAregatinA mithyAdRSTi 13 mAM F | Ao nyUna aMtao | 2 | 2 | cAregatinA mithyAdRSTi 13 mAM na Ao nyUna aMtao. 2 | 3 | 2 | 2 | cAregatinA mithyAdRSTi 1 13 mAM na samaya pramANa eka sthiti | 2 | 3 | 2 | 2 | cAregatinA mithyASTi 12 me 0 h h m h bh bh bh bh bh h| h h h h h h For Personal & Private Use Only Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 karmaprakRti pariziSTa - 1 uttarapravRtio viSe anubhAgasaMkrama ane saMjJA yaMtra .1 nI jema tathA suo = yugalika tathA anAdi devo varjita cAre gatinA mizrAdaSTi jIvo jANavAM, (2) hata. = hata prabhUta anubhAga sattAvALa sUkSma ekendrita vagere jANavA. = pita maga, gu = guNita smaza. jaya04 anubhAga saMkrama | sAdhAdi keTalA prakAre?| utkRSTa rasa jaghanya rasa jaghanya , | utkRSTa rasa saMkhyA prakRtionA nAma saMkrama pramANa | saMkrama pramANa saMkramanA rasasaMkramanA svAmI svAmI * utkRSTa 2 | 2 jJAnAvaraNa - 5 | catuHsthAnika kristhAnika | yuo. 12me che darzanAvaraNa - 4 | sarvaghAtI sarvaghAtI T nidrAddhika asaMkhyAta bhAgAdhika 2 Ao ziSa 12 me vIdvitrika 2 | 2 | 2 | 2 | " hatao 1 | asAtA vedanIya sAtA vedanIya lapaka87 thI 13 mAM ka | mithyAtva mohao 2 | 2 | mizra mohao dvisthAnika-sarvaghAtI | 4 thI 7 gu0 nA manuo samyaktva mohao | dristhAnika-dezadhAtI | eka sthAnika A 4 thI 7 gu0 nA manuo dezaghAtI 4 | anaMtAnubaMdhi-4 | catuHsthAnika dristhAnika 2 | 4 | 2 | 2 | " visaMyojaka 1le Ave tyAre sarvaghAtI sarvaghAtI prathama samaye jagha0 bAMdhI baMdhAvalikA pachInA samaye madhyamakaSAya-8 2 | 2 | 2 | 2 | " hatao saMjvalana - krodha ekAdezaghA 2 | 4 | 2 | 2 A Hpaka 97 ka | saMvalana - mAna 4 | 2 | 2 A Rpaka 9/8 ka. saMjavalana - mAyA 4 zapaka 9/9 , saMjvalana - lobha | 10 me 7 lapaka. | hAsya rati dvisthA sarvaghAtI 2 | 4 | 2 | 2 A* lapaka 9/pa nA ka arati zoka 2 | 4 | 2 | 2 | bhaya-jugupsA " | 2 | 4 | 2 | 2 puruSaveda ekasthA dezao | 2 | 4 | 2 | 2 | lapaka 9/6 nA ka sIveda dvisthA, sarvadhAtI| 2 | 4 | 2 | 2 | A Hpaka 94 nA ka. | napuMsaka veda. 2 | 4 | 2 | 2 | A Hpaka 9/3 nA ka vA " ha4 " 1 | devAyu 2 | 2 | 2 | 2 | samya) manuo, | sva. jadha, baddhAyu naraka vinA anu deva | 3 gatinA jIvo 1 | manuSAyu dristhAnika sarvaghAtI | 2 | 2 | 2 | 2 | mike samya)| sva ja00 baDhAyu manu, tio manuo - tio 1 | tiryaMcA, 2 | 2 | 2 | 2 1 | narakAyu catuHsthAnika sarva 2 | 2 | 2 | deva vinA | sva0 jai baDhAyu deva vinA 3 3 gatinA gatinA jIvo 2 | devadvika 2 | 2 | 2 | 2 | lapaka 87. | ja 1) anu baMdhaka asaMzi thI 13F paMce paryA baMdhAvalikA pachI 2 | manuSyadvika 2 | 2 | 2 | 2 | mike samyao | ja gha8 anu baMdhaka sU0 labdhi cAre gatinA apanigoda baMdhAvalikA pachI For Personal & Private Use Only Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 485 saMkramaNakaraNa pariziSTa - 1 pradezasaMkramanA sAghAdi - svAmitva pradarzaka yaMtra naM - 2 ja84 pradeza saMkrama sAdhAdi keTalA prakAre ? utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI jaghanya pradezasaMkramanA svAmI & * utkRSTa e | 2 | gu0 7mI narakamAMthI nIkaLI paMce paryAvati | | kSao 10mA ka avadhikiAvaraNano avadhi dvika rahitane, zeSa mAM prathama A0 nA aMtya samaye AvaraNano avadhiddhika sahitane 2 | 4 | 2 | 4 | Hpaka 10 mArka kSapaka 8/1 nAka - | 2 | 4 | 2 | 4 | gu0 kSapaka 9/1 nA ka 132 sA. samya0 nuM pAlana karI kSapaka 7me yathApravRttakaraNanA ka 2 | 2 | 2 | 2 | Hpaka 10 me F zIdhrasapaka 7me yathApravRttakaraNanA ka 2 | 2 | 2 | 2 | dIrdhakALa sAtAnA baMdha karI asAtAnI baMdha mohano upazama nahIM karela kSapaka asAtAnA (6ThThAnA). A0 nA 5 carama baMdha samaye 2 | 2 | 2 | lapaka 4thI7 gu0 - manuo 132 sA. samya) nuM pAlana karI svakSapaka yathApravRttakaraNanA ka 2 | 2 | lapaka 4thI7 gu0 - manuo 132 sAva sampa0 nuM pAlana karI mithyAtve jai samya0 - mizranI . 2 | 2 | dIrghakALa upa0 samya0 pAlIne mithyAtvanA udvalanA karatAM upAMtya khaMDanA aMtya samaye mithyAtva rU5 para prathama samaye, 7mI nAraka prakRtimAM prakSepe. 7mI narakamAMthI timAM AvI aMtarmuharta yodra | 4 vAra mohanI upazamanA karI alpakALa bAMdhI, 132 sAga0 sakhya pAmI visaMyojanA kare tyAre carama samaye | samya0 nuM pAlana karI svakSapaka yathApravRttakaraNanA (7mA) + * | * | 0 | | | dIrdhakapaka 7me yathApravRttakaraNanA Fi jagha0 yogathI sva baMdha viccheda samaye baMdhAyelanA carama saMkrama samaye kSapaka 9mA gu0 | 4 : 2 | 4 |A gu0 kSapaka 9/2 nA 2 | 4 | A gu0 kSapaka 9/7 nA kara 4 | 2 | 4 | gu0 lapaka 9/8 nA - | 2 | 4 | gu0 lapaka 99 nA 4 | 2 | 4 | gu0 zIdhra sapaka saMkramanA (10mA) F 4 | 2 | 4 | A gu0 sapaka 9/pa nA F | | | | | | mohano upazama karyA vinA kSepaka 8mAnI prathama A0 nA F | saMpaka 87 nA ka zIdhrasapaka 7me yathApravRttakaraNanA ka lapaka 8/7 nA saMjavalana krodhanI jema thIzaDhinI jema yugalikamAM prathama 3 palyo0 na bAMdhI, 132 sAga0 sampa0 nuM pAlana karI lapaka 7me yathApravRttakaraNanA F. jaghanya yoge bAMdhela pota potAnA bhavamAM samayAdhika AvalikA zeSa hoya tyAre svasaMkramanI apekSAe 4 | 2 | 4 | ", " 9/nA - 4 | 2 | 4 | gu0 kSapaka 9/4 nA - 2 | 4 | 2 | 4 | " " lapaka 9/3 nA na | | | + + degdegdeg| 0 | 0 | 0.0 | 0 | + - o | | 0 o || | | 0 0. +| o | + PT | purvakroDa AyanA 7 bhava sudhI baMdhathI pUrI sapaka | uvelIne alpakALa bAMdhI 7mI narakamAM jai tyAMthI paMcetimAM AvI 8/6 baMdhavicchedathI A0 nA aMte bAMdhyA vinA ekenDamAM jai uddalanA karatAM upAjya khaMDanA aMtya samaye | aMtao nyuna 33 sAgao 7mI narakamAM purI | tela vAumAM havelI, pharI saha nigodamAM alpakALa bAMdhI paMce mAM jai. tiryaMcagatimAM prathama samaye 7mI narakamAM jai, tipaMce thAya. ATalo kAla baMdha vinA anubhave pachI teuvAumAM cirovalanA nA upAjya khaMDanA aMtya samaye For Personal & Private Use Only Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 karmaprakRti jatha04 anubhAga saMkrama | sAdhAdi keTalA prakAre ? jaghanya rasa saMkrama pramANa utkRSTa rasa saMkrama pramANa saMkhyA prakRtionA nAma ajadhanya utkRSTa rasa saMkramanA svAmI jaghanya rasa saMkramanA svAmI che | utkRSTa 2 | tiyacadvika catuHsthA sarvaghAtI dvisthA sarvaghAtI hatao 2 | narakaTrika 2 | 2 | 2 | 2 | " devaddhikanI jema 1 | ekendriya jAti 2 | 2 | 2 | 2 | " hatao 3 | vikasendriya jAti | 2 | 2 | 2 | 2 | " 7 | paMce jAti, trasAdi 2 | 2 | 2 | 3 | lapaka 8/7 thI -4 parALa, uchu0 13mA ka dArikasaptaka 2 | 2 | 2 | 4 | mike samya0 cAre gatinA vaikriyasaptaka | 2 | 2 | 2 | 2 | lapaka8/7 thI13mA devadvikanI jema | AhArakasaptaka 2 | 2 | 2 | 2 | " " jaghaanubaMdhaka aprama -nayati baMdhAvalikA pachI, tejasasaptaka, aguru || 2 | 2 | 3 | hatao. nirmANa prathama saMghayaNa 4 | mike samyao cAregatinA | prathamasaMsthAna, zubha lapaka 87 thI vihA, saubhAgya trika 13mAM F | madhyamasaMgha-4,saMsthAna4 2 | 2 | 2 | 2 | yu. chevaTTa saMgha, huDaka saMva 2 | 2 | 2 | 2 | " nIla kaTu vinA 2 | 2 | 2 azubhavadi-7 upa0 nIlavarsa, kaTurasa 2| 2 | 2 | 2 | zubhavAdi -11 2 | 2 | 2 | 3 | lapaka8/7 thI13mA | " azubha vihAyogati 2 | 2 | 2 | 2 | yu0 1 Atapa kristhA sarvaghAtI 2 | 2 | 2 | 2 | mikesamyakyAre gatinA " 1 | udhota catusthA sarva 2 | 2 | 2 | 4 | " " jinanAma 2 | 2 | 2 | 2 | lapaka 8/7 thI prathama samayabaMdhaka avirati 13mAM ka sayamanu0 baMdhA pachI | ciratika 2 | 2 | 3 | lapaka8/7 thI13mA hatao 1 | yaza-kIrti 2 | 2 | 2 | 3 | " " sthAvara | sUkSma, sAdhAraNa | 2 | 2 | 2 | " | aparyApta | asthiraddhika, ayaza0 3 | daubhagya trika | 1 | nIcagotra | 2 | 2 | 2 | " 1 | ucca gotra | " " | " | 2 | 2 | 2 | 2 | lapaka 12 -13 me | manuSyaddhikanI jema | 5 | aMtarAya-5 12 me 0 158| TI - 1 sAtA vagere zeSa 54 zubhano uo rasa tenA baMdhaviccheda vakhate zreNimAM rahela jIvo caramabaMdhe bAMdhe che ane baMdhAvalikA bAda . . my = my = | = my = = = For Personal & Private Use Only Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa pariziSTa - 1 487 jatha4 pradeza saMkrama sAdAdi keTalA prakAre ? utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI jaghanya pradezasaMkramanA svAmI * utkRSTa anutyu | 2 | 4 | gu0 lapaka 9/1 nA ka 4 palyopamAdhika 163 sAga bAMdhyA vinA paka7me yathApravRttakaraNanA 2 | 2 | 2 | pUrvakroDa AyunA tiryaMcanA 7 bhava sudhI baMdhathI | devadvikanI jema parI potAnA carama prakSepa vakhate lapaka 9/1 2 | 4 | 2 | 4 | gu0 lapaka 9/1 nA ka 4 palyopamAdhika 185 sATha bAMdhyA vinA kSepaka 7me 2 | 4 | " yathApravRttakaraNanA ka 132 sAga samya nA kAlamAM pUrIne lapaka | mohane upazama karyA vinA sapaka 8mAnI prathama AvalikAnA ka 8/6 baMdhavicchedathI AvalikA pachI 4 | 2 | 2 | gu0 7mI narakamAMthI nIkaLI paMce paryAi tio | sarvAlpa pradeza sattAvAlA 3 palyo nA AyuvAlA yugalika tio ma0 mAM 1lI AvalikAnA ka AyunA : 2 | 2 | 2 | 2 | devadvikanI jema devadvikanI jema 2 | 2 | 2 | 2 | gu0 lapaka 8/6 baMdha vicchedathI 1 AvalikA 7me alpakALa bAMdhI avirati udvalanAnA upAMtyakhaMDanA ka pachI 2 | 4 | 2 | 1 paMcendriya jAtinI jema 4 | 132 sAga0 sabhya nA kAlamAM pUrIne manuo mAM prathama Ava0 pachI ... prAva bAMdhato || 4 | 2 | 4 | paMcendriya jAtinI jema napuMsaka vedanI jema | gu0 lapaka 10mA ka 2 | 4 | 2 | 4 | " 2 | 4 | 2 | 4 1" " zIlapaka 7 me yathApravRttakaraNanA ka | | | | '2 | 4 | 2 | 4 | " " 2 | | 2 | 4 | gu0 lapaka 8/6 baMdhavicchedathI 1 AvalikA pachI paMcendriya jAtinI jema 2 | 4 | gu0 kapaka 10mA ka napuMsakavedanI jema | 2 | 4 | gu0 lapaka 9/1 nA ka ekendriya jAtinI jema 4 | 2 | 1 | " " tiyacaddhikanI jema 4 | zona be yuvakoDa adhika 33 sAga0 bAMdhI | | jaghanya yoge baMdhAyela ninAmanI baMdhAvalikA pachI prathama samaye lapaka 8/6 baMdhavicchedathI AvalikA pachI 2 | 4 | 2 | 4 | gu0 lapaka 8/6 baMdhavicchedathI AvalikA pachI | paMcendriya jAtinI jema | 4 | 2 | 4 | gu0 zIghalapaka 8/6 nA na 4 | 2 | 4 | gu0 sapaka 9/1 nA ekendriya jAtinI jema 4 | 2 | 4 | " " 42 | 4 | gu paka 10mA ka | " zIbralapaka 7me yathApravRttakaraNanA ka | 4 | 2. | 4 | napuMsakavedanI jema | bsm m m m r bh m bh sm 2 | 2 | 2 | 2 | zIghApaka nIcagotranA carama baMdhanA 4 | 2 | 4 | 2 | 2 | jJAnAvaraNIyanI jema 13mAnA carama samaya sudhI saMkramAve che. | manuSyadvikanI jema jJAnAvaraNIyanI jema For Personal & Private Use Only Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 karmaprakRti uttaraprakRtio viSe vidhyAtAdi-5 pradezasaMkramanuM yaMtra naM.- 3 saMkhyA prakRtionA nAma | | uvalanA | | | | | | | yathApravRtta 4 calA " 5 | matijJAnAvaraNAdi - 5 cakSudarzanAvaraNAdi - 4 | nidrA - pracalA || thINadvitrika |<< 0 0| 1 | sAtAvedanIya asAtAvedanIya | | | 1 | samyakatvamohanIya 1 | mizramohanIya 1 | mithyAtva mohanIya 12 | anaMtAnubaMdhi Adi - 12 kaSAya 0 0 - - -| | 12 | 3 | saMjvalana krodhAdi-3 saMjvalana lobha sarvasaMkrama | | | - - -| 0 0 0 0 0 0 - - - - - 6 - - - 4 ra - - - - - - - -- guNasaMkrama 0 - - - - - - - - - - - - - - * hAsya, rati, bhaya, jugupsA 2 | arati, zoka puruSaveda | strI - napuMveda | AyuSya - 4 2 | deva - manuSyagati tiryaMca - narakagati | ekendriyAdi - 4 jAti paMcendriyajAti | dArika - tejasa - kArmaNazarIra | vaikriya - AhArakazarIra 1 | dArika aMgopAMga | vaikriya - AhAraka aMgopAMga vajaRSabhanArAca saMghayaNa For Personal & Private Use Only Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkramaNakaraNa pariziSTa - 1 489 saMkhyA prakRtionA nAma kula keTalA saMkrama RSabhanArAyAdi - 5 saMghayaNa samacaturasasaMsthAna nyagrodha parimaMDaLa Adi - 5 saMsthAna azubhavarNAdi - 4 zubhavarNAdi - 4 deva - manuSyAnupUrvI , | tiryaMca - narakAnupUrvI zubhavihAyogati - azubhavihAyogati 0 0 0 0 0 = guNAsaMkrama 2. 2 - | vidhyAta - - | * |- | * 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udvalanA 0 - ba | 0 agurU0, parALa, u70, jina, nirmANa Atapa, udyota upaghAta trasAdi-9 - 00 0 0 0 0 0 0 0 0 yaza-kIrti sthAvara - sulma - sAdhAraNa aparyApta, asthirAdi-6 uccagotra nIcagotra | 0/- |- | | dAnAMtarAyAdi-5 126 || 89 | 48 | 121 67/63 pa2 | -- noMdha :- 3/0, 10 saMbhave che. (saptatikAnI TIkA vageremAM batAvela che.) " zubha azubha varNAdi banne gaNelA che. tyA sabhya - mizramohanIya paNa gaNelA hovAthI kula 126 prakRtio thAya. For Personal & Private Use Only Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 karmaprakRti namonama: zrI nemipUrA aneka tIrthoddhAraka zAsanasamrATu pa0pU. AcAryadeva zrImad vijaya nemisUrizvarajI ma.sA. nI stuti jayati jinazAsane sUrisamrAi gururnemisUriH sakalatattvasindhuH / sadguNAnAmayaM, karuNarasajaladhisamasattvavandhuH Atmano'bhAvasiddhaya mudhA nAstikairyatyate sarvayalena nityam / yuktiyuktaM yatastatra prativandhaka, bhavati yadvacanaracanaM na satyam | 2 | citsvarUpaM kSaNasthAyinaM saugataH, sarvadA cetanaM kktya gauNam / kintu yadvacanahatazeSabhaktiH sado- madhyamadhyAsito bhajati maunam 3 | yatAbhAbhUtibhirbhItabhItaizcidadvaitavAdairaraNyaM prayAtam / / mAyayA saMyutaM brahma tatrApi taiH, svIkRtaM 'ghaTTakuTyAM' prabhAtam dehino byApakatvaM videhAtmano, rahitatAM saMvidAdervadanti / kaNabhujo gautamA yatsamIpe paraM, gotamIbhUya mUkA bhavanti jJapayitu cetanaM sakalakaraNairakartAramiha kApilAH saMyatante / yena saMzikSitAH kartumAlocanA, mUniM nityaM vidaNDaM vahante zAzvataM nazvaraM janyamapi sambhavedAtmatattvaM hyanekAntavAde / nAnyathA bandhamokSavyavasthA bhavet, sthApitaM yena vidvadvivAde darzanoyatkaro nanTano dhImatAM, sarvathA vAlyato brahmacArI / vizvavijJAnavit padmapAdaH pramodAmRtApUrNa - lAvaNyadhArI | 8 || ityaM mayA zrIvijayAdinemiH, sUriH stutastarkavicAragarbhaH / zrItIrakSoddharaNAdikArye, dhurandharaH stAt sukhadAyako me (bhujaMgI chaMda) aho yoga ne kSemanA ApanArA, tame nAtha cho tAranArA amArA; prabho nemisUrIza saubhAgyazAlI, namuM zrI gurU bAlyathI brahmacArI. 1 tamArA guNono nahIM pAra Ave, vinA zaktie te gayA kema jAve ? tathApi stuti bhaktithI A tamArI, namuM zrI gurU bAlyathI brahmacArI. 2 lahI yoganI ATha aMge samAdhi, bhalA AtmapaMthe rahI siddhi sAdhI, kriyA jJAna ne dhyAnanA yogadhArI, namuM zrI gurU bAlyathI brahmacArI. 3 hatA ApanA bhakta bhupAla bhArI, tame dharmanI vIratAne ugArI. mahAtIrtha ne dharmanA jogadhArI, namuM zrI gurU bAlyathI brahmacArI. 4 ame nirgaNI ne guNI Apa purA, ame ajJa ne Apa jJAne sanarAM, maLo bhakti ne bhedane chedanArI, namuM zrI gurU bAlyathI brahmacArI. 5 nathI ApanI sevanA kAMI kIdhI, kahelI vaLI dharmazikSA na lIdhI, , kSamA Apajo prArthanA e amArI, namuM zrI gurU bAlyathI brahmacArI. 6 hatA Apa yoge ame to sanAtha, abhAgI thayA Apa vinA anAtha, ame mAMgIe eka sevA tamArI, namuM zrI gurU bAlyathI brahmacArI. 7 have premathI bodha e koNa deze ? amArI are ! koNa saMbhALa leze ? dayALu tame dIlamAM dAsa lejo, sadA svargathI nAtha AziSa dejo. 8 racayitA :- pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya dhurandharasUrIzvarajI ma.sAMo For Personal & Private Use Only Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabaddha zubhakarma pUrvabaddha azubhakarma azubha adhyavasAya rUpI hAtha zubha adhyavasAya rUpI hAtha che. zeraDIno rasa lImaDAno rasa | lImaDAno zeraDIno Serving Jin Shasan 090348 gyanmandirukobatirth.org badhyamAna azubhakarma 3. zubhakarma jIvanA adhyavasAnA baLathI jema karmamAM zubha ke azubha rasa utpana thAya che. arthAta baMdhAya che, tema jIvanA zubha adhyavasAyathI azubha karmonA azubha rasane te zubha karmonA zubha rasa rUpe banAve che. A jIvanuM aciMtya sAmarthya che. eja rIte zubha rasa azubha adhyavasAyathI azubha bane che. ahIM hAtha tarIke karaNadvAra tarIke zubha-azubha adhyavasAya levA. Jan Education temational PORTES PLUS www.inelibrary.org