________________
બંધનકરણ
૭
-: અથ ત્રીજી સ્પર્ધક પ્રરૂપણા:- ) फडगमणंतगुणियं, सबजिएहिं पि अंतरं एवं । सेसाणि वग्गणाणं, समाणि ठाणं पढममित्तो ॥ ३१ ॥ स्पर्धकमनंतगुणितम्, सर्वजीवेभ्योऽप्यन्तरमेवम् ।
શેષ વળાનાં, સમરિ સ્થાને પ્રથમતઃ | ૨૧ . ગાથાર્થ :- અભવ્યથી અનંતગુણ અથવા સિદ્ધથી અનંતમા ભાગ પ્રમાણ વર્ગણાઓ મલીને પ્રથમ સ્પર્ધક થાય છે, અને તદનંતર સર્વ જીવથી અનંતગણ વર્ગણાઓનું અંતર પડે, એ પ્રમાણે શેષ સ્પર્ધકો તથા અંતરો યથોક્ત વર્ગણાપ્રમાણ થાય ત્યારે માત્ર પ્રથમ સ્થાન થાય.
ટીકાર્થ :- વર્ગણા પ્રરૂપણા કરી, હવે સ્પર્ધક પ્રરૂપણા કહે છે. તે (અભવ્યથી અનંતગુણ) સિદ્ધથી અનંતભાગ પ્રમાણ અનંત વર્ગણાએ એક સ્પર્ધક થાય છે. આ સ્પર્ધક પ્રરૂપણા કરી.
| ઇતિ ૩જી સ્પર્ધક પ્રરૂપણા સમાપ્ત
(-: અથ ૪થી અંતર પ્રરૂપણા :હવે અંતર પ્રરૂપણા કરે છે. - અહીંથી આગળ એકાદિ રસાવિભાગ અધિક પરમાણુ પ્રાપ્ત ન થાય, પરંતુ અનંતાનંત જ સર્વજીવથી અનંતગણ અધિક (પરમાણુ) પ્રાપ્ત થાય છે. તેથી તેઓનો સમુદાય તે બીજા સ્પર્ધકની પ્રથમ વર્ગણા. તેથી એક એક રસાવિભાગ વૃદ્ધિથી અભવ્યથી અનંતગુણ સિદ્ધથી અનંતભાગ પ્રમાણ વર્ગણા કહેવી, તેઓનો સમુદાય તે બીજું સ્પર્ધક. તેથી આગળ ફરી એકાદિ રસાવિભાગ વૃદ્ધિ પરમાણુ ન મલે, પરંતુ સર્વજીવથી અનંતગણ વડે અનંતાનંત અધિક (પરમાણુઓ) છે, તેથી તેઓનો સમુદાય તે ત્રીજા સ્પર્ધકની પ્રથમ વર્ગણા, તેથી એક એક રસાવિભાગ વૃદ્ધિથી અભવ્યથી અનંતગુણ સિદ્ધથી અનંતભાગ વર્ગણા કહેવી તેઓનો સમુદાય તે ત્રીજું સ્પર્ધક. એ પ્રમાણે સ્પર્ધકો પણ અભવ્યથી અનંતગુણ સિદ્ધથી અનંતભાગ પ્રમાણ થાય છે. તે સ્પર્ધકોનો સમુદાય તે એક (પ્રથમ) અનુભાગ બંધસ્થાન છે. તથા અંતર કહે છે. પ્રથમ સ્પર્ધકની ચરમ વર્ગણાથી બીજા સ્પર્ધકની પ્રથમ વર્ગણા સર્વ જીવથી અનંતગુણ જાણવું. આ અંતરપ્રરૂપણા કરી.
ઇતિ ૪થી અંતર પ્રરૂપણા સમાપ્ત
-: અથ પમી સ્થાન પ્રરૂપણાં :- સવનિ જિ'' અહીં અપિ શબ્દ ભિન્નક્રમ છે, તેથી શેષાણિ આ પદની પછી જોડવાં. આ પ્રમાણે બાકીના સ્પર્ધકો તથા આંતરા જે પ્રમાણે કહ્યા તે પ્રમાણે જાણવાં. અને તે સ્પર્ધકો અને વર્ગણા એક સ્પર્ધકની વર્ગણા અભવ્યથી અનંતગણ સિદ્ધથી અનંતભાગ પ્રમાણ છે, એ પ્રમાણે પ્રથમ સર્વ જઘન્ય અનુભાગસ્થાન થયું. અનુભાગ બંધસ્થાન તે કહેવાય કે જે એક કાષાયિક અધ્યવસાય વડે ગ્રહણ કરેલા કર્મપરમાણુઓનો રસસ્પર્ધક સમુદાય પરિણામ. (ચિત્ર નં. - ૭ જુઓ)
ઇતિ સ્થાન પ્રરૂપણા સમાપ્ત - અથ ૬ઠ્ઠી કંડક પ્રરૂપણા:-) एत्तो अंतरतुल्लं, अंतरमणंतभागुत्तरं बिइयमेवं । अंगुल असंखभागो, अणंतभागुत्तरं कंडं ॥ ३२ ॥ इतोऽन्तरतुल्यम्, अंतरमन्तभागोत्तरं द्वितीयमेवम् ।
अङ्गुलाऽसङ्ख्येयभागः, अनन्तभागोत्तरं कण्डकम् ।। ३२ ।। ગાથાર્થ :- આ પ્રથમ સ્થાનથી દ્વિતીયસ્થાનના અપાંતરાલે પૂર્વોક્ત અંતરસ્પર્ધક જેટલું અંતર છે. તથા બીજું અનુભાગ બંધસ્થાન તે પ્રથમ સ્થાનની અપેક્ષાએ અનંતભાગ અધિક છે. એ પ્રમાણે અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગપ્રમાણ અનુભાગાનો તે અનંતભાગવૃદ્ધિનું પ્રથમ કંડક છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org