Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||arhm // nyAyavizAradapU.A.zrIvijayamukticandrasUribhyonamaH navAjhIvRttikArakazrImadabhayadevasUrivaravihitavRttiyutaM gaNabhRtpAdapraNItaM zrIjJAtAdharmakathAGgam / // 1 // utkSiptAdhyayanaM prathamam // natvA zrImanmahAvIraM praayo'nygrnthviikssitH| jJAtAdharmakathAGgasyAnuyogaH kazciducyate // 1 // tatra ca phalamaGgalAdicarca: sthAnAntarAdavaseyaH RP kevalamanuyogadvAravizeSasyopakramasya pratibhedarUyaprakrAntazAstrasya vIrajinavarendrApekSayA'rthataH AtmAgamatvaM tacchiSyaM tu paJcamagaNadharaM sudharmasvAminamAzrityAnantarAgamatvaM tacchiSyaM ca jambUsvAminamapekSya paramparAgamatAM pratipipAdayiSuH athavA anugamAkhyasya tRtIyasyAnuyogadvArasya bhedabhUtAyA jA pAra upodghAtaniryukteH pratibhedabhUtanirgamadvArasvabhAvaM prastutagranthasyArthato mahAvIranirgatatvamabhidhitsuH sUtrakAraH-'teNaM kAleNa' mityAdikamupodghAtagranthaM tAvadAdAvAha U~ namaH sarvajJAya / te NaM kAle NaM te NaM samae NaM caMpAnAmaM nayarI hotthA, vaNNao // sUtraM 1 // .. tatra yo'yaM NaMzabdaH sa vAkyAlaGkArArtha; te ityatra ca ya ekAraH sa prAkRtazailIprabhavo yathA 'karemi bhaMte !' ityAdiSu tato'yaM vAkyArtho jAta:-tasmin kAle tasmin samaye yasminnasau nagarI babhUveti, adhikaraNe ceyaM saptamI, atha kAlasamayayo: ka: prati-vizeSa:? ucyate, kAla iti sAmAnyakAla; avasarpiNyAzcaturthavibhAgalakSaNa: samayastu tadvizeSo yatra sA nagarI sa rAjA, sudharmasvAmI ca babhUva, athavA tRtIyaiveyaM, tatastena kAlena-avasarpiNIcaturthArakalakSaNena hetubhUtena tena samayena-tadvizeSabhUtena hetunA 'caMpA nAma nayarI hotyatti abhavat AsIdityartha: nanu cedAnImapi sA'sti baddha
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM punaradhikRtagranthakaraNakAle? tatkathamuktamAsIditi?, ucyate, avasarpiNItvAt kAlasya varNakagranthavarNitavibhUtiyuktA tadAnImAsId idAnIM nAstIti, ka vaNNao'tti campAnagaryA varNakagrantho'trAvasare vAcya; sa cAyaM-'RddhasthimiyasamiddhA' RddhA-bhavanAdibhivRddhimupagatA stimitA-bhayavarjitatvena sthirA samRddhA-dhanadhAnyAdiyuktA tata: padatrayasya karmadhArayaH bAra 'pamuiyajaNajANavayA' pramuditA: pramodakAraNavastunAM sadbhAvAjjanA:-nagarIvAstavyalokA jAnapadAzca-janapadabhavAstatrAyAtA: santo yasyAM sA pramuditajanajAnapadA ke 'AiNNajaNamaNussA' manuSyajanenAkIrNA-saMkIrNA, manuSyajanAkIrNeti vAcye rAjadantAdidarzanAdAkIrNajanamanuSyetyuktaM, 'halasayasahassasaMkiTThaviyaTThalaTThapannattaseusImA' halAnAM-lAGgalAnAM zataiH sahasrazca zatasahasrairvA-lakSaH saMkRSTA-vilikhitA vikRSTa-dUraM yAvadavikRSTA havA -AsannA laSTA-manojJA karSakAbhimataphalasAdhanasamarthatvAt 'paNNatteti yogyA kRtA bIjavapanasya setusImA-mArgasImA yasyAH sA tathA, athavA saMkRSTAdivizeSaNAni setUni-kulyAjalasekyakSetrANi sImAsu yasyAH sA tathA, anena tajjanapadasya lokabAhulyaM kSetrabAhulyaM coktaM utkSiptAdhyayanaM YS 'kukkuDasaMDeyagAmapaurA' kukkuTA:-tAmracUDA pANDeyA:-SaNDaputrakA: SaNDhA eva teSAM grAmA:samUhAste pracurA-prabhUtA yasyAM sA tathA, anena lokapramuditatvaM sa vyaktIkRta, pramudito hi loka: krIDArtha kukkuTAn poSayati SaNDAMzca karotIti, 'ucchujavasAlikaliyA' anena ca janapramodakAraNamuktaM, nahyevaMprakAravastvabhAvena cha pramodo janasya syAditi, 'gomahisagavelagappabhUyA' gavAdayaH prabhUtA:-pracurA yasyAmiti vAkyaM gavelakA-urabhrA: AM dUdha 'AyAravaMtaceiyajuvaivivihasaNNiviTThabahulA' AkAravanti-sundarAkANi yAni caityAni-devatAyatanAni yuvatInAM ca-taruNInAM puNyataruNInAmiti hRdayaM yAni ra vividhAni saMniviSTAni-saMnivezanAni pATakAstAni bahulAni-bahUni yasyAM sA tathA 'ukkoDiya-gAyagaMThibheyabhaDatakkara-khaMDarakkharahiyA' ukkoDA utkoTA-lazcetyartha: tayA te vyavaharanti te utkoTikA: gAtrAn-manuSyazarIrAvayavavizeSAn kaTyAdeH sakAzAgranthikArSApaNAdipoTTalikAM bhindanti-AcchindatIti 88 gAtragranthibhedA bhaTA:-cArabhaTA balAtkArapravRttayaH taskarA:-tadeva-cauryaM kurvantItyevaMzIlAstaskarA: khaNDarakSA-daNDapAzikA: zulkapAlA vA ebhI rahitA yA sA tathA, eka * anena tatropadravakAriNAmabhAvamAha, 'khemA' azivAbhAvAt 'niruvaddavA' nirupadrutA avidyamAnarAjAdikRtopadravetyarthaH 'subhikSA' suSTha-manojJA pracurA bhikSA bhikSukANAM yasyAM sAsubhikSA,ata eva pAkhaNDikAnAM gRhasthAnAMca'vIsatthasuhAvAsA vizvastAnAM nirbhayAnAmanutsukAnAM vAsukha-sukhasvarUpa: zubho vA AvAso ra yasyAM sA tathA, 'aNegakoDIkoTuMbiyAiNNanivvuyasuhA' anekA: koTayo dravyasaMkhyAyAM svarUpaparimANe vA yeSAM te anekakoTaya: tai: kauTumbikai-kuTumbibhizcAkIrNA-saMkulA yA sA tathA sAcAsau nirvRtAca-saMtuSTajanayogAt saMtoSavatIti karmadhArayo'ta eva sA cAsau sukhAca zubhA veti karmadhArayaH naI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'naDanaTTaga - jallamallamuTThiya - velaMbagakahakapavaka - lAsakaAikkhaya - laMkhamaMkha - tUNailla - tuMbavINiyaaNegatAlAcarANucariyA' naTA-nATakAnAM nATayitAro nartakA-ye nRtyanti aMkollA ityeke jallA-varatrAkhelakA: rAjJaH stotrapAThakA ityanye mallA:-pratItA: mauSTikA-mallA eva ye muSTibhi: praharanti viDambakA-vidUSakA: kathakA:-pratItA: plavakA-ye utplavante nadyAdikaM vA taranti lAsakA ye rAsakAn gAyanti jayazabdaprayoktAro vA bhANDA ityartha: AkhyAyikA-ye zubhAzubhamAkhyAnti laGghA-mahAvaMzAnakhelakA maGkhA-citraphalakahastA bhikSAkA: tUNaillA-tUNAbhidhAnavAdyavizeSavanta: tumbavINikA-vINAvAdakA aneke ca ye tAlAcarA-tAlAdAnena prekSakAriNastairanucaritA-AsevitA yA sA tathA, 'ArAmujjANaagaDatalAya-dIhiyavappiNaguNovaveyA' Aramanti yeSu mAdhavIlatAgRhAdiSu dampatyAdIni te ArAmA udyAnAni-puSpAdimavRkSasaMkulAnyutsavAdau bahujanabhogyAni, 'agaDatti avaTA: -kUpAstaDAgAni pratItAni dIrghikA-sAraNya, vappiNa'tti kedArA: eteSAM ye guNA ramyatAdayastairupapetA-yuktA yA sA tathA, upa apa ita ityetasya zabdatrayasya sthAne zakandhvAdidarzanAdakAralope apapeteti bhavatIti, 'uvviddhavipula-gaMbhIrakhAyaphalihA' udviddhaM-uNDaM vipulaM-vistIrNaM gambhIram-alabdhamadhyaM khAtam-upari vistIrNa adha:saMkaTaM parikhA ca-adha upari ca samakhAtarUpA yasyAH sA tathA, 'cakkagayamusuMDhioroha-sayagghijamalakavADa-ghaNaduppavesA' cakrANi-araghaTTayantrikAcakrANi gadA:-praharaNavizetAH musuNDhyo'pyevaM, avarodha:pratolIdvAreSvavAntaraprAkAraH saMbhAvyate, zataghyo-mahAyaSTyo mahAzilAmayya, yA, pAtitA: zatAni puruSANAM ghnanti yamalAni-samasaMsthitadvayarUpANi yAni kapATAni ghanAni ca-nizchidrANi tairduSpravezA yA sA tathA, dhanukuTila-vaMkapAgAraparikhittA' dhanuH kuTilaM-kuTiladhanu: tato'pi vakreNa prAkAreNa parikSiptA yA sA tathA, 'kavisIsaya-vaTTaraiyasaMThiyavirAyamANA' kapizIrSakairvRttaracitai: vartulakRte: e saMsthitai-viziSTasaMsthAnavadbhirvirAjamAnA-zobhamAnA yA sA tathA 'aTTAlayacariyadAra-gopuratoraNaunnaya-suvibhattarAyamaggA' aTTAlakA:-prAkAroparivAzrayavizeSA: carikA-aSTahastapramANo nagara-prAkArAntarAlamArgaH dvArANi bhavanadevakulAdInAM gopurANi-prAkAradvArANi S toraNAni-pratItAni unnatAni-guNavanti uccAni ca yasyAM sA tathA, suvibhaktA-viviktA rAjamArgA yasyAM sA tathA tata: padadvayasya karmadhArayaH 'cheyAyariyaraiyadaDhaphalihaiMdakIlA' chekena-nipuNenAcAryeNa-zilpinA racito dRDho-balavAn parigha:-argalA indrakIlazca-gopurAvayavavizeSo yasyAM sA tathA 'vivaNivaNichetta-sippiyAiNNanivvuyasuhA' vipaNInAM-vaNikpathAnAM haTTamArgANAM vaNijAM ca-vANijakAnAM kSetraM-sthAnaM yA sA tathA zilpibhi:-kumbhakArAdibhirAkIrNA sunirvRtaiH sukhaizca-sukhibhiryA rAjadantAdidarzanAt sA tathA "siMghADagatiga-caukkacaccara-paNiyAvaNavivihavatthuparimaMDiyA' zRGgATaka-trikoNaM sthAnaM trikaM yatra rathyAtrayaM milati catuSkaM rathyAcatuSkamIlaka: catvaraM-bahurathyApAtasthAnaM paNitAni-bhANDAni tatpradhAnA / // 3 // ra
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNA-haTTA: vividhavastUni-anekavidhadravyANi ebhiH parimaNDitA yA sA tathA 'surammA' atiramaNIyA 'naravaipaviinna-mahivaipahA' narapatinA-rAjJA pravikINoM-gamanAgamanAbhyAM vyApta: mahIpatipatho-rAjamArgoM yasyAM sA tathA, athavA narapatinA pravikIrNA-vikSiptA nirastA zeSamahIpatInAM prabhA yasyAM sA tathA, tAdharma- bho 'aNegavaraturagamattakuMjara-rahapahakara-sIyasaMdamANI-Ainna-jANajuggA' anekairvaraturagairmattakuJjaraiH 'rahapahayara'tti rathanikaraiH zibikAbhiH ra syandamAnAbhirAkIrNA-vyAptA yAnairyugyaizca yA sA tathA, tatra zibikA:-kUTAkAreNa chAditA jampAnavizeSA syandamAnikA:-puruSapramANajampAnavizeSAH yAnAni-zakaTAdIni yugyAni-gollaviSayaprasiddhAni dvihastapramANAni vedikopazobhitAni phAi jampAnAnyeveti, 'vimaulanavanaliNi-sobhiyajalA' vimukulAbhi-vikasitavimalAbhirnavAbhinalinI-padminIbhiH zobhitAni jalAni yasyAM sA tathA, ha paMDuravarabhavaNasannimahiyA' pANDurai-sudhAdhavalairvarabhavanai:-prAsAdai-samyak nitarAM mahiteva mahitApUjitA yA sA tathA, 'uttANanayaNapecchaNijjA' saubhAgyAtizayAduttAnai:-animiSairnayana:-locanaiH prekSaNIyA yA sA tathA'pAsAIyA' cittaprasattikAriNI darisaNijjA' yAM pazyaccakSuH zramaM taM gacchati, abhirUpA' manojJarUpA 'paDirUvA' pratirUpA draSTAraM draSTAraM prati rUpaM yasyAH sA tatheti ||suu.1|| tIse NaM caMpAe nayarIe bahiyA uttarapuracchime disIbhAe puNNabhadde nAmaM ceie hotthaa| vaNNao // sUtraM 2 // A tattha NaM caMpAe nayarIe koNiko nAma rAyA hotthA / vaNNao // sUtraM 3 // tasyA NamityalaGkAre campAyA nagaryA 'uttarapurathimetti uttarapaurastye uttarapUrvAyAmityarthaH disIbhAe'tti digbhAge pUrNabhadraM nAma caityaM-vyantarAyatanaM, ka 'vaNNao'tti caityavarNako vAcya, sa sa cAyaM-cirAie puvvapurisapannatte' cira : cirakAla Adi : nivezo yasya taccirAdikaM, ata eva pUrvapuruSaiH-atItanaraiH prajJaptaM-upAdeyatayA prakAzitaM pUrvapuruSaprajJaptaM 'purANetti cirAdikatvAt purAtanaM sahie' zabda-prasiddhisa saMjAto yasya tacchabditaM vittae' vittaM-dravyaM tadasti tadvittikaM vRttiM vA AzritalokAnAM dadAti yattavRttidaM 'nAe' nyAyanirnAyakatvAt nyAya: jJAtaM vA-jJAtasAmarthyamanubhUtatatprasAdena lokeneti, 'sacchatte sajjhae saghaMTe sapaDAgAipaDAgamaMDie' saha patAkayA vartata iti sapatAkaM ekAM patAkAmatikramya yA patAkA sAtipatAkA tayA maNDitaM yattattathA tacca tacceti-karmadhArayaH, 'salomahatthe lomamayapramArjanakayuktaM NR 'kayaveyayAhie' kRtaM vitardikaM-racitavedikaM 'lAulloiyamahie' lAiyaM yadbhUmezchagaNAdinopalepanaM ulloiyaM-kuDyamAlAnAM seTikAdibhi: saMmRSTIkaraNaM ka tatastAbhyAM mahitamiva mahitaM-pUjitaM yattattathA, 'gosIsasarasa-rattacaMdaNadahara-dinnapaMcaMgulitale' gozIrSaNa-sarasaraktacandanena ca dardareNa bahalena capeTAkAreNa vA zaka
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 11 dattA: paMcAGgulAstalA-hastakA: yatra tattathA, 'uvaciyacaMdaNakalase' upacitA- nivezitAH candanakalazA-maGgalyaghaTA yatra tattathA, * 'caMdaNaghaDasukayatoraNa-paDiduvAradesabhAge' candanaghaTAzca suSTha kRtAstoraNAni ca dvAradezabhAgaM prati yasmiMstaccandanaghaTasukRtatoraNapratidvAradezabhAgaM, dezabhAgAzca dezA eva, 'Asattosatta- vipulavaTTa-vagghAriyamalladAmakalAve' Asakto bhUmau saMbaddha: utsakta- upari saMbaddha: vipulo- vistIrNaH vRtto-vartulaH 'vagghAriyakti pralambamAnaH mAlyadAmakalApa:- puSpamAlAsamUho yatra tattatheti 'paMcavaNNasurabhimukka pupphapuJjovayArakalie' paMcavarNena surabhiNA muktena- kSiptena puSpapuJjalakSaNenopacAreNa-pUjayA kalitaM yattattathA 'kAlAgaru-pavarakuMdurukkaturukka-dhUvamaghamaghaMta gaMdhuddhayAbhirAme' kAlAgaruprabhRtInAM dhUpAnAM yo maghamaghAyamAno gandha uddhUta- udbhUtastenAbhirAmaM yattattathA, tatra kuMdurukkaM cIDA turukkaM silhakaM 'sugaMdhavaragaMghagaMdhie' sadgandhA ye varagandhA- vAsAsteSAM gandho yatrAsti tattathA 'gaMghavaTTibhUe' saurabhyAtizayAt gandhadravyaguTikAkalpamityarthaH 'naDanaTTakajallamalla-muTThiyavelaMbaMga-pavakakahakalAsaka* AikkhayalaMkhamaMkhatUNailla- tuMbavINiyabhuyagamAgahaparigae' pUrvavannavaraM bhujagA-bhogina ityarthaH bhojakA vA tadarcakA mAgadhA bhaTTA: 'bahujaNajANavayassa vissuyakittie' bahorjanasya paurasya jAnapadasya ca janapadabhavalokasya vizrutakIrttikaM pratItakhyAtikaM, 'bahujaNassa Ahussa AhuNijje' AhotuH dAtuH AhavanIyaM saMpradAnabhUtaM 'pAhuNijje' prakarSeNa AhavanIyamiti 'gamanikA 'accaNijje' candanagandhAdibhiH 'vaMdaNijje' stutibhiH 'pUyaNijje' puSpaiH 'sakkAraNijje' vastraiH 'sammANaNijje' bahumAnaviSayatayA 'kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM viNaeNaM pajjuvAsaNijje' kalyANamityAdidhiyA vinayena paryupAsanIyaM 'divve' divyaM pradhAnaM 'sacce' satyaM satyAdezatvAt 'saccovAe' satyAvapAtaM 'satyasevaM' sevAyAH saphalIkaraNAt 'sannihiyapADihere' vihitadevatAprAtihArya, 'kRSNa eva jAgasahassabhAgapaDicchae' yAgA:- pUjAvizeSA brAhmaNaprasiddhAstatsahasrANAM bhAgam aMzaM pratIcchati AbhAvyatvAt . yattattathA 'bahujaNo accei Agamma puNNabhaddaM ceiaM / se NaM puNNabhadde ceie ekkeNaM mahayA vaNasaMDeNa savvao samaMtA saMparikhitte' sarvataH sarvadi samantAt-vidikSu ca 'se NaM vaNasaMDe kiNhe kiNhobhAse' kRSNAvabhAsaH- kRSNaprabhaH kRSNa eva vA'vabhAsata iti kRSNAvabhAsa; 'nIle nIlobhAse' pradezAntare 'harie hariobhAse pradezAntara eva tatra nIlo mayUragalavat haritastu zukapicchavat haritAlAbha iti vRddhA, 'sIe sIo bhAse' zItaH sparzApekSayA vallyAdyAkrAn vRddhA, niddhe niddho bhAse' snigdho na tu rukSa, 'tivve tivvobhAse' tIvro varNAdiguNaprakarSavAn, 'kiNhe kiNhacchAe' iha kRSNazabdaH kRSNacchAya ityasya vizeSaNamiti na punaruktatA, tathAhi-kRSNa-kRSNacchAya, chAyA cAdityAvaraNajanyo vastuvizeSa; evaM 'nIle nIlacchAe harie haricchAe sIe sIyacchAe niddhe niddhacchAe tivve tivvacchAe ghaNakaDiyakaDicchAe' anyo'nyaM zAkhAnupravezAdbahalanirantaracchAyaH 'ramme mahAmehanikuraMbabhUe' mahAmeghavRndakalpe ityartha, 'te NaM pAyavA 114 11
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ gawaragya Page mUlamaMto kaMdamaMto' kando-mUlAnAmupari 'khaMdhamaMto' skandhaH sthuDaM 'tayAmaMto sAlamaMto zAlA-zAkhA 'pavAlamaMto' pravAla:-pallavAGkaraH 'pattamaMto puSphamato - yo phalamaMto bIyamaMto' 'aNupuvvasujAyaruilavaTTabhAvapariNayA' AnupU]Na-mUlAdiparipATyA suSThu jAtA rucirA: vRttabhAvaM ca pariNatA yete tathA ekkakhaMdhA zrI aNegasAlA aNegasAhappasAhaviDimA' anekazAkhAprazAkho viTapastanmadhyabhAgo vRkSavistAro yeSAM te tathA 'aNegaNaravAmasuppasAriya-agejjhaghaNa vipulavaTTakhaMdhA' anekAbhirnaravAmAbhi: suprasAritAbhiragrAhyo ghano-niviDo vipulo-vistIrNo vRttazca skandho yeSAM te tathA 'acchiddapattA' nIraMdhaparNA 'aviralapattA' nirantaradalA: 'avAINapattA' avAcInapatrA:-adhomukhapalAzA: avAtInapatrA vA-avAtopahatabarhA: 'aNaIipattA' ItivirahitacchadA, 'nidbhUyajaraThapaMDurayapattA' apagatapurANapANDurapatrA, 'navahariyabhisaMta-pattabhAraMdhakAragaMbhIradarisaNijjA' navena haritena 'bhisantatti dIpyamAnena patrabhAreNa-dalasaMcayenAndhakArA-andhakAravantaH ata eva gambhIrAzca dRzyante ye te tathA 'uvaniggayanavataruNapatta-pallavakomalaujjalacalaMtakisalayasukumAla-pavAlasohiya- varaMkuraggasiharA' upanirgatairnavataruNapatrapallavairiti-abhinavapatragucchai. tathA komalojjvalaizcalagi kizalayai:-patravizeSaistathA sukumAlapravAlaiH zobhitAni varAGkarANyapazikharANi yeSAM te tathA, iha cAGkarapravAlakizalayapatrANAM alpabahubahutarAdikAlakRtAvasthAvizeSAd vizeSa: saMbhAvyata iti, niccaM kusumiyA niccaM mAiyA' mayUritA: 'niccaM lavaiyA' pallavitA: 'niccaM thavaiyA' stabakavanta: 'nicca gullaiyA' gulmavanta: 'niccaM gocchiyA' jAtagucchA; yadyapi stabakagucchayoravizeSo nAmakoze'dhItastathA'pIha vizeSo bhAvanIya; niccaM jamaliyA' yamalatayA samazreNitayA vyavasthitA; 'niccaM juyaliyA' yugalatayA sthitA: 'niccaM viNamiyA' 'vizeSeNa phalapuSpabhAreNa natA; 'niccaM paNamiyA' kA tathaiva nantumArabdhA; 'niccaM kusumiyamAiyalavaiyathavaiya-gulaiyagocchiyajamaliyajuvaliya-viNamiyapaNamiya-suvibhattapiDimaMjarivaDeMsagadharA' kecit kusumitAdyekaikaguNayuktA:apare tu samastaguNayuktAstata: kusumitAzca te ityevaM karmadhAraya: navaraM suvibhaktA-viviktA: suniSpanna tayA piNDayo-lumbya: maJjaryazca FE pratItAstA evAvataMsakA:-zekharakAstAn dhArayanti ye te tathA, 'suyabarahiNamayaNasAlakoilakobhaMDakabhiMgAraka-komalakajIvaMjIvaka nadImuhakavilapiMgalakkhagakAraMDa-cakkavAyakalahaMsasArasa-aNegasauNagaNamihuNaviraiyasaddaNNaiya-mahurasaranAie' zukAdInAM sArasAntAnAM anekeSAM zakunagaNAnAM mithunairviracitaM zabdonnatikaM ca-unnatazabdakaM madhurasvaraM ca nAditaM-lapitaM yasmin sa tathA, vanakhaNDa iti prakRtaM 'suramme // 6 // B saMpiDiyadariyabhamaramahukaripahakara-pariliMtamattachappayakusumAsavalolamahura-gumagumita-guMjaMtadesabhAge' saMpiNDitA dRptabhramaramadhukarINAM vanasatkAnAmeva zrIka 'pahakara'tti nikarA yatra sa tathA tathA parilIyamAnA-anyata Agatya layaM yAnto mattaSaTpadA: kusumAsavalolA:-kiJjalkalampaTA: madhuraM gumagumAyamAnA: guJjantazca pIka
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ nayeSu te tathA savisuddharukma, se NaM asogavAha mohiM phA zabdavizeSaM vidadhAnA: dezabhAgeSu yasya sa tathA, tata: karmadhArayaH, 'abhitarapuSphaphalA bAhirapattucchannA pattehi ya puSphehi ya ucchanna palicchannA' ghora atyaMtamAcchAditA ityarthaH etAni punarvRkSANAM vizeSaNAni 'sAuphale miTThaphale'ityato vanaSaNDasya bhUyo vizeSaNAni 'niroyae' rogavarjita; 'nANAviha gucchagummamaMDavagasohie vicittasuhakeubhUe' vicitrAn-zubhAn ketUna-dhvajAn bhUta-prApta; 'vAvipukkhariNIdIhiyAsunivesiya-rammajAlaharae' vApISu-caturasrAsu puSkariNISu-vRttAsu puSkaravatISu vA dIrghikAsu-RjusAraNISu suSThu nivezitAni ramyANi jAlagRhakANi yatra sa tathA 'piMDimanIhArima-sugaMdhisuha-surabhimaNaharaM mahayA gaMdhaddhaNi muyaMtA' piMDimanirhArimAM pudgalasamUharUpAMdUradezagAminI casadgandhi-sugandhikAMzubhasurabhibhyo igandhAntarebhyaH sakAzAnmanoharA yA sA tathA tAM ca mahatA mocanaprakAreNa vibhaktivyatyAt mahatIM vA gandha evaM ghrANahetutvAt tRptikAritvAdgandhavANistAM muJcanta iti I vRkSavizeSaNamevamito'nyAnyapi 'nANAvihagucchagummamaMDavaka-gharakasuhaseukeubahulA' nAnAvidhA: gucchA gulmAni maNDapakA gRhakANi ca yeSAM santi te tathA, a tathA zubhA: setavo-mArgA AlavAlapAlyo vA ketavazca-dhvajA-bahulA-bahavo yeSAM te tathA, tata: karmadhArayaH, aNegarahajaNajogga-sibiyapavimoyaNA' anekeSAMka rathAdInAmadho'tivistIrNatvAt pravimocanaM yeSu te tathA 'surammA pAsAIyA darisaNijjA abhirUvA paDirUvA / tassa NaM vaNasaMDassa bahumajjhadesabhAge ettha NaM mahaM ekke asogavarapAyave paNNatte, kusavikusa-visuddharukkhamUle kuzA-darbhA vikuzA-valvajAdayastairvizuddhaM-virahitaM vRkSAnurUpaM mUlaM-samIpaM yasya sa RE tathA, 'mUlamaMte' ityAdivizeSaNAni pUrvavadvAcyAni yAvat 'paDirUve, se NaM asogavarapAyave annehiM bahUhiM tilaehiM lauehiM chattoehiM sirisehi sattavaNNehiM dahivaNehiM loddhehiM dhavehiM caMdaNehiM ajjuNehiM nibehiM kuDaehiM kalaMbehiM savvehi phaNasehiM dADimehiM sAlehiM tAlehiM tamAlehiM piehiM SED piyaMgUhiM purovaehiM rAyarukkhehiM naMdirukkhehiM savvao samaMtA saMparikkhitte, te NaM tilayA lauyA jAva naMdirukkhA kusavikusavisuddharukkhamUlA cha mUlamaMto' ityAdi pUrvavat, yAvat 'paDirUvA, te NaM tilayA jAva naMdirukkhA annAhiM bahUhiM paumalayAhi nAgalayAhiM asogalayAhiM caMpayalayAhiM cUyalayAhiM vaNalayAhi vAsaMtiyalayAhiM kuMdalayAhiM sAmalayAhiM savvao samaMtA saMparikkhittA, tAo NaM paumalayAo niccaM kusumiyAo jAva paDirUvAo, tassa NaM asogavarapAyavassa heTThA IsikhaMdhaMsamallINe' skandhAsannamityarthaH 'etthaM NaM mahaM ekke puDhavisilApaTTae paNNatte' 'etthara NaM'tizabdo'zokavarapAdapasya yadadho'tretyevaM saMbandhanIya, vikkhaMbhAyAmasuppamANe kiNhe aMjaNakavANakuvalaya-halaharakosejjara AgAsakesakajjalaMgIkhaMjaNasiMgabheyariTThaya - jaMbUphalaasaNakasaNabaMdhaNa- nIluppalapattanikaraayasikusamappayAse' nIla ityartha: aJjanako-vanaspati: ddha haladharakozeyaM-baladevavastraM kajjalAGgI-kajjalagRhaM zRGgabhedo-mahiSAdiviSANacchedaH riSThakaM-ralaM asanako-biyakAbhidhAno vanaspati: sanabandhana-sanapuSpavRntaM zraddhA I7 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 8 // marakatamasArakalittanayaNakIyarAsivanne' marakata-ratnaM masAro-masRNIkAraka: pASANavizeSa: 'kaDittaM' ti kaDinaM kRttivizeSa: nayanakIkA-netramadhyatArA ko tadrAzivarNa: kAla ityartha, niddhaghaNe' snigdhaghana: 'aTThasire' aSTazirA: aSTakoNa ityarthaH 'AyaMsatalovame surammevAra jJAtAdharma- IhAmigausabhaturaga-naramagaravAlaga-kinnararurusarabha-camaravaNalaya-paumalayabhatticitte' IhAmRgA:-vRkAH vyAlakA: zvApadA: bhUjagA vA kavAGgam 'AINagaruya-bUraNavaNIyatUlaphAse' AjinakaM carmamayaM vastraM rUtaM pratItaMbUro-vanaspativizeSa: tUlam-arkatUlaM 'sIhAsaNasaMThie pAsAIe jAva paDirUvetti - iha granthe vAcanAdvayamasti, tatraikAM bRhattarAM vyAkhyAsyAmo, dvitIyA tu prAya: sugamaiva, yacca tatra duravagamaM taditaravyAkhyAnato'vaboddhavyamiti ||suu02|| ghara kUNie nAma rAya'tti kUNikanAmA zreNikarAjaputro rAjA hotya'tti abhvt| 'vannao'tti tadvarNako vAcya; sa ca 'mahayA himavaMtamahaMta-malayamaMdara-mahiMdarasAre' ityAdi pasaMtaDiMbaDamaraM rajjaM pasAsemANe viharati' ityetadanta; tatra mahAhimavAniva mahAn zeSarAjApekSayA tathA malaya parvatavizeSo mandaro-merumahandraH-zakrAdidevarAjastadvatsAra-pradhAno ya: sa tathA, tathA prazAntAni DimbAni-vighnA: DamarANi-rAjakumArAdikRtaviDvarA yasmiMstattathA prasAdhayan' pAlayan 'viharati' Aste smeti, samagraM punaragre vyAkhyAsyAmaH ||suu03 // te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajjasuhamme nAma there jAtisaMpanne kulasaMpaNNe balarUvaviNayaNANadasaNacarittalAghavasaMpaNNe oyaMsI teyasI vaccaMsI jasaMsI jiyakohe jiyamANe jiyamAe jiyalohe jiyaiMdie jiyanidde jiyaparisahe jIviyAsamaraNabhayavippamukke tavappahANe guNa-ppahANe evaM karaNacaraNa-niggahaNicchaya-ajjavamaddavalAghava-khaMtiguttimutti 10 vijjAmaMtabaMbhaveyanayaniyamasaccasoya-NANadaMsaNa 20 cAritta saMpanne orAle ghore ghoravvae ghoratavassI ghorabaMbhaceravAsI ucchuDhazarIre saMkhittaviulateyallese codasapubbI cauNANovagate paMcahi aNagArasaehiM saddhiM saMparivuDe puvvANupuTviM caramANe gAmANugAmaM dUvijjamANe Fos suhaMsuheNaM viharamANe jeNeva caMpA nayarI jeNeva puNNabhadde cetie teNAmeva uvAgacchai uvAgacchaittA ahApaDirUvaM uggahaM uggiNihattA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati ||suu04|| pAka 'there'tti zrutAdibhirvRddhatvAt sthaviraH 'jAtisaMpanna' iti uttamamAtRkapakSayukta iti pratipattavyamanyathA mAtRkapakSasaMpannatvaM puruSamAtrasyApi syAditi nAsyotkarSaH para kazcidukto bhaved utkarSAbhidhAnArthaM cAsya vizeSaNakalApopAdAnaM cikIrSitamiti, evaM kulasaMpanno'pi, navaraM kulaM-paitRkaH pakSa: tathA bala-saMhananavizeSasamutthaH prANa: A rUpam-anuttara-surarUpAdanaMtaguNaM zarIrasauMdarya vinayAdIni pratItAni navaraM lAghava-dravyato'lpopadhitvaM bhAvato gauravatrayatyAga: ebhi: saMpanno ya: sa tathA, oyaMsitti zrI 8 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ojo-mAnaso'vaSTambhastadvAnojasvI tathA tejasvI teja:-zarIraprabhA tadvAMstejasvI vaco-vacanaM saubhAgyAdhupetaM yasyAsti sa vacasvI athavA varca:-tejaH prabhAva kara ityarthastadvAn varcasvI- yazasvI khyAtimAn, iha vizeSaNacatuSTaye'pi anusvAraH prAkRtatvAt, jitakrodha ityAdi tu vizeSaNasaptakaM pratItaM, navaraM krodhAdijaya udayaprAptakrodhAdiviphalIkaraNato'vaseya; tathA jIvitasya-prANadhAraNasyAzA-vAJchA maraNAcca yadbhayaMtAbhyAM vipramukta:jIvitAzAmaraNabhayavipramuktastadubhayopekSaka ityarthaH tathA tapasA pradhAna-uttamaH zeSamunijanApekSayA tapo vA pradhAnaM yasya sa tapaH pradhAna, evaM guNapradhAno'pi, navaraM guNA:-saMyamaguNA; etena ca vizeSaNadvayena tapa:saMyamau pUrvabaddhAbhinavayoH karmaNornirjaraNAnupAdAnahetU mokSasAdhane mumukSUNAmupAdeyAvupadarzitau, guNaprAdhAnye prapaJcArthamevAha- 'evaM karaNe' tyAdi tathA / kaI guNazabdena pradhAnazabdottarapadena tasya vizeSaNamuktamevaM karaNAdibhirekaviMzatyA zabdairekaviMzativizeSaNAnyadhyeyAni, tadyathA-karaNapradhAnazcaraNapradhAno yAvaccaritrapradhAna, tatra karaNaM-piNDavizuddhyAdi, yadAha- "piMDavisohI samiI bhAvaNe" tyAdi, caraNa-mahAvratAdi, Aha ca 'vayasamaNadhammasaMjamaveyAvaccaM S 'tyAdi, nigraha-anAcArapravRtteniSedhanaM nizcaya:-tattvAnAM nirNaya: vihitAnuSThAneSu vA'vazyaMkaraNAbhyupagama: ArjavaM-mAyAnigraho mArdavaM-mAnanigraho lAghavaM-kriyAsu dakSatvaM kSAnti:-krodhanigrahaH guptirmanoguptyAdikA, muktirnirlobhatA, vidyA:-prajJaptyAdidevatAdhiSThitA varNAnupUrva, mantrA-hariNegamiSyAdidevatAdhiSThitAstA eva athavA vidyA: sasAdhanA; sAdhanarahitA mantrA, brahma-brahmacaryaM sarvameva vA kuzalAnuSThAnaM vedaH-Agamo laukikalokottarakuprAvacanikabhedaH nayA-naigamAdayaH sapta pratyeka zatavidhA: niyamA-vicitrA abhigrahavizeSA: satyaM vacanavizeSaM zaucaM-dravyato nirlepatA bhAvato'navadyasamAcAratA jJAnaM-matyAdi darzanaM-cakSurdarzanAdi samyaktvaM vA cAritraM-bAhyaM sadanuSThAna, yacceha karaNacaraNagrahaNe'pi ArjavAdigrahaNaM tadArjavAdInAM prAdhAnyakhyApanArtha, nanu jitakrodhatvAdInAM ArjavAdInAM cako vizeSa:?,ucyate, jitakrodhAdivizeSaNeSu tadudayaviphalIkaraNamuktaM mArdavapradhAnAdiSu tu udayanirodha; athavA yata eva jitakrodhAdirata eva kSamAdipradhAna ityevaM hetuhetumadbhAvAt vizeSa, tathA jJAnasaMpanna ityAdau jJAnAdimattvamAtramuktaM jJAnapradhAna ityAdau tu tadvatAM madhye tasya prAdhAnyamityevamanyatrApyapaunaruktyaM bhAvanIyaM, tathA orAle 'tti bhImo bhayAnaka, katham? -atikaSTaM tapa: kurvan pArzvavartinAmalpasattvAnAM bhayAnako bhavati, aparastvAha urAle 'tti udAra-pradhAna: ghoritti ghoro nighRNa: pariSahendiyakaSAyAkhyAnAM ripUNAM vinAze kartavye, anye svAtmanirapekSaM ghoramAhuH tathA ghoravvae tti ghorANi-anyairduranucarANi vratAni-mahAvratAni yasya ra sa tathA, ghoraistapobhistapasvI ca, tathA ghoraM ca tadbrahmacaryaM cAlpasattvairdu:khaM yadanucaryate tasmin ghorabrahmacarya vastuM zIlamasyeti ghorabrahmacaryavAsI 'ucchUDhazarIre' 'ucchUDhaMti ujjhitamivojjhitaM zarIraM yena sa tat-satkAraM prati ni:spRhatvAt, tathA 'saMkhitta'tti saMkSiptA zarIrAntarvartinI vipulA a anekayojanapramANakSetrAzritavastudahanasamarthA tejolezyA viziSTatapojanyalabdhiviSayaprabhavA tejojvAlA yasya sa saMkSiptavipulatejolezya: tathA caturdazapUrvIti kI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAGgam vedapradhAna ityetasyaiva vizeSAbhidhAnaM, caturjJAnopagataH kevalavarjajJAnayukta ityartha; anena ca jJAnapradhAna ityetasya vizeSo'bhihita; paJcabhiranagArazataiH-sAdhuzataiH 'sAI' saha samantAtparikarita ityarthaH 'puvvANupunvinti pUrvAnupUrvyA na pazcAnupUrvyA anAnupUrvyA vetyartha; krameNeti hRdayaM, 'caran' saMcaran, etadevAha'gAmANugAmaM kara dUijjamANe'tti grAmazcAnugrAmazca vivakSitagrAmAnantaragrAmo grAmAnugrAmaM tat dravan-gacchan ekasmAdgrAmAdanantaraM grAmamanullaGghayantityarthaH anenApyapratibaddhavihAramAha, zreNikatatrApyautsukyAbhAvamAha, tathA 'suhaMsuheNaM viharamANe'tti ata evaM sukhaMsukhenazarIrakhedAbhAvena saMyamabAdhA'bhAvena ca viharan-sthAnAt sthAnAntaraM gacchan grAmAdiSu vA tiSThan jeNevatti yasminneva deze campA nagarI yasminneva ca pradeze pUrNabhadraM caityaM teNAmeve'tti tasminneva deze upAgacchati, kvacidrAjagRhe guNasilake iti dRzyate, kuna isa cApapATha iti manyate, upAgatya ca yathApratirUpaM-yathocitaM munijanasya avagraham-AvAsamavagRhya-anujJApanApUrvakaM gRhItvA saMyamena tapasA cAtmAnaM bhAvayan viharati-Aste sma ||suu04|| tae NaM caMpAnayarIe parisA niggayA koNio niggao dhammo kahio parisA jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disi paDigayA 1 / teNaM kAleNaM teNaM samayeNaM ajjasuhammasya aNagArasya jeDhe aMtevAsI ajjajaMbU NAmaM aNagAre kAsavagotteNaM sattussehe jAva ajjasuhammassa therassa adUrasAmaMte uddhaMjANU ahosire jhANa-koTThovagate saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati / tate NaM se ajjajaMbUNAme jAyasaDDe jAyasaMsae jAyakouhalle saMjAtasaDDe saMjAtasaMsae saMjAyakouhalle uppannasaDDe uppannasaMsae uppannakouhalle samuppannasaDDe samuppannasaMsae samuppannakouhalle uThAe uDeti uTThAe uThThittA jeNAmeva ajjasuhamme there teNAmeva uvAgacchati 2 ajjasuhammaM theraM tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei 2 vaMdati namaMsati vaMdittA namaMsittA ajjasuhammassa therassa NaccAsanne nAtidUre sussUsamANe NamaMsamANe abhimuhaM (he) paMjaliuDe viNaeNaM pajjuvAsamANe evaM vayAsI-jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthagareNaM sayaMsaMbuddheNaM purisuttameNaM purisasIheNaM purisavarapuMDarIeNaM purisavaragaMdhahatthINA loguttameNaM loganAheNaM logahieNaM logapaiveNaM logapajjoyagareNaM abhayadayeNaM cakkhudayeNaM ' maggadayeNaM saraNadayeNaM bohidayeNaM dhammadayeNa dhammadesayeNa dhammanAyageNaM dhammasArahINA dhammavaracAuraMtacakkavaTTiNA appaDihayavaranANadasaNadhareNaM viyadRchaumeNaM jiNeNaM jANaeNaM (jAvaeNaM) tinneNaM tAraeNaM buddhaNaM bohaeNaM mutteNaM moageNaM savvaNNeNaM savvaderisiNA // 10 // sivamayala-marutamaNaMta-makkhayamavvAbAha-mapuNarAhavittiyaM sAsayaM ThANamuvagateNaM paMcamassa aMgassa ayamadve pannatte, chaTThassa NaM aMgassa NaM bhaMte ! NAyAdhammakahANaM ke aDhe pannate ? jaMbUtti tae NaM ajjasuhamme there ajjajaMbUNAmaM aNagAraM evaM vayAsI evaM khalu jaMbU samaNeNaM bhagavatA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM chaTThassa aMgassa do suyakkhaMdhA pannattA, taMjahA NAyANi ya dhammakahAo ya, [jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM chaTThassa aMgassa do suyakhaMdhA pannattA taMjahA-NAyANi ya dhammakahAo ya,] paDhamassa NaM bhaMte! suyakakhaMdhassa samaNeNaM // 11 // jAva saMpatteNaM NAyANaM kati ajjhayaNA pannattA?, evaM khalu jaMbU! samaNeNaM jAva saMpatteNaM NAyANaM egUNavIsaM ajjhayaNA pannattA, taMjahA-ukkhittaNAe 1 saMghADe 2, aMDe 3 kumme ya 4 selage5 / tuMbe ya 6 rohiNI 7 mallI 8, mAyaMdI 9 caMdimA iya 10 // 1 // dAvahave 11 udagaNAe 12, maMDukke 13 teyalIviya 14 / naMdIphale 15 avarakaMkA 16, AiNNe 17 susumA iya 18 // 2 // avare ya puMDarIyaNAyae eI 19 eguNavIsatime |suu05| 'tae NaM'tti tato'nantaraM NamityalaMkAre campAyA nagaryA; pariSat-kUNikarAjAdikA nirgatA-ni:sRtA sudharmasvAmI-vandanAtha, jAmeva disiM pAunbhUyA tAmeva disiM paDigae'tti yasyA diza: sakAzAt prAdurbhUtA-AvirbhUtA AgatA ityartha: tAmeva dizaM pratigateti / tasmin kAle tasmin samaye AryasudharmaNo'ntevAsI AryajamvUnAmAnagAraH kAzyapagotreNa 'sattussehe'tti saptahastocchayo yAvat-karaNAdidaM dRzyaM 'samacauraMsasaMThANasaMThie vajjarisahanArAyasaMghayaNe kaNagapulaganighasapamhagore' kanakasya-suvarNasya 'pulaga'tti yaH pulako lavastasya yo nikaSa-kaSapaTTe rekhAlakSaNa: tathA pamha'ti padmagarbhastadvat gauro yaH sa tathA, vRddhavyAkhyA tu kanakasya na lohAderya: pulaka:-sAro varNAtizaya: tatpradhAno yo nikaSo-rekhA tasya yatpakSmabahulatvaM tadvadyo gauraH sa kanakapulakanikaSapakSmagaura; tathA 'ugratapA' ugram-apradhRSyaM tapo'syetikRtvA, tathA tattatave' taptaM-tApitaM tapo yena sataptatapA; evaM tena tattapastaptaM yena karmANi saMtApya tena tapasA svAtmApi taporUpa: saMtApito yato'nyasyAspRzyamiva jAtamiti tathA mahAtapAH-prazastatapA bRhattapA vA, tathA dIptaM tapo yasya sa dIptatapAH, dIptaM tu hutAzana iva jvalatteja: karmendhanadAhakatvAt, tathA urAle ghore ghoraguNe ghoratavassI ghorabaMbhaceravAsI ucchUDhasarIre saMkhittaviulateyalese" iti pUrvavat, evaMguNaviziSTo jambUsvAmI to bhagavAn AryasudharmaNa: sthavirasya 'adUrasAmaMte'tti dUraM-viprakarSa: sAmantaM-samIpaM ubhayorabhAvo'dUrasAmantaM tasminnAtidUre nAtisamIpe ucite deze sthita ityarthaH kathaM ? -'uDDhuMjANU' ityAdi zuddhapRthivyAsanavarjanAt aupagrahikaniSadyAbhAvAcca utkaTukAsana: sannapadizyate UddharvaM jAnuni yasya sa UdhrvajAnu: adha: zirA: ni adhomukho nordhva tiryag vA vikSiptadRSTiH kiM tu niyatabhUbhAganiyamitadRSTiriti bhAvanA, 'jhANakoTThovagae'tti dhyAnameva koSTho dhyAnakoSThastamupagato dhyAnakoSThopagata; yathA hi koSThake dhAnyaM prakSiptamaviprakIrNaM bhavatyevaM sa bhagavAn dharmadhyAnakoSThakamanupravizyendriyamanAMsyadhikRtya saMvRtAtmA bhavatIti bhAvaH, va saMyamena-saMvareNa tapasA-dhyAnenAtmAnaM bhAvayan-vAsayan viharati-tiSThati / // 11 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Man 'tae NaM se' ityAdi, tata ityAnantarye tasmAt dhyAnAdanantaraM NamityalaMkAre, 'sa' iti pUrvaprastutaparAmarzArtha: tasya tu sAmAnyoktasya vizeSAvadhAraNArthaM kA ra AryajambUnAmeti, sa ca uttiSThatIti saMbandha; kimbhUta: sannityAha- jAyasaddhe' ityAdi, jAtA-pravRttA zraddhA-icchA'syeti jAtazraddha, kva? -vakSyamANAnAM padArthAnAM azAGgam / tattvaparijJAne sa tathA, jAta: saMzayo'syeti jAtasaMzaya; saMzayastvanirdhAritArthaM jJAnamubhayavastvaMzAvalambitayA pravRttaM, sa tvevaM tasya bhagavato jAta:-yathA bhagavatA E zrImanmahAvIravarddhamAnasvAminA tribhuvanabhavanaprakAzapradIpakalpena paJcamasyAMgasya samastavastustomavyatikarAvirbhAvanenArtho'mihita evaM SaSThasyApyukto'nyathA veti, // 12 // tathA 'jAtakutUhalo' jAtaM kutUhalaM yasya sa tathA, jAtautsukya ityartha: vizvasyApi vizvavyatikarasya paJcamAGgepratipAditatvAtpaSThAGgasya ko'nyo'rtho bhagavatA'bhihito bhaviSyatIti, saMjAtazraddha ityAdau samutpannazraddha ityAdau ca saMzabdaH prakarSAdivacanaH tathA utpannazraddhaH prAgabhUtA utpannA zraddhA yasyetyutpannazraddhaH athotpannazraddhatvasya chUTa jAtazraddhatvasya ca ko'rthabhedo?, na kazcideva, kimarthaM tat-prayoga:? hetutvapradarzanArthaM, tathAhi utpannazraddhatvA-jjAtazraddhaH pravRttazraddha ityartha; aparastvAha-jAtA zraddhA kaI yasya praSTaM sa jAtazraddhaH kathaM jAtazraddho?, yasmAjjAtasaMzaya: SaSThAGgArtha: paJcamAnArthavat prajJapta: utAnyatheti, kathaM saMzayo'jani?, yasmAt jAtakutUhala, kIdRzo nAma SaSThAGgasyAoM bhaviSyati kathaM ca tamahamavabhotsye? iti tAvadavagraha; evaM saMjAtotpannasamutpannazraddhAdaya IhApAyadhAraNAbhedena vAcyA iti, 'uThAe uDheitti utthAnamutthA-Urdhva varttanaM tayA utthayA uttiSThati utthAya ca 'jeNe'tyAdi prakaTaM, 'ajjasuhamme there' ityatra SaSThayarthe saptamIti 'tikhutto'tti trikRtvastrIn vArAn / 'AdakSiNapradakSiNAM' dakSiNapArkhAdArabhya paribhramaNato dakSiNapArzvaprAptirAdakSiNapradakSiNA tAM 'ajjasuhammaM theraM' ityatra pAThAntare I AdakSiNAtpradakSiNo-dakSiNapArzvavartI ya: sa tathA taM 'karoti' vidadhAti vandate-vAcA stauti namasyati-kAyena praNamati nAtyAsanne nAtidUre ucite deze ityarthaH XR 'sussUsamANe'tti zrotumicchan 'namaMsamANe'tti namasyan praNaman abhimukha: 'paMjaliuDe'tti kRtaprAJjali: vinayena praNamati-uktalakSaNena 'pajjuvAsamANe'tti va paryupAsanAM vidadhAna: 'eva'miti vakSyamANaprakAraM 'vadAsitti avAdIt yadavAdIt, tadAha 'jaItyAdi prakaTaM navaraM yadi bhadanta ! zramaNena paJcamAGgasyAyamartha:-anantaroditatvena pratyakSa: prajJaptastata: SaSThAGgasya ko'rtha: prajJapta iti praznavAkyArtha; athottaradAnArthaM 'jambUnAmetti he jambU ! na iti-evaMprakAreNAmantraNavacasA''mantrya AryasudharmA sthaviraH AryajambUnAmAnaM anagAramevamavAdIt-'nAyANi'tti jJAtAni-udAharaNAnIti prathama: zrutaskandhaH 'dhammakahAo'tti dharmapradhAnA: kathA: dharmakathA iti dvitIya: 'ukkhitte'tyAdi zlokadvayaM sArddha, tatra meghakumArajIvena hastibhave vartamAnena ya: pAdara kA utkSiptastenotkSiptenopalakSitaM meghakumAracaritamutkSiptamevocyate, ut-kSiptameva jJAtam-udAharaNaM vivakSitArthasAdhanamutkSiptajJAtaM jJAtatA cAsyaivaM
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 13 bhAvanIyA-dayAdiguNavantaH sahanta eva dehakaSTaM, utkSiptaikapAdo meghakumArajIvahastIveti, etadarthAbhidhAyakaM sUtramadhIyamAnatvAdadhyayanamuktamevaM sarvatra 1 / tathA cha saMghATaka:-zreSThicaurayorekabandhanabaddhatvamidamapyabhISTArthajJApakatvAt jJAtameva, evamocityena sarvatra jJAtazabdo yojya, yathAyathaM ca jJAtatvaM pratyadhyayanaM tadarthAvagamAdavaseyamiti 2 / navaraM aNDakaM-mayUrANDaM 3 / kUrmazca kacchapa: 4 / zailako rAjarSi: 5 / tumbaM ca-alAbu: 6 / rohiNI zreSThivadhUH 7 / ER mallI-ekonaviMzatitamajinasthAnotpannA tIrthakarI 8 / mAkandI nAma vaNik tatputro mAkandIzabdeneha gRhIta: 9 / caMdramA iti ca 10 / 'dAvaddave'tti samudrataTe vRkSavizeSA:11 / udaka-nagaraparikhAjalaM tadeva jJAtam-udAharaNaM udakajJAtaM 12 / maNDUka: nandamaNikArazreSThijIva:13 / 'teyalI iya'tti tetalIsutAbhidhAno'mAtya iti ca 14 / 'naMdIphalatti nandivRkSAbhidhAnataruphalAni 15 / 'avarakaMkA' dhAtakIkhaNDabharatakSetrarAjadhAnI 16 / 'AiNNo'tti AkIrNA-jAtyA: dhADa samudramadhyavartino'zvA: 17 / 'suMsumA iyatti suMsumAbhidhAnA zreSThiduhitA 18 / aparaM ca puNDarIkajJAtamekonaviMzatitamamiti 19 / * jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM NAyANaM egUNavIsA ajjhayaNA pannattA, taMjahA-ukkhittaNAe jAva puMDarIetti ya, paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa ke aTTha pannatte? evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 iheva jaMbUddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaddhabharahe rAyagihe NAmaM nayare hotthA, vaNNao, guNasilae cetie vannao, tattha NaM rAyagihe nagare seNie nAma rAyA hotthA mahatAhimavaMta mahaMta-malaya-maMdara-mahiMdasAre vannao, tassa NaM seNiyassa ranno naMdA nAmaM devI hotthA sukumAlapANipAyA vaNNao ||suutr 6 // tassa NaM seNiyassa putte naMdAe devIe attae abhae nAma kumAre hotthA ahINa jAva surUve sAmadaMDa-bheya-uvappayANa-NIti-suppauttaNaya-vihinnU IhAvUhamaggaNa-gavesaNa-atthasatthamai-visArae uppattiyAe veNaiyAe kammiyAe pAriNAmiAe caubvihAe buddhie uvavee seNiyassa raNNo bahusu kajjesu ya kuDuMbesu ya maMtesu ya gujjhesu ya rahassesu ya nicchaesu ya ApucchaNijje paDipucchaNijje meDhI pamANaM AhAre AlaMbaNaM cakkhU meDhIbhUe pamANabhUe AhArabhUe AlaMbaNabhUe cakkhUbhUe savvakajjesu 4 savvabhUmiyAsu laddhapaccae viiNNaviyAre rajjadhuraciMtae yAvi hotthA, seNiyassa ranno rajjaM ca raTuM ca kosaM ca koTThAgAraM ca balaM ca vAhaNaM ka ca puraM aMteuraM ca sayameva samuvekkhamANe 2 viharati |suutrN 7 / ra yadi prathamazrutaskandhasyaitAnyadhyayanAni bhagavatoktAni tata: prathamAdhyayanasya ko'rtho bhagavatA prajJapta iti zAstrArthaprastAvanA / athaivaM pRSTavantaM jambUsvAminaM 6 prati sudharmasvAmI yathAzrutamarthaM vaktumupakramate smeti / eva'mityAdi sugama, navaraM 'evamiti vakSyamANaprakArArtha: prajJapta iti prakama; khalukyAlaGkAre jambUriti
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam // 14 // ziSyAmantraNe 'ihaivetti dezataH pratyakSAsane na pUnarasaMkhyeyatvAt jambUdvIpAnAmanyatretibhAvaH bhArate varSe kSetre 'dAhiNaDadbharahe 'tti dakSiNArdhabharate nottarArddhabharate 'devI' tti rAjabhAryA vaNNao'tti varNako vAcya, sa ca vakSyamANadhAriNyA iva dRzya, 'attae 'tti Atmaja: aGgaja ityartha, 'ahINa jAva surUve 'tti iha yAvatkaraNAdidaM draSTavyaM 'ahINapaMciMdiyasarIre' ahInAni anyUnAni lakSaNataH svarUpato vA paJcApIndriyANi yasmiMstattathAvidhaM zarIraM yasya sa tathA, 'lakkhaNavaMjaNaguNovavee' lakSaNAni - svastikacakrAdIni vyaJjanAni-maSatilakAdIni teSAM yo guNa:- prazastatA tenopapeto-yukto yaH sa tathA upa apa ita iti zabdatrayasya sthAne zakandhvAdidarzanAdupapeta iti syAt, 'mANummANapamANapaDipuNNasujAyasavvaMgasuMdaraMge' tatra mAnaM-jaladroNapramANatA kathaM ? - jalasyAtibhRte kuNDe puruSe nivezite yajjalaM nissarati tadyadi droNamAnaM bhavati tadA sa puruSo mAnaprApta ucyate, tathA unmAnaM arddhabhArapramANatA, kathaM ?, tulAropitaH puruSo yadyarddhabhAraM tulati tadA sa unmAna prApta ityucyate, pramANaM- svAGgalenASTottarazatocchrayatA, tatazca mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni anyUnAni sujAtAni - suniSpannAni sarvANi aGgAni ziraHprabhRtIni . yasmin tattathAvidhaM sundaramaMgaM zarIreM yasya sa tathA, 'sasisomAkAre kaMte piyadaMsaNe' zazivat saumyAkAraM kAntaM kamanIyamata eva priyaM draST RNAM darzanaM rUpaM yasya sa tathA, ata eva 'surUve 'tti surUpa iti // sU0 6 // tathA sAmadaNDabhedaupapradAnalakSaNA yA rAjanItayaH tAsAM suSTha prayuktaM prayogo vyApAraNaM yasya sa tathA, nayAnAM naigamAdInAM uktalakSaNanItInAM ca yA vidhA- vidhayaH prakArAstAn jAnAti ya: sa tathA pazcAtpadadvayasya karmadhAraya, tatra parasparopakArapradarzanaguNakIrtanAdinA zatrorAtmavazIkaraNaM sAma, tathAvidhaparikleze dhanaharaNAdiko daNDa, vijigISitazatruparivargasya svAmyAdisnehApanayanAdiko bheda, gRhItadhanapratidAnAdikamupapradAnaM, nayavidhayastu sapta naigamAdayo nayA: pratyekaM zatabhedA, nItibhedAstu sAmanIteH paJca daNDasya trayaH bhedasya upapradAna sya ca pazca kAmandakAdiprasiddhA iti, tathA IhA ca sthANurayaM puruSo vetyevaM sadarthAlocanAbhimukhA maticeSTA, apohazca-sthANurevAyamityAdirUpo nizcaya mArgaNaM ca iha vallayutsarpaNAdayaH sthANudharmA eva prAyo ghaTante ityAdyanvayadharmAlocanarUpaM gaveSaNaM ca-iha zarIrakaNDUyanAdayaH puruSadharmAH prAyo na ghaTanta iti vyatirekadharmAlocanarUpaM IhAvyUhamArgaNAgaveSaNAni tairarthazAstre arthopAyavyutpAdagraMthe kauTilyarAja (dhA) nItyAdau yA matirbodhastayA vizArada-paNDito yaH sa IhAvyUhamArgaNagaveSaNArthazAstramativizAradaH tathautpattikyAdikayA buddhyA upapeto-yukta, tatrautpattikI - adRSTAzrutAnanubhUtArthaviSayA''kasmikI- vainayikI guruvinayalabhyazAstrArthasaMskArajanyA karmmajA kRSivANijyAdikarmAbhyAsaprabhavA pAriNAmikI-prAyo vayovipAkajanyA, tathA zreNikasya rAjJaH bahuSu kAryeSu ca bhaktasevakarAjyAdidAnalakSaNakRtyeSu viSayabhUteSu tathA kuTumbeSu ca svakIyaparakIyeSu viSayabhUteSu ye mantrAdayo nizcayAntAsteSu ApracchanIyAH, tatra mantrA-mantraNAni paryAlocanAni teSu ca guhyAnIva guhyAni lajjanIyavyavahAragopitAni 2. 1 zrIsudharmAgamarna su. 4 / / 14 / /
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 rahasyAni-ekAntayogyAni teSu nizcayeSu vA-itthamevedaM vidheyamityevaM, rUpanirNayeSu athavA svatantreSu kAryAdiSu SaTsu viSayeSu cakArA: samuccAyArthAH / ko ApracchanIya-sukRt pratipracchanIyo dvitrikRtva, kimiti? - yato'sau meDhi'tti khalakamadhyavartinI sthUNA yasyAM niyamitA gopaMktirdhAnyaM gAhayati tadvadyamAlambyAra sakalamantrimaDalaM mantraNIyArthAn dhAnyamiva vivecayati sA meDhI, tathA pramANa-pratyakSAdi tadvadya: tadRSTArthAnAmavyabhicAritvena tathaiva pravRttinivRttigocaratvAt sapramANaM, tathA 'AdhAre' AdhArasyeva sarvakAryeSu lokAnAmupakAritvAt tathA 'AlaMbanaM rajjvAdi tadvadApadgartAdinistArakatvAdAlambanaM tathA cakSuH-locanaM tadvallokasya ES mantryamAtyAdivividhakAryeSu pravRttinivRttiviSayapradarzakatvAccakSuriti, etadeva prapaJcayati- 'meDhi bhUe'. ityAdi bhUtazabda upamArtha: sarvakAryeSu-sandhivigrahAdiSu sarvabhUmikAsu-mantriamAtyAdisthAnakeSu labdha,-upalabdha: pratyaya:-pratItiravisaMvAdivacanaM ca yasya sa tathA 'viiNNaviyAre'tti vitIrNo-rAjJA'nujJAto vicAra-avakAzo yasya vizvasanIyatvAt asau vitIrNavicAraH sarvakAryAdiSviti prakRtaM, athavA 'viNNaviyAre' vijJApitA rAjJo lokaprayojanAnAM nivedayitA, kiMbahunA?-rAjyadhurazcintako'pi-rAjyanirvAhakazcApyabhUt, etadevAha-zreNikasya rAjJo rAjyaM ca-rASTrAdisamudAyAtmakaM rASTraM ca-janapadaM kozaM ca-bhANDAgAraM koSThAgAraM ca-dhAnyagRhaM balaMca-hastyAdisainyaM vAhanaM ca-vesarAdikaM puraM ca-nagaramanta:puraM ca-avarodhanaM svayameva-Atmanaiva samutprekSamANo-nirUpayansamutprekSamANo vA-vyApArayan iha ca dvivacanamAbhIkSNye'vaseyaM, viharati Aste sma ||suu07|| tassa NaM seNiyassa ranno dhAriNI nAmaM devI hotthaa| jAva sepiAyassa ranno iTThA jAva viharai ||suu08|| tae NaM sA dhAriNI devI annayA kayAi taMsi tArisagaMsi chakkaTThakalaTThamaTTha-saMThiyakhaMbhuggayaM pavaravarasAlabhaMjiyaujjalamaNikaNagarataNabhUmiyaM (pathUbhiya-cilaka) viDakajAladdhacaMdaNijjUha- kaMtarakaNayAli- caMdasAliyA- vibhattikalite sarasacchadhAUvalavaNNaraie bAhirao dUmiyaghaTThamaDhe ambhitaraopattaprasatasuvilii-hiyacittakamme NANAvihapaMcavaNNamaNirayaNakoTTimatale paumalayAphullavallivarapuSphajAtiulloyacittiyatale va(ca)-daNavarakaNagakalasasuviNimmiyapaDipuMji (pUji) yasarasapaumasohaMtadArabhAe payaragAlaMbaMtamaNimuttadAmasuviraiyadArasohe sugaMdhavarakusumamauyapamhalasayaNovayAre maNahiyayanivvuiyare. kappUralavaMgamalacaMdanakAlAgurupavarakuMdurukkaturukkadhUvaDajhaMtasurabhimaghamaghaMtagaMdhudhuyAbhirAme sugaMdhavaragaMdhigadhagaMdhie gaMdhavaTTibhUte // 15 // maNikiraNapaNAsiyaMdhakAre kiMbahuNA? juiguNehiM suravaravimANavelaMbiyavaragharae taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi sAliMgaNavaTTie ubhao bibboyaNe duhao unnae majjeNayagaMbhIre gaMgApuliNavAluyAuddAlasAlisae uyaci oyavi)yakhomadugullapaTTapaDicchaNNe
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAGgam // 16 // accharayamalayanayataya-kusattaliMbasIhakesarapaccutthae suviraiyarayattANe rattaMsuyasaMvue suramme AiNagarUyabUraNavaNIyatullaphAse puvvarattAvarattakAlasamayaMsi suttajAgarA ohIramANI 2 egaM mahaM sattussehaM rayayakUDasannihaM nahayalaMsi somaM somAgAraM lIlAyaMtaM jaMbhAyamANaM muhamatigayaM gayaM pAsittA NaM paDibuddhA 1 / tate NaM sA dhAriNI devI ayameyArUvaM urAlaM kallANaM sivaM dhannaM maMgallaM sassirIyaM mahAsumiNaM pAsittA NaM paDibuddhA samANI haTThatuTThA cittamANaMdiyA pIimaNA paramasomaNassiyA harisavasavisappamANahiyayA dhArAhayakalaMbapuSphagaMpiva samUsasiyaromakUvA taM sumiNaM ogiNhai 2 sayaNijjAo a anmAtuti 2 pAyapIDhAto paccoruhai paccoruhaittA aturiyamacavalamasaMbhaMtAe avilaMbiyAe rAyahaMsasarisIe gatIe jeNAmeva se seNie rAyA teNAmeva uvAgacchai uvAgacchaittA seNiyaM rAyaM tAhiMiTThAhiM kaMtAhiM piyAhi maNunnAhi maNAmAhiM urAlAhiM kallANAhiM sivAhiM dhannAhiM maMgallAhiM sassiriyAhiM hiyayagamaNijjAhiM hiyayapalhAyaNijjAhi miyamahuraribhiyagaMbhIrasassirIyAhiM girAhiM saMlavamANI 2 paDibohei paDibohettA seNieNaM rannA abbhaNunnAyA samANi NANAmaNikaNagarayaNabhatticittaMsi bhaddAsaNaMsi nisIyati 2 ttA AsatthA visatthA suhAsaNavaragayA karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTa seNiyaM rAyaM evaM vadAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA! , ajja taMsi tArisagaMsi sayaNijjaMsi sAliMgaNavaTTie jAva niyagavayaNamaivayaMtaM garya sumiNe pAsittA NaM paDibuddhA, taM eyassa NaM devANuppiyA! urAlassa jAva sumiNassa ke manne kalyANe phalavittivisese bhavissati? |suu09|| ___'dhAraNI nAmaM devI hotthA jAva seNiyassa ranno iTThA jAva viharai' ityatra dviryAvacchabdakaraNAdevaM draSTavyaM 'sukumAlapANipAyA ahINapaMceMdiyasarIrA lakkhaNavaMjaNaguNovaveyA mANummANapamANasujAyasavvaMgasuMdaraMgI sasisomAkArA kaMtA piyadaMsaNA surUvA karatalaparimitativaliyabaliyamajjhA' karatalaparimito-muSTigrAhyastrivalIko-rekhAtrayopeto balito-balavAn madhyo-madhyabhAgo yasyAH sA tathA, 'komuIrayaNikaravimalapaDipunnasomavayaNA' kaumudIrajanIkaravat-kArtikIcandra iva vimalaM-pratipUrNaM saumyaM ca vadanaM yasyAH sA tathA 'kuMDalullihiyagaMDalehA' kuNDalAbhyAmullikhitA-ghRSTA ra gaNDalekhA: kapolaviracitamRgamadAdirekhA yasyA:sA tathA siMgArAgAracAruvesA' zRGgArasya-rasavizeSasyAgAramivAgAraMathavA zRGgAro-maNDanabhUSaNATopa: tatpradhAna: SE AkAra-AkRtiryasyAH sA tathA, cArurveSo-nepathyaM yasyAH sA tathA, tata: karmadhAraya; tathA 'saMgayagayahasiyabhaNiya-vihiyavilAsasalaliyasaMlAvapaNiuNajuttovayArakusalA' saMgatA-ucitA gatahasitabhaNitavihitavilAsA yasyAH sA tathA, tatra vihitaM-ceSTitaM, vilAso-netraceSTA, tathA saha lalitena-prasannatayA bana // 16 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 17 // ye saMlApA:- parasparabhASaNalakSaNAsteSu nipuNA yA sA tathA, yuktA-saMgatA ye upacArA-lokavyavahArAsteSu kuzalA yA sA tathA, tataH padatrayasya karmadhAraya 'pAsAIyA' cittaprasAdajanikA 'darisaNijjA' yAM pazyaccakSurna zrAmyati, 'abhirUpA' manojJarUpA 'paDirUvA' draSTAraM draSTAraM prati rUpaM yasyAH sA tathA 'seNiyassa ranno iTThA vallabhA' kAMtA kAmyatvAt priyA premaviSayatvAt maNunnA sundaratvAt 'nAmadhejjA' nAmadheyavatI prazastanAmadheyavatItyarthaH nAma vA dhAryaM hRdi dharaNIyaM yasyAH sA tathA, 'vesAsiyA' vizvasanIyatvAt 'sammayA' tatkRtakAryasya sammatatvAdbahumatA- bahuzo bahubhyo vA'nyebhyaH sakAzAnmatA bahumatA bahumAnapAtraM vA 'aNumayA' vipriyakaraNasyApi pazcAtmatA anumatA 'bhaMDakaraMDagasamANA' AbharaNakaraNDakasamAnopAdeyatvAt 'tellakelA iva susaMgoviyA' taillakelA - saurASTraprasiddho mRnmayastailasya bhAjanavizeSa: sa ca bhaGgabhayAlloca(Tha) nabhayAcca suSTha saMgopyate evaM sA'pi tathocyate 'celapeDA iva susaMparigihIyA' vastramajjuSevetyarthaH 'rayaNakaraMDagoviva susAraviyA' susaMrakSitetyarthaH kuta ityAha, 'mA NaM sIyaM mA NaM uNhaM mA NaM daMsA mA NaM masagA mA NaM vAlA mA NaM corA mA NaM vAiyapittiyasaMbhiya-sannivAiyaviviharogAyaMkA phusaMtuttikaTTu seNieNaM rannA saddhi viulAI bhogagogAI bhuMjamANA viharati ' mAzabdA niSedhArthAH, NaMkArA vAkyAlaGkArArthA athavA 'mANaM'ti mainAmiti prAkRtatvAt vyAlAH zvApadabhujagAH rogAH kAlasahA: AtaGkAH sadyoghAtinaH itikaTTu itikRtvA itihetorbhogabhogAn atizayavaddhogAniti 1 / 'tae NaM'tti tato'nantaraM 'taMsi tArisayaMsi 'tti yadidaM vakSyamANaguNaM tasmiMstAdRzake yAdRzamupacitapuNyaskandhAnAmaGginAmucitaM 'varagharae 'tti saMbaMdha: vAsabhavane ityarthaH kathaMbhUte- 'SaTkASThakaM' gRhasya bAhyAlandakaM SaDdArukamiti yadAgamaprasiddhaM, dvAramityanye stambhavizeSaNamidamityanye, tathA laSTA- manojJA mRSTA-masRNAH saMsthitA - viziSTasaMsthAnavanto ye stambhAstathA udgatA-UrdhvagatA stambheSu vA udgatA-vyavasthitAH stambhodgatAH pravarANAM varAH pravaravarAH - atipradhAnA yA: zAlabhajjikAH putrikAstathA ujjvalAnAM maNInAM - caMdrakAntAdInAM kanakasya ratnAnAM karketanAdInAM yA stUpikA- zikharaM, tathA viTaGkakapotapAlI varaNDikAdhovarttI astaravizeSaH jAlaM- sacchidro gavAkSavizeSa, arddhacandra:- arddhacandrAkAraM sopAnaM niryUhakaM dvArapArzvavinirgatadAru aMtaraM - astaravizeSa eva pAnIyAntaramiti sUtradhArairyad vyapadizyate niryUhakadvayasya yAnyantarANi tAni vA niryUhakAntarANi kaNakAlI-astaravizeSazcandrasAlikA ca gRhopari zAlA eteSAM gRhAMzAnAM yA vibhakti:- vibhajanaM viviktatA tayA kalitaM yuktaM yattattathA tasmin, 'sarasacchavADavaDaMvasaraie'tti sthApyaM, kaizcit punarevaM saMbhAvitamida - 'sarasaccha dhAuvalavannaraie 'ti tatra sarasena acchena dhAtUpalena pASANadhAtunA gairikAvizeSeNityarthaH varNo racito yatra tattathA 'bAhirao dUmiyaghaTTamaTThe 'tti dUmitaM dhavalitaM ghRSTaM-komalapASANAdinA ata eva mRSTaM masRNaM yattattathA tasmin, tathA abhyantarataH prazastaM - svakIya 2 karmavyApRtaM zuci- pavitraM // 17 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdharma thAim 118 // likhitaM citrakarma yatra tattathA tasmin tathA nAnA- vidhAnAM jAtibhedena paJcavarNAnAM maNiratnAnAM satkaM kuTTimatalaM-maNibhUmikA yasmiMstattathA tatra tathA padyai:padmAkArairevaM latAbhirazokalatAbhi: padmalatAbhirvA mRNAlikAbhiH puSpavallIbhi:- puSpapradhAnAbhiH patravallibhiH tathA varAbhi: puSpajAtibhiH--mAlatIprabhRtibhizcitritamullokatalaM - uparitanabhAgo yasmin tattathA tatra, iha ca prAkRtatvena 'ulloyacittiyatale' ityevaM viparyayanirdezo draSTavya iti, athavA padyAdibhirullokasya citritaM talaM - adhobhAgo yasminniti, tathA vandyanta iti vandanA - maGgalyA: ye varakanakasya kalazAH suSThaM 'nimmiya'tti nyastAH pratipUjitA:- candanAdicarcitAH sarasapadmA:- sarasamukhasthaganakamalA: zobhamAnA dvArabhAgeSu yasya pAThAntarApekSayA candanavarakanakaeNkalazaiH sunyastaistathA pratipuJjitai:- puJjIkRtaiH sarasapadyai: zobhamAnA dvArabhAgA yassa tattathA tasmin tathA pratarakANi-svarNAdimayA AbharaNavizeSAstat- pradhAnairmaNimuktAnAM dAmabhiH - sragbhiH suSTha viracitA dvArazobhA yasya tattathA tasmin, tathA sugandhivarakusumairmRdukasya - mRdoH pakSmalasya ca - pakSmavataH zayanasya - tUlyAdizanIyasya yaH upacAra - pUjA upacAro . vA sa vidyate yasmin maNa ityasya matvarthIyatvAt tat sugandhivarakusumamRdupakSmalazayanIyopacAravattacca yad hRdayanirvRtikaraM ca mana: svAsthyakaraM tattathA tasmin, tathA karpUrazca lavaGgAni ca phalavizeSAH malayacandanaM ca-parvatavizeSaprabhavaM zrIkhaNDaM kAlAguruzca - kRSNAgaruH pravarakundurukkaM ca-cIDAbhidhAno gandhadravyavizeSaH turuSkaM ca-silhakaM dhUpazca gandhadravyasaMyogaja iti dvandva, eteSAM vA saMbandhI yo dhUpaH tasya dahyamAnasya surabhiryo maghamaghAyamAnaH - atizayavAn gandhaH udbhUtaH udbhUtaH tenAbhirAmaM - abhiramaNIyaM yattattathA tasmin tathA suSTha gandhavarANAM pradhAnacUrNAnAM gandho yasmin asti tat sugandhavaragandhikaM tasmin tathA gaMdhavarttiH- gandhadravyaguTikA kastUrikA vA gandhastadguTikA gandhavartistadbhUte-saurabhyAtizayAttatkalpe, tathA maNikiraNapraNAzitAndhakAre, kiM bahunA varNakena ?" varNakasarvasvamidaM dyutyA guNaizca suravaravimAnaM viDambayati jayati yadvaragRhakaM tattathA tatra, tathA tasmin tAdRze zayanIye sahAliGganavarttyA zarIrapramANopadhAnena yattatsAliGganavarttikaM tatra, 'ubhao vivvoyaNe 'tti ubhayataH ubhau-ziro'ntapAdAntAvAzritya 'bibboyaNe 'tti upAdhAne yatra tattathA tasmin, 'duhao'tti ubhayataH unnate madhye nataM ca tannimnatvAdgabhIraM ca mahattvAnnatagambhIraM athavA madhyena ca bhAgena tu gambhIre-avanate gajhapulinavAlukAyAH avadAtaH - avadalanaM pAdAdinyAse'dhogamanamityartha: tena 'sAlisae'tti sadRzakamati namratvAdyattattathA tatra dRzyate ca haMsatUlyAdiSvayaM nyAya iti / tathA 'uyaciya'tti parikarmitaM yat kSaumaM dukUlaM - kArpAsikamatasImayaM vA vastraM tasya yugalApekSayA yaH paTTaH- ekaH zATaka: sa praticchAdanam-AcchAdanaM yasya tattathA tatra, tathA Astarako malako navataH kuzato limbaH siMhakesarazcaite AstaraNavizeSAstaiH pratyavastRtam - AcchAditaM yattattathA, iha cAstarako lokapratIta eva malakakuzaktau tu ruDhigamyau navatastu UrNAvizeSamayo jInamiti loke yaducyate, limbo - bAlorabhrasyorNAyuktA kRttiH siMhakesaro - jaTilakambala; tathA suSThu viracitaM zuci vA racitaM rajastrANaM jaMbU prazna sU. 5 // 18 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcchAdanavizeSo'paribhogAvasthAyAM yasmiMstattathA tatra, raktAMzukasaMvRte-mazakagRhAbhidhAnavastrAvRte suramye tathA AjinakaM- carmamayo vastravizeSa: sa ca ko svabhAvAdatikomalo bhavati tathA rUtaM-karpAsapakSma bUro-vanaspativizeSa: navanItaM-prakSaNaM ebhistulya: sparzo yasya, tUlaM vA-arkatUlaM tatra pakSe eteSAmiva spoM yasya ko tattathA tatra, pUrvarAtrazcAsAvapararAtrazca pUrvarAtrApararAtra: sa eva kAlalakSaNa: samaya: na tu sAmAcArAdilakSaNa: pUrvarAtrApararAtrakAlasamayastatra, madhyarAtre ityarthaH iha // 19 // cArSatvAdekarephalopena 'puvvarattAvaratte' tyuktaM, apa() rAtrazabdo vA'yamiti, suptajAgarA-nAtisuptA nAtijAgratI,ata evAha ohIramANI ratti vAraMvAramISannidrAMka gacchantItyartha: eka mahAntaM saptotsedhamityAdivizeSaNaM mukhamatigataM gajaM dRSTvA pratibuddheti yoga; tatra saptotsedhaM saptasu-kumbhAdiSu sthAneSUnataM saptahastocchritaM vA 'rayaya'ti rupyaM 'nahayalaMsi'tti nabhastalAnmukhamatigatamiti yoga, vAcanAntare tvevaM dRzyate-'jAva sIhaM suviNe pAsittA NaM paDibuddhA' tatra yAvatkaraNAdidaM draSTavyaM 'ekkaM ca NaM mahaMtaM paMDuraM dhavalayaM seyaM' ekArthazabdatrayopAdAnaM cAtyantazuklatAkhyApanArtha, etadevopamAnenAha'saMkhaulavimaladahighaNagokhIra vimalA pheNarayaNikarapagAsaM' zaMkhakulasyeva vimaladadhana iva ghanagokSIrasyeva vimalaphenasyeva rajanIkarasyeva prakAza:-prabhA ra yasya sa tathA taM, athavA 'hArarajatakhIrasAgara-dagarayayamahAselapaMDurataroru-ramaNijjadarisaNijja' hArAdibhya: pANDurataro ya: sa tathA, iha ca mahAzailo-mahAhimavAn tathA uru:-vistIrNaH ramaNIyo-ramyo'ta eva darzanIya iti padacatuSTayasya karmadhArayo'tastaM, tathA ra ANthiralaTThapauTThapIvarasusiliTTha-visiTThatikkhadADhAviDaMbiyamuha' sthirau-aprakampau laSTau-manojJau prakoSThau-kUparAgretanabhAgau yasya sa tathA, tathA pIvarA:-sthUlA RA suzliSTA:-avisarvarA viziSTA-manoharAstIkSNA yA daMSTrAstAbhiH kRtvA "viDaMbiya'ti vivRtaM mukhaM yasya sa tathA tata: karmadhArayastaM, tathA ra hA 'parikammiyajaccakamalakomalamAIyasohaMtalaTThaurdu' parikarmitaM-kRtaparikarmA 'mAiya'tti mAtrAvAn parimita ityarthaH, zeSaM pratItaM, tathA kA 'rattuSpalapattamauyasukumAlatAlu-nillAliyaggajIhaM' raktotpalapatramiva mRdukebhya: sukumAramatikomalaM tAlu ca nirlAlitAnA-prasAritAmA jihvA ca yasya sa tathA taM, tathA 'mahuraguliyabhisaMtapiMgalacchaM' madhuguTikeva-kSaudravartiriva "bhisaMtatti dIpyamAne piGgale-kapile akSiNI yasya sa tathA taM, tathA 'mUsAgayapavarakaNayatAviyaAvattAyaMtavaTTataDiyavimalasarisanayaNaM' mUSAgataM-mRnmayabhAjanavizeSasthaM yatpravarakanakaM tApitamagnidhamanAt 'AvattAyaMta'tti Avarta kurvat tadvat tathA vRtte ca tahite-vivRtte vimale ca sadRze ca-samAne nayane yasya sa tathA taM, atra ca 'vaTTataTTa' ityetAvadeva pustake dRSTaM saMbhAvanayA tu vRttatati 3 iti vyAkhyA-tamiti, pAThAntareNa tu 'vaTTapaDipuNNapasatthaniddha-mahuguliyapiMgalacchaM' sphuTazcAyaM pATha; tathA 'visAlapIvarabhamarorupaDipuNNavimalakhaMdha' vizAlo-vistIrNa: pIvaro-mAMsala: 'bhramaroruH' bhramarA-romAvartA uravo-vistIrNA yatra sa tathA, paripUrNo vimalazca skandho yasya sa tathA taM, athavA kA // 19 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma // 20 // / 'paDipuNNasujAyakhaMdha' tathA 'miduvisadasuhuma-lakkhaNapasatthavicchinna-kesarasaDaM' mRdvyo vizadA-avimUDhAH sUkSmA lakSaNaprazastA:- prazastalakSaNA ch| vistIrNA: kesarasaTA:- skandhakezarajaTA yasya sa tathA taM, athavA 'nimmalavarakesaradharaM' tathA 'Usiyasunimmiya-sujAyaapphoDiyalaMgUlaM' ucchritam- uz2a kara nItaM sunirmitaM suSTha bhaMguratayA nyastaM sujAtaM sadgaNopapetatayA AsphoTitaM bhuvi lAgalaM-pucchaM yena sa tathA taM, saumyaM upazAntaM saumyAkAraM-zAntAkRti, lIlAyaMta' tima a1 kathAGgam lIlAM kurvantaM 'jabhAyaMta' vijRmbhamANaM zarIraceSTAvizeSaM vidadhAnaM 'gagaNatalAo ovayamANaM sIhaM abhimuhaM muhe pavisamANaM pAsitA paDivuddha'tti 'ayameyArUvaMti imaM mahAsvapnamiti saMbaMdha; etadeva-varNitasvarUpaM rUpaM yasya svapnasya na kavikRtamUnamadhikaM vA sa tathA taM, 'urAlaM'ti udAraM pradhAna kalyANaM-kalyANAnAM zubhasamRddhivizeSANAM kAraNatvAt kalye vA-nIrogatvamaNati-gamayati kalyANaM taddhetutvAt zivam-upadravopazamahetutvAt dhanyaM dhanAvahatvAt praDa 'maMgalyaM maGgale duritopazame sAdhutvAtsazrIkaM-sazobhanamiti 'samANI'tti satI hRSTatuSTA-atyarthaM tuSTA athavA hRSTA-vismitA tuSTA-toSavatI, 'cittamANaMdiya'tti ra cittenAnanditA AnanditaM vA cittaM yasyAH sA cittAnanditA, makAraH prAkRtatvAt, prItirmanasi yasyAH sA prItimanA:, 'paramasomaNassiyA' paramaM saumanasyaM saMjAtaM yasyA: sA paramasaumanasyitA, harSavazena visarpad-vistArayAyi hRdayaM yasyAH sA tathA, sarvANi prAya ekAthikAnyetAni padAni pramodaprakarSapratipAdanArthatvAt pura stutirUpatvAcca na duSTAni, Aha ca-"vaktA harSabhayAdibhirAkSiptamanAstathA stuvnnindn| yatpadamasakRbrUyAttatpunaruktaM na doSAya // 1 // ' iti, 'paccoruhaitti pratyavarohati, atvaritaM mAnasautsukyAbhAvenAcapalaM kAyata: asaMbhrAntyA'skhalantyA avilambitayA-avicchinnatayA 'rAjahaMsasarisIe'tti rAjahaMsagamanasadRzyA gatyA 'tAhiM'ti yA viziSTaguNopetAstAbhirgIbhiriti saMbandha, iSTabhi:- tasya vallabhAbhi: kAntAbhi:- abhilaSitAbhi: sadaiva tena priyAbhi:ra adveSyAbhi: sarveSAmapi manojJAbhi:- manoramAbhi: manaHpriyAbhizcintayApi udArAbhi: udAranAdavarNoccArAdiyuktAbhi: kalyANAbhi:-samRddhikArikAbhi: zivAbhi:-gIrdoSAnupadrutAbhi: dhanyAbhi:-dhanalambhikAbhirmaGgalyAbhi:-maGgalasAdhvIbhi: sazrIkAbhi:-alaGkArAdizobhAvadbhiH hRdayagamanIyAbhi: hRdaye yA gacchanti komalatvAt subodhatvAcca tAstathA tAbhiH hRdayaprahlAdikAbhi:-hRdayaprahlAdanIyAbhiH AhlAdajanakAbhi: 'mitamadhura-ribhitagaMbhIrasazrIkAbhiH' mitA:-varNapadavAkyApekSayA parimitA: madhurA:-svarata: ribhitA:-svaragholanAprakAravatya: gambhIrA:-arthAt zabdatazca saha zriyA-uktaguNalakSmyA yAstAstathA tata: padapaJcakasya karmadhArayastatastAbhi: gIrbhi:-vAgbhiH saMlapantI-punaH punarjalpantItyartha: nAnAmaNikanakaratnAnAM bhaktibhi:-vicchittibhizcitraM-vicitraM yattattathA tatra bhadrAsane-siMhAsane AzvastA gatijanitazramApagamAt vizvastA saMkSobhAbhAvAt anutsukA vA 'suhAsaNavaragayatti sukhena subhe vA Asanavare gatA-sthitA yA sA baDU tathA, karatalAbhyAM parigRhIta:-Atta: karatalaparigRhItastaM zirasyAvarta AvartanaM paribhramaNaM yasya sa tathA zirasAvata ityeke zirasA aprApta ityante, tamaMjaliM mastake
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 21 // / kRtvA evamavAdIt-kiM manne ityAdi ko manye ka: kalyANaphalavRttivizeSo bhaviSyati, iha manye vitarkArtho nipAtaH socca tti zrutvA zravaNata: nizamya-avadhArya haSTatuSTo yAvadvisarpaddhRdayaH ||suu09 // tathA vAcanAntare punariha rAjJIvarNake cedamupalabhyate / tate NaM seNie rAyA dhAriNIe devIe aMtie eyamaMTTa soccA nisamma haTTa jAva hiyaye dhArAhayanIvasurabhikusumacaM cucumAlaiya-taNuUsasiyaromakUve taM sumiNaM uggiNhai uggiNhaittA IhaM pavisati 2 appaNo sAbhAvieNaM maipuvvaeNaM buddhivinANeNaM tassa sumiNassa atthoggahaM kareti 2 dhAraNiM devIM tAhiM jAva hiyayapalhAyaNijjAhiM miumahuraribhiyagaMbhIrasassiriyAhiM vaggUhi aNuvUhemANe 2 evaM vayAsI-urAleNaM tume devANuppie! sumiNe diDhe kallANA NaM tume devANuppie sumiNe dive, sive dhanne maMgalle sassirIe NaM tume devANuppie sumiNe dive, AroggatuTThidIhAuyakallANamaMgallakArae NaM tume devI sumiNe didve, atthalAbho te devANNuppie ! puttalAbho te devANuppie ! rajjalAbho bhogasokkhalAbho te devANuppie ! evaM khalu tumaM devANuppie navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM aTThamANa ya rAdidiyANaM viikkaMtANaM amhaM kulake he)uM kuladIvaM kulapavvayaM kulavaDiMsayaM kulatilakaM kulakittikaraM kulavittikaraM kulaNaMdikaraM kulajasakara kulAdhAraM kulapAyavaM kulavivaddhaNakaraM sukumAlapANipAyaM jAva dArayaM payAhisi, sevi ya NaM dArae ummukkabAlabhAve vinnAyapariNayamette jovvaNagamaNupatte sUre vIre vikkaMte vicchinnavipulabalavAhaNe rajjavatI rAyA bhavissaI, taM urAle NaM tume devIe sumiNe diDhe jAva AroggatuTTidIhAukallANakArae NaM tume devI! sumiNe diTettikaTTa bhujjo 2 aNuvUhei ||suu. 10 // tate NaM sA dhAraNI devI seNieNaM rannA evaM vuttA samANI haTThatuTThA jAva hiyayA karatalapariggahiyaM jAva aMjaliM kaTTa evaM vadAsI-evameyaM devANuppiyA ! tahameyaM avitahameyaM asaMdiddhameyaM icchiyameyaM devANuppiya paDicchiyameyaM icchiyapaDicchiyameyaM sacce haiM esamaDhe jaM NaM tunbhe vadahattikaTTa taM sumiNaM samma paDicchai paDicchaittA seNieNaM rannA abbhaNuNNAyA samANI NANAmaNikaNagarayaNabhatticittAo bhaddAsaNAo abbhuDhei abbhuDhettA jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchai 2 ttA sayaMsi sayaNijjaMsi nisIyai nisIyaittA ivaM vadAsI-mA me se uttame pahANe maMgalle sumiNe annehiM pAvasumiNehiM paDihamihittikaTTa devayagurujaNasaMbaddhAhiM pasatthAhiM dhammiyAhiM kahAhiM sumiNajAgariyaM paDijAgaramANI viharai ||suu.11|| // 21 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam // 22 // 'dhArAhayanIyasurabhikusumacaMcumAlaiyataNuUsaviyaromakUvetti tatra nIyaH - kadambaH dhArAhatanIyasurabhikusumamiva 'caMcumAlaiya'tti pulakitA tanuryasya sa tathA, kimuktaM bhavati ? - UsaviyaM tti utsRtA romakUpA - romarandhrANi yasya sa tathA, taM svapnamavragRhNAti arthAvagrahata: IhAmanupavizati-sadarthaparyAlocanalakSaNAM tataH 'appaNo 'tti AtmasaMbandhinA svAbhAvikena - sahajena matipUrveNa- Abhinibodhikaprabhavena buddhijJAnena mativizeSabhUtautpattikyAdibuddhirUpaparicchedena arthAvagrahaM svapnaphalanizcayaM karoti, tato'vAdIt 'urAle Na' mityAdi, arthalAbha ityAdiSu bhaviSyatIti zeSo dRzya evaM upabRMhayan- anumodayan 'evaM khalu'tti evaMrUpAduktaphalasAdhanasamarthAt svapnAt dArakaM prajaniSyasIti saMbandha, 'bahupaDipuNNANaM 'tti atipUrNeSu SaSThyAH saptamyarthatvAt arddhamaSTamaM yeSu tAnyarddhASTamAni teSu rAtrindiveSu - ahorAtreSu vyatikrAnteSu, kulaketvAdInyekAdaza padAni, tatra ketu-cihnaM dhvaja ityarthaH keturiva keturadbhutatvAt kulasya ketuH kulaketuH pAThAntareNa 'kulaheDaM' kulakAraNaM evaM dIpa iva dIpaH prakAzakatvAt parvato'nabhibhavanIyasthirAzrayasAdharmyAt avataMsaH - zekharaH uttamatvAttilako - vizeSaka: bhUSakatvAt . kIrtikara - khyAtikara; kvacidvRttikaramityapi dRzyate, vRttizca nirvAha, nandikaro - vRddhikara: yazaH - sarvadiggAmiprasiddhivizeSastatkaraH pAdapavRkSa AzrayaNIyacchAyatvAt vivarddhanaM vividhaiH prakArairvRddhireva tatkaraM 'viNNAyapariNayamette tti vijJakaH pariNatamAtrazca kalAdiSvati gamyate, tathA zUro dAnato'bhyupetanirvAhaNato vA vIraH saMgrAmataH vikrAnto bhUmaNDalAkramaNataH vistIrNe vipule - ativistIrNe balavAhane - sainyagavAdike yasya sa tathA, rAjyapatI rAjA svataMtra ityarthaH / 'ta'miti yasmAdevaM tasmAdudArAdivizeSaNaH svapnaH 'tume'tti tvayA dRSTa iti nigamanam / evametaditi rAjavacane pratyayAviSkaraNam, etadeva sphuTayati- 'tahameyaM 'ti tathaiva tadyathA bhavantaH pratipAdayanti anenAnvayatastadvacanasatyatoktA 'avitahameyaM'ti anena vyatirekabhAvataH 'asaMdiddhameya' mityanena saMdehAbhAvata: 'icchiyaM'ti iSTaM IpsitaM vA 'paDicchiyaM'ti pratISTaM pratIpsitaM vA abhyupagatamityarthaH iSTapratISTam IpsitapratIpsitaM vA dharmadvayayogAt, atyantAdarakhyApanAya caivaM nirdeza, 'itikaTTa'tti iti bhaNitvA 'uttame 'tti svarUpataH 'pahANe'tti phalataH etadevAha - 'maMgalle 'tti maMgale sAdhuH svapna 'sumiNajAgariyaM'ti svapnasaMrakSaNArthaM jAgarikA tAM 'pratijAgratI' pratividadhatI ||suu011 // tae NaM seNie rAyA paccUsakAlasamayaMsi koDuMbiyapurise saddAvei saddAvaittA evaM vadAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! bAhiriyaM uvaTThANasAla ajja savisesaM paramarammaM gaMdhodagasittasuiyasaMmajjiovalittaM paMcavannasarasasurabhimukkapupphapuMjovayArakaliyaM kAlAgarupavarakuMdurukkaturukkadhUva-DajjhatamaghamaghaMtagaMdhuddhayAbhirAmaM sugaMdha-varagaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUtaM kareha ya kAraveha ya 2 evamANittiyaM paccapiha | 1 | wwww swatan a. 1 abhaya varNana sU. 1 * // 22 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tate NaM te koDuMbiyapurisA seNieNaM rannA evaM vuttA samANA hadrataDA jAva paccappiNaMti, tate NaM seNie rAyA kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe. phulluppalakamalakomalummiliyaMmi ahApaMDure pabhAe rattAsogapagAsakisuya-suyamuhaguMjaddharAgabaMdhujIvaga-pArAvayacalaNanayaNaparahuyasurattaloyaNajAsuyamINakusumajaliyajalaNatavaNijjakalasahiM gulayanigara-rUvAiregarehaMtasassirIe divAgare ahakameNa udie tassa diNa(kara)- karaparaparAvayArapAraddhami aMdhayAre bAlAtavakuMkumeNa khaiyavya jIvaloe loyaNavisaANuAsavigasaMtavisadadaMsiyaMmi loe kamalAgarasaMDabohae uTThiyami sUre sahassarasimi diNayare teyasA jalate sayaNijjAo uDeti 2 jeNeva aTTaNasAlA teNeva uvAgacchai 2 aTTaNasAlaM aNupavisati 2 aNegavAyAmajogavaggaNa-vAmahaNamallajuddhakaraNehiM saMte parissaMte sayapAgehiM sahassapAgehiM sugaMdhavaratellamAdiehiM pINaNijjehiM dIvaNijjehiM dappaNijjehiM madaNijjehiM vihaNijjehiM sabidiyagAyapalhAyaNijjehiM abbhaMgaehiM abbhaMgie samANe tellacammaMsi paDipuNNapANipAyasukumAlakomalatalehiM purisehiM chaehiM dakkhehiM paDhehiM kusalehiM mehAvIhiM niuNehi niuNasippovagatehiM jiyaparissamehiM abbhaMgaNaparimaddaNuvvalaNa-karaNaguNanimmAehiM advisuhAe maMsasuhAe tayAsuhAe romasuhAe caubvihAe saMbAhaNAe saMbAhie samANe avagayaparissame nariMde aTTaNasAlAo paDinikkhamai paDi-nikkhamaittA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchaittA majjaNagharaM aNupavisati aNupavisittA samaMta(mata) (mutta) jAlAbhirAme vicittamaNirayaNakoTTimatale ramaNijje NhANamaMDavaMsi NANAmaNirayaNabhatti-cittaMsi NhANapIDhaMsi suhanisanne suhodagehiM puSphodaehiM gaMdhodaehiM suddhodaehi ya puNo puNo kallANagapavaramajjaNavihIe majjie tattha kouyasaehiM bahuvihehiM kallANagapavaramajjaNAvasANe pamhalasukumAlagaMdhakAsAIyalUhiyaMge ahatasumahaggha-dUsarayaNasusaMvue sarasasurabhigosIsacaMdaNANulittagatte suimAlAvannagavilevaNe AviddhamaNisuvanne kappiyahAraddhahAra-tisarayapAlaMbapalaMbamANa-kaDisuttasukayasohe piNaddhagevejje aMgulejjaga-laliyaMgalaliyakayAbharaNe NANAmaNikaDaga-tuDiyarthabhiyabhue ahiyarUvasassirIe kuMDalujjoiyANaNe mauDadittasirae hArotthayasukataraiyavacche pAlaMbapalaMbamANa-sukayapaDauttarijje muddiyApiMgalaMgulIe NANAmaNikaNagarayaNavimalamaharihaniuNoviya-misimisaMta-viraiyasusiliTThavisiTThalaTDa- saMThiyapasattha AviddhavIravalae, kiM bahuNA?, kapparukkhae ceva sualaMkiyavibhUsie nariMde sakoriMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM ubhao caucAmaravAlavIiyaMge maMgalajayasaddakayAloe aNega // 23 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma a1 bAriNI kathAim varNana // 24 // gaNanAyaga-daMDaNAyaga-rAIsaratalavaramADaMbiya-koDuMbiya-maMtimahAmaMti-gaNagadovAriya-amaccaceDapIDhamaddayanagaraNigama-seTThiseNAvaisatthata pAhadUyasaMdhivAlasaddhiM saMparivuDe dhavalamahAmehaniggaeviva gahagaNadipaMta-rikkhatArAgaNANa majjhe sasivva piyadaMsaNe naravaI majjaNagharAo paDinikkhamati paDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchaittA sIhAsaNavaragate puratthAbhimuhe sannisanne 2 / tate NaM se seNie rAyA appaNo adUrasAmaMte uttarapuracchime disibhAge aTTha bhaddAsaNAI seyavatthapaccutthuyAti siddhatthakayamaMgalovayArakatanayasaMtikammAI rayAvei rayAvittA NANAmaNirayaNamaMDiyaM ahiyapecchaNijjarUvaM mahagghavarapaTTaNuggayaM sahabahubhattisayacittaTThANaM IhAmiyausabha - turayaNaramagara - vihagavAlaga - kiMnararurusarabha - camarakuMjara - vaNalayapaumalayabhatticitaM sukhaciyavarakaNaga-pavaraperaMtadesabhAgaM abhitariyaM javaNiyaM aMchAvei aMchAvaittA accharagamaua- masUragaucchaiyaM dhavalavatthapaccatthuyaM visiTuM aMgasuhaphAsayaM sumauyaM dhAriNIe devIe bhaddAsaNaM rayAvei rayAvaittA koDuMbiyapurise saddAvei saddAvettA evaM vadAsI khippAmeva bho devANuppiyA! aTuMgamahAnimittasuttatthapADhae vivihasatthakusale sumiNapADhae saddAveha saddAvaittA eyamANattiyaM khippAmeva paccappiNaha 3 / ___ tate NaM te koDuMbiyapurisA seNieNaM rannA evaM vuttA samANA haTTa jAva hiyayA karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTa evaM devo tahatti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNeti 2 seNiyassa ranno aMtiyAo paDinikkhamaMti 2 rAyagihassa nagarassa majjhamajheNaM jeNeva sumiNapADhagagihANi teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA sumiNapADhae saddAveMti 4 / tate NaM te sumiNapADhagA seNiyassa ranno koDuMbiyapurisehi saddAviyA samANA haTTa 2 jAva hiyayA NhAyA kayabalikammA jAva pAyacchittA appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA hariyAliyasiddhasthayakaya (siddhatthayahariyAliyAkayamaMgala) muddhANA satehiM satehiM gihehito paDinikkhamaMti 2 rAyagihassa nagarassa majjhamajheNaM jeNeva seNiyassa ranno bhavaNavaDeMsagaduvAre teNeva uvAgacchaMti 2 egatao milayaMti 2 seNiyassa ranno bhavaNavaDeMsagaduvAreNaM aNupavisaMti aNupavisittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA seNiyaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveMti, seNieNaM rannA acciya vaMdiya pUtiya mANiya sakkAriyA sammANiyA samANA patteyaM 2 puvvannatthesu bhaddAsaNesu nisIyaMti, tate NaM seNie rAyA javaNiyaMtariyaM dhAraNI devI Thavei ThavettA puSphaphalapaDipuNNahatthe pareNaM viNaeNaM te sumiNapADhae evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA! dhAriNIdevI ajja taMsi tArisayaMsi sayaNijjaMsi jAva mahAsumiNaM pAsittA NaM paDibuddhA, taM eyassa NaM devANuppiyA! urAlassa jAva sassirIyassa mahAsumiNassa ke // 24 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 25 // - manne kallANe phalavittivisese bhavissati, tate NaM te sumiNapADhagA seNiyassa ranno aMtie eyamaTuM soccA Nisamma haTTa jAva hiyayA taM sumiNaM samma ogiNhaMti 2 IhaM aNupavisaMti 2 annamantreNa saddhi saMcAleMti saMcAlitA tassa sumiNassa laTThA gahiyaTThA pucchiyaTThA viNicchiyaTThA abhigayaTThA seNiyassa ranno purao sumiNasatthAI uccAremANA 2 evaM vadAsI evaM khula ahaM sAmI ! sumiNasatthaMsi bAyAlIsaM sumiNA tIsaM mahAsumiNA bAvattari savvasumiNA diTThA, tattha NaM sAmI ! arihaMtamAyaro vA cakkavaTTimAtaro vA arahaMtasi vA cakkavaTuiMsi vA ganmaM vakkamamANaMsi eesiM tIsAe mahAsumiNANaM ime coddasa mahAsumiNe pAsittANaM paDibujhaMti, taMjahA gayausabhasIhaabhiseya dAmasasidiNayaraM jhayaM kuMbhaM / paumasarasAgaravimANa-bhavaNarayaNuccaya siMhiMca // 1 // vAsudevamAtaro vA vAsudevaMsi ganmaM vakkamamANaMsi eesiM coisaNhaM mahAsumiNANaM annatare sattamahAsumiNe pAsittA NaM paDivujhaMti, baladevamAtaro vA baladevaMsi gabbhaM vakkamamANaMsi eesiM coddasaNhaM mahAsumiNANaM aNNatare catAri mahAsuviNe pAsittANaM paDivujhaMti, maMDaliyamAyaro vA maMDaliyaMsi gambha vakkamamANaMsi eesiM coisaNhaM mahAsumiNANaM annataraM egaM mahAsumiNaM pAsittANaM paDibujhaMti, ime yaNaM sAmI! dhAraNIe devIe ege mahAsumiNe diDhe, taM urAle NaM sAmI! dhAraNIe devIe sumiNe dive, jAva AroggatuTThi-dIhAukallANamaMgallakArae NaM sAmI ! dhAriNIe devIe sumiNe dive, atthalAbho sAmI! sokkhalAbho sAmI ! bhogalAbho sAmI ! puttalAbho, rajjalAbho evaM khalu sAmI! dhAriNIdevI navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM jAva dAragaM payAhisi, sevi ya NaM dArae ummukkabAlabhAve vinnA(NNa) yapariNayamitte jovvaNagamaNupatte sUre vIre vikkaMte vicchinnaviulabalavAhaNe rajjavatI rAyA bhavissai aNagAre vA bhAviyappA, taM urAle NaM sAmI ! dhAriNIe devIe sumiNe dive, jAva AroggatuTThi jAva diTettikaTTa bhujjo 2 aNubUheMti 5 / tate NaM seNie rAyA tesiM sumiNapADhagANaM aMtie eyama8 soccA Nisamma haTTha jAva hiyae karayala jAva evaM vadAsI-evameyaM devANuppiyA! jAva jannaM tubme vadahattikaTTa taM sumiNaM samma paDicchati 2 te sumiNapADhae vipuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM vatthagaMdhamallAlaMkAreNa ya sakkAreti sammANeti 2 vipula jIviyArihaM pItidANaM dalayati 2 pddivisjjei6| tate NaM se seNie rAyA sIhAsaNAo abbhuTeti 2 jeNeva dhAriNI devI teNeva uvAgacchai uvAgacchaittA dhAriNIdevIM evaM vadAsI evaM khalu devANuppie ! sumiNasatthaMsi bAyAlIsaM sumiNA jAva egaM mahAsumiNaM jAva bhujjo 2 aNuvUhati, tate NaM dhAriNIdevI seNiyassa ranno aMtie // 25 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ eyamaDhe soccA Nisamma haTTha jAva hiyayA taM sumiNaM sammaM paDicchati 2 jeNeva sae vAsaghare teNeva uvAgacchati 2 NhAyA kayabalikammA jAva ra vipulAhiM jAva viharati7 // sUtraM 12 // __ 'paccU se' tyAdi pratyUSakAlalakSaNo yaHsamayaH-avasaraHsa tathA tatra kauTumbikapuruSAn-AdezakAriNaH saddAveiti zabdaM karoti zabdayati'upasthAnazAlA' AsthAnamaNDapaM 'gandhodakene tyAdi gandhodakena siktA zucikA pavitrA saMmArjitA kacavarApanayanena upaliptA chagaNAdinA yA sA tathA tAM, idaM ca vizeSaNaM POSgandhodakasiktasaMmArjitopaliptazucikAmityevaM dRzya, siktAdyanantarabhAvitvAcchucikatvasya, tathA paJcavarNaH sarasaH surabhizca muktaH kSiptaH puSpapuJjalakSaNo yaH upacAraH yU pUjA tena kalitA yA sA tathA tAM, 'kAle tyAdi pUrvavat, 'ANattiyaM paJcappiNahatti AjJaptim AdezaM pratyarpayata kRtAM satI nivedayata 1 / / - 'kalla'mityAdi 'kalla'miti zvaH prAduHprAkAzye tataH prakAzaprabhAtAyAM rajanyAM 'phullolpalakamalakomalonmIlitaM' phullaM-vikasitaM tacca tadutpalaM ca padmaM phullotpalaM tacca kamalazca-hariNavizeSaH phullotpalakamalau tayoH komalam-akaThora-munmIlita-dalAnA nayanayozconmIlanaM yasmiMstattathA tasmin, atha rajanIvibhAtAnantaraM pANDure zukle prabhAte uSasi 'rattAsoge' tyAdi raktAzokasya prakAzaH prabhA sa ca kiMzukaM ca palAzapuSpaM zukamukhaM ca guJjA phalavizeSo raktakRSNastadardhaM baMdhujIvakaM ca-baMdhUkaM pArApataH-pakSivizeSaH taccalananayane ca parabhRtaH-kokilaH tasya suraktaM locanaM ca jAsumiNa'iti japA vanaspativizeSaH tasyAH kusumaM ca jvalitajvalanazca tapanIyakalazazca hiGgalako varNakavizeSastannikarazca-rAziriti dvandvaH, tata eteSAM yadrUpaM tato'tirekeNa-Adhikyena 'rehaMta ti zobhamAnA svA svakIyA zrIH-varNalakSmIryasya sa tathA tasmin 'divAkare' Aditye atha-anantaraM krameNa-rajanIkSayapANDuraprabhAtakaraNalakSaNena 'udite' udgate 'tassa diNakaraparaMparAvayArapAraddhaMmi aMdhakAre'tti' tasya-divAkarasya dine-divase adhikaraNabhUte dinAya vA yaH karaparamparAyAH-kiraNapravAhasyAvatAraH-avataraNaM tena prArabdham-Arabdhamabhibhavitumiti gamyate aparAddhaM vA-vinAzitaM dinakaraparamparAvatAraprArabdhaM tasmin sati, iha ca. tasyeti sApekSatve'pi samAsaH, tathA darzanAdandhakAre-tamasi tathA bAlAtapa eva kuGkamaM tena khacite iva jIvaloke sati, tathA locanaviSayasya dRSTigocarasya yo'NuyAsokti- anukAzo vikAzaH prasara ityarthastena vikasaMzcAsau varddhamAno vizadazca-spaSTaH sacAsau darzitazceti locanaviSayAnukAzavizadadarzitastasmin kasminnityAha-loke ayamabhiprAyaH-andhakArasya krameNa hAnau locanaviSayavikAzaH krameNaiva bhavati sa ca vikasantaM lokaM darzayatyeva, aMdhakArasadbhAve dRSTeraprasaraNe lokasya saMkIrNasyeva pratibhAsanAditi, tathA kamalAkarA-hRdAdayasteSu SaNDAni-nalinISaNDAni teSAM bodhako yaH tasmin utthite-udayAnantarAvasthAvApte 'sUre' Aditye kiMbhUte?-sahasrarazmau tathA 'dinakare' dinakaraNazIle tejasA jvalati satIti / // 26 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 27 ___ aTTaNasAlatti aTTanazAlA vyAyAmazAletyartha; anekAni yAni vyAyAmAni yogyA ca-guNanikA valganaM ca-ullalanaM vyAmardanaMca-paraspareNa bAhyAdyagamoTanaM ra mallayuddhaM ca-pratItaM karaNAni ca-bAhUbhaGgavizeSA mallazAstraprasiddhAni taiH zrAntaH sAmAnyena parizrAnto aGgapratyaGgApekSayA sarvataH zatakRtvo yatpakvaM zatena vA kArSApaNAnAM yatpakvaM tacchatapakvamevamitaradapi sugandhivaratailAdibhirabhyaMgairiti yogaH AdizabdAt ghRtakarpUrapAnIyAdigrahaH kimbhUtaiH?-'prINanIyaiH' rasarudhirAdidhAtusamatAkAribhirdIpanIyaiH-agnijananaiH darpaNIyaiH-balakaraiH madanIyai-manmathabRMhaNIyairmAsopacayakAribhiH sarvendriyagAtraprahlAdanIyaiH abhyaMgaiH-snehanaiH ra abhyaMgaH kriyate yasya so'bhyaGgitaH san tatastailacarmaNi-tailAbhyaktasya saMbAdhanAkaraNAya yaccarma tattailacarma tasmin saMbAhite. samANe'tti yogaH kairityAha?- puruSaiH, kathambhUtaiH?-pratipUrNAnAM pANipAdAnAM sukumAlakomalAni-atikomalAni talAni-adhobhAgA yeSAM te tathA taiH, chekai:-avasara dvisaptatikalApaNDitairiti cavRddhAH, I ra dakSaiH kAryANAmavilambitakAribhiH praSThai-vAgmibhiriti vRddhavyAkhyA athavA praSThai-agragAmibhiH kuzalaiH-sAdhubhiH saMbAdhanAkarmaNi medhAvibhi:-apUrvavijJAnagrahaNazaktiniSThai nipuNaiH-krIDAkuzalairnipuNazilpopagataiH-nipuNAni-sUkSmANi yAni zilpAni aGgamardanAdIni tAnyupagatAni-adhigatAni yaiste tathA tairjitaparizramaiH, vyAkhyAntaraM tu chekaiH-prayogajJairdakSaiH zIghrakAribhiH 'pattadvehiMti prAptAthai radhikRtakarmaNi niSThAM gataiH kuzalaiH-AlocitakAribhiH medhAvibhiH-sakRccchRtadRSTakarmajJaiH nipuNaiH-upAyArambhibhiH nipuNazilpopagataiH-sUkSmazilpasamanvitairiti, abhyaGganaparimardanodvalanAnAM karaNe ye guNAsteSu nirmAtaiH asthamAM sukhahetutvAdasthisukhA tayA 'saMvAhanayeti vizrAmaNayA apagataparizramaH 'samattajAlAbhirAme'tti samantAt-sarvato jAlakairvicchittibhiH chidravadgRhAvayavavizeSairabhirAmo-ramyo yaH snAnamaNDapaH sa tathA pAThAntare 'samattajAlAbhirAme'tti tatra samastairjAlakairabhirAmo ya: sa tathA, pAThAntareNa 'samuttajAlAbhirAme' saha muktAjAlaiyoM vartate'bhirAmazca sa tathA tatra, zubhodakaiH- pavitrasthAnAhRtaiH gandhodakaiH- zrIkhaNDAdimitraiH puSpodakaiHpuSparasamitraiH zuddhodakaizca svAbhAvikaiH / kathaM majjita ityAha- 'tatra' snAnAvasare yAni kautukazatAni rakSAdIni taiH 'pakSmale tyAdi pakSmalA pakSmavatI ata eva sukumAlA gandhapradhAnA kASAyikA kaSAyaraktA zATikA tayA lUSitamaGga yasya sa tathA, ahataM-malamUSikAdibhiranupadrutaM pratyagramityarthaH sumahAghu dUSyaratnaM pradhAnavastraM tena susaMvRtaH parigatastadvA suSTha saMvRtaM-parihitaM yena sa tathA, zucinI pavitre mAlA ca-puSpamAlA varNakavilepanaM ca-maNDanakAri kuGkamAdi vilepanaM yasya sa tathA, AviddhAni-parihitAnI maNisuvarNAni yena sa tathA, kalpito-vinyasto hAraH-aSTAdazasarikaH arddhahAro-navasarikaH trisarikaM ca pratItameva yasya sa tathA, prAlambo-jhumbanakaM pralambamAno yasya sa tathA, kaTisUtreNa kATyAbharaNavizeSeNa suSTha kRtA zobhA yasya sa tathA, tataH padatrayasya karmadhArayaH, athavA kalpitahArAdibhiH ra sukRtA zobhA yasya sa tathA, tathA pinaddhAni-parihitAni graiveyakAGgulIyakAni yena sa tathA, tathA lalitAGgake anyAnyapi lalitAni kRtAni-nyastAni AbharaNAni ca
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ a. 1 cAima // 28 // / yasya sa tathA, tataH padadvayasya karmadhArayaH, tathA nAnAmaNInAM kaTakatruTikaiH- hastabAhvAbharaNavizeSairbahutvAt stambhitAviva stambhitau bhujau yasya sa tathA, adhikarUpeNa kA sazrIkaH-sazobho yaH sa tathA, kuNDalodyotitAnanaH mukuTadIptaziraskaH hAreNAvastRtam AcchAditaM tenaiva suSTha kRtaratikaM vakSaH- uro yasyAsau tAdharmaDa hArAvastRtasukRtaratikavakSAH mudrikApiGgalAGgalIkaH mudrikA aGgalyAbharaNAni tAbhiH piGgalAH kapilA aGgalayo yasya sa tathA, pralambena dIrgheNa pralambamAnena ca suSTha cAriNI kRtaM paTenottarIyam uttarAsaGgo yena sa tathA nAnAmaNikanakarattairvimalAni mahArhANi mahA_Ni nipuNena zilpinA 'uviya'tti parikarmitAni 'misimisaMtatti svarNa dIpyamAnAni yAni viracitAni-nirmitAni suzliSTAni sugandhIni viziSTAni-vizeSavantyanyebhyo laSTAni manoharANi saMsthitAni prazastAni ca AviddhAni-parihitAni vIravalayAni yena sa tathA, subhaTo hi yadi kazcidanyo'pyasti vIravratadhArI tadA'sau mAM vijitya mocayatvetAni valayAnIti sparddhayan yAni phUDa paridadhAti tAni vIravalayAnItyucyante, kiMbahunA? varNiteneti zeSaH kalpavRkSa iva suSTha alaGkRto vibhUSitazca phalapuSpAdibhiH kalpavRkSo rAjA tu mukuTAdibhiralaGkRto vibhUSitastu vastrAdibhiriti, saha koraNTakapradhAnairmAlyadAmabhiryacchatraM tena dhriyamANena, koraNTakaH-puSpajAti, tatpuSpANi mAlAnteSu zobhArthaM padIyante mAlAyai hitAni-mAlyAni-puSpANi dAmAni-mAlA iti, caturNAM cAmarANAM prakIrNakAnAM vAlaivIMjitamaGgaM yasyeti vAkyaM, maGgalabhUto jayazabdaH kRta Aloke darzane lokena yasya sa tathA, tathA aneke ye gaNanAyakAH-prakRtimahattarA daNDanAyakA:-tantrapAlA rAjAno-mANDalikA: IzvarA-yuvarAjAno matAntareNANimAdyaizvaryayuktAH talavarA:-parituSTanarapati-pradattapaTTabandhavibhUSitAH rAjasthAnIyAH mADambikA:-chinnamaDambAdhipAH kauTumbikAH ra katipayakuTumbaprabhavo'valagakAH maMtriNa:- pratItAH mahAmaMtriNo- maMtrimaNDalapradhAnAH hastisAdhanoparikA iti vRddhAH gaNakA gaNitajJAH bhANDAgArikA iti vRddhAH dauvArikA:- pratIhArA: rAjadvArikA vA amAtyA- rAjyAdhiSThAyakAH ceTAHpAdamUlikAH pIThamardA-AsthAne AsanAsInasevakAH vayasyA ityarthaH 'nagaraM' nagaravAsiprakRtayo nigamA:-kAraNikAH zreSThina:- zrIdevatAdhyAsitasauvarNapaTTavibhUSitottamAGgAH senApatayaH- nRpatinirUpitAzcaturaGgasainyanAyakAH sArthavAhAH-sArthanAyakA: dUtA:-anyeSAM gatvA rAjAdezanivedakAH sandhipAlA:-rAjyasandhirakSakA: eSAM dvandvaH tatastaiH iha tRtIyAbahuvacanalopo draSTavyaH, sAI, saha, na kevalaM tatsahitatvamevApi tu taiH samiti-samantAt parivRtaH- parikarita iti, narapatirmajjanagRhAtpratiniSkrAmatIti saMbaMdha; kiMbhUtaH? priyadarzana; ka iva? // 28 // dhavalamahAmeghanirgata iva zazI, tathA sasivva' tti vatkaraNasyAnyatra saMbaMdhastato grahagaNadIpyamAnaRkSatArAgaNAnAM madhye iva vartamAna iti 2 / siddhArthakapradhAno yo maGgalopacArastena kRtaM zAntikarma-vighnopazamakarma yeSu tAni tathA / 'NANAmaNI'tyAdi, yavanikAmAJchayatIti saMbaMdha; adhikaM prekSaNIyaM Ery rUpaM yasyAM rUpANi vA yasyAM sA tathA tAM, mahArghA cAsau varapattane varavastrotpattisthAne udgatA ca-vyUtA tAM zlakSNAni bahubhaktizatAni yAni citrANi teSAM sthAnaM,
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 29 // tadevAha - IhAmRgAH vRkAH RSabhAH- vRSabhAH turaganaramagaravihagAH pratItAH vyAlA:- zvApadabhujagAH kinnarA vyantaravizeSA ruravo mRgavizeSAH sarabhA-ATavyAH mahAkAyapazavaH parAzaretiparyAyAH camarA- ATavyA gAvaH kuJjarA dantinaH vanalatA azokAdilatAH padmalatAH padminyaH etAsAM yakA bhaktayo vicchittayastAbhizcitrA yA sA tathA tAM, suSTha khacitA- maNDitA varakanakena pravaraparyantAnAm aJcalakarNavartilakSaNAnAM dezabhAgA avayavA yasyAM sA tathA tAM Abhyantarika AsthAnazAlAyA abhyantarabhAgavarttinIM yavanikAM kANDapaTaM 'aMchAvei'tti AyatAM kArayati, AstarakeNa pratItena mRdukamasUrakeNa ca pratItenAvastRtaM . yattattathA, dhavalavastreNa pratyavastRtam AcchAditaM viziSTaM zobhanaM aGgasya sukhaH sparzo yasya tattathA, aSTAGgam- aSTabhedaM divyotpAtAntarikSAdibhedaM yanmahAnimittaMzAstravizeSaH tasya sUtrArthapAThakA ye te tathA tAn 3 / "viNayeNa vayaNaM paDisurNeti "tti pratizrRNvanti abhyupagacchanti vacanaM, vinayena kimbhUtenetyAha- 'eva' miti yathaiva yUyaM bhaNatha tathaiva 'devo' tti he deva ! 'tahatti'tti nAnyathA AjJayA- bhavadAdezena kariSyAma ityevamabhyupagamasUcakapadacatuSTayabhaNanarUpeNeti 4 / jAva hiyayatti- 'harisavasavisappamANahiyayA' snAnAnantaraM kRtaM balikarma yaiH svagRhadevatAnAM te tathA 'jAva pAyacchica 'tti 'kayakouyamaMgalapAyacchittA' tatra kRtAni kautukamaMgalAnyeveti prAyazcittAni duHsvapnAdivighAtArthamavazyakaraNIyatvAdyaiste tathA tatra kautukAni maSItilakAdIni maMgalAni tu- siddhArthakadadhyakSatadUrvAGkarAdIni haritAlikA- dUrvA siddhArthakA akSatAzca kRtA mUrddhani yaiste tathA kvacit 'siddhatthayahariyAliyAkayamaMgalamuddhANA' evaM pAThaH, svakebhya AtmIyebhya ityarthaH / jaeNaM vijaeNaM vaddhAventi' jayena vijayena ca varddhasva tvamityAcakSata ityarthaH tatra jayaH parairanabhibhUyamAnatA pratApavRddhizca vijayastu pareSAmabhibhava iti, arcitA - carcitAzcandanAdinA vanditAH - sadguNotkIrtanena pUjitAH- puSpairmAnitA- dRSTipraNAmata: satkAritA:- phalavastrAdidAnataH sanmAnitAstathAvidhayA pratipattyA 'samANa'tti santaH 'aNNamaNNeNa saddhitti anyo'yenaM saha ityevaM 'saMcAleMti'tti saMcAlayanti saMcArayantIti paryAlocayantItyarthaH labdhArthAH svataH pRSTArthAH parasparataH gRhItArthAH parAbhiprAyagrahaNataH tata eva vinizcitArthAH ata eva abhigatArthA avadhAritArthA ityartha; 'gabbhaM vakkamamANaMsi 'tti garbhe 'vyutkrAmati' utpadyamAne, abhiSeka iti zriyAH saMbaMdhI, vimAnaM yo devalokAdavatarati tanmAtA pazyati yastu narakAduddhRtyotpadyate tanmAtA bhavanamiti caturddazaiva svapnA; vimAnabhavanayorekataradarzanAditi / viNNAyapariNayamette' vijJAtaM vijJAnaM pariNatamAtraM yasya sa tathA kvaci 'dviNNaya'tti pAThaH sa ca vyAkhyAta eva 5 // 'jIviyArihaM'ti AjanmanirvAhayogyam 6 // sU.12 // // 29 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kacATram // 30 ___ tate NaM tIse dhAriNIe devIe dosu mAsesu vItikkatesu tatie mAse vaTTamANe tassa gabbhassa dohalakAlasamayaMsi ayameyArUve akAlamehesu dohale pAunmavitthA-dhannAo NaM tAo ammayAo sapunnAo NaM tAo ammayAo kayatthAo NaM tAo kayapunnAo kayalakkhaNAokayavihavAo suladdheNaM tAsi mANussae jammajIviyaphale jAoNaM mehesu abbhuggatesu abbhujjuesa abbhunnatesu anbhuTThiesa sagajjiesu savijjuesu saphusiesu sathaNiesu dhaMtadhotaruppapaTTaaMka- saMkhacaMdakuMdasAlipiTTharAsisamappabhesu ciurahariyAlabheyacaMpagasaNa - kaMcaNa- koraMTasarisayapaumarayasamappabhesu lakkhArasasarasarattakiMsuya- jAsumaNarattabaMdhujIvaga- jAtihiMgulayasarasakuMkumauranmasasaruhiraiMdagovagasamappabhesu barahiNanIlaguliyasuga- cAsapiccha- bhiMgapattasAsaga- nIluppalaniyaranavasirIsakusumaNavasahalasamappabhesu jaccaMjaNabhiMgabheyariTThaga- bhamarAvaligavalaguliyakajjalasamappabhesu phuraMtavijjutasagajjiesu vAyavasavipulagagaNacavalaparisakkiresu nimmalavara- vAridhArApagaliyapayaMDamAruyasamAhaya- samottharaMtauvariuvari (sayayAturiyavAsaM pavAsiesu dhArApahakaraNivAyanivvAviya-meiNitale hariyagaNakaMcue pallaviya pAyavagaNesu valliviyANesu pasariesu unnaesu sobhaggamuvAgaesu nagesu naesu vA vebhAragirippavAya-taDakaDagavimukkesu ujjharesu turiyapahAviyapaloTTapheNAulaM sakalusaM jalaM vahaMtIsu girinadIsu sajjajjuNanIvakuDayakaMdalasiliMdhakaliesu uvavaNesu meharasiyahaThTha- tuTThaciTThiya- harisavasasapamukkakaMThakekAravaM muyaMtesu barahiNesu uuvasamayajaNiyataruNasahayaripaNaccitesu nava-surabhisiliMdha- kuDayakaMdalakalaMbagaMdhaddhaNiM muyaMtesu uvavaNesu parahuyaruyaribhitasaMkulesu uddAyatarattaiMdagovayathovayakArunnavilavitesu oNayataNamaMDiesu daddarapayaMpiesu saMpiMDiyadariya-bhamaramahukaripahakarapariliMtamattachappayakusumAsavalolamadhuraguMjaMtadesabhAesu uvavaNesu parisA(jjhA, bhA) miyacaMdasUragahagaNa- paNadvanakkhatta- tAragapahe iMdAuhabaddhaciMdhapaTTasi aMbaratale uDDINabalAgaSaMtisobhaMtamehaviMde kAraMDagacakkavAyakalahaMsaussuyakare saMpatte pAusaMmi kAle NhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittAo kiM te varapAyapattaNeuramaNi- mehala-hAraraiya (uciya) kaDagakhuryavicittavaravalayarthabhiyabhuyAo kuMDalaujjoviyANaNAo rayaNabhUsiyaMgAo / nAsAnIsAsavAyavojhaM cakkhuharaM vaNNapharisasaMjuttaM hayalAlApelavAireyaM dhavalakaNayakhaciyantakammaM AgAsaphalihasarisappabhaM aMsuyaM pavara-parihiyAo dugUllasukumAlauttarijjAo savvouyasurabhikusuma-pavaramallasobhitasirAo (sUraiyapalaMbamANasohamANakaMta- vikasaMtacitamAlAo) kAlAgarUdhUvadhUviyAo // 30 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisamANavesAoM seyaNayagaMdhahatthirayaNaM durUDhAo samANIo sakoriMTamalladAmeNaM chatteNaM gharijjamANeNaM caMdappabhavairaveruliyavimaladaMDasaMkhakuMdadagarayaamayamahiyapheNapuMja- sannigAsacaucAmaravAlavIjitaMgIo seyavaracAmarehiM udhuvvamANehiM seNieNaM rannA saddhi hatthikhaMdhavaragaeNaM piTTao samaNugacchamANIo cAuraMgiNIe seNAe mahatA hayANIeNaM gayANieNaM rahANieNaM pAyattANIeNaM savvaDDIe savvajjuie jAva nigghosaNAdiyaraveNaM rAyagihaM nagaraM siMghADagatiyacaukka- caccaracaummuhamahApahapahesu AsittasittasuciyasaMmajjiovalitaM jAva sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTTIbhUyaM avaloemANIo nAgarajaNeNaM abhiNaMdijjamANIo gucchalayArukkhagumma valliguccha- occhAiyaM surammaM vebhAragirikaDagapAyamUlaM savvao samaMtA (AloemANIo) AhiMDemANIo 2 dohalaM viNiyaMti, taM jai * NaM ahamavi mehesu abbhuvagaesu jAva dohalaM viNijjAmi // sUtra 13 // ___ 'dohalo pAunmavitya'tti dohado-manoratha: prAdurbhUtavAn, tathAhi dhanaM labdhAro dhanyAstA yA akAlameghadohadaM vinayantIti yoga: 'ammayAo'tti ambA: putramAtaraH striya ityartha, saMpUrNAH- paripUrNA:- AdeyavastubhiH (sapuNyA) kRtArthA:- kRtaprayojanAH kRtapuNyA:- janmAntaropAttasukRtAH kRtalakSaNA: kRtaphalavaccharIralakSaNA: kRtavibhavA:- kRtasaphala-saMpadaH sulabdhaM tAsAM mAnuSyakaM manuSyasaMbandhi janmani-bhave jIvitaphalaM-jIvitavyaprayojanaM janmajIvitaphalaM, R sApekSatve'pi ca samAsa: chAndasatvAt, yA megheSu abhyudgateSu-aGkaravadutpanneSu satsu, evaM sarvatra saptamI yojyA, abhyudyateSu-varddhituM pravRtteSu abhyunnateSu gaganamaNDalavyApanenonnatimatsu abhyutthiteSu- pravarSaNAya kRtodyogeSu sagarjiteSu-muktamahAdhvaniSu savidyutkeSu pratItaM 'saphusiesutti pravRttapravarSaNabinduSu ra sastaniteSu-kRtamandamandadhvaniSu dhyAtena- agniyogena yo dhauta:- zodhito rUpyapaTTo-rajatapatrakaM sa tathA aGko-ratnavizeSaH zaGkhacandrau-pratItau kunda-puSpavizeSa: zAlipiSTarAzi:-vrIhivizeSacUrNapuJja etatsamAprabhA yeSAM te tathA teSu,zukleSvityartha: tathA cikuro-rAgadravyavizeSa eva haritAlo-varNakadravyaM bhedastadgaTikAkhaNDaM RS F campakasanakoraNTakasarSapagrahaNAttatpuSpANi gRhyante padmaraja-pratItaM tatsamaprabheSu, vAcanAntare sanasthAne kAJcanaM sarSapasthAne sarisagotti paThyate, tatra cikurAdibhi: ra sadRzAzca te padmaraja:samaprabhAzceti vigraho'tasteSu pIteSvityartha; tathA lAkSArasena sarasena sarasaraktakiMzukena japAsumanobhiH raktabandhujIvakena, bandhujIvakaM hi paJcavarNaM // 1 // na bhavatIti raktatvena viziSyate, jAtihiGgalakena-varNakadravyeNa, sa kRtrimo'pi bhavatIti jAtyA vizeSita; sarasakukuGmena, nIrasaM hi vivakSitavarNopetaM na bhavatIti pani VE sarasamuktaM, tathA urabhraH-UraNa:zazaH-zazakastayorudhireNa-raktena indragopako-varSAsukITakavizeSastena casamAprabhA yeSAM te tathA teSu rakteSvityarthaH,tathA barhiNokaI mayUrA: nIla-ratnavizeSa: gulikA-varNakadravyaM zukacASayo: pakSivizeSayo: picchaM-patraM bhRGga-kITavizeSastasya patraM-pakSaHsAsako-bIyakanAmA vRkSavizeSa:athavA bAI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasannatA // 32 // sAmatti pAThaH tatra zyAmA-priyaGga nIlotpalanikara:-pratIta: navazirISa-kusumAni ca navazADavalaM- pratyagraharitaM etatsamatrabheSu nIlaprabheSu nIlavarNeSvityarthaH tathA ko jAtyaM-pradhAnaM yadaJjana- sauvIrakaM bhRGgabhedaH-bhRGgAbhidhAna: kITavizeSa: vidalitAGgAro vA riSThakaM-ratnavizeSa: bhramarAvalI-pratItA gavalagulikAjJAtAdharma- mahiSazRGgagolikA kajjalaM-maSI tatsamaprabheSu kRSNeSvityartha, sphuradvidyutkAzca sagarjitAzca ye teSu, tathA vAtavazena vipule gagane capalaM yathA bhavatyevaM a1 kaJcAGgam - 'parisakkiresu'tti pariSvaSkituM zIlaM yeSAM te tathA teSu, tathA nirmalavaravAridhArAbhi: pragalati:-kSarita: pracaNDamArutasamAhata: san 'samottharaMta'tti samavastRNaMzca-mahIpIThamAkrAman uparyuparicasAtatyena tvaritazca-zIghro yo varSoM-jalasamUhaHsa tathA taM pravRSTeSu-varSitumArabdheSu megheSviti prakrama; dhArANAM pahakaro'tti pula nikarastasya nipAta:-patanaM tena nirvApitaM- zItalIkRtaM yattattathA tasmin, nirvApitazabdAcca saptamyekavacanalopo dRzya, kasminnityAha- medinItale- bhUtale, tathA kaI haritakAnAM- hrasvatRNAnAM yo gaNa: sa eva kaGcuko yatrAcchAdakatvAt tattathA tatra, pallaviyatti iha saptamIbahuvacanalopo dRzya, tata: pallaviteSu pAdapagaNeSu tathA * vallIvitAneSu prasRteSu-jAtaprasareSvityarthaH tathonnateSu bhUpradezeSviti gamyate saubhAgyamupagateSu anavasthitajalatvenAkardamatvAt pAThAntare nageSu- parvateSu nadeSu vA HE hRdeSu tathA vaibhArAbhidhAnasya gireH ye prapAtataTA:-bhRgutaTA: kaTakAzca- parvataikadezAstebhyo ye vimuktAH- pravRttAste tathA teSu, keSu?- 'ujjharesu'tti nijhareSu tvaritapradhAvitena ya: 'palloTTatti pravRtta-utpanna: phenastena aakulN-vyaaptm| ANS 'sakalusaM'ti sakAluSyaM jalaM vahantISu girinadISu sarjArjunanIpakuTajAnAM vRkSavizeSANAM yAni kandalAni-prarohA: zilandhrAzca-chatrakANi tai: kalitAni yAni tAni tathA teSu upavaneSu, tathA megharasitena hRSTatuSTA-atihRSTAzceSTitAzca-kRtaceSTA ye te tathA teSu, idaM ca saptamIlopAt, harSavazAt pramukto-mutkalIkRta: ka kaNTho-galo yasmin sa tathA sa cAsau kekAravazca taM muJcatsu barhiNeSu- mayUreSu tathA Rtuvazena- kAlavizeSabalena yo madastena janitaM taruNasahacarIbhiHyuvatimayUrIbhiH saha pranRttaM-pranartanaM yeSAM te tathA teSu, barhiNeSvityanvaya; nava: surabhizca ya: zilIndhrakuTajakandalakadambalakSaNAnAM puSpANAM gandhastena yAghrANi:-tRptistAM muJcatsu gandhotkarSatAM vidadhAneSvityartha: upavaneSu-bhavanAsannavaneSu, tathA parabhRtAnAM- kokilAnAM yadrutaM-ravo ribhitaM-svaragholanAvattena saMkulAni yAnyupavanAni tAni tathA teSu, 'uddAiMta'tti zobhamAnA raktA indragopakA: kITavizeSAH stokakAnAM-cAtakAnAM kAruNyapradhAnaM vilapitaM ca yeSu tAni tathA teSUpavaneSvityanvaya; tathA avanatatRNairmaNDitAni yAni tAni tathA teSu, da1rANAM prakRSTaM jalpitaM yeSu tAni tathA teSu, saMpiNDitA-militA: dRptA-darpitA: bhramarANAM madhukarINAM ca 'pahakara'tti nikarA yeSu tAni tathA, parilinta'tti parilIyamAnAH saMzliSyanto mattA: SaTpadAH kusumAsavalolA:- makarandalampaTA: madhuraM- kalaM guJjantaH-zabdAyamAnA: dezabhAgeSu yeSAM tAni tathA tata: karmadhAraya: tatasteSu upavaneSu, tathA parizyAmitA:- kRSNIkRtA: sAndrameghAcchAdanAt, pAThAntareNa paribhrAmitA:-kRtaprabhAbhaMzA: candrasUragrahANAM kI // 32 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 33 yasmin pranaSTA ca nakSatratArakaprabhA yasmistattathA tasminnambaratale iti yoga, indrAyudhalakSaNo baddha iba baddha: cihnapaTTo-dhvajapaTo yasmiMstattathA tatrAmbaratale-gagane uDDInabalAkApaGktizobhamAnameghavRnde'mbaratale iti yoga; tathA kAraNDakAdInAM pakSiNAM mAnasasarogamanAdi pratyautsukyakare saMprApte-uktalakSaNayogena samAgate ko prAvRSi kAle, kiMbhUtA ammayAo? ityAha-NhAyAo' ityAdi kiM te iti kimaparamityartha; varau pAdaprAptanUpurau maNimekhalA-ratnakAJcI hArazca yAsAM tAstathA racitAni- nyastAni ucitAni-yogyAni kaTakAni-pratItAni khuDDukAni ca aGgulIyakAni yAsAM tAstathA vicitrairvaravalayaiH stambhitA-viva stambhitau bhujau yAsAM tAstathA tata: padatrayasya krmdhaaryH| bhAI tathA 'kuMDalojjotitAnanA varapAyapattaneuramaNimehalAhAraraiya- . uciyakaDagakhuDDayaegAvalikaMThamuraya-tisarayavaraha valayahemasuttakuMDalujjoviyANaNAo'tti pAThAntaraM tatra varapAdaprAptanUpuramaNimekhalAhArAstathA racitAnyucitAni kaTakAni ca khuDDukAni ca ekAvalI ca-vicitramaNikRtA ekasarikA kaNThamurajazca-AbharaNavizeSa: trisarakaM ca varavalayAni ca hemasUtrakaM ca-saMkalakaM yAsAM tAstathA, tathA kuNDalodyotitAnanAstato varapAdaprAptanUpurAdInAM karmadhArayaH ratnavibhUSitAGgya: nAsAni:zvAsavAtenohyate yalladhutvAttattathA cakSurharaM dRSTyAkSepakatvAt, athavA pracchAdanIyAGgadarzanAccakSurharati ra dharati vA nivartayati yAvatvAttattathA, varNasparzasaMyuktaM varNasparzAtizAyItyartha: hayalAlAyA- azvalAlAyAH sakAzAt 'pelava'tti pelavatvena X mRdutvalaghutvalakSaNenAtireka:- atiriktatvaM yasya tat tathA dhavalaM ca tat kanakena khacitaM- maMDitamantayo:-aJcalayo: karma vAnalakSaNaM yasya tattathA tacceti vAkyaM, AkAzasphaTikasya sadRzI prabhA yasya dhavalatvAttattathA, aMzuka-vastravizeSa pravaramihAnusvAralopo dRzya: parihitAH-nivasitA: dukUlaM ca- vastraM athavA dukUlo-vRkSavizeSa: tadvalkalAjjAtaM dukUlaM-vastravizeSa eva tat sukumAlamuttarIyam-uparikAyAcchAdanaM yAsAM tAstathA, sarvartukasurabhikusumaiH pravarairmAlyaizcase grathitakusumaiH zobhitaM ziro yAsAM tAstathA, pAThAntare 'sarvartukasurabhikusumaiH suracitA pralambamAnA zobhamAnA kAntA vikasantI citrA mAlA yAsAM tAstathA, evamanyAnyapi padAni bahuvacanAntAni saMskaraNIyAni, iha varNake bRhattaro vAcanAbheda, tathA candraprabhavaravaiDUryavimaladaNDA: zaGkhakundadakarajo'mRtamathitaphenapuJjasannikAzAzca ye catvAracAmarA:-cAmarANi tadvAlairvIjitamaGgaM yAsAM tAstathA, ayamevArtho vAcanAntare itthamadhIta: 'seyavaracAmarAhiM udhuvvamANihi' 2 'savviDDIe'tti chatrAdirAjacihnarUpayA, iha yAvatkaraNAdevaM draSTavyaM 'savvajjuie' sarvadyutyA-AbharaNAdisaMbandhinyA sarvayuktyA vA-uciteSTavastughaTanAlakSaNayA 'sarvabalena' sarvasainyena 'sarvasamudAyena' paurAdimIlanena 'sarvAdareNa' sarvocitakRtyakaraNarUpeNa 'sarvavibhUtyA' sarvasaMpadA 'sarvavibhUSayA' samastazobhayA 'sarvasaMbhrameNa' pramodakRtautsukyena sarvapuSpagandhamAlyAlaGkAreNa 'sarvatUryazabdasaMninAdena' tUryazabdAnAM mIlanena ya: kA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.1 svana kathana sU. 10-11 saMgato nitarAM nAdo- mahAn ghoSastenetyarthaH alpeSvapi RddhyAdiSu sarvazabdapravRttirdRSTA ata Aha 'mahayA iDDIe mahayA juIe juttIe vA mahayA baleNaM mahayA ra kA samudaeNaM mahayA varatuDiyajamagasamagappavAieNaM' 'yamakasamakaM' yugapat, etadeva vizeSaNAhatAdharma- 'saMkhapaNavapaDahabherijhallari-kharamuhihuDukkamuravamuiMga-duMduhinigghosanAiyaraiveNaM' tatra zaGkhAdInAM nitarAM ghoSo nirghoSo-mahAprayatnotpAdita: zabdo nAditaM- dhvanimAtrametadvayalakSaNo yo rava: sa tathA tena, 'siMghADe'tyAdi, siMghADakAdInAmayaM vizeSa, siMghADakaM-jalajabIjaM phalavizeSa: tadAkRtipathayuktaM sthAna sighATakaM, tripathayuktaM sthAnaM trikaM catuSpathayuktaM catuSkaM tripathabhedi catvaraM caturmukhaM- devakulAdi mahApatho-rAjamArga: patha:-pathamAtraM, tathA ra AsiktaM-gandhodakeneSatsitaM sakRdvA siktaM siktaM tvanyathA zucikaM-pavitraM saMmArjitam-apahRtakacavaraM upaliptaM ca gomayAdinA yattattathA i yAvatkaraNAdupasthAnazAlAvarNaka: pUrvokta eva vAcya; evaMbhUtaM nagaramavalokayantyo gucchA vRntAkIprabhRtInAM latA: sahakArAdilatA vRkSA: sahakArAdaya: gulmA vaMzIprabhRtayaH vallayaHtrapuSyAdikA: etAsAM ye gucchA:- pallavasamUhAstairyat 'occhaviyaMti avacchAditaM vaibhAragireyeM: kaTakA:-dezAsteSAM ye pAdA-adhobhAgAsteSAM yanmUlaM-samIpaM tattathA tatsarvata: samantAt 'AhiMDanti'tti AhiNDante-anena caivamuktavyatikarabhAjAM sAmAnyena strINAM prazaMsAdvAreNAtmaviSayo'kAlameghadohado ra dhAriNyA: prAdurabhUdityuktaM, vAcanAntare tu 'AloemANIo 2 AhiMDemANIo 2 DohalaM viNiti' vinayantyapanayantItyartha, 'taM jati NaM ahamavi mehesa abbhuggaesu jAva DohalaM viNejjAmi' vinayeyamityartha: saMgatazcAyaM pATha iti / uktadohadAprAptau yattasyA: saMpannaM tadAha tae NaM sA dhAriNI devI taMsi dohalaMsi aviNijjamANaMsi asaMpannadohalA asaMpunnadohalA asaMmANiyadohalA sukkA bhukkhA NimmaMsA E. oluggA oluggasarIrA pamailadubbalA kilaMtA omaMthiyavayaNanayaNakamalA paMDuiyamuhI karayalamaliyavva caMpagamAlA NitteyA dINavivaNNavayaNA jahociyapuNphagaMdhamallAlaMkArahAraM aNabhilasamANI kIDAramaNakiriyaM ca parihAvemANI dINA dummaNA nirANaMdA bhUmigayadiTThIyA ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyai, tateNaM tise dhAriNIe devIe aMgapaDiyAriyAo abhitariyAo dAsaceDIyAo dhAriNI devI oluggaM jAva jhiyAyamANi pAsaMti pAsittA evaM vadAsI-kiNNaM tume devANuppie ! oluggA oluggasarIrA jAva jhiyAyasi?, tate NaM sA dhAraNI devI tAhi aMgapaDiyAriyAhiM abhitariyAhiM dAsaceDiyAhiM evaM vuttA samANI no ADhAti No ya pariyANAti aNADhAyamANI apariyANamANI tusiNiyA saMciTTati, tate NaM tAo aMgapaDiyAriyAo amitariyAo dAsaceDiyAo dhAriNIM devIM doccaMpi taccapi evaM vayAsI-kinnaM tume devANuppie ! oluggA oluggasarIrAjAva jhiyAyasi ?, tate NaM sA dhAriNIdevI tAhi aMgapaDiyAriyAhiM abhitariyAhiM // 34 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 35 / / dAsaceDiyAhiM docvaMpi tacvaMpi evaM vRttA samANI (tAo ceDIo). No ADhAti No pariyANati aNADhAyamANI apariyANamANI tusiNiyA saMciTThati, tate NaM tAo aMgapaDiyAriyAoM dAsaceDiyAo dhAriNIe devIe aNADhAtijjamANIo aparijANIjjamANio taheva saMbhaMtAo samANIo dhAraNIe devIe aMtiyAo paDinikkhamaMti 2 jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchati 2 karatalapariggahiyaM jAva kaTTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAveMti vaddhAvaittA evaM va0 evaM khalu sAmI ! kiMpi ajja dhAriNIdevI oluggA oluggasarIrA jAva aTTajhANovagayA jhiyAyati, tate NaM se seNie rAyA tAsi aMgapADiyAriyANaM aMtie eyamaThThe soccA Nisamma taheva saMbhaMte samANe sigdhaM turiyaM cavalaM veiyaM jeNeva - dhAriNIdevI teNeva ( pahArettha gamaNAe) uvAgacchai uvAgacchattA dhAraNIM devIM oluggaM oluggasarIraM jAva aTTajhANovagayaM jhiyAyamANi pAsai pAsittA evaM vadAsI-kinnaM tume devANuppie ! oluggA oluggasarIrA jAva aTTajhAMNovagayA jhiyAyasi ?, tate NaM sA dhAraNI devI seNieNaM rannA evaM vuttA samANI no ADhAi jAva tusiNIyA saMciTThati, tate NaM se seNie rAyA dhAriNIM devIM docvaMpi tacvaMpi evaM vadAsI- kinnaM tume devANuppie oluggA jAva jhiyAyasi ?, tate NaM sA dhAriNIdevI seNieNaM rannA docvaMpi tacvaMpi evaM vuttA samANI to ADhAti No parijANAti tusiNIyA saMciTThai, tate NaM seNie rAyA dhAraNi devi savahasAviyaM karei 2 tA evaM vayAsI- kiNNaM tumaM devAppie ! ahameyassa aTThassa aNarihe savaNayAe ? tA NaM tumaM mamaM ayameyArUvaM maNomANasiyaM dukkhaM rahassI karesi, tate NaM sA dhAriNIdevI seNieNaM rannA savahasAviyA samANI seNiyaM rAyaM evaM vadAsI evaM khalu sAmI ! mama tassa urAlassa jAva mahAsumiNassa tiNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM ayameyArUve akAlamehesu dohale pAubbhUe-dhannAo NaM tAo ammayAo kayatthAo NaM tAo ammayAo jAva bhAragiripAyamUlaM AhiMDamANIo DohalaM viNiti, taM jar3a NaM ahamavi jAva DohalaM viNijjAmi, tate NaM haM sAmI ! ayameyArUvaMsi akAladohalaMsi aviNijjamANaMsi oluggA jAva aTTajjhANovayagA jhiyAyAmi, eeNaM ahaM kAraNeNaM sAmI ! oluggA jAva aTTajjhANovagayA jhiyAyAmi, taNaM se seNie rAyA dhAriNIe devIe aMtie eyamaTTaM soccA Nisamma dhAriNi deviM evaM vadAsI mA NaM tumaM devANuppie! oluggA jAva jhiyAhi ahaM NaM tahA jattihAmi (karissAmi) jahA NaM tubdhaM ayameyArUvassa akAladohalassa maNorahasaMpattI bhavissaittikaTTu dhAriNIM devIM iTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNunnAhiM maNAmAhiM vaggUhiM samAsAsei 2 jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNAmeva uvAgacchai uvA~gacchaittA 1134 11
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdharmathAm 36 // va sIhAsaNavaragate puratthAbhimuhe sannisanne dhAriNIe devIe eyaM akAladohalaM bahUhi Aehi ya uvAehi ya uppattiyAhi ya veNaiyAhi ya kammiyAhi ya pariNAmiyAhi ya cauvvihAhiM vuddhIhiM aNuciMtemANe 2 tassa dohalassa AyaM vA uvAyaM vA ThiI vA utpatti vA aviMdamANe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyati // sUtra 14 // 'tae Na' mityAdi, 'aviNijjamANaMsitti dohade avinIyamAne-anapanIyamAne sati asaMprAptadohadA meghAdInAmajAtatvAt asaMpUrNadohadA teSAmajAtatvenaivAsaMpUrNatvAt ata eva asanmAnitadohadA teSAmananubhavanAditi, tata: zuSkA manastApena zoNitazoSAt 'bhukkha'tti bubhukSAkrAnteva ata eva nirmAMsA kAhAnaM sU. 12 I'olugga'tti avarugNA-jIrNeva, kathamityAha 'oluggaM'tti avarugNamiva-jIrNamiva zarIraM yasyA: sA tathA, athavA avarugNA cetasA avaruggaNazarIrA tathaiva pramalitadurbalA- snAnabhojanatyAgAt klAntA- glAnIbhUtA omaMthiya'tti adhomukhIkRtaM vadanaM ca nayanakamale ca yayA sA tathA, pAMDukitamukhI-dInAsyeva vivarNaM vadanaM yasyAH sA tathA, krIDA- jalakrIDAdikA ramaNamakSAdibhi: tattriyAM ca parihApayantI dInA duHsthA duHsthaM mano yasyAH sA tathA yato nirAnandA upahato manasa: saMkalpa:-yuktAyuktavivecanaM yasyAH sA tathA, yAvatkaraNAt 'karatalapalhatthamuhI aTTajjhANovagayA jhiyAitti ArtadhyAnaM dhyAyatIti, 'no ADhAitti nAdriyate-nAdaraM karoti no parijAnAti-na pratyabhijAnAti vicittatvAt, 'saMbhaMtAutti AkulIbhUtA; zIghramityAdIni catvAryakArthikAni atisaMbhramopadarzanArthaM 'jeNeva' tyAdi yatra dhAriNI devI tatropAgacchati smAgatya cAvarugNAdivizeSaNAM dhAraNI devIM pazyati, vAcanAntare tu jeNeva' dhAraNIdevI teNevetyata: pahArettha gamaNAe' ityetaddazyate, tatra 'pahArettha' saMpradhAritavAn-vikalpitavAnityartha: gamanAya-gamanAtha, tathA 'tae NaM se seNie rAyA jeNeva dhAraNIdevI teNeva ma uvAgacchati 2 pAsaitti pazyati sAmAnyena tato'varugNAdivizeSaNAM pazyatIti, 'doccaMpi'tti dvitIyAmapi vArAmiti gamyate, 'savahasAviya'tti cha zapathAn-devagurudrohikA bhaviSyasi tvaM yadi vikalpaM nAkhyAsItyAdikAn, vAkyavizeSAn zrAvitA-zrotreNopalambhitA zapathairvA zrAvitA zapathazrAvitA zapathazApitA vA tAM karoti, kiNhaM kinna' miti vA pATho devAnupriye ! etasyArthasyAnarhaH zrAvaNatAyAM 'maNomANasiyaMti manasi jAtaM mAnasikaM manasyeva yadvartate mAnasikaM-duHkhaM vacanenAprakAzitatvAnmanomAnasikaM rahasyIkaroSi gopayasItyartha: 'tiNha'mityAdi triSu mAseSu 'bahupaDipunnANaM'ti ISadUneSu jattihAmi'tti yatiSye kara kvacitkariSyAmIti pAThaH, 'ayameyArUvassa'tti asyaivaMrUpasya 'maNorahasaMpattI'ti manorathapradhAnA prAptiryathA vicintitetyarthaH, Arya:ra lAbhairIpsitArthahetUnAmupAyaiH-apratihatalAbhakAraNai: AyaM vA uvAyaM vA ThiyaM vA-sthitaM vA kramaM vA sthirahetudohadAnAM vepsitArthasya pAThAntare utpattiM vA tasyaivetyartha: 8 // 36 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 37 tadANaMtara abhae kumAre hAte kayabalikamme jAva savvAlaMkAravibhUsie pAyavaMdatte pahArettha gamaNAe, tate NaM se abhayakumAre jeNeva sennie| rAyA teNeva uvAgacchai uvAgacchaittA seNiyaM rAyaM ohayamaNasaMkappaM jAva pAsai 2ttA ayameyArUve abmathie ciMtie maNogate saMkappe samuppajjitthA-annayA ya mamaM seNie rAyA ejjamANaM pAsati pAsaittA ADhAti parijANati sakkArei sammANei Alavati saMlavati addhAsaNeNaM uvaNimaMteti matthayaMsi agghAti, iyANi mamaM seNie rAyA No ADhAti No pariyANai No sakkArei No samANei No iTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNunAhiM (maNAmAhi) orAlAhiM vaggUhi Alavati saMlavati no addhAsaNeNaM uvaNimaMteti No matthayaMsi agghAti ya kiMpi ohayamaNasaMkappe jhiyAyati, taM bhaviyavvaM NaM ettha kAraNeNaM, taM seyaM khalu me seNiyaM rAyaM eyamaTTha pucchittae, evaM saMpehei 2 jeNAmeva seNie rAyA teNAmeva uvAgacchai 2 karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTa jaeNaM vijaeNaM vaddhAvei vaddhAvaittA evaM vadAsI-tubbhe NaM tAo ! annayA mamaM ejjamANaM pAsittA ADhAha parijANaha.jAva matthayaMsi agdhA pariyaha AsaNeNaM uvaNimaMteha, iyANi tAo ! tunbhe mamaM no ADhAha jAva no AsaNeNaM uvaNimaMteha kiMpi ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha taM bhaviyavvaM tAo ! ettha kAraNeNaM, tao tubbhe mama tAo ! eyaM kAraNaM (eya) agUhemANA asaMkemANA aniNhavemANA appacchAemANA jahAbhUtamavitahamasaMdiddhaM eyamaTThamAikkhaha, tate NaM haM tassa kAraNassa aMtagamaNaM gamissAmi, tate NaM se seNie rAyA abhaeNaM kumAreNaM evaM vutte samANe abhayakumAraM evaM vadAsI-evaM khalu puttA ! tava cullamAuyAe dhAriNIe devIe tassa ganbhassa dosu mAsesu aikkatesu taiyamAse vaTTamANe dohalakAlasamayaMsi ayameyArUre dohale pAunmavitthA-dhannAo NaM tAo ammayAo taheva niravasesaM bhANiyavvaM jAva viNiti, tate NaM ahaM puttA dhAriNIe devIe tassa akAladohalassa bahUhiM Aehi ya uvAehiM jAva utpatti aviMdamANe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyAmi, tuma AgayaMpi na yANAmi taM eteNaM kAraNeNaM ahaM puttA ! ohaya jAva jhiyAmi, tate NaM se abhayakumAre seNiyassa ranno aMtie eyamaDhe soccA Nisamma haTTha jAva hiyae seNiyaM rAyaM evaM vadAsI-mA NaM tubbhe tAo ! ohayamaNa jAva jhiyAyaha ahaNNaM tahA karissAmi jahA NaM mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvassa akAlaDohalassa maNorahasaMpattI bhavissaittikaTTa seNiyaM rAyaM tAhi iTThAhi kaMtAhiM jAva samAsAser3a, tate NaM seNie rAyA abhayeNaM kumAreNaM evaM vutte samANe hadvatuDhe jAva abhayakumAraM sakkAreti saMmANeti 2 paDivisajjeti / / sUtraM 15 // __'aviMdamANe'tti alabhamAna: 'ayameyArUve'tti ayametadrUpa: AdhyAtmikaH-AtmAzraya: cintitaH-smaraNarUpa: prArthito-labdhumAzaMsita: manogata:-abahi // 37 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.1 svapna // 38 // prakAzita: saMkalpo-vikalpa: 'saMpeheti'tti saMprekSate paryAlocayati 'tAo'tti he tAtetyAmantraNaM 'eyaM kAraNaM'ti apadhyAnahetuM dohadApUrtilakSaNamitibhAvaH, kA kAraNamiti kvacinnAdhIyata iti, evaM 'agUhamANe'ti agopAyanta: AkArasaMvareNa azaGkamAnA:-vivakSitaprAptau saMdehamavidadhata: anilavAnA-anapalapanta, jJAtAdharma- bha kimuktaM bhavati?- apracchAdayanta: yathAbhUtaM- yathAvRttaM avitathaM natvanyathAbhUtaM asaMdigdham-asaMdehaM 'eyamaTuM'ti prayojanaM dohadapUraNalakSaNamiti bhAva: aMtagamaNaM kathAGgam gamissAmipatti pAragamanaM gamiSyAmIti, 'cullamAuyAe'tti laghumAtuH // sU.15 // tate NaM se abhayakumAre sakkAriyasammANie paDivisajjie samANe seNiyassa ranno aMtiyAo paDinikkhamai 2 jeNAmeva sae bhavaNe teNAmeva uvAgacchati 2 sIhAsaNe nisanne, tate NaM tassa abhayakumArassa ayameyArUve abbhatthie jAva samuppajjitthA-no khalu sakkA mANussaeNaM uvAeNaM mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe akAlaDohalamaNorahasaMpattiM karettae Nannattha divveNaM, uvAeNaM atthi NaM majha sohammakappavAsI puvvasaMgatie deve mahiDDIe jAva mahAsokkhe, taM seyaM khalu mama posahasAlAe posahiyassa baMbhacArissa ummukkamaNisuvannassa vavagayamAlAvannagavilevaNassa nikkhittasatthamusalassa egassa abIyassa dabbhasaMthArovagayassa aTThamabhattaM parigiNhittA puvvasaMgatiyaM devaM maNasi karemANassa viharittae, tate NaM puvvasaMgatie deve mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUve akAlamehesu DohalaM viNehiti, evaM saMpeheti 2 jeNeva posahasAlA teNAmeva uvAgacchati 2 posahasAla pamajjati 2 uccArapAsavaNabhUmi paDilehei 2 dabbhasaMthAragaM paDilehei 2 dabbhasaMthAragaM durUhai 2 aTThamabhattaM parigiNhai 2 posahasAlAe posahie baMbhayArI jAva puvvasaMgatiyaM devaM maNasi karemANe 2 ciTThai tate NaM tassa abhayakumArassa aTThamabhatte pariNamamANe puvvasaMgatiassa devassa AsaNaM calati, tate NaM puvvasaMgatie sohammakappavAsI deve AsaNaM caliyaMpAsati 2 ohiM pauMjati, tate NaM tassa puvvasaMgatiyassa devassa ayameyArUve abbhatthie jAva samuppajjitthA- evaM khalu mama puvvasaMgatie jaMbUhIve 2 bhArahe vAse dAhiNaDDabharahe vAse rAyagihe nayare posahasAlAe posahie abhae nAma kumAre aTThamabhattaM parigiNhittA NaM mama maNasi karemANe 2 ciTThati, taM seyaM khalu mama abhayassa kumArassa aMtie pAunbhavittae, evaM saMpehei 2 uttarapuracchimaM disIbhAgaM avakkamati 2 veubviyasamugghAeNaM samohaNati 2 saMkhejjAI joyaNAI daMDaM nisirati, taMz2ahA-rayaNANaM 1 vairANaM 2 veruliyANaM 3 lohiyakkhANaM 4 masAragallANaM 5 haMsaganmANaM 6 pulagANaM 7 sogaMdhiyANaM 8 joirasANaM 9 aMkANaM 10 aMjaNANaM 11 rayaNANaM 12 jAyarUvANaM 13 // 38 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 39 aMjaNapulagANaM 14 phalihANaM 15 riTThANaM 16, ahAbAyare poggale parisADei 2 ahAsuhume poggale parigiNhati parigiNDadvattA abhayakumAramaNukaMpamANe deve puvvabhavajaNiyanehapIibahumANANe)jAyajaNiyasoge tao vimANavarapuMDarIyAo rayaNattamAo dharaNiyalagamaNatarita- saMjaNitagamaNapayAro. . vAghuNNitavimala- kaNagapayaragavaDiMsaga(paMkamANacalalolalaliyaparilaMbamANanaramagaraturagamuhasayaviNiggaugginnapavaramAttiyavirAyamANa) - mauDukkaDADovadaMsaNijjo aNegamaNikaNagarataNapahakara . parimaMDita (bhAga) bhatticittaviNiuttagamaNaga (maNuguga) . jaNiyaharise peMkholamANavaralalitakuMDalujjaliyavayaNa -guNa (ahiyaAbharaNa) janitasoma bhe gayajalamala vimalahaMsavavirAyamANa) rUve uditoviva komudInisAe saNiccharaMgAraujjaliyamajjhabhAgatthe NayaNANaMdo sarayacaMdo divvosahipajjalujjaliyadaMsaNAbhirAmo uulacchisamaNattajAyasohe paTTagaMdhuddhayAbhirAmo meruriva nagavaro vigubbiyavicitavese dIvasamuddANaM asaMkhaparimANanAmadhejjANaM majhaMkAreNaM vIivayamANo ujjoyaMto pabhAe vimalAte jIvalogaM rAyagihaM puravaraM ca abhayassa ya tassa pAsaM uvayati divvarUvadhArI // sUtra 16 // ___'puvvasaMgaiya'tti pUrva-pUrvakAle saMgatiH-mitratvaM yena saha sa pUrvasaMgatika: maharddhiko vimAnaparivArAdisaMpadupeta-tvAdyAvatkaraNAdidaM dRzyaM-mahAdyutikaH - zarIrabharaNAdidIptiyogAn mahAnubhAgo-vaikriyAdikaraNazaktiyuktatvAt mahAyazAH-satkIrtiyogAn mahAbala:- parvatAdyutpATanasAmopetatvAt mahAsaukhyora viziSTasukhayogAditi 'posahasAlAe'tti pauSadhaM-parvadinAnuSThAnamupavAsAdi tasya zAlA-gRhavizeSa: pauSadhazAlA tasyAM pauSadhikasya-kRtopavAsAdeH vyapagatamAlAvarNaka-vilepanasya, varNakaM candanaM, tathA nikSiptaM-vimuktaM zastra-kSurikAdi muzalaM ca yena sa tathA tasya ekasya-Antaravyakta-rAgAdisahAyaviyogAt AS advitIyasya tathAvidhapadAtyAdisahAyavirahAt, 'aTThamabhatta'tti samayabhASayopavAsatrayamucyate, 'aTThamabhatte pariNamamANe'tti pUryamANe paripUrNaprAya ityartha, 'veubviyasamugdhAeNa' mityAdi, vaikriyasamudghAto vaikriyakaraNArtho jIvavyApAravizeSa; tena samupahanyate-samupahato bhavati samupahanti vA-kSipati pradezAniti gamyate, vyApAravizeSapariNato bhavatIti bhAvaH tatsvarUpamevAha- 'saMkhejjAI' ityAdi, daNDa iva daNDa-urdhvAdha Ayata: zarIrabAhalyo jIvapradezakarmapudgalasamUha, tatra ca vividhapudgalAnAdatte iti darzayannAha-tadyathA-ratnAnAM-karketanAdInAM saMbandhinaH 1 tathA vairANAM 2 vaiDUryANAM 3 lohitAkSANAM 4 masAragallANAM 5 haMsagANAM 6 pulakAnAM7 saugandhikAnAM 8 jyotIrasAnAM 9 aGkAnAM 10 aJjanAnAM 11 rajatAnAM 12 jAtarUpANAM 13 aJjanapulakAnAM 14 sphaTikAnAM 15 riSThAnAM 16, kimata hai // 39 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtA kyAm Irso // Aha-yathAbAdarAn asArAn yathAsUkSmAna-sArAn tato vaikriyaM karoti, abhayakumAramaNukaMpamANe'tti anukampayan hA tasyASTamopavAsarUpa kaSTaM vartate iti - ko vikalpayannityarthaH pUrvabhave- pUrvajanmani janitA-jAtA yA snehAttIti:- priyatvaM na kAryavasAdityartha: bahumAnazca-guNAnurAgastAbhyAM sakAzAt jAta: cha zokaH-cittakhedo virahasaddhAvena yasya sa pUrvajanitasnehaprItibahumAnajAtazokaH, vAcanAntare- pUrvabhavajanitasnehaprItibahumAnajanitazobhastatra zobhA-pulakAdirUpA, tasmAtsvakIyAt vimAnavarapuNDarIkAt, puNDarIkatA ca vimAnAnAM madhye uttamatvAt 'rayaNuttamAu'tti ratnottamAt racanottamAdvAra 'gharaNItalagamanAya' bhUtalaprAptaye tvarita:- zIghraM saMjanitaH- utpAdito gamanapracAro- gatikriyAvRttiryena sa tathA, vAcanAntare 'dharaNItalagamanasaMjanitamanaHpracAra' iti pratItameva, vyAghUrNitAni- dolAyamAnAni yAni vimalAni kanakasya pratarakANi ca-prataravRttarUpANi AbharaNAni dhRha ca-karNapUre mukuTaM ca- mauli: teSAmutkaTo ya ATopaH- sphAratA tena darzanIyaH-Adeyadarzano ya: tathA, tathA anekeSAM maNikanakaralAnAM 'pahakaratti nikarastena chaha parimaNDito-bhaktibhizcitro viniyuktakaH-kaTyAM nivezito 'maNu'tti makArasya prAkRtazailIprabhavatvAt yo'nurUpo guNa:-kaTisUtraM tena janito harSo yasya sa tathA, preDholamAnAbhyA-dolAyamAnAbhyAM varalalitakuNDalAbhyAM yadujjvalitam-ujjvalIkRtaM vadanaM-mukhaM tasya yo guNaH-kAntilakSaNa: tena janitaM saumyaM rUpaM yasya sa ra tathA vAcanAntare punarevaM vizeSaNatrayaM dRzyate "vAghunniyavimalakaNagapayaragavaDeMsaga-pakaMpamANacalalolalaliyaparilaMbamANaeka naramagaraturagamuhasayaviNiggaugginna-pavaramottiya-virAyamANamauDukkaDADovadarisaNijje" tatra vyAdhUrNitAni-caJcalAni vimalakanakapratarakANi ca avataMsake ca prakampamAne calalolAni-aticapalAni lalitAni-zobhAvanti parilambamAnAni-pralambamAnAni naramakaraturagamukhazatebhyomukuTAgravinirmitatanmukhAkRtizatebhyo vinirgatAni-niHsRtAni udgIrNAnIva- vAntAnIvodgIrNAni yAni pravaramauktikAni-varamuktAphalAni tairvirAjamAna-zobhamAnaM yanmukuTaM tacceti dvandvaH teSAM ya utkaTa ATopastena darzanIyo yaH sa tathA, tathA 'anegamaNikaNagarayaNapahakaraparimaMDiyabhAgabhatticittaviNiuttagamaNaguNajaNiya- peMkholamANavaralalitakuMDalujjaliya- ahiyaahiAbharaNajaNiyasobhe ra anekamaNikanakaratnanikaraparimaNDitabhAge bhakticitre- vicchittivicitre viniyukte- karNayornivezite gamanaguNena-gatisAmarthyena janite-kRte preDholamAne-caJcale ye 5 varalalitakuMDale tAbhyAmujjvalitena- uddIpanenAdhikAbhyAmAbharaNAbhyAmujvalitAdhikairvA''bharaNaizca kuNDalavyatiriktairjanitA zobhA yasya sa tathA, tathA "gayajalamalavimaladasaNavirAyamANarUve" gatajalamalaM-vigatamAlinyaM vimalaM darzanam-AkAro yasya sa tathA, ata eva virAjamAnaM rUpaM yasya sa tathA tata: paDU
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 41 // karmadhAraya, ayamevopamIyate-udita iva kaumudInizAyAM-kArttikapaurNamAsyAM zanIzcarAGgArakayo:-pratItayorujjvalita:-dIpyamAna: san yo madhyabhAge tiSThati sa tathA nayanAnando-locanAhrAdaka: zaraccandra iti, zanIzcarAMgArakavatkuNDale candravacca tasya rUpamiti, tathA'yameva meruNopamIyate-divyauSadhInAM prajvaleneva mukuTAditejasA kara ujjvalitaM yaddarzanaM-rUpaM tenAbhirAmo-ramyo yaHsa tathA,RtulakSamyeva-sarvartukakusumasaMpadA samastA-sarvA samastasya vA jAtA zobhA yasya sa tathA, prakRSTenagandhenodbhUtenaudgatenAbhirAmo ya: sa tathA, meruriva nagavaraH vikurvitavicitraveSa: sanasau vartate iti, dIvasamuddANaM'ti dvIpasamudrANAM 'asaMkhaparimANanAmadhejjANaM'ti asaMkhya parimANaM nAmadheyAni ca yeSAM te tathA teSAM madhyakAreNa' madhyabhAgena 'vIivayamANe'tti vyativrajan gacchan udyotayan vimalayA prabhayA jIvalokaM ovayaitti avapatati avatarati ||suu016 // tate NaM se deve aMtalikkhapaDivanne dasaddhavannAiM sakhikhiNiyAiM pavaravatthAI parihie ekko tAva eso gamo, aNNo'vi gamo-tAe ukkiTThAe turiyAe cavalAe caMDAe sIhAe uddhayAe jatiNAe cheyAe divvAe devagatIe jeNAmeva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse jeNAmeva dAhiNaddhabharahe rAyagihe nagare posahasAlAe abhayae kumAre teNAmeva uvAgacchai 2 aMtalikkhapaDivanne dasaddhavannAI sakhikhiNiyAI pavaravatthAI parihie abhayaM kumAra evaM vayAsI- ahannaM devANuppiyA ! puvvasaMgatie sohammakappavAsI deve mahaDDie jaNNaM tumaM posahasAlAe aTThamabhataM pagiNhittA NaM mama maNasi karemANe ciTThasi taM esa NaM devANuppiyA! ahaM ihaM havvamAgae, saMdisAhi NaM devANuppiyA! kiM karemi kiM dalAmi kiM payacchAmi kiMvA te hiyaicchitaM?, tate NaM se abhae kumAre taM puvvasaMgatiyaM devaM aMtalikkhapaDivannaM pAsai pAsittA haTThatuDhe posahaM pArei 2 karayala0 aMjali kaTTa evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUve akAlaDohale pAunbhUte- dhannAo NaM tAo ammayAo taheva puvvagameNaM jAva viNijjAmi, tannaM tuma devANuppiyA! mama cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvaM akAlaDohalaM viNehi tate NaM se deve abhaeNaM kumAreNaM evaM vutte samANe haTThatuTTha abhayakumAraM evaM vadAsI- tumaNNaM devANuppiyA! suNibbuyavIsatthe acchAhi, ahaNNaM tava cullamAuyAe dhAriNIe devIe ayameyArUvaM DohalaM viNemItikaTTa abhayassa kumArassa aMtiyAo paDiNikkhamati 2 uttara - puracchime NaM vebhArapavvae veubviyasamugdhAeNaM samohaNNati 2 saMkhejjAiM joyaNAI daMDaM nissarati jAva doccaMpi veubviyasamugdyAeNaM samohaNNati 2 khippAmeva sagajjatiyaM savijjuyaM saphusiyaMta paMcavannamehaviNAovasohiyaM divvaM pAusasiriM viuvveiza - 41 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma a.1 akAle kathAGgam I42|| sU. 13 2 jeNeva abhae kumAre teNAmeva uvAgacchai 2 abhayaM kumAraM evaM vadAsI- evaM khalu devANuppiyA ! mae tava piyaTThayAe sagajjiyA saphusiyA savijjuyA divvA pAusasirI viuvviyA, taM viNeu NaM devANuppiyA! tava cullamAuyA dhAriNIdevI ayameyArUvaM akAlaDohalaM, tate NaM se abhayakumAre tassa puvvasaMgatiyassa devassa sohammakappavAsissa aMtie eyama8 soccA Nisamma haTThatuDhe sayAto bhavaNAo paDinikkhamati 2 jeNAmeva seNie rAyA teNAmeva uvAgacchati karayala0 aMjaliM kaTTa evaM vadAsI-evaM khalu tAo ! mama puvvasaMgatieNaM sohammakappavAsiNA deveNaM khippAmeva sagajjitA savijjutA paMcavannamehaninAovasobhitA divyA pAusasirI viubviyA, taM viNeu NaM mama cullamAuyA dhAriNI devI akaaldohlN| ___tate NaM se seNiyarAyA abhayassa kumArassa aMtie etamaDhe soccA Nisamma haTThatuTTha0 koDuMbiyapurise saddAveti 2 saddAvaittA evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! rAyagiha nayaraM siMghADagatiyacaukkacaccara0 Asittasitta jAva sugaMdhavaragaMdhiyaM gaMdhavaTTibhUyaM kareha ya 2 mama etamANattiyaM paccappiNaha, tate NaM te koDubiyapurisA jAva paccappiNaMti, tate NaM se seNie rAyA doccaMpi koDuMbiyapurise 2 vadAsI khippAmeva bho devANuppiyA! hayagayarahajohapavarakalitaM cAuraMgiNiM sennaM sannAha seyaNayaM ca gaMdhahatthi parikappeha, tevi taheva jAva paccappiNaMti, tate NaM se seNie rAyAjeNeva dhAriNIdevI teNAmeva uvAgacchati 2 dhAriNIM devIM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppie! sagajjiyA jAva pAusasirI pAunbhUtA taNNaM tumaM devANuppie! eyaM akAladohalaM viNehi / tate NaM sA dhAraNIdevI seNieNaM rannA evaM vuttA samANI haTThatuTThA jeNAmeva majjaNaghare teNeva uvAgacchati 2 majjaNagharaM aNupavisati 2 aMto aMteuraMsi pahAtA kayabalikammA katakouyamaMgalapAyacchittA kiM te varapAyapattaNeura jAva AgAsaphAliyasamappabhaM asuyaM niyatthA seyaNayaM gaMdhahatthi dUrUDhA samANI amayamahiyapheNapuMjasaNNigAsAhiM seyacAmaravAlavIyaNIhi vIijjamANI 2 saMpatthitA, tate NaM se seNie rAyA NhAe kayabalikamme jAva sassirIe hatthikhaMghavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM caucAmarAhiM vIijjamANeNaM dhAriNIdevI piTThato aNugacchati, tate NaM sA dhAriNIdevI seNieNaM rannA hatthikhaMdhavaragaeNaM piTuto piTThato samaNugammamANamaggA hayagayarahajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivue mahatA bhaDacaDagaravaMdaparikhittA savviDIe savvajuie jAva duMdubhinigghosanAditaraveNaM rAyagihe nagare siMghADagatigacaukkacaccara I42 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ I43 jAva mahApahesa nAgarajaNeNaM abhinaMdijjamANA 2 jeNAmeva venmAragiripavvae teNAmeva uvAgacchati 2 venmAragirikaDagataDapAyamUle ArAmesu ya ujjANesu ya kANaNesu ya vaNesu ya vaNasaMDatesu ya rukkhesu ya gucchesu ya gummesu ya layAsu ya vallIsu ya kaMdarAsu ya darIsu ya cuNDhIsu ya da (jU) hesu ya kacchesu ya nadIsu ya saMgamesu ya vibaratesu ya acchamANI ya pecchamANI ya majjamANI ya pattANi ya puSpANi ya phalANi ya pallavANi ya giNhamANI ya mANemANI ya agghAyamANI ya paribhuMjamANI ya paribhAemANI ya venmAragiripAyamale dohalaM viNemANI savvato samaMtA AhiMDati, tate NaM dhAriNI devI viNItadohalA saMpunnadohalA saMpannaDohalA jAyA yAvi hotthA, tate NaM se dhAriNIdevI seyaNayagaMdhahatthi dUrUDhA samANI seNieNaM hatthikhaMdhavaragaeNaM piTThao ra samaNugammamANamaggA hayagaya jAva raheNaM jeNeva rAyagihe nagare teNeva uvAgacchai 2 rAyagihaM nagaraM majjhamajheNaM jeNAmeva sae bhavaNe teNAmeva uvAgacchati 2 ttA viTalAI mANussAI bhogabhogAiM jAva viharati |sUtraM 17 // tate NaM se abhae kumAre jeNAmeva posahasAlA teNAmeva uvAgacchai 2 puvvasaMgatiyaM devaM sakkArei sammANei 2 paDivisajjeti 2, tate NaM se deve sagajjiyaM paMcavannaM mehovasohiyaM divvaM pAusasiri paDisAharati 2 jAmeva disi pAunbhue tAmeva paDigate ||suutrN 18 // ra antarikSapratipanna:- AkAzastha: dazArddhavarNAni sakiGkiNIkAni - kSudraghaNTikopetAni ekastAvadeSa gama:- pAThaH anyo'pi-dvitIyo gamo-vAcanAvizeSa: kA pustakAntereSu dRzyate, 'tAe' tayA utkRSTayA gatvA tvaritayA AkulayA na svAbhAvikyA AntarAkUtato'pyeSA bhavatyata Aha capalayA kAyato'pi caNDayAraudrayA'tyutkarSayogena siMhayA- taddAdya-sthairyeNa uddhatayA- datizayena jayinyA- vipakSajetRtvena chekayA nipuNayA divyayA- devagatyA, ayaM ca dvitIyo gamo X jIvAbhigama-sUtravRttyanusAreNa likhita, kiM karemitti kimahaM karomi bhavadabhipretaM kAryaM kiMvA dalayAmitti tubhyaM dadAmi, kiMvA prayacchAmi bhavatsaMgatAyAnyasmai, kiMvA te hRdayepsitaM- manovAJchitaM vartata iti prazna: 'sunivvuyavIsatthetti suSTha nirvRta:-svasthAtmA vizvasto vizvAsavAn nirutsuko vA ya: sa tathA, 'kato'tti he kA tAta ! / 'parikappeha'tti sannAhavantaM kuruta aMtoaMteuraMsitti antaranta:purasya "mahayAbhaDacaDagaravaMdaparikhitta"tti mahAbhaTAnAM yaccaTakarapradhAna- vicchaIpradhAnaM kA vRndaM tena saMparikSiptA, vaibhAragireH kaTataTAni-tadekadezataTAni pAdAzca tadAsannalaghu-parvatAsteSAM yanmUlaM tatra, tathA ArAmeSu ca Aramanti yeSu mAdhavIlatAgRhAdiSu / ka dampatyAdI)ni te ArAmAsteSu puSpAdimadvRkSasaMkulAni utsavAdau bahujanabhogyAni udyAnAni teSu ca tathA sAmAnyavRkSavRndayuktAni nagarAsannAni kAnanAni teSu ca In43
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam 44 // nagaraviprakRSTAni vanAni teSu ca tathA vanakhaNDeSu ca ekajAtIyavRkSasamUheSu vRkSeSu caikaikeSu guccheSu ca vRntAkIprabhRtiSu gulmeSu ca vaMzajAlIprabhRtiSu latAsuca sahakAralatAdiSu vallISuca - nAgavallayAdiSu ca kandarAsu ca guhAsu darISu ca zRgAlAdiutkIrNabhUmivizeSeSu 'cuMDhIsu ya'tti akhAtAlpodakavidarikAsu yUtheSu ca vAnarAdisambandhiSu pAThAntareNa hRdeSu ca kakSeSu ca gahaneSu ca nadISu ca saritsu saMgameSu ca nadImIlakeSu ca vidareSu ca-jalasthAna-vizeSeSu 'acchamANI yatti tiSThantI prekSamANA ca pazyantI dRzyavastUni majjantI ca snAntI 'pallavANi yatti pallavAn kizalayAni . 'mANemANI ya'tti mAnayantI sparzanadvAreNa 'viNemANa' tti dohalaM vinayantI ||suu. 17-18 // tate NaM sA dhAriNIdevI taMsi akAladohalaMsi viNIyaMsi sammANiyaDohalA tassa gabbhassa aNukaMpaNaTThAe jayaM ciTThati jayaM Asayati jayaM suvati AhAraMpi ya NaM AhAremANI NAitittaM NAtikaDuyaM NAtikasAyaM NAtiaMbilaM NAtimahuraM jaM tassa gabbhassa hiyaM miyaM patthayaM dese ya kAle ya AhAraM AhAremANI NAicintaM NAisogaM NAideNNaM NAimohaM NAibhayaM NAiparitAsaM (vavagayaciMtAsoyamohabhayaM udubhayamANa paritosAsuhehi) bhoyaNacchAyaNagaMdhamallAlaMkArehiM taM gabdhaM suhaMsuheNaM parivahati // sUtraM 19 // taMsi akAladohalaMsi viNIyaMsi tti akAlameghadohade vinIte sati sammAnitadohadA pUrNadohadetyartha; 'jayaM ciTThaitti yatanayA yathA garbhabAdhA na bhavi * tathA tiSThati UddharvasthAnena 'Asayai'tti Aste Azrayati vA AsanaM svapiti ceti hitaM- medhAyurAdivRddhikAraNatvAnmitamindriyAnukUlatvAt pathyamarogakAraNatvAt 'nAicitaM'ti atIva cintA yasmiMstadaticintaM tathA yathA na bhavatItyevaM garbhaM parivahatIti saMbandha:, nAtizokaM nAtidainyaM nAtimohaM- nAtikAmAsaktiM nAtibhayametadeva saMgrahavacanenAha- 'vyapagate'tyAdi, tatra bhayaM bhItimAtraM paritrAso'kasmAt RtuSu yathAyathaM bhajyamAnAH sukhAyeti RtubhajyamAnasukhAH taiH / |suu. 19 // tate NaM sA dhAriNIdevI navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM addhadrumANarAtiMdiyANaM vItikkaMtANaM addharattakAlasamayaMsi sukumAlapANipAdaM jAva savvaMgasuMdaraMgaM dAragaM payAyA, tae NaM tAo aMgapaDiyAriAo dhAriNIM devIM navaNhaM mAsANaM jAva dAragaM payAyaM pAsanti 2 sigdhaM turiyaM cavalaM vetiyaM jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchati 2 seNiyaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveMti 2 karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! dhAriNIdevI NavaNhaM mAsANaM jAva dAragaM payAyA tannaM amhe devANuppiyANaM piyaM Nivedemo piyaM bhe bhava, tateAM se seNie gayA tAsiM aMgapaDiyAriyANaM aMtie eyamaTTaM soccA Nisamma haTThatuTTa0 tAo aMgapaDiyAriyAo mahurehiM vayaNehiM akAle dohadaH sU. 13 // 44 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 45 // vipuleNa ya puSphagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkAreti sammANeti 2 matthayadhoyAo kareti puttANuputtiyaM vittiM kappeti 2 paDivisajjeti 1 / / tate NaM se seNie rAyA koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! rAyagihaM nagaraM Asiya jAva parigayaM kareha 2 cAragaparisohaNaM kareha 2 ttA mANummANavaddhaNaM kareha 2 etamANattiyaM paccappiNaha jAva paccappiNaMti, tate NaM se seNie rAyA aTThArasaseNIppaseNIo saddAveti 2 evaM vadAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! rAyagihe nagare abhitarabAhirie ussukkaM ukkaraM abhaDappavesaM adaMDimakuDaMDimaM adharimaM adhAraNijjaM 'aNuddhayamuIMgaM abhilAya avvAya) malladAmaM gaNiyAvaraNADaijjakaliyaM aNegatAlAyarANucaritaM pamuiyapakkIliyAbhirAmaM jahArihaM ThiivaDiyaM dasadivasiyaM kareha 2 eyamANattiyaM paccappiNaha tevi kariti 2 taheva paccappiNaMti 2 / tae NaM seNie rAyA bAhiriyAe uvaTThANasAlAe sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe sannisanne saiehi ya sAhassiehi ya sayasAhassehi ya jAehiM dAehiM bhAgehiMdalayamANe 2 paDicchemANe 2 evaM caNaM viharati, tate NaM tassa ammApiyaro paDhame divase jAtakammaM kareMti 2 bitiyadivase jAgariyaM kareMti 2 tatie divase caMdasUradaMsaNiyaM kareMti 2 evAmeva nivvatte suijAtakammakaraNe saMpatte bArasAhadivase vipulaM asaNaM pANaM khAtimaM sAtimaM uvakkhaDAveMti 2 mittaNAtiNiyagasayaNa-saMbaMdhiparijaNaM balaM ca bahave gaNaNAyaga daMDaNAyaga jAva Amanteti tato pacchA pahAtA kayabalikammA kayakouya jAva savvAlaMkAravibhUsiyA mahatimahAlayaMsi bhoyaNamaMDavaMsi taM vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAtimaM mittanAtigaNaNAyaga jAva saddhiM AsAemANA visAemANA paribhAemANA paribhujemANA evaM ca NaM viharati, jimitabhuttutarAgatAvi ya NaM samANA AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA taM mittanAtiniyagasayaNasaMbaMdhiparitaNagaNaNAyaga0 vipuleNaM puSphavatthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkAreMti sammANeti 2 evaM vadAsI-jamhA NaM ahaM imassa dAragassa ganbhatthassa ceva samANassa akAlamehesu Dohale pAubbhUte taM hou NaM amhaM dArae mehe nAmeNaM mehakumAre, tassa dAragassa ammApiyaro ayameyArUvaM goNNaM guNaniSphannaM nAmadhejjaM kareMti (mehAti) 3 / / tae NaM tate NaM se mehakumAre paMcadhAtIpariggahie, taMjahA-khIradhAtIe maMDaNadhAtIe majjaNadhAtIe kIlAvaNadhAtIe aMkadhAtIe annAhi ya bahUhiM khujjAhiM cilAiyAhiM vAmaNivaDabhibabbari-bausijoNiyapalhaviNaisiNiyAcAdhorugiNi- lAsiyalausiyadamilisiMhali // 45 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam = I46 // ArabipulidipakkaNibahalimaruMDisabaripArasIhiM NANAdesIhi videsaparimaMDiyAhiM iMgitaciMtiyapatthiyaviyANiyAhiM sadesaNevatthagahitavesAhiM niuNakusalAhiM viNIyAhiM ceDiyAcakkavAla- varisadharakaMcuiamahayaragavaMdaparikhitte hatthAo hatthaM saMharijjamANe aMkAo aMkaM paribhujjamANe parigijjamANe cAlijjamANe (uvaNaccijjamANe 2 uvagAjjamANe 2) uvalAlijjamANe (avagUhijjamANe 2) rammaMsi maNikoTTimatalaMsi parimijjamANe 2 NivvAyaNivvAghAyaMsi girikaMdaramallINeva caMpagapAyave suhaM suheNaM vaDDA, tate NaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro aNupuvveNaM nAmakaraNaM ca pajemaNaM ca evaM caMkammaNagaM ca colovaNayaM ca mahatA mahayA iDDIsakkArasamudaeNaM kariMsu 4 / tate NaM taM mehakumAraM ammApiyaro sAtiregaTThavAsajAtagaM ceva ganbhaTThame vAse sohaNaMsi tihikaraNamuhattaMsi kalAyariyassa uvaNeti, tate NaM se kalAyarie mehaM kumAraM lehAiyAo gaNitappahANAo sauNarutapajjavasANAo bAvattari kalAoM suttao ya atthao ya karaNao ya sehAveti sikkhAveti taMjahA-lehaM gaNiyaM rUvaM naTuMgIyaM vAiyaM sarama (gAyaM pokkharagayaM samatAlaM jUyaM 10 jaNavAyaM pAsayaM aTThAvayaM porekaccaM dagamaTTiyaM annavihiM pANavihiM vatthavihiM vilevaNavihiM sayaNavihiM 20 ajjaM (majja) paheliyaM mAgahiyaM gAhaM gIiyaM siloyaM hiraNNajutti suvannajuti cunnajutiM AbharaNavihiM 30 taruNIpaDikammaM ithilakkhaNaM purisalakkhaNaM hayalakkhaNaM gayalakkhaNaM goNalakkhaNaM kukkuDalakkhaNaM chattalakkhaNaM DaMDalakkhaNaM asilakkhaNaM 40 maNilakkhaNaM kAgaNilakkhaNaM vatthuvija khaMdhAramANaM nagaramANaM vUhaM parivUha cAraM paricAraM cakkavUhaM 50 garulavUhaM sagaDavUhaM juddhaM nijuddhaM juddhAtijuddhaM aTThiyuddhaM muTThiyuddhaM bAhuyuddha layAjuddhaM IsatthaM 60 charuppavAyaM dhaNuvveyaM hirannapAgaM suvannapArga suttakheDaM vaTTakheDaM nAliyAkheDaM pattacchejjaM kaDacchejja sajjIvaM 70 nijjIvaM saUNaruyamiti, 72, 5 / |suutrN 20 // matthayadhoyAu'tti dhautamastakA: karoti apanItadAsatvA ityartha: pautrAnuputrikAM putrapautrAdiyogyAmityartha: 'vRtti' jIvikA kalpayatIti 1 / 'rAyagihaM nagaraM Asiya' iha yAvatkaraNAdevaM dRzyaM 'AsiyasaMmajjiovalittaM' AsiktamudakacchaTena saMmArjitaM kacavarazodhanena upaliptaM gomayAdinA, keSu?-'siMghADagatigacaukka-caccaracaumuhamahApahapahesu' tathA 'sittasuiyasaMmaTTha-ratyaMtarAvaNavIhiyaM' siktAni jalenAta evaM zucIni-pavitrANi saMmRSTAni ka kacavarApanayanena rathyAntarANi ApaNavIthayazca- haTTamArgA yasmin tattathA 'maMcAtimaMcakalitaM' maJcA-mAlakA: prekSaNakadRSTajanopavezanimittaM // 46 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ In47 // i atimaccA:-teSAmapyupari' ye taiH kalitaM 'NANAviharAgabhUsiya-jjhayapaDAgamaMDiyaM' nAnAvidharAgaiH kusumbhAdibhirbhuSitA ye dhvajA: yA siMhagaruDAdirUpakopalakSitabRhatpaTarUpA: patAkAzca taditarAstAbhimaMDitaM 'lAulloiyamahiyaM lAiyaM-chagaNAdinA bhUmau lepanaM ulloiyaM-seTikAdinA kuDyAdiSu dhavalanaM tAbhyAM mahitaM-pUjitaM te eva vA mahitaM-pUjanaM yatra tattathA 'gosIsasarasarattacaMdaNa-daharadinnapaMcaMgulitalaM' gozIrSasya-candanavizeSasya sarasasya ra ca-raktacandanavizeSasyaiva dadaraNa-capeTArUpeNa dattA-nyastA: paJcAGgalayastalA-hastakA yasmin kuDyAdiSu tattathA 'uvaciyacaMdaNakalasaM' upacitA-upanihitA gRhAntaHkRtacatuSkeSu candanakalazA-maGgalyaghaTA: yatra tattathA 'caMdaNaghaDasukayatoraNa-paDiduvAradesabhAga' caMdanaghaTA: suSThakRtA: toraNAni ca pratidvAraM dvArasya 2 dezabhAgeSu yatra tattathA 'Asattosattavipula-vaTTavagdhAriyamalladAmakalAvaM' Asakto-bhUmilagna: utsaktazca-uparilagno vipulo vRto 'vagdhAriya'tti pralambo mAlyadAmnAM-puSpamAlAnAM kalApaH-samUho yatra tattathA 'paMcavannasarasasurabhi-mukkapuSphapuMjovayArakaliya' paJcavarNA: sarasA: surabhayo ye muktA: karapreritA: puSpapuJjAstairya upacAra : pujA bhUme: tena kalitaM 'kAlAgarupavarakuMdurukka-turakkadhUvaDajhaMta-maghamaghaMtagaMdhuddhayAbhirAmaM' kuMdurukkaM-cIDA turukkaM silhakaM 'sugandhavaragandhiyaM gaMdhavaTTibhUyaM naDanaTTagajallamallagamuTThiya-velaMbagakahakahagapavagalAsaga- AikkhagalaMkhamaMkhatUNaillatuMbavINiya -aNegatAlAyaraparigIyaM tatra naTA-nATakAnAM nATayitAra nartakA-ye nRtyanti aMkilA ityeke jallA-varatrAkhelakA rAjJaH stotrapAThakA ityanye mallA: pratItA: mauSTikA-mallA eva ye muSTibhi: praharanti viDambakA: vidUSakA: kathAkathakA: pratItA: plavakA ye uplavante nadyAdikaM vA taranti lAsakA:- ye rAsakAn gAyanti jayazabdaprayoktAro vA bhANDA ityarthaH, AkhyAyakA- ye zubhAzubhAmAkhyAnti lakSA-vaMzakhelakA: maGkhA:- citraphalakahastA bhikSATA: tUNaillA:kA tUNAbhidhAnavAdyavizeSavantaH tumbavINakA-vINAvAdakA: aneke ye tAlAcarA:- tAlApradAnena prekSAkAriNaH teSAM parisamantAdgItaM-dhvanitaM yatra tathA kuruta svayaM kArayatAnyaistathA cAragazodhanaM kuruta kRtvA ca mAnonmAnavarddhanaM kuruta, tatra mAna-dhAnyamAnaM setikAdi unmAnaM-tulAmAnaM karSAdikaM zreNaya: kumbhakArAdijAtayaH FE prshrenny:-ttraabhedruupaaH| 'ussukka'mityAdi, ucchulkA-unmuktazulkAM sthitipatitAM kuruteti saMbandha; zulkaM tu vikretavyaM bhANDaM prati rAjadeyaM dravyaM, utkarAM-unmuktakarAM, karastu gavAdInAM prati pativarSaM rAjadeyaM dravyaM, avidyamAno bhaTAnAM-rAjapuruSANAM AjJAdAyinAM praveza: kuTumbimandireSu yasyAM sA tathA tAmabhaTapravezAM, daNDena nirvRttaM daNDimaM he kudaNDena nirvRttaM kudaNDimaM rAjadravyaM tannAsti yasyAM sA tathA tAmadaMDimakudaMDimAM, tatra daNDo'parAdhAnusAreNa rAjagrAhyaM dravyaM kudaNDastu kAraNikAnAM hA prajJAdyaparAdhAnmahatyapyaparAdhino'parAdhe alpaM rAjagrAhyA dravyam, avidyamAnaM dharimaMtti RNadravyaM yasyAM sA tathA tAM, avidyamAno dhAraNIya:-adhamarNo yasyAM sA tathA :
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ I48 // / tAM, 'aNu yamuiMga'tti anudhUtA-AnurUpyeNa vAdanArthamutkSiptA anuddhatA vA-vAdanArthameva vAdakairatyaktA mRdaGgA-mardalA yasyAM sA tathA tAM, 4 'AmmA] milAyamalladAma'nti amlAnapuSpamAlAM gaNikAvarai-vilAsinIpradhAnairnATakIyai:-nATakapratibaddhapAtraiH kalitA yA sA tathA tAM, jJAtAdharma- anekatAlAcarAnucaritAM-prekSAkArivizeSaiH sevitAM pramuditai-hRSTaiHprakrIDitaizca-krIDitumArabdhairjanairabhirAmA yA sA tathA tAM, 'yathAhA~ yathocitAM sthitipatitAM' a1 kathAnam sthitau-kulamaryAdAyAM patitA-antarbhutA yA prakriyA putrajanmotsavasaMbandhinI sA sthitipatitA tAM, vAcanAntare 'dasadivasiyaM ThiyapaDiyanti ra dazAhikamahimAnamityartha: kuruta kArayata vA, 'saehi ti zataparimANai, dAyehi ti dAna, vAcanAntare zatikAMzcetyAdi, yAgAn-devapUjA: dAyAn-dAnAni ba bhAgAn-labdhadravyavibhAgAniti 2 / dhura prathame divase jAtakarma-prasavakarma nAlacchedananikhananAdikaM, dvitIyadine jAgarikAM- rAtrijAgaraNaM tRtIye divase caMdrasUryadarzanaM utsavavizeSa eta iti, saI pAThAntare tu prathamadivase sthitipatitAM tRtIye caMdrasUryadarzanikAM SaSThe jAgarikAM 'nivvatte asuijAyakammakaraNetti nivRtte-atikrAnte-azucInAM jAtakarmaNAM ra karaNe 'nivvatte suijAyakammakaraNe'tti vA pAThAntaraM, tatra nirvRtte-kRte zucInAM jAtakarmaNAM karaNe 'bArasAhe divase'tti dvAdazAkhye divase ityartha; athavA * dvAdazAnAmahnAM samAhAro dvAdazAhaM tasya divaso yena dvAdazAha: pUryate tatra tathA, mitrANi-suhRda: jJAtako-mAtApitRbhrAtrAdaya: nijakAH-svakIyA: putrAdayaH svajanA:-pitRvyAdaya: saMbandhinaH-zvazuraputrazvazurAdaya: parijano- dAsIdAsAdi: balaM ca-sainyaM ca gaNanAyakAdayastu prAgabhihitAH, 'mahaimahAlai'tti atimahati, 5 AsvAdayantAvAsvAdanIyaM, paribhAjayantau anyebhyo yacchantau mAtApitarAviti prakrama; 'jemiya'tti jemitau bhuktavantau, 'bhuttuttara'tti bhuktottaraM-bhuktottarakAlaMES 'Agaya'tti AgatAvupavezanasthAne iti gamyate, 'samANe, tti santau, kiMbhUtau bhUtvetyAha? -AcAntau zuddhodakayogena cokSau lepasikthAdyapanayanena ata evala - paramazucibhUtAviti, ayameyArUvetti idametadrUpaM gauNaM ko'rtho? -guNaniSpannaM nAmadheyaM-prazastaM nAma megha iti 3 / kSIradhAtryA-stanyadAyinyA maNDanadhAtryA-maNDikayA majjanadhAtryA-snApikayA krIDanadhAtryA- krIDanakAriNyA aGkadhAtryA-utsaGgasthApikayA kubjikAbhiH-vakrajaGghAbhiH cilAtIbhiH-anAryadezotpannAbhirvAmanAbhiH-hasvazarIrAbhiH vaTabhAbhiH-mahatkoSThAbhiH barbarIbhiH-barbaradezasaMbhavAbhi: bakusikAbhiryonakAbhi: palhavikAbhi: IsinikAbhi: dhorukinikAbhi: lAsikAbhi: lasusikAbhirdrAviDIbhiH siMhalIbhi: ArabIbhi: pulindrIbhiH pakkaNIbhiH / bahalIbhi: muruMDIbhi: zabarIbhi: pArasIbhi: 'nAnAdezIbhiH' bahuvidhAbhi: anAryaprAyadezotpannAbhirityartha: videza: svakIyadezApekSayA rAjagRhanagaradezastasya In48 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 // parimaNDikAbhi iGgitena nayanAdiceSTAvizeSeNa cintitaM ca-apareNa hRdi sthApitaM prArthitaM ca-abhilaSitaM vijAnanti yAstAH tathA tAbhi, svadeze yannepathyaM* paridhAnAdiracanA taMdvadgRhIto veSo yakAbhistAstathA tAbhi; nipuNAnAM madhye kuzalAyAstAstathA tAbhi; ata eva vinItAbhiryukta iti gamyate, tathA ceTikAcakravAlena arthAt svadezasaMbhavena varSadharANAM varddhitakarithanarundhavaprayogeNa napuMsakIkRtAnAmantaHpuramahallakAnAM 'kaMcuijjatti kaMcuki nAmantaHpuraprayojananivedakAnAM pratIhArANAM vA mahattarakANAM ca-antaHpurakAryacintakAnAM vRndena parikSipto yaH sa tathA hastAddhastaM- hastAntaraM saMhriyamANaH aGkAdaGkaM- utsaGgAdutsaGgAntaraM, paribhojyamAnaH parigIyamAnaH tathAvidhabAlocitagItavizeSaiH upalAlyamAnaH krIDAdilAlanayA pAThAntare tu uvaNaccijjamANe 2 uvagAijjamANe 2 uvalAlijjamANe 2 * avagUhijjamANe' 2 AliGgayamAna ityartha, 'avayAsijjamANe' 2 kathaJcidAliGgayamAna eva, 'parivaMdijjamANe' 2 stUyamAna ityarthaH, 'paricuMbijjamANe' 2 iti pracumbyamAnaH cakramyamANaH nirvAte-nirvyAghAte 'girikaMdare 'tti girinikuJje AlIna iva campakapAdapaH sukhaMsukhena varddhate smeti, pracaGkamaNakaM- bhramaNaM cUDApanaM muNDanaM 4 | 'mahayA iDDIsakkArasamudaeNaM'ti mahatyA RddhyA evaM satkAreNa pUjayA samudayena ca janAnAmityarthaH 5 // sU. 20 // tase kalAyarie mehaM kumAraM lehAdIyAo gaNiyappahANAo sauNaruyapajjavasANAo bAvattariM kalAoM suttao ya atthao ya karaNao ya sihAveti sikkhAvei sihAvettA sikkhAvettA ammApiUNaM uvaNeti, tate NaM mehassa kumArassa ammApitaro taM kalAyariyaM madhurehiM vayaNehiM vipuleNaM vatthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkAreMti sammArNeti 2 ttA vipulaM jIviyArihaM pIidANaM dalayaMti 2 ttA paDivisajjeti // sUtraM 21 // 'arthata' iti vyAkhyAnataH 'karaNataH ' prayogata: 'sehAvae' tti sedhayati niSpAdayati zikSayati-abhyAsaM kArayati ||suu. 21 // taNaM se mehe kumArebAvattarikalApaMDie NavaMgasuttapaDibohie aTThArasavihippagAradesI - bhAsAvisArae gIiraI gaMdhavvanaTTakusale hayajohI gayajohI rahajohI bAhujohI bAhuppamaddI alaM bhogasamatthe sAhasie viyAlacArI jAte yAvi hotyA, tate NaM tassa mehakumArassa ammApiyaro mehaM kumAraM bAvattarikalApaMDitaM jAva viyAlacArI jAyaM pAsaMti 2 ttA aTTha pAsAtavarDisae kareMti abbhuggayamusiyapahasie viva maNikaNagarayaNa bhatticitte vAuddhUtavijayavejayaMtI-paDAgAchattAicchattakalie tuMge gagaNatalamabhilaMghamANasihare jAlaMtararayaNapaMjarummilliyavva maNikaNagadhUbhiyAe viyasitasayapattapuMDarIe tilayarayaNaddhayacaMdaccie nAnAmaNimayadAmAlaMkite aMto bahiM ca saNhe tavaNijjaruilavAluyApatthare suhaphAse sassirIyarUve pAsAdIe jAva paDirUve, egaM ca NaM mahaM bhavaNaM kareMti aNegakhaMbhasayasannivi 49 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdharma amaya prayatnaH 50 // sU.16 lIlaTThiyasAlabhaMjiyAgaM abbhuggayasukayavairavetiyAtoraNa-vararaiyasAlabhaMjiyAsusiliTThavisiTThalaTThasaMThitapasatthaveruliyakhaMbhanANAmaNikaNagarayaNakhacitaujjalaM bahusamasuvibhattaniciya-ramaNijjabhUmibhAgaM IhAmiya jAva bhatticittaM khaMbhuggayavayaraveDyAparigayAbhirAmaM vijjAharajamalajuyalajuttaMpiva accIsahassamAlaNIyaM rUvagasahassakaliyaM bhisamANaM bhibmisamANaM cakkhulloyaNalesaM suhaphAsaM sassirIyarUvaM kaMcaNamaNiyaraNathUbhiyAgaM nANAvihapaMcavanna- ghaMTApaDAgaparimaMDiyaggasiraM dhavalamirIcikavayaM viNimmuyaMta lAulloiyamahiyaM jAva gaMdhavaTTibhUyaM pAsAdIyaM darisaNijja abhirUvaM paDirUvaM // sUtraM 22 // 'navaMgasuttapaDibohie'tti navAGgAni dve dve zrotre nayane nAsike jiDhekA tvagekA manazcaikaM suptAnIva suptAni-bAlyAdavyaktacetanAni pratibodhitAni-yauvanena vyaktacetanAvanti kRtAni yasya sa tathA, Aha ca vyavahArabhASye-'sottAi nava suttA'ityAdi, aSTAdaza vidhiprakArA:-pravRttiprakArA: aSTAdazabhirvA vidhibhi:-bhedaiH pracAra:-pravRttiryasyAH sA tathA tasyAM, dezIbhASAyAM-dezabhedena varNAvalIrUpAyAM vizAradaH-paNDito yaHsa tathA, gItiratigaMdharve-gIte nATye ca kuzala: hayena yudhyata iti hayayodhI, evaM rathayodhI bAhuyodhI bAhubhyAM pramRdnAtIti bAhupramI, sAhasikatvAdvikAle caratIti vikaalcaarii| 'pAsAyavaDiMsae'tti avataMsakA ivAvataMsakAH zekharA: prAsAdAzca te'vataMsakAzca prAsAdAvataMsakA pradhAnaprAsAdA ityartha: 'anbhuggayamUsiya'tti abhyudgatocchitAn atyuccAnityartha; atra ca dvitIyAbahuvacanalopo dRzya: 'pahasieviva'tti prahasitAniva zvetaprabhAprabalapaTalatayA hasanta ivetyarthaH tathA maNikanakaratnAnAM bhaktibhiH- vicchittibhizcitrA yete tathA vAtoddhRtA yA: vijayasUcikA vaijayantyabhighAnA: patAkA: chatrAticchatrANi ca tai: kalitA ye te tathA tata: karmadhArayastatastAn, tuGgAn kathamiva? -gaganatalamabhilavayacchikharAn 'jAlaMtararayaNapaMjarumilliyavya'tti jAlAnteSu-mattAlambaparyanteSu jAlAntareSu vA-jAlakamadhyeSu ratnAni yeSAM te tathA tato sadvitIyAbahuvacanalopo dRzya: paJjaronmIlitAni ca-pRthak-kRtapaJjarANi ca pratyagracchAyAnityarthaH, athavA jAlAntararatnapaJjaraiH tatsamudAyavizeSairunmIlitAnIvonmIlitAni conmISitalocanAni cetyarthaH, maNikanakastUpikAniti pratItaM vikasitAni zatapatrANi puNDarIkANi ca pratirUpApekSayA sAkSAdvA yeSu te tathA tAn, tilakai:-puNDrai: ratnaiH-karketanAdibhi: arddhacandraiH-sopAnavizeSaiH bhittiSu vA-candanAdimayairAlekhyaiH arcitA yete tathA tAn pAThAntareNa / 'tilakaratnArddhacandracitrAn' nAnAmaNimayadAmAlaGkRtAn antarbahizca zlakSNAn-masRNAn tapanIyasya yA rucirA vAlukA tasyAH prastara:-prataraH prAGgaNeSu yeSAM te tathA tAn, sukhasparzAn sazrIkANi-sazobhanAni rUpANi-rUpakANi yeSu te tathA tAn,prasAdIyAn-cittAhAdakAn darzanIyAn-yAn pazyaccakSurna zrAmyati, abhirUpAn-manojJarUpAn draSTAraM draSTAraM prati rUpaM yeSAM te tathA tAn, ekaM mahadbhavanamiti, atha bhavanaprAsAdayo: ko vizeSa:?, ucyate, bhavanamAyAmApekSayA // 50 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne kiJcitUnyUnocchAyamAnaM bhavati, kizcitUnyUnocchAyamAnaM bhavati, prAsAdastu AyAmadviguNocchrAya iti, anekeSu stambhazateSu saMniviSTaM yattattathA, lIlayA sthitA: zAlabhaJjikA:-putrikA yasmin tattathA, abhyudgatA-sukRtA vajrasya vedikA-dvAramuNDikopari vedikA toraNaM ca yatra tattathA, varAbhi: racitAbhI ratidAbhirvA S zAlabhaJjikAbhi: suzliSTAH saMbaddhA: viziSTA laSTAH saMsthitA: prazastA: vaiDUryasya stambhA yatra tattathA, nAnAmaNikanakaratnaiH khacitaM ca ujjvalaM ca yattattathA tata: // 51 // ghara padatrayasya karmadhArayaH 'bahusama'tti atisama: suvibhakto . nicito-niviDo ramaNIyazca bhUbhAgo yatra tattathA, cha IhAmRgavRSabhaturaganaramakaravihagavyAlakinnararurusarabhacamarakuJjaravanalatApadmalatAbhakticitramiti yAvatkaraNAt dRzya, tathA stambhodgatayA-stambhoparivartinyA vajrasya vedikayA parigRhItaM-pariveSTitamabhirAmaM ca yattattathA 'vijjAharajamalajuyalajaMtajuttaM ti vidyAdharayoryat yamalaM-samazreNIkaM yugalaM-dvayaM tenaiva yantreNa-saMcariSNupuruSapratimAdvayarUpeNa yuktaM yattattathA ArSatvAccaivaMvidha: samAsaiti, tathA arciSAM-kiraNAnAM sahasrarmAlanIyaM-parivAraNIya bhisamANaM'tti dIpyamAnaM ra bhibbhisamANa ti atizayena dIpyamAnaM cakSuH kartR lokane-avalokane darzana sati lizatIva-darzanIyatvAtizayAt zliSyatIva yatra tattathA, nAnAvidhAbhiH paJcavarNAbhirghaNTApradhAnapatAkAbhi: parimaNDitamanazikharaM yasya tattathA dhavalamarIcilakSaNaM kavacaM-kaGkaTaM tatsamUhamityarthaH vinirmuzcan-vikSipan sadRzInAM zarIrapramANato meghakumArApekSayA parasparato vA ||suu. 22 // tate NaM tassa mehakumArassa ammApiyaro mehaM kumAraM sohaNaMsi tihikaraNanakkhattamuhattaMsi sarisiyANaM sarisavvayANaM sarittayANaM sarisalAvannarUvajovvaNaguNovaveyANaM sarisaehito rAyakulehito ANialliyANaM pasAhaNaTuMgaavihava- bahuovayaNamaMgalasujaMpiyAhiM aTThahi rAyavarakaNNAhiM saddhi egadivaseNaM pANi gihaaviNs| tate NaM tassa mehassa ammApitaro imaM etArUvaM pItidANaM dalayai aTTha hiraNNakoDIo aTTha suvaNNakoDIo gAhANusAreNa bhAviyavvaM jAva pesaNakAriyAo, annaM ca vipulaM dhaNakaNagarayaNa-maNimottiyasaMkhasilappavAla-rattarayaNasaMtasArasAvatejja alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo pakAmaM dAuM pakAmaM bhottuM pakAmaM paribhAeuM, tate NaM se mehe kumAre egamegAe bhAriyAe egamegaM hiraNNakoDiM dalayati egamegaM suvannakoDiM dalayati jAva egamegaM pesaNakAriM dalayati, annaM ca vipulaM ghaNakaNaga jAva paribhAeuM dalayati, tate NaM se mehe kumAre uppi pAsAtavaragate phuTTamANehiM muiMgamasthaehiM varataruNisaMpauttehiM battIsaibaddhaehiM nADaehiM uvagijjamANe 2 uvalAlijjamANe 2 saddapharisarasarUvagaMdhaviule mANussae kAmabhoge paccaNubhavamANe viharati 2 ||suutr 23 // sadRgvayasAM- samAnakAlakRtAvasthAvizeSANAM sadaktvAM - sadRzacchavInAM sadRzairlAvaNyarUpayauvanaguNairupapetAnAM, tatra lAvaNyaM- manojJatA // 51 // ke
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAim AAR // 52 // rUpam-AkRtivaryayauvanaM- yuvatA guNA:- priyabhASitvAdaya; tathA prasAdhanAni ca-maNDanAni aSTAsu cAGgeSu avidhavavadhUbhiH- jIvatpatikanArIbhiryadavapadanaMko poGgunakaM tacca maGgalAni ca dadhyakSatAdIni gAnavizeSo vA sujalpitAni ca-AzIrvacanAnIti dvandvastai: karaNabhUtairiti, idaM cAsmai prItidAnaM datte sma, tadyathA-aSTau jJAtAdharma- hiraNyakoTI: hiraNyaM ca-rUpyaM, evaM suvarNakoTI; zeSaM ca prItidAnaM gAthA'nusAreNa bhaNitavyaM yAvatprekSaNakArikA; gAthAzceha noplbhynte| kevalaM granthAntarAnusAreNa likhyante-"aTThahiraNNasuvannaya koDIo mauDakuMDalA haaraa| aTThaTThahAra ekAvalI u muttAvalI aTTha // 1 // PME kaNagAvalirayaNAvalikaDagajugA tuDiyajoyakhomajugA / vaDajugapaTTajugAiM dukUlajugalAI aTTha(vagga)TTha // 2 // sirihiridhiikittIu buddhI lacchI ya hoMti atttthtttth| naMdA bhaddA ya talA jhaya vaya nADAI Aseva // 3 // hatthI jANA juggA u sIyA taha saMdamANI gilliio| thillIi viyaDajANA raha gAmA dAsa dAsIo // 4 // kiMkarakaMcui mayahara varisadhare tiviha dIvathAle ya / pAI thAsaga pallaga kativiya avaeDa avapakkA // 5 // pAvIDha bhisiya karoDiyAo pallaMkae ya pddisijjaa| haMsAIhiM visiTThA AsaNabheyA u aTThaTTha // 6 // haMse 1 kuMce 2 garuDe 3 oNaya 4 paNae5 ya dIha 6 bhadde 7 ya / pakkhe 8 mayare 9 paume 10 hoi disAsotthie 11 kkAre // 7 // telle koTThasamuggA patte coe ya tagara elA ya / hariyAle hiMgulae maNosilA sAsava samugge // 8 // khujjA cilAi vAmaNi vaDabhIo babbarI uy vsiyaao| joNiya palaviyAo IsiNiyA ghoruiNiyA yA // 9 // lAsiya lausiya damiNI siMhali taha ArabI puliMdI ya / pakkaNi bahaNi muraMDhI sabarIo pArasIo ya // 10 // chattadharI ceDIo caamrdhrtaaliyNttydhriio| sakaroDiyAdharIu khIrAtI paMca dhAvIo // 11 // aTuMgamaddiyAo ummaddigavigamaMDiyAo ) ki ya |vnnnnycunnnny pIsiya kIlAkArI ya davagArI // 12 ||ucchaaviyaa utaha nADaillakoDuMbiNI mahANasiNI / bhaMDAriajjadhAripuSpadharI pANIyadharI yA // 13 / / ra valakAriya sejjAkAriyAo abbhaMtarI u bAhiriyA / paDihArI mAlArI pesaNakArIu aTThaTTha // 14 // atra cAyaM pAThakrama; svarUpaM ca 'aTTha mauDe mauDapavare aTTha kuMDale kuMDalajoyappavare' evamaucityenAdhyeyaM, hArArddhahArau- aSTAdazanavasariko ekAvalI-vicitramaNikA, muktAvalI-muktAphalamayI, kanakAvalI-kanakamANikamayI, kaTakAnikalAcikAbharaNAni yogo-yugalaM tuTikA-bAhurakSikA kSauma-kAsikaM vaTakaM trisarImayaM paDheM-paTTasUtramayaM dukUlaM- dukUlAbhidhAnavRkSaniSpannaM valkaM vRkSavalkaniSpannaM, zrIprabhRtayaH SaT devatApratimA: saMbhAvyante, nandAdInAM lokato'rtho'vaseya; anye tvAhuH- naMda-vRttaM lohAsanaM bhadra-zarAsanaM, mUDhaka iti yatprasiddhaM, 'lata'tti-asyaivaM pAThaH, "aTTha tale talappavare savvarayaNAmae kA niyagavarabhavaNakeU te ca tAlavRkSA: saMbhAvyante, dhvajA:- ketavo 'vae'tti gokulAni dazasAhasrikeNa govrajenetyevaM dRzyaM 'nADayatti 'battIsaibaddheNaM nADageNa miti dRzya, dvAtrizaddhaddhaM dvAtriMzatpAtrabaddhamiti vyAkhyAtAraH, 'Ase'tti 'Ase Asappavare savvarayaNAmae sirigharapaDirUve-zrIgRhaM bhANDAgAraM, evaM hastino'pi, paDU // 52 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 53 // yAnAni zakaTAdIni yugyAni gollaviSaye prasiddhAni jampAnAni dvihastapramANAni caturasrANi vedikopazobhitAni zibikA:- kUTAkAreNAcchAditA: * syandamAnikA:- puruSapramANAyAmA jampAnavizeSAH gillaya - hastina upari kollararUpA mAnuSaM gilantIveti gillaya, lATAnAM yAni aDDapalyAnAni tAnyanyaviSayeSu *thillIo abhidhIyante, viyaDajANatti anAcchAditAni vAhanAni rahatti-saMgrAmikA: pariyAnikAzcASTASTa, tatra saMgrAmarathAnAM kaTIpramANA phalakavedikA bhavanti, vAcanAntare rathAnantaramazvA hastinazcAbhidhIyante tatra te vAhanabhUtA: jJeyA, 'gAma' tti - dazakulasAhasriko grAmaH tivihadIvatti trividhA dIpA : avalaMbanadIpAH, zRGgalAbaddhA ityarthaH, utkampanadIpAH- UrdhvadaNDavantaH paJjaradIpA - abhrapaTalAdipaJjarayuktAH trayo'pyete trividhAH suvarNarUpyatadubhayamayatvAditi, evaM sthAlAdIni sauvarNAdibhedAt trividhAni vAcyAni, kaivikA-kalAcikA avaeja iti tApikAhastaka 'avapakka'tti avapAkyA tApiketi saMbhAvyate, bhisiyAo - AsanavizeSAH karoTikA-dhArikA:- sthagikAdhArikAH dravakArikA:- parihAsakArikA, zeSaM rUDhito'vaseyaM 'annaM cetyAdi, vipulaM prabhUtaM dhanaM* gaNimadharimameyaparicchedyabhedena caturvidhaM kanakaM ca suvarNaM ratnAni ca karketanAdIni svasvajAtipradhAnavastUni vA maNayazcandrakAntAdyA mauktikAni ca zaGkhAzca pratItA eva zilApravAlAni ca vidrumANi athavA zilAzca rAjapaTTA gandhapeSaNazilAzca pravAlAni ca vidrumANi raktaratnAni ca padmarAgAdIni etAnyeva 'saMta'ti sat vidyamAnaM yatsAraM pradhAnaM svApateyaM dravyaM taddantavantAviti prakrama, kiMbhUtaM ? 'alAhi'tti alaM paryAptaM paripUrNa bhavati 'yAva'tti yAvatparimANaM AsaptamAt kulalakSaNe vaMze bhavaH kulavaMzyastasmAtsaptamaM puruSaM yAvadityarthaH prakAmaM atyarthaM dAtuM dInAdibhyo dAne evaM bhoktuM svayaM bhoge paribhAjayituM dAyAdAdInAM paribhAjane tatparimANaM dattavantAviti prakRtaM, 'uppi 'ti upari 'phuTTamANehiM muyaMgamatthaehiM' sphuTadbhirivAtirabhasA''sphAlanAt mRdaGgamastakaiH- mardalamukhapuTaiH // 23 // kAle 2 sama bhayavaM mahAvIre puvvANupuviM caramANe gAmANugAmaM duijjamANe suhaMsuheNaM viharamANe jeNAmeva rAyagihe nagare silae cetie jAva viharati, tate NaM se rAyagihe nagare siMghADaga0 mahayA bahujaNasaddeti vA jAva bahave uggA bhogA jAva rAyagihassa nagarassa majjhamajjheNaM egadisiM egAbhimuhA niggacchaMti imaM ca NaM mehe kumAre uppi pAsAtavaragate phuTTamANehiM muyaMgamatthaehiM jAva mANussae kAmabhoge bhuMjamANe rAyamaggaM ca AloemANe 2 evaM ca NaM viharati 1 / tase he kumAre se bahave ugge bhoge jAva egadisAbhimuhe niggacchamANe pAsati pAsittA kaMcuijjapurisaM saddAveti 2 evaM vadAsI- kinnaM bho devAppiyA ! ajja rAyagihe nagare iMdamaheti vA khaMdamaheti vA evaM saddAveti 2 evaM vadAsI kinnaM bho devANuppiyA ! ajja rAyagihe nagare iMdamaheti vA khaMdamaheti vA evaM ruddasivavesamaNanAgajakkhabhUya- naItalAyarukkhacetiya-pavvayaujjANagirijattAi vA jao NaM bahave uggA 1143 11.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ kabAr3am dohadasaMpatti // 54 // bhogA jAva egadisi egAbhimuhA NiggacchaMti, tate NaM se kaMcuijjapurise samaNassa bhaga0 mahAvIrassa gahiyAgamaNapavattIe mehaM kumAraM evaM vadAsI-no khalu devANuppiyA! ajja rAyagihe nayare iMdamaheti vA jAva girijattAo vA, jannaM ee uggA jAva egadisi egAbhimuhA jJAtAdharma niggacchanti-evaM khalu devANuppiyA! samaNe bhagavaM mahAvIre Aikare titthakare ihamAgate iha saMpatte iha samosaDhe iha ceva rAyagihe nagare / guNasilae ceie ahApaDi jAva viharati 2 ||suutrN 24 // 'rAyagihe nagare siMghADaga' ityanenAlApakAMzenedaM draSTavyaM- "siMghADagatigacaukkacaccaracaummuhamahApahapahesu' 'mahayA jaNasaddei vA' iha yAvatkaraNAdidaM dRzya- 'jaNasamUhei vA jaNabolei vA ummujaNummIi vA jaNakalakalei vA jaNukkaliyAi vA jaNasannivAei vA bahujano annamannassa evamAikkhai evaM pannavei evaMDa bhAsai evaM parUvejh-evaM khalu devANuppiyA ! samaNe 3 Aigare titthagare jAva saMpAviukAme puvvANupudi caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe ihamAgae iha saMpatte iha samosar3he iheva rAyagihe nagare guNasilae ceie ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjemeNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharaG-taM mahAphalaM khalu bho devANuppiyA ! tahArUvANaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM nAmagoSassavi. savaNAyAe kimaMga puNa viulassa aTThassa gahaNayAe?, taM gacchAmo NaM devANuppiyA ! tahArUvANaM arahaMtANaM - bhagavaMtANaM nAmagoyassavi savaNavAe kimaMga puNa abhigamaNavaMdaNaNamaMsaNapaDipucchaNapajjuvAsaNayAe, egassavi Ayariyassa dhammiyassa suvayaNassa savaNayAe kimaMga puNa viulassa aTThassa gahaNayAe?,taM gacchAmo NaM devANuppiyA ! samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdAmo namasAmo sakkAremo sammANemo kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsAmo evaM no peccabhave hiyAe suhAe khamAe nissesAe aNugAmittAe bhavissaittikaTTatti 'bahave uggA' iha yAvatkaraNAdidaM draSTavyaM- uggaputtA bhogA bhogaputtA evaM rAinA khattiyA mAhaNA bhaDA johA mallaI lecchaI anne ya bahave rAIsaratalavaramADaMviyakoDuMbiyaibbhaseTThiseNAvaisatthavAhappabhiyao appegaiyA vaMdaNavattiyaM appegaiyA pUyaNavattiyaM evaM sakkAravattiyaM sammANavattiyaM / Fs kouhallavattiyaM asuyAIsuNissAmo suyAI nissaMkiyAIkarissAmoappe0 muMDe bhavittA AgArAoaNagariyaMpavvaissAmoappe0 paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM para duvAlasavihaM gihidhamma paDivajjissAmo appegaiyA jiNabhattirAgeNaM appegaiyA jIyameyaMtikaTTa NhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchitA sirasAkaMThemAlakaDA AbiddhamaNisuvannA kappiyahAraddhahAratisarayapAlaMbapalaMbamANakaDisuttayasukayasobhAbharaNA pavaravatthaparihiyA caMdaNovalittagAyasarIrAja appegaiyA hayagayA evaM gayarahasiviyAsaMdamANigayA appegaiyA pAyavihAracAriNo purisavaggurAparikhittA mahayA ukkiTThisIhaNAyabolakalakalaraveNaM samuddakhabhUyaMpiva karemANA rAyagihassa nagarasma majhamajjheNaM ti asyAyamarthaHzRGgATikAdiSu yatra mahAjanazabdAdayaH tatra bahujano'nyo'nyamevamAkhyAtIti vAkyArtha; zrA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 'mahayA jaNasaddei vAti mahAn janazabdaH- parasparAlApAdirUpaH ikAro vAkyAlaGkArArthaH vAzabdaH padAntarApekSayA samuccayArthaH athavA saddei vatti-iha hA saMdhiprayogAditizabdo draSTavyaH sa copapradarzane, yatra mahAn janazabda iti vA, yatra janavyUha iti vA tatsamudAya ityarthaH, janabolaH-avyaktavarNo dhvaniH kalakalaH-sa bAra 5 evopalabhyamAnavacanavibhAgaHurmi-saMbAdhaH evamutkalikA-laghutaraH samudAya evaM sannipAtaH-aparAparasthAnebhyo janAnAmekatra mIlanaM tatra,bahujano'nyo'nyasyAkhyAti // 55 // sAmAnyena prajJApayati vizeSeNa, etadevArthadvayaM padadvayenAha-bhASate prarUpayati ceti, athavA AkhyAti sAmAnyata: prajJApayati vizeSato bodhayati vA bhASate' MS vyaktaparyAyavacanataH prarUpayati upapattitaH 'iha Agae ti rAjagRhe 'iha saMpatte'tti guNazilake, iha samosaDhe'tti sAdhUcitAvagrahe / etadevAha- 'iheva rAyagihe' ityAdi 'ahApaDirUvaM'ti yathApratirUpamucitaM ityarthaH, 'ta'miti tasmAt 'mahAphalaM'ti mahatphalaM arthoM bhavatIti gamyaM, 'tahArUvANaM'ti tatprakArasvabhAvAnAM mahAphalajananasvabhAvAnAmityarthaH, 'nAmagoyassa'tti nAmno- yAdRcchikasyAbhidhAnakasya gotrasya-guNaniSpannasya 'savaNayAe'tti zravaNena 'kimaGga puNa' tti kimaGga punariti pUrvoktArthasya vizeSadyotanArthaH aGgetyAmantraNe athavA paripUrNa evAyaM zabdo vizeSaNArtha iti, abhigamanaM-abhimukhagamanaM vaMdanaM-stutiH namasyana-praNamanaM pratipracchanaM-zarIrAdivArtApraznaH paryupAsanaM-sevA etadbhAvastattA tayA, tathA ekasyApyAryasya AryapraNetRkatvAt dhArmikasya-dharmapratibaddhatvAt vaMdAmotti stumo namasyAmaH-praNamAmaH satkArayAmaH-AdaraM kurmoM vastrAdyarcanaM vA sanmAnayAmaH-ucitapratipattibhiH kalyANaM-kalayANahetuM maGgalaM- duritopazamahetuM daivataM-daivaM caityamiva caityaM paryupAsayAmaH-sevAmahe, etat No-asmAkaM pretyabhavejanmAntare hitAya pathyAnnavat sukhAya-zarmaNe kSamAya-saMgatatvAya niHzreyasAya- mokSAya AnugAmikatvAya-bhavaparapamparAsukhAnubandhisukhAya bhaviSyatItikRtvA-itihetorbahava ugrA-AdidevAvasthApitArakSavaMzajAH ugraputrAH-ta eva kumArAdyavasthA evaM ra bhogAH-AdidevenaivAvasthApitaguruvaMzajAtAH rAjanyA-bhagavadvayasyavaMzajAH kSatriyA-sAmAnyarAjakulInAH bhaTAH-zauryavaMto yodhA-tebhyo viziSTatarA mallakino lecchakinazca rAjavizeSAH, yathA zrUyante ceTakarajAsyASTAdaza gaNarAjAno nava mallakino nava lecchakina iti, lecchaitti kvacidvaNijo vyAkhyAtAH lipsava iti saMskAreNeti, rAjezvarAdayaH prAgvad, 'appegaiya'tti apyeke kecana 'vaMdaNavattiya'ti vaMdanapratyayaM vandanahetoH zirasA kaNThe ca kRtA-dhRtA mAlA yaiste zirasAkaNThemAlAkRtAH kalpitAni hArArddhahAratrisarakANi prAlambazca-pralambamAnaH kaTisUtrakaM ca yeSAM te tathA, tathA'nyAnyapi sukRtazobhAnyAbharaNAni yeSAM te tathA, tataH karmadhArayaH, caMdanAvaliptAni gAtrANi yatra tattathAvidhaM zarIraM yeSAM te tathA, purisavagguratti-puruSANAM vAgureva vAgurA- parikaraM ca mahayA-mahatA utkRSTizca-AnaMdamahAdhvaniH gambhIradhvaniH siMhanAdazva bolazca-varNavyaktivarjito dhvanireva kalakalazca- vyaktavacanaH sa eva etallakSaNo yo ravastena samudraravabhUtamiva-jaladhizabdaprAptamiva tanmayamivetyartho nagaramiti gamyate kurvANAH 'egadisiM' ti ekayA dizA pUrvottaralakSaNayA ekAbhimukhA-ekaM bhagavataM abhi paDU // 55 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam / / 56 / / mukhaM yeSAM te ekAbhimukhA - nirgacchanti, 'imaM ca NaM' ti itazva 'rAyamaggaM ca AloemANe evaM ca NaM viharai 1 / tase kumAre te bahave ugge jAva egadisAbhimuhe niggacchamANe pAsai pAsittA' ityAdi sphuTaM indramahaH - indrotsavaH evamanyAnyapi padAni, navaraM skaMdaH- kArtikeyaH rudraH pratItaH zivo- mahAdevaH vaizramaNo- yakSarAT nAgo-bhavanapativizeSaH yakSo bhUtazca vyantaravizeSau caityaM sAmAnyena pratimA parvataH pratIta udyAnayAtrA-udyAnagamanaM giriyAtrA - girigamanaM 'gahiyAgamaNapavittie' ti parigRhItAgamanapravRttiko gRhItavArtta ityarthaH 2 // sU. 24 // tateAM se mehe kaMcuijjapurisassa aMtie etamahaM soccA Nisamma haTThatuTThe koDuMbiyapurise sahAveti 2 evaM vadAsI khippAmeva bho devANuppiyA ! cAugghaMTaM AsarahaM juttAmeva uvaTThaveha, tahatti uvaNeMti, tate NaM se mehe pahAte jAva savvAlaMkAravibhUsie cAugghaMTaM AsarahaM dUrUDhe samANe sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM mahayA bhaDacaDagaraviMdapariyAlasaMparivuDe rAyagihassa nagarassa majjhaM maz2jheNaM niggacchati 2 jeNAmeva guNasilae cetie teNAmeva uvAgacchati 2 ttA samaNassa bhagavao mahAvIrassa chattAtichattaM paDAgAtipaDAgaM vijjAharacAraNe jaMbhae ya deve ovayamANe uppayamANe pAsati pAsittA cAugghaMTAo AsarahAo paccoruhati 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM paMcaviheNaM abhigameNaM abhigacchati, taM jahA sacittANaM davvANaM vija(o) saraNayAe, acittANaM davvANaM aviusaraNayAe egasADiyauttarAsaMgakaraNeNaM cakkhupphAse aMjalipaggaheNaM maNaso egattIkaraNeNaM, (egattabhAveNa ) jeNAmeva samaNe bha0 mahAvIre teNAmeva uvAgacchati 2 samaNaM 3 tikkhutto AdAhiNaM padAhiNaM kareti 2 vaMdati NamaMsai 2 samaNassa 3 NaccAsanne nAtidUre sussUsamANe nama'samANe aMjaliyauDe abhimuhe viNaeNaM pajjuvAsati, tae NaM samaNe 3 mehakumArassa tIse ya mahatimahAliyAe parisAe majjhagae vicittaM dhammamAtikkhati jahA jIvA bujjhaMti muccaMti jaha ya saMkilissaMti dhammakahA bhANiyavvA jAva parisA paDigayA // sUtraM 25 / / 'cAugghaMTaM AsarahaM' ti catasro ghaMTA avalaMbamAnA yasmin sa tathA, azvapradhAno ratho'zvarathaH, yuktameva azvAdibhiriti, 'dUrUDhe'ti ArUr3haH 'mahayA' ityAdi mahad yat bhaTAnAM caTakaraM vRndaM vistAravatsamUhastallakSaNo yaH parivArastena saMparivRto yaH sa tathA / jRmbhadevAstiryaglokacAriNaH 'ovayamANe'tti avapatato-vyomAGgaNAdavatarataH 'uppayaMte 'tti bhUtalAdutpatato dRSTavA ' sacitetyAdi sacittAnAM dravyANAM puSpatAmbUlAdInAM 'viusaraNayAe 'tti vyavasaraNena vyutsarjanenAcittAnAM dravyANAmalaGkAravastrAdInAmavyavasaraNena- avyutsarjanena, kkacidviyosaraNayeti pAThaH, tatra acetanadravyANAM chatrAdInAM vyutsarjanena- parihAreNa, uktaM ca- 'avaNei paMca kakuhANi rAyavaravasabhaciMdhabhUyANi / chattaM khaggovANaha mauDaM taha cAmarAo ya // 1 // tti eka zATikA yasmiMstattathA ca a. 1 megha janma utsavA sU. 20 // 56 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 57 taduttarAsaGgakaraNaM ca-uttarIyasya nyAsavizeSastena, cakSuHsparza-darzane aJjalipragraheNa- hastajoTanena manasa ekatvakaraNena ekAgratvavidhAneneti bhAvaH, chora kvacidegattabhAveNaMti pAThaH, abhigacchatIti prakramaH 'mahaimahAlayAe' tti mahAtimahatyAH dharma-zrutacAritrAtmakaM AkhyAti, sa ca yathA jIvA badhyante karmabhiH mithyAtvAdihetubhiryathA mucyante taireva jJAnAdyAsevanataH yathA saMklizyante azubhapariNAmA bhavanti AkhyAtIti, ihAvasare dharmakathA upapAtikoktA bhaNitavyA, atra ke ca bahumrantha iti na likhitaH // 25 // tate NaM mehe kumAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma soccA Nisamma haTThatuDhe samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AdAhiNaM padAhiNaM kareti 2 vaMdati namasai 2 evaM vadAsI-sadahAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM evaM pattiyAmi NaM roemiNaM anbhaTemi NaM bhaMte ! niggathaM pAvayaNaM evameyaM bhaMte ! tahameyaM avitahameyaM icchitameyaM paDicchiyameyaM bhaMte ! icchitapaDicchimeyaM bhaMte ! se jaheva taM tubme vadaha jaM navaraM devANuppiyA! ammApiyaro ApucchAmi tao pacchA muMDe bhavittA NaM pavvaissAmi, ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdha kareha 1 / ___ tate NaM se mehe kumAre samaNaM 3 vaMdati namaMsati 2 jeNAmeva cAugghaMTe Asarahe teNAmeva uvAgacchati 2 ttA cAugghaMTaM AsarahaM dUrUhati 2 mahayA bhaDacaDagarapahakareNaM rAyagihassa nagarassa majjhamajheNaM jeNAmeva sae bhavaNe teNAmeva uvAgacchati 2ttA cAugghaMTAo AsarahAo paccorUhati 2 jeNAmeva ammApiyaro teNAmeva uvAgacchati 2ttA ammApiUNaM pAyavaDaNaM kareti 2 evaM vadAsI-evaM khalu ammayAo! mae samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie dhamme NisaMte sevi ya me dhamme icchite paDicchite abhiruie, tate NaM tassa mehassa ammApiyaro evaM vadAsI-dhannesi tumaM jAyA! saMpunno0 kayattho0 kayalakkhaNo'si tuma jAyA ! jannaM tume samaNassa 3 aMtie dhamme NisaMte sevi ya te dhamme icchite paDicchite abhiruie| tate NaM mehe kumAre ammApiyaro doccaMpi taccaMpi evaM vadAsI-evaM khalu ammayAto ! mae samaNassa 3 aMtie dhamme nisaMte sevi ya me dhamme0 icchipaDicchie abhirUie, taM icchAmi NaM ammayAo ! tumbhehiM abbhaNunAe samANe samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie muMDe bhavittANaM AgArAto aNagAriyaM pavvaittae 3 / / tate NaM sA dhAriNI devI tamaNiTuM akaMtaM appiyaM amaNunnaM amaNAmaM asuyapuvvaM pharusaM giraM soccA Nisamma imeNaM etArUveNaM maNomANasieNaM mahayA puttadukkheNaM abhibhUtA samANI seyAgayaromakUvapagalaMtavilINagAyA soyabharapaveviyaMgI NitteyA dINavimaNavayaNA karayalamaliyavva // 5 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAim 158 // kalAgrahaNaM kamalamAlA takkhaNaulugadubbalasarIrA lAvannasunnanicchAyagayasirIyA pasiDhilabhUsaNapaDatakhummiyasaMcunniyadhavalavalayapabmaTThauttarijjA sUmAlavikinnakesahatthA mucchAvasaNacchaceyagaruI parasuniyattavva caMpakalayA nivvattamahimavva iMdalaTThI vimukkasaMdhibaMdhaNA koTTimatalaMsi savvaMgehiM dhasatti paDiyA 4 / tate NaM sA dhAriNI devI sasaMbhamovattiyAe turiyaM kaMcaNabhiMgAramuhaviNiggayasIyalajalavimaladhArAe parisiMcamANA nivvAviyagAyalaTThI ukkhevaNatAlavaMTavIyaNagajaNiyavAeNaM saphusieNaM aMteuraparijaNeNaM AsAsiyA samANI muttAvalisannigAsapavaDaMtaaMsudhArAhiM siMcamANI paohare kaluNavimaNadINA royamANI kaMdamANI tippamANI soyamANI vilavamANI mehaM kumAraM evaM vayAsI 5 // sUtra 26 // __ 'sadahAmI' tyAdi, zraddadhe-astItyevaM pratIpadye nairgranthaM pravacana-jainaM zAsanaM, evaM pattiyAmitti pratyayaM karomyoti bhAvaH, rocayAmi-karaNaruciviSayIkaromi * cikIrSAmItyarthaH kimuktaM bhavati?-abhyutiSThAmi abhyupagacchAmItyarthaH tathA evamevaitat yadbhavadbhiH pratipAditaM tattathaivetyarthaH, tathaiva tadyathA vastu, kimuktaM bhavati?-avitathaM satyamityarthaH ata 'icchie' ityAdi prAgvat, 'icchie'tti iSTaH, 'paDicchie'tti punaH punariSTaH bhAvato vA pratipannaH ma abhirUcitaH-svAdubhAvamivopagataH 'AgArAo'tti gehAt niSkramyAnagAritA-sAdhutAM pravajitu me 3 / / A 'maNomANasieNaM'timanasi bhavaM yanmAnasikaM tanmanomAnasikaM tena abahirvRttinetyartha: tathA svedAgatA:AgatasvedAromakUpA yeSu tAnisvedAgataromakUpANi, tata evaM pragalanti - kSaranti vilInAni ca klinnAni gAtrANi yasyAH sA tathA zokabhareNa pravepitAGgI-kampitagAtrA yA sA tathA, nistejA, dInasyeva - vimanasa iva ra vadanaM vacanaM vA yasyAH sA tathA tatkSaNameva-pravrajAmIti vacanazravaNakSaNe eva avarugNaM - mlAnaM durbalaM ca zarIraM yasyAH sA tathA, lAvaNyena zUnyA lAvaNyazUnyA nizchAyA-gatazrIkA ca yA sA tatheti, padacatuSTayasya karmadhArayaH, durbalatvAt prazithilAni bhUSaNAni yasyAH sA tathA, kRzIbhUtabAhutvAtpatanti - vigalanti khummiyatti bhUmipatanAt pradezAntareSu namitAni cUrNitAni ca bhUpAtAdeva bhagnAni dhavalavalayAni yasyAH sA tathA, prabhraSTamuttarIyaM ca yasyAH sA tathA, tata: padatrayasya karmadhAraya: sukumAro vikIrNa: kezahasta: - kezapAzo yasyAH sA tathA mUcchArvazAnaSTe cetasi sati gurvI - alaghuzarIrA yA sA tathA, parazunikRtteva campakalatA kuTTimatale patiteti sambandhaH, nivRttamahevendrayaSTiH indraketurviyuktasandhibandhanA zlathIkRtasandhAnA dhasatItyAnukaraNe4 hai sasaMbhramaM vyAkulacittatayA uvattiyAe' tti apavartitayA kSiptayA tvaritaM zIghraM kAJcanabhRGgAramukhavinirgatA yA zItalajalavimaladhArA tathA pariSicyamAnA nirvApitA - zItalIkRtA gAtrayaSTiryasyAH sA pariSicyamAnanirvApitagAtrayaSTiH utkSepako vaMzadalAdimayo muSTigrAhyo daNDamadhyabhAga: tAlavRntaM
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 tAlAbhidhAnavRkSapatravRntaM pattachoTa ityarthaH tadAkAraM vA carmamayaM vIjanakaM tu vaMzAdimayamevAntargrAhyadaNDaM etairjanito yo vAtastena 'saphusieNaM' sodakabindunA kA antaHpurajanena samAzvAsitA satI muktAvalIsannikAzA yA: prapatantyo'zrudhArAstAbhi: siJcantI payodharau, karuNA ca vimanAzca dInA ca yA sA tathA, rudantI-sAzrupAtaM zabdaM vidadhAnA kradantI-dhvanivizeSeNa tepamAnA-svevalAlAdi kSarantI zocamAnA-hRdayena vilapantI-ArtasvareNa 5 ||suu.26 // tumaMsi NaM jaayaa| amhaM ege putte iTe kaMte pie maNunne maNAme thejje vesAsie sammae bahumae aNumae bhaMDakaraMDagasamANe rayaNe rayaNabhUte jIviyaussAsayA ie) hiyayANaMdajaNaNe uMbarapuSpaM va dullabhe savaNayAe kimaMga puNa pAsaNayAe ? No khalu jAyA! amhe icchAmo khaNamavi vippaogaM sahittate taM bhuMjAhi tAva jAyA! vipule mANussae kAmabhoge jAva tAva vayaM jIvAmo tao pacchA ammehi kAlagatehiM pariNayavae vaDDiyakulavaMsataMtukami nirAvayakkhe samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie muMDe bhavittA AgArAto aNagAriyaM pavvaissasi 1 / - tate NaM se mehe kumAre ammApiUrhi evaM vutte samANe ammApiyaro evaM vadAsI-taheva NaM taM ammatAyo ! jaheva NaM tumhe mamaM evaM vadaha tumaMsi NaM jAyA! amhaM ege putte taM ceva jAva nirAvayakkhe sagaNassa 3 jAva pavvaissasi, evaM khalu ammayAo! mANussae bhave adhuve aNiyae asAsae vasaNasauvaddavAbhimUte vijjulayAcaMcale aNicce jalabubbuyasamANe kusaggajalabiMdusannibhe saMjhanbharAgasarise suviNadaMsaNovame saDaNapaDaNaviddhaMsaNadhamme pacchA puraM ca NaM avassa vippajahaNijje se keNaM jANati ammayAo! ke pubbi gamaNAe ke pacchA gamaNAe?, taM icchAmi NaM ammayAo! tubmehiM abmaNunAte samANe samaNassa bhagavato0 jAva pavvatittae 2 / / tate NaM taM mehaM kumAraM ammApiyaro evaM vadAsI-imAto te jAyA! sarisiyAo sarisattayAo sarisavvayAo __ sarisalAvannarUvajovvaNaguNovaveyAo sarisehito rAyakulehito ANiyalliyAo bhAriyAo, taM bhuMjAhi NaM jaayaa| etAhiM saddhiM vipule mANussae kAmabhoge tao pacchA bhuttabhoge samaNassa 3 jAva pavvaissasi 3 / / tate NaM se mehe kumAre ammApitaraM evaM vadAsI - taheva NaM ammayAo! jannaM tubbhe mamaM evaM vadaha imAo te jAyA! sarisiyAo jAva samaNassa 3 pavvaissasi, evaM khalu ammayAo! mANussagA kAmabhogA asuI asAsayA vaMtAsavA pittAsavA khelAsavA sukkAsavA soNiyAsavA durussAsanIsAsA durUyamuttapurisapUyabahupaDipunnA uccArapAsavaNakhelajallasiMghANaga-vaMtapitta-sukkasoNitasaMbhavA adhuvA ma aNitiyA asAsayA saDaNapaDaNaviddhaMsaNadhammA pacchA puraM ca NaM avassavippajahaNijjA, se ke NaM ammayAo! jANaMti ke pubi gamaNAe // 59 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam // 60 // ke pacchA gamaNAe ? taM, icchAmi NaM ammayAo! jAva pavvatittae 4 / tate NaM taM mehaM kumAraM ammApitaro evaM vadAsI - ime te jAyA! ajjayapajjayapiupajjayAgae subahu hiranne ya suvaNNe ya kaMse ya dUse ya maNimottie ya saMkhasilappavAlarattarayaNasaMtasArasAvatijje ya alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo pagAma dAuM pagAma bhottuM pakAmaM paribhAeuM taM aNuhohi tAva jAva jAyA ! vipulaM mANussagaM iDDisakkArasamudayaM tao pacchA aNumUyakallANe samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie pavvaissasi 5 / tate NaM se mehe kumAre ammApiyaraM evaM vadAsI-taheva NaM ammayAo! jaNNaM taM vadaha ime te jAyA! az2jagapajjagapi0 jAva tao pacchA aNubhUyakallANe pavvaissasi, evaM khalu ammayAo! hiranne ya suvaNNe yajAva sAvatejje aggisAhie corasAhie rAyasAhie dAiyasAhie maccusAhie aggisAmanne jAva maccusAmanne saDaNapaDaNaviddhaMsaNadhamme pacchA puraM ca NaM avassavippajahaNijje se ke NaM jANai ammayAo! ke jAva gamaNAe taM icchAmi NaM jAva pavvatittae 6 / tate NaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro jAhe no saMcAei mehaM kumAraM bahUhi visayANulomAhiM AghavaNAhi ya pannavaNAhi ya sannavaNAhi ya vinavaNAhi ya Aghavittae vA pannavittae vA sannavittae vA vinavittae vA tAhe visayapaDikUlAhiM saMjamabhaubveyakAriyAhi pannavaNAhi pannavemANA evaM vadAsI-esa NaM jAyA ! niggaMthe pAvayaNe sacce aNuttare kevalie paDipunne NeyAue saMsuddhe sallagattaNe siddhimagge muttimagge nijjANamagge nivvANamagge savvadukkhappahINamagge ahIva egaMtadiTThIe khuro iva egaMtadhArAe lohamayA iva javA cAveyavvA vAluyAkavale iva nirassAe gaMgA iva mahAnadI paDisoyagamaNAe mahAsamuddo iva bhuyAhiM duttare tikkhaM caMkamiyavvaM garuaMlaMbeyavvaM asidhAravva saM (rAvayaM) cariyavvaM, No ya khalu kappati jAyA! samaNANaM niggaMthANaM AhAkammie vA uddesie vA kIyagaDe vA Thaviyae vA raiyae vA dubbhikkhabhatte vA kaMtArabhatte vA vadaliyAbhatte vA gilANabhatte vA mUlabhoyaNe vA kaMdabhoyaNe vA phalabhoyaNe vA bIyabhoyaNe vA hariyabhoyaNe vA bhottae vA pAyae vA, tumaM ca NaM jAyA! suhasamucie No ceva NaM duhasamucie NAlaM sIyaM NAlaM uNhaM NAlaM khuhaM NAlaM pivAsaM NAlaM vAiyapittiyasibhiyasannivAievivihe rogAyaMke uccAvae gAmakaMTae bAvIsaM parIsahovasagge udinne samma ahiyAsittie, bhuMjAhi tAva jAyA! mANussae kAmabhoge tato pacchA bhuttabhogI samaNassa 3. jAva pvvtisssi7| // 60 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 tate NaM se mehe kumAre ammApiUhiM evaM vutte samANe ammApitaraM evaM vadAsI-taheva NaM taM ammayAo! jannaM tubme mamaM evaM vadaha esa NaM jAyA ! niggaMthe pAvaNe sacce aNuttare0 puNaravi taM ceva jAva tao pacchA bhuttabhogI samaNassa 3 jAva pavvaissasi, evaM khalu ammayAo! NiggaMthe pAvayaNe kIvANaM kAyarANaM kApurisANaM ihalogapaDibaddhANaM paraloganippivAsANaM duraNucare pAyayajaNassa No ceva NaM dhIrassa . nicchiyassacchayA) vavasiyassa etthaM kiM dukkaraM karaNayAe?, taM icchAmiNaM ammayAo! tubmehiM anmaNunAe samANe samaNassa bhagavao0 jAva pavvaittae8 // sUtraM 27 // ___'jAya'tti he putra !iSTaH icchAviSayatvAt kAntaH kamanIyatvAt priyaHpremanibaMdhanatvAt manasA jJAyase upAdeyatayeti manojJaHmanasA amyase-gamyase iti mano'maH, sthairyaguNayogAt sthaiyoM vaizvAsiko-vizvAsasthAnaM saMmataH kAryakaraNe bahumataH bahuSvapi kAryeSu bahurvA'nalpatayA'stokatayA mato bahumataH kAryavidhAnasya pazcAdapi mato'numataH, 'bhANDakaraNDakasamAno' bhANDaM-AbharaNaM, ralamiva ralaM manuSyajAtAvutkRSTatvAt rajano vA raJjaka ityarthaH ratnabhUta-ciMtAmaNiratnAdikalpo jIvitamasmAkamucchvAsayasi-varddhayasIti jIvitocchvAsikaH vAcanAntare, tu jIviussaietti jIvitasyotsava iva jIvitotsavaH sa eva jIvitotsavikaH, pUrA hRdayAnaMdajananaH udumbarapuSpaM hyalabhyaM bhavati atastenopamAna, 'jAva tAva ammehiM jIvAmo'tti iha bhuva tAvadbhogAn yAvadvayaM jIvAma ityetAvataiva vivakSitasiddhau 8 yatpunaH tAvat-zabdasyoccAraNaM tadbhASAmAtrameveti, pariNatavayA 'vaDDiyakulavaMsataMtukajjami' varddhite-vRddhimupAgate putrapautrAdibhiH kulavaMza eva-saMtAna eva taMtuH dIrdhatvasAdharmyAt kulavaMzataMtuH sa eva kArya-kRtyaM tasmin, tato 'niravaekkhe'tti nirapekSaH sakalaprayojanAnAM 1 / 'adhuve'tti na dhruvaH sUryodayavat na pratiniyatakAle avazyaMbhAvI, aniyataH IzvarAderapi daridrAdibhAvAt, azAzvataH kSaNavinazvaratvAd vyasanAni-dyUtacauryAdIni ra tacchatairUpadravaiH svaparasaMbhavaiH sadopadravairvA'bhibhUto-vyApta; zaTanaM-kuSThAdinA aGgalyAdeH patanaM-bAhvAdeH khaDgacchedAdinA vidhvaMsana-kSayaH ete eva dharmA yasya sa tathA, , pazcAt-vivakSitakAlAtparataH 'puraM ca'tti pUrvatazca NamalaMkRtau avassavippajahA~Najje' avazyatyAjyaH / 'se ke NaM jANaitti atha ko jAnAti?,na ko'pItyartha, ra aMbatAtaka ! pUrva-pitroH putrasya cAnyo'nyataH gamanAe paraloke utsahate kaH pazcAdgamanAya tatraivotsahate iti, kaH pUrva ko vA pazcAtpriyate ityarthaH 2 / / vAcanAMtare meghakumArabhAryAvarNaka evamupalabhyate 'imAo te jAyAo vipulakulabAliyAo kalAkusalasavvakAla-lAliyasuhoiyAo i||1|| maddavaguNajuttaniuNaviNaovayArapaMDiyaviyakkhaNAo' paNDitAnAM madhye vicakSaNAH paNDitavicakSaNA atipaMDitA ityarthaH pada maMjulamiyamahurabhaNiyahasiyavippekkhiyagaivilAsavaTThiyavisArayAo' maJjulaM-komalaM zabdataH mitaM-parimitaM madhuraM - akaThoramarthato yadbhaNitaM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma // 2 // 24 - tattathA'vasthitaM-viziSTasthitizeSa kaNThayaM avikalakulasIlasAliNIo visuddhakulavaMsasaMtANataMtuvaddhaNapaganbhunbhavappabhAviNIo'- vizuddhakulavaMza ko eva santAnatantuH - vistAravattantuH tadvarddhanA ye prakRSTA garmA-putravaragarbhAsteSAM ya udbhavaH-saMbhavastallakSaNo yaH prabhAvo-mAhAtmyaM sa vidyate yAsAM tAH tathA sada 'maNoNukUlahiyayaicchiyAyo'-mano'nukUlAzca tA hRdayenepsitAzceti karmadhArayaH aTTha tujjhaguNavallahAo-guNairvallabhA yAstAstathA 'bhajjAo uttamAo kathAGgam niccaM bhAvANurattA savvaMgasuMdarIo'tti 'mANussagA kAmabhoga'tti iha kAmabhogagrahaNena tadAdhArabhUtAni strIpuruSazarIrANyabhipretAni azucayaH " azucikAraNatvAt vAntaM-vamanaM tadAzravantIti vAntAzravA: evamanyAnyapi, navaraM pittaM pratItaM khelo-niSThIvanaM zukra saptamo dhAtuH zoNitaM-raktaM dUrUpANi-virUpANi para yAni mUtrapurISapUyAni tairbahupratipUrNAH uccAraH-purISaM prasravaNaM-mUtraM khela-pratItaH siMghAno-nAsikAmalaH vAntAdikAni pratItAnyetebhyaH saMbhavaH-utpattiryeSAM te tthaa4| A 'ime ya te'ityAdi, idaM ca te AryakaH-pitAmahaH prAryakaH pituH pitAmahaH pitRprAryakaH-pituH prapitAmahaH tebhyaH sakAzAdAgataM yattattathA athavA AryakaprAryakapi RNAM yaH paryAyaH paripATirityanAntaraM tenAgataM yattattathA 5 / 'aggisAhie'tyAdi, agneH svAminazca sAdhAraNaM 'dAiya'tti dAyAdAH putrAdayaH, etadeva dravyasyAtipAravazyapratipAdanArthaM OM paryAyAntareNAha-'aggisAmaNNe'ityAdi, zaTanaM vastrAderatisthagitasya patanaM-varNAdivinAzaH vidhvaMsanaM ca prakRterucchedaH dhammoM yasya tattathA, 6 / sa 'jAhe no saMcAeti'tti yadA na zaknuvantau, 'bahUhiM visae'tyAdi, bahvIbhiH viSayANAM - zabdAdInAmanulomA-teSu pravRttijanakatvena anukUlA viSayAnulomAstAbhiH AkhyApanA- bhizca-sAmAnyataH pratipAdanaiH prajJApanAbhizca-vizeSataH kathanaiH saMjJApanAbhizca-saMbodhanAbhirvijJApanAbhizca-vijJaptikAbhizca ra sapraNayaprArthanaiH cakArAH samuccayArthAH AkhyAtuM vA prajJApayituM vA saMjJApayituM vA vijJApayituM vA na zaknuta iti prakramaH 'tAhe'tti tadA viSayapratikUlAbhiH-zabdAdi-viSayANAM paribhoganiSedhakatvena pratilomAbhiH saMyamAdbhayamudvegaM ca-calanaM kurvanti yAstAH saMyamabhayodvegakArikA:-saMyamasya kA duSkaratvapratipAdanaparAstAbhi: prajJApanAbhi: prajJApayantau evamavAdiSTAm-'nigganthe tyAdi, nirgranthA-sAdhavasteSAmidaM nairgranthaM pravacanameva prAvacanaM sadbhyo hitaM satyaM ti sadbhUtaM vA nAsmAduttaraM- pradhAnataraM vidyata ityanuttaraM, anyadapyanuttaraM bhaviSyatItyAha kaivalikaM kevalaM-advitIyaM kevalipraNItatvAdvA kaivalikaM pratipUrNa kA apavargaprApakairguNairbhUtaM nayana-sIlaM naiyAyikaM mokSagamakamityartha: nyAye vA bhavaM naiyAyikaM mokSagamakamityartha: saMzuddhaM-sAmastyena zuddhamekAntAkalaGkamityarthaH bar3e zalyAni-mAyAdIni kRntIti zalyakartanaM sedhanaM siddhi-hitArthaprAptistanmArga: siddhimArga: muktimArgaH-ahitakarmavicyuterupAya: yAnti taditi yAnaM nirupama yAnaM naiyAyika mAyanatara anyadapyanuttaraM bhAvayatyAdi niyanyA-sAdhavalanaM kurvanti yAstA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ niryANaM-siddhikSetraM tanmAgoM niryANamArga: evaM nirvANamAgoM'pi navaraM nirvANaM-sakalakarmavirahajaM sukhamiti sarvaduHkhaprakSINamArga:sakalAzarmakSayopAya: ahiriva / eko'nto-nizcayo yasyA: sA: ekAntA sA dRSTi-buddhiryasminnirmanthe pravacane-cAritrapAlanaM prati tadekAntadRSTikaM, ahipakSe AmiSagrahaNaikatAnatA-lakSaNA // 63 // 6 ekAntA-ekanizcayA dRSTi-dRk yasya sa ekAntadRSTika: kSuraprAiva ekadhArA dvitIyadhArAkalpAyA apavAda-kriyAyA abhAvAt pAThAntareNa ekAntA-ekavibhAgAzrayA EX dhArA yasya tattathA lohamayA iva yavA: carvayitavyAH pravacanamiti prakrama; lohamayayavacarvaNamiva duSkaraM caraNamiti bhAva, vAlukAkavala iva nirAsvAdaM ra vaiSayikasukhAsvAdanApekSayA pravacanaM, gaGgeva mahAnadI pratizrotasA gamanaM pratizrotogamanaM tadbhAvastattA tayA, pratizrotogamanena gaGgeva dustaraM pravacanamanupAlayitumiti bhAva, evaM samudropamAnaM pravacanamiti, tIkSNaM khaDgakuntAdikaM caMkramitavyaM AkramaNIyaM yadetatpravacanaM taditi, yathA khaDgAdi kramitumazakyamevamazakyaM dhura pravacanamanupAlayitumiti bhAva; gurukaM mahAzilAdikaM lambayitavyaM-avalambanIyaM pravacanaM gurukalambanamiva duSkaraM taditi bhAva; asidhArAyAM saJcaraNIyamityevaM rUpaM dhADa saIyavrata-niyamastadasidhArAvrataM caritavyaM-AsevyaM yadetatpravacanAnupAlanaM tadvadetaduSkaramityartha; kasmAdetasya duSkaratvamata ucyate-'no ya kappaItyAdi, 'raie vatti . auddezikabhedastacca modakacUrNAdi punarmodakatayA racitaM bhaktamiti gamyate, durbhikSabhaktaM yadbhikSukArthaM durbhikSe saMskriyate, evamanyAnyapi, navaraM kAntAraM-araNyaM * vaIlikA-vRSTiH glAna: sannArogyAya yaddadAti tad glAnabhaktaM, mUlAni padmAsinnATikAdInAM kandA:-sUraNAdaya: phalAni-AmraphalAdIni bIjAni-zAlyAdIni haritaM-madhuratRNakaTubhANDAdi bhoktuM vA pAtuM vA nAlaM-na samartha: zItAdyadhisodumiti yoga: rogA:-kuSThAdaya: AtaGkAdaya: AzughAtina: zUlAdaya: uccAvacAn-nAnAvidhAn grAmakaNTakAn-indriyavargapratikUlAn 7 / evaM khalu amyAo!' ityAdi yathA lohacarvaNAdhupamayAduranucaraM-duHkhAsevyaM nairgranthaM pravacanaM bhavadbhiruktamevaM-durunucarameva,keSAM? klIbAnAM-mandasaMhananAnAM kAtarANAM-cittAvaSTambhavarjitAnAmata eva kApuruSANAM-kutsitanarANAM, vizeSaNadvayaM tu kaNThayaM, pUrvottamevArthamAha-duranucaraM-duHkhAsevyaM nairgranthaM pravacanamiti prakRtaM, kasyetyAhaprAkRtajanasya, etadeva vyatirekeNAha 'no ceva NaM' naiva dhIrasya-sAhasikasya duranucaramiti prakRtaM, etadeva vAkyAntareNAha-nizcitaM-nizcayavad vyavasitaM-vyavasAya: karma yasya sa tathA tasya, 'ettha'tti atra naigranthe pravacane kiM duSkara,? na kiJcit durunucaramityarthaH kasyAmityAha- 'karaNatAyAM' NIC karaNAnAM saMyamavyApArANAM bhAva: karaNatA tasyAM, saMyamayogeSu madhye ityartha: tat-tasmAdicchAmyambatAt ! 8 // sUtraM 27 // . ba tate NaM taM mehaM kumAraM ammApiyaro jAhe no saMcAiMti bahUhi visayANulomAhi ya visayapaDikUlAhi ya AghavaNAhi ya pannavaNAhi ca
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam ||64 // sannavaNAhi ya vinavaNAhi ya Aghavittae vA pannavittae vA sannavittae vA vinnavittae vA tAhe akAmae ceva mehaM kumAraM evaM vadAsI-icchAmo tAva jAyA! egadivasamavi te rAyasiriM pAsittae, tate NaM se mehe kumAre ammApitaramaNuvattamANe tusiNIe saMciTThati, tate NaM se seNie rAyA kokuMbiyapurise saddAveti 2 ttA evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! mehassa kumArassa mahatthaM mahagdhaM maharihaM viulaM rAyAbhiseyaM uvaTThaveha tate NaM te koDuMbiyapurisA jAva tevi taheva uvaTThaveMti 1 / / tate NaM se seNie rAyA bahUhiM gaNaNAyagadaMDaNAyagehi ya jAva saMparivur3e mehaM kumAraM aTThasaeNaM sovanniyANaM kalasANaM evaM ruppamayANaM kalasANaM suvannaruppamayANaM kalasANaM maNimayANaM kalasANaM suvannamaNiyANaM0 ruppamaNimayANaM0 suvannaruppamaNimayANaM0 bhomejjANaM0 savvodaehiM savvamaTTiyAhiM savvapuSphehiM savvagaMdhehiM savvamallehiM savvosahihi ya siddhatthaehi ya savviDDIe savvajuIe savvabaleNaM jAva duMdubhinigghosaNAditaraveNaM mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcati 2 karayala jAva kaTTa evaM vadAsI-jaya jaya NaMdA! jaya 2 bhaddA ! jaya NaMdA! bhaI te ajiyaM jiNehi jiyaM pAlayAhi jiyamajhe vasAhi ajiyaM jiNehi sattupakkhaM jiyaM ca pAlehi mittapakkhaM jAva bharaho iva maNuyANaM rAyagihassa nagarassa annesiM ca bahUNaM gAmAgaranagara jAva sannivesANaM AhevaccaM jAva viharAhitti kaTTa jaya 2 sadaM pauMjaMti, tate NaM se mehe rAyA jAte mahayA jAva viharati, tate NaM tassa mehassa ranno ammApitaro evaM vadAsI-bhaNa jAyA! ki dalayAmo kiM payacchAmo kiM vA te hiyaicchie sAmatthe (mante)? 2 / / tate NaM se mehe rAyA ammApitaro evaM vadAsI-icchAmi NaM ammAyAo! kuttiyAvaNAo rayaharaNaM paDiggahagaM ca uvaNeha, kAsavayaM ca saddAveha, tate NaM se seNie rAyA koTuMbiyapurise saddAvetti sahAvettA evaM vadAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! sirigharAto tinni sayasahassAti gahAya dohiM sayasahassesiM kuttiyAvaNAo rayaharaNaM paDiggahagaM ca uvaNeha (ANiuM) sayasahasseNaM kAsavayaM saddAveha (saddAviuM) tate NaM te koDuMbiya-purisA seNieNaM rannA evaM vuttA samANA haTThatuTThA sirigharAo tinni sayasahassatiM gahAya kuttiyAvaNAto dohiM sayasahassehiM rayaharaNaM paDiggahaM ca uvaNeti sayasahasseNaM kAsavayaM sahAveMti, tate NaM se kAsavae tehiM koDubiyapurisehiM sahAvie samANe haTe jAva hayahiyae hAte katabalikamme kayakoumaMgalapAyacchite suddhappAvesAtiM vatthAI maMgalAI pavaraparihie appamahagghAbharaNAlaMkitasarIre jeNeva seNie rAyA // 64 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ MATO teNAmeva uvAgacchati 2 seNiyaM rAyaM karayalamaMjaliM kaTTa evaM vayAsI-saMdisaha NaM devANuppiyA! jaM mae karaNijjaM, tate NaM se seNie rAyA kAsavayaM evaM vadAsI-gacchAhiNaM tumaM devANuppiyA! surabhiNA gaMdhodaeNaM Nikke hatthapAe pakkhAleha seyAe caupphAlAe pottIe muhaM baMdhettA mehassa kumArassa cauraMgulavajje NikkhamaNapAugge aggakese kappehi tate NaM se kAsavae seNieNaM rannA evaM vutte samANe haTTa jAva hiyae jAva paDisuNeti 2 surabhiNA gaMdhodaeNaM hatthayAe pakkhAleti 2 suddhavattheNaM muhaM baMdhati 2 ttA pareNaM jatteNaM mehassa kumArassa cauraMguvajja NikkhamaNapAugge aggakese kappati 3 / tate NaM tassa mehassa kumArassa mAyA mahariheNaM haMsalakkhaNeNaM paDasADaeNaM aggakese paDicchati 2 surabhiNA gaMdhodaeNaM pakkhAleti 2 saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM caccAA dalayati 2 seyAe potIe baMdheti 2 rayaNa-samuggayaMsi pakkhivati 2 maMjUsAe pakkhivati ra hAravAridhArasiMduvArachinnamuttAvalipagAsAI aMsuI viNimmuyamANI 2 royamANI 2 kaMdamANI 2 vilavamANI 2 evaM vadAsI-esaNaM amhaM mehassa kumArassa anbhudaesa ya ussavesu ya pavvesu ya tihIsu ya chaNesu ya jannesu ya pavvaNIsu ya apacchime darisaNe bhavissaisikaTTa ussIsAmUle Thaveti, tate NaM tassa mehassa kumArassa ammApitaro uttarAvakkamaNaM sIhAsaNaM rayAti mehaM kumAraM doccaMpi taccapi seyapIyaehiM kalasehiM NhAveMti 2 pamhalasukumAlAe gaMdhakAsAiyAe gAyAti lUheMti 2 saraseNaM gosIsacaMdaNeNaM gAyAti aNulipati 2 nAsAnIsAsavAyavojjhaM jAva haMsalakkhaNaM paDagasADagaM niyaMseMti 2 hAraM piNaddhati 2 addhahAraM piNaddhaMti 2 egAvali muttAvaliM kaNagAvaliM rayaNAvali pAlaMbaM pAyapalaMba kaDagAiMtuDigAI keurAti aMgayAti dasamuhiyANaMtayaM kaDisuttayaM kuMDalAtiM cUDAmaNi rayaNukkaDaM mauDa piNaddhati 2 divvaM sumaNadAma piNaddhati 2 daDuramalayasugaMdhie gaMdhe piNaddhaMti, tate NaM taM mehaM kumAraM gaMThimaveDhimapUrimasaMghAimeNa cauvvihaNaM malleNaM kapparukkhAgaMpiva alaMkitavibhUsiyaM kareMti 4 / tate NaM se seNie rAyA koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! aNegakhaMbhasayasanniviTuM lIlaTThiyasAlabhaMjiyAgaM IhAmigausabhatura - yanaramagaravihagavAlagakinnarusarabha - camarakuMjaravaNalaya - paumalayabhatticittaM ghaMTAvalimahuramaNaharasaraM subhakaMtadarisaNijjaM niuNoviyamisimisiMtamaNirayaNaghaMTiyAjAla-parikhittaM abbhuggayavairavetiyAparigayAbhirAmaM // 65 // kara zaka
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAima // 66 vijjAharajamalajaMtajuttaMpiva accIsahassamAlaNIyaM rUvagasahassakaliyaM bhisamANaM bhinbhisamANaM cakkhuloyaNalessaM suhaphAsaM sassirIyarUvaM sigdhaM turitaM cavalaM vetiyaM purisasahassavAhiNIM sIyaM uvaTThaveha, tate NaM te koDuMbiyapurisA haTThaTThA jAva uvaTThaveMti, tate NaM se mehe kumAre sIyaM durUhati 2 ttA sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe sannisanne, tate NaM tassa mehassa kumArassa mAyA NhAtA kayabalikammA jAva appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA sIyaM dUrUhati 2 mehassa kumArassa dAhiNe pAse bhaddAsaNaMsi nisIyati5 / / tate NaM tassa mehassa kumArassa aMbadhAtI rayaharaNaM ca paDiggahagaM ca gahAya sIyaM durUhati 2 mehassa kumArassa vAme pAse bhaddAsaNaMsi nisIyati, tate NaM tassa mehassa kumArassa piTThato egA varataruNI siMgArAgAracAruvesA saMgayagayahasiyabhaNiyaceTThiyavilAsasaMlAvullAvaniuNajuttovayArakusalA AmelagajamalajuyalavaTTiyaabbhunnayapINaratiyasaMThitapaoharA himarayayakuMdeMdupagAsaM sakoreMTamalladAmadhavalaM AyavattaM gahAya salIlaM ohAremANI 2 ciTThati, tate NaM tassa mehassa kumArassa duve varataruNIo siMgArAgAracAruvesAo jAva kusalAo sIyaM durUhaMti 2 mehassa kumArassa ubhao pAsiM nANAmaNikaNagarayaNamaharihatavaNijjujjalavicittadaMDAo cilliyAo suhumavaradIhavAlAo saMkhakuMdadagarayaamayamahiyapheNapuMjasannigAsAo cAmarAo gahAya salIlaM ohAremANIo 2 ciTThati, tate NaM tassa mehakumArassa egA varataruNI siMgArA jAva kusalA sIyaM jAva durUhati 2 mehassa kumArassa purato puratthimeNaM caMdappabhavairaveruliyavimaladaMDaM tAlaviTaM gahAya ciTThati, tate NaM tassa mehassa kumArassa egA varataruNI jAva surUvA sIyaM durUhati 2 mehassa kumArassa puvvadakkhiNeNaM seyaM rayayAmayaM vimalasalilapunnaM mattagayamahAmuhAkitisamANaM bhiMgAraM gahAya ciTThati 6 / / tate NaM tassa mehassakumArassa piyA koDuMbiyapurise saddAveti 2ttA evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! sarisayANaM sarisattayANaM sarivvayANaM egAbharaNagahitanijjoyANaM koDuMbiyavarataruNANaM sahassaM saddAveha jAva saddAvaMti, tae NaM koDuMbiyavarataruNapurisA seNiyassa ranno koDuMbiyapurisehiM saddAviyA samANA haTThA bahAyA jAva egAbharaNagahitaNijjoyA jeNAmeva seNie rAyA teNAmeva uvAgacchati 2 seNiyaM rAyaM evaM vadAsI-saMdisaha NaM devAguppiyA! jannaM amhehi karaNijjaM, tate NaM se seNie taM koDaMbiyavarataruNasahassaM evaM vadAsI-gacchaha NaM devANuppiyA! mehassa kumArassa purisasahassavAhiNi sIyaM parivaheha, tate NaM taM koDaMbiyavarataruNasahassaM seNieNaM rannA evaM vuttaM saMtaM haTuM tuttuN| // 6 // na
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 67 // tassa mehassa kumArassa purisahassavAhiNIM sIya parivahati / taeNaM tassa mehassa kumArassa purisasahassavAhiNi sIyaM durUDhassa samANassa ime aTThaTThamaMgalayA tappaDhamayAe purato ahANupuvvIe saMpaTTiyA, taM0 sosthiya sirivaccha NaMdiyAvatta vaddhamANaga mahAsaNa kalasa maccha dappaNa jAva bahave atthatthiyA jAva tAhiM iTThAhiM jAva aNavarayaM abhiNaMdaMtA ya abhithuNatA ya evaM vadAsI-jaya 2 NaMdA! jaya 2 NaMdA! jaya 2 bhaddA! bhaI te ajiyAiM jiNAhi iMdiyAI jiyaM ca pAlehi samaNadhammaM jiyavigdho'vi ya vasAhi taM deva! siddhimajhe, nihaNAhi rAgadosamalle taveNaM dhitidhaNi (bali) yabaddhakacche, mahAhi ya aTThakammasattU jhANeNaM uttameNaM sukkeNaM, appamatto pAvaya vitimiramaNuttaraM kevalaM nANaM, gaccha ya mokkhaM paramapayaM sAsayaM ca ayalaM haMtA parIsahacamuMNaM abhIo parIsahovasaggANaM dhamme te avigdhaM bhavauttikaTTa puNo 2 maMgalajaya 2 saI pauMjaMti 8 / ' tate NaM se mehe kumAre rAyagihassa nagarassa majjhamajheNaM niggacchati 2 jeNeva guNasilae cetie teNAmeva uvAgacchati 2 purisasahassavAhiNIo sIyAo paccorubhati 9 // sUtraM 28 // mahatthaM ti mahAprayojanaM mahAdha-mahAmUlyaM mahArha-mahApUjyaM mahatAM vA yogyaM rAjyAbhiSeka rAjyAbhiSekasAmagrI upasthApayata 1 / sampAdayata, sauvarNAdInAM kalazAnAmaSTau zatAni catuHSaSTyadhikAni bhomejjANaM'ti bhaumAnAM pArthivAnAmityarthaH sarvodakaiH sarvatIrthasaMbhavaiH evaM mRtikAbhiriti / 'jaya jaye' tyAdi, jaya jaya tvaM-jayaM labhasva nandati nandayatIti vA nandaH samRddhaH samRddhiprApako vA tadAmantraNaM he nanda ! evaM bhadra-kalyANakArin he jagannanda bhadraM te bhavatviti zeSaH, iha game eka yAvatkaraNAdidaM dRzyaM 'indo iva devANaM camaro iva asurANaM dharaNo iva nAgANaM cando iva tArANaM'ti, 'gAmAgara' iha daNDake yAvatkaraNAdidaM dRzya 'nagarakheDakabbaDadoNamuhamaDaMbapaTTaNasaMbAhasannivesANaM AhevaccaM porevacca sAmittaM bhattitaM mahattaragattaM ANAIsaraseNAvaccaM kAremANe pAlemANe mahayAhayanaTTagIyavAiyataMtItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDuSpavAiyaraveNaM viullAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharAhi'tti, tatra karAdigamyo grAmaH Akaro lavaNAdyutpattibhUmiH avidyamAnakaraM nagaraM dhUlIprAkAraM kheTaM kunagaraM karbaTaM yatra jalasthalamArgAbhyAM bhANDAnyAgacchanti tad droNamukhaM, yatra yojanAbhyantare sarvato grAmAdi kA // 17 // nAsti tanmaDambaM, pattanaM dvidhA jalapattanaM sthalapattanaM ca, tatra jalapattanaM yatra jalena bhANDAnyAgacchanti, yatra tu sthalena tat sthalapattanaM, yatre parvatAdidurga lokA dhAnyAni SE saMvahanti sa saMvAha, sArthAdisthAnaM sannivezaH AdhipatyaM adhipatikarma rakSetyarthaH porevacca purovartitvamagresaratvamityarthaH svAmitvaM-nAyakatvaM bhartRtvaM poSakatvaM va mahattarakatvaM uttamatvaM AjJezvarasya AjJApradhAnasya sataH tathA senApaterbhAvaH AjJezvarasenApatyaM kArayan anyairniyuktakaiH pAlayan svayameva mahattA pradhAnena 'ahayatti bhaI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAima numati // 68 // AkhyAnakapratibaddhaM nityAnubandhaM vA yannATyaM ca-nRtyaM gItaM ca-gAnaM tathA vAditAni yAni taMtrI ca-vINA talau ca hastau tAlazca- kaMsikA tuDitAni ca-vAditrANi tathA ghanasamAnadhvaniyoM mRdaGga paTunA puruSeNa pravAditaH saM ceti dvandvaH tatasteSAM yo ravasteneti itikaTTa-itikRtvA evamabhidhAya jaya 2 zabdaM prayuGkte zreNikarAja iti kara prakRtaM, tato'sau rAjA jAtaH 'mahayA' iha yAvatkaraNAt evaM varNako vAcyaH 'mahayAhimavantamahaMtamalayamaMdaramahiMdasAre accaMtavisuddhadIharAyakulavaMsappasUe a1 jJAtAdharma avatAvaddhadAhAyalavasapA dAvA niraMtaraM rAyalakkhaNavirAiyaMmamaMge bahujaNabahumANapUie savvaguNasamiddhe khattie mudie muddhAbhisitte' pitrAdibhirmUrdhanyabhiSiktatvAt 'mAupiusujAe dayapatte' dayAvAnityarthaH sImaMkare maryAdAkAritvAt sImaMdhare kRtamaryAdApAlakatvAt, evaM khemaMkare khemaMdhare, kSemaM anupadravatA, 'maNusside jaNavayapiyA' hitatvAt yAcanA 'jaNavayapurohie' zAntikAritvAt seukare mArgadarzakaH keukare adbhutakAryakAritvAt ketuH cihUM, 'narapavare' narAH pravarAH yasyetikRtvA, purisavare' puruSANAM madhyaM sU. 26 vara varatvAt, 'purisasIhe' zUratvAt, 'purisaAsIvise, zApasamarthatvAt, 'purisapuMDarIe' sevyatvAt, purisavaragaMdhahatthI' pratirAjagajabhaJjakatvAt aDDe ADhyaH 'ditte darpavAn' 'vitte' pratItaH "vicchinnaviulabhavaNasayaNAsaNajANavAhaNAinnaM' vistIrNavipulAni ativistIrNAni bhavanazayanAsanAni yasya sa tathA rayAnavAhanAnyAkIrNAni-guNavanti yasya sa tathA tataH karmadhArayaH, 'bahudhaNabahujAyarUvarayae' bahu dhanaM-gaNimAdikaM bahuni ca jAtarUparajate yasya sa tathA, 'AyogapayogasaMpautte' Ayogasya arthalAbhasya prayogA upAyAH saMprayuktA vyApAritA yena sa tathA 'vicchaDDiyapaurabhattapANe' vicchardite tyakte bahujanabhojanadAnenAvaziSTocchiSTasaMbhavAt saMjAtavicchaTTai vA nAnAvidhabhaktike bhaktapAne yasya sa tathA 'bahudAsIdAsagomahisagavelagappabhUe' bahudAsIdAsazcAsau 5 gomahiSIgavelagaprabhUtazceti samAsaH gavelakA-urabhrAH 'paDipuNNajaMtakosakoTThAgArAuhAgAre yaMtrANi-pASANakSepayantrAdIni kozo-bhANDAgAraM koSThAgAraM dhAnyagRhaM AyudhAgAraM-praharaNazAlA, balavaM dubbalapaccAmitte pratyamitrAH-prAtivezikA; ohayakaMTayaM nihayakaMTayaM galiyakaMTayaM uddhiyakaMTayaM akaMTayaM 'kaNTakAH-pratisparddhino gotrajAH upahatA vinAzanena nihatAH samRddhyapahAreNa galitAH mAnabhaGgena uddhRtA dezanirvAsanena ata evAkaNTakamiti, evaM kA E, 'uvahayasattu'mityAdi, navaraM zatravo gotrajA iti, vavagayudubbhikkhamAribhayavippamukkaM khemaM sivaM subhikkhaM pasaMtaDiMbaDamaraM' anvayavyatirekAbhidhAnasya ra ziSTasaMmatatvAt na punaruktatAdoSo'tra 'rajja' pasAhemANe viharaitti / 'jAyA'iti he jAta ! putra 'kiM dalayAmo'tti bhavato'nabhimataM kiM vighaTayAmo vinAzayAma ityarthaH athavA bhavato'bhimatebhyaH kiM dadmaH tathA bhavate eva kiM prayacchAmaH?,'kiM vA te hiyaicchiyasAmatthe'tti ko vA tava hRdayavAJchito mantra iti 2 / / naI 'kuttiyAvaNAu'tti devatAdhiSThitatvena svargamartyapAtAlalakSaNabhUtritayasaMbhavivastusaMpAdaka ApaNo haTTaH kutrikApaNaH tasmAt AnItaM kAzyapakaM ca nApitaM zraddha // 18 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdituM AkAritumicchAmIti vartate, zrIgRhAt-bhANDAgArAt 'nikke'tti sarvathA vigatamalAn 'pottisAItti vastreNa 'maharihe' tyaadi3|| cha 'mahariheNaM tti mahamAM yogyena mahApUjena vA haMsasyeva lakSaNaM svarUpaM zuklatA haMsA vA lakSNaM cihnaM yasya sa tathA tena zATako vastramAtraM sa ca pRthulaH * paTo'bhidhIyata iti paTazATakastena 'siMduvAre'tti vRkSavizeSo nirguNDIti kecit tarkusumAni sinduvArANi tAni ca zuklAni / esa NaM'ti etat darzanamiti yogaH E NamityalaMkAre,abhyudayeSu-rAjyalAbhAdiSu utsaveSu priyasamAgamAdimaheSu prasaveSu-putrajanmasu tithiSu-madanatrayodazIprabhRtiSu kSaNeSu-iMdramahAdiSu yajJeSu-nAgAdipUjAsu parvaNISu ca kArtikyAdiSu apazcima-akArasyAmaNDalaparihArArthatvAt pazcimaM darzanaM bhaviSyati, etatkezadarzanamapanItakezAvasthasya meghakumArasya yaddarzanaM sarvadarzanapAzcAtyaM tadbhaviSyatIti bhAvaH, athavA na pazcimamapazcima-paunaH punyena medhakumArasya darzanametaddarzanena bhvissytiityrthH| 'uttarAvakkamaNaM'tti uttarasyAM dizyapakramaNaM-avataraNaM yasmAttaduttarApakramaNaM uttarAbhimukhaM rAjyAbhiSekakAle pUrvAbhimukhaM tadAsIditi, 'doccaMpi' dvirapi 'taccaMpi' trirapi'zvetapItaiH' rajatasauvarNaiH / pAyapalaMba"ti pAdau yAvad yaH pralambate'laGkAravizeSaH sa pAdapralambaH tuDiyAI ti bAhurakSakAH, keyUrAGgadayoryadyapi nAmakoze bAhvAbharaNatayA na vizeSaH tathApIhAkArabhedena bhedo dRzyaH, 'dazamudrikAnantaka' hastAGgalisaMbandhi mudrikAdazakaM 'sumaNadAma'ti puSpamAlAM pinaddhyataH-paridhattaH dardaraH cIvarAvanaddhakuNDikAdibhAjanamukhaM tena gAlitAstatra pakvA vA ye 'malaya'tti malayodbhavaM zrIkhaNDaM tatsaMbandhinaH sugandhayo-gandhAstAn pinaddhyataH hArAdisvarUpaM prAgvat, pranthimaM yadgrathyate sUtrAdinA veSTimaM-yagrathitaM sadveSTyate tathA puSpalambUsakaH genduka ityarthaH, pUrimaM-yena vaMzazalAkAmayapaJjarakAdi kUrcAdi vA pUryate RS FE sAyogikaM yatparasparato nAlasaMghAtanena saMghAtyate alaGkataM kRtAlaGkAra, vibhUSitaM jAtavibhUSaM 4 / saddAveha jAva saddAviti 5 / ghara 'egA varataruNI'tyAdi zrRGgArasyAgAramiva zRGgArAgAraM athavA zRGgArapradhAna AkAro yasyAzcAruzca veSo yasyAH sA tathA, saGgateSu gatAdiSu nipuNA 0 sayukteSUpacAreSu kuzalA ca yA sA tathA tatra vilAso-netravikAro, yadAha-'hAvo mukhavikAraH syAdbhAvazcittasamudbhavaH / vilAso netrajo jJeyo, vibhramo dhUsamudbhavaH // 1 saMlApo-mitho bhASA ullApaH-kAkuvarNanaM, Aha ca 'anulApo muhurbhASA, pralApo'narthakaM vacaH / kAkvA varNanamullApa; saMlApo bhASaNaM mithaH // 1 // ' iti / 'Amelaga'tti ApIDaH zekharaH sa ca stanaH prastAvAccucukastapradhAnau Amelako vA parasparamISatsambaddhau yamalo samazreNisthitau yugalau yugalarUpau dvAvityarthaH vartitau-vRtto abhyunatau-uccau pInau-sthUlau ratidau-sukhapradau saMsthitau viziSTasaMsthAnavantau payodharau-stanau yasyAH sA tathA, himaM ca rajataM ca kundazcenduzceti dvandu eSAmiva prakAzo yasya tattathA, sakoreNTAni, koreNTakapuSpagucchayuktAni mAlyadAmAni-puSpamAlA yatra tattathA, dhavalamAtapatra-chatraM, nAnAmaNikanakaratnAnAM mahArhasya ka mahAghasya tapanIyasya ca satkAvujjvalau vicitrau daNDau yayoste tathA, atra kanakatapanIyayoH ko vizeSaH?, ucyate, kanakaM pItaM tapanIyaM raktaM iti, 'cilliyAotti ca
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 IN70 // ra dIpyamAne lIne ityeke sUkSmavaradIrghavAle zaGkhakundadakarajasAM amRtasya mathitasya sato yaH phenapuMjastasya ca sannikAze sadRze ye te tathA, cAmare - caMdraprabhavajravaiDUryavimaladaNDe, iha caMdraprabhaH candrakAntamaNi, tAlavRntaM vyajanavizeSaH mattagajamahAmukhasya AkRtyA AkAreNa samAnaH sahazo yaH sa tathA taM bhRGgAraM, jAtAdharma ra 'ege'tyAdi, ekaH sadRzaH AbharaNalakSaNo gRhIto niyogaH-parikaro yaiste tathA teSAM kauTumbikavarataruNAnAM sahasramiti / 'tae NaM te koDuMbiyavarataruNapurisA kathAGgam saddAviya'tti zabditAH 'samANa'tti santa:7 / 'aTThaTThamaMgalaya' tti aSTAvaSTAviti vIpsAyAM dvivacanaM maGgalakAni mAGgalyavastUni, anye tvAhuH aSTasaMkhyAni aSTamaGgalasaMjJAni vastUnIti phAi'tappar3hamayAe'tti teSAM vivakSitAnAM madhye prathamatA tatprathamatA tayA vaddhamANaya'ti zarAvaM, puruSArUr3haH puruSa ityanye, svastikapaJcakamityanye, prAsAdavizeSa ityanye 'dappaNa'tti AdarzaH, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM tayANaMtaraMcaNaM puNNakalasabhiMgArA divvA ya chattapaDAgA sacAmarA daMsaNaraiyaAloiyadarisaNijjA vAudghayavijayaMtI yaUsiyA gagaNatalamaNulihaMtI purao ahANupuvie saMpaTThiyA, tayANaMtaraM ca veruliyabhisaMtavimaladaMDaM palaMbakoreMTamalladAmovasohiyaM caMdamaMDalanibhaM vimalaM AyavattaM pavaraM sIhAsaNaM ca maNirayaNapAyapIDhaM sapAuyAjoyasamAuttaM bahukiMkarakammakarapurisapAyattaparikhittaM purao ahANupubvie saMpaTThiyaM, tayANaMtaraM ca NaM bahave laTThiggAhA kuMtaggAhA cAvaggAhA dhayaggAhA cAmaraggAhA kumaraggAhA potthayaggAhA phalayaggAhA pIDhayaggAhA vINaggAhA kUvaggAhA haDapphaggAhA purao ahANupuvvIe saMpaTThiyA, R kA tayANaMtara caNaM bahave daMDiNo muMDiNo sihaMDiNo piMchiNo hAsakarA DamarakarA cADukarA kIDatA ya vAyaMtA ya gAyaMtA ya naccaMtA ya hAsaMtA ya sohiMtA ya sAvitA ya ra rakkhaMtA ya AloyaM ca karemANA jayajayasaI ca pauMjamANA purao ahANupubvie saMpaTThiyA, tayANaMtaraM ca NaM jaccANaM taramallihAyaNANaM thAsagaahilANANaM cAmaragaMDaparimaMDiyakaDINaM aTThasayaM varaturagANaM purao ahANupuvie saMpaTThiyaM, tayANaMtaraM ca NaM IsidantANaM IsimattANaM IsiucchaMgavisAladhavaladaMtANaM Ets kaMcaNakosipaviTThadaMtANaM aTThasayaM gayANaM purao ahANupuvIe saMpaTThiyaM, tayANaMtaraM ca NaM sachatANaM sajjhayANaM saMghaTANaM sapaDAgANaM satoraNavarANaM sanaMdighosANaM sakhikhiNIjAlaparikhittANaM hemamayacittatiNisakaNakanijjuttadAruyANaM kAlAyasamukayanemijaMtakammANaM susiliTThavittamaMDaladhurANaM AiNNavaraturagasaMpauttANaM kusalataracheyasArahisusaMpariggahiyANaM battIsatoNaparimaMDiyANaM sakaMkaDavaDaMsakANaM saccAvasarapaharaNAvaraNabhariyajuddhasajjANaM aTThasayaM rahANaM purao ahANupuvvIe saMpaTThiyaM, tayANaMtaraM ca NaM asisattikoMtatomarasUlalauDabhiMDimAladhaNupANisajjaM pAyattANIyaM purao ahANupuvIe saMpaTThiyaM, tae NaM se mehe kumAre aura hArotthayasukayaraiyavacche kuMDalujjoiyANaNe mauDadittasirae abbhahiyarAyateyalacchIeM dippamANe sakoreMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANe] seyavaracAmarAhiM SAPNA
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ I71 uddhavamANIhiM hayagayapavarajohakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe samaNugammamANamagge jeNeva guNasilae ceie teNeva pahArettha gamaNAe, taeNaM tassa mehassa kumArassa purao mahaM AsA AsadharA ubhao pAse nAgA nAgadharA karivarA piTThao rahA rahasaMgellI,taeNaM se mehe kumAre abbhAgayabhiMgAre paggahiyatAliyaMTe Usaviyaseyacchate ghara pavIjiyavAlaviyaNIe savviDDIe savvajuIe savvabaleNaM savvasamudaeNaM savvAdareNaM savvavibhUIe savvavibhUsAe savvasaMbhameNaM savvagaMdhapuSphamallAlaMkAreNaM savvatuDiyasaddasanninAeNaM mahayA iDDIe mahayA juIe mahayA baleNaM mahayA samudaeNaM mahayA varatuDiyajamagasamagapavAieNaM saMkhapaNavapaDahabherijhallarikharamuhihuDukkamuravamuiMgaduMdubhinigghosanAiyaraveNaMrAyagihassa nagarassamajjhamajheNaM Niggacchaha, taeNaM tassa mehassa kumArassa rAyagihassa nagarassa majhamajjheNaM niggacchamANassa bahave atyatthiyA kAmatthiyA bhogatthiyA lAbhatthiyA kibbisiyA karoDiyA kAravAhiyA saMkhiyA cakkiyA laMgaliyA muhamaMgaliyA pUsamANavA baddhamANagA tAhiM iTThAhiM kaMtAhiM piyAhiM maNunnAhiM maNAmAhiM maNAbhirAmAhiM hiyayagamaNijjAhiM vaggUhiM ti, ayamasyArthaH tadanantaraM ca chatrasyopari patAkA chatrapatAkA sacAmarA-cAmaropazobhitA tathA darzanaratidA-dRSTisukhadA Aloke dRSTiviSaye kSetre ra sthitA'tyuccatayA dRzyate yAsAAlokadarzanIyA, tataHkarmadhArayaHathavA darzana-dRSTipathe meghakumArasyaracitA-dhRtA yA AlokadarzanIyAca yAsA tathA,vAtoddhatA vijayasUcikA ca yA vaijayantI-patAkAvizeSaH sA tathA sA ca UsiyA-ucchritA UrvIkRtA purataH-agrataH yathAnupUrvI-krameNa samprasthitA-pracalitA, 'bhisaMta' ttika ANS dIpyamAnaH,maNiratnAnAM saMbaMdhipAdapIThaM yasya siMhAsanasya tattathA, svena-svakIyena meghakumArasambandhinA pAdukAyugena samAyuktaM yattattathA, bahubhiH kiGkaraiH kiMkurvANaiH karmakarapuruSaiH pAdAtena ca-padAtisamUhena zastrapANinA parikSiptaM yattattathA 'kUyatti kutupaH 'haDappho'tti AbharaNakaraNDakaM 'muMDiNo' muNDitAH 'chiDiNo' zikhAvantaH 'DamarakarAH' paraspareNa kalahavidhAyakAH 'cATukarAH' priyaMvadA 'sohaMtA yati zobhAM kurvantaH 'sAvaMtA yati zrAvayantaH AzIrvacanAni rakSantaH nyAyaM AlokaM ca me sa kurvANAH meghakumAraM tatsamRddhiM ca pazyantaH, jAtyAnAM-kAmbojAdidezodbhavAnAM taromallino-balAdhAyino vegAdhAyino vA hAyanAH saMvatsarA yeSAM te tathA teSAM, anye tu bhAyala'ttimanyante, tatra bhAyalA-jAtyavizeSA eveti gamanikaivaiSA,thAsakA-darpaNAkArAHahilANAnica-kavikAni yeSAM santi te tathA,matublopAt, 'cAmaragaMDA', cAmaradaNDAstaiH parimaNDitA kaTI yeSAM te tathA teSAM, ISaddAntAnA, manAggrAhitazikSANAmISanmattAnAM-nAtimattAnAM, te hi janamupadravayantIti, ISat manAgutsaGgaivotsaGga pRSThidezastatra vizAlA-vistIrNA dhavaladantAzca yeSAM te tathA teSAM, kozI- pratimA, nandighoSaH-tUryanAda, athavA sunaMdI-satsamRddhiko ghoSo yeSAM te tathA teSAM, sakiGkiNi-sakSudraghaNTikaM yajjAlaM-muktAphalAdimayaM tena parikSiptA yete tathA teSAM, tathA haimavatAni himavatparvatodbhavAni citrANi tinizasya-vRkSavizeSasya saMbaMdhIni kA kanakaniyuktAni hemakhacitAni dArUNi-kASThAni yeSAM te tathA teSAM,kAlAyasena-lohavizeSeNa suSTha kRtaM nemeH gaNDamAlAyAH yantrANAM ca rathopakaraNavizeSANAM karma ke
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam I72 // / yeSAM te tathA teSAM, suzliSTe vittatti-vetradaNDavat maNDale vRtte dhurau yeSAM te tathA teSAM, AkIrNA-vemAdiguNayuktAH ye varaturagAste saMprayuktA-yojitA yeSu te tathA teSAM / ka kuzalanarANAM madhye ye chekAH-dakSAH sArathayastaiH susaMpragRhItA yete tathA teSAM, toNatti- zarabhastrAH saha kaNTakaiH kavacairvazaizca vartante te ye tathA teSAM, sacApA-dhanuryuktA ye zarAH praharaNAni ca-khaDgAdIni AvaraNAni ca-zIrSakAdIni tairye bhRtA yuddhasajjAzca-yuddhapraguNAzca yete tathA teSAM, lauDatti lakuTAH asyAdikAni pANau haste yasya tattathA tacca tatsajjaM ca praguNaM yuddhasyeti gamyate, pAdAtAnIkaM-padAtikaTakaM hArAvastRtaM sukRtaratika-vihitasukhaM vakSo yasya sa tathA, mukuTadIptaziraska: 'pahArettha gamaNayAetti gamanAya pradhAritavAna-saMpradhAritavAn 'maha'tti mahAntaH azvAH azvadharAH ye azvAnU dhArayanti, nAgA-hastinaH nAgadharA ye hastino dhArayanti, ghAI kvacidvarA iti pAThaH, tatrAzcanAgAzva kiMvidhA:?- azvavarA azvapradhAnAH evaM nAgavarAH- tathA rathA rathasaMgiNellI-rathamAlA kvacit rahasaMgellIti pAThaH tatra phAI rathasaGgrellI rathasamUhaH8 / 'taeNaM se mehe kumAre abbhAgayabhiMgAre ityAdivarNakopasaMhAravacanamiti na punaruktaM sabviDDIe' tyAdi dohadAvasare vyAkhyAtaM, zaGkha-pratItaH paNavo-bhANDAnA paTahaH paTahastu pratIta eva bherI- DhakkAkArA jhallarI valayAkArA kharamuhIkAhalA huDukkA pratItA mahApramANo maIlo murajaH sa eva laghurmRdaGgo dundubhiH-bheryAkArA saGkaTamukhI eteSAM nirghoSo-mahAdhvAno nAditaM ca ghaNTAyAmiva vAdanottarakAlabhAvI sa tathA taddhvanistallakSaNo yo ravastena, arthArthino-dravyArthinaH kAmArthinaH zabdarUpArthinaH bhogArthinaH-gandharasasparzArthinaH lAbhArthinaH-sAmAnyena lAbhepsavaH kilbiSikA:-pAtakaphalavaMto niHsvAndhapaGvAdayaH kAroTikA-kApAlikAH karo BY rAjadeyaM dravyaM tadvahanti ye te kAravAhikAH kareNa vA bAdhitA-pIr3itA ye te karabAdhitAH, zaMkhavAdanazilpameSAmiti zAlikAH zaGkho vA vidyate yeSAM maGgalyacandanAdhArabhUtaH te zADikA, cakraM praharaNameSAmiti cAkrikA:-yoddhAraH cakraM vA'sti yeSAM te cAkrikA: kumbhakAra-tailikAdaya: cakraM vopadarya yAcante ye te cAkrikAH cakradharA ityarthaH lAGgalikA-hAlikAH lAgalaM vA praharaNaM yeSAM gale vA lambamAnaM suvarNAdimayaM tadyeSAM te lAGgAlikAH-kArpaTikavizeSA; mukhamaGgalAnicATuvacanAni ye kurvanti te mukhamaGgalikAH puSpamANavA-nagnAcAryA vardhamAnakAH skandhAropitapuruSAH 'iTThAhI'tyAdi pUrvavat, 'jiyavigghovi ya vasAhitti ihaiva saMbaMdhaH apica jitavighnaH tvaM he deva !athavA devAnAM siddhezca madhye vasa-Asva, nihaNAhitti vinAzaya rAgadveSau mallau,kena karaNabhUtenetyAha-tapasA anazanAdinA, kiMbhUtaH san ? -dhRtyA- cittasvAsthyena 'dhaNiyatti atyarthaM pAThAntareNa balikA dRr3hA baddhA kakSA yena sa tathA, mallaM hi pratimallo muSTyAdinA karaNena vastrAdiddaDhabaddhakakSaH sannihantIti evamuktamiti, tathA mardaya aSTau karmazatrUn dhyAnenottamena zuklenApramattaH san, tathA 'pAvaya'tti prApnuhi vitimiraMkA apagatAjJAnatimirapaTalaM nAsmAdutaramastIti-anuttaraM-kevalajJAnaM, gaccha ca mokSaM paraM padaM zAzvatamacalaM cetyevaM cakArasya saMbaMdhaH, kiM kRtvA? -hatvA // 72 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1173 // parISahacamUM-parISahasainyaM, NamityalaMkAre athavA kiMbhUtastvaM? -hantA-vinAzakaH parISahacamUnAM 9 // sUtra 28 // tate NaM tassa mehassa kumArassa ammApiyaro mehaM kumAraM purao kaTTa jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchaMti ra ttA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikhutto AyAhiNaM payAhiNaM kareMti 2 ttA vaMdaMti namasaMti 2 ttA evaM vadAsI-esa NaM devANuppiyA! mehe kumAre amhaM ege putte iDhe kaMte jAva jIviyAusAsae hiyayaNadi (hiyayANaMda) jaNae uMbarapuSpaMpi(ve) va dullahe savaNayAe kimaMga puNa darisaNayAe?, se jahA nAmae uppaleti vA paumeti vA kumudeti vA paMke jAe jale saMvaDie novalippai paMkaraeNaM Novalippai jalaraeNaM evAmeva mehe kumAre kAmesu jAe bhogesu saMvur3e novalippati kAmaraeNaM novalippati bhogaraeNaM, esa NaM devANuppiyA! saMsArabhauvige bhIe jammaNajaramaraNANaM icchai devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvatittae, amhe NaM devANuppiyANaM sissabhikkhaM dalayAmo, paDicchaMtu NaM devANuppiyA! sissabhikkhaM, tate NaM se samaNe bhagavaM mahAvIre mehassa kumArassa ammApiUehiM evaM vutte samANe eyama4 samma paDisuNeti, tate NaM se mehe kumAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiyAo uttarapuracchimaM disibhAgaM avakkamati ra ttA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyati 1 / tate NaM se mehakumArassa mAyA haMsalakkhaNeNaM paDasADaeNaM AbharaNamallAlaMkAraM paDicchati 2 hAra-vAridhAra- siMduvAra- chinnamuttAvalipagAsAta aMsUNi viNimmuyamANI 2 royamANI 2 kaMdamANI 2 vilavamANI 2 evaM vadAsI-jatiyavvaM jAyA ! ghaDiyavvaM jAyA! parakkamiyavvaM jAyA! assi ca NaM aTThe no paramAdeyavvaM amhaMpi NaM emeva magge bhavauttikaTTa mehassa kumArassa ammApiyaro samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdaMti namasaMti 2 jAmeva disi pAunbhUtA tAmeva disi paDigayA 2 // sUtra 29 // . 'ege putte' iti dhAriNyapekSayA,zreNikasya bahuputratvAt,jIvitocchvAsako hRdayanaMdijanakaH utpalamiti vA nIlotpalaM padmamiti vA-AdityabodhyaM kumudamiti vA caMdrabodhyaM 1 / 'jaiyavva' mityAdi, prApteSu saMyamayogeSu yalaH kAryo-he jAta ! putra ! ghaTitavyaM- aprAptaprAptaye ghaTanA kAryA parAkramitavyaM ca-parAkramaH kAryaH, puruSatvAbhimAnaH siddhaphalaH kartavya iti bhAvaH kimuktaM bhavati? -etasminnarthe pravrajyApAlanalakSaNe na pramAdayitavyamiti 2 // sUtra 29 // tate NaM se mehe kumAre sayameva paMcamuTThiyaM loyaM kareti 2 jeNAmeva samaNe 3 teNAmeva uvAgacchati 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikhutto AyAhiNaM payAhiNaM kareti 2 vaMdati namaMsati 2 evaM vadAsI-AlitteNaM bhaMte ! loe, palitte NaM bhatte ! loe, Alittapalitte NaM bhaMte ! loe jarAe maraNeNa ya, se jahANAmae keI gAhAvatI AgAraMsi jhiyAyamANaMsije tattha bhaMDe bhavati appabhA(sA) re mollagurue taMgahAya AyAe egaMtaM avakkamati ke I73 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam / AN 490 I74 // // 4 // esa me NitthArie samANe pacchA purA (pacchAurassa) hiyAe suhAe khamAe NissesAe ANugAmiyattAe bhavissati evAmeva mamavi ege AyAbhaMDe ive kaMte pie maNunne maNAme esa me nitthArie samANe saMsAravoccheyakare-bhavissati taM icchAmi NaM devANuppiyAhiM sayameva pavvAviyaM sayameva muMDAviyaM sehAviyaM sikkhAviyaM sayameva AyAragoyara-viNayaveNaiya-caraNakaraNa-jAyAmAyAvattiyaM dhammamAikkhiyaM 1 / tate NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM kumAraM sayameva pavvAveti sayameva AyAra jAva dhammamAtikkhai-evaM devANuppiyA! gaMtavvaM ciTThitabaM NisIyavvaM tuyaTTiyavvaM bhuMjiyavvaM bhAsiyavvaM evaM uTThAe uTThAya pANehiM bhUtehiM jIvehi sattehiM saMjameNaM saMjamitavvaM assi ca NaM aDhe No pamAdeyavvaM, tate NaM se mehe kumAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie imaM eyArUvaM dhammiyaM uvaesaM Nisamma samma paDivajjai tamANAe taha gacchai taha ciTThai jAva uTThAe uTThAya pANehiM bhUtehiM jIvehiM sattehiM saMjamai 2||suutrN 30 // AdIpta-ISaddIptaH pradIptaH-prakarSeNa dIpta AdIptapradIpto'tyantapradIpta iti bhAvaH, 'gAhAvaitti gRhapatiH, 'jhiyAyamANaMsi'tti dhyAyamAne bhANDaM-paNyaM hiraNyAdi alpabhAraM pAThAntare alpaM ca tatsAraM cetyalpasAraM mUlyagurukaM, 'AyAe'tti AtmanA 'pacchA purA yatti pazcAdAgAmini kAle purA ca pUrvamidAnImeva loke jIvaloke athavA pazcAlloke AgAmijanmani purAloke ihaiva janmani, pAThAntare 'pacchAurassa'tti pazcAdagnibhayottarakAlaM Aturasya-bubhukSAdibhiH pIDitasyeti / ege bhaMDe 'tti ekaM-advitIyaM bhANDamiva bhANDaM 'sayameve'tyAdi svayameva pravrAjitaM veSadAnena AtmanaM iti gamyate bhAve vAktaHpratyayaH pravrAjanamityarthaH muNDitaM zirolocena sedhitaM niSpAditaM karaNapratyupekSaNAdigrAhaNataH, zikSitaM sUtrArthagrAhaNataH AcAro-jJAnAdiviSayamanuSThAnaM kAlAdhyayanAdi gocaro-bhikSATanaM kA ra vinayaH-pratIto vainayikaM tatphalaM karmakSayAdi caraNaM-vratAdikaraNaM-piNDavizudyAdi yAtrA-saMyamayAtrA mAtrA- tadarthamevAhAramAtrA tato dvandvaH tata eSAmAcArAdInAM vRttiH chara varttanaM yasminnasau AcAragocaravinayavainayikacaraNakaraNayAtrAmAtrAvRttikastaM dharmamAkhyAtaM-abhihitaM 1 / tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH svayameva pravrAjayati yAvat dharmamAkhyAti, kathamityAha-evaM gantavyaM-yugamAtrabhUnyastadRSTinetyarthaH, evaM ciTThiyavvaM'ti zuddhabhUmau UrdhvasthAnena sthAtavyaM, evaM niSIditavyaM-upaveSTavyaM saMdaMzakabhUmi-pramArjanAdinyAyenetyarthaH evaM tvagvartitavyaM- zayanIyaM sAmAyikAdyuccAraNApUrvakaM zarIrapramArjanAM vidhAya saMstArakottarapaTTayorbAhUpadhAnena vAmapArzvata ityAdinA nyAyenetyarthaH, bhoktavyaM vedanAdikAraNato aGgArAdidoSarahitamityarthaH bhASitavyaM-hitamitamadhurAdivizeSaNataH, evamutthAyotthAya-pramAdanidrAvyapohena vibuddhya ra.prANAdiSu viSayeSu saMyamo-rakSA tena saMyaMtavyam saMyativyamiti, tatra-"prANA dvitricatuH proktAH, bhUtAstu taravaH smRtAH / jIvAH paJcedriyA jJeyAH, zeSAH sattvA udIritAH // 1 // kiMbahunA ? asmin prANAdisaMyame na pramAdayitavyamudyama evaM kArya I74 // 9
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 75 / / ityarthaH 2 // sUtraM 30 // jaM divasaM caNaM mehe kumAra muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvaie tassa NaM divasassa puvvAvaraNhakAlasamayaMsi samaNayaMsi samaNANaM niggaMthANaM ahArAtiNiyAe sejjAsaMthAraesu vibhajjamANesu mehakumArassa dAramUle sejjAsaMthArae jAe yAvi hotthA, tate NaM samaNA NiggaMthA puvvarattAvarattakAlasamayaMsi vAyaNAe pucchaNAe pariyaTTaNAe dhammANujogaciMtAe ya uccArassa ya pAsavaNassa ya aigacchamANA ya appegatiyA mehaM kumAraM hatthehiM saMghaTTaMti evaM pAehiM sIse poTTe kAyaMsi appegatiyA olaMDeti appegaiyA polaMDei appegatiyA pAyarayareNuguMDiyaM kareMti, evaMmahAliyaM ca NaM rayaNIM mehe kumAre No saMcAeti khaNamavi acchi nimIlittae 1 / _ tate NaM tassa mehassa kumArassa ayameyArUve abbhatithae jAva samuppajjitthA evaM khalu ahaM seNiyassa ranno putte dhAriNIe devIe attae mejAva samaNayA taM jayA NaM ahaM agAramajjhe vasAmi tayA NaM mama samaNA NiggaMthA ADhAyaMti parijANaMti sakkAreMti sammArNeti aTThAI UtiM pariNAtiM kAraNAI vAkaraNAI Atikkhati iTThAhiM kaMtAhiM vaggUhiM AlaveMti saMlaveMti jappabhitiM ca NaM ahaM muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvaie tappabhiti ca NaM mama samaNA no ADhAyaMti jAva no saMlavaMti, aduttaraM ca NaM mama samaNA NiggaMthA rAo puvvarattAvarattakAlasamayaMsi vAyaNAe pucchaNAe jAva mahAliyaM ca NaM ratiM no saMcAemi acchi NimilAvettae, taM seyaM khalu majjhaM kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva teyasA jalate samaNaM bhagavaM mahAvIraM ApucchittA puNaravi AgAramajje vasittaettikaTTa evaM saMpeheti 2 aTTaduhaTTavasaTTamANasagae NirayapaDirUviyaM ca NaM taM rayaNi khaveti 2 kallaM pAuppabhAyAe suvimalAe rayaNIe jAva teMyasA jalate jeNeva samaNe bhagavaM teNAmeva uvAgacchati 2 tikhutto AdAhiNaM padAhiNaM karei 2 vaMdai namasai 2 jAva pajjuvAsai 2 // sUtraM 31 // pratyaparAhNakAlasamayo-vikAla, ahArAiNiyAe 'tti yathAratnAdhikatayA yathAjyeSThamityarthaH, zayyA-zayanaM tadarthaM saMstArakabhUmayaH athavA zayyAyAM vasatau saMstArakAH zayyAsaMstArakAH vAcanAyai- vAcanArthaM dharmArthamanuyogasya - vyAkhyAnasya cintA dharmAnuyogasya vA dharmavyAkhyAnasya cintA dharmAnuyogacintA tasyai atigacchantaH pravizanto nirgacchantazcAlayAditi gamyate, 'olaMDiMti'tti ullaGghayaMti 'polaMDenti'tti prakarSeNa dvistrirvollaghayaMtItyarthaH pAdarajolakSaNena reNunA pAdarayAdvA-tadvegAt reNunA guNDito yaH sa tathA taM kurvanti / evaMmahAliyaM ca NaM rayaNi'nti itimahatIM ca rajanIM yAvaditi zeSaH, meghakumAro 'no saMcAeti tina zaknoti kSaNamapyakSi nimilayituM nidrAkaraNAyeti 1 // 4 1194 11
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmikaH-AtmaviSayazcintitaH-smaraNarUpaH prArthitaH-abhilASAtmakaH manogataH-manasyeva. vartate yo na bahiH tathA saGkalpo vikalpaH samutpannaH AgAramadhye-gehamadhye vasAmi-adhitiSThAmi, pAThAntarato agAramadhye AvasAmi, 'Adati' Adriyante 'parijAnanti' yadutAyamevaMvidha iti 'sakkArayati' satkArayanti ca vastrAdibhirabhyarcayantItyarthaH 'sanmAnayanti' ucitapratipattikaraNena, arthAn-jIvAdIn hetUna-tadgamakAnanvayavyatirekalakSaNAn praznAn- paryanuyoga hAtAdharmakAraNAni-upapattimAtrANi vyAkaraNAni-pareNa prazne kRte uttarANItyarthaH AkhyAnti-ISat saMlapanti-muhurmuhuH 'aduttaraM ca NaM'tti athavA paraM 'evaM saMpehei' ttika kabAr3am saMprekSate-paryAlocayati 'aTTaduhaTTavasaTTamANasagae'tti Artena-dhyAnavizeSeNa duHkhArtaM- duHkhapIr3itaM vazAta-vikalpavazamupagataM yanmAnasaM tadgataH prApto yaH sa tathA, // 76 // ghara nirayapratirUpikAM ca-narakasaddazI duHkhasAdharmyAt tAM rajanI kSapayati-gamayati 2 // sUtraM 31 // tate NaM mehAti samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM kumAraM evaM vadAsI-se gUNaM tuma mehA! rAo puvvarattAvarattakAlasamayaMsi samaNehiM niggaMthehiM vAyaNAe pucchaNAe jAva mahAliyaM ca NaM rAI No saMcAemi muhuttamavi acchi nimilAvettae, tate NaM tumbhaM mehA ! ime eyArUve abbhatthie jAva samupajjitthA-jayA NaM ahaM agAramajhe vasAmi tayA NaM mama samaNA niggaMthA ADhAyaMti jAva pariyANaMti, jappabhitiM ca NaM muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvayAmi tappabhitiM ca NaM mama samaNA No ADhAyaMti jAva no pariyANaMti aduttaraM ca NaM samaNA niggaMthA rAo appegatiyA vAyaNAe jAva pAyarayareNuguMDiyaM kareMti, taM seyaM khalu mama kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe samaNaM bhagavaM mahAvIraM ApucchittA puNaravi AgAramajhe AvasittaettikaTTa evaM saMpehesi 2 adruhaTTavasaTTamANase jAva rayaNI khavesi 2 jeNAmeva ahaM teNAmeva havvamAgae?, se NUNaM mehA ! esa atthe samaDhe?, haMtA atthe samaDhe same susaMTThie 1 / evaM khalu mehA! tuma io tacce aIe bhavaggahaNe veyaDDagiripAyamUle vaNayarehiM NivvattiyaNAmadhejje sete saMkhadalaujjalavimalanimmala-dahighaNagokhIrapheNarayaNiyarappayAse sattussehe NavAyae dasapariNAhe sattaMgapatiTThie same susaMhie some samie (sommasammie) surUve purato udagge samUsiyasire suhAsaNe piTThao varAhe atiyAkucchI acchiddakucchI alaMbakucchI palaMbalaMbodarAharakare ghaNupaTThAgii-visiTThapuDhe allINa-pamANajutta-vaTTiyApIvara- gattAvare (abbhuggayamaulabhalliyA-dhavaladaMte AnAmiyacAvalaliyasaMvellitaggasuMDe) allINapamANaba paMDura-suvisuddha-nidha-Niruvahaya-visatiNahe chaiMte sumeruppabhe nAma hasthirAyA hotyA, tattha NaM tuma mehA! bahUhiM hatthIhi ya hatthINiyAhi ya I76 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ loTTaehi ya loTTiyAhi ya kalabhehi ya kalabhiyAhi yasaddhi saMparivuDe hatthisahassaNAyae desae pAgaTThI paTThavae jUhavaI vaMdapariyaTTae annesi ca bahUNaM ekallANaM hathikalabhANaM AhevaccaM jAva viharasi, tate NaM tuma mehA ! Niccappamatte saI palalie kaMdapparaI mohaNasIle avitaNhe kAmabhogatisie bahUhi hatthIhi ya jAva saMparibuDe veyaDDagiripAyamUle girisu ya darIsu ya kuharesu ya kaMdarAsu ya ujjharesu ya nijjharesu ya viyaraesu ya gaddAsu ya pallavesu ya cillalesu ya kaDayesu ya kaDayapallalesu ya taDIsu ya viyaDIsu ya Takesuya kUDasu ya siharesu ya pabmAresu ya maMcesu ya mAlesu ya kANaNesu ya vaNesu ya vaNasaMDesu ya vaNarAIsu ya nadIsu ya nadIkacchesu ya jUhesu ya saMgamesu ya vAvIsu ya pokkhariNIsu ya dIhiyAsu ya guMjAliyAsu ya saresu ya sarapaMtiyAsu ya sarasarapaMtiyAsu ya vaNayaraehi dinnaviyAre bahUhi hatthIhi ya jAva saddhiM saMparivuDe bahuviha-tarupallava-paura-pANiyataNe nibbhae nirubbigge suhaMsuheNaM viharasi 2 / tate NaM tuma mehA! annayA kayAI pAusa-varisAratta-saraya-hemaMta vasaMtesu kameNa paMcasu Usu samatikkatesu gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUlamAse pAyavadhaMsa-samuTThieNaM sukkataNapatta-kayavara mAruti-saMjoga-dIvieNaM mahAbhayaMkareNaM huyavaheNaM vaNadavajAlA saMpalittesu varNatesu dhUmAulAsu disAsu mahAvAyavegeNaM saMghaTTiesu-chinnajAlesuAvayamANesupollarukkhesu aMto 2 jhiyAyamANesumayakuhita-viNiviTTha (viNaTTha) kimiya (mava) kaddamanadIviyaragajhINNa pANIyaMtesu vaNaMtesubhiMgAraka-dINa-kaMdiyaravesu khr-phrus-amitttth-ritttth-vaahitvividh)| maggesu dumesu taNhAvasa-mukka-pakkha- payaDiya-jibbhatAluya-asaMpuDita-tuMDa-pakkhisaMghesu saMsatesu gimha-umha-uNha vAya-kharapharusa-caMDamAruya-sukkataNapatta- kayavara-vAuli- bhamaMtadittasaMbhaMtasAvayAulamigataNhAbaddhaciNhapaTTesu girivaresu saMvaTTiesu tatthamiyapasavasirIsivesu avadAliyavayaNavivaraNillAliyaggajIhe mahaMtatuMbaiyapunnakanne saMkujiyathorapIvarakare UsiyalaMgUle pINAiyavirasaraDiyasaddeNaM phoDayaMteva aMbaratalaM pAyadaddaraeNaM kaMpayaMteva meiNitalaM viNimmuyamANe ya sIyAraM savvato samaMtA valliviyANAI chiMdamANe rukkhasahassAtiM tattha subahUNi NollAyaMte viNaTTharaDevva NaravariMde vAyAiddhevva poe maMDalavAevva parinbhamaMte abhikkhaNaM 2 liMDaNiyaraM pamuMcamANe 2 bahUhiM hatthIhi ya jAva saddhiM disodisi vippalAitthA 3 / tattha NaM tumaM mehA ! junne jarAjajjariyadehe Aure jhaMjhie pivAsie dubbale kilaMte naTThasuie mUDhadisAe sayAto jUhAto vippaNe vaNadavajAlApAradhe uNheNa ya taNhAe ya chuhAe ya parabbhAhae samANe bhIe tatthe tasie ubigge saMjAtabhae savvato samaMtA AdhAvamANe
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAim kaMdAi egeca paMkasi khate mAtakaTu hatthaM pasAreDainno, tattha NaM tara In78 // paridhAvamANe egaM ca NaM mahaM saraM appodayaM paMkabahulaM atittheNaM pANiyapAe uinno, tattha NaM tuma mehA ! tIramatigate pANiyaM asaMpatte aMtarA ceva seyaMsi visanne, tattha NaM tuma mehA! pANiyaM vAissAmittikaTTa hatthaM pasAresi, sevi ya te hatthe udagaM na pAvati, tate NaM tuma mehA! puNaravi kArya paccuddharissAmItikaTTa baliyatarAya paMkasi khutte 4 / tate NaM tume mehA! annayA kadAi ege ciranijjUDhe gayavarajuvANae sagAo jUhAo karacaraNa-daMta-musalappahArehiM vippara' samANe taM ceva mahaddahaM pANIyaM pAdeuM samoyareti tate NaM se kalabhae tumaM pAsati 2 taM puvvaveraM samarati 2 Asurutte ruDhe kuvie caMDikkie misimisemANe jeNeva tuma teNeva uvAgacchati 2 tumaM tikkhehiM daMtamusalehiM tikkhutto piTThato ucchubhati ucchubhittA punaveraM nijjAeti 2 haTThatuDhe pANiyaM piyati 2 jAmeva disi pAunbhUe tAmeva disiM paDigae, tate NaM tava mehA ! sarIragaMsi veyaNA pAubmavitthA ujjalA viulA-kakkhaDA jAva durahiyAsA pittajjaraparigayasarIre dAhavakkaMtIe yAvi viharitthA 5 / tate NaM tuma mehA ! taM ujjalaM jAva durahiyAsaM sattarAiMdiyaM veyaNaM vedesi savIsaM vAsasataM paramAuM pAlaittA aTTavasaTTaduhaTTe kAlamAse kAlaM kiccA iheva jaMbuddIve bhArahe vAse dAhiNabharahe gaMgAe mahANadIe dAhiNe kUle viMjhagiripAyamUle egeNaM mattavara-gaMdhahatthiNA egAe gayavarakareNUe kucchisi gayakalabhae jaNite, tate NaM sA gayakalabhiyA NavaNhaM mAsANaM vasaMtamAsaMmi tumaM payAyA, tate NaM tuma mehA! gambhavAsAo viSpamukke samANe gayakalabhae yAvi hotthA, rattuSpala-rattasUmAlae jAsumaNAratta-pArijattaya lakkhArasa-sarasa-kuMkumasaMjhabmarAgavanne iDhe Nigassa jUhavaiNo gaNiyAyAra-kaNeru-kotthahatthI aNega-hatthisaya saMparivuDe rammesu girikANaNesu suhaMsuheNaM viharasi 6 / / tate NaM tuma mehA! ummukkabAlabhAve jovvaNagamaNupatte jUhavaiNA kAladhammuNA saMjutteNaM taM jUhaM sayameva paDivajjasi, tate NaM tuma mehA! vaNayarehiM nivvattiyanAmadhejje jAva caudaMte meruppabhe hatthirayaNe hotyA, tattha NaM tuma mehA ! sattaMgapaiTThie (sattussehe) taheva jAva paDirUve, tattha NaM tuma mehA! sattasaiyassa jUhassa AhevaccaM jAva abhirametthA, tate NaM tumaM annayA kayAi gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUle vaNadavajAlApalittesu vaNaMtesu sudhUmAulAsu disAsu jAva maMDalavAevva, tate.NaM parijmamaMte bhIte tatthe jAva saMjAyabhaeM bahUhiM hatthIhi ya jAva kalabhiyAhi ya saddhiM saMparivuDe savvato samaMtA disodisi vippalAitthA 7 / . I78 // ra
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 79 // tate NaM tava mehA! te vaNadavaM pAsittA ayameyArUve ajjhathie jAva samuSpajjitthA- kahiNNaM manne mae ayameyArUve aggisaMbhave aNubhUyapuve? tava mehA! lessAhiM visujjhamANIhiM ajjhavasANeNaM sohaNeNaM subheNaM pariNAmeNaM tayAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNaM IhApUha-maggaNa-gavesaNaM karemANassa sannipuvve jAtisaraNe samupajjitthA, tate NaM tuma mehA! eyamahU~ samma abhisamesi, evaM khalu mayA atIera docce bhavaggahaNe iheva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse viyadRgiripAyamale jAva tattha NaM mahayA ayameyArUve aggisaMbhave samaNubhUe, tate NaM tuma mehA! tasseva divasassa puvvAvara paccAvara) NhakAlasamayaMsi niyaeNaM jUheNaM saddhi samannAgae yAvi hotthA, tate NaM tuma mehA ! sattussehe jAva sannipUvve) jAissaraNe cauiMte meruppabhe nAma hatthI hotthA, tate NaM tujhaM mehA! ayameyArUve ajjhathieM jAva samuSpajjitthA-taM seyaM khalu mama iyANiM gaMgAe mahAnadIe dAhiNillaMsi kUlaMsi vijhagiripAyamUle davaggijAya (saMtANa) kAraNaTThA saeNaM jUheNaM mahAlaya maMDalaM ghAittaettikaTTha evaM saMpehesi 2 suhaMsuheNaM viharasi 8 / / tate NaM tuma mehA! annayA kadAI paDhamapAusaMsi mahAvuTThikAyaMsi sannivaiyaMsi gaMgAe mahAnadIe adUra-sAmate bahUhi hatthIhiM jAva kalabhiyAhi ya sattahi ya hatthisaehiM saMparivuDe egaM mahaM joyaNaparimaMDalaM mahatimahAlayaM maMDalaM ghAesi, jaM tattha taNaM vA pattaM vA kaTuM vA kaMTae vA layA vA vallI vA khANuM vA rukkhe vA khuve vA taM savvaM tikhutto AhuNiya egate eDesi 2 pAeNa uTThavesi hattheNaM geNhasi (2 ttA) tate NaM tuma mehA ! tasseva maMDalassa adUrasAmaMte gaMgAe mahAnadIe dAhiNille kUle viMjhagiripAyamUle girIsu ya jAva viharasi, tate NaM mehA! annayA kadAi majjhimae varisArataMsi mahAviTTikAyaMsi sannivaiyaMsi jeNeva se maMDale teNeva uvAgacchasi 2 doccaMpi taccaMpi maMDalaM ghAesi 2 evaM carime vAsArattaMsi mahAvuTThikAryasi sannivaiyamANaMsi jeNeva se maMDale teNeva uvAgacchasi 2 taccapi maMDalaghAyaM karesi, jaM tattha taNaM vA jAva suhaMsuheNaM viharasi 9 / aha mehA! tumaM gaiMdabhAvaMmi vaTTamANo kameNaM naliNivaNa-vivahaNagare hemaMte kuMdaloddha- uddhata-tusArapauraMmi atikkaMte ahiNave gimhasamayaMsi patte viyaTTamANesu vaNesu vaNakareNu- (vaNareNu) vivihadiNNakayapaMsughAo (kIlAkayapaMsughAo) tumaM kusumAuuyakusuma)kaya- cAmarakannapUrapari-maMDiyAbhirAmo mayavasa vigasaMta-kaDataDakilinnagaMdhamadavAriNA surabhijaNiyagaMdho kareNuparivArio uusamattajaNitasobho kAle diNayarakarapayaMDe parisosiyataruvarasiharabhImataradaMsaNijje bhiMgAraravaMtabheravarave
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam 1180 // NANAvihapattakaTThataNakayavaruddhatapaimAruyAiddhapaDumamANe nahayaladumagaNe vAuliyAdAruNatare taNhAvasa-dosadasiya-bhamaMtaviviha-sAvayasamAule bhImadarisaNijje vaTTate dAruNaMmi gimhe mArutavasa-pasara-pasariya-viyaMbhieNaM amahiyaM-bhImabherava-ravappagAreNaM mahudhArApaDiya sittauddhAyamANadhagadhagaMta-sajhuppaduddhaeNaM dittatarasaphuliMgeNaM dhUmamAlAuleNaM sAvayasayaMtakaraNeNaM abmahiyavaNadaveNaM jAlAloviya niruddha-dhUmadhakArabhIyo-(AyavAlo) - yamahaMtatuMbaiyapunnakanno AkuMciya-thorapIvarakaro bhayavasa(karAbhoyasavva) -bhayaMta-dittanayaNo vegeNa mahAmehovva pavaNolliya mahallarUvo jeNeva kao te purA davaggibhaya-bhIyahiyaeNaM avagayataNappaesa-rukkho rukkho-deso davaggi-saMtANakAraNaTThAe jeNeva maMDale teNeva pahArettha gamaNAe ekko tAva esa gamo 10 / / tate NaM tuma mahA! annayA kadAI kameNaM paMcasu Uu samatikkatesu gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUle mAse pAyavasaMghasasamuTThieNaM jAva saMvaTTaesa miyapasupakkhisirIsive diso disiM vippalAyamANesu tehiM bahUhi hatthIhi yajAva kalabhiyAhi yasaddhiM jeNeva maMDale teNeva pahArettha gamaNAe, tattha NaM aNNe bahave sIhA ya bagghA ya vigayA dIviyA acchA ya taracchA ya pArAsarA yA sarabhA ya siyAlA virAlA suNahA kolA sasA kokaMtiyA cittA cillalA puvvapaviTThA aggibhayavihuyA egayao biladhammeNaM ciTuMti, tae NaM tuma mehA ! jeNeva se maMDale teNeva uvAgacchasi 2ttA tehiM bahUhiM sIhehiM jAva cillalaehi ya egayao biladhammeNaM ciTThasi, tate NaM tumaM mehA ! pAeNaM gattaM kaMDuissAmItikaTTa pAe ukkhite taMsiM ca NaM aMtaraMsi annehiM balavantehiM sattehiM paNolijjamANe 2 sasae aNupaviDhe 11 / ___ tate NaM tuma mehA! gAyaM kaMDuittA puNaravi pAyaM paDinikkhivissAmittikaTTa taM sasayaM aNupaviTTha pAsasi 2 pANANukaMpayAe bhUyANukaMpAe jIvANukaMpAe sattANukaMpayAe so pAe aMtarA ceva saMdhArie, no ceva ga Nikkhitte, tate NaM tumaM mehA! tAe pANANukaMpayAe jAva sattANukaMpayAe saMsAre parittIkate mANussAue nibaddhe, tate NaM se vaNadave aDDAtijjAti rAtidiyAiM taM vaNaM jhAmei 2 niTThie uvarae uvasaMte vijjhAe yAvi hotthA, tate NaM te bahave sIhA ya jAva cillalA ya taM vaNadavaM niTThiyaM jAva vijjhAyaMtti pAsaMti 2ttA aggibhayaviNyamukkA taNhAe ya chuhAe ya parabbhAhayA samANA maMDalAto paDinikkhamaMti 2 savvato samaMtA vippasaritthA, [tae NaM te bahave hatthi jAva chuhAe ya paranmAhayA samANA tao maMDalAo paDinikkhamaMti 2 diso disiM vippasaritthA,] 12 / tae NaM tuma mehA ! junne jarAjjariyadehe siDhila-valitayApiNaddhagatte dubbale kilaMte jaMjie pivAsite atthAme abale aparakkame // 0 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 81 // acakamaNo vA ThANukhaMDe vegeNa vippasarissAmittikaTTu pAe pasAremANe vijjuhate viva rayatagiripabbhAre dharaNitalaMsi savvaMgehi ya sannivaie, tate NaM tava mehA ! sarIragaMsi veyaNA pAubbhUtA ujjalA jAva dAhavakkaMtie yAvi viharasi, tate gaM tumaM mehA ! taM ujjalaM jAva durahiyAsaM tinni rAiMdiyAiM veyaNaM veemANe viharittA egaM vAsasataM paramAuM pAlaittA iheva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse rAyagihe nayare seNitassa ranno dhAriNIe devIe kucchisi kumArattAe paccAyAe 13 // sUtraM 32 / / 'mehAi'tti he megha iti, evamabhilApya mahAvIrastamavAdIt / 'se NUNa 'mityAdi, atha nUnaM nizcitaM megha ! asti eSo'rthaH ?, 'haMte 'ti komalAmantraNe astyeSo'rtha iti meghenottaramadAyi 1 / vanacarakaiH- zabarAdibhiH 'zaMkhe'tyAdi vizeSaNaM prAgiva sattussehe saptahastocchritaH, navAyato-navahastAyataH evaM dazahastapramANaH madhyabhAge * saptAGgAni -pAdakarapucchaliGgalakSaNAni pratiSThitAni bhUmau yasya sa tathA samaH aviSamagAtraH susaMsthito viziSTasaMsthAnaH pAThAntareNa saumyasammitaH tatra somya - araudrAkAro nIrogo vA sammitaH- pramANopetAGga, purataH agrataH udagra-uccaH samucchritazirAH zubhAni sukhAni vA AsanAni-skandhAdIni yasya sa tathA, pRSThataH pazcAdbhAge varAha iva-zUkara iva varAhaH avanatatvAt, ajikAyA ivonnatatvAt kukSI yasya sa tathA, acchidrakukSI mAMsalatvAt alambakukSirapalakSaNaviyogAt palambalaMboyarAharakaretti-pralambaM ca lambau ca krameNodaraM ca jaTharamadharakarau ca oSThahastau yasya sa tathA, pAThAntare (pra)lambau lambodarasyeva gaNapateriva adharakarau yassa sa tathA, dhanuHpRSThAkRti-AropitajyAdhanurAkAraM viziSTaM pradhAnaM pRSThaM yasya sa tathA, AlInAni suzliSTAni pramANayuktAni varttitAni-vRttAni pIvarANi upacitAni gAtrANi - aGgAni aparANi varNitagAtrebhyo'nyAni aparabhAgagatAni vA yasya sa tathA, athavA AlInAdivizeSaNaM gAtraM ura: aparazca pazcAdbhAgo yasya sa tathA, vAcanAntare vizeSaNadvayamidaM- abhyudgatA- unnatA mukulamallikeva-korakAvasthavicakilakusumavaddhavalAzca dantA yasya so'bhyudgatamukulamallikAdhavaladantaH AnAmitaM yaccApaM dhanustasyeva lalitaM-vilAso yasyAH sA tathA sA ca saMvellitA ca saMvellantI saGkocitA vA agrasuNDA - suNDAyaM yasya sa AnAmitacApalalitasaMvellitAgrasuNDa, AlInapramANayuktapucchaH pratipUrNAH sucAravaH kUrmmavaccaraNA yasya sa tathA pANDurA:- zuklAH suvizuddhA:- nirmalAH snigdhA:- kAntA nirupahatAH- sphoTAdidoSarahitA viMzatirnakhA yasya sa tathA, tatra tvaM he megha ! bahubhirhastyAdibhiH sArddhaM saMparivRtaH AdhipatyaM kurvan viharasIti sambandhaH / tatra hastina:-paripUrNa pramANA: loTTakA :- kumArakAvasthA: kalabhAH- bAlakAvasthA: hastisahasrasya nAyaka:- pradhAna: nyAyako vA dezako hitamArgAdeH prAkarSI-prAkarSako agragAmI prasthApako vividhakAryeSu pravartako yUthapatiH- tatsvAmI vRndaparivarddhaka:- tavRddhikArakaH 'saiM palalie' tti sadA pralalitaH prakrIDitaH kandarparati:- kelipriyaH // 81 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 // - mohanazIlo-nidhuvanapriya: avitRpto-mohane evAnuparatavAJcha, tathA sAmAnyena kAmabhoge tRSita: giriSu ca-parvateSu darISu ca-kandaravizeSeSu kuhareSu ca-parvatAntarAleSu / aura kandarAsu ca-guhAsu ujjhareSu ca-udakasya prapAteSu nijhareSu ca-syandaneSu vidareSu ca-kSudranadyAkAreSu nadIpulinasyanda-jalagatirUpeSu vA gartAsu ca-pratItAsu palleSu ca-prahlAdanazIleSu cillaleSu ca-cikkhillamizreSu kaTakeSu ca-parvatataTeSu kaTakapalvakeSu-parvatataTavyasthitajalAzayavizeSeSu taTISu ca-nadyAdInAM taTeSu vitaTISu jAtAdharmakathAGgam ca-tAsveva virUpAsu athavA viyaDizabdena loke aTavI ucyate, TaGkeSu ca-ekadizi chinneSu parvateSu kuTakeSu ca adhovistIrNeSUpari saMkIrNeSu vRttaparvateSu hastyAdibandhanasthAneSu vA zikhareSu ca-parvatoparivartikUTeSu prAgbhAreSu ca-ISadavanataparvatabhAgeSu maJceSu ca-stambhanyastaphalakamayeSu nadyAdilaGghanArtheSu mAleSu kaIca-zvApadAdirakSArtheSu tadvizeSeSveva maJcamAlakAkAreSu parvatadezeSvityanye kAnaneSu ca-strIpakSasya puruSapakSasya caikatarasya bhogyeSu vanavizeSeSu athavA yatparata: parvato'TavI vA bhavati tAni kAnanAni jIrNavRkSANi vA teSu vaneSu ca-ekajAtIyavRkSeSu vanakhaNDeSu ca-anekajAtIyavRkSeSu vanarAjISu ca-ekAnekajAtIyavRkSANAM paGktiSu nadISu ca-pratItAsu nadIkakSeSu ca tadgahaneSu yUtheSu ca-vAnarAdiyUthAzrayeSu saGgameSu ca-nadImIlakeSu vApISu ca-caturasrAsu puSkariNISu ca-vartulAsu puSkaravatISu pAI vA dIrghikAsu ca-RjusAriNISu guMjAlikAsu ca-vakrasAriNISu sarassu ca-jalAzayavizeSeSu sara:paGktikAsu ca-sarasAM paddhatiSu sarasara paGktikAsu ca-yAsu sarapaGktiSu ekasmAtsaraso'nyasminnanyasmAdanyatraivaM saJcArakapATakenodakaM saMcarati tAsu bahuvidhAstarupallavA: pracurANi pAnIyatRNAni ca yasya bhogyatayA sa tathA, nirbhayaH zUratvAt, nirudvigna: sadaiva anukUlaviSayaprApte; sukhaMsukhena-akRcchreNa 2 / pAuse'tyAdi, prAvRT-ASADhazrAvaNau varSArAtro-bhAdrapadAzvayujau zarat-kArtikamArgazIrSoM hemanta:- poSamAghau vasanta:-phAlgunacaitrau eteSu paJcasu RtuSu samatikrAnteSu, 'jyeSThAmUlamAse'tti jyeSThamAse pAdapragharSaNasamutthitena zuSkatRNapatralakSaNaM kacavaraM mArutazca tayoH saMyogena dIpto ya: sa tathA tena 'mahAbhayaMkareNa' ma atibhayakAriNA 'hutavahena' agninA yo janita iti hRdayasthaM, 'vanadavo' vanAgni, tasya jvAlAbhi: saMpradIptA ye te tathA teSu ca vanAnteSu satsu athavA ki 'pAyavaghaMsasamuTThieNa' mityAdiSu NaMkArANAM vAkyAlaGkArArthatvAtsaptamyekavacanAntatA vyAkhyeyA, tathA dhUmAkulAsu dikSu, tathA mahAvAyuvegena saMghaTTiteSu C chinnajvAleSu-truTitajvAlAsamUheSu Apatatsu-sarvata: saMpatatsu tathA 'pollarukkhesutti zuSiravRkSeSu antaranta:-madhye madhye dhyAyamAneSu-dahyamAneSu tathA mRtaigAdibhiH kuthitA:-kothamupanItA vinaSTA:-vigatasvabhAvA: "kimiNakaddama'tti kRmivatkardamA: nadInAM vivarakANAM ca kSINapAnIyAH antA:-paryantA yeSu, kvacit 'kimavatti' pAThaH tatra mRtai: kuthitA: vinaSTakRmikA: kardamA:-nadIvidarakalakSaNA: kSINA jalakSayAtpAnIyAntA-jalAzayA yeSu te tathA teSu vanAnteSu vanavibhAgeSu satsu, tathA kA SAX bhRGgArakANAM pakSivizeSANAM dIna: kranditaravo yeSu te tathA teSu vanAnteSviti vartate, tathA kharamaruSa-atikarkazamaniSTaM riSThAnAM-kAkAnAM vyAhRtaM-zabditaM yeSu te tathA, EVE vidrumANIva-pravAlAnIva lohitAni agniyogAtpallavayogAdvA agrANi yeSAM te vidrumAgAstata: padadvayasya 2 karmadhArayaH, tatasteSu drumAgreSu vRkSottameSu satsu, kaI 4 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 83 // vAcanAntare kharaparuSariSThavyAhRtAni vividhAni drumAgrANi yeSu te kharaparuSariSThavyAhRtavividhadrumAgrAsteSu vanAnteSviti, tathA tRSNAvazena muktapakSA:- zlathIkRtapakSAH * prakaTitajihvAtAlukA: asaMpuTitatuNDAzca- asaMvRtamukhAH ye pakSisaGghAste tathA teSu 'sasaMtesu'tti zvasatsu zvAsaM muJcatsu tathA grISmasya USmA ca- uSNatA uSNapAtazca-ravikarasantApaH kharaparuSacaNDamArutazca-atikarkazaprabalavAtaH zuSkatRNapatrakacavarapradhAnavAtolI ceti dvandva: tAbhirbhamanta:- anavasthitA dRptAH saMbhrAMtA ye zvApadA:-siMhAdayaH tairAkulA ye te tathA, mRgatRSNA-marIcikA tallakSaNo baddha cihnapaTTo yeSu te tathA, tataH padadvayasya karmmadhArayo'tasteSu satsu, girivareSu-parvatarAjeSu, tathA saMvartakiteSu-saMjAtasaMvartakeSu trastA bhItA ye mRkAzca prasayAzca ATavyacatuSpadavizeSAH sarIsRpAzca-godhAdayasteSu tatazcAsau hastI avadAritavadanavivaro nirlAlitAgrajihvazca ya iti karmmadhArayaH 'mahaMtatuMbaiyapuNNakaNNe' mahAntau tumbakitau-bhayAdaraghaTTatumbAkAMrau kRtau stabdhAvityarthaH puNyau-vyAkulatayA zabdagrahaNe pravaNau kaNau yasya sa tathA, saMkucita: 'thora 'tti sthUla: pIvaro- mahAn karo yasya sa tathA ucchritalAMGgalaH 'pINAiya'tti pInAyA-maDDA tayA nirvRttaM painAyikaM tadvidhaM yadvirasaM raTitaM tallakSaNena zabdena sphoTayannivAmbaratalaM pAdadadareNa-pAdaghAtena kampayanniva 'medinItala' mityAdi, kaNThyaM' 'diso disiM'ti dikSu cApadikSu vipalAyitavAn 3 / Aturo vyAkula: 'juMjie 'tti bubhukSitaH durbala:- klAnto glAnaH naSTazrutiko mUDhadikkaH 'parabbhAhae'tti parAbhyAhato bAdhito bhIto - jAtabhayaH trasto- jAtakSobhaH 'tasie'tti zuSka AnandarasazoSAt udvignaH kathamito'narthAnmokSye'hamityadhyavasAyavAn, kimuktaM bhavati ? saMjAtabhayaH sarvAtmanotpannabhayaH AdhAvamAna-It paridhAvamAnaH samantAt 'pANiyapAe 'tti pAnaM pAya: pAnIyasya pAyaH pAnIyapAyastasmin, jalapAnAyetyartha, 'seyaMsi visanne tti paGke nimagna, kArya pratyuddhariSyAmItikRtvA kAyamuddhartumArabdha iti zeSaH, 'baliyatarAyaM 'ti gADhataraM 4 / 'tae Na' mityAdi, ihaivamakSaraghaTanA-tvayA he megha ! eko gajavarayuvA karacaraNadantamuzalaprahArairviprAlabdho vinAzayitumiti gamyate, viparAddho vA-hataH san anyadA kadAcit svakAdyUthAt ciraM 'nijjUDhe 'ti nirdhATito yaH sa pAnIyapAnAya tameva mahAhradaM samavatarati smeti, 'Asurutte 'tti sphuritakopaliGga ruSTa-uditakrodhaH kupita:-pravRddhakopodaya: cANDikyitaH saMjAtacANDikyaH prakaTitaraudrarUpa ityarthaH 'misimisImANe 'tti krodhAgninA dedIpyamAna iva, ekArthikA vaite zabdA kopaprakarSapratipAdanArthaM nAnAdezajavineyAnugrahArthaM vA, 'ucchuhai' avaSTabhnAti vidhyatItyartha, 'nijjAe 'tti niryAtayati samApayati, vedanA kiMvidhA ? - ujjvalA vipakSalezenApi akalaGkitA vipulA zarIravyApakatvAt kvacittituletti pAThastatra trInapi manovAkkAyalakSaNAnarthAstulayati jayati tulArUDhAniva vA karotIti tritulA karkazA-karkazadravyamivAniSTetyarthaH pragADhA-prakarSavatI caNDA-raudrA duHkhA- duHkharUpA na sukhetyarthaH kimuktaM bhavati ? - duradhisahyA, 'dAhavakkaMtie 'tti dAha // 83 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyutkrAnta-utpanno yasya sa tathA sa eva dAhavyutkrAntika:5 / / 'aTTavasaTTaduhaTTe'tti ArttavazaM-ArtadhyAnavazatAbhRto-gato duHkhArttazca ya: sa tathA, kaNerue'tti kareNukAyA: 'rattupalle'tyAdi raktotpalavadrakta: sukumArakazca jJAtAdharma- ya: sa tathA japAsumanazca AraktapArijAtakazca vRkSavizeSau lAkSArasazca sarasakuGkamaM ca sandhyA-rAgazceti dvandvaH eteSAmiva varNo yasya sa tathA, 'gaNiyAgAra'tti gaNikAkArA:-samakAyA: kareNavastAsAM kotthaM ti udaradezastatra hasto yasya kAmakrIDAparAyaNatvAt sa tathA, iha cetsamAsAnto draSTavya:6 / // 84 // 'kAladhaMmuNa'tti kAla:-maraNaM sa eva dharmo-jIvaparyAya: kAladharma:'nivvattiyanAmadhejjo'iha yAvatkaraNena yadyapi samagra: pUrvokto hastivarNakaH sUcitastathApi zvetatAvarNakavoM draSTavya; iha raktasya tasya varNitatvAdata evAgre 'sattussehe'ityAdikamatidezaM vakSyati yat punariha dRzyate 'sattaMge'tyAdi tadvAcanAntaraM, varNakApekSaM tu likhitamiti 7 / 'lesAhI'tyAdi tejolezyAdyanyataralezyAM prAptasyetyarthaH adhyavasAna-mAnasI pariNati: pariNAmo-jIvapariNati; jAtismaraNAvaraNIyAni karmANi-matijJAnAvaraNIyabhedA: kSayopazama:-uditAnAM kSayo'nuditAnAM viSkambhitodayatvaM IhA-sadarthAbhimukho vitarka ityAdi prAgvat, saMjJina: pUrvajAti:-prAktanaM janma tasyA yat smaraNaM tatsaMjJipUrvajAtismaraNaM vyastanirdeze tu saMjJI pUrvo bhavo yatra tatsaMjJipUrvaM saMjJIti ca vizeSaNaM svarUpajJApanArthaM, na hyasaMjJino jAtiviSayaM smaraNamutpadyata iti, 'abhisamesi'tti avabudhyase pratyaparANa:-aparAhma, 'tae Na'mityAdiko grantho jAtismaraNavizeSaNamAzritya varNita: ES 'davaggijAyakAraNa?'tti davAgne: saMjAtasya-kAraNasya bhayahetornivRttaye idaM davAgnisaMjAtakAraNArtha, arthazabdasya nivRttyarthatvAt, kvacit 05 davaggisaMtANakAraNaTTha'tti dRzyate, tatra davAgnisantrANakAraNAyeti vyAkhyeyaM 8 / .. _ 'maMDalaM ghAyasi' vRkSAdhupaghAtena tatkarotItyartha: 'khuvetayati vatti kSuvo hrasvazikha:zAkhI AhuNiya'tti 2 prakampya calayitvetyarthaH, uTThavesitti uddharasika kaha 'eDesitti chardayasi, 'doccaMpi' dvitIyaM tasyaiva maNDalasya ghAtaM, evaM tRtIyamiti 9 / / nalinIvanavivadhanakare, iha vivadhanaM-vinAza: 'hemaMte'tti zItakAle kundA:-puSpajAtIyavizeSA: lodhAzca-vRkSavizeSAste ca zItakAle puSpyantyataste BAS uddhatA:-puSpasamRddhyA uddharA iva yatra sa tathA, tathA tuSAraM-himaM tat pracuraM yatra sa tathA, tata: karmadhAraya: tatastatra, grISme-uSNakAle vivartamAno-vicaran vaneSu vanakareNUnAM zrI tAbhirvA vividhA dinna'tti dattA: kajaprasavai:-padyakusumairghAtA:-prahArA yeSu yasya vA sa tathA vaNareNuvivihadinnakayapaMsughAotti pAThAntare' tu vanareNavo-vanapAMzavo cha // 84 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 85 // vividhaM anekadhA 'dinna'tti dattA dikSvAtmani ca krIDAparatayA kSiptA yena sa tathA, krIDayaiva kRtAH pAMzughAtA yena sa tathA, tataH padadvayasya karmmadhAraya, 'tumaM'ti tvaM, * tathA kusumaiH kRtAni yAni cAmaravatkarNapUrANi taiH parimaMNDito'bhirAmazca yaH sa tathA, kvacit 'uuyaMkusuma'tti pAThaH tatra Rtujakusumairiti vyAkhyeyaM, tathA madavazena vikasanti kaTataTAni - gaNDataTAni klinnAni - AdrIkRtAni yena tattathA tacca tadgandhamadavAri ca tena surabhijanitagandhaH- manojJakRtagandhaH kareNuparivRtaH RtubhiH samastA samAptA vA paripUrNA janitA zobhA yasya sa tathA kAle kiMbhUte ? - dinakara karapracaNDo yatra sa tathA tatra, parizoSitAH - nIrasIkRtAH taruvarAH zrIdharAH- zobhAvanto yena parizoSitA vA taruvarANAM zrI:-saMpaddharAyAM-bhUvi vA yena, pAThAntare parizoSitAni taruvarazikharANi yena sa tathA cAsau bhImataradarzanIyazceti, tatra, bhRGgArANAM-pakSivizeSANAM ruvatAM - ravaM kurvatAM bhairavo - bhImo ravaH- zabdo yasmin sa tathA tatra, nAnAvidhAni patrakASThatRNakacabarANyuddhatAni - utpATitAni yena sa tathA cAsau pratimArutazca-pratikUlavAyustena AdigdhaM vyAptaM nabhastalaM-vyoma 'paDumamANe 'tti paTutvAdupatApakAri yasmin pAThAntare uktavizeSaNena pratimArutenAdigdhaM * nabhastalaM drumagaNazca yasmin sa tathA, tatra vAtolyA-vAtyayA dAruNataro yaH sa tathA tatra, tRSNAvazena ye doSA-vedanAdayastairdoSitA-jAtadoSA dUSitA vA bhramanto vividhA ye zcApadAstaiH samAkulo yaH sa tathA tatra, bhImaM yathA bhavatyevaM dRzyate yaH saH bhImadarzanIyaH tatra vartamAne dAruNe grISme, kenetyAha-mArutavazena yaH prasara-prasaraNaM tena prasRta vijRmbhitazca-prabalIbhUto yaH sa tathA tena, vanadaveneti yoga, abhyadhikaM yathA bhavatyevaM bhImabhairavaH - atibhISmo ravaprakAro yasya sa tathA tena, madhudhArAyA yatpatitaM-patanaM tena sikta uddhAvamAna:- pravarddhamAno dhagadhagAyamAno-jAjvalyamAnaH spandoddhatazca-dahyamAnadAruspandaprabalaH pAThAntare zabdoddhatazca yaH sa tathA tena dIptataro yaH sasphuliGgazca tena, dhUmamAlAkuleneti pratItaM, zvApadazatAntakaraNena tadvinAzakAriNA jvAlAbhirAlopitaH kRtAcchAdano niruddhazca vivakSitadiggamanena nivArito dhUmajanitAndhakArAdbhItazca yaH sa tathA AtmAnameva pAlayatItyAtmapAla, pAThAntareNa 'AyavAloya'tti tatra AtapAlokena- hutavahatApadarzanena mahAntau tumbakitau stabdhatayA araghaTTatumbAkRtI sasaMbhramau karNau yasya sa tathA AkuJcitasthUlapIvarakara: bhayavazena bhajantI diza iti gamyate dIpte nayane yasya sa tathA 'AkuMciyathorapIvarakarAbhoyasavvabhayaMtadittanayaNo 'tti pAThAntaraM tatrAbhogo-vistaraH sarvA dizo bhajantI dIpte nayane yasyeti, vegena mahAmegha iva vAtenoditamahArUpa, kimityAha-yena yasyAM dizi kRto vihitaste tvayA purA- pUrvaM davAgnibhayabhItahRdayena apagatAni tRNAni teSAmeva ca pradezA- mUlAdayo'vayavA vRkSAca yasmAtso'pagatatRRNapradezavRkSaH ko'sau ? - vRkSoddeza :- vRkSapradhAno bhUmerekadezo rUkSoddezo vA, kimarthaM ? - davAgnisantrANakAraNArthaM davAgnisantrANaheturidaM bhavatvityetadarthaM, tathA yenaiva yasmAdeva dizi maNDalaM tenaiva-tatraiva pradhAritavAn gamanAya, kathaM bahubhirhastyAdibhiH sArddhamityayameko gamaH 10 / yat punaH 'taNaM tumaM mehA ! aNNayA kayAI kameNa paMcasu' ityAdi dRzyate tadgamAntaraM manyAmahe, tacca evaM draSTavyaM 'ducvaMpi maMDalaghAyaM karesi jAva suhaMsuheNaM // 85 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAthama kathAGgam viharasi, tae NaM tuma mehA ! anayA kayAi paMcasu uUsu aikkaMtesu' ityAdi yAvat 'jeNeva maNDale teNeva pahArettha gamaNAe'tti, siMhAdayaH pratItA: navaraM vRkA-varukSAH / zradIpikA-citrakA: acchatti-rikSA: taracchA-lokaprasiddhAH parAsarA:-zarabhA zRgAlavirAlazunakA: pratItA: kolA:-zUkarA: zazakA:-pratItA: kokantikA-lomaTakA: citrAH cillalagA-AraNyA jIvavizeSA; eteSAM madhye'dhikRtavAcanAyAM kAnicinna dRzyante, agnibhayavidrutA: agnibhayAbhibhUtA: 'egao'tti ekato biladharmeNa-bilAcAreNa yathaikatra bile yAvanto makkoMTakAdaya: saMmAnti tAvantastiSThanti evaM te'pIti, tatastvayA he megha ! gAtreNa gAtraM kaNDUyiSye itikRtvA-itiheto: // 86 // pAda utkSipta:-utpATita: 'taMsi ca NaM aMtaraMsi- tasmiMzcAntare pAdAkrAntapUrve antarAle ityarthaH 11 / ____ 'pAdaM nikkhevissAmittikaTTa' iha bhuvaM nirupayanniti zeSa: 'prANAnukampayetyAdi padacatuSTayamekArthaM dayAprakarSapratipAdanArtha, 'niTThie'tti niSThAM gataH kRtasvakAryo jAta ityartha: uparato'nAliGgitendhanAd vyAvRtta: upazAntojvAlopazamAt vidhyAto'GgAramurmurAdyabhAvAt 12 / / ra 'vApI ti samuccaye 'jIrNa' ityAdi zithilA valipradhAnA yA tvak tayA pinaddhaM gAtraM-zarIraM yasya sa tathA asthAmA-zArIrabalavikalatvAt abala:-avaSTambhavarjitatvAt aparAkramo-niSpAditasvaphalAbhimAnavizeSarahitatvAt, acaMkramaNato vA 'ThANukhaMDe'tti UrdhavasthAnena stambhitagAtra ityarthaH 'rayayagiripabbhAre'tti iha prAgbhAra-ISadavanataM khaNDaM, upamA cAnenAsya mahattayaiva, na varNato, raktatvAttasya, vAcanAntare tu sita evAsAviti 13 // sU.32 // tate NaM tuma mehA ! ANupuvveNaM gabbhavAsAo nikkhaMte samANe ummukkabAlabhAve jovvaNagamaNupatte mama aMtie muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvaie, taM jati jAva tume mehA! tirikkha-joNiya-bhAvamuvagaeNaM apaDiladdha-saMmattarayaNalaMbheNaM se pANe (pAye) pANANukaMpayAe jAva aMtarA ceva saMdhArite no ceva NaM nikkhitte kimaMga puNa tumaM mehA ! iyANi vipulakula-samunbhaveNaM niruvahaya-sarIradaMta (patta, daMte)laddhapaMcidieNaM evaM uTThANa-balavIriya-purisagAra-parakkamasaMjutteNaM mama aMtie muMDe bhavittA AgArAto aNagAriyaM pavvatie samANe samaNANaM niggaMthANaM rAo puvvarattAvaratta-kAlasamayaMsi vAyaNAe jAva dhammANuogaciMtAe ya uccArassa vA pAsavaNassa vA atigacchamANANa / ya niggacchamANANa ya hatthasaMghaTTaNANi ya pAyasaMghaTTaNANi yajAva rayareNuguMDaNANi ya no samma sahasi khamasi titikkhasi ahiyAsesi?1 kA tate NaM tassa mehassa aNagArassa samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie etamaDhe soccA Nisamma subhehiM pariNAmehiM pasatthehiM ajjhavasANehi lessAhiM visujjhamANIhiM tayAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNaM IhAvU(po) hamaggaNa-gavesaNaM karemANassa sannipuvve jAtIsaraNe samuppanne, etamaTuM sammaM abhisameti 2 / // 86 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 87 // tate NaM se mehe kumAre samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM saMbhAriyapuvva( bhave) jAtIsaMbharaNe duguNANIyasaMvege ANaMdayaMsupunnamuhe harisavaseNaM dhArAhayakadaMbakaM piva samussasitaromakUve samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati nama'sati 2 ttA evaM vadAsI- ajjappabhitI NaM bhaMte! mama do acchINi mottUrNa avasese kAe samaNANa NiggaMthANa nisaTTettikaTTa puNaravi samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati nama'sati 2 evaM vadAsI- icchAmi NaM bhaMte! iyANi docvaMpi sayameva pavvAviyaM sayameva muMDAviyaM jA~va sayameva AyAragoyaraM jAyAmAyAvattiyaM dhammamAtikkhaha 3 / taNaM samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM kumAraM sayameva pavvAvei jAva jAyAmAyAvattiyaM dhammamAikkhai, evaM devANuppiyA ! gantavvaM evaM ciTThiyavvaM evaM NisIyavvaM evaM tuyaTTiyavvaM evaM bhuMjiyavvaM bhAsiyavvaM uTThAya 2 pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM saMjameNaM saMjamitavvaM, tate NaM se mehe samaNassa bhagavato mahAvIrassa ayameyArUvaM dhammiyaM uvaesaM sammaM paDicchati 2 taha ciTThati jAva saMjameNaM saMjamati, tate NaM se mehe aNagAre jAe IriyAsamie aNagAravannao bhANiyavvo, tate NaM se mehe aNagAre samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie etArUvANaM therANaM sAmAtiyamAtiyANi ekkArasa aMgAti ahijjati 2 ttA bahUhiM cauttha chaTThaTThama- dasama duvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM appANaM bhAvemANe viharati, tate NaM samaNe bhagavaM mahAvIre rAyagihAo nagarAo guNasilAo cetiyAo paDinikkhamati 2 bahiyA jaNavayavihAraM viharati 4 // sUtraM 33 // 'apaDiladdhasaMmattarayaNalaM bheNaM ti apratilabdhaH - asaMjAta, 'vipulakulasamubbhaveNa' mityAdau NaMkArA vAkyAlaGgAre nirupahataM zarIraM yasya sa tathA dAntAni-upazamaM nItAni prAkkAle labdhAni santi paJcendriyANi yena sa tathA, tataH karmmadhArayaH pAThAntare nirupahatazarIraprAptazcAsau labdhapaJcendriyazceti samAsaH, 'eva'mityupalabhyamAnarUpairutthAnAdibhiH saMyukto yaH sa tathA tatra utthAnaM ceSTAvizeSaH balaM - zArIraM vIryaM jIvaprabhavaM puruSakAra - abhimAnavizeSaH parAkramaH sa eva sAdhitaphala iti / no samyak sahase bhayAbhAvena, kSamase kSobhAbhAvena, titikSase dainyAnavalambanena, adhyAsayasi avicalitakAyatayA, ekArthikAni vaitAni padAni / tasya meghasyAnagArasya jAtismaraNaM samutpannamiti sambandha, samutpanne ca tatra kimityAha-etamarthaM pUrvoktaM vastu samyak 'abhisamei'tti abhisameti avagacchatItyarthaH 2 / 'saMbhAriyapuvvajAIsaraNe'tti saMsmAritaM pUrvajAtyo:- prAktanajanmanoH sambandhi saraNaM gamanaM pUrvajAtisaraNaM yasya sa tathA, pAThAntare saMsmAritapUrvabhava, tathA prAkkAlApekSayA dviguNa anItiH saMvego yasya sa tathA AnandAzrubhiH pUrNaM bhRtaM plutamityartho mukhaM yasya sa tathA, 'harisavasa'tti anena 'harisavasavisappamANahiyae' draSTavyaM, dhArAhataM yatkadambakaM-kadambapuSpaM tadvat samucchritaromakUpo romAJcita ityartha, 'nisaTTe'tti niHsRSTo dattaH 3 / // 87 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ anagAravarNako vAcya, sa. cAyaM- 'IriyAsamie bhAsAsamie esaNAsamie AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie / kA uccArapAsavaNakhelasiMghANajallapariTThAvaNiyAsamie maNasamie vayasamie kAyasamie maNagutte 3' mana:prabhRtInAM samiti: satpravRtti: guptistu-nirodha: ata eva 'gutte kA jJAtAdharma guttidie guttabaMbhayArI' brahmaguptibhi: cAI-saGgAnAM vaNNe lajjU-rajjUrivAvakravyavahArAt lajjAlu saMyamena laukikalajjayA vA tavassI khaMtikhame' kSAntyA kSamate kathAGgam yaH sa tathA jiiMdie sohI' zodhayatyAtmaparAviti zodhI zobhI vA aNidANe appussue alpautsukyo'nutsuka ityartha: abahillese' saMyamAdavahirbhUtacittavRttiH / vIrasya 'susAmaNNarae iNameva niggaMthaM pAvayaNaM puraottikaTTa viharaI' nirgranthapravacanAnumArgeNa ityartha: 4 // sU. 33 // tate NaM se mehe aNagAre annayA kadAi samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati namaMsati 2 evaM vadAsI-icchAmi NaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNunAte samANe mAsiyaM bhikkhupaDima uvasaMpajjittANaM viharittae, ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibandhaM kareha 1 / tate NaM se mehe samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNa abbhaNunAte samANe mAsiyaM bhikkhupaDimaM uvasaMpajjittANaM viharati, mAsiyaM bhikkhupaDimaM ahAsuttaM ahAkappaM ahAmaggaM jAva sammaM kAeNaM phAseti pAleti sobheti tIreti kiTTeti sammaM kAeNa phAsettA pAlittA sobhettA tIrettA kiTTettA puNaravi samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati namaMsati 2ttA evaM vadAsI-icchAmiNaM bhaMte ! tubbhehiM anbhaNunAte samANe domAsiyaM bhikkhupaDimaM uvasaMpajjittA NaM viharittae ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibandhaM kareha, jahA paDhamAe abhilAvo tahA doccAe taccAe cautthAe paMcAe chammAsiyAe sattamAsiyAe paDhamasattarAiMdiyAe doccaM sattarAtidiyAe taiyaM sattarAtidiyAe ahorAtidiyAevi egarAIMdiyAevi 2 / tate NaM se mehe aNagAre bArasa bhikkhupaDimAo sammaM kAraNaM phAsettA pAlettA sobhettA tIrettA kiTTettA puNaravi vaMdati namasai 2 ttA evaM vadAsI-icchAmi NaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNunnAe samANe guNarataNasaMvaccharaM tavokammaM uvasaMpajjitA NaM viharittae, ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdhaM kareha, tate NaM se mehe aNagAre paDhamaM mAsaM cautthaMcauttheNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM diyA ThANukkuDue sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe rattiM vIrAsaNeNaM avAuDaeNaM doccaM mAsaM chaTuMchaTTeNaM aNikkhitteNaM jAva avAuDaeNaM taccaM mAsaM aTThamaMaTThameNaM aNikkhitteNaM jAva avAuDaeNaM cautthaM mAsaM dasamaM 2 pahanA aNikkhitteNaM tavokammeNaM diyA ThANukkuDUe sUrAbhimUhe AyAvaNabhUmIe AyAvemANe rattiM vIrAsaNeNaM avAuDaeNaM, paMcamaM mAsaM duvAlasamaM 2 aNikkhitteNaM tavokammeNaM diyA ThANukkuDUe sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmie AyAvemANe ratiM vIrAsaNeNaM avAuDateNaM 3 /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 // evaM khalu eeNaM abhilAveNaM chaTe coddasamaM 2 sattame solasamaM 2 aTThame aTThArasamaM 2 navame vIsatimaM 2 dasame bAvIsatimaM 2 ekkArasame cauvvIsatimaM 2 bArasame chavvIsatimaM 2 terasame aTThAvIsatimaM 2 coddasame tIsaimaM 2 paMcadasame battIsatima 2 solasame cauttIsatimaM 2 aNikkhitteNaM tavokammeNaM diyA ThANukkuDueNaM sUrAbhimuhe AyAvaNamUmIe AyAvemANe rattiM vIrAsaNeNa ya avAuDateNa ya, tate NaM se mehe aNagAre guNarayaNasaMvaccharaM tavokammaM ahAsuttaM jAva sammaM kAraNaM phAsei pAlei sobher3a tIrei kiTTei ahAsutaM ahAkappaM ahAmaggaM phAsettA pAlettA sohettA tIrettA kiddettA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati namaMsati 2 bahUhi chaTThaTThamadasamaduvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM vicittehiM tavokammehiM appANaM bhAvemANe viharati 4 // sUtraM 34 // ___'ahAsuhaM'tti yathAsukhaM sukhAnatikrameNa mA paDibandha-vighAtaM vidhehi vivakSitasyeti gamyaM, 'bhikkhupaDima'tti abhigrahavizeSa; prathamA ekamAsikI evaM dvitIyAdyA: saptamyantA: krameNa dvitricatuSpaJcaSaTsaptamAsamAnA; aSTamInavamIdazamya: pratyekaM saptAhorAtramAnA: ekAdazI ahorAtramAnA dvAdazI ekarAtramAneti, tatra paDivajjai eyAo saMghayaNadhiijuo mahAsatto / paDimAo bhAviyappA sammaM guruNA aNunnAo // 1 // gacchecciya nimmAo jA puvvA dasa bhave asaMpuNNA / navamassa taiya vatyU hoi jahanno suyAhigamo // 2 // vosaTThacattadeho uvasaggasaho jaheva jiNakappI / esaNa abhiggahiyA bhattaM ca alevaDaM tassa // 3 // duTThassahatthimAi tao bhaeNaM payaMpi nosarai / emAi niyamasevI viharai jA'khaMDio mAso // 4 // (pratipadyate etA: saMhananadhRtiyuto mahAsattva: / pratimA bhAvitAtmA samyag guruNA'nujJAta: // 1 // gaccha eva nirmAto yAvatpUrvANi daza bhavanti asaMpUrNAni navamasya tRtIyaM vastu bhavati zrutAdhigamo jaghanya: // 2 // vyutsRSTatyaktadeha upasargasaho yathaiva jinakalpI / eSaNA'bhigrahayutA bhaktaM cAlepakRttasya // 3 // dRSTAzvahastyAdayaH (AgaccheyuH) tato bhayena padamapi nApasarati / evamAdi niyamasevI viharati yAvadakhaNDito mAsaH // 4 // ) ityAdigranthAntarAbhihito vidhirAsAM drssttvy:1|| yacceha ekAdazAGgavido'pi meghAnagArasya pratimAnuSThAnaM bhaNitaM tatsarvavedisamupadiSTatvAdanavadyamavaseyamiti, 'yathAsUtra' sUtrAnatikrameNa 'yathAkalpa jana pratimAcArAnatikrameNa 'yathAmArga' jJAnAdyanatikrameNa kSAyopazamikabhAvAnatikrameNa vA kAyena na manorathamAtreNa 'phAseitti ucitakAle vidhinA grahaNAt // 89 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka jJAtAdharmakathAGgam // 10 // pAlayati' asakRdupayogena pratijAgaraNAt 'zobhayati' pAraNakadine gurudattazeSabhojanakaraNAt zodhayati vA-aticArapaGkakSAlanAt 'tIrayati' pUrNe'pi kAle stokakAlamavasthAnAt 'kIrttayati' pAraNakadine iMda cedaM caitasyAH kRtyaM kRtamityevaM kIrtanAt 2 / guNAnAM-nirjarAvizeSANAM racanA-karaNaM saMvatsareNa-satribhAgavarSeNa yasmiMstattapo guNaratnasaMvatsaraM guNA eva vAralAni yatra sa tathA guNarala:saMvatsaro yatra tapasila tadgaNaratnasaMvatsaramiti, iha ca trayodaza mAsA: saptadaza dinAdhikAstapaHkAla; trisaptatizca dinAni pAraNakaphAla iti, evaM cAyaM- "paNNarasa vIsa cauvIsa ceva pUrvaka cauvIsa paNNavIsA ya / cauvIsa ekkavIsA cauvIsA sattavIsA ya // 1 // tIsA tettIsAvi ya cauvIsa chavIsa aTThavIsA ya / tIsA battIsAvi ya solasa mAsesu tuDatAta tavadivasA // 2 // panarasadasaTTha chappaMca caura paMcasuya tiNNi tiNNitti / paMcasudo do ya tahA solasamAsesupAraNagA // 3 // " iha ca yatra mAse aSTamAditapaso yAvanti dinAni na pUryante tAvantyagretanamAsAdAkRSya pUraNIyAnyadhikAni cAgretanamAse kSeptavyAnIti / 'cauttha'mityAdi, catvAri bhaktAni yatra tyajyante taccaturtha, iyaM copavAsasya saMjJA, evaM SaSThAdirUpavAsadvayAderiti, 'aNikkhitteNaM'ti avizrAntena 'diyA ThANukkuDueNaM' divA-divase sthAna-AsanamutkuTukaM AsaneSu putAlaganarUpaM yasya sa tathA AtApayan-AtApanAM kurvan 'vIrAsaNeNaM'ti siMhAsanopaviSTasya bhuvi nyastapAdasyApanItasiMhAsanasyeva yadavasthAnaM tadvIrAsanaM tena 3 ra vyavasthita iti gamyate / kiMbhUtena aprAvRtena-avidyamAnaprAvaraNena sa eva vA aprAvRtta; NaMkArastu alaGkArArtha: 3 ||suu0 34 // tate NaM se mehe aNagAre teNaM urAleNaM vipuleNaM sassirIeNaM payatteNaM paggahieNaM kallANeNaM siveNaM dhanneNaM maMgalleNaM udaggeNaM udAraeNaM uttameNaM mahANubhAveNaM tavokammeNaM sukke bhukke lukkhe nimmaMse nissoNie kiDikiDiyAbhUe aTThicammAvaNaddhe kise dhamaNisaMtae jAte yAvi hotthA, jIvaM jIveNaM gacchati jIvaM jIveNaM ciTThati bhAsaM bhAsittA gilAyati bhAsaM bhAsamANe gilAyati bhAMsa bhAsissAmitti gilAyati se jahA nAmae iMgAlasagaDiyAi vA kaTThasagaDiyAi vA pattasagaDiyAi vA tilasagaDiyAi vA eraMDakaTThasagaDiyAi vA uNhe dinnA sukkA samANI sasaI gacchai sasaI ciTThati evAmeva mehe aNagAre sasaI gacchai sasaI ciTThai uvacie taveNaM avacite maMsasoNieNaM huyAsaNe iva bhAsarAsiparicchanne taveNaM teeNaM tavateyasirIe atIva atIva uvasobhemANe 2 ciTThati 1 / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare titthagare jAva puvvANupuci caramANe gAmANugAmaM dutijjamANe suhaMsuheNaM viharamANe jeNAmeva rAyagihe nagare jeNAmeva guNasilae cetie teNAmeva uvAgacchati sattA ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati, tate NaM tassa mehassa aNagArassa rAo puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa ayameyArUve ajjhatthite
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAva samupajjitthA-evaM khalu ahaM imeNaM urAleNaM taheva jAva bhAsaM bhAsissAmIti gilAmi taM atthi tA me uTThANe kamme bale vIrie purisakkAraparakkame saddhA dhiI saMvege taMjAva tA me asthi uTThANe kamme bale vIrie purisagAraparakkame saddhA dhiI saMvege jAva ime dhammAyarie dhammovadesae samaNe bhagavaM mahAvIre jiNe suhatthI viharati tAva tAva me seyaM kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva teyasA jalaMte sUre samaNaM 3 vaMdittA namaMsittA samaNeNaM bhagavatA mahAvIreNaM abbhaNunnAyassa samANassa sayameva paMca mahavvayAiM AruhittA goyamAdie samaNe niggaMthe niggaMthIo ya khAmettA tahArUvehiM kaDAIhiM therehiM saddhi viulaM pavvayaM saNiyaM saNiyaM durUhati durUhittA sayameva mehaghaNasannigAsaM puDhavisilApaTTayaM paDilehettA saMlehaNAjhUsaNAe jhUsiyassa bhattapANapaDiyAikkhitassa pAovagayassa kAlaM aNavakaMkhamANassa vihritter| __ evaM saMpeheti 2 kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva jalaMte jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchati 2 samaNaM 3 tikkhutto AdAhiNaM padAhiNaM karei 2 ttA vaMdati namaMsati 2 naccAsanne nAtidUre sussUsamANe namaMsamANe abhimuhe viNaeNaM paMjaliyapuDe pajjuvAsati, mehetti samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM aNagAraM evaM vadAsI-se NUNaM tava mehA ! rAo puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa ayameyArUve ajjhatthite jAva samupajjitthA-evaM khalu ahaM imeNaM orAleNaM jAva jeNeva ahaM teNeva havvamAgae, se NUNaM mehA aDhe samaDhe?, haMtA asthi, ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdhaM kareha, tate NaM se mehe aNagAre samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM,abbhaNunnAe samANe haTTa jAva hiyae uTThAe udvei 2 ttA samaNaM 3 tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM kareI 2 ttA vaMdai namasai 2 ttA sayameva paMca mahavvayAI Arubhei 2ttA goyamAti samaNe niggaMthe niggaMthIo ya khAmeti khAmettA ya tahArUvehi kaDAIhiM therehiM saddhi vipulaM pavvayaM saNiyaM 2 durUhati 2 sayameva mehaghaNa-sannigAsaM puDhavisilApaTTayaM paDilehati 2 uccArapAsavaNabhUmi paDalehati 2 dabbhasaMthAragaM saMtharati 2 dabbhasaMthAragaM durUhati 2 puratthAbhimuhe saMpaliyaMkanisanne karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTa evaM vadAsI-namo'tthu NaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva saMpattANaM, Namo'tthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva saMpAviukAmassa mama dhammAyariyassa, vaMdAmi NaM bhagavaMtaM tatthagayaM ihagae pAsau se bhagavaM tatthagate ihagataMtikaTTa vaMdai namasai 2 ttA evaM vadAsI-pubipiya NaM mae samaNassa 3 aMtie savve pANAivAe paccakkhAe musAvAe adinnAdANe mehuNe pariggahe koemANe mAyA lobhe pejje dose kalahe abbhakkhANe pesunne pariparivAe aratirati mAyAmose micchAdasaNasalle paccakkhAte, iyANipi NaM ahaM tasseva aMtie savvaM pANAtivAyaM paccakkhAmi jAva micchAdasaNasallaM paccakkhAmi, savvaM asaNapAmakhAdimasAtimaM // 11 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAnam // 12 // cauvihaMpi AhAraM paccakkhAmi jAvajjIvAe, jaMpi ya imaM sarIraM i8 kaMtaM piyaM jAva vivihA rogAyaMkA parIsahovasaggA phusaMtItikaTTa eyaMpiya NaM caramehiM UsAsanissAsehiM vosirAmittikaTTa saMlehaNA jhUsaNAjhusie (phAsae) bhattapANapaDiyAikkhiyae pAovagae kAla aNavaMkakhamANe viharati, tate NaM te therA bhagavaMto mehassa aNagArassa agilAe veyAvaDiyaM kreNti| tate NaM se mehe aNagAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasa aMgAI ahijjittA pUrvapadabahupaDipunnAI duvAlasa varisAI sAmannapariyAgaM pANittA mAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhosettA sardvi bhattAI aNasaNAe chedettA sU. 32 AlotiyapaDikkaMte uddhiyasalle samAhipatte ANupuvveNaM kAlagae, tate NaM te therA bhagavaMto mehaM aNagAraM ANupuvveNaM kAlagayaM pAseMti 2 parinivvANavattiyaM kAussaggaM kareMti 2 mehassa AyArabhaMDayaM geNhaMti 2 viulAo pavvayAo saNiyaM 2 paccoruhaMti 2 jeNAmeva guNasilae ceie jeNAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchaMti 2 tA samaNaM 3 vaMdati namasaMti 2 ttA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyANaM aMtevAsI mehe NAmaM aNagAre pagaibhaddae jAva viNIte se NaM devANuppiehi abbhaNunnAe samANe gotamAtie samaNe niggaMthe niggaMthIo ya khAmettA amhehiM saddhi viulaM pavvayaM saNiyaM 2 durUhati 2 sayameva meghaghaNasannigAsaM puDhavisilaM paTTayaM paDileheti 2 bhattapANa-paDiyAikkhitte aNupuvveNaM kAlagae, esa NaM devANuppiyA mehassa aNagArassa AyArabhaMDae 4 / / sUtraM 35 // ___'urAleNa'mityAdi, urAlena-pradhAnena vipulena-bahudinatvadvistIrNena sazrIkaNe-sazobhanena 'payatteNa'ti guruNA pradattena prayalavatA vA pramAdarahitenetyartha: kA 6 pragRhItena-bahumAnaprakarSAdgRhItena kalyANena-nIrogatAkaraNena zivena zivahetutvAt dhanyena dhanAvahatvAt maGgalyena duritopazame sAdhutvAt udagreNa-tIvraNa udAreNa- 'audAryavatA ni:spRhatvAtirekAt 'uttameNa'ti UrdhvaM tamasa:-ajJAnAdyattattathA tena ajJAnarahitenetyartha: mahAnubhAgena-acintyasAmarthyena zuSko ra FELS nIrasazarIratvAt, 'bhukkhe'tti bubhukSAvazena rukSIbhUtatvAt kiTikiTikA-nirmAsAsthisambandhI upavezanAdikriyAbhAvI zabdavizeSa: tAM bhUta: prApto ya: sa tathA, asthIni carmaNA'vanaddhAni yasya sa tathA, kRzo-durbalo dhamanIsantata: nADIvyApto jAtazcApyabhUt, 'jIvaM jIveNaM gacchati' jIvabalenetyartha; zarIrabalenetyartha; bhAsaM kara bhAsittA' ityAdau kAlatrayanirdezaH 'gilAyati'tti glAyati glAno bhavati se'iti athArtha: athazabdazca vAkyopakSepArtha: yathA dRSTAntArtha: nAmeti saMbhAvanAyAM eveti // 92 vAkyAlaGkAre aGgArANAM bhRtA: zakaTikA-gantrI aGgArazakaTikA, evaM kASThAnAM patrANAM parNAnAM 'tila'tti tiladaNDakAnAM, eraNDazakaTikA-eraNDakASThamayI, Atape zrI dattA zuSkA satIti vizeSaNadvayaM ArdrakASThapatrabhRtAyA: tasyA na(zabda) saMbhavati, itizabda upapradarzanArtha; vAzabdA vikalpArthA; sazabdaM gacchati tiSThati vA, evameva zra
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 23 // / megho'nagAraH sazabdaM gacchati sazabdaM tiSThati hutAzana iva bhasmarAzipraticchana, 'taveNaM'ti tapolakSaNena tejasA, ayamabhiprAyo-yathA bhasmacchano'gnirbahirvRttyA - tejorahito'ntarvRttyA tu jvalati evaM megho'nagAro'pi bahirvRttyA'pacitamAMsAditvAnnistejA antarvRttyA tu zubhadhyAnatapasA jvalatIti, uktamevAha-tapasteja:zriyA atIvAtIva upazobhamAna: 2 tiSThatIti 1 / / taM atthi tA me'tti tadevamasti tAvanme utthAnAdi na sarvathA kSINaM taditi bhAva: 'ta jAva tA me'tti tattasmAt yAvanme'sti utthAnAdi tA iti bhASAmAtreNa yAvacca me dharmAcArya: 'suhatthI'ti puruSavaragandhahastI zubhA: vA kSAyikajJAnAdayo'rthA yasya sa tathA 'tAva tAvatti tAvacca tAvacceti vastudvayApekSA dvirukti: 'kaDAIhiMti kRtayogyAdibhiH 'mehaghaNasannigAsaMti ghanameghasadRzaM kAlamityartha: 2 / 'bhattApANapiyAIkkhiyassa'tti pratyAkhyAtabhaktapAnasya, 'kAlaM'ti maraNaM 'jeNeva iha ti ihazabdaviSayaM sthAnaM idamityarthaH 'saMpaliyaMkanisaNNe ti ER padmAsanasanniviSTaH 'pejje'tti abhiSvaGgamAtra 'dosa'tti aprItimAtra abhyAkhyAnaM-asaddoSAropaNaM paizanyaM-pizunakarma paraparivAda-viprakIrNaparadoSakathA aratiratI dharmAdharmAGgeSu mAyAmRSA-veSAntarakaraNato lokavipratAraNaM saMlekhanA-kaSAyazarIrakRzatAM spRzatIti saMlekhanAsparzaka; pAThAntareNa 'saMlehaNAjhUsaNAjhUsiya'tti kA saMlekhanA-sevanAjuSTaH ityartha: 3 / mAsiyAe'tti mAsikyA mAsaparimANayA 'appANaM jhUsite'tti kSapayitvA SaSTi bhaktAni 'aNasaNAe'tti anazanena chittavA-vyavacchedya, kila dine 2 dve dve bhojane lokaH kurute evaM ca triMzatA dina: SaSTirbhaktAnAM parityaktA bhavatIti, parinivvANavattiya'tti parinirvANamuparatirmaraNamityartha: tatpratyayo-nimittaM yasya sa eM parinirvANapratyaya: mRtakapariSThA- panAkAyotsarga ityartha: taM kAyotsarga kurvanti, 'AyArabhaMDagaM'ti AcArAya-jJAnAdibhedabhinnAya bhANDakaM-upakaraNaM varSAkalpAdi AcArabhANDakaM 4 // sU035 // bhaMteti bhagavaM gotame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati namaMsati 2 ttA evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyANaM aMtevAsI mehe NAmaM aNagAre se NaM bhaMte ! mehe aNagAre kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gae kahiM uvavanne?, gotamAdi samaNe bhagavaM mahAvIre bhagavaM goyama evaM vayAsI- evaM khalu goyamA ! mama aMtevAsI mehe NAmaM aNagAre pagatibhaddae jAva viNIe se NaM tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAti ekkArasa aMgAti ahijjati 2 bArasa bhikkhupaDimAo guNarayaNasaMvaccharaM tavokammaM kAraNaM phAsettA jAva kiTTettA mae abbhaNunnAe samANe goyamAi there khAmei 2 tahArUvehiM jAva viulaM pavvayaM durUhati 2 dabbhasaMthAragaM saMtharati 2 dabbha-saMthArovagae sayameva paMca mahavvae uccArei bArasa vAsAtiM // 13 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma kathAnam sU. 32 // 14 // sAmaNNapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe salehaNAe appANaM jhUsittA saDhi bhattAti aNasaNAe chedettA AloiyapaDikkaMte uddhiyasalle samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA uddhaM caMdimasUragahagaNaNakkhattatArArUvANaM bahUI joyaNAI bahUI joyaNasayAI bahUI joyaNasahassAI bahUI joyaNasayasahassAI bahUI joyaNakoDIo bahUI joyaNakoDAkoDIo uDDhe dUraM uppaittA sohaMmIsANa-saNaMkumAramAhiMda-baMbha-laMtaga-mahAsukka-sahassArANaya-pANayAraNaccute tiNNi ya aTThArasuttare gevejja-vimANAvAsasae vIivaittA vijae mahAvimANe devattAe uvavaNNe, tattha NaM atthegaiyANaM devANaM tettIsaM sAgarovamAiM ThiI paNNattA, tattha NaM mehassavi devassa tettIsaM sAgarovamAtiM ThitI pNnnttaa| esa NaM bhaMte ! mehe deve tAo devaloyAo AukkhaeNaM ThitikkhaeNaM bhavakkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA kahiM gacchihiti kahiM uvavajjihiti?, goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihiti bujjhihiti muccihiti parinivvAhiti savvadukkhANamaMtaM kAhiti / evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthagareNaM jAva saMpatteNaM appopAlaMbhanimittaM paDhamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe pannate tibemi 2 ||suutrN 36 // // paDhamaM ajjhayaNaM samattaM // 1 // 'pagaibhaddae'ityatra yAvatkaraNAdevaM dRzyaM 'pagaiuvasante pagaipayaNukohamANamAyAlobhe miumaddavasaMpanne AlINe bhaddae viNIe'tti tatra prakRtyaiva-svabhAvenaiva bhadraka:-anukUlavRtti: prakRtyaivopazAnta:-upazAntakAraH, mRdu ca tanmAIvaM ca mRdumAIvaM- atyantamArdavaM ityarthaH AlIna:-Azrito gurvananuzAsane'pi subhadraka evaM ya: sa tathA 'kahiM gae'tti kasyAM gatau gata:? kva ca devalokAdau utpanno? jAta; vijayavimAnamanuttaravimAnAnAM prathamaM pUrvadigbhAgavarti, tatrotkRSTAdisthite vAdAha'tatthe' tyaadi| yA AyuHkSayeNa- AyurdalikanirjaraNena sthitikSayeNa-AyuHkarmaNa: sthitervedanena bhavakSayeNa-devabhavanibandhanabhUtakarmaNAM gatyA-dInAM nirjaraNeneti / anantaraM devabhavasambandhinaM cayaM-zarIraM 'caitta'tti tyaktvA athavA cyavaM kRtvA setsyati niSThitArtha-cyavano tayA vizeSata: siddhagamanayogyatayA maharddhiprAptyA vA bhotsyate kevalAlokena mokSyate sakalakarmIzaiH parinirvAsyati svasyo bhaviSyati sakalakarmakRtavikAravirahitatayA, kimuktaM bhavati?- sarvaduHkhAnAmantaM kariSyatIti / evaM paDU khalvi' tyAdi nigamanaM appopAlaMbhanimitta Aptena hitena guruNetyartha: upAlambho-vineyasyAvihitavidhAyina: AptopAlambha: sa nimittaM yasya prajJApanasya tttthaa| zrI // 14 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // prathamasya jJAtAdhyayanasyAyaM-anantarodita: meghakumAracaritalakSaNo'bhidheya- prajJapta:-abhihitaH / avidhipravRttasya ziSyasya guruNA mArga sthApanAya upAlambho deyo yathA bhagavatA datto meghakumArAyetyevamarthaM prathamamadhyayanamityabhiprAyaH / iha gAthA mahurehiM niuNehiM vayaNehiM coyayaMti aayriyaa| sIse kahiMci khalie jaha mehamuNiM mahAvIro // 1 // [madhurainipuNairvacanaiH sthApayanti AcAryAH / ziSyaM kvacit skhalite yathA meghamuni mahAvIraH // 1 // ] - itizabdaH samAptau, bravImIti-pratipAdayAmyetadahaM tIrthakaropadezena, na svakIyabuddhyA, ityevaM guruvacanapAratantryaM sudharmasvAmI Atmano jambUsvAmine pratipAdayati, evamanyenApi mumukSaNA bhavitavyamityetadupadarzanArthamiti / jJAtAdharma-kathAyAM prathamaM jJAtavivaraNaM meghakumArakathAnakAkhyaM samAptam / ||iti prthmmdhynm||1|| ||2||ath saMghATAkhyaM dvitiiymdhyynm|| ___ asya ca pUrveNa sahAyaM sambandha, pUrvAsminnanucitapravRttikasya ziSyasya upAlambha ukta; iha tvanucitapravRttikocitapravRttikayoranarthArthaprAptiparamparA'bhidhIyate ityevaMsambandhasyAsyedamupakSepasUtra jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM paDhamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe pannatte bitIyassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa ke aDhe pannatte?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe NAma nayare hotthA (nagara) vannao, tassa NaM rAyagihassa nagarassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAe guNasilae nAmaM cetie hotthA vannao, tassa NaM guNasilayassa cetiyassa adUrasAmaMte ettha NaM mahaM ege jiNNujjANe yAvi hotthA viNaTThadevaule parisaDiyatoraNaghare nANAviha-gucchagumma-layAvalli-vacchacchAie aNega- vAlasaya- saMkaNijje yAvi hotthA 1 / / ___ tassa NaM jinnujjANassa bahumajjhadesabhAe ettha NaM mahaM ege bhaggakUvae yAvi hotthA, tassa NaM bhaggakUvassa adUrasAmaMte ettha NaM mahaM ege mAluyAkacchae yAvi hotthA, kiNhe kiNhobhAse jAva ramme ghanakar3iyaDacchAe mahAmehaniuraMbabhUte (pattie puSphie phalie hariyagarerijjamANe sirIe aIva aIva uvasobhemANe ciTThai) bahUhiM rukkhehi ya gucchehi ya gummehi ya layAhi ya vallIhi ya taNahi ya kusehi (kuviehi) ya khANu(khata) ehi ya saMcchanne palicchanne aMto jhusire bAhiM gaMbhIre aNegavAlasayasaMkaNijje yAvi hotthA 2||suutrN 37 // // 15 // a
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam // 96 // 'jai Na'mityAdi, kaNThyaM 'evaM khalvi'tyAdi tu prakRtAdhyayanArthasUtraM sugamaM caitatsarvaM navaraM jIrNodyAnaM cApyabhUt, cApIti samuccaye apicetyAdivat, vinaSTAni devakulAni parisaTitAni toraNAni prAkAradvAradevakulasambandhIni gRhANi ca yatra tattathA, nAnAvidhA ye gucchA-vRntAkIprabhRtayaH gulmA-vaMzajAlIprabhRtayaH latA:azokalatAdayaH vallyaH- trapuSI-prabhRtayaH vRkSA:- sahakArAdayaH taiH chAditaM yattattathA, anekairvyAlazatai:- zvApadazataiH zaGkanIyaM bhayajanakaM cApyabhUt zaGkanIyamityetadvizeSaNasambandhatvAtkriyAvacanasya na punaruktatA, 1 / 'mAlukAkacchae'tti ekAsthiphalAH vRkSavizeSAH mAlukA: prajJApanAbhihitIsteSAM kakSo gahana mAlukAkakSa, cirbhaTikAkacchaka iti tu jIvAbhigamacUrNikAraH / 'kiNhe kiNhobhAse' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM, "nIle nIlobhAse, harie hariobhAse sIe sIobhAse niddhe niddhobhAse tivve tivvobhAse kiNhe kiNhacchAe nIle nIlacchAe harie hariyacchAe sIye sIyacchAe niddhe niddhacchAe tivve tivvacchAe ghaNakaDiyaDacchAe "tti kRSNaH- kRSNavarNa:aJjanavat svarUpeNa kRSNavarNa evAvabhAsate draSTRRNAM pratibhAtIti kRSNAvabhAsa, kila kiJcidvastu svarUpeNa bhavatyanyAdRzaM pratibhAsate tu sannidhAnaviprakarSAdeH kAraNAdanyAdRzamiti, evaM kvacidasau nIlo mayUragrIveva kvacit haritaH zukapicchavat, haritAlAbha iti vRddhA, tathA zItaH sparzata: vallyAdyAkrAntatvAditi ca vRddhA, snigdho na rUkSaH tIvro varNAdiguNavAn tathA kRSNaH san varNataH kRSNacchAya: chAyA ca dIptirAdityakarAvaraNajanitA veti, evamanyatrApi 'ghaNakaDiyaDacchAe 'tti anyo'nyazAkhAprazAkhAnupravezAt ghananirantaracchAyo ramyo mahAmeghAnAM nikuramba:- samUhastadvad yaH sa mahAmeghanikurambabhUtaH, vAcanAntare tvidamadhikaM paThyate- 'pattie puSphie phalie hariyaga-rerijjamANe' haritakazcAsau rerijjamANetti-bhRzaM rAjamAnazca yaH sa tathA 'sirIe aIva 2 uvasobhemANe ciTThaitti zriyA - vanalakSmyA atIva 2 uvazobhamAnastiSThati, 'kusehi ya'tti darbhaiH kvacit 'kUviehi ya'tti pAThaH tatra kUpikAbhiH liGgavyatyayAt 'khANuehi 'nti sthANubhizca pAThAntareNa 'khataehiM 'ti . khAtairgartairityarthaH athavA 'kUviehiM 'ti coragaveSakai: 'khattaehi 'ti khAtakaiH kSetrasyeti gamyate caurairityarthaH ayamabhiprAyo- gahanatvAt tasya tatra caurA: pravizanti tadgaveSaNArthamitare ceti, saMchanno- vyAptaH paricchanna- samantAt antaH- madhye zuSiraH sAvakAzatvAt bahirgaMbhIro dRSTeraprakramaNAt // sU0 37 // tattha NaM rAyagihe nagare dhaNNe (dhaNe) nAmaM satthavAhe aDDhe ditte jAva viulabhattapANe, tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa bhaddA nAmaM bhAriyA hotthA sukumAlapANipAyA ahINa-paDipuNNa-paMcidiyasarIrA lakkhaNa- vaMjaNa-guNovaveyA mANummANappamANa- paDipunnasujAta-savvaMgasuMdaraMgI sasisomAgArA kaMtA piyadaMsaNA surUvA karayala-parimiya-tivaliyamajjhA kuMDalullihiya-gaMDalehA komudi-rayaNiyara-paDipuNNa- somavayaNA siMgArAgAra-cAruvesA jAva paDirUvA vaMjhA aviyAurI jANukopparamAyA yAvi hotthA // sUtraM 38 // a. 1 hasti bhavaH sU. 32 // 96 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEE // 97 'aDDe ditte' iha yAvatkaraNAdidaM draSTavyaM "vicchiNNaviulabhavaNasayaNAsaNajANavAhaNAnne bahudAsadAsIgomahisa-gavelagappabhUe bahudhaNabahujAyarUvarayae kA AogapaogasaMpautte vicchaDDiyaviulabhattapANe"tti vyAkhyA tvasya meghakumAra- rAjavarNakavat bhadrAvarNakasya tu dhAriNIvarNakavannavaraM 'karayala'tti anena para karayalaparimiyativaliyamajjhA iti dRzyaM 'vaMjha'tti apatyaphalApekSayA niSphalA 'aviyAuritti prasavAnantaramapatyamaraNenApi phalato vandhyA bhavatItyata ucyate* aviyAuritti- avijananazIlA apatyAnAmata evAha-jAnukUrparANAmeva mAtA-jananI jAnukUparamAtA, etAnyeva zarIrAMzabhUtAni tasyA: stanau spRzanti nApatyamityartha: athavA jAnukUrparANyeva mAtrA-parapraNode sAhAyye samartha utsaGganivezanIyo vA parikaro yasyA na putralakSaNa: sA jAnukUrparamAtrA ||suu0 38 // tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa paMthae nAma dAsaceDe hotthA savvaMgasuMdaraMge maMsovacite bAlakIlAvaNakusale yAvi hotthA, tate NaM se dhaNNe satthavAhe rAyagihe nayare bahUNaM nagaranigamaseTThisatthavAhANaM aTThArasaNha ya seNiyappaseNINaM bahusu kajjesu ya kuDuMbesu ya maMtesu ya jAva cakkhubhUte yAvi hotthA, niyagassavi ya NaM kuDuMbassa bahusu ya kajjesu jAva cakkhubhute yAvi hotthA ||suutrN39 / / dAsaceDe'tti dAsasya-bhRtakavizeSasya ceTa-kumAraka: dAsaceTa athavA dAsazcAsau ceTazceti dAsaceTaH ||suu0 39 // tattha NaM rAyagihe nagare vijae nAme takkare hotthA, pAve caMDAlarUve bhImatara-ruddakamme Arusiya-ditta-rattanayaNe kharapharusa-mahalla-vigaya-bIbhatthadADhie asaMpuDitauDhe uddhayapainnalaMbaMtamuddhae bhamararAhuvanne niraNukkose niraNutAve dAruNe paibhae nisaMsatie (nisaMse) niraNukaMpe ahivva egaMtadiTThie khureva ekaMtadhArAe giddheva Amisatallicche aggimiva savvabhakkhe jalamiva savvagAhI ukkaMcaNa-vaMcaNa-mAyAniyaDi-kUDakavaDa-sAisaMpaogabahule ciranagara-viNaTTha-duTTha-sIlAyAracaritte jUyapasaMgI majjapasaMgI bhojjapasaMgI maMsapasaMgI dAruNe hiyaya-dArae (jaNahiyAkArae) sAhasie saMdhiccheyae uvahie vissaMbhaghAtI AlIyaga-titthabheya-lahuhattha-saMpautte parassa davvaharaNaMmi niccaM aNubaddhe tivvavere rAyagihassa nagarassa bahUNi aigamaNANi ya niggamaNANi ya dArANi ya avadArANi ya chiMDio ya khaMDIo ya nagaraniddhamaNANi ya saMvaTTaNANi ya nivvaTTaNANi ya jUva-khalayANi ya pANAgArANi ya vesAgArANi ya taddAraTThANANi ya takkaraTThANANi ya takkaragharANi ya siMgADagANi ya tiyANi ya caukkANi ya caccarANi ya nAgagharANi ya bhUyagharANi ya jakkhadeulANi ya sabhANi ya pavANi ya paNiyasAlANi ya sunnagharANi ya AbhoemANe 2 maggamANe gavesamANe, bahujaNassa chiddesu ya visamesu ya viharesu ya vasaNesu ya anbhudaesu ya ussavesu ya pasavesu ya tihIsu ya chaNesu ya jannesu ya pavvaNIsu ya mattapamattassa ya vakkhittassa ya vAulassa ya // 17 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.1 vAGgam pratibodha sU. 33 198 // suhitassa ya dukkhiyassa ya videsatthassa ya viSpa-vasiyassa ya maggaM ca chidaM ca virahaM ca aMtaraM ca maggamANe gavesamANe evaM ca NaM viharati, bahiyAvi ya NaM rAyagihassa nagarassa ArAmesu ya ujjANesu ya vAvipokkharaNI-dIhiyA-guMjAliyAsaresu ya sarapaMtisu ya sarasarapaMtiyAsu ya jiNNujjANesu ya bhaggakUvaesu ya mAluyAkacchaesu ya susANaesu ya girikaMdara-leNa-uvaTThANe(NasAle) su ya bahujaNassa chiddesu ya jAva evaM ca NaM viharati |suutrN 40 // 'takkare'tti cauraH 'pApasya' pApakarmakAriNa: cANDAlasyeva rUpaM-svabhAvo yasya sa tathA, caNDAlakarmApekSayA bhImatarANi-raudrANi karmANi yasya sa tathA, 'Arusiya'tti AruSTasyeva dIpte-rakte nayane yasya sa tathA, kharaparuSe-atikarkaze mahatyau vikRte-bIbhatse daMSTrike-uttaroSThakezaguccharUpe dazanavizeSarUpe vA yasya sa tathA, asaMpuTitau asaMvRtau vA parasparAlAbhau tucchatvAddazanadIrghatvAcca oSThau yasya sa tathA udbhUtA-vAyunA prakIrNA lambamAnA mUrdhajA yasya sa tathA, bhramararAhuvarNa: kRSNa ityarthaH 'niranukrozo' nirdayo 'niranutApaH' pazcAttAparahita: ata eva 'dAruNo' raudraH ata eva pratibhayo bhayajanakaH niHsaMzayikaH zauryAtizayAdevI tatsAdhayiSyAmyevetyevaMpravRttikaH pAThAntare 'nisaMse'ti nan-narAn zaMsati-hinastIti nRzaMsaH niHzaMso vA-vigatazlAghaH, niraNukaMpetti vigataprANirakSaH nirgatA vA janAnAmanukampA yatra sa tathA, ahiriva ekAntA-grAhyamevedaM mayetyevamevanizcayA dRSTiryasya sa tathA khureva egaMtadhArAe'tti ekatrAnte-vastubhAge'pahartavyalakSaNe dhArA paropatApapradhAnavRttilakSaNA yasya sa tathA, yathA kSurapraH ekadhAraH, moSakalakSaNaikapravRttika eveti bhAva, 'jalamiva savvagAhitti yathA jalaM sarvaM ES svaviSayApannamabhyantarIkaroti tathA'yamapi sarvaM gRhNAtIti bhAvaH tathA utkaJcanavaJcanamAyAnikRtikUTakapaTaiH saha yo'tisaMprayogo-gAyaM tena bahulaH-pracuro yaH sa tathA, tatra urdhvaM kaJcanaM mUlyAdyAropaNArthaM utkaJcanaM hInaguNasya guNotkarSapratipAdanamityarthaH vaJcanaM-pratAraNaM mAyA-paravaJcanabuddhiH nikRtiH-bakavRttyA galakartakAnAmivAvasthAnaM kUTa-kArSApaNatulAdeH paravaJcanArtha nyUnAdhikakaraNaM kapaTaM- nepathyabhASAvipayaryakaraNaM ebhirutkaJcanAdibhissahAtizayena yaH hI 'saMprayogo-yogastena yo bahulaH sa tathA, yadivA sAziyayena dravyeNa kastUrikAdinA parasya dravyasya saMprayogaH sAtisaMprayogaH tatazcotkaJcanAdibhiH sAtisaMprayogeNa ca kI ra yo bahulaH sa tathA, uktaM ca sAtiprayogazabdArthAya-"so hoi sAijogo davvaM jaM chuhiya annadavvesu / dosaguNA vayaNeyu ya atthavisaMvAyaNaM kuNai // 1 ||"tti ekIyaM vyAkhyAnaM,vyAkhyAnAntaraM punarevaM-utkocanaM utkocaH nikRtiH-vaJcanapracchAdanArthaM karma sAtiH-avizrambhaH etatsaMprayoge bahulaH, zeSaM tathaiva,ciraM-bahukAlaM ma yAvat nagare nagarasya vA vinaSTo- viplutaH ciranagaravinaSTaH, bahukAlIno yo nagaravinaSTo bhavati sa kilAtyantaM dhUtoM bhavatItyevaM vizeSitaH, tathA duSTaM zIla-svabhAvaH // 18 // .
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke AkAraH-AkRtizcaritraM ca-anuSThAnaM yasya sa tathA tataH karmadhArayaH dyUtaprasaGgI-chUtAsaktaH evamitarANi, navaraM bhojyAni khaNDakhAdyAdIni, punardAruNagrahaNaM hRdayadAraka va ityasya vizeSaNArthatvAnna punaruktaM, lokAnAM hRdayAni dArayati-sphoTayatIti hRdayadArakaH, pAThAntareNa 'jaNahiyAkArae' janahitasyAkateMtyarthaH, 'sAhasikaH hI // 19 // avitarkitakArI 'sandhicchedakaH' kSetrakhAnakaH 'upadhiko' mAyitvena pracchannacArI 'vizrambhaghAtI' vizvAsaghAtakaH AdIpaka:-agnidAtA tIrthAni tIrthabhUtadevadroNyAdIni bhinatti dvidhA karoti tadrvyamoSaNAya tatparikarabhedaneneti tIrthamedaH, laghubhyAM kriyAsu dakSAbhyAM hastAbhyAM saMprayukto yaH sa tathA, tataH padatrayasya karmadhArayaH, parasya dravyaharaNe nityamanubaddhaH pratibaddha ityartha; 'tIvravairaH' anubaddhavirodhaH 'atigamanAni' pravezamArgAn 'nirgamanAni' nissaraNamArgan 'dvArANi' pratolyaH 'aparadvArANi' dvArikAH 'chiNDI:' chiNDIkAH vRtticchidrarUpAH 'khaNDI:' prAkArAcchidrarUpAH nagaranirddhamanAni-nagarajalanirgamakSAlAn 'saMvartanAni' mArgamilanasthAnAni 'nivartanAni' mArganirghaTanasthAnAni saI 'dyUtakhalakAni' dyUtasthaNDilAni pAnAgArANi madyagehAni vezyAgArANi' vezyAbhavanAni taskarasthAnAni zUnyadevakulAgArAdIni taskaragRhANi' ra taskaranivAsAn zRGgATakAdIni prAg vyAkhyAtAni sabhAH janopavezanasthAnAni prapAH jalasthAnAni, liGgavyatyayazca prAkRtatvAt, 'paNitazAlAH' haTTAn . zUnyagRhANi-pratItAni 'Abhogayan' pazyan 'mArgayan' anvayadharmaparyAlocanataH 'gaveSayan' vyatirekadharmaparyAlocanataH bahujanasya 'chidreSu' 5 praviralaparivAratvAdiSu caurapravezAvakAzeSu 'viSameSu' tIvrarogAdijanitAturatveSu 'vidhureSu' iSTajanaviyogeSu 'vyasaneSu' rAjyAdhupaplaveSu tathA 'abhyudayeSu' hai rAjyalakSyAdilAbheSu 'utsaveSu' indrotsavAdiSu prasaveSu' putrAdijanmasu 'tithiSu' madanatrayodazyAdiSu'kSaNeSu' bahulokabhojanadAnAdirUpeSu yajJeSu'nAgAdipUjAsu 'parvaNISu' kaumudIprabhRtiSu adhikaraNabhUtAsu mattaH pItamadyatayA pramattazca pramAdavAn yaH sa tathA tasya bahujanasyeti yogaH, 'vyAkSiptasya' prayojanAntaropayuktasya ki vyAkulasya ca nAnAvidhakAryAkSepeNa sukhitasya duHkhitasya ca videzasthasya ca dezAntarasthasya viproSitasya ca dezAntaraM gantuM pravRttasya mArga ca' panthAnaM 'chidraM ca' apadvAraM 'virahaM ca' vijanaM antaraM antaraM ca- avasaramiti ArAmAdipadAni prAgvat 'susANesu yatti zmazAneSu 'girikandareSu' girirandhreSu 'layaneSu' girivartipASANagRheSu upasthAneSu' tathAvidhamaNDapeSu bahujanasya chidreSvityAdi punarAvartanIyaM yAvad 'evaM ca NaM viharaitti // sU0 40 // * sa bhavati sAtiyogo yad dravyamanyadravyeSu kSiptvA / doSaguNAn vacaneSu ca athavisaMvAdanaM karoti // 1 // // 19 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma rAdhanaM sU. 34 // 100 tate NaM tIse bhaddAe bhAriyAe annayA kayAI puvvattAvaratta-kAlasamayaMsi kuDuMbajAgariyaM jAgaramANIe ayameyArUve ajjhathie jAva samupajjitthA-ahaM dhaNNeNa satthavAheNa saddhi bahUNi vAsANi saddapharisarasagaMdharUvANi mANussagAI kAmabhogAiM paccaNubhavamANI viharAmi, no ceva NaM ahaM dAragaM vA dArigaM vA payAyA(payA)mi taM dhannAo NaM tAo ammayAo jAva suladdhe NaM mANussae jammajIviyaphale tAsiM ammayANaM jAsiM manne NigayakucchisaMbhUyAti thaNaduddhaluddhayAtiM mahurasamullAvagAtiM mammaNapayaMpiyAtiM thaNamUlakakkhadesabhAgaM abhisaramANAta muddhayAiM thaNayaM pivaMti tato ya komalakamalovabhehiM hatthehiM gihiUNaM ucchaMge nivesiyAI deMti samullAvae pie sumahure puNo 2 maMjulappabhaNite, taM ahannaM adhannA apunnA alakkhaNA akayapunnA etto egamavi na pattA, taM seyaM mama kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva jalaMte dhaNNaM satthavAhaM ApucchittA dhaNNeNaM satthavAheNaM abbhaNunAyA samANI subahuM vipulaM asaNapANakhAtimasAtima uvakkhaDAvettA subahuM puSphavasthagaMdhamallAlaMkAraM gahAya bahUhi mittanAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pirajaNamahilAhiM saddhi saMparivuDA jAI imAI rAyagihassa nagarassa bahiyA NAgANi ya bhUyANi ya jakkhANi ya iMdANi ya khaMdANi ya ruddANi ya sevANi ya vesamaNANi ya tattha NaM bahUNaM nAgapaDimANa ya jAva vesamaNapaDimANa ya maharihaM puSphaccaNiyaM karettA jANupAyapaDiyAe evaM vaittae-jai NaM ahaM devANuppiyA! dAragaM vA dArigaM vA payAyAmi to NaM ahaM tunbhaM jAyaM ca dAyaM ca bhAyaM ca akkhayaNihiM ca aNuvaDremitti kaTTa uvAtiyaM uvAittae evaM saMpeheti 2 kallaM jAva jalaMte jeNAmeva dhaNNe satthavAhe teNAmeva uvAgacchati uvAgacchittA evaM vadAsI-evaM khalu aha~ devANuppiyA ! tubbhehiM saddhi bahUI vAsAtiM jAva deMti samullAvae sumahure puNo 2 maMjulappabhaNite taNNaM ahaM ahannA apunnA akayalakkhaNA eto egamavi na pattA, taM icchAmi NaM devANuppiyA! tunbhehiM abbhaNunnAtA samANI vipulaM asaNaM 4 jAva aNuvaDDemi uvAiyaM karettae1 / tate NaM dhaNNe satthavAhe bhaI bhAriyaM evaM vadAsI-mamapi ya NaM khalu devANuppie ! esa ceva maNorahe-kahaM NaM tumaM dAragaM dAriyaM vA payAejjasi ?, bhaddAe satthavAhIe eyamaTThamaNujANati, tate NaM sA bhaddA satthavAhI dhaNNeNaM satthavAheNaM abbhaNunnAtA samANI haTThatuTTha jAva hayahiyayA vipulaM asaNapANakhAtimasAtimaM uvakkhaDAveti 2 ttA subahu puSphagaMdha-vasthamallAlaMkAraM geNhati 2 sayAo gihAo niggacchati 2 rAyagihaM nagaraM majjhaMmajjheNaM niggacchati 2ttA jeNeva pokkhariNI teNeva uvAgacchati 2 pukkhariNIe tIre subahu puSpha jAva mallAlaMkAraM Thavei 2 pukkhariNi ogAhai 2 jalamajjaNaM kareti jalakIDaM kareti 2 NhAyA kayabalikammA ullapaDasADigA jAI tattha uppalAiM jAva // 10 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 101 // sahassapattAI tAI giNhai 2 pukkhariNIo paccoruhai 2 taM subahuM puSphagaMdhamallaM geNhati 2 jeNAmeva nAgagharae ya jAva vesamaNagharae ya teNeva uvAgacchaMti 2 tattha NaM nAgapaDimANa yajAvavesamaNapaDimANa ya Aloe paNAmaM kareiIsiM paccunnamai 2 lomahatthagaM parAmusai 2 nAgapaDimAo ya jAva vesamaNapaDimAo ya lomahattheNaM pamajjati udagadhArAe abbhukkheti 2 pamhala-sukumAlAe gaMdhakAsAIe gAyAI lUhei 2 maharihaM vatthAruhaNaM ca mallAruhaNaM ca gaMdhAruhaNaM ca cunnAruhaNaM ca vannAruhaNaMca kareti 2 jAva dhUvaM Dahati 2 jAnupAyapaDiyA paMjaliuDA evaM vadAsI-jai NaM ahaM dAragaM vA dArigaM vA payAyAmi to NaM ahaM jAyaM ca jAva aNuvaDDemitti kaTTa uvAtiyaM kareti 2 jeNeva pokkhariNI teNeva uvAgacchati 2 vipulaM asaNaM 4 AsAemANI jAva viharati, jimiyA jAva suibhUyA jeNeva sae gihe teNeva uvAgayA aduttaraM ca NaM bhaddA satthavAhI cAuddasaTThamuddivapunnamAsiNIsu vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDeti 2 bahave nAgA ya jAva vesamaNA ya uvAyamANI jAva evaM ca NaM viharati 2 ||suutrN 41 // __'kuDuMbajAgariyaM jAgaramANIe'tti kuTumbacintAyA jAgaraNaM-nidrAkSaya: kuTumbajAgarikA, dvitIyAyAstRtIyArthatvAt tayA 'jAgratyA' vibudhyamAnayA, athavA kuTumbajAgarikAM jAgratyA: 'payAyAmi'tti prajanayAmi 'yAsiM manne' ityatra tAsAM sulabdhaM janma jIvitaphalaM ahaM 'manye' vitarkayAmi yAsAM nijakakukSisaMbhUtAnItyevamakSaraghaTanA kAryA, nijakukSi-saMbhUtAni DimbharUpANi iti gamyate, stanadugdhalubdhakAni madhurasamullApakAni manmanaM-skhalatprajalpitaM yeSAM - tAni tathA stanamUlAtkakSAdezabhAgamabhisaranti-saMcaranti stanajaM pibanti, tatazca komalakamalopamAbhyAM hastAbhyAM gRhItvA utsaGge nivezitAni dadati samullApakAn sumadhurAn, 'etto egamavi na patta'tti ita: pUrvaM ekamapi- DimbhakavizeSaNa- kalApAdekamapi vizeSaNaM na prAptA, bahiyA nAgagharANi yetyAdi pratItaM, 'jaNNupAyavaDiya'tti jAnubhyAM pAdapatitA jAnupAdapatitA jAnunI bhuvi vinyasya praNatiM gatetyarthaH / 'jAyaM ve'tyAdi yAga-pUjAM dAyaM- parvadivasAdau dAnaM bhAgaMlAbhAMzaM akSayanidhi-avyayaM bhANDAgAraM akSayanidhiM vA-mUladhanaM yena jIrNIbhUtadevakulasyoddhAraH kariSyate akSINikAM vA pratItAM varddhayAmi-pUrvakAle alpaM santaM mahAntaM karomIti bhAvaH 'uvavAiya'ti upayAcyate-mRgyate sma yattat upayAcita- IpsitaM vastu 'upayAcituM' prArthayituM 1 / - 'ullapaDasADaya'tti snAnenArdai paTazATike uttarIyaparidhAnavastre yasyAH sA tathA 'Aloetti darzane nAgAdipratimAnAM praNAmaM karoti, tata: pratyunnamati, I lomahastaM-pramArjanIkaM parAmRzati' gRhNAti, tatastena tA: pramArjayati 'abbhukkheitti abhiSiJcati vastrAropaNAdIni pratItAni 2 ||suu041 // // 101 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharmaucAima // 102 gunnAya nAtA samAsatthavAhapAjAvapati ____tate NaM sA bhaddA satthavAhI annayA kayAi keNati kAlaMtareNaM AvanasattA jAyA yAvi hotthA, tate NaM tIse adAe sasthavAhIe dosu mAsesu vItikkatesu tatie mAse vaTTamANe imeyArUve dohale pAubbhUte-dhannAo NaM tAo ammayAo jAva kayalakkhaNAo NaM tAo ammayAo jAo NaM viulaM asaNaM 4 subahuyaM puSphavattha-gaMdhamallAlaMkAraM gahAya mittanAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNanayaramahiliyAhi ya saddhi saMparivuDAo rAyagihaM nagaraM majjhaMmajjheNaM niggacchaMti 2 jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchaMti 2 pokhariNIM ogAhiMti 2 NhAyAo kayabalikammAo savvAlaMkAravibhUsiyAo vipulaM asaNaM 4 AsAemANIo jAva paDibhuMjemANIo dohalaM viNeti evaM saMpeheti 2 kallaM jAva jalaMte jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchati 2 ghaNNaM satthavAhaM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA! mama tassa ganbhassa jAva viNeti taM icchAmi NaM devANuppiyA! tubbhehiM abbhaNunnAtA samANI jAva viharittae, ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha, tate NaM sA bhaddA satthavAhI dhaNNeNaM satthavAheNaM abbhaNunnAyA samANI haTThatuTThA jAva vipulaM asaNaM 4 jAva NhAyA jAva ullapaDasADagA jeNeva nAgagharate jAva dhUvaM dahati 2 paNAmaM kareti paNAmaM karettA jeNeva pokkhariNI teNeva uvAgacchati 2 tate NaM tAo mittanAti jAva nagaramahilAo bhaI satthavAhiM savvAlaMkAravibhUsitaM kareMti, tate NaM sA bhaddA satthavAhI tAhi mittanAti-niyagasayaNa-saMbaMdhiparijaNa-NagaramahiliyAhiM saddhiM taM vipulaM asaNaM 4 jAva pari jamANI ya dohalaM viNeti 2 jAmeva disi pAunbhUtA tAmeva disi paDigayA tate NaM sA bhaddA satthavAhI saMpunnaDohalA jAva taM gambhaM suhaMsuheNaM parivahati, tate NaM sA bhaddA satthavAhI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM aTThamANa (ya) rAiMdiyANaM sukumAlapANipAdaM jAva dAragaM payAyA, tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro paDhame divase jAtakammaM kareMti 2 taheva jAva vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAveMti 2 taheva mittanAti niyaya sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNa-nagara-mahiliyAhi ya bhoyAvettA ayameyArUvaM gonnaM guNa-niSphannaM nAmadhejjaM kareMti jamhA NaM amhaM ime dArae bahUNaM nAgapaDimANa ya jAva vesamaNapaDimANA ya uvAiyaladdhe NaM te hor3a NaM amhaM ime dArae devadinnanAmeNaM, tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro nAmadhijjaM kareMti devadinnetti, tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro jAyaM ca dAyaM ca bhAyaM ca akkhayanihiM ca aNuvaDeti ||suutrN 42 // _ 'cAuddasI'tyAdau 'uddiTThi'ti amAvasyA 'Avanasatte'ti Apanna-utpanna: sattvo-jIvo garbhe yasyAH sA tathA ||suu.42 // // 10 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 103 // tate NaM se paMthae dAsaceDae devadinnassa dAragassa bAlaggAhI jAe, devadinnaM dArayaM kaDIe geNhati 2 bahUhi Dibhaehi ya DiMbhagAhi ya dAraehi ya dAriyAhi ya kumAraehi akumAriyAhi ya saddhi saMparivuDe abhiramamANe abhiramati / tate NaM sA bhaddA satthavAhI annayA kayAI devadinnaM dArayaM NhAyaM kayabalikammaM kayakouya-maMgala-pAyacchittaM savvAlaMkArabhUsiyaM kareti paMthayassa dAsaceDayassa hatthayaMsi dalayati tate NaM se paMthae dAsaceDae bhaddAe satthavAhIe hatthAo devadinnaM dAragaM kaDie giNhati 2 sayAto gihAo paDinikkhamati 2 bahUhi Dibhaehi ya DibhiyAhi yajAva kumAriyAhi yasaddhiM saMparibuDe jeNeva rAyamagge teNeva uvAgacchai 2 devadinnaM dAragaM egate ThAveti 2 bahUrhi Dibhaehi ya jAva kumAriyAhi ya saddhiM saMparivuDe pamatte yAvi hotthA viharati 1 / / imaM ca NaM vijae takkare rAyagihassa nagarassa bahUNi bArANi ya avadArANi ya taheva jAva AbhoemANe maggemANe gavesemANe jeNeva devadinne dArae teNeva uvAgacchai 2 devadinnaM dAragaM savvAlaMkAravibhUsiyaM pAsati pAsittA devadinnassa dAragassa AbharaNAlaMkAresu mucchie gaDhie giddhe ajjhovavanne paMthayaM dAsaceDaM pamattaM pAsati 2 disAloyaM kareti karettA devadinnaM dAragaM geNhati 2 kakkhaMsi alliyAveti 2 uttarijjeNaM pihei 2 sigghaM turiyaM cavalaM cetiyaM rAyagihassa nagarassa avadAreNaM niggacchati 2 jeNeva jiNNujjANe jeNeva bhaggakUvae teNeva uvAgacchati 2 devadinnaM dArayaM jIviyAo vavaroveti 2 AbharaNAlaMkAraM geNhati 2 devadinnassa dAragassa sarIragaM nippANaM nicceTuM ka jIviyavippajaDhaM bhaggakUvae pakkhivati 2 jeNeva mAluyAkacchae teNeva uvAgacchati 2 mAluyAkacchayaM aNupavisati 2 niccale niSphaMde tusiNIe divasaM khivemANe ciTThati 2 // sU0 43 // DimbhadArakakumArakANAmalpabahubahutarakAlakRto vizeSa: mUrcchito-mUDho gatavivekacaitanya ityartha: 'prathito' lomatantubhi: saMdarbhita: 'gRddha' AkAGkSAvAn 'abhyupapannaH' adhikaM tadekAgratAM gata iti,zIghrAdIni ekArthikAni zIghratAtizayakhyApanArthAni niSprANaM-ucchvAsAdirahitaM nizceSTaM-vyApArarahitaM jIvavippajati AtmanA vipramuktaM nizcalo-gamanAgamanAdivarjita: niSpando hastAdyavayavacalanarahita: tUSNIko-vacanarahita:'kSepayan' prerayan // sU0 43 // tate NaM se paMthae dAsaceDe tao muhuttaMtarassa jeNeva devadinne dArae Thavie teNeva uvAgacchati 2 devadinnaM dAragaM taMsi ThANaMsi apAsamANe royamANe kaMdamANe vilavamANe devadinnadAragassa savvato samaMtA maggaNagavesaNaM karei 2 devadinnassa dAragassa katthai sutiM vA khuti vA pauttiM pra vA alabhamANe jeNeva sae gihe jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchati 2 ghaNNaM satthavAhaM evaM vadAsI-evaM khalu sAmI ! bhaddA satthavAhI // 103 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ MOM jJAtAdharmakaccAGgama // 104 // nazana sU.35 devadinnaM dArayaM NhAyaM jAva mama hatthaMsi dalayati tate NaM ahaM devadinnaM dArayaM kaDIe giNhAmi 2 jAva maggaNagavesaNaM karemi taM na Najjati NaM sAmi ! devadinne dArae keNai (NIie vA) hate vA avahie vA avakhitte vA pAyavaDie dhaNNassa satthavAhassa etamaTuM nivedeti 1 / tate NaM se dhaNNe satthavAhe paMthayadAsaceDayassa etamaDhe soccA Nisamma teNa ya mahayA puttasoeNAbhibhUte samANe parasuNiyatteva caMpagapAyave dhasatti dharaNIyalaMsi savvegehiM sannivaie tate NaM se dhaNNe satthavAhe tato muhuttaMtarassa Asatthe pacchAgayapANe devadinnassa dAragassa savvato samaMtA maggaNagavesaNaM kareti devadinnassa dAragassa katthai suI vA khuiMvA pauttiM vA alabhamANe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai 2 mahatthaM pAhuDaM geNhati 2 jeNeva nagaraguttiyA teNeva uvAgacchati 2 taM mahatthaM pAhuDaM uvaNati uvaNatittA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! mama putte bhaddAe bhAriyAe attae devadinne nAma dArae iDhe jAva uMbara-puSphaMpiva dullahe savaNayAe kimaMga puNa pAsaNayAe?, tate NaM sA bhaddA devadinnaM NhAyaM savvAlaMkAravibhUsiyaM paMthagassa hatthe dalAti jAva pAyavaDie taM mama nivedeti, taM icchAmi NaM devANuppiyA! devadinnadAragassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM kayaM 2 / taeNaM te nagaragottiyA dhaNNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA sannaddhabaddhavammiyakavayA uppIliyasarAsaNavaTTiyA jAva gahiyAuhapaharaNA dhaNNeNaM satthavAheNaM saddhiM rAyagihassa nagarassa bahUNi atigamaNANi ya jAva pavAsu ya maggaNagavesaNaM karemANA rAyagihAo nagarAo paDinikkhamaMti 2 jeNeva jiNNujjANe jeNeva bhaggakUvae teNeva uvAgacchati 2 devadinnassa dAragassa sarIragaM nippANaM nicceTuMjIva(jIviya, jAva,) vippajaDhaM pAsaMti 2 hA hA aho akajjamitikaTTa devadinnaM dAragaM bhaggakUvAo uttAreMti 2 ghaNNassa satthavAhassa hattheNaM dalayaMti 3 ||suutrN 44 // 'zruti' vArtAmAtraM 'kSutaM' tasyaiva saMbandhinaM zabdaM taccihna vA 'pravRtti' vyaktataravArtA, nIto mitrAdinA svagRhe apahRtazcaureNa AkSipta:- upalobhitaH / 'parasuniyattevva'tti parazunA-kuThAreNa nikRtta:- chinno ya: sa tathA tadvat 'nagaragottiya'tti nagarasya gupti-rakSAM kurvantIti nagaraguptikA:- ArakSakA: 'sannaddhabaddhavammiyakavayatti sanaddhA:- saMhananIbhiH kRtasannAhA: baddhA-kasAbandhanena varmitAzca-aGgarakSIkRtA: zarIrAropaNena kavacA:- kaGkaTA yaiste tathA tata: mAta karmadhArayaH athavA varmitazabda: kvacinnAdhIyata eva, 'uppIliyasarAsaNapaTTiyA' utpIDitA-AkrAntA guNena zarAsanaM-dhanustallakSaNA paTTikA yaiste tathA, athavA isaka utpIDitA-baddhA zarAsanapaTTikA-bAhupaTTako yaiste tathA, dRzyate ca dhanurdharANAM bAhau carmapaTTabandha iti, iha sthAne yAvatkaraNAdidaM dRzyaM "piNaddhagevejjA SMS baddhaAviddhavimalavaraciMdhapaTTA" pinaddhAni-parihitAni graiveyakANi-grIvArakSANi yaiste tathA, baddho gADhIkaraNena Aviddha-parihito mastake vimalo varacihnapaTTo kI
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 105 // / yaiste tathA tata: karmadhAraya: 'gahiyAuhapaharaNA' gRhItAnyAyudhAni praharaNAya-prahAradAnAya yaiste tathA, athavA''yudhapraharaNayoH kSepyAkSepyakRto vizeSaH, sasakkhaMti ra sasAkSi sasAkSiNo'dhyakSAn vidhAyetyarthaH ||suu044 // tate NaM te nagaraguttiyA vijayassa takkarassa payamagga-maNugacchamANA jeNeva mAluyAkacchae teNeva uvAgacchaMti 2 mAluyAkacchayaM aNupavisaMti 2 vijaya takkara sasakkhaM sahoDhaM sagevejjaM jIvaggAhaM giNhaMti 2 aTThimuTThi-jANukoppara-pahAra-saMbhagga-mahiyagattaM kareMti 2 avauDagabandhaNaM kareMti 2 devadinnagassa dAragassa AbharaNaM gehaMti 2 vijayassa takkarassa gIvAe baMdhati ra mAluyAkacchagAo paDinikkhamaMti 2 jeNeva rAyagihe nagare teNeva uvAgacchaMti 2 rAyagihaM nagaraM aNupavisaMti 2 rAyagihe nagare siMghADagatiyacaukkacaccara- mahApahapahesu kasappahAre ye layappahAre ya chivApahAre ya nivAemANA 2 chAraM ca dhUliM ca kayavaraM ca uvariM pakkiramANA 2 mahayA 2 saddeNaM ugghosemANA evaM vadaMti-esa NaM devANuppiyA ! vijae nAmaM takkare jAva giddhe viva AmisabhakkhI bAlaghAyae bAlamArae, taM no khalu devANuppiyA! eyassa keti rAyA vA rAyaputte vA rAyamacce vA avarajjhati etthaDe (nannattha) appaNo sayAti kammAiM avarajhaMtittikaTTa jeNAmeva cAragasAlA teNAmeva uvAgacchaMti 2 haDibaMdhaNaM kareMti 2 bhattapANanirohaM kareMti 2 tisaMjhaM kasappahAre ya jAva nivAemANA 2 viharaMti 1 / tate NaM se dhaNNe satthavAhe mittanAti-niyagasayaNa-saMbaMdhipariyaNeNaM saddhiM royamANe jAva vilavamANe devadinnassa dAragassa sarIrassa mahayA 8 iDDIsakkArasamudaeNaM niharaNaM kareti 2 bahUI lotiyAtiM mayagakiccAI kareti 2 keNai kAlaMtareNaM avagayasoe jAe yAvi hotthA 2 ||suutrN 'sahoDhaM'ti samoSaM 'sagevejjati saha praiveyakeNa-grIvAbandhanena yathA bhavati tathA gRhNanti 'jIvaggAhaM giNhaMti'tti jIvatIti jIvastaM jIvantaM gRhNanti kA asthituSTijAnukUparaisteSu vA ye prahArAstai: saMbhagnaM-mathitaM moTitaM-jarjaritaM gAtraM-zarIraM yasya sa tathA taM kurvanti 'avauDagabaMdhaNaM'ti avajhoTanena apamoTanena u kRkATikAyA: bAhvozca pazcAdbhAganayanena bandhanaM yasya sa tathA taM kurvanti 'kasappahAre yatti vardhatADanAni 'chiva'tti zlakSNaH kaSa: 'latA' kambA 'bAlaghAtakaH' 43 prahAradAnena 'bAlamArakaH' prANaviyojanena / 'rAyamacce'tti rAjAmAtyaH 'avarajjhaitti aparAdhyati anarthaM karoti 'nannattha'tti natvanyatretyarthaH, vAcanAntare tvidaMba ba nAdhIyata eva ||suu0 45 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam ||106 // tate NaM se dhaNNe satyavAhe annayA kayAI lahUsarAMsi rAyAvarAhaMsi saMpalatte jAe yAvi hotthA, tate NaM te nagaraguttiyA dhaNNaM satthavAhaM geNhaMti 2 jeNeva cArage teNeva uvAgacchaMti 2 cAragaM aNupavesaMti 2 vijaeNaM takkareNaM saddhi egayao haDibaMdhaNaM kareMti / tate NaM sA bhaddA bhAriyA kallaM jAva jalate vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDeti 2 bhoyaNapaDie (piDae) kA(bha) reti 2 bhoyaNAiM pakkhivati laMchiyamuddiyaM karei 2 egaM ca surabhivAripaDiputraM dagavArayaM kareti 2 paMthayaM dAsaceDaM saddAveti 2 evaM vadAsI-gaccha NaM tumaM devANuppiyA ! imaM vipulaM asaNaM 4 gahAya cAragasAlAe dhaNNassa satthavAhassa uvaNehi, tate NaM se paMthae bhaddAe satyavAhIe evaM vRtte samANe haTTatuTTe taM bhoyaNapiDayaM taM ca surabhivaravAripaDipunnaM dagavArayaM geNhati 2 sayAo gihAo paDinikkhamati 2 rAyagihe nagare majjhamajjheNaM jeNeva cAragasAlA jeNeva dhanne satthavAhe teNeva uvAgacchati 2 bhoyaNapiDayaM ThAveti 2 ullaMchati 2 ttA bhAyaNAI geNhati 2 bhAyaNAI dhoveti 2 hatthasoyaM dalayati 2 dhaNaM satthavAhaM teNaM vipuleNaM asaNapANakhAimasAimeNa parivesati, tate NaM se vijae takkare dhaNNaM satthavAhaM evaM vadAsI-tumaNNaM devANuppiyA ! mama eyAo vipulAto asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM karehi 1 / tateAM se dhaNe satthavAhe vijayaM takkaraM evaM vadAsI- avi yAI vijayA ! eyaM vipulaM asaNaM 4 kAyANaM vA suNagANaM vA dalajjA ukkaruDiyAe vA NaM chaDDejjA no ceva NaM tava puttaghAyagassa puttamAragassa arissa veriyassa paDiNIyassa paccAmittassa etto vipulAo asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM karejjAmi, tate NaM se dhaNNe satthavAhe taM vipulaM asaNaM 4 AhAreti 2 taM paMthayaM paDivisajjeti, tate se paMtha dAsa taM bhoyaNapir3agaM giNhati 2 jAmeva disi pAubbhUte tAmeva disiM paDigae, tate NaM tassa dhaNNassa satyavAhassa taM vipulaM asaNaM 4 AhAriyassa samANassa uccArapAsavaNe NaM uvvAhitthA, tate NaM se dhaNNe satyavAhe vijayaM takkaraM evaM vadAsI- ehi tAva vijayA ! egaMtamavakkamAmo jeNaM ahaM uccArapAsavaNaM pariTThavemi, tate NaM se vijjae takkare ghaNNaM satyavAhaM evaM vayAsI tubdhaM devANuppiyA ! vipulaM asaNaM 4 AhAriyassa atthi uccAre vA pAsavaNe vA mamannaM devANuppiyA ! imehiM bahUhiM kasappahArehi ya jAva layApahArehi ya taNhAe ya chuhAe parabbhavamANassa Natthi kei uccAre vA pAsavaNe vA taM chaMdeNaM tumaM devANupriyA ! egaMte avakkamittA uccArapAsavaNaM paridvavehi, tate NaM se dhaNNe satthavAhe vijaeNaM takkaraNaM evaM vutte samANe tusiNIe saMciTThati 2 / EMRAN SMR MM, meghasya sadgatiH su. 36 SERMB SMEROMB 3 // 106 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 107 // tate NaM se dhaMNNe satthavAhe muhattaMtarassa baliyatarAgaM uccarapAsavaNeNaM uvvAhijjamANe vijayaM takkaraM evaM vadAsI-ehi tAva vijayA ! jAva avakkamAmo, tate NaM se vijae ghaNNaM satthavAhaM evaM vadAsI-jaiNaM tuma devANuppiyA! tato vipulAo asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM karehi tato'haM tumehiM saddhi egaMtaM avakkamAmi, tate NaM se dhaNNe satthavAhe vijayaM evaM vadAsI-ahannaM tubmaM tato vipulAo asaNapANakhAima-sAimAo saMvibhAgaM karissAmi, tate NaM se vijae dhaNNassa satthavAhassa eyamaTuM paDisuNeti tate NaM se vijae dhaNNeNaM saddhi egate avakkameti uccArapAsavaNaM pariTThaveti AyaMte cokkhe paramasuibhUe tameva ThANaM uvasaMkamittANaM viharati, tate NaM sA bhaddA kallaM jAva jalate vipulaM asaNaM 4 jAva pariveseti, tate NaM se dhaNNe satthavAhe vijayassa takkarassa tato vipulAo asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM kareti, tate NaM se dhaNNe satthavAhe paMthayaM dAsaceDaM visajjeti, tate NaM se paMthae bhoyaNapiDayaM gahAya cAragAo paDinikkhamati 2 rAyagihaM nagaraM majjhamajjheNaM jeNeva sae gehe jeNeva bhaddA bhAriyA teNeva uvAgacchai 2ttA bhaI satthavAhiNi evaM vayAsI-khalu devANuppie! dhaNNe satthavAhe tara he)va puttadhAyagassa jAva paccAmittassa tAo vipulAo asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM kareti 3 ||suutrN 46 // svakAni nirupacaritAni nopacAreNAtmana: sambandhIni 'lahussagaMsi'tti laghu: sva-AtmA svarUpaM yasya sa laghu-svaka:-alpasvarUpa: rAjJi viSaye aparAdhoya rAjAparAdhastatra 'saMpralaptaH' pratipAdita: pizunairiti gamyate / 'bhoyaNapaDiya'tti bhojanasthAlAdyAdhArabhUtaM vaMzamayaM bhAjanaM piTakaM tat karoti, sajjIkarotItyarthaH pAThAntareNa bhareitti pUrayati pAThAntareNa bhojanapiTake karoti azanAdIni 'lAJchitaM' rekhAdidAnato mudritaM kRtamudrAdimudraM 'ullaMcheitti vigatalAJchanaM karoti zo 'parivezayati' bhojayati, avi yAIti api: saMbhAvane AiMti bhASAyAM are- zatrorvairiNa:- sAnubandha-zatrubhAvasya pratyanIkasya-pratikUlavRtteH pratyamitrasya-vastu 2 prati amitrasya 'dhaNNassa'tti karmaNi SaSThi uccAraprazravaNaM kartR NAmityalaGkAre 'uvvAhittha'tti udbAdhayati sma, ehi tAve'tyAdi, Agaccha tAvaditi bhASAmAtre he vijaya ! ekAntaM-vijanamapakramAmo- yAma: 'jeNaM ti yenAhamuccArAdi pariSThApayAmIti 'chaMdeNaM'ti abhiprAyeNa yathArucItyarthaH ||suu. 46 // tate NaM sA bhaddA satthavAhI paMthayassa dAsaceDayassa aMtie eyamaDhe soccA AsuruttA ruTThA jAva misimisemANA dhaNNassa satthavAhassa paosamAvajjati tate NaM se dhaNNe satthavAhe annayA kayAI mittanAtiniyagasayaNa-saMbaMdhipariyaNeNaM saeNa ya atthasAreNaM rAyakajjAto appANaM moyAveti 2 cAragasAlAo paDinikkhamati 2 jeNeva alaMkAriyasabhA teNeva uvAgacchati 2 alaMkAriyakammaM kareti karAveti 2 jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchati 2 aha (ahAkaya) dhoyamaTTiyaM geNhati pokkhariNIM ogAhati 2 jalamajjaNaM kareti 2 NhAe kayabalikamme |107 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAma // 108 // jAva rAyagihaM nagaraM aNupavisati 2 rAyagihanagarassa majjhamajheNaM jeNeva sae gihe teNeva padhArettha gmnnaae| tate NaM taM dhaNNaM satthavAha ejjamANaM pAsittA rAyagihe nagare bahave niyaga-seTThi-satthavAha-pabhitao Ar3hati parijANaMti sakkAreMti sammANeti abbhuTThati sarIrakusalaM a.2 pucchti| saMghATAtate NaM taM se dhaNNe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchati 2 jAviya se tattha bAhiriyA parisA bhavati taMjahA-dAsAti vA pessAti vA bhiyagAi dhyayana sU.37 vA bhAillagAi vA, sevi ya NaM dhaNNaM satthavAhaM ejjaMtaM pAsati 2 pAyavaDiyAe khemakusalaM pucchaMti, jAvi ya se tattha anbhaMtariyA parisA bhavati, taMjahA- bhAyAi vA piyAi vA bhAyAti vA bhagiNIti vA, sAvi ya NaM dhaNNaM satthavAhaM ejjamANaM pAsati 2 AsaNAo abbhuTeti 2 kaI kaMThAkaMThiyaM avayAsiya bAhappamokkhaNaM kareti 2 / tate NaM se dhaNNe satthavAhe jeNeva bhaddA bhAriyA teNeva uvAgacchati, tate NaM sA bhaddA dhaNNaM satthavAhaM ejjamANaM pAsati pAsittA No ADhAti no pariyANAti aNADhAyamANI aparijANamANI tusiNIyA parammuhI saMciTThati, tate NaM se dhaNNe satthavAhe bhaI bhAriyaM evaM vadAsI-kinnaM tubbhaM devANuppie! na tuTThI vA na harise vA nANaMde vA jaM mae saeNaM atthasAreNaM rAyakajjAto appANaM vimotie, tate NaM sA bhaddA dhaNNaM satthavAhaM evaM vadAsI- kahanaM devANuppiyA! mama tuTThI vA jAva ANaMde vA bhavissati ? jeNaM tuma mama puttaghAyagassa jAva paccAmittassa tato vipulAto asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAgaM karesi, tate NaM se dhaNNe bhaI evaM vadAsI-no khala devANappie! dhammotti vA tavotti vA kayapaDikaiyA vA logajattAti vA nAyaeti vA ghADieti vA sahAeti vA suhiti vA tato vipulAto asaNapANakhAimasAimAo saMvibhAge kae nannattha sriirciNtaae| tate NaM sA bhaddA dhaNNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANI haTTha jAva AsaNAto abbhuTThati kaMThAkaMThiM avayAseti khemakusalaM pucchati 2 NhAyA jAva pAyacchittA vipulAti bhogabhogAI bhuMjamANI viharati / tate NaM se vijae takkare cAragasAlAe tehiM baMdhehiM vahehiM kasappahArehi ya jAva taNhAe ya chuhAe ya parabbhavamANe kAlamAse kAlaM kiccA naraesuneraiyattAe uvavanne / se NaM tattha neraie jAte kAle kAlobhAse jAva veyaNaM // 108 // paccaNubhavamANe viharai, se NaM tato uvvaTTittA aNAdIyaM aNavadaggaM dIhamaddhaM cAuraMta-saMsArakaMtAraM aNupariyaTTissati, evAmeva jaMbU! je NaM amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA AyariyauvajjhAyANaM aMtie muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvatie samANe vipulamaNimuttiya-dhaNakaNaga-rayaNasAreNaM lubmati seviya evaM ceva 4 ||suutrN47 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 'alaMkAriyasahanti yasyAM nApitAdibhiH zarIrasatkAro vidhIyate alaGkArikakarma-nakhakhaNDanAdi dAsA-gRhadAsIputrAH preSyA-ye tathAvidhaprayojaneSu nagarAntarAdiSu preSyante bhRtakAye AbAlatvAtpoSitA: 'bhAillaga'tti ye bhAgaM lAbhasya labhante te, kSemakuzala-anarthAnudbhavAnarthapratighAtarUpaM,kaNThe ca kaNThe ca gRhItvA kaNThAkaNThi, yadyapi vyAkaraNe yuddhaviSaya evaivaMvidho'vyayIbhAva iSyate tathApi yogavibhAgAdibhiretasya sAdhuzabdatA dRzyeti, 'avayAsiya'tti AliGgaya ET bASpapramokSaNaM-AnandAzrujalapramocanaM 2 / aura 'nAyae ve'tyAdi, nAyaka:- prabhuAyado vA-nyAyadarzI jJAtako vA-svajanaputraka itirUpadarzane vA vikalpe 'ghADiya'tti sahacArI sahAya:- sAhAyyakArI suhRd-mitraM / 'baMdhehi yatti bandho rajjvAdibandhanaM 'vadho' yaSTyAditADanaM kazaprahArAdayastu tadvizeSA: 'kAle kAlobhAse' ityAdi kAla: kRSNavarNa: kAla evAvabhAsate draSTaRNAM kAlo vA'vabhAso dIptiryasya sa kAlAvabhAsaH iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM 'gambhIralomaharise bhIme uttAsaNae paramakaNhe vaNNeNaM, se NaM tattha kaI niccaM bhIe niccaM tatthe niccaM tasie niccaM paramasuhasambaddhaM naragaM'ti tatra gambhIro- mahAn romahaSoM-bhayasaMbhUto romAJco yasya yato vA sakAzAt sa tathA, dUdha kimityevamityAha- 'bhImo' bhISmaH ata evotrAsakAritvAduttrAsakaH etadapi kuta ityAha- parama-kRSNo varNeneti, parAM-prakRSTAM azubhasaMbaddhAM-pApakarmaNopanItAM S, 'aNAiya' mityAdi, anAdikaM 'aNavadaggaM'ti anantaM 'dIhamaddhati dIrghArddha-dIrghakAlaM dIrghAvaM vA-dIrghamArga cAturaMtaM-caturvibhAgaM saMsAra eva kAntAraM-araNyaM pUrNa saMsArakAntAramiti / ito'dhikRtaM jJAtaM jJApanIye yojayannAha-evameva- vijayacauravadeva 'sAre NaM'ti sAre NamityalaGkAre karaNe tRtIyA veyaM, lubhyate-lobhI bhavati, EE 'sevi evaM ceva'ti so'pi pravajito vijayadevo narakAdikamuktarUpaM prApnoti 4 ||suu.47 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhammaghosA nAma therA bhagavaMto jAtisaMpannA 2 jAva puvvANupubbi caramANe jAva jeNeva rAyagihe nagare jeNeva / guNasilae cetie jAva ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharaMti, parisA niggayA dhammo kahio, tate NaM tassa dhaNNassa satthavAhassa bahujaNassa aMtie etamaDhe soccA Nisamma imetArUve ajjhasthite jAva samupajjitthA-evaM khalu bhagavaMto jAtisaMpannA ihamAgayA iha saMpattA taM icchAmi NaM there bhagavaMte vaMdAmi namasAmi bahAte jAva suddhappAvesAtiM maGgallAiM vatthAI pavaraparihie pAyavihAracAreNaM jeNeva guNasile cetie jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchati 2 vaMdati namasati 1 / tate NaM therA dhaNNassa vicittaM dhammamAtikkhaMti, tate NaM se dhaNNe satthavAhe dhamma soccA evaM vadAsI- saddahAmi NaM bhaMte ! niggaMthe pAvayaNe
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAma // 110 jAva pavvatie jAva bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNittA bhattaM paccakkhAtittA mAsiyAe saMlehaNAe sardvi bhattAiM aNasaNAe chedei 2 ttA kAlamAse kAlaM kiccA sohamme kapye devattAe uvavanne, tattha NaM atthegatiyANaM devANaM cattAri paliovamAI ThitI pannattA, tattha NaM dhaNNassa devassa cattAri paliovamAI ThitI paNNattA, se NaM dhaNNe deve tAo devaloyAo AukkhaeNaM ThitIkkhaeNaM bhavakkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA mahAvidehe vAse sijjhihiti jAva savvadukkhANamaMtaM karehiti 2 ||suutrN 48 // ___ jahA NaM jaMbU! ghaNNeNaM satthavAheNaM no dhammotti vA jAva vijayassa takkarassa tato vipulAo asaNa-pANakhAimasAimAo saMvibhAge sArvavAha sU. 38-3 kae nannattha sarIrasArakkhaNaTThAe, evAmeva jaMbU! je NaM amhaM niggaMthe vA 2 jAva pavvatie samANe vavagayaNhANummaddaNa- puSphagaMdhamallAlaMkAravibhUse imassa orAliyasarIrassa no vannaheuM vA rUvaheuM vA visayaheuM vA asaNaM 4 AhAramAhAreti, nannattha NANadaMsaNacarittANaM vhnnyaae1| se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM samaNINaM sAvagANa ya sAvigANa ya accaNijje jAva pajjuvAsaNijje bhavati, paraloevi ya NaM no bahUNi hatthaccheyaNANi ya kannaccheyaNANi ya nAsAcheyaNANi ya evaM hiyayauppAyaNANi ya vasaNuppADaNANi ya ullaMbaNANi ya pAvihiti aNAtIyaM ca NaM aNavadaggaM dIhaM jAva vIti-vatissati jahA va se dhaNNe satthavAhe ! evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva doccassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNattettibemi 2||suutrN 49 // bitIyaMNaM ajjhayaNaM samattaM // 2 // 8 'jahA Na'mityAdinA'pi jJAtameva jJApanIye niyojitaM, 'nannattha sarIrasArakkhaNaTThAe'tti na zarIrasaMrakSaNArthAdanyatra tadarthamevetyartha; 'jahA va se dhaNNe'tti dRSTAntanigamanaM, iha punarvizeSayojanAmimAmabhidadhati bahuzrutA:- iha rAjagRha-nagarasthAnIyaM manuSyakSetraM dhanyasArthavAhasthAnIya: sAdhujIvaH vijayacaurasthAnIyaM zarIraM mUla putrasthAnIya nirupamanirantararAnanda-nibandhanatvena saMyamo, bhavati hyasatpravRttikazarIrAtsaMyamavighAta, AbharaNasthAnIyA; zabdAdi viSayA; tadarthapravRttaM hi zarIraM yA saMyamavighAte pravartete, haDibandasthAnIyaM jIvazarIrayoravibhAgenAvasthAnaM rAjasthAnIyA: karmapariNAma: rAjapuruSasthAnIyAH karmabhedA: laghusvakAparAdhasthAnIyA manuSyAyuSkabandhahetava; mUtrAdimalaparisthAnIyA: pratyupekSaNAdayo vyApArA; yato bhaktAdidAnAbhAve yathAsau vijaya: prazravaNAdivyutsarjanAya na pravarttitavAn evaM va zarIramapi nirazanaM pratyupekSaNAdiSu na pravartatte, pAnthakasthAnIyo mugdhasAdhu; sArthavAhIsthAnIyA AcAryA; te hi vivakSitasAdhuM bhaktAdibhi: zarIramupaSTambhayantaM bAI 110 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvantarAdupazrutyopAlambhayanti vivakSitasAdhunaiva nivedite vedanAvaiyAvRttyAdike bhojanakAraNe parituSyanti ceti, paThyate ca "sivasAhaNesu AhAravirahio jaM dhAna vaTTae deho| tamhA ghaNNovva vijaya sAhU taM teNa posejjA / / " [zivasAdhaneSu AhAravirahito yanna pravartate dehaH / tasmAt dhanya iva vijayaM sAdhustat tena cha isa poSayet // 1 // ] 'evaM khalvi'tyAdi nigamanaM' itizabda: samAptau bravImIti pUrvavadeveti ||suu. 49 // jJAtAdharmakathAyAM vivaraNato dvitIyamadhyayanaM samAptamiti // ||iti dvitIyaM sNghaattjnyaataadhynm||2|| kA // 3 // atha aNDakAkhyaM tRtIyamadhyayanam // atha tRtIyamaNDakAkhyamadhyayanaM, tasya ca pUrveNa sahAyaM sambandhaH-anantarAdhyayane sAbhiSvaGgasya nirabhiSvaGgasya ca doSaguNAnabhidadhatA cAritrazuddhirvidheyatayopadiSTA, iha tu zaGkitasya niHzaGkasya ca tAnabhidadhatA saMyamazuddhereva hetubhUtA samyaktvazuddhi-vidheyatayopadizyate ityevaMsaMbandhasyAsyedamupakSepasUtra jati NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM doccassa ajjhayaNassa NAyAdhammakahANaM ayamaDhe pannate taiassa ajjhayaNassa ke aTe ki paNNatte?, ekhaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM 2 caMpA nAmaM nayarI hotthA vannao tIse NaM caMpAe nayarIe bahiyA uttarapuracchime disIbhAe subhUmibhAe nAma ujjANe hotthA savvoue (ya) suramme naMdaNavaNe iva suhasurabhi-sIyalacchAyAe samaNubaddhe tassa NaM subhUmibhAgassa ujjANassa uttarao egadesaMmi mAluyAkacchae vannao, tattha NaM egA varamaUrI do puDhe pariyAgate piTuMDIpaMDure (paMDare) nivvaNe niruvahae bhinnamuTThippamANe maUrI aMDae pasavati 2 sateNaM pakkhavAeNaM sArakkhamANI saMgovamANI saMviTemANI viharati 1 / 111 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattha NaM caMpAe nayarIe duve satthavAhadAragA parivasaMti taMjahA-jiNadattaputte ya sAgaradattaputte ya, sahajAyayA sahavaDiyayA sahapaMsukIliyayA sahadAradarisI annamanna- maNurattayA annamana-maNuvvayayA annamannacchaMdANuvattayA annamannahiyaticchiyakArayA annamannesu gihesu kiccAI jJAtAdharma- karaNijjAI paccaNubhavamANA viharanti 2 // sUtraM 50 // kathAGgam 'jaiNa'mityAdi evaM khalvi'tyAdi, prakRtAdhyayanasUtraM ca samastaM kaNThyaM navaraM savvoue'tti sarve RtavovasantAdaya: tatsaMpAdyakusumAdibhAvAnAM vanaspatInAM vijayae samudbhavAt yatra tattathA, kvacit 'savvouyatti dRzyate, tena ca 'savouyapuSphaphalasamiddhe ityetasUcitaM, ata eva suramyaM nandanavana-merodvitIyavanaM tadvat zubhA sukhA ra kaI vA surabhi:zItalA ca yA chAyA tayA samanubaddhaM-vyAptaM'do puDhe'ityAdi, dve-dvisaMkhye puSTe-upacite paryAyeNa-prasavakAlakrameNAgate paryAyAgate prAkRtatvena yakAralopAt pariyAgaetti bhaNitaM, piSTasya-zAliloTTasya uNDI-piNDI piSToNDI tadvat pANDure ye te tathA, nirbaNe-vraNakai rahite nirupahate-vAtAdibhidanupahate bhinnA-madhyazuSirA dhU yA muSTiH sA pramANaM yayo: te bhinnamuSTipramANe mayUryA aNDake mayUrANDake na kurkuTyA aNDake prasUte-janayati, saMrakSayantI-pAlayantI saGgopAyantI-sthagayantI pIIsaMveSTayantI-poSayantI 1 / ra sahajAtau janmadinasyaikatvAt sahavRddhau-sametayovRddhimupagatatvAt sahapAMzukrIDitakau samAnabAlabhAvatvAt sahadAradarzinau samAnayauvanArambhatvAt sahaiva ekAvasara evajAtakAmavikAratayA dArAn-svakIye 2 bhAyeM tathAvidhadRSTibhirdRSTavantau athavA saha-sahitau santau anyo'nyagRhayodvari pazyata: tatpravezanenetyevaMzIlau yau tau tathA, etaccAnantaroktaM svarUpamanyo'nyAnurAge sati bhavatItyAha-anyo'nyamanuraktau-snehavantau ata evAnyo'nyamanuvrajata ityanyo'nyAnuvrajau, evaM chando'nuvarttakau-abhiprAyAnuvartinau evaM hRdayepsitakArako 'kiccAI karaNIyAIti karttavyAni yAni prayojanAnItyartha: athavA kRtyAni-naityikAni mara, karaNIyAni-kAdAcitkAni 'pratyanubhavantau' vidadhAnau 2 ||suu. 50 // ___tate NaM tesiM satthavAhadAragANaM annayA kayAI egatao sahiyANaM samuvAgayANaM sannisannANaM sanniviTThANaM imeyArUve mihokahAsamullAve samuppajjitthA-jannaM devANuppiyA! amhaM suhaM vA dukkhaM vA pavvajjA vA videsagamaNaM vA samuSpajjati tannaM amhehi egayao sameccA (saMhiccA) NitthariyavvaMtikaTTa annamannameyArUvaM saMgAraM paDisuNeti 2 sakammasaMpauttA jAyA yAvai hotthA ||suutrN 51 // // 112 // ki 'egautti kvacidekasmin deze sahitayo-militayoH samupAgatayorekatarasya gRhe sanniSaNNayo:-upaviSTayo: saMniviSTayo:-saMhatatayA sthirasukhAsanatayA ca / ra vyavasthitayomitha: kathA-parasparakathA tasyAM samullApo-jalpo ya: sa tathA samutpadyata, samecca'tti sametya pAThAntare 'saMhicca'tti saMhatya saha saMbhUya 'saMgAraM'ti saGketaM kara ra 'paDisuNeti'tti abhyupagacchataH ||suu. 51 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 113 / / tattha NaM caMpAe nayarIe devadattA nAmaM gaNiyA parivasai aDDA jAva bhattapANA causaTThi-kalApaMDiyA causaTThi-gaNiyAguNovaveyA autta visese ramamANI ekkavIsa - ratiguNappahANA battIsa - purisovayAra-kusalA NavaMga-sutta paDibohiyA aTThArasa- desI bhAsA-visArayA siMgArAgAra cAruvesA saMgayagayahasiya bhaNiya-vihiya- vilAsasalaliya saMlAvaviuNa- juttovayArakusalA (suMdarathaNajaghaNa-vayaNa-caraNa- nayaNa lAvaNNa-rUvajovvaNa-vilAsakaliyA) UsiyajhayA sahassalaMbhA vidinnachattacAmarabAlaviyaNiyA kannIrahappayAyA yAvi hotthA bahUNaM gaNiyAsahassANaM AhevaccaM jAva viharati 1 / tate NaM tesiM satyavAhadAragANaM annayA kadAi puvvA (paccA) varaNha-kAlasamayaMsi jimiyabhuttuttarAgayANaM samANANaM AyantANaM cokkhANaM paramasutibhUyANaM suhAsaNavaragayANaM imAyArUve mihokahAsamullAve samuppajjitthA, taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! kallaM jAva jalate vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvettA taM vipulaM asaNaM 4 dhUvapupphagaMdhavatthaM gahAya devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgassa ujjANassa ujjANasiriM paccaNubhavamANANaM viharittaettikaTTa annamannassa eyamaTTaM paDisurNeti 2 kallaM pAubbhUe koDuMbiyapurise saddAveMti 2 evaM vadAsI- gacchaha NaM devANuppiyA ! vipulaM asaNaM uvakkhaDeha 2 taM vipulaM asaNaM 4 dhUvapuSpaM gahAya jeNeva subhUmibhAge ujjANe jeNeva NaMdApukkhariNI teNAmeva uvAgacchaha 2 naMdApukkhariNIto adUrasAmaMte thUNAmaMDavaM AhaNaha 2 Asita - sammajjitovalittaM sugaMdha jAva kaliyaM kareha 2 amhe paDivAlemANA 2 ciTThaha jAva ciTThati 2 / tae NaM satthavAhadAragA doccaMpi koDuMbiyapurise saddAveMti 2 evaM vadAsI khippAmeva lahukaraNa-juttajotiyaM (juttaehiM) samakhuravAlihANaM samalihiya-tikkhagga-siMgaehiM (jaMbUnayamayakalAvajuttapaivisiTThaehiM ) rayayAmayaghaMTasuttarajju- pavarakaMcaNakhaciyaNattha- paggahovaggahitehiM nIluppala-kayAmelaehiM pavaragoNa-juvANaehiM nANAmaNirayaNa-kaMcaNa- ghaMTiyAjAla - parikkhittaM pavaralakkhaNovaveyaM (sujAta juttaujjuga pasatthasuviraiyanimmiya) juttameva pavahaNaM uvaNeha, te'vi taheva uvaNeMti, tate NaM se satthavAha - dAragA vhAyA jAva sarIrA pavahaNaM durUhaMti 2 jeNeva devadattAe gaNiyAe gihaM teNeva uvAgacchaMti 2 ttA pavahaNAto paccoruhati 2 devadattAe gaNiyAe gihaM aNupaviseMti 3 / tate NaM sA devadattA gaNiyA satthavAhadArae ejjamANe pAsati 2 haTTa 2 jAva AsaNAo abbhuTTeti 2 sattaTTha padAtiM aNugacchati 2 te satthavAhadArae evaM vadAsI-saMdisaMtu NaM devANuppiyA ! kimihAgamaNappatoyaNaM ?, tate NaM te satthavAhadAragA devadattaM gaNiyaM evaM vadAsI- icchAmo / / 113 / /
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma kathAGgam / // 114 // NaM devANuppie! tumhehiM saddhi subhUmibhAgassa ujjANassa ujjANasiriM paccaNubbhavamANA viharittae, tate NaM sA devadattA tesiM satthavAha-dAragANaM etamaTTha paDisuNeti 2 NhAyA kayakiccA kiM te pavara jAva sirisamANavesA jeNeva satthavAhadAragA teNeva samAgayA, tate NaM te satthavAhadAragA devadattAe gaNiyAe saddhiM jANaM durUhati 2 capAe nayarIe majhamajjheNaM jeNeva naMdApukkhariNI teNeva uvAgacchaMti 2 pavahaNAto paccoruhaMti 2 naMdApokkhariNIM ogAhiMti 2 jalamajjaNaM kareMti jalakIDaM kareMti NhAyA devadattAe saddhiM paccuttaraMti jeNeva thUNAmaMDave teNeva uvAgacchaMti 2 thUNAmaMDavaM aNupavisaMti 2 savvAlaMkAravibhUsiyA AsatthA vIsatthA suhAsaNavaragayA devadattAe saddhi taM manorathAH sU.41 vipulaM asaNaM 4 dhUvapuSphagaMdhavatthaM AsAemANA visAemANA paribhuMjemANA evaM caNaM viharaMti, jimiyabhuttuttarAgayAvi yaNaM samANA devadattAe saddhi vipulArti mANussagAI kAmabhogAI bhuMjamANA viharaMti 4 ||suutrN 52 // 'causaTThI'tyAdi, catuHSaSTikalA: gItanRtyAdikA: strIjanocitA vAtsyAyanaprasiddhA: catuHSaSTigaNikAguNA: AliGganAdikAnAmaSTAnAM kriyAvizeSANAM HS pratyekamaSTabhedatvAt, ete'pi vAtsyAyanaprasiddhA, evaM vizeSAdayo'pi, 'navaMgasuttapaDibohiya'tti prAgvat navayauvaneti bhAvaH 'saMgayagayahasiya' ityenedaM sUcitaM saMgayagayahasiyabhaNiya-vihiyavilA- sasalaliya-saMlAvaniuNajuttovayArakusalA' vyAkhyA tvasya pUrvavat, vAcanAntare tvidamadhikaM RPsuMdarathaNajaghaNa-vayaNa-caraNanayaNalAvaNNa-rUvajovvaNavilAsakaliyA' ucchritadhvajA sahasrairbhATyAM lAbho yasyAHsA tathA, vitIrNAni rAjJA chatracAmarANi vAlavIjanikA ca-cAmaravizeSo yasyAH sA tathA, kIratha:-pravahaNavizeSastena prayAtaM-gamanaM yasyAH sA tathA, kIratho hi RddhimatAM keSAMcideva bhavatIti so'pi pa tasyA astItyatizayapratipAdanArtho'pizabda iti 1 / sthUNApradhAno vastrAcchAdito maNDapa: sthUNAmaNDapa: 'AhaNaha'tti nivezayateti bhAva; 2 / 'laghukaraNe'tyAdi,laghukaraNaM gamanAdikA zIghrakriyA dakSatvamityarthaH tena yuktA ye puruSAstaiojita-yantrayUpAdibhi: sambandhitaM yattattathA pravahaNamiti sambandha, pAThAntareNa lahukaraNajuttaehiM'ti tatra laghukaraNena-dakSatvena yuktau-yojitau yau tau tathA tAbhyAM,kakAra iha svArthika; goyuvabhyAM yuktameva pravahaNamupanayateti sambandha, samakhura vAladhanau-samAnazaphapucchau same-tulye likhite-zastreNApanItabAhyatvakke tIkSNe zRGge yayostau tathA, tata: karmadhAraya; tAbhyAM, vAcanAntare na 'jaMbUNayamaya-kalAvajuttapaivisiTThaehiM jambUnadamayau-suvarNamayau kalApau-kaNThAbharaNavizeSau yauko ca-yUpena saha kaNThasaMyamanarajjU prativiziSTe yayostau ca na tathA tAbhyAM, rajatamayau-rUpyavikArau ghaNTe yayostau tathA, sUtrarajjuke-kAsikasUtradavarakamayyau varakanakakhacite ye naste-nAsikAnyastarajjuke tayoH pragraheNa-razminA zaka
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ avagRhItakau-baddhau yau tathA tata: karmadhArayo'ta: tAbhyAM, nIlotpalakRtApIDAbhyAM ApIDa-zekhara, pravaragoyuvabhyAM, nAnAmaNiratnakAJcanaghaNTikAjAlena parikSiptaM pravaralakSaNopetaM, vAcanAntare'dhikamidaM 'sujAtajugajutta-ujjugapasattha-suviraiyanimmiyaM ti tatra sujAtaM-sujAtadArumayaM yugaM-yUpa: yuktaM-saMgataM RjukaM-saralaM // 115 // prazastaM-zubhaM suviracitaM-sughaTitaM nirmitaM-nivezitaM yatra tattathA, yuktameva-sambaddhameva pravahaNaM-yAnaM paridakSagantrItyartha: 3 / 'kinte jAva sirI'tyAdi vyAkhyAtaM dhAriNIvarNake 4 ||suu.52|| tate NaM te satthavAhadAragA puvA(pacchA) varaNha-kAlasamayaMsi devadattAe gaNiyAe saddhi thUNAmaMDavAo paDinikkhamaMti 2 hatthasaMgellIe kaI subhUmibhAge bahUsu Aligharaesu ya kayalIgharesu ya layAgharaesu ya acchaNagharaesu ya pecchaNagharaesu ya pasAhaNagharaesu ya mohaNagharaesu ya sAlagharaesa ya jAlagharaesa ya kusumagharaesa ya jAva ujjANasiriM paccaNubhavamANA viharaMti ||suutrN 53 // S 'hatthasaMgellIe'tti anyo'nyaM hastAvalambanena, 'Aligharasu ya kayaligharaesa ya' AlIkadalyau vanaspativizeSau, 'latAgharaema ya' latA:-azokAdilatA 'acchaNagharaesu ya' acchaNaMti-AsanaM, pecchaNagharaesu ya' prekSaNaM-prekSaNakaM, 'pasAhaNagharaesu ya' prasAdhanaM-maNDanaM, 'mohaNagharaesu ya' mohanaM-nidhuvanaM, 'sAlagharaesu ya' sAlA:-zAkhA: athavA zAlA-vRkSavizeSaH, 'jAlagharaesu ya' jAlagRhaM-jAlakAnvitaM, 'kusumagharaesu yA kusumaprAyavanaspatigRheSvityarthaH; 'kvacitkada, lIgRhAdipadAni yAvacchabdena sUcyanta iti // suu.53|| tate NaM te satthavAhadArayA jeNeva se mAluyAkacchae teNeva pahArettha gamaNAe, tate NaM sA vaNamaUrI te satthavAhadArae ejjamANe pAsati 2 bhIyA tatthA tasiyA ubbiggA palAyA mahayA 2 saddeNaM kekAravaM viNimmuyamANI 2 mAluyAkacchAo paDinikkhamati 2 emaMsi rukkhamA(DA)layaMsi ThiccA te satthavAhadArae mAluyAkacchayaM ca aNimisAe TThiIe pehamANI 2 ciTThati 1 / tate NaM te satthavAhadAragA aNNamannaM saddAveMti 2 evaM vadAsI-jahA o NaM devANuppiyA! esA vaNamaUrI amhe ejjamANA pAsittA bhItA tatthA tasiyA ubbiggA palAyA mahatA 2 saddeNaM jAva amhe mAluyAkacchayaM ca pecchamANI 2 ciTThati taM bhaviyavvamettha kAraNeNaMtikaTTa mAluyAkacchayaM aMto aNupavisaMti 2 tattha NaM do puDhe pariyAgaye jAva pAsittA annamannaM saddAveMti 2 evaM vadAsI-seyaM khalu devANuppiyA! amhe ime vaNamaUrIaMDae sANaM jAimaMtANaM kukkuDiyANaM aMDaesu a pakkhivAvettae, tate NaM tAo jAtimantAo kukkuDiyAo tAe aMDae sae ya aMDae saeNaM pakkhavAeNaM sArakkhamANIo saMgovemANIo viharissaMti, tate NaM amhaM etthaM do kIlAvaNagA maUrapoyagA // 115 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam a2 // 116 // janma sU.42 bhavissaMtittikaTTa annamannassa etamaTuM paDisuNeti 2 sae sae dAsaceDe saddAveMti 2 evaM vadAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! ime aMDae gahAya sagANaM jAimaMtANaM kukkuDINaM aMDaesu pakkhivaha jAva tevi pakkhiveMti 2 / tate NaM satthavAhadAragA devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgassa ujjANassa ujjANasiriM paccaNubhavamANA viharittA tameva jANaM durUDhA samANA jeNeva caMpAnayarIe jeNeva devadattAe gaNiyAe gihe teNeva uvAgacchaMti 2 devadattAe gihaM aNupavisaMti 2 devadattAe gaNiyAe vipulaM jIviyArihaM pIidANaM dalayaMti 2 sakkAreMti 2 sammANati 2 devadattAe gihAto paDinikkhamaMti 2 jeNeva sayAI 2 gihAiM teNeva uvAgacchaMti 2 sakammasaMpauttA jAyA yAvi hotthA 3 ||suutrN 54 // tate NaM je se sAgaradattaputte satthavAhadArae se NaM kallaM jAva jalaMte jeNeva se vaNamaUrIaMDae teNeva uvAgacchati 2 taMsi maUrIaMDayaMsi saMkite kaMkhite vitigicchA-samAvanne bheyasamAvanne kalusasamAvanne kinnaM mamaM ettha kilAvaNamaUrIpoyae bhavissati udAhu No bhavissaittikaTTa taM maurIaMDayaM abhikkhaNaM 2 uvvatteti pariyattetti AsAreti saMsAreti cAleti phaMdei ghaTTeti khobheti abhikkhaNaM 2 kannamUlaMsi TiTTiyAveti, tate NaM se maUrIaMDae abhikkhaNaM 2 uvvattijjamANe jAva TiTTiyAvejjamANe poccaDe jAte yAvi hotthA 2 / tate NaM se sAgaradattaputte satthavAhadArae annayA kayAI jeNeva se maUraaMDae teNeva uvAgacchati 2 taM maUrIaMDayaM poccaDameva pAsati 2 aho NaM mama esa kIlAvaNae maUrIpoyae Na jAettikaTTa ohatamaNa jAva jhiyAyati / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA Ayariya-uvajjhAyANaM aMtie pavvatie samANe paMcamahavvaesu chajjIvanikAesa niggathe pAvayaNe saMkite jAva kalusasamAvanne se NaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM bahUNaM samaNINaM sAvagANaM sAvigANaM hIlaNijje niMdaNijje khisaNijje garahaNijje paribhavaNijje paraloe'viya NaM Agacchati bahUNi daMDaNANi ya jAva aNupariyaTTae 2 ||suutrN 55 // . zaGkita:-kimidaM niSpatsyate na vetyevaM vikalpavAn kAGkita:-tatphalAGkSAvAn kadA niSpatsyate ito vivakSitaM phalamityautsukyavAnityarthaH vicikitsita:-jAte'pIto mayUrapote'ta: kiM mama krIDAlakSaNaM phalaM bhaviSyati na vetyevaM phalaM prati zaGkAvAn, kimuktaM bhavati? -bhedasamApanno matede'dhAbhAvaM prApta: pUna sadbhAvAsadbhAvaviSayavikalpavyAkulita iti bhAvakaluSasamApano-matimAlinyamupagata, etadeva lezata Aha-'kinna'mityAdi, udvartayati-adhodezasyoparikaraNena ra zrI parivartayati-tathaiva puna: sthApanena 'AsArayati' ISatsvasthAnatyAjanena 'saMsArayati' punarISatsvasthAnAt sthAnAntaranayanena cAlayati-sthAnAntaranayanena ra
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha // 117 // / spandayati-kiMciccalanena ghaTTayati-hastasparzanena kSobhayati-ISadbhUmimutkIrya tatpravezanena 'kaNNamUlaMsitti svakIyakarNasamIpe dhRtvA 'TiTTiyAveti' zabdAyamAnaM karoti 'poccaDaM'ti asAraM 1 / . hIlanIyo gurukulAdyuddhaTTanata: nindanIya: kutsanIyo-manasA khiMsanIyo-janamadhye garhaNIyaH-samakSameva ca paribhavanIyo'nabhyutthAnAdibhi:2 ||suu55 / / tate NaM se jiNadattaputte jeNeva se maUrIaMDae teNeva uvAgacchati 2 taMsi maurIaMDayaMsi nissaMkite, suvattae NaM mama ettha kIlAvaNae maUrIpoyae bhavissatItikaTTa taM maurIaMDayaM abhikkhaNaM 2 no uvvattetti jAva no TiTTiyAveti, tate NaM se maurIaMDae aNuvvattijjamANe jAva aTiTTiyA-vijjamANe, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ubbhinne maUripoyae ettha jAte tate NaM se jiNadattaputte taM maUrapoyayaM pAsati 2 haTThatuDhe maUraposae saddAveti 2 evaM vadAsI-tunbhe NaM devANuppiyA! imaM maUrapoyayaM bahUhiM maUra-posaNa-pAummehiM davvehiM aNupuveNaM sArakkhamANA saMgovemANA saMvaDDeha naTTallagaM ca sikkhAveha, tate NaM te maUraposagA jiNadattassa puttassa etamaTTha paDisuNeti 2 taM maUrapoyayaM gehaMti jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchaMti 2 taM mayUrapoyagaM jAva naTTallagaM sikkhAveMti 1 / tate NaM se maUrapoyae ummukkabAlabhAve vinnAya pariNayamitte jovvaNagamaNupatte lakkhaNavaMjaNa guNovaveyemANammANappamANapaDipunnasujAyasavvaMgasuMdaraMge pakkhapehuNakalAve vicittapicche sata(cchavasatta)caMdae nIlakaMThae naccaNasIlae egAe cappuDiyAe kayAe samANIe aNegArti naTTallagasayAti kekAravakeyAigasayANi ya karemANe viharati, tate NaM te maUraposagA taM maUrapoyagaM ummukka jAva karemANaM pAsittA 2 ta maUrapoyagaM geNhaMti 2 jiNadattassa puttassa uvaNeti, tate NaM se jiNadattaputte satthavAhadArae maUrapoyagaM ummakka jAva karemANaM pAsittA haTThatuDhe tesi vipulaM jIviyArihaM pItidANaM jAva paDivisajjei 2 / tae NaM se maUrapotae jiNadattaputteNaM egAe cappuDiyAe kayAe samANIe NaMgolA-bhaMgasirodhare seyAvaMge giNhai avayAriyapainnapakkhe ukkhitta-caMdakAtiya-kalAve kekAiyasayANi vimuccamANe Naccai, tate NaM se jiNadattaputte teNaM maurapoyaeNaM caMpAe nayarIe siMghADaga jAva pahesu satiehi ya sAhassiehi ya sayasAhassiehi ya paNiehi ya jayaM karemANe viharati / evAmeva samaNAuso! jo amahaM niggaMtho vA niggaMthI vA pavvatiasamANe paMcasu mahavvaesa chasujIvanikAesu niggaMthe pAvayaNe nissaMkite nikkaMkhie nivvitigicche se NaM ihabhave ceva bahUrNa samaNANaM samaNINaM jAva vItivatissati / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM NAyANaM taccassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannattetti bemi 3 / / sUtraM 56 // taccaM nAyajjhayaNaM samattaM / / // 117 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.2 devadattasya grahaNaM mAraNaM ___ mayUrapoSakA ye mayUrAn puSNanti / 'naTTallaga"ti nATyaM "vinAye'tyAdau vinAyapariNayamette jovvaNagamaNupatte lakkhaNavaMjaNaguNovavee' ityevaM dRzya, 1 mAnena-viSkambhata: unmAnena-bAhalyata: pramANena ca-AyAmata: paripUrNau pakSau 'pehuNakalAvi'tti mayUrAGgakalApazca yasya sa tathA, vicitrANi picchAni zatasaMkhyAzca candrakA yasya sa tathA, vAcanAntare vicitrA:-piccheSvavasaktAH saMbaddhAzcandrakA yasya sa vicitrapicchAvasaktacandraka: nIlakaNThako nartanazIlaka: cappuTikA-pratItA jJAtAdharma- kekAyitaM-mayUrANAM shbd:2|| ekasyAM cappuTikAyAM kRtAyAM satyAM 'NaMgolAbhaMgasirohari'tti lAgalAbhagavat-siMhAdipucchavakrIkaraNamiva zirodharA-grIvA yasya sa tathA, // 118 I svedApano-jAtasveda: zvetApAGgo vA sitanetrAnta: avatAritau-zarIrAtpRthakkRtau prakIrNo-vikIrNapicchau pakSau yasya sa tathA, tata: padadvayasya karmadhAraya, - utkSipta:-uddhvIkRtazcandrakAdika-candrakaprabhRtikamayUrAGgakavizeSopetazcandrakai racitairvA kalApa:-zikhaNDo yena sa tathA, kekAyitazataM zabdavizeSazataM paNiehiti paNitai:-vyavahAraihoddAdibhirityartha: 'evameve'tyAdi upanayavacanamiti, bhavanti cAtra gAthA:___ 'jiNavarabhAsiyabhAvesu bhAvasaccesu bhAvao maimaM / no kujjA saMdehaM saMdeho'Natthaheutti // 1 // nissaMdehattaM puNa guNaheuM jaM tao tayaM kjj| etthaM do siTThisuyA aMDayagAhI udAharaNaM // 2 // tathA 'katthai maidubballeNa tavihAyariyavirahao vA vi| neyagahaNattaNeNaM nANAvaraNodaeNaM ca // 3 // heUdAharaNAsaMbhave ya sai suTTha jaM na bujjhijjaa| savvannumayamavitahaM tahAvi iha ciMtae maimaM // 4 // aNuvakayaparANuggahaparAyaNA jaM jiNA jagappavarA / jiyarAgadausamohA ya NannahAvAiNo teNa // 5 // " [jinavarabhASiteSu bhAveSu bhAvasatyeSu bhAvato matimAn / na kuryAt saMdehaM saMdeho'narthaheturiti // 1 // nissaMdehatvaM punarguNaheturyattatastakat kArya atra dvau cha zreSThisutau aNDakagrAhiNAvudAharaNaM // 2 // kvacit matidaurbalyena tadvidhAcAryavirahato vApi / jJeyagahanatvena jJAnAvaraNodayena ca // 3 // hetUdAharaNAsaMbhave ca sati ki suSThayannabudhyeta |srvjnymtmvitthN tathApiiticintayetmatimAn ||4||anupkRtpraanugrhpraaynnaa yajinA jagatpravarAH / jitarAgadveSamohAzca nAnyathAvAdinastena // 5 // ] tRtIyamadhyayanaM vivaraNata: samApta / X // 118 // // iti aNDagajJAtaM tRtIyamadhyayanam // 3 // ..
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 4 // atha kUrmAbhidhAnaM caturthamadhyayanam // atha kUrmAbhidhAnaM caturthamadhyayanaM vivriyate, asya cAyaM pUrveNa sahAbhisambandhaH - anantarAdhyayane pravacanArtheSu saGkitA-zaGkitayoH prANinordoSaguNAvuktAviha tu paJcendriyeSu guptAguptayostAvevAbhidhIyate ityevaMsambandhasyAsyedamupakSepAdisUtraM jati NaM bhaMte! samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM nAyANaM taccassa nAyajjhayaNassa ayamaTThe pannatte cautthassa NaM NAyANaM ke aTThe pannatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 vANArasI nAmaM nayarI hotthA vannao, tIse NaM vANArasIe nayarIe bahiyA uttarapuracchime disibhAge gaMgAe mahAnadIe mayaMgatIraddahe nAmaM dahe hotthA, (paumapattabhisaNamuNAle) aNupuvva-sujAya-vappagaMbhIra-sIyalajale (acchavimala-salilapalicchanne) saMchanna-pattapuppha- palAse (paumapattabhisaNamuNAle) bahuuppalapaumakumuya naliNa subhaga sogaMdhiya puMDarIya mahApuMDarIya sayapatta - sahasapatta-kesara-phullo(puppho) vacie chappayaparibhujjamANakamale acchavimala-salilapatthapuNNe parihatthabhamaMta-macchakacchabhaagasauNagaNa- mihuNapavicarie pAsAdIe 4, tattha NaM bahUNaM macchANa ya kacchabhANa ya gAhANa ya magarANa ya suMsumArANa ya saiyANa sa sAhassiyANa ya sayasAhassiyANa ya jUhAI nibbhayAiM niruvviggAI suhaMsuheNaM abhiramamANagAtiM 2 viharaMti, tassa NaM mayaMgatIraddahassa adUrasAmaMte ettha NaM mahaM ege mAluyAkacchae hotthA vannao 1 / tattha NaM duve pAvasiyAlagA parivasaMti, pAvA caMDA roddA tallicchA sAhasiyA lohitapANI AmisatthI AmisAhArA AmisappiyA AmisalolA AmisaM gavesamANA ratiM viyAlacAriNo diyA pacchannaM cAvi ciTThati, tate NaM tAo mayaMgatIraddahAto annayA kadAI sUriyaMsi ciratthamiyaMsi luliyAe saMjhAe paviralamANusaMsi NisaMta- paDiNisaMtaMsi samANaMsi duve kummagA AhAratthI AhAraM gavesamANA saNiyaM 2 uttaraMti, tasseva mayaMgatIraddahassa pariperaMteNaM savvato samaMtA parigholemANA 2 vittiM kappemANA viharaMti, tayaNaMtaraM ca NaM te pAvasiyAlagA AhAratthI jAva AhAraM gavesamANA mAluyAkacchayAo paDinikkhamaMti 2 ttA jeNeva mayaMgatIre dahe teNeva uvAgacchaMti tasseva mayaMgatIraddahassa pariperaMteNaM parigholemANA 2 vittiM kappemANA viharaMti, tate NaM te pAvasiyAlA te kummae pAsaMti 2 jeNeva te kummae teNeva pahArettha gamaNAe, tate NaM te kummagA te pAvasiyAlae ejjamANe pAsaMti 2 bhItA tatthA tasiyA uvviggA saMjAtabhayA hatthe ya pAde ya gIvAe ya saehiM 2 kAehiM sAhati 2 niccalA nipphaMdA tusiNIyA saMciTThati 2 / / / 119 / /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam 11820 11 te te pAvasiyAlayA jeNeva te kummagA teNeva uvAgacchaMti 2 te kummagA savvato samantA uvvateMti pariyatteMti AsAreMti saMsAreMti cAleMti ghaTTeti phaMdeMti khoti nahehiM AlupaMti daMtehi ya akkhoDeMti, no ceva NaM saMcAeMti tesiM kummagANaM sarIrassa AbAhaM vA pabAhaM vA vAbAha vA upAttae chaviccheyaM vA karettae, tate NaM te pAvasiyAlayA ee kummae doccaMpi tacvaMpi savvato samaMtA uvvateMti jAva no ceva NaM saMcAenti karettae, tAhe saMtA taMtA paritaMtA nivvinnA samANA saNiyaM 2 paccosakkeMti egaMtamavakkamaMti niccalA nipphaMdA tusiNIyA saMciTThati / tattha kumma pAvasiyAlae ciraMgate dUraMgae jANittA saNiyaM 2 egaM pAyaM nicchubhati, tate NaM te pAvasiyAlA teNaM kummaeNaM saNiyaM 2 egaM pAyaM nINiyaM pAsaMti 2 tAe ukkiTThAe gaIe sigdhaM cavalaM turiyaM caMDaM jatiNaM vegitaM jeNeva se kummae teNeva uvAgacchaMti 2 / tassa NaM kummagataM pAyaM nakhehiM AlupaMti daMtehiM akkhoDeMti tato pacchA maMsaM ca soNiyaM ca AhAreMti 2 taM kummagaM savvato samaMtA jAva no ceva NaM saMcAinti karettae tAhe docvaMpi avakkamaMti evaM cattArivi pAyA jAva saNiyaM 2 gIvaM NINeti, tate NaM te pAvasiyAlagA teNaM kummaeNaM gIvaM NINiyaM pAsaMti 2 sigdhaM cavalaM 4 nahehiM daMtehiM kavAlaM vihADeMti 2 kummagaM jIviyAo vavaroveMti 2 maMsaM ca soNiyaM ca AhAreMti 3 / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA 2 AyariyauvajjhAyANaM aMtie pavvatie samANe paMca se iMdiyA aguttA bhavaMti se NaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 hIlaNijje jAva bhavati, paraloge'viya NaM Agacchati bahUNaM daMDaNANaM jAva aNupariyadRti, jahA se kummae atiMdi -4 | pAvasiyAlagA jeNeva se doccae kummae teNeva uvAgacchaMti 2 taM kummagaM savvato samaMtA uvvateMti jAva daMtehiM akkhuDeMti jAva katta, tate NaM te pAvasiyAlagA doccaMpi tacchaMpi jAva no saMcAenti tassa kummagassa kiMci AbAhaM vA vibAhaM vA jAva chaviccheyaM vA karettatA saMtA taMtA paritaMtA nivvinnA samANA jAmeva disi pAubbhUtA tAmeva disiM paDigayA, tate NaM se kummae te pAvasiyAlae ciraMgae dUragae jANittA saNiyaM 2 gIvaM neNeti 2 disAvaloyaM karei 2 jamagasamagaM cattArivi pAde nINeti 2 tAe ukkiTThAe kummaIe vIr3ava 2 jeNeva mayaMgatIraddahe teNeva uvAgacchai 2 mittanAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhipariyaNeNaM saddhiM abhisamannAgae yAvi hotthA 5 / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM samaNo vA 2 paMca se iMdiyAtiM guttAtiM bhavaMti jAva jahA use kummae guttidie, evaM khalu jaMbU ! sama bhagavayA mahAvIreNaM cautthassa nAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte tti bemi 6 // sanaM 57 // cautthaM nAya'jjhayaNaM samattaM // 4 // 25R MB & M ROMB a. 2 devadattasya mRtaka sU. 44 // 120 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 121 // 'jaI 'tyAdi, sugamaM sarva, navaraM 'mayaMgatIraddahe ' tti mRtagaGgAtIrahadaH mRtagaGgA yatra deze gaGgAjalaM vyUDhamAsIditi, 'AnupUrvyeNa' paripATyA suSTha jAtA vaprA:-taTA yatra sa tathA gambhIraM- agAdhaM zItalaM jalaM yatra sa tathA tataH padaddhayasya karmadhArayaH kvacididamadhikaM dRzyate 'acchavimalasalilapalicchanne' pratItaM navaraM * bhRtatvAtpraticchanna:- AcchAditaH kvacittu 'saMchanne' tyAdisUcanAdidaM dRzyaM 'saMcchannapaumapattabhisamuNAle ' saMchannAni - AcchAditAni padma patraizca-padminIdalaiH bizAni-padminImUlAni mRNAlAni ca nalinanAlAni yatra sa tathA kvacidevaM pAThaH 'saMchannapattapupphapalAse' saMchannaiH patra-padminIdalaiH puSpapalAzaizca kusumadalairyaH sa tathA 'bahuuppalakumuyanaliNa-subhagasogaMdhiya-puMDarIyamahApuMDarIya sayapatta- sahassapatta- kesaraphullovaie' bahubhirutpalAdibhiH kesarapradhAnaiH phullai:- jalapuSpairupacita:-samRddho yaH sa tathA tatrotpalAni-nIlotpalAdIni kumudAni candrabodhyAdIni puNDarIkANi-sitapadmAni zeSANi lokarUDhayA'vaseyAni 'chappayaparibhujjamANakamale acchavimalasalilapatthapuNNe' acchaM ca vimalaM ca yatsalilaM jalaM pathyaM hitaM tena pUrNa: 'parihatthabhamaMta-macchakacchabha-aNegasauNagaNa-mihuNapavicarie' 'parihattha 'tti dakSA bhramanto matsyAH kacchapAzca yatra sa tathA anekAni zakunagaNAnAM mithunAni pravicaritAni yatra sa tathA tataH padadvayasya karmmadhAraya 'pAsAIe darisaNijje abhirUve paDirUve' iti prAgvat 1 / 'pAve'tyAdi, pApau pApakAritvAt caNDau krodhanatvAt raudrau bhISaNAkAratayA tattadvivakSitaM vastu labdhumicchata iti tallipsU sAhasikau sAhasAt pravRttau lohitau pANI-agrimau pAdau yayostau tathA, lohitapAnaM vA anayorastIti lohitapAninau, AmiSaM -mAMsAdikamarthayata-prArthayato yau tau tathA, AmiSAhArau mAMsAdibhojinau AmiSapriyau-vallabhamAMsAdikau AmiSalolau-AmiSalampaTau AmiSaM gaveSayamANau santau rAtrau rajanyAM vikAle ca sandhyAyAM carata ityevaMzIlau yau tau tathA divA pracchannaM cApi tiSThataH / 'sUrie' ityAdi, sUrye - bhAskare 'cirAstamite' atyantAstaM gate 'lulitAyAM' atikrAntaprAyAyAM sandhya 'paviralamANussaMsi nisaMtapaDinisaMtaMsi 'tti ko'rthaH praviralaM kila mAnuSaM sandhyAkAle yatra tatra deze AsIt tatrApi nizAntapratinizAnte - atyantaM bhramaNAdvira . nizAnteSu vA gRheSu pratinizrAnte vizrAnte nilIne atyantajanasaJcAraviraha ityarthaH 'samANaMsi'tti sati 2 / AbAdhAM-ISadvAdhAM prabAdhAM-prakRSTAM bAdhAM vyAbAdhAM vA chavicchedaM zarIracchedaM, zrAntau zarIrataH khinnau tAntau manasA paritAntau ubhayataH 'tAe ukkiTThAe' iha evaM dRzya 'turiyAe cavalAe caMDAai sigghAe uddhayAe jayaNAe cheyAe 'tti tatra utkRSTA- kUrmANAM yaH svagatyutkarSaH tadvatI tvaritatvaM manasa autsukyAt capalatvaM kAyasya caNDatvaM saMrambhArabdhatvAt zIghratvaM ata eva udbhutatvaM azeSazarIrAvayavakampanAt, jayanItvaM zeSakUrmmagatijetRtvAt chekatvamapAyaparihAranaipuNyAditi 3 / jJAtopanayanigamane ca kaNThaye, kevalaM 'AyariyauvajjhAyANaM aMtie pavvaie samANe' ityatra viharatIti zeSo draSTRtya, vizeSopanayanamevaM kAryaM - iha 8 / / 121 / /
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma a.2 vijayasya // 122 // kUrmasthAnIyau sAdhU zRgAlasthAnIyau rAgadveSau grIvApaJcamapAdacatuSTayasthAnIyAni paJcendriyANi pAdagrIvAprasAraNasthAnIyA: zabdAdiviSayeSvindriyapravRttayaH / ko zRgAlaprAptisthAnIyo rAgadveSodbhava: pAdAdicchedakUrmamaraNasthAnIyAni rAgAdijanitakarmaprabhavAni tiryag-naranarakajAtibhaveSu nAnAvidhaduHkhAnika - pAdAdigopanasthAnIyA indriyasaMlInatA zRgAlAgrahaNalakSaNA rAgAdyanutpatti: mRtagaGgAnadapravezatulyA nirvANaprAptiriti / iha gAthA-'visaesu iMdiAI ruMbhaMtA rAgadosa vimu (nimukkaa| pAvaMti nivvuisuhaM kummuva mayaMgadahasokkhaM // 1 // avare u aNatthaparaMparA upAveMti paapkmmvsaa| saMsArasAgaragayA gomAuggasiyakummovva // 2 // " (viSayebhya indriyANi rundhanto rAgadveSa-vimuktA: / prApnuvanti nirvRtisukhaM kUrma iva mRtagaGgAhradasaukhyam ||1||apre tvanarthaparamparAstu prApnuvanti pApakarmavazA: / saMsArasAgaragatA gomAyugrastakUrma iva // 2 // 4 // sU.57 // iti jJAtadharmakathAyAM caturthamadhyayanaM vivaraNata: samAptam / / 4 // ||iti caturthamadhyayanam // 4 // - // 5 // atha zailakAkhyaM paJcamadhyayanam // atha paJcamaM zailakAkhyaM jJAtAdhyayanaM viviyate, asya ca pUrveNa sahAyaM sambandhaH-pUrvatrAsalInendriyetarayoranArthAvuktau iha tu pUrvamasaMlInendriyo bhUtvA'pi yaH pazcAtsalInendriyo bhavati tasyArthaprAptirabhidhIyata ityevaMsambandhasyAsyedaM sUtra jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM cautthassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe pannatte paMcamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa ke aDhe pannatte ?, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM 2 bAravatI nAma nayarI hotthA pAINapaDINAyayA udINa-dAhiNavicchinnA navajoyaNa-vicchinnA duvAlasa-joyamaAyAmA dhaNavaI-matinimmiyA cAmIyara-pavara-pAgAra-NANAmaNi-paMcavanna-kavisIsaga- sohiyA alayApuri-saMkAsA pamutiya-pakkIliyA paccakkhaM devaloyabhUtA, tIse NaM bAravatIe nayarIe bahiyA uttarapuracchime disIbhAe revatage nAma pavvae hotthA tuMge gagaNatala-maNulihaMtasihare NANAviha-gucchagumma-layA-valliparigate haMsa-miga-mayUra-koMca-sArasa-cakkavAya-mayaNasAla-koila kulovavee aNega-taGa-kaDaga-viyara -ujjharaya-pavAya-panbhAra- siharapaure accharagaNa-devasaMgha-cAraNa-vijjAhara-mihuNasaMvicinne a niccacchaNae dasAravara-vIrapurisa-telokkabalavagANaM some subhage piyadaMsaNe surUve pAsAtIe 4,1 / tassa NaM revayamassa adUrasAmaMte ettha // 122 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 123 / / NaM NaMdaNavaNe nAmaM ujjANe hotthA, savvouya- pupphaphalasamiddhe ramme naMdaNavaNappagAse pAsAtIe 4, tassa NaM ujjANassa bahumajjhadesabhAe suppie nAmaM jakkhAyayaNe hotthA divve vannao, tattha NaM bAravatIe nayarIe kaNhe nAmaM vAsudeve rAyA parivasati, se NaM tattha samuddavijayapAmokkhANaM dasahaM dasArANaM baladevapAmokkhANaM paMcaNhaM mahAvIrANaM uggaseNa-pAmokkhANaM solasaNhaM rAIsahassANaM pajjunna-pAmokkhANaM addhaTThANaM kumArakoDINaM saMbapAmokkhANaM saTThIe dudaMtasAhassINaM vIraseNapAmokkhANaM ekkavIsAe vIrasAhassINaM mahAsena -pAmAkkhANaM chappannAe balavaga-sAhassINaM ruppiNIpAmokkhANaM battIsAe mahilAsAhassINaM aNaMgaseNA-pAmokkhANaM aNegANaM gaNiyAsAhassINaM annesiM ca bahUNaM Isaratalavara jAva satthavAhapabhiINaM veyaDDagiri sAyara peraMtassa ya dAhiNaDDU bharahassa [ya] bAravatIe nayarIe ya AhevaccaM jAva pAlemANe viharati 2 // sUtraM 58 // 'jai Na 'mityAdi, sarva sugamaM, navaraM 'dhaNavaimainimmAya'tti dhanapati:- vaizramaNastanmatyA nirmApitA-nirUpitA alakApurI - vaizramaNapurI pramuditaprakrIDitA tadvAsijanAnAM pramuditaprakrIDitatvAt raivataka:- ujjayanta: 'cakkavAga'tti cakravAka: 'mayaNasAla'tti madanasArikA anekAni taTAni kaTakAzca-gaNDazailA yatra sa tathA, 'viara'tti vivarANi ca avajjharAzca nirjharavizeSAH prapAtAzca bhRgavaH prAgbhArAzca - ISadavanatA giridezAH zikharANi ca kUTAni pracurANi yatra sa tathA, tataH karmadhArayaH / apsarogaNaiH- devasaGghaiH cAraNai:- jaGghAcAraNAdibhiH sAdhuvizeSairvidyAdharamithunaizca 'saMviciNNe 'tti saMvicarita Asevito yaH sa tathA, 'nityaM' sarvadA' kSaNA' utsavA yatrAsau nityakSaNika, keSAmityAha-'dazArAH' samudravijayAdaya: teSu madhye varAsta eva vIrA- dhIrapuruSA ye te tathA 'telokkabalavagANaM' trailokyAdapi balavanto'tulabalaneminAthayuktatvAt ye te tathA te ca te ceti teSAM 1 / sU. 58 // tassa (tattha) NaM bAravaIe nayarIe thAvaccA NAmaM gAhAvatiNI parivasati aDDA jAva aparibhUtA, tIse NaM thAvaccAe gAhAvatiNIe putte thAvaccAputte NAmaM satthavAhadArae hotyA sukumAlapANipAe jAva surUve, tate NaM sA thAvaccAgAhAvaiNI taM dArayaM sAtiregaaTThavAsajAyayaM jANittA sohaNaMsi tihikaraNaNakkhattamuhutaMsi kalAyariyassa uvaNeMti, jAva bhogasamatthaM jANittA battIsAe ibbhakulabAliyANaM egadivaseNaM pANi geNhAveMti battIsato dAo jAva battIsAe ibbhakulabAliyAhiM saddhiM vipule saddapharisarasarUpavannagaMdhe jAva bhuMjamANe viharati 1 / kAle 2 arahA ariTThanemI so ceva vaNNao dasadhaNussehe nIluppalagavalaguliya-ayasikusumappagAse aTThArasahiM samaNasAhassIhiM saddhi saMparivuDe cattAlIsAe ajjiyAsAhassIhiM saddhi saMparivuDe puvvANupuviM caramANe jAva jeNeva bAravatI nagarI jeNeva revayagapavvae jeNeva EMPO MY EMPRES / / 123 / /
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAim a.2 dhanyasya ra saMghAtanaM // 124 // naMdaNavaNe ujjANe jeNeva surappiyassa jakkhassa jakkhAyayaNe jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAgacchai 2 ahApaDirUvaM uggahaM ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati, parisA niggayA dhammo kahio 2 / / tate NaM se kaNhe vAsudeve imIse kahAe laDhe samANe koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! sabhAe suhammAe meghogharasiyaM gaMbhIraM mahurasaI komuditaM (sAmudAyikI) bheri tAleha, tate NaM te koDuMbiyapurisA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA haTTha jAva matthae aMjali kaTTa-evaM sAmI! tahatti jAva paDisuNeti 2 kaNhassa vAsudevassa aMtiyAo paDinikkhamaMti 2 jeNeva sahA suhammA jeNeva komudiyA bherI teNeva uvAgacchaMti taM meghogharasiyaM gaMbhIraM mahurasaI komuditaM bheri tAleMti 3 / . tato niddha-mahura-gaMbhIra-paDisueNaMpiva sAraieNaM balAhaeNaMpiva aNurasiyaM bherIe, tate NaM tIse komudiyAe bheriyAe tAliyAe samANIe bAravatIe nayarIe navajoyaNa-vicchinnAe duvAlasa-joyaNAyAmAe. siMghADaga-tiya-caukka-caccara-kaMdaradarIe vivara-kuhara-girisihara-nagaragoura-pAsAtaduvAra-bhavaNadeula-paDisuyA- sayasahassasaMkulaM sadaM karemANe bAravarti nagari sabhitarabAhiriyaM savvato samaMtA se sadde vippasaritthA, tate NaM bAravatIe nayarIe navajoyaNavicchinnAe bArasajoyaNAyAmAe samuddavijaya-pAmokkhA dasadasArA jAva gaNiyAsahassAI komudIyAe bherIe saI soccA Nisamma haTTatuTThA jAva bahAyA AviddhavagdhAriya-malladAmakalAvA ahatavattha-caMdaNokkinna-gAyasarIrA appegatiyA hayagayA evaM gayagayA rahasIyAsaMdamANIgayA appegatiyA pAyavihAracAreNaM purisavaggurAparikhittA kaNhassa vAsudevassa aMtiyaM pAunbhavitthA 4 / tate NaM se kaNhe vAsudeve samuddavijaya-pAmokkhe dasa dasAre jAva aMtiyaM pAunbhavamANe pAsati pAsittA haTThatuTTha jAva koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! cAuriMgiNIM seNaM sajjeha vijayaM ca gaMdhahatyi uvaTThaveha, tevi tahatti uvaTThaveMti, jAva pajjuvAsaMti 5 // sUtraM 59 // _ 'battIsao dAo' dvAtriMzatprAsAdA: dvAtriMzaddhiraNyakoTya dvAtriMzatsuvarNakoTya ityAdiko dAyo-dAnaM vAcyo, yathA meghakumArasya 1 / so ceva vaNNao'tti Aigare titthagare ityAdiyoM mahAvIrasya abhihitaH / 'gavala'tti mahiSyazRGga gulikA-nIlI gavalasya vA gulikA gavalaguDikA atasI-mAlavakaprasiddho dhAnyavizeSa: 2 / komuiya'ti utsavavAdyaM kvacitsAmudAyikImiti pAThaH tatra sAmudAyikI-janamIlakaprayojanA 3 / // 124 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 125 / / niddhamahuragaMbhIra-paDisueNaMpivatti snigdhaM madhuraM gambhIraM pratizrutaM pratizabdo yasya sa tathA teneva, kenetyAha zAradikena' zaratkAlajAtena 'balAhakena' meghenAnurasitaM - zabdAyitaM bheryA zRGgATakAdini prAgvat, gopuraM-nagaradvAraM prAsAdo- rAjagRhaM dvArANi - pratItAni bhavanAni - gRhANi devakulAni pratItAni teSu yA 'paDisuya'tti pratizrutAH pratizabdakAstAsAM yAni zatasahasrANi - lakSAstaiH saMkulA yA sA tathA tAM kurvan kAmityAha- dvArakAvatIM nagarI, kathaMbhUtAmityAha 'sabbhitarabAhiriyaM'ti sahAbhyantareNa-madhyabhAgena bAhirikayA ca prAkArAdbahirnagaradezena yA sA tathA sAbhyantarabAhirikA tAM, 'se' iti sa bherIsambandhI zabdaH 'vippasarittha'tti viprAsarat 4 / 'pAmokkhAiM 'tti pramukhAH 'AviddhavagghAriyamalladAmakalAvatti parihitapralambapuSpamAlAsamUhA ityAdirvarNakaH prAgvat 'purisavaggurAparikhitA' vAgurA-mRgabandhanaM vAgureva vAgurA samudAya: 5 // sU. 59 // thAvaccAputtevi Niggae jahA mehe teheva dhammaM soccA Nisamma jeNeva thAvaccA gAhAvatiNI teNeva uvAgacchati 2 pAyaggahaNaM kareti jahA mehassa tahA ceva NiveyaNA jAhe no saMcAeti visayANulomAhi ya visayapaDikUlAhi ya bahUhiM AghavaNAhi ya pannavaNAhi ya sannavaNAhi ya vinnavaNAhi ya Aghavittae vA 4 tAhe akAmiyA ceva thAvaccAputtadAragassa nikkhamaNa maNumannitthA navaraM nikkhamaNAbhiseyaM pAsAmo, tae NaM se thAvaccAputte tusiNIe saMciTTha, tate NaM sA thAvaccA AsaNAo abbhuTTeti 2 mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyarihaM pAhuDaM geNhati 2 mitta jAva saMparivaDA jeNeva kaNhassa vAsudevassa bhavaNavarapaDiduvAradesabhAe teNeva uvAgacchati 2 paDihAradesieNaM maggeNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchati 2 karayala jAva vaddhAveti 2 taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyarihaM pAhuDaM uvaNer3a 2 evaM vadAsI evaM khalu devANuppiyA ! mama ege putte thAvaccAputte nAmaM dArae iTThe jAva se NaM saMsArabhayauvvigge icchati arahao ariTThanemissa jAva pavvatittae, ahaNaM nikkhamaNasakkAraM karomi, icchAmi NaM devANuppiyA ! thAvaccAputtassa nikkhamamANassa chatta-mauDa- cAmarAo ya vidinnAo 1 / tate NaM kaNhe vAsudeve thAvaccA - gAhAvatiNIM evaM vadAsI- acchAhi NaM tumaM devANuppie ! sunivvuyA vIsatthA, ahaNNaM sayameva thAvaccAputtassa dAragassa nikkhamaNasakkAraM karissAmi, tate NaM se kaNhe vAsudeve cAuraMgiNIe seNAe vijayaM hatthirayaNaM durUDhe samANe jeNeva thAvaccAe gAhAvatiNIe bhavaNe teNeva uvAgacchati 2 thAvaccAputtaM evaM vadAsI- NumA NaM tume devANuppiyA ! muMDe bhavittA pavvayAhi bhuMjAhi NaM devANuppiyA ! viule mANussae kAmabhoe mama bAhucchAyApariggahie, kevalaM devANuppiyassa ahaM No saMcAemi vAukAyaM uvarimeNaM gacchamANaM nivArittae, aNNe NaM devANuppiyassa je kiMcivi AbAhaM vA vAbAhaM vA uppAeti taM savvaM nivAremi, tate NaM se thAvaccAputte kaNheNaM ' / / 125 / /
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ RR jJAtAdharmakathAim a.2 bhadrAyAH bhojana // 126 // kopakSa sU. 46 vAsudeveNaM evaM vutte samANe kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-jai NaM tumaM devANuppiyA! mama jIviyaMtakaraNaM mac, ejjamANaM nivAresi jaraM vA sarIrUvaviNAsiNi sarIraM vA aivayamANi nivAresi tate NaM ahaM tava bAhucchAyApariggahie viule mANussae kAmabhoge bhuMjamANe vihraami| tate NaM se kaNhe vAsudeve thAvaccAputteNaM evaM vutte samANe thAvaccAputtaM evaM vadAsI-ee NaM devANuppiyA duratikkamaNijjA No khalu sakkA subalieNAvi deveNa vA dANaveNa vA NivArittae Nannattha appaNo kammakkhaeNaM, taM icchAmi NaM devANuppiyA! annANamicchatta-aviraikasAyasaMciyassa attaNo kammakkhayaM karittae, tate NaM se kaNhe vAsudeve thAvaccAputteNaM evaM vutte samANe koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vadAsI-gacchaha NaM devANuppiyA! bAravatIe nayarIe siMghADaga-tiyaga-caukkacaccara jAva htthikhNghvrgyaa| mahayA 2 saddeNaM ugdhosemANA 2 ugghosaNaM kareha-evaM khalu devANuppiyA! thAvaccAputte saMsArabhaubvigge bhIe jammaNamaraNANaM (jammajarAmaraNANaM) icchati arahato ariTenemissa aMtie muMDe bhavittA pavvaittae, taM jo khalu devANuppiyA ! rAyA vA juyarAyA vA devI vA kumAre vA Isare vA talavare vA koDuMbiyapurise vA mAMDabiyapurise vA inbhaseTThi-seNAvai-satthavAhe vA thAvaccAputtaM pavvayaMtamaNupavvayati tassa NaM kaNhe vAsudeve aNujANati pacchAturassaviya se mittanAti-niyaga-saMbaMdhiparijaNassa jogakhemaM vaTTamANaM paDivahatittikaTTa ghosaNaM ghoseha jAva ghosaMti, tate NaM thAvaccAputtassa aNurAeNaM purisasahassaM nikkhamaNAbhimuhaM NhAyaM savvAlaMkAravibhUsiyaM patteyaM 2 purisasahassavAhiNIsu siviyAsu durUDhaM samANaM mittaNAtiparivuDaM thAvaccAputtassa aMtiyaM pAunbhUyaM 3 / / tate NaM se kaNhe vAsudeve purisasahassamaMtiyaM pAubbhavamANaM pAsati 2 koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vadAsI-jahA mehassa nikkhamaNAbhiseo taheva seyApIehi NhAveti 2 jAva arahato ariTTanemissa chattAicchattaM paDAgAtipaDAgaM pAsaMti 2 vijjAharacAraNe jAva pAsittA sIviyAo paccoruhaMti, tate NaM se kaNhe vAsudeve thAvaccAputtaM purao kAuM jeNeva arihA ariTThanemi savvaM taM ceva AbharaNa-mallaMkAra omuyati, tate NaM se thAvaccAgAhAvaiNI haMsalakkhameNaM paDagasADaeNaM AbharaNamallAlaMkAre paDicchai hAra-vAridhAra-chinnamuttAvalippagAsAtiM aMsUNi viNimmuMcamANI 2 evaM vadAsI-jatiyavvaM jAyA! ghaDiyavvaM jAyA! parikkamiyavvaM jAyA ! assi ca NaM aTThe No pamAdeyavvaM, jAmeva disiM pAunbhUtA tAmeva disiM paDigayA, tate NaM se thAvaccAputte purisasahassehiM saddhi sayameva paMcamuTThiyaM loyaM kareti jAva pavvatie / tate NaM se thAvaccAputte aNagAre jAte IriyAsamie bhAsAsamie jAva viharati, tate NaM se thAvaccAputte arahato ariThThanemissa RALAPORTARAMPAMpp men
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAtiM coddasa puvvAI.ahijjati 2 bahUhiM jAva cauttheNaM vihrti| tate NaM arihA ariTThanemi thAvaccAputtassa aNagArassa taM ibbhAiyaM aNagArasahassaM sIsattAe dalayati, tate NaM se thAvaccAputte annayA kayAiM arahaM ariTThanemi vaMdati namaMsati 2 evaM vadAsI-icchAmi NaM bhaMte ! tunbhehiM abbhaNunnAte samANe sahasseNaM aNagAreNaM saddhi bahiyA jaNavayavihAraM viharittae, ahAsuhaMbI // 127 // devANuppiA! tate NaM se thAvaccAputte aNagArasahasseNaM saddhi teNaM urAleNaM [urAleNaM] uggeNaM payatteNaM paggahieNaM jAva bahiyA jaNavayavihAraM viharati 4 // sUtraM 60 // yUha 'nannattha appaNo kammakhaeNaM'ti na iti yadetanmaraNAdivAraNazakteniSedhanaM tadanyatrAtmanA kRtAt Atmano vA sambandhina: karmakSayAt, AtmanA kriyamANaM kaI AtmIyaM vA karmakSayaM varjayitvetyartha: 'ajJAne'tyAdi appaNA appaNo vA kammakkhayaM karittae'tti karmaNa iha SaSThI draSTavyA, pacchAurasse'tyAdi, pazcAd asmin ra rAjAdau pravrajite sati AturasyApi ca dravyAdyabhAvA:sthasya 'se' tasya tadIyasyetyartha: mitrajJAtinijakasambandhiparijanasya yogakSemavArttamAnI prativahati, sulatatrAlabdhasyepsitasya vastuno lAbho yogo labdhasya paripAlanaM kSemastAbhyAM vartamAnakAlabhavA vArttamAnI vArtA yogakSemavArttamAnI tA-nirvAhaM rAjA karotIti tAtparya, za'itikaTTa' itikRtvA itihetorevaMrUpAmeva vA ghoSaNAM ghoSayata-kuruta 2 / 'purisasahassa' mityAdi, iha puruSasahasraM snAnAdivizeSaNaM thAvaccAputrasyAntike prAdurbhUtamiti sambandhaH / 'vijjAharacAraNe'tti iha 'jaMbhae ya deve 5 vIivayamANe ityAdi' draSTavyaM, evamanyadapi meghakumAracaritAnusAreNa pUrayitvA'dhyetavyamiti 3 / cha 'IriyAsamie'ityAdi, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM, "esaNAsamie AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie" AdAnena-grahaNena saha bhANDamAtrAyA upakaraNalakSaNaparicchadasya yA nikSepaNA-mocanaM tasyAM samita:-samyak-pravRttimAn 'uccAra-pAsavaNakhelasiMghANajallapariTThAvaNiyAsamie' uccAra-purISaM, prazravaNaM-mUtraM, khelo niSThIvanaM, sivAno-nAsAmala: jalla:-zarIramala; 'maNasamie vayasamie kAyasamie' cittAdInAM kuzalAnAM pravartaka ityartha: 'maNagutte vaigutte kara kAyagutte' cittAdInAmazubhAnAM niSedhakaH, ata evAha gutte-yogApekSayA 'gutidie-indriyANAM viSayeSvasatpravRttinirodhAt 'guttabaMbhacArI' // 127 / / vasatyAdinavabrahmacaryaguptiyogAt, akohe 4, kathamityAha-sante-saumyamUrtitvAt pasante-kaSAyodayasya viphalIkaraNAt upasante-kaSAyodayAbhAvAtma ka parinivvuDe-svAsthyAtirekAt, aNAsave-hiMsAdinivRtteH amame-mametyullekhasyAbhiSvaGgato'pyasadbhAvAt, "akiMcaNe' nirdravyatvAt, chinnaggaMtheke mithyAtvAdibhAvagranthicchedAt niruvaleve- tathAvidhabandhahetvabhAvena tathAvidhakarmAnupAdAnAt, etadevopamAnairucyate -'kaMsapAIva mukkatoe' bandhahetutvena ca
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.2 jJAtAdharma panayaH sU.1 // 128 // toyAkArasya snehasyAbhAvAt, 'saMkho iva niraMjaNe' raJjanasya rAgasya kartumazakyatvAt, 'jIvo viva appaDihayagaI' sarvatraucityenAskhalitavihAritvAt, vo 'gagaNamiva nirAlaMbaNe' dezagrAmakulAdInAmanAlambakavAt 'vAyuriva apaDibaddhe' kSetrAdau pratibandhAbhAvenaucityena satatavihAritvAt 'sArayasalilaMvara suddhahiyae' zAThyalakSaNagaDulatvavarjanAt, 'pukkharapattaMpiva niruleve' padmapatramiva bhogAbhilASalepAbhAvAt 'kummo iva guttidie' kUrma-kacchapa, 'khaggivisANaM va egajAe'khaDgi:-AraNya: pazuvizeSa: tasya viSANaM-zRGgatadekaM bhavati tadvadekIjAto yo'saMgata: sahAyatyAgena sa tathA, vihaga iva vippamukke AlayApratibandhena 'bhAraMDapakkhIva appamatte' bhAraNDapakSiNo hi ekodarA: pRthaggrIvA ananyaphalabhakSiNA jIvadvayarUpA bhavanti, te ca sarvadA cakitacittA bhavantIti, ma 'kuMjaro iva soMDIre' karmazatrusainyaM prati zUra ityartha; 'vasabho iva jAyathAme' AropitamahAvratabhAravahanaM prati jAtabalo nirvAhakatvAt 'sIho iva duddharise' durddharSaNIya: upasargamRgaiH; 'maMdaro iva nippakaMpe' parISahapavanaiH 'sAgaro iva gaMbhIre' atucchacittatvAt 'caMdo iva somalese' zubhapariNAmatvAt,'sUro iva dittatee' pareSAM kSobhakatvAt, 'jaccakaMcaNaM va jAyarUve' apagatadoSalakSaNakudravyatvenotpannasvasvabhAvaH, 'vasuMdharA iva savvaphAsavisaho' pRthvIvat ra zItAtapAdyanekavidhasparzakSama, 'suhuyahuyAsaNovva tejasA jalaMte' ghRtAditarpitavaizvAnaravat prabhayA dIpyamAnaH, 'natthi NaM tassa bhagavaMtassa katthai paDibaMdho para 3 bhavaI' nAstyayaM pakSo yaduta tasya (bhagavataH) pratibandho bhavati se ya paDibaMdhe cauvihe paNNatte, taMjahA-davvao4 davvao sacittAcittamIsesu khettao gAme vA nagare vA rapaNe vA khale vA aMgaNe vA',khalaM-dhAnyamalanAdisthaNDilaM 'kAlao samae vA AvaliyAe vA-asaMkhyAta-samayarUpAyAM, ANApANUe vA'. ucchvAsanizvAsakAle thove vA saptocchvAsarUpe khaNe vA-bahutarocchvAsarUpe lave vA-saptastokarUpe muhurte vA-lavasaptasaptatirUpe 'ahoratte vA pakkhe vA cha mAse vA ayaNe vA' dakSiNAyanetararUpe pratyekaM SaNmAsapramANe saMvatsare vA, annatare vA dIhakAlasaMjoe' yugAdau / bhAvao kohe vA 4 bhaye vA hAse vA' hAsye harSe vA, 'evaM tassa na bhavaI' evamanekadhA tasya pratibandho na bhavati, 'se NaM bhagavaM vAsIcaMdaNakappe' vAsyAM candanakalpo ya: sa tathA, Ele apakAriNo'pyupakArakArItyartha; vAsIM vAaGgachedanapravRttAM candanaM kalpayati yaH sa tathA samatiNamaNileTThakaMcaNe samasuhadukkhe' samAni upekSaNIyatayA tRNAdIni yasya sa tathA, 'ihalogaparaloga'paDibaddhe jIviyamaraNe niravakaMkhe saMsArapAragAmI kammanigghAyaNaTThAe abbhuTThie evaM ca NaM viharaitti 4 // sU.60 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM selagapure nAmaM nagaraM hotthA, subhUmibhAge ujjANe, selae rAyA paumAvatI devI maMDue kumAre juvarAyA, tassa NaM selagassa paMthagapAmokkhA paMca maMtisayA hotthA uppattiyAe veNaiyAe 4 uvaveyA rajjudhuraM ciNtyNti| thAvaccAputte selagapure samosaDhe rAyA ka Niggato dhammakahA, dhammaM soccA jahA NaM devANuppiyANaM aMtie bahave uggA bhogA jAva caittA hirannaM jAva pavvaittA tahA NaM ahaM no saMcAemizra
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 129 / / pavvattittae ahannaM devANuppiyAmaM aMtie paMcANuvvaiyaM jAva samaNovAsae jAva ahigayajIvAjIve jAva appANaM bhAvemANe viharati, paMthagapAmokkhA paMca maMtisayA samaNovAsayA jAyA, thAvaccAputte bahiyA jaNavayavihAraM viharati / / sU. 61 // evamIryAsamityAdiguNayogeneti / 'paMcANuvvaiyaM' iha yAvatkaraNAt evaM dRzyaM 'sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhammaM paDivajjittae, ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kaahisi| taai NaM se selae rAyA thAvaccAputtassa aNagArassa aMtie paMcANuvvaiyaM jAva uvasaMpajjai, tae NaM se selae rAyA samaNovAsae jAe abhigayajIvAjIve' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM 'uvaladdhapuNNapAve AsavasaMvaranijjarakiriyAhigaraNabaMdhamokkhakusale ' kriyA-kAyikyAdikA adhikaraNaM-khaDganirvarttanAdi etena ca jJAnitoktA, 'asahejje' avidyamAnasAhAyyaH kutIrthikapreritaH samyaktvavicalanaM prati na parasAhAyyapekSate iti bhAva, ata evAha 'devAsura-nAgajakkharakkhasa-kinnarakiMpurusa garulagaMdhavvamahoragAiehiM devagaNehiM niggaMthAo pAvayaNAo . aNatikkamaNijje' devA vaimAnakajyotiSkAH zeSA bhavanapativyantaravizeSAH garuDA :- suvarNakumArAH evaM caitadyato 'niggaMthe pAvayaNe nissaMkie' niHsaMzayaH, nikkaMkhie- muktadarzanAntarapakSapAto nivvitigicche-phalaM prati niHzaGka, laddhaTThe- arthazravaNataH gahiyaTThe- arthAvadhAraNena pucchiyaTThe-saMzaye sati ahigayaTThe-bodhAt viNicchiyaTThe-aidamparyopalambhAt ata eva aTThimiMjapemmANurAgarattetti-atthIni ca prasiddhAni mikhA ca tanmadhyavartI dhAturasthimiJjAstA: premAnurAgeNa sarvajJapravacanaprItilakSaNakusumbhAdirAgeNa raktA iva raktA yasya sa tathA, kenollekhenetyAha-ayamAuso ! niggaMthe pAvayaNe aTThe ayaM paramaThThe sese 'aNNaTTe 'Auso'tti AyuSmanniti putrAderAmantraNaM zeSaM dhana-dhAnyaputradArarAjyakupravacanAdi, ussiyaphalihe ucchritaM sphaTikamiva sphaTikaM- antaHkaraNaM yasya sa tathA, maunIndrapravacanAvAptyA parituSTamanA ityarthaH iti vRddhavyAkhyA, kecittvAhuH ucchrita:- argalAsthAnAdapanIya UddhvakRto na tirazcIna: kapATapazcAdbhAgAdapanIta ityarthaH . utsRto vA apagataH parighaH- argalA gRhadvAre yasyAsau utsRtaparighaH acchitaparigho vA audAryAtirekAdatizayadAnadAyitvena bhikSupravezArthamanargalitagRhadvAra ityarthaH, 'avaMguyaduvAre' aprAvRtadvAraH kapATAdibhirbhikSukapravezArthameva asthagitagRhadvAra ityarthaH ityekIyaM vyAkhyAnaM, vRddhAnAM tu bhAvanAvAkyamevaM yaduta saddarzanalobhena kasmAccitpASaNDikAnna bibheti zobhanamArgapratigraheNodghATazirAstiSThatIti bhAva: 'ciyattaMteuragharadArappavese' ciyattattinA prItikaraH antaHpuragRhe dvAreNa praveza: ziSTajanapravezanaM yasya sa tathA, anIrSyAlutvaM cAsyAnenoktaM, athavA ciyattotti-lokAnAM prItikara eva antaHpure gRhadvAre vA pravezo yasya sa tathA, atidhArmikatA sarvatrAnAzaGkanIyatvAditi, 'cAuddasamuddiTTha- puNNimAsiNIsu paDipuNNaM posahaM sammaM aNupAlemANe' uddiSTA- amAvAsyA pauSadhaM AhArapauSadhAdicatUrUpaM 'samaNe nimgaMthe phAsueNaM esaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM vatthapaDiggaha-kaMbalapAyapuMchaNeNaM' patadgrahaH pAtraM pAdaproJchanaM rajoharaNaM 8 // 129 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAGgam // 130 // 'osahabhesajjeNaM' bheSajaM pathyaM pADihArieNaM pIDhaphalagasejjAsaMthAraeNaM paDilAbhemANe'prAtihArikeNa-puna:samarpaNIyena pITha-AsanaM phalakam-avaSTambhArtha ra zayyA-vasati: zayanaM vA yatra prasAritapAdaiH supyate saMstArako-laghutaraH ahApariggahiehiM tavokammehi appANaM bhAvemANe viharai // sU.61 // teNaM kAleNaM 2 sogaMdhiyA nAma nayarI hotthA vannao, nIlAsoe ujjANe vannao, tattha NaM sogaMdhiyAe nayarIe sudaMsaNe nAmaM nagaraseTThI / parivasati aDDe jAva apribhuute| teNaM kAleNaM 2 sue nAma parivvAyae hotthA riuvveya-jajubveya-sAmaveya-athavvaNaveya-sadvitaMtakusale (saMkhANe sikhANakappe kappe vAgaraNe chaMde nirute joisAmayaNe) saMkhasamae laDhe (veyANaM itihAsapaMcamANaM nighaMTuchaTThANaM saMgovaMgANaM sarahassANaM sArae vArae pArae saDaMgavI saTThitaMtavisArae annesuya baMbhaNNAesu satthesu supariniTThae) (paMcajama-paMcaniyamajutta) soyamUlayaM dasappayAraM parivvAyagadhammaM dANadhammaM ca soyadhammaM ca titthAbhiseyaM ca AghavemANe pannavemANe dhAuratta-vattha-pavaraparihie tidaMDa -kuMDiya-chattachalu kaMcanIyA karoDiya) chaNNAlayaMkusa-pavittaya-kesarIhatthagae parivvAyagasahasseNaM saddhi saMparivuDe jeNeva sogaMdhiyAnagarI jeNeva parivvAyagAvasahe teNeva uvAgacchai 2 parivvAyagAvasahaMsi bhaMDaganikkhevaM karei 2ttA saMkhasamaeNaM appANaM bhAvemANe viharati / tate NaM sogaMdhiyAe siMghADaga-tiga-caukka-caccara-caumuha-mahApahapahesu bahujaNo annamannassa evamAikkhai-evaM khalu sue parivvAyae iha havvamAgate jAva viharar3a, parisA niggayA sudaMsaNo niggae, tate NaM se sue parivvAyae tIse parisAe sudaMssaNassa ya annesiM ca bahUNaM saMkhANaM parikaheti-evaM khalu sudaMsaNA! amhaM soyamUlae dhamme pannatte se'viya soe duvihe paMnate taMjahA-davvasoe ya bhAvasoe ya, davvasoe ya udaeNaM maTTiyAe ya, bhAvasoe dammehi ya maMtehi ya, jannaM amhaM devANuppiyA! kiMci asaI bhavati taM savvaM sajjo puDhavIe Alippati, tato pacchA suddheNa vAriNA pakkhAlijjati tatotaM asuI suI bhavati, evaM khalu jIvA jalAbhiseyapUyappANo aviggheNaM saggaM gacchaMti, tate NaM se sudaMsaNe suyassa aMtie dhamma soccA haDhe suyassa aMtiyaM soyamUlayaM dhammaM geNhati 2 parivvAyae vipuleNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM vasthagandhamallAlaMkAreNaM paDilAbhemANe jAva viharati / tate NaM se sue parivvAyage sogaMdhiyAo nagarIo nigacchati 2 ttA bahiyA jaNavayavihAraM viharati 2 / / teNaM kAleNaM 2 thAvaccAputtassa samosaraNaM, parisA niggayA, sadasaNoviNIi, thAvaccAputtaM vaMdati namaMsati 2 evaM vadAsI-tumhANaM kiMmUlae kaI dhamme pannate?, tate NaM thAvaccAputte sudaMsaNeNaM evaM vutte samANe sudaMsaNaM evaM vadAsI-sudaMsaNA! viNayamUle dhamme pannate, seviya viNayamUle // 130 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 131 // duvihe panatte, taMjahA-agAraviNae aNagAraviNae ya, tattha NaM je se agAraviNae se NaM paMca aNuvvayAtiM satta sikkhAvayAti ekkArasa uvAsagapaDimAo, tattha NaM je se aNagAraviNae se NaM paMca mahavvayAI, taMjahA-savvAto pANAtivAyAo veramaNaM savvAo musAvAyAo veramaNaM savvAto adinnAdANAto veramaNaM savvAo mehuNAo veramaNaM savvAo pariggahAo veramaNaM savvAo rAibhoyaNAo veramaNaM jAva micchAdaMsabasallAo veramaNaM, dasavihapaccakkhANe bArasabhikkhupaDimAo, icceeNaM duviheNaM viNayamUlaeNaM dhammeNaM aNupubveNaM aTThakammapagaMThIo khavettA loyaggapaiTThANe bhavaMti, tate NaM thAvaccAputte sudaMsaNaM evaM vadAsI-tubme NaM sudaMsaNA! kiMmUlae dhamme pannate?, amhANaM devANuppiyA! soyamUle dhamme pannatte jAva saggaM gacchati / tate NaM thAvaccAputte sudaMsaNaM evaM vadAsI-sudaMsaNA! se jahA nAmae kei purise egaM mahaM ruhirakayaM vatthaM ruhireNa ceva dhovejjA tate NaM sudaMsaNA! tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNa ceva pakkhAlijjamANassa asthi kAi sohI?, No tiNaDhe samaDhe, evAmeva sudaMsaNA! tubbhapi pANAtivAeNaM jAva micchAdasaNasalleNaM nasthi sohI jahA tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM ceva pakkhAlijjamANassa natthi sohI, sudaMsaNA! se jahA NAmae kei purise ega mahaM ruhirakayaM vatthaM sajjiyAkhAreNaM aNuliMpati 2 payaNaM Aruheti 2 uNhaM gAhei 2 ttA tato pacchA suddheNaM vAriNA dhovejjA, se NUNaM sudaMsaNA! tassa ruhirakayassa vatthassa sajjiyAkhAreNaM aNulittassa payaNaM Aruhiyassa uNhaM gAhitassa suddheNaM vAriNA pakkhAlijjamANassa sohI bhavati?, haMtA bhavar3a evAmeva sudaMsaNA! amhaMpi pANAivAya-veramaNeNaM jAva micchAdasaNa-sallaveramaNeNaM asthi sohI, jahA vA tassa bIyassa ruhirakayassa vatthassa jAva suddheNaM vAriNAma pakkhAlijjamANassa asthi sohI 4 / tattha NaM se sudaMsaNe saMbuddhe thAvaccAputtaM vaMdati namaMsati 2 evaM vadAsI-icchAmi NaM bhaMte ! dhamma soccA jANittae jAva samaNovAsae jAte ahigayajIvAjIve jAva paDilAbhemANe viharai, tae NaM tassa suyassa parivvAyagassa imIse kahAe laTThassa samANassa ayameyArUve jAva samuSpajjitthA-evaM khalu sudaMsaNeNaM soyaM dhammaM vippajahAya viNayamule dhamme paDivanne, taM seyaM khalu mama sudaMsaNassa diDhei vAmettae, puNaravi soyamUlae ghamme AghavittaettikaTTa evaM saMpeheti 2 parivvAyagasahasseNaM saddhiM jeNeva sogaMdhiyA nagarI jeNeva parivvAyagAvasahe teNeva uvAgacchati 2 parivAyagAvasahaMsi bhaMDanikkhevaM kareti 2 dhAurattavatthaparihite paviralapari-bvAyageNaM saddhiM saMparivuDe parivvAyagAvasahAo
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma kathAGgam E // 132 // paDinikkhamati 2 sogaMdhiyAe nayarIe majhamajheNaM jeNeva sudaMsaNassa gihe jeNeva sudaMsaNe teNeva uvAgacchati, tate NaM se sudaMsaNe taM suyaM ejjamANaM pAsati 2 no abbhuDheti no paccuggacchati No ADhAi no pariyANAi no vaMdati tusiNIe saMciTThati, tae NaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM aNanbhuTThiyaM jAva pAsittA evaM vadAsI-tume NaM sudaMsaNA! annadA mamaM ejjamANaM pAsittA abbhuDhesi jAva vaMdasi iyANiM sudaMsaNA! tumaM mamaM ejjAmANaM pAsittA jAva No vaMdasi taM kassa NaM tume sudaMsaNA! imeyArUve viNayamUladhamme paDivanne ? tate NaM se sudaMsaNe sueNaM parivAyaeNaM evaM vutte samANe AsaNAo abbhuTeti 2 karayala parigahiya dasarahaM jAva suyaM parivvAyagaM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA! arahato ariTThanemissa aMtevAsI thAvaccAputte nAmaM aNagAre jAva ihamAgae iha ceva nIlAsoe ujjANe viharati, tassa NaM aMtie viNayamUle dhamme paDivanne, tate NaM se sue parivvAyae sudaMsaNaM evaM vadAsI-taM gacchAmoNaM sudaMsaNA! tava dhammAyariyassa thAvaccAputtassa aMtiyaM pAunbhavAmo imAiM ca NaM eyArUvAtiM aTThAI heUhaM pasiNAtiM kAraNAtiM vAgaraNAti pucchAmo, taM jai NaM me se imAI aTThAti jAva vAgarati tate NaM ahaM vaMdAmi namasAmi aha me se imAtiM aTThAti jAva no se vAkareti tate NaM ahaM eehi ceva advehiM heUhiM niSpaTThapasiNavAgaraNaM karissAmi 5 / tate NaM se sue parivvAyagasahasseNaM sudaMsaNeNa ya seTThiNA saddhiM jeNeva nIlAsoe ujjANe thAvaccAputte aNagAre teNeva uvAgacchati 2 ttA thAvaccAputtaM evaM vadAsI-jattA te bhaMte ! javaNijjaM te avvAbAhaMpi te phAsuyaM vihAraM te?, tate NaM se thAvaccAputte sueNaM parivvAyageNaM evaM vutte samANe suyaM parivvAyagaM evaM vadAsI-suyA ! jattAvi me javaNijjapi me avvAbAhaMpi me phAsuyavihAraMpi me; tate NaM se sue thAvaccAputtaM evaM vadAsI-kiM bhaMte ! jattA!, suyA ! jannaM mama NANadaMsaNa-carittatava-saMjamamAtiehiM joehiM joyaNA se taM jattA, se kiMtaM bhaMte !javaNijjaM?, suyA! javaNijje duvihe panatte taMjahA-iMdiyajavaNijje ya noiMdiyajavaNijje ya, se kiM taM iMdiyajavaNijje suyA! jannaM mamaM sortidiya-cavikhadiya-ghANidiya-jibhidiya-phAsiMdiyAI niruvahayAI vase vaTTati se taM iMdiyajavaNijje, se kiM taM noiMdiyajavaNijje?, suyA! janna kohamANamAnAlobhA khINA uvasaMtA no udayaMti se taM noiNdiyjvnnijje| se kiM taM bhaMte ! avvAbAhaM ! suyA! jannaM mama vAtiya-pittiya-siMbhiya-sannivAiyA vivihA rogAtaMkA No udIreMti settaM avvAbAhaM se kiM taM bhaMte ! phAsuyavihAraM ? suyA ! jannaM ArAmesu ujjANesu devaulesu sabhAsu pavvAsu itthi-pasu-paMDaga-vivajjiyAsu vasahIsu pADihAriyaM pIThaphalaga-sejjAsaMthArayaM uggaNhittANaM viharAmi settaM phAsuyavihAraM 6 / // 132 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 133 // sarisavayA te bhaMte! kiM bhakkheyA abhakkheyA?, suyA! sarisavayA bhakkheyAvi, abhakkheyAvi, se keNaTDeNaM bhaMte! evaM vuccai?-sarisavayA bhakkheyAvi abhakkheyAvi?, suyA ! sarisavayA duvihA paMnattA, taMjahA-mittasarisavayA dhannasarisavayA ya, tattha NaM je te mittasarisavayA te tivihA paMnattA, taMjahA-sahajAyayA sahavaDiyayA sahapaMsukIliyayA, te NaM samaNANaM NiggathANaM abhakkheyA, tattha NaM je te dhannasarisavayA te duvihA paMnattA, taMjahA-satthapariNayA ya asatthapariNayA ya, tattha NaM je te asatthapariNayA te samaNANaM niggaMthANaM abhakkheyA, tattha NaM je te satthapariNayA te duvihA paMnattA taMjahA-phAsugA ya aphAsugA ya, aphAsuyA NaM suyA! no bhakkheyA, tattha NaM je te phAsuyA te duvihA paMnattA taMjahA-jAtiyA ya ajAtiyA ya, tattha NaM je te ajAtiyA te abhakkheyA, tattha NaM je te jAiyA te duvihA paMnattA, taMjahA-esaNijjA ya aNesaNijjA ya, tattha NaM je te aNesaNijjA te NaM abhakkheyA, tattha NaM je te esaNijjA te duvihA paMnattA, taMjahA-laddhA ya aladdhA ya, tattha NaM je te aladdhA te abhakkhayA, tattha NaM je te laddhA te niggaMthANaM bhakkheyA, eeNaM aTeNaM suyA ! evaM vuccati-sarisavayA bhakkheyAvi abhakkheyAvi, evaM kulatthAvi bhANiyavvA, navari imaM NANattaM-itthikulatthA ya dhannakulatthA ya, itthikulatthA tivihA paMnattA, taMjahA-kulavadhuyA ya kulamAuyA i ya kuladhUyA iya, dhannakulatthA taheva, evaM mAsAvi, navari imaM nANattaM-mAsA tivihA paMnattA, taMjahA-kAlamAsA ya asthamAsA ya dhannamAsA ya, tattha NaM je te kAlamAsA te NaM duvAlasavihA paMnattA-sAvaNe jAva AsADhe, te NaM abhakkheyA, asthamAsA duvihA-hirannamAsA ya suvaNNamAsA ya, te NaM abhakkheyA, dhannamAsA taheva7 / / ege bhavaM duve bhavaM aNege bhavaM akkhae bhavaM avvae bhavaM avaTThie bhavaM aNegabhUyabhAvebhavievi bhavaM?, suyA! egevi ahaM duvevi ahaM jAva aNegabhUyabhAvabhavievi ahaM, se keNaTeNaM bhaMte ! egevi ahaM jAva suyA ! davvaTThayAe ege ahaM nANadaMsaNaTThayAe duvevi ahaM paesaTTayAe akkhaevi ahaM avvaevi ahaM avaTThievi aha uvaogaTThayAe aNegabhUyabhAvabhavievi ahaM 8 / / ___ettha NaM se sue saMbuddhe thAvaccAputtaM vaMdati namasati 2 evaM vadAsI-icchAmiNaM bhaMte ! tumbhe aMtie kevalipannattaM dhamma nisAmittae dhammakahA bhANiyavvA, tae NaM se sue parivvAyae thAvaccAputtassa aMtie dhamma soccA Nisamma evaM vadAsI-icchAmi NaM bhaMte ! parivvAyaga-sahasseNaM saddhi saMparivuDe devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA pavvaittae, ahAsuhaM jAva uttarapuracchime disIbhAge tiDaMDayaM jAva dhAurattAo ya egate / eDeti 2 sayameva sihaM uppADeti 2 jeNeva thAvaccAputte teNeva uvAgacchai uvAgacchittA jAva muMDe bhavittA jAva pavvatie, saamaaiymaatiyaaii| coddasa puvvAti ahijjati, tate NaM thAvaccAputte suyassa aNagArassahassaM sIsattAe viyarati, tate NaM se thAvaccAputte sogNdhiyaao| // 133 // ma
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAim / / 134 / / nIlAsoyAo paDinikkhamati 2 bahiyA jaNavayavihAraM viharati tate NaM se thAvaccAputte aNagArasahasseNaM saddhi saMparivuDe jeNeva puMDarIe pavvae teNeva uvAgacchai 2 puMDarIyaM pavvayaM saNiyaM 2 durUhati 2 meghaghaNasannigAsaM devasannivAyaM puDhavisilApaTTayaM jAva ova tate NaM se thAvaccAputte bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe saTTiM bhattAtiM aNasaNAe jAva kevalavaranANadaMsaNaM samuppADettA tato pacchA siddhe jAva pahINe 9 // sUtraM 62 // 'sue parivvAyage'tti zuko vyAsaputraH RgvedAdayazcatvAro vedAH SaSTitantraM- sAGkhyamataM sAMkhyasamaye - sAGkhasamAcAre labdhArtho, vAcanAntare tu yAvatkaraNAdevamidamavagantavyaM RgvedayajurvedasAmavedAtharvaNavedAnAmitihAsapaJcamAnAM itihAsa:- purANaM 'nirghaNTuSaSThAnAM' nirghaNTu-nAmakoza: 'sAGgopAGgAnAM' aGgAni - zikSAdIni upAGgAni taduktaprapaJcanaparAH prabandhAH sarahasyAnAM - aidamparyayuktAnAM sAraka:-adhyApanadvAreNa pravartakaH smArako vA anyeSAM vismRtasya smAraNAt *vArako'zuddha-pAThaniSedhakaH pAraga:- pAragAmI SaDaGgavit SaSTitantravizAradaH SaSTittraM-kApilIyazAstraM SaDaGgavedakatvameva vyanakti-saGkhyAne gaNitaskandhe 'zikSAkalpe ' zikSAyAM-akSarasvarUpanirUpake zAstre kalpe - tathAvidhasamAcArapratipAdake vyAkaraNe- zabdalakSaNe chandasi padyavacanalakSaNanirUpake nirukte zabdaniruktapratipAdake jyotiSAmayane - jyotiHzAstre anyeSu ca brAhmaNakeSu zAstreSu supariniSThita iti, vAcanAntaraM 'paJcayamapaJcaniyamayuktaH' tatra paJca yamA:- prANAtipAtaviramaNAdayaH niyamAstu- zaucasaMtoSatapaHsvAdhyAyezvarapraNidhAnAni zaucamUlakaM yamaniyamamIlanAddazaprakAraM, dhAturaktAni vastrANi pravarANi parihito yaH sa tathA tridaNDAdIni sapta haste gatAni yasya sa tathA tatra kuNDikA- kamaNDalU; kvacitkAJcanikA karoTikA vA'dhIyete te ca krameNa rudrAkSakRtamAlA mRdbhAjanaM cocyate, chaNNAlakaM-trikASThikA aGkuzo-vRkSapallavacchedArthaH pavitrakaM-tAmramayamaGgulIyakaM kesarI-cIvarakhaNDaM pramArjanArthaM 1 / 'saMkhANaM'ti sAGkhyamataM 'sajjapuDhaMvitti kumArapRthivI 2 / ' payaNaM Aruher3a' pAkasthAne cullyAdAvAropayati uSmANaM- uSNatvaM grAhayati 4 / 'diTThi vamitta ' mataM vamayituM tyAjayitumityarthaH / 'aTThAI'ti arthAn aryamANatvAdadhigamyamAnatvAdityarthaH prArthyamAnatvAdvA yAcyamAnatvAdityarthAH vakSyamANayAtrAyApanIyAdIn, tathA tAneva 'heUI 'ti hetUn, antarvarttinyAstadIyajJAnasampado gamakatvAt, 'pasiNAI'ti praznAn pRcchyamAnatvAt 'kAraNAI 'ti kAraNAni vivakSitArthanizcayasya janakAni 'vAgaraNAI ti vyAkaraNAni pratyuttaratayA vyAkriyamANatvAdeSAmiti, 'niSpaTThapasiNavAgaraNa'ti nirgatAni spaSTAni sphuTAni praznavyAkaraNAni praznottarANi yasya sa 5 / a. 3 udyAnatrIanubhavaH .sU. 53-54 / / 134 / /
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 135 / / tathA khINA vasaMta'tti kSayopazamamupagatA ityarthaH eteSAM ca yAtrAdipadAnAmAgamikagambhIrArthatvenAcAryasya tadarthaparijJAnamasambhAvayatA'pabhrAjanArthaM praznaH kRta iti 6 / 'sarisavaya'tti ekatra sadRzavayasaH samAnavayasaH anyatra sarSapAH- siddhArthakAH 'kulatthi tti ekatra kule tiSThantIti kulasthA; anyatra kulatthA: dhAnyavizeSAH, sarisavayAdipadaprazna: chalagrahaNenopahAsArthaM kRta iti 7 / 'ege bhavaM'ti eko bhavAn iti, ekatvAbhyupagame AtmanaH kRte sUriNA zrotrAdivijJAnAnAmavayavAnAM cAtmano'nekatopalabdhyA ekatvaM dUSayiSyAmItibuddhyA paryanuyoga: zukena kRta 'duve bhavaM 'ti dvau bhavAniti ca, dvitvAbhyupagame ahamityekatvaviziSTasyArthasya dvitvavirodhena dvitvaM dUSayiSyAmItibuddhayA paryanuyogo vihita, akSayaH avyayaH avasthito bhavAnanena nityAtmapakSa: paryanuyuktaH aneke bhUtA-atItA bhAvA:- sattAH pariNAmA vA bhavyAzca bhAvino yasya sa tathA a . cAtikrAntabhAvisattApraznena anityAtmapakSaH paryanuyuktaH, ekataraparigrahe anyatarasya dUSaNAyeti / tatrAcAryeNa syAdvAdasya nikhiladoSagocarAtikrAntatvAttamavalambyottaramadAyi-eko'pyahaM, kathaM ?, dravyArthatayA jIvadravyasyaikatvAt, na tu pradezArthatayA, tathA hyanekatvAnmametyavayavAdI(mazrotrAdyavayavA) nAmanekatvopalambho na bAdhaka; tathA kaJcit svabhAvamAzrityaikatvasaGkhyAviziSTasyApi padArthasya svabhAvAntaradvayApekSayA dvitvamapi na viruddhamityata uktaM dvAvapyahaM jJAnadarzanArthatayA na caikasvabhAve bhedo na dRzyate, eko hi devadattAdipuruSaH ekadaiva tattadapekSayA pitRtvaputratvabhrAtRtvapitRtvamAtulatvabhAgineyatvAdInanekAn svabhAvAMllabhata iti, tathA pradezArthatayA asaGkhyAtAn pradezAnAzrityAkSayaH, sarvathA pradezAnAM kSayAbhAvAt, avyayaH kiyatAmapi ca vyayAbhAvAt kimuktaM bhavati ? avasthito nitya, asaGkhyeyapradezatA hi na kadAcanApi vyapaiti ato nityatAbhyupagame'pi na doSa, upayogArthatayA - vividhaviSayAnupayogAnAzritya aneka bhUtabhAvabhaviko'pi, atItAnAgatayorhi kAlayoranekaviSayabodhAnAmAtmanaH kathaMcidabhinnAnAmutpAdAdvigamAdvA'nityapakSo na doSAyeti 8 / puNDarIkeNa- AdidevagaNadhareNa nirvANata upalakSitaH parvataH tasya tatra prathamaM nirvRtatvAtpuNDarIkaparvataH zatruJjayaH 9 ||suu. 62 // annayAkayAiM jeNeva selagapure nagare jeNeva subhUmibhAge ujjANe samosaraNaM parisA niggayA selao niggacchati dhammaM soccA navaraM devAppiyA ! paMthagapAmokkhAtiM paMca maMtisayAtiM ApucchAmi maNDuyaM ca kumAraM rajje ThAvemi, tato pacchA devANuppiyANaM antie muMDe bhavattA AgArAo aNagAriyaM pavvayAmi, ahAsuhaM 1 / , / / 135 / /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakavAr3a a.3 sAgaradattanirAzA sU.55 // 136 // tate NaM se selae rAyA selagapuraM nayaraM aNupavisati 2 jeNeva sae gihe jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai 2 sIhAsaNaM sannisanne, tate NaM se selae rAyA paMthayapAmokkhe paMca maMtisae saddAvei saddAvettA evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA! mae suyassa aMtie dhamme NisaMte sevi ya me dhamme icchie paDicchie abhirutie; ahaM NaM devANuppiyA! saMsArabhayauvigge jAva pavvayAmi, tubbhe NaM devANuppiyA! kiM kareha kiM vavasaha kiMvA te hiyaicchiyaM? tate NaM taM paMthayapAmokkhA paMcamaMtisayA selagaM rAyaM evaM vadAsI-jai NaM tubbhe devANuppiyA! saMsAra jAva pavvayaha amhANaM devANuppiyA! kimanne AhAre vA AlaMbe vA amhe'vi ya NaM devANuppiyA ! saMsArabhayaubviggA jAva pavvayAmo, jahA devANuppiyA! amhaM bahusu kajjesu ya kAraNesu ya jAva tahA NaM pavvatiyANavi samANANaM bahusa jAva cakkhubhUte, tate NaM se selage paMthagapAmokkhe paMca maMtisae evaM vadAsI-jati NaM devANuppiyA tubbhe saMsAra jAva pavvayaha, taM gacchaha NaM devANuppiyA ! saesa 2 kuTuMbesu jedve putte kuDuMbamajhe ThAvettA purisasahassavAhiNIo sIyAo durUDhA samANA mama aMtiyaM pAudabhavahatti, taheva pAubbhavaMti, tate NaM se selae rAyA paMca maMtisayAI pAumbhavamANAtiM pAsati 2 hadvatuDhe koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! maMDuyassa kumArassa mahatthaM jAva rAyAbhiseyaM uvaTThaveha jAva abhisiMcati jAva viharati 2 / tate NaM se selae maMDuyaM rAyaM Apucchai tate NaM se maMDue rAyA koDuMbiyapurise jAva evaM vadAsI-khippAmeva selagapura nagaraM Asita jAva gaMdhavaTTibhUtaM kareha ya kAraveha ya 2 evamANattiyaM paccappiNaha, tate NaM se maMDue doccaMpi koDubiyapurise saddAvei 2 evaM vadAsI-khippAmeva selagassa ranno mahatthaM jAva nikkhamaNAbhiseyaM jaheva mehassa taheva NavaraM paumAvatIdevI aggakese paDicchati savvevi paDiggahaM gahAya sIyaM durUhaMti, avasesaM taheva jAva sAmAtiyamAtiyAti ekkArasa aMgAI ahijjati 2 bahUhiM cauttha jAva viharati, tae NaM se sue selayassa aNagArassa tAI paMthayapAmokkhAtiM paMca aNagArasayAI sIsattAe viyarati 3 / / ___tate NaM se sue annayA kayAiM selagapurAo nagarAo subhUmibhAgAo ujjANAo paDinikkhamati 2 ttA bahiyA jaNavayavihAraM viharati, tate NaM se sue aNagAre annayA kayAI teNaM aNagArasahasseNaM saddhiM saMparivuDe puvvANupuTviM caramANe gAmANugAmaM viharamANe jeNeva poMDarIe pavvae jAva siddhe 4 ||suutrN 63 // // 136 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 137 // tate NaM tassa selagassa rAyarisissa tehiM aMtehi ya paMtehi ya tucchehi ya lUhehi ya arasehi ya virasehi ya sIehi ya uNhehi yakAlAtikkaMtehi ya pamANAikkaMtehi ya NiccaM pANabhoyaNehi ya payaisukumAlayassa suhociyassa sarIragaMsi veyaNA pAunmUtA ujjalA jAva durahiyAsA (rogAyake ujjale jAva durahiyAse) kaMDuyadAha-pittajjara-parigayasarIre yAvi viharati, tate NaM se selae teNaM royAyaMkeNa sukke jAe yAvi hotthA, tate NaM selae annayA kadAI puvvANupubbi caramANe jAva jeNeva subhUmibhAge jAva viharati, parisA niggayA, maMDuo'vi niggao, selayaM aNagAraM jAva vaMdati namaMsati 2 pajjuvAsati tate NaM se maMDue rAyA selayassa aNagArassa sarIrayaM sukkaM bhukkaM jAva savvAbAhaM sarogaM pAsati 2 evaM vadAsI-ahaM NaM bhaMte! tumbhaM ahApavittehiM tigicchaehiM ahApavitteNaM osahabhesajjeNaM bhattapAMNeNaM tigicchaM AuMTAvemi, tubme NaM bhaMte ! mama jANasAlAsu samosaraha phAsuaM esaNijja pIDha-phalaga-sejjA-saMthAragaM ogiNhittANaM vihrh1| tate NaM se selae aNagAre maMDuyassa ranno eyamaTuM tahatti paDisuNeti, tate NaM se maMDue selayaM vaMdati namaMsati 2 jAmeva disi pAunbhUte tAmeva disiM pddige| tate NaM se selae kallaM jAva jalaMte sabhaMDa-mattovagaraNa-mAyAe paMthayapAmokkhehiM paMcahi aNagArasaehiM saddhiM selagapura-maNupavisati 2 jeNeva maMDuyassa jANasAlA teNeva uvAgacchati 2 phAsuyaM pIDha jAva viharati, tate NaM se maMDue cigicchae saddAveti 2 evaM vadAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! selayassa phAsuesaNijjeNaM jAva tegicchaM AuTTeha, tate NaM tegicchayA maMDueNaM rannA evaM vuttA haTTha-tuTTha jAva selayassa ahApavittehiM osahabhesajjabhattapANehi tegicchaM AuTuMti, majjapANayaM ca se uvadisaMti 2 / ___tate NaM tassa selayassa ahApavattehiM jAva majjapANeNa rogAyaMke uvasaMte hotthA haTe makAllasarIre jAte vavagayarogAyake, tate NaM se selae taMsi rogAyaMkaMsi uvasaMtaMsi samANaMsi taMsi vipulaMsi asaNapANakhAimasAyamaMsi majjapANae ya mucchie gaDhie giddhe ajjhovavanne osanne osannavihArI evaM pAsatthe 2 kusIle 2 pamatte saMsatte uubaddha-pIDhaphalaga-sejjAsaMthArae pamatte yAvi viharati, no saMcAeti phAsuesaNijjaM pIDhaM paccappiNittA maMDuyaM ca rAyaM ApucchittA bahiyA jAva (jaNavayavihAraM abbhujjaeNa pavatteNa paggahieNa) viharittae 3 / tate NaM tesiM paMthayavajjANaM paMcaNhaM aNagArasayANaM annayA kayAI egayao sahiyANaM jAva puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANANaM ayameyArUve abbhatthie jAva samuSpajjitthA-evaM khalu selae rAyarisI caittA rajjaM jAva pavvatie, vipuleNaM asaNa-pANa-khAima- sAimeNaM majjapANae mucchie no saMcAeti jAva viharittae, no khalu kappai devANuppiyA! samaNANaM jAva pamattANaM // 137 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.3 jinadattasyAzApUrti sU.56 viharittae, taM seyaM khalu devANuppiyA! amhaM kallaM selayaM rAyarisiM ApucchittA pADihAriyaM pIDhaphalagasejjAsaMthAragaM paccappiNittA selgss| aNagArassa paMthayaM aNagAraM veyAvaccakaraM ThavettA bahiyA abbhujjaeNaM jAva viharittae, evaM saMpeheMti 2 kallaM jeNeva selae ApucchittA / bhaka pADihAriyaM pIDha phalagasejAsaMthAragaM paccappiNaMti 2 paMthayaM aNagAraM veyAvaccakaraM ThAvaMti 2 bahiyA jAva viharaMti 4 ||suutrN 64 // jJAtAdharmakthaappnn 'aMtehi'ityAdi, antai:-vallacaNakAdibhi: prAntai-taireva bhuktAvazeSaiH paryuSitairvA rukSa-ni:snehaistucche:-alpai: PS arasai:-hiGgavAdibhirasaMskRtairvirasai-purANatvAdvigatarasaiH zItai:-zItalaiH uSNaiH pratItaiH kAlAtikrAntaiH-tRSNAbubhukSAkAlAprAptaiH // 138 // ipramANAtikrAntai-bubhukSApipAsAmAtrAnucitai, cakArA: samuccayArthA, evaMvidhavizeSaNAnyapi pAnAdini niSTharazarIrasya na bhavanti bAdhAyai ata Aha-'prakRtisukumArakasye'tyAdi, veyaNA pAunbhUyA ityasya sthAne rogAyaMketti kvacit dRzyate tatra rogAzcAsAvAtaGkazca-kRcchrajIvitakArIti samAsa, kaNDu-kaNDUti: dAha:-pratItastatpradhAnena pittajvareNa parigadaM zarIraM yasya sa tathA, 'teicchaM'ti cikitsAM 'AuTTAvemi'tti AvarttayAmi kArayAmi 1 / 'sabhaMDamattovagaraNamAyAe'tti bhANDamAtrA-patadgrahaM paricchadazca upakaraNaM ca-varSAkalpAdi bhANDamAtropakaraNaM svaM ca-tadAtmiyaM bhANDamAtropakaraNaM ca svabhANDamAtropakaraNaM tadAdAya-gRhItvA 2 / 'abhyudyatena' sodyamena 'pradattena' guruNopadiSTena 'pragRhItena' gurusakAzAdaGgIkRtena 'vihAreNa' sAdhuvarttanena vihattuM vartituM pAveM-jJAnAdInAM bahistiSThatIti pArzvastha:-gADhaglAnatvAdikAraNaM vinA zayyAtarAbhyAhRtAdipiNDabhojakatvAdyAgamoktavizeSaNaH, sa ca sakRdanucitakaraNenAlpakAlamapi bhavati tata ucyate-pArzvasthAnAM yo vihAro-bahUni dinAni yAvattathA vartanaM sa pArzvasthavihAraH so'syAstIti pArzvasthavihArI, evamavasannAdivizeSaNAnyapi, navaramavasanno-vivakSitAnuSThAnAlasa; AvazyakasvAdhyAyapratyupekSaNAdhyAnAdInAmasamyakkArItyarthaH kutsitazIla: kuzIla-kAlavinayAdibhedabhinnAnAM jJAnadarzanacAritrAcArANAM virAdhaka ityarthaH pramatta:-paJcavidhapramAdayogAt, saMsaktaH kadAcitsaMvignaguNAnAM 80 are kadAcitpArzvasthAdidoSANAM sambandhAt gauravatrayasaMsarjanAcceti, Rtubaddhe'pi avarSAkAle'pi pIThaphalakAni zayyAsaMstArakArthaM yasya sa 3 ||suu.64 // tate NaM se paMthae selayassa sejjAsaMthAra-uccArapAsavaNa-khelasiMghANa-mattaMosaha-bhesajja-bhattapANaeNaM agilAe viNaeNaM veyAvaDiyaM karei, tate NaM se selae annayA kayAI kattiyacAummAsiyaMsi vipulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM AhAramAhArie subahu majjapANayaM pIe puva (paccA) varaNhakAlasamayaMsi suhappasutte, tate NaM se paMthae kattiya-cAummAsiyaMsi kayakAussagge devasiyaM paDikkamaNaM paDikkate - cAummAsiyaM paDikkamiuMkAme selayaM rAyarisiM khAmaNaTThayAe sIseNaM pAesu sNghttttei1| ... // 138 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 139 // tate NaM se-selae paMthaeNaM sIseNaM pAesa saMghaTTie samANe Asurutte jAva misimisemANe udveti 2 evaM vadAsI-se kesa NaM bho esa appatthiyapatthae jAva parivajjie, je NaM mamaM suhapasuttaM pAesa saMghaTTeti? tate NaM se paMthae selaeNaM evaM vutte samANe bhIe tatthe tasie karayalaparigahiya-dasanahaM jAva kaTu evaM vadAsI-ahaNNaM bhaMte! paMthae kayakAussagge devasiyaM paDikkamaNaM paDikkate cAummAsiyaM paDikkaMte cAummAsiyaM khAmemANe devANuppiyaM vaMdamANe sIseNaM pAesu saMghaTTemi, taM khamaMtu NaM devANuppiyA! khamantu me'varAhaM tumaNNaM (khamantumarahantu NaM) devANuppiyA! NAibhujjo evaM karaNayAettikaTTa selayaM aNagAraM etamaTuM sammaM viNaeNaM bhujjo 2 khAmeti 2 / tate NaM tassa selayassa rAyarisissa paMthaeNaM evaM vuttassa ayameyArUve jAva samuppajjitthA-evaM khalu ahaM rajjaM ca jAva osanno jAva uubaddhapIDha-phalaga-sejjAsaMthArae viharAmi, taM no khalu kappati samaNANaM NiggaMthANaM apasatthANaM (pAsatthANaM) jAva viharittae, taM seyaM khalu meM kallaM maMDuyaM rAyaM ApucchittA pADihAriyaM pIDhaphalaga-sejjAsaMthArayaM paccappiNittA paMthaeNaM aNagAreNaM saddhiM bahiyA abbhujjaeNaM jAva jaNavayavihAreNaM viharittae, evaM saMpeheti 2 kallaM jAva viharati 3 / / sUtraM 65 // tathA 'nAibhujjo evaM karaNayAe'tti naiva: bhUya:-punarapi evaM-itthaMkaraNAya pravartiSye iti zeSa: // suu.65| ___ evAmeva samaNAuso! jAva niggaMthe vA 2 osanne jAva saMthArae pamatte viharati, se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM 4 hIlaNijje saMsAro bhaanniyvyo| tate NaM te paMthagavajjA paMca aNagArasayA imIse kahAe laTThA samANA annamannaM saddAveMti 2 evaM vayAsI-selae rAyarisI paMthaeNaM bahiyA jAva viharati, taM seyaM khalu devANuppiyA! amhaM selayaM uvasaMpajjittA NaM viharittae, evaM saMpeheMti 2ttA selayaM rAyaM uvasaMpajjittANaM viharaMti ||suutrN 66 // 'evameva'tyAdirupanayaH, iha gAthA-"siDhiliyasaMjamakajjAvi hoiDaM ujjamaMti jai pcchaa| saMvegAo to selauvva ArAhayA hoMti // 1 // [zithilitasaMyamakAryA api bhUtvodyacchanti yadi pazcAt / saMvegAt tarhi zailaka iva te ArAdhakA bhavanti // 1 // ] ||suu.67 // iti paJcamazailakajJAtavivaraNaM samAptamiti // 5 // tate NaM te selayapAmokkhA paMca aNagArasayA bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNittA jeNeva poMDarIye pavvae teNeva uvAgacchaMti 2 jaheva thAvaccAputte taheva siddhA1 / evAmeva samaNAuso! jo niggaMtho vA 2 jAva viharissati evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM paMcamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNattettibemi ||suutrN 67 // paMcamaM nAyajjhayaNaM samattaM // 5 // // 139 // hai
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma *# // 140 // // 6 // zrI tumbakAkhyaM SaSThamadhyayanam // paJcamAnantaraM SaSThaM vyAkhyAyate, tasya ca pUrveNa sahAyaM sambandha:-anantarAdhyayane pramAdavato'pramAdavatazcAnarthetarAvuktI, ihApi tayoreva tAvevocyete kA ityevasambaddhamidam jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paMcamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe pannate chaTThassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe pannatte ?, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe samosaraNaM parisA niggayA 1 / teNaM kAleNaM 2 samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTe aMtevAsI iMdabhUtI aNagAre adUrasAmaMte jAva sukkajjhANovagae viharati, tate NaM se iMdabhUtI aNagAre jAyasaDe. samaNassa 3 evaM vadAsI-kahaNNaM bhaMte ! jIvA guruyattaM vA lahuyattaM vA havvamAgacchaMti ?, goyamA ! se jahA nAmae kei purise egaM mahaM sukkaM tuMbaM NicchiDe niruvahayaM danbhehiM kusehiM veDhei 2 maTTiyAleveNaM liMpati uNhe dalayati 2 sukka samANaM doccaMpi dabmehi ya kusehi ya vedeti 2 maTTiyAleveNaM lipati 2 uNhe sukkaM samANaM taccapi danbhehi ya kusehi ya veDheti 2 maTTiyAleveNaM lipati, evaM khalu eeNuvAeNaM aMtarA veDhemANe aMtarA lipemANe aMtarA sukkavemANe jAva aTThahiM maTTiyAlevehiM Alipati, atthAhamatAramaporisiyaMsi udagaMsi pakkhivejjA, se NUNaM goyamA ! se tuMbe tesiM aTThaNhaM maTTiyAlevANaM guruyayAe bhAriyayAe guruyabhAriyayAe uppi salilamativaittA ahe dharaNiyalapaiTThANe bhavati, evAmeva goyamA! jIvAvi pANAtivAeNaM jAva micchAdaMsaNasalleNaM aNupuvveNaM aTTha kammapagaDIo samajjiNanti, tAsiM garuyayAe bhAriyayAe garuyabhAriyayAe kAlamAse kAlaM kiccA dharaNiyalamativatittA ahe naragatalapaiTThANA bhavaMti, evaM khalu goyamA ! jIvA guruyattaM havvamAgacchaMti 2 / ___ ahaNNaM gotamA ! se tuMbe taMsi paDhamillugaMsi maTTiyAlevaMsi tinnaMsi kuhiyaMsi parisaDiyaMsi IsiM dharaNiyalAo uppatittA NaM ciTThati, tato'NaMtaraM ca NaM doccapi maTTiyAlevejAva uppatittANaM ciTThati, evaM khalu eeNaM uvAeNaM tesu aTThasu maTTiyAlevesu tinnesujAva vimukkabaMdhaNe ahedharaNiyalamaivaittA uppiM salilatalapaiTThANe bhavati, evAmeva goyamA! jIvA pANAti-vAtaveramaNeNaM jAva micchAdasaNasallaveramaNeNaM aNupubveNaM aTTha kammapagaDIo khavettA gagaNatalamuppaittA uppiM loyaggapatiDhANA bhavaMti, evaM khalu goyamA ! jIvA lahuyattaM havvamAgacchaMti 3 / evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM chaTThassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe pnnttettibemi4| ||suutr 68||ch8 nAyajjhayaNaM samattaM // 6 // // 14 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ / // 141 // sarvaM sugama, navaraM, nirupahataM-vAtAdibhi: darbhe:-agrabhUtaiH kuzai:-mUlabhUta; jAtyA darbhakuzabheda ityanye, 'atthAhaMsitti asthAghe agAdhe ityarthaH puruSaH yo parimANamasyeti pauruSikaM tanniSedhAdapauruSikaM, mRllepAnAM sambandhAt gurukatayA, gurukataiva kuta:? -bhArikatayA, mallepajanitabhAravattveneti bhAva; gurukabhArikatayeti tumbakadharmadvayasyApyadhomajjanakAraNatApratipAdanAyoktaM, 'uppi' upari 'aivaittA' atipatyAtikramya 2 / tinnaMsitti stimita ArdratAM gate tata: 'kuthite' kothamupagate tata; 'parisaTite' patite iti / iha gAthe- "jahamiulevAlittaM garuyaM tuMbaM aho vayai evaM / AsavakayakammagurU jIvA vaccaMti aharagayaM // 1 // taM ceva tabvimukkaM jalovari ThAi jAyalahubhAvaM / jaha taha kammavimukkA loyaggapaiTThiyA hoMti // 2 // " [yathA mallepaliptaM guru tumbamadho vrajati evaM AzravakRtakarmagurutvAjjIvA vrajanti adhogati // 1 // tadeva tadvimuktaMjalopari tiSThatti jAtalaghubhAvaM / yathA tathA karmavimuktA - lokAgre pratiSThitA bhavanti // 2 // ] 3 ||suu. 68 // SaSThatumbakajJAtavivaraNaM samAptamiti // 6 // . // 7 // atha zrIrohiNIjJAtAkhyaM saptamamadhyayanam // atha saptamaM viviyate, asya ca pUrveNa sahAyaM sambaMdha; ihAnantarAdhyayane prANAtipAtAdimatAM karmagurutAbhAvenetareSAM ca laghutAbhAvena anarthaprAptItare ukte, iha tu prANAtipAtAdiviratibhaJjakaparipAlakAnAM te ucyete, ityevaMsambaddham jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM chaTThassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe pannate sattamassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa ke aDhe pannatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe nAma nayare hotthA, subhUmibhAge ujjANe, tattha NaM rAyagihe nagare dhaNNe nAmaM satthavAhe parivasati, aDDe0, bhaddA bhAriyA ahINapaMceMdiye jAva surUvA, tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa puttA bhaddAe bhAriyAe attayA cattAri satthavAhadArayA hotthA, taMjahA-dhaNapAle dhaNadeve dhaNagove dhaNarakkhie, tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa cauNhaM puttANaM bhAriyAo cattAri suNhAo hotthA, taMjahA-ujjhiyA bhogavatiyA rakkhatiyA rohiNiyA 1 / / ___ tate NaM tassa dhaNNassa annayA kadAI puvvarattAvarattakAlasamayaMsi imeyArUve abbhatthie jAva samuppajjitthA-evaM khalu ahaM rAyagihe bahUNaM Isara jAva pabhiINaM sayassa kuDuMbassa bahUsu kajjesu ya karaNijjesu koDuMbesu ya maMtaNesu ya gujjhe rahasse nicchae vavahAresu ya
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApucchaNijje paDipucchaNijje meDhI pamANe AhAre AlaMbaNe cakkhumeDhIbhUte kajjavaTTAvae, taM Na Najjati jaM mae gayaMsi vA cuyaMsi vA mayaMsi vA bhaggaMsi vA luggasi vA saDiyaMsi vA paDiyaMsi vA videsatthaMsi vA vippavasiyaMsi vA imassa kuDuMbassa kiM manne AhAre vA AlaMbe vA jJAtAdhama paDibaMdhe vA bhavissati ? taM seyaM khalu mama kallaM jAva jalaMte vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvettA mittaNAti-niyagasayaNa -saMbaMdhi-parijaNaM kathAim cauNhaM suNhANaM kulagharavaggaM AmaMtettA taM mittaNAiNiyagasayaNa-saMbaMdhiparijaNaM ya cauNhaM suNhANaM kulagharavaggaM vipuleNaM asaNa-pANa-khAimasAimeNaM dhuvapuSphavatthagaMdha jAva sakkArettA sammANettA tasseva mittaNAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya // 142 suNhANaM kulagharavaggassa purato cauNhaM suNhANaM parikkhaNaTThayAe paMca 2 sAliakkhae dalaittA jANAmi tAva kA kihaM vA sArakkhai vA saMgovei vA saMvaDDeti vA? evaM saMpehei 2 kallaM jAva mittaNAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNhaM suNhANaM kulagharavaggaM AmaMtei 2 vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei tato pacchA bahAe jAva bhoyaNamaMDavaMsi suhAsaNa-varagae jAva mittaNAti jAva cauNha ya suNhANaM kulagharavaggeNaM saddhiM taM vipulaM asaNa 4 jAva sakkAreti 2 tasseva mittanAti jAva cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa ya purato paMca sAliakkhae geNhati 2 jeTThA suNhA ujjhitiyA taM sahAveti 2 evaM vadAsI-tumaM NaM puttA mama hatthAo ime paMca sAliakkhae geNhAhi 2 aNupuvveNaM sArakkhemANI saMgovemANI viharAhi, jayA NaM'haM puttA! tuma ime paMca sAliakkhae jAejjA tayA NaM tuma mama ime paMca sAliakkhae paDidijjAejjAsittikaTTa suNhAe hatthe dalayati 2 paDivisajjeti 2 / / tate NaM sA ujjhiyA dhaNNassa tahatti eyamaTuM paDisuNeti 2 ghaNNassa satthavAhassa hatthAo te paMca sAliakkhae geNhati 2 egaMtamavakkamati egaMtamavakkamiyAe imeyArUve anbhatthie jAva-samuppajjitthA evaM khalu tAyANaM koTThAgAraMsi bahave pallA sAlINaM paDipuNNA ciTThati, taM jayA NaM mamaM tAo ime.paMca sAliakkhae jAessati tayA NaM ahaM pallaMtarAo anne paMca sAliakkhae gahAya dAhAmittika evaM saMpehei 2 taM paMca sAliakkhae egate eDeti 2sakammasaMjuttAjAyA yAvi hotthA / evaM bhogavatiyAevi, NavaraM sAcholleti 2 aNugilati (kollei) 2 sakammasaMjuttA jaayaa| evaM rakkhiyAvi, navaraM geNhati 2 imeyArUve abbhatthie jAva samupajjitthA evaM khalu mama tAo imassa mittanAti-niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa ya purato saddAvettA evaM vadAsI-tumaNNaM puttA ! mama hatthAo jAva paDidijjAejjAsittikaTTa mama hatthaMsi paMca sAliakkhae dalayati taM bhaviyavvamettha kAraNeNaMtikaTTa evaM saMpeheti bAya 2 te paMca sAliakkhae suddhe vatthe baMdhai 2 rayaNakaraMDiyAe pakkhivei 2 UsIsAmUle ThAvei 2 tisaMjhaMpaDijAgaramANI vihr3| // 14 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 143 / / tae NaM se dhaNe satthavAhe tasseva mitta jAva cautthi rohiNIyaM suNhaM saddAveti 2 jAva taM bhaviyavvaM ettha kAraNeNaM ti taM seyaM khalu mama ee paMca sAliakkhae sArakkhemANIe saMgovemANIe saMvaDemANIettikaTTa evaM saMpeheti 2 kuladharapurise saddAveti 2 evaM vadAsI-tumeNaM devApiyA ! ete paMca sAliakkhae geNhaha 2 paDhamapAusaMsi mahAvuTThikAryaMsi nivaiyaMsi samANaMsi khuDDAgaM keyAraM suparikammiyaM kareha 2 tA ime paMca sAliakkhae vAveha 2 docvaMpi tacvaMpi ukkhayanihae kareha 2 vADiparikkheva kareha 2 sArakkhemANA saMgovemANA aNupuvveNaM saMvaneha 4 / koDuMbiyA rohiNIe etamaTTaM paDisuNaMti te paMca sAliakkhae geNhaMti 2 aNupuvveNaM sArakkhaMti saMgovaMti viharaMti, tae NaM te koDuMviyA paDhamapAusaMsi mahAvuTTikAyaMsi NivaiyaMsi samANaMsi khuDDAyaM kedAraM suparikammiyaM kareMti 2 te paMca sAliakkhae vavaMti ducvaMpi tacchaMpi ukkhayanihae kareMti 2 vADiparikkhevaM kareMti 2 aNupuvveNaM sArakkhemANA saMgovemANA saMvaDDemANA viharaMti, tate NaM te sAlI aNupuveNaM rakkhijjamANA saMgovijjamANA saMvaDDijjamANA sAlI jAyA kiNhA kiNhobhAsA jAva niuraMbabhUyA pAsAdIyA 4, tate NaM sAlI pattiyA vattiyA (taiyA) gabdhiyA pasUyA AgayagaMdhA khIrAiyA baddhaphalA pakkA pariyAgayA sallai pattayA (sallaiyA pattaiyA) hariyapavvakaMDA jAyA yAvi hotthA, tate NaM te koDuMbiyA te sAlIe pattie jAva sallaie pattaie jANittA tikkhehiM NavapajjaNaehiM asiyaehiM luti 2 karayalamalite kareMti 2 puNaMti, tattha NaM cokkhANaM sUyANaM akkhaMDANaM aphoDiyANaM chaDDuchaDApuTThA (pUyA) NaM sAlINaM mAgahae patha jAe, taNaM te koDuMbiyA te sAlI Navaesu ghaDaesu pakkhivaMti 2 upaliMpati 2 lipeMti 2 laMchiyamuddite kareMti 2 koTThAgArassa egadesaMsi ThAveMti 2 sArakkhemANA saMgovemANA viharaMti 5 / te te koDuMbiyA doccami vAsArattaMsi paDhamapAusaMsi mahAvuTTikAyaMsi nivaiyaMsi khuDDAgaM keyAraM suparikammiyaM kareMti te sAlI vavaMti doccapi taccapi ukkhayaNihae jAva luNeMti jAva calaNatalamalie kareMti 2 puNaMti, tattha NaM sAlINaM bahave kuDavA (muralA) jAva egadesaMsi ThAveMta 2 sArakkhamANA saMgovemANA viharaMti, tate NaM te koDuMbiyA tacchaMsi vAsArattaMsi mahAvuTTikAyaMsi nivaiyaMsi bahave kedAre suparikammiyaM kareMti jAva lurNeti 2 saMvahaMti 2 khalayaM kareMti 2 maleMti jAva bahave kuMbhA jAyA, tate NaM koDuMbiyA sAlI koTThAgAraMsi pakkhivaMti jAva viharaMti, cautthe vAsAratte bahave kuMbhasayA jAyA 6 / / / 143 / /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ a5 vAsudevayo varNana // 14 // ra tateNaM tassa dhaNNassa paMcamayaMsi saMvaccharaMsi pariNamamANaMsi puvvarattAvaratta-kAlasamayaMsi imeyArUve anmathie jAva samuSpajjitthA-evaM khalu mama io atIte paMcame saMvacchare cauNhaM suNhANaM parikkhaNadvayAe te paMca sAliakkhatA hatthe dinnA taM seyaM khalu mama kallaM jAva jalate paMca sAliakkhae parijAittae jAva jANAmi tAva kAe kihaM sArakkhiyA vA saMgoviyA vA saMvaDDiyA jAvattikaTTa evaM saMpeheti 2 kallaM jAva jalate vipulaM asaNaM nAyaniyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNassa 4 mittanAya jAva cauNha ya suNhANaM kulaghara jAva sammANittA tasseva mitta nAyaniyaga-sayaNa-saMbaMdhi parijaNassa cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa purao jeTuM ujjhiyaM saddAvei 2 tA.evaM vayAsI-evaM khalu ahaM puttA! ito atIte paMcamaMsi saMvaccharaMsi imassa mittanAyaniyaga-sayaNa-saMbaMdhi parijaNassa cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa ya purato tava hatthaMsi paMca sAliakkhae dalayAmi jayA NaM ahaM puttA! ee paMca sAliyaakkhae jAejjA tayA NaM tuma mama ime paMca sAliakkhae paDidijjAejjAsittikaTTa taM hatthaMsi dalayAmi, se nUNaM puttA! atthe samaDhe?, haMtA asthi, tannaM puttA! mama te sAliakkhae paDinijjAehi / tate NaM sA ujjhitiyA eyamaTuM paDisuNeti 2 jeNeva koTThAgAraM teNeva uvAgacchati 2 pallAto paMca sAliakkhae geNhati 2 jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchati 2 dhaNNaM satthavAhaM evaM vadAsI-ee NaM te paMca sAliakkhaettikaTTa dhaNNassa hatthaMsi te paMca sAliakkhae dalayati, tate NaM dhaNNe ujjhiyaM savahasAviyaM kareti 2 evaM vayAsI-kiNNaM puttA ! ee te ceva paMca sAliakkhae udAhu anne?, tate NaM ujjhiyA dhaNNaM satthavAha evaM vayAsI-evaM khalu tubbhe tAto! io'tIe paMcame saMvacchare imassa mittanAti-niyaga-sajaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya suNhANa kulagharavaggassa jAva viharAmi, tate NaM'haM tunbhaM etamaTuM paDisuNemi 2 te paMca sAliakkhae geNhAmi egaMtamavakkamAmi, tate NaM mama imeyArUve abbhatthie jAva samuppajjitthA-evaM khalu tAyANaM koTThAgAraMsi bahave jAva sakammasaMjuttA, taM No khalu tAo ! te ceva paMca sAliakkhae ee NaM anne, tate NaM se dhaNNe ujjhiyAe aMtie eyamaDhe soccA Nisamma Asurutte jAva misimisemANe ujjhitiyaM tassa mittanAti- niyaga-sajaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya suNhANaM kulagharavaggassa ya purao tassa kulagharassa chArujjhiyaM ca chANujjhiyaM ca kayavarujjhiyaM ca samu(saMpucchiyaM ca sammajjiaMca pAuvadAiM ca NhANovadAiMca bAhirapesaNakAriM Thaveti 8 / evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA 2 jAva pavvatite paMca ya se mahavvayAti ujjhiyAI bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 jAva aNupariyaTTiissai jahA sA ujjhiyA 9 /
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 145 evaM bhogavaiyAvi, navaraM tassa kaMDiMtiyaM vA koTTatiyaM ca pIsaMtiyaM ca evaM rudhaMtiyaM raMdhatiyaM parivesaMtiyaM ca paribhAyaMtiyaM ca abbhaMtariya ca pesaNakAriM mahANasiNiM ThaveMti evAmeva samaNAuso ! jo amhaM samaNo paMca ya se mahavvayAI phoDilla)yAI bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 jAva hIlaNijje 4 jahA va sA bhogavatiyA 10 / evaM rakkhitiyAvi, navaraM jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchai 2 maMjUsaM vihADei 2 rayaNakaraMDagAo te paMca sAliakkhae gehati 2 jeNeva dhaNNe teNeva uvAgacchati 2 paMca sAliakkhae ghaNNassa hatthe dalayati, tate NaM se dhaNNe rakkhitiyaM evaM vadAsI-kinnaM puttA te ceva te paMca sAliakkhayA udAhu annetti?, tate NaM rakkhitiyA dhaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI evaM khalu tAto! jAva te ceva tAyA ! ee paMca sAliakkhayA No anne, kahannaM puttA!, evaM khalu tAo! tubbhe io paMcamaMmi jAva bhaviyavvaM ettha kAraNeNaMtikaTTa te paMca sAliakkhae suddhe vatthe jAva tisaMjhaM paDijAgaramANI ya viharAmi, tato eteNaM kAraNeNaM tAo ! te ceva te paMca sAliakkhae No anne, tate NaM se dhaNNe rakkhitiyAe aMtie eyamaDhe soccA haTThatuTTha tassa kulagharassa hirannassa ya kaMsadUsa-vipula-dhaNa jAva sAvatejjassa ya bhaMDAgAriNiM Thaveti evAmeva samaNAuso! jAva paMca ya se mahavvayAti rakkhiyAti bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 accaNijje jahA jAva sA rakkhiti yaa11| rohiNiyAvi evaM ceva, navaraM tunbhe tAo ! mama subahuyaM sagaDIsAgaDaM dalAhi jeNaM ahaM tubbhaM te paMca sAliakkhae paDiNijjAemi, tate NaM se dhaNNe rohiNiM evaM vadAsI-kahaNNaM tuma mama puttA! te paMca sAliakkhae sagADI) sAgaDeNaM nijjAissasi?, tate NaM sA rohiNI dhaNNaM evaM vadAsI-evaM khalu tAto ! io tubbhe paMcame saMvacchare imassa mitta jAva bahave kuMbhasayA jAyA teNeva kameNaM evaM khalu tAo! io tubme te paMca sAliakkhae sagaDasAgaDeNaM nijjAemi, tate NaM se dhaNNe satthavAhe rohiNIyAe subahuyaM sagaDasAgaDaM dalayati, tate NaM rohiNI subahuM sagaDasAgaDaM gahAya jeNeva sae kulaghare teNeva uvAgacchai koTThAgAre vihADeti 2 palle ubhidati 2 sagaDIsAgaDaM bhareti 2 rAyagiiM nagaraM majhamajjheNaM jeNeva sae gihe jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchati tate NaM rAyagihe nagare siMghADaga jAva bahujaNo annamannaM evamAtikkhati-dhanne NaM devANuppiyA! dhaNNe satthavAhe jassa NaM rohiNiyA suNhA jIe Na paMca sAliakkhae sagaDI) sAgaDieNaM nijjAeti, tate NaM se dhaNNe satthavAhe te paMca sAliakkhae sagaDasAgaDeNaM nijjAetite pAsati 2 haTTha tuTTha jAva paDicchati 2 tasseva-mittanAti
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdharma AgamanaM aSTinemi vAsudevahai sU.59 // 146 // 1 niyaga-sajaNa-saMbaMdhi-parijaNassa cauNha ya suNhANaM kulagharapurato rohiNIyaM suNDaM tassa kulagharassa bahusu kajjesu ya jAva rahassesu ya / ApucchaNijjaM jAva vaTTAvitaM pamANabhUyaM ThAveti 12 / ___ evAmeva samaNAuso! jAva paMca mahavvayA saMvaDDiyA bhavaMti se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM jAva vItIvaissai jahA va sA rohinniiyaa| evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe pannattettibemi 13 // sUtraM 69 / sattamaM nAyajjhayaNaM samattaM // 7 // idamapi sugamam, navaraM 'mae'tti mayi 'gayaMsi' gate grAmAdau evaM 'cyute' kuto'pyanAcArAt svapadAt patite 'mRte' parAsutAM gate 'bhagne' vAtyAdinA kubjakhaJjatvakaraNenAsamarthIbhUte 'luggaMsi vatti rugne jIrNatAM gate 'zaTite' vyAdhivizeSAcchIrNatAM gate 'patite' prAsAdAdermaJcake vA glAnabhAvAt 'videzasthe' videzaM gatvA tatraiva sthite 'viproSite' svathAnavinirgate dezAntaragamanapravRtte AdhAra-Azrayo bhUriva AlambanaM-varatrAdikamiva pratibandha:-pramArjanikAzalAkAdInAM latAdavaraka iva kulagRhaM-pitRgRhaM tadvargo mAtApitrAdi: saMrakSati anAzanata: sopayati saMvaraNata: saMvarddhayati bahutvakaraNata: 2 / 'cholleitti nistuSIkaroti 'aNugilaitti bhakSayati, kvacitpholleItyetadeva dRzyate, tatra ca bhakSayatItyartha:3 / 'pattiya'tti saJjAtapatrA: 'vattiya'tti vIhINAM patrANi madhyazalAkApariveSTanena nAlarUpatayA vRttAni bhavati tadvRttatayA jAtavRttatvAdvartitA: zAkhAdInAM vA samatayA vRttIbhUtA: santo vartitA abhidhIyante, pAThAntareNa 'taiyA vatti saJjAtatvaca ityartha; garbhitA-jAtagarbhA DoDakitA ityartha; prasUtA: kaNizAnAM patragarbhebhyo vinirgamAt AgatagandhA-jAtasurabhigandhA: AyAtagandhA vA dUrayAyigandhA ityartha, kSIrakitA:-saJjAtakSIrakA: baddhaphalA: kSIrasya phalatayA bandhanAt jAtaphalA ityarthaH pakvA: kAThinyamupagatA:, paryAyAgatA: paryAyagatA vA sarvaniSpannatAM gatA ityarthaH, 'sallaipattaya'tti sallakI vRkSavizeSastasyA iva patrakANi-dalAni kuto'pi e sAdharmyayAt saJjAtAni yeSAM te tatheti, gamanikaiveyaM pAThAntareNa zalyakitA:-zuSkapatratayA saJjAtazalAkA: patrakitA:-saJjAtakutsitakA'lpapatrAH 'hariyapavvakaMDa'tti haritAni-haritAlavarNAni nIlAni parvakANDAni-nAlAni yeSAM te tathA, jAtAzcApyabhUvan, 'navapajjANaehiM ti navaM-pratyagraM pAyanaM-lohakAreNAtApitaM kuTTitaM tIkSNadhArokRtaM punastApitAnAM jale nibolanaM yeSAM tAni tathA tai, 'asiehi ti dAtrai, 'akhaMDANaM ti sakalAnAM ma asphuTitAnAM-asaJjAtarAjIkAnAM chaDa 2 ityevamanukaraNata: sUryAdinA sphuTA:-sphuTIkRtA zodhitA ityartha: spRSTA vA pAThAntareNa pUtA vA ye te tathA teSAM 'mAgahae sa, manikaiveyaM pAThAntareNa bAlAni yeSAM te tathA, jAta asiehiti dAtrai, // 146 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 147 // patthara'tti "do asaIo pasaI do pasaIo u seiyA hoi| causeio u kuDao caukuDao patthao neu // 1 // "tti (dve asRtI prasRtiH dve prasRtI tu setIkA bhavati / 'catuHsetikaH kuDavazcatuSkuDavaH prasthako jJeyaH // 1 // anena pramANena magadhadezavyavahRtaH prasthau mAgadhaprastha; 'upalipaMti' ghaTakamukhasya tatpidhAnakasya ca gomayAdinA randhaM bhaJjanti 'lipeMti' ghaTamukhaM tatsthagitaM ca chgaNAdinA punarmasRNIkurvanti, lAJchitaM rekhAdinA, mudritaM mRnmayamudrAdAnena tatkurvanti 5 / muralo - mAnavizeSa: khalakaM- dhAnyamalanasthaNDilaM, catuSprasthaM ADhakaH ADhakAnAM SaSTyA jaghanyaH kumbhaH azItyA madhyamaH zatenotkRSTa iti, 'kSAroSTrikA' bhasmapariSThApikAM 'kacavarojjhikAM' avakarazodhikAM 'samurcchikAM' prAtargRhAGgaNe jalacchaTakadAyikAM, pAThAntareNa 'saMpucchiya'tti tatra samprocchikAM pAdAdilUSikAM 'sammArjikAM' gRhasyAntarbahizca bahukarikAvAhikAM 'pAdodakadAyikAM' pAdazaucadAyikAM snAnodakadAyikAM pratItAM, bAhyAni preSaNAni karmA karoti yA sA 'bAhirapesaNagAriyatti bhaNiyA' 8 | 'kaMDayaMtikA' miti anukampitA kaNDayantIti- tandulAdIn udUkhalAdau kSodayantIti kaMDayantikA tAM, evaM 'kuTTayantikAM' tilAdInAM cUrNanakAriNAM 'peSayantikAM' godhUmAdInAM gharaTTAdinA peSaNakArikAM 'rundhayaMtikAM' yantrake vrIhikodravAdInAM nistuSatvakArikA 'randhayantikAM' odanasya pAcikAM 'pariveSayantikAM' bhojanapariveSaNakArikAM 'paribhAjayantikAM' parvadine svajanagRheSu khaNDakhAdyAdyaiH paribhAjanakArikAM mahAnase niyukta mahAnasikI tAM sthApayati 10 / 'sagaDIsAgaDaMti zakaTyazca-gantryaH zakaTAnAM samUhaH zAkaTaM ca zakaTIzAkaTaM gaDDIo gaDiyA yatti uktaM bhavati, 'dalAha'ti datta prayacchatetyartha; 'jANaM 'ti yena 'Na' mityalaGkAre, 'pratiniryAtayAmi samarpayAmIti 12 / asya ca jJAtasyaivaM vizeSeNopanayanaM nigadati, yathA 'jaha seTThI taha guruNo jaha NAijaNo tahA samaNasaMgho / jaha vahuyA taha bhavvA jaha sAlikaNA taha vayAI // 1 // jaha sA ujjhiyanAmA ujjhiyasAlI jahatthamabhihANA / pesaNagAritteNaM asaMkhadukkhakkhaNI jAyA // 2 // taha bhavvo jo koI saMghasamakkhaM guruvidinnAiM / paDivajjiuM samujjhai mahavvayAI mahAmohA // 3 // so iha ceva bhavaMmI jaNANa dhikkArabhAyaNaM hoi / paraloe u duhutto nANAjoNIsu saMcarai // 4 // uktaM ca- "dhammAo bhaTTha" vuttaM, "iheva'hammo" vRttaM "jaha vA sA bhogavatI jahatthanAmovabhuttasAlikaNA / pesaNavisesakArittaNeNa pattA duhaM ceva // 5 // taha jo mahavvayAI uvabhuMjai jIviyatti pAlito / AhArAisu satto catto Manokas and M2M2 M2M2 M22 // 147 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAvaccA su.60 sivasAhaNicchAe // 6 // so ettha jahicchAe pAvai AhAramAi liMgitti / viusANa nAipujjo paraloyammI duhI ceva // 7 // jaha vA rakkhiyavahuyA ko rakkhiyasAlIkaNA jhtthkkhaa| parijaNamaNNA jAyA bhogasuhAI ca saMpattA // 8 // taha jo jIvo sammaM paDivajjittA mahavvae paMca pAlei niraiyAre pamAyalesaMpicha jAtAdharma- vajjeMto // 9 // so appahiekkaraI ihaloyaMmivi viUhiM pnnypo| egaMtasuhI jAyai paraMmi mokkhaMpi pAvei // 10 // jaha rohiNI u suNhA roviyasAlI a.5 kathAGgam - jahatthamabhihANA / vaDDittA sAlikaNe pattA savvassasAmittaM // 11 // taha jo bhavvo pAviya vayAI pAlei appaNA sammaM / atresivi bhavvANaM dei aNegesi hiyaheDaM // 12 // so iha saMghapahANo jugappahANettiM lahai saMsadaM / appaparesiM kallANakArao goyamapahuvva // 13 // titthassa vuDDikArI akkhevaNao kutitthiyaaiinnN| viusanaraseviyakamo kameNa siddhipi pAvei // 14 ||"tti 5 [yathA zreSThI tathA guravo yathA jJAtijanastathA zramaNasaMghaH / yathA vadhvastathA bhavyA yathA zAlikaNAstathA vratAni // 1 // yathA sojjhitanAmnI chADa kaI ujjhitshaaliythaarthaabhidhaanaapressnnkrtutvenaasNkhyduHkhkhnirjaataa||2 // tathA bhavyo yaH ko'pi saMghasamakSa guruvitIrNAni pratipadyasamujjhatimahAvratAni mahAmohAt // 3 // sa ihaiva bhave janAnAM dhikkArabhAjanaM bhavati / paraloke tu duHkhAttoM nAnAyoniSu saMcarati // 4 // (atratyaM yadatidiSTaM dhammAo bhaTTha0 iheva'hammo0 iti * vRttadvayaM tadaprasiddhatvAnollikhatuM zakya) / yathAvA sA bhogavatI yathArthanAmnI upabhuktazAlikaNA / preSaNavizeSakAritvena prAptA duHkhameva // 5 ||tthaa yo mahAvratAni ka upabhunakti jIviketikRtvA pAlayan / AhArAdiSu saktastyakta: zivasAdhanecchayA // 6 // so'tra yathecchaM prApnotyAhArAdi liGgIti / viduSAM nAtipUjya: paraloke para duHkhyeva // 7 // yathA vArakSitA vadhUrakSitazAlikaNA ythaarthaakhyaa| parijanamAnyA jAtA bhogasukhAni ca saMprAptA // 8 // tathA yo jIvaH samyak pratipadya mahAvratAni paJcaiva pAlayati niraticArANi pramAdalezamapi varjayan // 9 // sa Atmahitaikaratirihaloke'pi vidvatpraNatapAda: / ekAntasukhI jAyate parasmin mokSamapi prApnoti ra // 10 // yathA rohiNI tu snuSA ropitazAliyathArthAbhidhAnA vardhayitvA zAlikaNAn prAptA sarvasvasvAmitvaM // 11 // tathA yo bhavyo vratAni prApya pAlayatira AtmanA samyak / anyeSAmapi bhavyAnAM dadAtyanekeSAM hitahetoH // 12 // sa iha saMghapradhAno yugapradhAna iti labhate saMzabdam / AtmapareSAM kalyANakArako gautamaprabhuvat // 13 // tIrthasya vRddhikArI AkSepaka: kutIrthikAdInAM / vidvannarasevitakrama: krameNa siddhimapi prApnoti // 14 // ] // 13 // sU. 69 // saptamarohiNIjJAtAdhyayanavivaraNaM samAptamiti // 7 // // 14 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 149 / / // 8 // athASTamaM mallayadhyayanam // athASTamaM jJAtaM vyAkhyAyate, asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandha: - pUrvasmin mahAvratAnAM virAdhanAvirAdhanayoranarthArthAvuktau iha tu mahAvratAnAmevAlpenApi mAyAzalyena dUSitAnAmayathAvatsvaphalasAdhakatvamupadarzyate ityenena sambandhena sambaddhamidam jati NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM sattamassa nAyajjhayaNassa ayamaTTe paNNatte aTThamassa NaM bhaMte! ke aTThe paNNatte ?, evaM khalu jaMbU ! te kANaM te samaeNaM iheva jaMbUddIve dIve mahAvidehe vAse maMdarassa pavvayassa paccatthimeNaM nisaDhassa vAsaharapavvayassa uttareNaM sIyoyAe mahANadIe dAhiNeNaM suhAvahassa vakkhArapavvatassa paccatthimeNaM paccatthimalavaNasamuddassa puracchimeNaM ettha NaM salilAvatI nAmaM vijae pannatte, tattha NaM salilAvatI (nalinAvatI) vijae vIyasogA nAmaM rAyahANI paMnattA navajoyaNavicchinna jAva paccakkhaM devalogabhUyA, tIse NaM vIyasogAe rAyahANIe uttarapuracchime disibhAe iMdakuMbhe nAmaM ujjANe, tattha NaM vIyasogAe rAyahANIe bale nAmaM rAyA, tasseva dhAraNIpAmokkhaM devisahassaM uvarodhe hotyA, tate NaM sA dhAriNI devI annayA kadAi sIhaM sumiNe pAsittA NaM paDibuddhA jAva mahabbale nAmaM dAra jAe ummukka jAva bhogasamatthe, tate NaM taM mahabbalaM ammApiyaro sarisiyANaM kamalasirI pAmokkhANaM paMcaNhaM rAyavarakannAsayANaM egadivaseNaM pANi geNhAveMti, paMca pAsAyasayA paMcasato dAto jAva viharati, therAgamaNaM iMdakuMbhe ujjANe samosaDhe parisA niggayA, balovi niggao dhammaM soccA Nisamma jaM navaraM mahabbalaM kumAraM rajje ThAveti jAva ekkArasaMgavI bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAyaM pAuNattA va cArupavvae mAsieNaM bhatteNaM siddhe 1 / tate NaM sA kamalasirI annadA sIhaM sumiNe jAva balabhaddo kumAro jAo, juvarAyA yAvi hotthA, tassa NaM mahabbalassa ranno ime chappiya bAlavayaMsagA rAyANo hotthA, taMjahA- ayale1 dharaNe2 3pUraNe vasu4 vesamaNe5 6 abhicaMde sahajAyayA jAva saMhiccAte NitthariyavvettikaTTa annamannasseyamaTTaM paDisurNeti, teNaM kAleNaM 2 iMdakuMbhe ujjANe therA samosaDhA parisA niggayA, mahabbale NaM dhammaM soccA jaM navaraM chappiya bAlavayaMsae ApucchAmi balabhaddaM ca kumAraM rajje ThAvemi jAva chappiya bAlavayaMsae Apucchati, tate NaM te chappiya bAlavayaMsae mahabbalaM rAya evaM vadAsI-jati NaM devANuppiyA ! tubdhe pavvayaha amhaM ke anne AhAre vA jAva pavvayAmo, tate NaM se mahabbale rAyA te chappiya bAlavayaMsayANaM 8 / / 149 / /
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam / / 150 / / evaM vadAsI-jati NaM tubbhe mae saddhi jAva pavvayaha to NaM gacchaha jeTTe putte saehiM 2 rajjehiM ThAveha jAva purisasahassavAhiNIo sIyAo durUDhA jAva pAubbhavaMti / tate NaM se mahabbale rAyA chappiya bAlavayaMsae pAubbhUte pAsati 2 haTTha tuTTha jAva koDuMbiyapurise saddAvei jAva balabhaddassa abhiseo, Apucchati, tate NaM se mahabbale jAva mahayA iDDIe pavvatie ekkArasa aMgAI ahijjati 2 bahUhiM cauttha jAva bhAvemA viharati 2 / tate NaM tesiM mahabbalapAmokkhANaM sattaNhaM aNagArANaM annayA kayAi egayao sahiyANaM imeyArUve miho kahAsamullAve samuppajjitthA - jaNaM amhaM devAppiyA ! ege tavokammaM uvvasaMpajjittA NaM viharati taNNaM amhehiM savvehiM tavokammaM uvasaMpajjittANaM (kappar3a) viharattatki aNNamaNassa eyamaTTaM paDisurNeti 2 bahUhiM cauttha jAva viharaMti, tate NaM se mahabbale aNagAre imeNaM kAraNeNaM itthiNAmagoyaM kammaM nivvattesu - jati NaM te mahabbalavajjA cha aNagArA cautthaM uvasaMpajjittANaM viharaMti tato se mahabbale aNagAre chaTTha uvasaMpajjittA gaM vihara, jati NaM te mahabbalavajjA aNagArA chaTTha uvasaMpajjittA NaM viharaMti tatoM se mahabbale aNagAre aTTamaM uvasaMpajjittA NaM viharati, evaM amaM to dasamaM ahadasamaM to duvAla, imehi ya NaM vIsAehi ya kAraNehiM AseviyabahulIkaehiM titthayaranAmagoyaM kammaM nivvattiMsu, taMjahA"arahaMta 1 siddha 2 pavayaNa 3 gurU 4 thera 5 bahussue 6 tavassIsuM 7 // vacchallayA ya tesiM abhikkha NANovaoge ya 8 // 1 // sa 9 viNae 10 Avassae ya 11 sIlavvae niraiyAraM 12 / khaNalava 13 tava 14 cciyAe 15 veyAvacce 16 samAhI ya 17 // 2 // appuvvaNANagahaNe 18 suyabhattI 19 pavayaNe pabhAvaNayA 20 / eehiM kAraNehiM titthayarattaM lahai jIo eso (so u ) // 3 // " [arhatsiddhapravacanagurusthavirabahuzrutatapasvivatsalatA abhIkSNaM jJAnopayogazca // 1 // darzanaM vinaya AvazyakAni ca zIlavrataM niraticAra kSaNalavaH tapaH tyAgaH vaiyAvRttyaM samAdhizca // 2 // apUrvajJAnagrahaNaM zrutabhaktiH pravacane prabhAvanA etaiH kAraNaiH tIrthakaratvaM labhate jIvaH // 3 // ] mahAbalapAmokkhA satta aNagArA mAsiyaM bhikkhupaDimaM uvasaMpajjittANaM viharaMti jAva egarAiyaM uvasaMpajjitANaM viharaMti 3 / tate NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sIhanikkIliyaM tavokammaM uvasaMpajjittANaM viharaMti, taMjahA- cautthaM kareMti 2 savvakAmaguNiyaM pAti 2 chaTTaM kareMti 2 cautthaM kareMti 2 aTThamaM kareMti 2 chTuM kareMti 2 dasamaM kareMti 2 aTThamaM kareMti 2 duvAlasamaM kareMti 2 dasamaM kareMti 2 cAuddasamaM kareMti 2 duvAlasamaM kareMti 2 solasamaM kareMti 2 coddasamaM kareMti 2 aTThArasamaM kareMti 2 solasamaM kareMti 2 a. 5 thAvaccapratibodha: dIkSA ca sU. 60-61 / / 150 / /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 151 // ke vIsaimaM kareMti 2 aTThArasamaM kareMti 2 bIsaimaM kareMti 2 solasamaM kareMti 2 aTThArasamaM kareMti 2 coddasamaM kareMti 2 solasamaM kareMti 2 duvAlasamaM kareMti 2 cAuddasamaM kareMti 2 dasamaM kareMti 2 duvAlasamaM kareMti 2 aTThamaM kareMti 2 dasamaM kareMti 2 chaTuM kareMti 2 aTThamaM kareMti 2 cautthaM kareMti 2 chaTuM kareMti 2 cautthaM kareMti savvattha savvakAmaguNieNaM pAreMti, evaM khalu esA khuDDAgasIhanikkIliyassa tavokammassa paDhamA parivADI chahiM mAsehiM sattahi ya ahorattehi ya ahAsuttA jAva ArAhiyA bhavai, tayANaMtaraM doccAe parivADIe cautthaM kareMti navaraM vigaivajjaM pAreMti, evaM taccAvi parivADI navaraM pAraNae alevADaM pAreMti, evaM cautthAvi parivADI navaraM pAraNae AyaMbileNa pAreMti 4 / / tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA khuDDAgaM sIhanikkIliyaM tavokammaM dohiM saMvaccharehiM aTThAvIsAe ya ahorattehiM ahAsuttaM jAva ANAe ArAhettA jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchaMti 2 there bhagavaMte vaMdaMti namasaMti 2 evaM vayAsI-icchAmo NaM bhaMte! mahAlayaM sIhanikkIliyaM taheva jahA khaDDAgaM navaraM cottIsaimAo niyattae egAe parivADIe kAlo egeNaM saMvacchareNaM chahi mAsehiM aTThArasahi ya ahorattehi samappeti, savvaMpi sIhanikkIliyaM chahiM vAsehiM dohi ya mAsehiM bArasahi ya ahorattehi samappeti, tae NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA mahAlayaM sIhanikkIliyaM ahAsuttaM jAva ArAhettA jeNeva there bhagavaMte teNeva uvAgacchAMti 2 there bhagavaMte vadaMti namasaMti 2 bahUNi cauttha jAva viharaMti 5 / tate NaM te mahabbalapAmokkhA satta aNagArA teNaM orAleNaM sukkA bhukkhA jahA khaMdao navaraM there ApucchittA cArupavvayaM durUhaMti 2 jAva ra domAsiyAe saMlehaNAe savIsaM bhattasayaM caturAsIti vAsasayasahassAti sAmaNNapariyAgaM pAuNaMti 2 culasItiM puvvasayasahassAti savvAuyaM XN pAlaittA jayaMte vimANe devattAe uvavannA 6 // sUtraM 70 // sarvaM sugama, navaraM zItodAyA: pazcimasamudragAminyA dakSiNe kUle salilAvatIti yaduktamiha tad granthAntare nalinAvatItyucyate, 4 cakravartivijayaM-cakravarttivijetavyaM kSetrakhaNDaM, 'imeNaM kAraNeNaM'ti anena vakSyamANena hetunA'nyathApratijJAyAnyathA karaNalakSaNena, mAyArUpatvAdasya, mAyA hira strItvanimittaM tatra zrUyate, tasya caitadanyathAbhidhAnAnyathAkaraNaM kila kuto'pi mithyAbhimAnAdahaM nAyaka ete tvanunAyakA: iha ca ko nAyakAnunAyakAnAM vizeSo yadyahamutkRSTataratayA na bhavAmItyevamAdessambhAvyate, 'itthInAmagoyanti strInAma-strIpariNAma: strItvaM yadudayAdbhavati gotraM-abhidhAnaM yasya tat strInAmagotraM athavA ca yat strIprAyogyaM nAmakarma gotraM ca tat strInAmagotraM karma nirvattitavAn, tatkAle ca mithyAtvaM sAsvAdanaM vA anubhUtavAn, strInAmakarmaNo
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam // 152 / / mithyAtvAnantAnubandhipratyayatvAt, 'AseviyabahulIkaehiM'ti AsevitAni sakRtkaraNAt bahulIkRtAni bahuzaH sevanAt yAni tai; 'arahaMtagAhA' arhadAdIni sapta padAni, tatra pravacanaM zrutajJAnaM tadupayogAnanyatvAdvA saGgha guravo dharmopadezakA: sthavirA:- jAtizrutaparyAyabhedabhinnAstatra jAtisthaviraH SaSTivarSaH zrutasthaviraH samavAyadharaH * paryAyasthaviro viMzativarSaparyAya: bahuzrutAH parasparApekSayA tapasvinaH anazanAdivicitratapoyuktAH sAmAnya-sAdhavo vA, iha ca saptamI SaSThyarthe draSTavyA, tato'rhatsiddhapravacanagurusthavirabahuzrutatapasvinAM vatsalatayA-vAtsalyenAnurAgayathAvasthitaguNotkIrttanAnurUpopacAralakSaNayA tIrthakaranAmakarmma baddhavAniti sambandhaH 'tesiM'ti ye ete jagadvandanIyA arhadAdayasteSAM, abhIkSNaM-anavarataM jJAnopayoge ca sati tad badhyate ityaSTau, 'daMsaNa' gAhA, darzanaM samyaktvaM 9, vinayo jJAnAdiviSaya, tayorniraticAraH saMstIrthakaratvaM baddhavAn 10, AvazyakaM avazyakarttavyaM saMyamavyApAraniSpannaM tasmiMzca niraticAraH sanniti 11 tathA zIlAni - uttaraguNA vratAni ca mUlaguNAsteSu punarniraticAra iti 12, kSaNalavagrahaNaM kAlopalakSaNaM, kSaNalavAdiSu saMvegabhAvanAdhyAnAsevanatazca nirvarttitavAn 13 tathA . tapastyAgayoH sato nirvarttitavAn, tatra tapasA caturthAdinA 14 tyAgena ca yatijanocitadAneneti 15, tathA vaiyAvRttye sati dazavidhe nirvarttitavAn 16 samAdhau ca gurvAdInAM AryakaraNadvAreNa cittasvAsthyotpAdane sati nirvarttitavAn 17, dvitIyagAthAyAM nava, 'appuvvagAhA' apUrvajJAnagrahaNe sati nirvarttitavAn 18 zrutabhaktiyuktA pravacanaprabhAvanA zrutabhaktipravacanaprabhAvanA tayA ca nirvarttitavAn zrutabahumAnena 19 yathAzakti mArgadazanAdikayAM ca pravacanaprabhAvanayeti bhAvaH 20, tIrthakaratvakAraNatAyAmuktAyA hetuviMzate: sarvajIvasAdhAraNatAM darzayannAha - etaiH kAraNaistIrthakaratvaM anyo'pi labhate jIva iti, pAThAntare tu 'eso 'tti eSa mahAbalo labdhavAniti, 'jAva egarAyaM'ti iha yAvatkaraNAt 'domAsiyaM temAsiyaM caummAsiyaM paMcamAsiyaM chammAsiyaM sattamAsiyaM paDhamasattarAiMdiyaM bIyasattarAiMdiyaM taccasattarAiMdiyaM ahorAiMdiyaMti draSTavyamiti, 'sIhanikkIliyaMti siMhaniSkrIDitamiva siMhaniSkrIDitaM, siMho hi viharan pazcAdbhAgamavalokayati evaM yatra prAktanaM tapa AvartyottarottaraM tad vidhIyate tattapaH siMhaniSkrIDitaM tacca dvividhaM mahat kSudrakaM ceti, tatra kSullakamanulomagatau caturbhaktAdi viMzatitamaparyantaM pratilomagatau tu viMzatitamAdikaM caturthAntaM, ubhayaM madhye'STAdazakopetaM, caturthaSaSThAdIni tu ekaikavRddhyaikopavAsAdIni, sthApanA ceyaM 1 2 1 3 243546576879 1 2 1 3 2 4 3 546576879 sU. 62 / / 152 / /
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ / bhavati-iha catvAri 2 caturthAdIni trINyaSTAdazAni dveviMzatitametadevaM catuSpaJcAzadadhikaM zataM tapodinAnAM trayastrizacca pAraNakadinAnAmevamekasyAM paripATyAM ko SaNmAsA: saptarAtrindivAdhikA bhavanti, prathamaparipATyAM ca pAraNakaM sarvakAmaguNika, sarve kAmaguNA:-kamanIyaparyAyA vikRtyAdayo vidyante yatra tattathA, dvitIyAyAM nirvikRtaM tRtIyAyAmalepakAri caturthyAmAyAmAmlamiti, prathamaparipATIpramANaM caturguNaM sarvapramANaM bhavatIti / mahAsiMhaniSkrIDitamapyevameva bhavati, navaraM caturthAdi catustriMzatparyantaM pratyAvRttau catustriMzAdikaM caturthaparyantaM madhye dvAtriMzopetaM sarvaM svayamUhanIyaM, sthApanA cAsya 'khaMdao'tti bhagavatyAM dvitIyazate ihaiva vA yathA meghakumAro varNitastathA te'pi, navaraM 'thera'tti | 1 2 1 3 2 43 54 6 5 768 7 98109 11 10 12 11 13 12.14 13 15 14 16 / 1 2 1 3 2 4 3 5 4 6 5 7 6 87 98 10 9 11 10 12 11 13 12 14 13 15 14 16 skandako mahAvIramApRSTavAnete tu sthavirAnityartha; pratidinaM dvibhojnsy prasiddhatvAt mAsadvayopavAse viMzattyuttarabhaktazatavicchedaH kRto bhavatIti, jayantavimAnaM anuttaravimAnapaJcake pazcimadigvati ||suu.70 // __tattha NaM atthegatiyANaM devANaM battIsaM sAgarovamAI ThitI, tattha NaM mahabbalavajjANaM chaNhaM devANaM desUNAI battIsaM sAgarovamAiM ThitI, mahabbalassa devassa paDipunnAI battIsaM sAgarovamAI ThitI / tate NaM te mahabbalavajjA chappiya bAlavayaMsA devA tAo devalogAo AukkhaeNaM ThiikkhaeNaM bhavakkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse visuddhapitimAtivaMsesu rAyakulesu patteyaM 2 kumArattAe paccAyAyAsI, taMjahA-paDibuddhI ikkhAgarAyA caMdacchAe aMgarAyA saMkhe kAsirAyA ruppI kuNAlAhivatI adINasattU kururAyA jitasattU paMcAlAhivaI 1 / __ tate NaM se mahabbale deve tIhiM NANehiM samagge uccaTThANaTThi (gA esu gahesu somAsu disAsu vitimirAsu visuddhAsu jaitesu sauNesu payAhiNANukUlaMsi bhUmisapisi mArutaMsi pavAyaMsi niSphannasassameiNIyasi kAlaMsi pamuiyapakkIliesujaNavaesu addharattakAlasamayaMsi assiNINakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM je se hemaMtANaM cautthe mAse aTThame pakkhe phagguNasuddhe tassa NaM phagguNasuddhassa (gimhANaM paDhame mAse docce X // 153 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam // 154 // pakkhe cettasuddhe tassa NaM cittasuddhassa) cautthipakkheNaM jayaMtAo vimANAo battIsaM sAgarovamadvitIyAo aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbUhIve 2 bhArahe vAse mihilAe rAyahANIe kuMbhagassa ranno pabhAvatIe devIe kucchisi AhAravakkaMtIe sarIravakkaMtIe bhavavakkaMtIe ganmattAe vakkaMte, taM rayaNiM ca NaM coddasa mahAsumiNA vannao, bhattArakahaNaM sumiNapADhagapucchA jAva viharati 2 / tate NaM tIse pabhAvatIe devIe tiNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM imeyArUve Dohale pAunmute-dhannAo NaM tAo ammayAo jAo NaM jalathalaya-bhAsurappabhUeNaM dasaddhavanneNaM malleNaM atthuyapaccatthuyaMsi sayaNijjaMsi sannisannAo saNNivannAo ya viharaMti, egaM ca mahaM sirIdAmagaMDaM pADala-malliya-caMpaya-asoga-punnAga-nAga-maruyaga-damaNaga-aNojja-kojjayapauraM paramasuha-phAsadarisaNijjaM mahayA gaMdhaddhaNiM muyaMtaM agghAyamANIo DohalaM viNeti / tateNaM tIse pabhAvatIe devIe imeyArUvaM DohalaM pAubbhUtaM pAsittA ahAsannihiyA vANamaMtarA devA khippAmeva jalathalaya jAva dasaddhavannamallaM kuMbhaggaso ya bhAraggaso ya kuMbhagassa rano bhavaNaMsi sAharaMti, egaM ca NaM mahaM siridAmagaMDaM jAva muyaMta uvaNeti, taeNaM sA pabhAvatI devI jalathalaya jAva malleNaM DohalaM viNeti, taeNaM sA pabhAvatIdevI pasatthaDohalA jAva vihri3| tae NaM sA pabhAvatIdevI navaNhaM mANANaM aTThamANa ya rattiM (rAi)diyANaM je se hemaMtANaM paDhame mAse docce pakkhe maggasirasuddhe tassa NaM maggasirasuddhassa ekkArasIe puvvarattAvaratta-kAlasamayaMsi assiNInakkhatteNaM uccaTThANaTThiesu gahesu jAva pamuiyapakkIliesujaNavaesu AroyA''royaM ekUNavIsatimaM titthayaraM payAyA 4 ||suutrN 71 // 'ikkhAgarAya'tti ikSvAkUNAM-ikSvAkuvaMzajAnAM athavA ikSvAkujanapadasya rAjA, sa ca kozalajanapado'pyabhidhIyate yatra ayodhyA nagarIti, aMgarAya'tti cha aGgA-janapado yatra kAmpilyAcampA) nagarI, evaM kAzIjanapado yatra vArANasI nagarI, kulANA yatra zrAvastI nagarI, kurujanapado yatra hastinAgapuraM nagaraM, sa pAJcAlA yatra kAmpilyaM nagaraM, 'uccaTThANaTThiesa'tti . uccasthAnAni grahANAmAdityAdInAM meSAdInAM dazAdiSu triMzAMzakeSvevamavaseyAni-'ajavRSamRgAGganAkarkamInavaNijoM'zakeSvinAdhuccA: / daza 10 zikhya 3 STAviMzati 28 tithi 15 indriya 5 trighana 27 vizeSu 20 // 1 // " iti, somAsu' ityAdi, 'saumyAsu' digdAhAdyutpAtavarjitAsu 'vitimirAsu' tIrthakaragarbhAdhAnAnubhAvena yatAndhakArAsu 'vizuddhAsu' arajasvalajatvAdinA ra 'jayikeSu' rAjAdInAM vijayakAriSu zakuneSu yathA 'kAkAnAM zrAvaNe dvitricatuH zabdAH zubhAvahA iti, pradakSiNa: pradakSiNAvarta mAna] tvAt anukUlazca ya: zaka surabhizItamandatvAt sa tathA tatra 'mArute' vAyau 'pravAte' vAtumArabdhe niSpannazasyA medinI-bhUryatra kAle, ata evaM pramuditaprakrIDiteSu-haSTeSu krIDAvatsu ca zrA // 154 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ janapadeSu-videhajanapadavAstavyeSu janeSu, 'hematANaM'ti zItakAlamAsAnAM madhye caturtho mAsa: aSTama: pakSa:, ko'sAvityAha-phAlgunasya zuddha-zukla-dvitIya ityartha, va tasya phAlgunazuddhasya pakSasya yA caturthI tithistasyA: pakSa-pAzvo'rddharAtririti bhAvaH tatra 'Na' mityalaGkAre, vAcanAntare tu gimhANaM paDhame ityAdi dRzyate tatrApi dhAka * caitrasitacaturthyAM mArgazIrSasitaikAdazyAM tajjananadine nava sAtirekA mAsAH abhivarddhitamAsakalpanayA bhavantIti tadapi sambhavati, ato'tra tattvaM ra viziSTajJAnigamyamiti, 'aNaMtaraM cayaM caitta'tti avyavahitaM cyavanaM kRtvetyarthaH; athavA anantaraM cayaM-zarIraM devasambandhItyarthaH 'caittA' tyaktvA 'AhAre'tyAdi AhArApakrAntyA-devAhAraparityAgena bhavApakrAntyA-devagatityAgena zarIrApakrAntyA-vaikriyazarIratyAgena athavA AhAravyutkrAntyA-apUrvAhArotpAdena manuSyocitAhAragrahaNeNetyarthaH evamanyadapi padadvayamiti, garbhatayA vyutkrAnta-utpanna, 'malleNaM'ti mAlAbhyo hitaM mAlyaM-kusumaM jAtAvekavacanaM 1 'atthuyapaccatthuyaMsitti AstRte-AcchAdite pratyavastRte puna: punarAcchAdite ityarthaH zayanIye niSaNNA nivannA:suptA, 'siridAmagaMDa'ti zrIdAmnAM-zobhAvanmAlAnAM kANDaM-samUhaM zrIdAmakANDaM, athavA gaNDo-daNDa: tadvadyattad gaNDa evocyate, zrIdAmnAM gaNDa: zrIdAmagaNDa, pATalAdyA: puSpajAtayaH prasiddhA, navaraM mallikA-vicakila: marubaka:-patrajAtivizeSa: 'aNojja'tti anavadyo-nirdoSa: kubjaka:-zatapatrikAvizeSa: etAni pracurANi yatra tattathA, paramazubhadarzanIyaM OM paramasukhadarzanIyaM vA 'mahayA gaMdhaddhaNi muyaMta'ti mahatA prakAreNa gaMdhaghANi-surabhigandhaguNaM tRptihetuM pudgalasamUhaM muJcat Ajighrantya-utsiGghantyaH 'kuMbhaggaso ra ya'tti kumbhaparimANata: 'bhAraggaso yatti bhAraparimANata: 'AroggAroggaM'ti anAbAdhA mAtA anAbAdhaM tIrthakaram ||suutrN 71 // teNaM kAleNaM 2 ahologa-vatthavvAo aTTha disAkumArIo mahayarIyAo jahA jaMbuddIvapannattIe jammaNaM savvaM navaraM mihilAe kuNbhyss| pabhAvatIe abhilAo saMjoeyavvo jAva naMdIsaravare dIve mahimA, tayA NaM kuMbhae rAyA bahUhiM bhavaNavati 4 titthayara jAva kammaM jAva nAmakaraNaM, jamhA NaM amhe imIe dAriyAe mAue mallasayaNijjaMsi Dohale viNIte taM hou NaM NAmeNaM mallI, jahA mahAbale nAma jAva parivaDDiyA, sA vaddhatI bhagavatI diyaloyacutA annovmsiriiyaa| dAsodAsaparivuDA parikinnA pIDhamaddehiM // 1 // asiya sirayA sunayaNA biMboTThI dhavaladaMtapaMtIyA (seDhIyA) / varakamalagabbhagorI (komalaMgI) (vannA) phulluppalagaMdhanIsAsA (paumuSpalagaMdhanIsAsA) // 2 // ||suutr 72 // SE 'aholoyavasthavvAo'tti gajadantakAnAmadha: adholokavAstavyA aSTau dikkamArImahattarikA; iha cAvasare yadabhidheyaM tanmahato granthasya viSaya itikRtvA pada saGkSapArthamatidezamAha jahA jaMbuddIvapannattIe jammaNaM savvaM'ti yathA jambUdvIpaprajJaptyAM sAmAnyato jinajanmoktaM tathA mallItIrthakRto janmeti-janmavaktavyatA ke X // 155 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAma 156 // sarvA vAcyeti, navaramiha mithilAyAM nagaryAM kumbhasya rAjJaH prabhAvatyA devyA: ityayamabhilApa: saMyojitavyo, jambUdvIpaprajJaptyAM tu nAyaM vidyate iti, kiMparyavasAnaM janma vaktavyamityAha-yAvannandIzvare 'mahima'tti atidiSTagranthazcArthata evaM draSTavyo, yathA aSTau dikkumArImahattarikA: bhogaGkarAprabhRtayastatsamayamupajAtasiMhAsanaprakampA: ra prayuktAvadhijJAnAH samavasitaikonaviMzatitamatIrthanAthajananA: sasambhramamanuSThitasamavAyA: samastajinanAyakajanmasu mahAmahimavidhAnamasmAkaM jItamiti vihitanizcayA: svakIyasvakIyAbhiyogikadevavihitadivyavimAnArUDhAH sAmAnikAdiparikaravRtAH sarvA mallijinajanmanagarImAgatya jinajanmabhavanaM yAnavimAnaistriH pradakSiNIkRtya uttarapUrvasyAM dizi yAnavimAnAni caturbhiraGgalairbhuvamaprAptAni vyavasthApya jinasamIpaM jinajananIsamIpaM ca gatvA tri: pradakSiNIkRtya kRtaprAJcalipuTA idamavAdiSuH 'namo'stu te ratnakukSidhArike ! noma'stute jagatpradIpadAyike ! vayamadholokavAstavyA dikkamAryo jinasya janmamahimAnaM vidhAsyAmaH ato yuSmAbhirna bhetavyamiti' abhidhAya ca vihitasaMvarttavAtA: jinajanmabhavanasya samAntAdyojanaparimaNDalakSetrasya tRNapatrakacavarAderazucivastUno'panayanena vihitazuddhyorjinajananyoradUrato jinasyAsAdhAraNamagaNitaguNagaNamAgAyantyastasthu; evamevordhvalokavAstavyA nandanavanakUTanivAsinya ityartha: aSTau dikkumArImahattarikAstathaivAgatya viracitAbhravardalikA: AyojanamAnakSetraM gandhodakavarSa puSpavarSa dhUpaghaTIzca kRtvA para ra jinasamIpamAgatya parigAyantya AsAMcakruH / tathA paurastyarucakavAstavyA rucakAbhidhAnasya trayodazasya dvIpasya madhyavartina: prAkArAkAreNa maNDalavyavasthitasyopari pUrvadigvyavasthiteSvaSTAsu kUTeSu kRtanivAsA ityartha: Agatya tathaivAdarzahastA gAyantyastasthu; evaM dakSiNarucakavAstavyA jinasya dakSiNena bhRGgArahastA: pazcimarucakavAstAvyA jinasya pazcimena tAlavRntahastA uttararucakavAstavyAzcAmarahastA jinasya uttareNa, evaM catastro rucakasya vidigvAstavyA Agatya dIpikAhastA jinasya catasRSu vidikSu tathaiva tasthu, ghara madhyamarucakavAstavyA rucakadvIpasyAbhyantarArddhavAsinya ityartha: catastrastAstathaivAgatya jinasya caturaGgalavarjanAbhinAlacchedanaM ca vivarakhananaM ca nAbhinAlanidhAnaM ca vivarasya ratnapUraNaM ca tadupari haritAlikApIThabandhaM ca pazcimAvarjadiktraye kadalIgRhatrayaM ca tanmadhyeSu catuHzAlabhavanatrayaM ca tanmadhyadeze siMhAsanatrayaM ca dakSiNe siMhAsane jinajananyorupavezanaM ca zatapAkAditailAbhyaGganaM ca gandhadravyodvarttanaM ca puSpodakaM ca pUrvatra puSpodakagandhodakazuddhodakamajjanaM ca sarvAlaGgAravibhUSaNaM ca uttaratra gozIrSacandanakASThairvahriyujvalanaM cAgnihomaM ca bhUtikarma ca rakSApoTTalikAM ca maNimayapASANadvayasya jinakarNAbhyaNe pratADanaM ca bhavatu bhagavAn parvatAyuriti bhaNanaM ki ca puna: samAtRkajinasya svabhavananayanaM ca zayyAzAyanaM ca cakruH kRtvA ca gAyantyastasthuriti / 256 // ba
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ saudharmakalpe ca zakrasya sahasA AsanaM pracakampe avadhiM cAsau prayuyuje tIrthakarajanma cAluloke sasaMbhramaM ca siMhAsanAduttasthau pAduke ca mumoca uttarAsaGgaMca kA cakAra saptASTAni ca padAni jinAbhimukhamupajagAma bhaktibharanirbharo yathAvidhi jinaM ca nanAma puna: siMhAsanamupaviveza hariNegameSIdevaM padAtyanIkAdhipatiM // zabdayAMcakAra taM cAdideza yathA sudharmAyAM sabhAyAM yojanaparimaNDalAM sughoSAbhidhAnAM ghaNTAM tristADayatrudghoSaNAM vidhehi, yathA-bho bho devA !gacchati zakro jambUdvIpaM tIrthakarajanmamahimAnaM kartumato yUyaM sarvasamRddhyA zIghraM zakrasyAntike prAdurbhavateti, sa tu tathaiva cakAra, tasyAM ca ghaNTAyAM tADitAyAmanyAnyekonadvAtriMzadghaNTAlakSANi samakameva raNaraNAravaM cakruH uparate ca ghaNTArave ghoSaNAmupazrutya yathAdiSTaM devAH sapadi vidadhuH tato pAlakAbhidhAnAbhiyogikadevaviracite lakSayojanapramANe pazcimAvarjadiktrayanivezitatoraNadvAre nAnAmaNimayUkhamaJjarIraJjitagaganamaNDale nayanamanasAmatipramodadAyini mahAvimAne'dhirUDha: sAmAnikAdidevakoTIbhiranekAbhi: parivRtaH puraHpravartitapUrNakalazabhRGgAracchatrapatAkAcAmarAdyanekamaGgalyavastustoma: paJcavarNakuDabhikAsahasraparimaNDitayojanasahasrocchritamahendradhvajapradarzitamArgo nandIzvaradvIpe dakSiNapUrve ratikaraparvate kRtAvatAro divyavimAnarddhimupasaMharan mithilA nagarImAjagAma, vimAnArUDha eva bhagavato jinasya janmabhavanaM tri: pradakSiNIkRtavAn, ra uttarapUrvasyAM dizi caturbhiraGgalairbhuvamaprAptaM vimAnamavasthApitavAn / tato'vatIrya bhagavanta samAtRkaM dikkumArIvadabhivandya jinamAtaramavasvApya jinapratibimbaM tatsannidhau vidhAya paJcadhA''tmAnamAdhAya ekena rUpeNa karatalapallavAvadhRtajina: anyena jinanAyakoparividhRtacchatra: anyAbhyAM karacAlitaprakIrNaka: anyena ca karakizalayakalitakuliza: puraH pragantA suragirizikharoparivartipaNDakavanaM gatvA tadvyavasthitAtipANDukambalAbhidhAnazilAsiMhAsane pUrvAbhimukho niSaNNa; evamanye IzAnAdayo vaimAnikendrAzcamarAdayo sabhavanapatIndrA: kAlAdayo vyantarendrA: candrasUryAdayo jyotiSkA: saparivArA: mandare'vateruH / tatazcAcyutadevarAjo jinAbhiSekamatyA''bhiyogikadevAnAdideza, te cASTasahasraM sauvarNikAnAM kalazAnAmevaM rUpyamayAnAM maNimayAnAM evaM dvikasaMyogavatAM trINyaSTasahasrANi trisaMyogavatAmaSTasahasraM bhomeyakAnAM ca tathA'STasahasraM candanakalazAnAM bhRGgArANAmAdarzAnAM sthAlAnAmanyeSAM ca vividhAnAmabhiSekopayoginAM bhAjanAnAmaSTasahasraM 2 vicakru; taizca kalazAdibhAjanaiH kSIrodasya samudrasya puSkarodasya ca mAgadhAdInAM ca tIrthAnAM gaGgAdInAM ca mahAnadInAM padmAdInAM mahAhradAnAmudakamutpalAdIni mRktikA ca himavadAdInAM ca varSadharANAM vartulavijayArddhAnAM ca parvatAnAM bhadrazAlAdInAM ca vanAnAM puSpANi gandhAn sarvoSadhI tUvarANi siddhArthakAn gozIrSacandanaM cAninyuH / // 157 // na
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma kathAGgam tato'sAvacyutadevarAjo'nekaiH sAmAnikadevasahasraiH saha jinapatimabhiSiSeca, abhiSeke ca vartamAne indrAdayo devA: chatracAmarakalazadhUpakaDucchukapuSpagandhAdyanekavidhAbhiSekadravyavyagrahastA: vajrazUlAdyanekAyudhasambandhabandhurapANaya: AnandajalalavaplutagaNDasthalAkara lalATapalaghaTitakarasampuTA jayajayAravamukharitadigantarA: pramodamadirAmandamadavazaviracitavividhaceSTA: paryupAsAMcakrire, tathA kecit caturvidhaM vAdyaM vAdayAmAsuH keciccaturvidhaM geyaM parijaguH keciccAturvidhaM nRttaM nanRtuH keciccaturvidhamabhinayamabhininyuH kecid dvAtriMzadvidhaM nATayavidhimupadarzayAmAsuriti, tato pArzvasthatA // 158 // EC gandhakASAyikayA gAtrANyalUSayan, tatazcAcyutendro mukuTAdibhirjinamalaJcakAra, tato jinapate: purato rajatamayatandulairdarpaNAdInyaSTASTamaGgalakAnyAlilekha rAi pATalAdibahalaparimalakalitakusumanikaraM vyakirat zubhasurabhigandhabandhuraM dhUpaM paridadAha / ra aSTottareNa vRttazatena ca santuSTastuSTAva-namo'stu te siddha ! buddha ! nIraja: ! zramaNa ! samAhita samastasama ! yogin zalyakartana ! nirbhaya ! nIrAgadveSa ! nirmama ! EK niHzalya ! ni:saGga! mAnamUraNAgaNyaguNaratna ! zIlasAgara ! anantAprameyabhavyadharmavaracaturantacakravartin ! namo'stu te'harte namo'stu te bhagavate ityabhidhAya vandate sma, tato nAtidUre sthita: paryupAsAMcakre, evaM sarve'pyabhiSiSecu; kevalaM sarvAnte zakro'bhiSiktavAn, tadabhiSekAvasare ca IzAna: zakravadAtmAnaM paJcadhA vidhAya zu jinasyotsaGgadharaNAdikriyAmakarot, tataH zakro jinasya caturdizi caturo dhavalavRSabhAn vicakAra, teSAM ca zRGgAgrebhyo'STau toyadhArA yugapadviniryayuH vegena ca viyati 8 samutpetuH ekatra ca milanti sma bhagavato mUrddhani ca nipetu, zeSamacyutendravadasAvapi cakAra / tato'sau punarvihitapaJcaprakArAtmA tathaiva gRhItajinazcaturnikAyadevaparivRta: tUryaninAdApUritAmbaratalo jinanAyakaM jinajananyA: samIpe sthApayAmAsa, ma jinapratibimbamavasvApaM ca pratisaJjahAra, kSomayugalaM kuNDalayugalaM ca tIrthakarasyocchIrSakamUle sthApayati sma zrIdAmagaNDakaM ca nAnAmaNimayaM jinasyolloke dRSTinipAtanimittamatiramaNIyaM nicikSepa, tata: zakro vaizramaNamavAdIt-bho devAnupriya ! dvAtriMzaddhiraNyakoTIbhatriMzatsuvarNakoTIzca jinajanmabhavane yathA saMhareti, sa Fors tadAdezAcca jRmbhakA devAstathaiva cakruH zakra: punardevairjinajanmanagaryAM trikAdiSvevaM ghoSaNaM kArayAmAsa, yathA-hanta ! bhuvanavAsyAdidevA: ! zrRNvantu bhavanto yathA yo ra jine jinajananyAM vA'zubhaM mana: sampradhArayati tasyArjakamaJcarIva saptadhA mUrddhA sphuTatu, tato devA nandIzvare mahimAnaM vidadhuH svasthAnAni ca jgmuriti| // 158 // mAlAyai hitaM tatra vA sAdhviti mAlyaM-kusumaM tadgatadohadapUrvakaM janmatvenAnvarthata: zabdatastu nipAtanAt mallIti nAma kRtaM, yastu strItve'pi tasyAhaJjinastIrthakara ityAdizabdairvyapadeza: so'rhadAdizabdAnAM bAhulyena puMssveva pravRttidarzanAditi, 'yathA mahAbala'iti bhagavatyAM mahAbalo'bhihita ihaiva vA yathA paDU meghakumAra iti|
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 159 / / 'sA vaDDae bhagavatI'tyAdi gAthAdvayaM AvazyakaniryuktisambandhiRSabhamahAvIravarNakarUpaM bahuvizeSaNasAdharmyAdihAdhItaM na punargAthAdvayoktAi * vizeSaNAni sarvANi mallijinasya ghaTanta eva tacca darzayiSyAmaH tataH sA varddhate vRddhimupagacchati sma bhagavatI aizvaryAdiguNayogAt devalokAccyutA anuttaravimAnAvatIrNatvAt anupamazrIkA - nirupamAnazobhA dAsIdAsaparivRteti pratItaM, parikIrNA parikaritA pIThamardai-vayasyairiti, etatkila prAyaH strINAmasambhavi, vayasyikAnAmeva tAsAM sambhavAt athavA alaukikacaritatvena pIThamarddasambhave'pi nirdUSaNatvena bhagavatyA nedaM vizeSaNaM na sambhavati, asitazirojA-kAkuntala sunayanA- sulocanA bimboSThI-pakvagolhAbhidhAnaphalavizeSAkAroSThI dhavaladantapaGktikA pAThAntareNa dhavaladantazreNikA varakamalagarbhagaurItyetadvizeSaNaM na sambhavati tasyAH kamalagarbhasya suvarNavarNatvAt bhagavatyAzca mallayAH priyaGgavarNatvena zyAmatvAd uktaM ca- "paumAbha vAsuMpujjA rattA sasipupphadaMta sasigorA / suvvayanemI kAlA pAso mallI piyaMgAbhA // 1 // " iti, athavA varakamalasya-pradhAnahariNasya garbha iva garbho jaTharasambhUtatvAsAdharmyAt varakamalagarbha-kastUrikA tadvad gaurI- avadAtA varakamalagarbhagaurI zyAmavarNatvAt, kastUrikAyA iva zyAmetyarthaH pAThAntareNa varakamalagarbhavarNA, tatrApi zyAmavarNetyarthaH, vAcanAntareNa varakamalakomalAGgItyanavadyameva, phullaM vikasitaM yadutpalaM-nIlotpalAdi tasya yo gandhastadvanniHzvAso gandhasAdharmyAdyasyAH sA tathA surabhiniHzvAsetyarthaH pAThAntareNa 'paumuppaluppalagaMdhanIsAsa'tti tatra padmaM zatapatrAdi gandhadravyavizeSo vA utpalaM- nIlotpalamityAdi utpalakuSThaM ca-gandhadravyavizeSa iti // sUtraM 72 // tasA mallI videhavararAyakannA ummukkabAlabhAvA jAva rUveNa jovvaNeNa ya lAvantreNa ya atIva 2 ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hotyA, tate NaM sA mallI desUNavAsasayajAyA te chappi rAyANo vipuleNa ohiNA AbhoemANI 2 viharati, taMjahA paDivuddhi jAva jiyasattuM paMcAlAhivaI, tate NaM sA mallI koDuMbiyapurise saddAvei 2 evaM vayAsI tubbhe NaM devANuppiyA ! asogavaNiyAe egaM mahaM mohaNagharaM kareha aNegakhaMbha-sayasannividvaM, tassa NaM mohaNagharassa bahumajjhadesabhAe cha gabbhagharae kareha, tesi NaM gabbhagharagANaM bahumajjhadesabhAe jAlagharayaM kareha, tassa NaM jAlagharayassa bahumajjhadesabhAe maNipeDhiyaM kareha 2 jAva paccappiNaMti 1 / tate NaM mallI maNipeDhiyAe uvariM appaNo sarisiyaM sarittayaM sarivvayaM sarisa lAvanna jovvaNa-guNovaveyaM kaNagamaI matthayacchiDDuM paumuppalappilappihANaM paDimaM kareti 2 jaM vipulaM asaNaM 4 AhAreti tato maNunnAo asaNapANa- khAima sAimAo kallA kalli egamegaM piMDa gahAya tI kaNagAmatIe matthayachiDDAe jAva paDimAe matyayaMsi pakkhivamANI 2 viharati, tate NaM tIse kaNagamatIe jAva matthayachiDDAe paDimAe egamegaMsi piMDe pakkhippamANe 2 tato gaMdhe pAubbhavati, se jahA nAmae ahimaDetti vA jAva etto aNiTThatarAe amaNAmatarae 2 // sUtraM73 // / / 159 / /
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 160 // 'videharAyavarakanna'tti videhA-mithilAnagarIjanapadastasyA rAjA kumbhakastasya varakanyA yA sA tathA, 'ukkiTThA ukkiTThasarIra'tti rUpAdibhirutkRSTA, vimuktaM bhavati? -utkRSTazarIreti, 'desUNavAsasayajAya'tti dezonaM varSazataM jAtAyA yasyAH sA tathA, 'mohaNagharaya'ti sammohotpAdakaM gRhaM ratigRhaM vA 'gabmagharae'tti mohanagRhasya garbhabhUtAni vAsabhavanAnIti kecit 'jAlagharagaM'ti dAdimayajAlakaprAyakuDyaM yatra madhyavyavasthitaM vastu bahiHsthitairdRzyate 1 / / a.5 se jAha nAmae ahimaDe iva'ti sa gandho yatheti dRSTAntopanyAse yAdRza ityartha: nAmae ityalagAre ahimRte-mRtasape sarpakalevarasya gandha ityartha; athavA paMcakasya ahimRtaM-sarpakalevaraM tasya yogandha: so'pyupacArAt tadeva,itirupadarzane vA vikalpe athavA se jaha'tti udAharaNopanyAsopakSepArthaH, 'ahimaDe iva'ti ahimRtakasyeva bhaktiH sU.65 ahimRtakamiva veti, yAvatkaraNAdidaM dRzya 'gomaDei vA suNagamaDei vA dIvagamaDei vA majjAramaDei vA maNussamaDei nA mahisamaDei vA mUsagamaDei vA AsamaDei vA hatthimaDei vA sIhamaDei vA vagghamaDeti vA vigamaDei vA dIviyamaDei vA,' dvIpika: citraka; kiMbhUte ahikaDevarAdau kiMbhUtaM vA tadityAha 'mayakuhiyaviNaTTha-durabhivAvaNNadunbhigaMdhe' mRtaM-jIvavimuktamAtraM sat yat kuthitaM-kothamupagataM tat mRtakuthitamISadurgandhamityartha, tathA ra vinaSTaM-ucchUnatvAdibhirvikAraiH svarUpAdapetaM sat yaddarabhi-tIvrataraduSTagandhopetaM tattathA vyApannaM-zakunizRgAlAdibhirbhakSaNAdvirUpAM bibhatsAmavasthAM prAptaM sadyad durabhigandhaM-tIvratamAzubhagandhaM tattathA, tata: padatrayasya karmadhAraya; tatra tadeva vA 'kimijAlAulasaMsatte' kRmijAlairAkulai:-vyAkulai: AkulaM vA-saGkIrNaM yathA ra R bhavatItyevaM saMsaktaM-sambaddhaM yatra tattathA,tatra tadeva vA asuivilINa-vigayabibhacchadarisaNijje' azuci-apavitramaspRzyatvAt vilInaM-jugupsAsamutpAdakatvAt RE vikRtaM-vikAravattvAt bIbhatsaM draSTamayogyatvAt evaMbhUtaM dRzyate iti darzanIyaM, tata: karmadhArayaH tatra tadeva vA bhAvetArUve siyA' yAdRzaH sarpAdikalevare gandho bhavet ra yAdRzaM vA sarpAdikalevaraM gandhena bhavet etadrUpastadrUpo vA syAd-bhavettasya bhaktakavalasya gandha iti sUtrakArasya killepollekha:?, 'no iNaDhe samaDhe' nAyamartha: samartha-saGgata ityayaM tu tasyaiva nirNaya; nirNItamevagandhasvarUpamAha-'eto aNi?tarAe ceva' ita:-ahikaDevarAdigandhAt sakAzAdaniSTatara eva-abhilASasyAviSaya eva akAntaraka:-akamanIyatarasvarUpa: apriyatara-aprItyutpAdakatvena amanojJataraka:-kathayA'pyaniSTatvAt amanojJatarazcintayA'pi manaso'nabhigamya ityartha: 2 // sUtra 73 // teNaM kAleNaM 2 kosalA nAma jaNavae, tattha NaM sAgee nAma nayare tassa NaM uttarapuracchime disIbhAe, ettha NaM mahaM ege NAgagharae hotthA j||16|| divve sacce saccovAe saMnihiyapADihere, tattha NaM nagare paDibuddhinAma ikkhAgurAyA parivasati paumAvatI devI subuddhI amacce sAmadaMDa0, tate pra NaM paumAvatIe annayA kayAiM nAgajannae yAvi hotthA, tate NaM sA paumAvatI nAgajannamuvaTThiyaM jANittA jeNeva paDibuddhi nAma ikkhAgurAyA
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 161 // teNeva uvAgacchai 2 karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu evaM vadAsI-evaM khalu sAmI! mama kallaM nAgajannae yAvi bhavissati taM icchAmi NaM sAmI! tubmehi abbhaNunnAyA samANI nAgajannayaM gamittae, tunbhe'vi NaM sAmI! mama nAgajannayaMsi samosaraha, tate NaM paDibuddhI paumAvatIe devIe eyamaTuM paDisuNeti 1 / / tate NaM paumAvatI paDibuddhiNA rannA abbhaNunnAyA haTTa tuTTha jAva hiyayA koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA! mama kallaM nAgajaNNae bhavissati taM tubbhe mAlAgAre saddAveha 2 evaM vadaha-evaM khalu paumAvaIe devIe kallaM nAgajannae bhavissai taM tubbhe NaM devANuppiyA! jalathalaya jAva dasaddhavannaM mallaMNAgagharayaMsi sAharaha egaMcaNaM mahaM siridAmagaMDaM uvaNeha, tateNaM jalathalaya jAva dasaddhavaneNaM malleNaM NANAvihabhaktisuviraiyaM haMsa-miya-maura-koMca-sArasa-cakkavAya-mayaNa-sAla-koila-kulovaveyaM IhAmiya jAva bhatticittaM mahagdhaM maharihaM vipulaM puSphamaMDavaM viraeha, tassa NaM bahumajjhadesabhAe egaM mahaM siridAmagaMDaM jAva gaMdhaduNi muyaMtaM ulloyaMsi olaMbeha 2 paumAvarti devi paDivAlemANA 2 ciTThaha, tate NaM te koDuMbiyA jAva ciTuMti, tate NaM sA paumAvatI devI kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva teyasA jalaMte koDuMbiya evaM vadAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! sAgeyaM nagaraM sabbhitarabAhiriyaM Asita-sammajjitovalittaM jAva paccappiNaMti, tate NaM sA paumAvatI doccaMpi koDuMbiya purise saddAveti 2 evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! khippAmeva lahukaraNajuttaM jAva juttAmeva uvaTThaveha, tate NaM te'vi taheva uvaTThAveMti 2 / ___ tate NaM sA paumAvatI aMto aMteuraMsi bahAyA jAva dhammiyaM jANaM dUrUDhA, tae NaM sA paumAvaI niyagaparivAlasaMparivuDA sAgeyaM nagaraM majhamajheNaM NijjAti 2 jeNeva pukkharaNI teNeva uvAgacchati 2 pukkharaNiM ogAhai 2 jalamajjaNaM jAva paramasUibhUyA ullapaDasADayA jAti tattha uppalAti jAva geNhati 2 jeNeva nAgagharae teNeva pahArettha gamaNAe, tate NaM paumAvatIe dAsaceDIo bahUo puSphapaDalagahatthagayAo dhUva kaDucchuga-hattha-gayAo piTThato samaNugacchaMti, tate NaM paumAvatI savviDdie jeNeva nAgaghare teNeva uvAgacchati 2 nAgagharaya aNupavisati 2 lomahatthagaMjAva dhUvaM Dahati 2 paDibuddhiM paDivAlemANI 2 ciTThati, tate NaM paDibuddhI hAe hatthikhaMdhavaragate sakoraMTa jAva seyavaracAmarAhi haya-gaya-rahajoha-mahayA-bhaDaga-caDakara-pahakarehiM sAkeyanagaraM majhaM majjheNaM Niggacchati 2 jeNeva nAgaghare teNeva uvAgacchati 2 hasthikhaMdhAo paccoruhati 2 Aloe paNAmaM karei 2 puSphamaMDavaM aNupavisati 2 pAsati taM egaM mahaM siridAmagaMDaM, tae NaM paDibuddhI taM siridAmagaMDaM suiraM // 161 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam / / 162 / / kAlaM nirikkhai 2 taMsi siridAmagaMDaMsi jAyavimhae subuddhi amacvaM evaM vayAsI-tumannaM devANuppiyA ! mama docceNaM bahUNi gAmAgara jAva sannivesAI AhiMDasi bahUNi rAyaIsara jAva gihAtiM aNupavisasi taM atthi NaM tume karhici erisae siridAmagaMDe diTThapuvve jArisae NaM ime paumAvatIe devIe siridAmagaMDe ? 3 / tate NaM subuddhI paDibuddhi rAyaM evaM vadAsI evaM khalu sAmI ! ahaM annayA kayAiM tubdhaM docceNaM mihilaM rAyahANi gate, tattha NaM mae kuMbhagassa ranno dhUyAe pabhAvaIe devIe attayAe mallIe saMvaccharapaDilehaNagaMsi divve siridAmagaMDe diTThapuvve tassa NaM siridAmagaMDassa ime paumAvatIe siridAmagaMDe sayasahassatimaMpi kalaM Na agghati, tate NaM paDibuddhI subuddhi amaccaM evaM vadAsI- kerisiyA NaM devANuppiyA ! mallI videharAyavarakannA jassa NaM saMvacchara-paDilehaNayaMsi siridAmagaMDassa paumAvatIe devIe siridAmagaMDe sayasahassatimaMpi kalaM na agghati ?, tate NaM subuddhI paDibuddhi ikkhAgurAyaM evaM vadAsI - videharAyavarakannagA supaiTThiya- kumunnaya- cArucaraNA vannao 4 / taNaM paDibuddhI subuddhissa amaccassa aMtie soccA Nisamma siridAmagaMDa-jaNitahAse dUyaM saddAvei 2 evaM vayAsI- gacchAhi NaM tumaM devAppiyA ! mahilaM rAyahANi tattha NaM kuMbhagassa ranno dhUyaM pabhAvatIe devIe attiyaM malli videha-vararAya - kaNNagaM mama bhAriyattAe varehi jativiya NaM sA sayaM rajjasuMkA 9 / tate NaM se dUe paDibuddhiNA rannA evaM vutte samANe haTTa tuTTha jAva paDisuNeti 2 jeNeva sae gihe jeNeva cAughaMTe Asarahe teNeva uvAgacchati 2 cAugghaMTaM AsarahaM paDikappAveti 2 dUrUDhe jAva hayagayamahayAbhaDacaDagareNaM sAeyAo Niggacchati 2 jeNeva videhajaNavae jeNeva mihilA rAyahANI teNeva pahArettha gamaNAe 5 // sUtraM 74 // 'nAgadharae 'tti uragapratimAyuktaM caityaM 'divve'tti pradhAnaM 'sacce'tti tadAdezAnAmavitathatvAt 'saccovAe'tti satyAvapAtaM saphalasevamityarthaH 'saMnihiyapADihere'tti sannihitaM vinivezitaM prAtIhAryaM pratIhArakarma tathAvidhavyantaradevena yatra tattathA devAdhiSThitamityartha, 'nAgajaNNae 'tti nAgapUjA nAgotsava ityarthaH 1 / 'siridAmagaMDa'mityAdau yAvatkaraNAt 'pADalamalli' ityAdirvarNako dRzya, 'docceNaM' ti dautyena dUtakarmaNA, 'atthiyAI 'ti iha AI zabdo bhASAyAM 'saMvaccharapaDilehaNagaMsi'tti janmadinAdArabhya saMvatsaraH pratyupekSyate etAvatithaH saMvatsaro'dya pUrNa ityevaM nirUpyate mahotsavapUrvakaM yatra dine tatsaMvatsarapratyupekSaNakaM, yatra varSaM varSaM prati saGkhyAjJAnArthaM granthibandhaH kriyate yadidAnIM varSagranthiriti rUDhaM, tasyetyAderayamartha:- mallIzrIdAmakANDasya padmAvatIzrIdAmakANDaM zatasahasratamAmapi 'kalAM zobhAyA aMzaM nArghati na prApnoti, kUrmonnatacArucaraNA ityAdistrIvarNako jambUdvIpaprajJaptyAdiprasiddho mallIviSaye adhyetavyaH 4 / a. 5 upanaya sU. 66-67 / / 162 / /
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ siridAmagaMDajaNiyahAse'tti zrIdAmakANDena janito harSa:-pramodo'nurAgo yasya sa tathA, attiyanti AtmajAM'sayaM rajjasuMka'tti svayaM-AtmanA svarUpeNa ghora nirupamacaritatayetiyAvat rAjyaM zulkaM-mUlyaM yasyAH sA tathA, rAjya-prAptyetyartha; tathApi vRNviti sambandha; 'cAugdhaMTe'tti catasro ghaNTA: pRSThato'grata: pArzvatazca yasya sa tathA azvayukto ratho'zvaratha: 'paDikappAveitti sajjayati pahArettha gamaNAe'tti pradhAritavAn-vikalpitavAn gamanAya-gamanArtham 5 // sUtraM 74 // teNaM kAleNaM 2 aMgAnAma jaNavae hotthA, tattha NaM caMpAnAme NayarI hotthA, tattha NaM caMpAe nagarIe caMdacchAe aMgarAyA hotthA, tattha NaM caMpAe nayarIe arahannagapAmokkhA bahave saMjattANAvAvANiyagA parivasaMti aDDA jAva aparibhUyA, tate NaM se arahannage samaNovAsae yAvi hotthA ahigayajIvAjIve vannao, tate NaM tesiM arahannagapAmokkhANaM saMjattANAvAvANiyagANaM annayA kayAi eyao sahiANaM ime eyArUve miho kahAsaMlAve samuppajjitthA-seyaM khalu amhaM gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca pAricchejjaM ca bhaMDagaM gahAya lavaNasamudaM potavahaNeNa ogAhittaettikaTTa annamannaM eyamaTuM paDisuNeti 2 gaNimaMca 4 geNhaMti 2 sagaDisAgaDiyaM ca sajjeMti 2 gaNimassa 4 bhaMDagassa sagaDasAgaDiyaM bhareMti 2 sohaNIsa tihikaraNa-nakkhattamuhuttaMsi vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAveMti mittaNAi niyagasajaNa-saMbaMdhi-parijaNaM bhoaNavelAe bhuMjAveMti jAva ApucchaMti 2 sagaDisAgaDiyaM joyaMti 2 caMpAe nayarIe majhamajheNaM jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti 2 sagaDisAgaDiyaM moyaMti 2 poyavahaNaM sajjeMti 2 gaNimassa ya jAva caubvihassa bhaMDagassa bhareMti taMdulANa ya samitassa ya tellayassa ya gulassa ya ghayassa ya gorasassa ya udayassa ya udayabhAyaNANa ya osahANa ya bhesajjANa ya taNassa ya kaTThassa ya AvaraNANa ya paharaNANa ya annesi ca bahUNaM poyavahaNapAuggANaM davvANaM potavahaNaM bhareMti, sohaNaMsi tihikaraNa-nakkhattamuhuttaMsi vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAveMti 2 mittaNArti niyaga-sajaNa-saMbaMdhi-parijaNaM bhuMjAveMti jAva ApucchaMti 2 jeNeva potaTThANe teNeva uvAgacchaMti 1 / tate NaM tesiM arahannaga jAva vANiyagANaM pariyaNo jAva tArisehiM vagguhi abhiNaMdaMtA ya abhisaMthuNamANA ya evaM vadAsI-ajja tAya bhAya mAula bhAiNajje bhagavatA samuddeNaM anabhikhijjamANA 2 ciraMjIvaha bhadaM ca me puNaravi laDhe kayakajje aNahasamagge niyagaM gharaM havvamAgae pAmosAmottikaTTa tAhi somAhiM niddhAhiM dIhAhiM sappivAsAhi pappu(ccha)yAhiM diTThIhiM nirIkkhamANA muhuttamettaM saMciTuMti, tao samANiesu puSphabalikammesu dinnesu sarasa-rattacaMdaNa-daddara-paMcaMgulitalesu aNukkhittaMsi dhUvaMsi pUtiesu samuddavAesusaMsAriyAsu valayabAhAsuUsiesu siesu jhayaggesa paDuppavAiesu tUresu jaiesu savyasauNesu gaNiesu rAyavarasAsaNesu mahayA ukkiTThisIhaNAya jAva raveNaM // 163 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ a6 jJAtAdharma kathAGga jAtaM // 164 // aura pakkhubhita-mahAsamudda-ravabhUyaMpiva meiNi karemANA egadisiM jAva vANiyagA NAvaM durUDhA tato pussamANavo vakkamudAhu-haM bho ! savvesimavi atthasiddhI uvaTThitAI kallANAI paDihayAti savvapAvAI jutto pUso vijao muhutto ayaM desakAlo, tato pussamANaeNaM vakke samudAhie haTThatuDhe kucchidhAra-kannadhAra-ganbhija-saMjattANAvAvANiyagA vAvAriMsu taM nAvaM punnucchaMgaM puNNamuhiM baMdhaNehiMto muMcaMti, tate NaM sA nAvA vimukkabaMdhaNA pavaNabala-samAhayA ussiyasiyA vitatapakkhA iva garuDajuvaI gaMgAsalila-tikkhasoyavegehiM saMkhubbhamANI 2 ummItaraMga-mAlAsahassAiM samaticchamANI 2 kaivaehiM ahorattehiM lavaNasamudaM aNegAti joyaNasatAta ogADhA 2 / tate NaM tesiM arahannagapAmokkhANaM saMjattAnAvAvANiyagANaM lavaNasamuI aNegAI joyaNasayAI ogADhANaM samANANaM bahUti uppAtiyasatAtiM pAunbhUyAI, taMjahA-akAle gajjite akAle vijjute akAle thaNiyasadde, abhikkhaNaM 2 AgAse devatAo naccaMti, egaM ca NaM mahaM pisAyarUvaM pAsaMti, tAlajaMghaM divaM gayAhiM bAhAhi masimUsaga-mahisakAlagaM bhariyamehavannaM laMboTuM niggayaggadaMtaM nillAliya-jamalajuyalajIhaM AgAsiya-vayaNa-gaMDadesaM cINacipiTa-nAsiyaM vigaya-bhugga- bhumaya(bhuggabhaggaM) khajjoyaga-dittacakkhurAgaM uttAsaNagaM visAlavacchaM visAlakucchi palaMbakucchi pahasiya-payaliya-payaDiyagataM (viyagabhugga-bhumaya-pahasiya-payaliya-payaDiya-phuliMga-khajjoya-ditta-cakkhurAga) paNaccamANaM apphoDataM abhivayaMtaM abhigajjaMtaM bahuso 2 aTTahAse viNimmayaM taM nIluppala-gavala-guliya-ayasikusumappagAsaM khurahAraM asiM gahAya abhimuha-mAvayamANaM pAsaMti 3 / tate NaM te arahaNNagavajjA saMjattANAvAvANiyagA egaM ca NaM mahaM tAlapisAyaM pAsaMti tAlajaMghaM divaM gayAhiM bAhAhiM phuTTasiraM bhamara-Nigara-varamAsarAsimahisakAlagaM bhariyamehavannaM suppaNahaM phAlasarisajIhaM laMboTuM dhavalavaTTaasiliTTha-tikkhathira -pINakuDila-dADhovagUDhavayaNaM vikosiya-dhArAsi-juyala-samasarisa-taNuya-caMcala-galaMta-rasa-lola-cavala-phuruphureMta- nillAliyara -gajIhaM ava(avaya) -cchiya-mahalla-vigaya-bIbhatsa-lAlapagalaMta-rattatAluyaM hiMguluyasagabbha-kaMdarabilaMva- aMjaNagirissa aggijAluggilaMtavayaNaM AUsiya-akkha-camma-uiTTha-(uTTha) -gaMDadesaM cINacipiDa-vaMka-bhaggaNAsaM rosAgaya-dhamadhameMta-mAruta-niTThara-kharapharusajhusiraM obhugga-NAsiyapuDaM dhADubbhaDa-raiyabhIsaNamuhaM uddhamuha-kannasakkuliya-mahaMta-vigayaloma-saMkhAlaga-laMbaMtaryAlayakannaM piMgala-dippaMtaloyaNaM bhiuDi-taDiya-niDAlaM (bhiuDitaDiyaM taDiyaniDAlaM) narasira-mAla-pariNaddhaciddhaM vicitta-goNasa-subaddhaparikaraM // 164 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 165 // avaholaMta-pupphuyAyaMta- sappavicchuyagodhuMdara-naula-saraGa-viraiya-vicitta-veyacchamAliyAgaM bhogakUra-kaNha-sappa-dhamadhameMta-laMbaMtakannapUraM majjAra-siyAla-laiyakhaMdhaM dittaghughuyaMta-ghUyakaya -kuMtalasiraM ghaMTAraveNa bhImaM bhayaMkaraM kAyarajaNa-hiyayaphoDaNaM dittamaTTaTTahAsaM virNimmuyaMtaM vasA-ruhira-pUyamaMsamalamaliNa-poccaDataNuM uttAsaNayaM visAlavacchaM pecchaMtA'bhinnaNaha-muhanayaNa-kanna- varavagyacitta-kattINivasaNaM sarasa-ruhira-gayacamma-vitata-Usaviya-bAhujuyalaM tAhi ya kharapharusaasiNiddha-aNi?-dittaasubhaappiya[amaNuna] akkaMtavaggUhi ya tajjayaMtaM pAsaMti taM tAlapisAyarUvaM ejjamANaM pAsaMti 2 bhIyA saMjAyabhayA annamannassa kArya samaturaMgemANA 2 bahUNaM iMdANa ya khaMdANa ya ruddasiva-vesamaNaNAgA(mA)NaM bhUyANa ya jakkhANa ya ajjakoTTakiriyANa ya bahUNi uvAiyasayANi ovAtiyamANA 2 ciTuMti 4 / / tae NaM se arahannae samaNovAsae taM divvaM pisAyarUvaM ejjamANaM pAsati 2 abhIte atatthe acalie asaMbhaMte aNAule aNubbigge abhinnamuha-rAga-NayaNavanne adINavimaNamANase poyavahaNassa egadesaMsi vatthaMteNaM bhUmi pamajjati 2 ThANaM ThAi 2 karayalao evaM vayAsI-namo'tthu NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM, jai NaM ahaM etto uvasaggAto muMcAmi to me kappati pArittae aha NaM etto uvasaggAo Na muMcAmi to me tahA paccakkhAeyavvettikaTTa sAgAraM bhattaM paccakkhAti, tate NaM se pisAyarUve jeNeva arahannae samaNovAsae teNeva uvAgacchati 2 arahannagaM evaM vadAsI-haM bho! arahannagA apatthiyapatthiyA jAva parivajjiyA No khalu kappati tava sIlavvaya-guNaveramaNa-paccakkhANe posahovavAsAtiM cAlittae vA evaM khobhettae vA khaMDittae vA bhaMjittae vA ujjhittae vA pariccaittae vA?, taM jati ghaM sumaM sIlavvayaM jAva Na pariccayasi to te ahaM evaM potavahaNaM dohi aMguliyAhi geNhAmi 2 sattaTTha-talappamANa-mettAtiM uDDUM vehAsaM uvihAmi 2 aMto jalaMsi Nibbolemi jeNaM tumaM aTTaduhaTTavasaTTe asamAhipatte akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi 5 / tate NaM se arahannate samaNovAsae taM devaM maNasA ceva evaM vadAsI-ahaM NaM devANuppiyA! arahannae NAma samaNovAsae ahigayajIvAjIve no khalu ahaM sakkA keNai deveNa vA jAva niggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhettae vA, vipariNAmettae vA tuma NaM jA saddhA taM karehittikaTTa abhIe jAva abhinnamuharAgaNayaNavanne adINa-vimaNa-mANase niccale nippaMde tusiNIe dhammajjhANovargate viharati, tae NaM se divve pisAyarUve arahannagaM samaNovAsagaM doccaMpi taccapi evaM vadAsI-haM bho arahannagA! apatthipatthiyA jAva parivajjiyA jAva abhinnamuharAgaNayaNavanne adINavimaNamANase nicce niSphaMde tusiNIe dhammajjhANovagae viharati, tate NaM se divye misAyarUve arahannagaM // 165 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAtAdharma kathAnam i.sU.69 // 166 // dhammajjhANovagayaM pAsati pAsittA baliyatarAgaM Asurutte taM poyavahaNaM dohiM aMguliyAhiM giNhati 2 sattaTThatalAI jAva arahannagaM evaM vadAsIhaM bho arahannagA! appatthiyapatthiyA No khalu kappati tava sIlavvaya taheva jAva dhammajjhANovagae viharati, tate NaM se pisAyarUve arahannagaM jAhe no saMcAei niggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhettae vA viparINAmettae vA tAhe uvasaMte jAva nimvinne taM poyavahaNaM saNiyaM 2 uvari jalassa Thaveti 2 taM divvaM pisAyarUvaM paDisAharai 2 divvaM devarUvaM viuvvai 2 aMtalikkhapaDivanne sakhikhiNiyAI jAva parihite arahannagaM samaNovAsagaM evaM vayAsI-haM bho! arahannagA! dhanno'si NaM tumaM devANuppiyA! jAva jIviyaphale jassa NaM tava niggaMthe pAvayaNe imeyArUvA paDivattI laddhA pattA abhisamannAgayA 6 / evaM khalu devANuppiyA! sakke deviMde devarAyA sohamme kappe sohammavaDiMsae vimANe sabhAe suhammAe bahUNaM devANaM samjhagate mahayA saddeNaM Atikkhati 4 evaM khalu jaMbUddIve 2 bhArahe vAse caMpAe nayarIe arahannae samaNovAsae ahigayajIvAjIve no khalu sakko keNati deveNa vA dANaveNa vA NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA jAva vipariNAmettae vA, tate NaM ahaM devANuppiyA! sakkassa No eyamaTuM sahahAmi No pattiyAmi No royAmi, tate NaM mama imeyArUve abmathie 5 gacchAmi NaM arahannayassa aMtiyaM pAunbhavAmi jANAmi tAva ahaM arahannagaM kiM piyadhamme No piyadhamme? daDhadhamme no daDhadhamme? sIlavvayaguNe kiM cAleti jAva pariccayati No paripaccayatittikaTTa, evaM saMpehemi 2 ohiM pauMjAmi 2 devANuppiyA! ohiNA Abhoemi 2 uttarapuracchimaM 2 utaraviuvviyaM jAva tAe ukkiTThAe jeNeva samudde jeNeva devANuppiyA teNeva uvAgacchAmi 2 devANuppiyANaM uvasaggaM karemi, no ceva NaM devANuppiyA bhIyA vA, taM jaNNaM sakke deviMde devarAyA vadati sacce NaM esamaDhe taM diDhe NaM devANuppiyANaM iDDI juI jase jAva parakkame laddhe patte abhisamannAgae taM khAmemi NaM devANuppiyA! khamaMtu marahaMtu NaM devANuppiyA! NAibhujjo 2 evaMkaraNayAettikaTTa paMjaliuDe pAyavaDiyae eyamaTuM viNaeNaM bhujjo 2 khAmei 2 arahannayassa duve kuMDalajuyale dalayati 2 jAmeva disi pAunbhUe tAmeva paDigae~ 7 // sUtra 75 // _ 'saMjattANAvAvANiyagA' saGgatA yAtrA-dezAntaragamanaM saMyAtrA tatpradhAnA nauvANijakA:- potavaNija: saMyAtrAnauvANijakA: 'arahaNNage samaNovAsage Avi hottha'tti na kevalamADhyAdiguNayuktaH zramaNopAsakazcApyabhUta, "gaNimaM cetyAdi, gaNimaM-nAlikerapUgIphalAdi yad gaNitaM sat vyavahAre pravizati, dharimaM-yattulAdhRtaM sat vyavahriyate, meyaM-yatsetikApalyAdinA mIyate, paricchedya-yad guNata: paricchedyate-parIkSyate vastramaNyAdiH 'samiyassa yatti kaNikkAyAzca // 16 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'osahANaM'ti trikaTukAdInAM 'bhesajjANa yatti pathyAnAmAhAravizeSANAM athavA oSadhAnAM-ekadravyarUpANAM bheSajAnAM-dravyasaMyogarUpANAM ko AvaraNAnAM-aGgarakSakAdInAM bodhisthaprakSarANAM ca 1 / ma 'ajje'tyAdi,Arya !-he pitAmaha ! tAta !-he pita: ! he bhrAta: ! he mAtula ! he bhAgineya ! bhagavatA samudreNa abhirakSyamANA yUyaM jIvata: bhadraM ca 'bhetti bhavatAMka bhavatviti gamyate, punarapi labdhArthAn kRtakAryAn anaghAn samagrAn, anaghatvaM-nirdUSaNatayA samagratvam-ahInadhanaparivAratayA, nijakaM gRhaM 'havvaM'ti zIghramAgatAn / pazyAma itikRtvA-ityAbhidhAya 'somAhiti nirvikAratvAt 'niddhAhiti sasnehatvAt 'dIhAhiti dUraM yAvadavalokanAt 'sappivAsAhiti sapipAsAbhiH punadarzanAkAGkSAvatIbhirdarzanAtRptAbhirvA 'pappuyAhiMti praplutAbhi: azrujalA bhi: 'samANiesuti samApiteSu datteSu nAvIti gamyate sarasaraktacandanasya daddaraNa-capeTAprakAreNa paJcAGgalitaleSu hastakeSvityartha: 'aNukkhittaMsI ti anUtkSipte-pazcAdutpArTite dhUpe pUjiteSu samudravAteSu nausAMyAtrikaprakriyayA / isamudrAdhipadevapAdeSu vA 'saMsAriyAsu valayabAhAsu'tti sthAnAntarAducitasthAnaniveziteSu dIrghakASThalakSaNabAhuSu AvallakeSviti sambhAvyate, tathA ucchiteSu ra UrlIkRteSu siteSu dhvajAgreSu-patAkAgreSu paTubhiH puruSaiH paTu vA yathA bhavatItyevaM pravAditeSu tUryeSu jayikeSu-jayAvaheSu sarvazakuneSu-vAyasAdiSu gRhIteSu rAjavarazAsaneSu-AjJAsu paTTakeSu vA prakSubhitamahAsamudraravabhUtamiva tadAtmakamiva taM pradezamiti gamyate 'tao pussamANavo vakkamuyAhutti tato'nantaraM mAgadho maGgalavacanaM bravIti sma ityartha: tadevAha-sarveSAmeva 'bhe' bhavatAmarthasiddhirbhavatu, upasthitAni kalyANani pratihatAni sarvapApAni-sarvavighnA, 'jutto'tti yukta: 'puSyo' nakSatravizeSa: candramasA ihAvasare iti gamyate, puSyanakSatraM hi yAtrAyAM siddhikaraM, yadAha- 'api dvAdazame candre, puSyaH sarvArthasAdhana' iti, mAgadhena tadupanyastaM, vijayo muhUrttastriMzato muhUrtAnAM madhyAt, ayaM dezakAla:-esa prastAvo gamanasyeti gamyate 'vakke udAhie'tti vAkye udAhate hRSTatuSTA: karNadhAro-niryAmaka: A kukSidhArA-naupArzvaniyuktakA: AvellakavAhakAdaya: garbhe bhavA: garbhajA:- naumadhye uccAvacakarmakAriNa: saMyAtrAnauvANijakA-bhANDapatayaH eteSAM dvandva, vAvarisutti kA ra vyApRtavanta: svasvavyApAreSviti, tatastAM nAvaM pUrNotsaGgA-vividhabhANDabhRtamadhyAM paNyamadhyAM vA madhyabhAganivezitamaGgalyavastutvAt pUrNamukhIM puNyamukhIM vA tathaiva bandhanebhyo visarjayanti-muJcanti, pavanabalasamAhatA-vAtasAmarthyapreritA: 'Usiyasiyatti ucchritasitapaTA, yAnapAtre hi vAyusaGgrahArthaM mahAn paTa ucchrita: kriyate, evaM cAsAvuphmIyate vitatapakSeva garuDayuvati: gaGgAsalilasya tIkSNA: ye zrotovegA-pravAhavegAstai: sakSubhyantI 2-preryamANA samudraM pratIti Urmayo-mahAkallolA: taraGgA-hrasvakallolAsteSAM mAlA:-samUhA: tatsahasrANi 'samaticchamANitti samatikrAmantI ogADha'tti praviSTA 2 /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyayana 'tAlajaMgha' mityAdi tAlo-vRkSavizeSa: sa ca dIrghaskandho bhavati tatastAlavajjaGgha yasya tattathA, 'divaMgayAhiM bAhAhiti AkAzaprAptAbhyAmatidIrghAbhyAM kara bAhubhyAM yuktamityartha: masimUsagamahisakAlagaM'ti maSI-kajjalaM mUSaka: unduravizeSa: athavA maSIpradhAnA mUSA-tAmrAdidhAtupratApanabhAjanaM maSImUSA mahiSazca pratIta kAra eva tadvatkAlakaM yattattathA bhariyamehavaNNaM'ti jalabhRtameghavarNamityartha; tathA lamboSThaM niggayaggadaMta'ti nirgatAni mukhAdagrANi yeSAM te tathA nirgatAgrA dantA yasya jJAtAdharmakathAGgam tattathA,'nillAliyajamalajuyalajIhaMti nirlAlitaM-vivRtamukhAniHsAritaM yamalaM-samaM yugalaM-dvayaM jihvayoryena tattathA 'AUsiyavayaNagaMDadesaM'ti AUsiyatti a.8 mallyapraviSTau vadane gaNDadezau-kapolabhAgau yasya tattathA 'cINacipiDanAsiyaMti cInA-hrasvA cipiTA ca-nimnA nAsikA yasya tattathA 'vigayabhuggabhumarya'ti // 168 // vikRte-vikAravatyau bhugnebhagne ityartha; pAThAntareNa 'bhuggabhagge' atIva vakre dhruvau yasya tattathA, 'khajjoyagadittacakkhurAgaM'ti khadyotakA-jyotiriGgaNA: koI sU.70 tadvaddIptazcakSUrAgo-locanaraktatvaM yasya tattathA, uttrAsanakaM bhayaMkaraM vizAlavakSo-vistIrNora-sthalaM vizAlakukSi-vistIrNodaradezaM evaM pralambakukSi ra pahasiyapayaliyapayaDiyagatta'ti prahasitAni-hasitumArabdhAni pracalitAni ca svarUpAt pravalikAni vA-prajAtavalIkAni prapatitAni ca-prakarSeNa zlathIbhUtAni gAtrANi yasya tattathA, vAcanAntare 'vigayabhuggabhumaya-pahasiyapayaliya-payaDiyaphuliMgakhajjoyadittacakkhurAga'ti pAThaH, tatra vikRte bhagne dhruvau prahasite ca ra ra pracalite prapatite yasya sphuliGgavat khadyotakavacca dIptazcakSurAgazca yasya tattathA, paNaccamANa' mityAdi vizeSaNapaJcakaM pratItaM, 'nIluppale'tyAdau gavalaM-mahiSazRGgaMdha RO atasI-mAlavakadejJaprasiddho dhAnyavizeSa, 'khurahAraM'ti kSurasyeva dhArA yasya sa tathA tamasiM-khaDgaM, kSuro hyatitIkSNadhAro bhavatyanyathA kezAnAmamuNDanAditi REE kSureNopamA khaDgadhArAyAH kRteti, abhimukhamApatat pazyanti sarve'pi sAMyAtrikA, tatrArhanakavarjA yat kurvanti taddarzayitumuktameva pizAcasvarUpaM savizeSaM teSAM pUjA ra taddarzanaM cAnuvadannidamAha-tae Na'mityAdi 3 / / sa tataste arhannakavarjA: sAMyAtrikA: pizAcarUpaM vakSyamANavizeSaNaM pazyanti, dRSTvA ca bahUnAmindrAdInAM bahUnyupayAcitazatAnyupayAcitavantastiSThantIti ra samudAyArthaH, athavA tae NaM'ti'arahannagavajjA' ityAdi gamAntaraM 'AgAsadevayAo naccaMti' ito'nantaraM draSTavyam ata eva vAcanAntare nedumupalabhyate, upalabhyate ra caivam-'abhimuhaM AvayamANaM pAsaMti, tae NaM te arahannagavajjA nAvAvANiyagA bhIyA' ityAdi, tatra 'tAlapisAyaM'ti tAlavRkSAkAro'ti dIrghatvena pizAca: tAlapizAca: taM, vizeSaNadvayaM prAgiva, 'phuTTasiraM'ti sphuTitam-abandhatvena vikIrNaM zira iti-zirojAtatvAt kezA yasya sa tathA taM bhramaranikaravat varamASarAzivatta mahiSavacca kAlako ya: sa tathA taM, bhRtameghavarNaM tathaiva, sUrNamivadhAnyazodhakabhAjanavizeSavat nakhA yasya sa sUrpanakha: taM, 'phAlasadRzajihva'miti aba phAlaM-dvipaJcAzatpalapramANo lohamayo divyavizeSastacca vahripratApitamiha grAhyaM tatsAdharmya ceha jihvAyA varNadIptidIrghatvAdibhiriti, lamboSThaM pratItaM nA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 169 / / dhavalAbhirvRttAbhirazliSTAbhirvizarArutvena tIkSNAbhiH sthirAbhiH nizcalatvena pInAbhirupacitatvena kuTilAbhizca vakratayA daMSTrAbhiravagUDhaM vyAptaM vadanaM yasya sa tathA taM, vikozitasya- apanItakozakasya nirAvaraNasyetyarthaH dhArAsyo:- dhArApradhAnakhaDgayoryadyugalaM-dvitayaM tena samasadRzyau - atyantatulye tanuke- pratale caJcalaM-vimuktasthairyaM yathA bhavatyavizrAmamityartho galantyau rasAtilaulyAt lAlAvimuJcantyau rasalole-bhakSyarasalampaTe capale caJcale phuruphurAyamANe prakampre nirlAlite - mukhAnniSkAzite agraja agrabhUte jihve jihvAgre ityartho yena sa tathA taM 'avacchiyaM'ti prasAritamityeke, anye tu yakArasyAluptatvAt 'avayacchiyaM' prasAritamukhatvena dRzyamAnamityAhuH, 'mahallaM'ti mahat vikRtaM - bIbhatsaM lAlAbhiH pragalat raktaM ca tAlu-kAkundaM yasya sa tathA taM, tathA hiGgulakena-varNakadravyavizeSeNa sagarbhaM kandaralakSaNaM bilaM yasya sa tathA tamiva 'aMjaNagirissa'tti vibhaktivipariNAmAdaJjanagiri-kRSNavarNaparvatavizeSaM tathA'gnijvAlA udgirat vadanaM yasya sa tathA taM, athavA 'avacchiyetyAdi hiMgalue'tyAdi agnijvAle 'tyAdi pratyaMtare ca karmmadhArayeNa vakSyamANavadanapadasya vizeSaNaM kAryaM yasya tamityevaMrUpazca vAkyazeSoM draSTavya, tathA > agnijvAlA udgiradvadanaM yasya sa tathA taM, 'AUsiya'tti saGkucitaM yadakSacarma jalAkarSaNakozastadvat 'uiTTha'tti apakRSTau apakarSavantau saGkucitau gaNDadezau yasya sa tathA taM, anye tvAhuH- AmUSitAni saGkaTitAni akSANi indriyANi ca carma ca oSThau ca gaNDadezau ca yasya sa tathA taM, cInA hrasvA 'civaDa 'tti cipaTA-nimnA vaMkA-vakrA bhagneva bhagnA- ayoghanakuTTitevetyartho nAsikA yasya sa tathA taM roSAdAgato 'dhamadhameMta 'tti prabalatayA dhaladhameMtatti zabdaM kurvANo mAruto vAyurniSTharo nirbhara - kharaparuSaH- atyantakarkazaH zuSirayo:- randhrayoryatra tattathA, tadevaMvidhamavabhugnaM vakraM nAsikApuTaM yasya tathA taM, iha ca padAnAmanyathA nipAta: prAkRtatvAditi, ghAtAya - puruSAdivadhAya ghATAbhyAM vA mastakAvayavavizeSAbhyAM udbhaTaM vikarAlaM racitamata eva bhISaNaM mukhaM yasya sa tathA taM, Urdhvamukhe karNazaSkulyau - karNAvatI yayostau tathA tau ca mahAnti-dIrghANi vikRtAni lomAni yayostau tathA tau ca, 'saMkhAlaga'tti zaGkhavantau ca zaGkhayo:-akSipratyAsannAvayavavizeSayoH saMlagnau -sambaddhAvityeke, lambamAnau ca pralambau calitau calantau karNau yasya sa tathA taM, piGgale-kapile dIpyamAne-bhAsure locane yasya sa tathA taM, bhRkuTi - kopakRto bhrUvikAraH saiva taDid - vidyudyasmiMstattathA tathAvidhaM pAThAntareNa bhrukuTitaM kRtabhrukuTi lalATaM yasya sa tathA taM, naraziromAlayA pariNaddhaM veSTitaM cinhaM-pizAcaketuryasya satathA taM, athavA naraziromAlayA yatpariNaddhaM pariNahanaM tadeva cinhaM yasya sa tathA taM, vicitraiH-bahuvidhairgonasaiH- sarIsRpavizeSaiH subaddha: parikara sannAho yena sa tathA taM, 'avaholaMta 'tti avagholayanto DolAyamAnA:'phupphuyAyaMta'tti phUtkurvanto ye sarpAH vRzcikA godhA: undurA nakulA: saraTAzca tairviracitA vicitrA- vividharUpavatI vaikekSeNa-uttarAsaGgena markaTabandhena skandhalambamAtratayA vA mAlikA-mAlA yasya sa taM, bhoga:-phaNa: kruro-raudro yayostau tathA tau ca kRSNasarpo ca tau dhamadhamAyamAnau ca tAveva lambamAne karNapUre-karNAbharaNavizeSau yasya sa tathA taM, mArjArazrRgAlau - / / 169 / /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai lagitau-niyojitau skandhayoryena sa tathA taM, dIptaM-dIptasvaraM yathA bhavatyevaM ghughuyaMta'tti ghUtkArazabdaM kurvANo yo ghUkaH-kauzika: sakRto-vihito kuMtala tti zekharakaH / zirasi yena sa tathA taM, ghaNTAnAM ravaNaM-zabdastena bhImo ya: sa tathA sa cAsau bhayaGkarazceti taM, kAtarajanAnAM hRdayaM sphoTayati yaH sa tathA taM, dIptamaTTahAsaM ghaNTAraveNaghaDa jJAtAdharma bhImAdivizeSaNaviziSTaM vinirmuJcataM vasArudhirapUyamAMsamalairmalinA 'poccaDa'tti vilInA ca tanu:-zarIraM yasya sa tathA taM, uttrAsanakaM vizAlavakSasaM ca pratIte, at kavAGgam 'pecchaMta'ttiprekSyamANA-dRzyamAnA abhinnA-akhaNDA nakhAzca-nakharA roma ca mukhaM ca nayane ca karNau ca yasyAM sA tathA sA cAsau varavyAghrasya citrA-karburA kRttizca-carmeti kasA tathA saiva nivasana-paridhAnaM yasya sa tathA taM, sarasaM-rudhirapradhAnaM yadgajacarma tadvitataM-vistAritaM yatra tattathA tadevaMvidhaM 'Usavirya'ti ucchRtaM-U/kRtaM bAhuyugalaMka // 170 // " yena sa tathA taM, tAbhizca tathAvidhAbhi: kharaparuSA-atikarkazA: asnigdhA-snehavihInA dIptA-jvalantya ivopatApahetutvAt aniSTA-abhilASAviSayabhUtA: azubhA: kaI svarUpeNa apriyA:aprItikaratvena akAntAzca visvaratvena yA vAcastAbhi: trastAn kurvANaM-trastayantaM tarjayantaM ca pazyanti sma, punastattAlapizAcarUpaM 'ejjamANaM' tiY nAvaM pratyAgacchat pazyanti 'samaturaMgemANe'tti AzliSyanta, skanda-kArtikeya: rudraH-pratIta: zivo-mahAdeva: vaizramaNo-yakSanAyaka: nAgo-bhavanapativizeSa: bhUtayakSA-vyantarabhedA: AryA-prazAntA prasannarUpA durgA-koTTakriyA-saiva mahiSArUDharUpA, pUjAbhyupagamapUrvakANi prArthanAni upayAcitAnyucyante, EX upayAcitavanto-vidadhatastiSThanti smeti, arhantrakavarjAnAmiyamitikartavyatoktA 4 / adhunA'rhatrakasya tAmAha 'tae Na' mityAdi, 'apatthiyapatthiya'tti aprArthitaM-yatkenApi na prArthyate tatprArthayati ya: sa tathA tadAmantraNaM pAThAntareNa aprasthitaH san yaH prasthita iva mumUrSurityarthaH sa tathocyate tasyAmantraNaM he aprasthitaprasthita !, yAvatkaraNAt 'duraMtapaMtalakkhaNe'tti durantAni-duSTaparyantAni ra kA prAntAni-apasadAnilakSaNAni yasya sa tathA tasyAmantraNaM 'hINapuNNacAuddasI' iti hInA-asamagrA puNyA-pavitrA caturdazI tithiryasya janmani sa tathA, caturdazIjAto hi kila bhAgyavAn bhavatIti Akroze, tadabhAvo darzita iti, 'sirihiridhIkittivajjiya'tti pratItaM, 'tavasIlavvae'tyAdi, tatra zIlavratAni-aNuvratAni Free guNA:-guNavratAni viramaNAni-rAgAdiviratiprakArA: pratyAkhyAnAni-namaskArasahitAdIni pauSadhopavAsa:-aSTamyAdiSu parvadineSUpavasanaM ra AhArazarIrasatkArAbrahmavyApAraparivarjanamityarthaH eteSAM dvandvaH 'cAlittae'tti bhaGgakAntaragRhItAn bhaGgakAntareNa kartuM kSobhayituM-etAnyevaM paripAlayAmyutojjhAmItira kSobhaviSayAn kartuM khaNDayituM-dezataH bhaktuM sarvata: ujjhituM-sarvasyA dezaviratestyAgena parityaktuM samyaktvasyApi tyAgata iti, 'dohiM aMgulIhiM'tti kA - aGgaSThakatarjanIbhyAM athavA tarjanImadhyamAbhyAmiti, 'sattadrutalappamANamettAya'tti talo-hastatala: tAlAbhidhAno vA'tidIrghavRkSavizeSa: sa eva pramANaM-mAnaM paDU talapramANaM saptASTau vA saptASTAni talapramANAni parimANaM yeSAM te saptASTatalapramANamAtrAstAn gaganabhAgAn yAvaditi gamyate 'uDDevehAsaM'ti UrdhvaM vihAyasi-gagane zrIka
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 cha 4 'ubvihAmi'tti nayAmi'jeNaM tumati yena tvaM 'aTTaduhaTTavasaTTe'tti Artasya-dhyAnavizeSasya yo duhaTTa'tti durghaTaH duHsthago durnirodho vaza:-pAratantryaM tena Rta:- pIr3ita: ArtadurghaTavazAta, kimuktaM bhavati? -asamAdhiprAptaH, vavarovijjasi'tti vyaparopayiSyasi apeto bhaviSyasItyartha: 5 / / 'cAlittae'tti iha calanamanyathAbhAvatvaM, kathaM? -'khobhittae'tti kSobhayituM saMzayotpAdanata: tathA 'vipariNAmittae'tti vipariNAmayituM viparItAdhyavasAyotpAdanata iti,'saMte' ityAdau yAvatkaraNAt 'taMte paritaMte' iti draSTavyaM, tatra zrAnta: zAnto vA manasA tAnta:-kAyena khedavAn paritAnta-sarvata: khinna: nirviNNa:-tasmAdupasargakaraNAduparata: 'laddhe'tyAdi, tatra labdhA-upArjanata: praaptaa-ttpraapterbhismnvaagtaa-smygaasevntH6|| 'Aikkhai'ityAdi, AkhyAti sAmAnyena bhASate vizeSata: etadeva dvayaM krameNa paryAyazabdAbhyAmucyate-prajJApayati, prarUpayati, deveNa vA dANave' tyAdAvidaM draSTavyamaparaM 'kinnareNa vA kiMpuriseNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vatti tatra devo-vaimAniko jyotiSko vA dAnavo-bhavanapati: zeSA vyantarabhedAH 'no saddahAmi'ityAdina zraddadhe-pratyayaM na karomi'no pattiyAmi' tatra prItikaM-prIti na karomina rocayAmi-asmAkamapyevaMbhUtA guNaprAptirbhavatvevaM na ruciviSayIkaromIti, 'piyadhamme'tti dharmapriyo dRDhadhA-Apadyapi dharmAdavicala; yAvatkaraNAt RddhyAdipadAni dRzyAni, tatra 'iDDi'tti guNarddhi: dyuti:-AntaraM teja: yaza:-khyAti: balaM-zArIraM vIrya-jIvaprabhavaM puruSakAra-abhimAnavizeSa: parAkramaH sa eva niSpAditasvaviSaya: labdhAdipadAni tathaiva 7 // sUtraM 75 // tate NaM se arahannae niruvasaggamitikaTTa paDimaM pAreti, tae NaM te arahannagapAmokkhA jAva vANiyagA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti 2 pauyaM laMbeMti 2 sagaDasAgaDaM sajjeMti 2 taM gaNimaM 4 sagaDisAgaDiyaM saMkAmeMti 2 sagaDIsAgaDiyaM joeMti 2 jeNeva mihilA teNeva uvAgacchaMti 2 mihilAe rAyahANIe bahiyA aggujjANaMsi sagaDIsagaDaM moei 2 mihilAe rAyahANIe taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM viulaM rAyarihaM pAhuDaM kuMDalajuyalaM ca geNhaMti 2 aNupavisaMti 2 jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti 2 karayala jAva taM mahatthaM divvaM kuMDalajuyalaM ca uvaNeti 2 tate NaM kuMbhae tersi saMjattagANaM jAva paDicchai 2 mallI videhavararAyakannaM saddAveti 2 taM divvaM kuMDalajuyalaM mallIe videhavararAyakannagAe piNaddhati 2 paDivisajjeti, tate NaM se kuMbhae rAyA te arahannagapAmokkhe jAva vANiyage vipuleNaM asaNavatthagaMdha jAva ussukkaM viyarati 2 rAyamaggamogADhei AvAse viyarati 2 paDivisajjeti 1 / tate NaM arahannagasaMjattagA jeNeva rAyamaggamogADhe AvAse teNeva uvAgacchaMti 2 bhaMDavavaharaNaM kareMti 2 paDibhaMDaM gehaMti 2 sagaDI0 bhareMti jeNeva gaMbhIrae poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti 2 potavahaNaM sajjeMti 2 bhaMDaM saMkAmeMti dakkhiNANuvAeNa sAgaDiyaM jeNeva caMpA poyaTThANe teNeva // 17 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAyA / kavAGgam // 17 // mallI jinakama poyaM laMbeMti 2 sagaDIsAgaDaM sajjeMti 2 taM gaNimaM 4 sagaDIsAgaDiyaM saMkAmeMti 2 jAva mahatthaM pAhuDaM divvaM ca kuMDalajuyalaM gehaMti 2 jeNeva caMdacchAe aMgarAyA teNeva uvAgacchaMti 2 taM mahatthaM jAva uvaNeti, tate NaM caMdacchAe aMgarAyA taM divvaM mahatthaM ca kuMDalajuyalaM paDicchati 2 te arahannagapAmokkhe evaM vadAsI-tunbhe NaM devANuppiyA! bahUNi gAmAgAra jAva AhiMDaha lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM 2 poyavahaNehi ogAheha gAhaha taM atthiyAI bhe kei kahiMci accherae diTThapuvve ?, tate NaM te arahannapAmokkhA caMdacchAyaM aMgarAyaM evaM vadAsI-evaM khalu sAmI! amhe iheva caMpAe nayarIe arahannapAmokkhA bahave saMjattagA NAvAvANiyagA parivasAmo, tate NaM amhe annayA kayAI gaNimaM ca 4 taheva ahINamatirittaM jAva kuMbhagassa ranno uvaNemo 2 / tate NaM se kuMbhae mallIe videharAyaMvarakannAe taM divvaM kuMDalajuyalaM piNaddheti 2 paDivvisajjeti, taM esa NaM sAmI ! amhehiM kuMbharAyabhavaNaMsi mallI videhe accherae diDhe taM no khalu annA kAvi tArisiyA devakannA vA jAva jArisiyA NaM mallIvidehA, tate NaM caMdacchAe te arahannagapAmokkhe sakkAreti sammANeti 2 paDivisajjeti, tate NaM caMdacchAe vANiyagajaNiyahAse dUtaM saddAveti jAva jaiviya NaM sA sayaM rajjasukkA, tate NaM te dUte haDhe jAva pahArettha gamaNAe 2, 3 // sUtraM 76 // 'ussukkaM viyaraitti zulkAbhAvamanujAnAtItyartha: 1 / 'gAmAgAre' tyAdAvidaM draSTavyaM- 'nagarakheDakabbaDamaDaMbadoNamuhapaTTaNanigamasannivesAI' iti tatra grAmo-janapadAdhyAsita: Akaro-hiraNyAdyutpattisthAnaM nagaraM-karavirahitaM kheTaM-dhUlIprAkAraM karbaTa-kunagaraM maDambaM-dUravartisanivezAntaraM droNamukhaM-jalapathasthalapathayuktaM pattanaM-jalapathasthalapathayorekatarayuktaM nigamo-vaNigjanAdhiSThita: sanniveza: kaTakAdInAmAvAsa: 2 / 'devakannagA ve- tyAdAvidaM dRzyaM- 'asurakannA vA nAgakannA vA jakkhakannA vA gaMdhavvakannA vA rAyakannA ve'ti, 'vANiyagajaNiyahAse'- tti naigamotpAditamallIviSayAnurAga ityartha: 2,3 // sUtraM 76 // teNaM kAleNaM 2 kuNAlA nAma jaNavae hotthA, tattha NaM sAvatthI nAma nagarI hotthA, tattha NaM rUppI kuNAlAhivaI nAmaM rAyA hotthA, tassa NaM rUppissa dhuyA dhAriNIe devIe attayA subAhunAmaMdAriyA hotthA, sukumAla jAvarUveNa yajovvaNeNaM lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hotthA, tIse NaM subAhue dAriyAe annadA cAummAsiyamajjaNae jAe yAvi hotthA, tate NaM se rUppI kuNAlAhivaI subAhue dAriyAe cAummAsiyamajjaNayaM uvaTThiyaM jANati 2 koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! subAhue dAriyAe kallaM cAummAsiyamajjaNae bhavissati taM kallaM tumme NaM rAyamaggamogADhaMsi caukkaMsi jala-thalaya-dasaddhavannamallaM sAharaha jAva sisidAmagaMDa // 172 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 173 olainti, tate NaM se ruppI kuNAlAhivatI suvannAgAraseNiM saddAveti 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! rAyamaggamogADhaMsi puSphamaMDavaMsi NANAvihapaMcavannehiM taMdulehiM NagaraM Alihaha tassa bahumajjhadesabhAe paTTayaM raeha 2 jAva paccappiNaMti 1 / tate NaM se ruppI kuNAlAhivaI hatthikhaMdhavaragae cAuraMgiNIe seNAe mahayA bhaDa-caDagara-raha-pahakara-viMdaparikkhitte aMteurapariyAlasaMparivuDe subAhuM dAriyaM purato kaTTa jeNeva rAyamagge jeNeva puSphamaNDave teNeva uvAgacchati 2 hatthikhaMdhAto paccorUhati 2 puSphamaMDavaM aNupavisati 2 sIhAsaNavaragae puratyAbhimuhe sannisanne, tate NaM tAo aMteuriyAo subAhuMdAriyaM paTTayaMsi durUheMti 2 seyapItaehi kalasehiM NhANeti 2 savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti 2 piuNo pAyaM vaMdiuM uvaNeti, tate NaM subAhudAriyA jeNeva ruppI rAyA teNeva uvAgacchati 2 pAyaggahaNaM kareti, tate NaM se rUppI rAyA subAhuM dAriyaM aMke niveseti 2 subAhue dAriyAe rUveNa ya jovvaNeNa lAvaNNeNa ya jAva vimhie varisadharaM saddAveti 2 evaM vayAsI-tumaNNaM devANuppiyA! mama docceNaM bahUNi gAmAgaranagaragihANI aNupavisasi, taM asthi yAI te kassai ranno vA Isarassa vA kahiMci eyArisae majjaNae diTThapubve jArisae NaM imIse subAhudAriyAe majjaNae ?, tate NaM se varisadhare rupi karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! ahaM annayA tunbheNaM docceNaM mihilaM gae tattha NaM mae kuMbhagassa ranno dhUyAe pabhAvatIe devIe attayAe mallIe videharAyakannagAe majjaNae dive, tassa NaM majjaNagassa ime subAhue dAriyAe majjaNae sayasahassaimaMpi kalaM na aggheti, tae NaM se rUppI rAyA varisadharassa aMtie eyamaTuM soccA Nisamma sesaM taheva majjaNagajaNitahAse dUtaM saddAveti 2 evaM vayAsI0-jeNeva mihilA nayarI teNeva pahAritthagamaNAe 2 ||suutrN 77 // teNaM kAleNaM 2 kAsI nAma jaNavae hotthA, tattha NaM vANArasInAma nagarI hotthA, tattha NaM saMkhe nAma kAsIrAyA hotthA, tate NaM tIse mallIe videharAyavarakannAe annayA kayAI tassa divvassa kuMDalajuyalassa saMdhI visaMghaDie yAvi hotthA, tateNaM se kuMbhae rAyA suvannagAraseNiM saddAveti 2 evaM vadAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! imassa divvassa kuMDalajuyalassa saMdhi saMghADeha, tae NaM sA suvannagAraseNI etamaTuM tahatti paDisuNeti 2 taM divvaM kuMDalajuyalaM geNhati 2 jeNeva suvannagArabhisiyAo teNeva uvAgacchaMti 2 suvannagArabhisiyAsu Niveseti 2 bahUhiM Aehi ya jAva pariNAmemANA icchaMti tassa divvassa kuMDalajuyalassa saMdhi ghaDittae, no ceva NaM saMcAeMti saMghaDittae 2 / tate NaM sA suvannagAraseNI jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchati 2 karayala jAva vaddhAvettA evaM vadAsI-evaM khalu sAmI ! ajja tubbhe amhe saddAveha 2 jAvA X // 173 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam // 174 // saMdhi saMghADettA etamANaM paccappiNaha, tate NaM amhe taM divvaM kuMDalajuyalaM geNhAmo jeNeva suvannagArabhisiyAo jAva no saMcAemo saMpADittae, tate NaM amhe sAmI! eyassa divvassa kuMDalassa annaM sarisayaM kuMDalajuyalaM ghaDemo, tate NaM se kuMbhae rAyA tIse suvannagAraseNIe aMtie eyamaDhe soccA nisamma Asurutte tivaliyaM bhiuDI niDAle sAhaTTa evaM vadAsI-se keNaM tubbhe kalAyANaM bhavaha? je NaM tubbhe imassa kuMDalajuyalassa no saMcAeha saMdhi saMghADettae?, te suvannagAre nivvisae ANaveti 1 / tate NaM te suvannagArA kuMbheNaM raNNA nivisayA ANattA samANA jeNeva sAti 2 gihAtiM teNeva uvAgacchaMti 2 sabhaMDamattovagaraNamAyAo mihilAe rAyahANIe majjhamajheNaM nikkhamaMti 2 videhassa jaNavayassa majjhamajjheNaM jeNeva kAsI jaNavae jeNeva vANArasI nayarI teNeva uvAgacchaMti 2 aggujjANaMsi sagaDIsAgaDaM moenti 2 mahatthaM jAva pAhuDaM geNhaMti 2 ttA vANArasInayarI majhamajheNaM jeNeva saMkhe kAsIrAyA teNeva uvAgacchaMti 2 karayala jAvaM evaM vayAsI-amhe NaM sAmI ! mihilAto nayarIo kuMbhaeNaM rannA nivisayA ANattA samANA ihaM havvamAgatA taM icchAmo NaM sAmI ! tubbhaM bAhucchAyApariggahiyA nibbhayA nirubiggA suhaMsuheNaM parivasiuMtate NaM saMkhe kAsIrAyA te suvannagAre evaM vadAsI-kinnaM tubbhe devANuppiyA! kuMbhaeNaM rannA nivvisayA ANattA?, tate NaM te suvanagArA saMkhaM evaM vadAsI-evaM khalu sAmI ! kuMbhagassa ranno dhUyAe pabhAvatIe devIe attayAe mallIe kuMDalajuyalassa saMdhI visaMghaDie tate NaM se kuMbhae suvannagAraseNi saddAveti 2 jAva nivvisayA ANattA, taM eeNaM kAraNeNaM sAmI! amhe kuMbhaeNaM nivvisayA ANattA, tate NaM se saMkhe suvannagAre evaM vadAsI-kerisiyA NaM devANuppiyA ! kuMbhagassa dhUyA pabhAvatIdevIe attayA mallI videhavararAyakannA, tate NaM te suvannagArA saMkharAyaM evaM vadAsI-No khalu sAmI! annA kAI tArisiyA devakannA vA gaMdhavvakannagA vA jAva jArisiyA NaM mallI videhavararAyakannA, tate NaM se saMkhe kuMDalajualajaNitahAse dUtaM saddAveti jAva taheva pahArettha gamaNAe 2 ||suutrN 78 // 'bhisiyAo'tti AsanAni tivaliyaM bhiuDi niDAle sAhaTTa'tti trivalIkAM-valitrayopetAM bhRkuTI-bhrUvikAraM saMhatya-apanIyeti, keNaM tubbhe kalAyANaM bhavaha'tti ke yUyaM kalAdAnA-suvarNakArANAM madhye bhavatha?, na ko'pItyartho, nirvijJAnatvAt, athavA ke yUyaM suvarNakArANAM putrAdyanyatamA bhavatha, athavA ke yUyaM kalAdA:?, na ke'pItyartha: NamityalaGkAre, zeSaM sugamaM ||suutrN 78 // kA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 17 // teNaM kAleNaM 2 kurujaNavae hotthA hatthiNAure nagare adrINasattU nAma rAyA hotthA jAva viharati, tattha NaM mihilAe kuMbhagassa putte pabhAvatIe attae mallIe aNujAyae malladinnae nAma kumAre jAva juvarAyA yAvi hotthA, tate NaM malladinne kumAre annayA koDuMbiyapurise saddAveti 2 gacchaha NaM tubbhe mama pamadavaNaMsi egaM mahaM cittasabhaM kareha aNega jAva paccappiNaMti, tate NaM se malladinne cittagaraseNi saddAveti 2 evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! cittasabhaM hAvabhAvavilAsavibboyakaliehiM rUvehi citteha 2 jAva paccappiNaha, tate NaM sA cittagaraseNI tahatti paDisuNeti 2 jeNeva sayAI gihAI teNeva uvAgacchaMti 2 tUliyAo vannae ya geNDaMti 2 jeNeva cittasabhA teNeva uvAgacchaMti 2 ttA aNupavisaMti 2 bhUmibhAge viraMcaMti 2 bhUmi sajjeMti 2 cittasabhaM hAvabhAva jAva citteuM payattA yAvi hotthA, tate NaM egassa cittagarassa imeyArUvA cittagaraladdhI laddhA pattA abhisamannAgayA-jassa NaM dupayassa vA caupayassa vA apayassa vA egadesamavi pAsati tassa NaM desANusAreNaM tayANurUvaM nivvatteti, tae NaM se cittagaradArae mallIe javaNiyaMtariyAe jAlaMtareNa pAyaMguTuM pAsati, tate NaM tassa NaM cittagarassa imeyArUve jAva seyaM khalu mamaM mallIevi pAyaMguTThANusAreNaM sarisagaM jAva guNovaveyaM rUvaM nivvattittae, evaM saMpeheti 2 bhUmibhAgaM sajjeti 2 mallIevi pAyaMguTThANusAreNaM jAva nivvatteti, tate NaM sA cittagaraseNI cittasabhaM jAva hAvabhAva jAva citteti 2 jeNeva malladinne kumAre teNeva uvAgacchaMti 2 jAva etamANattiyaM paccappiNaMti 1 / tae NaM malladinne cittagaraseNiM sakkArei 2 vipulaM jIviyArihaM pIidANaM dalei 2 paDivisajjei, tae NaM malladinne annayA NhAe aMteurapariyAlasaMparivuDe ammadhAIe saddhi jeNeva cittasabhA teNeva uvAgacchati 2 cittasabhaM aNupavisai 2 hAvabhAvavilAsavibboyakaliyAI rUvAiM pAsamANe 2 jeNeva mallIe videhavararAyakannAe tayANurUve rUve Nivvattie teNeva pahArettha gamaNAe, tae NaM se malladinne kumAre mallIe videhavararAyakannAe tayANurUvaM rUve nivvattiyaM pAsati 2 imeyArUve anbhatthie jAva samuppajjitthA-esa NaM mallI videhavararAyakannattikaTTa lajjie vIDie viaDe saNiyaM 2 paccosakkai, tae NaM malladinnaM ammadhAI sagiyaM 2 paccosakkaMtaM pAsittA evaM vadAsI-kinnaM tumaM puttA ! lajjie vIDie (vaiDe) viaDe saNiyaM 2 paccosakkasi ?, tate NaM se malladinne ammaghAti evaM vadAsI-juttaM NaM ammo! mama jeTThAe bhagiNIe gurudevayabhUyAe lajjaNijjAe mama cittagaraNivvattiyaM sabhaM aNupavisittae?, taeNaM ammadhAI malladinnaM kumAraM evaM vayAsI-no khalu puttA ! esa mallI, esa NaM mallI videhavararAyakannA cittagaraeNaM tayANurUve rUve Nivvattie, tate NaM malladinne // 175 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.8 jAtAdharma kathAGgam - pratibodha prapaMca sU.73 // 176 // ammadhAIe eyamaDhe soccA Asurutte evaM bayAsI-kesa NaM bho cittayarae apatthiyapatthie jAva parivajjie je NaM mama jeTThAe bhagiNIe gurudevayabhUyAe jAva nivvattiettikaTTa taM cittagaraM vajhaM ANavei 2 / taeNaM sA cittagarasseNI imIse kahAe laTThA samANA jeNeva malladinne kumAre teNeva uvAgacchai 2 ttA karayalapariggahiyaM jAva vaddhAvei 2ttA evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! tassa cittagarassa imeyArUvA cittakaraladdhI laddhA pattA abhisamannAgayA jassa NaM dupayassa vA jAva Nivvatteti taM mA NaM sAmI! tunbhe taM cittagaraM vajhaM ANaveha, taM tunbhe NaM sAmI! tassa cittagarassa annaM tayANurUvaM daMDaM nivvatteha, tae NaM se malladinne tassa cittagarassa saMDAsagaM chiMdAvei 2 nivvisayaM ANavei, tae NaM se cittaMgarae malladineNaM Nivvisie ANatte samANe sabhaMDa-mattovagaraNa-mAyAe mihilAo NayarIo Nikkhamai 2 videhaM jaNavayaM majjhamajheNaM jeNeva kurujaNavae jeNeva hatthiNAure nayare jeNeva adINasattU rAyA teNeva uvAgacchati 2 ttA bhaMDaNikheM karei 2 cittaphalagaM sajjei 2 mallIe videhavararAyakannAe pAyaMguTThANusAreNa rUvaM Nivvattei 2 kakkhaMtaraMsi chu bhaimahatthaM 3 jAva pAhuDaM geNhai 2 hatthiNApuraM nayaraM majhamajjheNaM jeNeva adINasattU rAyA teNeva uvAgacchati 2 taM karayala jAva vaddhAvei pAhuDaM uvaNeti 2 evaM vayAsI evaM khalu ahaM sAmI! mihilAo rAyahANIo kuMbhagassa ranno putteNaM pabhAvatIe devIe attaeNaM malladinneNaM kumAreNaM nivisae ANatte samANe iha havvamAgae, taM icchAmi NaM sAmI! tubmaM bAhucchAyApariggahie jAva parivasittae 3 / tate NaM se adINasattU rAyA taM cittagaradArayaM evaM vadAsI-kinnaM tuma devANuppiyA! malladiNNeNaM nivvisae ANatte?, tae NaM se cittayaradArae adINasatturAya evaM vadAsI-evaM khalu sAmI! malladinne kumAre aNNayA kayAI cittagaraseNiM saddAvei 2 evaM vayAsI-tubmeNaM devANuppiyA ! mama cittasabhaM taM ceva savvaM bhANiyavvaM jAva mama saMDAsagaM chiMdAvei 2 nivisayaM ANavei, taM evaM khalu aMha sAmI! malladineNaM kumAreNaM nivvisae ANatte, tate NaM adINasattU rAyA taM cittagaraM evaM vadAsI-se kerisae NaM devANuppiyA! tume mallIe tadANurUve rUve nivvattie?, tate NaM se cittagaradArae kakkhaMtarAo cittaphalayaM NINeti 2 adINasattussa uvaNei 2 evaM vayAsI-esa NaM sAmI! mallIe videhavararAyakannAe tayANuvarUssa rUvassa kei AgArabhAvapaDoyAre nivvattie No khalu sakkA keNai deveNa vA jAva mallIe videharAyavarakaNNagAe tayANurUve rUve nivvattittae, tate NaM adINasatU paDirUvajaNitahAse dUyaM saddAveti 2 evaM vadAsI-taheva jAva pahArettha gamaNAe 4||suutrN 79 // // 176 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___'pamayavaNaMsi'tti gRhodyAne 'hAvabhAvavilAsavibboyakaliehi'ti hAvabhAvAdaya: sAmAnyena strIceSTAvizeSA; vizeSa: punarayam- "hAvo mukhavikAra; cAra syAd, bhAvazcittasamudbhavaH / vilAso netrajo jJeyo, vibhramo bhrUsamudbhavaH // 1 // iti, anye tvevaM vilAsamAhuH- "sthAnAsanagamanAnAM hastabhrUnetrakarmaNAM caiva / utpadyate vizeSo ya: zliSTo'sau vilAsa: syAt // 1 // " bibbokalakSaNaM cedam- 'iSTAnAmarthAnAM prAptAvabhimAnagarbhasambhUta: / strINAmanAdarakRto vibboko nAma vijJeyaH // 1 // " 'tUliyAu'tti tUlikA bAlamayyazcitralekhanakUrcikA: 1 / 'tadaNarUvaM' rUvaM'ti dRSTavA dvipadAdhucitamAkAramiti, 'aMteurapariyAleNa'nti antaHpuraM ca parivArazca antaHpuralakSaNo vA parivAro ya: sa tathA tAbhyAM tena vA samparivRta; lajjito vIDito vyaI: ityete trayo'pi paryAyazabdA: lajjAprakarSAbhidhAnAyoktA; yUha 'lajjaNijjAe'tti lajjyate yasyAH sA lajjanIyA 4 ||suutrN 79 // teNaM kAleNaM 2 paMcAle jaNavae kaMpille pure nayare jiyasattU nAma rAyA paMcAlAhivaI, tassa NaM jitasattussa dhAriNIpAmokkhaM devisahassaM Arohe hotthA, tattha NaM mihilAe cokkhA nAmaM parivvAiyA riuvveda jAva pariNiTThiyA yAvi hotthA, tate NaM sA cokkhA parivAiyA mihilAe bahUNaM rAIsara jAva satthavAhapabhiMtINaM purato dANadhammaM ca soyadhammaM ca titthAbhiseyaM ca AghavemANI paNNavemANI parUvemANI uvadaMsemANI viharati, tate NaM sA cokkhA parivvAiyA annayA kayAI tidaMDaM ca kuMDiyaM ca jAva dhAurattAo ya geNhai 2 parivAigAvasahAo paDinikkhamai 2 paviralaparivvAiyA saddhiM saMparivuDA mihilaM rAyahANi majhamajheNaM jeNeva kuMbhagassa ranno bhavaNe jeNeva kaNNaMteure jeNeva mallI videhavararAyakannAe teNeva uvAgacchai 2 udaya-pariphAsiyAe dabbhovari paccatthuyAe bhisiyAe nisiyati 2 ttA mallIe viddehavararAyakannAe purato dANadhammaM ca jAva viharati 1 / / tate NaM mallI videhA cokkhaM parivvAiyaM evaM vayAsI-tubbhe NaM cokkhe! kiMmUlae dhamme pannatte?, tate NaM sA cokkhA parivvAiyA malli videhaM evaM vadAsI-amhaMNaM devANuppie! soyamUlae dhamme paNNavemi, jaNNaM amhaM kiMci asuI bhavai taNNaM udaeNaya maTTiyAe jAva aviggheNaM saggaM gacchAmo, tae NaM mallI videha-vararAyakannAe cokkhaM parivvAiyaM evaM vadAsI-cokkhA! se jahA nAmae keI purise ruhirakayaM vatthaM ruhireNa ceva dhovejjA asthi NaM cokkhA! tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM dhovvamANassa kAI sohI?, no iNaDhe samaDhe, evAmeva cokkhA! tubbhe NaM pANAivAeNaM jAva micchAdasaNasalleNaM natthi kAI sohI, jahA va tassa ruhirakayassa vatthassa ruhireNaM ceva dhovvamANassa, tae NaM sA cokkhA parivvAiyA mallIe videha vararAyakannAe evaM vuttA samANA saMkiyA kaMkhiyA viigicchiyA bheyasamAvaNNA jAyA yAvi
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdharmathAGgam 1178 / / hotyA, mallIe No saMcAeti kiMcivi pAmokkhamAikkhittae tusiNIyA saMciTThati, tate NaM taM cokkhaM mallIe bahuo dAsaceDIo hIleMti niMdaMti khisaMti garahaMti appegatiyA heruyAlaMti appegatiyA muhamakkaDiyA kareMti appegatiyA vagghADIo kareMti appegatiyA tajjemANIo tAlemANIo nicchubhaMti, tae NaM sA cokkhA mallIe videhavararAyakannAe dAsaceDiyAhiM jAva garahijjamANI hIlijjamANI AsurutA jAva misimisemANI mallIe videharAya-varakaNNAe paosamAvajjati, bhisiyaM geNhati 2 kaNNaMteurAo paDinikkhamati 2 mihilAo niggacchati 2 parivvAiyAsaMparivuDA jeNeva paMcAlajaNavae jeNeva kaMpillapure bahUNaM rAisara jAva parUvemANI viharati 2 / taNaM se jiyasattU annadA kadAI aMteurapariyAlasaddhi saMparivuDe evaM jAva viharati, tate NaM sA cokkhA parivvAiyAsaMparivuDA jeNeva jitasattussa raNNo bhavaNe jeNeva jitasattU teNeva uvAgacchai 2 ttA aNupavisati 2 jiyasattuM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveti, tate NaM se jitasattU cokkhaM parivvAiyAM saMparivuDaM ejjamANaM pAsati 2 sIhAsaNAo abbhuTTheti 2 cokkhaM sakkAreti 2 AsaNeNaM uvaNimaMteti, tate NaM sA cokkhA udagapariphAsiyAe jAva bhisiyAe nivisai, jiyasattuM rAyaM rajje ya jAva aMteure ya kusalodaMtaM pucchai, tate NaM sA cokkhA jiyasattussa ranno dANadhammaM ca jAva viharati 3 / taNaM se jiyasattU appaNo orohaMsi jAva vimhie cokkhaM evaM vadAsI-tumaM NaM devANuppiyA ! bahUNi gAmAgara jAva aDaha bahUNa ya rAtIsaragihAtiM aNupavisasi taM atthiyAiM te kassavi ranno vA jAva erisae orohe diTThapuvve jArisae NaM ime maha uvarohe ?, tae NaM sA cokkhA parivvAiyA jiyasattuM IsiM avahasiyaM karei 2 jiyasattuM evaM vayAsI evaM ca sarisae NaM tumaM devANuppiyA ! tassa agaDadaddarassa ? ke NaM devANuppie ! se agaDadaddare ?, jiyasattU ! se jahA nAmae agaDadaddare siyA, se NaM tattha jAe tatyeva vuDDe aNNaM agaDaM vA talAga~ vA dahaM vAsaraM sAgaraM vA apAsamANe caivaM bhaNNai-ayaM caiva agaDe vA jAva sAgare vA, tae NaM taM kUvaM aNNe sAmuddae daddare havvamAgae, tae NaM se kuvadaddare taM sAmuddadaddaraM evaM vadAsI-se kesa NaM tumaM devANuppiyA ! katto vA iha havvamAgae ?, tate NaM se sAmuddae daddare taM kUvadaddaraM evaM vayAsau evaM khalu devANuppiyA ! ahaM sAmuddae daddare, tae NaM se kUvadaddare taM sAmuddayaM daddaraM evaM vayAsI emahAlae NaM devANuppiyA ! se sa~mudde ?, tase sAmuddae daddare taM kUvadaddaraM evaM vayAsI mahAlae NaM devANuSpiMyA ! samudde, tae~ NaM se daddare pAeNaM lIhaM kaDDei 2 evaM vayAsI emahAlae devAppiyA ! samudde ?, Nau iNaTThe samaTThe, mahAlae NaM se samudde, tae NaM se kUvadaddure puracchimillAo tIrAo uphiDittANaM gacchai 2 a. 8 pratibuddha nRtasyA gamanaM sU. 74 - / / 178 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM vayAsI-emahAlae NaM devANuppiyA! se samudde ?, No iNaDhe samaDhe, taheva evAmeva tumaMpi jiyasattU annesi bahUNaM rAIsara jAva satthavAhapabhiINaM bhajjaM vA bhagiNIM vA dhUyaM vA suNhaM vA apAsamANe jANesi jArisae mama ceva NaM orohe tArisae No aNNassa, taM evaM // 179 // 6 khalu jiyasattU ! mihilAe nayarIe kuMbhagassa dhUtA pabhAvatIe attiyA mallI nAmaMti rUveNa ya juvvaNeNa jAva no khalu aNNA kAI devakannA vA jArisiyA mallI, videhavararAyakaNNAe chiNNassavi pAyaMguTThagassa ime tavorohe sayasahassatimaMpikalaM na agghaittikaTTa jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disaM paDigayA, tate NaM se jitasattU parivvAiyA-jaNitahAse dUyaM saddAveti 2 jAva pahArettha gamaNAe 4 ||suutrN 80 // ___ 'pAmokkhaM ti uttaraM AkSepasya parihAra ityarthaH 'hIlaMtI'tyAdi hIlayanti jAtyAdhughaTTanata: nindanti-manasA kutsanti khisaMti parasparasyAgrata: taddoSakIrtanena ho garhante-tatsamakSameva heruyAliM'ti vikopayanti mukhamarkaTikAta:asUyayA svamukhavakratA: kurvanti, vagyADiyAo'tti upahAsArthA rutavizeSA: 2 / kusalodaMta'ti kuzalavArtA, agaDadaddare siya'tti kUpamaNDUko bhavet 4 ||suutrN 80 // tate NaM tesi jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA jeNeva mihilA teNeva pahArettha gamaNAe, tate NaM chappiya dUtakA jeNeva mihilA teNeva uvAgachanti 2 mihilAe aggujjANaMsi patteyaM 2 khaMdhAvAranivesaM kareMti 2 mihilaM rAyahANI aNupavisaMti 2 jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchanti 2 patteyaM 2 karayala jAva sANaM 2 rAINaM vayaNAti nivedeti, tate NaM se kuMbhae tesiM dUyANaM aMtie eyamaDhe soccA Asurutte jAva tivaliyaM bhiuDiM evaM vayAsI-na demi NaM ahaM tubbhaM mallI videhavarakaNNaMtikaTTa te chappi dUte asakkAriya asammANiya avaddAreNaM NicchubhAveti, tate NaM jitasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM dUyA kuMbhaeNaM rannA asakkAriyA asammANiyA avadAreNaM NicchubhAviyA samANA jeNeva sagA 2 jANavayA jeNeva sayAti 2 NagarAI jeNeva sagA 2 rAyANo teNeva uvAgacchaMti karayalapariggahiya-dasanahaM sirAvattaM jAva kaTTa evaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! amhe jitasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM yA jamagasamagaM ceva jeNeva mihilA jAva avadAreNaM nicchubhAveti, taM Na dei NaM sAmI ! kuMbhae mallI videhavararAyAkannA, sANaM 2 rAINaM eyamaTuM nivedaMti 1 / tate NaM te jiyasattupAmokkhA chappi rAyANo tesiM dUyANaM aMtie eyamaTuM soccA nisamma AsuruttA aNNamaNNassa dUyasaMpesaNaM kareMti 2 E evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA! amhaM chaNhaM rAINaM dUyA jamagasamagaM ceva jAva nicchUDhA, taM seyaM khalu devANuppiyA! amhaM kuMbhagassa jattaM geNhittaettikaTTa aNNamaNNassa etamaTuM paDisuNeti 2 NhAyA saNaddhA hatthikhaMdhavaragayA sakoraMTamalladAmA jAva seyavaracAmarAhiM
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.8 arhanaka jJAtAdharma kazcAGgam / // 180 // mahayA-haya-gaya-raha-pavara-johakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhi saMparivuDA savviDDIe jAva raveNaM saehiM 2 nagarehito jAva niggacchati 2 egayao milAyaMti 2 jeNeva mihilA teNeva pahArettha gamaNAe, tate NaM kuMbhae rAyA imIse kahAe laDhe samANe balavAuyaM saddAveti 2 evaM vadAsI-khippAmeva jAva yaha jAva seNNaM sannAheha jAva paccappiNaMti, tate NaM kuMbhae NhAte saNNaddhe hatthikhaMdhavaragaye sakoraMTamalladAme seyavaracAmarae mahayA hayagayarahapavarajohakalie mihilaM maoNmajjheNaM NijjAti 2 videhaM jaNavayaM majjhamajjheNaM jeNeva desaaMte teNeva uvAgacchati 2 khaMdhAvAranivesaM kareti 2 jiyasattupAmokkhA chappiya rAyANo paDivAlemANe jujjhasajje paDiciTThati, tate NaM te jiyasattupAmokkhA chappiya rAyANo jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchaMti 2 kuMbhaeNaM rannA saddhi saMpalaggA yAvi hotthA, tate NaM te jiyasattupAmokkhA chappi rAyANo kuMbhayaM rAyaM hayamahiya-pavara-vIraghAiya-nivaDiya-ciMdhaddhayappaDAgaM kicchappANovagayaM diso disiM paDisehaMti 2 / tate NaM se kuMbhae jitasattupAmokkhehiM chahiM rAIhiM hayamahita jAva paDisehie samANe atthAme abale avIrie jAva adhAraNijjamitikaTTa sigdhaM turiyaM jAva veiyaM jeNeva mihilA teNeva uvAgacchati 2 mihilaM aNupavisati 2 mihilAe duvArAtiM pihei 2 rohasajje ciTThati, tatai NaM te jitasattupAmokkhA chappi rAyANo jeNeva mihilA teNeva uvAgacchaMti 2 mihilaM rAyahANiM NissaMcAraM NiruccAraM savvato samaMtA olaMbhittANaM ciTuMti, tate NaM se kuMbhae mihilaM rAyahANi ruddhaM jANittA anbhaMtariyAe uvaTThANasAlAe sIhAsaNavaragae tersi jitasattupAmokkhANaM chaNhaM rAtINaM chiddANi ya vivarANi ya mammANi ya alabhamANe bahUhiM Aehi ya uvAehi ya uppattiyAhi ya 4 buddhIhiM pariNAmemANe 2 kiMci AyaM vA uvAyaM vA alabhamANe ohatamaNasaMkappe jAva jhiyAyati 3 / imaM ca NaM mallI videhavararAyakannA bahAyA jAva bahUhiM khujjAhiM parivuDA jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchati 2 kuMbhagassa pAyaggahaNaM kareti tate NaM kuMbhae malli videhavararAyakannaM No ADhAti no pariyANAi tusiNIe saMciTThati, tate NaM mallI videhavararAyakannA kuMbhagaM evaM vayAsI-tubbhe NaM tAo! aNNadA mama ejjamANaM jAva niveseha, kiNNaM tubbhaM ajja ohatamaNasaMkappe jhiyAyaha?, tate NaM kuMbhae malli videhavararAyakannaM evaM vayAsI-evaM khalu puttA ! tava kajje jitasattu-pamukkhehiM chahiM rAtIhiM dUyA saMpesiyA, te NaM mae asakkAriyA jAva nicchUDhA, tate NaM te jitasattupAmukkhA tesiM dUyANaM aMtie eyamaDhe soccA parikuviyA samANA mihilaM rAyahANi nissaMcAraM jAva ciTuMti, // 18 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 181 tate NaM ahaM puttA tesiM jitasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM aMtarANi alabhamANe jAva jhiyAmi, tate NaM sA mallI videhavararAyakannA kuMbhayaM rAyaM evaM vayAsI-mA NaM tumbhe tAo ! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha, tunbhe NaM tAo ! tesi jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAINaM patteyaM 2 rahasiyaM dUyasaMpese kareha, egamegaM evaM vadaha-tava demi malli videhavararAyakaNNaMtikaTTa saMjhAkAla-samayasi paviralamaNUsaMsi nisaMtaMsi paDinisaMtasi patteyaM 2 mihilaM rAyahANi aNuSpaveseha 2 gabbhagharaesu aNuppaveseha mihilAe rAyahANIe duvArAI pidheha 2 rohasajje ciTThaha, tate NaM kuMbhae evaM karei taM ceva jAva paveseti rohasajje ciTuMti 4 / tate NaM te jitasattupAmokkhA chappiya rAyANo kallaM pAunbhUyA jAva jAlaMtarehiM kaNagamayaM matthayachiDe paumuppalapihANaM paDima pAsaMti, esa NaM mallI videharAyavarakaNNattikaTTa mallIe videhavararAyakannAe rUve ya jovvaNe ya lAvaNNe ya mucchiyA giddhA jAva ajjhovavaNNA aNimisAe diTThIe pehamANA 2 ciTuMti, tate NaM sA mallI videhavararAyakannA hAyA jAva pAyacchittA savvAlaMkAravibhUSiyA bahUhiM khujjAhiM jAva parikkhittA jeNeva jAlagharae jeNeva kaNayapaDimA teNeva uvAgacchati 2 tIse kaNagapaDimAe matthayAo taM paumaM avaNeti, tate NaM gaMdhe NiddhAvati, se jahA nAmae ahimaDeti vA jAva asubhatarAe cev5|| tate NaM te jiyasattupAmokkhA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM 2 uttarijjaehiM AsAtiM piheMti 2 ttA parammuhA ciTThati, tate NaM sA mallI videhavararAyakannA te jitasatupAmokkhe evaM vayAsI-kiNNaM tubbhaM devANuppiyA! saehi 2 uttarijjehiM jAva parammuhA ciTThaha ?, tate NaM te jitasattupAmokkhA mallI videhavararAyakannAM evaM vayaMti-evaM khalu devANuppie! amhe imeNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM 2 jAva ciTThAmo, tate NaM mallI videhavararAyakannA te jitasattupAmukkhe evaM vayAsI-jai tA devANuppiyA! imIse kaNagapaDimAe jAva paDimAe kallAkalli tAo maNuNNAo asaNa 4 egamege piMDe pakkhippamANe 2 imeyArUve asubhe poggalapariNAme imassa (kimaMga) puNa orAliya-sarIrassa khelAsavassa vaMtAsavassa pittAsavassa sukkasoNiya-pUyAsavassa durUvaUsAsa-nIsAsassa durUva-mutta-putiyapurIsa-puNNassa saDaNa jAva dhammassa kerisae pariNAme bhavissati ?, taM mA NaM tubbhe devANuppiyA! mANussaesu kAmabhogesu sajjaha rajjaha gijjhaha mujjhaha ajjhovavajjaha, evaM khalu devANuppiyA! tumhe amhe imAo tacce bhavaggahaNe avaravidehavAse salilAvartisi vijae vIyasogAe rAyahANIe mahabbalapAmokkhA sattavi ya bAlavayaMsayA rAyANo hotthA sahajAyA jAva pavvatitA, tae NaM ahaM devANuppiyA! imeNaM // 18 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma kathAGgam tAlapizAca svarUpa sU.75 // 182 // kAraNeNaM itthInAmagoyaM kama nivvattemi jati NaM tunbhaM cotthaM uvasaMpajjittANaM viharaha, tate NaM ahaM cha8 uvasaMpajjittANaM viharAmi sesaM taheva savvaM, tate NaM tubbhe devANuppiyA! kAlamAse kAlaM kiccA jayaMte vimANe uvavaNNA tattha NaM tubbhe desUNAti battIsAtiM sAgarovamAI ThitI, tate NaM tubbhe tAo devaloyAo aNaMtaraM cayaM caittA iheva jaMbuddIve 2 jAva sAiM 2 rajjAti uvasaMpajjittANaM viharaha, tate NaM ahaM devANuppiyA! tAo devaloyAo AukkhaeNaM jAva dAriyattAe paccAyAyA,-kiM tha tayaM pamhuDaM jaM tha tayA bho jayaMtapavaraMmi / vutthA samayanibaddhaM devA! taM saMbharaha jAti / 1 // 6 // tate NaM tesiM jiyasattupAmokkhANaM chaNhaM rAyANaM mallIe videhavararAyakannAe aMtie etamaTuM soccA Nisamma subheNaM pariNAmeNaM pasattheNaM ajjhavasANeNaM lesAhiM visujjhamANIhiM tayAvaraNijjANaM IhAvUhamaggaNagavesaNaM karamANassa saNNijjAissaraNe samuSpanne, eyamaTuM samma abhisamAgacchaMti, tae NaM mallI arahA jitasattupAmokkhe chappi rAyANo samuppaNNajAisaraNe jANittA gambhagharANaM dArAI vihADAveti, tate NaM te jitasattupAmokkhA jeNeva mallI arahA teNeva uvAgacchaMti 2 tate NaM mahabbalapAmokkhA sattaviya bAlavayaMsA egayao abhisamannAgayA yAvi hotthA, tate NaM mallIe arahAte jitasattUpAmokkhe chappiya rAyANo evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA ! saMsArabhayauvviggA jAva pavvayAmi taM tumbhe NaM kiM kareha kiM ca vavasaha (vasaha) jAva kiM bhe hiyasAmatthe ?, jiyasattU pAmukkhANaM chappiya rAyANo malli arahaM evaM vayAsI-jati NaM tumbhe devANuppiyA ! saMsAra jAva pavvayaha amhe NaM devANuppiyA! ke aNNe AlaMbaNe vA AhAre vA paDibaMdhe vA jaha cevaNaM devANuppiyA! tunbhe amhe io tacce bhavaggahaNe bahusu kajjesu ya meDhI pamANaM jAva dhammadhurA hotthA tahA cevaNaM devANuppiyA ! iNhipi jAva bhavissaha, amheviya NaM devANuppiyA! saMsArabhaubbiggA jAva bhIyA jammaNamaraNANaM devANuppiyANaM saddhi muMDA bhavittA jAva pavvayAmo / tate NaM mallI arahA te jitasattupAmokkhe evaM vayAsI-jaNNaM tubbhe saMsAra jAva mae saddhiM pavvayaha taM gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! saehiM 2 rajjehiM jeTe putte rajje ThAveha 2 ttA purisasahassavAhiNIo sIyAo durUhaha durUDhA samANA mama aMtiyaM pAunbhavaha, tate NaM te jitasattupAmukkhA mallissa arahato etamaTTha paDisuNeti 7 / / tate NaM mallI arahA te jitasattupAmukkhANa chappiya rAyANo gahAya jeNeva kuMbhae teNeva uvAgacchai uvAgacchittA kuMbhagassa pAesu pADeti, tate NaM kuMbhae te jitasattupAmukkhANa chappiya rAyANo vipuleNaM asaNa-pANa-khAima-sAyameNaM puSphavasthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkAreti jAva // 18 // ka
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 183 & paDivisajjeti, tate NaM te jiyasattupAmokkhA kuMbhaeNaM raNNA visajjiyA samANA jeNeva sAiM 2 rajjAti jeNeva nagarAta teNeva uvAgacchaMti ra 2 sagAI rajjAti uvasaMpajjittA viharaMti, tate NaM mallI arahA saMvaccharAvasANe nikkhamissAmitti maNaM pahAreti 8 ||suutrN 81 // 'jamagasamagaMti yugapat 'jataM giNhittae'tti yAtrAM-vigrahArthaM gamanaM grahItuM-AdAtuM vidhAtumityarthaH, 'balavAuya'ti balavyApRtaM sainyavyApAravantaM 'saMpalagge'tyatra yo miti zeSa: 'hayamahiyapavaravIraghAiyavivaDiyaciMdhaddhayapaDAge'ti hata:-sainyasya hatatvAt mathito-mAnasya nirmathanAt pravarA vIrA-bhaTA ghAtitA vinAzitA yasya sa tathA vipatitA cihnadhvajA:-cihnabhUtagaruDasiMhadharA 'valakadhvajAdayaH patAkAzca hastinAmuparivarttinya: prabalaparabalaprayuktAnekatIkSNakSuraprahAraprakaraNa daNDAdicchedanAdyasya sa tathA, tata: padacatuSkasya karmadhAraya, athavA hayamathitA:-azvamarditA: pravaravIrA yasya ghAtitAzca satyo vipatitAzcihnadhvajapatAkA yasya sa tathA taM, 'disodisaM'ti dizo dizi sarvata ityarthaH 'paDisehaMti'tti AyodhanAdvinivartayanti nirAkurvantItyartha: 2 / _ 'adhAraNijjaM'ti adhAraNIyaM dhArayitumazakyaM parabalamitikRtvA, athavA adhAraNIyaM-ayApanIyaM yApanA kartumAtmano na zakyata itikRtvA 'nissaMcAraM tira dvArApadvAraiH janapravezanirgamavarjitaM yathA bhavati 'niruccAraM' prAkArasyordhvaM janapravezanirgamavarjitaM yathA bhavati athavA uccAra:-purISaM tadvisargArthaM yajjanAnAM I bahirnirgamanaM tadapi sa eveti tena varjitaM yathA bhavatyevaM sarvato-dikSu samantAt-vidikSu 'avarudhya rodhakaM kRtvA tiSThanti smeti3| / RE 'rahassie'tti rahasikAn guptAn 'dUtasaMpreSAn' dUtapreSaNAni 'paviralamaNUsaMsitti praviralA: manuSyA: mArgAdiSu yasmin sandhyAkAlasamaye sa tathA tasmin, tathA'nizAnteSu' gRheSu'pratinizrAntA' vizrAntA yasmin manuSyA itIha draSTavyaM, sa tathA tatra,athavA sandhyAkAlasamaye sati tathA tatraiva ya: praviralo manuSyo-mAnuSajano kA SEW mArgeSu bhavati tatra nizAnteSu pratinizrAnte ityrth:4| 8 'jai tAve'tyAdi, yadi tAvadasyAhArapiNDasyAyaM pariNAma: asya punaraudArikazarIrasya kIdRzo bhaviSyatIti sambandha, iha ca 'kimaMga puNa'tti yatkvacid dRSyate tata:'imassa puNa'tti paThanIyaM vAcanAntare tathAdarzanAt, 'kallAkalliti pratidinaM 'khelAsavetyAdi khela-niSThIvanaM tadAzravati-kSaratIti khelAzravaM tasya evaM zeSANyapi padAni, navaraM vAntaM-vamanaM pittaM-doSavizeSa: zukra-saptamo dhAtuH zoNitaM-ArttavaM sAmAnyena vA rudhiraM 'pUrya' paripakvaM tadeva // 183 // dUrUpau-virUpAvucchvAsani:zvAsau yasya tattathA tasya, dUrUpeNa mUtrakeNa pUtikena vA-azubhagandhavatA purISeNa pUrNaM yattattathA tasya, tathA zaTanaM-aGgalyAdeH kuSThAdinA kA ra patanaM chedana-bAhvAdervidhvaMsanaM ca-kSaya: ete dharmA:-svabhAvA yasya tattathA tasya, 'sajjaha' sajjata saGgaM kuruta 'rajyata' rAgaM kuruta 'gijjhaha' gRdhyata gRddhi azA prAptabhogeSvatRptilakSaNAM kuruta 'mujjhaha' muhyata moha-taddoSadarzane mUDhatvaM kuruta 'ajjhovavajjaha' adhyupapadyadhvaM tadaprAptaprApaNAyAdhyupapattiM tadekAgratAlakSaNAMsaha
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam // 184 // kuruta, 'kiM tha tayaM' gAhA 'ki'miti prazne, 'tha' iti vAkyAlaGkAre, 'takat' tat 'pamhuTTaM'ti vismRtaM 'jaM'ti yat tha iti vAkyAlaGkAre 'tadA' tasmin kAle 'bho' ityAmantraNe 'jayaMtapravare' jayantAbhidhAne pravare'nuttaravimAne 'vuttha'ti uSitA nivAsaM kRtavantaH 'sayamanibaddhaM' manasA nibaddhasaGketaM yathA pratibodhanIyA vayaM paraspareNeti, samakanibaddhAM vA sahitairyA upAttA jAtistAM devAH anuttarasurAH santaH, 'ta'ti ta eva tAM vA devasambandhinIM smarata jAti-janma yUyamiti // 1 // 6 // sUtra 81 // te kAle 2 sakkassAsaNaM calati, tate NaM sakke deviMde 3 AsaNaM caliyaM pAsati 2 ohiM pauMjati 2 malli arahaM ohiNA Abhoeti 2 imeyArUve abbhatithae jAva samupyajjitthA evaM khalu jaMbuddIve 2 bhArahe vAse mihilAe kuMbhagassa ranno puttI mallI arahA nikkhamissAmitti maNaM pahAreti, taM jIyameyaM tIyapaccuppannamaNAgayANaM sakkANaM 3 arahaMtANaM bhagavaMtANaM nikkhamamANANaM ImeyArUvaM atthasaMpayANaM dalittae, taMjahA- tiNNeva ya koDisayA aTThAsIti ca hoMti koddiio| asitiM ca sayasahassA iMdA dalayaMti arahANaM // 1 // evaM saMpeheti 2 vesamaNaM devaM saddAveti 2 tA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! jaMbuddIve 2 bhArahe vAse jAva asItiM ca sayasahassAiM dalaittae, taM gacchha NaM devANuppiyA ! jaMbuddIve bhArahe vAse kuMbhagassa ranno bhavaNaMsi imeyArUvaM atthasaMpadANaM sAharAhi 2 khippAmeva mama eyamANattiyaM paccappiNAhi tate NaM se vesamaNe deve sakkeNaM deviMdeNaM 3 evaM vutte haTTe karayala jAva paDisuNei 2 jaMbhae deve saddAvei 2 evaM vayAsI- gacchahaNaM tubhe devANuppiyA ! jaMbuddIvaM dIvaM bhArahaM vAsaM mihilaM rAyahANi kuMbhagassa ranno bhavaNaMsi tinneva ya koDisayA aTThAsIyaM ca koDIo asiyaM ca sayasahassAiM ayameyArUvaM atthasaMpayANaM sAharaha 2 mama eyamANattiyaM paccappiNaha, tate NaM te jaMbhagA devA vesamaNeNaM jAva suNettA uttarapuracchimaM disIbhAgaM avakkamaMta 2 jAva uttaraveDavviyAiM rUvAiM viuvvaMti 2 tAe ukkiTThAe jAva vIivayamANA jeNeva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse jeNeva mihilA rAyahANI jeNeva kuMbhagassa raNNo bhavaNe teNeva uvAgacchaMti 2 kuMbhagassa ranno bhavaNaMsi tinni koDisayA jAva sAharati 2 jeNeva vesamaNe deve teNeva uvAgacchaMti 2 karayala jAva paccaSpiNaMti, tate NaM se vesamaNe deve jeNeva sakke deviMde devarAyA teNeva uvAgacchai 2 karayala jAvaM paccappiNati 1 / taNaM mallI arahA kallAkalli jAva mAgahao pAyarAsotti bahUNaM saNAhANa ya aNAhANa ya paMthiyANa ya pahiyANa ya karo (kAyako) DiyANa ya kappaDiyANa ya egamegaM hiraNNakoDiM (hatthamAsaM) aTTha ya aNUNAtiM sayasahassAtiM imeyArUvaM atthasaMpadANaM dalayati, a. 8. pizAcasya upadravaH sU. 75 / / 184 / /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 185 / / taeAM se kuMbhae mihilAe rAyahANIe tattha 2 tahiM 2 dese 2 bahUo mahANasasAlAo kareti, tattha NaM bahave maNuyA diNNabhaibhattaveyaNA vipulaM asaNa 4 uvakkhaDeMti 2 je jahA AgacchaMti taMjahA paMthiyA vA pahiyA vA karoDiyA vA kappaDiyA vA pAsaMDatthA vA gihatthA vA tassa ya tahA Asatthassa vIsatthassa suhAsaNavaragatassa taM vipulaM asaNaM 4 paribhAemANA parivesemANA viharaMti 2 / tate NaM mihilAe siMghADaga jAva bahujaNo aNNamaNNassa evamAtikkhati evaM khalu devANuppiyA ! kuMbhagassa raNNo bhavaNaMsi savvakAmaguNiyaM kimicchiyaM vipulaM asaNaM 4 bahUNaM samaNANa ya jAva (surAsuriyaM) parivesijjati, 'varavariyA ghosijjati kimicchiyaM dijjae bahuvihIyaM / suraasuradevadANavanariMdamahiyANa nikkhamaNe // 1 // tate NaM mallI arahA saMvaccharaNaM tinni koDisayA aTThAsItiM ca hoMti koDIo asitiM ca sayasahassAiM imeyArUvaM atyasaMpadANaM dalaittA nikkhamAmitti maNaM pahAreti 3 // sUtraM 82 // 'jAva mAgahao pAyarAso'tti magadhadezasambandhinaM prAtarAzaM prAbhAtikaM bhojanakAlaM yAvat praharadvayAdikamityarthaH, 'bahuNa'mityAdi, sanAthebhyaH-sasvAmikebhya: anAthebhyo-raGkebhya: 'paMthiyANaM 'ti panthAnaM nityaM gacchantIti pAnthAsta eva pAnthikAstebhyaH 'pahiyANaM'ti pathi gacchantIti pathikAstebhyaH prahitebhyo vA kenApi kvacit preSitebhya ityartha: karoTyAkapAlena carantIti karoTikAstebhyaH kvacit 'kAyakoDiyANaM'ti pAThastatra kAco - bhArodvahanaM tasya koTI bhAgaH kAcakoTI tayA ye caranti kAcakoTikAstebhyaH karpaTaizcarantIti kArpaTikA: kApaTikA vA kapaTacAriNastebhya, 'egamegaM hatthAmAsaM 'ti vAcanAntare dRzyate tatra hastena hiraNyasyAmarza - parAmarzo graho hastAmarza: tatparimANaM hiraNyamapi sa evocyate atastamekaikamekaikasmai dadAti sma, prAyikaM caitatsambhAvyate ' varavariyA ghosijjai kimicchiyaM dijjai bahuvihIyaMti vacanAt ata eva 'egA hiraNNakoDI' tyAdyapi zakrArpitahiraNyadAnapramANameva, yato'nyadapi . svakIyadhanadhAnyAdigataM dAnaM sambhavatIti, 'tattha tattha'tti avAntarapurAdau deze deze zrRGgATakAdau 'tahiM tahiM 'ti tatra tatra mahApathapathAdInAM bhAge bhAge atibahuSu sthAneSviti tAtparyamiti, mahAnasasAlA - rasavatIgRhANi 'diNNabhayabhattaveyaNa'tti dattaM vitIrNaM bhRtibhaktalakSaNaM dravyabhojanasvarUpaM vetanaM mUlyaM yebhyaste tathA 'pAkhaMDa'tti liGginaH 2 / 'savvakAmaguNiyaM 'ti sarve kAmaguNA-abhilaSaNIyaparyAyA rUparasagandhasparzalakSaNA: santi saJjAtA vA yatra tat sarvakAmaguNikaM sarvakAmaguNitaM vA, kaH kimIpsatItyevamicchAnusAreNa yaddIyate tatkimIpsitaM, bahubhyaH zramaNebhyo brAhmaNebhyaH sanAthebhya ityAdi pUrvavat, 'surAsuriya'ti vAcanAntare dRSyate tatra bhojane ayaM ca sUro'yaM ca sUro bhuMktAM ca yatheSTamityevaM yA pariveSaNakriyA sA sUrAsUrikA puTApuTikAdInAmivAtra samAsaH tayA sUrAsUrikayA, tRtIyArthe ceha sUtranirdeze dvitIyA / / 185 / /
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.8 arhanakaparIkSA prazaMsA ca sU. 75 I draSTavyeti, varavariyA' gAhA varasya-iSTArthasya varaNa-grahaNaM varavarikA, varaM vRNuta varaM vRNutetyevaM saMzabdanaM varavariketi bhAvaH surAsurairdevadAnavanarendraizca mahitA yete tathA 2 cAra teSAM 3 ||suu. 82 // teNaM kAleNaM 2 logaMtiyA devA baMbhaloe kappe riTe vimANapatthaDe saehiM 2 vimANehiM saehiM 2 pAsAyavaDisaehiM patteyaM 2 caurhi tAdharma sAmANiya-sAhassIhiM tihiM parisAhiM sattahiM aNiehi sattarhi aNiyAhivaIhiM solasahiM Ayarakkha-devasAhassIhiM annehi ya bahUhiM kathAGgam logaMtiehiM devehiM saddhi saMparivuDA mahayAhaya-naTTagIyavAiyajAvaraveNaM bhujamANA viharaMti, taMjahA-'sArassayasAiccA vaNhI varuNAya gaddatoyA // 186 // y| tusiyA avvAbAhA aggiccA ceva riTThA ya // 1 // tate NaM tesi loyaMtiyANaM devANaM patteyaM 2 AsaNAtiM calaMti taheva jAva arahaMtANaM nikkhamamANANaM saMbohaNaM karettaetti taM gacchAmoNaM amhevi mallissa arahato saMbohaNaM karemittikadra evaM saMpeheMti 2 uttaraparacchimaM disIbhAyaM avakkameti 2 veuvviyasamugghAeNaM samohaNaMti 2 saMkhijjAI joyaNAI evaM jahA jaMbhagA jAva jeNeva mihilA rAyahANI jeNeva kuMbhagassa ranno bhavaNe jeNeva mallI arahA teNeva uvAgacchaMti 2 aMtalikkhapaDivannA sakhikhiNiyAiM jAva vatthAtiM pavara parihiyA karayala jAva tAhi iTThAhiM jAva evaM vayAsI-bujjhAhi bhagavaM! loganAhA pavattehi dhammatitthaM jIvANaM hiyasuhanisseyasakaraM bhavissatittikaTTa doccapi taccapi evaM vayaMti 2 malli arahaM vaMdaMti namasaMti 2 jAmeva disi pAunbhUA tAmeva disi paDigayA 1 / tate NaM mallI arahA tehiM logaMtiehiM devehiM saMbohie samANe jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchati 2 karayala jAva evaM vayAsI-icchAmi NaM ammayAo! tumbhehiM abhaNaNNAte muMDe bhavittA jAva pavvatittae, ahAsaha devANuppiyA! mA paDibaMdhaM karehi 2 / tate NaM kuMbhae koDubiyapurise saddAveti 2 evaM vadAsI-khippAmeva aTThasahassaM sovaNNiyANaM jAva bhomejjANaMti, aNNaM ca mahatthaM jAva titthayarAbhiseyaM uvaveha jAva uvar3hati, teNaM kAleNaM 2 camare asariMde jAva accuyapajjavasANA AgayA, tate NaM sakke 3 Abhiogie deve saddAveti 2 evaM vadAsI-khippAmeva aTThasahassaM sovaNiyANaM jAva aNNaM ca taM viulaM uvaTThaveha jAva uvaTThaveMti, tevi kalasA te ceva kalase aNupaviTThA, tate NaM se sakke deviMde devarAyA kuMbharAyA malli arahaM sIhAsaNaMsi puratthAbhimuhaM nivesei aTThasahasseNaM sovaNiyANaM jAva abhisiMcaMti, tate NaM mallissa bhagavao abhisee vaTTamANe appegatiyA devA mihilaM ca sambhitaraM bAhiM jAva savvato samatA paridhAvaMti, tae NaM kuMbhae rAyA doccapi uttarAvakkamaNaM jAva savvAlaMkAravibhUsiyaM kareti 2 koDuMbiyapurise saddAvei 2ttA evaM vayAsI-khippAmeva maNoramaM sIyaM uvaTThaveha te uvaTThaveMti 3 / // 186 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 187 // tate NaM sakke 3 Abhiogiedeve saddAveti 2 evaM vayAsI khippAmeva aNegakhaMbha-sayasanni-viTuM jAva maNoramaM sIyaM uvaTThaveha jAva sAvi sIyA taM ceva sIyaM aNupaviTThA, tate NaM mallI arahA sIhAsaNAo abbhuDheti 2 jeNeva maNoramA sIyA teNeva uvAgacchati 2 maNoramaM sIyaM aNupayAhiNI-karemANA maNoramaM sIyaM durUhati 2 sIhAsaNavaragae puratthAbhimuhe sannisanne, tate NaM kuMbhae aTThArasa seNippaseNIo saddAveti 2 evaM vadAsI-tubbhe NaM devANuppiyA ! NhAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA mallissa sIyaM parivahaha jAva parivahaMti, tate NaM sakke deviMde devarAyA maNoramAe dakkhiNillaM uvarillaM bAhaM geNhati, IsANe uttarillaM uvarillaM bAhaM geNhati, camare dAhiNillaM heTThillaM bAhaM geNhati, balI uttarillaM heTThillaM bAhaM gehati, avasesA devA jahArihaM maNoramaM sIyaM parivahaMti 4 / . "pubbi ukkhittA mANussehiM to haTTharomakUvehiM / pacchA vahati sIyaM asuriMda-suriMda-nAgiMdA // 1 // cala-cavala-kuMDala bhUSaNa)dharA scchNd-viubviyaabhrnndhaarii| deviMda-dANaviMdA vahaMti sIya jiNiMdassa // 2 // tate NaM mallissa arahao maNoramaM sIyaM durUDhassa ime aTThaTThamaMgalagA purato ahANu puvvI evaM niggamo jahAjamAlissa, tate NaM mallissa arahato nikkhamamANassa appegaiyA devA mihilaM rAyahANiM Asiya saMmajjiyaM saMmaTuMsUiratyaMtarAvaNa-vihiyaM kareMti abhitaravAsavihigAhA jAva paridhAvaMti, tate NaM mallI arahA jeNeva sahassaMbavaNe ujjANe jeNeva asogavarapAyave teNeva uvAMgacchati sIyAo paccorubhati 2 AbharaNAlaMkAraM pabhAvatI paDicchati, tate NaM mallI arahA sayameva paMcamuTThiyaM loyaM kareti, tate NaM sakke deviMde 3 mallissa kese paDicchati, khIrodagasamudde pakkhivai (sAharai) / tate NaM mallI arahA Namo'tthu NaM siddhANatikaTTa sAmAiyacarittaM paDivajjati, jaM samayaM ca NaM mallI arahA carittaM paDivajjati taM samayaM ca NaM devANaM mANusANa ya Nigghose turiyaniNAyagIyavAtiyanigghose ya sakkassa vayaNasaMdeseNaM Nilukke yAvi hotthA, jaM samayaM caNaM mallI arahA sAmAtiyaM carittaM paDivanne taM samayaM ca NaM mallissa arahato mANusadhammAo uttarie maNapajjavanANe samuppanne 5 / ___mallI NaM arahA je se hemaMtANaM docce mAse cautthe pakkhe posasuddhe tassa NaM posasuddhassa ekArasIpakkheNaM puvvaNhakAlasamayaMsi aTThameNaM bhatteNaM apANaeNaM assiNIhi nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM tihiM itthIsaehiM abhitariyAe parisAe tihiM purisasaehiM bAhiriyAe parisAe saddhiM muMDe bhavittA pavvaie, malli arahaM ime aTTha NAyakumArA aNupavvaiMsu taMjahA-NaMde yaNaMdimitte sumitta balamitta bhANumitte ya / amaravati i||18||
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.8 kathAnam amaraseNe mahaseNe ceva aTThamae // 1 // tae NaM se bhavaNavaI 4 mallissa arahato nikkhamaNamahimaM kareMti 2 jeNeva naMdIsaravare teNeva uvAgacchanti, aTThAhiyaM kareMti 2 jAva paDigayA, tate NaM mallI arahA jaMceva divasaM pavvatie tasseva divassa puvvA(paccAvaraNha-kAlasamayaMsi jJAtAdharma asoga-varapAyavassa ahe puDhavi-silApaTTayaMsi suhAsaNavaragayassa suheNaM pariNAmeNaM pasatthehiM ajjhavasANehiM pasatthAhiM lesAhiM visujjhamANIhiM tayAvaraNakammaraya-vikaraNakaraM apuvakaraNaM aNupaviTThassa aNaMte jAva kevalanANadaMsaNe samuppanne 6 ||suutrN 83 // nRpasyA _ 'sArassaya'gAhA sArasvAtA: 1 AdityA: 2 vahnayo 3 varuNAzca 4 gatoyAzca 5 tuSitA: 6 avyAbAdhA: 7 AgneyAzce 8 tyaSTau gamaH // 188 // 1 kRSNarAjyavakAzAntarasthavimAnASTakavAsino riSThAzcetiriSThAkhyavimAnaprastaTavAsina, kvacit dazavidhA- ete vyAkhyAyante, asmAbhistu sU.76 sthaanaanggaanusaarennaivmbhihitaa:1| 'haTTharomakUvehiMti romAJcitai: 'calacavalakuMDaladhara'tti calAzca te capalakuNDaladharAzceti vigrahaH, 'sacchaMdaviubbiyAbharaNadhAri'tti svacchandAzca te puzu vikurvitAbharaNadhAriNazca svacchandena vA-svAbhiprAyeNa vikurvitAnyAbharaNAni dhArayantIti vigrh:1| ra 'jahA jamAlissa'tti bhagavatyAM yathA jamAle: niSkramaNaM tatheha vAcyamihaiva vA yathA meghakumArasya, navaraM cAmaradhAritaruNyAdiSu zakrezAnAdIndrapravezata iha vizeSaH, Asiya0 abbhaMtarA vAsa vihi gAhA' iti appegaiyA devA mihilaM rAyahANiM sabbhitarabAhiraM AsiyasaMmajjiyaM saMmaTThasuiratyaMtarAvaNavIhiyaM kareMti, appegaiyA devA maMcAimaMcakaliyaM kareMtI'tyAdirmeghakumAraniSkramaNoktanagaravarNakasya tathA 'appegaiyA devA hiraNNavAsaM vAsiMsu evaM suvannavAsaM vAsiMsu evaM cha rayaNavairapuSphamallagaMdhacuNNaAbharaNavAsaM vAsiMsu' ityAdivarSasamUhasya tathA 'appegaiyA devA hiraNNavihiM bhAiMsu evaM 'suvaNNacuNNavihiM bhAiMsu'6 ityAdividhisamUhasya tIrthakarajanmAbhiSekoktasaGgrahArthA yA: kvacit gAthAH santi tA: anuzritya sUtramadhyeyaM yAvad 'appegaiyA devA AdhAveMti paridhAvantI' tyetadavasAnamityartha; idaM ca rAjapraznakRtAdau draSTavyamiti, 'nilukke'tti nilukko'ntarhita ityartha: 5 / 'suddhassa ekkArasIpakkheNaM'ti zuddhapakSasya yA ekAdazI tithistatpakSe-tada. NamityalaGkAre 'NAyakumAra'tti jJAtA:-ikSvAkuvaMzavizeSabhUtAH teSAMka ka kumArA:-rAjyAre jJAtakumArA: 'tasseva divasassa puvva(pacca) varaNhakAlasamayaMsi'tti yatra divase dIkSAM jagrAha tasyaiva poSamAsazuddhaikAdazIlakSaNasyaka pratyaparAhNakAlasamaye-pazcime bhAge idamevAvazyake pUrvAhna mArgazIrSe ca zrUyate, yadAha 'tevIsAe NANaM uppannaM jiNavarANa puvvaNhe'tti tathA ke 'maggasirasuddhaekkArasIe mallissa assiNIjogi'tti tathA tatraivAsyAhorAtraM yAvacchadmasthaparyAya: zrUyate tadatrAbhiprAyaM bahuzrutA vidantIti, zrAddha
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'kammarayavikaraNakara'ti karmarajovikSepaNakAri apUrvakaraNamaSTamaguNasthAnakaM, anantaM viSayAnantatvAt yAvatkaraNAdidaM draSTavyaM anuttaraM-samastajJAnapradhAnaM ra nirvyAghAtaM-apratihataM nirAvaraNa-kSAyikaM kRtsnaM-sarvArthagrAhakatvAt pratipUrNa-sakalasvAMzayuktatvAt paurNamAsIcandravat kevalavarajJAnadarzanaM saMzuddhaM varavizeSagrahaNaM sAmAnyagrahaNaM cetyartha:6 ||suu.83 // teNaM kAleNaM 2 savvadevANaM AsaNAti calaMti samosaDhA suNeti aTThAhiyAmahimaM naMdIsaraM jAmeva disaM pAunbhUyA kuMbhaevi niggacchati, tate NaM te jitasattupAmukkhA chappiyarAyANo jeTTaputte rajje ThAvettA purisasahassavAhiNIyAo durUDhA savviDDIe jeNeva mallI arahA jAva pajjuvAsaMti, tate NaM mallI arahA tIse mahAliyAe kuMbhagassa tesiMca jiyasattupAmukkhANaM dhammaM kaheti parisA jAmeva disi pAunbhUyA tAmeva disiM paDigayA, kuMbhae samaNovAsae jAte, paDigae, pabhAvatI ya samaNovAsiyA jAyA paDigayA, tate NaM jitasattU chappi rAyA dhamma soccA Alittae NaM bhaMte ! jAva pavvaiyA, coddasapugviNo aNaMte kevale siddhA, tate NaM mallI arahA sahasaMbavaNAo nikkhamati 2 bahiyA jaNavayavihAraM vihri1| mallissaNaM bhisagapAmokkhA aTThAvIsaM gaNA aTThAvIsaM gaNaharA hotthA, mallissa NaM arahao cattAlIsaM samaNasAhassIo ukkosiyA samaNa-saMpayA hotthA, baMdhumatipAmokkhAo paNapaNNaM ajjiyAsAhassIo ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hotthA, sAvayANaM egA satasAhassI culasIrti sahassA ukkosiyA sAvayANaM saMpayA hotthA, sAviyANaM tinni sayasAhasIo paNNaDhei ca sahassA, chassayA coddasapuvINaM, vIsasayA ohinANINaM, battIsaM sayA kevalaNANINaM paNatIsaM sayA veubviyANaM, aTThasayA maNapajjavanANINaM, coisasayA vAINaM, vIsaM sayA aNuttarovavAtiyANaM 2 / mallissa arahao duvihA aMtagaDabhUmI hotthA, taMjahA-juyaMtakarabhUmI pariyAyatakarabhUmi ya, jAva vIsatimAo purisajugAo juyaMtakarabhUmi, duvAsapariyAe (dumAsa, caumAsa-pariyAe) aMtamakAsI, mallI NaM arahA paNavIsaM dhaNUtimuhUM uccatteNaM vaNNeNaM piyaMgusame samacauraMsa-saMThANe vajjarisabha-NArAgasaMghayaNe majjhadese suhaMsuheNaM viharittA jeNeva sammeyaselasihare pavvae teNeva uvAgacchai 2 ttA saMmeyaselasihare pAovagamaNuvavaNNe mallINa ya arahA egaM vAsasataM AgAravAsaM paNapaNNaM vAsasahassAtiM vAsasayaUNAti kevalipariyAgaM pAuNittA paNapaNNaM vAsasahassAI savvAuyaM pAlaittA je se gimhANaM paDhame mAse docce pakkhe cittasuddhe tassa NaM cettasuddhassa cautthIe bharaNIe 189 //
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathAma // 190 // NakkhatteNaM addharattakAlasamayaMsi paMcahiM ajjiyAsaehiM abhitariyAe parisAe paMcahiM aNagArasaehiM bAhiriyAe parisAe mAsieNaM bhatteNaM - apANaeNaM vagghAriyapANI khINe veyaNijje Aue nAme goe siddhe, evaM parinivvANa-mahimA bhANiyavvo jahA jaMbuddIva-paNNattIe, naMdIsare aTThAhiyAo pddigyaao3| jJAtAdharma evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM aTThamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNattettibemi 4 ||suutrN 84 // 8 // 'aTThAhiyAmahimati aSTAnAmahnAM samAhAro'STAhaM tadasti yasyAM mahimAyAM sA'STAhikA, idaM ca vyutpattimAtraM pravRttistu mahimAmAtra eveti divasasya madhye ra tavayaM na virudhyate iti 1 / 'duvihA aMtakarabhUmi'tti antakarA:-bhavAntakarA: nirvANayAyinasteSAM bhUmi:-kAlAntarabhUmi; 'juyaMtakarabhUmI'tti iha yugAni-kAlamAnavizeSAstAni ca SC kramavartIni tatsAdhAdye kramavarttino guruziSyapraziSyAdirUpA: puruSAste'pi yugAni tai: pramitA'ntakarabhUmi: yugAntakarabhUmi; 'pariyAyatakarabhUmi'ti paryAya:-tIrthakarasya kevalitvakAlastamAzrityAntakarabhUmiryA sA tathA tatra, 'jAve'tyAdi iha paJcamI dvitIyArthe draSTavyA tato yAvadviMzatitamaM puruSa-eva yugaM puruSayugaM 8E viMzatitamaM pratiziSyaM yAvadityartha: yugAntakarabhUmimallijinasyAbhavat, mallijinAdArabhya tattIrthe viMzatitamaM puruSaM yAvat sAdhava: siddhAstata: paraM siddhigamanavyavacchedo'bhUditi hRdayaM, 'duvAsapariyAe'tti dvivarSaparyAye kevaliparyAyApekSayA bhagavati jine sati antamakArSIt-bhavAntamakarot tattIrthe sAdhu rAtra ra kazcidapIti, 'dumAsapariyAe' iti kvacit kvacicca 'caumAsapariyAe' iti dRzyate, 'vagdhAriyapANI'ti pralambitabhujaH, 'jahA jaMbuddIvapannattIe'tti yathA jambUdvIpaprajJaptyAM RSabhasya nirvANamahimoktastatheha mallijinasya vAcya ityarthaH / sa caivamarthata:-yatra samaye mallirahan kAlagato vyatikrAnta: samudghAta: chinnajAtijarAmaraNabandhana: siddhaH tatra samaye zakrazcalitAsana: pratyuktAvadhirvijJAtajinanirvANa: saparivAraH sammatazailazikhare'vatatAra, tato'sau vimanA nirAnando'zrupUrNanayano jinazarIrakaM tri: pradakSiNIkRtye anatidUrAsanne ra namasyan paryupAste sma, evaM sarve'pi vaimAnikAdayo devarAjA; tataH zakro devainandanavanAt AnAyitagozIrSasarasadAruvihitacititraya: kSIrasamudrAdAnItakSIrodakena / jinadehaM snApayAmAsa gozIrSacandanenAnulilepa haMsalakSaNaM zATakaM nivAsayAmAsa sarvAlaGkAravibhUSitaM cakAra, zeSA devA gaNadharAnagArazarIrakANyevaM cakruH zakrastato pU ra devaistisra: zibikA: kArayAmAsa, tatraikatrAsau jinazarIramAropayAmAsa mahA ca citisthAne nItvA citikAyAM sthApayAmAsa, zeSadevA gaNadharAnagArazarIrANi: dvayo: zibikayorAropya cityoH sthApayAmAsuH tataH zakrAdezAdagnikumArA devAstisRSvapi citiSvagnikArya vikRtavanto vAyukumArAstu vAyukAyaM zeSadevAzca zaka
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 191 / / kAlAgurupravarakundarukkaturukka dhUpAn ghRtaM madhu ca kumbhAyazaH pracikSipuH tatI mAMsAdiSu dagdheSu meghakumArA devA: kSIrodakena citIrnirvApayAmAsuH tataH zakro bhagavato * dakSiNamuparitanaM sakthi jagrAha IzAnazca vAmaM camaro'dhastanaM dakSiNaM balirvAmaM zeSAM yathA'rhamaGgopAGgAni gRhItavantaH tatastIrthakarAdicitikSitiSu mahAstUpAn cakruH parinirvANamahimAnaM ca / tataH zakro nandIzvare gatvA pUrvasminnaJjanakaparvate jinAyatanamahimAnaM cakAra tallokapAlAstu catvArazcaturSu pUrvAJjanapArzvavarttiSu dadhimukhaparvateSu siddhAyatanamahimAnaM cakru; evamIzAnaH uttarasmiMstallokapAlAstatpArzvavarttidadhimukhareSu camaro dakSiNAJjanake tallokapAlAstathaiva baliH pazcime'Jjanake tallokapAlAstathaiva, tataH zakraH svakIye vimAne gatvA sudharmmasabhAmadhyavyavasthitamANavakAbhidhAnastambhavarttivRttasamudgakAnavatArya siMhAsane nivezya tanmadhyavarttijinasakthInyapUpujat mallijinasakthi ca tatra prAkSipad evaM sarvaM devA iMti 3 / 'evaM'mityAdi nigamanam // iha ca jJAte yadyapi dRSTAntadAntikayojanA sUtreNa na darzitA tathApi draSTavyA, anyathA jJAtAtvAnupapatteH sA ca kilaivam-uggatavasaMjamavao pagiTThaphalasAhagassavi jiyassa / dhammavisaevi suhumAvi hoi mAyA aNatthAya // 1 // jaha mallissa mahAbalabhaviM titthayaranAmabaMdhe'vi / tavavisaya thevamAyA jAyA juvaittautti // 2 // [ ugratapa:saMyamavataH prakRSTaphalasAdhakasyApi jIvasya dharmaviSayA'pi sUkSmA'pi bhavati mAyA punaranarthAya // 1 // yathA mallyA mahAbalabhave tIrthakaranAmabandhe'pi tapoviSayA stokA mAyA jAtA yuvatibhAvahetuH // 2 // ] 4 ||suu. 84 // aSTamajJAtavivaraNa samAptamiti // 8 // // 9 // atha mAkandInAma navamajJAtavivaraNam // atha navamaM vivriyate, asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandhaH- pUrvatra mAyAvato'nartha uktaH iha tu bhogeSvaviratimato'nartho viratimatazcArtho'bhidhIyate ityevasambaddhaMjai NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM aTThamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte, navamassa NaM bhaMte! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe paNNatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 caMpA nAmaM nayarI hotthA, tIse NaM caMpAe NayarIe koNie NAmaM rAyA hotthA, tattha NaM caMpAe NayarIe bahiyA uttarapuracchime disIbhAe ettha NaM puNNabhadde NAmaM ceie hotthA, tattha NaM mAkaMdI nAmaM satthavAhe parivasati, aDDhe, tassa NaM bhaddA nAmaM bhAriyA, tIse NaM bhaddAe attayA duve satthavAhadArayA hotthA, taMjahA- jiNapAlie ya jiNarakkhie ya, tate NaM tesiM mAgaMdiyadAragANaM - / / 191 / /
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam / / 192 / / aNNayA kayAI egayao imeyArUve miho kahAsamullAve samuppajjitthA evaM khalu amhe lavaNasamudde poyavahaNeNaM ekkArasa vArA ogADhA savvatthaviya NaM laddhaTThA kayakajjA aNahasamaggA puNaravi niyayagharaM havvamAgayA, taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! duvAlasamaMpi lavaNasamudda potavahaNeNaM ogAhittaettikaTTa aNNamaNNassetamaTTaM paDisurNeti 2 ttA jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchaMti evaM vadAsI evaM khalu ammayAo ! ekkArasa vArA taM ceva jAva niyayaM gharaM havvamAgayA, taM icchAmo NaM ammayAo ! tumhehiM abbhaNuNNAyA samANA duvAlasamaM lavaNasamudde poyavahaNeNaM ogAhittae 1 / taNaM te mAgaMdiyadArae ammApiyaro evaM vadAsI-ime te jAyA ! ajjaga jAva paribhAettae taM aNuhoha tAva jAyA ! viule mANussae iDDIsakkArasamudae, kiM bhe sapaccavAeNaM nirAlaMbaNeNaM lavaNasamuddottAreNaM ?, evaM khalu puttA ! duvAlasamI jattA sovasaggA yAvi bhavati, mANaM tubhe duve puttA ! duvAlasamaMpi lavaNasamuddaM jAva ogAheha, mA hu tubdhaM sarIrassa vAvattI bhavissati, tate NaM mAgaMdiyadAragA ammApiyaro docvaMpiM tacvaMpi evaM vadAsI evaM khalu amhe ammayAo! ekkArasa vArA lavaNaM ogAhittae, tate NaM te mAgaMdIdArae ammApiyaro jAhe no saMcAeMti bahUhiM AghavaNAhiM paNNavaNAhi ya Aghavittae vA pannavittae vA tAhe akAmA ceva eyamaTTha aNujANi (maNNi) tthA, tate NaM te mAgaMdiyadAragA ammApiUhiM abbhaNuNAyA samANA gaNimaM ca dharimaM ca mejjaM ca pAricchejjaM ca jahA arahaNNagassa jAva lavaNasamudda bahUI joaNasayAI ogADhA 2 / / sUtraM 85 / / sarvaM sugamaM, navaraM nirAlaMbaNeNa' niSkAraNena pratyapAyasambhave vA trANAyA''lambanIyavastuvarjitena ||suu. 85 // tate NaM tesiM mAgaMdiyadAragANaM aNegAiM joyaNasayAI ogADhANaM samANANaM aNegAiM uppAiyasayAti pAubbhUyAtiM, taMjahA-akAle gajjiyaM jAva thaNiyasadde kAliyavAte tattha samuTThie, tate NaM sA NAvA teNaM kAliyavAteNaM AhuNijjamANI 2 saMcAlijjamANI 2 saMkhobhijjamANI 2 salila-tikkhavegehiM AyaTTijjamANI 2 koTTimaMsi karatalAhate viva teMdUsae tattheva 2 ovayamANI ya uppayamANI ya uppayamANIviva dharaNIyalAo siddhavijjAharakannagA, ovayamANIviva gagaNatalAo bhaTThavijjA vijjAhara- kannagAviva, palAyamANIviva mahAgarula- vegavittAsiyA bhuyagavara-kannagA, dhAvamANIviva mahAjaNa rasiyasadda- vittatthA ThANabhaTThA AsakisorI, NiguMjamANIviva gurujaNa diTThAvarAhA suyaNa kulakannagA, ghummamANIviva vicIpahAra - satatAliyA, galiya-laMbaNAviva gagaNatalAo, royamANIviva a. 8 zaMkha nRpAgamaH sU. 78 / / 192 / /
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 193 salila-gaMTThi-vippairamANa-ghoraMsuvAehiM NavavahU uvaratabhattuyA, vilavamANIviva paracakka-rAyAbhirohiyA parama-mahabbhayAbhiddayA / mahApuravarI, jhAyamANIviva kavaDacchomaramaNAppaogajuttA jogaparivvAiyA, NisAsamANIviva mahAkaMtAra-viNiggayaparissaMtA pariNayavayA ammayA, soyamANIviva tavacaraNakhINa-paribhogA cayaNa-kAle devavaravahU, saMcuNNiya-kaTThakUvarA bhagga-meDhi-moDiya-sahassamAlA sUlAiyatta)vaMka-parimAsA phalahaMtara-taDataDeMta-phuTuMta-saMdhi-viyalaMta-lohakIliyA savvaMga-viyaMbhiyA parisaDiya-rajju-visaraMta-savvagattA Amaga-mallaga-bhUyA akayapuNNa-jaNa-maNorahoviva ciMtajjamANaguruI hAhakaya-kaNNadhAra-NAviya-vANiyaga-jaNa-kammagAra-viliviyA NANAviha-rayaNa-paNiyasaMpuNNA bahUhiM purisasaehi royamANehiM kaMdamANehiM soyamANehiM tippamANehiM vilavamANehiM egaM mahaM aMto jalagayaM giri-sihara-mAsAyaittA saMbhaggakUvatoraNA moDiya-jhayadaMDA valaya-saya-khaMDiyA karakarassa tattheva viddavaM uvgyaa| tate NaM tIe NAvAe bhijjamANIe bahave purisA vipulapaNiyaM bhaMDamAyAe aMto jalaMmi NimajjAvi yAvi hotthA ||strN 86 // 'kAliyAvAe tattha'tti kAlikAvAta:-pratikUlavAyu, 'AhuNijjamANI'tyAdi AdhUyamAnA kampamAnA vidravamupagateti sambandha; saJcAlyamAnA-sthAnAt ra sthAnAntaranayanena saGkSobhyamAnA-adho nimajjanata: tadgatalokakSobhotpAdAdvA salilAtIkSNavegairativartyamAnA-AkramyamANA kuTTime karatalenAhato ya: sa tathA sa 28 iva 'teMdUsae'tti kandukaH tatraiva pradeze'dha: patantI vA-adho gacchantI utpatantI vA-UrdhvaM yAntI tathotpatantIva dharaNItalAt siddhavidyA vidyAdharakanyakA tathA'dha: patantIva gaganatalAd bhraSTavidyA vidyAdharakanyakA tathA vipalAyamAneva-bhayAddhAvantIva mahAgaruDavegavitrAsitA bhujagakanyakA dhAvantIva mahAjanasya rasitazabdena kA vitrastA sthAnabhraSTA'zvakizorI tathA viguJjantIva avyaktazabdaM kurvantIva avanamantIva vA gurujanadRSTAparAdhA-pitrAdyupalabdhavyalIkA sujanakulakanyakA kulIneti ra bhAva; tathA ghUrNantIva-vedanayA tharatharAyamANeva vIciprahArazatatADitA hi strI vedanayA ghUrNatIti vedanayeva ghUrNayantItyevamupamAnaM draSTavyaM, galitalambaneka-AlambanAd : bhraSTeva gaganatalAd-AkAzAt patiteti gamyate, yathA kSINabandhanaM phalAdyAkAzAt patati evaM sA'pIti, kvacittu galitalambanA ityetAvadeva dRzyate, tatra lambyante hI iti lambanA:-naGgarAste galitA yasyAM sA tathA, tathA rudantIva, kaiH ketyAha-salilabhinnA ye granthayaste salilagranthaya: te ca te 'vippairamANatti viprakirantazca salilaM kara kSaranta iti samAsa: ta eva sthUrA azrupAtAstairnavavadhUruparatabhartRkA tathA vilapantIva, kIdRzI ketyAha-paracakrarAjena-apara-sainyanRpatinA'bhirohitA-sarvata: kRtanirodhA yA sA tathA, paramamahAbhayAbhidrutA mahApuravarI, tathA kSaNikasthiratvasAdharmyAt dhyAyantIva kIdRzI ketyAha-kapaTena-veSAdyanyathAtvena yacchA tenA prayoga-parapratAraNavyApAraH tena yuktA yA sA tathA yogaparivrAjikA-samAdhipradhAnavratinIvizeSa; tathA ni:zvasantIva adhogamanasAdharmyAt bA
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadgatajanani:zvAsasAdhAdvA ni:zvasantIva kIdRzI ketyAha-mahAkAntAravinirgatA parizrAntA ca yA sA tathA pariNatavayA-vigatayauvanA 'ammaya'tti ambA kA putrajanmavatI, evaMbhUtA hi strI zramapracurA bhavati tatazcAtyarthaM ni:zvasitItyevaM sA vizeSiteti, 'tathA tadgatajanaviSAdayogAt zocantIva, kIdRzIra jAtAdharma kevetyAha-tapazcaraNaM-brahmacaryAdi tatphalamapi upacArAt tapazcaraNaM-svargasambhavabhogajAtaM tasya kSINa: paribhogo yasyAH sA tathA, cyavanakAle devavaravadhU; athavA kathAGgam 'uppayamANIvive'tyAdAvivazabdasyAnyatra yogAdutpatantI nau; keva? -siddhavidyAvidyAdharakanyakevetyAdi vyAkhyeyamiti, tathA saJcUrNitAni kASThAni kUvaraM ca-tuNDaM ra shtrunRpaa||194|| yasyAH sA tathA, tathA bhagnA meDhI-sakalaphalakAdhArabhUtakASTharUpA yasyAH sA tathA, moTito-bhagnaH sahasA-akasmAt sahasrasaGakhyajanAzrayabhUto vA mAlo-mAlaka: uparitanabhAgo janAdhAro yasyAH sA tathA, tata: padadvayasya karmadhArayaH, tathA zUlAciteva-zUlAproteva girizrRGgArohaNena nirAlambanatAM gatatvAcchUlAcitA vaGko-vakra: dhu parimarzo-jaladhijalasparzo yasyAH sA tathA tata: karmadhAraya:athavA zUlAyita:-AcaritazUlArUpa: skanditaparikaratvAt 'sUlAittatti pAThe tu zUlAyamAno vaGkaca-vakra: kara i'parimAso'tti naugatakASThavizeSo nAvikaprasiddho yasyAM sA tathA, phalakAntareSu-saGghaTitaphalakavivareSu taTataTAyamAnA:-tathAvidhadhvani vidadhAnA: sphuTanto-vighaTamAnA: sandhayo-mIlanAni yasyAM sA tathA, vigalantyo lohakIlikA yasyAM sA tathA, tata: karmadhAraya; tathA sarvAGga-sarvAvayavairvijRmbhitA-vivRtatAM gatA yAsA tathA, parizaTitA rajjava:-phalakasaGghAtanadavarikA yasyA: sA tathA,ata eva visaraMta'tti vizIryamANAni sarvANi gAtrANi yasyAHsA tathA, tata:karmadhArayaH AmakamallakabhUtA-apakvazarAvakalpA, jalasamparke kSaNena vilayanAt, tathA akRtapuNyajanamanoratha iva cintyamAnA-kathamiyametAmApadaM nistariSyatItyevaM vikalpyamAnA gurvI-gurukA, ApadaH sakAzAt duHsamuddharaNIyatvAt niSpuNyajanenApi svo manoratha: kathamayaM pUrayiSyata ityevaM cintyamAno durnirvahatvAd gurureva bhavantIti tenopameti, tathA hAhAkRtena-hAhAkAreNa karNadhArANAM-niryAmakANAM nAvikAnAM-kaivartAnAM vANijakajanAnAM karmakarANAM ca pratItAnAM vilapitaM-vilApo yasyAM sA tathA, nAnAvidhai ratnaiH paNyaizca-bhANDaiH sampUrNA yA sA tathA, 'royamANehiMti sazabdamazrUNi vimuJcatsu 'kaMdamANehiti zokAt mahAdhvani muJcatsuka 'soyamANehi' zocatsu manasA khidyamAneSu 'tippamANehiti bhayAt prasvedalAlAdi tarpatsu 'vilapatsu' Arta jalpatsu ekaM mahat 'aMto jalagaya'ti jalAntargataM girizikharamAsAdya sambhagna: kUpaka:-kUpakastambho yatra yatra sitapaTo nibadhyate toraNAni ca yasyAM sA tathA, tathA moTitA dhvajadaNDA yasyAM sA tathA, valakAnAM-dIrghadArurUpANAM zatAni khaNDAni yasyAM sA tathA athavA valayazataiH-valayAkArakhaNDazataiH khaNDitA yA sA tathA, 'karakara'tti karakaretizabdaM vidadhAnA tatraiva jaladhau vidravaM-vilayamupagateti ||suu. 86 // . // 194 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 195 // tate NaM te mAgaMdiyadAragA cheyA dakkhA pattaTThA kusalA mehAvI NiuNa-sippovagayA bahusu potavahaNa-saMparAesu kayakaraNa-laddhavijayA amUDhA amUDhahatthA ega mahaM phalagakhaMDaM AsAdeMti, jaMsiM ca NaM padesaMsi se poyavahaNe vivanne taMsiM ca NaM padesaMsi ege mahaM rayaNaddIve NAma dIve hotthA aNegAI joaNAti AyAma-vikkhaMbheNaM aNegAI joaNAI parikkheveNaM NANA-dumasaMDa-maMDiuddese sassirIe pAsAtIe 4, tassa NaM bahumajjha-desabhAe tattha NaM mahaM ege pAsAyavaDeMsae hotthA abbhuggaya-mUsiyae jAva sassirIbhUyarUve pAsAtIe 4 tattha NaM pAsAya-vaDeMsae rayaNaddIvadevayA nAmaM devayA parivasati pAvA caMDA ruddA sAhasiyA, tassa NaM pAsAyavaDiMsayassa cauddisi cattAri vaNasaMDA kiNhA kiNhobhAsA 1 / tate NaM te mAgaMdiyadAragA teNaM phalayakhaMDeNaM ubbuDamANA (uvujjhamANA) 2 rayaNIdIvaMteNaM saMvUDhA (saMgha) DhA) yAvi hotthA, tate NaM te mAgaMdiyadAragA thAhaM labhaMti 2 muhuttataraM AsasaMti 2 phalagakhaMDaM visajjeMti 2 rayaNaddIvaM uttaraMti 2 phalANaM maggaNagavesaNaM kareMti 2 phalAti giNhaMti 2 AhAreMti 2 NAlierANaM maggaNagavesaNaM kareMti 2 nAlierAiM phoDeMti 2 nAliera-telleNaM aNNamaNNassa gattAI abbhaMgeti 2 pokkharaNIto ogAhiMti 2 jalamajjaNaM kareMti 2 jAva paccuttaraMti 2 puDhavi-silApaTTayaMsi nisIyaMti 2 AsatthA vIsatthA suhAsaNavaragayA caMpAnayariM ammApiu-ApucchaNaM ca lavaNasamuddottAraM ca kAliyavAya-samutthaNaM ca potavahaNa-vivattiM ca phalayakhaMDassa AsAyaNaM ca rayaNaddIvuttAraM ca aNuciMtemANA 2 ohatamaNasaMkappA jAva jhiyAyenti 2 / tate NaM sA rayaNaddIvadevayA te mAgaMdiyadArae ohiNA Abhoeti asiphalaga-vaggahatthA sattaTThatalappANaM uI vehAsaM uppayati 2 tAte ukkiTThAe jAva devagaIe vIivayamANI 2 jeNeva mAgaMdiyadArae teNeva Agacchati 2 AsuruttA mAgaMdiyadArae khara-pharusa-niTThara-vayaNehiM evaM vadAsI-haM bho mAgaMdiyadArayA! appatthiyapatthiyA jati NaM tubbhe mae sarddhi viulAti bhogabhogAI bhuMjamANA viharaha to bhe asthi jIviaM, ahaNNaM tubbhe mae saddhi viulAta jAva no viharaha to bhe imeNaM nIluppala-gavala-guliya jAva khuradhAreNaM asiNA rattagaMDamaMsuyAI mAuyAhiM uvasohiyAI tAlaphalANIva sIsAiM egaMte eDemi, tate NaM te mAgaMdiyadAragA rayaNadIvadevayAe aMtie soccA bhIyA karayala jAva evaM vayAsI-jaNNaM devANuppiyA ! vatissasi tassa ANAuvavAya-vayaNaniddese ciTThissAmo, tate NaM sA rayaNaddIvadevayA te mAgaMdiyadArae geNhati 2 jeNeva pAsAyavarDisae teNeva uvAgacchai 2 asubha-poggalAvahAraM kareti 2 subhapoggala-pakkhevaM kareti 2ttA pacchA tehiM saddhi viulArti bhogabhogAI bhuMjamANI viharati kallAkalli ca amayaphalAti uvaNeti3 / |suutr 87 // // 195 // kA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ / a.8 napAgama // 196 // ___'poyavahaNasaMparAeK'ti samparAya: saGgrAma: tadvadyAni bhISaNAni potavahanakAryANi tAni yathocyante teSu, devatAvizeSaNAni vijayacauravizeSaNavad kA gamanIyAni 1 / aura 'asikheDagavaggahattha'tti khaDgaphalakAbhyAM vyagrau hastau yasyAH sA tathA, 'rattagaMDamaMsuyAIti raktau-raJjitau gaNDau yastAni raktagaNDAni tAni jJAtAdharma zmazrUNi-kUrcakezA: yayoste raktagaNDazmazruke 'mAuyAhiM uvasohiyAIti iha mAuyAu uttarauSThomANi sambhAvyante athavA 'mAuyA' sakhyo mAtaro vA tAbhiH upazobhite-samAracitakezatvAdinA janitazobhe upazobhite vA-nirmalIkRte zirasI-mastake chitveti vAkyazeSaH 'jaNNaM devANuppie' tyAdi yaM kaJcanapreSyANAmapi preSyaM devAnupriyA vadiSyati-upadekSyati yadutAyamArAdhyaH 'tassa'tti tasyApi AstAM bhavatyA: AjJA-avazyaM vidheyatayA Adeza: upapAta:-sevAvacanaM-aniyamapUrvaka chara Adeza eva nirdeza:-kAryANi prati prazne kRte yanniyatArthamuttarameteSAM samAhAradvandvaH tatra, athavA yaddevAnAM priyA vadiSyati 'tassa'tti tatra AjJAdirUpe sthAsyAmaH vartiSyAma iti, amayaphalAI'ti amRtopamaphalAni 3 ||suu. 87 // tate NaM sA rayaNadIvadevayA sakkavayaNa-saMdeseNaM suTThieNaM lavaNAhivaiNA lavaNasamudde tisattakhutto aNupariyaTTiyavvetti jaM kiMci tattha taNaM vA pattaM vA kaTuM vA kayavaraM vA asuI pUtiyaM durabhigaMdhamacokkhaM taM savvaM AhuNiya 2 tisattakhutto egate eDeyavvaMtikaTTa NiuttA 1 / / tate NaM sA rayaNaddIvadevayA te mArgadiyadArae evaM vadAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA! sakkavayaNasaMdeseNaM suTThiyaeNaM taM ceva jAva NiuttA, taM jAva ahaM devANuppiyA ! lavaNasamudde jAva eDemi tAva tubme iheva pAsAyavaDiMsae suhaMsuheNaM abhiramamANA 2 ciTThaha, jati NaM tubme eyaMsi aMtaraMsi ubbiggA vA ussuyA vA (uppiccha vA) uppuyA vA bhavejjAha to NaM tumbhe puracchimillaM vaNasaMDaM gacchejjAha tattha NaM do UU sayA sAhINA taMjahA-pAuse ya vAsAratte ya tattha u kaMdala-siliMdha-daMto nniur-vrpussph-piivrkro| kaDayajjaNa-NIva-sarabhi-dANo pAusa-uU-gayavaro saahiinno||1|| tattha ya-suragovamaNi-vicitto dddr-kulr-siyujjhr-rvo| barahiNaviMda-pariNaddhasiharo vAsAratto uUpavvato saahiinno||2|| // 196 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattha NaM tubbhe devANuppiyA ! bahusu vAvIsuya jAva sarasarapaMtiyAsu bahUsu AlIgharaesu ya mAlIgharaesu ya jAva kusumagharaesu ya suhaMsuheNaM abhiramamANA viharejjAha, jati NaM tubbhe etthavi ubbiggA vA ussuyA vA uppuyA vA bhavejjAha to NaM tubme uttarillaM vaNasaMDaM gacchejjAhU, tattha NaM do UU sayA sAhINA taMjahAsarado ya hemaMto ya, tattha u saNasattavaNNakauo niiluppl-pum-nlinnsiNgo| sArasa-cakkavAya-ravitaghoso saraya-UU-govatI sAhINo // 1 // tattha ya siyakuMdadhavala (vimala)joNho kusumit-loddh-vnnsNdd-mNddltlo| tusAra-dagadhAra-pIvarakaro hemaMta-UUsasI sayA sAhINo // 2 // tattha NaM tunbhe devANuppiyA!vAvIsu ya jAva viharejjAha, jati NaM tubbhe tatthavi uvviggA ussuyA vA jAva bhavejjAha to NaM tubme avarillaM vaNasaMDaM gacchejjAha, tattha NaM do UU sAhINA, taMjahA-vasaMte ya gimhe ya, tattha u sahakAra-cAruhAro kiNsuy-knniyaaraasog-muddo| Usita-tilaga-baulAyavatto vasaMta-uUNaravatI sAhINo // 1 // tattha ya pADala-sirIsa-salilo mliyaa-vaasNtiy-dhvlvelo| sIyala-surabhi-anila-magaracario gimha-UU-sAgaro saahiinno||2|| tattha NaM bahusu jAva viharejjAha, jati NaM tubme devANuppiyA! tatthavi uvviggA ussuyA bhavejjAha tao tubbhe jeNeva pAsAyavaDiMsae teNeva uvAgacchejjAha, mamaM paDivAlemANA 2 ciTThajjAha, mA NaM tumme dakkhiNillaM vaNasaMDaM gacchejjAha, tattha NaM mahaM ege uggavise caMDavise ghora bhoga)vise mahAvise aikAyamahAkAe jahA teyanisagge masi-mahisAmUsAkAlae nayaNa-visa-rosapuNNe aMjaNa-puMja-niyarappagAse rattacche jamala-juyala-caMcala-calaMtajIhe gharaNi-yala-veNibhUe ukkar3a-phuDa-kuDila-jaDila-kakkhaDa-viyaGa-phaDADova-karaNadacche lohA-gara-dhammamANa-dhamadhameMtaghose aNAgaliya-caMDativvarose samuhi turiyaM cavalaM dhamadhamaMta-diTThIvise sappe ya parivasati, mA NaM tubbhaM sarIragassa vAkttI bhavissai 2 /
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma sU. 81 te mAgaMdiyadArae doccaMpi taccaMpi evaM vadati 2 veubviya-samugghAeNaM samohaNati 2 tAe ukkiTThAe lavaNasamudaM tisattakhutto aNupariyaTTeDaM payattA yAvi hotthA 3 ||suutrN 88 // 'sakkavayaNasaMdeseNa'ti zakravacanaM cAsau sandezazca-bhASakAntareNa dezAntarasthasya bhaNanaM zakravacanasandeza: tena, azucikaM apavitraM samudrasyAzuddhimAtrakArakaM patrAdIti prakrama: pUtikaM-jIrNatayA kuthitaprAyaM durabhigandhaM-duSTagandhaM, kimuktaM bhavati? -acokSa-azuddhaM, 'tisattakhutto'tti tribhirguNitA: kathAGgam ra sapta trisapta vArA: trisaptakRtvA ekaviMzativArAnityarthaH1 / sAI 'eyaMsi aMtaraMsitti etasminnavasare virahe vA 'uvvigga'tti udvignau udvegavantau 'uppicchatti bhItau pAThAntareNa utplutau-bhItAveva 'ussuya'tti utsukau // 198 // asmatsamAgamanaM prati, 'tattha NaM do udU' ityAdi, tatra-paurastye vanakhaNDe dvau RtU-kAlavizeSau sadA svAdhAnau-astitvena svAyattau, tajjanyAnAM vanaspativizeSapuSpAdInAM sadbhAvAt, tadyathA-prAvRT varSArAtrazca, aSADhazrAvaNau bhAdrapadAzcayujau cetyartha; anayoreva rUpakAlaGkAreNa varNanAya gItikAdvayam / 'tattha dhu iu'ityAdi, tatraiva pUrvavanakhaNDe nAnyatraudIcye pazcime vetyartha: kandalAni ca-pratyagralatA: silindhAzca-bhUmisphoTA, anye tvAhu:-kandalapradhAnA: silindhrA-vRkSavizeSA ye prAvRSi puSyanti sitakusumAzca bhavanti ta eva kusumitA: santo dantA yasya dhavalatvasAdharmyAt sa: kandalasilIndhradantaH iha ca silIndhrANAM kusumitatvavizeSaNaM sAmarthyAvyAkhyAtaM, kusumAbhAve teSAM prAvRSo'nyatrApi kAlAntare sambhavAditi, tathA 'niuro'tti vRkSavizeSa: tasya yAni varapuSpANi tAnyeva pIvara-sthUraH karo yasya puNesa tathA, kuTajArjunanIpA-vRkSavizeSAstatpuSpANi kuTajArjunanIpAni tAnyeva surabhidAnaM-sugandhimadajalaM yasya sa tathA, prAvRT Rtureva gajavaraH prAvRRtugajavaraH svAdhIna, iha silindhrAdivanaspatInAM kAlAntarAkRtakusumAnAM sadAkusumitAnAM bhAvAdAtmavazo'stIti bhAvaH // 1 // . tathA tatraiva vanakhaNDe supagopA-indragopakAbhidhAnA raktavarNAH kITAsta eva maNaya: padmarAgAdaya: tairvicitra:-karburo yaH sa tathA, tathA dardurakularasitaM-maNDUkasamUharaTitaM tadeva ujjhararavo-nirjharazabdo yatra sa tathA barhiNavRndena-zikhaNDisamUhena pariNaddhAni-parigatAni zikharANi RtupakSe vRkSasambandhIni parvatapakSe kUTAnI yatra sa tathA varSArAtraRtureva parvata iti vigraha; svAdhIna:-svAyattastaddharmANAM sarvadA tatra bhAvAditi // 2 // 'vAvIsu'ityAdi prathamAdhyayanavat, 'sarao hemaMto yatti kArttikamArgazISau pauSamAdhau cetyartha; ihApi gItikAdvayaM 'tattha u'ityAdi tatraiva sano-valkapradhAno vanaspativizeSa:saptaparNa:-saptacchadastayo: puSpANi sanasaptaparNAni tAnyeva kakudaM-skandhadezavizeSo yasya sa tathA nIlotpalapadmanalinAni-jalajakusumavizeSAstAnyeva zrRGge yasya sa tathA, sArasAzcakravAkAzca-pakSivizeSAsteSAM 'raviyaM'ti rutaM tadeva ghoSo-narditaM yasya sa tathA zaradRtureva gopati:-gavendraH zaradRtugopati: svAdhIna: // 1 // // 198 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 199 // ma tathaiva tatra vanakhaNDe sitAni yAni kundAni-kundAbhidhAnavanaspatikusumAni tAnyeva dhavalA jyotsnA-candrikA yasya sa tathA pAThAntareNa kA 'sitakuMdavimalajoNho'tti spaSTaM, kusumito yo lodhravanakhaNDaH sa eva maNDalatalaM-bimbaM yasya sa tathA, tuSAraM-himaM tatpradhAnA: yA udakadhArA-udakabindupravAhAstA eva pIvarA:-sthUlA: karA:-kiraNA yasya sa tathA, hemantaRtureva zazI-candra iti vigrahaH svAdhInaH // 2 // tathaiva 'vasaMte gimhe yatti phAlgunacaitrau vaizAkhajyeSThau cetyarthaH 'tattha u' ityAdi gItikAdvayaM, tatra ca sahakArANi-cUtapuSpANi tAnyeva cArurhAro yasya sa tathA, kiMzukAni-palAzasya kusumAni karNikArANi-karNikArasya i azokAni cAzokasya tAnyeva mukuTaM-kirITaM yasya sa tathA, ucchritaM-unnataM tilakabakulAni-tilakabakulakusumAni tAnyevAtapatraM-chatraM yasya sa tathA, vasanta Rturnarapati: svAdhIna: pratItam / 1 // ___tatra ca pATalAzirISANi-pATalAzirISakusumAni tAnyeva salilaM yatra sa tathA mallikA-vicakilo vAsantikA-latAvizeSa: tatkusumAni mallikAvAsantikAni tAnyeva dhavalA-sitA velA-jalavRddhiryasya sa tathA, zItala: surabhizcaM yo'nilo-vAyuH sa eva makaracaritaM yatra sa tathA, iha cAnilazabdasya akAralopa: prAkRtatvAt 'araNaM raNaM alAyaM lAuya'mityAdivat, grISmaRtusAgaraH svAdhIna iti // 2 // 'uggavise' ityAdi: ugraM durjaratvAdviSaM yasya sa upaviSa; evaM sarvatra, navaraM caNDaM jhagiti vyApakatvAt, pAThAntare tu 'bhogavise' iti tatra bhoga: zarIraM sa eva viSaM yasyeti, ghoraM paramparayA puruSasahasrasyApi ghAtakatvAt, mahat jambUdvIpapramANazarIrasyApi viSatayA''bhavanAt, kAyAn-zarIrANi zeSAhInAmatikrAnto'tikAya: cha ata eva mahAkAya; 'jahA teyanisagge'tti zeSavizeSaNAni yathA gozAlakacarite tathehAdhyetavyAnItyartha: tAni caitAni masimahisamUsAkAlage' maSI ca mahiSazca mUSA ca-svarNAditApanabhAjanavizeSa: iti dvandvaH etA iva kAlako ya: sa tathA, 'nayaNavisarosa-puNNo' nayanaviSeNa-dRSTiviSeNa roSeNa ca pUrNa ityartha; 'aMjaNapuMjanigarappagAse' kajjalapujjAnAM nikara iva prakAzate ya: sa tathA, rattacche jamalajuyala-caMcalacalaMtajIhe' yamalaM-sahavartti yugala-dvayaM caJcalaM ca yathA bhavatyevaM calantyo:-aticapalayorjihvayoryasya sa tathA, 'dharaNitalaveNibhUe' dharaNItalasya veNIbhUto-vanitAzirasa: kezabandhavizeSa iva ya: kRSNatvadIrghatvazlakSNatvapazcAdbhAgatvAdisAdharmyAt sa tathA, 'ukkaDaphuDakuDila- jaDilakakkhaDa-vigaDaphaDADova-karaNadacche utkaTo balavatAnyenAdhvaMsanIyatvAt sphuTo-vyakta: prayalavihitatvAt kuTila:-tatsvarUpatvAt jaTila:-skandhadeze kesariNAmivAhInAM kesarasadbhAvAt karkazo-niSTharo balavattvAt vikaTazca-vistINoM ya: sphaTATopa:-phaNAsaMrambha: tatkaraNe dakSo ya: sa tathA, 'lohAgaradhammamANa-dhamadhameMtaghose' lohAkare dhmAyamAnaM-agninA tApyamAnaM me - ra kA
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra jAtAdharmakathAGgam pratimayA pratibodhaH // 200 // lohamiti gamyate. tasyeva yuddhamadhamAyamAno-dhamadhametivarNavyaktimivotpAdayan ghoSa:-zabdo yasya sa tathA, 'aNAgaliya- caMDativvarose' ko anargalita:-anivArito'nAkalito vA-aprameyazcaNDatIvra:-atyarthatIvro roMSo yasya sa tatheti, 'samuhiM turiyaM cavalaM dhamaMtatti zuno mukhaM zvamukhaM tasyevAcaraNaM zvamukhi kauleyakasyeva bhaSaNatAM tvaritacapalaM-aticaTulatayA dhaman-zabdaM kurvannityartha: 2 // // sUtraM 88 // tae maM te mAgaMdiyadArayA tao muhuttaMtarassa pAsAyavaDiMsae saI vA ratiM vA dhirti vA alabhamANA aNNamaNNaM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! rayaNaddIvadevayA amhe evaM vadAsI-evaM khalu ahaM sakkavayaNasaMdeseNaM suvieNaM lavaNAhivaiNA jAva vAvattI bhavissai, taM seyaM khalu ahaM devANuppiyA ! puracchimille vaNasaMDaM gamittae, aNamaNNassa eyamaTuM paDisuNeti 2 jeNeva puracchimille vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti 2 tatthaNaM vAvIsuyajAva abhiramamANA AlIgharaesuyajAva viharaMti, tateNaM te mAgaMdiyadArayA tatthavisaIvAjAva alabhamANA jeNeva uttarille vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti 2 tattha NaM vAvIsu ya jAva jAlIgharaesa ya viharaMti, tate NaM te mAgaMdiyadArayA tatthavi satiM vA jAva alabhamANA jeNeva paccathimille vaNasaMDe teNeva uvAgacchaMti 2 jAva viharati 1 / tate NaM te mAgaMdiyadArayA tatthavi satiM vA jAva alabhamANA aNNamaNNaM evaM vadAsI-evaM khalu devANuppiyA ! amhe rayaNadIvadevayA evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA ! sakkassa vayaNasaMdeseNaM suTTieNa lavaNAhivaiNA jAva mA NaM tunbhaM sarIragassa vAvattI bhavissati taM bhaviyavvaM ettha kAraNeNaM, taM seyaM khalu amhaM dakkhiNillaM vaNasaMDaM gamittaetittikaTTa aNNamaNNassa etamaTuM paDisuNeti 2 jeNeva dakkhiNille vaNasaMDe teNeva pahArettha gamaNAe, tate NaM gaMdhe niddhAti se jahA nAmae ahimaDeti vA jAva aNidrutarAe ceva, tate NaM te mAgaMdiyadArayA teNaM asubheNaM gaMdheNaM abhibhUyA samANA saehiM 2 uttarijjehiM AsAtiM piheMti 2 jeNeva dakkhiNille vaNasaMDe teNeva uvAgayA tattha NaM mahaM ega AghA(yAtaNaM pAsaMti 2 aTThiya-rAsi-satasaMkulaM bhIma-darisaNijja egaM ca tattha sUlAitayaM purisaM kaluNAti vissarAti kaTThAti kuvvamANaM pAsaMti, bhItA jAva saMjAtabhayA jeNeva se sUlAtiyapurise teNeva uvAgacchaMti 2 taM sUlAiyaM evaM vadAsI-esa NaM devANuppiyA ! kassAghayaNe tumaM ca NaM ke kao vA ihaM havvamAgae keNa vA emeyArUvaM AvatiM pAvie ? 2 / ___ tate NaM se sUlAtiyae purise mAgaMdiyadArae evaM vadAsI-esa NaM devANuppiyA ! rayaNadIvadevayAe AghayaNe, ahaNNaM devANuppiyA ! jaMbuddIvAo dIvAo bhArahAo vAsAo kAgaMdIe AsavANiyae vipulaM paNiyabhaMDamAyAe potavahaNeNaM lavaNasamuI oyAe, tate NaM ahaM // 20 // kaI
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 201 // poyavahaNa-vivattIe nivvuDu-bhaMDasAre ega phalagakhaMDaM AsAemi, tate NaM ahaM ukhujjhamANe 2 rayaNadIvaMteNaM saMvUDhe, tate NaM sA rayaNadIvadevayA mamaM ohiNA pAsai 2 mamaM geNhai 2 mae saddhi vipulArti bhoMgabhogAti bhuMjamANI viharati, tate NaM sA rayaNadIvadevayA aNNadA kayAI ahAlahusagaMsi avarAhasi parikuviyA samANI mamaM etArUvaM AvatiM pAvei, taM Na Najjati NaM devANuppiyA ! tumhaMpi imesiM sarIragANaM kA maNNe AvatI bhavissai ? 3 / tate NaM te mAgaMdiyadArayA tassa sUlAiyagassa aMtie eyamatthaM soccA Nisamma baliyataraM bhIyA jAva saMjAyabhayA sUlAitayaM purisaM evaM vayAsI-kahaNNaM devANuppiyA! amhe rataNadIvadevayAe hatthAo sAhatthi NittharijjAmo?, tate NaM se sUlAiyae purise te mAgaMdiyadArae evaM vadAsI-esa NaM devANuppiyA ! puracchimille vaNasaMDe selagassa jakkhassa jakkhAyayaNe selae nAma AsarUvadhArI jakkhe parivasati, tae NaM se selae jakkhe coddasaTTha-muTThi-puNNamAsiNIsu Agayasamae pattasamaye mahayA 2 saddeNaM evaM vadati-kaM tArayAmi kaM pAlayAmi ?, taM gacchaha NaM tunbhe devANuppiyA ! puracchimillaM vaNasaMDa selagassa jakkhassa maharihaM puSphaccaNiyaM kareha 2 jaNNupAyavaDiyA paMjaliuDA viNaeNaM pajjuvAsamANA ciTThaha, jAhe NaM se selae jakkhe Agatasamae pattasamae evaM vadejjA-kaM tArayAmi kaM pAlayAmi ?, tAhe tubbhe vadaha-amhe tArayAhi amahe pAlayAhi, selae bhe jakkhe paraM rayaNadIvadevayAe hatthAo sAhatthi NitthArejjA, aNNahA bhe na yANAmi imesi sarIragANaM kA maNNe AvaI bhavissai? / / sUtraM 89 // 'saI vatti sukhalakSaNaphalabahulatAM smRti vA smaraNaM ativyAkulacittatayA na labhate sma rati-cittaramaNaM 'ghiI vatti dhRti cittasvAsthyamiti 1 / Asaya iMti Asye-mukhe 'pihiti'tti pidhanta: sthagayanta: 'AghayaNaM'ti vadhasthAnaM 'sUlAiyagaM'ti zUlikAbhinnaM kaNulAI'ti karuNAjanakatvAt 'kaTThAIti kaSTa-duHkhaM ra tatprabhavatvAt 'vissarAItti virUpazabdasvarUpatvAt vacanAnIti gamyate, 'kUjantaM' avyaktaM zabdAyamAnaM 2 / 'kAkaMdIe'tti kAkandInagarI tadbhavaH oyAe' ttika upAyAta:-upAgata; 'ahAlahussagaMsitti yathAprakAre laghusvarUpe 3 / 'uddiTTha'tti amAvAsyA 'Agayasamae'tti AsannIbhUto'vasaro yasya sa ityartha; prAptastu kA sAkSAdeva, 'hatthAo'tti hastAd grahaNapravRttAt 'sAhatyi'ti svahastena 4 // sUtraM89 // tate NaM te mAgaMdiyadArayA tassa sUlAiyassa aMtie eyamaTuM soccA nisamma sigdhaM caMDaM cavalaM turiyaM ceiyaM jeNeva puracchimille vaNasaMDe zraI jeNeva pokkhariNI teNeva uvAgacchaMti pokhariNiM gAhaMti 2 jalamajjaNaM karenti 2 jAI tattha uppalAiM jAva gehaMti 2 jeNeva selagassa // 201 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam // 202 // jakkhassa jakkhAyayaNe teNeva uvAgacchaMti 2 Aloe paNAmaM kareMti 2 maharihaM pupphaccaNiyaM kareMti 2 jaNNupAyavaDiyA sussUsamANA NamaMsamANA pajjuvAsaMti, tate NaM se selae jakkhe Agatasamae pattasamae evaM vadAsI-kaM tArayAmi kaM pAlayAmi ?, tate NaM te mAgaMdiyadArayA uTThAe uTTheti kayala jAva evaM vayAsI amhe tArayAhi amhe pAlayAhi, tae NaM se selae jakkhe te mAgaMdiyadArayA evaM vayAsI evaM khalu devAppiyA ! tuma saddhi lavaNasamuddeNaM majjhaM 2 vIivayamANeNaM sA rayaNadIvadevayA pAvA caMDA ruddA khuddA sAhasiyA bahUhiM kharaehi ya mahiya aNulomehi ya paDilomehi ya siMgArehi ya kaluNehi ya uvasaggehi ya uvasaggaM karehiti, taM jati NaM tubbhe devANuppiyA ! raNadIvadevayAe etamaTTaM ADhAha vA pariyANaha vA avayekkhaha vA to bhe ahaM piTThAto vidhuNAmi, aha NaM tubbhe rayaNadIvadevayAe etamaTTha DhAha No pariyAha No ave (vaya) kkhaha to bhe rayaNadIvadevayA hatthAto sAhatthi NitthAremi tae NaM te mAgaMdiyadArayA selagaM jakkhaM evaM vadAsI-jaNNaM devANuppiyA ! vaissaMti tassa NaM uvavAyavayaNaNiddase ciTThissAmo 1 / tase sela jakkhe uttarapuracchimaM disIbhAgaM avakkamati 2 veDavviya-samugdhAeNaM samohaNati 2 saMkhejjAtiM joyaNAI daMDaM nissarai doccapi tacvaMpi veDavviyasamugdhAeNaM samohaNati 2 egaM mahaM AsarUvaM viuvvai 2 te mAgaMdiyadArae evaM vadAsI-haM bho mAgaMdiyA ! Aruha NaM devANuppiyA ! mama piTThasi tate NaM te mAgaMdiyadArayA haTTa tuTThe selagassa jakkhassa paNAmaM kareMti 2 selagassa piTTi durUDhA, tate NaM se sela te mAgaMdiyadArayA durUDhe jANittA sattaTTa-tAlappamANamettAtiM uDDuM vehAsaM uppayati, uppaittA ya tAe ukkiTThAe turiyAe devayAe lavaNasamuhaM majjhaMmajjheNaM jeNeva jaMbuddIve dIve jeNeva bhArahe vAse jeNeva caMpA nayarI teNeva pahArettha gamaNAe 2 // sUtraM 90 // 'siMgArehiM'ti zrRGgArarasopetai: kAmotkocakaiH karuNaistathaiva upasarge - upadravairvacanaceSTAvizeSarUpaiH 'avayekkhaha' apekSadhvaM 1 // sUtraM 90 // taNaM sA rayaNadIvadevayA lavaNasamuddaM tisattakhutto aNupariyaTTati jaM tattha taNaM vA jAva eDeti, jeNeva pAsAyavaDeMsae teNeva uvAgacchati 2 te mAgaMdiyA pAsAyavarDisae apAsamANI jeNeva puracchimille vaNasaMDe jAva savvato samaMtA maggaNagavesaNaM kareti 2 tesiM mAyaMdiyadAragANaM katthai sutiM vA 3 alabhamANI jeNeva uttarille evaM ceva paccatthimillevi jAva apAsamANI ohiM pauMjati, te mAgaMdiyadArae selaeNaM saddhi lavaNasamujjhamajjheNaM bIivayamANe 2 pAsati 2 AsuruttA asikheDagaM geNhati 2 sattaTTha jAva uppayati 2 tAe uktiTThAe jeNeva mAgaMdiyadArayA teNeva uvAgacchati 2 evaM vadAsI-haM bho mArgadiyadArayA ? appatthiya-patthiyA kiNNaM tubbhe jANaha mamaM vippajahAya selaeNaM a. 8 mallI jinasya sAMvatsariva dAnaM sU. 82 // 202 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 203 jakkheNaM saddhiM lavaNasamuI majjhamajheNaM vItIvayamANA?, taM evamavi gae jai NaM tumbhe mamaM avayakkhaha to bhe asthi jIviyaM, ahaNNaM NAvayakkhaha to bhe imeNaM nIluppala-gavala jAva eDemi, tate NaM te mAgaMdiyadArayA rayaNadIvadevayAe aMtie eyamaDhe soccA Nisamma abhIyA atatthA aNuvviggA akkhubhiyA asaMbhaMtA rayaNadIvadevayAe eyamaTuM no Adati no pariyANaMti No avayakkhaMti, aNADhAyamANA aparijANamaNNA aNavayakkhamANA selaeNa jakkheNa saddhiM lavamasamuI majjhamajheNaM vItivayaMti 1 / / tate NaM sA rayaNadIvadevayA te mAgaMdiyA jAhe no saMcAeti bahUhiM paDilomehi ya uvasaggehi ya cAlittae vA khobhittae vA vippariNAmittae vA lobhittae vA tAhe mahurehiM siMgArehi ya kaluNehi ya uvasaggehi ya uvasaMggeuM payattA yAvi hotthA, haM bho mAgaMdiyadAragA ! jati NaM tunbhehiM devANuppiyA ! mae saddhiM hasiyANi ya ramiyANi yalaliyANi yakIliyANi ya hiMDiyANi ya mohiyANi yatAhe NaM tunbhe savvAti agaNemANA mamaM vippajahAya selaeNaM saddhiM lavaNasamuI majjhamajheNaM vIivayaha, tate NaM sA rayaNadIvadevayA jiNarakkhiyassa maNaM ohiNA AbhAeti AbhoettA evaM vadAsI-NiccaM'piya NaM ahaM jiNapAliyassa aNiTThA5 niccaM mama jiNapAlie aNidve5 niccaMpiya NaM ahaM jiNarakkhiyassa iTThA5 niccaMpiyaNaM mamaM jiNarakkhie iDhe 5, jati NaM mamaMjiNapAlie royamANI kaMdamANI soyamANI tippamANIM vilavamANIMNAvayakkhati kiNNaM tumaM jiNarakkhiyA ! mamaM royamANiM jAva NAvayakkhasi ? 2 / tate NaM-sA pavararayaNadIvassa devayA ohiNA u jiNarakkhiyassa maNaM / nAUNa vadhanimittaM uvari mAgaMdiyadAragANaM doNhaMpi // 1 // dosakaliyA salaliyaM NANAvihacuNNavAsamIsa(siya) divvaM / ghANamaNa-nivvuikaraM savvouya-surabhi-kusumabuDhei pamuMcamANI // 2 // nnaannaa-mnni-knng-rynn-ghNttiy-khikhinni-nneuur-mehl-bhuusnnrvennN| disAo vidisAo pUrayaMtI vayagamiNaM veti sA sakalusA // 3 // hola vasula gola NAha daita piya ramaNa kaMta sAmiya NigdhiNa Nitthakka / chi (tha) NNa Nikkiva akayaNNuya siDhilabhAva nillajja lukkha akaluNa jiNarakkhiya majjhaM hiyayarakkhagA! // 4 // / / 203 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Nahu jujjasi ekkiyaM aNAhaM abaMdhavaM tujjha calaNa-ovAya-kAriyaM ujjhiuM mahaNaNaM / guNasaMkara! ahaM tume vihUNA Na samasthAvi jIviuM khnnNpi||5|| imassa uanneg-jhs-mgrvividh-saavy-syaaulghrss| rayaNAgarassa majjhe appANaM vahemi tujjha puro| ehi NiyattAhi jaisi kuvio khamAhi ekkAvarAha me // 6 // kevalaMca tujjha yaM vigata-ghaNa-vimala-sasimaMDalagAra (lovama) sassirIyaM / sAraya-navakamala-kumuda-kuvalaya (vimalAdalanikara-sarisanibhaM / nayaNaM vayaNaM pivAsAgayAe saddhA me picchiuM je avaloehi tA io mamaM NAha jA te pecchAmi vayaNakamalaM // 7 // evaM sappaNaya-sarala-mahurAtiM puNo 2 kaluNAI vayaNAti / jaMpamANI sA pAvA maggao samaNNei pAvahiyayA // 8 // 3 / tate NaM se jiNarakkhie calamaNe teNeva bhUsaNaraveNaM kaNNasuha-maNohareNaM tehi ya sappaNaya-sarala-mahara-bhaNiehiM saMjAyadiuNarAe rayaNadIvassa devayAe tIse suMdarathaNa-jahaNa-vayaNa-kara-caraNa-nayaNa-lAvanna-rUva-jovvaNAsiriM ca divvaM sarabhasauvamUhiyAiM jAti vibboya-vilAsiyANi ya vihasiya-sakaDakkha-diTTi-nissasiya-mali- (Na) yauvalalita-ThiyagamaNa-paNayakhijjiya-pAsAdIyANi ya saramANe rAgamohiyamaI avase kamma (veganaDie) -vasagae avayakkhati maggato saviliyaM, 4 / tateNaM jiNarakkhiyaM samuppanna-kaluNabhAvaM maccugalasthallaNolliyamaI avayakkhaMtaM taheva jakkhe ya selae jANiUNa saNiyaM 2 uvihati (taheva saNiya) niyagapiTThAhi vigayasatthaM (saGgha, saI), tate NaM sA rayaNadIvadevayA nissaMsA kaluNaM jiNarakkhiyaM sakalusA selagApiTThAhi uvayaMtaM dAsa! maositti jaMpamANI appataM sAgarasalilaM geNhiya bAhAhi ArasaMtaM urdU uvvihati, aMbaratale ovayamANaM ca maMDalaggeNa paDicchittA nIluppala-gavala-ayasippagAseNa asivareNaM khaMDAkhaMDiM kareti 2 tathya vilavamANaM tassa ya sarasavahiyassa ghettUNa aMgamaMgArti // 204 // saruhirAI ukkhittabaliM cauddisiM kareti sA paMjalI pahilA5 / / / / sUtraM 91 // ... 'mae saddhi hasiyANi'ityAdi, iha ktapratyayo bhAve tasya copAdhibhedena bhedasya vivakSaNAd bahuvacanaM, anyathA yadhuvAbhyAM mayA sArddha hasitaM cetyAdi vAcyaM kara bA syAt, tathA ratAni ca akSAdibhi: lalitAni ca IpsitAni lIlA vA 'kIliyANi yatti jalAndolanakakrIDAdibhiH hiNDitAni ca vanAdiSu vihRtAni mohitAnizA
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 205 // ca-nidhuvanAni, etacca vAkyaM kAkvA'dhyeyaM, tata upAlambha: pratIyate, 'tae NaM sA rayaNadIvetyAdi sUtraM vAcanAntare rUpakavizeSadvayabhrAntiM karoti 2 / tathAhi 'sA pavararayaNadIvassa devayA ohiNA u jiNarakkhiassa vahanimittaM uvariM mAiMdidAragANa doNhaMpi' ityekaM 'dosakaliyA salIlayaM kA nANAvihacuNNavAsamIsiyaM divvaM ghANamaNanivvuikaraM savvouyasurahikusumavuTThikara pamuMcamANI' iti dvitIya, evamanyAnyapi paribhAvanIyAni padyAni, kara ra padyabandhaM hi vinA tukArAdinipAtAnAM pAdapUraNArthAnAM nirdezo na ghaTate, aparimitAni ca chandaHzAstrANIti, arthastvevam-sA devatA jinarakSitasya jJAtvA bhAvamiti ke zeSo vadhanimittaM tasyaiva, vacanamidaM bravIti smeti sambandhaH ||1||'doskliy'tti dveSayuktA, salIlayaMti salIlaM yathA bhavatItyartha; 'cuNNavAsa'tti cUrNalakSaNA ra vAsA: cUrNavAsA: tairmizrA yA sA tathA tAM divyAM ghrANamanonivRttikarI sarvartukAnAM surabhINAM ca kusumAnAM yA vRSTiH sA tathA tAM pramuJcantI // 2 // tathA kaI nAnAmaNikanakaratnAnAM sambandhIni ghaNTikAzca kiGkiNyazca kSudraghaNTikA nupUrau ca pratItau mekhalA ca-rasanA etallakSaNAni yAni bhUSaNAni teSAM yo ravastena iti rUpakArdhaM 'disAo vidisAo pUrayaMtI vayaNamiNaM bei yatti vidizazca pUrayantI vacanamidaM vakSyamANaM bravIti sA devatA, 'sakalusa'tti saha kaluSeNa pApena ra vartate yA sA tatheti tRtIyaM // 3 // he ho(hA)la he vasula he gola etAni ca padAni nAnAdezApekSayA puruSAdhAmantraNavacanAni gauravakutsAdigarbhANi vartante, ho (hA) la iti dazavaikAlike hola RBiti dRzyate, tathA nAtha !- yogakSemakarin ! dayati !-vallabha ! rakSita ! iti vA priya !-premakata: ! ramaNa-bharta: ! kAnta !- kamanIya ! svAmika !-adhipate !nighRNa ! - nirdaya ! sasnehAyA viyogaduHsthAyA mama parityAgAt 'nitthakka'tti anavasarajJa anuraktAyA mamAkANDe eva tyAgAdityarddha 'chiNNa'tti styAna ! kaThina ghara madIyAtyantAnukUlacaritAdravIkRtahRdayatvAt niSkRpa ! mama duHkhitAyA apratIkArAt,akRtajJa ! madIyopakArasyAnapekSaNAt zithilabhAva !akasmAd mama mocanAt ra nirlajja ! pratipannatyAgAt rUkSa ! snehakAryAkaraNAt akaruNa ! he jinarakSita mama hRdayarakSaka !-viyogaduHkhena zatadhAsphuTato hRdayasya trAyaka punarmama svIkaraNata ityarthaH iti caturtha 4 // / / 205 'nahu' naiva yujyase-arhasi ekakAmanAthAmabAndhavAM tava calanopapAtakArikAM- pAdasevAvidhAyinImujjhitumadhanyAmiti iha ca samAnArthAnakazabdopAdAne'pi na punaruktadoSa: sambhramAbhihitatvAt, yadAha- "vaktA harSabhayAdibhirAkSiptamanAH stuvaMstathA nindan / yatpadamasakRd brUyAt tatpunaruktaM na doSAya // 1 // " iti ardhaM, he guNasaMkara!-guNasamudAyarUpa !haM iti akAralopadarzanAdahamiti dRzyaM tvayA vihinA na samarthA jIvituM kSaNamapIti paJcamaM // 5 // tathA 'imassa utti haka asya puna: aneke ye jhaSA-matsyA makarA-grAhA: vividhazcApadAzca-jalacarakSudrasattvarUpAsteSAM yAni zatAni teSAmAkulagRhaM AkIrNagehaM jhaSAdInAM vA sadA-nityaM na
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam ||206 || kulagRhamiva kulagRhaM yaH sa tathA tasyetyarddha ratnAkarasya- samudrasya madhye AtmAnaM 'vahemi'tti hanmi tava bhavataH purataH agrataH tathA ehi nivarttasva 'jaisi'tti yadi bhavasi kupitaH kSamasvaikAparAdhaM tvaM me iti SaSThaM // 6 // 'tujjha yatti tava ca vigataghanaM vimalaM ca yacchazimaNDalaM tasyevAkAro yasya zriyA ca saha yadvarttate tattathA, pAThAntareNa vigataghanavimalazazimaNDalenopamA yasya sazrIkaM ca yattattathA zAradaM- zaratkAlasambhavaM yannavaM-pratyayaM kamalaM ca-sUryabodhyaM kumudaM ca candrabodhyaM kuvalayaM ca-nIlotpalaM teSAM yo dalanikara- dalavRndaM tatsadRze nitarAM bhAta iti- nibhe ca nayane yatra tattathA, pAThAntareNa zAradanavakamalakumude ca te vimukule ca te vikasite zeSaM tathaiva, vadanaM mukhaM pratIti vAkyazeSaH, pipAsAgatAyAHmukhadarzanajalapAnecchayA AyAtAyAH tAM vA gatAyAH prAptAyAH kasyAH ? - me mama zraddhA - abhilASaH kiM kartuM ? -prekSituM - avalokayituM je iti pAdapUraNe nipAtaH avalokaya tA iti-tatastAvaditi vA ita:- asyAM dizi mAM nAtha jA iti yena yAvaditi vA te tava prekSe vadanakamalamiti rUpakaM // 7 // evaM sapraNayAni sasnehAnIva saralAni sukhAvagamyAbhidheyAni madhurANi ca bhASayA komalAni yAni tAni tathA, tathA karuNAni - karuNotpAdakatvAt vacanAni jalpantI sA pApA kriyayA mArgataH pRSThataH samanveti samanugacchati pApahRdayeti // 8 // 3 // tato'sau jinarakSitazcalamanA:- abhyupagamAccalitacetAH 'avayakkhaitti sambandha kiMbhUtaH ? - saJjAtadviguNarAgaH pUrvakAlApekSayA, kasyAM ? - ratnadvIpadevatAyAM, kena kaizcetyAha-tenaM ca-pUrvoktena bhUSaNaraveNa karNasUkho manoharazca yastena taizca pUrvavarNitaiH sapraNayasuralamadhurabhaNitai, tathA tasyA devatAyAH sundaraM yatstanajaghanavadanakaracaraNanayanAnAM lAvaNyaM spRhaNIyatvaM tacca rUpaM ca zarIrasundaratvaM ca yauvanaM ca-tAruNyaM teSAM yA zrIH- sampat sA tathA tAM ca divyAM- devasambandhinIM smaranniti sambandha, tathA sarabhasAni - saharSANi yAnyupagUhitAni-AliGgitAni tAni tathA 'bibboyakAH' strIceSTAvizeSAH vilasitAni ca netravikAralakSaNAni ca . tAni tathA, vihasitAni ca-arddhahasitAdIni sakaTAkSA:-sApAGgadarzanA: dRSTayo-vilokitAni niHzvasitAni ca kAmakrIDAyAH samudbhavAni mAna ca-puruSAbhilaSaNIyayoSidaGgamardanAni ca pAThAntareNa bhaNitAni ca ratakUjitAni upalalitAni ca krIDitavizeSarUpANi pAThAntareNa lalitAni - IpsitAni krIDitAni vA sthitAni ca svabhavaneSu utsaGgAsanAdiSu vA avasthAnAni gamanAni ca-haMsagatyA caGkramaNAni praNayakheditAni ca praNayaroSaNAni prasAditAni ca-kopaprasAdanAnIti dvandvastAni ca smaran- cintayan rAgamohitamatiH avaza Atmana iti gamyate, karmmavazaM karmaNaH pAratantryaM gato yaH sa tathA pAThAntare karmmavazAt vegena mohasya naDito-viDambito yaH sa karmmavazaveganaDita; 'avaikkhaitti avekSate - nirIkSate sma mArgataH pRSThato'valokayati tAmAgacchantImityarthaH, 'saviliyaM'ti savrIDaM salajjamityarthaH 4 /
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'maccugalathallaNolliyamaIti mRtyunA-yamarAkSasena 'galatthallA' hastena galagrahaNarUpA tayA noditA-svadezagamanavaimukhyena yamapurIgamanAbhimukhIkRtA cha matiryasya sa tathA taM avekkhamANaM tathaiva yakSastu zailako jJAtvA zanai: 2 'uvvihaItti udvijahAti-UddhvaM kSipati, 'taheva saNiya' ityetat padadvayaM vAcanAntare aura nopalabhyate nijakapRSThAt- zarIrAvayavavizeSAt vigayasatthaM'ti vigatasvAsthyaM pAThAntare vigatazraddho yakSa: zailaka iti, 'ovayaMta'ti avapatantaM 'sarasabahiyassa'tti sarasaM-abhimAnarasopetaM vadhito-hato ya: sa tathA tasya 'aMgamaMgAIti zarIrAvayavAn 'ukkhittabaliM'ti utkSipta:-Uddharva AkAze kSipto na bhUmipaTTAdiSu nivezito yo bali-devatAnAmupahAraH sa tathA taM caturdizaM karoti, sA devatA 'paMjali'tti prakRtAJjali: prakRSTatoSavatI 5 ||suutrN 91 // evAmeva samaNAuso! jo amhaM niggaMthANa vA 2 aMtie pavvatie samANe puNaravi mANussae kAmabhoge AsAyati patthayati pIheti abhilasati se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 jAva saMsAraM aNupariyaTTissati, jahA vA se jiNarakkhie chalao avayakkhato nirAvayakkho gao avigghennN| tamhA pavayaNasAre nirAvayakkheNa bhaviyavvaM // 1 // bhoge avayakkhaMtA paDaMti saMsArasAyare ghore| bhogehiM niravayakkhA taraMti saMsArakaMtAraM // 2 // ||suutrN 92 // 'evameve'tyAdi nigamanaM 'AsAya'tti prAptAnAzrayati bhajate-aprAptAn prArthayetaRddhimantaM yAcate sapRhayati-aprArthita iva yadyayaM zrImAn bhogAn meM dadAti kA tadA sAdhu bhavati ityevaMrUpAM spRhAM karoti abhilaSati-dRSTAdRSTeSu zabdAdiSu bhogecchAM karotItyarthaM; atrArthe 'chaliuM' gAhA-chalito-vyaMsito'narthaM prApta: 'avakAGkSan' pazcAdbhAgamavalokayan jinarakSita iti prastutameva 'niravayakkho ' niravakAGkSa: oc pazcAdbhAgamanavekSamANastannisspRha ityartho gata:-svasthAnaM prApto'vighna-antarAyAbhAvena jinapAlita iti vakSyamANaM, eSa dRSTAntAnuvAdo, dArTAntAnuvAdoM, dArTAntikastvevaM-yasmAdevaM tasmAt 'pravacanasAre' cAritre labdhe satIti gamyate 'niravakAGkSaNa' parityaktabhogAn prati nirapekSeNa-anabhilASavatA bhavativyamiti 207 // // 1 // ___ 'bhoge' gAhA caritraM pratipadyApi bhogAnavakAGkSantaH patanti saMsArasAgare ghore jinarakSitavat, itare tu taranti jinapAlitavat samudramiti // 2 // zeSaM sUtrasiddhaM ||suutrN 92 //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAim a.8 SaTrAjA nAM dIkSA mallI nirvANa sU.84 // 208 // tate NaM sA rayaNaddIvadevayA jeNeva jiNapAlie teNeya uvAgacchati bahUhiM aNulomehi ya paDilomehi ya kharamahUra-siMgArehiM kaluNehi ya uvasaggehi ya jAhe no saMcAei cAlittae vA khobhittae vA viSpariNA-mittae vA tAhe saMtA taMtA paritaMtA niviNNA samANA jAmeva disiM pAunbhUyA tAmeva disi paDigayA, tate NaM se selae jakkhe jiNapAlieNa saddhiM lavaNasamuI majjhamajheNaM vItIvayati 2 jeNeva caMpAnayarI teNeva uvAgacchati 2 capAe nayarIe aggujjANaMsi jiNapAliyaM paTThAto oyAreti 2 evaM vayAsI-esa NaM devANuppiyA! caMpAnayarI dIsatittikaTTa jiNapAliyaM Apucchati 2 jAmeva disi pAunbhUe tAmeva disi paDigae |suutrN 93 // tate NaM jiNapAlie caMpaM aNupavisati 2 jeNeva sae gihe jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai2 ammApiUNaM royamANe jAva vilavamANe jiNarakkhiyavAvattiM nivedeti, tate NaM jiNapAlie ammApiyaro mittaNAti jAva pariyaNeNaM saddhiM royamANAtiM bahUI loiyAI mayakiccAI kareti 2 kAleNaM vigatasoyA jAyA, tateNaM jiNapAliyaM annayA kayAi suhAsaNavaragataM ammApiyaroevaM vadAsI-kahaNNaM puttA! jiNarakkhie kAlagae?, tate NaM se jiNapAlie ammApiUNaM lavaNasamuddottAraM ca kAliyavAya-samutthaNaM potavahaNavivattiM ca phalaha-khaMDa-AsAtaNaM ca rayaNadIvattAraM ca rayaNadIvadevayAgihaM ca bhogavibhUI ca rayaNadIvadevayAappAhaNaM ca sUlAiya-purisa-darisaNaM ca selaga-jakkha-AruhaNaM ca rayaNadIvadevayAuvasaggaM ca jiNarakkhiyavivarti calavaNasamuddauttaraNaM ca caMpAgamaNaMca selagajakkhaApucchaNaMca jahAbhUya-mavitaha-masaMdiddhi parikaheti, tate NaM jiNapAlie jAva appasoge jAva vipulAti bhogabhogAI bhuMjamANe viharati |suutrN 94 // teNaM kAleNaM 2 samaNe bhagavaM mahAvIre samosaDhe, dhamma soccA pavvatie ekkArasaMgavI mAsieNaM sohamme kappe do sAgarovame, mahAvidehe sijjhihiti / evAmava samaNAuso! jAva mANussae kAmabhoe No puNaravi AsAti se NaM jAva vItivatissati jahA vA se jinnpaalie| evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM navamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNattettibemi ||suutrN 95 / / navamaM ajjhayaNaM samattaM // iha vizeSopanayamevaM varNayanti vyAkhyAtAra-1"jaha rayaNadIvadevI taha etthaM aviraI mahApAvA / aha lAhatthI vaNiyA taha suhakAmA ihaM jIvA // 1 // jaha tehiM bhIehiM divo AghAyamaMDale puuriso| saMsAradukkhabhIyA pAsaMti taheva dhammakahaM // 2 // jaha teNa tesi kahiyA devI dukkhANa kAraNaM ghoraM / tatto cciya nitthAro selagajakkhAo nannatto // 3 // 2 taha dhammakahI bhavvANa sAhae ditttthavirishaavo| sayaladuhaheubhUo viSayA virayaMti jIvANaM // 4 // sattANaM duhattANaM saraNaM // 208 // zrA -
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ caraNaM jiNiMdapannattaM / ANaMdaruvanivvANasAhaNaM tahaya desei // 5 ||jh tesi tariyanvo ruddasamuddo taheva saMsAro / jaha tesi sagihagamaNaM nivvANagamo tahA etthaM // -6 ||jh selagapiTThAo bhaTTho devIi mohiymiio| sAvayasahassapauraMmi sAyare pAvio nihaNaM // 7 // taha aviraIi naDio caraNacuo dukkhsaavyaainnnne| nivaDai apArasaMsArasAyare dAruNasarUve // 8 // jaha devIe akkhoho patto saTThANa jiiviysuhaaii| taha caraNaTThio sAhU akkhoho jAi nivvANaM // 9 // navamajJAtAdhyayanavivaraNaM samAptamiti // 9 // // 209 3 1yathA ratnadvIpadevI tathAtrAviratirmahApApA / yathA lAbhArthinau vaNijo tathA sukhakAmA iha jIvA // 1 // yathA tAbhyAM bhItAbhyAM dRSTa AghAtamaNDale puruSaH saMsAraduHkhabhItAH pazyanti tavaiva dharmakazvakaM // 2 // - yathA tena tAbhyAM kazcitA duHkhAnAM ghoraM kAraNaM devii| tata eva zailakayakSAt nistAro nAnyasmAt // 3 // aura 2 tathA dharmakaJcako bhavyebhyaH kaJcayet iSTamaviratisvabhAvam / sakaladuHkhahetubhUtaM viSayebhyo viramayanti jIvAn // 4 // satvAnA duHkhArtAnAM zaraNaM caraNa jinendraprajapta / AnandarUpanirvANasAdhanaM tavaiva darzayati // 5 // yathA tAbhyAM taraNIyo rudraH samudrastathaiva saMsAraH / yathA tayoH svagRhagamanaM nirvANagamanaM tathA'tra // 6 // yathA zailakapRSThAt praSTo devImohitamatikaH / cAphdasahasrapracure sAgare prApto nidhanam // 7 // tathA'viratyA naTitavaraNavyuto duHkhazvApadAkINeM / nipatatyapArasaMsArasAgare dAruNasvarUpe // 8 // yathA devyA'kSobha prApta svasthAnaM jIvitasukhAni ca / tathA caraNasthitaH sAdhurakSobho yAti nirvANam // 9 // ra // 10 // atha candrAkhya-dazamajJAtam // atha dazamaM viviyate, tasya cAyaM pUrveNa saha sambandha:-anantarAdhyayane'virativazavartyavazavartinonarthetarAvuktI, iha tu guNahAnivRddhilakSaNAvanau~ pramAdyapramAdinorabhidhIyete ityevaMsambaddhamidam jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM Navamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, dasamassa NaM bhaMte ? nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTTha pannatte? evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe nagare sAmI samosaDhe goyamasAmI evaM vadAsI-kahaNNaM bhaMte! jIvA vaiMti vA hAyanti vA?, goyamA! se jahA nAmae bahulapakkhassa pADivayAcaMde puNNimAcaMdaM paNihAya hINo vaNNeNaM hINe sommayAe hINe niddhayAe hINe kaMtIe evaM dittIe juttIe chAyAe pabhAe oyAe lessAe maMDaleNaM tayANaMtaraM ca NaM bIyAcaMde pADivayaM caMdaM paNihAya hINatarAe vaNNeNaM jAva maMDaleNaM tayANaMtaraM ca NaM tatiAcaMde vitiyAcaMde paNihAya hINatarAe vaNNeNaM jAva maMDaleNaM, evaM khalu eeNaM kameNaM parihAyamANe 2 jAva amAvassAcaMde cAruddasicaMdaM paNihAya naDhe vaNNeNaM jAva naDhe maMDaleNaM 1 / // 209 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.9 mAkadI jAtaM sU.86 evAmeva samaNAuso! No amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva pavvaie samANe hINe khaMtIe evaM muttIe guttIe ajjaveNaM maddaveNaM lAghaveNaM sacceNaM taveNaM ciyAe akiMcaNayAe baMbhaceravAseNaM, tayANaMtaraM ca NaM hINe hINatarAe khaMtIe jAva hINatarAe baMbhaceravAseNaM, evaM khalu eeNaM kara kameNaM parihAyamANe 2 Nadve khaMtIe jAva NaTe baMbhaceravAseNaM 2 / / se jahA vA sukkapakkhassa pADivayAcaMde amAvAsAe caMdaM paNihAya ahie vaNNeNaM jAva ahie maMDaleNaM tayANaMtaraM ca NaM biiyAcaMde paDivayAcadaM paNihAya ahiyayarAe vaNNeNaM jAva ahiyatarAe maMDaleNaM evaM khalu eeNaM kameNaM parivuDemANe 2 jAva puNNimAcaMde cAuddasiM caMdaM paNihAya paDipuNNaM vaNNeNaM jAva paDipuNNe maMDaleNaM, evAmeva samaNAuso! jAva pavvatie samANe ahie khaMtIe jAva baMbhaceravAseNaM, tayANataraM ca NaM ahiyayarAe khaMtIe jAva baMbhaceravAseNaM 2 / evaM khalu eeNaM kameNaM parivaDDemANe 2 jAva paDipunne baMbhaceravAseNaM, evaM khalu jIvA vaiMti vA hAyaMti vA, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM 3 bhagavatA mahAvIreNaM dasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNattettibemi 3 // sUtraM 96 // dasamaM NAyajjhayaNaM samattaM // 10 // sarvaM sugamam, navaraM jIvAnAM dravyato'ntatvena pradezatazca pratyekamasaGkhyAtapradezatvenAvasthitaparimANatvAt varddhante guNai: hIyante ca tairave / anantaranirdezatvena hAnimeva tAvadAha- 'se jahe'tyAdi, 'paNihAya'tti praNidhAyApekSya 'varNena' zuklatAlakSaNena 'saumyatayA' sukhadarzanIyatayA 'snigdhatayA' arukSatayA 'kAntyA' kamanIyatayA 'dIptyA' dIpanena vastuprakAzanenetyarthaH 'juttIya'tti yuktyA AkAzasaMyogena,khaNDena hi maNDalenAlpataramAkAzaM yujyate na punaryAvatsampUrNena,'chAyayA' jalAdau pratibimbalakSaNayA zobhayA vA 'prabhayA' udgamanasamaye yad a'tisphuraNaM tayA 'oyAe'tti ojasA dAhApanayanAdisvakAryakaraNazaktyA 'lezyayA' kiraNarupayA 'maNDalena' vRttatayA, kSAntyAdiguNahAnizca kuzIlasaMsargAt sadgaruNAmaparyupAsanAt pratidinaM pramAdapadAsevanAt tathAvidhacAritrAvaraNakarmodayAcca 8 ki bhavatIti, guNavRddhistvetadviparyayAditi evaM ca hIyamAnAnAM jIvAnAM na vAJchitasya nirvANasukhasyAvAptirityanarthaH / . Aha ca- 'caMdovva kAlapakkhe parihAI pae pae pmaaypro| taha uggharaviggharaniraMgaNovi na ya icchiyaM lahai ||1||"tti [candre iva kRSNapakSe pani parihIyate pade pade pramAdaparaH / tathA udgrahavigRhaniJjano'pi dravyato nepsitaM labhate // 1 // ] 1 / / PE guNairvarddhamAnAnAM tu vAJchitArthAvApterartha iti, vizeSayojanA punarevam-"jaha caMdo taha sAhU rAhuvaroho jahA taha pamAo! vaNNAI guNagaNo jaha tahA jakhamAI samaNadhammo // 1 // puNNovi paidiNaM jaha hAyaMto savvahA sasI nsse| taha puNNacaritto'vihu kusIlasaMsaggimAIhiM ||2||jnniypmaao /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ |211 / / sAhU hAyaMto paidiNaM khamAIhiM / jAyai naTThacaritto tatto dukhAiM pAvei // 3 // tathA- 'hINaguNovihu houM suhagurujogAijaNiyasaMvego / puNNasaruvo jAyai vivaDDamANo sasaharovva // 4 // [ yathA candrastathAH sAdhuH rAhUparodho yathA tathA pramAdaH / varNAdirguNagaNo yathA tathA kSamAdiH zramaNadharmaH // 1 // pUrNo'pi pratidinaM yathA hIyamAnaH sarvathA nazyati zazI / tathA pUrNacAritro'pi kuzIlasaMsargAdibhiH // 2 // jAtapramAdaH sAdhuH pratidinaM hIyamAnaH kSamAdibhiH / jAyate naSTacAritraH tato duHkhAni prApnoti // 3 // hInaguNo'pi bhUtvA zubhaguruyogAdijanitasaMvegaH / pUrNasvarUpo jAyate vivardhamAnaH zazadhara iva // 4 / / ] 2 // sU. 96 // dazamajJAtavivaraNaM samAptamiti // 10 // // 11 // atha dAvadravyAkhyamekAdazajJAtam // athaikAdazamaM vivriyate-asya pUrveNa sahAyaM sambandha: - pUrvatra ca pramAdyapramAdinorguNahAnivRddhilakSaNAvanarthArthAvuktau, iha tu mArgArAdhanavirAdhanAbhyAM tAvucyete itisambaddhamidam jati NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpateNaM dasamassa nAyajjhayaNassa ayamaThThe paNNatte ekkArasamassa NaM bhaMte! nAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe pannatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyamihe goyame evaM vadAsIkaha NaM bhaMte ! jIvA ArAhagA vA virAhagA vA bhavaMti ? goyamA ! se jahA NAmae egaMsi samuhakUlaMsi dAvaddavA nAmaM rukkhA paNNattA kinhA jAva niuruMbabhUyA pattiyA puNphiyA phaliyA hariyagarerijjamANA sirIe atIva uvasobhemANA 2 ciTThiti 1 / jayA NaM doviccagA Isi purevAyA pacchAvAyA maMdAvAyA mahAvAyA vAyaMti tadA NaM bahave dAvaddavA rukkhA pattiyA jAva ciTThati appegatiyA dAvaddavA rukkhA junnA jhoDA parisaDiyapaMDupattpupphaphalA sukkarukkhao viva milAyamANA 2 ciTThati, evAmeva samaNAuso ! je amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva pavvatite samANe bahUNaM samaNANaM 4 sammaM sahati jAva ahiyAseti bahUNaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM no samma sahati jAva no ahiyAseti esa NaM mae purise desavirAhae paNNatte samaNAuso ! / jayA NaM sAmuddagA Isi purevAyA pacchAvAyA maMdAvAyA mahAvAtA vAyaMti tadA NaM bahave dAvaddavA rukkhA juNNA jhoDA jAva milAyamANA 2 ciTThati, appegaiyA dAvaddavA rukkhA pattiyA puphiyA // 211 / /
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma jAva uvasobhemANAra ciTuMti, evAmevasamaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA pavvatie samANe bahUNaM aNNautthiyANaM bahUNaM gihatthANaM samma sahati bahUrNa samaNANaM 4 no samma sahati esa NaM mae purise desArAhae pannatte samaNAuso! 2 / / jayA NaM no dIviccagANo sAmuddagA IsiM purevAyA pacchAvAyA jAva mahAvAyA tate NaM savve dAvaddavA rukkhA juNNA jhoDA jAva milAyamANA 2 ciTuMti, appegaiyA dAvaddavArukkhA pattiyA puSphiyA jAva uvasobhemANA 2 ciTThati, evAmeva samaNAuso! jAva pavvatie samANe bahUNaM kathAGgam / samaNANaM 2 bahUNaM annautthiyagihatthANaM no sammaM sahati esa NaM mae purise savvavirAhae paNNatte samaNAuso!, jayA NaM dIviccagAvi // 212 // sAmuddagAvi IsiM purevAyA pacchAvAyA jAva vAyaMti tadA NaM sabve dAvaddavA rukkhA pattiyA jAva ciTuMti, evAmeva samaNAuso!je amhaM pavvatie samANe bahUNaM samaNANaM bahUNaM annautthiyagihatthANaM samma sahati esa NaM mae purise sabbArAhae panatte 3 / evaM khalu goyamA! jIvA ArAhagA vA virAhagA vA bhavaMti, evaM khalujaMbU! samaNeNaM bhagavayA ekkArasamassa nAyajhayaNassa ayamaDhe paNNattettibemi4 // sUtraM 97 // ekkArasamaM nAyajjJayaNaM samattaM // 11 // ya sarvaM sugama, navaraM ArAdhakA jJAnAdimokSamArgasya virAdhakA api tasyaiva 'jayA Na'mityAdi 'dIviccagA' dvaipyA dvIpasambhavA ISat purovAtA:-manAk-sasnehavAtA ityartha: pUrvadiksambandhinovA,pathyAvAtA-vanaspatInAM sAmAnyena hitA vAyava: pazcAdvAtA vA mandA:-zanai: saJcariNa:mahAvAtA-udaMDavAtA savAnti tadA 'appegaiya'tti apyeke kecanApi stokA ityarthaH 'juNNa'tti jIrNAM iva jIrNA, jhoDa-patrAdizATanaM, tadyogAtte'pi jhoDA; ata eva parizaTitAni 5 kAnicicca pANDUni patrANi puSpaphalAni ca yeSAM te tathA zuSkavRkSaka iva mlAyantastiSThanti ityeSa dRSTAnto, yojanA tvasyaivaM evAmeve'tyAdi, aNNautthiyANaM'ti anyayUthikAnAM-tIrthAntarIyANAM kApilAdInAmityartha, durvacanAdInupasargAn no samyak sahate iti, 'esa NaM'ti ya evaMbhUta: eSa puruSo dezavirAdhako jA jJAnAdimokSamArgasya 2 / iyamatra vikalpacatuSTaye'pi bhAvanA- yathA dAvadravyavRkSasamUhaH svabhAvato dvIpavAyubhi: bahutaradezaiH svasampada: samRddhimanubhavati dezena cAsamRddhiM 1 samudravAyubhizca dezairasamRddhiM dezena ca samRddhi 2 mubhayeSAM ca vAyUnAmabhAve samRdhyabhAva 3 mubhayasabhdAve ca sarvata: samRddhi 4 mevaM krameNa sAdhuH kutIrthikagRhasthAnAM yi durvacanAdInyasahamAna: kSAntipradhAnasya jJAnAdimokSamArgasya dezato virAdhanAM karoti, zramaNAdInAM bahumAnaviSayANAM durvacanAdikSamaNena bahutaradezAnAmArAdhanAt 1 ra zramaNAdidurvacanAnAM tvasahane kutIrthikAdInAM sahane dezAnAM virAdhanena dezata evArAdhanAM karoti 2 ubhayeSAmasahamAno virAdhanAyAM sarvathA tasya vartate 3 sahamAnazca ra sarvathA''rAdhanAyAmiti 4,3 / ra // 21 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ iha punarvizeSayojanAmevaM varNayanti-? 'jahadAvaddavataruvaNamevaM sAhU jaheva dIviccA |vaayaa tahasamaNAiyasapakkhavayaNAiMdusahAI ||1||jh sAmuddayavAyA kara th'nnnntitthaaikdduyvynnaaii| kusumAisaMpayA jaha sivamaggArAhaNA taha u // 2 ||jh kusumAiviNAso sivamaggavirAhaNA taha neyA / jaha dIvavAujoge bahu iDDI aura Isi ya aNiDDI // 3 // taha sAhammiyavayaNANa sahamANArAhaNA bhave bahuyA / iyarANamasahaNe puNa sivamaggavirAhaNA thovA // 4 // jaha jalahi vAujoge theviDDI // 213 // bahuyarA ya'NiDDI ya / taha parapakkhakkhamaNe ArAhaNamIsi bahuyayaraM // 5 // jaha 'ubhayavAuvirahe savvA tarusaMpayA viNaTThatti / animittobhayamacchararuve virAhaNA taha ya // 6 // jaha ubhayavAujoge savvasamiDDI vaNassa sNjaayaa| taha ghara ubhayavayaNasahaNe sivamaggArAhaNA vuttA // 7 // tA punnasamaNadhammArAhaNacitto sayA mahAsatto / savveNavi kIraMtaM sahejja savvaMpi paDikUlaM // 8 // // iti sUtraM 97 // ekAdazajJAtavivaraNaM samAptaM // 11 // pUrala 1yacA dAvadvatasvanamecaM sAdhava yathaiva dvIpagAH / vAtAstathA zramaNAdikasapakSavacanAni duHsahAni // 1 // yathA samudravAtAstathA'nyatIrghikAdikaTukavacanAni / kusumAdisapat yathA zivamArgArAdhanA tavaiva // 2 // yathA kusumAdivinAzaH / zivamArgavirAdhanA tathA jnyeyaa| yathA dvIpavAyuyoge bahuH RddhirISaccAnRddhi // 3 // tathA sAdharmikavacanAnAM sahamAnAnAmArAdhanA bhvedvhukaa| itareSAmasahane puna: zivamArgavirAdhanA ha stokA // 4 // yathA jalavivAyuyoge stokavihukatarA'nardiA / tathA parapakSa maNe ArAdhaneSat bahukatarA (virAdhanA) // 5 // 1yacobhayavAyuvirahe sarvA tarusaMpat vinaSTeti / animittobhayamatsaraspeha virAdhanA tathA ca // 6 // yathobhayavAyuyoge sarvA samRddhirvanasya saMjAtA / tathopayavacanasahane zivamArgArAdhanoktA // 7 // tat pUrNazramaNadharmArAdhanAktiH sadA mahAsatvaH / sarveNApi kriyamANaM saheta sarvamapi pratikUla // 8 // // 12 // atha udakAkhyaM dvAdazajJAtam // adhunA dvAdazaM vivriyate, asya caivaM sambandhaH-anantarajJAte cAritradharmasya virAdhakatvamArAdhakatvaM coktamiha tu cAritrArAdhakatvaM prakRtimalImasAnAmapi rika bhavyAnAM sadgaruparikarmaNAto bhavatItyudakodAharaNenAbhidhIyate, ityevaM sambaddhamidam jati NaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpatteNaM ekkArasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe pannatte, bArasamassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paMnatte? evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM 2 caMpA nAma nayarI puNNabhadde jitasattU rAyA dhAriNI devI, adINasattU nAma kumAre // 213 //
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ kazam juvarAyA yAvi hotthA, subuddhI amacce jAva rajjadhurAciMtae samaNovAsae ahidagaya-jIvAjIve tIse NaM caMpAe NayarIe bahiyA uttarapuracchimeNaM / ege parihodae yAvi hotthA, meya-vasA-maMsa-ruhira-pUya-paDala-poccaDe mayaga-kalevara-saMchaNNe amaNuNNe vaNNeNaMjAva phAseNaM, se jahA nAmae ' ahimaDeti vA gomaDeti vA jAva maya-kuhiya-viNaTTha-kimiNavAvaNNa-durabhigaMdhe kimijAlAule saMsatte asui-vigaya-bIbhattha-darisaNijje, OM bhaveyArUde siyA?, No iNadve samaDhe, etto aNiTThatarAe ce jAva gaMdheNaM paNNatte / / sUtraM 98 // sarvaM sugamaM navaraM 'pharihodae'tti parikhAyA:-khAtavalayasyodakaM parikhodakaM, cApIti samuccaye, tatazcaMpAdiko'rtho'bhUd evaM parikhodakaM cAbhUdityevaM, ca: 14 // 13 samuccaye iti, 'meye'tyAdi, atra medaHprabhRtInAM paTalena-samUhena 'poccaDaM' vilInaM mRtakAnAM yathA vA dvipadAdInAM kaDevaraiH saMchannaM yattattathA, ahyAdikaDevaravizeSaNAyAha-mRtaM-jIvavimuktamAtraM sadyat kuthitaMISatdurgandhamityarthaH tathA vinaSTaM-ucchUnatvAdivikAravat 'kimiNaM'ti katipayakRmivat vyApannaM ca-zakunyAdi bhakSaNAdvIbhatsatAM gataM sadyaddarabhigandhaM-tIvrataraduSTagandhaM tattathA // sU. 98 // tate NaM se jitasattU rAyA aNNadA kadAi NhAe kayabalikamme jAva appa-mahagyAbharaNAlaMkiya-sarIre bahUhiM rAIsara jAva satthavAhapabhitihiM saddhi bhoyaNavelAe suhAsaNanavaragae vipulaM asaNaM 4 jAva viharati, jimita-bhuttuttarAyae jAva suibhUte taMsi vipulaMsi asaNa-pANa-khAima-sAimaMsi jAva jAyavimhae te bahave Isara jAva pabhitIe evaM vayAsI-aho NaM devANuppiyA! ime maNuNNe asaNe 4 vaNNeNaM uvavee jAva phAseNaM uvavete assAyaNijje vissAyaNijje pINaNijje dIvaNijje dappaNijje mayaNijje bihaNijje savidiya-gAya-palhAyaNijje, tate NaM te bahave Isara jAva pabhiyao jitasattuM evaM vayAsI-taheva NaM sAmI ! jaNNaM tubbhe vadaha aho NaM ime maNuNNe asaNaM 4 vaNNeNaM uvavee jAva palhAyaNijje, tate NaM jitasattU subuddhi amaccaM evaM vayAsI-aho NaM subuddhI ! ime maNuNNe asaNe 4 jAva palhAyaNijje, tae NaM subuddhI jitasattusseyamaTuM no ADhAi jAva tusiNIe saMciTThati, tate NaM jitasattuNA subuddhI doccaMpi taccaMti evaM vutte samANe jitasattuM // rAyaM evaM vadAsI-no khalu sAmI ! ahaM eyaMsi maNuNNaMsi asaNa-pANa-khAima-sAimaMsi kei vimhae, evaM khalu sAmI ! subbhisaddAvi puggalA dubbhisaddattAe pariNamaMti dubbhisaddAvi poggalA submisaddattAe pariNamaMti, surUvAvi poggalA durUvattAe pariNamaMti durUvAvi poggalA surUvattAe pariNamaMti, sunbhigaMdhAvi poggalA dubbhigaMdhattAe pariNamaMti dubbhigaMdhAvi poggalA subbhigaMdhattAe pariNamaMti, surasAvi poggalA // 214 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 215 // durasattAe pariNamaMti durasAvi poggalA surasattAe pariNamaMti suhaphAsAvi poggalA duhaphAsattAe pariNamaMti duhaphAsAvi poggalA suhaphAsattAe pariNamaMti paoga-vIsasA-pariNayAvi ya NaM sAmI! poggalA paNNattAra / tate NaM se jitasattU subUddhissa amaccassa evamAtikkhamANassa 4 eyamaTuM no ADhAti no pariyANaI tusiNIe saMciTThai, tae NaM se jitasattU aNNadA kadAI hAe AsakhaMdha-varagate mahayA bhaDa-caDaga-rahaAsa-vAhaNiyAe nijjAyamANe tassa pharihodagassa adUrasAmaMteNaM vItIvayai, tate NaM jitasattU tassa pharihodagassa asubheNaM gaMgheNaM abhibhUte samANe saeNaM uttarijjageNaM AsagaM pihei, egaMtaM avakkamati, te bahave Isara jAva pabhitio evaM vadAsI-aho NaM devANuppiyA ime pharihodae! amaNuNNe vaNNeNaM 4 se jahA nAmae ahimaDeti vA jAva aptaNAmatarAe ceva, tae NaM te bahave rAIsarapabhii jAva evaM vayAsI-taheva NaM taM sAmI! jaMNaM tubbhe evaM vayaha, aho NaM ime pharihodae amaNuNNe vaNNeNaM 4 se jahA NAmae ahimaDe i vA jAva amaNAmatarAe ceva, tae NaM se jiyasattU subuddhiM amaccaM evaM vadAsI-aho NaM subuddhI! ime pharihodae amaNuNNe vaNNeNaM se jahA nAmae ahimaDei vA jAva amaNAmatarAe ceva, tae NaM subuddhI amacce jAva tusiNIe saMciTThai, tae NaM se jiyasattU rAyA subuddhiM amaccaM doccaMpi taccapi eva vayAsI-aho NaM taM ceva tae NaM se subuddhI amacce jiyasaptuNA rannA doccaMpi taccapi evaM vutte samANe evaM vayAsI-no khalu sAmI! amhaM eyaMsi pharihodagaMsi kei vimhae, evaM khala sAmI ! sunbhisaddAvi poggalA dubbhisaddattAe pariNamaMti, taM ceva jAva paoga-vIsasA-pariNayAvi yaNaM sAmI ! poggalA paNNattA, tate NaM jitasattU subuddhiM evaM ceva, mA NaM tumaM devANuppiyA! appANaM ca paraM ca tadubhayaM vA bahUhi ya asabbhAvubbhAvaNAhiM micchattAbhiNiveseNa ya vuggAhemANe vuSpAemANe viharAhi 2 / ___ tate NaM subuddhissa imeyArUve anmathie 5 samuppajjitthA-aho NaM jitasattU saMte tacce tahie avitahe sanbhUte jiNapaNNatte bhAve No uvalabhati, taM seyaM khalu mama jitasattussa raNNo saMtANaM taccANaM tahiyANaM avitahANaM sabbhUtANaM jiNapaNNattANaM bhAvANaM abhigamaNaTThayAe eyamaTuM uvAiNavettae, evaM saMpeheti 2 paccatiehiM purisehiM saddhiM aMtarAvaNAo navae ghaDayapaDae pageNhati 2 saMjhAkAla-samayaMsi paviralamaNussaMsiNisaMta-paDinisaMtaMsi jeNeva pharihodae teNeva uvAgae 2 taM pharihodagaM geNhAveti 2 navaesu ghaDaesu gAlAveti 2 navaesu ghaDaesu pakkhivAveti 2 sajjakkhAraM pakkhivAvei 2 laMchiyamuhite karAveti 2 sattarattaM parivasAveti 2 doccaMpi navaesu ghaDaesu gAlAvati // 215 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdharmakathAGgam / / 216 / / navaesu ghaDaesu pakkhivAveti 2 sajjakkhAraM pakkhivAvei laMchiyamuddite kAraveti 2 sattarattaM parivasAveti 2 tacvaMpi Navaesu ghaDaesu jAva saMvasAveti evaM khalu eeNaM uvAeNaM aMtarA galAvemANe aMtarA pakkhivAvemANe aMtarA ya viparivasAvemANe 2 satta 2 rAtiMdiyA viparivasAveti, tate NaM. se pharihodae sattamasattayaMsi pariNamamANaMsi udagarayaNe jAe yAvi hotyA acche patthe jacca taNue phalihavaNNAbhe audi uvavete 4 AsAyaNijje jAva savviMdiya-gAya palhAyaNijje 3 / tate NaM subuddhI amacce jeNeva se udagarayaNe teNeva uvAgacchati 2 karayalaMsi AsAdeti 2 taM udagarayaNaM vaNNeNaM uvaveyaM 4 AsAyaNijjaM jAva savvidiya-gAya-palhAyaNiijjaM jANittA haTThatuTTe bahUhiM udagasaMbhAraNijjehiM davvehiM saMbhAreti 2 jitasattussa raNNo pANiyadhariyaM saddAveti 2 evaM vayAsI tumaM ca NaM devANuppiyA ! imaM udagarayaNaM geNhAhi 2 jitasattussa ranno bhoyaNavelAe uvaNejjAsi, tate NaM se pANiyadharie subuddhiyassa etamaTTaM paDisurNeti 2 taM udagarayaNaM giNhAti 2 jitasattussa raNNo bhoyaNavelAe uvaTThareti, tate NaM se jitasattU rAyA taM vipulaM asaNaM 4 AsAemANe vIsAemANe jAva viharai, jimiyabhuttuttarAyaevi ya NaM jAva paramasuibhUe taMsi udagarayaNe jAyavimhaete bahave Ira jAva evaM vayAsI- aho NaM devANuppiyA ! ime udagarayaNe acche jAva savvidiyagAya- palhAyaNijje, tate NaM bahave rAIsara jAva evaM vayAsI taheva NaM sAmI ! jaNNaM tumme vadaha jAva evaM ceva palhAyaNijje, tate NaM jitasattU rAyA pANiyadhariyaM saddAveti 2 evaM vayAsI-taM esa NaM tubbhe devAppiyA ! udagarayaNe kao AsAdite ?, tate NaM se pANiyadharie jitasattuM evaM vadAsI esa NaM sAmI ! mae udagarayaNe subuddhissa aMtiyAo AsAdite 4 / taNaM jitasattU subuddhi amaccaM saddAveti 2 evaM vayAsI- aho NaM subuddhI keNaM kAraNeNaM ahaM tava aNiTTe 5 jeNaM tumaM mama kallAkalli bhoyaNavelAe imaM udagarayaNaM na uvaTThavesi ?, tae NaM (taM esa NaM) tume devANuppiyA ! udagarayaNe kao uvaladdhe ?, tate NaM subuddhI jitasattuM evaM vayAsI-esa NaM sAmI ! se pharihodara, tate NaM se jitasattU subuddhi evaM yAsI-keNaM kAraNeNaM subuddhI ! esa se pharihodae ?, tate NaM subuddhI jitasattuM evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! tumhe tayA mama evamAtikkhamANassa 4 etamaTThe no saddahaha tate NaM mama imeyArUre abbhatthite 6 aho NaM jitasattU saMte jAva bhAve no saddahati no pattiyati no roeti taM seyaM khalu mamaM jiyasattussa ranno saMtANaM jAva sabbhUtANaM jiNapannattANaM bhAva abhigamaNaTTayAe etamaTTha uvAiNAvettae, evaM saMpehemi 2 taM ceva jAva pANiyadhariyaM saddAvemi 2 evaM vadAmi tumaM NaM devANuppiyA ! a. 9 dArakANAM ratnadIpasya prAptiH sU. 87 4 / / 216 / /
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 217 // udagarataNaM jitasattussa ranno bhoyaNavelAe uvaNehi, taM eeNaM kAraNeNaM sAmI ! esa se pharihodae / tate NaM jitasattU rAyA subuddhissa amaccassa evamAtikkhamANassa 4 etamaTuM no saddahati 3 asaddahamANe 3 abhitaraTThANijje purise saddAveti 2 evaM vadAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! aMtarAvaNAo navaghaDae paDae ya geNhaha jAva udaga-saMhAraNijjehiM davvehiM saMbhAreha te'vi taheva saMbhAreMti 2 jitasattussa uvaNeti, tate NaM jitasattU rAyA taM udagarayaNaM karayalaMsi AsAeti AsAtaNijjaM jAva sabidiya-gAya-palhAyaNijjaM jANittA subuddhi amacca saddAveti 2 evaM vayAsI-subuddhI ! ee NaM tume saMtA taccA jAva sabbhUyA bhAvA kato uvaladdhA?, tate NaM subuddhI jitasattuM evaM vadAsI-eeNaM sAmI! mae saMtA jAva bhAvA jiNavayaNAto uvaladdhA5 / tate NaM jitasattU subuddhi evaM vayAsI taM icchAmi NaM devANuppiyA! tava aMtie jiNavayaNaM nisAmettae, tate NaM subuddhI jitasattussa vicittaM kevalipannattaM cAujjAmaM dhamma parikahei, tamAikkhati jahA jIvA bajhaMti jAva paMca aNuvvayAti, tate NaM jitasattU subuddhissa aMtie dhamma soccA Nisamma haTTha tuDhe subuddhi amaccaM evaM vayAsI-saddahAmi NaM-devANuppiyA! niggaMthaM pAvayaNaM 3 jAva se jaheyaM tubbhe vayaha taM icchAmi NaM tava aMtie paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM jAva uvasaMpajjitANaM viharittae, ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdhaM kareha tae NaM se jiyasattU subuddhissa amaccassa aMtie paMcANuvvaiyaM jAva duvAlasavihaM sAvayadharma paDivajjai, tate NaM jitasattU samaNovAsae abhigaya-jIvAjIve jAva paDilAbhemANe viharati 6 / teNaM kAleNaM 2 therAgamaNaM jiyasattU rAyA subuddhI ya niggacchati, subuddhI dhamma soccA jaM NavaraM jiyasattuM ApucchAmi jAva pavvayAmi, ahAsuhaM devANuppiyA!, tate NaM subuddhI jeNeva jitasattU teNeva uvAgacchati 2 evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! mae therANaM aMtie dhamme nisantese'viya dhamme icchiyae paDicchie 3, tae NaM ahaM sAmI ! saMsArabhauvvigge bhIe jAva icchAmi NaM tunbhehiM anbhaNunnAe samANe therANaM aMtie jAva pavvaittae, tate NaM jitasattU subuddhi evaM vayAsI-acchAsu(mu) tAva devANuppiyA ! kativayAti vAsAiM urAlAtiM jAva bhuMjamANA tato pacchA egayao therANa aMtie muMDe bhavittA jAva pavvaissAmo, tate NaM subuddhI jitasattussa eyamaTTha paDisuNeti, tate NaM tassa jittasattussa subuddhINA saddhiM vipulAI mANussagAI kAmabhogAiM paccaNubbhavamANassa duvAlasavAsAI vItikkaMtAI 7 / teNaM kAleNaM 2 therAgamaNaM tate NaM jitasattU dhamma soccA evaM jaM navaraM devANuppiyA ! subuddhiM amacca AmaMtemi jeTThaputtaM rajje Thavemi, taeNaM tubbhaM jAva pavvayAmi, / / 217 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdharma- milana sU.88 ke ahAsuhaM devANuppiyA?, tate NaM jitasattU jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchati 2 subuddhiM saddAveti 2 evaM vayAsI-evaM khalu mae therANaM jAva pavvajjAmi, tumaMNaM kiM kA karesi?,tate NaM subuddhI jitasattu evaM vayAsI-jAva ke anne AhAre vA jAva pavvayAmi, taM jati NaM devANuppiyA jAva pavvayaha gacchaha NaM devANuppiyA ! jeTThapataM ca kuDuMbe ThAvehi 2 sIyaM duruhittANaM mamaM aMtie sIyA jAva pAubbhaveti, tate NaM subuddhIe sIyA jAva pAubbhavai tate NaM jitasattU koDuMbiyapapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchahaNaM tubbhe devANuppiyA !adINasattassa kumArassa rAyAbhiseyaM uvaTThaveha jAva abhisiMcaMti jAva pavvatie / tate NaM jitasattU rAyarisI ekkArasa aMgAI ahijjati bahUNi vAsANi pariyAo mAsiyAe siddhe te NaM subuddhI ekkArasa aMgAI ahijjati bahUNi vAsANi jAva siddhe / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM bArasamassa nAyajjhayaNassa ayanTaThe paNNattettibemi8 // sUtraM 99 // bArasamaM nAajjhayaNaM samattaM // 12 // 'submisaddAvitti zubhazabdA api, 'dunmisaddattAe'tti duSTazabdatayA, 'paogavIsasApariNaya'tti prayogeNa-jIvavyApAreNa vizrasayA ca-svabhAvena pariNatA:-avasthAntaramApannA ye te tatA1 / 'AsakhaMdhavaragae'tti azva eva skandhaH-pudgalapracayarUpo vara-pradhAno'zvaskandhavaro'thavA skandhapradezapratyAsatteH pRSTamapi skandha iti vyapadiSTamiti, 'asabbhAvubmAvaNAhiti asatAM bhAvAnAM-vastUnAM vastudharmANAM vA yA udbhAvanA-utkSepaNAni tAstathA tAbhirmithyAtvAbhinivezena ca-viparyAsAbhimAnena vyugrAhayan-vividhatvenAdhikyena ca grAhayan vyutpAdayan-avyutpannamati vyutpannaM kurvan 2 / 'saMte' ityAdi sato-vidyamAnAn'tacce ti tattvarUpAnaidaMparyasamanitAnityartha; ata eva tathyAn-satyAn, etadevavyatirekeNocyate-avitathAnna vitathAnityartha; . kimuktaM bhavati?- sadbhUtAn satA prakAreNa bhUtAna-yAtAn sadbhUtAn ekArthA vaite zabdA; 'abhigamaNaTThayAe' avagamalakSaNAya arthAyetyarthaH, 'etamaTuMti evaM (ta)-pudgalAnAmaparAparapariNAmalakSaNamarthaM 'uvAiNAvittae'tti upAdApayituM grAhayitumityarthaH 'aMtarAvaNAutti parikhodakamArgAntarAlavartino haTTAt S kumbhakArasambandhina ityarthaH 'sajjakhArati sadyo bhasma, 'acche'tyAdi, acchaM-nirmalaM, pathyaM-Arogyakara jAtyaMpradhAnamiti bhAvaH tanuka laghu sujaramiti hRdayaM 3 / - 'udagasaMbhAraNijjehiM' udakavAsakai:-bAlakamustAdibhi: saMbhArayati-saMbhRtaM karoti 5. / ihAdhyayane yadyapi sUtreNopanayo na darzita: tathA'pyevaM draSTarya:-"micchattamohiyamaNA pAvapasattAvi pANiNo vigunnaa| pharihodagaMva guNiNo havaMti varagurupasAvAo ||1||"tti (mithyAtvamohitamanasa: pApaprasaktA api prANino viguNAH / parikhodakabhiva guNino bhavanti varaguruprasAdAt // 1 // // zADU dvAdazajJAtavivaraNaM samAptam // 12 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 13 // atha darduranAma trayodazajJAtam // atha trayodazaM vyAkhyAyate, asya ca pUrveNa sahAyaM sambandhaH-anantarAdhyayane saMsargavizeSAd guNotkarSa ukta; iha tu saMsargavizeSAbhAvAd guNApakarSa ucyate, bA // 219 // OMityevaM sambaddhamidma ___ jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM bArasamassa NAyajhayaNassa ayamaDhe paNNatte, terasamassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva I saMpatteNaM ke aTTha pannatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe guNasilae cetie, samosaraNaM, parisA niggayA, teNaM kAleNaM 2 sohamme kappabe daddaravaDiMsae vimANe sabhAe suhammAe daddaraMsi sIMhAsaNaMsi daddare deve cauhi sAmANiyasAhassIhiM cauhi aggamahisIhiM saparisAhiM evaM jahA suriyAbho jAva divvAti bhogabhogAiM (jamANo viharai, ima ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM 2 vipuleNaM ohiNA AbhoemANe 2 jAva naTTarihiM uvadaMsittA paDigate jahA suriyAbhe 1 / / bhaMteti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIra vaMdai namasati 2 evaM vayAsI-aho NaM bhaMte ! daddare deve mahiDDie 2 daddarassa NaM bhaMte ! devassa sA divvA deviDDI 3 kahiM gayA kahiM aNupaviTThA?, goyamA! sarIraM gayA sarIraM aNupaviTThA kUDAgAradiTThato, daddareNaM bhaMte ! deveNaM sA divvA deviDDI 3 kiNNA laddhA jAva abhisamannAgayA?, evaM khalu goyamA ! iheva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse rAyagihe guNosalae cetie seNie rAyA, tattha NaM rAyagihe gaMde NAmaM maNiyAraseTThI aDDe ditte, teNaM kAleNaM 2 ahaM goyamA! samosaDDe parisA NiggayA, seNie rAyA niggae, tate NaM se naMde maNiyAraseTThI imIse kahAe laDhe samANe NhAe pAyacAreNaM jAva pajjuvAsati, NaMde dharma soccA samaNovAsae jAte, tate NaM ahaM rAyagihAo paDinikkhante bahiyA jaNavayavihAraM viharAmi, tate NaM se NaMde maNiyAraseTThI annayA kadAi asAhudaMsaNeNa ya apajjuvAsaNAe hA ya aNaNusAsaNAya ya asussUsaNAe ya sammattajjevehi parihAyamANehiM 2 micchattapajjavehiM parivaDDamANehiM 2 micchattaM vipyuDivanne jAe yAvi hotthA 2 / tate NaM naMde maNiyAraseTThI annatA gimhakAlasamayaMsi jeTThAmUlaMsi mAsaMsi aTThamabhattaM parigeNhati 2 posahasAlAe jAva viharati, tate NaM // 219 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ / hitopadeza prApti sU.89 NaMdassa aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi taNhAe chuhAe ya abhibhUtassa samANassa imeyArUve abbhatthite 5 dhannA NaM te jAva Isarapabhitao jesiM NaM rAyagihassa bahiyA bahUo vAvIto pokkharaNIo jAva sarasarapaMtiyAo jattha NaM bahujaNo NhAti ya piyati ya pANiyaM ca saMvahati, taM seyaM khalu mamaM kallaM pAuppabhAyAe seNiyaM ApucchittA rAyagihassa bahiyA uttarapuracchime disibhAe vebhArapavvayassa adUrasAmaMte vatthupADhagaroitaMsi bhUmibhAgaMsi jAva NaMdaM pokkharaNiM khaNAvettaettikaTTa, evaM saMpeheti 2 kallaM pAuppabhAyAe jAva posahaM pAreti 2 prahAte kayabilakamme mittaNAi jAva saMparibuDe mahatthaM jAva pAhuDaM rAyArihaM geNhati 2 jeNeva seNie rAyA teNeva uvAgacchati 2 jAva pAhuDaM uvaTThabeti 2 evaM vayAsI-icchAmi NaM sAmI ! tubbhehiM abmaNunnAe samANe rAyagihassa bahiyA jAva khaNAvettae, ahAsuhaM devANuppiyA! 3 / ___ tate NaM NaMde seNieNaM rannA abbhaNuNNAte samANe haTTha tuDhe rAyagihaM majhamajheNaM niggacchati 2 vatthupADhayaroiyaMsi bhUmibhAgasi NaMdaM pokkharaNiM khaNAviuM payatte yAvi hotthA, tate NaM sA gaMdA pokkharaNI aNupulveNaM khaNamANA 2 pokkharaNI jAyA yAvi hotthA cAukkoNA samatIrA aNupuvva-sujAya-vappa-sIyalajalA saMchaNNa-patta-bisa-muNAlA bahuppala-pauma-kumuda-naliNa-subhaga-sogaMdhiya- puMDarIyamahApuMDarIya- sayapatta-sahassapattapaphulla- kesarovaveyA parihattha-bhamaMta-maccha-chappaya-aNega-sauNa-gaNa-mihuNa-viyarIya- saddannaiya-mahurasaranAiyA pAsAIyA 4 / tate NaM se NaMde maNiyAraseTThINaMdAe pokkharaNIe cauddisiM cattArivaNasaMDe rovAveti / taeNaM te vaNasaMDA aNupuveNaM sArakkhijjamANA ya saMgovijjamANA ya saMvaDDhiyamANA ya se vaNasaMDA jAyA kiNhA jAva nikuruMbabhUyA pattiyA puphiyA jAva uvasobhemANA 2 ciTThati / tate NaM naMde puracchimille vaNasaMDe egaM mahaM cittasaMbha karAveti aNegakhaMbhasaya-saMniviTTha pAsAiyaM 4, tattha NaM bahUNi kiNhANi ya jAva sukkilANi ya kaTThakammANi ya potthakammANi ya cittakammANi ya lippakammANi ya gaMthima-veDhima-pUrima-saMghAtima kammANi ya uvadaMsijjamANAI 2 ciTuMti, tattha NaM bahUNi AsaNANi ya sayaNANi ya atthuyapaccatthuyAI ciTThati, tattha NaM bahave NaDA ya NaTTA ya jAva saha dina-bhaibhatta-veyaNA tAlAyarakammaM karemANA viharaMti 4 / / rAyagihaviNiggao ya jattha bahU jaNo te supuvvannatthesu AsaNasayaNesu saMnisanno ya saMtuyaTTo ya suNamANo ya pecchamANo ya sohemANo naI ya suhaMsuheNaM viharai, tate NaM NaMde dAhiNille vaNasaMDe egaMmahaM mahANasasAlaM karAveti aNegakhaMbha sayasaMniviTTha jAva rUvaM, tattha NaM bahave hAra // 220 // va
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 221 // purisA dinnabhaibhattaveyaNA vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDeMti bahUNaM samaNa-mAhaNa-atihI- kivaNa-vaNImagANaM paribhAemANA 2 viharaMti, tate NaM NaMde maNiyAraseTThI paccatthimille vaNasaMDe egaM mahaM tegicchiyasAlaM kareti, aNegakhaMbhasayasannividvaM jAva rUvaM, tattha NaM bahave vejjA ya vejjaputtAya jANuyA ya jANuyaputtA ya kusalA ya kusalaputtA ya dinna bhaibhattaveyaNA bahUNaM vAhiyANaM gilANANa ya rogiyANa ya dubbalANa ya icchaM kammaM karemANA viharaMti, aNNe ya ettha bahave purisA dinna bhaibhattaveyaNA tesiM bahUNaM vAhiyANa ya rogiyANa ya gilANANa ya dubbalANa ya osaha - bhesajja-bhattapANeNaM paDiyArakammaM karemANA viharaMti, tate NaM NaMde, uttarille vaNasaMDe evaM mahaM alaMkAriyasabhaM kareti, aNegakhaM bhasata-saMnivaTTaM jAva paDirUvaM, tattha NaM bahave alaMkAriyapurisA dinnabhaibhattavayaNA bahUNaM samaNANa ya aNAhANa ya gilANANa ya rogiyANa yadubbANa ya alaMkAriyakammaM karemANA 2 viharaMti 5 / taNaM tI dAe pokharaNIe bahave saNAhA ya aNAhA ya paMthiyAM ya pahiyA ya karoDiyA kAriyA taNahArayA pattahArayA kaTThahArayA appegatiyA NhAyaMti appegatiyA pANiyaM piyaMti appegatiyA pANiyaM saMvahaMti appegatiyA visajjitaseya- jallamalaparissama-niddakhuppivAsA suhaMsuheNaM viharati / rAyagihaviNiggaovi jattha bahujaNo kiM te jalaramaNa- vivihamajjaNa- kayalilayAgharayakusumasattharaya- aNegasauNa- gaNaruyaribhitasaMkulesu suhaMsuheNaM abhiramamANo 2 viharati / tate NaM NaMdAe pokkhariNIe bahujaNo NhAyamANo pANiyaM ca saMvahamANo ya annamannaM evaM vadAsI- dhaNNe NaM devANuppiyA ! NaMde maNiyAraseTThI kayatthe jAva jammajIviyaphale jassa NaM imeyArUvA NaMdA pokkharaNI cAukkoNA jAva paDirUvA, jassa NaM puratthimille taM ceva savvaM causuvi vaNasaMDesu jAva rAyagihaviNiggao jattha bahujaNo AsaNesu ya sayaNesu ya sannisanno ya saMtuyaTTo ya pecchamANo ya sAhemANo ya suhaMsuheNaM viharati, taM dhanne kayatthe kayapunne jAva kayA NaM loyA ! suladdhe mANussae jammajIviyaphale naMdassa maNiyArassa 6 / tate NaM rAyagihe saMghADaga jAva bahujaNo annamannassa evamAtikkhati 4, dhanne NaM devANuppiyA ! NaMde maNiyAre so ceva gamao jAva suhaMsuheNaM viharati / tate NaM se NaMde maNiyAre bahujaNassa aMtie etamaTThe soccAnisamma haTTa 2 dhArAhaya- kalaMbugaMpiva samUsasiyaromakUve paraM sAyAsokkha- maNubhavamANe viharati 7 / / sUtraM 100 // // 221 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ AN tAdharma sarva sugama, navaraM 'evaM suriyAbhetti yathA rAjapraznakRte sUrikAbho devo varNitaH evaM ayamapi varNanIyaH, kiyatA varNakenetyAha 'jAva divvAI ra ityAdi, sa cAyaM varNaka: 'tihiM parisAhiM sattahiM, aNiehiM sattahiM aNiyAhivaIhiM' ityAdi 'imaM ca NaM kevalakappati imaM ca kevala-paripUrNa: sa cAsau kI kalpazca-svakAryakaraNasamartha iti kevalakalpa: kevala eva vA kevalakalpa: taM 'AbhoemANe' iva yAvatkaraNAdidaM dRzyaM pAsai samaNaM bhagavaM mahAvIra' mityaadi| FOR 'kUDAgAradidrute'tti evaM cAsau 'se keNadveNaM bhaMte ! evaM vuccai sarIragaM gayA sarIragaM aNupaviTThA?, goyamA! se jahA nAmae kUDAgArasAlA isiyA duhao' bahirantazca 'guttA littA' sAvaraNatvena gomayAdhupalepanena ca, ubhayato guptatvamevAha-guptA-bahiH prAkArAvRtA guttaduvArA-antaptetyarthaH athavA guptA guptadvArA dvArANAM keSAMcit sthagitatvAt keSAMciccAsthagitatvAditi 'nivAyA' vAyorapravezAt 'nivAyagaMbhIrA' kila mahad gRhaM nivAtaM prAyo na bhavatItyata Aha nivAtagambhIrA nivAtavizAletyartha, 'tIse NaM kUDAgArasAlAe adUrasAmaMte ettha NaM mahaM ege jaNasamUhe ciTThai, tae NaM se jaNasamUhe egaM mahaM abbhavaddalayaM vA vAsavaddalayaM vA mahAvAyaM vA ejjamANaM pAsai pAsittA taM kUDAgArasAlaM aMto aNupavisittANaM ciTTha i se teNaTeNaM goyamA ! evaM vuccai sarIragaM gayA sarIragaM aNupaviTThatti, asAdhu-darzanenetti sAdhUnAmadarzananAta evaM 'aparyupAsanayA' asevanayA 'ananuzAsanayA' zikSAyA abhAvena 'azuzrUSaNayA' zravaNecchAyA R abhAvena 'samyaktvaparyavaiH samyaktvarUpapariNAmavizeSairevaM mithyAtvaparyavairapi mithyAtvaM vizeSeNa pratipanno vipratipanna: 2 / kU kASThakarmANi - dArumayaputrikAdinirmApaNAni evaM sarvatra, navaraM pustaM-vastraM citraM lepyaM ca prasiddhaM graMthimAni- yAni sUtreNa prathyante mAlAvat veSTimAni-yAni cha veSTanato niSpAdyante puSpamAlAlambUsakavat pUrimANi-yAni pUraNato bhavanti kanakAdipratimAvat saGghAtimAni-sAtaniSpAdyAni rathAdivat upadarzyamAnAni lokairanyo'nyamityarthaH, 'tAlAyarakarma'ti prekSaNakakarmavizeSa: 4 / 'tegicchiyasAlaM ti cikitsAzAlaM - arogazAlA vaidyA-bhiSagvarA: AyurvedapAThakA: vaidyaputrA-tatputrA eva 'jANuyati jJAyakAH zAstrAnadhyAyino'pi zAstrajJapravRttidarzanena rogasvarUpata: cikitsAvedinaH kuzalA:-svavitarkAccikitsAdipravINAH, 'vAhiyANaM ti vyAdhitAnA viziSTacittapIDAvatAM zokAdiviplutacittAnAmityarthaH athavA viziSTA AdhiryasmAt sa vyAdhi:- sthiraroga: kuSThAdistadvatAM glAnAnAM-kSINaharSANAmazaktAnAmityartha: rogitAnAM saJjAtajvarakuSThAdirogANAmAzudhAtirogANAM vA 'osaha'mityAdi auSadhaM-ekadravyarUpaM bhaiSaja-dravyasaMyogarUpaM athavA auSadhaM-ekAnekadravyarUpaM bhaiSajaM tu-pathyaM bhaktaM N tu- bhojanamAtra praticArakakarma praticArakatvaM 'alaMkAriyasahati nApitakarmazAlA 5 / ' // 222 // EVRAN
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra 'visajjietyAdi visRSTasvedajallamalaparizramanidrAkSutpipAsAH tatra jallo'sthiro mAlinyaheturmalastu sa eva kaThinI-bhUta iti, 'rAyagihe'tyAdi ghArAjagRhavinirgato'pi cAtra bahujana: kiM te' tti kiM tad yatkaroti?, ucyate - jalaramaNai:-jalakrIDAbhi: vividhamajjana:- bahuprakArasnAnai: kadalInAM ca latAnAM caES gRhakaiH kusumazrastaraiH anekazakunigaNarutaizca ribhitai:-svaragholanAvadbhirmadhurairityartha: sakulAni yAni tAni tathA teSu puSkaraNIvanakhaNDalakSaNeSu paJcasu vastuSviti // 223 // prakrama: 'saMtuyaTTo ya' tti zayita; 'sAhemANo yatti pratipAdayan 'gamayatti pUrvoktaH pAThaH6 / 'sAyAsokkhaM ti sAtAt sAtavedanIyodayAt saukhyaM-sukhaM 7 // sUtraM 100 // tate NaM tassa naMdassa maNiyArasehissa annayA kayAI sarIragaMsi solasa royAyaMkA pAunmUyA taMjahA "sAse kAse jare dAhe, kucchisUle bhagaMdare 6 / arisA ajIrae diTThimuddhasUle agArae 10 ||1|acchiveynnaa kannaveyaNA kaMDU daudare koddhe?| tate NaM se NaMde maNiyAraseTThI solasahiroyAyaMkehiM abhibhUte samANe koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubme devANuppiyA! rAyagihe siMghADaga jAva pahesu mahayA saddeNaM ugrosemANA 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! NaMdassa maNiyAraseTThissa sarIragaMsi solasa royAyaMkA pAunmUtA taMjahA - 'sAse jAva koDhe' taM jo NaM icchati devANuppiyA! vejjo vA vejjaputto vA jANuo vA 2 kusalo vA 2 naMdassa maNiyArassa tesiM ca NaM solasahaM royAyaMkANaM egamavi royAyaMkaM uvasAmettae tassa NaM devANuppiyA! maNiyAre viulaM atthasaMpadANaM dalayatittikaTTa doccapi taccapi ghosaNaM ghoseha 2 paccappiNaha tevi taheva paccappiNaMti 1 / tate NaM rayigahe imeyArUvaM ghosaNaM soccA Nisamma bahave vejjA ya vejjaputtA ya jAva kusalaputtA ya sattha-kosa-hatthagayA ya kosaga - pAya-hatyagayA ya siliyAhatthagayA ya guliyAhatthagayA ya osahabhesajjahatthagayA ya saehiM 2 gihehito nikkhamaMti 2 rAyagiha majjhamajheNaM jeNeva NaMdassa maNiyAraseTThissa gihe teNeva uvAgacchanti 2NaMdassa sarIraM pAsaMti, tesiM royAyaMkANaM NiyANaM pucchaMti NaMdassa maNiyArassa bahUhiM uvvalaNehi ya uvvaTTaNehi ya siNehapANehi ya vamaNehi ya vireyaNehi ya seyaNehi ya avadahaNehi ya avaNhANehi ya aNuvAsaNehi ya // 223 // vatthikammehi ya nirUhehi ya sirAvehehi ya tacchaNAhiya pacchaNAhi ya sirAveDhehi ya taSpaNAhi ya puDhavAehi ya challIhi ya vallIhi ya mUlehi ya kaMdehi ya pattehi ya pupphehi ya phalehi ya bIehi ya sili-(lA)yAhi ya guliyAhi ya osahehi ya mesajjehi icchaMti tesiM solasaNhaM royAyaMkANaM egamavi royAyaMkaM uvasAmittae, no cevaNaM saMcAeMti uvasAmettae, tate NaM te bahave vejjA ya6 jAhe no saMcAeMti tesiM solasaNhaM rogANaM egamavi rogAyaMkaM uvasamitie tAhe saMtA taMtA jAva paDigayA 2 /
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.9 tAdharma kathAima rakSitacalana 224 // tate NaM naMde tehiM solasehiM royAyaMkehiM abhibhUte samANe NaMdApokkharaNIe mucchie 4 tirikkhajoNiehiM nibaddhAute baddhapaesie aTTaduhaTTavasaTTe kAlamAse kAlaM kiccA naMdAe pokkharaNIe daddarIe kucchisi daddarattAe uvavanne / tae NaM NaMde daddare gabbhAo viNimmukke samANe ummukka-bAlabhAve vinAya - pariNayamitte jovvaNaga-maNupatte NaMdAe pokkharaNIe abhiramamANe 2 viharati , tate NaM NaMdAe pokkharaNIe bahU jaNe NhAyamANo ya piyai ya pANiyaM ca saMvahamANo annamannassa evamAtikkhati 4 dhanne NaM devANuppiyA ! NaMde maNiyAre jassa NaM imeyArUvA gaMdA pukkharaNI cAukkoNA jAva paDirUvA jassa NaM purathimille vaNasaMDe cittasabhA aNegakhaMbhasayasaMniviTThA taheva cattAri sahAo jAvajammajIviyaphale, tateNaM tassa daDurassataM abhikkhaNaM 2 bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma imeyArUve abbhatthie 6-se kahiM manne mae imeyArUve sadde NisaMta-puvvettikaTTa subheNa pariNAmeNaM jAva jAisaraNe samuppanne, puvvajAti sammaM samAgacchati, tate NaM tassa daddarassa imeyArUve abbhatthie patthie maNogae saikappe samuSpajitthA evaM khalu ahaM iheva rAyagihe nagare NaMde NAma maNiyAre aDDe 3 / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosaDhe, taeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie paMcANuvvaie sattasikkhAvaie jAva paDivanne, tae NaM ahaM annayA kayAI asAhudaMsaNeNa ya jAva micchattaM vippaDivanne, tae NaM ahaM annayA kayAI gimhe kAlasamayaMsi jAva upasaMpajjitA NaM viharAmi, evaM jaheva ciMtA ApucchaNA naMdApukkhariNI vaNasaMDA sahAo taM ceva savvaM jAva naMdAe pukkharaNIe daddarIe kucchisi daddarattAe uvavanne, taM aho NaM ahaM ahanne apunne akayapunne niggaMthAo pAvayaNAo naDhe bhaTThe paribbhaTe taM seyaM khalu mamaM sayameva puvapaDivannAtiM paMcANuvvayAMti sattasikkhAvayAti uvasaMpajjittANaM viharittae, evaM saMpehetira puvvapaDivannAtiM paMcANuvbayAI sattasikkhAvayAI Aruheti 2 imeyArUvaM abhiggahaM abhigiNhati kappar3a meM jAvajIvaM chaTuMchadreNaM aNikkhitteNaM appANaM bhAvamANassa viharittae, chaTThassavi ya NaM pAraNagaMsi kappar3a me gaMdAe pokkharaNIe pariperatesu phAsuraNa NhANodaeNaM ummaddaNololiyAhi ya vitti kappemANassa viharittae, imeyArUvaM abhiggahaM abhigeNhati jAvajjIvAe chaTuMchaTTeNaM jAva viharati 4 / / teNaM kAleNa2 ahaM goyamA! guNasilae samosaDhe parisA niggayA, taeNaM naMdAe pukkhariNIe bahujaNoNhAyamANo pANiyaM ca saMvahamANo ya annamannaM evaM vayAsI jAva samaNe 3 iheva guNasilae ceie, taM gacchAmo NaM devANuppiyA samosaDhe samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdAmo jAva pajjuvAsAmo, eyaM me iha bhave parabhave ya hiyAe jAva aNugAmiyattAe bhavissai, tae NaM tassa daddarassa bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA ma I // 224 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 225 // nisamma haTTha 2 dhAyAhayakalaMbugaMpiva samusasiyaromakUve ayameyArUve anbhatthie 5 samuSpajjitthA-evaM khalu samaNe bhagavaM mahAvIre iheva guNasilae ceie samosaDhe taM gacchAmi NaM vaMdAmi NaM jAva pajjuvAsAmi evaM saMpeheti 2 NaMdAo pukkharaNIo saNIyaM 2 uttarai jeNeva rAyamagge teNeva uvAgacchati 2 tAe ukkiThAe 5 daddaragaIe vItivayamANe jeNeva mamaM aMtie teNeva pahArettha gamaNAe, imaM ca NaM seNie rAyA bhaMbhasAre NhAe kayakouya-maMgalapAyacchitte jAva savvAlaMkAravibhUsie hatthikhaMdhavaragae sakoraMTa - malladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarAhiM uddhavvamANIhiM hayagayaraha- joha-kaliyAe mahayA bhaDacaDagara-AsavAhaNiyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhi saMpurivuDe mama pAyavaMdate havvamAgacchati 5 / tate NaM se daddare seNiyassa ranno egeNaM AsakisoraeNaM vAmapAeNaM akkaMte samANe aMtanigyAtie kate yAvi hotthA, tate NaM se daddare atthAme avale avIrie apurisakAra - parakkame adhAraNijja - mittakaTTa ergatamavakkamati 2 karayala - pariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu evaM vayAsI-namo'tthu NaM jAva saMpattANaM namo'tthu NaM mama dhammAyariyassa jAva saMpAviukAmassa pubbipiya NaM mae samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie thUlae pANAtivAe paccakkhAe jAva thUlae pariggahe paccakkhAe, taM iyANipi tasseva aMtie savvaM pANAtivAyaM paccakkhAmi jAva savvaM pariggahaM paccakkhAmi, jAvajIvaM savvaM asaNaM 4 paccakkhAmi jAvajIvaM jaMpiya imaM sarIraM iTuM kaMtaM jAva mA phusaMtu eyapi NaM carimehiM UsAsanIsAsehiM vosirAmittikaTTa, tae NaM se daddare kAlamAse kAlaM kiccA jAva sohamme kappe daddaravaDiMsae vimANe uvavAyasabhAe daddaradevattAe, uvavanne, evaM khalu goyamA! daddareNaM sA divvA devir3I laddhA3 / daddarassa NaM bhaMte ! devassa kevatikAlaM ThiI paNNattA? goyama! cattAri paliovamAiM ThitI pannattA se NaM daddare deve mahAvidehe vAse sijjhihiti bujhihiti jAva aMtaM karehii / evaM khalu samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM terasamassa nAyajjhayaNassa ayama? paNNattettibemi 6 // sUtraM 101 // terasamaM NAyajjhayaNaM samattaM // 13 // 'sAse'tyAdi zloka: pratItArtha; navaraM, 'ajIrae'tti AhArapariNati: 'diTThImuddhasUle'tti dRSTizUla-netrazUlaM mUrddhazUlaM - mastakazUlaM, akArae'tti bhaktadveSa: ki 'acchiveyaNe'tyAdi zlokAtiriktaM, 'kaMDu'tti kharju; 'daudare'tti dakodaraM jalodaramityarthaH 1 / E 'satthakose'tyAdizastrakoza:-kSuranakharadanAdibhAjanaM sahaste gata:-sthito yeSAM te tathA,evaM sarvatra,navaraM zilikA-kirAtatiktakAditRNarUpA: pratatapASANarUpA vA zastratIkSNIkaraNArthA; tathA guTikA - dravyasaMyoganiSpAdita-golikA: oSadhabheSaje tathaiva 'uvvalaNehI'tyAdi udvelanAni - dehopalepanavizeSA: yAni ca // 225 //
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.9 calana naI dehAddhastAmarzanenApanIyamAnAni malAdikamAdAyodvalaMtIti udvartanAni - tAnyeva vizeSastu lokarUDhisamavaseya iti, snehapAnAni- dravyavizeSapakvaghRtAdi-pAnAni / ko vamanAni ca prasiddhAni virecanAni-adhovirekA: svedanAni- saptadhAnyakAdibhi:avadahanAni - dambhanAni apasnAnAni-snehApanayanahetudravyasaMskRtajalena snAnAni / OM anuvAsanA:- carmayaMtraprayogeNApAnena jaThare tailavizeSapravezanAni bastikarmANi - carmaveSTanaprayogeNa ziraHprabhRtInAM snehapUraNAni gude vA vAdikSepaNAnika niruhA-anuvAsanA evaM kevalaM dravyakRto vizeSa: zirovedhA - nADIvedhanAni rudhiramokSaNAnItyartha: takSaNAni - tvaca: kSuraprAdinA tanUkaraNAni prakSaNAni - hasvAni ra tvaco vidAraNAni zirobastaya:-zirasi baddhasya carmakozasya saMskRtatailApUralakSaNA, prAguktAni bastikarmANi sAmAnyAni anuvAsanA niruhazirobastayastu tadbhedAH kA tarpaNAni-snehadravyavizeSairvRhaNAni puTapAkA: kuSThikAnAM kaNikAveSTitAnAmagninA pacanAni athavA puTapAkA: - pAkavizeSaniSpannA auSadhavizeSA: challayo - dhura rohiNIprabhRtayaH vallyo- guDUcIprabhRtayaH kandAdIni prasiddhAni, aitairicchanti ekamapi rogamupazamayitumiti 2 / kaI nibaddhAue'tti prakRtisthityanubhAgabandhApekSayA 'baMdhapaesaetti pradezabandhApekSayeti 3 / 'aMtanigghAie'tti nirghAtitAnta; 'savvaM pANAivAyaM paccakkhAmi' ityanena yadyapi sarvagrahaNaM tathApi tirazcAM dezaviratireva, ihArthe gAthera "tiriyANaM cArittaM nivAriyaM aha ya to puNo tesiN| suvvai bahuyANapihu mahavvayArohaNaM samae // 1 // na mahavvayasambhAvevi caraNapariNAmasambhavo tesiM / na bahuguNANaMpijao kevalasaMbhUipariNAmo // 2 // ' iti [tirazcAM cAritraM nivAritaM, atha ca tahA punasteSAm zrUyate bahUnAmapi mahAvratAropaNaM samaye ||1||n mahAvratasadbhAve'pi caraNapariNAmasaMbhavasteSAM / bahuguNAnAmapi na yata: kevalasaMbhUtipariNAma: // 2 // ] / iha yadyapi sUtre upanayo noktaH tathA'pyevaM draSTavya: - "saMpannaguNovi jao susAhusaMsaggivajjio pAyaM / pAvai guNaparihANI daddarajIvovva mnniyaaro| // 1 // [saMpannaguNo'pi yata: susAdhusaMsargavarjita: prAya: / prApnoti guNaparihANiM dardurajIva iva maNikAraH ||1||]tti, athavA-titthayaravaNaMdaNatyaM calio bhAveNa pAvae saggaM / jaha daddaradeveNaM para Eg pattaM vemANiyasurattaM // 2 // ' [tIrthakaravandanArtha calito bhAvena prApnoti svrgm| yathA darduradevena prAptaM vaimAnikasuratvam // 1 // ] tti // sUtraM 101 // trayodazajJAtavivaraNaM samAptam // 13 // // 226 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // atha tetaliputranAma cturdshjnyaatm|| 000000 227 // atha caturdazajJAtaM viviyate - asya cAyaM pUrveNaM sahAbhisambandhaH pUrvasmin satAM guNAnAM sAmagryabhAve hAniruktA, iha tu tathAvidhasAmagrIsadbhAve ra IguNasampadupajAyate ityabhidhIyate, ityevNsmbddhmidm|| __ jati NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM terasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, coddasamassa NaM bhaMte? nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe pannatte?, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM 2 teyalipuraM nAma nagara pamayavaNe ujjANe kaNagarahe rAyA, tassa NaM kaNagarahassa paumAvatI devI, tassa NaM kaNagarahassa teyaliputte NAmaM amacce sAmadaMDabheyauvappayANanIi-supauttanaya-vihaNNU viharai, tattha NaM teyalipure kalAde nAma mUsiyAradArae hotthA aDDe jAva aparibhUte, tassa NaM bhaddA nAma bhAriyA, tassa NaM kalAyassa mUsiyAra-dArayassa dhUyA bhaddAe attayA poTTilA nAmaMdAriyA hotthA rUveNa jovvaNeNa ya lAvanneNa ukkiTThA 2, tate NaM poTTilA dAriyA annadA kadAi pahAtA savvAlaMkAravibhUsiyA ceDiyA-cakkavAla-saMparivuDA uppiM pAsAya-varagayA AgAsatalagaMsi kaNagamaeNaM tiMdUsaeNaM kIlamANI 2 viharati, imaM ca NaM teyaliputte amacce NhAe AsakhaMdhavaragae mahayA bhaDacaDagara-Asa-vAhaNiyAe NijjAyamANe kalAyassa mUsiyAradAragassa gihassa adUrasAmaMteNaM vItivayati 1 / tate NaM se teyaliputte mUsiyAradAragagihassa adUrasAmaMteNaM vItIvayamANe 2 poTTilaM dAriyaM uppi pAsAya varagayaM AgAsatalagaMsi kaNagatidUsaeNaM kIlamANIM pAsati 2 poTTilAe dAriyAe rUve ya 3 jAva ajjhovavanne koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-esa NaM devANuppiyA! kassa dAriyA kinAmadhejjA?, tate NaM koDuMbiyapurise teyaliputtaM evaM vadAsI-esa NaM sAmI! kalAyassa mUsiyAradArayassa dhUtA bhaddAe attayA poTTilA nAmaMdAriyA rUveNa ya jAva sarIrA, tate NaM se teyaliputte AsavAhaNiyAo paDiniyatte samANe abhitaraTThANijje purise saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! kalAdassa mUsiyAradArayassa dhUyaM bhaddAe attayaM poTTilaM dAriyaM mama bhAriyattAe // 227 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdharma upanayaH 228 // vareha, tate NaM te abbhaMtahANijjA purisA tetaliNA evaM vuttA samANA haTTha tuTTha jAva hiyayA karayala jAva kaTTa tahatti paDisuNaMti 2 jeNeva kalAyassa mUsiyAradArayassa gihe teNeva uvAgayA, tate NaM se kalAe mUsiyAradArate teyaliputta-purise ejjamANe pAsati 2 haTTha-tuDhe AsaNAo anbhuTeti ra sattaTThapadAtiM aNugacchati 2 AsaNeNaM uvaNimaMteti 2 Asatye vIsatthe suhAsaNavaragae evaM vayAsI-saMdisaMtu NaM devANuppiyA! kimAgamaNapaoyaNaM?, tate NaM te abhitaravANijjA purisA kalAyamUsiyAradArayaM evaM vayAsI-amhe NaM devANuppiyA! tava dhUyaM bhaddAe attayaM poTTilaM dAriyaM teyaliputtassa bhAriyattAe varemo, taM jati NaM jANasi devANuppiyA! juttaM vA pattaM vA salAhaNijjaM vA sariso vA saMjogo tA dijjau NaM poTTilA dAriyA teyaliputtassa, tA bhaNa devANuppiyA! kiM dalAmo sukkN?2| / ___ tate NaM kalAe musiyAradArae te abhimataraTThANijje purise evaM vadAsI-esa ceva NaM devANuppiyA! mama suMkke jannaM tetaliputte mama dAriyAnimitteNaM aNuggahaM kareti, te amitara-ThANijje purise vipuleNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM puSphavatthagaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkArei, sammANei 2 paDivisajjei tae NaM kalAyassavi mUsiyAradArayassa gihAo paDinikkhamai 2 jeNeva teyaliputte amacce teNeva uvAgacchati 2 tetaliputtaM amaccaM eyamaTuM niveyaMti, tate NaM kalAde mUsiyadArae annayA kayAI sohaNaMsi tihi-nakkhatta-muhuttaMsi poTTilaM dAriyaM NhAyaM savvAlaMkArabhUsiyaM sIyaM durUhei 2 ttA mittaNAiniyaya-sajaNa-saMbaMdhi-parijaNassa saddhi saMparivuDe sAto gihAto paDinikkhamati 2 savviDDIe teyalIpuraM majhamajheNaM jeNeva tetalissa gihe teNeva uvAgacchati 2 poTTilaM dAriyaM tetaliputtassa sayameva bhAriyattAe dalayati, tate NaM tetaliputte poTTilaM dAriyaM bhAriyattAe uvaNIyaM pAsati 2 poTTilAe saddhiM paTTayaM durUhati 2 setApItaehi kalasehi appANaM majjAveti 2 aggihomaM kareti 2 pANiggahaNaM kareti 2 poTTilAe bhAriyAe mittaNAti jAva parijaNaM vipuleNaM asaNa-pANa-khAtima-sAtimeNaM pupphavasthagaMdhamallAlaMkAreNaM jAva paDivisajjeti / tate NaM se tetaliputte poTTilAe bhAriyAe aNuratte aviratte urAlAI jAva viharati 3 ||suutrN 102 // sarvaM sugama, navaraM 'kalAe'ta kalAdo nAmnA mUSikAradAraka iti pitRvyapadezeneti 1 / 'abhittaraThANijje'tti AbhyantarAnAptAnityartha: 2 ||suutrN 102 // tate NaM se kaNagarahe rAyA rajje yaraDe ya bale ya vAhaNe ya kose ya koTThAgAre ya aMteure ya mucchite 4 jAte 2 putte viyaMgeti, appegaiyANaM I // 228 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 229 // hatthaMguliyAo chiMdati appegaiyANaM hatthaMguTThae chiMdati evaM pAyaMguliyAo pAyaMguTThaevi kannasakkulIevi nAsApuDAI phAleti aMgamaMgAti viyaMgeti, tate NaM tIse paumAvatIe devIe annayA puvvarattAvarattakAlasamayaMsi ayameyArUve abbhatithae patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA-evaM khalu kaNagarahe rAyA rajje ya jAva putte viyaMgeti jAva aMgamaMgAI viyaMgeti, taM jati ahaM dArayaM payAyAmi seyaM khalu mamaM taM dAragaM kaNagarahassa rahassiyaM ceva sArakkhamANIe saMgovemANIe viharittaettikaTTu evaM saMpeheti 2 teyaliputtaM amaccaM saddAveti 2 evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva vithaMgeti taM jati NaM ahaM daivANuppiyA ! dAragaM payAyAmi tate gaM tumaM kaNagarahassa rahassiyaM ceya aNupuvveNaM sArakkhamANe saMgovemANe saMvahi, tate NaM se dArae ummukkabAlabhAve jovvaNagamaNuppatte tava ya mama ya bhikkhAbhAyaNe bhavissati, tate NaM se teyaliputte paumAvatIe eyamaTTaM paDisuNeti 2 paDigae 1 / tate NaM paumAvatI ya devI poTTilA ya amaccI samameva gabdhaM geNhati samameva parivahati, tate NaM sA paDamAvatI navaNhaM mAsANaM jAva piyadaMsaNaM surUvaM dAragaM payAyA, jaM raryANi ca NaM paumAvatI dArayaM payAyA, taM syaNi ca NaM poTTilAvi amaccI navaNhaM mAsANaM viNihAyamAvannaM dAriyaM payAyA, tate NaM sA paumAvatI devI ammadhAiM saddAveti 2 evaM vayAsI- gacchAhi NaM tume ammo ! teyaligihe teyaliputtaM rahassiyayaM (rahassiyaM) ceva saddAvehi, tate NaM sA ammadhAI tahatti paDisuNeti 2 aMteDarassa avaddAreNaM niggacchati 2 jeNeva teyalissa gihe jeNeva teyaliputte teNeva uvAgacchati 2 karayala jAva evaM vadAsI evaM khalu devANuppiyA ! paumAvatI devI saddAveti 2 / taNaM yat ammadhAtIe aMtIe eyama soccA haTTa 2 ammadhAtIe saddhiM sAto gihAo Niggacchati 2 aMteurassa avaddAreNaM rahassiyaM ceva aNupavisati 2 jeNeva paumAvatI teNeva uvAgacchati karayala jAva evaM vayAsI-saMdisaMtu NaM devANuppiyA ! jaM mae kAyavvaM ?, tate NaM paumAvatI teyalIputtaM evaM vayAsI evaM khalu kaNagarahe rAyA jAva viyaMgeti ahaM ca NaM devANuppiyA ! dAragaM payAyA taM tumaM NaM devAppiyA ! taM dAragaM gehAhi jAva tava mama ya bhikkhAbhAyaNe bhavissatittikaTTa teyaliputtaM dalayati, tate NaM teyaliputte paumAvatIe hatthAto dAragaM gehati uttarijjeNaM piheti 2 aMteurassa rahassiyaM avadAreNaM niggacchati 2 jeNeva sae gihe jeNeva poTTilA bhAriyA teNeva uvAgacchati 2 poTTilaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva viyaMgeti ayaM ca NaM dArae kaNagarahassa putte paumAvaIe attae teNaM tumaM devANuppiyA ! imaM dAragaM kaNagarahassa rahassiyaM ceva aNupuvveNaM sArakkhAhi ya saMgovehi ya saMvaDDehi ya, tate NaM esa dA // 229 / /
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra tAdharmathAim a.9 jinapAlita svairya sU. 93-94-9 230 ummukkabAlabhAve tava ya mama ya paumAvatIe ya AhAre bhavissatittikaTTa poTTilAe pAse Nikkhivati poTTilAo pAsAo taM viNihAyamAvanniyaM dAriyaM geNhati 2 uttarijjeNaM piheti 2 aMteurassa avaddAreNa aNupavisati 2 jeNeva paumAvatI devI teNeva uvAgacchati 2 paumAvatIe devIe pAse ThAveti 2 jAva paDiniggate 3 / tate NaM tIse paumAvatIe aMgapaDiyAriyAo paumAvaiM deviM viNihAyamAvanniyaM ca dAriyaM payAyaM pAsaMti 2 ttA jeNeva kaNagarahe rAyA teNeva uvAgacchati 2 tA karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu sAmI ! paumAvatI devI mailliyaM dAriyaM payAyA, tate NaM kaNagarahe rAyA tIse mailliyAedAriyAe nIharaNaM kareti bahUNi loiyAiM mayakiccAI kareti kAleNaM vigayasoe jAte, tate NaM se tetaliputte kalle koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-khippAmeva cAragasohaNaM jAva ThitipaDiyaM jamhA NaM amhaM esa dArae kaNagarahassa rajje jAe taM hou NaM dArae nAmeNaM kaNagajjhae jAva bhogasamatthe jAte 4 // sUtraM 103 // tateNaM sA poTTilA annayA kayAI tetaliputtassa aNiTThA5 jAyA yAvi hotthA Necchai ya teyaliputte poTTilAe nAmagottamavi savaNayAe, kiM puNa darisaNaM vA paribhogaM vA?, tate NaM tIse poTTilAe annayA kayAI puvvarattAvarattakAlasamayaMsi imeyArUve 5 jAva samuSpajjitthA-evaM khalu ahaM tetalissa pudiva iTThA5 Asi iyANiM aNiTThA 5 jAyA, necchai ya teyaliputte mama nAma jAva paribhogaM vA ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyati, tae NaM tetaliputte poTTilaM ohayamaNasaMkappaM jAva jhiyAyamANaM pAsati 2 evaM vadAsI-mA NaM tumaM devANuppiyA! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAhaha, tuma NaM mama mahANasaMsi vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvehi 2 bahUNaM samaNamAhaNa jAva vaNImagANaM deyamANI ya davAvemANI ya viharAhi 1 / tate NaM sA poTTilA teyaliputteNaM evaM vuttA samANA haTTha-tudvA jAva teyaliputtassa eyamaTuM paDisuNeti 2 kallAkalli mahANasaMsi vipulaM asaNa 4 jAva davAvemANI viharati 3 // sUtraM 104 // teNaM kAleNaM 2 suvvayAo nAmaM ajjAo IriyAsamitAo jAva guttabaMbhayAriNIo bahussuyAo bahuparivArAo puvvANupuci jeNAmeva teyalipure nayare teNeva uvAgacchaMti 2 ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhaMti 2 saMjameNa tavasA appANaM bhAvemANio viharaMti, tateNaM tAsiM suvbayANaM ajjANaM ege saMghADae paDhamAe porasIe sajjhAyaM kareti jAva aDamANIo tetalissa giha aNupaviTThAo, tate NaM sA poTTilA tAo ajjAo // 230 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 231 ejjamANIo pAsati 2 haTTha-taTThA jAva AsaNAo anbhavati 2 vaMdati namaMsati 2 vipulaM asaNa 4 paDilAbheti 2 evaM vayAsI-evaM khalu ahaM ajjAo! teyaliputtassa pudi iTThA 5 AsI iyANi aNiTThA 5 jAva daMsaNaM vA paribhogaM vA tikaTTa, ohayamaNasaMkappA karayala palhatthamuhI aTTajjhANovagayA jhiyAyai taM tubbhe NaM ajjAto sikkhiyAo bahunAyAo bahupaDhiyAo bahUNi gAmAgara jAva AhiMDaha bahUNaM rAIsara jAva gihAtiM aNupavisaha, taM asthi yAI bhe ajjAo ! kei kahaMcicunnajoe vA maMtajoge vA kammaNajoe vA kammajoe vA hiyauDDAvaNe vA kAuDDAvaNe vA Abhiogie vA vasIkaraNe vA kouyakamme vA bhUikamme vA mUle kaMde challI vallI siliyA vA guliyA vA osahe vA bhesajje vA uvaladdhapuvve jeNAhaM teyaliputtassa puNaravi iTThA 5 bhavejjAmi 1 / tate NaM tAo ajjAo poTTilAe evaM vuttAo samANIo dovi kanne ThAiMti 2 poTTilaM evaM vadAsI-amhe NaM devANuppiyA! samaNIo niggaMthIo jAva guttabaMbhacAriNIo no khalu kappai amhe eyappayAraM kannehivi NisAmettae, kimaMga puNa uvadisittae vA Ayarittae vA?, amhe NaM tava devANuppiyA ! vicittaM kevalipannattaM dharma paDikahijjAmo, tate NaM sA poTTilA tAo ajjAo evaM vayAsI-icchAmi NaM ajjAo! tumhaM aMtie kevalipannattaM dhamma nisAmittae, tate NaM tAo ajjAo poTTilAe vicittaM dhamma parikaheMti, tate NaM sA poTTilA dhamma soccA nisamma haTTha jAva evaM vayAsI-saddahAmiNaM ajjAo! niggaMthaM pAvayaNaM jAva se jaheyaM tubme vayaha, icchAmiNaM ahaM tubmaM aMtie paMcANuvvayAI jAva dhamma paDivajjittae, ahAsuhaM tae NaM sA poTTilA tAsiM ajjANaM aMtie paMcANuvvaiyaM jAva dhamma paDivajjai tAo ajjAo vaMdati namaMsati 2 paDivisajjeti, tae NaM sA poTTilA samaNovAsiyA jAyA jAva paDilAbhemANI viharai 2||suutrN 105 // viyaMgeitti vyaGgayati vigatakarNanAzAhastAdyaGgAn karotItyartha; 'viiMteti'tti vikRtantati chinattItyartha;, 'saMrakkhamANIya'tti saMrakSantyA: ApadaH saGgopayantyAH pracchAdanata: 'bhikkhAbhAyaNe'tti bhikSAbhAjanamiva bhikSAbhAjanaM tadasmAkaM bhikSoriva nirvaahkaarnnmityrth:3| 'paDhamAe porusIe sajjhAya' mityAdau yAvatkaraNAdidaM draSTavyaM- 'bIyAe porisIe jhANaM jhiyAyai taIyAe porisie aturiyamacavalamasaMbhaMte muhapottiyaM kA paDilehei bhAyaNavatthANi paDilehei bhAyaNANi pamajjai bhAyaNANi uggAhei 2 jeNeva suvvayAo ajjAo teNeva uvAgacchanti 2 suvvayAo ajjAo vaMdanti SS za namaMsanti 2 evaM vayAsI-icchAmo NaM tubbhehiM abbhaNunAeteyalipure nayare uccanIyamajjhimAiMkulAiMgharasamuyANassa bhikkhAyariyAe aDittae ahAsuhaM devANuppiyA ! paddha // 231 //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam ||232 // mA paDivaMdhaM, tae NaM tAo ajjayAo suvvayAhiM ajjAhiM abbhaNuNNAyAo samANIo suvvayANaM ajjANaM aMtiyAo paDissayAo paDinikkhamiti aturiyamacavalamasaMbhaMtAe gatIe jugaMtarapaloyaNAe diTThIe purao riyaM sohemANIo teyalipure nayare uccanIyamajjhimAiM kulAI gharasamuyANassa bhikkhAyariyaM aDamANIutti gRheSu samudAnaM bhikSA gRhasamudAnaM tasmai gRhasamudAnAya bhikSAcaryA bhikSAnimittaM vicaraNaM aTantya:- kurvANA; 'atthi yAiM bhe 'tti AiMti-dezabhASAyAM bhetti-bhavatInAM, 'cuNNajoe'tti dravyacUrNAnAM yogaH stambhanAdikarmakArI, 'kammaNajoe 'tti kuSThAdirogahetu, 'kammajoe 'tti kAmyayoga: kamanIyatAhetu; 'hiyauDDAvaNe'tti hRdayoDDApanaM cittAkarSaNahetu: 'kAuDDAvaNe'tti kAryAkarSaNahetuH 'Abhiogie'tti parAbhibhavanahetuH 'vasIkaraNe 'tti vazyatAhetuH 'kouyakamme 'tti saubhAgyanimittaM snapanAdi 'bhUikamme 'tti mantrAbhisaMskRtabhUtidAnaM 1 // sUtraM 105 // taNaM sIse poTTilAe kannayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi kuTuMbajAgariyaM jAgaramANAe ayameyArUve abbhatthite patthite maNogate saMkappe samuppajjitthA evaM khalu ahaM tetaliputtassa puvviM iTThA 5 Asi iyANi aNiTThA 5 jAva paribhogaM vA taM seyaM khalu mama suvvayANaM ajjANaM aMtie pavvatittae, evaM saMpeheti 2 kallaM pAuppabhAyAe jeNeva tetaliputte teNeva uvAgacchati 2 karayalaparigahiyaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! mae suvvayANaM ajjANaM aMtie ghamme NisaMte jAva abbhaNunnAyA pavvaittae, tate NaM teyaliputte poTTilaM evaM vayAsI evaM khalu tumaM devANuppie ! muMDA (muMDe) pavvaiyA samANI kAlamAse kAlaM kiccA annataresu devaloesu devattAe uvavajjihisi taM jati NaM tumaM devAppiyA ! mamaM tAo devaloyAo Agamma kevalipannate dhamme bohihi to'haM visajjemi, aha NaM tumaM mamaM na saMbohesi to te NaM visajjemi, tateNa sA poTTilA teyali puttassa eyamahaM paDisuNeti 1 / tate NaM teyaliputte vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAveti 2 mittaNAti jAva AmaMtei 2 jAva sammANei 2 poTTilaM hAyaM jAva purisasahassa-vAhaNIyaM siaM durUhittA mittaNAti jAva parivuDe savviDDie jAva rakheNaM tetalIpurassa majjhamajjheNaM jeNeva suvvayANaM uvassae teNeva uvAgacchati 2 sIyAo paccoruhati 2 poTTilaM purato kaTTu jeNeva suvvayA ajjA teNeva uvAgacchati 2 vaMdati nama'sati 2 evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! mama poTTilA bhAriyA iTThA 5 esa NaM saMsArabhauvviggA jAva pavvatittae paMDicchaMtu NaM devANuppiyA ! sissiNibhikkhaM dalayAmi, ahAsuhaM mA NaM paDibaMdhaM kareha, tate NaM sA poTTilA suvvayAhiM ajjAhiM evaM vRttA samANA haTTa jAva uttarapuracchime sayameva AbharaNa-mallAlaMkAraM omuyati 2 sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei 2 jeNeva suvvayAo ajjAo teNeva uvAgacchai 2 vaMdati nama'sati 2 evaM a. 10 candrajJAtaM sU. 96 // 232 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 233 / / vayAsI- Alitte NaM bhaMte! loe evaM jahA devANaMdA jAva ekkArasa aMgAI bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNai 2 mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosettA sa bhattAiM aNasaNAe AloiyapaDikkaMte samAhiM pattA kAlamAse kAlaM kiccA annataresu devaloesu devattAe uvavannA 2 / / sUtraM 106 // se kaNagarahe rAyA annayA kayAI kAladhammuNA saMjutte yAvi hotyA, tate NaM rAIsara jAva NIharaNaM kareMti 2 annamannaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva putte viyaMgitthA, amhe NaM devANuppiyA ! rAyAhINA rAyahiTTiyA rAyAhINakajjA ayaM ca NaM tetalI amacce kaNagarahassa ranno savvadvANesu savvabhUmiyAsu laddhapaccae dinnaviyAre savvakaMjjavaTTAvae yAvi hotthA, taM seyaM khalu amhaM tetaliputtaM amaccaM kumAraM jAtittaettikaTTu annamannassa eyamaThThe paDisurNeti 2 jeNeva teyaliputte amacce teNeva uvAgacchaMti 2 teyaliputtaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya raTThe ya jAva viyaMgei, amhe ya NaM devANuppiyA ! rAyAhINA jAva rAyAhINakajjA, tumaM caNaM devANuppiyA ! kaNagarahassa ranno savvadvANesu jAva rajjadhurAciMtae, taM jar3a NaM devANuppiyA ! atthi kei kumAre rAyalakkhaNasaMpanne abhiseyArihe taNNaM tumaM amhaM dalAhi, jA NaM amhe mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisicAmo 1 / taNaM tetaliputte tesiM IsarA jAva pabhiiNaM etamaTTaM paDisuNeti 2 kaNagajjJayaM kumAraM NhAyaM jAva sassirIyaM karei 2 ttA tesiM Isara jAva uvaNeti 2 evaM vayAsI esa NaM devANuppiyA ! kaNagarahassa ranno putte paumAvatIe devIe attae kaNagajjhae nAmaM kumAre abhiseyArihe rAyalakkhaNasaMpanne bhae kaNagarahassa ranno rahasiyayaM saMviDDae, eyaM NaM tubbhe mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcaha, savvaM ca tesiM uTThANa-pariyAvaNiyaM prikhei| tate NaM te Isarapabhiio kaNagajjhayaM kumAraM mahayA 2 abhisiMcaMti / tate NaM se kaNagajjhae kumAre rAyA jAe mahayA himavaMta-mahaMtamalaya-maMdiramahiMdasAre vaNNao jAva rajjaM pasAsemANe viharai / tate NaM sA paumAvatI devI kaNagajjhayaM rAyaM saddAveti 2 evaM vayAsI esa NaM puttA ! rajje jAva aMteure ya jAva tumaM ca tetali puttassa amaccassa pahAveNaM, taM tumaM NaM tetaliputtaM amaccaM ADhAhi parijANAhi sakkArehi sammANehi iMtaM abbhuTThehi ThiyaM pajjuvAsAhi vacvaMtaM paDisaMsAhehi addhAsaNeNaM uvaNimaMtehi bhogaM ca se aNuvaDDehi, tate NaM se kaNagajjhae paumAvatIe tahatti paDisuNeti jAva bhogaM ca se vaDhe 2 // sUtraM 107 // // 233 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.11 jAtAdharma 'rAyAhINA' ityAdi rAjAdhInA: rAjJo dUre'pi vartamAnA rAjavazavarttina ityartha; rAjAdhiSThitAstena svayamadhyAsitA; rAjAdhInAni-rAjAyattAni kAryANi yeSAM - karate vayaM rAjAdhInakAryAH1 / aura 'savvaM ca se uTThANapariyAvaNiya' ti sarvaM ca se-tasya utthAnaM ca-utpattiM pariyApanikA ca-kAlAntaraM yAvat sthitirityutthAnapariyApanikaM tatparikathayatIti, 'vayaMta paDisaMsAhehi' tti vinayaprastAvAt vajantaM pratisaMsAghaya-anuvraja, athavA vadantaM prati saMzlAghaya-sAdhUktaM sAdhvityevaM prazaMsAM kurvityartha; bhoga-varttanaM 2 // sUtra 107 // // 234 // - tate NaM se poTTile deve tetaliputtaM abhikkhaNaM 2 kevalipannate dhamme saMboheti, no cevaNaM se tetaliputte saMbujjhati, tate NaM tassa poTTiladevassa imeyArUve abbhatthite 5-evaM khalu kaNagajjhae rAyA teyaliputtaM ADhAti jAva bhogaM ca saMvaDDeti tate NaM se tetalI abhikkhaNaM 2 saMbohijjamANevi dhamme no saMbujjhati, taM seyaM khalu kaNagajjhayaM tetaliputtAto vippariNAmettaettikaTTa evaM saMpeheti 2ttA kaNagajjhayaM tetaliputtAto vippariNAmei / tate NaM tetaliputte kallaM bahAte jAva pAyacchitte AsakhaMdhavaragae bahUhiM purisehiM saddhi saMparivuDe sAto gihAto niggacchati 2 jeNeva kaNagajjhae rAyA teNeva pahArettha gamaNAe, tate NaM tetaliputtaM amaccaM je jahA bahave rAIsaratalavara jAva pabhiyao pAsaMti te taheva ADhAyaMti parijANaMti abbhuDheMti 2 aMjalipariggahaM kareMti iTThAhi kaMtAhiM jAva vaggUhiM AlavemANA ya saMlavemANA ya purato ya piTTato ya pAsato ya maggato ya samaNugacchaMti, tate NaM se tetaliputte jeNeva kaNagajjhae teNeva uvAgacchati, tate NaM kaNagajjhae tetaliputtaM ejjamANaM pAsati 2 no ADhAti no pariyANAti no abbhuTeti aNADhAyamANe 3 parammuhe saMciTThati, tate NaM tetaliputte kaNagajjhayassa rano aMjaliM karei 1 / ___ tate NaM se kaNagajjhae rAyA aNADhAyamANe tusiNIe parammuhe saMciTThati, tate NaM tetaliputte kaNagajjhayaM viSpariNayaM jANittA bhIte jAva saMjAtabhae evaM vayAsI-ruTe NaM mama kaNagajjhae rAyA, hINe NaM mama kaNagajjhae rAyA, ava (du) jjhAe NaM kaNagajjhae, taM Na najjai NaM mama keNai kumAreNa mArehitittikaTTa bhIte tatthe ya jAva saNiyaM 2 paccosakketi 2 tameva AsakhaMdhaM durUheti 2 tetalipuraM majjhamajjheNaM jeNeva sae gihe teNeva pahArettha gamaNAe, tate No teyaliputtaM je jahA Isara jAva pAsaMti te tahA no ADhAyaMti no pariyANaMti no abmuTuMti no aMjalipariggahaM kareMti, idrAhiM jAva Na saMlavaMti no purao ya piTThao ya pAsao ya (maggato ya) samaNugacchaMti, tate NaM tetaliputte jeNeva // 234 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 235 // sae gihe teNeva uvAgacchati, jAvi ya se tattha bAhiriyA parisA bhavati, taMjahA-dAseti vA peseti vA bhAillaeti vA sAvi ya NaM no ADhAi 2, jAviya se abbhitariyA parisA bhavati, taMjahA-piyAi va mAtAti vA jAva suNhAti vA sAviya NaM vA no ADhAi 3, 2 / tate NaM se tetaliputte jeNeva vAsaghare jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchati 2 sayaNijjaMsi NisIyati 2 evaM vayAsI-evaM khalu ahaM sayAto gihAto niggacchAmi taM ceva jAva abhitariyA parisA no ADhAti no pariyANAti no abbhuTeti, taM seyaM khalu mama appANaM jIviyAto vararovittaettikaTTa evaM saMpeheti 2 tAlauDaM visaM AsagaMsi pakkhivati se ya vise No saMkamati, tate NaM se tetaliputte nIluppala jAva asi khaMdhe oharati, tatthavi ya se dhArA opa (i) llaa| tate NaM se tetaliputte jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchati 2 pAsagaM gIvAe baMdhati 2 rukkhaM durUhati 2 pAsa rukkhe baMdhati 2 appANaM muyati tatthavi ya se rajjU chinnA, tate NaM se tetaliputte mahatimahAlayaM silaM gIvAe baMdhati 2 asthAhamatAramaporisiyaMsi udagaMsi appANaM muyati, tatthavi se thAhe jAte, tate NaM se tetaliputte sukkaMsi taNakUDaMsi agaNikAyaM pakkhivati 2 appANaM muyati tatthavi ya se agaNikAe vijjhAe, tate NaM se tetalI evaM vayAsI-saddheyaM khalu bho samaNA vayaMti saddheyaM khalu bho mAhaNA vayaMti saddheyaM khalu bho samaNA mAhaNA vayaMti, ahaM ego asaddheyaM vayAmi evaM khalu ahaM saha puttehiM aputte ko me'daM saddahissati?, saha mittehiM amite ko me'daM saddahissati ?, evaM attheNaM dAreNaM dAsehiM parijaNeNaM 3 / ___evaM khalu teyaliputte NaM amacceNaM kaNagajjhaeNaM rannA avajjhAeNaM samANeNaM teyaliputte tAlapuDage vise AsagaMsi pakkhitte seviya No kamati ko mayaM saddahissati ?, tetaliputte nIluppala jAvakhaMdhaMsi oharie tatthaviya se dhArAopAiAllA ko medaM saddahissati ?, tetaliputtassa pAsagaM gIvee baMdhettA jAva rajjU chinnA ko medaM saddahissati?, tetaliputte mahAsilayaM jAva baMdhittA atthAha jAva udagaMsi appA mukke tatthaviya NaM thAhe jAe ko meyaM saddahissati ?, tetaliputte sukkaMsi taNakUDe aggI vijjhAe ko medaM saddahissati ?, ohatamaNasaMkappe jAva jhiyaai| tate NaM se poTTile deve poTTilArUvaM viuvvati 2 tetaliputtassa adUrasAmaMte ThiccA evaM vayAsI haM bho! tetaliputtA ! purato pavAe piTThao hatthibhayaM duhao acakkhuphAse mAjhe sarANi varisayaMti gAme palitte ranne jhiyAti ranne palitte gAme jhiyAti Auso! tetaliputtA! kao
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam vayAmo?, tate NaM se tetaliputte poTTilaM evaM vayAsI-bhIyassa khalu bho! pavvajjA saraNaM ukkaMTThiyassa saddesagamaNaM chuhiyassa annaM tisiyassa pANaM Aurassa bhesajjaM. mAiyassa rahassaM abhijuttassa paccayakaraNaM addhANaparisaMtassa vAhaNagamaNaM hariukAmassa pavahaNaM kiccaM paraM abhiojitukAmassa sahAyakiccaM khaMtassa daMtassa jitiMdiyassa etto egamavi Na bhavati, tate NaM se poTTile deve teyaliputtaM amaccaM evaM vayAsI-suThu 2 NaM tumaM tetaliputtA ! eyamaTuM AyANihittikaTTa doccaMpi taccaMpi evaM vayai 2 jAmeva disaM pAunbhUe tAmeva disi paDigae 4 / / // sUtraM 108 // // 236 // saI 'rUTe Na' mityAdau hIno'yaM mama prItyeti gamyate, apadhyAto-duSTacintAvAn mameti-mamopari kanakadhvaja: pAThAntareNa durdhyAto'haM-duSTacintAviSayIkRto'haM huI - kanadhvajena rAjJA, tat-tasmAnna jJAyate kenApi kumAreNa-virUpamAraNaprakAreNa mArayiSyatIti 2 / 'khaMdhaMsi uvaharai' iti skandhe upaharati vinAzayatIti 'dhArA osalla'tti apadIrNA kuSThIbhUtetyartha,'asthAhiM' ti astaM-nirastamavidyamAnamadhastalaM pratiSThAnaM yasya tadastAcaM stAgho vA-pratiSThAnaM tadabhAvAdastAghaM, atAraM yasya ra taraNaM nAsti puruSa: parimANaM yasya tatpauruSeyaM tanniSedhAdapauruSeyaM tata: padatrayasya karmadhArayo, makArau ca prAkRtatvAt, atastatra, 'saddheya'mityAdi, zraddheyaM zramaNA vadanti ra AtmaparalokapuNyapApAdikamarthajAtaM, atIndriyasyApi tasya pramANAbAdhitatvena zraddhAnagocaratvAt, ahaM punareko'zraddheyaM vadAmi putrAdiparivArayuktasyAtyartha rAjasammatasya ca aputrAditvamarAjasammatatvaM ca viSakhaDgapAzakajalAgnibhirahiMsyatvaM cAtmana: pratipAdayato mama yuktibAdhitatvena janapratIteraviSayatvenAzraddheyatvAditi prastutasUtrabhAvanA 1 / / ghA 'tae Na' mityAdi, haM bho ! ityAmantraNe, purata:-agrataH prapAto-garttaH pRSThato hastibhayaM 'duhao'tti ubhayata: acakSuHsparza:-andhakAra madhye-madhyabhAge yatra vayamAsmahe tatra zarA-bANA nipatanti, tatazca sarvato bhayaM vartate ityartha, tathA grAma: pradIpto'gninA jvalati, araNyaM tu dhyAyate'nupazAntadAhaM vartate, athavA dhyAyatIva na dhyAyati,agneravidhyAnena jAgartIvetyarthaH athavA araNyaMpradIptaM grAmodhyAyate na vidhyAyati evaM sarvasyApi bhayAnakatvAt sthAnAntarasya cAbhAvAdAyuSmaMstetaliputra! 'kati kva vrajAma: bhItairgantavyamasmAbhirivAnyenApi bhavatIti prazna: uttaraM ca bhItasya pravrajyA zaraNaM bhavatIti gamyate, yathotkaNThitAdInAM svadezagamanAdIni, tatra 'chuhiyassa'tti bubhukSitasya mAyinovaMcakasya rahasya-guptacaM zaraNamiti sarvatra gamanIyaM, abhiyuktasya-sampAditadUSaNasya pratyayakaraNaM-dUSaNApohena pratItyutpAdanaM ta adhvAnaM ariyato (adhvaparizrAntasya)-gantumazaktasya vAhanagamanaM-zakaTAdyArohaNaM tarItukAmasya nadyAdikaM plavanaM-taraNaM kRtyaM-kAryaM yasya tat plavanakRtyaM-tarakANDaM paramabhiyoktukAmasya-abhibhavitukAmasya sahAyakRtyaM-mitrAdikRtaM sahAyakammeMti, atha kathaM bhItasya pravrajyA zaraNaM bhavati ata ucyate-'khaMte'tyAdi kSAntasya ca
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 237 / / 'krodhanigraheNa dAntasyendriyanoindriyadamena jitendriyasya viSayeSu rAgAdinirodhaH 'etto 'tti etebhyo'nantaroditebhyo'grataH prapAtAdibhyo bhayebhyaH ekamapi bhayaM na bhavati 4 // sU. 108 // tate NaM tassa teyaliputtassa subheNaM pariNAmeNaM jAisaraNe samuppanne, tate NaM tassa teyaliputtassa ayameyArUve abbhatthite 5 samuppajjijjA evaM khalu ahaM iheva jaMbuddIve 2 mahAvidehe vAse pokkhalAvatIvijaye poMDarIgiNIte rAyahANIe mahApaume nAmaM rAyA hotyA, tate NaM ahaM rANaM aMtie muMDe bhavittA jAva coddasa puvvAti ahijjittA bahUNi vAsANi sAmannapariyAe pAlayittA, mAsiyAe saMlehaNAe mahAsukke kappe deve, taNaM ahaM tAo devaloyAo AukkhaeNaM iheva teyalipure teyalissa amaccassa bhaddAe bhAriyAe dAragattAe paccAyAte, taM seyaM khalu mama puvvadiTThAiM mahavvayAiM sayameva uvasaMpajjittANaM viharittae evaM saMpeheti 2 sayameva mahavvayAiM Aruheti 2 jeNeva pamayavaNe ujjANe teNeva uvAgacchati 2 asoga-varapAyavassa ahe puDhavi-silA paTTayaMsi suhanisannassa aNuciMtemANassa puvvAhIyAtiM sAmAiya- mAtiyAI coddasapuvvAiM sayameva abhisamannAgayAiM / tate NaM tassa teyaliputtassa aNagArassa subheNaM pariNAmeNaM jAva tayAvaraNijjANaM kammANaM, khaovasameNaM kammarayavikaraNakaraM apuvvakaraNaM paviTThassa kevalavara NANadaMsaNe samuppanne | sUtra 109 // tae NaM tetalipure nagare ahAsannihiehiM vANamaMtarehiM devehiM devIhi ya devaduMdubhIo samAhayAo dasaddhavanne kusume nivAie, divve gIyagaMdhavvaninAe kae yAvi hotthA, tate NaM se kaNagajjhae rAyA imIse kahAe laddhaTTe evaM vayAsI evaM khalu tetali mae avajjhAte muMDe bhavittA pavvatite taM gacchAmi NaM teyaliputtaM aNagAraM vaMdAmi nama'sAmi 2 eyamaTTaM viNaeNaM bhujjo 2 khAmemi, evaM saMpeheti 2 NhAe cAuraMgiNIe NA jeNeva payava ujjANe jeNeva tetaliputte aNagAre teNeva uvAgacchAti 2 tetaliputtaM aNagAraM vaMdati nama'sati 2 eyamaThThe ca viNaeNaM bhujjo 2 khAmei naccAsanne jAva pajjuvAsai, tate NaM se teyaliputte aNagAre kaNagajjhayassa ranno tIse ya mahai mahAliyAe parisAe dhammaM parikahei / 1 gajjharAyA tetaliputtassa kevalissa aMtie dhammaM soccA Nisamma paMcANuvvaiyaM satta- sikkhAvaiyaM sAvagadhammaM paDivajjai 2 samaNovAsae jAte jAva ahigaya-jIvAjIve / tate NaM tetaliputte kevalI bahUNi vAsANi kevalipariyAgaM pAuNittA jAva siddhe / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM coddasamassa nAyajjhayaNassa ayamaThThe pannattettibemi 2 // sUtraM 110 // caudasamaM ajjhayaNaM samattaM // 14 // / / 237 / /
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravrajitasya sAmAyikapariNatyA zarIrAdiSu nirabhiSvaGgatvAt maraNAdibhayAbhAvAditi, evaM devenAmAtya: svavAcA bhItasya pravrajyA zreyasItyabhyupagamaM kArayitvA ra evamuktaH 'suTTha' ityAdi, ayamoM-bhItasya pravrajyA zaraNamiti yadi pratijJAyate tadA suSTha te mataM, bhayAbhibhUtastvamidAnImasIti etamarthamAjAnIhi-anuSThAnadvAreNAvabudhyasva pravrajyAM vidhehItiyAvat // sUtra 110 // iha ca yadyapi sUtre upanayo naukta: tathApyevaM daSTavyaH "jAva na dukkhaM pattA mANabbhaMsaM ca pANiNo pAyaM / tAva na dhammaM geNhati bhAvao teyalIsuuvva // 1 // [prANinaH prAyeNa tAvanna dharmaM gRhNanti bhAvata: yAvaddakhaM na prAptA mAnabhraMzaM ca tetalisutavat // 1 // ] tti samAptaM caturdazajJAtavivaraNam // 14 // tAtAdharma kathAGgam E // 238 // sU.99 // 15 // atha nandIphalaM paMcadazajJAtam // 000000 / adhunA paJcadazaM vivriyate, asya caivaM pUrveNa saha sambandha:-pUrvasminnapamAnAdviSayatyAgaH pratipAdita, ihaM tu jinopadezAt, tatra ca satyarthaprAptistadabhAve tvanarthaprAptirabhidhIyata ityevaMsambaddhamidam- . ____jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM coddasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte pannarasamassa NaM bhaMte ! nAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe pannatte?, evaM khalu jaMbu ! teNaM kAleNaM 2 caMpA nAma nayarI hotthA, punnabhadde ceie jiyasattu rAyA, tattha NaM caMpAe nayarIe ghaNNe NAmaM satthavAhe hotthA ar3e jAva aparibhUe, tIse NaM caMpAe nayarIe uttarapuracchime disibhAe ahicchattA nAma nayarI hotthA, riddhasthimiyasamiddhA vannao, tattha NaM ahicchattAe nayarIe kaNagakeu nAma rAyA hotthA, mahayA vannao, tassa ghaNNassa satthavAhassa annadA kadAi puvvarattAvaratta-kAlasamayaMsi imeyArUve abbhasthite ciMtie patthie maNogae saMkappe samupajjitthA-seyaM khalu mama vipulaM paNiyabhaMDamAyAe ahicchattaM nagaraM vANijjAegamittae, evaM saMpeheti 2 gaNimaMca 4 cauvvihaM bhaMDaM geNhai2 sagaDIsAgaDaM sajjei2 sagaDIsAgaDaM // 238 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 239 bhareti 2 koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! caMpAe nagarIe siMghADaga jAva pahesuM evaM khalu devANuppiyA! dhaNNe satthavAhe vipule paNiyabhaMDayAe icchati ahicchattaM nagaraM vANijjAe gamittate, taM jo NaM devANuppiyA! carae vA cIrie vA cammakhaMDie vA bhicchuDe vA paMDurage vA gotame vA govatIte vA gihidhamme vA gihidhammaciMtae vA aviruddha-viruddha-vuDasAvaga-rattapaDa-niggaMthappabhiti-pAsaMDatthe vA gihatthe vA tassaNaM dhaNNeNaM saddhi ahicchattaM nagariM gacchai tassa NaM dhaNNe acchattagassa chattagaM dalAi aNuvAhaNassa uvAhaNAu dalayai akuMDiyassa kuMDiyaM dalayai apatthayaNassa patthayaNaM dalayai. apakkhevagassa pakkhevaM dalayai aMtarA'viya se paDiyassa vA bhaggasa lu) ggss| sAhejjaM dalayati suhaMsaheNa ya NaM ahicchattaM saMpAvetittikaTu doccaMpi taccapi ghoseha 2 mama eyamANattiyaM paccappiNaha, tate NaM te koDuMbiyapurisA jAva evaM vadAsI-haMdi suNaMtu bhagavaMto caMpAnagarIvatthavvA bahave caragA ya jAva paccappiNaMti 1 / tate NaM se koDuMbiya-ghosaNaM succA caMpAe NayarIe bahave caragA ya jAva gihatthA ya jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchanti, tate NaM dhaNNe tesiM caragANa ya jAva gihatthANa ya acchattagassa chattaM dalayai jAva patthayaNaM dalAti, gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! caMpAe nayarIe bahiyA aggujjANaMsi mamaM paDivAlemANA ciTThaha, tate NaM caragA ya jAva gihatthA ya dhaNNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA jAva ciTuMti, tate NaM dhaNNe satthavAhe sohaNaMsi tihikaraNanakkhattaMsi vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei 2 ttA mittanAI AmaMteti 2 bhoyaNaM bhoyAveti 2 Apucchati 2 sagaDIsAgaDaM joyAveti 2 caMpAnagarIo niggacchati NAivippagiTehiM addhANehiM vasamANe 2 suhehi vasahipAyarAsehiM aMgaM jaNavayaM majjhaMmajjheNaM jeNeva desaggaM teNeva uvAgacchati 2 sagaDIsAgaDaM moyAveti 2 satyaNivesaM kareti 2 koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! mama satthanivesaMsi mahayA 2 saddeNaM ugrosemANA 2 evaM vadaha-evaM khalu devANuppiyA! imIse AgAmiyAe chinnAvAyAe dIhamaddhAe aDavIe bahumajjhadesabhAe bahave NaMdiphalA nAma rukkhA pannattA kiNhA jAva pattiyA puphiyA phaliyA hariyarerijjamANA sirIe aIva atIva uvasobhemANA ciTThati maNuNNA vanneNaM 4 jAva maNunnA phAseNaM maNunnA chAyAe, taM jo NaM devANuppiyA! tesiM naMdiphalANaM rukkhANaM mUlANi vA kaMdANi vA tayANi vA pattANi vA puSpANi vA phalANi vA bIyANi vA hariyANi vA AhAreti chAyAe vA vIsamati tassa NaM AvAe bhaddae bhavati tato pacchA pariNamamANA 2 akAle ceva jIviyAto vavaroveMti, taM mA NaM devANuppiyA! kei tersi naMdiphalANaM 239 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam jitazatroH bodha // 240 // mUlANi vA jAva chAyAe vA vIsamaDa, mA NaM se'vi akAle ceva jIviyAto vararovijjissati, tubbhe NaM devANuppiyA! annesiM rukkhANaM mUlANi ya jAva hariyANi ya AhAre ya chAyAsu vIsamahatti ghosaNaM ghoseha jAva paccappiNaMti 2 / tate NaM bhaNNe satthavAhe sagaDIsAgaDaM joeti 2 jeNeva naMdiphalA rukkhA teNeva uvAgacchati 2 tesiM naMdiphalANaM adUrasAmaMte satthaNivesaM kareti 2 doccaMpi taccaMpi ko9viyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! mama satthanivesaMsi mahatA saddeNaM ugghosemANA 2 evaM vayaha-ee NaM devANuppiyA! te NaMdiphalA kiNhA jAva maNunA chAyAe taM jo NaM devANuppiyA! eesiM NaMdiphalANaM rukkhANaM mUlANi vA kaMdANi vA puSpANi vA tayANi vA pattANi vA phalANi vA jAva akAle ceva jIviyAo vavaroveMti, taMmA NaM tubbhe jAva dUraMdUreNaM pariharamANA vIsamaha, mA NaM akAle jIvitAto vavavovissaMti, annesiM rukkhANaM mUlANi ya jAva vIsamahattikaTTa ghosaNaM paccappiNaMti, tattha NaM atthegaiyA purisA dhaNNassa satthavAhassa eyamaDhe saddahati jAva royaMti eyamaTuM saddahamANA tesiM naMdiphalANa dUraMdUreNa pariharamANA 2 annesiM rukkhANaM mUlANi ya jAva vIsamaMti, tesi NaM AvAe no bhaddae bhavati, tato pacchA pariNamamANA 2 suharUvattAe 5 bhujjo 2 pariNamaMti, evAmeva samaNAuso! jo amhaM niggaMtho vA 2 jAva paMcasu kAmaguNesu no sajjetti no rajjeti se NaM iha bhave ceva bahUNaM samaNANaM 4 accaNijje paraloe no Agacchati jAva vItIvatissati, tattha NaM je se appegatiyA purisA dhaNNassa eyamaDaM no saddahati 3 ghaNNassa etamaTDaM asaddahamANA 3 jeNeva te naMdiphalA teNeva uvAgacchaMti 2 tesiM naMdiphalANaM mUlANi ya jAva vIsamaMti tesiNaM AvAe bhaddae bhavita tato pacchA pariNamamANA jAva vavaroveMti, evAmeva samaNAuso! jo amhaM niggaMtho vA giggaMthI vA pavvatie paMcasu kAmaguNesu sajjeti 3 jAva aNupariyaTTissati jahA va te purisA 3 / tate NaM se dhaNNe sagaDIsAgaDaM joyAveti 2 jeNeva ahitacchattA nagarI teNeva uvAgacchati 2 ahicchattAe NayarIe bahiyA aggujjANe satthanivesaM kareti 2 sagaDIsAgaDaM moyAvei, tae NaM se dhaNNe satthavAhe mahatthaM 3 rAyarihaM pAhuDaM geNhai 2 bahupurisehiM saddhiM saMparivuDe ahicchattaM nayaraM majhamajheNaM aNuppavisai jeNeva kaNagakeU rAyA teNeva uvAgacchati, karayala jAva vaddhAvei, taM mahatthaM 3 pAhuDaM uvaNei, tae NaM se kaNagakeU rAyA haTTatuDhe dhaNNassa satthavAhassa taM mahatthaM 3 jAva paDicchai 2 ghaNNaM satthavAhaM sakkArei sammANei 2 ussukkaM viyarati 2 // 24 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 241 // paDivisajjei bhaMDaviNimayaM karei 2 paDibhaMDaM geNhati 2 suhaMsuheNaM jeNeva caMpAnayarI teNeva uvAgacchati 2 mittanAti viyagasajaNa-saMbaMdhi parijaNe abhisamannAgate vipulAI mANussagAI jAva viharati, teNaM kAleNaM 2 therAgamaNaM dhaNNe dhamma soccA jeTuputtaM kuDuMbe ThAvettA pabbaie ekkArasa sAmAiyAti aMgAti bahUNi vAsANi jAva mAsiyAe saMlehaNAe annataresu devaloesu devattAe uvavanne mahAvidehe vAse sijjhihiti jAva aMtaM kareti, evaM khalu jaMbU!samaNeNaM bhayavayA mahAvIreNaM pannarasassa nAyajjhayaNassa ayamadve paNNattettibemi 4 // sUtraM 111||pnnrsmN nAyajjhayaNaM samattaM // 15 // ___ sarvaM sugama, navaraM 'carae ve'tyAdi, tatra carako-dhATibhikSAcaraH cIriko-rathyApatitacIvaraparidhAna: cIropakaraNa ityanye carmakhaNDaka:- carmaparidhAna: carmopakaraNa ra - iti cAnye bhikSANDo-bhikSAbhojI sugatazAsanastha ityanye, pANDurAga:- zaiva: gautama:- laghutarAkSamAlAcarcitavicitrapAdapatanAdizikSAkalApavadvRSabhakopAyata: kaNabhikSAgrAhI govratika:- gozcaryAnukArI, uktaM ca-"gAvIhiM samaM niggamapavesaThANAsaNAi pakareMti / bhuMjaMti jahA gAvI tirakkhavAsaM vibhAveMtA // 1 // " [gobhiH samaM pravezanirgamasthAnAsanAdi prakurvanti / bhuMjanti yathA gAvastiryagvAsaM vibhAvayantaH // 1 // ] gRhidharmA-gRhasthadharma eva zreyAnityabhisandhAya tadyathoktakArI dharmacintako-dharmasaMhitAparijJAnavAn sabhAsadaH aviruddho- vainayika; uktaM ca- "aviruddho viNayakArI devAINaM parAe bhttiie| jaha vesiyAyaNasuo evaM annevi nAyavvA // 1 // [aviruddho vinayakArI devAdInAM parayA bhktyaa| yathA vaizyAyanasuta evamanye'pi jJAtavyAH // 1 // ] - viruddho-akriyAvAdI paralokAnabhyupagamAt sarvavAdibhyo viruddha: evaM vRddhaH-tApasa: prathamamutpannatvAt prAyo vRddhakAle ca dIkSApratipatte: zrAvako-brAhmaNa: anye tu vRddhazrAvaka iti vyAcakSate,saca brAhmaNa eva,raktapaTa:- parivrAjako nirgrantha:-sAdhuHprabhRtigrahaNAt kApilAdiparigraha iti, patthayaNaM'ti pathyadanaM-zambalaM pakkhivaM'ti arddhapathetruTitazambalasya zambalapUraNaM dravyaM prakSepaka: paDiyassa'tti vAhanAtpatitasyarogevA patitasya'bhaggaruggassa'tti vAhanAt skhalanAdvA patane bhagnasya rugNasya ca-jIrNatAM gatasyetyarthaH 'haMdi'tti AmantraNe1 / ___ 'nAivippagiddhehiM addhANehiMti nAtiviprakRSTeSu-nAtidIrghaSvadhvasu-prayANakamArgeSu vasan zubhairanukUlaiH 'vasatiprAtarAzaiH, AvAsasthAna: - prAtabhojanakAlaizcetyartha: 'desaggaM'ti dezAntaM / ihopanaya: sUtrAbhihita eva 2 / ___vizeSata: punarevaM taM pratipAdayanti- "caMpA iva maNuyagatI dhaNovva bhayavaM jiNo dekkrso| ahichattAnayarisamaM iha nivvANaM muNeyavvaM // 1 // ra ghosaNayA iva titthaMkarassa sivamaggadesaNamahagdhaM / caragAiNovva itthaM sivasuhakAmA jiyA bahave // 2 // naMdiphalAi vva ihaM sivapahapaDivaNNagANA
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAim / / 242 / / 1 visayA / tabbhakkhaNAo maraNaM jaha taha visaehiM saMsAro // 3 // tavvajjaNeNa jaha iTThapuragamo visayavajjaNeNa tahA / * paramAnaMdanibaMdhaNasivapuragamaNaM muNeyavvaM // 4 // [ campeva manuSyagatirghana iva bhagavAn jino dyaikrsH| ahicchatrAnagarIsamamiha nirvANaM jJAtavyaM // 1 // . ghoSaNamiva tIrthakarasya zivamArgadazanamanadhaM / carakAdivadatra zivasukhakAmA jIvA bahavaH // 2 // nandIphalAnIveha zivapathapratipannAnAM viSayAH / tadbhakSaNAt maraNaM yathA tatheha viSayaiH saMsAraH // 3 // tadvarjaneneSTapuragamo yathA viSayavarjanena tathA / paramAnandanibandhanazivapuragamanaM jJAtavyaM // 4 // ] // sUtraM 111 // paJcadazajJAtavivaraNa samAptam // 15 // // 16 // atha amarakaMkAnAma SoDazajJAtam // 000000 atha SoDazaM vyAkhyAyate, asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandhaH- pUrvatra viSayAbhiSvaGgasyAnarthaphalatoktA iha tu tadviSayanidAnasya socyate ityevaMsambaddhamidam-- jati NaM bhaMte ! samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM jAMva saMpatteNaM pannarasamassa nAyajjhayaNassa ayamaTThe pannatte, solasamassa NaM bhaMte NAyajjhayaNassa NaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM ke aTThe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 caMpA nAma nayarI hotthA, tIse NaM caMpAe nayarIe bahiyA uttarapuracchime disibhAe subhUmibhAge ujjANe hotthA, tattha NaM caMpAe nayarIe tao mAhaNA bhAtaro parivasaMti, taMjahA- some somadatte somabhUtI aThThA jAvariuvveda 4 jAva supariniTThiyA, tesi NaM mAhaNANaM tao bhAriyAto hotyA, taMjahA- nAgasirI bhUyasirI jakkhasirI sukumAla jAva tesi NaM mAhaNANaM iTThAo vipule mANussae jAva viharaMti, tate NaM tesiM mAhaNANaM annayA kayAI egayao samuvAgayANaM jAva imeyArUve a. 13 dardara jJAtaM sU. 100 // 242 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 24 // miho kahAsamullAve samuppajjitthA, evaM khalu devANuppiyA! amhaM ime vipule dhaNe jAva sAvatejje alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo pakAmaM dAuM pakAmaM bhottuM pakAmaM paribhAeuM, taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA? annamannassa gihesu kallAkalli vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDeDa 2 paribhuMjamANANaM viharittae, annamannassa eyamaDhe paDisuNeti, kallAkalli annamannassa gihesu vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAveMti 2 paribhuMjamANA viharaMti 1 / / tate NaM tIse nAgasirIe mAhaNIe annayA bhoyaNavArae jAte yAvi hotthA, tate NaM sA nAgasirI vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDeti 2 egaM mahaM sAlatiyaM tittAlAuaM bahusaMbhArasaMjuttaM NehAvagADhaM uvakkhaDAveti, egaM biMduyaM karayalaMsi AsAei taM khAraM kaDuyaM akkhajjaM abhojja visabmUyaM jANittA evaM vayAsI-dhiratthu NaM mama nAgasirIe ahannAe apunnAe dUbhagAe dUbhagasattAe dUbhagaNiboliyAe jIe NaM mae sAlaie bahusaMbhArasaMbhie nehAvagADhe uvakkhaDie subahudavvakkhaeNaM, nehakkhae yakae, taM jati NaM mamaM jAuyAo jANissaMti to NaM mama khisissaMti taM jAva tAva mamaM jAuyAo Na jANaMti tAva mama seyaM eyaM sAlatiyaM tittAlAu bahusaMbhAraNehakayaM egate govettae annaM sAlaiyaM mahurAlAuyaM jAva nehAvagADhaM uvakkhaDettae, evaM saMpeheti 2 taM sAlatiyaM jAva govei, annaM sAlaiyaM mahurAlAuyaM uvakkhaDei, tesiM mAhaNANaM NhAyANaM jAva suhAsaNa- varagayANaM taM vipulaM asaNa 4 pariveseti, tate NaM te mAhaNA jimita-bhuttuttarAgayA samANA AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA sakammasaMpautA jAyA yAvi hotthA, tate NaM tAo mAhaNIo NhAyAo jAva vibhUsiyAo taM vipulaM asaNa 4 AhAreMti 2 jeNeva sayAI2 gehAiM teNeva uvAgacchati 2 sakakamma-saMpauttAto jAyAto 2 // sUtraM 112 // ____ sarvaM sugama, navaraM 'sAlaiyaMti zAradikaM sAreNa vA-rasena citaM-yuktaM sAracitaM, 'tittAlAuya'ti kaTukatumbakaM 'bahusaMbhArasaMjuttaM' bahubhiH sambhAradravyaiH-upari prakSepadravyastvagelAprabhRtibhi: saMyuktaM yattattathA 'snehAvagADhaM' snehavyAptaM 'dUbhagasattAe'tti durbhagaH sattva:-prANI yasyAH sA tathA 'dUbhaganiMboliyAe'tti nimbagulikeva-nimbaphalamiva atyanAdeyatvasAdharmyAt durbhagANAM madhye nimbagulikA durbhaganimbagulikA, athavA durbhagAnAM madhye nirbolitA-nimajjitA durbhaganirbolitA, 'jAuyAu'tti devarANAM jAyA bhAryA ityartha: 2 // sUtraM 112 // teNaM kAleNaM 2 dhammaghosA nAma therAjAva bahuparivArAjeNeva caMpA nAma nagarI jeNeva subhUmibhAge ujjANe teNeva uvAgacchati 2 ahApaDiruvaM I jAva viharaMti, parisA niggayA, dhammo kahio, parisA paDigayA, tae NaM tesiM dhammaghosANaM therANaM aMtevAsI dhammaruI nAma aNagAre orAle
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.13 jJAtAdharmakathAGgam nandAddhena vApyAdii karaNaM sU. 100 // 244 // jAva teulesse mAsaM mAseNaM khamamANe viharati, tate NaM se dhammaruI aNagAre mAsakhamaNa-pAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM karei 2 bIyAe porisie evaM jahA goyamasAmI taheva uggAheti 2 taheva dhammaghosaM theraM Apucchai jAva caMpAe nayarIe uccanIyamajjhimakulAiM jAva aDamANe jeNeva nAgasirIe mAhaNIe gihe teNeva aNupaviTe, tate NaM sA nAgasirI mAhaNI dhammaruiM ejjamANaM pAsai 2 ttA tassa sAlaiyassa tittakaDuyassa bahusaMbhArasaMjuttassa hAvagADhassa nisiraNaTThayAe haTThAtuTThA uTheti 2 jeNeva bhattaghare teNeva uvAgacchati 2 taM sAlatiyaM tittakaDuyaM ca bahusaMbhAra saMjuttaM nehAvagADhaM dhammaruissa aNagArassa paDiggahaMsi savvameva nisirai, tate NaM se dhammaruI aNagAre ahApajjattamitikaTTa NAgasirIe mAhaNIe gihAto paDinikkhamati 2 caMpAe nagarIe majjhaMmajjheNaM paDinikkhamati 2 jeNeva subhUmibhAge ujjANe jeNeva dhammaghosA therA teNeva uvAgacchati 2 dhammaghosassa adUrasAmaMte annapANaM paDidaMsei 2 annapANaM karayalaMsi paDidaMseti 1 / tate NaM te dhammaghosA therA tassa sAlaitassa nehAvagADhassa gaMdheNaM abhibhUyA samANA tato sAlaiyAto nehAvagADhAo evaM biMdugaM gahAya karayalaMsi AsAdeti, tittagaM khAraM kaDuyaM akhajjaM abhojjaM visabhUyaM jANittA dhammaruI aNagAraM evaM vadAsI-jati NaM tumaM devANuppiyA! eyaM sAlaiyaM jAva nehAvagADhaM AhAresi to NaM tumaM akAle ceva jIvitAto vavarovijjasi, taM mA NaM tumaM devANuppiyA! imaM sAlatiyaM jAva AhAresi, mA NaM tumaM akAle ceva jIvitAo vavarovijjasi, taM gaccha NaM tumaM devANuppayA! imaM sAlatiyaM egaMtamaNAvAe acitte thaMDile pariTThavehi 2 annaM phAsuyaM esaNijjaM asaNa 4 paDigAhettA AhAraM AhArehi, tate NaM se dhammaruI aNagAre dhammaghoseNaM thereNaM evaM vutte samANe dhammaghosassa therassa aMtiyAo paDinikkhamati 2 subhUmibhAga-ujjANAo adUrasAmaMte thaMDillaM paDileheti 2 tato sAlaiyAto egaM biMdugaM gahei 2 thaMDilaMsi nisirati, tate NaM tassa sAlatiyassa tittakaDuyassa bahusaMbhArasaMjuttassa nehAvagADhassa gaMdheNaM bahUNi pipIligA-sahassANi pAunbhUyANi jA jahA ya NaM pipIlikA AhAreti sA tahA akAle ceva jIvitAto vavarovijjati, tate NaM tassa dhammaruissa aNagArassa imeyArUve anbhatthie 5 samuSpajjitthA-jai tAva imassa sAlatiyassa jAva egaMmi biMdugaMmi pakkhittaMmi aNegAtiM pipIlikA-sahassAI vavarovijjati taM jati NaM ahaM eyaM sAlaiyaM thaMDillaMsi savvaM nisirAmi tate NaM bahUNaM pANANaM 4 vahakaraNaM bhavissati, taM seyaM khalu mameyaM sAlaiyaM jAva gADhaM sayameva AhArettae, mama ceva eeNaM sarIreNaM NijjAuttikaTTa evaM saMpeheti 2 muhapottiyaM paDileheti 2 sasIsovariyaM kAyaM pamajjeti 2 taM sAlaiyaM tittakaDuyaM bahusaMbhArasaMjuttaM nehAvagADhaM bilamiva pannagabhUteNaM appANeNaM savvaM sarIrakoTuMsi pakkhivati 2 / // 244 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 245 // tate NaM tassa dhammaruissa taM sAlaiyaM jAva nehAvagADhaM AhAriyassa samANassa muhattaMtareNaM pariNamamANaMsi sarIragaMsi veyaNA pAunbhUtA ujjalA jAva durahiyAsA, tate NaM se dhammarucI aNagAre athAme abale avIrie apurisakkAraparakkame adhAraNijjamitikaTTa AyArabhaMDagaM egate Thavei 2 thaMDillaM paDileheti 2 dabmasaMthAragaM saMthArei 2 dagbhasaMthAragaM durUhati 2 puratthAbhimuhe saMpaliyaMkanisanne karayalapariggahiyaM evaM vayAsI-namo'tthu NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM, Namo'tthu NaM dhammaghosANaM therANaM mama dhammAyariyANaM dhammovaesagANaM, pulvipi NaM mae dhammaghosANaM therANaM aMtie savve pANAtivAe paccakkhAe jAvajjIvAe jAva pariggahe, iyANipiNaM ahaM tesiM ceva bhagavaMtANaM aMtiyaM savvaM pANAtipAttaM paccakkhAmi jAva pariggahaM paccakkhAmi jAvajjIvAe, jahA khaMdao jAva carimehiM ussAsanIsAsehiM vosirAmittikaTTa Aloiya-paDikkate samAhipatte kAlagae 3 / ' tate NaM te dhammaghosA therA dhammaruiMaNagAraM ciraM gayaM jANittA samaNe niggaMthe saddAveMti 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! dhammaruissa aNagArassa mAsakhamaNa-pAraNagaMsi sAlaiyassa jAva gADhassa NisiraNaTThayAe bahiyA niggate cirAti taM gacchaha NaM tubme devANuppiyA! dhammaruissa aNagArassa savvato samaMtA maggaNa-gavesaNaM kareha, tate NaM te samaNA niggaMthA jAva paDisuNeti 2 dhammaghosANaM therANaM aMtiyAo paDinikkhamaMti 2 dhammaruissa aNagArassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karemANA jeNeva thaMDillaM teNeva uvAgacchaMti 2 dhammaruissa aNagArassa sarIragaM nippANaM nicceTuM jIvavippajaDhaM pAsaMti 2 hA hA aho akajjamitikaTTa dhammaruissa aNagArassa parinivvANavattiyaM kAussaggaM kareMti, dhammaruissa AyArabhaMDagaM geNhaMti 2 jeNeva dhammaghosA therA teNeva uvAgacchaMti 2 gamaNAgamaNaM paDikkamaMti 2 evaM vayAsI-evaM khalu amhe tubbhaM aMtiyAo paDinikkhamAmo 2 subhUmibhAgassa ujjANAo pariperaMteNaM dhammaruissa aNagArassa savvaM jAva karemANe jeNeva thaMDille teNeva uvAgayA 2 jAva ihaM havvamAgayA, taM kAlagae NaM bhaMte ! dhammaruI aNagAre ime se AyArabhaMDae 4 / / tate NaM te dhammaghosA therA puvvagae uvaogaM gacchaMti 2 samaNe niggaMthe niggaMthIo ya saddAveMti 2 evaM vayAsI-evaM khalu ajjo! mama aMtevAsI dhammarucI nAma aNagAre pagaibhaddae jAva viNIe mAsaMmAseNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaMjAva nAgasirIe mAhaNIe gihe aNupavitu, tae NaM sA nAgasirI mAhaNI jAva nisirai, tae NaM se dhammaruI aNagAre ahApajjattamitikaTTa jAva kAlaM aNavakaMkhemANe viharati, se NaM hA aho govAoM pariNagAre isa 245 // nisiraha tae viNIyamAsamAseNaM ANajiggaMdhIo ya sahAyattikA
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kacAGga // 246 // dhammarUI aNagAre bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNittA AloiyapaDikkaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA uDDha sohamma jaav| savvaTThasiddhe mahAvimANe devattAe uvavanne, tattha NaM ajahaNNamaNukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI ThitI pannattA, tattha dhammaruissavi devassa tettIsaM sAgarovamAI ThitI paNNattA, seNaM dhammaruI deve tAo devalogAo jAva mahAvidehe vAse sijjhihiti 5 // sUtra 113 // ' "bilamive' tyAdi bile iva-randhra iva pannagabhUtena-sarpakalpena AtmanA karaNabhUtena sarvaM tadalAbu zarIrakoSThake prakSipati, yathA kila bile sarpa AtmAnaM prakSipati pArthAn asaMspRzan evamasau vadanakandarapArthAn asaMspRzan AhAreNa tadasaJcAraNatastadalAbu jaTharabile pravezitavAniti bhAva: 2 / ___'gamaNAgamaNAe paDikkamaMti'tti gamanAgamana-IryApathikI 4 // sUtraM 113 // taM dhiratthu NaM ajjo! NAgasirIe mAhaNIe adhannAe apunnAe jAva jiMboliyAe jAe NaM tahArUve sAhU dhammaruI aNagAre mAsakhamaNa-pAraNagaMsi sAlaieNaM jAva gADheNaM akAle ceva jIvitAto vavarovie, tate NaM te samaNA niggaMthA dhammaghosANaM therANaM aMtie etamaDhe soccA Nisamma caMpAe siMghADaga-tiga-jAva bahujaNassa evamAtikkhaMti-dhiratthu NaM devANuppiyA! nAgasirIe mAhaNIe jAva NiboliyAe jAe NaM tahArUve sAhU sAhUrUve sAlatieNaM jIviyAo vavarovie, tae NaM tesiM samaNANaM aMtie. eyamaDhe soccA Nisamma bahujaNo annamannassa evamAtikkhati evaM bhAsati-dhiratthu NaM nAgasirIe mAhaNIe jAva jIviyAo vavarovite 1 / / tate NaM te mAhaNA caMpAe nayarIe bahujaNassa aMtie etamaDhe soccA nisamma AsuruttA jAva misimisemANA jeNeva nAgasirI mAhaNI teNeva uvAgacchaMti 2 NAgasirI mAhaNI evaM vadAsI-haM bho! nAgasirI! apatthiyapatthie duraMtapaMtalakkhaNe hINapuNNacAuddase dhiratthu NaM tava adhannAe apunnAe jAva NiboliyAte jAva NaM tume tahArUve sAhU sAhUrUve mAsakhamaNapAraNagaMsi sAlatieNaM jAva vavarovite, uccAvaehiM akkosaNAhiM akkosaMti uccAvayAhiM uddhaMsaNAhiM uddhaMseMti uccAvayAhiM NibbhatthaNAhiM NinmatthaMti uccAvayAhi NicchoDaNAhiM nicchoDeMti tajjeMti tAleti tajjettA tAlettA sayAto gihAto nicchubhaMti, tate NaM sA nAgasirI sayAto gihAto nicchUDhA samANI caMpAe nagarIe siMghADaga-tiya-caukka-caccara-caummuhamahApahapahesu bahujaNeNaM hIlijjamANI khisijjamANI niMdijjamANI garahijjamANI tajjijjamANI pavvahijjamANI dhikkArijjamANI thukkArijjamANI katthai ThANaM vA nilayaM vA alabhamANI 2 daMDIkhaMDanivasaNA khaMDa-mallayakhaMDaghaDaga-hatthagayA phuTTa-haDAhaDa-sIsA macchiyA-caDagareNaM annijjamANamaggA gehaMgeheNaM dehaMbaliyAe vittiM kappemANI viharati 2 / // 246
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 247 // tate NaM tIse nAgasirIe mAhaNIe tabmavaMsi ceva solasa rogAyaMkA pAunbhUyA, taMjahA-sAse kAse joNisUle jAva koDhe, tae NaM sA nAgasirI mAhaNI solasahiM royAyaMkehiM abhibhUtA samANI aTTaduhaTTavasaTTA kAlamAse kAlaM kiccA chaTThIe puDhavIe ukkoseNaM bAvIsa-sAgarovama-dvitIesunaraesuneraiyattAte uvavannA sANaM tao'NaMtataraMsi uvvaTTitA macchesu uvavannA, tattha NaM satthavajjhA dAhavakkatie kAlamAse kAlaM kiccA ahesattamIe puDhavIe ukkosAe tittIsaM sAgarovama-dvitIesuneraiesu uvavanna, sANaM tato'NaMtaraM uvvaTTittA doJcapi macchesu uvavajjati, tatthaviya NaM satthavajjhA dAhavakkaMtIe doccaMpi ahe sattamIe puDhavIe, ukkosaM tettIsa-sAgarovama-dvitIesu neraiesa uvavajjati, sANaM taohiMto jAva uvavaTTittA taccapi macchesu uvavannA, tatthaviya NaM satthavajjhA jAva kAlaM kiccA doccaMpi chaTThIe puDhavIe ukkoseNaM bAvIsa-sAgarovama-dvitIesuneraiesa uvavajjati, tao'NaMtaraM uvvaTTittA naraesu evaM jahA gosAle tahA neyavvaM jAva rayaNappabhAe sattasu uvavannA, tato uvvaTTittA jAva imAI khahayaravihANAI jAva aduttaraM ca NaM khara-bAyara-puDhavikAiyattAte tesu aNegasatasahassa khutto3 ||suutrN 114 // 'uccAvayAhiM'ti asamaJjasAbhiH 'akkosaNAhiti mRtA'si tvamityAdibhirvacanaiH, 'uddhaMsaNAhiti duSkulInetyAdibhi: kulAdyabhimAnapAtanAthai, nicchuhaNAhiti ni:sarAsmadhAdityAdibhi: 'nicchoDaNAhiti tyajAsmadIyaM vastrAdItyAdibhiH 'tajjeMti'tti jJAsyasi pApe ! ityAdibhaNanata: 'tAliMti'tti 5 capeTAdibhi: hIlyamAnA-jAtyAdhughaTTanena khisyamAnA-parokSakutsanena nindyamAnA-manasA janena garyamANA-tatsamakSameva taya'mAnA-aGgalIcAlanena jJAsyasi pApe para ityAdi- bhaNanata: pravyathyamAnA-yaSTyAditADanena dhivikrayamANA dhikzabdaviSayIkriyamANA evaM thUkriyamANA daNDI-kRtasandhAnaM jIrNavastraM tasya khaNDaM nivasana-paridhAnaM yasyAH sA tathA, khaNDamallakaM khaNDazarAvaM bhikSAbhAjanaM khaNDaghaTakazca-pAnIya bhAjanaM te hastayorgate yasyAH sA tathA, 'phuTTa'ti sphuTitayA va sphuTitakezasaJcayatvena vikIrNakezaM 'haDAhaDaM'ti atyarthaM 'zISa ziro yasyAH sA tathA, makSikAcaTakareNa-makSikAsamudAyena anvIyamAnamArgA-anugamyamAnamArgA malAvilaM hi vastu makSikAbhirveSTyate eveti, deha balimityesyAkhyAnaM dehavalikA tayA, anusvAro naipAtika:2 / - 'satthavajjhatti zastravadhyA jAteti gamyate, 'dAhavakkaMtie'tti dAhavyutkrAntyA-dAhotpattyA 'khahayaravihANAI jAva aduttaraM ce' tyatra ca gozAlakAdhyayanasamAnaM sUtraM tata eva dRzya, bahutvAttu na likhitaM 3 // sUtraM 114 // // 247 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.14 jJAtAdharma putrajJAta kathAGgam sU. 102 // 248 // sA NaM tao'NaMtaraM uvvaTTittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse caMpAe nayarIe sAgaradattassa satthavAhassa bhaddAe bhAriyAe kucchisi dAriyattAe paccAyAyA, tate NaM sA bhaddA satthavAhI NavaNhaM mAsANaM dAriyaM payAyA sukumAlakomaliyaM gayatAluyasamANaM, tIse dAriyAe nivvatte bArasAhiyAe ammApiyaro ima etArUvaM gonnaM guNaniSphannaM nAmadhejja kareMti-jamhA NaM amhaM esA dAriyA sukumAlA gayatAluyasamANA taM hou NaM ahaM imIse dAriyAe nAmadhejje sukumAliyA, tate NaM tIse dAriyAe ammApitaro nAmadhejjaM kareMti sUmAliyatti, tae NaM sA sUmAliyA dAriyA paMcadhAIpariggahiyA taMjahA-khIradhAIe jAva girikaMdaramallINA iva caMpakalayA nivvAe nivvAghAyaMsi jAva parivaDDai, tate NaM sA sUmAliyA dAriyA ummukkabAlabhAvA jAva rUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa yaM ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAtA yAvi hotthA / sUtraM 115 // sukumAlakakomalikAM-atyarthaM sukumArAM, gajatAlusamAnAM, gajatAlukaM hyatyarthaM sukumAlaM bhavatIti // sUtraM 115 // tattha NaM caMpAe nayarIe jiNadatte nAma satthavAhe aDDe, tassa NaM jiNadattassa bhaddA bhAriyA sUmAlA iTThA jAva mANussae kAmabhoe paJcaNubbhavamANA viharati, tassa NaM jiNadattassa putte bhaddAe bhAriyAe attae sAgarae nAmaM dArae sukumAle jAva surUve, tate NaM se jiNadatte satthavAhe annadA kadAI sAto gihAto paDinikkhamati 2 sAgaradattassa gihassa adUrasAmaMteNaM vItIvayai imaM ca NaM sUmAliyA dAriyA NhAyA ceDiyAsaMghaparivuDA uppiM AgAsatalagaMsi kaNagateMdUsaeNaM kIlamANI 2 viharati, tate NaM se jiNadatte satthavAhe sUmAliyaM dAriyaM pAsati 2 sUmAliyAe dAriyAe rUve ya 3 jAyavimhae koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-esa NaM devANuppiyA! kassa dAriyA kiM vA NAmadhejjaM se? tate NaM te koDuMbiyapurisA jiNadatteNa satthavAheNaM evaM vuttA samANA haTTa karayala jAva evaM vayAsI-esa NaM devANuppiyA ! sAgaradattassa satthavAhassa dhUyA bhaddAe attayA sUmAliyA nAma dAriyA sukumAlapANipAyA jAva ukkiTThA ukkiTTha-sarIrA jAtA yAvi hotthA 1 / / tate NaM se jiNadatte satthavAhe tesi koDubiyANaM aMtie eyamaTuM soccA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchati 2 hAe jAva mittanAiparivuDe caMpAe nayarIe jeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchai, tae NaM sAgaradatte satthavAhe jiNadattaM satthavAhaM ejjamANaM pAsai ejjamANaM pAsaittA AsaNAo abbhuTei 2 tA AsaNeNaM uvaNimaMteti 2 AsatthaM vIsatthaM suhAsaNavaragayaM evaM vayAsI-bhaNa devANuppiyA! kimAgamaNa-paoyaNaM?, tate NaM se jiNadatte satthavAhe sAgaradattaM satthavAhaM evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA! tava dhUyaM bhaddAe attiyaM // 248 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 249 // sUmAliyaM sAgarassa bhAriyattAe varemi, jati NaM jANAha devANuppiyA! juttaM vA pattaM vA salAhaNijhaM vA sariso vA saMjogo tA dijjau NaM sUmAliyA sAgarassa, tate NaM devANuppiyA! kiM dalayAmo sukkaM sUmAliyAe?, tae NaM se sAgaradatte taM jiNadattaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! sUmAliyA dAriyA mama egA egajAyA iTThA jAva kimaMga puNa pAsaNayAe taM no khalu ahaM icchAmi sUmAliyAe dAriyAe khaNamavi vippaogaM, taM jati NaM devANuppiyA! sAgaradArae mama gharajAmAue bhavati to NaM ahaM sAgarassa dAragassa sUmAliyaM dalayAmi 2 / tate NaM se jiNadatte satthavAhe sAMgaradatteNaM satthavAheNaM evaM vutte samANe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai 2 sAgaradAragaM saddAveti 2 evaM vayAsI-evaM khalu puttA! sAgaradatte satthavAhe mama evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! sUmAliyA dAriyA iTThA taM ceva taM jati NaM sAgaradArae mama gharajAmAue bhavai tA dalayAmi tate NaM se sAgarae dArae jiNadatteNaM satthavAheNaM evaM vutte samANe tusiNIe, tate NaM jiNadatte satthavAhe annadA kadAi sohaNaMsi tihikaraNe viulaM asaNa 4 uvakkhaDAveti 2 mittaNAI-niyayasajaNa-saMbaMdhi-parijaNe AmaMtei jAva sammANittA sAgaraM dAragaM hAyaM jAva savvAlaMkAravibhUsiya karei 2 purisahassavAhiNi sIyaM durUhAveti 2 mittaNAi jAva saMparivuDe saviDDIe sAto gihAo niggacchati 2 caMpAnayariM majjhaMmajjheNaM jeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchati 2 sIyAo paccoruhati 2 sAgaragaM dAragaM sAgaradattassa satthavAhassa uvaNeti / tate NaM sAgaradatte satthavAhe vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAvei 2 jAva sammANettA sAgaragaM dAragaM sUmAliyAe dAriyAe saddhiM paTTayaM durUhAvei 2 seyApItaehiM kalasehiM majjAveti 2 homaM karAveti 2 sAgaraM dArayaM sUmAliyAe dAriyAe pANiM geNhAviMti 3 // sUtraM 116 // _ 'juttaM ve'tyAdi yuktaM saGgataM 'pattaMti prAptaM prAptakAlaM pAtraM vA guNAnAmeSa putra: zlAghanIyaM vA sadRzo vA saMyogo vivAhyayoriti 2 // sUtraM 116 // tate NaM sAgaradArae sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM pANiphAsaM paDisaMvedeti se jahA nAma e asipatte i vA jAva mummure i vA ito aNidrutarAe ceva pANiphAsaM paDisaMvedeti, tate NaM se sAgarae akAmae avassavase taM muputtamittaM saMciTThati, tate NaM se sAgaradatte satthavAhe sAgarassa dAragassa ammApiyaro mittaNAi viulaM asaNaM 4 puSphavattha jAva sammANettA paDivisajjati, tate NaM sAgarae dArae sUmAliyAe saddhiM jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchati 2 sUmAliyAe dAriyAe saddhiM taligaMsi nivajjar3a, tate NaM te sAgarae dArae sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedeti, se jahA nAmae asipattei vA jAva amaNAmayarAgaM ceva aMgaphAsaM paccaNubbhavamANe viharati, tate NaM se zra
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAdharma thAGgam // 250 // sAgarae aMgaphAsaM asahamANe avasavvase muhuttamittaM saMciTThati tate NaM se sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM suhapasuttaM jANittA sUmAliyAe dAriyAe pAsAu uTTheti 2 jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchati 2 sayaNIyaMsi nivajjai 1 / taNaM sUmAliyA dAriyA tao muhuttaMtarassa paDibuddhA samANI pativayA paimaNurattA patiM pAse apassamANI talimAu uTTheti 2 jeNeva se sayaNijje teNeva uvAgacchati 2 sAgarassa pAse Nuvajjai, tate NaM se sAgaradArae sUmAliyAe dAriyAe ducvaMpi imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedeti jAva akAmae avasavvase muhuttamittaM saMciTThati, tate NaM se sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM suhapasuttaM jANittA sayaNijjAo uTThei 2 vAsagharassa dAraM vihADeti 2 mArAmukke viva kAe jAmeva disi pAubyUe tAmeva disi paDigae 2 // sUtraM 117 // 'se jahA nAmae asipattei vA ityatra yAvatkAraNAdidaM draSTavyaM 'karapattei vA khurapattei vA kalaMbacIrigApattei vA sattiaggeti vA koMtaggeti vA * tomaraggeti vA bhiDimAlaggei vA sUcikalAvaeti vA vicchuyaDaMkei vA kavikacchUi vA iMgAleiti vA mummureti vA accIi vA jAlei vA alAeti vA suddhAgaNIi vA, bhavetAruve ?, no iNaTThe samaTThe, etto aNiTThatarAe ceva rU akaMtatarAe ceva appiyatarAe ceva amaNunnatarAe ceva amaNAmatarAe ceva'tti tatrAsipatraM khaDgaH karapatra- krakacaM kSurapatra- churaH kadambacIrikAdIni lokarUyA'vaseyAni vRzcikaDaGkaH vRzcikakaNTaka, kapikacchu-kharjjukArI vanaspativizeSa, aGgAro-vijvAlo'gnikaNaH murmura - agnikaNamizraM bhasma arci:- indhanapratibaddhA jvAlA jvAlA tu-indhanacchinnA alAtaM ulmukaM zuddhAgniH- ayaspiNDAntargato'gniriti 1 / 'akAmae 'tti akAmako nirabhilASa; 'avassavase tti apasvavaza, apagatAtmatantratva ityarthaH 'taliyaMsi nivajjaitti talpe - zayanIye niSadyate-zete 'paiMvar3a'tti pati-bharttAraM vratayati-tamevAbhigacchAmItyevaM niyamaM karotIti pativratA, patimanuraktA bharttAraM prati rAgavatIti, 'mArAmukkeviva kAe'tti mAryante prANino yasyAM zAlAyAM sA mArA- zUnA tasyA mukto yaH sa mArAmukto mArAdvA-maraNAnmArakapuruSAdvA mukto-vicchuTitaH kAko- vAyasaH 2 // sU. 117 // taNaM sUmAliyA dAriyA tato muhuttaMtarassa paDibuddhA pativayA jAva apAsamANI saryANijjAo uTTheti sAgarassa dAragassa savvato samaMtA maggaNagavesaNaM karemANI 2 vAsagharassa dAraM vihADiyaM pAsai 2 evaM vayAsI gae se sAgarettikaTTa ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAya, tate gaM sA bhaddA satyavAhI kallaM pAuppabhAyAe dAsaceDiyaM saddAveti 2 evaM vayAsI- gacchaha NaM tumaM devANuppie! bahuvarassa mahasohaNiyaM uvaNehi tasA dAsaceDI bhaddA evaM vRttA samANI eyamaTTaM tahatti paDisuNaMti, muhadhovaNiyaM geNhati 2 jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchati 2 sUmAliyaM a. 14 poTTilayA saha vivAhaH sU. 102 // 250 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 251 // dAriyaM jAva jhiyAyamANiM pAsati 2 evaM vayAsI-kinnaM tuma devANuppiyA! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAhisi ?, tate NaM sA sUmAliyA dAriyA taM dAsaceDIyaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! sAgarae dArae mama suhapasuttaM jANittA mama pAsAo uDeti 2 vAsagharaduvAraM avaguNDati jAva paDigae, tate NaM tato ahaM muhuttaMtarassa jAva vihADiyaM pAsAmi, gae NaM se sAgaraettikaTTa ohayamaNa jAva jhiyAyAmi 1 / ___tate NaM sA dAsaceDI sUmAliyAe dAriyAe eyamaDhe soccA jeNeva sAgaradatte teNeva uvAgacchai 2 ttA sAgaradattassa eyamaTuM niveei, tate NaM se sAgaradatte dAsaceDIe aMtie eyamaDhe soccA nisamma Asurutte jeNeva jiNadattasatthavAhagihe teNeva uvAgacchati 2 jiNadattasatthavAhaM evaM vayAsI-kiNNaM devANuppiyA! evaM juttaM vA pattaM vA kulANurUvaM vA kulasarisaM vA jannaM sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM adiTThadosaM paivayaM vippajahAya ihamAgao bahUhiM khijjaNiyAhi ya ruMTaNiyAhi ya uvAlabhati, tae NaM jiNadatte sAgaradattassa eyamaDhe soccA sAgarae dArae teNeva uvAgacchati 2 sAgarayaM dArayaM evaM vayAsI-duTTha NaM puttA! tume kayaM sAgaradattassa gihAo ihaM havvamAgate, teNaM taM gacchaha NaM tumaM puttA ! evamavi gate sAgaradattassa gihe, tate NaM se sAgarae jiNadattaM evaM vayAsI-avi yAti ahaM tAo! giripaDaNaM vA tarupar3aNaM vA maruppavAyaM vA jalappavesaM vA visabhakkhaNaM vA vehANasaM vA satthovADaNaM vA giddhApiTuM vA pavvajaM vA videsagamaNaM vA abbhUvagacchijjAmi no khalu ahaM sAgaradattassa gihaM gacchijjA 2 / tate NaM se sAgaradatte satthavAhe kuTuMtarie sAgarassa eyamaTuM nisAmeti 2 lajjie vilIe viDDe jiNadattassa gihAto paDinikkhamai jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchati 2 sukumAlIyaM dAriyaM saddAvei 2 aMke nivesei 2 evaM vayAsI-kiNNaM tava puttA! sAgaraeNaM dAraeNaM mukkA?, ahaM NaM tumaM tassa dAhAmi jassa NaM tuma iTThA jAva maNAmA bhavissasitti sUmAliyaM dAriyaM tAhiM iTThAhiM vaggUhi samAsAsei 2 pddivisjjei| tae NaM se sAgaradatte satthavAhe annayA uppiM AgAsatalagaMsi suhanisaNNe rAyamaggaM oloemANe 2 ciTThati, tate NaM se sAgaradatte egaM mahaM damagapurisaM pAsai daMDikhaMDa-nivasaNaM khaMDaga-mallaga-ghaDaga-hatthagayaM macchiyA-sahassehiM jAva annijjamANamaggaM, tate NaM se sAgaradatte koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! eyaM damagapurisaM viuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM palobhehi 2 gihaM aNuppaveseha 2 khaMDagamallagaM khaMDaghaDagaM te egaMte eDeha 2 alaMkAriyakammaM kAreha 2 NhAyaM kayabalikammaM jAva savvAlaMkAra-vibhUsiyaM kareha 2 maNuNNaM asaNaM 4 bhoyAveha 2 mama aMtiyaM uvaNeha, tae NaM koDuMbiyapurisA jAva paDisuNeti 2 jeNeva se damagapurise teNeva uvAgacchaMti 2ttA taM damagaM asaNaM uvappalobheti 2 ttA sayaM giha aNupavesiti 2 taM khaMDagamallagaM khaMDagaghaDagaM ca tassa damagapurisassa egate eDaMti 3 / /
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharma kathAim // 252 // tate NaM se damage taM khaMDamallagaMsi khaMDaghaDagaMsi ya eMgate eDijjamANaMsi mahayAra saddeNaM Arasati, tae NaM se sAgaradatte tassa damagapurisassa ra taM mahayA 2 ArasiyasaI soccA nisamma koDuMbiyapurise evaM vayAsI-kiNNaM devANuppiyA! esa damagapurIse mahayA 2 saddeNaM Arasati?, tate NaM te koDuMbiyapurisA evaM vayAsI-esa NaM sAmI ! taMsi khaMDamallagaMsi khaMDaghaDagaMsi egate eDijjamANaMsi mahiyA 2 saddeNaM Arasai, tate a.14 NaM se sAgaradatte satthavAhe te koDuMbiyapurise evaM vayAsI-mA NaM tubme devANuppiyA! eyassa damagassa taM khaMDa jAva eDeha pAse Thaveha jahA NaM pattiyaM bhavati, tevi taheNa Thaviti, tae NaM te koDubiyapurisA tassa damagassa alaMkAriyakammaM kareMti 2 sayapAga-sahassapAgehiM tillehi abbhaMgeMti abhigie samANe surabhigaMdhuvvaTTaNeNaM gAya uvvaTTiti 2 usiNodaga-gaMdhodaeNaM sItodageNaM NhANeti * pAvatyoH pamhala-sukumAla-gaMdha-kAsAIe gAyAiM lUhaMti 2 haMsalakkhaNaM paTTApaDaga) sADagaM parihaMti 2 savvAlaMkAra-vibhUsiyaM kareMti 2 viulaM asaNaM sU. 103 4 bhoyAti 2 sAgaradattassa uvaNenti, tae NaM sAgaradatte sUmAliyaM dAriyaM NhAyaM jAva savvAlaMkArabhUsiyaM karittA taM damagapurisaM evaM vayAsI-esa NaM devANuppiyA? mama dhUyA iTThA eyaM NaM ahaM tava bhAriyattAe dalAmi bhaddiyAe bhaddato bhavijjAsi 4 / tate NaM se damagapurise sAgaradattassa eyamaTuM paDisuNeti 2 sUmAliyAe dAriyAe saddhiM vAsagharaM aNupavisati sUmAliyAe dAriyAe saddhi taligaMsi nivajjai, tate NaM se damagapurise sUmAliyAe imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedeti, sesaM jahA sAgarassa jAva sayaNijjAo abbhuTeti 2 vAsagharAo niggacchati 2 khaMDamallagaM khaMDaghaDaM ca gahAya mArAmukke viva kAe jAmeva disaM pAunbhUe tAmeva disi paDigae, tate NaM sA sUmAliyA jAva gae NaM se damagapurisettikaTTa ohayamaNa jAva jhiyAyati 5 // sUtraM 118 // __'bahuvarassa'tti vadhUzca varazca vadhUvaraM tasya 1 / 'kulANurUvaM'ti kulocitaM vaNijjAM vANijyamiva 'kulasarisaMti zrImadvaNijAM ratnavANijyamiva 'adiTThadosavaDiyaMti na dRSTe-upalabhyasvarUpe doSe-dUSaNe patitA-samApannA adRSTadoSapatitA tAM, "khijjaNiyAhiti khedakriyAbhi: kA ruNTanakAdibhi:-ruditakriyAbhiH 'maruppavAyaM vatti nirjaladezaprapAtaM 'satthovADaNaM'ti zastreNAvapATanaM-vidAraNamAtmana ityarthaH 'giddhapaTuMti gRdhraspRSTaM-gRdhaiH sparza jakaDevarANAM madhye nipatya gRdhairAtmano bhakSaNamityartha; abbhuvejjAmi'tti abhyupaimi 2 // sUtraM 118 // tate NaM sA bhaddA kallaM pAuppabhAyAe dAsaceDiM saddAveti 2 evaM vayAsI jAva sAgaradattassa eyamaRs nivedeti, tate NaM se sAgaradatte taheva ra saMbhaMte samANe jeNeva vAsahare teNeva uvAgacchati 2 sUmAliyaM dAriyaM aMke niveseti 2 evaM vayAsI-aho NaM tuma puttA ! purAporANeNaM jAvaI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ POARAN paccaNubbhavamANI viharasi taM mA NaM tumaM puttA! ohayamaNa jAva jhiyAhi tumaM NaM puttA mama mahANasaMsi vipulaM asaNaM 4 jahA puTTilA jAva paribhAemANI viharAhi, tate NaM sA sUmAliyA dAriyA eyamaRs paDisuNeti 2 mahANasaMsi vipulaM asaNaM jAva dalamANI davAvemANI viharai 1 / teNaM kAleNaM 2 govAliyAo ajjAo bahussuyAo evaM jaheva teyaliNAe suvvayAo taheva samosaDDhAo taheva saMghADao jAva aNupaviDhe taheva jAva sUmAliyA paDilAbhittA evaM vadAsI-evaM khalu ajjAo! ahaM sAgarassa aNiTThA z2Ava amaNAmA necchai NaM sAgarae mama nAmaM vA jAva paribhogaMvA, jassa 2 viyaNaM dijjAmi tassa ra viya NaM aNiTThAjAva amaNAmA bhavAmi, tubbhe yaNaM ajjAo! bahunAyAo evaM jahA puTTilA jAva uvaladdhe je NaM ahaM sAgarassa dAragassa iTThA kaMtA jAva bhavejjAmi, ajjAo! taheva bhaNaMti taheva sAviyA jAyA taheva ciMtA taheva sAgaradattaM satthavAhaM Apucchati jAva govAliyANaM aMtie pavvaiyA, tate NaM sA sUmAliyA ajjA jAyA IriyAsamiyA jAva baMbhayAriNI bahUrhi cauttha-cha?-TThama jAva viharati 2 / / tate NaM sA sUmAliyA ajjA annayA kayAi jeNeva govAliyAo ajjAo teNeva uvAgacchati 2 vaMdati namaMsati 2 evaM vayAsI-icchAmi NaM ajjAo! tubbhehiM abbhaNunAyA samANI caMpAo bAhiM subhUmibhAgassa ujjANassa adUresAmaMte chaTuMchaDeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM sUrAbhimuhI AyAvemANI viharittae, tate NaM tAo govAliyAo ajjAo sUmAliyaM evaM vayAsI-amhe NaM ajje ! samaNIo niggaMthIo IriyAsamiyAo jAva guttabaMbhacAriNIo no khalu amhaM kappati bahiyA gAmassa jAva saNNivesassa vA chaTuM 2 jAva viharittae, kappati NaM amhaM aMto uvassayassa vatiparikkhittassa saMghADibaddhiyAe NaM samatalapatiyAe AyAvittae, tate NaM sA sUmAliyA govAliyAe eyamaTuM no saddahati no pattiyai no roeti eyamaTuM asaddahemANI apattiyemANI aroyemANI 3 subhUmibhAgassa ujjANassa adUrasAmaMte chaTuMchaTTeNaM jAva viharati 3 // sUtraM 119 // __ 'purA porANANa' mityatra yAvatkaraNAdevaM draSTavyaM 'ducciNNANaM dupparakkaMtANaM kaDANaM pAvANaM kammANaM pAvagaM phala-vittivisesaM' tira ayamartha:-purA-pUrvabhaveSu purANAnAM-atItakAlabhAvinAM tathA duzcIrNa-duzcaritaM mRSAvAdanapAradAryAdi taddhetukAni karmANyapi duzcIrNAni vyapadizyante atasteSAmeva ra // 253 //
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.14 parAvartana sa.103 ke duSparAkrAntAnAM navaraM duSparAkrAntaM-prANighAtAdattApahArAdikRtAnAM prakRtyAdibhedena, purAzabdasyeha sambandha; pApAnAM-apuNyarUpANAM 'karmaNAM' jJAnAvaraNAdInAM ko pApakaM-azubhaM 'phalavRttivizeSa' udayavarttanabhedaM 'pratyanubhavantI' vedayantI 'viharasi' vartase, kappar3a NaM amhaM' ityAdi'ahaM'ti asmAkaM mate pravrajitAyA iti gamyate, anta:-madhye 'upAzrayasya' vasatervRttiparikSiptasya pareSAmanAlokavata ityarthaH 'saMghATI' nirgranthikApracchadavizeSa: sA baddhA-nivezitA kAye iti gamyate vayA / sA saMghATIbaddhikA tasyA; NamityalaGkAre samatale dvayorapi bhuvi vinyastatvAt pade-pAdau yasyA: sA samatalapadikA tasyA: 'AtApayituM' AtApanAM kartuM kalpate iti kaccAGgam / yoga:3 // sUtraM 119 // tattha NaM caMpAe laliyA nAma goTThI parivasati, naravaidiNNapayArA ammApii-niyaya-nippivAsA vesavihAra- kayanikeyA nANAviha-aviNayappahANA aDDA jAva aparibhUyA, tattha NaM caMpAe devadattA nAmaM gaNiyA hotthA sukumAlA jahA aMDaNAe, tate NaM tIse laliyAe goTThIe annayA paMca goTThillaga-purisA devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgassa ujjANassa ujjANasiriM paccaNubbhavamANA viharaMti, tattha NaM ege goTThillagapurise devadattaM gaNiyaM ucchaMge dharati ege piTThao AyavattaM dharei ege puSphapUrayaM raei ege pAe raei (rAvei) ege cAmarukkhevaM karei, tate NaM sA sUmAliyA ajjA devadattaM gaNiyaM tehiM paMcahiM goTThillapurisehiM saddhiM urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANIM pAsati 2 imeyArUve saMkappe samuppajjitthA-aho NaM imA itthiyA purA porANANaM kammANaM suciNNANaM suparakkaMtANaM kaDANaM kallANANaM kammANaM kallANaM phalavittiviseSa paccaNubhavamANI viharai, taM jati NaM kei imassa sucariyassa tavaniyama-baMbhaceravAsassa kallANe phalavittivisese asthi to NaM ahamavi AgamisseNaM bhavaggahaNeNaM imeyArUvAiM urAlAI jAva viharijjAmittikaTTa niyANaM kareti 2 AyAvaNabhUmio paccoruhati // sUtraM 120 // ki 'laliya'tti krIDApradhAnA 'goTTitti janasamudAyavizeSa: 'naravaidinnapayAra'tti nRpAnujJAtakAmacArA 'ammApiiniyaganippivAsatti mAtrAdinirapekSA 'vesavihArakayanikeya'tti vezyAvihAreSu vezyAmandireSu kRto niketo-nivAso yayA sA tathA, 'nANAvihaaviNayappahANA' kaNThyaM 'puSphapUrayaM raeitti kara na puSpazekharaM karoti, 'pAe raei' pAdAvalaktAdinA raJjayati, pAThAntare 'rAveItti ghRtajalAbhyAmArdrayati // sUtraM 120 // sate NaM sA sUmAliyA ajjA sarIrabausA jAyA yAvi hotthA, abhikkhaNaM 2 hatthe dhovei pAe dhovei sIsaM dhovei-muhaM dhovei thaNaMtarAI naI ghovei kakkhaMtarAI dhovei gojjhaMtarAiM dhovei jattha NaM ThANaM vA sejja vA nisIhiyaM vA ceeti tatthavi ya NaM puvvAmeva udaeNaM anbhukkhaittA
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato pacchA ThANaM vA 3 ceeti, tate NaM tAto govAliyAo ajjAo sUmAliyaM ajaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! ajje amhe samaNIo niggaMthIo IriyAsamiyAo jAva baMbhaceradhAriNIo, no khalu kappati amhaM sarIrabAusiyAe hottae, tumaM ca NaM ajje! - sarIrabAusiyA abhikkhaNaM 2 hatthe dhovasi jAva cedesi, taM tumaM NaM devANuppie! tassa ThANassa Aloehi niMdAhi garihAhi paDikkamAhi // 25 // viuTTAhi sohehi akaraNayAe abbhuDhehi ahArihaM tavo kammaM pAyacchittaM paDivajjAhi, tate NaM sA sUmAliyA govAliyANaM ajjANaM eyamaTuM no ADhAi no parijANati aNADhAyamANi aparijANamANI viharati 1 / tae NaM tAo ajjAo sUmAliyaM ajja abhikkhaNaM 2 abhihIlaMti nirdeti khiseMti garihaMti paribhavaMti, abhikkhaNaM 2 eyamaTuM nivAreti, tate NaM tIe sUmAliyAe samaNIhiM niggaMthIhiM hIlijjamANIe jAva nivArijjamANIe imeyArUve abbhatthie jAva samuSpajjitthA, jayA NaM ahaM agAravAsamajjhe vasAmi tayA NaM ahaM appavasA, jayA NaM ahaM muMDe bhavittA pavvaiyA tayA NaM ahaM paravasA, puci ca NaM mama / samaNIo ADhaMti parijANaMti iyANi no ADhaMti 2 taM seyaM khalu mama kallaM pAuppabhAyAe jAva govAliyANaM aMtiyAo paDinikkhamittA paDiekkaM uvassayaM uvasaMpajjittANaM viharittaettikaTTa evaM saMpeheti 2 kallaM pAuppabhAe jAva govAliyANaM ajjANaM aMtiyAo paDinikkhamati 2ttA pADiekkaM uvassayaM uvasaMpajjittA NaM viharati, tate NaM sA sUmAliyA ajjA aNohaTTiyA anivAriyA sacchaMdamaI abhikkhaNaMra hatthe dhovei jAva ceeti tatthaviya NaM pAsatthA pAsasthavihArI osaNNA osaNNavihArI kusIlA 2 saMsattA 2 bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNati 2 addhamAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhosettA tisaM bhattAI aNasaNAe cheettA tassa ThANassa aNAloiya-apaDikkaMtA kAlamAse kAlaM kiccA IsANe kappe aNNayaraMsi vimANaMsi devagaNiyattAe uvavaNNA, tatthegatiyANaM devINaM nava ki paliovamAI ThitI paNNattA, tattha NaM sUmAliyAe devIe nava paliovamAI ThitI pannattA 2 // sUtraM 121 // ra 'sarIrabAusiya'ti bakuza:-zabalacaritra: sa ca zarIrata upakaraNatazcetyuktaM zarIrabakuzA-tadvibhUSAnuvartinIti, 'ThANaMti kAyotsargasthAnaM niSadanasthAnaM vA eka pAka 'zayyAM' tvagvarttanaM 'naSedhikI svAdhyAyabhUmi cetayati-karoti Aloehi jAve' tyatra yAvatkaraNAt 'nindAhi garihAhi paDikkamAhi viuTTAhi visohehi SE akaraNayAe abbhuTehi ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajjAhitti dRzyamiti, tatrAlocanaM-gurornivedanaM nindanaM-pazcAttApo garhaNaM-gurusamakSaM nindanameva kA pratikramaNaM-mithyAduSkRtadAnalakSaNaM akRtyAnnivarttanaM vA vitrauTanaM-anubandhacchedanaM vizodhana-vratAnAM punarnavIkaraNaM zeSaM kaNThyamiti 1 / // 255 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kacAGgama // 256 // 'pADiekkaM ti pRthak, aNohaTTiyatti avidyamAno'paghaTTako-yadRcchayA pravarttamAnAyA: hastagrAhAdinA nivarttako yasyAH sA tathA, tathA nAsti nivArako-maivaM kArSIrityevaM niSedhako yasyAH sA tathA 2 // sUtraM 121 // teNaM kAleNaM 2 iheva jaMbuddIve ddIve bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpillapure gAma nagare hotthA, vannao, tattha NaM duvae nAma rAyA hotthA, vannao, tassa NaM culaNI devI dhaTThajjuNe kumAre juvarAyA, tae NaM sA sUmAliyA devI tAo devaloyAo AukkhaeNaM jAva caittA iheva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpillapure nayare dupayassa raNNo culaNIe devIe kucchisi dAriyattAe paccAyAyA, tate NaM SEE podilAyA .sA culaNI devI navaNhaM mAsANaM jAva dAriyaM payAyA, tate NaM tIse dAriyAe nivvatabArasAhiyAe imaM eyArUvaM guNNaM guNanipphannaM nAmaM sU. 1045 karissAmo dovaI tti, jamhA NaM esa dAriyA duvayassa raNNo dhUyA cUlaNIe devIe attiyA taM houNaM amhaM imIse dAriyAe nAmadhijje dovaI, tae NaM tIse ammApiyaro imaM eyArUvaM guNNaM guNaniSphannaM nAmadheja kariti dovatI, tate NaM sA dovaI dAriyA paMcadhAipariggahiyA jAva girikaMdara-mallINA iva caMpagalayA nivAya-nivvAghAyaMsi suhaMsuheNaM parivaDDai 1 / / tate NaM sA dovaI rAyavarakannA ummukkabAlabhAvA jAva ukkiTThasarIrAjAyA yAvi hotthA, tate NaM taM dovati rAyavarakannaM aNNayA kayAI aMteuriyAo NhAyaM jAva vibhUsiyaM kareMti 2 duvayassa raNNo pAyavaMdiuM pesaMti, tate NaM sA dovatI rAyavarakannA jeNeva duvae rAyA teNeva uvAgacchai 2 duvayassa raNNo pAyaggahaNaM kareti, tae NaM se duvae rAyA dovatiM dAriyaM aMke nivesei 2 dovaIe rAyavarakannAe rUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya jAyavimhae dovaI rAyavarakanaM evaM vayAsI-jassa NaM ahaM puttA! rAyassa vA juvarAyassa vA bhAriyattAe sayameva dalaissAmi tattha NaM tumaM suhiyA vA dukkhiyA vA bhavijjAsi, tate NaM mamaM jAvajjIvAe hiyayaDAhe bhavissai, taMNaM ahaM tava puttA! ajjayAe sayaMvaraM virayAmi, ajjayAe NaM tumaM diNNaM sayaMvarA jaNNaM tumaM sayameva rAyaM vA juvarAyaM vA varehisi se NaM tava bhattAre bhavissaittikaTTa tAhi / iTThAhiM jAva AsAsei 2 paDivisajjei 2 // sUtraM 122 / / // 256 // ___ 'ajjayAe'tti adyaprabhRti // sUtraM 122 // tate NaM se duvae rAyA dUyaM saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tumaM devANuppiyA! bAravaI nagariM tattha NaM tumaM kaNhaM vasudevaM samuddavijaya-pAmokkhe dasa dasAre baladevapAmukkhe paMca mahAvIre uggaseNa-pAmokkhe solasa rAyasahasse pajjuNNa-pAmukkhAo adbhuTThAo
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ va // 257 // kumArakoDIo saMbapAmokkhAo saTThi duiMta-sAhassIo vIraseNa-pAmukkhAo ikkavIsaM vIrapurisa-sAhassIo mahaseNa-pAmokkhAo chappannaM balavagasAhassIo anne ya bahave rAIsara-talavara-mADaMbiya-koDaMbiya-inbha- siTThi-seNAvai- satthavAha-pabhiio karayala-pariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTTa jaeNaM vijaeNaM vaddhAvehi 2 evaM vayAhi-evaM khalu devANuppiyA ! kapillapure nayare duvayassa raNNo dhUyAe cullaNIe devIe attayAe dhaTThajjuNakumArassa bhagiNIe dovaIe rAyavarakaNNAe sayaMvare bhavissai, taM NaM tubbhe devANuppiyA! duvayaM rAyaM aNugiNhemANA akAlaparihINaM ceva kaMpillapure nayare samosaraha, tae NaM se dUe karayala jAva kaTTa duvayassa raNNo eyamaTuM paDisuNeti 2 jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai 2 koDuMbiyapurise saddAvei 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! cAugghaMTaM AsarahaM juttAmeva uvaTThaveha jAva uvaTThaveMti 1 / / tae NaM se dUe NhAte jAva alaMkAra vibhUsie sarIre cAugghaMTa AsarahaM duruhai 2 bahUhiM purisehiM sannaddha jAva gahiyA''uhapaharaNehiM saddhiM saMparivuDe kaMpillapuraM nagaraM majhamajheNaM niggacchati, paMcAlajaNavayassa majjhamajheNaM jeNeva desapyate teNeva uvAgacchai, suraTThAjaNavayassa majjhaMmajjheNaM jeNeva bAravatI nagarI teNeva uvAgacchai 2 bAravaI nagariM majhamajheNaM aNupavisai 2 jeNeva kaNhassa vAsudevassa bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai 2 ttA cAugghaMTe AsarahaM Thavei 2 rahAo paccoruhati 2 maNussa-vaggurA-parikkhitte pAyacAra-vihAracAreNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchati 2 kaNhaM vAsudevaM samuddavijaya-pAmukkhe ya dasa dasAre jAva balavaga-sAhassIo karayala taM ceva jAva samosaraha / tate NaM se kaNhe vAsudeve tassa dUyassa aMtie eyamaDhe soccA nisamma haTTha jAva hiyae taM dUyaM sakkArei sammANei 2 paDivisajjei2 / taeNaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurisaM saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchAhi NaM tumaM devANuppiyA! sabhAe suhammAe sAmudAiyaM bheri tAlehi, taeNaM se koDuMbiyapurise karayala jAva kaNhassa vAsudevassa eyamaTuM paDisuNeti 2 jeNeva sabhAe suhammAe sAmudAiyA bherI teNeva uvAgacchai 2 sAmudAiyaM bheri mahayA 2 saddeNaM tAlei tae NaM tAe sAmudAiyAe bherIe tAliyAe samANIe samuddavijayapAmokkhA dasa dasArA jAva mahaseNapAmukkhAo chappaNNaM balavagasAhassIo NhAyA jAva vibhUsiyA jahA vibhava-iDDi-sakkAra-samudaeNaM appegaiyA hayagayA evaM gayagayA rahasIyA saMdamANIgayA appegaiyA pAyavihAracAreNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchaMti 2 karayala jAva kaNhaM vAsudevaM jaeNaM // 257 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ ER dIkSA devatvaM sU. 106 // 258 // vijaeNaM vaddhAveMti, tae NaM se kaNhe vAsudeve koDubiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho! devANuppiyA! abhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha hayagaya jAva paccappiNaMti, tate NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchati 2 samuttajAlAkulAbhirAme jAva aMjaNagirikUDasannibhaM gayavaI naravaI durUDhe, tate NaM se kaNhe vAsudeve samuddavijaya-pAmukkhehiM dasahiM dasArahiM jAva aNaMgaseNA-pAmukkhehi AtAdharmakthaa aNegAhiM gaNiyA-sAhassIhiM saddhiM saMparivuDe savviTTIe jAva raveNaM bAravainayariM majhaMmajjheNaM niggacchai 2 suraTThAjaNavayassa majjhaMmajjheNaM jeNeva desappaMte teNeva uvAgacchai 2 paMcAla-jaNavayassa majjhamajjheNaM jeNeva kaMpillapure nayare teNeva pahAretthagamaNAe 3 / tae NaM se duvae rAyA doccaM dUyaM saddAvei 2 evaM vayAsI-gaccha NaM tumaM devANuppiyA! hatthiNAraM nagaraM tattha NaM tumaM paMDurAyaM saputtayaM juhiDillaM bhImaseNaM ajjuNaM naulaM sahadevaM dujjohaNaM bhAisaya-samaggaM gaMgeyaM viduraM doNaM jayaddahaM sauNIM kIvaM AsatthAmaM karayala jAva kaTTa taheva samosaraha, tae NaM se dUe evaM vayAsI-jahA vAsudeve navaraM bherI natthi jAva jeNeva kaMpillapure nayare teNeva pahArettha gamaNAe 2, eeNeva kameNaM taccaM dUyaM caMpAnayariM tattha NaM tuma kaNNaM aMgarAyaM sellaM naMdirAyaM karayala taheva jAva samosaraha cautthaM yaM sattimaI nayariM tattha NaM tamaM sisupAlaM damaghosasuyaM paMcabhAisayasaMparivuDaM karayala taheva jAva samosaraha, paMcamagaM dUyaM hatthasIsanayaraM, tattha NaM tumaM damadaMtaM rAyaM karayala taheva jAva samosaraha, chaTuM dUyaM mahuraM nayariM, tattha NaM tumaM dharaM rAyaM karayala jAva samosaraha, sattamaM dUyaM rAyagihaM nagaraM, tattha NaM tumaM sahadevaM jarAsiMdhusuyaM karayala jAva samosaraha, aTThamaM dUyaM koDiNNaM nayaraM, tattha NaM tumaM rUppi bhesagasuyaM karayala taheva jAva samosaraha, navamaM dUyaM virADanayaraM tattha NaM tumaM kiyagaM bhAusayasamaggaM karayala jAva samosaraha, dasamaM dUyaM avasesesu ya gAmAgara-nagaresu aNegAI rAyasahassAI KE jAva samosaraha, tae NaM se dUe taheva niggacchai jeNeva gAmAgara jAva samosaraha 4 / ___tae NaM tAI aNegAiM rAyasahassAiM tassa dUyassa aMtie eyamaDhe soccA nisamma haTTha tuTThAI taM dUyaM sakkAreMti 2 sammA0ti 2 paDivisajjiti, tae NaM te vAsudevapAmukkhA bahave rAyasahassA patteyaM 2 NhAyA sannaddhabaddhavammiyakavayA hatthikhaMdha-varagayA hayagayaraha-pavarajoha-kaliyAe mahayA bhaDa-caDagara-rahapahakara viMdaparikkhittA saehiM 2 nagarehito abhiniggachaMti 2 jeNeva paMcAlajaNavae teNeva pahArettha gamaNAe cAuraMgiNIe seNAe saddhi saMparivuDA 5 // sUtra 123 // ____tae NaM se duvae rAyA koDuMbiyapurise saddAvei 2 evaM vayAMsI-gacchaha NaM tuma devANuppiyA! kaMpillapure nayare bahiyA gaMgAe mahAnadIe // 258 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ (259 adUrasAmaMte egaM mahaM sayaMvaramaMDavaM kareha aNegakhaMbhasayasanniviTuM lIlaTThiyasAlabhaMjiAgaM jAva paccappiNaMti, tae NaM se duvae rAyA koDubiyapurise saddAvei 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! vAsudevapAmukkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM AvAse kareha tevi karettA paccappiNaMti, tae NaM duvae vAsudevapAmukkhANaM bahUrNa rAyasahassANaM AgamaM jANettA patteyaM 2 hatthikhaMdha jAva parivuDe agdhaM ca pajjaM ca gahAya savviDDie kaMpillapurAo niggacchai 2 jeNeva te vAsudevapAmukkhA bahave rAyasahassA teNeva uvAgacchai 2 tAI vAsudevapAmukkhAI aggheNa ya pajjeNa ya sakkAreti sammANei 2 tesiM vAsudevapAmukkhANaM patteyaM 2 AvAse viyarati 1 / / tae NaM te vAsudevapAmokkhA jeNeva sayA 2 AvAsA teNeva uvAgacchaMti 2 hasthikhaMdhAhiMto paccoruhaMti 2 patteyaM khaMdhAvAranivesaM kareMti 2 sae 2 AvAse aNupavisaMti 2 saesu 2 AvAsesu AsaNesu ya sayaNesu ya sannisannA ya saMtuyaTTA ya bahuhiM gaMdhavvehi ya nADaehi ya uvagijjamANA ya uvaNaccijjamANA ya viharaMti, tate NaM se duvae rAyA kaMpillapuraM nagaraM aNupavisati 2 viulaM asaNa 4 uvakkhaDAvei 2 koDuMbiyapurise saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubme devANuppiyA! viulaM asaNaM 4 suraM ca majjaM ca maMsaM ca sIdhuM ca pasaNNaM ca subahu-puSpha-vattha-gaMdha-mallAlaMkAraM ca vAsudevapAmokkhANaM rAyasahassANaM AvAsesu sAharaha, tevi sAharaMti, tate NaM te vAsudevapAmukkhAtaM vipulaM asaNaM 4 jAva pasannaM ca AsAemANA 4 viharaMti jimiyabhuttuttarAgayAvi ya NaM samANA AyaMtA paramasUibhUyA suhAsaNavaragayA bahUrhi . gaMdhavehiM jAva viharaMti 2 / ___ tate NaM se duvae rAyA puvvAvaraNha-kAlasamayaMsi koDuMbiyapurise saddAvei 2 ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM tume devANuppiyA ! kaMpillapure siMghADaga jAva pahesu vAsudevapAmukkhANaM rAyasahassANaM AvAsesu hatthikhaMdhavaragayA mahayA 2 saddeNaM ugghosemANA 2 evaM vadaha-evaM khalu devANuppiyA kallaM pAuppabhAyAe jAva jalate duvayassaraNNo dhUyAe culaNIe devIe attayAe dhaTThajjuNNassa bhagiNIe dovaIerAyavarakaNNAe saMyavare bhavissai, taM tubbhe NaM devANuppiyA! duvayaM rAyANaM aNugiNhemANA NhAyA jAva vibhUsiyA hatthikhaMdhavaragayA sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarAhiM uddhavvamANIhi hayagayarahapavarajoha-kaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhi saMparivuDA mahayA bhaDacaragareNaM rahapahakaraviMdeNaM parikkhittA jeNeva sayaMvarAmaMDave teNeva uvAgacchaha 2 patteyaM nAmaMkesu AsaNesu nisIyaha 2 dovaI rAyakaNNaM paDivAlemANA 2 ciTThaha ghosaNaM ghoseha 2 mama eyamANattiyaM paccappiNaha, tae NaM te koDuMbiyA taheva jAva paccappiNaMti 3 / // 259 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma- ANI a.14 tetalaputrasya bodhAya prayatna sU. 109 tae NaM se duvae rAyA koDuMbipurise saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! sayaMvaramaMDapaM Asiya-saMmajji-ovalitaM sugaMdhavaragaMdhiyaM paMcavaNNa-puSpha-puMjovayAra-kaliyaM kAlAgaru-pavarakuMdurukka-turukka jAva gaMdhavaTTibhUyaM maMcAimaMcakaliyaM kareha 2 vAsudevapAmukkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM patteyaM 2 nAmaMkAI AsaNAI atthuyapaccatthuyAI raeha 2 eyamANattiyaM paccappiNaha, tevi jAva paccappiNaMti, tateNaM te vAsudevapAmukkhA bahaverAyasahassA kallaM pAuppabhAyAe NhAyA jAva vibhUsiyA hatthikhaMdhavaragayA sakoraMTamalladAmeNaM kacAGgam chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarAhiM uddhavbamANIhiM hayagaya jAva parikkhittA savviDDIe jAva raveNaM jeNeva sayaMvare teNeva uvAgacchaMti 2 // 260 // aNupavisaMti 2 patteyaM 2 nAmaMkesu AsaNesu nisIyaMti dovaiM rAyavarakaNNaM paDivAlemANA ciTThati, tae NaM se duvae rAyA kallaM jAva jalaMte pahAe jAva vibhUsie hathikhaMdhavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM / seyavaracAmarAhiM uddhabbamANIhiM hayagaya-rahapavara-johakaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDe kaMpillapuraM majjhamajjheNaM niggacchati, jeNeva sayaMvaramaMDave jeNeva pula vAsudevapAmukkhA bahave rAyasahassA teNeva uvAgacchati 2 tesiM vAsudevapAmukkhANaM karayala jAva vaddhAvettA kaNhassa vAsudevassa seyavaracAmaraM gahAya uvavIyamANe ciTThati 4 // sUtraM 124 // 'agdhaM ca'tti ardhaM puSpAdIni pUjAdravyANi, 'pajjaM ca'tti pAdahitaM pAdyaM' - pAdaprakSAlanasnehanodvartanAdi 1 / madyasIdhuprasannAkhyA: surAbhedA eva 2 ||suutrN 124 // tae NaM sA dovaI rAyavarakannA jeNeva jiNaghare teNeva uvAgacchai 2 ttA jiNapaDimANaM accaNaM karei (jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchar3a 2NhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittA suddhappavisAI maMgallAI vatthAI pavaraparihiyA majjaNagharAo paDinikkhamai 2 jeNeva jiNaghare teNeva uvAgacchai 2 jiNagharaM aNupavisai 2 jiNapaDimANaM Aloe paNAmaM karei 2 lomahatthayaM parAmusai evaM jahA sUriyAbho jiNapaDimAo accei2 taheva bhANiyavvaM jAva dhUvaM Dahai) 2 vAmaM jANuMaJceti dAhiNaM jANuM dharaNiyalaMsi Niveseti 2 tikkhutto muddhANaM dharaNiyalaMsi namei 2 IsiM paccuNNamati karayala jAva kaTTa evaM vayAsI-namo'tthu NaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva saMpattANaM vaMdai namasai 2 jiNagharAo paDinikkhamati 2 jeNeva aMteure teNeva uvAgacchai // sUtraM 125 // "jiNapaDimANaM accaNaM karei'tti ekasyAM vAcanAyAmetAvadeva dRzyate, vAcanAntare tu NhAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA majjaNadharAo // 260 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 261 // paDinikkhamai 2 jeNAmeva jiNaghare teNAmeva uvAgacchati 2 jiNagharaM aNupavisai 2 jiNapaDimANaM Aloe paNAmaM karei 2 lomahatthayaM parAmusai 2 evaM jahA sUriyAbho jiNapaDimAo acceti taheva bhANiyavvaM jAva dhUvaM Dahaitti iha yAvatkaraNAt arthata idaM dRzya-lomahastakena jinapratimA: pramATi surabhiNA gandhodakena snapayati gozIrSacandanenAnulimpati vastrANi nivAsayati, tata: puSpANAM mAlyAnAM-grathitAnAmityarthaH gandhAnAM cUrNAnAM vastrANAmAbharaNAnAM ra cAropaNaM karoti sma, mAlAkalApAvalambanaM puSpaprakaraM tandulairdarpaNAdyaSTamaGgalAlekhanaM ca karoti, 'vAmaM jANuM aJcei'tti utkSipatItyartha: dAhiNaM jANuM dharaNItalaMsi nihaTTa-nihatya sthApayitvetyarthaH, tikkhutto muddhANaM dharaNItalaMsi nibesei-nivezayatItyartha, 'IsiM paccunnamati 2 karatalapariggahiyaM aMjali matthae kaTTa evaM vayAsI-namotthu NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM vaMdati namaMsati 2 jiNagharAo paDinikkhamaitti tatra vandate caityavandanavidhinA prasiddhena namasyati pazcAt praNidhAnAdiyogeneti vRddhAH / na ca draupadyA: praNipAtadaNDakamAtraM caityavandanamabhihitaM sUtre iti sUtramAtrapramANyAdanyasyApi zrAvakAdestAvadeva taditi mantavyaM, caritAnuvAdarUpatvAdasya, na ca caritAnuvAdavacanAni vidhiniSedhasAdhakAni bhavanti, anyathA sUrikAbhAdidevavaktavyatAyAM bahUnAM zastrAdivastUnAmarcanaM zrUyate iti tadapi vidheyaM syAt, X kiJca-aviratAnAM praNipAta-daNDakamAtramapi caityavandanaM sambhAvyate, yato vandate namasyatIti padadvayasya vRddhAntaravyAkhyAnamevamupadarzitaM jIvAbhigamavRttikRtA-"viratimatAmeva prasiddhacaityavandanavidhirbhavati, anyeSAM tathA'bhyupagamapurassarakAyotsargAsiddheH tato vandate sAmAnyena namaskaroti AzayavRddheH prItyutthAnarUpanamaskAreNe" ti kiJca- "samaNeNa sAvaeNa ya avassa kAyavvayaM havai jamhA / aMto aho nisissa ya tamhA AvassayaM nAma // 1 // " kara tathA "jaNNaM samaNo vA samaNI vA sAvaovA sAviyA vA taccitte tallese tammaNe ubhao kAlaM Avassae ciTThati tannaM louttarie bhAvAvassae" [zramaNena zrAvakeNa cAvazyaM kartavyaM bhavati yasmAt / antarahro nizAyAzca tasmAdAvazyakaM nAma // 1 // yat zramaNo vA zramaNI vA zrAvako vA zrAvikA vA taccitta: tanmanA: tallezya: ubhayasmin kAle AvazyakAya tiSThati tat lokottarikaM bhAvAvazyakaM] ityAderanuyogadvAravacanAt tathA 'samyagdarzanasampanna: pravacanabhaktimAn SaDvidhAvazyakanirata: SaTsthAnayuktazca zrAvako bhavatI' tyumAsvAtivAcakavacanAcca zrAvakasya SaDvidhAvazyakasya siddhAvAvazyakAntargataM prasiddhaM caityavandanaM siddhameva bhavatIti // sUtraM 125 // tate NaM taM dovaI rAyavarakannaM aMteuriyAo savvAlaMkAra-vibhUsiyaM kareMti kiM te? varapAyapattaNeurA jAva I ceDiyA-cakkavAla-mayaharagaviMda-parikkhittA aMteurAo paDiNikkhamati 2 jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva cAugghaMTe Asarahe teNeva ra // 261 //
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam nRpasya pRthaktvaM sU.108 // 262 / / uvAgacchati 2 kiDDAviyAe lehiyAe saddhi cAugghaMTaM AsarahaM durUhati, tate NaM se dhaTThajjuNe kumAre dovatIe kaNNAe sAratthaM kareti, tate NaM sA dovatI rAyavarakaNNA kaMpillapuraM nayaraM majhamajheNaM jeNeva sayaMvaramaMDave teNeva uvAgacchati 2 rahaM Thaveti rahAo paccoruhati 2 kiDDAviyAe lehiyAe ya saddhiM sayaMvaramaMDapaM aNupavisati karayala jAva tesiM vAsudevapAmukkhANaM bahUNaM rAyavarasahassANaM paNAmaM kareti 1 / tate NaM sA dovatI rAyavarakannA egaM mahaM siridAmagaMDaM kiM te? pADalamalliyacaMpaya jAva sattacchayAIhiM gaMdhaddhaNi muyaMta paramasuhaphAsaM darisaNijjaM giNhati, tate NaM sA kiDDAviyA jAva surUvA jAva vAmahattheNaM cillagaM dappaNaM gaheUNa salaliyaM dappaNasaMkaMtabiMba-saMdasie ya / se dAhiNeNaM hattheNaM darisie pavararAyasIhe phuDa-visaya-vizuddha-ribhiya-gaMbhIra-mahura-bhaNiyA sA tesiM savvesiM patthivANaM ammApiUNaM vaMsa-satta-sAmattha-gotta-vikkaMti-kaMti-(kitti) -bahuviha-Agama-mAhappa- (rUva-jovvaNa-guNa-lAvaNNa) -kula-sIla-jANiyA kittaNaM karei, paDhamaM tAva vaNhipuMgavANaM dasadasAra-vIrapurisANaM telokka-balavagANaM sattusaya-sahassamANAvamaddagANaM bhavasiddhi-pavarapuMDarIyANaM / cillagANaM bala-vIriya-rUva-jovvaNa-guNa-lAvanna-kittiyA kittaNaM kareti, tato puNo uggaseNamAINaM jAyavANaM, bhaNati ya-sohaggarUvakalie varehi varapurisagaMdhahatthINaM jo hu te hoi hiyayadaio 2 / / tate NaM sA dovaI rAyavarakannagA bahUNaM rAyavara-sahassANaM majjhaMmajjheNaM samaticchamANI 2 puvakayaNiyANeNaM coijjamANI 2 jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchati 2 te paMcapaMDave teNaM dasaddhavaNNeNaM kusumadANeNaM AveDhiya-pariveDhiyaM kareti 2 ttA evaM vayAsI-ee NaM mae paMca paMDavA variyA, tate NaM tesiM vAsudeva-pAmokkhANaM bahUNi rAyasahassANi mahayA 2 saddeNaM ugrosemANA 2 evaM vayaMti-suvariyaM khalu bho! dovaie rAyavarakannAe 2 tikaTTa sayaMvara-maMDavAo paDinikkhamaMti 2 jeNeva sayA 2 AvAsA teNeva uvAgacchati, tate NaM dhaTThajjuNNe kumAre paMca paMDave dovarti rAyavarakaNNaM ca cAugghaMTaM AsarahaM durUhAveti 2 ttA kaMpillapuraM majjhamajheNaM jAva sayaM bhavaNaM aNupavisati, tate NaM duvae rAyA paMca paMDave dovaI rAyavarakaNNaM paTTayaM durUhAveti 2 seyApIehi kalasehi majjAveti 2 aggihoma kAraveti paMcaNhaM paMDavANaM dovatIe ya pANiggahaNaM karAvei, tate NaM se duvae rAyA dovatIe rAyavarakaNNayAe imaM eyArUvaM pItidANaM dalayati, taMjahA aTTa hariNakoDIo jAva aTTha pesaNakArIo dAsaceDIo, aNNaM ca vipulaM dhaNakaNaga jAva dalayati, tate NaM se duvae rAyA tAI vAsudevapAmokkhAI vipuleNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM puSphavasthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkArei sammANei 2 paDivisajjeti 3 // sUtra 126 // // 22 // zrI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAratthaM ti * sArathyaM sArathikarma, 'tae NaM sA kiDAvie' tyAdau yAvatkaraNAdevaM dRzyaM 'sAbhAviyahaMsA coddahajaNassa ussuyakaraM vicittamaNirayaNabaddhaccharuhaM'ti tatra krIDApikA-krIDanadhAtrI 'sAbhAviyahasa'tti sAbhAvika:-akaitavakRto gharSogharSaNaM yasya sa tathA taM darpaNamiti yogakara ra 'codahajaNassa Usuyakare'ti taruNalokasya autsukyakara- prekSaNalampaTatvakaraM 'vicittamaNirayaNabaddhaccharuhati vicitramaNiratnairbaddhaH charuko-muSTigrahaNasthAnaM kA / / 263 yasya sa tathA taM 'cillage' dIpyamAnaM darpaNa-Adarza 'dappaNasaMkaMtabiMbasaMdasie ya setti darpaNe saGkrAntAni yAni rAjJAM bimbAni-pratibimbAni tai: saMdarzitA: / -upalambhitA ye te tathA tAMzca se-tasyA dakSiNahastena darzayati sma dropadyA iti prakrama: pravararAjasiMhAn, sphuTamarthato vizadaM varNata: vizuddhaM zabdArthadoSarahati paribhitaM-svaragholanAprakAropetaM gambhIraM-meghazabdavat madhuraM-karNasukhakaraM bhaNitaM-bhASitaM yasyA: krIDAdikAyA: sA tathA tAM, mAtApitarau vaMza-harivaMzAdikaMDa sattvaM-ApatsvavaiklavyakaramadhyavasAnakaraM ca sAmarthya balaM gotraM-gautamagotrAdi vikrAnti-vikramaM kAnti-prabhAM pAThAntareNakIrtiM vA-prakhyAti - kA bahuvidhAgama-nAnAvidhazAstravizAradamityartha: mAhAtmyaM-mahAnubhAvatAM kulaM-vizasyAvAntarabhedaM zIlaM ca-svabhAvaM jAnAti yA sA tathA kIrtanaM karoti smeti, vRSNipUGgavAnAM-yadupuGgavAnAM yadupradhAnAnAM dazArANAM-samudravijayAdInAM dazArasya vA-vAsudevasya ye varA vIrAzca puruSAste tathA te ca te trailokye'pi balavantazceti ra vigrahastatasteSAM, zatruzatasahasrANAM-ripulakSANAM mAnamavamRdganti ye te tathA teSAM, tathA bhaviSyatIti bhavA-bhAvinI sA siddhiryeSAM te bhavasisiddhikAsteSAM madhye varapuNDarIkANIva varapuNDarIkANi ye te tathA teSAM, 'cillagANaM'ti dIpyamAnAnAM tejasA tathA bala-zArIraM vIrya-jIvaprabhavaM rUpaM-zarIrasaundarya yauvanaM-tAruNyaM AS guNAn-saundaryAdIn lAvaNyaM ca-spRhaNIyatAM kIrtayati yA sA tathA, krIDApikAkIrtanaM karoti sma, pUrvoktamapi kiJcidvizeSAbhidhAnAyAbhihitamiti na duSTaM 2 / / ___'samaicchamANI'ti samatikrAmantI, 'dasaddhavaNNeNaM'tIha zrIdAmagaNDena pUrvagRhIteneti sambandhanIyaM 3 ||suutrN 126 // tate NaM se paMDU rAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! hasthiNAure nayare paMcaNhaM paMDavANaM dovatIe e devIe kallANakare bhavissati taM tunbhe NaM devANuppiyA! mamaM aNugiNhamANA akAla-parihINaM (akAlae) samosaraha, tate NaM vAsudevapAmokkhA patteyaM 2 jAva pahArettha gamaNAe / tate NaM se puMDarAyA koDuMbiyapurise saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM // 263 // tubme devANuppiyA! hatthiNAure paMcaNhaM paMDavANaM paMca pAsAyavaDisae kAreha abbhuggayamUsiya vaNNao jAva pddiruuve| tate NaM te koDuMbiyapurisA paDisuNeti jAva karAveMti, tate NaM se paMDue paMcahiM paMDavehiM dovaIe devIe saddhi hayagayarahapavarajoha-kaliyAe jAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDe kaMpillapurAo paDinikkhamai 2 jeNeva hatthiNAure teNeva uvAgae 1 /
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam a.14 nRpasya bodhaH sU. 110 // 264 // __tate NaM se paMDurAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM AgamaNaM jANittA koDuMbiya-purisA saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! hatthiNAurassa nayarassa bahiyA vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM AvAse kAreha aNegakhaMbhasaya taheva jAva paccappiNaMti, tate NaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA jeNeva hatthiNAure teNeva uvAgacchanti, tate NaM se paMDurAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM AgamaNaM jANittA haTThatuDhe pahAe kayabalikamme jahA dupae jAva jahArihaM AvAse dalayati, tate NaM te vAsudevapAmukkhA bahave rAyasahassA jeNeva sayAI 2 AvAsAiM teNeva uvAgacchaMti taheva jAva viharaMti, tate NaM se paMDurAyA hatthiNAuraM NayaraM aNupavisati 2 koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! viulaM asaNa-pANa-khAima-sAimaM uvaNeha tevi taheva jAva uvaNeti, tate NaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyA NhAyA kayavalikammA taM vipulaM asaNa 4 AsAemANA taheva jAva viharaMti 2 / / tate NaM se paMDurAyA paMca paMDave dovatiM ca devi paTTayaM durUheti 2 sIyApIehiM kalasehiM pahAveMti 2 kallANakAraM kareti 2 te vAsudevapAmokkhe bahave rAyasahasse vipuleNaM asaNa 4 puSphavattheNaM sakkAreti sammANeti jAva paDivisajjeti, tate NaM tAI vAsudevapAmokkhAI bahUhiM rAyasahassAiM paMDUeNa raNNA visajjiyA samANA jeNeva sAiM sAiM rajjAiM jeNeva sAiM sAiM nagarAiM teNeva paDigayAtiM 3 ||suutrN 127 // 'kallANakAre'tti kalyANakaraNaM maGgalakaraNamityartha: 3 ||suutrN 127 // tate NaM te paMca paMDavA dovatIe devIe saddhiM aMto aMteura-pariyAla saddhiM kallAkalli vAraMvAreNaM orAlAti bhogabhogAI bhuMjamANA viharaMti, tate NaM se paMDU rAyA annayA kayAI paMcarhi paMDavehiM koMtIe devIe dovatIe devIe yA saddhiM aMto aMteurapariyAla saddhiM saMparivuDe sIhAsaNA-varagate yAvI viharati 1 / / imaM ca maM kacchullaNArae daMsaNeNaM aibhaddae viNIe aMto 2 ya kalusahiyae majjhatthovatthie ya allINa-soma-piyadaMsaNe surUve amaila-sagala-parihie kAlamiya-camma-uttarAsaMga-raiyatthe daNDa-kamaNDalu-hatthe jaDA-mauDa-dittasirae jannovaiya-gaNettiya-muMjamehalavAgaladhare hatthakaya-kacchabhIe piyagaMdhabve dharaNi-goyara-ppahANe saMcaraNAvaraNa-ovayaNa-uppayaNilesaNIsu ya saMkAmaNi-abhiogapaNNatti-gamaNI-thaMbhaNIsu ya bahusu vijjAharIsu vijjAsu vissuyajase iDhe rAmassa ya kesavassa ya pajjunna-paIva-saMba-aniruddhaNisaDhaummuya-sAraNagaya-sumuha-dummuhAtINa jAyavANaM adhuTThANa kumArakoDINaM hiyayadaie saMthavae kalaha-juddha-kolAhalappie // 264 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 265 / / bhaMDaNAbhilAsI bahusu ya samara saya saMparAesu daMsaNarae samaMtao kalahaM sadakkhiNaM aNugavesamANe asamAhikare dasAra- varavIra- purisa - tilokka- balavagANaM AmaMteUNa taM bhagavatIM ekka (saMkA) maNi gagaNa-gamaNadacchaM uppaio gagaNa-mabhilaMghayaMto gAmAgara - nagara - kheDa - kabbaDa-maDaMba - doNamuha-paTTaNa-savA (vA) ha-sahassamaMDiyaM thimiyameiNItalaM NibbharajanapayaM vasuhaM oloiMto rammaM hathiNAraM uvAgae paMDurAyabhavaNaMsi aivagaNa samovaie 2 / taNaM se paMDurAyA kacchulla - nArayaM ejjamANaM pAsati 2 paMcahi paMDavehiM kuMtIe ya devIe saddhi AsaNAto abbhuTTeti 2 kacchullanArayaM sattaTThapayAI paccuggacchai 2 tikkhutto AyAhiNa-payAhiNaM kareti 2 vaMdati NamaMsati mahariheNaM AsaNeNaM uvaNimaMteti, tate NaM se kacchulanArae udaga-pariphosiyAe dabbhovaripaccatthuyAe bhisiyAe NisIyati 2 paMDurAyaM rajje jAva aMteure ya kusalodaMtaM pucchar3a, tate NaM se paMDurAyA koMtIdevI paMca ya paMDavA kacchullaNArayaM ADhaMti jAva pajjuvAsaMti, tae NaM sA dovaI kacchullanArayaM assaMjayaM avirayaM apaDihaya-paccakkhAya-pAvakammaMtikaTTa no ADhAti no pariyANai no abbhUTTeti no pajjuvAsati 3 // sUtraM 128 / / 'imaM ca NaM'ti itazca 'kaNchullanArae ti etannAmA tApasa, iha kvacidyAvatkaraNAdidaM dRzyaM, 'daMsaNeNaM aibhaddae' bhadradarzana ityartha; 'viNIe aMto aMta ya kalusahiyae' antarAntarA duSTacittaH kelIpriyatvAdityarthaH 'majjhatthauvatthie ya' mAdhyasthyaM samatAmabhyupagato vratagrahaNata iti bhAva; 'allINasomapiyadaMsaNe surUve' AlInAnAM AzritAnAM saumyaM araudraM priyaM ca darzanaM yasya sa tathA 'amailasagalaparihie' amalinaM sakalaM akhaNDaM zakalaM vA khaNDaM valkavAsa iti gamyate parihitaM nivasitaM yena sa tathA, 'kAlamiyacammauttarAsaMgaraiyavatthe' kAlamRgacarma uttarAsaGgena racitaM vakSasi yena se tathA 'daMDakamaMDaluhatthe jaDAmauDadittasirae jannovaiyagaNettiyamuMjamehalAvAgaladhare' gaNetrikA-rudrAkSakRtaM kalAcikAbharaNaM muJjamekhalA - muJjamayaH kaTIdavaraka: valkalaM-tarutvak, 'hatthakayakacchabhIe' kacchapikA tadupa-karaNavizeSa, 'piyagaMdhavve' gItapriya, 'dhavaNigoyarappahANe' AkAzagAmitvAt, 'saMcaraNAvaraNauvayaNilesaNIsu ya saMkAmaNiabhiogapaNNattigamaNIthaMbhaNIsu ya bahusu vijjAharIsu vijjAsu vissuyajase' iha saJcaraNyAdividyAnAmarthaH zabdAnusArato vAcyaH, vidyAdharasambandhinISu vizrutayazA :- khyAtakIrttiH, 'iTThe rAmassa kesavassa pajjunnapaIvasaMbaanirUddhanisaDhaummuyasAraNagayasumuhadummuhAINaM jAyavANaM adbhudvANaM kumArakoDINaM hiyayadaie' vallabha ityartha, 'saMthave' eteSAM saMstAvaka, 'kalahajuddhakolAhalappie' kahalo vAgyuddhaM yuddhaM tu-AyudhayuddhaM kolAhalo- bahujanamAhadhvani, 'bhaMDaNAbhilAsI' bhaMDanaM piSTAtakAdibhiH 'bahusu ya 'vijjAharisu ya * // 265 //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 nandIphala bAtAdharma // 266 // sU. 111 samarasaMparAesu' samarasaGgrAmeSvityarthaH, 'dasaNarae samaMtao kalahaM sadakkhiNaM' sadAnamityartha, 'aNugavesamANe asamAhikare ko dasAravaravIrapurisatelokkabalavagANaM AmaMteUNaM taM bhagavati ekkamaNi gamaNatthaM uppaio gagaNatalamabhilaMghayaMto cha bhAgAmAgaranagarakheDakabbaDamaDaMvadoNamuhapaTTaNasaMbAhasahassamaMDiyaM thimiyameiNIyaM NibbharajanapadaM vasuhaM oloyaMto rammaM hatthiNapuraM uvaage'2| kathAGgam A 'asaMjayaM avirayaM appaDihayapaccakkhAyapAvakammettikaTTa' asaMyata: saMyamarahitatvAt avirato vizeSatastapasyaratatvAt na pratihatAni-na pratiSedhitAni atItakAlakRtAni nindanata: na pratyAkhyAtAni ca bhaviSyatkAlabhAvIni pApakarmANi-prANAtipAtAdikriyA yena athavA na pratihatAni IsAgaropamakoTIkoTyantaHpravezanena samyaktvalAbhata: na ca pratyAkhyAtAni sAgaropamakoTIkoTyA: saGkhyAtasAgaropamaiyU~natAkaraNena sarvaviratilAbhata: pApakarmANi-jJAnAvaraNAdIni yena sa tatheti padatrayasya karmadhAraya: 3 ||suutr 128 // tate NaM tassa kacchulla-NArayassa imeyArUve abbhatthie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuSpajjitthA aho NaM dovatI devI rUveNaM ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya paMcarhi paMDavehi aNubaddhA samANI mamaM No ADhAti No pariyANai No abbhuDhei no pajjuvAsai, taM seyaM khalu mama dovatIe devIe vippiyaM karittaetikaTTa evaM saMpeheti 2 paMDuyarAyaM Apucchai 2 uppayaNi vijja AvAheti 2 tAe ukkiTThAe jAva vijjAharagaIe lavaNasamudaM majhamajheNaM puratthAbhimuhe vIivatiuM payatte yAvi hotthA 1 / / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhAyaisaMDe dIve purathimaddha-dAhiNa-bharahavAse avarakaMkA NAmaM rAyahANI hotthA tate NaM amarakaMkAe rAyahANIe paumaNAbhe NAmaM rAyA hotthA mahayA himavaMtamahaMta malayamaMdira mahiMda sAre vaNNao, tassa NaM paumanAbhassa ranno sattA devIsayAti orohe hotthA, tassa NaM paumanAbhassa raNNo sunAbhe nAma putte juvarAyA yAvi hotthA, tate NaM se paumaNAbhe rAyA aMto aMteuraMsi orohasaMparivuDe siMhAsaNavaragae viharati, tae NaM se kacchullaNArae jeNeva amarakaMkA rAyahANI jeNeva paumanAhassa bhavaNe teNeva uvAgacchati 2 paumanAbhassa ranno bhavaNaMsi jhattiM vegeNaM samovaie, tate NaM se paumanAbhe rAyA kacchullaM nArayaM ejjamANaM pAsati 2 AsaNAto abbhuTThati 2 aggheNaM jAva AsaNeNaM uvaNimaMteti, tae NaM se kacchullanArae udayapariphosiyAe dabbhovari-paccatthuyAte bhisiyAe nisiyAi 2 paumanAbhaM rAyaM rajje ya raTTe ya kose ya koTThAgAre ya bale ya vAhaNe ya pure ya aMteure ya kusalodaMtaM Apucchai tate NaM se puumanAbhe rAyA Niyagaorohe jAyavimhae kacchullaNArayaM evaM vayAsI-devANuppiyA! bahUNi gAmANi jAva gehAti aNupavisasi, taM atthi yAiM te kahiMci devANuppiyA! parisae orohe diTThapuvve jArisae NaM mama orohe? 2 / // 66 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 267 // tate NaM se kacchullanArae paumanAbheNaM rannA evaM vutte samANe Isi vihasiyaM karei 2 evaM vayAsI-sarise NaM tuma paumaNAbhA ! tassa agaDadarassa, keNaM devANuppiyA! se agaDadaddare?, evaM jahA malliNAe evaM khalu devANuppiyA! jaMbUddIve 2 bhArahe vAse hatthiNAure dupayassa raNNo dhUyA cUlaNIe devIe attayA paMDussa suNhA paMcaNhaM paMDavANaM bhAriyA dovatI devI rUveNa ya jAva ukkiTThasarIrA dovaIe NaM devIe chinnassavi pAyaMguTThayassa ayaM tava orohe sayaMmaMpi kalaM Na agghatittikaTTa, paumaNAbhaM Apucchati 2 jAva paDigae 2, tate NaM se paumanAbhe rAyA kacchullanArayassa aMtie eyamaDhe soccA Nisamma dovatIe-devIe ve ya 3 mucchie 4 dovaIe ajjhovavanne jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchati 2 posahasAlaM jAva puvvasaMgatiyaM devaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! jaMbuddIve 2 bhArahe vAse hathiNAure jAva sarIrA taM icchAmi NaM devANuppiyA ! dovatI devI ihamANiya, tate NaM puvvasaMgatie deve paumanAbhaM evaM vayAsI-no khalu devANuppiyA! evaM bhUyaM vA bhavvaM vA bhavissaM vA jaNNaM dovatI devI paMca paMDave mottUNa anneNaM puriseNaM saddhi orAlAtiM jAva viharissati, tahAviya NaM ahaM tava piyaTThatayAe dovatI deviM ihaM havvamANemittikaTTa paumaNAbhaM Apucchai 2 tAe ukkiTThAe jAva lavaNasamuI majhamajjheNaM jeNeva hatthiNAure Nayare teNeva pahArettha gmnnaae3| teNaM kAleNaM 2 hatthiNAure juhiTThille rAyA dovatIe saddhi uppiM AgAsatalaMsi suhapasutte yAvi hotthA, tae NaM se puvvasaMgatie deve jeNeva juhiTThille rAyA jeNeva dovatI devI teNeva uvAgacchati 2 dovatIe devIe osovaNiyaM dalayai 2 dovarti deviM giNhai 2 tAe ukkiTThAe jAva jeNeva amarakaMkA jeNeva paumaNAbhassa bhavaNe teNeva uvAgacchati 2 paumaNAbhassa bhavaNaMsi asogavaNiyAe dovati devI ThAvei 2 osovaNiM avaharati 2 jeNeva paumaNAbhe teNeva uvAgacchati 2 evaM vayAsI-esa NaM devANuppiyA ! mae hathiNAurAo dovatI iha havvamANIyA tava asogavaNiyAe ciTThati, ato paraM tuma jANasittikaTTa jAmeva disi jAunbhUe tAmeva disi paDigae 4 / / ____tate NaM sA dovaI devI tato muhuttaMtarassa paDibuddhA samANI taM bhavaNaM asogavaNiyaM ca apaccabhijANamANI evaM vayAsI-no khalu amhaM ese sae bhavaNe No khalu esA amhaM sagA asogavaNiyA, taM Na Najjati NaM ahaM keNaI deveNa vA dANaveNa vA kiMpuriseNa vA kinnareNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA annassa raNNo asogavaNiyaM sAhariyattikaTTa ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyati, tate NaM se paumaNAbhe rAyA NhAe jAva savvAlaMkArabhUsie aMteurapariyAlasaMparivuDe jeNeva asogavaNiyA jeNeva dovatI devI teNeva uvAgacchati 2 dovatI devIM // 267 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtAdharmakathAim amarakaMkA // 268 // ra bhojana sU. 112 ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyamANIM pAsati 2 ttA evaM vayAsI-kiNNaM tumaM devANuppiyA! ohaya jAva jhiyAhi?, evaM khalu tumaM devANuppiyA! mama putvasaMgatieNaM deveNaM jaMbuddIvAo2 bhArahAovAsAo hatthiNApurAo nayarAo juhiTThillassa raNNo bhavaNAosAhariyA taM mA NaM tumaM devANuppiyA! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAhi, tuma mae saddhi vipulAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharAhi 5 / tate NaM sA dovatI devI paumaNAbhaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! jaMbuddIve 2 bhArahe vAse bAravatie NayarIe kaNhe NAmaM vAsudeve mamappiyabhAue parivasati, taM jati NaM se chaNhaM mAsANaM mamaM kUvaM no havvamAgacchai tate NaM ahaM devANuppiyA! jaM tumaM vadasi tassa ANA-ovAya-vayaNa-Niddese ciTThissAmi, tate NaM se paume dovatIe eyamaTuM paDisuNettA 2 dovatiM devi kaNNaMteure Thaveti, tate NaM sA dovatI devI chaTuMchaTTeNaM anikkhatteNaM AyaMbila-pariggahieNaM tavokammeNaM appANaM bhAvemANI viharati 6 ||suutrN 129 / / __ 'kUvaM'ti kUjakaM vyavartakabalamiti bhAva:6 ||suutrN 129 // tate NaM se juhuTThille rAyA tao muhuttaMtarassa paDibuddhe samANe dovarti devi pAse apAsamANo sayaNijjAo udvei 2 tA dovatIe devIe savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karei 2 tA dovatIe devIe katthai suI vA khuI vA pavattiM vA alabhamANe jeNeva paMDurAyA teNeva uvAgacchati 2 ttA paMDurAya evaM vayAsI-evaM khalu tAo ! mamaM AgAsatalagaMsi pasuttassa pAsAto dovatI devI Na Najjati keNai deveNa vA dANaveNa vA kinnareNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA hiyA vANIyA vA avakkhittAvA?, icchAmiNaM tAo! dovatIe devIe savvato samaMtA maggaNagavesaNaM karitaha tate NaM se paMDurAyA koDuMbiyapurise saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubme devANuppiyA! hatthiNAure nayare siMghADaga-tiya-caukka-caccara-mahApahapahesu mahayA 2 saddeNaM ugghosemANA 2 evaM vayAhi-evaM khalu devANuppiyA! juhiDillassa raNNo AgAsatalagaMsi suhapasuttassa pAsAto dovatI devI Na Najjati keNai deveNa vA dANaveNa vA kiMpuriseNa vA kinnareNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA hiyA vA nIyA vA avakkhittA vA, taM jo NaM devANuppiyA! dovatIe devIe sutiM vA jAva pavittiM vA parikaheti tassa NaM paMDurAyA viulaM atthasaMpayANaM dANaM dalayatittikaTTa ghosaNaM ghosAveha 2 eyamANattiyaM paccappiNaha, tate NaM te koDuMbiyapurisA jAva paccappiNaMti 1 / tate NaM se paMDU rAyA dovatIe devIe katthati suI vA jAva alabhamANe koMtI devIM saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tumaM devANuppiyA! bAravartiNayariM kaNhassa vAsudevassa eyamaTuM Nivedehi kaNhe NaM paraM vAsudeve dovatIe maggaNagavesaNaM karejjA, annahA na najjai dovatIe // 268 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 269 // devI sutIM vA khutIM vA pavattIM vA uvalabhejjA, tate NaM sA koMtI devI paMDuraNNA evaM vRttA samANI jAva paDisuNei 2 NhAyA kayabalikammA hatthikhaMdhavaragayA hatthiNAuraM majjhamajjheNa Niggacchai 2 kurujaNavayaM majjhamajjheNaM jeNeva suraTThajaNavae jeNeva bAravatI NayarI jeNeva agujjANe teNeva uvAgacchati 2 hatthikhaMdhAo paccoruhati 2 koDuMbiyapurise saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! jeNeva bAravaI Nayari teNeva bAravatiM NayariM aNupavisaha 2 kaNhaM vAsudevaM karayala jAva evaM vayaha-evaM khalu sAmI ! tubbhaM piucchA koMtI devI hatthaNAurAo nayarAo iha havvamAgayo tubdhaM daMsaNaM kaMkhati, tate NaM te koDuMbiyapurisA jAva kaheMti, tate NaM kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurisANaM aMtie soccA Nisamma hatthikhaMdhavaragae hayagaya bAravatIe ya majjhamajjheNaM jeNeva koMtI devI teNeva uvAgacchati 2 hatthikhaMdhAto paccoruhati 2 koMtIe devIe pAyaggahaNaM kareti 2 koMtIe devIe saddhi hatyikhaMdhaM durUhati 2 bAravatIe NayarIe majjhamajjheNaM jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchati 2 sayaM gihaM aNupavisati 2 / tateAM se kahe vAsudeve koMtIM devi NhAyaM kayabalikammaM jimi bhuttuttarAgayaM jAva suhAsaNavaragayaM evaM vayAsI-saMdisau NaM piucchA ! kimAgamaNapaoyaNaM ?, tate NaM sA koMtI devI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu puttA ! hatthiNAure Nayare juhiTThillassa AgAsatale suhapasuttassa pAsAo dovatI devI Na Najjati, keNai avahiyA jAva avakkhittA vA, taM icchAmi NaM puttA ! dovatIe devIe maggaNagavesaNaM kayaM, tate NaM se kaNhe vAsudeve koMtIM piucchi evaM vayAsI jaM NavaraM piucchA ! dovatIe devIe katthai suiM vA jAva labhAmi to NaM ahaM pAyAlAo vA bhavaNAto vA addhabharahAo vA samaMtao dovatiM sAhatthi uvaNemittikaTTa koMtI piucchi sakkAreti sammANeti jAva paDivisajjeti tate NaM sA koMtI devI kaNheNaM vAsudeveNaM paDivisajjiyA samANI jAmeva disi pAubbhUyA tAmeva disiM paDigayA 3 / tateAM se kahe vAsudeve koDuMbiyapurise saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! bAravatiM evaM jahA paMDU tahA ghosaNaM ghosAveti jAva paccaSpiNaMti, paMDussa jahA, tate NaM se kaNhe vAsudeve annayA aMto aMteuragae orohe jAva viharati, imaM ca NaM kacchullae jAva samovaie jAva NisIittA kaNhaM vAsudevaM kusalodataM pucchai / tate NaM se kaNhe vAsudeve kacchullaM evaM vayAsI-tumaM NaM devANupiyA ! bahUNi gAmA jAva aNupavisasi, taM atthi yAiM te kahiMvi dovatIe devIe sutI vA jAva uvaladdhA ?, tate NaM se kacchulle kaNhaM vAsudevaM evaM vAsI evaM khalu devANuppiyA ! annayA dhAyatIsaMDe dIve puratthimaddhaM dAhiNaDDU-bharahavAsaM avarakaMkA-rAyahANiM gae, tattha NaM mae paumanAbhassa / / 269 / /
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra varmaruvya jJAtAdharmakathAGgama // 270 // ranno bhavaNaMsi dovatI devI jArisiyA diTThapuvvA yAvi hotthA, tate NaM kaNhe vAsudeve kacchullaM evaM vayAsI-tubbhaM ceva NaM devANuppiyA! evaM puvakamma, tate NaM se kacchullanArae kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe uppayaNi vijjaM AvAheti 2 jAmeva disi pAunbhUe tAmeva disiM piDigae 4 / tate NaM se kaNhe vAsudeve dUyaM saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tumaM devANuppiyA! hasthiNAuraM paMDussa ranno eyamaDhe nivedehi-evaM khalu devANuppiyA! dhAyaisaMDe dIve puracchimaddhe avarakaMkAe rAyahANIe paumaNAbhabhavaNaMsi dovatIe devIe pauttI uvaladdhA, taM gacchaMtu paMca paMDavA cAuraMgiNIe seNAe saddhi saMparivuDA puratthimaveyAlIe mamaM paDivAlemANA ciTuMtu, tate NaM se dUe jAva bhaNati, paDivAlemANA ciTThaha, tevi jAva ciTuMti, tate NaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurise saddAvei 2ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! sannAhiyaM bheriM tADeha, tevi tAleMti, tate NaM tIse saNNAhiyAe bherIe saddhaM soccA samuddavijaya-pAmokkhA dasadasArA jAva chappaNNaM balavayasAhassIo sannaddhabaddha jAva gahiyAuhapaharaNA appegatiyA hayagayA gayagayA jAva vaggurAparikkhittA jeNeva sabhA sudhammA jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva upAgacchaMti 2 karayala jAva vaddhAveMti 5 / tate NaM kaNhe vAsudeve hatthikhaMdhavaragae sakoreMTa-malladAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM seyavaracAmarAhiM addhavvamANIhiM hayagayaraha-pavaratarajoha-kaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDe mahayA bhaDa-caDagara-pahakareNaM bAravatI NayarI majhamajjheNaM Niggacchati, jeNeva putthimaveyAlI teNeva uvAgacchati 2 paMcahi paMDavehiM saddhi egayao milai 2 khaMdhAvAraNivesaM kareti 2 posahasAlaM aNupavisati 2 suTThiyaM devaM maNasi karemANe 2 ciTThati, tate NaM kaNhassa vAsudevassa aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi suTThio Agato, bhaNa devANuppiyA! jaMmae kAyavvaM, tate NaM se kaNhe vAsudeve suTThiyaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! dovatI devI jAva paumanAbhassa bhavaNaMsi sAhariyA taNNaM tuma devANuppiyA mama paMcahi paMDavehiM saddhi appachaTThassa chaha rahANaM lavaNasamudde maggaM viyarehi jaNNaM ahaM amarakaMkA-rAyahANI dovatIe kUvaM gacchAmi, tate NaM se suTTie deve kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-kiNhaM devANuppiyA! jahA ceva paumaNAbhassa ranno puvvasaMgatieNaM deveNaM dovatI jAva saMhariyA tahA ceva dovatiM devi dhAyatI-saMDAo dIvAo bhArahAo jAva hatthiNApuraM sAharAmi, udAhu paumaNAbhaM rAyaM sapurabalavAhaNaM lavaNasamudde pakkhivAmi?, tate NaM kaNhe vAsudeve suTTiyaM devaM evaM vayAsI-mA NaM tumaM devANuppiyA ! jAva sAharAhi tuma NaM devANuppiyA! lavaNasamudde appachaTThassa chaNhaM rahANaM maggaM viyarAhi, sayameva NaM ahaM dovatIe kUvaM gcchaami| // 20 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 271 // ___tae NaM se suTThie deve kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM hoDa paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTThasya chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM vitarati, tate NaM se kaNhe vAsudeve cAuraMgiNIseNaM paDivisajjeti 2 paMcahiM paMDavehi saddhi appacha8 chahiM rahehiM lavaNasamuI majjhaMmajjheNaM vItIvayati 2 jeNeva amarakaMkA rAyahANI jeNeva amarakaMkAe aggujjANe teNeva uvAgacchai 2 rahaM Thavei 2 dAruyaM sArahi saddAveti evaM vayAsI-gacchaha NaM tumaM devANuppiyA! amarakaMkArAyahANI aNupavisAhi 2 paumaNAbhassa raNNo vAmeNaM pAeNaM pAyapIDhaM akkamittA kuMtaggeNaM lehaM paNAmehi tivaliyaM bhiuDi NiDAle sAhaTTa Asurutte ruDhe kuddhe kuvie caMDikkie evaM vayAsI-haM bho paumaNAhA! apatthiyapatthiyA duraMtapaMtalakkhaNA hINapunnacAuddasA sirIhiridhIparivajjiyA ajja Na bhavasi kinnaM tuma Na yANAsi kaNhassa vAsudevassa bhagiNiM dovatiM devi ihaM havvaM ANamANe?, taM eyamavi gae paccappiNAhi NaM tumaM dovarti devi kaNhassa vAsudevassa ahava NaM juddhasajje NiggacchAhi, esa NaM kaNhe vAsudeve paMcahiM paMDavehi appachaDhe dovatIdevIe kUvaM hvvmaage| ___ tate NaM se dArue sArahI kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe haTThatuDhe jAva paDisuNei 2 amarakaMkArAya hANi aNupavisati 2 jeNeva paumanAhe teNeva uvAgacchati 2 karayala jAva vaddhAvettA evaM vayAsI-esa NaM sAmI! mama viNayapaDivittI imA annA mama sAmissa samuhANattittikaTTa Asurutte vAmapAeNaM pAyapIDhaM aNukkamati 2 kotaggeNaM lehaM paNAmati 2 ttA jAva kUvaM havvamAgae, tate NaM se paumaNAbhe dAruNeNaM sArahiNA evaM vutte samANe Asurutte tivali bhiuDi niDAle sAhaTTa evaM vayAsI-No appiNAmi NaM ahaM devANuppiyA! kaNhassa vAsudevassa dovati, esaNaM ahaM sayameva jujjhasajjo NiggacchAmittikaTTa dAruya sArahiM evaM vayAsI-kevalaM bho! rAyasatthesudUye avajjhettikaTTa asakkAriya asammANiya avaddAreNaM NicchubhAveti, tate NaM se dArue sArahI paumaNAbheNaM asakkAriya jAva NicchuDhe samANe jeNeva kaNheM vAsudeve teNeva uvAgacchati 2 karayala jAva kaNhaM jAva evaM vayAsI-evaM khalu ahaM sAmI ! tunbhaM vayaNeNaM jAva NicchubhAveti 8 / tate NaM se paumaNAbhe balavAuyaM saddAveti 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA! AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha, tayANaMtaraM ca NaM cheyAyariya-uvadesamai-vikappaNAvigappehiM suniuNehiM ujjalanevattha-hatthaparivatthiyaM susajja baddhakavaciya-uppIliya-kaccha-vaccha-baddhagevajjayalayavarabhUsaNa-virAyaMtaM ahiyateyajuttaM salalita-varakaNNapUravirAjitaM palaMba-ocUla-mahuyara-kayaMdhagAraM cittapariccheyapacchadaM paharaNAvaraNa-bhariyajuddhasajjaM sacchattaM sajjhayaM saghaMTaM paMcAmelayaparimaMDiyAbhirAmaM osAriya jamalajuyalaghaMTe vijjuppaNiddhaM vA kAlamehaM // 27 //
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAima a.1 nAgana bhavara sU. 114 // 272 // uppAiyapavvayaM va caMkamaMtaM sakkhaM matta gulu 2 gulaMtaM maNapavaNajaiNavegaM bhImaM saMgAmiyAgoggaM AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappei 2 uvaNeti, tate NaM se paumanAhe vammiya-sannaddha-abhiseyaM durUhati 2 hayagaya jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva pahArettha gamaNAe, tate NaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbhaM rAyANaM ejjamANaM pAsati 2 te paMca paMDave evaM vayAsI-haM bho dAragA! kinnaM tubbhe paumanAbheNaM saddhiM jujjhihiha uyAhu pecchihiha ?, tate NaM te paMca paMDavA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-amhe NaM sAmI! jujjhAmo tubbhe pecchaha, tate NaM paMca paMDave saNNaddha jAva paharaNA rahe durUhaMti 2 jeNeva paumanAbhe rAyA teNeva uvAgacchati 2 evaM vayAsI-amhe paumaNAbhe vA rAyattikaTTha paumanAbheNaM saddhi saMpalaggA yAvi hotthA, tate NaM se paumanAbhe rAyA te paMca paMDave khippAmeva hayamahiya-pavara-vivaDiya-cindha-ddhaya-paDAgA jAva disodisi paDisehetitti 9 / tateNaM te paMca paMDavA paumanAbheNaM rannA hayamahiyapavaravIraghAiya-vivaDiya-ciMdhadhayapaDAge kicchovagayapANe disodisi paDisehiyA samANA atthAmA jAva adhAraNijjatikaTTa jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchati, tate NaM se kaNhe vAsudeve te paMca paMDave evaM vayAsI-kahaNNaM tunbhe devANuppiyA! paumaNAbheNa rannA saddhiM saMpalaggA?, tate NaM te paMca paMDavA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! amhe tunbhehi abmaNunAyA samANA sannaddha jAva gahiyAuhapaharaNA rahe durUhAmo 2 jeNeva paumanAbhe jAva paDiseheti, tate NaM se kaNhe vAsudeve te paMca paMDave evaM vayAsI-jati NaM tubbhe devANuppiyA! evaM vayaMtA amhe No paumanAbhe rAyattikaTTa paumanAbheNaM saddhiM saMpalaggaMtA to NaM tubbhe No paumaNAhe hayamahiyapavara jAva paDisehiyA, taM pecchaha NaM tubbhe devANuppiyA! ahaM no paumaNA) rAyattikaTTa paumanAbheNaM rannA saddhiM jujjhAmi rahaM durUhati 2 jeNeva paumanAbhe rAyA teNeva uvAgacchati 2 seyaM gokhIrahAradhavalaM taNa-solliya-siMduvAra-kuMdeMdu-sannigAsaM niyayabalassa harisajaNaNaM riuseNNaviNAsakara paMcajaNNaM saMkhaM parAmusati 2 mahuvAyapUriyaM kareti, tate NaM tassa paumaNAhassa teNaM saMkhasaddeNaM balatibhAe hate jAva paDiseNie, tate NaM se kaNhe vAsudeve dhaNuM parAmusati veDho ghaNuM pUreti 2 dhaNusadaM kareti, tate NaM tassa paumanAbhassa docce balatibhAe teNaM dhaNusaddeNaM hayamahiya jAva paDisehie 10 / ___ tate NaM se paumaNAbhe rAyA tibhAga-balAvasese atthAme abale avIrie apurisakkAra-parakkamme adhAraNijjattikaTTa sigdhaM turiyaM jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchati 2 amarakaMkaM rAyahANiM aNupavisati 2 dArAtiM piheti 2 rohasajje ciTThati, tate NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchati 2 rahaM Thaveti 2 rahAto paccorUhati 2 veubviya-samugghAeNaM samohaNati, egaM mahaMNarasIharUvaM viuvvati // 272
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 mahayA 2 saddeNaM pAdadadderiyaM kareti, tate NaM se kaNheNaM vAsudeveNaM mahayA 2 saddeNaM. pAdadaddaraeNaM kaeNaM samANeNaM amarakaMkA rAyahANI saMbhagga-pAgAra-gopurATTAlaya-cariya-toraNa-palhatthiya-pavara-bhavaNa-sirigharA sarassarassa dharaNiyale sannivaiyA, tate NaM se paumaNAbhe rAyA amarakaMkaM rAyahANiM saMbhagga jAva saNNivAiyaM pAsittA bhIe dovatiM devi saraNaM uveti, tate NaM sA dovaI devI paumanAbhaM rAyaM evaM // 273 // vayAsI-kiNNaM tuma devANuppiyA! na jANasi kaNhassa vAsudevassa uttamapurisassa vippiyaM karemANe mamaM iha havvamANesi, taM evamavi gae gacchaha NaM tumaM devANuppiyA ! NhAe ullapaDasADae avacUlagavatthaNiyatthe aMteura-pariyAla-saMparivuDe aggAiM varAiM rayaNAiM gayAha mamaM purato kAuM kaNhaM vAsudevaM karayalapAyapaDie saraNaM uvehi, paNivaiya-vacchalA NaM devANuppiyA ! uttamapurisA 11 / tate NaM se paumanAbhe dovatIe devIe eyamaTuM paDisuNeti 2 NhAe jAva saraNaM uveti 2 karayala jAva evaM vayAsI-diTThA NaM devANuppiyANaM iDtrI jAva parakkame taM khAmemi NaM devANuppiyA ! jAva khamaMtu NaM jAva NAhaM bhujjo 2 evaMkaraNayAettikaTTa paMjalivuDe pAyavaDie kaNhassa vAsudevassa dovatiM devi sAhatthi uvaNeti, tate NaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbhaM evaM vayAsI-haM bho paumaNAbhA! appatthiyapatthiyA 4 kiNNaM tuma Na jANasi mama bhagiNiM dovatI devI iha havvamANamANe taM evamavi gae Nasthi te mamAhito iyANiM bhayamasthittikaTTa paumaNAbhaM paDivisajjeti, dovatiM devi giNhati 2 rahaM durUheti 2 jeNeva paMca paMDave teNeva uvAgacchati 2 paMcaNhaM paMDavANaM dovatiM devi sAhatthi uvaNeti, tate NaM se kaNhe paMcahi paMDavehiM saddhi appachaTe chahi rahehiM lavaNasamuI majhamajheNaM jeNeva jaMbuddIve 2 jeNeva bhArahe vAse teNeva pahArettha ka ra gamaNAe 12 ||suutrN 130 // suI vatti zrUyate iti zruti:-zabda: tA, 'khutiM vatti kSuti: chItkArAdizabdavizeSa eva tAM prayukti-vArtA, vArtAparyAyAzcaite iti, hiyA vatti hRtA pradezAntare visthApitA 'nItA' netrA svasthAnaM prApitA 'AkSipitA' AkRSTaiveti 1 / 'imA aNNe'tyAdi, iyamanyA aparA madIyasvAmina: sambandhinI vinayapratipattiriti varttate, 'samuhANattittikaTTa' svamukhena-svakIyavadanena bhaNitA AjJapti:-Adeza: svamukhAjJaptiritikRtvA-evamabhidhAya, 'Asurutte'tti kruddhaH, 8 / 'balavAue'tti balavyApRtaH sainyavyApAravAn, 'abhisekka'nti kA SE abhiSekamarhatItyAbhiSekyaM mUrddhAbhiSiktamityarthaH, 'cheyAyariyauvaesamaivigappaNAvigappehiti cheko-nipuNo ya AcArya-kalAcArya: tasyopadezAt SMS -tatpUrvikAyA mate:-buddheryA kalpanA-vikalpA: klRptibhedAste tathA tairiti, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM 'suniuNehiti sunipuNainaraiH // 273 //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdharma 'ujjalanevatthahavvaparivacchiya'ti ujalanepathyena-nirmalaveSeNa 'havva'nti zIghraM parikSipta:-parigRhItaH parivRto ya: sa tathA taM 'susajja' suSTha praguNaM, 'vammiyasannaddhabaddhakavaciyauppIliyakacchavacchabaddhagevajjagalayavarabhUsaNavirAyaMtaM' varmaNi niyuktA vArmikAstaiH sannaddha-kRtasannAho ya: sa vArmikasannaddhaH baddhaM kavacaM-sannAhavizeSo yasya sa baddhakavacaH, sa eva baddhakavacika athavA varmita: sannaddhaH vaddhastvaktrANabandhanAt kavacitazca ya: sa tathA, bhedazcaiteSAM lokato'vaseya: a.16 ekArthAzcaite zabdAH sannaddhatAprakarSAbhidhAnAyoktA iti, tathA utpIDitA-gADhIkRtA kakSA-hRdayarajjurvakSasi yasya sa tathA praiveyaka-grIvAbharaNaM baddhaM gale-kaNThe yasya sa ka sukumAlitathA varabhUSaNairvirAjamAno ya: sa tathA, tato varmitAdipadAnAM karmadhArayo'tastaM,'ahiyateyajuttaM salalitavarakaNNapUravirAjitaM palaMbaocUlamahuyarakayaMdhagAraM' kAyA janma vivAhaH 5 pralambAni avacUlAni-karaka (Ta)nyastA'dhomukhakUrcakA: yasya saH pralambAvacUla: madhukarai-bhramarairmadajalagandhAkRSTaiH kRtamandhakAraM yena sa tathA, tata: karmadhArayo'tastaM, a sU. 195-11 // OM cittapariccheyapacchadaM' citro-vicitra: pariccheko-laghuH pracchado-vastravizeSo yasya sa tathA taM, 'paharaNAvaraNabhariyajuddhasajja' praharaNAnAM-kuntAdInAmAvaraNAnAM ca-kaGkaTAnAM bhRto ya: sa tathA saca yuddhasajjazceti karmadhAraya: atastaM 'sacchattaM sajjhayaM saghaMTaM paMcAmelayaparimaMDiyAbhirAmaM' paJcabhirApIDai-zekharaiH parimaNDito'ta evAbhirAmazca-ramyo yaH, 'osAriyajamalajuyalaghaMTa' avasAritaM-avalambitaM yamala-samaM yugalaM-dvayaM ghaNTayoryatra sa tathA taM, 'vijjuppaNiddhaM va kAlamehaM' ghaNTApraharaNAdInAmujjvalatvena vidyutkalpatvAt hastidehasya kAlatvena mahattvena vA meghakalpatvAditi, uppAiyapavvayaM va cakamaMta'caGkramamANamivautpAtikaparvataM, pAThAntareNa autpAtikaM parvatamiva, 'sakkhaMti sAkSAt 'mattaMti madavantaM 'guluragulaMtaM' 'maNapavaNajaiNavegaM' mana:pavanajayI vego yasya sa tathA taM, 'bhIma saMgAmiyAjoggaM' sAmAmika Ayoga:-parikaro yasya sa tathA taM, 'abhisekkaM hatthirayaNaM paDikappaMti 2 uvaNeti' tti 'hayamahiyapavaravivaDiyaciMdhadhayapaDAge' hatamathitA-atyarthaM hatA: athavA hatA: prahArato mathitA: mAnamathanAt hatamathitA: tathA pravarA vipatitAzcinhadhvajAdaya: patAkAzca tadanyA yeSAM te tathA tata: karmadhArayo'tastAn, 'yAvatkaraNAt, kicchovagayappANe ti dRzyaM kaSTagatajIvitavyAnityarthaH, 'amhe vA paumanAbhe vA rAyattikaTTa' iti asmAkaM padmanAbhasya ca balavattvAdiha saGgrAme vayaM vA bhavAmaH padmanAbho vA, nobhayeSAmapIha saMyuge trANamastItikRtvA-iti nizcayaM vidhAyaka sampralagnA: yoddhamiti zeSaH, amhe no paumanAbhe rAyattikaTTa' vayameveha raNe jayAmo na padmanAbho rAjeti, yadi svaviSaye vijayanizcayaM kRtvA padmanAbhena sArddha yoddhaM // 274 / / sampAlagiSyatha tato na parAjaya prApsyatha, nizcayasAratvAt phalaprApte: 9 / / ___ Aha ca-"zubhAzubhAni sarvANi, nimittAni syurektH| ekatastu mano yAti, tadvizuddhaM jayAvaham // 1 // tathA syAnnizcayaikaniSThAnAM, kA kAryasiddhiH parA nRnnaam| saMzayakSuNNacittAnAM, kArye saMzItireva hi // 2 // " zaGkhavizeSaNAni kvacid dRzyante-'seyaM gokhIrahAradhavalaM pAI
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ taNasolliyasiMduvArakuMdeMdusannigAsaM' taNasolliyanti mallikA siMduvAro-nirguNDi; 'niyayassa balassa harisajaNaNaM riuseNNaviNAsakara kA paMcajaNNa'nti pAJcajanyAbhidhAnaM 'veDho'tti veSTakaH ekavastuviSayA padapaddhati, sa ceha dhanurviSayo. jambUdvIpaprajJaptiprasiddho'dhyetavyaH kara tadyathA-'airuggayabAlacaMdaiMdadhaNusannikAsaM' acirodgato yo bAlacandraH-zuklapakSadvitIyAcandraH tenendradhanuSA ca vakratayA sannikAza-sadRzaM yattattathA zrI 275 // 'varamahisadariyadappiyadaDhaghaNasiMgaggaraiyasAraM' varamahiSasya dRptadarpitasya saJjAtadAtizayasya yAni dRDhAni ghanAni ca zRGgAgrANi tai racitaM sAraM yattattathA, 'uragavarapavaragavalapavaraparahuyabhamarakulanIladhaMtadhoyapaTTa' uragavaro-nAgavaraH pravaragavalaM-varamahiSazRGga pravaraparabhRto-varakokilo bhramarakulaM-madhukaranikaro pu nIlI-gulikA etAnIva snigdhaM kAlakAntimat mAtamiva dhyAtaM ca-tejasA jvalat dhautamiva dhautaM ca-nirmalaM pRSThaM yasya tattathA, kaI "niuNoviyamisimisiMtamaNirayaNaghaMTiyAjAlaparikkhittaM' nipuNena zilpinA opitAnAM-ujjvalitAnAM maNiratnaghaNTikAnAM yajjAlaM tena parikSiptaM-viSTitaM yattattathA taDitaruNakiraNatavaNijjabaddhaciMdha' taDidiva-vidyudiva taruNA:-pratyagrA: kiraNA yasya tattathA tasya tapanIyasya sambandhIni baddhAni cinhAni-lAJchanAni yatra tattathA 'daddaramalayagirisiharakesaracAmaravAlayaddhacaMdabiMba' dardaramalayAbhidhAnau yau girI tayoryAni zikharANi tatsambandhino ye kesaracAmaravAlA:-siMhaskandhacamarapucchakezA: arddhacandrAzca tallakSaNAni cihnAni yatra tattathA, 'kAlahariyarattapIyasukkillabahuNhAruNisaMpinaddhajIyaM' kalAdivarNA: yA snAyava:-zarIrAntarvardhAstAbhi: sampinaddhA-baddhA jIvA-pratyaJcA yasya tattathA 'jIviyAntakaraM"ti zatruNAmiti gamyate, 'saMbhagge'tyAdi, sambhagnAni prAkAro gopurANi ca-pratolya: aTTAlakAzca-prAkAroparisthAnavizeSA: carikA ca-nagaraprAkArAntare'STahasto mArga: toraNAni ca yasyAM sA tathA, paryastitAni-paryastIkRtAni sarvata: kSiptAni ityarthaH pravarabhavanAni zrIgRhANi ca-bhANDAgArANi yasyAM sA tathA, tata: padadvayasya karmadhAraya; 'sarasarassa'tti anukaraNazabdo'yamiti, 'ullapaDasADae'tti sadya:snAnena ArcI-paTTazATako uttarIyaparidhAne yasya sa tathA, 'avacUlagavatthaniyatthe tti FC avacUlaM-adhomukhacUlaM mutkalAJcalaM yathA bhavatItyevaM vastraM nivasitaM yena sa tathA 11 / 'taM evamavi gae natthi te mamAhito iyANi bhayamasthitti tata-tasmAditthamapi gate asmin kArye nAsti ayaM pakSo yaduta te-tava matto bhayamasti-bhavati 12 // sUtraM 130 // te NaM kAle NaM 2 dhAyatisaMDe dIve puracchimaddhe bhArahe vAse caMpA NAmaM NayarI hotthA, puNNabhadde cetie, tattha NaM caMpAe nayarIe kavile NAmaM vAsudeve rAyA hotthA, mahayA himavaMta-mahaMta-malaya-maMdara-mahiMdasAre jAva pasaMtaDiMbaDamaraM rajjaM pasAsemANe viharati, vaNNao, teNaM kA kAleNaM 2 muNisuvvae arahA caMpAe puNNabhadde samosaDhe, kapile vAsudeve dhamma suNeti, tate NaM se kavile vAsudeve muNisuvvayassa arahato // 2751
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam // 276 / / dhammaM suNemANe kaNhassa vAsudevassa saMkhasaddaM suNeti, tate NaM tassa kavilassa vAsudevassa imeyArUve abbhatithae samuppajjitthA - kiM maNNe dhAyaisaMDe dIve bhArahe vAse docce vAsudeve samuppaNNe ? jassa NaM ayaM saMkhasadde mamaMpiva muhavAyapUrite viyaMbhati, kavile vAsudeve saddAti suNe, muNisuvvae arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI-se NUNaM te kavilA vAsudevA ! mama aMtie dhammaM NisAmemANassa saMkhasaddaM AkaNNittA imeyArUve abbhatithae- kiM manne jAva viyaMbha, se NUNaM kavilA vAsudevA! ayamaTThe samaTThe ?, haMtA ! atthi, no khalu kavilA ! evaM bhUyaM vA 3 jannaM ege khette ege juge ege samae duve arahaMtA vA cakkavaTTI vA baladevA vA vAsudevA vA, uppajjisu upajjiti uppajjissaMti vA, evaM khalu vAsudevA ! jaMvuddIvAo bhArahAo vAsAo hatthiNAura-NayarAo paMDussa raNNo suNhA paMcaNhaM paMDavANaM bhAriyA dovatI devI tava paumanAbhassaraNNo puvvasaMgatieNaM deveNaM amarakaMkANayariM sAhariyA, tate NaM se kaNhe vAsudeve paMcahiM paMDavehiM saddhi appachaTTe chahiM rahehiM amarakaMkaM rAmahANi dovatIe devIe kUvaM havvamAgae, tate NaM tassa kaNhassa vAsudevassa paumaNAbheNaM raNNA saddhi saMgAmaM saMgAmemANassa ayaM saMkhasadde tava muhavAyApUrite iva iTThe kaMte iheva viyaMbhati 1 / taNaM se kavile vAsudeve muNisuvvayaM vaMdati 2 evaM vayAsI gacchAmi NaM ahaM bhaMte! kaNhaM vAsudevaM uttamapurisaM sarisapurisaM pAsAmi, taNaM munisuvvae arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI-no khalu devANuppiyA ! evaM bhUyaM vA 3 jaNNaM arahaMtA vA arahaMtaM pAsaMti cakkavaTTI vA cakkavaTTi pAsaMti baladevA vA baladevaM pAsaMti vAsudevA vA vAsudevaM pAsaMti, tahaviya NaM tumaM kaNhassa vAsudevassa lavaNasamuhaM majjhaMmajjheNaM vItivayamANassa seyApIyAiM dhayaggAtiM pAsihisi, tate NaM se kavile vAsudeve muNisuvvayaM vaMdati 2 hatthikhaMdhaM durUhati 2 sigdhaM 2 jeNeva velAle teNeva uvAgacchati 2 kaNhassa vAsudevassa lavaNasamudde majjhaMmajjheNaM vItivayamANassa seyApIyAhiM dhayaggAtiM pAsati 2 evaM vayai esa mama sarisapurise uttamapurise kaNhe vAsudeve lavaNasamuddaM majjhaMmajjheNaM vItIvayatittikaTTa paMcayanna saMkhaM parAmusati muhavAyapUriyaM kareti, taNaM se kahe vAsudeve kavilassa vAsudevassa saMkhasaddaM Ayanneti 2 paMcayannaM jAva pUriyaM kaeNreti, tate NaM dovi vAsudevA saMkhasaddasAmAyAriM kareti, tate NaM se kavile vAsudeve jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchati 2 amarakaMkaM rAyahANi saMbhaggatoraNaM jAva pAsati 2 paumaNAbhaM evaM vayAsI- kinnaM devANuppiyA ! esA amarakaMkA saMbhagga jAva sannivaiyA ?, tate NaM se paumaNAhe kavilaM vAsuvede evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! budavAo dIvAo bhArahAo vAsAo iha havvamAgamma kaNheNaM vAsudeveNaM tubbhe paribhUya amarakaMkA jAva sannivADiyA 2 / a. 16 sukumAli kAyA aniSThatvaM sU. 117-11 // 276 / /
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 277 // tase kavile vAsudeve paumaNAhassa aMtie eyamaTTaM soccA paumaNAhaM evaM vayAsI-haM bho ! paumaNAbhA ! apatthiyapatthiyA kinnaM tumaM na jANasi mama sarisapurisassa kaNhassa vAsudevassa vippiyaM karemANe ?, Asurutte jAva paumaNAhaM NivvisayaM ANaveti, paumaNAhassa puttaM amarakaMkArAyahANIe mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcati jAva paDigate 3 // sUtraM 131 // taNaM se kahe vAsudeve lavaNasamuddaM majjhaMmajjheNaM vItivayati, te paMca paDave evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! gaMgAmahAnadiM uttaraha jAva tAva ahaM suTThiyaM lavaNAhivaI pAsAmi, tate NaM te paMca paMDavA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vRttA samANA jeNeva gaMgAmahAnadI teNeva vAgacchaMta 2 egaTTiyAe NAvAe maggaNagavesaNaM kareMti 2 egaTTiyAe nAvAe gaMgAmahAnadi uttarati 2 aNNamaNNaM evaM vayanti pahU NaM devANuppiyA ! kaNhe vAsudeve gaMgAmahANadiM bAhAhiM uttarittae udAhu No pabhU uttarittaettikaTTu egaTThiyAo nAvAo NUrmeti 2 kaNhaM vAsudevaM paDivAlemANA 2 ciTThati 1 / taNaM se kahe vAsudeve suTThiyaM lavaNAhivaI pAsati 2 jeNeva gaMgA mahANadI teNeva uvAgacchati 2 egaTTiyAe savvao samaMtA maggaNagavesaNaM kareti 2 egaTThiyaM apAsamANe egAe bAhAe rahaM saturagaM sasArahiM geNhai egAe bAhAe gaMgaM mahANadiM bAsaTThi bAsaTThi joyaNAtiM addhajoyaNaM ca vicchinnaM uttariDaM payatte yAvi hotthA, tate NaM se kaNhe vAsudeve gaMgAmahANadIe bahumajjhadesa bhAgaM saMpatte samANe saMte taMte paritaMte baddhasee jAe yAvi hotthA, tate NaM kaNhassa vAsudevassa ime eyArUve abbhatthie jAva samuppajjitthA aho NaM paMcapaMDavA mahAbalavagA jehiM gaMgAmahI basa joyaNAiM addhajoyaNaM ca vicchiNNA bAhAhiM uttiNNA, icchaMtaehiM NaM paMcahiM paMDavehiM paumaNAbhe rAyA jAva No paDisehie, tate NaM gaMgAdevI kaNhassa vAsudevassa imaM eyArUvaM abbhatthiyaM jAva jANittA thAhaM vitarati 2 / taNaM se kahe vAsudeve muhuttaMtaraM samAsAsati 2 gaMgAmahANadi bAsaTThi jAva uttarati 2 jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchati paMca paMDave evaM vayAsI- aho NaM tubhe devANuppiyA ! mahAbalavagA jeNaM tumbhehiM gaMgAmahANadI bAsaTThi jAva uttiNNA, icchaMtaehiM tumbhehiM pauma jAva No paDisehie, tate NaM te paMca paMDavA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA! amhe tubabhehiM visajjiyA samANA jeNeva gaMgA mahANadI teNeva uvAgacchAmo 2 egaTTiyAe maggaNagavesaNaM taM ceva jAva NUmemo tubbhe paDivAlemANA ciTThAmo, tateAM se kaNhe vAsudeve tesiM paMcaNhaM pAMDavANaM eyamaTTaM soccA Nisamma Asurutte jAva tivaliyaM bhiuDiM niDAle sAhaTTu evaM vayAsI-aho 11299 11
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ / kathAGgam // 278 // ku. sAdhvI AtApAdi sU. 119 jayA mae lavaNasamuI duve joyaNasayasahassA vicchiNNaM vItIvaittA paumaNAbhaM hayamahiya jAva paDisehittA amarakaMkA saMbhaggA dovatI sAhatthi uvaNIyA tayA NaM tubbhehiM mama mAhappaM Na viNNAyaM iyANiM jANissahattikaTTa lohadaMDaM parAmusati, paMcaNhaM paMDavANaM rahe cUreti 2 Nibbisae ANaveti 2 tattha NaM rahamaddaNe NAmaM koDDe Nividve, tate NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva sae khaMdhAvAre teNeva uvAgacchai 2 saeNaM khaMdhAvAreNaM saddhi abhisamannAgae yAvi hotthA, tate NaM se kaNhe vAsudeve jeNeva bAravaI NayarI teNeva uvAgacchati 2 aNupavisati 3 ||suutrN 132 / / tate NaM te paMca paMDavA jeNeva hatthiNAure teNeva uvAgacchanti 2 jeNeva paMDU teNeva uvAgacchaMti 2 karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu tAo! amhe kaNheNaM NivvisayA ANattA, tate NaM paMDurAyA te paMca paMDave evaM vayAsI-kahaNNaM puttA! tubbhe kaNheNaM vAsudeveNaM NivvisayA ANattA?, tateNaM te paMca paMDavA paMDurAyaM evaM vayAsI-evaM khalu tAo ! amhe amarakaMkAto paDiNiyattA lavaNasamudaM donni joyaNa-sayasahassAI vItivatittA (sthA), tae NaM se kaNhe amhe evaM vayAsi-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA! gaMgAmahANadi uttaraha jAva ciTThaha tAva ahaM evaM taheva jAva ciTThAmo, tate NaM se kaNhe vAsudeve suTThiyaM lavaNAhivaI daTThaNa taM ceva savvaM navaraM kaNhassa ciMtA Na jujja (vuccAti jAva amhe Nivvisae ANaveti 1 / tae NaM se paMDurAyA te paMca paMDave evaM vayAsI-duTTha NaM puttA ! kayaM kaNhassa vAsudevassa vippiyaM karemANehi, tate NaM se paMDU rAyA koMti deviM saddAveti 2 evaM vayAsI-gaccha NaM tumaM devANuppiyA ! bAravatiM kaNhassa vAsudevassa Nivedehi-evaM khalu devANuppiyA! tumhe paMca paMDavA NivvisayA ANattA tumaM ca NaM devANuppiyA ! dAhiNaDvabharahassa sAmI taM saMdisaMtu NaM devANuppiyA ! te paMca paMDavA kayaraM disi vA vidisaM vA gacchaMtu?, tate NaM sA koMtI paMDuNA evaM vuttA samANI hatthikhaMdhaM durUhati 2 jahA heTThA jAva saMdisaMtu NaM piucchA! kimAgamaNa-paoyaNaM?, tate NaM sA koMtI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu puttA ! tume paMca paMDavA NivvisayA ANattA tumaM ca NaM dAhiNaDDabharaha jAva vidisaM vA gacchaMtu?, tate NaM se kaNhe vAsudeve koMti devi evaM vayAsI-apUIvayaNA NaM piucchA! uttamapurisA vAsudevA baladevA cakkavaTTI taM gacchaMtu NaM devANuMppiyA ! paMca paMDavA dAhiNillaM veyAliM tattha paMDumahuraM NivesaMtu mamaM adiTThasevagA bhavaMtuttikaTTa koMti deviM sakkAreti sammANeti jAva paDivisajjeti 2 / X // 27 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ tate NaM sA koMtI devI jAva paMDussa eyamaTuMNivedeti, tate NaM paMDU paMca paMDave saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe puttA ! dAhiNillaM veyAli tattha NaM tubbhe paMDumahuraM Niveseha, tate NaM paMca paMDavA paMDussa raNNo jAva tahatti paDisuNeti sabalavAhaNA hayagayaraha-pavarajoha-kaliyAe cAuraMgiNIe seNAe saddhi saMparivuDA hatthigaNAurAo paDiNikkhamaMti 2 jeNeva dakkhiNille veyAlI teNeva uvAgacchaMti 2 paMDumahuraM nagari / 279 // niveseti 2 tattha NaM te vipulabhogasamitisamaNNAgayA yAvi hotthA 3 ||suutrN133|| 'egaTThiya'tti nau: 'nUmaMti'tti gopayanti 1 / zrAnta:-khinna: tAnta-taraNDakAGkSAvAn jAta: paritAnta:-sarvathA khinna: ekArthikA vaite 'icchaMtaehiM ti icchayA yUI kayAcidityarthaH 2 / 'viyAlie'tti velAtaTe iti 3 // sUtraM 133 // tate NaM sA dovaI devI annayA kayAI AvaNNasattA jAyA yAvi hotthA, tate NaM sA dovatI devI NavaNhaM mAsANaM jAva surUvaM dAragaM payAyA sUmAlaM NivvattabArasAhassa imaM eyArUvaM jamhA NaM amhaM esa dArae paMcaNDaM paMDavANaM putte dovatIe attae taM hou amhaM imassa dAragassa NAmadhejjaM paMDuseNe, tate NaM tassa dAragassa ammApiyaroNAmadheja karenti paMDuseNatti, bAvattari kalAo jAva bhogasamatthe jAe juvarAyA jAva viharati, therA samosaDhA parisA niggayA paMDavA niggayA dhamma soccA evaM vayAsI-jaM NavaraM devANuppiyA ! dovatiM devi ApucchAmo paMDuseNaM ca kumAraM rajje ThAvemo tato pacchA devANuppiyA! aMtie muMDe bhavittA jAva pavvayAmo, ahAsuhaM devANuppiyA!, tate NaM te paMca paMDavA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchaMti 2 dovatiM devi saddAveMti 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! amhehiM therANaM aMtie dhamme NisaMte jAva pavvayAmo tumaM devANuppie! kiM karesi, ?, tate NaM sA dovatI devI te paMca paMDave vayAsI-jati NaM tubbhe devANuppiyA! saMsArabhauvvigA pavvayaha mamaM ke aNNe AlaMbe vA jAva bhavissati ?, ahaMpi ya NaM saMsArabhaubviggA devANuppiehi saddhi pavvatissAmi, tate NaM te paMca paMDavA paMDuseNassa abhiseo jAva rAyA jAe jAva rajjaM pasAhemANe viharati 1 / tate NaM te paMca paMDavA dovatI ya devI annayA kayAI paMDuseNaM rAyANaM ApucchaMti, tate NaM se paMDuseNe rAyA koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho! devANuppiyA! nikkhamaNAbhiseyaM jAva uvaTThaveha purisa-sahassa-vAhaNIo sibiyAo uvaTThaveha jAva paccoruhaMti jeNeva therA teNeva uvAgacchaMti 2 jAva Alitte NaM jAva samaNA jAyA cohassa puvvAiM ahijjati 2 bahUNi vAsANi chaTTha-TThama-dasama-duvAlasehi mAsaddhamAsakhamaNehi appANaM bhAvemANA viharaMti 2 ||suutrN 134 // // 279 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.16 sU. 120-1 tate NaM sA dovatI devI sIyAto paccorUhati jAva pavvatiyA suvvayAe ajjAe sissiNIyattAe dalayati, ikkArasa aMgAI ahijjai bahUNi vAsANi chaTTha-TThama-dasama-duvAlasehiM jAva viharati ||suutrN 135 // : tate NaM therA bhagavaMto annayA kayAI paMDumahurAto NayarIto sahasaMbavaNAo ujjANAo paDiNikkhamaMti 2 bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti, teNaM kAleNaM 2 arihA ariTThanemI jeNeva suraTThAjaNavae teNeva uvAgacchati 2 suradvAjaNavayaMsi saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati, tate NaM bahujaNo annamannassa evamAtikkhai-evaM khalu devANuppiyA! arihA ariTenemI suraTThAjaNavae jAva viharati, tate NaM se likAdIdha nidAnaM juhichillapAmokkhA paMca aNagArA bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA annamannaM saddAveMti 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! arahA puna aridvanemI puvvANupuvIe jAva viharae, ta seyaM khalu amhaM therA ApucchittA arahaM ariTThanemi vaMdaNAe gamittae, annamannassa eyamaTTha paDisuNeti 2 jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchaMti 2 there bhagavaMte vaMdaMti NamaMsaMti 2 ttA evaM vayAsI-icchAmo NaM tumbhehiM abbhaNunnAyA samANA arahaM ariTThanemi jAva gamittae, ahAsuhaM devANuppiyA? tate NaM te juhiDilla-pAmokkhA paMca aNagArA therehiM abbhaNunnAyA samANA there bhagavaMte vadaMti NamaMsati 2 therANaM aMtiyAo paDiNikkhamaMti mAsaMsAseNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM gAmANugAma duIjjamANA jAva jeNeva hatthakappe nayare teNeva uvAgacchanti / hatthakappassa bahiyA sahasaMbavaNe ujjANe jAva viharaMti, tate NaM te juhiTThillavajjA cattAri aNagArA mAsakhamaNa-pAraNae paDhamAe porasIe sajjhAyaM kareMti bIyAe evaM jahA goyamasAmI NavaraM juhiTThillaM ApucchaMti jAva aDamANA bahujaNasaI NisAti-evaM khalu devANuppiyA! arahA ariTThanemI ujjitaselasihare mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM paMcahiM chattIsehiM aNagArasaehiM saddhi kAlagae jAva pahINe 2 / / tate NaM te juhichillavajjA cattAri aNagArA bahujaNassa aMtie eyamaTuM soccA hatthakappAo paDiNikkhamaMti 2 jeNeva sahasaMbavaNe ujjANe jeNeva juhiTThille aNagAre teNeva uvAgacchaMti 2 bhattapANaM paccavekhaMti (paccakkhaMti) 2 gamaNAgamaNassa paDikkamati 2 esaNamaNesaNaM AloeMti 2 bhattapANaM paDidaMseMti 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! jAva kAlagae taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA! // 28 // imaM puvvagahiyaM bhattapANaM paridvavettA settujhaM pavvayaM saNiyaM saNiyaM durUhittae saMlehaNAe jhUsaNAe jhosiyANaM kAlaM aNavakaMkhamANANaM viharittaettikaTTa aNNamaNNassa eyamaTuM paDisuNeti 2 taM pubbagahiyaM bhattapANaM egaMte pariTThaveMti 2 jeNeva settuo pavvae teNeva uvAgacchaMti 2 MAKASGANGA
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 281 // ttA settujhaM pavvayaM durUhaMti 2 jAva kAlaM aNavakaMkhamANA viharaMti, tate NaM te juhiTThillapAmokkhA paMca aNagArA sAmAiya-mAtiyAti cohasapuvvAiM bahUNi vAsANi domAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosittA jassaTThAe kIrati NaggabhAve jAva tamaTThamArAheMti 2 aNaMte jAva kevalavaraNANadaMsaNe samuppanne jAva siddhA 3 ||suutrN 136 // tate NaM sA dovatI ajjA suvvayANaM ajjiyANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasaaMgAti ahijjati 2 bahUNi vAsANi sAmaNNa-pariyAgaM pAlayittA mAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhosettA saTTi bhattAI aNasaNAe chedettA AloiYapaDikkaMtA kAlamAse kAlaM kiccA baMbhaloe uvavannA, tattha NaM atthegatiyANaM devANaM dasa sAgarovamAiM ThitI pannattA, tattha NaM duvatissa devassa dasa sAgarovamAI ThitI pannattA, se NaM bhaMte ! duvae deve tato jAva mahAvidehe vAse jAva aMtaM kaahiti| evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavaMyA mahAvIreNaM AigareNaM titthagareNaM jAva saMpatteNaM solamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNattettibemi ||suutrN 137 / solasamaM nAyajjhayaNaM samattaM // 16 // ihApi sUtre upanayo na dRzyate, evaM cAsau draSTavya:- "subahupi tavakileso niyANadoseNa dUsio sNto| na sivAya dovatIe jaha kila sukumAliyAjamme // 1 // " athavA- "amaNunamabhattIe patte dANaM bhave aNatthAya / jaha kaDuyatuMbadANaM nAgasiribhavaMmi dovaie // 2 // tti [subahurapi tapa:klezo nidAnadoSeNa dUSita: san / na zivAya draupadyA yathA sukumArikAjanmani // 1 // amanojJamabhaktyA pAtre dAnaM bhavedanAya / yathA kaTutumbadAnaM nAgazrIbhave draupadyA api // 2 // ] samAptaM SoDazajJAtAdhyayanavivaraNam // 16 // * * * * * * M // 28 // // 17 // atha azvAkhyaM sptdshaadhyynm|| 000000000 atha saptadazaM vyAkhyAyate,asya ca pUrveNa sahAyabhisambandha:-ihAnantarAdhyayane nidAnAt kutsitadAnAdvA anartha ukta iha tvindriyebhyo'niyantritebhya: sa ucyate, ityevaMsambaddhamidam hI
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAim // 282 // jati NaM bhaMte! samaNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM solasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte sattarasamassa NaM bhaMte NAyajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe pannatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 hatthisIse nayare hotthA, vaNNao, tattha NaM kaNaga NAmaM rAyA hotyA, vaNNao, tattha NaM hatthisIse Nayare bahave saMjattANAvA- vANiyagA parivasaMti aDDA jAva bahUjaNassa aparibhUyA yAvi hotthA, tate NaM tesi saMjattANAvAvANiyagANaM annayA egayao jahA arahaNNao jAva lavaNasamudaM aNegAI joyaNasayAI ogADhA yAvi hotthA, tate NaM tesiM jAva bahUNi uppAtiyasayAtiM jahA mAgaMdiyadAragANaM jAva kAliyavAe ya tattha samutthie, tate NaM sA NAvA teNaM kAliyavAeNaM AgholijjamANI 2 saMcAlijjamANI 2 saMkhohijjamANI 2 tattheva paribhamati 1 / tate NaM se NijjAmae NaTThamatIte NaTThasutIte NaTThasaNNe mUDhadisAbhAe jAe yAvi hotthA, Na jANai kayaraM desaM vA disaM vA vidisaM vA poyavahaNe avahitattikaTTa ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyati, tate NaM te bahave kucchidhArA ya kaNNadhArA ya gabbhillagA saMjattANAvAvANiyagA ya jaiNeva se NijjAmae teNeva uvAgacchaMti 2 evaM vayAsI kinnaM tumaM devANuppiyA ! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha ?, tate NaM se NijjAmae te bahave kucchidhArA ya 4 evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! NaTThamatIte jAva avahiettikaTTu tato ohamaNasaMka jAva jhiyAmi, tate NaM te kaNNadhArA tassa NijjAmayassa aMtie eyamaThThe soccA Nisamma bhIyA 5 NhAyA kayabalikammA karayala jAva bahUNaM iMdANa ya khaMdhANa ya jahA mallinAe jAva uvAyamANA 2 ciTThati 2 / tate NaM se NijjAmae tato muhuttaMtarassa laddhamatIte 3 amUDhadisAbhAe jAe yAvi hotthA, tate NaM se NijjAmae te bahave kucchidhArA ya 4 evaM vayAsI evaM khalu ahaM devANumpiyA ! laddhamatIe jAva amUDhadisAbhAe jAe, amhe NaM devANuppiyA! kAliyadIvaMteNaM saMvUDhA, esa NaM kAliyadIve Alokkati, tate NaM te kucchidhArA ya 4 tassa NijjAgamassa aMtie soccA haTThatuTThA paryAkkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva kAlIyadIve teNeva uvAgacchaMti 2 poyavahaNaM laMbeMti 2 egaTTiyAhiM kAliyadIvaM uttaraMti, tattha NaM bahave hiraNNAgare ya suvaNNAgare ya rayaNAgare ya vairAgare ya bahave tattha Ase pAsaMti, kiM te ? harireNusoNisuttagA AINaveDho, tate NaM te AsA te vANiyae pAsaMti tesiM gaMdhaM agghAyaMti 2 bhIyA tatthA uvviggA uvviggamaNA tato aNegAI joiNAti ubbhamaMti, se NaM tattha pauragoyarA paurataNa pANiyA nibbhayA niruvviggA suhaMsuheNaM viharaMti 3 / a. 16 TopadyA: svayaM varAjJA sU. 122 // 282 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ tae NaM saMjattAnAvA-vANiyagA aNNamaNNaM evaM vayAsI-kiNhaM amhe devANuppiyA! AsehiM ?, ime NaM bahave hiraNNAgarA ya suvaNNAgarA ya rayaNAgarA ya vairAgarA ya taM seyaM khalu ahaM hiraNNassa ya suMvaNNassa ya rayaNassa ya vairassa ya poyavahaNaM bharittaettikaTTa annamannassa eyamaTTha paDisuNeti 2 hiraNNassa ya suvaNNassa ya rayaNassa ya vairassa ya taNassa ya aNNassa ya kaTThassa ya pANiyassa ya poyavahaNaM bhareMti // 283 // 2 payakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIra-poyavahaNa-paTTaNe teNeva uvAgacchaMti 2 poyavahaNaM laMbeMti 2 sagaDIsAgaDaM sajjeMti 2 taM hiraNaM jAva vairaM ca egaTThiyAhiM poyavahaNAo saMcAreMti 2 sagaDIsAgaDaM saMjoiMti 2 jeNeva hatthisIsae nayare teNeva uvAgacchaMti 2 hatthisIsayassa nayarassa bahiyA aggujjANe satthaNivesaM kareMti 2 sagaDIsAgaDaM moeMti 2 mahatthaM jAva pAhuDaM geNhaMti 2 hatthisIsaM ca nagaraM aNupavisaMti 2 jeNeva kaNagakeU teNeva uvAgacchanti 2 jAva uvaNeti, tate NaM se kaNagakeU tesiM saMjuttANAvAvANiyagANaM taM mahatthaM jAva paDicchati 4 / / ||suutrN 138 // __ sarvaM sugama, navaraM naTThamatIetti-cakSurjJAnasya viSayAnizcAyakatvAt naSTazrutiko-niryAmakazAstreNa digAdivivecanasya karaNe azaktatvAt, naSTasaMjJo manaso ra bhrAntatvAt, kimuktaM bhavati? -mUr3ha:-avinizcito dizAM bhAgo-vibhAgo yasya sa mUDhadigbhAga: kukSidhArAdayo yaanpaatrvyaapaarvishessniyogin:2| _ 'hiraNNAgare'tyAdi, hiraNyAkarAMzca suvarNAkarAMzca ratnAkarAMzca vairAkarAMzca tadutpattibhUmirityartha: bahUMzcAtrAzvAn-ghoTakAn pazyanti sma, 'kiM te'tti kiMbhUtAn? atrocyate-'harI'tyAdi, 'AinnaveDho'tti AkIrNA-jAtyA: azvAH teSAM 'veDho'tti varNanArthA vAkyapaddhatirAkIrNaveSTaka; sa cAyaM-"harireNusoNisuttagaka skvilmjjaarpaaykukkddboNddsmuggysaamvnnaa| gohumagoraMgagorIpADalagorA pavAlavaNNA ya dhUmavaNNA ya kei // 1 // talapattariTThavaNNA sAlIvannA ya bhAsavannA y| keI jaMpiyatilakIDagA ya soloyariTThagA ya puMDapaiyA ya kaNagapaTThA ya keI // 2 // cakkAgapiTThavaNNA sArasavaNNA ya haMsavaNNA ya keii| keittha abbhavannA pakkatalamehavannA ya bahuvannA ya kei // 3 // saMjhANurAgasarisA suyamuhaguMjaddharAgasarisa'ttha keii| kA elApADalagorA sAmalayAgavalasAmalA puNo kei||4|| bahabe anne aNiddesA sAmAkAsIsarattapIyA accaMtavisuddhAvi ya NaM AiNNajAikulaviNIyagayamaccharA hayavarA jahovaesakamavAhiNo'vi ya NaM sikkhAviNIyaviNayAta SHghaNavaggaNadhAvaNadhoraNattivaIjaINasikkhiyagai, kiM te?, maNasAvi uvvihaMtAI aNegAiM AsasayAI pAsaMti"tti tatra haridreNavazca-nIlavarNapAMsava: zroNisUtrakaM ca-bAlakAnAM varmAdidavarakarUpaM kaTIsUtraM, taddhi prAya: kAlaM bhavati, saha kapilena-pakSivizeSeNa yo mArjAro-biDAla: sa ca tathA
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAim // 284 / / 'pAdakukkuTa-kukkuTavizeSa: sa ca tathA boDaM-karpAsIphalaM tasya samudrakaM sampuTamabhinnAvasthaM karpAsIphalamityarthaH tacceti dvandvastata eSAmiva zyAmo varNo yeSAM te tathA, iha ca sarvatra dvitIyArthe prathamA, atastAniti, tathA godhUmo-dhAnyavizeSaH tadvad gauramaGgaM yeSAM te tathA gaurI yA pATalA- puSpajAtivizeSastadvadye gaurAste tathA tata: padadvayasya karmadhAraya; godhUmagaurAGgagaurapATalAgaurAstAn, tathA pravAlavarNAMzca-vidrumavarNAn abhinavapallavavarNAn vA raktAnityarthaH dhUmavarNAzca dhUmravarNAn pANDurAnityartha; kei'tti kAMzcinna sarvAnityarthaH idaM ca harItyata Arabhya boNDazabde kalpitArddharUpakaM bhavati // 1 // talapatrANi - tAlAbhidhAnavRkSaparNAniSThA . ca-madirA tadvadvarNo yeSAM te talapatrariSThAvarNAstAn, tathA zAlivarNAMzca zuklAnityartha; 'bhAsavaNNA ya'tti bhasmavarNAMzca bhASo vA pakSivizeSastadvarNAMzca kAMzcidityarthaH, 'jaMpiyatilakIDagA ya'tti yApitA:- kAlAntaraprApitA ye tilAH- dhAnyavizeSAsteSAM te kITakA: - jIvavizeSAstadvaMd ye varNasAdharmyAt te tathA tAzca yApitatilakITakAMzca 'soloyariTThagA yatti sAvalokaM sodyotaM yadriSThakaM-ratnavizeSastadvadhe varNasAdharmyAt te sAvalokariSThAstAMzca 'puMDapaiyA vatti puNDAni dhavalAni padAni - pAdA yeSAM te tathA te eva puNDapadikAstAMzca tathA kanakapRSThAn kAMzciditirUpakaM // 2 // 'cakkAgapiTThavaNNa'tti cakravAka:-pakSivizeSastatpRSThasyeva varNo yeSAM te tathA tAn sArasavarNAMzca haMsavarNAn kAMzcid iti padyArddha, 'ketittha abbhavaNNeti kAMzcidattAbhravarNAn 'pakkatalamehavaNNA ya'tti pakvapatro yastalaH- tAlavRkSaH sa ca meghazceti vigrahastasyeva varNoM yeSAM te tathA tAn 'paviralamehavaNNa'tti kvacitpAThaH, tathA 'bahuvaNNA kei'tti babhruvarNAn kAMzcitpiGgAnityartha, bAhuvarNAniti kvacit dRzyate, rUpakamidaM // 3 // tathA 'saMjhANurAgasarisa 'tti sandhyAnurAgeNa sadRzAn varNata ityarthaH, 'suyamuhaguMjaddharAgasarisatthakei 'tti zukamukhasya guJjArddhasya ca pratItasya rAgeNa sadRzo rAgo yeSAM te tathA tAn atra - iha kAMzcidityartha 'elApADalagora 'ti elApATalA-pATalAvizeSo'thavA elA ca pATalA ca tadbhavat gaurA ye te tathA tAn, 'sAmalayAgavalasAmalA puNo kei tti zyAmalatA- priyaGgalatA gavalaM ca-mahiSazRGgaM tadvat zyAmalAn-zyAmAn punaH kAMzciditi rUpakaM // 4 // 'bahave anne ya niddese'tti ekavarNenAvyapadezyAnityartha, ata evAha 'sAmAkAsIsarattapiya'tti zyAmakAzca kAzIsaM rAgadravyaM tadvadye te kAsIsAste ca raktAzca pItAzca ye te tathA tAn zabalAnityartha, 'acvaMtavisuddhAvi ya NaM ta nirdoSAMzcetyarthaH NamityalaGkAre 'AiNNaz2AikulaviNIyagayamacchara 'tti AkIrNAnAM javAdiguNayuktAnAM sambandhinI jAtikule yeSAM te tathA te ca te vica gatamatsarAzca-parasparAsahanavarjitA nirmasakA veti tathA tAn 'hyavara'tti hayAnAM azvAnAM madhye varAn pradhAnAnityartha, 'jahovadesakamavAhiNo'vi ya NaM ti yathopadezakramamiva-upadiSTaparipATya-natikrameNaiva voDhuM zIlaM yeSAM te tathA tAnapi ca NamityalaGkAre, 'sikkhAviNIyaviNaya'tti zikSayeva- azvadamakapuruSa zikSAkaraNAdiva vinIta:- avAptaH vinayo yaiste tathA tAn, 'laMghaNavaggaNadhAvaNadhoraNativaIjaiNasikkhiyagai 'tti laGghanaM garttAdInAM a. 16 nRpAgamaH sU. 123 // 284 //
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ valganaM-kUInaM dhAvana-vegavad gamanaM dhoraNaM-caturatvaM gativiSayaM tripadI-mallasyeva raGgabhUmyAM gativizeSa: etadrUpA javinI-vegavatI zikSiteva zikSitA gatiryaiste tathA ghara tAn, kiM te iti kimaparaM, 'maNasAvi uvvihaMtAIti manasA'pi-cetasA'pi na kevalaM vapuSA 'uvvihaMtAIti utpatanti, 'aNegAI AsasayAIti na kevalamazvAnekaikaza: api tu azvazatAni pazyanti smeti, gamanikAmAtrametadasya varNakasya bhAvArthastu bahuzrutabodhya iti / // 285 // 'pauragoyara'tti' pracuracaraNakSetrA: 3 ||suutrN 138 // te saMjuttANAvA-vANiyage evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! gAmAgara jAva AhiMDaha lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM 2 poyavahaNeNaM ogAhaha taM asthi yAI kei bhe kahici accherae diTThapuvve?, tate NaM te saMjuttANAvA-vANiyagA kaNagakeuM evaM vayAsI-evaM khalu amhe devANuppiyA! iheva hatthisIse nayare parivasAmo taM ceva jAva kAliyadIvaMteNaM saMvUDhA, tattha NaM bahave hiraNNAgarA ya jAva bahave tattha Ase, kiM te?, harireNu jAva aNegAI joyaNAI ubbhamaMti, tate NaM sAmI! amhehiM kAliyadIve te AsA accherae diTTapuvve, tate NaM se kaNagakeU tesiM saMjattagANaM aMtie eyamaDhe soccA te saMjattae evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! mama koDuMbiyapurisehiM saddhi kAliyadIvAo te Ase ANeha, tate NaM se saMjattAnAvA-vANiyagA kaNagakeuM evaM vayAsI-evaM sAmittikaTTa ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNeti 1 / tate NaM kaNagakeU koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! saMjattaehiM saddhiM kAliyadIvAo mama Ase . ANeha, tevi paDisuNeti, tate NaM te koDuMbiyapurisA sagaDIsAgaDaM sajjeMti 2 tattha NaM bahUNaM vINANa ya vallakINa ya bhAmarINa ya kacchabhINa yabhaMbhANa ya chabbhAmarINa ya vicittavINANa ya annesiM ca bahUNaM sortidiya-pAuggANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti 2 bahUNaM kiNhANa ya jAva sukkilANa ya kaTThakammANa ya 4 gaMthimANa ya 4 jAva saMghAimANa ya annesiM ca bahUNaM cakkhidiya-pAuggANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti * 2 bahUNaM koTThapuDANa yA keyaipuDANa ya jAva annesiM ca bahUNaM ghANidiya-pAuggANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti 2 bahussa khaMDassa ya gulassa ya sakkarAe ya macchaMDiyAe ya pupphuttarapaumuttarAe annesi ca jibhidiyapAuggANaM davvANaM bhareMti 2 bahUNaM koyavayANa ya kaMbalANa ya pAvaraNANa ya navatayANa ya malayA (sagA) Na ya masUrANa ya silAvaTTANa jAva haMsagabbhANa ya annesiM ca phAsiMdiya-pAuggANaM davvANaM jAva bhareMti 2 sagaDIsAgaDaM joeMti 2 jeNeva gaMbhIrae poyaTThANe teNeva ya uvAgacchaMti 2 sagaDIsAgaDaM moeMti 2 poyavahaNaM sajjeMti 2 tesi I ukkiThThANaM saddapharisa-rasarUvagaMdhANaM kaTThassa ya taNassa ya pANiyassa ya taMdulANa ya samiyassa ya gorasassa ya jAva annesiM ca bahUNaM X // 285 //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharmakathAGgam a.16 varamaNDapaH jinapUjA // 286 / / poyavahaNa-pAuggANaM poyavahaNaM bhareMti 2 dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva kAliyadIve teNeva uvAgacchaMti 2 poyavahaNaM laMbeMti 2 tAI ukkiTThAI saddapharisarasarUvagaMdhAI egaTThiyAhi kAliyadIvaM uttAreMti 2 jahiM 2 ca NaM te AsA AsayaMti vA sayaMti vA ciTuMti vA tuyaTRti vA tahiM 2 ca NaM te koDuMbiyapurisA tAo vINAo ya jAva vi cittavINAto ya annANi bahUNi soiMdiya-pAuggANi yadavvANi samuddIremANA ciTThati tesiM pariperaMteNaM pAsae ThaveMti 2 NiccalA NipphaMdA tusiNIyA cittuNtir| jastha 2 te AsA AsayaMti vA jAva tuyaTRti vA jattha jattha NaM te koDuMbiyapurisA bahUNi kiNhANi ya5 kaTThakammANi ya jAva saMghAimANi ya annANi ya bahUNi cakkhidiya-pAuggANi ya davvANi ThaveMti, tesiM pariperaMteNaM pAsae ThaveMti 2 NiccalA NipphaMdA tusiNAyA ciTuMti, jastha 2 te AsA AsayaMti 4 tattha 2 NaM te koDuMbiyapurisA tesiM bahUNaM koTThapuDANa ya jAva pADalapuDANa ya annesiM ca bahUNi ghANidiya-pAuggANaM davvANaM puMje ya Niyare ya kareMti 2 tesiM pariperaMte jAva ciTThati, jattha 2 NaM te AsA AsayaMti 4 tattha 2 te koDuMbiya purisA gulassa jAva annesiMca bahUNaM jibhidiya-pAuggANaM davvANaM puMje ya nikare ya kareMti 2 viyarae khaNaMti 2 gulapANagassa khaMDapANagassa pA(po)rapANagassa annesiM ca bahUNi pANagANaM viyare bhareMti 2 tesiM pariperaMteNaM pAsae ThaveMti jAva ciTuMti jahiM 2 ca NaM te AsA AsayaMti 4 tahiM 2 ca te te koDuMbiyapurisA bahave koyavayA ya jAva silAvaTTayA aNNANi ya phAsiMdiyApAugAI atthuyapaccatthuyAiM ThaveMti 2 tersi pariperaMteNaM jAva ciTuMti, tate NaM te AsA jeNeva ete ukkiTThA sahapharisa-rasarUvagaMdhA teNeva uvAgacchaMti 2 tattha NaM atthegatiyA AsA apuvvA NaM ime saddapharisa-rasarUvagaMdhA itikaTTa tesu ukkidvesu saddapharisa-rasarUvagaMdhesu amucchiyA 4 tesiM ukkiTThANaM sadde jAva gaMdhANaM dUraMdUreNaM avakkamaMti, te NaM tattha pauragoyarA paurataNa-pANiyA NibbhayA NirubiggA suhaMsuheNaM viharaMti, evAmeva samaNAuso! jo amhaM NiggaMtho vA 2 saddapharisarasarUvagaMdhA No sajjati No rajjati No gijjhati No mujjhati No ajjhovavajjati se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM 4 accaNijje jAva vItivayati3 ||suutrN 139 // 'vINANa yetyAdi, vINAdInAM tantrIsaGkhyAdikRto vizeSaH, bhaMbhA-DhakkA 'koTThapuDe'tyAdi, koSThapuTe ye pacyante te koSThapuTA-vAsavizeSAH teSAM ca, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-'pattapuDANa ya' patrANi tamAlapatrAdIni 'coyapuDANa ya' 'coya'tti tvakpuTaM-patrAdimayaM tadbhAjanaM 'tagarapuDANa ya elApuDANa ya hiriberapuDANa ya caMdaNapuDANa ya kuMkumapuDANa ya osIrapuDANa ya caMpagapuDANa ya maruagapuDANa ya damaNagapuDANa ya jAtipuDANaM ya jUhiyApuDANa // 286 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 28 // kAya malliyApuDANa ya nomAliyApuDANa ya vAsaMtiyApuDANa ya keyaipuDANa ya kappUrapuDANa ya pADalapuDANa yatti, iha tagarAdIni gandhadravyANi gAndhikaprasiddhAni, hiriberaM-vAlaka: usIraM-veraNImUlaM, kecittu puSpajAtivizeSA: lokaprasiddhA, puSpajAtayazca prAyo yadyapi bahudinakSamA na bhavanti tathA'pyupAyata: katipayadinakSamA: sambhAvyante, na ca zuSkatAyAmapi tAsAM sarvathA sugandhAbhAva iti tadgrahaNamihAduSTamiti, tathA 'bahussa'tti baho: khaNDAde: puSpottarA padmottarAca zarkarAbhedAveva, 'koyavagANa yatti rUtapUritapaTAnAM prAvArA:-prAvaraNavizeSA navatAni-jInAni malayAni masUrakANi cAsanavizeSA;, athavA malayAni-malayadezotpannA: vastravizeSA; pAThAntareNa masagANa yatti mazakA:-kRttimaNDitA: vastravizeSA: zilApaTTA:-masRNazilA, 'samiyassa'tti kaNikkAyA: 2 ||suutrN 139 // tattha NaM atthegatiyA AsA jeNeva ukkiTTha-saddapharisa-rasarUvagaMdhA teNeva uvAgacchaMti 2 tesu ukkiDesu saddapharisa 5 mucchiyA jAva ajjhovavaNNA AseviuM payatte yAvi hotthA, tate NaM te AsA ee ukkiDe sadda 5 AsevamANA tehiM bahUhiM kUDehi ya pAsehi ya galaesu ya pAesu ya bajhaMti, tate NaM te koDubiyA ee Ase giNhaMti 2 egaTThiyAhi poyavahaNe saMcAreMti 2 taNassa kaTThassa jAva bhareMti, tate NaM te saMjattA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIra-poyapaTTaNe teNeva uvAgacchanti 2 poyavahaNaM laMbeMti 2 te Ase uttAreMti 2 jeNeva hatthisIse Nayare jeNeva kaNagakeU rAyA teNeva uvAgacchanti 2 ttA karayala jAva vaddhAveMti 2 te Ase uvaNeti, tate NaM se kaNagakeU tesiM saMjattAMnAvAvANiyagANaM ussukkaM vitarati 2 sakkAreti saMmANeti 2 ttA paDivisajjeti, tate NaM se kaNagakeU koDuMbiyapurise saddAvei 2 sakkAreti samANeti 2 ttA eDivisajjeti 1 / / ____tate NaM se kaNagakeU Asamaddae saddAveti 2 evaM vayAsI-tubbhe NaM devANuppiyA! mama Ase viNaeha, tate NaM te AsamaddagA tahatti paDisugaMti 2 te Ase bahUhiM muhabaMdhehi ya kaNNabaMdhehi NAsAbaMdhehi ya bAlabaMdhehi ya khurabaMdhehi ya kaDagabaMdhehi ya khaliNabaMdhehi ya uvIlaNehi (ahilANehi) ya paDiyANehi ya aMkaNAhi ya velappahArehi ya ci (ca, vi) ttappahArehi ya layappahArehi ya kasappahArehi ya chivappahArehi ya viNayaMti 2 kaNagakeussa ranno uvaNeti 2 tate NaM se kaNagakeU te Asamaddae sakkAreti 2 paDivisajjeti, tate NaM te AsA bahUhi muhabaMdhehi ya jAva chivappahArehi ya bahUNi sArIra-mANasANi dukkhAtiM pAveMti, evAmeva samaNAuso! jo amhaM NiggaMtho vA 2 pavvaie samANe i8su saddapharisa jAva gaMdhesu ya sajjati rajjaMti gijhaMti mujhaMti ajjhovavajjati se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANa ya jAva sAviyANa ya hIlaNijje jAva aNupariyaTTissati 2 ||suutrN 140 // // 287 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha jJAtAdharma kathAmA // 288 // .. 'khaliNabaMdhehi yatti khalinai-kavikai; uvIlaNehi yatti avapIDanAbhirbandhanavizeSaiH pAThAntare ahilANehiM' mukhabandhanavizeSaiH paDiyANaehi yatti paTatAnakaM paryANasyAdho yaddIyati iti, zeSaM prAya: prasiddhaM 2 // sUtraM 140 // athendriyAsaMvRtAnAM svarUpasyendriyAsaMvaradoSasya cAbhidhAyakaM gAthAkadambakaM vAcanAntare'dhikamupalabhyate, tatrakala-ribhiya-mahura-taMtI-tala-tAla-vaMsa-kauhAbhirAmesu / saddesu rajjamANA ramaMtI soiMdiyavasaTTA // 1 // soiMdiya-duddantattaNassa aha ettio havati doso| dIvigaruya-masahaMto vahabaMdhaM tittiro patto // 2 // thaNa-jahaNa-vayaNa-kara-caraNa-NayaNa-gavviya-vilAsiya-gatIsu / rUvesu rajjamANA ramaMti cakkhidiyavasaTTA // 3 // cakkhidiya-duiMtattaNassa aha ettio bhavati doso| jaM jalaNaMmi jalaMte paDati payaMgo abuddhIo // 4 // aguru-vr-pvr-dhuuvnn-uuy-mllaannulebnn-vihiisu| gaMdhesu rajjamANA ramaMti ghANidiyavasaTTA // 5 // ghANidiyaduiMtattaNassa aha ettio havai doso| jaM osahigaMdheNaM bilAo niddhAvatI urago // 6 // tittakaDayaM kasAyaba maharaM bhkhjj-pejjlejjhes| AsAyaMmi u giddhA ramaMti jibhidiyavasaTTA // 7 // jibhidiya-dudaMtattaNassa aha ettio havai doso| jaMgalalaggukkhitto phurai thalavirallio maccho // 8 // uubhayamANasuhehi ya savibhava-hiyaya-gamaNa-nivvuikaresu / phAsesu rajjamANA ramaMti phAsidiya-vasaTTA // 9 // phAsiMdiya-duItattaNassa aha ettio havai doso| jaM khaNai matthayaM kuMjarassa lohaMkuso tikkho // 10 // kala-ribhiya-mahura-taMtI-tala-tAla-vaMsa-kauhAbhirAmesu / saddesu je na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 11 // thaNa-jahaNa-vayaNa-kara-caraNa-nayaNa-gabviya-vilAsiya-gatIsu / rUvesu je na rattA vasaTTamaraNaM na te marae // 12 // agaru-vara-pavara-dhUvaNa-uuya-mallANulevaNa-vihIsu / gaMdhesu je na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 13 // tittakaDuyaM kasAyaM va mahuraM bahukhajja-pejjalejjhesu / AsAye je na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 14 // uu-bhayamANa-suhesu ya savibhava-hiyayamaNaNivbuikaresu / phAsesu je na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 15 // saddesu ya bhaddayapAvaesu soyavisayaM uvagaesu / tuTTeNa va ruTeNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 16 // ||288 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 289 // rUvesu ya bhaddaga-pAvaesu cakkhuvisayaM uvagaesu / tuTeNa va rudruNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 17 // gaMdhesu ya bhaddayapAvaesu ghANavisayaM uvagaesu / tudveNa va rudveNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 18 // rasesu ya bhaddayapAvaesa jibbhavisayaM uvagaesu / tudruNa va rudruNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 19 // phAsesu ya bhaddayapAvaesa kAyavisayaM uvagaesu / tuTeNa va rudveNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 20 // evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM sattarasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe pannattettibemi ||suutrN 141 // sattarasamaM kaI nAyajjhayaNaM samattaM // 17 // _ 'kalaribhiyamahurataMtI-talatAlavaMsakakuhAbhirAmesutti kalA:-atyantazravaNahRdayaharA: avyaktadhvanirUpA athavA kalAvanta:-pariNAmavanta ityartha: ribhitA:-svaragholanAprakAravanta: madhurA:-zravaNasukhakarA ye tantrItalatAlavaMzA: te tathA, tatra tantrI-vINA talatAlA:-hastatAlA: athavA talA:-hastA: tAlA:-kaMsikA: vaMzA:- veNava; iha ca tantryAdaya: klaadibhiHshbddhmevishessitaa:shbdkaarnntvaatte ca te kakudA:-pradhAnA: svarUpeNAbhirAmAzca-manojJA iti karmadhArayo'tasteSu,ramanti-rati kurvantIti iti yoga, saddesu rajjamANA ramaMtI soiMdiyavasaTTa'tti zabdeSu-manojJadhvaniSu zrotoviSayeSu rajyamAnA-rAgavanta: zrotrendriyasyavazena-balena RtA:- pIDitA iti vigraha; ye zabdeSu rajyante-tatkAraNeSu tatryAdiSu zrotrendriyavazAdramante iti vAkyArtha; anena ca kAryata: zrotrendriyasvarUpamuktaM // 1 // 'soiMdiyaduItattaNassa aha ettio havai doso| dIviyaruyamasahaMto vahabaMdhaM tittiro patto' kaNThayA, navaraM zAkunikapuruSasambandhI paJjarasthatittiro dvIpikA ucyate tasya yo ravastamasahamAnaH svanilayAnnirgato vadha-maraNaM bandhaM ca-paJjarabandhanaM prApta ityarthaH // 2 // 'thaNajaghaNavayaNakaracaraNanayaNagavviyavilAsiyagaIsutti stanAdiSu tathA garvitAnAM-saubhAgyamAnavatInAM strINAM ya vilasitA-jAtavilAsA: savikArA gatayastAsucetyarthaH 'rUvesu rajjamANA ramaMti cakkhidiyavasaTTA' pratItameva / 3 / 'cakkhidiyaduiMtattaNassa aha ettio havai doso / jaMjalaNaMmi jalate sa paDai payaMgo abuddhIo' kaNThayA ||4||'aguruvrpvrdhuuvnnuuymllaannulevnnvihiisu / gaMdhesu rajjamANA ramaMti ghANidiyavasaTTA' kaNThayA, navaraM aguruvara-kRSNAgaru: pravaradhUpanAni-gandhayuktyupadezaviracitA dhUpavizeSA; 'uuyatti Rtau 2 yAnyupacitAni tAni ArttavAni mAlyAni-jAtyAdikusumAni anulepanAni ca-zrIkhaNDakuGkamAdIni vidhayaH- etatprakArA iti // 5 // ra
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'jili kathAnam a.16 dropadyAH kalyANakaratvaM sU. 127 'ghANidiyaduddantattaNassa aha ettio bhavati doso| jaM osahigaMdheNaM bilAo niddhAvaI ulago' kaNThyA // 6 // tittakaDuaMkasAyaMbamahuraM bahu kA khajjapejjalejjhesu / AsAyaMmi u giddhA ramaMti jibhidiyavasaTTA' pUrvavat, navaraM tiktAni-nimbakaTukAdIni kaTukAni-zRGgaberAdIni kaSAyANi-mudgAdIni jJAtAdharma amlAni-takrAdisaMskRtAni madhurANi-khaNDAdIni khAdyAni-kUramodakAdIni peyAni-jalamadyadugdhAdIni lehyAni-madhuzikhariNIprabhRtIni AsvAde-rase // 7 // 'jibhidiyaduiMtattaNassa aha ettio bhavai doso| jaM galalaggukkhitto phurai thalavirellio maccho' kaNThyA, navaraM galaM-biDiSaM tatra lagna: kaNThe viddhatvAt utkSipto-jalAduddhRtastata: karmadhArayaH, sphurati-spadante sthale-bhUtale 'virellio'tti prasArita: kSipta ityartha: ya: sa tathA ||8||'uubhymaannsuhesu ya svibhvhiyymnnnivvuikresu| phAsesu rajjamANA ramaMti phAsiMdiyavasaTTA' kaNThyA, navaraM RtuSu-hemantAdiSu bhajyamAnAni-sevyamAnAni sukhAni-sukhakarANi tAni tathA teSu, savibhavAni-samRddhiyuktAni mahAdhanAnItyartha; hitakAni-prakRtyanukUlAni savibhavAnAM vA-zrImatAM hitakAni yAni tAni tathA manaso nirvRtikarANi yAni tAni tathA tata: padatrayasya tavayasya vA karmadhArayo'tasteSu, srakcandanAGganAvasanatUlyAdiSu dravyeSyavati gamyate // 9 // 'phAsiMdiyaduiMtattaNassa aha ettio havai doso| jaM khaNai matthayaM kuMjarassa lohaMkuso tikkho' bhAvanA pratItaiva // 10 // athendriyANAM saMvare guNamAha- 'kalaribhiyamahurataMtItalatAlavaMsakakuhAbhirAmesu / saddesu je na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae' pUrvavat, navaramiha tantryAdayaH zabdakAraNatvenopacArAcchabdA evaM vivakSitA ata: zabdeSvityetasya vizeSaNatayA vyAkhyeyA; tathA vazena-indriyapAratantryeNa RtA: pIDItA vazArtA: vazaM vA-viSayapAratantryaM RtA:-prAptA vazArtA, teSAM maraNaM vazArttamaraNaM vazartamaraNaM vA na te 'marae'tti priyante chAndasatvAdekavacanaprayoge'pi bahuvacanaM vyAkhyAtamiti, // 11 / 'thaNajaghaNavayaNakaracaraNanayaNagabviyavilAsiyagaIsu / rUvesu je na rattA vasaTTamaraNaM na te marae' evamanyAstistro gAthA: pUrvoktArthA vAcyA hi // 12-13-14-15 // S upadezamindriyAzritamAha-saddesu ya bhaddayapAvaesu soyavisayaM uvagaesu / tuTeNa va rudruNa va samaNeNa sayA na hoyabvaM' kaNThyA , navaraM bhadrakeSu-manojJeSu pApakeSu-amanojJeSu krameNa tuSTena-rAgavatA ruSTena-roSavateti, evamanyA api catasro'dhyetavyA iti // 16-20 // iha vizeSopanayamevamAcakSate-"jaha so kAliyadIvo aNuvamasokkho taheva jaidhammo |jh AsA taha sAhU vaNiyavva'NukUlakArijaNA // 1 // jaha saddAiagiddhA pattA no pAsabaMdhaNaM aasaa| taha visaesa agiddhA bajhaMti na kammaNA sAhU // 2 // jaha sacchaMdavihAro AsANaM taha ya iha hA varamuNINaM / jaramaraNAI vivajjiya saMpattANaMdanivvANaM ||3||jh saddAisu giddhA baddhA AsA taheva visyryaa| pAveMti kammabaMdhaM paramAsuhakAraNaM // 290 //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 291 // ghoraM // 4 // jaha te kAliyadIvA NIyA annattha duhagaNaM pttaa| taha dhammaparibmaTThA adhammapattA ihaM jIvA // 5 // pAveMti kammanaravaivasayA ko sNsaarvaahyaaliie| AsappamaddaehiM va neraiyAihiM dukkhAI // 6 // [yathA sa kAlikadvIpo'nupamasaukhyastathA yatidharmaH / yathA'zvAstathA sAdhava: vaNija 4ivAnukUlakAriNo janAH // 1 // yathA zabdAdyeSu agRddhAH prAptA na pAzabandhanaM azvA: / tathA viSayeSu agRddhA badhyante na karmaNA sAdhavaH // 2 // yathA svacchandavihAro'zvAnAM tathAceha varamunInAM / jarAmaraNAni vivarya saMprAptA''nandaM nirvANaM // 3 // yathA zabdAdiSu gRddhA baddhA azvAstathaiva viSayaratAH / prApnuvanti karmabandhaM paramAsukhakAraNaM ghoram // 4 // yathA te kAlakadvIpAt nItA anyatra duHkhagaNaM prAptAH / tathA dharmaparibhraSTA: adharmaprAptA iha jIvA: // 5 // prApnuvanti karmanarapativazagatA: saMsAravAhyAlau azvapramardakairiva nairayikAdibhirduHkhAni // 6 // ] sUtraM 141 // iti saptadazaM jJAtaM vivaraNataH samAptam // 17 // // 18 // atha susamAkhyaM assttaadshjnyaataadhyynm|| aSTAdazamArabhyate, asya cAyaM pUrveNa sahAbhisambandhaH-pUrvasminnindriyavazavartinAmitareSAM cAnarthetarAvuktAviha tu lobhavazavartinAmitareSAM ca tAvevocyate 6 ityevaMsambaddhamidam jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM sattarasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte aTThArasamassa NaM bhaMte ? nAyajjhayaNassa samaNemaM jAva saMpatteNaM ke aDhe pannate?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe NAmaM nayare hotthA vaNNao tattha NaM ghaNNe satthavAhe bhaddA bhAriyA, tassa NaM ghaNNassa satthavAhassa puttA bhaddAe attayA paMca satyavAhadAragA hotyA, taMjahA-dhaNe dhaNapAle dhaNadeve ghaNagove ghaNarakkhie, tassa NaM dhaNassa satyavAhassa ghUyA bhaddAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAtIyA saMsamANAmaM dAriyA hotthA samAlapANipAyA, tassa NaM ghaNNassa satthavAhassa cilAe nAmaMdAsaceDe hotthA ahINa-paMciMdiyasarIre maMsovacie bAla-kIlAvaNa-kusale yAvihotthA, tate NaM se dAsaceDe suMsumAe pa // 291 //
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAriyAe bAlaggAhe jAe yAvi hotthA, suMsumaM dAriyaM kaDIe giNhati 2 bahUhiM dAraehi ya dArayAhi ya Dibhaehi ya DibhiyAhi ya kumAriehi Aja ya kumArayAhi ya saddhiM abhiramamANe 2 viharati 1 / / jAtAdharma a.16 tate NaM se cilAe dAsaceDe tesiM bahUNaM dAriyANa ya 6 appegatiyANaM khullae avaharati, evaM vaTTae ADoliyAto teMdusae pottullae nAradasyAkathAGgam ra sADollae appegatiyANaM AbharaNamallAlaMkAraM avaharati appegatie Aussati evaM avahasai nicchoDeti nibbhaccheti tajjeti appegatie tAleti, tate NaM te bahave dAragA ya.6 royamANA ya5 sANaM 2 ammApiUNaM Nivedeti, tate NaM tesiM bahUNaM dAragANa ya 6 ammApiyaro jeNeva - sU. 128 // 29 // ghaNNe satyavAhe teNeva uvAgacchaMti dhaNNaM satthavAhaM bahUrhi khejjaNAhi ya ruMTaNAhi ya uvalaMbhaNAhi ya khejjamANA ya ruMTamANA ya uvalaMbhemANA ya dhaNNassa eyamaTuM Nivedeti, tate NaM dhaNNe satthavAhe cilAyaM dAsaceDaM eyamaTuM bhujjo 2 NivAreMti No ceva NaM cilAe dAsaceDe uvaramati, tate NaM se cilAe dAsaceDe tesiM bahUNaM dAragANa ya6 appegatiyANaM khullae avaharati jAva tAleti, tate NaM te bahave dAragA ya 6 royamANA yajAva ammApiUNaM Nivedeti, tate NaM te AsuruttA 5 jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchaMti 2 ttA bahUhiM khijja jAva eyamaTuM Nivediti, tateNaM se dhaNNe satthavAhe bahUNaM dAragANaM 6 ammApiUNaM aMtie eyamaDhe soccA Asurutte cilAyaM dAsaceDaM uccAvayAhi AusaNAhiM Ausati uddhaMsati Ninpaccheti nicchoDeti tajjeti uccAvayAhiM tAlaNAhiM tAleti sAto gihAto Nicchubhati 2 ||suutrN 142 // sarvaM sugamaM navaraM 'khullae'tti kapakavizeSAn 'varttakAn' jatvAdimayagolakAn 'ADoliyAu'tti ruddhA unnaiyA iti vA yocyate, 'taMdUsae'tti kandukAn ra ye 'pottullae'tti vastramayaputrikA athavA paridhAnavastrANi, 'sADollae'tti uttarIyavastrANi, 'khejjaNAhi yatti khedanAbhiH khedasaMsUcikAbhi: vAgbhiH rudanAdibhi:-ruditaprAyAbhirupAlambhanAbhi:-yuktametadbhavAdRzAmityAdibhiriti 2 ||suutrN 142 // tate NaM se cilAedAsaceDe sAto gihAto nicchUr3he samANe rAyagihe nayare siMghADae jAva pahesudevakulesu yasabhAsu ya pavAsu yajUyakhalaesu yavesAgharesu ya pANaghareesu ya suhaMsuheNaM parivati, tate NaM se cilAe dAsaceDe aNohaTTie aNivArie sacchaMdamaI sairappayArI majjapasaMgI cojjapasaMgI maMsapasaMgI jUyappasaMgI vesApasaMgI paradArappasaMgI jAe yAvi hotthA, 1 / . // 292 / / ___ tase NaM rAyagihassa nagarassa adUrasAmaMte dAhiNapurathime disibhAe sIhaguhA nAmaM corapallI hotthA visamagirikaDagakoDaMbasaMniviTThA vaMsIkalaMkA kaDa)pAgAraparikkhittA chiNNaselavisamappavAyapharihovagUDhA egaduvArA aNegakhaMDI viditajaNaNiggamapavesA abhitarapANiyA ke
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 293 // sudullabhajalaperaMtA (jattha cauraMgabalaniuttAvi kUviyabalA hayamahiyapavara-vIraghAiyanivaDiyacindhadhayavaDayA kIraMti) subahussavi kUviyabalassa-Agayassa duppahaMsA yAvi hotthA, tattha NaM sIhaguhAe corapallIe vijae NAmaM coraseNAvatI parivasatI ahammie jAva adhamme keU samuTThie bahuNagaraNiggayajase sUre daDhappahArI sAhasIe saddavehI, se NaM tattha sIhaguhAe corapallIe paMcaNhaM corasayANaM AhevaccaM jAva viharati, tate NaM se vijae takkare coraseNAvatI bahUNaM corANa ya pAradAriyANa ya gaMThibheyagANa ya saMdhiccheyagANa ya khattakhaNagANa ya rAyAvagArINa ya aNadhAragANa ya bAlaghAyagANa ya vIsaMbhaghAyagANa ya jUyakArANa ya khaMDarakkhANa ya annesiM ca bahUNaM chinnabhinnabahirAhayANaM kuDaMge yAvi hotthA, tate NaM se vijae takkare coraseNAvatI rAyagihassa dAhiNapuracchimaM jaNavayaM bahUhiM gAmaghAehi ya nagaraghAehi ya goggahaNehi ya baMdiggahaNehi ya paMthakuTTaNehi ya khattakhaNaNehiM ya uvIlemANe 2 viddhaMsemANe 2 NitthANaM NiddhaNaM karemANe viharati 2 / / tate NaM se cilAe dAsaceDe rAyagihe bahUhiM asthAbhisaMkIhi ya cojjAbhisaMkIhi ya dArAbhisaMkIhi ya dhaNiehi ya jUikarehi ya parabbhavamANe 2 rAyagihAo nagarIo Niggacchati 2 jeNeva sIhaguphA corapallI teNeva uvAgacchati 2 vijayaM coraseNAvatI uvasaMpajjittANaM viharati, tate NaM se cilAe dAsaceDe vijayassa coraseNAvaissa agge asilaTThaggAhe jAe yAvi hotthA, jAheviya NaM se vijae coraseNAvatI gAmaghAyaM vA jAva paMthakoTTi vA kAuM vaccati tAhevi ya NaM se cilAe dAsaceDe subahupi hu kUviyabalaM hAyavimahiya jAva paDisehiti, puNaravi laDhe kayakajje aNahasamagge sIhaguhaM corapalli havvamAgacchati, tate NaM se vijae coraseNAvatI cilAyaM takkaraM bahUio coravijjAo ya coramaMte ya coramAyAo coranigaDIo ya sikkhAvei, tate NaM se vijae coraseNAvaI annayA kayAI kAladhammuNA saMjutte yAvi hotthA, tate NaM tAI paMcacorasayAti vijayassa coraseNAvaissa mahayA 2 iDDIsakkArasamudaeNaM NIharaNaM kareMti 2 bahUI loiyAtiM mayakiccAI karei 2 jAva vigayasoyA jAyA yAvi hotthA 3 / ___tate NaM tAI paMca corasayAti annamannaM saddAveMti 2 evaM vayAsI-evaM khalu amhaM devANuppiyA! vijae coraseNAvaI kAladhammuNA saMjutte ayaM ca NaM cilAe takkare vijaeNaM coraseNAvaiNA bahUio coravijjAo ya jAva sikkhAvie ta seyaM khalu amhaM devANuppiyA! cilAyaM takkaraM sIhaguhAe jorapallIe coraseNAvaittAe abhisiMcittaettikaTTa annamannassa eyamaTuM paDisuNeti 2 cilAyaM tIe sIhaguhAe coraseNAvaittAe abhisiMcaMti, tate NaM se cilAe coraseNAvatI jAe ahammie jAva viharati, tae NaM se cilAe coraseNAvatI coraNAyage 293 // DU paDU
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ dropadyA jAva kuDaMge yAvi hotthA, se NaM tattha sIhaguhAe corapallIe paMcaNhaM corasayANa ya evaM jahA vijao taheva savvaM jAva rAyagihassa dAhiNapuracchimillaM jaNavayaM jAva NitthANaM niddhaNaM karemANe viharati 4 ||suutrN 143 // ___ 'aNohaTTae'tti akArye pravarttamAnaM taM haste gRhItvA yo'paharati-vyAvarttayati tadabhAvAdanapahartRka: anapaghaTTako vA vAcA nivArayiturabhAvAdanivAraka; ata jAtAdharma a.16 kathAnam eva svacchandamati-nirargalabuddhirata evaM svairapracArI svacchandavihArI, cojjapasaMge'tti cauryaprasakta; athavA 'cojjatti AzcaryeSu kuheTakeSu prasakta ityrth;1| 'visamagirikaDagakolaMbasanniviTTha'tti viSamo yo'sau girikaTakasya-parvatanitambasya kolamba:-prAntastatra sanniviSTAnivezitA yA sA tathA, kolambo hi apahAraH // 294 // sU.129 loke'vanataM vRkSazAkhApramucyate iha copacArata: kaTakAmaM kolambo vyAkhyAta; 'vaMsIkalaMkapAgAraparikkhitta'tti vaMzIkalaGkA-vaMzajAlImayI vRtti: saiva ghara ghara prAkArastena parikSiptA-veSTitA yA sA tathA, pAThAntare tu vaMzIkRtaprAkAreti, 'chinnaselavisamappavAyaparihovagUDha'tti chinno-vibhakto'vayavAntarApekSayA ya: izailastasya sambandhino ye viSamA: prapAtA-gartA: ta eva parikhA tayopagUDhA-veSTitA yA sA tathA, ekadvArA-ekapravezanirgamamArgA, 'aNegakhaMDi'tti meM anekanazyannaranirgamApadvArA viditAnAmeva-pratItAnAM janAnAM nirgamapravezau yasyAM herikAdibhayAt sA tathA, abhyantare pAnIyaM yasyAH sA tathA, sudurlabhaM jalaM paryanteSu-bahiHpAzveSu yasyAH sA tathA, subahorapi 'kUviyabalassa'tti moSavyAvarttakasainyasyAgatasya duSpadhvaMsyA, vAcanAntare punarevaM paThyate 'jattha cauraMgabalaniuttAvikUviyabalA hayamahiyapavaravIraghAiyanivaDiyacindhadhayavaDayA kIratitti, atra caturNAmaGgAnAM hastyazvarathapadAtilakSaNAnAM 5 yaddalaM-sAmarthyaM tena niyuktAni-nitarAM saGgatAni yAni tAni tathA, 'kUviyabala'tti nivarttakasainyAnIti 2 / 'adhammie'tti adharmeNa caratItyadhArmikaH, yAvatkaraNAt 'adhammiTTe' adharmiSTo'tizayena nirddhA nistuMzakarmakAritvAt, 'adhammakkhAI adharmamAkhyAtuM zIlaM yasya sa tathA, 'adhammANue' adharme karttavye'nujJA-anumodanaM yasya so'dharmAnujJa: adharmAnugo vA 'adhammapaloI' adharmameva pralokayituM kA cha zIlaM yasyAsAvadharmapralokI 'adhammapalajjaNe' adharmaprAyeSu karmasu prakarSeNa rajyate ityadharmaprarajanaH, ralayoraikyamitikRtvA rasya sthAne lakAra: pA adhammasIlasamudAyAre' adharma eva zIla-svabhAva: samudAcArazca yatkiJcanAnuSThAnaM yasya sa tathA, 'adhammeNa ceva vittiM kappemANe viharati' adharmeNa-pApena ra AE sAvadyAnuSThAnenaiva dahanAGkananirlAJchanAdinA karmaNA vRtti-varttanaM kalpayan-kurvANo viharati-Aste sma 'haNachiMdabhiMdaviyattae' hana-vinAzaya chinda-dvidhA kuru bhiMda-kuMtAdinA bhedaM vidhehItyevaM parAnapi prerayan prANino vikRntatIti hanacchindabhindavikarttaka, hanetyAdayaH zabdA: saMskRte'pi na viruddhA, anukaraNarUpatvAdeSAM, kaI // 294 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'lohiyapANi' prANavikartano (nato) lohitau raktaraktatayA pANI-hastau yasya sa tathA, 'caMDe' caNDa: utkaTaroSatvAt, 'rudde' raudro nistUMzatvAt kSudraH kSudrakarmakAritvAt, kara sAhasika:-asamIkSitakAritvAt, 'ukkaMvaNavaMcaNamAyAniyaDikavaDakUDasAisaMpaogabahule' utkaJcanamutkocA, mugdhaM prati tatpratirUpadAnAdikamasadvayavahAraM kA kartuM pravRttasya pArzvavartivicakSaNabhayAt kSaNaM yattadakaraNaM tadutkaJcanamityanye, vaJcana-pratAraNaM mAyA-paravaJcanabuddhiH nikRti:-bakavRttyA kurkuTAdikaraNaM 1295 // adhikopacArakaraNena paracchalanamityanye mAyApracchAdanArthaM mAyAntarakaraNamityanye kapaTa-veSAdiviparyayakaraNaM kUTaM kArSApaNatulAvyavasthApatrAdInAmanyathAkaraNaM 3 'sAitti avizrambhaH eSAM samprayoga:-pravartanaM tena bahula: savA bahulo yasya sa tathA, nissIle' apagatazubhasvabhAva:'nivvae' aNuvratarahita:'nirguNo' guNavatarahita: "niSpaccakkhANaposahovavAse' avidyamAnapauruSyAdipratyAkhyAno'satparvadinopavAsazcetyarthaH 'bahUNaM dupayacauppayamiyapasupakkhisirIsavANaM ghAyAe vahAe ucchAyaNayAe adhammakeUsamuTThie'tti pratItaM navaraM ghAta:-prahAro vadho-hiMsA vyatyayo vA ucchAdanA-jAterapi vyavacchedanaM tadartha adharmaketuH' pApapradhAna: ketu-grahavizeSa: sa iva ya: sa tathA, dvipadAdisattvAnAM hi kSayAya yathA keturgrahaH samudgacchati tathA'yaM samutthita iti bhAvanA, bahunagareSu nirgataM-janamukhAniHsRtaM yaza:-khyAtiryasya sa tathA, sUro-vikramI dRDhaprahArI-gADhaprahAraH zabdaM lakSIkRtya vidhyati ya: sa: zabdavedhI, caurAdInyekAdaza padAni pratItAni, navaraM granthibhedakA:-nyAsakAnyathAkAriNa: ghurgharakAdinA vA ye granthIn chindanti, sandhicchedakA ye gRhabhittisandhIn vidArayanti, kSAtrakhAnakA ye sandhAnavarjitabhittI: kANayanti, 'aNadhAraya'ti RNaM-vyavaharakadeyaM dravyaM tadye teSAM dhArayanti, khaMDarakSA-daNDapAzikA, tathA chinnA-hastAdiSu bhinnA nAsikAdau bAhyA-dezAtra AhatA-daNDAdibhiH tato dvandva, kuDaMga-vaMzAdigahanaM tadvadyo durgamatvena rakSArthamAzrayaNIyatvasAdharmyAt sa tathA, 'nitthANa'ti sthAnabhraSTaM aggaasilaTThigAhitti purastAt khaDgayaSTigrAha: athavA agraya:-pradhAna: 4 ||suutrN 143 // tate NaM se cilAe coraseNAvatI annayA kayAI vipulaM asaNa 4 uvakkhaDAvettA paMca corasae AmaMtei tao pacchA NhAe kayabalikamme bhoyaNamaMDavaMsi tehiM paMcahiM corasaehiM saddhi vipulaM asaNaM 4 suraM ca jAva pasaNNaM ca AsAemANe 4 viharati, jimiyabhuttuttarAgae te paMca corasae vipuleNaM dhUvapuSphagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkAreti sammANeti 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! rAyagihe Nayare dhaNNe NAmaM satthavAhe aDDe, tassa NaM dhUyA bhaddAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAtiyA suMsumANAmaM dAriyA yAvi hotthA ahINA jAva surUvA, taM gacchAmo NaM devANuppiyA! dhaNNassa satthavAhassa gihaM viluMpAmo tubbhaM vipule dhaNakaNaga- rayaNamaNi-mottiyasaMkha-silappavAle mamaM suMsumA dAriyA, tate NaM te paMca corasayA cilAyassa eyamaTuM paDisuNeti 1 / / // 295 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma gaveSaNaM tate NaM se cilAe coraseNAvatI tehiM paMcahiM corasaehiM saddhi allacammaM durUhati 2 puvvAvaraNahakAlasamayaMsi paMcahiM corasaehiM saddhi saNNaddha jAva gahiyAuhapaharaNA mAiyagomuhiehi phalaehiM NikaTThAhiM asilaTThIhiM asaMgaehiM toNehiM sajIvehiM dhaNUhi samukkhittehiM sarehi samullAliyAhiM dI (dA) hAhiM osAriyAhiM urughaMTiyAhiM chippatUrehiM vajjamANehiM mahayA 2 ukkITThasIhaNAyacorakalakalaravaM pakkhubhiya-mahA samuddaravabhUyaM karemANA sIhaguhAto corapallIo paDinikkhamati 2 jeNeva rAyagihe nagare teNeva uvAgacchaMti 2 rAyagihassa adUrasAmaMte egaM mahaM gahaNaM aNupavisati 2 divasaM khavemANA ciTThati 2 / // 296 // ___ tate NaM se cilAe coraseNAvaI addharattakAlasamayaMsi nisaMtapaDinisaMtaMsi paMcahiM corasaehiM saddhiM mAiyagomuhitehiM phalaehiM jAva mUiArhi urughaMTiyAhi jeNeva rAyagihe purathimille duvAre teNeva uvAgacchati 2 udagavatthi parAmusati AyaMte 3 tAlugghADaNivijja AvAhei 2 rAyagihassa duvArakavADe udaeNaM acchoDeti kavADaM vihADeti 2 rAyagihaM aNupavisati 2 mahayA 2 saddeNaM ugyosemANe 2 evaM vadAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA! cilAe NAmaM coraseNAvaI paMcahi corasaehiM saddhiM sIhaguhAto corapallIo iha havvamAgae dhaNNassa satthavAhassa gihaM ghAukAme taM jo NaM NaviyAe mAuyAe duddhaM pAukAme se NaM niggacchauttikaTTa jeNeva dhaNNassa satthavAhassa gihe teNeva uvAgacchati 2 dhaNNassa gihaM vihADeti, tate NaM se dhaNNe cilAeNaM coraseNAvatiNA paMcahiM corasaehiM saddhiM gihaM ghAijjamANaM pAsati 2 bhIte tatthe 4 paMcahiM puttehiM saddhiM egaMtaM avakkamati, tate NaM se cilAe coraseNAvatI dhaNNassa satthavAhassa gihaM ghAeti 2 subahuM dhaNakaNaga jAva sAvaejjaM susumaM ca dAriyaM geNhati 2ttA rAyagihAo paDiNikkhamati 2 jeNeva sIhaguhA teNeva pahArettha gamaNAe 3 ||suutrN 144 // 'allacammaM durUhati'tti Ardra cArohati mAGgalyArthamiti, 'mAiya'tti kakArasya svArthikatvAt 'mAi'tti rukSAdivAlayuktatvAt pakSmalAni tAni ca tAni AR 'gomuhItti gomukhavadurapracchAdakatvena kRtAni gomukhitAni ceti karmadhArayastatastai: phalakai-sphurakai; atrArthe vAcanAntarANyapi santi tAni ca vimarzanIyAnIti, gamanikaiveyaM, nikRSTAbhi:-kozAdvaMhizkRtAbhirasiyaSTibhiH asaGgatai-skandhAvasthitaistUNaiH-zarabhastrAdibhiH sajIvai-koTyAropitapratyaJcairddhanubhi: samutkSiptai:-nisargArthamAkRSTaiH zaradheH sakAzAccharai:-bANai: 'samullAsiyAhiti paharaNavizeSA: 'osAriyAhiti pralambIkRtAbhiH UrughaMTAbhi:-javAghaNTAbhiH para EchippatUreNaM ti kSiptatUryeNa, drutaM vAdyamAnena tUryeNetyarthaH pratini:krAmanti, iha bahuvacanaM cauravyaktyapekSayA anyathA caurasenApatiprakramAdekavacanameva syAditi 2 kaDU ||suutrN 144 // mAuyAe duvaMpA pahiM corasaehi sAI apavisati 2 mahayA Ayate 3 tAlugghADa 1290
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 297 // tate NaM se dhaNNe (dhaNe) satthavAhe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchati 2 subahuM dhaNakaNagaM suMsumaM ca dAriyaM avahariyaM jANittA mahatthaM 3 pAhuDaM gahAya jeNeva NagaraguttiyA teNeva uvAgacchati 2 taM mahatthaM pAhuDaM jAva uvarNeti 2 evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! cilAe coraseNAvatI sIhaguhAto corapallIo ihaM havvamAgamma paMcahiM corasaehiM saddhi mama gihaM ghAettA subahuM dhaNakaNagaM suMsumaM ca dAriyaM gahAya jAva paDigae, taM icchAmo NaM devANuppiyA! suMsumAdAriyAeM kUvaM gamittae, tubdhaM NaM devANuppiyA ! se vipule dhaNakaNage mamaM suMsumA dAriyA 1 / tate NaM te NayaraguttiyA dhaNNassa eyamahaM paDisurNeti 2 sannaddha jAva gahiyAuhapaharaNA mahayA 2 ukkiTThe jAva samuddaravabhUyaMpiva karemANA rAyagihAo NiggacchaMti 2 jeNeva cilAe core teNeva uvAgacchaMti 2 cilAeNaM coraseNAvatiNA saddhi saMpalaggA yAvi hotthA, tate jaM NagaraguttiyA cilAyaM coraseNAvatiM hayamahiya jAva paDiseheMti, tate NaM te paMca corasayA NagaragottiehiM hayamahiya jAva paDisehiyA samaNA taM vipulaM dhaNakaNagaM vicchaDDemANA ya vippakiremANA ya savvato samaMtA vippalAitthA, tate NaM te NayaraguttiyA taM vipulaM dhaNakaNagaM geNhaMti 2 . jeNeva rAyagihe teNeva uvAgacchaMti, tate NaM se cilAe taM coraseNNaM tehiM NayaraguttiehiM hayamahiya jAva bhIte tatthe suMsumaM dAriyaM gahAya egaM mahaM agAmiyaM dIhamaddhaM aDavi aNupaviTThe, tate NaM dhaNNe satthavAhe suMsumaM dAriyaM cilAeNaM aDavImuhiM avahIramANi pAsittANaM paMcahiM puttehiM saddhi appachar3e sannaddhabaddhavammiyakavae cilAyassa padamaggavihiM abhigacchati, aNugajjemANe hakkAremANe pukkAremANe abhitajjemANe abhitAmANe piTTao aNugacchati 2 / taNaM se cilAe taM dhaNaM satthavAhaM paMcahiM puttehiM appachaTTaM sannaddhabaddhaM samaNugacchamANaM pAsati 2 atthAme 4 jAhe No saMcAeti susumaM dArayaM NivvAttie tAhe saMte taMte parisaMte nIluppalaM asi parAmusati 2 suMsumAe dAriyAe uttamaMgaM chiMdati 2 taM gahAya taM agAmiyaM aDavi aNupaviTThe, tate NaM cilAe tIse agAmiyAe aDavIe taNhAte abhibhUte samANe pamhuTTadisAbhAe sIhaguhaM corapalli asaMpatte aMtarA ceva kalagae / evameva samaNAuso ! jAva pavvatie samANe imassa orAliyasarIrassa vaMtAsavassa jAva viddhaMsaNadhammassa vaNNaheDaM jAva AhAra AhAreti seNaM ihaloe ceva bahUNaM samaNAmaM 4 hIlaNijje jAva aNupariyaTTissati jahA va se cilAe takkare 3 | / / 297 / /
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmathAGgam 298 // taNaM se dhaNe satthavAhe paMcahiM puttehiM appachaTTe cilAyaM paridhADemANe 2 taNhAe chuhAe ya saMte taMte paritaMte no saMcAie bilAtaM coraseNAvatiM sAhatthi giNhittae, se NaM tao paDiniyattai 2 jeNeva sA suMsumA dAriyA cilAeNaM jIviyAo vavarovilliyA teNaMteNeva uvAgacchati 2 suMsumaM dAriyaM cilAeNaM jIviyAo vavaroviyaM pAsai 2 parasuniyaMtevva caMpagapAyave nivvattamahe vva iMdalaThThI vimukka saMdhibaMdhaNe dharaNitalaMsi savvaMgehiM dhasatti paDie tate NaM se dhaNNe satthavAhe appachaTTe Asatthe kUvamANe kaMdamANe vilavamANe mahayA 2 saddeNaM kuha 2 ssa parunne suciraM kAlaM vAhamokkhaM kareti 4 / tateAM se dhaNe paMcahiM puttehiM appachaTTe cilAyaM tIse agAmiyAe savvato samaMtA paridhADemANA taNhAe chuhAe ya paribdhaM (raddhaM) te samANe tI agAmiyAe aDavIe savvato samaMtA udagassa maggaNagavesaNaM kareMti 2 saMte taMte paritaMte Nivvinne tIse agAmiyAe aDavIe udagassa maggaNagavesaNaM karemANe no ceva NaM udagaM AsAdeti, tate NaM udagaM aNAsAemANe jeNeva suMsamA jIviyAto vavaroelliyA teNeva uvAgacchati 2 jeTTaM puttaM dhaNe saddAvei 2 evaM vayAsI evaM khalu puttA! suMsumAe dAriyAe aTThAe cilAyaM takkaraM savvato samaMtA paridhADemANA taNhAe chuhAe ya abhibhUyA samANA imIse agAmiyAe aDavIe udagassa maggaNagavesaNaM karemANA No ceva NaM udagaM AsAdemo, tate NaM udagaM aNAsAemANA No saMcAemo rAyagihaM saMpAvittae, taNNaM tubbhaM mamaM devANuppiyA ! jIviyAo vavaroveha maMsaM ca soNiyaM ca AhAreha 2 teNaM AhAreNaM avahaTThA samANA tato pacchA imaM agAmiyaM aDaviM Nityarihiha rAyagihaM ca saMpAvihiha mittaNAiya abhisamAgacchihiha atthassa ya dhammassa ya puNNassa ya AbhAgI bhavissaha, tate NaM se jeMTThaputte dhaNNeNaM evaM vutte samANe ghaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI tubbhe NaM tAo ! amhaM piyA gurUjaNayA devayabhUyA ThAvakA patiTThAvakA saMrakkhagA saMgovagA taM kahaNaNaM amhe tAto ! tumbhe jIviyAo vavarovemo tumbhaM NaM maMsaM ca soNiyaM ca AhAremo ? taM tubbhe NaM tato ! mamaM jIviyAo vavaroveha maMsaM ca soNiyaM ca AhAreha agAmiyaM aDaviM Nittharaha taM caiva savvaM bhAi jAva atthassa jAva puNNassa AbhAgI bhavissaha 5 / tate NaM dhaNaM satthavAhaM docce putte evaM vayAsI mA NaM tAo ! amhe jeTTaM bhAyaraM guruM devayaM jIviyAo vavarovemo tumme NaM tAo ! mama jIviyAo vavaroveha jAva AbhAgI bhavissaha, evaM jAva paMcame putte, tate NaM se dhaNNe satthavAhe paMca puttANaM hiyaicchiyaM jANittA te paMca putte pra. 16 pratyA nayana sU. 130 // 298 //
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 299 // evaM vayAsI-mA NaM amhe puttA ! egamavi jIviyAo vavarovemo esa NaM suMsumAe dAriyAe sarIrae NippANe jAva jIvavippajaDhe taM seyaM khalu puttA! amhaM suMsumAe dAriyAe maMsaM ca soNiyaM ca AhArettae, tate NaM amhe teNaM AhAreNaM avatthaddhA samANA rAyagihaM saMpAuNissAmo, tate NaM te paMca puttA dhaNNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA eyamaDhe paDisuNeti, tate NaM dhaNNe satthavAhe paMcahiM puttehiM saddhi araNiM kareti 2 saragaM ca kareti 2 saraeNaM araNiM maheti 2 aggi pADeti 2 aggi saMdhukkheti 2 dAruyAti parikkheveti 2 aggi pajjAleti 2 suMsumAe dAriyAe maMsaM ca soNiyaM ca AhAreMti, teNaM AhAreNaM avatthaddhA samANA rAyamihaM nayariM saMpattA mittaNAI abhisamaNNAgayA tassa ya viulss| dhaNakaNagarayaNa jAva AbhAgI jAyAvi hotthA, tate NaM se dhaNNe satthavAhe suMsumAe dAriyAe bahUI loiyAti jAva vigayasoe jAe yAvi ha hotthA 6 ||suutrN 145 // _ 'mUDyAhiM'ti mUkIkRtAbhini:zabdIkRtAbhirityarthaH, 'udagavatthi'tti jalabhRtadRti: jalAdhAracarmamayabhAjanamityarthaH 'jo NaM NaviyAe'tyAdi yo hi navikAyA:-agretanabhavabhAvinyA: mAturdagdhaM pAtukAma: sa nirgacchatu yo mumUrSurityartha; agAmiyaMti agrAmikaM 'dIhamaddhaM'ti dIrghamArga 2 / / ra 'payamaggavihiM ti padamArgapracAraM, 'pamhaTThadisAbhAe'tti vismRtadigbhAgaH, aMtarA ceva kAlagae'tti iha etAvadevopayogIti AvazyakAdiprasiddhaM tadIyaM zeSacaritaM sAdhudarzanopazamAdhupadezena samyaktvaparibhAvanavajratuNDakITikAbhakSaNadevalokagamanalakSaNaM noktamiti na virodha: sambhAvanIya; upanayagrantha, pUrvavat 3 / E 'vAhapAmokkhaM'ti azruvimocanaM 4 / 'piyA'ityAdau pitopacArato loke'nyo'pi rUDho, yadAha-"janetA copanetA ca, yastu vidyAM prayacchati / annadAtA bhayatrAtA, paJcaite pitaraH smRtAH // 1 // " iti janakagrahaNaM sthApakA:-gRhasthadharme dArAdisaGgrahaNAt pratiSThApakA:-rAjAdisamakSaM svapadanivezanena saMrakSakA:- nAnAvyasanebhya: va saGgopakA:-yadRcchAcAritAyAM saMvaraNAt 'araNiti araNiragne: utpAdanArthaM nirmathyate yaddAru 'saragaM kareitti zarako nirmathyate tadyeneti 6 ||suutr 145 // teNaM kAleNaM 2 samaNe bhagavaM mahAvIre guNasilae ceie samosaDhe, se NaM dhaNNe satthavAhe saMpatte dhamma soccA pavvatie ekkArasaMgavI mAsiyAe saMlehaNAe sohame uvavaNNo mahAvidehe vAse sijjhihiti, jahAviya NaM jaMbU! dhaNNeNaM satthavAheNaM No vaNNeheuM vA no rUvaheuM vA ba No balaheu~ vA no visayaheDaM vA suMsumAe dAriyAe maMsasoNie AhArie nannattha egAe rAyagiha saMpAvaNaTThayAe, evAmeva samaNAuso! jo i||299||
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kacAGgam 5 kapila vAsudevaH sU. 139 // 300 // amhaM niggaMtho vA 2 imassa orAliyasarIrassa vaMtAsavassa pittAsavassa sukkAsavassa soNiyAsavassa jAva avassaM vippajahiyavvassa vA no vaNNeheGa vA no rUvaheuM vA no balaheuM vA AhAraM AhAreti nannattha egAe siddhigamaNasaMpAvaNaTThayAe, se NaM ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM 2 bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAvigANaM accaNijje jAva vItIvatIssati, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA aTThAramassa ayamaDhe paNNattettibemi ||suutr 146 // aTThArasamaM NAyajjhayaNaM samattaM // 18 // 'no vannahetu'mityAdi, anena ca kimuktaM bhavati?-'nannattha'tti ekasyAH siddhigamanaprApaNArthatayA anyatra nAhAramAhAravati, tAM varjayitvA kAraNAntareNa nAhArayatItyartha; tatra siddhigamanasya-siddhigaterya: prApaNalakSaNo'rtha: prAptirityartha: tasya bhAvastattA tasyA iti ||suutrN 146 // iha caivaM vizeSopanaya: "jaha so cilAiputto suMsumagiddho akjjpddibddho| dhaNapAraddho patto mahADaviM vasaNa-sayakaliyaM // 1 // taha jIvo visayasuhe luddho kAUNa paavkiriyaao| kammavaseNaM pAvai bhavADavIe mahAdukkhaM ||2||dhnnsetttthiiviv guruNo puttA iva sAhavo bhavo addvii| suyamaMsamivAhAro rAyagiha iha sivaM neyaM // 3 // jaha aDavinayaranittharaNapAvaNatthaM taehiM suyamaMsaM bhuttaM taheha sAhU guruNa ANAe AhAraM // 4 // bhavalaMghaNasiva- pAvaNaheuM bhujhaMti Na uNa gehiie| vaNNabalarUvaheuM ca bhAviyappA mahAsattA // 5 // ma (yathA sacilAtiputraH susumAgRddho'kAryapratibaddhadhanyena prArabdhaHprApto mahATavIM vyasanazatakalitAm // 1 // tathA jIvo viSayasukhe lubdhaH kRtvA pApakriyAH / karmavazena prApnoti bhavATavyAM mahAduHkham // 2 // dhanazreSThIva guravaH putrA iva sAdhavo bhvo'ttvii| sutAmAMsamivAhAro rAjagRhaM iha zivaM jJeyam // 3 // yathA'TavInistaraNanagaraprApaNArthaM taiH sutAmAMsaM / bhuktaM tatheha sAdhavo guruNAmAjJayA''hAraM // 4 // bhavalaGghanazivaprApaNahetorbhuJjanti na punarmuddhyA / varNabalarUpahetozva bhAvitAtmAno mahAsattvAH // 5 // ) aSTAdaza jJAtavivaraNaM samAptam // 18 // // 300 //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 19 // atha puNDarIkAkhyaM ekonaviMzatitamAdhyayanam // // 301 // .. ..000000000 athaikonaviMzatitamaM vyAkhyAyate, asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandha:- pUrvatrAsaMvRtAzravasyetarasya cAnarthetarAvuktAviha tu ciraM saMvRtAzravo bhUtvA'pi yaH rAha pazcAdanyathA syAttasya alpakAlaM-saMvRtAzravasya ca tAvucyete itvevaMsambaddhamidam jati NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM aTThArasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe pannatte egUNavIsaimassa nAyajjhayaNassa ke aDhe pannate ?, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM teNaM kAleNa 2 iheva jaMbuddIve dIve puvvavidehe sIyAe mahANadIe uttarille kUle nIlavaMtassa dAhiNeNaM uttarillassa sItA-muhavaNasaMDassa pacchimeNaM egaselagassa vakkhArapavvayassa purathimeNaM ettha NaM pukkhalAvaI NAmaM vijae pannate, tattha NaM puMDarigiNI NAma rAyahANI pannatA NavajoyaNavicchiNNA duvAlasajoyaNAyAmA jAva paccakkhaM devaloyabhUyA , pAsAtIyA4 / tIse NaM puMDarigiNIeNayarIe uttarapuracchime disibhAe NaliNivaNe NAmaM ujjANe, tattha NaM puMDarigiNIe rAyahANIe mahApaume NAmaM rAyA hotthA, tassa NaM paumAvatI NAmaM devI hotthA, tassa NaM mahApaumassa ranno paumAvatIe devIe attayA duve kumArA hotthA, taM0puMDarIe ya kaMDarIe ya sukumAlapANipAyA, puMDarIyae juvarAyA 1 / teNaM kAleNaM 2 therAgamaNaM mahApaume rAyA Niggae dhamma soccA poMDarIyaM rajje ThavettA pavvatie, poMDarIe rAyA jAe, kaMDarIe juvarAyA, mahApaume aNagAre coddasapuvvAI ahijjai, tate NaM therA bahiyA jaNavayavihAraM viharati, tate NaM se mahApaume bahUNi vAsANi jAva siddhe 2 // sUtraM 147 // tate NaM therA annayA kayAI puNaravi puMDarigiNIe rAyahANIe NaliNavaNe ujjANe samosaDhA, poMDarIe rAyA Niggae, kaMDarIe mahAjaNasaI soccA jahA mahabbalo jAva pajjuvAsati, therA dhamma parikaheMti, puMDarIe samaNovAsae jAe jAva paDigate, tate NaM kaMDarIe uThAe ututi uTThAe udvettA jAva se jaheyaM tubme vadaha ja Navara puMDarIyaM rAyaM ApucchAmi tae NaM jAva pavvayAmi, ahAsuhaM devANuppiyA !, tae NaM se kaMDarIe jAva
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAim pANDavAnA nirviSayataH // 302 // there vaMdai namasai 2 therANaM aMtiyAo paDinikkhamai tameva cAughaMTaM AsarahaM durUhati jAva paccoruhai jeNeva puNDarie rAyA teNeva uvAgacchati karayala jAva puMDarIyaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! mae therANaM aMtie jAva dhamme nisaMte se dhamme abhiruie tae NaM devANuppiyA! jAva pavvaittae, tae se puMDarIe kaMDarIya evaM vayAsI-mANaM tuma devANuppiyA ! idANi muMDe jAva pavvayAhi ahaM NaM tuma mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcayAmi, tae NaM se kaMDarIe puMDarIyassa raNNo eyamaTuM No ADhAti jAva tusiNIe saMciTThati, tate NaM puMDarIe rAyA kaMDarIyaM doccaMpi taccapi evaM vayAsI-jAva tusiNIe saMciTThati 1 / / tate NaM puMDarIe kaMDarIyaM kumAra jAhe no saMcAeti bahUhiM AghavaNAhiM paNNavaNAhi ya 4 tAhe akAmae ceva eyama8 aNumannitthA jAva NikkhamaNAbhiseeNaM abhisiMcati jAva therANaM sIsabhikkhaM dalayati, pavvatie aNagAre jAe ekkArasaMgaviU, tate NaM therA bhagavaMto annayA kayAI puMDarIgiNIo nayarIo NaliNIvaNAo ujjANAo paDiNikkhamaMti bahiyA jaNavayavihAraM viharati 2 / / sUtra 148 // ___tate NaM tassa kaMDarIyassa aNagArassa tehiM aMtehi ya paMtehi ya jahA selagassa jAva dAhavakkaMtIe yAvi viharati, tate NaM therA annayA kayAI jeNeva poMDarigiNI teNeva uvAgacchai 2 NaliNivaNe samosaDhA, poMDarIe Niggae dharma suNeti, tae NaM poMDarIe rAyA dhamma soccA jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchati kaMDarIyaM vaMdati NamaMsati 2 kaMDarIyassa aNagArassa sarIragaM savvAbAhaM saroyaM pAsati 2 jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchati 2 there bhagavaMte vaMdati NamaMsai 2ttA evaM vayAsI-ahaNNaM bhaMte ! kaMDarIyassa aNagArassa ahApavattehiM osahabhesajjehiM jAva teicchaM AuTTAmi taM tunbhe NaM bhaMte ! mama jANasAlAsu samosaraha, tate NaM therA bhagavaMto puMDarIyassa paDisuNeti 2 jAva upasaMpajjittANaM viharaMti, tate NaM puMDarIe rAyA jahA maMDue selagassa jAva baliyasarIre jAe, tate NaM therA bhagavaMto poMDarIya rAya pucchaMti 2 bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti, tate NaM se kaMDarIe tAo royAyaMkAo vippamukke samANe taMsi maNuNNaMsi asaNa-pANa-khAima-sAimaMsi mucchie giddhe gaDhie ajjhovavaNNe No saMcAei poMDarIyaM ApucchittA bahiyAM anbhujjaeNaM jaNavaya- vihAraM viharittae, tattheva osaNNe jAe1 / tate NaM se poMDarIe imIse kahAe laDhe samANe NhAe aMteura-pariyAla-saMparivuDe jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchati 2 kaMDarIyaM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei 2 vaMdati NamaMsati 2 evaM vayAsI-dhannesi NaM tumaM devANuppiyA ! kayatthe kayapunne kayalakkhaNe suladdhe // 302 //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11303 NaM devANuppiyA ! tava mANussae jamma-jIviyaphale je NaM tumaM rajjaM ca jAva aMteuraM ca chaDDaittA vigovaittA jAva pavvatie, ahaM NaM ahaNNe akayapunne rajje jAva aMteure ya mANussaesu ya kAmabhogesu mucchie jAva ajjhovavanne no saMcAemi jAva pavvatittae, taM dhanne'si NaM tuma devANuppiyA ! jAva jIviyaphale, tate NaM se kaMDarIe aNagAre puMDarIyassa eyamaTuM No ADhAti jAva saMciTThati, tate NaM kaMDarIe poMDarIeNaM doccaMpi evaM taccapi evaM vutte samANe akAmae avassavase lajjAe gAraveNa ya poMDarIyaM rAyaM Apucchati 2 therehiM saddhiM bahiyA jaNavayavihAraM viharati 2 / tate NaM se kaMDarIe therehiM saddhi kiMci kAlaM uggaMuggeNaM viharati, tato pacchA samaNattaNa-paritaMte samaNattaNa-NiviNNe samaNattaNa-Ninmathie samaNaguNa-mukkajogo therANaM aMtiyAo saNiyaM 2 paccosakkati 2 jeNeva puMDarIgiNI NayarI jeNeva puMDarIyassa bhavaNe teNeva uvAgacchati asogavaNiyAe asogavarapAyavassa ahe puDhavIsilApaTTagaMsi NisIyati 2 ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyamANe saMciTThati, tate NaM tassa poMDarIyassa ammaghAtI jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchati 2 kaMDarIya aNagAraM asogavarapAyavassa ahe puDhavIsilAvaTTayaMsi ohaya-maNa-saMkappaM jAva jhiyAyamANaM pAsati 2 jeNeva poMDarIe rAyA teNeva uvAgacchati 2 poMDarIyaM rAyaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! tava piubhAue kaMDarIe aNagAre asogavaNiyAe asogavarapAyavassa ahe puDhavIsilAvaTTe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyati, tate NaM poMDarIe ammadhAie eyamaDhe soccA Nisamma taheva saMbhaMte samANe uTThAe udveti 2 aMteura-pariyAla-saMparivuDe jeNeva asogavaNiyA jAva kaMDarIyaM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei 2 evaM vayAsI-dhaNNesi NaM tumaM devANuppiyA ! jAva pavvatie, ahaNNaM adhaNNe 3 jAva pavvaittae, taM dhanne'si NaM tumaM devANuppiyA ! jAva jIviyaphale, tate NaM kaMDarIe puMDarIeNaM evaM vutte samANe tusiNIe saMciThThati doccaMpi taccaMpi jAva ciTThati, tate NaM puMDarie kaMDarIyaM evaM vayAsI-aTTho bhaMte ! bhogehiM ?, haMtA ! aTTho, tate NaM se poMDarIe rAyA koDuMbiyapurise saddAvei 2 evaM vayAsI-khippAmeva bho devANuppiyA ! kaMDarIyassa mahatthaM jAva rAyAbhiseaM uvaTThaveha jAva rAyAbhiseeNaM abhisiMcati 3 // sUtra 149 // tate NaM puMDarIe sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karite 2 sayameva cAujjAmaM dhamma paDivajjati 2 kaMDarIyassa saMtiyaM AyArabhaMDayaM geNhati 2 imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhai-kappati me there vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtie cAujjAmaM dhamma uvasaMpajjittA NaM tato pacchA AhAraM // 303 //
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAGgam ||304 // AhArattaettikaTTu, imaM ca eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhettA NaM poMDarIgiNIe paDinikkhamati 2 puvvANupuvviM caramANe gAmANugAmaM dUijmANe jeNeva therA bhagavaMto teNeva pahArettha gamaNAe / / sUtraM 150 / / tate NaM tassa kaMDarIyassa raNNo taM paNIyaM pANabhoyaNaM AhAriyassa samANassa atijAgarieNa ya aibhoyaNappa-saMgeNa ya se AhAre No sammaM pariNamajha, tate NaM tassa kaMDarIyassa raNNo taMsi AhAraMsi apariNamamANaMsi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi sarIraMsi veyaNA pAubbhUyA ujjalAvilA gADhA jAva durahiyAsA pittajjara-parigaya-sarIre dAhavakkaMtIe yAvi viharati, tate NaM se kaMDarIe rAyA rajje ya raTTe ya aMteure ya jAva ajjhovavanne aTTaduhaTTavasaTTe akAmate avassavase kAlamAse kAlaM kiccA ahe sattamAe puDhavIe ukkosa-kAla- TThiiyaMsi narayaMsi neraiyattAe uvavaNe, evAmeva samaNAuso ! jAva pavvatie samANe puNaravi mANussae kAmabhoge AsAei jAva aNupariyaTTissati jahA va sekaMDarIe rAyA // sUtraM 151 // tate NaM se poMDarIe aNagAre jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchati 2 there bhagavaMte vaMdati nama'sati 2 therANaM aMtie docvaMpi cAujjAmaM dhammaM paDivajjati, chaTThakhamaNa-pAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM kareti 2 jAva aDamANe sIyalukkhaM pANabhoyaNaM paDigAheti 2 ahApajjattamitikaTTa paDiNiyattati, jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchati 2 bhattapANaM paDidaMseti 2 therehiM bhagavaMtehiM abbhaNunnAe samANe amucchite 4 bilamiva paNNagabhUeNaM appANeNaM taM phAsuesaNijjaM asaNaM 4 sarIrakoTThagaMsi pakkhivati, tate NaM tassa puMDarIyassa aNagArassa taM kAlAkkataM arasaM virasaM sIyalukkhaM pANabhoyaNaM AhAriyassa samANassa puvvarattAvaratta-kAla- samayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa se AhAre No sammaM pariNamati, tate NaM tassa puMDarIyassa aNagArassa sarIragaMsi veyaNA pAubbhUyA ujjalA jAva durahiyAsA pittajjara - parigaya- sarIre dAhavakkaMtIe viharati 1 / tase puMDarI aNagAre atthAme abale avIrie apurisakkAra parakkame karayala jAva evaM vayAsI- Namo'tyu NaM arihaMtANaM jAva pattANaM Namo therANaM bhagavaMtANaM mama dhammAyariyANaM dhammovaesayANaM puvvipi ya NaM mae therANaM aMtie savve pANAtivAe paccakkhAe jAva micchAMdasaNasalle NaM paccakkhAe jAva AloiyapaDikkaMte kAlamAse kAlaM kiccA savvaTThasiddhe uvavanne, tato anaMtaraM uvvaTTittA mahAvidehe vAse sijjhihiti jAva savvadukkhANamaMtaM kAhiti 2 / a. 16 pANDumathu nivasa pANDava dIkSA sU. 133-1 // 304 //
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 305 // evAmeva samaNAuso ! jAva pavvatie samANe mANussaehi kAmabhogehiM No sajjati no rajjati jAva no vippaDighAyamAvajjati se NaM / ihabhaveceva bahUNaM samaNANaM bahUrNa samaNINaM bahUNaM sAvayANaM bahUNaM sAvigANaM accaNijje vaMdaNijje pUyaNijje sakkAraNijje sammANaNijje kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsaNijjettikaTTa paraloe'viyaNaM No Agacchati bahUNi daMDaNANi ya muMDaNANi ya tajjaNANi ya tADaNANi ya jAva cAuraMtaM saMsArakaMtAraM jAva vItIvaissati jahA va se poMDarIe aNagAre, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AdigareNaM titthagareNaM jAva siddhigai-NAmadhejjaM ThANaM saMpatteNaM egUNavIsaimassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe pannatte, iti poMDarIyajjhAyaNaM // evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva siddhigaiNANadhejjaM ThANaM saMpatteNaM chaTThassa aMgassaM paDhamassa suyakkhaMdhassa ayamaDhe paNNattettibemi 3 // sUtraM 152 // tassa NaM suyakkhaMdhassa egUNavIsaM ajjhayaNANi ekkasaragANi egUNavIsAe divasesu samapyati // sUtra 153 // paDhamo suyakkhaMdho pula samatto // - sarvaM sugama, navaraM upanayavizeSo'yam- 'vAsasahassaMpi jaI kAUNaM saMjamaM suviulNpi| aMte kiliTThabhAvo na visujjhai kaMDarIuvva // 1 // tathA -appeNavi kAleNaM kei jhaaghiysiilsaamnnnnaa| sAhiti niyayakajjaM puMDarIyamahArisivva jahA // 2 // ' (varSasahasramapi yati: kRtvA saMyama suvipulamapi |ante kliSTabhAvona vizudhyati kaNDarIka iva ||1||alpenaapi kAlena kecit yathAgRhItazIlasaMyuktAH / sAdhayanti nijakArya yathaiva puNDarIkamaharSi: // 2 // ) ityekonaviMzatitamaM jJAtaM vivaraNata: samAptam // 19 // iti zrIcandrakulanabho'GgaNanabhomaNizrImadabhayadevasUrinirmitavivaraNavRte jJAtAne prathamo jJAtazrutaskandhaH samAptaH // 1 //
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kathAim ||306 // // 2 // atha dharmakathA - dvitIyazrutaskandhaH // // 1 // atha prathamo vargaH // 000000000 atha dvitIyo vyAkhyAyate asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandhaH- pUrvatrAptopAlambhAdibhirjJAtairdharmmArtha upanIyate, iha tu sa eva sAkSAtkathAbhirabhidhIyate ityevaM sambandho'yam kAle 2 rAyagihe nAmaM hotyA, vaNNao, tassa NaM rAyagihassa bahiyA uttarapuracchime disibhAe tattha NaM guNasIlae NAmaM ceie hotyA vaNNao, teNaM kAleNaM 2 samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajjasuhammA NAmaM therA bhagavaMto jAtisaMpannA kulasapannA jAva cauddasapuvvI caDaNANovagayA paMcahi aNagArasaehiM saddhi saMparivuDA puvvANupuvi caramANA gAmANugAmaM dUijjamANA suhaMsuheNaM viharamANA vaya va guNasIlae ceie jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharaMti, parisA niggayA, dhammo kahio, parisA jAmeva disi pAubyA tAmeva disiM paDigayA, teNaM kAleNaM 2 ajjasuhammassa aNagArassa aMtevAsI ajjajaMbU NAmaM aNagAre jAva pajjuvAsamANe evaM vayAsI-jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAvaM saMpatteNaM chuTTassa aMgassa paDhamasuyakkhaMdhassa NAyasuyANaM ayamaThThe pannatte doccassa bhaMte! sukkhaMdha dhammakahANaM samaNeNaM jAve saMpatteNaM ke aTThe pannate ?, evaM khalU jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM dasa vaggA pannattA, taMjahA-camarassa aggamahisINaM paDhane vagge 9, balissa vairoyaNidassa vairoyaNaranno aggamahisINaM bIe vagge 2, asuriMdavajjANaM dAhiNillANaM iMdANaM aggamahisINaM taie vagge 3, uttarillANaM asuriMdavajjiyANaM bhavaNavAsiiMdANaM aggamahisINaM cautthe vagge 4, dAhiNillANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisINaM paMcame vagge 5, uttarillANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisINaM chaTThe vagge 6, caMdassa 'aggamahisINaM sattame vagge 7, sUrassa aggamahisINaM aTThame vagge 8, sakkassa aggamahisINaM Navame vagge 9, IsANassa aggamahisINaM dasame vagge 90, 1 / a. 16 dropadI dIkSA pANDava mokSaH sU. 135-1 / / 306 / /
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 307 // jati NaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM dasa vaggA paMnattA, paDhamassa NaM bhaMte ! vaggassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDDe pannatte ?, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vaggassa paMca ajjhayaNA pannattA taMjahA-kAlI rAI rayaNI vijjU mehA, jai NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vaggassa paMca ajjhayaNA paMnattA, paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe paMnatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNa kAleNaM 2 rAyagihe Nayare guNasIlae ceie seNie rAyA celaNA devI, sAmI samosarie parisA NiggayA jAva parijju 2 / teNaM kAleNaM 2 kAlI nAmaM devI camaracaMcAe rAyahANI kAlavaDiMsagabhavaNe kAlaMsi sIhAsaNaMsi cauhiM sAmANiya-sAhassIhiM cauhiM mahayariyAhiM saparivArAhiM tIhiM parisAhiM sattahiM aNIehiM sattahiM aNiyAhivatIhiM solasahiM Ayarukkha devasAhassIhiM aNNehiM bahuehi ya kAlavarDisayabhavaNavAsIhiM asurakumArehiM devIhiM devehi ya saddhi saparivuDA mahayAhaya jAva viharai, imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM 2 viuleNaM ohiNA AbhoemANI pAsa, tattha samaNaM bhagavaM mahAvIraM jaMbuddIve 2 bhArahe vAse rAyagihe nagare guNasilae jeie ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANaM pAsati 2 ttA haTThatuTThacittamANaMdiyA pItimaNA jAva hayahiyayA sIhAsaNAo abbhuTTeti 2 pAyapIDhAo paccoruhati 2 pAuyAo omuyati 2 titthagarAbhimuhI sattaTThapayAI aNugacchati 2 vAmaM jANuM aMceti 2 dAhiNaM jANuM dharaNiyalaMsi nihaTTa tikkhutto muddhANaM dharaNiyalaMsi niveseti 2 Isi paccuNNamai 2 kaDayatuDiyathaMbhiyAto bhuyAto sAharati 2 karayala jAva kaTTa evaM vayAsI- Namo'tthu NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM, Namo'tyu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jAva saMpAviukAmassa, vaMdAmi NaM bhagavaMtaM tatthagayaM iha gae, pAsau me samaNe bhagavaM mahAvIre tattha gae iha gayaMti-kaTTu vaMdati 2 nama'sati 2 sIhAsaNavaraMsi puratyAbhimuhA nisaNNA 3 / tate NaM tIse kAlIe devIe imeyArUve jAva samuppajjitthA seyaM khalu me samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA jAva pajjuvAsitaekaTTa evaM saMpeheti 2 Abhiogie deve saddAveti 2 evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre evaM jahA suriyAbho taheva ANattiyaM dei jAva divvaM suravarAbhigamaNajoggaM kareha 2 jAva paccappiNaha, tevi taheva karettA jAva paccappiNaMti, navaraM joyaNa-sahassa vicchiNNaM jANaM se taheva, taheva NAmagoyaM sAhei taheva naTTavihiM uvadaMsei jAva paDigayA bhaMtetti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdati NamaMsati 2 evaM // 307 //
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ a16 jAtAdharma kabAr3am svarga // 308 // vayAsI-kAlIe NaM bhaMte ! devIe sA divvA deviDDI 3 kahiM gayA kahiM aNupaviTThA? kUDAgAra-sAlAdiTuMto, aho NaM bhaMte ! kAlI devI mahiDDiyA, kAlIe NaM bhaMte ! devIe sA divvA deviDDI 3 kiNNA laddhA kiNNA pattA kiNNA abhisamaNNA gayA?, evaM jahA sUriyAbhassa jAva evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM 2 iheva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse AmalakappA NAma NayarI hotthA vaNNao aMbasAlavaNe ceie jiyasattU rAyA, tattha NaM AmalakappAe nayarIe kAle nAma gAhAvatI hotthA aDDe jAva aparibhUe, tassa NaM kAlassa gAhAvaissa kAlasirI NAma bhAriyA hotthA, sukumAla jAva surUvA, tassa NaM kAlagassa gAhAvatissa dhUyA kAlasirIe bhAriyAe attayA kAlI NAmaM dAriyA hotthA, vaDDA vaDDakumArI juNNA juNNakumArI paDiyapuyatthaNI NivinnavarA varaparivajjiyA yAvi hotthA 4 / / teNaM kAleNaM 2 pAse arahA purisAdANIe Aigare jahA vaddhamANasAmI NavaraM Navahatthussehe solasahi samaNasAhassIhiM aTThattIsAe ajjiyAsAhassIhiM saddhiM saMparivuDe jAva aMbasAlavaNe samosaDhe parisA NiggayA jAva pajjuvAsati tate NaM sA kAlI dAriyA imIse kahAe laTThA samANI haTTa jAva hiyayA jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchati 2 karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu ammayAo! pAse arahA purisAdANIe Aigare jAva viharati, taM icchAmi NaM ammayAo ! tubbhehiM anbhaNunnAyA samANI pAsassa arahao purisAdANIyassa pAyavaMdiyA gamittae?, ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM karehi, tate NaM sA kAliyA dAriyA ammApiIhiM abmaNunAyA samANI haTTha jAva hiyayA bahAyA kayabalikammA kayakouya-maMgala-pAyacchittA suddhappAvesAI maMgallAtiM vatthAti pavara-parihiyA appa-mahagyAbharaNAlaMkiya-sarIrA ceDiyA-cakkavAla-parikiNNA sAto gihAto paDiNikkhamati 2 jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva ghammie jANappavare teNeva uvAgacchati 2 dhammiyaM jANapavaraM durUDhA, tate NaM sA kAlI dAriyA dhammiyaM jANapavaraM evaM jahA dovatI jAva pajjuvAsati 5 / tate NaM pAse arahA purisAdANIe kAlIe dAriyAe tIse ya mahati-mahAlayAe parisAe dhammaM kahei tate NaM sA kAlI dAriyA pAsassa arahao purisAdANIyassa aMtie dhamma soccA Nisamma haTTha jAva hiyayA pAsaM arahaM purisAdANIyaM tikkhutto vaMdati namaMsati 2 evaM vayAsI-saddahAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM jAva se jaheyaM tubbhe vayaha, jaM NavaraM devANuppiyA ! ammApiyaro ApucchAmi, tate NaM ahaM devANuppiyANaM aMtie jAva pavvayAmi, ahAsuhaM devANuppiyA !mA paDibadhaM karehi, tate NaM sA kAlI dAriyA pAseNaM arahayA purisAdANIeNaM // 308 //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 309 // evaM vuttA samANI haTTha jAva hiyayA pAsaM arahaM vaMdati namaMsati 2 tameva dhammiyaM jANappavaraM duruhati 2 pAsassa arahao purisAdANIyassa aMtiyAto aMbasAlavaNAo ceiyAo paDiNikkhamati 2 jeNeva AmalakappA nayarI teNeva uvAgacchati 2 AmalakappaM NayariM majhamajheNaM teNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchati 2 dhammiyaM jANappavaraM Thaveti 2 dhammiyAo jANappavarAo paccoruhati 2 jeNeva ammApiyarA teNeva uvAgacchati 2 karayala evaM vayAsI-evaM khalu ammayAo ! mae pAsassa arahato aMtie dhamme NisaMte se'viya dhamme icchie paDicchie abhirutie, tae NaM ahaM ammayAA! saMsArabhauvviggA bhIyA jammaNamaraNANaM icchAmi NaM tunbhehiM abbhaNunnAyA samANI pAsassa arahato aMtie muMDA bhavittA AgArAto aNagAriyaM pavvatittae, ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM karehi 6 / tate NaM se kAle gAhAvaI vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAveti 2 mittaNAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhipariyaNaM AmaMteti 2 tato pacchA pahAe jAva vipuleNaM puSphavattha-gaMdha-mallAlaMkAreNaM sakkArettA sammANetA tasseva mittaNAti-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNassa purato kAliyaM dAriyaM seyApIehiM kalasehiM pahAveti 2 savvAlaMkAravibhUsiyaM kareti 2 purisa-sahassa-vAhiNIyaM sIyaM duruheti 2 mittaNAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-pariyaNeNaM saddhi saMparivuDe savviDDIe jAva raveNaM AmalakappaM nayariM majjhaMmajjheNaM Niggacchati 2 jeNeva aMbasAlavaNe ceie teNeva uvAgacchati 2 chattAie titthagarAisae pAsati 2 sIyaM Thavei 2 kAliyaM dAriyaM sIyAto paccoruhati 2 kAliyaM dAriyaM ammApiyaro purao kAuM jeNeva pAse arahA purisAdANIe teNeva uvAgacchati 2 vaMdai namasai 2 ttA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! kAlI dAriyA amhaM dhUyA iTThA kaMtA jAva kimaMga puNa pAsaNayAe?, esa NaM devANuppiyA ! saMsArabhaubbiggA icchai devANuppiyANaM aMtie muMDA bhavittANaM jAva pavvaittae, taM eyaM NaM devANuppiyANaM sissiNibhikkhaM dalayAmo paDicchaMtuNaM devANuppiyA ! sissiNibhikkhaM, ahAsuha devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM karehi 7 / tate NaM kAlI kumArI pAsaM arahaM vaMdati 2 uttarapuracchimaM disibhAgaM avakkamati 2 sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyati 2 sayameva loyaM kareti 2 jeNeva pAse arahA purisAdANIe teNeva uvAgacchati 2 pAsaM arahaM tikkhutto vaMdati 2 evaM vayAsI-Alite NaM bhaMte ! loe evaM jahA devANaMdA jAva sayameva pavvAviLa, tate NaM pAse arahA purisAdANIe kAliM sayameva puSphacUlAe ajjAe sissiNiyattAe dalayati, tate NaM sA puSphacUlA ajjA kAliM kumAri sayameva pavvAveti jAva uvasaMpajjittANaM viharati, tate NaM sA kAlI ajjA jAyA IriyAsamiyA // 309 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAtAdharma kabAr3am anjAtaM sAMyAtrikA gama 310 jAva guttabaMbhayAriNI, tate NaM sA kAlI ajjA puSphacUlAajjAe aMtie sAmAiya-mAiyAti ekkArasa aMgAI ahijjai bahUhiM cauttha jAva viharati 8 / ___ tate NaM sA kAlI ajjA annayA kayAtiM sarIra-bAusiyA jAyA yAvi hotthA, abhikkhaNaM 2 hatthe dhovai pAe dhovai sIsaM dhovai muhaM ghovai thaNaMtarAiM dhovai kakkhaMtarANi dhovati gujjhaMtarAI dhovai jattha 2 viya NaM ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM cetei taM puvAmeva anmukkhettA tato pacchA Asayati vA sayaivA, tate taM sA puSphacUlA ajjA kAliM ajjaM evaM vayAsI-no khalu kappati devANuppiyA ! samaNINaM NiggaMthINaM sarIra-bAusiyANaM hottae, tumaM ca NaM devANuppiyA ! sarIrabAusiyA jAyA, abhikkhaNaM 2 hatthe dhovasi jAva AsayAhi yasi) vA sayAhiyasi) vA taM tuma devANuppie ! eyassa ThANassa Aloehi jAva pAyacchittaM paDivajjAhi, tate NaM sA kAlI ajjA puSphacUlAe ajjAe eyamaTuM no ADhAti jAva tusiNIyA saMciTThati, tate NaM tAo puSphacUlAio ajjAo kAli ajja abhikkhaNaM 2 hIleMti NidaMti khisaMti garihaMti avamaNNaMti abhikkhaNaM 2 eyamaDhe nivAreMti, tate NaM tIse kAlIe ajjAe samaNIhiM NiggaMthIhiM abhikkhaNaM 2 hIlijjamANIe jAva vArijjamANIe imeyArUve abbhatthie jAva samuppajjitthA, jayA NaM ahaM AgAravAsaM majje vasitthA tayA NaM ahaM sayaMvasA jappibhiI ca NaM ahaM muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvatiyA tappabhiI ca NaM ahaM paravasA jAyA, taM seyaM khalu mama kallaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva jalate pADikkiyaM uvassayaM uvasaMpajjittA NaM vihArittaettikaTTa evaM saMpeheti 2 kallaM jAva jalate pADiekkaM uvassayaM giNhati 9 / . tattha NaM aNivAriyA aNohaTTiyAM sacchaMdamatI abhikkhaNaM 2 hatthe dhoveti jAva Asayai vA sayai vA, tae NaM sA kAlI ajjA pAsatthA pAsasthavihArI osaNNA osaNNavihArI kusIlA 2 ahAchaMdA 2 saMsattA 2 bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNai 2 addhamAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhuseti 2 tIsaM bhattAI aNasaNAe cheei2 tassa ThANassa aNAloiyaapaDikkaMtA kAlamAse kAlaM kiccA camaracaMcAe rAyahANIe kAlAvaDiMsae bhavaNe uvavAyasabhAe devasayaNijjaMsi devadUsaMtariyA aMgulassa asaMkhejjAi-bhAgamettAe ogAhaNAi kAlIdevIttAe uvavaNNA, tate NaM sA kAlI devI ahuNovavaNNA samANI paMcavihAe pajjtIe jahA sUriyAbho jAva bhAsAmaNapajjattIe, tate NaM sA kAlI devI cauNhaM sAmANiya-sAhassINaM jAva aNNesiM ca bahuNaM kAlavaDDesaga-bhavaNavAsINaM asurakumAraNaM devANa ya devINa ya AhevaccaM jAva viharati 10 /
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM khalu goyamA kAlIe devIe sA divvA deviDI 3 laddhA pattA abhisamaNNAgayA kAlIe NaM bhaMte ! devIe kevatiyaM kAlaM ThitI pannatA ?, goyamA! aDAijjAI patiovamAI ThiI pannatA, kAlI NaM bhaMte ! devI tAo devalogAo aNaMtara uvavaTTittA kahiM gacchihiti kahaM uvavajjihiti?, goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihiti, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamavaggassa paDhamajjhayaNassa ayamaDhe // 311 // paNNattettibemi // sUtraM 154 // dhammakahANaM paDhamajjhayaNaM samatta // zru.02 // varga:1 // adhyayanaM 1 // sarva:sugama; navaraM 'kiNNA laddha'tti prAkRtatvAt kena hetunA labdhA-bhavAntare upArjitA prAptA-devabhave upanItA abhisamanvAgatA-paribhogata: upayogaMprApteti, TrAi'vaDDa' tti bRhatI vayasA saiva bRhattvAdapariNItatvAcca bRhatkumArI jIrNA zarIrajaraNAvRddhatyartha: saiva jIrNatvApariNatvAbhyAM jIrNakumArI jIrNazarIratvAdeva patitaputastanI-avanatigata-nitambadezavakSojA nirviNNAzca varA:-pariNetAro yasyAH sA nirviNNavarA ata eva varaparivarjiteti, zeSaM sUtrasiddham 4 / sUtraM 154 // jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva sapatteNaM dhammakahANaM paDhamassa vaggassa paDhamajjhayaNassa ayamaDhe pannate bitiyassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke adve paNNatte?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe nagare guNasIlae ceie sAmI samosaDhe parisA NiggayA jAva pajjuvAsati, teNaM kAleNaM 2 rAI devI camaracaMcAe rAyahANIe evaM jahA kAlI taheva AyagA NaTTavihiM uvadaMsettA paDigayA, bhaMtetti bhagavaM goyamA ! puvvabhavapucchA, evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM 2 AmalakappA NayarI aMbasAlavaNe ceie jiyasattU rAyA rAI gAhAvatI rAIsirI bhAriyA rAI dAriyA pAsassa samosaraNaM rAI dAriyA jaheva kAlI taheva nikkhaMtA taheva sarIrabAusiyA taM ceva savvaM jAva aMtaM kAhiti / evaM khalu jaMbU ! biiyajjhayaNassa nikkhevao // zru.2 / . va.1 // a.2 // ___ jati NaM bhaMte ! taiyajjhayaNassa ukkhevato, evaM khalu jaMbU ! rAyagihe Nayare guNasilae ceie evaM jaheva rAtI taheva rayaNIvi, NavaraM AmalakappA nayarI rayaNI gAhAvatI rayaNasirI bhAriyA rayaNI dAriyA sesaM taheva jAva aMtaM kAhiti // 2-1-3 // evaM vijjUvi AmalakappA nayarI vijjugAhAvatI vijjusiribhAriyA vijjudAriyA sesaM taheva // 2-1-4 // evaM mehAvi AmalakappAe nayarIe mehe gAhAvatI mehasiri bhAriyA mehA dAriyA sesaM taheva // 2-1-5 // evaM khalu jaMbU samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM paDhamassa vaggassa ayamadve paNNatte // sUtraM 155 // itI prathamo vargaH // 2-1 / / // 311 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 2 // atha dvitIyo vargaH // jJAtAdharma a.17 nayanaM avA 000000000 // 312 // jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpateNaM doccassa vaggassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM doccassa vaggassa paMca ajjhayaNA paMnattA, taMjahA-suMbhA nisuMbhA raMbhA niraMbhA madaNA 1 / ____ jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM doccassa vaggassa paMca ajjhayaNA paMnattA doccassa NaM bhaMte ! vaggassa paDhamajjhayaNassa ke, aDhe paMnatte?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe Nayare guNasIlae ceie sAmI samosaDhA parisA NiggayA jAva pajjuvAsati, teNaM kAleNaM 2 suMbhA devI balicaMcAe rAyahANIe suMbhavaDeMsae bhavaNe subhaMsi sIhAsaNaMsi kAlIgamaeNaM jAva NaTTavihiM uvadaMsettA jAva paDigayA, pubabhavapucchA, sAvatthI NayarI koTThae ceie jiyasattU rAyA suMbhe gAhAvatI suMbhasirI bhArIyA suMbhA dAriyA sesaM jahA kAliyA NavaraM adbhuTThApi paliovamAI ThitI 2 // 2-2-1 // evaM khalu jaMbU ! nikkhevao ajjhayaNassa evaM sesAvi cattAri ajjhayaNA, sAvatthIe navaraM mayA piyA sarisanAmayA evaM khalu jaMbU ! nikkhevao bitIyavaggassa 3 // 2-2-3 / 4 / 5 / 6 // sUtraM 156 // iti dvitIyo vargaH / . 2-2 / / // 312 //
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 3 // atha tRtIyo vargaH // 13 // 000000000 ukkhevao taiyavaggassa evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM taiyassa vaggassa caupaNNaM ajjhayaNA pannattA, taMjahA-paDhame ajjhayaNe jAva caupaNNatime ajjhayaNe 1 / / jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM taiyassa vaggassa cauppannajjhayaNA paMnattA paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNatte?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe Nayare guNasIlae ceie sAmI samosaDhe parisA NiggayA jAva pajjuvAsati, teNaM kAleNaM 2 ilA devI dharaNIe rAyahANIe ilAvaDaMsae bhavaNe ilaMsisIhAsaNaMsi evaM kAlIgamaeNaMjAvaNaTTavihiM uvadasettA paDigayA, puvvabhavapucchA, vANArasIe NayarIe kAmamahAvaNe ceie ile gAhAvatI ilasirI bhAriyA ilA dAriyA sesaM jahA kAlIe NavaraM dharaNassa aggamahisittAe uvavAo sAtirega-addhapaliovama-ThitI sesaM taheva, evaM khalu Nikkhevao paDhamajjhayaNassa 2 // 2-3-1 // evaM kamA (makA) saterA soyAmaNI iMdA ghaNA vijjuyAvi savvAo eyAo dharaNassa aggamahisIo eva, ete cha ajjhayaNA veNudevassavi avisesiyA bhANiyavvA 3 / evaM jAva ghosassavi ee ceva cha ajjhayaNA 4 evamete dAhiNillANaM iMdANaM cauppaNNaM ajjhayaNA bhavaMti, savvAovi vANArasIe kAmamahAvaNe ceie, taiyavaggassa Nikkhevao5 // sUtraM 157 / / 2-3-54 // iti tRtIyo vargaH // 2-3 // // 313 // 000000000
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma zAGgam 14 / / // 4 // atha caturtho vargaH // 000000000 cautthassa uvakkhevo, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM cautyavaggassa cauppaNNaM ajjhayaNA paMnattA, taMjahA- paDhame ajjhayaNe jAva cauppaNNa ajjhaNe 1 / paDhamassa ajjhayaNassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsati, teNaM kAleNaM 2 rUyA devI rUyANaMdA rAyahANI rUyaga-vaDisae bhavaNe rUyagaMsi sIhAsaNaMsi jahA kAlIe tahA navaraM puvvabhave caMpAe puNNabhadde cetie rUyagagAhAvaI rUyagasirI bhAriyA rUyA dAriyA se * taheva, NavaraM bhUyANaMda-aggamahisittAe uvavAo desUNaM paliovamaM ThiI Nikkhevao 2 / evaM khalu surUyAvi rUyaMsAvi rUyagAvatIvi rUyakaMtAvi rUyappabhAvi 3 / eyAo ceva uttarillANaM iMdANaM bhANiyavvAo jAva mahAghosassa, Nikkhevao cautthavaggassa // sUtraM 158 // 000000000 // 5 // atha paJcamo vargaH // 000000000 paMcamavaggassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! jAva battIsaM ajjhayaNA paMnattA, taMjahA- kamalA kamalappabhA ceva, uppalA ya sudaMsaNA / rUvavatI bahurUvA, surUvA subhagAviya // 1 // puNNA bahuputtiyA ceva, uttamA bhAriyAvi ya / paumA vasumatI ceva, kaNagA kaNagappabhA // 2 // vaDeMsA keutI ceva, vairaseNA rayippiyA / rohiNA namiyA ceva, hirI pupphavatItiya // 3 // bhuyagA bhuyagavatI ceva, mahAkacchA'parAiyA | sughosA vimalA ceva, sussarA ya sarasvatI // 4 // 1 / ukkhevao paDhamajjhayaNassa, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsati, teNaM kAleNaM 2 kamalA devI kamalAe rAyahANIe kamalavaDeMsae bhavaNe kamalaMsi sauhAsaNaMsi a. 17 azvAnAM pAratantrayaM sU. 140 ||314 / /
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 // se jahA kAlIe taheva NavaraM puvvabhave nAgapure nayare sahasaMbavaNe ujjANe kamalassa gAhAvatissa kamalasirIe bhAriyAe kamalA dAriyA pAsassa purisAdANIyassa aMtie nikkhatA kAlassa, pisAya- kumAriMdassa aggamahisI addhapaliovamaM ThitI 2 / evaM sesAvi ajjhayaNA dAhiNillANaM vANamaMtariMdANaM 3 / bhANiyavvAo savvAo NAgapure sahasaMbavaNe ujjANe mAyA piyA dhUyA sarisanAmayA, ThitI addhapaoivamaM 4 // sUtraM 159 // paMcamo vaggo samatto / chaTThovi vaggo paMcamavaggasariso, NavaraM mahAkAlidANaM uttarillANaM iMdANaM aggamahisIo. puvvabhave sAgeyanayare uttarakuruujjANe mAyA piyA dhUyA sarisaNAyA sesaM taM ceva // sUtraM 160 // chaTTo vago samatto / sattamassa vaggassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! jAva cattAri ajjhayaNA paMnattA taMjahA- sUrappabhA AyavA accimAlI pabhaMkarA 1 / paDhamajjhayaNassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai, teNaM kAleNaM 2 sUrappabhA devI sUraMsi vimANaMsi sUrappabhaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe tahA NavaraM puvvabhavo arakkhurIe nayarIe sUrappabhassa gAhAvaissa sUrasirIe bhAriyAe suraNpabhA dAriyA sUrassa aggamahisI ThitI addhapaliovamaM paMcahiM vAsasaehiM abbhahiyaM sesaM jahA kAlIe 2 / evaM sesAovi savvAo arakkhurIe NayarIe 3 / sUtraM 161 / / sattamo vaggo samatto // aTTamassa ukkhevao, evaM khalU jaMbU ! jAva cattAri ajjhayaNA paMnatA, taM jahA - caMdappabhA dosiNAbhA accimAlI pabhaMkarA 1 / paDhamassa ajjhayaNassa ukkhevao, evaM khalU jaMbU ! teNaM kAleNaM 2 rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsati, teNaM kAleNaM 2 caMdappabhA devI caMdappabhaMsi vimANaMsi caMdappabhaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe, NavaraM puvvabhave mahurAe nayarIe bhaMDivaDeMsae ujjANe caMdappabhe gAhAvatI caMdasirI bhAriyI caMdappabhA dAriyA caMdassa aggamahisI ThitI addhapaliovamaM paNNAsAe vAsasahassehiM abmahiyaM sesaM jahA kAlIe 2 / evaM sesAovi mahurAe NayarIe mAyApiyarovi dhUyAsarIsaNAmA 3 // sUtraM 162 // aTThamo vaggo samatto // Navamassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! jAva aTTha ajjhayaNA paMnattA, taMjahA paumA sivA satI aMjU rohiNI NavamiyA (yAiyA) acalA accharA (maccharA) 1 / paDhamajjhayaNassa ukkhevao, evaM khalU jaMbU ! teNaM kAleNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsa, teNaM kAleNaM 2 paumAvaI devI sohamme kappe paDamavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe paumaMsi sIhAsAMsi jahA kAlIe evaM aTThavi ajjhayaNA / / 315 / /
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlIgamaeNaM nAyavvA 2 / NavaraM sAvatthIe do jaNIo hatthiNAre do jaNIo kaMpillapure do jaNIo sAgeyanayare do jaNIo, paumera piyaro vijayA mAyarAo, savvAo'vi pAsassa aMtie pavvatiyAo sakkassa aggamahisIo ThiI satta paliovamAI mahAvidehe vAse aMtaM kara kAhiMti 2 // sUtraM 163 / / Navamo vaggo smtto| dasamassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! jAva aTTha ajjhayaNA paMnattA, taMjahA-kaNhA ya kaNharAtI rAmA taha rAmarakkhiyA vasUyA / vasuguttA vasumittA vasuMdharA ceva IsANe // 1 // 1 / paDhamajjhayaNassa ukkhevao, evaM khalU jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsati, teNaM kAleNaM 2 kaNhA devI IsANe kappe kaNhavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe kaNhaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe evaM aTThavi ajjhayaNA kAlIgamaeNaM NeyavvA 2 / NavaraM putvabhave vANArasIe nayarIe do jaNIo rAyagihe nayare do jaNIo sAvatthIe nayarIe do jaNIo kosaMbIe nayarIe do jaNIo3 / rAme piyA, dhammA mAyA, savvao'vi pAsassa arahao aMtie pavvaiyAo puSphacUlAe ajjAe sissiNIyattAe IsANassa aggamahisIo ThitI Nava paliovamAiM mahAvidehe vAse sijjhihiti bujjhihiMti muccihiti savvadukkhANaM aMtaM kAhiMti 4 / evaM khalu jaMbU ! Nikkhevao dasamavaggassa5 / / sUtraM 164 / / dasamo vaggo samatto // ___ evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AdigareNaM titthagareNaM sayaMsaMbuddheNaM purisottameNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM ayamaDhe pannatte / dhammakahA suyakkhaMdho samatto dasahiM vaggehiM // nAyAdhammakahAo samattAo // // sUtraM 165 // iti dvitIyaH zrutaskandhaH samAptaH // 000000000 // 316 // // iti jJAtAdharmakathAGgasUtram // 9 //
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 317 // // prAzastiH // namaH zrIvarddhamAnAya, zrIpArzvaprabhave namaH / namaH zrImatsarasvatyai, sahAyebhyo namo namaH // 1 // iha hi gamanikArthaM yanmayA vyUhayoktaM, kimapi samayahInaM tadvizodhyaM sudhIbhiH / na hi bhavati vidheyA sarvathA'sminnupekSA, dayitajinamatAnAM tAyinAM cAGgivarge // 2 // pareSAM durlakSA bhavati hi vipakSAH sphuTamidaM, vizeSAd vRddhAnAmatulavacanajJAnamahasAm / nirAmnAyAdhIbhiH punaratitarAM mAdRzajanaistataH zAstrArthe me vacanamanaghaM durlabhamiha // 3 // tata: siddhAntatattvajJaiH; svayamUhyaH prayatnataH / na punarasmadAkhyAta, eva grAhyo niyogataH // 4 // tathApi mAstu me pApaM saGghamatyupajIvanAt / vRddhanyAyAnusAritvAddhitArthaM ca pravRttitaH // 5 // tathAhikimapi sphuTIkRtamiha sphuTe'pyarthataH sakaSTamatidezato vividhavAcanAto'pi yat / samarthapadasaMzrAyAdviguNapustakebhyo'pi yat, parAtmahitahetave'nabhinivezinA cetasA // 6 // yo jainAbhimataM pramANamanaghaM vyutpAdayAmAsivAn prasthAnairvividhairnirasya nikhilaM bauddhAdi sambandhi tat / nAnAvRttikathAkathApathamatikrAntaM ca cakre tapo, niHsambandhavihAramapratihataM zAstrAnusArAttathA // 7 // tasyAcAryajinezvarasya madavaddhAdipratisparddhina; tadbandhorapi buddhisAgara iti khyAtasya sUrerbhuvi / chandobandhanibaddhabandhuravacaH zabdAdisallakSmaNa, zrIsaMvignavihAriNaH zrutanidhezcAritracUDAmaNeH // 8 // ziSyeNAbhayadevAkhyasUriNA vivRtiH kRtA / jJAtAdharmakathAGgasya, zrutabhaktyA samAsataH // 9 // / / 317 / /
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatAdharmakathAGgam ||318 / / nirvRtakakulanabhastalacandradroNAkhyasUrimukhyena / paNDitaguNena guNavatpriyeNa saMzodhitA ceyam // 10 // pratyakSaraM gaNanayA, granthamAnaM vinizcitam / anuSTubhAM sahasrANi trINyevASTazatAni ca // 11 // ekAdazasu zateSvatha viMzatyadhikeSu vikramasamAnAm / aNahilapATakanagare vijayadazamyAM ca siddheyam // 12 // samAptA ceyaM jJAtAdharmakathApradezaTIketi // 3800 // / / iti candrakulanabhastaloDupatiprabha - zrImadabhayadevasUri sUtritavivaraNayutaM jJAtAdharmakathAGgaM samAptam // ----------- ----- ------------------- // zrImadabhayadevasUrivaryavivRtaM zrIjJAtAdharmakathAGgam //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ - Agama paMcAMgI seTa lakhAvanAra bhAgyazAliyo nI zubha nAmAvalI seTa saMkhyA lAbha lenAra gAma seTa saMkhyA lAbha lenAra gAma pa.pU.A. bha. zrI vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA nA pU.A.vi. arihaMtAsiddha sU.ma. sA. nA upadeza thI :sadupadeza thI 1 zrI zve. mU. jaina saMgha AghoI 10 zrI vijayadAnasUrIzvarajI jaina jJAna maMdira amadAbAda .1 pU. harSa sU.pU. maMgalaprabhasU. jJAna maMdira luNAvAbhavana pAlItANA 7 zrI zve. mU. tapagaccha jaina saMgha TrasTa vardhamAna nagara rAjakoTa - 1 zrI jaina sAhitya maMdira pU.A.zrI vi. yazodevasUrIzvarajI ma. 5 zrI cAturmAsa samiti mahArASTra bhavana pAlItANA nA upadeza thI pAlItANA zrI tapAgaccha amara jainazAlA TekarI khaMbhAta zrIpAlanagara jaina zve. mU. derAsara TrasTa pU.A. zrI jJAnadravya khAte ha. bAbu vimalakumArasiMhajI dUdhoDIyA ajimagaMja zrI bi. mitrAnaMdasU. ma. nA upadeza thI vAlakezvara muMbai zrI zaMkhezvara pArzvanAtha ArAdhanA TrasTa 1 zrI kailAsasAgara sUri jaina jJAna maMdira pU.A. zrI pukharAja rAyacaMda ArAdhanA bhavana sAbaramatI ahamadAbAda zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma. nA upadeza thI kobA 1.ru.2500 gAMdhI ratilAla cunIlAla parivAra . khaMbhAta 1 zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara TrasTa 2. ru. 3000 zrImatI vimalAbena rasIkavAla narazI pU.A.zrI vicakSaNa sU.ma. tathA / tathA zAMtAbena kezavalAla parivAra pU.mu. zrI zreyAMsaprabha vi.gaNi nA upadeza thI lakSmIpurI kolhApura | 1 jaina jJAna bhaMDAra, pU.A.zrI vijapasudarzanasUrIzvarajI ma. nA 1 zrImatI matubAI hIrAcaMda jaina jJAna bhaMDAra pU. A. zrI vi. upadezathI devAlI guNaratna sU. ma. nA upadeza thI , pAdaralI pU.A.zrI vijayamahodayasUrIzvarajI ma. nA upadezathI pU. A. zrI vi. jinendrasUrIzvarajI ma. nA upadeza thI : 1 zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha ma. jaina maMdira ane mUrtipUjaka 10 zrI tapAgaccha amara jaina zAlA TekarI khaMbhAta jaina saMgha nAsika 7 zrImatI caMdrAvatI bAlubhAI khImacaMda jhaberI TrasTa ralapurI malADa - isTa 1 zrI zve. mU. jaina saMgha navADIsA 3 zrI zve. mU. jaina saMgha zivasAyana muMbaI 1 zrI bhIlaDIyAjI jaina tIrtha peDhI bhIlaDIyAjI 2 zrI hA. vI. o. tapAgaccha upAzraya ane dharmasthAna TrasTa 1 zrImatI lalitAbena lallUbhAI jhaverI pIdhazAlA tathA digvijaya plaoNTa, valamacaMda khImacaMda sutarIyA upAzraya jJAna khAte thI surata 2 zrI jaina hitavardhaka maMDala DolIyA punA jAmanagara
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 muMbaI dAMtarAI zrI zve. mU. jaina tapAgaccha saMgha navarojha krosa lena ghATakopara, 1 zrI.dazAporavADa sosAyaTI jaina saMgha pU.paM. zrI bhadazIla vi. gaNivara nA upadeza thI pAlaDI amadAbAda zrI bAunsa grIna satsaMga maMDala 1 zrI dAna premarAmacaMdrasUrIzvara ArAdhanA bhavana pU.mu. zAha popaTalAla rAjA guDhakA zAha meghajI rAjA guDhakA zrIyogIndravijayajI ma.pU.mu. zrIdivyAnaMdavijayajI ma. nA lAkhAbAvala vAlA parela, muMbaI upadeza thI ratalAma zrImatI belubena jhaveracaMda jIvarAja parivAra kAkA bhAi . 1 zrI navAkhala zve. mU. jaina saMgha pU. munirAja zrI bhuvanacaMdra siMhaNavAlA na nAirobI vijayajI ma. nA upadeza thI navAkhala zAha belajIbhAI depAra haraNIyA pU.A. zrI vijaya pU. mu. zrI kamalaratnavijayajI ma. nA upadeza thI : lalitazekharasUrIzvarajI ma. nA upadeza thI jAmanagara 1 zrI zrAvikA saMgha dAMtarAI pU.A. zrI vijaya jayakUjara sU. ma. nA upadeza thI: 1 zrI zItala pArzvanAtha jJAna bhaMDAra (zrI saMgha) zrI zvetAmbara mUrtipUjaka zrI saMgha karADa (mahArASTra) 1 zrI lakSmIvardhaka saMgha pU.mu. zrI boSiratna vijayajI ma. naa| zrI tapagaccha ralatrayI ArAdhaka saMgha TrasTa . upadeza thI pAlaDI amadAbAda zrI rAmacaMdrasUrIzvarajI jJAna bhaMDAra sUrata 1 zAha khAte pU. mu. zrI hemahaMsavijayajI ma. nA upadeza thI vAsaNA amadAbAda zrI vardhamAna jaina zve. mu. saMgha pU. A. zrI 1 zrI vAsupUjya svAmI jaina Tempala TrasTa pU. mu. zrI vijaya jinacandrasUrIzvarajI ma. (bhAbharavAlA) nA upadeza thI usmAnapurA, jayadarzanavijayajI ma. nA upadeza thI punA kempa ahamadAbAda 1 zrI AdinAtha jina maMdira peDhI pU. mu. zrI jinayazavijayajI seTha indracaMda premarAja enTaraprAisa pU. A. zrI vi. ma. nA upadeza thI: takhatagaDha vAriSeNasUrIzvarajI ma. nA upadeza thI pU. mu. zrI nayavardhanavijayajI ma. nA upadeza thI :pU. A. zrI vijayaratnabhUSaNasUrIzvarajI ma.nA upadeza thI : 10 seTha motIzA lAlabAga jaina cerITIsa lAlabAga muMbaI zrI gujarAtI tapAgaccha jaina saMgha 96, kenIMga sTrITa, 10 seTha bherUlAlajI kanhaiyAlAlajI koThArI rIlIjIyasa TrasTa kalakattA caMdanavAlA epArTameMTa vAlkezvara muMbaI zrI zve. mU. jaina saMgha jayanagara vApI 1 zrI lAlabAga zve. mU. tapAgaccha jaina saMgha hA ramaNikalAla zrI subAjI ravacaMda jayacaMda jaina vidyAzAlA kacarAbhAI muMbaI -4 pU. paM. bI vajrasena vi. gaNivara nA sadupadeza thI -amadAbAda pU. mu. zrI nayabhadravijayajI ma. nA upadeza thI:1 zve. mU. jaina saMgha mAlegAma 1 hiMgolI 1