________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
કલશામૃત ભાગ-૩ છું, એક છું, પ્રત્યક્ષ થવા લાયક છું, આનંદ વેદવા લાયક છું એવી વિકલ્પની જે વૃત્તિ ઊઠે છે તે પક્ષ છે. એ પક્ષ છે તે આંગણું છે, તેને છોડીને અંદરમાં જા!
પ્રશ્ન:- અંદરમાં જવાની વિધિ બતાવોને?
ઉત્તર:- આ એ જ કહીએ છીએ ને! જુઓ આવ્યું! “એ પક્ષરૂપ અંગીકારને છોડીને.” એ પક્ષના વિકલ્પને છોડીને “નયપક્ષપાત મુવા'. દ્રવ્ય ને પર્યાય બે કેમ લીધા? પર્યાય તે વ્યવહાર ને દ્રવ્ય તે નિશ્ચય છે. એમ કહીને લીધું છે. નય બે છેદ્રવ્યાર્થિકનય ને પર્યાયાર્થિકનય બે છે. તે બન્નેનો પક્ષપાત છોડીને. અહીં તો વ્યવહારનય અર્થાત્ પર્યાયનયનાં પક્ષને પહેલેથી છોડીને આવ્યા છીએ. પાઠમાં આવે છે ને! અહીં તો હવે દ્રવ્યનયના પક્ષને છોડે છે.
આ શ્લોકોમાં બન્ને વાત સાથે લીધી છે. દ્રવ્ય ને પર્યાય, બદ્ધ અને અબદ્ધ, એક અને અનેક તેમાં નિર્વિકલ્પ ચીજ જે અબદ્ધ, શુદ્ધ, એક છું તે દ્રવ્યનો જે વિકલ્પ છે તે વિકલ્પને છોડવાનો છે. સમજમાં આવ્યું? આવો માર્ગ છે.
પ્રશ્ન:- ભેદ અભેદ બધાને છોડી દીધા તો પાછળ શું રહ્યું?
ઉત્તર- જે છે તે રહ્યું. અભેદનો વિકલ્પ છોડાવવો છે, વસ્તુ તો રહી ગઈ. અભેદનો, સામાન્યનો, એકનો એવો વિકલ્પ છોડાવવો છે. વસ્તુ તો તેવી છે જ. વસ્તુ તો અભેદ ને શુદ્ધ રહી ગઈ.
પ્રશ્ન:- વિકલ્પ તો સાધન છે.
ઉત્તર:- વિકલ્પ સાધન-ફાધન છે નહીં, વિકલ્પ તો બાધક છે. એ વિકલ્પ દુઃખ છે.. પ્રભુ! તને ખબર નથી. હું શુદ્ધ છું, હું એક છું, હું વેદવા લાયક છું એવો વિકલ્પ દુઃખ છે. એ દુઃખ કાંઈ સુખનું સાધન છે?
એ કહે છે જુઓ ! દ્રવ્ય ને પર્યાય તેનો પક્ષ વિકલ્પ બુદ્ધિ કેમ કહ્યું? પર્યાયબુદ્ધિનો, વ્યવહારબુદ્ધિનો તો નિષેધ કરતા આવ્યા છીએ, પરંતુ દ્રવ્યના વિકલ્પનો પક્ષ છોડાવવામાં બન્નેની (દ્રવ્ય-પર્યાય) સાથે વાત કરે છે. નહીંતર અહીં તો દ્રવ્યનો વિકલ્પ છોડાવવો છે. બન્નેના વિકલ્પ હતા તેનો એક સાથે બન્નેનો પક્ષ છોડાવે છે. આવો માર્ગ છે ભાઈ !
એ ભાઈએ કહ્યું કે- વિકલ્પ સાધન છે. તે સાધન શું છે? પોતાના સ્વરૂપમાં સાધન- કરણ નામની શક્તિ પડી છે. કર્તા, કર્મ, કરણ, સંપ્રદાન, અપાદાન, અધિકરણ તેવી છે શક્તિઓ અંદરમાં પડી છે- એ ધ્રુવ સ્વરૂપમાં છે. (હવે જ્યારે વિકલ્પનું) લક્ષ છોડે છે તો સાધન નામની શક્તિ સાધનરૂપ થાય છે. સ્વરૂપની નિર્મળતાનું આ સાધન શક્તિ સાધન છે, રાગ સાધન નથી.
શ્રી નિયમસાર ગાથા બીજી– તેમાં સમ્યગ્દર્શન- જ્ઞાન- ચારિત્ર તેને પરમ નિરપેક્ષ
Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com
