Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zusz az 12 mb (4mx) {?nima mANikacandra- digambara jainagranthamAlAyAH ekaviMzatitamo granthaH / namaH zrIvItarAgAya | siddhAntasArAdisaMgrahaH / (paJcaviMzatisaMskRtaprAkRtagranthAnAM gucchaH / ) sampAdakaH saMzodhakaJca -- paM0 pannAlAla sonI / prakAzikA-- mA0 di0 jainagranthamAlA-samitiH / prathamAvRttiH / ] MAJAA pauSa, vIra ni0 2449 / vikramAdaH 1979 / [ mUlyaM sArUpyakam /
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthakarttAoM kA paricaya | 1 - zrIjinacandrAcArya 1 nAmake AcArya isa saMgrahake prathama prA 'ra' ke gRhakartA jina hai jaisA ki ukta pranthako 78 vIM gAthAse aura usakI TIkAse bho mAlUma hotA haiM / prAraMbha meM ' jinendrAcArya nAma saMzodhakako bhUlase mudrita ho gayA hai / * isa nAma ke kaI AcArya aura mahAraka ho gaye haiM parantu grantha meM prazasti AdikA abhAva honeke kAraNa nizcayapUrvaka yaha nahIM kahA jA sakatA ki isake karttA kauna haiM aura isakI racanA kisa samaya huI hai / Azcarya nahIM jo isake katI bhAskaramandike guru ke jinacandra do jinakA ki ullekha zravaNabelgulake 55 veM zilAlekha meM kiyA gayA hai / mahAsakI oriyaNTala lAyabrerI meM tasvArthako sukhabodhikA TIkA (naM0 5165) kI eka prati hai, usakI prazasti meM likhA hai : tasyAsItsu vizudraSTaSTivibhavaH siddhAntapAraMgataH ziSyaH zrI jinacandranAmakalitazcAritra yUDAmaNiH / ziSyoM bhAskaranandinAmavibudhastasyAbhavatazvavit tenAkAri sukhAdibodhaviSayA tattvArthavRttiH sphuTam // isase mAlUma hotA hai ki yaha TIkA bhAskaranandikI banAI huI hai aura unake guru jinacandra siddhAntazAstroM ke pAraMgata the / jinacanda nAma ke eka aura AcArya ho gaye haiM jo dharmasaMmadazrAvakAcAra ke kartA paM0 meghAvIke guru the aura zubhacandrAcArya ke ziSya the / ye zubhacandrAcArya padmanandi AcArya ke paTTadhara the aura pANDavapurANa Adi pranthoMke phatrtA zubhaca se pahale ho gaye haiM / paM0 meghAvAne trailokyaprajJapti pranthakI dAnaprazasti meM* unakA paricaya isa prakAra diyA hai: * dekho piTarsanasAhamakI cauthI riporTa aura jainahitaiSI bhAga 15, aMka 3-4
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha dhImUlasaMghe'sminnandisaMghe'naghejani / balAtkAragaNastatra gacchaH sArasvatastvabhUt // 11 // tatrAjani mAyAvAdaH sUrijitamilanaH . darzanazAnacAritratapocAryasamanvitaH / / 12 / / zrImAnbabhUva mArtaNDastatpaharedayabhUdhare / padmanandI budhAnandI tamacchevI muniprabhuH // 13 // tatpaTTAmbudhisacandraH zubhacandraH satAM vrH| paMcAkSavanadAvAgniH kavAyaemAdharAzaniH // 14 // tadIyapaTTAmbarabhAnumAlI kSamAdinAnAguNaratnazAlI / bhaTTArakazrIjinacandranAmA saiddhAntikAnAM bhuvi yosti sImA 15 isase mAlUma hotA hai ki ye jinacand bhI saiddhAntika vidvAn the aura isa lie ukta siddhAntasArakA inake dvArA bhI nirmita honA saba prakArase saMbhava hai| paM0 medhAvIkI ukta prazasti vi0 saMvat 1511 meM likhI gaI thI aura usa samaya jinacandra bhaTTAraka maujUda the, ataeva siddhAntasArakA racanAkAla bhI isIke lagabhaga mAnA jA sakatA hai| siddhAntasArake saMskRsaTIkAkAra jJAnabhUSaNakA samaya jaisA ki Age nizcaya kiyA gayA hai--vi0 saMvat 1534 se 1561 taka AtA hai, ataeva unake dvArA isa pranthakI TIkA likhA jAnA sarvathA susagata hai| balki ina donoM kI samayasamIpatAko dekhakara yaha khayAla hotA hai ki bha0 zAnabhUSaNako avazya hI apane kucha hI pahaleke-prAyaH samakAlIna----inhIM jinacandrake anyakI dIkA likhanekA ussAha huA hogA aura isase hamAre khayAlameM bhAskaranandike guru jinacandakI apekSA paM0 meghAvIke guru jinacandrakI siddhAntasArake kartI honeke viSayameM vizeSa saMbhAvanA hai / __isa siddhAntasArakI eka kanalI TIkA bhI hai jo prabhAcandrakI banAI huI hai aura ArAke sarasvatI bhavanameM maujUda hai / yaha kabakI banI huI hai, yaha nahI mAlUma ho skaa| 2,3-bha0 zrIjJAnabhUSaNa aura zubhacaMdra / isa saMgrahameM bhadhAraka zAnabhUSaNakRta siddhAntasAra-bhASya aura bha. zubhabrakRta aMgapaNyati yA aGgAprajJapti nAmaka graMtha prakAzita hue haiM, aura pichale
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthake kA bha0 zubhacaMdra jJAnabhUSaNa ke praziSya the, ataeva ina donoMkA paricaya pAThakoM ko eka sAtha karAyA jAtA hai| siddhAntasArake mAdhyameM yazcapi bhASyakArane apanA koI spaSTa paricaya nahIM diyA hai aura na usameM koI prazasti hI hai; paraMtu maMgalAcaraNake nIce likhe lokase mAlUma hotA hai ki vaha bha0 jJAnabhUSaNamA hI banAyA huA hai: zrIsarvajJa praNamyAdI lakSmIvIrendusevitam / bhASyaM siddhAntasArasya vakSye zAnabhUSaNam // __isameM sarvajJako jo zAnabhUSaNa vizeSaNa diyA hai, vaha nizcaya hI bhASyakAkA nAma haiN| aura bhI kaI pranthakAoMne maMgalAcaraNoM meM isI taraha apane nAma prakaTa kiye haiM* | __ ukta maMgalAcaraNa 'lakSmIpIpulaibitam' 56se yaha bhI mAlUma hotA hai ki lakSmIcandra aura vIracandra nAmake unake (jJAnabhUpaNake ) koI ziSya yA prazidhyAdi hoMge jinake par3haneke lie usa bhAdhya banAyA gayA hogaa| jJAnabhUSaNake praviSya zubhacandrAcAryakI banAI huI svAmikArtikeyAnupekSA-TIkAkI prazastike 10-11veM zlokameM jo ki dhAge uddhRta kI gaI hai-ina lakSmIcandra aura kIracadakA ullekha hai aura usa ullekhase hama kaha sakate haiM ki bhASyake maMgalAcaraNakA 'lakSmIvIrenduse vitam' pada unhIko lakSya karake lisnA gayA hai / bhaTTAraka jJAnabhUSaNa mUlasaMgha, sarasvatIgaccha aura balAtkAragaNake AcArya the / unakI guruparamparAkA prAraMbha bha. padmanandise hotA hai| pamanandise pahalekI paraMparAkA abhI taka ThIka ThIka patA nahIM lagA hai| 1 padmanandi--2 sakalakIrti-3 bhuvanakIrti aura 4 shaanbhuussnn| yaha zAnabhUSaNako guruparaMparAkA kama hai| jJAnabhUSaNake bAda 5 vijayakIrti aura phira unake ziSya 6 zubhacandra hue haiM aura isa taraha zubhacandra jJAnabhUSaNa ke praziSya hai| yahA~ yaha kahanekI bhASa. zyakatA nahIM ki pratyeka bhaTTArakake anekAneka ziSya hote the; paraMtu upayukta ___ * yathA somadevakRta nItivAkyAmRta meM-" somadevaM muni natvA nItivAkyAmRtaM bruve / " aura anantavIryako laghIyastrayavRttimeM-" ananvavIryamAnaumi syAdvAdanyAyanAyakam " ityAdi /
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSyakamameM kevala unhIM kA nAma diyA gayA hai, jo ekake bAda dUsare bhArakake padake yA gaddIke adhikArI hote gaye hai| ukta vidhyakamako spaSTa karane ke lie hama Age svAmikArtikeyAnuprakSA-TokAko prazasti udRta karate haiM: zrImUlasaMghajani nandisaMghaH gharI balAtkAragaNaprasiddhaH / zrIkundakundo gharasUrivoM vibhAti bhaabhuussnnbhuussitaaH|| tadanvaye zrImunipadmanandI tato'bhavacchIsakalAdikIrtiH / tadanvaye zrIbhuvanAdikArtiH zrIjJAnabhUSo dharavRttibhUSaH // 3 // tadanvaye zrIvijayAdikIrtistaspaTTadhArI shubhcndrdevH|| teneyamAkAri vizuTIkA zrImatsumatyAdisukIrtitazca // 4 // sUrithIzubhamandreNa naadiprvtvninnaa| trividyenAnuprekSAyA vRttiviracitA varA // 5 // zrImadvikramabhUpateH parimite varSe zate ghoDaze, mAdhe mAsi dazApayahisAhite khyAte dazamyAM tithau / zrImacchImahisArasAranagare caityAlaye zrIguroH zrImacchrIzubhacandradevavihitA TIkA sadA naMdatu // 6 // carNidhIkSemacandraMNa vinayena kRtaprArthanA (?) / zubhacandraguro svAmin kuru TIkAM manoharAM // // tena zrIzubhacandraNa vidyena gaNazinA / kArtikeyAnuprekSAyA vRttirviracitA varA // 8 // tathA sAdhusumatyAdikIrtinA kRtaprArthanA / sArthIkatA samarthana zubhacandraNa sUriNA // 9 mahArakapadAdhIzA mUlasaMdhe vidAM vraaH| ramAvIrenduAcadrUpaguravo hi gaNezinaH // 10 lakSmIcandragurusvAmI zipyastasya sudhIyazAH / vRttirvistAritA nena zrIzubhenduprasAdataH / / 11 iti zrIsvAmikArtikeyAnumekSAyAM trividhavidyAdhara-SaDbhASAkavi. cakravartizrIzubhacandraviracitAyAM TIkAyAM......... // * __ * dekho pro0 piTasanakI riporTa, san 1894 kI chapI huii|
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Age zubhacandrAcAryakI ziSyaparamparAkA krama isa prakAra nizcita hotA hai:7-sumatikIrti-8 guNakIrti-1 cAdibhUpaNa-10 rAmakIrti-11 yazaH kIrti aura 12 padmanandi Adi / inameM se vAdibhUSaNa takakI paramparAkA ullekha adhyAramataraMgiNIkI usa pratike likhanedAlekI prazastimai* milatA hai jo svagIya dAnavIra seTha mANikacandajIke sarasvatIbhaNDAra meM maujUda hai aura vAdibhUSaNake bAdake bhahArakoM kA ullekha balAtkAragaNakI guvAvalomeM hai jo bha. nemicamakI banAI huI hai aura hamAre pAsa maujUda hai| jainasiddhAntabhAskarakI prathama kiraNameM (pR. 45-46) prakAzita zubhacandako paTTAvalIse bhI yahI krama nizcita hotA hai / thIjJAnabhUSaNa mAgabAr3e ( bAgar3ha) kI gaddIke bhaTTAraka padapara AmIna ye / bhAskarakI cauthI kiraNa (5. 43-45) meM jo paTTAvalI prakAzita huI haiM usase mAlUma hotA hai ki "ke gujarAtake rahanevAle the| gujarAtameM unhoMne sAgAra. dharma dhAraNa kiyA, ahIra ( ? ) dezameM gyAraha pratimA dhAraNa kI aura vAgvara yA bAgar3ha dezameM durdhara mahAgrata grahaNa kiye / taulava dezake yatiyoM meM unakI bar3I pratiSThA huI, tailaMga dezake uttama uttama puruSoMne unake caraNoMkI yandanA ko, ivir3a dezake vidvAnoM ne unakA stamana kiyA, mahArASTra dezameM unheM bahuna yaza milA, saurASTra dezake dhanI dhAvakoM ne unake lie mahAmahotsava kiyA, rAyadeza ke nivAsiyoMne unake vacanoM ko atizaya pramANa mAnA, medapATha ( medAi) ke mUkha logoko unhoMne pratiyodhita kiyA, mAlavadezake bhanya janoMke hRdayakamalako vikasita kiyA, mevAta dezameM unake adhyAtmarahasyapUrNa vyAkhyAnase vividha vidvAn zrAvaka prasanna hue, kurujAMgala deza ke logoMkA ajJAna roga dUra kiyA, tUraba (1) ke SaTdarzana aura takake jAnanevAloM para vijaya prApta kiyA, virAT dezake * "sevat 1652 varSe jyeSThadvitIyakRSNadazamyo zuke mUlasaMghe sarasvatIgalche balAtkAragaNe zrIkundakundAnvaye bha. zrIpadmanandi devAstapaTTe bha. sakalakIrtidevAstApahe ma. bhuvana kIrtidevAstapaTTe bha0 jJAnabhUSaNadevAstatpa? ma. zrIvijayakIrti devAstatpa? bha. zubhacanda devAstatpaTTe bha. zrIsumatikIrtidevAstapaTTe bha-dhIguNakIrtidevAstatpaTTe bha. zrIvAdibhUSaNagurustacchiSya pa. devajI paThanArtha / "
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgA~ko ubhaya mAga ( sAgAra amagAra ! ) dikhalAye, namiyAr3ha ( nimAra !) dezameM jainadharmakI prabhAvanA kI, raga rATahaDIbaTI nAgara cAla (?) Adi janapadami pratiyodhake nimitta vihAra kiyA, bhairava nAmaka rAjAne unakI bhakti ko, indrarAjAne carabhA pUje, rAjAdhirAja devarAjane caraNoMkI ArAdhanA kI, jinadharmake ArAmaka bhUdilita, mA , yogAsarA, mAna, pANDurAya Adi rAjAbhoMne caraNa pUje aura unhoMne aneka tIrthoMkI yAtrAyeM kI / byAkaraNa-chandaalaMkAra--sAhitya-taka-zrAgama-adhyAtma Adi zAstrarUpI kamalopara vihAra karane ke lie ve rAjahaMsa the aura zuddha yAmAmRtapAnako unheM lAlasA tho|" isa kavitvapUrNa varNanase zAnabhUSaNa mahArakI mahattAkA bahuta kucha patA lagatA hai / isameM sandeha nahIM ki ve apane samayake bahuta hI prasiddha, praniNita aura vidvAn AvArya the| bha0 jJAna bhUSaNa ke satvajJAnataraMgiNI aura siddhAntasAra-bhASya ye do aMdha mudrita ho cuke haiM / paramArthopadeza zIghra hI prakAzita hogaa| inake sivAya neminivIpakAdhyakI paJjikATIkA, pacAstikAyIkA, dazalakSaNodyApana, AdIvara-phAga, bhakAmaroyApana aura sarasvatIpUjA * ina andhoMkA bhI jJAna bhUSaNake nAmase ullekha milatA hai| saMbhava hai ki inameM anya kisI zAnabhUSaNake graMtha bhI zAmila ho / * 'gommaTasATIkA' ko bhI kucha logoM ne jJAnabhUSaNakRta mAna rakkhA hai| paraMtu yaha bhUla haiM / 26 agasta 1915 ke jainamitrameM isa TIkAkI jo prazasti prakAzita huI haiM, usase mAlUma hotA hai ki isake katI be nemicandra haiM jinhoMne mAnabhUSaNase dIkSA lI thI, bhavAraka prabhAcandra ne jinheM AcAryapada para biThAyA thA, dakSiNa dezake suprasiddha bhAcArya municandra ke pAsa jinhoMne siddhAnta par3e the, vizAlakIrtane jinheM TIkAracanAmeM sahAyatA dI thI aura jo lAlAntramacArIke Apradaza gujarAtase Akara vitrakUTa (cittaura) meM jinadAsazAhake banAye hue pAzrvanAtha-mandirameM rahe the| yaha TIkA vIranirvANa saMvat 2145 meM samApta huI hai| gommaTasArake RttIka matase 2177 meM vikrama saMvat (2177-6058 5571+135) 1707 par3atA hai, ataeva ukta nemicandake murU jJAnabhUSaNa bhI koI dUsare hI jJAnabhUSaNa haiM, jo sikSAntasAra bhASya ke katAse mau savA sau varSa bAda hue hai|
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntamapara bhASyako racanA kisa samaya huI, yaha jAnane kA koI sAdhana nahIM hai; parantu tattvajJAnataraMgiNI vikrama saMvat 1560 meM banI hai / yathA yadaiva vikramAtItAH zatapaJcadazAdhikAH / paSThisaMvatsarA AttAstadeyaM nirmitA kRtiH // 53 / / jamasiddhAntabhAskara (kiraNa 4 pR. 16) meM usake sampAdaka mahAzayane likhA hai ki jJAnabhUSaNa vi. se. 1575 taka bhaTTAraka pada para AsIna rahe haiM; parantu yaha unhoMne kisa pramANake aAdhAra para likhA hai yaha mAlUma nahIM ho skaa| bIsanagara (gujarAta) ke zAntinAthake zvetAmbara-mandirakI eka digambara pratimA para isa prakArakA Lesa 6:-"saM01557 varSe mAghacadi 5gurauzrI mUlasaMdhe sarasvatIgacche balAtkAragaNe zrIkunda kundAcAryAnvaye bha0 sakalakIrtistatpaTTe bha0 zrIbhuvanakIrtistapaTTe bha0 zrIzAnabhUSaNastatpAda bha0 zrIvijayakIrtigurUpadezAt hUMbaDazAtIya.........ete zrIzAtinAthaM nityaM praNamanti / " isI taraha pethApurake zvetAmbara mandirakI bhI eka digambara pratimAera lesa hai:-"saM0 1561 caitrayadi 8 zuke mUlasaMgha bha0 zAnabhUSaNa bhaTTAraka zrIvijayakIrti upadezAt tumbar3a kaDuA zrIneminAthayisvaM / " ina donoM lekhoMse mAlUma hotA hai ki vi0 saM0 1557 zrIra 1561 meM jJAnabhUSaNajI bhaTTAraka padAra nahIM the kintu unake ziSya vijayakIrti the| isase yaha mAmanA bhrama hai ki ve vi0 saM0 1555 taka bhaTTAraka padapara the / dhAstapameM ve 1557 ke pahale hI isa padako chor3a cuke the aura isa lie tatvajJAnataraMgiNIkI racanA unhoMne usa samaya kI hai jaba bhaTArakapada vijayakIrtiko mila cukA thA / pUrvokta 'jainadhAtupratimA-lekhasaMgraha' nAmaka pranthameM vikama saMvat 153435 aura 1536 ke tIna pratimAlesara aura haiM jinase mAlama hotA hai ki uka saMktoM meM jJAnabhUSaNa bhatAraka padapara the| ataeva unhoMne 1557 ke pahale hI ___* dekho zrIbuddhisAgarasUrisampAdita 'jainadhAtupratimAlekhasaMgraha,' prathama bhAga, pRSTha 85 aura 123 / 4 dekho naM. 672, 1509 aura 567 ke lekha /
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ kisI samaya yaha pada choya hai / parantu yaha nizcaya hai ki mahAraka pada chor3aneke bAda bhI ye bahuta samayataka jIvita rahe haiN| bhaTTAraka zubhacandra bhI bahuta bar3e vidvAn hue haiM / trividhavidyAdhara (zabdAgama, yuktyAgama aura paramAgamake jJAtA ) aura padabhASAkavicakravatI ye unakI padaviyA~ thI / bhAskarameM prakAzita paTAvalI meM likhA hai ki ve "pramANaparIkSA, pannaparIkSA, puSpaparIkSA(3), parIkSAmukha, pramANanirNaya, nyAyamakaraMda, nyAyakumudacandrodaya nyAyavinizcaya, zlokavArtika, rAjavArtika, prameyakamalamArtaDa, AptamImAMsA, aSTasahanI, cintAmaNimImAMsAvivaraNa, vAcaspatitatvako mudI Adi karkaza sarkagranthoMke, jainendra, zAkaTAyana, aindra, pANini, kalApa Adi vyAkaraNapranthoke, 'tralosyasAra, gommaTasAra, labdhisAra, kSapaNAsAra, trilokaprajJapti, suvijJapti ( 1 ), adhyAmATasahakhI (?) aura chandolaMkAra Adi zAstra samudraki pAragAmI the| unhoMne aneka dezoM meM vihAra kiyA thA, aneka niyArthiyoMkA ve pAlana karate the, unakI sabhAmeM aneka bibana rahate the, gauDa, kaliMga, karNATa, taulava, pUrva, gurjara, mAlapa, Adi dezoMke vAdiyoM ko unhoMne parAjita kiyA thA aura apane tathA anya dharmoMne ne ma bhAra lAtA the|" ma0 zubhacandajI ke banAye hue aneka grantha haiM aura prAyaH una sabhIko antaH prazastiyoM meM unhoMne apanI guruparampasakA paricaya diyA hai / svAmikArtikeyAnuprekSATIkAkI prazasti hama isI lekha meM pahale uddhRta kara cuke haiN| pANDavapurApakI prazasti bhI hamAre pAsa hai / parantu yahA~ ima usake utane hI aMzako prakAzita karate haiM jisameM unakI tamAma pranyaracanAoMkA ullekha hai: candranAthacaritaM caritArtha padmanAbhacaritaM shubhcndr| manmathasya mahimAnamatandro jAMdhakasya caritaM ca cakAra // 72 candanAyAH kathA yena dRndhA nAnvIzvarI tathA / AzAdharakRtAcAryA(coyAH vRttiH savattizAlinI // 73 triMzacaturviMzatipUjanaM ca sadvattasiddhArcanamavyadhatta / sArasvatIyArcanamatra zuddhaM cintAmaNIyArcanamucariSNuH || wa zrIkarmadAha vidhivandhurasiddhasevAM nAnAguNaughagaNanAbasamanaM ca / zrIpArzvanAthavarakAvyamupaJjikAM ca yaH saMcakAra zubhacandra yatIndra
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ udyApanamadIpiSTa palyopamavidhezca yH| cAritrazuddhitapasazcatustridvAdazAtmanaH // 76 saMzayiSadanavidAraNamapazabdasukhaNDanaM paraM trk| santasvanirNayaM varasvarUpasaMbodhinI vRstim // 77 adhyAtmapatti sarvArthApUrvasarvatobhadram / yo'kRtasayAkaraNaM cintAmaNinAmadheyaM ca // 78 hata yenAMgaprajJaptiH sarcAdvArthAnarUpikA / stotrANi ca pavitrANi SaDvAdAH zrIjinezinAM / / 79 tena zrIzubhacandradevadhiduSA satpANDavAnAM param / puSyatyuNyapurANamatra sukaraM cAkAri prItyA mahat // 80 zrImavikramabhUpatokahate spaSTASTasaMkhye zate ramye'STAdhikavatsare sukhakare bhAdre dvitIyAtithau / zrImatAmvaranirvRtIdamatule zrIzAkavATe pure zrImacchIpuruSAbhidhe viracitaM syAtpurANaM ciram // 86 arthAt pANDavapurANake kartA zubhacandrAcArya ke banAye hue nIce likhe prandha 1 candraprabhacarita, 2 padmanAmacarita, 3 jIbaMdharacarita, 4 candanAthA, 5 nandIzvarakathA, 6 AzAdharakRta arcA (nityamahodyota ) kI TaukA, trizacaturviMzatipUjApATha, 8 siddhapakavatapUjA, 9 sarasvatIpUjA, 1. cintAmaNiyaMtrapUjA, 11 karmadahanavidhAna, 12 gaNadharavalayapUjA, 13 ( vAdirAjakRta) pAvanAthakAvyakI paMjikA TIkA,* 14 palyavatodyApana, 15 catunizadadhikadvAdaza zatodyApana ( 1934 matakA udyApana ), 16 saMzayivadanavidAraNa ( zvetAmbaramatakhaNDana ), 15 apazabdakhaNDana, 18 tattvanirNaya, 19 svarUpasambodhana( aphalaMka devakRta ?) kI vRpti, 25 adhyAtmapadmaTIkA, 21 sarvatobhada, 12 cintAmaNi nAmaka prAkRtavyAkaraNa, 23 aMganajhapti, 24 anekastotra, 25 SaDvAda aura pANDavapurANa / * yaha anya svargIya seTa mAzikacandajIke granthabhANDArameM maujUda hai / x yaha grantha mANikacandapranthamAlA meM prakAzita honevAlA hai|
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANDavapurANa vi0 saMvat 1608 meM samApta huA hai / ataeva isake pahaleke race hue granyoMke hI nAma isa prazastise mAlUma ho sakate haiM / pANDavapurANake bAda bhI unhoMne aneka pranthoMkI racanA kI hogI aura isake pramANameM hama do pranyoko peza kara sakate haiM--ka to svAbhikArtikeyAnupekSATImA jo saMpat 1613 meM samApta huI hai aura dUsarA karakaNDDucaritra jo saMvat 1611 maiM banA haiM / talAza karanese isa taraha ke aura bhI kaI pranyoMkA patA laganA saMbhava hai| 4-zrIyogIndradeva / isa saMgrahake yogasAra, nijAtmAnaka aura amRtAzIti nAmaka granthoM ke kartA AcArya yogIndra deva haiN| inameM se pahalA apabhraMzameM, dUsarA prAkRtameM aura tIsarA saMskRta meM hai| paramAtmaprakAzake kattI bhI vahIM yogIndradeva haiM / yogasAra aura paramAtmaprakAzakI racanA lagabhaga eka hI baiMgakI hai, donoM meM prAyaH dohA chandakA upayoga kiyA gayA hai aura maMgalAcaraNa donoMkA lagabhaga ekasA hai| paramAtmaprakAzakA maMgalAcaraNa dekhie:-- je jAyA jhANaggiyAe, kammakalaMka Dahevi / mizcaNiraMjaNaNANamaya, te paramappa Navevi // 1 yogamArameM bhI isIko chAyA hai: NimmalajhANapariDiyA, kammakalaMka Daheci / appA laddhau jeNa paru, te paramapa Navadhi // 2 isase isameM to koI bhI sandeha nahIM ho sakatA ki ina donoM ke kartA eka hI yogIndra deva haiM / nijAtmASTaka aura amRtAzItike kA bhI ye hI Ana par3ate hai| ina donoMkA viSaya bhI yogIndra devakA pyArA yoga tathA adhyArama hai| "adhyAtmasandoha' nAmakA grantha bhI inhIM kA banAyA huA kahA jAtA hai; parantu abhI taka vaha kahIM dekhanemeM nahIM aayaa| zrIpadmaprabhamaladhAradevakI niyamasAra TIkA (pR. 56 ) meM 'tathAcotaM zrIyogIndradevaiH' kahakara 'mukkyaMganAlimapunarbhavasaukhyamUlaM' Adi padya uddhRta kiyA hai jo 'amRtAzIti' meM nahIM hai| saMbhava hai ki yaha pUrvoka abhyAtmasandohakA yA unake anya kisI anyakA ho| pavA jaataa|
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAcArya yogIndradeva kaba hue haiM, aura ve kisa saMghake prAcArya the, isakA abhI taka kucha bhI patA nahIM lagA hai| paramAtmaprakAza prabhAkaramahake sambodhana ke lie usIkI prArthanAse banAyA gayA hai, aisA uka manthameM kaI jagaha ulekha hai:-- bhAvaM paNavivi paMcaguru sirijoIdujiNAU / bhaTTapahAyari vigNayau, vimalakaraviNu bhAu // 8 puNa puNa paNavivi paMcaguru, bhAvi vitta dhrevi| bhapahAyara NisuNi tuhUM, appA tihuvi kaheci // 11 itthu Na linghau paMDiyahi, guNadosuci puNurattu / bhaTTa pabhAyarakAraNaI, mai puNu puNu vi pauttu / / 352 mAlUma nahIM ye bhadarabhAkara kauna haiN| nizAnAmApIne apane poMmeM prabhAkarake aura bhaTake siddhAntoMkA khaNDana kiyA hai aura ve donoM bar3e bhArI dArzanika ho gaye haiN| 'bhaTTa' kumArilabhaTTakA saMkSipta nAma hai| kyA unake hitake lie yogIndradevane paramAtmaprakAzakI racanA kI thii| paramAtmaprakAzake sambodhanoMko aura usameM prabhAkara mahakI vinIta prArthanAgako par3hakara to aisA nahIM jAna par3atA hai ki vaha koI janetara darzanakA zraddhAla hai| badda eka jagaha kahatA hai-'siriguru akkhahi mokkha mahu'-he zrIguru mujhe mokSa btlaaie| dUsarI jagaha vaha parameSTIko namaskAra karatA hai-'bhAviM paNaviva pNcguru| yogIndradeva bhI use jagaha jagaha ' yogin ' arthAt 'he yogI' kahakara sambodhana karate haiN| isase to yahI spaSTa hotA hai ki vaha koI yogIndra devakA hI jaina ziSya hai jise zuddha nizcayakA svarUpa samajhAne kA prayatna kiyA gayA hai| ___ amRtAzIti (pR. 96) meM vidyAnanda svAmIkA 'abhimtphlsiddhe|' mAdi zloka udhRta kiyA gayA hai aura prabhAkara tathA bhaha vidyAnanda svAmose pahale hue haiM ataeva unakA aura yogIndra devakA samasAmayika honA saMbhava nahIM hai / akalaMkadevane bhI prabhAkara aura bhaTakA khaNDana kiyA hai aura aphalaMkadeva vidyAnanda svAmIse bhI pahaleke haiN| samayasArakI tAtparyatti jayasenasUrine yogIndradevakA nimnalikhita dohA udhRta kiyA hai:
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 * yogIndradevairapyuktaM Nadhi uppAi Nadhi marai, baMdha Na moknu kre| jiu paramatthe joiyA, jiNadhara pau bhaNei // " yadyapi jayasenasUrikA nizcita samaya mAlUma nahIM hai, parantu unhoMkI banAI huI paMcAstikAyastikI eka prati vikrama saMvat 1369 kI likho huI hai| yadi yaha prati pranya banane ke kamase kama sau varSa poche bhI likhI gaI hogI to jayasenAcAryako vikramakI terahavIM zatabdimeM mAnanA cAhie aura tama yogondrA* sAta sama de tAike ma nidina aisA haiN| niyamasArakI zrIpadmaprabhamaladhAridevakRta TI kAmeM bhI yogIndra devake kucha patha uddhRta kiye gaye haiN| isase mAlUma hotA hai ki ve padmaprabhadevase pahale ho gaye haiM aura padmaprabhane pA~caveM adhyAyako TIkAke anta meM zrIvoranandi muniko namaH skAra kiyA hai: yasya pratikramaNameca sadA mumukSonAstyavatikramaNamapyaNumAtramuccaiH / tasmai namaH sakala saMyamabhUSaNAya zrIvIranandimuninAmadharAya nityaM // isase mAlUma hotA hai ki zrIvIranandi muni padmaprabhadeva ke koI samasAmayika AcArya haiM aura unheM ke pUjya dRSTise dekhate haiN| Azcarya nahIM ki ve unake guru hI ho / TIkAke prAraMbhameM bhI unhoMne 'tadvidyADhayaM dhIranandi vRttIndram' kahakara namaskAra kiyA hai| yadi ye vIranandi AcArasArake katA vAranandi hI hoM aura hamArA anumAna hai ki ve hI hoMge, to isase padmaprabha kA samaya vikrama saMvat 1211 ke lagabhaga nizcita ho jAtA hai / kyoM ki bIranandine AvAra* sArake svakRta kanar3I vyAkhyAnameM usakI racanAkA samaya zaka saMvat 1076 likhA hai. " svastizrImanmeSacandravidyadevara zrIpAdaprasAdAsAditAtmaprabhAvasamastavidyApramAvasakaladivartikIrtizrImadvAranandisaiddhAntikacakravartigalu zakacarSa 1076 zrImukhanAmasaMvatsare jyoSTha
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 zukla 1 somavAra du tAvu mADidAcArasArakke karNATavRttiya mAdipara // " yadi kA yaha samaya ThIka hai, to yogI 1991 ke bhI pahale ke vidvAn hai / 3 'amRtAzIti' ke 78 aura 79 veM nambara ke do patha bhartRhari ke vairAgyazataka ke hai / jAna par3atA hai ki prandhakatane inheM ' uktaM ca ' rUpa meM diyA hogA; parantu lekha - koMkI kRpAse ' uktaM ca ' u gayA hai aura ye mUla antha ke ho padya bana gaye haiM / vairAgyazataka bhI ye isI rUpameM milate haiM, kevala itanA antara hai ki pahale zradyake pahale do caraNa Age pIche haiN| zataka meM isa prakAra hai: prAptAH zriyaH sakalakAmadudhAstataH kiM dattaM padaM zirasi vidviSatAM tataH kiM / isa granthakI anya pratiyoMmeM ' ukaM ca pada avazya likhA milegA / yogasAra aura paramAramaprakAzakI bhASA ke sambandhameM hama itanA aura kaha denA cAhate haiM ki jaisA bahuta logoMne samajha rakhA hai, vaha prAkRta nahIM hai kintu apabhraMza hai jo eka samaya lokabhASA yA bolavAlakI bhASA raha cukI hai aura digambara vidvAnoMne jisameM saikar3oM pratyoMkI racanA kI hai| isake prayoga prAkRta vyAkaraNa ke niyamoMse siddha nahIM hote haiN| jarmanIke suprasiddha vidvAn DA harmana jekobIne abhI kucha hI samaya pahale digambara kavi paMDita dhanapAla ke 'paMcamI - kahA ' ( pazcimI kathA ) nAmaka granthako prakAzita karake isa bhASA ke sambandha meM bahuta gaharA prakAza DAlA hai / isa bhASAkA sAhitya saMbhavataH cauthI pAMcavIM zatAbdise prAraMbha hotA hai| jaina samAja ke paNDitoM kA dhyAna hama isa bhASAko ora khAsa taurase akarSita karate haiN| abhI abhI hamArI najarase isa bhASA ke kaI acche acche prantha gujara cuke haiM / 5 - ajita brahmacArI / -- 'kalyANAloyaNA' yA kalyANAlocanA nAmaka prAkRta pratyake kasI ajita yA ajita brahmacArI haiM jaisA ki isa pranthakI antima gAthAse mAlUma hotA hai| ye saMbhavataH ve hI haiM jinhoMne 'hanumazcaritra' nAmakA eka saMskRta grantha racA hai| sudUra bAbU jugala kizorajone u bhanthako dekhA hai| usase
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 mAluma hotA hai ki ve 16 vIM zatAbdi meM hue haiM / ye devendra kIrtike ziSya the| inake pitAkA nAma vIrasiMha, mAtAkA bIghA yA pRthvI aura vaMza golacaMgAra ( gola siMghAr3e ) thA / sa vidhAnandike Adeza se inhoMne bhRgukaccha nagara ( bharoca) meM hanumacaritrakI racanA kI thI / sva0 bAbA dulIcandajIko granthanAmamAlA meM utsavapaddhati nAmakA eka aura mantha inakA banAyA huA batalAyA gayA hai / 6 - AcArya zrI zivakoTi / AcArya zivakoTi digambarasampradAya meM eka bahuta hI prasiddha AcArya ho gaye haiN| unakA banAyA huA 'tIna' bahuta hI prAcIna hai| isakI racanAzaMlI aura isakI bhASA bhI isakI prAcInatAkI sAkSI detI hai / isa granthako prazastikI nIce likhI huI gAthAyeM par3hieH aja jiNaNaMdigaNi savvaguttagaNi aja mittaNaMdaNaM / aghagamiya pAdamUle sammaM suttaM ca atthaM ca // 61 // puSvAyariyaNivaddhA uvajIvitA imA sa sasIe / ArAdhanA sivajreNa pANiddalabhoyiNA rahadA // 62 // ArAdhanA bhagavadI evaM bhattIya vaNNidA saMtI | saMghasla sibajasa ya samAdhivaramuttamaM deu // 64 // arthAta - Arya jinanandi gaNi, sarvagupta gaNi aura Arya mitranandike caragoke nikaTa sUtra aura arthako acchI taraha samajhakara pANidala bhojI (pANipAtra) zivArthane yaha ArAdhanA ravI / yaha bhagavatI ArAdhanA isa taraha bhaktipUrvaka varNita huI saMghako aura zivArthako uttama samAdhi deve / isase mAlUma hotA hai ki isa grantha ke kartAkA nAma zivArya thaa| apane tInoM guruoM ke nAmake sAtha unhoMne 'Arya' vizeSaNa diyA hai| isase jAna par3atA hai ki unake nAma ke sAtha jo 'Arya' zabda hai, vaha bhI vizeSaNa hI haiM aura isa lie unakA nAma zivanandi, zivagupta thA aisA hI kucha hogA jise ki saMkSepa meM 'ziva' kahA jA sakatA hai / bhagavajinasenAcArya ne apane AdipurANake prAraMbha meM zivakoTi AcArya kA smaraNa kiyA haiH -
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zItIbhUtaM jagadyasya vAcArAdhyacatuSTayaM / mozamAne vAmaH dinakA 39 isa zlokake ' ArAdhyacatuSTayaM ' padase bhagavatI zrArAdhanAkA hI bodha hotA hai aura isase mAlUma hotA hai ki unakA pUrA nAma Arya zivakoTi yA / bhagavatI ArAzvanAmeM isI nAmako saMkSiptarUpase 'Arya zeiSa' mA 'zivAya' likhA hai| ArAdhanAkathAkozameM samantabhada svAmIkI o kathA milatI hai usameM likhA hai ki zinakoTi vArANasI ke rAjA the aura ye zeSa the| samantabhadra svAmI ne unake samakSa zivalita ' ko apane stotrake prabhAvase phor3akara usameMse' candraprabha ' kI pratimA prakaTa kI thii| isase usa rAjA unakA niSya bana gayA thA aura usIne muni avasthAmaiM bhagavatI ArAdhanAkI racanA kI thii| parantu isa bAtapara vizvAsa nahIM hotA ki bhagavatI ArAdhanAke katI vahIM zivakoTi rAjA hoMge jo samantamadrake ziSya ho gaye the / yadi ye vahI hote to yaha kadApi saMbhava nahIM thA ki ne apane itane bar3e manthoM apane paramaguru samantabhadra kA kahIM ullekha bhI nahIM karate / kamase kama unakA smaraNa to avazya hI krte| unhoMne apane jina tIna guruoMkA smaraNa kiyA hai aura jinake caraNoM ke nikaTa baiThakara unhoMne apane anyake padArthako samajhA hai, unameM bhI samantabhadra kA nAma nahIM hai / ataeva uka kathAko chor3akara jaba taka koI dUsarA prabala pramANa na mile, taba taka kamase kama yaha bAta sandehAspada avazya hai / hamArI nijakI rAya to yaha hai ki bhagavatI ArAdhanA samantabhada svAmIse bhI pahalekI racanA hai| bahutase logoMkA khayAla hai ki zivakoTikA hI dUsarA nAma zivAyana hai, parantu vikrAnta kauravIya nATakameM zivakoTi aura zivAyanako judA judA batalAyA hai aura likhA hai ki ye donoM hI samantabhadra ke ziSya ghe:-"ziSyau tadIyau zivakoTinAmA, zidhAyanaH zAstravidAM variSThau / " __ abhI taka bhagavatI ArAdhanAko chor3akara zivakoTi AcAryakA aura koI bhI anya nahIM sunA gayA hai aura na kahIM kisI ne usakA ullekha hI kiyA hai| parantu abhI jhala hI yaha 'ratnamAlA' nAmaka choTAsA anya upalabdha huA hai jisake antameM isake phattAkA nAma zivakoTi prakaTa kiyA gayA hai aura anya ke antakI.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara * paMkti meM to unheM 'svAmisa bhantabhadraziSya taka likha diyA gayA hai| hamArA bhI pahale yahI khayAla thA ki yaha una zivakoTikA hI grantha hai jinakA smaraNa AdipurANake karttAne kiyA hai aura isa sambandhameM hamane jainahitaiSI meM eka choTAsA noTa bhI likhA thA; parantu anya ko acchI taraha par3hanese aba hameM isa viSaya bahuta kucha sandeha ho gayA hai| hamArI samajha meM yaha anya itanA prAcIna nahIM ho sktaa| yaha apekSAkRta Adhunika hai aura yA to isake antima zloka 'zivakoTitvamApnuyAt ' padase hI kisIne isake kartAke nAmakI kalpanA kara lI haiM aura yadi isa pada karttAne apanA nAma bhI dhvanita kiyA hai: to ve koI dUsare hI zivakoTi haiN| isa granthakA nIce likhA huA zloka dekhie:-- kalau kAle bA sthIyate ca jinAgAre grAmAdiSu vizeSataH // 22 arthAt isa kalikAla meM muniyoMko vanameM na rahanA caahie| zreSThamuniyoM ne isako varjita batalAyA hai / isa samaya unheM jainamandiroMmeM vizeSa karake prAmAdikoM meM ThaharanA cAhie / isase yaha sApha prakaTa hotA hai ki yaha usa samayakI racanA hai jaba digambara sampradAya meM 'caityavAsa' * acchI taraha cala par3A thA aura isake anuyAyI itane prabala ho gaye the ki unhoMne vanoM meM rahanA varjita taka batalA diyA thaa| mandiroMmeM aura bhrAmoM meM rahane ko kisI taraha bAyaja batalAnA dUsarI bAta hai aura unhIM meM rahanA cAhie vanameM nahIM, yaha dUsarI bAta haiM / bhagavatI ArAdhanAkA svAdhyAya karanevAle sajjana isa bAtapara acchI taraha vicAra kareM ki usake katrtA apane isa dUsare granthameM kyA isa tarahakA vidhAna kara sakate haiM ? jaina sAdhu jalAzayoM meM se zaucAdike nimitta jalagrahaNa nahIM karate / zrAva kase prApta kiyA huA prAsupha jala hI unake kAma AtA hai / parantu isameM isa niya make viruddha likhA haiH * caityavAsI aura vanavAsI sAdhuoM ke viSaya meM jainahitaiSI bhAga 14, aMka 4-5 kA vistRta lekha dekhie /
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pASANotsphuTitaM toyaM ghaTIyaMtreNa tADitaM / sadyaH santaptavApInAM prAsukaM jalamucyate // 63 // devarSINAM prazaucAya snAnAya ca gRhArthinAM / amAsukaM paraM vAri mahAtIrthajamapyadaH // 6 // isa vidhAnase bhI hama yahI anumAna karate haiM ki yaha pranya Adhunika hai aura bhagavatI ArAdhanAke kattIkA to kadApi nahIM hai| hasa pranthako vicArapUrvaka par3hanese isa tarahako aura bhI aneka bAteM mAlUma ho sakatI haiN| isa pranthakA 65 vA~ loka yazastilaka campUke upAsakAdhyayanake eka lokase milakula milatA julatA huA haiM aura aisA mAlUma hotA hai ki usI parase liyA gayA hai / campUkA baha zloka isa prakAra hai:-- sarvameva hi janAnAM pramANaM laukiko vidhiH / yatra samyavahAnirna yatra na atadapANama yazastilaka zaka saMvat 881 ( vi0 saMvat 1016 ) meM samApta huA hai| isa grantha meM koI khAsa vizeSatA nahIM hai / mAmUlI upadezarUpa grantha hai jisameM zrAvakAcArasambandhI prakIrNaka bAteM likhI gaI hai| eka mahAna AcAyakI kRtike yogya isameM kucha bhI nahIM hai| 7-zrImAdhanandi yogiindr| the 'zAstra sArasamuccaya ' nAmaka sUtragranthake kA hai| isa nAmake bhI kaI AcArya ho gaye haiM, isa kAraNa nahIM kahA jA sakatA ki isake kI kaunase mAghanandi haiN| kanATaka-kavi-caritrake anusAra eka mAcanandikA samaya IsvI san 1260 (vi. saMvata 1317 ) hai aura unhoMne isa zAstra sArasamuccayapara eka kanar3I TIkA likhI hai tathA mAghanandi-zrAvakAcAra ke kartA bhI yahI haiN| isase mAlUma hotA hai ki zAstrasArasamuccaya (mUla) ke kaptA inase pahale hue haiM aura unakA samaya bhI vikramakI caudahavIM zatAbdise pahale samajhanA cAhie / madrAsakI oriyaNTala lAyabreromeM 'pratiSThAkalpaTippaNa' yA 'jinasaMhitA' nA. makA eka anya hai| usake prAraMbhameM likhA hai:
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ " zrImAdhanandisiddhAntacaphavartitanubhavaH / kumudenduraI vacmi pratiSThAkalpaTippaNam // aura anta meM likhA hai: iti zrImAghanandisiddhAntacakravartitanUbhavacaturvidhapANDityaca. kravartizrIvAdikumudacandramunIndraciracite jinasaMhitATippaNe pUjya. pUjakapUjakAcAryapUjAphalapratipAdanaM samAptam // " / isase mAlUma hotA hai ki pratiSThAkalpaTippaNake kartA kumundendu yA kumudacandra mAghanandisiddhAntacakravatIMke ( ziSya ) the| mAghanandizrAvakAcAra aura zAstrasArasamuccayake TIkAkAra mAghanandine kITakakavicaritrake anusAra kumudenduko apanA guru batalAyA hai / saMbhava hai ki siddhAntasArasamukhayake kartA mAghanandi (pahale ) ke hI ziSya ye kumudendu ho jinakA ukta pratiSThAkalpaTiyaNa nAma prantha hai aura unhIM ke ziSya zrAvakAcArake kartA dUsare mAdhanandi ho / yadi yaha ThIka hai to zAnnasArasamuccayake kartAkA samaya 50 varSa aura pahale arthAt vikramasaMvat 1267 ke lagabhaga mAnanA caahie| 8-zrIvAdirAja kavi / / 'jJAnalocanastotra' ke pattI zrIvAdirAja haiM / inhoMne vAgbhaTAlaMkArapara "kavicandrikA+' nAmakI eka sundara saMskRtaTIkA likhI hai| usakI prazastise * mAlUma hotA hai ki ye khaNDelavAlavaMzameM utpanna hue the aura inake pitAkA nAma pomarAja thA / takSakanagarIke rAjA rAjasiMhake saMbhavataH ye maMtrI the aura rAjasevA karate hue hI inhoMne isa TIkAkI racanA kI thii| rAjA rAjasiMha bhImadevake putra the| kAMvacandrikAkI samApti inhoMne vikrama saMvat 1729 kI dIpamAliMkAko kI thii| ye bahuta bar3e vidvAn the / inhoMne svayaM hI kahA hai ki isa samaya meM dhanaMjaya, AzAdhara aura vAgbhaTakA pada dhAraNa karatA hU~ / arthAt meM unakI johakA vidvAn hU~ aura jisa taraha ukta tInoM cidvAn gRhastha the maiM bhI gRhastha hU~:__ + 'kacacandrikA dIkA' kI eka prati jayapura ke saMgahIjIke mandirameM aura pUsarI pATodIjIke mandira meM haiN| pahalI prati apUrNa hai| * yaha prazasti jainahitaiSI bhAga 6, aMka 12 meM pUrI prakAzita ho cukI hai|
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanaMjayAzAgharavAgbhaTAmAM dhatte padaM samprati vAdirAjaH ! khANDilyavaMzojhavapomasUnuH __jinoktipIyUSasutagAtraH // prazastike eka aura zloka meM unhoMne apanI aura vAmmakI samAnatA bar3I khUbasUratIse dikhalAI hai: zrIrAjasiMhanRpatirjayasiMha pava zrItakSakAkhyanagarI aNahilattulyA / zrIvAdirAjavibudho'paravAgbhaTo'yaM zrIsUtrabRttiriha nandatu cArkacandram // arthAt imAre rAjA rAjasiMha jayasiMha ( vAgbhaTakavi jisa rAjAke maMtrI the) hI haiM aura yaha takSaka nagarI aNahilayAI ( jayasiMhakI rAjadhAnI ) ke tulya hai aura vAdirAja dUsarA vAgbhaTa hai 1 inake banAye hue aura kisI granthakA hameM patA nahIM hai| 9-zrI jayAnandasari / 'sarvajJastavana' aura usakI TIkA ina donoM ke kattI jayAnandasUri zvetAmbara AcArya mAlUma hote haiN| zvetAmbara-jainakAnpharensa dvArA prakAzita jainagranthAvalI (pRSTha 280) ke anusAra isakA nAma 'devAH prabho stotra' bhI haiN| kyoMki isakA prAraMbha inhIM zabdoMse hotA hai| pATaNake zvetAmbara-bhaMDAra meM bhI isakI eka prati hai / ye somatilakasUrike ziSya the aura vikramakI 15 vIM zatAbdimeM hue haiN| inake banAye hue aura bhI kaI grantha hai| hemacandra ke vyAkaraNapara inakI eka vRti bhI hai| isa stotra-TIkA jo 'vyAkaraNasUtra' jagaha jagaha Ate haiM, ve bhI hemacandra ( zvetAmbarAcArya ) ke hI mAlUma hote haiM / 10-zrI guNabhadra / citrabandhastotrake kA guNabhadra yA guNabhadrakIrti nAmake koI AcArya mAlUma hote haiM / parantu yaha nizcaya hai ki ye bhagajinasenake ziSya guNabhadrAcArya atiripha koI dUsare hI hai| isa stotrake 25 veM zlokamaiM isa stutiko 'medhAvinA
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskRtaM' ( medhAvIke dvArA saMskAra kI huI) vizeSaNa diyA hai| saMbhavataH ye vahIM paM. medhAvI haiM jo dharmasaMprahazrAvakAcArake kartA haiM aura jinhoMne 'mUlAbArakI sunandivRtti, trilokaprajJapti' Adi granthoM ke antameM uka pranyoMke dAna karane vAloMkI bar3I bar3I prazastiyA~ jor3I haiN| yadi hamArA yaha anumAna ThIka hai, to yaha stotra 16 vIM zatAbdikA banA huA hai| kyoMki paM0 medhAvIne ukta prazastiyoM vi0 saM0 1516 aura 1599 meM racI haiN|* medhAvIke samayameM eka guNabhada nAmake AcArya the bhI, isakA patA jainasi. dvAntabhavana ArAke 'mAnArNava' nAmaka granthakI lekhaka-prazastise lagatA hai| yathA--- "saMcata 1521 varSe ASAr3ha sudi somavAsare zrIgopAcaladurge tomaravaMze rAjAdhirAjazrIkIrtisiMharAjyapravartamAne zrIkASThAsaMgha mAthurAnvaye puSkaramaNe bha0 zrIguNakIrtidevAstatpa? bha. zrIyaza:kIrtidevAstatpaTTe bha. zrImalayakIrtidevAstatpaTTe bha. zrIguNabhadradevAstadAnAye grggotre......|" isase mAlUma hotA hai ki vi0 saM0 1521 meM gvAliyarameM guNabhavanAmake A. bArya the jo kAlAsaMgha-mAdhurAmyaya aura puSkaramaNakI gaddIpara ArUr3ha the| bahuta saMbhava hai ki citrabandhastotrake kartA yahI ho aura inhIM kI racanAko usI sama. yameM honevAle paM0 medhAvIne saMskRta kiyA ho| 11-zrI padmanabhadeva / pArzvanAthastotrakI antima paMkiMmeM yadyapi use 'zrIpazcanandimuniviracitaM' likhA hai; parantu antima lokake 'zrIpAnabhadevanirmitamidaM stotraM jagabhaMgalaM' padase yaha spaSTa hai ki usake kartA zrIpadmaprabhadeva haiM / unhoMne padmanandimunikA kevala ullekha mAtra kiyA hai aura kahA hai ki ve sake, vyAkaraNa, nATaka, aura kAvyaka kauzalameM vikhyAta the| parantu usase yaha nahIM mAlUma hotA hai ki unakA ullekha kyoM kiyA gayA aura unase unakA kyA sambandha thaa| isase * dekho jainahitaiSI bhAga 15, aMka 3-4 / paM. medhAvIkA banAyA huA dharmasaMprahadhAvakAcAra mAmakA grantha bhI hai jo vi. saikta 1541 meM samApta
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ par3hanevAlA babI ulajhanameM par3a jAtA hai / astu / hamArA khayAla hai ki pAnandi muni unake koI gurusthAnIya vyakti haiM aura isI lie unhoMne unakA smaraNa kiyA hai| __ niyamasArako tAtparyavRttike kattAkA nAma zrIpadmaprabhamaladhArideva hai| mAlUma nahIM ki isa stotrake kA ve hI haiM, athavA anya koI dUsare / pAnandinAmake bhI aneka vidvAna hue haiM, isa lie unake viSayameM bhI kucha nahIM kahA jA sakatA / ___ kAzIkI yazovijayajainapranthamAlA dvArA prakAzita janastotrasaMgraha (dvitIya bhAga ) meM sabase koI 16-17 varSa pahale yaha stotra mudrita ho cukA hai| usake sAtha jo TIkA chapI hai vaha rAmazekharasUrike ziSya munizekharasUrikRta hai, parantu hama jo yaha TIkA chApa rahe haiM yaha kisI anya vidvAnkI hai jo ki apanA nAma prakaTa nahIM karate haiN| ukta mudritapratimeM aura khaMbhAtake jainapustakAlayakI pratima-jisakA jikara piTarsanakI 1884-86 kI riporTa (pR. 212 naM. 28) meM kiyA gayA haiima stotrakA antima zloka isI ipaNe milatA hai, ataeva ipake katI pacaprabhadeva hI mAlUma hote haiM / isa stotrakA dUsarA nAma 'lakSmIstotra' hai| kyoMki isakA prAraMbha 'lakSmI' zabdase zurU hotA hai aura bhakAmara, kalyANamandira Adi aneka stotroM ke nAma isI taraha prasiddha hue haiN| 12-zrI amitagatimuri * sAmAyikapAThake kattI amitagatisUri ve hI jAna par3hate haiM jinake banAye hue dharmaparIkSA, subhASitaratnasandoha, amitagatizrAvakAcAra, yogasAraprAbhUta, aura bhAvanAvAnizatikA nAmaka pratha+ mudrita ho cuke haiM aura jo vikramako gyArahavIM zatAbdike AcArya the| ___ * inakA vistRta paricaya pAneke lie merI likhI huI 'vidvArasnamAlA 'kA 'zrIamitagatisUri ' nAmaka lekha par3hie / / yaha bhI 'sAmAyika pATha ' ke nAmase chapA hai; parantu vAstava meM isakA nAma bhAvanA dvAtriMzatikA hai| + amitagatikA 'paMcasaMgraha' nAmaka grantha isI granthamAlAmeM prakAzita honevAlA hai|
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 isa prandhakA nAma hameM 'sAmAyikapA' nahIM mAlUma hotA, sAtha hI yaha pUrNa bhI nahIM mAlUma hotA / kyoMki isake anta meM likhA hai ki ' iti dvitIyabhAvanA samAptA / ' avazya hI isake pahale prathama bhAvanA rahI hogI / antima zlokase saMbhava hai ki isakA nAma 'tattvabhAvanA' rahA ho| isakI kApI jainadharmabhUSaNa brahmacArI zrIzItalaprasAdajo apane prasasameM prApta kI huI kisI sthAna ke sarasvatImAhArakI prati parase svayaM karake lAye the aura usI parase yaha mudrita karAI gaI hai| ataeva jaba taka isakI koI dUsarI prati prApta na ho taba taka isake nAmakA aura pUrNatA apUrNatAkA nirNaya nahIM ho sakatA / 13-paM0 zrI AzAdhara / 'kalyANamAlA' ke kasI paM. AzAvara prasiddha vidvAna haiM / unake banAye hue do grantha sAgAradhAmRta (naM0 2) aura anagAradharmAmRta (naM. 14) isI manthamAlAmeM mudrita ho cuke haiM aura usameM unakA paricaya bhI diyA jA cukA hai / ve vikramako 13 vI zatAbdike anta taka maujUda the| __ aparicita grnthkrtaa| arhatpravacanake kA prabhAcandra', zaMkhadevATakake katA bhAnukIrti', dharmarasAyanake kartA pamanandi", sArasamuccayake kattI kulabhadra, aura dhutAvatArake kA vivudha' zrIdharake viSayameM hameM koI ullekhayogya paricaya prApta nahIM ho 1-prabhAcandra nAmake aneka AcArya aura bhaTTAraka ho cuke hai| 2-atizayakSetrakANDameM 'holagirI zaMkhadevammi' pAThaI jisase mAlUma hotA hai ki holagi. rinAmaka parvatapara zaMkhadeva yA zaMkhezvara pArzvanAtha nAmakA koI tIrtha hai| mAlama nahIM, isa samaya vaha jJAta hai yA nahIM / saMbhavataH yaha dakSiNa kanAdakakI ora hogaa| -bhAnukIrti kaI ho gaye haiM / eka gaNDa vimukadevake ziSya devakIrtike gurubhAI the aura do 17 vIM zatAbdimeM hue haiM-eka guNabhadrasUrike paTTadhara aura dUsare yaza kIrtike padapara honevAle jinake ki ziSya zrIbhUSaNa the| 4-padmanandipaMcaviMzatikAke kartA, jambUdvIpaprazakSike kattI Adi kaI pacanandi ho gaye haiM / 5-eka viyudha zrIdhara bhaviSyadattacaritake kartA hue haiN| saMbhava hai, ve hI ye hoN|
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakA / isI taraha AptasvarUpa, pArzvanAthasamasyAstotra, maharSistotra, neminAthastotra aura zalAkA nikSe0ke viSayameM yaha bhI nahIM mAlUma ho sakA ki inake racayitA kauna haiN| jina pratiyoMpara se ye chapAye gaye haiM, unameM andhakattI oMke nAma nahIM hai / isa lie inake viSaya meM bhI kucha nahIM likhA jA skaa| isa paricayake likhane meM suhaddhara bAbU jugalakizorajIke kaI noToMse aura unakI sUcanAoMse bahuta kucha sahAyatA milI haiM, ataeva hama unake bahuta hI kRtajJa haiN| bambaI, agahana sudI 14 vi0 saMvat 1979 / / nAthUrAma premii| hastalikhita pratiyoMkI sahAyatA / 1 zrIyukta brahmacArI zItalaprasAdajI, jainadhargabhUSaNa---1 dhammarasAthaNa, 2 sArasamuccaya (kha) aura 3sAmAyika pATha / inamase pahale do manthoMkI pratiyA Apane dehalIke pustaka-bhANDArase nakala karAkara bhijavAI thI aura unheM pAlamanivAsI zrIyuta chAjUrAmajoMne likhA hai| tIsare pranyakI presakApI Apane svayaM hI eka prAcIna pratite karake bhejI thii| 2 zrIyuka bAbU jugalakizorajI mukhtAra, sarasAvA-1 siddhAntasAra mUla, 2 amRtAzIti, 3 ratnamAlA, 4 zAstrasArasamuccaya, 5 pArzvanAthastotra, 6 neminAthastotra, 7 nijAtmAraka aura 8 AptastharUpa / inameMse adhikAMza manthoMkI kApI Apane jaina siddhAntabhavana ArAkI pratiyoM ke AdhArase karAke bhejI thii| zAstrasArasamuccayake sUtrapAkA saMzodhana bhI Apane ukta granthako kanar3I TIkAke AdhArase kara diyA thaa| pichale andhakI presa kApI apane svayaM apane hAthase karake bhejI thii| 3 zrIyukta paM0 rAmalAla kaMcanalAlajI,marasenA-1 siddhAntasAradIkA, 2 aMgaprajJapti / ina donoM anyoM kI pratiyA~ zrIyukta bAbU jugalakizorajone ura mahAzayase prApta karake bhejane kI kRpA kI thii| 4 zrIyukta paM0 indralAlajI sAhityazAstrI jayapura--1 zAnalocanastotra, 2 samavasaraNastotra, 3 sarvazastavana, 4 pArdhanAthasamasyAstotra, 5citrabandhastAtre, 6 maharSistotra, 7 zaMkhadevASTakA jayapurake
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 prAcIna pustaka bhaMDAroMkI pratiyoMpara se Apane ina saba stotroMkI presakApI karake bhejI thI / 5 svargIya paM0 gaNezacandrajI godhA jayapura -- 1 yogasAra aura 2 kalyANAlocanA | 6 zrIyukta paM0 pannAlAlajI bAkalIvAla - 1 zrutAvatAra, 2 zalAkAnikSepaNa aura 3 kalyANamAlA / koI 10 varSa pahale apane jayapura se inheM nakala karAke mejA thA / 7 zrIyuta lAlA makkhanalAlajI khajAMcI, dholakI sTrITa, meraTha chAvanI -- sArasamuzcaya ( ka ) kI eka prAcIna prati jisapara likhe jAnekA saMvat yade nahIM hai / 8 sarasvatIbhaMDAra - digambara jaina mandira, bhoLezvara, bambaI - arhatya vacana - 9 zrIyukta paM0 nAnA rAmacandra nAga, kuMbhoja - ratnamAlAkI Apane bhI eka suMdara kApI jaina siddhAntabhavana bArAkI prati parase karake bhejI thI / * isa pranthakI eka aura purAnI pratise sahAyatA prApta huI haiM jisapara likhanekA saMvat nahIM hai aura na yahI mAlUma hai ki kaunase sajjanane use bhenA thA /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ grantha-sUcI | pRSThAMka. 1 siddhAntasAraH -- zrIjinacandrAcAryakRtaH, zrIjJAnabhUSaNa kRtabhASyopetaH 1 2 yogasAraH zrIyogIndra devakRtaH 3 kalyANAloyaNA ( kalyANAlocanA ) - zrI ajitadakSakRtA ... 55 4 amRtAzItiH - zrI yogIndra devakRtA 5 ratnamAlA - zrIzivakoTikRtA 6 zAkhasArasamuccayaH - zrI mAghanandikRtaH * arhatpravacanam -- zrIprabhAcandraviracitaM ... 7 --- 444 14+ b-g --- 8 AptasvarUpam - 9 zAnalocanastotram -- zrIvAdirAjapraNItam 10 samavazaraNastotram - zrI viSNusena racitam 11 sarvazastavanam sIkam -- dhojayAnandasUrikRtam 12 pArzvanAthasamasyAstotram - 13 citrabandhastotram -- zrAguNabhadraracitam ... 14 maharSistotram - 15 pArzvanAthastotram zrIpadmaprabhadevakRtam 16 neminAthastotram - 17 zaMkhadevASTakam - zrImAnukIrtikRtam 18 nijAtmASTakam zrI yogIndradevakRtam ... 19 sAmAyikapAThaH zrIamitagatikRtaH 20 dhammarasAyaNaM-- zrIpadmamandiracitaM d-b 443 *** 235 ... 474 21 sArasamuccayaH -- zrIkulama kRtaH 22 aMgapaNNattI ( avajJaptiH ) zrI zubhacandrakRtA 23 zrutAvatAraH vidhIvarakRtaH 24 zala | ka nikSepa niSkAzanavivaraNaM... 25 kalyANamAlA -- paM0 AzAdharakRtA ... 444 ... --- ... --- Pur 1+1 ww ... 444 +4 --- 47 --- ... ... 64 --- --- 444 -47 644 ... ... 414 --- +14 --- 244 ... 141 --- 14+ --- 1+ 174 +4 --- 444 1. Ay -- ... ... 544 75 85 102 109 114 117 jr 133 140 148 151 156 158 164 166 168 170 192 226 257 316 319 RE
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ has Se zrIpaMcagurubhyo namo namaH | siddhAntasArAdisaMgrahaH / zrIjinendrAcArya-praNItaH siddhAntasAraH / ( bhASyopetaH / ) zrIsarvazaM praNamyAdI lakSmIvIrendu sevitam / bhASyaM siddhAntasArasya vakSye jJAnasubhUSaNam // 1 // jIvaguNaThANa saNNApajjatIpANamangaNaNavRNe / siddhaMtasAramiNamo bhaNAmi siddhe NamaMsittA // 1 // jIvaguNasthAnasaMjJAparyAptiprANamArgaNAnavonAn / siddhAntasAramidAnIM bhaNAmi siddhAn namaskRtya // etadvAthArtha :- imo --- idAnIM / siddhantasAraM - iti, siddhAntasAranAmamanyaM / bhaNAmIti -- bhaNiSyAmi kathayiSyAmi / yAvat kiM kRtvA ? pUrva siddhe NamaMsittA --- siddhAn namaskRtya / kathaMbhUtAn siddhAn ? jIvaguNaThANa saNNApajjatI pANamaggaNaNavaNe - jIvaguNasthAnasaMjJAparyAptiprANamArgaNAnavakonAn / jIva iti caturdazajIvasamAsAH | guNaThANa - catu -
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe dezaguNasthAnAni / saNNA - catasraH saMjJAH / paJjattI- pradUparyAptayaH / pANa- dazadravyaprANAH / mamgaNaNava iti-navasaMkhyopetA mArgaNAH / etaiH UNe-UnAn rahitAnityarthaH // 1 // 2 siddhANaM siddhagaI daMsaNa NANaM ca kevalaM khaiyaM / sammattamaNAhAre sesA saMsArie jIve // 2 // siddhAnAM siddhagatiH darzanaM jJAnaM ca kevalaM kSAyikaM / samyaktvamanAhArakaM zeSAH saMsAriNi jIve // .. namaskAragAthAyAM proktaM mArgaNAnavarahitAn siddhAn natvA, tarhi lidveSu paMca kAH santItyAzaMkAyAmAha - siddhANaM siddhagaI ityAdi / siddhAnAM siddhagatiH syAt / siddhagatiriti ko'rtha: : siddhaparyAyaprAtirityarthaH / datyekA mArgamA site vartate / tathA, saNa gANaM ca kevalaM khaiyaM -- kevalazabdaH pratyekamabhisambadhyate, siddhAnAM kevaladarzanamiti siddheSu dvitIyA mArgaNA vartate / kevalajJAnamiti tRtIyA mArgaNA siddheSu syAt / sammattamaNAhAre - siddhAnAM kSAyikaM samyakvaM caturthI mArgaNA siddheSu vidyate / siddhAnAmanAharakatvaM paMcamI mArgaNA siddheSu bhavati / tAtparyamAha - ityukta paMcamArgaNA sahitAn navamArgaNArahitAn siddhAn natvetyarthaH / sesA saMsArie jIve - zeSA uddharitA mArgaNAH saMsAriSu vartante / athavA asesA saMsArie jIveye ke saMsAriNo jIvA vartante teSu azeSAzcaturdazamArgaNA syurityarthaH // 2 // atha prathamasUtrapAtanikAmAha; - 7 1 dvArA ityanyatra / 9 saMkhi ismA' iti pustakeM pAThaH / 3 zabda ityavibhasmyantaH pAThaH pustake |
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / . jIvaguNe taha joe sapaccae maggaNAsu uboge| jIvaguNosu vi joge uvaoge paccae vucchaM // 3 / / jIvaguNAn tathA yogAn sapratyayAn mArgaNAmu upayogAn / jIvaguNeSvapi yogAn upayogAta pratyayAna vakSye / / sakalagrandhArthasUcanadvArarUpeyaM gAthA | bunche iti-vakSye, kAna ? magaHNAmu--caturdazamArgaNAsu jIvaguNAn, jIvAzcaturdazabhedA guNAzcaturdazaguNasthAnAni / jIvAzca guNAzca jIvaguNAstAn jIvaguNAn caturdazamArmaNAsu vakSye / mArgaNAH kAzcet / tadAha-gaI, ityAdi gAthoktAzcaturdazamArgaNAH / taha joe-tathA tenaiva prakAreNa caturdazamArgaNAsu paMcazayogAn vakSye / sapaJcae-mArgamAsu saptapaMcAzatpratyayAn AstravAn vakSye / tathA mArgaNAmu dvAdazopayogAn vakSye / tathA jIvaguNesu vi-jIvaguNeSvapi vkssye| kAn ? joge-pogAn, caturdazajIvasamAseSu yogAn paMcadaza vakSye / caturdazaguNasthAneSvapi paMcadaza yogAn vakSye / ucaoge paccae tucchaM-punaH jIvasamAseSu guNasthAneSu ca dvAdazopayogAn saptapaMcAzatpratyayAMzca vakSye / mArgaNAsu jIvAn guNAn tathA yogAn sapratyayAn upayogAn vakSye / anu ca jIveSu guNesu ca yogAn upayogAn pratyayAn bakSye iti spaSTArthaH // 3 // atha caturdazamArgaNAsu caturdazajIvasamAsAn kathayannAha:--- tigaIsu saNijuyalaM caudasa tiriesu doNi viyalesu / eyapaNakkhe vi ya cadu puDhavIpaNae ya cattAri // 4 // 1 gai iMdiye va kAe joge cee phasAyaNANe ya / saMjamardasaNalessAbhavimAsammasasapiNabhAhAre // 1 // 1 'joe' iti pAThaH TIkAyo / 3 pazcAt /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahetrigatiSu sajJiyugalaM caturdaza tiryakSu dvau vikaleSu / ekapaMcAkSe'pi ca catvAraH pRthivIpaMcake ca catvAraH / / 'tiga ' ityAdi / tisRSu gatiSu narakamanuSyadevagatiSu jIvasamAsadayaM bhavati / tat kiM ? saNijuyalaM---paMcendriyasaMjhino yugmamiti / ko'rthaH ? narakagatyAM paMcendriyasaMkSiparyAptAparyAptau jIvasamAsau bhavataH / tathA manuSyagatyAM devagatyA ca saMkSiparyAptAparyAptajIvasamAsadvarya bhavati / caudasa tiriesu---tiryakSu tiryaggatau caturdazajIvasamAlA bhavanti / te ke bodaramuhamagidiyaviticAuridiyaasaNNisapaNI y| pajattApajattA evaM te codasA jIyA // 1 // evaM gAthoktacaturdazajIvasamAsA bhavanti / doNi viyalema-dvitricaturindriyeSu, doNi-dau paryAptAparyAptau jIbasamAsau bhavataH / eyapaNakkhe vi ya cadu--ekendriyeSu paMcendriyeoSu ca catvAro jIvasamAsAH / tatraikendriyeSu ekendriyasUkSmabAdaraparyAptAparyAptA iti catvAro jIvasamAsAH santi / paMcendriyeSu paMcendriyasatyasaMjJinaH paryAptAparyAptA iti catvAro jIvasamAsA bhavanti / puDhIpagae ya cattAri-pRthvIpaMcake ca catvAraH pRLyaptIbAyuvanaspatiSu catvAro jIvasamAsA bhavanti / te ke ? sUkSma bAdaraparyAptAparyAptA iti catvAraH / pRthvI sUkSmA bAdarA paryAzA aparyAptau ca / evamabAdiSu yojyam || 4 // dasa tasakAe saNNI saccamaNAIsu sattajogesu / vediyAdipuNNA paNamahe satta orAle // 5 // 1 bAvarasUkSmaikendriyadvitricaturindriyAsaMjhisajJinazca / paryAptAparyAptA evaM te caturdaza jIvA: // . 2 'paMcendriyeSu' iti pAThaH pustake nAsti / 3 'aparyAptA' iti pAThaH pustake nAsti /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / daza trasakAyeM sajhI satyamanaAdiSu saptayogeSu / dIndriyAdipUrNAH paMcASTame sapta orAle !! dasa tasakAra--sakAyeSu dvitricaturindriyapaMcendriyeSu daza jIvasamAsA bhavanti / te ke ! dvitricaturindriyAH paryAttAparyAptA iti SaT / paMcendriyasaMzyasaMjJinaH paryAptAparyAptA iti catvAra evaM daza / saNNI saccamaNAIsu sattajogesu-satyamana:prabhRtiSu satyAsatyobhagAnuyAgamoyogeSu dAbAyomAyatanagoSTa sA yogeSu pratyeka ekaH saMzipayAptako jIvasamAso bhvti| veIdiyAdipuNNA paNamaDhe--aSTabhe'nubhayavacanayoge dvIndriyAdayaH paryAptAH paMca jIvasamAsA bhavanti / tAnAhU-dvitricaturindriyapaMcendriyasaMjhyasaMjhinaH paryAptA iti paMca / satta orAle audArikazarIre saptajIvasamAsA bhavati / ekendriyasUkSmabAdaraparyAptA iti dvayaM dvitricaturindriyapaMcendriyasaMzyasajJinaH pa ptiA iti paMca, evaM saptajIvasamAsA audArikakAyayoge bhavantItyarthaH // 5 // misse apuNNasaga igisaNNI veuzciyAdicausu ca / kammaie aha sthI-puMse paMcakkhAyacauro // 6 // mitre apUrNasapta ekasaMjJI vimUrvikAdicatuSu ca / kArmaNe aSTau strIpuMso; paMcAkSagatacatvAraH || misse apuSNasaga igisaNNI-audArikamizrakAyayoge aparyAptAH sapta, igisaNNI--ekaH saMziparyAptaka evamaSTau jIvasamAsAH / te ke ! ekendriyasUkSmavAdaradvitricaturindriyapaMcendriyasaMdhyasaMjhino'paryAptAH sapta, ekaH paryAptaH saMjhI sa ca kelisamuddhAtApekSayA prAyaH, evamaSTau jIvasamAsA audArikamizrakAyayoge bhavantIti vijJeyaM / veubdhiyAdicausu ca-baikriyikAdicaturpu kAyayogeSu cakArAdekaH saMzI / atra bhedaH
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe vaikiki kAyayoge paMcendriyasaMjJiparyApta ityeko bhavati / vaikriyikamiI kAyayoge paMcendriyasaMdhyaparyAptako bhavati / AhArakakAyayoge paMcendriyasaMjJiparyAptako bhavati / AhArakamizrakAyayoge paMcendriyasaMjJayaparyAptako bhavati / kammaie aTTha-kArmaNakAyayoge madArikamizrakayokA aSTa jIvasamAsA bhavanti / tthIpuMse paMcakkhagayacauro strIvede paMcendriyarsajhiparyAptAparyAptapaMcendriyAsajJiparyAptAparyAptA ete catvAraH / vede strIvedoktAzcatvAro jIvasamAsA bhavanti // 6 // saMde kohe mAge mAyAlohe ya kumaikusuIye ya / coisa igi bebhaMge mahasuhaavahIsu saSNidugaM // 7 // paDheko mAne mAyAlo bhayoH ca kumatikuzrutayoH ca / caturdazaeko bimaMge matizrutAvadhiSu saMjJidvikaM // saMDhe -- napuMsaka vede caturdaza jIvasamAsA bhavanti / tathA, kohe mANe bhAyA lohe ya--kone mAne mAyAyAM lobhe ca caturdaza jIvasamAsA bhavanti / tathA kumaikusuIye--kumatau kuzrutau ca caturdaza jIvasamAla | bhavanti / igi bebhaMge - tribhaMge kavadhijJAne eka: paMcendriyasaMjJiparyApta eva / maisuiavahIsu saNNidurga - matizrulevadhijJAneSu triSU pratyekaM saNidurga --- paMcendriyasaMjJiparyAptAparyAptau dvau jIvasamAsau sta ityarthaH // 7 // 6 maNavale saNNI puNNo sAmAiyAdisu taha ya / caudasa asaMjame puNa loyaNaavaloyaNe chakkaM // 8 // manaHkebalayoH saMjJI pUrNaH sAmAyikAdiSaTsu tathA ca / caturdaza asaMyame punaH locanAvalokane paTkaM // 1 matizrutAvadhijJAneSu iti subhAti /
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / | maNa kevalesu saNNI puNNo manaH paryaya kevalajJAnayoH dvayoH paMcendriyasaMjJiparyApta eva ekajIva samAso bhavati / sAmAiyAdichasu taha ya-tathA tenaiva prakAreNa ca dezasaMyama - sAmAyika cchedopasthApanA - parihArAzuddhisUkSmasAmyarAya -- yathAkhyAta saMyateSu SaTsu saMyameSu pratyekaM saMjJiparyApta eka eva syAt / caudasa asaMjame - asaMyamanAni saptame saMyame caturdazajIvasamAsA bhavanti / puNa loyaNaavaloyaNe chakkaM punaH locanAvalokane cakSurdarzane jIvasamAsapaTTaM bhavati / caturendriyaparyAptAparyAptau dvau paMcendriyAsaMjJiparyAptAparyAptau dvau, paMcendriyasaMjJiparyAptAparyAptau ubhau iti jIvasamAsAzrakSurdarzane bhavantItyarthaH // 8 // ka - caudasa acakkhuloe do eka avadhi kevalAloe / kiNhAditie caudasa tejAimu suNiyadugaM ca // 9 // caturdaza acakSurAloke hrauM eko'dhikevAlo ke | kRSNAditri ke caturdaza tejaAdiSu saMjJidrikaM ca // caudasa acakloe acakSurdarzane caturdazajIvasamAsA bhavanti / do ekkaM avahikevalAloe - atra yathAsaMkhyena vyAkhyA, avadhijJAne paMcendriyasaMjJiparyAptAparyAptau dvau jIvasamAsau bhavataH, kevaladarzane pecendriyasaMjJiparyAptaka eka eva jIvasamAsaH syAt / kiNhAditie caudasa --- kRSNAditrike kRSNanIlakA potAsu lezyAmu tisRSu caturdazajIvasamAsA jJeyAH / tejAisu saNNiyadugaM ca - teja AdiSu pItapadmazukralezyAtrike paMcendriyasaMjJiparyAptAparyApta jIvasamAsadvikaM bhavati ||9|| 171S caudasa bhavvAbhavve duNyogaM khAiyAditisu misse | aNNA saga puNNA saNNI igi caudasa ya dosu kame // 10 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe va. caturdaza bhAgApoH dvau sAH dhAmikAviti miza apUrNAH sapta pUrNaH saMjJI ekaH caturdaza ca dvayoH krameNa // bhavyajIve'bhavyajIve ca caturdaza jIvasamAsA bhavanti / dugNege khAiyAditisu misse--atra yathAsaMkhyaM vyAkhyeyaM, kSAyikA ditriSu kSAyikopazamavedakasamyaktveSu paMcendriyasaMjJiparyAptAparyAptajIvasamAsau dvau bhavataH, mizre samyaktve paMcendriyasaMjJiparyAptaka eka eva jIvasamAso bhabati / mizre maraNAsaMbhavAdaparyAptatvaM tu na saMbhavati / apuSNA saga puNNA saNNI iti caudasa ya dosu kamekame iti-krameNa, dosudvayoH sAsAdanamithyAtvasamyaktvayoH, amuNNA saga-aparyAptAH sapta, saNNI igi paryAptasaMjhI ekaH, caturdaza ca, / atha vyakti:-sAsAdanasamyaktve ekendriyasUkSmabAdaradvitricaturendriyapaMcendriyasaMkhyasaMkSina ete sapta aparyAptAH paMcendriyasaMjJiparyApta eka eva evaM aSTau jIvasamAsAH (sAsAdanasamyaktve) bhavantIti bhaavH| mithyAtvasamyakve ekendriyAdayazcaturdaza jIvasamAsA bhavantIti sUtrArthaH // 10 // saNNiasaNNisu doNi ya AhAraaNAhAraesu vissnneyaa| jIvasamAsA caudasa aheva jiNehiM NidivA / / 11 / / saMjhyasaMjJinoH dvau ca AhArAnahArakayoH vijJeyAH / jIvasamAsAzcaturdaza aSTAveva jina: nirdiSTAH // saNNiAsagiNasu doNi ya--saMjJijIve paMcendriyasaMkSiparyAptApaptiau dvau jIvasamAsau bhavataH / asaMjJijIve bhasaMjJiparyAptAparyAptau jIya 1 sAsAdanaM ca mithyAtvaM ca sAsAdana mithyAtve te ca te samyaktve tayoriti vigrahaH / 2 vyaktisAsAdana' pustake pAThaH / 3 zabdo'yaM dviruko'taH koche nihito'smaabhiH|
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / samAsau syAtAm / AhArAnAharakeSu jJeyA jIvasamAsAzcaturdaza aSTAve / ko bhAvaH ? AhArakamArgaNAyAM caturdazajIvasamAsA vijJeyAH / anAharakamArgaNAyAmaSTAveva jIvasamAsA boddhavyAH / te ke iti ceducyaMte -- ekendriyasUkSmabAdara dvitricaturindriyapecendriyasaMkSyasaMjJina ete sapta aparyAptAH, ekaH saMjJipaMcendriyaparyAptaka ityaSTau jIvasamAsAH 1 anAhAre ete'thaM saMbhavatItyAkAyAmAha - kacidvigrahamatyapekSayA kacitkesamudrAtApekSayA / tathA cokta:--- play the way viggahagaha mAvaNNA samudrodaya ke lia jIgijinA / siddhA ya aNAhArA sesA AhAriyA jIvA // 1 // jiNehi piTThiA -- jinaiH kavitA mArgaNAsu yathAsaMbhava jIvasamAsA jinairbhaNitA ityuktilezaH // 11 // iti caturdazamArgeNAsu jIvasamAsAcaturdaza saMkSepeNa kathitAH / atha caturdazamArgeNAsu caturdazaguNasthAnAnyavatArayannAha granthakartA ( mArgaNAsu guNasthAnanirUpaNArthaM gAdhAmAha ) - NArayatiriyaNarAmaragaIsu caupaMcacaudasacayAri / giduti caurakkhesu ya micchaM vidiyaM ca uvavAde // 12 // nArakatiryaGnara maragatiSu catuH paMcacaturdazacatvAri / ekadvitricaturakSeSu ca mithyAtvaM dvitIyaM copapade || iyaM gAthA yathAsaMkhyaM vyAkhyeyA / nArakatiryaGnara maragatiSu catu:paMcacaturdazacatvAri guNasthAnAni yathAsaMkhyaM bhavanti / iti gatimArgaNa | 1 vigrahagati mApakSAH samudrAta kevayayogijinA: / sivAnAhArakAH zeSA AhArakA jIvAH /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe samAptA / igiduticaurakSesu ya miccha vidiyaM ca uvavAda--ekadvitricaturakSeSu ca ekendriyeSu dIndriyeSu trIndriyeSu caturindriyeSu caika midhyAstraM / ca punaH eteSveva dvitIyaM sAsAdanaguNasthAnaM, ukvAde-utpattikAle aparyAptasamaye syAt / ekendriyAdiSu caturSu mithyAtvasAsAdanaguNasthAnadvayaM bhavatItyathaiH / / 12 / / caudasa paMcavAkhatase dharAditisu dugigi teyapavaNesu / saccANubhaye terasa maNavayaNe vArasaNNesu // 13 // caturdaza paMcAkSatrasayoH dharAditripu dve eka tejaHpavanayoH / satyAnubhayayoH trayodaza manobacanayoH dvAdazAnyeSu // caudasetyAdi / paMcakkhatase--paMcAkSepa paMcendriyeSu mithyAtvAdicaturdazaguNasthAnAni bhavanti / indriyamArgaNA smaaptaa| ' tase' ita: prArabhya kAyamArgaNA nikhamyate----tase--iti, usakAyeSu ca mithyAtvAdicaturdazaguNasthAnAni syuH / dharAditisu dugi-~-varAdiSu triSu pRthivyavanaspatikAryayu, dugi-mithyAtvasAsAdanaguNasthAnadvayaM bhavati / igi teyapavaNesu-teja:pavanakAyeSu eka mithyAtvaguNasthAnaM bhavati / iti kAryamArgaNA samAtA / saJcANubhaye terasa maNatrayaNe--satyAnubhayamanoyoge mithyAtvAditrayodaza, satyAnubhayavacanayoge trayodaza / bArasaMNNesu-anyeSu asatyamanoyogobhayamanoyogAsatyavacanayogobhayavacanayogeSu caturyu pratyeka bArasa--(dvAdaza) midhyAtyAdIni kSINakaSAyAntAni syuH||13|| orAlie ya terasa misse kamme ya missati yjogii| veubdhiyaduga cadutiya pamattamAhAraduge ya // 14 // 1 'mArasa cANNesu' TIkApAThaH pustake /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaantsaarH| audArike ca trayodaza mizre kArmaNe ca mizratrikayoginaH / traimUrSikadvike catu:trika pramattamAhArakadvi ke ca // audArikakAyayoge mithyAtvAdisayogaketraliparyantAni trayodaza guNasthAnAni bhavanti / misse kamme ya missatiyajogI--misse iti audArikamizrakAyayoge, kamme ya---iti, kArmaNakAyayoge ca, missatiyajogI--mizratrika sayogiguNasthAnaM ca bhavati / mizratrikamiti ko'rthaH? mithyAtvasAsAdanAviratAnIti mizratrayaM bhaNyate / audArikamizrakAyayoge kArpaNa kAyayoge ca mithyAtvasAsAdanAviratasayogakevalIni nAmAni catvAri guNasthAnAni bhavantItyarthaH / mizrakANakAyayomizraguNasthAna kuto na saMbhavati ? maraNAbhAvAt / tathA cokta:-- __ 'mizre kSINe sayoge ca maraNaM nAsti dehinAm' iti vacanAt / veraviyaduga cadutiya-kriyikadvike catvAri trINi yathAsaMkhyaM / vaikriyikakAyayoge mithyAtvasAsAdanamizrAvirataguNasthAnacatuSTayaM bhavati / vaikriyikamizrakAyayoge mithyAtvasa sAdanAvirataguNasthAnatrika bhavati / pamattamAhAraTuge ya.---AhArakadike AhArakakAyayoge AhArakamizrakAyayoge ca pramattAkhyaM eka SaSTaM bhavati / iti yogamArgaNA samAptA || 14 || vedatie kohatie NavaguNaTANANi dasaya taha lohe / aNNANatie. do maitie cautthAdiNava ceva / / 15 // bedanike krodhatrika bhavaguNasthAnAni dazaka tathA lobhe / ajJAnatrike ve matitrike caturthAdinava caiva / / vedatie-vedAntrike strIvedavedanapuMsakavedeSu triSu mithyAvAdInya-. nivRttikaraNaparyantAni navaguNasthAnAni bhavanti / iti vedmaargnnaa|
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe kohatie Nama-krodhatrike krodhamAnamAyAsu mithyAtvAdInyanivRttikaraNaparyantAni guNasthAnAni bhavanti / dasaya taha lohe--tathA lobhe mithyAtvapratisUkSmasAmparAyaparyantaM guNasthAnadazakaM bhavati / iti kaSAyamArgaNA pUrNA / aNNANatie do-ajJAnatrike dve guNasthAne, kumatikuzrutakavadhiSu triSu pratyeka mithyAtvasAsAdanaguNasthAne dve bhavata: / maitie ghautthAdiNava ceva---matitrike matizrutAvadhijJAneSu caturthAdinatra caiva aviratAdikSINakaSAyaparyantAni navaguNasthAnAni bhavanti // 15 // saga maNapajje kevalaNANe jogadurga pmttaadii| cadu sAmAiyajuyale pamattajuyalaM ca parihAre / / 16 / / sapta manaHparyathe kevalajJAne yogidvikaM pramattAdIni | catvAri sAmAyikayugale pramattayugalaM ca parihAre / / saga maNapajje-maNapajje-iti, manAparyayajJAne,saga-iti,sapta guNasthAnAni syuH / tAni kAni ceducyate pramattAdikSINakaSAyaparyantAni sapta bhavanti / kevalaNANe jogadurga-kevalajJAne yogadvika sayogAyogakevaliguNasthAnadvayaM bhavati / iti jJAnamArgaNA / pamattAdI badu sAmAiyajuyale-sAmAyikayugale sAmAyikacchedopasthApanadvayoH pramattAyanivRttikaraNaguNasthAnaparyantAni catvAri bhavanti / pamattajuyalaM ca parihAreparihAravizuddhisaMyame tRtIye pramattApramattaguNasthAnadvayaM bhavati // 16 // suhame suhama aMtimacattAri havaMti jahakhAde / cariyAcarie ikkaM paMcamayaM asaMjame cauro // 17 // sUkSme sUkSma antimacatvAri bhavanti yathAkhyAte / caritAcarite eka paMcamakaM asaMyame catvAri / /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / suhame--- iti, sUkSmasAmparAye caturthe saMyame, suhama- iti sUkSmasAmparAyanAma dazamaM eka guNasthAnaM bhavati / aMtimacattAra jahakhAde-iti, yathAkhyAte paMcamasaMyame antimacatvAri guNasthAnAni bhavanti | tAni kAni kinnAmAni cet / upazAntakaSAyakSANakavAyasayogAyogakevalinAmAni jJeyAni / cariyAcarie ikka paMcamayaM-caritAcarite saMyatAsaMyate praSTe saMyame, ika paMcamaya --iti, paMcamaM dezaciratAkhyaM bhavati / asaMjame cauro---asaMyate saptame mithyAtvAdicaturthaguNasthAnAni catvAri bhavanti / iti saMyamamArgaNA pUrNA // 17 // vArasa cakkhudge Nava avahIe duNNi kevalAloe / kiNhAditie cauro tejApaumAsu sattaguNA // 18 / / dvAdaza cakSuki nava avau kevalAloke / kRSNAdinike catvAri tejaHpadmayoH saptaguNAH / / bArasa cAkhudurga-~-iti, cakSu ye cakSurdarzane'cakSurdarzane ca mithyAtvAdIni kSINakaSAyaparyantAni dvAdaza guNasthAnAni syuH / Nava avahIe-avadhidarzane aviratapratikSINakapAyAtrasAnAni natragusthAnAni bhvnti| duNi kevalAloe kevalAloke ketraladarzane, duNNisayogAyogakevaliguNasthAnadvayaM syAt / iti darzanamArgaNA / kiNhAditie cauro-kRSNAditrike cauro-mithyAtvasAsAdanamizrAvityabhidhAnAni guNasthAnAni catvAri bhavanti / tejApaumAsu---pItapAlezyayoIyoH, sattaguNA-mithyAtvAdInyapramattAntAni sapta bhavanti // 18 // siyalessAe terasa bhavve savve abhavyae micche / igidaha cadu aDa khAiyatie tahaNesu Niyaika // 11 // 1-2 'ekka' iti pustake pAThaH /
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 siddhAntasArAdisaMgrahe sitalezyAyAM trayodaza bhavye sarvANi abhavye mithyAtvaM / ekAdaza catvAri aSTau kSAyikatraye tathAnyeSu nijaikam // 1 siklessAe terasa -- sitalezyAyAM zukralezyAyAM mithyAtvaprabhRtitrayodazaguNasthAnAni bhavanti / iti zyAmArgaNA / mantre sacce iti, bhavyajIve sacce iti, mithyAtvAdyayoga kevaliparyantAni caturdazaguNasthAnAni sarvANi bhavanti / abhavvae -- iti, abhavyajIce ekaM midhyAtvaguNasthAnaM bhavati / iti manyamArgamA igidaha catu atirika THAT atra yathAsaMkhyena vyAkhyA vartate tathAhi-- kSAyikasamyaktve ekAdaza caturthAdisiddhaparyantAnyekAdazaguNasthAnAni vidyante / vedakasamyakarave, cadu--aviratAdya pramattAntAni catvAri guNasthAnAni pratipattavyAni / upazamasamyaktve, aDa -- aviratAdyupazAntakaSAyAntAni aSTau jJeyAni / taha 'NNeSu tathAnyeSu mithyAtva sAsAdanamizreSu niyaikke --- nijaikamiti / ko'rthaH ? mithyAtvasamyaktve midhyAtvamekaM bhavati / sAsAdanasamyaktve nirja sAsAdanaguNasthAnamasti / mizranAmni samyaktve svakIyaM mizra nAmaguNasthAnaM bhavet / iti samyaktvamArgaNA // 19 // saNiaNasu bArasa do paDhamAditidasa paNa guNA kamaso / AhArajaNAhAre pasu idi maggaNaThANaesa guNA // 20 // 117 saMdhyasaMjJiSu dvAdaza dve prathamAditrayodaza paMca guNAH kramazaH / AhArakAnAharake eteSu iti mArgaNasthAneSu guNAH // - saviNaasaviNasu bArasa do -- atra yathAsaMkhyAlaMkAraH / saMjJijIce prathamAdikSINakaSAyaparyantAni dvAdazaguNasthAni syuH / asaNNisu-arsa - jJijIveSu dvau guNau midhyAtvasAsAdane bhavata ityarthaH / iti saMjJimArgaNA / paDhamAditidasapaNaguNA kamasI AhAraaNAhAre-- kamaso -- iti, anu
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH | krameNa yathAsaMkhyatayA, AhArake prathama mithyAtvAdisayogAntAni trayodazaguNasthAnAni santi / amAhArake paNa guNA-paMcaguNasthAnAni bhavanti mithyAtvasAsAdanAviratisayogakevalyayogakevalinAmAni paMcaguNasthAnAni syuH / anAhArake etAni paMcaguNasthAnAni kathaM saMbhavatItyArekAyAmAha-midhyAvasAsAdanAvirateSu triSu jIvAnAM vigrahamAyAM satyAM a. nAharakatvaM saMbhavati / sayogakevalini samuddhAtApekSayA jJeyaM / tathA caktiM--- vigahagaimAvaNNA smugghrykeliajogijipaa| sidhA ya aNAhArA sesA AhAriyA jIvA // 1 // ayogakebalini tu svabhAvato'nAharakatvamasti / esu idi mAgaNaThANaesa guNA ---ityabhunA prakAreNa eteSu mArgaNAsthAneSu guNA guNasthAnAni jJeyAH // 20 // iti mArgaNAsu muNA bhaNitAH / atha caturdazamArgaNAsu paMcadazayogAn prakaTayannAha sUri:AhArayaorAliyadugaihi hINA havaMti Nirayasure / AhArayaveubviyadugajoge igidasa tiriyakkhe // 21 // AhArakaudArikadvikaiH hInA bhavanti nArakasureSu / AhAraka kriyikadvikayogena ekAdaza tirazci / / AhAzya ityAdi / Nirayasure---narakagatI devagatau ca AhArakAhArakamizrakAyayoge iti dvayaM, audArikaudArikamizrakAyayogadarya iti catuyogaiIMnA anye uddharitAH, igidasa-ekAdazayogA bhavanti / te ke iti cet ? manoyogacatvAri vacanayogacatvAri vaikriyikakAyayoga
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe- 16 vaikriyika mizra kAyayogakArmaNakAyayogA evaM ekAdazayogAH narakagatyAM devagatyAM bhavantIti jJeyaM / AhArayaveDabbiyadugajoge igidasa tiriyakkheI tiryaggato AhArakAhAraka mizravaikivikatanmizra kAyayo gahanA anye ekAdazayogA bhavanti / te ke ? aSTau manovacanayogA audArikatanmizrakArmaNa kAyayogAceti zraya evaM ekAdaza yogAH syuH // 21 // vegucciyadugarahiyA maNue terasa ekkhakAyeSu / paMcasu orAladugaM kammaiyaM tiSNi viyalesu // 22 // vairvikatiraditA manuje ekAka paMcasu audArikAdvika kAmaNa trayo vikaleSu || gubviyarahiyA maNue terasa - iti, manuSyagatI vaikivika vaikriyikamazrakAyayomadrayarahitA anye trayodaza yogA bhavanti / iti gatimArgaNA / ekkAyesu paMcasu orAladugaM kammaiyaM tiSNi iti, ekendriye, kAyesu paMcasu - iti, pRthivyaptejovAyuvanaspatikAyeSu ca audArikaudArikamizra kAyayogadvayaM, kammaiyaM - kArmaNa kAyayoga iti trayo yogA bhavanti / viyale iti padasya vyAkhyAnamuttaragAthAyAM vartate // 22 // tadyathA;aNubhayavayaNeNa juA cadu paMcakkhe du paMcadasa jogA / tasakAe viSNeyA paNadaha jogesu piyaikkaM // 23 // anubhayavacanena yutAH catvAraH paMcAkSe tu paMcadaza yogAH / basakA vijJeyA: paMcadaza yogeSu nijaikaH // viyalesu aNubhayavayaNeNa juA cadu-iti, vikalendriyeSu dvitricaturindriyeSu anubhavacanena yuktAH catvAro yogA bhavanti / te ke ? audArikaudArika mizrakArmaNAnubhayavacananAmAna ete catvAro yogAH / paMcakkhe du paMcadasa jogA-- tu punaH paMcAkSe paMcendriyeSu -
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaantsaas| A rra-rrrnmernama paMcadaza yogA bhavanti / paMcendriyeSu nAnAjIvApekSayA ythaasNbhvmutprekssnniiyaaH| tasakAe viSNeyA paNadaha----iti, sakAyeSu sAmAnyatvena paMcadazayogAH santi / itIndriyamArgaNAkAyamArgaNAdvaya jAtaM / jogesu Niyaikke-iti, paMcadazayogeSu nijaikaH svakIyaH svakIyo yogo bhavati / ko bhAvaH ? satyamanoyoge satyamanoyogaH, asatyamanoyoge'satyamanoyogaH / evaM sarvatra jJeyaM / iti yogamArgaNA // 23 // AhArayadugarahiyA terasa itthINauMsae puMse / kohacaukke savve aNNANaduge tidaha huti // 24 // AhArakadvikarahitAH trayodaza strInapuMsakayoH puMsi / krodhacatuSke sarve ajJAnadvike trayodaza bhavanti / / AhAraya ityAdi / strIvede napuMsakavede ca AhArakatanmizrakAyayogadvayarahitA anye'vaziSTAstrayodaza yogA bhavanti / puMse--muMvede, savvesarve paMcadaza yogAH syuH / iti vedamArgaNA / kohaca ukke satre-krodhacatuSke krodhamAnamAyAlobhacatuSTaye sarve yogA bhavanti / iti kaSAyamArgaNA / aNNANaduge----ajJAnadvike kumatikuzrutajJAne AhArakadvayayogavastriyodaza yogA bhavanti / / 24 // missadugAhAradurgakammaiyavihINa hu~ti vebhNge| dasa sabve gANatie maNapajje paDhamaNavajogA // 25 // mizradvikAhAradvikakArbhaNavihInA bhavanti vibhNge| daza sarve jJAnatrike mana:paryaye prathamanavayogAH / / missetyAdi / vibhaMgajhAne kaivavijJAne, missetyAdi-audArikamiavaikriyikamizrakAyayogadvayAhArakatanmighra kAyayogadvaya kArmaNakAyayogavihonA uddharitA dazayogA bhavanti / te ke ! aSTau manovacanayogA audArikavaikriyikakAyayogau evaM daza yogAH kavadhijJAne bhavantItyathaH /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe-- sance gANatie--jJAnAtrake matizrutAvadhijJAnatraye sarve paMcadazayogA bhavanti / maNapaje paDhamaNavajogA----manaHparyayajJAne prathame 'alpAdervA' prathamA navayogA bhavanti ! te ke ! aSTau manovacanayogA eka audArikayoga evaM navayogAH // 25 // orAliya tammissaM kammaiyaM saccaaNubhayANaM ca / / mamatapaNAma pAuparI mAlAmAle samimidaMsayaM // 26 // audArikaH tammizraH kArmarNa satyAnubhayAnAM ca / manovacanAmAM catuSka kevalajJAne santa ekAdazakaM // kevalaNANe--- kevalajJAne, saga saptayogA bhavanti / kitannAmAnaH ? orAliye tammissaM-audArikakAyayogaH, tanmizra audArikamizrakAyayogaH, kArmaNakAyayoga ete trayo yogAH / saJcetyAdi--- satyAnubhayamanovacanAnAM catuSkaM satyamanoyogAnubhayamanoyogau, satya vacanayogAnubhayavandhanayogI iti catvAro yogA evaM ekatrIkRtAH saptayogAH kevalajJAne bhavantItyarthaH / atra taTasthenocyata---audArikAyayoga audArikamizra kAyayogaH karmiNakAyayogazcaite trayaH kevalajJAne kartha saMbhavantIti cet , taducyate--samuhAtApekSayA saMbhAvanIyAH / tathA coktaM Agamagranthe daMDeduge orAla kavAijugale ya pyrsNghrnne| missorAliya bhaNiyaM sesatie jANa kammaiyaM // 1 // asyA artha:---daMDakapATayumme audArikakAyayogo bhavati / kavADayugale ya-ca punaH kapATapratasyumme audArikakAyogo bhavati / payarasaM 1 igidasasaM' pustake mUlapAThaH TIkApAyo'pi / 2 ' orAliyaM ' TIkAyo paatthH| 3 iMDadvike aubArika kapATayugale ca pratarasaMvaraNe / mitrovArika bhaNitaM zeSatrika jAnIhi kArma
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / 19 varaNe mislorAdiya bhaNiyaM pratarasaMvaraNe pratarasamuddhAta saMkocane audArikamizrakAyayogo bhaNitaH / zeSa trikaM prataralokapUraNasaMvaraNatraye kImaNakAyayogaM jAnIhi / iti jJAnamArgaNA / ' igidasayaM' iti padasya uttaragAthAyAM sambandhaH // 26 // kammaiya duvegucciya missorAlUNa paDhamajamajuyale / parihAra duge NatrayaM desajame ceva jahakhAde // 27 // kArmaNadvivaikriyikamizraudArikonAH prathamayamayugale | parihAradvike navakaM dezayame caiSa yathAkhyAte | igidasayamiti pUrvagAthAsthitaM padaM, ekAdazayogAH prathamasaMyamayugale sAmAyikacchedopasthApanAdvaye bhavanti / te ke ? kammaiya ityAdi kArmaNakAyayogavai kikita mizra kAyayogadvayaudArika mizra kAyayogairunA honA anye ekAdazayogAH / te ke? aSTau manovacanayogA audArikakAya- yoga AhArakadvayamityaikAdazayogAH / parihAra duge NavayaM parihAravizudvisUkSmasAM parAgasaMyamadhye navayogA bhavanti / te ke ? aSTau manovacanayogA eka audArikakAyayoga iti natra / desajame caiva --- ca punaH dezasaMyame ete pUrvoktA manavacanAnAmaSTau eka audArikayoga evaM navayogA bhavanti / jahakhAde - iti, uttara gAthAyAM sambandho'sti // 27 // ubviyadugahArayadugUNa igidasa asaMjame jogA / terasa AhArayadugarahiyA cakkhummi misguNA / / 28 / / vaikriyikadvikAharakadvikonA ekAdaza asaMyame yogAH / trayodaza AhArakadvikarahitAH cakSuSi mizronAH | 9 ' missA anyatra / 2 jumme anyatra | >
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMprahe__ jahakhAde-yathAkhyAtacAritre, veubdhiyetyAdi---vaikriyikavaikriyikarmizrAhArakAhArakamizronA ekAdaza bhavanti / te ke ? aSTau manovacanayogA audArikatanmizrakArmaNakAyayogA evaM ekAdazayogA yathAkhyAtasaMyame bhavantItyarthaH / asaMjame jogA terasa AhArayadugarahiyA--- asaMyame AhArakayogadyarahitA anye trayodazayogA bhavanti / iti sNymmaargnnaa| cakkhummi misaNA-iti padasyottaragAthAyAM sambandhaH // 28 // bArasa acakkhuavahisu sabve satteva kevalAloe / kiNhAditie terasa paNadaha tejAdiyacauke // 29 // dvAdaza accakSurakhadhyoH sarve saptava ketralAloke / kRSNAditrike trayodaza paMcadaza teja-AdikacatuSke / cakkhumbhi missUNA-iti cakSurdarzane mizronA audArikamitravaikriyikamizrakArmaNakAyahInAH, bArasa-dvAdazayogA bhavanti / acavuavahisu sambe-acakSurdarzane'vadhidarzane ca sarve paMcadazayogAH syuH / satteva kevalAloe.kevaladarzane saptaiva kevalajJAnoktA bhavanti / iti darzanamArgaNA / kiNhAditie terasa---kRSNAditrike kRSNanIlakApotalezyAsu AhArakadvayaM vinA trayodaza yogA bhavanti / paNadaha tejAdiyacaukke-pItapadmazuklezyAsu bhanye ca iti catuSke, paNadaha-paMcadaza yogA bhavanti // 29 // tidasA'bhavve sacce khAiyajumme khu uvasame samme / sAsaNamicche terasa atimissAhArakammaiyA // 30 // trayodazAbhavye sarve kSAyikayugme khalu upazame samyaktve / sAsAdamithyAtvayoH trayodaza atrimizrAhArakarmaNAH || abhavyajIce AhAradvayaM vinA anye trayodaza yogA bhavanti / iti hezyAmArgaNA-bhavyamArgaNAdvayaM / sambe svAiyajumme khu--sphuTa,.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaantsaarH| 21 kSAyikayugme kSAyikavedakasamyaktve ca sarve paMcadazayogAH santi / udhasame samme sAsaNamicche terasa-iti, upazamasamyaktve sAsAdanasabhyakve mithyAtvasamyaktve AhArakAhArakamizrakAyayogadvayaM vinA, serasatrayodaza yogA bhavanti / atimissAhArakammaiyA-iti padasya uttara-gAthAyAM sambandhaH // 30 // misse dasa saNNIe sabce cauro asaNNie jogaa| gayakammaiyAhAre aNAhAre kammaNo ikko // 31 // mizre daza saMjJini sarve catvAro'saMjJini yogAH / gatakArmANA AhArake anAhArake kArmaNa ekaH / / atimissAhArakammaiyA misse dasa iti kriyaakaarksmbndhH| misseiMti, mizre samyaktve dazayogA bhavanti / atimisseti-trimizrAzca audArikamizravaikrithikamizrAhArakabhizrA AhArakazca kArmaNakazca triMmizrAhArakANakA na vidyante theSu yogeSu te tthoktaaH| ko'dhaH ? mizrasamyaktve ete paMcavarmA anye aSTau manovacanayogA audArikakAyayoga-vaikiyikakAyayogau dvau evaM daza yogA bhavantItyarthaH / iti sampatvamArgaNA | saNNIe savve-saMjJijIve sarve yogA bhavanti / cauro asapiNae jogA--asaMzijIve audArikaudArikamizrakArmaNakAyayogAnubhayabhASA ete catvAro yogAH syuH / iti saMjhimArgaNA / gayakammaiyAhAre-AhArake jIve gatakArmaNAH kArmaNakAyayogavarjA anye caturdazayogAH santi / aNAhAre kammaNo ikko-anAhArake jIve kArmaNakAkhya eko yogaH / kadA yadA jIvo vigrahagatiM karoti tadA saMbhavatItyarthaH / iti AhArakamArgaNA // 31 // iti mArgaNAsa paMcadazamogAH samAtAH /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe cung cap toi va la quan trong doi tuyen tuyen He thong c 22 atha caturdazamArgaNAsthAneSu dvAdazopayogAH kathyante --~~ Nava Nava bArsa Nava gahacaukkae tiSNi igivitiyakkhe | carakhe ucaogA caDa bArasa hu~ti paMcakkhe // 32 // . nava nava dvAdaza nava gaticatu traya ekadivya / caturakSe upayogAzcatvAro dvAdaza bhavanti paMcAkSe || NacetyAdi / gaticatuSke, va pAtra bArasa pAtra naba naba dvAdaza nava | atra yathAsaMkhyAkAraH / tadyathA / narakagatau navopayogAH / te ke ? kumati - kuzruta - kavadhi - samyajJAnatrINi cakSuracakSuravadhidarzanAni trINi, evaM upayogA nava narakagatau nArakANAM jJeyAH / tiryaggatAvapi ete eva upayogA nava bhavanti / manuSyagatau dvAdazopayogA bhavanti / te ke kumati - kuzruta kavadhi - sumati - suzrutA'vadhi - mana:paryayakevalajJAnAnyaSTau cakSuracakSuradhikevaladarzanAni catvAri evaM dvAdazopayogA manuSyagatau manuSyANAM jJAtavyA ityarthaH / devagatau nava ye nArakagatAvuktAsta evopayogA natra bhavanti / iti gatimArgaNA / tiSNi igivitiyakkhe ekendriye dvIndriye zrIndriye ca tiNi ityupayayogatrayaM bhavati / kumati - kuzrutajJAnadvayaM acakSurdarzanamekamiti trayaM / caurakkhe ubaogA -- caturindriye upayogAzcatvAraH / te ke? kumati kuzrutajJAnopayogau dvau cakSuracakSurdarzanopayogau dvau evaM catvAraH / bArasa huti paMcakkhe -- paMcAkSe paMcendriye dvAdazopayogA bhavanti manuSyApekSayA ! itIndriyamArgaNA // 32 // kamaI kusurya acak tiSNi vi bhUAuteuvAjavaNe / bArasa tasesu maNavacisaccANubhaetu vArasa vi // 33 // kumatiH kuzrutaM acakSuH trayo'pi svaptejovAyuvanaspatiSu / dvAdaza traseSu manovacanasatyAnubhayeSu dvAdazApi // - 72 PLA
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / 23 numan writi kumai ityAdi / kumatijJAnaM kuzrutajJAnamacakSurdarzanamele trayopayogAH, bhU iti pRthivIkAye apakAye tejaHkAye vAyukAye vanaspatikAye ca bhavanti | bArasa tasesu-iti, sakAyeSu dvAdazopayogA bhavanti / iti kAyamArgaNA / maNavacisacANubhaesu bArama vi-iti, satyamanoyoge'nubhayamamoyoge satyavacanayoge'bhubhayavacanayoge eteSu catuSu yogeSu dvAdazaiva upayogA bhavanti // 33 // dasa kevaladuga bajjiya jomacaukke dudasaya orAle / kevaladugamaNapajjavahINA Nava hoMti veubve // 34 // daza kevaLadvikaM varjayitvA yogacatuSke dvAdaza audArike / kevaladvikamanaHparyayahInA natra bhavanti vaikriyike || dasa kevaladuga jiya jogabaukke iti, asatyamanoyogobhayamanoyogAsatyavacanayogobhayavacanayogA iti yogacatuSke ketraladvikavarjitAH kevalajJAnakevaladarzanadvayarahitA anye dazopayomAH santi / dudasaya o. rAle--iti, audArikakAyayoge dvAdazopayogA vidyante / kevaladugamaNapa- ' janahINA Nava hoti ve umve-iti, kriyikakAyayoge kevalajJAnakevaladarzanadvayamanaHparyayajJAnahInA anye nava upayomA bhavanti // 34 // cakkhu vibhaMgRNA saga misse AhArajummae paDhama / daMsaNatiyaNANatiya kamme orAlamisse ya // 35 // cakSurvibhaMgonAH sapta mizre AhArakayugmeM prathamaM / darzanatrikAjJAnatrika kArmaNe audArikamizre ca // caknuvibhaMgUNA saga misse----iti, kriyikamizrakAyayoge cakSurdarzanavibhaMgajJAnonAH sapta bhavanti / ke te? kumatikuzrutasumatizrutAvavizAnAni paMca acakSurdarzanAvadhidarzanadvayamiti satopayogAH syuH / AhAra
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 siddhAntasArAdisaMgrahe jummae paDhama desaNatiya NANatiyaM-AhArakayugme ca, paDhama NApatiyaMprathama jJAnatrika pradharma darzanatrika bhavati / ko'rthaH ! matizrutAvadhijJAnopayogAstrayaH, cakSuracakSurabadhidarzanopayogAstrayaH, evaM SaDupayogA AhArakayumme bhavantIti spaSTArthaH / kambhe orAlamisse ya-iti, padasya vyAkhyAnaM uttaragAthAyAM jJeyaM // 35 // vebhaMgacakkhudaMsaNamaNapanjayahINa Nava vdhusNddhe| maNakevaladugahINA Nava dasa puMse kasAesu // 36 // vibhaMgacakSurdarzanamanaHparyayahInA nava vadhUpaMDhayoH / mana:kevaladvikahIMnA nanna daza puMsi kaSAyeSu / / kamme orAlamisse ya---kArmaNakAyayoge audArikaMmizrakAyayoge ca, vebhaMgacakhudaMsaNamaNapajayahINa Nava--vibhaMgajJAnacakSurdarzanamanaHparyayajJAnAhilA nye namo . sa . i. soga !! | baghUsaDhebIyede napuMsakavede ca, maNakevaladugahINA Nava-manaHparyaya kevalajJAnakevaladarzanarobhistribhihIMnA itare navopayogAH syu| dasa puMse--iti, puMvede kevalajJAnakevaladarzanAbhyAM vinA anye daza upayogA bhavanti / iti vedamArgaNA | kasAemu-yodhamAnamAyAlobheSu kevalajJAnadarzanavarjA daza eva bhavanti / iti kamAyamArgaNA || 36 // aNNANatie tANi ya ti cakkhUjummaM ca paMca saga causu / cau tiNi NANa desaNa paMcamaNANaMtimA duNi // 37 // ajJAnatrike tAnyeva trANi cakSuryugmaM ca paMca sapta catuSu / / catvAri trINi jJAnAni darzanAni paMcamajJAne'ntimau dvau // aNNANetyAdi / ajJAnAtrake kumatikuzrutakadhijJAnatrike, tANi ya ti-tAni ajJAnAni trINi / cakkhUjummaM ca paMca-~-ca punaH cakSuryugma
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / evaM paMca / kumatijJAne kuzrutajJAme kavatrijJAne ca kumatikuzrutavibhaMgajJAnAni trINi cakSuracakSudarzane dve ete upayogA: paMca syuH| saga causu caDa tiSNi gANa dasaNa---iti, catuSu matizrutAvadhimanaHparyayajJAneSu saptIpayogA bhavAnta / te ke catvAri jJAnAni trINi darzanAni evaM saptopayogAH syuH| paMcamaNANatimA duNNi---iti, paMcame kevalajJAne a. timI kevalajJAnadarzanopayogI dvau bhavataH / iti jJAnamArgaNA // 37 // sAmAiyajumme taha suhame saga chappi turiyaNANUNA / parihAre desajaI chabbhaNiya asaMjame Naviti // 38 // sAmAyikayugme tathA sUkSme sapta SaDapi turIyajJAnonAH / parihAre dezayato SaT bhaNitA asaMyame navati // sAmAiyajumbhe taha suhame saga--sAmAyikyumbhe sAmAyikacchedopasthApanAsaMyamadvike tathA suhame--sUkSmasAmparAyasaMyame saptopayogA bhavanti 1 te ke ? matizrutAvadhimanaHparthayajJAnopayogAzcatvAraH cakSuracakSuravadhidarzanopayogastriya evaM sapta / chapi turiyaNANUNA parihAre--- iti, parihAravizuddhisaMyame SaDapyupayogAsturIyamana:paryayajJAnonA matijJAnAditrayaM cakSurdarzanAdivayaM ceti SaT saMbhavanti / desajaI..--dezasaMyame saMyamAsaMyame, chambhINaya-baDupayogA ke parihArasayamoktAsta ecopayogA bhavanti / asaMjameM Naviti-asaMyama navopayogAH / te ke ? kumatyAditrayaM sumatyAditrayaM evaM SaT cakSuracakSuravadhidarzanopayogAtraya evaM nava bhavanti // 38 // paNaNANa daMsaNacau jahakhAde cakkhudaMsaNajugesu / gaya kevaladuga daMsaNagadaNANuttA hi apahiduge / / 39 // paMcajJAnAni darzanacatuSka yathAkhyAte cakSurdarzanayugmeSu / gatakevaladika darzanagatajJAnoktA hi avadhidvike /
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 siddhAntasArAdisaMgrahe.. paNaNANa saNacaDa jahakhAde- yathAkhyAtasaMyame matijJAnAdipaMcajJAnopayogAH, cakSurAdidarzanopayogAzcatvAra evamupayogA nava bhavanti / iti saMyamamArgaNA / cakkhudaMsaNajugesu-cakSuracakSudarzanadvaye, gayakevaladuga-- kevalajJAnadarzanadvayarahitA anya dazopayogAH syuH / dasaNetyAdi, avahidu..... sAdhidarzI dala darzanAzika: avadhiphevalajJAnoktAH / tat kathaM ? ye 'vadhijJAne kathitAste sapta matizrutA. vadhimanAparyayajJAnopayogAzcatvArazcakSuracakSuravanidarzanopayogAstrayo'vadhidarzane bhavantItyarthaH / yo kevalajJAne kevalajJAnadarzanopayogau prokto tau kevaladarzane bhavataH / iti darzanamArgaNA // 39 // maNapajjabakevaladugahINuvaogA havaMti kiNhatie / Nava dasa tejAjuyale bhavye vi ya dudasa sukkAe / // 40 // manaHparyayakevaladdhi kahInopayogA bhavanti kRssnntrike| nava daza tejoyugale bhanye'pi ca dvAdaza zuklAyAM / maNa ityAdi / kiNhatie--kRSNanIlakApItaleyAtrike manaHparyayakevalajJAnavadarza stribhihIMnA anya navopayogA bhaveyuH / dasa tejAjuyale-pItapadmalejhyayordUyoH phevalajJAnadarzanavarjA anye dazopayogAH santi / bhalve vi ya dudasa sukkAe...--zukkalejhyAyAM dvAdazopayogAH syuH / iti leshyaamaargnnaa| bhavya jIve'pi ca dvAdazopayogAH santi // 40 // paMca asuhe abhabve khAiyatidae ya va saga cheya / missA misse sAsaNa micche chappaMca paNayaM ca / / 41 // paMca azumA abhaJye kSAyikatrike ca nava sapta SaDeva / mizrA mizre sAsane mithyAtvaM SaT paMca paMcakaM ca / / paMcetyAdi / abhavyajIve kumatikunutavibhaMgajJAnaM cakSuracakSurdarzanopayogAH paMca azubhA bhavanti / iti bhavyamArgaNA / khAiyatidae Nava
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / 2010~.W 27 . saga cheya -- kSAyikatrike nava sapta SaDeva / atra yathAsaMkhyAlaMkAraH / kSA yikasamyaktve kujJAnatrayavarjA anye navopayogA bhavanti / vedakasamyakle kujJAnatraya kevalajJAnadarzanadvayarahitA apare saptopayogAH santi / upazamasamyaktve sumatyAditrayacakSurAditraya evaM bahupayogAH syuH / missA misse - mitraM samyak mitrAH SaTkamatikrutAya vijJAnopayogAsvayo mizrarUpAH / mizrA iti ko'rthaH kiMcitkicitkujJAnaM kiMcitkicitsujJAnaM cakSuracakSuradhidarzanopayogAstraya evaM paDuprayogAH / sAsaNa - iti, sAsAdanasamyaktve kujJAnatrayaM cakSuracakSurdarzanadrayaM evaM paMcopa yogAH syuH / micche - mithyAtvasamyak sAsAdanoktAnAmupayogAna paMcakaM bhavati / iti samyaktvamArgaNA // 41 // www. dasa saNa asaNNI cadu padamAhArae ya cArasayaM / maNacakkhuvibhaMguNA gava aNAhAreya uvaogA // 42 // daza saMjJini asaMjJini catvAraH prathame AhArake ca dvAdazakaM / manazcakSubhiMgonA natra anAhAre ca upayogAH || dasa saNi iti / kevalajJAnadarzanadrayarahitA apare dazopayogA saMjJijI bhavanti / asaNNIe cadu paTamA - asaMjJi jIve prathamAzcatvAra upayogA bhavanti / te kaM ? kumatiyaM cakSuracakSurdarzanadvayamevaM catvAraH / iti saMjJimArgaNA / AhArae bArasayaM AhArakajIce upayogAnAM dvAdazakaM bhavet / maNacakkhuvibhaMgUNA gava aNAhAre uvaoogA ---- anAharajIce mana:paryayajJAnacakSurdarzana vibhaMgajJAnairUnA rahitA anye natropayogA bhavanti // 42 // iti caturdazamArgaNAsu dvAdazopayogA nirUpitAH /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe adha caturdazajIvasamAseSu paMcadazayogA: kazyanteNavasu caukke ikke jogA igi do havaMti bArasayA / tambhavagaIsu ede bhavaMtaragaIsu kammaio // 43 / / sattasu puNyosu hace orAliya missayaM apuNNesu / igir3agijoga vihINA jIvasamAsesu te NeyA // 44 // navasu catuSka ekasmin yogA eko dvai| bhavanti dvAdaza / sayagati se bhavAntatiSa kAmagaM / / saptasu pUrNeSu bhavet audArika mizraka apUrNeSu / ekaikayogaH dvihInAH jIvasamAseSu te jJeyAH // gAdhAdvayana sambandhaH / jIvasamAsesu te NeyA--jIvasamAseSu te yogA jJeyA jJAtavyA bhavanti / kathamityAha--Navasu caTakke ikke jogA igi do hati bArasayA---yathAsaMkhyena vyAkhyeyaM, navasu jIvasamAsasthAneSu igieko yogo jJeyaH / caukke-caturpajIvasamAsasthAneSu, do-dvI yogI jnyaatvyo| ikke-ekasmin jIvasamAsasthAne, bArasayA-dvAdazayogA bhavanti | navasu jIvasamAsaMpu eko yoga ityuktaM tarhi navasamAsAH ke, tatra eko yogo ka iti ceducyate--ekendriyasUkSmAparyApte audArikamizra kAyayoga ekaH syAt / ekendriyasUkSmaparyAte audArikakAyayoga eko bhavati / ekendriyabAdarAparyApta audArikamiznakAyayogo'sti / ekendriyabAdaraparyApta audArikakAyayoga eko vartate / dIndriyAparyAptakAle audArikamizra kAyayoga ekaH saMbhavati / trIndriyAparyAptakAle audArikamizrakAyayoga eka: syAt / caturindriyAparyAptakAle audArikamizrakAyayoga ekaH pravartate / paMcendriyAsaMjhijIvApAte audArikamizrakAyayoga ekaH syAt / paMcendriyasaMzijIvAparyAptakAle
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaantsaarH| audArikAmikAyayoga eko bhavati / evaM navasu jIvasamAsasthAneSu yoga eko bhavati / evaM caturSu-jIvasamAseSu dvau yogau bhavata iti proktaM tarhi catvAro jIvasamAsAH ke tatra dvau yogI ko ityAzaMkAyAmAha-dIndriyaparyApta audArikakAyayogAnubhayavacamayogau bhavataH / trIndriyaparyApta kAle audArikakAyayogAnubhayavacanayogau staH / caturindriyaparyApte audArikakAyayogAnubhayavacanayogoM vartete / paMcendriyAsaMjhiparyApte audArikakAya-- yogAnubhayavacanayogau saMbhavataH / iti caturdA jIvasamAseSu dvau dvau yogI prarUpitA / ekasmin jIvasamAse dvAdazayogA bhavantIti pUrvagAthAyAM sUcitaM tarhi eko jIvasamAsaH kaH tatra dvAdazayogAH ke ityAha---paMcendriyasaMjJiparyAptajIvasamAse aSTau manovacanayogA audArikakAyayoga"vakriyikakAyayogAhArakakAyayogAhArakamizrakAyayogAzcatvAraH,evaM dvAdazayogA; paMcendriyasaMjJiparyAptakAle saMbhavantItyarthaH / ityekAsman jIvasamAse dvAdazayogA nirUpitAH / tambhavagaIsu ede-iti, teSAmekendriyasUkSmAparyAptAdInI jIvAnAM bhavaprApteSu, aide---iti, ete eko dvau dvAdaza yogA bhavanti / bhaktaragaIsu kammaio-kArmaNako yogaH sa bhavAntaragatiSu / prakRtAdbhavAdanyo bhavo bhavAntaraM tatra gatayo gamanAni. bhavAntaragatiSu bhavAntaragamaneSu kArmaNakAyayogo bhavatItyarthaH / sattama puNNesu have aurAliya-saptasu jIvasamAseSu paryApteSu audArikakoyayogo bhavati / missayaM apuNNesu-iti, aparyApteSu saptatu ekendriyasUkSmabAdaradvitricatuHpaMcendriyasaMzyasaMjJijIveSu aparyAptakAleSu saptasthAneSu, missayaM-audArikamizrakAyo bhavet / igi igi joga-ini,ndriyatrI. 1 yadA manuSyatiyaMggatA jIvAH prApnuvAnta tadA audArikAmezraH saMbhavati / yadA narakadevagatI prApnuvanti tadA caikiyikamitrakAraH saMbhavati / 2 devanArakApezyA vaikriyikayogo'pi / 3 api paMcediyamaMtriSu pUrvavaSyavasthA /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAnta sArAdisaMgrahe ndriyacaturindriyapaM cIndreyAsahiparyApteSu catuHsthAneSu ekaikasya yogasya punarapyanyasyaikasya yogasya saMyoga kriyate evaM dvayaM syAt / ko'rtha ? hIndriyAdiparyApteSu catuHsthAneSu audArikakAyayogAnubhayavacanayogoM ho bhavata ityarthaH / vihINA paMcendriyaparyApteSu dvAdazayogA bhavantIti kathitaM tatkathaM yogAstu paMcadaza vartante ? te yogAH, vihINA dvAbhyA--- maudArika mizrakA yavai kriyika mizrakAyAmyAM hInAH kriyante / bhavAMtaragaIsu kammaio iti vacanAt kArmaNakAyena vinA anye dvAdazayogAH paMcendriyasaMjJiparyApta keSu bhavantItyarthaH // 43 // 44 // iti jIvasamAseSu yogA upanyastAH / 30 atha caturdazajIvasamAseSu yathAsaMbhavamupayogA likhyante;kumaidugA acakkhutiya dasasu duge cadu havaMti cakkhujudA / saNiapuNe puNe saga dasa jIvesu uvaogA // 45 // kumatidviko acakSuH trayaH dazasu dvike catvAro bhavanti / cakSuryutAH sasyaparyApta paryApta sapta daza jIvaSu upayogAH // kumaidugA akkhutiya dasamu--- iti, dazasu jIvasamAseSu kumatikuzrutajJAnopayogI dvau acakSurdarzanopayogaka ete traya upayogA bhavanti / te dazajIvasamAsAH ke ye traya upayogA jAyante tadAha-ekendriyasUkSmAparyAptaH, ekendriyasUkSmaM paryAptaH, ekendriyavAdarAparyAptaH, ekendriyatrAdaraparyAptaH, dvIndriyAparyAsaH dvIndriyaparyAptaH, trIndriyA paryAptaH, trIndriyapa ryAptaH, caturindriyAparyAptaH, paMcendriyAsaMjJijIvAparyApta: / eteSu dazasu jIvasamAseSu kumatikuzrutajJAnopayogI dvau ancakSurdarzanopayogazcaite trayo 1 paMcendriyAdviyAhiparyApteSu iti pAThaH pustake |
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH namannamrunmarrrrrrrrrrrrrrrrr-m.......... ..... bhavantIti spaSTArthaH / duge cadu haveti cakkhu judA--iti, dvayo vasamAsayoH caturindriyaparyAptapaMcendriyAsaMzijIvaparyAptayozcatvAra upayogA bhabanti / te ke ? pUrvoktAH kumatikuzrutAcakSurdarzanopayogAtrayaH, cakSu judA-iti, cakSuzInomonasamitA 2vaM 89 yogA. zusa apuNNe puNNe saga dasa--anna yathAsaMkhyAlaMkAraH, paMcendriyasaMjhyaparyApta saga-----iti, saptopayogA bhavanti / te ke ? kumatizrutamumatizrutAvadhijJAnopayogAH paMca acakSurdarzanAbadhidarzanopayogI chau evaM sapta / puNNe dasa---paMcendriyasaMjhiparyApte upayogA daza bhavanti / ke te daza ? kevalajJAnadarzanavA anya dazopayogAH syuH| jIvesu upaogA...jIvasamAseSu dvAdazopayogA yathAprApti prarUpitA: // 55 // iti jIvasamAsedhUpayogA nyastAH / atha caturdazaguNasthAneSu yathAsaMbhavaM yogA nirUpyantemicchaduge ayade taha terasa misse pamasae jogaa| dasa igidasa sattasu Nava satta sayoge ayogI y||46|| mithyAtvadi ke ayate tathA trayodaza mizra pramattake yogAH / dazaikAdaza saptasu nava sapta sayoge ayogini ca / micchetyAdi / mithyAtvaprathamaguNasthAne sAsAdanaguNasthAne cha tathA ayade-caturthaguNasthAne, terasa-iti, AhArakAhArakamizrayogAbhyAM vinA anye trayodaza yogA bhavanti / misse pamattae jogA dasa igidasa- atra yathAsaMkhyatvena bhAnya, misse-tRtIye mizraguNasthAne daza yogA bhavanti / te ke ? aSTau manovacanayogA audArikakAyavaikriyikAyayogI chau erSa daza | pamattae jogA igidasa --SaSThe pramattaguNasthAne yogA ekAdaza
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 siddhAntasArAdisaMgrahebhavanti / te ke ? apThau manovacanayogA audArikakAyayoga AhArakakAyayogastamizrakAyayogazceti traya eSa ekAdaza yogAH / sattasu Navasaptasu guNasthAneSu paMcame dezatrirate saptame'pramatte aSTame'pUrvakaraNe navame'nivRttikaraNe dazame sUkSma sAmparAye ekAdaze upazAntakapAye dvA. daze kSINakaSAye evaM eteSu kathiteSu saptaguNasthAneSu nava yogAH syuH| te ke ? aSTau manovacanayogA audArikakAyayogazcaika evaM nava | satta sayoge-sayogakevalini sapta yogA bhavanti / te ke ? satyamanoyogo'nubhayamanoyogaH satyavacanayogo'nubhayavacanayoga audArikakAyayomAnanminakArayogaH karmaNAya rAgoga iti sapta yogaa| ayogini catudazaguNasthAne zUnyaM yogAbhAvaH // 46 // iti guNasthAneSu yogA nirUpitAH / atha caturdazaguNasthAneSu dvAdazopayogA varNyante;paDhamaduge paNa paNayaM missA misse tado duge chakkaM / sattuvaogA sattasu do jogi ajogiguNaThANe // 47 // prathamadvike paMca paMcaka mizrA mizre tato dvike SaTka / saptopayogA: saptasu dvau yogyayogiguNasthAne / paDhamaduge--prathamAvake mithyAtvasAsAdanaguNasthAne paNapaNayaM-paMca paMca upayogA bhavanti / te ke ? kumatikuzrutavibhagajJAnopayogAstrayaH cakSuracakSurdarzanIpathAgau dvau evaM paMca | missA misse tado duge chakkaMmizraguNasthAne tRtIye, tado---iti, tato mizraguNasthAnAt, duge-hAta, avirate caturthaguNasthAne dezavirataguNasthAne paMcabhe chakka--SaDupayogA bhavanti / ke te ? matizrutAvadhijJAnopayogAstrayaH cakSuracakSuravadhidarza
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH 33 - nopayogAstrayaH | atra etAvAn vizeSa: - ye mizraguNasthAnagA upayogAste mizrA bhavanti / satubajogA sattasu saptasu guNasthAneSu pramattApramattApUrvakaraNAnivRttikaraNa sUkSmasAmparAyayathAkhyAtopazAntakaSAyakSINakaSAyAbhidhAneSu upayogAH sapta bhavanti / te ke? sumatizrutAvadhimanaHparyayajJAnopayogAzcatvAraH cakSuracakSazyadhidarzanopayogAstraya ete sapta syuH / do jogiajogiguNaThANe - sayogini trayodazaguNasthAne ayogini ca hau upayogau staH / tau ko ? kevalajJAnadarzanopayogau dvau // 47 // iti caturdazaguNasthAneSUpayogA jAtAH / atha caturdazamArgaNAsu samAgatabhayaM kavyante / atha bAlabodhanArthaM teSAM pratyayAnAM pUrva nAmAni nigadyante; micchattamaviradI taha kasAba jogA ya paccayAbhaiyA | paNa dudasa baMdhahe paNavIsaM paNNarasA huMti // 48 // midhyAtvamaviratayastathA kamAyA yogAzva pratyayabhedAH / paMca dvAdaza bandhahetavaH paMcaviMzatiH paMcadaza bhavanti // micchataM - mithyAtvapaMcakaM ekAntaviparItavinayasaMzayAjJAnodbhavamiti paMcabhedaM / tathA coktaM; micchodapaNa micchattamasaddaNaM ca tacaatthANaM / payaMtaM vivarIyaM viSayaM saMsadi maNNANaM // 1 // aviradI ( avirataya: ) dvAdaza / kAstA: ? uktaM cachariMsadi viradI chajIve taha ya aviradI ceva / 1 iMdiyapaNAsaMjama budasaM hoditti viddi // 1 // 4 1 mithyAtvodayena midhyAtvaM azraddhAnaM ca satvArthAna I ekAntaM viparItaM vinayaM saMzayitamajJAnamiti // 2 SaTUSvindriyeSu aviratiH SaTjIve tathA cAciraticaiva / indriyamANAsaMyamA dvAdaza bhavantIti nirdiSTaM //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe Humannmarrrrrrrrrrrrrrrrrrrronomiarrrrrrrrrrrrrrr-umanmar-- - taha kasAya-iti, tathA kaSAyA: paMcaviMzatiH / ke te ? anantAnubadhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnasaMjvalanavikalpA: krodhamAnamAyAlomA iti SoDaza, hAsyaratyaratizokamayajugupsAstrI puMmapuMsa kabhedA evaM piNDIkRtAH paMcaviMzatiH syuH / yogA iti paMcadaza | te ke ? satyAsatyobhayAnubhayamanovacanavikalpA aSTau yogA audArikaudArikamizravaikriyikavaikriyikamizrAhArakAhArakamiznakomaNakAyayogAH sapta, evamaikatrIkRtAH paMcadazayogAH / paccayAbheyA-pratyayabhedA AkhavaprakArAH / paNa dudasa-atra yathAsaMkhyaM, paNa---mithyAtvaM paMcaprakAraM / dudasa-.-aviratayo dvAdaza / paNavIsaM-kaSAyAH pNcviNshtiH| paNNarasA-yogA: paMcadaza / huMtibhavanti / kathaMbhUtA ete ! nehedU-karmabandhahetavaH karmabandhakAraNAnItyarthaH // 18 // AhArorAliyadugirathIpuMsohINa NiraD igivaNaM / AhArayaveudhviya dugUNa tevaNNaNa tiriyakkhe // 49 // AhAraudArikadvikastrIhInA narake ekapaMcAzat / AhArakavaikriyikadikonAH tripaMcAzat tirazci / / AhAretyAdi / girai---narakagato AhArakAhArakamizradarya audArakaudArikamizradvayaM strIveda vedadvayaM etaiH abhihInAH, igivaNaM-anye uddharittA ekapaMcAzatpratyayA bhavanti / AhArayetAdi-tiriyakhetiryagatau AhArakatanmizradvayaM vaikriyikatanmizradvayaM etaizcatubhirUnA apare tevaNNa---tripaMcAzat AsravA bhavanti || 49 // paNavaNaM veuvviyadugUNa maNuesu huti cAvaNNaM / saMDhAhArorAliyadugehiM hINA suragaIe // 50 // 'kAmaNakArmaNa' iti pAThaH pustake /
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / - paMcanAmA nimitAninonA manona manti dvipaMcAzat 1 SaMDhAhAraudArikadvikaihAnA: suragatyAm // maNueF---manujeSu manuSyagato, veubviyadugUNa--vaikriyikatanmizradvikonA:, paNavaNNaM--paMcapaMcAzatpratyayAH, iMti-- saMbhavanti / bAvaNaM saMDhAhArorAliyadgehiM hINA suragaIe-muragatau napuMsakavedazcAhArakatanmizradvayaM ca audArikaudArikamizradvayaM ca tai: paMcamihInAH, bAvaNNaM---dvApaM. cAzadAnavAH syuH / iti matimArgaNAsu pratyayA nirUpitAH // 50|| maNarasagacaukkitthIpurisAhArayaveuvviyajugehi / eyakkhe maNavaciaDajogehiM hINa aDatIsaM / / 51 // manorasanacatuSkastrIpurupAhArakavaikriyikadugaiH / ekAkSe manovAgaSTayogaihIMnA aSTAtriMzat // eyakhe-ekendriyajIveSu, maNarasetyAdi---manazca rasanacataSkamiti rasananANacakSuHzrotracatuSkaM ca strIvedazca puMvedazca AhAra kAhArakamizradvayaM ca vaikriyikatanmiyugmaM caitairakAdazabhihaniAH punaH maNavaciaDajogehi -- satyAsatyobhayAnubhayamanauvacanayogairaSTabhihInA anyebhya ekonaviMzatipratyayebhya uddharitA anye, aDatIsaM--aSTAtriMzatmatyayA bhavanti ||51 // ede ya aMtabhAsArasamajuyA ghaannckkhusNjuttaa| cAlaM igiveyAlaM kameNa viyalesu viNoyA // 52 / / ete ca antabhASArasanAyuktA ghraannckssuHsNyuktaaH| catvAriMzat ekadvicatvAriMzat krameNa vikaleSu vijJeyAH // kameNa-anukrameNa, viyalesu-vikalatratheSu dvitricaturindriyeSu, viNNeyA--pratyayA jJAtavyAH syuH / kathaM ? ede ya--ekendriyoktA bhaSTAtriMzatpratyayA antabhASArasanAyuktA anubhayavacanajivhAsahitAH /
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 bihAnnasAzadisamahe-- cAlaM-catvAriMzatpratyayA dvIndriyajIve bhavantItyarthaH / punarete pUrvoktaH aSTAtriMzat anubhayavacanarasanaghrANasahitAH, igiyAlaM-ekacatvAriMzadA. srayAstrIndriye syuH| tathA pUrvoktA aSTAtriMzat anubhayavacanajivhendriyaghrANacakSuHsaMyuktAH, veyAla-dvicatvAriMzat caturindriye jJAtavyA ityarthaH // 52 // paMceMdie tase taha sabve eyakkhautta aDatIsA / thAvarapaNae gaNiyA gaNaNAhehiM pacayA NiyamA // 53 / / paMcendriye trase tathA sarve ekAkSoktA aSTAtriMzat / sthAvarapaMcake gaNitA gaNanAthaiH pratyayA niyamAt / / paMcetyAdi / paMcendriye jIve nAnAjIvApekSayA sarve pratyayA bhavanti / indriyamArgaNAsu prtyyaaH| tase taha savve-tathA se trasakAye sarve saptapaMcAzannAnAjIvApekSayA AsvA bhavanti / thAvarapaNae---sthAvarapaMcake pRthivyaptejovAyuvanaspatikAyeSu paMcasu, eyakkhautta aDatIsAekendriye ye uktA aSTAtriMzatpratyayA eva te bhavantItyarthaH / gaNiyA gaNagAhehiM paccayA NiyamA--niyamAnnizcayAt gaNanAthargaNadharaH pratyayA gaNitA yathAsaMbhavaM saMkhyA nItAH / iti kAyamArgaNAsthAstravAH // 53 // AhAradugaM hittA aNNasu joesu Niya Niya cittA / joga te tedAlA pAyavvA aNNajogaNA || 54 // AhArakadvika dvatvA anyeSu yogeca nijaM nije dhRtvA / yogaM te tricatvAriMzat jJAtavyA anyayogonAH / / AhAradurga hittA--AhAradvika hatvA varjayitvA / aNNasu joesa Niya NiyaM vittA joga--anyeSu trayodazayogeSu madhye nija nija svakIya
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ miTrAnsalA: svakIya yoga dhRtvA punaH, aNNajoguNA-anyadizabhiryogairUnAste, tedAlA NAyavvA---iti, te pratyayAH svakIyasvakIyayogayuktAH tricatvArizadAsranA jJAtavyAH | atha spaSTatayocyate--satyamanoyoge mithyAtvapaMca (ka) aviratayo dvAdaza kapAyAH paMcaviMzatiH svakIyamanoyogazcaika evaM tricatvAriMzat AstrayA bhavanti / evaM asatyamanoyoge 43, ubhayamanoyoga 43, anubhayamanoyoge 43, satyavacanayoge 43, asatyavacanayoge 43, ubhayavacanayoge 43, anubhayavacanayoge 43, audArikakAyayoga 43, tanmizre 43, caikriyikakAyayoge 43, tammizrakAyayoge 43, kArmaNakAyayoge 43, // 14 // saMjAlAsaMDhitthI havaMti taha nnoksaaynniyjoyaa| bArasa AhArajuge AhArayauhayaparihINA || 55 / / saMjvalanA apaNDatriyo bhavanti tathA nokaSAyanijayogAH / dvAdaza AhArakayuge AhArakobhayaparihAnAH // AhArajuge-AhArakakAyayogeM tanminakAyayoge ca, bArasa-dvAdaza pratyayA bhavanti / te ke ? saMjAlA ityAdi / saMjvala makrodhamAnamAyAlo bhAzcatvAraH, taha-tathA, asaMdityI---paMDhastrIvedadvayavarjitA anye hAsyaratyaratizokamayajugupsAghuvedA iti nokapAyAH sapta / NiyajoyA-- svakIyasvakIyayogazcaikaikaH / AhArake AhArakakAyayogaH, AhArakamiTa AhArakamizrakAyayoga ityarthaH / iti yogamArgaNAyAM yogA (AsravAH) nirUpittAH / 'AhArapauhyaparihANA' iti padasya vyAkhyAnaM uttaragAthAyAM // 55 // tathA hi---- ithiyauMsayavede sace purise ya kohapamuhesu / NiyarahiyaiyaravArasakasAyahINA hu paNadAlA / / 5 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 siddhAntasArAdisaMgrahe strInapuMsaka vede sarve puruSe ca krodhaprabhRtiSu / nijarahitetaradvAdazakapAyahInA hi paMcacatvAriMzat // AhAra uhayaparihINA itviNa usavede strIvede napuMsaka vede ca AhArakadvayaparihInAH / tathA strIvede nirUpyamANe strIvedo bhavati, napuMsakavede nirUpyamANe napuMsaka vedo bhavet, puMvede nirUpyamANe puMvedo'sti / evaM ekasmin vede nirUpyamANe svakIyavedaH syAt / anyavedadvayaM na bhavati / ko'rthaH ? zrIvede napuMsakaveMdre ca mithyAsya 5 avirati 12 kaSAya 23 yoga 13 evaM tripaMcAzat astravAH syurityarthaH / sabve purise ya-iti, puMvede strIvedanapuMsaka vedadvayarahitA anye paMcapaMcAzapratyayA bhavanti / kohapamuhesu -- krodhamAnamAyAlobheSu caturSu, husphuTaM, paNadAlA paMcacatvAriMzatpratyayA bhavanti / kathamiti cet ? Niyarahi yaiyara bArasa kasAyahINA svakIyasvakIyakapAyacatuSkarahitA itaradvAdazakaSAyahInAH / krodhacatuSke yadA svakIyaM krodhacatuSkaM gRhyate tadA itare dvAdaza kaSAyA na bhavanti / yadA mAnacatuSke svakIyamAnacatuSkaM gRhyate tadA tadapare dvAdazakapAyA na syuH / evaM mAyAlo bhayoryojanIyaM / anu ca spaSTArtha paMcacatvAriMzatpratyayA gaNyante kiM nAmAna: : tathA hi---anantAnubandhyAdikoSacatuSke midhyAtva 5 avirati 12 anantAnubandhyAdiko pacatuSkaM 4 yoga 15 hAsyAdi 9 evaM 45 / artha kramaH mAnacatuSke mAyAcatuSke lobhacatuSke saMbhAvanIyaH / iti kaSAyamArgaNAyAM kaSAyAH ? // 56 // 7 ---- kumaiduge paNavaNaM AhAradugUNa kammamismRNA / bAvaNNA bebhaMge micchre aNapaMcacauhINA // 57 // kumatidvike paMcapaMcAzat AhArakadvikonAH karmamizronAH / dvApaMcAzat virbhage mithyAtvAnapaMcacatuhanAH //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / / kumaiduge - kumatijJAne kuzrutajJAne ca, paNavarNa AhAradugUNaAhArakAhArakamizradvikonA anye, paNavaNNaM - paMcapaMcAzatpratyayA bhavanti / kammamistUNA zrAvaNNA bemaMge -- vibhaMge kavijJAne AhArakAhArakamizrakArmaNavaikridhikamizraudArikamitraiH paMcamihIMnA anyeH, bAvaNNA - dvApaMcAzadAsravAH syuH | 'micchaMaNa paMcaca uhINA' padavyAkhyApragAthAyAM // 57 // pANatie aDadAlAditthIgokasAya maNapajje / vIsaM causaMjAlA NavAdijogA saMgatile || 58 // jJAnatri ke avAriMzat apaNDInokapAyA mana:paryaye / viMzatiH catu:saMjvakhanAH navAdiyogA saptAntime // miccheaNapaMcacauhINA NANatie aDadAlA - gANatie -- jJAnatri ke sumatizrutAvavijJAneSu midhyAtvapaMcakAnantAnucadhicatuSkahAMnA anye aSTAcatvAriMzatpratyayAH syuH / asaM dItyAdi -- maNapaje - manaH paryayajJAne, vIsaM -viMzatiH pratyayA bhavanti / ke te ? asaMdiNokasAtha paDhastrIveda anye puMveda hAsyarasyaratizokabhaya jugupsAnAmAnaH sapta nokazrayAH, caMDa saMjAlA -- catvAraH saMjvalana krodhamAnamA pAlomAH, NavAdijogA --- aSTau manovacanayogA audArika eka iti nava te sarve piNDIkRtA viMzatirAstravAH / sagatile ---- aMtile antajJAne kevalajJAne, saga-- sapta pratyayA bhavanti / ke te ? satyamanoyogAnubhayamanoyogasatyavacanayogAnubhayavacanayogAzcatvAra audArikaudArikamizrakArmaNa kAyayogAstraya evaM sapta / iti jJAnamArgaNAyAmAtravAH // 58 // vevvidugrarAliya missaya kammUNa eyadasajoyA / saMjAlaNokasAyA cavIsA paDhamajamajumme // 59 // vaimUrvikadvikaudArikamizrakArmaNonA ekAdazayogAH / saMjvalanano kaSAyAH caturviMzatiH prathamayamayugme // - 39 -
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 simAntasArAdisaM. padamajamajumme--prathamayamayugme sAmAyikasayame chedopasthApanAsaMyame ca, caughIsA-~-catuvizatipratyayA bhavanti | ke te ? ubdhi-vaikiyikatanmizradvayaudArikamizrakAmagakaizca caturbhihAnA anthe, eyadasajoyA --aSTau manovacanayogA audArikakAyayomAhArakAhArakamiznakAyayogAzceti trayaH samuditA ekaadshyogaaH| saMjAla--saMjvalanakrodhamAnamAyA. lobhAzcatvAraH / gokasAyA--hAsyAdinavanokaSAyA evaM caturviMzatiH // 59 // parihAre AhArayadugarahiyA te havaMti vAvIsaM / saMjalaNalohamAdimaNavajogA dasaya hu~ti suhume ya // 60 // parihAre AhArakadvikarahitAste bhavanti dvAviMzatiH / saMjvalanalobha AdimamavayogA daza bhavanti sUkSme ca / / parihAretyAdi / parihAravizuddhisaMyame, AhArayadugarahiyA-AhArakAhArakamiznadvayarahitAste pUrvoktA: sAmAyikacchedopasthApanayoH kathitA dvArvizatiH pratyayA bhavanti / atha vyaktiH-aSTamanovacanayogIdArikasaMjvalanacatuSkahAsyAdinaveti dvAviMzatiH pratyayAH parihArasaMyame bhavantItyarthaH / sNjlnnetyaadi| muhame ya-ca punaH sUkSmasAmparAyasaMyame, dasaya hu~tidaza pratyayAH syuH / te ke ? ekaH saMghalanalobha AdimanavayogA evaM daza // 6 // orAlamissakammaiyasaMjuyA lohahINa jahakhAde / Navajoya NokasAyA adRtakasAya desajame // 61 // audArikamizrakAmaNasaMyutA lobhahIMnA yathAkhyAte / navayogA nokaSAyA aSTAntakaSAyA dezayame / / jahakhAde--yathAkhyAtasaMyame sUkSma sAmparAyoktA ye daza te, orAla missetyAdi-audArikamizrakAyakArmaNakAyAmyAM dvAbhyAM saMyuktA dvAdaza
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / 41 bhavanti, ete dvAdaza loihINA-- saMjvalana lobharahitAH kriyante tadA ekAdaza bhavanti / ke te ? aSTau manovacanayogA audArikaudArikarmizrakArmaNakAyAstraya ete ekAdaza yathAkhyAtasaMyaminAM bhavantItyarthaH / ' praNavajaya NokasAyA ahaMtakasAya desajame' iyamagAthA tasyAH paripUrNa sambandha uttaragAthAyAM jJeyaH // 61 // tasa'saMjamahINa'jamA savve sagatIsa saMjamaviNe / AhArajuguNA paNavaNaM savve ya bujuge // 62 // mahAvane / AhArakayugonAH paMcapaMcAzat sarve ca cakSuryuge || Navajoya NokasAyA ahaMtakasAya desajame tasa'saMjamahINa'jamA sacce sagatIsa --- desa meM --- saMyamAsaMyame saptatriMzatpratyayA bhavanti / te ke ? NavajoyetyAdi / manovacanayoraSTau audarikakAyasyaika evaM nava, tathA zokasAyA -- hAsyAdayo navanokaSAyAH, advaita kasAya - aSTau antyAH pratyAkhyAnasaMjvalana krodhamAnamAyAlobhAH kaSAyAH, tasa'saMjamahoNa'jamA sambe sacadharahitA anye'saMyamA aviratayaH sarve ekAdaza ekatrIkRtAH saptatriMzat / saMjamaviNe AhArajuguNA paNavaNaMasaMyame AhArajjugUNA --- AhArakayugonA AhArakAhArakAmazradvayonAH, 'paNavaNaM - paMcapaMcAzat pratyayA bhavanti / iti saMyamamArgaNAyAM pratyayAH / sabve ya cakkhujuge ---- ca punaH cakSuryuge cakSuracakSurdarzanadvaye nAnAjIbA - pekSayA sarve saptapaMcAzatpratyayA bhavanti // 62 // avahIe aDadAle gANatiuttA hi kevalAloe / saga gayadoAhAraya paNavaNaM huMti kiNhatie // 63 // avadhau aSTacatvAriMzat jJAnatrikoktA hi kevaLAloke / sapta tadvikAhArakAH paMcapaMcAzat bhavanti kRSNatrike ||
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe T avahIe --- avadhidarzane, NANatiuttA hi -- nizcitaM jJAnatrike ya uktAsta eva, aDadAla - iti, aSTacatvAriMzatpratyayA bhavanti / te ke ? iti ceducyate anantAnanvacatuSkaM siyAna pani pareSAcatvArizadAsravAH / kevalAloe saga -- kevaladarzane sapta / ke te ? satyAnubhayamanovacanayogaudArikaudArikamizrakArmaNakAyayogA evaM sapta pratyayA bhavanti / iti darzanamArgaNAyAmAtravAH / gayadoAhAraya kiNhatie -- kRSNanIlakApotalezyA trike AhArakatanmizradvayarahitA anye'vaziSTAH, paNavaNaM--paMcapaMcAzatpratyathAH, huti - bhavanti // 63 // 42 MAA -- tejAditie bhavve sacce NAhArajummevA'bhavve | paNacaNaM te micchAaNUNa chAdAla uvasamae // 64 // tejanAditrike bhavye sarve anAhArakayummakA abhavye / paMcapaMcAzat te mithyAtvAnonAH pacatvAriMzat upazame || tejAditie - pItapacchukkalezyAtrike tathA bhavyajIve, sabve - sarve saptapaMcAzatpratyayA nAnAjIvApekSayA bhavanti / nAhArajummayA'bhavye paNavaNaM-abhavyajIve AhArakatammizravarjyA anye paMcapaMcAzadAsravAH syuH / iti dezyAbhavyamArgaNayoH pratyayAH / te micchAaNUNa chAdAla ubasamae -- upazamakasamyaktve, te iti, abhavyAktAH paMcapaMcAzatpratyayA mithyAtva paMcakAnantAnubandhicatuSkomA apare paTcatvAriMzatpratyayA bhavanti / te ke ceducyate--avirataya: 12 kaSayAH 21 AhArakadvayaM vinA yogAH 13 evaM SaTcatvAriMzat // 64 // AhArayajuvajuttA khAiyaduge ya e vi aDadAlA | misse tedAlA te timissAhArayaduguNA / / 65 / / 'jummaye mULe pAThaH /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / AhArakayugayuktAH kSAyikadvike ca te'pi aSTacatvAriMzat / mi tricatvAriMzat te trimishraahaarkdvikonaaH|| khAiyaTuge ya-ca punaH kSAyikayugme kSAyikavedakasamyaktve ca AhArayajuvajuttA-AhArakadvayasahitAH, e vi---iti, te'pi upazamasamyaktroktAH ghaTcatvAriMzat , aDadAlA-aSTacatvAriMzat bhavanti / te ke ? aviratayaH 12 kaSAyAH 21 yogAH 15 evaM 48 / missemizrasamyaktve, tedAlA-tricatvAriMzatpratyayA bhavanti / te-pUrvoktAH kSayikara koktA aSTacatvAriMzadvatanta tamyaH paMca nizkAzyate / te ke ? timissAhArayaduguNA-trimizrA audArikabhitrakriyikAmazrakAmaNa kAhArakAhArakamizramevaM paMcahInAstricatvAriMzat / ke te iti ceducyate-avirataya: 12 kaSAyAH 21 aSTau manovacanayogA audArikavakriyikakAyayogau hau evaM 43 mizrasamyaktve bhavantItyarthaH / / 65 / / vidie micchapaNA paNNaM micche ya hu~ti paNavaNaM / AhArayajuyavijuyA paJceyA sayala saNNIe / / 66 / / dvitIye mithyAtvapaMcakonA; paMcAzat mithyAtre ca bhavanti / paMcapaMcAzat AharakayugaviyuktAH pratyayAH sakalA; sajhini / / vidie-sAsAdanasamyaktve, micchapaNNA-mithyAtvapaMcakonA AhArakyugmavarjitA anye, paNNaM-paMcAzatpratyayAH syuH| micche ya hu~ti paNa. kaNa AhArayajuyavijuyA--puna: mithyAtvasamyaktve AhArakayugavi. yuktA anye, paNavaNNa-paMcapaMcAzatpratyayA bhavanti / iti samyaktvamArgaNAyAM prtyyaaH| paccayA sayala samNIe-saMzijIye pratyayAH . sakalAH sarve saptapaMcAzannAnAjIvApekSayA bhavanti // 66 // kmmthoraaliydgasnycmosnnjogmnnhiinnaa| paNadAlA'saNNIe sayalAhAre akammaiyA / / 67 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe kArmaNaudArikadvikAsatyamuSonayogamanohInAH / .. paMcacatvAriMzadasaMjJini sakalA AhArake akAmaNakAH / / asaNIe-asaMjJijIye,paNadAlA-paMcacatvAriMzapratyayA bhvnti| kathaMbhUtAH ! kammayetyAdi---kAmaNakazca audArikadvikaM ca asatyamRSA cetyanubhayavananayoga etaizcatubhirUnA hInA anye ekAdazayogAzca manazca tehInAH / azva bAlAvabodhanArtha spaSTatAcyate--asAve mithyAtva paMcaka manovarjitA ekAdazAviratayaH kaSAyAH 25 kArmaNaH audArikadvayayogadvayaM, asatyamRSA satyaM ca mRSA sallamape na vidyate satyAsatye yatra yoga sau'satyamRSo yogo'nubhayavacanayoga ityarthaH evaM 45 pratyayA bhavanti / iti sajhimArgaNAyAM pratyayAH / sayalAhAre akammaiyA-AhAre AhArakajIva kArmaNa kAyayogavarjitA anye sakalAH sarve paTapaMcAzatpratyayA bhavanti // 67 // tedAlANAhAre kammeyarajoyahINayA huMti / titthappahuNA gaNiyA iti maggaNapaJcayA bhaNiyA // 68 / / tricatvAriMzadanAhArake kamatarajogahInakA bhavanti / tIrthaprabhuNA gaNitA iti mArgaNApratyayA bhnnitaaH|| tedAlANAhAre-anAhArake jIve kammeyarajoyahINayA--kArmaNakAyayogAditare ye caturdazayogAstaihAnA anye, tedAlA...-tricatvAriMzapratyayA bhavanti / te ke ? mithyAtvaM 5 aviratayaH 12 kapAyAH 25 kArmaNakAyayoga 1 evaM tricatvAriMzatpratyayAH, iMti-bhavanti / tisthappaDaNA-amunA prakAreNa pUrva tIrthakaraprabhuNA tIrthakaradevena mArgaNAsu pratyayA iti gaNitA iti, pazcAdgaNadharadevAdibhiH zabdarUpeNa gAthAdibandhena mArgaNAsu pratyayA bhaNitA iti zeSaH // 68 // iti mArgaNAsu pratyayA nirdissttaaH|
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasAraH / atha caturdazajIvasamAsaM yathAsaMbhavaM saptapaMcAzatpratyayAH kathyante; igiduticaura khesu va saNNIsu bhAsiyA je te | aDatIsAdI sayalA, paNadAlA kammabhistRNA / / 69 / / sattasu puNNesu have oriliya missa apuNe | gijogavihINA jIvasamAsesu te poyA // 70 // ekadvitricaturakSeSu ca saMjJiSu bhASitA ye te | aSTAtriMzadAdayaH sakalAH paMcacatvAriMzat karmabhizronAH || saptasu pUrNeSu bhavet audArikaM mizrakaM arNeSu / ekaikayogavihAMnA jIvasamAseSu taM jJayAH || gAthAdvayena sambandhaH / jIvasamAsesu te yA te pratyayAzcaturdazajIvasamAse jJeyA jJAtavyA bhavanti ityAha - igidutica urakkhetyAdiekadvitricaturindriyeSu ca punaH satyasaMjJirjIveSu ye aSTAtriMzadAdayaH sakalAH pratyayAH pUrva bhAvitA: / te pratyayAH paMcacatvAriMzat kathaM bhavanti ! ekendriyAdirAzyapekSayA aSTAtriMzatpratyayAH, dvIndriyasya rAzyapekSayA rasanendriyAnubhayabhASayoradhikatvA catvAriMzatpratyayAH, zrIndriyasya rAzyapekSayA ghrANendriyAdhikatvAdekacatvAriMzatpratyayAH, caturindriyasya cakSuradhikatvAdvAcatvAriMzatpratyayAH, asaMjJipaMcendriyasya strIvedadhuvedazrotrANAmadhikatvAdAzyapekSayA paMcacatvAriMzatpratyayAH / kathaMbhUtAH paMcacatvAriMzat kammabhissUNA -- kArmaNa kAyaudArikamizravaikriyikamizronAH / sattasu puNNesu hatre orAliya-- saptasu paryAptesu jIvasamAseSu yathAsaMbhava pUrvoktA pratyayAH, orAliya-- audArikakAyayogazca bhavet / missa apuNNesuiti, aparyApteSu saptasu jIvasamAseSu, missarya - audArikamizraH vaikriyikamizro vA yathAsaMbhavaM bhavati / igiigijogavihINA - saptasu paryA - 45.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4.6 siddhAntasArAdisaMgrahe nomindainrrrrrrrrrrrr seSu saptasu aparyApteSu ekaikayogavihInAH pratyayA bhavanti / ko'rthaH ? saptasu paryAptasu yadA audArikakAyayogo bhavati tadA audArikamizrayogo na bhavati yadA aparyAptaSu saptasu audArikamizrakAyo bhavati tadA audArikaMkAyayogo na bhavatItyarthaH / athAlpabuddhInAM samyakparijJAnAya caturdazAsamAseSu prAkaM yArona rasAyana; ..yayAH saMbhavantItyAha-ekandriyasUkSmAparyApte mithyAvapaMcakaM paDIvanikAyAnAM virAdhanA sparzanendriyasyaikasyAnirodha evaM saptApiratayaH 7 strIvedapuMvedadvayavA anya kaSAyAstrayoviMzatiH 23 audArikamizrakAmaNakAyayogoM dvau 2 evaM saptatriMzat 37 pratyayA bhavanti / ekendriyasUkSmaparyAta mithyAtvaM 5 aviratayaH 7 strIvedavedavAH ka.pAyAstrayoviMzatiH audArikakAyayoga eka eva evaM SaTtriMzatpratyayAH syuH / ekendriyabAdarAparyApte mi0 5 avi0 5 kaSA0 23 audArikamizrakArmaNayogau dvau evaM saptatriMzatpratyayA bhaveyuH 37 / ekendriyabAdaraparyApta paMcamithyAtvaM aviratayaH sapta pUrvottAH 23 kapAyA audArikakAyayoga eka evaM patriMzadAstrakAH syuH / dvIndriyAparyAte jIvasamAse mithyAtvaM 5 SaTakAyAnAM virAdhanA sparzarasanayoranirodhaH ityaviratayoSTau pUrvavatkapAyAstrayoviMzattiH audArikamizrakArmaNakAyayogoM dvau evaM aSTAtriMzatpratyayA bhavanti / indriyaparyApta jIvasamAse mi0 5 avi0 8 kavAyAH 23 audArikakAyayogAnubhayabhApAyogI dvau evamaSThAMtriMzatpratyayAH saMbhavanti / trIndriyAparyApte jIvasamAse mi0 5 paTkAyavirAdhanA sparzanarasanatrANAnAmanirodha evamavitarayo nava pUrvavatkapAyAH 23 audArikamizrakAmaNakAyayogI dvau ekIkRtA ekonaca 1 paMcendriyasaMjJiparyApta kimikamAyaH athavA audArikakAyaH yathAsaMbhavam /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaantsaarH| tvAriMzatpratyayAH santi / trIndriyApati samAna nikhilakAyavirAdhanAH padasparzanarasanaghrANAnAM viSayAnubhavanaM tistra evamaviratayo nava kapAyA 23 audArikakAyAnubhayavacanayogau dvau evamekonacatvAriMzatpratyayA: 39 syuH / caturindriyAparyApta jIvasamAse mi0 5 paDjIvanikAyavirAdhanA sparzanarasanaprANacakSupAmanirodha evamavistayo 10 pUrvavatkaSAyA audArikamizrakAmaNakAyayogI dvau evaM catvAriMzatpratyayAH santi / caturindriyaparyApte mi0 paMca 5 pUrvoktA dazAviratayaH 10 kapAyA 23 audArikakAyAnubhayabhApAyogI dvau 2 evaM catvAriMzadAsavAH pravartante / paMcendriyAsaMzijIvAparyApte mi0 5 manovA anyA ekAdazAviratayaH 11 kaSAyAH sarve 25 audArikamiznakArmaNakAyayogI dvau 2 evaM tricatvAriMzadAstravAH 43 syuH| asaM zipaMcendrivaparyApte mi0 5 manaindriyaM vinA anyA ekAdazAviratayaH 11 kaSAyAH 25 audArikAyAnubhayavacanayogau dvau 2 evaM vicatvAriMzatpratyayAH 43 syuH| paMcendriyasaMzijIvA paryApta manaindriyaM vinA ekAdazAviratayaH 11 kaSAyAH 25 audAskimizravaikriyikamizrakArmaNakAyayogAtraya ekIkRtAH 44 pratyayA bhavanti / paMcendriyasaMjJiparyApta jIvasamAse mi0 5 aviratayaH 12 kaSAyAH 25 mizrakAmaNakAyayogadvayaM vinA anye trayodazayogAH 13 evaM paMcapaMcAzatpratyayA bhavanti // 69-70 // iti caturdazajIvasamAsepu pratyekaM athAsaMbhavaM pratyayAH kathitAH vyaktirUpeNa bAlayodhanArtham / - --- atha caturdazaguNasthAneSu pratyayAH kathyante;--- micche caupaJcaio baMdho sAsaNaduge tipaJcaio / te viraijuA aviraidesaguNe uparimadugaM ca / / 71 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntAsiMga doNi tado paMcasu tisu NAyavvo jogapaccAI ikko / sAmaNNapacayA idi advayaM hoMti kammANaM // 72 // 48 mithyAtve catuHpratyayo bandhaH sAsanadvike tripratyayaH / te viratiyutA aviratadezaguNe uparimAdvikaM ca // dvau tataH paMcasu triSu jJAtavyo yogapratyaya ekaH / sAmAnyapratyayA iti aSTAnAM bhavanti karmaNA || I 7 gAthAdvayena sambandhaH / micche caupaJcaio bandho--- catuH pratyayajo bandhaH, ko'rthaH ! midhyAtvaguNasthAne mithyAtvAviratikaSAyayogAnAM catuNau pratyayAnAM bandho bhavatItyarthaH / sAsaNaduge -- dvitIyasAsAdanaguNasthAne tRtIya mizra guNasthAne ca, tipannaio - tripratyayajo bandhaH / ko'rthaH ? sAsAdana mizra guNasthAnayoraviratikaSAyayogAnAM bandhaH syAdityarthaH / te'viraityAdi / aviraide saguNe - caturthe'cirati guNasthAne paMcame dezaviratiguNasthAne ca te iti te pratyayA bhavanti / kati bhavantItyAzaMkAyAmAha-- uvarimadugaM-- uparimadvayaM kaSAyayogayugmaM / kathaMbhUtaM ! aviratiyuktaM evaM trayaH pratyayA bhavanti, ko'rthaH ? aviratideza vitiguNasthAnayordvayoraviratikaSAyayogAnAM trayANAM pratyayAnAM bandho bhavatAtyatha: 1 doNi tado paMcasu - iti, tato dezaviratiguNasthAnAt, paMcasu - iti, paMcaguNasthAneSu pramattAprabhattApUrvakaraNAnivRttikaraNa sUkSmasAmparAyAbhidhAneSu doNNi-- hau pratyayo jJAtavyoM ko bhAvaH ? pramattAdipaMcasu guNasthAneSu kaSAyayogayordvayorbandha iti bhAvaH / tataH, tisu- iti, triSu guNasthAneSu yogapratyasyaikasya bandha ityarthaH / idi ---- iti amunA prakAreNa, advaNhe kammANaM -- jJAnAvaraNAdInAmaSTAnAM karmaNAM sAmaNNapacayA - sAmAnyena mithyAtvAdipratyayA bandhakAraNAni bhavanti // 71-72 // 2 4" 7
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaantsaarH| . pUrva sAmAnyena pratyayavandhaH kathitaH, adhunA vizeSaNa pratyayabandhAH kathyante;-- paDhamaguNe paNavaNaM vidie paNNaM ca kammaNaaNUNA / missorAliviuviyamismRNa vidAlayA misse || 73 // prathamaguNe paMcapaMcAzat dvitIye paMcAzat ca kArmaNAnonAH / mizraudArikavaikriyi kamizronAH tricatvAriMzanmizre // paDhamaguNe-prathamamidhyAtvaguNasthAne AhArakatanmizradvayavA anye yaNavaNaM-paMcapaMcAzatpratyayA bhavanti / vidie paca-~-punaH sAsAdanaguNasthAne bhidhyAtvapaMcakAhArakaTTyarahitA anye paMcAzatpratyayA bhavanti / kammaNetyAdi,misse-tRtIyamizraguNasthAne ye sAsAdane kathitAH paMcAzapratyayAH / te kathaMbhUtA; ? karmaNetyAdi, kArmaNa kAyayogAnantAnubandhikrodhamAnamAyAlobhacatuSkonA audArikamizrakAyonoM kriyikamizrakAyona etaiH saptamihIMnA anye,tidAlA-tricatvAriMzatpratyayA bhavanti // 73 // hu~ti chayAlIsaM khalu ayade kmmiymismdugjuttaa| vidiyakasAyatasAjamadumissaveubdhiyakammUNA // 74 // bhavanti SaTcatvAriMzat khalu ayate kAma/mizradvikayuktAH / dvitIyakavAyatrasAyamadvibhitrakrivikakAmaNonAH / / sagatIsaM dese ? khallu-nizcitaM, ayade-caturthe'virataguNasthAne mizraguNasthAnoktAstricatvAriMzatpratyayAH,kammaiyamissadugajuttA--iti, kArmaNau. dArikabhivakriyikamizratrayayuktAH santaH, chayAlIsaM-SaTcatvAriMzatyatyayA bhavanti / sagatIsaM dese--iti uttaragAthAyAM smbndhH| dese--iti, paMcame dezavirataguNasthAne saptatriMzatpratyayA bhavanti / ke te ! vidiyaka
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAnta viragrahe sAyatasAjamadumissayeubdhiyakammUNA-dvitIyakaSAyo'pratyAkhyAnakrodhamAnamAyAlobhacatuSka, tasAjama--iti, prasavadhaH, dumissa-audArikamizravaikriyikamizradvayaM, veubdhiya-iti, vaikriyikakAyayogaH, kamma---- iti, kArmaNakAyayoga etairnavabhirUnA: / / ko'rthaH ? ye'virataguNasdhAnoktAH SaTcatvAriMzadvartante te etenaivabhihInAH santaH saptatriMzadA. savA bhavanti-te saptatriMzatpratyayAH paMcame guNasthAne bhavantIti spaSTArthaH // 74 / / sagatIsaM dese vaha cauvIsaM paccayA pamatte ya / AhAraduge yArasa aviradicaupaJcayANaM / / 75 // saptatriMzaddeze tathA caturvizatipratyayAH pramatte ca | AhArakAdviko ekAdazAviraticatuHpratyayanyUnAH // sagatIsaM dese iti padaM pUrvagAthAyAM vyAkhyAtaM / taha caurvAMsaM pacayA pamatte ya--ca punaH tathA, pamatte--iti, SaSTa pramattaguNasthAne catuvizatiH pratyayA bhavanti / kathaM ? dezavirataguNasthAnoktataptatriMzatpratyayamadhye, AhAradume-AhArakAhArakabhizradvayaM yadA kSipyate tadA ekonacasvAriMzatpratyayA bhavanti / te ekonacatvAriMzatpratyayAH,eyArasaaviradicaupaccayANaM-itti, ekAdazAviratayaH catvAraH pratyAkhyAnakrodhamAnamAyAlobhA etaiH paMcadazabhinyU~nAzcaturvizatipratyayAH syuH te praSThaguNasthAne saMbhavantItyarthaH / te caturvizatiH kinAmAnazceducyate-saMjvalanacatuSka hAsyAdinavanokaSAyA aSTau manovacanayogA audArikAhArakAhArakamizrayogAnaya evaM caturviMzatiH // 75 / / AhAraduguNA dusu vAvIsaM hAsachakka saMdisthI-1 pukohAivihINA kameNa NavamaM dasaM jANa // 76 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaantsaarH| AhArakadvikonA dviSu dvAviMzatiH hAsyapaTena paMDhastrIpuMnA divilImAH koza kA mIhi // AhAradugUNA dusu bAvIsa--dusu-iti, apramattApUrvakaraNayoyo - NasthAnayoH pramattoktAzcaturviMzatipratyayA ye te AhAradugUNa-AhArakAhArakamizradvayonAH, bAvIsaM-dvAviMzatipratyayAH syuH| te ke ceduyate saMjvalanaM 4 nokaSAyAH 9 manovacanayogAH 8 audArikAyayogaH 1 evaM 22 dvaaviNshtiH| he ziSya ! navamaM guNasthAnaM jAnIhi / hAselyAdi hAsyaratyaratizokamayajugupsASaTakena hInaM 3 ko'rthaH / navabhe'nivRttikaraNaguNasthAne pUrvoktA dvAviMzatipratyayA hAsyAdiSaTkahInAH santaH ghoDaza AtrakA bhavanti / te kinAmAna: ? vedatrayaH 3 saMjvalanacatuSkaM 4 manovacanayogA aSTau audArikakAyayogazcaika evaM poDaza AsvA anivRttikaraNasthAne bhavantItyarthaH / he vineya ! krameNa anukrameNa, dasaM jANa-dazamaguNasthAnaM viddhi / he svAmin / dazamaM guNasthAnaM kIdRzaM vedmi tatra kati pratyayA saMbhavantIti ziSyapraznAdgururAha-dasa suhame ityuttaragAthApadena sambandhaH / te daza ke ? anivRttikaraNoktAH SoDaza, saMditthI'kohAivihIMNA-iti, paMDhastrIpuMvedatrayasaMjvalanakrodhamAnamAyAtrikahInAH santaH daza / atha ca vyaktiH-sUkSmasAmparAyadazame aSTau manovacanayogA audArikakAyayogasaMjvalanalobhau dvAtriti daza 76 / / dasa suhame vi ya dusuNaka satta sajogimmi pacayA iNti| paJcayahINamaNUrNa ajogiThANaM sayA vaide // 77 / / daza sUkSme 'pi ca dvayoH nava sapta sayoge pratyayA bhavanti / pratyayahInamanyUnaM ayogisthAnaM sadA vande // dasa suhame iti padasya byAkhyAna pUrvagAthAyAM kRtaM, avi ya..* api ca, dusu-dUyoH ekAdaze upazAntakamAye dvAdaze kSINakapAyaguNa
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 siddhAntasArAdisaMgrahe sthAne ca, paNa - nava pratyayAH saMbhavanti / aSTau manovacanayogA audArikakAyayoga eka evaM 9 / satta sajogimmi paccayA iMti-sayogakevalini sapta pratyayAH, huti - bhavanti / te ke ? satyAnubhayamanovacanayogA audArikatanmizrakArmaNakAyayogA evaM sapta / paJcayahINamaNUrNa ajogiyANaM sayA vaMde -- iti, namaskurve sadA, kiM tat ? karmatApanaM ayogikevaliguNasthAnaM / kiM vizeSaNAkhitaM ? paccayahINaM - saptapaMcAzatpratyayairhInaM rahitaM / punaH kiMviziSTaM ? apUrNa-anyUnaM paripUrNa // 77 // iti caturdazaguNasthAneSu pratyayAH proktAH / -- pavayaNapamANalakkhaNa chaMdAlaMkArarahiyahi varaNa | jiNadeNa paDataM iNamAgamabhattijutteNa // 78 // pravacanapramANalakSaNacchando'laGkArarahitahRdayena | jinacandreNa proktaM idaM Agamabhaktiyuktena || - .... iNaM -- siddhAntasArazAstraM, pauttaM- proktaM / kena kartrA : jipAIdeNa jinacandra nAmnA siddhAntagrandhavedinA / kathaMbhUtena jinacandreNa ? pavayaNetyAdi- pravacanapramANalakSaNacchandoGkArarahita hRdayena / punarapi kathaMbhUtena ? AgamabhattijutteNa -- jinasUtrasya bhaktiH sevA tathA yuktena // 78 // siddhatasAraM varasutagehA, sohaMtu sAhU mayamohacattA / pUraMtu hINaM jiNagAhabhattA, virAya cittA sivamaggajuttA // 79 // siddhAntasAraM barasUtrahAH, zodhayantu sAvo madamohatyaktAH / pUrayantu hIne jinanAthabhaktAH, virAgacittAH zivamArgayuktAH || kaviH kathayati, sAhU iti bhoH sAdhavaH / imaM siddhAntasAraM granthe, sohaMtu zuddhIkurvantu apazabdarahitaM kurvantu / punarapi bho: sAdhavaH 1 pUraMtu F " 1 [prAraMbha] hi jinendrAcArya iti vismRtya likhito'smAbhiranyanmUlapustakaM vilokya | 0 |
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaantsaarH| 53 hINaM---asmin granthe mayA yatkiciddhAnaM pratipAditaM bhavati tadbhavantaH, paraMtu--pUrayantu pUrNa kRtvA pratipAdayantu / kathaMbhUtAH sAdhavaH ? varasuttagehA-varANi ca tAni sUtrANi jinavacanAni teSAM gehA mandiramAyAH / punarapi kathaMbhUtAH ? mayamohacattA-madamohaistyaktAH / punarapi kathaMbhUtAH ! jiNaNAhabhattA-jinanAthabhaktAH / punarapi kayaMbhUtAH ? virAyacittA-vigato rAgo yasmAt tat, virAgaM cittaM mAnasaM yeSAM te virAgacittAH / anu ca kiMvizeSaNAMcitAH ? sivamagajuttA iti, zivamArgoM, mokSamArgaH samyagdarzanajJAnacAritralakSaNaH tena yuktAH shivmaargyuktaaH||79|| iti siddhAntasArabhASyam / * *asmAdagne pATho'yaM svastizrI zake 1693 kharanAma sevatsare AzvinamAse zunapakSe bidiyAyAM (dvitIyAyAM ) tithau~ guruvAsare zrIsadalagI zrI-ananta. tIrthakaracaityAlaye zrIsumaticandrasvAminAMtacchidhyasAvatApaMDita zrIratnatrayajJApanArtha likhitaM /
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyogIndracandrAcAryakRtaH yogsaarH| pimmalajhANa pariDiyA kammakalaMka ddhevi| . appA laddhau jeNa para te paramappa Naveci // 1 // nirmaladhyAne paristhAya, karmakalakaM dgdhtraa| AtmA labdho yena para: taM paramAtmAnaM natvA / ghAicaukaha kiuvilau aNaMtacaukkapadinu / tahiM jiNaiMdahaM payaNavivi akkhami kaccu suihu // 2 // ghAticatuSkasya kRtavilayo'nantacatuSTayapratiSTitaH / taM jinendraM praNamya karomi kAvyaM sussttu|| saMsAraha bhayabhIyAhaM mokkhaha lAlasiyAha / appAsaMbohaNakayaha dohA ekkamaNAI // 3 // saMsArasya bhayabhItAnAM mokSasya lAlasitAnAM / AtmasambodhanArthe dohakAn ekamanasA / / kAlu aNAi aNAi jIu bhavasAyaha ji aNaMtu / micchAdasaNamohiyau Na vi suha dukkha ji pattu // 4 // kAlo'nAdiH anAdi yo bhavasAgaro'pi anantaH / midhyAdarzanamohitaH nApi sukhaM duHkhameva prAptaH / / jai vIhau caugaigamaNu tau parabhAva caevi / appA jhAyahi Nimmalau jima sivasukkha lahevi / / 5 // , ansyadohakena yogadhandreti nAmAbhAti / paramAtmaprakAze tu yogIndrati nAmAsti /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe ----.......-..----.- .marrrrrrrrrrrrrr-rrr------ yadi bibhyati caturgatigamanAt tataH parabhAvaM tyaja / AtmAnaM dhyAya nirmalaM yena zivasurkha labhase // tipathArI appA sugAha para aMtara nAharapu / para jhAyahi aMtarasahiu bAhira cayahi NibhaMtu // 6 // triprakAra AtmAnaM manyastha paramanto bahirAtmAnam / paraM dhyAya antaHsahita bAhyaM tyaja nirdhAntam / / micchAdaMsaNamohiyaTa paru appA Na muNei / so bahirappA jiNabhaNiu puNa saMsAru bhamei // 7 // mithyAdarzanamohitaH paramAtmAnaM na manute 1 sa bahirAtmA jinamaNitaH punaH saMsAre bhramati / / jo pariyANai appa para jo parabhAva caei / so paMDiu appA muNahi so saMsAra muei / / 8 / / ___ yaparijAnAta AtmAnaM paraM yaH parabhAvaM tyajati / sa paMDita AtmAnaM bhanute sa saMsAraM muJcati || Nimmalu Nikalu suddha jiNu kiNhu buddha siva saMtu / so paramappA jiNaNiu ehau jANi NibhaMtu / / 9 // nirmalo niSkalaH zuddhaH jinaH kRSNaH buddhaH zivaH zAntaH / sa paramAtmA jinabhaNita: ya jAnIhi nibhrAntam // dehAdiu je para kahiyA te appANa mupoi / so bAhirappA jiNabhANiu puNa saMsAra bhameha // 10 // dehAdayo ya pare kathitAH tAn AtmAnaM manute / ___ sa bahigatmA jinamaNitaH punaH sasAre bhramati / / dehAdika je para kahiyA te appANa Na hoi / iu jANeviNa jIva tuhuM appA appa muNei // 11 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ MA yogasAraH / * dome 57 dehAdayo ye pare kathitAH te AtmA na bhavanti / iti jJAtvA jIva ! tvaM AtmanA AtmAnaM manyasva // appA appara jai murNAhaM tau mivvANu lahehi / para appA jau muNihi tuhuM tahu saMsAra bhamehi // 12 // AtmanA AtmAnaM yadi manyase tataH nirvANaM labhase / pairaM AtmAnaM yadi manuSe tvaM tarhi sasAraM bhramasi // icchAra hiu taba karahi appA appa muNehi / ta lahu pAvar3a paramagaI puNa. saMsAra ga ehi // 13 // icchArahitastapaH karoSi AtmanA AtmAnaM manune / tato laghu praptosi paramagatiM punaH saMsAre nAyAmi || pariNAmaha baMdhu ji kahiu mokkha ji taha ji vISANa / iu jANeviNa jIva tuhuM taha bhAvahi pariyANi // 14 // pariNAmaio'pi kathitaH mokSopi taireva vijAnIhi / iti jJAtvA jIva ! tvaM tAn bhAvAn parijAnIhi // aha puNa appA gavi muNahiM puNNa vi karai asesu / tau ci Nu pAvaha siddhasuhu puNu saMsAra bhamesu // 15 // sAtha punarAtmAnaM na manuSe puNyamapi karoSi azeSam / tathApi na prAmISi siddhasukhaM punaH saMsAre bhramasi || appAdaMsaNa ika para aNNu Na kiMpi viyANi / mokkhaha kAraNa joIyA Nicchaha ehau jANi // 16 // AtmadarzanaM ekaM paraM anyat na kiMcidapi vijAnIhi / mokSasya kAraNaM yogin / nizcayanaitat jAnIhi || 1 paradravyaM / 2 lahu saMsAra muehi - laghu saMkhAraM maMcasi pAThAntaraM /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe maggaNaguNaThANai kahiyA vavahAreNa vi dihi | NicchahaNaha appA muNahu jima pAvahu paramehi // 17 // mArgaNAguNasthAnAni kathitAni vyavahAranayena api dRSTi | nizcayanayena AtmAnaM manyasva yena prApnoSi parameSThinaM // gihivAvAra paraDiA yAheu muNati / aNudiNa jhAyahi deu jiNu lahu NivvANa lahaMti // 18 // gRhavyApAre paristhitAH hemaheyaM manyante / 58 anudinaM dhyAyanti devaM jinaM laghu nirvANaM labhante // jiNa sumirahu jiNa ciMtavahu jiNa jhAyahu sumaNeNa / so jhAhataha paramapaDa labbhai ikakhaNeNa // 19 // jinaM smara jinaM cintaya jinaM dhyAyasva sumanasA 1 taM dhyAyamAnaH paramapadaM labhate ekakSaNena || suddhappA aru jiNavarahaM bheu ma kimapi viyANi / mokkhaha kAraNa joIyA Nicchai eu viSANi // 20 // zuddhAtmani ca jinavare bhedaM mA kimapi vijAnIhi / mokSasya kAraNaM yogin / nizvayena etat vijAnIhi || jo jiNu so appA muMNahu iha siddhaMtahu sAru / u jANeviNa joyaihu chaMDahu mAyA cAru // 21 // yo jinaH taM AtmAnaM manyastra evaM siddhAntasya sAraH / iti jJAtvA yogin ! tyaja mAyAcAram // jo paramappA so ji hauM jo hauM so paramappu / iu jANaviNu joiA aNNa ma karahu viyappu // 22 // yaH paramAtmA sa eva ahaM yo'haM sa paramAtmA / iti jJAtvA yogin ! anyanmA kArSIH vikalpam ||
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAraH / suddhapaesaha pUriyaDa loyAyAsapamANu / so appA aNudi muNa pAvaDu lahu NivvANu // 23 // zuddhapradezaH pUrita: lAkAkAzapramANaH / taM AtmAnaM anudinaM manyasva prApnoSi laghu nirvANaM // Niccha loyapamANa muNi bavahArai susarIka | ehau appasahAu muNi lahu pAvahu bhavatIru // 24 // nizcayena lokapramANaM manyastra vyavahAreNa svazarIrasya / imaM AtmasvabhAvaM manyasva laghu prApnoSi bhavatIram // caurAsIlakkhaha phiriGa kAla aNAi aNaMtu / para sammatta ga laDa jiu ehau jANi bhiMtu // 25 // caturazItilakSe bhramitaH kAlamanAdyanantaM / paraM samyaktvaM na labdhaM jIva 1 etajjAnIhi nirbhrAntam // 59 suddha saceNa buddha jiNu kevalaNANasahAu | so appA aNudiNa muNa jaha cAhau siklAhu // 26 // zuddhaH sacetanaH buddha: jinaH kevalajJAnastrabhAvaH | taM AtmAnaM anudinaM manyasya yadIcchasi zivalAbhaM // jAma Na bhAvahu jIva tuhuM NimmalaappasahAu | tAmaNa lambhai sivagamaNu jahi~ bhAvahu tahi~ jAu // 27 // yAvanna bhAvayasi jIva tvaM nirmAtmasvabhAvam / tAvanna labhase zivagamane yatra bhAti tatra yAhi // jo tahaloyaha jheu jiNu so appA biru vuttu / NicchayaNai emai bhaNiu ehau jANi bhiMtu // 28 // yastrilokasya dhyeyo jinaH sa AtmA nijaH uktaH / nizcayanayena evaM bhaNita: etajjAnIhi nirbhrAntam //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 ......... . siddhAntasArAdisaMgrahevayatavasaMjamamUlaguNa mUDhaha mokkha Nivuttu / jAma Na jANai ikka paru suddhaubhAvapavitu // 29 // vratatapaHsaMyamamUlaguNaiH mUmokSo niruktaH / ? yAvanna jAnAti eka para zuddhasvabhAvapavitraM / / jo Nimmala appA muNai vayasaMjamusaMju / tau lahu pAvaha siddha :suGa iu jiNaNAhaha vuttu // 30 // yo nirmalaM AtmAnaM manute vratasaMyamasaMyuktam / sa laghu prApnoti siddhasukha iti jinamAthairuktam / / vayatavasaMjamusIlu jiya e savve akaicchu / jAma Na jANai ikka paru muddhaubhAvapavitu // 31 // vratatapaHsaMyamazIlAni jIva ! etAni sarvANi vyarthAni / yAvanna jAnAti eka paraM zuddhasvabhAvapavitram // purNiNa pAvai sagga jiya pAvai garayANavAsu / ve chaMDivi appA muNai tau labbhai sivayAsu // 32 // puNyena prApnoti svarga jIva: pApena narakanivAsam / dvayaM tyaktvA AramAnaM manute tena lamyata zivavAsaH // vautausaMjamusIla jiyA iya savvada vavahAru / mokkhaha kAraNa eka muNI jo tailoyahu sAru // 33 // vrattatapaHsaMyamazIlAni jIva ! etAni sarvANi vyavahAreNa / mokSasya kAraNaM eka manyasva yaH trilokasya saarH|| apyA appar3a jo muNai jo parabhAva caei / so pApar3a sivapuragamaNu jiNavara eu bhaNeha / / 34 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogsaarH| AtmanA AtmAnaM yo manute yaH parabhAva tyajati / sa prAmoti zivapuragamanaM jinavara evaM bhaNati / / chahadabaha je jiNakahiA Nava payattha je tatta / vatrahAreM jiNauttiyA te jANiyahi payatta / / 35 // SadravyANi yAni jinakathitAni nava padArthAH ye ttvaani| vyavahAraNa jinoktAni tAni jAnIhi prayatnena / / sabba aceyaNa jANi jiya eka saceyaNa sAra / jo jANeviNa paramamuNI lahu pAvaI bhavapAra // 36 // sarvAn acetanAn jAnIhi jIvaM eka sacetanaM sAram / yaM jJAtvA paramabhuniH laghu prAmoti bhava pAram / / jo jimmala appA muhi chaDAva sahayavahArU / jiNasAmI ehaGa bhagai lahu pAvahu bhavapAru // 37 // yaH nirmale AtmAnaM manute tyaktvA sarvavyavahAram / jinasvAmI evaM bhaNAMte laghu prApnoti bhavapAra / / sortthaa| jIvAjIvaha meu jo jAgai te jANiyau / mokkhaha kAraNa eu bhaNai joi joihi bhaNiu~ // 38 // jIvAjAvayArmedaM yo jAnAti tana jJAtaM / mokSasya kAraNaM epa bhaNati yogin ! yoginA bhaNitaH // ? caupaaii| kAsu samAhi karau ko aMcau / chopualopu karivi ko vaMcau / / 1 asmAdane idamapi noka kevala gANusahAu so appA muNi jIva tuhu / ai cAhahi sighalAhu joi joihi maNi / / 1 / /
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe hala saha kalahi keNa sammANau / jahiM jahiM jovau taha appANau // 39 // keSu samAdhi karomi kAn arcayAmi / vairamacaraM kRtvA kAn vacayAmi // . ........ / yatra yatra pazyAgi tatra bhAmA | dohA / tAma kutittha paribhamai dhattima tAma karer3a ] guruhu pasAe jAma Na vi dehaha deva muNeha // 40 // tAvatkutIrtheSu paribhramati dhUnatvaM tAvatkaroti / guroH prasAda; yAvanna dehameva devaM manute // tityahi devali deu Na vi ima suikrevali vuttu / dehAdevAli deu jiNu ehau jANi NimaMtu / / 4 / / tIrthAni devAlayaH devo nApi evaM zrutakevalinoktam / dehadevAlaye devo jinaH evaM jAnIhi nirdhAntam // dehAdevali deu jiNu jaNu devalihi Niei / hAsau maha pari hoi iha siddhAbhikkha bhamei / / 42 // dehadevAlaye devo jinaH devAlaye nAsti / ? hAsyaM mukhasyopari bhavatIha siddhabhikSA bhramati || ? mUDhA devali deu Na vi vi sali lippaDa citti / dehAdevali deu jiNu so bujjha samacitti // 43 / / mUda ! devAlaye devo nApi nApi zilAyAM lepe citre / dehadevAlaye devo jinaH taM budhyastra samacetasi //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogsaarH| Inarurna-raininatanna-rammarmarxnman titthahu deuli deu jiNu savva vi koI bhaNei / dehAdeuli jo muNai so cuha ko vi havei // 44 // tArtha devAlaye devo jinaH sarvo'pi kazcit bhaNati / dehadevAlaye tho manute sa budhaH ko'pi bhavet // jaha jaramaraNakarAliyau tau jiNadhamma karehi / dhammarasAyaNa piyahi tuhUM jima ajarAmara hohi // 45 // yadi jarAmaraNakarAlita: tarhi jinadharma kuru / dharmarasAyana piba vaM yena ajarAmaro bhava // dhammu paDhiyA hoi dhammu Na pocchaapicchyi| dhammu Na maDhiyapayesi dhammu NamucchAluciyaha // 46 // dharmo na paThanena bhavet dharmo na pustakadarzane / dharmo na maThapradeze dharmoM na kUrcalucane / / 46 // rAyarosa ve pariharai jo appA Nivasei / so dhammu vi jiNuuttiyau jo paMcama gai deha // 47 // rAgadveSau dvau pariharati ya Atmani nivasati / sa dharmo jinoktaH yaH paMcamagati dadAti / / Au galai Na vi maNu galai Na vi AsAhu galei / moha phurai Na vi appahiu ima saMsAra bhamei // 48 // Ayugalati na mano galati nANyAzA galati / mohaH sphurati nApi AtmahitaH evaM saMsAra bhramati // jehau maNu visayaha ramai tima je appa muNei / joiu bhaNai re joDhu lahu NicvANa lahei / / 49 // yathA mano vinaye ramate tathA padi AtmAnaM manute / yogI bhaNati re yogin ! laghu nirvANaM labhate / /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAArasAde saMgraha-- jehau jajjara parayagharu tehA dhujmi sarIra | appA bhArahu Nimmalahulahu pAvai bhavatIra // 50 // yathA jarjaraM narakagRhaM tathA budhyasva zarIram / AtmAnaM bhAvaya nirmala laghu prApnoSi bhatratAram / / dhaMdhaya paDiyo sayalajagi ma vi appAhu mRgati / tiha kAraNa e. jIva phuTu Na hu NivyANa lahaMti / / 511 / / dhA~dhe patitaM sakalajagat nApi AtmAnaM manute / tena kAraNaneme jIvAH sphuTaM na hi:nirvANaM labhate // sastha par3hataha te vi jaDa acpA je Na muNaMti / tiha kAraNa ai jIva phuDu Na hu NivyANa lahaMti / / 52 // zAstraM paThanti te'pi jaDA; AtmAnaM ye na jAnanti / tena kAraNeneme jIvA; sphuTa na hi nirvANaM labhante / / mazu iMdihi vicchoiyai buha pucchiyaha Na joi / rAyaha pasara NivAriyai sahajja upajai soi // 53 / / manaH indriyaH vi................... | rAgaprasAra nivAraya sahaja utpadyate saH || puggala aNNu ji aNNu jiu aNNu vi sahuvivahArU / cayahi vi puggala gahahi jiU lahu pAvahu bhavapAru // 54 // pudgalo'nyaH anyo jIkaH anyaH srvvyvhaarH| tyaja pudgalaM grahahmaNa jIvaM laghu prApnoSi bhavapAram // je Na vi maNNai jIva phuDa je Na vi jIva muNaMti / te jipaNAhaha uttiyA paDa saMsAru muyaMti / / 55 // ye nApi manyante jIvaM sphudaM ye nApi jIvaM manyante / / te jinanAthena uktA na saMsAra muJcanti /
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogsaarH| rayaNa dIu diNayara dahiu dudha ghIu pAhANu / suNNa rUu phaliyau agiNi Nava dihatA jANu // 56 // ratnaM dIpaH dinakaraH dadhi dugdhaM dhRtaM pASANaM / suvarNa raupyaM sphaTika meH nA santAna jAnAhi || dehAdika jo para muNai jehau suNahuAyAsu / so lahu pAvahi baMbhu para kevala karai payAsu / / 57 // dehAdikaM yaH paraM manute yathA zUnyAkAze 1 sa laghu prApnoti brahma paraM kevalaM karoti prakAzam // jehau suddha AyAsu jiya tehau appA uttu / AyAsu vi jaDa jANi jiya appA ceyaNuvaMtu // 58 // yathA zuddhaM AkAzaM jIva ! tathA aatm| uktaH | AkAzamapi jaI jAnIhi jItra ! AtmAnaM caitanyavantaM / / NAsagi abhitarahaM je jovahi asarIrU / bAhuDi jamma Na saMbhavahi pitrAhi Na jaNaNIkhIru ||59|| nAsAmeNa abhyantare yaH pazyati azarIraM / ghyAdhubhya janma na sambhavati pibati na jananIkSIram / / asarIru vi susarIru muNI ihu sarIra jaDa jANi | micchAmoha pariccayahi mutti NiyaM NiNimANi || 60 / / azarIro'pi sarIro muniH idaM zarIraM jaI jAnIhi / mithyAmohaM parityaja....... . . . . . . 1 zarIrAthimam siddhasvarUpaM / 2 bhyAdhudaya janma dhRtvA jananAkSIraM na pibati isvarthaH / 3 catanyazarIravAn / 4 paulikam /
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 siddhAntArAmahe appaya aSu muNatayaha kiNyohA phala hoi / kevalaNANu vipariNavai sAsaya sukkhu lahei / / 61 // AtmanA AtmAnaM manvAnasya kineha phalaM bhavati / kevalajJAnaM vipariNamati zAzvataM sukhaM labhate / / je parabhAva caevi muNI appA apaghu mugati / kevalaNANasava liyai te saMsAru mucaMti // 62 / / ye parabhAvaM tyaktvA munayaH AtmanAtmAnaM manvate / kevalajJAnasvarUpaM labdhyA te saMsAraM muJcati // dhaSNA te bhayavaMta buha je parabhAva cayati / loyAloyaphyAsayaru appA vimala muNati // 63 / / dhanyAste bhAgyavantaH budhA ye parabhAvaM tyajanti / lokAlokaprakAzakaraM AtmAnaM vimalaM jAnanti / / sAgAru vi NAgAruhu vi jo apyANi vaseI / so pAvai lahu siddhasuhu jiNavaru ema bhaNei / / 64 // sAgAro'pyanagAro'pi ya Atmani vasati / sa prAmoti laghu siddhasukhaM jinavara evaM bhaNati / / viralA jANahi tattu buhu viralA NisuNahi tatta / viralA jhAyahi tattu jiya viralA dhArahi tattu / / 65 / / viralA jAnanti tatvaM budhAH viralAH zRNvanti tasvam / viralA dhyAyanti tAvaM jItra ! viralA dhArayanti tatvam / / ihu pariyaNa Na hu mahataNa ihu suhudukkhaha heu / ima ciMtataha kiM karai lahu saMsAraha cheu // 66 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAraH / ayaM parijanaH na mahAn punaH arya sukhaduHkhasya hetuH| evaM cintayan kiM karoti laghu saMsArasya chedam // iMdaphANidariMdaya vi jIvaha saraNa Na Tuti / asaraNu jANiva muNidhavalA appA appa muNati / / 67 // indraphaNIndranarendrA api jIvasya zaraNaM na bhavanti / azaraNaM jJAtvA munidhavalA AtmanAtmAnaM manyate // ika upajAi maraikuvi duhu suha aMtara ikka / Narayaha jAivi ikka jiya taha NivvANaha ikku / / 68 // eka utpadyate mriyate ekaH du:khaM sukhaM muMkta ekaH / naraka yAti ekaH jIva 1 tathA nirvANa ekaH // ikkalau jai jAisahi to parabhAva caehi / / appA jhAyahi NANamau lahu sivasukkha lahehi // 19 // eka: yadi jAyase tarhi parabhAyaM tyaja / svAtmanaM dhyAyasva jJAnamayaM laghu zivasukhaM labhasva // jo pAu vi so pAu muNi savvu vi ko vi muNei / jo puSNa vi pAu vibhaNai so buha ko vi havei // 70 // __ yaH pApamapi tApApaM manute sarvaH ko'pi manute / yaH puNyamapi pApaM maNati sa budhaH ko'pi bhavet / / jaha loyammiya NiyaDahA taha muNammiya jANi / je suha asuha paricayahi te vi vaMti hu NANi / / 71 // yathA lohamayaM nigalaM tathA suvarNamayaM jAnIhi / ye zubha azubhaM parityajanti te bhavanti hi jJAninaH / / 1 karoti iti sambandhaH /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe jahayA maNuNiggaMtha jiya tar3ayA tuha NiggaMthu / jahayA tuhu NiggaMtha jiya to labbhaha sivapaMthu // 72 // 68 MA yAvat manonigrandhaH jIva ! tAvatvaM nirmanthaH / yAvatraM nirmanthaH jIva ! tataH labhase zivapathaM || jaM majhaha bIja phuDa bIyaha vaDa vi hu jANu | taM dehaM deu vi hi jo tailoya pahANu // 73 // . yathA baTamadhye bIjaM sphuTaM bIje baTamapi jAnIhi / tathA dehe deva manyastrayaH triloke pradhAnaH || jo jiNa so hau so ji hau ehau bhAu NibhaMtu / mokkhaha kAraNa joiyA aNNu Na taMtu Na maMtu // 74 // yo jinaH so'haM so'pyahaM etat bhAvaya nirbhrAntim 1 mokSasya kAraNaM yogin / andho na taMtraH na maMtraH || yeteca uyaMcaviNa va haMsatahachahapaMcAha caguNasahiyau jo muhi ehau lakkhaNa jAha / / 75 / / dvitricatuHpaMcadvinavasaptaSaTpaMca caturguNasahitaM yaH manute etadakSaNaM yasmin // ve laMDavi vaiguNasahiu jo appANi base / jiNasAmitra evaM bhagar3a lahu zivyANa lahei || 76 // dvau tyaktvA dviguNasahitaH ya Atmani vasati / jinasvAmI evaM bhaNati laghu nirvANaM labhate // tiharahiu tihaguNasahiu jo appANi vaseda / so sAsaya sahabhANu vi jiNavara ema bhaNer3a || 77 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAraH / trirahitaH triguNasahitaH ya Atmani vasati / sa zAzvatasukhabhAjanaM api jinavaraH evaM bhaNati / / caukasAya saNNArahiu cauguNasahita buttu / so appA muNi jIva tuhuM jima paru hohi pavittu // 78 // catuH kaSAyasaMjJArahitaH caturguNasahitaH uktaH / te AtmAnaM manusya jIva 1 tvaM yena paraH bhavasi pavitraH // vepaMcavirahiyau mugahi vepaMcahasaMjutta / vepaMcaha jo guNa sahiyo so appA giru utta // 79 // dvipacarahitaM jAnIhi dvipecasaMyuktaM / dvipaMcabhiH yo guNaiH sahitaH sa AtmA nija uktaH // appA daMsaNu pANa muNI appA caraNu viyANi / appA saMjama sIla tau appA paJcakkhANi // 80 // 69 AtmAnaM darzanaM jJAnaM manyasva, AtmAnaM caraNaM jAnIhi / AtmA saMyamaH zIle tapaH AtmA pratyAkhyAnam || jo pariyANa appa peru so paricayahi NibhaMtu / sosaNNAsa (Na) muNehi tuhuM kevalaNANi vRttu // 81 // yaH parijAnAti AtmAnaM paraM sa parityajati nirbhrAta ! tatsaMjJAnaM manusvatvaM kevalajJAninA uktam || daMsaNa jahiM picchayaha vaha appA vimala mrutu | puNa puNa appA bhAviyaha so cAritta pavittu // 82 // darzanaM yena pazyati bodhaH AtmAnaM vimalaM manute / punaH punaH AtmAnaM bhAvayati tat cAritraM pavitram // 1 paradravyaM / 2 aihu NisaMtu ityapi pATha: / 3 sAya ityapi pAThaH /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00 siddhAnsasArAdisaMmahe rayaNattayasaMjutta jiu uttamatittha pavittu / mokkhaha kAraNa joIyA aNNu Na taMtu Na maMtu // 83 // ratnatrayasaMyukto jIvaH uttamatIrtha pavitram / / mokSasya kAraNa yogin ! anyo na taMtraH na matraH / / jahi apyA tahi sayalaguNa kevali ema bhaNati / tihi kAraNa e jIva phuDa apyA vimala muNaMti // 84 // yatra AtmA tatra sakalaguNA: kevalina evaM bhaNaMti / tena kAraNena ime jIvAH sphuTa AtmAnaM vimarla jAnanti // ikalau iMdiyarahiu maNavayakAyatisuddhi 1. appA appa muNei tuhuM lahu pAbahu sivasiddhi / / 85 / / ekAkI iMdriyarahitaH manovAkkAyatrizuddhaH / AtmanA AtmAnaM manusva tvaM laghu prApnosi zivasiddhim // jaha baMdhau mukkau muNahi to baMdhiyahi NibhaMtu | sahajasarUci jar3a smai to pAvai siva saMtu // 86 / / yadi baddhaM muktaM manyase tarhi badhnAsi nirdhAntam | sahajasvarUpe yadi ramase tarhi prAmosi zivaM zAntam / / sammAihIjIcaDaha duggahagamaNu Na hoi / jai jAi vi to dosa Na vi puvakkiu khavaNeha // 87 // samyadRSTijIvasya durgatigamanaM na bhavati / yadi yAtyapi tarhi doSo nApi pUrvakRtyaM kSaSayati / / appasarUvaha jo ramai chaMuni sahuvavahArU / so sammAihI havaha lahu pAvai bhavapAru / / 88 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAraH / AtmasvarUpe yo ramate tyaktvA sarvavyavahAram / sa samyagdRSTiH bhavati laghu prApnoti bhavapAram // ajara amaru guNagaNANalau jAha appA vira thAi / so kammahi Na vi baMdhayau saMciyapura vilAi / / 89 / / ajaromaro guNagaNanilayaH yatra AtmA sthiraH tiSThati / sa karmANi naiva badhnAti saMcitapUrvANi vilIyate // jo sammattapahANu vuhu so tayaloya pahANu / kevalaNANa vi saha lahaI sAsayamukvaNihANu / / 90 // yaH samyaktvapradhAna: budhaH sa trailokye pradhAnaH / kevalajJAnamapi sa labhate, zAzvatamukhanidhAnaM / / jaha salileNa Na lipipayaha kamalANapatta kayA vi / taha kammeNa Na lippiyaI jaI raha appasahAvi / / 91 // yathA salilena na lipyate kamalinIpatraM kadApi / tathA karmaNA na lipyate yadi ramate AtmasvabhAve / / jo samasukkhuNilINa cuhu puNa puNa appa muNei / kammakkhau kari so vi phuDa lahu pinvANa lahei // 92 // yaH samasukhanilInaH budhaH punaH punaH AtmAnaM manute / karmakSayaM kRtvA so'pi sphuTa laghu nirvANaM labhate / / purusAyArapamANu jiya appA eha pavittu / joijjai guNaNimmalau Nimmalateya phuraMtu / / 93 / / purupAkArapramANe jIva AtmAnaM imaM pavitra / pazyati guNanirmalaM nirmalatejasA sphuranta //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe mummmmmmmmm jo appA suddha vi muNaI asuisarIravibhiNNu / so jANai sacchai sayalu sAsayasukkhahalINu // 94 / / ya AtmAnaM zuddhaM api manute azucizarIravibhinnaM / __ sa jAnAti zAstraM sakalaM zAzvatamukhalInaH / / jo Na vi jANai appa paru Na vi parabhAva caevi / so jANau sacchai sayalu Na hu sivasukkha lahevi // 95 // yaH nApi jAnAti AtmAnaM paraM nApi parabhAvaM tyajati / sa jAnana zAstrANi sakalAni na hi zivasukhaM labhate // vajjiya sayalaviyappayaha paramasamAhi lahati / jaM vedadi sANaMda phuDa so sivasukkha bhaNaMti / / 96 / / varjitaM sakalAMvekalpaiH paramasamAdhi labhante / yA vidanti sAnandaM sphuTaM tat zivamurkha bhaNanti / / jo piMDatthu payatthu vuha svatthu vi jiNauttu / rUvAtIta muNehu lahu jima paru hohi pavittu / / 97 // yaH piMDasthaM padasthaM budhaH rUpasthamapi jinoktam / rUpAtItaM manyate laghu yena paraH bhavati pavitraH // samve jIvA jANamayA jo samabhAva muNei / so sAmAiu jANi phuDDa jiNavara ema moi / / 98 // sa jIvA jJAnamayA yaH samabhAvaM manute / tat sAmAyika jAnIhi sphuTaM jinavara evaM bhaNati // rAyarosa ve pariharavi jo samabhAva muNeha / so sAmAiya jANi phuDa kevali ema bhaNei // 99 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogsaarH| rAgadveSau dvau parihatya yaH samabhAvaM manute / tatsAmAyika jAnIhi sphuTaM kevalI evaM bhaNati / / hiMsAdiu parihAra kari jo appAhu Thavei / so ghIu jArina truNi jo paMcamAhoTa / / 100 // hiMsAdInAM parihAraM kRtvA yaH AtmAnaM sthApayati / tedvitIyaM cAritraM manusva yApaMcamagati nayati / / micchAdiu jo pariharaNu sammaiMsaNasuddhi / so parihAravisuddha muNi lahU pAvahi sivasuddhi // 101 / / mithyAtvAdika yaH parityajya samyagdarzanazuddhi / tatparihAravizuddha manuskha raghu prApnosi zivazuddhim / / suhamaha lohaha jo vilau suhamu have pariNAma / so suhamahacAritta muNi so sAsayasudhAmu // 102 // sUkSmasya lobhasya yaH vilayaH sUkSmaH bhavetpariNAmaH / tatsUkSmacAritra manusva tat zAzvata sukhadhAma // arihaMtu vi so siddha phuDDa so Ayariu viyANi / so ujjhAyo so ji muNi Nicchaya appA jANi / / 103 // arhantamapita siddhaM spuTaM taM AcArya jAnIhi / ta upAdhyAyaM tameva muni nizcayena AtmAnaM jAnIhi // so siva saMkara viNhu mo so rudda vi so buddha / so jiNa Isara baMbhu so so aNaMta phur3a siddha / / 104 // sa zivaH zaMkaraH viSNuH sa sa rudraH api sa buddhaH sa jinaH IzvaraH brahmA sa anaMtaH surTa siddhaH // 1 chedopasthApanasaMjJakaM / / 2 dhArayatIti zeSaH /
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMprahe ehiyalakkhaNalakkhiyau jo paru Nikkala deu / dehada majjhaha so vasa tAsu Na vIjaibheu || 105 // 74 etalakSaNalakSitaH yaH paraH niSkalo devaH | dehasya madhye sa vasati tasmin nAnyabhedaH // je siddhA je sijjhasihi je sijhahi jiNa uttu / appAdaMsaNa te ci phuDa ehau jANi NibhaMtu // 106 // ye siddhA ye setsyanti ye sidhyanti jinoktaM / Atmadarzanena te'pi sphuTaM etat jAnIhi nirbhrAntam // saMsAraha bhayabhIyahaM joginaMdamuNieNaM / appAsaMbohaNa kaya doza ekamo // 107 // saMsArasya bhayabhItAnAM yogicaMdramuninA / AtmasaMbodhanAya kRtAni dohakAni ekamanasA || iti zrIyogicaMdrakRto yogasAraH saMpUrNabhUta | samAptoyaM yogasAraH /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ kllaannaaloynnaa| paramappaya bamaI parameThINaM karomi NavakAraM / sagaparasiddhiNimittaM kallANAloyaNA vocche // 1 // paramAtmAnaM vaddhitamati parameSThinaM karomi namaskAram / svakaparasiddhinimittaM kalyANAlocano vakSye / / re jIvANaMtabhave saMsAre saMsaraMta bahuvAra / paso Na bohilAhI micchaviyaMbhapayaDIhi / re jIva ! anantabhave saMsAre saMsaratA bahudhAran / prApto na bodhilAbho midhyAtyavijaMbhitaprakRtibhiH / / saMsArabhamaNagamaNaM kuSAMta ArAhiU Na jiNadhammo / teNeviNa vara dukkha pattosi agaMtavArAI // 3 // saMsArabhramaNagamanaM kurvan ArAdhito na jinadharmaH / tena vinA varaM dukagvaM prApto'si anantabAram // saMsAre NivasaMtA aNaMtamaraNAI pAviosi tuma / kevali viNA Na(ya) temi saMkhApajatti po havaha // 4 // masAre nivasan anantamaraNAni prApto'si tvaM / kevalinA binA teSAM saMkhyAparyAptina bhavati // tiNi sayA chattIsA chAvahisahassavAramaraNAI / aMtomuttamajhe pattosi Nigoyamajjhammi // 5 // rauNi zatAni dizAni SaTpaSThisahasravAramaraNAni / antarmuhartamadhye prApto'si nigodamadhye ||
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgraheviyalidie asIdI saTTI cAlIsameva jANehi / paMceMdiya cavIMsaM khudabhavatomuhuttassa / / 6 / / vikalendriye'zAMti SaSThiM catvAriMzadeva jAnIhi / paMcendriye caturviMzati kSudrabhavAn antarmuhUrte // aNNoNaM khajaMtA jIvA pAvaMti dAruNaM dukkhaM / Na hu tesiM pajjattI kaha pAvai dhammamaisuNNo / / 7 / / anyo'nyaM krudhyanto jIcA prApnuvanti dAruNaM duHkham / na khalu tepAM paryAptI: kathaM prApnoti dharmamatizUnyaH || mAyA piyara kuDaMtro suyaNajaNo ko vi NAvada satthe / egAgI bhamai sayA Na hi vIo atthi saMsAre // 8 // mAtA pitA kuTumbaH svajanajanaH ko'pi nAyAti saha / ekAkI bhramati sadA na hi dvitIyo'sti saMsAre / Aukhae vi patte Na samattho ko vi AudAyo ya | deveMdo Na NareMdo maNiosahamaMtajAlAI // 9 // AyuHkSaye'pi prApte na samarthaH ko'pi AyurdAne ca / devendro meM narendraH manyaupazmaMtrajAlAni // samaDi jiNavaradhammo ladosi tuma visuddhajoeNa / khAmasu jIvA savve patte samae payatteNa // 10 // samprati jinavaradhA labdho'si tvaM vizuddhayogena / kSamasva jIvAn sarvAn pratyekaM samaye prayatnena || tiSNi sayA tesaTTI micchattA dasaNassa paDivakkhA | aNNANe saddahiyA micchA me dukaI huja // 11 / /
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalANAloyaNA / 77 trINi zatAni triSaSTi mithyAtvAni darzanasya pratipakSANi ! ajJAnena addhitAni mithyA me dukRtaM bhavatu || mahumajjamasajavApamidI vasaNAI sattabheyAI / Niyama Na kayaM ca tesi micchA me dukkar3a huja // 12 // madhumadyamAMsadyUtaprabhatIni vyasanAni saptabhedAni / niyamo na kRtaH ca teSAM mithyA meM duSkRtaM bhavatu // aNuvayamahanvayA je jamaNiyamAzIla sAhugurudiNNA / je je virAhiyA khalu micchA me dukkaDaM hujja // 13 // aNuvratamahAnatAni yAni yamaniyamazIlAni sAdhugurudattAni / yAni bAni virAdhitAni khalu miyA me duSkRtaM bhavatu 11 NiccidaradhAdusattaya tarudaha viyalidiesu chacceva / suraNarayatiriya caduro caudasa maNue sadasahassA / / :14 // nityetaradhAtusapta, tarudaza, vikalendriyeSu pada caitra / suranArakatiryakSu catvAraH caturdaza manuSye zatasahasrANi || ede sacce jIvA caurAsIlakkhajoNi vasi pattA / je je virAhiyA khalu micchA me dukarDa huja // 15 // ete sarve jIvAzcaturazItilakSayonivaze prAptAH / ye ye birAdhitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu // puDhIjalaggivAoteovivaNassaI ya viyltyaa| je je virAhiyA khalu micchA me dukaDaM huja // 16 // pRthvIjalAgnivAyutejovanaspatayazca vikalatrayAH / ye ye birAdhitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu / /
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe malasattarA jiNuttA vayAvesae jA virAhaNA vivihA / sAmaikhamaiyA. khalu micchA me dukkaDaM huja // 17 / malasaptatirjinoktA taviSaye yA virAdhanA vividhA / sAmAyikakSamAdikA mithyA me dukRtaM bhavatu // . phalaphullachalliballI aNagalaNhANaM ca dhovnnaaiihiN| je je virAhiyA khalu micchA me dukaDaM hujja // 18 // phalapuSpatvaballI agAlitasnAnaM ca prkssaalnaadibhiH| / ye ye virAdhitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu || jo sIlaM va khamA viNao tavo // saMjamovAsA / Na kayA Na bhAviyakayA micchA me dukarDa hunja // 19 // na zIlaM naiva kSamA vinayastapo na saMyamopavAsAH / na kRtA na bhAvanIkRtA mithyA me duSkRtaM bhavatu / / kaMdaphalamUlavIyA sacittarayaNIyabhoyaNAhArA / aNNANe je vi kayA micchA me dukkaDaM hujja / / 20 // kandaphalamUlIjAni sacittarajanIbhojanAhAsaH / ajJAnena ye'pi kRtA mithyA me duSkRtaM bhavatu || No pUyA jiNacalaNe Na pattadANaM Na ceiyAgamaNaM / Na kayA Na bhAviya mai micchA me dukkaDaM huja // 21 // no pUjA jinacaraNe na pAtradAna na caryAgamanam / na kRtA na bhAvitA mayA mithyA me duSkRtaM bhavatu // caMbhAraMbhaparigahasAvajjA bahu pamAdadoseNa / jIvA virAhiyA khalu micchA me dukAI hunna / / 22 / /
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalANAloyaNA / www^^^^^^^ ........ 79 brahmAraMbhaparigrahasAvadhAni bahUni pramAdadopeNa / jIvA virAdhitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu // sattassiukhittabhavAJtIdANAgayasuvaDUmANajiNA / je je virAhiyA khalu micchA me dukaDaM hujja // 23 // saptatizata banA | 24 // ye ye virAdhitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu // aruhAsiddhAiriyA uvajhAyA sAhu paMcaparameDI | je je virAhiyA khalu micchA me dukUI hujna // arhatsiddhAcAryA upAdhyAyA sAdhavaH paMcaparameSThinaH / ye ye virAdhitAH khalu midhyA meM duSkRtaM bhavatu // jiNavayaNa dhamma ceiya jiNapaDimA kiTTimA akiTTimayA / je je virAhiyA khalu micchA me dukkaDaM hujna // 25 // jinavacanaM dharmaH caityaM janapratimA kRtrimA akutrimAH / ye the virAvitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu // daMsaNaNANacarite dosA aTTahapaMcabheyAI / je je virAhiyA khalu micchA me dukaDe hujja / / 26 / / darzanajJAnacAritre doSA aSTASTapaMcabhedAH / ye ye vicitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu // mai sui ohI maNapajjayaM tahA kevale ca paMcamayaM / je je virAhiyA khalu micchA me dukkaDaM hujja // 27 // matiH zrutaM avadhiH mana:paryayaH tathA kevale ca paMcamakam | ye ye virAvitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe | AyArAdI aMgA punvaSaNNA jiNehi paNNasA | je je virAhiyA khalu micchA me dukkaDaM hujja // 28 // AcArAdInyaGgAni pUrvaprakIrNakAni jinaiH praNItAni / ye ye virAdhitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu || paMcamahaccayajunA aTThAssassasIlakohA | je je virAhiyA khalu micchA me dukkaDaM hujna // 29 // paMcamahAvratayuktA aSTAdazasahastralikRtazaubhAH / 80 ye ye virAdhitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu // loe piyarasamANA riddhipavaNNA mahAgaNavaDyA | je je virAhiyA khalu micchA meM dukka huna / 30 // loke pitRsamAnA RddhiprapannA mahAgaNapatayaH / ye ye virAdhitAH khalu mithyA me duSkRtaM bhavatu // NiggaMtha ajjiyAo saDDA saDDI ya cauvido saMgho / je je virAhiyA khalu micchA me dukkaDaM hujja // 31 // nirmanthA ArthikAH zrAvakAH zrAdhikAH ca caturvidho saMghaH / ye ye virAdhitAH khalu miyA meM duSkRtaM bhavatu // devAsurA maNussA peraiyA tiriyajoNigayajIvA / je je virAhiyA khalu micchA me dukkaI hujja || 32 // devA asurA manuSyA nArakAH tiryagyonigatajIvAH / ye ye vicitA: khalu nithyA meM duSkRtaM bhavatu || koho mANo mAyA loho etthamma rAyadosAI / aNNA je vi kayA micchA meM dukkaDaM hujja // 33 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlANAloyaNA / vashy vvvyumnnarum krodho mAnaM mAyA lobhaH ete rAgadoSAH / ajJAnena ye'pi kRtA mithyA me duSkRtaM bhavatu // paravatthaM paramahilA pamAdajoeNa ajjiyaM pAtra / aNNAvi akaraNIyA micchA me dukkaDaM hujja // 34 // paravana pamahilA pramAdayogejAti ma ! anye'pi akaraNIyA mithyA me duSkRtaM bhavatu / / . ikko sahAvasiddho soha appA viyappaparimukko / aNNo Na majjha saraNaM saraNaM so ekka paramappA || 35 // eka svabhAvasiddhaH sa AtmA vikalpaparibhuktaH / anyo na mama zaraNa zaraNaM sa ekaH paramAtmA / arasa arUva agaMdho acvAcAho anntnnaannmo| aNNo Na majjha saraNaM saraNaM so ekka paramappA / / 36 // arasaH arUpaH agandhaH avyAbAdhaH anantajJAnamayaH / anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa ekaH paramAtmA / peyapamANaM gANaM samae ikkeNa huMti samahAve / apaNo Na majjha saraNaM saraNaM so ekka paramappA / / 37 // jJeyapramANaM jJAnaM samayena ekena bhavati svasvabhAve / anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa eka: paramAtmA | eyANeyaviyappappasAhaNe sayasahAvasuddhagaI / aNNo Na bhajjha saraNaM saraNaM so eka paramapyA // 38 // ekAnekavikalpaprasAdhane svakasvabhAva jhugatiH / anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa ekaH paramAtmA / /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahedehapamANo Nico loyaSamANo vi dhammado hodi / aNNo Na majjha saraNaM saraNaM so eka paramappA // 39 // dehapramANaH nityaH lokapramANaH api dharmato bhavati / anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa ekaH paramAtmA / / kevaladasaNaNANaM samae ikkeNa duNNi uvaumgA / apaNo Na majjha saraNaM saraNa so ekka paramadhpA // 40 // kevaladarzanazAne samayenakena / upyogii| anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa ekaH paramAtmA // sagarUvasahajasiddho vihaavgunnmukkkmmvaavaaro| aNNo Na majjha saraNaM saraNaM so ekka paramappA // 41 // svakarUpasahajasiddho tribhAvaguNamuktakamavyApAraH / anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa ekaH paramAtmA || suNNo Neya asuNNo Nokammokammavajio gANaM / aNNo Na majjha saraNaM saraNaM mo eka paramappA // 42 // zUnyo naivAzUnyo ? nokarmakarmavarjitaM jJAnam / anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa ekaH paramAtmA // NANAu jo Na bhiNNo viyappabhiNNo sahAvasukkhamao / aNNo Na majjha saraNaM saraNaM so eka paramappA / / 43 / / jJAnato yo na bhinnaH vikalpabhinnaH svabhAvasukhamayaH / anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa eka: paramAtmA || acchinnovacchinno pameyarUvasa gurulahU kSetra apaNo Na majjha saraNaM saraNaM so ekka paramappA ||44 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalANAloyaNA / acchinno'vazchinnaH prameyarUpatvaM agurulaghutvaM caiva / anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa ekaH paramAtmA // suhaasuhabhAvavigao suddhasahAveNa tammayaM patto / aNNo Na majjha saraNaM saraNaM so ekka paramappA / / 45 // zubhAzubhabhAvavigataH zuddhasvabhAvena tanmayaM prAptaH / anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa ekaH paramAtmA // No itthI Na gAIgo No muMgo gema pugavAna gayo aNNo Na majjha saraNaM saraNaM so eka paramappA // 46 // na strI na napuMsako na pumaan..............| anyo na mama zaraNaM zaraNaM sa ekaH paramAtmA // te koNa hodi suyaNo taM kassa Na baMdhavo Na suyaNo vaa| appA haveha appA egAgI jANago suddho // 47 // taba ko na bhavati svajanaH tvaM kasya na bandhuH sujano vaa| AtmA bhavet AtmA ekAkI jJAyakaH zuddhaH / jiNadevo hou sayA maI sujiNasAsaNe sayA hou / saNNAseNa ya maraNaM bhave bhave majjha saMpadao // 48|| jinadevo bhavatu sadA matiH sujinazAsane sadA bhavatu | saMnyAsena ca maraNaM bhave bhave mama sampat ! jiNo devo jiNo devo jiNo devo jiNo jiNo / dayA dhammo dayA dhammo dayA dhammo dayA sayA // 49 // jino devo jino devo jino devo jino jinaH / dayA dharmoM dayA dharmo dayA dharmo dayA sadA / /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe mahAsAhU mahAsAhU mahAsAhU diyaMvarA / evaM tacca sadA hujja jAva No muttisaMgamo ||50 // mahAsAdhavaH mahAsAdhavaH mahAsAdhano digamlarAH / evaM tallaM sadA bhavatu yAvanna muktisaMgamaH / / evameva gao kAlo aNaMto dukkhasaMgame / jigovadisaSNAse pA yattArohaNA kayA / / 5 / / evameva gata: kAlo'nanto duHkhasaGgame / jinopadiSTasaMnyAse na yatnAroSNA kRtA // saMpaI eva saMpattArAhaNA jiNadesiyA / kiM ki Na jAyade majjha siddhisaMdohasaMpaI // 52 // samprati eva samprAptArAdhanA jinadezitA / kA kA na jAyate mama siddhisaMdohasampattiH / aho dhammamaho dhamma aho me laddhi NimmalA / saMjAdA saMpayA sArA jeNa sukkhamahuNNarya // 53 // maho dharmaH aho dharmaH aho me labdhinirmalA / saMjAtA sampat sAga yena sukhaM anupamam // evaM ArAhato AloyaNavaMdaNApaDikkamaNaM / pAvai phalaM ca tesi NidiI ajiyameNa // 54 // etramArAdhayan AlocanAbandanApratikramaNAni / prAmoti phalaM ca terSA nirdiSTamajitabrahmaNA // * iti kalyANAlocanA / * yogamAraH kalyANAlAMcaneti granyadvayaM kenacidanyena sampAdita / dve presapustake apyazuddhe AstAm /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ shriiyogiindrdev-vircitaa| amRtaashiitiH| / vizvaprakAzimahimAnamamAnameka__ momakSarAdhakhilavAGmayahetubhUta / / yaM zaMkara sugatamAdhavamIzamAhurahantamUrjitamahantamahaM namAmi // 1 // arthopArjanaprayAsaH / bhrAtaH ! prabhAtasamaye tvaritaH kimartha marthAya cetsa ca sukhAya tataH sa sArthaH / yadyevamAzu kuru puNyamatorthasiddhiH puNyairvinA na hi bhavanti samIhitArthAH // 2 // dharmAdayo hi hitahetutayA prasiddhA dharmAddhanaM dhanata IhitavastusiddhiH / cuveti mugdha ! hitakAri vidhehi puNya puNyarvinA na hi bhavanti samIhitArthAH // 3 // vArtAdibhiryadi dhanaM niyataM janAnAM nisvaH kathaM bhavati ko'pi kRpIvalAdiH / jJAtveti re mama bacazcaturAH svapuNyaiH puNyavinA na hi bhavanti samIhitArthAH // 4 // prArabhyate bhuvi budhena dhiyAdhigamya tatkarma yena jagato'pi sukhodayaH syAt /
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 86 siddhAntasArAdisaMprahe kRSyAdikaM punaridaM vidadhAsi yastvaM svasyApi re vipuladuHkhaphalaM na kiM tat // 5 // ehyehi yAhi sara nissara vArito'si mA mandiraM narapaterviza re vizaGkam | ityAdi sevanaphalaM prathamaM labhante labdhvApi sA yadi calA saphalA kathaM zrIH // 6 // vArttApi kina taba karNamupAgateyaM pAtre ratiM sthiratayA na gatA kadAcit / cApalyato'yi jitasarva nitambinIzrI - stasyAH kathaM vata kRtI vidadhAti saGgam // 7 // praNamatyunnati hetorjIvitahetorvimuJcati prANAn / duHkhI yadi sukhahetoH ko sUrkhassevakAdaparaH // 8 // ratnArthinI yadi kathaM jaladhiM vimuceta rUpArthinI yadi ca paMcazaraM kathaM vA / divyopabhoganiratA yadi naitra zuka kRSNAzrayA gavagavA na guNArthinI zrIH // 9 // satvAdhiko'pi sumahAnapi zItalopa muktaH zriyA capalayA jalaviryayeha | tasyAH kRte kathamamI kRtino'pi lokAH klezajvalajvalanamAzu vizanti kecit // 10 // satyaM samastasukhamalpamihehitArthairIhApi te na tava teSu sadeti vebhi /
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ amRtAzItiH / teSAM yadarjana viyogajaduHkhajAla tasyAvadhiM bahudhiyApi na hanta vedmi // 11 // nirvAdamAdirahitaM vidhutAghasaMgha yadyasti nAparamapAramamArasaukhyam | evaMvidhe'pi matimAnapi zarmaNItthaM buddhiGkarotu puruSo vada ko do paH // 1 AstAM samastamunisaMstutamastamohaM saukhyaM sakhe ! vigatakheda masaMkhyametat / nissaGginAM prazamajaM yadihApi jAtaM tasyAMzato'pi sadRzaM smarajaM na jAtu // 13 // anantasukhavighnaH / ajJAnanAmatimiraprasaroyamantaH sandarzitAkhilapadArtha viparyayAtmA / maMtrI sa mohanRpateH sphuratIha yAvatAvatkutastava zivaM tadupAyatA vA / / 14 / / zarIra / kiJcAca zucisugandhirasAdivastu yasmin gataM narakatAM samupaiti sadyaH / ramyate tadapi mohavazAccharIraM sarvairaho vijayate mahimA paro'sya / / 15 ajJAnadhorasaridambunipAtamUrtti durmo moha gurukadameduramayaM / janmAnta kA dimakarairurugRhyamANaM vizvaM nirIzamavazaM sahate'tiduHkham / / 16 / / 80
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 132 siddhAntasArAdisaMgrahe ajJAnI / ajJAnamohamadirAM paripIya mugdha ! he hanta hanti parivalgati jalpatISTam / pazyedRzaM jagadidaM patitaM puraste kintuse tvamapi vAliza ! tAdRzo'pi // 17 // cakkhuM sadaMsaNaM saya sAro sayadi dosaparihArINaM / arat rindo daNabhilayaDIsa 1 / 18 // bairI mamAyamahamasya kRtopakAra ityAdiduHkhayana pAvakapacyamAnaM / TokaM cilopana mAgako se kandaM kurudhva vada tAza kurvase kim // 19 // no jIyate jagati kenacideSa moha ityAkulaH kimasi samprati re vayasya / / eko'pi kospi purataH sthitazatrusainyaM satvAdhiko jayati zocasi kiM sudhA tvam // 20 // muktvAlasatvamadhisatvabalopapannaH zrutvA parAzca samatAM kuladevatAM tvam / saMjJAnacakramidamaGga ! gRhANa tUrNa majJAnamantrita moha ripUpamardi // 21 // satvaM hi kevalamalaM phalatISTasiddhiM yuktaM tayA samatayA yadi kaH paraste / ekadvayena sahitaM yadi vodharatna mekastvameva patiraGga ! carAcarANAm || 22 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ amRtAzItiH / mallo ma yasa bhuvane- pi samo'sti sojya kAmaH karoti vikRti tava tAvadeva / yAvana yAsi zaraNaM caraNaM samantAt sopAnatAbhupagatAM zivasaudhabhUmeH // 23 // kAlatraye'pi bhuvanatrayavarttamAna satvapramAthimadanAdimahArayo'mI / pajhyAzu nAzamupayAnti dRzaiva yasyAH sA sammatA nanu satAM samateva devI // 24 / / cAritram / vAJchA sukhe yadi sakhe ! tadavaimi nAha ti so'pi na yaavdete| rAgAdayastadasanaM samatA ta eva tasmAdvidhehi hRdi tAM satataM sukhAya / / 25 / / samatAmRtaM / jvAlAyamAnamadanAnalapuJjamadhye vizvaM kathaM kathati ko'pi kutUhalena / kasminnapIha samasaukhyamayA himAnI_madhyAsate yativarAH samatAprasAdAt // 26 // maitrI kRpA pramuditA sumagAGganAnAM zubhrAbhrasabhibhamanaHsadane nivAsam | tvaM dehi tA hi samatAbhimatAH samItvA devaM na ko'pi bhuvanepi tavAsti zatruH / / 27 / /
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 siddhAntasArAdisaMgrahe satsAmyabhAvagirigaharamadhyametya padmAsanAdikamadoSamidaM ca baddhvA / AtmAnamAtmani sakhe ! paramAtmarUpaM tvaM dhyAya vetsi nanu yena sukha samAdheH // 28 // AtmArAdhanA / ArAdhya dhIra ! caraNA satataM gurUpAM labdhvA tato dazamamAgharopadeza / * tasmibhidhehi manasaH sthiratAM prayannAta zoSaM prayAti taba yena bhavApageyam / / 29 / / phalam / nityaM nirAmayamanantamanAdimadhya mahantamUrjitamajaM smarato hRdIzam / nAzaM na yAti yadi jAtijarAdikaM te ___ tarhi zramaH kathamayaM na madA munInAm // 30 // kSIrAmburAzisazAMzu yadIyarUpa mArAdhyasiddhimupayAnti tapodhanAstvaM / haho svahasahariviSTarasanniviSTamahantamakSaramida smara karmamuktaye // 31 // padasthaH / yaM niSkalaM sakalamakSayakevalaM vA santaH stuvanti satata samabhAvabhAjaH / vAcyasya tasya varavAcakamantrayukto he pAntha / zAzvatapurI viza nirvizaGkaH // 32 / /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ amRtAzItiH / MAN yanyAsataH sphurati ko'pi hRdi prakAzo vAgdevatA ca badane padamAdadhAti / labdhvAHtadakSaravaraM gurusevayA tvaM mA mA kRthAH kathamapIha virAmamasmAt // 33 // yAvat samastatiriyaM saratIha tAvat tAcacca re carasi hI rajasi tvameva / yAvatsvazarmanikarAmRtavArivarSe na hehimAMzurudayaM na karoti te'ntaH / / 34 / hamantrasAramatibhAsvaradhAmapuMja sampUjya pUjitatama jpsNymsthH| nityAbhirAmamavirAmamapArasAra yadyasti te zivasukhaM prati sampratIcchA // 35 // dvaikAkSaraM nigaditaM nanu piNDarUpaM tasyApi malamaparaM paramaM rahasyam / vakSyAmi te guruparamparayA prayAtaM yabhAhataM dhvanati ta[va]ttadanAhatAkhyam // 36 / / asminnanAhatavile vilapena mukte nitye nirAmayapade svamano nidhAya / tvaM yAhi yogazayanIyatalaM sukhAya zrAnto'si cedbhavapathabhramaNona gADham // 37 // lokAlokabilokanakanayanaM yadvAzmayaM tasya yA mUlaM bAlamRNAlanAlasadRzImAtrAM sadA tAM satI /
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 siddhAntasArAdisaMgrahe smAraM smAramamandamandamanasA sphAraprabhAbhAsurAM saMsArArNavapAramehi tarasAt kiM tvaM vRthA tAmyasi / 38 dharmadhyAnaM / janmAmbodhinipAtabhItamanasAM zazvatsukhaM vAJchatAM dharmyaHyAnamavAdi sAkSaramidaM kizcit kathaMcinmayA / sUkSmaM kiJcidattastadeva vidhinA nAlambanaM kathyate bhrUbhaGgAdikadezasaGgatamRte dezaiH paraiH kiJcana ||39|| vrajasi manasi moha caJcalaM tAvadevaM bahuguNagaNagaNyaM manyase'nyaJca devaM / guruvacananiyogAnnekSase yAvadeva zazadharakaragauraM vindudevaM sphurantam // 40 // bindupradeza ArAdhanAphalam / jhaTiti karaNayogAdvIkSate ayugAnte vrajati yadi manaste bindudeve sthiratvam / truTati niviDabandho vazyatAmeti muktiH sadalamamalazIle yoganidrAM bhajasva // 41 // pavana - jayamUlAnAhRtam / saralavimalanAlIdvAramale manastvaM kuru sarati yato'yaM brahmara gheNavAyuH / parihRtaparanAlIyugmamArgaprayANaH dalitamaladalaughaH kevalajJAnahetuH // 42 // mUlAnAhRtarAdhanA / vilasadalasatA tastItrakarmodayAdvA saralavibhalanAlI randhramaprAptalokaH 1
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ amRtaashiitiH| ahaha kathamasajhaM duHkhajAlaM vizAlaM sahati mahati naivAcAryamajJastadartham // 43 / / ____ anaahtaaraadhnaa| rasarudhirapalAsthisnAyuzukraprameda pracuratarasamIrazleSmapittAdipUrNe / tanunarakakuTIre vAsataste ghRNAM ced hRdayakamalagarne cintaya svaM paro'si // 44 // . vyaktAnanaM / ajamamaramameyaM jJAnadRmbIryazarmA___ spadama vipadamiSTra svasvarUpaM yadi tvaM / suru hRdayAmotanizizira vapuSi viSamaroge nazvare mA ramasva / / 45 / / apraanaaitaa| aparamapi vidhAnaM dAmakAmAdikAnAM dutaviduravidhAnaM dharmatA labhyate yat / tadahamiha samastAdahamAM muktaye te hitapathapathikedaM kSipramAvedayAmi / / 46 // nAdAnAitArAdhanAtapAlam / zravaNayugalamUlAkAzamAsAdya sadyaH svapihi pihitamuktasvAntasadvArasAre / vimalasadalathogAnalpatalye tatastvaM sphuritasakalatatvaM zroSyasi svasya nAdam / / 47 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ ----- vvvvvv1.. siddhAntasArAdisaMgrahanAdotpattikAlanAdabhedanirUpaNam / zazadharahutamojidvAdazAdviSaH pramitaviditamAsaiH svasvarUpapradarzI / madakalaparapuSTAMbhodanadyamburAzidhvanisadRzaravatvAjjAyate sA caturthA / / 48 // nAdotpattisthAnam / zravaNayugalamadhye mastake vakSasi sve bhavati bhavanameSAM bhASitAnAM trayANAM / vipulaphalamihevotpadyate yazcatebhyastadapi zrRNu mayA tvaM kathyamAnaM hi tathyam // 49 // tatphalam / bhramarasadRzakezaM mastakaM duradRSTi capurajaramaroga muulnaadprsiddhH| aNula ghumahimAdyAH siddhayaH syurdvitIyAt suranarakhacarezAM sampadazcAnyabhedAt / / 50 // samudraghoSotpattiH / karazirasi nitamne nAbhivimve ca karNe _prabhavati ghanaghoSAmbhoginirghoSatulyaH / vighaTayati kapATaM dvandvamadvandvasiddhA. spadaghaTitamaghaudhadhvaMsakoyaM caturthaH // 51 // nAdAkarNanaM 3 prakaTitanijarUpaM ghoSamAkaNyaM ramyaM pariharata nitAntaM vismayaM ho ytiishaaH!|
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ amRtAzItiH kuruta kuruta yUyaM yogayuktaM svacittaM tRNajalalavatulyaiH kimaphalaiH kSaudrasiddhaye // 52 // by r / sakaladRgayamekaH kevalajJAnarUpo viddhati padamasminsAdhavaH siddhisiddhayai / 95 tadalamamumanUnaM nAdamArAdhya samyaka svamapi bhava zubhAtmA siddhisImantinIzaH // 53 // jyotiranAhatam / bahirabAhi rudArajyoti rudrAsadIpaH sphurati yadi tavAyaM nAbhipadme sthitasya / apasarati tadAnIM mohaghorAndhakAravaraNakaraNadakSo mokSalakSmIdidRkSoH // 54 // dhammaMdhyAnopasaMhAraH / iti nigaditametaddezamAzritya kiJcit gurusamayaniyogAtpratyayasyApi hetoH / paramaparamudArajJAnamAnandatAnaM vimalasakalamekaM samyago (ge) kaH samasti / / 55 / / guruparamparopadezaH 1 prathamamuditamuktenAdidevena divyaM tadanu gaNadharAdyaH sAdhubhiryaddhataM ca / kathitamapi kathaJcinnAdigamyaM samoha radhigatamapi nazyatyAzu sidhyA vineha / / 56 / /
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ -nr-nirm mannamrurunninin..... siddhAntasArAdisaMgrahe divyopdeshH| svaranikaravisargavyaJjanAdhakSarairya drahitamahitahInaM zAzvataM muktasaMkhyam / arasatimirarUpasparzagandhAmbuvAyu zikhipavanasakhANusthUladikcakravAlam / / 57 / / svarajananajarANAM vedanA yatra nAsti paribhavati na mRtyuna gatirno gatirvA / tadativizadacittairlabhyatene'pi tattvaM guNagurugurupAdAMbhojasevAprasAdAt // 58 / / gurUpadezaH / girigahanaguhAdhAraNyazUnyapradeza sthitikaraNanirodhadhyAnatIrthopasevA / prapaThanajapahomabrahmaNo nAsti siddhi megaya tadaparatvaM bhoH prakAraM gurubhyaH // 59 / / dRgavagamanalakSma svasya tatvaM mamantA gatamapi nijadehe dehibhipilakSyam / tadapi guruvacobhiryodhyate tena devo gururadhigatatatvastatvataH pUjanIyaH // 60 / / vidyAnande abhitaphalasiddheH ityAdi vidyAnandasvAmibhiruktam / abhimataphalasiddherabhyupAyaH subodhaH prabhavati sa ca zAstrAttasya cotpattirAtAt / haha bhavati sa pUjyastatprasAdAtprabuddhe. ne hi kRtamupakAra sAdhaco visaranti / / 61 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ amRtAzItiH / svasmin sadAbhalAsatvAbhISTanApakatvataH khayaM hi tatprayoktRtvAdAtmaiva gururAtmanaH // 6 // mokSamArgaH / hagavagamanavRttasvakharUpapraviSTo vrajati jaladhikalpaM brahmagambhIrabhAvaM / tvamapi sunayamatvAnmadvacassAramasmin bhavasi bhava bhavAntasthAyidhAmAdhipastvam / / 63 // ! yadi calati kathaJcinmAnasaM svasvarUpA dumati bahirataste srvdossprsnggH| tadanavaratamantarmanasaM vignacitto bhava bhavasi bhavAntasthAyidhAmAdhipastvam // 6 // utkm| ahiMsAbhUtAnAmityAdisamantabhadravacanam / shriirnirmohH|| bAhirabAhirasAre duHkhabhAre zarIre kSayiNi bata ramante mohino'smin vraakaaH| iti yadi tava buddhinirvikalpasvarUpe bhava bhavasi bhavAntasthAyidhAmAdhipastvam / / 65 / / ajagamajaGgamayo rAgAdyutpattihetuH / / idamidamatiramyaM nedamityAdibhedA dviddhati padamete rAgaroSAdayaste /
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe tadalamamalamekaM niSkalaM niSkriyassan bhaja bhajasi samAdheH satphalaM yena nityam // 66 / / jaTAsiMhananyAcAryavRttam / tAvakriyAH pravartante yAbadvaitasya gocaraM / advaye niSkale prApne niSkriyasya kutaH kriyA // 6 // bandhamokSau / ahamahamiha bhAvAdbhAvanA yAvadanta bhavati bhavati bandhastAdelopi nityaH / kSaNikamidamazeSa vizvamAlokya tasmAdvaja zaraNamavandhaH zAntaye tvaM samAdheH // 68 // akalaMkadevaptam / sAhaMkAre manasi na samaM yAti janmaprabandho nAhaMkAracalati hRdayAdAtmadRSTA(STyAM) ca satyAM / anyaH zAstro jagati ca yato nAsti nairAtmavAdI nAnyastasmAdupazamavithestanmatAdasti maargH||69|| ravisyamayavi(mi)nduryotayanto padArthAn vilasati sati yasminnAsatI mautu ? bhaatH| tadapi bata ! hatAtmA jJAnapuste'pi tasmin vrajati mahati moha hetunA kena kazcit // 7 // kundkundaacaarssyaamipraayH| ye lokaM jvalatyanalpamahimA sopyeSa tejonidhi yasmin satyavabhAti nAsati punardevoMzumAlI svayaM /
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ amRtaashiitiH| tasmin bodhamayaprakAza vizade mohAndhakArApahe ye'ntaryAmini pUruSe pratihatAH saMzerate te htaaH||71|| __ AtmaparijJAnam / karaNajanitabuddhirnekSate mUrtimuktaM zrutajanitamatiryAspaSTameyAvabhAsA | ubhayamatinirodhe spaSTamayalamA samadivasanivAsaM zAzvataM lapsyase svam // 72 // prANApAnaprayANaH kaphapavanabhavavyAda(dha)yastAvadete spandadRSTezva tAvattava capalatayA na sthirANIndriyANi | mogA ye (e) te ca bhoktA tvamapi bhavasi he helayA yAvadantaH sAdho! sAdhUpadezAdvizasi na paramabrahmaNo nissklsy||73|| nirviklpsmaadhiH| brahmAMDaM yasya madhye mahadapi sadRza dRzyate reNunedaM tasminnAkAzarandhra niravadhini mano daramAyojya samyak / tejorAzau pare'sminparihRtasadasaddhattito landhalakSyAM he dakSAdhyakSarUpe bhava bhavasi bhavAmbhodhipArAvalokI||74|| saMsArasArakarmapracurataramarutprekSaNAdAmya bhrAta brahmAMDakhaNDe navanavakuvapulatA muJcatA ca | kaskaH kautaskutaH kacidapi viSayo na bhukto yo na mukto jAtedAnI viraktistaka yadi viza re brahmagambhIra sindhum / / 75 // bahirAsmasvarUpam / pArAvAro'tipAraH sugirirururaya re varaM tIrthametat vAraGgattaraGgasurasaridaparA revatIzo harirvA /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgraheityuddhAntAntarAtmA bhramati bahutaraM tAvadAtmAtmamuktyai '. yAvaddehe'pi dehe hitavihitahitabalazuddhaM na pazyet / / 76 / / saMsArasukhaheyamanityam / ki vizvambharezAH zirasi mA pahAbhojamume dadhante __ vazyA bhAvasa lakSmIpurapi niracaM vighnahetuH kuto me| ityAdau zarmahetau nipatati nikhile kiM tato mudgaro'yam tasmAttaddhayAya kizcit sthirataramanasA kiM tato yatra naast|77 dattaM padaM zirasi vidviSatAM tataH kiM jAtAH zriyaH sakalakAmadudhAstataH kim | santarpitAH praNayino vibhavastataH kiM kalpasthiti tanubhRtAM tanubhistataH kim // 78 // prmopdeshH| tasAdanantamajaraM paramaprakAza tacitta ! cintaya kimebhirasadvikalpaiH / yasyAnuSaGgiNa ime bhuvanAdhipatya bhogAdayaH kRpaNajantumatA bhavanti // 79 // upazamaphalAdvidyAyIjAt phalaM caramicchatAM / bhavati vipulo yaddhyAyAsastadatra kimadbhutam // 80 // na niyataphalAH sarve bhAvAH phalAntaramiSyate / janayati khalu brIhirjIjAnna jAtu yavAGkaram // 8 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ amRtAzItiH / 101 upsNhaarH| cazcacandrorurocirucirataravacaHkSIranIrapravAhe majjanto'pi pramodaM paramaparanarA saMginoguryadIye yogajvAlAyamAnajvaladanalazikhAlezavallIvihotA yogIndro vaH sacandraprabhavimuravibhUrmaGgalaM srvkaalm||82|| iti yogIndradevakRtAmRtAzItiH samAptA / bhArambhUyAt /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIzivakoTyAcAryaviracitA rtnmaalaa| sarvajJa sarvavAgIzaM vIraM mAramadApahaM / praNamAmi mahAmohazAntaye muktatAptaye / / 1 / / sAraM yatsarvasAreSu vanya yadvanditeSvapi / anekAntamayaM vande tadaIdvacanaM sadA // 2 // sadAbadAtamahimA sadA dhyAnaparAyaNaH / sisarebunirjIvAmadArakapaDebahaH | khAmI samantabhadro me'harnizaM mAnase'naghaH / tiSThatAjinarAjodyacchAsanAmbudhicandramAH // 4 // varddhamAnajinAbhAvAdbhArate bhvyjntvH| kRtena yena rAjante tadahaM kathayAmi vaH // 5|| samyaktvaM sarvajantUnAM zreyaH zreyaHpadArthinAM / vinA tena vrataH sarvo'pyakalpyo muktihetave // 6 // nirvikalpazcidAnandaH parameSThI sanAtanaH / doSAtIto jino devastaduparza zrutiH parA // 7 // nirambaro nirArambho nityAnandapadArthanaH / dharmadikkamadhika sAdhugururityucyate budhaiH ? // 8 // amISAM puNya hetUnAM zraddhAna tannigadyate / tadeva paramaM tatvaM tadeva paramaM padam / / 9 / /
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ rtnmaalaa| viratyA saMyamenApi hInaH samyattvavAbharaH / sa devaM yAti karmANi zIrNayatyeva sarvadA / / 10 // abaddhAyuSkapakSe tu notpattiH saptabhUmiSu / mithyopapAdatritaye sarvatrISu ca nAnyathA // 1 // mhaavtaannuvrtyoruplbdhiniriiksste| svarge'nyatra na sambhAvyo vratalezo'pi dhIdhanaiH // 12 // saMvegAdiparaH zAntastatvanizcayavAnaraH / anturjanmajarAtItaH padavImavagAhate // 13 // aNuvratAni paJcaiva triprakAraM guNavataM / zikSAtratAni catvArItyevaM dvAdazadhA vratam // 14 // hiMsAto'satyatazcauryAt paranAryAH parigrahAt / vimateviratiH paJcANuvratAni gRhezinAm // 15!! guNavatAnAmAcaM syAditaM tadvitIyakam / anarthadaNTabiratistRtIyaM praNigadyate // 16 // bhogopabhogasaMkhyAnaM zikSAvratamidaM bhavet / sAmAyika propadhopavAsotithiSu pUjanam / / 17|| mAraNAntikasallekha ityevaM taccatuSTayaM / dehinaH svargamokSakamAdhanaM nizcitakramam // 18 // madyamAMsamadhutyAgasaMyuktANuvratAni nuH| aSTau mUlaguNAH paJcodumberaizcArbhakeSvapi // 19 // vastrapUtaM jalaM peyamanyathA pApakAraNaM / / snAne'pi zodhanaM vAraH karaNIyaM dayAparaiH // 20 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahepratimAH pAlanIyAH syurekAdaza gRhezinAM / apavargAdhirohAya sopAnantIha tAH parAH // 21 // kalau kAle vane vAso vaya'te bhunisattamaiH / sthIyate ca jinAgAre grAmAdiSu vizeSataH // 22 // teSAM naigraMthyapUtAnAM mUlottaraguNArthinAM / nAnAyatinikAyAnAM chamasthajJAnarAjinAm // 23 // jJAnasaMyamazaucAdihetUnAM prAsukAtmanA / pustapiJchakamukhyAnAM dAnaM dAturvimuktaye // 24 // yenAdyakAle yatInAM caiyyAvRttyaM kRtaM mudA / tenaiva zAsanaM jana proddhRta zarmakAraNam // 25 // uttuMgatoraNopetaM caityAgAramavakSayaM / karttavyaM zrAvakaiH zaktyAmarAdikamapi sphuTam // 26 // yena zrImajinezasya caityAgAramaninditaM / kAritaM tena bhavyena sthApitaM jinazAsanam // 27 // gobhUmisvarNakacchAdidAnaM vasataye'hatAM / kartavyaM jIrNacaityAdisamudbharaNamapyadaH // 28 // siddhAntAcArazAstreSu vAcyamAneSu bhktitH| dhanavyayo vyayo nRNAM jAyate'tra maharddhaye // 29 // dayAdatyAdiminUnaM dharmasantAnamuddharet / dInAnAthAnnapi prAtAndhimukhAnnaiva kalpayet // 30 // vratazIlAni yAnyeca rakSaNIyAni sarvadA / ekenaikena jAyante dehinAM dithyasiddhayaH ||3shaa
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnamAlA / HMM.vsan......... manovacanakAyoM na jighAMsati dehinaH / sa syAdgajAdiyuddheSu jayalakSmIniketanam ||32 // susvaraspaSTavAgISTamatavyAkhyAnadakSiNaH / kSaNAI nirjigArAjilalyAviratebhanet / / 33 / / catuHsAgarasImAyA bhuvaH syAdadhipo naraH / paradravyaparAvRttaH suvRttopArjitastrakaH // 34 // mAtaputrIbhaginyAdisaMkalpaM parayopiti ! tanvAnaH kAmadevaH sthAnmokSasyApi ca bhAjanam // 35 // jAyAH samagrazobhAdyAH sampado jagatItale / tAstatsarvA api prAyaH parakAntAvivarjanAt // 36 // atikAMkSA hatA yena tatastena bhavasthitiH / hasvitA nizcitA vAsya kaivalyasukhasaGgatiH // 37 // madyamAMsamadhutyAgaphalaM kenAnuvarNyate / kAkamAMsanivRtyAbhUtsvarge khdirsaagrH||38|| madyasyAvadyamUlasya sevanaM pApakAraNaM / paratrAstAmihApyucarjananIM vAMchayedaram / / 39 // garmuto'zucivastUnAmapyAdAya rasAntaram / madhUyanti kathaM tanApavipatraM puNyakarmasu // 40 // vyasanAni pravAni nareNa sudhiyAnvahaM / sevitAnyAhatAni syunnarakAyAzriye'pi ca // 41 // chtrcaamrvaajiibhrthpaadaatisNyutH| virAjante narA yatra te rAtryAhAravarjinaH // 42 // 1 'madayanti ' aisA pATha pustakama diyA hai|
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe AAAAAA dazanti taM na nAgAdyA na grasanti ca raaksssaaH| na rogAzcApi jAyante yaH sarenmaMtramavyayam // 43 // rAtrau smRtanamaskAraH suptaH svapnAna zubhAzubhAn / satyAneva samApnoti puNyaM ca cinute param // 44 // nityanaimittikAH kAryAH kriyAH zreyArthinA mudA / tAbhigraeNDamanasko yatpuNyapaNyasamAzrayaH / / 45|| aSTamyAM siddhabhaktyAmA zrutacAritrazAntayaH / bhavanti bhaktayo nUnaM sAdhUnAmapi sammatiH // 46|| pAkSikyaH siddhacAritrazAntayaH zAntikAraNa | trikAlavaMdanAyuktA pAkSikyapi satAM matA // 4 // caturdazyAM tithau siddhacaityazrutasamanvite / guruzAntinute nityaM caityapazcagurU api // 48 // nandIzvaradine siddhanandIzvaragurucitA / zAntibhaktiH prakartavyA balipuSpasamanvitA // 49 // kriyAsvanyAsu zAstroktamArgeNa karaNaM mtaa| kurvannevaM kriyAM jaino gRhasthAcArya ucyate // 50 // cidAnandaM paraM jyotiH kevalajJAnalakSaNaM / AtmAnaM sarvadA dhyAyedetattatvottamaM nRNAm // 51 // gArhasthyaM vAdharUpeNa pAlayannantarAtmamut / mucyate na punarduHkhayonAvatati nizcitam // 52|| kRtena yena jIvasa puNyabandhaH prajAyate / taskartavyaM sadAnyatra na kuyyodatikalpitam // 53 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ rtnmaalaa| bauddhacArvAkasAMkhyAdimithyAnayakuvAdinA / poSaNaM mAnanaM vApi dAtuH puNyAya no bhavet // 54 // svakIyAH parakIyA vA maryAdAlopino narAH / na mAnanIyAH kiM teSAM tapo vA zrutameva ca / / 55 / / supratAni susaMrakSannityAdimahamuddharan / sAgAraH pUjyate devaimAnyate ca mahAtmabhiH // 56 / / atIcAre vratAdheSu prAyazcittaM gurUditaM / AcarekhAtilopaM ca na kuyyodatiyatnataH // 57 / / zrAvakAdhyayanaproktakarmaNA hovitA / sammatA sarvajanAnAM sA tvanyA paripanyanAt // 58|| paMcasUnAkRtaM pApaM yadekatra gRhAzrame / tatsarvamataye (e?) bAsauM dAtA dAnena lumpati / / 59 / / aahaarbhybhaissjyshaastrdaanaadibhedtH| caturdhA dAnamAmnAtaM jinadevena yoginA ||60) muhUrtAhAlitaM toyaM prAsukaM praharadvayaM / uSNodakamahorAtraM tataH samprachitto bhavet // 6 // tilataNDulatoyaM ca prAsukaM bhrAmarIgRhe / na pAnAya mataM tasmAnsukhazuddhirna jAyate / / 6 / / pApANotsphuTitaM toyaM ghaTIyaMtraNa tADitaM / sadyaH santavApInAM prAsukaM jalamucyate / / 63 // devarSINAM prazaucAya snAnAya ca gRhArthinAM / aprAsukaM paraM vAri mahAtIrthajamapyadaH // 64 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 siddhAntasArAdisaMgrahe sarvameva vidhijairnaH pramANaM laukikaH satAM / yatra na vratAniH syAtsamyaktvasya ca khaMDanaM // 65 // carmapAtragataM toyaM ghRtatailaM ca varjayet / navanItaM prasUnAdizAkaM nAdhAt kadAcana // 66 yo nityaM paThati zrImAn ratnamAlAmimAM parAM / sa zuddhabhAvano nUnaM zivakoTitvamApnuyAt ||67|| iti zrI samantabhadra svAmiziSyazivakoTyAcAryyaviracitA ratnamAlA samAptA / amRtAzitiH ratnamAlA ceti prayadvayaM kenacidanyena sampAditaM anayoH presa -pustikA evaM saMprAptA sA va dazarA-mazarArUpA atIva azuddhA, ato'tra viSaye yA azuddhayaH saMjAtA bhavanti tAsu viSaye kSantavyo /
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAghanandiyogIndra-viracitaH zAstrasArasamucayaH / zrImannammrAmarastA prAptAnantacatuSTayam / natyA jinAdhipaM vakSye zAkhasArasamuJcayam // 1 // atha trividhaH kAlo dvividhaH paDDidho vA // 1 // dazavidhAH kalpadrumAH / / 2 // caturdaza kulaGkarA iti / / 3 / / poDazabhAvanAH // 4 // caturviMzatitIrthakarAH // 5 // catustriMzadatizayAH // 6 // paMca mahAkalyANAni / / 7 // ghAticatuSTayam // 8 // aSTAdaza doSAH / / 9 / / samavazaraNaikAdazabhUmayaH / / 10 / / dvAdazagaNAH // 11 // aSTamahAprAtihAyoNi // 12 // ananta catuSTayamiti // 13 // dvAdazacakravartinaH // 14 // saptAGgAni // 15 // caturdazaratnAni // 16|| navanidhayaH // 17 // dazAGgabhogA iti // 18 // navabaladevavAsudevanAradAzceti // 19 / / ekAdazarudrAH // 20 / / iti zAstrasArasamuccaye prathamo'dhyAyaH / / 1 / / atha trividho lokaH // 1 // satanarakAH // 2 // ekAnna. paMcAzatpaTalAni // 3 // indrakANi ca // 4 // caturuttaraSaTcchatanavasahasraM zreNivaddhAni / / 5 // saptacatvAriMzaduttaratriMzatAdhikanavatisahasrAlaMkRtavyazItilakSa vilAni prakIrNakAni // 6 // evaM cturshiitilkssvilaani||7||cturvidhN duHkhamiti |8|| jambUdvIpa
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 siddhAntasArAdisaMgrahe lavaNa samudrAdayo'saMkhyAtadvIpasamudrAH // 9 // tatrAvRtIyadvIpasamudro manuSya kSetram | 10 || paNNavatikubhogabhUmayaH // 11 // paMcamandaragirayaH ||12|| jmbuuvRkssaaH|| 13 / / zAlmalayazca // 14 // viMzatiryamakagirayazca // 15 // zataM sarAMsi || 16 || sahasraM kanakAcalAH || 17||catvAriMzadiggaja nagAH || 18 || zataM vakSArakSmAdharAH / / 19 / / SaSTivibhaMganadyaH // 20 // SaSThayuttarazataM videhajanapadAH // 21 // paMcadazakarmabhUmayaH || 22 || ziddhogabhUmayaH // 23 // catutriMzadvarSadharaparvatAH // 24 // triMzatsarovarAH / / 25 / / saptatimahAnadyaH || 26 // viMzatirnAbhibhUdharAH // 27 // saptatyadhikazataM vijayArdhaparvatAH ||28|| vRSabha girayazceti ||29|| devAzcaturNikAyAH ||30|| bhavanavAsino dazavidhAH ||31|| aSTavidhA vyantarAH ||32|| paMcavidhA jyotiSkAH // 33 // dvAdazavidhA vaimAnikAH ||34|| SoDazasvargAH ||35|| navagraiveyakAH || 36 || navAnudizAH ||37|| paMcAnuttarAH ||38|| triSaSTipaTalAni // 39 // indrakANi ca // 40 // | poDazottarASTazatAnvitasaptasahasraM zreNicaddhAni // 41 // SaTcatvAriMzaduttaraikazatAnItanavatyazItisahasrAlaGkRtacaturazItilakSaM prakIrNakAni || 42 // trayoviMzatyuttarasaptanavatisahasrAnvitacaturazItilakSamevaM vimAnAni // 43 // brahmalo - kAlayAzcaturviMzatilaukAntikAH / / 44 / / aNimAdyaSTaguNAH || 45 // iti zAstra sArasamucca dvitIyo'dhyAyaH // 2 // atha paMcalabdhayaH || 1 || karaNaM trividhaM ||2|| samyaktvaM dvividham ||3|| trividham ||4|| dazavidhaM vA ||5|| tatra vedakasa
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstrasAra-samuccayaH / myaktvasya paMcavizatirmalAni / / 6 / / aSTAGgAni // 7 // aSTaguNAH ||daa paMcAticArA iti // 9 // ekAdazanilayAH // 10 // trividho nirvegaH // 11 // sapta vyasanAni // 12 // zalyatrayam / / 13 / / aSTau mUlaguNAH // 14 // pNcaannuvrtaani||15|| trINi guNavratAni // 16 // zikSAvratAni ctvaari||17||tshiilessu paMca paMcAtIcArAH ||18||mausmyaaH sapta||19||antarAyANi c||20||shraavkdhrmshrturvidhH / / 21 / / jainAzramazca / / 22 // tatra brahmacAriNaH paMcavidhAH // 23 // AryakarmANi SaT // 24 // ijyA dazavidhAH / 25 / / arthopArjanakarmANi pada // 26|| dattizcaturvidhA // 27|| kSatriyo dvividhaH // 28 // bhikSudhaiturvidhaH / / 29 / / munayasvividhAH // 30 // RSayazcaturvidhAH / / 31 // rAjarSayo dvividhAH // 32 // brahmarSayazca / / 33|| maraNaM dvitricatuHyaMcavidha vA // 34 / / tasya paMcAticArA iti // 35 / / dvAdazAnuprekSAH / / 36 // yatidharmoM dazavidhaH // 3 // aSTAviMzatirmUlaguNAH // 38 // paMcamahAvratasthaiyAthai bhAvanAH paMca paMca // 39 // tisro guptayaH / / 40 // aSTau pravacanamAtRkAH // 41 // dvAviMzatiparISahAH // 42 / / dvAdazavidhaM tapaH // 43 // dazavidhAni prAyazcittAni / / 44|| AlocanaM ca / / 45 // caturvidho vinayaH // 46 // dazavidhAni vaiyAvRtyAni // 47 // paMcavidhaH svAdhyAyaH // 48 // dvividho vyutsargaH // 49 / / dhyAnaM caturvidham / / 50 // Ata 1 maunaM saptasthAnamiti pAThAntaraM kvacit / 2 antarAyAzcetyapi kvacitpAThaH / 3-4 sUtradvayaM karNodakRttAveva / 5-6 imau zabdo kaNAMTaTIkAyAM na stH| 5 guptitrayamitisUtraM TokAyAM / 8-9 sUtradvayaM TIkAyAbheva /
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 siddhAntasArAdisaMgrahe chahiye. herA.LA raudradharmazulaM ca // 51 // dhamya darzavidha vA // 52 // aSTayaH // 53 // buddhiraSTAdazavidhA // 54 // kriyA dvividhA // 55 / / vikriyaikAdazavidhA !!56 // tapaH sAvidham / / 5.7!lalaM trividha || 58 // bheSajamaSTavidhaM // 52 // rasaH pavidhaH // 60|| akSINacirdvividhazceti // 61 // catustriMzaduttaraguNAH / / 62 / / paMcavidhA nirgranthAH // 63 // AcArazca // 64 / / sAmAcAra dazavidhaM // 65 // sapta paramasthAnAni // 66 // iti zAstrasArasamuccaye tRtIyonyAyaH // 3 // sasa " padravyANi // 1 // paMcAstikAyAH // 2 // sapta tatvAni // 3 // nava padArthAH // 4 // caturvidho nyAsaH / / 5 / / dvividha pramANaM // 6 // paMca saMjJAnAni // 7 // trINyajJAnoni // 8 // matijJAna patriMzaduttaratrizatabhedam // 9 // dvividhaM jhutajJAnam // 10 / / dvAdazAGgAni // 11 // caturdazaprakIrNakAni / / 12 // vividhamavadhijJAnam / / 13 // dvividhaM manaHparyayajJAnam // 14 // kevalamekamasahAyam // 15 // nava nayAH // 16 // sapta bhaGgAH iti / / 17 // paMca bhAvAH // 18 // aupazamiko dvividhaH // 19 // kSAyiko navavidhaH // 20 // aSTAdazavidhaH kssaayopshmikH||21|| audayikamekaviMzatividham / / 22 // pAriNAmikaM trividham // 23 // guNajIcamArgaNAsthAnAni pratyeka caturdaza // 24 // SaT paryAptayaH / / 25 // daza prANAH // 26 // catasraH saMjJAH 1-2 aAtaM ca / rauMdramapi / dharmadhyAnaM caturvidhaM dazavidhaM pA / zuklacyAnaM catuvidhaM iti pATaH TIkAyAM / 3-4 sUtradrayaM dAkAyA / 5 sUtramida TIkAyAmadhika / 6 zrutamityapi pAThaH 1 5 sUtramidaM TIkAyAM nAsti / 8-9-10 sUtratrayaM 30 sUtratto'gre vartate TIkAyo /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstrasAra-samuccayaH / 113 // 2 // dvividhamekendriyam // 28 // zrINi vikalendriyANi // 29 // paMcendriyaM dvividham || 30 || gatizcaturvidhA // 31 // paMcendriyANi / / 32 / / SaDDIvanikAyAH ||33|| trividho yogaH // 34 // paMcadazavidho vA // 35 // navavidho vA // 36 // catvAraH kaSAyAH / / 37 // aSTauM jJAnAni ||38|| sapta saMyamAH // 39 // catvAri darzanAni // 40 // SaDezyAH // 49 // dvividhaM bhavyasvaM // 42 // SaDvidhA samyaktvamArgaNA // 43 // dvividhaM saMjJitvam // 44 // AhAryupayogaceti / / 45 / / pudgalAkAzakAlAsravAzca pratyekaM dvividham // 46 // bandhahetavaH paMcavidhAH // 47 // bandhazvaturvidhaH // 48 // aSTauM karmANi // 49 // jJAnAvaraNIyaM paMcavidham // 50 // * darzanAvaraNIyaM navavidham // 51 // vedanIyaM dvividham // 52 // mohanIyamaSTAviMzatividham // 53 // Ayuzcaturvidham // 54 // dvicatvAriMzadvidhaM nAma ||55 // dvividhaM gotram ||56 || paMcavidhamaMtarAyam ||57 || puNyaM dvividhaM || 58|| * pApaM ca || 59|| saMvarazva || 60 || ekAdaza nirjarAH // 61 // trividho mokSa hetuH // 62 // dvividho mokSaH // 63 // dvAdaza siddhasthAnadvArANi // 64 // aSTau siddhaguNAH ||65 // iti zAstramudaye caturtho'dhyAyaH // 4 // zrI mAMdhanandiyogIndraH siddhAmbodhi candramAH / acIkara dvicitrArtha zAstrasArasamuccayam // 1 // iti zAstrasAramamutayaH / * etadvimadhyagataH pAThaH TIkAyAmadhikArona mule eva bhavitavyam / 1 siddhasvAnuyogadvArApIti TIkApAThaH / 2iyaM prazastikA dalajina pustake : 4.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIprabhAcandraviracita arhatpravacanam / carAcara yA kevalazAnacakSuSA / prapraNamya mahAvIra cedakAntaM pracakSyate // 1 // prathA'to'hatpravacana sUtraM vyAkhyAsyAmaH / tadyathA; tatreme SaDDIvanikAyAH // 1 // paMca mahAvratAni // 2 // paMcANuatAni // 3 // trINi guNavatAni // 4 // catvAri zikSAvatAni // 5 // tisro guptayaH // 6 // paMca samitayaH ||7||dsh dhamonubhAvanAH ||8||ssoddshbhaavnaaH||9|| dvAdazAnuprekSAH // 10 // dvAtrizatiparISahAH // 11 // ityahatpravacane prathamo'dhyAyaH / / 1 / / tatra nava padArthAH // 1 / / sapta tatvAni // 2 // caturvidho nyAsaH // 3 // sapta nathAH // 4 // catvAri pramANAni // 5 // pai dravyANi // 6 // paMcAstikAyAH // 7 // dvividho gunnH||8|| paMca jJAnAni / / 9 // trINyajJAnAni // 10 // catvAri darzanAni // 11 // dvAdazAGgAni // 12 // caturdaza pUrvANi // 13 // dvividhaM tapaH // 14 // dvAdaza prAyazcittAni // 15 // caturvidho vinayaH // 16 // daza caiyAvRtyAni // 17|| cavidhaH svAdhyAyaH // 18 // catvAri dhyAnAni // 19 / / dvividho vyutsargaH // 20 // ityahanAmacane dvitIyo'dhyAyaH / / 2 / /
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ A .... ... . . . . .. .. arhatpravacanam / trividhaH kAlaH // 1 // SaDidhaH kAlasamayaH // 2|| triviSo lokaH // 3 // ardhavRtIyA dvIpasamudrAH // 4 // paMcadaza kSetrANi // 5 // catustriMzadvarSadharaparvatAH // 6 // paMcadaza karmabhUmayaH | triMzadbhogabhUmayaH / / 8 // saptA'dhobhUmayaH / / 9 // sapleva mahAnarakAH // 10 // caturdaza kulakarAH // 11 / / caturviMzatitIrthakarAH / / 12 / / nava baladevAH // 13 // nava vAsudevAH // 14 // nava prasidhAsudhA |15|| ekAdaza rudrAH ||16|| dvAdaza cakravartinaH // 17 // nava nidhayaH // 18|| caturdaza ratnAni // 19 // dvividhAH pudglaaH||20|| ityahI pravacane tRtIyo'dhyAyaH // 3 // devaashcturnnikaayaaH||1|| bhavanavAsino dshvidhaaH||2|| vyantarA aSTavidhAH // 3 // jyotiSkAH paMcavidhAH // 4 // dvividhA vaimAnikAH // 5 / / dvividhA kalpasthitiH ||6|ahmindraashceti ||7||pNc jIvagatayaH ||8|| SaTra pudgalagatayaH // 9|| aSTavidha AtmasadbhAvaH // 10 // paMcavidhaM zarIram / / 15|| aSTaguNA RddhiH // 12 // paMcendriyANi // 13 // paDDezyAH / / 14 // dvividhaM zIlam // 15 // ityahatpravacane caturtho'dhyAyaH // 4 // vividho yogaH // 1|| catvAraH kapAyAH // 2 // trayo doSAH // 3 // paMcAnavAH|4|| trividhaH saMgharaH / / 5 / / dvividhA nirjarA // 6 // paMca labdhayaH // 7 // caturvidho bandhaH ||8|| paMcavidhA bandhahetavaH
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ marinnar.maramnnarunninine .nnnnnnnnnnnnram 116 siddhaantsaaraadirsgrhe||9|| aSTau karmANi // 10 // dvividho mokSaH // 11 // catvAro mokSahetavaH // 12 / / trividho mokSamArgaH // 13 // paMcavidhA niprenthAH // 14 // dvAdaza siddhasyAnuyogadvArANi / / 15 // aSTau siddhaguNAH // 16 // dvividhAH siddhAH // 17 // vairAgyaM ceti 18 // ityahatpravacane paMcamo'dhyAyaH // 5 // iti pramAcandrAcAryaviracitamaIyavacanam /
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptasvarUpam / AptAgamaH pramANa syAdyathAcavastumacakaH / yastu dopaivinirmuktaH so'yamApto niraJjanaH // 1 // doSAvaraNamuktAtmA kRtsnaM vetti yathAsthitam / so'hastatvAgamaM vaktuM yo mukto'nRtakAraNaH // 2 // Agamo hyAptavacanamAsaM doSakSayaM viduH / tyaktadoSo'nRtaM vAkyaM na brUyAdityasambhavAt // 3 // rAgAhA dvepamohAdvA vAkyamucyate hyanRtam / yasya tu naiva ca doSAstasthAnRtakAraNaM nAsti ? // 4 // pUrvAparaviruddhAdevyapeto doSasaMhateH / dyotakaH sarvabhAvAnAmAptavyAhatirAgamaH / / 5 / / dhyAnAnalapratApena dagdhe mohendhane sati / zeSadopAstato byastA yogI niSkalmaSAyate // 6 // mohakarmaripo naSTe sarve doSAzca vidrutAH / chinnamUlataroryadvad dhvasta sainyamarAjabat // 7 // naI chamasthavijJAnaM naSTa kezAdivardhanam | naI dehamalaM kutsnaM naSTe ghAticatuSTaye // 8 // naSTaM maryAdavijJAnaM naSTaM mAnasagocaram / naSTaM karmamalaM duSTaM naSTo varNAtmako dhvaniH // 9 // 1 dveSAvA mohAdA pustake-pAThaH /
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 siddhAntasArAdisaMgrahe naSTAH kSutadbhayasvedA naSTaM pratyekayodhanam / bhUmigata naSTaM cendriya sukham // 10 // naSTA sahajA chAyA naSTA cendriyajA prabhA / naSTA sUryaprabhA tatra sUte'nantacatuSTaye || 11|| tadA sphaTikasaMkAzaM tejomUrtimayaM vapuH / jAyate kSINadoSasya saptadhAtu vivarjitam ||12|| sakalagrAhakaM jJAnaM yugapaddarzanaM tadA / anyAbAdhasukhaM vIrya etadAptasya lakSaNaM ||23|| trailokyakSobhakA hote janmamRtyujarAdayaH / dhvastA dhyAnAzinA yena sa AptaH paripaThyate || 14 || kSudhA tRSA bhayaM dvepo rAgo mohava cintanam | jarA rujA ca mRtyuzca svedaH khedo mado ratiH // 15 // vismayo jananaM nidrA viSAdo'STAdaza dhuvAH / trijagatsarvabhUtAnAM doSAH sAdhAraNA ime ||16|| yugmam / etairdoSairvinirmuktaH so'yamApto niraJjanaH / vidyante yeSu te nityaM te'tra saMsAriNaH smRtAH // 17 // saMsAro mohanIyastu procyate'tra manISibhiH / saMsAribhyaH paro hyAtmA paramAtmeti bhASitaH || 18 || sarvajJaH sarvato bhadraH sarvavadano vibhuH / sarvabhASaH sadA vandyaH sarvasaukhyAtmako jinaH // 19 // ana trailokyasAmrAjyaM arhan pUjAM surezinAm / hatavAn karmasampUrta arhanAmA tataH smRtaH // 20 //
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptasvarUpam / rAgadveSAdayo yena jitAH krmmhaabhttaaH| kAlacakravinirmuktaH sa jinaH parikIrtitaH // 21 // sa svayambhUH svayaM bhUtaM sajjJAnaM yasya kevalaM / vizvasya grAhakaM nityaM yugapadarzana tadA // 22 // yenAptaM paramaizvarya parAnandasukhAspadam / bodharUpaM kRtArtho'sAvIzvaraH paTubhiH smRtaH // 23 // zivaM paramakalyANa nirvANaM zAntamakSayaM / prAptaM muktipada yena sa zivaH parikIrtitaH // 24 // janmamRtyujarAkhyAni purANi dhyAnacanhinA / dagdhAni yena devena taM naumi tripurAntakam / / 25 // mahAmohAdayo doSA dhyastA yena ydRcchyaa| mahAbhavArNavottIrNe mahAdevaH sa kIrtitaH // 26 // mahatvAdIzvaratvAca yo mahezvaratAM gataH / dhAtukavinimuktastaM vande paramezvaram // 27 / / tRtIyajJAnanetreNa trailokyaM darpaNAyate / yasyAnavadyaceSTAyAM saM trilocana ucyate // 28 // yena duHkhArNave bore manAnAM prANinAM dayA- / saukhyamUlaH kRto dharmaH zakaraH parikIrtitaH // 29 // raudrANi karmajAlAni zuklathyAnogravandinA / dagdhAni yena rudreNa taM tu rudraM namAmyaham // 30 // vizvaM hi dravyaparyAya vizvaM trailokyagocaram / cyApta jJAnatviSA yena sa viSNuyopako jagat // 3 / / 1 'saMtrilocanara......cetaH' pATho'yaM pustake /
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 siddhAntasArAdisaMgrahe vAsavAdyaiH suraiH sarvaiH yojyate merumastake | prAptavAn paMcakalyANaM vAsudevastato hi saH ||32|| anantadarzanaM jJAnaM karmArikSayakAraNam / yasyAnantasukhaM vIryaM so'nanto'nantasadguNaH ||33|| sarvottamaguNairyukta prAptaM sarvottamaM padam / I sarvabhUtahito yasmAttenAsau puruSottamaH ||34|| prANinAM hitavedokta ? naiSThikaH saGgavarjitaH / sarvabhAvazcaturvaktro brahmAsau kAmavarjitaH ||35|| yasya vAkyAmRtaM pItvA bhavyA muktimupAgatAH / dattaM yenAbhayaM dAnaM satvAnAM sa pitAmahaH || 36 // yasya pAsAni ratnA | zakreNa bhaktiyuktena ratnagarbhastato hi saH || 37 // matizrutAvadhijJAnaM sahajaM yasya bodhanam / mokSamArge svayaM buddhastenAsau buddhasaMjJitaH // 38 // kevalajJAnabodhena buddhavAn sa jagatrayam / anantajJAnasaMkIrNa taM tu buddhaM namAmyaham ||39|| savArthabhASayA samyak sarvalezapraghAtinAm / satvAnAM bodhako yastu bodhisatvastato hi saH // 40 // sarvadvandva vinirmuktaM sthAnamAtmasvabhAvajam / prAptaM paramanirvANaM yenAsau sugataH smRtaH // 41 // suprabhAtaM sadA yasya kevalajJAnarazminA / lokAlokaprakAzena so'stu bhavyadivAkaraH || 42 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptasvarUpam / janmamRtyujarArogAH pradagdhA dhyAnavanhinA / yasyAtmajyotiSAM rAzeH so'stu vaizvAnaraH sphuTam ||43 // evamanvarthanAmAni sarvajJaM sarvalocanam / IDitenaiva ? nAmAni vedho'nyatra vicakSaNaiH // 44 // arhana prajApatirbuddhaH parameSThI jino jitaH / lakSmIbharttA caturvaktro kevalajJAnalocanaH ||45 || ambhojanilayo brahmA viSNurIzo vRSadhvajaH / AtapatratrayoddhAsI zaMkaro narakAntakaH // 46 // nirmala niSkazcaiva vidhAtA dharma eva ca / paramapApanAzazca paramajyotiravyayam // 47 // yogIzvaro mahAyogI lokanAtho bhavAntakaH / vizvacakSurvibhuH zambhurjagacchikharizekharaH // 48 // lokAyazikharAvAsI sarvalokazaraNyakaH / sarvadevAdhiko devo STamUrtiyAdhvajaH // 49 // sadyo jAto mahAdevo devadevaH sanAtanaH / hiraNyagarbhaH sarvAtmA pUtaH puNyaH punarbhavaH // 50 // ratnasiMhAsanAdhyAsI naikacAmaravIjitaH / mahAmatirmahAtejo'karmA janmavAntakaH // 51 // acyutaH sugato brahmA lokAnto lokabhUSaNaH / devadundubhinirghoSaH sarvajJaH sarvalocanaH || 52 // acchedyo'navabhedyazva sUkSmo nityo niraJjanaH / ajaro hyamaracaiva zuddhasiddho nirAmayaH / / 53 / / 121
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 siddhAntasArAdisaMgrahe akSayo hyanyayaH zAntaH shaantiklyaannkaarkH| khayaMbhUvizvazvA ca kuzalaH puruSottamaH // 54 // nAmASTakasahasreNa yukta mokSapurezvaraM / dhyAyeta parakAra kA mokSapaura prahAyaNa : zuddhasphaTikasaMkAza sphurantaM jJAnatejasA / gaNIdazabhiyuktaM dhyAyedarhantamakSayam / / 56 // siMhAsanasinacchatracAmarAdivibhUtibhiH / yuktaM mokSapuraM devaM dhyAyennityamanAkulam // 57 // kalyANAtizayairADhayo nabakevalalabdhimAn / samasthito jino devaH prAtihAryapattiH smRtaH // 58 // sarvajJaH sarvaka sAryo nirmalo niSkalo'vyayaH / vItarAgaH parAdhyeyo yoginAM yogagocaraH / / 59 // sarvalakSaNasampUrNa nirmale maNidarpaNa / saMkrAntabimbasAdRzyaM zAntaM saMcetaye'dbhutam // 10 // yena jitaM bhavakAraNasarva __ mohamalaM kalikAmamalaM ca / yena kRtaM bhavamokSasutIrtha so'stu sukhAkaratIrthasukartA // 61 / / kSINacirantanakarmasamUho niSThitayogasamastakalApaH / komaladivyazarIrasubhAsaH siddhiguNAkaramaukhyanidhizca // 62 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptasvarUpam / 123. . .san.. niSkalayodhavizuddhasudRSTiH pazyati lokavibhAvasvabhAvam / sUkSmanirajanajIvapuno'sauM taM praNamAmi sadA paramAptam // 63 // kSapitaduritapakSakSINaniHzepadoSo bhavamaraNavimuktaH kevalajJAnabhAnuH / parahRdayamatArthanAhakajJAnakartA hyamalavacanavaktA bhanyatranthurjinAptaH / / 64 / / itizrI-AptasvarUpaM samAsam /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpomarAjasutazrIvAdi rAjapraNItaM jJAnalocanastotram | jJAnasya vizrAmyati tAratamyaM paraprakarSAdatizAyanAcca / yasminna dopAvaraNe tulAvadaSTeSTaziSToktanayaprakAze // 1 // dhyAtvA ca yaM dhyAyati nauti nuttA nattvA namatyatra paraM na lokaH / zrutvA''gamAn yasya zRNoti nAnyAJ zrIpArzvanAtha tamahaM svImi // 2 // yuzmam / tRNAya matvAkhilalokarAjyaM nirvedamApto'si vizuddhabhAvaiH / dhyAnaikatAnena ca cetasAbhUH kaivalyamAsAdya jineza ! muktaH // 3 // caraM yatheSTaM vRNute'tra varyAbhibhUya rAjanyakamAzu vizvam / guruM ca buddhaM kapilaM harAdI - stathA zivazrIH satataM bhavatam // 4 // paraiH praNItAni kuzAsanAni duraMtasaMsAranibaMdhanAni / svayA tu tAnyeva kRtAni saMti tIkSNAni bharmANi yathA prayogAt ||5||
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnalocanastotram / -- --. ............ ... ... ... ... .... dAtA na pAtA na ca dhAmadhAtA ___ katau na hartA jagato na bhartA / dRzyo na vazyo na guNAguNajJo dhyeyaH kathaM kena sa lakSmaNA tvam // 6 // datse kathaM ceginastvamiSTaM ciMtAmaNi bhavinAM subhAvAt / mataM yadItthaM taba sevayA kiM svabhAvavAdo havitakye eca / / 7 / / saMsArakUpaM patitAn sujaMtUn yo dharmarajjUDaraNena muktim / nayatyanaMtAvagamAdirUpa stasmai svabhAvAya namo namastAt // 8 // raNatyamoghaM sakalo janasvA vivvokadairajitaM sadA hi / pamAlayApUjitapAdayugma cittAnavasthAharaNaM parAbhyam // 9 // Namo sambosahipattANaM / bhaNatyamoghaM sakalakiyaugha mabodhato dehigaNo na siddhdhai| tathA jinottaramalA guNAste prIti bhanyAniha paMcabhAdraiH / / 10 / / jamo samvosahijiNANaM /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ .126 siddhAntasArAdisaMgrahe sthito'yamAtmA caSi sthito'ccha, svAtkaccaraH karmakalaMkapakaiH / hemAzmavatvAditattavA nirNIta taM tvaM jina ! muktido'taH // 11 // amitramitrAstravivarddhamAna dveSAnurAgAH paramAtmamUDhAH / hiMsApakArAnyakalacasakkA __vyAmohabhAya na kathaM labhate // 12 // taba stuterIza ! rasaM rasajJA jAnAti yA navaNAcchratiH sA / taduttamAMga padayona taM yad dhyAyeca dhIstvAM manute manastat // 13 // channo'jinenAprasavoasthibhUjo medhairgato vRddhimihAjJatAdyaiH / AtmA dvijazcecchikhare'sya jalpe tyadgotramaMtraM na tadA'sya bhadram // 14 // prANI vivartAturataH sukhIha kimanyaciMtAbhiritIva dRSTvA / ibhyaM ca niHsvaM saruja rujonaM / manaH samAtheyamatastvaduktyA / / 15 // hitvAMganApaddhatimeSa zAkhI sphuTaH sadeze bhavato'styazokaH /
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnalocanastotram | nirIkSya nirviNNaminaM virAgo'bhavatsvayaM bhRtyagatirhi saiSA / / 16 / / khodApatI sumanastatiH prAgasyai jinaM yaSTumasUyayeva / tvayA jitenAvapuSeva hInA nijeSu paMktirbhavataH sabhAryAm // 17 // dhvanirdhvanatyakramavarNarUpo nAnAbhAvo bhuvi dRSTivatte | tvatto na devairayamakSarAtmA jayatyayaM mecakavajjagatyAm // 18 // prakIrNakauyA munirAjahaMsA jinaM namatIva muhurmuhustvAm / valakSalezyAtanayA ivAmI bodhAbdhiphenAH zivabhIruhAsAH // 19 // pITatrayaM te vyavahAranAma chatratrayaM nizvayanAmadheyam / ratnatrayaM darzayatIva mArga muktestvadadhIkSaNataH kSaNena // 20 // bhAmaMDale mArakatopalAbhe nimanakAyAtha caturNikAyAH / strAMtIya tIrthe paramAgamAkhye dedIpyamAne khadyArasena // 21 // 127 da dalam sa vada 1 divaH pataMtI ityapi pAThaH 2 purastAt ityapi pAThaH 3 svadyAguNenetyapi sampAdakaH / pATha:
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 AA - siddhAntasArAdisaMgrahaghAtIni karmANi jitAnyanena kAlaH samAgacchati no samIpam / itthaM muhurtApayatIva lokAn dadhvanyate duMdubhiraMtarikSe // 22 / / kSudAdayo'naMtasukhodayAtte' kiMcitkarA dhAtivighAtanAca / sattodayAbhyAmavidhAtinAM kiM totudyate'gaM civiSAhivatte // 23 // nAnAmi pazyan jina ! nArakAdIna hatAnanaMtAMzca haniSyamANAn / cAritrabhaMgAt khagataprasaMgAt kalpAni cAtrAtizayo hi kazcit // 24 // laukAMtikAnAM tridivAtigAnAM puMstvodaye satyapi nAMganAtiH / tathA hya mAtodayato na pIDA sAmagryabhAvAna phalodayaste / / 25 / / yo'ttIha zete sataSaH sadoSo mAmukhate dveSTi vipiidtiish!| ityevamaSTAdazu saMti doSA yasminnasI bhuuribhvaabdhibhaarH|| 26 // advaitavAdaupaniSedhakArI ekAMtavizvAsavilAsahArI / / mImAMsakastvaM sugato guruzca hiraNyagarbhaH kapilo jino'pi // 27 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnalocanastotram / 122 nnnnumerone Arrayan haTena duSTena zaThena vairA dupadrutastvaM kamaTena yena / nIlAcalo vA calito na yogAt sa eva padmApatinAttagarvaH // 28 / / zrutvA'nukaMpAMkanidhiM zaraNyaM vijJApayAmyeSa bhavAditastvAm / azakyatAyAstava sadguNAnAM stutiM vidhAtuM gaNanAtigAnAm // 29 // kudevavezaMtakadAptadAsa___ kutatvajAle bhramato nipatya | mithyAmiSaM glastamidaM bhavAbdhA duro dhRtaM kaulizagolakaM vA / / 30 // anAdhavidyAmayamUJchitAMga kAmodarakrodhahutAzatatam / sthAdvAdapIyUSamahauSadhena trAyasva mAM mohamahAhidaSTam / / 31 // hiMsA'kSamAdivyasanapramAda__ kaSAyamithyAtvakuSuddhipAtram / vratacyutaM mAM guNadarzanonaM pAtuM kSamaH ko bhuvane vinA tvAm / / 32 // purAMcitaM no tava pAdayugma mayA trizuddhayA'khilasaukhyadAyi /
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 siddhAntasArAdisaMgrahe parAlayAtithyaparaidhitatva pAtraM hi gAtraM varivarti me'dya // 33 // sharegRhItakaMTho itosmi mAnAdrivicUrNitAMgaH | mAyAkujAyAttasukezapAzo lobhApaM kaughanimagramUrttiH // 34 // tAruNyavAlyAMtyadazAsu kiMcitkRtaM mayA no sukutaM kadApi / jAnanapItthaM tu tathaiva vartte jAgracchayAluH karaNaNi kikA // 35 // dAnaM na tIrtha na tapo japazca nAdhyAtmarcitA na ca pUjyapUjA / zrutaM zrutaM na svaparopakAri hA ! hAritaM nAtha ! janurnirartham / / 36 / / bhogAzayA bhrAMtamalaM zvavRtyA dharAdhipadhyAnadhareNa dhAtryAm / apAsya rukmaM mayakArakUTaM gRhItamajJAnavazAdadhIza ! // 37 // paMcAsya nAgIhavasiMdhudAvA raNyajvarAdhyAdibhavaM bhayaM drAk / tvadgotramaMtrasmaraNaprabhAvA mitrodayAdadhyAMtamitra praNazyet // 38 // yato'ruciH saMsRtidehabhogAdanArataM mitrakalatravargAt /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnalocanastotram / AkRSya cittaM smaraNAtvadIyA nayaMti karmANi padaM tadeva // 39 // nATacaM kurta bhUribharanaMta ___ kAlaM mayA nAtha ! vicitraveSaiH / hRSTo'si dRSTvA yadi dehi deyaM tadanyathA cediha taddhi vAryam // 40 // zraddhAlutA me yadanaMgaraMge kRpAlatA'bhUnmama pApavarme / nidrAlutA zAntarasaprasaMge taMdrAlutAdhyAtmavicAramArge // 41 // bhrAMtyA ciraM daivavazena vinA tvaduktipUH saadhupdaarthgrbhaa| parairaMgamyA nayaratnazAlA tasyAM kuto duHkhamaho sthitAnAm // 42 // hitAhite'rthe'tha hetihitAca cidAtmano dhrmvicaarhiinaa| ajAttapINIya ? miyodahatI matirmadIyA jinanAtha ! naSTA // 43 // yadyastyanaMtaM tvayi darzanaM me tadeva dattAdaNumAtramA / jJAnaM sukhaM vIryamato'dhikaM ce ddadyAttadA ko jina ! dUravartI // 44 // 1 'ajAkRpANIyamiyoM' iti subhAti /
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe manumaunia-runnarnirmmmmm. hiruk subahiriMdriyaM na hi bhavennamasAdika pRthak tadatha no vRpo na tamRte sadogamaH / iti pratidinaM vibho! caraNavIkSaNaM kAmaye tataH kuru kRpAnidha ! sapadi locanAnaMdanam / / 45|| stotraM kRtaM paramadevaguruprasAdA__ cchIpomarAjatanayena suvaadiraajaa| sajjJAnalocanamidaM paThatAM mude stAta dRgdoSahAri jagataH paramopakAri // 46 // iti zrIpomarAjatanayavAdirAjaviracitaM jJAnalocanastotram samAptimagamat /
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSNusenaviracitaM smvshrnnstotrm| bhAryA / vRSabhAdhAnamivaMdyAna vaMditvA vIrapazcimajineMdrAn / bhaktyA natottamAMgaH stoSye tatsamavazaraNAni // 1 // bhUmyAH paMcasahasrAn daMDAnutkramya samavazaraNAnAm / jAyate gaganagatAH sadvRtta kendranIlazilAH // 2 // dvAdazayojanatastAH krameNa cA yojananyUnAH / tAvadyAvannemizcaturthabhAgonitAH parataH / / 3 / / avasarpiNyAmevaM mo'nyathotsApiNIkramo jnyeyH| AdyA videhajAnAM matAMtarAdvizvatIthezAm // 4 // dikSu catasaSyapi bhujapramANaviMzatisahasrasopAnAH / ekAdazabhUmIkAH zIlacatuSkAca paMcavedIkAH // 5 // prAsAdacatyakhAtIvallyupavanaketavazca kalpataruH / bhavanaM gaNastripIThAnyAdyAdInyavaninAmAni // 6 // ekaikaM jinabhavanaM prAsAdAn paMca paMca colaMdhya / jyasrAdyAH syurvApyo vanakhaMDAnyAdhabhUmitale // 7 // khacchajalenApUrNa nAnAvidhajalacaraizca saMkIrNam / sopAnazobhitataTaM protphullAbjAmRtAkhAtam / / 8 / / puNnaagnaagkubjkvrshtptraatimuktkaaklito| sAmaramithunalatAlayayutA tRtIyA'vanI ramyA // 5 // ukta :
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe - - gaathaa| uvaSaNavAvijaloNa sittA picchati kybhdhjaadi| tassa NirikSaNamese sattabhavAtIvabhAvijAdAo // 1 // AryA / vanabhUrazokasaptacchadacaMpakacUtamadvanairbhAti / krIDAdricaityataruyukpradakSiNasthaizcaturdikSu // 10 // siMhagajavRSabhavahiNamAlAvarahaMmapanacakrAMkAH / garuDairdhvajAzca dazadhettyekaikeyaSTazatasaMkhyAH / / 11 / / etaizcaturdizAsthaizcatuguNamukhyaketubhirbhAti / sASTazatenAbhihatairmukhyaiH kSudradhvajaizcAnyaiH // 12 // caturdikSu mukhyadhvajasaMkhyA 4320 / parivAradhvajasaMkhyA 46 6560 / sarvadhvajasaMkhyA 470880 | sarveSAM staMbhAnA ruMdratvamazItiraMgulAnyaSTau / iSvAsanapaMcakRtistvaMtaramAdyo tu hAnirapareSu // 13 // mukhyadhvajastaMbhAnA raMgatvamaMgulAni 88 mukhyadhvajastaMbhAMtara dhanuH 25/ hemAMdAlakazabalairdazavidhakalpaizca siddhtrumitraiH| suravaranikarasanAthaizcakAsti kalpadrumA vasudhA // 14 // ___ anussttupchNdH| mRdaMga garatnAMgAH pAnabhojanapuSpadAH / jyotirAlayavastrAMgA dIpAMgaidezadhA dramAH // 15 / / bhaaryaavRttm| sAlatrayamadhyasthitapIThatrayavarticaityasiddhatarU / jinasiddhapratibiMbaradhaHsthitaniSaSNakairbhAtaH // 16 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ samavazaraNastotram | nRtyadbhirgAyadbhirjinAbhiSakodyatai ra zeSa suraiH / bahuprAsAdA bhavaMti bhavanAvanau ramyAH || 17 || sphATikazAlasyAMtarlakSmIvaramaMDape gaNakSmAyAm / dvAdaza koSThAH sphATikaSoDazagurumitibhirbhAnti // 18 // RSikalpajavanitArthA jyotirvana bhavanayuvatibhAvanajAH / jyotiSka kalpadevA naratiryaMco vasati teSvanupUrvam // 19 // vaiDryotamakAMcanavilasadvarasakala ratnavarNAni / aSTacatuzcaturiSvAsonnatimaMti tripIThAni // 20 // prasphuritadharmacakrairyakSapatibhiruddhatairmahAbhaktyA | mputati 135 caturAzAsu virAjati kRtArcanaM prathamapIThatalam // 21 // arigajavRpaharikamalAMbaradhvajakhagapatipuSpamAlAkhyaiH / vilasatketubhiraSTabhiranupamapUjyaM dvitIyapIThatalam // 22 // SaTzatarudrAyAmA sAdhikanavazatadhanuH samuttuMgA / prathame zeSeSUnA gaMdhakuTI syAttRtIyapIThatale || 23 || rudralaM 600 | udaye 900 / tanmadhyasthitasiMhAsanamadhye zoNamaMbujaM ramaNIyam / dazazatadalasaMyukta tanmadhye kanakakarNikAyAmupari // 24 // caturaMgulagaganatale niviSTavAn vimalakevalajJAnI / lokAlokavilokI dharmAdharmau jino vakti ||25|| prahataghanaghAtidoSazcaturadhikatriMzadatizayaizvaryayutaH so'naMtacatuSTayabhAko TyAdityaprakAzasaMkAzacapuH // 26 // kSubhAt prAgapramohaciMtA jarA rujA mRtyuH / svedaH khedamadorativismaya nidrAjandvegaH ||27| /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 - - - - - - - -- siddhAntasArAdisaMgrahechatrayasiMhAsanasurAmapuSpavRSTibhASAzIkAH / bhAvalayacAmarANItyaSTamahApAtihAryavibhavasametaH // 28 // uktaM ca,-- pukhya manale ayarahe majjhimAya rattIya / chacchagdhaDiyANiggayadivajhuNNI kahai suttatthe // 1 // __zArdUlavikrIDitavRttam / gaMbhIraM madhuraM manoharataraM doSerapetaM hitaM kaMThauSThAdivaconimittarahitaM no vAtarodhodgatam / spaSTaM tattadabhISTavastukathakaM niHzeSabhASAtmaka durAsannasamaM samaM nirupama jaina vacaH pAtu nH||29|| yatsavAtmahitaM na varNasahitaM na spaMditoSTadvayaM no vAMchAkalitaM na doSamalinaM na zvAsaruddhakramam / zAtAmarSaviSaH samaM pazugaNarAkarNitaM karNibhistannaH sarvavidaH pragaSTavipadaH pAyAdapUrva vcH||30|| aaryaa| svasvacaturviMzAzo dvayozcaturSu dvitADitArddha ca | arddha trividvayaSTamabhAgAH paMcasu tathA pareDhe ca / / 31 // sAlo vedI vedI sAlo vedI ca...........sAlo / vedItyaMtarbhavati...........sarve bahirbhAgAt // 32 // iMdradhanuha~ me dve suraktahaime ca haimakArjunake / haimI cArkamayI sAlo vedI yathAyogyam // 33 // dhanuSaH zatAni paMcAyo paMcAzaddazaiva paMconAH / aSTasu paMcasvaSTasu karasya nava sapta pArzvasanmatyoH // 34 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ samazaraNastotram / tIrthaMkarotsedho yathA 500, 450, 400, 350, 300, 250, 200, 150, 100, 90, 80, 70, 60, 50, 45, 40, 35, 30, 25, 20, 15, 10, ratnayaH 9, 7 / caturAhatajinadeya vedIsAleSu mAlA / kiMcitsAbhyadhikaM tattoraNatuMgatvamudgatam // 35 / / caryATAlakabhavanaiH ketubhirAbhAMti vedikAH saalaaH| mUlA mUlAtkramaparihAnyA rahitetaramUrtayaH kramazaH // 36 hano? rajatasya mahAharinmaNigaNasya gopuradvAram / eka SaT ca syuTTai nAnAmANikyaracitAni / / 37 // dhvajamAnastaMbhAcalacatyaprAsAdagopurastUpAH / dvAdazaguNajinadaiyA maMDapasiddhArthacaityasadazokAH // 38 kozavyAsAH prathame nyuunaashcaaciirtshcturmthyaaH| bahiraMtaH sAlAMtaradaiyobhayadikka? sphATikA saalaa||39|| dvAreSu tripu daMDAn jyotiSkAn vizrati dvayoryakSAH / nAgAstadvitayasthA dvayozca kalpAmarAH pravarAH / / 4 / / madhye gopuramaMtIthyAH staMbho nabho dvirAbhAti / nartanasAlo zUnyaM sAlAstUpA nabhazcaramam / / 41 // mAnastaMbhAcopari sAlatrayamadhyagatripIThAnAm / kuMDASTakasaMyuktAzcaturthIdAH saMti caturAzam // 42 / / astravimizrA mUlAdupariSTAdvartulAzcaturdikam / mUnisthita jinavitrA hRdAbhidhAnAnyato vakSye // 43 // nadottarA ca naMdA naMdavatI naMdaghoSanAmA ca / vijayA ca vaijayaMtI jayaMtasaMjJA'parAjitAkhyA ca // 44 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 siddhAntasArAdisaMgrahe zokA supratibuddhA kumudAnyA puMDarIkanAmA ca / hRdayAnaMda mahAyAnAmA ca // 45 // SoDaza pUrNA vApI prabhaMkanAmA tataH paramaramyA / AsAM saMpadamakhilAM stotuM zakro na zaknoti // 46 // dhavalottuMga tribhUmisAle nRtyasya rAjate dve dve / vIdhyAH pArzvadvitaye dhUpaghaTau dvau ca caturAtrau // 47 // dvAtriMzatprekSaNikAnyekaikasyAM bhavati prabhubhUmyAm / ekaikaprekSaNike dvAtriMzadevakanyAH syuH // 48 // arhatpratimAkIrNAH stUpA nava nava bhavati cAbhyayaH / aMtaritAH zatasaMkhyai ratnAnAM toraNairamalaiH // 49 // bAhyAbhyaMtaradeze patriMzaddhopurAtmanAM saMti / dvArobhayabhAgasthA maMgalanidhayaH samastAstu // 50 // saMghATaka bhUgAracchatrAbdavyajanazukticAmarakalazAH / maMgalamaSTavidhaM syAdekaikasyASTazatasaMkhyAH // 51 // pratyekaM sASTazate tAH kAlamahAkAlapAMDumANavazaMkhAH / naisarpapadma piMgalanAnAratnAzca nava nidhayaH // 52 // Rtuyogya vastubhAjanadhAnyAyudha sUrya harmya vastrANi / AbharaNaratnanikarAn krameNa nidhayaH prayacchaMti // 53 // zatamakaratoraNAdyA dhUlIsAlasya bAhyabhAgAH syuH / aMtarbhAgAH sarve pratyekaM ratnatoraNazatAstu // 54 // prAcyAM dizi vijayAkhyaM dvAramapAcyAM ca vaijyNtaakhym| pratyakakubhi jayaMtaM syAdaparAjitamathodIcyAm // 55 // yadyapyasaMkhya guNitakSetraphalAstatra bhavyajIvAH syuH / jinabhakteH sthitavaMtastathApi niHzeSataH sarve // 56 // 712
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ samavazaraNa stotram | 139. saMkhyAtayojane'pi pravezanirgamayujo'tra bhavyAH syuH / aMtarmuhUrtta mAtrA jinamAhAtmyena vRddhAyAH // 57 // mithyAdRSTirabhanyo'saMjJI jIvo'tra vidyate naiva / zvAnabhyavasAya yaH saMdigdho viparyastaH // 58 // tatra na mRtyurjanma ca vidveSo na ca manmathonmAdaH / rAgAMtaka bubhukSAH pIDA ca na vidyate kApi // 59 // 1834 anuSTuptam / aMdhAH pazyaMti rUpANi zRNvaMti cadhirAH zrutim / mukAH spaSTaM vibhASate caMkramyate ca paMgavaH || 60 // AryAvRttam / yaH stutvaivaM dhyAyatiM samarasamavAjinezvaraM devam / tasyaiSa bhavati vibhavaH katipayadivAsairna saMdehaH // 61 // catvAriMzadbhavane dvAtriMzadvyaM taravimAneSu / caturadhikaviMzaticaMdrArkau siMho'tha cakravattandrAH // 62 // kartuH prazastiH / zakrAjJayA svabhaktyA dhanadevavinirmitaM samavazaraNam / vyAvarNitaM trividyAdhigaNinA viSNusenena // 63 // iti zrIviSNusenaviracitaM samavazaraNastotraM samAptam / 1' yacAnadhyAyo ' iti pATha: zreyAnavabhAti /
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayanaMdamUrisirani sarvajJastavanam / saTIka / devAH prabho ! yaM vidhinAtmazuddha ___ bhaktyAH sumeroH zikhare'bhyarSican / saMstUyase tvaM sa mayA samoda munmIlyate jJAnazA yathA me // 1 // TIkA-devA iti-gIrvANabhASayArthoccAraNamantrayastamanvayaM cANArasyA bhadrApadravyavyAkhyAnAvasare kathayati sa AdI kathyate--~-yathA he prabho ! tvAM devA vidhinAtmazudrya bhaktyAH zaktisakAzAt mumeroH zikhare. bhyarpicannasnapayan janmotsavamakAH sa vaM mayA samoda saharSa yathA syAttathA saMstUpase yathA me jJAnahazonmItyata ityanvayaH / abhipUrvaSicIt kSaraNe "hastAnI an tudAdezaH "mucAditRpagupheti" no'ntaH abhyapican iyaM kartaryuktiH / sampUrvaSTaka stutau paH so" iti stunimittasya pasyAbhAvAnnaimittikasya TasyApyabhAvaH " nimittAbhAve naimittikasyApyabhAvaH" iti nyAyAt / "tatsApyAnApyeti" karmaNi vartamAnAt kyapratyayaH / "dIrghazvagADiti " dIrghatvaM saMstUyase iti karmaNyukti / utpUrvakamIla nimeSaNe bhAce AtmanepadaM zepaM pUrvavat iyaM bhAve uktiH / atra kAvye sapta vibhaktayastistra uktayaH saMbodhanaM kriyAvizeSaNaM ca kathitAni ! graMthAMtare'Ta uktayastA api adhikArAt karyate / yathA; ekakarmA dvikarmA cAkarmA kartari karmaNi / karmakartari bhAve ca uktayo'STavidhAH smRtaaH|| 1 / /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJastavanam / aspa vyAkhyA yathA zrAddhA devAn pUjayaMti iyaM ekakarmA 1 mitro'jAM grAma nayati iyaM dvikarmA 2 devadattaH zete iyamakarmA 3 etat prakAratrayaM kartari / atha prakAratrayaM karmaNi, g2A zrAdbhardevA: pUjyane / miloga ajA grAma nIyate 5 devadattena zayyate 6 ArohaMte hastinaM hastipakAstAnArohato hastI prayukta Aroha (haye)te hastinaM stipakAn 7 varSAsu megho garjati mayUro nRtyati 8 ityaSTaprakArA uktayo jJeyAH / / 1 / / dhyAnAnukaMpAdhRtayaH pradhAno llAsisthirAH jJAnasukhakSmaM ca / sunAtha ! saMti tvayi siddhisauMdhA . ghirUDha ! kamojjhita ! vizvarucya ! // 2 // TIkA-he sunAtha ! he siddhisauMdhAdhirUddha ! he kamojjhita : he vizvarucya ! tvayi pradhAnolAsisthirAH dhyAnAnukaMpAdhRttayaH saMti vattate, na punaH jJAnasukhakSama asti ityanvayaH ! dhyAna ca anukaMpA ca dhRtizra dhyAnAnukaMpAdhRtayaH, atra kevala vizeSyaktiretarahaH kathitaH / pradhAnaM ca ullAsinI ca sthirA ca pradhAnollAsisthirAH ayaM kevalAvizeSaNaiH sa eva pradhAnAdIni dhyAnAdInAM vizeSaNAni | jJAnaM ca sukhaM ca kSamA ca jJAnamukhakSama ayaM samAhAradvaMdvaH, pUrvArddhana dvaMdvaH kathitaH / zobhanazcAsau nAthazca sunAthaH saMbuddhau munAzca ! atra prathamAtatpuruSaH kazcitaH / saudhamadhirUDhaH saudhAdhirUddhaH siddhireva saudhAdhirUDhaH siddhisaudhAvirUDhaH, atra dvitIyAtatpuruSaH / karmabhirujjhitaH, atra tRtIyAtatpuruSaH / vizvasmai rucyaH, atra caturthItatpuruSaH kthitH| paMcamItatpuruSaSaSThItatpuruSasamAsau vakSyamANazloMkapUrvAdena jJeyau // 2 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe saMsArabhItaM jagadIza ! dInaM ____ mAM rakSa rakSAkSama ! rakSaNIyam / prauDhaprasAdaM kuru saumyadRSTayA vilokaya svIyavacazca dehi // 3 // TIkA-saMsArAdrItaH saMsArabhItaH, anna paMcamIsamAsaH, jagatAmIzo jagadIzaH, atra paSTItatpuruSasamAsaH / evaM tatpuruSasamAsaH sNpuurnnH| praur3hazvAsau prasAdazca prauDha prasAdasta prauDhaprasAda, atra puMsi karmadhArayaH, sau. myA cAso dRSTizceti saumyadRSTistayeti striyAM karmidhArayaH, svIyaM ca tadvacavAta svAvayacA, ityatra lAMce kadhAramasamAsaH, evaM karmadhArayasamAsaH saMpUrNaH / he jagadIza ! he rakSAkSama 1 saMsAramIta dIne rakSaNIyaM mAM svaM rakSa prauDhaprasAdaM tvaM kuru, saubhyadRSTayA mAM vilokaya, ca punarmama svIyabaco dehi iti // 3 // vazyamANazlokena bahuvrIhisamAsaM pratipAdayantAha, nateMdra ! vidrAvitadoSa ! datta dAnA daridrA api bItadauHsthyAH / tvayA kRtA bhUridhanA anaMta-- jJAna! dviSAn sakSama ! maMkSu mAsAn // 4 // TIkA-he nateMdra ! he vidrAvittadoSa ! he anaMtajJAna ! he sakSama ! tvayA daridrA api lokA ityadhyAhAryaH dattadAnA bItadausthyA bhUridhanA dviSAn dvAdaza mAsAn yAvat ityadhyAhArya maMkSu zIghraM yathA syAttathA 1 rakSAyAM kSamo rakSAkSamaH tatsambudvau he rakSAkSama ! iti saptamo tatpuruSo'pi jnyeyH|-sNshodhkH
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJastavanam / 143 kRtA ityanvayaH / he nateMdra ! natA iMdrA yaM iti nateMdra iti dvitIyAbahubrIhiH 1 vidrAvitA dodhA yena sa vidrAvitadopastatsaMbuddhavityatra tRtIyAbahuvrIhiH 2 datta dAnaM yebhyaste dattadAnA ityatra caturthIbahutrIhiH 3 cIta dauHsthyaM yebhyaste bItadauHsthyA ityatra paMcamIbahAhiH 4 bhUri dhanaM yaSAM taM bhUridhanA ityatra SaSTIbahutrIhi: 5 anaMtaM jJAnaM yasminnaya anaMtajJAnastatsabuddhadyAvatyatra saptamIcahunnIhiH 6 saha kSamayA varttate yaH sa sakSama ityatra saha pUrveNa bahuvrIhiH 7 / dvi SaT dvipAH "pramANIsaMkhyAGkaH " iti sUtreNa kha pratyAra iti "sunyArthe saMkhyA saMkhyayA saMkhyeye baDabIhiH' samAso bhavati iti sUtreNa dvAdanArthe bahuvrIhiraSTamo bhedaH 8 iti // 4 // vakSyamANapadyena avaziSTabahuvrIhi dviguM ca pratipAdayannAha; dvivaimuktimanA dvipAdyA stava tripUjAM vidadhata trisaMdhyam / / kalyANakAnAM jina ! paMcaparvI mArAdhya bhavyaH kSiyate'STakarma // 5 // TIkA-dvau vA yo vA dvitrAH, "pramANIsaMkhyA:" iti ayaM navamo bhedaH suvArthati sUtreNa vikalpArthaH samAsaH 9 / pradhAnapadayorapi yacchabdena bahIhiH samAso bhavati yathA muktau mano yasya sa muktimanA iti dazamA bhedaH bahuvrIhiH 10 / atha dvigusamAsaH he jina 1 taba dvipAdyArikhapUjAM vidadhat kalyANakAnAM paMcaparvImArAdhya dvitraibhavairmuktimanA bhanyo aSTakarma kSipate ityandhayaH / dvayoH pAdayoH samAhAraH dvipAdI tasyA dvipAdyAH dvipAdIti "dvigo"rirakArAtattvAnnityaM DIH syAt / tripUjAM trisadhyamityAdau paMcaparvI aSTakarma ityAdau "dvigau annatAtAmyAM" vikalpena DIH anyastu sarvo napuMsaka iti vacanAccheSaM sarva svarAMta
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 siddhAntasArAdisaMgrahe F tudAdezaH, vyaMjanAta ca napuMsake jJeyaM kSipata ityatra preraNaphalavati karttayatmanepadaM aSTakarmakSayAnmuktiprAptiphalaM / vidadhadityatra vipUrvadhArAdhAtuH zatRpratyaye dvitve noMte ca aMto no lugiti nalope vivadi ta siddham // 5 // sAmyena pazyatrijagadvivekI zrayan prabho ! paMcasamityupaiti / apAsya saptabhyadhisiddhimadhye siddhaM javenopabhavAdupezam // 6 // TIkA he prabho ! sAmyena trijagat pazyan, evaM paMcasamiti zrayan saptabhi apAsya vivekI nara upabhavAn (tu) avisiddhimadhye siddha upeza yathA syAttathA javena vegana upaiti gacchatItyartha ityanvayaH / zeSaM svarAMta vyaMjanAMtaM klIce jJeyamiti vacanAt trayANAM jagatAM samAhArastrijagat paMcAnAM samitInAM samAhAraH paMcasamiti, saptAnAM bhInAM samAhAraH saptabhi ityAdI sarva kIvatvaM tataH klIM hrasvaH / anato mutrIti dvitIyAmlopaH siddhaH / adhisiddhimadhye, Izasya samIpaM upezaM vItarAgasamIpaM ityarthaH atra "vibhaktisamIpasamRddhi" ityAdisUtreNAvyayIbhAvaH / siddhInAM madhye madhye siddhirityatra " pAre madhyeMta paSTI ceti " SaSThIsamAsaH / udAharaNatraye'pi kriyAvizeSaNAt / athavA vivakSAtaH kArakANIti nyAyAdudAharaNatraye saptabhI karma vA avyayAditi vibhatInAM lopaH / AkAsaMtAvyayIbhAvasyAgrataH paMcamIvarjavibhaktinAmam syAt tadudAharaNaM upezaM iti jJeyaM paMcamIvarjana | dupabhavAni (diti ) pratyudAharaNaM ceti // 6 // bhavecchubhAyopabhavadyatheSTaM, zraye sanAtho'smi namo'stu doSAH / dUre prabhAvazca guruH sukhaM me vizvArdhya ! dhIzrIkRdupadvipAde // 7 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvatrastadhanam / 145 TIkAhe vizvAca'dhIzrIkRdupadvipAde ! bhavataH samIpamupabhavat zubhAya bhavet 1 upabhavadyatheSTaM zraye 2 upabhavadaha sanAtho'smi bhavatsamIpenAhaM svAmivAnnahamasmItyarthaH 3 upabhavanamosta : rabhavopI saMtu 5 upabhavatprabhAvo gururasti 6 ca punarupabhavadbhavatsamIpe sukhamastIsyanvayaH 7 aba anyasvarAMtavyaMjanAMtebhyaH saptavibhaktInAmanukrameNa lopasyodAharaNAni jJAtavyAni / bhavataH samIpaM upabhavat ityavyayIbhAvaH sarvavibhaktiSu drshitH| evaM paTsamAsodAharaNAni ! atha saMkSepataH paTa samAsAmAhA--vizvAya'dhIzrIkRdupadvipAde iti pade dhIca zrIzca dhIzriyau ayaM vaH, vizvena arye vizvArye iti natpuruSaH, vizvAnye ca te dhIzriyo cAyaM karmadhArayaH, vizvAdha zriyau karotIti vizvALIzrIkRt , dvayoH pAdayoH samAhAraH dvipAdIti dviguH dvipAdyAH samIpamupadvipAdi kIbe nhava: ayaM adhyayIbhAvaH vizvAya'dhIzrIkRdupadvipAdi yasya sa vizvAya'dhIzrIkRdupadvipAdi, iti bahuvrIhiH / ete saMkSepata: ghaT samAsAH kathitAH // 7 // muktvA bharva saukhyamavAptumaMgI dhImA~styajan mohamaghasya htaa| yo mucyamAnastamamA zivIyet tvatsevitAkAmyatu so'tra netH| // 8 // TIkA-bhava muktvA saukhyamabAptuM mohaM tyajan aghasya hatA tamasA munyamAnaH yo dhImAn zivIyet he netaH ! atra bhutri sa puruSaH svatsavitAkAmyatu ityanvayaH |* prAkAle ktyApratyayaH muktvA / avAptaye avAptuM :" kriyAyAM kriyArthIyAM tum" aMgamasyAstItyaMgI yathAnekasva
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisagrahe-~----~~~irani rAdina dIrghazna aMgI praannii| dhIvidyate yasyAsau dhImAn "tadasyAstyasmin / " iti matupratyayaH "kRduditanote padasya" iti talope dIrgha ca dhImAn / tyaja hAnau tyajatIti tyajan zAtpratyayaH atatote talope ca / mohaM mohanIya karma / hanaka hiMsAgatyohatIti hatA Nakta cauta (1) aghasya pApasya, "kRttaH karmaNIti" paSThI / mucyamAna ityatra muccAtorAnazU kya ato'm atootamudyaAdin (1) kena tamasA | zivaM icchet zivAyet amAvyayAt "kyaDceti" kyanpratyayaH kyani dIrgha ca, tvAM sevate ityevaM zIlasvatsevI ajAle zIle Nin tvamaprityayottarapada iti mAtAvayavasya yuSmadastvAdeze tyatsecinI bhAvastvatsevitA " bhAve svatalau " tAivayaH sa sevitAmi tvatsevitAkAmyatu " dvitIyAyAM kAmya " iti kAbhyaH / paMcabhIktvAtuminmatuzatRcaAnazakyanNintalakAmyAdInAmudAharaNAni jJeyAni // 8 // kSemeSu vRkSatsu dhanAyamAno hitaH pitevaamRtvddaapH| mama prabho ! bhavyataraM svabhRtyI- ' bhAvaM jayAnaMdamaya ! pradeyAH / / 9 // TIkA he prabho ! he jayAnaMdamaya : vRkSatsu kSemeva maMgaleSu kiMviziTheSu dhanAyamAnaH piteva hita: amRtabadurApaH bhavyataraM svabhatyAbhAvaM mama pradeyA ityanvayaH / vRkSA ivAcaraMti vRkSati "kartuH ki " vRkSaMtIti lIye zatapratyayaH teSu vRkSatsu / kSemeSu kiMviziSTaSu ghana ivAcarati ghanAyate iti ghanAyamAnaH / Ane mAte ca ? duHkhenApyate iti durApaH "duHkhakRcchAdyarthe khalda prAyayaH" / na svabhRtyaH asvabhatyaH asvabhatyasya
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJastavanam / r-romrunanummmmmwwwwwwwwin-rrr-mirmirmannmummmww.rmirrr strabhRtyabaddhavanaM iti svabhRtyobhAvastaM kRtvA ityatra abhUtatadbhAvArthe pratyayaH / atizayena bhavyamiti bhavyataramatizAyane'rthe tara pratyayaH / jayazca AnaMdazca jayAnaMdau tau prakRtI yasminniti jayAnaMdamayaH "prakRtavacane mayaT " ki napuMsake / zatRkyApakhallakipamayadpratyayodAharaNAni jJeyAni pakSe " jayAnaMda " iti sUrinAmeti // 9 // iti jayAnaMdasUriviracita vibhaktyuktisamAsakiyatpratyayodAharagarUpaM zrIsarvazastavanaM samAptam /
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpArzvanAthasamasyAstotram / zrIpArzvanAthaM tamahaM stavImi trailokyalokaM praNidhAmadhAma / sAmodamudbhAsi yadIyakIrti rAmAmukhaM dhuMvati kArtikeyaH // 1 // tairazvaghayogena vivekaseka muktAsti yA sApi jinAvartasa ! / vilokite kAMtikalatvadAsya candrodaye nRtyati cakravAkI // 2 // puraH prakIrNAni kapolapAlI__ tale tavAcche prativimbitAni | nibhAlya saMdegdhi budho janaH kiM candrasya madhye kadalIphalAni / / 3 / / yanirjitaiH paMcazeraNa cake kaTe kuThAraH kamaTe tthkaarH| akIrtinATyasya ca vAdito'laM sAmyaM kya teSAM gusadAM tvayAstu // 4 // abhavyadaurbhavyatayAGgamAjAM yeSAM tvadAsye subhage'pi dRSTe / saMtApasaMpattirudeti teSA mayaM zazI vanhikaNAn prasUte // 5 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** zrIpArzvanAthasamasyA stotram | tvaddAnalIlA dalitapratApo deva ! kuMbhastava zaktimAptum / bhRgoH patannAdamimaM tanoti ve va ThaMDa vayaM uDaM ThaH // 6 // janimahe jina ! te savanodakaiH pramarairamarezvara bhuudhre| vidaliteSu nageSu kilAbhavat upari mUlamadhastarupallavAH // 7 // rasanA stavane nayanaM cadane zravaNaM vacane va karo mahane / tava deva ! vizAM kRtinAM satataM ramate ramate ramate ramate // 8 // vizvakanAyaka kalA na hi yA tvadI kArye na yAca kavitA bhavataH stavAya / lagno na yastvayi bhavo vibhavazva sA kiM sA kiM sa kiMsa kimiti pravadanti dhIrAH // 9 // ahIze'dhastAcamupanamati jetuM ditisutaM 149 samAdAya krodhAnmaNimadhupakAMtaM kila dhanuH / adho'dho mainAka carati jagatInAtha ! samabhUt dhanuHkoTI bhRMgastadupari giristatra jalAdhiH // 10 // jagaccakraM cakre caraNaparicaryekarucinA munA tvaddAsena svamanasi samaMtAnnigamanam / tadAnyo devastvAM tulayati vibho / cedbhuvi bhavet dhanuHkoTI bhRMgastadupari gIrastatra jaladhiH // 21 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 siddhAntasArAdisaMprahe prItAM rUpavatIM satIM jina pate 'lakSmilIlAvatIM hitvA rUparasojjhitAM ramayase yanmuktisImaMtinIm / tannUnaM bhavatA'pi tIrthapatinA svetatsphuTaM nirmame yuktAyukta vicAraNA yadi bhavetsnehAya dakSaM jalam // 12 // itthaM yogIMdracetaH kamala kamala bhUrmuktikAsArahaMsaH kalyANAMkUrakaMdaH samamahimaramAmaMjarIvallarI zrIH / maMtradraSavIjaM bhuvanajanavanollAsalIlAvataMsaH zrI pArzvaH syAtsamasyAstava kusumakRtAbhyarcano'bhITayai // 13 // iti pArzvanAthasamasyA stotram |
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI guNabhadra viracitaM citrabaMdhastotram | ye tIrthastha netAraH saMtyatra vRpabhAdayaH / citrabaMdhena tAnU staumi hAriNA citrakAriNA // 1 // vRSabho vaH satAM kAMtAM vRddhi deyAdaniMditAm / bhAvayAmAsa yaH svIyAM bhAsaM damitadurnayAm // 2 // chatram / na jitastvaM jinAdhIza ! kamaSairajito varaH / rasaraktarasAraM mAM rakSaM rakSarate rataH / / 3 / / camaraM / saMbhavo vosstu saukhyAya zaMbhavaidhAnalo'bhayaH / saddharma karmamokSAya samavIdadatrayaH // 4 // bIjapUraH / nakSarIza vAdI nanadIvArthe'bhinaMdana / naMda naMda dhanAdAnanadAnAdrakSa rakSa naH // 5 // caturAraca / sumate matimanAma tvamakAma yamadruma / namasyAma imaM dhAma zamasya mahamakramaM / / 6 / /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe-- SoDazadalakamalaM / pamAbhena dhRto yena samayo nayapAvanaH / khokena kRtAmAnaH pUAjinaH sa no manaH // 7 // ___ assttdlkml| supAryo mama niHkAmaH sumatiM dadatAM prbhuH| sukhAyAzu zubhaM yena suproktamamalaM jane // 8 // ___svastikaM ! ... -- - sataH kuvalayAnaM hA viniyoriva ! vaMdya caMdrAbha te prApuH ke'mRtaM na zubhaukasaH // 9 // dhnuH| puSyAcchrIpuSpadato'yaM bhoktA mukternekshH| zaMkhakuMdeMdumuktAbho yamadhyAnAya no vapuH // 10 // . mushl| zrIkSAkastu sazrIka IDito valimirjanaH / zItalaH zItatAM neyAtkAmavanhi mama prabhuH / / 11 / / zrIvRkSaH / yojinAsasAmAna zreyase suraraMjana / taba jJAnadhanAnasa tatra siddhaM varaM rasam / / 12 // nAlikeraH / --... -- -
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 . ...... . .... citrabandhastotram / vAsupUjyaH suraiH snAtvA merau janmani yo nutaH / taM jinaM na jitaM vaMde devataryitatarpitam // 13 // nizulaM / - --. . vimala tvAmahaM cAye'naMtasanmataye jinaM / navAnaMdada vikhyAta tathyaM tava bacodhanaM // 14 / / shriikrii| anaMtajJAnasaMyukta tyaktamaMDana pAvana | namAmyanaMtanAmAnaM tvAM jinaM janmabhaMjanaM / / 15 / / hlH| dharmanAtha kuvAdIza sarvapakSakSayaMkara / rasaM pItvAtra te vAcaH pApa mokSakSiti budhaH 16 // jaM / nayazaktyoddhRto yena narakAjjanakojnayaH / zamAspadaH sa vaH zAMtiH zAMti kuryAumAzayaH // 17 / / zaktiH / . ..... kuMthunAtha kurUdbhUta kuMthumukhyadayAspada / dadasya dharmacakreza zaM nityaM mama sadyazaH // 18 // tvayAra ravisaMkAzatapasA sAdhitaH smaraH / tathAricakra cakreNa mAM bAyasva yatIzvara // 19 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 siddhAntasArAdisaMghahe zaraH / -- kaMdarpa kAlIna malevaM malajiDuvi / vivekakaMda vidyAM naH saMprayaccha prabhAdhikAm // 20 // kalazaH / hitvA mohaM ya AtmanaM tarabhAvaM babhAra tam 1 jinaM suvratakaM naumi varNasArarasArNavam // 21 // rathaH / kamalAMkaH kalAnekakalitaH kaMkaro yakaH / kaM namikaH karovekaM kasyAsmArka kalaM sakaH // 22 // kamale / pApAnmuktAva mAM deva mAdezasthira dhIvara / vadhIraM jinaM mene neme tvAM zaMkhazaMkaram // 23 // zaMkhaH / pAdasevanayA tApAnnirvRtAstava bhUmipAH / pAvahiM na kathaM kaSTAnamastubhyaM tu kaH stutaH // 24 // khaGgamuSTiH / pAhi mAM bhavato vIra ravIto'dhikasatprabha / bhaNati sammatitvena natveti mAtra satta pAH // 25 // dvAbhyAM khaDgava /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ citrbndhstotrm| 155. pAhi mAM bhavato vIra ravIto'dhikasatprabha / bhaNati sanmatitvena natveti mAtra satta pAH // 26 // murajabaMdho'pi / chtraughaakRtibhidNgnidhnaishcitrvicitraarthniiN| zrImanmagalakAriNAM supRSabhAdInAM jinAnAM stuti / yo nAghIta imAM stutiM vinayato medhAvinA saMskRtAM punAgaH kavitAM sa yAti nRpatiH svargazriyaM cAznute 27. paMcamaMgalayuktAnAM padAn vaMde jinezinAm / bhArga devAdibaMdhAnAM bhAlajityavRtezinAm // 1 // chnmbNdhH| sarvasadgaNasaMvAsaH sadAcArastvanAlapsaH / saddharmo guNabhadraH sa saMpAyAdvo mahInasaH // 2 // camare / matimaMtaM namasyAmaH malenAspRSTamuttamam / maMgalApa muni ce mahAmitradvipoH samam // 3 // cm| tarkAdyarthavizeSasArthagaNane dakSaH satAmagraNIH naMbAcchIguNabhadrakIrtiramado mohAMdhakAroplagoMH / bAlatve'gyajaDaM kaviM yatiguNazrIzaM jagurya yudhAH zubhatkIrtimamuSya kAmadamirna yoddhAdimithyAharaM // 4 // phalazaH / iti citrabaMdhastotraM samAptimagAt /
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ maharSistotram / nirvedasatvasaMvidvikasvaramudodbhuta divyazaktIn / buddhayopadhIvalata porasavikriyarddhi kSetrakriyAkalitAna stumahe maharSIn // 1 // ye, kevalAvadhimanaH paryayiNo bIjakoSThabuddhiyujaH saMmizrotRtayA bhAMta padAnusAritayA // 2 // dUrasparzanarasanaprANazravaNAvalokanasamarthAH / sadaza caturdazapUrvASTAMgamahAnimittajJAH // 3 // pratyekabuddhavAdiprajJAzravaNAtha buddhiRddhipatIn / tIvratapo'stavipakSAnaSTAdazadhA'pi tAnIDe // 4 // rogAH sarve viNmalAmarza jallakSveH sarveNApi zAmyaMti yeSAM siddhA dRSTayAsya viSatvena ye ca trAyetAM naste'STadhApyauSadhIzAH // 5 // adhyAya khilazrutArthamamalaM tarmuhUrte zramA sadvatkRtsnamadhIyate zrutamavicchinne paThato'pi ca / uccairyAnti na kaMThahAnimakhilaM lokaM ramaMte'nyato' pyaMgulyA nyasituM balAya balinastredhA'pi te saMtu naH // 6 // caraMti ghoramahadugradIptaM taM tapo ghoraguNaM triguptAH / brahmApi ye voraparAkramAya te saptadhA'pyuttapasastapaMtu // 7 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ maharSistotram | vAgdRSTI kurutoM ginAM laghuviSAvezena mRtyuM krudhA yairyukte dhRtadugdhamadhvamRtavadyatpANipAtrArpitam / syAdurbhojanamapyutasviduditA vAcAnugRrhati ye tadvattAn kRpayAsya dRgviSaghRtAdyAsrAvigaH staumi tAn // 8 // vaMde'Nimamahimalaghima garimaizyAptivazitApratIghAtaiH / prAkAmyakAmarUpitvAMtarghAdyaizca vikriyadvigatAn // 9 // na kSIyate cakribale'pi bhojite yadvataseta ? dahaH surAH / vasati yadvAni catuHkare'pi te mAMtUbhaye'kSINa mahAnasAlayAH // 10 // jaMghAzreNyagnizikhAjalada laphalapuSpavIjataMtugataiH / caraNanAmnaH svairaM carataMtha divA'stu vikriyarddhigatAn // 11 // ityanyatadbhavatapomahimoditaddhInAcArya pAThakapatIn jagadekabhartRn / dArudAzrayati kAmapi bhAvazuddhi kSipraM yayA duritapAkamapAkaroti // 12 // iti maharSistutiH saMpUrNA / 157
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIpArzvanAthastotram / * * lakSmIstotrAparanAma / (saTIkam / ) lakSmIrmahastulyasatI satI sattI pravRddhakAlo virato rato rto| jarArujAjanmahatA hatA hRtA pArzva phaNe rAmagirau girI girau // TIkA-u iti nizcayena he sAdho ! tvaM pArzva phaNe pArzvanAthasamIpa gaccha stutiM kuru / kayA? girA vANyA kRtyaa| ka ? rAmagirI naamdhyeyprvte| kIdaze pArthe : lakAmahastulyasatI kI da rtamAna stH| punaH kathaMbhUte ? satI zobhamAna / punaH bhUte pAzve ? satI zAzvate / ataH zrIpArzvanAthAt pravRddhakAlo birata: korthaH pracurakAlo gataH rato yena mahatA pArzvana jarArujApaddhatA, kiMviziSTA jarArujApat ? hattA korthaH kenApi na hatA zrIpArzvanAzvasya jineMdrasya tatyAdikaM gRhItvA binA na kenApi jarAphajApat hatA // 1 // apheyamAdha sumanA manAmanA yaH sarvadezo bhuvi nAvinA vinA / samastavijJAnamayo mayomayo pAva phayo rAmagirI girau girau||2|| TIkA-ahaM Aya prazvamaM pArzva arcaye pUjayAmi, ka 1 tathA rAmagirau 'parvate pUrvoktaprakAreNa / kathamUtoha ? sumanAH ko'rthaH AttaraudrAdrahitamanA: tcchobhncitH| punaH kathaMbhUtoha ? manAmanA korthaH manAn yat (ye)sarvajJAna na manyate te manAmanA tAn ahaM tyajJAmi tAn paMcavidhamithyAtvAn tyajityA (tyaktvA) zrIpA- jina pUjayAmi yaH pArthanAtha: sarveSu dezeSu vartate iti sarvadezaH, punaH kIdRzaH zrIpArzvanAthaH / avinA korthaH svAminA binA yasya 'pArzvanAthasya svAmi (mI) nAsti, punaH kIdRzaH pArzvaH? bhuvi pRzcivyA viSaye
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArzvanAthastotram / nI purataH pradhAnIkapuruSaH / punaH kIdRzaH pArzvaH ? samasta vijJAnamayaH ko'rthaH vizepeNa samastanavapadArthAnAM jIvAjIcAdikarUpArUpicatvAdiSu kevalajJAnena kRtvA paramAnandaiH kRtvA jAnaMtiM pazyati / punaH kIdRzaH ? mayA ko'rthaH bAhyAbhyantaralakSmyA kRtvA zobhitaH / punaH kIdRzaH 1 umayA kortha atyaMtalAvaNyakAMtisaubhAgyAdibhiH zobhayA kRtvA upalazitaH maNDita: !! 2 // vineSTa jaMtoH zaraNaM raNaM raNaM kSamAdito yaH kamaLaM maTha mtthe| narAmarArAmakrama kramaM krama pAca phaNe rAmagirauM girau girauM // 3 // dIkA-ya: pArzvanAthaH kamaThaM vineSTa zikSayAmAsa / kiviziSTaM kamaThe? maTha korthaH maThayati kutApasAnAM svAmItyarthaH / punaH kIdRzaM kamaLaM ? maThe korthaH sagada aSTamadasahitaM / kathaMbhUtaM pArzva ? kSamAdito guNataH jaMtoH zaraNaM korthaH kSamAdiguNasaMyuktAnAM prANinAM zaraNIbhUtaM / punaH kIdRzaM pAvai ? raNaM korthaH tatvArthabhASiNaM / kIdRze kamaThe ? raNa korthaH saMgrAmakAraka / punaH kIdRzaM pAca ! narAmarArAmakrama korthaH manuSyadevAnAM krIDAsthAnIyacaraNayugalaM / punaH kIdRzaM pArzvanAthaM ? krama korthaH ugravaMze utpanna ikSvAkuvaMza ityartha / punaH kIdRzaM pArzva ? krama krAmatyAgatyA kAmati bhavyAnAM hRdayAni korthaH AsannabhalyAnAM hRdayAni ulasaMti // 3 // ajJAnasatkAmalatAlatAlatA yadIyasadbhAvanatA natA ntaa| nirvANasaukhyaM sugatA gatAgatA pArzva phaNe rAmagirau girau girau / TIkA--ajJAne sati saMtaH vidyamAnA ye manorathAH kAmAH zabdAdayo dehAdikabhogAH putrakalanagRhadhanAdikA; teSAM bhogAnAM latA vallI sa ballIme(e) va Ala: anartha tasya anarthasya yo'sau tAla: korthaH sADana syAt sa kaH zrIpArzvanAthaH tena sAjhanena kRtvA tA lakSamIryeSAM narANAM pravartate ajJAna
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ .--:. ......-.-- siddhAntasArAdisaMgrahe-- satkAmalatAlatAlatA kazyate / yasya pArzvanAthasya saMbaMdhino bhaktapuruSAH zuddhabhAvena natA namrIbhUtAH santaH teSAM natAH kathyata / kodazA bhaktAH puruSAH ? natAH korthaH sarvairapi namaskRtAH sadhairloka: namaskRtAH / punaH kIdRzA bhaktAH ? suSchu atizayena nirghANasauravya gatAH 1 punaH kIdRzAH bhaktAH puruSAH ? gatAgatA; kortha: gata jJAne agataM anaSTaM yeSAM te gatAgatA jJAnasahitA ityarthaH, athavA agatA kothaH ? gataM naSTaM agataM ajJAne yeSAM te agatA jJAnasahitAH puruSAH ityarthaH, vAthavA AgatA karthaH gataM naSTaM agate ajJAne yeSAM te AgatA ajJAnarahitAH purupA ityarthaH / pArzva phaNe rAma pUrvoktaH artha iti // 4 // vivAditAzeSavidhirvidhirvidhibabhUva saviharI harI harI / trijJAnasajJAnaharoharoharo pArca phaNe rAmagirauM girau girau / / TAMkA-punaH kIdRzaH pArzvanAthaH ? vivAditAzeSaviviH kortha: vivAdinAM mA vidyaiva lakSmIstasyAH lakSmyA yaH zeSaH alpIkaraNaM tatra alpakaraNe vidhiH vyApAro yasya sa vyApAro bhavati korthaH yasya pArzvanAthasya paratrAdInAM vidyAyAM viSaye sA vidyA tucchakaraNAya vyApArI atizaktirasti / punaH kIdRzaH pArthaH ? vidhiH korthaH nija AcArat tatpara ( nijAcArAttatpara ) AcArarUpaH / puna: kAdazaH pArthaH ? vidhiH korthaH catrurvidhasaMghasya jinadharmepodyotakaga jAtaH / punaH kIdRzaH pArzvaH ? savvaharI korthaH saryANAM vina zrIpArzvanAthasya nAmasmaraNena kSayaM yAtIti savvahaH / punaH kIdRzaH pArzvaH hAraH iMdraH (I) lakSmIH / punaH hariH sUryaH, I kAmaH, punaH hariH vAyuH ete sarve I gatau dhAtA prayogAta, yAnti gacchati sevati (te) yaM pArzvanAthaM sa sAvaharIharIharI / punaH kIdRzaH pArzvanAthaH ? trijJAna: kortha; yaH pArthanAtho garbhAvatArasamaye garbhamadhye matizrutAvadhi iti trijJAnalakSaNaH / punaH kIdRzaH pArzvanAthaH ? sajJAnena virAjitaH
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArzvanAthastotram / sajAne korthaH kevalajJAnena kRtvA bhatryAnAM cittaM haratIti vijJAnasajJAnaharaH punaH kIdRzaH pArzvanAthaH ? ahaH kArthaH suSTu kevalajJAnaprakAzakaH // 5 // yadvizvalokaikaguru guruM guruM virAjitA yena varaM varaM varaM / tamAlanIlAMgabharaM bharaM bharaM pAzve phaNe rAmagirI girau girii|| dIkA-kathaMbhUtaM pArzva ? yat saMcaraNazIloM vimAzIya IdRzo vizvalokaH samastalokaH tasya lokasya eko'dvitIyo jJAnaprakAzakaH guruH zrIpArzvanAthaH taM pArzvanAtha / punaH kIdRzaM pArzvanAthaM? guru gurutaraM gariSTaM / punaH kIdRzaM pArzvanArtha gure vAcaspati vAgIzaM / puna: kiMviziSTa pArzvanAthaM ? bharaM kortha: poSaka jagatpoSaka / punaH kIdRzaM pArzvanAthaM? bhara korthaH bhAtati bharaH vanhirUpaHta bharaM kAMtitejavAn ityarthaH / punaH kiMviziSTa tamAlanIlAMgabharaM tamAlanIla aMgaM tamAlacannIlaM aMgaM bibharti dhArayatIti tamAlanIlogabharaH / punaH kaudarza pArzva ? viraajit:(t)| punaH kIdRzaM pAthai ? baraM. 'muktilada yA varaM zIle svamAtra / punaH kIdA pArzva ? baraM nijopAjatatatvajJAnasya vibhAgaM svabhaktenu dadAtIti varaM, para tu mUkakevalinAM tatvajJAnaM na dadAti, mUkakevalI kArthaH ? yAvat dhvani na ubAlati tAvanmUkakevalI kathyate // 6|| saMrakSito digbhuvanaM vanaM vanaM virAjitA yeSu diva dive divaiH / pAdadaye nUtasurAsurAH surAH pAca phaNe rAmagirI girI girauM // 7 // TokA-yasya pArzvanAthasya digbhuvanaM dizA eva bhuvanaM asti, punaH vanaM jalakArya, puna: banaM banaspatikAya eSAM trayANAM zrIpArzvanAthaH saMrakSati rakSA karoti / punaH yasya pArzvanAthasya pAdadvaye nUtAH stutikAraH puruSAH surA'murA vartate, punaH surAH muTu virAjate yeSu nUtanurAmureghu, virAjitAH ka? zrIpArzvanAthacaraNaviSiye zobhamAnA babhUva ye ke divA svarge narAtu Agacchat yasya pArzvanAthasya pAdadvaye I kAmaH vo varuNaH A viSNu I lakSmIzca pattaite punaH rA utkRSTo divA prakAzaM bruvanti // 7 // 11
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 rarAja nityaM sakalAkalA kalA mamAratRSNo vRjino jino jino / saMhArapUjyaM nRpabhA sabhA sabhA pArzva phaNe rAmagirI girau girau // 8 // siddhAntasArAdisaMprahe ta ww TIkA - yatra pArzvanAthe aM brahma rarAjate zobhate / punaH yatra pArzvanAthe sakalAkalA jJAnAdikakalA rarAjate zobhate / punaH kalA kIdRzI zobhate ! dvAsaptatimanojJakalA zobhate, kathaMbhUtaH pArzvanAthaH 1 amAratRSNaH korthaH niSkAmaH kAmarahitaH / punaH kathaMbhUtaH pArzvaH ? avRjinaH niHpAH / punaH ka thaMbhUtaH pArzva: jino korthaH karmajItanasamarthaH dvidhAratnatrayaiH / punaH kIdRzaH pArzvaH ? jina jinAn gaNadharAdIn devAdIn yaH pArzvaH sa avatIti [ArAdhayatIti ] sa jina: / punaH kIdRzaH pArzvanAtha: sabhA korthaH yasya pArzvanAthasya sabhA pUjyA babhUtra kaiH saMhArAH devAH AbharaNaiH saha bhUSitaiH devaiH taiH devaiH pUjyaM yasya pArzvasya sabhA, sA sabhA punaH kIdRzI ? sabhA [tRSabhA ] korthaH amaradevAnAmamarendrANAM mukudaratnatejasA kRtvA ca punA ratnamathasamavazaraNasya kAMvyA kRtvA zobhitA sabhA sA sabhA // 8 // zArdUlavikrIDitachaMdaH / tarphe vyAkaraNe ca nATakacaye kAvyAkule kauzale vikhyAto vipadmanaMdimuni pastatvasya kopaM nidhiH / gaMbhiraM yamakASTakaM paThati yaH saMstUyasA labhyate zrIpadmaprabhadevanirmitamidaM stotraM jaganmaMgalaM // 9 // TIkA - yaH pumAn idaM pArzvanAthasya stotraM parati yaH puruSaH saMstUyasA kRtyA saMstavena kRtvA tatvasya ko nidhiH labhyate / kathaMbhUtaM stotra zrIpaprabhadevamuninA nirmitaM niSpAditaM / punaH kIdRzaM stomaM jagajaMgalaM trailokya maMgaladAyakaM / punaH kIdRzaM stotraM yamakASTakaM gaMbhIra korbhaH tatyAdikena svAtmAparasvarUpeNa bhartitA atraiva muvi pRthivyAM viSaye dvIpa
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArzvanAthastotram | 163 manaMdimuniyo vikhyAto babhruva / ka ? tarkazAstre na kevalaM tarphe cAnyat dhyAkaraNe'pi vikhyAto'bhUt / punaH nATakacaye samUhe nATakazAstrasamUhe, punaH kAvyAkule kauzale korthaH mahatanavarasaiH saha kAvyaiH samUhaiH kauzale pravINacature ataH kAraNAt padmanaMdimuniH muvi pRthivyAM vikhyAto'bhUt // 9 // iti zrIpadmanaMdimuniviracitaM zrI pArzvanAthastotraM TIkAsahitaM saMpUrNam / --- ** asya stotrasya dazarA-mazarAkhyA ekaiva presa-pustikA saMprAptA mA tu 'bAbU jugala kizorajI' ityeteH saMzodhitApyatIvAzuddhA TIkApi vilakSaNA bhASA sAhitya pApya zuddhA jJAyate zabdAnAmarthamapi pUrNatayA na prakAzayati / stotramidaM padmaprabhadevanirmitamabhAti / asya saMzodhane yo mama pramAdaH sa -kSantabhyaH pAThakaiH / -- saMzodhakaH / +
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAthastotram / ( yakSarI nemijinstutiH|) manonAn namonena nunnamannAmimAnanaM / nemanAmAnamanama muninAminamAnuma // 1 // namAmAnAmanimnAna mAmAnAnAmanAminA / nAmine nAminAmome naminane name namaH // 2 // mane nAnAminaM nAma nAnAnimnamamAnane / nanumemimamonenA momAnAmAnamantrimA // 3 // misamanmanamAmAnimAninImAnanonmanA / mAnAnAmImananemI manomanimamAninAM // 4 // manomunimnanaM nUnaM munamanmAnanonanaM / nuname nomunAnemi nanAmnonanamAmanu // 5 // nonamunmAnamAnena munInenamamAnanaM / mInAnaminamabhemI manUnAM nAmimImamAM // 6 // muniname nemi nAnAM nimAne nemimAninAM / neminAmA namAnAnA manomAna mama numa // 7 // nemInamananaM nemi namana neminAnanaM / nemi nAmno namAnnAna mAnAnUna namImamaH // 8 //
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ neminAthastotram | iti stutighe ( 1 ) purataH paThate neme nijacyaM janayugmasiddhiM / zrIvarddhamAnodayazAlinaste syuH siddhilabdhAparibhogayeppA // 9 // iti neminAthastotraM saMpUrNam // * bhasya saMzodhanaM kApI-TUkApIrUpaM / 165
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbhAnukIrtiviracita zaMkhadevASTakam / zatamakhazatavandho mokSakAntAbhinanyo dalitamadanacApaH prAptakaivalyarUpaH / kumatavanakuThAraH zaMkharatnAvatAraH tribhuvananutadevaH pAtu mAM zaMkhadevaH // 1 // abhimataphalarUpo vizvalokapradIpa stuhinagaganamUrtiH sphArakalyArakIrtiH / sukRtajanasavAso mokSalakSmI vilAsaH tribhuvananutadevaH pAtu mAM zaMkhadevaH // 2 / / agaNitamahimezo jAnavodhopadezaH sahajaparamakAyaH prAptanirvANamehaH / adhigataparamArtho jJAnasajJAnatIrthaH tribhuvananutadevaH pAtu mAM zaMkhadevaH // 3 // guNamaNigaNadhAro bhavyabhAgyAvatAro vibudhavanavasantI mokSalakSmIkAntaH / tyajatamalakalaMko dhautasaMsArapaMkaH tribhuvananutadevaH pAtu mAM zaMkhadevaH // 4 // divijamanujapUjyastyaktasAmrAjyarAjyo vRjinanikaranAzaH srvtttvprkaashH|
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaikhadevASTakam | pariNatasukharUpo nirjitaH kAlakUpatribhuvananutadevaH pAtu mAM zaMkhadevaH // 5 // vigatajananadoSaH bhAgaviNa samavazaraNanAtha jainamArge sutIrthaH / gaNadharanutarAjaH koTivAlArka teja stribhuvana nutadevaH pAtu mAM zaMkhadevaH || 6 || jitamanasijarUpaH karmanirmUlakopaH vinayavanajabhAnuH vAMchitaH kAmadhenuH / kuvalayavanamitro bhAratIlolanetra tribhuvana nutadevaH pAtu mAM zaMkhadevaH // 7 // jinapada kamalAlijainabhUte pikAli muni patimunicandro ziSya rAjendracandraH / sakalavimalasUktirmAnukIrtiprayuktitribhuvananutadevaH mAtu mAM zaMkhadevaH // 8 // iti zaMkhadevASTakam / 167
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI yogIndradeva viracitaM nijAtmASTakam | Ni telokaca kAhicasayaNamiyA je jigiMdA ya siddhA aur gaMthatyasasthA gamagamiyamaNA uvajjhAyamUrisAhU | sacce suddhaNiyAdaM aNusaraNaguNA yokskhasaMpatitammA sohaM jhAmi NicaM paramapayagao vivviyappo Niyappo // 1 // Nisso NivvANamaMgo Niruci vibho kilo NikkalaMko avyAbAho aNato agurugalaghugopAyimajjhAvasANo / sambhAvasthA sayaMbhU gayayayaDimalo sAsao savvakArla sohaM jhAmi NicaM paramaprayamao Nitriyappo vippo // 2 // ekko saNNANapiNDo vimalaNahaNiho uDDagAmI sahAo Nico vArayataca parasarasaNiho ghitadehappamANo / siddho suddhaM saruo ciduparamaguNo akkhao jo girakkho sohaM jhAyemi NicaM paramapayagao Nibviyappo yipyo || 3 || joINa jhANagammo paramasuma ho kammaNokammamuko kAyAkAro akAo kalikalasamalAlecacatto pavitto / samatAIguNAGko galiyaihaparAsANubadho visuddho sohaM jhAmi NicaM paramapayagao Nivtriyappo yippo // 4 // gotthiSNapuMso Nirayisaya suhAlIyamANo samANo Niso nivvisAo maNatrayaNa samAraMbha saMmaMdha cuko /
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arrrrrrrruar-n.s.inmom.in-rinaamana -rrrrnnnnrn nijAtmASTakam / 162, loyAloyappayAso avilayaNilayo Nibbiseso girIso so'haM jhAyemi micaM paramapayagaogijiyappo nniypo||5|| nAdAsaMkhappaeso samayamuvagao gaMtamokkhAvaThANA chuttiNhAtIdabhAvo bhavabhayaNabhayo baMdhamutto amutto| avvatto NANagejjo jaramaraNacudo jo paraM bArUo sosAyalimi, pAgajAbidhiko nidhrto||6|| savaNNavaNNagaMdhAiyaravirahiyo Nimmamo NibiAro rUvAtIdassarUo sylvimlsdssnnnnnnaannviio| ihANiTTappayoyA suhaasuhaviyapyA sayA bhAvabhUo sohaM jhAyami NiccaM paramapayagao Nibdhiyappo nniyppo||7|| rUve piMDe payatthe Na kalaparicaye joyivideNa pAde ___ atthe gathe Na matthe Na karaNakiriyA NAvare maMgacAre / sANaMdANaMdarUo aNumahasususaMveyaNAbhAvapucco sohaM jhAyami NicaM paramapayagI Nibiyappo nniyppo|| iti yogIndradeva viracina nijAtmASTaka samAlam /
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ amitigatyAcAryakRtaH sAmAyikapAThaH / ekadvitrihapIkaprabhRtayo ye paMcadhAvasthitA jIvAH saMcaratA mayA dazadizazcittapramAdAtmanA / te dhvastA yadi loTitA vighaTitAH saMvahitA moTitA __ mAmAlocanamocinA jina ! tadA mithyA'stu me duSkRtaM // 1 // arhazaktiparAyaNasya vizadaM jaina vaco'bhyasyato nirjivasya parApavAdavadane zaktasya satkInane / cAritrodyatacetasaH kSapayataH kopAdi vidveSiNo devA'dhyAtmasamAhitasya sakalAH sapyatu me vAsarAH // 2 // AlasyAkulitena mUhamanasA sanmArganinAzinA __ lobhakrodhamadapramAdamadanadveSAdidigdhAtmanA / yaddevAcaritaM viruddhamadhiyA cAritrazuddharmayA mithyAduSkRtamastu bho jinapate ! taccatprasAdena me // 3 // jIvAjIvapadArthatatvaviduSo baMdhAzravau saMdhataH zazvatsaMvaranirjare vidadhato muktizriyaM kakSitaH dehAdeH paramAtmatatvamamalaM meM pazyatastatvato dharmadhyAnasamAdhizuddhamanasaH kAlaH prayAtu prabho! / / 4 // kaSAyamadanirjayaH sakalasaMganirmuktatA caritraparamodyamo jananaduHkhato bhIrutA /
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyikA : munIndrapadasevanA jinavacorucistyAgitA _hRSIkaharinigraho nikaTanivRterjAyate // 5 // vidviSTe cA prazabhavati vA bAMdhave vA ripo vA mUkhoMghe vA budhasadasi kA pattane vA vane vA / saMpattI vA mama vipadi vA jIvite vA mRtau vA kAlo deva ! prajatu sakalaH kurvatastulyavRttiM // 6 // sukhe vA duHkhe cA vyasanajanake vA suhRdi vA gRhe vAraNye vA kanakanikara vA dRpadi vaa| priye vA'niSTe vA mama samadhiyo yAMtu divasA dadhAnasya khAte tava jinapate ! vAkyamanaghaM // 7 // ye kArya racayaMti niMdyamadhamAsne yAti nidyAM gati ye baMdya racayanti baMdyamatayaste yAMti baMdyAM punaH / UrdhvaM yAti sudhAgRhUM vidadhataH kUpa khanaMtastvadhaH / kurvantIti vibudhya pApavimukhA dhamma sadA kovidAH / / 8 / / ceSTAzcittazarIrabAdhanakarIH kurvati cine'dhamAH saukhyaM yasya cikIrSavo'kSavazagA lokadvayadhvaMsinIH / kAyo yatra vizIryate sazatadhA megho yathA-zArada statrAmI ta ! kurvane kimadhiyaH pAyodyama sarvadA // 9 // kAMteyaM tanubhUrayaM suhRdayaM mAteyameSA svasA jAno'yaM ripureSa pasanamidaM sabhedametadvanaM / eSA yAvadudeti buddhiradhamA saMsArasaMvarddhinI tAvaracchati nirviti yata! kuto duHkhadumacchedinIM // 10 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 siddhAntasArAdisaMgrahe nAhaM kasyacidasmi kazcana na me bhAvaH paro vidyate muktvAtmAnamapAstakarmmasamitiM jJAnekSaNAlaMkRtiM / yasyaiSA matirasti cetasi sadA jJAtAtmatacca sthitebaMdhastasya na bhuvanaM sAMsArika baMdhanaiH // 11 // citropAyavivarddhito'pi na nijo deho'pi yatrAtmano ----. bhAvAH putrakalatramitratanayA jAmAtRtAtAdayaH / tatra svaM nijapUrvyakarmavazagAH keSAM bhavati sphuTa vijJAyeti manISiNA nijamatiH kAryA sadAtmasthitA ||12|| durmadocchritakarmazailadalane yo durnivAraH paviH poto dustaratira yA sarvA yo niHzeSazarIrirakSaNavidhau zazvatpitevAdRtaH sarvajJena niveditaH sa bhavato dharmaH sadA pAtu naH // 13 // yanmAtrApadavAkyavAcyavikalaM kiMcanmayA bhASitaM sAvAlA sakapAyadarpaviSaya vyAmoha saktAtmanaH 1 / vAgdevI jinavaRpadmanilayA tanme kSamitvAkhilaM dattvA jJAnavizuddhimUrjitatamAM deyAdiniMdyapadaM // 14 // niHsArA bhayadAyino'sukhakarA bhogAH sadA nazvarA niMdyasthAnabhavArtibhAvajanakA vidyAvidAM niMditAH / nethaM citatospi me ta ! matirvyAvarttate bhogataH kaM pRcchAmi kamAzrayAmi kama mUDhaH prapadye vidhi // 15 // mohadhyAMtamanekadopajanakaM me bhasituM dIpakA bulkIrNAvica kIlitAvica hRdi smRtAvivendrArcitau
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika pAThaH / AzliSTAviva viditAviva sadA pAdau nikhAtAviva stheyAstAM likhitAvivAghadahanau vAvivAhastava ||16|| saMyogena duraMtakalmaSabhuvA duHkhaM na ki prAyito yena tvaM bhavakAnane mRtijarAcyAghrabajAdhyAsite / saMgastena na jAyate tava yathA svapnepi duSTAtmanA kiMcitkarma tathA kurupa huiye kRtvA manonizcalaM / / 17 / / durgadhena malImasena vapupA svargApavargazriyaH / / sAdhyaMte sukhakAraNA yadi tadA saMpadyate kA kSatiH / nirmAlyena vigarhitena sukhadaM ratnaM yadi prApyate lAbhaH kana na manyate bata! tadA lokasthiti jAnatA // 18 // mRtyutpattiviyogasaMgamabhayavyAdhyAdhizokAdayaH sUdyate jinazAsanena sahasA saMsAravicchedinA ! sUryeNeva samastalocanapathapradhvaMsabaddhodayA hunyate timirotkarAH mukhaharA nakSatravikSepiNA // 19 // citrAraMbhapracayanaparA sarvadA lokayAtrA yasya svAMta sphurati na munemuSNAtI muktiyAtrAH kRtvAtmAnaM sthirataramasAvAtmatatvapracAre kSiptvAzeSa kalilanicayaM brahmasana prayAti // 20 // no vRddhA na vicakSaNA na bhunayo na jJAnino nA'dhamA nomUrA na vibhIravo na pazo na svargiko nAMDajAH / tyajyate zamavartinetra sakalA lokatrayacyApinA durvAreNa manobhavena nayatA havAMgino vazyatAM // 21 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 . siddhAntasArAdisaMgrahe-- zazvaddaHsahaduHkhadAnacaturo vairI manobhUrayaM dhyAnenaiva niyamyate na tapasA saMgena na jJAninAM / dehAtmanyatirekabodhajanitaM svAbhAvika nizcalaM vairAgyaM paramaM vihAya zanilA nirvANAnakSama / 22 / / kA kAlo mama ko'dhanA bhavamahaM vatta kartha sAMgata ___kiM kAtra hitaM paratra mama kiM kiM me nijaM ki paraM / itthaM sarca vicAraNAvirahitA dUrIkRtAtmatriyA ___ janmAbhodhivivArtipAtanaparAH kurcati savvAH kriyaaH||23|| yeSAM kAnanamAlaya zazadharo dIpastamacchedako bhaizyaM bhojanamuttamaM vasumatI zayyA dishstvaaNvrN| saMtoSAmRtapAnapuSTacapuSo nidhUya karmANi te dhanyA yAMti nivAsamastavipadaM dInadurApaM paraiH // 24 // mAtA me mama gahinI.mama gRha me bAMdhavA meM'majA stAto me mama saMpado mama sukhaM me sajjanA me jnaaH| itthaM ghoramamattvatAmasavazavyastAvabodhasthitiH zarmAdhAnavidhAnataH svahitataH prANI sanIzrasyate // 25 // vikhyAtau sahacAritAparigatAvAjanmano yo sthirauM yatrA'vAryarayau parasparamimA vishlipyto'gaaNginii| khedastatra manISiNAM nanu kathaM bAhye vimukte sati jJAttIha vimucyatAmanudina vizleSazokavyathAM / / 26 / / tiyacastuNaparNalabdhadhRtayaH sRSTAH sthalIzAyina citAnaMtaralabdhabhogavibhavA devAH samaM bhogibhiH /
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaayikpaatthH| matyAnAM vidhinA viruddhamanasA vRttiH kRtA sA punaH kaSTaM dharmayazaHsukhAni sahasA yA sUdate ciMtitA // 27 // bhajasi dibijayopA yAsi pAtAlamaMga bhRmasi dharaNipUSTuM lipasyase svAMtalakSmIH / amilapasi vizuddhAM vyApinI kIrtikAMtAM prazamamukhasukhAdhi gAise tvaM na jAtu // 28 // bhoktaM mominitavinI sukhamadhazcitAM panIpatsyase prApta rAjyamananyalabhyavibhavaM kSoNI canIkasyase / landhuM manmathamaMtharAH suravadhunIkaM canIskadyase re bhrAMtyA jhamRtopamaM jinavacastvaM nApanIpadyase // 29 // bhIme manmathalubdhake bahuvidhavyAdhyAdhidIrghadrame raudrAraMbhahapIkapAsikagaNe mRjadbhutaNadvipi / mA svaM cittakuraMgajanmagahane jAtu bhramI Izvara ? prAptaM brahmapadaM durApamaparairyadyasti vAMchA tava // 30 // vyasananihatirjJAnoyuktirguNojvalasaMgataH karaNa vijitirjanmatrastiH kaSAyanirAkRtiH / jinamatatiH saMgatyakistapazcaraNAdhyAna . taritumanamo janmAMbhodhi bhavaMtu jinendra ! me // 31 // citravyAcA viSayasukha taNAsvAdanAzaktacittA . nisalo janahariNamaNAH sarcataH saMcaradbhiH / khAdyate yatra gadhI bhavamaraNajarAsvApadairbhImarUpai samAvasyA ke kumbho bhavagahanavane duHkhadAvAgnitate // 32 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgraha na vaidyA na putrA na viprA na zakA na kAMtA na mAtA na bhRtyA na bhUpAH / yamAliMgitaM rakSituM saMti kA viciMtyeti kArya nijaM kAryamAryaiH / / 33 / / vicitrarupAyaiH sadA pAlyamAnaH __svakIyo na dehaH samaM yatra yAti / kathaM bAhyabhUtAni vittAni tatra prabuddhati kRpto na kuvAri mohaH // 34 // ziSTe duSTe sadasi vipine kAMcane loSThavarge saukhye duHkhe zuni nakhare saMga me yo viyoge / zazvaddhIro bhavati sadRzo dveSagagavyapoDhaH prauDhA strIva pRthitamahamastaptasiddhiH karasthA // 35 / / abhyastAkSakaSAyavairivijayA vizvastalokakriyA bAhyAbhyetarasaMgamAMzaviA khAH kRtvAtmavazyaM manaH / ye zreSThaM bhavabhogadehaviSayaM gagyamadhyAsate te gacchati zivAlayaM vikalilA labdhvA samAdhi budhAH // 36 // saMghastasya na sAdhana na gugyo no lokapUjAparA no yogyastRNakASThazailadharaNISaSThe kRtaH saMstaraH / kAtmaiva vibuddhayatAmayamalastasyAtmataccasthiro jAnAno jaladugdhayogvimidAM dehAtmanoH sarvadA // 37 / / vigalitaviSayaH svaM rizta budhyate yaH pathikamiva zarIre nitymaatmaanmaatmaa|
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyikapAThaH / viSamabhavapayodhi lIlayA laMghavivA pazupadamika sadyo yAtyasau mokSalakSmIM // 38 // bAhya saukhyaM viSayajanitaM mucyate yo duraMta stheyaM svasthaM nirUpamamasau saukhyamApnoti pUtaM / yo'nyairjanyazrutivirataye karNayugmaM vidhatte tasya cchanno bhavati niyataH karNamadhyepi ghoSaH // 39 // saMyogena vicitraduHkhakaraNe dakSeNa saMpAditA mAtmIyAM sakalatra putra suhRdaM yo manyate saMpadaM / nAnApAyasamRddhivarddhanaparAM manye RgopArjitAM lakSmImeSa nirAkRtAmitigatirjJAccA nijAM tuSyati // 40 // yatpazyAmi kalevaraM bahuvidhavyApArajalpodyataM tanme kiMcidacetanaM na kurute mitrasya vA vidviSaH / AtmA yaH sukhaduHkhakarmmajanako nA'sau mayA dRzyate kasyAhaM cata! sarvasaMga vikalastupyAni rUpyAmi ca // 41 // star zarIrakamidaM yannAzyate zatruNA sArdhaM tena vicetanena mama no kApyasti saMbaMdhatA / saMbaMdha mama yena zazvadacalo nAtmA sa vidhvaMsate na kApIti vidhIyate matimatA vidveSarAgodayaH // 42 // ekatrA'pi kalevare sthitidhiyA karmANi kurvvatA gurcI duHkhaparaMparAnuparatA yatrAtmanA labhyate / tatra sthApayatA vinaSTamamatAM vistAregI saMpadaM kA zakreNa nRpezvareNa hariNA na prApyate kathyatAM // 43 // 12 177 w
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgraha ye bhAvAH parivardhitA vidadhate kAyopakAraM puna ste saMsArapayodhimajjanaparA jIvApakAraM sadA / jIvAnugrahakAriNo vidadhate kAyApakAraM puna nizcityeti vimucyate'naghadhiyA kAyopakAri tridhA // 44 // AtmA jJAnI paramamamalaM jJAnamAsevyamAnaH kAyojJAnI vitagati punaqaramajJAnameva / sarvatredaM jagati viditaM dIyate vidyamAnaM kazcityAgI na hi khakusuma vApi kasyApi datte // 45 // kAMkSataH sukhamAtmano'navamitaM hiMsAparakarmabhiH duHkhodrekamapAstasaMgadhipagAH kurvati vikAminaH / vAdhAM kiM na vivarddhayati vividhaiH kaMTayanaiH kuSTinaH sAgAvayavopamardanaparaH kharjakaSAkAMkSigaH // 46 // vyApAra parimucya sarvamaparaM ratnatrayaM nirmala kurvANo bhRzamAtmanaH suhRdasAvAtmapravRtto'nyathA / vairI duHsahajanmaguptibhavane kSiptvA sadA yastai ya tyAlocyeti sa tatra janmacakitaH kAyaH sthiraH kovidaH47 bhRDhaH saMpadaviSThito na vipaI saMpattiviminI dubArAM janamardanImupayatImAtmAtmanaH pazyati / vRkSavyAghratarakSupanagamAnyAdhAdibhiH saMkulaM kakSaM vRkSagatA hutAzanazikhAM praployantImitra // 18 // AtmAtmAnamazeSavAhyavikalaM jyAlokayannAtmanA duSprApA paramAtmatAmanupamAmApadyate nizcitaM / nakhara / 5 vandiyaha / 3 pADayAte /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika pAThaH AtmAnaM dhanarUDhakIcakacayaH kiM gharSayAtmanA vanhitvaM pratipadyate na tarasA durvAratejomayaM / / 49 // vyAsakto nijakAya kAryakaraNe yaH sarvvadA yAyate mahAtmA sa kadAcanApi kurute nAtmIyakAryodyamaM / durvAreNa narezvareNa mahati svArthe haThAyojite bhItAtmA na kathaMcanA'pi tanute kArya svakIyaM janaH // 50 // ~~~ ra lakSmIkIrtikalAkalA palalanA saubhAgyabhogyodayA styajyante sphuTamAtmaneha sakalA etaiH satAmarjitaiH / janmAMbhodhinimajJikarmajanakaiH kiM sAdhyate kAMkSitaM yatkRttvA parimucyate na sudhiyastatrAdaraM kurvvate // 51 // yA [pa] deyavicAraNA'sti na yato na zreyasAmAgamo vairAgyaM na na karmmaparvvatabhidA nApyAtmatattvasthitiH / tatkArya na kadAcanApi sudhiyaH svArthodyatAH kurvvate zIta jAtu nunutsavo na zikhinaM vidhyApayaMte budhAH // 52 // kAmakrodhaviSAda matsaramada dveyazramAdAdibhiH zuddhadhyAna vivRddhikArimanasaH stheyaM yataH kSipyate / kAThinyaM paritApadAnacaturairhemo hutAzairiva tyAjyA dhyAna vidhAyibhistata ime kAmAdayo dUrataH ||53|| vyAvRtyendriyagocaro rugaddane lolaM cariSNuM ciraM durvAraM hRdayodare sthirataraM kRttvA manomarkaTaM dhyAnaM dhyAyati muktaye zra marnirmuktabhoga ho nopAyena vinA kRtA hi vidhayaH siddhiM labhate dhruvaM // 54 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..vvvvvvvvvvvvvvy 187 siddhAntasArAdisaMgrahecaMdAgrahatArakAprabhRtayo yasya vyapAye'khilA jAyate suvanaprakAzakuzalA dhvAMtapratAnopamAH / yadvijJAnamayaprakAzavizadaM yaddhacAyate yogibhi stattatvaM pariciMtanIyamamalaM dehasthitaM nikSilaM // 55 // majyaMtetyazarIramaMdimidaM ? mRtyudvipendraH kSaNA dityuccAsamiSeNa mAnasabahiniggatya nirgatya kiM / pazyaMtaM na nirIkSase'ticakitaM tassAgatiM cetanA vayanAmaraceSTitAni kuruSe nidharmakAMdyamaM // 56 // kariSyAmIdaM kRtamidamidaM kRtyamadhunA karomIti vyagraM nayasi sakalaM kaalmphlN| sadA rAgadveSapracayanapara svArthavimukhaM na jainevikRttve vacasi ramase nivRtikare // 57 // kuvANopi niraMtarAmanudinaM bAdhAM viruddhakriyAM dharmAropitamAnasaina rucibhirvyApadyate kazcana / tharmAyodhiyaH parasparabhime niti niSkAraNaM yattaddharmamapAsya nAsti bhuvane rakSAkaraM dehinAM / / 58 // nAnAraMbhaparAyaNairnaravararAvarya yastyajyate duHprApyo'pi parigrahastuNamiva prANaprayANe punaH / AdAveva vimuMca duHkhajanakaM tatvaM vidhA dUrata zveto maskarimodakavyasikaraM hAsyAspadaM mA vyadhAH // 59|| khAbhiprAyavazAdvibhinnagatayo ye bhrAtRputrAdayastAMstvaM bhIlayituM karoSi satataM cicaprayAsaM vRthA
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ .AAAAAAAAAAAA sAmAyikapAThaH / gacchaMtaH paramANayo daza dizaH kalpAtayAta ritAH __ zakyate na kadAcanApi puruSairekatra kartuM ca // 60 // bhojabhojamapAkRtA hRdaya ! ye bhogAstvayA'nekadhA tAstvaM kAMkSasi kiM punaH punaraho tabA'gninikSeSiNaH / vRtisteSu kadAcidasti tava no tRSNodayaM vibhrato deze citramarIcisaMcayaktei vallI kuto jAyate / / 61 // zUro'haM zubhadhIrahaM paTurahaM sarvAdhikazrIrahaM mAnyo'haM guNavAnahaM vibhurahaM puMsAmahamagrIH / ityAtmannapahAya duSkRtakarI tvaM sarvathA kalpanAM zazvaddhayAya tadAtmatatvamamalaM naiHzreyasI zrIryataH // 62 // dhRtavividhakaSAyagraMthaliMgavyavasthaM yadi yatinikuruvaM jAyate karmariktaM / bhavati nanu tadAnIM siMhapotA'vidArya ? __ zazakanalakAne hastiyUyaM praviSTaM // 63 // kaSTaM vaMcanakAriNISvapi sadA nArISu vRSNA parAH zammAzAM na kadAcanApi kudhiyo mantrI vipazyorAyA / muMcate mRgatRSNakASviva mRgAH pAnIyakAMnA yato dhita mohamanarthadAnakuzala puMsAmavAryodayaM // 64 // pApA'nohasaMkule bhavabane duHkhAdibhirdurgame thairajJAnavazaH kaSAyaviparyastvaM pIDito'nekadhA / re tAn jJAnamupetya pUtamadhunA vizvaMsayA'zeSato vidvAMso na parityajati samaye zatrUnavhatvA sphuTaM / / 65 / /
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 siddhAntasArAdisaMprahe asimasikRSi vidyAzilpivANijyAyoge - stanudhanasutahetoH karma yAdakaroSi / sakRdapi yadi tAha saMyamArthaM vidhatse sukhamamalamanaMtaM kiM tadA nAnuvelaM // 66 // sukhajananapaTUnAM pAvanAnAM guNAnaH bhavati sapadi karttA sarvvaloko paristhaH / tridazaziva rimRrdhA'dhiSThitasyeha puMsaH svayamavaniradhastAjjAyate nAkhilA kiM || 67 // dinakarakarajAle raupyamuSNancamidoH surazikhariNi jAtu prApyate jaMgamavaM / na punariha kadAcida ghorasaMsAracake sphuTamasukhanidhAne zrAmyatA zarmma puMsA || 68 || kAryaiH karmmavinirmitairbahuvidhaiH sthUlANudIrghAdibhi nAtmA yAti kadAcanApi vikRti saMbaMdhyamAnaH sphuTaM / raktAraktasitAsitAdivasarAveSTamAno'pi kiM raktArakta sitAsitAdiguNitAmApadyate vigrahaH // 69 // gauro rUpadharo dRDhaH paridRddhaH sthUlaH kRzaH karkazo gIvANI manujaH pazurnarakabhUH SaMDhaH pumAnaMganA / mithyAtvaM vidadhAsi kalpanamidaM mRDho'vibudhyAtmano nityaM jJAnamayasvabhAvamamalaM sarvvavyapAyacyutaM // 70 // sarvvAraMbhakaSAyasaMgarahitaM zuddhopayogodyataM tadrUpaM paramAtmano vikalilaM bAhyavyapekSA'tigaM /
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyikapAThaH / 183 taniHzreyasakAraNAya hRdaye kArya sadA nAparaM ___ kRtyaM kApi cikIrSavo na sudhiyaH kurvati tadhvaMsakaM // 71 // yo jAgarti zarIrakAryakaraNe vRttI vidhatte yato heyAdeganivArazUnyaharale nAmaniyApAgalau / khArtha landhumanA vimuMcatu tataH zazvaccharIrAdaraM kAryasya pratibaMdhake na yatate niSpattikAmaH sudhIH // 72 // bhItaM muMnati nAMtako gataghRNo bhaipIdvathA mA tataH saukhyaM jAtu na labhyate'milapitaM tvaM mAmilApIridaM / atyAgacchati zocitaM na vigataM zoka kathA mA vRthA prekSApUrva vidhAyino vidadhate kRtyaM niratha kathaM ||73 / / svastha karmaNi zAzvate vikalile vidvajjanaprArthite saMprApya rahasAtmanA sthiradhiyA svaM vidyamAne sati / bAjhaM sIkhyamavApturmatavirasaM ki khidyase nazvaraM / re siddha zivamaMdire sati carI mA mUDha ! mikSAM bhrmH||74|| abhilapati pavitraM sthAvaraM zarma labdhu-- dhanaparijanalakSmI yaH sthirIkRtya mUDhaH / jigamiSati payodherepa pAraM durApaM pralayasamayavIcI nizcalIkRtya zaMke // 75 / / ye duHkhaM vitaraMti dhoramanizaM lokadvaye poSitA durvArA viSayArayo vikarumAH sarvAMgazAzrathAH / procyate zivakAMkSibhiH kathamamI janmAvalIvarddhino dukhodrekavivardhanaM na sudhiyaH kurvati zArthinaH // 76 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 siddhAntasArAdisaMgrahekurvANaH pariNAmameti vimalaM svargApavargazriyaM prANIkazmalamugraduHkhajanikAM zubhrAdirIti yataH / gRhaNAnA ? pariNAmamAdyamaparaM mucaMti saMtastataH __ kurcatIha kutaH kadAcidahitaM hitvA hitaM dhIdhanAH // 77|| narakagatimazuddhaiH suMdaraiH svargavAsaM zivapadamanavayaM yAti zuddhairakarmA / sphuTamiha pariNAmaizcetanaH poSyamAna riti zivapadakAmaiste vidheyA vizuddhAH // 78 // zvabhrANAmavisahyamaMtarahitaM dujelpamanyonyaja dAhacchedavibhedanAdijanitaM duHkhaM tirazcAM paraM | nRNAM rogaviyogajanmamaraNaM svaukasA mAnasaM / vizvaM vIkSya sadeti kaSTakalita kAryAmatirmuktaye / / 79 // kArya rUpamiva kSaNena salile sAMsArika sarvathA sarca nazyati yatnate'pi racitaM kRtvA'zramaM duSkareM / yattatrApi vidhIyate bata! kuto mUDha ! pravRttistvayA kRtye kAyi hi yevalazramakare na vyApriyaMte budhAH / / 80 // citropadravasaMkulAmurumalAM niHsvasthatAM saMsRti mukti nityaniraMtaronnatasukhAmApattibhirvajitAM / prANI kopi kapAyamohitamatirno tatvato yudhyate muktvA mukti manuttamAmapasthA kiM saMsRtau rajyate // 81 // re duHkhodayakAraNaM gurutaraM badhnati pApaM janAH kurvANA bahukAMkSayA bahuvidhA hiMsAparAH SakriyAH /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyikapAThaH / nIrogatvacikIrSayA vidadhato nApathyayuktIramI sarvAMgINamaho vyathAdayakaraM kiM yAMti rogodayaM // 82 // 185 raudraiH karmma mahAritirttava 1 vane yogin ! vicitraizviraM nAyaM nAvamavApitastvamasukhaM yairuccakaiH sadaM / vAn ratnatraya bhAvanAsilatayA nyakRtya nirmUlato rAjyaM siddhimahApure'navasukhaM niSkaMTakaM nirviza // 83 // yo bAhyArtha tapasi yatate brAhmamApadyate'sau yastvAtmArthaM laghu sa labhate pUtamAtmAnameva / na prApyante vacana kalamAH kodra ropyamANai-vijJAyetthaM kuzalamatayaH kurvate svArthameva // 84 // kAMtAsamazarIrajaprabhRtayo ye sarvathA'dhyAtmano bhinnAH karmabhavAH samIraNacalA bhAvAdvibhIvinaH / vaiH saMpattimihAtmano gatadhiyo jAnaMti ye zarmadAM svaM saMkalpavAsena te vidadhate nAkIzalakSmIH sphuTaM // 85 // yadraktAnAM bhavati bhuvane karmmadhAya sAM nIrAgANAM kalimalamukhe taddhi mokSAya vastu / yanmRtyarthaM dadhiguDaghRtaM saMnipAtAkulAnAM nIrogANAM vitarati parAM vRddhi puSTiM prakRSTAM // 86 // samyagdarzanabodhasaMyamatapaHzIlAdibhAjopi no saMkkezo trivi vibhrANasya vicitraratna nicitaM duSprApa pAraMpayaH saMtApaM kimudanvato na kurute madhya sthito vADavaH // 87 // bhavabhRto lobhAnale vibhrataH /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 siddhAntamArAdisaMgrahe mohAMdhAnAM sphurati hRdaye brAhyamAtmIyabaddhayA nirmohAnAM vyapagatamalaH zAzvadAtmava nityaH / yattabhedaM yadi vividipA te svakIya svakIya mrmoha citta ! kSapayasi tadA kiM na duSTa kSaNena // 88 // svAtmAropitazIlasaMyamabharAstyaktAnyasAhAyakAH kAyenApi vilakSamANahRdayAH sAhAyakaM kunvate / tapyaMte paraduSkara gurutapastatrApi ye nispRhA janmAraNyamatIya bhUribhayadaM gacchati te nivRtti / / 89 // pUrva karma karoti duHkhamazubhaM saukhyaM zubhaM nirmita vijJAyecyazubhaM nihaMtumanaso ye poSayate tapaH / jAyaMte samasaMyamaikanidhayaste durlabhA yomino ye tvatrobhayakarmanAzunaparAstepAM kimatrocyate // 90 // vicchedyaM yadudIrya karmaramasA saMsAravistAraka sAdhanAmudayAgataM svayamudaM vicchedana kaH zramaH / yo gatvA vijigIpuNA balaktA vairI haTAddhanyate nAhatyA gRhamAgataH svayamasI saMtyajyate kovidaH // 11 // brajati bhRzamadhastAdgRhyamANe'rthajAte gatabharamupariSTAttatra saMtyajyamAne / hatakahRdayatadvadyena ? yadvattulAgraM jahihi duritahetuM tena saMgaM tridhApi // 92 // sadyo haMti duraMtasaMskRtikaraM yatpUrvakaM pAtakaM zuddhayartha vimalaM vidhAya malinaM tatsevate yastapaH /
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyikapAThaH / zuddhi yAti kadAcanApi gatadharnAsAvadyAvarjakaM ? ekIkRtya jalaM malAcitatanuH snAtaH kutaH zuddhati ||13|| 187 labdhvA durlabhabhedayoH sapadi ye dehAtmanoraMtaraM dagdhvA dhyAnahutAzanena munayaH zuddhena karmedhanaM / lokAlokavilo kilokanayanA bhUttvAdvilokArcitAH paMthAnaM kathayaMti siddhivasateste saMtu naH zuddhaye // 94 // yeSAM jJAnakRzAnurujvalataraH samyaktvavAterito vispaSTIkRta sarvvataccasamitirdagdhe vipApaidhasi / dattottaptimanasta masta tihatirdedIpyate sarvvadA nAJcaryaM racayaMti citracaritAzcAritriNaH kasya te // 95 // yAvaccetasi bAhyavastuviSayaH snehaH sthiro vartate tAvannazyati duHkhadAnakuzalaH karmaprapaMcaH kathaM / Ardratve vasudhAtalasya sajaTAH zuSyati kiM pAdapA bhRtsvattApani pAtarodhanaparAH zAkhopazAkhAnvitAH // 96 // cakrI cakramapAkaroti tapase yattanna citraM satAM sUrINAM yadanazvarImanupamAM dattaM tapaH saMpar3heM taccitraM paramaM yadatra viSayaM gRhNAti hicyA tapo datte'sau yadanekaduHkhamavare bhIme bhavAMbhonidhau // 97 // rAmAH pApA virAmAstanayaparijanA nimmitA bamhanatha mAtraM vyAdhyAdhipAtraM jitapavanajavA mUDhalakSmIrazeSA kiM re dRSTaM tvayAtman ! bhavagahanavane bhrAmyatA saukhyahetu navaM svArthaniSTo bhavasi na satataM bAhyamatyasya sarvva // 98
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 siddhAntasArAdisaMgrahe samyaktvajJAnattatrayabhanayamRte jJAnamAyaNa mUDhaH laMbitvA janmadurga nirupamitasukhAM ye yiyAsaMti siddhiM / te sizrIpati nUnaM nijapuramudadhi bAhuyugmena tIvo kalpAMtodbhUtabAtAbhitajalacarAsArakINAntarAla // 99 / / the jJAcyA bhavamuktikAraNagaNa buddhyA sadA zuddhayA kRtvA cetasi muktikAraNagaNaM vedhA vimucyaapr| janmAraNyanimadanakSamabhara jaina tapaH kurvate teSAM janma ca jIvitaM ca sakalaM puNyAtmanAM yoginaaN||10|| yo niHzreyasazarmaMdAnakuzalaM saMtyajya ratnatrayaM bhIma durgamavedanodayakara bhoga mithaH sevate manye prANaviparyayAdijanaka hAlAhala valbhate sadyo janmajarAMtakakSayakara pIyUSamatyasya saH // 10 // bhavati bhavinaH saukhyaM duHkhaM purAkRtakarmaNaH ___ sphurati hRdaye rAgo dveSaH kadAcana me kathaM / manasi samatAM vijJAyetyaM tayorvidadhAti yaH kSapayati sudhIH pUyaM pApaM cinoti na nUtanaM // 102 // kSapayitumanAH karmaniSTaM tapobhiraniMditai nayati ramatA vRddhi nIcaH kapAyaparAyaNaH / budhajanamataiH kiM bhaipazyanimuditumudyataH prathayati garda taM nApathyAt karthitavigrahaM / / 103 // sadratnatrayapoSaNAya vapuSastAjyasya rakSA parA dattaMye'zanamAtrakaM gatamalaM dhArthimitabhiH /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyikapAThaH / lajjate parigRhya muktiviSaye baddhaspRhA nispRhAste gRhNanti parigRhaM damadharAH kiM saMyamadhvaMsakaM // 104 // ye lokottarate ca darzanaparAM dUtIM vimuktizriye rocate jinabhAratImanupamAM jalpati zRNvaMti ca loke bhUrika pAyadoSamaline te sajjanA durlabhA ye kuti tadarthamuttamadhiyasteSAM kimatrocyate // 105 // ye stUyAM janmasiMdhorasukhamititatelIlayA tArayicyA nityaM nirvANalakSmI budhasamitimatAM nirmalAmarpayaMte / svAdhInAste'pi yattadavyapagatamatibhijJAnasamyaktva pUrvAH poSyaMte nAnyapekSAM mama paramamubhau vidyate nAtra citraM / / 106 / / dhruvApAyaH kAyaH paribhavabhavAH savavibhavAH sAnAryA bhAryAH svajanatanayAH kArya vinayAH asAre saMsAre vigatazaraNe dattamaraNe durArAdhe gAdhe kimapi sukhadaM nApadapadaM // 107 // asurasuravibhUnAM haMti kAlaH zriyaM yo bhavati na manujAnAM vinatastasya khedaH vicayati girINAM cUlikAM yaH samIro gRhazikharapatAkA kaMpate kiM na tena / / 108 / sakalalokamanoharaNakSamAH karaNayaca najIvitasaMpadaH kamalapatrapayo lava caMcalA: kimapi na sthiramasti jagattraye / / 109 / / balavato mahiSAvipavAhano niruniliMpapatInapahaMti yaH 189
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMprahe aparamAnavavargavimardane, bhavati tasya kadAcana na zramaH / / 110 // svajanasaMgatireva vitAvinI __ bhavati yauvanikA jarasA rasA vipadavaiti sakhI vaca saMparda kimapi zarmAvidhAyi na dRzyate ? // 111 / / sacivamaMtripadAtipurohitA tridshgvecrdaitypurNdraaH| yamabhaTena puraskRtamAturaM bhavabhRtaM prabhavaMti na rakSituM // 112 // valakRto'zanatopi vipadyate yadi jano na tadAparathaH kathaM / yadi nihati zizuM jananI hitA na paramasti tadA zaraNaM dhruve / / 113 // vividhasaMgrahakalmaSamaMmino vidadhateMgakuTuMbakahetave / anubhavatyasukha punarekakA narakavAsamupetya mudussaha // 114 // casanavAhanabhojanamadiraiH sukhakaraizviravAsamupAsitaM / brajati yatra sama na kalevaraM kimaparaM bata! tatra gamiSyati / / 115 // khacAnAgasado damayaMti ye kathamamI viSayA na paraM naraM /
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ saamaayikpaatthH| 191 samadadaMtimadaM dalayati the na hariNa harayo rahayaMti te // 116 / / maraNameti vinazyati jIvita __ dyutiraTauti jarA paribarddhate pracuramohapizAcavazIkRta stadapi nAtmahite ramate janaH // 117 / / jananamRtyujarA naladIpita jagadidaM sakalo'pi vilokate / tadapi dharmamatiM vidadhAti no ramamanA viSayAkulino janaH // 118 // kacana bhajati dharma kApyadharma durataM ___ kvacidubhayamane zuddhabodho'pi gehI kathamiti gRhavAsaH zuddhikArI malAnA miti vimalamanaskaistyajyate sa tridhApi // 119 / / sarvajJaH sarvadarzI bhavamaraNajarAMtakazokavyatIto labdhAramIyasvabhAvaH kSatapakalamalaH shshvdaatmaanpaayH| dakSaiH saMkoSitAkSarbhavamRti cakirlokayAtrAnapekSabraSTAnAdhAtmanInasthiravizadamukhaprAptaye ciMtanIyaH // 120 // vRttaciMzazateneti kurvatA tcbhaavnaaN|| sadyo'mitagateriza nitiH kriyate kare / / 121 / / iti dvitIyabhAvanA samAptA / * * asthApye kaiva' ' presakApo' saMgAptA sApe prAyo'zudA eva /
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ siripaumadimRNiNA raiyaM dhamma-rasAyaNaM / NamiNa devadevaM dharaNiMdaNariMdaIdathupacalaNaM / NANaM jassa apaMta loyAloyaM payAsei // 1 // natvA devadevaM dharaNendranarendrendragtutacaraNaM / jJAnaM yasyAnantaM lokAlokaM prakAzayati || cuhajaNamaNohirAma jAijarAmaraNadukkhaNAmayaraM / ihaparaloyahija (datthaM taM dhammarasAyana yoccha // 2 // budhajanamano'bhirAmaM jAti jarAmaraNaduHkhanAzakaraM / ihaparalokahitArtha taM dharmarasAyanaM vakSye // dhammo tiloyabaMdhU dhammo saraNaM have tiDayaNassa | ghammeNa pRyaNIo hoi Naro sabaloyasta // 3 // dharmaH trilokabandhuH dharmaH zaraNaM bhavet tribhuvanasya / dharmeNa pUjanIyaH bhavati naraH sarvalokasya / / dhammeNa kula viulaM ghammeNa ya divyarUvamAroggaM / ghammeNa jae kittI dhammeNa ho| soham // 4 // dharmeNa kulaM vipulaM dharmeNa ca dIvyarUpamArogyaM / dharmaNa jagati kAMti: paNa bhavati saubhAjyaM // varabhavaNa jANavAhaNarAyaNAsaNayANabhoyaNANaM ca / varajuddAtyubhUsaNa saMpattI hoi dhammeNa // 5 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaM / 193 -rrrrrrr-~~~~~~~rrrrrrrrrr......rrrrrrrrr-v-mwar varabhavanayAnavAhanazayanAsanayAnabhojanAnAM ca / varayuvatiyastrabhUSaNAnAM saMprAptiH bhavati dharmeNa / / taM gatitha jaMNa labbhai dhammeNa kaeNa tihuyaNe sayale / jo puNa dhammadarido so pAvai sayadukkhAI / / 6 / / tannAsti yanna labhate dharmeNa kRtena tribhubane sakale | yaH punaH dharmadaridraH sa prApnoti sarvaduHkhAni / / jo dhammaM Na karaMto icchai mukkhAI koi pinbuddhI / so pIlaUNa sikarya icchai tillaM Naro mRDho // 7 // yo dharbhamakurvan icchati sukhAni kazcita niddhiH ! sa pAlayitvA sikatAmicchati tailaM naro mUDhaH sabyo vi jaNo dhammaM ghogaI pA ya koi jAgai ahammaM / dhamAdhammavisesaM pAUNa NareNa ghetaca // 8 // sarvo'pi janaH dharme boyayati na ca kazcijAnAti adharma / dharmAdharmavizeSa jJAsyA nareNa gRhItavyaM / khIrAI jahA loe sarisAI hAni vaSNaNAmeNa / rasameeNa ya tAI vi pANAguNadomajuttAI // 9 // kSIrANi yathA loke sahazAni bhavanti varNanAmabhyAM / rasabhedena ca tAnyapi nAnAguNadoSayuktAni || kAI vi khIrAI jae havaMti dukkhAvahANi jIvANaM / kAI vi tuhi puhiM karati varacaNNamArogga // 10 // kAnyapi kSIrANi jagati bhavanti duHkhapradAni jIvAnAM / kAmyapi tuSTi puSTiM kurvanti varavarNabhArogyam || 1 ghosaya Na pustake pAThaH / 2 dhammathamma pustake pAThaH /
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 -----...............--- siddhAntasArAdisaMgrahe -- dhammA ya tahA loe aNeyameyA havati paaycyaa| NAmeNa samA samve guNega puga uttamA keI // 11 // dharmAzca tathA loke anekabhedA bhavanti jJAtavyA / nAmnA samA sarve guNena punaruttamAH kecit || pati vei dukkha paarytiriykumaannussjonnaasu| pAvati puNo dukkha keI puNu hINadevattaM // 12 // prApnuvanti keciduHkha nArakatiryakjumAnuSayoniSu / prApnuvanti ghunarduHkha kecit punaH hInadevatve // pAvaMti kei dhammAdo mANusasokkhAI devasokkhAI / anvAbAhamaNovamaaNaMtasokkha ca pAti / / 13 // prApnuvanti keciddharmata: mAnupasA~khyAni devasaukhyAni / avyAbAdhamanupamAnantasaukhyaM ca prApnuvanti / / tamhA hu savvadhammA pakkhiyacyA gareNa krusaleNa so dhammo gahiyanvo jo dosehiM vivanjio vimlo||14|| tasmAdri sarvadharmAH parIkSitavyA neraNa kuzalena / sa dharmo gRhItavyo yo dopairvivajito vimalaH // jattha vaho jIvANaM bhAsijai jattha aliyavayaNa c|| jattha paradabbaharaNaM sevijjai jattha parayANaM / / 15 / / yatra kyo jIvAnAM bhASyate yatrAlIkavacanaM ca / yatra para dravyaharaNaM sevyate yatra parAGganA / / bahuAraMbhapariggahagahaNaM saMtosajjiyaM jantha / paMcuMbaramahumAMsaM bhakkhijjai jastha dhammammi // 16 // bavhAraMbhaparigrahagrahaNe santoSayarjitaM yatra / paMcodumbaramadhumAMsAni bhakSyate yatra dharme / /
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNe / 195 DaMmijai jattha jaNo pijjA maja ca jattha bahudosa / icchati so vidhammo keha ya aNNAgiNo purisA // 17 // dambhyataM yatra jana: pIyate madye ca yatra bahudopaM / icchAnta tamapi dharma kecicca ajJAninaH puruSAH // jai eriso vi dhammo to puNa so keriso have pAvo / jai eriseNa saggo to NarayaM gammae keNa || 18 // yadyetAdazo'pi dharmastarhi punaH tatkIdRzaM bhavetpApaM / yadyetAdRzena svargaH tarhi narake gamyane kena / jo erisiyaM dhamma kiJjai icchei sokkha bhujeuM / vAvittA NiyAI so icchaH abakalAI / / 15 / / ya etAdarza dharmaM karoti icchani saulyai bhoktuM / uptvA nimbataraM sa ikchati AmraphalAni / / 'dhammotti maNNamANo karer3a jo erisaM mahApArya / so uppajai pArae apoya dukkhAbahe bhIme // 20 // dharma iti manyamAnaH karoti yaH etAdRzaM mahApApaM / sa utpadyata narake anekaduHkhapathe bhIme / / tatthuSpaNa saMta sahasA taM pakkhiUna poraiyA / sarijhaga pucavaharaM dhAti samaMtado bhImA || 21 / / tatrotpannaM santaM sahasA taM prekSya nArakAH / smRtvA pUrvavara dhAvanti samantato bhImAH / / asisupharasamoggarasattitimle haiM sellakoMtehiM / koheNa pajalaMtA paharaMti sarIrayaM tassa // 22 // asisupharazamudgarazaktitrizUlaiH zella kuntaiH / krodhena prajvalantaH praharanti zarIrakaM tasya / / asimupharasamA paharati mAlakuntaiH /
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ - . -... - - -. " . .L L A 196 siddhAntasArAdisaMgrahagaddApahArapiyo gulchaM gaMgUga higale pAda / aikaMTaehiM tattha vibhijjai tikkhehiM sambaMga // 23 // gadAprahAraviddhaH mUchI gatvA mahItale patati / atikaMTakaiH tatra vibhindyate tIkSNaiH sarvAGgaM / laNa ceyaNAe puNaravi ciMtei kiM ime sabve / paharati majha deha jatA kaDyavayaNAI / / 24 / / lamvyA cetanA punarapi cintayati kiM ime sarve / praharanti mama deha jatyanta: kaTu kavacanAni | devayapiyaraNimina maMtosahijAgamayaNimitteNa / jaM mAriyA varAyA aNeya jIvA mae Asi // 25|| devatApitRRnimitta maMtrASadhiyAgamayanimittena / __ ye mAritA barAkA anekajIvA mayA Asan / / jaM parimANavirahiyA parigahA gihiyA mae Asi / jaM khAcaM mahamaMsaM paMcuMvara jivhaludreNa / / 26 // ___yat parimANavirahitAH parigrahAH gRhItA mayA Asan / yat khAditaM madhumAMsaM paMcoduMbarANi jivhAlubdhena / jai bhAsiyaM asaccaM teNika mae kayaM Asi / jaM tilamettasuhatthaM paradAra seviyaM Asi / / 27 / / yadrASitaM asatyaM stenakRtyaM mayA bAta AsIt / yattilamAtramukhArtha paradArAH savitA Asan / je pIyaM surayANaM ca jaNo DaMmio mae sadhyo / tassa hu pAvasta phalaM jaM jAyaM erisaM dukkhaM / / 28|| yarapItA surA yazca jano daMbhito mayA sarvaH / tasya hi pApasya phalaM yajjAtaM etAdRze duHkham / /
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaH / pAUNa eva savaM punvabhave jaM kayaM mahApAvaM / aitivvaveyaNAo asahaMto NAsae sighaM // 29 // 3 sarva kRtI gAgA ! atitIvedanA asahamAnaH nazyati zIghra so evaM NAsaMto NaraiyabhayeNa asaraNo sNto| paisai asipattavaNe aNeya dukhAvahe bhIme // 30 // sa evaM nazyan nArakabhayena azaraNaH san / pravizati abhipatravana anekaduHsvapaye bhIme // tattha vi paDaMti uri phalAI jahAI asahaNijjAI / laggati jattha gatte sar3a cuNNaM tasya kunvati // 31 / / tatrApi patanti upari 'phalAni jaTAni asahanIyAni / lagati yatra gAne sakRccUrNaM tatra kurvanti // pattAI paDaMti tahA khaMDayadhAraca sui tikkhAI / tAI vi chiMdaMti puNo aMgovaMgAI sabvAI // 32 // patrANi patanti tathA banadhArAbat suSTu tIkSNAni / tAnyapi chindanti punaH aGgopAGgAni sarvANi // NIsariU so tattha vi asahaMto erisAI dukkhaaii| veeNa dhAvamANo panvayasihara samAruhai // 33 / / niHsRtya sa tato'pi asamAna etAdRzAni duHkhAni / begena dhAvan parvatazikharaM samArohati // tattha vi pavvayasihare gANAvihasAvayA prmbhiimaa| tikSaNahakuDiladADhA khAdati sarIraya tassa // 34 // tatrApi parvatazikhare nAnAvidhazAvaphA: paramabhImAH | tIkSNanakhakuTiladADhAH khAdanti zarIraM tasya / /
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 siddhAntasArAdisaMgrahe tesiM bhaNa puNo dhAvaMto uttareha bhUmIe / gacchada beyaraNIe tinchAe pIDio saMto // 35 // teSAM bhayena punaH pAvan uttaradhi jau ! gacchati caitarAkhyAM tRSNayA pIDitaH san // sukko vijijjhakaMTho tattha jalaM gehiUNa pitramANo / uheNa teNa ujjha hatthammi muhamma oThammi || 36 || zuSkaH vidhyakaNThaH tatra jalaM gRhItvA piban / uSNena tena dahyate hasteSu mule oSTe || kkhAe saMta to alahato kiMci aNNamAhAraM / veyaraNIya kUle givhivyA mahiya khAi // 37 // . bubhukSayA saMtaptaH alabhamAnaH kiMcidannamAhAraM / vaitaraNyAH kulaM gRhItvA mRttikA khAdati || tAe puNo vi ujjhaha lohaMgA rehiM pajjalaMtAe / ghorAe kaTupAaiyayasANagaMdhAra // 38 // tayA punarapi dAte lohAGgaH prajvalanyA | ghorayA kaTukapUtimayazvagandhayA // so evaM acchaMto ikule picchiUNa gAniyA / kaDubAI japamANA puNaravi dhAvaMti pAvidvA // 39 // tamevaM tiSThantaM nadIkule dRSTvA nArakAH / kaTukAni jalpantaH punarapi cAvanti pApiSThAH | der vatAe pataca telavya pajjalaMtAe / veyaraNIe majjhe pati aNapyavasiyA hu // 40 // vegena vahantyAH prataptatailayat prajvalantyAH / vataraNyA madhye pravizati anAtmayazikA hi ||
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaM / 199 tattha vi pAvaha dukkhaM DajhaMto pajalaMtasalileNa / choDIjaMtasarIro tikkhAhi~ silAhi~ ghorAhi // 41 // satrApi prApnoti duHkha dahan pracalitasalilena / spRSTazarIra bImAbhiH zibhiH ko miH / / so evaM buddhaMto kaha tri kilesehi tattha pIsarae / NIsario vihu saMto dharati baMdhati NeraDyA / / 42 / / sa evaM bruDan kathamapi kezai: tatA niHsarati / niHsRtamapi hi santa vanti badhnanti nArakAH / / jassa raDatassa puNo upahAe mikkhaMti sigadAe / uddhariUNa sadehaM NAsaha taM dukkhamasahato // 43 / / taM rudantaM punaH uSNAyAM nivananti sikatAyAM / utthAya stradehaM nAzayati naM duHsvamasahamAnaH // puNaravi dharati bhImA geraDyA tassa pAvayammassa / massaumachiyaM ? karati ha chuhaMti taha khArayaMkammi // 44 // punarapi dharanti bhImA nArakAstaM pApakamANe / .... .... .... .... .... .... .... .... .. / NIsariUNa barAo dhAAsaMto khArayaMkamaDao ? / puccuttakameNa puNo dharati te tassa NAraiyA // 45 // niHsRtya barAka: nazyan .... .... .... .... | pUrvoktakrameNa punaH paranti ne ne nArakAH || maraNabhayabhIrUyANaM jIvANaM jo hU jIviyaM harai / parayammi pApayammI pAvai taha bahuvihaM dukkhaM // 46 // maraNabhayabhIrUNAM jIvAnAM yo hi jIvita harati / narake pApakarmA prAmoti tathA bahuvidha duHkhaM / /
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 siddhAntasArAdisaMgrahe pIlaMti jahA ikkhU jaite chahiUNa tassa avasassa / kuvaMti tuNaM ( NNa) cuNNaM sabasarIraM musaMDhIhi / / 47 // pelayanti yathA ithUn yaMtre nidhAya tamannA / kurvanti cUrNacUrNa sarvazarIraM muzAlaH / cakkehi karakacehiM ya aMga phAIti rovamANasa / siMcati pApayammA puravi khAreSA salileNa // 48 // caH krakacaizca aGgaM vidArayanti madata / siMcanti pApakarmANa: punarapi zArega salilena / / caMpaMti sabbadehaM tikkhasalAehi aggivaNNAhiM / NasaMdhipaesesu ya bhiMdati jalati maIhiM / / 49 / / chideti sadehaM tIkSNazalAkAbhiH agnivarNAbhiH / nakhasandhipradedopu ca bhiMdanti jvalaMtAbhiH sUcIbhiH // pADittA bhUmIra pAehi malati pAvayammasya / siMghADayANa uvariM aMga beeNa lodaMti // 50 // pAyitvA bhUmau pAda: malanti pApakarmANa / siMghATakAnAmupari aMge begeMna lodanti ! / / aliyassa phaleNa puNo gIyAe caMpidaNa pApahi / tassa ya khaNaMti jIhA samRlA hu pAraiyA / / 51 // alIkasya phalena punaH.......caMpitvA pAdaiH / tasya ca khunanti jivhAM samUlAM hi nArakAH // khaMDati do vi hatyA teNikaphalepA tikkhavaMsIe / mUlammi chuhaMti puNo NArajhyA suTu tikkhehiM // 52 / / khaMDayanti dvAvapi hastau slaiphanyalena tIkSNavezyA / zUlai: sparzayanti puna: nArakAH sukha tINaiH / /
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaM / 201 wr-rorrenrnmomveramanuarunner -rrrrrrr....... paradArassa phaleNa ya AliMgAvAta lohpddimaaoN| tAo DahaMti aMga tattAo aggivaNNAo // 53 / / paradArANAM phalena ca AliGgayAnti lohapratimAH || tAH dahanti aMga taptA: agnivarNAH || tasAI bhUsaNAI cine parihAvaMti aggivaNgAI / tAi vi Dahati aMga paramahilA (hi) seNa phaleNa / / 54 // taptAni bhUSaNaNAni cise parivArayanti agnivarNAni / tAnyapi dahanti aMga paramahilAmilApe phalana || tassa caDAvaMti puNo NAraiyA kuuddsmmliiyaao| tastha vi pAvai dukkhaM phADijaMtammi dehammi / / 55 // taM Arohayanti punaH nArakAH kUTazAlmaliSu / tatrApi prApnoti duHkhaM cidArita dehe || je parimANavirahiyA parigahA gehiyA bhave annnne| tesi phaleNa galya sili caDAvaMti khaMdhammi // 56 // ye parimANavirahitAH parihA gRhItA bhane anyasmin / teSAM phalena gurukA zikSA paranti skandhe / pAyaMti pajjalaMtaM mahumajjaphaleNa kalayaM ? ghoraM / paMcuMbaraphalabhakkhaNaphaleNa sAvati aMgAraM // 57 // pAyayanti prajvalanta madhumadyaphalena loharasaM ghoraM / paMcoduncaraphalamakSaNaphalana svAdayanti aGgArANi // mAMsAhAraphaleNa ya sambaMga suddaucca polaMti / / ballUrammi pittayA vA? kappaMti aNappasiyassa / / 58 / / mAsAMhArapalena ca saryAGga................ / ...........kampayantianAmayazasya ||
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 siddhAntasAsadisaMbahe kuMbhIpAgesu puNo dehaM parSati pAvayammassa / pIsati puNo pAvA je khaMdha ko vi bhogacchI / / 59 // kuMbhApAkeSu punaH dehaM pAcayaMti pApakarmaNaH / peSayati punaH pApA yaskandhaM ko'pi bhogastrIM / / / bhUmIsamaM deha allaya cammaM ca tassa khillittA / dhAvaMti duhahiyayA tikkhatimUlehi NAjhyA / / 60 / / cAbanti duhavyAstIkSNAtrizUlai: nArakAH / / khAyati sANasIhAvayavamghA ayamahidaMtehiM / ahAvayA siyAlA majjArA kiNhasappA ya / / 61 // khAdanti asiMhavRkayAnA........dantaiH / aSTApadAH zagAlA mArjArAH kRzNasapAya / / bAyassagirkakA pipIliyA tahA DaMmA / masagA ya mahuyarIo jalubhAo tikkhatuMDAo // 62 // vAyasagRdhrakakAH pipAlikA matkugAstathA daMzAH / mazakAzca madhukaryaH jankAstIkSNatuNDA: || daMDaMti ekkapacvaM badaMDayA hi NAraiyA ? | puvakayapAvayammA bhAsaMtA kaiyavayaNAo / / 63 / / daMDayanti ekaparva bahudaMDakA hi naarkaaH| pUrvakRtapApakarmANo bhASamANAH kaTukavacanAni / / NAraiyANaM ve chesasahAveNa hoi pAvANaM / majjAramsayANaM jaha beraM ullasapyANaM // 64 / / nArakANAM vairaM kSetrasvabhAvena bhavatti pApAnAM / mArjAramUSakAnAM yathA vairaM nakulasapIgA / /
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma- rasAyaNaM / savve ci ya poraiyA puMsayA hoMti huMDaThANA / sacce va mImaruvA dullesA dantrabhAveNa // 65 // sarve'pi ca nArakA napuMsakA bhavanti huMDakasaMsthAnAH / sarve'pi bhImarUpA durlakSyA dravyabhAvena // Nirae sahAva dukkha hor3a sahAveNa sIgrauNDaM ca / naha huti dussahAo ghorAo bhukkhaNhAo / / 66 // narake svabhAvena duHkhaM bhavati svabhAvena zItoSNe ca | tathA bhavataH duHsahe vAre kSuSNaM || jai vi khivijne koI parae girirAyameta lohaMDaM / dharaNiyalamapAveMto unheNa bilijama sacca // 67 // yadyapi kSipet kacit nAke girirAjamAtra lokhaMDe | dharaNItalamaprApnuvanna vilIyate sarvaH || titiyameto loho pajjalio sIyaNarayamajjhammi | jar3a pikkhitrije koI saDija bhUmimapAveto // 68 // tAvanmAtraM lohaM prajvalitaM zItanarakamadhye | 203 225 yadi prakSipet kathita vanabhavati bhUmimaprApnuvan // 1 rayANaM taNhA tArasiyA hoDa pAvayamANaM / jA savvamuhiM pIehiM Na uvasamaM jAi // 69 // nArakANAM tRSNA tAdRzI bhavati pApakarmaNAM / yA sarvasamudreSu ca pani upazamaM yAti // vArisiyA hor3a chuhA parayammi aNovamA paramadhorA | jA tihuyaNe vi sayale khaddhamma Na uvasamaM jAi // 70 // tAdRzI bhavati kSut narake anupamA paramaborA | yA tribhuvane'pi sakale khAditeM na upazamaM yAti // 1 dravIbhavati / 2 datrIbhUtaH /
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe cuNNIkao vi deho takyaNametteNa hoI saMpuNNo / tesiM auSNayAle miccU Na hoha pAnA // 71 / / cUrNIkRto'pi dehastakSaNamAtreNa bhavati sampUrNaH / teSAmapUrNakAle mRtyuna bhavati pApAnAM || uppaNNasamayapahudI AmaraNataM mahati dukkhAI / acchiNimIlayamettaM sokara Na lahaMti NeraiyA ||2|| utpannasamayagrabhatyAmaraNAntaM sahate duHkhAni 1 akSinimAlanamAtraM saukhyaM na labhante nArakAH / / evaM NarayagaIe bahuppayArAI hoti dukkhAI / bahukAleNa va tAI Na ya sakkijAte vouM // 73 / / evaM narakagato bahuprakANi bhavanti duHkhAni / bahukAlenApi tAni na ca zankunti varNayitu / / hadI garayagaha sammattA--iti narakagatiH samAptA / . ubvariUNa ya jIvo garayAIdo phaleNa pAvassa / puNaravi tiriyagaIe pAvei aNeyadukkhAI // 74 / / udvartya ca jIbo narakagatita: phalena pApasya / punarapi tiryaggatyAM prApyoti anekaduHkhAni / / va (cA) hijar3a gurumAra Necchato piTTisaNa loehi| puvyakayammo pAvayachoDijjatIe puTTIe / / 75 // bAhyate gurubhAraM necchan tADayitvA lokaiH / pUrvakRtakarmA ................pRSTyA / tANatAsaNadukkhaM baMdhaNa taha NAsadhiNaM damaNa / kaNachedaNadukkhaM laMchaNa NilaMchaNaM ceya / / 76 //
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma- rasAyaNaM / / tADanatrAsaduHkhaM bandhanaM tathA nAsAvedhanaM damanaM / karNacchedana duHkhe lAcchanaM nilAMchana sIunhaM jalavarisaM caumahimAruvaM chuhA tanhA | vivAhao saha tahA samasyA ya // 77 || kSutrAM tRSNAM / zItoSNe jalavarSI.. 13522-4 ..... 4 nAnAvidhavyAcIca sahate tathA daMzamazakAM // edie paMcasu ayajoNIsa vIriyavihUNo / to pAvaphalaM cirakAlaM hiMDae jIvo / / 78 / / ekendriyeSu paMcasu anekayAMniSu vIryaviniH / : bhuMjAnaH pApaphalaM cirakAlaM hiNDate jIvaH | khaNaNuttAyaNavAlaNavahaNa viccheyaNAI dukkhAI | puvvayapAkyo saha varAo aNapavano / / 79 // khananAttApanajvAlanavyajanAvicchedanAdiduHkhAni / pUrvakRtapApakarmA sahate gharAkaH anAtmavazaH || evaM tiriyagaDa sammattA- evaM tiryaggatiH samAptA / 205 bahuveNa ulAe tiriyaIe bhamittu cirakAlaM | mANusahave vi pAvar3a pAcassa phalAI dukkhAI // 80 // bahuvedanAlAyAM tiryaggata bhramilA cirakAlaM / mAnuSabha'pi prAzAMti pApasya phalAni duHkhAni || pArasiya bhillavavya racaMDAlakulesu pAvayammesu | upajiUNa jIvo muMha giraovamaM duHkhaM // 81 // pArasIka bhillavartharacaMDAlakuleSu pApakarmasu / utpadya jIvo ke narakopamaM duHkhaM //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 siddhA tasApAdisaMgraha no-.... jaha pAvai uccattaM cirakAlaM pAviUNa NIyattaM / Thachivigambhayahadiya ? pAveha aNeya dukkhAI 1182 // yadi prApnoti uccatvaM cirakAlaM prApya nIcatvaM / tatrApi garbhabhavAni prApnoti anekaduHkhAni // jammaMdhamyavahiro uppajjai so phaleNa pAvassa / uppaNNadivasapahuI pIDijai ghoravAhIhi // 83 / / janmAndhamUkabadhira utpAta sa phalana pApasya / apaladivasamAtA: gate boryaashiH| NavajovaNaM pi patto icchiyasukkha // pAcae kiMpi / gacchai jovaNakAlo sabyo vi miracchao tassa // 84 // navayauvanamapi prAptaH icchitasukhaM na prAmAti kimapi / gacchati yauvanakAla: marvo'pi nirarthakastasya / / dhaNubaMdhaviSpahINo bhikkhaM bhamiUma bhuMjae NiJca / puvakayapAvayammo suyaNo viNa acchae mokkhaM / / 85 / / dhanavAdhavAviprahIno bhikSAM cabhityA muMkta nityaM / pUrvakRtapApakarmA, sujano'pi na yacchati saukhyaM // pasumaNuvigaIe evaM hiMsAliyacoriyAidosehiM / bahudukkhehi barAo cirakAlaM pAvae jIo / / 86 // pazumanuSyagata evaM hiMsAlIkacAryAdidoSaiH / bahuduHkhAni varAko cirakAle prApnoti jIvaH / / evaM kumANusargA sammattA-evaM kumAnuSagatiH samAptA / zrIsukhaM vaa|
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma- rasAyaNaM / savva ( hu ) vayaNavajjiya cAlatavaM kuNai Naro mUDho / so pAbeDa vara ....... uparalohIdevataM // 87 // sarvasvasantaH karoni naye mUDhaH / sa prApnoti || dahUNa aNNadeve mahiDie divyavaNNamArogaM / houNa mAnabhaMgo citta utpajjae dukkhaM // 88 // dRSTvA anyadeveSu maharSikeSu divyavaNaM ArogyaM / 'bhUtvA mAnabhaMga: citte duHkha || tiloyamanvasaraNaM dhammo saccaNhu bhAvio vimalo / tayAmaraNa gahio teNa mahaMtArio ehiM // 89 // trilokasarvazaraNaM dharmaH sarvajJabhAvito vimalaH / tasyAgamena gRhItastena mhttaarkH.......|| chammAsAugasese vilAi mAlA ciNassae chAe / kaMpaMti kapparakkhA hoi virAgo ya bhoyANaM / / 90 // mAsAyuko vilIyate mAlA vinazyati chAyA / kampante kalpavRkSA bhavati virAgatha bhogebhyaH // bahugIyasAlA NANAci hkapataruvarANe | bho suraloyapahAgA NakkhayapatathaM viSamaM // 91 // nRtyagItasAlA nAnAvivakalpataruvarAkIrNAH / moH suralokapradhAnAH ............viSamaM // casiyanvaM kucchIe kuNimAe kimikule haiM bhariyAe / pIthavyaM kuNimapayaM jaNaNIe me ahamme // 92 // vastavyaM kutsAyAM kuNapAyAM mile bhUtAyAM / pAtavya kuNapapayaM jananyA mayA adharmeNa || H ... 207
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 siddhAntasArAdisaMgrahe so evaM bilavaMto puNNavasANammi asaraNI saMto / mUlacchiSNo vidumo NivaDara hehAmuho dIgo // 93 // sa evaM vilapan puNyAvasAne'zaraNaH san / mUlacchinno'pi drumaH nipatati adhomukho dInaH // evaM devagaI sammatA - evaM devagatiH samAptA / evaM aNAikAle jIo saMsArasAyare ghore / parihiMDaDa alahaMto dhammaM savvahupaNNattaM // 94 // evamanAdikAle jIvaH saMsArasAgare ghore / parihiMDate alabhamAno dharme sarvajJapraNItaM // paricaUNa kudhammaM tadA savvaNhubhAsio dhammo / saMsArarunarahaM gahiyavvo buddhimaMtehiM // 95 // parityajya kudharma tasmAt sarvajJabhASito dharmaH saMsArataraNArthe gRhItavyo buddhimadbhiH // sacca vaya yA loe bahmANahariharAIyA | tanhA parikkhiyaccA sabveNa pareNa kusale // 96 // sarvajJA api ca jJeyA loke brahmahariharAdikAH tasmAt parIkSitavyA sarve: naraiH kuzalaH // khagakapAlaharI Damaruya vajaMta bhIsaNAyAro / ret pisAyasahio ramaNIe piuvo bhIme // 97 // khanAGgakapAlahara: umarukaM zrAdayan bhISaNAkAraH | nRtyati pizAcasahitaH rajanyAM pitRne bhIne || jo tikkhadAdabhIsaNapiMgalagaNehi dAhiNamuheNa / bhakm savvajIye so paramappo kahaM hoi // 98 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaM / ---nnnn. ya; tIkSNadADhAbhIpaNamilanayanaiH ........mukhena / bhakSayati sarva jIvAn sa paramAtmA kathaM bhavati / / ahavA so paramappo jaha hoi jayammi dosajutto vi / tA bhIsaNarUo ( puNa) NisAyaro keriso hoi // 99 // athavA sa paramAtmA yadi bhavati jagati dopayukto'pi / tarhi bhIpaNarUpaH punaH nizAcaraH kIdRzo bhavati / jo vahai sire gaMgA girivadhu vahai addhadeheNa / NicaM bhArato kAvaDivAho jahA puriso // 100 / / yo bahati zirasi gaMgAM giriSadhU bahati ardhadehena / nityaM bhArAkAnta: kAvaTikAvAho yathA puruSaH / jai eriso vi loe kAmummatto vi hoi paramappo / to kAmummattamaNA ghare ghare kiM Na paramappA || 1.1 // yadi etAdRzo'pi loke kAmonmatto'pi bhavati paramAtmA / tAI kAmo mattamanasa: gRhe gRhe kiM na paramAtmAnaH // jo dahai eyagAmaM vucaha loyammi so vi paaviho| daI pi jeNa tiuraM paramappattaM kahaM tassa // 102 // yo dahati ekagrAma ucyate loke so'pi pApiSThaH / dagdhamapi yena tripuraM paramAtmatvaM kathaM tasya / racyo tavaM karaMto daTTaNa tilottamAe lAvaNaM / bammaha sarehiM viddho tavabhaho cauBho jAo // 103 // araNye tapaH kurvan dRSTvA tilottamAyA lAvaNyaM / brahmA zaraiH viddhaH tapobhraSTaH caturmukho jAtaH / / kAmaggitattacitto icchayamANo tilovaNArUvaM / jo ricchImattAro jAdo so ki hoi paramappo // 104 // 14
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgraha -enuinwr-murm-rwir..com.......-murmware................. kAmAgnitaptacittaH icchan tilottamArUpa / ya RkSibhartA jAtaH sa kiM bhavati paramAtmA / / jaha eriso vi mUDho paramappA vuzcae evaM / to kharaghoDAIyA savve vi ya hA~ti paramappA // 105 // yadi etAdRzo'pi mUDhaH paramAtmA ucyate evaM / gAI savAdikA: soninni paramA pAnaH !! jalathalaAyAsayale sambesu vi pancaesu rukakhesu / tiNajalaNakahapAhaNa..........parivasai mahamahaNo // 106 // jalasthalAkAzatale sarveSu api parvateSu vRkSeSu / tRNadhvalanakATapApANa............paribasati madhumadaH / / hoUNa paramadevo kaNho parivasai jae sabve / to chayaNAio so pAvai svN......kiriyaao||107|| bhUtvA paramadevaH kRSNaH parivasati jagati sarvasmin / tahi ............sa prApnoti saMdha........kriyAtaH // saMsArammi vasaMto paramappo jar3a jae have kaNho / saMsAratthA jIvA savve te kiNNA paramappA / / 108 // saMsora vasan paramAtmA yadi jagati bhavet kRSNaH / saMsArasthA jIvAH sarve te kiM na paramAtmAnaH / / hariharavahmaNo vi ya mahAbalA savaloyavikkhAdA / tiSNi vi ekasarIrA tiNi viloe vi paramappA // 109|| .. harihara brahmANo'pi ca mahAyalA sarvalokavikhyAtAH / trayo'pi ekArIrAH yoni loke'pi paramAtmAnaH || jaI hohi eyamuttI bamhANa tiloyaNAya mhumhnno| to bamhANassa siraM hareNa kiM kAraNaM chiNNaM // 11 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaM / yadi bhavati ekamUrtiH brahmA trilokanAthaH madhumadaH / tarhi brahmaNaH ziro hareNa kiM kAraNena chinna || Necchai thAvarajIvaM jaMgamajIvesu saMsao jassa / maMsaM jassa adosaM kaha buddho hoi paramappA / / 11 / / mecchati sthAvarajIvaM jaMgamajIveSu saMzayo yasya / ___ mAMsa yasyAdoghaM kathaM buddho bhavati paramAtmA / / 'NiyajaNaNIya peTaM jo phADiUga Niggao bahiraM / aNposi jIvANaM kaha hoI dayAvaro buddho 112 / / nijajananyA udaraM yo vidArya nirgato bahiH / anyeSAM jIvAnAM kathaM bhavati dayAparo buddhaH // jo apaNo sarIreNa samattho vAhiveyaNA cha / aNNesiM jIvANaM kaha vAhi NAsae muro // 113 // ya AtmanaH zarIre na samajhe vyAdhibedanAM chetuM / anyeSAM jIvAnAM kathaM vyAdhi nAzayati sUraH // Na samattho rakkheuM sayamavi khe rAhuNA gasijato / kaha so hoi samatyo rakkheuM aNNajIvANaM // 114|| na samarthI rakSituM svayamapi ne rAhunA samAnaH / kathaM sa bhavati samartho rakSituM anyajIvAn / / jai te havaMti devA ee savve vi hrihraaiiyaa| to tikkhapaharaNAI giNhaMti kareNa nniknj||115|| yadi te bhavanti devA ete sarve'pi hariharAdikAH / tarhi tIkSNapraharaNAni gRhanti kareNa kimartha ! 1 nithaM pustake / 2 poTa pustake / 3 vaha pustake / 4 suuryH|
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 siddhAntasArAdisaMgrahe. ranr-a jassa tthi bhayaM vi(citte so giNhai AuhaM karaggeNa / jasma puNo tthi bhayaM tamsAuhakAraNaM pAthi // 116|| yasyAsti bhayaM citte sa gRhNAti AyudhaM karAgreNa / yasya punarnAsti bhayaM tasyAyudhakAraNaM nAsti || chuhataNhavAhiveyaNaciMtAbhayasoyapIDiyasarIrA / saMsAre hiMDatA te sabbara kaha hoti // 117 / / kSudhAtRSNAnyAdhivedanAcintAbhayazokapIDitazarIrAH / saMsAre hiMDamAnAH te sarvajJA kathaM bhavanti // chuha taNhA bhaya doso rAo moho ya ciMtaNaM caahii| jara maraNa jamma NihA khedo sedo visAdo ya // 118|| kSudhA tRSNA bhayaM doSo rAgo moharA cintA vyAdhiH / jarA maraNaM janma nidrA khedaH svedo viSAdazca / / raha jiMbhao ya dappo ee dosA tiloyasattANaM / sanvesi sAmaNNA saMsAre paribhamaMtANaM // 119 // ratijabhA ca darpa ete doSAH bilokasatvAnAM / sarveSAM sAmAnyAH saMsAre paribhramatAM // ee savve dosA jassa Na vijjati chuhatisAIyA | so hoi paramadeo hissaMdeheNa ghetavyo / / 150 // . ___ ete sarve doSA yasya na vidyante kSudhAnupAdikAH / sa bhavati paramadevo niHsandehena gRhItavyaH / / siMhAsaNachattattayadivyodhuNipupphavihicamarAI / bhAmaMDaladuMduhio varataru parameTicihatthaM / / 121 // siMhAsanacchatratrayadivyazvanipuSpavRSTicAmarANi / bhAmaMDaladuMdubhI gharataruH parameSTicinhotdhAni / /
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaM / .......... ............ saMpuNNacaMdakyaNo jaDamauDavivanjio NirAharaNo / paharaNajuvaivimukko saMtiyaro hoi paramappA // 122 // sampUrNacandravadanaH jaTAmukuTavijito nirAbharaNaH / praharaNathuvativimuktaH zAntikaro bhavAMte paramAtmA / / NimbhUsaNo vi sohai kohorApramaomaNo ? patthi ! jamA viyArarahio NiraMbaro maNoharo tayA // 123 // 'nirbhUSaNo'pi zobhate............ ............ / yasmAdvikArarahito nirambaro manoharastasmAt // jamA so paramasuhI paramasiyo vuccae jiNo tahmA / deviMdANa vi deo tamA gAma mahAdeo // 124 // yasmAt sa paramasukhI paramaziva ucyate jinastasmAt / devendrANAmapi devastasmAnnAmnA mahAdevaH / / anyAvAhamaNaMtaM jamA sokkhaM karei jIvANa 1 tamA saMkaraNAmo hoi jiNo Nasthi saMdeho / / 125 / / anyAbApramanantaM yasmAt sukhaM karoti jIvAnAM / tasmAnchaMkaranAmA bhavati jino nAsti sandehaH / / loyAlIya vidaNDa tahmA NAmaM jiNassa vihati / jalA sIyalayayaNo tahmA so buccae caMdo / / 126 // lokAlokavit tasmAt mAma jinasya viSNuriti / yasmAnchItalavacanastasmAt sa ucyate candraH / / aNNANANa viNAso vimlaann........dohyro| kammAsura.......NiDahaNo teNa jiNo cuccae sUro / / 127|| ajJAnAnAM vinAzakaH vimalAnA....bodhakaraH / karmA...........nirdahanaH tena jina ucyate sUraH //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe aNNANa mohiehiM ya paMceMdiyalolupahiM purisehiM / jiNaNAmAI paresiM kayAI guNavajjayAgaM pi // 128 // ajJAnamohitaizca paMcendriyalolupaiH puruSaiH / jinanAmAni pareSAM kRtAni guNavarjitAnAmapi || jaha IsaraNAma Naro bhikkhaM bhamiUNa bhuMjaya ko vi / Free guNavihUNo kiM sarca Isaro hoi / / 129 // yadi IzvaranAmA naraH bhikSAM bhramitvA bhuMkte ko'pi / Izvarasya guNavihInaH kiM satya Izvaro bhavati // savvaNNAma harI taha loe hariharAiyA savve / savvaNDuguNavirahiyA kiM savve hoMti savvaNhU / / 130 // sarvajJanAmA hariH tathA loke hariharAdikAH sarve / sarvajJaguNavirahitAH kiM sarve bhavanti sarvajJAH // jara icchaya paramapayaM avvAvAhaM aNovamaM sokkhaM / tihuvaNavaMdiyacalaNaM Namaha jiNaMdaM payateNa // 131 // yadi icchati paramapadaM avyAbAdhaM anupama saukhyaM | tribhuvanavaMditacaraNaM namata jinendra prayatnena || jamhA arihaMta havar3a NirAuho Ninbhayo have tamhA jalA hu anaMtasuho icchIvirahio have tamhA // 162 // yasmAt arhan bhavati nirAyudhaH nirbhayo bhavet tasmAt / yasmAddhi anantasukhaM strIvirahito bhavet tasmAt // jamhA chataNhAo tassa Na pIDaMti paramaghorAo / tanhA asaNaM pANaM tiloyaNAho Na seber3a / / 133 // yasmAt kSuSNe taM na pIDayataH paramaghore / tasmAdasanaM pAnaM trilokanAtho na sevate || 214
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaM / 215 pUjAriho du jalA dharNidariMdasuravariMdANaM / ariyarahassamahaNo arahato buccae tamA // 134 // pUjAhastu yasmAt dharaNendranarendrasuravarendrANAM / arirajarahasyamathana: arhan ucyate tasmAt // jiyakoho jiyamANo jiyamAyAlohamoha jiymyo| jiyamaccharo ya jamA tamhA NAmaM jiNo utto // 135 / / jitakrodho jitamAno jitamAyAlobhamohaH jinAmadaH / jitamatsarazca yasmAttasmAnnAma jinaH uktaH / / jammajaramaraNatidayaM jamhA daDUM jiNeNa NissesaM / tamhA tiuraviNAso hoi jiNe Nasthi saMdeho // 136 // janmajarAmaraNatritayaM yasmAdamya jinena niHzeSaM / tasmAtripuravinAzo bhavati jine nAsti sandehaH / arahaMtaparamadevaM jo baMdai prmbhnisNjutto| teloyavaMdaNIo aireNa ya so Naro hoi // 137 / / arhatparamadeva yo bandate paramabhaktisaMyukaH / trilokavandanIyo'cireNa ca sa naro bhavati / / jo jiNacariMdapUaM kuNai sasattIi so mhaapuriso| teloyapraaNIo aireNa ya so Naro hoi // 138 // yo jinaverandrapUjAM karoti svazaktyA sa mahApuruSaH / trilokapUjito'cireNa ca sa naro bhavati / / sabdhaNdvaparikSA sammacA-sarvazaparIkSA smaaptaa|
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahedhammo jiNehi bhaNio sAyAro taha have annaayaaro| eesi doNhaM pi hu sAraM khalukoi sammattaM // 139 // dharmo jinaiH bhaNita: sAgArastathA bhavedanagAraH / etayordvayorapi hi sAraM khalu bhavati samyaktvaM / / sammattasalilapavaho NicaM hiyayammi pavaTTae jasma / kammaM vAluyavaraNaM tassa baMdho ciya Na ei // 140 // samyaktvasalilapravAho nityaM hRdaye pravartate yasya / karma vAlukAvaraNaM tasya bandhameva naiti || sammattarayaNalabbhe garayatirikkhesu Nasthi uvavAo / jaha Na muai sammattaM ahava Na baMdhAumo purca // 141 // samAcAravalabdhe narakatiryakSu nAsti uppaadH| yadi na muJcati samyaktvaM athavA na baMdha AyuSaH pUrve // paMcayaaNuccayAI guNavyayAI havaMti tiNNava / cattAri ya sikkhAvayayAI sAyAro eriso dhammo / 142 // paMcANunatAni guNanatAni bhavanti trINyeva / / catvAri ca zikSAvratAni sAgAra etAdRzo dharmaH / / devayapiyaraNimittaM maMtosaharjatabhayANamitteNa / jIvA pA mAriyavyA paDhamaM tu aNuvvayaM hoi / / 143 // devatApitRnimittaM maMtrauSadhayaMtrabhayanimitena / jItrA na mArayitanyAH prathamaM tu aNuvrataM bhavati // vAgAdIhi asacaM parapIDayaraM tu saccakyaNaM pi / vajaMtassa paraspa hu vidiyaM tu aNuvvayaM hoi // 144 // 1 . baMdhucciya NAsae tassa' iti darzanaprAbhRte pAThAtantaram /
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaM / 217 kAgAdibhissatyaM parapIDAkaraM tu satyavacanamapi / varjato marasya hi dvitIyaM tu aNuvrataM bhavati / / gAme Nayare raNyo baTTe paDiyaM ca aba vissariyaM / NAdANaM paravaM tidiyaM tu aNuvvayaM hoI / / 145 // grAme nagare arara ko nAtitaM ra jima ; nAdAnaM paradravyaM tRtIyaM tu aNuvrataM bhavati // mAyAvahiNisamAo dahavvAo parassa mhilaao| sayadAre saMtoso aNuvayaM taM cauthaM tu // 146 // mAtRsvasRsamAnA dRSTavyAH parasya mahilAH / svadAre santoSo'NuvrataM taccaturdhe tu // dhaNadhaNNadupayacauppayakhelaNNachAdiyANa davANaM / jaM kinjai parimANaM paMcamaya aNuvvayaM hoii||147|| dhanadhAnyadvipadacatuSpadakSetrAnyAcchAdanAnAM dravyANAM / yarikrayate parimANaM paMcamakaM aNuvrataM bhavati / jaM tu disAveramaNa gamaNassa dujaM ca parimANaM / taM ca guNavyaya padama bhaNiyaM jiyarAyadosehiM / / 148 // yattu digviramaNaM gamanasya tu yacca parimANa / tacca guNavataM prathama bhaNitaM jitarAgadopaiH / / majjArasAgarajju vaMDa loho ya aggivisasatyaM / saparassa ghAdahedUM apaNemi paNeva dAdabvaM // 149 // mArizvarajju........lohazca agniviSazastrANi { svaparasya ghAlahetUni anyeSAM naiva dAtavyAni / / vahavaMdhapAsachedo taha gurubhArAdhirohaNaM ceva / Na vi kuNai jo paroseM vidiyaM tu guNavyayaM hoi / / 150 / /
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 siddhAntasArAdisaMgrahe vadhabandhapAzacchedAni tathA gurubhArAdhirohaNaM caiva / nApi karoti yaH pareSAM dvitIyaM guNavataM bhavati || bacchacchabhUsaNANaM taMbolAharaNagaMdhapupphANaM / jaM kijjA parimANaM tidiyaM tu guNavvayaM hoI // 151 / / vastrAstrabhUSaNAnAM tAmbUlAbharaNagaMdhapuSpANAM / yatkriyate parimANa tRtIyaM Ta gaNatrataM bhavati / paMcaNamokkArapayaM maMgala loguttamaM tahA saraNaM / NicaM jhAeyavvaM ubhae sajjhAhiM hiyayammi / / 152 / / paMcanamaskArapadaM maMgalaM lokottamaM tathA zaraNaM / nityaM dhyAtavyaM ubhayoH sandhyayoH hRdaye // ruddavivajjaNaM pi samadA sabvesu ceva bhUdesa / saMjamasuhabhAvaNA vi sikkhA sA vucae paDhamA / / 153 / / rudrAtavivarjanamapi samatA sarveSu caiva bhUteSu / saMyamazubhabhAvanA api zikSA sA ucyate prathamA / uvavAso kAyanvo mAse mAse caussu pavvesu / havadi ya vidiyA sikkhA sA kahiyA jinnvriNdehiN||154|| upavAsaH kartavyo mAse mAse caturyu parvasu / bhavati ca dvitIyA zikSA sA kavitA jinendraH / / asaNAicauviyappo AhArI saMjayANa dAdabyo / paramAe bhattIe tidiyA sA buccae sikkhA // 155 // azanAdicaturvikalpa AhAraH saMyatAnA dAtavyaH / paramayA bhaktyA tRtIyA sA ucyate zikSA / / cahaUNa savyasaMge gahiUNaM taha mahabbae paMca / carimaMte sampAsaM jaM dhippai sA cautthiyA sikkhA / / 156 //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma- rasAyaNa | tyaktvA sarvasaGgAn gRhItvA tathA mahAvratAni paMca / caramAnte sanyAsaM yat gRhati sA caturthI zikSA // eyAI kyAI Naro jo pAlaha jai suddhasammato / uppajjiUNa sagge so muMha ye sonakhaM // 157 // ! etAni vratAni naro yaH pAlayati yadi zuddhasamyaktvaH / utpadya svargesa bhuMkte icchitaM saukhyaM // divvANi vimANANi ya suraloe hoMti paMcavaNNAI / dittIe AyavyaM jiNaMti caMdassa kaMtIe || 158 // divyAni vimAnAni ca suraloke bhavanti paMcavarNAni / dIpayA AdityaM jIyante candra kAntyA || sohaMti tAI NicaM palaMcavara hemadA marghadAhiM / bahuvikaDe tahA NANAvidhayavaehiM / / 159 // zobhante tAni nityaM pralaMgavarahemadAmaghaMTAbhiH / bahuvidhaH tathA nAnAvidhadhvajApatAkAbhiH // tesiM hoMti samIve bahumevajalAsayA paramarammA | mohaMti savvakAlaM phalapuSpavAlapattehiM / / 160 // 'teghAM hoMti samIpe bahubhedajalAzayAH paramaramyAH / zobhante sarvakAla phalapuSpavAlapatraiH // dahUNa ya upapatti keI vijnaMti seyacamarehiM | kaI jayajayasade kuvvaMti surA saucchAhA / / 161 // dRSTvA cAtpatti kecit vIjayanti zvetacamaraiH / kecit jayajayazabdAn kurvanti murAH sotsAhAH // varamurakhaduMduhirao bherIo saMkhaveNuvINAo / padupahario vAryati surA salIlAe / 162 // 219.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 siddhAnsasArAdisaMgraha baramurajagundubhiravAni bhairyaH shNkhvennuviinnaaH| paTupaTahajhallayaH vAdayati / salImA gAyati acchAo kAo vi maNoharAo giiyaao| kAovi varaMgIo NaJcati vilAsatresAo // 163 // gAyanti apsarasaH kA api manoharANi gItAni / kA api varAGgA nRtyanti bilAsavepAH / / ko majjha imo jammo ramaNIo Asamo imo ko bA / kassa imo parivAro evaM ciMtei so deo // 164 // kiM mama idaM janma ramaNIya AsIdayaM ko vaa| kasyAya parivAra evaM cintayati sa devaH / / jAUNa devaloyaM puNaravi umpattikAraNaM deo| savaMgajAyabhAso viyasiyavayaNo ya citei / / 165 / / jJAtvA devaloka punarapi utpattikAraNaM devaH / sarvAnajAtabhAsa: bikasitavadanazca cintayati / / kiM dattaM varadANaM ko va mae, sohaNo tavo ciNNo / jeNa ahaM suraloe uvacaNNo suddharasaNIe // 166 / / kiM dattaM varadAnaM kiM vA mayA zobhanaM tapaH citH| / yenAha muraloke upapannaH zuddha.............. || pAUNa NiravasesaM puvabhave ya jiNapujjaA riyaa| to kuNai NamokAraM bhattIe jiNavariMdANaM // 167 / / jJAtvA niravazeSaM pUrvabhave ca jinapUjA rcitaa| tataH karoti namaskAraM bhaktyA jinavarendrANAM / / puNaravi paNamiyamattho bhagai suro aMjAla sire kiccA / dhammAyariyassa gamo jeNAI gAhio dhammo // 168 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma- rasAyaNaM / 221 punarapi praNatamastaka bhaNati suraH aMjA zirasi kRtvA / dharmAcAryAya namaH yenAhaM grAhitaH dharmaH // so majjha baMdaNIo ahigamaNIo ya putraNIo ya / jassa pasAeNAhaM uppaNNo devaloyammi // 169 // sa mama vandanIyaH abhigamanIyazca pUjanIyazca / yasya prasAdenAhaM utpanno devaloke // ahisehahiM devA NAUNa karaMti tassa ahisehaM / puNaravi aruhaM gehaM AmaMti maNoharaM rammaM // 170 // abhiSekagRhaM devA nItvA kurvanti tasyAbhiSekaM 1 punarapi arhadrahaM Anayanti manoharaM ramyaM // bahubhUsohi dehaM sUrAMtAdi (kha) mohiM / ahisiMciUNa puNaravi devA baMdheti varapahuM / / 171 // bahubhUSaNaiH dehaM bhUSayan tasya divya maMtraiH / abhiSicya punarapi devA badhnanti varapaTTam || siMhAsaNadviyassa hu suhagehesu suhu ramaNIe / ubagama ke devA jogAI kati kammAI // 172 // siMhAsanasthitasya hi zubhagRheSu suSThu ramaNIyeSu / upagamya keciddevA yogyAni kathayanti karmANi // 1 paDhamaM jiNaMda pUrva avi calavaraloyaNaM puNo pecchA | varaNAiyassa picchA taha mANiya divyabahuAu // 173 // prathamaM jinendrapUjA api calatraralocanaM punaH pazcAt / varanATakaM pazcAt tathA... // paDivohio hu saMto ahiM surehiM sukharo evaM | to kuNai mahApUaM bhattIe jinavariMdANaM // 174 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 siddhAntasArAdisaMgrahe-- nannina amanarmrrrrruwwwwwvirrrrrrrrrrrrrrrrrr pratibodhito hi san anyaiH suraiH suravara evaM / tataH karoti mahApUjAM bhaktyA jinavarendrANAM / / kuNA gumo vi sa tudo bhar3avelaloganako debho / varaNAuyaM sa pacchA kuNai puNo pucakayauti / / 175 / / karoti punarapi ca tuTaH aThavelAlocanaM ! ca sa devaH / varanATakaM sa dRSTvA karoti puna: pUrvakarma iti / / ? dilbaccharAhiM ya samaM uttaMgapauhArAhi~ cirakAlaM / aNuhavai kAmabhoe ahaguNariddhisaMpaNNo // 176 / / divyApsarobhizca sama uttaMgapra....hArAbhiH cirakAlaM / anubhavati kAmabhogAn aSTaguNAsampannaH / / aNimaM mahima lahima pattI pAyamma kAmarUvisaM / IsattaM ca sittaM ahaguNA hoti NAyavvA / / 177 / / aNimA mahimA laghimA prAti: prAkAmyaM kAmarUpitvaM / Izitva va vazitva aSTaguNA bhavanti jJAtavyAH / / iya aguNo deo jaravAhivivanjio ciraM kAla / jiNadhammasma phaleNa ya divcasuhaM bhuMjae jIo // 178 // iti aSThaguNo devo jarAvyAdhivirjitazciraM kAlaM | jinadharmasya phalena ca dizyasukhaM bhukta jIvaH / / iti devasugaisammasA-iti devasugatiH samAptA / bhuMjittA cirakAlaM divaM hiyaicchiyaM suhaM sagge | mANusaloyammi puNo umpajjae uttame vaMse // 171 / / bhuktvA cirakAlaM divyaM hRdayepsitaM sukha svarge / mAnuSaloke punaH utpadyate uttame vaMze / /
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhamma-rasAyaNaM / 223 bhujittA maNuloe sabve hiyaicchiyaM avigghenn| hoUga bhoyaviro jiNadikkhaM giNhae paramaM / / 180 // bhuktvA manujaloke sarvAn hRdayepsitAna avinena / bhUtvA bhogavirato jinadIkSAM gRhNAti paramAM / / DahiUNa ya kammavaNaM uggeNa tavANaleNa NissesaM / ApuNNabhavaM aNaMta siddhisuhaM pAcae jIo // 181 // dagdhvA ca karmavanaM ugreNa tapo'nalena niHzeSa / ApUrNabhavamanantaM siddhimukhaM prApnotti jIvaH / / sumaNusahie ballahamaNAisiddha tao samAseNa / aNayAraparamadharma vocchAmi samAsao patto / / 183 / / suma...........bAlabhaM anAdisiddhaM tataH samAsena / anagAraparamadharma vakSye samAsataH prAptaM / / ahadasa paMca paMca ya mUlaguNA savvato sadANayArANaM / uttaraguNA aNeyA aNayAro eriso dhammo / / 183 // aSTAdaza paMca paMca ca mUlaguNAH sarvataH sadAnagArANAM / uttaraguNA aneke anagAra etAdRzo dharmaH / / je suddhavIrapurisA jAijarAmaraNadukkha NibiNNA / pAlaMti susuddhabhAvA te mUlaguNA ya parisesA // 184 / / ye zuddhavIramuruSA jAtijarAmaraNaduHkhanirvignAH / pAlayanti suzuddhabhAvAste mUlaguNAn ca parizepAn // icceyAci sabve pAlaMti sapiriyaM agRhNtaa| uvaladdhayAvadhIrA saMsAradukkhakkhayaMhAe // 185 // ityAdikAnapi sarvAn pAlayanti svArya agRhamAnAH / apalubdhakA ? dhIrAH saMsAraduHkhakSayecchayA /
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 siddhAntasArAdisaMprahe hemaMte dhidimaMtA galiNidalaviNAsiyaM mahAsIyaM / saMsAradukkha bhIe visarhati caDaMti ya sIyaM / / 186 // hemante dhRtimanto nalinIdalavinAzitaM mahAzItaM / saMsAraduHkhabhayAnapi sahante caMDamiti ca zItaM // jalamalamailiaMgA pAvamalavivajjiyA mahAbhuNiyo / AibassAhamuhaM karaMti AdAvaNaM dhIrA / / 187 // jalamalamalinitAGgAH pApamadavivarjitA mahAmunayaH / AdityasyAbhimukhaM kurvanti AtApanaM zrIrAH // dhAraMdhasAragahile kApurIsamayAgaraM paramabhIme / suNiNo vasaMti raNe tarumUle varisayAlammi || 188 // dhArAndhakAragahane kApurupabhayakare paramabhIme / munayo vasanti araNye tarumUle varSAkAle || aNayAraparamadhammaM dhIrA kAUNa suddhasammattA / gacchati deI sagge keI sijyaMti dhuMdakammA // 189 // anagArapara maiM dhIrAH kRtvA zuddhasamyaktvAH / gacchanti kecit svarge kecit siddhayanti bhutakarmANaH // vi asthi mANusA AdasamutthaM ciya viSayAtIdaM / acyucchiSNaM ca suhaM aNovamaM jaM ca siddhANaM // 190 // nApyasti manujAnAM AtmasamutthaM eva viSayAtItaM / avyucchinnaM ca sukhaM anupamaM yacca siddhAnAM || kammaviDA (lA) sIdIbhUdA bhiraMjaNA NivA / aTTaguNA kida kiccA loyaggaNivAsiNo siddhA / 191 // aSTavidhakarmavikalAH zartibhUtA niraMjanA nityAH 3 aSTaguNAH kRtakRtyA TokAmanivAsinaH siddhAH //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrama- rasAyaNaM / sammatta NANa daMsaNa vIriya suhameM taheva avagaha | agurulaghumanyAcAhaM aTThaguNA hoMti siddhANaM // 192 // samyaktvaM jJAnaM darzanaM vIryaM sUkSmaM tathaivAvagAhanaM / agurulaghu anyAbAdhaM aSTaguNA bhavanti siddhAnAm // bhaviyANa bohaNatthaM iya dhammarasAyaNaM samAseNa / varapaNaM diNiNAraiyaM jamaNiyama juteNa // 193 // bhavyAnAM bodhanArthaM idaM dharmarasAyanaM samAsena | varapaanandimuninA racitaM yamaniyamayuktena // vRdi siridhammarasAyaNaM sammataM / 15 225
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatkula bhadraviracitaH sAra-samuccayaH / / tine vakSye'haM dezanAM kAMcinmatihIno'pi bhaktitaH // 1 // saMsAre paryaTana jaMturvayonisamAkule | zArIraM mAnasaM duHkhaM prApnoti vata ! dAruNaM // 2 // ArttadhyAnarato mUDho na karotyAtmano hitaM / tenAsauM sumahatklezaM paratreha ca gacchati // 3 // jJAnabhAvanayA jIvo lebhate hitamAtmanaH / vinayAcArasampanno viSayeSu parAGmakhaH || 4 || AtmAnaM bhAvayennityaM jJAnena vinayena ca / mAM punarhriyamANasya pazcAttApo bhaviSyati // 5 // tathApi sattapaH kArya jJAnasadbhAvabhAvitaM / yathA vimalatAM yAti cetoratnaM sudustaram || 6 || nujanmanaH phalaM sAraM yadetajjJAnasevanam / ani gRhitavIryasya saMyamasya ca dhAraNam // 7 // jJAnadhyAnopavAsaizca parISahajayaistathA / zIlasaMyamayogaizva svAtmAnaM bhAvayet sadA // 8 // 1 na lebhe hitamAtmana: ka- pustake 2 'AyunA priyamANasya iti khapustake zodhitapAThaH / 3 'sudurdharaM kha- pustake |
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH / 227 jJAnAbhyAsaH sadA kAryo dhyAne cAdhyayane tthaa| tapaso rakSaNaM caiva yadIccheddhitamAtmanaH // 9 // jJAnAdityo hadiyesya nityamudyotakArakaH / tasya nirmalatAM yAti paMcendriyadigaGganA // 10 // etajjJAnaphalaM nAma yaccAritrodyamaH sadA / kriyate pApanimuktaH sAdhusevAparAyaNaH // 11 // sarvadvandaM parityajya nibhRtenAntarAtmanA / jJAnAmRtaM sadApyaM cittAlhAdanamuttamam // 12 // jJAnaM nAma mahAratnaM yana prAptaM kadAcana / saMsAre bhramatA bhIme nAnAduHkhavidhAyini // 13 // adhunA tatvadhA prAta samyagdarzanasaMdhuram / pramAdaM mA punaH kASIviSayAsvAdalAlasaH // 14 // AtmAnaM satataM rakSejjJAnadhyAnatapobalaH / pramAdino'sya jIvasya zIlaratnaM bilu yati // 15 / / zIlaratnaM hataM yasya mohadhvAntamupeyuSaH / nAnAduHkhazatAkIrNa narake patanaM dhruvam // 16 // yAvata svAsthaM (sthyaM) zarIrasya yAvaccendriyasammadaH / tAvadyuktaM tapaH katu cAddhakye kevalaM dhamaH // 17 // zuddha tapasi sadIyaM jJAnaM karmaparikSaye / upayogidhana pAtre yasya yAti sa paMDitaH // 18 // guruzuzrRpayA janma cittaM saddhyAnacintayA / zrutaM yasya same yAti viniyogaM sa puNyabhAra / / 19 // 1 tapaHsaMrakSaNaM kha-pustake / 3 ' bilamave ' kha-pustake / 3 'sampadaH / kha-pustake / 4 upayogaM dhanaM prApte kha-pustake /
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 siddhAntasArAdisaMgrahe chitvA snehamayAn pAzAn bhitvA mohamahArgalAm | sacAritra samAyuktaH zUro mokSapathe sthiteH // 20 // aho mohasya mAhAtmyaM vidvAMso ye'pi mAnavAH / munte tespi saMsAre kAmArtharatitatparAH // 21 // kAmaH krodhastathA lobho rAgo dveSazca matsaraH / mado mAyA tathA mohaH kandarpo darpa eva ca // 22 // ete hi ripavo cauMrA dharmasarvasvahAriNaH / etairvabhramyate jIvaH saMsAre bahuduHkhade || 23 || rAgadveSamayo jIvaH kAmakrodhavaze yataH / lobhamohamadAviSTaH saMsAre saMsaratyasau / / 24 // samyaktvajJAnasampanno jainabhakta jitendriyaH / lobhamohamastyakto mokSabhAgI na saMzayaH / / 25 / / kAmakrodhastathA mohatrayo'pyete mahAdvipaH / etena nirjitA yAvattAvatsaukhyaM kuto nRNAm // 26 // nAsti kAmasamo vyAdhirnAsti mohasamo ripuH | nAsti krodhasamo vanhirnAsti jJAnasamaM sukham // 27 // kaSAyaviSayArttAnAM dehinAM nAsti nirvRtiH / teSAM ca virame saukhyaM jAyate paramAdbhutam // 28 // kaSAyaviSayoragaitmA ca pIDitaH sadA / cikitsthatAM prayalena jinavAksAra bhaiSajaiH // 29 // Andes 1 asmAda avastanaH zloko'dhikaH kha- pustake | karmaNA mohanIyena mohitaM sakalaM jagat / dhanyA mohaM samutsAyaM tapasyanti mahAdhiyAH // 1 // 2 viSayo yogadhyAtmA eka pustake / viSayai nairAtmA ' kha- pustake " .
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH / 229 viSayoragadaSTasya kssaayvissmohitH| saMyamo hi mahAmaMtrasnAtA sarvatra dehinAm // 30 // kaSAyakaluSo jIvo rAgaraMjitamAnasaH / caturganibhavAmbodhau bhinnA nauriva sIdati // 31 // kapAyavazago jIvo karma badhnAti dAruNam / tenAsauM klezamApnoti bhavakoTiSu dAruNam // 32 // kapAyaviSayazcittaM mithyAtvena ca saMyutam / saMsArabIjatAM yAti vimuktaM mokSavIjatAm // 33 // kapAyavipayaM saukhyaM indriyANAM ca saMgrahaH / jAyate paramotkRSTamAtmano bhavabhedi yat / / 34|| kaSAyAn zatruvata pazyedviSayAn viSavattathA / mohaM ca paramaM vyAdhimeve matyo vicakSaNaH / / 35 / / kaSAyavipayaizcauradharmaratnaM vilupyati ( te)| vairAgyakhagadhArAbhiH zUrAH kurvanti rakSaNam // 36 // kapAyakarSaNaM kRtvA viSayANAmasevanam / etadbho mAnavAH ! pathyaM samyagdarzanamuttamam / / 37 / / kapAyAtapataptAnAM viSayAmayamohinAm / saMyogAyogakhinnAnAM samyaktvaM paramaM hitam // 38 // baraM narakavAso'pi samyaktvena samAyutaH / na tu samyaktvahInasya nirvAso divi rAjate / / 39 // samyaktvaM paramaM ratnaM zaMkAdimalavarjitam / saMsAraduHkhadAridya nAzayetsuvinizcitam // 40 // samyaktvena hi yuktasya dhavaM nirvANasaMgamaH / mithyAdRzo'sya jIvasya saMsAre zramaNaM sadA // 41 // 1 'mevamUcuvicakSaNAH kha-pustake / 2 've gati sunizcita ka-pustake /
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe paMDito'sau vinIto'sau dharmajJaH priyadarzanaH / yaH sadAcArasampannaH samyaktvadRDhamAnasaH // 42 // jarAmaraNarogAnAM samyaktvajJAnabheSajaiH / zamanaM kurute yastu sa ca dyo vidhIyate // 43 // janmAntarArjitaM karma samyaktvajJAnasaMyamaiH / nirAkartuM sadA yuktamapUrvaM ca nirodhanam // 44 // samyaktvaM bhAvayetkSipraM sajjJAnaM caraNaM tathA / kRcchrAtsucaritaM prAptaM nRtvaM yAti nirarthakam // 45 // atItenApi kAlena yanna prAptaM kadAcana / tadidAnIM tvayA prAptaM samyagdarzanamuttamam ||46 // uttame janmani prApte cAritraM kuru yatnataH / saddharme ca parAM bhakti zame ca paramAM ratim // 47 // anAdikAlajIvena prAptaM duHkhaM punaH punaH / mithyAmohaparItena kapAyavazavartinA ||48 // samyaktvAdityasampannaM karmadhvAntaM vinazyati | AsannabhavyasatvAnAM kAlalabdhyAdisannidhau // 49 // samyaktvabhAvazuddhena viSayAsaGgavarjitaH / kaSAyaviratenaiva bhayaduHkhaM vihanyate // 50 // saMsAradhvaMsanaM prApya samyaktvaM nAzayanti ye / dhamanti te'mRtaM pItvA sarvavyAdhiharaM punaH || 51 // mithyAtvaM paramaM bIjaM saMsArasya durAtmanaH / tasmAttadeva bhoktavyaM mokSasaukhyaM jighRkSuNA // 52 // 1 saMyamaM ka pustake | 2'apUrvA ca nirodhanAm' kha pustake 3 'saMbhila' kha pustke| 230 M
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH / AtmatatvaM na jAnanti mithyAmohena mohitAH / manujA yena mAnasthA vipralubdhAH kuzAsanaiH ||53 // duHkhasya bhIravo'pyete saddharma na hi kurvate / karmaNA mohanIyena mohitA bahavI janAH // 54 // kathaM na ramate cittaM dharme caikasukhaprade / devAnAM duHkhabhIrUNAM prAyo mithyAdRzo yataH / / 55 / / duHkhaM na zakyate soDhuM pUrvakarmArjitaM naraiH / tasmAt kuruta saddharma yena tatkarma nazyati // 56 // sukRtaM tu bhavedyasya tena yAnti parikSayam / duHkhotpAdana bhUtAni duSkarmANi samantataH // 57 // dharma eva sadA kAryo muktvA vyApAramanyataH / yaH karoti paraM saukhyaM yAvannirvANasaMgamaH // 58 // kSaNe'pi samatikrAnte saddharma parivarjite / AtmAnaM suSitaM manye kaSAyendriyataskaraiH // 59 // dharmakArye matistAvadyAvadAyurhanaM tava / aryuHkarmaNi saMkSINe pazcAtvaM kiM kariSyasi ||60|| dharmamAcara yatnena mA bhavastvaM mRtopamaH / saddharmaM cetasAM pusAM jIvitaM saphalaM bhavet // 61 // mRtA naiva mRtAste tu ye narA dharmakAriNaH / jIto'pi mRtAste vai ye narAH pApakAriNaH // 62 // dharmAmRtaM sadA peyaM duHkhAtavinAzanam / yasmin pIte paraM saukhyaM jIvAnAM jAyate sadA // 63 // 1 tatvaM kha -- pustake : AyuSa karmakSINeka pustake | ka pustake | 231 Ama 35 3 jIvinAM
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 siddhAntasArAdisaMgraha -rrrrrr-a-..-rrrrrrrr sa.dhoM yo dayAyuktaH sarvaprANihitapradaH / sa evottAraNe zakto bhavAmbhodhau sudustare // 64 // yadA kaMThagataprANo jIvo'sau parivatate / nAnyaH kazcittadA trAtA muktvA dharma jinoditam / / 65|| alpAyupA nareNeha dharmakarmavijAnatA | na jhAyate kadA mRtyubhaviSyati na saMzayaH // 66 // AyuryasyApi devaH parijJAte hitAntake / tasyApi kSIyate sadho nirmalottarayogataH / / 67 // jinairnigaditaM dharma sarvasaukhyamahAnidhim / ye na 'taM pratipadyante teSAM janmanirarthakam // 68 // hitaM karma parityajya pAgama rajyate / tena vai dahyate cetaH zocanIyo bhaviSyati // 69 // yadi nAmApriyaM duHkhaM sukhaM vA yadi vA priyam | tataH kuruta saddharma jinAnAM jitajanmanAm / / 70 // vizuddhAdeva saMkalpAtsamaM sadbhirupAyate / svalpenaiva prayAsena citrametadaho param // 7 // dharma eva sadA trAtA jIvAnAM duHkhasaMkaTAt / tasmAtkuruta bho yatnaM yatrAMnantasukhaprade // 72 / / 1 asyAne bhAvaprAbhRtasyeyaM gAthA vartate / jIvavimukko savao dasaNamuko ya hoi calasavao / savao loyaapujo loutsariyammi calasavao // 1 // 2 tasya saH ke--pustake / 3 nimittottArayogataH ke-pustake / 'taca prapadyante ka / 5 tatrA sa /
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccaya: 1 233 yatvayA na kRto dharmaH sadA mokSasukhAvahaH / prasannamanasA yena tena duHkhI bhavAniha ||73|| yatvayA kriyate karma viSayAndhena dAruNam / udaye tasya samprApte kaste trAtA bhaviSyati // 74|| bhuktvApyanantaraM bhogAn devaloke yathepsitAn / yo hi tRpti na samprAptaHsAkeM prApsyati samprati / / 75 // varaM hAlAhalaM bhuktaM viSaM tadbhayanAzanam / na tu bhogavipaM bhuktamanantabhavaduHkhadam / / 76 / / indriyaprabhavaM saukhyaM sukhAbhAsaM na tatsukham / tacca karmavibandhAya duHkhadAnekapaNDitam / / 77 / / akSAzvAnnizcalaM dhatsva viSayotpathagAminaH / vairAgyapagrahAkRSTAn sanmArga viniyojayet // 78 / / akSANyeva svakIyAni zatravo duHkhhetvH| viSayeSu pravRttAni kaSAyavazavartinaH / / 79 // indriyANAM yadA chaMde vartate mohasaMgataH / nadAtmaiva tava zatrurAtmano duHkhabandhanaH / / 80 // indriyANi pravRttAni viSayeSu nirantaram / sajjJAnabhAvanAzaktyA vArayantIha te ratAH / / 81 // indriyecchArujAmajaH ? kurute yo jhupakramam / tameva manyate saukhyaM kiM tu kaSTamataH param / / 82 // AtmAmilAparAgANAM yaH samaH kriyate budhaiH| tadeva parama tatvamityUcurbrahmavedinaH / / 83 // 1 vArayanti hite ratAH kha / 2 manyaH /
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ ........................... 234 siddhAntasAvitaheindriyANAM same lAbhaM rAgadveSajayena ca / AtmAnaM yojayetsamyaka saMmRticchedakAraNam // 84 // indriyANi vaze yasa yasya duSTaM na mAnasam / AtmA dharmarato yasya saphalaM tasya jIvitam / / 85 // paranindAsu ye mRkA nijalAdhyaparAGmukhAH / IdRzairye guNairyuktAH pUjyAH sarvatra viSTape ||86 / / prANAntike'pi samprApte varjanIyAni sAdhunA / para lokaviruddhAni yenAtmA sukhamaznute / / 87 / / sa mAnayati bhUtAni yaH sadA vinayAnvitaH / sa priyaH sarvaloke'sminnApamAnaM samaznute // 88 // kimyAkasya phalaM bhakSyaM kadAcidapi dhiimtaa| viSayAstu na bhoktavyA yadyapi syuH supezalAH / / 89 / / svIsamparkasamaM saukhyaM varNayantyacudhA janAH / vicAryamANametaddhi duHkhAnAM bIjamuttamam / / 90 / / smarAgninA pradagdhAni zarIrANi zarIriNAm / zamAmbhasA hi siktAni nivRttiM naiva bhejire // 2 // agninA tu pradagdhAnAM sa(za)mostIti yatoja / smaravanhipadagdhAnAM saza)mo nAsti bhaveSvapi // 92 / / madano'sti mahAnyAdhicikitsyaH sadA budhaiH / saMsAravardhane'tyathe duHkhotpAdanatatparaH / / 93 / / yAvadasya hi kAmAnihRdaye prajvalatyalam / Azrayanti hi karmANi tAvadasya nirantaram / / 94 // 1 yuktAste pUjyAH sarvaviSTape kh.| 2 paraloka sa. / 3 zrAzrUyanti kh.| 4 tAbattasya s.|
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ .... . . sAra-samuccayaH / 235 kAmAhidRDhadaSTasya tIvrA bhavati vedanA | thamA sumohito antuH saMsAra paripatI / / 1 / / duHkhAnAmAkaro yastu saMsArasya ca vardhanam / sa eva madano nAma narANAM smRtimUdainaH / / 96 / / saMkalpAca samudbhUtaH kAmasarpotidAruNaH / rAgadvepadvijinho'sau vazIkartuM na zakyate // 97 // duSTA yeyamanaGgecchA seyaM saMsAravardhinI / duHkhasyotpAdane zaktA zaktA vittasya nAzane / / 98 // aho te dhiSaNAhInA ye smarasya vazaM gatAH / kRtvA kalmaSamAtmAnaM pAtayanti bhavArNave / / 99 / / smareNAtIvaraudreNa narakAvartapAtinA / aho khalIkRto loko dharmAmRtaparAGmukhaH // 10 // smareNa smaraNAdeva vairaM devniyogtH| hRdaye nihitaM zalyaM prANinAM tApakArakam // 101 / / tasmAtkuruta sadvRttaM jinamArgaratAH sdaa| ye satsaMDitAM yAti smarazalyaM sudurdharam / / 102 // cittasaMdUpaMkaH kAmastathA sadgatinAzanaH / sadavRttadhvaMsanavAsI kAmo'narthaparamparA // 103 / / dopANAmAkaraH kAmo guNAnAM ca vinAzakRt / pApasya ca nijo bandhuH parApadAM caiva saMgamaH // 104 // pizAcenaiva kAmena chidritaM sakalaM jagat / baMbhrameti parAyanaM bhavAbdhoM sa nirantaram // 105 / / patItrabhASAti vedanA. k.| 2 yasyAptimohito k.| 3 bandanaH khaH / 4 saMdUSaNaH kha / 5 nirantaraH ka / '
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgraha bairAgyabhAvanAmaMtraistanivArya mahAbalaM / svacchandavRttayo dhIrAH siddhisaukhyaM apedire / / 106 / / kAmI tyajati sadvRttaM gurovANI hiyaM tathA / guNAnAM samudAyaM ca cetaH svAsthya tathaiva ca // 107 / / tasmAtkAmaH sadA heyo mokSasaukhyaM jighRkSubhiH / saMsAraM caHparityaktuM vAJchadriyatisattamaH // 108 / / kAmArthoM vairiNI nitya vizuddhadhyAnarodhanau / saMtyajyatAM mahArau sukhaM saMjAyate nRNAm / / 109 / / kAmadAho varaM soDhuM na tu zIlasya khaNDanam / zailakhaMDanazIlAnAM narake patanaM dhruvaM // 11 // kAmadAhaH sadA naiva svalpakAlena zAmyati / sevanAcca mahApApaM narakAvapAtanam // 111 / / sutIveNApi kAmena svalpakAlaM tu vedanA / khaMDanena tu zIlasya bhavakoTiSu vedanA // 112 / / niyataM grazamaM yAti kAmadAhaH sudaarunnH| jJAnopayogasAmAdviSa maMtrapadai yathA / / 113 // asevanamanaGgasya zamAya paramaM smRtam / sevanAca parA vRddhiH zamastu na kadAcana / / 114 // upavAso'vamodaya rasAnAM tyajana tathA / asnAnasevanaM caiva tAmbUlasya ca varjanam // 115|| asevecchAnirodhastu niranusmaraNaM tathA / ete hi nirjaropAyA madanasya mahAripoH / / 116 / / 1 mahatpApaM kh|
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH / kAmamicchAnirodhena krodhaM ca kSamayA bhRzaM / jayenmAnaM mRdatvena mohaM saMjJAnasevayA // 117 / / tasminnupazame prApte yuktaM sadvRttadhAraNaM / tRSNAM sudaratastyaktvA vipAnamiva bhojana / / 118 // karmaNAM zodhana zreSThaM brahmacaryasurakSita / sArabhUtaM caritrasya devairapi supUjitam // 119 // yA caiSA pramadA bhAti lAvaNyajalavAhinI / saiMyA vaitaraNI dhoraM duHkhormizatasaMkulo // 120 / / saMsArasya ca bIjAni duHkhAnAM rAzayaH parAH / pApasya ca nidhAnAni nirmitA kena yoSitaH // 121 / / iyaM sA madanajvAlA banheriva samudbhutA / manuSyairyatra hUyaMte yauvanAni dhanAni ca // 122 // narakAvartapAtinyaH svargamArgadRDhArgalAH / anarthAnAM vidhAyinyo yoSitaH kena nirmitAH // 123 // kRmijAlazatAkIrNe durgandhamalapUrite / viNmUtrasaMvRte strINAM kA kAye ramaNIyatA // 124 // aho te sucitAM prAptA ye kAmAnalavarjitAH / madvRttaM vidhinApAlya yAsyanti padamuttamaM // 125 / / morA s.| 2 asmAdo loko'yaM kha-pustake darzane harate ci sparzane harate dhanam saMyoge harate prANaM nArI pratyakSarAkSasI // 1 // 3 narANAM kha. / 4 vayAtrasaMghRte sa. /
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahabhogArthI yaH karotyajJo nidAnaM mohsNgtH| cUrNIkarotyasau ratnaM anarthasUtrahetunA // 126 // bhavabhogazarIreSu bhAvanIyaH sadA budhaiH| nirvedaH parayA buddhayA karmArAtijighRkSubhiH / / 127 / / yAvana mRtyuvatreNa dehazalo nipAtyate / niyujyatAM manastAvaskArAtiparikSaye // 128 // tyaja kAmArthayoH saMga dharmadhyAnaM sadA bhaja / chiddhi snehamayAna pAzAn mAnuSya prApa durlabham / / 129 / / kathaM te bhraSTasadavRtta ? viSayAnupasevate / paMcatAM haratAM teSAM narake tInabedanA // 130 / / sadvattabhraSTacittAnAM viSayAsaMgasaMginAm / teSAmiheva duHkhAni bhavanti narakeSu ca // 131 / / viSayAsvAdalubdhena rAgadveSavazAtmanA / AtmA ca vaMcitastena yaH zamaM nApi sevate // 132 // AtmanAM yatkRtaM karma bhoktavyaM tadanekadhA | tasmAt kamosrarva ruddhvA svendriyANi vaze nyet||133|| indriyaprasara ruddhvA svAtmAnaM vazamAnayet / yena niryANasA~khyasya bhAjanaM tvaM prapatsyase / / 134 / / sampanneSvapi bhogeSu mahatAM nAsti gRdbhutaa| anyeSAM gRddhirevAsti zamastu na kadAcana // 135 // . pakhaMDAdhipatizcakrI parityajya vasundharAm / tRNavata sarvamogA~zca dIkSA daigambarI sthitA / / 136 // 1 AtmAno ka, Atmano kha /
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH / 239 .55.v-rAAAA kRmitulyaiH kimasmAbhiH bhoktavyaM vastu dustaraM / tenAtra gRhapaMkeSu sIdAmaH kimanarthakam / / 137 // yena te janitaM duHkhaM bhavAmbhodhI suddhastaram / kamArAtimatAko vijetuM ki navAsi / / 138 // abrahmacAriNo nityaM mAMsabhakSaNatatparAH / zucitvaM te'pi manyante kintu cintyamataHparam // 139 / / yena saMkSIyate karma saMcayazca na jAyate / tadevAtmavidA kArya mokSasaukhyAbhilApiNA || 140 // anekazastvayA prAptA vividhA bhogasampadaH / apsarogaNasaMkIrNa divi deva virAjite // 141 // punazca narake raudre raurave'tyantabhItide / nAnAprakAraduHkhoghaiH saMsthito'si vidhervazAt / / 142 / / taptatailikabhallISu pacyamAnena yatvayA / saMprAptaM paramaM duHkhaM tadvaktuM naiva pAryate // 143 / / nAnAyaMtreSu raudreSu pIDayamAnena ynhinaa| duHsahA vedanA prAptA pUrvakarmaniyogataH // 144 // viNmUtrapUrite bhIme pUtizleSmAvasAkule / bhUyo garbhagRhe mAturdaivAdyAto'si saMsthitim // 145 / / tiryaggatau ca yaduHkhaM prAptaM chedanabhedanaiH / na zaktastat pumAn vaktuM jivhAkoTizatairapi / / 146 // saMstoM nAsti tatsaukhyaM yanna prAptamanekadhA / devamAnavatiyekSu bhramatA jantunAnizaM // 147 // 1 mokavyaM vastu muMdara khaH / 3 taM kArAtimAyumaM kha. 1 3 citra la. /
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe caturgatinibandhesmin sNsaare'tyntbhiitide| sudAnAnmamAmAni apanA mizimogataH / / 148 // evaMvidhamidaM kaSTa jJAtvAtyantavinazvarama / / kathaM na yAsi vairAgyaM dhigastu taba jIvitam // 149 // jIvitaM vidyutA tulyaM saMyogAH svapnasannibhAH / sandhyArAgasamaH snehaH zarIraM tRNabindukta / / 150 // zakracApasamA bhogAH sampado jldopmaaH| yauvanaM jalarekheva sarvametadazAzvatam / / 151 // samAnayaso dRSTvA mRtyunA svavazIkRtAH / kathaM cetaH samo nAsti manAgapi hitAtmanaH // 152 / / sarvAzucimaye kAMye nazvare vyAdhipIDite / ko hi vidvAn ratiM gacchedyasthAsti zrutasaMgamaH // 153 / / ciraM suyoSitaH kAmo bhojanAcchAdanAdibhiH / vikRtiM yAti so'pyante kAsthA bAhyeSu vastuSu / / 154 / / nAyAto bandhubhiH sAdha na gato bandhubhiH samaM / vRthaiva svajane sneho narANAM mUDhacetamAm // 155 // jAtenAvazyamartavyaM prANinA prANadhAriNA / ataH kuruta mA zokaM mRte bandhujane budhAH // 156 / / AtmakAyeM parityajya parakAryeSu yo rataH / mamatvaratacetaskaH svahitaM aMzameSyati // 157 / / khahitaM tu bhavejjJAnaM cAritraM darzana tathA / tapaHsaMrakSaNaM caiva sarvavidbhistaducyate // 158 // 1 vayasA ka. / 2 sarvAmayena kAyena ka. / 3 AtmAkArya, pustakadvaye / 4 ye ratAH pustakaye / 5 cetaskAH ka-stra. 6 svahitAzaneSyati kh.|
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH / Mayvvv1.MAAdvice sukhasaMbhogasaMmUDhA viSayAvAdalampaTAH / svahitAddhazamAgatya gRhavAsaM siSevire // 159 / / viyogA bahayo dRSTA dravyANAM ca parikSayAt / tathApi nivRNaH cetaH sukhAsvAdanalampaTaH // 160 // yathA ca lAgate cenaH sampati sunilA ! tathA jJAnavidA kArya prayatnenApi bhUriNA || 161 // vizuddhaM mAnasaM yasya rAgAdimalavarjitam / saMsArAyaM phalaM tasya sakalaM samupasthitam / / 162 // saMsAradhvaMsane hISTaM dhRtimindriyanigrahe / kaSAyavijaye yatnaM nAbhanyo labdhumarhati // 163 // etadeva paraM brahma na vindantIha mohinaH / yadetacittanamalyaM rAgadveSAdivarjitam / / 164 // tathAnuSTheyametaddhi paMDitena hitaiSiNA / yathA na vikriyA yAti mano'tyathai vipatsvapi // 165 / / dhanyAste mAnavA loke ye ca prApyApadAM parAm / vikRtiM naiva gacchanti yataste sAdhumAnasAH / / 166 // saMklezo na hi kartavyaH saMklezo bandhakAraNa / saMkezapariNAmena jIvo duHkhasa bhAjanaM // 167 / / saMklezapariNAmena jIvaH prApnoti bhUrizaH / sumahatkarma pambandhaM bhavakoTiSu duHkhadam / / 168 / / cittaratnamasaMkiSTa mahatAmuttamaM dhanam | yena samprApyane sthAnaM jarAmaraNavarjitam / / 169 // sampattau vismitA naiva vipatto naiva duHkhitAH / mahatAM lakSaNaM hyetana tu dravyasamAgamaH // 17 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 siddhAntasArAdisaMgrahe Apatsu sampatantISu pUrvakarmaniyogataH / zauyamena para vANaM na yuktamanuzocanam / / 171 // vizuddhapariNAmena zAntirbhavati sarvataH / saMkliSTena tu cittena nAsti zAntirbhaveSvapi // 172 // sakliSTacetasAM puMsAM mAyA saMsAravardhinI / vizuddhacetaso vRttiH sampattivittadAyinI // 173 // yadA cittavizuddhaH syAdApadaH sampadastayoM / samastatvavidAM puMsAM sarva hi mahatAM mahat // 174 / / paro'pyutpathamApanno niSeddhaM yukta eva saH / kiM punaH svamanotyarthaM viSayotpathayAyivat // 175 // ajJAnAdyadi mohAdyatkRtaM karma sukutsitam / vyAvata yenmanastasmAt punastanna samAcaret // 176 // acireNaiva kAlena phalaM prApsyasi durmate / vipAre'tIva tiktasya karmaNo yattvayA kRtam // 177 // vardhamAnaM hitaM karma saMjJAnAdho na zodhayet / suprabhUtArNavasaMgrastaH sa pazcAtparitapyate // 178 // mukhabhAcakate mUDhAH kiM na kurvanti mAnavAH / yena santApamAyAnti janmakoTizateSvapi / / 179 / / paraM ca vaMcayAmIti yo hi mAyAM prayujyate / - - -- - - - -.- -.-. vizuddhi. k| 2 tadA kh.| 3 tatvavidA pusA kha. / 4 yatkRtaM ka. 5 tyastasya karNaya ka. / 6 asmAdane kha-pustake loko'yaM svalganaigha kAlena phalaM prApsyasi yatkRtaM / zazvadAtmakarmamyAM gopayatsumanAgapi // 1 // 7 suprabhUtabhUtasaMgrasta kha. ! 8 kRtA ka. 1
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH / ihAmutra va loke vai tairAtmA vaMcitaH sadA // 18 // paMcatAsannatA prAptaM na kRtaM sukRtArjanaM / sa mAnuSe'pi saMprApte hA! gataM janma niSphalam ? // 181 / / karmapAzavimokSAya yatnaM yasya na dehinaH / saMsAre ca mahAguptI baddhaH satiSThate sadA / / 182 / / gRhAcArakavAse'smin vipayAmipalobhinaH / sIdati narazArdUlA baddhA bAndhavamandhanaH // 183 // garbhavAse'pi yahaHkkhaM prAptamatraiva janmani / adhanA vismRtaM na yenAtmAnaM na adhyase // 184 // caturazItilakSeSu yonInAM bhramatA tvayA / prAptAni duHkhazalyAni nAnAkArANi mohinA // 185 // kathaM nodvijase mUDha ! duHkhAt saMmRtisaMbhavAt / yena tvaM viSayAsakto lobhenAsmin vazIkRtaH // 186 // yatcayopArjitaM karma bhavakoTipu puSkalaM / tacchettuM cenna zakto'si gataM te janma niSphalam / / 187 // ajJAnI kSipayetkarma yajanmazatakoTribhiH / tajjJAnI tu triguptAtmA nihannyantamuhartataH // 18 // jIcitenApi kiM tena kRtA na nirjarA tadA / karmaNAM saMvaro vApi saMsArAsArakAriNAMm // 189|| sa jAto yena jAtena svakRtA pkkpaacnaa| karmaNAM pAkaghorANAM vividhena mahAtmanAm // 19 // roSe ropaM paraM kRtvA mAne mAnaM vidhAya ca / saGge saGga parityajya svAtmAdhInasukhaM kuru // 19 // 1 adhunA kiM vismRtaM tena s.| 2 karmaNAM k,| 3 tena kh.| 4 nibujhena s.|
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe-- parigrahe mahAdveSo muktau ca ratiruttamA / sathAne cittamekA raudrA nava saMsthitam / / 192 / / dharmassa saMcaye yatnaM karmaNAM ca parikSaye / sAdhanA hitaM cirna srvgaayn|113 mAnastaMbhaM dRDhaM bhaktvA lobhArdaii ca vidArya ceN| mAyAvallI samutpATya krodhazatru ninya ca // 194 // yathAkhyAtaM hitaM prApya cAritraM dhyAnatatparaH / karmaNAM prakSayaM kRtvA prApnoti paramaM padam / / 195 / / saMgAdirahitA dhIrA rAgAdimalavarjitAH / zAntA dAntAstapobhUSA muktikAMkSaNatatparAH // 196 / / manovAkAyayogeSu praNidhAnaparAyaNAH / vRttATyA dhyAnasampabAste pAtraM karuNAparAH // 197 // dhRtibhAvanayA yuktA zubhabhAvanayAnvitAH / tatvArthAhitacetaskAste pAtraM dAturuttamAH // 198 / / dhRtibhAvanayA duHkhaM satvabhAvanayA bhavam | jJAnabhAvanayA karma nAzayanti na saMzayaH // 199 // aMgraho hi zame yeSAM vigrahaM krmshtrubhiH| viSayeSu nirAsaGgAste pAtra yatisattamAH // 20 // niHsaMgino'pi dhRttAcyA nisnehAH sushrutipriyaaH| abhUSA pi tapobhUSAste pAtraM yoginaH sadA // 2012 // mamatvaM sadA tyakta svakAye'pi manISibhiH / te pAtraM saMyatAtmAnaH sarvasatvahite ratAH / / 202 // 1 agrAhye hi same kh.|
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH | parISajaye zaktaM zakta karmaparizaye / jJAnabhyaHnatapobhUSaM zuddhAcAraparAyaNaM / / 203 / / prazAntamAnasaM saukhyaM prazAntakaraNaM zubhaM / prazAntArimahAmohakAmakrodhanimudanam // 204 // nindAstutisamaM dhIraM zarIre'pi ca nispRhaM / jitendriyaM jitakrodhaM jitalobha mahAbhayaM // 205 // rAgadveSavinirmuktaM siddhisaMgamanotsukam / jJAnabhyasarataM nityaM nityaM ca prazame sthitam // 206 // evaMvidhaM hi yo TvA svagRhAGgaNamAgatam / mAtsaryaM kurute mohAta kriyA tasya na vidyate // 207 // caturbhiH mAyAM nirAsikAM kRtvA tRSNAM ca paramaujasaH / rAgadveSau samutmA prayAtA padmakSayam // 208 // dhIrANAmapi te dhIrA ye nirAkulacetasaH / karmazatru mahAsainyaM ye jayanti tapobalAt / / 209 / / parISahajaye zUrAH zUrAzrendriyanigrahe / kulakam / pAyavijaye zUrAste zUrA gaditA budhaiH || 210 // nAdatte navaM karma saccAritraniviSTadhIH / purANaM nirjayedvADhaM vizuddhadhyAnasaMgataH / / 211 / / saMsArAvAsanirvRttAH zivasaukhyasamutsukAH / sadbhiste gaditAH prAjJAH zeSAH zastrasya vaMcakAH // 212 // samatA sarvabhUteSu yaH karoti sumAnasaH / samatvabhAvaniko yAtyamI padamavyayam // 213 // 1 jJAnabhyAsarato / 2 svArthasya kha / 245
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 siddhAntasArAdisaMgrahe -- - - - - - - - - indriyANAM jaye zUrAH karmabandhe ca kaatg'H| tatvAthAhitacetaskAH svazarIrajapa nisgrahAH // 214 // parIpahamahArAtivana nidelanakSamAH | kaSAyavijaye zUrAH sa zUra iti kathyate // 215 // saMsAradhvaMsinI cayA ye kurvati sadA narAH / rAgadveSahatiM kRtvA te yAnti paramaM padam // 216 // malaistu rahitA dhIrA maladagdhoGgayaSTayaH / sabrahmacAriNo nityaM jJAnAbhyAsa sipevire // 217 / / jJAnabhAvanayA zaktA nibhRtenAntarAtmanaH / apramattaM guNaM prApya labhante hitamAtmanaH / / 218 // saMsArAvAsabhIrUNAM tyaktAntarbAhyasaMginAm / viSayebhyo nivRttAnAM zAdhya teSAM hi jiivitm||219|| samaH zatrauM ca mitre ca samo mAnApamAnayoH / lAbhAlAbhe samo nityaM loSThakAMcanayostathA / / 220 / samyaktvabhAvanAzuddhaM jJAnasevAparAyaNaM / cAritrAcaraNAsaktamakSINasukhakAkSiNam / / 221 // IdRzaM zramaNaM dRSTvA yo na manyeta duSTadhIH / nRjanmaniSphalaM sAraM saMhArayati sarvathA ||222 / / rAgAdivajanaM saGgaM parityajya dRddhvrtaaH| dhIrA nirmalacetaskAH tapasyanti mahAdhiyaH // 2233 // saMsArodvignacittAnAM niHzreyasasukhaiSiNAm / sarvasaMganivRttAnAM dhanyaM teSAM hi jIvitam // 224 // 1 paramAM gati s.| 2 digdhA. kh.| 3 sikkA sv.| 4 nibhRtairantarA mana: sa. / 5 parityaka ka. prapazyanti ka. / 7.mahadhiyAH ka. /
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH / 247 saptabhIsthAnamuktAnAM yatrAstamitazAyinAm / trikAlayogayuktAnAM jIvitaM saphalaM bhavet // 225 / / AnaraudraparityAgAd dharmazuklasamAzrayAt / jIvaH prApnoti nirvANamanantasukhamacyutaM // 226 // AtmAnaM vinayAmyAzu vipayeSu parAmakhaH / sAdhayetsvahitaM prAjJo jJAnAbhyAsarato yatiH // 227 // yathA saMgaparityAgastathA karmavimocanam / yathA ca karmaNAM chedastathAsanna paraM padam / / 228 // yatparityajya gantavyaM tatsvakIyaM kathaM bhavet / ityAlocya zarIre'pi vidvAn tAM ca parityajet // 229 / / nUnaM nAtmA priyasteSAM ye ratAH saMgasaMgrahe / samAsInAH prakRtisthAH svIkatu navazakya // 230 // zarIramAtrasaMgena bhavedAraMbhavardhanam / tadazAzvatamatrANaM tasmin vidvAna ratiM tyajet // 231 // saMgAtsaMjAyate gRddhiguddhau vAJchati sNcym| saMcayAdvardhate lobho lobhAHkhaparaMparA / / 232 / / mamatvAnjAyate lobho lobhAdrAgazca jAyate / rAgAcca jAyate dveSo dveSAdaHkhaparaMparA // 233 / / nirmamatvaM paraM tatvaM nirmamatvaM paraM sukhaM / nirmamatvaM paraM bIjaM mokSasya kathitaM budhaiH // 234|| nirmamatve sadA saukhyaM saMsArasthiticchenam / jAyate paramotkRSTamAtmanaH saMsthite sati // 235 // 1 dinayAbhyAse kha, / 2 vidvAnAzI parityajeta kha. / 3 maMtrANAM ka, mAtrANAM kh.| 4 bhedana ka. /
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 siddhAntasArAdisaMgraheartho mUlamanarthAnAmoM nitinAzanam / kapAyotpAdakazcArtho duHkhAnAM ca vidhAyakaH / / 236 // prAptojjhitAni vittAni tvayA sarvANi sNsto| punasteSu ratiH kaSTA muktavAnta ivaudane // 237 // ko vA vittaM samAdAya paralokaM gataH pumAn / yena tRSNAgnisaMtaptaH karma badhnAti dAruNam / / 238 // tRSNAndhA naiva pazyanti hitaM vA yadi vAhitam / yunsopAjanamANAdha mahAzi rAziyo jagaH ! 239 / / santoSasArasadratnaM samAdAya vicakSaNAH / bhavanti sukhino nityaM mokSasanmArgavartinaH // 24 // tRSNAnalapradIptAnAM susaukhyaM tu kuto nRNAm / duHkhameva sadA teSAM ye ratA dhanasaMcaye // 241 // santuSTAH sukhino nityamasantuSTAH suduHkhitAH / ubhayorantaraM jJAtvA santoSe kriyatAM ratiH / / 242 // dravyAzAM dUratastyaktvA santopaM kuru sanmate ! / mA punardIrghasaMsAre pariSyasi nizcitam / / 243 / / Izvaro nAma santoSI yo prArthayate param / prArthanAM mahatAmatra paraM dAriyakAraNam // 244 // hRdayaM dahyate'tyartha tRSNAgniparitApitaM / na zakyaM zamanaM kartuM vinA santoSacAriNA // 245 // yaiH santoSAmRtaM pItaM nirmamatvena vAsitaM / tyaktaM tairmAnasaM duHkhaM durjaneneva sauhRdaM // 246 // 1 kaSTaM kha. / 2 kiyate ka / 3 santoSodakaM kha. 1 4 durjanenaiva k|
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ -----..-...-... sAra-samuccayaH / 249 yaH santoSAmRtaM pItaM tRSNAtRpraNAzanaM / taizca nirvANasaukhyasya kAraNaM samupArjitam // 247 / / santoyaM lobhanAzAya ratiM ca sukhazAntaye | jJAnaM ca tapasAM vRddhau dhArayanti digambarAH // 248 // jJAnadarzanasampanna AtmA caiko dhruvo mama / zeSA bhAvAzca me bAhyA sarve saMyogalakSaNAH // 249 // sayogamRlajIvana prAptA duHkhprNpraa| tasAtsaMyogasambandhaM trividhena parityajet // 25 // ye hi jIvAdayo bhAvAH sarvajJairbhASitAH puraaH| anyathA ca kriyAsteSAM ciMtatArthanirarthakAH // 251 / / yathA ca kurute janturmamatvaM viparItadhIH / tathA hi bandhamAyAti karmaNastu samantataH // 252 / / ajJAnAvRtacittAnAM rAgadveSaratAtmanAm / AraMbheSu pravRttAnAM hitaM tasya na bhItavat // 253 / / parigrahapariSvaGgAdrAgadveSazca jAyate / rAgadveSau mahAnandhaH karmaNAM bhakkAraNam // 254 / / sarvasaGgAn pazUn ? kRtvA dhyAnAminAhuti kSipet / karmANi samidhazcaiva yogo'yaM sumahAphalam / / 255 / rAjasUyasahasrANi azvamedhazatAni c|| anantabhAgatulyAni na syustena kadAcana // 256 / / sA prajJA yA zame yAti viniyogapurAhitA / zeSA ca nideyA prajJA karmopArjanakAriNI // 25 // 1 saMtoSo ka / 2 dhRtiH kss.| 3 cintAtra nirarthakAH kha / 4 sarvasaMgAt pasUn kRtvA sva.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 siddhAntasArAdisaMgrahe ------ ----------------- .- -.. - - -.-.-.----- - prajJAGganA sadA sevyA puruSeNa sukhAvahA / heyopAdeyatatvajJA yA ratA sarvakarmaNi // 258 / / dayAGganA sadA sevyA srvkaalphlprdaa| sevitAsauM karotyAzu mAnasaM karuNAtmanam // 259 // mainyaGganA sadogAmA hRdayAnanda kAriNI yA vidhatte kRtopAstizcittaM vidvepavarjitaM // 26 // sarvasatve dayA maitrI yaH karoti sumAnasaH / jayatyasAvarIn sarvAn bAhyAbhyantarasaMsthitAn // 26 // zamaM nayanti bhUtAni ye zaktA dezanAvidhA / kAlAdilabdhiyuktAni pratyahaM tasya nirjarA // 262 / / zamo hi na bhavedyeSAM te narAH pazusannibhAH / samRddhA api tacchAstre kAmArtharati saGginaH / / 263 / / cittaM ( ) narakatiryakSu bhramatopi nirantaraM / yato'sau vidyate naiva samo duritavandhinaH // 26 // manasvAlhAdinI sevyA srvkaalsukhprdaa| upasevyA tvayA bhadra ! kSamA nAma kulAGganA // 265 // kSamayA kSIyate karma duHkhadaM pUrvasaMcitaM / cittaM ca jAyate zuddhi vidveSabhayavAja'tam // 266 // prajJA tathA ca maMtrI ca samatA karuNA kSamA | samyaktvasahitA secyA siddhisaukhyasukhapradA // 267 / / 1 kAmaH kha. 2 karuNAtmanAM ka; karuNAtmaja kha / 3 yuktasya stra.1 4 sacchAne kh.| 5 jantoH mRvidyate kh.| 6 asmAt zlokArapUrvamayazlokaH kha-pustake / karmaNAM dhvaMsane cittaM rAga mohArinAzane / dveSa kaSAyadhage ca nAyogyo labdhumarhati / / 1 // 7 karma k.| 8 prajJAsUyA stra. /
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - sAra-samuccayaH / 251 bhayaM yAhi bhavAdbhImAt prIti ca jinazAsane / zoka pUrvakRtAtpApAdyadIccheddhitamAtmanaH // 268|| kusaMsargaH sadA tyAjyo doSANAM pravidhAyakaH / saguNo'pi janastena laghutAM yAti tatkSaNAt // 269|| satsaGgo hi yudhaiH kAryaH sarvakAlasukhapradaH / tenaiva gurutAM yAti guNahIno'pi mAnavaH // 27 // sAdhUnAM khalasaMna cethita mAlanaM bhavet / saihikeyasamAzakyA bhAvyaM bhAvorapi kSayaH ? // 271 // g2agAdayo mahAdoSAH khalAste gaditA budhaiH| teSAM samAzrayastAjyastatvadvidbhiH sadA naraiH // 272 / / guNAH supUjitA loke guNAH kalyANakArakAH / guNahInA hi loke'smin mahAnto'pi mliimsaaH||273|| sadguNaiH gurutAM yAti kulahIno'pi mAnavaH / nirguNaH sakulADhayopi laghutAM yAti tatkSaNAt / / 274 // sattaH pUjyate devairaakhnnddlpurHsraiH| asadvRttastu loke'sminnindyate'sau surairapi // 275 / / cAritraM tu samAdAya ye punarbhogamAgatAH / te sAmrAjyaM parityajya dAsyabhAvaM prapedire / / 276 / / zIlasaMdhAriNAM pusAM manuSyeSu sureSu ca / AtmA gauravamAyAti paratreha ca saMtataM // 277 // Apado hi mahAghorAH satvasAdhanasaMgataiH / nistIryAya mahotsAhaiH zIlarakSaNatatparaH // 278 / / 1 saihikeyArasamAsaktayA bhatyAbhAgo'pi kSayA kha. / 2 nistIyate sv.|
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 siddhAntasArAdisaMgraha paraM tarakSaNato mRtyuH zIlasaMyamadhAriNAm / na tu sanchIlabhaMgena sAmrAjyamapi jIvitam / / 279|| dhanahIno'pi zIlAdayaH pUjyaH sarvatra viSTape / zIlahIno dhanADhayo'pi na pUjyaH svajaneSvapi // 28 // baraM zatrugRhe bhikSA yAcanA zIladhAriNAM / na tu sacchIlabhaMgena sAmrAjyamapi jIvitam / / 281 // vara sadaiva dAriyaM zIlazvaryasamanvitam / na tu zIlavihInAnAM vibhavAzcakravartinaH // 282 // dhanahIno'pi sadvatto yAti nirvANanAthatAM / cakravartyapyasadvRtto yAti duHkhaparamparAm // 283 // sukharAtribhavetteSAM yeSAM zIla sunirmalam / na sacchIlavihInAnAM divaso'pi sukhAvahaH // 284 // dehaM dahati kAyAgnistarakSaNa samudIritam | vardhamAnaH samAmayaM cirakAlasamArjitam / / 285 / / krodhena vardhate karma dAruNaM bhavavardhanam / zikSA ca kSIyate sadyastapasA samupArjitam / / 286 // suduSTamanasA pUrva yatkarmamamupArjitam / tasmin phalaMpradeyAste kojyeSAM krodhamuhet / / 287 // vidyamAne raNe yadvaJcetaso jAyate dhRtiH / karmaNA yodhyamAnena kiM vimuktine jAyate // 288|| svahitaM yaH parityajya sayatnaM pApamAharet / kSamA na cetkaromyasya sa kRtaghno na vidyate // 28 // __ 1 kalpAntamapi sva. / 2 zloko'yaM kha-pustake nAsti / 3 divaso na ka 4 phalapradeyAsti sa / 5 ca. sv.||
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAra-samuccayaH / zatrubhAvasthitAn yastu karoti vshvrtinH| prajJAprayogasAmathyAt sa zUraH sa ca paMDitaH // 29 // vivAdo hi manuSyANAM dharmakAmArthanAzakat / vairAn bandhujano nityaM vAhituM karmaNA jnaaH||291|| dhanyAste mAnavA nityaM ye sadA kSamayA yutAH / / vaMcamAnA sa ? vai lubdhA vivAdaM nevakurvate // 292 // vAdena bahavo naSTA ye'pi dravyamahotkaTAH / varamarthaparityAgo na vivAdaH khalaiH saha // 293 // ahaMkAro hi lokAnA vinAzAya na vRddhaye / yathA vinAzakAle sthAt pradIpasya zikhojvalA // 294 // hInayoniSu baMbhramya cirakAlamanekadhA / uccagotre sakRtprApte ko'nyo mAnaM samudhet // 295 // rAgadveSau mahAzatrU mokSamArgamalimlucau / jJAnavyAnataporana harataH sucirArjitam / / 296 // ciraM gatasya saMsAre bhuyonismaakule| prAptA sudurlabhA bodhiH zAsane jinabhApite // 297 // adhunA tAM samAsAdya saMsAracchedakAriNIm / pramAdo nocitaH kartu nimeSamapi dhImatA / / 298 // pramAdaM ye tu kurvanti mUDhA viSayalAlasAH / narakAdiSu tiryakSu te bhavanti ciraM narAH // 299 / / AtmA yasya vaze nAsti kutastasya pare jnaaH| AtmAdhInasya zAntasya trailokyaM vazavartinaH // 30 // 1 bandhajana nApi nitya nAhitakarbhaNAM kha. / 2 vAtanaM kha /
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ -254 siddhAntasArAdisaMgrahe AtmAdhInaM tu yatsaukhyaM tatsaukhyaM varNitaM budhaiH / parAdhInaM tu yatsaukhyaM duHkhameva na tatsukhaM // 301 // parAdhInaM sukhaM kaSTaM rAjJAmapi mhaujsaaN| tasmAdetaca samAlocya AtmAyattaM sukhaM kuru / / 302 // * AtmAyattaM sukhaM loke parAyattaM na tatsukhaM / etat samyagvijAnanto muMhyante mAnupAH katham // 303 // no saMgAjjAyate saukhyaM mokSasAdhanamuttamam / saMgAcca jAyate duHkhaM saMsArasya nikandhanam / / 304 / / pUrvakarmavipAkena bAdhAyAM yacca zocanam / tadidaM tu svadaSTasya jaraceDAhitADanam // 305 / / anyo hi bAdhate duHkhaM mAnasaM na vicakSaNe / pavanIyate tUla meroH zRGga na jAtuvit / / 306 // parajJAnaphalaM vRttaM na vibhUtigarIpasI / tathA hi vardhate karma sadvattena vimucyate // 307 // saMvegaH parama kArya zrutasya gaditaM budhaiH / tasmAye dhanamicchanti te vicchetyamRtAdvipam // 308| zrutaM vRttaM zamo beSAM dhanaM paramadurlabham / te narA dhaninaH proktAH zeSA nidhaninaH sadA // 309 // ko vA vRpti samAyAto bhogairduritavandhanaH / devo vA devarAjo vA cakrAMko vA narAdhipaH // 31 // AtmA vai sumahattIrtha yadAsau prazame sthitaH / yadAsau prazamo nAsti tatastIrthanirarthakam // 31 // 1 mucyante ka / jarat venyAhitADanaM kha / 2 yathA ka. /
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccayaH / inner zIlavatajale snAtuM zuddhirasya zarIriNaH / na tu snAtasya tIrtheSu sarveSvapi mahItale // 312 // rAgAdivarjitaM snAnaM ye kurvanti dayAparAH / teSAM nirmalatA yogaine ca snAtasya vAriNA // 313 // AtmAnaM snApayennityaM jJAnanIreNa caarunnaa| . yena nirmalatAM yAti jIvo janmAntareSvayi // 314|| sarvAzucimaye kAye zukrazoNitasaMbhave / zucitvaM ye'bhivAJchanti naSTAste jaDacetasaH / / 315 // audArikazarIrezasmin saptadhAtumaye'zucau / zucitvaM ye'bhimanyante pazavastena mAnavaH // 316 // satyena zuddhayate vANI mano jJAnena zuddhayati / gumazuzrUSayA kAyaH zuddhiraMpa sanAtanaH / / 317 // svargamokSocitaM nRtvaM mUDairviSayalAlasaiH / kRtaM svalpasukhasyAthai tiyaGnarakabhAjanam // 318|| sAmagrI prApya sampUrNA yo vijetuM nirudyamaH / viSayArimahAsainyaM tasya janmanirarthakam // 310 // niravA vadedvAkyaM madhuraM hitamarthavat / prANinA cetaso'lhAdi mithyAvAdebahiSkRtam // 320 // priyavAkyapradAnena sarve tuSyanti jantavaH / tasmAttadeva vaktavyaM kiM vAkye'pi daridratA // 321 // vrataM zIlatapodAnaM saMyamo'rhatpUjanam / duHkhavicchittaye sarva proktamatanna saMzayaH // 322 // 1 yoge ka. yogye kh.| 2 vAdi ka kh,|
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 siddhAntasArAdisaMgrahe tRNatulyaM paradravyaM paraM ca khazarIravat / parama " mAtuH nAmA mAri paraM padam // 323 // samyaktvasamatAyoge nai saMnya kSamatA tathA / kaSAyaviSayAsaMgaH karmaNAM nirjarA parA // 324 // ayaM tu kulabhadreNa bhavavicchittikAraNam / habdho bAlasvabhAvena granthaH sArasamuccayaH / / 325 // ye bhaktyA bhAvayiSyanti bhavakAraNanAzanam / tecireNaiva kAlena prAzvaM ? prApsyati zAzvatam / / 326 // sArasamuccayametadye paThanti samAhitAH / te svalpenaiva kAlena padaM yAsyantyanAmayaM / / 327 / / namaH paramasaddhyAnavighnanAzanahetave / mahAkalyANasampattikAriNeriSTanemaye ||328 // iti *zrIkulabhadraviracitaM sArasamuzcayacAritraM samAptam / 1 paraM vacaH zarIravat ka.. 1 2 saMgha kA / 3 samatA ka. / * puSpamadhyamataH pAThaH pustaka haye'pi nAsti / ' iti sArasamucaprantha samAptaM' iti kha-pustake pATaH /
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ sirisuhacaMdAiriyaviraiyA aNgpnnnnttii| dvaadshaanggprshtiH| siddhaM buddhaM NicaM NANAbhUsaM NamIya suhayaMdaM / vocche puccapamANamegArahaaMgasaMjuttaM // 1 // siddhaM buddhaM nityaM jJAnabhUSaNaM natvA zubhacandram / vakSye pUrvapramANabhakAdazAGgasaMyutam / / tivihaM payaM jiNehimatthapayaM khalu pamANapayamuttaM / tadiyaM majjhapayaM hu tatthasthapayaM parUvemo // 2 // trividhaM padaM jinararthapadaM khalu pramANapadamuktam / tRtIyaM madhyamapadaM hi tatrArthapadaM prarUpayAmaH // jANadi atthaM satthaM akkharaheNa jettiyeNeva / asthaparya taM jANaha ghaDamANaya sigvAmiccAdi / / 3 // jAnAti artha sAdhai akSaravyUhena yAvataiva / arthapadaM tajjAnIhi ghaTamAnaya zIghramityAdi / / chaMdapamANapabaddhaM pamANapayametya muNaha jaM taM khu / majjhayayaM jaM AgamabhaNiyaM taM suNaha bhaviyajaNA // 4 // chandaHpramANaprabaddhaM pramANapadamatra jAnIhi yattat khalu / madhyamapadaM yadAgamaNitaM tacchRNuta bhavyajanAH ! // solasasayacottIsA koDI tiyasIdilakkhayaM jattha / sattasahassahasayADasIdapuNaruttapadavaNNA // 5 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 siddhAntasArAdisaMgrahe poDazazatacatustriMzatkoTayaH vyazItilakSANi yatra ! saptasahasrANi aSTazatAnyaSTAzItirapunarukkapadavarNAH 1634, 83, 7, 8, 88 madhyamapadAkSara saMkhyA / saMkhasahassa payehiM saMghAdasudaM girUviyaM jANa / igidaragadINa rammaM taM saMkhejjehiM paDivatI // 6 // saMkhyAtasahasrapadaiH saMghAtataM nirUpitaM jAnIhi ekataragatInAM ramyaM tatsaMkhyAtaH pratipattiH || caugaisarUvarUvayapa DisaMkhadehiM agiyogaM / codasamaragaNasaNNAbheya visese hi saMjuttaM // 7 // caturgatisvarUparUpakapratipattisaMkhyAtairanuyogam / caturdazamArgaNA sajJAbhedavizepaiH saMyuktaM // caurAdI abhiyoge pAhuDapAhuDadaM sayA hodi / cavIse mhi have pAhuDayaM vatthu zrahiyAre // 8 // caturAdyanuyoge prAbhRtaprAbhRtazrutaM sadA bhavati / caturthitau tasmin bhavet prAbhRtaM vastuvikAre // vIsa vIsaM pAhuDaahiyAre ekavatthu ahiyAro / tahiM dasa coisa avArasayaM vAra vAraM ca // 9 // trizatIvita prAbhRtAvikAra ekavasttradhikAraH / tatra daza caturdaza aTa aTAdaza dvAdayA dvAdaza ca / solaM ca vIsa tI pagArasamaM ca causu dasa vatthu / edehi bandhuciudapuccAhavaMti pugo // 10 // poDaza ca viMzatiH trizat paMcadaza ca caturSu daza vastUni / etaiH vastubhiH caturdadApUrvANi bhavanti punaH //
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI / 259 paNaNaudisayA patthU NavayasayA tishsspaahuddyaa| caudasa punce sane havani miliyA tAhi / / 11 / paMcanabatizatAni vastUni navakazatAni trisahasranAbhatAni | caturdaza pUrvANi sarvANi bhavanti militAni ca tAni tatra // vatthU 195 vatthU eka prati pAiDa 20 / pAjhuDasaMkhyA 3900, pAiDa eka prati pADa, (pAhuDa) 24 jAta anuyogasaMkhyA 22, 46, 400 anuyoge pAhuDasaMkhyA / sayakoDI mAruttara tesIdIlakkhamaMgagaMdhANaM / aTTAcaNNasahassA payANi paMceva jiNadiI // 12 / / zatakoTiH dvAdazottarA tryazItilakSANyaganaMthAnAM / aSTApaMcAzatsahasrANi padAni paMcaiva jinadRSTAni // dvAdazAGgazrutapadAnAM saMkhyA 112, 83, 58,00,5 / paNNattari vaNNANaM saMyaM sahassANi hodi aheva / igilakkhamahakoDi paiSNayANaM pamANaM hu / / 13 // paMcasaptatiH varNAnAM zataM sahasrANi bhavaMti aSTaiva / ekalakSaM aSTakoTyaH prakIrNakAnAM pramANaM hi // aGgabAhyazrutAkSarasaMkhyA 8, 01, 01, 175 / paNadasa solasa paNa paNa Nava Nabha saga tiNi ceva saMga / suNaM caucausagachacaucauaTTekasambasudavaNNA // 14 // paMcadaza poDaza paMca paMca nava nabhaH sapta trINi caipa sapta / zUnyaM catuHcatuHsaptapaTcatuHcaturaSTaikasarvazrutavarNAH !! 1 tiNi pustake pAThaH / 2 saga hAta pAThaH pustake / 3 surNa pustake paatthH| 4 sava iti pAThaH pustake /
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe - sarvazrutAkSarANi18446744073709551615 / AyAraM paDhamaMga tatthahArasasahassapayamesa / yasthAyarati bhabvA mokkhapahaM teNa taM pAma // 15 // AcAraM prathamAMga tatrASTAdazasahasrapadamAtra / yatrAcaranti bhatryA mokSapathaM tena tannAma / kahaM care kahaM tihe kahamAse kahaM sye| kaha bhAse kaha jhuMje kaha pAvaM Na baMdhaha // 16 // kathaM caret kathaM tiSThet kathamAsIta kathaM zayIta ! kathaM bhASeta kathaM muMjIta kathaM pApaM na badhyate / jadaM care jadaM tihe jadamAse jadaM sye| jadaM bhAse jadaM muMje evaM pArvaNa baMdhA / / 17 // __ yataM caret yataM tiSThet yataM AsIta yataM zayIta | yataM bhASeta yataM muMjIta evaM pApaM na badhyate // mahavyayANi paMceva samidIokkharohaNaM / loo AvasayAchakkamavacchaNhabhUsayA // 18 // mahAvatAni paMcaiva samitayo'kSarodhanaM / loca AvazyakaparTa avatrasnAnabhUzayanAni // adaMtavaNamegabhattI ThidibhoyaNameva hi / yadIrNa yaM samAyAraM vittharevaM parUvae // 19 // adantamanaikabhakte sthitibhojanameva hi / yatInAM yaM samAcAraM vistAreNaitra prarUpayet //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnnttii| 261 -- ___ AcArAGgasya padAni 18000 / AcArAGgasya zlokasaMkhyA, 919" 59231187000 | AcArAGgasya akSarasaMkhyA 299269541984000 iti / AyArAMgaM garda-ityAcArAGgaM gataM / sUdaya vidiyaMga chattIsasahassapayapamANaM khu / sUcayadi muttattha saMkhevA tassa karaNaM taM // 20 // sUtrakRt dvitIyAGgaM paTuiMzatsahasrapadapramANaM khalu / sUcayati sUtrArtha saMkSepaNa tasya karaNaM tat / / NANaviNayAdivighAtIdAjhayaNAdisabasakiriyA / paNNAyaNA (ya) sukathA kappaM vavahAravisakiriyA // 21 // jJAnavinayAdivinAtItasvAdhyAyAdisarvasakriyA / prajJApanA ca sukathA kalpyaM vyavahAravapakriyA || chedovahAvaNaM jaiNa samayaM yaM parUvadi / parassa samayaM jattha kiriyAmeyA aNeyase // 22 // chedopasthApanaM yatInAM samayaM yat prarUpayati / parasya samanyaM yatra kriyAbhedAn anekazaH // payapamANaM 36000 zlokapramANe 18391846 374000 akSarapramANa 588539083968000 / idi sUdayarDa vidiyaMgaM gadaM-iti sUtrakRd dvitIyA gataM / pAdAlasahassapadaM ThANaMga ThANabheyasaMjuttaM / cihaMti ThANabheyA eyAdI jattha jiNadihA // 23 // 5 tasya sUtrasya kRtaM karaNaM / 2 svasamayaM jainasamayaM /
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 siddhAntamAsIdhasaMgraha dvAcatvAriMzatsahasrapadaM sthAnAGgaM sthAnabhedasaMyuktaM / tiSThanti sthAnabhedA ekAdayo yatra jinadRSTAH // saMgahaNayeNa jIvo ekko vavahArado du saMsArio mutto| so tiviho puNuppAdanvayadhovvarsajutto // 24 // saMgrahanayena jIva eko vyabahAratastu saMsArI muktaH / sa trividhaH punarutpAdadhyayadhauvyasaMyuktaH || caugaisaMkamaNajudo paMcaviho paMcabhAvabheeNa / puvyaparadakivaNuttarauDAdhogamaNado chaddhA // 25 // caturgatisaMkramaNayukta: paMcavidhaH paMcabhAvabhedaina / pUrvIparadakSiNottaro dhogamanata: SoDhA // siya asthi Nasthi uhayaM siya battavaM ca asthivattavvaM / siya vattavyaM Natthi umaho vattavyamidi satta / / 26 / / syAdasti, nAsti, ubhayaH, syAdavaktavyaH, astyavaktavyaH, / syAdavaktavyo nAsti, ubhayo'vaktavya iti sapta / / ahavihakammajutto asthi Navaccha pakthago jiivo| puDhavijalateuvAupaJceyaNigoyaviticapagA // 27 // aThavidhakarmayuktaH asti mavadhA navarthako jIvaH / pRthvIjalatejotrAyupratyekAnagodadvitrintu paMcendriyAH // dahabheyA puNa jIvA evamajIvaM tu puggalo ekko / aNukhaMdhAdo duviho evaM savvastha NAyavvaM // 28 // dazabhedAH punaH jItrA eko'jIvaH tu pudgalaH ekaH / aNuskandhato dvividha evaM sarvatra jJAtavyaM / /
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI / ThANAMgassa payappamANaM 42000 loka21457154103000 akSarapramANaM 686628931296000 | hRdi ThANA tidiyaM gadaM iti sthAnAta tRtIyaM gatam / sabhavAyaMga aDakadisahassamigilakkhamANuSayamettaM / saMgrahaNayeNa davvaM khetaM kAlaM paca bhaye // 29 // samavAyA aSTakRtisahasraM ekalakSamAnapadamAtraM / saMgrahanayena dravyaM kSetra kALaM pratItya bhAveM // dIvAdI aniyaMti atthA Narjati sarityasAmaNNA / davA dhamAdhammAjIvapadesA tiloyasamA // 30 // dIpAdayo aveyante arthA jJAyante sadRzasAmAnyena / dravyeNa dharmAdharmajIva pradezAH trilokasamAH || sImaMtaNaraya mANusakhettaM udayaM ca siddhisilaM / siddhaTTahmaNaM sarisaM khettAsayado muNevvaM // 31 // sImantanarakaM mAnuSakSetraM Rtvindra ca siddhizilA / siddhasthAnaM sadRzaM kSetrAzrayato maMtavyaM // ohidvANaM jaMbUdIvaM savvatthasiddhi sammANaM / gaMdIsaravAvIo vANiMdapurANi sarimANi // 32 // avadhisthAnaM jambUdvIpaH sarvArthasiddhiH samAnaM / nandIzvarakhApyaH vanindrapurANi sadRzauni || 263 samao samaraNa samo AvalieNaM samA hU avaliyA / kAle paDhamaDhavINAraya bhomANa vI (vA) gANaM // 33 // 1 sthAnAnasya padapramANaM / 2 yApekSayA ityarthaH / 3 ete paMca paMcacatvAriMzanakSapramitAH / 4 vyantarendrANAM purANi / 5 etAni sarvANi sthAnAni ekalakSayojana pramitAni /
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe samayaH samayena sama AvalikayA samA hi AvalikA / kAlena prathama pRthvInArakANAM bhomAnAM vAnAnAM // sarisaM jahaNNaAU sattamakhidiNArayANa ukkasaM / sanvadvANaM AU sarisaM ussappiNIpamuhaM // 34 // sadRzaM jaghanyAyuH saptamakSitinArakANAmutkRSTaM / sarvArthasthAnAM AyuH sadRzaM utsarpiNIpramukhaM // bhAve kevalaNANaM kevaladaMsaNasamANayaM dihaM | evaM jatya saritthaM veMti jiNA savvaatthANaM / / 35 / / bhAvena kevalajJAna kevaladarzanasamAnaM dieM / evaM yatra sadRzaM jAnanti jinA sarvArthAn // samavAyAMgapadaM 164000 | zloka 83785077926000 t 264 akSara 2681122493632000 / iti samavAyogaM cautthaM gadaM - iti samavAyAnaM caturthaM gataM / dugadugaaDatisuNaM vivAyapaNNattiaMgaparimANaM / NANAvisesa kahaNaM veMti jiNA jattha gaNipahA || 36 || dvikakitrizUnyaM vipAkaprajJatyaGgaparimANaM / nAnAvizeSakathanaM avanti jinA yatra gaNipraznAn // asthi tthi jIvo Nicco'Nicco'havAha kiM ego / vattava kimavattanvo hi kiM bhiSNo // 37 // kimasti nAsti jIvo nityo'nityo'thavAtha kimekaH / vaktavyaH kimavaktavyo hi kiM bhinnaH // guNapajjayAdabhiSNo sahisahassA gaNissa paNhevaM / jatthasthi taM viyANapaNNattamaMgaM khu // 38 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnnttii| guNaparyAyAbhyAmabhinnaH pachisahasraNi gaNinaH praznAH / yatra santi tadvipAkaprajJaptyaga khalla / / vivAyapaNNatiaMgapadaM 2280 | zloka 116481693702000 | varNa 3727414198464000 / vi vivAgapaNNattimaMga garda-iti vipAkaprajJasyahaM gataM / NANakahAchaTuMgaM payAI paMceva jtththi| chappaNaM ca sahassA NAhakahAkahaNasaMjuttaM // 39 // jJAtRkathApaThAGga padAni paMcaiva yatra santi / SaTpaMcAzacca sahastrANi nAthakathAkathanasaMyuktaM / / pAho tiloyasAmI dhammakahA tassa taccasaMkaharNa / ghAikammakhayAdo kevalaNANaNa rammassa / / 40 // nAthaH trilokasvAmI dharmakathA tasya tatvasaMkathane / ghAtikarmakSayAt kevalajJAnena ramyasya // titthayarassa tisaMjjhe gAhassa sumajjhimAya rattIe / bArahasahAsu majjhe chApaDiyAdivvajhuNIkAlo // 41 // tIrthakarasya trisaMdhyAyAM nAthasya mumadhyamAyAM rAtrauM / dvAdazasabhAmu madhye pAyaTikA divydhvnikaalH|| hodi gaNicakkimahavapaNhAdo aNNadAvi divvANi / so dahalakkhaNadhammaM kahedi khalu bhaviyavarajIve / / 42 / / bhavati gaNicakrimadhavapraznataH anyadApi divyacaniH / sa dazalakSaNadharma kathayati khalu bhanyavarajIve / NAdArassa ya paNDA gaNaharadevassa NAyamANassa / uttaravayaNaM tassa vi jIvAdI vatthukaNe sA // 43 / / 1 novAdivastusvabhAvakamana /
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 siddhAntasArAdisaMgrahe jJAtuzca praznA: gaNavaradevasya jijJAsamAnasya / uttaravacanaM tasyApi jIvAdivastukayane saa|| ahavA NAdArANaM dhammANukahAdikahaNamevaM sA / titthagaNicakkagaravarasakkAINaM ca NAhakahA / / 44 // athavA jJAtRNAM dharmAnukathAdikathanamevaM sA / tIrthagaNikrinaravarazakrAdInAM ca nAthakathA || jJAtRdharmakAMgasya padAni 556000 / zloka 284051849554000 / varNa 989659185728000 / iti NAdAcammakahANAma chamaMgaM garda-itti bAtRdharmakathAnAma SaprAzaM gataM / --.-..- .... . sattarisahassa lakkhA eyAraha jatthuvAsayajjhayaNe / uttaM payappamANa jiNeSaNa taM Namaha bhaviyajaNA // 45 // saptatisahastraM lakSANi ekAdaza yatropAsakAthyayane / uktaM padapramANaM jinena te namata bhavyajanAH / / daMsamavayasAmAiyaposahasacittarAyamatte ya / baMbhAraMbhaparimgahaaNumaNamuddiza desaviradede // 46 // darzanamratasAmAyikoSadhasacittarAtribhaktAzca / amhAraMbhaparigrahAnumatodiyA dezabiratA ete / / jatthe yArahasaddhA dANaM pUyaM ca saMhaseva ca / vayaguNasIla kiriyA tasi maMtA vi dhuJcati // 47 // yatraikAdazazraddhA dAnaM pUjA ca saMghasevA ca / vrataguNazIlAni kriyA teSAM maMtrA api ucyante / / upAsakAdhyayanamya padAni 117000 | zlokAH 59773500 7155000 / akSara 19.127520228960000 / idi uvAsayajkayaNaM sasama aMgaM garda-ityupAsakAdhyayanaM saptamamanaM gatam /
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgppnnttii| 267. aMtayarDa varamaMgaM payANi tevIsalakkha susahassA | ahAvIsaM jattha hi vaNijai aMtakayaNAho // 48 // __ antakRvaramaGgaM padAni trayoviMzatilakSANi sahasrANi / aSTAviMzatiH yatra hi varNyate antakRnnAthaH // paDititthaM varamuNiNo daha daha sahiUNa tibcamuvasagaM / iMdAdiraiyapUyaM laddhA muMcaMti saMsAraM // 49 // pratitIrthaM varamunayo daza d3| soddhA tIvamupasarga | indrAdiracitapUjAM yA muJcanti mA / / mAhappaM baracaraNaM tesiM vaNijae. sayA ramma / jaha vaGmANatitthe dahAvi aMtayaDakevalio // 50 // mAhAtmyaM varacaraNaM teSAM varNyate sadA ramya / yathA varvamAnatIrthe dazApi antakarakevalinaH / / mAyaMga rAmaputto somila jamalIkaNAma kikkaMbI / sudaMsaNo balIko ya NamI alaMbaddha puttalayA // 51 // mataMgo rAmaputraH somila; yamalIMkanAma kiSkavilaH | mudarzana: balikazca namiH pAlaMbaSTaH putrAH / / antakRddazAGgasya padAni 2328000 / zlokAH 118933930 98852000 ] akSarANi 38058860763234000 / idi aMtayaha dasAMgamahamaM gadaM-ityanta dazAmaSTamaM gatam / niNahaMcaucaudugaNavapayANi cANuttarovavAdadase / vijayAdisu paMcasu ya uvavAyikA vimANesu // 52 // trinabhazcatuzcatuIikanavapadAni cAnuttaropapAdadazake / vijayAdiSu paMcasu ca aupapAdikA vimAneghU / /
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 268 siddhAntasArAdisaMgrahe paDititthaM sahiUsa dAruvarupopalagAemA : daha daha muNiNo vihiNA pANe mosUNa jhANamayA // 53 // pratitIrthaM soDavA hi dAkhyopasarga upalabdha mAhAtmyAH / daza daza munayo vidhinA prANAn muktvA dhyAnamayAH || vijayAdisu uvacaNNA vaNijjete suhAvasuddbahulA / te maha vIratitthe ujudAso sAlibhaddakkho || 54 || vijayAdiSUpapannA varNyante svabhAvasukhabahulAH | tAn namata vIratI RjudAsaH zAlibhadrAkhyaH // sukkhatto abhayo vi ya ghaNNo varavAriseNaNaMdaNayA / do cilAyaputto kaiyo jaha taha aNNe ||15|| sunakSatro'bhayo'pi ca dhanyaH varavAriSeNanandanau / nandaH cilAtaputraH kArtikeyo yathA tathA anyeSu // anuttaropapAdAGgasya padAni 9244000 | zlokAH 472261 744146000 / akSarANi 15112375811667000 / idi aNusarovavAdaM NavamaM aMge garda-ityanuttaropanAdaM navamaM anaM mataM / pahANaM vAyaraNa aMga pANi tiyasuSNasolasiyaM / teNavadiksaMkhA jattha jiNA veMti suNaha jaNA // 56 // praznAnAM vyAkaraNamahaM padAni trizUnyaSoDaza / trinavatilakSasaMkhyA yatra jinA zruvanti zrRNuta janAH ! // pahassa davaNaNapaTTi maNutthAya sarUvassa / dhAduNarasUlajassa vi attho tiyakAlagocarayo // 57 // praznasya dUtavacananaSTapramuSTimanaH sthasvarUpasya / dhAtunaramUla jAsyapi arthanikAlagocaraH // 1 yathA vardhamAnatIrthe ete tathAnyeSu tIrtheSu anye daza /
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnnttii| 269 dhaNadhaNNajayaparAjayalAhAlAhAdisuhRduI paNeyaM / jIviyamaraNatyo ci ya jattha kahijai sahAveNa // 58 // dhanyadhAnyajayaparAjayalAbhAlAbhAdisukhaduHkheM / jIvitamaraNArtho'pi ca yatra kathyate svabhAvena || AkkhevaNI kahAe kahijjai paNhado subhabassa / paramadasaMkAravidaM titthayarapurANavataMtaM / / 59 // avakSepaNI kathA kathyate praznataH subhanyasya / paramattazaMkArahita tIrthakarapurANavRttAnta / / paDhamANuyogakaraNANuyogavaracaraNadavaaNuyoga / saMTANaM loyassa ya yadisAvayadhammavitthAraM / / 60 / / prathamAnuyogakaraNAnuyogabaracaraNadravyAnuyogAni / saMsthAnaM lokasya ca yatizrAvakadharmabistAraM / / paMcatthikAyakahaNaM vakkhANijai sahAvado jattha / vikkhevaNI vi ya kahA kahijjai jattha bhavyANaM // 61 // paMcAstikAyakathanaM vyAkhyAyate svabhAvato yatra / vikSepaNI api ca kathA kathyate yatra bhavyAnAM // paJcakkhaM ca parokkhaM mANaM duvihaM gayA pare duvihA / parasamayavAdakhebo karijjaI vittharA jattha // 12 // pratyakSaM ca parokSaM mAne dvividha nayAH pare dvividhAH / parasamayavAdakSepaH kriyate vistAreNa yatra || dasaNaNANacarittaM dhammo titthayaradevadevassa / tamhA pabhAvateovIriyavama(ra)pANasuhaAdi // 63 // darzanajJAnacaritrANi dharma: tIrthakaradevadevasya / tasmAt prabhAvatejovIryavarajJAnasukhAdayaH / /
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 siddhAntasArAdisaMgrahe saMvejaNIkahAe bhaNijjai sayalabhabyabohatthaM ! NinvejaNIkahAe bhaNijjai parama veragaM // 64 // saMvejanIkathayA bhaNyate sakalabhavyabodhanArthe / nirbejanIkathayA bhaNyate paramavairAgyaM / / saMsAradehabhogA rAgo jIvassa jAyade tamhA / asuhANaM kammANa baMdho tatto have dukhaM // 65 // saMsAradehabhogA rAgo jIvasya jAyate tasmAt / azubhAnAM karmaNAM bandhaH tato bhaveDu:khaM / / asuhakule uppattI viruvadAliddaroyabAhullaM / avamANaM Naraloe parakammakaro mahApAvo // 66 // azubhakule utpattiH virUpadAridyarogabAhulyaM / apamAnaM naraloke parakarmakaro mahApApaH / / evaMvihaM kahANaM vAyaraNa becca pAhavAyaraNe / dahame aMge NiJca karijjamANa sayA suNaha // 67 // evaMvidhaM kathAnAM vyAkaraNaM veda prshnvyaakrnne| dazameM'ge nitya kriyamANaM sadA zRNuta ] praznavyAkaraNAGgasya padAni 9316000 | zlokAH 475940 1133894000 / akSarANi 152300836284608000 idi pavAyaraNaM dazama aMga garda-iti praznavyAkaraNaM dazama aMga gatam / / culasIdilaksa koDI payANi Nica vivAgasutte ya / kammANa bahusattI suhAsuhANaM hu mabhimayA // 6 // caturazAMtilakSANi koTiH padAni nityaM vipAkasUtre ca / karmaNAM bahuzakti: zubhAzumAnAM hi madhyamakA / /
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgappaNatI / 271 tibvamaMdANubhAvA dante rone kAla bhAle ma / udayo vivAyabo bhaNijjai jatya visthArA / / 69 // totramandAnubhAvA dravye kSetre kAle bhAve ca / udayo vipAkarUpo bhaNyate yatra vistAreNa / / vipAkasUtrAMgasya padAni 18400000 / zlokAH 940027 7035600000 / varNAH 300808865139200000 | idi vivAgasusaMga ekAdasaM gadaM-iti vipAkasUtrAMga ekAdazaM gataM / eyAraMgapayANi ya koDIcaupacadahasulakkhAI / vi sahassAdo vocche pucapamANaM samAseNa / / 70 / / ekAdazAGgapadAni ca koTicatuSkapaMcadazalakSANi / api sahasre dve vakSye pUrvapramANaM samAseNa // ekAdazAnAmaGganAM padAni 41502000 ! zlokAH 21202733561493000 / akSarANi 678487473967776000 idi ekAdasAMgAni gadAni-ityekAdazAGgAni gatAni / ---.-..-...-. dihippavAdamaMga pariyamma sutta pucagaM ceva / paDhamANuoga cUliya paMcapayAraM NamaMsAmi // 71 / / dRSTipravAdamaGga parikarma sUtra pUrvAGgaM caiva / prathamAnuyogaM cUlikA paMcaprakAre namAmi / / tattha payANi paMca ya Nabha Nabha cha paMca aha chaDa suNNa / aMka kameNa ya poyANi jiNAgame NicaM // 72 // tatra padAni paMca nabho namaH SaT paMca aSTa paTa aSTa zUnyaM / aMka krameNa ca jJeyAni jinAgame nityaM / /
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 siddhAntasArAdisaMgrahe -trr marwanamure.marrrrrrrrrrrrr----rammana...... dRSTivAdAGgapadasaMkhyA 1086856005 / zlokAH 555258058739497907 / pAsalyA 177682565996616 67410 / dihINaM tiNi sayA tesahINa vi micchavAyANaM | jattha NirAkaraNaM khalu taNNAmaM dihivAdaMga / / 73 // dRSTInAM trizatAni tripaSTe: mithyAvAdAnAM / __ yatra nirAkAraNa khala tannAma dRSTivAdAGgam / saM jahA tadyathA--- kiriyAdhAyadiTThINa koSakala-kaMTheviddhi-kosiya-harimaMsu-mAMdhAviya-romasa-muMDa-assalAyaNAdINaM asIvisaba (180) kriyAvAdinAM kotkala-kaMTaviddhi-kauzika-harizmazru-mAMvapika-romaMza-muMDa-AzvalAyanAdInAM azItizata (180) / ___ akiriyAcAyadiTThINaM marIci-kavila-ulUya-gagga-bagghabhUhaghaduli-mAThara-mogalAyaNAdINaM cagAsIdi (84) akriyAvAda dRSTInAM marIci kapila-ulaka-gArga-vyAghrabhUti-bAdabali-mATara-maudgalAyanAdInAM caturazItiH (84) / aNNANadiTThINaM sAyalla-bakkala-kuhumi-sacamugi-pArAyaNa-ka8-majjhadiNa-bhoya-peppalAyana-pAyarAyaNa-siddhipaka-vaMtikAyaNavasu-jemaNipamuhANaM sagasahI (67) / ___ AjJAnadRSTIno jhAkalya-balkala-kuthumi-satyamuni-nArAyaNa-kaThamAdhyaMdina-bhoja-paiSpalAyana bAdarAyaNa-svipTika-daityakAyana-vanajaiminipramukhAnA saptapaSTiH / 67 ) / yeNaiyadihINaM yasiha-pArAsara-aukaNa-cammIka-romahassaNisamvatta-vAsa-palAputsa-ucamaNaSa-badasa-ayachipamuhANa basIsA ( 32)
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI / 273 vainayikadRSTInAM vaziSTha - pArAzara - jatukarNa - vAlmIki romaharSaNi-satyadatta - vyAsa - elAputra- aupamanyava - aindradatta - AgasyAdInAM dvAtriMzat ( 32 ) / idi milivUNa tisauittara tisadI kuvAya nirAkaraNa praruvayaM / iti militvA triSaTaghuttaratrizatakuvAdanirAkaraNaM prarUpitaM / idi bAraha aMgANaM samaraNamiha bhAvado mayA NicaM | subhacaMdeNa hu rahayaM jo bhAvai so suhaM pAvadda ||74 // iti dvAdazAGgAnAM smaraNamiha bhAvato mayA nityaM / zubhacandreNa hi racitaM yo bhAvayati sa sukhaM prAmoti // syArasudasamudde jo divvadi divyabhAveNa / so saMsAradavAlajAlAlINo Na saMpajjara || 75 // ekAdaza samudre yo dIvyati divyabhAvena / sa saMsAradAyAnajvAlAdIno na sampadyate // daMsaNagANacaritaM tave ya pArvati sAsaNe bhaNiyaM / jo bhAviUNa mokkhaM taM jANaha sudadda mAhaSpaM // 76 // darzanajJAnacAriNa tapasA ca prApnuvanti zAsane bhaNitaM / yo bhAvayitvA mokSaM tajjAnIhi zrutasya mAhAtmyaM // eyArasaMgapayakayaparUvaNaM bhae pamAdadoseNa / bhaNiyaM kiM pi viruddhaM sohetu suyogiNI NicaM // 77 // ekAdazAGga padakRtaprarUpaNaM mayA pramAdadoSeNa 1 bhaNitaM kimapi viruddhaM zodhayantu suyogino nityaM // idi siddhatasamucaye bAraha aMgasamaraNAvarAbhihANe aMgapaNasIe aMgaNirUvaNANAmapadamo ahiyAro sammato // 1 // 1 krIDati /
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ cturdshpuurvaanggprjnyptiH| pariyamma paMcavihaM pariye kammANi gaNidasuttANi / jastha tado te bhaNiyaM suNaha payAre hu tassAvi // 1 // parikarma paMcavidhaM paritaH karmANi gaNitasUtrANi / yatra tatastadraNitaM zRNuta prakArAn hi tasyApi // naMdastAyu diggayo pavitrA nihI ca agaNa gamaNa ca / sathaladdhapAyagahaNa vaNNedi vi caMdapaNNattI // 2 // candrasyAyu: vimAnAni parivAramArddhaM ca ayanaM gamanaM ca / sakalAIpAdagraNaM varNayatyapi candraprajJaptiH / / chattIsalakkhapaMcasahassapayayANa cNdpnnnnttii| SazillakSapaMcasahasrapadAnAM caMdraprajJaptiH / pada 3605000 / zlokAH 1841739060607500 varNa 589356499362240000 / sahassatiyaM paNalakkhA payANi paNNaniyAkassa // 3 // sahastratrikaM paMcalakSANi padAni prajJaptAvasya // sarasmAyu vimANe pariyA riddhI ya ayaNaparimANa / tattAvatamegahaNaM vaSNedi vi sUrapaNNattI // 4 // sUryasyA : vimAnAni parivAramRddhi cAyanaparimANaM / tattAvanmAtragrahaNaM varNayati sUryagrajJaptiH / / payANi 50 000 / zlokAH 256974964616500 akSara 8223198867664000 /
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI jaMbUdIve merU ekko kulaselachaka vaNasaMDA | chavvIsa vIsaM ca dahA vi ya vIsaM vakkhAraNaga vassA ? ||5|| jambUdvIpe merekaH kulazailaSaTkaM vanakhaMDAH / 275 paviMzatiH viMzatizva dahA api ca viMzatiH vakSAranagA varSAH // cottIsaM bhogadharA chakkaM beMtarasurANamAvAsA / jaMbUsAlamalirukkhA videu cAri NAhigirI // 6 // catustriMzat bhogadharAH SaTkaM vaitarasurANamAvAsAH | jaMbUzAlmalivRkSA videhAH catvAro nAbhigirayaH // suNNaNavasuNNadugaNavasattaraaMkakameNa saMkhA / 1792090 / vaNNedi jaMbudIvApaNNattI payANi jatyatthi // 7 // zUnyanavazUnyadvikanavasaptadazAGkakrameNa nadIsaMkhyAH / varNyante jambUdvIpaprajJa padAni yatra santi || tiya suNapaNavamgatiyalakkhA, dIvajalahipaNNattI | aDhAi (jA) udhArasAyaramida dIvajalahissa // 8 // trikazUnya paMcavargAtrika lakSANi dvIpa jaladhiprajJaptI / sArdhadvayoddhArasAgaramitaM dvipajaladhInAM // padAni 325000 | zloka 16603750 19-87500 / varNa 5313200063600000 / vitthAraM sahANaM tatthaThiyajohasANa ThANA | bhomANaM... tatthA kihimajigANaM ca // 9 // vistAraM saMsthAnaM tatrasthitajyotiSAM sthAnAnAM / bhomAnAM........ tatrAkRtrimajinAnAM ca //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 siddhAntasArAdisaMgrahe pAsAdavAsatoraNamaMDavamuha maMDavAdimAlANaM / divasAyarapariyamme karedi vitthAra vaNNaNayaM // 10 // prAsAdavyAsatoraNamaMDapamukhamaMDabAdimAlAnAM / dvIpasAgara parikarmaNi kriyate vistAreNa varNanaM // cAvaNNaM chattIsa lakkhasahassaM payassa parimANaM / 5236000 / dvipaMcAMzat SaTrizalakSasahasraM padAnAM parimANaM / vakkhApaNNattIe tiyasuSNachatticauDaMkA ||11|| 8436000 / vyAkhyAprajJaptau trikazUnyapadvikacaturaSTAGkAH // jo'virUvijIvAjIvANaM ca davvaNivANaM / bhavvAbhavvANaM piyameyaM parimANa lakkhaNayaM // 12 // yA arUparUpajIvAjIvAnAM ca dravyanivahAnAM / bhavyAbhAvyAnAmapi ca bhedaM parimANaM lakSaNaM // siddhANaM khalu aNaMtaraparaMparAsiddhiThANapattANaM / aNNesiM vacchaSNaM vitthAraM karedi paNNattI // 13 // siddhAnAM khalu anantara paraMparA siddhisthAnaprAptAnAM / anyeSAM vistIrNa vistAraM karoti prajJaptiH // paNapaNattipayANi ya NahANi tiya paMcasuSNaigiaTaigi koDijudANi puNo evaM pariyamma sammattaM // 14 // paMcaprajJaptipadAni ca nabhAMsi trINi paMcazUnyaikATeka koTiyutAni punarevaM parikarma samAptaM // payAI 18105000 | aDasIdIlakkhapayaM sutaM cedi micchadihINaM / vAe hRdi khalu jIvo abaMdhao baMdhao vAvi // 15 //
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnnttii| 277 aSTAzItilakSapadaM sUtraM sUcayati mithyAdRSTInAM / vAde iti khala jIvo'vandhako bandhako vApi / / payANi 8800000 / NikattA pigguNao abhojao sappayAsao Nico / parappayAsakaraNo jIvo atyeva vA pAsthi // 16 / / niSkartA nirguNo'bhojakaH straprakAzako nityaH / paraprakAzakaraNo jIvo'styeva vA nAsti / evaM kiriyANANAdiviNayakadihivAyANaM / vitthAraM jaM vocchadi tassa payAraM NisAmeha // 17 // evaM kriyAjJAnAdivinayakudRSTivAdAnAM / vistAraM yadbruvati tasya prakAraM nizAbhyana // asthi sado parado viya NicANivattapoNa nnvahaa| kAlIsarappaNiyadi sahAvado hoti tanbheyA // 18 // asti svata: parato'pi ca nityAnityatvena navArthAH / kAlezvarAtmaniyatisvabhAvataH bhavanti tadbhedAH / / savvaM kAlo jaNayadi bhUdaM sarva viNAsade kaalo| jAgatti hi suttesu vi Na sakkade vaMcir3e kAlo | // 19 // sarvaM kAlo janayati bhUtaM sarva vinAzayati kAlaH / jAgati hi supteSvapi na zakyate vaMcituM kAlaH / / idi kAlavAdo-iti kAlavAdaH / jIvo aNNANI khalu asamattho tassa je suI dukkhaM / saMggaM girayaM gamayaM sarva Isarakaye hodi / / 20 // 'NAyaM gamagaM samvaM IsarakayaM hodi pAThaH pustake / ApamAnuyAreNa privrtitH|
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 siddhAntasArAdisaMgrahe - -- jIvo'jJAnI khallu asamardhastasya yatsukhaM du:gdaM / svarge narake gamanaM sarve IzvarakRtaM bhavati / / IsaravAdo-IzvaravAdaH / - --- --- devo puriso eko.savvavvAcI paro:mahappA ya / sacvaMgavigRDho vi ya saceyaNo NigguNo'kattA // 21 // devaH puruSa eka; sarvavyApI page mahAtmA ca | sarvAGgavigUDho'pi ca sacetano nirguNo'kartA / / ___ appavAdo-AtmavAdaH / jeNa jadA jaM tu jahA NiyameNa ya jassa hoi taMtu tdaa| tassa tahA teNa have idi vAdo NiyaDivAdo du // 22 // yena yadA yattu yathA niyamena ca yasya bhavati tattu tadA / tasya tathA tena bhavediti bAdo niyativAdastu // nnigddivaado-niytivaadH| sacca sahAvado khalu tikkhattaM kaMTayANa ko karaI / vivihattaM NaramiyapasuvihaMgamANaM sahAyo ya // 23 // sarva svabhAvaMta: khalu tIkSNatvaM kaMTakAnAM ka; karoti / vividhatvaM naramRgapazuvihaMgAnAM strabhAvazca / / sahAvavAdo-svabhAvavAdaH / __ . -- -. evaM catuNavapaNayANaM rayaNaM kAUNaM asIdisadakiriyAvAdANaM bhaMgA / taM jahA / kAlAdo jIvo sado atthi 1 kAlAdo jIyo parado adhikAlAdo jIvo Niyo atthi 3 kAlAdo jIvo aNimo bhatyi 4 idi ajIvAdisu ahasu bhaMgA NAdacyA mAsidaNa bhaMgA asAdisadaM 180 hati /
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnnttii| 279 rurnar-arrrr ..----------- -- -- evaM caturnavapaMcAnAM racanAM kRtvA azItizatakriyAtrAdAnAM bhaMgAH / tadyathA-kAlato jIvaH svato'sti kAlato jIva: paraso'sti 2 kAlato jIvo nityo'sti 3 kAlatI jIvo'nityo'sti 1 iti ajIvAdiSu aSTama bhaMgA jJAtavyAH....Azritya bhaMgA azItizataM 180 bhavanti / kAla Izvara AtmA niyati svabhAva jIva ajIva puNya pApa AtrapasaMcara nirjarA | bandha | mokSa svataH parataH nitya anitya asti aha akiriyAvAINo viyappA-atha akriyAvAdinAM trikalpA:-- sattapayatthA vi sado parado Nasthiti paMticadujAdA / kAlAdiyA vi bhaMgA sattari akkiriyavAINaM // 24 // saptapadArthA api svataH paratA nAstIti paMkticatuSkajAtAH / - kAlAdikA api bhaMgAH saptatiH akriyAvAdinAM // NiyaDIdo kAlAdo sattapadasthANa pNtitiyjaadaa| caudasabhaMgA hoti hu evaM culasIdi viSNeyA // 25 // 1 kAlabheda 36 Izvarabheda 36 Asmabheda 36 niyatibheda 36 svabhAbheda 36 evaM 18. /
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 siddhAntasArAdisaMgrahe niyattitaH kAlata; mApadArtha libhibhAmaH caturdazabhaMgA bhavanti hi evaM caturazItirvijJeyAH / / kAlAdo jIvo sado sthi 1 kAlAdo jIvI parado Nasthi 2 evaM sattariH bhNgaa| NiyaDIdo jIvo tthi 1 kAlAdo jIyo Nasthi 2 evaM cohasabhaMgA, savye milidA culIsIdI 84 / ___ kAlato jIva: svato nAsti 1 kAlato jIvaH parato nAsti 2 evaM saptatiH bhaMgA: / niyatito jIvo nAsti 1 bAlato jIvo nAsti 2 evaM caturdazabhaMgAH / sarve militvA caturazItiH 84 / / kAla | Izvara AtmA / niyati / svabhAva jIva | ajIba Asrava | saMvara / nirjarA Astava mokSa svataH | parataH nAsti niyati kAla jISa | ajISa AkhaSa / bandha | saMvara | nirjarA mokSa nAsti
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnnttii| 281 ko nANai va atthe sattamasattubhayamavacameva idi / avayaNajuda sattattayaM idi bhaMgA hoti tesahI // 26 // ko jAnAti navArthAn satvamasatvamubhayamavaktavyameveti / avacanayutaM saptatayaM iti bhaMgA bhavaMti triSaSTiH / / asti nAsti ubhaya / abaktavya a. a.nA.a. a.naaa| jIva ajIva puNya pApa / Asrava / bandhasaMvara ni0 mokSa | aNNANavAimeyA jIvAdaNNANabhAvasaMjuttA / tesahI jiNabhaNiyA micchAbhAveNa saMtattA // 27 // ajJAnavAdibhedAH jIvAdajJAnabhAvasaMyuktAH / tripaSTi: jinabhaNitA mithyAtvamAvena saMtaptAH / / maNavayaNadehadANagaviNao NivadevapANijadiuTTe / bAle mAdarapiyare kAyavo cedi aha cadu // 28 // manovacanadehadAnagavinayo nRpadevajJAniyativRddheSu / bAle mAtApitroH kartavyazceti aSTa catuH / / evaM ghiNayavAdo bassIsA 32-evaM cainayikavAda; dvAtriMzat 32 / evaM sacchaMdadihINaM....vAdAulakAraNaM ? / tisAhitisayA gayA savvasaMsArakAraNaM // 29 // eva svacchaMdadRSTInAM.......................1 triSaSTiH trizatAni jJeyAni sarvasaMsArakAraNAni // . 1ko jANai sacaU bhAvaM suddhaM khu doNipaMttibhaSA / castAri hoti evaM aNNANINaM tu sattI // 1 // ko AnAti satvacatuSka bhAvaM zuddha khala dvipaMktibhavAH / basvAro bhavantyevaM ajJAninA tu saptaSaSThiH / /
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 siddhAntasArAdisaMgrahepauraseNa viNA Nasthi thaNakkhIrAisevaNaM / AlasaDo NirussAho phalaM kiMciM Na bhuMjaI // 30 // pauruSeNa vinA nAsti stanakSIrAdisevanaM / AlasyADhayo nirutsAhaH phalaM kiMcinna bhukte // purisavAdI-pauruSavAdaH / daivA sijjhadi attho porisa NipphalaM have / eso sAlasamuttuMgo kaNNo hammai saMgare / / 31 // daivAt siddhayati arthaH paurupaM niSphalaM bhavet / eSa sAlasamuttugaH karNaH hanyate saMgare / / daivavAdo-daivavAdaH / ekkaNa cakkeNa raho , yAdi saMjogameveti vadati taNNA / aMdho ya paMga ya varNa pavihA te saMpajuttANayaraM pvihaa||32|| ekena cakreNa ratho na yAti saMyogameveti badanti tajJAH / andhazca paMguzca banaM praviSTau tau samprayuktau nagare praviSTau / / __ saMjoyavAdo-saMyogavAdaH / loyapasiddhI satthA paMcAlI paMcapaMDavatthI hI / saiuhiyA Na rujjhai milidehiM surehiM dudhyArA // 33 // lAkeprAsaddhiH sArthA paMcAlI paMcapAMDavastrI hi / sakRdusthitA na maddhayate militaH muraiH durvArA // loyavAdo-lokavAdaH /
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aushadhi-- aMgapaNNattI / 283 bayaNavahA jAvadiyA gayavAdA hoti ceva tAvadiyA / NayavAdA jAvadiyA tAvadiyA hoMti parasamayA // 34 // vacanapathA yAvanto nayavAdA bhavanti caiva tAvantaH / nayavAdA yAvanto tAvanto bhavanti parasamayAH // dadi muttaM gadaM-iti sUtraM gataM / paDhama micchAdihi anvadikaM AsidUNa paDivajaM / aNuyogo ahiyAro vutto paDhamANuyogo so // 35 // prathamaM mithyASTiM avyutpane Azritya pratipAdyaM / anuyogo'dhikAra uttaH prathamAnuyogaH saH / / cauvIsa titthayarA bahaNo ? bAraha chkhNddbhrhss| NavabaladevA kiNhA Nava paDisattU purANAI // 36 / / caturviMzatistIrthakarAn jayino dvAdaza 'parkhaDabharatasya / nava baladevAn kRSNAn nava pratizatrUn purANAni / / tesiM vaNati piyA mAI NayarANi ciNha pudhabhave / paMcasahassapayANi ya jattha hu so hodi ahiyAro // 37 // teSAM varNayanti pitRn mAtR: nagarANi cihnAni pUrvabhavAn / paMcasahasrapadAni ca yatra hi sa bhavati adhikAraH // payANi 5000 / koDipayaM uppAdaM puvvaM jIvAdidavvaNiyarassa / uppAdanvayadhuvAdaNeyadhammANa pUraNayaM // 38 // koTipadaM utpAda pUrva jIvAdidravyanikarasya / utpAdatryayadhaulyAdyaneka dharmANAM pUraNakaM //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 siddhAntasArAdisaMgrahe payANi 10000000 / tai jahAdavANaM NANANayuvaNNayagoyarakamajogavajasaMbhAviduSpAdanyayadhuvvANi tiyAlagoyarA va dhammA vNti| tapparigada dvymaavennghhaa| uppaNNamupajamANamupassamANaM, NaTuMNastamANaM, zaMkhamANa, ThidaM tiThamANaM virAsagiviNavaNa mAsumyamAdIna pApa NayavihattaNasaMbhayAdo payAsIdiviyapadhammapariNadadavyadhaNNaNaM yaM karedi tamupAdayudhvaM / dravyANAM nAnAnayopanayagocarakramayogapadmasaMbhayitotpAdavyayatrauvyANi trikAlagocarA navadharmA bhavanti / tatpariNataM dravyamapi navadhA / utpanna utpadyamAnaM utpatsyamAnaM, nATaM nazyat nazyat , sthitaM niSTat sthAsyat iti navAmAM teSAM dharmANAM utpannAdInAM pratyeka navavidhatvasaMbhavAt ekAzItivikalpadharmapariNatadravyavarNanaM yatkaroti tadutpAdapUrvam / / agassa vatthuNo pi hi pahANabhUdassa gANamagaNataM / suagmAyaNIyAcvaM aggAyaNasaMbhavaM vidiyaM // 39 // : agrasya vastuno'pi hi pradhAnabhUtasya jJAnaM ayanaM / svaprAyaNIyapUrva agrAyaNasaMbhavaM dvitIyaM // sattabhAsa)yasuNayaduNayapaMcatthisukAyachakkadavyANa / taccANaM sattaNha vaNNadi taM asthaNiyarANaM // 40 // saptazatasunayadurNayapacAstikAyapadraSyANAM / natvAnAM saptAnAM varNayati tadarthanikaraNAM || mee lakkhaNaNiyare chaSNavadIlakkhapayapamANamiNaM / baiMti jiNA tavatthaHNaMNamaha jarA subhAveNa || 41 // bhedAn lakSaNanikarAna, SaNNavatilakSapadapramANamidaM / jAnanti jinAH tatvArtha nannamyata narAH 1 subhAvena / /
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI 1 285 murarwareneummmmmmmmmmmmunirnar-~~-~ puvvaMtaM avaraMta dhuvAdhuvanavaNaladdhiNAmANi | addhava saMpaNa hi ca atthaM bhomAvayajjaM ca // 42 // pUrvAntaM avarAta dhuvAdhruvacyavana labdhinAmAni / .......................... || savvasthakappaNIyaM NANamadIdaM aNAgadaM kAlaM / siddhibhuvajja vaMde caudabatthUNi vidiyassa / / 43 // sarvArthakalpanIyaM jJAnamatItaM manAgata kAlaH / siddhi prAptaM bande caturdaza vastUni dvitiyasya / / paMcamavatthucautthapAhar3ayassANuyogaNAmANi | kiyaveyaNe taheva phasaNa kammapayaDikaM taha // 44 // paMcamavastucaturthaprAbhatasyAnuyoganAmAni / ......"tathaiva sparzanaM karma prakRti tathA // vaMdhaNaNibaMdhaNapAkamANukamamahanbhudayamokkhA / sakama lessA ca tahA lessAe kamma pariNAmA // 45 // baMdhananibaMdhanopakramAnupakramAbhyudaya mokSAH / sekama: lezyA ca tathA lezyAyAH karma pariNAmAH || sAdamasAdaM di (vi) gya hassaM bhavaM dhAraNIyasaNaM ca / purupoggalappaNAma NihattaahihattaNAmANi // 46 / / sAtamasAtaM vighnaM hAsyaM bharya dhAraNIyasaMI ca / purupudgalapramANaM nidhanyanivatyanAmAni // gaNakAcidamaNakAcidamahakammahidipacchimakhaMdhA / appabahuttaM ca tahA taddArANaM ca cauvIsaM // 47 // sakAcitAnakAcitamathakarmasthitipazcimaskandhAH / alpabaDhatvaM ca tathA tavArANAM ca caturviMzatiH / /
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe annapuraamparwahamaramanuman apprunmarrrrrrrrrrramanand aNNesi vasthUNaM pAhuDayassAvaNuyogayANaM ca / NAmANaM uvaeso kAlaviseseNa aho hu||48|| anyeSAM vastUnAM prAbhatasyAnuyogAnAM ca / nAmnAmupadezaH kAlavizeSeNa naSTo hi / / payANi 9600000 / kSagmAyaNIyapurva gadaM-aprAyaNIyapUrva gataM / cijANuvAdapuvaM vajaM jIvAdivatthusAbhatthaM / aNuvAdo aNuvaNyANamiha jAma havetti pANamA 40 bIryAnuvAdapUrva vIrya jIvAdivastusAmarthya / anuvAdo'nuvarNamiha tasya bhavediti nanamyata / / taM vaNNadi appanalaM paravija uyavijamAvi NicaM / khettaralaM kAlavalaM bhAvabalaM tavaralaM puNaM / / 50 // tadvarNayati AtmabalaM paravIrya ubhayavIryamapi nityaM / kSetrabale kAlabalaM bhAvabalaM tapovalaM pUrNe | davbavalaM guNapajjayavija vijjAbalaM ca savvabalaM / sattarilakkhapayehiM puNNaM puvaM tadIyaM khu // 51 // dravyabalaM guNaparyayacIya vidyAyalaM ca sarvabalaM / saptatilakSapadaiH pUrNa pUrva tRtIya khallu // payANi 7000000 / idi vijANuvAdapuvva cadaM-iti vAyAMnuvAdapUrva gate / siyaasthiNasthipamuhA tesiM iha svarNa pavAdotti / asthi yado to vammA atthiNasthipavAdapuvvaM ca // 52 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnnttii| 287 - - syAdastinAstipramukhAsteSAM iha rUpaNaM prabAda iti / asti....................astinAstipravAdapUrva ca / / NiyadabakhettakAlabhAve siya asthi vatthuNivahaM ca / paradadhvakhetakAle bhAve siya Nasthi AsittA // 53 // ninAmAkSetrakAlagavAna smadarimAnunilaIna / paradravyakSetrakAlabhAvAn syAnnAsti Azritya // siyaasthiNasthi kamaso saparadanvAdicaujudaM jugavaM / siyavasavvaM seyaradavaM khetaM ca bhAve ca // 54 // syAdastinAsti kramaza: svaparadravyAdicaturyutaM yugapat / syAdavaktavyaM svaparadanyaM kSetraM ca bhAvaM ca // siyaHAsidaNa asthi cAvattavvaM sadavvado jugavaM / saparadabbAdIdo siya Nasthi avyavamidi jANe // 55 // svAdAzritya asti cAvaktavyaM svadravyato yugapat / svaparadravyAditaH, syAnnAsti avaktavyamiti jAnIhi / / paradavyakhettakAlaM bhAvaM paDicaja jugatra dvvaado| siya asthi Nasthi avaraM kameNa NeyaM ca saparaM ca // 56 // paradravyakSetrakAlAna bhAvaM pratipaya yugapat dravyataH / syAdasti nAsti aparaM krameNa jJeyaM ca svaparaM ca / / davaM khetaM kAlaM bhAvaM jugavaM samAsidNA va / evaM NiccAdINaM dhammANaM sattabhaMgavihI / / 57 // dravyaM kSetra kAlaM bhAce yugapat samAzritya ca / evaM nityAdInAM dharmANAM saptabhaMgavidhiH / / 1 apreNa saha saMbandhaH /
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 siddhAntasArAdisaMgrahe- vihiNisaMhAvatabvabhaMgANaM pateyadusaMjoyatisaMjoyajAda |nnN tiNitiSNi egasaMbhoyANaM melaNaM satabhaMgI paNDavalA ekammi catdhummi viroheNa sacati NANANayamukhagoNabhAveNa jaM praruvedi / vidhiniSedhAvaktavya bhaMgAnAM pratyekadvisaMyogatrisaMyogajAtAnAM tritryekarsakhyAnAM melanaM saptabhaMgI praznavazAt ekasmin vastuni avirodhena saMmatI nAnAnaya mukhyagauNabhAvena yatprarUpayati / tatthApayANi braheNa ya NacaMte sadvilakkhamANANi 1 NANANaryANi rUvaNaparANi sattassa bhaMgalsa || 57 // tatra padAni buvaiva jJAyante paSTilakSamAnAni / nAnAnayanirupaNaparANi saptAnAM bhaMgAnAM // paryANi 6000000 | idi asthiNasthipavAda garda-ityasti nAstipravAdapUrvaM gataM / gANapavAdapucvaM madimudaohI suNANaNANANaM / maNapajjayassa bheyaM kevalaNANasya rUvaM ca // 59 // jJAnapravAdapUrvaM matizrutAvadhijJAnAjJAnAnAM / mana:paryayasya bhedAn kevalajJAnasya rUpaM ca || kahadi ha payappamArNa koDI rUUNagA hi madiNANaM / hu aba gaIhAvAyAdhAraNagA hoMti tanbheyA // 60 // kathayati padapramANaM koTi rUponAM hi matijJAnaM / ahAvAvadhAraNA bhavanti tadbhedAH || visayANaM bisaINaM saMjoge daMsaNaM viyappavadaM / avagahaNANaM tatto visesakakhA have IhA // 61 //
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI / viSayANAM viSayiNAM saMyoge darzanaM, vikalpayat / ajJAnaM tato vizeSAkAMkSA bhavedIhA || tato suNiSNao khalu hodi abAo du vatdhujAdassa | kAlaMtare vi NiNidasamaraNaheU turIyaM tu / / 62 / / tataH sunirNayaH khalu bhavati bhavAyastu vastujAtasya / kAlAntare'pi nirNItasmaraNahetusturye tu // iMdiya aditthaM vaijaNa atthAdavaggaho duviho / caksssa mANasassa ya paDhamoM Na vaJvamgaho kamaso // 63 // indriyAnindriyotthaM vyaJjanArthAbhyAmatragraho dvividhaH / cakSupaH manasazca prathamo na cAvagrahaH kramazaH || bahu bahuvihaM ca khiSpANissidaNuttaM dhuvaM ca idaraM ca / paDi ekkeke jAde tisayaM chattIsabheyaM ca // 64 // bahu bahuvidhaM ca kSipraM anisRtaM anuktaM dhruvaM itaraca | prati ekaikasmin jAte trizataM parizadbhedaM ca // madiNANa matijJAnam / sudaNANaM atyAdI atyaMtara gaNameva madipuvvaM / davvasudaM bhAvasudaM piyameNiha saddajaM pamuhaM // 65 // zrutajJAnamarthAt arthAntaragrahaNameva matipUrve / dravyazrutaM bhAvazrutaM niyameneha zabdajaM pramukha || pajAyakkharapadasaMghAyaM paDivattiyAgiyogaM ca / pAhuDa pAhuDapAhuDa vatthU putraM samAsehiM // 66 // paryAyAkSarapada saMghAnaM pratipatti anuyogaM ca | prAbhRtaM prAmRtaprAbhRtaM vastu pUrvaM samAsaiH // 19 289
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe vIsavihaM taM tesiM AvaraNavibheyato hi piyameNa / sumaNigodassa have apuNassa padamasamayahi || 67 // vaha nase | vizatividhaM tatteSAM 290 sUkSmanigodasya bhavet apUrNasya prathamasamaye || lakkharapajjAyaM NiccugdhADaM lahuM NirAvaraNaM / uvaruvarivaDi junaM vIsaviyaSpaM hu sudaNANaM // 68 // labdhyazcaraparyArthaM nityodvATaM laghu nirAvaraNaM / uparyuparivRddhiyuktaM viMzativikalpaM hi zrutajJAnaM // hRdi sudANaM - iti zrutajJAnaM / bhavaguNapacayavihiyaM ohINANaM tu avahigaM samaye / sImANANaM rUvIpadatthasaMghAdapaccasaM // 69 // bhavaguNapratyayAvihitaM avadhijJAnaM tu avadhigaM samaye / sImAjJAnaM rUpipadArtha saMghAta pratyakSaM // desohI paramohI savohI hodi tattha tivihaM tu | guNapacayago NiyamA desohI paratirakkhANaM // 70 // dezAvadhiH paramAvaviH sarvAvadhirbhavati tatra trivivastu / guNapratyayako niyamAt dezAvadhiH naratirathAM || avaraM desohissa va paratirie havadi saMjadahni varaM / bhavapacayago ohI suraNirayANaM ca titthANaM // 71 // araM dezAvadhezva naratiryakSu bhavati saMyate varaM / bhavapratyahako'vadhiH suranArakANAM ca tIrthakarANAM // gANAbheyaM paDhamaM eyaviyappaM tu vidiyamohI khu / paramohI sancodI caramasarIrista viradasta // 72 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI | nAnAbhedaM prathamaM ekavikalpastu dvitIyo'vadhiH khalu ? | paramAvadhiH sarvAvadhiH caramazarIriNaH viratasya // aNugAbhI desAdisu tamaNaNugAmI ya hIyamANo vi / vidita chame // 73 // anugAmI dezAdiSu teSvananugAmI ca hIyamAno'pi / vardhamAno'pi avasthito'navasthito bhavanti SaDbhedAH // idi ohiNANaM ityavadhijJAnaM / maNapajjayaM tu duvihaM rijumadi paDhamaM tu tattha viulamadI / saMjamajuttassa have jaM jANai taM khu Naraloe || 74 // mana:paryayastu dvividha RjumatiH prathamastu tatra vipulamatiH / saMyamayuktasya bhavet yajjAnAti tat khalu naraloke // idi maNapajjayaM - iti mana:paryayaH / savvAvaraNavimukkaM loyAloyappayAsagaM NicaM | iMdiyakamaparimukaM kevalaNANaM NirAvAhaM // 75 // sarvAvaraNavimuktaM lokAlokaprakAzakaM nityaM / indriyakramaparimuktaM kevalajJAnaM nirAbAdhaM // idi kevalaNANaM - iti kevalajJAnaM / 291 kumadi kusudaM vibhaMgaM aNNANatithaM vi micchaaNaputraM / sacAdibhAvamukaM bhavahedu sammabhAvacudaM // 76 // kumatiH kuzrutaM vibhaMga ajJAnatrayamapi midhyAnapUrva / satyAdibhAvavimuktaM bhavahetuH samyaktvabhAvacyutaM //
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe saUNakoDipayaM NANapavAda aNeyaNANANaM / jANAmeyaparUvaNaparaM NamaMsAmi bhAvajudo // 77 // rUponakoTipadaM zAnakAdaM a5. jAnhaM / nAnAbhedaprarUpaNaparaM namAmi bhAvayuktaH // payANi 9999999 / hadi NANapavAdaM garda-iti jJAnaprasAdaM gataM / saccapacAdaM chaha vAgguttiM cAvi vynnskkaaro| vayaNapaogaM bArahamAsA khalu vakkabahumeye // 78 // satyapravAdaM SaSTa vAgguptizcApi vacanasaMskAraH / vacanaprayogo dvAdazabhASAH khalla vaktRbahubhedAH / / bahuvihAmisAmihANaM dasavihasacaM mayA parUvedi / jIvANa bohaNatthaM pathANi chasuttarA koDI // 79 // bahuvidhamRSAmidhAnaM dazavidhasatyaM mayA prarUpyate / jIvAnAM bodhanArtha padAni SaDuttag2a koTiH // taMjahA / asaJcaNivattI moNaM vA vAraguttI, vayaNasarakArakAraNAI urakaMThasirajimmAmUladaMtaNAsikAtAluoDhaNAmANi aTThANANi, piTTadAIsipidAvidhivadAIsivividadAsaMvidhidarUvA paMcapayattA vayaNasarakArakAraNANi, sidduharUvo vayaNapaogo tallakSaNasatthaM sakkAyAivAyaraNaM / yAraha bhAsA-haNamaNeNa kiyamidi aNaTThakadaNamabhakkhANaM pAma 1 paropparavirohahedu kalahavAyA 2 piDhdo dosasUyaNaM pesuNNavAyA 3 dhammatthakAmamokkhA'saMbaddhavayamasaMbaddhAlAo 4 diyavisayesu raiuppADayA bAyA ravivAyA 5 tesu aradiutpAdiyA vAyA aradivAyA 6 parigahAnaNasaMrakSaNAiAsatti. hedu vayaNamucAhivayaNaM 7 cacahAre caMcaNAhedu vayaNaM NiyaddhibayaNaM 8 tavaNANAdisu avaNiyatrayaNamavaNaviSayaNaM 9theyahedughayaNaM mUsA.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI | 293 varaNaM 10 sammaggovadesakaM vagraNaM sammadaMsaNavayaNaM 11 micchAmagovadesakaM vayaNaM micchAdaMsaNavayaNamidi 12 / tadyathA / asatyanivRttirmonaM vA vAstutiH / vacanasaMskArakAraNAni ura: kaMThazirojivhAmUladantanAsikAtAtvoSTanAmAni asthAnAni spRSTatepatspRSTatAvivRtateSadvivRtatAsaMvivRtatArUpAH paMcaprayatnA vacanasaMskAraNAni / ziSTaduSTarUpI vacanaprayogaH tallakSaNazAstraM saMskRtAdivyAkaraNaM / dvAdazabhASA idamanena kRtamiti aniSTakathanamabhyAkhyAnaM nAma 1 parasparavirodha* hetuH kalahabAk 2 pRSThato doSasUcanaM paizUnyatrAk 3 dharmArthakAmamokSAsambaddhavacanamasaMbaddhAlApaH 4 indriyaviSayeSu ratyutpAdikA yA vAk rativAk 5 teSvaratyutpAdikA yA vAk astIvAk 6 parigrahArjanasaMrakSaNAdyAsaktihetu vacanaM upAdhivacanaM 7 vyavahAre baMcanA hetu nikRtivacanaM 8 tapojJAnAdiSu avinayavacanaM apraNativacanaM 9 steyahetu vacanaM mRSAvacanaM 10 sanmArgopadazakaM vacanaM samyagdarzanavacanaM / 21 mithyAmArgopadezakaM vacanaM mithyAdarzanavacanamiti 12 // MMMA vattArA bahubheyA cIMdiyapahA havaMti sakyo / bahuvimasaJcavaNaM davvAdisamAsayaM NeyaM // 80 // vaktAro bahubhedA dvIndriyapramukhA bhavanti mRSAvAk / bahuvidhamasatyavacanaM dravyAdisamAzritaM jJeyaM // dasavasacaM jaNavada sammidi ThavaNA ya NAma rUve ya / saMbhAvaNe yabhAve pahuca vabahAra umAe // 81 // dazavidhasatyaM janapadaM sammatiH sthApanA ca nAma rUpaM / saMbhAvanA ca bhAvaH pratItya vyavahAraM upamA // bhattaM rAyA sammadi paDimA taha hodi esa suradatto / kiho jaMbUdIvaM palladi pAvavajjavayo ||82 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 siddhAntasArAdisaMgrahe Premran bhaktaM rAjA sammatiH pratimA tathA bhavatyeSa suradattaH / kRSNaH jambUdvIpaM parivartayati pApayaryavacanaM / / hasso rajjhadi kUro pallovamamevamAdiyA saccA / AmaMtaNi ANavaNI pucchaNi jAcaNI ya paNavaNNI // 8 // hasvaH rathyati krUraH palyopamamevamAdikAni satyAni / AmaMtraNI AjJApanI pRcchanI yAcanI prajJApanI / / paccakkhANI saMsayavayANI icchANulomiyA tacca / NavanI agalarahadA evaM bhAsA pavedi !!41 // pratyAkhyAnI saMzayavacanI icchAnulomikA tanna / navamI anakSaragatA evaM bhASAH prarUpayati / / . payANi 10000006 / idi savapavAdapuSvaM gada--iti satyapravAdapUrva mataM / appapavAdaM bhaNiyaM appasarUvAparUvayaM puvvaM / chaccIsakoDipayagayamevaM jANaMti supayatthA / 85 // AtmapravAdaM bhaNitaM AtmasvarUpaprarUpakaM pUrva / par3izatikoTipadagatame jAnanti supadasthAH || jIvo kattA ya battA ya pANI bhottA ya pogmlo| vedI viNha sayaMbhU sarIrI taha mANao // 86 // satto jaMtU ya mANI ya mAI jogI ya saMkuDo / asaMkaDo ya khettara aMtarapyA taheva ya // 87 // jIvaH kartA ca vaktA ca prANI bhoktA ca pudgalaH / vedaH viSNuH svayaMbhUH zarIrI tathA mAnavaH //
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 295. ~~-.......... www.--.-.-...-. .... .. .. ... .---- aMgapaNNattI! saktA jantuzca mAnI ca mAyI yogI ca saMkucitaH / asaMkucitaH kSetrajJaH antarAtmA tathaiva ca / / dhaghahAreNa jIvadi vasapAhi, NicchayaNaeNa ya kevalaNANadasaNasammatarUpapANehi, jIvihidi jIvihagubbo jIvaditti jiivo| ghavahAreNa suhAsuI kamma NicchyaNayapa cippa jayaM ca karediti kattA / no kamiva karedi idi akttaa| sacamasazaM ca vasiti vttaa| Nicchayado avattA / NayaduguttapANA assa asthi idi pANI / kammaphalaM sassarUvaM cadi idi bhottA / kammapoggalaM pUredi gAledi ya poggalo / Niccha ko apogglo| savvaM vei idi vedo / cAvaNasIlo viNDa / sayaMbhuraNasIlo syNbhuu| sarIramastasthitti sriirii| Nicchayado asriirii| mANavAdipajjayajutto maannyo| NicchapaNa amANavo / evaM suro asuro tiriccho atiriccho NArayo aNArayo ca idi NAdavvaM 1 parimAhesu sajaditti sttr| Nicchayado asttaa| NANAjoNisu jAyaitti jaMtU / NicchayeNa ajaMtU / mANo ahaMkAro assatthiAta mANI / Nicchayado amANI.| mAyAssasthiti maayii| Nicchayado amAyo / jogo maNavayaNakAyalakkhaNo assasthitti jogii| Nicchayado ajogI / jahapaNeNa saMkuzdapadeso sNkuddo| samugdhAde loyaM vApatti asNkuddo| khettaM loyAloyaM sassarUvaM ca jANaditti khettaNha / alukammAbhaMta. ravattIsabhAvado daNAbhaMtaravatsIsabhAcado ca aMtarapyA / evaM mutto amutto| evamAdi vaNNedi ssmpunch| vyavahAreNa jIvati dazaprANaiH, nizcayanayena ca kevalajJAnadarzanasamyakvarUpaprANaiH / jIviSyati jIvitapUrvo jIvatIti jIvaH / vyavahArepa zubhAzubha karma nizcayanayena citparyAya ca karotIti kartA / na kimapi karotItyakartA / satyamasatyaM ca vaktIti vaktA / nizcayato'vaktA / nayadvikoktaprANA yasya santIti prANI / karmaphalaM svasvarUpaM ca bhuMkte iti
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 siddhAntakArAdisaMgraha bhoktA / karmapudgalAn pUrayati gAlayati ca pudgalaH / nizcayato'mudgalaH | sarva vettIti vedaH ! byApanazIlo viSNuH / svayaMbhavanazIlo svayaMbhUH / zarIramasyAstIti shriirii| nizcayato'zarIrI ! mAnavAdiparyAyayukto mAnavaH / nizcayenAmAnavaH / evaM suro'suraH, tiryaMco'siryacaH, nArako'nArakazca iti jJAtavyaH / parigraheSu sajatIti saktA / nizcayato'saktA / nAnAyoniSu jAyate iti jantuH / nizcayenAjantuH / mAno'haMkArosyAstauti mAnI ! nizcayato'mAnI / mAyAsyAstIti mAyauM / nizrayato'mAyI / yogo manakcanakAyalakSaNo'syAstIti yogI / nizcayato'yogI / jaghanyena saMkucitapradezaH sNkucitH| samudrAte loka vyAmotItyasaMkucitaH / kSetra lokAloka svasvarUpaM ca jAnAtIti kSetrajJaH | aSTakarmAbhyantaravartisvabhAvatazcetanAbhyantaravartisvabhAvatazcAntarAtmA / evaM mUrto mUrtaH / evamAdikaM vaNapati saptamaM pUrve / payANi 260000000 / idi appapavAda garda-ityAtmapravAdaM gataM / kammapavAdaparUvaNa kammapavAda sayA masAmi / igikoDIaDasIdIlakkhapayaM aharma puvaM / / 88 // karmapravAdaprarUpaNaM karmaprAvadaM sadA namAmi / ekakoTyaSTAzItilakSapadaM aSTamaM pUrva AvaraNassa vibheyaM veyaNIyaM mohaNAdhu NAmaM ca / gotaM ca aMtarAyaM aviSappaM ca kammamiNa // 89 // AvaraNasya vibheda vedanIyaM mohanIyamAyuH nAma ca / gotraM cAntarArya aSTavikalpa ca karmedaM / /
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI / 297 aDadAlasayaM uttarapayaDIdo asaMkhaloyabheyaM ca / baMdhudayudIraNAvi ya sa tesi bhAradedi // 9::: aSTacatvAriMzacchataM uttaraprakRtitaH asaMkhyalokabhedaM ca.] baMdhodayodIraNA api ca satvaM teSAM prarUpayati // payaDi:hidi aNubhAgo padesarvadho hu cauviho bNdho| tesiM ca Thidi poyA jahaNNaidarapameyeNa // 11 // prakRtisthityanubhAgapradezabandho hi caturvidho bandhaH / teSAM ca sthitiH jJeyA jaghanyetaraprabhedena / aNubhAgo payaDINaM suhAsuhANaM ca cauviho hodi / guDakhaMDasakkarAmidamariso ya raso suhANaM pi // 12 // anubhAgaH prakRtInAM zubhAzubhAnAM ca caturvidho bhavati / guDakhaMDazakarAmRtasadRzazca rasaH zubhAnAmapi // priMbakajIravisarahAlAhalasarisacauviho yo| aNubhAyo asuhANaM padesacaMtho vi bahubheyo // 93 / / nivakaMjIraviSahAlAhalasadRzazcaturvidho jJeyaH / anubhAgo'zubhAnAM pradezabandho'pi baddabhedaH // layadArahasilAsamabheyA te villidAraNaM tassa / igibhAgo bahubhAgAdvisilA desapAdiSAdINaM // 14 // latAdAsthizilAsamabhedAste vallIdArvanantasya / ekabhAgo bahabhAgA asthizilA dezaghAtighAtinAM // payANi 18000000 / idi kampapavAdapucvaM garda-iti karmapravAdapUrva gate /
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 siddhAntasArAdisaMgrahe nmunmarrrrrrrrrr-numarnama paJcakkhANaM NavamaM causIdilaksaSayappamANaM tu / tattha vi purimanisemA parimidakAlaM ca iTanaM ca // 95 / / pratyAkhyAnaM navamaM caturazItilakSapadapramANaM tu / tatrApi puruSavizeSAn parimitakAlaM ca itaraJca / / NAma ivaNA davaM khettaM kAle paDucca bhAvaM ca / paJcakkhA kijjai sAvajjANaM ca bahulANaM // 96 // nAma sthApanA vyaM kSetraM kAlaM pratItya bhAvaM ca / pratyAkhyAnaM kriyate sAvadyAnAM ca bahulAnAM / / uvavAsavihiM tasya vi bhAvaNabheyaM ca paMcasamidiM ca / guttitiyaM taha vaSNadi uvavAsaphalaM visuddhassa // 17 // upavAsavidhi tasyApi bhAvanAbhedaM ca paMcasamiti ca / gutitrayaM tathA varNayati upavAsaphalaM vizuddhasya / / aNAgadamadikkata koDijudamakhaMDidaM / / sAyAraM ca NirAyAraM parimANaM tahetaraM // 28 // anAgatamatikrAntaM koTiyutamakhaMDitaM / sAkAraM ca nirAkAraM parimANaM tathetarat / / tahA ca vattaNIyAtaM sahedugamidi ThidaM / paJcakkhANaM jiNedehi dahabheyaM pakittidaM // 99 // tathA ca........sahetukamiti sthitaM / pratyAkhyAnaM jinendraH dazabhedaMprakIrtitaM // caunvihaM taM hi viNayasuddha aNuvAdasuddhamidi jANe / aNupAlaNasuddhaM ciya bhAvavisuddhaM gahIdacvaM // 100 / /
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnnttii| 299 an -namwor-. caturvidha taddhi vinayazuddhaM anuvAdazuddhamiti jAnIhi / anupAlanazuddha caitra bhAvavizuddhaM gRhItavyaM / / payANi 8400000 / idi pacakyANapuvaM garda-iti pratyAkhyAnapUrvaM gataM / vijjANuvAdapucvaM payANi igikoDi hoti dasalakkhA / aMguTTapaseNAdI lahuvijA sanasayametha // 10 // . vidyAnuvAdapUrva padAni ekakoTiH bhavanti dazalakSANi / ____aMgulaprasenAdIH laghuvidyAH saptazatAnyantra / paMcasayA mahavijjA rohiNipamuhA pakAmaye cAvi / tasiM saruvasattiM sAhaNaprayaM ca matAdiM // 102 // paMcazatAni mahAvidyA rohiNIpramukhAH prakAzayati cApi / tAsAM svarUpazAkti sAdhanapUjAM ca maMtrAdikaM / / siddhANaM phalalAhe bhomaMgayaNagasaddachiNNANi / sumiNaMlakSaNavijaNaaNimittANi jaM kahai // 103|| siddhAnAM phalalAbhAn bhaumagaganAGgazabdacchinnAni / svapnalakSaNavyaMjanAni aSTau nimittAni yatkathayati / / payANi 11000000 / idi vijANuvAdapuvaM-iti vidyAnuvAdapUrva / kalyANacAdadhuvvaM chavvIsasukoDipayappamANaM tu / titthaharacakavaTTIvaladeusamaddhacakkINaM // 104 // kalyANavAdapUrvaM SaDizatimukoTipadapramANaM tu / tIrthakaracakravartibaladevasamarddhacakiNAM //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMprahe gabbhAvadaraNaucchava titthayarAdIsu puSNahaMdu ca / solaha bhAvaNakiriyA tavANi vaNNedi ( sa ) visesaM // 105 // garbhAvatarotsavAni tIrthakarAdiSu puNyahetUca | SoDazabhAvanAkriyAH tapAMsi varNayati savizeSaM // 300 varacaMda sUragahaNagahaNakkhattAdicArasauNAI / * tesiM ca phalAI puNo * vaNNedi suhAsuhaM jattha // 106 // varacandra sUryagrahaNagrahanakSatrAdicArazakunAdi / teSAM ca phalAdi punaH varNayati zubhAzubhaM yatra // payAI 260000000 | idi kalANavAda iti kalyANavAdapUrva / 'pANAvArya purva terahakoDIparyaM NamaMsAmi / jattha vi kAyacikicchA pamuhahaMgAyuveyaM ca // 107 // prANAvAyaM pUrvaM trayodazako DipadaM namAmi / yatrApi kAyacikitsA pramukhASTA ayurvedaM ca || bhUdI kammaM jaMgulipakka mANAsAyA pare bheyA / 'IDApiMgalAdipANA puDhavIAugavANaM // 108 // bhUtikarma jAMguliprakramasAdhakA pare bhedAH / ilApiMgalAdiprANAH pRdhivyavamivAyUnAM ! | taccANaM bahubheyaM dahapANaparUvaNaM ca davvANi / upayArayAvayArayarUvANi ya tesimevaM khu // 109 // tatvAnAM bahubhedaM dazaprANaprarUpaNaM ca dravyANi / upakArApakArarUpANi ca teSAmevaM khalu ||
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnntii| marrrrrrrrrrrrrrrrian -numnrn .mmmm vaNijjai gaibheyA jiNavaradevehi savvamAsAhi / varNyate gatibhedaiH jinavaradevaiH sarvabhASAbhiH / payANi 130000000 / pANAvAyaM gada-prANAvArya garna / kiriyAvisAlapuvvaM NavakoDipayehiM saMjurtta // 110 // kriyAvizAlapUrva navakoTipadaiH saMyuktaM // saMgIdasatthachedAlaMkArAdI kalA bahattarI ya / causahI icchiguNA causIdI jattha sillANaM // 111 / / saMgItazAstracchaMdolaGkArAdi yaH kalAH dvAsaptatiH / catuHSaSThiH strIguNAH caturazItiH yatra zilpAnAM / / viSNAgANi sugabbhAdhANAdI aDasayaM ca paNavAgaM / sammaiMsaNakiriyA vaNijjate jiNidehiM // 112 // vijJAnAni sugarbhAdhAnAdayaH aAtaM ca paMcavarga / samyagdarzanakriyAH vayete jinendraiH / / NicaNimittAkiriyA baMdaNasammAdiyA muNidANaM / logigaloguttarabhavakiriyA geyA sahAveNa ||113 // nityanimittakriyA baMdanAsAmyAdikA munIndrANAM / laukikalokottarabhatrakriyA jJeyAH svabhAvena // payANi 90000000 / idi kiriyAvisAla-iti kriyAvizAlaM / tilloyaviMdasAraM koDIbAraha dsvpnnlkkheN| jattha payANi tiloyaM chattIsaM guNidapariyammaM // 114 //
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe trilokabindusAraM koTyo dvAdaza dazannapaMcalakSANi / yatra padAni triloka patriMzat gaNitaparikarma // aDavavahArAsthi puNo aMkavipAsAdi cAri bIjAI / mokkhagAlagaNakArAsahavAmakiniyAo // 115 / / aSTavyavahArAn punaH aMkavipAsAdIni catvAri vIjAni / mokSasvarUpagamanakAraNasukhadharmaniyAH // loyassa viMdavayavA vaNijaMte ca ettha sAraM ca / taM loyavidusAraM coddasapurca NamaMsAmi // 116 / / lokasya vindavo'vayavA varNyate yatra sAraM ca / tallokabindusAra caturdazapUrve namAmi / / payANi 125000000 / tiloyavidyusAra garda-trilokavindusAraM gataM / idi gANabhUmapaTTe mUri sirivijayakittiNAmaguruM / NamiUNa mUrimukkho kahai iNaM suddhasuhacaMdo // 117 // iti jJAnabhUpaNapaTTe sUri zrIvijayakIrtinAmaguruM / natvA sUrimukhyaH kathayati imAM zuddhazubhacaMdraH // idi aMgapaNNattIe siddhaMtasamuccaye bArahaaMgasamaraNAvarAbhi hANe vidiyo ahiyAye // 2 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ cuulikaaprkiirnnkprjnyptiH| taccUliyAsubheyA paMca vi taha jalagayA have paDhamA / jalathaMbhaNa jalagamaNaM vaNNAdi vihissa bhakkhaM jaM // 12 // talikAsu bhedAH paMcApi tathA jalagattA bhavetprathamA / jalasthaMbhanaM jalagamanaM varNayati vanhe; bhakSaNaM yat / / vesnnsevnnrmtNtNtNtvcrnnpmuhvihie| NahaNadugaNavaDaNavaNaduNNi payANi aMkakame // 2 // pravezanasevanamaMtrataMtratapazcaraNapramukhavidhibhedAn / nabhonamodvika navATanabanabhodvikAni padAni aMkakrameNa // payANi 20989200 / jlgdcuuliyaa--jlgtcuulikaa| merukulaselabhUmIpasuhesu pavesasigdhagamaNAdi-1 kAraNamaMtavaMtaMtavacaraNaNirUvayA rammA // 3 // melulazailabhUmipramukhneSu prveshshiighrgmnaadi| kAraNamaMtrataMtratapazcaraNanirUpikA ramyA // tittiyapayamettA hu thalagayasaNNAmacUliyA bhnniyaa| mAyAgayA ca tettiyapayamettA cUliyA NeyA // 4 // tAvatpadamAtrA hi sthalagatasannAmacUlikA bhnnitaa| mAyAgatA ca tAvatpadamAtra! cUlikA jJeyA // mAyArUcamaheMdajAlacikiriyAdikAraNagaNassa / maMtatavataMtayassa ya NirUvagga koduyAkalidA // 5 //
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 siddhAntasArAdisaMgrahe mAyArUpendrajAlavikriyAdikAraNagaNAnAM / maMtratapastaMtrANAM ca nirUpikA....... kalitA // svagayA puNa harikarituraMgaruruNaratarumiyavasahANaM / sasavagvAdINa pi ya rUvaparAvattahedussa // 6 // rUpagatA punaH krikariturugarutnaratarumRgavRSabhANAM / zazavyAghrAdInAmapi ca rUpaparAvartanahetUnAM | tavacaraNamaMtataMtaMyaMtassa paravagA ya vayayasilAcitakahalebvuvakkhaNaNAdisu lakvarNa kahAdi // 7 // . tapazcaraNamaMtrataMtrayaMtrANAM prarUpakA ca......."zilA--- citrakASThalepyotkhananAdisulakSaNaM kayate // pAradapariyaTTaNaya rasavAyaM dhAduvAyakkhaNaM ca / yA cUliyA kahediHNANAjIvANa suhahed // 8 // pAradaparivartana rasavAda dhAtuvAdAkhyAnaM ca / yA cUlikA kayate nAnAjIvAnAM sukhahetoH / / AyAsagayA puNa gayaNe gamaNassa sumaMtataMtayaMtAI / hedaNi kahadi tavamapi tettiyapaya mettasaMbaddhA // 9 // AkAzaganA punaH gagane gamanasya sumaMtrataMtrayaMtrANi / hetUni kathayati tapo'pi tAvatpadamAtrasambaddhA || idi paMcapayAracUliyA sarisayA gadA-iti paMcaprakAracUlikA sadazA gatA / . -... -- . cauddasa paDaNyAyA khalu sAmaipamuhA hi aNgvaahiriyaa| te vocche aMhariyaheda............hi subhavyajIvassa // 10 // caturdaza prakIrNakAH khalu sAmAyikapramukhA hi aMgabAhyAH / tAn vakSya ............hetu.......hi subhavyajIvasya / /
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI / 305 -- - - -- ---- ----- --.--. eyattaNeNa appe gamarNa paradavyadI dnnivttii| upayogassa paittI sa samAyo'do uccade samaye // 11 // ekavena Atmani gamanaM paradravyatastu nivRttiH / upayogasya pravRttiH sa samAya Atmonyate samaye / / gAdA cedA dihAhameva idi appagocaraM jhANaM / aha saM majjhatthe gadi appe Ayo du so bhaNio // 12 // jJAtA cetayitA hASTAhabhetra ityAtmagocaraM dhyAnaM / atha se madhyasthe gatirAtmani AyAta ma bhaNitaH / / tattha bhavaM sAmaiyaM satthaM avi tapparUvagaM chavihaM / NAma havaNA davaM khetaM kAlaM ca bhAvaM taM // 13 // tatra bhavaM sAmAyika zAstramapi tatprarUpakaM pavidha / nAma sthApanA dravyaM kSetra kAlazca bhAvastat / / tatya iTANivRNAmesu rAyadoSaNibvAta sAmAiyamidi ahihANa vA NAma sAmAiyaM / / 1 / / tatraSTAniSTanAmamu rAgadvepanivRttiH sAmAyikamiti abhidhAnaM vA nAma sAmAyikam // 1 // maNugaNamaNugNAm isthipurisAiAyAraThAvaNAsu kaTThalevacittAdipaDimAsu AyadosaNiyaTTI iNaM sAmAiyamidi vAijamANayaM kiMci vatthU cA ThAvaNA sAmAiyaM // 2 // ___ manojJAmanojJAnu strIpuruSAdyAkArasthApanAsu kASThalepacitrAdipratimAsu rAgadvaSAnivRttiH idaM sAmAyikamiti vA sthApyamAnaM kiMcidvastu vA sthApanA sAmAyikaM // 2 // ihANisu cedaNAcenzadaverAyadosaNiyahI sAmAiyalasthANubajuttaNAyago tassarIrAdi vA dabyakAmAiyaM // 3 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- 306 siddhAntasArAdisaMgraheiSTAniSTeSu cetanAcetanadravyeSu rAmadveSanivRttiH sAmAyikazAstrAnupayuktajJAyakaH taccharIrAdi vA dravyasAmAyikaM // 3 / / kAmagAmaNayaravaNAdikhettesu ihANidvesu rAyadosaNiyaTTI khettasAmAiyaM // 4 // nAmagrAmanagarakhanAdikSetreSu iSTAniSTeSu rAgadveSanivRttiH kSetrasAmAyika || 4 || pasaMtAisu uDusu sukkakiNhANa pakkhANaM diNacAraNakhattAisuca tesu kAlaviseMsesu taM NiyaTTI kAlasAmAiyaM // 5 // vasaMtAdiSu RtuSu zukvakRSNayoH pakSayoH dinavAranakSatrAdiSu ca teSu kAlavizeSa tannivRttiH kAlasAmAyika || 5|| NAmabhAvassa jIyAditazcavisayuvayogarUvassa pajAyassa micchAdasaNakasA disaMktilesaNahI sAmAvara rupayataNAgo tappajAyapariNadaM sAmAiyaM vA bhAvasAmAiyaM // 6 // nAmabhAvasya jIvAditatvaviSayopayogarUpasya paryAyasya midhyAdarzanakaSAyAdisaklezanivRttiH sAmAyikazAstropayuktajJAyakaH tatparyAyapariNata sAmAyikaM vA bhAvasAmAyika // 6 // sAmAiyaM gadai sAmAyika gataM / cauvisajiNANa NAmaThavaNadavvakhettakAlabhAvehi / kallANacauttIsAdisayADapADiherANaM // 14 // caturviMzatijinAnAM nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvaiH / kalyANacatustriMzadatizayASTaprAtihAryANAM / / paramorAliyadehasambhosaraNANa dhammadesassa / vaNNaNAmaha taM thavaNaM tappaDibaddhaM ca satthaM ca // 15 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ - aNgpnnnnttii| -rrrrrrrrrrrrrrrrrr- -------- paramaudArikadehasamavazaraNAnAM dharmadezasya / varNanamiha tastavanaM tatpratibaddhaM ca zAstraM ca // tharva gadaM-stavaM gataM / mA vaMdaNA jiNuttA baMdijjaha jiNAvarANamiNa ekkaM / cettacettAlayAdithaI ca damAdibheyA / / sA bandanA jinoktA vandyate jinavarANAM ekaH / caityacaityAlayAdistutizca drazyAdibahubhedA / / evaM vaMdaNA-evaM baMdanA / paDikamaNaM kayadosaNirAyaraNaM hodi taM ca sattavihaM / devasiyarAikkhiyacaumAsiyamevavacchariyaM / / 17 // pratikramaNaM kRtadoSanirAkaraNaM bhavati tacca saptavidha / devasikarAtrikapAkSikacAturmAsikasAMvatsarikaM // ijjAyahiyaM uttamaatthaM idi bharahakhettAdi / dussamakAlaM ca tahA chahasaMhaNaNa'GgapurisamAsijja // 18 // IryApadhikaM uttamArthamiti bharatakSetrAdi / duHSamakAlaM ca tathA SaTsahananADhyapuruSamAzritya // danvAdibhedabhiNNaM satthaM api tapparUvayaM taM (tu)| yadivaggehi sadAvi ya NAdavvaM dosapariharaNa / / 19 // dravyAdibhedAbhinnaM zAstramapi tatprarUpaka tattu / yativargaH sadApi ca jJAtavyaM doSapariharaNaM // idi pahikkamaNaM-iti pratikramaNaM /
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgraha meaninmunmunamr-... veNaiyaM pAda pNcvih| maandNsnnaac| cArittatavuvacAraha viNao jattha parUvijjai // 20 // vainayikaM jJAtavyaM paMcavidha jJAnadarzanayozca / cAritratapaupacArANAM binayaH yatra prarUpyate || viNayo sAsaNadhammo viNao saMsAratArao viNao / mokkhapahI vi ya viNao kAyavyo sammadihINaM // 21 // vinayaH zAsanadharmaH vinayaH saMsAratArakaH vinayaH / mokSapatho'pi ca vinaya; kartavyaH samyagdRSTibhiH / / viNo gado-vinayo gataH / kidikammaM jiNavayaNadhammajiNAlayANa cettassa / paMcagurUNaM vahA baMdaNahetuM parUvedi / / 12 // kRtikarma jinayacanadharmajinAlayAnAM caityasya / paMcaguruNAM navadhA vandanAhetuM prarUpayati / / sAdhINatiyapadikkhaNatiyaNadicausarasuvArasAvatte / NicaNimittAkiriyAvihiM ca vattIsa dosaharaM / / 23 // svAdhInatrikapAdakSiNyatrinaticatuHzirodvAdazAvartAH / nityanaimittikakriyAvidhi ca dvAtriMzaddopaharaM // idi kidikamma-iti kRtikarma / jadigocArassa vihiM piMDavisuddhiM ca parUvedi / dasaveyAliyasutaM daha kAlA jattha saMvuttA / / 24 //
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnnttii| yatigocarasya vidhiM piMDavizuddhiM ca yat prarUpayati / dazavaikAlikasUtra daza kAlA yatra samuktAH // dadi dahavekAliya-iti dazakAlikaM / .... - - . uttarANi ahijjati uttara'jhayaNaM madaM jiNidehiM / vAvIsaparIsahANa upasamgANaM ca sahaNavihiM // 25 // uttarANi adhIyante uttarAdhyayanaM mataM jinendraH / dvAtriMzatiparIvahAnAM upasargANAM ca sahanavidhi // vaNNedi taphalamavi evaM paNhe ca uttaraM evaM / kahadi guru sIsayANa paiNNiya ahama te su // 26 // varNayati tatphalamapi evaM prazne ca uttaraM evaM / kathayati guru; ziSyebhyaH prakIrNakaM aSTamaM tatkhalu // idi uttarAjjhayaNaM-ityuttarAdhyayanaM / kappavvavahAro jahiM vacahijjai joga kppmaajogaa| satthaM avi isijoggaM Ayara kahadi samvattha // 27 // kalpavyabahAraH patra vyavahriyate yogyaM karanyaM ayogya / zAstramapi RSiyogyaM AcaraNaM kathayati sarvatra || evaM kampavavahAro gado-evaM kalpavyavahAro gataH / kappAkappaM te ciya sAraNaM jattha kampamAkappaM / vaNijai AsiccA davaM khesai bhavaM kAlaM // 28 //
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 siddhAntasArAdisaMgrahe kalyyAkalpya tadeva sAdhUnAM yatra kalpyamakalye / varNyate Azritya dravyaM kSetraM bhavaM kAlaM // idi kappAkappa - iti kalpyA kalpyaM / mahakaSpaM gAyabvaM jiNakapANaM ca savvasAhUNaM / uttamasaMhaDaNANaM davvatra khettAdivattINaM // 29 // mahAkalpya jJAtavyaM jinakalpAnAM ca sarvasAdhUnAM / uttamasaMhananAnAM dravyakSetrAdivartinAM // tiyakAlayogakappaM yavirakappANa jattha vaNijjai / dikkhAsikkhAposaNa sallehaNaappasakAraM // 30 // trikAlayogakalpyaM sthavirakalpAnAM yatra varNyate / dIkSAzikSApoSaNasallekhanAtmasaMskArANi // umaThAgagadANaM ukkidvArAhaNAvisesaM ca | uttamasthAnagatAnAM utkRSTArAdhanAvizeSaM ca / idi mahAkappaM gar3ha- iti mahAkalpyaM gataM / puDariyaNAmasatthaM namAmi NicaM subhAveNa // 31 // puMDarIkanAmazAstraM namAmi nityaM subhAvena / bhAvaNa viMtarajoisa kappavimANesu jattha vaNijjai / uppattIkAraNa khalu dANaM pUyaM ca tavayaraNaM // 32 // bhAvanavyantarajyotiSkakalpavimAneSu yatra varNyate / utpattikAraNaM khalu dAnaM pUjA ca tapazvaraNaM // sammattasajamAdi akAmaNijjaraNameva jattha puNo / tamuvAdadvANavehavasuhasaMpattI ca jIvANaM // 33 //
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNgpnnnntii| .. 311 samyaktvasaMyamAdi akAmanirjarA eva yatra punaH / tadutpAdasthAnabaibhavasukhasaMpattizca jIvAnAM / / iMdi mahapuMDarIyaM-iti mahApuMDarIkaM / NIsehiyaM hi satthaM pamAdadosassa dUrapariharaNa / pAyacchittavihANaM kahedi kAlAdibhAveNa // 34 // niSedhikA hi zAstraM pramAdadopasya dUrapariharaNaM / prAyazcitavidhAnaM kathayati kAlAdibhAvena !! AloyaNa paDikamaNaM ubhayaM ca viveyameva vosaga / tava cheyaM parihAro uvaThAvaNa mUlamidi NeyA // 35 // alocanaM pratikramaNe ubhayaM ca viveka evaM vyutsargaH / ___ tapazchedaH parihAraH upasthApanA mUlamiti jJeyaM / / dahabheyA vi ya chede dosA AkaMpiyaM dasa ede| aNumANiya jaM diha jAdara suhamaM ca chiNNaM ca // 36 // dazabhedA api ca chede doSA AkaMpitaM daza ete / anumAnitaM yadRSTaM bAdaraM sUkSmaM ca chinnaM ca // sar3AvuliyaM bahujaNamavvattaM cAvi hodi tassevI / dosaNiseyavimuttaM idi pAyacchitaM gahIdavyaM / / 37 / / 1 mahasuMDarIyaM asya sthAne puMDarIyaM ityeva bhAvyaM / mahApuMDarIkasya lakSaNaM pustakAcyutaM asmadRSTidoSAdvA gatamiti na jAnImaH / likhitapustakaM svadhunA asmatsamIpe nAsti / 21-5-22 / talakSaNaM hi-mahacca tatpuMDarIkaM ca mahApuMDarIkaM zAstraM taba maharthikeSu indrapratIndAviSu utpasikAraNatapovizeSAzAvaraNa vrnnyti| mapuMDariyaM satthaM paNijai jattha mahaDDidevemu / iMdapabiMdAIsUpaptIkAraNasavovisesAiAvaraNaM // 1 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 siddhAntasAradisaMgrahe--murumernmenorrrrrrrrrrrrrrrrrrr................ zabdAkulitaM bahujanamanyaktaM cApi bhavati tatsevI / doSaniSekAvimukta iti prAyazcittaM gRhItavyaM // evaM dahacheyA vi ya taddosA tahanihA ci tabbhayA ! vaNijjate sa jattha ci NisIdikAesu vitthArA // 38 // evaM dazacchedA api ca nahoSA tathAvidhA api ca tanedA: / varNyante tatrApi nisAtikAmu vistAreNa / / idi NisehiyapaiNNaya-dati niSedhikAprakIrNaka evaM paNNayANi nodasa paDidANi esa saMgvevA / saddahadi jo vi jIvo so pAcai paramaNibvANaM / / 39 / / evaM prakIrNakAni ca caturdaza pratItAni atra saMkSepAt / zraddadhAti yopi jIva: sa prApnoti paramanirvANaM / / evaM coisapahaSNayA evaM caturdazaprakIrNakAni / sudaNANaM kevalamavi dogiNa vi sarisANa hoti bohaado| paJcapakhaM kevalamavi sudaM parokkhaM sayA jANe // 40 // zrutajJAnaM kevalamapi hU~ api sadRze bhavato bodhtH| pratyakSaM kevalamapi zrRMta parokSa sadA AnIhi // idi usaheNa vi bhaNiyaM pAhAdo usahaseNajoissa / semAvi jiNavariMdA sagaNi paDi taha samakkhaMti // 41 / / iti vRSameNApi bhaNitaM praznataH vRssbhsenyoginH| jhoSA api jinavarendrAH svagaNinaH prati tathA samAkhyAnti / / siviDamANamuhakayaviNiggayaM bArahaMgasudaNANaM / siriMgoyameNa raiyaM aviruddhaM suNaha bhaviyajaNA // 42 //
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI / .. 313 zrIvardhamAnamukhakajavinirgataM dvAdazAGgazrutajJAnaM / zrIgautamema racitaM aviruddhaM zRNuta bhavya janAH ! // sirigodameNa diNaM muhammaNAhassa teNa jaMbussa / viNha NadImino tatto ya parAjido ya(ta)to // 43 // zrIgautamena dattaM mudharmanAthasya tena jambUnAmnaH / viSNuH nandimitraH tatazca'parAtaH tataH / govaddhaNo ya tatto maddabhuo aMtakevalI khio| bArahaaMgavidaNha paMcede kaliyuge jAdA // 44 / / govardhanazca tataH bhadrabAhuH antakavalI kadhitaH / dvAdazAGgavidaH paMcate kaliyuge 'nAtAH // dasavvANaM vedA visAhasiripoDhilo tado suurii| khaniya jayaso vijayo buddhillasugaMgadevA ya // 45 // dazapUrvANAM vettArau vizAkhazrIprISTiloM tataH sUrI / kSatriya; ayasa: vijayaH buddhilamagaMgadevI natra || siridhammaseNasugaNI tatto egAdasaMgavettArA / gAvakhato jayapAlo paMva dhuyaseNa kasagaNI // 46 // zrIdharmasenamugaNI tata ekAdazAGgavettAraH / nakSatra: jayapAla: pAMDuH dhruvasenaH kaMzagaNI || aggamaaMgi subhaddo jamabhaddo bhaddatrAhu paramagaNI / AiriyaparaMparAi evaM sudaNANamAvahAdi // 47 // abhimAjhI mubhadraH yazobhadra bhadrabAhuH prmgNnnii| AcAryaparaMparayA evaM zrutajJAnaM Avahati / / 1 nAgasenasiddhArthacatiSeNeti toNi nAmAni pustakADhUnAnautyavabhAti / 2 prthmaanvettaarH| 3 lohAyazceti /
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMgrahe-- kAlavisesA Na sudaNANa appabuddhidharaNAdo / taM asaM saMvahRdi dhammutradesassa sajhai du / / 48 // kAlavizeSAt naSTaM zrutajJAnaM alpabuddhidharaNataH / tadazaM saMvahati dharmopadezasya zraddhAnena tu // AiriyaparaMparAI AgadaaMgovadesaNaM paDhai / so caDhai mokkhasaudaM bhaccI bohapahAveNa / / 42 / / ___ AcAryaparaMparayA AgatAGgopadezane paTati 1 sa carati mokSasAdhaM bhanyo bodhagrabhAgena / / sirisayalakittipaTTe AsesI bhuvaNakittiparamaguru / tappaTTakamalabhA bhaDArao bohabhUsaNao / / 50 // zrIsakalakIrtipaTTe AsIt bhuvanakIrtiparamaguruH / tatpakamalabhAnu: bhaTTAraka: bodhabhUSaNaH / / sirivijakittideo NANAsasthapayAsao dhIro | buhaseviyapayajuyalo tappayavarakalabhasalo ya / / 51 // zrIvijayakIrtidevo nAnAzAstraprakAzako dhIraH / budhasevitapadayugalaH tatpadabarakarabha........ / tappayasevaNasatto tevejo uhayabhAsapariveI / suhacaMdo teNa iNaM rahayaM satthaM samAseNa // 52 // tatpadasevanasaktaH traividhaH ubhayabhASAparisevI / zubhacandrastenedaM racitaM zAstraM samAsena / / sasthaviruddhaM kiM pi yajaM taM sohaMtu sudaharA bhavvA / parauvayAraNivihA parakanjayarA suhAvaDA // 53 //
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgapaNNattI / zAstraviruddhaM kimapi ca yattat zodhayantu zrutavarA bhavyAH / paropakAraniviSTAH parakAryakarAH subhAvAkSyAH // jo gANaharo bhavvo bhAva jiNasAsaNaM paraM dicchaM / acalapartha so pAvai sudayAdeSiddhaM // 57 // yo jJAnadharo bhavyo bhAvayati jinazAsanaM paraM divyaM / acalapadaM sa prApnoti zrutajJAnopadezitaM zuddhaM || 315 -- idi aMgapaNatIya siddhaMtasamuzcaye bAraha aMgasamarANAvarAbhiddANe tahao paricchedo sammatto // 3 // idi aMgapatI sammatA / saM. 1864 pUSavadI 15 suratabaMdare candrapramacaityAlaye likhitaM paMDita rUpandreNa svajJAnAvaraNIyakarmakSayArthaM zubhaM bhavatu, kalyANamastu / I
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha shrutaavtaarH| atra bharatakSetre cAmideze vasuMgharAnAmanagarI bhvissyti| tatra naramAino rAjA, tasya surUpA rAzI, tasyAM putramalabhamAno rAjA hRdi khedaM krissyti| atra prastAce subuddhinAmA zreSThI tasya nRpasyopadezaM dAsyati / yadi deva pacAyatIpAdAraviMdapUjAM kariSyati / tadA putraM tvaM prApnoSi ata pava zreNinA prokaM tadeva rAjA kariSyati tataH puSo bhaviSyati / tasya putrasya padma iti nAma vidhAsyati / rAjA tatazcaityAlayaM kariSyati sahasrakUTa dazasahasrastaMbhoddhRtaM catuHzAlaM, varSe varSe yAtrAM kariSyati dhasaMtamAse zreSThayapi rAjaprasAdAtpade pade jinamadiraiDitAM mahIM kariSyati / atrAMtare madhau prApta samastopi saMghastamAmAmadhyati mA zrehanA sAvita vidhA pUjAMca nagarImadhye mahAmahotsarvana rathaM bhrAmayitvA tato jinaprAMgaNe sthApayiSyati / nijamitraM magadhasvAminaM munIMdraM havA vairAgyabhAvanAbhAvito naravAhanopa zreSThinA sudhuddhinAmnA saha jainI dIkSAM krissyti| atratare kazcillekhadhAhaH samA gamiSyati / jinAn praNamya munInAM vaMdanA kRtvA dharasenagurorvadanA pratipAdya lekhaM samarpayiSyati / tatratyAste munayastaM gRhItyA vAcanAM kariSyati / tdythaa| girinagara.samIpe guhAvAsI dharasanamunIzvaro'grAyaNIyapUrvasya yaH paMcamavastukastasya nuyaMprAbhRtasya zAstrasya vyAkhyAnamAraMbhaM kariSyati |dhrsenbhttttaarkH katipayadi naravAhanasadbuddhinAnnoH paThanAkarNanaciMtanakriyAM kurvatorapAhazvetakAdazIdine zAstraM parisamApti yAsyati ekasya bhUtA rAtrI alividhi karipyaMti,anyasya daMtacatuSka suNdrN| bhUtavaliprabhAvAdbhUta balinAmA naravAhano munirbhaviSyatti samadaMtacatuSTayaprabhAvAt sayu. ddhiH puSpadaMtanAmA munirbhvissyti| Atmano nikaTamaraNaM zAtvA dharasena etayomA klezo bhavatu iti matvA tanmunivisarjanaM kariSyati /
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutAvatAraH / tanmunidvayaM aMkulesurapure matvA matvA SaDaMgaracanAM kRtyA zAstreSu likhApya lekhakAn saMtoya pracuradAnena jyeSThasya zruphlapaMcamyAM tAni zAstrANi saMghasahitAni naravAhanaH pUjayiSyatti ghaDaMganAmAnaM datvA nijapAlitaM puSpadaMtasamIpaM naravAhanastaM pustakasahitaM preSayiSyati nijapAlitadarzitapustaka taM paDaMganAmAnaM ithA puSpadaMtaH svahadi topaM kariSyati nAnApustakasamUhaM likhAdhya sopipaMcamItithyaMgamAlokamAno munibhiH samaMtataH sthAsyati / atrAMtare grISmakAle prApte puSpadaMto vicitramaDaMparacanA kariSyati / pustakamAnimi siddhAMta pustakaM dhRtvA samastAnanyAnpaTTakoparivarapaTTaH pidhAya kriyAM kRtvA tataH zrutastotraM kariSyati / vratasamitiguptimunivatabhASaNaM AcAragamaSTAdazasahasrapadairbhaktyAbhivaMde ityAdistotraM vidhAya yAvatpuSpadaMtAcAryyaH sthAsyati tAbadbhabhyajanaiH pRSTaH samyagupavAsaphalaM bhabyAnAmagre bhnnipyti| ye kaicitprANinaH zuklapaMcamIdine upavAsaM zrutArtha kuceti te khecaroragasurAsurasukhAni bhuktvA tRtIye bhave nirvANaM barjati tadvacaH zrutvA nAcakAH zrAvikAzca taM vidhilaasyti| atrAMtare sUryAstaMgamipyati caMdrodayo bhaviSyati prabhAte jAte bhUyoSi bha. vyAcakAH zrutapUjAM kRtvA gRSThaM gatvA sAdhubhyo bhojanaM vitIrya svayaM bhojanaM kariSyati amunA prakAreNa dinatrayaM zrutapUjAM kRtvA tataH puSpadaMto muniH pustakAnpustakasthAne sthApayiSyati / siddhAMtapustakITaM kRtvA narabAinamuniH puSpadaMtaH pApAni vidhUya vItarAgaM cIraM smRtvA svarga yAsyati yathA pakhaMDAgamaracanAkArako bhUtabalibhaTTArakastathA puSpadaMtopi viMzatimrarUpaNAnAM krtaa| punariMdrabhUtigaNinA nigaditaM bhoH zreNika pakhaMDAgamasUtrotpatti vimucyedAMnI prAbhRtasUtrotpatti kathayAmizrUyatAM-jJAnapravAdapUrvasya nAmatrayodazamo vastuphastadIyatRtIyamAbhRtavettA guNadharanAmagaNI munirbhaviSyati sodhi nAgahastimuneH puratasteSAM sUdhANAmarthAnpratipAdathipyati tayo. guNadharanAgahastinAmabhaTTArakayorupakaMThe paThitvA tAni sUtrANi yatinAyakAbhidho munisteNaM gAthAsUtrANAM vRttirUpeNa paTsahasrapramANaM cUrNinAmazAstraM krissyti| teSAM cUrNizAstrANAM samuddharaNanAmA muni
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntasArAdisaMprahe dvAdazasahasrapramitAM saTTIkAM racayiSyati nijanAmAlaMkRtaM iti sUriparaMparayA dvividhasiddhAMto vrajan munIndra kuMdakuMdAcAryasamIpe siddhAMta zAtyA kuMdakIrtinAmA pakhaMDAnAM madhye prathamatve khaMDAnAM dvAdazasahapramitaM parikarbha nAma zAstraM kariSyati SaTkhaMDena vinA teSAM khaMDAnAM sakalabhASAbhiH paddhattinAmabhraMthaM dvAdazasahasrapramitaM zyAmakuMdanAmA bhaTTArakaH kariSyati tathA ca SaTkhaMDasya saptasahasramamitAM paMjikAM ca / dvividhasiddhAMtasya vrajataH samuddharaNe samaMtabhadranAmA munIndro bhavi pyati sopi punaH pakhaMDapaMcakhaMDAnAM saMskRtabhASayASTaSaSTisahasrapramitA TIkAM kariSyati dvitIyasiddhAMtakAM zAstraM likhApayan sudhamainAmA munirvAraviSyati dravyAdizuddherbhAvAt iti dvividhaM siddhAMtaM vrajaMtaM zubhanaMdibhaTTArakapArzve zrutvA jJAtvA ca camadevanAmA munIndraH prAkRtabhASayA anusahasramamitAM TokAM kariSyati / atrAMtare palAcAryabhaTTAraka pArzve siddhAMtadvayaM vIrasenanAmA muniH paThitvA'parANyapi aSTAdazAdhikArANi prApya paMcakhaMDe SaTkhaMDe sakalpya saMskRtaprAkRtabhASayA satkarmmanAmaTIkAM dvAsaptatisahasrapramita dhavala nAmAMkitAM likhApya viMzatisahastrakarmaprAbhRtaM vicArya vIraseno muniH svarge yAsyati / tasya ziSyo jinaseno bhaviSyati sopicatvAriMzatsahasraiH karmaprAbhRtaM samApti nepyati, amunA prakAreNa SaSTisahasrapramitA jayadhacalanAmAMkitA TIkA bhaviSyati / 318 iti zrIpaMcAdhikAranAmazAstre vibudhazrIdhara viracite zrutazvatAra prarUpaNaM nAma turbhyaH paricchedaH /
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha zalAkAnikSepaNaniSkAzanavivaraNaM / ahaMta tatpurANaM jinamunicaraNAn devatA kSetrapAlaM chAyAsanornizAyAmabhiSavanavidhaiH pUjayitvA jalAyaiH / jAtAM hemnaH zalAkAM kuzakusumamayIM kanyayA dApayitvA ___ tatprAtaH pUjayitvA punaratha zakunaM vIkSyate tatpurANa // 1 // atyugrazubhakAryArtha zanivAro na yAti cet anyasminbAsare saumye purANaM prAcayetsudhIH / / 2 / / durcacaH zravaNe caiva dunimittAvalokane kSune pradIpaniLaNe purANaM nArcayettataH // 3 // aSTAbdI vA dazAbdAmajanitarajasaM kanyakAM vA navohA mabhyaMgasnAnabhUSAM malayajavasanAlaMkRtAM pUjayitvA / maMtraicAMgadevatAyAstriguNitanavaka maMtrayitvA zalAkAM tadobhyA dApayitvA tadanu ca dalayoH kAryamAlocya madhye // 4 // kanyA na labhate yatra na prauDhA labhate yadA zalAkA zrAvakaH zuddhaH purANe prakSipettadA / / 5 / / prAkpatre pUrvapaMktI vA padye pUrvAkSarANi ca sapta hitvA paThecchalokamiti keSAM mataM mataM // 6 // 1roM ko zrI DI klIM bleM mA~ ! zrIsarasvati marAlavAine vINApustakramAlApadmamaMDitacaturbhuje mauktikahArAvalirAjitorojasarojakumalayugale vada vada mAravAdini sarvajanasaMzayApahAriNi promadArati devi | tubhyaM namostu, iti zrI srsvtiimNtrH|
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 . siddhAntasArAdisaMgrahe .... . ... ... ................. .......... ... prAkpatrasaMpuTasthAMte paMktA zlokAkSarANi ca sapta hitvA paThecchlokaM purANaM doSavarjitaM // 7 // yaH pUvAddhavisammevAnapi tathA lidasaMyutaH sarvathA tutirogazokamaraNazvabhrAdidoSAnvitaH / pUrvAdyaMtagato bhavAlisahitastyaktvAnyajanmAzrayo ___ mAnonaH pratiSedhavAna zakune zlokaH prazasto bhavet // 8 // riktapatramapi jIrNamakSaraM zIrNapatramapi kUTalekhana suprazastamapi padhamIdRzaM hyAmanaMti na tu niitivedinH||9|| pArAvArapura zailasalilakrIDAkumArodayo * dyAnAlhAdavivAhabhogavijayazrIcaMdramUryodayaH / maMtrAlocananAyakAbhyudayayukpaTTAbhiSakotsavAH __zAstrAvarNanayA purANazakune puNyAnubaMdhodayaH / / 10 // dharmo rAjA tathA zAkhA prajA ceti catuvidhA jyeSThazuklasya paMcamyAM zalAkA dRzyate budhaiH / / 11 / / dharma; zvetaH 1 rAjA raktaH 2 zAkhA haritA 3 prajA pItA 4 // cha / iti zalAkAvarNanaM saMpUrNa samApta pUrvAcAryaviracitaM lokazubhAzubhakathakaM / cha / zreyostu zrIprazasteH zakunaprakAzakAnoM /
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatpaMDitAzAdharaviracitA kalyANa-mAlA purudevAdivIrAntajinendrANAM dadAtu naH / zrImadgarbhAdikalyANazreNI nizreyasaH zriyam // 1 // zucau kRSNe dvitIyAyAM kRpabho garbhamAvizat / vAsupUjyastathA SaSThayAmaSTamyAM vimalaH zivam / / 2 / / dazamyAM janmatapasI nameH zukle tu sanmateH / SaSThayAM garbho bhavabhemeH saptamyAM mokSamAvizat // 3 // suvrataH zrAvaNe kRSNe dvitIyAyAM divcyutH| kunthurdazamyAM zukle tu dvitIye sumatisthitau / / 4 // janmaniSkramaNe SaSThayAM nemeH pAvaH sunirvRtaH / saptamyAM pUrNimAyAM tu zreyAnniHzreyasaM gataH // 5 // bhAdre kRSNasya saptamyAM garbha zAntiravAtarat / garbhAvataraNaM SaSThayAM supArzvasya site'bhavat // 6 // puSpadantasya nirvANaM zuklASTamyAmajAyata / zritaH zuklacaturdazyAM vAsupUjyaH paraM padam // 7 // Azvine'bhUdvitIyAyAM kRSpo garbho nameH site / neme pratipadvijJAnaM siddhoSTamyAM ca zItalaH // 8 // anantaH kArtike kRSNe garbhe'bhUtpratipadine / caturthI zaMbhavAdhIzaH kevalajJAnamApivAn // 9 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 siddhAntasArAdisaMgrahe . .. padmaprabhastrayodazyAM prApto janmavate zivam / darza vIro dvitIyAyAM kaivalya suvidhiH sthitaH // 10 // SaSThayAM garmo'bhavanemeAdazyAM kevalodbhavaH / aranAthasya pakSAnte saMbhavezasya janma ca // 11 // mArge dazamyAM kRSpagAdvIro dIkSA janivate / suvidheH pakSAnte zukla dazamyAM tvaradIkSaNam // 12 // ekAdazyAM janukSa mallajJAnaM namestathA / arajanma caturdazyAM pakSAnta sambhavaM vratam // 13 // popakRSNe dvitIyAyAM malliH kaivalyamAsadat / candraprabhastathA pAca ekAdazyAM janivrate // 14 // zItalastu caturdazyAM kaivalyamudamI milana / zAntinAtho dazamyAntu zukle kaivalyamApivAna // 15|| ekAdazyAntu kaivalyamajitezo'bhinandanaH / caturdazyAM pUrNimAyAM dharmazca labhate sma tat // 16 // mAghe padmaprabhaH kRSNe SaSTayAM garbhamavAtaran / zItalasya janurdIkSe dvAdazyAM vRSabhasya tu ||17|| mokSo'bhacacaturdazyAM darza zreyAMsakevalam / zuklapakSe dvitIyAyAM vAsupUjyasya kevalam // 18 // caturthI vimalo janmadIkSe SaSTyAM ca kevalam / navamyAmajito dIkSAM dazamyAM janma cAsadat // 19 / / abhinandananAthasya dvAdazyAM janmaniSkramA / dharmasya janmatapasI trayodazyAM abhUvatuH // 20 // caturthI phAlgune kRSNa muktiM padmaprabho ganaH /
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ klyaann-maalaa| 323 SaSThayAM supArzvaH kaivalyaM saptamyAM cApa niva'tim / / 21 // satamyAmeva kaivatyamokSau candraprabho'bhajat / navamyAM suvidhirga mekAdazyAM tu kevalam // 22 // vRSo janmAmale kATyAnsuci tu sutH| dvAdazyAM vAsupUjyastu caturdazyAM janivrate // 23 // araH zukle tRtIyAyAM garbha malistu nitim / paMcamyAM prApadaSTamyAM garbha zrIsaMbhavo'pi ca // 24 // caitre catuthyoM kRSpo'bhUtpAvanAthasya kevalam / paMcamyAM candrabho garbhamaSTamyAM zItalo'zrayat // 25|| navamyAM janmatapasI vRSabhasya babhUvatuH / kavalyamapyamAvAsyAM mokSo'jantasya cAbhavat / / 26 // zuvalapratipadA garbha malliH kunthustRtIyayA / jAne jino'bhUtyaMcamyAM mokSe SaSThayAM ca sambhavaH / / 27 / / ekAdazyAM janijhAnamokSAnsumatirudbhavam / vIraH prAptastrayodazyAM panAbhoMtyenhi kevalam // 28 // pAzvaH kRSyo dvitIyAyAM vaizAkhe garbhamAvizat / navamyAM suvrato jJAnaM dazamyAM ca janivate / / 29 // dharmo garbha trayodazyAM caturdazyAM namiH zivam / zukle pratipadi pApa kunthurjanmatapaH zivam // 30 // prApto'bhinandanaH SaSThayAM zuklAyAM garbhamokSaNam / navamyAM sumattitrIro dazA jJAnamakSayam // 31|| zreyAn jyeSThe site paSThayAM dazamyAM vimalo'pi ca / garbha samAzrito'nanto dvAdazyAM janmaniSkramau // 32 //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 siddhAntasArAdisaMgrahe zAntiH zritacaturdazyAM janmadIkSAzivazriyaH / amAvAzyA dine garbhamavanI! jinezvaraH // 33 // zukla caturthI nirvANa prApto dharmo jinezvaraH / supAcanAyo dvAdazyAM janipravRjite sthitaH // 34 itImAM vRSabhadInAM puSyatkalyANamAlikAM / karoti kaNThe bhuSAM yaH sa syAdAzAdhareDitaH // 35 // ityAzAdharaviracitA kalyANamAlA samAptA / onmarawimaranp 1. samAlo'yaM granthaH / samApto'yaM grnthH|