Book Title: Jain Dharmno Parichay
Author(s): Bhuvanbhanusuri
Publisher: Divya Darshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005239/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaabqt naerira aUS :pUjya AcArya zrI megunceme Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmano paricaya % lekhaka 9 siddhAMtamahodadhi divaMgata pUjya AcAryadeva zrI vijayapremasUrijI mahArAjanA ziSyaratna tapamUrti, tatvajJasaMta prabhAvaka pravacanakAra, zibira vAcanAdAtA pUjya gItArtha AcAryadeva zrI vijacabhuvanabhAnusUrijI mahArAja Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke prathama prakAzana : vi. saM. 2018 pAMcamuM saMskaraNa : 2035 dinAMka 6 huM parivardhita saMskaraNa vIra saM. 2540 prakAzaka : divyadarzana prakAzana TrasTa 68, gulAlavADI, trIje mALe, muMbaI-400004 mUlya : huM rUpiyA daza prAptisthAna ! kumArapALa vi. zAha 1 68, gulAlavADI, trIje mALe, 4 muMbaI-400004 / phena : 348583 : 330549 << - - - - - - - - - - - - te mudraka :- paTela caMpakalAla maganalAla mudraNAlaya - aMbikA ArTa prinTarI, hiMgaLAcAcara-pATaNa. (u.gu.) - - - - - - - - - - - - Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 prakAzakIya-nivedana jIvanamAM svaccha ane svastha buddhi tathA adhyAtmika pravRtti upara sva-paranA kalyANanA ane jIvananI saphaLatAne AdhAra che. mahAna puNyodaye jainakuLamAM janma pAmyA chatAM zALA kolejamAM bhaNatA vidyArthIone moTe bhAge mahApavitra dhArmika-AdhyAtmika zikSaNa na maLavAne lIdhe Aje pIrasAtA bhautikavAdI jJAna vijJAna ane keLavaNI buddhine tRSNaasaMtoSa-viSayavilAsa ane tAmasabhAthI raMgAyelA rAkhe che. pachI ema vikRta banelA mAnasathI pravRtti ke pApabharI rahyA kare emAM navAI nathI. dharmI mAtA-pitAne A dazya joI bhAre bha ane karuNu upaje che e jANavA sAMbhaLavA maLe che. navI prajAne mATe koI vyavasthita janA vinA emAMthI nIpajanAra bhAvI jaina saMgha ke bane, enI kalpanA paNa hRdayane kSubdha karI de che. evA jaDa, vijJAna, bhautika vAtAvaraNa ane vilAsI jIvananI viSamayatAnA nivAraNArthe tattvajJAna ane sanmArga- sevananI jarUra che. AmAM tattvajJAna paNa aMtarAtmAmAM pariNamana pAme evuM tattvapariNatirUpa prApta karavuM e koIpaNa medaSTi bhavyAtmA mATe ati Avazyaka che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tattvapariNati mATe teno bodha, ciMtana ane ene AtmAmAM bhAvita karavAnI jarUra rahe che. te mATe tane samajavA gurugama tathA pAThayapustakAdinI sAdhana-sAmagrI eka jarUrI aMga che. ta paNa vItarAga sarvajJa bhagavAne ja kahelAM yathArtha heI zake. mahApuruSoe e tattvano vistAra vizALa Agama zAstromAM Alekhe che, ane bALajInA lAbha mATe nAnA prakaraNa-granthadvArA paNa prakAzita karyA che. prastuta granthane e tanA nirUpaNAthe saraLa gujarAtI bhASA ane alaga alaga vibhAga-pRthakkaraNAdi jIne evI rIte dehana rUpe 38 prakaraNo raju karavAmAM AvyAM che ke jijJAsune pUrvamaharSionA kahelA tanuM sahelAIthI jJAna thaI zake, ciMtana bhAvana dvArA tattvapariNati pragaTI zake. jainazAsananA atigaMbhIra rahasyagarbhita tanuM saraLa ane saMkSepamAM abhyAsAthI mATe gAIDa samAna upayogI pustakanI AvazyakatA ghaNA samayathI hatI. A AzAnI kiMcita saphaLatA vi. saM. 2018 mAM sAMpaDI hatI. - paramapUjya paramapakArI siddhAnta mahodadhi karmasAhityaniSNAta AcArya bhagavaMta zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjazrIne vidvAna ziSyaratna pUjya paMnyAsapravara zrI bhAnuvijayajI gaNivara (hAla. pUjya AcArya zrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja) ke jeozrIe pUjyapAda gurudevazrInI anupama kRpAtale apUrva zAstrajJAna judA judA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana, tathA nyAyazAstrane UMDe abhyAsa, bahoLuM vAMcana ane talasparzI anubhavajJAna prApta karyuM che. emAMthI teozrI manejJAnika rasamaya preraka-bedhaka zailIe vyAkhyAna, vAMcana ane graMthasanadvArA zrutajJAna pIrasI rahyA che kemake zrI saMghane vItarAga-zAsanane apUrva zrutajJAnane vAraso maLatA rahe ane jainatvanA saMskAra daDha-daDhatama banatA rahe evI dilanI apUrva zAsanarakSAnI bhAvanA thatAM bhAre dhagaza teozrI sevI rahyA che. vardhamAna AyaMbila tapanI kaThora tapazcaryA sAthe apramattapaNe 17-18 kalAkano parizrama sevI aneka javAbadArIo vacce pAlItANA, aMdherI, nAsika, ahamadanagara, vaDhavANa, pAlaNapura, amadAvAda, zivagaMja vigere sthaLoe pU panyAsajI mahArAjazrIe tattvajJAnanI aneka vAcanAo zrAvakavargane ApI hatI, jemAM bALake-yuvakaproDha tathA vidvAnee sAro lAbha UThAve tathA tenI noMdha paNa lakhAI hatI. judI judI tattvajJAnanI vAcanAonuM saMkSepamAM pAThayapustaka tarIke ekIkaraNa karI abhyAsapayogI pustaka bane tenI ghaNuM jarUrIyAta ane mAMga rahetI. vi. saM. 2018 mAM A mAMgaNI pUrI thaI. pUjaya paMnyAsajI mahArAjazrIe anekavidha pravRttio vacce pustakanuM meTara taiyAra karyuM. sau prathama te hindImAM "jena dharmaka saraLa paricaya" nAme prakaTa thayuM. ane turata ja amee e "jaina dharmane saraLa paricaya bhAga 1" nAme tenI prathama gujarAtI AvRtti prakaTa karI. pUjyazrInA tatvAvadhAnamAM varasovarasa grISmAvakAzamAM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAjAtI * jaina dhArmika zikSaNa zibiramAM ' A pustaka uparathI zibirArthIone jainadharmanA tattvajJAnanA abhyAsa karAvAyA, Aje te! A pustaka A zibirag pAThayapustaka banI cUkayu' che, tenI upayaiAgitA vadhatAM tenI bIjI trIjI ceAthI ne pAMcamI AvRtti paNa amArA taraphathI prakaTa thaI. . ane Aje tenI chaThThI AvRtti prakaTa karatAM amane AnaMda thAya che, agAunI AvRttio karatAM A A chaThThI AvRttimAM jarUrI ghaNuM saMskaraNa karavAmAM AvyuM che, A saMskaraNa paNa pUjya AcArya mahArAjazrIe peAte karyu che. zALA kAlejanA vidyArthIone samajavAmAM saraLatA paDe te mATe dareka prakaraNamAM pUjya AcArya mahArAjazrIe sudhArAvadhArA karyAM che. ugra vihAra temaja nAdurasta tabiyata ane cAlu tapazrvaya sAthe paNa teezrIe khUba ja kALajIpUrvaka A pustakanuM badhu ja meTara mULa sAghata joyu che, tapAsyu che, ane sudhAyu che. A pAThayapustakanI A vakhate vadhu vizeSatA e che ke AmAM jIvavijJAna, ajIva tattva, navatattva ane kacakranA citrA ApavAmAM AvyA che, A citrAthI te te viSayAnI samaja vadhu saraLa ane spaSTa banaze. 38 prakaraNe| A pAThayapustakamAM che, darekanA aMte prazno ApyAM che. dareka prakaraNanA viSaya vAMcavAthI samajAze ke A pustaka navI jaina prajA, mujhaga jaina tathA jainetarA vagere mATe ghaNuM upayAgI che, kemake AjanA kahevAtA zikSaNamAMthI Arya prajAnA prANabhUta dharmatattvanAM zikSaNane rukhasada maLI che; Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne tethI prajA vinAzakArI jaDavAda ane vikAsavAda tarapha ghasaDAI rahI che! AvA avasare dharmatatvanuM ane Arya saMskRtinuM jJAna ApI prajAne sacetana karavAnI atyaMta AvazyakatA che. pAThazALAomAM 2-3 varSane ke bAMdhI A pustaka bhaNAvI zakAya. bujharga jene paNa A pustakanA UMDA abhyAsathI pote dharmasaMbaMdhI sAre bodha meLavI zakaze. Aje keTalAka jainetara bhAIo paNa jaina dharma samajavA Atura hoya che, agara tatvanA jijJAsu hoya che emane prastuta pustakathI jaina dharmanA vividha aMgo saraLa bhASAmAM TuMka vAMcane samajavA mATe A pustaka ApI zakAya evuM che. gurugama dvArA UMDA abhyAsathI sArAmAM sAro baMdha maLI zakaze. A pustaka bhaNavAnA lAbha :- pahelo lAbha e, ke jenadharmamAM batAvavAmAM AvelA te keTakeTalA arthagaMbhIra, atula ane asAdhAraNa che ane enI pitAnI kevI AgavI vizeSatA darzAve che, eno khyAla Avaze. tathA mAnavajIvananI ItikartavyatAnuM bhAna thaze. bIjuM Arya-saMskRti, jenadharma ane enA zAsana sthApaka tIrthakara bhagavAna pratye anahada mAna upajaze vaLI te jIvanane uttama rIte jIvavAmAM ati upayogI nIvaDaze. sAthe e paNa samajAze ke bhautika vijJAna karatAM AdhyAtmika vijJAna keTaluM caDhiyAtuM ane jIvanamAM sAcI zAMti, kurti tathA AbAdI ApanAruM, bhavyatattvadRSTidAyI che.... vagere. WWW Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurugama dvArA dehanagranthanuM adhyayana atava lAbhadAyI nIvaDaze gurunI jarUra eTalA mATe che ke emAM keTalAMya sthAne TuMkA vAkayomAM prazno uttare samAyelA che, vistRta vivecananA saMkSepa rahelA che ane aneka padArthonA sUcana paDelA che TuMkamAM tattvaciMtana ane sanmArga-sAdhanA mATe AmAMthI bahALA padArtho maLI zakaze. abhyAsa paddhati - prakaraNane aMza vAMcI, saMkSepa muddAomAM dhAraNa karI pustaka joyA vinA moDhethI bolIne te padArthonuM punaH avadhAraNa karavuM. pachI AgaLa bIjo ne aMza vAMcI padArthonA muddAonI kaDI jeDatA rahevuM. zikSake bALakone tyAM ne tyAM padArtho taiyAra karAvavA mATe eka saraLa upAya e che ke zikSake cAreka padArtho samajAvI vArApharatI vidyArthIone kame-akrame te padArthone pUchIne ghuMTAvavA ane muddAonuM saMkalana karI dhAraNA karAvI ane punaH punaH samajAvI-ghu TAvI taiyAra karAvavA chevaTe prakaraNanA aMte AkhA prakaraNane upasaMhAra kara. bIje divase navA adhyayana pUrve TuMkamAM ekAda vAra AvRtti-rIvIjhana karAvI AgaLa vadhavuM. Adhunika mAnasa dharAvatA kolejiyana hAiskulanA vidyArthIomAM dhArmika saMskAra-siMcana temaja cAritra-ghaDatara mATe amArI AgrahabharI vinaMtIthI amUlya samayane bhega ApI avirata zramathI vidvaduvarya parama pUjya AcAryadeva zrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja sAhebe Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastuta 'jaina dharmanA paricaya ? pAya-pustaka lakhI ApavA amArA para mahAna anugraha karyo che. * jaina dharmonA paricaya ' nAmanu' A pAThaya pustaka vizvakalyANu, jinazAsana ane enA tattvajJAnane samajavA mATe sau koIne upayogI banI raheze e bhAvanAthI tenu prakAzana karI Apa saunA kara-kamaLAmAM aNu kare che. sau keAI enAM tattvanAM mane pAmI sva-para kalyANa sAdhe e ja zubha kAmanA. divyadarzana TrasTa vatI kumArapALa vi. zAha vIra savata 2540 1984 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharmanI prAcInatAnA purAvA eka jaina dharma bIjA sarva dharmo karatAM prAcIna che A vAta veda-purANa upaniSada ane bhAratIya tathA pAzcAtya vidvAnanA maMtavyothI satya sAbita thaI cukI che. "jaina dharma ane tenI prAcInatA" nAmanA pustakanI prastAvanAmAM paM. zrI aMbAlAla lakhe che ke bauddhadharma te dekhItI rIte aDhI hajAra varSa pahelAM ja pragaTa thayo che, eTaluM ja nahi, paNa bhagavAna budhe jaina siddhAMtane anubhava karyo hate. jaina siddhAtamAM batAvelI tapasyAnI parAkASThAmAMthI kaMTALIne ja temaNe madhyamamArga pracalita karyo, te ja bauddhadharmarUpe pracalita thaye e hakIkata aitihAsika che. hiMdu dharmanA mukhya evA veda graMthanI bhASA ane artha hajIya guDha che. TIkAkAro ghaNI vakhata pitAne manaphAvatA artho kare che, chatAM emAM keTalAMka spaSTa nAma evAM che, ke je jainadharmanA tIrthakarenA nAmanuM sUcana kare che. e ja paraMparA "zrImad bhagavata'mAM spaSTa rUpe dekhA de che. zrImad bhAgavatakAre zrI kaSabhadevanuM caritra ghaNuM spaSTa karavAne prayatna karyo che, ane evA mahApuruSane hiMdudharmanA 24 avatAramAM paNa sthAna ApyuM che. A uparathI jaina dharmanI prAcIna paraMparAne spaSTa khyAla Ave che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA 11 gaNadhare ane te pachInA dhuraMdhara jainAcAryo thayA che te moTA bhAge vaidika zAstronA vidvAna brAhmaNe ja hatA, jemaNe potAnA jJAnanI apUrNatAthI asaMtuSTa thaIne jaina dharmanI dIkSA aMgIkAra karI hatI. A hakIkata jainadharma prati game tenI zraddhA daDha kare evI che." A pustakamAM jaina dharmanI prAcInatA puravAra karavAne prayatna karAya che, ane e mATe pAzcAtya temaja pararatya vidvAnonA abhiprAyone saMgraha karavAmAM AvyuM che. abhiprAya ApanArA vidvAne sAmAnya keTinA nathI. aneka darzanenA tulanAtmaka adhyayana karyA pachI ja A abhiprAye uccArelA heya, ema lAgyA vinA rahetuM nathI. e ja jena dharma ane enI prAcInatA nAmanA pustakamAM tenA vidvAna lekhaka - saMpAdaka paM. zrI suzIlavijayajI gaNivarya (hAla A, zrI vijayasuzIlasUrijI) lakhe che ke - jagatamAM aneka dharmo pracalita che; temAM jenadharmanuM sthAna anekhuM che. tenI prAcInatA-sanAtanatA anAdinI che. saMsAra jema anAdi anaMta che, tema jainadharma paNa anAdi anaMta che. jagatanA vividha kame te te mukhya vyaktinA nAmathI jagajAhera thayelA che. bauddhadharma gautamabuddha nAmanI vyaktithI, khristI dharma Isu khrista nAmanI vyaktithI, zaivadharma ziva nAmanI vyaktithI, vaiSNavadharma viSNu nAmanI vyaktithI, Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 mhAmeDana dhama mahaMmada pegambara nAmanI vyaktithI; ema aneka dharmAM te te viziSTa vyaktinA nAmathI prasiddhine pAmelA che. paraMtu jainadhama RSabha nAmanI vyakti, pArzvanAmanI vyakti ke mahAvIra nAmanI vyaktithI RSabhadhama ke mahAvIra dhama tarIke prasiddhi pAmelA nathI. vastuta: jainadharma e guNaniSpanna nAma che rAga-dveSa vagere Abhya tarazatruone jIte te jina' kahevAya. jinavaDe kaDelA hoya te jaina kahevAya, ane jaina evA je dhama te jainadhama... A tadana kaho athavA syAdavAda darzIna ke anekAMta dana kahA, vItarAga darzana ke jaina dana kaheA, jainazAsana ke janamata kaheA- A badhA jaina dharmanA paryAyavAcI zabdo che. anya dharmoM karatAM jaina dharmanI viziSTatA-sarvotkRSTatA jagamazahUra che. sAgaramAM jema sava samAya, tema jaina dharmamAM sava`da neAnA samavatAra thAya che. jyAre anya anya darzana ekeka nayane AzrayIne pravarte la che, tyAre jaina darzana sAte nacA vaDe gukti che. * nyAyavizArada nyAyAcAya mahAmahe pAdhyAya zrImad cazeAvijayajI mahArAja adhyAtmasAra 'mAM lakhe che ke : 6 ' 'auddhonuM darzana * RjIsUtra' nayamAMthI nIkaLyuM che. vedAntIonA mata saMgraha 'nayamAMthI nIkaLyA che, sAMkhyAnA matanI paNa e ja paristhiti che naiyAyike ane vaizeSikAnA mata paNa * bhaugama ? nayamAMthI nIkaLele che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 6 mImAMsakAnA mata zabdenaca 'mAMthI nIkaLelA che. jaina darzona te samagra nayA vaDe zukita che.' jaina dananI sUkSmamAM sUkSma karmanI paddhati, sUkSmatama phileAseAphI, nava tattvanuM suMdara svarUpa, cAra anuyAganu anupama nirUpaNu, cAra nikSepAtu ramya varNana, samabha'gI ane samanayanu satya svarUpa, syAdvAda-anekAntavAdanI viziSTatA, ahiMsAnI parAkASThA, tapanI alaukikatA, yAganI ajoDa sAdhanA ane tratA-mahAvratAnu' sUkSma rIte paripAlana vagerene paheAMcavAne adyAvadhi kAi paNa darzana samatha thaI zakayuM nathI; eTaluM ja nahIM paNa hajAre vijJAnavettAe ane tattvajJAnIe paNa kareDA-abajo dravyanA kharace, cha jIvanikAyanI hiMsAnA bhAge, aneka yantrAdikanI sahAyathI paNa tene pahoMcI zakayA nathI. Ama chatAM jeTalI zeAdha thayelI che te zeAdhanA pariNAmeA jaina siddhAntanI mAnyatAne anurUpa ja banyA che. aNusiddhAMta enu jIvatuM jAgatuM udAharaNa che. AthI ja jagatanA meTAvijJAnIe, tattvajJA, radhara pAMDita, ane dezadezAntaranA ucca adhikArIe vagere paNa tenI mukta kaMThe ekadhArI prazaMsA karI rahyA che, ke 'jagatanA dharmomAM adhI rIte pUrNa kAI paNa dharma hAya te te jainadhama ja che, eTaluM ja nahi, bhayaMkara yuddhanA mAge jai rahelA rASTrone vizvazAMtine mAga atAvI zake evI kSamatA rAkhanArA kAi mArga hoya tA te jaina dharmanA siddhAMtAmAM ja che.' A bAbatamAM keTalAka pAzcAtya videzI vidyAnAe Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA anya sAkSaroe jainadharmane anyamanI zAkhA-prazAkhA rUpe mAnI akhabAramAM-dainikapatromAM ane pustakAdimAM lAMbA lAMbA vivecane karelA che, je bhrama have vidvAnamAMthI dUra thaye che, tyAre vartamAnamAM zALA-kolejo vageremAM cAlatA ItihAsamAM e asatyanA piSTapeSaNa hajI thayA kare che, je kaI rIte ISTa nathI e have sudhAravA ghaTe che. jainadharmanI atiprAcInatAnA pramANe ane jainadharma jainetaranA prAcInatama veda ane purANe pUrve paNa vidyamAna hane tenA purAvA nIce pramANe che. "jyAre parvate , vRSas jinezvaraH vera svAvatAra H sarvara sarvaH zivaH " che ? / -ti zivapurA . "(kevalajJAna dvArA) sarvavyApI, kalyANa svarUpa, sarvajJa, evA A RSabhadeva jinezvara manahara kailAsa parvata (aSTApada parvata) para utaryA" / 1 " nAbhistu janayeta putra, marudevyA manoharam / apamAM kSatriya zreSTha kSatricaryapUrvanan II" | 2 | " iha hi ikSvAkukulavaM zodbhavena nAbhisutena marudevAnaMdana -mahAdevena RSameNa dazaprakAro dharmaH svayamevAcIrNaH vaDhazanAma prartitaH " / rU I -ti brahmapurA . nAbhirAjAne marUdevI rANathI manahara, kSatrimAM zreSTha ane samasta kSatriyavaMzanA pUrvaja evA RSabha nAme putra utpanna thayo." 2 . Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A AryabhUmimAM ja ivAkukulavaMzamAM utpanna thayelA nAbhirAjA tathA marUdevInA putra, mahAdeva evA bASabhanAthe daza prakArano dharma svayaM Acaryo ane kevaLajJAna, pAmIne tene pracAra karyo." 3 | "vatA nine nemithujAvidhimarAjA jhINAmAtrAva, munimAIca vAra !" | ka | -ti pramANapurAne projeH. - vatagiri para (giranAra para) neminAtha ane vimalAcala para (zatru jaya-siddhagiri para) yugAdi AdinAtha padhAryA. A girivare trASionA AzramathI muktimArganuM kAraNa che." . 4 "UdavA ja tIrthanatvA ravatA 6 . nItivA janapade re, punarjanma 1 vighate " 1 / " paramAtmAnamAtmAna lasatkevalanirmalam / niraja nirAzara RSama tu ma Nima " I II -itiskanda purANe proktam zatruMjaya tIrthane sparza karavAthI, revatakAcalane (girinAra tIrthane) namaskAra karavAthI, ane gajapada kuMDamAM snAna karavAthI pharIne janma levo paDato nathI.' | 5 | uttama svarUpavALe jemane AtmA, ulAsa pAmatA kevalajJAnathI nirmaLa, niraMjana, nirAkAra ane maharSi evA kaSabhadeva vibhunuM te (badhA) dhyAna kare ja" 6 / www Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " aSTaSaSTisu tIrtheSu yAtrAyAM yat phala bhavet / nAtha sevaca, anApi ta6 mata " 7 -iti nAgapurANe proktam 68 tIrthomAM yAtrA karavAthI je phaLa thAya che, te phaLa AdinAtha devanuM smaraNa karavAthI paNa thAya che" | 7 | (zrI kaSabhadeva vibhunuM dvitIya nAma "AdinAtha" paNa che) " akArAdi hakArAnta, mUrvAdhArephasaMyutam / nAvindusTanta, maveTaranima A| 8 | "etaddevi / para tattva, yo vijAnAti ttattvataH / sAravazvana jhivA, ta ta pamAM jatina " 1 / -tti nAgapurA cita akAra che (1) AdimAM jene ane hakAra () che. aMtamAM jene, UMce ane nIce rephe (2) karIne sahita nAdabiMdu-kalAthI saMpanna ardha candrAkAra (1) ane bindu (') e karIne yukta caMdramaMDaLanA samAna e "rNa zabda- 8, che he devI! e parama tattva che ene je jANe che te saMsArabaMdhanane chedIne paramagatine (mekSane) pAme che." 9 ! "RSamA marudevyAzca, RSabhAda bharato'bhavat / maratA mArate vaI, maratoti sumativamUla " 20 || -iti agnipurANe -"marudevIthI RSabha thayA ane traSabhathI bharata thayA, bharatathI bhAratavarSa kSetra thayuM ane e ja bharatathI sumati thayA.' ! 10 || Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 "sattA vipurA gheDarona TevAvate // 6 // -4. 4-4-rU- vele jema sUrya kiraNeAne mAraNa kare che tema a'itA jJAnanA pUra (samUha) dhAraNa kare che. | 11 | 66 " arhato ye sudAnavo narA asA mizavasaH prayajJa' yaziyebhyo vi aA mahadgamyaH // 40 440 r va 8 // " || 6 | Rgvede je arihata suMdara dAnavALA kama tathA atyaMta parAkramI che, evA yajJapAtra yajJIya Ati de. // 12 // karavAmAM agraNI devAnA devane marUdevA ca nAbhizca bharate kulasattamAH / aSTamI marUdevyAM tu nAbherjAta urukramaH // 13 // darzayata vartma vIrANAM surAsuranamaskRtaH / nItitrayANAM karttA yA yugAdau prathamo jinaH // 14 // - manusmRtau bharatakSetramAM chaThThA kulakara marudeva ane sAtamA kulakara nAbhi nAme thayA vaLI AThamA kulakara - nAbhithI marUdevIne viSe vizAla caraNavALA RSabha thayA. // 13 || vIra puruSAne mArga atAvanArA, surAsurathI namaskAra karAyelA, ane traNa nItine nakkI batAvanArA je che te yuganI AdimAM prathama jina thayA." // 14 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 "C nAhaM rAmo na me vAcchA, bhAveSu ca na me manaH / rAntimA sthAnumijhjhAmi, svAmacaiva ninAyatha // " // 69 // - yogavAziSTe 'huM rAma nathI, mane vAMchA nathI, jagatanAM padAthaeNmAM mAruM mana nathI, jevI rIte jina peAtAnA AtmAmAM zAntabhAve rahyA che tevI rIte zAntabhAve rahevAne huM icchuM chuM.' || 15 // Shui Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma aMge pAzcAtya ane bhAratIya vidyAneAnA abhiprAyA. cr huM mArA dezavAsIone batAvIza ke jainadharma ane jainAcAryAMmAM kevA uttama niyama ane U'cA vicAra che! jainettuM sAhitya bauddhonA (sAhitya) thI ghaNu caDiyAtu che ane jema jema huM jainadharma ane tenAM sAhityane samajatA jAuM chuM tema tema huM tene vadhu pasaMda karatA jAu chu...." " jaineAnA mahAna saMskRta sAhityane samagra sAhityathI alaga karI devAya te saMskRta kavitAnI zuM dazA thAya ?...." -DA. jonsa hala (jarmanI) " jainadhama sa`pUrNa rIte svataMtra dhama' che, A dharma khIjA koi paNa dharmonuM anukaraNa ke nakala karyo nathI." -DA. habana jekAmI manuSyAnA vikAsa-pragati mATe jainadhamatuM cAritra ghaNu ja lAbhakArI che, A dhama khUba ja asalI, svataMtra, sAdA, bahu mUlyavAna temaja brAhmaNeAnA matethI bhinna che ane te mauddhonI jema nAstika nathI.' -DA. e. giranATa (perIsa) " Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenadharma hindu dharmathI taddana bhinna ane svataMtra dharma che. -e. mekasamUlara jainadharmanI sthApanA prAraMbha, janma kyArathI thaye te rodhI kADhavuM lagabhaga asaMbhavita che. hindustAnanA dharmomAM jainadharma sauthI prAcIna che. -jI. je. Ara. phalAMga bhAratavarSanA prAcIna ItihAsamAM jainadharme pitAnuM nAma ajaraamara rAkhyuM che." -karnala reDa dharmanA viSayamAM jenadharma niHzaMka parama parAkASThAvAna che." -De. paraDA jenadharma khUba ja UMcI haroLane che. tenAM mukhya tatva vijJAna svarUpanA AdhAra para racAyelAM che. jema jema padArtha vijJAna AgaLa vadhatuM jAya che tema tema te jaina dharmanA siddhAMtane siddha karI rahyuM che." -Do. ela. pI. desIderI (TelI) jainadharmanAM siddhAMta mane khUba ja priya che, mArI A icchA che ke mRtyu bAda bIjA janma huM jaina kuLamAM janma prApta karuM." - ja barnADa ze (IglenDanA prasiddha nATayakAra) Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * jainadhama eka evA advitIya dhama che ke je prANImAtranI rakSA karavA mATe sakriya preraNA Ape che. Ave yAbhAva me koipaNa dharmamAM jocA nathI.' e kAjerI (amerikana viduSI ) 1 jainadharma bauddhadharmanI apekSAe paNa prAcIna che.' -TI. Dabalyu. raisa DevhiTa < auddha dharmanA sthApaka gautama buddha pahelA jainadharmanAM khIjA 23 tIrthakara thaI gayA hatA.' -IMpIrIyala gejheTicara opha inDiyA * brAhmaNa ane hindudhama mAM mAMsa bhakSaNa ane madirApAna baMdha thai gayA e paNa jainadharmanA pratApa che.' leAkamAnya TiLaka ' ahiMsA tattvanA sauthI vadhu mahAna pracAraka mahAvIra svAmI ja hatA.' -gAMdhIjI < jaina ke bauddho saMpUrNa' rIte bhAratIya che paraMtu te hindu nathI.' -paDita javAharalAla naherU jo virezrI sajjana jaina sAhityane abhyAsa ane manana sUmapaNe kare te temanA virodha samApta thai jaze.' -DaoN. gaMganAtha jhA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 * mahAvIraneA sat sa Mdeza amArA haiye vizvaba dhutvanA zakhanAda kare che.' " jaina dharmanA prathama pracAra zrI RSabhadeve karyAM.' -zrI varadIkAntajI, ema. e. ' syAdavAda jainadharmanA abhedya killA che. A killAmAM vAdI ane prativAdInA mAyAvI geALA( teApa)ne praveza nathI thaI zakatA. vedAMta Adi anya zAonI pahelAM paNa jainadhama astitvamAM hatA, e aMge mane jarA mAtra paNa zakA nathI.' -sara akabara hedarI -5'. rAmamizrajI AcAya, rAmAnuja dveSane lIdhe dharma pracArane rokanArI ApadAo hAvA chatAM jaina zAsana kyAreya parAjita na anatAM satra vijayI ja rahyu che mahat va sAkSAt paramezvara che, ahaM t paramezvaranuM varNana vedomAM paNa jovA maLe che.' -svAmI virupAkSa, ema. e. (pre. saMskRta kAleja, indora ) 6 jainadhama eka evA prAcIna dhama che ke jenI utpatti tathA itihAsa zeAdhI kADhave te khUba ja dula bha vAta che.' -kannulAla jodhapurI * eka jaina ziSyanA hAthamAM e pustaka joyA. e lekha mane eTalA satya, ni:pakSapAtI jaNAyA ke te vAMcatA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 rajada paramahaMsa paramAtmAnI ane khI bheTa jANe bIjA jagatamAM AvI UbhuM rahI gayo. AbAlyakALa sIttera varSathI je kaMi adhyayana karyuM ane vaidika dharmane De laI pharyo te badhuM ja mithyA jaNAvavA lAgyuM. prAcIna dharma, paramadharma, satyadharma rahyo hoya te te jainadharma che." -gI chavAnaMda paramahaMsa ahiMsAnI ane khI bheTa jenadharmanA nirdhAmaka tIrthakara paramAtmAoe ja ApI che." -De. rAdhA vinaMdapAla Adhunika aitihAsika saMzAdhanathI e sAbita thayuM che ke yathArthamAM brAhmaNa dharma sadUbhAva athavA hindu dharma rUpamAM parivartana thavA ghaNAM agAu jenadharma A dezamAM vidyamAna hato. -nyAyamUrti rAMgalekara (muMbaI vaDI adAlata) mehana-jo-Dere, prAcIna zilAlekha, guphAo ane prAcIna aneka avazeSa prApta thavAthI paNa jenadharmanI prAcInatAne khyAla Ave che. sRSTine prAraMbha thaye tyArathI jainadharma pracalita thaye che. vedAnta darzananI apekSAe paNa jainadharma ghaNe prAcIna che." - - svAmI rAmamizrajI zAstrI svAduvAda ekIkaraNanuM daSTibiMdu ApaNI sAme upasthita kare che te mULa rahasyanI sAthe saMbaMdhita nathI. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha dRSTikoNathI nirIkSaNa karyA vinA koIpaNa vastu saMpUrNapaNe samajAtI nathI. syAdavAda e saMzayavAda nathI paraMtu vizvanuM kevI rIte avalokana karavuM joIe te ApaNane zIkhave che." -che. AnaMdazaMkara dhruva aitihAsika vizvamAM te jena sAhitya jagata mATe vadhu upayogI vastu che, je ItihAsa-lekhaka ane purAtatvavido mATe anusaMdhAnanI vipula sAmagrI Ape che. jena sAdhu pUrNapaNe vrata-niyama ane indriya-saMyamanuM pAlana karatAM vizvamAM AtmasaMyamane eka jabaradasta Adarza raju kare che. eka gRhasthanuM paNa jIvana ke je jainatvane samarpita che te paNa eTaluM badhuM nirdoSa che ke bhAratavarSe tenuM gaurava levuM joIe.' -De. satIzacaMdra vidyAbhUSaNa ema. e., pI. eca. DI. (kalakattA) mahAvIre duMdubhinAdamAM hindamAM saMdeza phelAve ke dharma vAstavika satya che. kahetAM Azcarya thAya che ke A saMdeza-zikSaNe dezane vazIbhUta karI lIdhuM." -De. ravIndranAtha TAgora zrI mahAvIrajIe batAvelA mArga para cAlavAthI ApaNe pUrNa zAMti prApta karI zakIzuM. bIjA keI dhame ahiMsAnI maryAdA eTale sudhI nathI batAvI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadharma pitAnA ahiMsAnA siddhAMtanA lIdhe vizvadharma thavA mATe saMpUrNa yogya che." -. rAjendraprasAda vedAMta darzananAM pahelAM ja jainadharma pracAramAM hate. sRSTinA AraMbha kALathI ja jainadharma pracAramAM che." -De. satIzacaMdra pitAnI pUrve thaI gayelA 23 maharSi athavA tIrthakaro dvArA apAyelA upadezonI paraMparA vardhamAne AgaLa vadhArI, IsvIsana pUrve kaSabhadevanA asaMkhya upAsaka hatA. A bAbatane siddha karavA mATe aneka pramANa upalabdha che. yajurvedamAM paNa tIrthakarane mAnyatA ApavAmAM AvI che. agaNita kALa athavA yugAnuyugathI jainadharma cAlyA Ave che." -Do. rAdhAkRSNana jainadharma jANavAnI mArI hArdike IcchA che, kAraNa ke vyAvahArika yogAbhyAsa mATe e sAhitya sauthI prAcIna che, temAM hindudharma pahelAMnI Atmika svataMtratA vidyamAna che, jene parama puruSe e anubhava karyo che." ' -rAyabahAdura pUNendunArANasiMha, ema. e. e suMdara rIte pramANita thaI cUkayuM che ke jenadharma bauddhadharmanI zAkhA nathI jene darzanamAM jIva tattvanI jeTalI vistRta vivecanA che tevI bIjA keI darzanamAM nathI." -ajAkSa sarakAra, ema.e.bI.e.ela. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenadharmamAM ahiMsAnuM tattva atyaMta zreSTha che. yatidharma atyaMta utkRSTa che. strIone paNa yatidIkSA laI paropakArI kAryomAM jIvana jIvavAnI AzA che te sarvotkRSTa che. ApaNA hAthe jIvahiMsA na thaI jAya, te mATe jene jeTalA Dare che teTalA boddho DaratA nathI. huM jaina siddhAMtanAM sUkSama tane khUba ja cAhuM chuM." -mahammada hAphijha saccada, bI e.ela. mane jaina siddhAMtane khUba ja zokha che kAraNa ke temAM karmasiddhAMtanuM sUkSamatAthI varNana karyuM che.' -ema. DI. paDe Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tuma Inake guNAkA dekhA * zrI sutratalAla vana, ema. e; urdu mAsika patramAM lakhe che : "mahAvIra svAmIkA pavitra jIvana " hiMdue ! apane ina khujhugeikI ijjata karanA sIkho...... inakA dila vizAla thA. samadara thA. jisameM manuSya prema kI lahere jorazeArase UThatI rahatI thI.... sasAra ke prANImAtra kI bhalAi ke liye sabakA tyAga kriyA, ce duniyA ke jabaradasta riphA'ra, yaha humArI kaumI tavArikha ke kiMmatI ratna hai', iname' mehatara kamAla tumake Ara kahAM milege ? iname tyAga thA, iname vairAgya thA, iname' dha kA kamAla thA, inaphA khitAkha ' jina 'hai, jo khAta thI sApha sApha thI, unhAne tapa, japa, caiga kI sAdhanA karake apane ApakA mukammila (yathArtha rUpa parama svarUpa ke ) Ara pUrNa banA liyA thA...." Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra jIva ajIva pariziSTa navatattva ane krama age ApaNAM jaina dharma zAstromAM khUbaja sUkSmapaNe ane spaSTatAthI ciMtana karavAmAM AvyuM che. te vadhu saraLatAthI samajI zakAya te mATe A pachInA pAnAo upara tenA citrA ApyAM che. sAthe citra paricaya paNa.... Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmacakra 147 ROH S ( C AINMENT UTU gA aMtarAya nAmakarma LALITA HALLENTIONED FINITIDEO mmuJALINDARY , Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAvaraNa dazanAvaraNa mAhanIya POLIN -1950 ga vardhamAna sevA kendra saMbaI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nImma yaza apayaza | parAdhInatA-kRpaNatA durbalatA ucca * janma mRtyu HALLID ananta vIra * ajJAna | akSaya akSaya sthiti UTTOU AyuSya 1107 KUT asvadhAriya mohanIya -dveSa rAgaH nidrA dukha aMdhApana sukha AtmA evaM kama citra paricaya madhya bhAgameM zudhdha svarUpI AtmA hai| anaMta jJAnAdi AtmAke ATha guNa haiN| jJAnAvaraNIyAdi ATha karmake bAdala chAye hue haiN| isase AtmAka guNa daba gaye haiM, aura ajJAna nidrA Adi doSa prakaTa rUpa meM dikhate haiN| saMsArakI sa avasthAe~ kamoMke prabhAvase haiN| vardhamAna sevA kendra - aMbAI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - karmacakra"ne citraparicaya : jIvane saMsAranI aneka ghaTanAo bhogavavAnI Ave che, tenI pAchaLa kevA kevA karma kare che te "karmacaka'nA citra dvArA samajAvavAmAM AvyuM che. aDhAra AMka (khAnA)nAM A citranI samaja "jJAnAvaraNayanAmanA prathama khAnAthI A pramANe che. jJAnAvaraNa kama (khAnA 1 lAmAM). A karmathI vidyArthI paDI laI bhaNavA te beThe. paraMtu lamaNe zekane hAtha de che, kemake bhaNatara caDatuM nathI. AnI pAchaLa Ave para ceTelA jJAnAvaraNa kamane udaya kAma karI rahyo che. (khAnA 2 jAmAM) e ja- jJAnAvaraNa karmanA udayanA lIdhe kAgaLa vAMcatA-samajatA nathI AvaDatuM tethI kamanazIbI mAne che. tyAre A karma jene tUTyAM che e ophisara cepaDA parathI jhaTa sAcuM-juhuM samajI jAya che. dazanAvaraNa karma (khAnA 3 jAmAM) cakSu darzanAvaraNa karmanA udayathI mANasa aMdha banela dekhI na zakavAthI sAme AvatI meTara dekhI zakatA nathI. (khAnA 4 mAMthI) darzanAvaraNa karmanA udayathI mANasa nidrAne e bhega bane che ke emAM sApa DasavA Ave te ya khabara nathI paDatI. mehanIca kema (khAna 5 mAmAM)H mehanIya karmanA udayathI, sAdhu upadeza che chatAM mithyAtva mohavaza mAchImAranI jema hiMsAdi pApane kartavya mAne che. pachI je samaye hiMsA nathI karatA tyAre paNa pApathI avirata hAI vRkSanI jema karmathI baMdhAya che. meha-karma baMdhaka na hatA - te vRkSa kharekhara pApAcaraNa kyAM kare che? tethI ene mokSa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 ja thaI jAya ( khAtu 6, 1lI kaoNlamamAM uparathI nIce ) sAdhu samajAvanAra chatAM mAMsanI Asakti-mehavaza kucAga-Azrava sevI mleccha ekaDAne mAre che. mithyAzAstra mAhavaza yajJamAM pazunI Ahuti Ape che. (khAnA cha mAmAM) pAMca indricAnA viSayAnA rAga-mahavaza jIva vividha sukhasAdhanamAM lapaTAya che ( khAnuM 8, uparathI nIce anukrame ) jIva krepa kare che, jainetarAthI manAyela daza mukhavALA ( asalamAM gaLAnA hAranA moTA nava hIrAmAM pratibiMbita nava mukha ane eka mULa mukha ema dazAnanuM nAmavALA ) rAvajInI jema abhimAna kare che, vidyArthI parIkSA pepara bIjAnuM joine lakhavAmAM mAyA kare che, dhanAMdha lakSmIne bhAre lAbha kare che, kAmavaza kukaDA-kukaDI prema kare che. vedanIya ka` (khAnA 9 mAmAM) zAtAvedanIya karmanA prabhAve RddhisapattimAM mANusa zAtAsukha anubhavI rahyo che. (khAnA 10 mAmAM) azAtA vedanIya kavaza pazu tADanA-- tanA rUpI azAtA-vedanA bhAgavI rahela che. bimAra mANusa raNa veThI rahela che. AyuSyakama ( khAnA 11-12 mAmAM) AyuSya kamathI jIvana maLe che. janma pAmI mRtyu sudhInuM jIvana bhAgavAya che. khAnA 11 mAM garbhamAM janma pAmela bALaka atAvAyuM che. ane khAnA 12 mAM mRtyu pAmelA ( AyuSya bhAgavI laI zarIra gheADI gayelA ) jIvanu zarIra darzAvAyuM che. nAmaka (khAtu 13 muM uparathI nIce ) nAmakama mAM utkRSTa kama tItha kara nAmakarmAMnA prabhAve prabhu samavasaraNanA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra traNa gaDha para besI dezanA Ape che, su-svara nAmakarma thI mANasa suMdara gAya che. ( khAnA 14 mAM uparathI nIce ) yazanAmakamathI eneA khIjAe yaza gAya che, zarIra-a MgopAMga nAmakanI kacAzathI laMgaDApaNuM. maLyu che, zubha vadi nAmaka thI surUpapaNu' ane azubhathI kurUpapaNuM maLyuM che. aMtarAyakama (khAnuM 14 muM uparathI nIce ) aMtarAya kamamAM lAbhAMtarAya kamathI mAMganAranI AjIjI chatAM sAme nA kahevAthI ene lAbha thatA nathI, dAnAMtarAya kamathI sAme sArA sukRtanA lAbha chatAM devAnI nA pADI de che (uparamAM ) bhegAMtarAya kevu' kAma kare che! pakavAna jamavAnu taiyAra chatAM barAbara e ja vakhate vhAlA putra AdinA mahArAgAdine tAra AvatAM e jamaNanA upabhega bhegAMtarAya kama nA udaye sukAI jAya che. ( khAtu 16 uparathI nIce ) eka vepArIne lAlAMtarAya tUTelA tethI gharAkeAnI tAra lAge che, bIjAne lAbhAMtarAyanA udaya keAi gharAka nahi tethI lamaNe hAtha deve paDe che. ema (nIcenA citramAM) majurane vIryaMtarAya tUTele, tethI mATA thele sahelAithI upADI jAya che, jyAre zeThane nIrmAMtarAya udayamAM tethI thethI upADatAM paNa e phe' ph phre thaI jAya che. geAtrakama ( khAnA. 17-18 mAmAM) UMMca gotrakamanA udayathI UMcA geAtra (kuLa)mAM janma maLI vaibhava maLe che. jyAre nIca geAtranA udaye nIcA kuLamAM janma maLatAM zerInuM jhADu kADhavuM paDe che. vistRta vivecana mATe vAMcA : prakaraNa 17 su Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriya RAJ Kala 3 dIndriya trIndriya caturindriya paMcendriya jalavara khecara jIva vijJAna manuSya nArakI EDG sthalacara sArdhamA sevA kendra Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * "jIvavijJAnano citraparicaya : saMsAranAM jIvo ekendriya mAtra eka sparzanendriyavALA, Indriya =sparzanendriya ane rasanendriyavALA, zrIndriya=e e nidrA uparAMta ghaNendriyavALA, caturIndriya e traNa indrio uparAMta cakSu indriyavALA, paMcendriya A cAra Indrie uparAMta zrotrendriyavALA. pAchaLa citramAM aMka pramANe nIce lakhela jIve che ekendriya (kolama 1) : 1. vIjaLI-tejasakAya, 2. vAyaro-vAyukAya, 3. pata-pASANu-pRthvIkAya, 4. nadI-pANI apakAya, pa. vRkSa-pratyeka vanaspatikAya, 6. jamInakaMda-(gAjara, mULA, suraNa, baTATA, DuMgaLI, lasaNa) sAdhAraNa vanaspatikAya, 7. suratane aMkura, sAdhAraNa vanaspatikAya, Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvIndriya (keAlama 2); 1. kADA-koDI, 3. $108 ($131'') 5. zakha, 7. mAmaNamUDA, 9. karamiyA ( krIsI ) zrIndriya (kalama 3) : 1. ma kADA, 3. gIgADA, 5. sapheda jI, 7. IyaLa, 9. kAnakhajurA, caturindriya (kalama 4): 1. pataMga, 3. vAMDhA, 5. macchara, 7. karoLiyA, 9. tIDa, 35 2. AriyA, 4. chIpa, 6. aLasiyA, 8. vALA, 2, mAMkaDa, 4. kALI jI, 6. udhaI, 8. geAkuLa gAya, 10. dhanerA ra. vIMchI, 4. bagAI, 6. khaDamAMkaDI, 8. mAkhI, 10. bhamarA. paMcendriya (kalama 5 sauthI upara ) : 1. deva, ra. manuSya, 3. nArakI Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcendriya : jalacara 1. zIla, 2 magara, 3. vahela, 4. deDake, 5. kAca, 6. karacale, 7. mAchalI, 8. ekapila (ATha page). paMcendriya khecara 1. cAmAcIDiyuM, 2. mera, 3. kAgaDe, 4. cakalI, pa. kUkaDe, 6. bagale-haMsa. pacendriya sthaLacaraH 1. ajagara, 2. goLI, 3. sApa, 4. che, pa. gheDe, 6. gAya, 7. kUtara, 8. neLiye, 9. vAMdare, 10. uMdara, 11. gerIle, 12. siMha, 13. hAthI. vistRta vivecana mATe vAH prakaraNa 12, 13, 14 muM tae> Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajIva tatva yugalAsti kAya EMANTRA HiRICE Antra SHREE AAS kASTha ---- --- Fels lya NRN makAma ra lo | kA kA .. za. - HERE - - -- MAN --- gati sahAyahaSTAnta vardhamAna sevA kenTra-baMbaI Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * "ajIvatatvane citra paricaya ajIvatatva pAMca prakAre che. (kailama-1-2) pudagalAstikAya? jIve chaDI dIdhelAM zarIra pudgala. dA. ta. citramAM darzAvela kASTha, patthara, ratna, mATI, dhAtunAM ojAra, taiyAra makAna; maDaduM-kapaDuM e pudagalAstikAya ajIva che. (kalama-3) AkAzAstikAyaH 14 rAjalokavyApI AkAza e kAkAza che, ane lekanI bahAramAM vyApta che te alakAkAza. A AkAzAstikAya che. (kalama-4) adhamastikAya? dravya 14 rAjakavyApI che ne jIva pudgalane gatimAM sahAyaka che, jema mAchalIne gatimAM sahAyaka pANI hoya che. (kalama-4) adhamastikAya : dravya e paNa 14 rAjakavyApI ane jIva pudgalane sthiti-ristharatAmAM sahAyaka che, jema buDhAne ubhA rahevAmAM lAkaDI sahAyaka hoya che. (kalama-4) TheTha mathALe kALadravyaH sUryanI gati parathI mapAya che jIvane bALa, yuvAna, vRddha ane vastune navIjunI vagere kare che. vistRta vivecana mATe vAMco : prakaraNa 8 muM. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarA tA. paralatA. apramAda 17 Le virati puNya- zudhdha pAnIpApa - azudhdha pAnI saMbara puNya pApa samyakatva puNya-pApakA pAnI bhApa banakara ur3atA hai nirjarA 07 jIva. ajIva Azraya bandha karma-pAnI -jIva-sarovara mokSa vardhamAna sevA kendra baMbaI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RASI nirjarA XO . oe ORO ajItra 000 Aprava sAda PORNFRAIITimRMAT RAMummaNPNEdignitialmanoram IHITS ma, MAHINSARAM mamIMAmainta b ilal H ATECHILENTARATHI 1-jIva-ra-ajIva-3-puNya 4-pApa 5-Azrava.6-saMvara 7-baMdha-pa-nirjarA 6-mokSa - vadhamAla sevA kendra babaI Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra aura jIva jIva sahita zarIra 4) mRta zarIra badhItana sevA kendra diI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * "navatatva no citra paricaya che navatatvanA citramAM navatattvane jIva sAthe saMbaMdha batAvAya che. te A pramANe - 1. jIva jANe eka sarovara che, e jIva tattva. 2. emAM karmacare bharAya che te jaDapudagala che, e ajIva tatva. 3. e karmamAM, zubha karma te puNya tattva. 4. ane azubha karma te pApa tattva. 5. jIva-sarovaramAM karmakacare vahI AvavAnI nIka (mithyAtva, avirati Adi) e Azrava tatva. 6. e vaheNa baMdha karavA DhAMkaNa (samiti Adi) te saMvara tatva. | 7. karmanI prakRti-sthitikALa-rasa vagere nakkI thavuM te baMdha tatva. ( 8. karmane tArUpI katakacUrNathI kSaya thate Ava te nirjarA tattva. . sarva karmane nAza thaI pragaTa thatuM zuddha jaLasvarUpa te mikSa tatva. vistRta vivecana mATe vAMce prakaraNa 12 thI 14, 16 thI 18 ane 31 thI 3ra. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha zuM...ane.kyAM? 9 prakaraNa viSayo pAnA naMbara praveza 1. jagatanuM sarjana ane saMcAlana 2. jIvanamAM dharmanI jarUra 3. dharmaparIkSA 4. zuM jenadharma e vizvadharma che? 5. vizva zuM che? 6. svataMtra AtmadravyamAM pramANa 7. AtmAnA SasthAna 8. cha dravyaH paMcAstikAyaH vizvasaMcAlana 9. jagatkartA koNa? Izvara nahi. 10. dravya-guNaparyAya 11. nava tatva 12. jIvanuM maulika ane vikRta svarUpa .... 13. jIvanA bheda 14. jIvane janma ane jIvanI vizeSatAo 75 15. pudagala 16. Azrava 17. karmabaMdha 18. mekSamArga 19. mAnusArI jIvana 20. samyagdarzana 140 2pa 130 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnA naMbara 149 159 164 170 1799 186 197 prakaraNa viSaya 21. dezaviratiH bAravrata 22. abhakSya ane karmAdAna 23. bhAvazrAvaka 24. zrAvakanI dinacaryA ane pUrvaka 25. navakAra maMtra ane paMcaparameSThI 26. vrata-niyamo 27. jinabhakti ane guruvaMdanA 28. cAturmAsika-vArSika-janma kartavyo 29. parve ane ArAdhanA 30. sAdhudharma (sAdhvAcAra) 31. saMvara 32. nijerA 33. dhyAna 34. mekSa 35. AtmAne vikAsakamaH 14 guNasthAnaka 36. pramANe ane jenazAstro 37. naya ane nikSepa 38. anekAMtavAda (svAduvAda) 225 24 2 254 264 273 287 295 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 praveza jagata eTale zuM? huM keNa chuM? mAruM kazya zuM che? AvA prazno samaju evA aneka manuSyonA magajamAM uThatA hoya che. jenA daSTie A praznonuM samAdhAna prastuta pustakamAMthI maLI zakaze. prathama prazna upara vicAra karatAM jagatamAM dekhAI rahelI nAnI meTI vaividhyapUrNa aneka vastuo upara ApaNe duSTi jatAM te badhAnAM mULa kAraNabhUta atau ( Phanclamental Reaps) upara vicAra kare jarUrI bane che. paricaya * * * Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya bIjA prazna upara vicAra e karavAne che ke jagata eka mahAna viSaya-upara vicAra karanAra A "huM" e koNa che ane ene bhUta, vartamAna ane bhaviSyakAlIna A jagatanA tamAma padAthe sAthe kevA kevA zubhAzubha saMbaMdhe che. bIjA praznanA vicAra dvArA "huM" tattva ane jagatanA anya aneka tattvanA zubhAzubha saMbaMdhe jANyA pachI hAnIkAraka tane jANavApUrvaka tenI arUci ane tyAga tathA lAbhakAraka tane jANavApUrvaka tene Adara ane prayatna vagere rU5 Atmaktavyone trIjA praznamAM vicAra kare jarUrI bane che. Ama prathama praznanA samAdhAna rUpe jagatanI vartamAna tamAma prakAranI vastuo, tenAM sarjana-saMcAlana ane tenA paraspara saMbaMdha vagerenuM tattvajJAna phalita thAya che. bIjA praznanA samAdhAna rUpe "huM" eTale ke pitAnA jIvana ane anya jIve vageremAM rahelI vicitratAvilakSaNatAnuM pratipAdana karanAra jIvavijJAna ane e vicitratAnA kAraNabhUta karmarUpI padArthanuM vijJAna phalita thAya che. - trIjA praznanA samAdhAnarUpe jIva mATe aMtima sAdhyarUpa dhyeya ane e dhyeyane hAMsala karAvanAra utaratA darajajAthI mAMDIne sarvocca kakSAnA dUAcAranAM pAlanarUpa dharma ane enAM dhyeyane hAMsala karavAmAM bAdhaka virodhI tarUpa durAcAra-adharmanuM vijJAna phalita thAya che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanuM sajana ane saMcAlana ahIM ApaNe, "praveza mAM jaNAvela viSayone TUMkamAM vicAra karIe. * jagata eTale zuM? jagatuM eTale ekalA jaDa padArtho nahi. kAraNa jaDamAM kaI buddhi, cijanAzakti ke udyama dekhAtA nathI. tethI ApaNe najara sAme dekhAtuM vyavasthita sarjana ane saMcAlana mAtra jaDa padArtha karI zake nahi. jaDanI sAthe jIvatattva (padArtha) kAma kare che. jIvatattvanI buddhi, janAzakti ane udyama tathA jaDanI sahAya dvArA vizvamAM sarjana thAya che. saMcAlana thAya che. TUMkamAM jaDanI sahAya ane jIvana puruSArtha A benA sahayogathI jagatanI ghaTamALa cAle che. jIvanI jevI jevI buddhi ane je je udyama tevA tevA pramANamAM Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya ane tevA tevA prakAranI tenA para jaDa karmanI raja cUMTe che. A karma pAkI jAya che tyAre te jIvamAM ane jaDamAM te te prakAre pheraphAro UbhA kare che, jenA vege navAM navAM sarjana thayA kare che, tethI mAnavAne kAraNe maLe che ke enI pAchaLa jIva ane jaDa pudgala tathA karma kAma karI rahyAM che. jIvanI kAmagIrIne dAkhala : dA. tamALIe te jamInamAM mAtra khAtara, ane bIja nAkhI pANI pAyuM, paNa enI e ja jamIna, khAtara, bIja ane pANI para cheDa, pAMdaDA, phUla ane phaLa judA judA raMganA, ghATanA ane svAdanA kevI rIte vyavasthitarUpamAM taiyAra thAya che? e vicAratAM yukti-puraspara siddha thAya che ke e cheDa vagere badhA jaDa pudgalanAM banelA zarIre che, ne e zarIre tevA tevA jIvanA che, temaja e zarIre jIvanAM karmathI banelAM che. e karma paNa e jIve pUrvabhave tevI buddhi, puruSArtha ane jaDanA sahArAthI sarajelAM.... Ama mAnavuM paDe ke e pudgala pAchaLa jIva ane karma kAma karI rahyAM che. e ja rIte jamInanI aMdaranI tevI tevI mATI, dhAtuo, pASANu tathA pANI, agni ane vAyunAM sarjana pAchaLa jIva ane enAM karma kAma karI rahyAM che. tyAM utpattisthAnamAM che pitapatAnA karmanA hisAbe dAkhala thAya che, ane tyAM pitAne yogya kherAka maLavAthI emAMthI jIvanA karmAnusAra vicitra zarIra bane che. enuM ja nAma pRthvI, pANI, agnI, vAyu, vanaspati vagere che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanuM sajana ane saMcAlana prayAga utpAda - A uparathI samajAze ke A jagatamAM thatAM sane pAchaLa jIva ane jaDa e be tatva kAma karI rahyAM che. jIvane pitAnA karma bhogavavAnuM tevA tevA zarIra dvArA thAya che. vaLI emAM pAchA jIvanI mithyA vAsanA, tevI tevI lAgaNIo, (dA. ta. vanaspatikAyamAM paNa bhaya, lajajA, mehanI lAgaNIo), mUDhatA temaja kAyika pravRtti vagere dvArA navAM navAM karmanI raja cATe che. e karmane vipAka thatAM vaLI tevAM tevAM sarjana thAya che. jIva eka zarIramAMthI bIjAmAM, bIjAmAMthI trIjAmAM,.. ema pasAra thatuM rahe che. Ama samasta vizvanI AvI vicitra sajananI ghaTamALa cAlyA kare che. Ane praga-utpAda kahe che. visUsA-utpAda - jIvanA sahArA vinA ekalA jaDanAM paNa sarjana thAya che je visUsA-upAda kahevAya che. dA. ta. saMdhyAnA raMga, meghanAM garjana zabda, varALa, dhUmADe, chAyA, aMdhakAra, adazya aNumAMthI meTA meTA skagha ItyAdi vizvamAM A badhuM sarjana-saMcAlana anAdi kALathI cAlyuM Ave che. kAraNapUrvaka ja kArya kAraNa vinA kArya nahi - koIpaNa kArya kAraNa-sAmagrI vinA banI zake ja nahi. eTale kyAreka pahelAM A vizvamAM kazuM ja nahatuM, ane pachI jIva ane jaDa acAnaka phUTI nIkaLyAM, agara ekale jaDa padArtha pahelAM hatuM ane pachI jIva padArtha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya ane mArA ubhA thatA na ja banI gaye, agara jIva taddana eka hatuM, ane ekAeka zarIra dhAraNa karavA lAgyA. AvuM kAMI ghaTI zake ja nahi. kArya bane eTale pUrve kAraNe hevAnuM mAnavuM ja paDe. e kAraNene paNa UbhA thavA mAM enA paNa kAraNa mAnavA ja paDe. Ama kyAreya taddana prAthamika zaruAta nathI thaI, paraMtu pUrva pUrva kAraNa vicAratAM anAdi kALathI A ghaTamALa cAlI AvanArI mAnavI paDe. * jIvananuM svarUpaH jIvana ane karmanAM sarjana - - have ApaNe e vicArIe ke ApaNe koNa chIe? pUrve zuM hatA? ane ApaNuM adhaHpatana-unna te zI rIte ? agAu kahyuM tema ApaNuM A dekhAtuM zarIra ApaNAM jIvanuM zarIra che. jIvanA pitAnA pUrva karmane anusAra tenuM nirmANa ane vardhana thayuM che. AyuSya karmanI pUrNAhuti sudhI A zarIramAM ApaNA jIvane ekameka thaIne rahevuM paDe che. zarIramAM jIva che, ane jIva para enAM karma che, mATe ja zarIra manamAnI rIte hAle che, cAle che, kAma kare che. AMkha jue che, kAna sAMbhaLe che, jIbha cAkhe che, temaja ekalI roTalI khAvA chatAM emAMthI lehI mAMsa, hADakAM keza, nakha, rasa-khaLa-maLa-mUtra A badhA rUpe vicitra parivartana thAya che. jIva ane karmanI zakti-sahakAra vinA ekalA zarIra ane keTalanI tAkAta nathI ke AvuM badhuM vyavasthita sarjana banAvI zake. jyAMsudhI zarIramAM jIva beThe che tyAM sudhI ja A prakriyA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanuM sarjana ane sacAlana cAlu rahe che. maDadAmAM AmAMnuM kazuM ja nathI thatuM, nahitara zarIra teA e paNa che. A sUcave che ke zarIramAM zarIrathI judA jIva nAmane padArtha che ne e peAtAnAM kamanAM sahAre AhAra le che, ne emAMthI A sajjanA kare che. mAtAnA peTanI aMdara paNu, mAtAne khAvA-pIvA sivAya kAI prayatna na hovA chatAMya, vyavasthita rIte khALaka taiyAra thAya che, e bALakanA jIva ane punA lIdhe ja thAya che. mATe te eka ja mAtAnA e bALakeAnA zarIra, vaNu, AkRti svara tathA bIjI khAsiyatAmAM ya pharaka paDe che, AthI phalita thAya che ke ApaNe jIva chIe. jIva anAdi ana Mta ] kALathI karmabaMdha kare che, zarIramAM pUrAya che, tyAM kama kare che. vaLI A jIve anatAna'ta kALa sUkSma ekendriya vanaspatikAyamAM kADhayA. tyAM ana tIvAra janmamaraNa karyAM! agAu kahI gayA tema sUkSma lAgaNIo ane AhAragrahaNu vagere kAyika Adi pravRtti dvArA jIva kama thI lepAtA ja rahyo. jInAM kuma bhAgavavAM, navAM UbhAM karavAM, e ka'thI navAM zarIra khanavAM vagere cAlyA karyuM. A karma sArAM-narasAM (puNya-pA5) ema be prakAre hoya che. kayAreka kaMIka puNyazakti vadhatAM, vanaspatikAyamAMthI bahAra nIkaLI pRthvIkAyadipaNuM pAmyA, temAMya upara-nIcenI ceniemAM janma maLatAM meindriyapaNuM, trIndriyapaNu [ teindriyapaNa] caurindriyapazu, paMcendriyapaNu, vageremAM bhaTakavAnu thayu. vacamAM ekendriyapaNuM Adi paNa pAmate Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya gaye. pApa vadhatAM nIce paDavAnuM ane puNyAI vadhatAM UMce AvavAnuM banyuM. jIvanI AvI rakhaDapaTTI anaMtAnaMta kALathI cAlu che. puyAI 2 rIte vadhe? akAmani jAthI ane dhamathI - prazna : puNyAI zI rIte vadhI? javAba : eka te karmane bahu mAra khAdhA pachI [akAmanijerAthI] karmalaghutA thavAne kAraNe sahaja zubhabhAvathI puNyAI vadhe che. bIju dharma karavAthI puNavAI vadhe che. emAM AgaLa AgaLa puNyAI vacce ja jAya e sahajabhAvane niyama nathI, kemake kAraNa mujaba ja kArya thAya. jIva je je vate tevAM tevAM puNya ke pApa UbhAM thAya che. tyAM bahu mAra khAdhA pachI ke azuddha dharma sevIne UbhAM karelA puNyane bhegavavAnuM Ave che tyAre mahamUDha jIva lagabhaga pApAcaraNamAM paDI navAM pApa vadhArI nIce gabaDe che. paNa je zuddha dharma Acare te tethI vadhelI puNyAI bhegavavAnI Ave, tyAre pharI dharma sUjhe che, puNya vadhe che, ane jIva AgaLa vadhe che. emAM vaLI je mehamUddha banI bhUle te nIce gabaDe che. prazna : zuddha dharma zuM che? javAba : vItarAga sarvajJa banelA tIrthakara bhagavaMte kahyo hoya te zuddha dharma che. kemake sarvajJa hevAthI te traNe Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanuM sarjana ane saMcAlana kALanI paristhiti pratyakSa nihALe che, ane vItarAga hevAthI juTha bolAvanArA kAraNe rAga dveSa vagere emane che nahi. tethI jIva, ajIva, vagere to kyA kyA? ane jIvanI avanati-unnati kema thAya che? tathA dharmanuM svarUpa zuM che?.... ItyAdi barAbara joyA pramANe ja kahe che. zuddha dharmathI ja sAcuM sukha ne sadgati : e e dharma batAve che ke jenA sevanathI, jenI ArAdhanAthI pratyakSamAM paNa de, duSkRtyo ane ArtadhyAna ghaTI AtmAmAM kamasara vikAsa thate dekhAya che, AMtarika sAcI sukhazAMti vadhe che, temaja bhavAMtare ya sadumati tathA ArAdhanAnI sArI sAmagrI prApta thAya che, ane tyAM adhika dharma-ArAdhanA karate jIva AgaLa vadhe che. A zuddha dharmane prAraMbha vairAgyathI thAya che. vairAgya eTale saMsAra ane indriyanA viSaye prare napharata, aruci, kaMTALe, bhaya, vyathA. vairAgyanI bhAvanA : manane ema thAya ke "A vAraMvAra janamavuM-maravuM e zuM? A zarIrarUpI pudgalanA lecA meLavavA ne ene vadhAravAnI ja veTha karavI, pAchAM e khevAI tA javAnA ja, teya jIvanamAM anekAneka prakAranI jaDa viSanI gulAmI kya karavI? ane evI gulAmI karavAthI saravALe zuM, te ke ahIMthI DIsamIsa thAo. marIne cAlyA jAva. A badhuM zuM? zuM viTaMbaNuM ja saMsAra? ke A saMsAra? Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya saMsAranAM zuM AvAM ja takalAdI sukha? AmAMthI kema chUTAya?..." . -Ama saMsAra para, saMsAra-bhramaNa para napharata jAge, aruci thAya, kaMTALo Ave ane emAMthI chuTavA dila talase enuM nAma vairAgya. jaDa padArthonI dhAMdhalathI bharyo saMsAra upara napharata na thAya tyAM sudhI aMtarAtmA para ane aMtarAtmAne jaDathI nivRtta karavA para dRSTi ja jaze nahi. daSTi ja na jAya te dharma paNa zA mATe kare? dharma sAthe sukhanA sedA na karAya - alabat aMtarAtmA para dRSTi vinA paNa paisA-TA ke dunyavI sukha-sanmAnane ja lakSavALe jIva e paisAdi mATe dharma paNa karatA dekhAya che, kiMtu dharma sAthe sukhanA sodA kare che! paraMtu e kAMI dharma nathI. dharma saMsAranA sukha mATe karavAnuM nathI, dharma te saMsArarUpI pAMjarAmAMthI chuTavA mATe karavAne che. dharmathI sukhabharI sadgati maLe e paNa saMsArathI chuTavAnA mArge laI janArI sAmagrI che. e mATe AtmAnuM lakSa joIe, e lakSa te ja Ave ke je jaDamAtranA baMdhana para napharata chUTe. mATe ja zuddha dharmanI zaruAtamAM jaDa baMdhanamaya saMsAra para vairAgya joIe, vairAgya Ave eTale sAcI mekSarUci Ave. e Ave eTale dharma sAthe dunyavI sukhanA sedA na thAya zuddha dharma caramAvartAmAM ja maLe - Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanuM sarjana ane saMcAlana prazna : A zuddha dharma kyAre maLe ? javAba : jIvane A saMsAramAMthI chuTakAre [makSa pAmavA pUrvanA eka pudgalaparAvarta kALamAM ja dharma maLe che. e chelle arthAt carama pudgala parAvarta kALa yAne caramAvartakALa kahevAya che. [ asaMkhya varSa = 1 palyopamALa, 10 kaTArkaTi pApamakALa = 1 sAgaropama 20 kaTAkeTi sAgaropama =1 kALacaka; anaMtA kALacaka = 1 pudgala parAvartakALa]. vasa-sthAvarapaNumAM paryaTana : caramAvartakALa pUrve acaramAvata kALamAM zuddha dharma maLatuM ja nathI; kemake tyAM vairAgya, AtmadaSTi ke medaSTi AvatI ja nathI, tyAM te mAtra jaDane meha, kedhAdi kaSAya, mithyAmati, hiMsAdi pApa ane bhavAbhinaMditA vageremAM nirbhIkapaNe DUbADUba rahevAnuM, ane naraka, tiryaMcA, manuSya, deva, e cAra gatiomAM rakhaDyA karavAnuM A ja bane che. emAM paNa bendriyathI mAMDI paMcendriyapaNA sudhInI avasthA je trasa paNuM kahevAya, temAM vadhumAM vadhu 2000 sAgaropama sudhI ja TakI zake. eTale eTalA kALamAM je mekSa na thayo, te chevaTe eTalA kALa pachI te ekendriya sthAvara paNAmAM UtaravuM ja paDe. tyAM vaLI vadhumAM vadhu kadAca anaMtakALa anaMta kALacaka paNa nIkaLI jAya te pachI jIva UMce vasapaNamAM Ave! emAM ya 2000 sAgarepama sudhImAM mekSa na pAme te eTalA kALane trapaNumAMthI ke kadAca enI pahelAM paNa pAchuM ekendriya paNAmAM ghasaDAI Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya javAnuM thAya. anaMtAnaMta kALamAM AvuM anaMtavAra bane emAM navAI nathI. vAta A che ke acaramAvarta kALamAM jIvane AnA tarapha koI daSTi ja nahi. saMsAra para vairAgya nahi, pApane kharekhara bhaya nahi. A badhuM carAvarta kALamAM ja thAya. tyAM paNa zaruAtamAM ya thAya, pachIthI ya thAya, vacamAM ya thAya ke lagabhaga cheDe paNa thAya. jIvamAM pAMca kAraNenI ghaTanA - pra.- AtmAnI unnati arthAt dharmamAM AgaLa pragati aMge jaina darzana zuM kahe che? u - ahIM eTaluM samajI levAnuM che ke pUrve kahyuM tema anAdikALathI dama vanaspatikAyapaNamAM ja janma- maraNa karatA jIvane [1] bhavitavyatAnA ge bahAra nIkaLavAnuM thAya che. ane pRthvIkAyAdi niomAM pharavAnuM thAya che. (2) svabhAva - emAM 3 jAtanA jIva hAya, bhavya-abhavyajAtibhavya. "bhavya" eTale ke mokSa pAmavAnA svabhAvavALA jIva; ane bIjA abhavya eTale ke mekSa pAmavAnA svabhAva vinAnA jIva. tethI abhavya jIvana kadI mokSa thAya ja nahi. eTale tenA mATe kyAreya zaramAvartakALa ja Ave nahi. alabata evA paNa bhavya ja che ke jemane mokSa pAmavAne svabhAva chatAM kadI mokSa-mArga ArAdhavAnI sAmagrI ja maLatI nathI; tethI emane paNa kayAreya zaramAvartakALa AvatuM nathI. AvA bhavya je jAtibhavya kahevAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanuM sarjana ane saMcAlana 13 abhavye vAMjhaNI strI jevA che, bhavyA avadhyA sadhavA jevA che, jAtibhavya cArImAM rAMDekI avadhyA vidhavA jevA che. bAkInA bhavyane caramAva kALa maLe; paNa mukhyatayA (3) kALanA sahArAthI maLe; arthAt eTaleA kALa pasAra thayA pachI ja maLe. have kALanA sahArAthI caramAvatamAM AvyA pachI jIvane (4) zubhakama-puNyAnA sahArA maLe te paMcendriyapaNuM vagere maLe; ane tyAM (5) puruSArtha kare te dhama pAme.... cAvat mekSe pahoMce. Ama bhavitavyatA kALa, svabhAva, kama ane puruSArtha A pAMca kAraNu kAma karI rahyA che. emAM sArA manuSya bhava vagere ane deva-guru-dharmanA sayoga zubha karmonA ceAge maLyA pachI have caramAvatamAM ja dharmaSTi jAge, ane dhama rUpe dhama thAya, te jIvane jo peAtAne dharmaSTi jagAvavI hoya ane dharmapravRtti karavI hoya tA ja e bane. enA artha e ke jaina avatAre pahelAM cAra kAraNa te anukULa thai gayA che, have puruSArtha karavAne bAkI rahe che. puruSArtha kare teA dhama STi-dharmapravRtti UbhA thAya arthAt AtmA peAtAnI puruSA-zaktithI dharmadraSTi UbhI kare che, ne e ja zaktithI dharmapravRtti kare che; paNa nahi ke bhavitavyatAdithI dhaSTi-dha pravRtti Ave puruSArtha karanArA jIva kaI rIte AgaLa vadhe che, ene krama judI judI dRSTie vicArIe. (1) dharmavRkSa : dhama praza'sA e dhama vRkSanu bIja :dharmane eka vRkSa kalpIe te dhama vRkSanI dRSTie Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jena dhamane paricaya dharma bIja pahelAM AtmakSetramAM vavAvuM joIe. A dharmabIja eTale dharma-prazaMsA, dharma-AkarSaNa. bIjAne dharma karatA joIne, (dA. ta. kedanI tapasyA, keInuM mahAna dAna vagere) "ahe! ke suMdara prayatna! kevI utkaTa ArAdhanA!" e je jIvanA dilamAM abhAva thAya, prazaMsA thAya te dharmabI ja che. . kevaLa raMgarAga ke paisA TakAnA pUjArIne te ema lAgaze ke "A zI mukhaI? tapathI raMgarAga gumAve che! ane paisA phegaTa pheMkI de che!" dharmabIja para aMkura-nALa-patra vagere kevI rIte : tyAre jene raMgarAga ane paisA-TakAne pakSapAta kaMIka ghaTa heya tene ja bIjAnA dAna, tapa vagere para AkarSaNa thAya, dharmaprazaMsA thAya ke "ahe! ke suMdara dharma. e prazaMsA ja dharmabIjanuM vAvetara gaNAya. pachI pitAne dharma karavAnI tIvra abhilASA thAya, ruci jAge, e aMkura kuTa kahevAya. AgaLa e sAMbhaLavA samajavAnuM maLe, samaje, e kaMi kahevAya. enA para zraddhA thAya, AcaraNa karAya, ane e rIte vikAsa karatAM karatAM chevaTe dharma Atmasiddha thAya, e badhuM DALa, patra, puSpa ane pAkA phaLa sudhI pahoMcyA gaNAya. dharma Atmasiddha thatAM vItarAgadazA, enA para kevaLajJAna, ne enA para mokSa avazya siddha thAya. ahiMsA, kSamA, satya, vagere keIpaNa dharma siddha karavA mATe paheluM te te dharmanuM "bIjAdhAna'- bIjavAvetara Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanuM sarjana ane sAMcAlana 15 jarUrI che, arthAta te te dharmanI pahelAM te! zuddha prazaMsA, zuddha mANu jarUrI che. enuM nAma dhakhIjAdhAna, pachI te te dhamanI rUci--abhilASArUpI aMkura tathA dharma zravaNa-zraddhA-pravRtti cAle, te kaMda-nALa vagere prakaTa karI AgaLa te te dhavRkSa vadhAratAM te dharmasiddhirUpI phaLa Ave 'r dha praza MsAnI A vastu te asagAnA dharmomAM rahelAne paNa bane che, paNa tyAM sAcI dha zraddhA nathI maLatI, emAM keAika janmamAM pAte mithyA Agraha vinAne banyA hAya, ane emAM ene sava ne kahelA satyadharmAMnuM zravaNa maLI jAya, ane e sAMbhaLI camatkAra lAge ke " ahA ! keTalA sacATa, yuktika-sapramANa ane ekAnte Atmahitakara dharma ! A ja satya dhama che, satya meAkSamArga che. mAnAM ja tattva e satya tattva che," evI zraddhA thAya te e mULa dharma prazaMsApI bIja para aMkura, kada, nALa, DALa, putra, puSpa vagere thaIne samyagdarzana-dha rUpI yAne dhirUpI phaLa AvyuM" kahevAya. have A saddha-zraddhA, ne sattattva-zraddhA ke jene samyagdarzana kahevAya che, e meAkSanu bIja ane che. enA para samyak jJAna, samyak cAritra, samyak tapanI sAdhanA thAya te chevaTe mekSa phaLa Ave che. (2) dhamA~ e meAkSamAga : mokSamArganI STie joie te dharma eTale meAkSa pamADanAra sabhyag dRSTi ane samyag AcaraNuM. agAu kahyu tema caramAva mAM jyAre AtmA tarapha kaMika paNa STi Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene dhamane paricaya jAya che, ane atyAra sudhI jaDanA raMgarAganI ja eka mAtra je vezyA hatI te meLI paDe che, tyAre jIva nyAyasaMpannatA, kRtajJatA, dayA, parepakAra vagerenuM sevana karate thAya che. A sevana vAstavika mekSamArga tarapha (yAne samyagdarzanAdi tarapha) laI janAre hevAthI mArganusArI jIvana kahevAya che, athavA sAmAnyathI gRhastha dharma kahevAya che. vizeSathI gRhastha dharma samyakatva ane 12 vratarUpa che. vizeSathI gRhasthadhAma: mArganusArI gRhastha dharmane sevatAM sevatAM saddagurune yoga thAya tathA sarva-kathita vAstavika tava ane mokSamArga sAMbhaLavA-samajavA maLe, ne enA para zraddhA thAya, tyAM vizeSathI gRhasthadharmarUpe samyagdarzana thAya che. emAM pachI vItarAga sarvajJa arihaMta bhagavAnanI pUjA bhakti, saMsAratyAgI ahiMsAdi mahAvratadhArI ane jinAjJA pratibaddha sAdhu mahAtmAnI sevA bhakti tathA sarvajJanI vANInuM zravaNa, tIrthayAtrA, arihaMta-siddha-AcArya-upAdhyAya-sAdhu e pAMca parameSThine namaskAra karavAnA maMtranuM smaraNa, jApa vagere samyagdarzananI karaNa kare che. ane tyArabAda AgaLa vallAsa pragaTa karI hiMsA jUTha vagere pApanA sthUla tyAganI pratijJApUrvaka pAMca aNuvrata grahaNa kare che, ane enI sAthe traNa guNavrata, cAra zikSAvrata, ema 12 vrata, tathA zrAvakapaNAnI bIjI karaNa karate jIva UMce Ave che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanuM sarjana ane saMcAlana 17 emAM vairAgya ane vilAsa vadhatAM sAMsArika sarva saMbaMdhono tyAga karI sUma keTinI ahiMsA, satya vagerenA mahAvate svIkArI muni bane che emAM jJAnAcAra vagere paMcAcAranuM pAlana karI sarva karmane kSaya karI mokSa pAme che. jIvane A badhI AtmAnI unnati karatAM aneka bhava lAge che. nizALanA dharaNenI jema aneka janmamAM pragati karatAM karatAM chevaTe kaMI manuSya bhavamAM unnatinI parAkASThAe pahoMcavAnuM bane che. keI bhavamAM bhUla karI bese te pAcho avanati paNa pAme che, tyAM pAchI unnatinI pharIthI mahenata karavI paDe che. mATe bIjA nIcI keTinA jIva tarapha arUci, dveSa na karatAM temaja jAta mATe kheTI ciMtA, nirAzA na sevatAM, eka mAtra dharmasAdhanA, yogasAdhanA, ne cogyatA-sAdhanAmAM lakSa rAkhI mana-vacana-kAyAthI puruSArtha kare. have bIjA prakaraNamAM tattva ane mokSamArgane kaMIka vistArathI vicAra karIzuM. 1. jagatanuM sarjana ane saMcAlana zI rIte cAle che? 2. jagatamAM paheluM zuM banyuM, jIva ke jaDa? 5. jhADanI utpatti dvArA jIvana sAbitI kare. 4. jIvanane ItihAsa varNave. pa. zuddha dharma kA ane zAthI? 6. dharma e vRkSa kevI rIte? dharma e mokSamArga zAthI? Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 jIvanamAM dharmAMnI jarUra jIvanamAM jeTalI sukhanI jarUra che * che. sukha dhama thI sukha, tenA karatAM kaMIguNI jarUra dharmanI che kemake sukha dharma thI ja maLe dharmAMta duHkha' pApAt ' pApathI duHkha-A sanAtana dhama paralAkane te sArA eTalu ja nahi, paNa te jIvAtA jIvanamAM paNa sukha te A rIte satya che. kare ja che A lekamAM Ape che. dhamathI pratyakSa sukha- sukha aMtaranA anubhavanI vastu che, bAhya padArthomAM sukha nathI. bAhya sukhadAyaka cIjavastuenA DhagalA hoya, paNa citta jo koI ciMtAthI saLagatu hAya teA tenAthI sukhane anubhava nathI thatA TUMkI buddhivALA mAne che ke sukha dhanamA che, sukha khAna-pAnamAM che, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " jIvanamAM dharmanI jarUra 19 sukha mAnapAna ane sattA sAhyabImAM che; paNa jagatamAM jevAthI dekhAya che ke keTalAkanI pAse dhana-saMpatti ochA hovA chatAM teo saMteSathI vadhAre sukhI che, ane jemanI pAse te aDhaLaka ke pUratA che temanA jIvanamAM ciMtA-saMtApathI jarAya sukha-zAMti jovA nathI maLatA. sukha dhana-saMpattino guNa hoya te te jeTalA dhana- saMpatti vadhu, teTale vadhu sukhane anubhava thAya. ema sukha je khAna-pAnane guNa heya te jeTalA khAna-pAna vadhu thAya teTaluM vadhu sukha lAgavuM joIe. paNa anubhava jude thAya che. eka be lADu khAtAM sukha thAya che, paNa vadhu khavAI jAya te uTI jevuM thAya che, jIvane a-sukha duHkha lAge che. eka patnI karIne je sukha lAge che te sukha be traNa patnI karavAthI sukha vadhavAne badale ulaTuM ghaTI jAya che! te zuM A dhana-parivAra-mevAmiThAI vagerene sukha kahevAya ? bIjI rIte vicArIe. eka ja vastu ekavAra sukharUpa lAge che ane e ja vastu pharIvAra duHkharUpa lAge che. te zuM keI paNa cIja vastumAM cokkasapaNe duHkha ja che ke sukha ja che ema kahevAya kharuM? nA. na ja kahevAya. sukha e bAhyAvastune dharma nathI, e te AtmAnI cIja che. paraMtu e tyAre ja anubhavAya che ke jyAre haiye kaI ciMtA na haya, manamAM koI bhaya na haya, aMtaramAM na keI saMtApa haya, na koI api heya. mana-haiyuM-aMtara Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya " nizcita, nirbhaya, zAMta ane AtmAmAM masta hoya te ja sukhane-sAcA sukhane anubhava thAya. dhama AvuM sukha Ape che, dhama evI nirAMtanI sthiti UbhI karI Ape che ke jethI jema vanavagaDAmAM kakaDIne bhUkha lAgI hoya ane mAtra suke roTale ja khAvA maLe teya e khAvAmAM mahAAnaMda Ape che, tevI rIte dharmAtmAne dharma samajathI dunyavI sAmAnya saMjogomAM paNa mahAna AnaMda rahe che, jemake sAdhu-maharSine. uparAMta dharma evA puNyanA ceka Ape che ke e jIvane parabhavamAM sArI deva-manuSyAdi gati, sAruM phaLa, Are gya, Rddhi-samRddhi, deva-guru Adi dharma-sAmagrI ane sadabuddhi Ape che. A leka ane paralekamAM sukha joItuM hoya te dhama ArAdhavAnI khAsa jarUra che. kahyuM che ke : vyasana zatagatAnAM kalezogAturA, maraNabhayahatAnAM duHkhazekAditAnAma; jagati bahuvidhAnA vyAkulAnA janAnA zaraNamazaraNanA nimeke hi dharma bhAvArtha seMkaDe saMkaTa prApta thayelAne, kaleza ane rogathI pIDAtAnemaraNanA bhayathI vihvaLa banelAne; duHkhazekathI dukhitane, aneka prakAre AkuLa-vyAkuLa lekane ane nirAdhArane, jagatamAM haMmezA dharma ja eka mAtra zaraNabhUta che. AvA samaye game tevA mANasane paNa he bhagavAna' pharI Ave che e sUcave che ke bhagavAna ne dharma eja aMte zaraNabhUta che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharmanI ja jarUra jIvanamAM dhama'nI jarUra eTalA mATe paNa che ke jIva peAtAnA pratye khIjAnA taraphathI pApavartAva nahi paNa dharmavartAva ja icche che, dA. ta. nAstika jevA paNa icche che ke 8 koi mArI hiMsA na kare, mArA tarapha dayA-sneha--udAratAthI varte, mArI AgaLa juTha na mele, mArI vastunI cArI na kare, mArI patnI taraph kharAma najarathI na juve....' vagere, te emAM zuM Ic` ? khIjAe taraphathI peAtAne hiMsAdi pApa nahiM, paNa ahiMsAdi dharma, te pachI bIjAe paNa evuM ja icchatA hoya che. AthI vartAva pApanA nahiM, paNa dharmAMnA ja jarUrI che, e siddha thAya che, eTale jIvanamAM dharma' jarUrI che. **** prazno cha 1. sukha bAhya padArthomAM kema nahi 2. dhathI sukha kevI rIte? 3. jagata sAthenA ApaNA sabadhathI dharma kevI rIte sAbita thAya 4. dharmanuM ja zaraNa zA mATe levu? g 21 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 dha parIkSA dhama vAstavika kA hAi zake ! AvA eka prazna UThe che. Ane javAma e che ke je dhama seAtAnI jema kaSa, cheda ane tApanI parIkSAmAM pAsa thAya te ja kharA dhama che AvA ja dhama AdaraNIya che. A aMge vigate vicArIe. 6 pahelI parIkSA :- kaSa ' eTale kaseATI parIkSAmAM pAsa dhama e che ke je dhama mAM cAgya vidhiniSedha kahyA hoya. arthAt karavA yogya sArI pravRttinuM grAmya vidhAna karyu hAya ane tajavA vaigya kharAbane niSedha karyo hAya. (niSedha eTale amukathI nivRtta thavAnuM kahyu. hAya. Ama kakSa parIkSAmAM pAsa e che ke jemAM sainya rIte amukane Adara karavAnuM ane amukanA tyAga karavAne pharamAvyu` hAya dA. ta. * Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama parIkSA 23 "kSamA, saMteSa, jJAna, dhyAna, tapa vagere karavA' ana- hiMsA juTha vagere cheDavA... AmAM jJAnAdinuM vidhAna che ane hiMsAdina niSedha che. bIjI parIkSA - vidhi-niSedhane anurUpa arthAta puSTa karanAra AcAra-anuSThAna je dharmamAM pharamAvyA hoya te dharma cheda'- parIkSAmAM pAsa kahevAya. dA. ta. pahelAM niSedha te karyo ke koI jIvanI hiMsA na karavI." pachI anuSThAna tarIke kahyuM ke pazune mArIne yajJa kara." te A kaMI niSedhane anurUpa na thayuM. ulaTuM, hiMsAnA niSedhano bhaMga karanAruM thayuM! jena dharmamAM AvuM nathI; kemake jaina dharmamAM gRhastha ke sAdhu mATe je AcAra-anuSThAna batAvyA che, e vidhi ane niSedhanI sAthe saMgata che, piSaka che. kemake emAM jIvarakSAnI caNA (yatanA)ne mukhya rAkhIne AcAra-anuSThAna batAvyA che. sAdhu mATe kahyuM "samiti gupti pALe. arthAt jIvarakSA thAya vratanI yatanA thAya e rIte cAle, bele bese, UThe, bhikSA le." vagere. gRhastha zrAvakane paNa sAmAyika, kata, niyama. devaguru-bhakti vagere anuSThAne evAM batAvyAM che ke je vidhi-niSedhathI saheja paNa viruddha te jatAM nathI, uparAMta vidhi-niSedhane anurUpa che. trIjI parIkSAH pUrva bene anurUpa ta-siddhAMta - dharmanI tApa-parIkSA e che ke vidhi-niSedha ane Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya AcAra-agThAna saMgata banI zake evA tattva ane siddhAnta mAnya hovA joIe. dA. ta. tattva mAnyuM ke eka, zuddha, buddha, (AtmA) e ja tatva che. have je ema ja heya te vidhi-niSedha kema ghaTe? niSedha e che ke : kaI paNa jIvane mAre nahi." je AtmA eka ja hoya, bIje kaI AtmA ja hoya nahi; te pachI hiMsA konI? keNa kone mAre? evI ja rIte bI 8 keIe tatva mAnavuM ke "AtmA kSaNika che' arthAta kSaNamAM nAza pAme che. bIjI kSaNe bIje ne AtmA pedA thaI e paNa kSaNamAM nAza pAme che." have vicAre, ke Atmatatva je AvuM kSaNika hoya te niSiddha hiMsAnA anAcaraNanuM phaLa ane vihita tapa-dhyAnanAM AcaraNanuM phaLa kone maLe? kemake hiMsA ke tapa-dhyAna karanAra AtmA te kSaNamAM nAza pAme. eTale kSaNikatva tattva evuM mAnyuM ke jemAM mULa vidhi-niSedha saMgata thatA nathI ema, jIva je ekAMte nitya ja che arthAta enAmAM kaI paNa pheraphAra thAya ja nahi e siddhAnta heya te pachI phaLa-bhegane mATe jarUrI parivartanane avakAza ja kayAM raheze? je e nahi te vidhi-niSedha kene lAgu thAya? nitya jIvane nahi. mATe A tatva--siddhAMtanI mAnyatAmAM vidhi-niSedha ane AcAra-anuSThAna saMgata na banyA. jainadharma kahe che: "AtmA anaMtA che, vaLI e nityAnitya che, tethI vidhi-niSedha ane AcAra tatva-siddhAMtanI sAthe saMgata banI zake che. AtmA anaMta Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma parIkSA che tethI ekane bIjAnI hiMsAne prasaMga haI zake che. tema nityanitya che, eTale jIva dravya tarIke nitya, ane avasthA (paryAya) tarIke anitya che, eTale ke avasthA badalAya che, tethI phaLa bhegavavA mATe bIjI avasthA AvI zake che. -Ama jaina dharma traNe-kA-cheda ane tApanI parIkSAmAM pAsa thavAthI so TacanA sonA je zuddha che. A uparathI dharmanuM svarUpa zuM hoI zake te samajAze. 7 prakane 5 . 1. jagatanA bajAramAM dharma kevI rIte tapAsaze? 2. dharmanI kaSa-cheda-tApa parIkSA vaNa. 3. siddhAMtanuM AcAra karatAM mahattava kema? Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 jainadhama e vizvadhama che. zuM jainadhamane vizvaSama kahI zakAya? hA kahI zakAya. kemake (1) jainadhama'mAM vizvanuM yathAsthita svarUpa raju thayu che. (ra) samasta vizvane grAhya evA savavyApI niyame temAM pharamAvyA che. (3) emAM dhama praNetA tarIke ane ArAdhya iSTadeva tarIke kAi eka sthApita vyakti nathI; paraMtu ArAdhya ane praNetA tarIke je cAsa guNe ane vizeSatA joie te vItarAgatA, sajJatA, satyavAditA mAdi vizeSa guNAvALAne ja iSTadeva ane praNetA mAnavAmAM AvyA che. (4) emAM vizvanA prAthamika prAraMbhika cAgyatAvALA jIvathI mAMDIne Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainadhama e vizvadharma che? 27 kramazaH sarvocca kakSA sudhI pahoMcelA jIvenuM hita thAya evI ane pAlanamAM utArI zake evI vividha kakSAvALI sAdhanA batAvI che. (5) emAM samasta vizvanAM yuktisiddha ane sadbhUta arthAt kharekhara vidyamAna tattvA para prakAza pADavAmAM AvyA che. (6) jainadhama mAM vizvanI duHkhada samasyAnA ukela lAvI zakAya evA anekAMtavAdAdvi siddhAMta ane ahiMsAaparigrahArdirUpa AcAra-maryAdA jovA maLe che, AthI jaina dha ne vizvahitakArI vizvadharma jarUrI kahI zakAya. - gAMdhIjInA putra devIdAse eka samaye laMDanamAM sama nATayakAra ane citaka jyA khaoNMDa caiAne puchyuM:- " jo paleAka jevI vastu hoya te tame A janma pachI kayAM janma thAya te icche che ?" barnArDa zaoNe kahyuM : "te huM jaina thavA mAguM chuM." devIdAse pharI pUchyuM: " are paleAka mAnanAra amAre . tyAM 30 karoDa hinduA che ene mUkI tame kema nAnI jaina kAmamAM janma levA mAge che?'* barnADaze|e kahyuM : " jainadhama mAM Izvara-paramAtmA banavAnA ijArA-paravAne (Sole Agency) keIpaNu eka vyaktine nathI apAyA. paraMtu viziSTa cAgyatAvALA koIpaNa manuSya AtmAnI unnatI-kuvIkaraNa karIne paramAtmA banI zake che. te emAM ja naMbara na lagAvu ? temaja e mATe jaina dhamamAM AcarI zakAya evA vyavasthita kramika Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya sAdhanA-mAga batAbyA che, je vaijJAnika paNa che. eva vyavasthita-sakriya kramika ane vaijJAnika sAdhanAMmAga bIje nathI." 28 ' dhamanA mukhya be vibhAga che. eka vibhAga pAlana karavAnA AcAra-vicAranA, ane bIjo vibhAga che, jANavAnA ane mAnavAnA tattvAnA. bIjA zabdAmAM kahIe teA dhame e batAvavu' joie ke A vizva zuM che? vizvavyavasthA kevI rIte cAle che? emAM jIva sAthe kyAM tattvA joDAyA che? ane AcAra-vicAra kayA kayA che ke je mekSa tarapha prayANa zarU karAve ane e prayANane akhaMDa rAkhe ? saphaLa anAve? cha nA cha 1. 'vizvama'mAM 'vizva' padane judI judI vibhakti lagADI tenAM atha karI. 2. AjanI vizva samasyAo kema upale le? 3. barnADa zAe bIjA janmamAM jaina thavAnuM kema pasada Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ny 5 vizva zuM che? vizva zuM che? vizvacetana ane jaDa dravyenA samUha che. jaDa dravyeAmAM,(1) pud gala (Matter), (2) dharmAstikAya ( Medium of motion), (3) adharmAstikAya (Medium of rest, (4) AkAza (Space), ane (5) kALa (Time), e pAMca dravya gaNAya che. A pAMca dravyenI vigate vicAraNA pachInA prakaraNamAM karazu. praSna zuM A dravyA sivAya vidyuta zakti vagere vastu nathI ? u- che; paNa e judI vastuo nathI. vidyuta zakti paNa pudUgala drabyAne eka guNadharma che, zakti-guNu-avasthA vagerene kAi AdhAra joie. dA. ta. prakAza-zaktinA AdhAra dIvA, ratna vagere che, ne e prakAza-zakti dravyamaya che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jaina dharmanA paricaya eTale dravya sivAya zakti nAmanI koI svataMtra vastu nathI, pra- te caitanyane paNa jaDa zarIranI ja eka zakti na manAya ? kAraNu caitanya jaDathI juduM te dekhAtuM nathI, A dRSTie vizva mAtra jaDadravyamaya ja rahyuM, te cetanaAtmA svataMtra dravya kai rIte manAya ? u- rota e cetana dravyanI ja khAsa zakti che, ne cetana dravya svataMtra dravya ja che, prazna- tA zarIranI jema cetana dravya kema dekhAtu nathI ? u- cetana dravyamAM vadhu', spa vagere guNa-dharmAM nahiM hAvAthI AMkha vagere bAhya indriyAthI te dekhAtuM nathI. alabat A cetana dravya zarIramAM praviSTa che, ne zarIra najare dekhAya che eTale cetana-dravyanA khAsa dha caitanya, jJAna, rAga, icchA, sukha, du:kha vagere zarIramAM ja hAvAnA bhAsa thAya che. bAkI e caitanyAdi dhama kharekhara zarIranA dharma nathI, paNa zarIramAM pUrAyelAM cetana dravyanA AtmadravyanA dharmo che. 40- caitanya vagere dharmAM zarIranA nathI ema zA mATe? u eTalA mATe ke zarIra jaDa che, eTale temAM mATI, lAkaDuM', patthara vagere jaDanI jema va, gaMdha, rasa, sparza hAi zake che; paraMtu caitanya, jJAna, sukha-duHkha, vagere dhama nahi. tenAM kAraNeA e che ke Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizva zuM che? 31 1. varNa-gaMdhAdithI vilakSaNa jJAna-sukha-duHkhAdi guNe kuraNa-saMvedanA rUpe anubhavAya che, tethI e jaDa-zarIranA guNa na hoya. 2. marelAnA zarIramAM (mRtadehamAM) e dhamAM bilakula jaNAtA nathI. 3. zarIranAM ghaTaka mULa dravya, pANI, mATI vageremAM jJAnAdi saheja paNa nathI. dArUnAM ghaTaka dravya ATe, pANI, gaLa vageremAM azeya madazakti che. ethI A dravya bhegA maLavAthI banela dArUmAM mAdakazakti jaNAya che. 4. ahIM mArI yA anna, pANI vageremAM aMzeya jJAna, sukha-duHkha vagere kayAM che? te e annapANIthI banelA zarIranA e dharma kevI rIte gaNAya? mATe kahevuM paDe ke e zarIramAM je eka adazya cetana dravya che, ene e dharma che. rAkhamAM bhInAza zItaLatA, cIkAza vagere dharma nathI; chatAM bhInI rAkhamAM e dekhAya che te mAnavuM paDe ke emAM paNa bhaLyuM che, ne enA e guNadharma che. ema zarIramAM cetana-AtmA bhaLe che, enA e jJAnAdi guNadharma che. mATe ja zarIramAMthI AtmA nIkaLI gayA pachI e muddala dekhAtA nathI. prazna 8 1. zakti zI cIja che? 2. maitanyajJAna vagere dharmo zarIranA kema nahi? 3. AtmA bhautika padArthothI banela kema na manAya ? Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svataMtra AtmadravyamAM pramANa pra- jagatamAM cetana-Atmadravya jaDa karatAM eka juduM-svataMtra ja dravya hevAnuM koI pramANe che? u- hA, eka nahi paNa aneka pramANamAM che. AgaLa jaNAvyuM tema jJAna, IcchA, sukha-duHkha, rAga-dveSa, kSamA-namratA vagere cetanavaMta dharmo, varNa-gaMdha-rasa-praparza karatAM taddana vilakSaNa che. tethI e jJAnAdinA AdhAra tarIke jaDa karatAM vilakSaNa dravya hevuM joIe. A vilakSaNa dravya e ja svataMtra Atmadravya. ' (2) zarIramAM A svataMtra Atmadravya che tyAM sudhI ja khAdhelA annanA rasa, rUdhira, meda, keza, nakha vagere pariNAma bane che. mRtadehamAM A Atmadravya nathI hotuM, tethI te na te Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 svataMtra AtmadravyamAM pramANa khAI zake che ke na te te jIvaMta dehanI jema pacAvavA vagere bIjI kriyAo karI zake che. (3) ApaNe kahIe chIe ke "ene jIva gaye. have AmAM jIva nathI." A "va" e ja Atmadravya. (4) zarIra vadhe che, ghaTe che. paNa A zarIranA vadhavAghaTavAthI jJAna, IcchA, sukha-duHkha, kSama-namratA vagere kazAnI vadha-ghaTa thavAne niyama nathI. A ja pramANa che ke jJAnAdi zarIranA dharma nathI, paraMtu AtmAnA te dharmo che. - (5) zarIra eka ghara jevuM che. gharamAM raDuM, dIvAnakhAtuM, bAtharUma, osarI vagere hoya che, paNa temAM rahenAre mAlika ke bhADuta pote kaMI ghara nathI. e te gharathI judAM ja che. tema zarIranI pAMca indriye che, paNa te svayaM AtmA nathI. AtmA vinA AMkha joI zakatI nathI, kAna sAMbhaLI zakatA nathI, jIbha kaI rasa cAkhI zakatI nathI. A badhAne kAryarata AtmA rAkhe che. zarIramAMthI AtmA cAlyA gaye te enuM badhuM ja kAma baMdha. mALI gaye eTale bagIce ujajaDa! (6) zarIra e kApaDanI jema bhegya vastu che. meluM thayuM hoya te ene beI zakAya che, ene vadhu ujaLuM paNa karI zakAya che. tela mAlIzathI tene suMvALuM karI zakAya che. papha-pAvaDara vagere prasAdhanathI tene suMdara ane suzobhita karI zakAya che, paNa A badhuM karanAra koNa? zuM zarIra pate? nA, zarIramAM rahele AtmA ja A badhuM kare che. AtmA nIkaLI gayA pachI maDadu zarIra e kazuM karatuM nathI. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya (7) zarIranI racanA eka gharanI jema banelI che. tene ATaluM vyavasthita banAvanAra kANu ? kahe ke pUrvopArjita kama sAthe paralekathI cAlI AvelA AtmA. 34 (8) indriyAmAM jJAna karavAnI svataMtra zakti nathI, kema ke maDaduM thai gayA pachI indriyA enI e paDI ja hAvA chatAM te kazuM' ja karI zakatI nathI. vaLI AMkha, kAna vagere ekabIjAthI taddana judA hAi 'je huM vAjiMtra jou chuM te ja huM zabda sAMbhaLuM chuM.' AvuM Avu' alaga alaga adRzya rUpa ane zravya-zabdanA jonAra ane sAMbhaLanAranuM ekIkaraNa AMkha na karI zake ke nAka na karI zake. te e jJAna ane ekIkaraNa vagere karanAra kAi nruduM ja svata Mtra dravya hAvu joie. Avu ekIkaraNa karanAra je dravya te ja svataMtra Atmadravya che. zarIra keAI eka cIja nathI. e te hAtha, paga, mAM, mAthuM, chAtI peTa vagerenA samUha che, e kAI eka vyakti nathI ke je badhAnu ekIkaraNa karI zake. mATe eka svataMtra vyakti tarIke Atmadravya mAnavuM paDaze. (9) kei eka indriya nAza pAmyA pachI paNa enA dvArA thayela pUrva anubhaveAnuM smaraNa thAya che. A anubhava pachInA smaraNane karanAra AtmA ja hAi zake; kema ke jene anubhava tene ja smaraNa ' evA niyama che. indriya peAte ja anubhava karanAra hAta tA indriya teA viniSTha che, te have smaraNa kaNe karyuM? (10) navA navA vicAro, lAgaNIo, IcchAe karanAra, vANI khelanAra, indriyAne pravartAvanAra temaja Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 svataMtra AtmadravyamAM pramANa hAtha-paga vagere avayanA halanacalana karavAne prayatna karanAra cAvat mananAM vicAre pheravanAra alaga vyakti AtmA ja che. te pite dhAre tyAre cAlu kare ane dhAre tyAre baMdha. Ama A badhAne saMcAlaka alaga AtmA dravya siddha thAya che. (11) "AtmA nathI" e bolavA parathI ja puravAra thAya che ke AtmA che. vastu kyAMya paNa vidyamAna hoya ene ja niSedha thaI zake. jaDane ajIva kahevAya che. have je jIva jevI vastu ja na hoya te ajIva zuM che? jagatamAM brAhmaNa che, jena che, tethI ja abrAhmaNa, ajena vagere kahI zakAya. (12) zarIrane deha, kAyA, kalevara paNa kahe che. A badhA tenAM paryAya zabda-samAnArthaka bIjA zabda che. te ja pramANe jIvanA paryAya zabda AtmA, cetana vagere che. judA judA paryAya-zabda, judI judI vastunA ja hoya. (13) keIne pUrvabhavanuM smaraNa thAya che ane e badhuM smaraNa tene potAnA anubhava jevuM ja lAge che. A te ja banI zake ke je AtmA zarIrathI jude heyasvataMtra heya, ane te ja pUrvajanmamAMthI A janmamAM AvyA heya. nahitara pUrvanA zarIra dvArA thayelA anubhava pUrva zarIranAza sAthe naSTa thayA, te A zarIramAM yAda zI rIte Ave? evuM te kaMI bane ke anubhava kaI kare ane tenuM smaraNa-anubhUta smaraNa bIje kare ? pitAe paradezamAM anubhaveluM putra yAda karI zakatA nathI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dhamanA paricaya (14) priya paNa ArAma dhAMdhA mATe jate karAya che. ane priya paNa eka dhaMdhA mUkI paisA mATe khIne dhaMdhA karAya che. e priya paNa paisA vadhu priya putra-parivAra mATe kharcI nakhAya che . ane e ja priya putra-parivArane paNa evA avasare maLatA gharamAM cheDIne jhaTapaTa peAtAnu zarIra bahAra kADhI levAya che. matalaba ke pote bahAra nIkaLI jAya che. 36 Ama kema ? kaheA, vadhu priya khAtara enAthI echuM priya jatuM karAya che mATe putra-parivAra priya che paNa peAtAnu zarIra vadhu priya che tethI zarIrane ahIM bacAvI levA zarIra karatAM ochA priya putrAdine jatA karAya che. have prazna thAya ke avasare apamAnAdi kAraNe keI ApaghAta karI zarIra jatuM kare che te kaI priya vastu mATe ? ene javAba e che ke ApaghAta karI zarIra jatuM karanAra peAtAnA vadhu priya AtmAne apamAnAdi dananA meTA duHkhathI bacAvI levA e vicAre che ke " maryA pachI mAre A dekhavuM nahi ne dAjhavu' nahi.' A 'mAre " kANu ? kahevuM ja paDe. mAre ' eTale AtmAe. ' C A jue che ane sukha-duHkha anubhave che e kANu ? AtmA. vahAlA evA peAtAnA jIvane A zarIrathI jovAtA duHkhamAMthI mukta karavA A zarIrane tyAga arthAt ApaghAta kare che. e AtmA ja vadhu priya haivAnuM sUcave che. (15) jamanAro vadhu pIrasava mAMgatAne kahe che, 'rahevA do nAkhavuM, have huM vadhu khAuM te mAruM zarIra bagaDe e 'mAru" kahenAro AtmA sAbita thAya che, jo Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svataMtra AtmadravyamAM pramANa zarIra ja kahenAruM heta te ema kaheta ke huM vadhu... khAu" < evu te huM bagaDuM.' ema DokaTarane ya kahevAya che ke * Do. juene rAtanA mAruM zarIra bagaDayuM che.' paNa ema nahi ke 'rAtanA huM bagaDayA chuM.' Ama AtmA jIva zreSTha prema pAtra rUpe ane jaDathI taddana judA, eka svataMtra dravya tarIke siddha thAya che. 37 prazno cha 1. kheArAmAMthI banatAM leAhI mAMsa vagere parathI AtmA zI rIte sAbita thAya? 2. zarIra eka ghara kevI rIte? 3. indriya parathI AtmA puravAra karI. 4. ati priyanA gaNita para AtmA kema siddha thAya? Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UM AtmAnA vasthAna (1) jagatamAM AvAM svataMtra AtmadrabyA anata che, tethI ja A Atmadravyo ane jaDadrabyAnA parasparanA sahakArathI A vizvanI ghaTamALa cAle che. jIva, jaDa anna khAya che te zarIra pedA thAya che, Take che ane vadhe che. zarIrane avayava tathA indriyA che, te jIva enA dvArA gamanAgamana kare che, jIe che, jJAna le che. Ama AtmAnu' svataMtra astitva che e SasthAnamAM pahelu sthAna. (ra) A AtmadrabyA koIe anAvyA nathI paNa anAdi kALathI ja che. te mare te paNa che ja. e anAdi anaMta che, sanAtana nitya che, e bIjuM sthAna. e AtmAe eka zarIramAMthI bIjA zarIramAM, eka gatimAMthI bIjI gatimAM, ne eka karmonA udaya parathI bIjA karmInA udaya para nirAdhAra ane Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAnA peMTasthAna parAdhIna paNe bhramaNu-sa'saraNa kare che, e saMsaraNunuM ja nAma saMsAra.' anAdithI jIva saMsaraNa kare che, mATe nitya che, e bIju sthAna. 6 39 (3) AtmA vividha vRtti-pravRttithI kama' (puNya-pApag) upArjana kare che. AtmAe vRtti ke pravRtti karI eTale ene kama cAMTe ja che, mATe AtmA karmanA kartA che, e 3 jI sthAna. (4) AtmA kanA bhAktA che. jema nekarI karanArane ja pagAra maLe che, tema je kamanA karyAM che ene ja peAtAnA upAjelA karmanA phaLa bhAgavavA paDe che, bIjAne nahi. ema vadhu paDatu khAi nAkhanArane peTanuM darada bhogavavuM ja paDe che. ema pote karelA kama peAtAne avazya bhAgavavA paDe che. e kanru pariNAma vividha zarIranuM nirmAMNu, majJAnadazA, roga, jaza, apajaza vagere Ave che. A 4 thuM sthAna. (5) anAdithI kathI badhAtA rahelA AtmAnA mekSa paNa thaI zake che. mULathI jamInamAM suvarNa bhegI bhaLelI mATIthI suvarNa taddana mukta thatu dekhAya che. kama ane dehArdikanA AtyaMtika viyeAga thatAM AtmAnA meAkSa thaye kahevAya. A 5 muM sthAna. (6) A meAkSanA upAya paNa che. je paNa che. je kAraNe e ka`sa ceAga, enAthI viparIta kAraNeAe karyuM viyeAga thAya e sahaja che. rAga, dveSa, ajJAna vagere kama baMdhanA kAraNeAne rAkI enAthI viparIta kAraNe vairAgya, tyAga, upazama, sabhyajJAnAdi sevAya te sakamanA kSaya thaI a Mte jarUra mekSa thAya. A 6 huM' sthAna. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 AtmA che, AtmA nitya che, AtmA karmanA kartA che, ndom jaina dharmanA paricaya AtmA karmanA phaLanA bhAktA che, AtmAne mApha che, A mekSanA upAya che, AtmA saMbadhI A cha muddAne SasthAna kahevAya che, Ane svIkAre te Astika kahevAya, ene na mAne tene nAstika kahevAya. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha dravya : paMcAstikAca : vizva saMcAlana vizva e che ane jaDa dravyone samUha che te ApaNe AgaLa jANe gayA. te prasaMge - (1) jIvakalcanI theDIka vAta karI hatI. ahIM chavadravya viSe thoDuMka vadhu vicArIe. (2) je jaDadravyamAM varNa, gaMdha, rasa, sparza che ene pugala dravya kahevAya che. AmAMne eka vibhAga karmanA pudgalene che. jIva sAthe kaSAya (rAgadveSAdi) tathA yoga (mana-vacanakAyAnI pravRtti) nI cikAzane lIdhe, teliyA kapaDAM para dhULa caeNTe tema, karma caMTe che, ane e jIva para zarIra idri vagere judA judA bhAve saje che. jIvane kaSAya thavAnuM kAraNa paNa jIvanA pUrva karmane udaya che, vipAka che. e karma Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4ra jaina dharmane paricaya paNu jIve kaSAyathI ja bhegAM karelAM hoya che. e kaSAyamAM paNuM, kAraNane niyama vicAratAM pUrva pUrvanA karma ane kaSAya javAbadAra bane che. Ama karmathI kaSAya ane kaSAyathI karma.... evuM anAdi caka [Cycle] cAlyuM AvyuM che. kAraNa vinA kArya bane ja nahi. anaMtakALa pUrve paNa zuM hatuM? e vicArIe te jIvane zuM kaI pUrva karmanA vipAka vinA ja ekAeka kaSAya thaI gayA? athavA zuM kaSAya vinA ekAeka karma seMTI gayA? nA, evuM banI zake ja nahi. kaSAya thayA te pUrvanA karma hatA ja, ane pUrve karma caTaTyA te e cuMTADanAra kaSAya paNa hatA ja. bemAMthI keInI paNa utpati kAraNa vinA nahatI thaI eTale ja baMnenI dhArA anAdikALathI cAlI Ave che, ane enuM nAma ja saMsAra, saMsaraNa. jIva A karma-kaSAyamAM saMsaraNa-paribhramaNa kare che. saMsAra anAdithI cAlyA Ave che. A vastu pitA- putra, vRkSabIja, maraghI-IDuM vagere dRSTAMtathI samajI zakAya che. pitA paNa koIne putra che. e paNa enI pahelAnA kaI pitAne putra che. maraghI paNa keI IDAmAMthI thaI. e IDuM paNa koI maraghImAMthI thaeluM. Ama eka sarakhI dhArA anAdikALathI cAlI Ave che. "vAMdarAmAMthI mANasa banyuM" A DArvinanI vAta tarkazunya hevAthI hAsyAspada che. javane ceTelA karma-pudgala kaSAyamAM prere che, ane karma ne kaSAyavaza Ave ja sajelA che. parasparanA sahayogathI navAM navAM zarIra, Indriye vagere bane che. e banAvavA karma Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 cha dravya : paMcAstikAya : vizva saMcAlana 43 sivAya bIjA pudgala paNa kAma lAge che. e pudgala zuM che ane e prakriyA kevI rIte thAya che, ene vicAra AgaLa karIzuM. paraMtu mukhya kAryavAhI jIva ane jaDa pudgalathI thAya che, e samajI rAkhavuM. jIva ane pudgalamAM navI navI avasthAo-pheraphAro thayA kare, enuM ja nAma largi 22144-Working of the world. (3) AkAzadravya - jIva ane pudagalane rahevA jagyA joIe; te ApanAra AkAzadravya che. tamane thaze ke A AkAza vaLI zuM ? AkAza te zUnya che. jagyA ApavAnuM kArya zUnyathI kevI rIte bane? ene mATe te ke dravya joIe. dravya te kahevAya ke je kaMI ne kaMI kArya kare, ane jenAmAM guNa paryAye rahe. (paryAya = avasthA.) jarUrI paNa moTuM kabATa lAvavAnI ghaNI IcchA che paNa nathI lAvyA. kema? gharamAM mUkavAnI jagyA nathI, arthAta avakAza ApanAra kSetra tyAM a95 che. AkAza avakAza-dAnanuM kArya kare che, ane emAM ekatva saMkhyA, mahAparimANa vagere guNe che, tathA ghaTAkAza, mahAkAza vagere enA paryA che. AkAza guNa-paryAyane dhAraNa kare che mATe AkAza e dravya che. - AkAza keTaluM moTuM? tenuM kaI mApa nathI. tene keI cheDe nathI. cheDe hoya te prazna thAya ke cheDe pUro thayA pachI AgaLa zuM? paNa tene cheDe nathI. AkAza aMtarahita anaMta che. AvA AkAzamAM jIva ane pudgala sarvatra Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 jaina dharma paricaya gamanAgamana karI zakatA hatA te Aje je vyavasthita vizva dekhAya che e dekhAtuM nahi. badhuM veravikhera, kyAMnuM kayAMya jaI paDyuM hota! paNa evuM nathI. AkAzanA amuka bhAgamAM ja jIva ane jaDa pudagalAnuM gamanAgamana thAya che. AkAzanA jeTalA bhAgamAM e bane che, eTalA bhAgane leka (lakAkAza) kahevAya che. bAkInA khAlI bhAgane aleka (alakAkAza) kahevAya che. A alakAkAzamAM chava ke pudgala nathI. (4) dharmAstikAya - jIva ane pudgalanuM gamanAgamana kAkAzamAM ja thAya, enuM niyAmaka emAM sahAyaka dhamastikAya dravya che, arthAt jema taLAvanAM jeTalA bhAgamAM pANI che teTalA ja bhAgamAM mAchalI harI-pharI zake che, mATe pANI mAchalInI gatimAM sahAyaka kahevAya che. pANI kAMI mAchalIne dhakko mArI gati nathI karAvatuM, paraMtu mAchalIne svecchAe cAlavuM hoya tyAre paNa emAM sahAyaka bane che, tethI ja kinArA para pANI nahi eTale mAchalI IcchA chatAM tyAM cAlI zake nahi. tevI ja rIte dharmAstikAya jIva ane pudagalanI gatimAM sahAyaka che. e dharmAstikAya kAkAzamAM ja vyApta che, tethI jIva ane pudgala enI sahAyathI mAtra lekamAM ja gati karI zake che. bahAra e nahi tethI tyAM gati karI zake nahi. "mekSasAdhaka AcaraNa"-- arthamAM vaparAtA "dharma" zabdathI A dharma zabda jude ja che, e khAsa dhyAna rAkhavuM. (5) adharmAstikAya - UbhA rahevAnuM zIkhatA nAnA bALakane UbhA rahevA mATe koInA TekAnI jarUra paDe che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha dravya : paMcAstikAya : vizvasa cAlana 45 bimAra mANasane paNa UbhA rahevA mATe kAInA hAthanA TekA joie che. tema jIva ane pudgalane UbhA rahI zakavAmAM, sthira thai zakavAmAM te sahAyaka dravya che. dharmAstikAyathI A viparIta svabhAvavALA hovAthI Ane adharmAstikAya ' saMjJA 6 ApI che. A dravya paNa leAkamAM ja vyApta che. tethI bahu bahu te jIva-pugala lokanA cheDA sudhI jai tyAM cheDe sthira rahe che. mATe ja ahIM karma mukta thayelA jIva UMce jaine leAkanA a Mte ja sthiti kare che, sthira thAya che. (6) kALadravya :- A pAMca dravyeA uparAMta jIva ane pudgalamAM navuM-junuM, bahu junu, hAlanuM, pUttu, bahu pU nu,.... evA bhAvA karanAra kALa nAmanu dravya che. cIja enI e che, paNa humaNAM navI kahevAya che, ane kalAka pachI bIjI cIja utpanna thai enI apekSAe pUrvanI e cIja junI kahevAya che. athavA ghaDiyALa dvArA jene mApavAmAM Ave che te ja kALa che. mATe ja A navAtuM junu karanAra kALadravyamAM sekanDa, miniTa, kalAka, dina va.... vagere, athavA samaya, kSaNa, ghaDI, paLa, divasa.... vagerenA hisAba hAya che. Ama, 1. jIva, 2. puddagala, 3. AkAza; 4. dharmAstikAya, pa. adharmAstikAya ane 6. kALa-cha dravye che. A cha drabyAnA samUha enu' nAma ja vizva. A jIva, pugala vagere chae dravye mULarUpe kAyama rahe che. paraMtu ekabIjAnA sahakArathI emAM navI navI rItabhAta thAya, ne junI junI naSTa thAya, e enA paryAyanA utpatti-vinAza Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya gaNAya. arthAta mukhya jIva ane karmanA hisAbe athavA te svabhAvathI eTale ke kudaratI rIte navI navI utpatti ane vinAza thAya che. mULa cha dravya avinAzI che. emAM avasthAe badalAyA kare che. arthAta utpAdu vyaya ane dhrauvyanI mahAsattAne anubhavatA dravyomAM avasthA-paryAyanuM parivartana je thayA kare che, e ja vizvanuM saMcAlana che. pra- ahIM cha dravyomAM pUrve dharmAstikAya kahyo, emAM astikAya eTale zuM? ane astikAya koNa keNa che? u - ati eTale aMza-pradeza.(avayava). kAya eTale samUha. je dravya aneka pradezanA samUhamaya hoya tenuM nAma astikAya. dA. ta. dharma nAmanuM dravya lekavyApI eka dravya hovA chatAM te samasta nahi, paraMtu pitAnA amuka amuka aMzathI tyAM rahelA jIva ke pudgalane gatimAM sahAya kare che, ethI emAM aMza sAbita thAya che. astikAya pAMca che. jIvAstikAya, pudgalAritakAya, AkAzAstikAya, dharmAstikAya ane adharmAstikAya. pudgala dravyamAM aMze chuTA paDI paNa zake, ane bAkInAmAM aMze chUTA na paDI zake. paraMtu jemAM aMza-pradeza hoI zake tenuM nAma astikAya. kALa jyAre juo tyAre mAtra vartamAna eka samayarUpa ja maLe, samUha na maLe, tethI kALa e astikAya nathI. vaLI eka apekSAe kALa e jIvAdi dravyane ja paryAya che, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha dravya : 5'cAstikAya : vizvasa cAlana tethI svata Mtra dravyarUpa nathI manAtA; eTale pAMca astikAya drabyAnA samRddha e ja vizva, prazno 1. cha dravya samajAve. 2. AkAza e dravya kema ? 3. jala-mAchalI parathI karyu. phrenca sAbita thAya ? 4. kALa zuM kare che? 5. astikAya eTale zuM? 6. 'astikAya" kAyA ane te darekanuM svarUpa zuM che 7. vizva zuM che? enuM sacAlana zuM che ? 8. kamukta anelA jIva leAkAte jai Dere che. tenuM zuM kAraNa ? 9. sasAra anAdi kema? tenA aMta zAthI? 10. AkAza te kazuM nathI ne chatAMya e dravya zAthI? 47 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 jagatkartA kANa ! izvara nahi. vizvanuM sarjana saMcAlana kAI Izvara ke izvarIya zakti nathI karatI. enuM saMcAlana te jIva ane kama kare che. puruSArtha jIvane hAya che ane TUMkA hAya che kamaneA. Ama jo na mAnIe, ane izvarane jagatkartA mAnIe, te aneka prazna UbhA thAya che. izvarane kartA mAnavA sAme prazno: dA. ta. (1) izvarane kayu' pratyeAjana hAya ke te mATe te A badhI ghaDabhAMga kare ? (ra) e amuka ja jAtanu' sarjana kema kare ? (3) izvarane te| dayALu gaNAvAyA che (jee izvarane jagatkartA mAne che teo dvArA), te dayALu izvara jIvane duHkhadAyI thAya evA padArthAnu sarjana kare kharA ? (4) Izvara kyA zarIrathI A madhu kare ? ane e Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagakartA kANu ? izvara nahi. zAmAMthI banyuM? zI rIte banyuM? vagere vagere.... 6 A praznonA javAba vicAratAM izvara viSe kei vicitra ja citra upase che. (1) jemake, izvara kei prayAjana vinA ja sarjana ke sa'hAra kare te e bhUkha ramata kahevAya. (ra) krIDAthI kare teA bALaka kahevAya. (3) yAthI kare te badhAne sukhI kare, ane badhA mATe sukhanAM ja sAdhana sarje. (4) ema kahe ke izvara teA nyAyAdhIza che, tethI jIvane gunAnI sajA mATe du:khanuM sAdhana sarje che,' te prazna e thAya ke ATaluM badhuM karI zakanAra Izvara te sarvazaktimAna gaNAya, ane ene dayALu te mAnA ja che, te e izvara jIvane gune ja zA mATe karavA de ke jethI tene pachIthI gunAnI sajA karavI paDe? sAme ja koine bIjAnu` khUna karatA polisa paNa gunegAra gaNAya. te zuM gaNIzuM ? sarvazaktimAna izvarane gune tAkAta vinAnA gaNIzuM? ke nirdaya gaNIzuM ? peAlisa peAtAnI joi rahe te e izvarane gunegAra karatA na rekavAnI 49 A uparAMta bIjA paNa prazno thAya che ke (1) Izvara vizvanuM sarjana-sAMcAlana kare che teA kyAM besIne te badhuM kare che? (2) izvaranuM zarIra hAya tA enA zarIranA banAvanAra kANu ? (3) izvarane nirAkAra mAne che, te nirAkAra e sAkAranI racanA kevI rIte kare? sArAMza e, ke izvara jagatanA kartA nathI. 6 jIvAnA jevA kama te pramANe izvara tenuM sana Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jaina dharmane paricaya kare che AthI Izvara jagatkartA che.' ema jo mAnavuM che, te evA mAnavAthI sayu. kAraNa, emAM te karma ja sarjana karanAra TharyAM. moTA parvata, nadIe, vagerene kama banAve che. e badhAM sarjana jIvenA zarIranA jUtha che. te te jIvAnA tevA tevA kanA hisAbe tevAM tevAM zarIra ane che. enuM nAma pata, vRkSa, pRthvI vagere che. e keAI jIvanAM zarIra che mATe ja kapAvA chedAvA chatAM manuSya-zarIranA ghAnI jema pharIvAra purAI-rujhAI jAya che. ane kharAkhara akhaDa zarIra jevAM thaI jAya che. jyAre jIva nIkaLI jatAM evu nathI banatuM. mAnava zarIramAMthI paNa jo jIva nIkaLI jAya che te dhA purAta-rujhAtA nathI. e ja batAve che ke jIva che te ja karmanA sahAre navAM zarIratuM ke zarIranAM anya bhAgeAI sarjana-samArakAma thAya che. jamIna, khAtara, khIja, pANI vagere vidyamAna hovA chatAM tyAM jIve dAkhala thaIne ja khIjamAMthI lIleA aMkura katthAi thaDa, lIlAM pAna, gulAbI phUla, madhuruM vagere rUpe potapeAtAnA zarIra banAve che. phaLa OM praznanA 1. izvara jagatkartA kema nahi ? 2. jagakartA AropI kevI rIte ? 3. vRkSamAM jIva hovAnuM pramANa zuM? 4. jagatanuM sacAlana koNa kare che? Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya-guNu-paryAya vizva cha dravyanu baneluM che te ApaNe AThamA prakaraNamAM jANI gayA, A dravyeAmAM guNa ane pA~yAmAM parivartananuM kAmakAja cAle che, A kAmakAjanuM. cAlavuM te ja vizvanu saMcAlana che. AmAM dravya eTale jenAmAM guNa hoya, aneka prakAranI zakti hAya ane jene aneka paryAya yAne avasthA hAya, tene dravya kahevAya che. jagatamAM drazya jevI vastu hoya teA ja enA AdhAre guNa-paryAya ane zakti rahI zake. guNa ane paryAyamAM pharaka che. * sahabhAvina -sAthe rahe te guNu. kramabhAvina : -kramasara badalAyA kare te 10 " guNA : ' pA~cA : ' paryAya. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya dA. ta. ApaNe kahIe chIe ke sAnu' pILu che, te caLake che, te kaDaNu che. senAnI A pILAya, kaThaNutA e sAnAnA guNa kahevAya. A ja ane che, kaDI bane che, kakaNu bane che, te rUpe te senAnA paryAya kahevAya. caLakATa ane senAmAMthI kaDu A judA judA 52 e ja pramANe AtmAnA paNa guNa-paryAya che, AtmAmAM jJAna che, darzIna che, vIya zakti che, sukha che.... A AtmAnA guNA che. dehamAM rahelA AtmAnA kramika pheraphAra thAya che, te bALakamAMthI kumAra ane che, vaLI kumAramAMthI taruNu, taruNamAMthI yuvAna, yuvAnamAMthI prauDha, prauDhamAMthI vRddha, thAya che. A mALapaNu, kaumAya, tAruNya, yauvana, prauDhatva ane vRddhatva.... badhI avasthAe e pocA che. te kramasara badalAya che. amuka apekSAe guNa te paNa paryAya che. dA. ta. jJAna e guNa che; paraM'tu A jJAna keTalIka bAbatAmAM kramasara thAya che, dA. ta. pahelAM sUryAMyanuM jJAna thAya che, pachI madhyAhnanu, ane chelle sUryAMstatu. Ama hAvAthI tene paryAya paNa kahevAya. eTale ja naya e ja prakAre kahyA, dravyArthika naya ne pAyArthika naya. paNa guNArthika naya judo na kahyo. kramava bAkI jIva dravyamAM guNa e prakAre che, eka svAbhAvika guNu, khIjA Aga tuka guNu. jJAna, darzana, cAritra, zaktivIya vagere jIvanAM svAbhAvika guNa che, jyAre mithyAtva, rAgAdi kaSAya, vagere e AgaMtuka guNNA che. tyAre avasthA tarIke Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya-guNa-paryAya jIvane sa'sArIpaNu', muktapaNu', sa'sArIpaNAmAM manuSyapaNuM', devapaNuM.... vagere, manuSyapaNAmAM bAlyapaNuM, yuvAnapaNu vagere avasthA prApta thAya che; A paryAya che. 53 pudgala dravyamAM guNeA,- rUpa, rasa, gaMdha, sparza, AkRti.... vagere che; ane pAMyA judI judI avasthAe che. dA. ta. senAmAM pILAza, bhArepaNuM, kaThoratAdi e guNNA che, ane lagaDI pazu, pravAhIpaNuM, kaDhIpaNu, vagere pA~yA che. ema dUdhapaNuM, dahIMpaNuM, mAkhaNupaNuM, vagere paryAya che. pRthvI, jala, agni, kASTha, patthara, pavana, dhAtu timira, vIjaLI, prakAza, zabda, chAyA, vagere badhAya pudgalanAM rUpaka che, ku AkAzadravyanA guNu avagAha che. ethI vastune e peAtAnAmAM avagAhe che, vastune pote avakAza-dAna kare che; ane enA pA~cAku bhAkAza, gRhrakAza vagere che. ghaDA paDayA che, te e ghaDAe rAkela AkAzane bhAga ghaTAkAza kahevAya, ghaTA gharamAM phuTI gayA, te te ja ghaTAkAzane have gRhakAza kahIzuM. dharmAstikAya dravyamAM gatisahAyakatA, ekatva vagere guNa che, ane jIvadharmAstikAya, pudgala-dharmAstikAya vagere paryAya che; ema adharmAstikAya dravyamAM sthitisahAyakatA, ekatva vagere guNa che. jIva-adharmAstikAya, puddagalaadharmAstikAya paryAya che. kALa dravyamAM navuM-jInuM karavAnI vanA e guNa che. vamAnakALa, bhUtakALa, sUcayakALa, madhyAhnakALa, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 jaina dharmane paricaya bAlyakALa, taruNakALa vagere paryAya che. anyamane kALa paryAyarUpa ja che. paryAya be jAtanA hoya che : (1) vyaMjana paryAya, (2) artha paryAya. 2jana paryAya - vastu jenAthI vyakta thAya che. dA. ta. ghaDAne vyaMjana paryAya-ghaDe, kuMbha, kalaza, gAgara vagere. ema jIvane vyaMjana paryAya - jIva, AtmA, cetana, prANu vagere. atha-paryAya e padArthanI bhinna bhinna avasthAe che. dA. ta. ghaDA para kuMbhAranI mAlikI vecANa thayA pachI kharIdanAranI mAlikI athavA ghaDAmAM mATalInI apekSAe nAnApaNuM, leTAnI apekSAe meTApaNuM- A badhA ghaDAnA artha-paryAye kahevAya che. bIjI rIte paryAya be jAtanA - (1) svaparyAya, ne (2) para paryAya. (1) svaparyAya - pitAnAmAM vaLagIne rahenArA. (2) paraparyAya :- pitAnAmAM nahi rahenArA. dA. ta. ghaDAmAM mATImayatA che e svaparyAya, sutaramayatA nathI e paraparyAya. ghaDAmAM gRhavAsitA che e svaparyAya, taLavavAsitA nathI e para paryAya. prava- paraparyAya te paranA thayA, paNa ghaDAnA kevI rIte? u0- paraparyAya e paranA te svaparyAya che; jyAre ghaDAnA e para paryAya che. te ghaDAnA paryAya e rIte ke jyAre svaparyAya ghaDA sAthe ekameka-rUpatAthI saMbaMdhita che, Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya-guNa-paryAya tyAre paraNya paNa alaga-rUpatAthI e ja ghaDAnA saMbaMdhI che. ghaDe jema mATImaya kahevAya che, ema e ja ghaDe "suramaya nathI, ke suvarNamaya nathI, tema kahevAya che. mATImaya keNu? te ke ghaDe. suvarNamaya keNa nahi? te ke e ja ghaDe. mAtra ghaDAnI sAthe mATImayatA astitva (anuvRtti) saMbaMdhathI saMbaMdhita che. suvarNamayatA nAstitva (vyAvRtti) saMbaMdhathI saMbaMdhita che. oramAna putra kene? sAvakI mAne. kharekhara te ene putra nathI. chatAM oramAyA saMbaMdhathI ene ja kahevAya che. ema paraparyAya ghaDAne ja kahevAya. A svaparyAya cAra rIte hoI zake, (1) dravyaparyAya, (2) kSetraparyAya, (3) kAlaparyAya ane (4) bhAvaparyAya. - (1) dravya paryAya eTale vastunA mukhyadala (upAdAna)nI apekSAe paryAya. (2-3) vastune rahevAnA kSetra ane kAlanI apekSAe kSetraparyAya, kAlaparyAya. (4) vastunA guNadharma e bhAvaparyAya. ( dA. ta. kapaDAmAM sutara e dravyaparyAya. kapaDuM kabATamAM raheluM e kSetraparyAya; navuM ya amuka mAsanuM e kAlaparyAya. sapheda cIkaNuM, kiMmatI keTarUpe, amuka vyaktinI mAlikInuM, ....vagere vagere e bhAvaparyAya. A dravyAdi paNa be rIte (1) svadravya, svakSetra, svakAla svabhAva paryAya; ane (2) paradravya, parakSetra, parakAla, parabhAva paryAya. dA. ta. upara kahyA te vastrane sutarAupaNuM, kabATamAM Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya rahelApaNuM, vagere e svadravyAdi paryAya che; ane e ja vajranA rezamIpaNuM, zarIra para rahelApaNuM, lAlAza, pheArApaNuM-sastApaNuM, khamIsapazu, amukanI mAlikI, vagere enA paradravyAdi paryAya che. par AthI eka vAta spaSTa thAya che ke avasthA ekalI nathI rahetI, paNa kAi AdhAra dravyane laine rahe che, dravya che te emAM avasthAe Ave che ne jAya che, eTale ja vidyutazakti, leAhacu bakanI AkaSa~Nu zakti, vagere paNu pudgala dravyane laIne ja che. eTale dravya trikALavI che; guNa-paryAya enA palaTAtA dharmo che. che. jevI rIte pudgala dravyanI zakti AtmadravyanI paNa svataMtra zakti AtmA tarapha dRSTivALA na heAIe tena samajAya; bAkI mahAvidvattA, akhUTa atula bala, mahAyAgIpaNuM, adbhuta tapa, kSamA vagere zuM che? Atmazakti che. AgaLa vadhIne maMtrazakti, vidyAzakti, gaganagAminI Adi labdhio cAvat kaivalajJAna ane mekSalabdha e badhI acitya-anupama zaktie AtmAnI ja che, che, evI rIte mAtra ApaNe Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya--guNa-paryAya cha dravyanA guNa paryAyanI saraLa samajuti dravya paryAya jIva pudgala guNa svAbhAvika guNa :- jJAna, dana, cAritra, sukha, vIyaoNdi. vaibhAvikaguNa :- mithyAtva, kAma-krodhAdi, rAga-dveSAdi. rUpa, rasa, gaMdha, sparza, AkRti, gurutA, laghutA. adharmAsti- sthitisahAyakatA phAya kALa navu -jIttuM karavAnI vartanA AkAza avagAha ( avakAza dAna) ghaTAkAza, gRhAkAza, dharmAsti-| gatisahAyakatA kAya 57 manuSyapaNuM, devapaNu, bAlyapaNu, yuvAnapaNu vagere amuka jAta-bhAta-mAlikIsaMbaMdha, kALasaMbaMdha, sthAna jIva-dharmAstikAya. puddagala dharmAstikAya. jIva-adharmAstikAya. puddagala adharmAstikAya. vartamAnakALa, bhUta, bAlya, taruNAdi. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jaina dharmane paricaya = praznane ? 1. guNa ane paryAyamAM zuM pharaka? guNa e paryAya kema? 2. cha dravyonA guNa-paryAya batAve. 3. utpAda-vyaya-dhrauvyanI mahAsattA eTale? vairAgyamAM preraka kevI rIte? 4. vaparyAyanI jema para5ryAya varatunA pitAne kevI rIte? 5. dravya-kSetra-kALa-bhAvathI ra0-para paryAya samajAve. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 navatattva pU` joyu` ke vizva e jIva ane ajIva (jaDa ) dravyAnA samUha che, eTale mukhya tattva che,-jIva ane ajIva, paraMtu ATaluM ja jANavAthI badhuM kArya saratu nathI. ucca mAnavajIvanamAM zuM karavuM ? zuM zuM karavAthI zuM zuM phaLa maLe ? ApattinI icchA na heAvA chatAM ane ene ahu rokavAnA prayatna karavA chatAM, Apatti ane pratikULa vastunnuM AkramaNu kema thAya che ? kyAreka alpa prayatna chatAM mATI sagavaDa kema sArI maLe che?.... vage re jijJAsAe UbhI rahe che. A jijJAsA sa teASavA ane jIvanI unnati sAdhavA navatattvanI vyavasthA samajavI jarUrI che. Anavatattvane ApaNe eka dRSTAntanI madadathI samajIe.- eka sarAvara che. temAM niLa pANI che, paraMtu A sAvaramAM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 jaina dharmane paricaya nIkA dvArA bahAranA kacaro ThalavAye jAya che, A kacaro e jAtanA che, eka che. saheja sArA che sAva kharAba ragavALA kacarA. raMgavALA kacarA, khIjo have jo sarovaranA niLa pANIne kacarAthI gaMduM thatAM aTakAvavu hoya te kacarA AvavAnA mAgene aMdha karI devA joIe, arthAMt nI pUrI devI joie; ane atyAra sudhI kacarAthI ga'dA thayelA pANIne rAsAyaNika dravyAnI madadathI zuddha karavu joie, Ama bahArathI kare AvavAnA baMdha thAya ane aMdaranA kacarAne satata zuddha karatA rahevAya te sareAvaranuM pANI sadAya nirmaLa rahe, * jIva tattva H ApaNA jIva che te paNa A sarezavara jevA che. sareAvaranA niLa pANInI jema jIvamAM paNa anata jJAna, ana'ta darzana, anaMta cAritra, anaMta sukharUpa nirmaLa pANI che, paraMtu rAga, dveSa, kaSAya, viSaya, mithyAtva Adi nIkA dvArA jIva-sarAvaramAM kama rUpI kacaro ThalavAyA kare che, tethI e anaMta jJAnAdi AvarAi gayA che. * ajIva tattva : A A kamarUpI kacare che te jaDa che, ajIva che. karmarUpI kacarA paNa e jAtane che, saheja sAra raMgavALA ka kacarA ane sAva kharAba ragavALA kacarA ( ajIva tattvamAM A karma dravya sivAya paNa bIjA aneka dravya che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navatattva * puya tattva : eTale saheja sArA raMgavALe karma kare.* pApa tava : eTale sAva kharAba raMgavALe karma kare. * Azrava tattva : A baMne prakAranA karmakacarA je mArge Ave tene Azrava kahe che. Azrava eTale vahI AvavAnuM kAra. jene dvArA jIva sarevaramAM karma ThalavAya che. kahe, azrava = karmabaMdha hetu * saMvara tatva : saMvara eTale rokAvuM. je upAyathI kamekacara AvatA kAya te saMvara. Azrava mAgene baMdha karI devAya, DhAMkaNuM lagAvAya, e DhAMkaNu te saMvara. - baMdha tatva: jIva sarovaramAM vividha mArgothI ThalavAyelA karmo nirmaLa pANI bharyA jIva-AtmA sAthe ekameka thaI jAya che. karmanuM AtmA sAthe ekameka thavuM te baMdha tatva kahevAya. temAM prakRti- (svabhAva), sthiti (kALa), rasa ane pradeza nakkI thAya che, tene prakRtibaMdha....vagere kahe che. * nija tatvaH nirjarA eTale kSaya kare. kacarAne sApha kare. rAsAyaNika dravyothI sarevaranA kacarAne sApha karAya che, tema Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 jaina dharmanA paricaya bAra prakAranA taparUpI rasAyaNe ka kacarA maLe che, ane jema jema . je pramANamAM krama kacare maLatA jAya che, tema tema teTalA pramANamAM jIvatu jJAnAdirUpa pANI nirmaLa thatu jAya che. * meAkSa tattva : kacarAne AvavAnA badhA ja mArgo maMdha karI devAya ane dUSita thayelA pANIne saMpUrNa zuddha karAya teA ja nirmaLa pANI rahe. e ja pramANe sarovaramAM ThalavAyela kama rUpI kacarA saMpUrNa paNe sApha thAya-sakala karmanA kSaya thAya, teA ja jIvanA anaMtajJAna, anaMta darzana, ana Mta cAritra, anaMta sukha Adi sapUrNa nimA~La guNe pragaTa thAya. karmanA adhA ja baMdhana chUTe ane tUTe tyAre jIva peAtAnuM sahaja svarUpa prApta kare che. karma-zarIra-idriyA AdinAM baMdhanathI sarvathA mukta jIvanuM sahaja svAbhAvika zuddha muddha svarUpa eTale ja meAkSatattva. A navatattvanA prakaraNane kharAkhara jANavAthI zuM jANavA jevuM che, zu karavA jevuM che ane zu' cheDavA jevuM che, tenI spaSTa samaja paDe che. AtmavikAsanI cokkasa dizA maLe che. A navatattvAmAM, 1 jIva ane ajIva tattva jANuvA cAgya [jJeya ] che. 2 pApa, azubha Azrava ane madha-A traNa tattva cheDavA ceAgya (Deya) che. 3 puNya (puNyAnubaMdhI puNya yAne zubha-Azrava ), Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navatarava 63 saMdhara, nirjarA ane mekSi-A to jIvanamAM utAravA gya (upAdeya) che. samyagadarzana mATe AnI tevI tevI zraddhA karavAnI hoya che, eTale ke tatva jevA svarUpanuM, ene pratye mananuM valaNa ene anurUpa joIe. arthAt jIva-ajIva to ya che. te ene barAbara jANIne e pratye rAga-dveSa na rAkhatAM udAsInabhAva rAkhavA gya che. pApa Adi traNa ta "heya" che, e to tyAjya che mATe temAM rasa, ruci na rAkhavA, ane puNyAdi cAra ta upAdeya che. emAM mokSa tatva aMtima sAdhya che, ane bIjA traNa tenAM (karmakSayanAM) sAdhana-sahAyaka che mATe te jIvanamAM AdaraNIya che, te pratye rasa, ruci ane hoMza rAkhavA. temAM pitAnI zaktine upayoga kare. A navatattvanuM nirUpaNa zrI jinarAja (rAga-dveSane jItanAra vItarAga) sarvajJa bhagavaMte kaheluM che, AthI tene jainatattva kahevAya che. vItarAga eTale jene koI pratye kaze rAga nathI tevA. rAga hoya te dveSa paNa Ave. AvA rAga-dveSanA vijetA te vItarAga vitarAga bhagavaMta sarvajJa che. sarvajJa eTale traNeya kALanA vizvanA tamAma bhAvene pratyakSa jenAra. vItarAga-sarvane asatya balavAnuM kaI kAraNa nathI. asatya rAgathI, dveSathI, bhayathI hAsyathI ajJAnathI, mehathI belAya che. vItarAga-sarvajJa te A badhAthI para che. te badhA de para temaNe vijaya meLavyo che, AthI vItarAga-sarvajJa prabhue kaheluM te badhuM sAcuM ja Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya che. "A navatatva paNa temaNe kahyA hovAthI te pUrepUrAM satya che,- AvI zraddhA rAkhavI te samyakatva che, samyagdarzana che. * navatattvanI saraLa samajutiH 1. jIva- cetanA lakSaNavALuM, jJAnAdi guNavALuM dravya vagere. 2. ajIva caitanya rahita, (pudgala, AkAza, dravya vagere.) 3. puNaya- zubha karma pudgala, jenAthI jIvane managamatuM maLe. dA. ta. zatAvedanIya, yazanAmakarma vagere. 4. pApa- azubha karma pudgala, jenAthI jIvane aNagamatuM maLe. dA. ta. azAtA, apayaza vagere. 5. Azrava- jenAthI AtmAmAM karma zravI Ave, vahI Ave. karmane AvavAnA rastA. dA. ta. mithyAtva, indri, avirati, kaSAya ane ga. 6. saMvara-karmane AvatAM aTakAvanAra. dA. ta. samyaphava, kSamAdi, parisaha, zubha bhAvanA, vrata-niyama, sAmAyika, cAritra vagere. 7. baMdha-AtmA sAthe karmane dUdha-pANInI jema ekameka thata saMbaMdha. karmamAM nakkI thatI prakRti (svabhAva), sthitikAla, ugra-maMda rasa ane daLapramANa pradeza; e prakRtibaMdha Adi Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navatattva 8. nija-karmane hAsa karanAra bAhya-atyaMtara tapa, dA. ta. upavAsa, rasatyAga, kAyakaleza vagere e bAhya. prAyazcitta, vinaya, sevA, svAdhyAya, dhyAna vagere AvyaMtara. 9. mokSa-jIvane karmasaMbaMdhI sarvathA chUTakAre ane jIvatuM anaMtajJAna-anaMtasukha ItyAdi svarUpe pragaTa thavuM te. 1. navatatvane upaga che? dareka tatva samajAvo. 2. jIvane savAranI upamA ApI navatava ghaTA. 3. ya, heya ane upAdeya eTale zuM? Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jIvanu maulika ane vikRta svarUpa jIva ane jaDa eka sarakhA svabhAvanA che evu' te kahevAya nahi; nahitara jIva peAte jaDarUpa ke jaDa pAte jIvarUpa kema na ane? kahevu joIe ke baMnenA svabhAva judA che. jIvanA mULa svarUpamAM anaMtajJAna che. eneA jJAna-- svabhAva ja ene jaDa dravyathI judo pADe che. A jJAna jo eneA svabhAva na hAya teA kAi paNa bahAranA tattvanI tAkAta nathI ke enAmAM jJAna pragaTa karI zake. have jyAre jJAna e jIvanA svabhAva che, tyAre vicAravAnuM e che ke zu' e jJAnaguNu maryAdita hoya arthAMt amuka ja jJeya--haiyAdi viSayane jANe ? ke samasta jJeya--haiyAdi viSaya jANe ? jJAna-guNune maryAdita na kahI zakAya; kemake maryAdAnu mApa kANu nakkI kare ke ATaluM ja mApa Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanuM maulika ane vikRta svarUpa 67 hAya? vadhAre ke echuM nahi ? jema darpaNa, tenI sAme jeTalu' Ave eTalA badhAnu pratibiMga jhIle che; ema jJAna vizvamAM je kAi zaeNya vastu che ene jANI zake. paraMtu jema chAbaDA nIce DhakAyela dIvAne prakAza, kANAmAMthI jeTaleA bahAra Ave, eTaleA ja bahAranA padArthone prakAzita kare che; evI rIte kathI chavAi gayela AtmAnA jJAnaprakAza jeTalA karma -AvaraNu khasavAthI khullA thAya, eTalA ja pramANamAM zeya vastune prakAza thAya, ne eTalA ja viSayane jANI zake. samasta AvaraNa dUra thatAM samasta jJeyanuM jJAna khullu thAya, e jJeyamAM bhUta-bhaviSya-vartamAna traNeya kALanA samata jIva-jaDanA sarva bhAva jaNAya. khAdI, jIvanA mULasvarUpamAM jema (1) anatajJAna che, ema (ra) anatadarzana, (3) ana tasukha che, (4) kSAyika samyaktva ane kSAyika cAritra yAne vItarAgatA che, (5) akSaya-ajara-amara sthiti che, (6) arUpipaNu che, (7) agurulaghusthiti che, (8) anatavIya vagere zakti che. eka mahAratna ke sUryanI jema jIvamAM A ATha mULa tejasvI svarUpa che. paraMtu vAdaLathI chavAI gayelA sUryanI jema athavA mATIthI lepAyelA khANanA ratnanI jema jIva AThe jAtanA kapudgalathI chavAI gayelA che, DhakAI gayela che; tethI tenu mULa svarRpa pragaTa nathI, ulTuM' ekeka kama -- AvaraNane lIdhe emAM vikRta svarUpa pragaTe che! dA. ta. jJAnAvaraNa karmInA lIdhe ajJAna svarUpa danAvaraNa karmanA lIdhe dAnazakti haNAI gaI bahAra paDyuM che, hAvAthI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya 68 aMdhApA, azravaNa, vagere tathA nidrAe bahAra paDI che; AThe kathI judI judI vikRti, kharAbI UbhI thaI che. Ane sU` para vAdaLanA citrathI samajI zakAze. ahIM dhyAna rAkhavAnuM ke citranI saraLatA khAtara sUrya ke ratnanA mAtra ekeka bhAgamAM ja ekeka prakAza, kama ane asara batAvAya, bAkI AtmAmAM te dareke dareka prakAza vagere vizeSatA AtmAnA sarva bhAgamAM vyApelI che. emAM jJAnAvaraNu, darzanAvaraNa karyAMnu svarUpa upara joyuM. ve vaMdanIya karmothI joie. vedanIya kathI AtmAnuM mULa svAdhIna ane sahaja sukha dabAi jaine kRtrima, parAdhIna, asthira zAtA-azAtA UbhI thai che. mAhanIyakamanA AvaraNathI mithyAtva, rAgadveSa, avrata hAsyAdi, ne kAmakrAdhAkri pragaTa thayA kare che. AyuSya kathI janma-jIvana-maraNanA anubhava karavA paDe che. nAmakarmAMnA lIdhe zarIra maLavAthI jIva arUpI chatAM rUpI jevA thaI gayeA che. AmAM indriyA, gati,.... jaza-apajaza, saubhAgya, dArbhAgya, trasapaNa - sthAvarapaNuM vagere bhAvA pragaTe che. geAtrakanA lIdhe UMcu nacu kuLa maLe che, ane aMtarAyaka'ne lIdhe kRpaNutA, daridratA, parAdhInatA ane du'LatA UbhI thaI che. ema jIvanuM mULa svarUpa bhavya, zuddha ane aciMtya anupama hovA chatAM, kamanI jakamaDAmaNune lIdhe jIva tuccha, malina vikRta svarUpavALe banI gayA che. pUrve kahI AvyA tema A vikRti kAi amuka vakhate zarU nathI thaI, kintu kA kAraNubhAvanA niyama mujaba anAdi anaMta kALathI cAlI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanuM maulika ane vikRta svarUpa 69 Ave che. junA junA krama pAkatAM jAya che tema tema e A vikArone pragaTa kI jAya che; ane e kapAte AtmA uparathI kharI jAya che. paNa enI pachInA ka pAchA pAkI pAkIne phaLa dekhADaye jAya che. tethI vikArAnI satata dhArA cAlu rahe che. bIjI mAjI navAM navAM kama UbhA thatAM jAya che, ane e pAchA sthitikALa pAkaya vikAro dekhADace jAya che.... Ama saMsAradhArA anAdikALathI cAlu ja che. jo karmIne kheDUcI lAvanArA AzravA baMdha karAya ane saMvara sevAya, te navA karmAM AvatAM aTake; ane jInAnA nija rAtapathI nikAla Ave. ema eka di' jIva sava kathI rahita anatAM mekSa pAme, peAtAnA anata jJAnAdinuM mULa svarUpa ekavAra pUrNa pragaTa thaI jAya pachI kAI ja Azrava na rahevAthI kyAreya paNa kama lAgatA nathI, ane sa'sAra (janma-maraNa ) thatA nathI. zAzvata kAlIna meAkSa thAya che. ja praznanA 1. sarvajJe kahyAM te ja tatva sAcAM kema ? 2. jJAna e Agantuka guNa kema nahi ? 3. jJAnanuM mApa keTaluM? sajJatA kema sa`bhavita ? 4. jIvanA maulika-vikRta svarUpanuM sUrya-vAdaLanI upamAthI citra deArA. 5. mAkSanA jIvane yaza-apayaza mAnapAna bhUkha-tarasa kema nahi ? 6. yaza-apayaza vagere kayA kayA kAraNeAthI thAya? Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 jIvanA bheda vizvamAM jIve be prakAranA che. (1) mukta ane (2) saMsArI. "mukta" eTale ATha prakAranA karmathI rahita, saMsArI" eTale karmabaMdhanathI judI judI gatie, zarIre pugale ane bhAvamAM saMsaraNa karanArA-bhaTakanArA. saMsArI jI eka IndriyathI mAMDI pAMca IndriyavALA hoya che. emAM eka ja sparzanendriyavALA ekendriya jIve sthAvara kahevAya che, ane be Indriya, traNa indriya, vagere dharAvanAra che vasa kahevAya che. IndriyonI gaNatarI ApaNuM mukha para dADhIthI kAna sudhIne je kama che te hisAbe samajavI. dA. ta. ekendriya ine ekalI sparzanendriya, dvIndriya jIne sparzana ane rasanA Indriya, Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanA bheda 71 trIndriya jIne e be uparAMta dhrANendriya, caturindriya jIne te uparAMta cakSu vadhAre ane paMcendriya ne e cAra uparAMta kSetrendriya. Ama saMsArI jIve pAMca prakAre- ekendriya-dvIndriya, trIndriya-caturindriya ane paMcendriya che. AmAM ekendriya e sthAvara jIva che. e game tevA upadrava Ave te paNa svecchAthI hAlI-cAlI na zake, kaMpI na zake. evA ne ekalI sparzanendriya eTale ke ekaluM zarIra ja heya, bIjI rasanendriya vagere ke hAtha-paga vagere heya nahi. A zarIra pRthvIrUpa heya pANIrUpa haya, agnirUpa, vAyurUpa ke vanaspati-svarUpa haya. pRthvI rUpI kAyAne dharanAra te pRthvIkAca jIva. pANuM (apa) , , , , apakAya , agni , , , , tejaskAya , vAyu , , , vAyukAya vanaspati , , , , vanaspatikAya, Ama sthAvara jIvanA pRthvIkAyAdi rUpe pAMca prakAra che. (dhyAnamAM rahe ke pANImAM parA vagere jIva te pANIthI juduM zarIra dhAraNa karanAra chava judA che, paNa khuda pAchuM e ya kaI jIvanuM zarIra che. e pANIne ja zarIra tarIke dhAraNa karIne rahela te apakAya jIva. bahu ja sUma jhINAmAM jhINA biMduthI paNa asaMkhyAtamA bhAganuM zarIra pANInA ekeka jIvanuM hoya che, ane te zarIra asaMkhya bhegA thAya tyAre eka biMdurUpe ApaNa najare caDhe che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya evuM ja pRthvIkAya, tejaskAya, vAyukAya ane jhINA nigoda vanaspatikAya mATe samajavAnuM. nigoda eTale evuM zarIra ke je ekane dhAraNa karIne anaMta jIva rahelA hoya. anaMta chAnuM eka zarIra. mATe A jIvane sAdhAraNa vanaspatikAya athavA anaMtakAya jIva kahevAya che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanA bheda A pAMce sthAvara jIvAmAM kANu kANu gaNAya tenA kAThA nIce pramANe ApyA che. pRthvIkAya apAya mATI, khaDI kUvA, nadI, luNa taLAva, khAra, pASANa jharaNAM, te leha naka varasAdanAM vagere pANI, barapha dhAtu, pAza paravALAM, ratnA sphaTika mahusIla abhraka phaTakaDI surA dhumasa, jhAkaLa, esa tekAya agni vALA dIvA vIjaLI ulhI taNakhA kaga vAukAya vAyu pavana trIndriya kIDA, kIDI IyaLa makADA mAMkaNa dhanerA, udheI, ju lAkha, kathavA kAnakhajurA, cAMcaDa havA vaTALa ghumarI vanaspatikAya pratyeka | sAdhAraN jamInaka da --kAMdA vRkSa dhAnya khIja putra pRSa phaLa kAla AmAM, pratyeka - eka zarIramAM eka jIva, # sAdhAraNa = eka zarIramAM anaMta jIva have dvIndriya ( eindriya) vagere jIvAnA kAThI, TraoNndriya caturindriya jaLA, pArA, aLasIyA, peTanA kRmi, akSa, zaMkha, mAkhI, bhamarA DAMsa, macchara, tIDa, vIMchI, bagAI kaMsArI, karALIyA vagere. kADA lADAnA kIDA ( dhuNa ) vagere. 93 lasaNa suraNa Adu lIlI haLadara, baTATA, zakariyAM, gAjara, lIla, phuga paMcendriya nAraka tiya ca manuSya deva Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 AmAM ekendriyathI TheTha caturindriya sudhInA jo badhA ja tiryaMca gatimAM gaNAya che. cAre prakAranA paMcendriya jIva A pramANe che. tiryaMca manuSya deva nArakI 1 3. khecaramAM sthalacaramAM jalacaramAM susumAra, mAchalI, magara, vagere karmabhUminA akarmabhUminA aMtaradvIpanA nIce nIce ratnaprabhA zarkarA prabhA valukA prabhA paMkaprabhA dhUmaprabhA tama:prabhA mahAtama:prabhA A 7 pravImAM narakanA jevo che. 1. bhujaparisarpa - | cakalI, kAgaDe, giroLI, nALiye, pipaTa, vagere pakSI 2. uraparisarpa - | tathA cAmAciDiyA sApa, ajagara vAgoLa. 3. copagomAMjaMgalI zaherI 1 bhavanapati 2 vyaMtara 3 tiSka 4 vaimAnika AmAM pahelAbhavanapati nIce adholekamAM che. vyaMtara nIce, ne jyotiSI, sUrya-caMdra vagere upara, A madhya lokamAM che. mAnikanA 12 devaloka, 9 jhaveyaka, ane 5 anuttara vimAna Urva| lekamAM che. pazu 14 rAjalakanI barAbara vacceno bhAga ke jenI upara 7 rAjaloka che ane nIce 7 rAjaloka che, ene "samajutalA' kahevAya che. enI uparanA 900 jejana ane nIce 900 jejananI vaccenA bhAgane "madhyaloka' kahevAya che. madhyakathI uparanA 7 rAjaloka e "urvaloka" ane nIcenA 7 rAjaloka e "aleka" che. ka jaina dharmane paricaya Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jIvane janma ane jIvanI vizeSatAo jIvamAM paryAsika prANu, sthiti, (avagAhanA) kAyasthiti, roga, upayoga, lezyA vagere vizeSatAo che, jaDa (jIva) mAM AvI keI ja vizeSatA nathI. * pati eTale zaktiH paryApti cha che. AhAra, 2. zarIra 3. Indriya, 4. zvAcchavAsa, pa. bhASA ane 6. mana. jIvanuM eka bhavanuM AyuSya pUrNa thaI jAya che tyAre tyAMnA zarIrathI e chuTI pUrve bAMdhI mUkelA AyuSya ane gati pramANe bIje bhava pAme che. tyAM AvatAveMta AhAranA pudgala AhArarUpe le che, ethI AhAraparyApti UbhI thAya che. juo janmatAM paheluM kAma khAvAnuM ! AhAranI kevI lata ! pUrvajanmathI karmanA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya thAka (kArmazarIra)nI jema bIjuM eka taijasa zarIra paNa sAthe lAve che, tenA baLe ahIM AhArane pacAvI rasa-rudhirarUpe zarIra banAve che, ane emAMnA tejasvI pudgalathI Indriye banAve che, ethI kamazaH zarIraparyAptiindriyaparyApti UbhI thAya che, pratisamaya AhAra levAnuM, zarIra vadhAravAnuM ane indriya banAvI daDha karavAnuM kAma cAlu rahe che. aMtamuhUrta (be ghaDInI aMdara kALa) thatAM zarIra, indriye taiyAra thaI jAya che. tyAM zvAsanA pudgala laI zvAsecchavAsanI zakti (pati) meLave che. ekendriya jIvene ATaluM ja thAya eTale ke ene cAra ja zakti cAra ja paryApti heya. tyAre dviIndriya jIne rasanA (jIbha) maLe che, tethI e bhASAnA pudgala laI bhASArUpe banAvavAnI zakti-paryAti UbhI kare che ane saMjJI paMcendriya che mananA pudagala laI manarUpe banAvavAnI zakti UbhI kare che, A zakti e paryApti. Ama AhAra, zarIra, indriya, zvAsa chavAsa, bhASA ane mana, ema cha zakti-cha-paryAti pugalanA sahArA para UbhI thAya che. emAM potAnA paryApta nAmakarmanA baLe pitAne sarva paryAyio UbhI kare te paryApta jIva kahevAya. aparyApta nAmakarmanA lIdhe e pUrI UbhI karyA pahelAM kALa karI jAya che evA jIva aparyApta kahevAya. je paryApta che che e pachI jIvanabhara A paryAptibaLa para AhAra grahaNa-pariNamana karI piSaNa vagere kare che. * prANa = jIvanazakti Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvAne janma ane jIvanI vizeSatAe jIvamAM dasa prakAranI prANazakti hoya che. te-A pramANe : pAMca indriya, traNa cAga ( maneyAga, vacanace ga ane kAyayeAga), zvAsocchavAsa ane AyuSya. kula dasa prANa; paraMtu dareka jIvane dasedasa prANa nathI hotA, ekendriya jIvane cAra ja prANa hoya che 1. sparzIna indriya, 1 kAyayoga, ucchavAsa ane AyuSya,- ema cAra prANa. eindriya jIvane cha prANa hoya che. 4 uparAMta eka rasanA indriya ane vadhAre hoya che. 77 temane uparokta eka vacanayoga trIndriya jIvane sAta, caturindriyane ATha ane pacendriya jIvane nava ke dasa prANa hoya che. eindriya jIvathI eka eka indriya ane vacanayAga temane vadhu hAya, tathA sanI paoNMcendriyamAM manayAga hoya. paMcendriya jIvamAM jene mana nathI hatuM tene asanI jIva kahevAya che. jemane mana hAya che tevA pa'cendriya jIvane 'gI jIva kahevAya che. nava prANa uparAMta temane mana paNa hAya che. Ama sagI jIvane dasa prANu hAya che. sannI eTale saMjJAvALA. saMjJA eTale AgaLa-pAchaLa kA kAraNeA vicAravAnI zakti. devanArakane manaH paryAti prApta thatAM e saMjJI jIva ane ja, jyAre manuSya-tiya cagatimAM evA paNa chavA che jemane mana hoya ja na&i. AthI tenA sattI ane asa'nI Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 jaina dharmane paricaya evA prakAra batAvyA. jIvane janmavA mATe 84 lAkha eni cheeni eTale jIvane utpanna thavAnuM sthAna, samAna rUpa, gaMdha, sparzavALA pudgalenuM hoya te eka ja ni gaNAya. pRthvIkAyAdi jIvane AvI nIce mujaba enie heya che. pRthvIkAya jIvanI 7 lAkha yoni apakAya 7 che , teukAya che 7 che ? vAukAya cha , , pratyeka vanaspatikAya sAdhAraNa ) che 14 beIndriya teIndriya caundriya paMcendriya tiryaMca 0 0 0 0 * * * ! nAraka ) 4 , manuSya , 14 , ,, kula 84 lAkha yoni * sthitiH chonA AyuSyakALane sthiti kahe che. - avagAhanA : Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIne janma ane jIvanI vizeSatAo 79 zarIranA pramANane avagAhanA kahe che. A baMne viSayanuM jIvavicAra ane bruhasaMgrahaNI zAstramAM savistara varNana karavAmAM AvyuM che. ka kAyasthiti: jIva vAraMvAra marIne satata evI ne evI kAyAmAM vadhu keTalI vAra pharI pharI janmI zake arthAt te te kAyasthiti keTalI lAMbI hoya? enA uttaramAM sthAvara anaMtakAyanI utkRSTa anaMtI utsarpiNa-avasarpiNI kALa che, anya sthAvarakAyanI asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI kALa, kIndriya-trindriya-caturindriyamAM saMkhyAta varSa manuSya ane tiryaMcanI 7-8 bhava. deva-nAraka cavIne tarata ja bIjA bhavamAM deva ke nAraka na thaI zake; mATe kAyasthiti eka ja bhavanI, eka ja bhavanA AyuSyakALanI. * ga-upagaH jIvane yoga tathA upaga hoya che. yoga = AtmavIryanI sahAyathI mana, vacana ke kAyAnuM karAtuM pravartana, enI pravRtti. upayoga = jJAna darzananuM kuraNa, A baMnenuM vivecana AgaLa karAze. . lecyA : jIvane che vezyA hoya che. legyA e karma ke ganI aMtargata te te raMganA je pudgale enI sahAyathI utpanna thate AtmAne eka pariNAma che. citra-kaLAmAM guMdara vagere cIkaNa vastu jema raMgane TakAva majabUta banAve che, Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya tema lephyA karma baMdhanI avasthAne majabUta kare che, dIgha kare che, azubha lezyA duHkha-mahula kare che ane zubha lezyA sukha-bahula kare che. lephyAnA cha bheda samajavA eka dRSTAMta che. 80 cha manuSyA mArgomAM bhUlA paDavAthI meATI aTavImAM jai caDayA, ane tyAM chae bhUkhyA thayA. tyAM eka jA bhunu vRkSa temanI najare paDayuM. te joine cha manuSyAe tapeAtAnA vicAro raju karyAM. pahele khece jhADane mULamAMthI ukheDIne nIce pADIe ane sukhethI phaLe khAIe. kRSNa lezmA khIje khelyuMA mULathI teADavAnI zI jarUra che? mATI DALIe teDIne phaLA khAie nIla lezyA pAMcamA meTyA trIjo melyA jAMbuvALI hoya tevI ja DALIo teDIne phaLA khAIe pAta lezyA mAtra jApue teADIne ja khAo. gAthA estheA jApunA mAtra gucchA (lumakhA) heya te ja tADA ane phaLA khA tejo lezmA padma lezyA zukala lezyA A vAtacIta uparathI emanI caDaUtara vezyAe vyakta thAya che. chaThTho melye nIce paDelA jAMbu hoya te ja vINIne khAIe. prathamanI traNa kRSNa, nIla ane kApAta lezyAe azubha che, ane pachInI traNa tejo, padma, ane zukala vezyAe zubha che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pudgala jIvamAM mithyAtva hAya, virati ( vrata-rahitapaNu) hAya, krodhAdi kaSAya hAya, ane mana-vacana-kAyAnA cAga ( pravRtti ) hAya, e Azrava che. jIvane AzrayathI kama cArTa che. te kama jaDa-puddagala che. pudUMgalanA mukhya ATha prakAra yAne ATha vA upayAgI che. emAMnI AThamI kANu va NuAmAMthI kama bane che. te ATha prakAronI samaja A pramANe che, vAyu, pUrve joyu ke pRthvI (mATI pASANAdi, pANI, agni, vanaspati vagere pudgala te te jIve e grahaNa karelA zarIrarUpa che. jIva marI jAya eTale te zarIrarUpI pudgalane choDI jAya che. ethI e zarIra-puCgala nirjIva, acetana, acitta banI jAya che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya vaLI e pudgalane cAhya tevA rUpamAM athavA bhAMgyAtUTayAM ke parivartana pAmelA rUpamAM jIva grahaNa kare che te pAchA sajIva, sacitta sacetana banI jAya che. vaLI jIva ene cheDI jAya che tyAre pAchA acitta nijIva bane che. ema anAdikALathI A prakriyA cAlyA kare che. jIva pudgalane grahaNa karI zarIrarUpe dhAraNa kare che, pAcho ene choDI bIjA bhavamAM bIjA pudagalathI zarIra banAve che. paramANu : A pudgala-dravyanA jhINAmAM jhINA aMzane aNu paramANu kahe che. be paramANu bhegA thAya te drayakadvidezikakaMdha, traNa bhegA maLe te caNaka-tripradezikaskaMdha, cAra maLe te caturaNuka-catuH pradezika.... ema saMkhyAtA maLe te saMkhyAta-pradezika, asaMkhyAtA maLe te asaMkhyAtapradezika ane anaMtA maLe te anaMtapradezika skandha bane che. sarvajJanI daSTie dazya evA naiRRyika sUkSma-anaMta ANunA banelA skaMdhane vyAvahArika paramANu kahevAya che. AjanA vijJAnanI gaNatarInA aNumAM paNa vibhAjana thaI zake che e A vastunA satyane puravAra kare che. nahitara khare aNu eTale basa chelluM mApa. pachI enA bhAga na paDI zake. mATe Ajane aNu kadAca vyAvahArika aNu mAne enA vizleSaNathI prApta Ilephana, nyuTrena vagere paNa vyAvahArika ANu, bAkI aNu te carmacakSue adazya ja hoya, eTale AjanA aNune kandha kahe ThIka lAge che. * 8 vagaNae: Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puddagala vyAvahArika anatA paramANunA anelA skaMdha (jathA ) jIvanA upacAgamAM AvI zake. jIvanA upacegamAM Ave evA ATha jAtanA skandha haiAya che. tenAM nAma--1, aidArika, 2. vaikriya, 3. AhAraka, 4. taijasa, 5. bhASA, 6. zvAsacchavAsa, 7 mAnasa, ane 8. kANu. A skandhA vaNA tarIke oLakhAya che. aidArika vaNA, vaikriya vagaNA, yAvat kANu vaNA sudhI. A vaNAe uttarettara adhikAdhika aNuonA pramANavALI hovA chatAM te mazInamAM dabAyelA rUnI gAMsaDInI jema kadamAM vadhu ne vadhu sama thAya che. dA. ta. aidArika kadha karatAM vaikriya 'dha sUkSma, vaikriya karatAM AhAraka sUkSma.... yAvat AThamA kANu kA sauthI sUkSma che. ema havAmAM pugalanA tathAsvabhAva kAraNabhUta che. A vaNAenAM kAryAM A pramANe che : 83 (1) ekendriyathI mAMDI pa Mcendriya tiya ca jIveA ane manuSyeAnA zarIra airika-vaNAmAMthI bane che. * (2) deva ane nArakanAM zarIra vaikriya-vagaNAnAM ane che, (3) labdhi ( viziSTa zakti)nA maLe cauda pUrva ' nAmanA sAgarasamA vizALa zAstranA jANakAra mahAmuni kaika prasaMge peAtAnI zaMkAnA samAdhAna mATe yA vicaratA tIrthaMkara prabhunI samavasaraNAdi samRddhi jevA mATe sUkSma AhAraka-va NAmAMthI eka hAthanu zarIra banAvIne mekale, te AhAraka zarIra kahevAya che. (4) anAdikALathI jIvanI sAthe karmanA jathAnI jema Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya bIjuM eka tejasa zarIra paNa ceTeluM rahe che. e zarIra taijasa-vargaNanuM baneluM hoya che emAMthI taijasa pudgalanA skaMdhe vikharAya che, navA taijasa pudgala bharAya che, paNa amuka pramANamAM ja kAyama sAthe ne sAthe rahe che ja. A taijasa zarIrathI zarIramAM garamI rahe ane jIva je AhAra grahaNa kare che. tenuM pacana thAya che. (5) bhASAvargaNanA muddagalamAMthI bhASA-zabdaracanA bane che. (6) zvAsocchavAsavargaNAmAMthI jIva zvAsecchavAsa rUpe pagale grahaNa kare che. e pudgale zabda karatAM paNa sUkSama che. mATe ja havArahita (Daccum) ilekaTrIka geLAmAM agnikAyanA jIve te grahIne jIve che. dhyAnamAM rAkhavuM ke havA e to vAyukAya jIvanA dArika zarIra-pudgala che. zvAsocchavAsanAM pudgala te enA karatAM ghaNuM ghaNuM sUkSama che. alabata ApaNe mATe kherAka-pANunI jema bAhya cAlu vAyunI paNa jarUra paDe che. paraMtu badhA jIvane enI jarUra paDe ja evuM nahi. dA. ta. mAchalA, magarane. (7) jema ApaNane belavA mATe bhASAvargaNonAM pudgala kAma lAge che, tema vicAra karavA mATe mane vagaNanAM pudgala kAma lAge che. navA navA zabdoccAra mATe bhASAvargaNAnI jema navA navA vicAra karavA mATe navA navA manavaNanAM pudgala levAmAM Ave che, ane ene manarUpe banAvI jyAre choDavAmAM Ave tyAM vicAra kure che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 puddagala (8) AThamA na bharamAM kAma vagaNAnAM puTTugala che. jIva mithyAtvAdi eka yA aneka Azrava seve che, tyAre A kANu pudgaleA jIva sAthe ceTIne kamarUpa bane che. A AThe vaNA uparAMta pazu zrIjI ethIya sUkSma sUkSma vaNAe che. dA. ta. pratyeka vaNuA, khAdara vaNA, vagere yAvata acitta mahuAskaMdhavAnA punlRgala che. paraMtu jIvane e nirupayogI che. eTale ke AhArAdvirUpe laI zakAya evA nathI. UpayAgI vaNA mAtra ATha che. prakAza, prabhA, aMdhakAra, chAyA e badhAM audArika punlRgala che. emAM parivartana thayA kare che; dA. ta. prakAzanAM pudUgala adhakArarUpa banI jAya che, chAyA pudgalA dareka sthUla zarIramAMthI tevA tevA raMganA bahAra nIkaLyA kare che. dUrabInanA kAcanI ArapAra thaine sapheda kAgaLa ke kapaDA para tevA raMgamAM paDelI chAyArUpe taDake dekhAya che. phrATogrAphanI pleTa para e chAyA pudUgala pakaDAya che; tathA pleTa para phATa dekhAya che. jamInamAM vAvelA citta bIjamAM jIva peAtAnA karmAnusAra tevAM tevAM puddagale AkAza ne jamInamAMthI AhAra rUpe grahaNa kare che, emAMthI aMkura, DAMDI, patra, puSpa, phaLa vagere bane che. A badhA padAtha, jamIna, khAtara ane pANI karatAM taddana vilakSaNa vaghu -rasa-gaMdhasparzavALAM dekhAya che, e ja batAve jIva-dravya ane kanI zakti vinA A vilakSaNa sarjana thaI zake nahi. ahIM dhyAnamAM rahe ke che ke svataMtra vyavasthita ane Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya jhADamAM eka mukhya jIva havA sAthe pAMdaDe pAMdaDe vageremAM judA judA jIva heAya che. che prakaraNa 13, 14, ane 15 nA prazno 1. "saMsArI" eTale zuM? saMsArI jInA bheda batAve. 2. "apakAya" ane "nigoda eTale zuM? tyAM jenI saMkhyA keTalI? 3. A jI keTalI kaI IndriyavALa? esa, ratna, mAkaNa, tIDa, aLasiyA, vIMchI, giLI, e kaI gatinA jIva kahevAya? che. traNe lekanuM mApa lakhe. pa. paMcendriya tiryaMcanA judA judA prakAra batAvo. che. 1. prANa ane paryAptie keTalI? kaI kaI? 2. paryAtinI prakriyA batAve. 3. peni, avagAhanA, kAyasthiti, yoga, upaga samajAve. 4. cha lezyAne jAbUvRkSanA duSTAtathI spaSTa kare. 1. vagaNa eTale zuM? 8 vargaNAnA nAma ane utpattikama samajAvo. 2. prakAza ane aMdhakAra zI cIja che? 3. vAyu ane zvAse chavAsa vacce zuM taphAvata? 4. bIjamAMthI aMkurAdi thAya enA para "jIva' tarava sAbita kare. 5. bhASA ane vicAra para jIvanuM varcasva zI rIte? Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azraya jIvane prANa eTale ke Indriya tathA mana-vacana-kAyAnuM baLa maLyuM che. AyuSya che, zvAsocchavAsa che. paraMtu enA durapayogathI chava karmabaMdhanathI baMdhAya che. e durupayogane Azrava-sevana kahevAya che. karma baMdhAvanArA Azrava kyA kyA che, ene have vicAra karIe. Indri, avata, kaSAya, ga, ane kiyAe pAMca Azrava che. athavA hiMsA, jUTha, adattAdAna (cerI), maithuna, parigraha, kedhAdi 4 kaSAya, rAgadveSa, kalaha, ALa caDhAvavuM, cADacugalI harSa, udvega, niMdA, mAyAmRSAvAda, mithyAtvazalyae 18pApasthAnaka paNa Azrava che. athavA mithyAtva, avirati, kaSAya, yoga ane pramAda, e pAMca Azrava che. AmAM uparokata Indriya-agrata vagerene Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmonA paricaya samAveza thaI zake che; kemake indriya ane avata e aviratimAM samAI jAya che. kriyAomAMthI koikanA mithyAtvamAM, koIkanA kaSAyamAM, kAkanA yAgamAM, te koIkane pramAdamAM samAveza thai zake che. mATe ahIM ApaNe A mithyAtvAdi pAMcanA vicAra karIzu. * mithyAtva: 88 mithyAtva eTale mithyA bhAva, mithyA ruci, asat valaNa, pUrve kahyuM tema jineAkta yAne vitarAga sajJa bhagavAne kahelA jIva-achatrAdi tattva ane anekAMtavAdAdi siddhAnta para aruci e mithyAtva, ema jine kahelA sAcA mokSamArga upara ruci nahi, paraMtu ajJAnIe kahelA kalpita mekSamAga upara ruci e mithyAtva athavA sudeva sugurU ane sudhama para ruci na rAkhatAM kudeva-kuzurU-kudharma upara ruci rAkhavI e mithyAtva. * kudeva eTale jemanAmAM rAga, dveSa, kAma, krodha, leAbha, hAsya, mazkarI, laya, ajJAna vagere dveSa che. * kaeNguru : eTale jemanAmAM ahiMsAdi mahAvrata nathI, kaMcana kAminI rAkhe-rakhAve-anumede che, kAcAM pANI, agni ane vanaspatinA saMbaMdha rAkhe-kare che, tathA rAMdhe, raMdhAve ke rAMdhaNune anumede che te, temaja jinavacanathI viruddha khele che te. * dudhamaH Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrava eTale je dharmamAM samyagdarzanasamyajJAna,ne samyaphacAritra nathI, jIva ajIva vagerenuM yathAsthita svarUpa kaheluM nathI, viSayasevana, kaSAya vagere pApane dharma kahyA che, rtavya kahyA che te. evA kudeva-kuguru-dharma para AsthA, zraddhA, pakSapAta, ruci heya e mithyAtva che. * mithyAtvanA pAMca prakAra che. 1. agika mithyAtva eTale evI mUDhatA ke jyAM tattva, atattva kazAne Abhaga arthAta gama nathI, AvI mUDhatA anebhegIka mithyAtva che. e mana vinAnA badhA jIne hoya che. (ekendriyathI mAMDI asaMjJI paMcendriya sudhInA ne mana nathI hatuM.) 2. Abhigrahika mithyAtva eTale ke mithyAdharma upara durAgrahabharI AsthA. bhale, mAnelA asarvajJanA dharma mATe yukti na jaDe, tema bhale saragI devane dharma lIdhe hiya, paraMtu e ja sAce dharma che, bAkI badhA dharma beTA che,' e kadAgraha te Abhigrahika mithyAta. 3. anabhigrahika mithyAtva eTale ke mithyAdharmamAM jo ke phasAyele heya, paraMtu ene abhigraha arthAta haThAgraha na hoya, samajato hoya ke "zAstra ghaNuM mati thaDalI', sAcuM zuM che e cesa thaI zakatuM nathI, mATe Agraha rAkhyA vinA deva-guru ane dharmanI sevA-upAsanAmAM rahevA de. A mithyAtva bhadraka-madhyastha mithyAdarzanI jIvene hoya che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya 4. Abhinivezika mithyAtva eTale vItarAga sarvane dharma pAme chatAM emAMnI keka vAta na mAnatAM enAthI ulTI vAtane abhiniveza-durAgraha rAkhe che. 5. sAMzayika mithyAtva eTale sarvajJa prabhue kahela tattva para zaMkA-kuzaMkA. mithyAtva e AtmAne moTAmAM moTe zatru che, kemake je mULamAM tava, mekSamArga ane deva-gurU-dharma para AsthA ja na hoya te hiMsAdi pApamAM ane indriyanA viSayamAM tIvra Asakti rahe che, ethI saddharmathI dUra rahevAnuM thAya che. pApa ane viSayone Aveza rAkhIne anaMtavAra tyAgatapasyAdi jIve karyA chatAM e niSphaLa gayA. mATe e AvezanA kAraNabhUta mithyAtvane dUra karavA jevuM che. * aviratiH pApane pratijJApUrvaka tyAga na kare, pApathI virAma na pAma e "avirati" kahevAya. keIpaNa pApanI kriyA ke karma atyAre ApaNe karatA nathI paraMtu e pApa nahi. karavAnI pratijJA lIdhI hoya, te e virati che, ne pratijJA na lIdhI hoya te e a-virati che. pApa na karavA chatAM paNa A avipatithI AtmAne karma-baMdhana thAya. A prakAranuM pApa pratyenI sApekSatAnuM baMdhana eTale avirati. prava- pApa na kare chatAM ya karma baMdhAya? e kevI rIte bane? u0- dharma ane pApa traNa rIte thAya che - dharma Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrava 91 jAte karavA, dhama' bIjA pAse karAvavA ane dhama karatA hAya tenu' anumedana ( praza'sA-anumati-sahAya ) karavuM'. Ama dharmo karavA, karAvavA ane anumedavAthI karmanA nAza thAya che. te ja pramANe pApa jAte karavuM, ke pApa khIjA pAse karAvavuM, ke pApa karatA hAya tenI anumAdanA ( praza'sA--apekSAbhAva-sahAya) karavAthI kaSadha thAya che. pApatyAnI pratijJA nathI e sUcave che ke pApanI apekSA rAkhI che, ne ethI paNa kakha dha thAya che. mANasa pApa karavAnI pratijJA kema nathI letA ? je pApa ne karavA IcchatA nathI, chatAMya e pApanA tyAganI pratijJA letAM zuM kAma khacakAmaNu thAya che? pratijJA nahi levAnA mAnasanA sUmatayA tapAsa karaze tA jaNAze ke manamAM UMDe UMDe paNa pApanI apekSA che, mana vicAre che,jo ke Ama te e pApa huM nahiM ja karuM, pazu prasaMga Ave te karavuM paNa paDe, kadAca e pApa karuM paNa kharA. tethI jo pApatyAganI pratijJA lIdhI hoya teA muzkelI thAya. mATe rahevA de, bAdhA-bAdhA kai levI nathI. " Ama manamAM eka chAnAM khUNe hujI pApa pratye jhAka che. " jIvanamAM pApa joie ja nahi" evI dRDha pratijJA-dRDha saMkalpa thayA nathI. tyAM sudhI pApanI apekSA che. pApanI apekSA paNa pApa che, pApa na karavA chatAM paNu pApa che evA hisAba vinAnA pApAnI aviratithI aDhaLaka ka satata 'dhAya che. AvA karma baMdha te ja aTake ke jo nirdhArapUka pApane tilAMjali apAya, pratijJA karI pApane Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 jaina dharmanA paricaya vAsirAvAya-tyAga karAya. dA. ta. zikAra lUMTa, mAMsAhAra vagere karavAnI bhalene jIvanamAM kAI saMbhAvanA nathI, chatAM enA tyAganI pratijJA karAya, te ja e avirati saMbaMdhanAM krama badhAtA aTake che, ema janama janamamAM ApaNe mUkelA zarIra ane pApasAdhane nirdhArapUka manathI pratijJA rUpe vAsirAvIe. arthAt ' jANakArImAM have enI sAthe mAre kAi ja saMbaMdha nathI,' evu nakkI karIye te ja e aMgenA kama badhAtA aTake, prazna- mANasa hiMsA mAMsAhAra karatA nathI, ene enuM pApa zI rIte bhare ' evu' kahevAya che ne ? Adi janamathI lAge ? kare te < u- e leAkeAkti che. jainadhama AgaLa vadhI kahe che, vare te bhare,' arthAt 'vinA pratijJAe haiyAnI apekSAe pApane varyAM DaeNAya e paNa bhare = kama'thI 'dhAya.' vyavahAramAM dekhAya che ke vyApAramAM bhAgIdArI cAlu hAya ane pote cha mahinA TuvA khAvA gayA, dukAna-vepAramAM koi kAma na karyu, chatAM je khATa Ave enA bhAra potAnA mAthe caDe ja che. huvA khAvA jatA pahelAM bhAga baMdha karyo heAya te kheATanA bhAra mAthe na Ave. ema bAra mahinA bahAragAma rahyA, dezanA gharamAM naLa- gaTara kAMi na vAparyo chatAM naLa-gaTaranA myunisipala TekSa bharavA ja paDe che. pahelethI neTIsa ApI chuTA thayA hAya, te bhAra nahi. ema pApatyAganI jo pratijJA nathI, te karmanA bhAra caDe ja che; pratijJA kare te bhAra nahi. mATe ja AvI sUkSmatA batAvanAra jinazAsana sAthe Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrava maLelA A uttama jIvanamAM A eka mahAna sAdhanA che ke bhale pAMca ja miniTa yA amuka prasaMgathI mAMDIne divasa, rAtri, saptAha, pakSa, mAsa, varSa yAvat jIvanabharane mATe vividha vrata, niyama, pratijJAmAM rahevuM. nahitara avrataaviratithI phegaTa athAga karmane bhAra vadhatuM rahe che. eTale paheluM te je pApa ApaNe karatA nathI, dA. ta. zikAra, jugAra mAMsAhAra vagere, enA tyAganI pratijJA karI levI; pachI je pApa karAtA hoya emAM ya maryAdA bAMdhI, te uparanA pApa pratijJAthI baMdha karavA. avirata myularUpe 12 prakAranI hoya che. (1) pAMca indriya ane mana saMbaMdhI viSayanAM tyAganI pratijJA na hevI, arthAt enI Asakti hevI e 6, tathA (2) hiMsA, jUTha, cerI, maithuna, parigraha ane rAtribhejananA tyAganI pratijJA na hevI e 6, ema kula 12. AmAMthI amuka pramANamAM pratijJA karAya che te dezavirati karI kahevAya ane je saMpUrNa pratijJA -pApa na karuM, na karAvuM ke na anuduM, ema traNa rIte; ane e karaNAdi dareka vaLI na kAyAthI, na vANIthI ane na manathI,'- ema kula nava prakAre karAya, te e sarvavirati karI kahevAya. ane navakeTi paccakhANa (pratijJA) paNa kahe che. AmAM jeTalI koTi ochI eTalI avirati UbhI rahI gaNAya. * kaSAya : kaSa = saMsAra, Aya = lAbha. kaSAya eTale jIvane je saMsArane lAbha karAve che te. kedha, mAna-abhimAna, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jaina dharmanA paricaya jethI vacana yukti ke ADaMbara vinAnuM chatAM bIjAne grAhya ane te kareM. jene jotAveta khIjA AdaramAna Ape tevuM ka. je kamanA udayathI vacana bIjAne agrAhya bane yA anAdeya thAya te anAdeca nAmaka. [10] yaza-kIrti = ethI viparIta jethI jIva leAkamAM prazaMsA pAme te karyuM. apaza0, 42 puNya prakRti sAmanya rIte zubha pariNAme badhAya ane zubha rase bhogavAya te kama puNyakama kahevAya. mULa cAra aghAtI karmoMmAMthI ja 42 puNya prakRti che. 1. zAtA vedanIya + 3 AyuSya [ naraka vinAnA ] + 1 nAmakanI = 42 puNya prakRti che. UMca getra+37 [tiya cane paNa svaAyuSya maLyA pachI rAkhavuM game che, maravu' nathI gamatuM, mATe ene puNyamAM gaththu : paNa ene tiya cagati nathI gamatI, mATe e pApa-prakRti che. nArakane maravuM game che, svaAyu-narakAyu Take e nathI gamatu; tethI puNyamAM narakAyu na lIdhuM. nAmaka nI 37 puNya-prakRtimAM, ma 4 deva ane manuSyanI gati tathA AnupUrvI + 1 pa'cendriya jAti + 5 zarIra+3 aMge pAMma+2 pahelu saMghayaNa ane saMsthAna + 4 zuma vaNadi + 1 zubha vihAyAgati+7 upaghAta sivAyanI pratyeka prakRtie + 10 trasa dazaka Ave. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuma adha 82 pApa prakRti saMkaliSTa adhyavasAye badhAya ane azubha rase bhegavAya te pApakama kahevAya. mULa cAre ghAtI karyAM pApa prakRti che, tethI 5 jJAnA0 + 9 darzanA0 + 26 mahunIya + 5 aMtarAya = 45 ghAtI; temaja aghAtImAMthI 1 azAtA ve+1 narakAyu + nIca gAtra + 34 nAmakamanI, ema 37 aghAtI eTale 45 + 37 = kula 82 515 prakRti thAya che. nAmanI 34 pApa prakRtimAM, 4 naraka cinI gati-AnupUrvI + 4 ekendriyavikalendriya jAti + 10 prathama sivAyanA saMghayaNu-saMsthAna +4 azubha varNAdi + 1 azubha vidyA gati, ema kula 23 piMDa prakRti + 1 upaghAta + 10 sthAvara dazaka = 34. 117 puNyanI 42 + pApanI 82 = 124 prakRti. AmAM varNAdi nAmakarma 4 zubha ane azubha ema be vAra gaNAyA, tethI 124-4 = 120 kula kama-prakRti baMdhAya, ( madhamAM Ave, ) AmAM mithyAtva mahunIyanI sAthe mizra-mA. ne samyaktva-mA0 baMdhAtI nathI (baMdhamAM nathI AvatI. ) tethI ene badhamAM na gaNI, para`tu udayamAM Ave che; kemake badhAyela mithyAtvanu e adha zuddha-zuddha thayeluM svarUpa che. tethI e ene udayamAM gaNatAM, kula 122 kama prakRti uyamAM gaNAya. emAM 5 zarIra sAthe 5 baMdhana ane 15 saghAtana umeratAM 20 vadhe, tathA varNAdi 4 ne badale vaNu -5, rasa-5, ga dha-ra ane sparza 8. ema 20 gaNutAM 16 vadhe; eTale kula 36 vadhavAthI 122 + 36 = 158 kama-prakRti sattAmAM gaNAya. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya mAyA-kapaTa ane lAbha e saMsArane lAbha karAve che, mATe ene kaSAya kahevAya che, e krodhAdinA aneka rUpaka che, dA. ta. rAga-dveSa-irSyA - vera - jhera, mada - pelisI - cAlAkI-prapaMca, tRSNA-mamatA-Asakti, vagere have hAsya, zeAka, hra, udvega bhaya, durgaM chA ( ghRNu! =jugupsA ) ane kAmavAsanA e nAkaSAya che kaSAyanA preraka, temaja kaSAyanuM nimitta pAmI jAge, mATe ene nekaSAya kahevAya che ahIM AzravamAM mAtra kaSAyanA ullekha che, paNa tethI kAMi nekaSAya emAMthI khada nathI, ne kaSAyanA samAveza kaSAyamAM ja samajavAnA che, e paNa Azrava che. kemake ethI paNa kama badhAya che. 94 kaSAya mukhya cAra che. phredha-mAna-mAyA-leAbha. A cAra kaSAyanI ceAkaDImAM dareka kaSAya pAchA cAra jAtanA hAya che. atiugra, ugra, madhyama ane maMda, enAM zAstrIya nAma kramazaH A pramANe che, anatAnubaMdhI kaSAya, apratyAkhyAnIya kaSAya, pratyAkhyAnAvaraNu kaSAya ane sajavalana kaSAya. darekamAM krAdi 4 Ave. AcAranA 1. anaMtAnubaMdhI kaSAya e anaMtane eTale ke anaMta saMsArane anubaMdha karanArA che, dhana para baMdhana lAdanArA yAne sa'sAranI paraMparA calAvanArA che. e kaSAya sAmAnya rIte mithyAtvanI sAthe rahenArA haiya che, ane emAM atiugrapaNuM e che ke emAM jIvatadna bhAnabhUle ane che. hiMsAdi pApa ane iSTa-aniSTa zabdAdi viSayA pAchaLa evA ugna rAgadveSathI e varte che ke emAM ene kazu khATu' lAgatu nathI, bhaya nathI lAgatA, e pApa ane Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azraya viSayenAM sevana akartavya lAgatA nathI! ene kartavya mAnI rAcImAcIne kare che. evA atiugra hovAthI e samyaktvanA ghAtaka che. - sabhyatva eTale tattvazraddhA. emAM pApane pApa mAnavuM, ne akAryane akartavya mAnavuM jarUrI che. paNa A atiugra jAtanA anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lebha, evI mAnyatAnA pratibaMdhaka che. pahelAM kaSAya dabAIne A tattvazraddhA thaI hoya te ya, A anaMtAnubaMdhI kaSAyanA bhAva jAgatAM tene teDI nAkhe che, samyakatvathI nIce pADI TheTha pahelAM mithyAtva guNaThANe sudhI laI Ave che. 2. apratyAkhyAnIya kaSAya eTale "hiMsAdi pApa akartavya che" evuM samajAtuM ya hevA chatAM, vIryanA abhAve pratyAkhyAnane na AvavA de, arthAt paccakakhANane eTale ke pApatyAganI pratijJAne bhAva ja na thavA de, ne pratijJAne bhAva pUrve A heya ne pachI A apratyAkhyAna kaSAya jAge te e pratijJAnA bhAvane naSTa karI de, evA e ugra keTina kaSAya hoya che. ethI ja avirati UbhI rahe che, dezaviratipaNuM aTake che. jIva jANatA hovA chatAM e gaLiye rahe che ke "lAva ATalA pramANamAM te pApa-tyAganI bhAre pratijJA" evuM nathI karI zakate. 3. pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya eTale je sarvathA paccakakhANa kinAra nahi, paraMtu enA para amuka AvaraNa UbhuM rAkhe. arthAta pahelI ane bIjI kakSAnA kaSAya dabAI javAthI bhale zraddhA ane paccakakhANa Ave, paraMtu Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 jaina dharmano paricaya A trIjI kakSAnA kaSAyanI hAjarI bAkInI viratinuM rokANa kare che. dA. ta. pahelI kaSAya-cekaDI javAthI hiMsAne pAparUpa mAnI akartavya mAnI ane bIjI kaSAya-cakaDI javAthI trasa jIvenI jANI joIne hiMsA karavAnuM pratijJApUrvaka rahyuM. paraMtu hajI e(vasanI ajANe hiMsA thAya te, temaja jANatAM ke ajANatAM sthAvara jIvonI hiMsA thAya te baMdha nathI karI. e A pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyane lIdhe che eTale ke A kaSAya sarvaviratIne yAne sarvathA pApatyAganI pratijJAne aTakAve che, cAritrane reke che. eka yA bIjA kAraNe gharavAsanI Asakti A sarvapApa-tyAgamAM nathI javA detI. 4. saMjavalana kaSAya eTale saheja bhabhukatA kaSAyaanaMtAnubaMdhI vagere pUrvanI traNa kaSAya-cokaDI choDavAthI sarva pApanA tyAga sudhI AtmA AvI gaye, ane sAdhu banI gaye, paraMtu hajI kaMIka kaMIka kodhAdi UThe che, yA saMyama Adi para rAga ane daSei para dveSa che, e A saMjavalana kaSAyanuM kAma che. A kaSAya jIvana vItarAgatAnA guNane aTakAve che. 2 cega : AtmAnA puruSArthathI mana-vacana-kAyAnI thatI pravRttine yoga kahe che. arthAta jIvanA vicAra-vANIvartAva vartana e yoga che. e sArA hoya te zubha karma baMdhAve, ane kharAba hoya te azubha karma baMdhAve che. emAM mananA cAra yoga che.- - (1) satya manAyega eTale ke vastu yA vastusthiti jevI hoya tevI vicAraNuM cAle che. dA. ta. jJAna sAthe Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Azrava kiyAthI ja mekSa thAya' A vicAraNe satya mane yoga che. (2) asatya mAga eTale ke vastu yA vastu sthitithI viparIta vicAraNA, judI vicAraNuM cAle che. dA. ta. "mokSa mATe kriyA nakAmI che,' e vicAraNA. e asatya mane ga. (3) satyAsaya (mizra) mane yoga eTale aMze sAcI, aMze jUThI vicAraNA. dA. ta. vicAre ke "mokSa pratye jJAna ja kAraNa che." (4) vyavahAra mane eTale jemAM sAcA-jUThA jevuM kAMI nathI, keI vyavahAru kAmakAjanI vicAraNA che. dA. ta. savAre vahelA UThavuM," "pelAne na javAnuM kahyuM, vagere vicAraNA. * vacanaganA paNa A ja rIte "satya vacanaga" vagere cAra prakAra che. vastu ke vastusthiti hoya tevuM bolavuM e satya vacanaga. juTha bolavuM e asatya vacanaga. aMze sAcuM, ane aMze juThuM, belAya te mizra vacanoga, "tuM jA, tame Ave" vagere bolAya e vyavahAra vacanaga. eka kAyayoga 7 prakAre che -manuSya-tiryaMcanAM zarIra te audArika zarIra, deva-nArakanA zarIra te vaiyi zarIra, ne labdhidhara caudapUrvI mahAmuni kArya prasaMge banAve te AhAraka zarIra. A darekanI AkhA zarIrathI yA enA koI aMge pAMgathI yA keI indriyothI ke zarIranI aMdaranA hRdaya vagerethI thatI pravRtti e kAga. ema 3 kAyayoga thayAaudyArika kAyayega, vaikiya kAyayoga, AhAraka kAyayoga. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 jaina dharmane paricaya jIvane paralokamAM janma thatAM ja pahelA samaye kAMI navuM zarIra taiyAra nathI thaI jatuM. e vakhate te karmanA jathArUpI kAmaNa zarIranI sahAyathI orika pudgalanuM zarIra banatuM cAle che. mATe te vakhate audArikamizra kAyayoga cAlate kahevAya. zarIra pUrNa banI gayA pachI zuddha audArika kAga cAlate kahevAya ema vaikiyamizra ane AhArakamizra gaNatAM kula 3 mizrakAyayoga thayA. have jIvane bhavAMtare jatAM mArgamAM je pahelAM sIdhA ane pachI be vAra phaMTAIne javAnuM hoya, te e bemAM pahelIvAra phaMTAya tyAM nathI te pUrve mUkelAM zarIra sAthe saMbaMdha, ke nathI have pachI navA UbhA thanAra zarIra sAthe saMbaMdha. tethI mAtra kAmaNa zarIranI pravRtti che. kAzmaNa zarIra eTale AtmA para lAgela karmane ja enI pravRtti e kArmaNa kAyAga kahevAya. tyAM koi AhAranA pudgalanuM grahaNa nathI tethI ANahArI avasthA che. Ama odArika vaikriya ane AhAraka, traNeyanA zuddha ane mizra, ema cha tathA eka kArpaNa kAga ema kula sAta kAyayoga che. ekaMdare mana, vacana, kAyAnA paMdara yoga che. emAM zubha azubha be prakAra che, satya maneyega, satya vacanaga tathA dharma saMbaMdhI vyavahAra manavacana-ga e zubha che. temaja dharma saMbaMdhI zarIra-gAva-IndriyanI pravRttirUpa kAyayoga e paNa zubha che. bAkI azubha che. zubhayogathI puNyane lAbha maLe che, azubhathI pApane. * pramAda: Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ramAzraya pramAda eTale AtmAne potAnA svarUpamAM ramatA karavAmAMthI je cukAve te, A pramAdanA mukhya pAMca prakAra che. 1. magha, 2. viSaya, 3. kaSAya, 4. nidrA ane 5. vikathA, e pAMca pramAda che. evI rIte rAga, dveSa, ajJAna, saMzaya, bhrama, vismaraNa, mana-vacana-kAyAnuM duppaNidhAna (asatyapraga), ne dharmamAM anAdara-anutsAha- A paNa ATha pramAda che. | sarva pApane tyAga karI cAritra lIdhuM chatAM jyAM sudhI saheja paNa pramAda naDI jAya che, tyAM sudhI e pramatta muni che. pramAda TALe te apramatta mahAmuni bane. alabata pachI paNa apramatta munine hajI kaSAya UbhA che. paraMtu te bahu sUkSma che, ane have te aMtamuharta kALamAM nAza pAmI zake agara dabAI jAya evA che. tyAM jIvanI jabaradasta jAgRti arthAt ujAgara dazA che. tethI te atya5 kaSAyane pramAda nathI kahevAte. emAMthI UjAgaraNa dazAe caDatAM vItarAga banAya che. A mithyAtva, avirati, kaSAya, yoga ane pramAda, e pAMca Azrava pitAnI kakSA mujaba satata karmabaMdha karAve che. kakSA mujaba eTale ke mithyAtva ane kaSAyAdi jevA joradAra, te karmabaMdha joradAra 9 prazno . 1. "Azrava" eTale zuM? ene be rIte prakAre kayA kayA? 2. 'mithyAtva eTale mithyA valaNa" emAM "valaNa" samajAve. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jaina dharmanA paricaya 3. abhihika ane anAbhAgika vacce ze| taphAvata ema Abhigrahika-Abhinivezika vacce zA taphAvata che te samajAve. 4. pApa lAgavAmAM itara dharmI karatAM jainadhame atAvela vizeSatA kaI? ane zAthI? 5. 'kaSa' eTale zuM? 4 prakAranI kaSAya ceADI zuM zuM kAma kare che? zAthI? 6. 'yogathI karma tuTe' e vAkya khATu zI rIte ? 7. cAMganA 15 prakAra samajAvo. 8. judI judI rIte pramAdanA prakAra keTalA ? Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 karma baMdha kapaDA para telane DAgha vAtAvaraNamAMthI dhuLa kheMce che ane e dhuLane teliyA bhAga para ekameka caeNTADe che. evI rIte mithyAtva. avirati, Indri, kaSAya, vega vagere A bahAranI karmavargaNAne kheMcI jIva sAthe ekameka caTADe che. je pratisamaya mithyAvAda cAlu che, te karmasaMbaMdha paNa pratisamaya cAlu che. karma seMTavA sAthe ja emAM judA judA svabhAva ( prakRti), TakavAne kALa (sthiti), phaLanI tIvra-mandatA (rasa), ane daLapramANa (pradeza) nakkI thaI jAya che. AnuM nAma kamazaH prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ne pradezabaMdha che. AmAM eka samaye lAgelA karmanA jathAmAMnA amuka vibhAganI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya amuka prakRti, bIjAnI bIjI prakRti tathA amukanI amuka sthiti, bIjAnI bIjI, ema amukane amuka rasa, bIjAne bIje - ema nakkI thAya che. dA. ta. amuka karma vibhAganI prakRti jJAnane AvaravAnI nakkI thaI te prakRtibaMdha. have te jJAnAvaraNIya karma kahevAya. ene sthiti-kALa amuka sAgaropama eTale nakkI thayA e sthitibaMdha. ene catuHsthAnika dristhAnika (cauThANiye beThANi) vagere tIvra yA maMda rasa nakkI thaye te rasabaMdha. emAM pudagala ja amuka AvyA te pradezabaMdha. AmAM sthitikALa pAke tyAre te karma udayamAM Ave che, ane pitAnI prakRti mujaba jJAnAdine reke che. emAM ya rasabaMdhanA anusAre te tIvra hoya te jJAnane gADhapaNe roke che. jethI bhaNavA-samajavAnI sakhta mahenata karavA chatAM DuM ya jJAna pragaTatuM nathI. je maMdarasa hoya te jJAna enA pramANamAM sAruM pragaTe che. * kamanI mULa 8 prakRti vAdaLanI upamA : jIvanuM maulika ane vikRta svarUpa vALA prakaraNamAM samajAvyuM che te pramANe jIva jANe eka sUrya che, temAM 8 jAtanA guNarUpI prakAza che, tenA para 8 jAtanA karmarUpI vAdaLa che; tethI vikRti rUpI aMdhakAra bahAra paDe che. tene kaThAthI samajI zakAze. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma baMdha 103 jIvanA 8 guNa 8 karma vikRti (prakAza) (vAdaLa ) 1 anaMta jJAna | jJAnAvaraNa ajJAna. 2 anaMta darzana, darzanAvaraNa | aMdhApo, nidrA vagere. 3 vItarAgatA | mohanIya | mithyAva, rAga, dveSa, kaSA, | hAsyAdi, kAma. 4 anaMta vadi aMtarAya kRpaNutA, parAdhInatA daridratA, durbaLatA. 5 anaMtasukha | vedanIya zAtA, azAtA 6 ajarAmaratA | AyuSya janma-mRtyu. 7 arUpipaNuM | nAmakarma zarIra, Indri, vadi, cAla. sa-sthAvarapaNuM, caza- 8 aguru apayaza, sobhAgya-daubhagya vagere laghupaNuM | gotrakama UMcakuLa, nIcakuLa: AmAMnA pahelA cAra e AtmAne khAsa guNa, - AtmAnI zuddha AtmadazA-paramAtma dazAnA guNa che, arthAt malinatA sarvathA naSTa thaIne pragaTa thatI atyanta nirmaLatAnA e guNa che. ene rokanArA jJAnAvaraNa Adi pahelA 4 karmane ghAtI karma kahe che. ane bAkInA 4 karmane aghAtI karma kahe che. ghAtI eTale paramAtmadazAne ghAta karanAra, ("ghAtI eTale AtmAnA guNane ghAta karanAra,' e vyAkhyA barAbara nathI; kemake sukha e AtmAne guNa che, paraMtu ene ghAta karanAra vedanIya karma ghAtakama nathI kahevAtuM.) A ATheya karmanA avAMtara bheda AgaLa para joIzuM. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jaina dharmane paricaya * karaNa: jaina zA kahe che ke karma je baMdhAya, te badhA tevA ja rUpe ane te rIte ja udayamAM Ave evuM nathI banatuM; arthAt enI prakRti, sthiti ane rasamAM pharaka paNa paDI jAya che. AnuM kAraNa jIva jema karmanuM baMdhana kare che, tema saMkamaNu vagere paNa kare che. A baMdhana-saMkramaNa vagerenA AtmavIrya-gane "karaNa" kahe che. karaNa ATha be-baMdhanakaraNa, saMkramaNukaraNa, udvartanAkaraNa apavartanAkaraNa, udIraNAkaraNa, UpazamanAkaraNa, nidhattikaraNa ane nikAcanAkaraNa. (1) baMdhana-karaNamAM tevA tevA AzravanA ge thatA karmabaMdhanI prakiyA Ave. (2) saMkramaNa-karaNamAM eka jAtanA karma pudgalanuM te ja jAtanA bIjA rUpanA karmapudgalamAM saMkramaNa thavAnI prakriyA Ave. saMkramaNa eTale vartamAnamAM baMdhAtA karma-pudgalamAM pUrvanA silikamAM rahelA sajAtIya karmamAMthI keTalAkanuM bhaLI te rUpe banI javuM te. dA. ta. atyAre zubha bhAvanAne lIdhe zAtavedanIya karma baMdhAtuM hoya, te temAM pUrvanA saMcita keTalAMka azAtA karma bhaLI zAtArUpa banI jAya, te azAtA vedanIyanuM saMkramaNa thayuM gaNAya. ethI UlaTuM, azubha bhAvane lIdhe baMdhAtA azAtA vedanIya karmamAM keTalAka pUrvanA zatAvedanIya karmanuM saMkramaNa thavAthI te zAtAkarma azAtAkarma banI jAya. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma baMdha 105 (3-4) uddavartAnA-apavatanAkaraNaH karmanI sthitirasamAM vadhAro thAya te udvartanA, ane ghaTADo thAya te apavartana. dA. te jIva zubha bhAvamAM vartate hoya te silikamAM paDela zubha karmanA rasane vadhAre che, ane azubha karmanA rasane ghaTADe che. azubhabhAva hoya te ethI viparIta bane che. (5) upazamanA-karaNa -- viziSTa prakAranA zubha bhAllAsathI mehanIya karmanA udayane aMtamuhUrta sudhI taddana aTakAvI devAya, zAMta karAya, tene upazamanA kahe che. emAM te udayaniSedhanA aMtamuhUrta kALamAM je je karmanI sthiti pAkavAnuM nakkI hatuM evA karma pudgale zubha adhyavasAyanA baLe pUrva-uttara sthitimAM jAya che, arthAt enI tevI sthitivALA karI devAya che. ethI ahIM udaya rokAI UpazamanA thaI. (6) udIraNa-karaNamAM moDA udayamAM Ave evA keTalAka karma pudgalene bhAvabaLe vahelA udayamAM kheMcI levAya che. (7) nidhatti-karaNamAM keTalAMka karma pudgalene evA karI mUkavAmAM Ave che ke have enA para udvartanAapavartanA sivAya bIjA keI karaNa lAgI zake nahi, e bIjAM karaNane agya thaI jAya, e nidhatti thaI. (8) nikAcanA-karaNamAM te karma pudgalene sakala karaNane agya karI devAmAM Ave che. enA para saMkramaNa Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 jaina dharmane paricaya vagere kaI karaNa na lAgI zake. eTale e have nikAcita karma kahevAya che. tIvra zubha bhAvathI puNyakarma ane tIvra azubha bhAvathI pApakarma nikAcita thAya che. - A uparathI samajAze ke karma baMdhAyA pachI badhAM evA ne evAM ja rahe che evuM nathI, paraMtu keTalAka karmanuM bIje saMkramaNa, sthiti-rasamAM udUvartanAdi, udIraNa, vagere pheraphAra thAya che. AtmA je niraMtara vairAgya, jina-vacanaruci, dayA-dAnAdi, devagurusevA, kSamAdi viratibhAva vageremAM rahe te navuM puNya te avazya baMdhAya, paraMtu uparAMtamAM keTalAMka junA azubha karmanuM zubha puNyakarmamAM saMkramaNa thAya, azubhanA rasamAM apavartana thAya, zubhanA rasamAM udvartana thAya, vagere vagere sArAM parivartane thAya che. e lAbha uparAMta e vakhate azubha bhAvathI azubha phaLe UbhA thAta enAthI bacI zakAya che. ethI ulaTuM azubha bhAvamAM enAthI viparIta vastu bane che. AvA anupama lAbha hovAthI, haiyAnA bhAva sadA pavitra ane ucca keTinA zubha zakhavA, temaja zakya eTalI zubha karaNI, saduvANuM ane zubha vicAraNAmAM rahevuM hitAvaha che. 8. karmanI uttara prakRti 120 pahelAM jJAnAvaraNa Adi 8 karma kahI AvyA. enA peTA bheda A pramANe : (1) jJAnAvaraNa 5 - vastu vizeSarUpe jaNAya Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kam adha 107 ( > 6 dekhAya e jJAna ' che. dA. ta. " A mANasa che. (DhAra nahi)' ne sAmAnyarUpe dekhAya e 'darzana' che. dA. ta. A ya mANusa che.' matijJAnAvaraNu, zrutajJAnAvaraNa, adhijJAnAvaraNa, mana:paryAyajJAnAvaraNu, ane kevalajJAnAvaraNu, A pAMca AvaraNa AtmAnA mati vagere jJAnane aTakAve che. matijJAna = indriya ke manathI thatu jJAna, zrutajJAna= kathana ke zAstra vagerethI thatu zabdAnusArI jJAna, avadhijJAna = indriya ke zAstra AdinI sahAya vinA sIdhu AtmAne thatu rUpI dravye tu pratyakSa jJAna mana:paryAyajJAna = aDhI dvIpamAMnA sajJI pacendriyanA mananA paryAyanuM mananuM pratyakSajJAna. A jJAna apramatta munine ja thAya. kevaLajJAna = sarva kALanA sava pA~ca sahita sava dravyetu AtmAne thatu sAkSAt jJAna. ahIM matijJAnamAM cAra avasthA che,- avagraha, ihA, apAya ane dhAraNA. avagraha = prAthamika sAmAnya khyAla, ihA = uhApeAha; apAya = nihya; dhAraNA = a-vismaraNa dA, ta. aspaSTa kaika' eve bhAsa e avagrahu. pelu huM huM ke mAsa ? ' evA UhAhu e IA. najIka jatAM mANusa yA ThuMThAneA niNaeNya thAya e apAya. ene manamAM dhArI rakhAya e dhAraNA. - * (2) dezanAvaraNu 9 :- danAvaraNa =danane arthAt sAmAnyajJAnane rokanAra karma 1. cakSu danAvaraNu kama (jenA lIdhe cakSuthI dekhI na zakAya) 2. acakSu dazanAvaraNu kama ( jenA lIdhe anya indriya ke manathI adana ) 3. avadhidarzonAvaraNukama', 4. kevaladezanAvaraNuka A 4 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya dezanAvaraNakama + 5 nidrAkama = nava darzanAvaraNukama prakRti. = pAMca nidrAmAM 1. nidrA = alpa nidrA, jemAM sukhethI jagAya te. 2. nidrAnidrA = gADha nidrA, jemAM kaSTa jagAya te. 3. pracalA - beThA ke UbhA nidrA Ave te. 4. pracalApracalA = cAlatA nidrA Ave te. 5. tyAnabiM= jemAM ciMtavela kaDhAra kAya karI jAgavA de; jAgratanI jema nidrAmAM divase Ave. pahelAM cAra dazanAvaraNa dazanazaktine na ane pAMca nidrA e jAgelA dazananeA samULagA nAza kare che. e hisAbe e naveya dazanAvaraNamAM gaNAya che. (3) meAhanIya 26 prakAre emAM mukhya e vibhAga che. 1. dana-mahunIya, 2. cAritra-mAnIya, ke je 25 prakAre che. : 108 daza nameAhanIya = mithyAtva meAhanIya, ke jenA udaya atattva para ruci ane sarvajJAta tattva para aruci thAya. A kama baMdhAvAmAM eka ja che, paNa pachI enA 3 puja thayethI udayamAM mithyAtvamAhanIya, mizramehanIya, ne samyaktvamehanIya, ema 3 prakAre che. (1) same.mAM samyaktvathI tattvazraddhA kharI, paNa aticAra lagADe, (2) mizrameAhanIyathI atattva upara ruci-aruci nahi, temaja sajJa prabhue kahelA tattva upara zraddhA ya nahiM, ane azraddhA ya na thAya. (3) mithyAtvamehanIyathI atattvaruci ne tattvaaruci. cAritramAhanIcanI 25 prakRti (16 kaSAyamehanIya +9 neAkaSAya mehunIya) kaSa = saMsArane, Aya = lAbha Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma baMdha 109 jethI thAya arthAtu saMsArane vadhAre te kavAya. te kemAna-mAyA-leja, rAga-dveSa AmAM samAviSTa che. krodha mAna e dveSa che, mAyA lebha e rAga ke dhAdi cAranA darekanA pUrvokta anaMtAnubaMdhI vagere 4-4 prakAra heI, 16 kaSAya thAya, nokaSAca = kaSAyathI prerita ke kaSAyanA preraka hAsyAdi 9- hAsya, zeka, rati (ISTamAM rAjI), arati (aniSTamAM udvega, nArAjI), bhaya (svasaMka9pathI bIka), jugupsA (durgAchA), puruSaveda (saLekhama thaye khATuM khAvAnI icchAnI jema jenA udaye strIbheganI abhilASA thAya te), strIveda (puruSabhoganI abhilASA), napuMsakaveda ( ubhaya abhilASA). (4) aMtarAya karma 5 prakAre che; 1. dAnAMtarAya, 2. lAbhAMtarAya, 3. gAMtarAya, 4. upabhegAMtarAya ne 5. vIryatarAyakarma. A kamasara (1) dAna karavAmAM, (2) lAbha thavAmAM, (3) eka ja vAra legya annAdi bhegavavAmAM, (4) vAraMvAra bhegya vastrAlaMkArAdi bhegavavAmAM, ane (5) AtmavIrya pragaTa thavAmAM vighabhUta che. A jJAnAvaraNAdi cAra karma ghAtakarma che. have bAkInA cAra aghAtI karmamAM (5) vedanIya-2 1. zAtA, 2. azAtA. jenA udaye Arogya viSaye paga vagerethI sukhane anubhava thAya te zAtA. ethI ulaTuM azAtA. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jaina dharmanA paricaya (6) AyuSya-4 narakAyu, tiya cAyu, manuSyAyu, ane devAyu. te te narasiMda bhavamAM jIvane teTale teTaleA kALa jakaDI rAkhanAruM kama te AyuSyakama e jIvane te te bhayamAM jIvatA rAkhe. (7) gAtra-2 1. uccageAtra, ane 2. nIcageAtra. jenA udaye aizva, satkAra, sanmAna vagerenA sthAnabhUta uttama jAti-kuLa maLe te uccageAtra. tethI viparIta te nIcageAtra. (8) nAmaDhamAM 60 bhedaeN : gati 4 + jAti 5 + zarIra 5 + aMge...pAMga 3 + saMdhayaNa-6 + saMsthAna6 + varNAdi 4 + AnupUrvI 4 + vihAye gati 2 = 39 piMDa prakRti + 8 pratyeka prakRti + trasadazaka ane sthAvara dazakanI 20 = 67. ( piMDa prakRti eTale ke peTA bhedanA samUhavALI prakRti. pratyeka prakRti - vyaktigata peTAbheda vinAnI 1-1 prakRti. ) A 67 prakRti A pramANe che : 14 piMDa prakRti -: (1) 4 gati nAmakema nArakAdi paryAya je kamathI prApta thAya te gati nAmaka kahevAya. e 4 prakAre. narakagati, tiya cagati, manuSyagati, ane devagati. (2) 5 jAti-nAmakama ekendriyajAtithI mAMDI paMcendriyajAti sudhInI kAI jAti devAvALu karyuM, te jAtinAmaka. e hInAdhika caitanyanuM vyavasthApaka che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma baMdha 111 (3) 5 zarIra-nAmakarma zIrthase ta ArIpU" zIrNavizIrNa thAya te zarIra. e (1) aidArika udAra sthala pudagalanuM baneluM, dA. ta. manuSya-tiryaMcanuM zarIra, (2) vaikiya = vividha kiyA(aNumahAna, eka-aneka) karI zakavAne gya zarIra, dA. ta. deva-nArakanuM. (3) AhAraka = zrI tIrthaMkara devanI addhi jovA, ke saMzaya pUchavA cauda pUrvI eka hAthanuM zarIra banAve te. (4) taijasa = AhAranuM pacana vagere karanAra taijasa pudgalane jaze. (5) kArmaNa = jIva sAthe lAgela karmane jaze. AvAM zarIra ApanAra karma te zarIra nAmakarma. (4) 3 aMge pAMga nAmakarma jenA udaye dArika vaikiya-AhAraka zarIrane mAthuM, chAtI, peTa, pITha, be hAtha, be paga - 8 aMga, AMgaLIo vagere upAMga, ne parvarekhAdi aMge pAMga maLe te aMge pAMganAmakarma ekendriya jIvane aMgopAMga nAmakarmane udaya na hevAthI zarIramAM aMgopAMga nathI hotA. zAkhA-patra vagere che te te judAM judAM jIvanAM zarIra hovAthI e koI eka jIva zarIranA avayava nathI. ahIM "zarIra nAmakarmanI aMtargata "baMdhana nAmakarma" ane "saMghAtana nAmakama" che. (5) 5 baMdhana nAmakarma jenA udayathI navA levAtAM aidArikAdi pudagale zarIranA junAM pudgalanI sAthe lAkhanI jema ekameka cUMTe che, te cUMTADanAruM karma, e baMdhana nAmakarma. ethI aMge pAMga vadhe temAM sAMdhe na dekhAya. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jaina dharmane paricaya (6) 1pa saMghAtana nAmakarma niyata pramANuvALA ane gAtrenI vyavasthAvALA zarIrane racatA pudgalanA bhAgone te te sthAnamAM dUtAvaLInI jema saMcita karanAruM karma. dA. ta. AhAramAMthI ja dAMtanA, jIbhanA, hADakAnA... vagere vagere muddagale bane, paraMtu te-tene tyAM-tyAMja goThavanAruM A karma che. (7) 6 saMghayaNa nAmakarma (hADakAnA daDha ke durbaLa sAMdhA denArAM karma), (1) vArASabhanArAcasaMgha0 = hADakAne paraspara saMbaMdha,-eka bIjAne AMTI mArIne ane vacamAM khIlI tathA upara pATA sAthe thayela hoya te. (AmAM nArAca = markaTabaMdha, enA para ruSabha = hADakAne pATe vIMTaLAye heya, ane vacamAM TheTha uparathI nIce ArapAra vA = hADakAnI khIlI hoya tevuM saMghacaNa). (2) trASabhanAcasaMgha0-mAtra vaja nahi, bAkI pahelA mujaba markaTabaMdha ane upara pATAvALI haDasaMdhi (3) nArAcasaMgha0 = mAtra markaTabaMdha hAya. (4) ardhanArAcasaMgha0 = sAMdhAnI eka ja bAju hADakAnI AMTI heya ne bIjI bAjue khIlIbaMdha hoya. (5) kalikAsaMgha0 = hADakAM paraspara AMTIthI joDAyA vinA phakta khIlIthI saMdhAyela heya. (6) chevaTuM (chedakRSTa sevA saMghayaNa) be hADakA mAtra cheDe aDIne rahyA hoya tela mAlIza vagere sevAnI apekSA rAkhe te. (8) 6 saMsthAna nAmakarma (zarIra-gAtranI AkRti denAruM karma) (1) samacaturasa Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma baMdha 113 saMsthAna (ansa = khUNe) paryakAsane beThelAnA jamaNuM DhIMcaNathI DAbA khabhAnuM aMtara, jamaNe khabhAthI DAbA DhIMcaNanuM aMtara, be DhIMcaNanuM aMtara, ane be DhIMcaNanA madhyabhAgathI lalATa pradeza sudhInuM aMtara-A cAre sarakhA hoya te samacaturastra saMsthAna; athavA jemAM cAre bAjunA uparathI nIcenA avayava "samAna" yAne sAmudrika zAstrane anusAre lakSaNa ane pramANuvALA hoya te samacatu. saMsthAna. (2) codha saMsthAna = vaDa sarakhuM, nAbhithI uparanuM zarIra lakSaNavALuM, ne nIcenuM lakSaNahIna (3) sAdi saM = uparathI ulaTuM. (4) vAmana saM0 = mAthuM, gaLuM, hAtha, paga e cAre lakSaNa-pramANuvALA ne chAtI-peTa vagere lakSaNahIna heya.(5) kujI saMsthAna = mAthuM, gaLuM vagere kadarUpA ane e sivAyanA chAtI-peTa vagere sArAM haya. (6) huMDaka saMsthAna = sarva avayava pramANa-lakSaNa vinAnAM heya. -12) 4 varNAdi nAmakama jenA udaye varNa, gaMdha, rasa, sparza sArA-narasA maLe. zubha varNanAmakarmathI sArA maLe ane azubhathI kharAba maLe. varNa Adi darekamAM avAMtara prakAre che, tethI e darekane judI judI piMDa pakRti kahI. (13) 4 AnupUvI nAmakarma narakAnupUrvI, tiryaMcAnupUrvI, manuSyAnupUrvI, ne devAnupUrvI. vigraha-gatithI (vacamAM phaMTAIne) bhavAMtare jatA jIvane vAMkA phaMTAtAM AkAzapradezanI zreNinA anusAre vaka gamanakama Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jaina dharmane paricaya karAve, ane kheMcIne te gatimAM laI jAya, te AnupUrvI nAmakarma, (14) 2 vihAgati nAmakama (= cala) 1. zubha cAla : haMsa, hAthI vRSabhanI samAna. 2. azubha : UMTa, gadheDAnI cAla. 8 pratyeka prakRti: (1) agurulaghu nAmakarma - enA udayathI zarIra eTaluM bhAre ke halakuM nahi, paNa agurulaghu maLe. (2) upaghAta nAmakarma - A karmathI pitAnA avayavathI pote ja haNAya evA avayava maLe dA. tapaDachabhI (jIbhanI pAchaLa nAnI jIbha) cAra dAMta (dAMta upara dAMta), chaThThI AMgaLI. (3) parAghAta nAmakarma - AnA udaye jIva bIjAne ojasathI AMjI de evI mukhamudrA maLe. (4) zvAsocchavAsa nAma,- AthI zvAso nI zakti maLe. (5) Apa nAma - pote zItala chatAM bIjAne garama prakAza kare tevuM zarIra maLe; jemake sUrya vimAnanA ratuM zarIra. (agnimAM garamI te uSNasparzanA udayathI ane prakAza utkaTa lAla varNanA udayathI che.) (6) Udyota nAma = jenA udaye jIvanuM zarIra ThaMDe caLakATa prakAza Ape. dA. ta. uttara vaikriya zarIra, caMdrAdinA ratna, auSadhi vagere. (7) nirmANa nAmakarma, - suthAranI jema aMge pAMgane zarIramAM ekkasa sthAne race te. (8) jina (tIrthakara ) nAmakarma = jenA udayathI aSTa mahAprAtihAryAdi atizayothI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma baMdha 115 alaMkRta dazAmAM dharmazAsananI sthApanA karavAnuM maLe te. 10-10 prakRti vasa-sthAvara dazakanI - enA udaye nIce jaNAvyA mujaba jIvane prApta thAya(1) trasa nAmakarma = taDakA vageremAMthI svecchAe khasI zake, duHkhamAM kaMpI zake, gamanAgamana karI zake tevuM zarIra jenAthI maLe te karma. jyAre svecchAe na hAlI zake tevuM zarIra jenAthI maLe te sthAvaranAmakarma (2) bAdara nAmakarma = jethI AMkhe dekhI zakAya tevuM zarIra maLe. sUma nAma = ghaNAM zarIra bhegAM thAya te ya na joI zakAya. (3) paryApta nAma = jethI svAgya paryApti pUrI karavAne samartha hoya. ethI ulaTuM aparyApta(4) pratyeka - jIva dITha juduM zarIra Ape te kama. sAdhAraNa = anaMta jIvanuM eka zarIra de te. (5) sthira nAmakarma = jenAthI mastaka, hADakAM, dAMta vagere sithara maLe te karma. asthira = aMge pAMga arithara denAra karma. (6) zubha = nAbhinI uparanA avaya zubha denAruM karma. azubha = nIcenA azubha denAruM karma [ keIne mAthethI aDavAmAM e khuza thAya che, paNa ene paga lagADavAmAM gusse thAya che. bAkI patnIne paga aDavAthI rAjI thAya te te pitAnA mohane laIne. ] [7] saubhAgya = jethI jIva vagara upakAre paNa saune game te karma. daubhagya= jethI jIva upakAra karanAro paNa lokone arucikara bane te karma. [tIrthakara de abhavya Adine na game te te te jIvenA mithyAtvanA udaye. ] [8] susvara0 = jethI sAre svara maLe te karma, viparIta (svara. [9] Adeya = Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jaina dhamanA paricaya * ghAtI-aghAtI kama jJAnAvaraNAdi ATha ka`ma e jAta che; eka ghAtI, ane bIjI adhAtI. ghAtI eTale AtmAnI niLatA yAne paramAtmabhAvanA guNu jJAna, darzana, vItarAgatArUpa cAritra ane vIyadine ghAta karanAra; ane aghAtI eTale ene ghAta nahiM karanAra. meAkSasukha AtmaguNa chatAM enu rAdhaka vedanIyakama e paramAtmapaNAnA guNAnu ghAtaka nahiM, mATe e ghAtIkama nahi. * ghAtI ghAtI kama cAra che,-jJAnAvaraNa, danAvaraNu, mehanIya ane aMtarAya. bAkInA vedanIya, AyuSya, nAmaka ane gotrakama e cAra aghAtI ku` che. rokAvAnuM ja. rokAvAnA ja, jJAnAvaraNanA udaya thayA eTale jJAna mithyAtvanA udaya thayA eTale samyaktva guNu tethI te ghAtI che. paraMtu aghAtI dA. ta. azAtA vedanIya ke apayaza nAmakamanA udaya thayA, eTale jJAna, samyakRtva vagere guNA rekAya ja eve niyama nahaeNi. hA, dA. ta. jANyA chatAM apayazanA udaya thayA pachI mUDha banI enI asara laIne bhaNeluM bhUle, tethI jJAna DhaMkAi jAya ema bane; paNa te te apayazathI nahiM kintu jJAnAvaraNu karmanA udayathI DhakAI gayuM kahevAya evuM mAhanIya mATe samajavAnuM. dA. ta. azAtA, daurbhAgya, apayaza, AvavA para mUDha banI kaSAya meAhanIyanA udayane jAgavA daie. arthAta kaSAya karIe te ja kSamAdi guNu varAya; ane na jAgavA daie Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuma madha 119 te ekalI azAtA ke daurbhAgyAdimAtrathI kSamAdi AtmaguNa avarAya evuM nahi; mATe e dhAtI nahiM. AnA artha e che ke aghAtI karmanA udaya cAlu che, agara navA uddayamAM AvyA che, chatAM ApaNe sAvadhAna rahIe teA jJAna aAdi guNa kAMI Ane lIdhe ghavAya nahiM. * parAvamAna-aparAvata mAna keTalAMka karma evAM che ke je paraspara viruddha hAvAthI eka sAthe baMdhAtAM ke bhegavAtAM nathI; kintu vArApharatI badhAya ke udaya pAme che, tethI ene parAvartImAna kahe che. dA. ta. zAtA vedanIya baMdhAtuM hoya tyAre azAtA na ba MdhAya; zAtA uyamAM hAya te azAtA uyamAM na Ave. ema azAtA baMdhAtuM haiAya te zAtAvedanIya na baMdhAya. trasadazaka baMdhAtu hAya te sthAvara--daza nahi adhAya. mATe Ane zAtA-azAtAne, trasa-sthAvara dazakane parAvata mAna kahevAya bAkI jenA pratipakSI na hoya te aparAvartamAna gaNAya; dA. ta. pAMca jJAnAvaraNu karyuM. aMdhamAM parAvata mAna 70 prakRti che. emAM 55 nAmakamanI (33 piMDaprakRti te 4 varNAdi ne 2 tejasa kAma*Nu vinA + 2 Atapa Udyota + 20 e dazaka) + 7 meAhanIya (rati-ati-hAsya-zAka-3 veda) + 2 gotra + 4 AyuSya = 70. AmAM te te joDakAmAMthI eka baMdhAya tyAre zrIjI na baMdhAya, eTale ke joDakAmAMthI vArApharatI ekeka ja badhAya, tethI ene baMdhamAM khAkI 5 jJAnAva0 + 9 dezanA0 + 5 kaDI. parAvata mAna aMtarAya, e 19 + 19 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 jaina dharmane paricaya mehanIya + 12 nAmakarma = 50 aparAvartamAna che eTale eka sAthe baMdhAya che. - udayamAM parAvartamAna-87 prakRtimAM upakata 70 mAMthI sthAsthira, zubhAzubha e 4 bAda karatAM 66 + 5 nidrA + 16 kaSAya = 87. emAM te te jeDaka mAMthI eka udayamAM hoya tyAre bIjI udayamAM na hoya; arthAt vArApharatI ekeka ja udayamAM Ave; tethI e udayamAM parAvartamAna kahevAya. bAkI 33 aparAvartamAna che, ahIM udayamAM nidrAdi pAMcamAMthI ane dhAdhicAramAMthI eka samaye eka ja udayamAM hoya. koI udayamAM hoya tyAre mAna nahi... vagere. mATe ene udayamAM parAvartamAna kA jyAre eja 4 kaSAya baMdhamAM aparAvartamAna havAthI kodhAdi cAreya eka sAthe baMdhAya che. ekale kodha kare ke ekaluM abhimAna kare, paNa tyAM baMdhAvAnA kedha mAna vagere cAre ya kaSAyamehanIya karma ! * karmabaMdhane niyama-puNya pApanI caturbhAgI A sAthe e samajavAnuM che ke jIva jyAre zubha bhAvamAM vartate heya, dA. ta. samyaktva, dayA, kSamA, namratA, deva-gurubhakti, vrata, saMyama vagerenA bhAvavALa hoya, tyAre zubha karma bAMdhe che. ethI UlaTu hiMsAdi pApa, viSayAsakti kodhAdi kaSAya, mithyAtva, vagerenA azubha bhAvamAM vatate hoya tyAre azubha karma bAMdhe che. dhArmika kriyA ane AcArano A prabhAva che ke jIvane te zubha bhAvamAM rAkhe che; tethI e jIva zubha karma bAMdhanAra bane che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma baMdha 121 alabat tyAM ya je koI dhananI lAlasA ke keInA para gusso vagere kare, te e azubha bhAva thavAthI azubha karma bAMdhe che. chatAM badhA evuM bane ke AraMbha-samAraMbha, viSaya, parigraha vagerenI sAMsArika kriyAo sAmAnya rIte azubha bhAvanI preka che mATe e azubha kriyA che, tyAre dhArmika kriyA zubha bhAvanI preraka che mATe zubha kriyA che; eTale e zubha karmanI kamAI karAve che. zubha bhAva jagADavA-vadhAravA hoya te, zubha kiyA ja upayogI kahevAya, azubha nahi. tethI ja jIvana dhArmika kriyA ane dhArmika AcArothI bharyuM bharyuM rAkhavuM joIe. - prave- zubha karmane paNa lebha zA mATe kare? asala te e kama paNa eka beDI ja che, bhale sonAnI beDI paNa beDIo te teDavAnI ja che, beDIo tuTe te ja mekSa thAya che ne? pachI zubhaka-puNyane lema zA mATe? u0- zubha karma hoya te sAre manuSyabhava, Arogya, Arya deza, Arya kuLa, tathA deva-gurU-dharmanI sAmagrI maLe che, ane te maLavAthI ja UMcI dharma-ArAdhanA thaI zake che. kUtaruM ghaNuMya navaruM che, paNa jJAnapAna, dharmazravaNa, jinabhakti, vataniyama vagere kema nathI karI zakatuM? kaho, manuSyapaNAnuM puNya udayamAM nathI ne dhamasAmagrI enI pAse nathI, tethI kahe - kama toDanArI dharma-ArAdhanA mATe jarUrI sAmagrI meLavI ApanAra zubha karma che, tethI enI paNa jarUra che. ahIM AyuSyanuM zubha karma khUTI jAya che, te dharmasAdhanA aTakI paDe che, A dekhAya che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya prazna- ema te e paNa dekhAya che ne ke mAgya zrImatAi, yaza vagere puNya udayamAM hAine ja vadhAre pApa paNa kare che? 122 - u- ennu kAraNa e che ke enuM puNya kalakita che, pApAnubaMdhI puNya che. pApa ane puNya babbe jAtanA che. puNyAnubaMdhI puNya eTale udayamAM puNya hAya, ane e evA puNyAnu dhavALu -zubhasaMskAravALuM ke e puScAyanI sAthe sabuddhi-dha sAdhanA hAI navuM puNya kha dhAtu' hAya, pApAnubaMdhI puNya eTale puNya udayamAM hAya ke udayamAM lAvavuM hoya, paNa viSaya-kaSAya, a-kAma, hiMsA, jUTha vagere sevI rahyo hAya, mATe navAM pApaka AMdhe. eTale e puNya pApAnubaMdhavALuM kahevAya, azAtAdi pApanA uyamAM paNa dharmasAdhanA kare che, te puNya bAMdhe ( upAje' ) che, tethI e pApa puNyAnudhI thayuM. ethI UlaTu* azAtAdi pApeAya chatAM hiMsAdi pA kare che, te pApakama bAMdhe; tethI e pApAnubadhI pApa kahevAya. A sthiti hAine ja sAvadhAna rahevAnu` che ke zubha kama kalaMkti yAne pApAnu'dhI nahIM upAvuM. e mATe A sAvadhAnI rAkhavAnI ke badhA kama kevaLa AtmakalyANu, jinAjJApAlana, krama kSaya, bhavanistAra ane Atmazuddhi Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kama adha mATe ja karavA. * dhRvabhathI jJAnAvaraNu Adi keTalAMka pApa karma mahAyogIpaNA sudhI pahoMcavA chatAM atyaMta zubha bhAvamAM rahyA hoya te paNa baMdhAtA ja rahe che, tethI ene dhRvadhI kahe che. te pachI ahIM zubha bhAvanA prabhAva zuM? prabhAva e che ke zubhabhAvanA lIdhe e pApakarmonI sthiti tathA rasa bahu maMda baMdhAya che. ethI UlaTu azubha bhAva vatA hoya tyAre dhruvabaMdhI zubha karmo baMdhAvAnuM te kharu' ja, paraMtu enA rasa bahu marda baMdhAvAne, ane azubha bhAva vatate hAya tyAre vabaMdhI azubha karmanA sthiti-rasa vadhu tIvra baMdhAya che. dhruvabaMdhI eTale ene cegya guNasthAnaka sudhI satata aMdhAyA ja kare. dhruvaba MdhI kama A 47 che, 5 jJAnAvaraNu, 9 danAvaraNa, 5 atarAya, mithyAtva, 16 kaSAya, bhaya0. jugupsA, vadhu catuSka, tejasa, kA'Nu, agurulaghu., nirmANu. upaghAta, cha prazno cha 1. pharmAM dhanI prakriyA ane 4 prakAre adha samajAve . R. 8 prakAranAM karma AtmA para zI zI asara kare che? 3. 'karaNa' eTale zuM? saMkramaNathI zuM thAya ? apavatanA' zuM? 4 123 4. zubha bhAvamAM rahevAnA keTalA lAbha? karulakhadhI para zI asara Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jaina dharmanA paricaya 5. samajAve,-ihA, apAya, nidrAnidrA, styAddhi, danasAha, nAkaSAya, AhArakazarIra, vRSabhanAzaya, tyAgrAma, AnupUrvInAmaka, vihAyoti, paraghAta, pApAnu dhI. 6. nAmakasamAM puNya prakRtie ne pApaprakRtie kai kai ! 7. ghAtI-aghAtI eTale? parAvata mAna 'eTale ? e keTalI? 8. puNya tA eDI che enI zI jarU2 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 mekSa-mArga ApaNe joI AvyA ke AtmA mithyAtva Adi kAraNone lIdhe kama bAMdhe che ane karmathI saMsAramAM rakhaDe che. paraMtu je enAthI viruddha mArge cAle te karma ane saMsArathI chUTI mekSe pahoMcI zake. e viruddha mArga eTale mithyAtvAdithI viruddha samyagdarzanAdine mArga eTale ke jema mithyAtva, avirati, kaSAya, ane yAga e saMsArane mArga che, tema samyagdarzana-jJAna-cAritrANi mokSamArga: ahIM cAritramAM tapane samAveza che-tethI kahevAya ke samyagdarzana, samyajJAna, saccAritra ane samyakRtapa e mekSane mAge che. * mekSa mArga kyAre maLe? jIva anAdi kALathI A saMsAramAM svAtmAnuM ajJAna ne viSayakaSAyanA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jaina dharmane paricaya Aveza vagere kAraNe pahelAM te mAtra sUma anaMtakAya nigoda vanaspatimAM ja janma-maraNa karate hoya che. tyAre bIjA keI bAdara vanaspatikAya ke pRthvIkAyAdi yA beIndriyAdi tarIkenI oLakhamAM arthata vyavahAramAM Avate na hoI, e avyavahAra rAzine jIva kahevAya che. e te jyAre koI eka jIva saMsAramAMthI mokSa pAme tyAre jenI bhavitavyatA baLavAna hoya te jIva A avyavahAra rAzimAMthI vyavahAra rAzimAM Ave che, arthAta bAdara vanaspatikAya, pRthvIkAya.... vagerene janma pAmI evI oLakhamAM Ave che, tyAre e vyavahAra rAzimAM A gaNAya che. ahIMthI jIva sIdho upara ja caDe e niyama nathI. pRthvIkAyAdi ke beIndriyAdi vageremAMthI pAcho TheTha nIce sUkama vanaspati sudhI paNa ene paDavAnuM thAya che. tyAM kALanA kALa paNa vItI jAya evuM ya bane che. pAka upara caDhe che.... vaLI paDe che... Ama karatAM karatAM paMcendriyapaNAmAM AvI jAya che. paraMtu ahIM sudhI te e jIvane koI dharma tarapha dRSTi ja nathI gaI. tiryaMca pazupaMkhInA avatAra paNa keka jAya che, e te TheTha manuSyabhava sudhI paNa AvI jAya, te ya dharma-prApti sulabha nathI. kemake jyAM sudhI jIrane A saMsAramAM hajI eka pudgala-parAvarta kALathI vadhu bhamavAnuM heya tyAMsudhI dharma-prApti thatI nathI. ema te dharmanA rUDAM phaLa, devapaNuM vagere joIne e levA mATe a-caramAvartAkALamAM cAritra yAne sAdhu-dIkSA paNa svIkArI le che, ane pALe paNa che, paraMtu te te Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me kSa-mAga 127 mAtra duniyAnA sukha mATe; tethI vAstavika dharma enA haiye spaza'te nathI. e te jyAre chellA pugala parAvarta kALa (caramAvata kALa mAM Ave tyAre ja jIvanI peAtAnA AtmA ane dhamA~ tarapha dRSTi jAya che, sasAra para udvega janme che, ane mekSanI abhilASA (ruci) thAya che. mutiyA tAvanI jema eTalI muddata pAke tyAre ja pramaLa rAgane tAva meLe paDe, pachI ja dharuci thAya. * bhavya abhavya : A mekSa dRSTi paNa bhavya jIvane ja jIvane ja jAge che, abhavyane nahi. bhavya eTale mekSa pAmavAnI lAyakAtavALA; abhavya eTale meAkSanI lAyakAta vinAne. kayAreya paNa ene meAkSanI zraddhA ja nahi thavAnI. e kadI meAkSatattva nahi mAne; ene kaDhI zakA ya nahi thAya ke mArA mekSa thaze ke nahi? zuM mAre sadA sa`sAramAM bhaTakayA ja karavAnuM ? ' kAraNa, ene karI mekSanI zraddhA ja nahui thavAnI, sAMsArane pakSapAta ja nahi chUTavAnA. eTale e Avyu ke jene eTalu paNa thAya ke 'zuM tyAre mAre janma-maraNu karyAM ja karavAnA ? mArA mekSa nahi thAya ? huM bhavya hAiza ke alabhya ? ' AvI zakA paNa paDe, e jIva ceAsa bhavya hoya che ane te * " paNa caramAva mAM AvelA hoya che. kemake caramAvata kALamAM ja aMtaramAM UMDe UMDe mekSa tarapha saheja paNa ruci thAya; ne e thai hoya te ja Ave! saMsArabhramaNunA bhaya ubha thAya che, ne AvI zakA paDe che. chellA pudgala parAva kALa pahelAM eTale ke Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jaina dharmane paricaya a-caramAvartakALamAM mekSanI ruci nahi thavAnuM kAraNa dehadaSTi ane jaDa sukhane Aveza vagerene piSanAra sahaja maLe che. sahajamaLa nibiDa (aMdha) rAga-dveSarUpa che. ene ThIka hAsa thAya tyAre ja mekSa ane dharma upara dRSTi jAya. e vastu jIva carAvamAM Ave tyAre ja banI zake che. jema bimArane rega pAko na hoya tyAM sudhI annanI ruci nathI thatI; evI rIte a-caramAvartakALamAM dharmaruci nathI thatI. caramAvartAmAM kALa pAkyA eTale dharmaruci thaI zake che. caramAvatamAM paNa praveza thatAM tarata ja badhAne mokSa ane te mATe dharmanI ruci thAya evuM ya nathI hotuM; vahelA meDA paNa thAya che. e thayAnAM lakSaNa traNa che - (1) duHkhI upara dayA, (2) guNavAna upara cheSa nahi ane (3) aucitya. A traNa keI dunyavI lAbha AMcakI levA mATe nahi, paNa niHsvArthabhAve thAya, hRdayanI tevI kuNAnA lIdhe pragaTe; te mAnI zakAya ke nibiDa rAga-dveSarUpI sahajamala ghasAre paDe che. sahajamaLane hAsa thAya tyAre ja viSayakaSAyane AMdhaLe Aveza maMda paDe che, Atmatattva tathA mekSa lakSamAM Ave che, ane dharma tarapha dRSTi jAya che. dharma paNa badhAne pahelavahele sarvajJakathita zuddha dharma arthAta samyagadarzana-jJAna-cAritrarUpa sAce mekSamArga maLI ja jAya che evuM prAyaH nathI banatuM; chatAM A Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makSa mArga 129 mekSamArga tarapha laI jAya evA guNa maLe che. e guNonA jIvanane mArgAnusArI jIvana kahe che. azuddha dharma pAme heya arthAt a-sarvare kahela mithyA dharma maLe heya, chatAM je e AtmavAdI dharma hoya, ane emAM mekSavastu mAnelI hoya, te caramAvarta ane sahajamaLa-hAsanAM kAraNe AtmA ane mekSa upara ruci tathA dharmazraddhA thavAnI. mAtra e dharma a-sarvajJakathita heIne, emAM utpAda-vyayaprovyAtmaka svAduvAda-siddhAntAnusAra AtmAdi dravyanuM je pariNamI nitya" yathArtha svarUpa, te kaheluM nahi maLe; tema mekSanuM vAstavika svarUpa nahi maLe chatAM saMsArathI chUTavA rUpI mekSanI vAta maLe, enA para zraddhA thAya, eTale mArgAnusArI jIvananA guNe AcaraNamAM Ave. 8 prazna che (1) jIva anAdithI A saMsAramAM kema bhaTake che? (2) avyavahAra-vyavahAra rAzi eTale zuM? amuka ja jIva anAdi nigedamAMthI bahAra kema Ave? (4) A caramAvatamAM cAritra kema na tAre? (5) abhavyanI khAsiyata zuM? sva-bhavyatva kema jaNAya? (1) sahaja maLa zuM? e zuM karAve? e kayAre pAke? (7) mithyAdharma caramAvatamAM heya? kayA lakSaNe? (3) Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 mAnusArI jIvana samyagadarzana, samyajJAna, samyaka cAritra ane samyakatvathI sabhara sAdhanA eTale mezane mArga. A mArga pratye derI jAya, te mAge anusaraNa (AkarSaNa) karAve, te mAge jIvavAmAM sahAya rUpa thAya te mArganusArI jIvana. zAmAM mArgonusArInA pAMtrIsa guNa kahyA che. A guNane saraLatAthI yAda rAkhavA mATe ahIM ApaNe tene cAra vibhAgamAM vaheMcIe chIe. (1) jIvanamAM karavA gya 11 katavya, (2) jIvanamAM tyAga karavA cogya 8 deSa, (3) jIvanamAM utaravA cogya 8 guNa, ane (4) jIvanamAM sAdhavA gya 8 sAdhanA. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgAnusArI jIvana 131 * A cAra vibhAga pramANe mArganusArInA 35 guNane kaThe. 11 kartavya | 8 daSatyAga | 8 guNa-grahaNa - sAdhanA 1. nyAyasaMpannatA | 1. niMdA-tyAga ! 1. pApabhaya . 1. kRtajJatA 2. ucita vyaya ! 2. niMdapravRtti- | 2. lajajA | 2. paropakAra 3. ucita veza ! tyAga ) 3. semyatA | 3. dayA 4. ucita vivAha | 3. Indriya-gulAmI 4. lekapriyatA 4. satsaMga 5. ucita ghara | tyAga | pa. dIrdha dRSTi 5. dharmazravaNa 6. ajINe ! 4. AMtarazatrujya 6. balAbala-! 6. buddhinA bhojana tyAga 5. abhiniveza-! vicAraNuM 8 guNa che. kALe sAmya- tyAga | 7. vizeSajJatA che. prasiddhadazA vALuM bhajana | 6. trivarga- | 8. guNapakSapAta cAra pAlana 8. mAtapitAnI ! abAdhA 8. ziSTAcAra pujA | 7. upakavavALA 9. piSya-paNa sthAnano tyAga 10. atithi-sAdhu 8. adezakAlacaryA dInanI sarabharA -tyAga 11. jJAnavRddha ane cAritrapAtranI sevA * 11 kartavya (1) gRhastha jIvana che eTale AjIvikA kamAyA vinA cAlavAnuM nathI. te te nyAyathI upavI e nyAyasaMpanna vibhava ane bIjI bAbatamAM ya nyAyasaMpannatA nAmanuM paheluM kartavya. prazaMsA -- Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya (2) kharca paNa lAvelA paisAne anusAra rAkhave, paNa vadhAre paDatA ke dhane bhUlIne nahi, e ucitakhaca (Ayacita vyaya ) nAmanuM bIjI' kanya 132 (3) paisAthI udbhata (chATake) veza nahaeNi paheravA, paNa chAjatA veza (sAthe chAtA bIjI vastunA upayAga) rAkhavA e ucita veza, anudrabhaTaveza nAmanuM trIju kavya, (4) rahevA mATe ghara evuM nahui ke cAra-luccAne phAvaTa AvI jAya yA gharamAM pApA pesI jAya. arthAt bahu dvAravALuM nahi, bahu UMDANamAM ke jAhera nahi, temaja sArA pADezavALu joie. e cAthu vya ucita ghara. (5) ghara calAvavA vivAha karaze, te bhinna geAtravALA ane samAna kuLa tathA AcAravALA sAthe ja karAya, e ucita vivAha. (6) gharamAM bhAjana karaze te pUtu khAdhelu' pakSu' na hAya tyAMsudhI nahiM karavAnuM, e aNNa bhAjana-tyAga, " katavya. (7) bhUkha hoya chatAM bhejana paNa lagabhaga niyata kALe ane peAtAnI prakRtine mAphka ja karavu. te ' kALe sAmyataH bhAjana ' nAmanu sAtamu kavya, niyamitatA eTalA mATe ke udaramAM pAcaka raseA niyamita jAge che. vahelA-meADAmAM emAM pheraphAra thAya che. prakRti vAyunI hAya ane vAla- vaTANA vagere vApare te vAyu vadhIne tabiyata bagaDe. (8) bhojana paNa peAtAnuM pachI, ne mAtApitAnuM pahelAM Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArganusArI jIvana 133 emAMya mAtApitAne bhejana vastra, zayyA vagere zakti anusAra pitAnA karatAM savAyAM ApIne bhakti karavAnI. e AThamuM kartavya mAtApitAnI pUjA. (9) sAthe sAthe pitAnI javAbadArIvALA piSyavarganuM kuTuMbAdinuM piSaNa. uparAMta- (10) "atithi" eTale ke jemane dharma kaI tithie nahi paNa sadAya che evA muni tathA "sAdhu" arthAta sajajana, e, ane dIna-hIna-duHkhI" mANasa ghare AvI caDhe te, temanI yathAyogya sarabharA e atithi-sAdhudInanI yathAyogya pratipatti. tathA (11) jJAtimAM jJAnavRddha ne cAritrapAtra hoya tenI sevA e agiyAramuM kartavya * ATha deSane tyAga (1) niMdAtyAga- bIjAnI niMdA karavI ke sAMbhaLavI nahi. niMdA e mahAna doSa che. ethI hadayamAM kALAza, premabhaMga, nIcagetrakarma baMdha, vagere nukazAna na paje che. (2) niMdya pravRttine tyAga - jema meDha niMdA nahi tema kAyA ke IndriyethI bIjAne vizvAsaghAta, jugAra Adi niva pravRtti karavI nahi. nahitara niMdA thAya, pApa lAge. (3) indriyagulAmI-tyAga - Indriyone ayogya sthAne jatI aTakAvavA enA para aMkuza rAkhe. (4) AMtarazatruMjaya - hRdayamAM tIvra kAma-krodha Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 jaina dharmane paricaya lebha, mAna (haThAgrahAdi)-mada-harSa e cha AMtara zatrue para vijaya meLava. nahitara enI gulAmImAM dhana, pUrvanuM puNya, ne dharma vagere gumAvavAnuM thAya. (5) abhiniveza tyAga: ema manamAM abhinivezadurAgraha nahi rAkhe, nahitara apakIrti vagere thAya. mATe ja- (6) trivarga-bAdhAtyAga - khoTA AvezathI dharma-artha-kAmane paraspara bAdhA poMce evuM na karavuM. arthAta e traNamAMthI eka para evA tUTI na paDavuM ke jethI bIje sadAya, ane apayaza, dharma laghutA, dharmahAni, vagere anartha nIpaje. (7) upadravayukta sthAna tyAga - baLa, plega, vagere upadravavALAM sthAnane tyAga kare. (8) agya dezakALa tyAga - tema ayogya dezakALamAM pharavuM nahi dA. ta. vezyA ke cAra luccAnI zerImAMthI javuM nahi. ema bahu moDI rAte pharavuM nahi, nahitara kalaMka Ave ke lUMTAvuM paDe. * ATha guNeno Adara (1) pApane bhaya :- haMmezA pApane bhaya rAkhe,rakhe! mArAthI pApa thaI jAya te !' A guNathI pApane prasaMga hoya tyAM "AthI mAruM Atmika dRSTie zuM thAya?" e bhaya rahe. A tthAnane A pAye che. (2) lajajAH- akArya karatAM lajajA Ave te Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnusArI jIvana 135 banatA lagI e kare ja nahi. tema vaDilenI lajajA, dAkSiNya heya, te khoTe raste jatAM aTake. ema icchA na heya te paNa lajajAthI sAruM kArya karavA prerAya, temaja bIjAnI prArthanAne bhaMga na kare. (3) saumyatA - svabhAva, hRdaya, vANI ane AkRti saumya rAkhavI, ugra nahi paNa mulAyama zItala rAkhavI, te sone sadUbhAva, sahAnubhUti maLe. (4) lokapriyatA - uparokta guNo ane sadu AcArathI lekane prema saMpAdana kare. (5) dIghadRSTi - dareka kAryamAM pagaluM mAMDatA pahelAM TheTha pariNAma sudhI najara pahoMcADavI, ke jethI pachI pastAvuM na paDe. (6) balAbala-vicAraNA - kArya pariNAme lAbhadAyI paNa hoya chatAM kArya ane pariNAma mATe pitAnuM gajuM keTaluM che e vicArI levuM. binajAmAM AghA jaIne vadhu pAchA paDavAnuM thAya. (7) vizeSajJatAH- (vizeSa = viveka) haMmeza sAraasAra. kArya-akArya, vAca-avAca, lAbha-nukazAna, vagereno viveka kare. temaja vizeSa navuM navuM Atmahitakara jJAna meLavatA rahevuM. (8) guNapakSapAta :- sva-jIvanamAM zuM, ke bIjAmAM zuM, sarvatra guNa tarapha ruci dharavI, doSa tarapha nahi; doSanA badale guNanA pakSapAtI banavuM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jaina dharmane paricaya ja ATha sAdhanA : (1) kRtajJatA - deva-guru-mAtApitAdi keInA paNa cheDA ya upakArane bhUlave nahi, kiMtu yAda rAkhI yathAzakti badale vALavA tatpara rahevuM. (2) paropakAra :- sAmAe upakAra na paNa karyo ke na karavAne hAya, chatAM ApaNe niHsvArtha upakAra karatA rahevuM. (3) dayA :- haiyuM kuNuM kemaLa dayALu rAkhI, zakya tana-mana-dhanathI dayA karatA rahevuM. nirdayatA kadI na rAkhavI. (4) satsaMga:- saMsAramAM saMgamAtra raMga che, duHkhakAraka che; paraMtu satsaMga e roga kADhavAnuM auSadha che. mATe puruSone saMga bahu sAdha. (5) dharmazravaNa - satsaMga sAdhI dharmanuM zravaNa karatA rahevuM tethI prakAza ane preraNA maLyA karavAthI jIvana sudhAravA taka maLe che. (6) buddhinA ATha guNa - dharmazravaNa karavA mATe temaja vyavahAramAM koInI cheTI dekhAtI belacAla para utAvaLiyA na thavA mATe buddhinA ATha pagathiyA para caDhavuM te A - zukrUSA zrava = grI dhAra tathA UhApoho'rthavijJAna tattvajJAnagca dhIguNA : // 1. sAMbhaLavAnI pahelI IcchA UbhI karavI te zuzruSA. pachI 2. ADAavaLAM DADiyAM na mAratAM ke cittazUnya yA cittane anyatra lAgeluM na karatAM barAbara sAMbhaLavuM te Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAganusArI jIvana 137 Slayana, zravaNa. 3. sAMbhaLatAM samajatA javuM te grahaNa. 4. samajeluM manamAM barAbara dhArI rAkhavuM te dhAraNuM. pachI 5. sAMbhaLela tatva para anukuLa tarka daSTAMta vicAravA te UhA. ne 6. pratipakSamAM "e nathI?' te jovuM. agara prastutamAM bAdhaka aMza nathI e nakkI karavuM te apaha 7. UhApohathI padArtha nakkI kare te arthavijJAna. 8. padArtha-nirNaya para siddhAnta-nirNaya, sAra-rahasya-tAtparya nirNaya ke tattvanirNaya kare te tattvajJAna. (7) prasiddha dezAcArapAlana :- buddhinA 8 guNa sAthe dharmazravaNa kare eTale e lekane je saMkaleza karAve, dharmaniMdA karAve, evuM prasiddha dezAcAranuM ullaMghana na kare; (8) ziSTAcAra prazaMsA - ziSTapuruSanA AcAre A che- lekaniMdAne bhaya, dIna-duHkhiyAne uddhAra, kRtajJatA, anyanI prArthanAne bhaMga na karavAnuM dAkSiNya, niMdAtyAga, guNaprazaMsA, ApattimAM dIrya, saMpattimAM namratA, avasare cita hita-prita-priya vacana, vacana-baddhatA, vinaya, Acita vyaya, satkAryane Agraha, akAryane tyAga, atinidrA viSaya-kaSAya-vikathAdi-pramAdane tyAga, aucitya... vagere AcAronI prazaMsA karatA rahevuM. jethI ene pakSapAta rahe, ne manamAM enA saMskAra UbhA thAya. mAnusArInA 35 guNethI jIvana maghamaghatuM bane e bahu jarUrI che, kemake AgaLa TheTha saMsAra tyajIne sAdhupaNA sudhI pahoMcelA paNa je AmAMnA koI guNane Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jaina dharmane paricaya bhaMga karI nAkhe che, to te UMcA dharmasthAnathI patana pAmavA sudhI paNa pahoMcI jAya che. dA. ta. naMdISeNa muni agya dezacaryA tathA AMtarazatra madane vaza thaI vezyAne samajAvavA rahyA te paDayA. mAnusArI guNethI Atmakhetara kheDAIne mulAyama bane che, ane apunabaMdhaka avasthAthI rasALa bane che. apunabaMdhaka avasthA apunabaMdhaka avasthA eTale AtmAnI evI guNamaya avasthA ke have jemAM kadI darzanamohanIya karmanI utkRSTa sthiti (70 keDAcheDI sAgaropamanI) nahi bAMdhe. A avasthA pAmavA mATe mULamAM traNa guNa jarUrI che. (1) tIvra bhAve pApa nahi AcaravuM, arthAta pApa na chuTatA hoya emAM hRdaya pApabhIrU ane pApanA udvegavALuM tathA kuNuM rAkhavuM. (2) ghara saMsAra para bahumAna na dharavuM. saMsAra eTale cAragatimAM bhramaNa, saMsAra eTale arthakAma tathA viSaya-kaSAya. saMsAra eTale karmabaMdhana. A saMsAra bhayaMkara che. e khyAla rAkhI saMsArane pakSapAta, enA para AsthA ke emAM sArApaNAnI buddhi na rAkhavI. (3) ucita sthitinuM pAlana karavuM. pitAnI sthitine anucita nahi vartavuM. have rasALa bhUmimAM samyagdarzanAdinuM suMdara vAvetara thAya che. . Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArganusArI jIvana 139 (r) prazno % (1) mekSamArgane mAganusArI jIvana sAthe zuM saMbaMdha? mArgAnusArI guNe na hoya te zo vAMdha? (2) 35 guNenA cAra vibhAga pADIne lakhe. (3) nyAyasaMpanna vaibhana strIo ne vidyArthIne zI rIte lAgu paDe? (4) deva-gurubhaktimAM kRtajJatA guNa zI rIte prerI zake? (5) "ucita gharanAM lakSaNo samajAve. (6) "ajINuM bhejanatyAgIne mekSamArga sAthe zo saMbaMdha? (7) mAtA-pitAnI pUjAnA prakAra lakhe. (8) 6 AMtarazatru varNave. (9) abhiniveza, pratipatti, vizeSajJatA, saumyatA, trivarga bAdhA, Uha-apehane samajAve. (10) " apunabaMdhaka avasthA" zuM ane kema jarUrI? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 samyagadarzana mArgAnusArI ane apunabaMdhaka avasthA jainetaramAM paNa heI zake che. rAjA bhartuhari jevA vairAgya pAmI saMsAra cheDI avadhUta saMnyAsI banelA, te e dazAnI suMdara sthitie pahoMcelAparaMtu emane vitarAga sarvajJanA kahelA tattva nahi maLelAM, tethI samyagdarzananI bhUmikA para nahi AvelA ane UMcA guNasthAnake nahi caDhelA. mATe samyagdarzanane pAye mAMDavAnI khAsa jarUra che. samyagdarzana eTale jineti tava para ruci, vItarAga sarvare kahelA tatvabhUta padArthanI hAdika ananya zradhA. tattvaeTale vastusvarUpa. e anekAMtamaya che, ekAMtarUpa nathI. Ane kahenArA vItarAga sarvajJa che. emane asatya balavAne rAga-dveSa vagere kaI kAraNa nathI. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana 141 temaja e sarvajJatAthI traNe ya kALanuM badhuM ja pratyakSa jue che, ane vizvanuM evuM svarUpa che tevuM ja e kahe che. tethI e tattva para ja saMpUrNa zraddhA karavI joIe. tattava jIva-ajIva vagere pUrve batAvyAM che. emAM reya-heyaupAdeya tattva pratye tene anurUpa valaNa rAkhavuM joIe. dAtaA heya hevAthI enA pratye arucinuMnapharatanuM-glAninuM bhayanuM valaNa rAkhavuM. A samyagdarzana guNa e nizcaya-daSTie mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI karmanA kSapazamathI AtmAmAM pragaTa thate eka zuddha pariNAma (avasthA) che. vyavahAradaSTithI te sadguNe liMga, lakSaNa Adi svarUpe che. kAra samyakatvanA pAMca lakSaNa che - zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AstikAya. (1) zama athotu prazama eTale ke anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayathI thatI rAgadveSAdi kaSAnA AvezanI zAMti. (2) saMvega eTale devatAI sukha paNa duHkharUpa samajI enI jhaMkhanA cheDI ekamAtra mokSa ane mekSasAdhanabhUta dharma mATe ja tIvra tAlAvelI - tIvra abhilASA thAya che. ema sudeva-guru-dharma para tIvra anuga thAya tene paNa saMvega kahevAya. (3) nirveda eTale saMsAra duHkhabharyo mATe narakAgArarUpa, ane pApanI parAdhInatAbharyo mATe kArAgArarUpa lAge ane enA pratye uga thAya. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jaina dharmane paricaya (4) anukaMpA : zakyatAnusAra duHkhIne duHkha TALavAnI dayA, ane bAkI pratye paNa dilamAM AdratA. duHkhI be jAtanA (1) dravyathI duHkhI eTale bhUkha-tarasa, roga, mAra, apamAna vagerethI pIDAtA, ne (2) bhAvathI duHkhI eTale pApa, deSa, bhUla, adharma, kaSAya... vagerethI pIDita, e baMne para dayA e anukaMpA. (5) Astikya eTale evI aTala zraddhA ke "tame baMnne niraMja = nirdU para jinezvara devee je kahyuM che te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuMevI daDha zraddhA hoya. haiyAne jinavacanane daDha raMga lAgyo hAya, ema jinavacane kahela sAdhudharma-nircanvadharma mATe pva ga marama, se vaM raju (arTe)" A ja artha che, yAne ISTa che, parama ISTa che, bAkI badhuM ja aniSTa che, anartharUpa che" evuM haiye hADohADa beThuM heya. * samyakatvanA 67 vyavahAra samyagdarzana e mokSane anivArya pahele upAya che. e jema jema vadhu ne vadhu nirmaLa thAya tema tema uparanA upAya joradAra banatA jAya che. A nirmaLatA mATe samyakatvanA 67 vyavahAra pALavAnA che. ene saraLatAthI yAda rAkhavA mATe A pada yAda rAkhavuM - "sa zuli du bhUla AjabhADuM prabhA vi.' AmAM te te akSara ekeka vibhAga sUcave che, te A pramANe Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana 4 sahaNA, 3 zuddhi, 3 liMga, pa dUSaNu, 5 bhUSaNa, 5 lakSaNuM, 6 AgAra. 6 jayaNA, d bhAvanA, dThANu (sthAna ), 8 prabhAvaka, 10 vinaya,- ema kula 67 samyaktva-vyavahAra. 4 saddahaNA H- 1. paramArtha-sa'stava = jIva ajIva vagere tattve( parama a` )ne paricaya, yAne hArdika zraddhAvALA abhyAsa; 2. paramAnA jJAtA sAdhujanenI sevAH 7. vyApannavaja na = samyagdarzana gumAvI beThelA kugurunA tyAga ne 4. mithyAdraSTi krugurunA saMganA tyAga. 143 " tathA kAyA 3 zuddhi - manane vacana A ja kahe ke,-- jina zaraNuM ja sAra, jina-jinabhakti ja samaya' jinazraddhAmAMthI leza na Dage, bhale devane ya upadrava Ave. * jagatamAM jinezvara deva, jinamata, ane jinamatamAM rahela saMgha e traNa ja sAra, bAkI saMsAra asAra,' evu haiyAne sacATa lAgI gayuM hoya, 3 liMga :- (1) yuvAna sukhIne divyasa'gIta-zravaNa para thAya tevA dharmazAstrazravaNanA tIvra rAga, (2) aTavI UtaryAM bhUkhyADAMsa brAhmaNane ghekharanI jema cAritra-dharmanI tIvra abhilASA, (3) vidyAsAdhakanI jema arihaMta ane sAdhunI vividha sevAne niyama. 5 dUSaNanA tyAga :- 1. jinavacanamAM zaka, 2. anya dharmAMnI kAMkSA ( ANu ), 3. dharmakriyAnA phaLamAM sadeha, 4. mithyASTinI prazaMsA ne 5. kuliMgI(mithyAdRSTi krugurU )ne paricaya, saMstava,- A pAMca na karavA. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya 5 bhUSaNu :- 1. jaina zAsanamAM kuzaLatA( utsaga - apavAdavacana, vidhivacana, bhayavacana, vagerene viveka ), 2. zAsana prabhAvanA, 3. sthAvara tItha zatru MjayAdinI ane jagama tIrthaM zramaNasaMghanI vividha sevA, 4. sva-parane jainadhama mAM sthira karavA, ne 5, pravacana-saMghanI bhaktivinaya- vaiyAvacca. 144 5 lakSaNa :- zama, savega, nivedya, anupA ne Astiya AnI samaja zarUmAM ja ApI che. - AgAra :- AgAra eTale apavAda [1] rAjA, [2] janasamUha, [3] baLavAna cAra vagere; [4] kuladevI Adi, ne [5] mAtApitAdi guruva` A pAMcane teva jaMgala AdimAM baLAtkAra thAya tathA cho AgAra AjIvikAnA prazna UbhuM thAya, tyAM mithyA deva-gurune haiyAnA bhAva vinA vaMdana karI levAne apavAda. 6 jacaNA :- jayaNA eTale kALajI. mithyASTi sanyAsI vagere kuguru, ane mahAdeva vagere kudeva, tathA mithyAtvIe peAtAnA deva tarIke grahuNa karela jinapratimA,- A traNane vana--namana, AlApa-salApa, ke dAna-pradAna, e cha vAnAM na karavA. AthI samakitanI jatanA rakSA thAya che. [vaMdana = hAtha joDavA, namana = stuti AdithI praNAma, AlApa - vagara bolAvyA sanmAnathI melAvavuM, saMlA pa vAravAra vArtAlApa, dAna = pUjya tarIke satkAra--bahumAnathI annAdi devA, pradAna = caMdana-puSpAdi pUjA-sAmagrI dharavI, yA yAtrA-snAna-vinaya-vaiyAvaccAdi karavA - = Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana 145 6 bhAvanA - samyakatvane TakAvavA mATe ene mUlaM-dAra-paIDrANuM, AhAra-bhAyaNuM-niDI, - e che bhAvanA ApavI joIe. dA. ta. samyaphava e bAravratarUpI zrAvaka dharmanuM mULa che, dvAra che, pAye che, AdhAra che, bhAjana (pAtra) che, bhaMDAra (tijorI) che. samyakatva-mULa salAmata vinA dharmavRkSa sukAI jAya: samyaktvarUpI daravAjA vinA dAnAdi dharmanagaramAM praveza na thaI zake. samyakatvanA sAra pAyA vinA vratAdi dharmaImArata na Take, ke na UMcI karAya. samaktirUpI pRthvI-AdhAra upara ja dharma-jagat UbhuM rahe che. siMhaNanuM dUdha jema suvarNapAtramAM ja Take, tema vrata-anuSThAna-dAnAdi AMtarika dharmaaMga e samyagdarzanarUpI pAtramAM ja Take che. maNi-mANeka-motI jema bhaMDAramAM surakSita rahe che, tema dAnAdidharma samaktirUpI tijorImAM ja surakSita rahe che. e pramANe vratadharma mATe samyaktva paheluM jarUrI che, e bhAvavuM. sthAna: sabhyatvane rahevA mATe cha sthAna che. tene vicArIne manamAM e sthAna nakkI rAkhyA hoya, te ja samyaktva rahI zake. (1) AtmA dehathI bhinna svataMtra dravya che. (2) e nitya che, sanAtana che, koIe banA nathI, ne kyAre ya paNa nAza pAmate nathI. (3) AtmA karmane kartA che. mithyAtvAdi kAraNe karma upaje che. (4) vaLI e pArjita karmane bhaktA che, pitAne pitAnAM karma bhogavavAM paDe che. (5) AtmAne mekSa paNa thaI zake che. saMsAra anAdi kALathI cAlyA Ave che mATe ene aMta Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jaina dharmane paricaya na ja thAya, ane mokSa na ja nIpaje - evuM nathI. (6) mekSanA sAcA upAya paNa che,-darzana-jJAna-cAritra ane tapa. 8 prabhAvanA - janatAmAM jainazAsananI prabhAvanA kare evI pravacaniktA, dharmakathaktA vagere AThamAMnI ekeka vizeSatAthI samyaphava nirmaLa thAya che, mATe ene ya ahIM 67 vyavahAramAM gaNela che. evI vizeSatAvALI ATha che. (ATha prathamAkSaramAM-prAkakavi naivAsita) (1) pravacanika (pravacana = dvAdazAMgI) = te te kALamAM upalabdha sarva AgamanA prakhara abhyAsI; (2) dharmakathA = AkSepiNI, vikSepiNuM, saMvejanI ane nivedakAriNI dharmakathAmAM kuzaLa; (3) kavi = camatkArika viziSTa uprekSAdibharyA kAvya zIdhra racI zake te, (4) vidyAvAna = prajJapti AkAzagAminI vagere vidyA jene siddha che te. (5) naimittika = bhUta-bhaviSya jANI zake evA nimittazAstramAM niSNuta; (6) vAdI = paramatakhaMDana-svamasthApanakArI vAdanI labdhivALA. (7) siddha = camatkArika pAdapa, aMjanaguTikA vagerenA jANakAra ane (8) tapasvI = viziSTa tapasyAvALe. 10. vinaya - samaktiI AtmA paMca parameSThI ane caitya-zruta-dharma-pravacana-darzana e dazano vinaya kare. (caitya = jina-mUrti = maMdira, zrata = Agama, dharma = kSamAda yatidharma, pravacana = jenazAsana-saMgha. darzana = samakti; samakitI.) e vinaya pAMca rIte 1. bahmAnapUrvaka vinaya bhakti, 2. vastu-arpaNathI pUjA, 3. guNa-prazaMsA, 4. niMdAne tyAga ane 5. AzAtanA tyAga. ema dasenA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana 147 vinayanA 50 prakAra thAya. A 67 prakArane vyavahAra pALavAthI, samyakatvane AtmapariNAma prApta na hoya te prApta thAya che ane prApta heya te vadhu ne vadhu nirmaLa bane che. samyagdarzana (samyakRta) prApta karavA mATe ane prApta thayuM hoya te TakAvavA mATe A kAraNe paNa AcaravAnI che. * samyakatvanI karaNa - pratidina jinadarzana-jinabhakti-pUjA. pUjAmAM roja pitAnA pUjana-dravyanuM avazya yathAzakti samarpaNa. sAdhusevA, jinavANanuM nitya zravaNa, 108 namaskAra-mahAmaMtranuM reja maraNa, arihaMta-siddha-jinadharmanAM trikALa zaraNane svIkAra, pitAnA duSkatanI AtmaniMdA, arihaMtAdina sukRtanI anumodanA, tIrthayAtrA, sAdharmika bhakti, sAdharmika maLe praNAma, sAdhamika uddhAra, sAdharmika mAvajata sAtavyasana (zikAra, jugAra, mAMsAhAra, dArU, cerI, parastrI, vezyA)ne sarvathA tyAga, rAtribhejana-tyAga vagere vrata niyama, dayA-dAnAdikanI pravRtti, sAmAyikAdi kliA, tIrthaMkara paramAtmA vagere mahApuruSanA caritragraMthe ane upadezamALAdharmasaMgraha zrAddhavidhi, adhyAtmakalpadruma upamitibhavaprapaMcakathA, vagere graMthanuM zravaNa-vAcana-manana Adi. prazna 1. nizcaya-vyavahArathI sabhyatva eTale? 2. "sada-zu-li.."thI 67 vyavahAra samajAve. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya 3. samajAvA-paramAtha sastava, vyApana-varjana, manaHzuddhi, kAMkSA, zAsana-kuzaLatA, sa Mvega, vaMdana-namana, AlApa, dAna-pradAna. 'bhUla dvAra paiTThANa, AhAra bhAyaNa nihI,' SasthAna, prAkavi naivAsita.' 10 trinaya. 4. kaMi kaMi karaNIthI sakti maLe te take ? 5. 'zama saMvegAdi pa lakSaNanI uutta ulaTA kramathI che,' e ghaTAve. 148 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zivarati : khAravrata " samyagdarzana prApta karyu eTale have bhanivedathI AtmAne saMsAra ane Arabha-parigraha -viSaya vagere jhera jevA lAge che. tethI rAja jhakhanA rahe kekayAre A pApabharyAM gharavAsane cheDI niSpApa sAdhu-dIkSA ( cAritra pratrajyA ) la ane aNugAra anIsamyagdarzanajJAna-cAritra ane tapatu' ja eka mAtra jIvana jIvu.' enAthI sa'sAra ekadama na chUTe e bane, paraMtu enu dila Avu anyuM rahevu joie. ve jyAre sarva pApa-tyAganI sAcI jhaMkhanA che, te pachI e mArge lai jAya eve zaya pApatyAganA mArganA abhyAsa joie, e mATe dezavirati ( = aMze virati) dhama nu pAlana karavAnuM che, emAM samyaktvavrata pUrvaka sthulapaNe hiMsAdi pApAnA tyAganI Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jaina dharmane paricaya tathA sAmAyikAdi dharma- sAdhanAnI pratijJA karavAmAM Ave che. dezavirati dharmamAM A rIte bAra vate Ave che 5 aNuvrata +3 guNavrata + 4 zikSAtrata = 12 vrata. 5 aNuvrata:- zUlapaNe hiMsA-asatyAdi pAMpano tyAga. ahiMsA, satya, nIti, sadAcAra ane alpa parigraha. 3 guNavrata - dizA-parimANa bhegopabhega-parimANa ane anarthadaMDa-viramaNa. 4 zikSAtrata - sAmAyika dezAvakAzika, piSadha ane atithi-saMvibhAga. 1 luM aNuvrata: sthala ahiMsA: | (sthUla prANAtipAta - viramaNa)-"hAlatA - cAlatA niraparAdhI trasa jIvane jANI joIne nirapekSapaNe mAruM nahi, - evI pratijJA. AnA vizuddha pAlanamAM bane tyAM sudhI jIvane prahAra, aMgacheda, gADha baMdhana, DAma, atibhArAre paNa, * bhAta-pANamAM vilaMba-viccheda vagere karavA nahi. pratijJAmAM kadAca rega traNa AdimAM julAba Adi levA paDe ane emAM jIva mare tenI jaya. (baLatA dile apavAda). 2 ju aNuvrata sthala satyaH (sthUla mRSAvAda-viramaNa -1. kanyA vagere manuSya age, 2. Dhera aMge, 3. jamIna-makAna aMge, mAla aMge jUTha beluM nahi 4. bIjAnI thApaNano InkAra na karuM, eLavuM nahi, tathA jUThI sAkSI bharuM nahi." (dakSiNamAM jyaNA) evI pratijJA. AnA vizuddha pAlana mATe sahasA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezavirati : bAravrata 151 (vagara vicAryuM) na bolavuM, patnI-mitra vagerenI gupta vAta keIne na kahevI, bIjAne juTha bolavAnI salAha na ApavI, khoTA paDA-dastAveja na lakhavA-A sAvadhAnI barAbara jALavavI joIe. 3 ju aNuvrata: sthala cerI tyAgaH (sthUla adattAdAna-viramaNa) "rAjya-daMDe, leka bhADe (nide) evI corI, huM karUM nahi." A pratijJA. emAM corI, lUMTaphATa, khAtara pADavuM, khIrasA kApavA, gaThaDI upADavI, dANacorI, TikiTacArI vagerene tyAga karavAne. A vratanA vizuddha pAlana mATe pAMca aticAra TALavAnA-carane Teke na Apa, corIne mAla na saMghare, bhaLate yA bheLaseLa mAla na vecave, rAjyaviruddha kArya na karavuM, khoTA mApa vagere na rAkhavAM-A sAvadhAnI jALavavI joIe. 4 thuM aNuvrata: svastrIsaMtoSa-parastrI tyAgaH sadAcAra (sthUla maithuna-viramaNa) parastrI, vezyA, vidhavA ane kumArikAnA bhegane tyAga ane svastramAM saMtoSanI pratijJA. enA zuddha pAlana mATe anaMga (kAmanA aMga sivAyanA aMganI ) kaDA, tIvra viSayAsakti ane paranA vivAhakaraNa na karavAnI sAvadhAnI rAkhavI. 5 muM aNuvrata: parigraha-parimANu (sthUla parigrahaviramaNa) 1 dhana, dhAnya, 3 jamInakhetara, 4 makAna-dukAna-vADI, 5 sonuM-rUDuM vagere, 6 hIrAmotI vagere jhaverAta, 7 vAsaNa-kusaNa-pharanicara, 8 hera, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jaina dharmane paricaya 9 dAsadAsI-evA nava prakAranA parigrahanuM parimANa nakkI karavuM ke "ATalAthI vadhu rAkhuM nahi." athavA "badhAnI kula, mULa yA bajAra bhAvanI kiMmata rUpiyAthI vadhu kiMmatane parigraha rAkhyuM nahi. vadhu AvI jAya te tarata dharma mArge khacI nAkhuM' A pratijJA A karatI vakhate vadhatI kAramI meMghavArIno vicAra rAkhave. e mATe lAkha be lAkha rU. ema rakama na dhAratAM ATalA telA senAnI cAlu bajAra bhAvanI kiMmata karatAM avika parigraha nahi rAkhuM evI dhArI zakAya. vratanuM pAlana mATe parigrahanA parimANunuM vismaraNa na thavA devuM. adhika parigrahane strI-putrAdinA nAme rAkhI enA para potAnI hakumata na rAkhavI. pratijJAnI kalapanA na pheravavI, vagere sAvadhAnI jALavavI. - 6 ThuM vrata: dizAparimANaH upara nIce -1 mAIla, ne cAre dizAmAM ATalA ATalA mAIlanI athavA bhAratanI bahAra jAuM nahi,- A pratijJA. AnA pAlanamAM parimANa bhUlavuM nahi, eka dizAmAM saMkSepI bIjI dizAmAM jarUrI eTale vadhAro na kare; vagere sAvadhAnI rAkhavI joIe. 7 muM vataH bhege paga parimANu bhega eTale eka ja vAra upagamAM Ave teanna-pAna, tabala-vilepana, phala, vagere. upabhoga eTale vAraMvAra upayogamAM Ave te- ghara, ghareNuM, palaMga, khurasI, pathArI, vAhana, pazu vagere. sAtamA vratamAM AnuM potAnI zakti mujaba pAlana thAya evuM pramANa nakkI karI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezavirati : bAravrata 153 bAkInAnA tyAganI pratijJA karavI. anna-pAnamAM zrAvake banatAM lagI sacitta (sajIva)ne tyAga rAkhe; dA. ta. kAcuM pANI, kAcAM zAka, sacitta phaLa ke tarata kADhela rasa, kAcuM mIThuM vagere, e sacitta kahevAya. praH- sacitta tyAga rAkhavAmAM sacittane acitta karavA jatAM agnikAya vagere ghaNuM jIve mare che, te enA karatAM sacitta ja khAI levuM zuM cheTuM? pelA agnikAyAdi jIvonI hiMsA te na karavI paDe. u0- alabata sacittane acitta karavAmAM jIva nAza thAya che, paraMtu sacitta vAparavAmAM jIvatA jIne sIdhA pitAnA mukhathI cAvI ke gaLe utArI javAnuM thAya e vadhu nirdayatA che, vadhu kura pariNAma che. dharma AtmAnA kamaLa pariNAmamAM che. temaja acitta karatAM sacitta vadhu vikAraka che. mATe sacittano tyAga jarUrI che. acitta zuM zuM?- ukALeluM pANI, dhAIne barAbara caDhelAM zAka, kApyA ane bIja juduM pAyAnI be ghaDI pachInAM pAkAM phaLa ke rasa, (pAkA keLAmAM bIja nathI tethI te vagara kApyAM paNa acitta che), lAla chAMTa vinAnuM sapheda siMdhava balavaNa yAne bhaThImAM pakaveluM mIThuM phUlAvelI phaTakaDI, vagere acitta che. chevaTe amuka sacitta mokaLA rAkhI bAkInAne tyAga, tathA parvatithi-mAsA vageremAM sarvathA sacitta tyAga kare. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jaina dharmane paricaya A vratamAM 22 abhakSya-32 anaMtakAyane tyAga karavAne che; ema 15 karmAdAna tyajavAnA che (AnI samaja pachInA prakaraNamAM vicArIzuM). sAtamA vratamAM dhAnya zAkabhAjI, phaLa, mevA, masAlA vagerenAM jarUrI nAma naMdhI laI jIvanabhara mATe te sivAyanuM nahi vAparavAne niyama karAya che. emAM AgaLa "vrata niyamanA prakaraNamAM batAvAze te cauda niyamanuM jIvanabhara mATe pramANe nakkI karavAmAM Ave che. dA. ta. AjIvana roja 20 dravyathI adhika nahi vAparuM." pachI reja eTalA yA ethI ochAM dharAya che. 8 muM vrata anarthadaMDa viramaNa vrataH jIvana jIvavAmAM binajarUrI vastune tyAga kare; nahitara ethI anartha = niSpAjana daMDa lAge. anartha tarIke cAra vastu che- 1. durgAna, 2. adhikaraNa (pApanA sAdhana)nuM pradAna, 3. pApapadeza ane 4. pramAdAcaraNa. AmAM pahelA traNane te barAbara jAgRti rAkhIne arthAt bhUla thAya te daMDa bharavAnuM rAkhIne ane cothAne pratijJA rAkhIne AcaravA nahi. dA. ta. (1) duryAnamAM (1) managamatI vAta ke cIja maLI ke maLe enA para bahu harSa unmAdanuM ciMtana karyuM; athavA e Take, na jAo evuM ciMtana, (2) aNagamatI AvI e TaLe yA na Ave enA para bahu udveganuM ciMtana karyuM, (3) regamAM Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezavirati : bAravrata 155 hAyaya karI ke duHkhanI pIDAthI roganAza-vaidya, davAanupAnAdinI ciMtA karI (4) pidugalika padArthonI bhAre AzaMsA karI. te e ArtadhyAna thayuM. temaja hiMsA, jUTha, cerI ane saMrakSaNanuM ghara dhyAna e raudradhyAna. e durthAna na sevavA. (2) adhikaraNa eTale ghaTI, agni, haLa, cAku, dhakA, sTava, phena, vagere jIvaghAtaka zastra, ke khAMDaNI, parALa, muzaLa, lAkaDI, sAbu, agni, kerosIna vagere pApanAM sAdhana ema viSaya sAdhana, e bIjAne devAM nahi. (3) pApapadeza eTale kaleza, kalaha, pApanA dhaMdhA, ne hiMsA thAya evA kAmanI salAha tathA hiMsA-jUTha-cerI vagerenI salAha ApavI nahi. ema kAtpAdaka vacana, mohaceSTA, vAcALatA ati ke UdubhaTa bhega vagere AcaravA nahi. (4) pramAdAcaraNamAM- sinemA, TI.vI. vADiyA, nATaka, khela tamAzA zRMgArI citra, pradarzana, laDAImoTI krikeTa vagere ramata na jovAnI ane pattAbAjI vagere na khelavAnI pratijJA. sarvathA zakya na hoya te amuka pramANathI vadhu na jevAnI pratijJA. phAMsI, pazu-laDAI, malla-kustI vagere jIvaghAtaka prasaMge na jevAnI pratijJA. ema zekha mATe popaTa, kutarA vagere na pALavA, vilAsI nevela, chApA vagere na vAMcavA, tathA nadI, taLAva, vAva vageremAM zokhanA snAna na karavAnI pratijJA. evI bIjI paNa binajarUrI bAbate tajavAnI. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 jaina dharmane paricaya sinemA, nATaka vagere uparokta pramAda-AcaraNe AtmAne kAmavAsanA bAhyabhAva ane kaSAmAM kheMcI janArA che. zrAvaka te "-sarvathA nipApa jIvana kayAre maLe--" evI jhaMkhanAvALe hoya che. eTale evI ucca Atma-pragatine rUMdhanArA bAhAbhAva tathA kaSAne e na ja poSe. 9 muM vataH sAmAjika anaMta jIne abhayadAna denArI ahiMsA ne satyAdivratanA tathA samabhAvanA lAbha mATe sarva sAMsArika pApapravRtti choDI vidhipUrvaka pratijJA karIne, kaTAsana para besI be ghaDI mATe jJAna-yAna karavuM, te sAmAyika kahevAya. roja ATalA ..sAmAyika, agara dara mahine ke dara varSe ATalA....sAmAyika karIza" evI pratijJA levAnI. pra.- AvI pratijJAthI zuM vizeSa lAbha? sAmAyika kare tyAre lAbha te thAya ja che ne? - u0- ema ne ema sAmAyika kare tyAM te sAmAyikamAM bese tyAre ja lAbha maLe; ane mahino, varSa ke jIvanabharanI pratijJA laIne kare tyAM pratijJAne saLaMga satata lAbha maLe e vadhArAmAM, "jAva maNe heI niyamasaMjutto, chinnaI asuhaMkazma jIva jyAM sudhI manamAM niyamanA upagavALo hoya tyAM sudhI azubha karma chedaya che. sAmAyikamAM mana-vacana-kAyAnI pApapravRtti, vikathA, sAmAyikanuM vismaraNa... vagere na thAya, e sAvadhAnI rAkhavI. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezavirati : bAravrata 157 10 muM vrata H dezAvakAzika : AmAM mukhyatayA amuka sthAna nakkI karI eTalAthI bahAra javuM nahi ane bahAra sAthe kaMI vyavahAra kare nahi. ane emAM dharmadhyAnamAM rahevuM enI vA-LA-1.... kalAka yA sUryAsta ke sUryodaya sudhI vagere amuka samaya mATe pratijJA hoya che. emAM bIjA vratanI maryAdAne saMkSepa karAya che. Ane lAbha aparaMpAra. cAlu praNAlikAmAM evI pratijJA karAya che ke "ochAmAM ochuM ekAzanane tapa rAkhI divasa bharamAM be pratikramaNa tathA ATha sAmAyika karavAnuM dezAvakAzika vrata varSamAM amuka saMkhyAmAM karIza." alabata A vratanA marmane pALavA mATe e sAmAyikamAMthI bacelA samayamAM sAMsArika pravRttio na karatAM jJAna-dhyAna vagere dharmapravRttimAM divasa pasAra kare hitAvaha che. A vratanA yathArtha pAlana mATe nakkI karelI maryAdA bahArathI keIne na bolAva ke bahAra na mokala, vagere sAvadhAnI rAkhavI. 11 muM vrataH piSadha : piSadha eTale dharmane piSe te. emAM divasa, rAtri ke AherAtri mATe pUrNa sAmAyika sAthe (1) AhAra (ii) zarIra-satkAra tathA () vyApAranA tyAganI ane (iv) brahmacaryanI pratijJA karIne Avazyaka kriyAo temaja jJAnadhyAnamAM rakta rahevAnuM. A AMtara dharmane piSe che, mATe piSadha kahevAya che. AmAM samiti-gupti(je AgaLa saMvara prakaraNamAM kahevAze tenuM pAlana karavAnuM hoya che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 12 suM vrata : atithi-savibhAga : atithi eTale ke sAdhu-sAdhvIne sa`vibhAga ( dAna ) devAnu vrata. cAlu pravRtti mujaba cAvihAra ke tivihAra upavAsa sAthe aherAtranA poSadha karI pAraNe ekAzanamAM munine vaheArAvyA pachI vAparavAnuM. gAmamAM muni-sAdhvIjI na maLe te sAdharmikabhakti karyAM pachI vAparavAnuM. e atithisa vibhAga vrata. varSomAM AvA atithi saMvibhAga ATalA....karIza evI pratijJA karavI te bAramu' vrata. AnA pAlana mATe munine dAna devAmAM mAyA kapaTa na thAya, bhikSA-samayanI bedarakArI na thAya, vagere sAvadhAnI rAkhavI. echA.... yAvat eka abhyAsa mATe amuka A bAre te pUrA agara vrata sudhI paNa lai zakAya. emAM amuka apavAda rAkhIne paNa te laI zakAya; temaja amuka samaya mATe paNa levAya. jaina dharmanA paricaya prazno cha 1. deza virati-dharmAM zA mATe levA? eTalAthI ja sAkSa kema nahi? 1. khAra vratanI samajutI lakheA. 3. samAveza," 5 juThANAM kayAM? kaI cArIne tyAga ? khIjA ane trIjA vratamAM sAvadhAnI phai rAkhavAnI? bhAga-upabhAgamAM ze| pharaka? adhikaraNa, pramAdAcaraNu zuM? durdhyAna 4 kathA 4. sAmAyikathI zA lAbha? pratijJA zA mATe? 5. acittamAM vadhu hiMsA che teA AdaraNIya kema ? Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 abhakSya ane karmAdAna abhaya padArtho khAdhA vinA jIvI zakAya che. AvA padArtho hiMsAmaya che. te khAvAthI te padArthomAM rahelA enI hiMsA thAya che. A uparAMta abhakSya padArtho vikArane pedA kare che. AthI zrAvake abhakSya padArthone te jIvanabhara mATe tyAga ja kare joIe. AvA abhakSya padArtho 22 che. te A pramANe - (1) rAtribhejana; (2-5) 4 mahAvigaI-mAMsa, madirA (dArU), madha, mAkhaNa, A cAreyamAM taduvarNanA asaMkhya jIva janme che. ema Itare e paNa kahyuM che. IDAM, lehInI goLIo zaktinI davA. dA. ta. hemeglobIna koDalIvara eIla, lIvaranA Ijekazana vagere paNa mAMsamAM gaNAya. madhamAkhI azucipudgala madhamAM bhare che. temaja madha pedA thAya tyAre Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 jaina dharmanA paricaya emAM asaMkhya UDatA jIva cAMTIne mare che tathA madhane meLavatAM emAM keTalI ya bhamarIe mAkhIe nAza pAme che. mAkhaNumAM sUkSma jIvA Utpanna thAya che. (6-10) 5 urdu bara paMcaka (vaDa-pIpaLe-pArasapIpaLA-galara-plakSa-kAlu khara)nA TeTA, emAM ghaNAM jIvaDAM hoya che, (11-15) arapha, karA, aphINa vagere viSa, sava mATI ane vegaNu, e pAMca, (16) bahukhIja dA. ta. rIMgaNuM, keDiMbaDA, khasakhasa, aMjIra, rAjagarA, paToLAM Adi, jemAM aMtarapaDa vinA bahu khI sAthe hAya, (17) tucchaphaLa khera, jA MbU, guMdA, mahuDAM, kAmaLasIMga vagere (18) ajANyAM phaLa, (19) sadhAna = kharAkhara taDakA khAdhA vinAnuM ke pAkI cAsaNI vinAnu meLa athANuM, (20) calita rasa, jenAM rasa, va, gaMdha, spaMtha bagaDI gayA haiAya te, dA. ta. (i) vAsI rAMdhyuM. khAtu' anna-roTalI-rATalA-bhAta-narama purI, bhAkharI-mAvA pAkI cAsaNI vinAnA paiDA vagere; (ii) e rAtri Ula ghelAM dahIM-chAza. (iii) apakava dahIM, (iv) ziyALAmAM 1 mAsa, unALAmAM 20 dina, cAmAsAmAM 15 dina uparAMtanI miThAi, (v) unALA-cAmAsAmAM bhAjIpAlA-tala-khajUra-khAreka, (vi) cAmAsAmAM sUkA mevA, kAcI khAMDa, kASTha ( kAcalA ) mAMthI bahAra kADhela TAparAM geALA, badAma pistA vagere bIje divase abhakSya, (vii) ArdrA pachI kerI, (viii) bagaDI gayela miThAi-murakhkhA-athANAM vagere. (21) vidaLasa Myukta kAcAM (garama nahiM karela ) dahIM dUdha asa`khya trasa jIva utpanna thaI jAya che. ke chAza; emAM vidaLa ' eTale C Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhakSya ane karmAdAna 161 tela na nIkaLe ane be phADa thAya evAM kaThoLa, enI dALa, leTa ke bhAche. magaphaLImAMthI tela nIkaLe che e ahIM vidaLa nahi, (22) 32 anaMtakAya, e 22 muM abhakSya che. * 32 anaMtakAca : jagatamAM sauthI cheDA manuSya che, enA karatAM asaMkhyaguNa nArakI, enAthI asaMkhya guNa de, ethI asaMkhyaguNa paMcendriyatiryaMce che. ethI asaMkhya guNa vikaTi, ethI asaMkhyaguNa agnikAya, enA karatAM pRthvI-pANa-vAyukAya chevizeSAdhika vizeSAdhika, enA karatAM anaMtaguNa sarva kALanA makSanA jevo che, ane enA karatAM paNa anaMta anaMtaguNa cha ekeka nidamAM (anaMtakAya zarIramAM) che. kaMdamULanA ekeka kaNamAM AvA asaMkhya nigoda zarIra che. te e kema ja khavAya? narakanAM 4 dvAra kahyA che - parastrIsaMga, tribhUjana, saMdhAna ane anaMtakAya sevALa = lIla phaga ane badhAM keda anaMtakAyika che. dA. ta. suraNa, vAkaMda, lIle kacUre, zatAvarI, viralI (sophAlI) kuMvarapAThuM, theriyAM, gaLe (lImaDA vagere paranI), lasaNa, vaMzakArelAM, gAjara, luNI (jene bALI sAjIkhAra kare che te), loDhaka = padminIne kaMda piyaNuM, girikaNikA-garamara, kisalaya-prAraMbhika kamaLapAna tathA sarve pahelA aMkura, khasaIe, gabhAi (jemAM pakha thAya che), lIlI metha, lavaNa, vRkSanI chAla, khiluDa, amRtavela, mULa, bhUmipheDA (chatrAkAra bilADIne Topa), virUDha-palALelAM maga Adi kamaeNLamAM phUTela aMkura, kamaLa Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jaina dharmane paricaya vathule zukaravAla, zakkariyAM, pAlakhanI bhAjI, ratALuM DuMgaLI, kuNI AMbalI, kAtarA, lIlI haLadara, lIluM Adu, joSAtakI, keraDe, hiMduka, goTalI na bAjhI hoya tevAM kamaLaphaLa, baTATA (Alu) vagere anaMtakAya che. * 15 karmAdAnaH zrAvake mahAraMbhanA ke mahApApanA dhaMdhA nahi karavA joIe. dA. ta. 5 karma+ 5 vANijya + 5 sAmAnya ema 15 karmAdAnanA dhaMdhA, emAM- 5 kamaH - (1) aMgArakarma- luhAra, nAra, kuMbhAra, bhADabhUMjA, hoTala, vIzI vagerenA dhaMdhA. [2] vanakarma-vana kapAvavA, vADI-bagIcA vagerenA dhaMdhA. [3] zaTakakarma--gADAM-gADI-meTara banAvavAnA dhaMdhA. [4] bhATakakama-gADA-moTara vagere bhADe ApavAnA dhaMdhA [5] sphaTikakama-jamIna, khANu vagerene phelAvavAnA dhaMdhA. 5 vANijya :- [1] hAthI vagerene mArIne dAMta, pIMchA, keza vagere jyAM utpanna thAya tyAMthI te kharIdI vecavAnA dhaMdhA. [2 lAkha, rALa, dArUkhAnuM, kolasA, baLataNa vagerene vepAra. [3] madha, ghI, tela vagere rasane vepAra. [4] manuSya-pazu vagerene vepAra. [5] samala, vachanAga, tejAba vagerene vepAra. 5 sAmAnya :- [1] yaMtrapalaNaH jina, khAMDaNiyA, ghaMTI, yaMtra vagerethI anAja, bIyAM, kapAsa vagere khAMDavA, pIsavAM, leDhavAnA dhaMdhA. [2] nilachana karmaH jIvana gAtra Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhakSya ane karmAdAna 163 kApavA chedavA vagerenA dhaMdhA. [3] devadAna : jagale mALavA vagerenA dhaMdhA. [4] taLAva vagere sukavavAnA dhaMdhA. [5] asatI-peSaNa : dAsa-dAsI, pazu-pa khI vagerene pASIne enA durAcAra vecANa vagerethI karAtI kamANI, hiMsaka durAcArI vagerenAM niSkAraNu poSaNa, A 15 karmAdAnanA dhaMdhA na karavA. cha prazna cha (1) saMdha-mAkhaNu abhakSya kema? 15 karmAdAna karyAM? (2) samajAveAsa dhAna, calita rasamAM zuM zuM? vidaLa. (3) anaMtakAyamAM tulanAthI jIve. keTalA ? Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 bhAvazrAvaka bhAva vinA ke dekhAvathI-kapaTathIke lAlaca vagerethI zrAvakapaNAnI kriyA je kare tene dravya-zrAvaka kahevAya; ane aMtaranA zuddha bhAvathI zrAvakapaNAnI kriyA kare, tene bhAva-zrAvaka kahevAya che. bhAva-zrAvaka banavA mATe pravRttimAM 6 lakSaNa [guNa ane hArdika bhAvamAM 17 lakSaNa [guNa jarUrI che. te A pramANe * bhAvazrAvakanAM cha guNa 1. kRta-vakarmA, 2. zIlavAna, 3. guNavAna, 4. RjuvyavahArI. 5. guruzuzruSa ane 6. pravacanakuzaLa. A darekanA janaka- samarthaka avAntara aneka guNa che. dA. ta. : 1. kRta - vratakarmA = vatakarma karanAre banavA mATe 1. dharmavratazravaNa, 2. sAMbhaLIne vratanA prakAra aticAra Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DIS SADA vardhamAnasevA kendra bAI LA dharma ++ - Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazrAvaka vagerenI jANakArI, 3. yAvata yA alapakAla mATe vrata-dharma svIkAra ane 4. rega yA vinamAM paNa daDhapaNe dharmapAlana - A cAre karavAmAM udyamI heya te kRta-vratakama. 2. zIlavaMta = cAritravAna-zIlavaMta banavA mATe 1. Ayatanasevana arthAt sadAcArI, jJAnI ane suMdara zrAvakadharma pALanArA sAdharmikanA ja paDakhA sevavA; kemake ethI de ghaTatA Ave ne guNo vadhatA Ave. 2. kAma sivAya bIjAnA ghare na javuM (temAMya je paragharamAM ekalI strI heya tyAM na javuM, kemake ethI kalaMkane bhaya che.) 3. kadI udbhaTa-aNachAjate veza na paherave; kemake e dilanI rAga-vihavaLatA che, azAMtatA che. dharmAtmA te prazAMta zobhe. 4. vikArI vacana na lavA; kemake ethI kAmarAga jAge. pa. bAliza ceSTA na karavI. bAlakIDA-jugAra, vyasana, copATa vagere na ramavA; kemake e mehanAM lakSaNa che, anarthadaMDa che. 6. bIjA pAsethI mIThA zabda kAma levuM kemake zuddha dharmavALAne karkaza vANI zobhatI nathI. 3. guNavaMta banavA -1. vairAgyavardhaka zAstra svAdhyAya(adhyayana-ciMtana-pRcchA-vicAraNAdi)mAM udyamI rahevuM. 2. tapa, niyama, vaMdana vagere kriyAmAM ujamALa rahevuM. 3. vaDila, guNavAna vagerene vinaya sAcave. (jema ke, Ave eTale UbhA thavuM, sAmA javuM, Asane besADavA, kuzaLa pUchavuM, vaLAvavA javuM vagere). 4. sarvatra abhiniveza-durAgraha na rAkhe. bhItarathI zAstrajJanA vacana khoTAM nahi mAnavA; ane 5. jinavANuM-zravaNa-AcaraNamAM sadA tatapara rahevuM kemake Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jaina dharmane paricaya e vinA samyakatva rananI zuddhi kyAMthI thAya? 4. juvyavahArI banavA khoTuM mizra ke visaMvAdI na bolatAM yathArtha belavuM, jethI bIjAne adhibIja ane jethI bhAvavRddhi na janme. zrAvake saraLa vyavahArI ja banavuM ghaTe. 2. pravRtti ke vyavahAra bIjAne ThaganAro nahi, paNa niSkapaTa kare. 3. bhUlatA jIvone bhUlanA anartha batAvavA ane 4. saunI sAthe dilane maitrIbhAva rAkhave. 5. guruzuzravu banavA, 1. gurune jJAnadhyAnamAM vidana na thAya e rIte emanI te te kALane ucita anukULa sevA jAte karavI. 2. bIjAne gurunA guNAnuvAda karI sevAkArI banAvavA. 3. guruone svataH parataH jarUrI davA vagerenuM - saMpAdana karavuM ane 4. sadA bahumAna rAkhI gurunI IcchAne anusaravuM. 6. pravacanakuzaLa banavA 1-6. sUtra-artha -utsargaapavAda-bhAva ane vyavahAramAM kuzaLa thavuM. arthAta 1. zrAvakane rogya sUtra = zA gekhavA-bhaNavA. 2. ene artha sAMbhaLasamaja, 3-4. dharmamAM "utsa" eTale ke mukhya mArga karyo? temaja kevA dravya-kSetra-kAla-bhAvamAM kyAre kyA viSayamAM apavAda sevAya? e jANavuM. pa. "bhAva" arthAta sarva dharma sAdhanA vidhipUrvaka karavA pakSapAta rAkhe ane 6. kevA kevA deza-kAlane yogyazAstrajJa gurune ke ke vyavahAra arthAt vartAva hoya che, te samajavuM. enA lAbhAnulAbha samajavA. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvatrAvaka * bhAvazrAvakanAM bhAgavata 17 lakSaNa ( guNa ) : 1 strI 2 dhana 3 indriya 4 saMsAra 5 viSaya 6 Ara Mbha cha gRhu 8 samakita huM lekasa jJA 10 jinAgama 11 dAnAdi 12 dha kriyA 13 araktadviSTa 14 anAgrahI 15 asaMbaddha 16 parA bhAgI 17 vezyAvata grahavAsa vicAre. 1. strIne anatha kArI, calacitta, rAgAdi sakalezakArI, devaguru vismaraNukArI, ane narakanI dUtI samajI hitArthIe ene vaza paDavuM nahui, emAM lapaTAvuM nahiM. 167 2. dhana e anatha, kaleza, kAca ane jhaghaDAnI khANu che,' ema samajI ene leAbha na karavuM. ' 3. adhI indriyA AtmAnI bhAvazatru che, jIvane drutimAM tANI janArI che,'- ema vicArI enA para aMkuza mUkaveA. ' 4. saMsAra pApapreraka che, duHkharUpa du:khadAyI ane du:khanI paraMparA denArA che,'- e bhAvanA karI emAMthI chUTavA utAvaLa rAkhavI. ( e 1. viSaca zabda-rUpa-rasa--gadha-spa satanaitanyamAraka hoI viSa( jhera )rUpa che,'- ema bhAvI emAM rAga-dveSa na karavA. 6. sAMsArika AraMbha-samAraMbha jIvaghAtabharyAM che,' ' e vicArI bahu echA ArabhAe calAvavu. 7. 'gharavAsa Sa?kAya-jIva-sa'hAramaya ane aDhAra pApasthAnakamaryAM che.'- ema ciMtavI ene pApa- sevananI Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jaina dharma paricaya parAdhInatAnI beDarUpa jelavAsa je lekha, ane ene dIkSArthe cheDavA mathavuM. 8. samyakatvane ciMtAmaNi-ratna karatAM adhika kiMmatI ane ati durlabha samajI, satata zubha bhAvanA zubha karaNIthI ne zAsana-sevA-prabhAvanAthI ene TakAvavuM, ne nirmaLa karatAM rahevuM. enI AgaLa meTA vaibhava paNa tuccha lekhavA. 9. "lekasaMjJA yAne gatAnugatika lekanI pravRttimAM taNAvuM nahi. paNa sUkSma buddhithI vicAravuM. 10. jinAgama vinA jagata anAtha che, kemake jinAgama sivAya koI palekahitane sAce mArga batAvanAra nathI, - evI daDha zraddhAthI jinAgama-kathita jinAjJAne pradhAna karavI; arthAt sarvakRtya jinAgamane AgaLa karIne karavA. 11. sumatijinanI jema dAnAdi dharmane AtmAnI pitAnI palakAnuyAyI vastu samajI, zakti go pavyA vinA khUba AcaratAM rahevuM. 12. durlabha ane ciMtAmaNi ratnanI jema ekAMta hitakArI niSpApa dharmakriyAnI ahIM sonerI taka maLI mAnI, ene bahu sArI rIte AcaratAM. kadAca ajJAnIo hAMsImazkarI kare che tethI zaramAvuM nahi. 13. dhana-svajana-AhAra-ghara Adine mAtra zarIra . TakAvavAnA sAdhana mAnI, evA saMsAranA padArtho-prasaMgamAM araktadviSTa" yAne rAga dveSa karyA vinA madhyastha rahevuM. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvazrAvaka 169 14. upazamane ja sukhane tathA pravacanane sAra samajI upazamapradhAna vicAromAM ja ramate zrAvaka rAga-dveSathI pIDAya nahi, ane madhyastha tathA hitakArI rahI durAgraha kadI na kare, satyane AgrahI rahe. 15. samasta vastuonI kSaNabhaMguratA manamAM satata bhAvita karate, dhana-svajanAdinA saMyogamAM beThe chatAM ene nAzavaMta samaja, para mAnI, enA para "asaMbaMdha" rahe, arthAt AMtarika mamatAne saMbaMdha na dhare. 16. saMsAra pratye virakta manavALo banI, bhegaupabhega e kadI tRptinuM kAraNa nathI, enAthI kadI tRpti thatI nathI,' ema samajIne "parArthabhegI" arthAt kAma bhogamAM pravartavuM paDe te te mAtra kuTuMbIonuM meM sAcavavA ja pravarte, paNa nahi ke emAM lahera-majA-AnaMda che" ema samajIne. 17. gharavAsamAM nirAzaMsa banI vezyAnI jema gharavAsane pArakuM mAnI nabhAve, ane enAM pratye zithila bhAvavALe rahI "Aje cheThuM, kAle chaDuM, evI bhAvanAmAM rame. 9 prazna ? (1) bhAvazrAvakanAM kriyAgata ne bhAvagata lakSaNa eTale zuM? e kayAM kayAM? (2) udubhaTa veza, vikArI vacana, abhiniveza, e kayA kayA niSiddha che? (3) zIlavaMta ane guNavaMta banavA zuM zuM joIe? (4) indriya, gRha, jinagama pratye kevA bhAva rAkhavA? Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanI dinacaryA ane parvakRtya dinacarcA AcArathI vicAra ghaDAya che. sArA AcArathI sArA vicAra ghaDAya, bAhya kriyAthI aMtaranA tevA bhAva yAne dilanI tevI pariNati sarajAya che. sArI kriyAthI sArI pariNati sarajAya. A hisAbe zrAvakapaNAnA sArA vicAra, sArA bhAva, sArI pariNati sarjava ane piSavA mATe sArA AcAra, sArI kiyAe jarUrI che. e mATe "zrAddhavidhi" vagere jenazAstroe zrAvaka jIvananA dinakRtya-parva - mAsI kartavya, - paryuSaNa ktavArSika kartavya ane jIvana-kRtyane vicAra Ave che. emAM pahelAM dinakRtyane vicAra A pramANe H UThatAM dharmajAgarikA :zrAvaka tuM UThe prabhAta, cAra ghaDI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - SAHISHIVYA vardhamAna sevA kendra-babaI - dharma Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanI dinacaryA ane parva 171 rahe pAchalI rAta." AtmahitAthI zrAvake pAchalI rAta cAra ghaDI arthAt aMdAja deDha kalAka bAkI rahetAM nidrAmAMthI jAgrata thaI javuM. jAgatAM ja "name arihaMtANuM" yAda karavuM. pachI vinaya sacavAya e mATe pathArI para besIne nahi, paNa pathArImAMthI bahAra nIkaLIne manamAM paMca parameSThIne namana karatAM 7-8 vAra bhAvathI namaskAra maMtra bhANe, hRdayakamaLanI kaNika ane 8 pAMkhaDImAM e ciMtavI zakAya. pachI dharmajAgarikA arthAt AtmaciMtA karavI ke "huM keNu? kyAMthI AvyA? kayAM javAno? mAruM dharmasthAna karyuM ? ahIM zuM kartavya che? A ke ke avasara? kevA deva, kevA guru maLyA che ? ane ene saphaLa karavA mATe zuM ucita che?....' navakAranA lAbha : navakAra-namaskAra mahAmaMtra emAM arihaMta-siddhaAcArya-upAdhyAya-sAdhu, e pAMca parameSThIne namaskAra karAya che. e samasta maMtromAM ziromaNi che; kemake (1) kaI paNa maMtra sAdhatAM, ke zAstra bhaNatA pahelAM, navakAra-maMtra yAda karavAne che. (2) navakAra e jinazAsanane sAra che; (3) saMkSepamAM cauda pUrvanA uddharaNarUpa che; kemake parameSThI eTale sAmAyika ane sAmAyika e cauda pUrvane saMkSepa che. (4) mAtra aMtakALe navakAra pAmelAne paNa sadgati maLI che, ane (5) ahIM paNa navakAra yAda karanAranI Apattio maTI che; ene saMpatti prApta thaI che. (6) navakAra maMtarAye dUra kare che ane zreSTha maMgaLarUpa bane che. (7) eka ja Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanI dinacaryA ane parva 173 lAkha keDa, ane aDUmathI 10 lAkha koDa varasanI narakavedanAnAM pApa naSTa thAya che. paccakakhANa dhAryA pachI jinamaMdire jaI paramAtmAnAM darzana, praNAma ane stuti karavI. prabhudarzana karatAM ApaNane ucca manuSya bhava, dharma-sAmagrI tathA AvA prabhunI prApti vagere puNyAI maLyAmAM prabhune ja mahAna upakAra che," e yAda karI gadagada thavuM. ciMtAmaNithI ya adhika darzana prabhue ApyuM ane e ati harSa thAya ane prabhunA anupama upakAra upara kRtajJabhAva yAda karAya ke romAMca khaDA thAya! AMkha azrubhInI thAya. pachI dhUpa, dIpa, vAsakSepa vagere pUjA tathA caityavaMdana-stavanA karI paccakakhANa uccaravuM. pachI upAzraye guru pAse AvI vaMdanA karI sukhazAtA pUchavI ane emanI pAsethI paccakakhANa levuM. emane bhAta-pANI, vastra, pAtra, pustaka auSadhane lAbha ApavA vinaMti karavI pachI ghare AvI je navakArazI paccakhANa hoya te jyaNApUrvaka te kArya patAvI, gurumahArAja pAse AvI Atmahitakara amUlya jinavANI sAMbhaLavI. kaMIka ne kaMIka vrata, niyama abhigraha kare, jethI sAMbhaLeluM lekhe lAge ane jIvana AgaLa vadhAya. madhyAhna ne bapore - tyArabAda jIvajaMtu na mare e kALajI rAkhI parimita jaLathI snAna karI paramAtmAnI aSTaprakArI pUjA karavI. pUjAmAM potAnI zaktine gepagyA vinA pitAnA gharanA dUdha, caMdana, kesara, puSpa, varakha, agarabattI, dhUpa, dIpaka, akSata, phaLa, naivedya vagere Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanI dinacaryA ane parvaka 173 lAkha keDa, ane aDramathI 10 lAkha keDa varasanI narakavedanAnAM pApa naSTa thAya che. paccakkhANa dhAryA pachI jinamaMdire jaI paramAtmAnAM darzana, praNAma ane stuti karavI. prabhudarzana karatAM ApaNane ucca manuSya bhava, dharma-sAmagrI tathA AvA prabhunI prApti vagere puNyAI maLyAmAM prabhune ja mahAna upakAra che," e yAda karI gaddagada thavuM. ciMtAmaNithI ya adhika darzana prabhue ApyuM ane e ativarSa thAya ane prabhunA anupama upakAra upara kRtajJabhAva yAda karAya ke romAMca khaDA thAya ! AMkha azrubhInI thAya. pachI dhUpa, dIpa, vAsakSepa vagere pUjA tathA caityavaMdana-stavanA karI paphakhANa ucaravuM. pachI upAzraye guru pAse AvI vaMdanA karI sukhazAtA pUchavI ane emanI pAsethI paccakakhANa levuM. emane bhAta-pANI, vastra, pAtra, pustaka, auSadhane lAbha ApavA vinaMti karavI pachI ghare AvI je navakArazI paccakhANa hoya te jayaNapUrvaka te kArya patAvI, gurumahArAja pAse AvI Atmahitakara amUlya jinavANI sAMbhaLavI. kaMIka ne kaMIka vrata, niyama, abhigraha kare, jethI sAMbhaLeluM lekhe lAge ane jIvana AgaLa vadhAya. madhyAhna ne bapore - tyArabAda jIvajaMtu na mare e kALajI rAkhI parimita jaLathI snAna karI paramAtmAnI aSTaprakArI pUjA karavI. pUjAmAM pitAnI zaktine pavyA vinA pitAnA gharanA dUdha, caMdana, kesara, puSpa, varakha, agarabattI, dhUpa, dIpaka, akSata, phaLa, nIvedya vagere Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jaina dharmane paricaya dravyasAmagrIne sadupayoga kare, kemake jinezvara bhagavAna ja paramapAtra che-sarvottama pAtra che. emanI bhaktimAM theDI ya samapelI lakSamI akSaya lakSmI banI jAya che. paMcAzakazAstra kahe che-jema samudramAM nAkheluM eka pANInuM TIpuM paNa akSaya banI jAya che ema jinendrabhagavAnanA caraNe dharelI DI paNa lakSmI akSaya lakSmI bane che; A darzana-pUjAnI vidhi AgaLa vicArazuM. dravyapUjA pachI bhAvapUjAmAM khUba ullAsathI gadagada svare haiyuM raDuM raDuM thatuM heya e rIte caityavaMdana karavuM. emAM aMte "yavayarAya" sUtrathI bhavanirveda, mArgAtusAritA vagere khAsa lakSa rAkhI AjIjIpUrvaka mAgavuM; ApaNane ema lAge ke mAre A joIe che. sUtrane mAtra pipaTapATha nahi karI javAne. pachI zrAvaka ghare AvI abhakSya-tyAga, dravyasaMkoca ane vigaI (rasa)nA niyamapUrvaka UdarI rAkhI bhajana patAvI, namaskAramaMtrAdi dharmamaMgaLa karIne jIvana-nirvAha mATe arthaciMtA karavA jAya. dharmamaMgaLa eTalA mATe kare ke dharma-puruSArtha eja zreSTha puruSArtha che. te bIjA puruSArthanA mokhare ene rAkhavuM joIe. dhaMdhAmAM juTha, anIti, daMbha, nirdayatA vagere na AcarAI jAya, enI khUba kALajI rAkhavI. lebha ocho kare, kamAImAMthI aDadhe bhAga gharakharcamAM, ( bhAga gharakharcamAM . bhAga vepAramAM.) pA bhAga bacata khAte ane pA bhAga ghArmika kAryamAM ja. sAMjanA bhojana evI rIte patAvavuM ke sUryAstanI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanI dinacaryA ane parvakR 17pa be ghaDI pahelAM (yA chevaTe sUryAsta pahelAM) pANI vAparI laI rAtribhUjana-tyAga rUpa cevihAra paccakkhANa thaI jAya. sAMje ane rAtre - pachI jinamaMdire dhupa, Arati, maMgaLadI, caityavaMdana karavuM. pachI sAMjanuM pratikamaNa, e na bane te svAtmanirIkSaNa, pApagaha, zAMtipATha karI gurumahArAjanI sevA upAsanA karavI. ghare AvI kuTuMbane dharmazA, rAsa ke tIrthakara bhagavAna vagere mahApuruSanAM caritra saMbhaLAvavA, pachI pote kAMIka ne kAMIka navuM adhyayana karI tattvajJAna vadhAravuM, pachIthI anitya azaraNa vagere bhAvanA bhAvavI. sthUlabhadra, sudarzana zeTha, jaMbUkumAra, vijayazeTha-vijyA zeThANa vagerenA brahmacaryanA parAkrama yAda karavA. anaMta saMsAramAM bhaTakAvanArI ane kadI tRpta nahi thanArI kAmavAsanAnI jugupsA ciMtavavI, UMgha Ave tyAre navakAramaMtra smaraNa karI sUI javuM ane sUtAM sUtAM tIrthonI yAtrAnuM vistArathI smaraNa karavuM. UMdhyA pachI vacamAM jAgI javAya tyAre A 10 muddA para ciMtavanA karI saMvega vadhAravA : 1. sUma padArtha, 2. bhavasthiti, 3. adhikaraNazamana, 4. AyuSyahAnI, 5. anucitaceSTA, 6. kSaNalAbhadIpana, 7. dharmaguNe, 8. bAdhakoSavipakSa, 9. dharmAcArya ane 10. udyata vihAra. (saMvega eTale dAnAdi-kSamAdi dharmane raMga, mekSatamannA, vairAgya deva-guru-saMgha-zAstrabhakti.) ne A rIte vicAravuM, Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jaina dharmane paricaya * rAtre jAgatAM zuM vicAravuM - saMvegavardhaka 10 ciMtavanA (1) sUkSma padArtha:- karma, enAM kAraNuM, tathA vipAka, AtmAnuM zuddha ane azuddha svarUpa, SaDa-dravya vagere sUkSma padArthonI vicAraNa. (2) bhAvasthiti - eTale ke saMsArasvarUpa ciMtavavuM rAjA raMka thAya che, raMka rAjA thAya che, bena patnI bane che. pitA putra bane che...' vagere jotAM saMsAra nirguNa cheItyAdi saMsAranuM vicitra svarUpa vicAravuM. athavA bhavasthiti kema pAke e citavavuM. (3) adhikaraNa zamana - adhikaraNa eTale ke (1) kajIye athavA (2) kRSi-karma Adi tathA pApasAdhano, huM e kayAre zamAvIza, aTakAvIza." e bhAvanA karavI. (4) AyuSyahAni - pratikSaNa AyuSya kSINa thaI rahyuM che, kAcA ghaDAmAMnA pANInI jema naSTa thaI javAnuM che, te huM kyAM sudhI dharma bhUlI pramAdamAM rahIza.." e vicAravuM. (5) anucita ceSTA - jIvahiMsA, asatya, phUDa kapaTa vagere pApa karyo kevA bibhatsa che, enAM ahIM ane paralekamAM kevA kevA kaTu vipAka Ave che ! e vicAravuM. (6) kSaNalAbhadIpanA :- (i) mAnava jIvananI apa kSaNenA paNa zubha-azubha vicAra kevAM mahAna zubha-azubha karma baMdhAve che!" athavA (ii) "vya, kSetra, kAla, bhAvathI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanI dinacaryA ane parvakRtya 177 mekSa-sAdhanAne A keTale suMdara avasara maLe che!" athavA (ii) aMdhAre dIvA jevA ke samudramAM dvIpa jevA jinadharmane A ke suMdara meke maLe che!" e vicAravuM. (7) dharma--guNe - zrata dharmane sAkSAt zamAnubhavakArI guNa ane cAritradharmane mada-AzA-vikArAdinA zamana dvArA IdrAdithI adhika sukhAnubhava guNa ciMtava; athavA kSamAdi dharmanAM kAraNa-svarUpa ane phaLa vicAravA. (8) bAdhakoSa vipakSa - dharmAdhikArI jIva je je artharAga-kAmarAgAdi deSathI pIDAte hoya, tene pratipakSI vicAra kare; dA. ta. "paisA pAchaLa kevA saMkaza tathA kevA pApa thAya che ane dharmakSaNanI kevI barabAdI thAya che!..' vagere vicAravuM. (9) dharmAcArya - "dharmaprApti-vRddhimAM kAraNabhUta guru kevA niHsvArtha upakArI! kevA guNiyala guru! e upakAra ke duSpatikAya!.." e vicAravuM. (10) ughatavihAra:- aniyatavAsa, madhukarI bhikSA, ekAMtacaryA, alpa upadhi, paMcAcAra-pAlana, ugra vihAra, vagere ke suMdara munivihAra! "huM kyAre e pAmIza!..." Ane vistArathI ciMtavavuM. * parva : dharmanI vizeSa ArAdhanA mATe viziSTa divaso nakkI thayelA che. jevA ke bIja-pAMcama-AThama-agiyArasa-caturdazIpUnama-amAvAsyA, 24 prabhunA kalyANaka divase, kArtika Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 jaina dharmane paricaya phAgaNa-aSADanI 3 aDrAI, caitra-AnI oLI tathA paryuSaNa aThThAInA divase A divasomAM daLavuMkhAMDavuMpasavuM-kapaDAM jevAM vagere AraMbha samAraMbhe vavA, lIlerI tyAga rAkhave; brahmacarya pALavuM, zakya sAmAyika, pratikamaNuM, piSadha kare, vizeSa jinendrabhakti karavI, zakya tapasyA karavI, vizeSa vigaI tyAga kare. pa age vizeSa vicAra AgaLa nA prakaraNamAM karAze. 1. samajAvo, prabhAtanI AtmaciMtA, tapathI vividha pApakSaya, prabhudarzanamAM bhAvanA, vepArArthe jatAM navakAra kema? 2. rAtre jAgelo zrAvaka zuM zuM vicAre? dinacaryAnA hetu zA? Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 namaskAra ( navakAra ) matra ane pacaparamekhkhI e namaskAramatra - navakAramaMtra paMcaparameSThIne namaskAra karavAnuM sUtra che, e sUtra ane sUtrathI karAte namaskAra mahAma gaLarUpa che; sakala viznone dUra kare che ane aciMtya siddhie karI Ape che. enAthI sadRgati maLe che. vaLI namaskAra karatI vakhate parameSThInA sukRte tathA guhA pratye anumodanA tathA AkarSaNa rahe che. anumodanA utkRSTa AvaDe te 'karaNa, karAvaNu ne anumedana sarikhAM kULa nIpajAce.' AkaSa NuthI sukRta tathA guNanI siddhi karavAnI dizAmAM pahelu pagaluM maMDAya che. koI paNa dharma siddha karavA mATe A paheluM pagathiyu che ke enuM AkaSaNa UbhuM karAya, e dha bIja che khIja para vRkSa Uge ane enA para kula Ave Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 jaina dharmane paricaya parameSThI-namaskAramAM A AkarSaNa sakyi bane che. arihaMtasiddha-AcArya-upAdhyAya ane sAdhu- A pAMca parameSThI che. (1) arihaMta e pahelA parameSThI che, vicaratA devAdhideva paramAtmA che. arihaMta eTale je devenI paNa pUjAne ahaM che-gya che, e arihaMta 18 doSanA tyAgI ane 12 guNa guNavaMtA che. emaNe jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAya karmanA nAzathI kramazaH ajJAna, nidrA ane dAnAdi pAMcanA aMtarAya e 7 doSa tathA mohanIya karmanA nAzathI 11 deSa mithyAtva, rAga, dveSa, avirati ane kAma e pa temaja hAsya, zeka, harSa, udvega, bhaya ane juguptA (dugachA) e 6 ema pa+ 6 = 11 ane 7+11 = aDhAra deSa tyajI dIdhA che, ethI e vItarAga banyA che. arihaMtanA 12 guNa - arihaMtamAM 34 atizaye yAne puruSottamanA-paramezvaratAnI viziSTatAo che. emAM 4 mukhya atizaya ane 8 prAtihAryarUpa atizaya ema 12 guNa arihaMtanA che. 4 atizayamAM 18 doSane tyAga e emane apAyA pagama" atizaya che. (apAya = doSa- anartha- upadrava.) e jyAM vicare tyAM 125 ejanamAMthI mArI- marakI vagere upadrava dUra thAya che, ene paNa apAyA pagama atizaya' kahe che. vItarAga banavAthI pachI sarvajJa bane che. e "jJAnAtizaya" che. tyAM jaghanyathI keDa devatA sAthe rahe, de Indro pUjA bhakti kare vagere e "pUjAtizaya che. prabhu 35 guNavALI dezanA Ape, e "vacanAtizaya" che. A 4 mukhya atizaya che. sAthe 8 prAtihArya gaNatAM arihaMtanA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra (navakAra) maMtra ane paMcaparameSThI 181 12 guNa kahevAya che. kula emanAmAM 34 atizaya (= viziSTa vastuo utpanna thAya che. emane eka bhAga ATha prAtihArya, sihAsana-cAmara-bhAmaMDaLa-3 chatra-azokavRkSa-puSpavRSTidivya dhvani-devaduMdubhi che. A emanI sAthe rahe che. A viziSTatA utpanna thavAmAM kAraNabhUta emaNe pUrvabhavamAM sAdhela (1) arihaMta-siddha-pravacana vagere 20 pada paikI koI eka yA badhA pada (20 sthAnakanI tathA (2) atyaMta nirmaLa samyagdarzananI uccakeTinI sAdhanA, temaja (3) saMsAranA karma pIDita sarvajIne "kema uddhAra karuM' evI karuNa bhAvanA che. arihaMta banavAnA jIvanamAM paNa meTI rAjyaRddhi, vaibhavavilAsa vagerene tilAMjali ApI, sarvapApa-pravRttinA tyAga rUpe ahiMsAdinA mahAvrata svIkAre che, pachI kaThora saMyama, tapasyA ane dhyAnanI sAdhanA sAthe upasargapariSahane sahana kare che. ethI jJAnAvaraNa Adi cAra ghAtI karmane nAza karI vitarAga sarvajJa bane che. tyAM pUrvanI pracaMDa sAdhanAthI upajela tIrthakara paNAnuM puNya paNa udayamAM Ave che, ane e arihaMta bane che. arihaMta dharmazAsananI sthApanA kare che. emAM e jagatane yathArtha tattva ane mokSamArga Ape che, tathA sAdhusAdhvI-zrAvaka-zrAvikA e caturvidha saMgha sthApe che. kramazaH AyuSya samApta thatAM bAkInA vedanIya Adi aghAtI karmane kSaya karI kSe padhAre che, tyAre e siddha bane che. arihaMtamAM 4 ghAtI karmanA kSayathI 4 guNa ane siddhamAM Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jaina dharmane paricaya 4 ghAtI + 4 aghAtI = 8 karmanA kSayathI 8 guNa hoya che; chatAM arihaMta prathama pade ane siddha bIje pade eTalA mATe che ke zrI arihaMtanA upadezathI ja bIjA paNa bhavya cha mekSamArganI ArAdhanA karI sarvakarma kSaya karIne siddha thAya che. AthI sauthI moTe upakArI temane paMcaparameSThI padamAM prathama pade birAjita karyA che. 2. siddha bIjA parameSThI che. siddha eTale karmathI mukta, saMsArathI mukta zuddha AtmA. arihaMta na thaI zake evA AtmA paNa arihaMtane upadezAnusAra mekSamArganI sAdhanA karI AThe ya karmono nAza karIne meza pAme che. e pachI te taddana zuddha, buddha, niraMjana, nirvikAra, nirAkAra sthiti prApta karIne lekanA mathALe siddhazilA para zAzvata kALa mATe sthira thAya che. emane siddha paramAtmA kahe che. AvA siddha paramAtmAmAM anaMtajJAna, anaMtadarzana, vItarAgatA, anaMta labdhi, avyAbAdha anaMta sukha akSaya ajara amara sthiti, arUpipaNuM ne agurulaghutA ema 8 karmanA nAzathI 8 guNa hoya che. 3AcArya trIjA parameSThI che, e arihaMta prabhunI gerahAjarImAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikArUpa catuvidha saMghanA agraNI hoya che. e gharavAsa ane saMsAranI mohamAyAnA sarvabaMdhana tyajI daI muni banIne arihaMte kahelA mokSamArganI sAdhanA karI rahyA hoya che, tathA jinAgamatuM adhyayana karavApUrvaka e viziSTa gyatA prApta karI guru pAsethI AcAryapada pAmelA hoya che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra (navakAra) maMtra ane paMcaparameSThI 183 AcArya banI e jagatamAM jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vicAra e pavitra paMcAcArane pracAra kare che, temaja e paMcAcAra pALavA udyata banelAne zaraNuM ApI paMcAcAranuM nirmaLa pAlana karAve che. pa indriyanigraha+9 brahmacaryagupti (vADa) +4 kaSAyatyAga + 5 AcAra+pa samiti +3 gupti = 36 guNa hoya che. evI 36-36 guNenI 36 chatrIzI che. 4. upAdhyAya e ceAthA parameSThI che. e paNa muni banelA hoya che, ane jinAgamane abhyAsa karI guru pAsethI , upAdhyAya pada pAmelA hoya che. rAjA-tulya AcAryane e maMtrI jevA banI munione jinAgama(sUtronuM adhyayana karAve che. emanAmAM AcArAMgAdi 11 aMga +14 pUrva (je bAramA dRSTivAda aMgane eka mukhya bhAga che) = 25nuM paThana-pAThana hovAthI 25 guNa kahevAya che. pa. sAdhu e pAMcamA parameSThI che. emaNe mehamAyAbharyA saMsArano tyAga karI jIvanabhara mATe ahiMsAdi mahAvate svIkArela hoya che, ane e pavitra paMcAcAranuM pAlana kare che. e pAlanamAM upayogI zarIrane TakAva mAdhukarI bhikSAthI kare che. te paNa sAdhu mATe nahi banAvela, nahi kharIdela nirdoSa AhAra ja grahaNa kare che. emAM paNa dAtAra bhikSA detAM pANuM agni, vanaspati vagerene sAkSAt ke paraMparAe paNa muddala aDela na hoya te ja enI pAsethI bhikSA levAnI, ItyAdi keTalAya niyame sAcave che. sAdhu saMsAratyAgI hovAthI emane gharabAra hotA nathI, Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 jaina dharmane paricaya e kaMcana-kAminInA sarvathA tyAgI hoya che, ene aDatA sarakhA nathI. eTaluM UMcuM aparigraha ane brahmacaryavrata pALe che. e vAhanamAM besatA nathI. gAmegAma page cAlIne vihAra kare che, ane sthiratA kare tyAM sAdhucaryAnI Avazyaka kriyAo ane jJAna-dhyAnamAM dinarAta masta rahe che. dADhI-mUcha mAthAnA vALa paNa hajAmatathI utarAvatA nathI, paNa hAthethI ukheDI nAkhe che. lekone jIva-achava Adi tattva tathA ahiMsA, satya, nIti, sadAcAra, dAna zIla ta5 zubhabhAvana, pApakAra vagere dharmane upadeza kare che. sAdhunA guNa 27:-6 vrata pAlana, pRthvIkAyAdi 6 kayarakSA, pa Idriyajaya, 3 mane vAkkAya-saMyama-ema 20, (21) kSamA, (22) lebhanigraha, (23) bhAvavizuddhi, (24) paDilehaNAdimAM upayoga, (25) anuSThAnamAM raktatA, ane (26-ra7) parISahaupasargasahana. A pAMca parameSThI paikI dareka parameSThI eTalA badhA pavitra ane prabhAvazALI che ke emanA vAraMvAra smaraNa ane vAraMvAra namaskArathI vidane dUra thAya che, mahAmaMgaLa thAya che, tathA cittane anupama svasthatA, tRpti ane AdhyAtmika baLa maLe che. pAMca parameSThInuM smaraNa, namaskAra, stuti, prazaMsA, jApa, dhyAna ane laya sarva karmane kSaya karI ekSapada Ape che. alabat enI sAthe, zrAvakapaNe hoya tyAM sudhI zrAvakapaNAne ucita ane sAdhu thayA pachI sAdhupaNAne ucita AcAra-anuSThAne barAbara pAlana joIe. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra (navakAra) maMtra ane paMcaparameSThI 185 9 ane 6 1. namaskAramaMtra sarvaziromaNi kema? 2. arihaMtanI oLakhANa karAve. siddha karatAM e pahelA kema? 3. siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhunA guNe gaNAve. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 vrata-niyama zrAvakanI dinacaryoMmAM savAre paccakkhANanA niyama karavAnI vAta karI. vrata-niyama e jIvananA alaMkAra che. e pApavRtti ane pramAdanI vRtti para aMkuza mUkI jIvanane evuM suAAbhita kare che ke enA para puNyAI ane sadgati AkaSita thAya che. vrata-niyamane prabhAva che ke jyAMsudhI e cAlu rahe tyAM sudhI pApanI apekSA chUTI pApakama khaMdhAtA aTake che, ne pApakSaya ane puNyama dha cAlu rahe che. pUrve joyu` ke pApa nathI AcaratA chatAM jo niyama nathI, virati nathI, te dilamAM pApanI apekSA UbhI rahevAthI AtmA para kama' cAMTe che. niyama karavAthI e aTake che, ane mana paNa kha'dhanamAM AvavAthI bhaviSyamAM niyama pahoMce tyAM sudhI pApa sevavA mana thatuM nathI, ema Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrata-niyama 187 pApa-tyAga nizcita banavAthI zubha bhAva ane zubha pravRttinA dvAra khullA thAya che, ene sAre avakAza maLe che. jainadarzanamAM ja "virati nuM mahatva maLe che. niyamamAM ahIM traNa prakAra jaIzuM,- 1. paccakakhANa 2. cauDha niyama tathA 3. cAturmAsika ane jIvananA niyamo. 1. paccakakhANa- divasa ane rAtrinA AhAranA anta-pANInA tyAganA judA judA niyama, e ahIM paccakkhANa samajavAnA che. jIvane AhAranI saMjJA yAne lata anAdi kALathI lAgu che. e evI baMdhI che ke dhyAna na rAkhe te upavAsanA paccakhANumAM rahyuM paNa enA vicAra Ave che. AhArasaMjJAthI (1) janme tyAM pahelI vAta khAvAnI! ane (2 AhAra saMjJAnA vicAramAM keTalAya dharmasthAna tathA tyAga-tapa cUkI javAya che. mATe enA para kApa mUkatA rahevuM joIe. te dharma-ArAdhanA sthiratAthI thAya. ane AgaLa vadhatAM aMte AtmAne svabhAva anAhArIpaNuM" pragaTa thAya. AhAra cAra prakAra che - azana, pAna, khAdima ane svAdima. (1) azanamAM jenAthI peTa bharAya te Ave; dA. ta. anna, miThAI, dUdha, dahIM vagere.... (2) pAnamAM pANI Ave. (3) khAdimamAM phaLa, paka, pharasANa, zekeluM, bhujevuM Ave. (4) svAdimamAM mukhavAsa, masAlA, auSadhi Ave. Ane aneka rIte tyAga karAya che. - A cAra sivAya keTalIka kaDavI yA besvAda auSadhi Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jaina dharmane paricaya athavA bhasma hoya che jene anAhArI dravya kahevAya che ane te rega-pIDAnA khAsa kAraNe paccakkhANanA kALamAM khape che; paraMtu tenI sAthe je pAchuM levAya te AhArarUpa banI jAya! mATe paccakakhANamAM rahI pANI vinA e ekalA ja levAya che. evI anAhArI vastumAM phaTakaDI, pAnanI jaDa, kasturI, aMbara, jherI goTalI, ativiSa, aphINa, senAmukhI, eLiye, vakhaLe, kaDu, kariyAtu, Idrajava, kaDave lImaDe, vagere atyaMta kaDavAM dravya, triphaLA, rAkha, bharame vagere gaNAya che. AhAranAM paccakhANa cAra rIte- 1. divasanAM, 2. rAtrinAM tathA 3. amuka saMketathI yA upadravAdi prasaMge ane ja. aMtakALe jIve tyAM sudhInuM-ema levAnA hoya che. (1) divasanAM paccakakhANamAM sUryodayathI be ghaDI sudhI cAre prakAranA AhArane tyAga rAkhavA navakArazI paccakhANa karavAmAM Ave che. sUryodayathI eka prahara (1/4 dinamAna) sudhIne AhAratyAga pirasi paccakhANathI thAya che. sAddha-pirasi paccakkhANamAM A prahara, purimuThThamAM 2 prahara (aa divasa) avaThThamAM 3 prahara sudhI cAre AhArane tyAga rahe che. A paccakhANa pUrNa thaye mUDI vALI namaskAra gaNIne ja khAvA pIvAnuM karAya che, kemake e paccakakhANa sAthe "muhiMsadiya' paccakkhANa hoya che. muphrisahiyaM eTale jyAM sudhI mudvi vALI navakAra na gaNuM tyAM sudhI cAra AhArano tyAga. divasamAM vAraMvAra ekaluM A musihiyaM paccakhANa karavAthI ya anazanane bahu lAbha Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrata-niyama 189 maLe che. eka mahinAmAM kula musihiyaM paccakakhANunA kalAke gaNatAM 25 upara upavAsa jeTaluM lAbha thAya. AnA uparAMta zukala-kRSNa pakSanI bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudasa ane punama tathA amAvAsyA e bAra tithie khAsa karIne beyAsaNa (besaNuM = dvayazana), ekAsaNuM, navI, AyaMbila, upavAsa vagere tapa karavAmAM Ave che. besanamAM divasabharamAM be beThakathI adhika vAra bhajana nahi. bAkInA samayamAM cAra AhAranA yA pANI sivAya traNa AhAranA tyAganA paccakhANa hoya che. ekAsaNamAM divase mAtra eka ja beThake AhAra, bAkI divase ane rAtre tyAga. lukhkhI navI-ekAsaNAmAM dUdha, dahIM, ghI, tela, geLa (sAkara) ane kaDhA (kaDhAImAM taLeluM vagere), e che vigaIne tyAga tathA phaLa, mevA, lIlA zAkane tyAga. AyaMbilamAM te uparAMta haLadara, maracuM, kokama, AMbalI, rAI, dhANA, jIruM vagere masAlAne paNa tyAga; eTale ke pANImAM rAMdhela lukhA bhAta, lukhI roTalI, dALa vagerethI ekAzana karavAnuM hoya che. upavAsamAM divasa-rAtribhara mATe bhejanane tyAga heya che, divasanA kadAca levuM hoya to mAtra pAkuM ukALeluM pANI laI zakAya. A besaNAthI mAMDIne upavAsa sudhInA tapamAM pANI Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 jaina dharmane paricaya mAtra traNa ukALAvALuM ja vaparAya che. adhika tapa karo hoya te eka sAthe be upavAsa arthAt chaThTha, traNa upavAsa eTale aDUma. 4-5-6-7 upavAsa, ATha upavAsa eTale aThThAI vagere karAya che. ema vardhamAna abela tapa navapadajI oLI tapa, vIsasthAnaka tapa, jJAnapaMcamI tapa, 24 bhagavAnanA ekAzana, paMca kalyANakane tapa vagere karavAmAM Ave che. (2) rAtrinA paccakhANamAM divasanA chUTA heya te cevihAra, tivihAra vagere karAya che. cevihAra eTale sUryAsta pahelAMthI mAMDIne rAtribhara mATe cAre AhArane tyAga. tivihAra eTale pANI sivAya traNa AhArane tyAga. duvihAramAM azana khAdima e be AhArane tyAga, bayAsaNa vagere tapamAM te sUryAsta pahelAMthI pANahAra paccakkhANuM thAya che, emAM divasanA chUTuM rAkhela pANI paNa baMdha karavAnuM che. 14 niyama * 14 niyama yAne paLamAM pApane pele pAra - rejanA jIvanamAM jagatanI saghaLI vastu vAparavAmAM AvatI nathI, chatAM jo e na vAparavAnI vastune tyAga na karyo hoya arthAta virati nahi, avirati heya, te enA aMge jIvane pApane baMdha cAlu rahe che tyAre vAparavAnI saMbhavita vastu sivAya bIjI badhI vastunA tyAgane je niyama karyo hota te aDhaLaka karmabaMdhanathI bacAya che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrata-niyame 191 A mATe savAranA ja divasa pUratA ane sAMjanA rAtri pUratA 14 niyama karI levAya che. A bAra kalAkanA niyamamAM muzkelI kAMi nathI. niyama dhArI levAmAM abhyAsa paDI gayA pachI 14 niyama dhAravAnuM 1-2 miniTanuM yAne eka paLanuM kAma ane ghaNAM pApathI bahAra nIkaLI javAya che. arthAt paLamAM pApane pelepAra paheAMcI javAya che. vAparavAnA saMbhava nathI evI vastunI apekSA cheDI devAneA mahuAna lAbha 14 niyamamAM maLe che. niyama karavAthI sattva khIle che. * 14 niyamanI gAthA : sacitta-davya-vigai, vANuddha-tola-valtha-kusumesu, vAhmaNu-sayaNa-vilevaNu, khaMbha-disI--nhANabhosu // (1) sacitta = sajIva kAcAM pANI, kAcAM zAka, lUNu, dAtaNu, lIlAM phaLa vagere. AmAMthI AjanA divase amuka saMkhyAthI dA. ta. 3 thI vadhu ni vAparavu evA niyama roMdhAi sIjAI gayeluM zAka, pAkuM mIThuM khalavaNa, ukALelu pANI, e ghaDI pachI sAkaranuM ke triphaLAnuM pANI, tathA kApelAM phaLa ke kADhelA rasa e ghaDI pachI acitta che, sacitta nahUi. " (2) dvavya = dravya, * bhinna bhinna nAma ane svAdavALI vastu. Aje 5 ke 10, 12, 15 vagere dravyathI adhika nahiM khAuM.' masAlA bhegA radhAya e 1 dravya, pazu uparathI le te maracuM, mIThuM yA ghI, tela Adi e judu dravya, (3) vigaI-dUdha, dahIM, ghI tela, geALasAkara, kahA (kaDhAi ke leAhImAM taLelu vagere) e cha vigaimAMnI amukaneA agara Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 jaina dharmane paricaya ATalIne Aje tyAga, evI pratijJA vigaImAM be bhAga che. 1. kAcI vigaI- ThaMDuM yA garama 1. dUdha, 2. dahIM, chAza, 3. ghI, 4. tela, 5. goLa, ane da. kaTAha vigaI yAne eka be ke traNa ghANavALI taLelI yA pituM dIdhela ke ghI-telamAM zekela vastu. - 2. pAkI vigaI- (nIviyAtuM e kAcI vigaInuM rUpAMtara che. dA. ta. (1) dUdhamAM - dUdhanI cAha, mA, dUdhanI vastu, bAsuMdIdUdhapAka, khIra, vagere, (2) dahIM chAzamAM - kaDhI, vaDAM, dahIMvaDAM, dahIM chAMTela zAka, zIkhaMDa, rAyatu vagere, (3-4) ghI-telamAM - traNa ghANa taLAyA pachI vadheluM ghI-tela tathA ghI-telamAM vaghAreluM zAka vagere. (5) gaLanI pAkI vigaI sAkara, patAsA, khAMDa tathA rasoImAM nAkhela goLa vagere. dhI-gaLa vigaI, bIje divase pAkI gaLa ane pAkI ghI vigaI. paraMtu ghImAM ATe, sUMTha vagere zekIne banAvela e have ghInuM rUpAMtara thaI kaDhA vigaI banI. tethI e ghI vigaI nahI. evuM taLelI pUrI vageremAM paNa ghI vigaI ke tela vigaI nahi. (6) pAkI kaDhA vigaImAM traNa ghANa uparanA ghANamAM taLela vastu, pituM daI karela DhebarA vagere, ghImAM ATe zekI banAvela zIre, mohanaThAra, mesura vagere. bane teTalI kAcI-pAkI baMneya yA amukane tyAga karI zakAya che. (4) vANaha- pagarakhAM-"amuka 1-2 jeDAthI vadhu nahi vAparuM.' caMpala, meja AmAM Ave. kAma ATo, A pAkI dhInuM Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrata-niyame 193 (5) tala- pAna-sepArI-variyALI....' vagere mukhavAsa amuka saMkhyA yA vajanathI vadhu nahiM vAparuM. (6) vastra- 8 Aje amuka saMkhyAthI vadhu vastra nahui paheru' (7) kusuma- emAM phUla, attara, vagere sudhavAnu pramANa dhAravAnuM. (8) vAhana-pharatAM liTa-gADI-meTara-sAyakala, taratAM nAva-vahANu-plena, caratAM De-hAthI-uMTasavArInu pramANa. (9) zayana- pathArI, khATalA, palaMga vagere. (10) vilepana- * sAbu, veselAina, tela, vagere amuka pramANuthI vadhu nahiM vAparuM',' 6 " pALIza.' (11) brahmacarca- dA. ta. kAyAthI divase saMpU * (12) dizA- Aje....mAilathI bahAra nahi jAu.' (13) hANu- dA. ta. 'sa MpUrNa snAna 1 yA 2 thI vadhu vAra nahi karuM. ' 6 (14) bhAtapANI- dA. ta. 10 ratalathI vadhu nahiM 6 vAparu' A cauda niyama sAthe bahAranA upacegamAM AvatI Arabha-samAraMbhanI keTalIka vastunA niyama thAya che. dA. ta. pRthvIkAyamAM mATI, sAbu, soDA, khAra amuka pramANathI vadhu nahi vAparuM. ema apakAyamAM 1-2-4 bAlaTIthI vadhu Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 jaina dharmane paricaya pANI, agnikAyamAM 1-2-3 cUlAthI adhikamAM banela AjanI vastu, vAyukAyamAM 1-2-3 hiMcakA-pa`khAthI adhika, ane vanaspatikAyamAM lepa vagere mATe ke khAvAmAM bhAjI, zAka vagere amukathI yA amuka vajanathI vadhu nahi vAparuM.' trasakAya-niraparAdhI hAlatA cAlatA jIvane jANI joine nirapekSapaNe mArIza nahiM. asimAM cAku, kAtara, sUDI, sAya vagere, masImAM khaDiyA-lekhana vagere ane kRSimAM keza, kuhADA, pAvaDA, khADavAnu vagere emAM amukathI vadhu nahi vAparuM, rAtri mATe, sAMjanA niyama 'kelI ( arthAta ATaATalu rAkhelu, ATaATalu vAparyuM-ema tapAsI ) laI, navA niyama dhArI levAnA. * anya nime " sacaiAga hAya ane guruvadana, vyAkhyAnazravaNu na karuM te amuka tyAga.' 6 vadhu paDatA gussA abhimAna, kapaTa thaI jAya te ghI tyAga, agara pAMcathI vadhu dravya nahi vAparuM.' 6 jUTha belAI jAya te zubha khAtAmAM pAvadI bharIza.' 8 mahinAmAM ATalA bhaiyAsaNa, ekAsaNu, AMkhela, upavAsa karIza.' * rAja ( athavA tithie ke gharamAM ) ukALeluM ja pANI vamAna tapanA pAcA-oLI, navvANuM yAtrA, pIza." Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vrata-niyama 195 upadhAna vagere na karuM, tyAMsudhI kA geLa (ke amuka) tyAga. cAritra na levAya tyAM sudhI amuka... tyAga. (temaja roja "nama cArittasa'nI 1 navakAravALI gaNIza.') varSamAM 1 tIrthayAtrA, dhArmika khAte rUA. kharca, amuka ...sAmAyika, amuka navakAravALI na thAya te..daMDa" parvatithie lIlerI, sacitta, khAMDavuM, daLavuM, kapaDAM dhovAM vagere tyAga tathA brahmacarya, comAsAnA niyama - comAsAmAM chatpatti vadhAre, tathA vikAronI prabaLatA hoya, vepAra-dhaMdhA maMda heya, tathA gurumahArAjane saMga heya, eTale dharma karavAnI mosama hoya che tethI comAsA mATe khAsa niyama karAya che. : 18 dezanA rAjA kumArapALa cemAsAmAM roja ekAzana, ghI sivAya pAMca vigaI tyAga, lIlAM zAka tyAga, cAre mAsa brahmacarya, pATaNathI bahAra javuM nahi. vagere niyama rAkhatA. ema zakya rIte niyama karI levA joIe. dA. ta. comAsAmAM keInA mRtakArya ke akasmAt sivAya bahAragAma javuM nahi. zaheramAM paNa rAtanA pharavA tarIke bahAra javuM nahi. ATalA..... uparAMta AMbela vagere, piSadha, pratikramaNa, sAmAyika saMpUrNa yA amuka divasa lIlerI tyAga, ahiMsAdi aNuvrata, ATalI vigaI tyAga, vagere karIza. jIvananA nicame - keTalAka niyamo jIvanabhara mATe karAya che. dA. ta. "jIvanamAM kadI khetI karuM nahi. meTAM Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 jaina dharmanA paricaya yaMtronI phekaTarIne dhadheA karuM nahi. sAta vyasana sevu nahi. mithyA deva, guru, dhane mAttu pUjI' nahiM, parastrIMgamana, ne amuka uMmara pachI abrahma sevuM nahi. ghare meTara, gADI, pazu, maMgalA, reDiyA, zuMgArI citra vagere rAkhu nahi.' ema aneka prakAre tyAganA niyama karI zakAya, khAra vrata laI zakAya. praznA cha 1. jIvanamAM vrata-niyamathI zA lAbha ? vizeSatA zI? 2. cha paikI dareka vigaInAM nIviyAtAM kayAM ? murphiMsahiya'nA lAbha ? 3. bIjA kayA kayA niyama levA yogya 14 niyamanI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 jinabhakti ane guruvaMdanA bhagavAna arita paramAtmAnA ApaNA para anaMta upakAra che. (1) esanA prabhAve ja Ave! suMdara manuSya bhava, UMcuM kuLa, A`paNuM vagere aneka puNyAi maLI che. temaja (ra) emaNe Apela meAkSa-mAgathI ja taravAnuM che. tathA (3) e prabhu jApa-darzana-pUjA-- sAdhanAdimAM UMcuM lakhana che. te emanI bhakti, darzana, pUjA vagere kRtajJatA rUpe paNa kArya vinA rahevAya nahi. rAjanI bIjI pravRtti jo joie, te A pravRti te avazya joIe. bhANA para mAtra bheAjananA darzana karIne UThI jatA nathI; te ahIM mAtra prabhudazanathI kema pate ? pUjA paNa avazya karavI joie. emanI bhaktimAM kAMi ne kAMi rAjanA kha, rAja ApaNAM dUdha-ghI-dhUpavarakha-kezara vagerenuM samarpaNu karavu Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 jaina dharmane paricaya ati jarUrI che. roja emanAM stavana, guNagAna, jApa, smaraNa, dhyAna, prArthanA karavI ja joIe. - zrAvakane khumArI hoya ke "huM jena chuM, mArA anaMta upakArI nAthanI bhakti karyA vinA ja muM nahi, ahaMdUbhaktine lAbha aparaMpAra che. "dahere jAvA mana karyo, cautha (1 upavAsa) taNuM phaLa haiya!" kumArapALa "pAMca keDInA phUlaDe pAmyA deza aDhAra!" nAgaketu puSpapUjA karatAM kevaLajJAna pAmyA ! maMdiranI vidhi derAsaramAM darzana-pUjAthe jatAM 3-3 prakAre 10 bAbata - ema 10 trika sAcavavAnAM che. 10 trika - vItarAga prabhunA guNonI tathA prabhunA darzana Adi bhaktinI khUba suMdara bhAvanA sAthe gharethI nIkaLI, rastAmAM nIce jIvajaMtu na mare e khyAla rAkhI, maMdIre javuM. maMdIranI bahArathI prabhu dekhAtAM aMjali mastake lagADI "name jijNuM" belavuM. pachI maMdIramAM pesatAM nisAhithI mAMDI caityavaMdana sudhI 10 trika (3-3 vastu)nuM pAlana karavAnuM hoya che. pesatAM (1) nisAhi; pachI (2) pradakSiNA pachI (3) prabhu sAme UbhA rahI praNAma-stuti, pachI (4) pUjA pachI (5) prabhu sAme UbhA rahI bhAvanA (prabhunI avasthAnuM ciMtana) ema pAMca trika sAcavavA. A dareka 3-3. e pachI caityavaMdana karavAnAM 5 trika; emAM, (6) pahelAM Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhakti ane guruvaMdanA 19 to bhagavAna sivAyanI bIjI dizA jevAne tyAra pachI (7) besavAnI jamIna para jIvajaMtu na mare mATe khesanA cheDAthI pramArjana; pachI (8) cittanAM 3 AlaMbana sUtra-artha-pratimA nakkI karavAnAM; pachI (9) saman Asana mATe hAtha vagerenI mudrA javAnI; (10) praNidhAna yAne ekAgratA jamAvavAnI, ane tyavaMdana karavAnuM. A dareka 3-3 sAcavavAnA. 10trikanI samaja:- nisAhi vagere 10 vastu dareka traNa-traNa che. (1) nizIhi (=niSedha)3,- pahelI, maMdiramAM pesatAM saMsAravyApAra cheDavA mATe kahevAnI. bIjI nizIhi gabhArAmAM pisatI vakhate maMdiranA kArya sAphasuphIsalATakArya vagerenI bhALa-bhalAmaNa have na karavA mATe kahevAnI ane trIjI nisAhi caityavaMdana pahelAM have dravyapUjAnuM dhyAna baMdha karavA mATe kahevAnI; kemake have caityavaMdana eTale ke bhAvapUjAmAM mana rAkhavAnuM che. (2) pradakSiNuM 3,- sArI vastune haMmezAM ApaNI jamaNI bAju rakhAya; eTale vItarAga prabhujInA jamaNethI DAbe cAre bAju traNa vAra pharavAnuM; jethI vItarAga banAya, bhavabhramaNa bhAge; kemake emAM manamAM vItarAgane guMjArava rahe che. vItarAganI AsapAsa prabhunAM stotra yA nAma sAthe ghumavAthI magajamAM vItarAgatAnuM dhyAna guMje, vItarAgatA upara bhAva UbhuM thAya. pradakSiNA traNa eTalA mATe ke bhavaroga miTAvanAra auSadha traNa,-darzana-jJAna-cAritra prApta thAya. pharatI vakhate jANe samavasaraNane pradakSiNA daIe chIe evI bhAvanA karavAnI. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jaina dharmane paricaya (3) praNAma ka - 1) "aMjalibaddha praNAma, saheja namelA mastake aMjali lagADI "name jiNaNa" belavAnuM, te maMdire pahelavahelA prabhudarzane. (ii) arthAvata praNAma"gabhArAnA dvAre prabhu sAme UbhA rahetAM zarIra aDadhuM namAvI aMjalibaddha praNAma karavAne te. (iii) trIje "paMcAMga praNipAta" praNAma,-caityavaMdana karatAM pahelAM be DhIMcaNa, be hAtha ane mAthuM jamInane aDADI karIne praNAma (khamAsamaNuM). (4) pUjA 3 - aMga-pUjA, agra-pUjA ane bhAvapUjA. prabhune aMge aDADIne karAya te aMgapUjA. dA. ta. jala. (dUdha) caMdana, kezara Adi puSpa (varakha, bAdaluM, alakAra). prabhunI AgaLa karAya te agrapUjA - dhUpa, dIpa, akSata, phaLa tathA niveda. aMgapUjA traNa ane agrapUjA pAMca maLIne aSTaprakArI kahevAya. te dravyapUjA che. pachI stuti caityavaMdana, prabhunA guNagAna vagere bhAvabhakti karAya te bhAvapUjA kahevAya. (5)avasthAcitana 3,- dravyapUjA karyA pachI prabhujInI sAme, puruSe prabhunI jamaNI (arthAt pitAnI DAbI bAju ane strIe prabhunI DAbI (arthAt pitAnI jamaNI bAju UbhA rahI prabhunI piMDastha-pada-rUpastha e traNa avasthA citavavAnI. (e avasthAnuM svarUpa ane emAM prabhunA guNa.) (i) " pistha" avasthAmAM vaLI janma avasthA, rAjya avasthA, zramaNAvasthA-ema traNa avasthA ciMtavavAnI. ciMtavana A rIte karavAnuM, paNa te gadagada hRdaya ane bhAre ahobhAva sAthe Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhakti ane guruvaMdanA 201 janmAvasthA :- "he nAtha! Ape pUrvanA trIje bhave 20 sthAnaka-sarvajIva bhAvakaruNa-vizuddha samyakatva ArAdhyuM. ahIM tIrthaMkaranA bhavamAM janma pAmyA tyAre 56 dikumArIo ne 64 iMdroe Apane janmAbhiSeka utsava Uja! janma vakhate paNa A ke Apano mahimA ! chatAM prabhu! Ape leza mAtra tkarSa abhimAna na AyuM! dhanya laghutA ! dhanya gAMbhIrya !" rAjyAvasthA:- "he tAraka deva! Apane moTamoTI rAjyasaMpatti rAjasiddhi maLI; chatAM Apa emAM jarA ya rAga-dveSathI lepAyA nahi; anAsakta yogI jevA rahyA. dhanya vairAgya !' zramaNavasthA :-- "he vIra prabhu! meTe vaibhavI saMsAra tRSNavat phagAvI daI karmakSaya ane AtmakalyANa arthe Ape sAdhujIvana svIkArIne ghora parIsahu ane upasarga samatAbhAve sahyA! sAthe atula tyAga tathA kaThora tapasyA karI! ane rAtadi khaDe page dhyAna dharyA! ema karI ghanaghAtI karmanAM bhukkA uDAvyA! dhanya sAdhanA ! dhanya parAkama! dhanya sahiSNutA ! (i) padastha avasthA eTale ke tIrthaMkarapada bhogavavAnI avasthA. ene aMge e bhAvavAnuM ke- "he. nAtha ! Ape kevA 34 atizaya dhArI arihaMta tIrthakara banI (1) 35 vANIguNe bharI tattva-mArga-siddhAntanI dharmadezanA relAvI! tathA (2) tIrtha-caturvidha saMgha ane dharmazAsana sthApI, temaja (3) darzana-smaraNa-pUjA-dhyAnAdimAM Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 Ala khana upakAra karyAM ! AApI,- jagata jaina dharmanA paricaya upara keTale madhe trividha * jagatane Ape (1) jIva-ajIva vagere samyak tattva ApyA ! (2) samyak dana, jJAna, cAritra-tapane meAkSamAga mAkhyA ! (3) anekAMtavAda, nayavAda, vagere leAkeAttara siddhAnta ApyA ! 6 huM tribhuvanaguru ! ApanI dezanA mATe samavasaraNa devA race che! Apa aSTaprAtihArya thI sevAe che ! indro jevA paNa ApanA caraNe name che ! mahAbuddhinidhAna gaNu dharA ApanI sevA kare che ! kevA ApanA vANIprabhAva ke ja'galI pazu paNa peAtAnA zikAra sAthe mitrabhAve besI e sAMbhaLe che! cAvIse kalAka echAmAM ochA 1 kreDa devatA sAthe rahI ApanI bhakti kare che. * ahA, Apa smaraNamAtrathI ke darzanamAtrathI paNa dAsanA pApano nAza kare che ! ApanI upAsanA mAkSa Ape che! ApanA A keve aciMtya ane keTaleA apara pAra prabhAvabharyuM anaMta upakAra! chatAM paNa badalAmAM Apane kAMI joItu nathI e kevI akAraNa-vatsalatA ! Ape te ghera apakArI-aparAdhIne paNa tAravAne addabhuta upakAra karyo ! teA huM ya ApanAthI jarUra tarIza ! (iii) rUpastha eTale ke meAkSamAM prabhunI zuddha svarUpa-avasthA aMge vicAravAnuM': huM paramAtman ! Ape sarva karmonA nirmULa nAza karI, azarIrI- arUpI-zuddhabuddha-mukta zAzvata siddha avasthA prApta karIne kevu' anata jJAna Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhakti ane guruvaMdanA 203 anaMta sukhamAM jhIlavAnuM karyuM! kevA anaMta guNa! kevI tyAM sadA niSkalaMka, nirAkAra, nirvikAra nirAbAdha sthiti! kevaka tyAM janma, maraNa, roga, zeka ke dAridraya vagere pIDA ja nahi. dhanya prabhu!" A pAMca trika thayA. have bIjA pAMca trika 6. dizAtyAga 3 - have tyavaMdana karavuM che, te tyAM vaMdana-gane vyAghAta na thAya arthAt cittamAM prAraMbhela vaMdanA-pariNAma saheja paNa ghavAya nahi, ne TheTha sudhI akhaMDita cAle, e mATe pahelAM ApaNI be bAju ane pAchaLanI dizAmAM, athavA upara-nIce ane AjubAju, ema 3 dizAmAM jovAnuM baMdha karavAnuM, ne maityavaMdana pUruM thAya tyAM sudhI prabhu sAme ja jovAnuM nakkI karI levAnuM e dizAtyAga. AkhuM caitya e sAcavavu. 7. pramAjanA 3,- besatAM pahelAM traNa vAra khesanA cheDAthI jagA pramAI levI, jethI barAbara jIvarakSA thAya. 8. AlaMbana 3 - besIne manane traNa AlaMbana ApavAnA 1. pratimA, 2. ApaNe bolIe te sUtra-zabda, ane 3. eno artha e traNamAM ja AMkha-jIbha-citta rAkhavAnuM. 9 mudrA 3,-ganA yama-niyamAdi 8 aMgomAM trIjuM Asana nAmanuM aMga che. cItyavaMdanane mahAna vega sAdhavA enI paNa jarUra che. te zarIranI viziSTa mudrAthI siddha thAya. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 jaina dharmane paricaya emAM (i) sUve, stuti-stavana, vagere bolatI vakhate be koNa peTa para rAkhI be hAtha-hathelI evI rIte saheja pilI jevI ke ekeka AMgaLInA TeravAnI pachI sAmI AMgaLInuM TeravuM Ave, ema 10 TeravAM kamasara goThavAya, e "gamudrA" kahevAya. badhAM sUtra-stuti hAtha joDI A mudrAthI ja belAya. (i) "jAvaMti ceIAI," "jAvaMta kevi sAhU ane "jayavIyarAya" sUtra vakhate TeravAM sAmasAmA Ave, tathA vacamAM motInI chIpanI jema pilI rahe, e rIte hathelI joDavI, e mukatA mukti-mudrA" kahevAya. ane (ii) kAtsarga vakhate UbhA rahI be paganI vacamAM AgaLa 4 AMgaLa ane pAchaLa ethI nyuna jo rahe, hAtha laTakatA rahe, ane dRSTi nAsikA-a rahe, e jinamudrA" kahevAya. 10. praNidhAna 3- arthAt Indriye sahita kAyA, vacana ane manane bIjA trIjA vartAva, vANI ke vicAramAM na javA detAM prastuta ramaityavaMdanamAM barAbara ekAgrapaNe sthApavA ane caityavaMdana karavuM. * pUjAmAM sAvadhAnIH (1) "jinapaDimA jina-sArikhI"--arihatanI mUrtine A sAkSAt bhagavAna che" ema samajavAnuM. tethI dhAtunA biMba eka sthAnethI bIje levA hoya te bahumAnapUrvaka be hAthe jhAlIne levAya.... vagere, moTA cakravartInI jema prabhune vinaya kare. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhakti ane guruvaMdanA (2) ahIM dhyAna rAkhavAnu` ke dravyapUjAmAM ApaNI zakti anusAra ApaNAM pUjAdravye gharethI lai javA. kemake jina-caraNarUpI samudramAM apela alpa paNu dravyarUpI jaLa-bindu akSaya lakSmI bane che, (3) puSpanI kaLiyA teADAya nahi, eneA hAra banAvatA sAMyathI viMdhAya nahri, puSpAne dhAvAya nahi. saheja (4) prabhunA aMge vALAkUcI vAparatAM ene pazu avAja na UThe e rIte cikAza kADhavAnI, tathA dAMtamAM bharAyela kaNI saLIthI sAcavIne laI laIe tema khUNe bharAyela kezara laI levAnuM. bAkI te moTA pANI-bhInAM lacamaca kapaDAthI ja kesara sApha karavAnuM; paNa vALA cIthI geAdA mAravAnI jema ghasAghasa nahi karavAnuM. (5) prabhunA aMge lagADavAnA phUla, dAgInA tathA galuchaNAM vagere nIce bheya na paDavA joie. paDayA hoya teA na vaparAya. ene cephakhI thALImAM rAkhavA. 205 (6) kezara vATavAnuM te meAM bAMdhI, hAtha, eraziyA vagere dhAine. (7) caityava Mdana stuti vagere evI rIte na meTalAya ke jethI bIjAne peAtAnA bhaktiyAgamAM vyAghAta thAya, (8) tema e vakhate sAthiyA ke bIjI koI kriyA na thAya. (9) bahAra nIkaLatAM prabhune pUTha na thAya.... vagere vagere. * guruvaMdana suguru pa'camahAvratadhArI jinAjJA pratibaddha munimahArAja Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 jaina dharmane paricaya pAse jaIne tyAM rahIe tyAM sudhI sAMsArika pravRttine manamAM tyAga dhArI laI, aMjali joDI mayUeNa vaMdAmi" kahevAnuM. mahAna brahmacArI saMyamI muninA darzana maLavA para dilamAM apUrva AhAda pragaTAvavAne. be khamAsamaNuM (paMcAMga praNipAta) daI pachI hAtha joDI IcchakAra sudharAI sUtra belI sukhazAtA pUchavAnI ane bhAta pANIne lAbha ApavA vinaMti karavAnI. "IcachAkAreNa saMdisaha bhagavAna aSNuddhiemi. Icche khAmemi rAI' eTaluM UbhA UbhA hAtha joDIne balI pachI nIce DhIMcaNiye paDI bAkInuM ambuddhie sUtra jamIna para mAthe hAtha sthApI bolavuM. emAM gurunI avajJA-AzAtanAne "micchAmi-dukkaDa devAne- "mAruM duSkRtya mithyA thAo" e kahevAnuM. pachI paccakakhANa levAnuM. paccakakhANa ke jJAna levAya te vaMdanA karIne ja levAya. vyAkhyAna paNa pahelA vaMdanA karIne ja pachI sAMbhaLavAnuM. guru AgaLa avinaya na thAya, emanI bahAra niMdA na karAya, ghasAtuM na bolAya. e avinayAdi mahAna pApathI bacavAnuM. 1. arihaMta prabhune ApaNA para upakAra kaI 3 rIte? 2. maMdiramAM sAcavavAnAM 10 trika varNave. 3. samajAo. (i) pradakSiNA kema ane 3 zAthI? (i) 3 praNAma. (iii) 3 pUjA. (iv) 5 avasthAciMtana. (v) 3 mudrA. (i) pUjAmAM 5 sAvadhAnI. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 cAturmAsika-vArSika-janma kartavya zrAddhavidhi zAstramAM zrAvake cemAsAmAM varSamAM ane jIvana daramiyAna karavA gya kartavyanI nedha che. * cAturmAsika kartavya zrAvake aSADha mAsamAM vizeSa prakAre dharmanI ArAdhanA karavAnI hoya che. tenAM 4 prajana che;- 1. varSanI tu hevAthI utpatti, tathA 2. vikAra-saMbhava vizeSa hoya, tethI jIvadayA ane vikAra-nigraha khAsa sAcavavA, tathA 3. vepAra dhaMdhA maMda hoya, temaja 4. munione sthiravAsa hoya, eTale dharma karavAnI mosama vizeSa taka maLI gaNAya, te saphaLa karavI. A mATe zrAvaka cAturmAsamAM jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAranI zuddhi-vRddhi Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya athe aneka prakAranA niyamA grahaNa karavAnA hAya che; temaja AcAra anuSThAna mAdaravAnAM hoya che. lIdhelAM 12 vrata vageremAM sakSepa thAya. vrata lIdhAM na hoya te vrata ane navA niyame karavA. 208 jemake,- be athavA traNa kALe jinapUjA, pUjAmAM vizeSa dravya, bruhatu devavaMdana, snAtra mahotsava, navuM navu jJAna bhaNavuM-vAMcavuM, dhAvu-khAMDavuM-daLavu.-pIsavu. vageremAM sa kAca, pANI ukALeluM pIvuM, sacitta vastune sathA tyAga karavA, vagere. zrIjI AMgaNA bhIMtA-thAMbhalA-khATalA-sIkAM, ghI, tela, pANI vagerenAM bhAjane tathA sthAna, temaja anAja, kAlasA-chANAM vagere sava cImAM lIla-phUga ke kIDI, icaLa-dhanerIyAM vagere jIvA utpanna na thAya te mATe svacchatA rAkhavI, cunA rAkha, vagerene upayoga karavA. pANI divasamAM be athavA traNa vAra gALavuM. cUle pANiyAru, khAMDaNiyA tathA ghaTI upara, valeANAnA, vAnA, nhAvAnA tathA jamavAnA sthaLe temaja derAsare ane paiSadhazALAe ema daza sthAne caMdaravA bAMdhavA. brahmacarya pALavu, anya gAme javAnA tyAga, tathA dAtaNuM, pagarakhAM vagerene tyAga rAkhavA, khodakAma, raMgakAma, gADAM calAvavAM vagere pApa kAca badha karavA. pApaDa-vaDIo vagere tathA sukAM zAka-bhAjI jemAM kruga-jIvAtanA saMbhava che tenA, nAgaravelanA pAna, khAreka-- majUra vagere tyAga karavA. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 paMdara karmAMdAneAnA ane ghaNA AraMbhavALA kAra tela vagere cALavA cAturmAsika-vArSika-janma kabyA karmAMnA tyAga karavA. snAna karavuM, ItyAdimAM paNa parimANu karavu. zakti pramANe besaNAM-ekAsaNAM-AMkhela-nIvI, AgamatA upavAsa-cha-aThThama vamAna-AMkhelata5, paMcara gItapaaSTamahAsiddhitapa - siddhitapa - zreNitapa - samavasaraNatapa - cAmAsIta 5 - navakArata5 - kamasUdanata 5 - 45 sa'sAratAraNu tapa, upadhAna vagere tapazcaryAM vizeSatayA karavI. rAtre cAvihAra, duHkhIone sahAya, ityAdi cAturmAsika byA bajAvavAnAM hAya che. * 11 vArSika kanyA 1. saMghapUjA 2. sAdharmika bhakti 3. yAtrAtrika 4. snAtra 5. devadravyavRddhi 6. mahApUjA 7. dharma-jAgarikA 8 zrutapUjA A 11 tavya zrAvake prativaSa karavA joie. emAM rathayAtrAdi keTalAMka kA ekale hAthe na bane te sAmUhikamAM phALA ApI karavA joie, AnuM vivaraNa nIce pramANe : (1) saMghapUjA :- soMpatti anusAra sAdhu-sAdhvInI vastra-pAtra-pustaka vagerethI tathA zrAvaka-zrAvikAnI paherAmaNI vagerethI bhakti-sanmAna karavuM.... 9. udyAna 10, prabhAvanA 11. zuddhi -: Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya (ra) sAdharmika bhakti :zrAvaka - zrAvikAne AmaMtraNapUrvaka ghare lAvI svAgata-vinayAdikarI mAnapUrvaka jamADavA, paherAmaNI prabhAvanA karavI, du:khI hoya tenA dhana vagerethI uddhAra karavA; dhakanI sagavaDa devI; dharmomAM sthira karavA, bhUla karanArane udAra dile bhUlathI bacAvavA, sanmArgamAM prAtsAhita karavA, hArdika vAtsalya dharavuM. 210 (3) yAtrAtrika :- 1. aSTAphrikA yAtrA,-aTraeNThAi mahAtsava; gIta-vAjiMtra-ucita dAna-vagerethI jinendra bhakti. 2. rathayAtrA,- bhagavAnane rathamAM padharAvI ThAThathI varagheADA. 3. tI yAtrA,- zatrujayAdi tIthanI yAtrA.... (4) snAtra-mahAtsava :- rAja, ke na bane te parva divase, esate mahine ke chevaTe bhAre ThAThathI varSamAM eka vAra prabhune snAtra maheAtsava UjavavA. (5) devadravya-vRddhi :- khelI dvArA tathA pratimAjI arthe AbhUSaNa-pUjAsAdhana-rokaDa dAna vagere dvArA devadravyamAM vRddhi karavI.... (6) mahApUjA :- prabhunI AjubAju zaNagAra, maMdira zaNagAravu vagere.... viziSTa agaracanA, (7) rAtri-jAgaraNa :utsava prasage agara gurunirvANAdi prasa Mge rAtrie dhArmika gItagAnAdithI jAgaraNu.... (8) zrutapUjA :- zAstrapustakAnI pUjA. utsava, zAztrA lakhAvavA, chapAvavA vagere.... (9) udyApana :- navapadajI, vIsasthAnaka vagere tapanI Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsika-vArSika-janma kartavya 31 pUrNAhuti nimitte agara bIjo prasaMga pAmIne jJAna-darzanacAritranAM upakaraNanuM pradarzana ane samarpaNa * (10) tItha prabhAvanA - viziSTa pUjA, varaghoDA padavI Adi utsava, gurunA bhavya praveza-mahotsavAdi anukaMpAdAnAdi pUrvaka karavA dvArA lekamAM jinazAsananI prabhAvanA karavI... (11) zuddhi :- sAmAnya rIte jyAre pA5 sevAya tyAre, yA dara pakhavADiye, comAsIe ke chevaTe varSamAM ekavAra guru pAse pApanI zuddhi karavI. arthAta guru AgaLa bALabhAve yathAzakti jaNAvI enuM prAyazcita mAgI levuM, ane te karI ApavuM. * 18 janma kartavya tathA 11 paDimA * . gRhastha AkhA jIvanamAM eka vakhata paNa A kartavya bajAvavA jevA che. - (1) catya arthAt jinamaMdira banAvavuM. e mATe dravyazuddhi, bhUmizuddhi, zuddhasAmagrI, kArIgare sAthe udAratAprAmANikatA, zuddha Azaya ane jayaNAnuM lakSa rAkhavuM. kArIgaranA bhAllAsa vadhAravA vagere (2) vidhipUrvaka jinapratimA bharAvavI. (3) te jinabiMbanI ThAThathI pratiSThA karAvavI. (4) putrAdine ADaMbarapUrvaka dIkSA apAvavI. (5) guruonI gaNa, paMnyAsa, AcArya vagere padavIne utsava kara. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya (6) zA lakhAvavAM, zAstranI vAcanA karAvavI. (7) pauSadhazALA baMdhAvavI. (8-18) zrAvakanI 11 pratimA (paDimA = vizeSa abhigraha)ne vahana karavI. AmAM samyakatva vagere A 11 kaka abhigrahanuM kamazaH pAlana karavAnuM hoya che- 1. darzana, 2. vrata, 3. sAmAyika, 4. pauSadha, 5. pratimA (kotsarga), 6. brahmacarya, 7. saciratyAga, 8. AraMbhatyAga, 9. prakhya (nokara) tyAga, 10. udiSTa (pitAnA nimitte karela AhArAdi) tyAga, ane 11. zramaNabhUta pratimA. A dareka kramazaH pahelI 1 mAsa, bIjI 2 mAsa, trIjI 3 mAsa sudhI, yAvata 11mI 11 mAsa sudhI ArAdhavAnI emAM uttarottara paDimAvahana vakhate pUrvanI badhI paDimAnuM pAlana paNa hoya, kAtika zeTha se vAra A 11 paDimA vahI hatI. zrAvakane pUrvokta badhI ArAdhanA uparAMta "dharmabiMdu' zAstramAM kahela aneka guNe ane "paMcasUtramAM bIjA sUtramAM kahela AMtarika ucca pariNatio tathA vidhAnane khapa karavAne heya che. temaja cAritrane yogya 16 guNe prApta karavAnA hoya che. tethI e sAdhu-dharmane yogya thAya che. # praznA % 1. cemAsAmAM vizeSa dharma pravRtti zA mATe? zuM zuM karavuM? 2. vArSika 11 kartavya samajAve. 3. jIvana mAM eka vAra paNa kayAM kartavya karavAnAM? 4. zrAvakanI 10 pratimA samajAvo. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 parve ane ArAdhanA cAlu divasa karatAM parva divasamAM vizeSa prakAre dharmanI ArAdhanA karavI joIe. kemake jema vyavahAramAM divALI vagerenA khAsa divasamAM leke viziSTa bhajana ane AnaMda pramoda kare che, te sAMsArika ulAsa vadhe che, evI rIte parva-ArAdhanA vizeSa prakAre karavAthI dharmane ulalAsa vadhe che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 dareka mAsanI 2 mIja 2 pAMcama mA. su. 11 2 agiyArasa =mona agi = 2 caudasa punama amAsa * patra divaseAnI noMdha kA. sa. pa 3 comAsI caudaza mA. va. 10 - peSa dasama peA, va. 13 =meru terasa kula 12 tithi | phAgaNu va. 8 varSItapa prAraMbha jaina dharmanA paricaya varSanI judI judI 6 aThThAi tithiomAM 24 tItha karAnAM * kArataka phAgaNu -aSADhamAM 3 aThThAi divase suda 7 thI 14 *autra AsAmAM 120 kalyANaka khAsa karIne vIra prabhunuM cyavana kalyANaka aSADa suda de janma kalyANaka caitra suda 13 dIkSA kalyANaka kArataka vada 10 kevaLajJAna 30 vai. suda 10 meAkSa ka. divALI navapadajInI oLInI e C sAmAnya pa divaseAmAM tapasyA, arhat prabhunI vizeSa bhakti, devavaMdana, caityaparipATI (gAmanA madizamAM dana) samasta sAdhune vaMdanA, pauSadha, sAmAyika, brahmacarya tathA be vAra pratikramaNa Adi karavu. sacittajala-tyAga vigaI-tyAga, lIle tarI-tyAga, daLavuM-khAMDavuM-kapaDAMdhAvAM-- ragavu -khAddavu..... vagere AraMbha-samAraMbhanA tyAga, phleza aThThAi * paryuSaNu aThThAi Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAM ane ArAdhanA kalahanA tyAga karavA. prAyaH parabhavanuM AyuSya patithie 'dhAya che, tethI padivasa dharmoMmaya jAya te durgAMtinuM AyuSya na baMdhAya. dara mAse khIja vagere bAra tithi ArAdhavI. te na manI zake te kramamAM krama pAMca tithi.- suda 5, che 8, e 14, te avazya ArAdhavI. bAkI bAramAMnI ekAda tithi te te uddezathI upavAsa vagerethI khAsa ArAdhavAmAM Ave che; jemake agiyArasa 11 gaNadharanI tathA 11 aMganI khArAdhanA mATe ArAdhAya. paNa badhI patithie ucca rIte kadAca na ArAdhI zakAya, te paNa zakya pramANamAM kAMI ne kAMI vizeSa tyAga, jinabhakti, dAna, pratikramaNa, Arabha-sa keca vage2e ArAdhavu. 215 kalyANaka tithiomAM bInnu` na bane te kramamAM kama te te prabhunA nAmanI te te kalyANakanI navakAravALI gaNavI tethI adabhaktinA bhAva jAgatA ane vadhatA rahe che. ceAmAsI agiyArasa ane ce|mAsI caudaze upavAsa, pauSadha,ce mAsI devavadana vagere karAya che. ArAdhaka AtmAe pakSI ( pAkSika) caudaze upavAsa, cemAsI caudaze chaThThuM ( 2 upavAsa ) ane sa MvatsarIne Drama avazya karavA joie. emAM caudaze hUnI zakti na hoya te agiyArasa-caudaza enA chuTA upavAsa karavAthI paNa e cemAsI pavane tapa pUro thAya. kArataka suda 1 savAre va Akhuya caDhatA dhamarage, Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jaina dharmane paricaya sArI dharmasAdhanAthI ane suMdara citta-samAdhithI pasAra thAya e mATe navamaraNa, gautamarAsa sAMbhaLavAne, pachI caitya paripATI, pachI snAtra-utsava sAthe vizeSa prabhubhakti karavI. kArataka suda 5 saubhAgya paMcamI che. e divase jJAnanI ArAdhanA mATe upavAsa, pauSadha, jJAnapaMcamInA devavaMdana, "namenANassa"nI 20 mALAnA 2000 jApa karAya che. mAgazara suda 11 mana agiyArasa che mATe A divasa-rAta mauna rAkhI upavAsa saha pauSadha kara, mIna agiyArasanA devavaMdana, tathA te divase thayela 90 bhagavAnanA 150 kalyANakanI 150 mALA gaNavAnI mAgazara vada 10 pArzvanAtha prabhunuM janma kalyANaka hiI e divase khIranuM ekAzana agara AyaMbila karI, pArzva prabhunI snAtrAdithI bhakti tathA trikALa devavaMdana ane >> hIM zrI pArzvanAtha arhate namaH nI 20 mALA gaNAya che. vizeSamAM mA. vada 9 ekA, tathA mA. vada 11 pAW. dIkSA kalyANaka heI ekAsaNuM karAya che. pachI dara mahinAnI vada dazame A ArAdhanA karavAnI. meru terasaH piSa vada 13-A yuganA prathama dharmapravartaka zrI kaSabhadeva tIrthaMkara prabhune mekSa-gamana divasa che. A divase upavAsa karI pAMca mecanI racanA tathA ghInA dIvA karI "zrI rASabhadeva pAraMgatAya namaH' nA 2000 jApa karAya che phAgaNa vada 8 trASabhadeva prabhunA janma ane dIkSA Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa ane ArAdhanA 217 kalyANakane divasa che. ahIM AgalA divasathI chaThTha yA aThThama karI varSItapa zarU karAya che. emAM ekAMtare upavAsabiyAsaNa satata cAle che. vacamAM caudaza Ave tyAM upavAsa ja kare, mAsIne chaThTha kare. ema saLaMga cAlatAM bIjA varSanA vaizAkha suda bIja sudhI tapa cAle che. vaizAkha suda 3 akSaya tRtIyAnA divase varSItapanuM mAtra zeraDInA rasathI pAraNuM thAya che. aSabhadeva prabhue te saLaMga ekalAM cevihAra upavAsa lagabhaga 400 divasa karelA ane zreyAMsakumAre vaizAkha suda trIje pAraNuM karAveluM. ene A varSItapa sUcaka che. vaizAkha suda 11 mahAvIra prabhue pAvApurImAM zAsananI sthApanA karI, 11 gaNadharadIkSA, dvAdazAMgI AgamaracanA, ne caturvidha saMgharacanA A divase thayela. AnI sakalasaMghamAM khAsa samUha-upAsanA thavI joIe. (Aje 15 mI ogasTa A deza Ujave che ne?) divALIe prabhu mahAvIradeve AgalA divase savArathI dharmadezanA zarU karelI te saLaMga TheTha divALInI pAchalI rAta sudhI eTale ke 16 pahera dezanA cAlI, pachI prabhu nirvANa pAmyA. lokoe bhAvadIpaka gayAnI smRtirUpe dIvA kya tethI divALI parva cAlyuM. nirvANa pachI prabhAte gautamasvAmIjIne kevaLajJAna thayuM. chaTTha karIne divALInI rAtre pahelAM zrI mahAvIra svAmI sarvajJAya namaH" nI 20 mALA, pAchalI rAtre vIra nirvANanuM devavaMdana tathA zrI mahAvIrasvAmI pAraMgatAya Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jaina dharmane paricaya namanI 20 mALA, pachI gautamasvAmIjInA devavaMdana ane zrI gautamasvAmI sarvajJAya namaH" nI 20 mALA gaNavAnI.. zrI mahAvIra bhagavAnanA pAMca kalyANakanA divase e vizeSamAM varaghoDo, samUha vIraguNa-gAna, pUjAbhAvanA ane tapa sAthe 20-20 mALA gaNavAnI, varSamAM mALA kamazaH kArataka vada 10 dIkSA kalyANaka zrI mahAvIrasvAmInAthAya namaH', rautra suda 13 janma kalyANaka "zrI mahAvIrasvAmI ahaMte namaH", vaizAkha suda 10 kevaLajJAna zrI mahAvIrasvAmI-sarvajJAya namaH', asADa suda 6, cyavanakalyANaka "zrI mahAvIrasvAmI-parameSThine namaH, divALIe nirvANa "zrI mahAvIrasvAmI-pAraMgatAya namaH'. cevAze tIrthakara bhagavAnanA kalyANaka divase tapa, japa, jinabhakti AdithI ArAdhanA karavAmAM adUbhuta lAbha che. tapamAM eka ja divase 1, 2, 3, 4 yA 5 kalyANake heya te kramazaH ekAzana-nIvI-AMbela-upavAsa ane upavAsa sAthe ekAzana karavuM. prabhunA caritra vAMcavA. arihaMta pada ArAdhanAthe 12 legassano kAussagga, 12 khamAsamaNAM, 12 sAthiyA, trikALa devavaMdana, ubhayakALa pratikamaNa, brahmacarya... vagere karavuM. badhuM zakya na hoya te ochAmAM ochuM, chevaTe te te kalyANakanI eka mALA gaNIne paNuM kalyANakanI smRti karavI...... 6 aThThAI-kArataka-phAgaNa-aSADanI 3 aThThAI, 8 dina suda 14 sudhI, 2 aThThAI cautra ane Ase suda 7 thI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa ane ArAdhanA 219 15 sudhI zAzvatI oLImAM ane eka afAI paryuSaNAnI zrAvaNa vada 12 thI bhA. suda 4 sudhI ema cha aThThAI parva ArAdhavA. emAM khAsa karIne lIlerItyAga, AraMbhasaMkocAdi karavuM. zAzvatI oLImAM khAsa karIne nava pada, (5 parameSThI ane darzana-jJAna-cAtri-ta5)nI ArAdhanA karAya che. 1-1 divase 1-1 pada. temAM nave divase AyaMbila karavAnA heya che. ane te te padanI 20-20 mALA, pradakSiNa-khamAsamaNa ane sAthiyA, nava maMdire nava cetyavaMdana karavAnA. paryuSaNamAM ATheya divasa amArI pravartana (jIne abhayadAna), sAdharmika vAtsalya, kalpasUtranAM zravaNa sAthe, aThThama tapa, bArasAsUtra zravaNa, sarva jIvane kSamApanA, caitya paripATI ane sAMvatsarika pratikramaNa, A khAsa karavAnuM hoya che. 9 prazna 8 1. vaizAkha suda 3, aSADha suda 6, kArataka vada 10, mAgazara suda 10-11 nAM mahatva samajAve. 2. mahAvIra prabhunAM pAMca kalyANaka kayA divase Ave che? 3. parvonI ArAdhanA zA mATe? 4. kalyANanI ArAdhanA kevI rIte karAya? 5. zAzvatI oLI ane paryuSaNanAM kartavya kayA? Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhudha (sAdhvAcAra) pravezakrama - sAcI dharmasAdhanA karavAnA mULamAM kAraNabhUta saMsAranA janma-maraNa, ISTa viyoga, aniSTa- saMga, roka-zeka, Adhi-vyAdhiupAdhi ane pApasevana tathA karmanI kAramI gulAmI para kaMTALe che, ane ethI chUTI mekSa pAmavAnI tamannA hoya che. A kaMTALe e vairAgya che. vairAgya hovA chatAM hajI mehanI paravazatA ane kamatAkAta hAI gharavAsa rAkhIne dharma sAdhavAnuM bane che. paraMtu gharavAse rejIdA jIvanamAM thatA kAya [ pUrvokta pRthvIkAyathI mAMDI trasakAya sudhI jIvenA saMhAra, tathA sattara pApasthAnakanA sevana ene khUba khUce che. tethI e vairAgya-vRddhi ane vilAsanA prayatnamAM rahe che. e Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vardhamAna sevA kendra baMbaI. hamAre gurU - Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhudharma (sAdhvAcAra) 221 vadhatAM gharavAsa, kuTuMba-parivAra, mAla-milakata ane AraMbha-samAraMbhanAM jIvana pratyethI atyanta UbhagI jaI ene tyAga karI de che, ane yogya sadUgurunA caraNe pitAnuM jIvana dharI de che, ahiMsA saMyama ane tapanuM kaThera jIvana jIvavA taiyAra rahe che. guru paNa ene cakAsI joI arihaMta paramAtmAnI sAkSIe munidIkSA ApI jIvanabharanA sAvadya vyApAra [pApa pravRttinA tyAgarUpa sAmAyikanI pratijJA karAve che. have ene pUrvanuM kAMI ja yAda na Ave mATe enuM nAma paNa navuM sthApita kare che. A nAnI dIkSA thaI, "sAmAyika cAritra' thayuM. e pachI ene sAdhvAcAra ane pRthvIkAyAdi SaDajIvanikAyanI rakSAnI samaja tathA tAlIma apAya che. tyArabAda ene tapa sAthe sUtranA dvahana karAvAya che. bAda yogya jaNAtA ene sUkamapaNe hiMsAdipApa mana, vacana, kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi, ne ameduM nahi, evI trividha vividha pratijJA karAvAya che. A ahiMsAdi mahAvratanuM uccAraNa e vaDIdIkSA kahevAya che. e depasthApanIya cAritra' che. emAM pUrva-khalita cAritraparyAyanA cheda sAthe mahAvratomAM upasthApana che. sAdhunI dinacaryAmAM rAtrine chelle pahora zarU thatAM nidrA cheDI paMcaparameSThI -smaraNa, AtmanirIkSaNa tathA gurucaraNe namaskAra kare che. pachI IriyAvahiya karI kusvapnazuddhine kAryotsarga karavApUrvaka caityavaMdana karI Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmonA paricaya svAdhyAya-dhyAna kare che. prahuranA aMte pratikramaNa karI vastu rajoharaNAdinI pratilekhanA kare che, tyAM sUryodaya thAya che. 222 pachI satraperisImAM sUtrAdhyayana karI 6 ghaDI dina caDhaye pAtrapratilekhanA kare che. pachI ma`dire darzana caityava'dana karI. AvI a perisImAM sUtrAnuM adhyayana kare che. gAmamAM bhikSAnA avasare gocarI (gAya kAIne kilAmA na pahoMcADatI care e rItanI bhikSA) levA mATe jAya che. emAM 42 doSa tyajI aneka pharatA pharatI gharamAMthI bhikSA lAvI gurune dekhADatAM geAcarI lIdhAnI vigata rajU kare che. pachI paccakkhANu pALI sajjhAya-dhyAna karI AcAya, upAdhyAya, bALa-glAna, tapasvI- mahemAna vagerenI bhakti karI, rAga-dveSAdi pAMca dveSa TALIne AhAra vApare che. pachI gAma bahuAra sthaDila (nirjIva ekAMta bhUmie ) zaucAya jai AvI. trIjA paheAranA-aMte vastra-pAtrAdinI pratilekhanA kare che, pachI cAthe paheAra svAdhyAya karI guruvaMdana paccakkhANu karIne citranA laghuza'kAdi arthe javu' paDe tenI nirjIva jagA joi karI pratikramaNa kare che. tyArabAda gurunI upAsanA karI. rAtrinA prathama prahare svAdhyAya karIne saMthArApeArisI bhaNAvI zayana kare che. (1) sAdhujIvanamAM badhu ja gurune pUchIne karavAnu hoya che, (2) bimAra muninI sevA para khAsa lakSa rAkhavAnuM, haiya che, te sivAya (3) AcAryaMdinI sevA tathA gurvAdikanA vinaya bhakti karavAnI, (4) dareke dareka AgaLa bALabhAve AleAcana-prakAzanapUrvaka prAyazcita levAnu skhalanAenu guru Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhudhama ( sAdhvAcAra ) hAya che, (5) zayatAe rAja ekAzana ane vigaene tyAga, (6) parva tithie vizeSa tapa, (7) varSomAM traNa yA be vAra kezane hAthethI leca, (8) zeSakALamAM gAmegAma pAda vihAra, (9) sUtra-artha nu khUba khUba pArAyaNa....vagere karavAnu hoya che. parigraha ane strIethI taddana nirALA rahevAnuM, kAI paricaya, vAtAcItA, nikaTavAsa vagere karAya nahiM. ema strI, bheAjana, deza ke rAjya saMbadhI vAtA karAya nahi TUMkamAM manane AMtarabhAvathI mAhyalAvamAM lai jAya evI kAi paNa vANI, vicAra ke vartAva karavAnA nahi. mATe ja gRhastha puruSone paNa khAsa saMsaga nadghi rAkhavAne sAdhujIvanamAM icchAkAra Adi daza prakAranI samAcArI, khIjA aneka prakAranA AcAra, aSTa pravacanamAtA ( samiti-gupti ), saMvara, nirA ane paMcAcAranuM' pAlana karavAnuM hAya che. * 10-samAcArI 223 (1) IcchAkAra-sAdhue peAtAnuM kArya mukhyatayA jAte ja karavAnu che, paraMtu kAraNavaza bIjA sAdhu pAse karAvavu' paDe te tame A karaze ?' ema sAmAnI icchA pUchIne karAvavu'.... 6 (2) mithsAkAra-bhUla thaI jAya te tarata micchAmi dukkaDa' (mAruM' duSkRtya mithyA thAo) kahevu..... " (3) tathAkAra-guru kAMI pharamAve ke tarata tatti ' ( tema hA) kahevu.... Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 jaina dharmane paricaya (4) AvakI -bahAra jatAM pahelAM Avazyaka laghuzaMkA-vaDIlaMkA patAvI "AvasyahI" kahIne nIkaLavuM.... (5) naidhikI-mukAmamAM pesatAM nisAhi" kahevuM (6) pRcchanA-kAMI kAma karatAM pahelAM gurune pUchavuM... (7) pratipUchanA-kAma mATe bahAra javAnA avasare gurune pharIthI pUchavuM.... (8) chaMdanA-AhAra vAparatAM pahelAM munione chaMda arthAt IcchA pUchavI ke AmAMthI lAbha Apaze ?' (9) nimaMtraNa-bhikSA levA jatAM pahelAM munione niyaMtraNA ke "ApanA mATe huM zuM lAvuM?" (10) upasaMpadA-tapa, vinaya, zrata, vagerenI tAlIma mATe tene cogya AcAryanuM sAMnidhya svIkAravuM. bIjA paNa Avazyaka, svAdhyAya, vagere AcAre che. uparAMta saMvara, pravacanamAtA, paMcAcAra ane nijara mArganI paNu ArAdhanA karavAnI hoya che, jenuM varNana have pachInA prakaraNamAM karavAmAM Avaze. 4 prakane . 1. sAdhudharma levA mATe zI taiyArI heya? vaDI dIkSA eTale zuM ? 2. sAdhunI dinacaryA lakhe. 3. samajAve, 12 parIsaha, 10 yatidharma, 12 bhAvanA. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paThAra - - - E07 tapa | WHAVA ti STO Ve 52 ZilalKD bhAvanA bImA . | gupti / pazSyiha samiti ena prANidayA yatidharma bhAvanA caritra vamA sevA kolna baiMDa Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31. saMvara saMvaraNa eTale DhAMkaNuM Azrava para DhAMkaNu karI je karma AvatAM aTakAve, Azravane roke, tenuM nAma saMvara. enA mukhya cha bheda che - samiti, gupti, parIsaha yatidharma, bhAvanA ane cAritra. A darekathI kyA Azrava aTake? A badhA vAstavika saMvara te ja bane ke e jinAjJAne vaLagIne sevAya, tethI samyakatva A saMvaramAM anusyuta yAne vaNAyeluM che, jenA vaDe mithyAtva Azrava aTake che. cAritra ne yatidharmathI avirati ane Indriya Azrava aTake che, kaSAye aTake che. samiti-gupti ane parisiha vagerethI coga (kriyA) ane pramAda Azrava aTake che. Ama saMvarathI Azrava-nirodha thAya che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya eka pAMca samiti : samiti eTale pravRttimAM sama + Iti=samyagU upayoga, lakSa, jAgRti, takedArI, sAvadhAnI. AvI pAMca samiti che. 1. Isamiti eTale gamana gamanamAM ThAI jIvane kilAmaNuM na thAya e mATe upayoga rAkhIne nIce dhUsara pramANe daSTi rAkhI cAlavuM te takedArI. 2. bhASAsamiti eTale ughADe meM athavA sAvadha (sapApa hiMsAdipreraka-prazaMsaka niMdA vikathAdirUpa), yA apriya, avicArita, saMdigdha jinAjJAviruddha, mithyAtvAdipreraka, ke vapara-ahitakArI na belAI jAya e rItanI vANamAM sAvadhAnI. 3. eSaNa samiti eTale munine AhAra, vastra, pAtra ane vasati(mukAma)nI gaveSaNu-grahaNeSaNAmAM kayAMya AdhAmika (muni mATe banAveluM) vagere doSa na lAge e rItanI sAcavaNa; tathA grAseSaNamAM vAparatAM rAgAdi doSa TALavAnI kALajI. 4. AdAnabhaMDa mAtranikSepa-samiti eTale pAtra vagere levA-mUkavAmAM jIva na mare e mATe jevapramArjavAnuM lakSa. pa. pAriThApanikA-samiti eTale maLa-mUtra vagerene nirjIva-nirdoSa jagA para tyajavAnI takedArI. traNa gupti A gupti eTale saMgepana, saMyamana. e be rIte- (1) Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara 227 mana-vacana kAyAne azubha viSayomAM jatA aTakAvavA, ane (2) zubhamAM pravartAvavA. tAtparya gupti akuzaLa gane nirodha ne kuzaLa yoganuM prarvatana arthAt narasA vicAra-vANI-vartAva aTakAvI zubha AcaravA te. Ama guti pravRtti-nivRtti ubhayarUpa hAI bahu mahattvanI che. 22 parIsaha 9 parIsaha eTale (1) ratnatrayInI nizcaLatA, (2) Atmasattva-vikAsa ane (3) karmanirjarAnA hetue asaMyamanI IcachA karyA vinA samatA-samAdhithI sahana karAya che. emAM (1 thI 12) 1. bhUkha- 2, tarasa- 3. ThaMDI- 4. garamI5. daMza (maccharAdinI)- 6. khADA-khAdivALI vasati (mukAma)- 7. Akeza aniSTavacana- 8. lAta vagerenA prahAra- 9. rega- 10. darbhanA saMthArA- 11. zarIra para mela- 12. alpa jIrNa vastra-Ane karmakSayamAM sahAyaka tathA sattvavardhaka mAnI + dIna- dukhiyAra na banatAM samyapha saharSa sahana karavA. ema.- 13, ghara-ghara bhikSAcaryAe javAmAM zarama-garvadiInatA nahi- 14. AhArAdi prApta na thAya te avikRta cittavALA rahI tapavRddhi mAnavI - 15, strI anicchAe dekhAI jAya te rAga, kIDA maraNa vagere na karatAM nirvikAra AtmasvarUpa vicAravuM.- 16. niSadyA=(i) mazAnAdimAM kAyotsarga vagere vakhate nibhIka rahevuM, ne (i) strI-pazunapuMsakarahita sthAna sevavuM.- 17. arati (udvega) thaI jatAM Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jaina dharmane paricaya dhamaurya dhAraNa karavuM, "mane aNamola saMyama saMpatti maLI che, pachI mAre bIjI zI khoTa che te arati karuM?" ema vicArI arati rokavI - 18. AhAra-vastrAdithI satkAra, ane- 19. vaMdana-prazaMsAdithI puraskAra thatAM rAga, garva ke pRhA na karavI- 20. sArI prajJA (buddhi) para phUlAI na javuM- 21. ajJAna para (bhaNatAM na AvaDe to) dIna na banatAM karma-udaya vicArI jJAnodyama cAlu rAkhave; ane- 22. azraddhA, tattvazaMkA ke atattvakAMkSA UThatAM "sarva kahelAmAM mInamekha pharaka heya nahi, ema vicArI ene vI. dasa yatidhAma eka 1 kSamA (samatA-sahiSNutA), 2. namratA-laghutA-mRdutA, 3. nikhAlasatA-saraLatA- bhadrakatA, 4 nibhatA, pa. tapa (bAhya Abhyatara ), 6. saMyama (prANi-dayA ane Indriyanigraha), 7 satya (nivagha bhASA), 8. zauca (mAnasika pavitratA, acaurya-dharmasAmagrI para paNa nirmohatA,) 9. aparigraha, ane 10, brahmacarya-AnuM pUrNa pAlana karavuM. bAra bhAvanA :vAraMvAra ciMtavIne AtmAne jenAthI bhAvita karAya te bhAvanA. AvI bhAvanA bAra prakAranI che. (1) anitya - "sarva bAhya AtyaMtara saMga anitya che, vinazvara che. huM avinAzI, mAre enA meha zA?" (2) azaraNa - "bhUkhyA siMha AgaLa azaraNa haraNiyAnI jema azAtAdi pApanA udaya, mRtyu ke paraleka Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara 228 gamana vakhate azaraNa-anAtha jIvane dhana, kuTuMba vagere kaI ja bacAvanAra nathIema vicArI zaraNabhUta dharmane ja vaLage. (3) saMsAra : - "bhavacakramAM mAtA patnI thAya che, patnI mAtA thAya che! zatru mitra thAya che! mitra zatru thAya che ! ke behaMda saMsAra! tyAM mamatA zI? ahe janmajarA-mRtyu, roga-zeka, vadha-baMdha, ISTa-aniSTa vagerethI duHkhabharyo saMsAra!" ema vairAgya vadhAre. (4) ekava:- "huM ekaluM chuM. ekale janma-marUM chuM, ekale regI-duHkhI thAuM chuM, mArA ja upArelAM karmanA phaLa mAre ekalAne ja bhegya che. te have sAvadhAna banI rAgadveSa TALI niHsaMga banuM.' (5) anyatra :- "anitya-abujha-(jaDa) pratyakSa zarIra juduM che, nitya-sajJAna-adazya huM AtmA taddana judo chuM. dhana kuTuMba vagere ya mArAthI taddana judA che." ema bhAvIne e badhAnI mamatA mUke. (6) azucitra:- "A zarIra gaMdA padArthamAM pedA thayuM, gaMdAthI poSAyuM, vartamAnamAM ya aMdara badhe gaMdu che. ane vadhArAmAM khAnapAna vilepanane gaMdu karanAruM che. ene meha choDI damana-tyAga-tapa sAdhI lauM. - vicArI kAyAne kasa kheMce. (7) Azrava :- AmAM ekeka AzravanA kevA anartha che te vicAre ane bhAve ke, "jema nadI ghAsane, tema IndriyAdi Azrava jIvane UnmArge ane durgatimAM tANa Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 jaina dharmane paricaya jAya che. e keTakeTalAM karma baMdhAve che! ene have DuM" zakaya tyAga kare. (8) saMvara:- AmAM ekeka saMvaranA mahAlAbha vicArI bhAve ke "ahe! samiti-guNiyatidharma vagere kevA suMdara Ava-vidhi! ene seva karmabaMdhanathI bacuM" (9) nirjarA :- AmAM nirjarAnA eTale ke 12 prakAranA tapamAMnA ekeka tapanA lAbha vicArI bhAve ke parAdhIna paNe ane anicchAe tiryaMcAdi gatimAM sahAtI pIDAthI bahu karma nathI khapatA, bAhya abhyatara tapathI e bahu khape che. e alaukika tapa sevuM." (10) lakasvabhAva - A bhAvanAmAM jI-pudgale vagerethI vyApta adha-madhya-udgha lekanuM svarUpa vicAre, lakanA bhAve, utpatti-sthiti-nAza saMsAra-mekSa vagere vicArI tattvajJAna ane vairAgyane nirmaLa kare. (11) bodhidulabha cAre gatimAM bhaTakatA, aneka dukhemAM DubatA ane ajJAna AdithI pIDAtA jIvane bedhi arthAta jainadharmanI prApti kevI ati durlabha che? e vicAre; ne bhAve ke "je e badhi ahIM, maLI che, te pramAda jarA ya na levuM, ne dharma ArAdhI lauM." samyakatvAdi dharmamAM vega vadhAre. (12) dharma svAkhyAta :- "aho ! sarvajJa arihaMta bhagavAne ke suMdara kRtadharma ane cAritra-dharma pharamAvyA che! mATe emAM khUba udhata ane sthira thAuM." A Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara 231 bhAvanAo vAraMvAra karavAnI. te te prasaMge tevI tevI bhAvanA jhaLakAvavAnI. Ane anuprekSA paNa kahe che. 5 cAritra ka 1. sAmAyika - pratijJApUrvaka sarvasAvadya pravRttine jIvanabhara tyAga ane paMcAcAra-pAlana dvArA samabhAvamAM ramaNatA. - 2. chedepasthApanIya - saDelA aMganI jema dUSita pUrvacAritra-paryAyanA chedapUrvaka ahiMsAdi mahAvratamAM sthApana, mahAvatAropaNa 3. parihAra-vizuddhi - nava sAdhuthI traNa vibhAge 18 mAsa sudhI vahana karAtA parihAra vizuddhi nAmanA tapamAM paLAtuM utkRSTa cAritra. 4. sUkSma-saMpAca - 10 mA guNasthAnakanuM aMtima alpa rAgavALuM cAritra. 5. yathAkhyAta - vItarAga maharSinuM cAritra. che. paMcAcAra: 9 sAdhujIvanamAM jema ahiMsAdi mahAvata e nivRttimArga che, ema jJAnAdi guNanI prApti, rakSA ane vRddhi mATe paMcAcAranuM pAlana e pravRttimArga che. te A - jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vicAranuM pAlana. ethI AtmAnA jJAna-darzana-caritra ane tapaguNa tathA sattva vikase che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 * jJAnAcAre -8 prakAre :- (1) ' phALa ' be sadhyA, madhyAhna, ane madhyarAtri vagere asvAdhyAyane samaya TALIne cAgya DhALe bhaNavuM (ra) vinaya,- guru-jJAnI- jJAnasAdhanAne vinaya karavA. (3) bahumAna,- guru vagere para hRdayamAM atyaMta bahumAna dharyuM. (4) upadhAna,- te te sUtrane adhikAra meLavavA tenA tenA tapa AdivALA upadhAna, cAge.dvahana karavA. (5) anidghava,- jJAnadAtA ane jJAnanA apalApa na karavA. (6. 7. 8.) -vyaMjana a-ubhaya,- sUtranA akSara-pada- AlAvA, tenA atha- bhAvArtha-tAparyAMtha, ane sUtra-artha ane yathAsthita zuddha ane spaSTa rIte bhaNavA, yAda karavA, enuM ciMtana-manana karavuM. * dezanAcAra : jaina dharmanA paricaya 8 prakAre.... (1) niHzakita,- jinekta vacana leza paNa zakA rAkhyA vinA sarva'sarvAM mAnavu. (2) niHkAMkSita, - mithyA dha, mithyA mArga-tattva-parva-utsavAdi tarapha jarAya kA~vuM nahi. (3) nirvicikitsa,- dharmAMnAM phaLa para leza paNa sa Mdeha na karatAM te sAdhavA. (4) amRtadRSTi,mithyASTinA camatkAra-pUjA-prabhAvanA DhekhI mUDha na anavuM paNa ema vicAravuM ke jyAM mULa samyagdarzananAM ThekANAM nathI enI zI kiMmata ? (5) upathru haNA,- samyagadRSTi AdinA samyagdarzana vagere guNu ane tapa Adi dharmanI prazaMsAprAtsAhana karavA. (6) sthirIkaraNa - dharma mAM sIdAtAne tana-mana-dhanathI sahAya karI sthira karavA. (7) vAtsalya - Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvara 233 sAdharmika upara mAtA ke baMdhunI jema heta dharavuM. (8) prabhAvanA, - jaina dharmanI ItaromAM prabhAvanA prazaMsA thAya evA sukRta karavAM. cAritrAcAra : 8 prakAre-pAMca samiti ane traNa guptinuM pAlana. tapAcAraH 12 prakAre, 6 bAhAtapa+6 AtyaMtara tapa (AnuM varNana AgaLa "nirjarA" tattvamAM karAze.) eka vicAra 36 prakAre ? jJAnAcArAdi cAreyanA 8+8+8+1=36 bhedanA pAlanamAM mana-vacana-kAyAnI zakti jarAya na gepAvatAM, bharapUra utsAha-ucharaMganI uttarettara vRddhi karavA sAthe adhikAdhika AtmavIrya pheravavuM te vicAra, 28 praznane 27 1. jIvanamAM saMvaranuM mahatva samajAve. 2. dareka pariSaha sahavA zuM vicAravuM ? 3. azaraNa saMsAra ane ekatva bhAvanA varNa. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 nija rA nirjarA eTale karmanuM atyaMta jarjarita thaI javuM, thAkIne AtmA parathI kharI javuM. te karmanuM pAkavAnuM AMbAnI jema svataH thAya, athavA upAya dvArA thAya. e pAkIne kharI paDe. AvI paDelI pIDA anicchAe bhogavatAM karma svataH kharI jAya te akAma-nirjarA kahevAya ane karmakSayanI kAmanAthI pIDA saharSa sahI letAM athavA tapasyAdi karatAM kama kharI jAya te sakAma-nirjarA kahevAya. karma enI sthiti pAke eTale udayamAM AvI bhagavAIne kharI jAya te svataH nirjarA thaI, ane tapanA dvArA nAza pAme te upAya dvArA nirjarA thaI prastutamAM tapathI nirjarAnI vAta che, mATe tapane ja nirA-tattva tarIke Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjara 235 kahevAmAM Ave che. (eTaluM dhyAnamAM rahe ke anicchAe bhUkha-tarasa, mArapITa vagere kaSTa sahavAmAM Ave ane tethI alpa karma svataH bhagavAI nAza pAme tene akAmanirjarA kahe che. tyAre sahiSNutA dvArA satva-vikAsa, karmakSaya ane Atmazuddhi karavAnI kAmanAthI karmodaya sahIne yA anazana vagere tapa sevIne je aDhaLaka karmakSaya thAya tene sakAma nirjarA kahe che.) tapa be prakAre che.- 1. bAho ane 2. Abhyantara. bAhya eTale bahArathI kaSTarUpe dekhAya che, athavA bahAra lekamAM prasiddha che te; ane Abhyantara eTale AMtarika malina vRttione kacaravA rUpe karAya te, yA jainadarzanamAM ja je tapa batAvyuM che te. bAhya ane Abhyantara bane tapa darekanA 6-6 prakAra che, tethI tapanA arthAtu nirjarAnA kula 12 bheda che. - 6 bAhya ta5 9 bAhya tapanA 6 prakAra che - anazana, UnodarikA, vRttikSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane saMlInatA, (1) anazana=AhArano tyAga - te upavAsa, ekAsaNuM, biyAsaNuM, vihAra-tivihAra - abhigraha vagerethI thaI zake... (2) unedarikA tapanI buddhithI bhejana vakhate bepAMca keLiyA jeTaluM ochuM khAvAmAM Ave te, ATale tyAga paNa tapa che." Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 jaina dharmane paricaya (3) vRtti saMkSepa-bhejanamAM vAparavAnAM dravya (cIjo)ne saMkeca rAkhavAmAM Ave ke "ATalAthI vadhu yA amuka vastu nahi khAuM" te. (4) rasatyAga=6 vigaIomAMthI tyAga, kuTa-mevA vagerene tyAga. (5) kAcakaleza=kezane laca. ugra vihAra, parIsaha, upasarga vagerenAM kaSTa sahavA te. (upasarga-deva, manuSya yA tiryacathI karAtA bhAre upadrava.) (6) saMlInatA zarIranA avayava, vANI, ane Indriya tathA mananI asata pravRtti aTakAvI ene gopavI rAkhavA te. A bAhya tapanA cha prakAra thayA. loka 6 Abhyantara tapa ka Abhyantara tapanA paNa cha prakAra che. prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane kAyotsarga. (1) prAyazcittaH prAyazcitta =prAyaH cittane vizuddha karanAra ane pachinna" karmane cheda karanAra AlecanA vagere 10 prakAranAM prAyazcita che. . 1. AlocanA-gurunI AgaLa pitAnA pApa yA karavA dhArelI pravRtti pragaTa karavI te. 2. pratikramaNa=pApane pazcAttApapUrvaka mithyAdukRta karI pApathI pAchA haTavuM te. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarI 237 4. viveka=binajarUrI yA akathya AhAra-upakaraNane tyAga kare te. 5. vyutsarga sUtrAdhyayanavidhi yA pratikamaNuvidhimAM ke jJAnAdi ArAdhanAtha yA upadrava prasaMge kAryotsarga karAya te; kAyAnI mamatA vosirAvI sthira dhyAnamAM khaDA rahevuM. 6. tapa=pApanAM prAyazcitta rUpe gurue kahela upavAsa vagere tapa karAya te. 7. cheda aticAra (vratakhalanA)nA zuddhi arthe cAritraparyAyamAMthI kApa mUkAya te. 8 mULa= anAcAra sevavAne lIdhe mULathI sarva cAritraparyAyano uccheda karI pharIthI mahAvatAropaNa karavAmAM Ave che. 9. anavasthA=7nI sAthenI vAtacIta suddhAMnA vyavahAra baMdha karAvI amuka samaya gacchamAM ja viziSTa maryAdAbaddha rakhAya te. 10. pAracita gacchabahAra muniveza vinA gupta rIte amuka samaya saMyamamAM ja rakhAya te. (2) vinaya - 1. bAhya sevArUpa bhakti, 2. AMtara prItirUpa bahumAna, 3. prazaMsA, 4. niMdAne pratikAra, ane 5. AzAtanA-tyAga,ema sAmAnya pAMca rIte vinaya karavAmAM Ave, te paNa tapa che. A vinaya 3 jJAna-darzana-cAritrane, 3 mana-vacanakAyamane ane 1 lekopacAra (upacAra) vinaya, ema sAta prakAre che. vizeSa vinaya tarIke Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 jaina dharmane paricaya - vinayanA 7 prakAra che (1) jJAnavinayamAM jJAna- jJAnInI 1. bhakti, 2. bahumAna, 3. sarvajJakathita padArthanuM samyaga manana. 4. ga- upadhAna Adi jJAnAcAranA pAlanapUrvaka jJAnagrahaNa, ne pa. ene abhyAsa( punarAvartanAda),- ema pAMca prakAra che. (2) darzanavinacamAM samyagdarzana guNe adhikanI (1) zuzruSA ane (2) anAzAtanAdi Ave. (i) zuzraSAvinaya 10 prakAre :- 1. satkAra (namaskAra -AvakAra "padhAra'), 2. abhyathAna (Asane UbhA thavuM), 3. sanmAna (hAthamAMnI vastu UMcakI levI vagere), 4. Asana-parigraha (emanAM Asana vagere saMbhALI levA.) pa. AsanadAna, da. vaMdanA, 7. aMjali joDavI, 8. e AvatI vakhate sAme levA javuM. 9. beThA hoya tyAre upAsanA, ane 10. jatI vakhate vaLAvavA javuM. | (ii) anAzAtanAdi vinaya 45 prakAre : (1) tIrthakara, (2) dharma, (3) AcArya, (4) upAdhyAya, (5) vaya-zruta-paryAyathI sthavira, (6) kuLa (eka AcAryanI saMtati), (7) gaNa (aneka kulasamUha), (8) saMgha (aneka gaNusamUha), (9) sAMgika (jemanI sAthe gocarI vagere vyavahAra cAlatuM hoya tevA sAdhu), (10) kiyA (paraleka che, AtmA che vagere prarUpaNA), ane (11-15) matijJAnAdi pAMca - ema aMdaranI (1) AzAtanAne tyAga, (2) bhaktibahumAna tathA (3) adUbhuta guNa prazaMsA dvArA yazavRddhi Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nijerA 238 kula 15*3=45. (3) cAritra-vinayamAM 15 prakAra :- pAMca prakAranA cAritranI 1. zraddhA 2. pAlana ane 3. yathAvasthita prarUpaNA. (4-5-6) trividha gavinacamAM AcAryAdinI pratye azubha vANI-vicAra-vartanane tyAga, ane zubha vANI AdinuM pravartana. (7) leke pacAra vinayamAM gurnAdi pratye lokomAM prasiddha evA 7 vinaya-prakAra che. te A pramANe -- 1. emanI najIkamAM rahevuM; 2. temanI IcchAne anusaravuM; 3. emanA upakArane sAro badale vALavAne prayatna che. jJAnAdi guNa nimitte ja emanI AhArAdithI bhakti; 5. emanI pIDA-takalIphanI tapAsa rAkhavI, ane te nivAravA prayatnazIla rahevuM, da. emanI sevA-bhaktimAM ucita deza-kALano khyAla rAkhave; ane 7. emane sarva vAte anukULa rahevuM. (3) vaiyAvacce AcArya upAdhyAya- sthavira -tapasvI - bimAra -zaikSaka (nUtana muni) sAdharmika -- kula - gaNa - saMgha - e dasanI sevAzuzruSA karavI e 10 prakAre vaiyAvacca che. (4) svAdhyAya svAdhyAya eTale jJAna-dhyAnamAM ramaNatA. te pAMca prakAre, 1. vAcanA=sUtra-arthanuM adhyayana adhyApana, 2. pRcchA na samajAyeluM athavA zaMkA paDelI pUchavI, 3. parAvartana=bhaNela sUtra ane arthanI punarAvRtti karavI, 4. anuprekSAsUtranuM Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 jaina dharmane paricaya mAnasika ciMtana yA artha upara ciMtana karavuM, ane pa. dharmakathA=Atvika carcA-vicAraNA, upadeza. (5) dhyAna e Arta-raudra-dharma-zukala, ema cAra prakAre che. AnuM varNana have pachInA prakaraNamAM karAze. (6) kAtsa-vyutsaga kAryotsarga e utkRSTa Abhyantara tapa che. emAM annattha sUtra belI kAyAne sthAnathI, vANune maunathI ane manane cakkasa karelA dhyAnathI sthira karavAmAM Ave che. AmAM akhaMDa dhyAna te che ja, paraMtu te uparAMta pratijJApUrvaka kAyA ane vANIne kriyA rahita-sthira karavAmAM Ave che. e ekalA dhyAna karatAM vizeSatA che. ethI aMtarAyAdi sarva pApa karmone apUrva kSaya thAya che. kAryotsarga e eka prakArano vyutsarga (tyAga) che. vyutsarga be prakAre- 1. dravyathI ane 2. bhAvathI. dravyathI vyutsaga ja prakAre- 1. gaNatyAga viziSTa rAna tapasyAdi arthe AcAryanI anujJAthI eka samudAya mUkI bIjA ga7mAM javuM te; athavA jinakalpa Adi sAdhanAthe gaNane choDI javuM te. 2. dehatyAga karyotsarga, aMtima pApopagamana anazana, yA sajIva-nirjIvane gya sthaLe tyAga 3-4 upAdhi AhAra-tyAgadoSa ke adhika vastra-pAtra tathA AhArane vidhi mujaba, nijIva ekAMta sthaLe tyAga. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirjarA 241 bhAvavyutsaga =kaSAyA, karyAM ane sasAranA tyAga. 4 prathA cha 1. akAma-sakAma nirjarA samajAve. 2. jIvanamAM bAhya-Abhyantara tapathI ze. lAbha? 3. spaSTa karA : vRttisakSepa, salInatA, 10 prAyazcita cha kApacAra vinaya, 45 anAzAtanA vinaya, 2 vyutsa, ane 5 svAdhyAya. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 dhyAna dhyAna eTale eka viSaya para ekAgra citte ciMtana te be prakAre1. zubha dhyAna, ane 2. azubha dhyAna. AmAM azubha dhyAna e tapa nathI, karmanAzaka nathI e te karmane Azrava che. zubha dhyAna e tapa che. e apUrva karmanAza kare che. AvA dhyAnathI karmo khUba vegathI kapAya che. prasaMgavazAta azubha dhyAnanI paNa vicAraNA karIzuM, jethI enAthI bacIe te zubha dhyAna karI zakAya; kemake manamAM eka vakhate eka ja dhyAna rahe. prasannacaMdra rAjarSi e durthonamAM paDyA te zubha dhyAna gayuM, ne 7 mI narakanAM pApa bhegAM karavA sudhI pahoMcelA ! paNa pachI zubha dhyAnathI e rada karI TheTha kevaLajJAna sudhI pahoMcI gayA ! Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna 243 azubhadhyAna e prakAre :- 1. AdhyAnane 2, raudradhyAna. A darekanA 4-4 prakAra che, ene cAra pAyA paNa kahe che. Ata dhyAnamAM 1. disayAga kema maLe athavA Take, yAne jAya nahi, enu ciMtana 2. aniSTaviyeAga kema thAya, agara aniSTa kema na Ave enu' ciMtana. 3. vedanAvyAdhinA nAza ane enA upacAranu ciMtana, 4, nidAnaarthAt paudgalika sukhanI cAMTabharI AzaMsA. raudracAnamAM 1. hiMsAnuba dhI, 2. mRSAnubaMdhI, 3. steyAnukha dhIraudradhyAna; arthAt hiMsA, jhujha ane cerI (anIti, lUTa vagere) karavA sabaMdhI krura ciMtana karavu' te, 4. saMrakSaNAttukha dhIraudradhyAna,-dhana kIrti vagerenAM rakSaNa athe` krura ciMtana karavuM te. zubhadhyAna 2 prakAre - 1. dharmadhyAna ne :zuladhyAna. ra. dharmadhyAnanA 4 prakAramAM 1. AjJAvicaya, 2. apAyavicaya, 3. vipAkavicaya, ane 4. saMsthAnavicaya. 1. AjJAvicayajinAjJA, jinavacana keTalA badhA addabhuta, leAkeAttara ane sajIva-hitakara tathA mana ta kalyANadAyI che, tenuM ciMtana. 2. apAvicayarAga-dveSa-pramAda-ajJAna-avirati vagerenA kevA bhayaMkara anatha nIpaje che tenuM ciMtana, 3. vipAkavicaca=sukha-duHkha e kevA kevA peAtAnA Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 jaina dharmane piricaya ja zubhAzubha karmanA vipAka che, ane e karmono nikAla karanArA che, enuM ciMtana. 4. saMsthAnavica=14 rAjakaI saMsthAna yAne Urdhva-adhe-madhyalokamAMnI te te paristhiti ekAgratAthI ciMtavavI te. zukaladhyAnanAM 4 prakAra 1. pRthakatra - vitarka - suvicAra - pRthaphatva= acAnya padArtho para dhyAna javAthI vividhatAka vitarka=14 pUrvagatazruta; vicAra padArtha, zabda, ane vividha vegamAM paraspara saMcaraNa-A traNa khAsiyatavALuM te pRthakattvavitarka savicAra zukaladhyAna kahevAya. 2. ekatva-vitarka-avicAra dhyAna. AmAM ekatra acAnya nahi paNa eka ja padArthanuM AlaMbana hoya che, tathA avicAra arthAt pUrvokatavicAra(=saMcaraNa)thI rahita hoya che, A bane dhyAna sIdhuM kevaLajJAna apAve. 3. sUkSmakyiA-apratipAtI arthAt mokSe jatAM saMsArane aMte bAda mana-vacana-kAyAganA ane sUkSma vacanaga-managanA nirodha karanAra ane jemAM sUkama kAyayoga "apratipAtI" eTale ke hajI naSTa nahi, Ubhe che, evI ekAgra Atma-prakiyA. ahIM dhyAna eTale ciMtavana nathI, paNa yoganI ekAgratA che. kevaLajJAnIne badhuM pratyakSa hevAthI dhyAna karavA jevuM kazuM hotuM nathI. 4. vyachinnakriyA-anivartIi dhyAna arthAt jemAM Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna 245 sUma kAga paNa naSTa thaI gaye che, evI zailezI avasthA. ahIM sarva karmane nAza thaI mokSa thAya che. dharmadhyAnanA daza prakAre che AvazyakasUtranA "cauhiM jhAhi" padanA bhAgamAM dhyAnanA prasaMgamAM vizeSarUpe dhyAnazataka'mAM uparokta Artaraudra vagere cAra prakAranA dhyAna paikI dareka upara 10-12 muddAonA AdhAre suMdara pratipAdana kareluM che. emAM te te dhyAnanA adhikArI liMga, lakSaNa, phaLa vagere ane vizeSa karIne zubha dhyAnane viSaya, vistArathI vicAravAmAM Avela che. ethI te te azubha dhyAnanA prasaMgane kevI rIte zubha dhyAnamAM pheravI nakhAya e jANavA maLe che. zrI sametitarkanI TIkA, "zAstravArtA" TIkA ane adhyAtmasAramAM dharmadhyAnane daza prakAre batAvavAmAM AvyuM che ke jemAMne ghaTate prakAra laI, Arta-raudranA upasthita prakAramAMthI zubha dhyAnamAM jaI zakAya. 9 daza prakAra 1-2. apApAyA, 3-4. jIvAjIva, 5. vipAka, 6. virAga, 7. bhAva, 8. saMsthAna, 9, AjJA 10. hetunicaya te dhyAvavA mATe te te apAya Adi para mana kendrita karavAnuM, ne A rIte ciMtavavAnuM. (1) apAyaricaya-aho azubha mana-vacana-kAyA ane IndriyanI vizeSa pravRttiothI arthAt vizeSa keTinA azubha vicAra-vANI-vartAvathI ane indriya-viSaya-saMparkathI Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 jaina dharmane paricaya nIpajatA bhayaMkara anartha huM zA mATe vaheruM? jema keIne moTuM rAjya hAthaveMtamAM hoya chatAM jugAra ramavAnI bAlizatA kare, tema mokSa mArA hAthaveMtamAM chatAM viSayamAM rabaDavAnI mUrkhatA zA mATe karuM ?' AvI zubha vicAradhArAthI duSTa, gonA tyAganA pariNAma jAge che... (2) upacavicaya-ahi ! zubha vicAra-vANa vartAvane huM kema vistAruM ke jethI mArA AtmAnI meha pizAcathI rakSA thAya !" A saMkalpadhArAthI zubha pravRttinA svIkAranI pariNati jAge che..... (3) jIvavicayamAM jIvanI anAditA, asaMkhyapradeza, sAkAra anAkAra (jJAna-darzano upayoga, karelAM karmanuM bhegavavApaNuM... vagere svarUpanuM sthira ciMtana karAya che.-te jaDa kAyAdi cheDIne mAtra svAtmA para mamatva karAvavAmAM upagI che.. (4) ajIvavicayamAM dharma - adharma - AkAza - kAla ane pugala dravyanA anukrame gatisahAya-sthitisahAyaavagAhanA-vartana tathA rUpirasAdi guNe ane anaMta paryAyarUpatAnuM ciMtana karavuM. ethI zeka, rega, vyAkuLatA, niyANuM, dehAtma-abhedabhrama, vagere dUra thAya. (5) vipAkavicayamAM karmanI mULa-uttara prakRtinA madhura ane kaTu phaLane vicAra, zubha-azubha karmanA vipAkamAM Tha arihaMta prabhunI samavasaraNAdi saMpattithI mAMDIne narakanI ghora vedanAo nIpajavAne vicAra kare. tethI karmaphaLanI abhilASA dUra thAya Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAna 247 (6) virAgavicayamAM kAyA-kuTuMba-viSa ane gharavAsa Upara vairAgyanI vicAraNA Ave. (1) "aho ! A kevuM kathiranuM zarIra ke je gaMdA rajavaryamAMthI banyuM! mAtRAhAranI rasamAMthI piSANuM maLamUtrAdi azucie bharyuM ! pAchuM dArUnA ghaDAnI jema emAM je nAkhe tene azuci karanArUM! dA. ta. miSTAnnane viSThA ane pANIne te zuM paNa amRtane ya pesAba banAvanArUM che ! AvuM ya zarIra pAchuM satata nava dvAramAMthI azuci vahevaDAvanArUM che! vaLI te vinazvara che, svayaM rakSaNahIna che, ne AtmAne ya raNarUpa nathI! (2) kuTuMbamAM paNa, mRtyu ke roganA humalA vakhate, mAtA-pitA-bhAI bena-patnI-putra-pautrI, keIja ene bacAvI zakatuM nathI ! tyAre AmAM koNa mane hara rahyuM ? vaLI (3) zabda-rUpa-rasa vagere viSaye jovA jaIe te enA bhagavaTA jherI kapASphaLa khAvA samAna, pariNAme kaTu che! avazya sahaja-vinAzI che! pAchA parAdhIna che! toSarUpI amRtaAsvAdanA virodhI che! puruSe ene evA ja eLakhAve che ! viSathI lAgatuM sukha paNa bALakane lALa cATavAmAM lAgatA dUdhanA svAdanA sukhanI jema kalpita che. vivekIne AmAM AsthA heya nahi. virati ja zreyaskarI che. (4) gharavAsa e te saLagI UThela gharanA madhyabhAga je che, jyAM jAjvalyamAna indriya puNyarUpI kASThane saLagAvI de che! ane ajJAna-paraMparAne dhumADo phelAve che! A Agane dharmamegha ja bujhAvI zake mATe dharmamAM ja prayatna karavA yogya che....." vagere rAganAM kAraNomAM Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya kalyANavirAdha hAvAnu ciMtana karavu. ethI parama AnaMdane anubhava thAya che.... 248 6 (7) bhavicayamAM ahai| keve duHkhada A sasAra ! ke jyAM (1) svakRta karmonAM phaLa bhogavavA vAraMvAra janmavu paDe che. (2) araghaTanI ghaDInI jema, maLamUtrAdi azucibha mAtAnA peTanA akhAlamAM kei gamanAgamana karavA paDe che. vaLI (3) svakRta kamanA dAruNa du:khalo bhegavaTAmAM kAi sahAya karatu nathI emaja (4) sasAramAM sabadhA vicitra ane che. mAtA patnI thAya! ne patnI mAtA thAya ! dhikkAra che AvA sasAra-bhramaNane !...' evAM ciMtana sasArapredane ane satpravRttine utpanna kare che.... (8) sasthAnavicayamAM cauda rAjaleAkanuM saMsthAna= vyavasthA ciMtavavAnI; emAM adheAlAka UMdhI paDelI khATI yA UMdhI netaranI bAskeTa jevA, madhyalAka khajarI jevA, ane urdhvalAka UbhA DhAlaka yA zarAva-saMpuTa jevA che, adheAlAkamAM paramAdhAmI AdinA tIvra trAsabharI sAta narakapRthvIe che, madhyaleAkamAM 'matsyagAgala ' nyAyanA pradarzanabhUta asa Mkhya dvIpasamudro che; ane urdhva lAkamAM zubha puddagaleAnI vividha ghaTanAe che. enu tathA sakala vizvamAM rahela zAzvata-AzAzvata anekavidha padAthI, SaDadravya, utpAda vyaya--probyanI mahAsattA, pudgalanAM vicitra pariNAma, veAnI kavaza viTaMbaNA.... vagere vagerenuM ciMtana Ave che. A dhyAnathI cittane viSayAntarezamAM jatuM ne caMcaLa tathA vivaLa thatu aTakAvI zakAya.... Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna 249 (9) AjJAvicacamAM e ciMtavavAnuM ke "aho ! A jagatamAM hetu-udAharaNa-tarka vagere hovA chatAM amArA jevA jI pAse buddhine te atizaya nathI. tethI AtmAne lAgate karmabaMdha, paraloka, mekSa, dharma, adharma vagere atIndriya heI svataH najare jovA jANavA samajavA bahu muzkela paDe che. chatAM e Apta puruSanA vacanathI jANI zakAya che. ene parama Ata puraSa vItarAga sarvajJa zrI tIrthakara bhagavAnanA vacane ke suMdara prakAza Ape che ! emane jUTha bolavAne have koI ja kAraNa nathI. tethI emanAM vacana satya ja che. emanuM kaheluM yathAsthita ja che." ahe! ke emane ananya upakAra ! "aho! kevI kevI anaMta-kalyANa-sAdhaka, vidvajanamAnya ane surAsura-pUjita emanI AjJA!' A ciMtanaanuciMtanathI sakala sapravRttinA prANabhUta zraddhAne pravAha akhaMDa vahete rahe che... (10) hetuvicayamAM jyAM AgamanA hetugamya viSama padArtha para vivAda khaDe thAya tyAM kevA tarkanuM anusaraNa karavA dvArA syAdvAda-nirUpaka Agamane Azraya kare, ne te paNa kaSa-cheda-tApanI kevI parIkSApUrvaka Azraya kara lAbhadAyI che e ciMtavavAnuM. koIpaNa zAstranI saccAI jevA suvarNanI jema (1) kaSa- TI-parIkSA eTale e jovAnuM ke e zAstramAM yogya vidhiniSedha che? to jinAgamamAM dA. ta. kahyuM tapa-svAdhyAya-dhyAna karavuM, hiMsAdi pApa na karavAM. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya (2) chedaparIkSA mATe e jovAnuM ke emAM vidhi niSedhane jarA ya khAdhaka nahiM paNa sAdhaka AcAra kahelA che ? te jinAgamamAM ( dA. ta. ) kahyuM : samiti-gupti Adi paMcAcAra pALavA; te emAM lezamAtra hiMsAdi nathI ane tapa-dhyAnAdi-vidhipAlanane anukULatA che. 250 (3) tApaparIkSA mATe e jovu` ke emAM vidhiniSedha ane jinAgamanA AcArane anukULa tattvavyavasthA che? te dA. ta. anekAMtavAdanA siddhAntanI zailIe AtmAdi dravyeAnI nityA-nityatA, utpAda-vyaya dhoya, dravya paryAyanA bhedAbhedabhAva vagere tattvavyavasthA batAvI, je vidhi-niSedha tathA AcArane saMgata thAya evI che. A ciMtanathI viziSTa zraddhAsamyagdarzananI saMgIna vRddhi thAya che. * dhyAnanA viSayanA keTalAka namUnA jaina dharmamAM dhyAnanuM mahattva e rIte che ke dareka zubha yAgamAM dhyAna vaNAyelu joie. e mATe dareka sAdhanA kriyApravRtti praNidhAnapUrvaka karavAnI che. praNidhAna eTale vizuddha bhAvanAnA maLa sAthe, te te kriyAnA ke lAtA sUtranA arthamAM samarpita mana, AvuM samarpita mana e dhyAna ja che. mATe sAdhu ke zrAvake potapeAtAnA ucita sarvAge anuSThAneA te pahelA bajAvavAnA che. emAM dhyAna aMtargata ja che. e majAvyA pachI ekalA dhyAnane avakAza che. A cAnanA prAthamika abhyAsa mATe pahela Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna 251 ekAgratA keLavavA vividha jAtanA abhyAsa joie; dA. ta (1) dhyAnamAM prabhune 1-1 prAtihA kramasara vadhArI, jotA rahevAnu. jemake, pahelAM suvaNuMgAra kAyAnA prabhune ratnasiMhAsana para joyA, emAM cAmara pragaTayA, sukha pAchaLa bhAmaMDala pragaTayuM, pachI mAthe 3 chatra pragaTayA; AvA 4 prAtihA -yukta prabhunA mAthe vizALa azeokavRkSa jovAnu tyAM upara devaTTu dubhi maje che, nIce prabhunI vANImAM divya dhvani aMsarI sUra pUre che. cAre Anu uparathI cAlu puSpavRtti che. ema aSTa prAtihA yukta arihaMta prabhune mananI sAme lAvI pachI hRdaya-kamaLanI kaNikA para birAjamAna karI, OM hrIM aha namaH' e mRtyuMjaya japa jagye javAne emAM e jotA rahevAnuM ke vacamAM leza paNa bIjo vicAra AvyA vinA keTalI saMkhyA agara keTalA samaya sudhI jApa akhaDa cAle che. evA vAravAra abhyAsathI akhaMDa jApanuM pramANa vadhe che. ' (2) hRdaya-kamaLamAM zrInavakAramaMtranA navapadanA ujjavala ratnazA sapheda camakatA akSara vAMcI, akhaMDa jApa vadhAravAne. A aMtardezananA prayAga che. (3) bhASya-upAMzu-mAnasa ema traNa prakAranA jApamAM, AMkha adha rAkhI pahelAM mAMDhathI uccAraNa (bhASya jApa ), ane abhyAsa vadhatAM pachI mAnasika uccAraNa (upAMzu jApa) karIne ' RSabhadeva,' majitanAtha,' ' saMbhavanAtha '.... ema 24 bhagavAnanAM nAma khelavAnA. ekavAra pUrA thAya ke tarata karI khIjIvAra, trIjIvAra.... emAM vacamAM bIjo kAI ja 6 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252. jaina dharmane paricaya vicAra na Ave, ane bolAtA akSara jANe sAme pATiyA para lakhelA vAMcavA para barAbara lakSa rahe. e rIte AgaLa vadhatAM mApa joyA karavAnuM ke akhaMDa 24, 48, 72, 96, arthAt 1 vAra 2 vAra.... vIzI nAma cAle che ne? trIjA prakAranA mAnasa jApa mATe AMtarika uccAraNa paNa nahi, kintu aMdaramAM jANe vinA bebhe akSara zuM lakhyA che te spaSTa dekhIe chIe, e rIte jApa karavAno. alabat AmAM utAvaLa kAma nahi lAge, paraMtu ekAgratA evI keLavAze ke dhyAna karavAnI zakti Avaze. (4) eka prakAra e che ke ApaNA hRdayamAM yA be AMkha vaccenA aMtaramAM jANe keI ApaNane paricita svaravALA guru mahArAja vagere bolI rahyA dekhAya che, ne emAM ya ApaNane emanA mAtra hoTha hAlatA dekhAya che, ane emanA uccAraNa para barAbara aMdaramAM ApaNe kAna dharIne phuTa akSara sAMbhaLI rahyA chIe. A aMtaHzravaNane prayoga che. (5) najara sAme jANe anaMta samavasaraNa che. enA para anaMtA arihaMtadeva che, emanA mastaka para anatA siddha-bhagavAna che; ne arihaMtadevanI AgaLa jamaNI bAju anaMtA AcArya, upAdhyAya, sAdhuo che. e dhAraNa karIne emane kamasara namaskAra karatA hoIe e rIte namaskAramaMtrane japa thaI zake. uparokta naMbara 2 e pada-akSara-jApane pravega ane A rUpastha jApa-padArtha jApane praga che. (6) pachI japamAMthI dhyAnamAM javA mATe salAhaMta Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna 253 vagere stutio tathA stavananI ekeka gAthA laI enA AdhAra para enA bhAvane jANe najara sAme citrAtmaka hubahu khaDA karI arihaMtanuM dhyAna karavAnuM. emAM paNa ekeka kaDIe pachInI kaDInA padArtha sAthe sAMkaLa joDavAnI. (7) caityavaMdana tathA pratikramaNa kriyA vakhate paNa, te te sUtranI dareka gAthAnA bhAvanuM citra, je pahelAM kalpI rAkhyuM hoya. tene manamAM najara sAme lAvavAnuM, ane tenA para hadayanA bhAva gAthA belatAM utAravA. dA. ta. je A aIyA siddhA...." gAthA bolatAM jANe DAbI bAjue anaMtA atIta tIrthakara, ema jamaNI bAjue anaMtA bhAvI tIrthakara, ane sAme vIsa vicaratA bhagavAna samavasaraNa para yA aSTaprAtihArya sahita birAjamAna che ema najara sAme Ave. emane mana-vacana-kAyAthI namaskAra karavAne. gAthAne artha na AvaDe tyAM manamAM UbhA kolamamAM uparathI nIce gAthAnI cAra lITI lakhelI dekhAya, te vAMcavAnI. A pAMcamuM dhyAna"--tapa thayuM. 6 DuM kAryotsarga-tapa pUrve kahyuM che. ema AThamA nirjarAtattvanI vAta thaI. have mekSatattva. (r) prazna. 1. yAnanA 4 prakAra samajAve. 2. virAgaricaya, bhavavicaya, upAyavicaya, ane hetuvicamAM zuM ciMtavavAnuM? 3. rUpasthadhyAna, padadhyAna, aMtardazana-aMta zravaNa kevI rIte karavuM ? Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 mAkSa ahIM sudhI jIva, ajIva. puNya, pApa, zrava, aMdha, savara ane nirjarA, ema ATha tattvanI vicAraNA thaI have navamuM mekSa " tattva joie. " AtmAnuM kamalina svarUpa te saMsAra, sakala karmInA kSaya te mekSa; e thaine pragaTa thatu AtmAnuM sarvathA zuddha svarUpa te meAkSa, dha puruSA nuM sAdhya meAkSa-puruSArtha che. adhA ja dharma e mATe karavAne che. meAkSa thayA eTale pachI janma nahiM, zarIra nahi, karyAM nahiM, keAI viTaMbaNA-parAdhInatA-nAlezI nahi. prazna- paNa meAkSamAM jo zarIra Adi ja nahi, te sukha zuM ? anAdi saMsAra ae ja zI rIte ? mekSa tema, zuM thAya? uttara-ekAda rAga harTa, zatru maTe, Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mekSa. 255 ISTa vastu maLe, ke kaI IcchA pUrI thAya, te sukha lAge che, tyAre sarva roga maTe, sarva zatru TaLe, sarva ISTa maLe, sarva icchA pUrNa thAya, to keTale badhe AnaMda! mekSamAM ethI paNa anaMtaguNa AnaMda che. e asaMyoganuM sukha che. dunyavI saMyoganA tuccha sukhamAM TevAyelAne enI gama nathI paDatI, paraMtu e sahaja sukha ane sukhamaya mokSa avazya che. mokSasukhanI vAnagI tyAgIo anubhavI zake che. mA bApane trAsa ApanArA chekarA paradeza cAlyA jAya, te mA bApane sukha lAge che. e mokSa thave zakya paNa che; kemake je kAraNoe saMsAra che, tenAthI viparIta kAraNo sevatAM saMsArano aMta AvI zake che. jema suvarNa ane mATIne mULathI saMga chatAM khAra Adi pragathI suvarNa sarvathA zuddha thaI zake che; tema samyagdarzana jJAna ane cAritranI ArAdhanAthI anAdi paNa karmasaMgane nAza thaI bhavya AtmA sarvathA zuddhasiddha-buddha-mukta thaI zake che. | mukta thayelAne pharI kadI karmane saMga thato nathI, eTale have akSaya-avyAbAdha anaMta sukha, anaMtajJAna, anaMtadarzana ane anaMtavIrya e cAra anatAnI nitya sthiti hoya che. ema to ATha karmanA nAzathI zAzvata kALa mATe mULa ATha guNa pragaTa thAya che, ane tethI have kadI ya emane saMsAra nahi, gatibhramaNa nahi, zarIraI kriyAdi nahi, zAtA-azAtA, harSa-kheda, yaza-apayaza, vagere viTaMbaNukArI dvo nahi. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 jaina dharmonA paricaya 62 mANAmAM satyAdi prarUpaNA mAkSatattva ane khIjAM paNa tattvAnA vistArathI vicAra karavA hAya te ene laine satpAdi navanA 62 mAgaNuA dvArAmAM vicAra(vyAkhyAna) thaI zake che, * satpadAdi' eTale vastu sat che? vastunuM dravyapramANa keTalu"? vastunu kSetra keTalu ?....' vagere, ' prarUpaNA' eTale vicAraNA. mA NAdvAra ' eTale vastu vicAravA mATenA muddA ( Poines). e kayA che te jovA pahelAM satpada Adi prarUpaNA joie. enI gAthA - 6 'saMtapayaparUvaNayA davvapamANaM ca khitta phusaNA ya / kAlo aMtara bhAgo bhAvo alapA bahumaM ca // 1. satpada prarUpaNA-eTale te te pada (=nAma)vALI vastunI sattAne gati, indriya vagere mAgaNuAdvArA (sthAnA)mAM prarUpavI te. prarUpaNA=kathana, vicAraNA karAya te. dA. ta. samyagdarzana narakagatimAM che? pRthvIkAyamAM che ? kAyayeAgamAM che ? vagere... 2. dravyapramANa=e vastu saMkhyA ke mApa yAne pramANamAM keTalI che? 3. kSetra=vastu kayI ke keTalI jagAmAM rahI che ? 4. spardhAnA=vastu sAthe keTalA AkAza pradezanA sparzI che ? dA. ta. paramANunu 'kSetra'eka AkAzapradeza, * sparzanA ' che AkAzapradezanI. (cAra dizAnA 4 pradeza + Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAkSa upara nIcenI be dizAnA 2 pradeza + 1 paramANue khude kela 1 pradezacha. ) 5. kALa=enI keTalI sthiti che ? keTale samaya Take? 257 6. aMtara=e vastu krI anavAmAM vacce keTalA kALanu AMtaruM paDI viraha paDe? 7. bhAga=te vastu svajAtIyanI ke paranI apekSAe keTalAme bhAge che? 8. bhAva=auyika vagere pAMca bhAvamAMthI kayA bhAve e vastu vate che ? vastunA e pAMcamAMthI kayA bhAva che? 9. alpabahu=vastunA prakA rezamAM paraspara nyunAdhikatA keTalI ? kANu ochuM; kANu vadhAre? keTaluM vadhAre ? * bhAva 5: ahIM bhAva eTale ke vastumAM rahetA pariNAma e pAMca prakAre che. (1) aucikabhAva=mAtmAmAM karmAMnA udayathI thatA pariNAma. jemake ajJAna, nidrA, gati, zarIra vagere e auyika bhAve che. (ra) pAriNAmikabhAva= anAdine tevA pariNAma dA. ta. jIvatva, bhavya, vagere. (3) auparAmika bhAva eTale ke meAhanIya karmAMnA upazamathI thatA bhAva che. dA. ta. saphLa ane cAritra bhAva. (4) kSAyeAparAmika=AtI karmonA kSaye pazamathI thatA bhAva che. dA. ta. jJAnAvaraNu Adi karmanA kSaye pazamathI pragaTa thatA jJAna, darzana, kSamA, dAna, vagere; e kSAyeApazamika bhAve che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 jaina dharmane paricaya (5) kSAyika-karmanA kSayathI thato pariNAma dA. ta. kSAyika samyakatva, kevalajJAna, siddhatva vagere... e kSAyika bhAve che. mokSa" zabda e zuddha (=eka, asamasta) ane vyutpattisiddha pada che, mATe mokSa sata che vidyamAna che, paraMtu be padavALA "AkAza-puSa' padanI jema e asata nathI. vyutpattivALuM eka pada koI sat vastune ja kahenAruM hoya che. tyAre "AkAzapuSpa" pada te AkAza ane puSpa e be padathI baneluM che. aneka padathI banelanuM vAcca sat ja hAya yAne evI kaI vastu hoya ja e niyama nathI, asata paNa hoI zake. * 62. mAgaNadvAra : AnI gAthA - g-vicA , ce-vece-vAya-nA mA rAma-raMta-, mavalsane-ane-mAre , mANuM=zodhana karavAnA muddA. mokSanI vicAraNuM 14 mArgaNAkArothI thAya che. e 14 nA uttara bheda 62 che. 14 mArga- (1) gati 4, (2) Indriya pa, (3) kAya , pRthvIkAyAdi, (4) ga 3 maneyegAdi. (5) veda 3, puruSada-brIveda-napuMsakaveda, (6) kaSAya 4, (7) 5 jJAna+3 ajJAna (8) saMyama 7, (9) darzana 4, (10) le 6, (11) bhavyatva abhavyatva 2, (12) samyaktva da, (13) saMsI-asaMjJI 2. ane (14) AhAraka-anAhAraka 2. (AmAM 7 saMyama sAmAyikAdi 5, dezavirati ane avirati. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekSa. 259 tyAre 6 samyaphAva=kSAyika, kSApazamika, aupazamika, mizramehanIya, sAsvAdana, ane mithyAtva0) ema kula 62 mArgaNuM. have A dareka mArgaNAmAM mekSane satpadaprarUpaNuM, dravyapramANa vagerethI vicArIe. AmAMthI manuSyagati, paMcendriya, trasakAya, bhavyatva, saMgni, yathAkhyAta cAritra, kSAyika samyakatva, anAhAraka, kevalajJAnakevaLadarzana-ATalI mArgaNue mokSa thAya. bAkamAM nahi. dA. ta. gatimArgaNAmAM devAdigatie mokSa nahi, IndriyamAM ekendriyAdine mekSa nahi..... ga, veda vagere zelezI vakhate che ja nahi, mATe e mArgadvAramAM mokSa nathI thatuM A te mekSa "satu" eTale havAnI vicAraNA thaI e pramANe 62 mArgaNAomAM darekamAM dravyapramANa, kSetra... vagerenI vicAraNA karavAnI arthAt keTalI saMkhyAmAM jIve mekSe jAya, keTalA kSetramAM vagere vicAravAnuM. mekSa aMge saspada AdinI vicAraNuM (1) satapada- "mekSapada satapada che; kemake asatuM nahi, kalpita nahi, paNa kharekhara sata mokSanuM e vAcaka pada che. (2) dravya pramANa- dA. ta. siddho anaMtA che, sarvajIvathI anaMtame bhAge che, ane sarva abhavyothI anaMtaguNa che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya (3-4) kSetra ane spanA- eka ke sava siddho leAkAkAzakSetranA asa`khyAtamA bhAganI avagAhanA tathA spardhAnAvALA che. avagAhanA- kSetra' karatAM spardhAnA 'e AjubAjue sRSTa AkAza-pradezathI adhika che. 260 Cam (5) kALa eka siddhanI apekSAe sAdi-anaMta kALa che. 'sAdi' eTale koI eka jIvanI apekSAe meAkSanI zarUAta che; paraMtu * anaMta' eTale pachI e meAkSanA nAMza nathI. siddhapravAhanI apekSAe anAdi-anaMta kALa che. anAdi kALathI siddha thatA AvyA che. " * (6) aMtara-siddhapaNAmAMthI cyavI, khIje jai AvI, phrIthI siddha thAya, te vacamAM AMtaru' paDayu' kahevAya. paNa siddha thayelAne kadI vyavavAnuM nathI, asiddha thaI phrI siddha thavAnu' nathI, mATe 'tara nathI. (7) bhAga-siddho sarva jIvAnA anatamAM bhAge che, (8) bhAva-siddhonu kaivalajJAna-darzona ane siddhabhAva kSAyika bhAve che. (9) apabahu-sauthI ceDA napusakapaNe thayelA siddha che, (napu Msaka te janmathI nahi, paNa kRtrima, pAchaLathI thayelA). tenA karatAM saMkhyAtaguNu strIpaNe thayelA siddha che; ane enA karatAM sakhyAtaguNa puruSapaNe thayelA siddha che. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makSa 261 vadhumAM vadhu keTalA AtmA satata kyAM sudhI siddha thAya? 1 thI 32...8 samaya sudhI | 73 thI 84.4 samaya sudhI 33 thI 48.7 ) >> 85 thI 96.3 49 thI 606 " }, { 97thI 1022 , , 61 thI 72....5 ,, ,, | 103 thI 108....1 , , eTalA samaya pachI AMtaruM paDe, yAne jaghanya eka samaya kaI paNa mokSe na jAya. 4pa lAkha ejanapramANa manuSyamAMthI ja, (1) manuSya ja kSe jAya, lekanI Toce siddhazilA paNa teTalA mApanI che. (2) bharata-airavratamAM 3jA 4thA ArAmAM ja janmelA mokSe jAya ane mahAvidehamAM sadA mokSe jaI zake... (3) yathAkhyAta cAritrI kevaLI ja mokSe jAya, (4) keI jIva siddhi pAmyA pachI vadhumAM vadhu cha mAse te bIjA AtmAnI siddhi thAya ja. (5) jeTalA AtmA siddha thAya teTalA jIva anAdi nigodamAMthI yAne avyavahAriyA jIva bahAra nIkaLe..... have bIjI rIte alpabahatva joIe. koI devathI kSetrAntaramAM saMharaNa karAIne siddha banelA karatAM janmakSetre siddha, udgha karatAM aloke, te karatAM tiRleke siddha, samudra karatAM kapimAMthI, utsarpiNI-avasarpiNI karatAM mahAvidehamAMthI, (utsA karatAM avasamAM vizeSAdhika), tiryaMcamAMthI manuSya thaI siddha thayelA karatAM manuSyamAMthI manuSya thaI siddha thayelA, te karatAM narakamAMthI...te karatAM devamAMthI manu thaI siddha, atIrthasiddha karatAM tIrthasiddha asaMkhyaguNA Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 asaMkhyaguNA hoya, jaina dharmanA paricaya * siddhanA 15 bheda * kevalyasiddha, te 2. ahIM siddha '-videhasiddha yA caramabhavanI apekSAe siddhanA 15 bheda che. 1. keAi jinasiddha (tirthaMkara thaIne siddha ), 2. keAI ( saMkhyAtaguNu ) ajinasiddha, 3. kAi tIrthasiddha ( tItha sthapAyA pachI mekSe gayelA ), 4 koi atIsiddha ( tI sthapAyA pahelAM siddha dA. ta. marudevAH athavA tI naSTa thayA pachI siddha), pa. gRhasthaliMga siddha (gRhastha veSe kevalajJAna pAmelA, bharatacakrI vagere ), 6. anyaliMga-siddha (tApasAdi valkalacIrI), 7. svaliMga siddha sAdhu veze ), 8.-9.-10. strI-puruSa-napuMsakaliMge siddha (napu. gAMgeya ), 11. pratyekabuddha siddha vairAgyajanaka ( nimitta pAmI virAgI ane kevaLI thayela, karakaDu), 12. svayaM buddha siddha (kasthiti laghu thavAthI buddha, kapilavipra ), 13. buddhAdhita siddha (guruthI upadeza pAmI sidhdha ), 14. ekasidhdha ( eka samayamAM eka ja sidhdha, zrI vIravibhu ), ane 15. anekasidhdhaH ( eka samayamAM aneka sidhdha banelA te). 5 mA-6ThThA aMge dhyAnamAM rAkhavuM ke pUrvabhavamAM cAritranI khUba sAdhanA karI hAya che. * navatattvanA prabhAva jIva jIva vagere nava tattvane jANavAthI samyaktvasamyagdarzana pragaTa thAya che. eTaluM ja nahiM paNa nava tattvanA vistRta svarUpane na jANatA chatAM A tattvA ja sAcAM ' evA 6 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mekSa 263 bhAvathI zradhdhA karanAre paNa samyaktva pAme che, kAraNa ke, sarvajJa evA zrI jinezvaradevanAM sarva vacana satya ja hoya che, paNa eke ya vacana mithyA nathI hotuM,'-A budhdhi jenA manamAM che, tenAmAM samaphatva karyuM che. rAga dveSa ke ajJAnane lIdhe jUThuM bolAya, te te sarvajJamAM che nahi, mATe emanuM kaI paNa vacana jarA ya asatya nahi, paNa badhuM ya sAcuM ja che. eka aMtamUhUrta paNa jene samyakatva sparyuM hoya, te saMsAramAM ardha pudgalaparAvartathI adhika kALa na ja rahe, vadhumAM vadhu eTalA kALamAM mekSe jAya ja. anaMtA kALacakre =eka pudgala-parAvartana thAya. evA anaMtAnaMta pudgala- parAvartane atIta kALa pasAra thaI gayA. emAM anaMtAnaMta jIva mokSe gayA. jyAre jyAre paNa prazna thAya ke "atyAra sudhImAM keTalA jIva mekSe gayA?" tyAre tyAre jainadarzanane viSe ene uttara eka ja che ke eka nigAdamAM rahelA anaMtAnaMta jInI saMkhyAnA anatamA bhAga jeTalI ja saMkhyA mokSe gayelAnI che. 1. mekSamAM kazuM karavAnuM nahi, to sukha zuM? 2. "mekSa' para sata padAdi 9 mudrAthI nibaMdha lakhe. 3. bhUkha, lAbha, dInatA, samatA, dazana e pAMca bhAvamAMthI kyA kayA bhAve? 4. keNa, kayAMthI, kyAre, kevI rIte siddha thAya? 5. siddhanA 15 bheda samajavo. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 AtmAne vikAsakrama: 14 guNasthAnaka pUrve je mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane garUpI Ave batAvyA, te AtmAnA abhyantara doSa che. enAthI AtmA nIcI sthitimAM rahe che. e doSa ochA thatA Ave tema tema AtmAmAM guNa pragaTa thatA jAya che, AtmAM guNasthAnakamAM AgaLa vadhe che, UMcI UMcI sthiti pAme che. jaina dharmamAM cauda guNasthAnaka (14 guNaThANuM)nI yejanA batAvavAmAM AvI che. tenAM nAma A pramANe che : 1. mithyAtva, 2. sAsvAdana, 3. mizra, 4. avirata-samyagdaSTi, pa. dezavirati, 6. pramatta (sarvavirati), 7. apramatta, 8. apUrvakaraNa, 9. anivRtibAdara, 10. sUmasaMparIya, 11. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne vikAsakramaH 14 guNasthAnaka 265 upazAMtamUha, 12. kSINameha, 13. sagIkevaLI, 14. agIkevaLI. AmAM "mithyAtvanA udaya vinAne paNa anaMtAnu kaSAyavALe jIva bIje guNaThANe heya. e kaSAya vinA mizrameha, udayavALe jIva 3 jA guNaThANe heya. "avirati" thaDI paDatI mUkanAre pAMcame ane sarvathA avirati choDanAra chaThuM ke upara hoya, "pramAda" TALanAra sAtame yA uparanA guNaThANe, "kaSAya" sarvathA rokanAre agIyArame ke upara, ane "ga" aTakAvanAra caudame guNaThANe caDI mokSa pAme. Ama joIe te dekhAya che ke mithyAtvAdi deSa jema jema TALe tema tema upara uparanA guNaThANe caDAya. 1. mithyAtva e doSarUpa hovA chatAM guNasthAnaka kema? te ke (1) guNanI daSTie jIvanI nIcAmAM nIcI kakSA batAvavAnI apekSAe, temaja (2) mithyAtva hAsa pAmyuM hoya tyAre pragaTa thatA prAthamika guNanI apekSAe, ahIM mithyAtva-avasthAne paheluM guNasthAna tarIke kahevAmAM AvyuM che. AmAM pahelI apekSAmAM, badhA ja ekendriyathI mAMDI asaMzI paMcendriya sudhInA jIva tathA bhavAbhinI yAne kevaLa pudgalarasika saMjJI paMcendriya Ave. bIjI apekSAmAM, vItarAga sarvajJa zrI tIrthakara bhagavAnanA vacananI zradhdhA nahi pAmelA chatAM je mekSAbhilASI, saMsArathI udvigna mArganusArI jIva haya, je apunarbandhaka jIva hoya, je ahiMsA-satya vagere pAMca yama Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 jaina dharmane paricaya ane zauca-saMteSa-IzvarapraNidhAna-tapa-svAdhyAyasvarUpa pAMca niyama pALavAvALA hoya, te badhA Ave. emane mithyAtvanI maMdatAthI A guNa pragaTelA che. 2. sIsvAdana guNasthAnaka : e pahelA guNasthAnaka karatAM eTaluM vikAsavALuM che ke emAM mithyAtvadoSa udayamAM nathI. chatAM A guNasthAnaka pahelethI thaDhIne nathI prApta thatuM, kintu ceAthe guNasthAnakethI paDatAM Ave che. te A rIte ke jIva jyAre samyaktva-avasthAmAM DhIlA paDe che, ane mithyAtva udaya pAmyA pahelAM enA anaMtAnubaMdhI rAgAdi kaSAye udayamAM Ave che, tyAre A kaSAye samakitanA ghAtaka hovAthI e ene samyakatva-guNa naSTa kare che, eTale e cothe guNaThANethI nIce paDe che. chatAM haju mithyAtva udayamAM nathI AvyuM, eTale jIva cothethI paDI bIje sAsvAdana guNaThANe Ave che. ahIM ulaTI karI nAkhelA samyaktvanuM kaMIka leza AsvAdana kare che, tethI e sAsvAdana kahevAya che. A avasthA ati alpa kALa (vadhumAM vadhu 6 AvalikA kALa) Take che, kemake tyAM anaMtAnubaMdhI kaSAyanuM jora mithyAtvane jhaTa udayamAM kheMcI lAve che, eTale jIva pahelA guNasthAnake cAlyA jAya che. (asaMkhya samaya=1 AvalikA, 1,67,77,216 AvalikA=48 miniTa) arthAta 1 sekaMDanI lagabhaga 1800 AvalikA thAya." - 3. mizra guNasthAnaka- pahelA guNasthAnakavALe jIva mithyAva ane anaMtAnubaMdhI rokI mizramoha vede che, tyAre A guNasthAnaka pAme che. temaja cethAvALe paNa samyaktva Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne vikAsakrama : 14 guNasthAnaka gumAvIne mizrameha anubhave che, tyAre ahIM Ave che. mizra eTale jema nAriyeLI dvIpanA vAsIne nALiyerA ja kheArAka hAi anna upara ruci-aruci kAMi nathI, tema jIvane satya tattva upara ruci-aruci kAMI nahi, ne mithyA tattva upara paNa ruci nahi, kintu vacale mizrabhAva, 4. avirata samyagdaSTi -jIva uparokta mithyAtvaana tAnubaMdhI-mizramehane zake ane samyaktva guNu pAme paraMtu virati nahi, sthUla ahiMsAdi vrata nahi, tyAre A guNasthAnake Ave che. samyaktva traNa rIte pamAya che,-- (1) mithyAtvakanA taddana upazama karAya arthAt viziSTa zubha adhyavasAyanA baLe aMtarmuhu kALanA e kanA daLiyAMne AgaLa-pAchaLa udayavaza karI daIe eTaleA kALa mithyAtvanA sarvathA udaya vinAnA karI taivAya, tyAre upazama samyaktva pamAya che. (2) mithyAtva kanA daLiyAnu saMzeAdhana karI azudhdha ane adhara zudhdha daLiyAMnA udaya rokI zudhdha dRLiyAMnA udaya bhagavAya tyAre kSApazama samyaktva pamAya che. 297 (3) samasta zudhdha-azudhdha-azudhdha mithyAtrakama pudgalAnA, anaMtAnubaMdhI kaSAyAnA sava nAzapUrvaka nAza karAya tyAre kSAcika samati pamAya che. traNeyamAM zradhdhA te e ja jinavacana para ja hoya che, jineAkta nava tattva ane mokSamArga tathA arihu tadeva, nigrantha muni guru, ne jineAktadharma para ekamAtra zradhdhA Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 jaina dharmane paricaya heya che. ahIM hiMsAdi pApanA tyAganI pratijJA arthAt virati" nathI karI, mATe e avirata samyagdaSTi kahevAya che. 5. dezavirati guNasthAnaka - satva pAmyA pachI jevI zraddhA karI ke "hiMsA-juTha vagere pApa tyAjya che." e pramANe enA AMzika tyAganI pratijJA karAya, tyAre e aMze virati arthAt dezavirati zrAvakanuM guNasthAnaka prApta thayuM gaNAya. 6. pramata (sarvavirati) guNasthAnaka - vairAgya bharapura thaIvalAsa vikasAvatAM hiMsAdi sarva pApano sarvathA (sUkSma te paNa) tyAga pratijJApUrvaka karAya, tyAre sarvavirati sAdhupaNuM AvyuM kahevAya ahIM hajI pramAda naDI jAya che tethI pramatta avasthA che, mATe ene pramatta guNasthAnaka kahe che. 7. apramatta guNasthAnaka - chaThThA guNasthAnakanI avasthAmAMthI pramAdane tyAga karAya tyAre ahIM avAya che. paraMtu vismRti bhrama vagere pramAda evA nAjuka che ke ene kSaNabhara TALyA heya chatAM pAchA UbhA thAya che, eTale 7 muM guNasthAnaka jIvane aMtarmuhurtathI vadhu samaya TakavA detuM nathI ane ene 6 ThThA guNasthAnake tANa jAya che. paraMtu sAdhaka AtmAnI pramAdanI sAme satata laDAI cAlu che, eTale pAcho upara sAtame caDhe che, vaLI paDe che, pAcho caDhe che. emAM je adhika varSollAsa pherave te 8me guNaThANe caDI jAya che. 7me thI 8 me na caDe te nIce paDe. 8. apUrvakaraNa guNasthAnaka -mithyAtva-aviratipramAdane ane kaSAyanI 3 cokaDInA udayane TALavAthI 7 me Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne vikAsakrama : 14 guNasthAnaka 269 guNusthAnake avAyuM. have sajvalana kaSAyanA rasa maMda karAya ane pAMca apUrva karavAmAM Ave tyAre A AThame guNasthAnake avAya che. ahIM khAsa karIne meAhanIya kanA upazama karanArI upazama zreNi athavA kSaya karanArI kSazreNie caDhAya che. e caDhAvanAra anUbhuta dhyAnamAM lIna anAya che. enA utkRSTa zubha adhyavasAyanA baLe 1. apUrva sthitighAta, 2. apUrva rasaghAta, 3. apUrva ( asa`khyaguNuasaMkhyaguNu-kramathI eka racanA . guNusakrama (prAadhdha karmanuM adhAtA karma mAM asaMkhyaguNu vRddhie saMkramaNa ), ane pa. apUrva sthitibaMdha e pAMca apUrva sAdhavAmAM Ave che. zreNi ema ja 4. apUrva 9. anivRtti bAdara guNasthAnaka - AThamAne aMte sUkSma paNa hAsyamehanIya Adi kane jyAre sathA upazAnta yA kSINu karI de che, ne zubha bhAvamAM AgaLa vadhe che, tyAre A navamuM guNusthAnaka pAme che, ahIM eka sAthe praveza karanAra anekanA AMtarika bhAva AkhA guNasthAnaka-kALamAM ekasarakhI caDhatI kakSAe AgaLa vadhe che, paNa temAM taphAvata-taratamatA yAne nivRtti 'nathI hatI, tethI Ane anivRtti bAdara guNusthAnaka ' kahe che ' Adara ' e dRSTie ke hajI ahIM uparanA 10mA gurusthAnakanI apekSAe sthUla kaSAya uyamAM che. ' ' 10. sUkSma saMparoca guNasthAnaka HkaSAyane upazamAvI yA kSINu karI daine have e mAdara 'saMparAya ' Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 jaina dharmane paricaya eTale ke kaSAya, te paNa mAtra lebha (rAga) sUkSma keTine udayamAM rahe tyAre A guNasthAnake avAya che. 11. upazAnta maha guNasthAnake - ukta sUkSma lebhane paNa taddana upazAMta karI devAya tyAre upazAMta mehanuM A guNasthAnaka pamAya che. ahIM jIva vitarAga bane che. mehanIya karma upazAMta karyo eTale ene tatkAla udaya aMtamuhUrta mATe sarvathA re; paraMtu silikamAM te e paDyA che, tethI aMtamuhUrtamAM ja e pAchA udayamAM AvI jIvane nIcenA guNasthAnomAM ghasaDe che. eTale ahIM sarvathA upazAnta thaIne je vItarAgadazA ane yathAkhyAta cAritra maLyuM hatuM, te aMtamuhUrtamAM lupta thaI jAya che, tethI nIcenA 10mA vagere guNaThANe UtarI jAya che. 12. kSINameha guNasthAnaka - jemaNe mehanIya karmanI "upazamanA karatAM rahevAnuM karyuM, te te 11 muM guNasthAnaka pAme che, paraMtu jemaNe pahelethI ja "kSapaNa" (kSaya) karavA mAMDe, te 10mAne aMte meha sarvathA kSINa thaI jatAM tarata 12 me AvI kSINameha vItarAga bane che. hajI ahIM jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-aMtarAya nAmanA ghAtI karma udayamAM vate che, tethI e sarvajJa nathI banyA, paNa chadmastha vItarAga che. chagha=jJAnAvaraNa karmanuM AvaraNa. 13. sagI kevaLI guNasthAnaka - bAramAne aMte jyAre samasta ghAtI karmone nAza kare che, tyAre ahIM AvI kevaLajJAna-kevaLadarzana pAme che. e sarvajJa bane che, Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmAne vikAsakrama: 14 guNasthAnaka 271 ethI lokAlokanA traNe ya kALanA samasta bhAvane pratyakSa jue che. hajI ahIM upadeza, vihAra, AhArapANa vagere pravRtti cAlu che, e vacana-kAyAnA pega che, tethI e sagI kevaLI kahevAya che, 11-12-13me guNasthAnake mAtra vega nAmane Azrava bAkI che, tethI mAtra zAtA vedanIya karma bAMdhe che. pachI mekSe javAnI taiyArI hoya, tyAre zukaladhyAnanA trIjA-cothA prakAramAM caDatAM bAdara ane sUkSma mana-vacana-kAyAnA gene aTakAve che. 14. agI kevaLI guNasthAnaka - 13mAne aMte sarva yogone sarvathA aTakAvI de che, tyAre Atmapradeza je pUrve yogathI kaMpanazIla hatA te have sthira zeleza-meru jevA banI jAya che. ene zailezIkaraNa kahe che. 14mAM guNaThANe ----sTra, pAMca hasva svaranA uccAraNa eTale ja kALa rahe che. emAM samasta aghAtI karmane nAza karI aMte sarvakamarahita arUpI, zudhdha, anaMta jJAna darzana-sukhamaya banI AtmA mekSa pAme che ane eka ja samayamAM 14 rAjalakanA mathALe sidhdhazilAnI upara jaI zAzvata kALa mATe sthira thAya che. (1) A mithyAtvAdi saMsAra--kAraNe, ane (2) enA barAbara pratipakSI samyakatvAdi mokSakAraNe, tathA (3) e mekSakAraNe sevavAmAM AtmAnuM 14 guNasthAnakanI pAyarIe thatuM UrdhvIkaraNa jaina zAsanamAM ja batAvyuM che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 jaina dharmane paricaya 8 prazna che 1. 14 guNasthAnakanI prakriyA samajAve. 2. mithyAtva e guNasthAnaka zAthI? sAsvAda kema paDatAM ja heya? . samyakatvanA 3 prakAra, 6 ThI guNaThANAnI nAjukatA, anivRtti bAdara guNasthAnaka, zailezI, 5 apUrvakaraNa samajAve. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pramANeA ane jaina zAstrA vastunA medha e rIte thAya che,eka. kAi apekSA rAkhyA vinA vastune samagra rUpe jovAya te; ane khIjo, amuka apekSAe aMze jovAya te. AMkha kheAlI, ghaDA joyA, e ghaDAnA samagra rUpe edha thayA kahevAya. paNa zahera mahAra gayA ane yAda AvyuM ke ghaDA zaheramAM rahyo,' e aMze khedha karyAM gaNAya, kemake ema te ghaTA gharamAM rahyo che, pANiyArAmAM rahyo che,.... cAvat peAtAnA avayavamAM rahyo che.' evA paNa ghaDAmAM < 6 aMze che, paraMtu amuka apekSA yAne dRSTi rAkhIne eAdha karyo ke zaheramAM rahyo,'tethI e a'ze edha thayA kahevAya. " samagra rUpe thatA edhane sakalAdeza arthAt ' pramANa ? kahevAya che. aMze thatA edhane vikalAdeza arthAt 'naca' Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 jaina dharmane paricaya kahevAmAM Ave che. pramANa ane naya e jJAnanA ja be prakAra che. pramANajJAna samagra rUpe thatuM hoI emAM amuka apekSAe Ama che" evuM nathI. jIbhathI sAkara mIThI jANI, ke zAstrathI nigedamAM anaMta jIva jANyA, emAM koI vacamAM apekSA na AvI. paraMtu ghaDe rAmalAlane hovAnuM jANyuM emAM apekSA che ke mAlikInI daSTie rAmalAlane che, agara banAvaTanI daSTie, yA saMgrAhakapaNunI daSTie; arthAta "ghaDo rAmalAla nAmanA mAlikane ke banAvanArane athavA saMgrAhakane che." evuM jJAna, A apekSAe aMze thatuM jJAna e naya che. - pAMca pramANu ja pramANajJAna be prakAre che- 1. pratyakSa ane 2. pakSa. pratyakSajJAna eTale je jJAna "akSa (AtmA)ne "prati" arthAta sAkSAta (bAhya sAdhana vinA) thAya che. parokSa eTale AtmAne "para" eTale ke Indriya vagere kaI sAdhana dvArA thAya te jJAna. parokSajJAnanA be prakAra che. 1. matijJAna ane 2. zrutajJAna. pratyakSajJAnanA traNa prakAra che. 1. avadhijJAna, 2. mana payayajJAna, ane 3. kevaLajJAna. Ama pramANajJAnanA pAMca prakAra thayA - matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana paryAyajJAna, ane kevaLajJAna. 1. matijJAna - matijJAna Indriyo ane manathI Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe ane jaina zAstro 275 thAya che. cakSuIndriyathI rUpI dravya ane rUpa (varNa), saMkhyA, AkRti vagerenuM jJAna thAya. dA. ta. joyuM-A ghaDe che, lAla che, eka ja che, goLa che,'... ItyAdi. dhrANendriyathI gaMdhanuM bhAna thAya,-"A sugaMdhi kyAMthI AvI?" rasane driyathI rasanuM,- "AmAM miThAza sArI che." sparzanendriyathI sparzanuM"A suMvALuM che." zrotrendriyathI zabdanuM "vAha ke madhura zabda!" ane manathI ciMtana, smaraNa, anumAna, tarka vagere thAya che. dA. ta. "kAle jaIza." "pele mArgamAM maLele." dhumADo dekhAya che mATe agni saLagate haze,' vagere smaraNa kalpanA thAya e badhuM matijJAna che. A matijJAnamAM cAra kakSA che tela pahelAM "kaMIka evuM bhAna thAya che e " avagraha." pachI, "A zuM haze ! amuka nahi, amuka saMbhave che. - e " hA. bAda, A amuka ja che, - e nirNaya e "apAya.' ane pachI, e bhUlI na javAya evI ekasAI e "dhAraNuM." Ama matijJAna kamazaH cAra prakAre thayuM,- avagraha hA, apAya ane dhAraNuM. dAta. (1) svara kAne AvatA "kaMIka vAge che, - ema zregendriyathI avagraha che. (2) "e avAja tabalAne che Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 jaina dharmanA paricaya ke DholakanA ? vizeSatAe DholakanA lAge che,'- e ihA avAja che,' e apAya avAja cAkasa dhArI rAkhyA, thaI. (9) 'kharAkhara DholakanA ja matijJAna karyuM. pachI manamAM e te dhAraNA matijJAna thayuM. 6 " avagrahamAM paNa e prakAra che,- eka kaika ' evA vyakta bhAsa thavA mATe pahelAM padArtha indriyanA saMparkamAM joDAtA jAya ane avyakta atyanta achI cetanA jagADe, te vyaMjanAvagraha kahevAya; ane pachI kaMika' evA padArthanA bhAsa thAya te arthAvagraha kahevAya. UMghatA mANasane keTalAka vakhata enA nAmanA zabda kAne athaDAyA kare che, pachI ene kaiMka avAja bhAse che. tyAM zabda athaDAvAmAM avyakta cetanA jAgrata thai rahe che. tethI ene paNa (vyaMjanAvagraha ) jJAna kahevAmAM Ave che. bhIMta para paNu zabda athaDAya che, chatAM ane AvuM kAMi nathI thatu. mATe jIvane athaDAvAnuM juduM ane sajIva indrione athaDAvAnuM juduM. e mAtra sapa nahi, kiMtu avyakta caitanyasphuraNanu kAraNa che, avyakta jJAna jagAve che. e vyaMjanAvagraha vyaMjanAvagraha cakSu ane mana sivAya cAra indriyAne ja hAya che; kemake cakSu ane manane potAnA viSayane saMparka thatA nathI e thavAnI jarUra hatI nathI; mAtra yogya dezamAM AvelI vastune aDayA vinA cakSu pakaDI le che. ema mana paNa viSayane aDayA vinA ciMtavI le che. * mAnasa-matijJAnanA rUpaka 1 (1) manathI bhAvIneA vicAra thAya te ciMtA. (2) bhUtakALanuM yAda Ave te smRti (ka) vamAnaneA vicAra Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 pramANe ane jaina zAstro Ave te mati yA saMjJA. (4) "A eja mANasa che." ema vartamAna sAthe bhUtakALanuM anusaMdhAna thAya te pratyabhijJA. (5) "amuka heya te amuka hevuM ja joIe. - e vikalpa te tarka. (6) hetu jeIne kalpanA thAya te anumAna. dA. ta. nadImAM pUra joIne lAge ke "upara varasAda paDe haze." (7) dekhAtI ke saMbhaLAtI vastu amuka vinA na ghaTe, mATe e amukanI kalpanA te arthopatti. dA. ta. kaI sazakata mANasa che, ne te divase khAte nathI.'--ema jANyA pachI thAya ke jarUra te rAtre khAte haze, athapatti matijJAna. 2. zrutajJAna e upadeza sAMbhaLIne ke lakhANa vAMcIne thAya che. amuka zabda sAMbhaLyA che te zrotrathI zabdanuM matijJAna thayuM. e te bhASA na jANatA hoya ene paNa thAya. paraMtu zabda-zravaNa pachI enA parathI bhASAnA jANakArane padArthabodha thAya, kahevAnI vastu samajAya, te zrutajJAna che. e zAstrathI thAya, keInA upadezathI yA salAha ke zikhAmaNathI paNa thAya. jyAM jyAM upadeza Agama vagere anusarIne jJAna thAya, tyAM tyAM te zrutajJAna che. * zrutajJAnanA 14 bheda che ? akSarazuta akSarathI baMdha thAya che. anasarakRta= khuMkhAro ke mAthuM, AMgaLI AdinI ceSTA vagerethI bodha thAya te. saMzrita manasaMjJA vALAne thAya che. asaMjJikRtaekendriyAdi ne thAya . samyaphyuta samakitIne zrutabodha. mithyAzruta=mithyAtvane zAstrabodha. sAdikRta bharatAdi kSetramAM Adi pAmanAruM kRta. anAdithuta= Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA paricaya mahAvidehamAM anAdithI cAlyuM AvatuM zruta sapasitazruta=nAza pAmanAruM zrutajJAna, apavasitazruta=avinAzI zrutadhArA, gamikazrutasarakhA gama yAne AlAvA (karA)vALu zruta, agasikazruta ethI ulaTuM; aMgapravazruta=ga nAmaka AgamazAstrAmAM Avelu' jJAna, anaMgapraviSTazruta= aMga ahAranA ' Avazyaka ' ' dazavaikAlika ' Adi zAstranu zrutajJAna, > 278 sabhyazrutamAM jinAgame tathA jaina zAstrA Ave. mULa e sarvajJa zrI vItarAgasarvajJa tItha karadevanI vANImAMthI pragaTelA che, mATe samyakt che. have Agame ane zAstra joie. * 45 Agama tIrthaMkara bhagavAna sasAravAsa tajI niSkalaMka cAritra ane bAhya-Abhyatara tapanI sAdhanA karIne vItarAga sarva jJa ane che. pachI e gaNudhara ziSyAne 'upnnei vA, vigamei vA, hyuvei vA' e traNa pada (tripaTThI) Ape che. tyAM enA zravaNu upara emanI pUrvajanmanI viziSTa sAdhanA, buddhikauzalya, tItha kara bhagavAnane caLa, cAritra vagere viziSTa kAraNeA AvI maLavAthI, e gaNadhara devene zrutajJAnAvaraNu karmanA apUrva kSayApazama yAne amuka rItane nAza thAya che. ethI vizvanAM tattvanA prakAza thavAthI e khAra aMga (dvAdazAMgI ) AgamanI racanA kare che, ne sarvaijJa prabhu ene pramANita kare che. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe ane jaina zAstro 279 te khAra aMga A-AcArAMga, sUtrakRtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga, bhagavatI ( vyAkhyA prApti ), jJAtAdhama kathA, upAsakadazAMga, aMtakRtadazAMga, anuparApapAtikadazAMga, praznavyAkaraNa, vipAkasUtra ane dRSTivAda. : A 12mA aMga ' dRSTivAda'mAM 14 pUrva' nAmanA mahAzAstrAne samAveza che. vIraprabhunA nirvANa pachI hajAreka varSe e dRSTivAda'Agama viccheda pAmI gayuM, arthAt bhUlAI gayuM che. eTale bAkI rahyA 11 aMga, e 11 < opapAtika' vagere 12 upAMga + chutkalpa vagere da chedasUtra + Avazyaka, dazavaikAlika, uttarAdhyayana. edhaniyukti, e 4 mULasUtra + na dIsUtra ane anugadvAra e 2+10 prakIrNa kazAstra ( gacchAcAra payajJA vagere ) - ema kula 45 Agama Aje upalabdha che. AmAM 8 Avazyaka ' paNa gaNadhararacita, bAkI pUrvadhararacita hoya che. = * paMcAMgI Agama H- dasa AgamasUtra para zrutakevalI caudapUrvadhara AcAya bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmIe AAkabaddha dU'kI vivecanA lakhI che, te niyukti." enA para pUdhara maharSie kSeAkabaddha dhu vivecana karyu che te 'bhASya.' ane traNeyanA upara AcArya bhagavaMtAe prAkRta-sa'skRta vivecana karyAM che, te cUrNi,' ane * TIkA ' kahevAya che. ema sUtra-niyuOktibhASya-cUrNi ane TIkA, e paMcAMgI Agama kahevAya che. * Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 * anya jaina zAstro A sivAya tattvA mahAzAstra, jIvavicAra, navatattva, 6 Daka, saMgrahaNI, kSetrasamAsa, cha ka graMtha, poMcasaMgraha, kam prakRti, devavadanAdi bhASya, yAkaprakAza, pravacanasArAdvAra vagere anekAneka prakaraNa-zAstro bahuzruta AcAryIe racyA che. upadezazAstromAM upadezamALA, upadeza-pada, puSpamALA, bhavabhAvanA, upadezataraMgiNI, adhyAtmakalpadruma, zAMtasudhArasa, 32 aSTaka, upamitibhavaprapa'cA kathA vagere zAstro che AcAragranthAmAM zrAvakadhama prajJapti, zrAddhavidhi, dharma ratnaprakaraNa, zrAddhapratikramaNavRtti, AcArapratIpa, dharmabiMdu, paMcAzaka, 20 vIzI, SoDazaka, dharmasa'graha, saMghAcArabhASya, vagere che. jaina dharmanA paricaya yeAgagranthAmAM dhyAnazataka, cegazataka, egabiMdu, yogaSTisamuccaya, cALazAstra, adhyAtmasAra, 32 batrIzI, ceAgasAra vagere che. darzanazAstromAM sanmatitaka, anekAMtavAda, lalitavistarA, dha saMgrahaNI, zAstravArtAsamuccaya, SaDadanasamuccaya, syAdvAda-ratnAkara, utpAdAdisiddhi, naya padeza, enekAMtavyavasthA, pramANamImAMsA, nyAyAvatAra, dravya-guNu-paryAyane rAsa, saptabhaMgI, ta padmibhASA syAdvAdamajarI, ratnAkarAvatArikA.... vagere che. caritragranthAmAM :- vasudevaDIMDI, triSaSThizalAkApuruSasamarAIccakahA, bhavisayattacariya, caritra, kuvalayamALA, Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe ane jene zAstro 281 paDavIcaMda-guNasAgara cariya, taraMgavatI, amacaritra, jyAnaMdakevaLI caritra vagere aneka caritre che. zabdazAstramAM - siddhahemavyAkaraNa, buddhisAgara vyA abhidhAna-ciMtAmaNi; anekArthanAmamAlA, kAvyAnuzAsana liMgAnuzAsana, chaMda para vRttaratnAkara, nyAyasaMgraha, dezInAmamALA, hemaprakAza, laghuhemaprakriyA uNadiprakaraNuM... vagere che. kAvyazAstromAM - tilakamaMjarI, zrayakAvya, zAlibhadracaritra, hIrasaubhAgya, jainameghadUta, gautamIyakAvya, vijyaprazasti, kumArapALa caritra, zAMtinAtha mahAkAvya...vagere. jayotizAstrAdi - AraMbhasiddhi, nAracaMdra, lagnazuddhi. A sivAya vAstusAra vagere zilpazAstra tathA bIjA zAstro, gujarAtI rAsA ityAdi anekAneka viSayenA aneka zAstro che. * avadhi-mana paryAya-kevaLajJAna : 3. avadhijJAna : avadhi eTale maryAdA arthAt rUpI dravya-pUratuM ane indriya vagerenI sahAya vinA AtmAne sIdhuM ja pratyakSa thAya te avadhijJAna che. deva ane nArakane A janmasiddha hoya che, ane manuSya tiyacane tapa vagere guNathI pragaTe che. ema e eka bhavapratyayika che, bIjuM guNapratyayika che. e keTalAya dUra dezakALanA rUpI padArtha pratyakSa joI zake che. avadhijJAna pratipAtI, apratipAtI... vagere che prakAre che. avadhijJAna keI nAza pAme che, agara koI TakI Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 jaina dharmane paricaya rahe che, te pratipAtI ane apratipAtI; vaLI kaI utpattikSetranI bahAra jIvanI sAthe jaI zake che, te kaI nathI jaI zakatuM, te anugAmI ne ananugAmI; vaLI kaI vadhatuM cAle che, te kaI ghaTatuM, te vadhamAna ane himAna. -ema cha prakAre avadhijJAna hoya che. 4. mana 5ryAyajJAna : aDhIdvIpamAM rahelA saMjJI paMcendriya e ciMtavana mATe mane vargaNAmAMthI je mana banAvela hoya, te mananuM pratyakSa karavAnuM khAsa kArya mana:paryAyajJAna kare che. e apramAdI munimaharSine thAya che. enA be prakAra che, 1. jumati, ne 2, vipulamati. Rjumati manane sAmAnya rUpe jue che, dA. ta. "A mANasa ghaDe ciMtavI rahyo che tyAre, vipulamati vizeSa jANe che, jemake "A pATalIputranagara ane amuka kALe tathA amuke banAvelo ghaDe vicArI rahyo che." 5. kevaLajJAna - traNeya kALanA sarvadravyanA sarvaparyAyane pratyakSa joI zake te kevaLajJAna, tyAM have vizvanI kaI kALanI koI ja vastunuM ajJAna nathI, mAtra jJAna ja che, mATe e kevaLajJAna kahevAya. AtmA samyaktva sahita sarvavirati-cAritra, apramatta, apUrvakaraNa vagere guNasthAnake caDhate AgaLa jaI zukladhyAnathI sarva mohanIya karmane nAza karIne pachI sarva jJAnAvaraNadarzanAvaraNa-aMtarAya karmane nAza kare, tyAre kevaLajJAna pragaTa thAya che. jJAna navuM kaI bahArathI nathI Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANe ane jaina zAstro AvatuM, AtmAnA svarUpamAM beDuM ja che. mAtra upara AvaraNa lAgyAM che, e jema jema tuTe tema tema jJAna pragaTatuM Ave che. sarva AvaraNa naSTa thaye samasta kAlekane pratyakSa karatuM kevaLajJAna 13mAM guNasthAnake pragaTe che. sarvajJatA zAthI? - AmA jaDathI judA paDe che te jJAna svabhAvane laIne. enA paranAM AvaraNa khase tema tema e jJAna pragaTa thAya. have jJAnane svabhAva darpaNanI jema pheyane pakaDavAne che, reya pramANe pariNamavAne che. jo keI AvaraNa have bAkI nathI te sahaja che ke e sarva jJeya padArthane viSaya kare. "jJAna ATaluM ja jANe, vadhu nahi- ema jJAnanI limiTa bAMdhavAmAM koI yukti nathI. mana keTaluM ciMtavI zake enI limiTa kayAM baMdhAya che? mATe kevaLajJAnamAM atIta-anAgatavartamAna, sUkSma-skUla, samasta kAvatI reya sarva pratyakSa che. AvuM sarvapratyakSa jJAna jene thAya, e ja jagatane satya tattva ane sAthe mekSamArga batAvI zake; e ja parama Apta puruSa kahevAya ane emanuM ja vacana athaoNt "Agama" pramANabhUta hoI zake. pachI emanAM vacanane barAbara anusaranArA paNa Apta kahI zakAya, dA. ta. gaNadhara maharSi emanAM Agama pramANa che. pAce jJAna e pramANa che. emAM avadhijJAnAdi traNane pratyakSapramANamAM ane matijJAna-zrutajJAnane parokSa-pramANamAM gaNyAM, te pAramAthaka daSTie gaNyAM. bAkI. vyAvahArika daSTie IndriyathI sAkSAt thatuM jJAna pratyakSa kahevAya che, te Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 jaina dharmane paricaya sAMvyavahArika pratyakSa che. mati ane zrutajJAnamAM pratyakSa, anumAna, upamAna, Agama, arthapatti vagere pramANene samAveza thaI jAya che. vAdInI sabhAmAM mukhyatve pratyakSa ane anumAna ema be pramANane Azraya karAya che. ka anumAna-pramANu eka anumAna pramANamAM eka pratyakSa dekhAtI yA saMbhaLAyelI vastu (yAne hetu) uparathI bIjI enI sAthe avazya saMbaddha vastu hevAne nirNaya karavAmAM Ave che.. dA. ta. dUrathI dhajA ke zikhara je maMdirane nirNaya thAya e anumAna che. dhajA-zikhara sAthe maMdirane avinAbhAvI (avazya) saMbaMdha che, tethI dhajA hoya tyAM avazya maMdira hoya e hisAbe dhajA parathI maMdiranuM anumAna thAya che. anumAnamAM paMcAvayava-vAkya hoya che. pratijJA- hetu-udAharaNa-upAya-nigamana e pAMca avayava che. pAMcanA vAkyane paMcAvayava-vAkya kahevAya. emAM - (1) vAda cAle tyAM pahelI sthApanA karAya te pratijJAvAya; jemake "parvata para agni che.' (2) ene sidhdha karavA mATe heta ApavAmAM Ave che, dA. ta. "kemake tyAM dhumADo dekhAya che e hetuvAkaya. (3) pachI vyApti ane udAharaNa batAvavAmAM Ave che, dA. ta. "jyAM jyAM dhumADe hoya tyAM tyAM agni avazya hoya; jemake rasoDAmAM." A udAharaNa vAkya che. AmAM, vyApti' eTale (i) avinAbhAva, (i) Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramANa ane jaina zAstro 285 anyathAnupapannatva. dA. ta. (i) "sAdhya'- agni, ane hetu"-dhumADAne avinAbhAva che. agni vinA dhumADAne bhAva nahi, sadbhAva nahi. mATe dhumADA agnine avinAbhAvI thayo. amukanA vinA na hoI zake e avinAbhAvI. (i) ema dhumADe agnine anyathAnupapanna. AmAM "anyathA= vinA. "anupapana" eTale na ghaTI zakanAra, dhumADo agni vinA na ghaTI zakanAra che, anyathAnupapanna che. A avinAbhAva ke anyathAnupapannatvane vyApti kahe che avinAbhAvIne vyApya ane bIjA sabaMdhIne vyApaka kahe che. dhumADe vyApya che, ane agni vyApaka che. dhUmADAmAM agninI vyApyatA che, vyApti che. jyAM dhUmane sadbhAva=anvaya, tyAM agnine avazya sadUbhAva heya e dhUmamAM agninI anvayavyApti kahevAya. - vyAkhya-vyApakanI vacce rahela vyAminI khabara hoya te (i) vyApya parathI vyApakanuM anumAna thaI zake e anvayI vyAptithI thayuM kahevAya; ane (i) vyApakanA abhAva parathI vyApyanA abhAvanuM jJAna thaI zake; e jJAna vyatirekI vyAptithI thayuM gaNAya. "anvaya'=saMbaMdha sadabhAva. vyatireka =vyatireka, (4) vyApti ne udAharaNa jANyA pachI upasaMhAra karAya tene upanaya kahevAya. dA. ta. parvatamAM agni-vyApya dhumADe che,' e upanayavAkya kahevAya. (5) pachI nirNaya thAya e nigamana. dA. ta. ke * parvatamAM agni che, ene nigamanavAkaya kahe che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmane paricaya pAMca A pratijJA, hetu, vagere avayava parAtha anumAna 'mAM yAne bIjAne anumAna karAvavAmAM jarUrI che. svAsthyanumAna te hetu ane nigamana ethI ya thAya. 286 AtmA, paraleAka, ka, vagere atIndriya padAthe ne niNya anumAna-pramANuthI thaI zake che. khIjA dezanA pramA( yathA jJAna )nAM karaNane-sAdhanane pramANa kahe che. jo karaNu e pramANu, te karaNamAM prAmANya Avyu. paraMtu prAmANyanI vAta Ave tyAre ene pramAkaraNanA nahi, paNa pramAne dhama mAne che ! paNa e kema ane prAmANya te pramANane dhama hoya. mATe pramANa e jJAnakaraNa nahi, paNa khuda jJAna che. tethI jaina dana kahe che,- sva-para-vyavasAyi jJAna pramANu,' " cha prazno cha 1. 'pramANa' ane 'naca'mAM o taphAvata pramANane pramAkaraNa kema na kahevAya? 'pratyakSa' 'parIkSa' eTale ? matijJAnanA 4prakAra samAveza. 'ihA' ane ' sazaya 'mAM ze phera? vyU janAvagraha eTale OM. 3. samajAvA-mikazruta, anakSazruta, atizruta, ananugAmI avidhajJAna, vipulamati. 4. sadnatA sAkhita karo. 5. ajJAna pahelAM mAhune kema kADhavA paDe? Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 naya ane nikSepa < ( vastumAM bhinnAbhinnapaNe arthAta bhedyAbheda-saMbaMdhathI anaMtA dhama rahelA che, eTale vastu anaMtadharmAMtmaka che, kemake vastumAM anekAneka guNA' ane khAsiyata vagere pA~ca ' tanmayabhAve che. uparAMta e vastu jagatanAM anaMta padArtho sAthe kAraNutA, kAraNutA, akAya tA, sahabhAvitA, viAdhitA, samAnatA, asamAnatA vagerenI dRSTie saazva hAi, te te apekSAe tevA tevA aneka dharma mA vastumAM che. dA. ta. dIvAneA prakAza; emAM teja (jhagamagATa), pILAza vagere e guNa che. dIvA 'telanA', 'maNilAlanA ', ' gharamAM rahelA '..... vagere khAsiyate| e pA~ya che. tema dIvAmAM a'dhakAranI virAdhitA, tela-vATanI kAtA, vastudarzananI kAraNatA,.... vagere Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 jena gharane paricaya aparaMpAra dharma enAmAM che. A anvayI dharmo che; vastumAM astitva saMbaMdhathI joDAyelA e anvayI dharma ene svaparyAya kahe che, ema dIvAmAM pANInI kAryatA nathI, zyAma rUpa nathI, zIta ke kaThina sparza nathI..... vagere vyatirekIdharma che. nAstitva saMbaMdhathI joDAyelA, te vyatirekI dharma kahevAya. ene paraparyAya kahe che. A dharmomAMthI tevI tevI apekSAe keI dharmaneaMzane AgaLa karIne vastunuM jJAna karAya te nayajJAna che. dA. ta. "manuM amadAvAdamAM rahe che." jo ke e bhAratamAM ya rahe che, gujarAtamAM ya rahe che, ane amadAvAdamAM paNa amuka poLamAM rahe che. chatAM ahIM bIjA zaheronI apekSAe khAsa amadAvAdane ullekha karI jJAna karyuM. ema manunA bIjA dharmo,- uMmara, uMcAI, Arogya, bhaNatara, vagerene paNa ahIM lakSamAM na lIdhA. nahitara ema kahevAya ke "kumAra manu" yA "14 varSane ke 13 varSa 6 mahinAne manu'... ItyAdi. vastumAM amuka apekSAe nizcita thatA aMzathI vastune thata bedha yA zAbdika vyavahAra te naya kahevAya. naya 7 che. 9 7 naca 9 naya jyAre vastunuM aMze jJAna kare che, tyAre e samajAya evuM che ke te te aMzanuM jJAna keI daSTibiMdunA hisAbe karaze. mATe nayane dRSTi paNa kahevAmAM Ave che. AnA bheda to jeTalA vacanaprakAra teTalA banI zake; paraMtu Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naya ane nikSepa bahu pracalita saMgrAhaka bheda sAta che,- naigamanaya, saMgrahanaya, vyavahAranaya, RjIsUtranaya, zabda ( sAMprata ) naya, samabhidbhanaya, ane eva bhUtanaya. 289 1. naigamanaya :- pramANu e vastune samagratAe jue che, tethI keAI apekSA tarapha enI dRSTi nathI. tyAre naya vastune enA aneka azemAMthI eka aMza rUpe jIe che, tethI ene apekSA tarapha dRSTi hoya che. bhinna bhinna apekSAe bhinna bhinna nayajJAna thAya che, sthUla apekSAthI prAraMbhanu naigamanayajJAna thAya; ane sUkSma apekSAe pachInA nacAnuM jJAna hoya che. vastumAtramAM e aMza,- sAmAnya aMza ane vizeSa 'za haiAya che. dA. ta. vastra, bIjA vajranI jema vastrasAmAnya che, paNa eka DagalA tarIke e vastravizeSa che. emAM ya pAchu e khIjA DagalAnI hArohAra DagalA-sAmAnya che; ane sapheda hAi mIjA raMgIna DagalA karatAM Dagale-vizeSa che. Ama ekeka vastu sAmAnyarUpa paNa che ane vizeSarUpa pazu che. e ja sapheda DagalA vizeSarUpa joyA. para Mtu sutarAu tarIke khIjA raMgIna DagalA sAthe sAmAnyarUpa che. kintu sutarAu tarIke rezamI DagalA karatAM DagaleA-vizeSa che; emAM ya vaLI khIjA sutarAu DagalAnA hiMsAe e sAmAnya che; paNa khAsa silAivALA tarIke vizeSa che. Ama vastumAM kei sAmAnya vizeSe che; ne te te apekSAe vastu aneka sAmAnyarUpe ane vizeSarUpe jAya che, A kAya naigamanaya kare che. naigama=naikagama. gama eAya. naigamI-aneka Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 jaina dharmane paricaya edha, arthAt aneka sAmAnya ane aneka vizeSarUpe jJAna. gamanayathI jJAna alabat eka vakhate amuka amuka vizeSarUpe ja naigamanaya jJAna thavAnu. sAmAnya yA 6 2. sagrahanaca : e vastune mAtra sAmAnyarUpe jANe che; dA. ta. mAhu zu kare che? adhuya aMte nAzavaMta che.' ahIM samagrane eka sata ke nAzavaMta-sAmAnya tarIke jANyu, te sa Mgrahanaya jJAna. dA. ta. * jIva kaheA ke majIva, badhu ya sat che." 'tijorI zuM, ke ba MgalA zu, ardhuM ya nAzavaMta che.' ema avAMtara sAmAnyamAM dA. ta. vaDa kaheA ke pIpaLe kaheA, badhuM ya vana che.' Ama A saMgrahanaya vizeSane agaNya gaNe che. 6 3. vyavahAranaya-aAkavyavahAra mujaba vastune mAtra vizeSa rUpe jANe che. e kahe che ke ekalA sAmAnya tarIke koi sat vastu ja nathI. je vyavahAramAM che, je upayegamAM Ave che, te vizeSa ja sata che. vaDa pIpaLeA bAvaLa vageremAMnu kazuM na haiAya evI vRkSa jevI keAI cIja che ? nA, je che te kAM vaDa che, kAM pIpaLA che, kAM AvaLa che,.... mATe vizeSa e ja vastu che. 4. tranaya ethI UDe jaine Rttu eTale saraLa sUtrathI vastune jANe che; arthAta vatamAna ane peAtAnI ja vastu hAya tene ja vastu tarIke jANe che. dA. ta. kheAvAi kheMcAi gayeluM nahi, kiMtu hAlamAM ' mAjIda ' haiAya teTalA dhana para kahevAya che ke mArI pAse ATalu dhana che.' ema kAinu sAcavatA hoya, tenA para nahiM, kiMtu peAtAnI' mAlikInu " Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naya ane nikSepa 291 heya tenA para kahevAya che ke "huM hajArapati chuM.' ke lAkhapati chuM,'... vagere. A trAjusUtra nayanuM jJAna che. 5. zabda (sAMprata) naya-ethI UMDe jaIne vastune samAna liMga-vacanavALI hoya tyAM sudhI ja ene e rUpe jANe che. liMga-vacana judA paDatAM vastune judI kahe che, dA. ta. ghaDe, kaLaza, kuMbha e samAna vastu che. ghaDI, TI, gAgara e pelAthI judI vastu che. prasaMge A vivakSAthI bodha ke vyavahAra thAya che, ne te zabdanayanA gharane che. dA. ta. A patnI nathI, dAra che; kemake puruSa jevI che. ema, ghaDI e nAno ghaDe ja che. chatAM kahevAya che ke "A ghaDo zuM lAvyA? mAre te ghaDI joIe che." 6. samabhirUdanaca ethI ya UMDe jaI vastumAM zabdArtha ghaTe te ja tene e vastu tarIke mAne. dA. ta. vakilane dIkare "vakilanI aTakavALe, chatAM kahevAya che ke "A kaI vakila nathI." ema, govALiyAnuM nAma Indra pADyuM che, paraMtu te kAMI kharekhara Indra nathI. kharekhara Indra te devane svAmI che, kemake Indra zabdano artha IndanavALo eTale ke aizvaryavALe; te emAM ja ghaTe che. "Indra prabhune meru zikhara para laI jAya che', A IndranuM jJAna ke vyavahAra e samabhirUDha nayane che. 7. evaMbhUtanaca ethI paNa UMDe jaIne jaNAve che ke zabdArtha para vartamAnamAM ghaTate heya te ja te vastu tarIke tene saMbodhI zakAya, nahi ke pUrve ghaTate hato teTalA mAtrathI. dA. ta. "Indra cakravartI karatAMya adhika vaibhavI Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 jaina dharmane paricaya samrATa che." AmAM IndranuM jJAna evaMbhUta nayanuM thaI rahyuM che, kemake devasabhAmAM siMhAsana para IndrapaNAnA aizvarya sAthe birAjamAna devarAjAne ja Indra tarIke samajI rahyo che. ema rasoI vakhate "ghIne Dabo lAve" (eTale ke ghI bharela Dabo lAve) ema kahevAya che, te evaMbhUta nathI; kemake tyAM ghIne bharela Dambe kahe che, ghIne khAlI Dao nahi. (pUrva ghI bharatA hatA paNa atyAre khAlI che, te ghaDAne bAdha jo ema karAya ke e ghIne ghaDo mAne che, to te samabhirUDha nayanuM jJAna thayuM.) Ama vastu enI e chatAM ene judI judI apekSAe amuka amuka cekasa prakAre bodha thAya che, ane e rIte vyavahAra karavAmAM Ave che, te bhinna bhinna nayanA gharanA che. ema padArtha upara, dravya upara, paryAya upara, bAhya vyavahAra upara, ke AMtarika bhAva upara daSTi rAkhI bhinna bhinna nanuM pravartana thAya che. tethI ukta sAta nayane sakSepa zabdanayaarthanaya, ke dravyArthikanaya-paryAyarthikanaya, yA nizcayanayavyavahAranaya ItyAdirUpa thaI zake che. * nikSepa ka eka ja nAma judA judA padArthamAM vaparAya che, dA. ta. (1) ke chokarAnuM nAma rAjAbhAI pADayuM che, te te rAjA tarIke saMbodhAya che. ema (2) koI rAjAnA citrane paNa rAjA kahevAya che. vaLI (3) kyAreka rAjaputrane rAjA kahevAya che, A bApathI savA rAjA che, ane (4) kharekhara rAjA paNa rAjA kahevAya che. Ama "rAjA nuM sthApana kevaLa nAmamAM, ke Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naya ane nikSepa 293 AkRtimAM, ke kAraNabhUta dravyamAM paNa thAya che, ane rAjApaNAnA bhAvamAM te thAya ja che. jena zAstramAM ene nikSepa kahe che, nyAsa kahe che. nikSepa e vastunA eka jAtanA vibhAga che. dareka vastunA ochAmAM ochA 8 nikSepa thAya 4 vibhAga paDe; jemake nAmanikSepa, sthApanA nikSepa, dravyanikSepa, ane bhAvanikSepa. (1) nAmanikSepa eTale khAlI nAmathI vastu, yA nAma, dA. ta. Idra nAmane chekare, yA Indra evuM nAma. ema jenapaNAnA keI paNa guNa vinAne nAmamAtrathI jaina yA jaina" evuM nAma. (2) sthApanA nikSepa eTale mULa vyaktinI mUrti, citra, pheTe vagere, yA AkRti, e mUrti AdimAM mULa vastunI sthApanA" arthAt dhAraNa karavAmAM Ave che. tyAM dA. ta. mUrtine uddezIne "A mahAvIrasvAmI che," ema kahevAya che. nakazAmAM "A bhArata deza che, A amerikA che." vagere kahevAya che. (3) dravyanikSepa eTale mULa vastunI pUrvabhUmikA, kAraNa-avasthA, ke uttara avasthAnI upAdAna (AdhAra) vastu, yA cittopayoga vinAnI kriyA dA. ta. bhaviSyamAM rAjA thanAra rAjaputrane avasare rAjA kahevAya e dravyarAjA che. tIrthakara thanAra AtmAne tIrthakara thavA pUrve paNa meru para tIrthakarane abhiSeka thAya che.' ityAdi kahevAya che, athavA samavasaraNa para besI tIrtha nathI pravartAvI rahyA, kiMtu vihAra karI rahyA che, tyAre paNa emane tIrthakara tarIke saMbodhavAmAM Ave che. tIrthaMkara-avasthAnI e upAdAna yA AdhArabhUta vastu che, ema Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 jaina dharmane paricaya rakhaDatA citte karAtuM pratikamaNa e dravya-pratikamaNa che, dravya-Avazyaka che. (4) bhAvanikSepa te te nAmane artha mAne bhAva vastunI je avasthAmAM barAbara lAgu thAya, te avasthAmAM bhAvanikSepe vastu kahevAya. dA. ta. samavasaraNa para dezanA detA hoya, tyAre "tIrthakara' zabdane arthabhAva "tIrthane karanAra, dezanA ApI tIrthane-zAsanane calAvanAra' e lAgu thAya che. tethI e tIrthakara bhAva-nikSepa gaNAya. "sAdhutAnA guNovALA sAdhu" "devasabhAmAM siMhAsana para aizvarya samRddhie zobhate Indra".. vagere bhAva-nikSepe che, ahIM dravya-nikSepa, jema kAraNabhUta vastumAM jAya che, tema muddala kAraNabhUta nahi kintu aMze dekhAvamAM samAna ane te nAmathI saMbedhAtI guNarahita bhaLatI vastumAM paNa jAya che. dA. ta. abhavya AcArya e paNa dravya-AcArya che. savAre karAtA dAtaNapANI snAna e paNa dravya-Avazyaka che. cAre nikSepA eka ja vyaktimAM paNa ghaTI zake che. tyAM zabdAtmaka nAma e nAma-nikSepa, AkRti e sthApanA-nikSepa kAraNabhUta avasthA e dravya-nikSepa, ane te nAmanI bhAva-avasthA e bhAva-nikSepa. dareka vastunA ja nikSepa ( vibhAga) te paDe ja, paNa keTalIka vastunA vadhAre paNa paDe che. dA. ta. "lekanA kSetraka, kALaka, bhaveleka, vagere paNa nikSepa hoya che. kahevAya ke "jIva ane jaDa padArtha lokamAM rahe che, alekama nahi, - tyAM loka" eTale kSetraleka. "jIva ajJAnatAthI lAkamAM khaDe che, tyAM leka eTale bhave. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 eka anekAMtavAda (syAdavAda) A saptabhaMgI-anuga jainadarzana anekAMtavAdI darzana che; paNa bIjA darzanenI jema ekAMtavAdI nathI. ekAMta eTale vastumAM je dharmanI vAta prastuta heya, eTale e ja dharma havAne nirNaya yA siddhAMta, ane sat evA paNa enA pratipakSI dharmane inkAra, niSedha. dA. ta. ahIM pUrvajanmanuM smaraNa thAya che, e sUcave che ke gata janmamAM je AtmA have e ja ahIM che. mATe deha nAzavaMta, paNa AtmA nitya che. basa, ekAntavAdI have AtmAne anitya nahi mAne, pachI bhale pUrvane mAnavaAtmA have devaAtmA thaye. anekAMta eTale e dharma havAne, ane bIjI apekSAo ghaTate ene pratipakSI dharma paNa kahevAne, nirNaya yA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 jaina dharmane paricaya siddhAnta. dA. ta. ekAMta mate AtmA nitya che, eTale ke nitya ja che, anitya nahi ja. anekAMta mate nitya paNa che, aninya paNa che, arthAta nityAnitya che. A anekAMtavAdI paristhiti e kAMI saMzaya-avasthA ke acokkasa avasthA nathI, paNa cesa asaMdigdha avasthA ja che kemake baMne paikI, nitya che te nizcitapaNe ane cokkasa rUpe nitya che ja, ema "anitya paNa che" te ya nizcita ane cakkasa anitya che ja. - prava- enI e vastu nitya paNa kharI, ane anitya paNa kharI, e paraspara viruddha nathI? viruddha dhame eka sAthe kema rahI zake? u - vastunAM be rUpa che :- 1. mULarUpa ane 2. avasthArUpa. vastu mULarUpe kAyama rahe che, yAne nitya che, sthira che. chatAM avasthArUpe kAyama nathI, sthira nathI, anitya che. dA. ta. senuM sanArUpe kAyama rahe che, chatAM lagaDIrUpe ke kaDArUpe kAyama nathI hatuM,- e spaSTa dekhAya che. e avasthArUpe parivartana pAmyA kare che, arthAt avasthArUpe anitya che. alabat nityatva ane anityatva viruddha che, sAthe na rahI zake, paNa te eka ja apekSAe viruddha heIne sAthe na rahI zake; kiMtu judI judI apekSAe eka ja ThekANe sAthe rahI zake che, mATe viruddha nathI. dA. ta. pitApaNuM ane putrapaNuM Ama viruddha che. pitA te putra nahi. arthAta te pitRtva-putratva eka ja vyaktinI apekSAe sAthe na hoI zake. paraMtu bhinna bhinna vyaktinI Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda (svAduvAda) H saptabhaMgI-anuga 297 apekSAe te e ekamAM ja sAthe rahI zake che. dA. ta. rAma ekalA dazarathanI apekSAe putra ane pitA baMne nahAtA, paraMtu dazarathanI apekSAe te putra hatA ja ne ? ane lava-kuzanI apekSAe pitA hatA ja ne? eTale rAmamAM putratva-pitRtva baMne sAthe hatuM. ema suvarNa mULa suvarNadravyanI apekSAe nitya=kAyama che, kiMtu kaDApaNuM-- kaThIpaNuM vagerenI apekSAe kAyama nahi, paNuM anitya che. Ama suvarNamAM niyatva aniyatva baMne che. vastumAM amuka amuka apekSAe ja tevA tevA dharma rahe che. tethI te te dharmanuM darzana ke pratipAdana te te apekSAe ja sAcuM thaI zake, paNa tethI bAjI ja bhaLatI apekSAe sAcuM nahi. bAjI apekSAe te bIjo ja dharma kahevuM paDe. dA. ta. AtmA e jIva tarIke ja nitya che, paNa manuSya tarIke nitya nahi, kAyama nahi. manuSya tarIke te ene asthira-aniya ja kahevuM paDe. Ama judI judI apekSAthI judA judA dharma eka ja vastumAM rahI zake che, temAM paraspara viruddha dekhAtA dharma paNa heya. dA. ta. pANIthI adhe bharela glAsa bharele paNa che, ne khAlI paNa che. trIjI AMgaLI nAnI ya che, tema maTI ya che. eTale ekAMte eka ja dharma havAne Agraha rakhAya, te te TuM che. tAtparya, vastu niya che, eka che, vagere; te nirapekSapaNe ke sarve apekSAe nahi, paNa kathaMcita eTale ke amuka Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 jaina dharma paricaya apekSAe, A anekAMtavAda siddhAMtane kathaMciduvAda, svAduvAda sApekSavAda paNa kahe che. - svAdu eTale kathaMcit arthAt amuka apekSAe te te dharma yA paristhitinuM pratipAdana e syAdavAda. ekAMta daSTithI nahi, paNa anekAMta dRSTithI ja jevuM ke bolavuM prAmANika bane che. mATe anekAMtavAdane ja siddhAMta prAmANika che. jenA darzana anekAMtavAdI che. svAduvAdI che, sApekSatAne siddhAMta dharAve che. najIkanA kALamAM thayelA vaijJAnika AInsTAInane paNa bahu tapAsane aMte Principle of Relativity sApekSatAne siddhAMta aMkita kare paDe che. eka upAda-vyaya-dhrovya ja vastumAtrane sApekSa rIte joIe te ja yathArtha darzana thAya; kemake vastu anekanI sAthe saMbaMdha dharAve che, temaja emAM mULa svarUpa ane navanavI avasthA eTale ke dravyapaNuM ane paryAya, ema be sthiti hoya che. dravyarUpe e dhruva (kAyama) rahe che ane paryAyarUpe utpanna thAya che, tathA nAza pAme che. vastra pahelAM tAke hatA, have koTa-amIza vagere kapaDA sIvaDAvyAM, tyAM vastra vastradravyarUpe te kAyama rahyuM, paraMtu tAkA-paryAyarUpe nAza pAmyuM, ane koTa-paryAya vagere rUpe utpanna thayuM. mANasa kArakuna-paryAyarUpe maTI amaladAra-paryAyarUpe thaye, tyAMya mANasa mAnava dravyarUpe kAyama rahyo, mAtra paryAyarUpe pharyo. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda (svAduvAda) H saptabhaMgI-anuga 299 vastu navI bIjI kSaNe A kSaNanI maTI junI atIta rUpe thaI, paNa vaturUpe te rahI ja. Ama vastumAM paryAyarUpe utpatti, vinAza rahe che, ane dravyarUpe dhrauvya aiya rahe che. A sAdhAraNa daSTAMto che. kharI rIte dareka padArtha kSaNabhaMgura che - A vAta prabhue kevaLajJAnathI joI ane dhyAnathI anubhavelI. AjanuM vijJAna paNa A batAve che. dareka aNunI aMdara rahelA paramANu darakSaNe utpanna thAya che ane naSTa thAya che; chatAM vastu svarUpe te ApaNane tevI ja dekhAya che. e brAhma dekhAya te dhrovya ane aMdarathI bhAMgavuM ane utpanna thavuM te utpAdavyaya. - AkhA vizvamAM A sthiti che. sadAnuM kAyama gaNAtuM AkAza paNa ekAMte ekaluM nitya ja che evuM nathI; kintu anitya paNa che. dA. ta. AkAza ghaTAkAzarUpe paraba-AkAzarUpe anitya che. parabanI jhuMpaDI banAvI tyAre eTaluM parabAkAza navuM utpanna thayuM. vaLI e tUTI gaI tyAre e parAkAza naSTa thayuM. A pabAkAza kAMI AkAzathI judI cIja nathI. mATe AkAza ja te rUpe utpanna ane naSTa thayuM kahevAya jyAre te AkAzarUpe kAyama che. vizvanI vastumAtramAM utpAda-vyaya-dhrovyanI mahAsattA vyApelI che. saptabhaMgI ja vastudravyamAM anaMta paryAya, anaMta dhama rahe che. tethI vastu anaMta-paryAyAmaka anaMta-dharmAtmaka hoya che. emAM te te dharma te te apekSA hoya che, ane bIjI apekSAe nathI hatA. A apekSA para sAta jAtanA prazna UThe che ane Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 0 jaina dharmane paricaya ha che. tenuM samAdhAna sAta prakAre karavAmAM Ave che. A sAta prakArane saptabhaMgI kahe che. ahIM pahelAM vastunuM potAnuM dravya-kSetra-kALa-bhAva arthAt daLa, sthAna, samaya, ane guNadharma e vidheya svarUpe joIe, ane ethI viparIta niSedhya svarUpe joIe. baMne ya svarUpa vastu sAthe saMkaLAyela che. dA. ta. ghaDe eka vastu che. enI sAthe svadravya (upAdAna)-svakSetra-svakALa-svabhAvane saMbaMdha che, paNa te dravya sAthe vidheyarUpa, astitvarUpe, paraspara saMkaLAyelA rUpe, anuvRttirUpe, saMbaddha che, arthAt e svadravya mATI vagere ghaDAya che. tyAre ghaDA sAthe paradravya-parakSetra-parakALa-parabhAvane ya saMbaMdha che, paraMtu te dravya sAthe nAstitvarUpe, niSedhyarUpe, judAIrUpe, vyAvRttirUpe. arthAt e ghaDAthI taddana alaga che. ke eka ghaDAnuM svadravya mATI che, svakSetra raDuM che, svakALa kArataka mAsa che, svabhAva lAla, meTa, kiMmatI vagere che. ethI UlaTuM, ghaDAnuM paradravya sUtara che, parakSetra agAzI che, parakALa mAgazara mAsa che, parabhAva kALe, nAne, sasto vagere che. kemake ghaDo mATImaya che, rasoDAmAM che, kArataka mAsamAM mejuda che, ane ghaDe e pote lAla che, moTo che, vagere; A badhA svadravyAdi vidheya thayA. tyAre ghaDo sutarane nathI ja, agAzImAM nathI ja mAgazara mAsamAM nathI ja, kALe-nAna vagere nathI ja. A sutarAdi ghaDAnA paradravyAdi niSedhya saMbaMdhathI thayA. . Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda (svAduvAda) : saptabhaMgI-anuga 301 have A svadravyAdi ane paradravyAdi e ghaDAnA ja vidheya ane niSedha saMbaMdhathI dharma banyA. enA be jAtanA saMbaMdhIonI apekSAe sAta prazna khaDA thAya che - 1. ghaDe svadravyAdinI apekSAe ke? te kahevAya ke "asti" arthAta "sa" 2. ghaDe paradravyAdinI apekSAe ke? te kahevAya asa.' 3. ghaDo kramazaH svadravyAdi ane padvavyAdinI apekSAe ke? to ke "asti ane nAsti" "sadasa 4. ghaDe eka sAthe baMne apekSAe ke?-avaktavya" arthAtu na oLakhAvI zakAya evuM kemake je sata kahIe te te kAMI bane apekSAe sata nathI. e ja rIte asatuM paNa bane apekSAe nathI. tema sata-asat paNa na kahI zakAya; kemake zuM svadravya padravya baMne apekSAe sat che? nA. asat che? nA. arthAt baMne saMyukta apekSAe nathI te sat ke nathI asaMtu tathA ekalA svadravyAdinI apekSAe paNa sadasata nathI, ke ekalA paradravyAdinI apekSAe paNa sadasat nathI. eTale eka sAthe ubhayanI apekSAe zuM kahevuM, e vicAraNIya bane che, akathya che, avAca che, avaktavya che. 5. ghaDe kramazaH svadravyAdi ane ubhaya apekSAe ke? te kahevAya ke ati (sata) ane avaktavya. 6. ghaDe kramazaH padravyAdi ane ubhaya apekSAe ke? te ke nAsti (asata) ne avaktavya. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 jaina dharmane paricaya 7. ghaDe kamaza: svadravyAdi, paradravyAdi ane ubhaya apekSAe ke? te ke asti nAsti (sa-asata) ane avaktavya. sArAMza, ghaDAmAM astitva, nAstiva (satva, asattva) baMne dharma rahe che. paNa judI judI apekSAe rahe che. je kALe sat che te ja kALe asat paNa che, bhale prasaMgavaza ekale sat kahIe te paNa te samajI mUkIne ke e asata paNa che ja. ene artha e ke sat kahIe chIe te amuka apekSAe. A "apekSAone bhAva sUcavavA syAt " pada vaparAya che, eTale kahevAya ke "ghaDe syAta sata che, paraMtu sata te nizcita che ja. e nizcitatA sUcavavA "prava" pada vaparAya che. ("iva'=ja) eTale aMtima pratipAdana A ke "ghaTaH smAta sata eva'= ghaDe kathaMcita (yAne apekSAe) sat che ja" ema "ghaTaH cAtu asat eva'= ghaDe kathaMcit (yAne apekSAe) asat che ja." ema bAkInAM pratipAdana thAya. Ane saptabhaMgI kahe che. - evI saptabhaMgI sata-asanI jema " nitya-anitya" moTe-nAno,' "upayogI-nirupayegI," "kiMmatI-mAmulI' vagerene laIne ya thAya, tyAM badhe judI judI apekSAo kAma kare che. dA. ta. dravyanI apekSAe nitya, ne paryAyanI apekSAe anitya che ja. ema ghaDInI apekSAo mATe, ane keThInI Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anekAMtavAda ( syAdvAda ) : samabha'gI anuyAga 303 apekSAe nAnA che ja. pANI bharavAnI apekSAe upayAgI ane ghI ke dUdha bharavAnI apekSAe nirupayAgI che ja. - ya * apekSAnA ullekha na paNa karIe te ya te apekSA adhyAhArathI samajavAnI che. mATe sApekSa kathana sAcuM Thare, nirapekSa nahi. kahyu` che,- vacana nirapekSa vyavahAra juThA kahyo, vacana sApekSa vyavahAra sAcA' jinavacananI paravA vinAnA vyavahAra, kriyA, e masatya; jinavacananI paravA apekSA rAkhanArA vyavahAra, kriyA e satya. jinavacana anekAMtavAdI che, mATe anekAMtavAdasApekSavAdane anusaratuM ja kathana sAcuM. * anuyAga anuyAga eTale vyAkhyA, varNana, nirUpaNu, jainazAstrAmAM aneka viSaya para vyAkhyA maLe che. ene cAra vibhAgamAM vaDuM cI zakAya che; mATe mukhya cAra prakAranA anuyAga che. 1. dravyAnuyAga,- arthAt jemAM jIva, purdUgala vagere drazrcAttu nirUpaNa che. dA. ta. ka zAstrA, sanmatitaka Adi darzanazAstra, sthAnAMgasUtra, lokaprakAza, prajJApanAsUtra, tattvArtha mahAzAstra, vizeSAvazyaka bhASya, vagere. 2. gaNitAnuyAga, - eTale ke jemAM gaNatarIe bhAMgA mApa; vagerenu varNana che. dA. ta. sUryaprajJapti, kSetrasamAsAdi. caraNa-karaNAnuyAMga- arthAt jemAM cAritra ane enA AcAra vicAratu varNana che. dA. ta. AcArAMga-nizItha, dha biMdu-dharma sa Mgraha-zrAddhavidhi-AcArapradIpa.... vagere. 3. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 jaina dharmane paricaya 4. dharmasthAnuga eTale ke jemAM dharma preraka kathAo daSTAntanuM varNana che. dA. ta. jJAtAzcayana-Agama, samarAditya caritra, triSaSThIzalAkApuruSa-caritra vagere. prakaraNa 37-38 nA praznano ja 1. paraspara viruddha dharmanuM jJAna sAcuM ane huM kema? 2. sAta ne duSTAtathI samajA. 3. utpAda-vyaya-dhrovyanI mahAsattA vizvavyApI zI rIte? 4. "tIrthakara'mAM nikSepa ghaTA. pa. jenazAstronA vibhAga draSTAMtathI spaSTa kare. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyavizArade AcArya zrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja sAheba Alekhita sAhitya vasAva | | vAMco || thALa | -2 ? (s 15-20 T 2 -- 0 , e 2-02 19-0 2 8 0 u- 0 0 0 - 0 C e pustakanuM nAma (1) paramateja bhAga-1 (2) * paramateja bhAga-2 (3) yazodhara muni caritra bhAga-1 | (') yazodhara muni caritra bhAga-2 (5) mahAsatI RvidattA bhAga- 1 | (6) mahAsatI RSidattA bhAga-2 (7) ucca prakAzane pathe (8) mahAsatI madanarekhA (9) amIcaMdanI amIdraSTi (10) vArtA vihAra (11) yogadaSTi samuccaya vivecana bhAga-1 ' (12) navapada prakAza [ arihaMtapada ] | (13) navapada prakAza [ siddha pada ] - (14) navapada prakAza [ AcArya, upAdhyAya ) (15) jaina dharmanA paricaya - prApti sthAna - divyadAna sAhitya prakAzana samiti ( bharatakumAra caturabhAI zAha kumArapALa vi. zAha 86 ' , kALuzInI pALa, 6 8 gulAlavADI, kAlupura, amadAvAda trIje mALe, mumbaI-4 raV- 0 0 0 3 - 0 pa -0 0 0 2-0 0 3 0 - 0 0 AvaraNa :- 'bikA !!rTa prinTarI,-pATa . ( u, gu. ) Jain Educatius