Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vItarAgAya namaH upanA vagovaNI EvavA zrI AcArAMga suga - 2 guraprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA 4 apUrva zrata ArAdhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Lavin / haoini bira I rAI / 3 imeNacava nuzAhi kiMte jujhaNabasamA judhAriraMkhalu dullahaM AcArAgA- a-5u.3 no bhAI | roke che prANI che A paLa AmAnA sAthe yuddhara baTera yu jharavALa matala kare che ? kuSTa A smA nA samAna ke yogya ja cha vastu kulame. jAhojaro e rIte sapan: paNa mArA | aprastAna sAthe ja vyAjanI (jIja>te nAba; & # chelANI ( 18- He 1Lo ri ho raTeika-1 jAna che. - vananA anukanetanyasAne-- logassa sAradhAmo, dhammaMpiya nANasAriyaM vita nANaM saMjamasAraM saMjama sAre ca nivANaM / AcArAga-5.u.2 samastalATaeN saMsAra)no kSAra sama che saddharmano sAra jJAna che jJAnano sAra aiyama-sArava che saMyama (sAni nA sAre navI (mo) che. On =ka ja kAraNa che mA koNa hala ii dhAkhi(pA hatI. nA kha jUra nA no rapha dabadale liMka lanjhAdenalanats('/ saharAjadakSAnagara - 9 lIsA vAhag1yhegas rajA jA ja Sja zrI 911 ViAmaLAjaro na hArAra , gAlagAu 2o1% banI ra ni ka kALa laDaphI nA ,IPA (U!kevaLA re haju soga thaI, ( 7-1 of 2 1 jUnanuM te kola lIjenA tAla che ke ha 69 lA to nAnI,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ZUZA Tekna K2112 Telella K2112 ez belette 22 delle 22 lete 22 elez Kenz Tele2 a 122 122 tetetnos 2112 12 12112 11 212 21 ZUZA REAL Jain Education tetete gini giki VIPOL RUZI Vup Ru i uu u Pu Ruz 22 the 2012 ele me ke kamene na e ka tie kan nem
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intemational
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vItarAgAya namaH goMDala gaccha jayavaMta ho pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - rati gurubhyo namaH zrI guru prANa Agama batrInI rUdeva pU. zrI prANalAlajI ma. sA. nI zrI ratilAlajI ma. sA. mahAprayANa gaNaghara thita prathama aMga . nI cIra smRti tathA pacANa dazAbdI varSa upalakSa saurASTra kesarI garadeva tapasamrATa gurudeva pU. zrI nA zrI AcAzaMgasUtra-2 (dvitIya zrutaskaMa). (mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa) : pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. saMpreraka vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. * prakAzana preraka dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. nI : zubhAziSa H pradhAna saMpAdikAH maMgalamUrti pUjyavarA apUrva zrata ArAdhaka : anuvAdikAH pU. zrI mukatAbAI ma. pU. zrI puSpAbAI ma. pU. zrI lIlamabAI ma. : parAmarza prayojikA : : saha saMpAdikA : utsAhadharA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. " pU. zrI uSAbAI ma. : prakAzaka: tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. zrI guru prANa prakAzana PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 Jain catton Intemaio For Private Persona se
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa guruprANa phAunDezana, rAjakoTa. punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata : 1050 * dvitIya AvRtti prataH 1008 prakAzana tArIkha : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina guru prANa prakAzana zrI parAgabhAI zAha * zrI zaileSabhAI desAI * zrI barjIzabhAI desAI zrI sumatibhAI zAha * zrI girIzabhAI zAha * zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna ? www.parasdham.org * www.jainaagam.org 1. muMbaI - pArasadhAma vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 (4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 380023 phona - 9824058489 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa, rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828 Jain Education Intemational wwwlehem ,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa jenA mukhAraviMdamAMthI amRgayI, | amIrasa sabhara arihaMtavANI vasatI hatI, sarva jIvone zAsana rasI karavAnI bhAvanA vartatI hatI, AgaLanA sUtro aoo zloko jenA kaMThamAM gUMjatA hatA, vathAmAM sarva AvakAra hato, je sarvanA prANa sana banyA hatA, jenA darzako gama jIva sRSTi hariyALI banI, tevA parama zraddheya pU. bA. 9. prANalAlajI mahArAja sAhebanA 2chAtraya sabhara karakamaLamAM sAdara samarpaNa. - pU. mukata - lIlama suziSyA sAthvI puSpA nemalone! For Private Personal Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ain Educatio ona N tapa samrATa tapasvI gurudava pU zIrva ratilAlajI ma. sA. nA guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIvRMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAdhvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. 4 For Private & Personal Use Onl muni ratilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. zrI jayaMtamuni ma.. zaromaNi pU. zrI. nA svahastAkSare che . goMDala gaccha ji. bano gA| 24atra anuja (40 4 4 ba6 "AnakAe bharI 20 Dana S nAnI na paAN htpa) 4 ve navA kAryuM prakhya - namaNi na 515740sOn mama 56 ta- 30vo na mAtra traNa tala - 'pazvata na , bya3 % 3La vi. nI A % na kheMn - 7- -- 20 0 ka kSaya 1 (pa! to LLLL huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala garacha kIrtidhara arUNodaya zrI namramuni prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalama. zubha thAo... suMdara thAo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. tA. 27-04-2009 akSayatRtIyA - somavAra. Jan Education For Povet Personal use only www. elibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ guruprANa Agama batrIsI che (c) anuvAdiDAM @ A mahAsatIjIo sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI. bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA. DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma anuvAdikA zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2). zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jebUdIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprajJapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. 5. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. 5. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. 5. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAI ma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma. in E we
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 'sisamAMparAthI usasamAja valaNazomUrti,saurASTra kesarI) gurudevazrI prANalAlajI ma.sA.nIthI caraNomAM zataguNa praNAmAMjali jAgRtatA ArjavatA sahiSNutA ladhutA sajanatA sitA bhavyatA, tajajJo mArdavatA apramato dAMto Gutheile pratirUpatA utsAhitA namatI vibhutA kRta64tI prabhutA prauDhatA karuNatA krAMtikAra katA sevAzIlatA saumyatA AtmaramaNatA samanvayatA jJAnotsukatA ojasvitA akutUhalatI girAgratvatA AtmaraNatA. nayukatatI sAmyatA tallInatA lokapriyatA AstikyatA tejasvitA vyavahAra kuzaLatA | dharmakalAdharatA ekAMtapriyatA zUravIratA rajJAnavRddhatA vasvitA indriya damanatA satyavaktatvatA sAnadAtA - saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA dhIratA kSamAzIlatA pracavena paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA gariSThatA pratibhAsaMpatA zikSAdAtA sthiratA vairAgyavArdhakya guNagrAhakatA. samyakaparAkramatA pavitratA ArAdhakatA vizALatA dayALutA katArthatA udAsInato jJAnaprasArakatA dAkSiNyatI premALatA lAvaNyatA sauSThavatA samayasatI tattvalokatA pAmatA naitikatA zraddhALatA nirbhayatA pramodatA | paramArthatA variSThatA ahaMtA svaramAdhurya , vinItatA , udAratA gaMbhIratA karmaniSThatA nivedatA vAtsalyatA praviNatA paripakvatA amIratA nirlepatA samatA upazAMtatA zratasaMpannatA zreSThato cAritra parAyaNatA vIratA khamIratA divyatA rocakatA upazamatA zatAdi salluNAlaMkRta tava vapuH bhUcA bhavAlaMbanam El calor internal For Fate & Perse Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 6 $ 6 0 - VVVV = sahita ji0 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71, pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107, pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankangssssssssssssssmearinoposastesssssssbiennessoriasinodrisaster, 00000 riyadi CRCRna 0000 2000 Q0Rskikani (kAnajI 9 09090 IST $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ Jain Education Intemational
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zruta sevAno satkAra zrutAdhAra (mukhyadAtA) mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI zrI - kAMtIbhAI rUganAtha dozI dAnadharma gRhastha jIvananI AdhArazilA che. dAnadharmanI ArAdhanAthI ahiMsA, saMyama, tapanI ArAdhanA thAya che. tethI gRhasthanA cAra prakAranA dharma dAna, zIla, tapa ane bhAvamAM dAnadharmanI pradhAnatA ane prAthamikatA che. zrI kAMtIbhAI ane maMjulAbena gRhasthadharmanuM yatkiMcita pAlana karatAM vividhakSetramAM potAnI saMpattino sarvyaya karI jIvana saphaLa karI rahyA che. zrI kAMtIbhAI varSothI zrI kAmANI jaina bhuvanamAM pramukhapaNe zrIsaMghamAM sevA ApI bhavobhava jinazAsananI prApti thAya tevuM puNyakarma bAMdhI rahyA che. sva. pitAzrI rUganAthabhAI tathA mAtuzrI narmadAbenanA upakArone smaraNamAM rAkhI temanI smRtine cIraMjIva banAvavA mATe teozrIe zrutAdhAra tarIke lAbha lIdho che. bhAIzrI piyuSabhAI tathA sau. arUNAbena paNa haMmezA vaDilabaMdhunA satkAryamAM prasannabhAve sahayoga ApI rahyA che. baMne baMdhuonA suputro ketanabhAI, konalabhAI, rIpalabhAI tathA putravadhu sau. arcanAbena, sau. mayurIbena tathA sau. dharAbena paNa kuLanI ujjavaLa paraMparAne akhaMDa rAkhavA puruSArthazIla rahe che. suputrI sejalabena nilayabhAI vorA tathA tejalabena anirUddhabhAI mahetA mAtA- pitAnA saMskAra pAmI manuSya jIvanane saphaLa banAvI rahyA che. A puNyavAna parivAra gurudeva pU. zrI namramuni ma. sA. tathA pU. viramatibAI ma. thI prabhAvita thaI, deva - guru - dharmanI zraddhAthI raMgAIne pU. gurudevanA 39 mA janmadine zrutabhaktinI amUlya bheTa arpaNa karI rahyA che, teozrIe anekazaH dhanyavAda... guruprANa prakAzana PARASDHAM 7 For Private & Personales Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. Jain Education Intemational
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA viSaya pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvanadarzana pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pUrva prakAzananA be bola punaH prakAzananA be bola | abhigama saMpAdakIya | saMpAdana anubhavo | anuvAdikAnI kalame 3ra asvAdhyAya zAstra prAraMbha. adhyayana-1 : piMDeSaNA paricaya udezaka-1 sacitta saMsakta, AhAra grahaNa viveka bIja sahita AhAragrahaNa viveka anyatIrthiko sAthe gamana niSedha audezikAdi doSarahita AhAra eSaNA | agrapiMDAdi grahaNa niSedha uddezaka-2 mahotsavamAM AhAra grahaNa viveka bhikSA yogya kuLa | mahotsavamAM AhArAdi eSaNA saMkhaDI gamananiSedha uddezaka-3 saMkhaDI gamananiSedha zaMkAspada AhAra grahaNa niSedha bhaMDopakaraNa sahita gamana rAjakuLamAM bhikSA gamana niSedha udezaka-4 saMkhaDImAM bhikSArtha gamana niSedha gAya dohavAnA samaye bhikSArthe praveza niSedha atithi zramaNa sAthe vyavahAra viveka viSaya | pRSTha 12 | uddezaka-5 agrapiMDa grahaNaviveka | viSama mArgamAM gamana viveka baMdhadvAra kholavAno viveka pUrva praviSTa zramaNAdinI upasthitimAM bhikSAvidhi uddezakaAhArArthI pazu-pakSIonA mArgamAM gamana viveka gRhasthanA gharamAM praviSTa sAdhuno viveka pUrvakarma doSayukta AhAra grahaNa viveka sacitta saMsRSTa AhAra grahaNa viveka khAMDI-jhATakI apAtA AhAra grahaNa niSedha uddezaka-7 | mAlopahRta, ubhinna doSayukta AhAra chakAya jIva pratiSThita AhAra grahaNa viveka | dhovaNa pANInI eSaNA uddezaka-8 bIja, goThalI Adi yukta dhovaNa pANI sugaMdha mANavAno niSedha zastra apariNata vanaspati AhAra grahaNa niSedha uddezaka-9 AdhAkarmAdi AhAra grahaNa niSedha paribhogeSaNA viveka grahaeSaNA viveka uddezaka-10 sAmuhika AhAranI AdAna-pradAna vidhi bahuunkitadharmA AhAra grahaNa niSedha agrAhya padArthono paribhoga-pariSThApana vidhi uddezaka-11 niSkapaTa bhAve glAna sAdhu sevA | sAta piMDeSaNA, sAta pAnaiSaNA paDimA svIkAramAM ahaMno tyAga.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidha adhyayana-ra : zaSyeSaNA paricaya uddezaka--1 jIva jaMturahita upAzraya garvapA auddazika upAzraya viveka parikarma doSayukta upAzraya viveka UMcA upAzrayamAM viveka gRhasthAdithI saMsakta upAzrayano viveka uddeza gRhA saMkana upAzrayanA doSo trasa--sthAvara jIvothI saMsakta upAzraya viveka anya tIrthikonA sthAnamAM nivAsa viveka zayyA saMbaMdhI navaprakAranI kriyA uddezansa upAzraya eSaNA viveka, upAzrayamAM yatanA upAzrayanI yAcanA vidhi niSiddha upAzraya saMstAraka grahaNa viveka saMstAraka eSaNAnI cAra pratimA saMstArakane pAchA ApavAno viveka sthaMDilabhUmi pratilekhanA zayana vidhi viveka zayyA samabhAva adhyayana-3 : IrSyA paricaya | uddezakana varSAvAsa vihAra cAM vihAra carcAno viSeka naukArohaNa vidhi uddezaka naukArohaNamAM upasarga IrSyA samiti viveka jaMghA pramANa pANIne pAra karavAnI vidhi viSama mAdimAM gamana niSedha uddezaka 3 vihAramAM prekSA saMdhama AcAdinI sAthe vistAramAM vinaya vidhi viSaya vihAra carcAmAM bhASA saMyama 94 | vihAramAM nirbhayatAnI sAdhanA adhyayana-4 : bhASAjAta pRSTa 95 | paricaya 96 | uddezaka-1 98 100 | soLa prakAranA vacana 102 bhASAgata anAcAra viveka bhASAnA cAra prakAra saMbodhana bhASA viveka 107 | prAkRtika tattva saMbaMdhI bhASA viveka 110 uddezaka-2 111 | korakArI, pIDAkArI, AvaghakArI bhASA viveka 112 | paMcendriya, vanaspati saMbaMdhI bhASA viveka zabdAdi viSayaka bhASA viveka 121 | adhyayana-5 : vastraSaNA 125 | paricaya 126 | uddezaka-1 129 | grAhya vastronA prakAra, parimANa 130 | vastra grahaNa karavAnI kSetra maryAdA 133 | auddezikAdi doSayukta vastraSaNA niSedha 133 | bahumUlyavAna vastrano niSedha 134 | vastraSaNAnI cAra pratimAo anaiSaNIya vastra grahaNa niSedha vastra prayANa pUrve pratilekhana grAhya-agrAhya vastra viveka 138 139 vastra prakSAlana ane vastra sUkavAnI vidhi 142 uddezaka-2 145 | vastra dhAraNa vidhi vastra sAthe vihArAdi 151 - prAtihArika vastrane pAchA ApavAnI vidhi 154 | vastromAM anAsakta bhAva 154 | adhyayana-6 : pAtraiSaNA 156 | paricaya uddeza 1 160 | pAtranA prakAra ane maryAdA 16 | doSayukta, mUlyavAna pAtracANa niSedha 10 pR 13 165 169 170 171 173 176 177 180 182 187 190 191 193 193 194 197 199 202 203 204 208 209 210 211 214 215 216
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya 225 | viSaya pAtraiSaNAnI cAra pratimAo | aSaNIya pAtra grahaNa niSedha pAtra grahaNa pUrve pratilekhana uddezaka-2 | gocarI pUrve pAtra pratilekhana sacitta pANI paravAnI vidhi pAtra sahita gamana adhyayana-7 : avagraha parimA paricaya uddezaka-1 avagraha grahaNanI anivAryatA avagraha yAcanAvidhi | sAMbhogika, samanojJAdi sAdhuo sAthe vyavahAra sAdhu mATe varjita sthAna uddezaka-2 dharmazALAdi jAhera sthAnamAM avagraha vidhi AMbAvADI AdimAM sAdhuno viveka avagraha grahaNanI sAta pratimA avagrahanA pAMca prakAra adhyayana-8 : sthAna saptikA paricaya jIva jaMtuyukta sthAna grahaNa niSedha cAra sthAna pratimA adhyayana-9 : niSIvikA saptikA paricaya niSadhA bhUminI zuddhi svAdhyAya bhUminI sAvadhAnI adhyayana-10 : uccAra prazravaNa saptaka paricaya uccAra-prazravaNa viveka jIva hiMsaka, janAkIrNa UDilabhUmino viveka | uccAra prazravaNa pariSThApana vidhi adhyayana-11 : zabda saptaka paricaya vAjiMtra zabda zravaNamAM saMyama vividha sthAnomAM zrotendriya saMyama 218 manoraMjana sthaLAdimAM zabda saMyama 271 220 adhyayana-1ra : rUpa saptaka 221 paricaya rUpadarzanamAM saMyama 224 aidhyayana-13 : parakriyA saptaka paricaya parakriyA pAda, kAya, vraNa, parikarma Adi parakriyA niSedha 228 adhyayana-144 anyonya kriyA saptaka paricaya 229 ainyonya kriyA niSedha 231 aidhyayana-15 : bhAvanA 233 paricaya 292 235 bhagavAna mahAvIra svAmInA pAMca kalyANaka nakSatra 294 bhagavAnanuM garbhAvataraNa, garbhasaMharaNa 295 238 bhagavAnano janma, nAmakaraNa, bAlyakAla 239 |bhagavAnanA traNanAma, svajanonA nAma 303 242 bhagavAnanA mAtA-pitAnI dharma sAdhanA 304 245 dIkSA saMkalpa,sAMvatsarikadAna, lokAMtikadevavijJapti 305 bhagavAnano abhiniSkramaNa mahotsava 247|sAdhanAkALa, kevaLajJAna prApti, dharmadezanA 318 248)pAMca mahAvrata ane tenI bhAvanAo 324 249 adhyayana-16 : vimukti paricaya 343 rapara anitya bhAvanA 253 sAdhakanI sahiSNutA, samabhAvathI zuddhi 254|baMdhanathI mukta pariziSTa-1 tripadIciMtana 255 pariziSTa-2 gocarI saMbaMdhI doSo 3pa6 ra56 pariziSTa-3H vivecita viSayonI akArAdi 3i3 25s |anukramaNikA 264 309 44 349 353 26 ra67 29
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. jIvana darzana che thaI. nAma janma janmabhUmi pitAzrI mAtuzrI janma saMketa bhAtR bhaginI vairAgya nimitta saMyama svIkAra sadgaradeva sahadIkSita parivAra * zrI DuMgarasiMhabhAi. ? vi. saM. 1792. : mAMgaroLa. : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. : saMskArasaMpannA zrImatI hIrabAi. * mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. : cAra bena - be bhAi. : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. vi.saM. 1815 kArataka vada- 10 divabaMdara. * pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara ta5. : vi. saM. 1845 mahAsuda-5 goMDala. saMcama sAdhanA tapa ArAdhanA goMDala gacchasthApanA tathA AcArya pada pradAna javalaMta guNo : vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere.... : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. pU. zrI hIrabAi ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI pramukha ziSya pramukha ziSyA 0 12 Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhu saMmelana vihArakSetra mAnakuMvarabAi ma. vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhusAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizudhdhi mATe 13niyamo banAvyAM. : kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. : zrI zobhecaMdra karasanajI zAha - verAvaLa. * vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 pratibodhita zrAvakavarca sthiravAsa anazana ArAdhanA AyuSya varSa. uttarAdhikArI : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. upanAma * gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. pATa paraMparA : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrIneNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTra kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA.) tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. vidyamAna vicarato parivAra : 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. . Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ saurASTra kesarI, munipuMgavA pU. garadeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana zubha nAma che " prANalAlabhAI. janmabhUmi verAvaLa. pitA zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. mAtA saMskAra saMpannA kuMvarabAI. jJAti visA osavALa. janmadina vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra bhAtR-bhaginI cAra bhAI, traNa baheno. vairAgya bIjAropaNa be varSanI bAlyavaye. vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, gusvAra. tA. 13-3-1920 dIkSA bhUmi bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. gaccha paraMparA goMDala gaccha. saMyamadAtA mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. zikSA dAtA parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. dhArmika abhyAsa AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. saMgha netRtva traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. sevA zuzruSA vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI.) Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AvyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) A khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. . rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, vaDiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidyAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA,vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, guccaraNa sevA, dIrgha dRSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta "saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI. bagasarA. vi. saM. 2013mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa, deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra 15T. Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ maunayoga dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. puNya prabhAva gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane che bhAvanI vRddhi thaI che. . vihAra kSetra gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa jJAna anumodana zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. dIkSA pradAnasaMkhyA 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. Acarita sUtro jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA keniMdA na karavI. jIvaMta guNo vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaca. anazana pratyAkhyAna I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. aMtima cAturmAsa rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) mahAprayANa rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 11 ravivAra madhyAhna kALe 1.35 kalAke. aMtima darzana tathA pAlakhI zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. aMtimakriyA sthAna 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. 17 Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ eleg purva prakAzananA be bIjI (bIjI AvRtti) tIrthakara bhagavAnanA amRtasamA vacanone "Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthakara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTa karI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe AgamajJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devardhvigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zrata ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAIma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma., zrI subodhikAbAI ma.nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdRSTi varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni AgamaprakAzananuM kArya saMbhALaze. Edono una & of air terary
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU.gurudevanI dIrghadraSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU.gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. - pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma - ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta dajIno paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahyoga ApIne amAruM kAryavegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahyogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. Ceo Edono una & of air terary
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva prakAzakanA be bola (pahelI AvRtti) anaMta tIrthakara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAdavivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane ekaciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM "pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANaguru smRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA. xation Intematonal Private Personal wwanie
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ neTa C A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. tathA AgamadivAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvakRta ArAdhaka 5. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAMniSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane komyuTarAIjhaDu karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAMya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI) xation Intematonal Private Persone n wwanie
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhigama goMDala gaccha ziromaNI pU. zrI jayaMtamunijI ma.sA. "AcArAMga sUtranA baMne zrutaskaMdhono sumeLa parama pavitra zrI prathama aMga AcArAMga satra upara je kAMI vicArAtmaka sAmagrI che, te ahIM prastuta karatAM tattvaciMtana mATe ghaNI upayogI thaze tevI dhAraNA che. hAla turaMta dvitIya zrutaskaMdha upara lakhavAnuM che, paraMtu te pahelA eka mahattvapUrNa prazna udbhave che tenI vivecanA jarUrI che. prathama zrutaskaMdha ane dvitIya zrutaskaMdha, baMne khaMDomAM kharekhara koI meLa khAto parisaMvAda nathI. baMnenA viSaya bhinna che, AMtara-bAhya paristhitine sparzatI baMnenI nirUpaNA lagabhaga vibhinna che, bhASAmAM paNa ghaNo ja bheda dekhAya che, prAcInatA ane arvAcInatA jevI jhalaka dekhAya che, tethI sahaja prazna thAya che ke A baMne vibhinna viSayone prathama aMgamAM ja kema sthAna ApavAmAM AvyuM? ane baMne AcArAMga tarIke kema khyAti pAmyA? praznano pratyuttara ghaNo ja UMDo che, jethI thoDo talasparzI vicAra karIzuM AkhI jaina sAdhanA, jaina darzana ke nigraMtha pravacana be dhArAmAM pravAhita thayeluM che, AvyaMtara sAdhanA eTale kaSAyAdika vibhAvonI vimukti ane bAhya sAdhanA eTale saMpUrNa rahana sahana, halana-calana, bola-cAla, AhAra-pANI, bhojana AdinI vyavasthA, nihAra ane vihAra baMnenA niyamo ane upaniyamo. Agama graMthomAM tenA upara sUma daSTipAta karI, jhINAmAM jhINI kriyAo mATe vyavasthita Adeza-pratyAdezano upadeza karavAmAM Avyo che. kharuM pUcho to bAhya kriyAo e dehAdika yoga saMbaMdhI kriyAo che jyAre AtyaMtara pariNati zuddha ke azuddha Atmadravya sAthe joDAyelI svAbhAvika ke vaibhAvika paryAyo che. baMne kriyAo sAthe koI meLa jaNAto nathI. kaDakamAM kaDaka sAdhvAcAra pALavA chatAM, tIvra kASAyika bhAvone kAraNe AvA mahAtmAo durgati pAme che jyAre keTalAka sAdhaka AtmAo sahaja bhAve zuddha pariNatinuM avalaMbana karI Urdhvagati pAme che, AvuM hovA chatAM jaina darzanamAM ke jaina zAstromAM AcArakAMDa upara bhArobhAra vajana ApavAmAM AvyuM che ane zAstronA seMkaDo cehara AcArakAMDanA sUkSma niyama-upaniyamathI bharelA che. A dvitIya zrutaskaMdha paNa temAMno 22 Janication Intern www.jainelibreorg
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka mahAkAya graMtha che. - have ahIM ApaNe vicArIe ke- AtyaMtara kriyAo sAthe bAhya kriyAono eTalo tAlameLa na hovA chatAM AcArakAMDanA ATalA vizada varNananI mahattA zuM che? vastutaH darzananI dRSTie be jAtanA kAraNo jovA maLe che. eka sAdhaka kAraNa ane eka bAdhaka kAraNa. sAdhaka kAraNa jema sAdhanAmAM sahayogI che, tethI paNa vadhAre sahayogI bAdhaka kAraNano abhAva che. bAdhaka kAraNo jyAM sudhI prabaLa astitva sAthe upasthita hoya tyAM sudhI sAdhaka kAraNane avakAza maLato nathI. gADI game tevI sArI hoya chatAM mArgamAM paDelA moTA paththarAo tene AgaLa vadhavA detA nathI. bAdhaka kAraNono parihAra nitAMta jarUrI che. jema koI kuMbhAra cAkaDA upara mATI mUkIne, ghaDo taiyAra karavA icche che, paraMtu tyAM Ubhelo baMdhukadhArI dhamakI Ape che ke cAkaDo calAvIza to goLI mArI daIza, ahIM badhA sAdhaka kAraNo hovA chatAM kArya aTakI jAya che, upayogI vyaktinI upasthiti karatA paNa pratiyogIno abhAva vadhAre mahattvapUrNa che. Atma dravya svayaM potAnI zuddha paryAyo upara pariNati karavA tatpara che. AtmAnI anaMta zakti hovAthI teno svabhAva pragaTa karavAmAM vizeSa anubaLanI jarUra nathI paraMtu bAdhaka kAraNone haTAvavA mATe, yoga ane adhyavasAyone niyamita karavA mATe ane mArgamAMthI haTI javA mATe saMyama, tapa ane tIvra kriyAzIlatAnI pUrepUrI jarUra che. gaMdA vAsaNamAM sArI rasoI na thaI zake, meluM pANI pIvAthI tRSA mATe ke na maTe paraMtu roganI utpatti thAya, AvA to ApaNe seMkaDo nyAya ApI zakIe tema chIe. A nyAyanA AdhAre samajI zakAya che ke- bAdhaka kAraNone haTAvavA mATe kaThora kriyAnI AvazyakatA che. kriyA ke tapasyA sIdhI rIte mokSanI sAdhaka nathI, paraMtu parokSa rIte bAdhaka kAraNone haTAvanArI hovAthI mokSa mArga mokaLo kare che. adhyAtmavAdIonA manamAM che ke dehAdika kriyAothI AtmakalyANa kema saMbhave? sIdhI rIte A bApaDAno prazna ThIka ja che, paraMtu samagra darzana daSTie te TUMkI buddhino prazna che. vastutaH AtmA to svayaMsiddha tattva che. enI zuddha paryAyo svayaMbhU pragaTa thAya che paraMtu jyAM sudhI avarodho UbhA hoya, tyAM sudhI paryAyonuM pariNamana vaibhAvika thaI jAya che. je dora upara naTane nAcavuM che, te dora upara vAMdaro beTho hoya to naTane nAcavAno avakAza raheto nathI. vAMdArAnuM haTavuM jarUrI che. nAcanAra to naTa ja che ane svayaM te ja nAcaze paraMtu teno dora khAlI hovo jarUrI che. ATalI paMktio pachI A viSayano marma samajAya tema che. have ApaNe mULa vAta upara AvIe AcArAMga sUtrano prathama zrutaskaMdha to C 23 ON : Janication Intern www.jainelibreorg
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhyAtmika bhAvothI bharapUra evo uccakoTIno nizcayavANI yukta dravyAnuyogI skaMdha che. jemAM nizcita rUpe Atma dravyanI akhaMDatAnuM pada pada para dhyAna doryuM che. bhAratanA uccakoTInA adhyAtmika graMthomAM upaniSadonA bhAvonA levalathI paNa UMcA levalanA nizcayAtmaka bhAvo joI zakAya che. pAchaLanA digambara ke zvetAmbara paraMparAnA AcAryoe samayasAra Adi ke vizeSaAvazyaka bhASya Adi graMthonI racanA karI che. tenA bIja A prathama skaMdhamAM joI zakAya che. A rIte prathama skaMdha AdhyAtmika pRSThabhUmi upara racAyelI bhitikA jevo che. jyAre AthI viparIta bIjo zrutaskaMdha samagrakriyAkAMDathI bharelo che. jemAM bAhya kriyAo upara atisUkSma dhyAna ApavAmAM AvyuM che. sAdhakane kalpanA paNa na hoya tevA sUkSma doSothI vimukta rAkhavA mATe ghaNI ja sUcanAo ApavAmAM AvI che. badhA pado, vidhiniSedhathI bharelA che. zuM karavuM ane zuM na karavuM? zuM bolavuM ane zuM na bolavuM? ityAdi pAMca samiti ane traNa gupti, A AThe pravacana mAtAonI pAMkhaDI-pAMkhaDI karIne athavA tAra-tAra karIne ane paDa-paDa kholIne badhA kriyAkAMDanA bhAvonuM udghATana karyuM che. vAMcatAM-vAMcatAM hRdaya gagada thAya che ke AgamakAroe potAnA sAdhakone bacAvIne dareka rIte taiyAra karavA keTalI badhI kALajI bharI buddhipUrvakanI bhAvanAo vyakta karI che. cAhe jaina bhikSu ho ke bhikSuNI ho tene badhI rIte sajja karI senAnI rUpe taiyAra karyA che, masta bhAve vicaraNa karI, koI paNa prakAranA baMdhanamAM paDyA vinA ke koInI lAga-lapeTa ke sehamAM AvyA vinA, eka svataMtra phakkaDa masta sAdhurUpe tAlabaddha jIvana taiyAra karI, guru AjJAmAM rahI, nigraMtha pravacanano DaMko vagADe che. A AkhuM zAstra bAdhaka kAraNono parihAra karavA mATe teja talavAra jevuM che ane jo sAdhaka A kriyAkAMDanuM anuzIlana karI, nispRha rahI, pavitra bhAvothI sAdhanA kare, to sAdhakanI AsapAsa AbhA maMDaLanI racanA karI viruddha paramANuo svataH potAnI vargaNA pramANe, sva meLe kheMcAI Ave tema che. bAkInA AdhyAtmika bhAvo svataH aMkurita thaI AtmAnA asaMkhya pradezomAM chavAI jAya, ATha rUcaka pradezanA bhAvo asaMkhya pradezomAM pragaTa thaI jAya che. temano tapa tyAga, bAdhaka kAraNono nAza karI Atma jyoti rUpe pariNata thAya che. AcArAMgano A bIjo zrutaskaMdha, dhyAna pUrvaka vAMcI, vicArI sAdhaka tenuM anuzIlana kare. kadAca tene lAge ke AjanA A paMcama kALamAM ATalI badhI tIvrakriyAzIlatA saMbhavita nathI to paNa manamAM te kALanA muni vize je suMdara kriyA bhAgo upadezAyA che, teno saMkalpa karI, tenI mahattAnuM dhyAna rAkhI, potAnA sAkAra upayoga rUpa jJAnamAM tenI kotaraNI karI, aMtaraMgamAM te bhAvonI bhakti kare ane yathAsaMbhava sAdhu kriyAonuM pAlana kare, ADaMbarothI dUra rahe, parigraha bhAvonI upekSA G 24 ON Janication Intern www.jainelibreorg
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare ane A bIjo skaMdha mUrtimAna rUpe sAdhakanA manamAM pUjya bhAva pragaTa kare, to paNa koTI karmanI nirjarA sAthe AgAmI janmomAM AvuM nirmaLa aNIzuddha snAtaka cAritra pALavAno avasara Ubho thAya ane paMcama kALamAM je kArya adhuruM rahe, te yogya kALe paripUrNa karI zake. A Akho zrutaskaMdha eka prakAranI jIvananI kheDa karavAnI hoya ane temAM sArAmAM sArI upaja thAya te rIte zAstrakAre pAthIe pAthIe tela nAkhyuM che. ahIM AkhA zrutaskaMdhano anuvAda, bhAvArtha ke paramArtha A viduSI sAdhvIjI maMDaLa prakAzita karavAnA che ane temAM maharSi trilokamuni jevA siddha zAstra vyaktinuM mArgadarzana maLavAnuM che. jethI ahIM meM koI paNa cepTarano ullekha karyo nathI, paraMtu samagra zAstra viSe be zabdo kahyA che. jainadarzanano AcArakAMDa paNa eTalo badho sannaddha che ke- pratyeka jagyAe jyAM khIlI mAravI paDe tyAM khIlI mAre che, TAMko levo paDe tyAM TAMkA mAryA che. te uparAMta niyama-upaniyama rUpa tANAvANAthI suMdara vastra rUpI A zAstrane vaNavAmAM AvyuM che, taiyAra karavAmAM AvyuM che. jema kapaDAmAM DIjhAIna mUkavAmAM Ave tema koI koI jagyAe to ATha pAMkhaDIvALA phUla goTAo mUkI vastrane zaNagAravAmAM AvyuM che. duHkhanI vAta e che ke ApaNA samAjamAM ghaNA gAvAvALA saMta-sAdhvIo ane zrAvaka-zrAvikAo che, paraMtu temaNe A badhA zAstronA sUkSma bhAvone vaNI letI kavitAo ke padonI racanA karI, sarala bhAve gAI zakAya, tevA pado taiyAra karyA nathI, jene pariNAme Akho samAja zAstrathI ghaNA gAunI dUrI upara rahI gayo che. amuka sAdhu saMtone choDI A badhA zAstranA bhAvo baMdha paDelI peTImAM saMgrahita motI jevA che. dhanya che ApaNA goMDala saMpradAyanA viduSI sAdhvIjI saMghane ane ethI vadhAre vaMdanIya che, prAtaH smaraNIya saurASTra kesarI pUjyapAda gurudeva zrI prANalAlajI ma.sA. tathA tapasamrATa pUjaya zrI ratilAlajI svAmI, jemanA nAme A zAstramALA pragaTa thaI rahI che. temaNe je kAMI tapasyA ke puruSArtha karyo hato, tenuM spaSTa pratibiMba zAstramALA rUpe abhivyakta thaI rahyuM che ane zAstrabhAvo gujarAtI saraLa bhASAmAM samAja sudhI pahoMcADavA mATe eka kenalanuM kAma thaI rahyuM che. "narmadAno baMdha" thayA pachI narmadAnA pANI kaccha kAThIyAvADa sudhI pahoMcI rahyAM che, tenuM mAdhyama eka nahera che. te ja rIte A zAstrabhAvo rAjakoTa royala pArkanA puruSArthathI naheramAM pravAhita thaI nirmaLa jaLa rUpe ghara ghara pahoMcaze, abhilASA e ja che ke- have pachI A badhA bhAvo kavitAmAM utarI, saraLa bhASAmAM kaMDArAIne janatA gAI zake, loka jIvanamAM te zAstro jIvaMta banI prakAza ApatA thAya, ( 25 Janication Intern www.jainelibreorg
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIranI vANI ghaTa ghaTa guMjatI thAya. Apa sahuno upakAra mAnuM chuM ke- A mahAna jJAnayajJamAM abhigama rUpe mArI vicAradhArAne pragaTa karavA mATe Apa sau avasara ApI rahyA cho ane ATale dUra hovA chatAM, lakhavAnI kSamatA na hovA chatAM vAraMvAra preraNA ApI u~rita karo cho ane khAsa karIne tamAro takAdo AvyA pachI darzanAbAI mahAsatIjI kALajI rAkhIne amane lakhAvavA mATe pUrI preraNA Ape che ane lekha taiyAra thaI jAya che. A avasare teo paNa mahatta abhinaMdanIya che. AgaLa upara A zAstranuM mahAna kArya paripUrNa thavA jAya che ane temAM bAkInA bhagavat vANI bharelA Agama upara lakhavA mATe je sUcanA maLI che taddanusAra prayAsa karIzuM....... A avasare tyAnAM samagra sAdhaka maMDaLane aMtaranA AzIrvAda ApatA harSa thAya che ane A AkhuM Agama prakAzananuM kArya soLaAnA pragaTa thAya, badhA bAdhaka kAraNo haTI jAya ane badhI jAtano saMpUrNa sahayoga maLe tevI bhAvanA sAthe ahIM viramuM chuM. jayaMta muni peTarabAra 26 ( Janication Intern www.jainelibreorg
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. caudaso bAvana gaNadhara racita jina praNIta, dvAdazAMgI zrutadevatAnI nizadina karuM huM... arcanAvalI. / / 1 / / zrI puMDarika siMhasena cAru vajranAbha carama, pradyotana vidarbha dizadayALane niraMtara dhar' arthAvalI. IIII varAha AnaMda gostubha sudharma maMdara yazAriSTa, cakrAyudha sAbakuMbha indrane trikALa karu vaMdanAvalI IIII malli zubha varadatta diza indrabhUti pramukha, covIsa jina gaNadharanA guNa gAtA sadA mArI ho praNAmAMjalI...4 priya pAThaka mumukSu sAdhaka gaNa ! Aje amAro manamayUra thanaganI rahyo che. ApazrIe amone AvakAryA che. jinapraNIta vANInA gujarAtI anuvAdanI anumodanA karI mahApuNyanA sahabhAgI ame-tame sahu banyA chIe. Apa sahu amArA utsAhamAM divela pUrI jJAnadIpa jalAvavAnI preraNA ApI rahyA cho, tevI zubhabhAvanAthI amo guruprANa Agama batrIsInuM 31muM Agamaratna bahAra pADI AnaMda anubhavI rahyA chIe. A Agama prathama aMgasUtra zrI AcArAga sUtrano bIjo zrutaskaMdha che. tenuM prakAzana ame pahelA paNa zramaNI vidyApITha(ghATakopara)mAMthI bhAvArtha sahita karAvyuM che. Aje pharIthI zabdArtha, padArtha ane vivecana sahita tenuM prakAzana karI rahyA chIe. jemAM paMcAcAramaya sAdhu jIvanane ghaDavAnI saMjIvanI jaDIbuTTI che. prathama zrutaskaMdhanA gaMbhIra, gahana tathA jJAtavya bhAvone jJa parijJAthI jANIne bIjA zrutaskaMdhamAM pratyAkhyAna parijJAthI niyama levAya che. prastuta sUtramAM te pratyAkhyAna parijJA vidhi-niSedha sahita sAdhucaryAnA rUpamAM darzAvI che. te sahaja ane saraLa hovA chatAM AcaraNamAM lAvavI kaThina che paraMtu azakya nathI. jIva dhAre te karI zake che. jIva anAdikALathI ajIvano saMgAthI hovAnA kAraNe te pudgalapaMDa rUpa 27 Personal "Woolnel bangjo |
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra dhAraNa kare che. te zarIra TakAvavA AhAranI jarUra paDe che. gRhastho chakAya jIvono kUTo karIne AraMbha-samAraMbha dvArA AhAra banAve che ane tenAthI jIvana vyavahAra nibhAve che. eka vItarAgano mArga ja evo che ke temAM sarva virata saMta, pAparahita AhAra prApta karIne jIvana vyavahAra calAve che. tenI rItanuM varNana A AgamamAM che. to cAlo, ApaNe joIe tenI rItabhAta.. paramArthI saMtano AcAra AmravRkSa jevo che. mATe ApaNe A saMpAdakIya lekhanuM nAma rAkhazuM AcAra AmravRkSa AmravRkSanI vRddhi dharatImAM AmraphaLanI goThalI vAvavAthI thAya che. pavana, prakAza, pANI ane khAtara maLe, tyAre bIyAraNa potAnI pAtratA pramANe khAtaramAMthI yogya AhAra grahaNa karI phaLa utpanna kare che. AMbAnI goThalI potAnI pAtratA pramANe tUrAza, khaTAza ane mIThAza prApta thAya tevo suMdara AhAra grahaNa kare che. Amra vRkSa sama ApaNA AcAra che. jIvane UrdhvagAmI banAvavA mATe sAdhaka nirdoSa AhAra grahaNa kare tyAre tUrAza, khaTAzano anubhava tene karavo paDe che tyArapachI A anubhavane potAnA saMyama-tapa dvArA mIThAzamAM saMkramita karI, AtmasvarUpamAM pariNata karI, AcAra AmraphaLanA rasano AsvAda meLavavA kAyAno kasa kADhI karmarUpa chotarA ane bhavabhramaNa rUpa goThalAne judA kare che. tyArapachI sAdhakano AtmA siddhagatimAM sadAne mATe pahoMcI jAya che. priya baMdhuo ! mIThI mIThI maMda-maMda pavana laherakhI AvI rahI hatI. sUrya hasu hasu thaIne prakAza pAtharI rahyo hato. cAreya bAju vasaMta khIlI UThI hatI. AmravRkSo khUba-khUba khIlI UThyA hatA. eka paNa vRkSa evuM na hatuM ke je mULathI phaLa sudhInA pratyeka aMgamAMthI madhumAsanI mIThI maheka prasarAvatuM na hoya! nagarajano A mosamane mANavA umaTI paDyA hatA. evI ja rIte mAro zrutajJAna rUpI puMskokila akSara zrutAdinA alaMkArathI sajja banIne, samAcArInI pAMkhe, namratAnA nabhamAM UDIne vivekarUpI vasaMtaRtuno AnaMda mANavA AcAra AmravATikAmAM pahoMcI gayo. tyAM teNe adabhata dazya joyuM. zvetavastradhArI saMto unmilita namaNA netravALA. potAnA AcAra rUpa AmravRkSone phalita karavA mATe puruSArtha karI rahyA hatA. dharmadhyAnanI dharatImAM, kalyANa rUpa kyArImAM bodhibIjanuM vAvetara karIne tene pallavita karavA saMyama rUpa jalanuM sIMcana karI rahyA hatA. koInA AcAra AmravRkSo phaLothI lacakatA, paripakva banI kevaLI paramAtmA rUpe birAjamAna hatA, to koI AcAra AmraphaLano rasa grahaNa karI mokSe padhArI rahyA hatA, koInA AmravRkSamAM jJAnamaMjarIo pragaTa thaI gaI hatI 28 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane teo AcArya rUpe birAjamAna hatA, to koInA AmravRkSamAM kUMpaLo ke pAMdaDAo pragaTa thayA hatA. tevA vRkSavALA upAdhyAya ane sthavira bhagavaMto birAjamAna hatA ane keTalAka sAdhu bhagavaMto bodhibIjane laIne UbhA hatA. dharmadhyAnanI dharatImAM bIjanuM vAvetara kema karavuM, te zIkhI rahyA hatA. mArA puskokilane khUba-khUba majhA AvI gaI. te AzramaMjarIne jotAM pUMjana karI UThyo. DolI UThyo. bolI UThyo, adabhata..adabhata. mArA mATe jJAnAcAranI maMjarIo kevI taiyAra thaI gaI che, mane mAro khorAka maLI gayo, paraMtu A maMjarIo utpanna karavA mATe zuM karavuM paDe, tenI kriyA mULamAMthI joI lauM to kharo. cAlo, pelA saMta pAse, vasaMta RtunI moja mANavA pahoMcI jAuM, teo kevI rIte bodhibIjanuM vAvetara kare che? AcArya bhagavaMta vAvetara karavA mATe kevo upadeza Ape che? tema vicAra karIne matijJAna rUpI mitra sAthe AvI pahoMcyo sadgurunA caraNamAM... AvIne namana karyuM, namana karIne guru ziSyanA vArtAlApane sAMbhaLavA besI gayo. gurudeva bolyA, vatso ! ekacitte sAMbhaLo. adhyayana-1 : piMDeSaNA - piMDa eTale pudgalone bhegA karIne racelA zarIranuM mALakhuM, tene TakAvavA mATe AhAra rUpI(khAtara)nI jarUra paDe che. AhAranA cAra prakAra che- masaLa- bhUkha zAMta karanArA khAdya padArtho. - tarasa zAMta karanAruM pANI. hAphamaM- bhUkha ane tarasa baMne zAMta karanAra phaLa-mevA. sArUkaM- bhUkha-tarasane baMne zAMta na karatAM mAtra mukhane suvAsita banAve tevA mukhavAsa. A cAre prakArano AhAra levA tamArI sAthe samiti ane gupti A baMne devIonI paricArikA Avaze. temAM eSaNA nAmanI paricArikA tamArA netramaNi banaze, tenI sahAyatAthI tame spaSTa joI zakazo. gRhasthanA gharamAM praveza karo tyAre tamAruM svAgata thAya ke padhAro gurudeva! to te sAMbhaLIne phUlAzo nahIM ane apamAna thAya, to murajhAzo nahIM, prasanna cahere sahana karajo. gRhastho tamArI sAme ghaNI cIjo lAve, to te joIne lalacAzo nahIM, paraMtu eSaNAnA netramaNithI joI lejo ke te padArtho kAcA, saceta, pRthvI, pANI, agnithI sparzita, vAyuthI vIMjhAtA, vanaspatinA bIjavALA, tenA saMghaTAthI sparzita thayelA, kohavAI gayelA, rasaja jIvajaMtuvALA, lIlaNa phUlaNathI yukta to nathI ne? te AhAra mArA nimitte, mArA uddezathI banAvelo, kharIdIne, jhUMTavIne ke udhAra lAvelo, kAco-pAko, adhakacaro, AkhA dANAvALo, to nathI ne ? tenI pUrNapaNe khAtarI karyA pachI potAnA mATe athavA sAdharmika sAdhuo mATe pathya hoya, teTalo ja AhAra levo, 29 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka ja gharamAMthI badhu na levAya, gRhasthane bIjIvAra na banAvavuM paDe tenI kALajI rAkhIne levo. cAre prakAranA AhAramAMthI jeTalI jarUra hoya teTalo ja levo. lAvyA pachI pheMkI devo na paDe tema jAtrA-mAtrAnI jANakArI dimAgamAM goThavIne javuM. bIjuM e dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke jainetara bhikSuonI sAthe gRhasthanA gharamAM na javuM, AhAra ke nihAra mATe athavA svAdhyAya ke vihAra mATe paNa teonI sAthe na javuM tathA teo mATe banAvelo AhAra hoya, to te na levo. ajugupsita, aniMdita uttama AcAravALA, abhakSya na khAnArA, bAra kuLanI ane tenA jevA bIjA kuLonI gocarI levA yogya jANIne tenA gharamAM ja praveza karIne AhArAdinI yAcanA karavI. indramahotsava, skaMda mahotsava temaja yakSa, rAkSasa, stUpa vagerenA mahotsava saMbaMdhI tathA tapasaMbaMdhI bhojananA moTA AraMbha-samAraMbhapUrvakanA mahotsavo hoya, te bhojanamAM jyAM aneka bhikSuo Adine AmaMtrita karyA hoya, tene devA mATe, pIrasavA mATe lokonI doDadhAma cAlatI hoya, tyAre tyAM gocarI mATe na javuM. tema ja moTA jamaNavAramAM paMktibaddha beThelA lokonI bhIDabhADa hoya, tevA prItibhojana, mRtyu bhojana, lagna bhojana, koI paNa parvanI pUrve ke pachI tathA cAre ya dizAmAM kyAMya paNa saMkhaDIrUpa bhojana samAraMbhamAM AhAranI lAlasAthI na javuM. je dizAmAM jamaNavAra hoya, tenI viruddha dizAmAM jaIne prAsuka AhAra grahaNa karavo. ziSya : bhadaMta ! tyAM kema na javAya ? gurudeva : tyAM javAthI ghaNIvAra aNagAranI tucchatA dekhAya, kyAreka bhIDabhADamAM paDI javAya, gocarInI zuddhi na rahe. gariSTha bhojanathI vikRti Ave, pUrvanA saMskArathI rAgabhAva, viSaya vAsanA utpanna thAya, yogImAMthI bhogI banI javAya. AvA ghaNA ja kAraNothI AcAra AmravRkSane zuddha AhAra na maLe. to te vRkSa rasavaMtu na thAya mATe he vatsa ! tyAM na javAya. hA, eka upAya che. te kArya badhu patI jAya, bhojana karAvanAra gRhastha udAra ane dAnezvarI hoya, te sAdhune vinaMtI kare, to suyogya, prAsuka ane grahaNa karavA yogya AhAra levA javuM hoya to javuM, A vAta dhyAnamAM laIne samayajJa banI javuM. ziSya : jI gurudeva ! sevaM bhaMte ! sevaM bhaMte ! gurudeva : vatsa ! gocarIno samaya joIne javuM; gAya, bheMsa, bakarI dohAI rahI hoya, tyAre na javuM. gRhasthe bIjA mATe AhArAdi kADhI rAkhyA hoya, te na levA, bIjAne 30 Personal "Woolnel bangjo |
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtarAya paDe tema na javuM, upAzrayamAM anya sAdharmI saMto padhAre, to teno viveka jALavavo. tenI sAthe mAyAkapaTa na karavuM, gocarI levA jatAM khADA-TekarA, UMcA-nIcA rastA ke viSama mArga Ave, to te raste na cAlavuM, sama mArge javuM. bIjo rasto na ja hoya, to te raste kALajIpUrvaka paDI na javAya tema cAlavuM. gRhasthanuM ghara baMdha hoya, to kholIne na javuM kadAca javuM paDe, to tenI AjJA laIne kholavuM. kUkaDA, kabUtarAdi pakSIo caNI rahyA hoya, to tyAMthI pasAra na thavuM, kadAca javuM paDe, to te UDI na jAya, gabharAI na jAya ke bhayabhIta na thAya, tema dhIme pagale, dayALuM banIne yatanApUrvaka javuM. gRhasthanA ghera sarva aMgopAMga sthira rAkhIne UbhA rahevuM. AhAra levA mATe gRhasthane nIsaraNI mUkavI paDe tema hoya, aMdhAruM hoya, nIce talagharamAM hoya, vagere na dekhAtI jagyAethI lAvelo AhAra na levo, AhAra reNa baMdha DabbAdimAM hoya, to tene kholAvIne na levo. A sarva doSone TALIne lAvelo nirdoSa AhAra rasAsvAda vinA bhogavavo. sAro AhAra maLe. to gurudevane na dekhADavAnI mAyA na karavI. sAthe rahetA badhA sAdhuono saMvibhAga karavo. sAtapiMDeSaNA ane sAta pAnaiSaNAmAMthI koIpaNa abhigraha dhAraNa karIne zuddha AhAra lAvavo. he vatsa dharmavIra aNagAra ! AvA zuddha ane nirdoSa AhAra-pANI rUpa khAtara maLe, tene udaramAM padharAvI zAMta citte svAdhyAyanuM sIMcana karavAmAM Ave, to AhAranI zuddhithI AcAranI zuddhi thAya che ane zuddha AcAra dvArA ja dharmadhyAnanI dharatI para vAvelA bodhibIjamAMthI AmravRkSane ugADI zakAya che. tame paNa A bIjanuM vAvetara tathA sIMcana A rIte karajo. ziSyaH hA, bhadaMta ! tema ja thAo! mAre to paramArthI saMta banIne AcAra AmravRkSane khIlavavuM che mATe ja kahyuM che ke A paramArthI saMtane AcAra pALavo lAge che ISTa, jevo Amrarasa lAge che miSTa. ziSya A pramANe zuddha AhArarUpa khAtara lAvI, gurudevane dekhADI, bodhibIjanuM vAvetara karyuM. AmravRkSa pAMgare tema svAdhyAyAdi samAcArInuM sIMcana karatA aNagAra lIna banI gayA. te joIne, mAro puskokila A saMvAda sAMbhaLI khuza thayo ane turtaja amalIkaraNa joIne tRpta thayo. / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th( 5. adhyayana bIjuMH zaaSaNA - dharmadhyAna rUpa dharatImAM vAvelA bodhibIjanuM rakhopuM karavA munirAjane rahevAnuM, besavAnuM, sUvAnuM je sthAna hoya, tene zayyA kahe che. te zayyA sthAna kevuM hovuM joIe, tenuM jJAna levA dharmavIra aNagAra gurucaraNomAM upasthita thayA. tikhuttonA pAThathI vaMdanA karI utkaTa Asane birAjamAna thaIne pUchavA lAgyA, he prabho ! kAyA rUpa AmravRkSane poSaNa ApavA mATe khAtara rUpa AhAra zuddhi to jANI paraMtu sAdhakane rahevA mATe kevuM sthAna jarUrI che? teno bodha Apo. te sAMbhaLavA huM utsuka banyo chuM. ziSya A jijJAsA pragaTa karI tyAM sudhImAM mAro puskokila tyAM pahoMcI gayo ane te yogIrAjanI mAphaka besI gayo. gurudeva vatsa, munirAja ! sthAna zuddhi mATe tenI gaveSaNA karavA pharavuM paDe che. sthAna paNa eSaNA paricArikA rUpa netramaNithI jovuM paDe che. je sthAna mAlikanuM potAnuM ja hoya, sAdhune uddezIne banAveluM na hoya, sAdhune mATe kharIdeluM ke bhADe lIdheluM vagere doSa yukta sthAna na hoya, te sthAnamAM ja sAdhane rahevuM joIe. sthAna zuddhi mATe pAMca prakArano viveka rAkhavo joIe. (1) je sthAna lIlottarI, dhAnyAdi sthAvara jIvo ke kIDI maMkoDA Adi trasa jIvayukta na hoya, bAvA jALAthI rahita hoya, strI, pazu (paMDaga) napuMsaka rahita hoya, sAdhvI mATe puruSa rahita hoya (2) gRhastha navuM makAna banAvyuM hoya ane pote ke bIjAe te vAparI lIdhuM hoya (3) te sthAnamAMthI saceta cIja vastuonI heravaNI-pheravaNI karavI paDe tema na hoya (4) uparano mALa paDI javA jevo na hoya (5) gRhasthonA saMsargavALuM, kAcA pANI ke agnivALuM na hoya tevA nirdoSa sthAna, dharmazALA, upAzraya ke gRhasthanA makAnamAM sAdhu rahI zake che. gRhasthanA makAnamAM jyAM gRhasthanI avarajavarano rasto judo hoya ane gRhasthanA snAnAdi kAryo, vArtAlApa, ThaThThA-mazkarI, jhagaDA vagere mohajanaka kAryo dekhAtA na hoya tathA kUtarA, bilADA, gAya, bheMsa Adi pazuo vasatA na hoya, tevA sthAnamAM AcAra AmravRkSane ucheravA mATe mAlikanI athavA gurakhAnI AjJA laIne rahevuM joIe. kyAreka dharmazALAmAM utAro maLI jAya ane saMnyAsI vagere tyAM rahyA hoya, to tyAM utaryA pachI rAtrimAM cAlatA koIne Thesa na lAge, te bhikSukonA sAmAnane Thokara na vAge. tenI kALajI rAkhavI, hAtha pasArIne jayaNApUrvaka avara javara karavAnuM dhyAnamAM rAkhavuM joIe. he dharmavIra aNagAra ! A vAta tamArA khyAlamAM barAbara rAkhajo. have bIjI vAta e che ke je jagyAmAM utAro karo te jagyAmAM pATa-pATalA, saMskAraka vagere je joIe te tyAMthI ke gRhasthanA gharamAMthI yAcanA karIne joIne, pramArjana karIne grahaNa / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA, koI jIvajaMtuvALA na levAI jAya teno khyAla rAkhavo. te saMtAraka pATa, pATiyuM saDeluM na hoya, sthira hoya, halatuM na hoya, te joIne gRhasthanI AjJA laIne levuM. je pramANenI AjJA lIdhI hoya, te pramANe rAkhIne pAchuM ApavuM. he ziSya! Asana pAtharIne beso, sUo ke UbhA raho, tyAre pratilekhana ane pramArjana karIne te kriyAo karavI; sUo tyAre mAthAthI paga sudhI zarIranuM pramArjana karavuM. sUtI vakhate koI vaDIlo ke nAnA saMtone hAtha-paga vAgI na jAya, tenI kALajI rAkhavI. sUvAnI vyavasthA eka vaita athavA eka hAtha jeTalI dUrI rAkhIne karavI. zadhyA upara besatA, UThatA moTA avAje zvAsozvAsa na levA. khAMsI, udharasa, chIMka, bagAsu, oDakAra ke apAnavAyu choDatAM yatanA rAkhavI. suyogya zayyA maLe, to teno garva na karavo. ayogya maLe, to glAni na karavI. samabhAva dhAraNa karI AcArarUpI AmravRkSane vikasAvavuM. - jijJAsu dharmavIra aNagAra mastaka namAvIne bolyA, hA bhaMte ! tevI ja rIte karIza ane nirdoSa utAro zodhIne vicarIza hA, guruvara ! mane ahiMsaka AcAra lAge iSTa, jevA Amrarasa lAge miSTa. he prabho ! have mane navI dizA dekhADavAnI kRpA karajo. mAre mokSa phaLa prApta karavuM che. A vArtAlApa sAMbhaLIne mAro puskokila harSAvita banI gayo. adhyayana trIja: iryA :- dharma cakravartInA putra vRddhapura niyAmuThThI mokSArthI mahAtmA dharmavIra aNagAre gurudevanI zikSA vAgoLI vAgoLIne Atmastha karI. potAnA kAyayoga rUpI AMgaNAmAM ropelA AcAra AmravRkSane aMkurita thayeluM jANI AphlAdabhAve vadhumAM vadhu svAdhyAya rUpI jalanuM sIMcana karavA lAgyA. dharmadhyAnanI dharatImAMthI vinayarUpI mULa aMkurita thaIne bahAra AvyuM. have thaDa skaMdha gocara thayuM. caraNathI pIdhelA svAdhyAyanA zuddha nIrathI pAMgarelA te AmravRkSane jovA mATe te thanaganI UThyA. mAro zrutajJAnarUpI puMskokila te paramArthI aNagArane joto ja rahI gayo. aNagArano uchera karatA samiti mAtA aNagAranI tAlAvelI tathA tatvatrayInI stuti joI vadhAre vegIlA banyA. eSaNA paricArikA khUbakhUba sevA karavA lAgI. samiti mAtAe IrSA paricArikAne bolAvIne kahyuM, Aje tamAre tenA caraNanI kALajI levAnI che. caraNonI caryA kevI hovI joIe, tenuM jJAna Aje sadgurudeva Apaze. tame nUtana aNagAranA caraNonI sevA karo. IryA paricArikA khuza thaI, be hAtha joDI, samiti mAtAnI AjJA svIkArI munirAja sAthe cAlavA lAgI. munirAja khUba prasanna hatA. temaNe buddhino sahAro lIdho na hato. jJAnano sahAro laIne AmravATikAmAM sadgurunA caraNomAM pahoMcI gayA. gurudevane namaskAra / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th(, karI beThA ane jJAna prApta karavA tatpara thayA. teTalI vAramAM ja mAro puskokila pahoMcI gayo. gurudeva bolyA- vatsa! tane samajAI gayuMne, cAlo, AcAra AmranI kalama kADhI have karaNa-kyArImAM tene ropavI joze. te kalamI AMbo bahu mIThAza vALo karavo hoya, to tamAre eka kSetramAMthI bIjA kSetramAM javuM paDaze. mATe cAlavAnI kriyA nirdoSa karazo tyAre AmravRkSa vikasita thaze. ziSya: hA, prabho ! prakAzo. gurudevaH sAMbhaLo, vatsa. pelo eSaNAno netramaNi to tamone phAvI gayo che. Aje IryA tamArA caraNanA pAda trANa banaze. te tamone gamanAgamana karAvaze. gamanAgamana traNa kAraNe thAya che. AhAra levA mATe, vihAra mATe ane nihAra mATe. A traNa kriyA mATe kAyAne calAvavI paDe che. ahIM manane vicArothI, saMkalpa-vikalpathI mukta rAkhavAnuM che, vacanane paNa mauna ane zAMta rAkhavAnuM che. phakta kAyAne gamanAgamananI kriyAmAM yogathI joDavAnI che ane jJAnanA upayogathI rastAmAM cAlatAM koI jIvajaMtu kacaDAI na jAya, te mATe sADA traNa hAthanI bhUmi sudhI daSTi phelAvIne jovAnI che. divase A rIte joIne cAlavuM ane rAtre pramArjana karIne cAlavuM, vihAra karatAM badhA jIvo sAthe mitratA rAkhavI. gAmamAM, nagaramAM ke aTavImAMthI pasAra thatAM vacce koI lUMTArA, cora vagere sAme maLI jAya, tyAre te UbhA rAkhe, to nirbhayapaNe samabhAvapUrvaka UbhA rahI javuM; te prazna pUche, to parimita zabdomAM ahiMsAno upadeza Apavo. cora Adi na samaje ane badhI upadhi mUkI devAnuM kahe, to mUkI devI paNa samabhAvathI DagavuM nahIM. rastAmAM cAlatA nadI Ave, bIjo rasto na hoya, to nadInA pANInI UMDAInuM mApa kADhI eka paga UMco karIne eka paga nadInA pANImAM mUkatA cAlavuM, jema bane tema pANInA jIvonI virAdhanA ochI thAya, tenI kALajI rAkhavI, pele pAra jaIne kAyotsarga karI te jIvone khamAvI levA. kyAreka mArgamAM moTI nadI Ave bIjo mArga na hoya ane pele pAra javuM jarUrI hoya ane nAvamAM besIne javAnuM hoya, tyAre paNa vidhisahita nAvamAM caDhavuM. zarIrane mastakathI laIne paga sudhI poMjI levuM. sAgArI saMthAro karIne, potAno badho sAmAna eka baMdhanamAM bAMdhIne sAthe laIne dhIre--dhIre nAvamAM caDhavuM. bIjA musApharone musIbata na thAya tema samabhAvapUrvaka maunabhAve pelA AmravRkSanuM jatana karatA besavuM. kadAca nadImAM tophAna thAya, nAvano niyAmaka kopAyamAna thAya, sAdhune koI paNa pApakriyA karavAnuM kahe, to mauna rAkhI sahana karavuM paNa pApakriyA karavI nahIM, kyAreka niyAmaka ke bIjA koI sAdhune nadInA pANImAM pheMkI de to paNa 34 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra para badhA vastro bAMdhIne samabhAve taNAtA rahevuM. pANInA jIvonI ochAmAM ochI hiMsA thAya, tevA maitrIbhAvathI pANIno pravAha jyAM laI jAya, tyAM javuM. mRtyu thaI jAya, to paNa koInI kharAba ciMtavanA na karavI. arihaMtano jApa karatAM yAtrA pUrI karavI. jo bacI javAya to kinAre AvIne potAnA zarIranA pANIne lUchavAnI kriyA na karavI, mAtra UbhA rahevuM. zarIra uparathI badhuM ja pANI sUkAI jAya, tyAra pachI ja najIkanA gAma tarapha javuM. gurudevanI sAthe vihAra karatAM AzAtanA doSane TALIne vinayapUrvaka vyavahAra karavo. koI pAradhI pazu-pakSI mATe pUche, to samitipUrvaka javAba detA AvaDe to devo, nahIM to mauna rAkhavuM, paNa jIvahiMsA na thAya, tenI kALajI rAkhavI. he vatsa ! IryA paricArikA sAthe prasannatApUrvaka upasarga parISaha sahana karatAM, hiMsA na thAya tevA bhAvathI AcAra AmravRkSanI kalamane ropI devI, tyArapachI tenuM thaDa baMdhAI jaze ane temAMthI zAkhA-prazAkhA kema nIkaLe che, te avasare kahIza. A vAta sAMbhaLIne ziSye aMtara manathI nirNaya karIne kahyuM, hA bhaMte ! huM AvI ja cAlavAnI kriyA karIza. mArA AcAra AmravRkSane pAMgaratuM karavA kaTibaddha banIza. mAro puMskokila munirAjane vaMdI rahyo ane maMjarI kema ane kyAre Ave che tenI rAha jovA lAgyo. munirAja bolyA AvA AcAra pALavA lAge mane iSTa, jevo Amrarasa lAge miSTa adhyayana cothuM : bhASAjAta :- dharma aNagAra munirAje AcAra AmravRkSane mULa mAMthI phaLa sudhI vikasita karavA mATe gurudevanI eka eka zikSA vidhi jANI. AhAra zuddhi, sthAna zuddhi, gamanAgamananI vidhi vagerenI adbhuta kaLA jANI lIdhI. teno AtmA AnaMdavibhora banI gayo. have navI vidhi jANavA utsuka banyo, gurudeve je je kriyAno niSedha karyo, teNe te kriyA choDI dIdhI, karavA yogya kriyAmAM sthira banI gayA. gurudeva pAse prasanna cahere AvI ahobhAvathI vaMdana karI vinaMtI karI, he prabho! pharamAvo mArA phAyadAnI vAto. huM jarUra vItarAganA kAyadAne pALIza. aMtevAsI ziSyanA aMtaranA udgAra sAMbhaLI gurudeva prasanna thayA ane kRpA varasAvI kahevA lAgyA. te ja samaye mAro puskokila tyAM pahoMcI gayo. tene joIne gurudeva bolyA, jo vatsa ! AMbAnI DALe beThelo A puMskokila bole che, teno avAja tane kevo lAgyo ? ziSye kahyuM, madhura, madhuram madhuram. gurudeva : Aje A ja vAta mAre karavAnI che. Ajano abhyAsa che. 'bhASAjAta' tenA 35 wate & Personal "Woolnel bangjo |
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ The . upara ApaNA samiti devInA priya paricArikA bhASA devI che. te tArI jIbhanI paricaryA karaze. te tane krodhathI, lobhathI, hAsya ke ThaThThA mazkarIthI ke vicAryA vinA bolavAnI manAI karaze. tane niSThAbhASI banAvI deze paraMtu tene tuM sAthe rAkha, to ja A zakya bane. sAdhakane satya ane vyavahAra, A be bhASA ja bolavA yogya che, tenA sivAyanI bhASA sAvadhakArI-pApakArI che. saMta banyA pachI nirvadya bhASA ja bolAya ane nirvadya bhASAmAM paNa viveka jALavavAno hoya che, vyAkaraNa zuddhimAM ekavacana, dvivacana, bahuvacana Adi soLa prakAranA vacanomAMthI jyAM je yogya hoya te upayogapUrvaka bolavuM. ekavacana bolavA yogya hoya, to ekavacanano prayoga karavo, strIliMgamAM puliMgano prayoga na karAya. zabda zuddhi, pada zuddhi ane vAkya zuddhi, gadya-padyamAM bolavAnI rIta vyavasthita rAkhavI. pahADa, vAdaLA, vanaspati, jharaNA vagere prAkRtika dazyo jovA, paNa te dazyone joI lIdhA pachI bhASA paricArikAne sAthe rAkhIne atizayokti rahita, nirvadha bhASA bolavI. teNI tane asatya bhASaNa karavA deze nahIM. temaja karkazakArI, chedakArI, bhedakArI, mArmikakArI, mRSAkArI, sAvadhakArI, AzravakArI, nizcayakArI, prANI, bhUta, jIva ane sattvano nAza karanArI, pIDAkArI bhASA prayogane choDAvIne satya, madhura, hitakArI, pathyakArI bhASA bolavAnI preraNA ApI varcasvI banAvaze. bolatA samaye bhASA paricArikA sAthe haze, to tAruM vacana, 'labdhivaMta banI jaze. uparAMta tame gAma-nagaramAM, pariSadamAM ke dharma sabhAmAM ke gocarImAM game tyAM jAo tyAM satya ane vyavahAra bhASAno prayoga karajo. rakhene bhASA pAricArikAne choDI dezo, to sAdhaka jIvanamAMhonArata sarjAze, mATe bhASA upara khUba kaMTrola rAkhavo. vadhu pramANamAM maunabhASI banavuM jarUra paDe tyAre vicArIne bolavuM. A upAyo ja tamArA AcAra AmravRkSanuM siMcana karI jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra, vIryAcAranI pAMca zAkhAo pragaTa karaze. puMskokilanA paMcama svara jevo tamAro svara susaMskRta banAvIne paMcama gati sudhI laI jaze. puskokila maunapaNe sAMbhaLato hato. A vArtAlApamAM te bolI uThyo, madhuram virauti = te madhura kUjana karato DolIne kahevA lAgyo, he gurudeva ! jinavANIno jaya thAo, jaya thAo, A pramANe sadgagne biradAvIne sthira thaI gayo. AcAra AmravRkSone vikasAvI pAMca zAkhA pragaTAvavA ziSya cothI zikSAno mastaka namAvIne svIkAra karyo. huM dareka prasaMgamAM bhASAzuddhipUrvaka nirvadha bhASA bolavAno upayoga jarUra rAkhIza. mArA AcAra AmravRkSane sAtvika banAvavA pUro prayatna karIza. tethI ja kahuM chuM ke he gurudeva! mane AcAra pALavA lAge che ISTa, jevo Amrarasa lAge miSTa. / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ : adhyayana pAMcamuM : vastraSaNA mAro puskokila dharmavIra aNagArano sAthI banI gayo. te tyAM ja rahevA lAgyo. aNagAranI carcA joto jAya ane dhanyavAdanI anumodanA deto jAya. gurudeva pAse baMne mitro cAlyA. eke AkAzamAM uDDayana karyuM ane eka dharatI para cAlavA lAgyo. baMne AmravATikAmAM gurudevanI samIpe pahoMcI gayA. baMnee martyaeNaM vaMdAmi kahIne praveza karyo. gurudeva rAha joIne beThA hatA. baMnee vaMdana karIne jijJAsA pragaTa karI, gurudeva bolyA, vatso ! AcAra AmravRkSane koI rajanA paramANu na lAgI jAya tene DhAMkavA mATe vastra lAvavuM jarUrI che. tIrthaMkaro dIkSA le tyAre devo eka vastra temanA khaMbhA para nAMkhe che, tene devadRSya kahe che. vastro sAdhune yAcanA karIne lAvavA paDe che. te vastro bahu mUlyavAna, hiMsAthI banelA, sAdhunA nAme kharIdelA, udhAra lAvelA, jhUMTavIne lAvelA vagere doSayukta vastro hoya, to te sAdhune kalpatA nathI. sAdhune phakta sutarAu ke unanA vastro khape che. te paNa vastro doSa rahita hoya to ja sAdhune khape che. sAdhune kalpanIya vastra paNa gRhastha Ape, to tene hAthamAM laIne joI levuM, te vastra TakAu, DAgha vinAnuM, potAnI jarUriyAta pramANe hoya, to ja levuM. pelA eSaNA paricArikAnA netramaNIthI cAre cheDA joI levA. vastranA cheDe gAMTha mArI hoya, to tene kholIne joI levuM temAMthI dhana, ratnAdi je nIkaLe, te gRhasthane pAchuM ApavuM, te vastramAM jIvajaMtu besI jAya tevuM, poluM jALI vALuM na hoya, te dhyAnamAM rAkhavuM. prabhue kahyuM che ke jo sAdhakanuM zarIra ArogyavAna hoya, to eka vastra rAkhe. glAna, nirbaLa, vRddha, navadIkSita be thI traNa joDI vastra rAkhe. sAdhvIjIo cAra vastra rAkhe. A rIte potAnA zarIra pramANe parimita vastro levA. upadhithI upAdhi vadhe che. mATe jeTalI joIe teTalI upadhi rAkhavI. vastranI gaveSaNA mATe be gAunA eriyAmAM ja javuM. vastra vibhUSA mATe nathI, lajjA nivAraNa mATe che mATe lolupatA vadhe tevA vastro na levA. vastrone vadhAre ujjavaLa banAvavA, sArA dekhAvA mATe camakIlA vastro lAvavA nahIM, tene paridhAna na karavA. vastrane sUkavavA hoya, tyAre ati UMcA sthAne, thAMbhalA ke divAla para, bAvA jALA-jIvajaMtu Adi hoya tevA sthAne vastro na sUkavavA. acitta bhUmi para vastra kaMpita thAya, vAyarAnA jIvo mare, tevA sthAnamAM paNa na sUkavavA. vastromAM koI raMga lagAvavo nahIM, nizAnI karavI nahIM, silAImAM DIjhAIna pADavI nahIM. silAI paNa evI karavI ke nAnAmAM nAnA jIvajaMtu temAM besIne phasAIne 37 Personal "Woolnel bangjo |
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ marI na jAya tenuM dhyAna rAkhavuM, vastramAM- colapaTTaka, pacheDI, nesaDIyuM, Asana, pAtrAnI joLI vagere rAkhavA. sAdharmika saMtone vastro ApI zakAya tevI rIte vastranI AjJA levI. sAdharmiko sAthe letI-detI karavAmAM viveka rAkhavo, jethI rAga-dveSa na thAya. temAM paNa mAyAcAra na karavA. A sarva vAtono khyAla rAkhI nirvadha jIvana jIvazo, to ArAdhaka thAzo. tamArA AcAra AmravRkSanI zAkhAomAMthI prazAkhA prasphaTita thaze. ziSya bolyo, dhanyAsmi. gurudeva ! huM dhanya banI gayo. paMskokilanI paNa vAcA khulI gaI, te to nAcIne kahevA lAgyo ke have mAruM miSTa bhojana taiyAra thaI rahyuM che, huM bIjuM bhojana jamIza nahIM. bIjuM kalyANakArI bhojana na maLe tyAM sudhI kUjana karIza nahIM. A rIte baMne mitro eka bIjAnI sAme jotA gurudevane namaskAra karIne potAnA sthAne gayA. potAne joIe teTalA nirdoSa vastranI eSaNA karIne lAvyA ke turaMta ja AcAra AmravRkSanI paMcAcAra rUpa zAkhA upara daza yatidharma rUpa prazAkhA vikasI gaI. te joIne baMne mitro khuza thayA. adhyayana chaThThaH pAvaiSaNA - baMne mitroe gurudevane savAla pUchyo ke AcAra AmravRkSanI zAkhA-prazAkhA to pAMgarI gaI paNa tenA para kerI kyAre Avaze? gurudevaH he dharmavIra aNagAra ! utAvaLA ke utsuka thAo mA, dhIraja rAkho, AcAra AmravRkSamAM zAkhA pachI prazAkhA thAya, tyArapachI kUMpaLo ane pAMdaDA bane, jo huM tamone tenI vAta karuM chuM. tIrthakaro to karapAtrI hoya tethI AhAra hAthamAM ja grahaNa karI ekAMtamAM jaI vApare paNa ApaNA hAtha polANavALA hovAthI temAM bhojana pUrNa surakSita rahI zakatuM nathI, mATe sAmAnya sAdhuone karapAtra hovA chatAM bIjA kASTha pAtra, mATInAM pAtra ke suMbInAM pAtra levA paDe che. tenI paNa yAcanA gRhasthane ghare jaIne karavI paDe che. te pAtra paNa sAdhunA nimitte banAvelA na hoya, sAme lAvyA na hoya, te sarve eSaNAnA netramaNithI tapAsIne jANI levuM joIe. jevI rIte vastranI vAta karI tevI ja rIte pAtranI vAta jANavI. pAtro vidhi sahita lAvIne raMga rogAna karavA joIe. te pAtra kANAvALA, tUTelA ke AhAra cIpakI gayA pachI nIkaLe nahIM tevA na lAvavA. DIjhAInathI zobhita tathA vibhUSita karAya nahIM paraMtu TakAu, dhruva, rahI zake tevA pAtra levA, zuddha ane nirdoSa pAtranI gaveSaNA karIne lAvavA, te AmravRkSanA pAMdaDA che. te pAtranuM kAma kare che. vizeSa bhAva avasare kahIza, ema kahI gurudeva mauna thaI gayA. praNAma karIne baMne mitro pAchA page cAlavA lAgyA, potAnA sthAne AvIne potAnA AcAra AmravRkSanuM nirIkSaNa karyuM, to te AMbo caraNa sitterInA pAMdaDAthI suzobhita banI gayo (38 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ hato. baMne mitro gurudevanA vacano pratye zraddhAvita banI namI paDyA. dhanya ho gurudeva! Apa amone sAcA rAhe lAvanAra parama upakArI cho. baMne sAthe maLIne bolyA AcAra pALavA lAge ISTa, jema Amrarasa lAge bahu bahu miSTa. adhyayana sAtamuM: avagrahapratimA - ziSyo have gudevamaya banI gayA hatA. temanuM hRdaya tuM hI tuM hI pokArI rahyuM hatuM. tyAM AvIne praNAma karIne kahyuM- gurudeva! amAruM AcAra AmravRkSa zAkhA-prazAkhA ane parNothI pAMgarI UDyuM che. gurudevaH ziSyo! bahu AnaMdamAM na AvI javuM. temaja bahAvarA paNa na banI javuM. tame mULamAMthI piMDeSaNA, zagyeSaNA, IrSA, bhASAjAta, vaaiSaNA ane pAtraSaNAnI vAto jANI. A jANyA pachI tamAre vastunI goThavaNI mATe samiti maiyAnI pAricArikA nikSepAdevIne maLavuM joIe. te tamone upadhi kyAM rAkhavI? kema rAkhavI? te zIkhavADaze. tenI pahelA eka vAta jANavI bahu jarUrI che. te be kAnanA eka kAna karIne sAMbhaLo. ziSya kahyuM bhale, gurudeva! pharamAvo. gurudevaH sAdhakane zarIra sAcavavA sthAna joIe, paheravA vastra joIe, AhAra lAvavA pAtra joIe, tene rAkhavAnI jagyA joIe, A badhu bhale tame yAcanA karIne laI Avo paNa te zarIra, vastra, pAtra vagerene jyAM nikSepAdevI kahe tyAM, te jagyAmAM mUkatA pahelA avagraha = AjJA levI joIe. jenA rAjyamAM jAo, te rAjAnI, te nagaranA koTavALanI, tyAMthI AgaLa vadhIne je gharamAM ke upAzrayAdimAM utAro karo, tenA mAlikanI athavA tenA adhiSThAyaka koInI paNa AjJA levI, tene avagraha kahe che. jenI anujJA lyo, tene A pramANe kahevuM ke bhAI! ame roSakALa ke cArtumAsakALa rahevA mATe tamArI AjJA laIe chIe. ame atyAre amuka ThANA chIe. kadAca amArI samAna bIjA sAdhuo AvI jAya, to tenA mATe paNa tamArI anujJA laIe chIe. utArAno avagraha lIdhA pachI sAdharmika sAdhuo mATe pATa, pATalA, auSadha, soya, kAtara, karNazodhanikA, saMskAraka vagere lAvo, tenI paNa AjJA levI jarUrI che. sAdharmika sAdhuoe ekabIjAnI upadhi vAparavI hoya, to tenI paNa AjJA levAnI hoya che. anya sAdhunI nezrAmAM rahelI vastune levI hoya ke potAnI nezrAnI vastu bIjAne devI hoya, to AjJA laIne levAya-devAya che. A badhI rIta nikSepAdevI tamone yAdI apAvIne zIkhavADaze. vastune kema pakaDAya, kema mUkAya, hAtha-pagane kema vyavasthita rakhAya, te zIkhI levuM. je jagyA zakrendra mahArAjanI ( ). 39 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAlikImAM che. tenA mATe zakrendra mahArAjanI AjJA levI. saMpUrNa bharatakSetra temanI mAlikImAM che. bhale te devalokamAM hoya paNa tamAre koIpaNa jagyAe besavuM, uThavuM hoya, tyAM koI vyakti AjJA denArI na hoya, tyAre zakrendra mahArAjanI AjJA laIne besavuM. AvA pAMca prakAranA avagraha che. (1) devendra avagraha (2) rAja avagraha (3) gRhapati avagraha (4) sAgArika avagraha (5) sAdharmika avagraha. A avagraha saMbaMdhI AcAra sAmagrI che. temAM rahIne sAdhu- sAdhvI ghaNA abhigraha dhAraNa karI zake che, je sthAnamAM rahevAnuM thAya tyAM Amravana, IkSuvana, lasaNanI vADI Adi hoya, te sthAna jIvajaMtuvALuM na hoya, tevA nirdoSa sthAnamAM rahe. te jagyAmAM rahevA mATe jenI AjJA lIdhI hoya, tenA sivAyanI anya vyakti AmraphaLa, gaMDerI ke lasaNa ApavAnI icchA kare, to potAnI jarUra pramANe piMDaiSaNA adhyayanamAM kahyuM, te pramANe nirdoSa hoya, to tene zArIrika svasthatA mATe grahaNa kare. A upadhi- upakaraNane rAkhavAnA sthAnanI rIta, tamone nikSepA devI zIkhavADaze, mATe tene sAthe rAkhIne A kaLA zIkhI lyo, ziSyo bolyA, gurudeva ! bhale, tema thAo. temaNe nikSepA devIno sAtha karI A kaLA zIkhI lIdhI. nikSepAdevI temanA hAtha, paga vagere upAMgonI rakSA-jayaNA karavA lAgyA. AcAra AmravRkSanA caraNasittarinA pAMdaDA upara karaNasitteranA phUlo khIlI UThyA. maMjarIonA rUpamAM AmravRkSa zobhavA lAgyuM. te joIne baMne mitrono AnaMda samAto nathI. teo have gurudevanA pyArA ziSya banI gayA hatA. apramatta avasthAmAM rahIne jaladI-jaladI rasavALA svAdu AmraphaLane prApta karavA tatpara banyA ane bolyA- AcAra pALavA lAge amone iSTa, jevo Amrarasa lAge miSTa. adhyayana AThamuM : sthAna saptikA :- gurudevanI vANI jhIlavA baMne mitro besI gayA hatA. gurudeva padhAryA, tyAre UbhA thaIne namaskAra karIne gurudevane birAjamAna karyA. tyArapachI hAtha joDI UbhA rahyA. gurudevanI AjJA thatAM utkaTa Asane beThA. gurudeva bolyA- avagrahanI vAta tame jANI lIdhI. have je sthAnamAM tame utaro te sthAnamAM tamAre kAyotsarga karavAnI Adata pADavI joIe. A kAyAno saMyama keLavavAnI khUba khUba jarUra che. AcAra AmravRkSanI mAvajata karavI paDe che. vasaMtaRRtu jevuM vAtAvaraNa nitya rahe te mATe tevI kriyAo tenI pAse karavI paDe che, te kyAreya karamAya nahIM mATe tyAM roja dhyAna dharavuM paDe che. dhyAna dharavA kAyAne sthira rAkhavI paDe che tenA mATe judA judA abhigraha dhAraNa karavA paDe che. je sthAnamAM UbhA rahevuM hoya, dhyAna karavuM hoya, te sthAna barobara jovuM. pote Ubho rahe tyAre bIjA jIvone koI bAdhA 40 Personal "Woolnel bangjo |
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke pIDAjanaka nathI ne? te tapAsIne rahevAno abhigraha dhAraNa karavo. tenI cAra pratijJA A pramANe che(1) huM aceta sthAnamAM rahIza, divAla Adino Azraya laIza, hAtha paganuM AkuMcana- prasAraNa karIza temaja maryAdita bhUmimAM paribhramaNa paNa karIza. (2) huM aceta sthAnamAM rahIza, divAla Adino Azraya laIza, hAthapaganuM AkuMcana prasAraNa karIza paraMtu bhramaNa karIza nahIM. (3) huM aceta sthAnamAM rahIza, divAlAdino Azraya laIza paraMtu hAtha paganuM AkuMcana-prasAraNa ke paribhramaNa karIza nahIM. (4) huM aceta sthAnamAM rahIza, paraMtu divAla Adino sahAro laIza nahi tathA AkuMcana-prasAraNa ke bhramaNa paNa karIza nahIM. he vatsa! A rIte abhigraha karavo joIe. parimita kALa mATe kAyotsarga karavAthI jIvanI ekAgratA vadhe che. AtmasvarUpa prApta thAya ane AcAra AzramaMjarImAM khaTarasAdinI prApti thAya che mATe kAyAnI mAyAmAM muMjAyelo AtmA Asakta na bane tenI kALajI karavI. sadAya UbhA rahevAno ane temAM maryAdita samaye cAra vizeSa abhigraha karavA rUpa tapa aNagAre jarUra karavo, paraMtu je na karI zake teno tiraskAra ane svayaMmAM ahaMkAra AvI na jAya tenI sAvadhAnI rAkhavI. A che AcAra Amra maMjarImAMthI phaLa prApta karavAnI rIta. tame temaja varte tevI mArI zubhecchA. ziSya svIkArI lIdhuM ane bolyA- AcAra pALavA lAge amone ISTa, jevo Amrarasa lAge miSTa. adhyayana navamuM : niSadyAsaplikA - gurudevanI pAse baMne mitro AvyA ane vIrSollAsapUrvaka bolyA, he prabho! mArA AcAra AmravRkSamAM maMjarIo besI gaI che. tenI mIThI soDama AvavA lAgI che. kAryotsargano prabhAva ghaNo ja che. prabhu, have amAre zuM karavuM? gurudeve upadeza Apyo, vAha vatsa vAha! tame sAdhu jIvanamAM ghaNA AgaLa vadhI rahyA cho. topaNa jyAre UbhA rahevAnI zakti ochI thAya, tyAre bIjo abhyAsa paNa jarUrI bane che, mATe have besavAnI rIta paNa zIkhI jAo. roja svAdhyAya karavI, te vairAgI sAdhunuM lakSaNa che. tyAga Take na vairAgya vinA. vairAgI sAdhune anAdinI Adata pramANe pudgala rAga satAve che tethI bhagavAne kahyuM che ke he ziSyo ! svAdhyAya karavA be, traNa, cAra sAdhuo sAthe maLIne svAdhyAya karavA beso tyAre ekabIjAne jotAM deharAga utpanna thAya che, te utpanna thavAthI / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritramoha utpanna thAya. tenA kAraNe ekabIjAne AliMganAdi devAnI bhAvanA jAge tevA icchA rAgane TALavo paNa atyaMta jarUrI che kAraNa ke tema karavAthI AcAra AmravRkSanI maMjarIo murajhAI jAya che, mATe evI rIte besavuM ke deharAga jAge nahIM, arasaparasa karmo baMdhAya nahIM, cAritramoha tagaDo bane nahIM. udayanA aDapalAne TALIne svAdhyAyanA AsanathI besI sthirAsana keLavavuM. gurdevanI A zikSA sAMbhaLIne dharmarAja aNagAre ane mArA puskokile mastaka namAvI dIdhuM ane kahyuM, hA, prabho ! Apano Adeza ane AjJA amArA kalyANa mATe thAo, jethI amArI maMjarI svAdhyAya rasathI rasadAra banI jaze. mATe ja to- AcAra lAge che amone iSTa, jevo Amrarasa lAge che miSTa. adhyayana dasamuMH uccAra prasavaNa satikA - gurudeve baMne ziSyo para kRpAdRSTi rAkhIne kahyuM, evo puruSArtha upADo ke karmamala jaladI nAza pAme ane pAchuM kAmapaMkamAM utpanna thavuM na paDe. vItarAga paramAtmAe ApaNA para mahAna kaNA karI che. AhAra lIdhA pachI, te sapta dhAtunA rUpamAM pariNata thayA pachI A zarIra nissAra vastune bahAra kADhe che. te maLa-mUtra, nAkanI lIMTa, zarIrano mela vagere. azuci nivAraNanI bAdhA thAya tyAre teno avarodha karavo nahIM, paraMtu pAtramAM ke jaMgalamAM tenuM nivAraNa karavA javuM. potAnI pAse ke vastra ke pAtra na hoya, to sAdharmika gubaMdhunI pAse mAMgIne laI levuM. teno tyAga karavAnI rIta ApaNI samiti mAtAnI pariSThApanikA devI pAse zIkhI levI. te tamone A pramANe zIkhavADaze ke pheMkavA jevo je nihAra che tene ekAMtamAM laI javo, tyAM jagyAnuM nirIkSaNa karavuM; jIvajaMtu, lIlotarI, bIyAraNa AdithI rahita nirdoSa jagyA maLI jAya, te paNa UMcI-nIcI ke polANavALI na hoya te jovuM. tyAM nAMkhavAthI koIne jugupsA na thAya, tema nIcA namIne cAra aMgulanI UMcAImAM hAtha rAkhIne dhIre dhIre, jaladI sUkAI jAya tema paraThavuM. paraThavAmAM koI jIvonI hiMsA na thAya, te khAsa dhyAna rAkhavuM. vakSanuM thaDa hoya, to jeTalA pramANanuM thaDa hoya tenAthI Dabbala hAthanI jagyA choDIne, zakrendra mahArAjanI AjJA laIne paraThavuM pachI "vosire" zabdanuM uccAraNa karavuM. A vAta vAgoLI vAgoLIne yAda rAkhajo. pariSThApanA devIne sAthe laI javI, jethI te tamArA kAryanI paricaryA vyavasthita karaze. A tamArI pAMcamI dhAtrI mAtA che. he ziSyo ! tamAruM AmravRkSa rasadAra maMjarIthI yukta banI gayA pachI phaLathI phalita thaze. adhyayana agiyAramuM : zabda saplikA :- Aje dharmavIra aNagAra ane mAro puMskokila baMne pAkA mitrone kaMIka vizeSa pAmyA hoya tevo anubhava thayo. baMnee 42 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th( 5. paraspara guru guNano vArtAlApa karyo. kevA niSkAma kaNAnidhi che, ApaNane kevuM kevuM zIkhave che. puskokila bolyo, mane khabara ja nathI ke A AmravRkSamAM maMjarI kema Ave. huM to jyAM maMjarI jouM tyAM mAro AtmA thanaganI UThe ane amArA badhA mitrone sAthe laIne maMjarInA rasane mANIe. maMjarInuM utpAdana keTaluM agharuM che. haju to phaLa kema maLe teno pATha bhaNavAno bAkI che, cAlo, tyAre gurudeva pAse baMne AvyA, praNAma karyA ane utsuka banIne, hAtha joDIne gurudevanuM mukha nihALI rahyA. gurudeve kahyuM, he ziSyavaro! Aje AcAra AmravRkSanA phaLa pakAvavAnI rIta darzAvuM chuM. sAMbhaLo ! manuSya bhava bahu puNyayoge maLe che. manuSyone daza prANa prApta thAya che. temAM zrotendriya bala prANa ane cakSurindriya bala prANa kAmI che. te phakta icchA utpanna kare, A baMne prANomAMthI ekane zabdo sAMbhaLavA game, bIjAne rUpa jovuM game. zrotendriya balaprANa bahu bahu puNyanA puMjathI prApta thAya che tene zabdo sAMbhaLavAnI icchA thAya che paraMtu tame samiti devInI traNa putrIo managupti, vacanagupti, kAyaguptine sAthe rAkhazo. te tamArI AtyaMtara rakSA karaze. tamone badhA prakAranA vAjiMtronA svara sAMbhaLavAnI icchA jAgaze, dhvanivardhaka sAdhanonA zabdo, caturaMgI senAnA zabdo, ghoDAno haNahaNATa, hAthInA gulagulATa, rathanA raNajhaNATa, pAyadaLanA dhaDabaDATa, utsavonI udghoSaNA, bherInA avAja vagere sAMbhaLavA zrotendriya doTa mUke, trikoNa, catuSkoNa vagere rastAmAM jovA mATe AMkha talase tyAre tamArI manogupti bahena tamone rokaze, vacanaguptibahena tamone tenI prazaMsA karatAM aTakAvaze ane kAyagatibahena tamane UbhA thavA deze nahIM. AvA zabdo sAMbhaLavA svAdhyAya choDIne javAya nahIM. zabdanI dhvaninA aneka sthAno che. te vividha sthAnonuM varNana arihaMta paramAtmAe karyuM che. zrotendriya bahu sajAga che paraMtu tamAre zabdonI rAgabuddhi ke dveSabuddhi choDavI. A badhI icchAo cAritramohanA udayanA kAraNe thAya che. te moha tagaDo bane tevI eka paNa kriyA na karavI. saMsArano saghaLo moha choDavAnuM eka ja kAraNa che ke tamAre yathAkhyAta cAritrano AcAra pragaTa karavAno che. mATe vatso ! cAritra moha choDI zroteMdriyano nigraha karavo. zabda saptakane choDIne potAnA svAdhyAyano upadezAtmaka avAja sAMbhaLavo. A ja AcAra AmravRkSane saphaLa karavAnI sAmagrI che, bAkI to kalezAtmaka kaSAyAtmaka, viSayAnubaMdhI rAgAtmaka zabdo anekavAra A jIve sAMbhaLyA che. temAM rakta, vizeSa anurakta, vRddha, vizeSa vRddha thaIne A jIve saMsArano vadhAro karyo che. have tevI kriyA na thAya, tenI kALajI rAkhavI. gurudevano upadeza sAMbhaLI baMne ziSyo tRpta thayA. hAtha joDI, mAna moDI kahyuM, bhadanta ! ApanuM vacana taheta karavAno puruSArtha karazuM. amane to AcAra lAge che 43 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISTa, jema Amrarasa lAge miSTa. adhyayana bAramuM rUpa saplikA - kAmotpAdaka zabdanI vAta sAMbhaLI baMne mitro vicAra vimarzamAM garakAva thaI gayA. gurudevano apUrva upadeza kevo majAno che. vidhiniSedhanI vAto karI ApaNI malinatA kaDhAvI zuddhi prApta karAve che. zrotendriyanA viSayone to jANyA. cAlo, have cakSurindriyanA viSayone jANIe. jayaNAnI cAle baMne mitro guru pAse AvyA. gurudevane vaMdana namaskAra karyA. gurudeve vidhi samajAvavA prasannacitte vAkya uccAryA-juo vatsa! A ApaNA cahyuM. keTalA nirmaLa che paraMtu mana jyAre rAgAtmaka thaIne cakSanA mAdhyame rUpa jovA lAlAyita thAya che, tyAre zAMta Atma sarovaramAM vRttinA vamaLo utpanna thAya che. rUpanI Asaktie aneka AtmAone svabhAva tarapha jatAM rokI vAsanAmAM vasAvI nigodanA gharamAM mokalI dIdhA che. rUpa mAtra icchA karAve che tenAthI bhogavaTo thato nathI. rUpavALI cIjonA zAstrakAre cAra bheda kahyA che. (1) grathima rUpa- phUla Adine gUMthIne banAvelA svastikAdi (2) veSTima rUpa- vastrAdine vaNATamAM vaNIne banAvelI putaLI AdinA rUpo (3) purima rU5- rU vagere bharIne banAvelI puruSAdinI AkRti vagere (4) saMghAtima rUpa- aneka vastuone meLavIne banAvelA rUpa, kASThakarma- suMdara ratha vagere, pustakarma-vastra athavA tADapatranA pustako para banAvelA citro, maNikarmavividha maNiothI banAvelA suMdara kalAkRtinA rUpa, sonA-cAMdInI mALAo, pAMdaDAmAM banAvelA citro vagere kAmanAne uttejita kare tevA citro jovAnI icchA karavI nahIM. kyAreka icchA thaI jAya, to paNa manoguptino sahAro laIne sAdhaka jIvanane surakSita rAkhavuM. citromAM rAga-dveSa na karavA, temAM lubdha ke vRddha na thavuM. A che sAdhaka jIvanano viveka. manamohaka rUpamAM jarApaNa lubdha thAya, to AcAra-AmravRkSone ughaI lAgIne tamArA AmraphaLa khavAI jaze mATe he vatso ! citro jovAnA vicAramAM manogupti, citro joIne rAgAtmaka bhASAprayogamAM bIjI vacanagupti ane svAdhyAya choDIne kalAkRti jovAnI tAlAvelImAM trIjI kAyaguptinI parahejI pALIne AcAra AmravRkSanI rakSA meLavavI. A prayoga karazo to AmravRkSanA goThalI baMdhAvAnI zarUAta thaI gaI che ane tenA nAnA kAcA phaLo banI nabhI jaze, moTA thaze, pAkA thaze. phaLa suphaLa thaze, tethI traNa guptine haMmezAM mana, vacana, kAyAmAM goThavI dejo. A pramANe gurudevano upadeza sAMbhaLI baMne avAka thaI gayA. maunabhAve teno svIkAra karI cakSurindriyane keLavaNI ApavA vIrSollAsavALA banyA. tyArapachI baMne bolI uThyA, amAro AcAra AMbo ghaNo vikasita thaIne pAMgarI uThyo che. 44 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ The . gurudeva! AcAra pALavA lAge che ISTa, jevo Amrarasa lAge miSTa. adhyayana teramuM: parakriyA saptikA - baMne mitroe AcAra AmravRkSanuM nirIkSaNa karyuM. tenI anuprekSA karIne joyuM to kAcI kerI moTI thaI gaI hatI. tenA rasanuM parivartana thaI rahyuM hatuM. gurudevanI zikSAthI zikSita thayelA baMne sarvavirati aNagAra svAdhyAya sivAya kAMIja karatA nahatA tethI AmravRkSa nirvighna vRddhi pAmyuM. teo have kerI pAkavAnI rAha joI rahyA hatA. Aje gurudeva kyA upadezanuM rasapAna karAvaze te jijJAsA laIne jayaNApUrvaka gurudeva pAse AvIne vinayapUrvaka caraNomAM besI gayA. gurudeva bolyA- Aje tamone uccakakSAnuM parakriyA viSayaka jJAna devuM che. saMsAra choDavo sahelo che paNa saMsArInA saMbaMdho choDavA muzkela che. tame saMsArano tyAga karyo tyAre nirNaya karyo hato ke huM koInI sevA laIza nahIM. - sAdhu-sAdhvIno zirasto che ke bIjA dvArA potAnA mATe karAtI karmajanakakriyAnI icchA na kare ke bIjA pAse kahIne paNa na karAve. kadAca koI gRhastha pagane sApha kare, paga dabAve, mAliza kare, tela, ghI Adi copaDe, masaLe, cUrNathI ubaTana, lepa kare, ThaMDA ke garama pANIthI paga dhUe vagere koIpaNa kriyA gRhastha kare to te kalpatuM nathI. sAdhu te kriyAmAM AsvAdita thAya nahIM, vacanathI kahe nahIM, kAyA para thatAM AvA kAmanI, sparzendriyanA mulAyama sparzanI moja mANe nahIM, kAraNa ke maMtA BT vahunodanA varNAdi sparze bahu lobhAmaNA hoya che. te lobhanI jALamAM phasAI javAya, to anartha sarajAya che. jema khetaramAM thayelA pAkane tIDa khAI jAya che. tema AcAra AmravRkSanA phaLone sukumAratAnA doSarUpI tIDa khAI jAya che. gRhasthane AdhIna banelo sAdhaka mohotpAdaka sparzothI Asakta thaI jAya. tyAre gRhastho temanA zarIra para hAra, mukuTa Adi alaMkAro paherAvI zarIrane zaNagAre che, sAdhu jIvanamAM na kalpa tevI kriyAo kare che, mATe te sAdhaka! AvI koI kriyAne manathI icchavI nahIM, vacanathI kahevuM nahIM ane kAyAthI tevuM AcaraNa karavuM nahIM. bIjuM vizeSamAM pagamAM kAMTo lAgyo hoya, pagamAM ghAva paDyo hoya, mela jAmyo hoya, mAthAmAM jU, lIkha paDI jAya to guhasthanA khoLAmAM sUIne, zastrakriyA karAvavI nahIM, gRhastha ghaNA ja lADa laDAvIne A kriyAo kare, topaNa tema karAve nahIM. A che muni jIvanamAM samAdhi prApta karavAnI sAmagrI. tame tene apanAvazo eTale AmraphaLa pAkavA lAgaze. A pramANe ziSyone AcAranuM bhAna karAvyuM. ziSyo avAk thaI gayA. kyAreya ( ). 45 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ khabara na hatI ke Ama karavAthI pApa lAge, te Aje khabara paDI. UbhA thaIne bhUtakALamAM pApa karyuM ke karAvyuM hoya, tenI mAphI mAMgI ane have pApa nahIM karavAnI pratijJAnA daDha saMkalpI banIne bolyA- AcAra pALavA lAge amone iSTa, jevo AmraphaLano rasa lAge miSTa. adhyayana caudamu : anyonya kriyA saptikA :- AcAra AmravRkSamAM AvelA AmraphaLa khaTAzamAMthI mIThAza tarapha jaI rahyA hatA. lIlI chAla pILI thaI rahI hatI. tenI sAdhanA zuddha AcAra tarapha jhUkatI hatI. AmravRkSa phaLanA bhArathI namrAtinamra banI gayuM hatuM. ahaMkAra to kyArano ya ogaLI gayo hato. mAro puskokila khuza hato sAthe udAsa hato kAraNa ke A aNagAra bahu ja kriyAzIla hatA. tevI kriyA pote karI zakato na hato chatAM ya bhAvanA bhAvI rahyo hato ke huM Avo kyAre banyuM ? te mitro AvyA ane unmilita netrothI praNAma karIne gurucaraNomAM besI gayA. Aje gurujI gaMbhIra mudrAmAM hatA. teo bolyA, vatsa ! teramA adhyayanamAM saMsArI gRhastha viSayaka vAto hatI paNa Aje to ApaNe ApaNA tyAgI viSayaka vAto karavAnI che. anAdikALathI deharAganA poSaNathI deharAganI Adata dhITha banI gaI che, tethI be sAdhu ke be sAdhvI arasa-parasa caraNathI laIne mastaka sudhInA aMgone dabAvavA, mAliza karAvavuM vagere kriyA karAvavAnI icchA thAya, tyAre te rAgotpAdaka hovAthI sAdhue tema na karAya. jo nAnA sAdhu vaDIla sAdhunA paganuM pramArjanAdi kare, to teno viveka kahevAya paraMtu jenAthI deharAga vadhato hoya, rAganI mAtrA TapakatI hoya, to tene gupti dvArA rokI daIne manathI paNa tenI icchA na karavI, vacanathI na kahevuM ane kAyAthI na karAvavuM. te sukhano AsvAdana manathI paNa na kare. zeSa varNana parakriyAnI samAna jANavuM. saMsArIthI to bacI javAya paNa ekabIjAnI kriyAthI bacavA mATe ghaNI ja kALajI rAkhavAmAM dRDha vairAgyanI jarUra paDe che. A ja AcAranI pUrNatA che. A pramANe deharAga choDavA prayatnazIla banavuM. A vairAgyabhAva ja AcAra AmravRkSanA phaLane samaya para pakAvIne saphaLa banAve che. astu ! AvI kriyA prabhu mahAvIre apanAvI che. sAdhujanone rAgajanaka kriyAnA tyAgathI ja kevaLajJAna pragaTa thayuM che. AvuM AcaraNa karavuM, tevo aDaga nirdhAra karIne baMne UbhA thayA. Aje teno abhyAsa pUrNa thato hato. vidhiniSedhathI AcAranI pUrNa mAhitI jANI lIdhI hatI. teoe gurudevane praNAma karyA ane potAnA sthAne AvI AtmA sAthe savAla-javAbano saMvAda karyo temAM javAba maLyo ke AcAra lAge che mane iSTa, jema AmraphaLano rasa lAge miSTa. 46 Personal "Woolnel bangjo |
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana paMdaramuM : bhAvanA :- baMne aNagAra dUra beThA nisvArtha premathI praznacarcA ane jJAnagoSThI karI rahyA hatA. vRkSa to lacakatuM banI gayuM hatuM. puMskokile AmravATikAmAM praveza karyo tyArathI ja vasaMtaRtu maheMkI rahI hatI. AmravATikAmAM bIjA paNa ghaNA vRkSo hatA. te paNa zobhAyamAna hatA. vRkSo to anekavAra joyA hatA paraMtu mAnava pote ja AcAra AmravRkSa banI zake, tenA eMdhANa ke tenI vidhi prathama vAra ja sAMbhaLI. tenuM dila--dimAga dayALu ane bhavabhIru banI gayuM. have gurudevanA zrImukhe prabhu mahAvIranuM jIvana sAMbhaLavAnuM hatuM. jaladI taiyAra thaIne AvyA, guru samakSa dakSatApUrvaka, zAMta citte guruvANI sAMbhaLavA mumukSutA pragaTa karI, gurudeva bolyA, AvuM kaThina AcaraNa anubhavI sivAya koI darzAvI na zake. anaMta tIrthaMkaro ane sAmAnya kevaLIoe sarva anAcaraNo rokI daIne indriya vijetA banIne mokSa tarapha prayANa karyuM che. prabhu mahAvIre aneka bhavamAM UMcu UMcu AcaraNa karyuM. tenA phaLa svarUpe teoe naMdananA bhavamAM tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM, tyAra pachI dazamA prANata devalokamAM gayA tyAMthI cyavIne mAhaNakuMDa nagaramAM devAnaMdAnI kukSImAM AvyA. balavattara karmanA udaye tyAMthI paNa devo dvArA saMharaNa thayuM ane trizalA rANInI kukSimAM AvyA. caitra suda terase sarva graho ucca sthitimAM hatA tyAre uttarAphAlgunI nakSatramAM kSatriyakuMDa nagaramAM siddhArtha rAjA pitA ane trizalA mAtAnA lAla tarIke prabhue janma dhAraNa karyo. temano janma thatAM ja devoe mahAna varSA karI hatI. gAmamAM dhana-dhAnyanI ghaNI vRddhi thaI, tethI putranuM nAma vardhamAna rAkhyuM. pa6 dizAkumArikAoe nAla chedana Adi sUtikA karma karyuM, devoe meru parvata para janma mahotsava ujavyo, pAMca dhAtrIothI uchera thavA lAgyo. A rIte vardhamAna kumAra vRddhi pAmatAM yogya vayanA thayA. temanA traNa nAma A pramANe che- mAtApitAe niyata kareluM vardhamAna nAma, Atmazuddhi mATe sAdhanAno zrama karatA hovAthI pote dIkSA grahaNathI prApta zramaNa nAma ane bhayaMkara bhayajanaka upasargo sahevAnA kAraNe devoe prasiddha kareluM zramaNa bhagavAna mahAvIra nAma hatuM. teozrInA kAkAnuM nAma supArzva hatuM. temanA jyeSTha bhrAtA naMdIvardhana ane moTI bahenanuM nAma sudarzanA hatuM. vardhamAnakumAra yogya uMmare yazodA nAmanI rAjakanyA sAthe lagnagraMthIthI joDAyA. anAsaktabhAve bhogAvalI karmo bhogavatAM eka putrIno janma thayo. tenuM nAma priyadarzanA hatuM. prabhu mahAvIranA mAtA-pitA pArzvanAthanA zAsanamAM hatA. temaNe bAra vrata aMgIkAra karIne zuddha zrAvakanA vrata pALyA hatA. AkharI jIMdagImAM saMthAro karIne paMDita maraNa prApta karI bAramA devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM 47 "Woolnel bangjo |
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ janma dhAraNa karIne mokSe jaze. jJAtaputra bhagavAna mahAvIre bhogAvalI karma pUruM thatAM vairAgya vAsita banIne dIkSA levAno saMkalpa karyo. lokAMtika devoe dharma pravartana mATe vinaMtI karI. prabhue eka varSa sudhI roje roja eka prahara sudhI eka karoDa ATha lAkha sonA mahoranuM dAna ApyuM. eka varSamAM traNaso aSTayAsI karoDa esI lAkha suvarNa mudrAnuM dAna ApyuM. tyArapachI Indra-indrANI, deva-devIo ane mAnavo vageree dIkSA mahotsava karyo. prabhu ane nirAgI niSkAmI banI yazodA patnIno tyAga karI, jyeSTha bhAI bahenano sneha saMbaMdha choDI, sarvathA niHsnehI banavA keza lucana karyA pachI dIkSA maMtra bhaNyA. siddha bhagavAnane namaskAra karI siddha thavAnuM lakSa bAMdhIne vicaryA. kaThina karmo udayamAM AvatA aneka parISahane sahana karyA. sahanazIlatA eTalI jabarajasta hatI ke anAryo dvArA kUvAmAM DUbakI khavaDAvavI, gRhastho dvArA kUtarA karaDAvavA AvI koI paNa paristhitimAM dehanI paravAha karyA vinA parISaho pratikriyA karyA vinA sahana karyA. ekalA zAMtarasanA paramANuthI banelo sukumAra rAjavaMzI deha, paraMtu saMyamatapanI daDha bhAvanA hatI. vajasamA majabUta zarIramAM ghAva paDatAM paNa carama zarIrI dehano nAza thato nahIM. te dehamAM koI vaidakIya upacAra karyA vinA svayaMmAMthI phurAyamAna thatAM zAMtarasanA auSadhathI te karmo samAI jatAM hatA. pratikriyA na karanAra mAnava khuda navuM karma bAMdhatA nathI ane tenA jUnA karmo kSaya thaI jatAM sahaja rIte ArAma thaI jAya che. tIrthaMkarano AtmA jeTaluM AyuSya lAvyA hoya teTaluM ja bhogave che. teo nirUpakramI AyuSyavALA hoya che. vatsa! A vAta bahu lakSamAM levA jevI che. jIva svayaMnA AcArathI ja vRkSano janma dhAraNa kare paraMtu te deha potAnA mATe upayogamAM letA nathI paraMtu chakAya jIvone zAtAkArI banAve che. temanA eka eka paramANu jenA zarIramAM pahoMce teno krodha zAMta thaI jAya che. zarIra nazvara che paNa AyuSya pramANe te sajIvana rahe che. A rIte bhagavAna bAra varSa ane paMdara divasa pachI zyAmaka gAthApatinA kSetramAM zAlmalI vRkSanI nIce RjuvAlikA nadInA kinAre cothA prahare cAra ghAtakarma kSaya karI sarvajJa banyA. tyArapachI devone upadeza Apyo. bIjA divase bAra prakAranI pariSada AvI, prabhue upadeza Apyo, agiyAra gaNadhara banyA, tIrthanI sthApanA karI. mahAvratadhArIne iriyA bhAvanAthI laIne sparzendriyanAnigraha sudhInI paccIza bhAvanAnuM varNana samajAvyuM. pote taryA ane bhavya jIvone taravAnI jaDIbuTTI arpaNa karI. A che mAnava AcAra AmravRkSanA phaLa prApta karavAnI Abehuba rIta. svayaM Acare ane pachI bIjAne zIkhavADe che. dhanya ho prabhu Apane ! Ape zeSa jIvanamAM upadeza ApIne 48. / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa prApta karavAnI rIta darzAvI che. ApaNe sahu te sarvajJanA putro chIe tethI tevo ja puruSArtha karavo joIe. prabhunA upadeza pramANe prayoga karIe to tenA rAjyamAM pahoMcI zakAya che. A che AcAra samAdhinI sAmagrI. samatAthI teno prayoga karajo. prabhunA pAMca kalyANaka uttarAphAlvanI nakSatramAM thayA ane svAti nakSatramAM prabhu mokSe padhAryA. baMne ziSyo A vAta sAMbhaLIne mahAvIra jevA banavA agrasara thayA ane bolI UThyA- AcAra pALavo lAge ISTa. jema Amrarasa lAge miSTa. AmravRkSanA phaLa pAkI gayA hatAM ane have vRkSa parathI tUTuM tUTuM thaI rahyAM hatAM. te kema tUTe che tenI kaLA zIkhavA baMne Atura banyA. adhyayana soLamuM vimukti - dharmavIra aNagAra ane mAro puskokila baMne gurudeva pAse pahoMcI gayA. teo baMne zIdhrAtizIdhra ApraphaLa khAvA Atura banyA hatA. gurudeve temanI tamannA joIne upadeza Apyo. juo, A prakIrNaka upadeza che. ApaNe je paulika deha dhAraNa karyo che te anitya che, game teTalo sAcavo to paNa teno nAza thavAno che, mATe tenA thakI kArya siddha karI levuM. gRhatyAgI, AraMbha-parigrahanA tyAgI saMyamavAna, anupama jJAnavAna, nirdoSa AhAranA gaveSaka sAdhako karma saMgrAma khelI AtmavijetA bane che. ajJAnIjano dvArA apAtA kaSTone samabhAve sahana karanAra, avasaranA jANakAra, kSamAdi guNanA dhAraka, prANI mAtranA rakSaka, strIo pratye nirAsakta, pUjA pratiSThAnA niSkAmI sAdhaka Aloka-paralokanI kAmanA rahita, maithunathI uparata, mULaguNa-uttaraguNamAM doSa na lagADanAra sAdhaka saMsAra samudrane tarI jAya che. tenA AcAra AmravRkSanuM phaLa pAkI jAya che. sAdhaka A deharUpa AmravRkSanuM poSaNa karIne AcAranuM AmraphaLa prApta kare che. tenA mana, vacana, kAyayogano upayoga karI kSepaka zreNI dvArA cAra ghAtI karmono kSaya karI sarvajJa banI jAya che. tyArapachI aghAtI karma kSaya karIne aMte siddhAlayanuM rAjya meLave che. A upadeza sAMbhaLIne dharmavIra aNagAre tevA ja prakAranI kriyA karI. tenAthI tene AcAra AmraphaLa prApta thayuM. tenA rasapAna karIne te potAnA svadezamAM javA utsuka banyA. temaNe AyuSya baLa hatuM tyAM sudhI AtmAnaMdanA rasanuM AsvAdana karatA rahyA. jema kerIno rasa ghoLI ghoLIne pIvAya ane goThalA-chotarA pheMkI devAya tema dharmavIra aNagAre jJAnarasa pIdho, ghAtI-aghAtI karma kSaya thatAM audArika zarIrarUpa uparanA chotarA ane taijasa-kAzmaNa zarIra rUpa goThalAne choDIne AtmAnA AnaMdarasano anubhava 49 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatAM siddhAlayamAM padhArI gayA. temanuM AcAra AmravRkSa saMpUrNa rIte phalita thaIne saphaLa thayuM. temanA AcAra phaLane najaronajara joIne mAro puskokila mokSa meLavavAnI rIta jANIne, AcAra AmravRkSane ugADavAnI kaLA saMpAdana karI vasaMta Rtuno AnaMda mANI paMca parameSThInA vAraMvAra darzana karato AmravATikAmAMthI pAcho pharyo ane mArAmAM samAI gayo. AcAra pALavA lAge mane ISTa, jema Amrarasa lAge miSTa ane bolato rahyo- A che UccakakSAnuM jJAna Apato bIjo zrutaskaMdha. AcArazuddhi vinA yathAkhyAta cAritra pragaTa thatuM nathI mATe ApaNe sahu puruSArtha karIne AcAraNa sudhArIe. astu... caturvidha saMghamAM AcaraNanuM abhiyAna jAge tevI maMgala bhAvanA sAthe viramuM chuM. priya mumukSu gaNa ! ApaNe AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanuM saMpAdakIya AcAra AmravRkSa rUpe AlekhyuM che tyAre A saMpAdikAnA hRdayamAM guruSIdevA pU. aMbAbAI ma. mukhya rahyA che. upakArI guruNInuM nAma joDI guru RNanA bhAramAMthI yatkiMcita / mukta / thavAno prayAsa karyo che. kharekhara ! AmravRkSa puSTikArI ane tuSTikArI che. pU. prANagurudeva paNa potAnA upadezamAM kAyAne AMbo kahetA ane kerImAM rahelA rasane AtmAno jJAnAnaMda rasa darzAvIne anekavAra samajAvatA hatA. Aje A saMpAdakIya lekhanuM lekhana karatAM pU. gurudevanA upadezanuM rahasya mane samajAyuM che ane saMpAdakIya lekhanuM ekAeka A nAma rakhAyuM che. to tame tene vadhAvIne AtmA sAthe tulanA karazo. dharmanI dharatI para bodhIbIjanuM vAvetara karIne sarvaviratino mArga svIkArIne AhAra, rahevAnuM sthAna, cAlavA mATe IriyA, bolavA mATe bhASA, vastra, pAtra, AjJA, sthAnasaptikA, niSadyA, paraThavAnI vidhi, zabda ane rUpanI anAsakti, parakriyA ane anyonya kriyAno tyAga, bhAvanA ane vimukti, A soLa adhyayananI je paddhati goThavAyelI che te AmravRkSane yogya banI jAya che. sAruM eTaluM tamAruM (pAThakanuM) ane na samajAya teTaluM mAruM, ema samajIne vAMcazo, to mAro puruSArtha huM saphaLa mAnIza. bAkI mAro svAdhyAya to aharniza cAlu ja che. AbhAra : dhanyavAda : sAdhuvAda : prastuta AgamanA rahasyone khullA karato aNamola divya abhigama preSita karanAra, mahAupakArI goMDala gaccha ziromaNi, parama dArzanika, amArA Agama kAryane protsAhita karI AzIrvAdanI varSA varasAvanArA gurudeva pU. zrI jayaMtIlAlajI ma.sA.no 50 Personal "Woolnel bangjo |
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ananya bhAve AbhAra mAnuM chuM ane zatakoTI sAdara bhAve praNipAta, namaskAra karuM chuM. zraya, preraka, mArgadarzaka jemanA pasAye pU. triloka muni ma.sA.no yoga prApta thayo che, tevA vANIbhUSaNa pU.girIza gurudevano sahRdayatApUrvaka AbhAra mAnI vaMdana karuM chuM A Agamane suzobhita banAvanAra, suMdara hArdanA bhAva bharI alaMkRta karanAra, mULa pAThanuM saMzodhana karI vyavasthita karanAra, Agama manISI pU. trilokamunivaryane mArI zatakoTI vaMdanA pAThavuM chuM. muni puMgavonA caraNAnugAmI, prAraMbhelA kAryane pUrNatAnA pagathAre pahoMcADanArA, Agama gujarAtI saMskaraNanA udbhavikA, utsAhadharA, nipuNA, kAryaniSThA, ugratapasvinI mama bhaginI temaja suziSyA sva. sAdhvI zrI uSAne smaraNa sAthe dhanyavAda Agama avagAhana kAryamAM sahayogI sAdhvIratnA puSpAbAI ma., prabhAbAI ma. evaM dhIramatI bAIma, hasumatI bAI ma. vIramatI bAI ma. sahita sevArata reNukAbAI ma. Adi dareka gurukulavAsI sAdhvIvRMdane anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. zrI AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanA anuvAdikA anuvAda arpita puSpAbAI mahAsatIjI che. te amArA paTTodharA, pravacana prabhAvikA, vinayazIlA che. jenA pagale 79 sAdhvIjIo dIkSita thayelA che. te sAdhvIjIne mArI zubhecchA che ke ApanI raheNI karaNI jJAnamaya, zraddhAmaya, cAritramaya, nirAmaya rahe ane AtmAnuM utthAna karI paMcama ArAmAM paMcama gati prApta thAya tevI yogyatA dinapratidina prApta karatA raho tevI guNIzrInI aMtarabhInI zubhecchA.... satata prayatnazIla, aneka AgamonuM avagAhana karIne anuvAdanI kAyApalaTa karI, Agamane sarala, sumadhura, saMmArjita karanAra, zabdArtha-bhAvArtha ane vivecananuM saMtulana jALavI rAkhanAra, bhagIratha kAryanA yazasvI sahasaMpAdikA mama ziSyA-praziSyA sAdhvI ratnA DaoN. sAdhvIzrI AratI evaM sAdhvIzrI subodhikAne abhinaMdana sahita sAdara dhanyavAda ApuM chuM. Agama niSThAthI sevA ApanAra zramaNopAsaka mukuMdabhAI pArekha, maNibhAI zAha evaM jayavaMtabhAI zAha, kumArI bhAnubahena pArekhane dhanyavAda ApuM chuM. paramAgama pratye avihaDa bhaktibhAva rAkhanAra guruprANa phAunDezananA mAnad sabhya bhAmAzA zrIyuta ramaNikabhAI tathA Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, daDha saMkalpI, tapasvinI mAtA vijyAbahena tathA bhaktisabharahRdayI pitA mANekacaMdabhAI 51 / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeThanA suputra, narabaMkA, royalapArka sthA. jaina moTA saMghanA pramukha zrutasevAsaMniSTha zrI caMdrakAMtabhAI zeTha tathA kAryAnvita zrI sarva sabhyagaNa; dhIrubhAI, vinubhAI Adi kAryakartAo; mudraNa karanAra nehalabhAI, temanA pitAzrI hasamukhabhAI tathA sahayogI sarva kAryakaro, AgamanA zrutAdhAra bananArane ane anya dAnadAtA mahAnubhAvone abhinaMdana sAthe sAdhuvAda ApuM chuM. AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA pUrva prakAzita AgamonA prakAzakone sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoganI zUnyatAthI kaMIka zabdo, akSaro, pAThamAM azuddhi rahI javA pAmI hoya, vItarAga vANI viruddha lakhAyuM, vaMcAyuM hoya to trividhe-trividha micchAmi dukkaDaM. priya pAThako! tamo Agama vAMco tyAre kaMIka azuddhi rahI javA pAmI hoya te khyAla Ave to tenI noMdha karI amane mokalavA prayatna karazo. namAmi savva jiNANaM-khamAmi savvajIvANaM / / vItarAga vacana viruddha lakhAyuM hoya, to mAgu punaH punaH kSamApanA, maMgalamaitrI pramoda bhAvamAM vaho sahu, evI karuM chuM vijJApanA parama pU. saumyamUrti aMbAbAI ma.sa.nA suziSyA- AryA lIlama. / nAyaka, tharA of B & Besson Use www.ainelibrandt
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA , dvAdazAMgI gaNipiTakamAM agrasthAna dharAvatuM, sAdhakone paMcAcAranI zuddhino bodha karAvatuM, prabhu mahAvIra svAmInI sAdhanAnA mAdhyamathI sAdhakone sAdhanAno mArga sArdhata pragaTa karatuM zrI AcArAMga sUtra jinapravacananA sAra rUpa che. tenA pratyeka sUtra sAdhu jIvananA vyavahArane sparze che, tethI AcAra zuddhi mATe tenI spaSTatA thavI atyaMta jarUrI che. AvA AcAra pradhAna zAstronuM saMpAdana e saMpAdakonI haLavI kasoTI ja che. prathama piMDeSaNA adhyayanamAM aneka sthAne sAdhune agrAhya, akhAdya padArthonA nAmo che. uddezaka-4 sUtra-1, uddezaka-8 sUtra-9, uddezaka-9 sUtra-4, uddezaka-10 sUtra-5, mAM maccha, mAM, mana jevA abhakSya paraka padArthono nAmollekha che. jagatanA sarva jIvonI navakoTie rakSA karanAra, paramotkRSTa ahiMsAnA ArAdhaka sAdhuo koI paNa saMyogomAM abhakSya padArthonuM sevana kare, te kadApi zakya nathI. jainadharmamAM ahiMsA paramo dharma che. sAdhu to zuM? zrAvako paNa mAMsAhAra karatAM nathI. zrAvako to vanaspatimAM anaMtakAya(kaMdamULa)nA paNa tyAgI hoya che. zrI ThANAMga sUtramAM mAMsAhArane narakagatinA baMdhanuM kAraNa kahyuM che. varSAraM vArdi jIva NeraiyAuyattAe kammaM pakareMti, taM jahA- mahAraMbhayAe, mahAparigrahayAe, viviyava, kuLamAdAra (sthAna-4, uddezaka-4, sUtra-113). cAra kAraNe jIva narakAyuno baMdha kare che- (1) mahAAraMbha- amaryAdita hiMsAthI, (2) mahAparigrahathI- amaryAdita saMgrahathI, (3) paMcendriya jIvono vadha karavAthI ane (4) kuNima AhAra- mAMsa bhakSaNa karavAthI. mokSa gatine prApta karavA puruSArthazIla sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAo narakAyuno baMdha karAvanAruM mAMsa bhakSaNa kare ja nahIM. teone mATe madyapAnano paNa niSedha che. suraM vA meragaM vA vi, aNNaM vA majjagaM rasaM / saravuM ja pive maghu, nAM sIramaM II- dazavaikAlika sUtra-pa/ra/36. 53) Jain Edation Int l El Private Persona Japan ww.janbrary.org
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA saMyamarUpI nirmaLa yazanuM rakSaNa karato saMyamI bhikSu surA, mahuDAnI madirA ke bIjA koI paNa mAdaka padArthonuM AtmasAkSIe ane kevaLI bhagavAnanI sAkSIe sevana na kare. A rIte Agama graMthomAM aneka sthAne sAdhuone mAMsa-madirAno sarvathA niSedha karavAmAM Avyo che. zrI AcArAMga sUtramAM abhakSya paraka zabdo lipikALamAM prakSipta karavAmAM AvyA hoya, tema lAge che. prathama adhyayananA cothA uddezakamAM navavadhunA praveza nimitte, zrAddha nimitte, dIkarInA lagna pachI piyara AvavAnA prasaMge thatAM bhIDabhADavALA jamaNavAramAM sAdhune gocarIe na javAnuM kathana che. ahIM vividha prakAranA jamaNavAranA nAmollekhano prasaMga che, paraMtu te nAmollekha pUrve abhakSyaparaka zabda mUkAyA che, te aprAsaMgika che. te ja rIte dasamA uddezakanA prathama sUtramAM ane dazavaikAlika sUtranA adhyayana-5/2/73- 74 gAthAmAM ekadama sAmyatA che. temAM dazavaikAlikA sUtramAM variyaM patta zabda che. tenA sthAne ahIM vayiM mayaM zabda che. A uparathI samajI zakAya che ke lipikALamAM koI jainetara lahiyAthI popatti zabdanA sthAne mAM zabda prakSipta thayo hoya. AcAryo AvA madha-mAMsa paraka zabdonA vanaspati paraka artha kare che. Ayurvedika graMthomAM paNa pazu-pakSInA nAmavALI vanaspationo ullekha che, paraMtu AvA zabda prayogonA AdhAre ghaNA jainetara vidvAno anivArya saMyogomAM bhagavAna mahAvIra svAmI paNa mAMsAhAra karatAM hatA ane temaNe temanA sAdhune paNa chUTa ApI hatI, tevA AkSepo karI rahyA che. AvA prakSipta Agama pAThothI zAsananI hIlanA, laghutA thAya che, tethI prastuta saMskaraNamAM AjathI 70 varSa pUrve prakAzita pupha bhikhu saMpAdita suttAgamano AdhAra laIne te-te zabdone mudrita karyA nathI ane.....rikta sthAna rAkhIne teno saMketa karyo che. bIjA zaaSaNA adhyayanamAM zayyA saMbaMdhI navakriyAnA kathanamAM upasthAna kriyAnuM kathana che. temAM te mAtarelu......3DuddhiyaM vA vAsAvasiya vA | vAvanA taM tiguNa apariharitA tatyeva......(adhyayana-ra/ra/8). eka sthAnamAM mAsakalpa ke cAturmAsa kalpa vyatIta karyA pachI sAdhu bamaNo ane traNaguNo kALa anyatra vyatIta karyA vinA te sthAnamAM AvIne rahe, to tene upasthAna kriyA lAge che. mAsakalpathI bamaNokALa arthAt be mAsakalpa ane cAturmAsa kalpathI traNa guNo kALa arthAt traNa cAturmAsa thAya ane te artha paraMparA sAthe saMgata nathI. paraMparAnusAra eka sthAnamAM cAturmAsa kalpa vyatIta karyA pachI, be cAturmAsa anyatra karyA pachI trIjuM cAturmAsa te ja sthAnamAM karI zakAya che. A begaNA-traNagaNA kALa saMbaMdhI vicAraNA karI ke ra9 divasanA mAsakalpathI 54 Jain Edation Int l El Private Persona Japan ww.janbrary.org
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ bamaNo kALa arthAtu 29 x 2 = 28 divasa ane 120 divasanA cAturmAsa kalpathI traNagaNo kALa arthAt 120 x 3 = 360 divasa(bAra mAsa) pachI sAdhu te sthAnamAM jaI zake che. A rIte be gaNA-traNa gaNA kALanuM vidhAna paraMparA saMgata thAya che. sAdhu ke sAdhvI bhikSArthe gRhasthanA ghera, mUtrotsarga-maLotsarga(paraThavA) mATe spaMDilabhUmimAM ke svAdhyAya arthe svAdhyAya bhUmimAM jAya tyAre sAdhu potAnA sAdhvamaMDalAmAyA (1/3/5), savaeN vIvaramAyA (pa/ra/2), sapaDiyAdamAcAra (irA4) sarva bhaMDopakaraNa, sarva vastra, pAtrAdi sarva upakaraNo sAthe laIne jAya che, tevuM vidhAna te-te adhyayanomAM che. spaMDila bhUmimAM svAdhyAya yogya pothI-pustakAdi, svAdhyAya bhUmimAM bhojana yogya joLI-pAtrAdi ane gocarImAM IMDila bhUmi yogya mAtraka pAtra vagere laI javAmAM aucitya nathI, tethI taviSayaka vicAraNAnA aMte nizcitta karyuM ke sarva upakaraNo eTale tadyogya Avazyaka sarva upakaraNo laIne sAdhu jAya arthAtu gocarI mATe nIkaLe tyAre tadyogya joLI-pAtrA vagere sarva upakaraNo laIne jAya, caMDila bhUmimAM jAya tyAre tadyogya mAtraka pAtra, pAdaprocchanAdi laIne jAya ane grAmAnugrAma vihAra kare tyAre potAnA sarva bhaMDopakaraNa sAthe laIne nIkaLe se mahUvA migba vI mAraya 3vajJArdasaddhi...adhyayana-3, uddezaka-3, sutra 3-4mAM AcArya-upAdhyAya sAthe vihAra karatAM sAdhu-sAdhvI hAtha vagerenA sparzathI tathA AcAryAdi koIne uttara ApatA hoya temanI vacce bolIne AzAtanA na karavAnuM vidhAna che. vihAramAM AcArya-upAdhyAya sAthe sAdhuo ja hoya che sAdhvIjIo hotA nathI tathA sAdhvIjIomAM AcAryAdi padavI nathI, tethI sUtrapAThamAM mithuLa zabdane kauMsa karela che. sAdhvIjIomAM pravartinI padavI hoya che. sAdhvI samudAya(gaccha)nI sAraNAvAraNA pravatinI kare che. vihAramAM pravatinI sAdhvInI AzAtanA na thAya, te rIte sAdhvIjIo vihAra kare, tevo A sUtrano bhAva che, tema samajavuM. A rIte vRtti-vyAkhyAgraMthonA AdhAre, anya AgamonA saMdarbha sahita, pUrvA para arthanuM saMtulana karIne sUtra ane tenA bhAvArthane spaSTa karIne vAcakonI spaSTatA ane saraLatA mATe gurukRpAnA alaukika baLe ame Agama manISI pU. triloka muni ma.sA.nA mArgadarzanathI yatkiMcit puruSArtha karI rahyA chIe. ama zraddhAnA kendrabiMdu sama tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma.sA.nA adazya AziSarUpI zaktipAtathI amAruM kArya pUrNatA tarapha jaI rahyuM che. Agama kAryanI C 55 Mr . Jain Edation Int l El Private Persona Japan ww.janbrary.org
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNatA mATe kRtanizcayA pradhAna saMpAdikA ama upakArI guNI maiyA pU. lIlamabAI ma. tathA savaze mUka sahayogI guNI maiyA pU. vIramatI bAI ma.no saphaLa sathavAro ane ama gurukula vAsI pU. biMdubAI ma. Adi sarva gurbhaginIonI sadbhAvanA ja AmArA kAryane vegavaMtu banAve che. eka-eka Agama saMpAdananI pUrNatAnA pAvana prasaMge sahunA sahiyArA puruSArthano ame aMtarathI svIkAra karIe chIe. saMpAdana kAryamAM chavaDyoge jinavANIthI ochI-adhika ke viparIta prarUpaNA thaI hoya, to paMcaparameSThI bhagavaMto tathA Atma sAkSIe trividha-trividha kSamA yAcanA... aMte upakArI, saMskAradAtA pU. mAtA-pitAnA tathA guru guNInA upakArone smRtipaTa para lAvIne virAma pAmIe chIe. sadA RNI mAta-tAta caMpAbena-zAmaLajIbhAI! sadA RNI mAta-sAta lalitAbena-popaTabhAI! karyuM tame saMskAronuM siMcana, karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama gussIzrI ! zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama-vIra gussIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagudharmanI maLe evI kRpA devagurudharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. 56 Jain Edation Int l El Private Persona Japan ww.janbrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Education International anuvAdikAnI kalame sAdhvI zrI puSpAbAI ma. zrI AcArAMga sUtranA be zrutaskaMdha che. temAM guruprANa Agama batrIsInA sAtamA Agamaratna rUpe AcArAMga sUtra bhAga-1mAM prathama zrutaskaMdhanuM prakAzana thaI gayuM che. Aje AcArAMga sUtra bhAga-ramAM dvitIya zrutaskaMdhanuM prakAzana thaI rahyuM che. tene AvArApra athavA mAcArapUtA kahe che. AvArApra :- AvAr + aghra AcArano agrabhAga arthAt vistAra, te AcArAgra kahevAya che. jema vRkSanA mULano vistAra tenI zAkhA,prazAkhAo che. tema prathama zrutaskaMdhanA AcAradharma rUpa viSayano vistAra bIjA zrutaskaMdhamAM thayelo hovAthI, tene AcArAgra kahe che. AcArapUtA :- cUlA = zikhara athavA coTI. jema parvatanI uparanA bhAgane coTI ke prAsAdanI uparanA bhAgane zikhara kahe che. tema bIjA zratuskaMdhano viSaya prathama zrutaskaMdhanA zikhara sama athavA coTI sama hovAthI tene AcAra cUlA kahe che. prAcIna mAnyatA anusAra bIjo zrutaskaMdha pAMca cUlAomAM vibhakta che. havapha ya sa paMca cUlo / A pAMca cUlAmAMthI cAra cUlA bIjA zrutaskaMdhamAM vidyamAna che ane pAMcamI cUlA AcArAMga sUtrathI bhinna 'nizIthasUtra' nA nAme eka svataMtra Agama rUpe prasiddhi pAmela che. zrI AcArAMga sUtramAM sAdhvAcAra tathA tenI vividha prakAranI maryAdAonuM vizad vizleSaNa che ane te AcAra maryAdAmAM doSa lAge, tyAre tenI zuddhi mATe prAyazcitanuM vidhAna zrI nizItha sUtramAM che. A rIte nizItha sUtra AcArAMga sUtrathI pUrNataH saMbaMdhita che. vartamAne upalabdha dvitIya zrutaskaMdhanI cAra cUlAmAM soLa adhyayana ane tenA 34 uddezaka che. tenuM vibhAjana A pramANe che. prathama cUlAmAM sAta adhyayana ane paccIza uddezaka che. viSaya uddezaka 11 3 nAma 1. piMDaiSaNA 2. zaSyeSaNA AhAranI gaveSaNAnI vidhi ane tenI zuddhinA upAyo. sAdhanAne anukULa sthAna zuddhi 57 ivate & Personal Use Only www.jainlibrary
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Education International 3. iryeSaNA 3 4. bhASAjAtaiSaNA 2 5. vastraSaNA 2 6. pAtraiSaNA 2 ra 7. avagrahaiSaNA AyANa-bhaMDa-matta nikSmavaNiyA samitinI vidhi ane zuddhinA upAyo. bIjI cUlAmAM sAta adhyayana che. temAM uddezaka nathI. IryA samitinI vidhi ane zuddhinA upAyo bhASA samitinI vidhi ane zuddhinA upAyo. sAdhune kalpanIya vastranI maryAdA. sAdhune kalpanIya pAtranI maryAdA. 8. sthAna saptikA 9. niSidhikA saptikA 10, uccAra prasavaNa saptikA 11. zabda saptikA 12. rUpa saptikA 13. parakriyA saptikA 14. anyonya kriyA saptikA zayyA-saMstA2ka vagerenI AjJAgrahaNa vidhi arthAt sAdhune rahevA yogya sthAna viveka. svAdhyAya-dhyAna yogya sthAna viveka. uccAra prasavaNa pariThAvaNiyA samitinI vidhi ane zuddhi zabdAdi viSayomAM anAsaktino upadeza. rUpAdi viSayomAM anAsaktino upadeza. sAdhune mATe gRhastha dvArA thatI kriyAno niSedha. sAdhune paraspara na karavA yogya kriyAno niSedha. trIjI cUlAmAM 'bhAvanA' nAmanuM eka ja adhyayana che. temAM carama tIrthaMkara zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInuM samagra jIvana caritra tathA sAdhunA paMca mahAvrata tathA paccIza bhAvanAnuM nirUpaNa che. cothI cUlAmAM 'vimukti' nAmanuM eka adhyayana che. temAM sAdhakone karmabaMdhanathI mukta thavA mATenA vividha prayogonuM nidarzana che. saMkSepamAM cAre cUlAmAM sAdhune mATe pAMce samitinI vistRta vidhi dvArA AcAra zuddhinA upAyonuM pratipAdana che. AcArya zrI bhadrabAhu svAmInA matAnusAra bIjA zrutaskaMdhanA viSayano saMketa 58 ivate & Personal Use Only www.jainlibrary
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama zrutaskaMdhamAM vidyamAna che. bIjA zrutaskaMdhamAM teno vistAra che, tethI bIjA zrutaskaMdhane prathama zrutaskaMdhanuM pariziSTa paNa kahI zakAya che. prathama zrutaskaMdhamAM sAdhakanI AtyaMtara bhAvavizuddhinI mukhyatA che ane bIjA zrutaskaMdhamAM pAMce samitinI zuddhi dvArA bAhyAcAra zuddhinI pradhAnatA che. A rIte zrI AcArAMga sUtramAM sAdhakane bAhya ane AtyaMtara sAdhanA mATenuM mArgadarzana sarvAze prApta thaI jAya che. tethI ja dvAdazAMgImAM tenI agratA sahaja siddha thAya che. dvitIya zrutaskaMdhanA kartA:- AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA racayitA bhagavAna mahAvIra svAmInA prathama paTTadhara paMcama gaNadhara zrI sudharmAsvAmI che. te kathana nirvivAda che paraMtu bIjA zrutaskaMdhanA kartA viSayaka bhinna-bhinna mAnyatAo pracalita che. keTalAka AcAryo tene sthavirakRta mAne che, paraMtu sthaviranuM koI cokkasa nAma upalabdha nathI. te virakRta hoya, tevuM koI anya cokkasa pramANa prApta thatuM nathI. te uparAMta baMne zrutaskaMdhanA viSayo paraspara pUraka che. bhASAnI bhinnatA hovA chatAM viSaya anusAra bhASAno prayoga thayo che. AcArAMga cUrNi tathA nizItha cUrNimAM theT MdharI ! gaNadharane sthavirA kahyA che. vRttikAra zrI zIlAMkAcAryanA matAnusAra zrata vRddhaccaturdazapUrvaviddhi I cauda pUrvadhara zrutavRddha munine sthavira kahe che. A rIte gaNadharo tathA cauda pUrvadharo mATe sthavira zabdano prayoga prAcIna kAlathI pracalita che, tethI bIjA zrutaskaMdhanA kartA sthavira gaNadhara bhagavaMta hoya, te yathocita jaNAya che. zrI dazavaikAlika sUtranI racanA vIra nirvANa pachI 58 varSe zrI zayyabhavAcArye karI, tyAre temanI samakSa AcArAMga sUtrano bIjo zrutaskaMdha vidyamAna haze, tevuM spaSTa jaNAya che. bIjA zrutaskaMdhanuM piMDeSaNA adhyayananA padyAnuvAda rUpe ja dazavaikAlika sUtranuM pAMcamuM piMDeSaNA adhyayana che. dazavaikAlika sUtranA cothA chajIvanikAyanI racanA paMdaramA "bhAvanA" adhyayananA AdhAre, "suvAkyazuddhi' nAmanA sAtamA adhyayananI racanA AcArAMga sUtranA cothA bhASAjAnaiSaNAnA adhyayananA AdhAre thaI hoya tema spaSTa pratIta thAya che, tethI siddha thAya che ke zarbhavAcAryanI samakSa AcArAMga sUtrano bIjo zrutaskaMdha vidyamAna hato. te uparAMta paMdaramAM 'bhAvanAsa adhyayanano ullekha zrI samavAyAMgasUtra tathA zrI praznavyAkaraNa sUtramAM che. 59 Je Education International E rivate & Percena Use Only www.jainerary
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sthAnAMga sUtranA cothA sthAnamAM cAra zayyA pratimA, cAra vastrapratimA, cAra pAtra pratimA, cAra sthAna pratimAnuM varNana, sAtamA sthAnamAM sAta piMDeSaNAnuM varNana bIjA zrutaskaMdhanI samAna che. A rIte bIjA zrutaskaMdhanA aneka viSayonI anya AgamonA viSayo sAthe atyaMta sAmyatA jotA siddha thAya che ke AcArAMga sUtranA baMne zrutaskaMdhanI racanA anya AgamothI prAcIna che ane tethI ja te gaNadharakRta mAnavAmAM koI virodha jaNAto nathI. zrI AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdha para navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUri, kRta vistRta vyAkhyA ane vyAkhyA anusAra viza cUrNi upalabdha che. te uparAMta anya aneka vidvAnoe paNa tadviSayaka potAnA bhAvo pragaTa karyA che, paraMtu bIjA zrutaskaMdhanI vyAkhyA tathA cUrNi atyaMta saMkSipta che temaja uttaravartI anya AcAryoe paNa tenuM vizeSa vivecana karyuM nathI. prastuta saMskaraNamAM pUrvAcAryo kRta vyAkhyAgraMthane AdhArabhUta banAvIne, upalabdha anya prakAzanonuM avalokana karIne viSayane samajAvavAno yathAzakya prayatna karyo che. mada puNyodaye prApta thayelA A saMyamI jIvanamAM zrI AcArAMga sUtranI vAMcaNIno yoga pU. gurubhagavaMto samIpe thayelo. varSo pachI puNyodaye AcArAMganA bIjA zrutaskaMdhanA A bhAvone anuvAdanA mAdhyame AlekhavAno yoga mArA mATe banyo te mArA mATe eka AzcaryakArI bInA che. je A kArya thayuM che temAM mArI koI zakti ke sAmarthya nathI paraMtu pU. tapasvI gurudeva tathA maMgalamUrti pU. guNIdevA moTA svAmI temaja jemano saMyama mahotsava mArA vairAgyanuM kAraNa banyo che, tevA guruNImaiyA bhAvayoginI pU. bA. bra. lIlamabAI mahAsatIjInI asIma kRpAthI ja A kArya thavA pAmyuM che. teozrInI kRpA ja mArA jIvanamAM preraka banI rahe evI maMgala bhAvanA sAthe mArA upakArIne yAda karatA hRdaya plAvita banI rahyuM che. jenuM jIvana Agamamaya che ane temAM tadAkAra che tevA Agama manISI pU. trilokamuni mahArAje sUtra pAThonA zabda zabdanuM saMzodhana karIne tenA bhAvone vyavasthita karavA prayatna karyo che temane bhAva saha vaMdana karuM chuM. temanA upakArane huM kaI rIte vALI zakuM? pU. mahArAja sAheba! ApanA jevI jJAnadaSTi mArAmAM khIle tevI bhAvanA bhAvuM chuM. AgamanA bhAvone jIvanamAM vaNI tanmaya banavAnI jemanI tkaMThA che, | 60 Je Education International Frivate & Pertena Use On www.jainerary
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemano mahAvairAgya mane saMsAramAMthI tAranAro banyo. evA pradhAna saMpAdikAnA sthAnane ziramora banAvI A Agamane avagAhI aneka zabdo ane arthane yathArtha bhAvamAM lAvIne Agamane opita karI rahyA che tevA mama guNImaiyA bhAvayoginI pU. bA.. lIlamabAI svAmInA caraNomAM triyone vaMdana karI kahuM chuM ke tamArI kRpAnA AbhArathI AbhArita banI rahuM tevI bhAvanA. jemaNe AcArAMga sUtranuM avagAhana, lekhana kArya karI mane arpita karyuM che, tevI mama sadA saMcAthinI, vinayI, viduSI, gulmaginI AryA hasumatijI tathA temAM anumodanAno sUra puranAra sevAbhAvI AryA anumatijIno evaM mama gurukuLavAsI sahayogI sarva satijIono Adara karuM chuM. sahasaMpAdikAnA sthAnamAM apramatta bhAve zabdonI vRtti, TIkA, niryukti AdinA UMDANamAM jaI zabdo, tenA bhAva ane arthanuM avalokana, ciMtana, manana karI mArmika bhAvone pakaDI pavaparanA saMbaMdhane vyavasthita karanAra mama garu bhaginI sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikAno AbhAra mAnuM teTalo ocho che. prastuta saMskaraNamAM pU. AtmarAmajI ma.sA. tathA yuvAcArya zrI madhukara muni ma.sA. temaja muni zrI nathamalajI saMpAdita Agamano tathA vRtti Adino AdhAra lIdho che, te sarva saMpAdako ane prakAzakono tathA A AgamanuM prupha rIDIMgAdi kAryamAM jeNe jeNe sAtha sahakAra Apyo che, te sarvano AbhAra mAnuM chuM. svadravyane jJAna mArgamAM vAparI, maLelI saMpattino sadupayoga karanAra zrutAdhAra sva. kamaLAbena puruSottamabhAI dAmANInA suputro kAMtibhAI tathA narezabhAI parivArane dhanyavAda ApuM chuM. guruprANa Agama batrIsInA pramukhazrI tathA sarva kAryakarone paNa dhanyavAda che. saMyamI jIvananirdoSa banAvavAmAM sahAyaka zrI arihaMtabhASita, gaNadhara graMthita A sUtranA anuvAdamAM mArI chadmasthatA ane ajJAnatAne kAraNe bhUla thavI sahaja che, te bhUlanuM trividha trividha micchAmi dukkaDam. pU. muktalIlama guNInA suziSyA sAdhvI puSpA 61 Je Education International E rivate & Percena Use Only www.jainerary
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jillAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI krama viSaya asvAdhyAya kAla eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 11 12-13 AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya) akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgadha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya]. caMdragrahaNa-khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI 21-28] saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta 29-3ra [noMdha:- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.] Jain Education Intemational
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AyArAMga sUtra zrI AyArAMga zrI AthArAMga sUtra zrI AyArAga othArAM zrIrAMga sUtra zrI AyArAMga thArAMga sUtradhArAMga AdhArAMga sUtra zrI yAyAgaMNa stra zrI AyArAMga ITI rAMga zrI AcArasaMga sUtra no, zrI mAyArAMga sAyAsaMga sunaayaa| zrI mAyArAMga sUtra AcArAMga zrI AyArAMga sUtra zrI AyArAMga sUtra zrI AyAta nI AgaNaga metra zrI AyArAMNa sUtrazrI AyArAMza sUtrAzrI AyAta mAyArAgasatra gaNadhara rati thI cAroLa mUtrazrI AcArAMgamUtra.zrI bhAga - 2 dvitIya zrutaskaMdha mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa ( anuvAdika ' pAbA A kAlikasUtra che. tenA mULapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA pahelA tathA cothA praharamAM thaI zake che. dan Education
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intemational
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: paricaya : paheluM adhyayana | D/Raa Papapapapapapapapapapapapapana zrI AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhamAM cAra cUlA che. prathama cUlAmAM-7 adhyayana, bIjI cUlAmAM-7 adhyayana trIjI cUlAmAM-1 adhyayana ane cothI cUlAmAM eka adhyayana che. A rIte A zrataskaMdhanA 16 adhyayano 4 cUlAmAM vibhakta che. temAM prathama cUlAnA sAta adhyayanomAMthI prathama adhyayananuM nAmapipaiSaNA che. piMkaiSaNA- piMDa = samUha. saMyama Adi guNono samUha bhAvapiMDa che ane temAM upakAraka AhArAdino samUha dravyapiMDa che.dravyapiMDanA traNa prakAra che- (1) AhAra (2) zayyA ane (3) upadhi. prastuta adhyayanamAM AhArapiMDanI vividha prakAranI eSaNAnuM vistRta varNana hovAthI adhyayananuM nAma piMkaiSaNA che. zrI dazavaikAlika sutranA pAMcamA adhyayananuM nAma paNa piMDeSaNA che. temAM paNa AhArapiMDanI eSaNA saMbaMdhI vividha prakAranA doSonuM varNana che. A rIte baMne AgamonA piMDeSaNA adhyayanonA viSayamAM atyaMta sAmyatA che. zrI dazavaikAlika sUtranuM piMDeSaNA adhyayana padyarUpe che ane A sUtranuM piMDeSaNA adhyayana gadharUpe che. A adhyayanamAM agiyAra uddezako che. temAM kramazaH sAdhune mATe bhikSAcarIthI AhAra prAptinA niyamonuM vidhi-niSedhathI nirUpaNa che. sAmAnya rIte bhikSAnA traNa prakAra che- (1) anAtha, apaMga vyakti lAcArIthI bhIkha mAMgIne bhojana prApta kare, te dInavRttibhikSA che. (2) potAnA pauruSatvano nAza karIne zrama karavAmAM samartha hovA chatAM pramAdane vaza thaI bhIkha mAMgIne bhojana prApta kare, te pauruSaMI bhikSA che. (3) sarvasva tyAgI saMyamI puruSa kevaLa saMyama nirvAha mATe, dehanA poSaNa mATe prAsuka ane eSaNIya bhojananI khumArI pUrvaka yAcanA kare, te sarvasaMpankarI bhikSA che. bhikSAnI pUrNa vizuddhi mATe zAstrakAroe traNa prakAranI eSaNAnuM kathana karyuM che- (1) gaveSaNA- prAsuka-javarahita ane nirdoSa AhAranuM anveSaNa karavuM, te gaveSaNA che. temAM soLa ugamanA ane soLa utpAdananA doSono samAveza thAya che. (2) grahaNaSaNA- guhasthane aprIti ke bhArarUpa na thavAya, temaja sAdhunI svayaMnI svAdavRttinuM poSaNa na thAya, te rIte gRhastha pAsethI nirdoSa AhAra grahaNa karavo, te grahamaiSaNA che. temAM eSaNAnA daza doSono samAveza thAya che. (3) paribhoauSaNA- nirdoSa rIte prApta thayelA bhojanane anAsakta bhAve bhogavavuM, te paribhogeSaNA che. temAM mAMDalAnA pAMca doSono samAveza thAya che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha A sarva uddezakomAM sAdhune AhAranI gaveSaNA karatAM upasthita thatI vividha paristhitionA vistRta varNana dvArA ugama, utpAdana ane eSaNA vagere gocarI saMbaMdhI doSonuM kathana karyuM che ane te-te paristhitiomAM doSothI dUra rahevA sAdhue kevI-kevI rIte viveka rAkhavo, tenI samajaNa ApI che. agiyAramA uddezakamAM AhAra-pANInI gaveSaNA karatAM sAdhunA vividha abhigraho, sAta piMDeSaNA ane sAta pAnaiSaNAnA mAdhyamathI samajAvyA che. sutrakAre eSaNA samitinI zuddhi mATe aneka vidheyAtmaka-niSedhAtmaka pravRttinA kathana pachI aMte sAdhakone pota-potAnI gaveSaNA saMbaMdhI ahaMkArano tyAga karavAnuM sUcana karIne kaSAyavijayanA lakSya prati jAgRta karyA che. A rIte AhArAdi prAptinI samagra prakriyA AtmasAdhanAmAM kaI rIte sahAyaka bane che, tenA vizada vizleSaNa sAthe A adhyayana pUrNa thAya che.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1 : deza-1 paheluM adhyayanaH piMDeSaNA pahelo uddezaka sacitta saMsakta AhAra grahaNa viveka:| 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNa jANejjA- asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA; pANehiM vA paNaehiM vA bIehiM vA hariehiM vA; saMsattaM, ummissaM, sIodaeNa vA osittaM, rayasA vA parighAsiyaM; tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA; parahatthaMsi vA parapAyaMsi vA aphAsuyaM aNesaNijjaM ti maNNamANe lAbhe vi saMte No paDigAhejjA / se ya Ahacca paDigAhie siyA, se tamAdAya egaMtamavakkamejjA, egaMtamavakkamittA ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA appaMDe appapANe appabIe appaharie appose appudae apputtiMga-paNaga-dagamaTTiya-makkaDAsaMtANae vigiMciya vigiMciya, ummissaM visohiya visohiya tao saMjayAmeva bhuMjejja vA pIejja vA / jaM ca No saMcAejjA bhottae vA pAyae vA; se tamAdAya egaMtamavakkamejjA, egaMtamavakkamittA ahe jhAmathaMDilaMsi vA aTThirAsiMsi vA kiTTarAsiMsi vA tusarAsiMsi vA gomayarAsiMsi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi paDilehiya-paDilehiya pamajjiya-pamajjiya tao saMjayAmeva pariTThavejjA / zArtha:- piMDavAyapaDiyAe = AhAra prAptinI pratizAthI pANehiM = pendriyAhipAeImothI paNaehiM = sIsa gathI saMsattaM = saMyuta ummissaM = mizrita sIodaeNa vA osittaM = athavA ayA pAenA chai21'yA Doya rayasA vA parighAsiyaM = 9Ine sAvalI sathitta 24thI vyApta Doya tahappagAraM = te prAranA, tevA aphAsuyaM = aprAsu, sathitta aNesaNijja - hoSayuta cheti = // prbhaae| maNNamANe = samachane. __Ahacca = hAyit paDigAhie siyA = (bhUlathI tenuM aDathaI gayuM Doya to AdAya = tene a rIne egaMtamavakkamejjA =meta sthAnamaya ArAmasi= GdhAnamA uvassayaMsi= 6pAzrayamAM vigiMciya vigiMciya = tevone sasagarI-zane umbhissaM = tebhA maNI gayADoyate visohiya visohiya = zodhA-zodhAne tao = tyA2 5chI saMjayAmeva = yatnApUrva. jaM ca = te mADArane No saMcAejjA = zayanIya ahe jhAmathaMDilaMsi = aNedI 40yA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha para philipi = hADakAnA DhagalA para vikRti = lokhaMDa, kASTha, paththaranA nAnA TukaDAnA DhagalA paratusaralipi = bhUsAnA DhagalA parama lili = chANanA DhagalA para kapAyesi vAtasi kaeNlili = A rItanA bIjA koI prAsuka padArthonA DhagalA para. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI bhikSA grahaNa karavAnA uddezyathI gRhasthanA gharamAM praveza kare tyAre AhAranA viSayamAM A pramANe jANe ke gRhasthanA hAthamAM ke pAtramAM rahelA AhAra, pANI, mevA-mIThAI Adi khAdima, mukhavAsa Adi svAdima, A cAre prakArano AhAra beindriya Adi jIvothI, lIla phUga Adi anaMta kAyathI, ghauM Adi bIjothI, zAkabhAjI Adi lIlotarIthI sparzita ke mizrita che, sacitta jalathI snigdha che, sacitta rajathI kharaDAyelo che; to te AhArane aprAska-sacitta ane aneSaNIya-doSayukta jANIne prApta thavA chatAM grahaNa na kare. jo bhUlathI uparokta saMsakta-mizrita AhAra grahaNa thaI gayo hoya, to te AhArane laIne udyAna ke upAzrayanA ekAMta sthAnamAM jaIne, vikasendriya jIvonA IDAthI rahita, jIva rahita, bIja rahita, lIlotarI rahita, jhAkaLa rahita, saceta jala rahita, kIDIonA dara rahita, lIla-phUga rahita, bhInI mATI rahita karoLiyAnA jALA ke karoLiyAnA paDa rahita sthAnamAM te mizrita AhAranuM zodhana karIne arthAt temAMthI prANI, bIjAdine dUra karIne, tyAra pachI saMyamI sAdhu tene vApare athavA pAna kare. jo te AhAramAM ghaNA jIvajaMtu hoya ane te AhAra vAparI zakAya tema na hoya, khAvA ke pIvA yogya na hoya, to te AhArane laIne sAdhu ekAMta sthAnamAM jAya ane tyAM baLelI jagyAmAM ke hADakAM, lokhaMDa, bhUsA, sUkAyelA chANa vagerenA DhagalA para athavA anya AvA prakAranI koI paNa nirdoSa IMDila(paraThavA yogya) bhUminuM zodhana karIne, te bhUminuM pratilekhana ane pramArjana karIne sAdhu te AhArane yatanApUrvaka paraThI de. vivecana : - prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne mATe sacitta saMsakta AhAranA vivekanuM nirUpaNa che. jaina zramaNo traNa karaNa-traNa yogathI ahiMsA mahAvratanuM pAlana kare che. dehanirvAha mATe te nirdoSa AhAra grahaNa kare che. AhAranI zuddhi mATe be prakAranI sAvadhAnI jarUrI che- (1) prAsaka AhAra- te AhAra jIva rahita arthAt acitta hoya ane (2) eSaNIya- sAdhucaryAnA niyamAnusAra AdhAkarmI Adi sarva prakAranA doSothI rahita, nirdoSa hoya. jo AhAra A baMne prakAre zuddha hoya, to ja sAdhu tene grahaNa kare che. jo te AhAra sacitta bIja vagerethI sparzita ke mizrita hoya, jema ke- sAkaramAM ke mIThAImAM kIDIo caDI gaI hoya, sUkA khAdya padArtha para saceta mIThuM ke jIruM bhabharAveluM hoya, roTalI vagere bhojana para pANInA chAMTA paDyA hoya, athANA vagere phugAI gayA hoya, dALa ke khamaNa AdimAM uparathI kothamIra nAkhelI hoya, A rIte koI paNa acitta khAdya padArtha trasa ke sthAvara jIvothI mizrita hoya; to sAdhu tene grahaNa kare nahIM. AdizvaH- A zabdanA vividha artha thAya che- (1) sahasA-ekAeka grahaNa thayo hoya (2) anAbhogaupayoga vinA grahaNa thayo hoya (3) dAtAe bhUlathI vahorAvI dIdho hoya (4) sAdhu dvArA bhUlathI grahaNa
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-1 '' - a thaI gayo hoya. uparokta koI paNa kAraNathI sacitta saMsakta aprAsuka AhAra grahaNa thaI gayo hoya, to sAdhu upAzrayamAM jaIne te AhAranuM zodhana karIne, aceta AhArane bhogavI zake che. no saMvALA - jo te AhAramAMthI jIvone pRthaka karavAnI zakyatA na hoya, to sAdhu te AhArane nirdoSa sthAnamAM paraThI zake che, jema ke- phUgAyelI mIThAI, athANA Adi, mIThuM bhabharAvelA sUkA(khAkharAdi) padArtho, khasakhasa nAMkhelA tAjA modaka, kIDIo sahitanI jalebI ke ghevara, tathA rasa calita-bagaDI gayelA padArtho vageremAMthI jIvonuM saMzodhana karavuM muzkela hoya athavA temAMthI jIvone pRthaka karavAmAM virAdhanAnI saMbhAvanA hoya to tevA mizrita AhArane sAdhu paraThI zake che. piMDavAva paDiyA - piMDapAta = bhikSAlAbha. bhikSA prAptinA uddezathI ja bhikSu gRhasthanA gharamAM praveza kare. te sivAya sAdhu gRhasthanA gharamAM praveza karatA nathI. awAsuya:- aprAsuka. jemAMthI jIva nIkaLI gayA hoya arthAt je padArtha jIva rahita hoya, te prAsuka che ane je prAsuka nathI arthAt je padArtha jIva sahita hoya te aprAsuka che. - aneSaNIya. sAdhu ugamAdi doSothI rahita AhAranI eSaNA-gaveSaNA kare che, te doSothI rahita, gaveSita AhAra eSaNIya kahevAya che, tenAthI viparIta arthAt ukta doSothIyukta AhAra sAdhune mATe aneSaNIya ane akalpanIya hoya che. - sAdhu mATe AhAra saMbaMdhI traNa prakAranI eSaNAnuM kathana che- (1) gaveSaNA- soLa udgamanA ane soLa utpAdananA doSa rahita nirdoSa AhAranI zodha karavI, te gaveSaNA che. (2) grahadoSaNA- daza eSaNAnA doSone TALIne AhAra grahaNa karavo, te grahaNeSaNA che. (3) grAmaiSaNA- prApta thayelA nirdoSa AhArane mAMDalAnA pAMca doSo TALIne bhogavavo, te grAmaiSaNA che. traNa prakAranI eSaNAthI zuddha eSaNIya AhAra ja sAdhu mATe kalpanIya che. ugama Adi gocarInA doSo saMbaMdhI vistRta vivecana mATe juo- pariziSTa-ra kyAreka koI padArtha jIvarahita, prAsuka hoya paraMtu te ugama Adi doSothI dUSita hoya, to te padArtha eSaNIya na hovAthI sAdhune mATe agrAhya che, tethI sAdhu mATe prAsuka ane eSaNIya AhAra ja kalpanIya che. hinnati :- IMDilabhUmi. je sthAnamAM zarIranI azuci Adino tyAga karAya te bhUmi sthaDilabhUmi kahevAya che. te bhUmi sakheDe = vikasendriyAdi jIvonA IMDA rahita arthAt jIvarahita hovI joIe. ahIM -alpa zabda prayoga sarva niSedha arthamAM prayukta che. trasa ke sthAvara baMne prakAranA jIvothI rahita aceta bhUmi, jema ke- baLelI bhUmi, lokhaMDa, hADakAM vagerenA TukaDAno Dhagalo, sUkAyelA chANano Dhagalo vagere nirdoSa bhUminuM vidhivat pratilekhana-nirIkSaNa ane pramArjana karIne paraThavA yogya padArthone tyAM yatanApUrvaka paraThe. [5raThavAnI vidhi saMbaMdhI vistRta vivecana mATe juo- zrI uttarAdhyayanasUtra, adhyayana-24.]. bIja sahita AhAra grahaNa viveka:| 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jAo puNa osahIo jANejjA- kasiNAo sAsiyAo avidalakaDAo atiricchacchiNNAo avvocchiNNAo taruNiyaM vA chivADi aNabhikkaMtabhajjiyaM pehAe aphAsuyaM
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha aNesaNijjaM ti maNNamANe lAbhe saMte No paDigAhejjA / se bhikkhU vA bhikkhuNI jAva paviDhe samANe se jAo puNa osahIo jANejjA- akasiNAo asAsiyAo vidalakaDAo tiricchacchiNNAo vocchiNNAo taruNiyaM vA chivADi abhikkaMtabhajjiyaM pehAe phAsuyaM esaNijja ti maNNamANe lAbhe saMte paDigAhejjA / zArtha :- osahIo jANejjA = dhAnyonAviSayamA yo kasiNAo = a' sAsiyAo = avinaSTa yoni avidalakaDAo = henAmAgathayA nathI atiricchacchiNNAo = hernutIrchu chanathathunathI avvocchiNNAo = 89va2Dita thathunathI taruNiyaM vA chivADi = athI ziMgoDoya aNabhikkaMtabhajjiyaM = thoDIzesIDoya abhikkaMtabhajjiyaM = sArIrItamagnimAM zetI pehAe = ne phAsuyaM = prAsu, athitta esaNijjaM ti= meSIya nihoSache maNNamANe = samane. bhAvArtha- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre dhAnyanA viSayamAM jANe ke A dhAnya akhaMDa che, avinaSTa yoni arthAtu ugavAnI yogyatA nAza pAmI nathI, tenA be ke bethI vadhAre TukaDA thayA nathI, tIrachuM chedana thayuM nathI, jIvarahita nathI, kAcI ziMga agnimAM barobara zekelI nathI, to tene aprAsuka ane aSaNIya samajIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. - sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre dhAnya AdinA viSayamAM A pramANe jANe ke A dhAnya akhaMDa nathI, tenI yoni-ugavAnI yogyatA nAza pAmI che, tenA be ke tethI vadhAre TukaDA thayA che, tIrache chedana thayuM che, te jIva rahita che, kAcI ziMga agnimAM barAbara zekelI che, to te dhAnya Adine prAsuka temaja eSaNIya jANIne grahaNa kare. | 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI jAva samANe se jaM puNa jANejjA- pihuyaM vA bahurayaM vA bhujjiyaM vA maMthu vA cAulaM vA cAulapalaMbaM vA saI bhajjiyaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / se bhikkhU vA bhikkhuNI jAva samANe se jaM puNa jANejjA- pihuyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA asaI bhajjiyaM dukkhutto vA bhajjiyaM, tikkhutto vA bhajjiyaM, phAsuyaM saMte jAva paDigAhejjA / zArtha :- pihuyaM = mAhinI poMDa bahurayaM = paDu musAvA pArtha-vA2, 5 // 422, maan| iN| bhujjiyaM = manithI zesa Doya maMthu = MissADoya cAulaM = yogA palaMbaM = zAsino posaI bhajjiyaM = agnithImevArazeDasA, thoDIvAra zesA asaI = anevAra, parizate dukkhutto = bevAra tikkhutto = vA2. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI guhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre jANe ke- ghauM Adi dhAnyanA poMka, juvAra, bAjaro, makAI AdinA DUDA, agni dvArA thoDA zekelA che; cokhA ke zAlinA poMka vagere padArtho, eka vAra zekelA arthAtu thoDA zekelA(ardhapakva) che, to tene aprAsuka ane aSaNIya jANIne grahaNa na kare.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: dezaka-1 _ sAdhu ke sAdhvI guhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre jANe ke- ghauM Adi dhAnyanA poMka yAvata cokhAnA poMka vagere be-traNavAra zekelA arthAt paripUrNa zekalA che, to tene prAsuka ane eSaNIya samajIne grahaNa kare. vivecana - prastuta sUtromAM sAdhune mATe dhAnya ane tenA poMka vagere sacitta padArthonA grahaNa saMbaMdhI vidhi-niSedha darzAvyA che. sahI - auSadhi, bIjavALI vanaspati. ghauM, java, makAI, bAjaro ane zAli jevA dhAnya Adi mATe ahIM auSadhi zabdano prayoga che. ghauM Adi dhAnya kAcA hoya tyAre temAM asaMkhyAta jIva hoya che ane te pAkI jAya pachI tenA akhaMDa dANAmAM eka jIva hoya che ane temAM ugavAnI yogyatA hoya, tyAM sudhI te saceta hovAthI sAdhune mATe agrAhya che. maga-maTha Adi kaThoLanA be bhAga karavAthI arthAtu tenI dALa banavAthI te aceta thaI jAya che; A rIte bIja sahitanI vanaspatiomAM vividhatA hoya che. saMkSepamAM sAdhu AhAra grahaNa karatA pahelAM tenI sacetatA-acetatAnuM pUrNapaNe parIkSaNa karIne tyAra pachI ja tene grahaNa kare. vasAo :- saMpUrNa--akhaMDita tathA anupahata. je dhAnyanA dANA akhaMDa hoya te. sAsiyAo :-jIvasya svAm-AtmIyAmutpattiM pratyAzrayo yAsu tAH svAzrayAH, avinaSTa yonayaH rUtya | jIvanI potAnI utpattino Azraya jemAM che, te svAzraya che arthAt jenI yoni naSTa thaI nathI, jemAM ugavAnI yogyatA hoya te svAzritA che. dareka dhAnyano sacitta rahevAno yonikAla bhinna-bhinna che. keTalAka dhAnyo traNa, pAMca ke sAta varSa sudhI sacitta yonivALA rahe che. atiricchachiUM :- tIrachuM chedana thayuM na hoya. bIja-dhAnyanA tIrachuM chedana arthAt ADA(ke UbhA) TukaDA na thayA hoya, to sAdhu-sAdhvI tene laI zakatA nathI. taLiyuM nA chinAuiM:- taruNI arthAtu pAkelI na hoya tevI kAcI maga AdinI ziMga. muni :- tenA traNa artha thAya che- (1) khAMDeluM hoya (2) daLeluM hoya (3) agnimAM zekeluM hoya. fpaDyuM - navA-tAjA ghauM, makAI Adi dhAnyane agnimAM zekIne poMka banAve che. tene barobara na zekavAthI temAM koIka dANA apakva rahevAnI saMbhAvanA che. apAyaM- nna ... no paDade :- jIva sahita hoya, te AhAra aprAsuka che ane ugama Adi gocarInA doSo sahita hoya, te AhAra aneSaNIya che. je padArtha jIva rahita hovA chatAM AdhAkarmI Adi doSothI yukta hoya, to te sAdhune mATe agrAhya che. keTalAka padArtho ugamAdi doSarahita hovA chatAM jIvayukta hoya, to paNa sAdhune mATe te agrAhya che. sAra e che ke prAsuka ane eSaNIya padArtho ja sAdhune grAhya che. sUtrakAra sAdhune kalpanIya padArtho mATe prAsuka ane eSaNIya, A baMne zabdono prayoga eka sAthe ja kare che. prastuta sUtramAM sUtrakAre poka vageremAM sacetanI saMbhAvanAthI sAdhune grahaNa karavAno niSedha karyo che. poMka vagere padArtho AdhAkarmI Adi doSayukta(aSaNIya) che ke nahIM tenI vivakSA nathI. tema chatAM sUtramAM asurya sAthe abhinna aprAsuka ane aSaNIya A baMne zabdano sAthe prayoga karyo che. A rIte saceta-aprAsuka padArthanA grahaNa niSedha samaye surya mosALanaM, A baMne zabda prayoga karavAnI paddhati sUtrakAre sarvatra apanAvelI che.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha anyatIrthiko sAthe gamanano niSedha - |4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva pavisiukAme No aNNautthieNa vA gArathieNa vA parihArio aparihArieNa saddhiM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisejja vA Nikkhamejja vA / zabdArtha :- parihari = doSonuM varjana karanAra uttama sAdhu, parihArika sAdhu apariNi = aparihArika(doSone nahIM choDanAra) pArthasthAdi sAdhunI sAthe. bhAvArthaH- bhikSAnA nimitte gRhasthanA gharamAM praveza karavA icchuka sAdhu ke sAdhvI anyatIrthiko-tApaso ke zAkyAdi zramaNonI sAthe ke gRhasthonI sAthe praveza kare nahi tathA sAdharmika sAdhuomAM paNa parihArika uttama sAdhu, aparihArika-pArthasthAdi sAdhunI sAthe praveza kare nahi ke tyAMthI nIkaLe nahi. | 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA NikkhamamANe vA pavisamANe vA; No aNNautthieNa vA gArathieNa vA parihArio vA aparihArieNa saddhiM bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA Nikkhamejja vA pavirena vA . zabdArtha :- variyA = bahAra vicAramUrSi = IMDila bhUmimAM viharabhUkaM = svAdhyAya bhUmimAM. bhAvArtha :- IMDilabhUmi ke svAdhyAya bhUmimAMthI nIkaLatA ke praveza karatA sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika tApaso athavA gRhasthonI sAthe praveza kare nahIM ke nIkaLe nahIM tathA sAdharmikomAM paNa uttama sAdhu, pArthasthAdi sAdhunI sAthe IMDila bhUmi ke svAdhyAya bhUmimAM praveza kare nahi ke nIkaLe nahIM. 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe No aNNautthieNa vA gAratthieNa vA parihArio vA aparihArieNa saddhiM gAmANugAma duuijjejjaa| bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI eka gAmathI bIjA gAma jatAM hoya tyAre anyatIrthiko ke gRhasthonI sAthe vihAra kare nahIM tathA sAdharmikomAM paNa uttama sAdhu, pArthastha Adi sAdhuo sAthe vihAra kare nahIM. |7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe No aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA parihArio vA aparihAriyassa asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA dejja vA aNupadejja vA / bhAvArtha :- gRhasthanA gharamAM bhikSAne mATe praviSTa sAdhu ke sAdhvI anyatIrthiko ke gRhasthone anAdi cAre prakArano AhAra Ape ke apAve nahIM. temaja uttama sAdhu, pArthasthAdi zithilAcArI sAdhune azana, pAna, khAdima, svAdima, A cAra prakArano AhAra pote Ape nahi ane bIjA pAse apAve nahi.(athavA nimaMtraNa kare nahIM) vivecana : prastuta sUtromAM parihArika-uttama sAdhu ke sAdhvIne anyatIrthika sAdhu AdinI sAthe bhikSA mATe
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: uddezaka-1 9 | gRhasthanA ghera javuM, caMDilabhUmi, svAdhyAyabhUmi ke vihAramAM sAthe cAlavuM tathA AhAra Apavo-apAvavo ke nimaMtraNa karavuM vagere vyavahArono niSedha che. aTU[3sthiksa - anyatIrthiko. anya dharma ke saMpradAyanA sAdhu, caraka, parivrAjaka, zAkya, AjIvakagozAlaka matAnuyAyI. narasthiyansaH-gRhastha. gArarthI zabdathI, je gharamAM sthita che, saMsArano tyAga karIne saMyamano svIkAra karyo nathI, tevA gRhasthonuM grahaNa thAya che athavA gRhasthA: fpaMDopanino ! bIjAnA piMDa para jIvana jIvatAM brAhmaNa Adi yAcaka, tevA gRhasthonuM ahIM kathana che. rihari:-parihArika, mULaguNa ane uttaraguNomAM doSono parihAra-tyAga karyo hoya tevA uttama guNonA dhAraka sAdhu parivArika sAdhu kahevAya che ane tenAthI viparIta arthAt sAdhvAcAramAM doSonuM sevana karanAra pArthastha, kuzIla Adi sAdhu aparihArika sAdhu kahevAya che. uttama sAdhune anyatIrthiko sAthe, gRhastho sAthe ke aparihArika sAdhuo sAthe (1) gocarImAM (2) IMDilabhUmimAM (3) svAdhyAya bhUmimAM (4) vihAramAM sAthe javAno ane (5) tene AhAra ApavAno, apAvavAno ke nimaMtraNa karavAno niSedha che kAraNa ke temAM aneka doSonI saMbhAvanA che. (1) gocarI mATe gahasthanA gharamAM anyatIrthikAdi sAthe praveza karavAthI IrSA samitinuM yathArtha pAlana thatuM nathI, anyatIrthiko sAthe hovAthI dAtAne kyAreka aNagamo thAya, dveSa thAya, icchA na hovA chatAM kyAreka tene anicchAe zaramAIne AhAra Apavo paDe, duSkALAdi samaye badhA sAthe hoya, to paryApta mAtrAmAM AhAranI upalabdhi na thAya, dAtA upara bhAra vadhI jAya, kyAreka aneSaNIya AhAra levo paDe, zAsananI laghutA thAya vagere aneka doSonI saMbhAvanA che. (2) sthaDila bhamimAM anyatIrthikAdi sAthe javAthI sAdhu pAse acitta jala hoya ane anyatIrthiko pAse saceta jala hoya che, tethI tenI sAthe vAtacIta karavAthI te jIvonI virAdhanA thAya che, tenI sAthe cAlatA kyAreka saceta jalano sparza thaI jAya che. tenI AgaLa cAle, to tene potAnuM apamAna lAge che, tenI pAchaLa cAle to zAsananI laghutA thAya che, kyAreka badhA sAthe hovAthI nirdoSa IMDilabhUminI prApti durlabha thAya; ityAdi aneka doSonI saMbhAvanA che. (3) svAdhyAya bhUmimAM anyatIrthikAdi sAthe javAthI zAsananI laghutA vagere pUrvokta doSonI sAthe paraspara vAtacIta karatAM kyAreka dArzanika siddhAMtomAM vAda vivAda Ubho thAya ane tenA pariNAme dveSa, kleza-kadAgraha jevA azubha bhAvo jAgRta thAya, temaja svAdhyAyamAM alanA vagere aneka doSonI saMbhAvanA che. (4) vihAramAM anyatIrthikAdi sAthe javAthI IryAsamitinuM yathArtha pAlana thAya nahi, vAtacItamAM samaya vyatIta thavAthI sAdhu yathAsamaye, yathAsthAne pahoMcI zake nahi, anya Avazyaka kriyAomAM alanA thAya, kyAreka anyatIrthiko ke gRhastho sAthe hovAthI vaDInIta-laghunItanI bAdhAne saMkocanA kAraNe rokavI paDe ane tenAthI zArIrika nukazAna ane mAnasika vyagratA thAya, vagere aneka doSonI saMbhAvanA che. (5) anyatIrthika zramaNAdine AhAra ApavA, apAvavAthI ke nimaMtraNa karavAthI tenA asaMyama bhAvanI anumodanA thAya, zAsananI hIlanA thAya che. zrAvako dvArA sAdhune mATe vahorAvelo AhAra anyatIrthikone ApavAthI sAdhunuM trIjuM mahAvrata khaMDita thAya che temaja gRhasthano vizvAsaghAta thAya che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha A rIte koI paNa nimittathI anyatIrthiko Adi sAtheno samAgama sAdhu-sAdhvI mATe aneka anarthonuM sarjana kare che. kyAreka ati gADha saMparkathI sAdhunI zraddhA ane saMyamamAM zithilatA tathA viparItatA AvI jAya, kyAreka zrAvakonA manamAM paNa saMdeha utpanna thAya tethI sAdhu-sAdhvIe anyatIrthiko Adi sAthenA koI paNa prakAranA vyavahArano saMpUrNa tyAga karIne potAnA saMyamanI ArAdhanAmAM tallIna rahevuM joIe. 10 te ja rIte sAdharmika parihArika sAdhuo paNa gocarI AdimAM aparihArika--pArzvastha sAdhuo sAthe jAya, to uparokta doSonI saMbhAvanA hovAthI sAdharmika parihArika sAdhu pArzvastha sAdhuo sAthe paNa jAya nahIM. auddezikAdi doSa rahita AhAranI eSaNA : 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTThe samANe se jaM puNa jANejjAasaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA assiMpaDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa pANAI bhUyAiM jIvAI sattAiM samArambha samuddissa kIyaM pAmiccaM acchejjaM aNisaTTha abhihaDaM AhaTTu ceei, taM tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA purisaMtarakaDaM vA apurisaMtarakaDaM vA bahiyA NIhaDaM vA aNIhaDaM vA attaTThiyaM vA aNattaTThiyaM vA paribhuttaM vA aparibhuttaM vA AseviyaM vA aNAseviyaM vA aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / evaM bahave sAhammiyA, egaM sAhammiNiM, bahave sAhammiNIo samuddissa cattAri AlAvagA bhANiyavvA / zabdArtha:- asthiMDiyAp= akiMcana nigraMtho mATe, sAdhunI pratijJAthI I sAdamniya = eka sAdharmikano samuddinna = uddezya karIne pulitaOM = puruSAMtara kRta-dAtAe anyanI mAlikInuM karyuM hoya arthAt dAtAe anya puruSane ApyuM hoya apurisaMtaraOM = dAtAnuM hoya vadiyA = bahAra hiDa = kADhyuM hoya aLIhaDa = kADhyuM na hoya attaSkriya = dAtAe ke anya koI vyaktie svIkAra karyo hoya aLattaSkriya = dAtAe ke anya koIe svIkAra karyo na hoya paramutta vA manAibhutta = dAtAe ke anya koI vyaktie temAMthI kaMIka vAparyuM hoya kevAparyuMna hoya AseviyaM vA abAleviya = dAtAeke anya koIvyaktiete AhAramAMthI vizeSarUpe(paripUrNa rIte) vAparyuM hoya ke na vAparyuM hoya. bhAvArtha :- gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praviSTa sAdhu ke sAdhvI jANe ke koI bhadra prakRtinA gRhasthe akiMcana nigraMtho mATe eka sAdharmika sAdhunA uddezyathI- (1) prANI, bhUta, jIva ane sattvono samAraMbha karIne AhAra banAvyo che, (2) kharIdIne lIdho che, (3) udhAra lIdho che, (4) koInI pAsethI baLajabarIthI jhUMTavIne lIdho che, (5) AhAranA mAlikanI AjJA vinAno che tathA (6) sAdhune mATe anya sthAnethI lAvelo che, to tevA prakArano doSita azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa AhAra anya vyaktine ApI dIdho hoya, ke anya puruSane Apyo na hoya, gharamAMthI bahAra kADhyo hoya ke bahAra kADhyo na hoya, bIjAe teno svIkAra karyo hoya ke svIkAra karyo na hoya, te AhAramAMthI dAtAe ke anya koIpaNa vyaktie thoDuM vAparyuM hoya ke vAparyuM na hoya athavA paryApta mAtrAmAM vAparyuM hoya ke vAparyuM na hoya, to paNa uparokta doSavALA AhArane aprAsuka ane aneSaNIya samajIne prApta thavA chatAM paNa sAdhu grahaNa kare nahi. na For Private Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1 : deza-1 4 zata (2) 39 // sAdharmi sAdhusonA uddezyathI, (3) me sAdharmi sAdhvIna 6dezyathA tathA (4) ghaNI sAdharmika sAdhvIonA uddezyathI banAvAyelA AhArane grahaNa na karavA saMbaMdhI kramazaH cAra sUtrAlApaka kahevA joIe. | 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAasaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImae pagaNiya-pagaNiya samuddissa pANAI bhUyAiM jIvAiM sattAI samArabbha samuddissa kIyaM pAmiccaM acchejjaM aNisaTuM abhihaDaM AhaTu ceei| taM tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA purisaMtarakaDaM vA apurisaMtara-kaDaM vA bahiyA NIhaDaM vA aNIhaDaM vA attaTThiyaM vA aNattaTThiyaM vA, paribhuttaM vA aparibhuttaM vA, AseviyaM vA aNAseviyaM vA aphAsuyaM aNesaNijjaM ti maNNamANe lAbhe saMte No paDigAhejjA / zArtha :- samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImae = dhyAhi bhikSu, prAma, atithi, 59|-hridr,mipaarii sAsarvane pagaNiya-pagaNiya = gae gIne aparibhuttaM = bhAvAno prAraMbhanathayo Doya AseviyaM = adhomena mAIsIdhuMDoya. bhAvArtha :- gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praviSTa sAdhu ke sAdhvI jANe ke- azana, pAna, khAdima ke svAdima rU5 cAre prakArano AhAra ghaNA(jaina-jainatera) zramaNo, brAhmaNo, atithio, kANo, yAcakone gae gAne manA 6dezyathI (1) prAI, bhUta, vAsane sattvonomAraMbha zapanAvyocha, (2) parIhI sIdhoche, (3) 6dhAra sIdhoche, (4) onI pAsethI 45rIthI 2vIsIdhocha, (5) sAhAranA mAlikanI AjJA lIdhA vinAno che tathA (6) sAdhu mATe anya sthAnethI lAvelo che; to tevA prakArano doSita azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa AhAra anya vyaktine ApI dIdho hoya ke anya puruSane Apyo na hoya, gharamAMthI bahAra kADhayo hoya ke bahAra kADhayo na hoya, bIjAe teno svIkAra karyo hoya ke svIkAra karyo na hoya, te AhAramAMthI dAtAe ke anya koIpaNa vyaktie thoDuM vAparyuM hoya ke vAparyuM na hoya athavA paryApta mAtrAmAM vAparyuM hoya ke vAparyuM na hoya, to paNa uparokta doSavALA AhArane aprAsuka ane aneSaNIya samajIne prApta thavA chatAM paNa sAdhu grahaNa kare nahi. 10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAasaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImae samuddissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samArabbha samuddissa kIyaM pAmicca acchejja aNisaTuM abhihaDaM Aha? ceei, taM tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA apurisaMtarakaDaM abahiyA NIhaDaM aNattaTThiyaM aparibhuttaM aNAseviyaM aphAsuyaM aNesaNijjaM jAva No paDigAhejjA / __aha puNa evaM jANejjA- purisaMtarakaDaM, bahiyA NIhaDaM, attaTThiyaM, paribhuttaM, AseviyaM phAsuyaM esaNijja jAva paDigAhejjA /
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha :- guhasthanA gharamAM bhikSA mATe praviSTa sAdhu ke sAdhvI jANe ke- azana, pAna, khAdima ane svAdima, A cAre prakArano AhAra ghaNA zramaNo, mAtaNo, atithio, garIbo ane yAcakonA uddezyathI (samuccaya rIte koI paNa jAti ke vyaktinI gaNanA karyA vinA) prANI Adi jIvono samAraMbha karIne zramaNAdinA nimittathI banAvavAmAM Avyo che, kharIdIne lIdho che, udhAra lIdho che, baLajabarIthI jhUMTavI lIdho che, AhAranA mAlikanI AjJA vinAno che, anya sthAnethI lAvelo che, te prakArano doSita azana, pAna, khAdima, svAdima rU5 AhAra anya vyaktine Apyo na hoya, gharathI bahAra kADhayo na hoya, anya puruSe svIkAryo na hoya, koIe temAMthI thoDuM vAparyuM na hoya, paripUrNa vAparyuM na hoya, to te AhArane aprAsuka ane aSaNIya samajIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. jo te A pramANe jANe ke te tathA prakArano AhAra anya puruSane ApI dIdho che, gharamAMthI bahAra kADhavAmAM Avyo che, tene svIkArI lIdho che, temAMthI koIke thoDuM vAparyuM che athavA koIke temAMthI paripUrNa vAparyuM che, to tevA prakAranA AhArane prAsuka ane eSaNIya samajIne grahaNa kare. vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIne dezika Adi doSothI dUSita sarvathA agrAhya ane kadAcit grAhya-agrAhya AhAranuM kathana che. ahiMsA mahAvratanA pAlana mATe ane eSaNA samitinI zuddhine mATe sAdhu ke sAdhvI nirdoSa AhArane ja grahaNa kare che. (1) koI eka ke aneka sAdhu ke sAdhvInA nimitte temanA spaSTa saMkalpapUrvaka taiyAra karelo audezika krIta Adi chae doSothI dUSita AhAra sAdhu mATe sarvathA aMgrAhya che. (2) aneka zramaNa, brAhmaNa Adi mATe taiyAra karelo audezika, kratAdi doSayukta AhAra paNa sAdhune agrAhya che, kAraNa ke sUtrokta zramaNa zabdathI jaina zramaNonuM paNa grahaNa thAya che. anya zramaNo sAthe jaina zramaNo paNa te AhAramAM nimittabhUta hovAthI te AhAra paNa sAdhu-sAdhvIne sarvathA agrAhya che. (3) zramaNo, brAhmaNo AdimAMthI koInI spaSTa gaNanA vinA samuccaya dAna devA nimitte taiyAra karelo audezika AhAra ke kharIdelo vagere AhAra jo puruSAMtarakata thaI jAya arthAt jenA nimite te AhAra thayo che, tene ApI dIdho hoya, anya vyaktinA ghera mokalI dIdho hoya, te vyaktie teno svIkAra karI lIdho hoya, te AhAramAMthI thoDuM ke ghaNuM koI paNa vyaktie vAparI lIdhuM hoya, tyArapachI sAdhu tene grahaNa karI zake che. jyAM sudhI te AhAra apuruSAMtarakRta hoya arthAt dAtAe te AhAra jene devAno che tene Apyo na hoya, anya vyaktinA ghera mokalyo na hoya, te vyaktie teno svIkAra karyo na hoya, te AhAramAMthI thoDuM ke ghaNuM vAparyuM na hoya, tyAM sudhI sAdhu tene grahaNa karI zakatA nathI. saMtaravuM, apurasaMtara6:- puruSAMtarakRta, apuruSAMtarakRta. dAtAe potAnA khAdya padArthone koIpaNa kAraNathI anya ne ApI dIdhA hoya, te padArtho puruSAMtarakRta kahevAya che ane jyAM sudhI te khAdya padArtho koIne ApyA na hoya, potAnI mAlikImAM ja hoya, te padArtho apuruSAMtarakRta kahevAya che. sAdhune grAhya-agrAhya AhAranA spaSTIkaraNa mATe sUtrakAre kusaMtara Adi pAMca ane tenA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: uddezaka-1 | 13 | virodhI pAMca vizeSaNo sahitanA daza zabdono prayoga karyo che. temAMthI puruSAMtara thavA saMbaMdhI pAMca vikalpo A pramANe che(1) purisaMtaraDuM - AhAra anya vyaktine ApI dIdho hoya. (2) vAi nadauM- AhAra potAnA gharethI bIjAnA ghare mokalI dIdho hoya. (3) ayiM - bIjI vyaktie te AhArano svIkAra karI lIdho hoya. (4) parimud :- te AhAramAMthI koIpaNa vyaktie thoDuM paNa vAparyuM hoya. (5) Avirya - koI vyaktie te AhAramAMthI paryAptapaNe vAparyuM hoya. A pAMca vikalpamAMthI koI paNa vikalpayukta AhAra puruSAMtarakata kahevAya che ane te AhAra anyanI mAlikImAM AvI javAthI ke anya vyakti dvArA teno upayoga thaI javAthI te AhAra zramaNa brAhmaNo mATeno raheto nathI, tethI te AhAra sAdhune grAhya banI zake che, te AhAra tenAthI viparIta pAMca vikalpo yukta hoya, jema ke- (1) anya vyaktine Apyo na hoya, (2) bIjAnA ghera mokalyo na hoya (3) dAtAe tene svIkAryo na hoya (4-5) te AhAramAMthI thoDuM ke ghaNuM koIe vAparyuM na hoya, to te zramaNa brAhmaNo mATeno dAnano AhAra hovAthI te sAdhune sarvathA agrAhya che. dAtAe je AhAra niSpAdanamAM jaina zramaNano spaSTa nirdeza-saMkalpa karyo hoya te AhAra A dase prakAramAMthI koI paNa prakArano hoya to paNa sAdhu-sAdhvIne agrAhya che. jo te AhAranuM niSpAdana dAtAe dAna mATe karyuM che paNa temAM jaina zramaNano saMkalpa karyo na hoya, to tevo AhAra sUtrokta dasa vizeSaNomAMthI apuruSAMtarakRta Adi pAMca vizeSaNo yukta hoya to sAdhune agrAhya che, paraMtu puruSAMtarakata Adi bIjA pratipakSI pAMca vizeSaNomAMthI koI paNa eka vizeSaNayukta AhAra hoya; to te AhAra sAdhune mATe grAhya che. siM paDiyA - keTalIka pratomAM siMDiyApa pAThanA sthAne asaMDiyA pATha jovA maLa ' che. baMne zabdono tAtparyArtha eka ja che. (1) annapaDiyA- jenI pAse svadhana ke kiMcitmAtra dravya nathI te akiMcana athavA sva svAmitva rahita aparigrahI-nigraMtha "asva" che. tenI pratijJAthI eTale tene lakSyamAM rAkhIne ke "huM teone AhAra ApIza" A prakAranA abhiprAyathI AhAra taiyAra karavo. (2) li paDiyA- bina tijJA -bina sIdhuM jJAtha tAtya vA- A jaina nigraMtha sAdhuonA lakSyathI, abhiprAyathI AhAra taiyAra karavo. prastuta prasaMgamAM siM- zabda nigraMtha sAdhuno vAcaka che kAraNa ke RSi zabdanA prAkRtamAM pharsa ane siM rUpa thAya che. prAkRta vyAkaraNa pramANe "'nuM parivartana traNa prakAre thAya che, jema ke- (1) zrI = sa (2) tu = 33 (3) RNa = mA . A rIte ahIM li e ArSa prayoga che ane teno artha RSi = nigraMtha thAya che. agra piMDAdi grahaNa niSedha :|11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisiukAme se jAiM puNa kulAi jANejjA- imesu khalu kulesu Nitie piMDe dijjai, Nitie aggapiMDe dijjai, Nitie bhAe dijjai, Nitie avaDDabhAe dijjai, tahappagArAI
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha kulAI NitiyAI NitiovamANAI No bhattAe vA pANAe vA pavisejja vA Nikkhamejja vA / zabdArtha :- rati piMDe niH = nitya AhAra ApavAmAM Ave che api = agrapiMDa, zreSTha bhojana, viziSTa bhojana, miSTAnna mA = ardho bhAga 3 vakhANa = cotho bhAga tarakhaIRI6 guetAruM = tathA prakAranA kuLomAMriyA = nitya dAna denArA vinAnAruM = nitya dAna mATe prasiddha bhAvArtha:- AhAra grahaNanI abhilASAthI gRhasthanA gharamAM praviSTa sAdhu ke sAdhvI jANe ke A kuLamAM haMmezAM taiyAra karelA pUrNa AhAranuM dAna thAya che, viziSTa bhojananuM dAna thAya che, haMmezAM taiyAra karelA AhAranA ardhAbhAganuM dAna thAya che, haMmezAM cothA bhAganuM AhAradAna thAya che, tathA prakAranA kuLamAM ke je nityadAna Ape che ane dAna mATe prasiddha thayelA che; te kuLomAM sAdhu-sAdhvI AhAra pANI mATe praveza kare nahIM ke tyAMthI nIkaLe nahIM. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne dAna mATe prakhyAta kuLomAM gocarIe javAno niSedha karyo che. je kuLomAM sAmAnya rIte haMmezAM bhojananuM dAna apAtuM hoya athavA je kuLomAM nitya viziSTa bhojana(miSTAnnAdi)nuM dAna apAtuM hoya; je kuLomAM niraMtara AhAra mATe bhikSuonuM AvAgamana thatuM hoya, je kuLomAM AhArano ardhobhAga ke cotho bhAga kAyama dAnamAM apAto hoya tevA kuLamAM sAdhu ke sAdhvI AhAra mATe praveza kare nahIM, kAraNa ke te kuLamAM dAna mATe ja AhAra taiyAra karavAmAM Ave che. jo sAdhu ke sAdhvI te AhAra grahaNa karI le to pratidina AvanArA anya yAcakone AhAra-pANImAM aMtarAya paDe ane te kuLamAM sAdhu ke sAdhvI dararoja jAya, to gRhastha sAdhu-sAdhvI mATe AraMbha-samAraMbha karIne adhika AhAra taiyAra kare ane sAdhu doSanA bhAgI bane che. temaja aneka yAcako AdinuM AvAgamana niraMtara thatuM hoya tyAM jaina zramaNo paNa jAya, to zAsananI laghutA thAya che, tethI sAdhue dAna mATe prasiddha kuLane choDIne anya gharomAM gocarI mATe javuM joIe. sUtrokta A prakAranA dAnakuLomAM gocarIe javAnuM prAyazcitta, nizItha sUtranA bIjA uddezakamAM batAvyuM che. prastutamAM tevA dAnakuLa sAdhu-sAdhvI mATe pUrNatayA varjita kahyA che. piM - agra zabdanA be artha thAya che (1) apa eTale zreSTha, piMDa = AhAra. agrapiMDa eTale zreSTha bhojana, viziSTa bhojana-miSTAnna, sukhaDI vagere; (2) agra eTale prAraMbhanuM. gharamAM rasoI banI gayA pachI, koIpaNa vyakti jame te pahelAM te bhojanamAMthI thoDuM bhojana dAna mATe kaDhAya che, tene paNa agrapiMDa kahe che athavA bhojananA prAraMbhamAM deva-devIonA naivedya rUpe kaDhAtuM bhojana paNa agrapiMDa che. A rIte agrapiMDa zabda baMne arthamAM pracalita hovA chatAM prastuta prasaMgamAM teno artha dAna mATenuM zreSTha bhojana yathocita che. giphAmApa:- nitya bhAga. aSo vIte ardhapoSa eTale vyaktinA poSaNa mATe jeTalo paryApta AhAra joIe, teno arthobhAga. avabApa - apAddhabhAga eTale ke paryApta AhArano cotho bhAga.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-1 15 | riyAtivamaLaT6 - nityadAna saMjJaka. nitya dAna ApavAnA kAraNe je kuLo dAna mATe prasiddha hoya te kuLo. upasaMhAra:12 evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha :- A piMDeSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne sadA-niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArthazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. vivecana : prastuta sUtra A uddezakanA upasaMhAra rUpa che. te saMyamI jIvanamAM nirdoSa AhAranI prAptinI mahattA darzAve che ane sAdhaka jIvanamAM tenA mUlyano nirdeza kare che. sAdhaka jIvanamAM gaveSaNA, grahaeSaNA paribhogeSaNAnA doSonuM samyagujJAna prApta karavuM, te jJAnAcAra che; nirdoSa AhAranI mahattA svIkAravI te darzanAcAra che; nirdoSa AhAranI prApti mATe prayatnazIla banavuM ane prApta thayelA nirdoSa AhArane anAsakta bhAve bhogavavo, te cAritrAcAra che; nirdoSa AhAranI prApti na thAya tyAre samabhAvapUrvaka icchAno nirodha karavo, te tapAcAra che ane jJAnAdi AcAra pAlanamAM tathA nirdoSa AhAranI gaveSaNAmAM potAnI vIryazaktino prayoga karavo, te vIryAcAra che. A rIte nirdoSa AhAranI prApti ane tenA upabhogamAM paMcAcAranI puSTi thAya che. te uparAMta temAM rasendriyavijaya thAya che; te ja saMyama jIvananI mukhya samagratA-saMyama samAcArI che, tethI sAdhusAdhvIoe tenA pAlanamAM apramattapaNe puruSArthazIla rahevuM joIe. Ama eSaNA samitinI pUrNataH zuddhi dvArA sAdhaka pUrNatAnI prApti karI zake che. che adhyayana-1/1 saMpUrNa |
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha paheluM adhyayana : bIjo uddezaka mahotsavamAM AhAragrahaNa viveka H 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviTTe samANe se jaM puNa jANejjA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA; aTThamiposahiesu vA addhamAsiesu vA mAsiesu vA domAsiesu vA temAsiesu vA cAumAsiesu vA paMcamAsiesu vA chammAsiesu vA uUsu vA uusaMdhI vA uupariyaTTesu vA bahave samaNa-mAhaNa- atihi-kivaNa-vaNImage egAo ukkhAo pariesijjamANe pehAe, dohiM ukkhAhiM pariesijjamANe pehAe, tihiM ukkhAhiM pariesijjamANe pehAe, cauhiM ukkhAhiM pariesijjamANe pehAe, kuMbhImuhAo vA kalovAIo vA saMNihisaMNicayAo vA pariesijjamANe pehAe, tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA apurisaMtarakaDaM jAva aNAseviyaM; aphAsuyaM aNesaNijjaM jAva No paDigAhejjA / aha puNa evaM jANejjA purisaMtarakaDaM jAva AseviyaM; phAsuyaM jAva paDigAhejjA / = zabdArtha :- madhumiSo'hillu = AThamanA ke ATha divasanA tapa vizeSanA mahotsavamAM akramAkSiNyu - paMdara divasanA vrata vizeSanA mahotsavamAM isu = RtunI mosamamAM saMdhIyu = RtuonI saMdhimAM 33pariyaTTesu = Rtu parivartanamAM nAmo valrAo = eka vibhAganA vAsaNothI parisibjhamALe = pIrasatA pehAr = joIne lohiM vArSiM = be vibhAganA vAsaNomAMthI-be khAnAvALA kamaMDaLathI tihiM svAtlRi = traNa khAnAvALA kamaMDaLathI OMnImunhAo = nAnA mukhavALA vAsaNathI tovAno vAMsanI chAbaDIthI saLihisaMSiyAo- saMgrahasthAnamAMthI, koThAramAMthI, moTA vAsaNamAMthI. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI AhAra prApti mATe gRhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre jANe ke azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa cAre prakArano AhAra AThamanA pauSadhavratanA upalakSyamAM athavA pAkSika, mAsika, dvimAsika, trimAsika, cAturmAsika, paMcamAsika ke chamAsika mahotsavanA upalakSya banAvavAmAM Avyo che; Rtuo, RtusaMdhikAlIna temaja Rtu parivartanakAlIna utsavanA upalakSyamAM banAvavAmAM Avyo che ane ghaNA zramaNa, mAhaNa, atithi, daridra temaja bhikhArIone eka khAnAvALA-kamaMDaLamAMthI, be, traNa ke cAra khAnAvALA kamaMDaLathI, sAMkaDA mukhavALA ghaDAothI ane vAMsanI chAbaDIothI te AhArane pIrasAto jue; saMgrahita karelA gorasa-dUdha, dahIM, ghI Adine pIrasAtA jue ane jo te AhAra puruSAMtarakRta na hoya, bahAra kADhela na hoya, adhikRta na hoya, paribhukta ke Asevita na hoya, to te cAre ya prakAranA . aprAsuka ane aneSaNIya jANI te prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. AhArane jo e pramANe jANe ke A AhAra puruSAMtarakRta thaI gayo che, gharamAMthI bahAra kADhayo che, koInI = For Private Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 H uddezaka-2 mAlikImAM AvI gayo che, teno thoDo athavA vizeSa upayoga karavAmAM Avyo che, to tathAprakAranA AhArane prAsuka ane eSaNIya samajIne bhikSu grahaNa kare. vivecanaH 17 prastuta sUtramAM parva tithimAM banAvelA AhAranI grAhyatA-agrAhyatA viSayaka nirUpaNa che. aSTamyAM pauSadha-upavAsAdiko'STamIpauSadhaH sa vidyate yeSAM te'STamI pauSadhikA - utsavAH / AThama vagere parvatithinA pauSadhopavAsanA pAraNAno utsava hoya, te ja rIte pAkSika, mAsika Adi upavAsanA pAraNAno utsava hoya, be Rtuno saMdhikAla athavA Rtu parivartanano mahotsava hoya, jema ke--- unALo pUrNa thAya ane comAsAno prAraMbha thAya tyAre kheDUto vagere sAthe maLIne mahotsava ujavatA hoya che, AvA koI paNa prasaMge zramaNo, brAhmaNo, yAcako Adine mATe AhAra taiyAra karavAmAM Avyo hoya, tevo AhAra sAdhu ke sAdhvI grahaNa na kare, kAraNa ke temAM AdhAkarma Adi doSonI saMbhAvanA che ane temaja anya yAcakone aMtarAya thAya che. jo te AhAra anyane apAI gayo hoya, dAtAe bIjA ghera mokalI dIdho hoya, bIjAe te AhArane svIkArI lIdho hoya, to te AhAra sAdhu grahaNa karI zake che. mahotsavanA sthAnamAM paNa jene ApavAno hoya tene apAI jAya, loko jamI jAya pachI te AhAramAMthI tenA svajano ke karmacArIo bhojana karavAnA hoya ke karatA hoya to tyAMthI paNa sAdhu ke sAdhvI tene grahaNa karI zake che. saMkSepamAM koI paNa utsavanA prasaMge anya bhikSuo bhojana karavA mATe ke AhAra levA mATe AvatA-jatA hoya, ghaNA lokonuM AvAgamana thatuM hoya te samaye sAdhu-sAdhvIe tyAM javuM ucita nathI. AvA prasaMge tyAM javAthI sAdhunI rasalolupatA pragaTa thAya che, anya yAcakone jaina zramaNo prati abhAva thAya che ane AvA prasaMge tyAM na javAthI sAdhunI saMtoSa bhAvanA ane tyAgavRtti puSTa thAya che. bhikSA yogya kuLaH 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva aNupaviTThe samANe se jAI puNa kulAI jANejjA, taM jahA- uggakulANi vA bhogakulANi vA rAiNNakulANi vA khattiyakulANi vA ikkhAgakulANi vA harivaMsakulANi vA esiyakulANi vA vesiyakulANi vA gaMDAgakulANi vA koTTAgakulANi vA gAmarakkhakulANi vA bokkasAliyakulANi vA aNNayaresu vA tahappagAresu kulesu aduguchie agarahi su asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA phAsuyaM jAva paDigAhejjA / zabdArtha:- siyatAkhi = gopAlAdi kuLa vesiyavutAkhi = vaizya kuLanaMhAz2alAkhi = nApita- vANaMda kuLa vhoTTA lAkhi = suthAra kuLa gAmavarutAkhi = grAmarakSaka kuLa vosAliyatASi - vaNakara kuLa thavunuMttui - ajugupsita kuLomAM, jAtinI apekSA e zreSTha kuLa Larahizyu = agahiMtaaniMdita kuLomAM, AcaraNanI apekSAe zreSTha kuLa. -- bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhAra mATe praveza kare, tyAre kuLonA viSayamAM jANe ke A ugrakuLa, bhogakuLa, rAjanyakuLa, kSatriyakuLa, ikSvAkukuLa, harivaMzakuLa, gopAlAdikuLa, vaizyakuLa, nApitakuLa For Private Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha suthArakuLa, grAmarakSakakuLa ke vaNakarakuLa che. te tathA AvA prakAranA bIjA paNa je ajuguNita ane agarpita kuLa hoya, te kuLamAMthI prAsuka ane eSaNIya azanAdi cAre ya prakAranA AhAra prApta thAya, to tene grahaNa kare. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne bhikSA grahaNa yogya kuLonuM kathana che. kuLa" zabdano sAmAnya artha vaMza, gotra athavA pUrvajonI vaMza paraMparA thAya che. vizeSa apekSAe pitRpakSane kuLa ane mAtRpakSane vaMza kahe che, paraMtu prastutamAM kuLano sAmAnya artha vivakSita che. sUtrokta kuLomAM mAtR-pitR baMne pakSono samAveza thAya che. prastuta satramAM ugraphaLa vagere prAcIna samayanA prasiddha kuLono ullekha che. jema ke- ugraphaLabhagavAna RSabhadeve je kuLane rakSakarUpe sthApita karyA hatA te. bhogaphaLa- rAjAnA pUjya pu athavA brAhmaNa kuLa, rAjanyakuLa- rAjAnI sAthe mitranI samAna vyavahAra karanAra kSatriya Adi kuLa, ikvAkukuLa- RSabhadeva prabhunA vaMzajo, harivaMzakuLa- zrIkRSNa athavA yadukuLanA vaMzajo. keTalAka sadA pracalita kuLonA nAma A pramANe che- eSitakuLa- govALa jJAti, veSitakuLavizva-vaNika jJAti, gaMDakakaLa vANaMda jJAti, kokAkakuLa- suthAra jJAti, vokazAlika- vaNakara jJAti, grAmarakSaka kuLa vagere kuLamAM tathA AvA prakAranA anya ajuguNita ke agahita (aniMdita) kuLamAM sAdhu bhikSA mATe praveza kare. jagasita kaLa :- jAtinI apekSAe samAjamAM je kuLanI gaNanA tuccha kuLa tarIke thatI hoya, tevA harijana, anArya, mlecchAdi kuLa jugupsita kuLa che athavA brAhmaNa, kSatriya, vaNika kuLanA lokono je kuLanA loko sAthe AhAra-pANIno vyavahAra nahoya, tenA gharamAM praveza svIkArya na hoya, te jugupsitakuLa che. jAtinI apekSAe samAjamAM jenI gaNanA uccakuLamAM thatI hoya, tevA Arya saMskRtinuM AcaraNa karanArA brAhmaNa, kSatriya, vaizyAdi kuLa ajuguNita che athavA je kuLanA loko sAthe AhAra pANIno vyavahAra hoya, jenA gharamAM praveza svIkArya hoya, te ajUgusitakuLa che. gahita kuLa :- je kuLanI vyaktionA AcAra-vicAra sajjana puruSone yogya na hoya, tevA niMdita AcaraNa karanArA kuLane gahitakuLa kahe che ane je kuLanI vyaktionA AcAra-vicAra sajjana puruSone yogya hoya, te agahita kuLa che. jema ke- je gharamAM mAMsa, mAchalI vagere abhakSya padArtho raMdhAtA hoya, mAMsanA TukaDA, hADakAM, cAmaDAM Adi paDyA hoya, pazuo ke mAchalIo Adine mAravAmAM AvatA hoya, jenA vAsaNomAM mAMsa rAMdhavAmAM AvatuM hoya, jyAM jAheramAM vyabhicAra thato hoya, vezyAonA nAcagAna thatA hoya, dArU vagere mAdaka dravyo pIvAtA hoya ke veMcAtA hoya, A rIte jenuM AcaraNa kharAba hoya te gahita eTale niMdApAtra-niMdita ghara che. tevA gharomAM bhikSA mATe javAthI bhikSane potAne ghRNA utpanna thAya che, saMsargathI buddhi malina thAya che ane tyAM javAthI lokaniMdA thAya, AhAranI zuddhi na rahe temaja dharmasaMghanI badanAmI thAya che. tAtparya e che ke sAdhu-sAdhvI potAnI saMyama surakSA mATe temaja vyavahAra zuddhine lakSyamAM rAkhIne zAsananI laghutA na thAya te rIte Agama nirdiSTa kuLomAM vivekapUrvaka, prAsuka ane eSaNIya AhAranI gaveSaNA kare che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana - 1 : uddeza5-2 mahotsavomAM AhArAdinI eSaNA : 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyaM paDiyAe jAva aNupaviTThe samANe se jaM puNa jANejjA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA samavAsu vA piMDaNiyaresu vA iMdamahesu vA khaMdamahesu vA ruddamahesu vA muguMdamahesu vA bhUyamahesu vA jakkhamahesu vA NAgamahesu vA thUbhamahesu vA ceiyamahesu vA rukkhamahesu vA girimahesu vA darimahesu vA agaDamahesu vA taDAgamahesu vA dahamahesu vA Imahesu vA, saramahesu vA, sAgaramahesu vA Agaramahesu vA aNNayaresu vA tahappagAre virUvarUvesu mahAmahesu vaTTamANesu bahave samaNa mAhaNa- atihi-kivaNa-vaNImae gAo ukkhAo pariesijjamANe pehAe dohiM ukkhAhiM jAva saMNihisaMNicayAo vA pariesijjamANe pehAe tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA apurisaMtarakaDaM jAva No paDigAhejjA / 19 aha puNa evaM jANejjA- diNNaM jaM tesiM dAyavvaM; aha tattha bhuMjamANe pehAe- gAhAvaibhAriyaM vA gAhAvaibhagiNiM vA gAhAvaiputtaM vA gAhAvaidhUyaM vA suNhaM vA dhAiM vA dAsaM vA dAsi vA kammakaraM vA kammakariM vA, se puvvAmeva AloejjA Auso ! tti vA bhagiNi ! tti vA dAhisi me etto aNNayaraM bhoyaNajAyaM ? se sevaM vadaMtassa paro asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhaTTu dalaejjA, tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA sayaM vA NaM jAejjA, paro vA se dejjA, phAsuyaM jAva paDigAhejjA / AGArtha :- samavAesu = bhejo, bhyAM mAnava samuhAya bhego thayo hoya, tevA sthAnabhAM piMDaNiyaresu mRtaka bhojana arthAt zrAddhamAM ghUma = stUpa-mRtaka vyaktinI smRtimAM je smAraka taiyAra thAya te stUpa ce - yaitya-yakSAhinuM maMdira diNNaM hevArDa gayuM hoya dAyavvaM = hevA yogya. = bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI bhikSA mATe gRhasthanA gharamAM praveza kare tyAre jANe ke ahIM ghaNA mANaso bhegA thayA che, pitAnuM zrAdgha che athavA indramahotsava, skaMdha mahotsava, rudramahotsava, mukuMda mahotsava, bhUta mahotsava, yakSa mahotsava, nAga mahotsava tathA stUpa, caitya, vRkSa, parvata, gujha, DUvA, taNAva, 4NAzaya, nadI, sarovara, sAgara ke khANa saMbaMdhI mahotsava temaja anya koI paNa tathAprakAranA mahotsava thaI rahyA che, tenA upalakSyamAM azanAdi cAre ya prakAranA AhAra ghaNA zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa, yAcaka vagerene eka khAnAvALA kamaMDaLathI, be, traNa ke cAra khAnAvALA kamaMDaLathI, sAMkaDA mukhavALA ghaDAothI ke vAMsanI chAbaDIthI pIrasAI rahyA che tathA saMgraha karelA ghI, dUdha, dahIM, tela, goLa Adi pIrasAI rahyA che, te jue ane jANe ke A AhAra puruSAMtarakRta thayo nathI, gharathI bahAra kADhelo nathI; koI dvArA adhikRta, paribhukta ke Asevita nathI, to te AhArane bhikSu aprAsuka ane aneSaNIya samajIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. jo sAdhu e pramANe jANe ke jene je AhAra devAno hato te apAI gayo che, gRhasthoe bhojana karI sIdhuM che, to tyAM 4ne te gRhasthanA patnI, mahena, putra, putrI he putravadhU, dhAvabhAtA, hAsa he hAsI, noDara For Private Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 | zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha ke nokarANIne pUche, he AyuSyamatI bahena! A bhojanamAMthI zuM mane kAMI Apazo? A pramANe sAdhu kahe tyAre dAtA azanAdi cAre prakArano AhAra lAvIne sAdhune Ape to A rIte azanAdi cAre ya prakAranA AhAranI sAdhu svayaM yAcanA kare athavA te gRhastha pote Ape to te prAsuka ane eSaNIya AhArane sAdhu grahaNa kare che. vivecana : prastuta sutromAM vividha prakAranA utsavonimitte taiyAra thayelA AhAranI grAhyatA-agrAhyatA viSayaka spaSTIkaraNa che. sUtrokta koI paNa utsavomAM ghaNA zramaNo, brAhmaNo, yAcako Adine mATe bhojana taiyAra thAya che. te bhojana puruSAMtarakRta Adi na thAya tyAM sudhI sAdhu ke sAdhvIne mATe agrAhya hoya che. jo te bhojanamAMthI dAtAnA svajano Adi paNa bhojana levAnA hoya, to yAcakone bhojana karAvyA pachI, te svajano paNa bhojana karI le tyArapachI athavA bhojana karatA hoya tyAre sAdhu-sAdhvI potAnI saMyama vidhi anusAra AhAra grahaNa karI zake che. saMkhaDI gamana niSedha:| 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA paraM addhajoyaNamerAe saMkhaDiM NaccA saMkhaDipaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA pAINaM saMkhaDiM NaccA paDINaM gacche, aNADhAyamANe, paDINaM saMkhaDiM NaccA pAINaM gacche aNADhAyamANe, dAhiNaM saMkhaDiM NaccA udINaM gacche aNADhAyamANe, udINaM saMkhaDiM NaccA dAhiNaM gacche aNADhAyamANe / jattheva sA saMkhaDI siyA, taM jahA- gAmaMsi vA NagaraMsi vA kheDaMsi vA kabbaDaMsi vA maDaMbaMsi vA paTTaNaMsi vA doNamuhaMsi vA AgaraMsi vA NigamaMsi vA AsamaMsi vA saMNivesaMsi vA rAyahANisi vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / kevalI bUyA- AyANameyaM / zabdArtha :-para aLAyaNaneTY = prakarSathI, utkRSTa ardhA yojanathI vadhu dUranA kSetramAM saM9i = jamaNavArane ijA = jANIne DipaDiyA = svAdiSTa AhAranI prAptinA uddezyathI maLaTE = javA mATe no misaMdhAna = manamAM saMkalpa kare nahi. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI ardhAyojana arthAtu be gAu pramANa kSetrathI paNa vadhu dUra moTo jamaNavAra che, e pramANe jANIne tyAM AhAra prApti mATe javAno saMkalpa kare nahi. sAdhu ke sAdhvI jANe ke pUrvadizAmAM jamaNavAra che to tenA prati upekSAbhAva dhAraNa karIne pazcima dizAmAM bhikSArthe gamana kare; pazcima dizAmAM jamaNavAra che, tema jANIne tenA pratye upekSA bhAva rAkhI pUrva dizAmAM bhikSArthe gamana kare. A ja rIte dakSiNa dizAmAM jamaNavAra hoya to uttara dizAmAM jAya ane uttara dizAmAM jamaNavAra hoya to dakSiNa dizAmAM jAya. gAma, nagara, kheDa, karbaTa, maDaMba, paTTaNa, Akara, droNamukha-baMdara, Azrama, sanniveza thAvat
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: uddezaka-2 | 21 | rAjadhAnI Adi koI paNa sthAnamAM moTo jamaNavAra hoya, to te jANIne svAdiSTa AhAra mATe tyAM javAno saMkalpa kare nahIM. kevaLI bhagavaMtoe tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. 5 saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe abhisaMdhAremANe AhAkammiyaM vA uddesiyaM vA mIsajjAyaM vA kIyagaDaM vA pAmiccaM vA acchejja vA aNisaTuM vA abhihaDaM vA AhaTu dijjamANaM bhujejjA, asaMjae bhikkhupaDiyAe khuDDiyaduvAriyAo mahalliyAo kujjA, mahalliyaduvAriyAo khuDDiyAo kujjA, samAo sejjAo visamAo kujjA, visamAo sejjAo samAo kujjA; pavAyAo sejjAo NivAyAo kujjA, NivAyAo sejjAo pavAyAo kujjA, aMto vA bahiM vA uvasayassa hariyANi chidiya-chidiya dAliya-dAliya saMthAragaM saMthArejjA, esa viluMgayAmo sejjAe akkhAe / ___ tamhA se saMjae NiyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDi vA pacchAsaMkhaDi vA; saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / zabdArtha:- aAMgaNa = asaMyati, gRhastha maluDiyA = sAdhu mATe gf yaduvAniyAo= nAnA daravAjAne maphatiyo = moTo nA = kare matiyaduvAniyAo gyAgo Maa = moTA daravAjAne nAno kare vinugAvAno doSo AvANa = kahyA che saMgaNiya = saMyata nigraMtha " hiM = lagnAdinI pahelAnI jamaNavArI pachAsaM9i = mRtyu nimittanI pAchaLanI jamaNavArI 3vasayasa = upAzraya, sthAna. bhAvArtha - je sAdhu jamaNavArImAM javAnA vicArathI jamaNavArImAM jAya, tene gRhastha dvArA AdhAkarmI, audezika, mizrajAta, vecAtA lIdhelA, udhAra lIdhelA, jabarajastIthI jhuMTavIne lIdhelA, bIjAnI mAlikInA padArthane tenI AjJA vinA lIdhelA ke sAme lAvIne ApelA AhAranuM sevana karavA rUpa doSonuM sevana thAya che. koI bhAvika guhastha, sAdhu jamaNavAramAM padhAraze tevI saMbhAvanAthI nAnA daravAjAne moTo banAve tathA moTA daravAjAne nAno banAve, viSama sthAnane samAna banAve tathA sama sthAnane viSama banAve, vadhAre havAvALA sthAnane havA vagarano banAve ke havA vinAnA sthAnane vadhAre havAvALo banAve; sAdhunA nivAsa mATe sthAnanI aMdara ane bahAra UgelI lIlotarIne kapAve, tene muLathI ukheDIne tyAM saMsmAraka-Asana bichAve ityAdi A zayyA-upAzraya saMbaMdhI doSonI saMbhAvanA rahe che, mATe saMyamI nigraMtha A pramANe thatI pUrva saMkhaDI-prItibhojana athavA mRta vyaktinI pAchaLa karavAmAM AvatA zrAddha vagere pazcAt saMkhaDI-jamaNavAramAM bhikSArthe javAno saMkalpa kare nahi. vivecanaHsaMhaDI - A eka dezya-dezI zabda che. saMvaMte virAdhyate gino yatra nA saMvaDI jemAM AraMbha-samAraMbhanA kAraNe prANIonI virAdhanA thAya che, tene sakhaDI kahe che. moTA bhojana samAraMbhamAM annane vividha prakAre saMskArita karavAmAM Ave che, A kAraNe paNa tene saMskRti-saMkhaDI kahevAmAM Ave che. tenA be prakAra che- (1) pUrva saMkhaDI- lagna Adi koI paNa prasaMganI pUrve je prItibhojana thAya, te pUrva
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha saMkhaDI kahevAya che. (2) pazcAt saMkhaDI- mRta vyaktinI pAchaLa zrAddha Adi nimitte je bhojana samAraMbha thAya, te pazcAtu saMkhaDI kahevAya che. rara saMkhaDImAM javAthI aneka doSo lAge che- (1) svAdanI lolupatA (2) svAda lolupatAvaza atyaMta vadhAre AhAra lAvavAno lobha (3) vadhAre pramANamAM svAdiSTa bhojana karavAthI svAsthyanI hAni, pramAdamAM vRddhi, svAdhyAyamAM aMtarAya (4) lokonI bhIDamAM strIno sparza, temaja munivezanI avahelanA (5) lokomAM sAdhu pratye azraddhAbhAva vadhavAnI saMbhAvanA (6) zuddha eSaNIya AhAranI durlabhatA. te uparAMta zradghALu gRhasthane khabara paDI jAya ke amuka sAdhu prItibhojana para padhArI rahyA che, to mAre temane AhAra Apavo che, ema vicArIne te sAdhunA uddezyathI khAdyasAmagrI taiyAra karAve, kharIdIne lAve, udhAra lAve, cUMTavIne lAve, bIjAnI vastune potAnA kabajAmAM laIne Ape, anya sthAnethI lAvIne Ape tevA AhAra grahaNa karavAthI eSaNA samitino bhaMga thAya ane saMyamanI virAdhanA thAya che. koI koI utsavonI jamaNavArI eka divasa ke be, traNa divasa sudhI cAle che. gRhastha potAnA pUjanIya sAdhune tyAM padhAravAno Agraha kare che athavA gRhasthane khabara paDI jAya ke sAdhu padhAravAnA che, to te teonA nivAsa mATe alaga vyavasthA kare che. te sthAna mATe sUtramAM upAzraya zabdano prayoga thayela che. te sthAna strI, pazu, paMDaganA saMparkathI rahita, sAdhunA nivAsa yogya banAvavA mATe gRhastha makAnanI aneka rIte marAmata karAve, tyAM UgelI lIlotarIne kapAve, A rIte paNa aneka doSo lAge che, je mULapAThathI spaSTa che. AvA doSonI saMbhAvanAnA kAraNe sAdhu saMkhaDInI eTale vividha prakAranA moTA jamaNavAranI upekSA kare ane tyAM jAya nahIM. upasaMhAra H 6 evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvadvehiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha:- ApiMDaiSaNA viveka te sAdhu ke sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt samAcArI che, tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu sAdhvIe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMghama pAlanamAM puruSArthazIla rahevuM joIe.A pramANe tIrthaMkaroe kahyuM che. Demo || adhyayana-1/ra saMpUrNa //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1 : 6deza-3 / 23 / adoo pahadu madhyayana : zrI BIS Oory saMkhaDI gamana niSedha - | 1 se egaio aNNayara saMkhaDiM AsittA pibittA chaDDejja vA vamejja vA bhutte vA se No sammaM pariNamejjA, aNNayare vA dukkhe rogAyaMke smuppjjejjaa| kevalI bUyA AyANameyaM / zArtha :- egaio = hA aNNayaraM = ko AsittA = sarasa AhAra vAparIne pibittA = dUdha mAhi pAne chaDDejja = 151 thAya vamejja = GTI thAya bhutte = mAghelu se dukkhe = du:bhI thAyacha rogAyaMke = rogAtahi samuppajjejA = utpanna thAya che. bhAvArtha :- moTA jamaNavAramAM gayelA sAdhune kyAreka gariSTa AhArAdi khAvA-pIvAthI jhADA ke ulaTI thAya, te AhAra sArI rIte pace nahi to, tenA phaLa rUpe tAva ke udarazULa vagere koI bhayaMkara duHkha ke rogAtaka utpanna thAya che, mATe kevaLI bhagavaMtoe saMkhaDIne karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. | 2 | iha khalu bhikkhU gAhAvaIhiM vA gAhAvaINIhiM vA parivAyaehiM vA parivAiyAhiM vA egajhaM saddhiM soMDa pAuM bho vatimissaM huratthA ya uvassayaM paDilehamANe No labhejjA, tameva uvassayaM sammissIbhAvamAvajjejjA, aNNamaNNe vA se matte vippariyAsiyabhUe itthiviggahe vA kilIbe vA, taM bhikkhu uvasaMkamittu bUyA- Ausato samaNA ! ahe ArAmasi vA ahe uvassayasi vA rAo vA viyAle vA gAmadhammaNiyaMtiyaM kaTu rahassiyaM mehuNadhammapariyAraNAe aauttttaamo| taM cegaio sAijjejjA / / akaraNijjaM ceyaM saMkhAe, ee AyANA saMti saMcijjamANA paccAvAyA bhavaMti / tamhA se saMjae NiyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDi vA pacchAsaMkhaDi vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / zArtha :- gAhAvaIhiM = gRhasthothI gAhAvaINIhiM = gaDapatinI strImothI parivAyaehiM = parikhAothI parivAiyAhiM = parivAimothI egajhaM saddhiM = sAthe bhagavA 52 soMDa pAuM = bhahirApAnarIne vatimissaM = vittamathaIze huratthAhAthit uvassayaM = 6pAzrayanI paDilehamANe = prativepanA 2i, zodhata No labhejjA = 6pAzraya nahIM bhagavAnA ra tameva uvassayaM = te 4 upAzrayamA sammissIbhAvamAvajjejjA = Dastho / parivA4onI sAthe 23vAna thaze aNNamaNNe = 52252 matte = mahonmata thaIne vippariyAsiyabhUe = viparIta bhAvane prApta thaze ane tenA saMpathI sAdhu 59 potAne bhUlI 4ze itthiviggahe = striin| zarIrabha tathA kilIbe = napuMsamAM-viparIta bhAvane prApta thayacha uvasaMkamittu = pAse sAvIne ahe ArAmaMsi = GdhAnamA ahe uvassayaMsi =
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha upAzrayamAM ra = rAtrimAM viyAne = akALamAM ma ryAtiyaM varlDa = indriya sukhopabhoga mATe rasiyaM = ekAMta sthAnamAM mehuNadharmapariyA2bA2 = maithuna dharmanuM sevana karavAmAM bhADAno = pravRtti karIe saM = te prArthanAne repo = koI anabhijJa sAdhu sAphane = svIkAra kare. a = akaraNIya kArya che ja parva = pharI A saMgNa = jANIne AvA = karmane AvavAno mArga vizvanA = kSaNa-kSaNamAM karma ekaThA karatA pAvAva = A rIte bIjo paNa karma AvavAno mArga. bhAvArtha :- saMkhaDImAM gayelA sAdhu jo tyAM gRhastho ke tenI patnIo, parivrAjaka ke parivrAjikAo madirApAna karatA hoya teonI sAthe maLIne madirA pAna kare, teonI sAthe haLImaLI jAya, kyAreka upAzrayanI zodha karatA na maLe to te gRhastha ke pArivrAjakonI sAthe ja rahI jAya, teo paraspara madonmata thaI viparIta bhAvane prApta thAya, madirAnA prabhAvathI potAnA svarUpane bhUlI strI zarIramAM ke napuMsakonA zarIramAM Asakta thAya, tenA saMparkathI sAdhu paNa bhAna bhUlI jAya, tyAre tene Asakta joIne strI ke napuMsako tenI pAse AvIne kahe ke tuM AyuSyamAna zramaNa ! bagIcAmAM ke upAzrayamAM rAtre ke saMdhyA samaye ApaNe maLazuM ane tyAM indriya sukhopabhoga mATe ekAMta sthAnamAM ratikrIDA karazuM, tevA samaye koI ajJAnI sAdhu teonI tathA prakAranI prArthanAno svIkAra paNa kare. tethI tIrthakara bhagavaMtoe kahyuM che ke bhikSa mATe saMkhaDI gamana akaraNIya che, te karmanA Azravano mArga che, doSonuM sthAna che, karmono saMcaya vadhe che, pUrvokta aneka doSo utpanna thAya che, mATe nigraMtha munioe pUrva ke pazcAt koI paNa saMkhaDImAM javAno saMkalpa paNa karavo na joIe. | 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA aNNayaraM saMkhaDiM soccA Nisamma saMparihAvai ussuyabhUyeNaM appANeNaM / dhuvA saMkhaDI / No saMcAei tatthiyarAiyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM paDigAhettA AhAraM AhArettae / mAiTThANaM saMphAse / No evaM karejjA / ___ se tattha kAleNa aNupavisittA tatthiyarAiyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM paDigAhettA AhAraM AhArejjA / zabdArtha -parihAjaru= jAya che vastumULa = utsukatApUrvaka akhai = AtmAthI dhuvA saMrahadI = nizcita rUpe saMkhaDImAM AhAra maLaze, A AzayathI no saMvAda = samartha thAya nahIM, kare nahIM taltha = tyAM pharArda = bIjA-bIjA arthAt saMkhaDI vinAnA guefe = gharomAMthI sAmuvAniya = sAmudAnika, ghaNA gharomAMthI savaeN = eSaNIya, vasiyaM = sAdhunA veSathI prAptafpaMDavArtha = AhArane paDakadettA = grahaNa karIne A mahatta = AhArane vAparavA mATe makkAI = mAyA sthAnano saMpamte = sparza thAya che, sevana kare che. te parva vALA = A rIte na karavuM joIe. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI anya koI paNa prakAranA jamaNavArane sAMbhaLIne, jANIne, tyAM javAno manamAM nirNaya karIne, tyAM nizcita rUpathI managamatA khAdya padArtho maLaze, tema jANIne utsuka manathI te dizAmAM jaladI-jaladI jAya che. te sAdhu (jamaNavAramAM ja badhI khAdya sAmagrI maLI jaze e pramANe vicArIne)
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana - 1 : uddeza- u bIjA-bIjA gharomAMthI eSaNIya, sAdhu vezathI prApta, nirdoSa AhAra maLavA chatAM grahaNa karatA nathI. A prakAre karavAthI te zramaNa mAyA-kapaTanuM sevana kare che mATe sAdhu A pramANe kare nahi. 25 sAdhu saMkhaDIvALA gAmamAM jaIne paNa saMkhaDIvALAnA gharamAM AhAra mATe jAya nahi. bIjA-bIjA gharomAM sAmudAnika bhikSAthI eSaNIya tathA sAdhu veSathI prApta nirdoSa AhArane grahaNa karIne tenuM sevana kare. 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA- gAmaM vA jAva rAyahANi vA, imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA saMkhaDI siyA, taM piya gAmaM vA jAva rAyahANi vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / kevalI bUyA - AyANameyaM / AiNNAvamANaM saMkhaDi apuNavissamANassa pAeNa vA pAe akkaMtapuvve bhavai, hattheNa vA hatthe saMcAliyapuvve bhavai, pAeNa vA pAe AvaDiyapuvve bhavai, sIseNa vA sIse saMghaTTiyapuvve bhavai, kAraNa vA kAe saMkhobhiyapuvve bhavai, daMDeNa vA aTThI vA muTThINa vA leluNA vA kavAleNa vA abhihayapuvve bhavai, sIodae Na vA osittapuvve bhavai, rayasA vA parighAsiyapuvve bhavai, aNesaNijjeNa vA se paribhuttapuvve bhavai, aNNesiM vA dejjamANaM paDiggAhiyapuvve bhavai / tamhA se saMjae NiggaMthe tahappagAraM AiNNAvamANaM saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / zaGEArtha :- AyANameyaM = durbhadhanuM sthAna che AiNNAvamANaM = khaDIerza-sAMDaDI. soDo vadhu khane jagyA ochI hoya athavA loko vadhu ane khAdya sAmagrI ochI hoya tene AkIrNa-avama saMkhaDI kahe che akkaMtapuvve = paraspara AaMta thavuM, athaDAvaM saMcAliyapuvve = kheDa zrIbhanA ghaDA sAgavA AvaDiyapuvve = pAtra sAthai pAtranuM 25 rAva saMghaTTiya = mastaka sAthe mastakanuM TakarAvavuM saMkhobhiyapuvve = zarIra sAthai zarIrano saMgharSa thavo daMDeNa = haMDAthI aTThINa = hADAMthI muTThINa = bhuhIthI leluNA = DheAthI kavAleNa = DIDarAthI abhihayapuvve bhavai = A sAdhanothI amita thAya che sIodaeNa = ThaMDA pAlIthI osittapuvve bhavai = siMcita thAya che rayasA vA parighAsiyapuvve bhavai = dhUNathI bharAya bhaya che aNesaNijje = aneSazIya AhAra paribhuttapuvve bhavai = bhogavanAra thAya che aNNesiM vA dijjamANe paDigAhiyapuvve bhavai = jIbhane khapAtA AhArane vayye 4 grhe| DaranAra thAya che. = bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke amuka gAma yAvat rAjadhAnImAM saMkhaDI che, "to te gAma yAvat rAjadhAnImAM thanArI saMkhaDImAM jaIza'' tevA saMkalpathI tyAM javAno vicAra paNa kare nahi. kevaLI bhagavaMtoe tene karmabaMdhanuM sthAna kahyuM che. te saMkhaDImAM thoDA mANaso mATe bhojana banAvAyuM hoya athavA thoDA mANasono samAveza thAya tevA te sthAnamAM ghaNA mANaso AvI gayA hoya, to tyAM bhIDa thaI jAya che ane tyAM paga sAthe paga athaDAya, hAtha sAthe hAthanI athaDAmaNa thAya, pAtrathI pAtra TakarAya, mAthA sAthe mAthu aphaLAya athavA kAyAthI For Private Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha kAyAno sparza thAya ane te kAraNe ja daMDa, hADakAM, muThI, DhephAM, ThIkarAM AdithI paraspara eka bIjA upara prahAra karavAnI saMbhAvanA che, eka bIjA upara saceta pANI pheMkavAmAM Ave, jana samUhanA AvAgamanathI vadhu pramANamAM UDatI dhULathI zarIra bharAya jAya, yAcakonI saMkhyA vadhAre hovAthI aneSaNIya AhArano paNa upabhoga karavo paDe tathA bIjAne ApavAmAM AvatA AhArane vacamAMthI ja jhApaTa mArIne levo paDe, A rIte aneka doSo utpanna thAya che, mATe saMyamI nigraMtha muni tevI AkIrNa ane saMkIrNa temaja thoDA bhojanavALI saMkhaDImAM AhAra grahaNanA saMkalpathI javAno vicAra kare nahi. vivecana : prastuta sUtromAM sakhaDImAM javAthI sAdhune thatAM zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika doSonuM nirUpaNa karyuM che. zArIrika hAni- sAdhuno AhAra parimita ane sAtvika hoya che. sakhaDImAM svAdiSTa ane gariSTa bhojana pANInI saMbhAvanA hoya che ane pramAdavaza sAdhu adhika AhAra karI le ane tenuM pAcana na thAya, to jhADA-UlaTI, udarazULa Adi roga utpanna thAya che. saMkhaDImAM lokonI bhIDa hovAthI athaDAmaNa, sparza, thAya ane kyAreka paraspara prahAra, saMkleza Adi thAya che. mAnasika hAni- saMkhaDInA AhArathI rogagrasta sAdhunuM citta Arta-raudra dhyAna yukta banI jAya, arati, aprasannatA, parasparamAM vera-jhera, saMkleza thAya che. paryApta AhAra prApta na thavAthI kyAreka mAnahAni, kheda ke glAni tathA dAtA pratye azuddha bhAvo thAya che. AdhyAtmika hAni- saMkhaDImAM sAdhucaryAnA niyamAnusAra AhAranI gaveSaNA thatI nathI. aneSaNIya AhAra grahaNa tathA tenA sevanathI ane svAdiSTa AhAranI AsaktithI karmono baMdha thAya che. saMkhaDIvALA gAmamAM svAdiSTa bhojananI apekSAthI te ja dizAmAM anya gharamAM gocarIe janAra sAdhu mAyAkapaTanuM sevana kare tevI saMbhAvanA che. A rIte saMkhaDI sAdhunI zArIrika svasthatAno, mAnasika ekAgratAno ane Atma sAdhanAno nAza kare che. saMkSepamAM saMkhaDI anaMta karmabaMdhanuM sthAna hovAthI sAdhu ke sAdhvIne tyAM javuM hitAvaha nathI. sariNAva :- doDavuM. koI rasAsakta sAdhu saMkhaDInuM nAma sAMbhaLatAM ja, tyAM moTo jamaNavAra hovAthI mane khAvAnA suMdara padArtho prApta thaze, tevA vicArathI te sthAnanI sanmukha atyaMta utsuka manathI doTa mUke che. mADI pAse - mAyAsthAna eTale kapaTa ke kapaTa yukta AcaraNa. sAdhu saMkhaDIvALA gAmamAM jAya tyAre saMkhaDino AhAra levAnI icchA hovA chatAM sIdhA saMkhaDInI jagyAe na jatAM te gAmamAM bIjA-bIjA gharomAM phare. mane(te sAdhune) joIne saMkhaDIvALA gRhastha AhAra mATe avazya vinaMtI karaze. A prakAranI bhAvanAthI ane svAdiSTa AhAranI AsaktithI sAdhu tathA prakAranuM vartana kare che arthAt mAyAnuM sevana kare che. sAmuLiyuM laya veriyaM fpaMdavayaM - sAmudAnika- garIba-tavaMgarano bhedabhAva rAkhyA vinA judA-judA gharomAMthI nirdoSa AhAra grahaNa karavo. eSaNIya- AdhAkarma Adi doSo TALIne AhAra grahaNa karavo. veSita- sAdhunA vezathI. vezanI maryAdA eTale sAdhu samAcArI anusAra prApta thayelo AhAra. saMkSepamAM vihAra karatA saMkhaDInuM gAma vacamAM AvatuM hoya ane tyAM rahyA sivAya bIjo koI upAya na hoya
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1H uddezaka-3 - 27 | to sAdhu saMkhaDIvALuM ghara choDIne bIjA gharomAMthI sAmudAnika bhikSAthI eSaNIya AhAra grahaNa karIne vApare. AguLAvama- AkIrNa ane avama. A baMne zabdo saMkhaDInA vizeSaNa che- (1) janAkulatAvALI saMkhaDI AkarSa saMkhaDI kahevAya che ane (2) jemAM bhojana thoDuM banAvyuM hoya ke ochI jagyA hoya ane loko vadhu AvyA hoya, te avama saMkhaDI che. zaMkAspada AhAra grahaNano niSedha:| 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNa jANejjA- asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA esaNijje siyA, aNesaNijje siyA? vitigiMchAsamAvaNNeNa appANeNaM asamAhaDAe lessAe tahappagAra asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA lAbhe saMte No pddigaahejjaa| zabdArtha - ne siya = eSaNIya che ke ane banne sila = aneSaNIya che ? vichiyAvALona = A prakAranI vicikitsA-AzaMkAyukta apAve = AtmAthI mAmAdaDANa sekSA = samAdhAna rahita lezyAthI, saMdehAtmaka cittavRttithI. bhAvArtha-gRhasthanA gharamAM AhAra mATe praviSTa sAdhu ke sAdhvIne A AhAra eSaNIya che ke aneSaNIya? arthAt AhAra zuddha che ke azuddha che? tevI manamAM zaMkA thAya ane A prakAranI saMdehAtmaka cittavRttithI te zaMkAspada azana, pAna, khAdima ane svAdima, cAre prakAranA AhArane prApta thavA chatAM paNa bhikSu grahaNa kare nahi. vivecana - prastuta sUtramAM sAdhune zaMkAspada AhAra-pANI grahaNano niSedha karyo che. AhAranI nirdoSatA ke sadoSatAnA viSayamAM zaMkA thayA pachI teno nirNaya na thAya, tyAM sudhI saMkalpa-vikalpanI dazAmAM sAdhu AhAra grahaNa kare nahIM, kAraNa ke zaMkita AhAra grahaNa karavAthI kyAreka sadoSa AhAra grahaNa thaI jAya mATe te zaMkAnuM nivAraNa na thAya tyAM sudhI te AhAra sAdhune mATe tyAjya che. bhaMDopakaraNa sahita gamana - |6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAya paDiyAe pavisiukAme savvaM bhaDagamAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisejja vA Nikkhamejja vA / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA NikkhamamANe vA pavissamANe vA savvaM bhaMDagamAyAe bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA Nikkhamejja vA pavisejja vA / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAma dUijjamANe savvaM bhaMDagamAyAe gAmANugAmaM dUijjejA /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 28 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhAra prApti mATe jAya, tyAre te(tadyogya) Avazyaka sarva upakaraNa (vastra, pAtra, joLI, rajoharaNa vagere) laIne gharamAM praveza kare ke nIkaLe. sAdhu ke sAdhvI bahAra malotsargabhUmimAM ke svAdhyAya bhUmimAM jAya, tyAre paNa(tayogya) Avazyaka sarva upakaraNa sAthe laIne tyAMthI nIkaLe ke praveza kare. - sAdhu ke sAdhvI eka gAmathI bIjA gAma vihAra karatA hoya, tyAre potAnA sarva upakaraNa sAthe laIne vihAra kare. |7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA aha puNa evaM jANejjA, tivvadesiyaM vA vAsaM vAsamANaM pehAe, tivvadesiyaM vA mahiyaM saMNicayamANiM pehAe, mahAvAeNa vA rayaM samuddhayaM pehAe, tiriccha saMpAimA vA tasA pANA saMthaDA saMNicayamANA pehAe, se evaM NaccA No savvaM bhaMDagamAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDivAe pavisejja vA Nikkhamejja vA, bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA Nikkhamejja vA pavisejja vA gAmANugAma dUijjejjA / zabdArtha - tidhvasiyaM vAsaM = alpa ke tIvra varSAvAsamAI = varasatI pedAI = joIne nahAvA = mahAvAyuthI rahyuM = rajane samuddhAM = UDatI pedA = joIne tiriSTha saMpAmA = tirachA UDatA hatA pANI = trasa prANIonA sathaDA = samudAyane sAivayamAna = UDatA temaja paDatA. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI kadAca ema jANe ke alpa ke vadhu pramANamAM varasAda varasI rahyo che, alpa ke vadhu pramANamAM jhAkaLa, dhummasa varasI rahI che, mahAvAyu-AMdhIthI dhULa UDI rahI che, tirachA UDatA ghaNA trasa jIvo eka sAthe UDI rahyA che, tyAre sAdhu ke sAdhvI sarva Avazyaka upakaraNa sAthe laIne paNa AhAra nimitte gRhasthanA gharamAM praveza kare nahi, nIkaLe nahi tathA bahAra malotsarga bhUmimAM ke svAdhyAya bhUmimAM paNa praveza ke nirgamana kare nahi ane eka gAmathI bIjA gAmamAM vihAra paNa kare nahi. vivecana : - prastuta sUtramAM gocarI Adi koI paNa Avazyaka kArya mATe bahAra jatAM samaye yogya sarva upakaraNa sAthe laIne javAnuM kathana che. saLaM maMDAmAyA - sarva bhaMDopakaraNane sAthe laIne. prastuta prasaMgamAM sarva zabdano artha te kAryane yogya sarva upakaraNo sAthe laIne jAya, te pramANe thAya che. jema ke sAdhu gocarI jAya, tyAre AhArane yogya pAtra, joLI vagere; pANI levA mATe jAya tyAre pANI laI zakAya tevuM moTuM pAtra tathA tene yogya joLI laIne javuM jarUrI che. jo AhAra ke pANI mATe gayelA sAdhu pAse yogya pAtra ke joLI vagere na hoya, to tene muzkelI thAya che, tene pharI svasthAne AvIne punaH te AhAra-pANI levA javuM paDe che. spaMDilabhUmi jAya tyAre eka pAtra, joLI, AvazyakatA anusAra pANI hovuM jarUrI che. svAdhyAyabhUmimAM jAya, tyAre potAnuM Asana, pustaka, pothI, pAnA vagerenI jarUra hoya che. A rIte sAdhu potAnI pravRtti anusAra tadyogya Avazyaka sarva upakaraNo upayogapUrvaka sAthe rAkhe che. pramAdavaza temAM bhUla kare nahIM ane jyAre grAmAnugrAma vihAra kare tyAre potAnA bhaMDopakaraNamAMthI koI paNa vastu bhUlAI
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-3 29 ] na jAya, tenuM vyavasthita dhyAna rAkhe ane vihAramAM potAnA sarva upakaraNo sAthe laIne jAya che. sthavirakalpI sAdhuo gocarI mATe ke ke svAdhyAyAdi mATe sarva upakaraNo sAthe laIne jAya, te yathAsaMgata nathI. jema ke- sAdhu potAnA pothI-pAnA vagere laIne gocarInI gaveSaNA mATe jAya, to temAM sAdhune muzkelI thAya che. zaucakriyA mATe sarva upakaraNo sAthe laI javA te vyavahArocita paNa nathI. A rIte sAdhu jyAM jAya tyAM vyavasthita rIte potAnI AvazyakatAnusAra potAnA upakaraNo sAthe rAkhe che. te uparAMta virakalpI aneka sAdhuo sAthe vicaratA hoya che, tethI paraspara potAnI upAdhi anya saMtane soMpIne jaI zake che, tethI temAM corI vagereno bhaya raheto nathI. saMkSepamAM sAdhue potAnI pratyeka pravRtti samayAnusAra vivekapUrvaka karavI joIe. TIkAkAro A sUtrano saMbaMdha jinakalpI, pratimAdhArI ekalavihArI saMto sAthe kare che, paraMtu zAstromAM jinakalpI Adi saMto mATe aneka svataMtra vidhAno jovA maLe che, tethI A sUtrano saMbaMdha jinakalpI Adi sAdhu mATe che tevuM ekAMte nathI. varasAda, dhummasa, vaMToLiyAnA samaye tathA ghaNA trasa jIvo uDatA hoya tyAre bhikSue bhikSA mATe ke svAdhyAya mATe bahAra nIkaLavuM na joIe, kAraNa ke temAM jIvonI virAdhanA thAya che. zrI dazAzrutaskaMdha sUtra, vyavahAra sUtra, dazavaikAlika sUtra, nizItha sUtra Adi AgamomAM sAdhu ke sAdhvIne maLa-mUtranI bAdhA rokavAno niSedha che, tethI teo varasAda Adi koI paNa sUtrokta paristhitimAM paNa maLa-mUtranA nivAraNa mATe najIkamAM viveka pUrvaka bahAra jaI zake che, tene paristhitika apavAda-chUTa rUpe samajavuM joIe. rAjakuLamAM bhikSA gamanano niSedhaH|8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jAiM puNA kulAI jANejjA, taM jahAkhattiyANa vA rAINa vA kurAINa vA rAyapesiyANa vA rAyavasaTThiyANa vA; ato vA bAhiM vA gacchaMtANa vA saMNiviTThANa vA NimaMtemANANa vA aNimaMtemANANa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA lAbhe saMte No paDigAhejjA / zabdArtha -raIriyALa = kSatriya kuLamAM rAga = rAjanya kuLamAM kurAna = nAnA rAjAonA kuLamAM rAyasiyA = rAjanA nokarAdi kuLamAM rAyavaphiyA = rAjavaMzamAM sthita kuLa arthAt rAjAnA saMbaMdhIonA kuLamAM. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI gocarInA gharonA viSayamAM jANe ke A cakravartI Adi kSatriyonA kuLa, anya rAjAonA kuLa, nAnA rAjAonA kuLa(ThAkora), rAjAnA nokarAdi daMDapAzika AdinA kuLa, rAjavaMzIyarAjAnA saMbaMdhIonA kuLa che, to te A kuLonA gharanI bahAra ke aMdara jatI, UbhelI ke beThelI, vyaktio dvArA nimaMtraNa karavAmAM Ave ke nimaMtraNa karavAmAM na Ave, sAdhu te kuLomAMthI prApta thatAM azanAdi grahaNa kare nahi. vivecana : prastuta sUtramAM munine mATe vividha rAjakuLamAM AhAra grahaNa karavA javAno niSedha karyo che.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 30 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha cakravartI, baLadeva, vAsudeva Adi kSatriya kuLa, anya rAjakuLa ke rAjavaMzastha kuLamAM sAdhu ke sAdhvI AhAra mATe praveza kare nahIM. rAjabhavanamAM lokonuM AvAgamana thatuM hoya che. temAM sAdhu IryAsamitinuM yathArtha rIte pAlana karI zakatA nathI. teSAM cheSa saMpAtamAna pravedavya rAjakuLomAM rAjakIya uthalapAthala temaja aneka prakAranA SaDayaMtra racAtA hoya che. guptacaro sAdhunA veSamAM rAja darabAramAM ke aMtaHpuramAM ghusI jatAM hoya che, tethI kyAreka koIka sAdhune guptacara samajIne pakaDI le athavA AhArane viSamizrita karIne Ape, AvA aneka bhayasthAnonI saMbhAvanA hovAthI sAdhu ke sAdhvI rAjakuLamAM AhAra mATe praveza karatAM nathI. temaja cakravartI Adi rAjAono AhAra atyaMta gariSTa ane madavardhaka hovAthI sAdhune mATe tyAjya che. prastutamAM kSatriya, rAjanyAdi kuLanuM kathana che, te mUrdhAbhiSikta rAjAnA saMbaMdhita kuLo jANavA. murdhAbhiSikta-makaTa baMdhI rAjA eTale aneka rAjAothI abhiSikta(abhiSeka karAyelA)rAjA. nizItha sutra uddezaka-8/9 pramANe sAdhune mukaTabaMdhI rAjA, tenA parivArajano tathA tenA saMbaMdhita karmacArI vagere aneka kuLomAMthI AhAra grahaNano niSedha che. munine rAjakuLamAM AhAra mATe na javAnuM sUtrokta kathana sApekSa che, kAraNa ke A adhyayananA bIjA uddezakamAM sAdhune bhikSA mATe javA yogya ugrakuLa, bhogakuLa, rAjanya kuLa, ikvAkuvaMza, harivaMza Adi kuLonuM kathana che, tethI spaSTa thAya che ke je rAjakuLa AdimAM mukuTabaMdhI rAjA na hoya ke teonA saMbaMdhI na hoya ane tyAM javAmAM Apatti ke doSanI saMbhAvanA na hoya to tyAM vivekapUrvaka sAdhu nirdoSa AhAranI gaveSaNA karI zake che. upasaMhAra :| 9 | eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savaTThahiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha:- A piMDeSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAtu saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArthazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. | adhyayana-1/3 saMpUrNa .
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: 6deza-4 | 31 ago padumadhyayana : yotho lazas Logory saMkhaDImAM bhikSArtha gamana niSedha - | 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjA-... AheNaM vA paheNaM vA hiMgolaM vA saMmelaM vA hIramANaM pehAe, aMtarA se maggA bahupANA bahubIyA bahuhariyA bahuosA bahuudayA bahuuttiMga-paNaga-dagamaTTiya-makkaDAsaMtANagA, bahave tattha samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti, tatthAiNNA vittI / No paNNassa NikkhamaNa-pavesAe No paNNassa vAyaNa-pucchaNapariyaTTaNANuppeha-dhammANuogaciMtAe / se evaM NaccA tahappagAraM puresaMkhaDi vA pacchAsaMkhaDi vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe No abhisaMdhArejja gamaNAe / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjA-... AheNaM vA jAva saMmelaM vA hIramANaM pehAe, aMtarA se maggA appapANA jAva saMtANagA, No jattha bahave samaNa-mAhaNa jAva uvAgamissaMti appAiNNAvittI, paNNassa NikkhamaNa-pavesAe, paNNassa vAyaNa-pucchaNa-pariyaTTaNANuppehadhammANuyogacitAe / sevaM ruccA tahappagAraM puresaMkhaDi vA pacchAsaMkhaDi vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe abhisaMdhArejja gamaNAe / zArtha:-AheNaM = he mona putravadhunA praveza pachI janAvavAmAM Avecha paheNaM = putravadhUpiyara AyatyAre ten| pitAnA gharamAMDe (mona taiyAra thAya che hiMgolaM = bhUtanAnimitta he mozanane cha athavA yAhinI yAtrAmATebanAvesasaMmelaM = pari4nonA sanmAnArtha tathA bhitrI bhATebanAvesa hIramANaM = mA sthAnomAMthI monane saI tA pehAe = ne tatthAiNNA vittI = 4naDIetAcha paNNassa = prajJAvAna sAdhune No vAyaNa-pucchaNa-pariyaTTaNANuppeha-dhammANuoga-ciMtAe = vAyana, 527nA, pariyaNA, anuprekSA ane dharmAnuyogaciMtAne yogya nathI tema jANe. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhAra mATe praveza kare, tyAre jANe ke- lagna pachI navavadhUnA pravezanA lakSya A jamaNavAra che, pitRgRhamAM kanyAnA punaH praveza prasaMge banAveluM bhojana, zrAddhanuM bhojana, parijanonA sanmAna nimittanuM bhojana che ane loko eka sthAnethI bIjA sthAne khAdha samAgrI laI jaI rahyA che ane rastAmAM ghaNA prANI, bIja, lIlotarI, jhAkaLa, pANI, kIDIArA, paMcavarNI lIlaphUga, saceta pANIthI bhInI thayelI mATI, karoLiyAnA jALA Adi che. tyAM ghaNA zramaNa, brAhmaNa, atithi, daridra, yAcaka Adi AvyA hoya, AvI rahyA hoya athavA AvavAnA hoya, tethI te sthAna aneka lokonI bhIDathI vyApta thaI rahyuM hoya, tevA samaye prajJAvAna sAdhue tyAM praveza karavo ke nIkaLavuM yogya nathI. temaja te sthAna bhikSunI vAcanA, pRcchanA, paripaTTaNA, anuprekSA ke dharmakathA rUpa svAdhyAyanI pravRtti mATe paNa yogya nathI, tema jANIne sAdhu saMyamane khaMDita karanArI pUrva saMkhaDI ke pazcAt saMkhaDImAM javAno manathI paNa saMkalpa kare nahi. matamozanI sanmAnArtha tathA sAdhuna No vAgatA pahAe-
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha sAdhu ke sAdhvI gRhasthane tyAM jAya, tyAre ema jANe ke nava pariNata putravadhUnA praveza AdinA lakSya bhojana thaI rahyuM che yAvat meLA Adi mATenA bhojanamAMthI loko bhojana sAmagrI eka sthAnethI bIjA sthAne laIne jaI rahyA che; rastAmAM prANI yAvat karoLiyAnA jALA nathI tathA tyAM ghaNA bhikSu-brAhmaNAdi AvyA nathI, AvatA nathI ane AvavAnA paNa nathI; lokonI bhIDa paNa ochI che temaja prAjJa sAdhunI vAcanA, pRcchanA, pariyaTTaNA, anuprekSA ane dharmAnuyoga ciMtanamAM koI bAdhA upasthita thAya tema nathI; A pramANe jANIne bhikSu te prakAranI pUrvasaMkhaDI ke pazcAt saMkhaDImAM gocarI mATe viveka pUrvaka jaI zake che. vivecanaH ke 32 prastuta sUtromAM saMkhaDI-jamaNavAranA sthAne gocarI javAno niSedha ane apavAda mArge tyAM javAnuM vidhAna karyuM che. sAdhaka sAdhanAnA lakSya, deha poSaNa mATe anAsakta bhAve sAttvika AhAra grahaNa kare che ane zAMtacitte svAdhyAya, dhyAnamAM rata rahe che. sAdhu potAnI sAdhanAmAM skhalanA thAya, mAnasika zAMtino bhaMga thAya tevA moTA jamaNavAramAM prAyaH jAya nahIM. tema chatAM kyAreka jamaNavAra sivAyanA gharomAM AhAra prApta thavo muzkela hoya; bAla, vRddha, glAna ke tapasvI sAdhu mATe AhAra prApta karavo jarUrI hoya, to sAdhu moTA jamaNavAramAM paNa vivekapUrvaka jaI zake che, jyAre lokonI bhIDa na hoya, eSaNA samitinI zuddhi pUrNapaNe jaLavAI rahe tema hoya, tyAre dAtAnI bhAvanA anusAra saMyamabhAvapUrvaka tyAMthI AhAra grahaNa karI zake che. kyAreka jamaNavAra karanAra dAtAne sAdhu prati zraddhA ane bhaktibhAva hoya ane te sAdhune bhAvapUrvaka vinaMti kare topaNa sAdhu uparokta viveka sahita tyAM jAya ane nirdoSa AhArane AvazyakatA pramANe grahaNa karI zake che. A rIte saMkhaDIgamana ke niSedhanuM sUtrokta kathana anekAMtika che. AgamomAM AmiSabhojI kuLonI gaNanA garhita kuLomAM karavAmAM AvI che ane sAdhune tevA kuLomAM gocarIe javAno niSedha che. A AgamanI pratomAM prastuta cothA uddezakanA pahelA sUtramAM tathA AThamA uddezakanA navAmA sUtramAM; navamA uddezakanA cothA sUtramAM; dasamA uddezakanA pAMcamA-chaThThA sUtramAM akhAdya padArtha sUcaka zabdono prayoga lipidoSa ke prakSipta thayela hoya tema jaNAya che. AjathI sittare varSa pUrve zramaNa zrI puSka bhikSu saMpAdita suttAgamemAM te zabdo nathI. tadanusAra ahIM te zabdonA sthAne ... nizAnI darzAvela che. gAya dohavAnA samaye bhikSA mATe praveza niSedha : 2 kvAbhikkhuNI vA gAhAvai kulaM piMDavAyapaDiyAe jAva pavisiukAme se jaM puNa jANejjA- khIriNIo gAvIo khIrijjamANIo pehAe, asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA uvakkhaDijjamANaM pehAe, purA appajUhie / sevaM NaccA No gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisejja vA Nikkhamejja vA / se tamAyAe egaMtamavakkamejjA, egaMtamavakkamittA aNAvAyamasaMloe ciTThejjA / For Private Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 : uddezaka aha puNa evaM jANejjA- khIriNIo gAvIo khIriyAo pehAe, asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA uvakkhaDiyaM pehAe, purA pjuuhie| sevaM NaccA tao saMjayAmeva gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisejja vA Nikkhamejja vA / zabdArtha :- harinIo gAvIo - dUdha denArI gAyo haribjhamALIo pehAr = gAyo dovAtI hoya tene joIne vavakingamAnaM - banAvAI rahyo hoya purA appamUhipa - haju sudhI temAMthI koIne ApyuM nathI AvAr - jANIne apAvAvamAMhor - jyAM gRhasthAdi AvatA jatA na hoya ane jotA na hoya tevA sthAnamAM. 3 bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA ghare AhAra mATe praveza karatAM jANe ke atyAre dUdhALI gAyone dohI rahyA che, gharamAM azana, pAna, khAdima ane svAdima, A cAre ya prakArano AhAra taiyAra thaI rahyo che ane temAMthI bIjA koIne ApyuM nathI. A prakAranI paristhitine jANIne saMyamazIla bhikSu AhAra grahaNa karavA mATe gharamAM praveza kare nahi, paraMtu lokonI avajavara na hoya, lokone daSTigocara na thavAya tevA sthAnamAM UbhA rahe. tyAra pachI jyAre ema jANe ke dUdhALI gAyo dohAI gaI che, azanAdi cAre ya prakArano AhAra taiyAra thaI gayo che ane pahelAM jene ApavAnuM che tene apAI gayuM che, tyAre te saMyamI sAdhu AhAra prApti mATe gRhasthanA gharamAM praveza kare ke nIkaLI. vivecanaH prastuta sUtramAM munine gRhasthanA gharamAM AhAra prApti mATe na javAnA traNa kAraNonuM nirUpaNa che. (1) gRhasthanA ghare gAyo dohAtI hoya, (ra) AhAra taiyAra thayo na hoya, (3) bIjA koIne AhAra ApavAno hoya tene apAyo na hoya, A traNeya bAdhaka kAraNa na hoya to sAdhu AhAra mATe gharamAM pravezI zake che, nIkaLI zake che. gAyone dohavAnA samaye jo sAdhu gRhasthanA gharamAM praveza kare, to kyAreka sAdhune joIne gAyo bhaDakI jAya, koI saraLa zraddhALu gRhastha sAdhune joIne vAcharaDAne dUdha pItA choDAvIne sAdhune dUdha devAnI dRSTie jaladI-jaladI gAyone dohavA lAge, tenAthI gAyone trAsa thAya ane vAcharaDAne dUdha pIvAmAM aMtarAya thAya che. gRhasthane tyAM AhAra taiyAra thayo na hoya to sAdhune joIne gRhastha vizeSa agni prajavalita karIne jaladI-jaladI bhojana taiyAra kare, sAdhu mATe alaga bhojana taiyAra karAve, temAM jIvavirAdhanA thAya, sAdhune AhAra lIdhA vinA pAchA pharatAM joIne keTalAka gRhasthone kSobha thAya che. gRhasthane tyAM taiyAra thayelo AhAra jenA mATe banAvyo hoya, teNe vAparyo na hoya, te pahelA ja sAdhu laI le, to gRhasthane navo AhAra taiyAra karavo paDe, to sAdhune pazcAt karma doSa lAge che. kyAreka sAdhu yathAsamaye gRhasthanA ghera jAya ane tyAM tene uparokta bAdhaka kAraNonI khabara paDe ane ema lAge ke thoDIvAramAM traNe kAraNo samApta thaI jAya tema che, to te sAdhu viveka pUrvaka ekAMtamAM lokonA AvAgamanathI rahita sthAnamAM jaIne UbhA rahe. tyAra pachI te-te kArya pUrNa thaI jAya tyAre te
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 4 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha gharamAM praveza kare, paraMtu jo AhAra taiyAra thavAmAM vadhu samaya lAge tema hoya, to sAdhu tyAM UbhA na rahe anya gharomAM gocarI jAya athavA upAzrayamAM pAchA AvI jAya. atithi zramaNa sAthe vyavahAra viveka:| 3 bhikkhAgA NAmege evamAhaMsu samANA vA vasamANA vA gAmANugAma vA dUijjamANe- khuDDAe khalu ayaM gAme, saMNiruddhAe, No mahAlae, se haMtA bhayaMtAro ! bAhiragANi gAmANi bhikkhAyariyAe vayaha / saMti tatthegaiyassa bhikkhussa puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA vA parivasaMti, taM jahA- gAhAvaI vA gAhAvaiNIo vA gAhAvaiputtA vA gAhAvaidhUyAo vA gAhAvai suhAo vA dhAIo vA dAsA vA dAsIo vA kammakarA vA kammakarIo vA tahappagArAI kulAI puresaMthuyANi vA pacchAsaMthuyANi vA puvvAmeva bhikkhAyariyAe aNupavisissAmi, avi ya ittha labhissAmi piMDaM vA, loyaM vA, khIraM vA dahiM vA jAva sihariNiM vA, taM puvvAmeva bhoccA peccA paDiggahaM ca saMlihiya saMmajjiya tao pacchA bhikkhUhi saddhiM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisissAmi vA NikkhamissAmi vA / mAiTThANa saMphAse / No evaM karejjA / se tattha bhikkhUhiM saddhiM kAleNa aNupavisittA tatthiyarAiyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM paDigAhettA AhAraM AhArejjA / zArtha:-samANA = zasti kssii| thavAnA ra melyA sthiravAsa 29 vasamANA = bhAsapAhiviDAra 42tAMkhuvAe nAnU kSetrIya saMNiruddhAe 324 gharabaMdhache No mahAlae = mA ma bhoTuM nathI haMtA = hasUya saMbodhana bhayaMtAro hai pUthya munivara ! bAhiragANi = bahAnA gAmANi = bhomAMbhikkhAyariyAe = mikSAnimitta vayaha = mo saMti tatthegaiyassa bhikkhussa = te gAbhamA2nAra bhikSune puresaMthuyA = pUrvanA parithita mAI-bhatrI mAhipacchAsaMthuyA = pAthI parithita zvasura pakSanAsoo aviya = athavA ittha = sAhugamAM labhissAmi = 27 // anusAra (mikSA) prApta harIza piMDaM = viziSTa yopAhiloyaM = nabhayuta svAhiSTa AhAra sihariNiM = zirie nAmanI bhAI tatthiyarAiyarehiM kulehiM = anyAnya mane huA. bhAvArthaH- koI eka nAmadhArI bhikSusthiravAsa rahyA hoya ke cArtumAsa arthe rahyA hoya athavA grAmAnugrAma vihAra karatA mAsa kalpa rahyA hoya.(tyAM koI atithi zramaNa padhAre, tyAre) te nAmadhArI bhikSu anya bhikSuone kahe ke he pUjyavaro! A gAma ghaNuM nAnuM che, temAM paNa keTalAka gharo kAraNa vizeSathI gocarI mATe baMdha che, gAma moTuM nathI, mATe he pUjyavaro ! Apa bhikSAcarI mATe najIkanA bIjA gAmamAM padhAro. te gAmamAM te nAmadhArI sAdhunA pUrva paricita mAtA-pitA Adi kuTuMbIjano ke pazcAt paricitazvasura pakSanA loko rahetA hoya, jema ke- gRhapati, gRhapatnIo, gRhapatinA putra, putrIo, putravadhUo, dhAvamAtAo, dAsa-dAsI, nokara-nokarANIo; tevA prakAranA pUrvaparicita ke pazcAt paricita gharamAM huM te sAdhuonA AvyA pahelAM ja bhikSA mATe jaIza ane tyAMthI iSTa vastuone prApta karI laIza, jema ke
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: uddezaka-4 [ 35 ] bAsamatI cokhAdi, lavaNa yukta svAdiSTa AhAra, dUdha, dahIM yAvata (mAkhaNa, ghI, goLa, tela, madha, jalebI, goLa nI rAba, mAlapuvA) zikhariNI-mIThAI vizeSa vagere padArthone lAvIne huM pahelA ja khAI-pIne, pAtrone dhoI sApha karIne pachI anya bhikSuonI sAthe AhAra levA mATe gRhasthanA gharamAM praveza karIza ane nIkaLIza. A prakArano vyavahAra karanAra te sAdhu mAyA-kapaTanuM sevana kare che. sAdhuoe tevuM karavuM joIe nahi. te sAdhue bhikSAnA samaye anya bhikSuonI sAthe ja gAmamAM ucca, nimna, madhyama kuLomAMthI sAmudAnika bhikSAthI prApta thayelo eSaNIya, veSathI prApta ane nirdoSa AhAra anya sAdhuonI sAthe ja samabhAvapUrvaka karavo joIe. vivecana : jaina zramaNo ekAMta Atma sAdhanA mATe ja puruSArtha kare che ane jagatanA sarva jIvo sAthe maitrI ane vAtsalya bhAvapUrvakano vyavahAra kare che. temAM paNa AtmasAdhanAnA pathika anya sAdhuo sAthe teno vizeSa vAtsalya sabhara vyavahAra hoya, te sahaja che. tema chatAM koI sAdhu potAnI saMkucita daSTithI anya sAdhuo sAthe mAyA-kapaTa karIne tuccha vyavahAra kare, tevI saMbhAvanAne najara samakSa rAkhIne zAstrakAre tema na karavA mATe preraNAtmaka saMdeza A sUtramAM Apyo che. sUtrakArano Azaya mULapATha ane bhAvArthamAM spaSTa che ke AtmArthI munirasalolupatAthI mAyAcAranuM sevana na kare, paraMtu anya munio sAthe saraLatApUrvaka sevAbhAvI yukta vyavahAra kare. te tenA mATe nirjarAnuM kAraNa bane che.. |4 evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / ja savva?hiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha:- A piMDeSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. | adhyayana-1/4 saMpUrNa
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 36 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha 9092 paheluM adhyayanaH pAMcamo uddezaka IjI agrapiMDa grahaNa viveka:| 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe paviDhe samANe se ja puNa jANejjA- aggapiMDa ukkhippamANaM pehAe, aggapiMDa NikkhippamANa pehAe, aggapiMDa hIramANaM pehAe, aggapiMDa paribhAijjamANaM pehAe, aggapiMDa paribhujjamANaMpehAe, aggapiMDaM parivijjamANaM pehAe, purA asiNAi vA avahArAi vA, purA jatthaNNe samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImagA khaddha-khaddha uvasaMkamati, se haMtA ahamavi khaddhaM-khaddhaM uvasaMkamAmi / mAiTThANaM saMphAse / No evaM krejjaa| zabdArtha :- safu6 = agrapiMDane niSphaLa = kADhatAjikukhanA upa= bIjI jagyAe rAkhatA joIne haramA pedA = koI jagyAe laI javAtA joIne paramAjhamALa pedA = veMcatA, bhAga karatA joIne ramujamAM pedA = jamatA joIne parivijhamAM pedA = paraThatA, cAre bAju uDADatA joIne pura sigADuM = pahelA zramaNAdi jamIne cAlyA gayA hoya che avarak = laIne cAlyA gayA che uddha-vRddha = jaldI-jaldI 3vasaMmati = jAya che. bhAvArtha- sAdhu ke sAdhvI guhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre jANe ke koI gharamAM agrapiMDane kADhI rahyA che, agrapiMDane koI anya jagyAe rAkhI rahyA che, agrapiMDane kyAMka laI jaI rahyA che, agrapiMDane vibhAjita karI rahyA che, agrapiMDane khAI rahyA che, agrapiMDane cAre bAju uDADI rahyA che, pahelAM zramaNAdi agrapiMDanuM bhojana karIne cAlyA gayA che ane keTalAka agrapiMDane laIne cAlyA gayA che, ame paNa pahelAM pahoMcIe A bhAvathI keTalAka zramaNa, brAhmaNa, atithi, daridra, yAcaka AdijaladI-jaladI AvI rahyA che, to teone joIne koI sAdhu evo vicAra kare ke huM paNa jaladI-jaladI agrapiMDa levA jAuM, to tema karanAra sAdhu mAyA-sthAnanuM sevana kare che, mATe sAdhue tema na karavuM joIe. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune agrapiMDa grahaNano niSedha karyo che. agrapiMDaH- tenA be artha thAya che- (1) dAna mATenuM zreSTha bhojana. (2) rasoI taiyAra thaI gayA pachI koI paNa vyakti jame te pahelA temAMthI dAna mATe kaDhAtuM thoDuM bhojana. prastuta prasagamAM sUtrakAre agrapiMDanI vividha kriyAonuM varNana karyuM che, tenA AdhAre spaSTa thAya che ke ahIM paNa agrapiMDa zabda prayoga prathama uddezakanA dazamA sUtranI jema dAna mATenA zreSTha bhojanano ja bodhaka che. agrapiMDanI vividha kriyAo A pramANe che- (1) agrapiMDane kADhavo (2) bIjA sthAne rAkhavo (3) anyatra laI javo (4) tenuM vibhAjana karavuM (5) svayaM khAvo (6) cAre dizAmAM uDADavo (7) vividha bhikSAcarone Apavo. te bhikSAcaromAMthI keTalAka tyAM ja jamI le che, keTalAka sAthe laIne cAlyA jAya che, keTalAka levA mATe jaladI-jaladI AvI rahyA hoya che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: 6deza-5 39 | agrapiMDanI uparokta koI paNa kriyA joIne sAdhu te AhAra grahaNa karavA jAya nahIM, kAraNa ke te dAnapiMDa che. tene grahaNa karavAthI anya vyaktine aMtarAya paDe che, tethI prathama uddezakamAM teno niSedha karyo che. ahIM AhAranI lolupatAthI sAdhune te AhAra mATe jaladI-jaladI javAno niSedha che. sAdhunI zIghrAtimA- (1) tenI AturatA bhane 2sayopatAno bhAva pragaTa thAya cha, (2) dhyA samitinuM pAlana thatuM nathI, (3) bIjA na pahoMce te pahelA mAre pahoMcavuM che. tevI bhAvanAthI kyAreka mAyAkapaTa karavuM paDe che, (4) mane AhAra maLaze ke nahIM tevA aneka vikalpothI citta vyagra rahe che, (5) cittanI vyagratAthI AhAranI sadoSatA-nirdoSatAnuM yathArtha parIkSaNa thatuM nathI, (6) sAdhunI dInatA pragaTa thAya ane jinazAsananI avahelanA thAya che. A rIte dAna mATenA zreSTha bhojana rUpa agrapiMDanA grahaNamAM aneka doSonI saMbhAvanA hovAthI sAdhu tene grahaNa kare nahIM. viSama mArgamAM gamana viveka - | 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva paviDhe samANe aMtarA se vappANi vA phalihANi vA pAgArANi vA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA, sai parakkame saMjayAmeva parakkamejjA, No ujjuyaM gacchejjA / kevalI bUyA- AyANameyaM / se tattha parakkamamANe payalejja vA pakkhalejja vA pavaDejja vA, se tattha payalamANe vA pakkhalamANe vA pavaDamANe vA; tattha se kAe uccAreNa vA pAsavaNeNa vA kheleNa vA siMghANeNa vA vaMteNa vA pitteNa vA pUraNa vA sukkeNa vA soNieNa vA uvalitte siyA / tahappagAraM kAyaM No aNaMtarahiyAe puDhavIe, No sasiNiddhAe puDhavIe, No sasarakkhAe puDhavIe, No cittamaMtAe silAe, No cittamaMtAe lelUe, kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTThie; saaMDe, sapANe jAvasaMtANae; No Amajjejja vA No pamajjejja vA No salihejja vA No Nillihejja vA No uvvalejja vA No uvvaTTejja vA No AyAvejja vA No payAvejja vA / se puvvAmeva appasasarakkhaM taNaM vA pattaM vA kaTuM vA sakkaraM vA jAijjA, jAittA se tamAyAe egaMtamavakkamejjA, egaMtamavakkamettA ahe jhAmathaMDillasi vA jAva aNNayarasi vA tahappagArasi paDilehiya-paDalehiya pamajjiya-pamajjiya tao saMjayAmeva Amajjejja vA pamajjejja vA saMlihejja vA Nillihejja vA uvvalejja vA uvvaTTejja vA AyAvejja vA payAvejja vA / zArtha:-aMtarA = bhArgamA vappANi = GthI, nIthI bhInaDoya athavAjI vAcavA mATe petaramA dhyAnAcyA Doya phalihANi = pAImohI rANI Doya pAgArANi = mAMDita Diso toraNANi = to29 dvAra aggalANi = argA, 62vAdhavAnomAgaNIyo aggalapAsagANi = bhArgamA baMdha 42vAmAM Ave chata vibhAga sai parakkame = bI 2sto Doya to saMjayAmeva = yatanApUrva
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 38 ] zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha paramenanA = te rastethI jAya 3qyaM- te sIdhA, TUMkA rastethI jo chejA = jAya nahi. pathaw = Dagamage ke alanA pAme paratvejha = lapasI jAya pavanna = paDI jAya 3tire siyA = kharaDAI jAya tadaMIT4 vaya = tathA prakArathI kharaDAyelA zarIrane akhataradiyANa DhavANa = pRthvI arthAt saceta pRthvIthI siddhiA puThavaNa = snigdha pRthvIthI sasarA puvA = rajasahitanI pRthvIthI vittamaMta sitAra = saceta zilAthI uttamatA tenUE = saceta DhephAthI volAvAsika ghuNathI yukta lApa = lAkaDAthI navapaTTaE = jIva pratiSThita arthAt lAkaDAmAM udhaI, mAMkaDa Adi jIvo hoya no A je ja = ekavAra Amarjana kare nahi no = pharI-pharI pramArjana kare nahi jo tijJa = lUche nahi no utniAdena = vizeSa lUche nahi no blaneja = gharSaNa kare nahIM no DabbaTTeja = vizeSa gharSaNa kare nahi to mAyAveja = taDakAmAM sUkave nahi Lo pAve = = taDakAmAM vizeSa sUkave nahi. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI guhasthane tyAM gocarI mATe jatAM hoya, tyAre rastAnI vacce TekarAo athavA khetaranA kyArAo, khAIo, khaMDera thaI gayelo koTa, tenA toraNadvAro, AgaLiyo ke AgaLiyAno agrabhAga vagere avazeSo paDyA hoya ane tenA kAraNe rasto viSama banI gayo hoya, to saMyamI sAdhu te rastethI jAya nahIM. jo bIjo rasto pharIne jato hoya topaNa sAdhu te rastAthI ja jAya, paraMtu te sIdhA ane ubaDa-khAbaDa mArgathI na jAya, kAraNa ke kevaLI bhagavaMtoe tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. kyAreka tevA viSama mArgathI jatA sAdhuno paga lapasI jAya, zarIra dhrujI jAya ke paDI jAya che ane kyAreka lapasI javAthI, dhrUjI javAthI ke paDI javAthI sAdhunuM zarIra maLa, mUtra, kapha, lIMTa, vamana, pitta, paru, vIrya athavA lohIthI kharaDAI jAya tyAre sAdhu te maLa, mUtrAdithI kharaDAyelA zarIrane saceta mATIthI, snigdha mATIthI, saceta cikaNI mATIthI, saceta paththarathI, saceta paththaranA DhephAthI ke ghuNa lAgelA lAkaDAthI, jIvayukta lAkaDAthI temaja vikasendriya jIvonA IMDA AdithI yukta lAkaDAthI (1-2) ekavAra ke anekavAra (alpa ke vizeSa) sApha kare nahi, (3-4) ekavAra ke vAraMvAra (alpa ke vizeSa) lUche nahi, (pa-6) ekavAra ke anekavAra ubaTanAdi lagAve nahi ane (7-8) ekavAra ke anekavAra taDakAmAM sUkave nahi. te sAdhu pahelAMthI ja saceta raja AdithI rahita aceta ghAsa, pAMdaDA, lAkaDA, kAMkarA AdinI yAcanA kare ane ekAMta sthAnamAM jAya; tyAM jaIne aceta jagyAnuM pratilekhana tathA pramArjana karIne yatnApUrvaka kharaDAyelA te zarIrane sApha kare, luche, mATI Adi lagAve ke taDakAmAM ekavAra ke vAraMvAra(alpa ke vizeSa) sukAve ane zuddha kare. | 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAgoNaM viyAlaM paDipahe pehAe, mahisaM viyAlaM paDipahe pehAe, evaM maNussaM AsaM hatthi sIha vagghaM vigaM dIviyaM acchaM taracchaM parisaraM siyAlaM virAlaM suNaya kolasuNayaM kokaMtiyaM cittAcillaDayaM viyAlaM paDipahe pehAe sai parakkame saMjayAmeva parakkamejjA, No ujjuyaM gacchejjA / zabdArtha - = baLadariyAnna = madonmatta, vikarALa kapa = rastAne rokIne UbhA che jeNapa = joIne mahilaMbiyAd = madonmatta pADo na = vAgha li = varu haniyaM= cittA a$ = rIMcha sarahyuM
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-5. 39 | = vAghanI jAti vizeSa rasaraM = aSTApada siyAd = ziyALa virAd = bilADA sukharca = kUtarA zonasukhavaM= jaMgalI bhUMDa, sUvara rotiyaM = ziyALa jevA nizAcara prANI cittAvirUdacaM= jaMgalanA prANI vizeSa. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA ghera bhikSA mATe jaI rahyA hoya, tyAre te rastAmAM sAme, madonmatta (vikarALa) sAMDha, pADA, duSTa manuSya, ghoDA, hAthI, siMha, vAgha, varu, cittA, rIMcha, vAgha vizeSa, aSTApada, ziyALa, bilADA, kUtarA, jaMgalI sUvara, ziyALa vizeSa, cittA cillaDaka-jaMgalI varuvizeSa, rastA rokIne UbhA hoya ke beThA hoya, tevI paristhitimAM bIjo rasto hoya to te bhayavALA mArgathI sAdhu jAya nahi. |4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe aMtarA se ovAe vA khANuM vA kaMTae vA ghasI vA bhilugA vA visame vA vijjale vA pariyAvajjejjA, sai parakkame saMjayAmeva parakkamejjA; No ujjuyaM gcchejjaa| zabdArtha :- vANa = khADo hoya vANuM = dUThuM hoya ra = kAMTA hoya vaNI = parvatanI DhALavALI jamIna hoya fmanu = phATelI jamIna hoya visane = UMcI nIcI dharatI hoya vinAne = kIcaDa hoya rAvaLa = tevo mArga AvI jAya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharomAM bhikSA mATe jaI rahyA hoya tyAre rastAmAM vacce khADo, TUMThuM, kAMTA, DhALavALI jagyA, phATelI jamIna, UMco-nIco rasto ke kIcaDa athavA kAdava Ave tyAre sAdhu najIkamAM koI bIjo rasto hoya to tyAMthI cAle, paraMtu khADA AdivALA te sIdhA(TUMkA) raste cAle nahi. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune viSama mArge ke bhayavALA mArge cAlavAno niSedha karIne temAM thatAM aniSTonuM kathana karyuM che. rasto UMco-nIco hoya, khAI, khaMDita killo ane tenA AgaLiyo Adi avazeSa rUpa moTI vastu vacce paDI hoya, madonmatta AkhalA, pADA, jaMgalI jAnavaro vacce UbhA hoya, rastAnI vacce khADA Adi hoya ke kAdava kIcaDa hoya, to tevA viSama mArge sAdhu jAya nahIM, tevA viSama mArge javAthI kyAreka sAdhune lapasI ke paDI javAno bhaya rahe che ane jaMgalI jAnavarothI bacavA mATe jaldI cAlatA kyAreka paDI jAya che. paDI javAthI tyAM rahelA jIvonI virAdhanA thAya, tenAthI saMyamanI virAdhanA thAya che. satata bhayabhIta rahevAthI, cittanI vyagratAthI AtmavirAdhanA thAya che, tethI sa6 paragne saMnayAneva pujanennA ... A vidhAna anusAra jo anya mArga hoya, to munie tevA viSama mArge na javuM joIe, paraMtu anya mArga na ja hoya, to tevA viSama mArge atyaMta sAvadhAnIthI yatanApUrvaka gamana karavuM joIe. viSama mArge yatanApUrvaka gamana karavA chatAM paNa jo kyAreka sAdhu lapasI jAya, tenuM zarIra kAdava-kIcaDa Adi azuddhimaya padArthothI kharaDAya jAya, to tene sApha karavA sacitta patthara vagereno upayoga kare nahIM, paraMtu zAMtithI ekAMta sthAnamAM jaIne nirdoSa rIte aceta paththarAdithI sApha kare, jo sAdhu pAse prAsuka jaLa hoya ke najIkamAM maLavAnI zakyatA hoya to tenAthI paNa zuddhi karI zakAya che. baMdha dvAra kholavAmAM viveka:5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulassa duvArabAhaM kaMTagaboMdiyAe
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha paripihiyaM pehAe, tesiM puvvAmeva uggahaM aNaNuNNaviya apaDilehiya appamajjiya jo avaMguNejja vA pavisejja vA Nikkhamejja vA / tesiM puvvAmeva uggahaM aNuNNaviya paDilehiya pamajjiya tao saMjayAmeva avaMguNejja vA pavisejja vA Nikkhamejja vA / 40 : zabdArtha :-juvAravAda = dvAra bhAgane TananoviyAr = kAMTAnA jALAthI rivittiya = baMdha karavAmAM Avyo hoya haiM = AjJA mAge maLavuLaviya = rajA lIdhA vinA appamaggiya = pramArjana karyA vinA no mavamukhe - te daravAjo khole nahi vilenga = kholIne praveza kare nahi pivamenga = nIkaLe nahi. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA ghera bhikSA mATe jaI rahyA hoya, tyAre gharanuM AMgaNuM ke phaLIyuM kAMTAnI vADathI baMdha kareluM hoya, to te joIne te gharanA mAlikanI AjJA lIdhA vinA, tenuM pratilekhana karyA vinA ane(jIvajaMtu Adi hoya, to) rajoharaNAdithI pramArjana karyA vinA tene khole nahi, praveza kare nahi ane temAMthI bahAra nIkaLe nahi, paraMtu pahelAM mAlikanI rajA laIne pratilekhana kare ane jIvajaMtu hoya, to rajoharaNAdithI poMjIne tene khole, pachI temAM praveza kare ane tyAMthI nIkaLe. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune gRhasthanA baMdha daravAjA kholIne gocarI javAno viveka darzAvyo che. je gharano daravAjo kAMTAnI vADa AdithI baMdha hoya, to AjJA prApta karyA vinA, uparathI dIvAla oLaMgIne ke kAMTA dUra karIne praveza karavo sAdhu mATe yogya nathI, kAraNa ke tema karavAthI sAdhune adattano doSa lAge, gRhasthane sAdhu pratye ghRNA ke dveSa thAya, te sAdhu upara corIno Aropa paNa mUke, kyAreka daravAjA khullA rahI javAthI koI vastu corAI jAya ke koI pazu dvArA vastu bhAMge-tUTe to sAdhu pratye zaMkA thAya che. jo te gharamAM javuM Avazyaka hoya to te gharanA sabhyanI rajA laIne daravAjAnuM pratilekhana, pramArjana karIne yatanApUrvaka kholIne jAya. saMkSepamAM sAdhunA vyavahArathI zAsananI hIlanA na thAya, lokone sAdhu pratye abhAva na thAya, temaja sAdhune sUkSma paNa adattanuM sevana na thAya te rIte vivekapUrvaka gRhasthanA gharamAM praveza karavo joIe. pUrva praviSTa zramaNa AdinI upasthitimAM bhikSA grahaNanI vidhi: 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva samANe se jaM puNa jANejjA- samaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMDolagaM vA atihiM vA puvvapaviTTha pehAe No tesiM saMloe saMpaDiduvAre ciTThejjA / * kevalI bUyA - AyANameyaM / purA pehAe tassaTThAe paro asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhaTTu dalaejjA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA, esa heu, esa kAraNaM, esa uvaeso- jaM No tesiM saMloe saMpaDiduvAre ciTThejjA / For Private Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1 : deza-5 | 41 / se tamAyAe egaMtamavakkamejjA egaMtamavakkamettA aNAvAyamasaMloe citttthjjaa| zArtha :- gAmapiMDolagaM = manA yAya, arthAt haridra atihiM = atithi puvvapaviTTha pehAe = paDemA praveza aresAne tesiM saMloe = tesone hemAyatebha sapaDiduvAre = 62vAnI sA No ciTThajjA = SACH. 2nali. bhAvArtha- sAdhu ke sAdhvI bhikSA mATe gRhasthanA gharamAM praveza karatAM samaye jANe ke tenA gayA pahelAM ja ahIM ghaNA zAkyAdi zramaNa, brAhmaNa, gAmapiMDolaka eTale ke roTalA baMdhAvelA bAvAjI, atithi ane yAcaka Adie praveza karelo che, to tene joIne teonI najara na paDe tema ubhA rahe. kevaLI bhagavaMtoe tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. | munine daravAjA upara UbhelA joIne gRhastha pahelA ja tenA mATe AraMbha, samAraMbha karIne azanAdi cAre ya prakArano AhAra banAvIne tene Apaze, tethI bhikSuo mATe tIrthakara bhagavaMtoe pahelAthI ja A pramANe pratijJA, hetu, kAraNa ane upadeza kahyo che ke bhikSu te gRhastha ane zAkyAdi bhikSAcaronI sAme ke tenA nIkaLavAnA rastAmAM UbhA rahe nahi. zAkyAdi bhikSako bhikSA mATe UbhA che tema jANIne sAdhu ekAMta sthAnamAM cAlyA jAya ane koI AvatuM jatuM na hoya ke jotuM na hoya tevA sthAnamAM UbhA rahe. | 7 sika se paro aNAvAyamasaMloe ciTThamANassa asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA AhaTu dalaejjA, se evaM vaejjA- AusaMto samaNA ! ime bhe asaNe vA pANe vA khAime vA sAime vA savvajaNAe Nisiddhe, taM bhuMjaha vA NaM, paribhAe ha vA NaM / taM cegaio paDigAhettA tusiNIo uvehejjA- aviyAI evaM mameva siyA / mAiTThANaM saMphAse / No evaM karejjA / se tamAyAe tattha gacchejjA, tattha gacchettA se puvvAmeva AloejjAAusaMto samaNA ! ime bhe asaNe vA pANe vA khAime vA sAime vA savvajaNAe NisaTe / taM bhujaha vA NaM. paribhAeha vA NaM / se evaM vadaMtaM paro vaejjA- AusaMto samaNA ! tumaM ceva NaM paribhAehi / se tattha paribhAemANe No appaNo khaddhaM-khaddhaM, DAyaM-DAyaM, UsaDhaM-UsalaM, rasiyaM-rasiyaM maNuNNaM-maNuNNaM, lukkhaM-lukkhaM / se tattha amucchie agiddhe agaDhi e aNajjhovavaNNe bahusamameva paribhAejjA / se NaM paribhAemANaM paro vaejjA- AusaMto samaNA ! mA NaM tumaM paribhAehi, savve vegaiyA bhokkhAmo vA pAhAmo vA / se tattha bhuMjamANe No appaNo khaddhaM-khaddhaM jAva lukkhaM / se tattha amucchie agiddhe agaDhie aNajjhovavaNNe bahusamameva bhuMjjeja vA pIejja vA /
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 42 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha zabdArtha :-sadganagAu = sarva bhikSuonA mATe sid = Apyo che. muMbaI = te AhArane vAparo ribApa = paraspara bhAga pADI lyod = te = paraMtu ekAMtamAM Ubhelo koI sAdhu paDatA = laIne tusa = mauna rahIne veTenna = upekSA kare ane siya = mane ApyuM che tethI mArA mATe ja che jo ema vicAre to te parva va ta = A rIte bolatA te sAdhune jo po vALA = bIjA sAdhu kahe = vadhAre suMdara zAka sa8 = varNAdi guNothI yukta padArtha liya= rasayukta bhojana mayu = manojJa fNa = snigdha ajavuM = rukSa AhArane te = te sAdhu tatva = te AhAramAM namucha = mUaurahita vi = gRddhi rahita api = AdarabhAva rahita aphavavakhe = AsaktithI rahita thaIne hasava = sarvane samAna rUpathI parimANa = vibhAga karI de ene nA panna = vApare athavA pIe. bhAvArtha:- AvAgamana rahita ekAMta sthAnamAM UbhelA bhikSune joIne gRhasvAmI azanAdi cAre prakArano AhAra lAvIne tene Ape ane ema paNa kahe ke- he AyuSyamanuM zramaNa ! A azanAdi cAre ya prakArano AhAra huM Apa sarvane mATe ApI rahyo chuM. Apa A AhArano upabhoga karajo ane paraspara vibhAjana karI lejo. gRhasthanuM A kathana sAMbhaLIne sAdhu te AhArane cupacApa grahaNa karI, evo vicAra na kare ke A AhAra mane Apyo che, mATe mAro ja che. jo te sAdhu A pramANe vicAra karIne te sarva AhAra potAno karI le, to te mAyA sthAnanuM sevana kare che, mATe sAdhu te pramANe kare nahi. - sAdhu te AhAra laIne pahelAM UbhelA anya zramaNo pAse jAya ane teo kAMI paNa bole, te pahelAM pote ja kahe ke- he AyuSyamAna zramaNo ! A azanAdi cAre ya prakArano AhAra gRhastha ApaNA sarva mATe Apyo che, tethI Apa sarva teno upabhoga karo ane paraspara vibhAjana karI lyo. A pramANe kahe tyAre koI bhikSa te sAdhune kahe ke tuM AyuSyamAna zramaNa ! Apa ja A AhAranuM vibhAjana karI dayo, to te AhArano bhAga karatA te sAdhu potAnA mATe jaladI-jaladI, sAro-sAro, vizeSa pramANamAM, varNAdi guNothI yukta, svAdiSTa, manojJa snigdha AhAra ane khAkharA, pApaDa vagere manojJa rUkSa-sUkA padArtho pote laI na le, paraMtu te AhAramAM mUccha rahita, gRddhi rahita-lobha rahita, Adara rahita temaja anAsakta bhAve sarva mATe eka sarakho vibhAga kare. samavibhAga karatAM samaye sAdhune jo koI ema kahe ke- he AyuSyamAna zramaNa ! Apa vibhAga karo nahi; ApaNe sarva sAthe maLIne A AhAra pANI vAparazuM, to sAthe AhAra karatAM sAdhu pote ghaNA pramANamAM, suMdara, sarasa AhAra athavA manojJa(dALiyA khAkharA, pApaDa vagere) sUkA khAdya padArtha jaladIjaladI nakhAya, paraMtu te samaye paNa te AhAramAM mUccha rahita, gRddhi rahita-lolupatA rahita, Adara rahita ane anAsakta bhAve barAbara samAna pramANamAM ja khAya ane pIe. | 8 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA jAva samANe se jaM puNa jANejjA- samaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMDolaga vA atihiM vA puvvapaviTTha pehAe No te uvAikkamma pavisejja vA obhAsejja vA / se tamAyAe egatamavakkamejjA, egatamavakkamattA aNAvAyamasaloe ciTThajjA /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: uddezaka-5 . 43 | aha puNa evaM jANejjA- paDisehie vA diNNe vA; tao tammi Niyattie / tao saMjayAmeva pavisejja vA obhAsejja vA / bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI bhikSA mATe gRhasthanA gharamAM praveza karatAM pahelA jANe ke zAkyAdi zramaNa, brAhmaNa, bAvAjI ke atithi Adi pahelAthI ja gharamAM praviSTa che ke dvAra para UbhA che, to te joIne sAdhu tenuM ullaMghana karIne gRhasthanA gharamAM praveza kare nahi athavA moTethI bUma pADIne dAtA pAsethI AhArAdinI yAcanA kare nahi, paraMtu teone joIne, AvAgamana rahita ekAMta sthAnamAM jaIne koInI najara na paDe te rIte UbhA rahe. jyAre te jANe ke guhastha zramaNAdine AhAra ApavAnI nA pADI che athavA teone ApI dIdhuM che ane te zramaNAdi gRhasthanA gharethI pAchA pharI gayA che, tyAre te sAdhu yatanApUrvaka gRhasthanA gharamAM jAya ane AhArAdinI yAcanA kare. vivecana : prastuta sUtromAM pUrva praviSTa zramaNAdi sAthe jaina zramaNanA vyavahAranuM nirUpaNa che. jaina zramaNono pratyeka vyavahAra anya jIvone bhAra rUpa thAya tevo ke abhAva pragaTa kare tevo hoto nathI. gRhasthanA gharamAM anya zramaNa, bhikSuko ke yAcako UbhA hoya, to muni bhikSA mATe tyAM jAya nahIM, temaja teonuM ullaMghana karIne kadApi gRhasthanA gharamAM praveza kare nahIM. te pramANe karavAthI anya bhikSukone bhojananI aMtarAya thAya, gRhasthane ke te bhikSukone jaina zramaNo prati abhAva thAya, badhAne bhojana devAthI gRhastha upara bhAra vadhI jAya, tethI muni anya bhikSukone joIne gRhastha ke bhikSukanI daSTi na pahoMce tevA ekAMta sthAnamAM samabhAvathI UbhA rahe. jyAre anya bhikSuko bhojana laIne cAlyA jAya, tyAra pachI gRhasthanA gharamAM praveza karIne nirdoSa AhAranI yAcanA kare. kyAreka ekAMta sthAnamAM UbhelA munine joIne gRhastha azanAdi cAre prakArano AhAra lAvIne Ape ane kahe ke huM ghara kAmamAM vyasta hovAthI badhA sAdhuone alaga-alaga bhikSA ApI zakuM tema nathI. tame badhA sAthe maLIne bhojana karI lejo athavA AhAranuM vibhAjana karI lejo. A paristhitimAM muni te AhAra grahaNa karIne tenA para potAno mAlikI bhAva jamAve nahIM, te AhAra badhA sAdhune Apyo hovA chatAM paNa AhAra mane Apyo che, tethI mAro ja che, A pramANe vicAre nahI. jo A pramANe vicAre to muni mAyA-kapaTanuM sevana kare che. muni te sarva AhAra laIne sarva sAdhuone batAve ane samabhAvapUrvaka tenuM vibhAjana kare athavA samabhAvapUrvaka tene vApare, vibhAjana karavAmAM ke tene bhogavavAmAM paNa mAyA kapaTa na kare. sarasa ke nIrasa sarva AhAranuM samAna vibhAjana kare. A prakAranA vyavahArathI bhagavAnanI AjJAnuM pAlana, samabhAvanI puSTi ane saMyamanI rakSA thAya che. jaina zramaNonI samAcArI anusAra jaina zramaNo potAnA sAMbhogika sAdhuo sAthe ja bhojanapANInA AdAna-pradAnano vyavahAra kare che. teone anya matAvalaMbI bhikSako sAthe ke asAMbhogika jaina zramaNo sAthe AhAranuM vibhAjana karavuM ke sAthe bhojana karavuM kalpanIya nathI, tethI sUtrokta kathana anusAra dAtA anya matanA zramaNo ane jaina zramaNo sarva mATe sAthe AhAra ApatA hoya to sAdhu pahelAM ja kahI de
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha ke A rIte AhAra grahaNa karavo amone kalpato nathI, tema kahIne sAdhu te AhAra grahaNa na kare. sarva jaina zramaNo mATe arthAt sAdharmika sarva sAdhuo mATe sAthe AhAra Ape to te grahaNa karI le paraMtu sA~bhogika sAdhu sivAya anya sAdharmika sAdhu tathA pArzvastha sAMbhogika sAthe eka mAMDalAmAM besI AhAra kalpato na hovAthI AvI ApavAdika paristhitimAM gItArtha sAdhu yathAyogya nirNaya karI te sAdharmika sAdhu tathA pArzvasya sAMbhogika sAdhune AhAra vaheMcI zake che ane tenuM prAyazcita karI zake che, paraMtu teo sAthe eka mAMDalAmAM besI bhojana na kare. 44 samanojJa sAdhu sAthe temanI icchA pramANe AhAra vibhAjana kare che athavA eka mAMDalAmAM besI sAthe AhAra kare che. A sUtranuM spaSTIkaraNa karatAM TabbAkAranuM(sUtronA saMkSapta zabdArtha bhAvArthanA lekhakanuM) kathana che ke jaina sAdhuo zAkyAdi bhikSuko ke pArzvasyAdi jaina sAdhuo sAthe koI paNa paristhitimAM bhojana-pANIno vyavahAra karatA nathI. gRhastha pAsethI sarva mATe eka sAthe AhAra grahaNa karavo ke gRhasthe Apelo AhAra anya bhikSukone Apavo, te jaina sAdhuno vyavahAra nathI. jaina sAdhu, potAnA ja anya sAMbhogika sAdhuono AhAra eka sAthe grahaNa kare ane te AhAra laIne potAnA sthAnamAM jaIne anya sarva sAMbhogika sAdhuone AmaMtraNa ApIne, badhAnI sAthe bhojana kare che athavA AhAranuM vibhAjana kare. sUtramAM prayukta AsaMto samaLA zabda jaina zramaNo mATe che, anya matanA zramaNo mATe nathI. upasaMhAra : 9 evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvadvehiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha :- ApiMDaiSaNA viveka te sAdhu ke sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthaMkaroe kahyuM che. || adhyayana-1/5 saMpUrNa //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 : uddezaka-6 paheluM adhyayanaH chaThTho uddezaka AhArArthI pazu-pakSIovALA mArgamAM gamana viveka H 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikula jAva paviTThe samANe se jaM puNa jANejjA - rasesiNo bahave pANA ghAsesaNAe saMthaDe saMNivaie pehAe taM jahAkukkuDajAiyaM vA sUyarajAiyaM vA, aggapiMDaMsi vA vAyasA saMthaDA saMNivaiyA pehAe, sai parakkame saMjayA meva parakkamejjA, jo ujjayaM gacchejjA / zabdArtha :- Dvesino = rasanI gaveSaNA karanArA, AhArArthI pAsesaLAQ = AhAra mATe saMthaDe bhegA thaI rahyA che saMdhivaQ = mArgamAM beThelA vaDagAE = kukaDAnI jAtinA jIvo sUyaralAyaM DukkaranI jAtinA jIvo gapiMkasi = bhojanano prAraMbhika thoDoka bhAga, te agrapiMDa AhAra khAvA mATe vAyA = kAgaDA samaDI Adi seMthaDA = bhegA thaIne. 45 bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI AhAra prApti mATe gRhasthanA gharamAM praveza karatAM hoya, tyAre jANe ke rastAmAM rasalolupI ghaNA prANIo bhegA thaIne AhAra mATe UbhA che, jema ke- kUkaDAdinI jAtinA prANIo, DukkaranI jAtinA prANIo athavA agrapiMDa mATe kAgaDAono samUha rastAmAM beTho che. te prANIone joIne saMyata sAdhu ke sAdhvI bIjo rasto jo hoya to yatanApUrvaka te rastethI ja jAya, paraMtu prANIothI yukta sIdhA(TUMkA) rastethI jAya nahi. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIo mATe pazu-pakSIone AhAramAM aMtarAya paDe, te rIte gamana karavAno niSedha che. sarva jIvo pratye maitrI bhAva rAkhanArA munionI pratyeka pravRttimAM mAnava mAtra ja nahIM paraMtu pazu-pakSIo Adi jagajjIvonI surakSA samAviSTa che. sAdhu ke sAdhvInA gamana mArgamAM pazuo caratA hoya ke pakSIo caNatA hoya, to muni tyAMthI pasAra na thAya. pazu-pakSIonI vaccethI ke temanI ekadama bAjumAMthI pasAra thavAthI- (1) pazu-pakSIo bhayabhIta thaIne bhAgI jAya ke UDI jAya. (2) pakSInA UDavAthI vAyukAyanA jIvo tathA pazuonA doDavAthI anya trasa jIvonI virAdhanA thAya. (3) pazu-pakSIne AhAra-pANImAM aMtarAya paDe. A rIte jIvonI paritApanAmAM nimitta na banavA mATe sAdhu anya mArga hoya to te anya mArga upara cAle. anya mArga na ja hoya, to muni te jIvone aMza mAtra paNa paritApa na pahoMce, tema atyaMta sAvadhAnI pUrvaka tyAMthI pasAra thAya. kukkuDajAiyaM - :- prastuta sUtramAM kUkaDAnI jAtinA jIvothI sarva be pagA pakSIonuM ane DukkaranI jAtinA kathanathI sarva cAra pagA pazuonuM grahaNa karyuM che ane prAyaH agrapiMDa kAgaDA, samaDI vagerene ja apAya che, tethI tenuM vAyattA zabdathI alaga kathana che. saMkSepamAM koI paNa jIvonA AhArAdimAM aMtarAya na paDe te rIte sAdhu gamanAgamana kare che. For Private Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 | zrI AcArAMga sUtra: vitIya zrutaskaMdha mafpati - gRhasthane tyAM taiyAra thayelA bhojanamAMthI prAraMbhika thoDoka aMza kADhIne kAgaDAo mATe upara uDADIne khavaDAvavAmAM Ave te prakAranAM agrapiMDanuM ahIM kathana che. pahelA ane pAMcamA uddezakomAM A ja zabda prayoga zramaNa brAhmaNa Adi mATenA viziSTa dAna piMDa rU5 bhojana mATe prayukta thayo che. zrAddhanA divasomAM ke saMkrAtinA divase loko A prakAre vizeSa dAna-puNya kare che. gRhasthanA gharamAM praviSTa sAdhuno viveka:| 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe No gAhAvaikulassa duvArasAhaM avalaMbiya-avalaMbiya ciTThajjA, No gAhAvaikulassa dagacchaDDaNamattae ciTThajjA, No gAhAvaikulassa cadaNiuyae ciTThajjA, No gAhAvaikulassa siNANassa vA vaccassa vA saMloe saMpaDiduvAre ciTThajjA, No gAhAvaikulassa AloyaM vA thiggalaM vA saMdhiM vA dagabhavaNaM vA bAhAo pagijjhiya pagijjhiyaaMguliyAe vA uddisiya uddisiya oNamiya-oNamiya uNNamiya-uNNamiya NijjhAejjA / No gAhAvaI aMguliyAe uddisiya-uddisiya jAejjA, No gAhAvaI aMguliyAe cAliya cAliya jAejjA, No gAhAvaI aMguliyAe tajjiya-tajjiya jAejjA, No gAhAvaI aMguliyAe ukkhulaMpiya ukkhulaMpiya jAejjA, No gAhAvaI vaMdiyavaMdiya jAejjA, No ya NaM pharusaM vaejjA / zabdArtha - kuvAralI bArasAkhano mavaviya-AdhAra laIne, varAchAma vAsaNonuM dhoyeluM pANI jyAM bheguM karAya che tevI cokaDI-kuMDI pAse vaMLaDayaE = kogaLA karavAnI jagyAe athavA pIvAnuM pANI hoyatevA pANIArA pAsesisa vA vandra = snAnaghara ke saMDAsa pAse saMno = daSTi paDatI hoya tema saMpagivAre = daravAjAnI sAme manoya = bArI kejharUkhAutha naM = makAnanA koI samArakAma karelA bhAgane dha=makAnanA saMdhisthAnane, cora dvArA pADelabAkorAne pAmavaM =jalaghara, pANiyArA vAhano pa tha =hAthane lAMbA karI karIne aMtiyANa = AMgaLIthI siya = cIMdhIne oLakhiya = nIcA vaLIne 3khaniya = UMcA thaIne khoLAnA jue nahi ane bIjAne batAve paNa nahi diliya = batAvIne kALA = yAcanA kare nahi vatiya = gRhasthane AMgaLInI preraNA karIne tanaya = bhaya batAvIne 3fsupiya = sparza karIne gAvAM vanitya = gRhasthanI prazaMsA karIne pasaM = kaThora vacanano vALA = kahe nahi. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhArAdi mATe praveza kare, tyAre tenA daravAjAnI bArasAkhano Teko laIne UbhA na rahe, vAsaNa dhovAnI cokaDI pAse, hAtha-paga ke moDhuM dhovAnI jagyAe, bAtharUma ke saMDAsanI sAme daSTi paDe tema ubhA na rahe athavA temAM javAnA rastAmAM ke tenA daravAjA pAse, gharanA jharUkhAmAM, samArakAma karelA makAnanA koI bhAgamAM, be divAlonI saMdhimAM athavA pANiyArA Adi sthAnamAM UbhA na rahe. te sthAnamAM UbhA rahIne potAnA hAtha lAMbA karIne, AMgaLI cIMdhIne, UMcA thaIne athavA nIcA vaLIne gRhasthonI koI paNa kriyAonuM nirIkSaNa kare nahIM ke bIjAne batAve nahIM. gRhastha pAse AMgaLI cIMdhIne khAdya padArthanI yAcanA kare nahIM, gRhasthane AMgaLIthI nirdeza
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: uddezaka-6 . - 47 | karIne, AMgaLIthI bhayabhIta karIne, AMgaLIno sparza karIne ke gRhasthanI prazaMsA karIne AhAranI yAcanA kare nahIM ane kyAreka gRhastha AhAra na Ape to kaThora vacana kahe nahIM. vivecana : prastuta sUtramAM gRhasthanA gharamAM praviSTa munine indriya saMyamanI hitazikSA ApI che. munino jIvana vyavahAra potAnA gauravane hAni na thAya tevo gauravavaMto hovo joIe. saMyama virAdhanA na thAya tenI sAthe ja zAsanano mahimA vRddhigata thato rahe, te lakSya satata tenI najara samakSa hoya che. gRhasthanA daravAjAnI bArazAkhane pakaDIne UbhA rahetA te jIrNa hoya, to paDI jAya ke halI jAya to tenAthI munine vAgI jAya, jIvavirAdhanA tathA saMyamavirAdhanA thAya. gRhasthanA saMDAsa-bAtharUma Adi sthAna pAse UbhA rahevAthI gRhasthane kSobha thAya che. vAsaNa dhovAnI cokaDI ke pANiyArA Adi sthAna pAse UbhA rahevAthI gRhasthanI pravRtti sthagita thaI jAya, sUtrokta sthAno UMcA-nIcA thaIne jovAthI gRhasthane aneka prakAranI zaMkA thAya che, sAdhu prati dveSa ke apamAnanI bhAvanA jAgRta thAya che. AMgaLI cIMdhI cIMdhIne vastunI yAcanA karavAthI muninI rasalolupatA pragaTa thAya che. kyAreka gRhasthane icchA na hoya topaNa lajjAvaza ApavuM paDe, gRhasthanI prazaMsA karavAthI gRhasthanA abhimAnanuM poSaNa thAya, kyAreka potAnI lAcArI pradarzita thAya che ane pUrva-pazciAt saMstava utpAdana nAmano doSa lAge che. AhAra prApti na thAya, tyAre gRhasthane kaThora vacana kahevAthI sAdhu ane sAdhu mArga prati gRhasthane abhAva thAya, te zraddhAthI calita thaI jAya ane sAdhunI bhASA samitino bhaMga thAya che. kaThora vacana kahevA, te gRhasthanI AzAtanA che. gRhasthanI AzAtanA karanArane nizItha sUtra kathita prAyazcitta Ave che. A rIte muninI caMcaLatAthI sAdhu dharmano nAza thAya che, tethI munie gRhasthanA gharamAM kAraNa vinA UbhA na rahevuM joIe. viziSTa kAraNavaza UbhA rahevuM paDe, to ziSTAcAra ane sabhyatApUrvaka UbhA rahevuM joIe. sUtrokta kathanathI sAdhu jIvananI vIratA, gaMbhIratA, nirabhimAnatA, anAsakta bhAva temaja sahiSNutAno paricaya thAya che. A guNonA vikAsathI ja sAdhutA paripakava bane che. pUrvakarma doSayukta AhAra grahaNa viveka:| 3 aha tattha kaMci bhuMjamANaM pehAe taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakariM vA / se puvvAmeva AloejjA- Auso ! tti vA bhaiNi ! tti vA dAhisi me etto aNNayara bhoyaNajAya ? se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA mattaM vA davviM vA bhAyaNaM vA; sIodaga-viyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA; uccholejja vA padhoejja vA / se puvAmeva AloejjAAuso ! tti vA bhaiNi ! tti vA mA eyaM tuma hatthaM vA mattaM vA davvi vA bhAyaNa vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholehi vA padhoehi vA; abhikaMkhasi me dAuM, emeva dalayAhi /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 48 zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA mattaM vA davviM vA bhAyaNaM vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholettA padhoittA AhaTu dalaejjA / tahappagAreNaM purokammakaeNaM hattheNa vA matteNa vA davvIe vA bhAyaNeNa vA; asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA; aphAsuyaM aNesaNijja jAva No paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA ghare AhAra mATe praveza kare, tyAre gharanA mAlika yAvatuM nokarANI Adi koIne paNa jamatA joIne A pramANe kahe ke he AyuSyamAna bhAI ! athavA he bahena ! AmAMthI mane thoDuM bhojana Apazo? sAdhu A pramANe kahe tyAre te gRhastha hAthane, pAtrane, kaDachIne ke kAMsAdinA vAsaNane kAcA pANIthI ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhovA jAya arthAt gRhasthane dhovA mATenI taiyArI karatA joIne bhikSu pahelAthI ja A pramANe kahe ke tuM AyuSyamAna gRhastha bhAI! ke bahena ! tame A rIte hAtha, pAtra, kaDachI ke vAsaNane ThaMDA pANIthI ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhuo nahi. jo tame mane AhAra ApavAnI icchA rAkhatA ho to emaja Apo. A rIte sAdhu kahe topaNa te guhastha ThaMDA ke garama pANIthI hAtha, pAtra, kaDachI ke vAsaNane ekavAra ke vAraMvAra dhoIne azanAdi lAvIne Ape to te prakAranA pUrvakarma doSayukta hAtha, pAtra, kaDachI ke vAsaNathI lAvelA azanAdi AhArane muni aprAsuka ane aneSaNIya samajIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. sacitta saMsRSTa AhAra vivekaH|4 aha puNa evaM jANejjA- No purekammakaeNaM, udaulleNaM / tahappagAreNa udaulleNa hattheNa vA matteNa vA davvIe vA bhAyaNeNa vA; asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA; aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / / aha puNevaM jANejjA- No udaulleNaM, sasiNiddheNaM / sesaM taM ceva / evaM sasarakkhe, maTTiyA, Use, hariyAle hiMgulue, maNosilA, aMjaNe, loNe, geruya, vaNNiya, seDiya, soraTThiya-piTTha, kukkusa, ukkuTTha-saMsaTeNa vi AlAvagA bhANiyavvA / aha puNa evaM jANejjA- No ukkaTTha saMsaTThaNaM, asaMsaTeNaM / tahappagAreNa asaMsaTeNa hattheNa vA jAva paDigAhejjA / ___aha puNevaM jANejjA-No asaMsaddhe, tajjAya saMsaTTe / tahappagAreNa saMsaTeNa hattheNa vA matteNa vA, davvIe vA, bhAyaNeNa vA; asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA phAsuyaM jAva paDigAhejjA / zArtha:- No udaulleNa = DAyAhi mInA nathI sasiNiddheNaM = snigdha DAyAhithI sasarakkhe maTTiyA = sathitta bhATIthI yuta Use = kSAravANI bhATIthI (pArAthI) hariyAle = tAra hiMgulue = DiMgaNo maNosilA = bhAsisa aMjaNe = aMthana loNe = bhIDaMgeruya = geru vaNNiya = pIjI bhATI seDiya = 4DInI mATI-saha bhATIthI soraTThiya = 1283thI piTTha = sAsarva pRthvIDAyarnusayeta yUe
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-da - 49 | rusa = vanaspati, zAkabhAjInA TukaDA, kIlakA 36 = kothamIra vagerenI pIselI tAjI caTaNI saMsadRna = pRthvI ane vanaspatithI kharaDAyelA tanAva saMsadR = deya acitta khAdya padArthathI kharaDAyelA sad = uparokta sacitta jaLa, pRthvI ke vanaspatithI na kharaDAyelA. bhAvArtha :- jo sAdhu jANe ke dAtAe hAtha, pAtra Adi bhikSA devA mATe dhoyA nathI paraMtu pahelethI ja bhInA che, to tevA prakAranA kAcA pANIvALA hAtha, pAtra, kaDachI AdithI lAvIne apAto AhAra aprAsuka, aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. jo sAdhu jANe ke hAtha, pAtra Adi bhInA nathI, paraMtu pANIno lepa mAtra che ke rekhAo bhInI che to tevA prakAranA kAcA pANIvALA hAtha, pAtra, kaDachI AdithI lAvIne apAto AhAra aprAsuka, aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. jo jANe ke hAtha, pAtra Adi saceta raja, saceta mATI, kSAravALI mATI, haDatAla, hiMgaLoka, manasila, aMjana, mIThuM, geru-lAla mATI, pILI mATI, sapheda mATI(khaDI), phaTakaDI vagere sacitta pRthvInA cUrNathI, sudhArela zAkabhAjInA bArIka TukaDA, kIlakA, kothamIranI tAjI caTaNI Adi dvArA hAtha vagere kharaDAyelA che, to te prakAranA hAtha, pAtrAdithI lAvIne ApavAmAM Avato AhAra paNa sAdhu grahaNa kare nahi, paraMtu sAdhu jANe ke dAtAnA hAtha vagere saceta pANIthI bhInA ke snigdha nathI, saceta mATI AdithI kharaDAyelA nathI, to tathA prakAranA hAtha ke vAsaNAdithI ApavAmAM AvatA azanAdine prAsuka temaja eSaNIya jANIne prApta thAya to grahaNa kare che. jo te sAdhu jANe ke dAtAnA hAtha, pAtra Adi asaMsRSTa-saceta pANI, pRthvI AdithI kharaDAyelA nathI, paraMtu je padArtha Apavo che tenAthI ja kharaDAyelA che, to tathA prakAranA hAtha ke vAsaNAdithI ApavAmAM AvatA azanAdine prAsuka temaja eSaNIya jANIne prApta thAya, to grahaNa karI zake che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu mATe saceta saMsRSTa AhAra grahaNano niSedha ane saceta asaMtRSTa tathA tajjata saMsRSTa AhAra grahaNanuM vidhAna che. gRhastha sAdhunA nimitte hAtha, vAsaNAdi dhoIne vahorAve, to sAdhune pUrvakRta doSa lAge che ane vahorAvyA pachI hAtha vagere dhove, to pazcAtukata doSa lAge che. :- kyAreka sAdhane vahorAvavAnA nimitte nahIM paraMtu gRhastha potAnA ja koI kAma mATe hAtha Adi dhoyA hoya ane tenA hAtha saceta pANIthI bhInA hoya athavA tenA hAtha, pAtra Adi saceta mATI ke saceta vanaspati AdithI saMsRSTa hoya, to tenA dvArA sAdhu AhAra grahaNa kare nahIM kAraNa ke temAM jIvavirAdhanA thAya che. saMskRSTa - jo gRhasthanA hAtha, pAtrAdi saceta pRthvI, pANI ke vanaspatithI saMskRSTa na hoya, to tenA dvArA sAdhu nirdoSa ane prAsuka AhArane grahaNa karI zake che. tanAta saMskRSTa:- jo gRhasthanA hAtha, pAtrAdi saceta pRthvI AdithI saMskRSTa na hoya, paraMtu vahorAvavA yogya khAdya padArthathI ja saMskRSTa hoya, jema ke camaco zAkavALo ja hoya, to te camacA dvArA prAsuka ane eSaNIya padArtha grahaNa karI zake che.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha khAMDI-jhATakI apAtA AhAra grahaNano niSedha - 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAya paDiyAe paviTThe samA se jaM puNa jANejjA - pihuyaM vA bahurayaM vA jAva cAulapalaMbaM vA assaMjae bhikkhupaDiyAe cittamaMtAe silAe jAva makkaDAsaMtANAe koTTisu vA koTTeti vA koTTissaMti vA upphaNisu vA upphaNiti vA upphaNissaMti vA / tahappagAraM pihuyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zArtha :pihuyaM = dha N khahinA poMDa bahurayaM = jA4rA, bhAI AhinA DoDA cAulapalaMbaM aghajhyarA paDAvesa prayA yojAnA ehi cittamaMtAe silAe = sathitta pRthvI para makkaDAsaMtANAe= uroNiyA AhinA bhaNAthI yukta sthAna para koTTisu = DUTIne taiyAra IrSyA che koTTeti = DUTIne taiyAra DarI 2hyA che koTTissaMti = DrUTase upphaNisu vA upphaNaMti vA upphaNissaMti = sAdhunA bhATe DAMgara AhinA chIlakA judA karyA hoya, karatA hoya ane karaze. bhAvArtha :sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhAra mATe praveza kare, tyAre jANe ke- ghauM Adino poMka, bahuraja-jemAM pheMkavAnuM vadhu hoya tevA makAI AdinA DoDA yAvat kamoda; sAdhune ApavA mATe gRhasthe sacitta zilA upara yAvat karoLiyAnA jALA sahitanI zilA upara khAMDIne taiyAra karyA che, taiyAra karI rahyA che ke taiyAra karaze, te ja rIte te padArthonA photarA sUpaDA vagerethI jhATakIne judA karyA che, karI rahyA che ke karaze, to tevA prakAranA ghauM Adine aprAsuka ane aneSaNIya jANIne sAdhu grahaNa kare nahi. = 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTTe samANe se jaM puNa jANejjAbilaM vA loNaM, ubbhiyaM vA loNaM; assaMjae bhikkhupaDiyAe cittamaMtAe silAe jAva saMtANAe bhiMdisu vA bhidati vA bhiMdissaMti vA; rucisu vA rucaMti vA rucissaMti vA, tahappagAraM bilaM vA loNaM, ubbhiyaM vA loNaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA | AGEArtha :- bilaM vA loNaM = jANesuM bhIhu, jasavA, agni para zeDe DoI bhae prahAra bhI hUM ubbhiyaM vA loNaM = 76bhinna, ardha pe| zastrathI bhehAyesu arthAt zastra pariSAta thardhane atithaye bhIhu bhidiMsu vA bhidati vA bhidissaMti = bhedhyuM che, bhehe che ane bhedRze me rucisu rucaMti rucista = zikSA Ahi upara pIsyuM che, pIse che } pIsaze . bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre jANe ke gRhasthe agni pariNata mIThuM--balavaNa ke lIMbu Adi zastra pariNata mIThAne sAdhu mATe saceta zilA Adi upara khAMDayuM che, khAMDe che ke khAMDaze; bArIka pIsyuM che, pIse che ke pIsaze, to tevA prakAranA mIThAne aprAsuka ane aneSaNIya samajIne grahaNa kare nahi. 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTThe samANe se jaM puNa jANejjAasaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA agaNi- NikkhittaM, tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / For Private Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka 51 | kevalI bUyA- AyANameyaM / asaMjae bhikkhupaDiyAe ussicamANe vA NissicamANe vA AmajjamANe vA pamajjamANe vA oyAremANe vA uvvattemANe vA agaNijIve hiMsejjA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA, esa heU, esa kAraNaM, esuvaese- jaM tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA agaNiNikkhittaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- zivanA = agni upara rAkhelA vAsaNamAM nAkhatAMffsavamAne = agni upara rAkhela vAsaNamAMthI kADhatA athavA UbharAtA dUdhane zAMta karatA samajamA = hAthAdithI halAvatA ke pannA = vAraMvAra halAvatA ke yAtrAne = agni parathI utAratA ke 3SyamA = vAsaNane trAMsuM karatA puSyovA = pUrvopadiSTa arthAt tIrthakara bhASita che mAgii = agni upara rAkhelA. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA ghare AhAra mATe praveza kare, tyAre jANe ke azanAdi AhAra agni upara rAkhelo che. to tevA azanAdi cAre prakAranA AhArane prApta thavA chatAM paNa aprAsuka ane aneSaNIya jANIne grahaNa kare nahi. kevaLI bhagavAna kahe che ke A karmanA Azravano mArga che, kAraNa ke gRhastha sAdhunA lakSya agni upara rAkhelA vAsaNamAMthI AhAra kADhatA, UbharAtA dUdha Adine pANI Adino chaMTakAva karI zAMta karatA, tene hAtha AdithI ekavAra ke vAraMvAra halAvatAM, agni uparathI nIce UtAratAM ke vAsaNane trAMsu karatAM, te agnikAyanA jIvonI hiMsA kare che. jethI tIrthakara bhagavaMtoe pahelAMthI ja bhikSuone mATe A pratijJA, hetu, kAraNa ane upadeza kahyo che ke sAdhu-sAdhvI agni upara rAkhelA azanAdi cAre prakAranA AhArane aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. vivecana : prastuta sUtromAM mukhyatve vAyukAya ane agnikAya jIvonI virAdhanA yukta AhAra grahaNa karavAno niSedha karavAmAM Avyo che. gRhastho bhUjelA ke zekelA padArthone sAdhu mATe khAMDIne, tenuM bhUsuM kADhIne, photarA UDADIne Ape to temAM vAyukAyanI virAdhanA thAya che ane khAMDavA mATenI zilA vagere sacitta ke anya jIva yukta hoya to te jIvonI virAdhanA thAya che. vinaM nA tomAM, mithuM nA to :- bila lavaNa, ubhinnalavaNa. A baMne acitta thayelA mIThAnA nAma che. sAmAnya rIte mIThuM pRthvIkAya hovAthI saceta che. tene anya vijAtIya zastrano saMyoga thAya, tyAre tenAthI pariNata thaIne te aceta thAya che, jema ke mIThAne zekI nAkhe tyAre te agni pariNata thavAthI aceta thaI jAya che. tevuM bALeluM mIThuM ke zekeluM mIThuM bila lavaNa-balavaNa aceta che athavA lIMbu, maracA kerImAM AdimAM mIThuM bharIne rAkhe. lIMbu AdinA rasarUpI zastra pariNata thaIne te saceta mIThuM aceta thAya che. A rIte anya koI paNa zastrathI aceta thayeluM mIThuM ubhinna lavaNa-mIThuM kahevAya che. A adhyayananA dasamA uddezakamAM A baMne prakAranA mIThAno sAdhu upayoga karI zake che, tevuM vidhAna che ane zrI nizItha sutranA bAramA uddezakamAM paNa A baMne prakAranA mIThAnA nAma che, tyAM sAdhune saMgraha karI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ para | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha "vA. rAtre rAkhIne teno upayoga karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. zrI dazavaikAlika sUtranA trIjA adhyayanamAM saceta mIThAnA aneka nAma ApyA che, temAM A be nAma nathI. A rIte Agama pAThone jotAM spaSTa thAya che ke acitta mIThAnA varNana prasaMge A be prakAranA mIThAnuM ja kathana hoya che. A baMne prakAranA acitta mIThAne gRhastho sAdhu mATe khAMDe ke pIe to te sAdhu mATe agrAhya che, kAraNa ke aceta khAdya padArthomAM koI paNa prakAre parivartana karavAmAM anya jIvonI virAdhanAnI saMbhAvanA che. khAMDavA, pIsavA vageremAM vAyukAyanI hiMsA thAya che, tethI sAdhunA nimitte koI parikarma thAya, to te sAdhune kalpanIya nathI. kyAreka gRhastho sAdhune joIne zAka, dALa Adi cUlA parathI nIce utAre, kyAreka tene garama kare, cUlA para rahelA moTA tapelAmAMthI sAdhune vahorAvavA mATe zAka Adi nAnA vAsaNamAM kADhe, dUdha UbharAtuM hoya, to temAM pANI chAMTe, ityAdi sarva kriyAomAM agnikAyika jIvonI virAdhanA thAya che, mATe te AhAra sAdhune agrAhya che. agni upara rahelA padArtha levAmAM paNa aneka rIte agnikAyanI virAdhanA thAya che te sUtra pAThathI spaSTa che. saMkSepamAM sAdhune vahorAvavAnA nimitte koI paNa jIvone aMza mAtra paNa kilAmanA ke paritApanA thAya, tevo AhAra sAdhune mATe kalpanIya nathI. upasaMhAra:[8 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvadvehiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha :- A pipaiSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. adhyayana-1/ka saMpUrNa |
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: 6deza-7 | 53 | aaaa pahemadhyayana : sAtabho dezasoory mAlApahata doSayukta AhAra grahaNa niSedha:| 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNaM jANejjAasaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA; khaMdhasi vA thaMbhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsAdasi vA hammiyatalaMsi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi uvaNikkhitte siyA / tahappagAraM mAlohaDaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / kevalI bUyA- AyANameyaM / asaMjae bhikkhupaDiyAe pIDhaM vA phalagaM vA NisseNiM vA udUhalaM vA avahaTTa ussaviya duruhejjA / se tattha duruhamANe payalejja vA pavaDejja vA / se tattha payalamANe vA pavaDamANe vA hatthaM vA pAyaM vA bAhuM vA UruM vA udaraM vA sIsaM vA aNNayaraM vA kAyaMsi iMdiyajAyaM lUsejja vA; pANANi vA bhUyANi vA jIvANi vA sattANi vA abhihaNejja vA vattejja vA lesejja vA saMghasejja vA saMghaTTejja vA pariyAvejja vA kilAmejja vA ThANAo ThANaM saMkAmejja vA / taM tahappagAra mAlohaDaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zahArtha:-khaMdhasi = bhIta 652 sapyu Doya thaMbhaMsi = thAMbhayA 652 rANesa maMcaMsi = mAya51 652 mAlaMsi = bhAga 652 pAsAdasi = bhaDeya 652 hammiyatalaMsi = vedAnA bhAga 652 aNNayaraMsi = anyo'tahappagAraMsi = mAranA aMtalikkhajAyaMsi = sIDI mahIne pahAtArI zayatevA sthAnI 52 uvaNikkhitte siyA rAjyuDoya pIDhaM = pAhane phalagaM = pATiyAne NisseNi = sIDIne udUhalaM = MisziyAne avahaTTu = hAvIne ussaviya = GthurIne duruhejjA = yaDhe payalejja = 5 sapasI ya pavaDejja = 5DIya iMdiyajAyaM = aMgopAMga lUsejja = 50 paDAye abhihaNejja = DiMsathAya vattejja = tene trAsa thAya lesejja = bhasaNAyIya saMghasejja = saMgharSita thAya saMghaTTejja = athAyIya pariyAvejja = paritApanAthAya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA ghare bhikSA prAptine mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke azanAdi cAre prakArano AhAra gRhasthane tyAM bhIMta upara, thAMbhalA upara, mAMcaDA upara, gharanA uparanA bhAgamAM, mahela upara ane havelInA bIjA trIjA mALa upara tathA bIjA paNa tevA prakAranA nIsaraNI upara caDIne utArI zakAya tevA UMcA sthAna para rAkhelo che, to te prakAranI UMcI jagyAethI utArIne ApavAmAM Avato azanAdi cAre ya prakArano AhAra aprAsuka temaja aSaNIya jANIne sAdhu grahaNa kare nahi. kevalI bhagavAna kahe che- A karmabaMdhanuM kAraNa che, kAraNa ke gRhastha sAdhune AhAra ApavAnA uddezyathI uparanA bhAgamAMthI utAravA mATe bAjoTha, pATalo, nisaraNI ke khAMDaNiyAdine lAvIne tenA upara
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha caDhe, upara caDhatA te gRhastha lapasI jAya ke paDI jAya ane tenA hAtha, paga, bhujA, chAtI, peTa, mastaka ke zarIranA koI paNa avayava bhAMgI jAya athavA tenA paDavAthI prANI, bhUta, jIva ane sattvanI hiMsA thAya, te jIvo dhULa AdimAM dabAI jAya, kacaDAI jAya, athaDAI jAya, pIDA thAya, saMtApa thAya, trasta thAya ke eka jagyAethI bIjI jagyAe saMkramaNa thAya, mRtyu paNa pAmI jAya tethI tathA prakArano mAlApahata-UMcA sthAne rAkhelo ezanAdi cAre ya prakArano AhAra prApta thavA chatAM sAdhu tene grahaNa kare nahi. | 2 se bhikkha vA bhikkhaNI vA jAva paviTe samANe se jaM paNa jANejjAasaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA koTThiyAo vA kolejjAo vA asaMjae bhikkhupaDiyAe ukkujjiya avaujjiya ohariya AhaTu dlejjaa| tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA mAlohaDaM ti NaccA lAbhe saMte No paDigAhejjA / zabdArtha:- vokiyA = uparathI nIce sudhI samAna pahoLAIvALI mATInI koThImAMthI rojhA = uparathI sAMkaDI ane nIcethI pahoLI koThI 3janiya = atyaMta namIne avaniya = tirachA, vAMkAvaLI dariya zAha9 = kADhI lAvIne uttAnA = Ape. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI AhAra mATe gRhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre ema jANe ke gRhastha sAdhu mATe azanAdi cAre prakArano AhAra uparathI nIce sudhI eka samAna pahoLAIvALI koThImAMthI ke uparathI sAMkaDI ane nIcethI pahoLI koThImAMthI atyaMta nIcA namIne, atyaMta vAMkAvaLIne azanAdi bahAra kADhIne ApavAnI icchA kare, to sAdhu tevA prakAranA azanAdine mAlApahata doSayukta jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahIM. vivecana : prastuta sUtromAM mAlApahata doSayukta AhAra grahaNa karavAno niSedha che. moda :- mAlApahata. te uddagamanA soLa doSamAM teramo doSa che. upara, nIce ke tirachI dizAmAM jyAM sahelAIthI hAtha pahoMcI zakatA na hoya, tyAM paganA paMjA upara UMcA thaIne, nisaraNI, TipAI ke bAjoTha Adi upara caDhIne, AhAra utArIne, koThI AdimAMthI AhAra bahAra kADhIne sAdhune ApavAmAM Ave, to te AhAra mAlopahRta doSayukta kahevAya che. tenA mukhya traNa prakAra che- (1) Urdhva mAlApahata- uparathI utArelo (2) adho mAlApahata- bhUmighara athavA talaghara ke bhoMyarAmAMthI kADhIne lAvelo (3) tiryazmAlApahata- UMDA vAsaNamAMthI ke koThI AdimAMthI namIne, vAMkA vaLIne kADhelo. A traNanA paNa jaghanya, madhyama, utkRSTa ema traNa-traNa bheda che. eDI UMcI karIne, hAtha laMbAvIne, chatamAM TIMgADelA zIkA AdimAMthI kADhIne levAmAM Ave, te jaghanya UrdhvamAlApahata che. nisaraNI Adi rAkhIne meDA uparathI utArIne lAvelI vastu utkRSTa UrdhvamAlopahRta che ane maMca, thAMbhalA ke abharAI upara rAkhela vastune utArIne lAvavuM, te madhyama UrdhvamAlopahRta che. gRhastha sAdhunA nimitte upara caDhe ke nIce utare temAM kyAreka paga lapasI javAthI te paDI jAya, to tenAthI jIvavirAdhanA ane Atma virAdhanA thAya che. gRhastha atyaMta jhUkIne ke vAMkAvaLIne AhAra bahAra kADhe, to temAM paNa ayatanA thAya che. kyAreka
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-7 55 | gRhasthane vAgI jAya, hAtha-paga maraDAI jAya, lacaka AvI jAya, to sAdhunI ke zAsananI avahelanA thavAnI saMbhAvanA che, tethI sAdhu mAlopahRta doSa TALIne AhAra-pANInI gaveSaNA kare. jo sthira pagathiyA caDIne gRhastha koI vastu lAvIne Ape, to bhikSu tenI nirdoSatAnuM parIkSaNa karIne grahaNa karI zake che; temAM sUtrokta doSonI saMbhAvanA nathI. ubhinna doSayukta AhAra grahaNa niSedha:| 3 |se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAasaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA maTTiolittaM; tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA jAva lAbhe saMte No paDigAhejjA / kevalI bUyA- AyANameyaM / asaMjae bhikkhupaDiyAe maTTiolittaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA ubhidamANe puDhavIkAyaM samAraMbhejjA, taha teuvAuvaNassai-tasakAyaM samAraMbhejjA, puNaravi oliMpamANe pacchAkammaM krejjaa| aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA jAva jaM tahappagAraM maTTiolittaM asaNaM vA jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :-maTTiotid = mATIthI lIMpelA ane moDhA baMdha karelA vAsaNamAMthI haMmaramANe = bhedIne-ukheDIne kADhatA lipama = vadhelI vastunI rakSA mATe te vAsaNane punaH lepana karatAM pachAlanuM vA = pazcAt karma kare che. bhAvArtha- sAdha ke sAdhvI bhikSA mATe guhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre jANe ke azanAdi AhAra mATIthI lipta arthAtuM baMdha karelA mukhavALA vAsaNamAM rAkhelo che, to tevA prakAranA azanAdi prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. kevaLI bhagavAna kahe che ke A karmaAzravano mArga che, sAdhune anAdi AhAra ApavA mATe guhastha mATIthI lIMpelA vAsaNanuM mukha kholatA pRthvIkAyano samAraMbha kare che, te ja rIte agnikAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAyano samAraMbha kare che, zeSa rahelA AhAranI rakSA mATe pharI vAsaNane lIMpavA mATe pazcAt karma doSa thAya che, tethI tIrthakara bhagavaMtoe kahyuM che ke sAdhu sAdhvInI A pratijJA, hetu, kAraNa ane upadeza che ke te mATIthI lIMpelA baMdha vAsaNane kholIne ApavAmAM AvatA azanAdi AhArane aprAsuka temaja aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune ubhinna doSayukta AhAra grahaNano niSedha che. ubhinnadoSa:- uddagamanA soLa doSamAMthI bAramo udubhinna doSa che. mATInA ke lAkha Adi lepya padArthathI vAsaNanuM mukha baMdha kareluM hoya, tene kholIne ApavuM te ubhinna doSa che. piMDa niktimAM ubhinnanA be prakAra batAvyA che- (1) pihita ubhinna (2) kapATa ubhinna. mATI, lAkhAdithI baMdha vAsaNanuM mukha kholavuM te pihita ubhinna che ane baMdha daravAjAne kholavA te kapATobhinna che. lepa saceta ke aceta baMne prakAranA hoya che, tene sAdhunA nimitte kholavAmAM Ave to temAM
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ pas | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha pazcAtkarma ke AraMbhajanya hiMsAnI saMbhAvanA rahe che, tethI ahIM pihita ubhinna AhAra grahaNano niSedha karyo che. lAkhAdithI baMdha vAsaNane kholavAmAM agnikAyano samAraMbha thAya che. agnine prajvalita karavA havA nAkhavI paDe tethI vAyukAyanI hiMsA thAya che. ghI AdinuM vAsaNa kholatAM DhAMkaNuM nIce paDI jAya to tenAthI pRthvIkAya, vanaspatikAya ane trasa jIvonI virAdhanA thAya che. gRhastho vAsaNonA baMdha karelA mukhane kholyAM pachI avazeSa dravyanI surakSA mATe pharIthI te vAsaNanA mukha upara bhInI mATI lagADI, mukhane baMdha kare ane temAM pRthvI tathA pANI baMnenI virAdhanA thAya che. A rIte vividha prakAre jIva virAdhanAnI saMbhAvanA hovAthI sAdhune ubhinna doSa yukta AhAra grahaNa karavAno niSedha che. chakAya jIva pratiSThita AhAragrahaNa vivekaH 4 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAasaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA puDhavikkAya-paiTThiyaM / tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aphAsuyaM jAva No pddigaahejjaa| bhAvArtha- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhAra mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke azanAdi AhAra saceta pRthvI upara rAkhelo che, to sAdhu-sAdhvI tevA prakAranA AhArane aprAsuka ane aneSaNIya samajIne grahaNa kare nahi. 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjA- asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AukAyapaiTThiya; taha ceva / evaM agaNikAyapaiTThiyaM jAva lAbhe saMte No paDigAhejjA / kevalI bUyA- AyANameyaM / asaMjae bhikkhupaDiyAe agaNiM osakkiya Nissakkiya ohariya AhaTu dalaejjA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- IT vijaya = agnimAM lAkaDA nAkhe fNajiya = prajvalita agnimAMthI lAkaDA kADhe dariya = agni paranA vAsaNane nIce utAre. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhAra mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke azanAdi AhAra saceta pANI Adi upara rAkhelo che, to tevA prakAranA AhArane aprAsuka aneSaNIya jANIne grahaNa kare nahi. te ja rIte agni upara rAkhelA azanAdi AhArane paNa aprAsuka aneSaNIya jANIne sAdhu, sAdhvI grahaNa kare nahi. kevaLI bhagavAna kahe che ke A karmabaMdhanuM kAraNa che, kAraNa ke gRhastha sAdhunA nimitte agni pragaTAvI, havA nAMkhIne vizeSa prajvalita karIne ke prajvalita AgamAMthI lAkaDA kADhIne, agni upara rAkhelA vAsaNane utArIne AhAra lAvIne Ape che. tIrthakara bhagavaMtoe kahyuM che ke sAdhu-sAdhvI mATe A pratijJA, hetu, kAraNa ane upadeza che ke teo agni upara rahelA AhArane aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. | 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjA
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1H uddezaka-7 pa7 | asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA accusiNaM / asaMjae bhikkhupaDiyAe suppeNa vA vihuyaNeNa vA tAliyaMTeNa vA patteNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pihuNeNa vA pihuNahattheNa vA celeNa vA celakaNNeNa vA hattheNa vA muheNa vA phumejja vA vIejja vA / se puvvAmeva AloejjA- Auso ! tti vA bhagiNi ! tti vA mA eyaM tuma asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA accusiNaM suppeNa vA jAva phumAhi vA vIyAhi vA, abhikaMkhasi me dAuM emeva dalayAhi / se sevaM vadaMtassa paro suppeNa vA jAva phumittA vIittA Aha? dalaejjA, tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :-sunei = sUpaDAthI vipula = paMkhAthI, vIMjaNAthI tAniyA = tADapatranA paMkhAthI pattA = pAMdaDAthI sAdI-zAkhAthI sAhImanekha = zAkhAnA TukaDAthI pidukha = mora pIMchathI pidukhadaphlekha = mora pIMchanA paMkhAthI vetaokha = vastranA TukaDAthI = phUMka mArI ThaMDuM kare ke vINA = paMkhAdithI ThaMDuM kare. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI guhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke gRhastha sAdhune ApavA mATe atyaMta garama anAdi AhArane sUpaDAthI, paMkhAthI, tADapatrathI, khajUrI AdinA pAMdaDAthI, zAkhAthI, zAkhAnA TukaDAthI, morapIMchathI, mora pIMchanA paMkhAthI, vastra ke vastranA cheDAthI, hAthathI ke mukhathI phUMka mArIne, paMkhA vagere dvArA havA nAkhIne, ThaMDuM karIne ApavAnI taiyArI kare che, to sAdhu pahelAM ja gRhasthane kahe- he AyuSyamAna gRhastha ke AyuSyamatI bahena! tame A garama azanAdi AhArane A rIte sUpaDAthI, paMkhA AdithI ke mukhathI havA nAkhIne ThaMDuM karo nahi. jo tamArI icchA AhAra ApavAnI hoya, to ema ja Apo. A pramANe kahevA chatAM paNa gRhastha ati garama AhArane sUpaDA ke paMkhA AdithI havA nAkhIne ThaMDA karIne Ape, to bhikSu te AhArane aprAsuka ane aneSaNIya samajIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. | 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vaNassaikAyapaiTThiyaM / tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vaNassaikAyapaiTThiyaM aphAsuyaM aNesaNijjaM ti maNNamANe lAbhe saMte No paDigAhejjA / evaM tasakAe vi / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhAra mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke A azanAdi AhAra vanaspatikAya-lIlotarI Adi upara rAkhelo che, to tevA prakAranA vanaspatikAya upara rAkhelA azanAdi cAre prakAranA AhArane aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. A ja rIte trasakAya jIvo upara rahelA AhArane paNa aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. vivecana : prastuta sUtramAM pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAyukAya ane vanaspatikAya, A pAMca ekendriya
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha jIvo ane beindriyathI laIne paMcendriya sudhInA trasakAya jIvo upara rAkhelA AhAra grahaNano tathA upalakSaNathI tenAthI pRSTa AhAra grahaNano niSedha karyo che. 58 kyAreka AhAra aceta ane prAsuka hoya paraMtu te AhAra upara, AhAranA vAsaNanI nIce ke upara kAcuM pANI, saceta mIThuM, lIlotarI, bIja Adi hoya, agnino sparza thato hoya, phUMka mArIne ke paMkhA AdithI havA nAkhavAmAM AvatI hoya athavA te AhAra-pANInA vAsaNa nIce kIDI Adi trasa jIvo hoya ke sarpa, vIMchI vagere jherI jIvo beThA hoya, te uparAMta hAthI, ghoDA ke baLada AdinI pITha para khAdya padArtha rAkhelA hoya to te paNa trasakAya pratiSThita kahevAya che. sAdhu mATe A prakArano AhAra agrAhya che, kAraNa ke ahiMsA mahAvratI sAdhaka potAnA AhAra mATe koI paNa jIvane jarA paNa kaSTa ApatA nathI. dhovaNa pANInI gaveSaNA : 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTTe samANe se jaM puNa pANagajAyaM jANejjA, taM jahA- usseimaM vA saMseimaM vA cAulodagaM vA aNNayaraM vA tahappagAraM pANagajAyaM ahuNAdhoyaM aNaMbilaM avvokkaMta apariNayaM aviddhatthaM aphAsuyaM aNesaNijjaM ti maNNamANe lAbhe saMte No paDigAhejjA / aha puNa evaM jANejjAcirAdhoyaM aMbilaM vukkataM pariNayaM viddhatthaM phAsuyaM jAva paDigAhejjA / - zabdArtha :- iphlemeM = loTavALA hAtha, camacA vagerenuM dhoyeluM pANI semeM = bAphelA kaThoLa ke zAkabhAjI vagerenuM dhoyeluM pANI pAvalova = bhAta(cokhA)nuM dhovaNa ahubAyoya = taratanA ja dhoyelA aLavilaM jeno svAda haju parivartita thayo nathI aota = jIvonuM cyavana thayuM nathI marikhaya = zastra pariNata thayuM nathI avidvattha = sarvathA jIva rahita thayuM nathI. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM pANI mATe praveza kare, tyAre pANInA viSayamAM A pramANe jANe- (1) loTavALA hAtha, vAsaNa vagerenuM dhoyeluM pANI, (2) bAphelA kaThoLAdinuM dhoyeluM pANI, (3) cokhAnuM dhovaNa athavA tevA prakAranA bIjA koI paNa dhovaNa je turaMtanA tAjA che, jenA svAda, varNAdinuM parivartana thayuM nathI, jIvonuM cyavana thayuM nathI, zastra pariNata thayuM nathI, pUrNa rIte jIva rahita thayuM nathI, tevA pANIne aprAsuka ane aneSaNIya samajIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. jo sAdhu ema jANe ke A dhovaNane ghaNo samaya thaI gayo che, tenA svAda ane varNAdinuM parivartana thaI gayuM che ane temAMthI jIvonuM cyavana thaI gayuM che, zastra pariNata thayuM che ane sarvathA jIva rahita acitta thaI gayuM che; to te pANIne prAsuka ane eSaNIya jANIne tene sAdhu-sAdhvI grahaNa kare. 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva paviTThe samANe se jaM puNa pANagajAyaM jANejjA, taM jahA- tilodagaM vA tusodagaM vA javodagaM vA AyAmaM vA sovIraM vA suddhaviyaDaM vA, aNNayaraM vA tahappagAraM pANagajAyaM puvvAmeva AloejjA- Auso ! tti vA bhagiNi ! tti vA dAhisi me etto aNNayaraM pANagajAyaM ? se sevaM vayaMtaM paro vaejjA AusaMto samaNA ! tumaM ceva evaM pANagajAyaM paDiggaheNa vA mattaeNa vA ussiciyANaM oyattiyANaM giNhAhi / tahappagAraM For Private Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1H uddezaka-7 59 ] pANagajAyaM sayaM vA NaM geNhejjA, paro vA se dejjA, phAsuyaM jAva pddigaahejjaa| zabdArtha :- AvAsaM = osAmaNa(bhAta AdinA osAmaNa, chAzanI parAza) sovara = saLagatA lAkaDAne je pANImAM boLIne ThArI nAMkhavAmAM Ave, te pANI suvitha = ukALeluM pANI lAkha = pAtrAthI matta = mATInA vAsaNathI vALuM = te pAtra bharI bharIne oriyA = pANInA vAsaNathI ja ulecIne nihAda = grahaNa kare. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI pANI mATe gRhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre pANInA viSayamAM jANe ke A (1) talanuM dhovaNa, (2) photarAnuM dhovaNa, (3) javanuM dhovaNa, (4) cokhAdinuM osAmaNa, (5) saLagatA lAkaDAne pANImAM boLI bujAvavAmAM Ave te pANI athavA kAMjInA dhoyelA vAsaNanuM pANI, (6) prAsuka (ukALeluM) garama pANI che, to te athavA AvA prakAranA bIjA pANIne joIne sAdhu gRhasthane pahelA ja kahe- he AyuSyamAna guhastha bhAI ke he bahena ! A pANImAMthI koI paNa pANI zuM mane Apazo ? tyAre te gRhastha A pramANe kahe ke- he AyuSyamAnuM zramaNa ! A pANInA vAsaNamAMthI tame pote pAtrathI ke mATInA vAsaNathI (loTA AdithI) bharI bharIne laI lyo athavA pANInA vAsaNane UMdhuM vALI (ThAlavI) lyo. to sAdhu svayaM te pANIne grahaNa kare athavA gRhastha pote Ape, to tene prAsuka ane eSaNIya samajIne prApta thavA para grahaNa kare. 10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva paviDhe samANe se jaM puNa pANagajAya jANejjA- aNaMtarahiyAe puDhavIe jAva saMtANae uddhaTu [oha1] Nikkhitte siyA / asaMjae bhikkhupaDiyAe udaulleNa vA sasiNiddheNa vA sakasAeNa vA matteNa, sIodaeNa vA saMbhoettA AhaTu dalaejjA / tahappagAraM pANagajAya aphAsuya jAva No paDigAhejjA / / zabdArtha:- agatApa puDavI = sacitta pRthvInI pAse saMghaTTAthI 38 koI vAsaNamAM bharIne giri siya = te sacitta pRthvI para rAkhela hoya 364o = pANI TapakatuM hoya tevA kSiNa = pANIthI bhInA saMsANa vA = saceta pANInA chAMTAvALA vAsaNathI lIlA = sacitta pANIthI saMbo = mizrita karatAM A8= lAvIne vartaNA = Ape. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI gRhasthane tyAM pANI mATe praveza kare, tyAre jANe ke prAsuka jalane saceta pRthvI thAvat karoLiyAnA jALAthI yukta padArtho para rAkheluM che ane gRhastha sAdhune te pANI saceta pANIthI nItaratA, bhInA ke saceta pANInA chAMTA uDyA hoya tevA vAsaNathI Ape che athavA prAsuka pANInI sAthe sacitta pANInuM mizraNa karIne Ape che, to tevA prakAranA jaLane aprAsuka ane aneSaNIya jANIne sAdhu prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune grAhya-agrAhya pANInuM kathana che. ahiMsAnA ArAdhaka sAdhune aceta pANI grAhya che. kuvA, nadI, taLAva AdinA pANI saceta che. te zastra pariNata thAya tyAra pachI aceta thAya che, jema ke saceta pANIne ukALavAthI te aceta thAya che. te ja
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha rIte saceta pANImAM anya dravyanuM mizraNa thAya, pANInA varNa, gaMdha, rasamAM parivartana thAya tyAre paNa te aceta thAya che. sUtrakAre aneka prakAranA dhovaNa pANInuM kathana karyuM che. jema ke- loTavALA vAsaNo dhoyeluM pANI, cokhA, tala, java AdinuM dhoyeluM pANI vagere aneka prakAranA dhovaNa pANI aceta che ane te sAdhu mATe grAhya che. Fo jo koI paNa prakAranA dhovaNa pANI tAjA hoya, tenA varNAdi parivartana pAmyA na hoya, to temAM saceta-acetanI mizratAnI saMbhAvanA hovAthI sAdhu mATe te agrAhya che. aceta ane nirdoSa pANI, anya saceta pRthvI, pANI, agni ke vanaspati para rAkheluM hoya, koI paNa saceta padArthathI saMsRSTa hoya athavA vahorAvanAra dAtAnA hAtha vagere bhInA hoya, pANIthI nItaratA hoya, anya saceta padArthothI saMsRSTa hoya, to sAdhu te aceta pANIne grahaNa karI zakatA nathI. jo te pANI aceta hoya ane anya koI paNa saceta padArthathI saMsRSTa na hoya ane dAtAnA hAtha ke vAsaNa paNa saceta jaLathI saMsRSTa na hoya, to sAdhu te pANIne grahaNa karI zake che. istemaM :- loTa bAMdhatI vakhate ke masaLatI vakhate je pANImAM hAtha boLavAmAM ke dhovAmAM Ave che te pANI urvedima kahevAya che. kyAreka gRhasthane tyAM aceta pANI taiyAra hoya, paraMtu koI paNa kAraNathI pote vahorAvI zake tema na hoya ane sAdhune kahe ke tame A dhovaNa athavA garama pANIne loTA Adi dvArA laI kyo athavA pANInA A vAsaNane UMdhu vALIne pANI laI lyo, to sAdhu potAnA hAthe dhovaNa pANI ke garama pANI gRhasthanI AjJAthI laI zake che, tevuM vidhAna navamA sUtrathI spaSTa thAya che. upasaMhAra : 11 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe sAmaggiyaM / jaM savvadvehiM samie sahit sA nar / tti nemi / bhAvArtha :- A piMDaiSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthaMkaroe kahyuM che. // adhyayana-1/0 saMpUrNa //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: uddezaka-8 | | 1 | chebps paheluM adhyayanaH AThamo uddezaka 09 bIja, goThalI Adi yukta dhovaNa pANI niSedhaH| 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAya paDiyAe paviTTe samANe se jaM puNa pANagajAyaM jANejjA, taM jahA- aMbapANagaM vA aMbADagapANagaM vA kaviTThapANagaM vA mAuliMgapANagaM vA muddiyApANagaM vA dADimapANagaM vA khajjUrapANagaM vA NAlierapANagaM vA karIrapANagaM vA kolapANagaM vA AmalagapANagaM vA ciMcApANagaM vA aNNayaraM vA tahappagAraM pANagajAyaM saaTThiyaM sakaNuyaM sabIyagaM asaMjae bhikkhupaDiyAe chabbeNa vA dUseNa vA vAlageNa vA AvIliyANa paripIliyANa parissAviyANa AhaTu dalaejjA / tahappagAraM pANagajAya aphAsuya jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- saphiyaM = goThalIvALA sahayaM = phaLanA DIMTa ke DAMkhaLA vagere saMvIya = bIja sahita hoya cha9 = vAMsanI chAbaDIthI dUkha = vastrathI vAsaNa = cALaNIthI sAvattiyALa = goThalI Adi dUra karavA mATe ekavAra gaLIne parivattiyALa = vAraMvAra gaLIne parisAyana = goThalI Adi kADhIne, nitArIne mAThuM = lAvIne tAjA = Ape. bhAvArtha- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM pANI mATe praveza kare, tyAre pANInA viSayamAM A pramANe jANe ke A (1) kerInuM dhovaNa, (2) aMbADaka-baheDAnuM dhovaNa, (3) koThAnuM dhovaNa, (4) bijorAnuM dhovaNa, (5) drAkSanuM dhovaNa, (6) dADamanuM dhovaNa, (7) khajUranuM dhovaNa, (8) nALiyeranuM dhovaNa, (9) keraDAnuM dhovaNa, (10) boranuM dhovaNa, (11) AMbaLAnuM dhovaNa, (12) AMbalInuM dhovaNa che. A tathA AvA prakAranA anya aneka prakAranA dhovaNa pANImAM goThalI(ThaLIyA) che, phaLanA DIMTa ke DAMkhaLA che, bIja che ane guhastha sAdhu mATe vAMsanI chAbaDIthI, vastrathI, dhAtunI cALaNIthI ekavAra ke vAraMvAra gALIne, chAla, bIja, goThalI Adi alaga karIne athavA hAthathI goThalI Adine kADhIne te dhovaNa pANI Ape che, to sAdhu-sAdhvI AvA prakAranA pANIne aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. vivecana : prastuta sUtramAM dhovaNa pANInI agrAhyatAnuM nirUpaNa che. gRhastho kerI Adi phaLone pANImAM palALIne ke pANIthI dhoIne upayogamAM letA hoya che. je pANImAM phaLo palALIne rAkhyA hoya ke dhoyA hoya, te pANInA varNa, gaMdha, rasamAM parivartana thaI jAya tyAre te pANI prAsuka-aceta thaI jAya che ane te pANI sAdhu mATe grAhya che. aceta thaI gayelA dhoraNamAM phaLonI goThalI, DIMTa, DAMkhaLA Adi paDyA hoya ane gRhastha tevA pANIne vAMsanI chAbaDI, vastra ke cALaNIthI gaLIne sAdhune Ape athavA hAthathI te goThalI vagerene pANImAMthI kADhIne Ape, to te sAdhune mATe agrAhya che, kAraNa ke goThalI, bIja vagere saceta che ane
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha gaLavAthI te jIvone sAdhunA nimitte paritApanA thAya che, mATe te sAdhune kalpanIya nathI. tevuM pANI grahaNa karavAthI sAdhunI eSaNA samitino bhaMga thAya che. suMgadha mANavAno niSedha : ra 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTThe samANe se AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNagaMdhANi vA pANagaMdhANi vA surabhigaMdhANi vA agghAya agghAya se tattha AsAyavaDiyAe mucchie giddhe gaDhie ajjhovavaNNe "aho gaMdho, aho gaMdho" No gaMdhamAghAejjA / zabdArtha:- AAMtareluM = dharmazALAomAM mArAmArelu = udhAna zALAomAM pariyAvasahelu parivrAjakonA maThomAM surabhi gaMdhAgi = kezara-kastUrI AdinI sugaMdhane AyAya = sUMghIne AsAyapaDiyAp = punaH punaH sUMghavA mATe mughdhi = mUrchita ziddha = vRddha jil= grasta bovavaLe = Asakta thatAM kho gaMdhamAyAjhjhA = gaMdha sUMghe nahi. bhAvArtha :sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udhAnagRho, gRhasthonA gharomAM athavA parivrAjakonA maThomAM rahetA athavA gocarIe jatA AhAranI sugaMdha(dALa-zAka vagerenI sugaMdha), peya padArthonI sugaMdha tathA tela, atara Adi sugaMdhita padArthonI sugaMdhane vAraMvAra suMghavA mATe te sugaMdhanA AsvAdananI icchAthI temAM mUrchita, vRddha, grasta temaja Asakta thaIne- vAha ! kevI sarasa sugaMdha che, ema kahetA te padArthonI suvAsa le nahi. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhune mATe gaMdhamAM anAsakta bhAva rAkhavAnuM sUcana che. gocarIe nIkaLelA, dharmazALA, udyAnAdimAM rahelA sAdhune AjubAjumAMthI svAdiSTa bhojananI sugaMdha, tela--attara vagere sugaMdhita padArthonI sugaMdha Ave to sAdhu temAM Asakta thAya nahIM. tenI sugaMdhane mANIne, tenI prazaMsA kare nahIM. AvA prasaMgomAM sAdhu saMyama bhAvomAM sAvadhAna rahe ane potAnI cittavRttine sugaMdhathI dUra karIne IryA samiti ane eSaNA samitinA pAlanamAM tallIna rahe. prastutamAM ghrANendriyanA viSayanuM kathana che, paraMtu upalakSaNathI pAMce indriyonA viSayanuM grahaNa thAya che. pAMcamAMthI koI paNa indriyanA viSayanI alpa Asakti paNa saMyamane naSTa karI zake che, mATe sAdhue haMmezAM potAnI indriyo ane mana para kAbU rAkhIne jinAjJA pAlanamAM dattacitta rahevuM joIe. zastra apariNata vanaspati AhAra grahaNa niSedha : 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTThe samANe se jaM puNa jANejjAsAluyaM vA virAliyaM vA sAsavaNAliyaM vA, aNNayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapariNayaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- sAluyaM = pANImAM utpanna thatA kaMda-kamala kaMda virAliya = sthaLamAM utpanna thanAra kaMda-palAza kaMda sAvaliya = sarasavanI nAla-dAMDalI. For Private Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-8 bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke tyAM kamalakaMda, palAza kaMda, sarasavanI nAla tathA A prakAranA anya kaMda zastrathI apariNata (sacetave che, to tene aprAsuka jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahIM. | 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjApippali vA pippalicuNNa vA miriya vA miriyacuNNa vA sigabera vA sigaberacuNNa vA, aNNayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapariNayaM aphAsayaM jAva No pddigaahejjaa| zabdArtha - blili = pIpara upaslivuvi = pIparanuM cUrNa miri = marI miriyapuvi = marInuM cUrNa livera = AduM fkSAravuvi = AduMnA TukaDA. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI bhikSA mATe gRhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre ema jANe ke tyAM kAcA pIparImULa ke lIlA pIparImULanuM cUrNa (adhakacaro vATelo bhUko) marI ke marInuM cUrNa, Adu ke AdunuM cUrNa che. te tathA tevA prakAranA anya koI kAcA saceta padArtha ke tenA cUrNa che ane te zastrathI pariNata nathI, to tene aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa palaMbajAyaM jANejjA, taM jahA- aMbapalaMbaM vA, aMbADagapalaMbaM vA, tAlapalaMbaM vA, jhijjhiripalaMbaM vA surabhipalaMbaM vA sallaipalaMbaM vA, aNNayaraM vA tahappagAraM palabajAyaM AmaM asatthapariNayaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha - pataMganAkaM = laTakatA phaLonI jAtine saMvaDApasaMva = aMbADA-bahu bIjavALA vRkSanI eka jAta, tenuM phaLa tAnapattavara tADanuM phaLa(tADagoLA) phinphiripattava = jhijharI-vizeSa prakAranI khAkharAnI velanuM phaLa suramapattava = sugaMdhI phaLa-jAyaphaLa sattapanna = zalakI phaLa-vanaspati vizeSa. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI bhikSA mATe gRhasthanA gharamAM praveza kare tyAre ema jANe ke tyAM vividha prakAranA phaLa che, jema ke- kerI, baheDAM phaLa, tADaphaLa, velanA phaLa, jAyaphaLa, zalakI phaLa athavA A prakAranA anya paNa koI phaLa che ke je kAcA che, zastrathI pariNata nathI, to sAdhu tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. |6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva paviDhe samANe se jaM puNa pavAlajAyaM jANejjA, taM jahA- AsotthapavAlaM vA NiggohapavAlaM vA pilakhupavAlaM vA NipUrapavAlaM vA sallaipavAlaM vA, aNNayaraM vA tahappagAraM pavAlajAyaM Ama asatthapariNayaM aphAsuyaM jAva No pddigaahejjaa| zabdArtha :- pavAnagAyaM = kuMpaLonA viSayamAM jANe gaNotthAvAsaM = pIpaLAnI kUMpaLa fodavAd = vaDalAnI kUMpaLa uttaravupavAd = plekSa-pIparanI kUMpaLa upUravAd = naMdIvRkSanI kUMpaLa sattAvAsaM = zalakI vRkSanI kUMpaLa. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre kaMpaLonA viSayamAM jANe ke
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha tyAM pIpaLAnI kUMpaLa, vaDalAnI kUMpaLa, pIparanI kUMpaLa, naMdIvRkSanI kUMpaLa, zallakI velanI kUMpaLa ke A prakAranI anya koI paNa kUMpaLo che, te kAcI ane zastrathI apariNata che, to sAdhu te kUMpaLone aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. 4 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTThe samANe se jaM puNa saraDuyajAyaM jANejjA, taM jahA- aMbasaraDuyaM vA kaviTThasaraDuyaM vA dADimasaraDuyaM vA billasaraDuyaM vA aNNayaraM vA tahappagAraM saraDuyajAyaM AmaM asatthapariNayaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha -- sahuyabAya gAmeggA = jemAM haju goThalI paDI nathI tevA sukomaLa phaLanA viSayamAM jANe vasaluNya = AMbAnA komaLa phaLa viThThalahuya = koThAnA komaLa phaLa vAhimasahuthaM = dADamanA komaLa phaLa vitttasarkua = bIlInA komaLa phaLa. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare tyAre komaLa phaLanA viSayamAM ema jANe ke AMbAnA(goThalI na paDI hoya tevA) komaLa phaLa, koThAnA komaLa phaLa, dADamanA komaLa phaLa, bIlInA komaLa phaLa athavA A prakAranA anya koI paNa komaLa phaLa che, je kAcA ane zastrathI pariNata nathI, to sAdhu tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTTe samANe se jaM puNa maMthujAyaM jANejjA, taM jahA- uMbaramadhuM vA NiggohamaMthuM vA pilakkhumaMthuM vA AsotthamaMthuM vA aNNayaraM vA tahappagAraM maMthujAyaM AmaM durukkaM sANubIyaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / = zabdArtha HmaMthunAthaM gALengA = cUrNanA prakAra jANe saMvamaMthuM = uMbarAnuM cUrNa gaLohamathuM vaDanA phaLanuM cUrNa pilavastumathuM = pIparanA phaLanuM cUrNa lotthamaMthuM = pIpaLAnA phaLanuM cUrNa mAma kAcuM puranAM = thoDuM pIseluM hoya sAbuvIya = bIja yukta. = bhAvArtha:sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre cUrNanA viSayamAM ema jANe ke uMbarAnA phaLanuM cUrNa, vaDanA phaLanuM cUrNa, pIparanA phaLanuM cUrNa, pIpaLAnA phaLanuM cUrNa athavA bIjA paNa AvA prakAranA cUrNa che ke je kAcA ke kAcA-pAkA vATelA che, tenA bIja pUrA vaTAyA nathI arthAt akhaMDa bIja temAM dekhAya che, to sAdhu tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTThe samANe se jaM puNa jaannejjaaAmaDAnuM vA pUpiLAnAM vA ... sappa vA kholaM purANagaM, ettha pANA aNuppasUyA, ettha pANA jAyA, ettha pANA saMbuDDhA, ettha pANA avukkaMtA, ettha pANa apariNayA, ettha pANA aviddhatthA, aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArthaH AmaDAnuM = athANA, kAcI kerInA athANA Adi pUpiLAnuM = jUno-saDelo khoLa sakhi jUnuM ghI hotA - ghInI nIcenuM kITu purALAM = jUnA padArtho stya = AmAM pALA = prANI, rasaja prANI = For Private Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-8 | | 5 | maykhajUtha = utpanna thayA pattha pApa gAthA = temAM jIvo utpanna thaI rahyA che pattha paNa evu = temAM jIvo vRddhi pAmatA hoya che pattha pALA javutA = temAMthI jIvo cyavI gayA nahoya paltha pApA aparipayA = jIvo zastra pariNata thayA nathI pattha paNa avisthA = temAMthI jIvo pUrNapaNe nAza pAmyA nathI. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre jANe ke tyAM jUnA athANA, tala vagereno khoLa, jUnuM ghI ane tenA nIcenuM kITa ityAdi jUnA padArtho che, jemAM(rasa) jIvonI utpatti thaI gaI che, jIvo utpanna thaI rahyA che, jIvonI vRddhi thaI rahI che, jIvono nAza thayo nathI, jIvo zastrathI pariNata thayA nathI temaja jIvo pUrNapaNe nAza pAmyA nathI, to sAdhu tene aprAsuka, aneSaNIya samajIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. |10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAucchumeraga vA akakareluya vA kaseruga vA siMghADaga vA pUiAluga vA, aNNayara vA tahappagAraM AmaM asatthapariNayaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha - 36ThThame zeraDInA TukaDA, gaDerI aMtartha = aMkakArelA jAtanI vanaspati = kase- pANImAM thatI vanaspati hiMyA = zIMgoDA pUjJAnui = pUti Aluka-vanaspati vizeSa. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke tyAM zeraDInA TukaDA, aMkakArelA, kaseru, ziMgoDA temaja pUtiAluka nAmanI vanaspati vizeSa athavA A prakAranI anya paNa lIlI vanaspati che, je zastrathI pariNata nathI, to tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. |11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAuppalaM vA uppalaNAlaM vA bhisaM vA bhisamuNAlaM vA pokkhalaM vA pokkhalathibhagaM vA; aNNayara vA tahappagAra jAva No paDigAhejjA / zabdArtha - 3panna = utpala-kamaLa, sUryavikAsI kamaLa 3khUnakhatta = kamaLanI dAMDIfmai = kamaLano kiMdafmasamukhAnaM = kamaLakaMdanI uparanA taMtu ponna = kamaLanuM kezara poraurjAthamai = kamaLano kaMda. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke tyAM sUrya vikAsI kamaLa, kamaLanI dAMDI, kamaLa kaMdanuM mULa, uparanA taMtu, pAkezara, padmakaMda tathA AvA prakAranA bIjA kaMda kAcA che, zastra pariNata thayA nathI, to sAdhu tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. 12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAaggabIyANi vA mUlabIyANi vA khaMdhabIyANi vA porabIyANi vA aggajAyANi vA mUlajAyANi vA khaMdhajAyANi vA porajAyANi vA NaNNattha takkalimatthaeNa vA takkalisIseNa vA NAlierimatthaeNa vA khajUrimatthaeNa vA tAlamatthaeNa vA; aNNayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapariNayaM jAva No paDigAhejjA /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ s ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha zabdArtha :- vIji = agrabIja-jenA agrabhAgamAM bIja hoya, jema ke- koraMTa, puSpa, japAkusumAdi mUnavIyALa = mULa bIja-jenA mULabhAgamAM bIja hoya jema ke- utpalakaMdAdi saMdhavIyALa = skaMdha bIja-jenA ddhadha bhAgamAM(thaDa upara) bIja hoya, jema ke thora, vaDa Adi paravIyA = parvabIja-gAMThamAM bIja hoya, jema ke zeraDI Adi anAkhi = agrajAta-agrabhAgathI utpanna thanAra mUnAthANa = mULathI utpanna thanAra baMdhanAthaLa = skaMdhathI utpanna thanAra paranAyANa = parvathI utpanna thanAra khultha = A sivAya tawNanatthaNa = vanaspati vizeSa, kaMdalIno garbha tatilIse = kaMdalIno guccho gAlibattha = nALiyerano garbhapUjiltha = khajUrano garbha tAmasthaLa = tADano garbha. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre jANe ke tyAM koraMTaka Adi agrabIja; utpalakaMdAdi mULabIja; vaDa, thora Adi skaMdhabIja; zeraDI Adi parvabIja yukta vanaspati che athavA agrajAta, mULajAta, aMdhajAta tathA parvajAta vanaspati che, temAM kaMdalIno uparano bhAga, kaMdalIno guccho, nALiyerano uparano bhAga, khajUrano, tADano uparano bhAga, A padArthone choDIne, bIjI AvA prakAranI je vanaspati kAcI che, zastrathI pariNata thaI nathI, sAdhu tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. | 13 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAucchu vA kANaM aMgAriyaM saMmissaM vigadUmiyaM; vettaggaM vA kaMdaliUsuyaM vA aNNayara vA tahappagAra Ama asatthapariNaya jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- chaM = zeraDI zaT = chedavALI polI zeraDI aMkiM = Rtu vizeSathI badalAyelA raMgavALI zeraDI narsa = phATelA sAMThAvALI zeraDI vihUmi = ziyALa Adi dvArA thoDI khAdhelI zeraDI vAra = netarano agrabhAga sisurA = kadalIno garbha. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke tyAM (1) polI zeraDInI gaMDerI, (2) Rtu parivartanathI ke roganA kAraNe vikRta thaI gayelA varNavALI zeraDI, (3) phATelA sAMThAvALI zeraDI, (4) ziyALa Adi dvArA thoDI khavAyelI zeraDI, (5) netarano agrabhAga, (6) kadalIno madhyabhAga athavA tevA prakAranI anya vanaspati kAcI che, zastrathI pariNata thaI nathI, to tene aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. 14 se bhikkhU vA bhikkhuNI jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjA- lasuNaM vA lasuNapattaM vA lasuNaNAlaM vA lasuNakaMdaM vA lasuNacoyagaM vA, aNNayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapariNayaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke tyAM lasaNa, lasaNanA pAna, tenI dAMDI, lasaNano kaMda ke lasaNanI chAla ke bIjI tevA prakAranI kAcI vanaspati che, zastrathI pariNata nathI, to tene aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. 15 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka7 | atthiyaM vA kuMbhipakkaM tiMduyaM vA velugaM vA kAsavaNAliyaM vA, aNNayaraM vA tahappagAra Ama asatthapariNayaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- fma = khADAmAM ke vakhAramAM rAkhIne dhumADA AdithI pakAvelA phaLa paravaLAtiya = zrIparNa (araNI)nuM phaLa. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke tyAM asthika vRkSanA phaLa(raMgavAnA kAmamAM AvatuM eka prakAranuM phaLa), TiMbaruM, biluM, phaNasa athavA zrIparNInuM phaLa ke je $fbhapava- kuMbhIpakva che arthAtu khADAmAM ke kuMbhamAM dabAvIne dhumADA AdithI pakAvavAmAM AvyA che te tathA tevA prakAranA anya phaLo saceta ane zastrathI apariNata che, tevA phaLone aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. |16 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjAkaNaM vA kaNakaMDagaM vA kaNapayaliM vA cAulaM vA cAulapida vA tilaM vA tilapiTuM vA tilapappaDagaM vA, aNNayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapariNayaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- = ghauM vagere dhAnyanA lIlA dANA passi = kAcA dANA bhaLelA kasakA hArli = kAcA dANAvALI roTalI vasataM = lIlA cokhA vaDApaTuM = vATelA, pIselA lIlA(kAcA) cokhAnuM khIruM ratna = lIlA tala tipaTuM = pIselA lIlA tala tilapaDA = talasAMkaLI. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre jANe ke tyAM lIlA ghauM, Adi dhAnyanA dANA ke tenI kaNakI arthAt lIlA(kAcA) dANA bhaLelA kusakA, kaNa mizrita kAcI roTalI, photarAvALA cokhA, vATelA cokhAnuM tAjuM khIruM, lIlA tala, vATelA lIlA tala, talasAMkaLI tathA tevA prakAranI bIjI vastu che, je sacita che, zastrathI pariNata thaI nathI, to tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. vivecanaH prastuta sutromAM vividha prakAranI vanaspatithI utpanna khAdya padArtha apakva, ardhapakva, zastrathI apariNata, jUno-vAsI, saDelo ke jIvonI utpattivALo AhAra hoya, to tene levAno niSedha karyo che, kAraNa ke te aprAsuka ane aSaNIya che. adhikAMza AhAra vanaspatijanya ja hoya che ane keTaloka AhAra gorasa-dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI Adi rUpa hoya che. zAstramAM vanaspatinA daza prakAra batAvyA che(1) mULa (2) kaMda (3) skaMdha (4) chAla (5) zAkhA (6) pravAla (8) pAMdaDA (2) phUla (9) phaLa (10) bIja. A daze prakAranI vanaspati jo kAcI, apakva ke ardhapakva hoya arthAtu pUrNa rUpe zastra pariNata na hoya, to te sAdhune mATe agrAhya che. sUtramAM kramazaH nimnokta vanaspationo ullekha che (1) kamaLa AdinA kaMda (2) pIpara, marI, Adu Adi (3) AMbA AdinA laTakatA phaLa (4) vividha vRkSonA aMkura (5) koThA adinA komaLa(kAcA) phaLa (6) uMbara, vaDa, pIpaLo Adi (7) jalaja vanaspati (8) kamaLa AdinA mULa vagere (9) agra bIja, mULa bIja, skaMdha bIja, parva bIja Adi
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha vanaspatio (10) vikata thayelI zeraDI, vAMsa Adi (11) lasaNa ane tenA sarva vibhAgo (12) asthika Adi vRkSonA phaLa (13) bIjarUpa vanaspati ane temAMthI banAvelo AhAra (14) kerI vagerenA athANA, saDelo khoLa tathA bagaDI gayelA ghI, athANA, khoLa Adi AhAra. A sarva padArtho svakAya ke parakAya zastrathI pariNata thaIne aceta thaI gayA hoya ane te padArtho udgamAdi gocarInA doSothI rahita hoya, to ja sAdhu tene grahaNa kare che. nAmuM :- apakva. A zabdanA dravya ane bhAva A be prakAre artha thAya che- (1) dravyathI apakva eTale kAcI vanaspatio ane apakva phaLo (2) bhAvathI apakva eTale sacitta sajIva vanaspatio, bIjayukta pAkA phaLo. sthiSi :- azastra pariNata. vanaspatinA dase vibhAga ane anya sajIva-saceta padArthone koI virodhI zastrone ke agnino saMyoga na thayo hoya, te aceta thayA na hoya, tene azastra pariNata kahe che. purANa vA - jUnA, vAsI, saDI gayelA, jIvotpatti yukta padArtho. je phaLa pAkIne vRkSa uparathI svayaM nIce paDI gayA hoya athavA pAkA phaLane koIe toDI lIdhA hoya, te pAkA phaLa paNa jyAM sudhI bIja goThalI ke ThaLIyA sahita hoya, tyAM sudhI saceta che. jyAre te pAkA phaLa sudhArIne temAMthI bIja kADhI nAMkhavAmAM Ave athavA bIja saMyukta te phaLone agni para saMskArita karAya ke anya virodhI dravyathI zastra pariNata karAya tyAre te aceta thAya che. jo te phaLa ardha saMskArita ke asaMskArita hoya athavA anya koI prakAre zastra pariNata na hoya, to te saceta hovAthI sAdhune agrAhya che. sApuvayaM - sAnubIja. saceta phaLonuM maMthu cUrNa ke caTaNI karavAmAM Ave ke jemAM nAnA bIja rahI jAya, barobara pIsAya nahIM te maMthu-cUrNane sApu vayaM kahIne grahaNa karavAno AThamA sUtramAM niSedha karyo che. ajaya-anA :- je vanaspatinA agrabhAgamAM bIja hoya, te agrabIja vanaspati che ane jeno agra bhAga bIjanuM kArya kare arthAt vAvavAthI te aMkurita thAya, te agrajAta vanaspati che. A rIte mUlabIja-mUlajAta, parvabIja-parvajAta, skaMdhabIja-aMdhajAta AdinA artha samajavA. vijJAnaya - ziyALa Adi pazu ke pakSIo dvArA thoDA khAdhelA phaLo. te phaLa bhale khaMDita thayA hoya, paraMtu temAM bIja hovAthI te sacitta hoya che, tethI sAdhu tene grahaNa kare nahIM. A rIte sAdhu grAhya padArthonI sajIvatA-ajIvatA tathA eSaNIya-aSaNIyatAnuM sUkSmapaNe avalokana karIne, tyAra pachI ja tene grahaNa kare. nirdoSa AhAranuM sevana, te saMyamI jIvananuM poSaka mahattama aMga che, tethI ja sUtrakAre vividha vikalpothI tenuM varNana karyuM che. UUUAlya :- zAstrakAro A zabdano prayoga pUrva kathita viSayanI vizeSatA, chUTa-apavAda ke bhinnatA sUcavavA kare che ane cheltha A zabda pachI bhinnatAnuM vidhAna jovA maLe che. ahIM 12mA sUtramAM agrabIja-agrajAta, parvabIja-parvajAtano kathana pachI inda no prayoga che ane tyAra pachI tarutimasthAna vagere zabdo che, tethI takkalI, nALiyera, khajUra, tAla vagerenA manthA- zikharastha bhAga vizeSanuM grahaNa thAya che arthAtu agrabIja-agrajAta vagere vanaspati agrAhya che, paraMtu A takkalI, nALiyerI, khajUrI vagereno zikharastha bhAga vizeSa ke je vRkSathI alaga thayA pachI bIja rahita ane paripakava hovAthI sAdhu mATe grAhya bane che, tethI tenuM sUcana cheltha zabdaprayoga dvArA sUtrakAre karyuM che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-8 9 | prAyaH pratomAM malthaM zabdano artha garabhAga karyo che, te vicAraNIya che, kAraNa ke gara bhAgamAM bIja hoya che. te bIja kADhayA vinA te phaLa grAhya banatuM nathI. upasaMhAra:17 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaDhehiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha :- A piMDeSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt saMyama samAcArI che. jenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyamamAM puruSArthazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. I adhyayana-1/8 saMpUrNa che
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 70 zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha cha999ne paheluM adhyayana : navamo uddezaka AdhAkarmI Adi AhAra grahaNa niSedha:| 1 iha khalu pAINaM vA paDINaM vA dAhiNaM vA udINaM vA saMtegaiyA saDDhA bhavati gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA / tesiM ca NaM evaM vuttapuvvaM bhavai- je ime bhavati samaNA bhagavaMto sIlamatA vayamatA guNamaMtA saMjayA saMvuDA baMbhayArI uvarayA mehuNAo dhammAo, No khalu eesiM kappai AhAkammie asaNe vA pANe vA khAime vA sAime vA bhottae vA pAyae vA / ___ se jaM puNa imaM amhaM appaNo aTThAe NiTThiyaM, taM jahA- asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA; savvameyaM samaNANaM NisirAmo, aviyAI vayaM pacchA vi appaNo sayadAe asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA ceissAmo / eyappagAraM NigghosaM soccA Nisamma tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aphAsuyaM aNesaNijjaM jAva No paDigAhejjA / zArtha :- NisirAmo = ApI ne appaNo sayaTThAe = 59 // mATe ceissAmo = nAvI sezuM eyappagAraM = mA praa2n| NigghosaM = za04ne, vAtani. bhAvArtha :- A lokamAM pUrva, pazcima, dakSiNa ke uttara dizAmAM keTalAka zraddhAvAna gRhastho yAvat nokarANIo hoya che. teo paraspara A pramANe vArtAlApa karatA hoya ke A zramaNa bhagavaMta che, zIlavAna, vrataniSTha, guNavAna, saMyamI, saMvaravAna, brahmacArI ane maithuna pravRttinA tyAgI che, AdhAkarmI azanAdi AhAra teone khAvo ke pIvo kalpato nathI. ApaNe ApaNA mATe je bhojana banAvyuM che, te sarva bhojana ApaNe A zramaNone ApI dezuM ane ApaNA mATe bIjo AhAra banAvI lezuM. teono A prakArano vArtAlApa sAMbhaLIne ke jANIne sAdhu-sAdhvI A prakAranA azanAdi cAre prakAranA AhArane aprAsuka ane aSaNIya samajIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. | 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM vA dUijjamANe, se jaM puNa jANejjA- gAma vA jAva rAyahANiM vA / imasi khalu gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA saMtegaiyassa bhikkhussa puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA vA parivati, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA / tahappagArAI kulAI No puvvAmeva bhattAe vA pANAe vA Nikkhamejja vA pavisejja vA / kevalI bUyA- AyANameyaM ! purA pehAe tassa aTThAe paro asaNaM vA pANaM
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: deza- | 71 / vA khAimaM vA sAimaM vA uvakarejja vA uvakkhaDejja vA / aha bhikkhuNaM puvvovadiTThA esa paiNNA esa heU esa kAraNaM esa uvaeso jaM No tahappagArAI kulAI puvvAmeva bhattAe vA pANAe vA pavisejja vA Nikkhamejja vA / se tamAyAe egaMtamavakkamejjA, egaMtamavakkamittA aNAvAyamasaMloe ciTThajjA, se tattha kAleNaM aNupavisejjA, aNupavisittA tatthiyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM esittA AhAraM AhArejjA / zArtha :- purA pehAe = paDela AvemAna uvakkarejja = pRthvIya mAhimAma 42ze uvakkhaDejja = agnithI pAvaze sAmudANiyaM = sAmudAni esiyaM = aSIya vesiyaM = vezanI bhAhApUrva, vezane anu35 vidhithI piMDavAyaM = bhikSAne esittA = gvessH|| zane. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthiravAsa rahetA hoya cAturmAsa birAjatA hoya athavA grAmAnugrAma vicaraNa karatA jyAM rahyA hoya, te gAma yAvatu rAjadhAnInA viSayamAM ema jANe ke A gAma yAvatu rAjadhAnImAM koI bhikSunA mAtA-pitAdi pUrva paricita ane sAsu-sasarAdi pazcAtuparicita saMbaMdhIjano rahe che, jema ke- gRhastha yAvat nokarANI; to sAdhu te kuLomAM gocarInA samaya pahelAM AhAra-pANI mATe gamanAgamana kare nahi. kevalI bhagavaMtoe tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che, kAraNa ke bhaktivAna gRhastha potAnA paricita ke saMbaMdhI sAdhu-sAdhvIne bhojananA samaya pUrve AvelA joIne sAdhu mATe pRthvIkAya, vanaspatikAyAdino AraMbha karaze, agni Adino AraMbha karIne rasoI banAvaze, tethI sAdhuo mATe pUrvopadiSTa tIrthakarAdino pahelAthI upadeza che ke sAdhu AvA prakAranA paricita kuLomAM bhikSAnA samaya pahelAM AhAra-pANI mATe gamanAgamana kare nahi. bhikSArthe nIkaLelA sAdhu jANe ke haju bhikSAno samaya thayo nathI, to lokonuM AvAgamana na hoya tevA ekAMta sthAnamAM jaIne UbhA rahe ane bhikSAno samaya thAya tyAre te svajanAdinA gharomAM tathA anya gharomAM sAmudAnika, eSita, veSita nirdoSa AhAra prApta karIne teno upabhoga kare. | 3 siyA se paro kAleNa aNupaviTThassa AhAkammiyaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA uvakarejja vA uvakkhaDejja vA / taM cegaio tusiNIo uvehejjA, AhaDamevaM paccAikkhissAmi / mAiTThANaM saMphAse / No evaM krejjaa| se puvvAmeva AloejjA- Auso ! ti vA bhaiNI ! ti vA; No khalu me kappai AhAkammiyaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA bhottae vA pAyae vA, mA uvakarehi, mA uvakkhaDehi / / se sevaM vayaMtassa paro AhAkammiyaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA uvakkhaDettA AhaTTa dalaejjA / tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zArtha :- taM ca egaio = tene hoIna oI sAdhu tusiNIo = mauna 2: uvehejjA = //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7ra | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha bhAvanAthI haDakaM = jyAre A mane lAvIne deze prakhyAvijJAna = tyAre huM nA pADI daIza. bhAvArtha :- bhikSAnA samaye pravezelA sAdhune joIne zraddhALu paricita gRhastha tenA mATe AdhAkarmI AhAra banAve ke agni para pakAve, to te joIne, A prakAranA abhiprAyane jANIne sAdhu maunapUrvaka te jotA rahe ane jyAre te AhAra laIne Avaze tyAre tene levAnI nA pADI daIza; tema vicAre to te mAyAsthAnanuM sevana kare che. sAdhu A pramANe kare nahi. gRhasthanI AhAra banAvavAnI kriyAne joIne, jANIne te samaye tarata ja kahI de ke- he AyuSyamanu bhAI ke bahena! A prakArano AdhAkarmI AhAra khAvo ke pIvo mArA mATe kalpanIya nathI, tethI tame A rIte bhojana taiyAra karo nahi ke agni upara pakAvo nahi. sAdhu A pramANe kahe topaNa te gRhastha AdhAkarmI AhAra banAvIne ke agni para pakAvIne lAve ane sAdhune Ape, to sAdhu te AhArane aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhune mATe banAvavAmAM AvatA AdhAkarmI AhAranA saMbaMdhamAM viveka darzAvyo che. mi- AdhAkarma. sAdhu mATe AhAra banAvavo, sacittane acitta karavo ke pakAvavo te AdhAkarma doSayukta AhAra kahevAya che. prastuta sUtromAM AdhAkarma doSa lAgavAnI saMbhavita vividha paristhitio A pramANe che(1) zraddhAvAna gRhastha potAnA mATe banAveluM bhojana sAdhune Ape ane potAnA mATe navuM bhojana banAvavAno vicAra kare, to te navuM bhojana banAvavAmAM sAdhu nimitta bane che. (2) gocarInA samaya pUrve paricita svajanonA ghera gamanAgamana karavAthI te svajano anurAga vaza sAdhunA nimitte viziSTa AhAra taiyAra kare che. (3) gocarInA samaye ja paricita svajanone tyAM javAthI te svajana sAdhune mATe AhAra taiyAra kare, sAdhune tenI jANa thavA chatAM teno niSedha karyA vinA mauna rahe ane vicAre ke mane vahorAvaze tyAre niSedha karIza, to temAM te sAdhu mAyAsthAnanuM sevana kare che arthAt te teno aviveka che. vivekavAna sAdhune anumAna Adi koI paNa rIte jANa thaI jAya ke gRhastha mArA mATe AhAra banAvI rahyA che, to turaMta ja gRhasthane spaSTa bhASAmAM kahI devuM joIe ke tame A rIte AhAra taiyAra karo nahi, kAraNa ke amAre mATe banAvelo AhAra amane levo kalpato nathI. A rIte uparokta paristhiomAM sAdhu apramatta bhAve nirdoSa AhAra grahaNamAM sAvadhAna rahe che. tatyifuM.... taltha eTale tyAM. je svajanAdinA ghera gocarInA samaya pahelAM pahoMcIne ekAMta sthAnamAM Ubho hato, te svajanonA gharothI ane ra-ra eTale anya-anya aneka gharomAMthI sAmudAnika gocarI grahaNa kare. saMkSepamAM sAdhu svayaM vivekapUrvaka bhikSA samaye ja anya gharomAM ke svajanonA Adi koI paNa gharamAM jaIne tyAM prAsuka ane eSaNIya AhAranI gaveSaNA kare che. sa:-zraddhAvAna. ahIM sUtrakAre zrAvaka zabdano prayoga na karatA zraddhAvAna zabdano prayoga karyo che, kAraNa
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-9 [ 73 ] ke sAdhu samAcArInA jJAtA zrAvako pazcAt karma doSane jANe che, tethI sAdhune vahorAvyA pachI navuM bhojana banAvatA nathI paraMtu jeone sAdhu prati zraddhA ane bhaktino bhAva che, teo sAdhu mATe bhojana na banAvAya teTaluM ja jANe che, paraMtu potAnuM bhojana ApyA pachI navuM bhojana na banAvAya tema jANatA nathI. teo mAtra zraddhApUrvaka sAdhune vahorAvavAno vicAra kare che, te sUcita karavA ahIM kadde zabdano prayoga thayo che. paribhogeSaNA viveka - | 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANejjA,... tellapUyaM AesAe uvakkhaDijjamANaM pehAe No khaddha-khaddha uvasaMkamittu obhAsejjA, NaNNattha gilANAe / zabdArtha :- tetnapUrtha = telamAM banelA pUDalA mANasA = atithi. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke gRhastha potAne tyAM AvelA koI atithi mATe telamAM taLAtI pUrI ke pUDalA banAvI rahyA che, to jaladI-jaladI tyAM jaIne AhAranI yAcanA kare nahi, paraMtu bImAra sAdhu mATe atyaMta Avazyaka hoya, to viveka pUrvaka tyAM jaIne yAcanA karI zake che. | 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaIkulaM piMDavAya paDiyAe paviDhe samANe aNNayaraM bhoyaNajAyaM paDigAhettA subbhi-subbhi bhoccA dubhi-dubhi prittuvei| mAiTThANaM saMphAse / No evaM karejjA / subhi vA dubhi vA savvaM bhuMje Na chaDae / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthane tyAM AhAra mATe jaIne, tyAMthI vividha prakArano AhAra laI Ave, temAMthI sAro-sAro AhAra svayaM bhogave ane kharAba AhAra paraThI de, to te mAyA-kapaTanuM sevana kare che. sAdhue AvA prakAranuM AcaraNa karavuM joIe nahIM. sAdhu potAnI AvazyakatAnusAra grahaNa karelA AhAramAM sAro ke naraso je hoya te sarva AhAra vAparI le, jarA mAtra paNa pheMke nahIM. |6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM jAva paviDhe samANe aNNayaraM vA pANagajAyaM paDigAhettA puppha puppha AviittA kasAyaM kasAyaM pariTThavei / mAiTThANaM saMphAse / No evaM karejjA / pupphaM pupphe ti vA kasAyaM kasAe ti vA savvameyaM bhujejjA, Na kiMci vi pariTThavejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM pANI mATe praveza karIne, je pANI grahaNa kare te pANImAMthI je manojJa varNa, gaMdha, rasayukta, madhura hoya tene pIve ane amanojJa varNa, gaMdha, rasavALA, khATA, khArA, tUrA ke kaDavA pANIne paraThI de, to te mAyA sthAnanuM sevana kare che. sAdhue e pramANe karavuM joIe nahi, paraMtu pANI madhura hoya ke tUruM, te sarva pANIne samabhAvathI pIve; temAMthI thoDuM paNa bahAra paDe nahi. | 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAya paDiyAe paviDhe samANe bahupariyAvaNNaM bhoyaNajAyaM paDigAhettA sAhammiyA tattha vasati saMbhoiyA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha samaNuNNA aparihAriyA adUragayA / tesiM aNAloiya aNAmaMtiya pariTThavei / mAiTThANaM saMphAse / No evaM karejjA / se tamAdAe tattha gacchejjA, gacchettA se puvvAmeva AloejjA- AusaMto samaNA ! ime me asaNe vA pANe vA khAime vA sAime vA bahupariyAvaNNe, taM bhuMjaha / se sevaM vayaMta paro vaejjA- AusaMto samaNA ! AhArameyaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA jAvaiyaM-jAvaiyaM parisaDai tAvaiyaM-tAvaiyaM bhokkhAmo vA pAhAmo vA; savvameyaM parisaDai savvameyaM bhokkhAmo vA pAhAmo vA / zabdArtha - vahuriyovachai = vadhu mAtrAmAM prApta thayela bhoyaNanAthaM = AhArane kAjeT = grahaNa karIne samaya = svadharmI saMmoDya = saMbhogI sAdhu samay = potAnA samAna AcAravALA aparidariyA = choDavA yogya nathI arthAt zuddha AcAravALA che sakrayA = potAnI jagyAthI dUra nathI aMAno = batAvyA vinA, pUchaDyA vinA gaLAmatiya= nimaMtraNa karyA vinA va6 rAjapane = ghaNo vadhAre che te = tene muMgada = vAparazo mAdArameya = Apo parisada = amArAthI khavAze pAdAmo = pIzuM sambaneya = jo A sarva parisa6 = khavAI jaze to. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare ane teone tyAre tyAMthI vividha prakAranA AvazyakatAthI adhika azanAdi AvI gayA hoya ane te khAI zakAya tema na hoya, to jo nikaTamAM sAdharmika, sAMbhogika, samanojJa tathA aparihArika-nirdoSa saMyamavALA sAdhu-sAdhvI hoya, teone pUchyA ke batAvyA vinA ke nimaMtraNa karyA vinA(te AhArane) paraThI de, to te mAyAsthAnanuM sevana kare che. sAdhue te prakAranuM AcaraNa karavuM joIe nahi. sAdhu te AhAra laIne tyAM sAdharmika, sAMbhogika, samanojJa ke aparihArika sAdhuonI pAse jAya ane sauthI pahelA te AhArane batAve ane A pramANe kahe- he AyuSyamAna zramaNo ! A azanAdi AhAra amArI AvazyakatAthI vadhAre che, to teno upabhoga karo. A pramANe kahe tyAre te sAdhu ema kahe ke he AyuSyamAnu zramaNa ! A AhAramAMthI amo jeTalo AhAra khAI-pI zakaze teTalo khAzuM-pIzuM; jo ame sarva upabhoga karI zakIzuM to sarva khAzuM-pIzuM.(to te sAdhue sarva AhArAdi teone ApI devo joIe.) vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu ke zrAvaka koInI paNa bhUlathI vadhu mAtrAmAM grahaNa thayelA AhAra mATenI viveka vidhi darzAvI che. sAdhu saMyama pAlananA sAdhanarUpa deha nirvAhAthe ja AhAra kare che. koI paNa prakAre rasAsvAdanuM poSaNa na thAya tenA mATe satata jAgRta rahe che. svAdalolupatAne vaza thayelA sAdhu svAdavRttinA poSaNa mATe sAdhu jIvananI maryAdAne bhUlI jAya che ane mAyA-kapaTa temaja paribhogeSaNAnA anya doSonuM sevana kare che. tenAthI tenA saMyamI jIvanane hAni thAya che ane zAsananI laghutA thAya che. sUtrakAre tevI vividha paristhitionuM nirUpaNa karyuM che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 H uddezaka-9 gRhasthane tyAM atithio mATe manojJa bhojana banI rahyuM hoya, to te joIne sAdhu jhaDapathI tyAM jaIne yAcanA na kare, kAraNa ke sAdhunA tathAprakAranA vyavahArathI sAdhunI rasalolupatA pragaTa thAya che, te uparAMta atithi mATe taiyAra kareluM bhojana jo sAdhu laI le, to gRhasthane navuM bhojana banAvavuM paDe, temAM sAdhune AraMbhano doSa lAge che, paraMtu koI glAna sAdhu mATe tevA padArthanI AvazyakatA hoya, to sAdhu vivekapUrvaka tyAM jaIne tenI yAcanA karI zake che. sAmudAnika gocarI karatAM sAdhune sarasa ane nIrasa baMne prakAranA AhAra ane pANI prApta thAya che. te AhAra ane pANImAMthI Asakta bhAve sarasa AhArane vApare ane nIrasa paraThI de, tevA prakAranI pravRtti saMyamI jIvanamAM zobhanIya nathI. sarasa AhAra prati rAgabhAva ke nIrasa AhAra prati dveSabhAva rAkhavAthI sAdhune paribhogaiSaNA-mAMDalAnA doSa lAge che, tethI sAdhune sarasa ke nIrasa, jevA prakAranA AhAra ke pANI garvaSaNA ane viveka pUrvaka prApta thayA hoya, tene samabhAvathI vApare. sAdhu potAnI AvazyakatA anusAra vivekapUrvaka ja AhAra grahaNa kare che, tema chatAM kyAreka koIka zraddhAvAna bhakta anAyAsa adhika mAtrAmAM AhAra vahorAvI de, kyAreka sAdhunA pramAdathI adhika mAtrAmAM AhAra grahaNa thaI jAya, to sAdhu svayaM vAparI zakAya, teTalo AhAra vApare ane vadhelo AhAra laIne be gAunI kSetra maryAdAmAM potAnA sAdharmika, sAMbhogika sAdhuo birAjamAna hoya, to tenI pAse jAya ane te AhAra-pANI tene batAvIne saraLa bhAve vinaMti kare, ke "A AhAra amAre vadhAre che. Apane anukULa hoya, teTalA AhAra-pANI tame vAparo.' te sAdhuo potAnI anukULatA pramANe sahaja bhAve te AhArano svIkAra kare che. 35 A prakAranA vyavahArathI sAdharmika sAdhuono paraspara ekabIjA mATeno sahaja sadbhAva pragaTa thAya che ane tema karavAmAM parasparanI AtmIyatA vadhe che. temaja gRhasthoe saMtonA saMyamI jIvananA nirvAhArthe, zraddhA ane bhaktithI vahorAvelo ane sAdhue te ja lo grahaNa karelo AhAra, te ja rIte vaparAvAthI / gRhasthanA bhaktinA bhAvo jaLavAI rahe che. jo sAdhu nIrasa AhAra athavA vadhArAno AhAra paraThI de, vivekapUrvaka vartana na kare to temAM gRhasthano vizvAsaghAta thAya ane gRhasthanA zraddhA-bhaktinA bhAvomAM hInatA Ave che. A rIte sAdhue potAnA saMyamI jIvanane anurUpa vivekapUrvakanA vyavahArathI zAsananuM gaurava vadhe, te pramANe rahevuM joIe. (6) sAimniyAH- sAdharmika. samAna dharmanuM pAlana karanArA, jaina zramaNa paraMparAnA niyamonuM, AcAravicAranuM pAlana karanArA sarva zramaNo sAdharmika kahevAya che. prastRtamAM sAdharmika sAthe sAMgika vagere traNa vizeSaNo prAsaMgika rUpe joDAyelA che. (2) saMbhoDyAH- sAMbhogika. saMbhoga eTale sAdhuono parasparano vyavahAra. AgamomAM sAdhune mATe bAra prakAranA saMbhoganuM nirUpaNa che. temAMthI mukhya rUpe potAnA gacchanI paraMparA anusAra anya je-je gacchanA sAdhuo sAthe paraspara AhAra-pANInuM AdAna-pradAna thatuM hoya, te sAdhuo paraspara sAMbhogika kahevAya che. jaina zramaNa paraMparAnA sarva sAdhuo sAdharmika che, paraMtu badhA sAMbhogika hotA nathI. sAdhune adhika AhAra AvI gayo hoya, tyAre sAMbhogika sAdhune AhAra-pANInuM AmaMtraNa Ape che, anya sAdhune nahIM. (3) samaNuTM :- samanojJa. zAstrAnukUla samAcArIvALA sAdhu, *
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha (4) aparihAriyAH- * aparihArika, tyAga karavA yogya nathI tevA uttama AcAravALA sAdhu, doSa rahita saMyama pAlana karanArA. 76 A rIte kramazaH prayukta sAdharmika, sAMbhogika, samanojJa ane aparihArika, A cAre ya vizeSaNono eka bIjA sAthe uttarottara sUkSma saMbaMdha che. sAdhue gaveSaNApUrvaka prApta karelo nirdoSa AhAra game te vyaktine devo, te hitAvaha nathI, te samajAvavA mATe sUtrakAre A cAra vizeSaNono prayoga karyo che. AsA vavazvavikhtamALe :- mahemAno mATe vividha prakAranA bhojana banAvavAmAM Ave che. prastuta sUtramAM teipUrve telamAM taLelI pUrI, pUDalA Adi padArthonuM kathana che, te sAdhu mATe grAhya che. grahaNaiSaNA viveka H 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviTThe samANe se jaM puNa jANejjAasaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paraM samuddissa bahiyA NIhaDaM taM parehiM asamaNuNNAyaM aNisiTuM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / taM parehiM samaNuNNAyaM samaNusi phAsUyaM jAva paDigAhejjA / zabdArtha para = bIjAnA samuddiK = uddezathI vahiyA khIhaOM = ApavA mATe bahAra kADhyo hoya teM = tenI parjiM = uddiSTa vyakti dvArA samaNukhAya = AjJA prApta thayA vinA khilivuM = tenA dvArA ApyA vinA. - bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhAra mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke A AhAra anya vyaktine ApavA mATe judo kADhI rAkhelo che, to te AhAra jene ApavAno hoya, te vyaktinI AjJA vinA ke tenA dvArA apAyA vinA sAdhu grahaNa kare nahIM. jo te vyakti anumati Ape ke svayaM vahorAve, to te AhAra prAsuka ane eSaNIya jANIne grahaNa kare. vivecanaH prastuta sUtramAM koIne mATe alaga kADhI rAkhelA AhAranI grAhyatA-agrAhyatAnuM nirUpaNa che. sAdhue jema grAhya padArthanI sajIvatA-ajIvatAnuM parIkSaNa karavuM anivArya che temaja grAhya padArtha konI mAlikIno che ? te jANavuM paNa jarUrI che. anya vyaktinI mAlikIno AhAra bIjA vahorAvI de ane sAdhu tene grahaNa kare, to sAdhune udgamano anisRSTa(anAjJApita) nAmano doSa lAge che. vahiyA hiluM..... :- bahAra kADhelo, koI cokkasa vyaktine ApavA mATe judo karelo, alaga rAkhelo AhAra. bIjI koI vyaktine ApavA mATe je AhAra judo rAkhavAmAM Avyo hoya ane te vyaktine kahI dIdhuM hoya ke A AhAra tamArA mATe che, te AhAra te vyaktie laI lIdho na hoya to paNa te AhAra tenI mAlikIno kahevAya che. tevo AhAra mULamAlika Ape topaNa sAdhu grahaNa kare nahIM. jenA mATe vibhakta karavAmAM Avyo che te mAlika pote Ape athavA ApavAnI rajA Ape to ja sAdhu te AhAra grahaNa kare che. je vyakti mATe AhAra vibhakta karyo che te grahaNa na kare tyAM sudhI te AhArane surakSita sAcavI For Private Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-9 rAkhavo, mULa mAlikanuM kartavya che. sAdhu te AhAra grahaNa karI le, to mULa mAlike(dAtAe) tenA mATe navo AhAra banAvavo paDe athavA bIjo AhAra Apavo paDe. te mAlikanI AhAra vahorAvavAnI icchA na hoya to sAdhu pratye tene durbhAva thAya mATe te vyaktinI anumati vinA sAdhu te AhAra grahaNa kare nahIM. upasaMhAra:| 9 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha :- A piMDeSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. || adhyayana-1/9 saMpUrNa
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 78 zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha asad pahemadhyayana : sabhI laza Day sAmuhika AhAra AdAna-pradAna viveka:| 1 se egaio sAhAraNaM vA piMDavAyaM paDigAhettA te sAhammie aNApucchittA jassa-jassa icchai tassa tassa khaddhaM-khaddhaM dalayai / mAiTThANaM saMphAse / No evaM karejjA / se tamAyAe tattha gacchejjA, gacchittA puvvAmeva evaM vaejjA- AusaMto samaNA ! saMti mama puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA vA, taM jahA- Ayarie vA uvajjhAe vA pavattI vA there vA gaNI vA gaNahare vA gaNAvaccheie vA, aviyAI eesiM khaddhaM-khaddhaM dAhAmi / se evaM vayaMta paro vaijjA- kAmaM khalu Auso ! ahApajjattaM NisirAhi / jAvaiyaM jAvaiyaM paro vayai,tAvaiyaM tAvaiyaM nnisirejjaa| savvameyaM paro vayai, savvameyaM NisirejjA / zArtha :- se = te egaio = oI sAhAraNaM = sarva sAdhu mATe. bhAvArtha :- koI sAdhu ghaNA sAdhuo mATe sAmUhika AhAra lAvyA hoya ane te sAdharmika sAdhuone pUchayA vinA ja jene-jene AhAra ApavAnI potAnI icchA hoya tene vadhAre ke sAro AhAra ApI de, to te mAyA sthAnanuM sevana kare che. sAdhue A rIte karavuM joIe nahi. sAdhu potAne prApta thayelA AhArane grahaNa karIne gurujano pAse jAya ane A pramANe kahe che, he AyuSyamAna zramaNo ! ahIM jenI pAse meM dIkSA lIdhI hatI tevA mArA pUrva paricita zramaNo tathA jenI pAse dIkSA pachI meM zAstrano abhyAsa karyo che, tevA mArA pazcAt paricita zramaNo AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira, gaNi, gaNadhara(gaNanAyaka), gaNAvacchedaka zramaNo che; jo tamArI AjJA hoya to huM teone pUrato AhAra ApuM. A pramANe te pUche tyAre gurujanAdi kahe ke tuM AyuSyamAnuM zramaNa ! tame tamArI icchAnusAra pUrato AhAra ApI zako cho, to te sAdhu jeTalo kahe teTalo AhAra teone Ape che. teo kahe ke sarva zreSTha AhAra Apo, to hoya teTalo sarva zreSTha AhAra ApI de. | 2 se egaio maNuNNaM bhoyaNajAyaM paDigAhettA paMteNa bhoyaNeNa palicchAei mAmeya dAiyaM sata; daTUNaM sayamAie; ta jahA- Ayarie vA jAva gaNAvaccheie vA / No khalu me kassai kiMci vi dAyavvaM siyA / mAiTThANaM saMphAse / No evaM krejjaa| se tamAyAe tattha gacchejjA, gacchettA puvvAmeva uttANae hatthe paDiggahaM kaTu imaM khalu imaM khalu tti AloejjA / No kiMci vi NigUhejjA / zArtha :- paMteNa bhoyaNeNa = nirasa AhAra palicchAei = DhAMDIhemAmeyaM = sAmAhArane
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 H uddezaka-10 vA saMta = dekhADavA para vartuLa = joIne sayamAQ = svayaM ja laI leze iiSa vi - jarAmAtra paNa kho kembsa = chupAve nahi, = 20 = bhAvArtha :- mane prApta thayelo svAdiSTa AhAra AcArya yAvat gaNAvacchedaka joze, to teo svayaM te AhAra laI leze, mAre A AhAramAMthI koIne kAMI ApavuM nathI, tema vicArIne jo koI sAdhu bhikSAmAM prApta thayelA, svAdiSTa AhArane nIrasa(tuccha) AhArathI DhAMkI de, to A prakAranuM AcaraNa karanAra sAdhu mAyAsthAnanuM sevana kare che. sAdhue A prakAranuM chaLa-kapaTa karavuM joIe nahi. sAdhu potAne prApta thayelo AhAra laIne AcAryAdinI pAse jAya ane pAtrane hAthamAM grahaNa karIne, A pAtramAM A che, A pAtramAM A che, A pramANe saraLa bhAve spaSTa kahIne eka-eka vastu AcAryAdine batAve, koI paNa vastu jarA mAtra chupAve nahi. 3 se egaio aNNayaraM bhoyaNajAyaM paDigAhettA bhaddayaM bhaddayaM bhoccA vivaNNaM virasamAharai / mAiTThANaM saMphAse / No evaM karejjA / bhAvArtha:- jo koI sAdhu gRhasthanA gharethI AhAra laIne AvatA rastAmAM ja sAro-sAro Ahara vAparI le ane bAkI rahelA tuccha ane nIrasa AhArane laIne upAzrayamAM AcAryAdi pAse Ave, to A prakAranuM AcaraNa karanAra sAdhu mAyAsthAnanuM sevana kare che. sAdhue A prakAranuM AcaraNa karavuM joIe nahi. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu mATe prApta thayelA nirdoSa AhArano vibhAga karavAmAM viveka rAkhavAnuM sUcana che. sAdhu gRhasthanA gharomAMthI nirdoSa AhAra prApta kare che. temAM sarasa ane nIrasa Adi je AhAra prApta thAya, te AhAra gurujanone batAvIne, temanI AjJAnusAra sarva sAdhuomAM samAna bhAve vibhAga karIne anAsakta bhAve vApare che. jo koI sAdhunA aMtaramAM svAda lolupatAno bhAva jAgRta thAya, to te svAdanI puSTi mATe vividha rIte mAyA-kapaTa kare che. sUtrakAre A sUtromAM mAyA-kapaTa karavAnI traNa paddhatinuM kathana karyuM che- (1) AhArano vibhAga karavAnA samaye pakSapAta karavo. (2) anya munio sarasa AhAra laI na le tevI tuccha dRSTithI sarasa AhArane nIrasa AhArathI DhAMkI devo. (3) gocarImAM prApta thayelA sarasa AhArane upAzrayamAM lAvyA vinA ja rastAmAM kyAMka vAparI levo. AvI mAyAyukta pravRttithI sAdhu anya aneka doSa paraMparAnuM sarjana kare che. svAda lolupatAthI kalpanIya-akalpanIyano vicAra karyA vinA doSayukta AhAra levAthI ahiMsA mahAvratano bhaMga thAya che. sAdhu AhAra prAptinI vAstavikatAne chupAve che, tethI satya mahAvrata dUSita thAya che. ratnAdhikone batAvyA vinA chupAvIne sarasa AhAra svayaM karI levAthI tenuM acauryavrata khaMDita thAya che. AhAranA saMvibhAgamAM pakSapAta karavAthI samabhAvano nAza thAya che. A rIte eka doSathI aneka doSonuM sevana thAya che. saMkSepamAM sAdhue prApta thayelI sAmudAnika gocarIno gurujanonI AjJAnusAra prAmANikatApUrvaka savibhAga karIne samabhAve AhAra karavo joIe.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 80 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha mAgi, 3nA :- zAstramAM AcAryAdi sAta padavIonuM varNana jovA maLe che. tenA artha A pramANe che. (2) A vArtha anuyAya: I -sUtrArtha, paramArthanA dhAraka, paMcAcAra pAlaka, zAsana paraMparAnA saMcAlaka ane saMgha dvArA AcArya pade pratiSThita guNasaMpanna munivara AcArya kahevAya che. (2) 3pAdhyAyaH adhyApa: -AgamanA rahasyonuM uddaghATana karIne AcArya dvArA nirdiSTa ziSyone adhyApana karAve, saMgha dvArA upAdhyAya pade pratiSThita guNasaMpanna munivara upAdhyAya kahevAya che. (3) pravartaka pravRttiryathAyomAM vaiyAvRAvI dhUnA pravartanazItaH | sahavartI sAdhuone pota-potAnI yogyatA anusAra vaiyAvRtya Adi ArAdhanAmAM niyukta kare, te sAdhune pravartaka kahe che. (4) vira: saMthAvau sItA sAdhUnAM sthirI2nAsthavira: | -saMyama, tapa Adi sAdhanAmAM viSAdane prApta thayelA sAdhuone saMyama bhAvamAM sthira karanAra prauDha, anubhavI zramaNa sthavira kahevAya che. (1) : navAMdho nat | -gacchanA adhipati. AcArya padanI yogyatA dharAvanAra, sarvaratnAdhikomAM arthAt gacchanA sarva sAdhuomAM vadhu dIkSA paryAyavALA ane saMgha dvArA prasthApita zramaNa gaNi ke gacchAdhipati kahevAya che. (6) gaNadharaH yastvAcArya-gurvAdezAt sAdhugaNaM gRhItvA pRthagviharati sa gaNadharaH / guru-AcAryAdinI AjJAnusAra sAdhunA saMghADAne (sAdhu samudAyane) sAthe laIne pRthak vicaraNa karanAra saMghADA(samudAya)nA nAyaka sAdhune gaNadhara(gaNanAyaka) kahe che. (7) navacche: AcchAnti : | -gacchanA sAdhuonI vihAra, sevA, adhyayana, prAyazcittAdi kAryavAhInA hitaciMtaka arthAt saMpUrNa vyavasthAmAM kuzala sAdhune gaNAvacchedaka kahe che. A rIte uparokta sAte padavIo gaNanI, saMghanI surakSA ane suvyavasthA mATe nirdhArita karela che. bahuundritadharmA AhAra grahaNano niSedha - |4 se bhikkhU vA bhikkhuNI se jaM puNa jANejjA aMtarucchuyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA ucchumeragaM vA ucchusAlagaM vA ucchuDAlagaM vA siMbaliM vA siMbalithAlagaM vA, assi khalu paDiggahiyaMsi appe bhoyaNajAe bahuujjhiyadhammie, tahappagAraM aMtarucchuyaM vA jAvasiMbalithAlagaM vA aphAsuyaM jAva No pddigaahejjaa| zabdArtha :- aMtaruchu = zeraDInA parvano vibhAga 3iDAM = zeraDIno TukaDo (kAtaLI) 3@oya = zeraDIno Ubho cheda karI banAvelA lAMbA TukaDA 3chumerA = zeraDIno uparano bhAga 3chusAtti 1 = cholelI zeraDIno sAMTho chuDAna | = zeraDInA nAnA TukaDA(gaMDerI) saMrti = zekelI zIMga saMvanithAna = bAphelI ke zekalI zIMganA oLA ane moyaNanAI = jemAM khAvA yogya aMza thoDo che vaphAyami = pheMkavA yogya bhAga vadhAre che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA ghare AhAra mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke tyAM zeraDIno parva bhAga arthAtu be gAMThanI madhyano bhAga, zeraDInI kAtaLI, zeraDIne ubhI pholIne banAvela lAMbA
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: 64-10 | 81 TukaDA, zeraDIno agrabhAga, cholelI zeraDIno sAMTho, zeraDInA nAnA TukaDA(gaMDerI); temaja zekelI ke bAphelI zIMga ke tenA oLA Adi padArtho che, jemAM khAvA yogya bhAga thoDo ane nAMkhI devA yogya bhAga vadhAre che, to tathA prakAranA uparokta padArthone bhikSu aprAsuka-akalpanIya ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. | 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI se jaM puNa jANejjA- bahuaTThiyaM vA puggalaM aNimisaM... vA bahukaMTagaM, assi khalu paDiggahiyaMsi appe bhoyaNajAe bahuujjhiyadhammie, tahappagAraM bahuaTThiyaM vA poggalaM aNimisaM... vA bahukaMTagaM lAbhe saMte No paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthane tyAM AhAra mATe praveza kare, tyAre jANe ke A ghaNAM ThaLi vAvALA tathA bahu kAMTAvALA phaLo che, jemAM khAvA yogya bhAga thoDo che ane nAkhI devA yogya bhAga vadhAre che, to A prakAranA bahubIjavALA tathA ghaNA kAMTAvALA phaLo prApta thavA chatAM paNa tene akalpanIya ane aSaNIya jANIne grahaNa kare nahi. |6 se bhikkhU vA bhikkhuNI jAva paviDhe samANe siyA NaM paro bahuaTThieNa poggaleNa ... uvaNimaMtejjA- AusaMto samaNA ! abhikaMkhasi bahuaTThiyaM poggalaM ... paDigAhettae ? eyappagAraM NigghosaM soccA Nisamma se puvvAmeva AloejjA- Auso ! ti vA bhaiNI ! ti vA No khalu me kappai bahuaTThiyaM poggalaM... paDigAhettae / abhikaMkhasi me dAuM, jAvaiyaM tAvaiyaM poggalaM dalayAhi, mA aTThiyAI / se sevaM vadaMtassa paro abhihaTu aMto paDiggahagaMsi bahuaTThiyaM poggalaM ... paribhAettA NihaTu dalaejjA / tahappagAraM paDiggahagaM parahatthaMsi vA parapAyasi vA aphAsuyaM aNesaNijja tti maNNamANe lAbhe saMte No pddigaahejjaa| se ya Ahacca paDigAhie siyA, taM No hi tti vaejjA, No aNihi tti vaejjA, se tamAdAya egaMtamavakkamejjA, egaMtamavakkamettA ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA appaMDe jAva saMtANae poggalaM aNimisaM ... bhoccA aTThiyAI kaMTae gahAe se tamAyAe egaMtamavakkamejjA, egaMtamavakkamettA ahe jhAmathaMDillasi vA jAva tao saMjayAmeva parivejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthane tyAM AhAra mATe praveza kare tyAre tyAM gRhastha acitta thayelA bahu ThaLIyAvALA phaLa ane bahu kAMTAvALA phaLanA garabhAga mATe AmaMtraNa kare ke- he AyuSyama- zramaNa ! zuM tamone A acitta thayelA bahu ThaLIyAvALA A phaLonA garabhAgane levAnI icchA che? A vacana sAMbhaLIne ane vicAra karIne sAdhu tene kahe ke- he AyuSyamanuM gRhastha bhAI ke bahena ! AvA bahu ThaLIyAvALA ke kAMTAvALA phaLa acitta hovA chatAM paNa mane levA kalpatA nathI. jo tame mane devA icchatA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha ho, to A phaLano jeTalo sArabhAga-gara che te mane Apo, ThaLiyA ane kAMTA Apazo nahIM. sAdhu A pramANe kahe, to paNa te gRhastha potAnA vAsaNamAMthI phaLano ThaLiyA sahitano garabhAga laIne ApavA lAge, to sAdhu te padArtha te gRhasthanA hAthamAM ke pAtramAM hoya, tyAM ja tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne grahaNa karavAno niSedha karI de. tema chatAM paNa te gRhastha AgrahapUrvaka te padArtha sAdhunA pAtramAM nAMkhI de, to sAdhu hA-hA na kare arthAt gRhasthane dhikkAre nahIM, tene sArA ke kharAba vacana kahe nahi, paraMtu te AhArane laIne jIva-jaMtuthI rahita yAvata karoLiyAnA jALAthI rahita udyAna ke upAzrayanA ekAMta nirava sthAnamAM jAya ane tyAM besIne te phaLanA khAvA yogya sAra bhAgano upabhoga kare ane pheMkI devA yogya ThaLiyA, kAMTAne laIne ekAMta sthAnamAM acitta, parAThavA yogya nirdoSa jagyAmAM jaIne tenuM pratilekhana-pramArjana karIne tene paraThI de. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune mATe bahuukjhitadharmA padArthone grahaNa karavAno niSedha che. te padArtho cAra prakAre varNavyA che- (1) zeraDInA TukaDA vagere (2) magaphaLI AdinI sekelI ke bAphelI ziMgo (3) ThaLiyA-bIja vadhAre hoya tevA bahubIjavALA sItAphaLa, dADama vagere phaLo (4) kAMTA vadhAre hoya tevA anAnasa Adi phaLa. (1) zeraDImAM mAtra gAMThanA bhAgamAM bIja hoya che. pAkelI zeraDInA gAMTha bhAga sivAyanA nAnA ke moTA TukaDA acita hoya che, paraMtu zeraDIno rasa cUsIne tenA chotarA pheMkavA paDe che. (2) magaphaLI AdinI bAphelI ke zekelI ziMgamAM kevaLa dANA ja khAvA yogya che. te sivAyanA photarA Adi pheMkavAnuM adhika hoya che. (3) kerI, guMdA vagere athANAmAM tenA ThaLiyA khAvA yogya nathI. (4) kAMTAvALA anAnasa vagere phaLomAM paNa kAMTAvALo adhika bhAga pheMkavA yogya che. A cAre prakAranA bahu ukjhitadharmI padArtho aceta che. tema chatAM temAM khAvA karatAM pheMkavA yogya bhAga adhika hovAthI temAM kIDI, maMkoDA Adi jIvonI virAdhanAnI saMbhAvanA che. tethI A prakArano AhAra prAsuka-acitta ane AdhAkarma Adi doSothI rahita hovA chatAM paNa aneSaNIya ane agrAhya che. gRhastha tevo AhAra sAdhune ApavAnI icchA pragaTa kare, to sAdhue spaSTa kahI devuM joIe ke Avo AhAra mane akalpanIya che. kadAca gRhastha Avo AhAra bhAvAvezathI parANe sAdhunA pAtramAM nAMkhI de to sAdhu gRhasthane jarA paNa upAlaMbha ke doSa ApyA vinA, maunapUrvaka ekAMtamAM jaIne temAMthI sAra bhAgane vApare ane nAMkhI devA yogya bhAgane alaga kADhIne ekAMtamAM niravadha-jIva-jaMtu rahita jagyAne joIne, poMjIne, tyAM paraThI de. vidugAvaM poSAnaM mAM vA vadura - dubaLavaM = ghaNA ThaLiyAvALA, patni = gara bhAga, vahudaya = ghaNAM kAMTAvALA, mitte = anAnasAdi phaLa. bahuujjita dharmavALA phaLo saMbaMdhI A sUtro(sUtra-4, 5, 6) dazavaikAlika sUtra, adhyayana-5, uddezaka-1, gAthA-73, 74 sAthe saMpUrNa rIte samAnatA dharAve che. jema ke
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1 : deza-10 | 8 | bahuaTThiyaM poggalaM, aNimisaM vA bahukaMTagaM / atthiyaM tiduyaM billaM, ucchukhaMDaM va siMbaliM // 73 // appe siyA bhoyaNajjAe, bahu ujjhiya dhammie / ditiyaM paDiyAikkhe Na me kappai tArisaM // 74 / / zrI aayaa| sUtranI 2ii pratomA bahuaTThiyaM ane bahukaMTagaM 206 vayye poggalaM ane aNimisaM zanA sthAne abhakSya 524 zahono prayoga lipihoSathI prakSipta thayedo lovA bhaNe cha, ahIM dazavaikAlika sUtrAnusAra popAtta ane niraM zabda grahaNa karyA che. sitera varSa pUrve prakAzita zramaNa zrI puSka bhikhu saMpAdita suttAgamamAM paNa dazavaikAlika sUtrAnusAra popatti ane misa zabda ja rAkhela che. agrAhya padArthano paribhoga-pariSThApana vidhiH|7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe siyA se paro abhihaTu aMto paDiggahae bilaM vA loNaM ubbhiyaM vA loNaM, paribhAettA NIhaTTa dalaejjA / tahappagAraM paDiggahagaM parahatthaMsi vA parapAyasi vA aphAsuyaM aNesaNijjaM jAva No paDigAhejjA / se Ahacca paDiggAhie siyA, taM ca NAidUragae jANejjA, se tamAyAe tattha gacchejjA, gacchettA puvvAmeva AloejjA- Auso ti vA bhaiNI tti vA imaM kiM te jANayA diNNaM udAha ajANayA ? so ya bhaNejjA- No khalu me jANayA diNNaM, ajANayA; kAmaM khalu Auso ! idANiM NisirAmi, taM bhuMjaha ca NaM pariyAbhAeha ca NaM / taM parehiM samaNuNNAyaM samaNusiTuM tao saMjayAmeva bhujejja vA pIejja vA / jaM ca No saMcAei bhottae vA pAyae vA, sAhammiyA tattha vasaMti saMbhoiyA samaNuNNA aparihAriyA adUragayA tesiM aNuppadAyavvaM siyA / siyA No jattha sAhammiyA siyA, jaheva bahupariyAvaNNe kIrai taheva kAyavvaM siyA / zArtha :- bilaM loNaM = [As Aq9-115, zeDaM bhADaM ubbhiyaM loNaM = sAmuhithI zastra parita bhI paribhAettA vAsamA aDhIna, 121 rIne NIha? = sAvIna,sane dalaejjA = Apa to idANi = veNisirAmi = 66chu pariyAbhAeha = vaDethIlotaM = te parehiM = sthanI samaNuNNAyaM = Aza prApta thavA 52 samaNusiTuM = sabhya re AdhI hevA 52 No saMcAei = samartha nathI, zadhyAnaDoya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre zekeluM mIThuM(balavaNa) athavA ubhija-zastra pariNata mIThuM vAsaNamAM kADhI Ape to tevuM mIThuM gRhasthanA pAtramAM ke hAthamAM hoya tyAM ja tene(acitta hovA chatAM anAvazyaka hovAthI temaja gRhastha bhUlathI khAMDanI jagyAe mIThuM ApI rahyA hovAthI) aprAsuka ane aSaNIya jANIne levAnI nA pADe.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 84 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha bhUlathI sAkaranA badale mIThuM levAI gayuM hoya ane thoDe dUra jatAM sAdhune khabara paDe(ke A to mIThuM che sAkara nathI), ane ghara najIkamAM ja hoya, to te gharamAM pAchA jaIne pahelAM te mIThuM batAve ane kahe- he AyuSyamAn bhAI ke bahena ! tame mane A mIThuM jANatA ApyuM che ke ajANatA ApyuM che? jo te kahe ke meM jANI joIne ApyuM nathI, ajANatA ja apAI gayuM che, paraMtu te AyuSyamAna ! have jo Apane te kAma AvI zake tema hoya to huM tamone ApuM chuM, tamo tamArI icchA anusAra teno upabhoga karo athavA arasaparasa vaheMcI lyo. A pramANe dAtAnI AjJA prApta thAya athavA dAtA Ape to sAdhu te acitta mIThAne yatanApUrvaka khAya ke pANImAM athavA chAza vageremAM nAMkhIne pIve. jo te pote teTaluM mIThuM khAvA ke pIvA samartha na hoya to samIpastha anya sAdharmika, sAMbhogika, samanojJa temaja apArivArika sAdhu pAse jaI tene Ape. kadAca samIpamAM sAdharmika sAMbhogika sAdhu na hoya to vadhArAnA te mIThAMne ekAMta niravadha sthAnamAM jaIne vidhi anusAra paraThI de. vivecana : prastuta sUtramAM ekanA badale bIjI vastu maLavA para sAdhue teno upayoga kaI rIte karavo? tenI vidhi batAvI che. A sUtrano Azaya e che ke- sAdhune prayojanavaza khAMDa grahaNa karavI hoya, tyAre daLelI sAkaranA bhramathI sapheda raMganA kAraNe dAtA mIThuM lAvIne sAdhune ApavA lAge ane te samaye sAdhune khyAla AvI jAya ke A mIThuM che, to vicakSaNa muni te samaye ja nA pADI de. kadAcitu bhUlathI mIThuM levAI gayuM hoya ane pAchaLathI khabara paDe ke A khAMDa nathI paNa mIThuM che, to te dAtAnI pAse jaIne pUche ke tamoe A vastu jANI joIne ApI che ke ajANatA? dAtA kahe ke meM ajANatA ApI che paNa have tenI AjJA ApuM chuM; tamo teno paribhoga karo athavA vibhAjita karI lyo. A rIte dAtA AjJA ApI de, to teno yathAyogya upabhoga kare. jo te padArtha AvazyakatAthI vadhAre hoya to najIkamAM sAdharmika Adi sAdhu hoya to tene Ape. samIpamAM sAdharmika Adi sAdhu na hoya, to paraThavAnI vidhi anusAra paraThI de. saMkSepamAM sAdhunI gocarImAM ajANatA ekanA badale bIjI vastu grahaNa thaI gaI hoya, to vAstavikatAno khyAla Ave tyAre gRhastha pAse te laIne jAya ane je banyuM che tenI spaSTatA kare. A tenI prAmANikatA che, anyathA gRhasthane sAdhu prati avizvAsa thAya che. upasaMhAra:| 8 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha :- A piMDeSaNA viveka te sAdhu ke sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArthazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. che adhyayana-1/10 saMpUrNa .
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: uddezaka-11 [ 85 ] che! paheluM adhyayanaH agiyAramo uddezaka I09 niSkapaTa bhAve glAna sevA :| 1 bhikkhAgA NAmege evamAhaMsu samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM vA dUijjamANe maNuNNaM bhoyaNajAyaM labhittA- se ya bhikkhu gilAi, se haMdaha NaM tassAharaha, se ya bhikkhU No bhuMjejjA tumaM ceva NaM bhuMjejjAsi / se egaio bhokkhAmi tti kaTu paliuMciya paliuMciya AloejjA, taM jahA- ime piMDe, ime loe, ime tittae, ime kaDuyae, ime kasAe, ime aMbile, ime mahure, No khalu etto kiMci gilANassa sayai tti / mAiTThANaM saMphAse / No evaM karejjA / tahAThiyaM AloejjA jahAThiyaM gilANassa sayai, taM jahA- tittayaM tittae tti vA, kaDuyaM kaDue tti, kasAyaM kasAe tti aMbilaM aMbile tti mahuraM mahure tti vA / zabdArtha :- umaravA' nAma = nAmadhArI sAdhu je = koI eka pavanahaMtu A pramANe hoya che samI = cAturmAsa rahelA vasamI = sthiravAsa rahelA nImAbuma kuddAmA = prAmAnugrAma vicaraNa karatAM zeSa kALamAM rahelA zramaNa hada = A madhu AtmIya saMbodhana che te purA mokalAma tti varlDa = te koI eka sAdhu AhAra laIne vicAre ke huM ja A vAparIza A pramANe kare siviya = kapaTapUrvaka, manojJa AhArane chupAvIne-chupAvIne topannA = kahe che rU fpaMDe = sAdhuoe je ApanA mATe A AhAra Apyo che te asaMskArita che rU no = A rUkSa AhAra che tANasa = rogIne no saha ra = lAbha nahi thAya, upayogI nathI, khape evo nathI tayiM = tene temaja kahe garADiye = jema che, jevo padArtha che. bhAvArtha :- kahevAtA sAdhu koIka AvA paNa hoya che ke mAsakalpa, cAturmAsakalpa athavA sthiravAsa rahelA zramaNo manojJa bhojana prApta karIne koIka bhikSa(sAdhu)ne kahe ke- je sAdhu bImAra che tenA mATe tame A manojJa AhAra laIne jAo ane tene ApI dejo. jo te rogI sAdhu vApare nahi to tame vAparI lejo. nAmadhArI sAdhu te AhArane laIne ema vicAre ke A manojJa AhArane huM vAparIza, tema vicArI, te AhAra bImAra sAdhune batAvatAM kapaTa yukta zabdomAM kahe ke- A AhAra asaMskArita che, A rUkSa che arthAt A AhAra ApanA mATe pathyakArI ke supAcya nathI, A tIkho che, A kaDavo che, kaSAyelo che, A khATo che, vadhAre gaLyo che, te rogane vadhAre tevo che. A AhArathI Apane koI lAbha thaze nahi. A rIte kapaTanuM AcaraNa karanAra sAdhu mAyA-kapaTanuM sevana kare che. AtmasAdhaka sAdhu A pramANe kare nahIM, paraMtu jevo AhAra hoya tevo ja bImAra sAdhune batAve arthAt tIkhAne tIkho, kaDavAne kaDavo, kaSAyelAne kaSAyelo, khATAne khATo ane madhune madhu kahe tathA rogIne je rIte zAtA rahe te rIte pathya AhAra dvArA tenI sevA-suzruSA kare. | 2 bhikkhAgA NAmege evamAhaMsu samANe vA vasamANe vA gAmANugAma vA
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 86 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha dUijjamANe, maNuNNaM bhoyaNajAyaM labhittA- se ya bhikkhu gilAi, se haMdaha NaM tassAharaha, se ya bhikkhU No bhuMjejjA AhArejjAsi, se NaM No khalu me aMtarAe AharissAmi / icceyAI AyataNAI uvAikamma / zabdArtha :- no muMjA = khAya nahi to AhAre jJAti = pAcho amane ApI dejo kAraNa ke amAre tyAM paNa rogI sAdhu che ne = mane no aMta2/5 = koI vina na Ave to AIrisAna = huM pAcho lAvIne ApIza daveyA = A pramANe A kArya A tAruM = karmabaMdhanuM kAraNa che 3vAgna = tene samyaka prakAre dUra karIne, choDIne. bhAvArtha :- kahevAtA sAdhu koIka AvA paNa hoya che ke- mAsikalpa, cAturmAsakalpa athavA sthiravAsa rahetA zramaNo manojJa bhojana prApta karIne koIka bhikSu(sAdhu)ne kahe ke- je sAdhu bImAra che tenA mATe tame A manojJa AhAra laI jAo ane tene ApI dejo. jo te rogI sAdhu vApare nahi, to te AhAra pAcho amArI pAse laIne Avajo; (kAraNa ke amAre tyAM paNa bImAra sAdhu che.) teo A pramANe kahe tyAre AhAra lenAra te sAdhu teone kahe ke AvavAmAM mane jo koI vipna nahi Ave, to AhAra pAcho ApavA AvIza. A rIte kahIne nAmadhArI sAdhu te AhAra bImAra sAdhune ApyA vinA ke tenA vAparI lIdhA pachI zeSa bacelA AhArane pAcho ApavAnA badale, pote ja vAparI le, to te mAyA-kapaTanuM AcaraNa kare che. sAdhue AvA prakAranA karmabaMdhanA sthAnano samyaka prakAre tyAga karIne bhAvapUrvaka rogI sAdhunI sevA karavI joIe. vivecana : saMyamI sAdhaka rasendriyanA viSayamAM Asakta bane tyAre te vividha prakAre mAyA-kapaTanuM sevana kare che. prastuta sUtramAM svAdavRttinA poSaNa mATe thatAM mAyA-kapaTanA sevananuM digdarzana che ane glAna sAdhunI sevA karanArA sAdhuone mATe kapaTa tyAgano upadeza che. kyAreka sAdhune bhikSAmAM pathyakArI, manojJa bhojana prApta thAya, te sAdhu anyatra rahelA glAna sAdhunI anukULatA mATe sevAnI eka mAtra bhAvanAthI te manojJa bhojana glAna sAdhu mATe tenI sAthe sevAmAM rahelA sAdhune Ape che, paraMtu sevA karanAra sAdhunA aMtaramAM rasAsvAdanI lAlasA jAgRta thAya, tyAre te manojJa bhojana glAna sAdhu vApare nahIM tevI svArtha daSTithI manojJa ane pathyakArI AhArane apathyakArI batAve che. kyAreka AhAra denAra sAdhue kahyuM hoya ke A bhojana glAna sAdhune mATe ja che. jo glAna sAdhu A bhojana vApare nahIM, to amone pAchuM Apajo. AhAra grahaNa karanAra sAdhue kahyuM hoya ke "anya koI aMtarAya nahIM hoya, to huM AhAra pAcho ApavA AvIza." A rIte kahIne manojJa bhojananI AsaktithI te koI paNa bahAnuM batAvIne AhAra pAcho devA na jAya. A prakArano vyavahAra karanAra sAdhu (1) mAyA-kapaTanuM sevana kare che. (2) satya mahAvratane khaMDita kare che. (3) anya sAdhuono vizvAsaghAta kare che. (4) glAna sAdhune pathya AhAra na ApavAthI aMtarAyakarma bAMdhe che. (5) tenI sevAnI bhAvanAno nAza thAya che. (6) svAdane vaza thaIne AtmAnuM adhaHpatana kare che. (7) te Atma sAdhanAthI bhraSTa thAya che.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1: uddezaka-11 mokSArthI sAdhue mAyA-kapaTano tyAga karIne zuddha bhAve glAna sAdhunI sevA karavI joIe. je AhAra jevo hoya, te yathArtha rUpe batAvavo ane AhAranI guNavattAnuM yathAtathya kathana karavuM, te sAdhudharma che. saraLatA ane satyatA jevA guNonI puSTithI ja sAdhanAno vikAsa thAya che. no ulu ne aMtarA.....jo koI paNa prakAranI aMtarAya nahIM hoya to. jema ke- sUryAstano samaya thaI jAya, rastAmAM sAMDha, pADA, madonmata hAthI jevA jaMgalI pazuo UbhA hoya, acAnaka glAna sAdhunI bImArI vadhI jAya, potAnA zarIramAM aNadhArI Apatti AvI jAya, AvA koI paNa kAraNa upasthita thaI jAya ane sAdhu AhAra pAcho ApavA na jaI zake, to doSa nathI, paraMtu koI paNa anivArya kAraNa na hoya tema chatAM sAdhu svayaM kapaTapUrvaka koI bahAnuM batAvIne AhAra pAcho ApavA na jAya, to te mAyA sthAnanuM sevana kare che. saMyamI jIvanamAM tevo vyavahAra zobhanIya nathI. sAta piMDeSaNA:|3 aha bhikkhU jANejjA- satta piMDesaNAo, satta pANesaNAo / tattha khalu imA paDhamA piMDesaNA- asaMsaDhe hatthe asaMsaDhe matte / tahappagAreNa asaMsaTeNa hattheNa vA mattaeNa vA; asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA; sayaM vA NaM jAejjA, paro vA se dejjA, phAsuyaM jAva paDigAhejjA- paDhamA piNddesnnaa| zabdArtha :- ahaMduM ja khAdya padArthothI alipta hAthathI,nakharaDAyelA hAthathI asaM matte = khAdya padArthothI alipta pAtrathI ya vA nuM gANA = svayaM yAcanA kare para vA veLA = gRhastha tene Ape. bhAvArtha :- have saMyamazIla sAdhunI sAta piMDeSaNAo ane sAta pAnaiSaNAo jANavI joIe. prathama piMDeSaNA- asaMsaSTa hAtha ane asaMtRSTa pAtra. dAtAnA hAtha ane vAsaNa koI paNa padArthathI kharaDAyelA na hoya tevA alipta hAtha ane alipta pAtra hoya, tenI pAsethI azanAdi AhAranI svayaM yAcanA kare athavA gRhastha Ape to tene prAsuka jANIne grahaNa kare. A prathama piMDeSaNA che. | 4 ahAvarA doccA piMDesaNA-saMsaTe hatthe saMsaTTe matte, taheva doccA piNddesnnaa| bhAvArtha :- bIjI piMhaiSaNA- saMtRSTa hAtha ane saMskRSTa pAtra. dAtAnA hAtha ane vAsaNa kalpanIya aceta khAdya padArthathI kharaDAyelA hoya, to tenI pAsethI azanAdi AhArane prAsuka jANIne yAcanA kare athavA gRhastha Ape to grahaNa kare. A bIjI piMDeSaNA che.. | 5 ahAvarA taccA piMDesaNA- iha khalu pAINaM vA paDINaM vA dAhiNaM vA udINa vA sategaiyA saDDhA bhavati- gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA / tasi ca NaM aNNayaresu virUvarUvesu bhAyaNajAesu uvaNikkhitta puvve siyA, taM jahAthAlaMsi vA piDharaMsi vA saragasi vA paragaMsi vA varagaMsi vA / / ___ aha puNa evaM jANejjA asaMsaDhe hatthe saMsaDhe matte, saMsaTe vA hatthe asaMsaddhe matte / se ya paDiggahadhArI siyA pANipaDiggahae vA; se puvvAmeva AloejjA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha Auso ! tti vA bhagiNI ! tti vA eeNa tumaM asaMsaTTeNa hattheNa, saMsaTTeNa matteNa; saMsadveNa vA hattheNa, asaMsadveNa matteNa; assi paDiggahagaMsi vA pANii NihaTTu uvittu dalayAhi / tahappagAraM bhoyaNajAyaM sayaM vA jAejjA, paro vA se dejjA, phAsuyaM jAva paDigAhejjA / taccA piMDesaNA / 88 zabdArtha :- bhAvaLanANu = vAsaNomAM pivivRttaputre siyA = pahelAthI ja azanAdi rAkhyA hoya thAAMsi = thALamAM pirasi = tapelI, hAMDImAM sAMsi = sUpaDAmAM pAMsi = vAMsanI chAbaDImAM vazaMsi = koI viziSTa kiMmatI pAtramAM bihaTTu = grahaNa karIne vittu valayAdi = lAvIne amane Apo tahavvara = tevA prakAranA bhoyaLagAya = AhArane sayaM vA = sAdhu svayaM gAlgA = yAcanA kare. bhAvArtha:- - trIjI piMDaiSaNA-- asaMsRSTa hAtha ane saMsRSTa pAtra athavA saMsRSTa hAtha ane asaMsRSTa pAtra. A lokamAM pUrva Adi cAre dizAomAM ghaNA manuSyo rahe che. temAM keTalAka zraddhAvAna gRhapati yAvat tenA nokara-nokarANIo hoya che. teoe potAne tyAM thALI, tapelI, sUpaDA, vAMsanI chAbaDI, uttama mUlyavAna maNijaDita vAsaNo vagere aneka prakAranA vAsaNomAM pahelethI ja bhojana rAkheluM hoya che. sAdhu ema jANe ke gRhasthanA hAtha bhojya padArthothI lepAyelA nathI, paraMtu vAsaNa bhojya padArthothI lepAyeluM che athavA hAtha bhojya padArthothI lepAyelA che, paraMtu vAsaNa bhojya padArthothI lepAyeluM nathI. tyAre pAtradhArI ke karapAtrI sAdhu pahelethI ja tene joIne kahe ke he AyuSyaman gRhastha bhAI ke bahena ! tame mane A asaMsRSTa hAthathI ane saMsRSTa vAsaNathI A padArtha Apo athavA saMsRSTa hAtha ane asaMsRSTa vAsaNathI amArA pAtramAM ke hAthamAM lAvIne Apo. A prakAranA AhAranI svayaM yAcanA kare athavA yAcanA vinA ja gRhastha lAvIne Ape to tene prAsuka temaja eSaNIya jANIne prApta thAya to grahaNa kare. A trIjI piMDaiSaNA che. 6 | ahAvarA cautthA piMDesaNA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA - pihUyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA, assi khalu paDiggahiyaMsi appe pacchAkamme appe pajjavajAe / tahappagAraM pihuyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA; sayaM vANaM jAejjA jAva paDigAhejjA / cautthA piMDesaNA / zabdArtha :- duiH = zekelA ghauM Adi vAlapatava = zekelA cokhA ke mamarA vagere asti paDiggahiyaMsi = amArA A pAtramAM bve pAme = jemAM parikarma- dhovAnuM ochuM hoya maLe pangavanAr = photarA rahita che arthAt photarA uDADavA paDe tevA nathI. bhAvArtha:- cothI piMDaiSaNA- sAdhu athavA sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke gRhasthane tyAM zekelA ghauM Adi yAvat mamarA, pauMA Adi alepya padArtho che, jene grahaNa karavAthI ane khAdhA pachI hAtha-pAtra Adine pANIthI dhovAnI jarUra paDe tema nathI, temaja temAMthI photarA vagere kaMI paNa sApha karavA paDe tema nathI; A prakAranA zekelA ghauM Adi yAvat mamarA, pauMA Adi aleppa padArthonI sAdhu svayaM yAcanA kare athavA yAcanA karyA vinA ja gRhastha Ape to tene prAsuka temaja eSaNIya samajIne grahaNa kare. A cothI piMDaiSaNA che. For Private Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: 6deza-11 | 89 7 ahAvarA paMcamA piMDesaNA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe uggahiyameva bhoyaNajAyaM jANejjA, taM jahA- sarAvaMsi vA DiDimaMsi vA kosagaMsi vA / aha puNa evaM jANejjA bahupariyAvaNNe pANisu dagaleve / tahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA sayaM vA NaM jAejjA jAva pddigaahejjaa| paMcamA piMDesaNA / zArtha :- uggahiyameva bhoyaNajAyaM jANejjA = 4bhavAnA sthAna 52vIne sAmona, DAyaniMga Tevala 52 bhalA mozanane e sarAvaMsi = bhATInA zarAma, vATasAhimAMDiMDimaMsi = tapasI, tapesAmAhimAM kosagaMsi = 4 mAsAhibhAM bahupariyAvaNNe = padhAre mAtrAmA pANisu dagaleve = pAthI DAtha pAtra AhinokhepasAI thAya. bhAvArtha :- pAMcamI piMOMSaNA- sAdhu athavA sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke gRhastha moTA vATakA, tapelI ke DabbA vagere pIrasavAnA koI vAsaNamAM AhAra rAkhyo che ane e paNa jANe ke te khAdya padArtha grahaNa karavAthI hAtha ke pAtrane sApha karavAmAM vadhu pANIno upayoga thAya tema che. tevA lepya padArthanI sAdhu svayaM yAcanA kare athavA yAcanA karyA vinA ja gRhastha Ape to tene grahaNa kare. A pAMcamI piDeSaNA che. 8 ahAvarA chaTThA piMDesaNA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva paviDhe samANe paggahiyameva bhoyaNajAyaM jANejjA jaM ca sayaTThAe paggahiyaM, jaM ca paraTThAe paggahiyaM taM pAyapariyAvaNNaM taM pANipariyAvaNNaM phAsuyaM jAva paDigAhejjA / chaTThA piNddesnnaa| zArtha:- paggahiyameva = bhavAbhATe thANI vagerebhAMDita sayavAe = potAnAbhATe paradvAe = piin| bhATe pIraselo pAyapariyAvaNaM = ( mona DasthanA patramA Doya pANipariyAvaNNaM = gRhasthanA DAyamA Doya. bhAvArtha :- chaThThI piMDeSaNA- sAdhu ke sAdhvI guhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare, tyAre ema jANe ke gRhastha svayaM potAnA jamavA mATe athavA bIjAnA jamavA mATe bhojana thALImAM pIraseluM che. te pIraseluM bhojana guhasthanA pAtramAM hoya ke hAthamAM hoya, to sAdhu tene prAsuka ane eSaNIya jANIne prApta thAya, tyAre grahaNa kare, A chaThThI piDeSaNA che. | 9 ahAvarA sattamA piMDesaNA- se bhikkhU vA bhikkhUNI vA jAva pavidve samANe ujjhiyadhammiyaM bhoyaNajAyaM jANejjA- jaM ca aNNe bahave dupaya-cauppayasamaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImagA-NAvakaMkhaMti tahappagAraM ujjhiyadhammiyaM bhoyaNajAyaM sayaM vA NaM jAejjA, paro vA se dejjA jAva paDigAhejjA / sattamA piMDesaNA / icceyAo satta piNddesnnaao| zArtha:- ujjhiyadhammiyaM bhoyaNajAyaM jANejjA=34 hevAyogyAsAhArane e, amanoza AhArane jANe.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha:sAtamI piMDaiSaNA- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare,tyAre ema jANe ke A AhAra(ukhaDIyA vagere) pheMkI devA yogya che, jene bIjA ghaNA mAnavo, pazu-pakSI, zramaNa(bauddha Adi bhikSuka), brAhmaNa, atithi, daridrI ane bhikhArI loko icchatA paNa nathI, tevA prakAranA ujjita dharmavALA AhAranI pote yAcanA kare athavA yAcanA karyA vinA ja gRhastha Ape to tene prAsuka temaja eNIya jANIne grahaNa karI le. te sAtamI piMDaiSaNA che. A pramANe sAta piMDeyaNA che. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvInA gocarI mATenA sAta viziSTa abhigraha rUpe sAta piMDeSaNAonuM 90 ghana che. piMDaiSaNA-- piMDa - AhAra, eSaNA - anveSaNa. sAdhunA AhAra anveSaNa saMbaMdhI ke AhAra grahaNa saMbaMdhI vividha abhigrahone ahIM piMDaiSaNA kahI che, te sAta prakAranI che- (1) asaMsRSTA- hAtha athavA pAtra khAdha padArthothI lipta-lepAyelA na hoya, tevA dAtA pAsethI AhAra grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te asaMsRSTA piMDaiSaNA che. jema ke- zAka vahorAvavAno camaco zAkavALo na hoya, to te camacAthI zAka levAno saMkalpa karavo. (2) saMsRSTA- hAtha athavA pAtra khAdya padArthothI lipta-lepAyelA hoya, tevA dAtA pAsethI AhAra grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te saMsRSTA piMDaiSaNA che. jema ke zAka vahorAvavAno camaco zAkavALo hoya, to tevA camacAthI ja zAka levAno saMkalpa karavo. (3) uddhRtA-- gRhasthe jemAM rasoI banAvI hoya, te vAsaNamAMthI anya vAsaNamAM bhojana kADhIne rAkhyuM hoya ane gRhasthanA hAtha athavA pAtra, te baMnemAMthI eka te bhojanathI lipta hoya ane eka lipta na hoya, tevA dAtA pAsethI AhAra grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te u%0tA piMDaiSaNA che. (4) alpalepA- je padArthano lepa pAtrane ke hAthane na lAgyo hoya, je padArtho vahorAvavAthI dAtAne hAtha ke pAtrane dhovAnI jarUra na paDe, te AhAra letAM vAparatAM sAdhunA hAtha-pAtra lipta na thAya ane tene dhovAnI jarUra na paDe tevA mamarA, pauvA, dhANI, khAkharA vagere padArtho grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te apalepA piMDeSaNA che. (5) avagrahitA-- grahaNa karelo. gRhasthe pIrasavA mATe AhArane vAsaNomAM kADhIne rAkhyo hoya ane te AhArathI hAtha ke pAtramAM lepa lAge tevo hoya, jema ke- dALa, zAka vagere padArthone grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te avagnahita piMDaSaNA che. (6) pragRhitA-- vizeSa prakAre grahaNa karelo. gRhasthe potAnA bhojana mATe ke anyanA bhojana mATe thALImAM AhAra pIrasyo hoya, paraMtu haju jamyA na hoya, te AhAra dAtAnA hAthamAM hoya ke thALI Adi vAsaNamAM hoya tevA dAtA pAsethI AhAra grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te pragRhIta piMDaiSaNA che. (7) ujjitadharmA-- gharanA loko jamI le tyAra pachI anupayogI temaja je padArthane anya pazu-pakSIo ke yAcako, saMnyAsIo Adi grahaNa karavAnI icchA karatA na hoya, tevA prakAranA arthAt bIjAo dvArA anicchanIya AhAra grahaNa karavAno saMkalpa karavo, te jitadharmA piMDaiSaNA che.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-1 : uddezaka-11 jinakalpI muni ane sthavirakalpI sAdhu-sAdhvI pota-potAnI icchA ane sAmarthya anusAra A piMDaiSaNA rUpa abhigrahone dhAraNa karI zake che. tRtIya piMDaiSaNAmAM paDiAdhArI siyA, pALi pahinaddiz vA pAtradhArI sAdhu athavA karapAtrI sAdhu, A prakArano zabda prayoga che. sthavirakalpI sAdhuo prAyaH pAtradhArI hoya che. karapAtrI sAdhuonA kathanathI jinakalpI sAdhuonuM grahaNa thAya che. 91 vyAkhyAmAM kahyuM che ke niyaMtAnAM punarAghayorjayograhaH panvamigra kRti, gacchanI bahAra rahIne sAdhanA karanAra jinakalpI sAdhuo prathama be abhigraha dhAraNa karatA nathI. teo zeSa pAMca prakAramAMthI koI paNa abhigraha dhAraNa karI zake che. tyAM be piMDaiSaNAnA niSedha mATe koI spaSTIkaraNa ApyuM nathI. artha dRSTithI jotAM te baMne piMDaiSaNAmAM evuM koI kAraNa jaNAtuM nathI. sAdhuo vividha prakAranA abhigraho dhAraNa karIne vRttisaMkSepa tapanI ArAdhanA kare che. temaja rasendriya vijaya mATe puruSArthazIla bane che. abhigraha pUrNa na thAya tyAM sudhI samabhAvanI sAdhanAno abhyAsa kare che. ujjhayadhammA :- ujjIitadharmA-- pheMkavA yogya. je AhAra khAvA yogya hovA chatAM gRhasthane temaja anya yAcakone paNa ISTa ke priya na hoya arthAt jotAM ja te AhAra atyaMta arucikara, amanojJa, anicchanIya lAge; tevA AhArane ahIM ujhitadharmA kahyo che. A rIte A sAtamI piMDaiSaNAmAM AhAra, zarIra ane rasendriyanI anAsaktinI utkaTatA-prabalatA pradarzita karelI che. sayaM vA La nAphabbA, po vA se lekhkhA :- muni svayaM potAnA abhigraha anusAra vivekapUrvaka AhAra-pANInI yAcanA kare che. te ja rIte gRhastha paNa zraddhA ane bhaktipUrvaka sAdhu ke sAdhvIne AhAra grahaNa karavA mATe vinaMti karI zake che. sAdhu potAnA abhigraha ke samAcArI anusAra nirdoSa AhAranuM parIkSaNa karIne gRhasthanI vinaMtino svIkAra karIne AhAra grahaNa kare che. sAta pAnaiSaNA - 10 ahAvarAo satta pANesaNAo / tattha khalu imA paDhamA pANesaNA- asaMsa hatthe asaMsaTTe matte / taM ceva bhANiyavvaM, NavaraM cautthAe NANattaM, se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAya paDiyAe paviTThe samANe se jaM puNa pANagajAyaM jANejjA, taM jahA- tilodagaM vA tusodagaM vA javodagaM vA AyAmaM vA sovIraM vA suddhaviyaDaM vA, assi khalu paDiggahiyaMsi appe pacchAkamme, taheva jAva paDigAhejjA / bhAvArtha:tyAra pachI sAta pAnaiSaNAo che. te sAta pAnaiSaNAomAMthI prathama pAnaiSaNA A pramANe che- asaMsRSTa hAtha ane asaMsRSTa pAtra. A pramANe zeSa sarva varNana piMDaiSaNAnI jema pAnaiSaNAmAM samajI levuM joIe. temAM cothI pAnaiSaNAmAM vizeSatA che- sAdhu ke sAdhvI gRhasthane tyAM praveza kare tyAre pIvAnA aneka prakAranA pANInA viSayamAM jANe ke A talanuM dhovaNa, tuSanuM dhovaNa, javanuM dhovaNa, chAzanI parAza, baLatI lAkaDInuM bujhAveluM pANI athavA zuddha acitta kareluM dhovaNa pANI temaja garama pANI vagere For Private Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 | zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha che, jene grahaNa karavAthI pAtramAM lepa lAgavAno nathI ane pAtrane dhovA paDe tema nathI to te prakAranuM prAsuka ane eSaNIya pANI grahaNa kare. vivecana - prastuta sUtramAM piMDeSaNAnA atideza pUrvaka sAta pAnaiSaNAnuM kathana che. posaMT-pIvA yogya pANIne grahaNa karavA saMbaMdhI abhigrahone pANeSaNA kahe che. tenA sAta prakAra piDeSaNAnI samAna che. temAM cothI pAnaiSaNAmAM taphAvata che. alpalepA- ahIM alpa zabda abhAva arthamAM che. je pANIthI pAtra kharaDAya nahIM, bIjA pANIthI pAtrane dhovuM na paDe, tevuM pANI levuM, jema ke tilodaka, zuddhodaka Adi. ahIM zuddhodakathI laviMganuM, rAkhanuM, cUnAnuM dhovaNa pANI athavA zuddha garama pANI samajavuM kAraNa ke te pANI lepa lAge nahIM tevA hoya che. zeSa abhigraho piMDeSaNAnI samAna che. paDimA svIkArano ahaM tyAga :|11 icceyAsiM sattaNhaM piMDesaNANaM sattaNhaM pANesaNANaM aNNayaraM paDima paDivajjamANe No evaM vaejjA- micchA paDivaNNA khalu ee bhayaMtAro, ahamege samma paDivaNNe / je ee bhayaMtAro eyAo paDimAo paDivajjittANaM viharaMti, jo ya ahamaMsi eyaM paDima paDivajjittANaM viharAmiH savve te u jiNANAe uvaTriyA aNNoNNasamAhIe; evaM ca NaM viharati / zabdArtha:- XUwyAM pahai = koI eka pratimAne vijJAna = grahaNa karatA @ macaMtA= A sarva abhigraha dhAraNa karanAra sAdhu bhagavaMta micchADivANa = mithyA pratipanna che. teono abhigraha zreSTha nathI ane = meM ekalAe ja samaM paDivoe = zreSTha abhigraha dhAraNa karyo che avkhosamArI = pota-potAnI samAdhi bhAva pramANe abhigraha karIne parva 2 vidati = A pramANe vicare che. bhAvArtha :- A sAta piDeSaNAo tathA sAta pAnaiSaNAomAMthI koI paNa pratijJAno svIkAra karanAra sAdhu ke sAdhvI A pramANe kahe nahi ke- A sarva sAdhu bhagavaMto samyaka rUpe pratimAone grahaNa karanArA nathI, huM eka ja samyaka rUpe pratimAone vahana karanAra chuM, paraMtu sAdhu A pramANe kahe ke- sarva sAdhu bhagavaMto ane huM ema je-je pratimAono svIkAra karIne vicaraNa karI rahyA chIe te sarva sAdhu bhagavaMto pota-potAnI samAdhi pramANe jinAjJAmAM udhata chIe. A rIte sarva sAdhuo pota-potAno samAdhi bhAva jaLavAI rahe, te pramANe vicaraNa kare. vivecana : sAta-sAta prakAranI piMDeSaNA ane pAnaiSaNAnA kathana pachI upasaMhAra rUpa prastuta sUtramAM sAdhune mATe ahaMkAra tyAganuM kathana che. saMyamI jIvananI samagra sAdhanA Atmavizuddhi mATe che. sAdhu vrata, tapa,
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-1: uddezaka-11 _ 93 | japa, abhigrahonA svIkArathI kramazaH potAnA kaSAyone upazAMta kare che. AtyaMtara doSono nAza thAya, tyAre ja AtmavizuddhinuM lakSya siddha thAya che. sAdhaka sAdhanAmAM jema-jema vikAsa kare, tema-tema tenA aMtaramAM krodha, mAna Adi kaSAyonI upazAMtatAnI anubhUti thatI jAya te ja sAdhanAnI phaLazruti che, tethI ja sAdhaka potAnI sAdhanAnuM abhimAna ke anyanI hInatA pragaTa karIne niMdA kare nahIM. eka sAdhunI hilanA ke niMdA karavAthI samasta jinazAsananI hilanA ke niMdA thAya che, tethI ja sAdhu potAnI utkRSTa sAdhanAno garva kare nahIM. potAnI mahattAno bhAva anya prati tucchatAnA bhAvane janma Ape che. sAdhanAnuM mUlya bAhya tyAgathI thatuM nathI, paraMtu tenI sAthe AvyaMtara doSa vizuddhithI ja thAya che mATe ahIM bAhya tyAga ke abhigraho sAthe anya sAdhako pratye udArabhAva ane Adara bhAva rAkhavAno saMdeza Apyo che. - sahavartI sarva sAdhakonI sAdhanAmAM taratamatA hovA chatAM sarva sAdhuo jinezvaranI AjJAnA ArAdhaka che, tema svIkArIne sAdhu samatApUrvaka vicare. samabhAvanI sAdhanAmAM ja sAdhakanI pragati che. uddezakano upasaMhAra:12 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savva?hiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha :- A piMDeSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. te adhyayana-1/11 saMpUrNa te paheluM adhyayana saMpUrNa che
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 94] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha bIjuM adhyayana paricaya 89 9820828 22209 2800 A adhyayananuM nAma zaaiSaNA che. prastuta adhyayanamAM zayyA zabda prayoga mAtra A lokamAM prasiddha pathArI, gAdalA ke seja mATe thayo nathI, paraMtu sAdhu-sAdhvIne sUvA-besavAnI, bhojananI kriyAo tathA Avazyaka, svAdhyAya, japa, tapa Adi dhArmika kriyAo karavA mATenA AvAsa sthAna rUpe prayukta che. temaja Asana, saMstAraka, pATa, bAjoTha Adi upakaraNono paNa samAveza zayyAmAM thaI jAya che. zayyAnA cAra prakAra che- (1) dravya zayyA (2) kSetra zayyA (3) kAla zayyA (4) bhAva zayyA. (1) dravya zadhyA- tenA traNa prakAra che- (1) sajIva pRthvI Adi sacitta dravya zavyA che. (2) nirjIva pRthvI Adi acitta dravya zavyA che. (3) saMpUrNapaNe acitta thaI na hoya, tevI pRthvI Adimizradravya zayyA che. (2) kSetra zayyA-gAma, nagara Adi sthAna vizeSamAM karavAmAM AvatI zayyA. (3) kAla zayyA-tubaddha kAla- zeSanAlamAM athavA cAturmAsa kalpamAM upayogamAM AvatI zayyA. (4) bhAva zavyA- tenA be bheda che- (1) kAyaviSayaka bhAva zayyA- garbhastha jIvonuM mAtAnA udaramAM je zayana thAya te. (2) bhAvaviSayaka bhAva zayA- jIva je samaye audayika Adi bhAvamAM pariNamana kare che tene bhAva viSayaka bhAva zayyA kahevAya che. A adhyayanamAM kSetra zayyA ane kAla zayyAnuM kathana che. eSaNA- anveSaNa, zodha karavI. A rIte zaaSaNA eTale nirdoSa sthAnanI prApti karavI. AtmasAdhanAnA sAdhanabhUta zarIranA pAlana-poSaNa mATe je rIte AhAra grahaNanI jarUra che, te ja rIte tenI vizrAMti mATe temaja sAdhanA karavA mATe suyogya sthAnanI paNa anivAryatA che. nirdoSa AhAranI jema nirdoSa sthAnamAM nivAsa karavo, te saMyamI jIvananuM mahattvanuM aMga che. Atma sAdhanAmAM bAhya kSetra ke anya nimitta sahAyabhUta ke bAdhaka rUpa banI zake che, tethI sAdhune mATe kalpanIya-akalpanIya zayyAnA guNa-doSonuM zAstrakAre vistRta varNana karyuM che. A zaaSaNA adhyayananA traNa uddezako che-prathama uddezakamAM- sthAna saMbaMdhI udgamAdi doSo tathA gRhasthAdithI saMsakta zayyAnA doSonuM ciMtana che. dvitIya uddezakamAM- vasati viSayaka anya doSonI saMbhAvanA tathA sAdhune kalpanIya-akalpanIya nava prakAranI zayyAnuM vistRta varNana che. trIjA uddezakamAMsthAnanI yAcanA vidhi, sthAnamAM nivAsa karyA pachI sAdhuno viveka, saMyamI sAdhu mATe vividha prakAranA niSiddha sthAna, saMstArakanI nirdoSatA-sadoSatA, prAtihArika vastuo gRhasthane pAchI soMpavAnI vidhi, saMtAraka viSayaka cAra prakAranA abhigraho tathA aMte anukULa ane pratikULa sthAna ke saMstArakamAM sAdhune samabhAva rAkhavAnuM vidhAna che. A rIte zayyA ane saMskAraka saMbaMdhI saMpUrNa varNana sAthe A adhyayana pUrNa thAya che.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2 H uddezaka-1 bIjuM adhyayana : zaSyeSaNA prathama uddezaka jIva-jaMtu rahita upAzrayanI gaveSaNA : 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA uvassayaM esittae, se aNupavisittA gAmaM vA NagaraM vA jAva rAyahANiM vA; se jaM puNa uvassayaM jANejjA- saaMDaM sapANaM jAva saMtANayaM, tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / 95 bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM uvassayaM jANejjA- appaMDaM jAva saMtANayaM, tahappagAre uvassae paDilehittA pamajjittA tao saMjayAmeva ThANaM vA sejjaM vA, NisIhiyaM vA ceejjA / = zabdArtha:- dALa - sthAna, rahevA mATe sthAna grahaNa karavuM, UbhA rahevuM, kAyotsarga mATe sthira thavuM lekhkha = zayyA-saMstAraka, saMghArAnuM sthAna, zayana karavuM bihiya = niSadyA, Asana, svAdhyAya Adi karavA. bhAvArtha :upAzraya(rahevA mATenA sthAna)nI gaveSaNA karavAnA icchuka sAdhu-sAdhvI gAma, nagara yAvat rAjadhAnImAM jaIne yogya upAzrayanI gaveSaNA karatAM ema jANe ke A upAzraya kIDI Adi trasa jIvonA IDA yAvat karoLiyAnA jALA AdithI yukta che, to tevA upAzrayamAM sAdhu ke sAdhvI sthAna grahaNa ane zayana-Asana kare nahi. sAdhu ke sAdhvI je upAzrayane kIDI Adi trasa jIvonA IMDAthI rahita yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita jANe to tevA upAzrayanuM pratilekhana temaja pramArjana karIne temAM yatanApUrvaka sthAna grahaNa kare ane zayana-Asana kare arthAt temAM kAryotsarga, svAdhyAya, dhyAna Adi kare. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune mATe upAzrayanI gaveSaNA saMbaMdhI nirUpaNa che. vakSaya- upAzraya. je sthAnamAM rahIne AtmabhAvamAM sthira thavA mATenI sAdhanA thAya, te sthAnane upAzraya saMjJA ApavAmAM Ave che. te sthAna gRhasthe potAnA mATe banAveluM hoya che ane sAdhu temAM gRhasthanI AjJA laIne potAnI anukULatA pramANe nivAsa kare che. A rIte grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu-sAdhvI potAnI AtmasAdhanA mATe je-je anukULa sthAnamAM nivAsa kare te-te sthAna upAzraya kahevAya che. zAstramAM tenA mATe vasati zabdano prayoga paNa thAya che, paraMtu vartamAnamAM dharmasthAnaka mATe ja upAzraya zabda pracalita banI gayo che. For Private Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha vA senna vA vA repanA :- tai- sthAna grahaNa karavuM, UbhA rahevuM, kAryotsarga karavo Adi senza yyA, saMstAraka grahaNa karavA, zayana karavuM nadiyaM- niSadyA, besavuM, svAdhyAya karavo. - sAdha ke sAdhvI je rIte nirdoSa AhAra prApti mATe AhAranI gaveSaNA kare che. te ja rIte nirdoSa sthAnanI prApti mATe sthAnanI paNa gaveSaNA kare che.sAdhu je sthAnamAM nivAsa kare, te sthAna sUkSma ke skUla jIvajaMtuothI rahita hovuM jarUrI che kAraNa ke upAzrayamAM kIDI, makoDA Adi kSudra jIvajaMtuonI adhikatA hoya to gamanAgamana karatAM jIvonI virAdhanA thavAnI saMbhAvanA rahe che, te jIvajaMtunA upadravathI sAdhunA cittanI ekAgratA rahetI nathI, jethI svAdhyAya-dhyAna Adi sAdhanAmAM skUlanA thAya che, mATe sAdhu-sAdhvIo jIva-jaMtuothI rahita sthAnanI gaveSaNA karavAnuM lakSya rAkhe. pALa akhA :- prastuta sutramAM jIvonI adhikatA mATe saMpAba Adi zabdono prayoga che ane jIvonI alpatA mATe ke jIva rahitatA mATe ApyA Adi zabdono prayoga che. sAmAnya rIte koI paNa sthAnamAM vikasendriya jIvono sarvathA abhAva hoya tevuM zakya nathI. sAmAnya rIte kIDI, mAkhI, macchara, karoLiyA, kaMsArI Adi kSudra jIva jaMtuo game tyAre game tyAMthI Ave che ane jAya che. sUtrakArano Azaya e ja che ke sAdhanAmAM skUlanA thAya ke te jIvonI virAdhanA thAya tevA prakAranA jIva jaMtuonI bahulatA na hoya tevA sthAnanI gaveSaNA karavI joIe. audezika upAzraya viveka:| 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- assipaDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samArabbha samuddissa kIyaM pAmiccaM acchejja aNisaTuM abhihaDaM Aha? ceei / tahappagAre uvassae purisaMtarakaDe vA apurisaMtarakaDe vA jAva Asevie vA aNAsevie vA; No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM ceejjA / evaM bahave sAhammiyA, ega sAhammiNi, bahave saahmminniio| zabdArtha - siMDiyA = nigraMtha sAdhunI pratijJAthI, sAdhune mATe. bhAvArtha :- jo sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke bhAvika gRhastha sAdhunI pratijJAthI temAM paNa koI eka sAdharmika sAdhunA uddezyathI prANI, bhUta, jIva ane sattvano AraMbha karIne A upAzraya banAvyo che, temaja sAdhunA nimitte kharIdelo che, udhAra lIdhelo che, koInI pAsethI baLajabarIthI jhUMTavI lIdhelo che, tenA mAlikanI AjJA vinA lIdhelo che ke sAmethI AvIne banAvelo che, to tevo upAzraya puruSAMtarakRta hoya ke apuruSAMtarakata hoya yAvatuM koInA dvArA upayogamAM levAyelo hoya ke upayogamAM levAyelo na hoya, topaNa sAdhu ke sAdhvI temAM rahe nahIM ke zayanAsana kare nahIM athavA svAdhyAyAdi Adi kriyA kare nahIM. te ja rIte ghaNA sAdharmika sAdhuo mATe tathA eka ke aneka sAdharmika sAdhvIonA uddezyathI banAvelA, uparokta vizeSaNothI yukta upAzrayamAM paNa sAdhu ke sAdhvI sthAna grahaNa, zayana-Asana Adi kare nahIM. | 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- bahave samaNa
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: uddezaka-1 97 | mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImae pagaNiya-pagaNiya samuhissa taM ceva bhANiyavvaM / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM jANe ke A upAzraya ghaNA(jaina-jainetara) zramaNo, brAhmaNo, atithio, daridrIo temaja bhikhArIo eka-ekanI gaNanApUrvaka tenA uddezyathI prANI Adino samAraMbha karIne banAvelo che ityAdi upara pramANe kahevuM arthAt puruSAMtarakRta, apuruSAMtarakRta yAvat Asevita ke anAsevita hoya to paNa te sthAna grahaNa na kare. |4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImae samuddissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI samArabbha jAva ceei / tahappagAre uvassae apurisatarakaDe jAva aNAsevie No ThANaM vA seja vA NisIhiyaM vA ceejjA / aha puNa evaM jANejjA- purisaMtarakaDe jAva Asevie; paDilehittA pamajjittA tao saMjayAmeva ThANaM vA seja vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM jANe ke A upAzraya ghaNA jainetara zramaNa, brAhmaNa, atithi, daridra ane bhikhArIonA(sAmAnyarUpe sarvanA) uddezyathI arthAt koInA nAma vinA sarva AgaMtuko mATe prANI, bhUta, jIva ane sattvono samAraMbha karIne banAvelo che yAvatu te upAzraya apuruSAMtarakRta thAvat anAsevita che to tevA upAzrayamAM bhikSu rahe nahIM ke zayanAsana kare nahi. jo te upAzrayanA viSayamAM ema jANe ke te puruSAMtarakRta ke Asevita thaI gayo che- koI paNa vyaktie teno upayoga karI lIdho che. to tevA upAzrayanuM pratilekhana tathA pramArjana karI temAM yatanApUrvaka zayanAsana kare. vivecana: prastuta sUtramAM jaina zramaNo mATe tathA aneka zramaNa-brAhmaNa Adi mATe nirmita upAzraya saMbaMdhI vicAraNA che. je rIte sAdhu-sAdhvIne mATe AhAra saMbaMdhI audezika, krIta, prAmitya Adi doSonA varjananuM kathana che, te ja rIte nivAsa sthAna paNa eka ke aneka sAdhu-sAdhvIonA uddezyathI banAveluM hoya, aneka jaina-jainetara sarva zramaNo-brAhmaNo, yAcakonA uddezyathI temanA nAma gaNI-gaNIne chakAya jIvonA AraMbha-samAraMbha karIne taiyAra thayuM hoya, te ja rIte vecAtuM lIdhuM hoya, udhAra lIdhuM hoya, baLajabarIthI jhUMTavIne lIdheluM hoya, sAdhune rahevA mATe taMbu vagere sAme lAvIne bAMdhyA hoya athavA lAkaDAnA makAno UbhA karyA hoya ke mAlikanI saMmati na hoya, to te sthAnamAM rahevuM sAdhu-sAdhvI mATe kalpanIya nathI. je sthAna koI cokkasa vyakti ke saMpradAyanA sAdhunA uddezya vinA sAmAnya rIte koI paNa sAdhu saMnyAsI mATe banAvyuM hoya ane te sthAnamAM anya zramaNAdi AvIne rahI gayA hoya, to te sthAnane sAdhu grahaNa karI zake che. kAraNa ke te sthAna jaina zramaNonA nimitte baneluM nathI temaja anya zramaNoe teno upayoga karI lIdho hovAthI temAM audezikAdi doSonI paraMparA aTakI jAya che, tethI tene sUtramAM sAdhune mATe kalpanIya kahyuM che.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha saMkSepamAM ekAMta jaina zramaNone mATe banAveluM sthAna tathA jemAM anya AgaMtuko sAthe jaina zramaNanI paNa gaNanA karI hoya tevuM sthAna puruSAMtarakRta thaI jAya ke koInA upayogamAM AvI jAya, topaNa sAdhu-sAdhvI mATe te akalpanIya che ane sAmAnya rIte jaina zramaNonI gaNanA vinA koI paNa sAdhu saMnyAsI mATe banAveluM sthAna puruSAMtarakata thaI jAya ke koInA upayogamAM AvI jAya tyAra pachI te sthAna sAdhu-sAdhvIne kalpanIya che. parikarma doSayukta upAzraya viveka - 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- asaMjae bhikkhupaDiyAe kaDie vA ukkaMbie vA chaNNe vA litte vA ghaTe vA maDhe vA saMmaDhe vA saMpadhUmie vA / tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / aha puNa evaM jANejjA- purisaMtarakaDe jAva Asevie; paDilehittA pamajjittA tao saMjayAmeva ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / zabdArtha :- lipa = caTAI Adi dvArA cAre taraphathI AcchAdita 30/viNa = vAMsanI khapATo bAMdhavI chavo = uparano bhAga ghAsAdithI AcchAdita karyo hoya tire = chANAdithI lIMpela pa = cUnAdithI ghoLela mad = divAlone ghasI hoya saMmad = ghasI-ghasIne lIso karyo hoya saMvpUmi = dhUpAdithI sugaMdhita karyo hoya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM jANe ke A upAzrayamAM gRhastha sAdhuonA nimittathI divAla banAvI che athavA caTAI Adi dvArA tene cArebAjuthI AcchAdita karyo che, chatamAM vAMsanI khapATo bAMdhI che ane tenI upara ghAsa AdithI DhAMkyo che, divAlo ke AMgaNAne chANAdithI lIpyA che, cUnAdithI raMgIne makAnane suMdara karyuM che, bhIMtone ghasIne svaccha banAvI che, ghasI-ghasIne lIsI banAvI che, dhUpa Adi sugaMdhita padArthothI suvAsita karyo che, tevo samArakAma karelo upAzraya jo apuruSAMtarakRta hoya thAvat koIe upayogamAM lIdho na hoya, to sAdhu tyAM rahe nahIM, zayanAsana kare nahIM. paraMtu te jANe ke A upAzraya puruSAntara kRta thaI gayo che yAvatu bIjAnA upayogamAM AvI gayo che, to tenuM pratilekhana ane pramArjana karIne sAdhu temAM yatanApUrvaka sthAna grahaNa ke zayanAsana karI zake che. |6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- asaMjae bhikkhupaDiyAe khuDDiyAo duvAriyAo mahalliyAo kujjA jahA piMDesaNAe jAva saMthAragaM saMthArejjA, bahiyA vA NiNNakkhu; tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / ___ aha puNa evaM jANejjA- purisaMtarakaDe jAva Asevie; paDilehittA pamajjittA tao saMjayAmeva ThANaM vA seja vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM jANe ke A upAzrayamAM gRhastha sAdhuo mATe nAnA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: uddezaka-1 [ 99 ] daravAjAne moTo banAvyo che vagere sarva kathana piMDeSaNA adhyayana pramANe jANavuM yAvata sAdhune mATe upAzrayanI aMdarathI upakaraNo(sAmAna) bahAra kADhayA che ane te bIjAe upayogamAM lIdho nathI, upAzraya apuruSAMtarakRta kAvat anAsavita che, to sAdhu tyAM rahe nahIM ke zayanAsana kare nahi. jo te ema jANe ke te upAzraya puruSAMtarakata yAvatu bIjAnA upayogamAM AvI gayo che, to sAdhu tenuM pratilekhana temaja pramArjana karIne yatanApUrvaka tyAM sthAna grahaNa ke zayanAsana karI zake che. 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- asaMjae bhikkhupaDiyAe udagappasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA pattANi vA pupphANi vA phalANi vA bIyANi vA hariyANi vA ThANAo ThANaM sAharai, bahiyA vA NiNNakkhU, tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / ___aha puNa evaM jANejjA- purisaMtarakaDe jAva Asevie; paDilehittA pamajjittA tao saMjayAmeva ThANa vA sejja vA NisIhiya vA ceejjA / zabdArtha :- vahiyA vA frug = aMdarathI bahAra kADhe. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM jANe ke A upAzrayamAMthI gRhastha sAdhuonA nimitte pANImAM utpanna thayela kaMda, mULa, patra, phUla, phaLa, bIja, lIlotarI Adi eka jagyAethI bIjI jagyAe laI gayA che, aMdarathI bahAra kADhayA che ane te upAzraya apuruSAMtarakata yAvatu anAsavita che, to tyAM sAdhu rahe nahIM, zayanAsana Adi kare nahi. jo ema jANe ke te upAzraya puruSAMtarakata thAvaAsevita thaI gayo che, to tenuM pratilekhana temaja pramArjana karIne yatanApUrvaka tyAM sthAna grahaNa ke zayanAsana Adi karI zake che. 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- assaMjae bhikkhupaDiyAe pIDhaM vA phalagaM vA NisseNiM vA udUhalaM vA ThANAo ThANaM sAharai, bahiyA vA NiNNakkhu; tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie; No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / aha puNa evaM jANejjA- purisaMtarakaDe jAva Asevie; paDilehittA pamajjittA tao saMjayAmeva ThANaM vA sejja vA NisIhiya vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM jANe ke gRhastho sAdhuonA nimitte tyAM rAkhelA bAjoTha, pATalA, nisaraNI, khAMDaNiyo Adi sAmAna eka jagyAethI bIjI jagyAe laI gayA che athavA te vastuo bahAra kADhI che ane te upAzraya apuruSAMtarakRta kAvatu anAsavita che, to sAdhu tyAM rahe nahIM, zayanAsana Adi kare nahIM. jo te ema jANe ke te upAzraya puruSAMtarakata yAvatu Asevita che, to tenuM pratilekhana temaja pramArjana karIne sAdhu yatanApUrvaka tyAM sthAna grahaNa ke zayana Asana Adi karI zake che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha vivecanaH sUtra 1 thI 4mAM audezika zayyAnI vicAraNA che ane prastuta sUtromAM sAdhune mATe samArakAma karelA upAzrayamAM rahevA saMbaMdhI vicAraNA che. sAdhunA nimitte taiyAra karelA auddezika Adi doSayukta upAzraya puruSAMtarakRta hoya ke apuruSAMtarakRta hoya, te upAzrayano anya vyaktie upayoga karyo hoya ke na karyo hoya, te sAdhune mATe akalpanIya che. sAdhune nimitte samArakAma karAvelo upAzraya paNa sAdhu mATe akalpanIya che, paNa te puruSAMtarakRta thaI jAya pachI kalpanIya bane che. prastuta prasaMgamAM upAzrayamAM sAdhune mATe cAra prakAre pheraphAra karavAnuM kathana che. (1) upAzrayamAM divAla, chata Adi samArakAma karAvIne upAzrayane saMskArita-susajjita karyo hoya, temAM raMga karAvyo hoya, lAdI badalAvI hoya, ThaMDI-garamIthI rakSaNa meLavavA ghAsa AdithI AcchAdita karyo hoya. (2) teno jIrNodhAra karyo hoya, daravAjAne nAno-moTo karyo hoya ke bIjA koI pheraphAra karyA hoya. (3) te sthAnamAM rAkhelA ghAsa, pAna, phUla, phaLa Adi sacitta padArthonuM sthAnAMtara karyuM hoya. (4) bAjoTha, pATalA Adi sAmagrIo tathA bhAre vastuo sthAnAMtarita karI hoya ke bahAra kADhI hoya. A rIte makAnamAM nAnuM ke moTuM koI paNa samArakAma karAvavuM, temAM paDelI saceta, aceta vastuonuM sthaLAMtara karavuM, bahAra kADhavuM, A sarva kriyAomAM sAdhu mATe alpAdhika AraMbha-samAraMbha ke jIva virAdhanA thAya che, tethI te sAdhune kalpanIya nathI paraMtu sAdhune nirdoSa sthAnanI prApti thavI durlabha che. te uparAMta gRhasthe banAvelA makAnano upayoga AhAranI jema mAtra ekavAra thato nathI. aneka vyaktio vAraMvAra teno upayoga kare che, tethI sAdhunA nimitte samArakAma karAvelo upAzraya puruSAMtara kRta thaI jAya, anya koI paNa vyakti teno upayoga karI le, tyAra pachI tenA samArakAmajanya doSonI paraMparA aTakI jAya che. tethI te sthAna sAdhune mATe kalpanIya banI jAya che. tema AgamakArano Azaya spaSTa thAya che. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke sAdhue bIjA mATe karelA makAnamAM rahevuM joIe. saMkSepamAM sAdhunA nimitte samArakAma karelo upAzraya apuruSAMtarakRta hoya, anya vyaktie teno upayoga karyo na hoya, tyAM sudhI te sAdhu mATe akalpanIya che ane te upAzraya puruSAMtarakRta thaI jAya yAvat gRhastho teno upayoga karI le, tyAra pachI te sthAna sAdhu mATe kalpanIya che. UMcA upAzrayamAM viveka H 9 _ se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA, taM jahAkhaMdhaMsi vA thaMbhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsi vA hammiyatalaMsi vA aNayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi NaNNattha AgADhAgADhehiM kAraNehiM jo ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / se ya Ahacca ceie siyA, No tattha sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA hatthANi vA pAyANi vA acchINi vA daMtANi vA muhaM vA uccholejja vA For Private Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: uddezaka-1 101 | padhovejja vA; No tattha UsaDhaM pagarejjA, taM jahA- uccAraM vA pAsavaNaM vA khelaM vA siMghANaM vA vaMtaM vA pittaM vA pUI vA soNiyaM vA aNNayaraM vA sarIrAvayavaM / kevalI bUyA- AyANameyaM / se tattha UsaDhaM pagaremANe payalejja vA pavaDejja vA, se tattha payalamANe pavaDamANe vA hatthaM vA jAva sIsaM vA aNNayaraM vA kAyaMsi iMdiyajAyaM lUsejjA, pANANi vA bhUyANi vA jIvANi vA sattANi vA abhihaNejja vA jAva vavarovejja vaa| aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA jAva jaM tahappagAre uvassae aMtalikkhajAe No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / zabdArtha :- saMtatiugAli = AkAza jAta, cotarapha khullA AkAzavALA, pALIke divAlavinAnA, chata rUpa sthAnamAMgalya AhA huM haM = koI vizeSa paristhiti vinA, sAmAnya rIte. sitha = koI kAraNathI te grahaNa karI lIdhuM hoya to moviyA vA soviyA = prAsuka ThaMDA pANIthI ke garama pANIthI no 3chottez2a vA thorA = dhue nahi ke vAraMvAra sApha kare nahi raDha no parejA = zarIranuM utsarjana kRtya arthAt maLa-mUtra Adi visarjana kare nahi 3SAra = vaDInIta pAsava= laghunIta heta = kaphaliyAkha = lIMTa vaoN = vamana pitta = pitta pUruM = paru parsana = lapasI jAya ke pavana = paDI jAya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM ema jANe ke A upAzraya, thAMbhalA upara che, vAMsanA mAMcaDA upara che, bIjA-trIjA Adi mALa upara che athavA prAsAdanI upara ke mahelanI upara che athavA AvA prakAranI koI paNa UMcAI upara cAre taraphathI khulluM sthAna che, to tyAM koI vizeSa kAraNa vinA sAdhu-sAdhvI sthAna grahaNa ke zayanAsayana Adi kare nahi. kadAca koI anivArya kAraNavaza tevA sthAnamAM rahevuM paDe to tyAM sAdhu-sAdhvI prAsuka ThaMDA pANIthI ke garama pANIthI hAtha, paga, AMkha, dAMta ke mukha ekavAra ke vAraMvAra dhue nahi; maLa-mUtrAdino tyAga kare nahi; temaja tyAM kapha, nAkano mela, vamana, pitta, paru, lohI vagere zarIranA koI paNa avayavanA melano tyAga kare nahi. kevaLI bhagavAne kahyuM che ke- A sarva karmabaMdhanuM kAraNa che. sAdhu uparathI maLa tyAgAdi karavA jatA lapasI jAya ke paDI jAya, uparathI lapasavAnA ke paDavAnA kAraNe tenA hAtha, paga, mastaka ke zarIranA koI paNa avayava ke indriya para coTa lAge, prANI, bhUta, jIva ane sattvonI hiMsA thAya yAvata te jIvo prANa rahita thaI jAya, tethI tIrthakaroe sAdhu, sAdhvIne mATe pahelAMthI ja A pratijJA yAvatu upadeza Apyo che ke A prakAranA UMcA ane cotaraphathI khullA sthAnamAM sAdhu-sAdhvIoe rahevuM nahi, zayana-Asana vagere karavA nahi. vivecana : - prastuta sUtramAM sAdhune vizeSa kAraNa vinA UMcAI para AvelA, comera khullA sthAnamAM rahevAno niSedha karyo che.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha sAdhunuM jIvana svAvalaMbI hoya che. tene AhAra-pANInI gaveSaNA mATe temaja maLa-mUtra Adi paraThavA mATe gamanAgamana karavuM paDe che, tethI sAdhu potAnA saMyamI jIvanamAM koI paNa prakAranI skhalanA na thAya tevA sthAnamAM ja nivAsa kare che. jo sAdhu UMcAI para AvelA khullA sthAnamAM nivAsa kare, to vAraMvAra caDa-utara karatAM ke rAtre aMdhArAmAM caDa-utara karatAM kyAreka nisaHraNI parathI paga lapasI jAya, paDI javAya, tenAthI jIvavirAdhanA, saMyamavirAdhanA ane AtmavirAdhanA thAya che, tethI sAmAnya rIte sAdhu sahajatAthI saraLatApUrvaka gamanAgamana thaI zake tevA sthAnamAM ja nivAsa kare che. 102 jaLastha ALAAAEi...... koI viziSTa paristhitimAM arthAt anyatra nirdoSa sthAnanI prApti na thatI hoya, to sAdhu alpa samaya mATe arthAt ekAda rAtri ke eka be kalAka viveka pUrvaka te sthAnamAM rahe che. sAdhune UMcAI para AvelA khullA sthAnamAM nivAsa karavo paDe, to tyAM hAtha-paga Adi dhovAnI vagere sUtrokta koI paNa pravRttio karavI na joIe. te pravRttio karavAthI thatI hAnio sUtrArthathI ja spaSTa che. jo uparanA mALanA nivAsa sthAnamAM caDhavA mATenA pagathiyA sthira hoya, tenA uparathI caDa-utara sahelAIthI thaI zake tema hoya, chata upara divAla ke pALI vyavasthita rIte bAMdhelI hoya, jemAM sUtra kathita doSonI zakyatA na hoya to te sthAnamAM sAdhu-sAdhvI vivekapUrvaka rahI zake che. gRhasthAdithI saMsakta upAzrayano viveka H 10 sebhikkhU vA bhikkhuNI vA jaM puNa uvassayaM jANejjA- saitthiyaM sakhuDDuM sapasubhattapANaM; tahappagAre sAgArie uvassae jo ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / zabdArtha :- satyiya = strI sahita che juThThuM = bALaka, bilADI Adi kSudra jIvo yukta sapannumattapALa = pazuo tathA AhAra-pANIthI yukta hoya tahappare sAraN 3vasad = tevA prakAranA gRhasthonA saMparka yukta upAzrayamAM. bhAvArtha -- sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM jANe ke A upAzraya strIo, bALako, kSudra prANIo, pazuothI ke khAvA, pIvAnI vastuothI yukta che, to AvA gRhasthAdinA saMsargavALA sthAnamAM sAdhusAdhvI rahe nahIM, zayanAsana Adi kare nahIM. 11 AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaikuleNa saddhiM saMvasamANassa - alasa vA visUiyA vA chaDDI vANaM ubbAhejjA, aNNayare vA se dukkhe rogAyaMke samuppajjejjA assaMjae kaluNapaDiyAe taM bhikkhussa gAyaM telleNa vA ghaeNa vA NavaNIeNa vA vasAe vA abbhaMgejja vA makkhejja vA; siNANeNa vA kakkeNa vA lodveNa vA vaNeNa vA cuNeNa vA paumeNa vA AghaMsejja vA paghaMsejja vA uvvalejja vA uvvaTTejja vA; sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA siNAvejja vA siMcejja vA; dAruNA vA dArupariNAmaM kaTTu For Private Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2 : uddezaka-1 agaNikAyaM ujjAlejja vA pajjAlejja vA ujjAlettA pajjAlettA kAyaM AyAvejja vA payAvejja vA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA, esa heU, esa kAraNaM, esa uvaeso, jaM tahappagAre sAgArie uvassae No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA cejjA / 103 = = zabdArtha:- alasage = hAtha, paga vagere avayavo sojI jAya ke thAMbhalA jevA thaI jAya visUyA jhADA thAya chaThTha| = UlaTI rannAdengA = thavA lAge ke aLayare vA che tuvante = anya koI paNa duHkha roLAyaje = tAvAdi roga, zUlAdi prANanAzaka AMtaka samuppangengA = utpanna thAya(te joIne) anena - tenA zarIranuM ekavAra mAliza kare mantukhta = anekavAra mAliza kare sinAbena = snAna karAve jena = kASAyika dravyathI taiyAra karela pANIthI todvega = lodhathI vaLekha = varNathI-lepTa pAvaDara vizeSathI cuLeLa = javAdinA cUrNathI paDamepa = padmathI AyaMlendra = zarIrane thoDuM ghasIne mAliza kare paghaMsejja = vAraMvAra mAliza kare vvalendra = pIThI AdithI zarIranI snigdhatA dUra karavA coLe varRndra = vAraMvAra coLe. bhAvArtha:- gRhastha sAthe eka ja makAnamAM rahevuM te, sAdhune mATe karmabaMdhanuM kAraNa che- gRhastha parivAranI sAthe rahetAM kyAreka sAdhunA hAtha, paga Adi jakaDAI jAya, sojI jAya, jhADA ulaTI thAya athavA anya koI bImArI, tAva, zULa, pIDA, duHkha ke rogAMtaka utpanna thAya, to A paristhitimAM te gRhastha karuNAbhAvathI sAdhunA zarIra upara tela, ghI, mAkhaNa ke anya koI snigdha padArthathI mAlIza kare; pachI tene prAsuka ThaMDA pANIthI ke garama pANIthI snAna karAve; kalka, lodha, varNa, cUrNa ke padma vagere sugaMdhI dravyono ekavAra ke vAraMvAra lepa kare; zarIrano mela dUra karavA mATe sugaMdhI padArtho lagAve ke prAsuka ThaMDA pANIthI ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra prakSAlana kare, tene dhue, zarIrAvayavo para pANIno chaMTakAva kare tathA araNInA lAkaDAne paraspara ghasIne agni pragaTAve, prajvalita kare ane tenAthI sAdhunA zarIrane zeka kare ke vizeSa zeka kare che. A rIte gRhasthanA kuTuMba sAthe tenA gharamAM rahevAthI aneka doSonI saMbhAvanA joIne tIrthaMkara prabhue bhikSune mATe pahelAthI ja pratijJA yAvat upadeza Apyo che ke sAdhu AvA makAnamAM rahe nahi, zayanAsana Adi kare nahi. |12 AyANameyaM bhikkhussa sAgArie uvassae saMvasamANassa - iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA aNNamaNNaM akkosaMti vA vahaMti vA ruMbhaMti vA uddaveMti vA / aha bhikkhU uccAvayaM maNaM NiyacchejjA- ee khalu aNNamaNNaM akkosaMtu vA mA vA akkosaMtu, vahaMtu vA mA vA vahaMtu, rubhaMtu vA mAva rubhaMtu, uddaveMtu vA mA vA uddatu / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA jAva jaM tahappagAre sAgArie uvassae No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / For Private Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha AGEArtha :- aNNamaNNaM = 52s52 akkosaMti = Ajhezayukta vayanothI DaratA hoya arthAt jhagaDatA hoya vahaMti = bhAratA hoya saMbhaMti = roDatA hoya uddaveMti = upadrava DaratA hoya uccAvayaM maNaM NiyacchejjA = bhana aMyuM-nIyuM thAya. 104 bhAvArtha :gRhasthanI sAthe eka makAnamAM rahevuM, sAdhu mATe karmabaMdhanuM kAraNa che- tyAM gRhastha yAvat tenA nokara-nokarANIo rahetA hoya che, kadAca teo paraspara eka bIjAne Akroza-kaDavA vacano kahe, mAre, rokaToka kare, upadrava kare, te joIne sAdhunA manamAM saMkalpa-vikalpa thAya ke teo paraspara Akroza kare athavA na kare, mAre ke na mAre, roke ke na roke, upadrava kare ke na kare, tevA aneka prakAranA vicAro Ave che. tethI tIrthaMkaroe pahelAthI ja sAdhune mATe A pratijJA yAvat upadeza Apyo che ke sAdhu gRhasthanA saMsargavALA upAzrayamAM rahe nahi, zayanAsana Adi kare nahIM. 13 AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa - iha khalu gAhAvaI appaNo sayaTThAe agaNikAyaM ujjAlejja vA pajjAlejja vA vijjAvejja vA / aha bhikkhU uccAvayaM maNaM NiyacchejjA- ee khalu agaNikAyaM ujjAleM va mA vA ujjAleMtu, pajjAleMtu vA mA vA pajjAleMtu, vijjAveMtu vA mA vA vijjAveMtu / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA jAva jaM tahappagAre uvassae jo ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :gRhasthanI sAthe eka makAnamAM rahevuM, te sAdhu mATe karmabaMdhanuM kAraNa che- tyAM gRhastha potAnA prayojana mATe agni prajvalita kare che, vizeSa prajvalita kare che, prajvalita agnine ThAre che, te joIne sAdhunA manamAM kadAca A pramANe saMkalpa-vikalpa thAya ke A gRhastha agnine pragaTAve athavA na pragaTAve, vizeSa prajvalita kare athavA na kare, agnine ThArI nAMkhe athavA ThAre nahi; mATe tIrthaMkaroe pahelAMthI ja sAdhune mATe A pratijJA yAvat upadeza Apyo che ke sAdhu gRhasthanA saMsargavALA upAzrayamAM rahe nahi ke tyAM zayanAsana Adi kare nahi. 14 AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa - iha khalu gAhAvaisa kuMDale vA guNe vA maNI vA mottie vA hiraNNe vA suvaNe vA kaDagANi vA tuDiyANi vA tisaragANi vA pAlaMbANi vA hAre vA addhahAre vA egAvalI vA muttAvalI vA kaNagAvalI vA rayaNAvalI vA taruNiyaM vA kumAriM alaMkiyavibhUsiyaM pehAe; aha bhikkhU uccAvayaM maNaM NiyacchejjA- erisiyA vA sA, No vA erisiyA, iti vA NaM bUyA, iti vA NaM maNaM sAejjA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA jAva jaM tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / AGEArtha :- guNe = chorAmAM parovesa AbhUSaNa vizeSa athavA horo kaDagANi = 551 tuDiyANi = jAnubaMdha tisaragANi = trAsaro hAra pAlaMbANi = sAMjI bhASA hAre = aDhArasaro hAra addhahAre navasaro hAra. For Private Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: uddezaka-1 105 | bhAvArtha :- gRhasthanI sAthe eka makAnamAM rahevuM, te sAdhu mATe karmabaMdhanuM kAraNa che- makAnamAM rahetA gRhasthanA kuMDaLa, kaMdoro, maNi, motI, cAMdI, sonuM kaDA, bAjubaMdha, traNasaro hAra, lAMbI mALA, aDhArasaro hAra, navasaro hAra, ekAvalI hAra, kanakAvalI hAra, muktAvalI hAra, ratnAvalI hAra athavA vastrAbhUSaNathI alaMkRta ane vibhUSita yuvatI ke kuMvArI kanyAne joIne sAdhunA manamAM A pramANe saMkalpa-vikalpa utpanna thAya ke AvA AbhUSaNo Adi mArA gharamAM paNa hatA ke na hatA, temaja mArI strI ke kanyA paNa AvI hatI athavA AvI na hatI. teone joIne A pramANe bole athavA manomana tevA bhAva thAya che. tethI tIrthakaroe pahelethI ja sAdhune mATe A prakAranI pratijJA yAvatu upadeza Apyo che ke sAdhu gRhasthanA saMsargavALA upAzrayamAM rahe nahi, tyAM zayanAsana Adi kare nahi. 15 AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa- iha khalu gAhAvaiNIo vA gAhAvaidhUyAo vA gAhAvaisuNhAo vA gAhAvaidhAIo vA gAhAvaidAsIo vA gAhAvaikammakarIo vA, tAsiM ca NaM evaM vuttapuvvaM bhavaije ime bhavaMti samaNA bhagavaMto jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, No khalu eesiM kappai mehuNadhammapariyAraNAe AuTTittae, jA ya khalu eesiM saddhiM mehuNadhamma pariyAraNAe AuTTejjA, puttaM khalu sA labhejjA oyassi teyassi vaccassi jasassi saMparAiyaM AloyaNadarisaNijjaM / eyappagAraM NigyosaM soccA Nisamma tAsiM ca NaM aNNayarI saDDI taM tavassi bhikkhaM mehuNadhammapariyAraNAe AuTTAvejjA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA jAva jaM tahappagAre sAgArie uvassae No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / zabdArtha :- parivAra TIE = sevana karavA mATe A3nnA = abhilASA kare, pravRtta thAya pakSa = teone medudhammaparivAranA = maithunadharma sevana karavA mATe goyalsa = ojasvI-baLavAna telsi = tejasvI vali = varcasvI-rUpavAna = yazasvI saMpadya = saMgrAmamAM zuravIra kAyAvaraNanna = AlokanIya ane darzanIya ADavijhA = AkarSita kare, pravRtta karAve. bhAvArtha :- gRhasthonI sAthe eka ja makAnamAM rahevuM, te sAdhune mATe karmabaMdhanuM kAraNa che- sAdhu jyAre gRhasthanI sAthe rahe che tyAre te gRhasthanI patnI, tenI putrIo, putravadhUo, dhAvamAtAo, dAsIo ke nokarANIo, paraspara maLIne A pramANe vArtAlApa kare che ke A zramaNa che, te zIlavAna, guNavAna thAvatuM maithuna dharmathI sarvathA nivRtta hoya che, teone maithuna sevana kalpanIya nathI, tenI abhilASA karavI paNa kalpanIya nathI, paraMtu jo koI strI tenI sAthe maithuna krIDA kare, to tene ojasvI-vizALa sudaDha zarIra- vALo, tejasvI-zUravIra, varcasvI-prabhAvazALI, yazasvI, rUpavAna ane saMgrAmamAM zUravIra temaja darzanIya tevA putranI prApti thAya che. A pramANe vAta sAMbhaLIne temAMthI putra prAptinI icchuka koI strI te tapasvI sAdhune maithuna sevana mATe AkarSita kare ane temAM pravRtta karAve che. tethI tIrthakaroe pahelAthI ja sAdhune mATe A prakAranI pratijJA yAvata upadeza Apyo che ke sAdhu gRhasthanA saMsargavALA upAzrayamAM rahe nahi, zayanAsana Adi kare nahi.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 106 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha vivecana : prastuta sutromAM guhasthanA saMsargavALA sthAnamAM sAdhune rahevAno niSedha karyo che. zAstrakAre gRhasthanA saMsargamAM rahevAthI thatA doSa sthAnonuM vistRta varNana karIne sAdhune sAvadhAna karyA che. gRhastha ane tenA parivArathI vyApta makAnamAM rahevAmAM aneka doSasthAnonI zakyatA rahe che. jema ke(1) sAdhune ekAeka duHsAdhya roga utpanna thaI jAya to gRhastha teno upacAra karavA pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati tathA trasakAyanI virAdhanA kare tevI saMbhAvanA che. (2) gRhasthonA parasparanA laDAI, jhagaDA joI sAdhunA manamAM saMkleza utpanna thAya. (3) gRhasthanA gharamAM aneka prakAranA AbhUSaNo tathA suMdara yuvatIone joIne sAdhune pUrvAzramanA smaraNathI mohautpattinI saMbhAvanA rahe che. (4) putranI icchAvALI strIo sAdhu sAthe sahavAsanI icchAthI sAdhune AkarSita karavA prayatna kare che. A sarva saMbhAvanAone dhyAnamAM rAkhIne tIrthakara bhagavaMtoe sAdhu mATe batAvelI pratijJA, hetu, kAraNa ane upadezane vAraMvAra doharAvIne sAdhune di saMthavuM ja cham I gRhasthano paricaya na karavAno upadeza Apyo che. - saMkSepamAM sAdhue potAnI Atma sAdhanAmAM sahAyaka bane, vairAgya bhAvanI vRddhi thAya, rAga-dveSanA saMyogo upasthita na thAya, tevA ekAMta sthAnamAM nivAsa karavo joIe. upasaMhAra:| 16 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha :- A zaaSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. | adhyayana-ra/1 saMpUrNa
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: uddezaka-2 [ 107 ] che 99 bIju adhyayana: bIje uddezaka gRhastha-saMsakta upAzrayanA doSo:| 1 gAhAvaI NAmege suisamAyArA bhavaMti, bhikkhU ya asiNANae, moyasamAyAre; se taggaMdhe duggaMdhe paDikUle paDilome yAvi bhavai / jaM puvvakammaM taM pacchAkamma, jaM pacchAkammaM taM puvvakammaM / taM bhikkhupaDiyAe vaTTamANe karejjA vA, No vA karejjA / __ aha bhikkhUNaM puvvovaviTThA jAva jaM tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / zabdArtha :- suphIyAra zuci dharmane mAnanArA lagALa snAna nahi karavAthI mokalanAre = moka-prazravaNano upayoga karanArA hoya che te = te sAdhu tApe = tenI gaMdhavALA dudhe = asnAnanA kAraNe zarIranI durgadhavALA hoya che paDa% = gRhasthane te pratikULa paDitone yAvi bhava = apriyakArI paNa bane che = purdhvamuM taM pachaH = je kArya pahelAM karavAnuM che te kArya pachI kare = pachaH taM puLamuM = je kArya pachI karavAnuM che te kAryapahelAM karI letafmahuDiyA =te sAdhunA kAraNe bhojanAdi kriyAnA samayamAM vamaLa = vartatA re vA no vA re = AgaLa-pAchaLa kare athavA na kare. bhAvArtha - keTalAka gRhastho zucidharmavALA hoya che arthAt bAhya zuddhinuM vizeSa pAlana karanArA hoya che ane sAdhu to snAnanA tyAgI hoya che, temaja prazravaNano prayoga karanArA hoya che, tethI tenI gaMdha tathA asnAnanA kAraNe sAdhunA zarIra ane vastromAMthI AvatI durgadha gRhasthane pratikULa ane apriya lAge, gRhastha (snAnAdi) je kArya pahelAM karatA hoya, te sAdhunA kAraNe pachI kare ane je kArya pachI karavAnA hoya te pahelAM kare athavA bhikSuonA kAraNe teo samaya pahelA bhojanAdi kriyAo karI le athavA bhojanAdi kriyA kare ja nahIM, sAdhuo paNa gRhasthanA kAraNe zArIrika kriyAo athavA saMyama samAcArInI kriyAo yathAsamaye karI zakatA nathI athavA karatA ja nathI. tethI tIrthakaroe pahelAMthI ja sAdhu mATe A prakAranI pratijJA yAvata upadeza Apyo che ke sAdhu gRhasthanA saMsargavALA sthAnamAM rahe nahi ke zayana Asana Adi kare nahi. 2 AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhi saMvasamANassa- iha khalu gAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUve bhoyaNajAe uvakkhaDie siyA, aha pacchA bhikkhupaDiyAe asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA uvakkhaDejja vA uvakarejja vA, taM ca bhikkhU abhikaMkhejjA bhottae vA pAyae vA viyaTTittae vaa| ___ aha bhikkhUNaM puvvovaviTThA jAva jaM tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 108 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha zArtha :- viyaTTittae = 64yo| 42, temAM pravRtta thAya. bhAvArtha :- gRhasthanI sAthe eka ja makAnamAM rahevuM, te sAdhune mATe karmabaMdhanuM kAraNa che- tyAM gRhastha potAnA mATe vividha prakAranA bhojana taiyAra karyA hoya che, tyAra pachI sAdhuone mATe azanAdi AhAra banAve ke anya khAdya padArtha taiyAra kare. sAdhu paNa te AhArane khAvA-pIvAnI icchA kare temaja temAM pravRtta thaI jAya. tethI tIrthakaroe pahelethI ja sAdhu mATe A prakAranI pratijJA yAvatu upadeza Apyo che ke sAdhu gRhasthanA saMsargavALA upAzrayamAM rahe nahi, zayana-Asana Adi kare nahi. | 3 AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaihiM saddhiM saMvasamANassa- iha khalu gAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUvAI dAruyAI bhiNNapuvvAI bhavati, aha pacchA bhikkhupaDiyAe virUvarUvAI dAruyAI bhiMdejja vA kiNejja vA pAmiccejja vA dAruNA vA dArupariNAmaM kaTu agaNikAyaM ujjAlejja vA pajjAlejja vA, tattha bhikkhU abhikaMkhejjA AyAvettae vA payAvettae vA viyaTTittae vA / aha bhikkhUNaM puvvovaviTThA jAva jaM tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / zArtha :- virUvarUvAI = vividharanA dAruyAI = RussibhiNNapuvvAiM bhavaMti = paDesAthI mehanazane zabhyAchabhidejja = (mehanakiNejja = parIhI pAmiccejja = oIpAsethI dhAra sedAruNA vA dArupariNAmaM kaTu = CUSSInI sAthe sAdhase.. bhAvArtha :- gRhasthanI sAthe eka makAnamAM rahevuM, te sAdhu mATe karmabaMdhanuM kAraNa che- gRhasthe potAnA mATe pahelA vividha prakAranA lAkaDA kApIne rAkhyA hoya che. have pachI te sAdhu mATe paNa aneka prakAranA lAkaDA kApe, kharIde ke koI pAsethI udhAra lAve ane lAkaDA sAthe lAkaDAne ghasIne agni ujvalita ke prajvalita kare, sAdhu paNa gRhasthanI jema ThaMDI dUra karavA mATe agnino AtApa ane pratApa levAnI icchA kare ane tema karavA pravRtta paNa thaI jAya. tethI tIrthakaroe pahelethI ja sAdhu mATe A prakAranI pratijJA yAvatu upadeza Apyo che ke sAdhu gRhasthanA saMsargavALA upAzrayamAM rahe nahi ke zayanAsana Adi kare nahi. |4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA uccArapAsavaNeNaM ubbAhijjamANe rAo vA viyAle vA gAhAvaikulassa duvArabAhaM avaMguNejjA, teNe ya tassaMdhicArI aNupavisejjA / tassa bhikkhussa No kappai evaM vadittae- ayaM teNe pavisai, No vA pavisai; uvalliyai, No vA uvalliyai; aipatati, No vA aipatati; vayai, No vA vayai; teNa haDaM, aNNeNa haDaM, tassa haDaM, aNNassa haDaM, ayaM teNe, ayaM uvacarae, ayaM haMtA, ayaM etthamakAsI / taM tavassi bhikkhu ateNaM teNaM ti saMkai /
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: uddezaka-2 [ 109 ] aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA jAva No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / zabdArtha :- = corasaAMdhavArIka takane jonAra vyakti ayvasenA = gharamAM pravezI jAya 3vattiya = te ahIM chupAI rahyo che je va 3vattiya = ahIM chupAyo nathI aphapati = nIce kUda che no vA kaphapatti = nIce kUdato nathI vaya= te jAya che ke jo vA vaya = jato nathI te devuM = teNe corI karI che anekha darda = bIjAe corI karI che tajI da6 = teNe teno mAla coryo che aUrU dauM = bIjAno mAla coryo che. bhAvArtha :- gRhastha sAthe eka makAnamAM rahetA sAdhu-sAdhvIne rAtrimAM ke vikAlamAM maLa-mUtranI bAdhA thatAM te gRhasthano daravAjo khole ane te ja samaye tevI takanI pratikSA karanAra koI cora gharamAM ghUsI jAya, to te samaye sAdhune A pramANe kahevuM kalpatuM nathI, cora AvI rahyo che ke cora Avato nathI; cora chupAI rahyo che ke chupAto nathI; te nIce kUde che ke nIce kUdato nathI; te jAya che ke jato nathI; teNe corI karI che ke bIjAe corI karI che, tenuM dhana coryuM che ke bIjAnuM dhana coryuM che, A cora che, A teno sAthIdAra che, A ghAtaka che, A core ahIM corInuM kAma karyuM che. A prakAre kAMI paNa bolyA vinA sAdhu mauna rahe. tevA samaye te gRhasthane tapasvI sAdhu je vAstavamAM cora nathI, tenA para ja cora hovAnI zaMkA thAya che. tethI tIrthakaroe pahelethI ja sAdhu mATe A prakAranI pratijJA yAvatu upadeza Apyo che ke sAdhu gRhasthanA saMsargavALA makAnamAM rahe nahi ke zayanAsana Adi kare nahi. vivecanA: pahelA uddezakamAM paNa zAstrakAre gRhasthanI sAthe eka makAnamAM rahevA saMbaMdhI aneka doSo kahyA che ane A uddezakanA prastuta sUtromAM paNa zAstrakAre te ja viSayanuM nirUpaNa karyuM che. A sUtromAM cAra daSTikoNathI doSo batAvyA che(1) sAdhu ane gRhasthanA jIvana vyavahAramAM, raheNIkaraNImAM bahu moTo taphAvata che. gRhastho pratidina snAnAdi karIne zarIrane svaccha ane sughaDa rAkhe che. sAdhu yAvajIvana asnAnavratanuM pAlana kare che, melano parISaha sahana kare che, tethI keTalAka sAdhunA zarIramAM ke vastra AdimAM parasevA AdinI durgadha AvatI hoya, sAdhunA A prakAranA AcArane joIne gRhasthone sAdhu prati jugupsA ke dhRNAno bhAva thAya che. te uparAMta sAdhunA kAraNe gRhastha aneka kAryo karavAmAM kSobha anubhave che tethI tene potAnA kAryo AgaLa-pAchaLa karavA paDe che ane sAdhune paNa gRhasthanA satata saMparkathI potAnA svAdhyAya-dhyAna, pratilekhanAdi Avazyaka kriyAomAM alanA thAya che. A rIte gRhasthanA saMsargavALA sthAnamAM gRhastha ane sAdhu baMnene pota-potAnI kAryavAhImAM alanA thatI hovAthI gRhasthane sAdhu prati ane sAdhune gRhastha prati abhAva thavAnI saMbhAvanA rahe che. (2) guhastha potAnA mATe bhojana banAvyA pachI sAdhuonA mATe viziSTa bhojana banAve, tethI sAdhu svAdalolupI temaja AcAra bhraSTa thaI jAya che. (3) sAdhu mATe gRhastha lAkaDA kharIde ke game tyAMthI lAve, ThaMDInA nivAraNa mATe agni prajvalita kare ane sAdhune paNa tApavAnI IcchA thaI jAya che.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha (4) rAtre sAdhu paraThavA javAnA nimitte daravAjo kholIne bahAra jAya ane pAchaLathI makAnamAM cora ghUsI jAya ke tevI koI paNa paristhiti UbhI thAya, to sAdhu muzkelImAM mUkAya jAya che. gRhasthane kahevuM ke na kahevuM? sAdhune bolavAmAM ane mauna rahevAmAM, A baMnemAM doSa che. jo sAdhu gRhasthane kahI de ke A cora che, teNe corI karI che, to bhaviSyamAM te cora sAdhu sAthe vairabhAva ke dveSabhAva rAkhe che. gRhastha corane sajA kare, temAM sAdhu nimitta bane che ane sAdhu mauna rahe, to gRhasthane sAdhu prati AzaMkAno, avizvAsano bhAva jAgRta thAya che. A rIte gRhastha yukta makAnamAM rahevAmAM aneka doSonI saMbhAvanA hovAthI sAdhu tathAprakAranA sthAnamAM na rahe. 110 sUtrokta kathanathI spaSTa thAya che ke jyAM gRhasthanI bahumUlyavAna vastuo hoya, tevuM sthAna nirdoSa hovA chatAM sAdhu te sthAnamAM rahe nahIM. kAraNa ke sAdhunA sthAnamAM dharma zravaNa Adi kAraNothI aneka gRhasthonuM AvAgamana thayA ja kare che. bahumUlyavAna vastuonI corI thAya ke na thAya, paraMtu sAdhune satata ciMtA, bhaya, vyagratA rahe ane tethI tenI mAnasika ekAgratA khaMDita thAya che. je sthAnamAM paraThavAnI suvidhA hoya, paraThavA mATe daravAjo kholIne bahAra javAmAM koI jokhama na hoya, jyAM rahevAmAM anya koI ApattinI saMbhAvanA na hoya tevA surakSita sthAnamAM sAdhu nivAsa kare che. motha samAyAre- moka- prasavaNano samAcaraNa-upayoga karanAra. vRttikAre ahIM teno artha svamUtra karyo che. sAdhu viziSTa prasaMge pANInA abhAvamAM teno upayoga kare che. tema rAjendra kozanA chaThThA bhAgamAM spaSTIkaraNa che. te sivAya rAjendra kozanA cothA bhAgamAM nizA zabdamAM paNa sAdhune mATe rAtrinA viziSTa AcaraNarUpe prasavaNanA upayoganuM kathana che. aneka rogomAM ke dukhAvAmAM paNa keTalAka sAdhu prasavaNa dvArA auSadha-upacAra karatA hoya che. atekha teLa ti- gRhasthanA gharamAM corI thAya, to gRhastha sAdhune coranA viSayamAM pUcha-paracha kare, coranI zodhakhoLa karavA chatAM cora na maLe, sAdhunA mauna rahevAthI gRhasthane sAdhu para avizvAsa thAya che. kadAca A sAdhu ja koI guptacara hoya zake, teNe ja corane gharano bheda jaNAvyo hoya, corI thavAmAM jarUra sAdhuno hAtha hovo joIe. A rIte sAdhu svayaM cora na hovA chatAM gRhastha tenA para corIno AkSepa mUkI zake che. trasa-sthAvara jIvothI saMsakata upAzraya viveka H 5 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA, taM jahAtaNapuMjesu vA palAlapuMjesu vA saaMDe jAva sasaMtANae / tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / sebhikkhu vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- taNapuMjesu vA palAlapuMjesu vA appaMDe jAva ceejjA bhAvArtha:sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM jANe ke A upAzraya ghAsanA jaththAthI ke parAlanA jaththAthI banelo che. temAM trasajIvonA IMDA yAvat karoLiyAnA jALA che, to tevA upAzrayamAM sAdhu rahe nahIM ke zayanAsana kare nahIM arthAt sUvA-besavA AdinI kriyA kare nahi. For Private Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: uddezaka-2 [111 ] jo sAdhu-sAdhvI ema jANe ke A upAzraya ghAsanA jaththAthI ke parALanA jaththAthI banelo che ane te trasa jIvonA IDA yAvata karoLiyAnA jALAthI rahita che, to tevA upAzrayamAM bhikSu rahe ke zayanAsana Adi kArya kare. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune ghAsa-parALa nirmita jhUMpaDImAM rahevAno viveka darzAvyo che. sAdhu potAnA nimitte koI paNa jIvane hAni pahoMcADavA icchatA nathI. A tenI ahiMsAnI parAkASThA che. sarva jIvone potAnA AtmA samAna jANe. te potAnA nivAsa mATe je sthAna pasaMda kare, te sthAnamAM kIDI Adi trasa jIvonA IDA, bIja ke anAja hoya, lIlotarI UgI hoya, jhAkaLa ke saceta pANI hoya, bhInI mATI, sevALa, lIla-phUga ke kIDIyArA hoya, to tevA sthAnamAM rahevAthI sAdhunI asAvadhAnIthI te jIvone duHkha thAya che, tethI sAdhu AvA upAzrayamAM rahIne besavA AdinI eka paNa kriyA kare nahi, paraMtu jIvothI rahita zuddha nirdoSa sthAnanI gaveSaNA karIne te sthAnamAM ja sAdhu nivAsa kare che. anyatIrthikonA sthAnamAM nivAsa viveka - | 6 se AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA abhikkhaNaM-abhikkhaNaM sAhammiehiM ovayamANehiM No ovaejjA / zabdArtha :- sAma= gRhatyAgI saMnyAsI Adi mags = vAraMvAra onayana = AvatA hoya, rahetA hoya che evALA = tyAM sAdhu rahe nahi. bhAvArtha :- dharmazALAmAM, udhAnamAM banAvelA ArAmagharomAM, gRhasthanA gharomAM ke tApasInA maThAdimAM jyAM koI paNa gRhatyAgI sAdhu-saMnyAsI vAraMvAra AvatA jatA hoya tyAM nigraMtha sAdhuo rahe nahi. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu mATe anyatIrthikonA AvAgamanavALA sthAnamAM rahevAno niSedha karyo che. sAdhunuM nivAsasthAna tenI sAdhanAne yogya zAMta hovuM jarUrI che. lokonuM adhika AvAgamana ke kolAhala na hoya tevA sthAnamAM sAdhu nivAsa kare. jyAM anyatIrthiko tApaso, saMnyAsIo, bhikSuko AdinuM AvAgamana hoya, tyAM tenA anuyAyIo vagere aneka lokonA AvAgamanathI vAtAvaraNa kolAhalamaya banI jAya che ane tethI sAdhune svAdhyAya-dhyAnamAM alanA thAya che. jaina zramaNonI kaThina samAcArI joIne loko temanuM adhika mAna-sanmAna kare to te joIne anyatIrthikone kyAreka irSyA, verajheranA bhAva jAgRta thAya che. kyAreka anyatIrthikonA adhika paricayathI sAdhanA AcAra-vicAramAM tathA zrAvakomAM paNa viparItatA AvavAnI saMbhAvanA rahe che, tethI tathA prakAranA sthAnamAM sAdhu rahe nahi, paraMtu bIjA sthAnanI gaveSaNA karIne tyAM ja rahevAnuM pasaMda kare. rAmAnugrAma vihAra karatAM kyAreka anyatra sthAna prApti thaI zake tema na hoya, to sUtrokta dharmazALA Adi sthAnamAM sAdhu vivekapUrvaka rahI zake che.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11ra | zrI AcArAMga sUtra: vitIya zrutaskaMdha prastuta pAThathI sUcita thAya che ke te kAlamAM yAtriko mATe banAvelI dharmazALAo, vizrAmagRho, Azramo ane maTho vagere jAhera sthAnomAM saMpradAyanA bheda-bhAva vinA sAdhuo rahetA hatA. samiEi- prastuta sUtramAM prayukta sAdharmika zabda prayoga kevaLa jaina zramaNo mATe nathI, paraMtu sAmAnya sAdhu mAtra mATe thayo che. zayyA saMbaMdhI nava prakAranI kriyA: (1) kAlAtikrAMta kriyA:|7 se AgaMtAresu vA jAva pariyAvasahesu vA je bhayaMtAro uDubaddhiyaM vA vAsAvAsiya vA kappa uvAiNAvittA tattheva bhujjo-bhujjo savasati, ayamAusA kAlAikkaMtakiriyA yAvi bhavai / zabdArtha:-39vahiyaM = Rtubaddha kAla, mAsakalpa, vAsAvAliya = varSAvAsa kalpa, cAturmAsa kalpa. bhAvArtha :- je dharmazALA yAvata tApasonA maTha AdimAM sAdhu bhagavaMtoe mAsakalpa ke cAturmAsa kalpa vyatIta karyo hoya te sthAnamAM kAraNa vinA niraMtara rahe, vihAra kare nahIM, to te zramaNone kAlAtikrAMtakriyA lAge che. vivecana : prastutamAM makAna saMbaMdhI sAdhunI nava prakAranI kriyAmAMthI prathama kAlAtikrAMta kriyAnuM kathana che. sUtra-7 thI 15mAM sarva maLI zayyA saMbaMdhI nava prakAranI kriyAonuM varNana che. te nava kriyAo A pramANe che- (1) kAlAtikrAMta kriyA (2) upasthAna kriyA (3) abhikrAMta kriyA (4) anabhikrAMta kriyA (5) varya kriyA (6) mahAvarya kriyA (7) sAvadha kriyA (8) mahA sAvadha kriyA ane (9) alpasAvadha kriyA. kAlAsikAMta kiyA- bRhatkalpa sUtrAnusAra koI paNa eka sthAnamAM sAdhu ra9 divasa ane sAdhvI 58 divasa rahI zake che, tene mAsakalpa kahe che. sAdhu-sAdhvI cAturmAsamAM eka sthAnamAM cAra mAsa sudhI rahe che, tene cAturmAsa kalpa kahe che. sAdhu potAnI maryAdAthI adhika kAla paryata koI paNa sthAnamAM rahe, to tene A sUtrAnusAra kAlAtikrAMta kriyA nAmano doSa lAge che. sthAnamAM lAMbo samaya rahevAthI te sthAnanI AsapAsa rahetAM gRhasthono gADha paricaya thAya, gRhastho sAthe rAga bhAvathI sAdhu baMdhAI jAya ane tethI sAdhune gocarImAM AdhAkarma Adi doSonI saMbhAvanA rahe che. kyAreka ati parivayAvA I adhika paricaya avajJAnuM nimitta bane che, koI paNa nimittathI gRhasthane sAdhu prati abhAva ane dharmazraddhAno nAza thAya che. te uparAMta gRhasthono ati paricaya saMyamI jIvanamAM aneka prakAre hAnikAraka thAya che. eka ja sthAnamAM lAMbo samaya rahevAthI zAsana prabhAvanAnuM uttama kArya sthagita thaI jAya che, grAmAnugrAma vicaraNa karavA rUpa jinAjJAno lopa thAya che, tethI sAdhue vizeSa kAraNa vinA koI paNa sthAnamAM Agama nirdiSTa kAlamaryAdA pramANe ja nivAsa karavo joIe. (2) upasthAna kriyA :| 8 se AgaMtAresu vA jAva pariyAvasahesu vA je bhayaMtAro uDubaddhiyaM vA vAsAvAsiyaM vA kappaM uvAiNAvittA taM duguNA tiguNeNa apariharittA tattheva
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: uddezaka-2 _ | 113] bhujjo saMvasaMti ayamAuso uvaTThANakiriyA yAvi bhavai / zabdArtha :- ne mayaMtA = jo muni 3DuddhivaM vAvAsiyaM = zeSakALamAM ke cAturmAsamAM | 3vAphaLAvittA = kalpa vitAvIne te = te bIjI jagyAe kuvA tikuLa = zeSakALano bamaNo ane comAsAno traNa guNo samaya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvIe dharmazALAo yAvatu tApasonA maTha Adi je sthAnamAM Rtubaddha kalpazeSakALa ke varSAvAsa kalpa pasAra karyo hoya, temAM mAsa kalpathI bamaNo ane cAturmAsa kalpathI traNa gaNo samaya bIjI jagyAe pasAra karyA vinA pharI te sthAnamAM AvIne rahe to te zramaNone upasthAna kriyA doSa lAge che. vivecana : prastuta sUtramAM zayyA saMbaMdhI bIjA prakAranI upasthAna kriyAnuM kathana che. je kSetramAM sAdhu-sAdhvIoe mAsa kalpa vyatIta karIne tyAMthI vihAra karyo hoya, te sthAnamAM be mahinA pahelAM AvIne rahe ane je kSetramAM cAturmAsa kalpa vyatIta karyo hoya, te kSetramAM traNa guNo kAla eTale bAra mahinA pahelAM AvIne rahe to te sAdhu-sAdhvIne upasthAna kiyA nAmano doSa lAge che. kupA ti apavitA... :- ahI kuvALA zabda mAsa kalpa mATe che ane tija zabda cAturmAsa kalpa mATe che. (1) sAdhu mATe mAsakalpanI maryAdA ra9 divasanI che tethI sAdhu je sthAnamAM mAsakalpa rahyA hoya, te sthAnamAM ochAmAM ochA mAsakalpathI bamaNA arthAtu 58 divasa pahelA AvIne rahI zakatA nathI ane sAdhvI mATe mAsikalpanI maryAdA 58 divasanI che tethI sAdhvI je sthAnamAM mAsakalpa rahyA hoya, tyAM tenAthI bamaNA arthAt 116 divasa pahelA AvIne rahI zakatA nathI. (2) sAdhu ane sAdhvI baMnenA cAturmAsa kalpanI maryAdA cAra mAsanI che tethI sAdhu ke sAdhvI je sthAnamAM cAturmAsakalpa rahyA hoya, te sthAnamAM cAturmAsakalpathI traNaNA arthAtu bAra mahinA pahelAM tyAM AvIne rahI zakatA nathI. jo sAdhu ke sAdhvI potAnI kalpamaryAdAnuM ullaMghana kare arthAt tenI kAlamaryAdA pUrNa thayA pahelAM tyAM AvIne rahe to temane A upasthAna kriyA lAge che. prastuta prasaMgamAM sAdhu-sAdhvIne te ja kSetramAM punaH na AvavA mATenI A nyUnatama-ochAmAM ochI kAlamaryAdAnuM kathana che. tenAthI vadhu samaya vyatIta thayA pachI, sAdhu potAnI anukULatA ane kSetra sparzanA pramANe te sthAnamAM AvI zake che ane rahI zake che. eka ja sthAnamAM pharI pharI vAraMvAra AvavAmAM paNa tyAM rahetA gRhastho sAthe rAgabhAva vagere thavAnI saMbhAvanA rahe che. (3) abhikrAMta kriyA:| 9 iha khalu pAINaM vA paDINaM vA dAhINaM vA udINaM vA saMtegaiyA saDDhA bhavati, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA, tesiM ca NaM AyAragoyare No suNisaMte bhavai, taM saddahamANehiM taM pattiyamANehiM taM royamANehiM bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImae samuddissa tattha-tattha agArIhiM agArAI ceiyAI bhavaMti, taM jahA- AesaNANi vA AyataNANi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi vA paNiyagihANi vA paNiyasAlAo vA jANagihANi vA
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha jANasAlAo vA suhAkammatANi vA dabbhakammaMtANi vA baddhakammaMtANi vA vakkayakammaMtANi vA vaNakammaMtANi vA iMgAlakammaMtANi vA kaTukammaMtA susANakammaMtANi vA suNNAgArakammaMtANi vA girikammaMtANi vA kaMdarakammatANi vA saMtikammaMtANi vA selovaTThANakammaMtANi vA bhavaNagihANi vA / je bhayaMtAro tahappagArAiM AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA tehiM ovayamANehiM ovayai, ayamAuso ! abhikkaMtakiriyA yAvi bhavai / 114 = zabdArtha:ahiM = gRhasthoe AIRIrUM = ghara gheDvArUM mavaMti = upAzraya banAve che mANDabapi = luhArazALA AyataLaSi = dharmazALA vevalAkhi = devamaMdira samApti = sabhA bhavana pavAkhi = parabo pakhiyanihAkhi = dukAno pakhiyalAtAo = godAmo-vakhAro nALazihAkhi = yAnagRha, eka ke be vAhana rAkhavAnI jagyA vAhanaghara bALasAlAo = yAna zALA, aneka vAhano rAkhavAnI vizALa jagyA suhAetAkhi = cUnAnA kArakhAnA manmatAkhi = darbhazALA-ghAsamAMthI vastu banAvavAmAM AvatI hoya te jagyAe varmAMtAkhi = carmAlayo-cAmaDAnI vastu banAvavAmAM AvatI hoya, te jagyA vacaetApi = jyAM vRkSonI chAlathI vastrAdi taiyAra karAya pheMcAta janmatASi kolasAnA kArakhAnA dumaMtAkhi = lAkaDAnA kArakhAnA--lAtIo sulALanaMtAkhi = smazAna ke tyAM karavAmAM AvelA gharo sujArI maMtApi = zUnya gRho zirimaMtAgi = parvata upara banAvavAmAM AvelA gharo vara janmatAni = parvatanI guphAmAM banAvelA gharo aMtimaMtaNi = zAMtikarma mATe banelA gharomAM selovakALamAMMtALi = pASANa maMDapa mavaziSAkhi = A prakAranA bhavana ke gRha, talaghara-bhUmigRha tehiM govavamALerjiM = anya zramaNAdi ke gRhasthe upayoga karI lIdho hoya te sthAnomAM ovayaMti = sAdhu rahe to gabhitiirayA = abhikrAMta kriyA. bhAvArtha:- A saMsAramAM pUrva, pazcima, dakSiNa ke uttara dizAmAM keTalAka zradghALu ke bhaktivaMta gRhamAlika yAvat nokara-nokarANIo rahetA hoya che. teo sAdhuonA AcAra ke vyavahArane sArI rIte jANatA nathI, paraMtu teo dAna ApavAnI potAnI zraddhA, pratIti temaja abhirucithI samuccaya rIte aneka zramaNa, brAhmaNa, atithio, garIbo ane bhikhArIo AdinA lakSyathI vizALa makAna banAve che, jema ke- luhArazALA, dharmazALA ke devAlaya, sabhAo, parabo, nAnI dukAno, vizALa dukAno athavA godAmo, eka, be rathAdine rAkhavAnI jagyAo, aneka rathAdine rAkhavAnI vizALa jagyAo, cUnAnA kArakhAnA; darbha, carma, valkala(vRkSanI chAla)nA kArakhAnA, kolasAnA kArakhAnA, lAkaDAnA kArakhAnA athavA lAtIo, smazAnamAM banelA gharo, zUnyagharo, pahADa para banelA gharo, parvatanI guphAmAM banelA AvAso, zAMtigRha, pASANamaMDapa, tathA bhUmigRha vagere taiyAra karAyelA sthAno. A prakAranA koI paNa sthAnomAM anya zramaNa brAhmaNa Adi AvIne rahI gayA hoya arthAt te makAno koInA upayogamAM AvI gayA hoya, tyAra pachI te sthAnamAM nigraMtha sAdhu rahe to teone abhikrAMta kriyA lAge che. vivecanaH prastuta sUtramAM sthAna saMbaMdhI trIjA prakAranI abhikrAMta kriyAnuM kathana che. gRhastho dvArA je dharmazALA Adi sArvajanika sthAno nirmANa karavAmAM Ave, je sthAna saMnyAsIo For Private Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: uddezaka-2 [ 115 | Adi darekane mATe khullA hoya ane te sthAnamAM gRhastho ke saMnyAsIo AvIne rahI gayA hoya, tyAra pachI jaina zramaNo temAM rahe, to abhikrAMta kiyA yukta zayyA kahevAya che. sutrokta sthAno jaina zramaNanA nimittithI banelA nathI temaja anya gRhasthoe teno upayoga karI lIdho che, tethI temAM jaina zramaNone AraMbha-samAraMbha Adi koI paNa prakArano doSa lAgato nathI, tethI sAdhu mATe te sthAna nirdoSa tathA kalpanIya che. jema pacIsa kriyAomAM airyApathikI kriyA nirvadhe che tema A abhikrAMta kriyA paNa nirdoSa che. (4) anabhikrAMta kriyA:10 iha khalu pAINaM vA paDINaM vA dAhINaM vA udINaM vA saMtegaiyA saDDA bhavaMti, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA / tesiM ca NaM AyAragoyare No suNisaMte bhavai / taM saddahamANehiM taM pattiyamANehiM taM royamANehiM bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa vaNImae samuddissa tattha tattha agArIhiM agArAI ceiyAi bhavati, ta jahA- AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayatAro tahappagArAiM AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA tehiM aNovayamANehiM ovayaMti ayamAuso ! aNabhikkatakiriyA yAvi bhavai / bhAvArtha :- A saMsAramAM pUrva, pazcima, dakSiNa ke uttara dizAomAM keTalAka zraddhALu bhaktivaMta gRhamAlika thAva tenA nokara-nokarANI Adi rahetA hoya che. teo nigraMtha sAdhuonA AcAra, vicArathI ajJAta hovA chatAM dAna pratye zraddhA, pratIti ane abhirucithI prerita thaIne ghaNA zramaNa yAvata bhikhArIonA nimitte luhAra zALA yAvat bhUmigRha Adi banAve che. jo te luhArazALA yAvat bhUmigRhamAM te zramaNa Adi AvIne rahyA na hoya, te pahelAM ja jo tyAM jaina zramaNa nigraMtha AvIne rahe, to te nigraMthone anabhikrAMta kriyA doSa lAge che. vivecana : prastuta sUtramAM zayyA saMbaMdhI cothI anabhikrAMta kriyAnuM kathana che. je dharmazALA Adi sArvajanika sthAnomAM anyatIrthika guhastho ke saMnyAsIoe nivAsa karyo na hoya, te pahelAM ja jaina zramaNa temAM rahe to teone zayyA saMbaMdhI anabhikrAnta kriyA nAmano doSa lAge che. A prakAranA zayyA-sthAnamAM rahevuM sAdhune kalpanIya nathI, kAraNa ke te sthAnano koIe upayoga karyo na hovAthI tajjanya AraMbha-samAraMbhAdi doSanI kriyA sAdhune lAge che. te uparAMta kAlAMtaramAM te sthAnamAM koI upadrava ke nukazAna thAya, to lokone jaina sAdhu prati zaMkA ke azraddhAno bhAva thAya athavA navA makAnamAM jaina sAdhunA sauthI pahelAM pravezane keTalAka loko amaMgalakArI mAne che, tethI sAdhue puruSAntarakRta sthAnamAM ja rahevuM joIe. (5) varrakriyA - 11 iha khalu pAINaM vA paDINaM vA dAhINaM vA udINaM vA saMtegaiyA saDDhA
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 11 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha bhavaMti, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA, tesiM ca NaM evaM vuttapuvvaM bhavai- je ime bhavaMti samaNA bhagavaMto sIlamaMtA jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, No khalu eesiM bhayaMtArANaM kappai AhAkammie uvassae vatthae / se jANi imANi amhaM appaNo sayaTThAe ceiyAiM bhavati, taM jahA- AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA savvANi tANi samaNANaM NisirAmo, aviyAI vayaM pacchA appaNo sayaTThAe ceissAmo, taM jahA- AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vaa| eyappagAraM NigghosaM soccA Nisamma je bhayaMtAro tahappagArAI AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchaMti, uvAgacchittA iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTuMti, ayamAuso vajjakiriyA yAvi bhavai / bhAvArtha :- A saMsAramAM pUrva, pazcima, dakSiNa ke uttara dizAomAM keTalAka zraddhALu, bhaktivaMta gRhastha thAva temanI nokarANIo Adi rahetA hoya che. teo paraspara vAtacIta karatA kahe che ke A zramaNa bhagavaMto zIlavAna yAvatamaithuna sevanathI uparata che, tethI teone AdhAkarmadoSathI dUSita upAzrayamAM rahevuM kalpatuM nathI. ame amArA prayojana mATe je luhArazALA yAvatuM bhUmigRha Adi banAvyA che, te sarva makAno A zramaNone amo ApI dezuM ane amArA prayojana mATe bIjI luhArazALA yAvatuM bhUmigRha banAvI lezuM. gRhasthono A prakArano vArtAlApa sAMbhaLIne tathA samajIne je nigraMtha muni tathA prakAranA luhArazALA yAvat bhUmigRhamAM AvIne rahe, tenA nAnA moTA gharono upayoga kare, to te zramaNone zayyA saMbaMdhI varksa kriyA lAge che. viveyana: prastuta sUtramAM zayyA saMbaMdhI pAMcamI varya kriyAnuM nirUpaNa che. je sthAna gRhasthoe potAnA mATe banAvyuM hoya, paraMtu te sAdhune rahevA ApIne potAnA mATe bIjuM sthAna banAve to sAdhune pazcAtu karma doSa lAgato hovAthI te sthAna akalpanIya che ane tyAM rahevAthI sAdhune sUtrokta varSa kiyA nAmano doSa lAge che. (7) mahAvArtha DiyA:12 iha khalu pAINaM vA paDINaM vA dAhINaM vA udINaM vA saMtegaiyA saDDhA bhavati, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA; tesiM ca NaM AyAragoyare No saNisaMte bhavai / taM saddahamANehiM,taM pattiyamANehiM taM royamANehiM bahave samaNa-mAhaNa atihi kivaNavaNImae pagaNiya-pagaNiya samuddissa tattha tattha agArIhiM agArAI ceiyAI bhavaMti, taM jahA- AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappagArAi AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchati uvAgacchittA iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTuMti, ayamAuso ! mahAvajjakiriyA yAvi bhavai /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: uddezaka-2 117 | bhAvArtha :- A lokamAM pUrva, pazcima, dakSiNa ke uttara dizAomAM keTalAka zraddhALu bhaktivaMta gRhastha thAvata nokarANI Adi rahetA hoya che. te sAdhunA AcAra ke vyavahArathI ajANa hoya che, paraMtu dAna pratye zraddhA, pratIti ane rucithI ghaNA zramaNa, brAhmaNa yAvata bhikSAcarone gaNI-gaNIne arthAt teo sarvanI alaga-alaga gaNanA karIne teonA uddezyathI luhArazALA yAvat bhUmigRha Adi vizALa makAna banAve che. nigraMtha sAdhu te prakAranA banAvAyelA luhArazALA Adi sthAnomAM AvIne rahe che tathA tyAM nAnA-moTA koI paNa sthAnono upayoga kare, to te zramaNa nigraMthone zayyA saMbaMdhI mahAvarya kriyA doSa lAge che. vivecana : prastuta sUtramAM zayyA saMbaMdhI mahAvarya kriyAnuM pratipAdana che. zramaNa, bhikSa, saMnyAsI, bhikhArI, yAcako AdinI gaNanA karIne temanA uddeza pUrvaka taiyAra karAvelA sthAnamAM jaina zramaNo rahe, to teone mahAvarya kriyA rUpa doSanuM sevana thAya che. prastuta sUtramAM zramaNa zabdaprayogathI (1) nigraMtha- jaina zramaNo (2) bauddha bhikSu (3) tApasa (4) saMnyAsI ane (5) AjIvaka- gozAlakanA anuyAyI sAdhuo; A pAMca saMpradAyanA sAdhuonuM grahaNa thAya che. A rIte zramaNa zabdathI jaina zramaNonuM paNa grahaNa thavAthI temanA nimitte taiyAra thayelA makAna sAdhu-sAdhvIne mATe audezika doSayukta che. te makAnamAM rahevAthI zramaNone te makAnanA nirmANamAM thayelI AraMbhajanaka pravRtti saMbaMdhI je kriyA lAge che te mahAvarya kiyA kahevAya che. saMkSepamAM jaina sAdhunI gaNanA sahita bhikhArI Adi sarva AgaMtuka mATenA sArvajanika sthAna paNa sAdhune mATe akalpanIya che. jo temAM sAdhu rahe, to tene mahAvarya kriyA nAmano doSa lAge che. (0) sAvadha kriyA:13 iha khalu pAINaM vA paDINaM vA dAhINaM vA udINaM vA, saMtegaiyA saDDhA bhavati, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA / tesiM ca NaM AyAragoyare No suNisaMte bhavai / taM saddahamANehiM, taM pattiyamANehiM taM royamANehiM bahave samaNajAe samuhissa tattha tattha agArIhiM agArAI ceiyAI bhavaMti, taM jahA- AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappagArAI AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchati, uvAgacchittA iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTTati ayamAuso sAvajjakiriyA yAvi bhavai / bhAvArtha :- A lokamAM pUrva, pazcima, dakSiNa ke uttara dizAomAM keTalAka zraddhALu bhaktivaMta gRhapati thAvatu nokarANI Adi rahetA hoya che, teo sAdhunA AcAra ke vyavahArathI ajANa hoya che, paraMtu dAna pratye zraddhA, pratIti ane rucithI sarva prakAranA zramaNonA uddezyathI luhArazALA yAvat bhUmigRha taiyAra karAve che. sarva zramaNonA uddezyathI banAvelI tathA prakAranI luhArazALA yAvat bhUmigRhomAM zramaNa nigraMtho rahe, tathAprakAranA bheTa rUpe prApta thayelA nAnA, moTA gharono upayoga kare, to he AyuSyamAna! tenA mATe A zayyA-sthAna sAvadhakriyA doSathI yukta thAya che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 118 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha vivecana : prastuta sUtramAM zayyA saMbaMdhI sAtamI sAvadya kriyA rUpa doSanuM nirUpaNa che. chaThThI kriyAmAM zramaNa, brAhmaNa, yAcaka, bhikhArI Adi sarva AgaMtukanA uddezyathI banelA makAna saMbaMdhI nirUpaNa karavAmAM AvyuM hatuM ane A sAtamI kriyAmAM mAtra pAMca prakAranA zramaNonA uddezyathI nirmita thayelA makAna saMbaMdhI kathana che. temAM jaina sAdhuno spaSTa uddezya hovAthI A prakAranA makAna sAdhune mATe kalpanIya nathI. temAM rahevAthI sAdhune tenA nirmANamAM thayelI sAvadha pravRttinI kriyA lAge che te kriyAne ahIM sAvadha kiyA kahI che. (8) mahAsAvadha kriyA:14 iha khalu pAINaM vA paDINaM vA dAhINaM vA udINaM vA saMtegaiyA saDDhA bhavati, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA / tesiM ca NaM AyAragoyare No suNisaMte bhavai / taM saddahamANehi, taM pattiyamANehiM taM royamANehiM egaM samaNajAyaM samuhissa tattha-tattha agArIhi agArAiM ceiyAiM bhavaMti, taM jahA- AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA; mahayA puDhavikAyasamAraMbheNaM jAva mahayA tasakAyasamAraMbheNaM mahayA saMraMbheNaM mahayA samAraMbheNaM mahayA AraMbheNaM mahayA virUvarUvehiM pAvakammakiccehiM, taM jahA- chAyaNao levaNao saMthAra-duvAra-pihaNao, sIodae vA pariTThaviyapuvve bhavai, agaNikAe vA ujjAliyapuvve bhavai, je bhayaMtAro tahappagArAI AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchati, uvAgacchittA iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTTati; dupakkha te kamma sevati, ayamAuso mahAsAvajjakiriyA yAvi bhavai / zabdArtha :- chAyo = makAna para chata Adi nAMkhI hoya tevo = lIdhelI hoya saMthAra kuvAra-upado = beThaka ke dvAra baMdha karIne zALA vagere taiyAra karAve te = teo suparavuM = dvipakSa arthAt dravyathI sAdhu ane bhAvathI gRhastha rUpa meM sevaMti = karmanuM sevana kare che. bhAvArtha :- A lokamAM pUrva, pazcima, dakSiNa ke uttara dizAomAM keTalAka zraddhALu bhaktivaMta gRhastha thAvat tenA nokarANI Adi rahetA hoya che. teo sAdhunA AcAra ke vyavahArathI ajANa hoya, paraMtu dAna pratye zraddhA, pratIti ane rucithI eka mAtra jaina zramaNonA uddezyathI luhArazALA yAvat bhUmigRha Adi makAnonuM nirmANa kare che. te makAnanuM nirmANa pRthvIkAya yAvat trasakAyanA saraMbha, samAraMbha ane AraMbhathI tathA vividha prakAranA mahAna pApa janaka kAryothI thAya che, jema ke- makAna upara chata karAvavAmAM Ave, lIpavAmAM Ave, saMstAraka eTale besavA-sUvAnI jagyA, oTalo vagere banAve, havA mATe daravAjA, bArIo banAve, vAraMvAra saceta pANI chAMTavAmAM Ave, agni prajvalita karavAmAM Ave, AvA AraMbhajanya luhArazALA Adi makAnomAM sAdhu rahe athavA tyAM nAnA-moTA koI paNa sthAnono upayoga kare, to te zramaNo dvipakSa-dravyathI sAdhu ane bhAvathI gRhastharUpa karmanuM AcaraNanuM sevana kare che. teone zayyA saMbaMdhI mahAsAvadhakriyA rUpa doSa lAge che.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: uddezaka-2 119 | vivecanaH prastuta sUtramAM zayyA saMbaMdhI AThamI mahAsAvadya kriyAnuM kathana che. guhastha jaina zramaNa nigraMthonA nimitte makAnanuM nirmANa kare, temAM chakAya jIvono AraMbha samAraMbha kare, pANI chAMTe, agni prajvalita kare, ityAdi aneka pApa pravRttio thAya che. tevA sthAnamAM sAdhu rahe, to teone te samasta pApakAryonI kriyA lAge che tene ahIM mahAsAvadha kiyA kahI che. saMkSepamAM te makAna eka mAtra jaina zramaNanA nimitte taiyAra thayeluM hovAthI jaina sAdhune mATe sarvathA akalpanIya che. 653 te 30 seni:- A prakAranA sarvathA akalpanIya AdhAkarmI makAnanuM je sevana kare che te dravyathI vezadhArI che ane bhAvathI te gRhastha che, mATe dravyathI sAdhu ane bhAvathI gRhasthanA kAryonuM sevana karavAthI te dvipakSakarmanuM sevana karanAra kahevAya che. (9) alpa sAvadha kriyA:|15 iha khalu pAINaM vA paDINaM vA dAhINaM vA udINaM vA saMtegaiyA saDDhA bhavaMti, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA / tesiM ca NaM AyAragoyare No suNisate bhavai / taM saddahamANehiM, taM pattiyamANehiM, taM royamANehiM appaNo sayaTThAe tattha tattha agArIhiM agArAI ceiyAI bhavaMti, taM jahA- AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA mahayA puDhavikAyasamAraMbheNaM jAva agaNikAe vA ujjAliyapuvve bhavai, je bhayaMtAro tahappagArAiM AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchati uvAgacchittA iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTuMti egapakkhaM te kammaM sevaMti, ayamAuso appasAvajjakiriyA yAvi bhavai / bhAvArtha :- A lokamAM pUrva, pazcima, dakSiNa ke uttara dizAomAM keTalAka zraddhALu ane bhaktivaMta gRhastha yAvat nokarANIo rahetA hoya che. teo sAdhunA AcAra ke vyavahArathI ajANa hoya, paraMtu dAna pratye zraddhA, pratIti ane rucivALA hoya che. teoe potAnA aMgata prayojana mATe luhArazALA yAvat bhUmigRha Adi makAnonuM nirmANa pRthvIkAya yAvatu trasakAyanA mahAna saraMbha, samAraMbha temaja AraMbhathI tathA vividha prakAranA pApakarmathI karAvyuM hoya che, jema ke temAM chata nAMkhavI, lIMpavuM, beThaka mATe oTalA Adi karavA, daravAjA karAvavA, saceta pANI chAMTavuM, agni prajvalita karavI Adi. je munirAjo luhArazALA yAvat bhUmigRha Adi makAnomAM AvIne nAnA moTA koI paNa sthAnono upayoga kare che, teo eka pakSanuM eTale dravya ane bhAvathI eka mAtra sAdhu dharmanuM ja sevana kare che. A rIte ekAMte gRhasthanA potAnA mATe banelA sthAnamAM rahevAthI te zramaNone alpasAvadhakriyA lAge che. A kriyA paNa airyApathikI kriyAnI samAna nirdoSa che. vivecana : prastuta sUtramAM zayyA saMbaMdhI navamI alpa sAvadha kriyAnuM pratipAdana che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 120 ] zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha je makAna gRhasthoe potAnA mATe banAvyuM hoya, temAM potAnA mATe AraMbha-samAraMbha karIne vividha pApa kriyAo karI hoya. te makAnamAM sAdhu nivAsa kare, to teone te makAna saMbaMdhI a5sAvadha kiyA arthAt pApakriyA lAgatI nathI. temAM sAdhunA nimitte koI paNa pApapravRttinuM sevana thayuM na hovAthI te sAdhune mATe kalpanIya che. A prakAranA nirdoSa sthAnanuM sevana karanAra zramaNo dravya ane bhAvathI mAtra sAdhupaNAnuM ja pAlana karatA hovAthI eka pakSanuM sevana kare che. prastuta sUtramAM sakha sAvariyA mAM prayukta apa zabda sarvathA abhAvano vAcaka che. jemAM sAvadhakriyAno saMpUrNapaNe abhAva che. te sthAna sAdhune mATe pUrNapaNe nirdoSa che. te alpasAvadya kriyA arthAt asAvadhakriyAvALuM sthAna che. A rIte zayyA saMbaMdhI nava prakAranI kriyAomAMthI trIjI abhikrAnta kriyA ane navamI alpa sAvadhakriyA nirdoSa che. mATe tevA nirdoSa zayyA-sthAna sAdhune mATe kalpanIya che. zeSa sAta prakAranA zadhyA- sthAna doSita hovAthI sAdhune mATe akalpanIya che. saMkSepamAM prastuta nava kriyAomAMthI kAlAtikrAnta ane upasthAna kriyA sAdhunA avivekanA kAraNe kAla saMbaMdhI maryAdAnA ullaMghanathI lAge che. pAMca kriyAo doSita sthAna-upAzrayanA sevanathI lAge che ane trIjI abhikrAMta kriyA ane navamI alpa sAvadhakriyA nirdoSa sthAna saMbaMdhI che. tenAthI nigraMthono saMyama dUSita thato nathI. upasaMhAra:|16 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiya / jaM savva?hiM samie sahie sayA jae / tti bemi / bhAvArtha :- A zaaSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. - - | adhyayana-rIra saMpUrNa che
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2H uddezaka-3 121 | bIjuM adhyayanaH trIjo uddezaka upAzraya eSaNA viveka:| 1 se ya No sulabhe phAsue uMche ahesaNijje, No ya khalu suddhe imehiM pAhuDehiM, taM jahA- chAyaNao levaNao saMthAra-duvAra pihaNao piMDavAesaNAo / se yabhikkhU cariyArae ThANarae NisIhiyArae sejjA-saMthAra-piMDavAesaNArae, saMtibhikkhuNo evamakkhAiNo ujjuyA NiyAgapaDivaNNA amAyaM kuvvamANA viyaahiyaa| saMtegaiyA pAhuDiyA ukkhittapuvvA bhavai, evaM NikkhittapuvvA bhavai, paribhAiyapuvvA bhavai, paribhuttapuvvA bhavai, parichaviyapuvvA bhavai, evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgarei ? haMtA bhavai / zabdArtha :- = te sAdhu no sutrae = sulabha nathI pazu = prAsuka che = lIpavAdi doSothI rahita de je - eSaNIya no mudde = zuddha nathI diM = A doSothI padarda = pApakarmonA upAdAnathI banAvela chAyA = chata banAvavAthI te vaLI = chANa AdinA lepanathI saMthA-kuvAdio = saMsmAraka bhUmine sama karavI ane daravAjA, jALI, bAraNA vagere banAvavA fuDavAsaNo = piMDapAraiSaNAnI dRSTithI zuddha upAzraya maLavo muzkela che variyA26 = nava kalpa vihAranI caryAmAM lIna che Tara = kAyotsargAdi karavAmAM rata sahiyAraNa = svAdhyAya karavAmAM rata che seksa-saMthAra = zayyA-sthAna, saMstAraka-pATa, pATalA upaDavAsA 25 = AhAra pANInI zuddha gaveSaNAmAM rata che 3julA = saraLa hoya che biyApaDivaUM = saMyama ane mokSathI pratipanna hoya che samaye bUmAbaT = mAyA nahi karanAra vivAdiyA = kahelA che. giupuSyA bhava = saMgraharUpa rAkhyA hoya vilupuSyA bhava= amArA mATe banAvIne rAkhyA hoya ribApuSpA mavaDuM = bhAga karI lIdhA hoya paribhuttapuSpA mavaDuM = upayoga karI lIdho hoya vipuSyA bhava = sadAne mATe choDI dIdhA hoya ke dAnamAM ApI dIdhA hoya viyAnA = kahetA samiyA viyAre = samyaka kahe che. bhAvArtha - nigraMtha munione nirdoSa ane eSaNIya upAzraya maLavo atyaMta kaThina che. nimnokta doSonA kAraNe makAno zuddha hotA nathI, jema ke- gRhastho sAdhu mATe koI sthAnamAM chata karAve; lIpe, besavAno ke sUvAno oTalo banAve; daravAjA, jALI, bAraNA vagere banAve, kyAMka zayyAtara gRhastho sAdhune mATe AhAra-pANI banAve. uparokta doSothI rahita upAzraya maLI jAya, topaNa sAdhunI Avazyaka kriyAone yogya upAzraya maLavo durlabha hoya che, kAraNa ke keTalAka sAdhu saMcaraNazIla hoya, keTalAka kAyotsarga karanAra hoya, keTalAka svAdhyAyamAM lIna hoya tathA keTalAka zayyA saMstAraka temaja AhAra-pANInI zuddha gaveSaNA karanAra hoya che. A kriyAone yogya upAzraya paNa maLavo vizeSa muzkela che. A rIte saMyama arthAt mokSa mArganI sAdhanA karanAra zramaNa saraLa temaja niSkapaTI hoya che.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha A prakAranA makAna sAdhune mATe nirdoSa ane kapanIya hoya che- gRhastho keTalAka makAno atithi-saMnyAsI vagerenA upayoga mATe banAvIne rAkhe che, potAnA mATe makAno banAve che, bhAI-bhatrijA vagerene bhAga rUpe ApavA banAve che, pote rahetA hoya te makAna vizALa hoya to temAMthI keTaloka vibhAga khAlI hoya che, pote anyatra rahevA gayA hoya to jUnuM makAna khAlI paDayuM hoya che. tevA makAno nigraMthane grahaNa karavA yogya che. 12 prazna-- uparokta akalpanIya ane kalpanIya zayyAnuM varNana karanAra zramaNa zuM samyaka kathana kare che ? uttara- hA, uparokta baMne prakAranA makAna saMbaMdhI doSo ane guNonuM kathana karavuM samyaka che. vivecanaH prastuta sUtramAM sthAnanI zuddhi-azuddhi saMbaMdhI vicAraNA rajU karavAmAM AvI che. sAdhu grAmAnugrAma vicaraNa karatAM hoya tyAre keTalAka zraddhAvAna gRhastho sAdhune potAnA sthAnamAM rahevA mATe bhakti bhAvapUrvaka vistRta kare, bhaktinA atirekathI gRhastho kapaTathI asatya bhASaNa karIne sthAnanI nirdoSatA pragaTa kare che. A prakAranI paristhitimAM sAdhue potAnI tIkSNa prajJAthI te sthAnanI nirdoSatAnuM parIkSaNa karIne te sthAnamAM rahevuM joIe. sthAnanI zuddhi mATe sUtrakAre traNa zabdono prayoga karyo che. pAsu, 3che, aheso..... (1) prAsu+-- je sthAna AdhAkarmAdi doSothI rahita arthAt sAdhunA nimitte banAveluM na hoya tevuM mULaguNa doSa rahita sthAna prAsuka che, (ra) uMche- sAdhunA nimitte te sthAnamAM samArakAma karAvavuM, chAparA nAMkhavA, daravAjAmAM pheraphAra karavo, raMga rogAna karAvavA, tenI lAdI ghasIne lIsI banAvavI, sAdhunA gamanAgamananA rastAne sApha karAvavo, dhUpa AdithI sugaMdhita karavuM, prakAzita karavuM, vagere uttaraguNa doSothI rahita sthAna, (3) eSaNIya- mULaguNa ane uttaraguNathI vizuddha sthAna hoya, te epaNIya kahevAya che. te uparAMta te sthAna sAdhunA svAdhyAya, dhyAna Adi saMyama sAdhanAnA dareka kAryo mATe anukULa hoya, te atyaMta jarUrI che. = nirdoSa sthAna :- sthAnanI nirdoSatAnA spaSTIkaraNa mATe sUtrakAre pAMca vikalpo ApyA che(1) AiApu- gRhasthoe koI paNa vyaktinA nimitta vinA makAno banAvIne saMgraha rUpe rAkhyA hoya athavA koI paNa sAdhu-saMnyAsIone rahevA mATe rAkhyA hoya, (2) yiApurA bhaviSyamAM potAne rahevA mATe athavA potAnA rokANa mATe banAvIne rAkhyA hoya, (3) pAThyapuA- bhaviSyamAM bhAI-bhatrIjA AdinA bhAga pADavA mATe pahelethI ja alaga alaga makAno banAvIne rAkhyA hoya, (4) parimuApu- vartamAne gRhastho te makAnano upayoga karI rahyA hoya, paraMtu makAna ghaNuM moTuM hovAthI temAMthI sAdhune rahevA mATe jagyA ApI zake tema hoya, (5) pati viyapullA- gRhasthoe potAne rahevA mATe navu makAna banAvI lIdhuM hovAthI jUnuM makAna khAlI paDayuM hoya. AvA koI paNa kAraNathI gRhastha pAse sAdhune ApI zakAya tevuM makAna hoya, to temAM sAdhunuM AMzika paNa nimitta na hovAthI, te sthAna sAdhune mATe nidorSa ane klpanIya che. saMkSepamAM munie gRhasthanI bhaktimAM kheMcAIne sadoSa sthAnamAM rahevuM na joIe. nirdoSa sthAnamAM ja sAdhunI sAdhanAno vikAsa thAya che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2: deza-3 | 123 piMDavAesaNAo- piMDayAnaiSau. prastuta sUtramA sUtraAre gRhastho dvArA patA sthAna saMbadhita hoSonuM kathana karyuM che. gRhastho sAdhune mATe makAnanI upara chata nAkhe, lIpe, raMgarogAna karAve vagere kriyAonA kathana pachI sUtrakAre aMte piMDavALo zabdano prayoga karyo che. vRttikAre tenuM spaSTIkaraNa A pramANe ApyuM che- zayyAtara gRhastha sAdhune mATe AhAra-pANI banAvIne zayyA-sthAnane doSita banAve che. jenI AjJAthI makAnamAM rahevAnuM thAya, te gRhastha sAdhune mATe zayyAtara kahevAya che. sAdhune zayyAtarapiMDazayyAtaranA gharanA AhAra-pANI kalpanIya nathI. tema chatAM kyAreka zayyAtara gRhastha bhaktibhAvathI sAdhune mATe bhojana-pANI banAve ane munine levAno atyaMta Agraha kare che. jo muni te AhAra-pANI grahaNa kare, to te doSanuM sevana kare che ane jo muni AhAra grahaNa na kare, to kyAreka gRhastha krodhita thAya, avajJA ke apamAna kare, gRhasthanI zraddhA calita thAya che. A rIte muninA niyamonA jANakAra tathA sAdhune potAnA taraphathI koI paNa doSa na lAge, tenA mATe sAvadhAna rahenAra zayyAdAtA paNa durlabha che. viyAgaremANe samiyAe viyAgarei :-mAsatranA saMtamA prazrottara zailIno prayoga thyoch| upAzrayanA guNadoSa batAvanAra sAdhu samyaka kathana kare che? tenA javAbamAM sUtrakAra A pramANe kahe chehA, te barAbara kahe che, tAtparya e che ke sAdhu prasaMgAnusAra parasparamAM ke vivekI gRhasthone zayyA saMbaMdhI sUtrokta jANakArI ApI zake che. upAzrayamAM yatanA :| 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- khuDDiyAo khuDduvAriyAo NiiyAo saMNiruddhAo bhavaMti, tahappagAre uvassae rAo vA viyAle vA NikkhamamANe vA pavisamANe vA purA hattheNa, pacchA pAeNa; tao saMjayAmeva Nikkhamejja vA pavisejja vA / / kevalI bUyA AyANameyaM / je tattha samaNANa vA mAhaNANa vA chattae vA mattae vA daMDae vA laTThiyA vA bhisiyA vA NAliyA vA cele vA cilimilI vA cammae vA cammakosae vA cammaccheyaNae vA dubaddhe duNikkhitte aNikaMpe calAcale, bhikkhU ya rAo vA viyAle vA NikkhamamANe vA pavisamANe vA payalejja vA pavaDajja vA / se tattha payalamANe vA pavaDamANe vA hattha vA pAya vA jAva iMdiyajAyaM lUsejja vA; pANANi vA bhUyANi vA jIvANi vA sattANi vA abhihaNejja vA jAva vavarovejja vA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA, esa heu, esa kAraNaM, esa uvaeso jaM tahappagAre uvassae purA hattheNa pacchA pAeNa tao saMjayAmeva Nikkhamejja vA pavisejja vA / zArtha :- khuDiyAo = nAno pAzraya khuduvAriyAo = nAnA 62vavo pAzraya NiiyAo= nIyoche saMNiruddhAo bhavaMti = anya bhikSumonA 2DevAthI royeso che tahappagAre uvassae sevA prAranA 6pAzrayamAMrAo vA viyAle = rAtribhAvisamAM, saMdhyA samayeNikkhamamANe
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 | zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha = aMdarathI bahAra nIkaLatA vinAne = bahArathI aMdara praveza karatAM purAkalthaLa = pahelA hAtha phelAvIne bhUmine joIne pachApALa = pachI paga mUkI cAlefmaNiyA = lAkaDAnuM Asana vizeSAniyA = potAnI UMcAIthI cAra AMgula lAMbI polANavALI lAkaDI vinimitI = paDado athavA maccharadAnI ramaNa = mRgacarma vagere mosaNa = cAmaDAnI kothaLI,AMgaLI, paga vagerenA surakSAnA sAdhana vamayagaNa = cAmaDuM kApavAnuM ojAra-sAdhana duva = sarakhI rIte bAMdhyA na hoya rite = sArI rIte mUkyA na hoya = je thoDA halatA hoya vanAvane = vizeSa halatA hoya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI upAzrayanA viSayamAM jANe ke A upAzraya nAno ke nAnA daravAjAvALo che, nIco che, temAM pahelethI caraka Adi parivrAjakonA rahevAthI tathA tenA upakaraNothI rokAyelo che arthAt khAlI nathI, kadAca koI kAraNavaza sAdhune A prakAranA upAzrayamAM rahevuM paDe to te rAtrimAM ke vikAlamAM aMdarathI bahAra nIkaLatA ke bahArathI aMdara praveza karatAM pahelA hAtha phelAvIne joI le pachI sAvadhAnIthI yatnApUrvaka paga mUkIne praveza kare ke bahAra nIkaLe. kevaLI bhagavAna kahe che ke A prakArano upAzraya karmabaMdhanuM kAraNa che, kAraNa ke tyAM zAkyAdi zramaNo ke brAhmaNoe chatra, pAtra athavA mAtraka, daMDa, lAkaDI, Asana, vAMsanI lAMbI lAkaDI, vastra, maccharadAnI athavA paDado, mRgacarma, cAmaDAnI thelI ke cAmaDAne kApavAnuM sAdhana, A sarva vastuo sArI rIte bAMdhIne rAkhI na hoya, ADIavaLI vikharAyelI paDI hoya, sAdhano DagamagatA hoya, vadhAre DagamagatA hoya to rAtre ke vikAsamAM aMdarathI bahAra ane bahArathI aMdara(asAvadhAnIthI) pravezatA sAdhu lapasI jAya ke paDI jAya(to te upakaraNo tUTI jAya) athavA te sAdhunA lapasI javAthI ke paDI javAthI tenA hAtha, paga, mastaka ke anya indriyo Adi aMgopAMgane vAgI jAya che athavA prANI, bhUta, jIva ane sattvonI hiMsA thAya, te dabAI jAya yAvata jIvanathI rahita thaI jAya-marI jAya che, mATe tIrthakarAdi Akha puruSoe pahelAMthI ja sAdhu mATe A pratijJA yAvata upadeza Apyo che ke- A prakAranA upAzrayamAM rahevuM paDe to sAdhu rAtrinA ke vikAlamAM(aMdhArAnA kAraNe dekhAtuM na hovAthI) pahelAM hAtha phelAvIne(tapAsIne) pachI paga mUke tathA yatnApUrvaka aMdarathI bahAra ke bahArathI aMdara jAya. vivecana : prastuta sUtramAM nirdoSa upAzraya prApta thayA pachI traNa bAbato prati sAdhuno viveka pradarzita karyo che- (1) nAno ane sAMkaDo, nIcA daravAjAvALo ke nIcI chatavALo ke aMdhArAvALo upAzraya hoya to temAM kAraNa vinA rahevuM nahi. (2) tevA nAnA makAnamAM saMnyAsI vagere rahyA hoya tyAM paNa vizeSa paristhiti vinA rahevuM nahi. (3) viziSTa kAraNavaza AvA upAzrayamAM rahevuM paDe to rAtrimAM ke saMdhyAkALamAM eTale aMdhArAnA samaye atyaMta yatanApUrvaka gamanAgamana karavuM. sAdhunA gamanAgamanathI koI vastu ke vyaktine jarA paNa Thesa na lAge, te mATe hAtha ke rajoharaNathI tapAsIne cAlavuM. jo e rIte cAle nahi to kyAreka sAdhunA paDI javAthI anya matAvalaMbI sAdhunA upakaraNo ke potAnA upakaraNo tUTI jAya, koI vyaktinI upara paDe, to te vyaktine vAge, kyAreka potAne vAgI jAya, A rIte aneka takalIpha thavAnI saMbhAvanA che. A rIte bIjA zramaNo ke bhikSAcarone paNa nigraMtha sAdhuonA vyavahArathI jarA paNa manaduHkha na thAya, dhRNA na thAya temaja potAnA upakaraNo tUTavAdithI ArtadhyAna na thAya ane koI jIvonI hiMsA na thAya te rIte sAdhue viveka ane sAvadhAnI rAkhavI jarUrI che. temAM ja tenA ahiMsA mahAvratanI surakSA che.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-raH uddezaka-3 [ 125 ] upAzrayanI yAcanA vidhiH| 3 se AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA, gAhAvaikulesu vA, pariyAvasahesu vA aNuvII uvassayaM jAejjA / je tattha Isare, je tattha samahiTThAe; te uvassayaM aNuNNavejjA- kAmaM khalu Auso ! ahAlaMdaM ahApariNNAyaM vasissAmo jAva AusaMto jAva AusaMtassa uvassae jAva sAhammiyA, etAvatAva uvassayaM gihissAmo, teNa para viharissAmo / zabdArtha :- agvI vicAra karIne phare - te upAzrayanA svAmI che samadidAI = tenA adhikArI kAryakartA hoya #Ama = ApanI icchA anusAra mahAd6 = jeTalo samaya tame kaho adIpariNAye = upAzrayano jeTalo bhAga Apa devA iccho cho teTalA ja bhAgamAM valasAno = ame rahIzuM gAva sAdamiyA = jeTalA ame sAdharmika sAdhu chIe patAvatAra = eTalA ja 3vasayaM = upAzrayane piTTisAmo = grahaNa karazuM teja pa2 = teTalI utkRSTa sImAmAM ja amovidarasAno-vicaraNa karazuM rahezuM bhAvArtha :- sAdhu dharmazALA, ArAmagRha, gRhasthanA ghara, parivrAjakonA maTha Adi sthAnonI nirdiSTa vidhi anusAra vicAra karIne yAcanA kare, jema ke- sthAnanA mAlika athavA tenA adhikArI pAse sthAnanI AjJA mAMge ane kahe- he AyuSyamAna ! tamArI IcchAnusAra jeTalA samaya sudhI tame jeTalo bhAga ApavA iccho, teTalo samaya ane teTalA sthAnamAM ame raheze. gRhastha pUche ke tamo keTalA samaya sudhI ahIM rahezo? tenA javAbamAM muni kahe ke AyuSyamAna sagRhastha! ame roSakALamAM eka mAsa ane cAturmAsamAM cAra mAsa eka jagyAe rahI zakIe chIe, paraMtu tamo jeTalA samaya sudhI, upAzrayanA jeTalA bhAgamAM rahevAnI AjJA Apazo, teTalo samaya teTalA sthAnane grahaNa karIne ame jeTalA sAdharmI sAdhuo chIe, te badhA tamArA dvArA AjJA ApelI maryAdAmAM ja rahezuM, vicaraNa karazuM. | 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jassuvassae saMvasejjA tassa puvvAmeva NAmagoyaM jANejjA, tao pacchA tassa gihe NimaMtemANassa vA aNimaMtemANassa vA asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI je upAzrayamAM nivAsa kare, tenA mAlikanA nAma ane gotrane pahelethI jANI le. tyAra pachI tenA gharanuM AmaMtraNa maLe ke AmaMtraNa na maLe, to paNa tenA gharanA azanAdi cAre ya prakAranA AhArane aprAsuka ane aSaNIya jANIne grahaNa kare nahi. vivecana : prastuta sutromAM upAzraya yAcanAnI pahelA ke pachInI vyAvahArika vidhi batAvI che. upAzrayanI yAcanA pahelA sAdhu te sthAnanI prAsukatA, eSaNIyatA, nirdoSatA tathA upayogitAnI sArI rIte tapAsa karI le. te uparAMta tenA svAmI tathA svAmI dvArA rAkhelA adhikArInI jANakArI meLavavI jarUrI che kAraNa ke kadAca te nAstika hoya, sAdhunA dveSI hoya, bIjA saMpradAyanA anurAgI hoya, tenI ApavAnI icchA na hoya, to sAdhune muzkelI thAya che. A sarva bAbatone jANIne sAdhune tathA sthAnanA mAlikane sarva prakAranI anukuLatA hoya to ja sAdhu makAnanA mAlika ke adhikArI pAsethI upAzrayanI yAcanA kare. upAzrayanI
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 | zrI AcAzaMga satra: dvitIya zrutaskaMdha yAcanA samaye upAzrayanA keTalA bhAgano upayoga karavo ane keTalo samaya rahevuM, te kSetra ane kAlanI maryAdA nizcitta kare, paraMtu munionI nizcita saMkhyA kahe nahi, kAraNa ke bIjA sAdharmika sAdhuo vihAra karatAM padhAre, abhyAsa mATe paNa anya sAdhuonuM AvAgamana paNa karatAM rahe che. A rIte sAdhuonI saMkhyAmAM vadhaghaTa thayA kare che. upAzrayanI yAcanA pachI tenI svIkRti maLatA ja te upAzrayanA-sthAnanA dAtA(zayyAtara)nA nAma, gotra tathA tenuM ghara paNa jANI le jethI tenA gharanA AhArapANI na levAnuM dhyAna rAkhI zakAya che. zayyAtara piMDa- sAdhune sthAnanuM dAna denAra gRhasthane jaina paribhASAmAM zayyAtara kahevAya che. zayyA-sthAnanuM dAna daIne saMsAra sAgarane tarI janAra zayyAtara che. zayyAtara gRhastha sAdhunA saMyama, tapa, svAdhyAya, dhyAna Adi sAdhanAnI anumodanAno mahattama lAbha meLave che. zAstramAM zayyAtaranA gharanA AhAra-pANIne zayyAtarapiMDa kahyo che. sarva tIrthakaronA sAdhuone mATe zayyAtara piMDano niSedha che. anya matAvalaMbI saMnyAsIo je gharamAM rahe che, tenA ghare ja bhojanAdi kare che, tethI ghaNI vAra gRhasthane bhArarUpa banI jAya che. sAdhunA bhojana AdinI vyavasthA karavAnA kAryathI kaMTALI jaIne ghaNIvAra gRhastho potAnuM sthAna ApavAno niSedha kare che. kadAca koIka zayyAtara gRhastha bhaktine vaza thaIne sAdhunA nimitte viziSTa bhojana banAve che, tethI sAdhune ozika, AdhAkarma tathA nimitta doSa lAgavAnI saMbhAvanA rahe che. A rIte gRhasthane koI paNa prakArano bhAra na thAya ane potAnA saMyamI jIvananI nirdoSatA sarva prakAre jaLavAI rahe tevA aneka hetuothI sarva tIrthakaroe sAdhune mATe zayyAtara piMDano niSedha karyo che. niSiddha upAzraya: 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA sasAgAriyaM sAgaNiyaM saudayaM, No paNNassa NikkhamaNa-pavesAe No paNNassa vAyaNa jAva ciMtAe, tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzraya(sthAna) gRhasthothI yukta che; agni ane saceta pANIthI yukta che; to temAM prajJAvAna sAdhu ke sAdhvIoe javuM-AvavuM yogya nathI ane tevA upAzrayamAM sAdhune vAcanA, pRcchanA, pariyaTTaNA, anuprekSA ane dharmAnuyoganuM ciMtana karavuM yogya nathI, mATe tevA upAzrayamAM sAdhu-sAdhvI rahe nahi, temaja zayanAsana kare nahi. | 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI se jaM puNa uvassayaM jANejjA- gAhAvaikulassa majjhamajjheNaM gaMtu, paMthaM paDibaddhaM vA; No paNNassa NikkhamaNa pavesAe jAva ciMtAe, tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzraya(sthAna)mAM nivAsa karavA mATe gRhasthanA gharamAM thaIne javuM-AvavuM paDe tema che athavA upAzrayanI bahAra javA-AvavAno mArga gRhasthonA sAmAnathI
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2 : 6deza-3 / 127 / rokAyelo che, to prAjJa sAdhune tyAM AvavuM-javuM thAvata dharmaciMtana karavuM yogya nathI, mATe tevA upAzrayamAM sAdhu rahe nahIM, zayanAsana kare nahIM. | 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA aNNamaNNa akkosati vA jAva uddaveti vA, No paNNasa NikkhamaNa pavesAe jAva ciMtAe, tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzraya(sthAna)mAM gharanA mAlika yAvatu nokarANIo Adi paraspara eka bIjA upara Akroza kare che, jhagaDe che, mArajhUDa kare che vAvatu upadrava kare che, to prajJAvAna sAdhune tyAM javuM AvavuM, svAdhyAya Adi karavA yogya nathI thAvat tevA upAzrayamAM sAdhu rahe nahIM ke zayanAsana kare nahi. |8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA aNNamaNNassa gAyaM telleNa vA ghaeNa vA NavaNIeNa vA vasAe vA abbhaMgeti vA makkheMti vA, No paNNasa NikkhamaNa-pavesAe jAva ciMtAe; tahappagAre uvassae No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzrayasthAna)mAM guhastha yAvata tenI nokarANIo Adi ekabIjAnA zarIrane tela, ghI, mAkhaNa ke anya snigdha padArthanuM mAliza kare che, to prAjJa sAdhune tyAM javuM-AvavuM ke svAdhyAyAdi karavA yogya nathI, mATe sAdhu tevA upAzrayamAM rahe nahIM ke zayanAsana kare nahIM. | 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA aNNamaNNassa gAya siNANeNa vA kakkeNa vA loddheNa vA vaNNeNa vA cuNNeNa vA paumeNa vA Aghasati vA paghasati vA uvvalati vA uvvati vA, No paNNasa NikkhamaNa-parvasAe jAva No ThANa vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzraya(sthAna)mAM gharanA mAlika yAvatu nokarANIo paraspara ekabIjAnA zarIrane snAna mATenA sugaMdhI dravyathI, karkathI, lodhathI, varNathI, cUrNathI, pA Adi sugaMdhita dravyothI masaLe che, coLe che, coLIne mela utAre che, pIThI coLe che, to prAjJa sAdhune mATe tyAM javuM-AvavuM yogya nathI yAvat tevA upAzrayamAM sAdhu rahe nahi ke zayanAsana Adi kare nahIM. 10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- iha khalu gAhAvai vA jAva kammakarIo vA aNNamaNNassa gAyaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholeMti vA padhoveti vA siMcaMti vA siNAveMti vA, No paNNassa NikkhamaNa-pavesAe jAva No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzraya(sthAna)mAM gRhastha yAvatu nokarANIo paraspara
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha eka bIjAnA zarIrane ThaMDA pANIthI ke garama pANIthI dhue che, vizeSa dhue che, jaLa siMcana kare che, snAna karAve che, tevA sthAnamAM buddhimAna sAdhune AvavuM-javuM yAvatu dharmaciMtana karavuM yogya nathI. A prakAranA upAzrayamAM sAdhu rahe nahIM ke zayanAsana kare nahIM. 11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA NigiNA ThiA NigiNA uvallINA mehuNadhamma viNNavaiti rahassiyaM vA maMtaM maMteti, No paNNassa NikkhamaNa-pavesAe jAva No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzrayamAM gharanA mAlika yAvatu nokarANI Adi nagna banIne UbhA che ke nagna thaIne maithuna sevana kare che athavA tatsaMbaMdhI gupta maMtraNA kare che, to prAjJa sAdhune tyAM javuM-AvavuM yogya nathI thAva AvA prakAranA upAzrayamAM sAdhu rahe nahIM ke zayanAsana Adi kare nahi. | 12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa uvassayaM jANejjA- AiNNaM saMlekkhaM, No paNNassa NikkhamaNa-pavesAe jAva No ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceejjA / zabdArtha - mAii is = strI puruSonA citrothI susajjita hoya to. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI jANe ke A upAzraya gRhastha strI, puruSo AdinA citrothI suzobhita che. to tevA upAzrayamAM buddhimAna sAdhune javuM-AvavuM yogya nathI yAvatuM A prakAranA upAzrayamAM sAdhu rahe nahi ke zayanAsana kare nahIM. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune vividha upAzrayonA upayogano niSedha karyo che(1) jyAM gRhastho rahetA hoya, je sthAnamAM agni hoya, saceta jalasthAno hoya, tevA upAzrayamAM sAdhune rahevuM kalpanIya nathI. gRhastha jIvananI pravRttio joIne tathA vAraMvAra AvAgamana karatI bahenone joIne sAdhunA cittamAM vikArabhAva jAgRta thavAnI saMbhAvanA rahe che. sAdhune joIne gRhastho paNa potAnI kAryavAhImAM saMkSobha anubhave che, AhAra-pANI vageremAM paNa aneka doSonI saMbhAvanA che. gRhasthanA ghera rahetA agni ke pANiyArA Adi joIne kyAreka sAdhune teno upayoga karavAnuM mana thAya to saMyamanI virAdhanA thAya. (2) gRhasthonA gharanI vaccethI pasAra thavuM paDe athavA gRhasthonA ghara sAthe joDAyelA upAzraya(sthAna)mAM gRhasthonI pravRttionuM nirIkSaNa, vijAtIya AkarSaNa, paraspara saMkoca vagere doSonI saMbhAvanA che. (3) je sthAnamAM gRhastha strIo paraspara jhagaDatI hoya (4) paraspara mAliza karatI hoya (5) sugaMdhI dravyo-pIThI vagere coLatI hoya (6) paraspara pANI uDADatI hoya ke snAna karAvatI hoya ke paraspara anya prakAre kIDA karatI hoya, tevA sthAna brahmacarya mATe bAdhaka hovAthI sAdhune tyAM rahevuM kiMcita paNa yogya nathI.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-2H uddezaka-3 129 ] (7) je upAzrayanI divAlo vividha prakAranA citrothI suzobhita hoya, tevA sthAnamAM citradarzana karatAM sAdhu cakSurindriyanA viSayamAM Asakta bane, tethI tenA svAdhyAya, dhyAna Adi kriyAomAM vikSepa thAya. A rIte prastuta sutromAM varNita sthAnomAM rahevAmAM sAdhunA saMyama bhAvanI ke vairAgyanI abhivRddhi thatI nathI. sAdhune rahevAnuM sthAna ekAMta, zAMta, koI paNa prakAranI zobhA ke sajAvaTa vinAnuM, gRhasthonA AvAgamana rahita ane tyAMnA koI paNa dazyo Atma pariNAmone vikRta na kare tevuM vairAgya vardhaka hoya, te jarUrI che. sastAraka grahaNa vivekaH|13 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA saMthAragaM esittae / se jaM puNa saMthAragaM jANejjA- saaMDaM jAva saMtANagaM, tahappagAraM saMthAragaM lAbhe saMte No paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sastArakanI eTale pATa vagere gaveSaNA karavAnI icchA kare ane te jANe ke te sastAraka kIDI vagerenA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI yukta che, to tevA prakAranA sastAraka prApta thavA chatAM sAdhu grahaNa kare nahi. |14 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa saMthAragaM jANejjA- appaMDaM jAva saMtANagaM, garuyaM; tahappagAraM saMthAragaM lAbhe saMte No paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke pATa Adi kIDIonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che, paraMtu te bhAre che to tevA pATa-pATalA Adi prApta thavA chatAM sAdhu grahaNa kare nahi. |15 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa saMthAragaM jANejjA- appaMDaM jAva saMtANagaM, lahuyaM, apaDihAriyaM; tahappagAraM saMthAragaM lAbhe saMte No pddigaahejjaa| bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke pATa-pATalA vagere kIDIonA IDA yathAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che, haLavA paNa che, paraMtu apratihArika che- gRhastha tene pAchuM levAnI icchA rAkhatA nathI, to tevA pATa- pATalA vagere prApta thavA chatAM sAdhu grahaNa kare nahi. 16 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa saMthAragaM jANejjA- appaMDaM jAva saMtANagaM, lahuyaM, pADihAriyaM, No ahAbaddhaM; tahappagAraM saMthAragaM lAbhe saMte No paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke pATa vagere kIDIonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che, haLavA che, prAtihArI-dAtA tene pAchA svIkAre paNa che, paraMtu majabUta nathI arthAtu jIrNa-zIrNa, DagamagatA che, to tevA prakAranA pATa-pATalA vagere prApta thavA chatAM sAdhu grahaNa kare nahi. 17 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa saMthAragaM jANejjA appaMDaM jAva saMtANagaM, lahuyaM, pADihAriyaM, ahAbaddhaM; tahappagAraM saMthAragaM lAbhe saMte pddigaahejjaa| bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke saMstAraka-pATa-pATalA vagere kIDIo IDA yAvat karoLi
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 130 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha yAnA jALAthI rahita che, haLavA che, prAtihArika che ane majabUta che, to A prakAranA pATa-pATalA vagere prApta thAya to sAdhu grahaNa karI zake che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune kalpanIya-akalpanIya saMstAraka eTale pATa, pATalA Adi saMbaMdhI nirUpaNa che. saMthAra - sAdhu sUvA, besavA AdinI kriyA jenA upara karI zake che, te saMskAraka kahevAya che. prAkRta zabdakoSamAM saMskAraka zabdanA aneka artha ApyA che- zayyA, darbha, ghAsa, kuza,parAla AdinI pathArI, pATa, bAjoTha, pATIyuM, rUma, paththaranI zilA ke ITa cUnAthI banelI zayyA vagere. prastuta sUtronA varNana anusAra saMstAraka zabda prayoga pATa vagere upakaraNo mATe thayo che ane te artha prAsaMgika che. sastAraka - pATa Adi koI paNa vastu grahaNa karatAM pahelA sAdhue vividha rIte te vastunuM parIkSaNa karavuM joIe. sUtrakAre tenA mATe cAra vizeSaNono prayoga karyo che. (1) khaDuM- jIva rahita. kIDI vagerenA IDA tathA jIvajaMtuvALA pATa vageremAM jIvavirAdhanAno doSa lAge che. (2) saM - haLavuM. pATa vagere atyaMta vajanadAra hoya, to tene levA-mUkavAmAM, pratilekhana, pramArjana karavAmAM takalIpha thAya che. kyAreka letA-mUkatA paDI jAya, to vAgI jAya; tenAthI jIvavirAdhanA, saMyama virAdhanA ane AtmavirAdhanA thAya che. (3) pAMDiTarajaM- prAtihArika. pATa vagere aprAtihArika hoya, gRhastha tene pAchA na le, to sAdhu tenuM zuM kare? te prazna thAya che. koInI vastu bIjAne ApI zakAtI nathI ane upAzrayamAM ja mUkIne sAdhu vihAra karI jAya, topaNa sAdhune tema karavAnI zAstrAjJA nathI. vyavahAra bhASyamAM kahyuM che ke sAdhu eka ja hAthe AsAnIthI upADI zake tevA pATa Adi upakaraNone gRhasthanA gharethI lAve che. (4) mAM - majabUta. jo sastArakanuM baMdhana zithila hoya arthAtu pATa AdinI khIlIo DhIlI paDI gaI hoya, ekAda khIlI nIkaLI gaI hoya, to acAnaka te tUTI jAya, to sAdhune takalIpha UbhI thAya che. A rIte pATa, pATalA vagere jIvajaMta rahita hoya, sAdhu svayaM tene upADI zake tevA haLavA hoya. guhastha tene pAchA laI levA taiyAra hoya ane te majabuta hoya, tevA pATa vagerene sAdhu grahaNa karI zake che ane temAM sAdhunI samAdhi jaLavAI rahe che tathA saMyama sAdhanA puSTa thAya che. saMstAraka eSaNAnI cAra pratimA :|18 icceyAI AyataNAI uvAikamma; aha bhikkhU jANejjA- imAhiM cauhiM paDimAhiM saMthAragaM esittae __ tattha khalu imA paDhamA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA uddisiya uddisiya saMthAragaM jAejjA, taM jahA- ikkaDa vA kaDhiNaM vA jaMtuyaM vA paraga vA moragaM vA taNagaM vA, kusaM vA kuccagaM vA pippalagaM vA palAlagaM vA / se puvvAmeva AloejjA- Auso ! ti vA bhagiNI ! ti vA; dAhisi me etto
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2 : uddezaka-3 aNNayaraM saMthAragaM ? tahappagAraM saMthAragaM sayaM vA NaM jAejjA paro vA se dejjA, phAsuyaM esaNijjaM tti maNNamANe lAbhe saMte paDigAhejjA / paDhamA paDimA / zabdArtha:jJaOM = ikkaDa nAmanA ghAsano saMthAro ruDhiLa = vAMsanI chAlamAMthI banelo jaMtuyaM = tRNamAMthI banelo paratna = jenAthI phUlAdi gUMthavAmAM Ave che tevuM ghAsa moranuM = morapIMcha takhanuM = ghAsa vizeSa(soraI = komaLa ghAsa vizeSa) saM - durvAmAMthI banelo tttataM = ghAsa vizeSa pippalanuM = pIpaLAnA pAnano saMthAro palAtameM = parALano saMthAro. = = 131 bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvIe zayyA-sthAna ane saMstAraka saMbaMdhI doSone choDIne A cAra pratimAothI- abhigrahothI saMstArakanI eTale darbhAdi ghAsanI ke pATa AdinI gaveSaNA karavI joIe. A cAra pratimAomAM pahelI pratimA A pramANe che- sAdhu ke sAdhvI potAnA saMthArA-pathArI mATe Avazyaka ane yogya(sUkuM) ghAsa AdinA nAmollekha sAthe abhigraha dhAraNa karIne tenI yAcanA kare, jema ke- ikkaDa nAmanuM ghAsa vizeSa, kaDhiNaka-vAMsanI chAlathI banela saMthAro, jaMtuka nAmanA ghAsano saMthAro, paraka-jenAthI phUlAdi gUMthavAmAM Ave che teno saMthAro, moraga-morapIMchathI banelo saMthAro, temaja tRNa, kuza, zara nAmanA ghAsano saMthAro(jeno kUca bane che.), pIpaLAnA pAnano saMthAro athavA parALano saMthAro. A ghAsa AdimAMthI jene grahaNa karavAno abhigraha karyo che te ghAsanuM nAma laIne gRhasthane kahe ke- he AyuSyamAna sagRhastha bhAI ke bahena ! tame mane A saMthArAmAMthI koI saMthAro Apazo ? A pramANe saMstArakanI svayaM yAcanA kare athavA gRhastha yAcanA karyA vinA ja Ape to sAdhu tene potAnI pratimA / anusAra prAsuka ane eSaNIya jANIne grahaNa kare che. A prathama pratimA-pratijJA che. 19 ahAvarA doccA paDimA se bhikkhU vA bhikkhuNI vA pehAe saMthAragaM jAejjA, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakariM vA / se puvvAmeva AloejjAAuso ! ti vA bhagiNI ! ti vA dAhisi me etto aNNayaraM saMthAragaM ? tahappagAraM saMthAragaM sayaM vA NaM jAejjA paro vA se dejjA; phAsuyaM esaNijjaM jAva kizAhengA / lengvA DimA / bhAvArtha:- bIjI pratimA A pramANe che- sAdhu ke sAdhvI sAme dekhAtA ghAsa Adine grahaNa karavAno abhigraha dhAraNa karIne tenI yAcanA kare, jema ke- gRhasthanA yAvat nokarANInA makAnamAM rAkhelA saMthArAne joIne pahelethI ja A pramANe yAcanA kare ke he AyuSyamAna gRhastha bhAI ke bahena ! tame mane A(sAme dekhAtA) ghAsa AdimAMthI koI ghAsa Adi Apazo ? A rIte potAnA abhigraha pramANe saMthArAnI svayaM yAcanA kare athavA dAtA yAcanA karyA vinA ja Ape, to tene potAnI pratijJA anusAra prAsuka temaja eSaNIya jANIne grahaNa kare. A bIjI pratimA che. 20 ahAvarA taccA paDimA se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jasuvassae saMvasejjA je tattha ahAsamaNNAgae, taM jahA- ikkaDe vA jAva palAle vA, tassa lAbhe saMvasejjA, tassa alAbhe ukkuDue vA Nesajjie vA viharejjA / taccA paDimA / bhAvArtha:- tyAra pachI trIjI pratimA A pramANe che- sAdhu ke sAdhvI je upAzrayamAM rahe, te For Private Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha upAzrayamAM rahelA ikkaDathI laIne parAla sudhInA ghAsa, pATa vagerene grahaNa karavAno abhigraha kare, jo te pratijJAnusAra upAzrayamAM te saMstAraka hoya, to mAlikanI AjJA laIne grahaNa kare ane yathAsthAne saMstArakane pAthare ane jo te upAzrayamAMthI saMstAraka prApta na thAya, to uDu Asana athavA palAThI Adi AsanamAM besIne rAtri pasAra kare. A trIjI pratimA che. 132 21 ahAvarA caThatthA paDimA se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAsaMthaDameva saMthAragaM jAejjA, taM jahA puDhavisilaM vA kaTThasilaM vA ahAsaMthaDameva, tassa lAbhe saMvasejjA, tassa alAbhe ukkuDue vA Nesajjie vA viharejjA / cautthA paDimA / - bhAvArtha:- tyAra pachI cothI pratimA A pramANe che- sAdhu ke sAdhvI upAzrayamAM pAtharelA saMstArakane grahaNa karavAno abhigraha dhAraNa kare ane tevA saMstArakanI yAcanA kare, jema ke- paththaranI zilA-zayyA ke lAkaDAnA pATa vagere je jyAM pAtharelA hoya te saMthArAnI gRhastha pAsethI yAcanA kare. jo tevo pAtharelo potAne yogya saMthAro prApta thAya, to tenA para sUvA AdinI kriyA kare ane jo tyAM koI paNa saMthAro pAtharelo na hoya to te abhigrahadhArI bhikSu ukaDu Asana, palAThI tathA padmAsana Adi AsanomAM besIne rAtri pasAra kare. A cothI pratimA che. 22 icceyANaM caunhaM paDimANaM aNNayaraM paDimaM paDivajjamANe taM caiva jAva aNNoSNasamAhie evaM ca NaM viharati / bhAvArtha :- A cAre ya pratimAomAMthI koI eka pratimAne dhAraNa karIne vicaraNa karanAra sAdhu anya pratimAdhArI sAdhuonI niMdA ke avahelanA kare nahi(arthAt pratijJA na lenAra ke saraLa pratijJA karanAranI niMdA kare nahi), paraMtu sarva sAdhuo pota-potAnI kSamatAnusAra abhigraha dhAraNa karIne jinezvara bhagavAnanI AjJAmAM vicare che; ema samatA bhAva rAkhIne dareka paDimAdhArI sAdhu samAdhipUrvaka vicaraNa kare. vivecana : prastuta sUtromAM saMstAraka viSayaka cAra pratijJAonuM pratipAdana che. vyAkhyAgraMthamAM tenA nAma A pramANe darzAvyA che (1) uddiSTA (2) prezvA (3) vidhamAnA ane (4) yathAsaMskrutarUpA. A cAre nAma sUtrokta varNanane anurUpa che. na (1) uddiSTA- pATiyAdi je saMstAraka sAdhune kalpanIya che, temAMthI koI eka, be Adino nAmollekha karIne yAcanA kare, te prApta thAya, to ja grahaNa kare. (2) prekSyA-- je sarva saMthArAnA nAma kahyA che te saMthArAmAMthI sAme dekhAya tenI ja yAcanA kare, sAme na dekhAya to yAcanA na kare. (3) vidyamAnA- upAzrayamAM je saMstAraka hoya te ja grahaNa kare, paNa kyAMya bahAra levA na jAya. A rIte na maLe to te pratimAdhAraka sAdhu padmAsanAdi koI paNa Asane besIne rAtri pasAra kare, paraMtu sUve nahIM. (4) yathAsaMskRtarUpA- upAzrayamAM sahajarUpe pAtharelA hoya, tevA ghAsa, pATa vagere grahaNa karIne tenA para zayana Adi kriyA kare, A rIte na maLe to te pratimAdhAraka sAdha padmAsanAdi koI paNa Asane besIne rAtri pasAra kare, paraMtu sUrya nahIM. ahAsaMdhakameva :- yathAsaMskRta. je saMstAraka svAbhAvika rIte jyAM je rIte pAtharelo hoya te ja rIte teno upayoga karavo, jema ke- pRthvIzilA, Arasa vagere koI paNa paththarano oTalo banAvelo hoya athavA lAkaDAnI pATa ke pATiyuM jayAM jema pAthareluM hoya tene potAnI icchAnusAra AchuM-pAchuM karyA vinA te ja rUpe upayoga karavo, te yathAsaMskRta saMstAraka che.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2: uddezaka-3 . [ 133 ] saMstArakane pAchA ApavAno viveka:| 23 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA saMthAragaM paccappiNittae / se jaM puNa saMthAragaM jANejjA- saaMDaM jAva sasaMtANagaM, tahappagAraM saMthAragaM No paccappiNejjA / bhAvArtha :- sAdha ke sAdhvI(pADhIhAro lAvelo) saMthAro-pathArI dAtAne pAchA ApavA icche tyAre te saMthArAmAM kIDI AdinA IMDA ke karoLiyAnA jALA Adi hoya, to te samaye te saMthAro pAcho Ape nahi. 24 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA saMthAragaM paccappiNittae / se jaM puNa saMthAragaM jANejjA- appaMDa jAva saMtANagaM, tahappagAraM saMthAragaM paDilehiya paDilehiya pamajjiya-pamajjiya AyAviya-AyAviya vihuNiya-vihuNiya tao saMjayAmeva paccappiNejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI pADhIhAro lAvelo saMthAro dAtAne pAchA ApavA icche, tyAre jANe ke te saMthAro kIDI AdinA IMDA ke karoLiyAnA jALAthI rahita che, to tevA prakAranA saMthArAnuM sArI rIte paDilehaNa tathA pramArjana kare. Avazyaka hoya to sUryanA tApamAM tapAvIne temaja yatnApUrvaka khaMkherIne tyAra pachI gRhasthane viveka sahita pAcho Ape. vivecana : prastuta sUtromAM saMthArAne pAchA ApavAnA samayano sAdhuno viveka pradarzita karyo che. (1) pADhIhAro saMthAro jo jIvajaMtuvALA hoya, to te samaye tene pAcho Ape nahi. (2) jo te saMthAro jIvajaMtuAdithI rahita hoya to paNa tene joyA vinA pAcho Ape nahi. (3) saMthArAne pAcho soMpatA pahelA sArI rIte joIne, khaMkherIne, jIva-jaMtuthI rahita kare. jo temAM sUkSma jIvajaMtu bharAIne besI gayA hoya, khaMkheravAthI nIkaLyA na hoya, to saMstArakane sUryanA tApamAM tapAve, jethI temAM bharAIne rahelA jIvo bahAra nIkaLI jAya che. A rIte pUrNa paNe jIvarahita, zuddha karIne sArI sthatimAM tene pAcho Ape. prastuta sUtro dvArA sAdhu jIvananI vyavahAra zuddhi pragaTa thAya che. jo sastArakane sApha karyA vinA ja gRhasthane pAcho Ape, to gRhastha tenI sApha-saphAI ayatanApUrvaka kare, tenAthI sAdhune pazcAtukarma doSa lAge temaja gRhasthane kyAreka sAdhu prati roSa ke abhAva paNa thAya, tethI gRhastha pAsethI lIdhelI pADha hArI koI paNa vastu sAdhu-sAdhvIe vyavasthita rUpe yathAsamaye pAchI soMpavI joIe. sAdhunA uparokta prakAranA aucitya pAlanathI ahiMsA ane saMyamanuM pAlana thAya che ane gRhasthane sAdhu prati zraddhAbhAva akhaMDa rahe che. caMDilabhUmi pratilekhanA :25 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM dUijjamANe vA puvAmeva paNNassa uccAra-pAsavaNabhUmi paDilehejjA /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha kevalI bUyA - AyANameyaM / apaDilehiyAe uccAra- pAsavaNabhUmIe, bhikkhU vA bhikkhuNI vA rAo vA viyAle vA uccAra- pAsavaNaM pariTThavemANe payalejja vA pavaDejja vA, se tattha payalamANe vA pavaDamANe vA hatthaM vA pAyaM vA jAva lUsejjA; pANANi vA jAva vavaroejjA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA, esa heU, esa kAraNaM, esa uvaeso, jaM puvvAmeva paNNassa uccAra- pAsavaNabhUmiM paDilehejjA / bhAvArtha :- prajJAvaMta sAdhu ke sAdhvI sthiravAsa rahevA mATe, cAturmAsa kalpa rahevA mATe athavA grAmAnugrAma vihAra karatA mAsa kalpa rahevA mATe makAna grahaNa kare tyAre tenI sAthe upAzrayanI najIkamAM sthaMDilabhUmi- maLa-mUtranA tyAganI jagyAne pahelethI ja sArI rIte joI levI joIe, kAraNa ke sthaMDilabhUminuM pratilekhana na karavuM, te karmabaMdhanuM kAraNa che tema kevaLI bhagavAne kahyuM che. pratilekhana vinAnI Dila bhUmimAM koI paNa sAdhu ke sAdhvI rAtrimAM ke vikAlamAM maLa mUtrAdi paraThavA jatAM lapasI jAya ke paDI jAya, tenA hAtha-paga vagere zarIrAvayava para coMTa lAge, hADakA bhAMge ane tyAM rahelA prANI bhUta, jIva ke sattvonI hiMsA thAya che. tethI tIrthaMkarAdi Apta puruSoe pahelethI ja bhikSuo mATe A pratijJA yAvat upadeza Apyo che ke sAdhue upAzrayamAM rahetA pahelAM maLa, mUtranA tyAganI jagyAnuM avazya pratilekhana karI levuM joIe. vivecanaH prastuta sUtramAM sthaMDilabhUminA pratilekhananuM mahattva samajAvyuM che. sAdhue potAnA nivAsa sthAnamAM sthaMDilabhUminI pratilekhanA karavI, te sAdhu samAcArInuM mahattvapUrNa aMga che. tenI upekSA karanAra sAdhu sva-para virAdhanA ane saMyamavirAdhanA kare che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM sthaMDila bhUminI zuddhi mATe daza bolanuM kathana che- (1) jyAM lokonuM AvAgamana na hoya, koInI dRSTi paDatI na hoya (2) je jagyAno upayoga karavAthI bIjAne kaSTa ke nukazAna thatuM na hoya (3) je bhUmi sama hoya arthAt UMcI-nIcI na hoya (4) jyAM ghAsa ke pAMdaDA na hoya ke bhUmi polANavALI na hoya. (5) nikaTa kAlamAM acitta thayelI bhUmi hoya (6) te jagyA ati sAMkaDI na hoya (7) je bhUmi cAra aMgula pramANa nIce sudhI acitta hoya (8) gAmathI dUra hoya (9) uMdara AdinA dara na hoya ane (10) jyAM trasa prANI ke bIja vagere na hoya. A daza bolathI vizuddha sthaMDilabhUmimAM paraThavAnI anivArya kriyA sAdhu nirdoSa rUpe karI zake che. zayana vidhi viveka H " 26 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA sejjAsaMthAragabhUmiM paDilehittae aNNattha AyarieNa vA uvajjhAeNa vA jAva gaNAvaccheieNa vA; bAleNa vA vuDDheNa vA seheNa vA gilANeNa vA AeseNa vA; aMteNa vA majjheNa vA sameNa vA visameNa vA pavAraNa vA NivAeNa vA; tao saMjayAmeva paDilehiya-paDilehiya pamajjiya-pamajjiya bahuphAsuyaM sejjAsaMthAragaM saMtharejjA / For Private Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2 : uddezaka 3 bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvIne zayyA-saMstAraka(pathArI) pAtharavAnI icchA hoya, to teo AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira, gaNI, gaNadhara, gaNAvacchedaka, bALa sAdhu, vRddha, zaikSa(navadIkSita), glAna temaja atithi sAdhunI jagyAne choDIne arthAt AcAryAdi sAdhuo potAnI jagyA nakkI karIne pathArI karI le, tyAra pachI(sAdhu-sAdhvI) potAnI jagyA grahaNa kare. upAzrayanI aMdara, vacce, sama ke viSama sthAnamAM, havAvALI jagyAmAM ke havArahitanI jagyAmAM uparokta sAdhuonA sthAna grahaNa karyA pachI bhUminuM sArI rIte yatanApUrvaka pratilekhana temaja pramArjana karIne pUrNataH prAsuka zayyAsaMstArakane yatnApUrvaka bichAve. 135 27 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA bahuphAsuyaM sejjAsaMthAragaM saMtharittA abhikaMkhejjA bahuphAsue sejjAsaMthArae duruhittae / se bhikkhU vA bhikkhuNI vA bahuphAsue sejjAsaMthArae duruhamANe, se puvvAmeva sasIsovariyaM kAyaM pAe ya pamajjiya pamajjiya tao saMjayAmeva bahuphAsue sejjAsaMthArae duruhejjA, duruttA tao saMjayAmeva bahuphAsue sejjAsaMthArae sajjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI pUrNa rIte prAsuka zayyA saMthArAne vidhipUrvaka pAtharIne tenA para zayana karavAnI icchA kare, tyAre tenA upara besatAM ke sUtAM pahelA mastakathI laIne paga sudhInA zarIranA sarva avayavonuM sArI rIte pramArjana karIne pachI yatnApUrvaka te prAsuka zayyA-saMthArA upara bese ane tyAra pachI yatnApUrvaka zayana kare. 28 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA bahuphAsue sejjAsaMthArae sayamANe No aNNamaNNassa hattheNa hatthaM, pAeNa pAyaM, kAeNa kArya AsAejjA / se aNAsAyamANe tao saMjayAmeva bahuphAsue sejjAsaMthArae sajjA / bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI pUrNa rIte prAsuka zayyA-saMthArA upara sUve tyAre paraspara ekabIjAnA hAthathI hAthano, pagathI pagano ane zarIrathI zarIrano sparza karIne AzAtanA kare nahi. ekabIjAnI AzAtanA karyA vinA yatnApUrvaka prAsuka zayyA-saMthArA upara zayana kare. 29 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA UsAsamANe vA NIsAsamANe vA kAsamANe vA chIyamANe vA jaMbhAyamANe vA; uDDue vA vAyaNisagge vA karemANe puvvAmeva AsayaM vA posayaM vA pANiNA paripihettA tao saMjayAmeva Usasejja vA jAva vAyaNisaggaM vA karejjA / = zabdArtha:vhAlamALe = khAMsI-udharasa khAtAM chIMyamALe = chIMka khAtAM khaMbhAvamALe - bagAsuM khAtAM vaghu = oDakAra khAtAM vAyakhilane vA neemALe = adhovAyu choDatAM pullAmeva = pahelAM ja mAsaya = mukhane polaya = gudAne pALiyA = hAthathI pariSikSettA = DhAMkIne. bhAvArtha:sAdhu ke sAdhvI zayyA-saMstAraka para sUtA hoya ke beThA hoya tyAre uzvAsa ane nizvAsa letAM, udharasa khAtAM, chIMka khAtAM ke bagAsuM khAtAM, oDakAra khAtAM athavA adhovAyu choDatAM pahelAM ja mukhane ke gudAne hAthathI sArI rIte DhAMkIne yatnApUrvaka ucchavAsAdi choDe athavA apAnavAyune choDe. For Private Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13s | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune mATe zayA sastArakanA upayoganA viSayamAM viveka pradarzita karyo che. (1) AcAryAdi agiyAra viziSTa sAdhuo mATe zayyA-saMthArAnI bhUmine choDIne zeSabhUmimAM yatnApUrvaka bahu prAsuka zayyA saMthArAne pAthare. sAdhunI pratyeka kriyAmAM ratnAdhika sAdhuono vinaya tathA sahavartI tapasvI, glAna, zaikSa-navadIkSita ke atithi sAdhuo prati sadbhAva jarUrI che, tethI gurukuLavAsI sarva sahavartI sAdhuonI anukULatAne lakSamAM rAkhIne potAnI pathArI pAthare che. tenAthI pArasparika prema ane vAtsalyabhAva abhivyakta thAya che. (ra) zayyA-saMthArA upara besatA samaye mastakathI laIne paga sudhInuM pramArjana kare, jethI zarIra para koI zudra jaMtuo caDhI gayA hoya, to tenI rakSA thAya che. (3) yatnApUrvaka zayyA-saMthArA upara sUvAnA samaye ke sUtA pachI UMghamAM potAnA hAtha, paga ane zarIra anya sAdhunA hAtha, paga ane zarIrane aDI na jAya, athaDAI na jAya, tenuM dhyAna rAkhe. AvA prakAranI pravRttithI anya sAdhunI AzAtanA thAya che tathA zArIrika kuceSTA tathA avinaya pragaTa thAya che. tenAthI manovRttinI caMcaLatA ane mohanIya karmanI udIraNA thAya che tethI sAdhu zayana samaye anya sAdhuonA zarIrano sparza na thAya, te rIte vivekapUrvaka anukULatA pramANe jagyA rAkhIne sUe, atyaMta najIka na sUe. (4) suvAnA samaye zayyA upara beThA pachI ke zarIra laMbAvyA pachI jo dIrgha zvAsocchavAsa levA mUkavAnA samaye tathA udharasa, chIMka, bagAsuM, oDakAra, adhovAyu chUTavA vagere zarIra saMbaMdhI svAbhAvika thatI kriyAonA vega samaye hAthathI te sthAnane DhAMkIne yatanApUrvaka te kriyAo kare. A rIte karavAmAM vAyukAyanA jIvonI yatanA thAya che ane sAdhuno viveka jaLavAya rahe che. A rIte sAdhunI koI paNa kriyA karmabaMdhanuM kAraNa na bane, te mATe sAdhu haMmezAM sajaga ane sAvadhAna rahe che. zayyA samabhAva :|30 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA samA vegayA sejjA bhavejjA, visamA vegayA sejjA bhavejjA, pavAyA vegayA sejjA bhavejjA, NivAyA vegayA sejjA bhavejjA, sasarakkhA vegayA sejjA bhavejjA, appasasarakkhA vegayA sejjA bhavejjA, sadasa-masagA vegayA sejjA bhavejjA, appadaMsa-masagA vegayA sejjA bhavejjA, saparisADA vegayA sejjA bhavejjA, aparisADA vegayA sejjA bhavejjA, sauvasaggA vegayA sejjA bhavejjA, NiruvasaggA vegayA sejjA bhavejjA, tahappagArAhiM sejjAhiM saMvijjamANAhiM paggahiyatarAgaM vihAraM viharejjA / No kiMci vi gilAejjA / zabdArtha :- verA = koI samaye, kyAreka samAjennA vinA = sama zayyA maLe che visanA = viSama sasarA = rajayukta, dhULa bharelI zayyA sarisADA = cUnA mATI kharatA hoya tevI jIrNa-zIrNa
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-2 : uddezaka 3 zayyA apariyA DA = majabUta zayyA saMvidhnamALArjiM = je jevI zayyA prApta thAya pAhiyatarAnuM = tene grahaNa karIne, temAM vizuddha bhAvothI vihAra viharekhkhA = samAdhipUrvaka rahe no kiMci vi zilAkhkhA = temAM jarA mAtra paNa kheda pAme nahi. bhAvArtha:saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI samAna zayyA(samathaLa bhUmi) maLe; viSama zayyA maLe, havAvALI jagyA maLe, havA vagaranI jagyA maLe, dhULavALo upAzraya maLe, dhULa rahita svaccha sthAna maLe; DAMsa, maccharAdi hoya tevuM sthAna maLe, DAMsa maccharAdithI rahita sthAna maLe; jIrNa, zIrNa, dhULa Adi kharatA hoya tevuM makAna maLe, navuM suMdara makAna maLe; upasargavALI jagyA maLe, upasarga rahitanI jagyA maLe; A sarva prakAranI sama, viSamAdi je prakAranI zayyA(sthAna) maLe temAM sAdhu samabhAva rAkhIne rahe, paraMtu manamAM jarA paNa kheda ke glAnino anubhava kare nahi. vivecanaH 137 prastuta sUtramAM sAdhune zayyAnA viSayamAM pUrNa rIte samabhAva rAkhavAnuM sUcana che. sAdhu jIvanamAM keTalA ya utAra-caDhANa Ave che. sAdhune rahevA mATe kyAreka sAruM, suMdara, havAvALuM, svaccha, navuM, raMgarogAna kareluM, maccharAdinA upadravothI rahita, zAMta, ekAMta, sthAna maLe to kyAreka bilakula khaMDera jevuM, ke ThaMDInI RtumAM cArebAjuthI khulluM athavA garamInI RtumAM cAre bAjuthI baMdha, kacarAvALuM, DAMsa, maccharathI yukta, jIrNa,zIrNa makAna maLe che. A rIte anukULatA ke pratikULatAnI prAptimAM sAdhunI dhairyatAnI, samabhAvanI, sahiSNutAnI kasoTI thAya che. sthAna sAruM ke kharAba maLe te samaye sAdhu harSa ke zoka kare nahi, paraMtu zAMti ane samatApUrvaka vimena rApha riskapha NaM tatva adiyAsaN = eka rAtrimAM zuM thaI javAnuM che tema vicArIne sAdhu dareka paristhitimAM samabhAva rAkhe che. prazasta zayyA upara rAga thavAthI ane aprazasta zayyA upara dveSa thavAthI karmabaMdha thAya che, tema jANI sAdhu rAga-dveSanA pariNAmothI dUra rahe. upasaMhAraH 31 evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThehiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :A zayaiSaNA viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra-samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiothI yukta ane jJAnAdinA upayoga sahita thaIne niraMtara saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthaMkaroe kahyuM che. || adhyayana-2/3 saMpUrNa // / / bIjuM adhyayana saMpUrNa // For Private Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha trIjuM adhyayana paricaya EMAIL KKOOD SOggg good0dd7go A adhyayananuM nAma IryA che. f- pheraLa pharyA gamanamityarthaH / IryA eTale gamana karavuM. sAdhanAne gatizIla rAkhavA mATe AhArAdinI prApti mATe ke anya saMyama vidhionA pAlana mATe zAstrokta niyamAnusAra yatanApUrvaka gamana karavuM, te IryA che. sattara prakAranA saMyamanA pAlana sAthe samyaka prakAre gati karavI, te IryA samiti che. tenA cAra bheda che- (1) AlaMbana (2) kAla (3) mArga (4) yatanA. 1. zAsana, saMgha, gaccha AdinI sevAnA prayojanathI ke jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA mATe ja sAdhu gamanAgamana kare che. 2. gati karavA yogya kAlamAM arthAt IryA samitinuM pAlana thaI zake tevo sUryano prakAza thAya, tyAra pachI ja sAdhu gamanAgamananI kriyAo kare che. 3. sAdhu gamana yogya sumArga para gamana kare. 4. jIvadayAnI bhAvanAthI chakAya jIvonI rakSA karatAM yatanApUrvaka gamana kare che. dharma ane saMyamanA AdhArabhUta zarIranI surakSA mATe piMDa ane zayyAnI jema IryAnI paNa AvazyakatA che. pahelA be adhyayanomAM piMDavizuddhi ane zayyAvizuddhinA guNadoSone kahyA che. te ja rIte A adhyayanamAM IryA vizuddhinuM vistRta varNana karyuM che. IryA adhyayananA traNa uddezaka che. prathama uddezakamAM varSAkALamAM eka sthAnamAM nivAsa tathA zeSakALamAM vihAranA guNadoSonuM nirUpaNa che. te uparAMta varSAvAsa yogya kSetra, naukArohaNanI vidhi vagere viSayonuM varNana che. bIjA uddezakamAM naukArohaNamAM AvatA upasargo ane te samaye sAdhunA kartavyo, thoDA pANImAM cAlavAnI yatanA tathA sAdhune viSama mArgamAM javAno niSedha; vagere viSayonuM kathana karyuM che. trIjA uddezakamAM vihAra samaye sAdhu mATe prekSA saMyama, bhASA saMyama, ratnAdhiko sAtheno vinaya vyavahAra temaja cora-lUMTArA AdinA bhayajanaka prasaMgomAM sAdhune nirbhayatApUrvaka samabhAvamAM rahevAnuM sUcana karyuM che. A rIte IrSyA--gamanAgamananI vistRta vidhi pradarzita karatuM A adhyayana pUrNa thAya che. For Private Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3 : uddezaka-1 trIjuM adhyayanaH IrSyA prathama uddezaka varSAvAsa-vihAracarcA: 1 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA- abbhuvagae khalu vAsAvAse abhipavuTTe, bahave pANA abhisaMbhUyA, bahave bIyA ahuNubbhiNNA, aMtarA se maggA bahupANA bahubIyA jAva saMtANagA, aNabhikaMtA paMthA, jo viSNAyA maggA, sevaM NaccA No gAmANugAmaM dUijjejjA, tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvalliejjA / 139 zabdArthaHazruvAy = abhyudgataH-najIka AvI gayo che abhipavu} = varasAda thaI gayo che vahave pALA = ghaNAM vikalendriya prANIo abhinaMmUyA = utpanna thaI gayA che vahave nIyA - ghaNA bIjo aNubhiNNA aMkurita thaI gayA che (aMkurA UgI gayA che) amitA vaMthA = lokonA gamanAgamananA abhAve rasto aTakI gayo che jo vikhAyA mA = rasto dekhAto na hoya vAsAvAyuM comAsA yogya kSetramAM, varSAkALa vaqhirjnA = rahI jAya, rokAI jAya. = bhAvArtha:- sAdhu-sAdhvI A pramANe jANe ke varSAvAsano samaya najIka AvI gayo che ane varasAda thaI gayo che, tethI rastAmAM ghaNA jIvo utpanna thaI gayA che tathA ghaNA bIja UgI gayA che; mArga ghaNA prANI, ghaNA bIja yAvat karoLiyAnA jALA AdithI yukta thaI gayo che; varasAdanA kAraNe rastA cAlavA yogya rahyA nathI, mArgano khyAla Avato nathI; A prakAranI paristhitine jANIne sAdhu eka gAmathI bIje gAma vihAra kare nahi, paraMtu yatattApUrvaka cAturmAsa mATe eka sthAne rahI jAya. 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA- gAmaM vA jAva rAyahANi vA, imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAyahANiMsi vA No mahaI vihArabhUmI, jo mahaI viyArabhUmI, jo sulabhe pIDha-phalaga-sejjA-saMthArae, No sulabhe phAsue uMche ahesaNijje, bahave jattha samaNa-mAhaNa- atihi-kivaNa-vaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ya, accAiNNA vittI, No paNNassa NikkhamaNapavesAe jAva ciMtAe / sevaM NaccA tahappagAraM gAmaM vA jagaraM vA jAva rAyahANi vA No vAsAvAsaM uvalliejjA / bhAvArtha:varSAvAsa rahenAra sAdhu ke sAdhvI te gAma yAvat rAjadhAnInI paristhiti sArI rIte jANI le, jema ke- A gAma ke nagaramAM yAvat rAjadhAnImAM ekAMta svAdhyAya karavA mATe koI vizALa jagyA nathI, gAma AdinI bahAra sthaMDilabhUmi- maLa-mUtranA tyAga mATenI yogya jagyA nathI, ahIM For Private Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 140 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha loko pAse bAjoTha, pATiyA, zayyA, saMstAraka Adi saraLatAthI prApta thaI zakatA nathI, prAsuka ane nirdoSa AhAra maLavo paNa ahIM sulabha nathI, te uparAMta ahIM ghaNA zramaNa, brAhmaNa, atithi, daridra ane bhikhArI AvelA che ane bIjA paNa AvavAnA che. A rIte bhikSAcarothI A grAma Adi AkIrNa che, ahIM rastAo ghaNI bhIDavALA che, tethI sAdhu-sAdhvIne gocarI, svAdhyAyAdi Avazyaka kArya mATe nIkaLavuM ke pravezavuM muzkela che yAvata svAdhyAyAdi mATe paNa(A gAma) yogya nathI, to tevA gAmAdimAM sAdhu, sAdhvI cAturmAsa mATe rahe nahi. | 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA- gAmaM vA jAva rAyahANiM vA, imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAyahANiMsi vA mahaI vihArabhUmI, mahaI viyArabhUmI, sulabhe jattha pIDha-phalaga-sejjA-saMthArae, sulabhe phAsue uMche ahesaNijje, No jattha bahave samaNa jAva uvAgamissati ya, appAiNNA vittI, paNNassa NikkhamaNa pavesAe jAva ciMtAe, sevaM NaccA tahappagAraM gAmaM vA jAva rAyahANiM vA tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvalliejjA / bhAvArtha :- varSAvAsa karanAra sAdhu-sAdhvI jANe ke A gAma yAvatuM rAjadhAnImAM svAdhyAya yogya vizALa jagyA che; paraThavA yogya sthaDila bhUmi che; bAjoTha, pATa-pATalA, zayyA-saMsTArakAdi sulabha che; prAsuka, nirdoSa temaja eSaNIya AhAra pANI paNa sulabha che ane ghaNA bhikSAcaro tyAM AvyA nathI ane AvavAnA nathI, mATe bhikSAvRttimAM yAcakonI AkIrNatA nathI(athavA rastAo para lokonI bhIDa nathI) thAva tyAM sukhapUrvaka svAdhyAya thaI zake che, tevA gAma vAvatu rAjadhAnImAM sAdhu ke sAdhvI varSAvAsa mATe rahe che. | 4 aha puNevaM jANejjA- cattAri mAsA vAsANaM vIikkaMtA, hemaMtANa ya paMca-dasa-rAyakappe parivusie, aMtarA se maggA bahupANA jAva saMtANagA, No jattha bahave samaNa jAva uvAgamissaMti ya, sevaM NaccA No gAmANugAmaM duuijjejjaa| zabdArtha - vItA = pasAra thaI javA para hemaMtAna ca paMdra-rAyaNe = hemaMtaRtunA pAMca daza divasa parivuti = vyatIta thayA che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke comAsAnA cAra mahInA pasAra thaI gayA che ane hemaMta-ziSira RtunA pAMca-dasa divasa vyatIta thaI gayA che, paraMtu mArgamAM haju ghaNA prANI vAva, karoLIyAnA jALA Adi che ane zramaNa Adi bhikSuonuM AvAgamana paNa thayuM nathI, to sAdhu grAmAnugrAma vihAra kare nahIM. | 5 aha puNevaM jANejjA- cattAri mAsA vAsANaM vIikkaMtA, hemaMtANa ya paMca-dasa-rAyakappe parivusie, aMtarA se maggA appaMDA jAva asaMtANagA, bahave jattha samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ya / sevaM NaccA tao saMjayAmeva gAmANugAmaM duuijjejjaa| bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke comAsAnA cAra mAsa pasAra thaI gayA che ane hemaMtaRtunA pAMca-dasa divasa paNa vyatIta thayA che. have mArgamAM jIva-jaMtu atyaMta alpa thaI gayA che, zramaNa, brAhmaNa AdinuM gamanAgamana cAluM thaI gayuM che, to tema jANIne sAdhu yatanApUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare che.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3: uddezaka-1 [ 141 ] vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhu ke sAdhvIne mATe varSAvAsanI IrSA samitinA vivekanuM pratipAdana che. eka varSamAM traNa cAturmAsa thAya che- (1) grISmakAlIna (2) varSAkAlIna ane (3) hemaMtakAlIna. A traNa cAturmAsamAMthI varSAkALamAM ja sAdhune eka sthAne rahevAnuM hoya che. varSAkAlamAM kAdava-kIcaDanA kAraNe rastAo cAlavA yogya rahetA nathI, temaja kSudra jIva jaMtuo tathA ghAsa Adi lIlotarInI bahulatA hoya che, te jIvonI rakSAnI daSTie sAdhuo varSAkAlamAM vihAra karatA nathI. - aSADha suda pUnamathI kArataka suda pUnama sudhInA cAra mAsa varSAkalpa kahevAya che paNa kyAreka aSADhI pUrNimA pahelA varasAdano prAraMbha thaI jAya ane kyAreka kAratakI pUrNimA pachI paNa lIlotarI tathA jIvajaMtu Adi vidyamAna hoya che. tevA samaye sAdhu ke sAdhvI varSAvAsa pahelAM athavA varSAvAsa pachI paNa thoDo samayavihAra kare nahi. saMkSepamAM jIvavirAdhanA ke saMyama virAdhanA thAya, tevA kAlamAM sAdhu-sAdhvI grAmAnugrAma vihAra kare nahIM. varSAvAsa yogya kSetra- varSAvAsamAM sAdhune eka ja sthAnamAM cAra mAsa sudhI rahevAnuM hoya che, tethI sAdhune potAnI AtmasAdhanA vyavasthita rIte thaI zake tevA anukULa kSetranI gaveSaNA karavI jarUrI che. sUtrakAre ta viSayaka pAMca Avazyaka bAbatanuM kathana karyuM che. (1) svAdhyAya ane ciMtana-manana karavA mATe zAMta-ekAMta vizALa bhUmi hovI jarUrI che. tevA sthAnamAM ja mananI ekAgratA ane svAdhyAya, dhyAnanuM sAtatya jaLavAI rahe che. (2) gAma athavA nagaranI bahAra maLa-mUtranA tyAga mATe vizALa, nirdoSa IMDila bhUmi hovI te paNa saMyamI jIvananuM Avazyaka aMga che. zarIranI anivArya kriyAo mATe nirdoSa bhUmi hoya to jIvarakSA ane saMyama rakSAnI lakSya siddhi thAya che. (3) nirdoSa pATa-pATalA Adi pADhIhArI vastuonI sulabhatA hoya. (4) nirdoSa AhAra-pANInI sulabhatA hovI jarUrI che. cAturmAsa daramyAna tapasvI, vRddha ke glAna sAdhuo mATe pathyakArI anukULa AhAra-pANI prApta thAya, to sAdhuonuM svAthya jaLavAI rahe ane zarIranI svasthatA hoya, to ja saMyama-tapanuM vizeSatama pAlana thaI zake che. (5) kSetranI vizALatAnI apekSAe anya bhikSuko ke yAcakonI bahulatA na hoya, kAraNa ke bhikSuko ke yAcakonI bahulatA hoya, to kyAreka paryApta pramANamAM nirdoSa AhAra-pANInI prApti durlabha thaI jAya che, tethI sAdhue cAturmAsa pahelAM ja potAnA svAthyanI temaja sAdhanAnI anukULatA ane saMyamazuddhinA lakSe vicArapUrvaka kSetranuM avalokana karavuM joIe. saMkSepamAM sAdhu jIvarakSA, saMyama-sAdhanA ane jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanA karI zake tevA kSetramAM varSAvAsamAM rahe che ane cAturmAsa pUrNa thayA pachI te kSetranuM baMdhana choDIne anAsakta bhAve grAmAnugrAma vihAra kare che. ramatA 2 varasa rAyakhe..... sAmAnya rIte sAdhu cAturmAsa pUrNa thAya pachI turaMta ja arthAt cAturmAsI pAkhI pachI bIjA ja divase(gujarAtI tithi pramANe) kArataka vada ekamanA divase vihAra kare, te utsarga mArga che. varSAvAsa pachI hemaMta RtumAM prAyaH rastAo sApha thaI gayA hoya che, jIvotpatti ochI thaI gaI hoya che, tethI sAdhu grAmAnugrAma vicaraNa karI zake che, paraMtu kyAreka varSAvAsanA aMtima
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha divasomAM ja varasAda thayo hoya, kIcaDa vagere sukAyA na hoya, anya saMnyAsIonuM paNa AvAgamana cAlu thayuM na hoya to sAdhu varSAvAsa pachI hemaMta RtumAM paNa te kSetramAM ja thoDA divasa rokAI zake che. jyAre rastAo sApha thaI jAya, jIvotpatti ghaTI jAya, ghaNA saMnyAsI AdinuM AvAgamana zarU thaI jAya, tyAre sAdhu vivekapUrvaka anyatra vihAra kare. A rIte sAdhu eka kSetramAM sthira rahe ke grAmanugrAma vihAra kare, paraMtu tenuM lakSa mAtra ratnatrayInI ArAdhanA ke saMyama rakSAnuM ja hoya che. vihAra carcAno viveka: 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM duijjamANe purao jugamAyaM pehamANe, daThUNa tase pANe, uddhaTu pAyaM rIejjA, sAhaTu pAyaM rIejjA, ukkhippa pAyaM rIejjA, tiricchaM vA kaTu pAyaM rIejjA, sai parakkame saMjayAmeva parakkamejjA, No ujjuyaM gacchejjA, tao saMjayAmeva gAmANugAma duijjejjA / zabdArtha - payaM = pagane huM = upADIne pinna = IrSA samitipUrvaka cAle sIduM parva rIpaLA = pagane saMkocIne cAle riSTha vA vaTu pAye rIpaLA = jIvarakSA mATe baMne bAju jIvo hoya to tirachA paga rAkhIne cAle. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI eka gAmathI bIjA gAma vihAra kare, tyAre potAnI sAme yugapramANa-dhosara pramANa arthAt sADA traNa hAtha pramANa bhUmi joIne cAle, rastAmAM trasa jIvone joIne teonI rakSA thAya te rIte paga upADIne arthAt lAMbA pagalA bharatA, kyAreka pagane saMkocIne arthAt TUMkA pagalA bharatA, kyAreka trAMsA page arthAt vAMkAcUkA pagalA bharatA(kyAreka paMjA upara ke eDI upara) cAle. jo jIva jaMtu rahitano bIjo sAro mArga hoya to te rastethI cAle paraMtu sIdhA arthAt je rastethI pote cAlI rahyA che te jIvajaMtuvALA rastethI ja cAlavAno Agraha na rAkhe. A rIte sAdhu jIvajaMtu rahita mArge yatnApUrvaka grAmAnugrAma vicaraNa kare. | 7 se bhikkha vA bhikkhaNI vA gAmANagAma duijjamANe, aMtarA se pANANi vA bIyANi vA hariyANi vA udae vA maTTiyA vA aviddhatthA, sai parakamme jAva No ujjuyaM gacchejjA, tao saMjayAmeva gAmANugAma duijjejjA / zabdArtha - avintha = jenI yoni naSTa thaI nathI arthAt saceta hoya to. bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvI grAmAnugrAma vihAra kare, tyAre jo rastAmAM ghaNA trasa jIvo, bIja, lIlotarI, sacitta pANI, saceta mATI Adi AvI jAya ane te zastra pariNata thayA na hoya; tyAre bIjo nirdoSa rasto hoya to te rastethI yatnApUrvaka jAya paraMtu jIvajaMtu AdithI yukta sIdhA mArge jAya nahi. jo anya mArga na hoya to te rastethI yatnApUrvaka vihAra kare. | 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAma duijjamANe, aMtarA se virUvarUvANi paccaMtikANi dassugAyataNANi milakkhUNi aNAriyANi
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3 : uddezaka-1 dussaNNappANi duppaNNavaNijjANi akAlapaDibohINi akAlaparibhoINi, saha lADhe vihArAe saMtharamANehiM jaNavaehiM No vihAravattiyAe pavajjejja gamaNAe / kevalI bUyA - AyANameyaM / te NaM bAlA ayaM teNe, ayaM uvacarae, ayaM tao Agae tti kaTTu taM bhikkhuM akkosejja vA jAva uvaddavejja vA, vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuMchaNaM Acchidejja vA bhiMdejja vA avaharejja vA pariTThavejja vA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA jAva jaM tahappagArANi virUvarUvANi paccaMtiyANi dassugAyataNANi jAva vihAravattiyAe No pavajjejja gamaNAe / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / zabdArtha :- pattpattiSi = dezonA sImAMte rahenArA vastu-cAyataLaft = coronI jagyAo mittavadhULi = mlecchonI jagyA agariyALi = anAryonA sthAna jussaLabApi = Arya bhASA jene samajAvavI kaThina che dukhaLavabhinnALi=muzkelIthI jene upadeza ApI zakAya che aApaDivoIkhi - akALe jAganArA ane akALamAM zikAra mATe janArA aAtoiSi = akALe AhAra karanArA sad tAne viharAC = bIjA sArA Aryadeza hovA para saMthamALenheiM naLavae = bIjA sArA dezomAM vicaraNathI saMyama nirvAha thato hoya viravattiyAQ = to uparokta sthaLe, vicaravAnI pratijJAthI jo pavoA gamaLAQ = javA mATe pravartita na thAya, vihAra karavAno saMkalpa kare nahi. = 143 bhAvArtha:grAmAnugrAma vihAra karatAM sAdhu-sAdhvI jANe ke rastAmAM vividha prakAranA sImAvartI sthAnomAM rahenArA coronA, mlecchonA ke anAryonA sthAna che tathA AryonA AcAra samajAvavA kaThina che, muzkelIthI Aryadharma prApta thAya tevA akALe jAganArA, akALe zikAre janArA, akALe bhojana karanArA manuSyo rahe che, A prakAranI paristhitimAM anya AryakSetramAM vihAra thaI zakato hoya ane saMyama samAcArIno nirvAha thaI zakato hoya to tevA kSetromAM vihAra karavAno manamAM saMkalpa paNa kare nahi. kevalI bhagavaMtoe kahyuM che ke tyAM javuM te karma baMdhananuM kAraNa che. te anArya loko sAdhune joIne "A cora che, A guptacara che, A amArA zatrunA gAmamAMthI AvelA che", A pramANe paraspara vArtA karIne sAdhune kaThora vacana kahe, upadrava kare yAvat prANa rahita kare, sAdhunA vastra, pAtra, kaMbala ane pAdaproMchana Adi upakaraNone toDI nAMkhe, lUMTI le, pheMkI de; mATe tIrthaMkarAdi AptapuruSoe pahelethI ja A pratijJA, hetu, kAraNa ane upadeza Apyo che ke sAdhu-sAdhvI corAdinA sthAna hoya tevA sImAMtavartI sthaLomAM vihAra karavAno manamAM saMkalpa paNa kare nahi. A sthAnone choDIne anya sthAnomAM saMyamI sAdhu yatnApUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare. 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM duijjamANe, aMtarA se arAyANi vA gaNarAyANi vA juvarAyANi vA dorajjANi vA verajjANi vA viruddharajjANi vA, sai lADhe vihArAe saMtharamANehiM jaNavaehiM No vihAravattiyAe pavajjejja gamaLAC / jevalI bUyA- AyALameya / For Private Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 144 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha te NaM bAlA ayaM teNe, ayaM uvacarae jAva No pavajjejja gamaNAe / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / zabdArtha :- zaravA iva ANarAyA = rAjA rahitanA gAmamAM athavA gaNa rAjA eTale jyAM alpa samaya mATe prajAnI sarva saMmatithI ke bahumatithI koIne rAjyasiMhAsane besADyA hoya, tevA rAjyamAM juvarALa = yuvarAja, jeno rAjyAbhiSeka thayo nathI tevA yuvarAjanA rAjyamAM ke vorANi = pratipakSI be rAjAonuM zAsana hoya tevI nagarImAM verANi = rAjyamAM vikRti-avyavasthA thaI rahI hoya temaja paraspara rAjakumArono vera-virodha cAlato hoya vijJAna = rAjA-prajAno jyAM paraspara virodha cAlato hoya. bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvI grAmAnugrAma vihAra karatA jANe ke mArgamAM AvatAM zaheramAM arAjakatA che athavA alpakAlIna rAjA che, aneka yuvarAja che, pratipakSI be rAjAonuM zAsana cAle che, rAjya vyavasthA sucAru nathI eTale vitaMDAvAda cAle che, rAjA-prajAno paraspara virodha cAle che; A prakAranA rAjyo Ave, to vihArane yogya anya nagaro hoya to arAjakatAvALA Adi sthAnomAM vihAra kare nahIM, kevaLI bhagavaMtoe kahyuM che ke tevA rAjyomAM vihAra karavo, te karmabaMdhanuM kAraNa che, kAraNa ke tyAMnA ajJAnI loko sAdhu pratye zaMkA kare ke A cora che, guptacara che ityAdi. mATe sAdhu te kSetromAM vihAra karavAno saMkalpa paNa kare nahi, paraMtu tevA kSetrone choDIne anya kSetromAM yatanApUrvaka rAmAnugrAma vihAra kare. |10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAma duijjamANe, aMtarA se viha siyA, se jaM puNa vihaM jANejjA- egAheNa vA duyAheNa vA tiyAheNa vA cauyAheNa vA paMcAheNa vA pAuNejjA vA No vA pAuNejjA / tahappagAraM vihaM aNegAhagamaNijja sai lADhe jAva No vihAravattiyAe pavajjejja gamaNAe / kevalI bUyA-AyANameyaM / aMtarA se vAse siyA pANesu vA paNaesu vA bIesu vA hariesu vA udaesu vA maTTiyAe vA aviddhatthAe / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA jAva jaM tahappagAraM vihaM aNegAhagamaNijja jAva No gamaNAe / tao saMjayAmeva gAmANugAma duijjejjA / zadArtha:-vili = jaMgala-aTavI hoya to te = = te pharI vihaMgALa = aTavInA viSayamAM jANe ke te aTavI dekhA = eka divasamAM pAra karI zakAya che ke je vA pAsA = pAra karI zakAya tevI nathI tadaparaMvadaM = tathA prakAranI aTavI ane dALa = ghaNA divase pAra karI zakAya che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI grAmAnugrAma vihAra karatA ema jANe ke AgaLa lAMbo jaMgalano rasto che. te jaMgala eka divase, be divase, traNa divase, cAra divase ke pAMca divase pAra thAya tevuM che athavA(pAMca divase paNa) pAra karI zakAya tevuM nathI. tyAre sAdhu vihAra yogya bIjo rasto hoya, to te aneka divase pAra thAya tevA jaMgala mArge jAya nahi. kevalI bhagavAne kahyuM che ke te karmabaMdhanuM kAraNa che kAraNa ke rastAmAM varasAda thaI jAya, to beindriyAdi jIvonI utpatti thAya ane lIlaphuga, bIja, lIlotarI, saceta pANI ane kAcI mATInA kAraNe saMyamanI virAdhanA thAya che, tethI tIrthakara bhagavaMtoe pahelethI ja sAdhu mATe
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3: udezaka-1 _. [ 145 ] A pratijJA yAvata upadeza Apyo che ke aneka divase pAra karI zakAya tevA jaMgalamAMthI pasAra thavAno sAdhu saMkalpa kare nahi, paraMtu bIjA saraLa mArge yatanApUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare. vivecana : prastuta sUtromAM vihAracaryAnA vividha bhayasthAnomAM sAdhunA vivekane pradarzita karyo che. sAdhu varSAvAsa sivAyanA kALamAM grAmAnugrAma vicaraNa kare che. sAdhu vihAra samaye jIvadayAnI bhAvanAthI sADA traNa hAtha bhUmine joIne upayogapUrvaka cAle, vihAra daramyAna paraspara vAtacIta ke svAdhyAya, ciMtana, manana Adi koIpaNa pravRtti kare nahIM. yatanA :- yatanA cAra prakAranI che- (1) dravyayatanA- jIvajaMtuone joIne cAlavuM. (2) kSetrayatanAdhoMsara pramANa bhUmine joIne cAlavuM. (3) kAlayatanA- IryAsamitinuM pAlana na thAya, tevA rAtrinA samayane ane varSAkALanA samayane choDIne cAlavuM. (4) bhAvayatanA- saMyama ane sAdhanAnA bhAvathI upayogapUrvaka cAlavuM. grAmAnugrAma vihAramAM AvatI muzkelIonA DarathI sAdhu eka ja jagyAe rahI na jAya, sthiravAsa kare nahi tethI sUtrakAre vAraMvAra grAmAnugrAmavicaraNa karavAnI preraNA karI che. avidhipUrvaka vihAra karavAthI ke jANI joIne kaSTadAyI mArgamAM javAthI sAdhunI saMyama virAdhanA temaja AtmavirAdhanA thavAnI saMbhAvanA rahe che. prastuta sUtromAM grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhune AvatI muzkelIonuM kathana karyuM che | (1) trasa jIvothI vyApta mArga hoya (2) trasa prANI, bIja, lIlotarI, kAcuM pANI, saceta mATI Adi rastAmAM hoya (3) coro, mleccho, anAryo, durbodhi temaja adhArmika lokonuM sthAna rastAmAM AvatuM hoya (4) arAjaka, duHzAsaka ke virodhI zAsakanA deza Adi rastAmAM AvatA hoya ane (5) aneka divaso cAlyA pachI pAra karI zakAya tevo aTavIno lAMbo rasto Avato hoya. A pAMca prakAranI paristhitimAMthI prathama be paristhiti arthAtu acAnaka trasa ke sthAvara jIvothI vyApta mArga AvI jAya, to sAdhu atyaMta sAvadhAnIpUrvaka jIvone aMzamAtra paNa kilAmanA na thAya, te rIte AgaLa vadhe ane aMtima traNa paristhiti arthAtu mArgamAM cora, guptacarAdinA sthAno ke arAjaka rAjya vagere Ave ke jaMgalano mArga Ave, to sAdhu zakya hoya to te mArgane choDIne anya sIdhA ane saraLa mArge vihAra kare ane bIjo mArga na ja hoya, to atyaMta sAvadhAnIpUrvaka gamana kare. naukArohaNa vidhiH|11 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA gAmANugAma dUijjamANe, aMtarA se NAvAsaMtArime udae siyA, se jaM puNa NAvaM jANejjA- asaMjae bhikkhupaDiyAe kiNejja vA, pAmiccejja vA, NAvAe vA NAvaM pariNAma kaTu, thalAo vA NAvaM jalasi ogAhejjA, jalAo vA NAvaM thalasi ukkasejjA, puNNaM vA NAvaM ussicejjA, saNNaM vA NAvaM uppIlAvejjA, tahappagAraM NAvaM uDDagAmiNi vA ahegAmiNiM vA tiriyagAmiNiM vA paraM joyaNamerAe, addhajoyaNamerAe vA appayare vA bhujjayare vA No duruhejjA gamaNAe /
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha zabdArthaH - saMtA se = rastAmAM gAvAtaMtarine 31 siyA = nAvathI pAra karI zakAya teTaluM pANI hoya to, tene pAra karavA mATe puvi vA khAvaM hiMsanA = jalathI paripUrNa naukA khAlI kare naLa = sAme pravAhe cAlanArI ahemi = pravAha sAthe cAlanArI riyala = tirya cAlanArI pravAhane kApIne cAlanArI paraM noyaDAnerA = utkRSTa eka yojananI maryAdAmAM cAlIne kAMThe pahoMcADanArI aLayAnerA = ardhA yojananI sImAmAM cAlIne kAMThe pahoMcADanArI apUre = thoDo samaya muLayere = lAMbAkALa sudhI gamANa = nadI pAra karavA mATe je kurabbA = caDhe nahi. bhAvArtha:-grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke rastAmAM naukA dvArA pAra karI zakAya teTaluM jaLa(mahAnadI) che to naukAthI tene pAra kare, paraMtu sAdhu naukAnA viSayamAM jANe ke gRhastha te naukAne sAdhu mATe mUlya ApIne kharIdI rahyA che, udhAra laI rahyA che, potAnI nAva ApI tenI nAva levA rUpa adalAbadalI karI rahyA che ke nAvika nAvane sthaLamAMthI jalamAM laI jaI rahyA che athavA jalamAMthI sthalamAM kheMcI rahyA che, pANIthI bharelI nAvanuM pANI UlecIne khAlI karI rahyA che athavA kAdavamAM phasAyelI nAvane bahAra kADhI sAdhu mATe taiyAra karI sAdhune temAM caDhavAnI prArthanA kare che. A prakAranI nAva UrdhvagAmI-sAmA pravAhamAM cAlanArI hoya, adhogAmI-pravAhanI sAthe cAlanArI hoya ke tiryagnAmIpANInA pravAhane kApIne cAlanArI hoya, te paNa eka yojana pramANa kSetra pANImAM cAlIne ke ardhA yojana pramANa kSetra pANImAM cAlIne kAMThe pahoMcADatI hoya, AvI koI paNa nAva upara ekavAra ke anekavAra alpa ke vadhu samaya sudhI gamana karavA mATe caDhe nahi arthAtu AvI nAvamAM besIne pANIne pAra kare nahi. |12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA puvvAmeva tiricchasaMpAimaM NAvaM jANejjA, jANittA se tamAyAe egaMtamavakkamejjA, egaMtamamakkamettA bhaMDagaM paDilehejjA, paDilehettA egAbhoyaM bhaMDagaM karejjA, karettA sasIsovariyaM kAyaM, pAe ya pamajjejjA, pamajjettA sAgAraM bhattaM paccakkhAejjA, paccakkhAettA egaM pAyaM jale kiccA ega pAya thale kiccA tao saMjayAmeva NAvaM duruhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sarvaprathama tiryagugAminI nAvane jANIne ekAMtamAM jaIne bhaMDopakaraNanuM pratilekhana kare, tyAra pachI sarva upakaraNone bhegA karIne bAMdhI le, mastakathI laIne paga sudhI zarIranuM pramArjana kare, AgAra sahita AhAra pANInA pratyAkhyAna kare arthAt sAgArI saMthAro kare ane tyAra pachI eka paga pANImAM ane eka paga pANIthI upara UMco) rAkhIne yatanApUrvaka nAva sudhI pahoMcIne temAM caDhe. |13 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA NAvaM duruhemANe No NAvAe purao duruhejjA, No NAvAe maggao duruhejjA, No NAvAe majjhao duruhejjA, No bAhAo pagijjhiya pagijjhiya aMguliyAe uvadaMsiya uvadaMsiya oNamiya oNamiya uNNamiya uNNamiya NijjhAejjA / bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvI naukAmAM caDhatA samaye naukAnA AgalA bhAgathI caDhe nahi, pAchaLanA bhAgathI caDhe nahi ane madhyabhAgathI paNa caDhe nahi(paraMtu caDhavAnA rastethI caDhe). nAvanI bAjuonA bhAgane pakaDIne ke AMgaLIthI vAraMvAra saMketa karIne, UMcA ke nIcAM thaIne pANIne ekITaze jue nahi.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: deza-1 | 147 / 14 se NaM paro NAvAgao NAvAgayaM vaejjA- AusaMto samaNA ! eyaM tA tumaM NAvaM ukkasAhi vA vokkasAhi vA khivAhi vA rajjUe vA gahAya aaksaahi| No se taM pariNNaM parijANejjA, tusiNIo uvehejjA / zArtha:-se NaM paro = te nAviNAvAgayaM = nAmAMsAdhune NAvaM = nAvane ukkasAhi = pAthAlyo vokkasAhi = vizeSa35thIthI tyo khivAhi = vastu rANIne nAvane yadAvo rajjUe vA gahAya = horAne DIne AkasAhi = thAlyo taM = tenAvinA pariNaM = sAvayanano No parijANejjA = A62 42 nali, sakSya ApenaDi tusiNIo uvehejjA = mauna rANe. bhAvArtha :- naukAmAM caDhelA sAdhune jo nAvika kahe ke- he AyuSyamAna zramaNa ! tame A nAvane uparanI tarapha kheMco athavA vizeSarUpathI kheMco ke amuka vastu naukAmAM rAkhIne nIcenI tarapha kheMco athavA doraDuM pakaDIne nAvane sArI rIte bAMdhI do athavA doraDAthI tene jorathI kheMco. sAdhu nAvikanA A prakAranA sAvadha vacanono svIkAra kare nahi, paraMtu mauna rahe. | 15 se NaM paro NAvAgao NAvAgayaM vaejjA- AusaMto samaNA ! No saMcAesi tumaM NAvaM ukkasittae vA vokkasittae vA khivittae vA rajjuyAe vA gahAya Akasittae; Ahara eyaM NAvAe rajjuyaM, sayaM ceva NaM vayaM NAvaM ukkasissAmo vA vokkasissAmo vA, khivissAmo vA, rajjUe vA gahAya AkasissAmo / No se taM pariNaM parijANejjA, tusiNIo uvehejjA / zArtha :- AkasissAmo = ho2. bAMdhAne ma4pUta 42zu. bhAvArtha :- naukAmAM beThelA sAdhune nAvika kahe ke- he AyuSyamAna zramaNa ! jo tame nAvane upara ke nIce kheMcI zakatA nathI ke doraDAthI nAvane sArI rIte bAMdhI zakatA nathI ke jorathI kheMcI zakatA nathI to nAva upara rahelA doraDAne lAvIne Apo. ame pote nAvane upara ke nIce kheMcazuM, doraDAthI sArI rIte bAMdhazuM ane pachI doraDAnA jore kheMcIzuM. A pramANe kahe topaNa sAdhu nAvikanA vacanano Adara kare naDi, paraMtu bhauna 23. | 16 se NaM paro NAvAgao NAvAgayaM vaejjA- AusaMto samaNA ! eyaM tA tumaM NAvaM alitteNa vA pIDheNa vA [pihaeNa vA] vaMseNa vA valaeNa vA avallaeNa vA vAhehi / No se taM pariNaM jAva uvehejjA / bhAvArtha :- nAvamAM beThelA sAdhune nAvika kahe ke-he AyuSyamAna zramaNa ! tame A nAvane halesAthI, pATiyAthI, moTA vAMsaDAthI, vaLIthI-naukA calAvavAnA upakaraNa vizeSathI, nAvane calAvavAnA vAMsa vizeSathI ke doraDAthI nAvane calAvo.nAvikanA A vacanono sAdhu svIkAra kare nahi paraMtu upekSAbhAva rAkhI mauna rahe. 17 se NaM paro NAvAgao NAvAgayaM vaejjA- AusaMto samaNA ! eyaM tA tuma NAvAe udaya hattheNa vA pAeNa vA matteNa vA paDiggaheNa vA NAvA ussicaNeNa vA ussicAhi / No se taM pariNaM parijANejjA, tusiNIo uvehejjA /
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha :- nAvamAM beThelA sAdhune nAvika kahe ke- he AyuSyamAna zramaNa ! A nAvamAM bharelA pANIne tamo hAthathI, pagathI, vAsaNathI ke pAtrathI temaja pANI kADhavAnA upakaraNa vizeSathI naukAmAMthI ulecI bahAra kADho. sAdhu nAvikanA A vacanono svIkAra kare nahi, paraMtu mauna rahe. 18 se NaM paro NAvAgao NAvAgayaM vaejjA- AusaMto samaNA ! evaM tA tuma NAvAe uttiga hattheNa vA pAeNa vA bAhuNA vA UruNA vA udareNa vA sIseNa vA kAeNa vA NAvA ussicaNaNa vA celaNa vA maTTiyAe vA kusapattaeNa vA kuvideNa vA pihehi / No se taM pariNNaM parijANejjA, tusiNIo uvehejjA / zabdArtha :- sapattaLa = kuzapatra-DAbhathI viveka = kamaLapatrathI upadadi = DhAMkI dho. bhAvArtha :- nAvamAM beThelA sAdhune nAvika kahe ke- he AyuSyamAna zramaNa ! nAvamAM A chidra paDyuM che tene tamo tamArA hAthathI, pagathI, bhujAthI, jAMghathI, peTathI, mastakathI ke zarIrathI athavA to nAvanA pANIne ulecavAnA sAdhanathI, vastrathI, mATIthI, DAbhathI ke kamaLapatrathI DhAMkI dyo. sAdhu nAvikanA A kathanano svIkAra kare nahi paraMtu mauna rahe. | 19 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA NAvAe uttiMgeNa udagaM AsavamANaM pehAe, uvaruvari NAvaM kajjalAvemANaM pehAe, No para uvasaMkamittu evaM bUyA- AusaMto gAhAvai ! eyaM te NAvAe udayaM uttiMgeNa Asavai, uvaruvariM vA NAvA kjjlaavei| eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA No purao kaTu viharejjA / appussue abahilesse egaMtagaeNaM appANaM viosejja samAhIe / tao saMjayAmeva NAvAsaMtArime udae AhAriyaM rIejjA / zabdArtha :- navANa = nAvano kha = chidramAMthI sarva = pANIne ApavAnuM pApa = AvatuM joIne 31ravariM = uttarottara AvatA pANIthI gAvuM = nAvane janAvelA = bharAtI, DUbatI paNa = joIne paraM = bIjA gRhasthanI vasamig = pAse jaIne kharaM = A pramANe nAM vA vAya = mana ke vacanane puro Tu govidA = mukhya karIne vicaraNa kare nahi anusuNa = zarIra ke upakaraNa para mamatva rAkhyA vinA astei = jenI vezyA saMyamathI bahAra nathI paNaM = rAga, dveSa rahita thaIne khAkha = AtmAne, mamatva bhAvane nirendra = choDIne sahas = ratnatrayamAM lIna thaIne. bhAvArtha:- nAvamAM beThelA sAdhu ke sAdhvI nAvanA chidramAMthI AvatA pANIne joIne, uttarottara AvatA pANIthI nAvane bharAtI joIne, nAvika pAse jaIne A pramANe kahe nahi ke- he AyuSyama- gRhastha ! tamArI A nAvamAM chidramAMthI pANI AvI rahyuM che, nAva pANIthI uttarottara bharAI rahI che. A pramANe mana ke vacanano prayoga karyA vinA, zarIra tathA upakaraNo paranA mamatva bhAvane choDIne, potAnI lezyAne-Atma pariNAmone saMyamabAhya pravRttimAM joDe nahIM arthAtu saMyama bhAvamAM sthira rahIne, rAga-dveSathI rahita thaIne, deharAga choDIne, samAdhibhAvamAM sthita thAya, A rIte nAva dvArA pAra karavA yogya pANIne yatanApUrvaka pAra kare.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3: uddezaka-1 vivecana : grAmAnugrAma vihAra karatAM sAdhunA mArgamAM koI nadI Ave, gaMtavya sthAne pahoMcavA mATe anya mArga na hoya, te nadIne naukA vinA pAra karI zakAya tema na hoya, to sAdhu potAnI maryAdA pramANe viveka saha thatanApUrvaka naukAno upayoga karI zake che. sUtrakAre sAdhune naukA ArohaNa viSayaka cAra bAbatono viveka pradarzita karyo che. = (1) naukAmAM caDhatAM pahelAM :- sAdhune nadI kinAre UbhelA joIne koI gRhastha sAdhune mATe naukA kharIde, udhAra le, nAvikane paisA Ape, sAdhune besADavA mATe nAvika naukAne jalamAMthI sthaLamAM laIne Ave ke sthalamAMthI jalamAM laIne jAya, naukAne kIcaDamAMthI kheMcIne bahAra kADhe, ityAdi pravRttinA mAdhyamathI sAdhunA nimitte AraMbha samAraMbha kare, to tathAprakAranI naukAmAM sAdhu bese nahIM, paraMtu je naukA pahelethI pANImAM hoya, je naukA sAme kinAre jaI rahI hoya, to tevI naukAmAM besavA mATe sAdhu svayaM yAcanA kare ane nAvika sAdhune vinAmUlye laI javA taiyAra hoya, to sAdhu zAstrokta vidhi anusAra naukA para ArohaNa kare. (2) naukAmAM caDhatA samaye :- naukAmAM caDhatA pahelAM sAdhu ekAMta sthAnamAM(ekabAju) jaIne potAnA bhaMDopakaraNane ekatrita karIne bAMdhI le. potAnA mastakathI laIne paga sudhI AkhA zarIranuM pramArjana karIne bhaMDopakaraNa zarIra para bAMdhe, pachI sAgArI saMthAro karIne vivekapUrvaka eka paga pANImAM mUkIne pachI bIjo paga sthalamAM rAkhIne yatanApUrvaka tirthaggAminI-pravAhane kApIne sAme kinAre jatI naukAmAM caDhe. (3) naukAmAM beThA pachI :- nAvika sAdhune doraDu bAMdhavAnuM, kholavAnuM, halesA mAravAnuM Adi naukA saMbaMdhI koI paNa kArya karavAnuM kahe, to sAdhu teno svIkAra na kare. naukA calAvavAnI pratyeka pravRttithI apkAya jIvonI temaja chakAya jIvonI virAdhanA-kilAmanA thAya che, tethI sAdhu te pApajanya pravRttino svIkAra na kare. naukA saMbaMdhI sarva vyavahArothI nirlipta rahI sAdhu jJAna, darzana ane cAritranA bhAvomAM sthira rahe. 19 (4) durghaTanA samaye :- naukA yAtrA daramyAna kyAreka acAnaka koI durghaTanA thAya, naukAmAM chidra paDI jAya, pANI bharAI jAya, naukA DolavA lAge, DUbavAnI taiyArI hoya, tyAre sAdhu gabharAya nahIM, sAdhune gabharAyelA joIne loko vadhu bhayabhIta thAya che. sAdhu potAnA zarIrano, upakaraNono ke jIvanano moha choDIne samAdhimaraNanI bhAvanAthI samabhAvamAM, AtmAnA ekatvabhAvamAM tallIna banI jAya. A rIte sAdhu sajAgapaNe, vivekapUrvaka, jinAjJA anusAra naukA dvArA nadI pAra kare. bRhadkalpa vRtti tathA nizItha cUrNimAM naukArohaNa saMbaMdhI vistRta varNana che. gAmoya maMDaLa aa :- pAtrAne bhegA karI bAMdhe, anya sarva upadhine paNa sArI rIte bAMdhI de. nizIya cUrNimAM A rIte upakaraNone bAMdhavAnuM kAraNa batAvyuM che ke- kadAca koI dveSI ke viroghI nAvamAM beThelA sAdhune pANImAM pheMkI de to sAdhu magaramacchanA bhayathI bhegA karelA pAtra upara caDhI zake che, bhegA karelA pAtrone chAtIe bAMdhI de to te tarI paNa zake che. nAva naSTa thavA para paNa sAdhu pAtranA kAraNe te pANI upara tarI zake che. aaN pAyuM nate vinnAH- eka paga jalamAM ane eka paga sthalamAM arthAt AkAzamAM addhara rAkhIne cAle arthAt paga upADIne cAle. pANIne cIrIne cAlatA akAyanA jIvonI vizeSa virAdhanA thAya che, tethI sAdhu eka eka paga kramazaH upADIne vivekapUrvaka mUke.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 150 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha gavAbo puro :- ahIM duSkA zabda besavA mATe che. sAdhu nAvanA AgaLanA bhAgamAM na bese kAraNa ke te devatAnuM sthAna manAya che. temaja nAvika dvArA upadravanI saMbhAvanA rahe che tathA anya musApharonI AgaLa besavAthI anya pravRtti viSayaka jhaghaDo paNa thaI zake che tethI AgaLa bese nahi. nAvanI pAchaLa besavAthI pANInA uchaLatA pravAhane joIne paDI javAnI saMbhAvanA rahe che. temaja tyAM nAvika bese che, tene te mukhyasthAna mAne che, mATe pAchaLa paNa bese nahIM. madhyamAM nAvanI vacovacca kUpa sthAna(naukAnA vacalA saDhano thAMbhalo) hoya che ane tenI Aju bAju AvavA javAno rasto hoya che, tethI tyAM paNa bese nahi. sAdhu nAvikane temaja anya yAtrALuone koI paNa prakAre takalIpha na thAya te rIte potAne yogya sthAnamAM zAMta citte bese. nirikkasaMparma naM :- tiryaggAminI naukAmAM bese. sutrakAre UrdhvagAminI, adhogAminI ane tiryaggAminI, A traNa prakAranI naukAnuM kathana karyuM che- (1) UrdhvagAminI naukA- sAmA pravAhamAM cAlanArI naukA arthAt je dizAmAMthI pANI AvI rahyuM che te dizAmAM cAlanArI naukA. (2) adhogAminInaukA-pravAhanI dizAmAM cAlanArI naukA arthAtu je dizAmAM pANI jaI rahyuM che te dizAmAM cAlanArI naukA. (3) tiryagugAminI naukA- pANInA pravAhane kApIne cAlanArI naukA arthAtu nadInA eka kinArAthI bIjA kinAre janArI naukA. sAdhu jarUra paDe tyAre tiryakjhAminI naukAmAM besI zake che. ofbalekha :- mATInI sAthe pIpaLAnI, vaDanI chAlane kuTIne banAvelA masAlAthI athavA kapaDA sAthe mATIne kuTIne je lagadI banAvAya tenAthI nAvanA chidrane baMdha karI zakAya che, teno artha kamaLapatra paNa thAya che. upasaMhAra:20 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A IryA viSayaka viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe sarva viSayomAM samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM puruSArthazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. adhyayana-3/1 saMpUrNa
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3:6deza-2 | 151 999nuM trIjuM adhyayanaH bIjo uddezaka naukArohaNamAM upasarga - | 1 se NaM paro NAvAgao NAvAgayaM vaejjA- AusaMto samaNA ! eyaM tA tuma chattaga vA jAva cammacheyaNagaM vA geNhAhi, eyANi tA tumaM virUvarUvANi satthajAyANi dhArehi, eyaM tA tumaM dAragaM vA dArigaM vA pajjehi / No se taM pariNaM parijANejjA, tusiNIo uvehejjA / bhAvArtha :- nAvamAM beThelA munine nAvika ke anya koI ema kahe ke he AyuSyamAna zramaNa ! pahelA tame amArA chatra yAvata carmadanaka(cAmaDAne kApavAnuM zastra)ne pakaDo, A vividha zastrone dhAraNa karo, A bALakane ke bAlikAne ramADo, to sAdhu tenA A prakAranA koI paNa vacanono svIkAra kare nahi paraMtu mauna dhAraNa karIne bese. | 2 se NaM paro NAvAgae NAvAgayaM vaejjA- AusaMto ! esa NaM samaNe NAvAe bhaMDabhArie bhavai, se NaM bAhAe gahAya NAvAo udagaMsi pakkhivejjA / eyappagAraM NigghosaM soccA Nisamma se ya cIvaradhArI siyA khippAmeva cIvarANi uvveDDijja vA NivveDDijja vA, upphesaM vA karejjA / zArtha :- bhaMDabhArie bhavai = yeSTAlita maMDa5424AnI mm||235che se NaM bAhAe gahAya = tene pAhumothI 54Ine NAvAo = nAthIbaDAra udagaMsi pakkhivejjA = pAsImAdho eyappagAraM NigghosaM = prAranA zahone soccA Nisamma = sAMbhaNIne, vidyArazane se = sAdhu cIvaradhArI siyA ho vastradhArI Doya to khippAmeva = 4sahI 4 cIvarANi = vastrone uvveDDijja = zarI2 52 vI veNivveDDijja = ( me zane saraNI te zarIrathI bAMdhI he upphesaM vA karejjA = mastaka para vIMTI de. bhAvArtha :- naukAmAM rahelA koI vyakti nAvamAM beThelA bIjA gRhasthane kahe ke- he AyuSyamAna gRhastha! A zramaNa (kAMI sAMbhaLatA nathI ke koI kAma karatA nathI tethI) jaDa vastunI jema kevaLa nAvamAM bhAra rUpa che mATe tene bAhuthI pakaDIne nAvanI bahAra pANImAM pheMkI dyo, A prakAranA zabdo sAMbhaLIne, hRdayamAM dhAraNa karIne jo muni vastradhArI hoya to jaladI vastrone zarIra para vIMTI le, bhegA karIne sarakhI rIte zarIra sAthe bAMdhI le. vastrone potAnA mastaka upara sArI rIte bAMdhI le. | 3 aha puNevaM jANejjA- abhikaMtakUrakammA khalu bAlA bAhAhiM gahAya NAvAo udagaMsi pakkhivejjA / se puvvAmeva vaejjA- AusaMto gAhAvaI ! mA metto bAhAe gahAya NAvAo udagasi pakkhivaha, saya ceva NaM ahaM NAvAo udagaMsi ogAhissAmi /
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha se NevaM vayaMtaM paro sahasA balasA bAhAhiM gahAya NAvAo udagaMsi pakkhivejjA, taM No sumaNe siyA, No dummaNe siyA, jo uccAvayaM maNaM NiyacchejjA, No tesiM bAlANaM ghAyAe vahAe samuTTejjA / appussue jAva samAhIe / tao saMjayAmeva udagaMsi pavejjA / 152 = zabdArtha:- se jevaM = te A pramANe vayaMta = bolatA jo paro = bIjA gRhastha sahasA = acAnaka ekAeka, jaladIthI vattA - baLapUrvaka cArjiM hoya = hAtha pakaDIne khAvA - nAvamAMthI vAli = pANImAM pavihavenA = pheMkI detA = te sAdhu So sumaLe siyA = prasanna thAya nahi ke jo tummaLe siyA = aprasanna thAya nahi no sanmAvayaM maLyuM biyacchekhkhA = manamAM koI paNa prakAranA saMkalpa vikalpa kare nahi teli vAlA" = te ajJAnI jIvonI no yAyAr vAr samudrekhkhA = ghAta karavA ke vadha karavA taiyAra thAya nahi akhullum nAva samAptiN = rAgadveSa rahita thaI yAvat samAdhipUrvaka saMyamamAM vicare to = tyAra pachI saMkhayAmeva = yatanApUrvaka phAMsi vekhkhA = pANImAM zAMtipUrvaka vahe. bhAvArtha :- sAdhu jANe ke A atyaMta krUrakarmI ajJAnI mane avazya bhujAthI pakaDIne nAvamAMthI bahAra pANImAM pheMkI deze. to te pheMke te pahelA ja te gRhasthone kahe ke- he AyuSyamAna gRhastho ! tamo mane bhujAthI pakaDIne nAvamAMthI bahAra pANImAM pheMko nahi, huM pote ja nAvamAMthI bahAra nIkaLIne pANImAM utarI jaIza. Ama kahevA chatAM paNa koI ajJAnI vyakti jaladIthI jabarajastIthI sAdhune hAtha pakaDIne nAvamAMthI bahAra pANImAM pheMkI de, to pANImAM paDelA sAdhu manamAM harSa ke zoka kare nahi, manamAM koI paNa prakAranA saMkalpa vikalpa kare nahi ane te ajJAnIjanonI ghAta ke vadha karavA taiyAra thAya nahi, rAga-dveSathI rahita thaI yAvat muni samAdhi yukta pariNAmomAM rahe ane pANImAM vahe.(pote taravAno prayatna kare nahi paNa pravAha jema laI jAya tema vahe). 4 se bhikkhu vA bhikkhUNI vA udagaMsi pavamANe No hattheNa hatthaM, pAeNa pAyaM, kAraNa kAyaM AsAejjA / se aNAsAyamANe tao saMjayAmeva udagaMsi veA / bhAvArtha: sAdhu ke sAdhvI pANImAM taNAtA, apkAya jIvonI rakSA mATe potAnA eka hAthathI bIjA hAthano temaja eka pagathI bIjA pagano tathA zarIranA eka avayavathI bIjA avayavono sparza kare nahi, hAtha-paga halAvyA vinA pANI upara zvAsa rUMdhIne vahetA rahe. 5 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA udagaMsi pavamANe No ummaggaNimaggiyaM karejjA, mA meyaM udagaM kaNNesu vA acchIsu vA NakkaMsi vA muhaMsi vA pariyAvajjejjA, tao saMjayAmeva udagaMsi pavejjA / zabdArtha: jo kamma-khimaLiya reA = nIce, upara DUbakI mAravAno prayatna kare nahi. bhAvArtha:* sAdhu ke sAdhvI pANImAM taNAtA samaye DUbakI mAravAno ke upara AvavAno prayatna kare nahi, paraMtu A pANI kAnamAM, AMkhamAM, nAkamAM ke mukhamAM bharAI na jAya tenuM dhyAna rAkhIne yatanApUrvaka pANImAM taNAtA rahe. For Private Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: uddezaka-2 | 153 ] | 6 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA udagaMsi pavamANe dobbaliyaM pAuNejjA, khippAmeva uvahiM vigicejja vA visohejja vA, No ceva NaM sAijjejjA / zabdArtha:- vonkali = durbaLatA, kaSTa pa nnA = prApta kare to giNAneva = jaladI ja 39 = upadhino virendra = tyAga karI de virow = upakaraNono pUrNa rIte tyAga karI de Lo sApharnA = paraMtu upadhi para mamatva rAkhe nahi. bhAvArtha - tyAra pachI pANImAM taNAtA sAdhu thAkI jAya, to zIghratAthI sarva upadhino pUrNapaNe tyAga karI de, paraMtu tenA para mamatva bhAva rAkhe nahi. |7 aha puNa evaM jANejjA- pArae siyA udagAo tIraM pAuNittae / tao saMjayAmeva udaulleNa vA sasiNiddheNa vA kAraNa udagatIre ciTThajjA / bhAvArtha :- jo sAdhu jANe ke huM upadhi sahita A pANIno pAra pAmI gayo chuM, kinAre AvI gayo chuM, to tema jANIne sAdhu yatanApUrvaka jyAM sudhI zarIra parathI pANI TapakatuM hoya, zarIra bhInuM hoya tyAM sudhI nadInA kinAre UbhA rahe. 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA udaullaM vA sasiNiddhaM vA kAyaM No Amajjejja vA pamajjejja vA saMlihejja vA Nillihejja vA uvvalejja vA uvvaTTejja vA AyAvejja vA payAvejja vA / aha puNa evaM jANejjA- vigatodae me kAe chiNNasiNehe me kAe / tahappagAraM kAyaM Amajjejja vA pamajjejja vA jAva payAvejja vA / tao saMjayAmeva gAmANugAma dUijjejjA / zabdArtha:- 364tta va siddha vA jevuM = pANIthI bhIMjAyelA zarIrane no samannA vA pannA = hAthathI sparza kare nahi, vizeSa sparza kare nahi saMnidejha vA uttiw = lUche nahi ke vAraMvAra lUche nahi 3Laneja vI DabbaTTana = hAthathI masaLe nahi ke ghase nahi mAyAveja vA pa w = taDakAmAM tapAve nahi ke vizeSarUpe tapAve nahi vitavA # = mAruM zarIra pANIthI rahita fchaomside = bhInuM rahyuM nathI. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI pANIthI bhIMjAyela zarIrano ekavAra ke vAraMvAra hAthathI sparza kare nahi, ekavAra ke vAraMvAra luche nahIM, masaLe nahIM, ghase nahIM, bhInA zarIrane ane upadhine sUkavavA mATe taDakAmAM tapAve nahi ke vizeSa tapAve nahIM. jyAre te jANe ke have mAruM zarIra ekadama sUkAI gayuM che, tenA para pANInuM TIpuM ke bhInAza rahI nathI tyAre zarIrano sparza kare, lUche, ghase, mAlIza kare yAvatu taDakAmAM vizeSa rUpe tapAve. tyAra pachI saMyamI sAdhu yatanApUrvaka grAmanugrAma vicaraNa kare. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune nAvamAM beThA pachI acAnaka AvI paDatI vikaTa paristhitinA samayano
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha viveka pradarzita karyo che. nAvamAM beThelA munine vividha prakAre Apatti AvI zake che. nAvika sAdhune munidharmanI maryAdAthI viparIta kArya karavA mATe kahe. sAdhu mauna rahe to nAvika tiraskArapUrNa vacano kahI pANImAM pheMkI devAno vicAra kare. muni tema na karavA samajAve te pahelAM ja munine pakaDIne pANImAM pheMkI de, to sAdhu jalasamAdhi laI upasargathI chUTavAno manamAM saMkalpa kare nahi ke DUbavAnA bhayathI duHkhI na thAya, temaja pANImAM pheMkI denAra prati jarA paNa durbhAvanA lAve nahi, pANImAM DUbelA hoya tyAre paNa aSkAyanA jIvo prati dayA bhAva rAkhIne hAtha-paga halAve nahIM, samabhAvapUrvaka pANInA vaheNa sAthe vahyA kare. jo upasarga dUra thAya ane muni pANImAM taNAtA taNAtA kinArA sudhI pahoMcI jAya, to tyAra pachI nItaratA zarIrane ke vastrane sUkavavAno prayatna kare nahIM, kinArA para zAMtabhAve samAdhipUrvaka sthira UbhA rahe. jyAre sahaja rIte zarIra ke vastra sUkAI jAya tyArapachI sAdhu samAcArI anusAra IryApathanuM eTale gamanAgamananuM pratikramaNa kare. tyAra pachI najIkanA gAmamAM javA mATe vihAra kare. A rIte sAdhu koIpaNa paristhitimAM potAnA saMyama bhAvathI ta thAya nahIM. mAraNAMtika upasarga samaye paNa aMtaramAM sarva jIvo prati dayAbhAva akhaMDa rAkhe. potAnI rakSA mATe koIpaNa prakAranA prayatna vinA, yathAzakya anya jIvonI rakSAno bhAva rAkhavo, te ja sAdhutAnuM mahatvanuM lakSaNa che. sahanazIlatAnI parAkASTAmAM ja sAdhupaNAnI saphaLatA che. IrSA samiti viveka:|9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAma dUijjamANe No parehiM saddhiM parijaviya-parijaviya gAmANugAma duijjejjA / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM uDDanennA / zabdArtha - diddhi = anya sAdhu sAthe ke koInI paNa sAthe ravi = bolatAM, vAto karatAM. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI grAmAnugrAma vihAra karatAM koInI sAthe vAto karatAM cAle nahi, paraMtu yathAvidhi IryAsamitinuM pAlana karatA grAmAnugrAma vihAra kare. vivecana : prastuta sUtramAM grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhuno viveka pradarzita karyo che. vihAra karatA samaye sAdhuo paraspara ke anya koInI sAthe vAto karatAM-karatAM cAle nahi. vAto karatAM cAlavAthI IryAsamitinuM yathArtha pAlana thatuM nathI, jIvahiMsA thavAnI saMbhAvanA rahe che. AgamamAM raste cAlatA pAMca prakAranI svAdhyAya karavAno niSedha karyo che. sAdhu mana, vacana, kAyAnA yogone anya pravRttimAMthI nivRtta karI kevaLa IryAsamitinA pAlanamAM ja joDI de ane upayogane kevaLa gamana kriyAmAM ja ekAgra karIne gamana kare. jaMghApramANa pANIne pAra karavAnI vidhiH10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAma duijjamANe, aMtarA se jaMghAsaMtArime udage siyA, se puvvAmeva sasIsovariyaM kAyaM pAe ya pamajjejjA, pamajjettA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: 6deza-2 | 155 / jAva egaM pAyaM jale kiccA, egaM pAyaM thale kiccA; tao saMjayAmeva jaMghAsaMtArime udage ahAriyaM rIejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI grAmAnugrAma vihAra karatAM jo rastAmAM jaMghA-goThaNa pramANa pANI utaravAnuM Ave, to sAdhu mastakathI laIne paga sudhInA zarIranuM pratilekhana-pramArjana kare, pramArjana karIne eka paga pANImAM ane eka paga sthaLa para rAkhIne yatanApUrvaka goThaNasamA pANIne zAstrokta vidhithI IrSA samiti pUrvaka pAra kare. 11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jaMghAsaMtArime udage ahAriyaM rIyamANe No hattheNa hatthaM jAva AsAejjA / se aNAsAyamANe tao saMjayAmeva jaMghAsaMtArime udage ahAriyaM rIejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jaMghA pramANa pANIne zAstrokta vidhi anusAra pAra karatA samaye hAthathI hAthano yAvata sparza kare nahi. A rIte sAdhu zarIranA eka avayavathI zarIranA anya avayavono sparza nahi karatAM, jaMghA pramANa pANIne vidhi anusAra yatanApUrvaka pAra kare. 12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIyamANe No sAyAvaDiyAe No paridAhavaDiyAe mahaimahAlayaMsi udagaMsi kAyaM viosejjA / tao saMjayAmeva jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIejjA / zArtha:- sAyAvaDiyAe =zAtAmATe paridAhavaDiyAetarAnI zAMti bhATe mahaimahAlayaMsi = 59 // vizANasane Hist No viosejjA = tA bhATe Hist pAsImaya nahi. bhAvArtha :- jaMghA pramANa jaLamAM zAstrokta vidhi anusAra cAlatA sAdhu ke sAdhvI zArIrika sukha zAMti mATe ke dAha-baLatarAnI upazAMti mATe UMDA pANImAM ane vizALa pravAhamAM zarIrane jhaboLe nahi, paraMtu yatanApUrvaka zAstrokta vidhithI te jaMghApramANa pANIne pAra kare. |13 aha puNa evaM jANejjA- pArae siyA udagAo tIraM pAuNittae / tao saMjayAmeva udaulleNa vA sasiNiddheNa vA kAeNa dagatIre ciTThajjA / bhAvArtha :- jyAre te ema jANe ke huM upadhi sahita pANIne pAra pAmI gayo chuM arthAtu kinAre AvI gayo che, to jyAM sudhI zarIra uparathI pANI TapakatuM hoya ane zarIra bhInuM hoya, tyAM sudhI nadInA kAMThe ja UbhA rahe. 14 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA udaullaM vA kAyaM, sasiNiddhaM vA kAya, No Amajjejja vA pamajjejja vA / aha puNa evaM jANejjA- vigaodae me kAe, chiNNasiNehe, tahappagAraM kAyaM Amajjejja vA jAva payAvejja vA / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM duuijjejjaa| bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jyAM sudhI zarIra parathI pANI TapakatuM hoya, zarIra bhInuM hoya tyAM sudhI
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 156 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha tene ekavAra ke vAraMvAra hAthathI sparza kare nahi, lUche nahI, vadhAre ghase nahi, mAliza kare nahi, masaLe nahi, bhInA zarIrane ke upadhine taDake sUkave nahi. jyAre te jANe ke mArA zarIra upara pANInA TIpAM nathI ke mAruM zarIra bhInuM nathI tyAre potAnA hAthathI te zarIrano sparza kare vAvata taDakAmAM UbhA rahI tene tapAve, vizeSa tapAve, tyAra pachI te sAdhu yatanApUrvaka grAmAnugrAma vicaraNa kare. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune mATe jaMghA pramANa nadIne pAra karavAnI vidhi pradarzita karI che. navA i35 - jaMghA pramANa pANI vALI nadI. AcArAMga sUtranA prathama adhyayananA bIjA uddezakamAM goThaNanI nIcenA pagane(pIMDIne) jaMghA ane goThaNathI uparanA pagane uru-sAthaLa kahyA che. tadanusAra ahIM paNa jaMghA arthAt paganI pIMDI sudhIno bhAga samajavo prasaMgane anurUpa che kAraNa ke pANI goThaNathI nIce hoya tyAre ja tene sUtrokta vidhithI cAlIne pAra karI zakAya che. pANI goThaNathI adhika UMDuM hoya, to tene naukA vinA pAra karI zakAtuM nathI. sAdhune jaMghA pramANa jalane pAra karavAnI samagra vidhi A pramANe che- sahu prathama (1) mastakathI paga sudhInuM pramArjana kare, pachI eka paga pANImAM ane eka paga sthaLamAM(jaLathI upara) rAkhIne sAvadhAnIthI cAle. (2) te samaye zarIranA aMgopAMgano paraspara sparza kare nahi. (3) zarIranI garamIne zAMta karavA ke sukhazAtAnA lakSyathI pANImAM DUbakI mAre nahi. (4) upakaraNo sahita nadI pAra karavAnuM sAmarthya na hoya to upakaraNono tyAga karI de, jo sAmarthya hoya to upakaraNo sahita pAra kare. (5) nadI pAra karyA pachI jyAM sudhI zarIra uparathI pANI TapakatuM hoya, tyAM sudhI nadInA kAMThe UbhA rahe. (6) jyAM sadhI zarIra uparathI pANI sukAya nahi, tyAM sudhI tene hAtha lagAve nahi, luche nahi, ghase nahi, mAliza kare nahi, taDakAmAM tapAve nahi. jyAre sahaja rIte UbhA rahevA mAtrathI pANI sUkAI jAya tyAre nadI pAra karavA saMbaMdhI IryApatha-pratikramaNa karIne pachI zarIra saMbaMdhI sUtrokta sarva kriyAo kare temaja vihAra kare. viSama mArgAdimAM gamana-niSedha :| 15 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAma dUijjamANe No maTTiyAmaehiM pAehiM hariyANi chidiya-chidiya vikujjiya-vikujjiya viphAliya-viphAliya ummaggeNa hariyavahAe gacchejjA; jaheyaM pAehiM maTTiyaM khippAmeva hariyANi avhrNtu| mAiTThANaM saMphAse / No evaM karejjA / se puvvAmeva appahariyaM maggaM paDilehejjA tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / zabdArtha :- mAthAma= mATI ke kAdavathI kharaDAyelA paf= pagane tariyALa = lIlotarInuM ii0 = chedana karIne bichablika = lIlA pAMdaDA bhegA karI karIne vibhiya = lIlA pAMdaDAne toDIne-vALIne 3mukha = unmArgathI riyala = lIlotarInI hiMsA thAya te raste nartha = jema ke parda mAM = paganI mATI pAneva = jaladI. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI grAmAnugrAma vicaraNa karatA bhInI mATIthI (kIcaDathI) kharaDAyelA
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3 : uddezaka-2 potAnA pagane sApha karavA mATe lIlotarInuM vAraMvAra chedana karIne tathA lIlA pAMdaDA bhegA karIne lIlA pAMdaDAne toDIne-vALIne tenI sAthe paga ghasIne paga paranI mATI ke kAdava kADhe nahi temaja lIlotarInI hiMsA karavA mATe unmArgamAM jAya nahi, mATI ane kIcaDathI kharaDAyelA paga dvArA lIlotarI para cAlavAthI kIcaDa nIkaLI jAya, A pramANe vicArIne tathAprakAranuM AcaraNa karanAra sAdhu mAyA sthAnanuM sevana kare che. sAdhu A pramANe kare nahi. te pahelAthI ja lIlotarI rahitanA rastAnuM pratilekhana kare, jue ane tyAra pachI yatattApUrvaka grAmAnugrAma vicaraNa kare. 157 16 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vappANi vA phalihANi vA pAgArANi vA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA gaDDAo vA darIo vA sai parakamme saMjayAmeva parakkamejjA, jo ujjayaM makkennA / jevalI brUyA- AyALamAM / se tattha parakkamamANe payalejja vA pavaDejja vA, se tattha payalamANe vA pavaDamANe vA rukkhANi vA gucchANi vA gummANi vA layAo vA vallIo vA taNANi vA gahaNANi vA hariyANi vA avalaMbiya- avalaMbiya uttarejjA, je tattha pADipahiyA uvAgacchaMti te pANI jAejjA, tao saMjayAmeva avalaMbiya- avalaMbiya uttarejjA / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / zabdArtha :- aMtarA = rastAmAM vakhALi = khetaranA kyArA likhi = khAIpANi =killo torabALi = toraNa-daravAjo anvattaSi = argalA aAlAkSaNi = AgaLiyo lagAvavAno khIlo gaDDAo = khADo Iyo = parvatanIguphA. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI grAmAnugrAma vicarI rahyA hoya tyAre rastAmAM jo khetaranA kyArA, khAI, killo, nagarano mukhya daravAjo, AgaLiyo ke AgaLiyAno khIlo, khADo, guphA ke bhUgarbha mArga hoya to jo anya sumArga hoya, to te rastethI yatanApUrvaka gamana kare paraMtu A sIdhA raste cAle nahi. kevalI bhagavAne tene karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. AvA viSama mArgamAM cAlavAthI sAdhu, sAdhvInA paga lapasI jAya che, te khADA AdimAM paDI paNa jAya che, tethI tyAM jo vRkSa, guccha, gulma, latA, gahana eTale latAonuM jhuMDa temaja ghAsa Adi lIlotarIne pakaDIne bahAra nIkaLavuM paDe athavA tyAM koI musAphara Ave to tenA hAthanA sahArAnI yAcanA karI tenA hAthano sahAro laIne khADA AdimAMthI bahAra nIkaLavuM paDe, A sarva doSayukta che, mATe A doSayukta mArgane choDIne sAdhu anya nirdoSa mArga dvArA eka gAmathI bIjA gAmamAM vicaraNa kare. |17 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe, aMtarA se javasAi vA sagaDANi vA rahANi vA sacakkANi vA paracakkANi vA, seNaM vA virUvarUvaM saMNiviTTha pehAe sai parakkame saMjayAmeva parakkamejjA No ujjuyaM gacchejjA / zabdArtha: navasALi = java, ghauM Adi dhAnya sanakALi = gADA, gADI rahyA = ratha savavALi = svacakra--potAnA rAjyanI senA parattAkhi = bIjA rAjyanI senA. For Private Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha:sAdhu ke sAdhvI grAmAnugrAma vihAra karatA hoya tyAre jo rastAmAM ghauM Adi dhAnyonA DhagalA hoya, ghaNA baLadagADI ke ratha vagere paDyA hoya, potAnA rAjAnI ke para rAjAnI senAno paDAva hoya to tene joIne jo anya rasto hoya to te rastethI yatanApUrvaka cAle paraMtu A sIdhA(TUMkA) raste cAle nahi. 18 se NaM paro seNAgao vaejjA AusaMto ! esa NaM samaNe seNAe abhiNicAriyaM karei, se NaM bAhAe gahAya Agasaha / se NaM paro bAhAhiM gahAya AgasejjA, taM No sumaNe siyA jAva samAhIe / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / 158 zabdArtha:- sekhAy - senAnI abhiLiyAriya = jAsUsa reD= kare che te khaM vAhAC mahAya= tenI bhujAne pakaDIne AHT = kheMco, DhasaDo. bhAvArtha:kadAca anya mArga na hoya, to te rastethI javuM paDe to sAdhune joIne koI sainika bIjA sainikane kahe ke- he AyuSyamAna ! A zramaNa ApaNI senAno bheda jANavA AvyA che, tethI teno hAtha pakaDIne kheMco ! A pramANe sainika sAdhune bhujAthI pakaDIne ghasaDe, kheMce to te samaye sAdhu manamAM harSa ke zoka kare nahi, paraMtu samAdhipUrvaka sahana kare. A pramANe yatanApUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare. 19 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe, aMtarA se pADipahiyA uvAgacchejjA, te NaM pADipahiyA evaM vaejjA- AusaMto samaNA ! kevaie esa gAme vA jAva rAyahANI vA, kevaiyA ettha AsA, hatthI, gAmapiMDolagA, maNussA parivasaMti ? se bahubhatte bahuudae bahujaNe bahujavase ? se appabhatte appudae appajaNe appajavase ? eyappagArANi pasiNANi puTTho No AikkhejjA, eyappagArANi pasiNANi No pucchejjA / bhAvArtha :sAdhu, sAdhvIne grAmAnugrAma vihAra karatAM rastAmAM koI pathika maLe ane te sAdhune pUche--- he AyuSyamAna zramaNa ! A gAma yAvat rAjadhAnI kevIche? ahIM ghoDA, hAthI, bhikhArIo kevA-keTalA che ? manuSyonI vasati keTalI che ? A gAmamAM AhAra, pANI, manuSyo ane dhAnyanI pracuratA che ke AhAra, pANI, manuSyo ane dhAnyanI achata che ? A pramANe koI pathika prazna pUche to sAdhu teno uttara Ape nahi ane pote paNa pathikane A rIte pUche nahi. vivecana : prastuta sUtromAM vihAramAM AvatI kiThanAIo ane temAM sAdhunA vivekanuM nidarzana che. (1) nadIne pAra karyA pachI nadIkinAre cAlatA sAdhunA paga kIcaDathI kharaDAI jAya, tyAre lIlA pAMdaDA AdithI sApha kare nahIM ke kIcaDane sApha karavAnA AzayathI lIlotarIvALA mArge cAle nahIM. sAdhu aceta paththarAdithI kIcaDane sApha karI zake che. (2) kyAreka rastAmAM khADA-TekarA Ave, to munine lapasI javAnI ke paDI javAnI saMbhAvanA rahe che. muni paDI jAya, to tene vyaktino sahAro laIne khADAmAMthI bahAra nIkaLavuM paDe che. kyAreka AsapAsamAM koI For Private Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: uddezaka-2 159 ] na hoya ane bAjumAM vRkSAdi hoya, to teno AdhAra levo paDe che, temAM jIvavirAdhanAnI saMbhAvanA che. (3) rastAmAM dhAnyanA moTA moTA DhagalA hoya, ratha, gADA, gADI Adi koI paNa moTA vAhano vacce paDyA hoya ane kyAreka sAdhunI asAvadhAnIthI jIva virAdhanA thAya athavA sAdhune svayaMne vAhanAdinI Thokara vAgI jAya, paDI jAya Adi ApattinI saMbhAvanA che. (4) rastAmAM koI senAnI chAvaNIo hoya, tyAMthI sAdhu pasAra thAya, to koI tene guptacara ke jAsUsa samajIne pakaDI le, mAre, upakaraNo Adi jhUMTavI le ityAdi game te prakAre herAna karI zake che. A rIte sAdhune vividha prakAranI ApattiomAM jIvavirAdhanA, saMyamavirAdhanA ane ArtadhyAnanA pariNAmathI AtmavirAdhanA thAya che. uparokta vividha mArgo saMyamI sAdhakane mATe zArIrika pIDA ane mAnasika azAMtijanaka che, tethI muni pahelAthI mArga saMbaMdhI pUrNa jANakArI meLavIne ja yogya dizAmAM vihAra kare. muni je gAmamAMthI AvyA hoya, te gAma viSayaka mAhitI koI gRhastha pUche, jema ke A gAmamAM keTalA hAthI-ghoDA che? manuSyo kevA che? loko pAse dhana-dhAnyanI chata che ke achata che? vagere koI paNa praznonA uttara muni Ape nahIM, kAraNa ke saMyamI sAdhune uparokta carcAno koI artha nathI, te Atma sAdhanAmAM sahAyaka nathI. kyAreka koI sAdharmI sAdhaka dharma pracAranI bhAvanAthI evA prazno pUche, to sAdhu vivekapUrvaka teno uttara ApI zake che. upasaMhAra:20 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A IryA viSayaka viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra samagratA arthAt saMyama samAcArI che. jenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIoe sarva viSayomAM samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM puruSArtha karatA rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. che adhyayana-3/ra saMpUrNa
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha trIjuM adhyayana : trIjo uddezaka vihAramA prekSA saMyama : 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vappANi vA phalihANi vA pAgArANi vA jAva darIo vA kUDAgArANi vA pAsAyANi vA NUmagihANi vA rukkhagihANi vA pavvayagihANi vA rukkhaM vA ceiyakaDaM, thUbhaM vA ceiyakaDaM; AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA; No bAhAo pagijjhiya-pagijjhiya, aMguliyAe uddisiya- uddisiya, oNamiya-oNamiya, uNNamiya- uNNamiya NijjhAejA / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / zaGEArthaM :- kUDAgArANi = DrUTa (zijara) nA AjharanA gRha, bhUMpaDI pAsAyANi = mahesa NUmagihANi = talaghara, bhUbhigRha rukkhagihANi vRkSa nIye anesA ghara pavvayagihANi = parvata para anesA gRha rukkhaM ceiyakarDa = vRkSane Azrita janesA maMdira thUbhaM ceiyakaDaM stUpane Azrita anesA maMdira. bhAvArtha :sAdhu ke sAdhvI grAmAnugrAma vihAra karatA rastAmAM dekhAtI khetaranI kyArIo, khAI, nagarano killo yAvat guphA, zikhara jevA AkAranI jhUMpaDI, mahela, bhUmigRha, vRkSanI nIce ke parvatanI uparanA ghara, vRkSa nIcenuM vyaMtara sthAna-maMdira, stUpa Azrita vyaMtara sthAna, luhArazALA yAvat bhavana gRha Adine vAraMvAra hAtha UMcA karIne, AMgaLIothI nirdeza karIne, UMcA-nIcA thaIne ekITaze jue nahi paraMtu yatanApUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare. 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se kacchANi vA daviyANi vA NUmANi vA valayANi vA gahaNANi vA gahaNaviduggANi vA vaNANi vA vaNaviduggANi vA pavvayANi vA pavvayaviduggANi vA agaDANi vA taDAgANi vA dahANi vA NaIo vA vAvIo vA pokkharaNIo vA dIhiyAo vA guMjAliyAo vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMtiyANi vA; No bAhAo pagijjhiya-pagijjhiya jAva NijjhAejjA / kevalI bUyA - AyANameyaM / tattha migA vAsU vA pakkhI vA sarIsivA vA sIhA vA jalayarA vA thalayarA vA khahayarA vA sattA te uttasejja vA, vittasejja vA vADaM vA saraNaM vA kaMkhejjA, cAritti me ayaM samaNe / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA jAva jaM No bAhAo pagijjhiya-pagijjhiya jAva NijjhAejjA / tao saMjayAmeva Ayariya-uvajjhAehiM saddhiM gAmANugAmaM dUijjejjA / For Private Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-3: uddezaka-3 - 161 | zabdArtha :- chANa = kaccha-nadI kinArAno nIceno bhAgavidhi = ghAsanI vIDa bUma = taLeTI ke bhUmighara vanayANi = nadIthI gherAyelo pradeza dALa = nirjana pradezamAM, araNya kSetramAM zikha vivuIfkha = jaMgalamAM viSama sthAna pajaraNo = puSkaraNI-kamaLa sahitanI vAvaDIo rahayA = lAMbI vAvaDIo gAriyAo = UMDI vAvaDIo saraLa = khodayA vinAnA taLAva sarapatiyALa = paMktibaddha sarovara sarasarapatiyALa = paraspara joDAyelA paMktibaddha sarovaro mAM vA paN = haraNa ke pazu pajavI = pakSI sivA = sarpa = siMha gayA vA thayA vA hara = jalacara, sthalacara ke khecara jIvasa te = jIva che te 3ttA = trAsa pAmevattA = vizeSarUpathI trAsa pAme vADuM vA sara = vADa ke zaraNa-Azraya levAnI rahegA = icchA kare ayaM samaje = A zramaNa vAritti ne = amane bhagADavA mAMge che ke pakaDavA mAMge che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI grAmAnugrAma vihAra karatA hoya tyAre rastAmAM dekhAtA kaccha-nadInI najIkano nIcANano bhAga, ghAsanI vIDa, bhUmighara, nadIthI gherAyelo nirjala pradeza, jaMgalanA viSama sthAno, gahana durgama vana, ekajAtanA vRkSo hoya tevuM vana, vananA viSama sthAna athavA aneka jAtinA vRkSo hoya tevA vana, parvato, ghaNA parvatonA kAraNe durgama parvato, kUvA, taLAva, sarovara, nadIo, vAvaDI-kamaLa rahita goLAkAra vAvaDI, puSkaraNIo- kamaLa sahita corasa vAvaDI, loko jalakrIDA kare tevI lAMbI vAvaDI, guMjAlikA-lAMbuM, UMDuM, vAMkacaMka jaLAzaya, khoDyA vinAnuM taLAva, aneka sarovaranI paMktio, paraspara maLelA ghaNA sarovaro, hAtha UMcA karIne, AMgaLIothI saMketa karIne tathA UMcA-nIcA thaIne, ekITaze jue nahi. kevaLI bhagavAna kahe che ke te karmabaMdhanuM kAraNa che. A pramANe jovAthI tyAM rahelA. haraNo. pazu, pakSI, sarpa, siMha, jalacara, sthaLacara ke khecara jIvo sAdhunI A prakAranI ceSTAone joIne trAsa pAme, vizeSa trAsa pAme, koI vADanuM ke surakSita sthAnanuM zaraNa levAnI icchA kare athavA A zramaNa amane bhagADavA ke pakaDavA icche che, tema vicArIne te prANIo bhayabhIta bane che. tethI tIrthakarAdi Apta puruSoe bhikSuo mATe pahelethI ja A pratijJA yAvatu upadeza Apyo che ke sAdhu koI paNa sthAnane hAtha UMcA karIne, AMgaLIothI nirdeza karIne ke zarIrane UMcuM-nIcuM karIne ekITaze jue nahi paraMtu yatanApUrvaka AcArya upAdhyAyanI sAthe grAmAnugrAma vihAra kare. vivecana : - prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvI mATe vihAra karatAM rastAmAM zArIrika ceSTAo ane caMcaLatAnA tyAgano upadeza che. sAdhu-sAdhvIoe vihAramAM IryAsamiti pUrvaka cAlavuM jarUrI che. te uparAMta sAdhu jIvananI pratyeka pravRttimAM indriya saMyama temaja aMgopAMga saMyama paNa Avazyaka che. vihAra daramyAna sAdhu potAnI AMkha, AMgaLIo, hAtha-paga temaja zarIrane niyaMtraNamAM rAkhe che. sAdhunuM dhyAna kevaLa potAnA rastAmAM ja hovuM joIe. jo A prakArano saMyama na rahe to jIvavirAdhanA thAya che. temaja zarIranA avayavonA asaMyamane jotA tyAM rahetA lokone sAdhu pratye zaMkA, kuzaMkA thAya ke A cora che, guptacara che, A vezathI
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 12 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha sAdhu che, indriyono vijetA nathI. sAdhune joIne tyAM rahelA pazu-pakSIo paNa DarI jAya, bhayabhIta banIne bhAgavA lAge che, tene AhAra-pANImAM aMtarAya paDe che. A rIte sAdhuno indriyo parano asaMyama aneka prakAre karmabaMdhanuM kAraNa hovAthI sAdhue potAnI pratyeka kriyAmAM indriyano saMyama ane kAyAno saMyama rAkhavo hitAvaha che. AcAryAdinI sAthe vihAramAM vinayavidhiH| 3 se bhikkhU vA [bhikkhuNI vA] Ayariya-uvajjhAehiM saddhiM gAmANugAmaM dUijjamANe No Ayariya-uvajjhAyassa hattheNa hatthaM jAva AsAejjA / se aNAsAyamANe tao saMjayAmeva Ayariya-uvajjhAehiM saddhiM gAmANugAma duuijjejjaa| bhAvArtha :- AcArya, upAdhyAyanI sAthe grAmAnugrAma vihAra karanAra sAdhu potAnA hAthano temanA hAtha sAthe sparza kare nahi yAvata AzAtanA kare nahi yAvat sAdhu Isamiti pUrvaka AcArya ke upAdhyAyanI sAthe grAmAnugrAma vihAra kare. | 4 se bhikkhU vA [bhikkhuNI vA] Ayariya-uvajjhAehiM saddhiM gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pADipahiyA uvAgacchejjA, te NaM pADipahiyA evaM vaejjAAusaMto samaNA ! ke tubbhe, kao vA eha, kahiM vA gacchihiha ? je tattha Ayarie vA uvajjhAe vA, se bhAsejja vA viyAgarejja vA; Ayariya-uvajjhAyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANassa vA No aMtarA bhAsaM karejjA, tao saMjayAmeva AhArAiNiyAe gAmANugAmaM dUijjejjA / bhAvArtha :- AcArya ane upAdhyAyanI sAthe grAmAnugrAma vihAra karanAra sAdhune rastAmAM jo koI vyakti maLe ane pUche ke- he AyuSyamAna zramaNa ! tame koNa cho? kyAMthI Avo cho? kyAM jazo? tyAre AcArya ke upAdhyAya tene sAmAnya rUpe ke vizeSa rUpe javAba Ape che. teo uttara detA hoya tyAre sAdhu vacamAM bole nahi paraMtu mauna rAkhIne IrSA samitipUrvaka ratnAdhikanA kramathI teonI sAthe grAmAnugrAma vicaraNa kare. | 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA AhArAiNiyaM gAmANugAmaM dUijjamANe No rAiNiyassa hattheNa hatthaM jAva AsAejjA / se aNAsAyamANe tao saMjayAmeva AhArAiNiya gAmANugAma dUijjejjA / bhAvArtha :- ratnAdhika-potAnAthI dIkSA paryAyamAM moTA sAdhu ke sAdhvInI sAthe yathAkrame grAmAnugrAma vihAra karatA(sAdhu ke sAdhvI) potAnA hAthathI ratnAdhikanA hAthano sparza kare nahi thAvata teonI AzAtanA nahi karatA IryAsamiti pUrvaka teonI sAthe grAmAnugrAma vihAra kare. | 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA AhArAiNiyaM gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pADipahiyA uvAgacchejjA, te NaM pADipahiyA evaM vaejjA- AusaMto samaNA! ke tubbhe ? kao vA eha ? kahiM vA gacchihiha ?
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3 : uddezaka-3 je tattha savvarAiNie se bhAsejja vA viyAgarejja vA, rAiNiyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANassa vA No aMtarA bhAsaM bhAsejjA / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / bhAvArtha:ratnAdhika sAdhuonI sAthe grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu ke sAdhvIne rastAmAM koI pathika sAme maLe ane pUche ke he AyuSyamAna zramaNa ! Apa koNa cho ? kyAMthI Avo cho ? ane kyAM jazo ? tyAre dIkSA paryAyamAM sahuthI moTA hoya, te sAmAnya ke vizeSa rUpe uttara Ape che. ratnAdhika sAmAnya ke vizeSarUpe uttara ApatA hoya tyAre(anya sAdhu ke sAdhvI) vacamAM bole nahIM, paraMtu mauna rAkhIne IryA samitinuM dhyAna rAkhatA teonI sAthe grAmAnugrAma vihAra kare. vivecanaH 163 prastuta sUtramAM vihAracaryAmAM sAdhunA mULabhUta vinayadharmanuM nirUpaNa che. AcArya, upAdhyAya ke ratnAdhika sAdhunI sAthe vihAra karatA samaye sAdhue teonI koI paNa rIte avinaya-AzAtanA, abhakti Adi na thAya temaja vyavahAramAM teonuM sanmAna temaja Adara rahe tenuM dhyAna rAkhavuM Avazyaka che. sAdhu potAnA vaDIla saMtonI AgaLa ke pAchaLa na cAle. AgaLa cAlavAthI vaDIlonuM bahumAna rahetuM nathI, pAchaLa cAlavAthI kyAreka vaDIlone sahArAnI jarUra paDe, tyAre vaDIlone muzkelI thAya che, tethI teo sAthe athaDAI na javAya, te rIte vivekapUrvaka vaDIla saMtonI sAthe cAle. rastAmAM koI prazno pUche, topaNa vaDIla saMto ja uttara Ape, temanI vacce nAnA saMto bole, to temAM paNa vaDIla zramaNanuM apamAna thAya che, tethI sAdhu vaDIla zramaNo sAthe vinaya-vivekapUrvaka gamana kare. sAdhvIomAM AcArya padavI nathI. sAdhvIjIo pravartinI sAdhvI sAthe vihAra karatAM teno avinaya ke AzAtanA na thAya te rIte cAle, tema prastutamAM samajavuM. vihAracaryAmAM bhASAsaMyamaH 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pADipahiyA AgacchejjA, te NaM pADipahiyA evaM vaejjA AusaMto samaNA ! aviyAI etto paDipa pAsaha, taM jahA- maNussaM vA goNaM vA mahisaM vA pasuM vA pakkhi vA sarIsavaM vA jalayaraM vA, se taM me Aikkhaha, daMseha / taM No AikkhejjA, No daMsejjA, No tassa taM pariNNaM parijANejjA, tusiNIo uvehejjA, jANaM vA No jANaM ti vaejjA / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijejjA / I zabdArtha :- no AvavuMngA = kahe nahi kho lekhkhA = batAve nahi Lo takSNa pariNNaM parikhALe khkhA = tenA te vacanano svIkAra kare nahi tusiLI vedekhkhA = mauna rahe bALa vA no nALa ti vajjJA = jANavA chatAM paNa huM jANuM chuM tema kahe nahi. jo mauna rAkhavuM paNa zakya na rahe to jANavA chatAM paNa huM kaMI jANato nathI, tema kahe. bhAvArtha : grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu ke sAdhvIne rastAmAM koI pathika sAme maLe ane te For Private Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha sAdhuone kahe ke- he AyuSyamAna zramaNa ! tame rastAmAM koI manuSya, mRga, bheMsa, pazu, pakSI, sarIsarpa ke jalacara Adi koI prANIne jatA joyA che? jo joyA hoya to amane batAvo ke teo kaI bAju gayA? A pramANe pUche, tyAre sAdhu tene kAMI paNa kahe nahi ke mArgadarzana Ape nahIM, tenI vAtano svIkAra kare nahi, paraMtu udAsInatApUrvaka mauna rahe. mauna rahevAnuM cAle tema na hoya, to jANavA chatAM paNa upekSA bhAvathI huM kaMI jANato nathI, tema kahe. A rIte yatanApUrvaka sAdhu grAmAnugrAma vihAra kare. 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pADipahiyA uvAgacchejjA, te NaM pADipahiyA evaM vaejjA- AusaMto samaNA ! aviyAI etto paDipahe pAsaha- udagapasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA tayANi vA pattANi vA pupphANi vA phalANi vA bIyANi vA hariyANi vA udayaM vA saMNihiyaM agaNiM vA saMNikkhittaM, se Aikkhaha jAva dUijjejjA / bhAvArtha :- grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu ke sAdhvIne rastAmAM koI musAphara maLe ane pUche ke- he AyuSyamAna zramaNa ! A mArgamAM tame jaLamAM utpanna thanAra kaMda, mULa, chAla, patra, puSpa, phaLa, bIja, lIlotarI temaja saMgrahita pANIne ke mUkelA agnine joyo che? tenA uttaramAM paNa sAdhu kAMI paNa kahe nahi arthAt mauna rahe tathA IrSA samitipUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare. | 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pADipahiyA uvAgacchejjA, te NaM pADipahiyA evaM vaejjA- AusaMto samaNA ! aviyAI etto paDipahe pAsaha- javasANi vA jAva seNaM vA virUvarUvaM saMNiviTuM, se Aikkhaha jAva dUijjejjA / bhAvArtha :- grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu, sAdhvIne rastAmAM sAmethI Avato musAphara pUche kehe AyuSyamAna zramaNa ! A rastAmAM tame dhAnyanA DhagalA yAvatu rAjAonI senAnA paDAvane joyA che? A praznanA uttaramAM sAdhu mauna rahe yAvat yatanApUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare. | 10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pADipahiyA jAva AusaMto samaNA ! kevaie etto gAme vA jAva rAyahANI vA ? se Aikkhaha jAva dUijjejjA / / bhAvArtha :- grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu ke sAdhvIne rastAmAM musAphara maLe ane pUche ke he AyuSyamAna zramaNa ! A gAma yAvata rAjadhAnI ahIMthI keTalI dUra che? te amane kaho. sAdhu teno uttara Ape nahi yAvat yatanApUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare. |11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pADipahiyA jAva AusaMto samaNA ! kevaie etto gAmassa vA Nagarassa vA jAva rAyahANIe vA magge ? se Aikkhaha taheva jAva dUijjejjA / bhAvArtha - grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhu ke sAdhvIne rastAmAM musAphara maLe ane pUche ke he
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3: uddezaka-3 15 | AyuSyamAna zramaNa ! ahIMthI gAma yAvat rAjadhAnIno mArga keTalo dUra che? te amane kaho. sAdhu A praznano kaMI uttara Ape nahi yAvatu yatanApUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu ke sAdhvIne mATe vihAra caryAmAM bhASA saMyamanuM pratipAdana che. grAmAnugrAma vihAra karatAM sAdhune musApharo pazuo, pakSIo, vanaspati, pANI temaja agni viSayaka prazno pUche, to sAdhu teno javAba Ape nahi kAraNa ke manuSyo, pazuo, pakSIonA viSayamAM pUchanAra zikArI, pAradhI, lUMTArA Adi paNa hoya zake che. sAdhunA kathana anusAra te vyakti te dizAmAM jaIne te jIvone pakaDe, tenI hatyA kare, to A hiMsAmAM ahiMsA mahAvratI sAdhu nimitta bane che. koI bhUkhyA tarasyA loko maLe ane prazna pUche ke Ape dhAnyanA DhagalAdi joyA che. sAdhu hA kahe to te jIvonI virAdhanA thAya che tathA sAdhunA vacano sAMbhaLIne te vyakti AraMbha-samAraMbha kare to sAdhune doSa lAge che. gRhasthanI pravRttio yatanApUrvaka thatI nathI, tethI sAdhune gRhasthanA sAvadhakArI praznonA javAba ApavAno zAstrakAre niSedha karyo che. A paristhitimAM sAdhue mauna rAkhavuM zreSTha che. nAnuM vA no nApati vaNajhA- A padanA arthamAM be vicAradhArA pracalita che- (1) jANavA chatAM jANato nathI, te pramANe kahe. jyAre koI zikArI Adi sAdhune pazu viSayaka prazno pUche, tyAre sAdhu mauna rahe. sAdhunA mauna rahevAthI kyAreka zikArI krodhita thaIne sAdhune herAna kare, sAdhune mAre, AvI vikaTa paristhitimAM pazurakSAnI bhAvanAthI sAdhu jANavA chatAM viziSTa pazuonuM nAma laIne kahe nahIM, paraMtu sAmAnya rUpe upekSA bhAvathI kahe ke huM A viSayamAM kaMI jANato nathI. vAstavamAM sAdhu sarva prANIonA viSayamAM jANatA paNa nathI, tethI te pramANe kathana kare. A prakAranA kathanamAM sAdhune jIvarakSAnI ja bhAvanA che, asatyabhASaNano koI Azaya nathI. kevaLa saMkaTa nivAraNa mATe sthavirakalpI sAdhu A prakAranI bhASAno prayoga kare che. vRttikAre uparokta arthane svIkAryo che. (2) sUtrokta padamAM vA zabda pa arthamAM che ane zabdano anvayavALA kriyApada sAthe thAya, to teno artha nAkhe vA (pa) nA ti no vA . jANavA chatAM paNa huM jANuM chuM te pramANe na kahe arthAt mauna rahe ane maunapUrvaka upekSA bhAve cAlatA rahe. upAdhyAya zrI pArzvacaMdrajIe bAlAvabodha TIkAmAM A arthane svIkAryo che. A baMne arthamAM sAmAnya prasaMge bIjo artha yathocita che ane vikaTa samaye pahelo artha paNa yathocita che. AgamomAM kahyuM che ke je bhASAprayogathI jIvonI hiMsA thatI hoya, tevI satya bhASA paNa sAdhu bole nahIM, paraMtu mauna rahe. taheva pharusA bhAsA, gurubhuuovghaainnii| sava visa ja vadhyA, no pAvarU mA no . -dazavaikAlika sUtra, adhyayana-7/11. saMkSepamAM sthavirakalpI sAdhu utsarga-apavAdanI paristhitinuM dhyAna rAkhIne vivekapUrvaka vyavahAra kare. vihAramAM nirbhayatAnI sAdhanA :|12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se goNaM
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 11 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha viyAlaM paDipahe pehAe jAva cittAcillaDaM viyAlaM paDipahe pehAe; No tesiM bhIo ummaggeNaM gacchejjA, No maggAo maggaM saMkamajjA, No gahaNaM vA vaNaM vA duggaM vA aNupavisejjA, No rukkhaMsi duruhejjA, No mahaimahAlayaMsi udayasi kAyaM viosejjA, No vADaM vA saraNaM vA seNaM vA satthaM vA kaMkhejjA appussue jAva samAhIe / tao saMjayAmeva gAmANugAma dUijjejjA / bhAvArtha :- grAmAnugrAma vicaraNa karatA sAdhu-sAdhvI rastAmAM madonmatta sAMDha thAva vikarALa cittA Adi hiMsaka prANIne sAme Avato joIne tenAthI bhayabhIta thaIne unmArgamAM jAya nahi, eka mArgathI bIjA mArganuM saMkramaNa kare nahi arthAt mArga badale nahi, gahana vana ke viSama sthAnamAM paNa praveza kare nahi, vRkSa upara caDhe nahi, temaja koI UMDA ane vizALa pANImAM utare nahIM, AvA prasaMge surakSA mATe koI vADanI, zaraNanI, senAnI ke zastranI AkAMkSA kare nahi paraMtu utsukatA ane bhaya AdithI rahita thaIne samAdhibhAvamAM lIna thaIne yatanApUrvaka grAmAnugrAma vicaraNa kare. 13 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe, aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANejjA- imaMsi khalu vihasi bahave AmosagA uvagaraNapaDiyAe saMpiMDiyA gacchejjA, No tesiM bhIo ummaggeNaM gacchejjA jAva samAhIe / tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / zArtha :- imaMsi khalu vihaMsi = nizcayathI mA samAM bahave = ghg|| AmosagA = yora uvagaraNapaDiyAe = sAdhunA 65429||nlevaa saMpiDiyA = (megAthana sAme gacchejjA = AvI yato. bhAvArtha :- grAmAnugrAma vicaraNa karatA sAdhu ke sAdhvInA mArgamAM jaMgala Ave ane te jANe ke A jaMgalamAM ghaNA coro che. teo upakaraNo levA mATe bhegA thaIne Ave che. tema jANIne sAdhu tenAthI bhayabhIta thaIne unmArgamAM jAya nahIM thAva samAdhi bhAvamAM sthira rahIne yatanApUrvaka prAmAnugrAma vihAra kare. 14 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe, aMtarA se AmosagA saMpiDiyA gacchejjA, te NaM AmosagA evaM vaejjA- AusaMto samaNA ! Ahara eyaM vatthaM vA pAyaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dehi, NikkhivAhi / taM No dejjA, NikkhivejjA, No vaMdiya vaMdiya jAejjA, No aMjaliM kaTu jAejjA, No kaluNavaDiyAe jAejjA, dhammiyAe jAyaNAe jAejjA, tusiNIyabhAveNa vA uvehejjA / bhAvArtha :- grAmAnugrAma vicaraNa karatA sAdhu ke sAdhvIne rastAmAM kyAreka sAme coro maLI jAya ane te coro sAthe maLIne kahe ke tuM AyuSyamAna zramaNa ! A vastra, pAtra, kAMbaLI, pAdaproMcchana amane ApI dyo, ahIM rAkhI dyo, to sAdhu te vastrAdi teonA hAthamAM Ape nahi, paraMtu dharatI upara rAkhI de. tenI pAsethI pAchA levA mATe muni tene page lAgIne yAcanA kare nahIM arthAt tenI stuti ke prazaMsA kare nahi. hAtha joDIne ke dIna vacana bolIne vastrAdinI yAcanA kare nahi paraMtu dharmano mArga samajAvIne yAcanA kare athavA maunabhAva dhAraNa karI upekSAbhAvathI rahe.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-3: uddezaka 3 vA, 15 te NaM AmosagA sayaM karaNijjaM ti kaTTu akkosaMti vA jAva uddaveMti , vatthaM vA pAyaM vA kaMbala vA pAyapuMchaNaM vA Acchidejja vA avaharejja vA, pariTThavejja vA, taM No gAmasaMsAriyaM kujjA, No rAyasaMsAriyaM kujjA, No paraM uvasaMkamittu bUyA- AusaMto gAhAvaI ! ee khalu AmosagA uvagaraNapaDiyAe sayaM karaNijjaM ti kaTTu akkosaMti vA jAva pariTThaveMti vA / eyappagAraM maNaM vA vaiM vA No purao kaTTu viharejjA / appussue jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / bhAvArtha -- cora potAnI pravRtti anusAra sAdhune Akroza vacana kahe yAvat mAra mAre, teno vadha karavAno prayatna kare athavA sAdhunA vastra, pAtra, kaMbala ke pAdaproMcchanane jhUMTavI le, phADI nAMkhe, pheMkI de, topaNa sAdhu gAmamAM jaIne lokone ke rAjAdine phariyAda kare nahi. temaja koI gRhastha pAse jaIne paNa kahe nahi ke he AyuSyamAna gRhastha ! A coroe potAnI duSpravRtti pramANe mArA upakaraNo jhUMTavI levA mATe mane mAryo che ane upakaraNAdi dUra pheMkI dIdhA che. AvA vicAro sAdhu manamAM lAve paNa nahi, vacanathI tene pragaTa kare nahi paraMtu utsukatA rahita thaIne yAvat samAdhi bhAvamAM sthira thaIne yatanApUrvaka grAmAnugrAma vicare. vivecanaH 17 prastuta sUtromAM grAmAnugrAma vicaraNa prasaMge AvatI vividha paristhitionuM digdarzana che. prAcIna kAlamAM vAhana vyavahAranI vyavasthA alpa hovAthI eka gAmathI bIjA gAmamAM javA mATe ghaNI vAra gADha-vikaTa jaMgalone pasAra karavA paDatA hatA. te jaMgalomAM hiMsaka pazuo tathA cora-DAkuono bhaya raheto hato, tethI grAmAnugrAma vihAra karatAM sAdhune paNa vihAramAM hiMsaka pazuo ke cora-DAkuonA upadravo thatAM hatA. mArgamAM hiMsaka pazuo ke cora-DAku sAme Ave, tyAre sAdhu potAnI saMyama maryAdAmAM sAvadhAna rahe, bhayabhIta bane nahIM, sAvadhapravRtti kare nahIM, virodha ke phariyAda Adi kare nahIM, paraMtu sahanazIla banIne saMyama bhAvamAM ane samabhAvamAM ja lIna rahe. prastuta sUtra sAdhutAnI utkRSTa sAdhanAnuM paricAyaka che. sAdhu svayaM nirbhaya hoya che ane sarva jIvone abhayadAna Ape che. sAdhaka svayaM ahiMsaka bhAvamAM jema jema paripakava thAya che, tema-tema tenA aMtaramAM bhaya saMjJAno kramazaH nAza thAya che. jyAre sAdhumAM saMpUrNa ahiMsaka bhAva pragaTa thAya, sarva jIvo prati maitrI bhAva sAkAra thAya tyAre te pUrNataH nirbhaya banI jAya che. sarva sAdhuo hiMsAnA saMpUrNa tyAgI hovA chatAM temanI sAdhanAnuM stara eka samAna hotuM nathI. sthavirakalpI sAdhuo potAnI samAdhi ane kSamatAno vicAra karIne paristhiti pramANe yathAyogya nirNaya laI zake che. zrI darzavakAlika sUtramAM paNa kahyuM che ke- sANaM sUiyaM gAviM, dittaM goNaM hayaM gayaM / saDimbha taha buddha, pUro parivantr // -dazavaikAlika sUtra adhyayana--5/12. sAdhu vihAra samaye mArganI jANakArI meLavIne jaMgalI pazuo AdinA bhayathI te bhayajanaka mArgane choDI de che. For Private Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha prastuta sUtrokta kathana jinakalpI sAdhune mATe che, te pramANe vRttikAranuM kathana che. saMkSepamAM samabhAvanI sAdhanA, te ja sAdhutA che, tethI sAdhu potAnA para upakAra ke apakAra karanArA jIvo sAthe samabhAvapUrvaka vyavahAra kare. saMyamI jIvananI pratyeka pravRttinuM pariNAma samabhAva ja che. upasaMhAra:16 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A IryA viSayaka viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe sarva viSayomAM samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM puruSArtha zIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. che adhyayana-3/3 saMpUrNa ja che trIjuM adhyayana saMpUrNa che
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-4 : paricaya 19 cothuM adhyayana paricaya uraa sanslation sun sun ite in the she has a she shorela A adhyayananuM nAma bhASAjAta che. temAM be zabda che-- bhASA ane jAta. bhASA- (1) je bolAya te bhASA che. (ra) vaktAno abhiprAya jenA dvArA pragaTa thAya, te zabda samUhane bhASA kahevAya che. (3) bhASA vargaNAnA pudgalo jIvanA kAyayoga dvArA grahaNa thaIne vacana rUpe pariNata thaIne jIva dvArA vacanayogathI bolAya, te bhASA che. jAta-- A zabdanA bhinna-bhinna artha thAya che- utpatti, janma, samUha, saMghAta, prakAra, bheda vagere tethI bhASAjAta' zabdano artha A pramANe thAya che-- bhASAnI utpatti, bhASAno janma, bhASAno samUha, bhASAnA prakAra vagere. vyAkhyAkAre 'bhASAjAta' zabdanuM nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kAla ane mAnikSepathI arthaghaTana karyuM che. temAM bhASA rUpe anubhavAya tevA zabda pariNata ane vAsita thatAM pudgalone paNa 'bhASAjAta' zabdathI svIkAravAmAM AvyA che kAraNa ke bhASAnI sthiti eka samayanI ja che ane zabda pariNata pudgalonI sthiti AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI ja che, paraMtu paraMparAthI vAsita thatA zabdanI sthiti dIrgha kAlIna hoya che, te hajAro varSo sudhI te ja rUpe rahI zake che. sAdhu-sAdhvIo mATe bhASA saMbaMdhI vivekanuM nirUpaNa hovAthI A adhyayananuM nAma bhASAjAta rAkhyuM che. A adhyayananA be uddezaka che. sAdhu AtmabhAvamAM sthira thavA mATe vacanagupti athavA prAyaH mauna ja rAkhe che, tema chatAM kyAreka prayojanavaza bolavuM paDe tyAre bhASA samitinA upayogapUrvaka bole che. sAdhunA vacana svayaMne mATe karmabaMdhanuM kAraNa na bane ane anya jIvone paritApa ke leza mAtra duHkha na thAya tevA hoya che. sUtrakAre be uddezakamAM vidhi-niSedhathI sAdhune bolavAna bolavA yogya bhASAnuM vistRta varNana karyuM che. prathama uddezamAM vacananA soLa prakAra ane bhASA prayoganA viSayamAM vidhiniSedhathI vividha udAharaNonuM pratipAdana karyuM che. dvitIya uddezakamAM bhASAnI utpattinA viSayamAM krodhAdithI samutpanna bhASAne choDIne nirdoSa vacana bolavAnuM vidhAna che. A adhyayananA viSayonI ane zrI dazavaikAlika sUtranA sAtamA 'suvAkyazuddhi' nAmanA adhyayananA viSayo sAthe atyaMta sAmyatA che.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 170 zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha cothuM adhyayanaH bhASA jAta pahelo uddezaka bhASAgata anAcAra vivekaH| 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA imAI vai-AyArAI soccA Nisamma imAI aNAyArAI aNAyariyapuvvAiM jANejjA- je kohA vA vAyaM viuMti, je mANA vA vAyaM viuMjaMti, je mAyAe vA vAyaM viuMjaMti, je lobhA vA vAyaM viuMjaMti, jANao vA pharusaM vayaMti, ajANao vA pharusaM vayaMti / savvameyaM sAvajja vajjejjA vivegamAyAe / dhuvaM ceyaM jANejjA, adhuvaM ceyaM jANejjA, asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA labhiya, No labhiya, bhuMjiya, No bhuMjiya, aduvA Agao, aduvA No Agao, aduvA ei, aduvA No ei, aduvA ehii, aduvA No ehii, ettha vi Agae, ettha vi No Agae, ettha vi ei, ettha vi No ei, ettha vi ehii, e ttha vi No ehii / zArtha :- vai AyArAI = vAhInA mAyArane aNAyArAI = manAyArone aNAyariya puvvAI jANejjA manAya29nAviSayamoje kohA vA vAyaM = 8 opathI kyanano viuMti = prayoga 42che jANao vA pharusaM vayaMti = 9Ine Thora vayanabole cha ajANao vA pharusaM vayaMti = mata ho2 vayanapoche savvameyaM = sarva sAvajja = sAvadha-pApArI kyanache vajjejjA = sAvadha bhASAnotyAgarI vivegamAyAe = viveyutathaIne dhuvaM ceyaM jANejjA = sAdhUva-nizcitta chatebhae adhuvaM ceyaM jANejjA = mAmadhruva-anizcittachatebhae asaNaM vA labhiya = azanAhi prApta zane sAvaze No labhiya = sana nahIM Ave bhuMjiya = vAparIne sAvaze No bhuMjiya = vAryA vinA mAvaze Agao = sAvyA tANo Agao = sAvyAnatA ei = omAvecha No ei = sAvatA nathI ehii = sAvaze No ehii = sAvazena ettha vi Agae = sahI 4 Avaze ettha vi No Agae = mahInAva ettha vi ei = mahA 4 Avacha ettha vi No ei = mahAvatA 4 nathI ettha vi No ehii = sahI mAvaze 4 naDi. bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI bhASA prayoganA A AcArane sAMbhaLIne, hRdayaMgama karIne vANInA anAcArone, pUrvAcAryo dvArA anAcarita bhASA saMbaMdhI anAcArane jANe, jema ke- je krodhathI vacanano prayoga kare che, je ahaMkArapUrvaka vacanano prayoga kare che, je chalakapaTa sahita bole che, je lobhathI prerita thaIne vANIno prayoga kare che, jANI joIne kaThora vacana bole che, ajANatA kaThora vacana bole che; A sarva sAvadha bhASA che, te sAdhu mATe varjanIya che. vivekazIla sAdhu teno tyAga kare.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: uddezaka-1 - 171 | sAdhu-sAdhvI nizcayAtmaka bhASAno prayoga kare nahI, jema ke- A pramANe thaze ja athavA A pramANe nahIM ja thAya, gocarI gayelA sAdhu azanAdi cAre ya prakArano AhAra laIne ja Avaze, AhAra lIdhA vinA ja Avaze; te AhAra karIne ja Avaze ke AhAra karyA vinA ja Avaze; jANyA vinA kahe kete avazya AvyA hatA ke AvyA na hatA; te avazya Ave che ke AvatA nathI; te avazya Avaze ke Avaze nahi; te ahIM AvyA hatA ke ahIM AvyA na hatA; te ahIM avazya Ave che ke kyAre ya AvatA nathI; te ahIM avazya Avaze ke kyAre ya Avaze nahi; A pramANe nizcayAtmaka bhASAno prayoga sAdhu-sAdhvI kare nahi. vivecanaH prata sUtramAM sAdhu ke sAdhvIne na bolavA yogya keTalIka bhASAonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. sAmAnya rIte sAdhu AvazyakatA anusAra satya athavA vyavahAra bhASAno ja prayoga kare che, paraMtu krodhAdi kaSAyanA udayamAM vyakti viveka bhUlI jAya che, tenI vicAra zakti ke nirNaya zakti rahetI nathI. kaSAyathI bolAyelI satya bhASA paNa asatya banI jAya che tethI zAstrakAre krodhAdi kaSAyane AdhIna thaIne bolavAno niSedha karyo che.. krodha, abhimAna, mAyA, lobhane vaza thaIne bolavuM, te sAvadhabhASA kahevAya che, te ja rIte sAdhunA bhASA prayogathI koI paNa jIvone duHkha thAya, tevI karkaza ke kaThorabhASA paNa sAvadhabhASA che tethI sAdhu tathA prakAranI bhASAno prayoga kare nahIM. kALa(traNa kALa) ane kSetra viSayaka nizcayAtmaka bhASA bolavI te sAdhu mATe anAcaraNIya che kAraNa ke kyAreka sAdhunuM vacana khoTuM Thare, to lokone sAdhu prati ane dharma prati azraddhAno bhAva thAya che ane sAdhunuM satya mahAvrata khaMDita thAya che, tethI sAdhu vivekapUrvaka bhASAno prayoga kare. soLa prakAranA vacana :| 2 aNuvIi TThiAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsejjA, taM jahA-egavayaNaM, duvayaNaM, bahuvayaNaM, itthIvayaNaM, purisavayaNaM, NapuMsagavayaNaM, ajjhatthavayaNaM, uvaNIyavayaNaM, avaNIyavayaNaM, uvaNIyaavaNIyavayaNaM, avaNIyauvaNIyavayaNaM, tIyavayaNaM, paDuppaNNavayaNaM, aNAgayavayaNaM, paccakkhavayaNaM, parokkhavayaNaM / ___ te egavayaNaM vaissAmIti egavayaNaM vaejjA, jAva parokkhavayaNaM vaissAmIti parokkhavayaNaM vaejjA / itthI vesa, purisa vesa, NapuMsagaM vesa, evaM vA ceyaM, aNNaM vA ceyaM, aNuvIi NiTThAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsejjA / icceyAI AyataNAi uvAtikamma / zabdArtha -abulI = vicAra karIne mArI = niSThAthI, niSThApUrvaka bolanAra samayA= bhASA samiti yukta bhASA gaphalyavaya = adhyAtma vacana 31Layavayay = prazaMsAkArI vacana avayava = niMdAyukta vacana. bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvI vicAra karIne vivekapUrvaka, niSThApUrvaka samyaka rIte bhASAno prayoga kare, jema ke- (1) ekavacana (2) dvivacana (3) bahuvacana (4) strIliMga vacana (5) puliMga vacana (6)
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha napuMsakaliMga vacana (7) adhyAtma vacana (8) upanIta- prazaMsAtmaka vacana (9) apanIta-naMdAtmaka vacana (10) upanIta apanIta- prazaMsApUrvaka niMdAvacana (11) apanIta upanIta- niMdApUrvaka prazaMsA vacana (12) atItavacana (13) vartamAna vacana (14) anAgata-bhaviSya vacana (15) pratyakSa vacana ane (16) parokSa vacana. 172 A soLa prakAranA vacanomAMthI jo tene ekavacana bolavuM hoya to te ekavacana ja bole yAvat parokSa vacana paryaMtanA je vacanano prayoga karavo hoya te vacana bole, jema ke- A strI che, A puruSa che, A napuMsaka che, A te che ke A koI anya che. A rIte bhASAnA prayoga samaye sAdhu vicArapUrvaka, niSThApUrvaka bhASA samitithI yukta samyaka vacanono prayoga kare. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIe bolavAnA samaye upayoga rAkhIne soLa prakAranA vacanono samyaka prayoga karavAnuM kathana che. vacananA soLa prakAra :- (1) ekavacana- eka mATe vaparAto vacanaprayoga, eka sUcaka vibhakatyantapada, jemake puruSaH (ekapuruSa) (2) dvivacana- be mATe vaparAto vacana prayoga, be sUcaka vibhakatyanta pada, jema ke- puruSo (be puruSo) (3) bahuvacana- bethI vadhu mATe vaparAto vacana prayoga, traNAdi sUcaka vibhakatsApada, jema ke puruSaH (ghaNA puruSo). saMskRta bhASAmAM dvivacana prayoga alaga che, gujarAtI bhASAmAM ekavacana ane bahuvacana, A be ja prayoga che. (4) strI vacana- strIliMgavAcI zabda, jema ke-- ya strI A strI che. (5) puruSavacana- puruSaliMgavAcI zabda, jemake- ayaM pumAr A puruSa che. (6) napuMsaka vacana- napuMsakaliMgavAcI zabda, jemake- rU 4 A kuMDa che.(kuMDa zabda saMskRtamAM napuMsakaliMgI che, gujarAtImAM puliMgavAcI che). (7) adhyAtma vacana- aMtarbhAvone anurUpa vacana bolavA arthAt AtmabhAvothI viparIta vacanano prayoga na karavo. (8) upanItavacana- prazaMsA vAcaka zabda, jema ke- A strI atyaMta suzIla che. (9) apanIta vacana-niMdAtmaka vacana, jema ke- A kanyA kurUpA che. (10) upanItA5nIta vacana- pahelA prazaMsA karIne pachI niMdAtmaka zabda kahevA, jema ke-- A suMdarI che paraMtu te duHzIlA che. (11) apanInopanIta vacana-- pahelA niMdA karIne pachI prazaMsA vAcaka zabda kahevA, jema ke- A kanyA jo ke kurUpA che, paraMtu te ati suzIla che. (12) atIta vacana- bhUtakALadyotaka vacana, jema ke- arota karyuM hatuM. (13) pratyutpannavacana- vartamAnakALa vAcaka vacana, jema ke joti- kare che. (14) anAgata vacana- bhaviSyakALa vAcaka zabda, jemake gRiti karaze. (15) pratyakSavacana- sAme rahela vyakti ke vastu mATe kahevuM, jema ke- A ghara che.(16) parokSavacana- sAme na hoya tevI vyakti ke vastu mATe kahevuM, jemake te ahIMyA raheto hato. saMkSepamAM A soLa prakAranA vacanonA prayogamAM sUtrakAre cAra bAbatono viveka darzAvyo che-- (1) sArI rIte vicAra karavo. (2) niSThApUrvaka arthAt yathArthapaNe spaSTatA karavI. (3) bhASA samitinuM dhyAna rAkhavuM (4) yatanA pUrvaka spaSTa vacano bolavA. sUtrokata kathanathI ATha prakAranA vacano na bolavAnuM siddha thAya che- (1) aspaSTa (2) saMdigdha (3) kevaLa anumita(mAtra anumAna karIne) (4) kevaLa sAMbhaLelA (5) pratyakSa joyela hoya, paraMtu teno
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: uddezaka-1 - 173 | vicAra karyo na hoya (6) spaSTa hoya, paraMtu hiMsAkArI, marmakArI ke AghAtajanaka hoya (7) kayarthaka- be artha nIkaLatA hoya (8) nirapekSa temaja ekAMta vacana prayoga. A ATha vacana bhASAnA doSarUpa che. A A prakAranI bhASAmAM kyAreka asatya bhASaNanI temaja anya jIvone pIDA ke duHkha thavAnI saMbhAvanA che. tethI te choDavA yogya che. sAdhunI bhASA saMpUrNapaNe satya, ahiMsaka, anyane priyakArI ane lAbhakArI hovI jarUrI che. A rIte sAdhaka jIvanamAM AdhyAtmika jJAna sAthe vyAvahArika bhASA jJAnanuM paNa mahattva che. sAdhakane je bhASAmAM potAnA vicAro abhivyakta karavA che, tenuM parijJAna hovuM jarUrI che. jo bhASA vijJAnanuM yathArtha jJAna hoya, to ja te potAnA vicArone spaSTatApUrvaka pragaTa karI zake che. bhASAnA cAra prakAra:| 3 aha bhikkhU jANejjA cattAri bhAsajjAyAI, taM jahA- saccamegaM paDhamaM bhAsajAyaM, bIyaM mosaM, taiyaM saccAmosaM, jaMNeva saccaM Neva mosaM va saccAmosaM -asaccAmosaM NAma taM cautthaM bhAsajjAyaM / se bemi- je ya aIyA je ya paDupaNNA je ya aNAgayA arahaMtA bhagavaMto savve te eyANi ceva cattAri bhAsajjAyAI bhAsiMsu vA bhAsaMti vA bhAsissaMti vA, paNNaviMsu vA paNNaveMti vA, paNNavissaMti vA / / savvAiM ca NaM eyANi acittANi vaNNamaMtANi gaMdhamaMtANi rasamaMtANi phAsamaMtANi cayovacaiyAI vippariNAmadhammAiM bhavaMtIti akkhAyAI / bhAvArtha :- sAdhue cAra prakAranI bhASA jANavI joIe. te A pramANe che- (1) prathama satya bhASAjAta (2) bIjI mRSA bhASAjAta (3) trIjI satyamRSA- mizra bhASAjAta ane (4) cothI je satya nathI ane asatya nathI temaja satyAmRSA-mizra nathI te asatyAmRSA- vyavahArabhASA nAmanI cothI bhASA jAta che. je huM kahuM chuM tene bhUtakALamAM jeTalA tIrthakaro thayA, vartamAnamAM je tIrthakaro che ane bhaviSyamAM je tIrthakaro thaze te sarvae A cAra prakAranI bhASAonuM pratipAdana karyuM che, pratipAdana kare che ane pratipAdana karaze athavA teoe prarUpaNA karI che, prarUpaNA kare che ane prarUpaNA karaze. A sarva bhASAnA pagalo acitta che, te varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALA che, caya-upacaya, hAni-vRddhi pAmanArA tathA vividha prakAre vipariNamana pAmanArA hoya che, e pramANe sarvajJa- sarvadarzI tIrthakaroe pratipAdana karyuM che. | 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA- puvvaM bhAsA abhAsA, bhAsijjamANI bhAsA bhAsA, bhAsAsamayavIikatA ca NaM bhAsiyA bhAsA abhaasaa| zabdArtha :- puSaM bhAlA amAsA = bolatA pahelAM bhASA e abhASA hoya che mAsinALo mAsI mAsa = bolatA samaye bhASA e bhASA che mANasamayavI va Se mAriyA mAsa mArA = bhASA bolAI gayA pachI bhASA abhASA che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 174 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu, sAdhvIe bhASAnA viSayamAM jANavuM joIe ke bolatA pahelAM bhASA bhASA vargaNAnA pudgala rUpa hovAthI abhASA che. bolatA samaye bhASA bhASA hoya che ane bolyA pachI (bolavAno samaya vItyA pachI) bolelI bhASA abhASA thaI jAya che. | 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA jA ya bhAsA saccA, jA ya bhAsA mosA, jA ya bhAsA saccAmosA jA ya bhAsA asaccAmosA tahappagAraM bhAsaM sAvajja sakiriyaM kakkasaM kaDuyaM NiThuraM pharusaM aNhayakariM cheyaNakariM bheyaNakariM paritAvaNakariM uddavaNakariM bhUovaghAiyaM abhikaMkha No bhAsejjA / zaudArtha:- sAva naM ra = pApakArI, sakriya-kriyA yukta H = karkaza durgha = kaTu, manane udvega karanArI fu= niSphara pAse = rUkSa-sneha rahita vacana gaThThayaoR = karmono Azraya karanArI cheyaR = jIvonuM chedana karanArI meyara = bhedana karanArI paritAvAra = paritApa karanArI 3vaNavara = upadrava karanArI mUvayA = jIvono nAza karanArI mag = manamAM vicArIne A prakAranI bhASA no mALA = bole nahi. bhAvArtha :- sAdhu-sAdhvI bhASAnA bhedonA viSayamAM jANe ke je satyA bhASA, mRSA bhASA, mizra bhASA ane vyavahAra bhASA che, te jo pApakArI, anarthakArI, karkazakArI, kaThorakArI, niSphara, rUkSa-marmakArI, rUkSa-AzravakArI, chedakArI, bhedakArI, paritApakArI, upadravakArI temaja prANIono ghAta karanArI hoya, to vicArazIla sAdhue tevI bhASAno prayoga karavo joIe nahi. 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA- jA ya bhAsA saccA suhumA, jA ya bhAsA asaccAmosA; tahappagAraM bhAsaM asAvajja akiriyaM jAva abhUovaghAiyaM abhikakha bhAsejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI bhASAnA viSayamAM jANe ke je bhASA sUkSma-saMpUrNa satya che tathA je asatyAmRSA-vyavahArabhASA che, A baMne bhASA asAvadha, akriya thAva jIvonI ghAtaka nathI, to saMyamazIla sAdhu te baMne prakAranI bhASAo bolI zake che. vivecana - prastuta sutromAM bhASAnuM svarUpa, tenI utpatti, tenA cAra prakAra tathA bolavA yogya be prakAranI bhASAnuM varNana che. bhASAnuM svarUpa -mukha dvArA bolAto zabda samUha bhASA kahevAya che. keTalAka dArzaniko zabdane AkAzano guNa ane arUpI mAne che, paraMtu jaina darzanAnusAra zabda paulika che, tethI ja te indriyo dvArA grahaNa thAya che, mazIno dvArA anyatra mokalI zakAya che, tenI utpatti ane vinAza thAya che ane te paugalika hovAthI temAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza hoya che, tethI te rUpI che. pulva bhAsa amAsa :- bhASA vargaNAnA pudagalo vacana yogathI nIkaLyA pahelA bhASA vaNAnA pudgala rUpa hovAthI bhASA rUpe kahevAtA nathI, paraMtu abhASA rUpa ja hoya che. vacana yogathI jyAre bhASA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: uddezaka-1 [ 175 ] vargaNAnA pudgalo nIkaLI rahyA hoya tyAre te bhASA rUpe bane che ane bhASA kahevAya che, paraMtu bhASA bolavAno samaya pUro thayA pachI bolAyelI bhASA abhASA kahevAya che. saMkSepamAM bhASAno prAgabhAva ke praasAbhAva abhASA che ane jyAre bolAya che, utpanna thAya che tyAre te bhASA kahevAya che. vartamAna samayamAM prayukta bhASA ja bhASA saMjJAne prApta thAya che. zeSa pahelAM ke pachInA samayamAM te bhASA nathI. bhASAnA cAra prakAra che- (1) satya bhASA (2) asatya bhASA (3) mizra bhASA (4) vyavahAra bhASA. satyabhASA - sat zabdanA traNa artha thAya che- (1) sat eTale munio (2) guNo ane (3) vidyamAna padArtho; tethI satyabhASAnI vyAkhyA traNa prakAre thAya che. 1. sabhyo hatA tyA sajjanone hitakArI bhASA te satyabhASA. sat = saMto, munio, saMto bhagavAnanI AjJAnA ArAdhaka hovAthI satu-sajjana kahevAya che. temane hitakAraka eTale mokSa prAptimAM sahAyaka hoya, te satya bhASA che. 2. sat - zreSTha guNa. mokSa prAptinI sAdhanAmAM mULaguNa ane uttaraguNanI ArAdhanA ja zreSTha che, tethI mULaguNa ane uttaraguNa mATe hitakArI hoya, mULaguNa-uttaraguNanI poSaka hoya, te satya bhASA che. 3. sat - vidhamAna padArtho. jagatanA vidyamAna padArthonuM yathArtha darzana karAve, te satyabhASA che. AraLa sabdha- ArAdhanI bhASA satyabhASA che. jenA dvArA samyagudarzanAdi mokSa mArganI ArAdhanA thAya, te satyabhASA che, jema ke AtmA svarUpathI sat che, para rUpathI asatu che, dravyArthika nayanI apekSAe nitya che, paryAyArthika nayanI apekSAe anitya che, ityAdi vividha naya-daSTikoNathI vastu svarUpanuM yathArtha pratipAdana karanArI bhASA ja samyagadarzananuM kAraNa che ane te ja mokSa mArganI ArAdhanAmAM sahAyaka bane che, tethI satyabhASA ArAdhanI bhASA che. satya bhASA paNa jo koI doSayukta hoya to te bhASA sAdhune bolavA yogya nathI. sUtramAM te doSo A pramANe kahyA che- (1) sAvadha- pApakArI bhASA. je bhASA bolavAthI pApa kAryonI preraNA maLe te (2) sakiyA-je bhASAthI AtmAne anarthadaMDa AdinI kriyA lAge te (3) karkazA- klezakArI-marmane khullA karanArI (4) niSphara- dhikkArapUrvaka, nirdayatApUrvaka koIne dhamakAvanArI hoya (5) paruSakaThora, sneha rahita (6) kaTakakaDavI. manamAM uddega utpanna kare tevI (7) Asavajanaka- karmono Azraya karAvanArI (8) chedakAriNI- premano cheda karI nAkhe tevI (9) bhedakAriNI- eka bIjA vacce aMtara paDAve te (10) paritApakArI- jIvone paritApa karanArI (11) upadravakArI- mAraNAMtika kaSTa ApanArI, upadrava karanArI, lokone bhayabhIta karanArI (12) bhopaghAtinI- jIvono ghAta karanArI. A bAra doSayukta bhASAprayoga sAdhu kare nahIM. vAstavamAM ahiMsAtmaka vANI ja bhAvazuddhinuM nimitta bane che. mRSAbhASA - satya bhASAthI viparIta svarUpavALI hoya, mokSa mArganI virAdhanA thatI hoya, te mRSAbhASA che. jema ke- AtmA ekAMte nitya che ke ekAMte anitya che. mizra bhASA :- jemAM satya ane asatya baMne aMza mizrita hoya, te satyamuSA-mizrabhASA che. jema keA gAmamAM Aje pAMca bALakano janma thayo hoya, paraMtu koI pUche, tyAre kahI de ke Aje ATha-dasa bALa kono janma thayo che. A kathanamAM bALakono janma thayo che, te satya che paraMtu tenI saMkhyA asatya che, A rIte A bhASAprayogamAM satya-asatya baMne aMza mizrita che. vyavahAra bhASA :- je bhASAmAM satya Adi uparokta traNe bhASAnA lakSaNo na hoya, je bhASA kevaLa vyavahAramAM upayogI hoya, te vyavahAra bhASA che. jema ke- naLa Avyo. vAstavamAM naLa Avato nathI,
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha naLamAM pANI Ave che. tema chatAM jana samAjamAM tathA prakArano vyavahAra thAya che, A cAra prakAranI bhASAmAMthI sAdhu satyabhASA ane vyavahAra bhASA, A be prakAranI bhASA bole che. suhumAM mAtA :- sUkSma bhASA. sAdhu kuzAgra buddhithI, sUkSma dRSTithI gaMbhIratApUrvaka vicAra karIne bhASA prayoga kare, te sUma bhASA che. bhASAnI sUmatA tenI yathArtha vicAraNAthI thAya che. sAdhaka koIpaNa prasaMge bhASA prayoga karatA pahelAM tenI sUkSma vicAraNA kare. vicAra karyA vinA turaMta bole nahIM, te sUcavavA ja sUtrakAre suhumA zabdaprayoga karyo che. saMbodhana bhASA viveka - | 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA pumaM AmaMtemANe, AmaMtie vA apaDisuNamANe No evaM vaejjA- hole ti vA gole ti vA vasule ti vA kupakkhe ti vA ghaDadAse ti vA sANe ti vA teNe ti vA cArie ti vA mAyI ti vA musAvAI ti vA eyAiM tuma, eyAiM te jaNagA / eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM sakiriyaM jAva abhikakha No bhAsejjA / zabdArtha :- punuM gAmomA = puruSane AmaMtraNa karatA AnaMti = AmaMtrita karavA para sahayuganA = tene saMbhaLAya nahi, sAMbhaLe nahIM, dhyAna Ape nahIM no parva = A pramANe kahe nahi hone ri = he hola jone ti = he gola vahune ti = he cAMDAla parva ni = he kujAti vaDalAne ti = he dAsIputra sAthe ti = he kUtarA tene ti = he cora vAri = he jAra puruSa, vyabhicArI, laMpaTa pADuM tuma = tame evA ja cho pyAruM te nA = tamArA mAtApitA paNa evA ja che. bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI koI puruSane bolAvavA chatAM te na sAMbhaLe to A pramANe kahe nahi- he hola !(mukha), he gola !, he cAMDALa !, he kajAta !, he dAsIputra !, he kUtarA !, he cora !, he laMpaTa !, he kapaTI !, he mRSAvAdI !, tame AvA cho, tamArA mAtA-pitA paNa AvA che. vicArazIla sAdhu A prakAranI sAvadha, sakriya thAvata jIvonI ghAtaka bhASA bole nahi. | 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA pumaM AmaMtemANe, AmaMtie vA apaDisuNamANe evaM vaejjA- amuge ti vA, Auso ti vA, AusaMtAro ti vA, sAvageti vA, uvAsage ti vA dhammie ti vA, dhammappie ti vA / eyappagAraM bhAsaM asAvajja jAva abhUtovaghAiyaM abhikaMkha bhAsejjA / zabdArtha - mune ti = he amuka(tenuM je nAma hoya te nAma le), A to ri = he AyuSyamAna!, nA saMtAno ti = he AyuSyamAno ! he pUjya! bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI koI puruSane bolAvavA chatAM te na sAMbhaLe to A pramANe saMbodhana kare- he amukabhAI !, he AyuSyamAna !, he AyuSyamAno !, he zrAvakajI !, he upAsakI, he dhArmika ! he dharmapriya! A pramANe nirava yAvat prANIonA ghAtathI rahita bhASA vicArapUrvaka bole. 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA itthiM AmaMtemANe, AmaMtie vA apaDisuNamANe
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: uddezaka-1 177 ] No evaM vaejjA- holI ti vA golI ti vA evaM itthigameNaM NeyavvaM / bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI koI strIne bolAvavA chatAM te na sAMbhaLe to A pramANe saMbodhana kare nahi- are holI-mUrkha !, are golI !, vagere strIvAcI zabdo jANavA(are cAMDAlaNa !, are kajAta !, are dAsI putrI !, he kUtarI !, he coraTI !, he guptacAriNI !, are kapaTI !, he mRSAvAdinI !, tuM AvI che ane tArA mAtApitA paNa evA che.) vicArazIla sAdhu A prakAranI sAvadha, sakriya yAvat jIvonI ghAtaka bhASA bole nahi. 10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA pumaM AmaMtemANe, AmaMtie vA apaDisuNamANe evaM vaejjA- Auso ti vA, bhagiNI ti vA, bhoI ti vA, bhagavaI ti vA, sAvige ti vA, uvAsie ti vA, dhammie ti vA, dhammappie ti vA / eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva abhikaMkha bhAsejjA / zabdArtha - sADalo ti va = he AyuSyamatI ! mo = he pUjya ! maLI ra = he bhagavatI ! bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI koI benane bolAvavA chatAM jo te na sAMbhaLe to A pramANe saMbodhana kare- he AyuSyamatI !, he bahena!, he pUjyA ! he bhAgyavatI !, he zrAvikA !, he upAsikA !, he dhArmikA !, he dharmapriyA ! A prakAranI nirava yAvata jIvonI hiMsAthI rahita bhASA vicArapUrvaka bole. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune mATe saMbodhana saMbaMdhI bhASAno viveka pragaTa karyo che. sAdhune gRhastho sAthe vArtAlApa karavAno prasaMga Ave, tyAre avajJApUrNa halakA zabdono prayoga kare nahIM. hola, gola jevA niMdAjanaka ke tiraskArajanaka tuccha zabdaprayoga sAMbhaLanArane aprItijanaka hoya che. temAM sAdhunI asabhyatA ane aziSTatA pragaTa thAya che. A prakAranA tuccha zabda prayoga kyAreka kalezanuM nimitta banI jAya che, tethI sAdhu tathA prakAranA saMbodhano kare nahIM. sAdhu, strI ke puruSanuM gaurava jaLavAI rahe, te rIte madhura ane komaLa zabdaprayoga kare. sAdhune strI ke puruSane saMbodhana karavAno prasaMge upasthita thAya, tyAre (1) madhura bhASAmAM tenuM nAma laIne bolAve (2) jo nAma AvaDatuM na hoya, to gotrathI saMbodhana kare (3) jo nAma ke gotra baMneno paricaya na hoya, to deza- kAla anusAra sAmI vyaktinI yogyatA anusAra he bhadra ! he devAnupriya ! he dharmazIlA ! he zrAvakajI ! he bhAI ! he bahena ! vagere priya saMbodhana kare. prAkRtika tattva saMbaMdhI bhASA viveka:11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA No evaM vaejjA- Nabhodeve ti vA gajjadeve ti vA vijjudeve ti vA pavuTThadeve ti vA NivuTThadeve ti vA paDau vA vAsaM mA vA paDau, Nipphajjau vA sasse, mA vA Nipphajjau, vibhAu vA rayaNI, mA vA vibhAu, udau vA sUrie, mA vA udeu, so vA rAyA jayau, mA vA jayau / No eyappagAraM bhAsaM bhAsejjA paNNavaM /
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha zabdArtha:-kholele pti - AkAza deva chengavele tti = vAdaLa deva che(garjana deva che) viSNunene zi - vidyuta deva che paNa vele tti - deva varase che bipurvaryu tti - deva niraMtara varase che paDatu pA vAsa varasAda thAya to sAruM mA vA 563 = varasAda na varase khinnata vA lassuM = dhAnya utpanna thAya mA yA pAka - dhAnya utpanna na thAya vimAna yA racI - rAtri vyatIta thAo mA yA vimAna- = rAtri vyatIta na thAo. na 178 bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI A pramANe kahe nahi ke- AkAza deva che, megha deva che, vidyuta deva che, deva varasI rahyA che, deva niraMtara varasI rahyA che, varasAda thAya to sAruM, varasAda na thAya to sAruM, dhAnya utpanna thAya to sAruM, dhAnya utpanna na thAya to sAruM. rAtri vItI jAya to sAruM, na vIte to sAruM, sUryano udaya thAya to sAruM, udaya na thAya to sAruM, te rAjA jIte to sAruM ke na jIte to sAruM, prajJAvAna sAdhu A prakAranI bhASA bole nahi. 12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA aMtalikkhe ti vA gujjhANucarie ti vA samucchie vA Nivaie vA paoe vA vaejja vA vuTThabalAhae ti / zabdArtha:- aMtanivattve tti = AkAzane AkAza kahe munnAgupati tti = A devono gamanAgamanano mArga che tethI gullAnucarita kahe samudi = vAdaLA baMdhAI rahyA che, saMmUrcchima pANI paDI rahyuM che bivar = paDe che por = A megha varasAda varasAve che, pANI bharelA vAdaLA che vakhta vA vukavatAhar tti - athavA ema kahyuM ke vAdaLA varasI rahyA che. bhAvArtha: sAdhu-sAdhvIne kahevAno prasaMga Ave, tyAre AkAzane gullAnucarita, aMtarikSa ke AkAza kahe athavA devonA gamanAgamanano mArga kahe, A vAdaLa pANI varasAvanArA che, A vAdaLA baMdhAI rahyA che, A megha varase che, A vAdaLA varasI cUkyA che, A prakAranI bhASA bole. vivecanaH prastuta sUtromAM prAkRtika tattvo saMbaMdhI bhASAprayogamAM vivekanuM pratipAdana che. vaidika yugamAM sUrya, caMdra, rAtri, agni, jala, samudra, megha, vIjaLI, AkAza, pRthvI, vAyu Adi prakRtijanya tattvone deva kahetA hatA. Aje paNa ghaNA loko tene deva mAne che, paraMtu jaina zAstra anusAra AkAzAdi deva nathI, prAkRtika padArtho che. niravadha ane yaghAtathya bhASAno prayoga karanAra jaina sAdhune A prakAranA mithyAvAdathI bacavA mATe sUtrakAre A prakArano viveka batAvyo che ke sAdhu AkAza, megha, vIjaLI Adi prAkRtika padArthone deva na kahetA tenA vAstavika nAmathI ke guNathI ja tenuM kathana kare. varasAdanuM varNana, dhAnyotpAdana, rAtrinuM gamana, sUryano udaya, rAjAno jaya ke parAjaya ityAdi bAbatomAM sAdhue taTastha rahevuM joIe kAraNa ke varasAda varase Adi kahevAthI sacitta jIvonI virAdhanA cavAthI doSanI saMbhAvanA che. amuka rAjAno jaya ho, parAjaya ho, vagere vacana bolavAthI yuddhanI anumodanAno doSa lAge che tathA sAdhu pratye ekane rAga, bIjAne dveSa jAge che.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: uddezaka-1 [ 179 ] dazavaikAlika sUtramAM paNa kahyuM che ke sAdhue vAyu, vRSTi, ThaMDI, garamI, sukALa, duSkALa, kalyANa, akalyANa kyAre thaze? thaze ke thaze nahi? A prakAranI bhASA bolavI joIe nahi temaja megha, AkAza ane mAnava mATe deva zabdano prayoga karavo nahIM. -(dazavai.adhya.7, gA.50,51,52,53). saMkSepamAM sAdhu anarthakArI ke nirarthaka, atizayoktivALI bhASAno prayoga kare nahIM. AvazyakatAnusAra saMyamita bhASAno ja prayoga kare. upasaMhAra:13 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / ja savvaDhehiM samie sahie sayA jaejjAsi / ti bemi / bhAvArtha :- A bhASA saMbaMdhI viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. | adhyayana-4/1 saMpUrNa
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha cothuM adhyayana : bIjo uddezaka kaThora ane pIDAkArI bhASA viveka H 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jahA vegaiyAiM rUvAiM pAsejjA tahAvi tAI jo evaM vajjA, taM jahA- gaMDI gaMDI i vA kuTThI kuTThI i vA jAva mahumehaNI i vA hatthacchiNNaM hatthacchiNNe i vA pAyacchiNNe pAyachiNNe i vA kaNNachiSNe kaNNachiNNe i vA NakkachiNNe NakkachiNNe i vA oTThachiNNe oTThachiNNe i vA / je yAvaNe tahappagArA, tahappagArAhiM bhAsAhiM buiyA - buiyA kuppaMti mANavA, te yAvi tahappagArAhiM bhAsAhiM abhikaMkha No bhAsejjA / = zabdArtha:nahAveyArUM = jo ke koI eka UMDI naMdI tti - kaMThamALanA rogIne, he gaMDI ! e pramANe e saMbodhanathI uThThI uThThI ti = koDhanA rogIne, he koDhI mahumehanI tti = madhumehanA rogIne, he madhumehI! e pramANe e saMbodhanathI. bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI aneka rUpone arthAt rogI Adine joIne A pramANe kahe nahi. jema ke-- jene kaMThamALano roga thayo hoya, tene he gaMDI ! he kaMThamALI !, koDhanA rogavALAne, he koDhI ! yAvat madhumehathI pIDita rogIne, he madhumehI !, jeno hAtha kapAyelo che, tene he ThUMThA !, jenA paga kapAyA che, tene he laMgaDA !, nAka kapAyelAne, he nakaTA !, kAna kapAyelAne, he kAnakaTA ! ane hoTha kapAyelAne, he hoThakaTA !, A ane AvA prakAranA bIjA paNa saMbodhanathI koIne bolAve nahi. A prakAranA saMbodhanathI te vyakti duHkhI thAya che athavA krodhita thAya che, tethI bhASA samitino viveka rAkhanAra sAdhu tevA zabdothI tene saMbodhana kare nahi. 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jahA vegaiyAI ruvAI pAsejjA tahAvi tAI evaM vaejjA, taM jahA- oyaMsI oyaMsI i vA teyaMsI teyaMsI i vA vaccasI vaccaMsI i vA jasaMsI jasaMsI i vA abhirUvaM abhirUve i vA paDirUvaM paDirUve i vA pAsAdiyaM pAsAdie i vA darisaNijjaM darisaNIe i vA / je yAvaNNe tahappagArA tahappagArAhiM bhAsAhiM buiyA - buiyA No kuppaMti mANavA te yAvi eyappagArAhiM bhAsAhiM abhikakha bhAsejjA / bhAvArtha :sAdhu ke sAdhvI vividha prakAranA rUpavizeSane joIne tenA viSayamAM A pramANe kathana kare, jema ke- ojasvIne he ojasvI !, tejathIyukta hoya tene he tejasvI ! dIptivAna, upAdeya vacanI athavA labdhiyukta hoya tene varcasvI; jenA yazaHkIrti cAre bAju phelAyelA hoya tene yazasvI; rUpavAna hoya tene abhirUpa; manohara hoya tene pratirUpa; prasanna hoya tene prAsAdIya; darzanIya hoya tene darzanIya kahe. A ane AvI je koI vyakti hoya teone A prakAranA saumya zabdaprayoga dvArA saMbodhana karavAmAM Ave, to te krodhita thatA nathI, tethI sAdhu AvI madhura ane niravadha-nirdoSa bhASA bole. For Private Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: uddezaka-2 181 | vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhune parapIDAkArI, kaThora bhASAprayogano niSedha karyo che. satya bhASA paNa jo parapIDAkArI hoya, to te anya vyaktine mATe mAnasika paritApajanaka hovAthI hiMsaka che, jema ke kANAne kANo, laMgaDAne laMgaDo kahevo, A bhASAprayoga vyaktine apriya lAge che. A prakAranA bhASAprayogathI bhASA samitinuM pAlana thatuM nathI. te vyaktine sAdhu prati abhAva ke krodha utpanna thAya che ane sAdhunI svayaMnI asabhyatA pragaTa thAya che. manuSyanI durbaLatA pragaTa karavI te doSajanaka che paraMtu tenA guNAnuvAda karavA, te guNAnurAga che, tethI ojasvI vyaktine ojasvI, tejasvI vyaktine tejasvI kahevA rUpa, bhASAprayoga yathArtha che ane te sAMbhaLanArane priya lAge che, tethI sAdhu anya vyaktine priyakArI satya bhASAno prayoga kare. sAvadhakArI bhASA viveka:| 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jahA vegaiyAI rUvAiM pAsejjA, taM jahAvappANi vA jAva bhavaNagihANi vA; tahAvi tAI No evaM vaejjA, taM jahAsukaDe i vA suThukaDe i vA sAhukaDe i vA kallANe i vA karaNijje i vaa| eyappagAraM bhAsa sAvajjaM jAva No bhAsejjA / / zabdArtha - suDe = sAruM banAvyuM che suhu = suMdara taiyAra thayuM che sAhu = A sAruM karyuM che vALa = A kalyANakArI che ane = A karavA yogya che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI vividha rUpone jue, jema ke- khetaranI kyArIo yAvata bhavanagRha. tenA viSayamAM A pramANe kahe nahi, jema ke- A sAruM banAvyuM che, sArI rIte taiyAra kareluM che, suMdara banyuM che, A kalyANakArI che. A karavA yogya che. A prakAranI sAvadha yAvatu jIvonI hiMsA karanArI bhASA bole nahi. |4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jahA vegaiyAI rUvAiM pAsejjA, taM jahAvappANi vA jAva bhavaNagihANi vA, tahAvi tAI evaM vaejjA, taM jahAAraMbhakaDe i vA sAvajjakaDe i vA payattakaDe i vA pAsAdiyaM pAsAdie i vA darisaNIyaM darisaNIe i vA abhirUvaM abhirUve i vA paDirUvaM paDirUve i vA / eyappagAraM bhAsaM asAvajja jAva bhAsejjA / zabdArtha :- gAmaDe = A AraMbhakRta che sAvajha = A sAvadhakRta che pacattaDe = prayatnathI karAyeluM che. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA rUpone jue che, jemake- khetaranI kyArI yAvatu bhAvanagRha. tenA viSayamAM kahevAnuM prayojana hoya, tyAre A pramANe kahe- jema ke- A AraMbhathI banAveluM che, sAvadhakRta che athavA A prayatnathI banAveluM che. A rIte prAsAdikane prAsAdIya, jovA yogyane darzanIya, rUpavAnane abhirUpa, manoharane pratirUpa kahe. A pramANe vicArapUrvaka asAvadha yAvat jIvahiMsAthI rahita bhASAno prayoga kare.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha | 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA uvakkhaDiyaM pehAe tahAvi taM No evaM vaejjA, taM jahA- sukaDe i vA suThukaDe i vA sAhukaDe i vA kallANe i vA karaNijje i vA / eyappagAraM bhAsaM sAvajja jAva bhUovaghAiyaM abhikaMkha No bhAsejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI azana, pAna, khAdima ane svAdima rUpa AhArane joIne A pramANe kahe nahi, jema ke- A AhArAdi padArtho sArA banyA che, suMdara banyA che, sArI rIte taiyAra karyA che, kalyANakArI che ane avazya karavA yogya che. AvA prakAranI bhASA sAvadha yAvata jIvono ghAta karanArI che, sAdhu tevI bhASA bole nahi. | 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA uvakkhaDiyaM pehAe evaM vaejjA, taM jahA- AraMbhakaDe i vA sAvajjakaDe i vA payattakaDe i vA bhaddayaM bhaddae i vA UsaDhaM UsaDhe i vA rasiyaM rasie i vA maNuNNa maNuNNe / ivA eyappagAra bhAsa asAvajja jAva abhUovaghAiya abhikakha mAsenA | bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI masAlA AdithI taiyAra karelA susaMskRta azana, pAna, khAdima ane svAdima Adi cAre prakAranA AhArane joIne A pramANe kahe ke A AhArAdi padArtho AraMbhathI banyA che, sAvadhakRta che, prayatna sAdhya che, bhadra arthAt varNa, gaMdha, rasAdithI yukta che, utkRSTa che, sarasa che, manojJa che. A prakAranI asAvadha yAvat jIvonI hiMsA nahi karanArI, niravadha, niSpApa bhASAno prayoga kare. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune sAvadhakArI bhASA prayogano niSedha karyo che. sAdhune traNa karaNa ane traNa yogathI ahiMsA mahAvratanuM pAlana karavAnuM hoya che, tethI sAdhu suMdara makAna, dukAna, prAsAda, devAlaya, maMdira Adi koI paNa sthAnane mATe prazaMsAtmaka zabdo bole nahIM. prazaMsAthI AraMbha-samAraMbhanI anumodanA thAya che. sAdhu AhAranI prazaMsA kare nahIM. AhAranI prazaMsAthI hiMsAnI anumodanA thAya che. sAdhunA mukhethI potAnA bhojana AdinI prazaMsA sAMbhaLIne gRhasthane pharI pharI tevuM bhojana banAvavAnI icchA thAya, tethI sAdhune tenA AraMbha-samAraMbhano doSa lAge che, sAdhunI rasalolupatA pragaTa thAya che. prayojanavaza bolavAno prasaMge upasthita thAya, tyAre te sthAna, padArtha ke bhojanaAdinI yathArthatA niravadha bhASAmAM pragaTa kare, jema ke- A bhojana ghaNuM AraMbhajanya che, utkRSTa che, manojJa che vagere bhASAprayoga kare. - sAdhunA bhASA prayogathI gRhasthanA aMtaramAM rAga bhAva jAgRta na thAya, tene tathA prakAranuM sthAna ke bhojana Adi navA banAvavAnI icchA na thAya, te rIte saMyamita vacanaprayoga kare. paMcendriya saMbaMdhI bhASA viveka:|7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA maNussaM vA goNaM vA mahisaM vA migaM vA pasuM
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4 : 6deza-2 / 18 / vA pakkhi vA sarIsivaM vA jalayaraM vA sattaM parivUDhakAyaM pehAe No evaM vaejjA- thUle i vA pameile i vA vaTTe i vA vajjhe i vA pAime ti vA / eyappagAraM bhAsaM sAvajja jAva bhUovaghAiyaM abhikaMkha No bhAsejjA / zArtha :- sattaM = (r)vAne parivUDhakAyaM = hRSTapuSTa thUle = // sthUche pameile = ugu mevANocha vaTTe = goNa bhoga cha vajjhe = AbhAravA yogyachapAime = 5vA yogyache. bhAvArtha:- sAdhu sAdhvI hRSTapuSTa zarIravANA manuSya, sAMDha, bheMsa, bhRga pazu, pakSI, sarpa jalacara Adi prANIne joIne A pramANe kahe nahi ke A hRSTapuSTa che, ghaNA medavALA che, goLamaToLa che, vadha ke vahana karavA yogya che, A pakAvavA yogya che. A prakAranI sAvadha thAva jIvono nAza karanArI bhASA bole nahIM. | 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA maNussaM vA jAva jalayaraM vA sattaM parivUDha kAyaM pehAe evaM vaejjA- parivUDhakAe ti vA uvaciyakAe ti vA thirasaMghayaNe ti vA ciyamaMsasoNie ti vA bahupaDipuNNaiMdie ti vA / eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva abhUovaghAiyaM abhikaMkha bhAsejjA / zArtha:- parivUDhakAe = paripuSTa zarIravAgAche uvaciyakAe = zarI2 vadhI gayucha thirasaMghayaNe = sthira saMghayA arthAta zarI2 gha saMgaThita cha ciyamaMsasoNie = mAMsa, sohI vizeSa upecha bahupaDipuNNaiMdie = tenI sarva indriyo paripUchi.. bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI paripuSTa zarIravALA koI manuSya yAvatuM koI vizALakAya prANIne joIne A pramANe kahe ke- A puSTa zarIravALo che, upacita kAyavALo che, sthira saMhananavALo che, tenA zarIramAM lohI, mAMsa ghaNA che, paripUrNa indriyavALo che. A prakAranI asAvadha yAvat jIvono nAza nahIM karanArI bhASA bole nahIM. | 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA virUvarUvAo gAo pehAe No evaM vaejjA, ta jahA- gAo dojjhA i vA dammA i vA gorahA i vA vAhimA i vA rahajoggA i vA / eyappagAraM bhAsaM sAvajja jAva No bhAsejjA / zArtha:- gAo dojjhA = gAya hoDavAyogyachedammA = amana vAyogya cha gorahA = varSano yuvAna paE vAyogya cha vAhimA = 4 mAhavana 42vA yogya che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI vividha prakAranI gAya ke gojAtinA pazuone joIne A pramANe kahe nahIM ke A gAya dohavA yogya che, baLada damana karavA yogya che, A traNa varSano yuvAna baLada che, A baLa da haLa AdimAM vahana karavA yogya che, rathamAM joDavA yogya che, A prakAranI pApakArI vAva jIvono ghAta karanArI bhASA bole nahIM. 10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA virUvarUvAo gAo pehAe evaM vaejjA, taM jahA- juvaMgave i vA dheNU i vA rasavaI i vA hasse i vA mahallae i vA mahavvae
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 | zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha i vA saMvahaNe i vA / eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva abhUovaghAiyaM abhikaMkha bhAsejjA / zabdArtha-juvaMgave = A baLada yuvAna che [ = gAya prauDha che rasavarDa = dUdha ApanArI che madambaI = vAcharaDo moTo che saMvara = bhAra vahana karavAmAM samartha che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI vividha prakAranI gAyo tathA baLadAdine joIne A pramANe kahe, jema keA baLada juvAna che, A gAya prauDha che, dUdhALI che, A baLada moTo che, te bhAra vahana karavA samartha che. A pramANe asAvadha yAvatu jIvono nAza nahi karanArI bhASAno vicArapUrvaka prayoga kare. vivecanaH prastuta sUtramAM manuSya, pazu, pakSInA saMbaMdhamAM bolavA ke na bolavA yogya zabdonuM vidhi ane niSedhathI nirUpaNa che. pazu, pakSIone mATe- A hRSTapuSTa che, carabI ane mAMsayukta che, vAhanamAM jotaravA yogya che vagere bhASAprayoga sAvadhakArI che, sAdhunA tathA prakAranA vacanone sAMbhaLIne koI zikArI te pazu-pakSIno zikAra kare ke baLadone gADA Adi vAhanomAM jotare to te jIvone paritApa thAya che, tethI A prakArano bhASAprayoga sAvadhakArI hovAthI sAdhune bolavA yogya nathI. sAdhune prayojana vaza bolavuM paDe to vivekapUrvaka niravadha bhASAprayoga kare. vanaspati saMbaMdhI bhASA viveka:11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA taheva gaMtumujjANAI pavvayAI vaNANi vA rukkhA mahallA pehAe No evaM vaejjA, taM jahA- pAsAyajoggA i vA gihajoggA i vA toraNajoggA i vA phalihajogA i vA aggalajoggA i vA NAvAjoggA i vA udagadoNijoggA i vA pIDha-caMgabera-NaMgala-kuliya-jaMtalaTThI-NAbhi-gaMDI- AsaNa sayaNa-jANa-uvassayajoggA i vA / eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM jAva bhUovaghAiyaM abhikaMkha No bhAsejjA / zabdArtha - 36 loLanoja = jaLa pAtra-moTI kuMDIne yogya Dha = bAjoTha vAvera = katharoTa MAna = haLa laya = kuliya-eka prakAranuM haLa aMta = yaMtra ta = lAkaDI gAma = nAbhi nahI = eraNanI lAkaDI sALo = Asanane yogya. bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI prayojanavaza koI bagIcAmAM, parvato upara ke vanomAM jAya, tyAre tyAM moTA-moTA vRkSone joIne A pramANe kahe nahi, jema ke- A vRkSa kApIne makAna AdimAM vAparavA yogya che arthAt A lAkaDuM mahela banAvavA yogya che, toraNa-nagaranuM mukhya dvAra banAvavA yogya che, A ghara banAvavA yogya che, pATa banAvavA yogya che, nAva banAvavA yogya che, pANInI moTI kaMDI, bAjoTha, katharoTa, haLa, kuhADI, yaMtra, lAkaDI athavA ghANI, cakranI nAbhi, sonInA kASThanA upakaraNane yogya-eraNanI lAkaDI, Asana, zayana, palaMga, ratha, upAzraya Adi banAvavA yogya che. A prakAranI sAvadha yAvatu jIvono nAza karanArI bhASA sAdhu bole nahi.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: uddezaka-2 185 | 12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA taheva gaMtumujjANAI pavvayAI vaNANi vA rukkhA mahallA pehAe evaM vaejjA, taM jahA- jAimaMtA i vA dIhavaTTA i vA mahAlayA i vA payAyasAlA i vA viDimasAlA i vA pAsAIyA i vA darisaNIyA i vA abhirUvA i vA paDirUvA i vA / eyappagAraM bhAsaM asAvajja jAva abhUovaghAiyaM abhikaMkha bhAsejjA / zabdArtha-jJAmaMtA = A vRkSo uttama jAtinA che hIhavaTTa = lAMbA gheghura-goLAkAra che mahItayA = vistata che pAyAnA = vizALa aneka zAkhAo che viDimAtA = vRkSanI vacce cAra zAkhAo che temAM eka zAkhA UMcI gaI che. bhAvArtha :- saMyamI sAdhu ke sAdhvI prayojanavaza udyAno, parvato ke vanomAM jAya, tyAre tyAM rahelA vizALa vRkSone joIne A pramANe kahe, jema ke- A vRkSo uttama jAtinA che, lAMbA che, goLAkAra (gheghura) che, ghaNA vizALa che. tenI vizALa zAkhAo che, teonI prazAkhAo lAMbe sudhI phelAyelI che athavA A vRkSamAM cAra zAkhAo che temAMthI eka zAkhA UMce sudhI gaI che. te vRkSa manane prasanna karanAra che, darzanIya che, abhirUpa, pratirUpa-vAraMvAra jovA yogya che. A pramANe sAdhu asAvadha yAvat jIvono nAza na karanAra bhASA vicAra pUrvaka bole. |13 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA bahasaMbhUyA vaNaphalA pehAe tahAvi te No evaM vaejjA, taM jahA- pakkA i vA pAyakhajjA i vA veloiyA i vA TAlA i vA vehiyA i vA / eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM jAva bhUovaghAiyaM abhikkhaM No bhANejjA ! zabdArtha:- vahunnakUvA = ghaNA utpanna thayelA vApawer = vanaphaLone pA = A phaLa pAkI gayA che pAyalukA = A phaLa ghAsAdimAM pakAvI khAvA yogya che neno = A phaLa toDavA yogya che TAlA = komaLa che riyA = TukaDA karavA yogya che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI utpanna thayelA ghaNAM vanya phaLo joIne A pramANe kahe nahi, jema ke- A phaLa pAkI gayA che, parAlAdimAM pakAvIne khAvA yogya che, A phaLa toDavA yogya che, haju A phaLa komaLa che kAraNa ke temAM haju goThalI paDI nathI, A phaLa TukaDA karavA yogya che, A prakAranI sAvadha yAvat hiMsAkArI bhASA bole nahi. 14 se bhikkha vA bhikkhaNI vA bahasaMbhUyA vaNaphalA pehAe evaM vaejjA, taM jahA- asathaDA i vA bahuNivvaTTimaphalA i vA bahUsaMbhUyA i vA bhUyarUvA i vaa| eyappagAra bhAsa asAvajja jAva bhAsejjA / zabdArtha :- asaMthaS = phaLonA bhArathI te jhUkI gayA che va LyuTTikanA = A vRkSa ghaNA phaLo Ape che vadUbhUvA = ghaNA pAkelA phaLo che mUkavA = haju pUrA pAkyA nathI arthAt goThalI vagaranA phaLo che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI utpanna thayelA ghaNA vanya phaLone(AMbAnA phaLone) joIne A pramANe
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 186] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha kahe, vRkSo phaLonA bhArathI namI gayA che. A vRkSa ghaNA phaLone Ape che, ghaNA pAkelA phaLo che, A phaLo ghaNA komaLa che kAraNa ke haju temAM goThalI paDI nathI. A prakAranI asAvadha yAvat ahiMsaka bhASA vicAra pUrvaka bole. |15 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA bahusaMbhUyAo osahIo pehAe tahA vi tAo No evaM vaejjA, taM jahA- pakkA i vA, pIliyA i vA, chavIyA i vA, lAimA i vA, bhajjimA i vA, bahukhajjA i vA / eyappagAra bhAsa sAvajja jAva bhUovaghAiyaM abhikkhaM No bhAsejjA / zabdArtha :-50 = A dhAnya pAkI gayuM che riyA = A dhAnya haju kAcuM che chavAyA = suMdara zobhAvALuM che, chAlavALuM che nAma = kApavA yogya che maHiT = zekavA yogya che vahujA = sArI rIte khAvA yogya che. bhAvArtha :-sAdhu ke sAdhvI ghaNA pramANamAM utpanna thayelA dhAnyane joIne A pramANe kahe nahi ke A dhAnya vizeSa pAkI gayela che, haju te kAcuM che, lIlI chAlavALuM che, suMdara zobhAyukta che, have te kApavA yogya che, zekavA yogya che, sArI rIte khAvA yogya che, A prakAranI sAvadha vAva hiMsAkArI bhASA sAdhu bole nahi. |16 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA bahusaMbhUyAo osahIo pehAe tahAvi evaM vaejjA, taM jahA- rUDhA i vA bahusaMbhUyA i vA thirA i vA UsaDhA i vA gabbhiyA i vA pasUyA i vA sasArA i vA / eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva bhAsejjA / zabdArtha -DhA = AmAM aMkuro nIkaLyA che vajubhUtha = ghaNuM utpanna thayuM chefthI = sthira che sadA = rasa bharelo che mitha = garbhamAM che arthAt DA, ziMgAdithI rahita che pasUyA = DuMDA Adi bahAra nIkaLI gayela che saMsAra = kaNa bharAI gayA che. bhAvArtha :-sAdhu ke sAdhvI ghaNA pramANamAM utpanna thayelA dhAnyane joIne prayojanavaza A pramANe kahe, jema ke- AmAM bIja aMkurita thaI gayA che, ghaNA pramANamAM utpanna thayelA che, have te upaghAtAdithI rahita sthira che, rasathI bharela che arthAt sarasa che, te DUDA, ziMgAdithI rahita che, te DUDA AdithI yukta che, dhAnyakara yukta che arthAt dANA AvI gayA che, A prakAranI niravadha yAvatu ahiMsaka bhASA sAdhu vicArapUrvaka bole. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune mATe vanaspati viSayaka bhASAprayoganA vivekanuM nidarzana che. sAdhu grAmAnugrAmavihAra karatA hoya tyAre vividha prakAranA dazyo jovA maLe che, te samaye saMskArathI viveka rahita, hiMsAkArI bhASAno prayoga na thaI jAya, te mATe sUtrakAre keTalAka udAharaNo prastuta karyA che, jema ke- A vRkSanuM lAkaDuM bAjoTha, pATa, pATalA, bAraNA Adi banAvavA yogya che, phaLa pAkI gayA che, te toDavA yogya che. dhAnya laNavA yogya che. kaThoLanI ziMgo lIlIchama ane komaLa, khAvA yogya, zekavA yogya che; vagere sAvadhakArI bhASA sAdhu bole nahIM. sAdhunA mukhethI tathA prakAranI bhASA sAMbhaLIne gRhastho vRkSonuM chedana-bhedana kare che to sAdhu tenA AraMbha-samAraMbhamAM nimitta bane che. sAdhu prayojanavaza bole, tyAre sUtrokta niravadha bhASAno prayoga kare.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-4: uddezaka-2 . 187 | sAdhunI sAme saMsAranI koI vastu Ave tyAre kAMI paNa kahetA pahelAM ke abhiprAya ApatA pahelAM sAvadhAnIpUrvaka tathA pariNAmano vicAra karIne viveka saha niravadya, nirdoSa,guNasucaka, ahiMsaka, anya jIvonA hRdayane AghAta na pahoMce tevI bhASAno prayoga kare. vanaspatinI ekarAdi sAta avasthAo :- (1) ra0Dha- bIja vAvyA pachI aMkura rUpe nIkaLe (2) vajubhUvA-bIjanA pAna nIkaLavA-vikasita thavA. (3) fthA- upaghAtathI rahita thaI bIjAMkuranuM sthira thaI javuM. (4) sadA- sArI rIte vRddhine pAmela, staMbha rUpe AgaLa vadhela. (5) miya- kUMDA, ziMga Adi haju AvyA na hoya. (6) paryA- hUMDA nIkaLI gayA hoya. (7) sArA- dANA besI gayA hoya. zabdAdi viSayaka bhASA viveka:|17 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jahA vegaiyAI saddAI suNejjA tahAvi tAI No evaM vaejjA, taM jahA- susadde i vA, dusadde i vA / eyappagAraM bhAsaM sAvajja jAva bhUovaghAiya abhikkha No bhAsejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI tathA prakAranA zabdone sAMbhaLe che. te zabdo sAMbhaLIne A pramANe kahe nahi, jema ke- A zabda mAMgalika che athavA A zabda amAMgalika che. A prakAranI sAvadha vAva hiMsaka bhASA bole nahi. | 18 se bhikkhU vA bhikkhUNI vA jahA vegaiyAiM sahAI suNejjA tahAvi tAI evaM vaejjA, taM jahA- susaha susadde i vA, dusaha dusadde i vA / eyappagAraM bhAsaM asAvajja jAva abhUovaghAiyaM abhikkha bhAsejjA / evaM rUvAiM kiNhe i vA NIle i vA lohie i vA hAlidde i vA sukkile i vA gaMdhAI subbhigaMdhe i vA dubbhigaMdhe i vA rasAI tittANi vA kaDuyANi vA kasAyANi vA abilANi vA mahurANi vA phAsAi kakkhaDANi vA mauyANi vA garuyANi vA lahuyANi vA sIyANi vA usiNANi vA NiddhANi vA rukkhANi vA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI vividha prakAranA zabdo sAMbhaLIne tenA viSayamAM taTastha bhAve A pramANe kahe- suzabdane A suzabda che ane duHzabdane A duHzabda che, A rIte nirava yAvatu ahiMsaka bhASA bole. - A ja rIte rUpanA viSayamAM- kALAne kALo, nIlAne nIlo, lAlane lAla, pILAne pILo ane saphedane sapheda kahe. gaMdhanA viSayamAM sugaMdhane sugaMdha ane durgadhane durgadha kahe. rasonA viSayamAM tIkhAne tIkho, kaDavAne kaDavo, kaSAyelAne kaSAyelo, khATAne khATo ane madhurane madhura kahe. e ja rIte sparzanA viSayamAM kahevAnuM hoya to karkazane karkaza, komaLane komaLa, bhArene bhAre, haLavAne haLavo, zItane zIta, uSNane uSNa, snigdhane snigdha, rUkSane rUkSa kahe. vivecanaH prastuta sutramAM sAdhune mATe pAMca indriyonA viSayamAM anAsakta bhAvapUrvaka bhASAprayoganuM sucana che. ThANAMga sUtramAM pAMca indriyonA 23 viSaya ane 240 vikAro batAvyA che. te A pramANe che-
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 188 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha pAMca IndriyanA 23 viSaya: (1) zrotrejiyanA traNa viSaya- jIva zabda, ajIva zabda ane mizra zabda. (2) carijiyanA pAMca viSaya- kALo, lIlo, lAla, pILo ane sapheda varNa. (7) dhrANejiyanA be viSaya- sugaMdha ane durgadha. (4) rasejiyanA pAMcaviSaya-tIkho, kaDavo, kaSAyelo, khATo ane madhura rasa. (5) sparzejiyanA ATha viSaya- karkaza, komaLa, haLavo, bhAre, snigdha, rUkSa, zIta ane uSNa sparza. 23 viSayanA 240 vikAra : zroteMdriyanA 12 vikAra- jIva zabda Adi 3 prakAranA zabdonA zubha ane azubha, A be-be prakAra che, tethI 3 4 2 = 6, te cha para rAga-dveSa thavAthI 6 x 2 = 12 vikAra thAya che. cakSurindriyanA vikArakALo Adi pAMca varNanA sacitta, acitta ane mizra, A traNa-traNa prakAra che. tethI pa43 = 15, tenA zubha ane azubha be-be bheda thavAthI 15 X 2 = 30, A trIsa upara rAga ane dveSa thavAthI 30 x 2 = 60 vikAra thAya che. dhrANejiyanA 12 vikAra- surabhigaMdha ane durabhigaMdha, A be gaMdhanA sacitta, acitta ane mizra A traNa-traNa prakAra che, tethI 3 4 2 = 6, tenA para rAga ane dveSa thavAthI 6x2 = 12 vikAra thAya che. rasejiyanA 60 vikAra- kaDavAdi pAMca rasanA sacitta, acitta, mizra A traNa-traNa prakAra che. tethI 5 x 3 = 15, tenA zubha ane azubha A be-be bheda thavAthI 15 x 2 = 30 ane tenA para rAga-dveSa thavAthI 30 x 2 = 60 vikAra thAya che. sparzendriyanA 96vikAra- karkazAdi ATha sparzanA sacitta, acitta ane mizra, A traNa prakAra che, tethI 843 = 24, tenA zubha ane azubha A be-be bheda thavAthI 24x2 = 48, tenA para rAga ane dveSa thavAthI 48 x 2 = 96 vikAra thAya che. A rIte zrotendriyanA- 12 + cakSurindriyanA- 0 + dhrANendriyanA- 12 + rasendriyanA- 60 + spazendriyanA- 96 vikAra = 240 vikAra thAya che. sAdhue pAMca indriyonA viSayamAM je jevuM hoya tevuM ja taTastha bhAvapUrvaka kahevuM joIe. bhASAnA prayoga samaye mana temaja vANImAM pUrvokta 240 prakAranA vikAramAMthI koIpaNa vaibhAvika bhAvo na Ave, tenA mATe sAvadhAnI rAkhavI jarUrI che. bhASA viveka:| 19 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA vaMtA kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca aNuvIi NiTThAbhAsI NisammabhAsI aturiyabhAsI vivegabhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI krodha, mAna, mAyA ane lobhano tyAga karIne vicArapUrvaka, ekAMta asAvadha vacana, sAMbhaLI-samajIne bole, utAvaLa karyA vinA temaja viveka pUrvaka bole ane bhASA samitithI yukta saMyata bhASAno prayoga kare.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-4: uddezaka-2 . [ 189 ] vivecana : prastuta sUtra saMpUrNa adhyayananA sArarUpa che. sUtrakAre bhASAno prayoga karatA pahelA ATha prakArano viveka batAvyo che. te A pramANe che sAdhu-sAdhvI-(1) krodha, mAna, mAyA ane lobhano tyAga karIne bole. (2) prAsaMgika viSaya ane vyaktine anurUpa vicAra karIne, avalokana karIne ciMtanapUrvaka bole. (3) pahelA te viSayanuM puruM nizcayAtmaka jJAna karI le tyArapachI bole. (4) pUrNarUpe sAMbhaLI, samajIne bole. (5) jaladI-jaladI aspaSTa zabdomAM bole nahi. (6) vivekapUrvaka bole. (7) bhASA samitinuM dhyAna rAkhIne bole. (8) saMyama bhAvathI parimita zabdomAM bole. A rIte vivekapUrvaka bolatA sAdhaka satya mahAvratanuM yathArtha pAlana karI zake che. upasaMhAra:20 evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savva?hiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A bhASA saMbaMdhI viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra samagratA arthAt saMyama samAcArI che tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. adhyayana-4/ra saMpUrNa ka . cothuM adhyayana saMpUrNa che
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 190] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha pAMcamuM adhyayana | paricaya jaNAvavA 208 208 209 208 2099 A adhyayananuM nAma vaaiSaNA che. sAdhaka vastrarahita-acalakatAnI sAdhanA bhUmikA sudhI pahoMcI na zake tyAM sudhI saMyama nirvAha tathA lajjA nivAraNa mATe vastra grahaNa ke dhAraNa kare che. te upa saMgama-taja dhAti ridati yA -(dazavaikAlika sUtra, adhyayana-6, gAthA-20). tAtparya e che ke anyanA cittamAM vikAra bhAva utpanna karavAmAM nimittabhUta zarIravayavone DhAMkavA mATe temaja ThaMDI-garamI vagere paristhitiomAM zarIranA rakSaNa mATe vastranI upayogitA che, je sAdhune vastra dhAraNa karavAnI icchA hoya, te eSaNApUrvaka vastranI yAcanA kare ane nirdoSa tathA eSaNIya vastrane grahaNa kare ane anAsakta bhAve teno upayoga kare. AhAra saMbaMdhI gaveSaNA, grahaNSaNA ane paribhogeSaNA, A traNa prakAranI eSaNAnuM kathana che, te ja rIte sAdhu traNa prakAranI eSaNApUrvaka vastra dhAraNa kare che. vastranA be prakAra che :- dravya vastra ane bhAva vastra. aDhAra hajAra zIlAMgo bhAvavastra che. te sAdhunA saMyamanI surakSA kare che. je vastra zarIranuM rakSaNa kare che, te dravya vastra che. tenA traNa prakAra che (1) ekendriya niSpanna-kapAsathI banelA vastro, vRkSanI chAlathI banelA valkala ke zaNathI banelA vastro vagere. (2) vikalendriya niSpanna kozeTAmAMthI banelA rezamI vastro. temaja anya paNa padArthone saDAvavAthI temAM beindriyAdi rasaja jIvo utpanna thAya ane temAMthI banatA vastrAdi (3) paMcendriyaniSpannaUnanA vastro. prastuta adhyayanamAM dravya vastranI yAcanA, grahaNa ane paribhoganI vidhinuM pratipAdana che. temAM be uddezaka che. prathama uddezakamAM:- vastra grahaNanI vidhinuM kathana che. temAM sAdhu-sAdhvIone dhAraNa karavA yogya vastronI saMkhyA, vastranA vividha prakAro, vastra grahaNanA vividha doSo, vaaiSaNAnI cAra pratimAo, eSaNIyaaneSaNIya vastro ane vastra grahaNa vidhinuM vistRta varNana che. bIjA uddezakamAM - vastra dhAraNa karavAnI vidhinuM pratipAdana che. A rIte be uddezakamAM sAdhu mATe vastra eSaNA saMbaMdhI Avazyaka jANakArI prApta thAya che.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5H uddezaka-1 [ 191] pAMcamuM adhyayanaH vaaiSaNA pahelo uddezaka grAhya vastronA prakAra temaja parimANa:| 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikakhejjA vatthaM esittae / se jaM puNa vatthaM jANejjA, taM jahA- jaMgiya vA bhaMgiya vA sANayaM vA pottagaM vA khomiyaM vA tUlakaDaM vA, tahappagAraM vatthaM je NiggaMthe taruNe jugavaM balavaM appAyaMke thirasaMghayaNe se egaM vatthaM dhArejjA, No biiyaM / jA NiggaMthI sA cattAri saMghADIo dhArejjA- egaM duhatthavitthAraM, do tihattha vitthArAo, egaM cauhatthavitthAraM / tahappagArehiM vatthehiM asaMvijjamANehiM aha pacchA egamegaM saMsIvejjA / zabdArtha :- gAvuM = cothA ArAmAM janmelA gaNAya = roga rahita nirogI tharasaMkaLa = daDha zarIravALA re = te eka jAtanA valtha thANA = vastrane dhAraNa kare no viThya = be jAtanA vastrane dhAraNa kare nahi tadaMITdaM vardi = tathA prakAranA vastro avinAdiM = maLe nahi arthAtu A pramANanI pahoLAIvALA vastro maLe nahi mada pachI = to pachI ane saMsIvejha = eka vastrane bIjA vastra sAthe sIvI le. bhAvArtha-sAdhu ke sAdhvI vastranI gaveSaNA karavAnI abhilASA rAkhatA hoya, tyAre vastranA viSayamAM jANe ke (1) jAMgamika- gheTAM, UMTa AdinI UnathI banelA (2) bhaMgika- vikasendriya jIvonA zarIrathI banelA (3) zaNanA banelA (4) tADapatra AdithI banelA (5) kapAsAdithI banelA (6) AkoliyAnA rUthI banelA vastro che, to A cha prakAranA vastrane muni grahaNa kare che, paraMtu je sAdhu ke sAdhvI taruNa hoya, trIjA ke cothA ArAmAM janmelA, baLavAna, rogarahita ane sthira sahananavALA hoya, te uparokta vastromAMthI koI eka (prakAranA)vastrane dhAraNa kare, te sivAya bIjA prakAranA vastrane dhAraNa kare nahi. sAdhvIo saMkhyAnI apekSAe cAra pacheDIo rAkhI zake che. temAM eka pacheDI be hAtha pahoLI, be pacheDI traNa hAtha pahoLI ane eka pacheDI cAra hAtha pahoLI hoya che. A pramANanI pahoLAInA vastro na maLe, tyAre pahoLAI vadhAravA eka vastrane bIjA vastra sAthe sIvI le. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu mATe grAhya vastronA prakAra ane dhAraNa karavAnI maryAdAnuM kathana che. sAmAnya rIte sAdhu atyaMta sAdA, ahiMsaka ane alpamUlyavAna vastro dhAraNa kare che. sUtrakAre prastuta prasaMgamAM
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 192] zrI AcArAMga sUtra: vitIya zrutaskaMdha sAdhune prArA vastronI cha prakAranI jAtinuM kathana karyuM che. temAM loka pracalita aneka jAtinA vastrono samAveza thaI jAya che. (2) gaLiyuM - jAMgamika. modakULaniSpannA jaMgama-haratA-pharatA UMTa, gheTA Adi paMcendriya pazuonA Una, rUvATI ke camethI banelA atho UnanA vastro tathA mRgacame vagere. (2)bajiyaM-nAnAmauvavAno vijJAnaniSpanna vividha vikalendriya jIvonI lALathI nirmita taMtuothI banelA rezamI Adi vastra. zrI ThANAMga sUtranI vRttimAM zrI abhayadevasUrijIe bhaMgika zabdano artha vanaspatijanya vastra karyo che. ahIma arthAt atasI-aLasInI chAlathI banelA vastra. (3) sAya:- sAnikasAvana niSNanA zaNa-kaMtAna AdithI banelA vastro. (4) pod :- tAdyapatrasaMniSpanA tADapatra Adi patranA rezAthI banelA vastro. () vomiyaM - kSomika. niraM ti li. kapAsa-rUthI banelA sutarAu vastro. (6) tUTuM - phUlakRta. saviturnAniSpanna | AkoliyAnA rUthI banelA vastro. zrI ThANAMga sUtramAM sAdhune grAhya pAMca prakAranA vastronuM kathana che. temAM kSomika ane tUlakatanuM kathana nathI paraMtu tenA sthAne tira paTTa-lodhinI chAlathI banelA vastronuM kathana che. tyAM riya zabdathI sUtarAu vastronuM grahaNa karyuM che. sAdhu-sAdhvI sUtrokta cha prakAranA vastramAMthI koI paNa prakAranA vastra dhAraNa karI zake che. vi valtha thALA :- eka jAtanA vastrane dhAraNa kare. prastuta sUtramAM cha jAtinA vastranuM kathana hovAthI pa vattha zabda prayogamAMvii zabda jAtino vAcaka bane che kAraNa ke paDimAdhArI, jinakalpI sAdhu paNa saMkhyAnI apekSAe traNa-be ke eka vastra dhAraNa karI zake che. taruNa, balavAna, nirogI, daDha saMghayaNavALA sazakta sAdhu hoya, te eka jAtanA ja vastra dhAraNa kare che. arthApattithI siddha thAya che ke vRddha, rogI Adi sAdhu potAnI AvazyakatA anusAra ekathI vadhAre jAtanA arthAt sutarAu, UnanA Adi vastro ekI sAthe dhAraNa karI zake che ane samartha sAdhu eka sutarAu vastra ja rAkhe che. sAdhu potAnI kalpa maryAdAthI alpa vastra rAkhIne vastra-uNodarI tapanI ArAdhanA kare che, tethI sazakta sAdhu ochAmAM ochI upadhine svIkAre che. sAdhunI vastramaryAdA:- prastuta sUtramAM sUtrakAre gaNanAnI apekSAe sAdhunI vastra maryAdAnuM kathana karyuM nathI, paraMtu praznavyAkaraNa sUtrAnusAra sAdhu traNa pacheDI rAkhI zake che. AcArAMga sUtra adhyayana-8 anusAra abhigrahadhArI sAdhu traNa, be ane eka pacheDI rAkhavAno abhigraha dhAraNa karI zake che. tyAra pachI temAMthI je pacheDI jIrNa thaI jAya tene paraThI de, paraMtu navA vastranI yAcanA zeSa kAlamAM ATha mAsa sudhI kare nahIM, te abhigrahanA kAraNe pacheDI vinA rahevAno prasaMga Ave to acela paNa rahe. aMte cAturmAsa mATe vastronI yAcanA kare. sAdhvIjInI vastra maryAdA:- prastuta sUtramAM batAvyuM che ke sAmAnya rIte sAdhvI cAra pacheDI rAkhe temAM be hAtha pahoLI eka pacheDI upAzrayamAM paheravA mATe, traNa hAtha pahoLI be pacheDI gocarI jAya tyAre pacheDI rAkhavAno : jIrNa thaI jAya te sudhI kare na
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5H uddezaka-1 193 | tathA IMDila bhUmimAM paraThavA Adi kArya mATe upAzrayanI bahAra jAya tyAre paheravA mATe ane cAra hAtha pahoLI eka pacheDI samavasaraNa arthAt dharmasabhAmAM paheravA mATe che. dharmasabhAmAM aneka strI-puruSo Adi AvyA hoya, tyAre sAdhvI potAnA zarIranA aMgopAMga vyavasthita rIte DhaMkAI jAya te rIte atyaMta maryAdApUrvaka bese che, tene mATe cAra hAtha pahoLI pacheDInuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. sAmAnya rIte anuyoga dvAra sUtranA AdhAre 24 aMgulano eka hAtha thAya che, paraMtu vastranA mApamAM(TabbA pramANe) 28 aMgulano hAtha mApavAmAM Ave che, kAraNa ke bRhatkalpa sUtramAM sAdhunA saMpUrNa vastrone traNa tAkA pramANa kahyA che. te tAkA 28 hAtha lAMbA ane 28 aMgula pahoLA mAnavAmAM AvyA che. A prakAranA mApathI sAdhvInI pacheDI be, traNa ane cAra hAthanI pahoLI jANavI. te pacheDIonI laMbAI zAstramAM kahI nathI, paraMtu pahoLAI karatAM laMbAI vadhu ja hoya tethI paraMparAe cAra hAthanI pahoLI pacheDI pAMca hAtha lAMbI hoya che. tadanusAra be ane traNa hAtha pahoLI pacheDI paNa AvazyakatAnusAra pAMca ke cAra hAtha lAMbI karI zakAya che. arthApattithI sAdhu mATe paNa bahAra gocarI Adi javA yogya pacheDI traNa hAtha pahoLI ane pAMca hAtha lAMbI mAnavAmAM Ave che. sAdhu potAnI paraMparA pramANe pacheDInuM mApa rAkhe che. sAdhu-sAdhvInI upadhi ane tenA mApa saMbaMdhI vizeSa spaSTatA nizItha sUtra uddezaka-16mAM che. vastragrahaNa karavAnI kSetra maryAdA :| 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA paraM addhajoyaNamerAe vatthapaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvIe vastranI yAcanA mATe ardhAyojana-be gAuthI dUra javuM joIe nahi. vivecanaH prastuta sUtramAM vastranI yAcanA mATe kSetra maryAdA batAvI che. sAdhu potAnA sAdharmI sAdhuo sAthe jyAM rahe che, te sthAnathI be gAu sudhInA kSetramAM vastranI yAcanA kare. zrI bhagavatI sUtra tathA bRhakkalpa sutramAM sAdhu-sAdhvIne AhAra-pANInI gaveSaNA mATe be gAunI kSetra maryAdAnuM kathana che. ahIM vastranI yAcanA mATe paNa be gAunI kSetra maryAdAmAM javAnuM vidhAna che. A rIte sAdhu AhAra, vastra, pAtra Adi koI paNa Avazyaka upakaraNanI yAcanA mATe be gAu parvatanA kSetramAM jaI zake che. A prakAranI kSetra maryAdAthI sAdhune vRttisaMkSepa nAmanA tapano lAbha maLe che. dUranA kSetramAM javAthI sAdhunI svAdhyAya-dhyAnAdi dinacaryAmAM vikSepa thAya, pAchA vaLavAmAM moDuM thaI jAya to jaladI-jaladI cAlavAthI saMyama virAdhanA thAya, rAtri kALa thaI jAya to rAtrimAM gamanAgamana saMbaMdhI virAdhanA thAya, AvA anekAneka doSonI saMbhAvanA hovAthI sAdhu be gAu uparAMtanA kSetramAM vastrAdinI yAcanA mATe jAya nahIM. sAdhune jo dUranA kSetramAM maLatA vastronI AvazyakatA hoya to vihAra karIne te gAmamAM jAya tyAre tyAMthI te vastranI gaveSaNA karI zake che. audezika Adi doSayukta vaaiSaNAno niSedha - | 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa vatthaM jANejjA- assipaDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa pANAI, evaM jahA piMDesaNAe bhANiyavvaM, evaM bahave sAhammiyA, egaM sAhammiNi, bahave sAhammiNIo, bahave samaNa-mAhaNa pagaNiya
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194] zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha pagaNiya, bahave samaNa-mAhaNa samuddissa taheva purisaMtarakaDaM vA jAva AseviyaM vA phAsuyaM jAva paDigAhejjA / bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI vastranA viSayamAM jANe ke koI bhAvika gRhastha sAdhune ApavAnI pratijJAthI koI eka sAdhunA lakSya prANI, bhUta, jIva, satvonI hiMsA karIne vastra taiyAra karyA che, to te vastrane grahaNa kare nahi. te ja rIte piMDeSaNA adhyayananI jema aneka sAdhu, eka sAdhvI, aneka sAdhvIonA uddezathI, temaja aneka zramaNa-brAhmaNa AdinI gaNanA karIne tathA aneka zramaNAdinA sAmAnya uddezathI banAvelA vastra saMbaMdhI kathana piMDeSaNAnI jema jANavuM yAvata samuccaya rIte zramaNa, brAhmaNo mATe vastra taiyAra karyuM hoya ane te puruSAMtarakRta hoya, to tene sAdhu grahaNa karI zake che. A sarva viSayanuM kathana piMDeSaNAnI jema samajavuM joIe. | 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa vatthaM jANejjA- asaMjae bhikkhupaDiyAe kIyaM vA dhoyaM vA rattaM vA ghaTuM vA maTuM vA saMmaTuM vA saMpadhUviyaM vA, tahappagAra vattha apurisaMtarakaDaM jAva No paDigAhejjA / aha puNa evaM jANejjA purisaMtarakaDaM jAva paDigAhejjA / zabdArtha - pa6 = ghaselA marda = masaLelA saMpUvayaM = dhUpathI suvAsita karela. bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI vastranA viSayamAM jANe ke gRhastha sAdhu mATe vastra kharIdyA che, dhoyA che, gaLI vagerethI raMgyA che, ghasIne sApha karyA che, mulAyama banAvyA che, vizeSa mulAyama karyA che, dhUpa, attarAdithI suvAsita karelA che, A prakAranA vastra jo apuruSAMtarakRta yAvatu Asevita na hoya, to tevA vastrane sAdhu aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. jo sAdhu ke sAdhvI jANe ke A vastra puruSAMtarakata yAvatu Asevita che, to tene prAsuka ane eSaNIya jANIne grahaNa karI zake che. vivecana : prastuta sUtromAM AdhAkarmI Adi keTalAka udgamanA doSayukta vastra grahaNano niSedha karyo che. je rIte sAdhu-sAdhvIne mATe AhAra-pANInA viSayamAM audezika Adi doSothI rahita AhAra grahaNanuM kathana che, te ja rIte vastranI gaveSaNAmAM paNa sAdhu-sAdhvI audezika Adi doSothI rahita vastrone ja grahaNa kare che. eka ke aneka sAdhu-sAdhvInA uddezathI AraMbha-samAraMbha karIne taiyAra kareluM vastra puruSAMtarakRta hoya ke apuruSAttaravRta hoya, te sAdhu mATe kalpanIya nathI. sAdhunA nimitte vastra vecAtA lIdhA hoya, dhoyA hoya, gaLI vagerethI raMgyA hoya, sugaMdhI dravyothI suvAsita karyA hoya, mulAyama banAvyA hoya vagere koI paNa prakAre vastrane saMskArita karyA hoya, to te paNa sAdhune kalpanIya nathI, paraMtu te vastra puruSAMtarakRta thaI jAya arthAt bIjAne ApI devAmAM Ave ane te vyakti teno svIkAra karI le, vAparI le, tyArapachI te vastra sAdhune mATe kalpanIya bane che. bahumUlyavAna vastrano niSedhaH| 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jAiM puNa vatthAI jANejjA- virUvarUvAI
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5 : deza-1 185 mahaddhaNamollAiM, taM jahA- AjiNagANi vA sahiNANi vA sahiNakallANANi vA AyakANi vA kAyakANi vA khomayANi vA dugullANi vA paTTANi vA malayANi vA pattuNNANi vA asuyANi vA cINaMsuyANi vA desarAgANi vA amilANi vA gajjalANi vA phAliyANi vA koyavANi vA kaMbalagANi vA pAvArANi vA, aNNayarANi vA tahappagArAiM vatthAI mahaddhaNamollAiM lAbhe saMte No paDigAhejjA / zArtha:-mahaddhaNamollAI = mati kImatI vastra AjiNagANi = yathA bhane vastra sahiNANi = suMvANA-mArIvastra sahiNakallANANi = pArIsanesyArI AyakANi = mA4-5zanI omaga vATImAthI banekA vastra kAyakANi = chandranIla vani pAsamAMthI banemA khomayANi = sAmAnya pAsamAMthI netA dugullANi = gau' hezana pAsamAMthI netA vastra paTTANi = rezamathI janesA malayANi = bhasayazanAsutaramAthIjanelA vastra pattuNNANi = sanA taMtumomAMthAjanetA aMsuyANi = aMzu-heza vizeSamA utpanna thanA kImatI vastra cINaMsuyANi = thIna zamAM banela dezabhI vastra desarAgANi = vividha dezobhAMjanelA-sAviziSTa vastra amilANi = sAbhisanAmanA hezana pAsamAMthI banesA vastra gajjalANi = ga48 nAmanA dezanA viziSTa vastra (128deg41 vastra) phAliyANi = zasihezanAni vastra (iTivA sva27) koyavANi = oyvheshn| oyavavastra kaMbalagANi = 2tna pAvArANi = jI vizeSa. bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI mahAmUlyavAna vividha prakAranA kImatI vastronA viSayamAM jANe ke carmathI banelA vastro, suMvALA bArIka vastro, sUkSma ane mAMgalika cihnothI yukta kalyANakArI vastro, bakarInA romarAyathI banelA vastro, indranIla varNanA kapAsamAMthI banelA vastro, sAmAnya kapAsamAMthI banelA vastro, gauDa dezanA kapAsamAMthI banelA vastro, rezamathI banelA vastro, malaya dezanA sutaramAMthI banelA vastro, valkala taMtuothI banelA vastro, aMzuka deza vizeSamAM banelA kImatI vastro, cIna dezamAM banelA rezamI vastro, vividha dezamAM banelA viziSTa vastro, Amila dezanA kapAsamAMthI banelA vastro, gajaphUla nAmanA dezanA viziSTa vastra, phAlika dezanA sphaTika jevA svaccha phalika vastra, koyava vastra, ratnakaMbala tathA kaMbala vagere tathA A prakAranA anya bahu mUlyavAna vastro prApta thavA chatAM sAdhu grahaNa kare nahIM. | 6 se bhikkhu vA bhikkhaNI vA seja puNa AINapAuraNANi vatthANi jANejjA, taM jahA- uddANi vA pesANi vA pesalesANi vA kiNhamigAINagANi vA NIlamigAINagANi vA goramigAINagANi vA kaNagANi vA kaNagakatANi vA kaNagapaTTANi vA kaNagakhaiyANi vA kaNagaphusiyANi vA vagghANi vA vivagghANi vA AbharaNANi vA AbharaNavicittANi vA aNNayarANi vA tahappagArAI AINapAuraNANi vatthANi lAbhe saMte No paDigAhejjA / zArtha :- AINapAuraNANi vatthANi = yabhabhAthI janAvedAmoDhavAnA vastro uddANi = siMdhu dezamA tanA bhatsyanA yamAthI banesApesANi = siMdhu dezamAM pAtaNI yAmaDIvANA pazumonA
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha carmathI banelA pesalelAkhi = pazuonA carma uparanI rUMvATImAMthI banelA vhimiALanAgi = kALA haraNanA carmathI banelA khIlamiyArdragaNi = nIla haraNanA carmathI niSpanna nominArUMbapi = sapheda mRgacarmathI banelA khi = sonAnA tArathI banelA banatA i= sonA jevI kAMtivALA LApakRSi = sonAnA paTTAthI banAvelA vASi = suvarNa tArathI nirmita jaLavapuruliyAbi - sonA--jarIthI buTTA bharelA vakhALi = vAghanA cAmaDA viva pApi = aneka prakAranA vAghanA cAmaDAthI banelA AmaraNALi = AbhUSaNothI jaDelA AmaraNavivijJA-icitra-vicitra AbhUSaNothI vibhUSita. bhAvArtha:- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI carma temaja romathI banelA vastronA viSayamAM jANe ke udrava- siMdhudezanA matsyanA carma ane rUMvATIthI banelA, peSa- siMdhu dezanA pAtaLI cAmaDIvALA pazuonA carmathI banelA, peSaleza-te ja cAmaDI upara rahelI sUkSma rUMvATImAMthI banAvelA temaja kALA, nIlA(lIlA), sapheda mRgalAonA carmamAMthI banelA, suvarNa khacita, suvarNa jevI kAMtivALA, suvarNanA rasathI banAvelA, suvarNanA tArathI banAvelA, sonAnA paTTAthI ke jarIthI bharelA buTTAvALA, vastra vAghanA carmathI banAvelA vividha prakAranA vastra, varunA carmamAMthI banAvelA, camakadAra AbharaNothI jaDelA, vibhUSita karelA temaja anya prakAranA carmathI banelA vastro prApta thavA chatAM sAdhu grahaNa kare nahi. vivecanaH 196 prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne bahu mUlyavAna vastra tathA carma nirmita vastra dhAraNa karavAno niSedha karyo che. sAdhu ke sAdhvIne potAnI AvazyakatAnI pUrti saMyamabhAve, nirdoSapaNe yAcanApUrvaka karavAnI hoya che. sAdhu-sAdhvI gRhasthone tyAMthI sahaja rIte prApta thaI zake tevA sAdA vastra, grahaNa kare che. bahumUlyavAna vastro ke susajjita vastro dhAraNa karavAmAM aneka doSonI saMbhAvanA che, jema ke- (1) sAdhunA aMtaramAM kImatI vastro prati mamatva bhAva jAgRta thAya (2) mUlyavAna vastunA kAraNe sAdhune cora-lUMTArAno bhaya rahe (3) te mahAraMbhajanya hoya (4) sAdhu vAraMvAra mUlyavAna vastronI ja yAcanA kare, tevA vastro sarvatra sulabha na hovAthI gRhastho sAdhu mATe paMcendriyAdi jIvono ghAta karIne vastro taiyAra karAve (5) mUlyavAna vastro sahaja rIte prApta na thavAthI sAdhune mATe kharIdIne lAve (6) kyAreka dhanavAna gRhastho pAse bahumUlyavAna vastro hoya, te vastro sAdhune vahorAvavAnI icchA na hoya to sAdhu tene herAna kare (7) atyaMta mulAyama, bArIka, komaLa vastrothI sAdhunuM jIvana sukumAra banI jAya che. (8) bahu mUlyavAna vastranI AsaktithI eSaNA samitinuM yathArtha pAlana thatuM nathI. (9) mRgacarma Adi vastro hiMsAjanya, ghRNAjanaka, apavitra ane amaMgala che. A rIte . bahumUlyavAna vastronA grahaNa ke dhAraNamAM uparokta aneka doSonI saMbhAvanA hovAthI sUtrakAre tene sAdhu mATe agrAhya kahyA che. mahALamuqhArUM :- mahAmUlyavAna. abhayadeva sUrie mahAmUlyanA viSayamAM kahyuM che ke- pATalIputranI calaNa mudrA pramANe je vastranuM mUlya aDhAra mudrAthI laIne eka lAkha mudrA sudhInuM hoya, te sarva vastro mahAmUlyavAna vastra che. aNNayarANi vA tahappagArAI H- anya paNa tevA prakAranA vastro. kImatI temaja carma nirmita For Private Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5H uddezaka-1 | 197 | vastronA keTalAka nAmo ahIM zAstrakAre batAvyA che. te sivAya pratyeka yugamAM kImatI, sUkSma, carma temaja romathI banAvelA durlabha tathA mahAAraMbhathI utpanna thayelA vastro hoya, te sAdhue grahaNa karavA joIe nahi. AcArAMga cUrNi, nizItha cUrNi AdimAM keTalAka padonA viziSTa artha ApyA che, yathAyAji- kAkamaNi raMjita vastrone kAkavastra kahe che. homaf- kSoma eTale poMDa-puSpamaya vastra athavA jema vaDanI zAkhAo nIkaLe che tema vRkSonA lAMbA lAMbA rezA nIkaLe che temAMthI banelA vastra. kuputAdhi-dukUla eka vRkSanuM nAma che, tenI chAlane kUTavAmAM Ave che. jyAre te bhUsA jevI thaI jAya che tyAre pANImAM palALI tenA rezA banAvI vastra banAvavAmAM Ave che. te dukUla vastra kahevAya che. pakftirIDa vRkSanI chAlanA taMtu paTTa samAna hoya che. tenAthI banelA vastra tirIDapaTTa vastra athavA rezamanA kIDAnA mukhamAMthI nIkaLatA tAramAMthI banelA vastra. manayA- malayadeza-maisUra AdimAM caMdananA pAnone saDAvI tenA rezAomAMthI vastra banAve che, te malaya vastra kahevAya che, parUUM- valkalathI banelA bArIka vastro. saraLa- je dezamAM raMgavAnI je vidhi che, te dezamAM te raMgathI raMgelA vastra, nALi- jene paheravAthI vIjaLI jevo kaDa-kaDa avAja thAya te gajjala vastra. If- sonAne ogALIne temAMthI sUtarane raMgAya che ane vastra banAvAya che. khAtaf- sonAnI kinArIvALA vastra.vivAda-cittAnuM cAmaDuM ke varunuM cAmaDuM joyavA- kautapa-kAMbaLI. IrAna ke pArasa dezanA banelA gAlIcA tathA vastro bahu kImatI hoya che temaja temAM vacce vacce chidra ke polANa hoya che. temAM sUkSma jIvo besI jAya che. tenuM pratilekhana karavuM muzkela thAya, A sarva doSonA kAraNe sAdhune mATe AvA vastro agrAhya che. vaaiSaNAnI cAra pratimAo - 7 icceyAI AyataNAI uvAikamma / aha bhikkhU jANejjA cauhi paDimAhiM vatthaM esittae / tattha khalu imA paDhamA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA uddisiyauddisiya vatthaM jAejjA, taM jahA- jaMgiyaM vA bhaMgiyaM vA sANayaM vA pottagaM vA khomiyaM vA tUlakaDaM vA, tahappagAraM vatthaM sayaM vA NaM jAejjA, paro vA se dejjA, phAsuyaM esaNijja lAbhe saMte paDigAhejjA / paDhamA paDimA / bhAvArtha - vaaiSaNAnA pUrvokta doSonA sthAnone choDIne saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI A cAra pratimAothI arthAtu abhigrahothI vastranI gaveSaNA kare. prathama pratimA- sAdhu ke sAdhvI manamAM saMkalpa karelA vastranI yAcanA kare, jema ke- jAMgamika, bhAMgika, sAnaja, potaja, kSaumika ke tUlakRta. A vastromAMthI eka prakAranA vastranI svayaM yAcanA kare athavA gRhastha svayaM Ape ane jo te prAsuka ane eSaNIya hoya to grahaNa kare. A prathama(uddiSTa) pratimA che. 8 ahAvarA doccA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA pehAe vatthaM jAejjA,ta jahA- gAhAvaIvA jAva kammakarI vA,se puvvAmeva AloejjAAuso ! ti vA bhaiNI! ti vA dAhisi me etto aNNayaraM vatthaM ? tahappagAraM
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha vatthaM sayaM vA NaM jAejjA paro vA se dejjA, phAsuyaM esaNijjaM lAbhe saMte paDigAhejjA / doccA paDimA / bhAvArtha:- bIjI pratimA- sAdhu ke sAdhvI sAme dekhAtA vastranI yAcanA kare, jema ke- gRhastha yAvatuM nokarANIo Adi pAse vastranI yAcanA karatA kahe ke he AyuSyamAna gRhastha bhAI ke bahena ! tame mane A sAme dekhAtA vastromAMthI koI eka vastra Apazo? A pramANe sAdhu ke sAdhvI sAme dekhAtA vastromAMthI svayaM yAcanA kare athavA yAcanA karyA vinA gRhastha svataH Ape, to te prAsuka temaja eSaNIya hoya to tene grahaNa kare. A bIjI(prekSita) pratimA che. | 9 ahAvarA taccA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa vatthaM jAejjA, taM jahA- aMtarijjaga vA uttarijjaga vA, tahappagAra vatthaM saya vA jAejjA jAva paDigAhejjA / taccA paDimA / bhAvArtha :- trIjI pratimA sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA vAparelAM-paherelAM vastranI yAcanA kare, jema ke- antarIya(adho) vastra ke uttarIya (uparanuM) vastra, A prakAranA vastranI svayaM yAcanA kare athavA gRhastha svataH Ape, te prAsuka temaja eSaNIya hoya to grahaNa kare. A trIjI(paribhaktapavA) pratimA che. |10 ahAvarA cautthA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ujjhiyadhammiyaM vatthaM jAejjA- jaM ca aNNe bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImagA NAvakaMkhaMti, tahappagAraM ujjhiyadhammiyaM vatthaM sayaM vA NaM jAejjA paro vA se dejjA, phAsuyaM jAva paDigAhejjA / cautthA paDimA / icceyANaM cauNhaM paDimANaM jahA piMDesaNAe / bhAvArtha :- cothI pratimA- sAdhu ke sAdhvI gRhasthane nakAmA hoya, tevA pheMkI devA yogya vastranI yAcanA kare, jema ke- je vastrane ghaNA zramaNa-brAhmaNAdi yAvata bhikhArIo levA icche nahi tevA pheMkI devA yogya arthAtu sarvajanane amanojJa evA vastranI svayaM yAcanA kare athavA gRhastha svataH evA vastra sAdhune Ape, to te vastra prAsuka ane eSaNIya hoya, to sAdhu grahaNa kare. A cothI (ukjhitadhamA) pratimA che. A cAra pratimAomAMthI koI paNa pratimAne dhAraNa karanArA zramaNo anya pratimAo dhAraNa karanArA zramaNo prati tuccha bhAva rAkhe nahIM, udAra bhAva rAkhe. A sarva varNana piMDeSaNA adhyayana anusAra jANI levuM joIe. vivecana : | piMDeSaNA adhyayananI jema ahIM vaaiSaNA saMbaMdhI cAra pratimAonuM kathana che, tenA nAma A pramANe che- (1) uddiSTa (2) prekSita (3) paribhaktapUrvA ane (4) ujijhatadharmA. sAdhu je prakAranI pratijJA kare, te pratijJA anusAra vastra maLe to ja grahaNa kare, anyathA grahaNa kare nahi, paraMtu vastranI UNodarI kare.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5H uddezaka-1 199 | A prakAranI pratijJA karanAra sAdhaka ahaMkAra kare nahi. vaaiSaNAnI koI paNa paDimAdhAraka sAdhaka potAnI jAtane zreSTha ane bIjA sAdhuone kanISTha mAne nahi. te sarva prakAranI paDimA dhAraka sAdhuone jinAjJAnuvartI mAne temaja dareka pota-potAnI kSamatA ane samAdhi bhAva anusAra vicaraNa kare che, tema svIkArIne pote samabhAvamAM sthira rahe. anaiSaNIya vastragrahaNano niSedha - |11 siyA NaM eyAe esaNAe esamANaM paro vaejjA- AusaMto samaNA ! ejjAhi tamaM mAseNa vA dasarAeNa vA paMcarAeNa vA sae vA sayatare vA, to te vayaM Auso ! aNNayaraM vatthaM dAhAmo / eyappagAraM Nigghosa soccA Nisamma se puvvAmeva AloejjA- Auso ! ti vA bhagiNI ! ti vA No khalu me kappai eyappagAre saMgAravayaNe paDisuNittae, abhikakhasi me dAuM iyANimeva dlyaahi| zabdArtha :- supa vA suthare = kAle ke parama divase saMjIra vayane = pratijJA vacana, saMketa vacana Diskutti = sAMbhaLavuM vALaneka tAhi = A samaye ja ApI dyo. bhAvArtha :- pUrvokta vaaiSaNAthI vastranI gaveSaNA karanAra sAdhune kadAcit koI gRhastha kahe ke he AyuSyamAna zramaNa ! tame eka mahinA ke daza rAtri ke pAMca rAtri pachI athavA kAle ke paramadivase padhArajo, tyAre amo tamone vastra ApazuM. A prakAranA vacana sAMbhaLIne hRdayamAM dhAraNa karIne sAdhu pahelAM ja joIne vicAra karIne kahe ke tuM AyuSyamAna gRhastha bhAI ke bahena ! amone A prakAranA mudatavALA vacanano svIkAra karavo kalpanIya nathI. jo Apane vastra ApavAnI icchA hoya to hamaNA ja Apo. 12 se sevaM vayaMta paro vaejjA- AusaMto samaNA ! aNugacchAhi, to te vayaM aNNayaraM vatthaM dAhAmo / se puvvAmeva AloejjA- Auso ! ti vA, bhaiNI ! ti vA, No khalu me kappai eyappagAre saMgAravayaNe paDisuNittae, abhikakhasi me vADa, thALameva vattayAdi zabdArtha - anurAchA = atyAre tame jAo, thoDIkavAra pachI Avo. bhAvArtha :- A pramANe sAdhu kahe chatAM paNa gRhastha ema kahe ke he AyuSyamAna zramaNa ! hamaNA tame jAva, thoDIvAra pachI tame Avajo, ame tamane ApazuM. tyAre sAdhu pahelAM ja manamAM vicAra karIne te gRhasthane kahe ke he AyuSyamAna bhAI ke bahena ! amone A prakAranuM saMketa vacana(vAyadA) paNa kalpanIya nathI. jo tame mane ApavA icchatA ho to atyAre ja Apo. [23 re revaM vayata para chattA vaNajJA- ADo !ri vA, jiLI ! ti vA, AhareyaM vatthaM samaNassa dAhAmoka / aviyAI vayaM pacchA vi appaNo sayaTThAe pANAI bhUyAiM jIvAI sattAI samAraMbha samuddissa vatthaM ceessAmo / eyappagAraM Nigghosa soccA Nisamma tahappagAraM vatthaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu A pramANe kahe, tyAre te gRhastha potAnA gharanA koI sadasyane bolAvIne kahe ke he
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha AyuSyamAna bhAI ke bahena! te vastra lAvo, ApaNe te zramaNane ApIe, ApaNA mATe prANI, bhUta, jIva, sattvono samAraMbha karIne bIjuM vastra banAvI lezuM. A prakAranA zabdone sAMbhaLIne, tenA para vicAra karIne te prakAranA vastrane aprAsuka ane aSaNIya jANIne grahaNa kare nahi. 14 siyA NaM paro NettA vaejjA- Auso ! ti vA, bhaiNI ! ti vA, AhareyaM vatthaM siNANeNa vA jAva AghaMsittA vA papaMsittA vA samaNassa NaM daasaamo| eyappagAraM NigghosaM soccA Nisamma se puvvAmeva AloejjA- Auso ! ti vA bhaiNI ! ti vA mA eyaM tumaM vatthaM siNANeNa vA jAva AghasAhi paghasAhi vA abhikakhasi me dAuM emeva dalayAhi / se sevaM vayaMtassa paro siNANeNa vA jAva AghasittA paghaMsittA vA dalaejjA / tahappagAraM vatthaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- para nettA vaEMA = anya gRhamAlika kahe ke yaM vaEUR Adara = A vastra lAvo sigArekha = snAnAdimAM vaparAtA sugaMdhi dravyothI AyaMti vA vayaMsiTI = sugaMdhita karIne ke vAraMvAra sugaMdhita karIne. bhAvArtha :- kyAreka gRhamAlika gharanA koI sabhyane e pramANe kahe ke- he AyuSyamAna bhAI athavA bahena ! te vastra lAvo ane ApaNe te vastrane snAnAdinA sugaMdhita dravyothI ekavAra ke vAraMvAra ghasIne (sugaMdhita dravyo chAMTIne) sugaMdhita karIne sAdhune ApIe. A prakAranA vacana sAMbhaLIne temaja tenA para vicAra karIne sAdhu pahelAM ja kahI de che AyuSyamAna gRhastha ! he AyuSyamatI bahena ! tame A vastrane snAnAdinA sugaMdhita padArthothI ekavAra ke vAraMvAra ghaso nahi yAvata sugaMdhita padArtho chAMTazo nahi. jo tame mane A vastra ApavA icchatA ho to ema ja Apo. Ama kahevA chatAM paNa jo te gRhastha snAnanA sugaMdhita dravyothI ekavAra ke vAraMvAra ghasIne yAvata sugaMdhita padArtho chAMTIne Ape to te prakAranA vastrane aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa sAdhu grahaNa kare nahi. 15 se NaM paro NettA vaejjA- Auso ! ti vA, bhaiNI ! ti vA, AhareyaM vatthaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholettA vA padhovettA vA samaNassa NaM dAhAmo / eyappagAraM NigghosaM soccA Nisamma se puvAmeva AloejjAAuso ! tti vA bhaiNi ! tti vA eyaM tumaM vatthaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholehi vA padhovehi vA / abhikaMkhasi me dAuM: sesaM taheva jAva No paDigAhejjA / bhAvArtha :- kyAreka gRhastha gharanA koI paNa sadasyane kahe ke tuM AyuSyamAna bhAI ke bahena ! te vastrane lAvo, tene ThaMDA ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhoIne zramaNane ApIe. A prakAranI vAta sAMbhaLIne temaja tenA para vicAra karIne sAdhu pahelAM ja dAtAne kahe ke he AyuSyamAna gRhastha bhAI ke bahena ! A vastrane tame ThaMDA ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhuo nahi. jo tame mane A vastra ApavA icchatA ho, to ema ja Apo. A pramANe kahevA chatAM paNa jo te gRhastha te vastrane ThaMDA ke garama
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-5 : uddezaka-1 pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhoIne sAdhune Ape, to te prakAranA vastrane aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa sAdhu grahaNa kare nahi. 201 16 se NaM parottA vaejjA Auso ! tti vA bhaiNI ! tti vA AhareyaM vatthaM kaMdANi vA jAva hariyANi vA visohettA samaNassa NaM dAhAmo / eyappagAraM NigghosaM soccA Nisamma se puvvAmeva AloejjA Auso ! tti vA bhaiNI ! ti vA mA eyANi tumaM kaMdANi vA jAva visohehi, No khalu me kappai eyappagAre vatthe paDigAhittae / bhAvArtha :- jo te gRhastha potAnA gharanI koI vyaktine kahe ke- he AyuSyamAna bhAI ke bahena ! te vastra lAvo, temAMthI kaMda yAvat lIlotarI kADhIne(vizuddha karIne) sAdhune ApIe. A prakAranI vAta sAMbhaLIne tenA para vicAra karIne sAdhu pahelAM ja dAtAne kahe ke- he AyuSyamAna gRhastha bhAI ke bahena ! A vastramAMthI kaMda yAvat lIlotarI kADho nahi(zuddha karo nahi), mane A prakAranuM vastra kalpatuM nathI. 17 se sevaM vayaMtassa paro kaMdANi vA jAva hariyANi visohettA dalaejjA / tahappagAraM vatthaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / bhAvArtha :-sAdhu A pramANe kahe tema chatAM paNa gRhastha kaMda yAvat lIlotarI kADhIne vastrane zuddha karIne Ape, to te prakAranA vastrane aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM sAdhu grahaNa kare nahi. vivecanaH prastuta sUtromAM vividha aneSaNIya vastronA grahaNano niSedha karyo che. (1) eka, be divasathI laIne eka mahinA pachI vastra laI jajo, A rIte sAdhune vacanabaddha kare, to sAdhu te vacanano svIkAra kare nahi, kAraNa ke gRhastha te samaya daramyAna navuM vastra kharIdIne lAve, sAvadha kriyA karIne rAkhe, to sAdhu mATe te vastra akalpanIya thAya che. te uparAMta gRhasthe jeTalA divasonI maryAdA kahI che temAM koI kAraNavaza sAdhu jaI na zake to tene bhASA samiti AdimAM doSa lAge che. jo koI gRhasthane kApaDanI dukAna hoya, temAM thoDA divasa pachI navo mAla AvavAno hoya, to gRhastha koI samaya maryAdA Ape te pramANe jaIne sAdhu vastra grahaNa karI zake che, kAraNa ke temAM sAdhunA nimitte koI sAvadhakriyA thatI nathI. tema chatAM sAdhu samaya maryAdA mATe koInizcayakArI bhASAno prayoga kare nahIM ke 'huM navo mAla Avaze tyAre avazya AvIza.' kyAreka koI paNa saMjogavazAt sAdhu pahoMcI zake nahIM, to tenI bhASA samiti tathA satya mahAvrata dUSita thAya che. sAdhu samaya, saMyoga pramANe sadoSa-nirdoSa vastranuM parIkSaNa karIne vivekapUrvaka grahaNa kare. (2) gRhastha sAdhune thoDIvAra rahIne padhAravAnuM kahe, A rIte sAdhune vacanabaddha kare, to temAM paNa uparokta doSanI saMbhAvanA che. (3) gRhastha pAse je vastra hAjara che te sAdhune ApI potAnA mATe bIjuM vastra banAvavAnuM ke lAvavAnuM kahe, to temAM pazcAt karma doSanI saMbhAvanA hovAthI akalpanIya che. For Private Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha (4) sugaMdhita dravyothI suvAsita karIne ApavAno vicAra pragaTa kare, to tevI parikarma kriyA karelA vastra paNa sAdhune puruSAMtarakRta thayA pahelAM levA kalpatA nathI. (5) ThaMDA ke garama pANIthI dhoIne ApavAno bhAva pragaTa kare, to temAM aplAya AdinI virAdhanA thAya. (6) vastromAM rahela kaMda ke lIlotarI Adi saceta padArthone kADhIne, sApha karIne ApavAnI icchA pragaTa kare, temAM vanaspatikAyanI virAdhanA thAya. A rIte sAdhunA nimitte sAvadha kriyA, pUrva kriyA ane pazcAtu kriyAdinA doSo lAge che, mATe A sUtromAM sAdhune tathA prakAranA aneSaNIya vastrono niSedha karyo che. vastra grahaNa pUrve pratilekhana : 18 siyA se paro NettA vatthaM NisirejjA, se puvvAmeva AloejjA- Auso! ti vA bhaiNI ! ti vA tumaM ceva NaM saMtiyaM vatthaM aMtoaMteNa paDilehissAmi / kevalI bUyA- AyANameyaM / vatthaMteNa u baddha siyA kuMDale vA guNe vA hiraNNe vA suvaNNe vA maNI vA jAva rayaNAvalI vA pANe vA bIe vA harie vA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA jAva jaM puvAmeva vatthaM aMtoaMteNa pddilehijjaa| bhAvArtha:- kadAcita te gRhastha sAdhune vastra ApI de, to te pahelA ja sAdhu vicAra karIne tene kahe che AyuSyamAna gRhastha bhAI ke he bahena ! tamArA A vastrone huM aMdara, bahAra, cArebAju kholIne sArI rIte joIza, tema kahIne te vastranI sArI rIte pratilekhanA kare. kevaLI bhagavAne kahyuM che ke pratilekhana karyA vinA vastra levuM te karmabaMdhanuM kAraNa che. kadAcit te vastranA cheDe kAMI paNa bAMdheluM hoya, jema ke kuMDala, dorI, cAMdI, sonuM, maNiratna yAvata ratnonI mALA bAMdhI hoya ke koI prANI, bIja ke lIlotarI bAMdhI hoya, tethI sAdhuo mATe tIrthakarAdi AkhapuruSoe pahelAthI ja A pratijJA yAvata upadeza Apyo che ke sAdhu vastra grahaNa kare te pahelAM vastranI aMdara, bahAra, cArebAjuthI pratilekhana karI le. vivecana : prastuta sUtramAM vastragrahaNa karatAM pahelAM eka vizeSa sAvadhAnI tarapha saMketa karyo che. sAdhu nirdoSa vastranI yAcanA kare ane te pramANe gRhastha sAdhune vastra vahorAve, tyAre sAdhue vastra grahaNa karatAM pahelAM tenuM sarva prakAre nirIkSaNa karavuM jarUrI che. tenA aneka kAraNo che- (1) sAdhune jeTalA pramANanI laMbAI-pahoLAIvALA vastranI AvazyakatA hoya, tenAthI nAnuM-moTuM vastra hoya, to sAdhune te nakAmuM thAya che (2) vastramAM juM, lIkha, mAMkaDa, udhaI Adi jIva jaMtu hoya, lIlotarI bAMdhelI hoya, to jIva virAdhanAnI saMbhAvanA che. (3) vastra aMdaranA bhAgamAM baLeluM ke phATeluM hoya, to tenAthI sAdhunuM prayojana siddha thatuM nathI. (4) vastranI ghaDInI vacce athavA vastranA cheDe paisA, sonuM, cAMdI Adi kImatI vastu rAkhI hoya ane sAdhu joyA vagara upAzrayamAM laI jAya, to jonAra anya sAdhuo ke bIjI koI paNa vyakti sAdhune badanAma kare athavA pAchaLathI gRhasthane yAda Ave to tene paNa aphasosa thAya. (5) gRhasthanI vastu khovAI jatAM tene sAdhu prati zaMkA thAya che. (6) koI virodhI vyaktie keSavaza vastrane viSAkta karyuM hoya, to te paheratAM ja prANano nAza thAya che. (7) vastra saMskArita ane suvAsita
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-5 H uddezaka-1 karavA temAM vacce puSpanI pAMdaDIo ke anya sugaMdhI dravyo nAMkhyA hoya temaja vastramAM vacce suvarNa tArathI vela-buTTA bharyA hoya, to tathAprakAranuM vastra sAdhune akalpanIya che. AvA aneka doSonA kAraNe sAdhu gRhastha pAsethI vastrane grahaNa karatAM pahelAM ja gRhasthane kahe ke tuma ceva La satiya vastha mato aMte pahitehissAmi| "huM vastranuM pratilekhana karuM chuM tyAM sudhI A vastra tamArI mAlikInuM ja che. vastrane joyA pachI ja huM vastra svIkArIza. vastrane joyA pachI jo te sAdhune anukULa na hoya ke uparokta doSonI saMbhAvanA hoya, to te gRhasthane pAchuM ApI de che ane anukULa hoya, AvazyakatAnI pUrti thaI zake tema hoya, to ja sAdhu punaH gRhasthanI AjJA laIne teno svIkAra kare che. grAha-agrAhya vastra viveka H 19 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa vatthaM jANejjA saaMDaM jAva sasaMtANaM tahappagAraM vatthaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / 203 bhAvArtha :sAdhu ke sAdhvI jANe ke A vastra IMDA yAvat karoLIyAnA jALAthI yukta che, to tathAprakAranA vastrane aprAsuka temaja aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahIM. 20 sebhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa vatthaM jANejjA- appaMDaM jAva appasaMtANagaM aNalaM athiraM adhuvaM adhAraNijja roijjataM Na [ruccai] roei, tahappagAraM vatthaM aphAsuyaM jAva No paDigAjjA | zabdArtha:agataM = pramANamAM pUruM nathI RSir = jIrNa che [dhruvaM = alpa samaya mATe ja ApeluM hovAthI adhruva che khkhuiM = paheravA yogya nathI rojgata = sAruM vastra detA paNa kha roD dAtAne athavA sAdhune temAM ruci na hoya. bhAvArtha:sAdhu ke sAdhvI jANe ke A vastra kIDI AdinA IMDA yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che paraMtu pramANopeta nathI, jIrNa thaI gayuM che, TakAu nathI, dAtA alpa samaya mATe ja Ape che, te paheravA yogya nathI, vastra sAruM hovA chatAM devAmAM dAtAnI ke levAmAM sAdhunI ruci nathI, to tathAprakAranuM vastra aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahIM. 21 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa vatthaM jANejjA- appaMDaM jAva appasaMtANagaM; alaM thiraM dhuvaM dhAraNijjaM roijjataM roei, tahappagAraM vatthaM phAsUyaM jAva paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke A vastra kIDI AdinA IDA yAvat karoLIyAnA jALAthI rahita che, jarUriyAtane pUrI karavA mATe pramANopeta che, jIrNazIrNa nathI, dAtAe sAdhune haMmezane mATe ApyuM che, dhAraNa karavA yogya che, vastra sAruM che, devAmAM dAtAnI ane levAmAM sAdhunI ruci che, to tathAprakAranA vastrane prAsuka ane eSaNIya jANIne prApta thAya, to sAdhu tene grahaNa kare che. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhune grAhya-agrAhya vastranA vivekanuM nirUpaNa che. For Private Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 ] zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha je vastra trasa ke sthAvara jIvothI rahita hoya, te vastra ja sAdhu grahaNa karI zake che. te uparAMta sutrakAre aneka vizeSaNo dvArA vastranI grAhyatA-agrAhyatAnuM kathana karyuM che. (2) ai - je vastra paheravAmAM pramANopeta na hoya, sAdhunI AvazyakatA anusAra tenI laMbAI pahoLAI na hoya, to sAdhu teno upayoga karI zakatA nathI. je vastra pramANopeta hoya, te ja sAdhune upayogI thAya che. (2) gathi - asthira. je vastra majabUta ke TakAu na hoya, jIrNa-zIrNa, turaMta phATI jAya tevuM hoya, to te sAdhu mATe grAhya nathI. jIrNa vastra levAthI sAdhune vAraMvAra yAcanA karavI paDe che, vAraMvAra nirdoSa vastranI prApti na thAya, to sAdhune musIbata thAya che, tethI majabUta ane TakAu vastra ja sAdhu grahaNa kare che. muva :- adhruva. gRhastha alpa samaya mATe potAnuM vastra vAparavA Ape, to te sAdhu mATe grAhya nathI, kAraNa ke sAdhu mATe vastra prAtihArika upadhi rUpa(pADhIhArI) nathI, tethI je vastra gRhastha dhruva-pAchuM devAnI zarata vinA kAyama mATe vahorAve, tevuM dhruva vastra ja sAdhu grahaNa kare che. (4) dhArakhinna :- paheravA yogya na hoya, je vastramAM kola AdinA DAghA hoya, sonA-rUpAnA tArathI vela buTTA bharelA hoya, to tathA prakAranA vastra sAdhune dhAraNa karavA yogya nathI tethI sAdhu potAne paheravA yogya vastrane ja grahaNa kare. (6) rojhata raTTa - suMdara vastra hovA chatAM dAtAnI ke sAdhunI ruci na hoya. jema ke ghaNIvAra sAdhune yogya vastra hoya paraMtu dAtAnI vahorAvavAmAM prasannatA na hoya, kyAreka sAdhune te gamatuM na hoya, to sAdhu tene grahaNa na kare. aneka pratomAM ror3a zabdanA sthAneva pada che, baMne zabdono bhAva eka samAna che. A rIte je vastra prAsuka ane eSaNIya hovAnI sAthe pramANopeta, TakAu, dhruva, dhAraNa karavA yogya ane dAtA ane sAdhu baMnenI ruci pramANenuM hoya, te vastra ja sAdhu grahaNa kare che. vastra prakSAlana vidhiH 22 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA No Navae me vatthe tti kaTu No bahudesieNa siNANeNa vA jAva paghaMsejja vA / zabdArtha:- va = navuM vacce je vastra nathI vahutipaLa = thoDA ke ghaNA. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI 'mane je vastra maLyuM che te navuM nathI', e pramANe vicArIne thoDA ke ghaNA sugaMdhita dravyo vastra sAthe ghase nahi ke vAraMvAra ghase nahi arthAt tene suMdara banAvavAno prayatna kare nahIM. 23 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA No Navae me vatthe tti kaTu No bahudesieNa sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA jAva padhoejja vA / / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI 'mAruM vastra navuM nathI' arthAt svaccha nathI ema vicArIne te malina vastrane thoDA ke ghaNA, ThaMDA pANIthI ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhovAno prayatna kare nahi. 24 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA dubbhigaMdhe me vatthe tti kaTu No bahudesieNa siNANeNa vA taheva sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA AlAvao /
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5H uddezaka-1 | 205 | bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI "mAruM vastra durgadhavALuM che" ema vicArIne thoDA ke vadhAre sugaMdhita dravyAdithI temaja ThaMDA pANIthI ke garama pANIthI dhUe nahi, A AlApaka paNa pUrvavatu jANavo. vivecana : prastuta sutromAM sAdhune suMdara temaja zobhanIya dekhAvAnI daSTie sahaja prApta vastrane sugaMdhita dravyothI suvAsita karavAno tathA ThaMDA, garama pANIthI dhoIne ujjavala karavAno niSedha karyo che. sAdhu potAnA brahmacaryanI surakSA mATe zarIranI ke vastronI koI paNa prakAre zobhA vibhuSA karatA nathI. vibhUSA karanAra sAdhu cikaNA karmo bAMdhe che, tethI sAdhu zobhA ke vibhUSA nimitte koIpaNa pravRtti kare nahIM. jevA vastra prApta thayA hoya tene te ja rUpe samabhAve dhAraNa kare. vastra koI paNa kAraNathI azucimaya padArthothI kharaDAI gayuM hoya athavA vastramAM vividha prakAranA DAghA hoya ke te ati malina hoya, to sAdhu vivekapUrvaka tene dhoI zake che. vastra sUkavavAnI vidhiH| 25 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA vatthaM AyAvettae vA payAvettae vA, tahappagAra vatthaM No aNaMtarahiyAe puDhavIe, No sasaNiddhAe puDhavIe jAva saMtANae AyAvejja vA payAvejja vA / bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI vastrane taDakAmAM AtApa, paritApa ApavA arthAtu sUkavavA icche to te vastrane saceta pRthvI upara, snigdha pRthvI upara yAvat karoLIyAnA jALAvALI pRthvI upara sUkave nahi. 26 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA vatthaM AyAvettae vA payAvettae vA / tahappagAraM vatthaM thUNasi vA gihelugaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA aNNayare vA tahappagAre aMtalikkhajAe dubbaddhe, duNNikkhitte aNikape calAcale No AyAvejja vA payAvejja vA / / zabdArtha :- zUsika hUMThA uparAdezika gharanA daravAjA upara 3yAti= khAMDaNiyA upara jAmaganaMti = snAna karavAnA bAjoTha upara aMtijanA = aMtarikSa bhUmi arthAt UMcA sthAna upara ittei = sArI rIte bAMdhelA ke majabUta karelA na hoya tevA sthAno upara bire = kaMpAyamAna hoya vattAvane = vAyu Adi koIpaNa nimittathI DolatuM hoya. bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI vastrane taDakAmAM thoDuM ke vadhAre sUkavavA icche to te tathA prakAranA vastrane hUMThA upara, gharanA daravAjA upara, UMbarA upara, khAMDaNiyA para, snAna karavAnA bAjoTha para, pATalA para ke AvA prakAranA anya sthAno ke je UMcA hoya, sArI rIte bAMdhelA na hoya, sArI rIte dharatImAM khoDelA na hoya, DagamagatA hoya temaja (hIMDoLAnI jema) DolatA hoya tevA sAdhano para vastrane sUkave nahIM, vizeSa sUkave nahIM.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha 27 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA vatthaM AyAvettae vA payAvettae vA, tahappagAraM vatthaM kuliyaMsi vA bhittiMsi vA silaMsi vA leluMsi vA aNNayare vA tahappagAre aMtalikkhajAe jAva No AyAvejja vA payAvejja vA / 206 zabdArtha:- rulili = mATI ke chANanI divAla upara miiitti = ITa, cUnAnI bhIMta upara siisi = zilA upara letuMtti = zilAkhaMDa athavA pattharanA TukaDA upara. bhAvArtha :-sAdhu ke sAdhvI vastrane thoDuM ke vadhAre sUkavavA icche to mATI, chANanI dIvAla upara, ITa cUnAnI divAla para, zilA para, zilAnA TukaDA upara ke anya koI paNa tathAprakAranI UMcI jagyA je sArI rIte bAMdhela na hoya yAvat DagamagatI hoya tyAM sUkave nahi. 28 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA vatthaM AyAvettae vA payAvettae vA, tahappagAraM vatthaM khaMdhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsi vA hammiyatalaMsi vA aNNayare vA tahappagAre aMtalikkhajAe jAva No AyAvejja vA No payAvejja vA bhAvArtha - * sAdhu ke sAdhvI vastrane taDakAmAM thoDuM ke vadhAre sUkavavA icche to te vastrane thAMbhalA upara, vAMsanA taiyAra karelA maMca upara, uparanA mALe athavA mahela upara, havelInI chata upara, tevA prakAranA koI paNa UMcA sthAna para je asthira baMdhanavALA yAvat DagamagatA hoya tyAM sUkave nahIM. 29 se tamAdAe egaMtamavakkamejjA, egaMtamavakkamettA ahe jhAmathaMDillaMsi vA jAva aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDillaMsi paDilehiya-paDilehiya pamajjiya pamajjiya tao saMjayAmeva vatthaM AyAvejja vA payAvejja vA / bhAvArtha :-sAdhu ke sAdhvIne vastra sUkavavAnI AvazyakatA hoya to te ekAMtamAM jAya ane acitta thayelI bhUmi yAvat anya paNa tevA prakAranI bIjI koI paNa acitta bhUminuM sArI rIte pratilekhana temaja pramArjana karIne yatanApUrvaka te vastrane thoDA ke vadhAre taDakAmAM sUkave. vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhune vastra kyAM sUkavavA ane kyAM na sUkavavA, te viSayanuM vidhi ane niSedhathI kathana karyuM che- (1) je sthAna saceta hoya ane jIvothI vyApta hoya, yathA- saceta pRthvI, pANIthI bhInI jagyA; ghAsa, phUla, dhAnya kaNo vagere paDayA hoya tevI jagyA athavA kIDI maMkoDA Adi trasa jIvothI vyApta hoya te sthAnamAM jIva virAdhanAnI saMbhAvanA che. (2) ThUMThuM, khAMDaNiyo, bAjoTha, vagere vastu DagamagatI hoya; divAla, zilA, zilA khaMDa, thAMbhalo, mAMcA ke chata vagere koI paNa UMcI jagyA je calita hoya, majabUta na hoya, to temAM kapaDA sUkavavA jatAM ke levA jatAM kyAreka sAdhu svayaM paDI jAya che kyAreka kapaDuM UDI jAya che. pRthvIzilA ke zilAkhaMDamAM sajIvatAnI saMbhAvanA che, tenA upara vastra sUkavavAthI te jIvonI virAdhanA thAya. bhInI jamIna upara, vastra bhInA thaI jAya, aplAyanA jIvonI virAdhanA thAya che, tethI je For Private Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-5H uddezaka-1 207 | sthAnamAM jIva virAdhanA ke saMyama virAdhanA thatI hoya ke saMyama jIvananI vyavahAra zuddhi jaLavAtI na hoya, tevA sthAnamAM sAdhu vastra sUkave nahIM. kapaDA sUkavavAnI AvazyakatA hoya tyAre aceta nirdoSa bhUminuM pratilekhana ane pramArjana karIne vAyukAyanA jIvonI virAdhanA na thAya te rIte yatanApUrvaka kapaDA sUkave. UMcuM koI paNa sthAna jo majabUta hoya, calita na hoya, tenA para caDhavA-utaravAnI saraLatA hoya, sAdhune paDI javAno bhaya na hoya, to tyAM yatanApUrvaka sUkavI zake che. 30 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe sAmaggiya / jaM savveTehiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A vaaiSaNAnI zuddhi te sAdhu-sAdhvInI AcAra samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. adhyayana-pa/1 saMpUrNa
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 2018 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha cha999ne pAMcamuM adhyayanaH bIjo uddezaka vastradhAraNanI vidhiH| 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahesaNijjAI vatthAI jAejjA, ahApariggahiyAI vatthAI dhArejjA, No dhoejjA, No raejjA, No dhoyarattAI vatthAI dhArejjA, apaliuMcamANe gAmaMtaresu, omacelie / eyaM khalu vatthadhArissa sAmaggiyaM / zabdArtha - kavinA = vastrane chupAvyA vinA mati - alpavastra. bhAvArtha sAdhu ke sAdhvI yathAyogya upayogamAM Ave tevA eSaNIya vastronI yAcanA kare, pachI te vastro jovA maLyA hoya, tevA ja dhAraNa kare paraMtu grahaNa karelA te vastrone vAparyA pahelAM dhUe nahIM ke gaLI vagere nAMkhIne raMge nahIM, paraMtu dhoyA vinAnA ane raMgyA vinAnA vastra pahere. alpa ane sAdhAraNa vastrone chupAvyA vinA samabhAvapUrvaka grAmAnugrAma vicaraNa kare. A vastradhArI sAdhunI saMyama sAmagrIsamAcArI che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune vastradhAraNa karavAnI sAmAnya vidhinuM kathana che. sAmAnya rIte sAdhu saMyamI jIvanane anukULa alpamUlyavAna, sAdA nirdoSa ane eSaNIya vastranI yAcanA kare che. no thom no puna:- dhue nahIM, raMge nahIM, vastranI yAcanA karatA samaye sAdhu potAnI AvazyakatA ane anukULatAne lakSamAM rAkhIne upayogamAM Ave tevA yogya vastranI ja gaveSaNA karIne grahaNa kare che. jo vastra atyaMta meluM hoya, raMganA DAghA paDI gayA hoya, sAdhune paheravA yogya na hoya, to vastra grahaNa karyA pachI turaMta sAdhune vastra dhovAnI ke DAgha dUra karavA athavA DAgha na dekhAya te mATe gaLI Adi raMgIna padArtho nAMkhavA paDe che. AvA koI paNa prakAranA parikarma ke prakriyA karavI na paDe tevA vastra sAdhue nirIkSaNa ane parIkSaNa karIne levA joIe. vastrano vaparAza karatAM dhovAnI atyaMta AvazyakatA lAge, to sthavirakalpI sAdhu guru AjJAthI potAnI samAcArI pramANe vivekapUrvaka tene sApha karI zake che, vibhUSAnI dRSTie sAdhune vastra dhovA kalpatA nathI. zobhA zaNagAranI vRttithI vastrane dhovAnI, gaLI Adi dravyo nAMkhavAnI pravRttio bAzika che, te sAdhunA saMyamane dUSita kare che. zrI dazavaikAlika sUtramAM brahmacaryanI rakSA mATe vibhUSA vRttine tAlapuTa viSanI upamA ApI che, tethI saMyamI jIvananA amUlya samayane dehavibhUSAmAM bagADyA vinA sAdhu svAdhyAya- dhyAnamAM lIna rahe. paDyuM hatu vatthadhArirasa sAmajA :- zAstrokta niyamAnusAra vivekapUrvaka, vastrane dhAraNa karavA, te vastradhArI sAdhunI sAmagrI eTale saMyama samAcArI che.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-5H uddezaka- 209 | saMyamazIla sAdhunuM lakSa Atma vizuddhinuM ja hoya che. te sAdhanAmAM sahAyaka zarIranuM poSaNa karavA nirdoSa AhAra kare che. te ja rIte phakta lajjA nivAraNa mATe temaja sAdhanAmAM sahAyaka dehanA rakSaNa mATe saMyama jIvananI samAcArI anusAra maryAdita vastro dhAraNa kare che, tethI gRhasthane tyAMthI nirdoSa ane eSaNIya tathA potAnA upayogamAM AvI zake, tevA yogya vastranI yAcanA kare ane te vastrane tatkAla dhovA vagere kriyAo karyA vinA dhAraNa kare. vastro sAthe vihArAdi : 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisiukAme savvaM cIvaramAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Nikkhamejja vA pavisejja vA, evaM bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA gAmANugAmaM vA dUijjejjA / aha puNa evaM jANejjA tivvadesiyaM vA vAsaM vAsamANaM pehAe, tivvadesiyaM vA mahiyaM saNNivayamANiM pehAe, mahAvAeNa vA rayaM samudhuyaM pehAe, tiricchaM saMpAimA vA tasA pANA saMthaDA saNNivayamANA pehAe, se evaM NaccA No savvaM cIvaramAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Nikkhamejja vA pavisejja vA bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA Nikkhamejja vA pavisejja vA gAmANugAma vA dUijjejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jo gRhasthanA ghare AhAra pANI levA javAnI icchA kare to te(tayogya) Avazyaka sarva vastro sAthe laIne upAzrayamAMthI nIkaLe ane gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare. te ja rIte svAdhyAya bhUmi ke spaMDila bhUmimAM jAya tyAre paNa (tadyogya) sarva upayogI vastrone sAthe laIne jAya ane grAmAnugrAma vihAra kare, tyAre sAdhu vastrAdi potAnI sarva upadhi laIne ja grAmAnugrAma vihAra kare. jo sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke thoDo ke vadhu varasAda varasI rahyo che, thoDI ke vadhu jhAkaLa ke dhummasa varasI rahI che, vAvAjhoDAnA kAraNe saMpUrNa AkAzamAM dhULa chavAI gaI che, tirachA uDanArA jIva-jaMtuo vipula mAtrAmAM eka sAthe bhegA thaIne cAre bAju uDI rahyA che, paDI rahyA che. A prakAranA vAtAvaraNane jANIne sAdhu Avazyaka sarva vastrone sAthe laIne gRhasthanA gharamAM gocarI levA mATe praveza kare nahIM ke bahAra nIkaLe nahIM, te ja rIte uparokta svAdhyAya bhUmimAM ke sthaDila bhUmimAM jAya nahIM ane grAmAnugrAma vihAra kare nahIM. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu-sAdhvIne bahAra jatI vakhate potAnA sarva Avazyaka vastrone sAthe laIne javAnuM kathana che. sAdhu gocarI vagere kArya mATe upAzrayanI bahAra jAya, tyAre potAnI vezabhUSA anusAra vyavasthita vastro dhAraNa karIne jAya, te uparAMta potAnI AvazyakatA anusAra vastro sAthe laIne jAya, jema ke gocarI jAya, tyAre taduyogya joLI Adi upakaraNo sAthe laI javA jarUrI che ane jyAre eka gAmathI
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 220 / zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha bIje gAma vihAra kare, tyAre potAnA vastra, pAtra, pothI-pAnA Adi samasta upadhi sAthe laIne jAya. temAM pramAdathI potAnI koI paNa upadhi bhUlI na jAya ke rahI na jAya tenuM dhyAna rAkhe. saMkSepamAM sAdhu prasaMgAnusAra potAnI AvazyakatA pramANe vivekapUrvaka potAnI upadhi potAnI sAthe sana 4 ya. vizeSa vAna bhATe humao : adhyanana-1, 6deza4-1. prAtihArika vastrane pAchA ApavAnI vidhiH| 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se egaio muhuttagaM muhattagaM pADihAriyaM vatthaM jAejjA jAva egAheNa vA duyAheNa vA tiyAheNa vA cauyAheNa vA paMcAheNa vA vippavasiya vippavasiya uvAgacchejjA, tahappagAraM vatthaM No appaNA geNhejjA, No aNNamaNNassa dejjA No pAmicca kujjA, No vattheNa vatthaM pariNAma karejjA, No paraM uvasaMkamittu evaM vaejjA- AusaMto samaNA ! abhikaMkhasi vatthaM dhArettae vA pariharittae vA ? thiraM vA NaM saMtaM No palicchidiya palicchidiya pariTThavejjA, tahappagAraM vatthaM sasaMdhiyaM tassa ceva NisirejjA, No NaM sAijjejjA / se egaio eyappagAraM NigghosaM soccA Nisamma je bhayaMtAro tahappagArANi vatthANi sasaMdhiyANi muhuttagaM muhuttagaM jAittA jAva egAheNa vA duyAheNa vA tiyAheNa vA cauyAheNa vA paMcAheNa vA vippavasiya vippavasiya uvAgacchaMti, tahappagArANi vatthANi No appaNA giNhaMti, No aNNamaNNassa aNuvardeti, taM ceva jAva No NaM sAijjati, bahuvayaNeNa bhANiyavvaM / se haMtA ahamavi muhuttagaM-muhuttagaM pADihAriyaM vatthaM jAittA egAheNa vA duyAheNa vA tiyAheNa vA cauyAheNa vA paMcAheNa vA vippavasiya vippavasiya uvAgacchissAmi, aviyAI eyaM mameva siyA, mAiTThANaM saMphAse, No evaM karejjA / zArtha:- se egaio = o muhuttagaM = thoDA samaya bhATe pADihAriyaM = paaddhiyaa| vippavasiya = 2DIne uvAgacchejjA = pAchA mAvIya saMsadhiyaM = sAMdhelAne tassa ceva = tene 4 NisirejjA = ApAhe No NaM sAijjejjA = svayaM vApare nahi No sAijjati = pote vAparatA nathI bahuvayaNeNa bhANiyavvaM = sAzate paDuvayanamA De bhe se haMtA = te sAdhu SapUrva svI12 42 // cha / ahamavi = hue| paDihAriyaM vatthaM jAittA = sAdhu pAsethI paaddhiyaa| vastranI yAyanAza aviyAI = thI eyaM = Avastra mameva siyA = mAru4thaIzemaviyAre to mAiTThANaM saMphAse = mAyAna sevana 2 che. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI thoDA samaya mATe anya sAdhu pAsethI pADhiArA vastranI yAcanA kare che ane pachI koI bIjA gAmAdimAM eka divasa, be divasa, traNa divasa, cAra divasa athavA pAMca divasa sudhI rahIne pAchA AvI jAya che. te samaya daramyAna te vastra kharAba thaI jAya ke phATI jAya to te vastra pAchuM ApatAM hoya, tyAre denAra sAdhu svayaM tene grahaNa kare nahIM, te vastra bIjA sAdhune Ape nahi, udhAra(pachI
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5H uddezaka-2 [ 211 ] pAchuM ApavAnI zarate) Ape nahi, temaja adalA badalI paNa kare nahi tathA bIjA pAse jaIne kahe AyuSyamAna zramaNa ! tame A vastrane dhAraNa karavA iccho to dhAraNa karo" ema kahe nahi. te vastra TakAu hovAthI tenA TukaDe TukaDA karIne paraThe nahIM, paraMtu je sAdhuthI vastra kharAba thayuM che, te sAdhune ja ApI de, paraMtu pote teno svIkAra kare nahi. koI eka sAdhu A prakAranI vAta sAMbhaLI tenA manamAM vicAra kare ke keTalAka zramaNo evA hoya che ke tenI pAsethI koI sAdhu thoDA samaya mATe vastra mAMgIne laI jAya ane te vastra kharAba thavAthI ke phATI javAthI vastra pAchuM ApavA chatAM te vastra pAchuM letA nathI, paraMtu vastra kharAba karanArane ja pAchuM ApI de che. to huM paNa thoDA samaya mATe te sAdhuo pAsethI prAtihArika managamatA vastranI yAcanA karuM kAvat pAMca divasa pata anya koI gAmAdimAM nivAsa karIne pharI ahIM AvI jaIza. te vastra gaMdu thaI javAthI mAruM ja thaI jaze.A pramANe vicAra karIne jo sAdhu bIjA sAdhu pAsethI pADhIhArA vastrane grahaNa kare to te mAyAsthAnano sparza kare che arthAt tene mAyAno doSa lAge che, mATe sAdhue A pramANe karavuM joIe nahi. vivecanaH prastuta sUtramAM pADhiyArA vastrane pAchuM ApatA sAdhu kaI rIte mAyA-kapaTa kare che te viSayanuM kathana che. adhyayana- 5/1 nA kathanAnusAra sAdhu potAnA vastra ke kaMbala gRhastha pAsethI amuka samaya mATe arthAt prAtihArika rUpe grahaNa karatA nathI, tethI ja sUtramAM sAdhu ke sAdhvInuM kathana na hovA chatAM paNa sAdhu potAnA sAMbhogika anya sAdhu pAsethI prAtihArika vastra grahaNa kare che, te pramANe samajavuM joIe. paDiharivaM vattha - prAtihArika vastra. kyAreka ThaMDI vagere RtumAM sAdhune adhika vastranI AvazyakatA hoya ane gRhastha pAse yAcanA karavA chatAM nirdoSa vastranI prApti thatI na hoya, tyAre sAdhu be-cAra divasa mATe potAnA anya sAMbhogika sAdhu pAsethI pAchuM ApavAnuM vacana ApIne vastra grahaNa kare che. tene ahIM prAtihArika vastra kahyuM che. anya sAdhu pAsethI vastra grahaNa karIne vastra grahaNa karanAra sAdhu vihAra karIne anyatra jAya, tyAM vastrane vAparatAM ke anya koI kAraNathI te vastra phATI jAya, temAM DAghA paDI jAya ane te vastra bagaDI jAya, tyAra pachI te sAdhu pAchA AvIne vastra pAchuM ApavA jAya tyAre vastranA mAlika sAdhu te bagaDelA vastrane svIkAre nahIM ane te vastra sAdhune ja pAchuM Ape, to A rIte gacchamAM sAdhuonA parasparanA vyavahAramAM ekAda-be vAra AvA prasaMgo bane, te joIne koI sAdhu bIjAnuM vastra laI levAnI vRttithI anya sAdhu pAsethI prAtihArika vastra grahaNa kare, to te sAdhu mAyAsthAnanuM sevana kare che kAraNa ke prAtihArika vastra grahaNa karavAmAM sAdhunI jarUriyAta nathI, paraMtu koInA vastrane potAnuM banAvavAnI mAyAvI vRtti che. sAdhaka jIvanamAM tathA prakAranI mAyAvI pravRtti sarvathA ayogya che. vastramAM anAsakta bhAva:|4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA No vaNNamaMtAI vatthAI vivaNNAI karejjA, vivaNNAI vatthAI No vaNNamaMtAI karejjA, aNNaM vA vatthaM labhissAmi tti kaTu No aNNamaNNassa dejjA, No pAmiccaM kujjA, No vattheNa vatthapariNAmaM karejjA, No paraM uvasaMkamittu evaM vaejjA- AusaMto samaNA ! abhikaMkhasi me vatthaM
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha dhArettae vA pariharettae vA ? thiraM vA NaM saMtaM No palicchidiya palicchiMdiya pariTThavejjA jahA meyaM vatthaM pAvagaM paro maNNai / paraM ca NaM adattahAriM paDapahe pehAe tassa vatthassa NiyANAe No tersi bhIo ummaggeNaM gacchejjA jAva appussue jAva tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijjejjA / zabdArtha - paraM v = ane koI sattahAri = cora(ApyA vinA lenArA) tA vastha = te vastrane ziyALA = rAkhavA mATe. bhAvArtha-sAdhu ke sAdhvI suMdara varNavALA vastrane kharAba kare nahi temaja kharAba vastrane suMdara kare nahi. mane bIjuM sAruM vastra maLI jaze ema vicArIne potAnA junA vastro koI bIjA sAdhune Ape nahi. koInI pAsethI vastra udhAra le nahi. potAnA vastranI adalAbadalI kare nahi. bIjA sAdhu pAse jaIne ema paNa kahe nahi- he AyuSyamAna zramaNa ! zuM tame mArA vastra dhAraNa karavA, paheravA iccho cho ? mArA A vastrane bIjA loko kharAba mAne che, tema vicArIne(te kAraNathI) vastranA TukaDA karIne paraThe nahIM. te uparAMta jo sAdhu pAse manojJa vastra hoya to rastAmAM sAme AvatA corone joIne te vastranI rakSA mATe corothI bhayabhIta thaI sAdhu unmArgamAM jAya nahi, paraMtu jIvana-maraNa pratye harSa-zokathI mukta banI yAvatuM samAdhibhAva sAthe yatanApUrvaka grAmAnugrAma vihAra kare. | 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se ja puNa vihaM jANejjA- imasi khalu vihasi bahave AmosagA vatthapaDiyAe sapiDiyA gacchejjA jAva gAmANugAma dUijjejjA / bhAvArtha :- grAmAnugrAma vicaraNa karatA sAdhu ke sAdhvI rastAmAM AvatA aTavI-jaMgala ane te rastAnA viSayamAM jANe ke A jaMgalamAM ghaNA coro vastra lUMTavA mATe ekaThA thaIne Ave che, to te sAdhu tenAthI DarIne unmArgamAM jAya nahi yAvatuM samAdhi bhAvamAM sthira banI yatanApUrvaka rAmAnugrAma vicaraNa kare. 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se AmosagA saMpiMDiyA gacchejjA, te NaM AmosagA evaM vaejjA AusaMto samaNA ! AhareyaM vatthaM, dehi, NikkhivAhi, jahA iriyAe, NANattaM vatthapaDiyAe / bhAvArtha :-grAmAnugrAma vicaraNa karatA sAdhu-sAdhvIne rastAmAM cora maLe ane kahe ke- he AyuSyamAna zramaNa ! tamArA A vastra lAvo ane amArA hAthamAM soMpI do ke amArI sAme rAkhI do. tyAre sAdhu vastrane bhUmi para rAkhI de paraMtu coranA hAthamAM Ape nahIM, dInatApUrvaka vastra pAchA mAMge nahIM, jo vastra pAchA levA hoya, to dharmopadeza ApIne le. A sarva varNana iryA adhyayana(trIjA adhyayana) pramANe jANavuM. vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhune vividha paristhitiomAM vastra prati anAsakta bhAva rAkhavAnuM sUcana karyuM che. - sAdhu lajjAnA nivAraNa mATe anAsakta bhAve vastra dhAraNa kare che tethI vastranA raMga parivartana vagere koIpaNa saMskAra kare nahIM, navA vastranA anurAgathI jUnA vastro koIne Ape nahIM, tenA TukaDA
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-5H uddezaka-2 [ 213] karIne paraDe nahIM, mAruM vastra jUnuM thaI gayuM hovAthI lokone gamatuM nathI, tema vicArIne vastramAM pheraphAra kare nahIM. potAnI pAse jevA vastro hoya, te vastrone te ja rUpe dhAraNa kare. jaMgalanA mArge vihAra karatAM rastAmAM cora vastra laI leze tevA bhayathI sAdhu mArga badale nahIM. te ja raste jatAM cora rastAmAM maLI jAya ane vastra mAMge, to vastra coranA hAthamAM Ape nahIM paraMtu nIce mUkI de. vastra pAchA mAMgavA mATe cora pAse jarA mAtra lAcArI ke khuzAmata kare nahIM, paraMtu corane dharmopadeza ApI, sAdhucaryAnA niyamo samajAvIne vastra pAchA ApavAnuM kahe. sutrokta kathanathI spaSTa thAya che ke sAdhune mATe vastra kevaLa saMyama sAdhanAne mATe che, tethI sAdhu koI paNa paristhitimAM vastramAM mamatvabhAva kare nahIM. haMmezAM nirbhayapaNe, nirmamatvabhAve khumArIpUrvaka saMyamanuM pAlana kare. upasaMhAra:|7 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A vaaiSaNA saMbaMdhI viveka te sAdhu-sAdhvInI AcAra samagratA arthAt saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. te adhyayana-pa/ra saMpUrNa hiM pAMcamuM adhyayana saMpUrNa che ?
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 214] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha chaThuM adhyayana | D/RAA Papapapapapapapapapapapapapapa A adhyayananuM nAma pAtraSaNA che. sAdhu ke sAdhvIne sAdhanAnA sAdhanabhata deha nirvAha mATe AhAranI AvazyakatA che. te ja rIte AhAra grahaNa karavA mATe pAtranI paNa jarUra paDe che. sAdhaka jyAM sudhI daDha manobaLapUrvaka karapAtrI na bane tyAM sudhI te sUtrokta traNa prakAranA pAtramAMthI koIpaNa pAtra rAkhe che. sAdhune kevA ane keTalA pAtro rAkhavA, pAtranI yAcanA kevI rIte karavI vagere viSayonuM pratipAdana A pAraiSaNA adhyayanamAM karyuM che. pAtranA be prakAra che- dravyapAtra ane bhAvapAtra. jemAM padArthonuM grahaNa thAya te dravyapAtra che ane anaMtaguNonA rahevAnA bhAjana rUpa AtmA svayaM bhAvapAtra che. anaMta guNonA pragaTIkaraNa mATe ratnatrayInI sAdhanA karatA hovAthI sAdhu bhAvapAtra che. prastuta adhyayanamAM dravyapAtra viSayaka vicAraNA che. A adhyayanamAM be uddezaka che. prathama uddezakamAM pAtranA prakAra, pAtranI maryAdA, eSaNIya-aSaNIya pAtra, bahumUlyavAna pAtra grahaNano niSedha, pAtra pratilekhana, pAraiSaNA saMbaMdhI cAra paDimAo; A rIte pAtra saMbaMdhI vidhi-niSedhanuM kathana che. bIjA uddezakamAM pAtra dhAraNa vidhinuM vistRta varNana che. A rIte baMne uddezaka dvArA pAtra saMbaMdhI gaveSaNA, grahaNeSaNA ane paribhogeSaNAnuM pratipAdana che. sAdhu potAnI AvazyakatA pramANe nirdoSa pAtra grahaNa kare ane rAga-dveSa rahita anAsakta bhAve teno upayoga kare che.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-6H uddezaka-1 215 | 6) chaThThuM adhyayana : pAtraSaNA pahelo uddezaka pAtranA prakAra ane maryAdA - | 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA pAyaM esittae, se jaM puNa pAyaM jANejjA, taM jahA- alAupAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA, tahappagAraM pAya, je NiggaMthe taruNe jugavaM balavaM appAyaMke thirasaMghayaNe, se egaM pAyaM dhArejjA, No biiyaM / zabdArtha :-sAuthapAyuM = tuMbaDAnuM pAtra rapAya = lAkaDAnuM pAtra mAyApArtha = mATInuM pAtra pAcaM thanA = traNamAMthI eka jAtinA pAtrane dhAraNa kare no vidya = bIjA pAtra rAkhe nahi. bhAvArtha :-saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI jo pAtra grahaNa karavA icche to te pAtranA viSayamAM A pramANe jANe- tuMbaDAnuM pAtra, lAkaDAnuM pAtra ane mATInuM pAtra, A traNa prakAranAM pAtramAMthI je nigraMtha taruNa, baliSTha, svastha ane daDha saMhananavALA che, te koI eka jAtanA pAtrane dhAraNa kare, bIjA prakAranAM pAtrane rAkhe nahi. | 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA paraM addhajoyaNamerAe pAyapaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI be gAuthI vadhu dUranA sthAnamAM pAtra levA javAno manamAM vicAra kare nahi. vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhune grAhya pAtranA prakAra tathA pAtra grahaNanI jAti ane kSetra maryAdAnuM kathana che. sAdhune potAnA AhAra-pANI mATe tathA vRddha, tapasvI, glAna Adi sAdhuonI vaiyAvacca mATe pAtranI jarUra paDe che, tethI sAdhu Agamika maryAdA anusAra pAtra dhAraNa kare che. sUtrakAre sAdhune mATe grAhya traNa prakAranA pAtranuM kathana karyuM che- (1) tuMbaDAnuM pAtra, (2) lAkaDAnuM pAtra athavA (3) mATInuM pAtra. A traNe prakAranAM pAtro laghutA sUcaka hoya che. zrI ThANAMga sUtra Adi aneka zAstromAM paNa sAdhune uparokta traNa prakAranA pAtra dhAraNa karavAnuM kathana che. te uparAMta saMnyAsI-parivrAjaka AdinA upakaraNa viSayaka Agamika varNanomAM teone mATe paNa A traNa jAtinA pAtranuM vidhAna jovA maLe che. a pAye thALA :- sAmAnya rIte sAdhu traNa jAtanA pAtra dhAraNa karI zake che. temAM taruNa, balavAna,
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 | zrI AcArAMga sUtra: vitIya zrutaskaMdha daDha saMghayaNavALA sAdhu eka ja prakAranA eTale lAkaDAnA ke mATInA athavA kyAreka tuMbaDAnA tema koI paNa eka prakAranA ja pAtra dhAraNa karI zake che. vyAkhyAmAM parva thALa - sUtramAM "pu' zabdane saMkhyAvAcI gaNIne tenI vyAkhyA karI che. eka pAtra rAkhavAnuM sUtrokta kathana jinakalpI sAdhune mATe che. sthavira kalpI sAdhuo ochAmAM ochA traNa pAtra rAkhe che. sAdhu potAnI zArIrika zakita, saMyoga Adino vicAra karIne kramazaH vRttisaMkSepa karatA sAdhu jIvananI maryAdAthI upadhine ghaTADatA jAya che. pAtra UNodarI saMbaMdhI Agamika varNanamAM gaNanAnI apekSAe eka ke be pAtra rAkhavAthI sAdhune UNodarI tapa thAya che. tathA prakAranuM kathana jovA maLe che. A rIte sAdhu saMkhyAnI apekSAe athavA jAtinI apekSAe potAnI maryAdA ghaTADIne eka pAtra dhAraNa kare che. sAdhu-sAdhvI AhAra, pANI, vastranI jema pAtranI gaveSaNA mATe paNa be gAu sudhI ja jaI zake che. tenAthI vadhu dUranA kSetramAM pAtra prApta thAya, tema hoya ane pAtranI AvazyakatA hoya, to sAdhu vihAra karIne vicaraNa karatAM tyAM jaI zake che. doSayukta pAtra grahaNa niSedha:| 3 je bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa pAyaM jANejjA- assipaDiyAe egaM sAhammiyaM samuhissa pANAI jahA piMDesaNAe cattAri aalaavgaa| paMcamo bahave samaNa-mAhaNa pagaNiya-pagaNiya taheva / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI pAtranA viSayamAM jANe ke gRhastha nigraMtha sAdhune ApavAnA hetuthI eka sAdharmika sAdhunA lakSya prANI, bhUta, jIva, sattvono samAraMbha karI pAtra taiyAra karyuM che; te pAtra audezikasAdhu mATe banAveluM, kIta--sAdhu mATe kharIdeluM, prAmitya- udhAra lAveluM, acchedya- baLajabarIthI jhUMTavIne lAveluM, anisRSTa mAlikanI AjJA vinAnuM, abhyAhata- sAmethI lAveluM che ane te apuruSAMtarakRta thAvat anAsevita hoya, to sAdhu tene aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. A rIte eka ke aneka sAdhu ane eka ke aneka sAdhvInA uddezathI taiyAra karelA pAtra sAdhu grahaNa na kare. A cAre AlApaka piMDeSaNAnI jema jANavA ane pAMcamo AlApaka ghaNA zramaNo, brAhmaNone gaNI gaNIne taiyAra karAvavAnA viSayamAM jANavo. | 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jAva bahave samaNa-mAhaNa samuddissa evaM jahA piMDesaNAe jAva purisaMtarakaDaM paDigAhejjA / taheva asaMjae bhikkhupaDiyAe kIya vA, evaM vatthesaNA AlAvao jAva puritarakaDaM paDiggAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI pAtranA viSayamAM jANe ke gRhastha ghaNA jainetara zramaNa, brAhmaNa AdinA samuccaya lakSya pAtra banAvyA che, te sarva AlApaka vaaiSaNAnI samAna samajI levA joIe yAvatuM puruSAMtarakRta hoya to grahaNa karI zake che. temaja gRhastha sAdhu mATe pAtra kharIdIne lAvyA hoya vagere AlApaka paNa vaaiSaNAnI samAna jANavA yAvatu puruSAMtarakRta hoya to grahaNa karI zake che.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-s: uddezaka-1 217 | vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhune audezika Adi doSayukta pAtra na levAnuM kathana piMDeSaNA ane vaaiSaNA adhyayananA atidezapUrvaka karyuM che. eka ke aneka sAdharmika sAdhu ke sAdhvInA uddezathI AraMbha-samAraMbha karIne taiyAra kareluM pAtra puruSAntarakRta hoya ke apuruSAMtarakRta hoya, sAdhu mATe te kalpanIya nathI. jaina-jainetara zramaNa-brAhmaNAdi bhikSukonI gaNanA karIne tenA uddezathI taiyAra kareluM pAtra puruSAMtarakata ke apuruSAMtarakata hoya te sarva akalpanIya che. je pAtra zramaNa, brAhmaNa Adi koInI gaNanA karyA vinA sAmAnya uddezathI taiyAra karelA hoya ane te pAtra apuruSAMtara kata hoya, to sAdhu mATe kalpanIya nathI, paraMtu puruSAMtarakRta thayA pachI te sAdhune mATe kalpanIya hoya che. je pAtra sAdhunA nimitte veMcAtA lIdhA hoya, udhAra lIdhA hoya, koI pAsethI jhUMTavIne lIdhA hoya, pAtrane dhoyA hoya, temAM raMga-rogAna karyA hoya, ghasIne suMvALA karyA hoya, sugaMdhI dravyothI saMskArita karyA hoya vagere koIpaNa prakAre sAdhunA nimitte pAtrane saMskArita karyA hoya, to te sAdhu mATe kalpanIya nathI. te pAtra puruSAMtarakata thaI jAya arthAt sAdhu mATe kharIdelA pAtra koIne ApI dIdhA hoya, koIe teno upayoga karI lIdho hoya, to te pAtrane sAdhu potAnI AvazyakatA pramANe grahaNa karI zake che. mUlyavAna pAtra grahaNa niSedhaH 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jAiM puNa pAyAiM jANejjA virUvarUvAI mahaddhaNamullAiM, taM jahA- ayapAyANi vA taupAyANi vA taMbapAyANi vA sIsagapAyANi vA hiraNNapAyANi vA suvaNNapAyANi vA rIriyapAyANi vA hArapuDapAyANi vA maNi-kAya-kaMsapAyANi vA saMkhasiMgapAyANi vA daMtapAyANi vA celapAyANi vA selapAyANi vA cammapAyANi vA; aNNayarAI vA tahappagArAI virUvarUvAi mahaddhaNamullAi pAyAI aphAsuyAI jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- pANi = lokhaMDanA pAtra tarapAgi = kathIranA pAtra ripaNi = pIttaLa nA pAtra hIrapuDapAyANi = polAdanA pAtra maLaTyasa pAyANi = maNi, kAca ane kAMsAnA pAtra. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI pAtranA viSayamAM jANe ke lokhaMDanAM pAtra, kathIranAM pAtra, trAMbAnAM pAtra, sIsAnAM pAtra, cAMdInAM pAtra, suvarNanAM pAtra, pittaLanAM pAtra, lokhaMDa vizeSanAM(polAdanA) pAtra, maNi, kAca ane kAMsAnAM pAtra, zaMkha ane zIMgaDAnAM pAtra, hAthI dAMtanAM pAtra, vastranAM pAtra, paththaranAM pAtra, carmanAM pAtra che tathA anya paNa AvA prakAranA vividha ati kImatI pAtrone aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. | 6 se bhikkhU vA bhikkhUNI vA se jAiM puNa pAyAiM jANejjA virUvarUvAI mahaddhaNabaMdhaNAI, taM jahA- ayabaMdhaNANi vA jAva cammabaMdhaNANi vA, aNNayarAI vA tahappagArAiM mahaddhaNabaMdhaNAI aphAsuyAiM jAva No paDigAhejjA /
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI pAtranA viSayamAM jANe ke je vividha prakAranA bahu kImatI baMdhanavALA pAtra che, jema ke- lokhaMDanA baMdhanavALA yAvatu carmabaMdhanavALA tathA anya A prakAranA bahumUlyavAna baMdhana- vALA pAtro che, to tene aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune mahAmUlyavAna pAtra temaja bahu kImatI baMdhanavALA pAtra grahaNa karavAno niSedha che. bahumUlyavAna pAtra niSparigrahI sAdhu-saMnyAsIne yogya nathI, tevA pAtra gRhasthone yogya gaNAya che. Agama varNano jotA e spaSTa thAya che ke sAdhu-saMnyAsI, parivrAjaka vagere gRha tyAgIne lAkaDA, mATI ane tuMbaDA, A traNa prakAranA pAtrano upayoga kare che. tenuM mukhya kAraNa e che ke A traNe jAtinA pAtro laghutA sUcaka ane sAdagIvALA che. bahumUlyavAna pAtromAM ke bahumUlyavAna baMdhanavALA pAtronI corI thavAno bhaya rahe che. sAdhune tenA para mamatvabhAva jAgRta thavAthI saMgraha vRtti thAya, kAca AdinA pAtra tUTI jAya, pachI teno upayoga thato nathI. zaMkhanAM pAtra, hAthI dAMtanAM pAtra, carma pAtra vagere pAtro trasa jIvonI hiMsAjanya ane durlabha hoya che. uparokta aneka kAraNothI tathA sAdhu jIvananI vyavahAra zuddhi mATe sAdhu sUtrokta traNa prakAranA pAtrano upayoga kare. pAtraSaNAnI cAra pratimAo - |7 icceyAI AyataNAI uvAikamma, aha bhikkhU jANejjA cauhi paDimAhiM pAya esittae / tattha khalu imA paDhamA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA uddisiya uddisiya pAyaM jAejjA, taM jahA- lAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA, tahappagAra pAyaM saya vA NaM jAejjA jAva paDigAhejjA / paDhamA paDimA / bhAvArtha-pUrvokta doSa sthAnonuM varjana karIne sAdhue cAra pratimAopUrvaka(abhigrahapUrvaka) pAraiSaNA karavI joIe. pahelI pratimA A pramANe che ke sAdhu ke sAdhvI kalpanIya pAtranuM nAma laIne yAcanA kare, jema ke- tuMbaDAnuM pAtra, lAkaDAnuM pAtra ke mATInuM pAtra, A prakAranA pAtromAMthI koI eka jAtanA pAtranI yAcanA kare athavA gRhastha svayaM Ape to tene prAsuka ane eSaNIya jANIne prApta thAya tyAre grahaNa kare. A pahelI pratimA che. | 8 ahAvarA doccA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA pehAe pAyaM jAejjA, taM jahA- gAhAvaI vA jAva kammakarI vA, se puvvAmeva AloejjA, Auso ! ti vA, bhaiNI ! ti vA, dAhisi me etto aNNayaraM pAyaM, taMjahAlAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA, tahappagAraM pAyaM sayaM vA NaM jAejjA jAva paDigAhejjA / doccA paDimA /
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-s: uddezaka-1 219 ] bhAvArtha:- bIjI pratimA A pramANe che ke sAdhu ke sAdhvI sAme dekhAtA pAtrone joIne gRhastha yAvata nokarANIo pAsethI tenI yAcanA kare. sAdhu pAtrane joIne kahe ke- he AyuSyamAna gRhastha bhAI! ke bahena ! tame mane tuMbaDA, lAkaDA ke mATInA, A sAme rahelA pAtramAMthI koI pAtra Apazo? A prakAranA pAtranI svayaM yAcanA kare ke gRhastha svayaM Ape, to tene prAsuka temaja eSaNIya jANIne prApta thAya tyAre grahaNa kare. A bIjI pratimA che. | 9 ahAvarA taccA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhUNI vA se jaM puNa pAyaM jANejjA sagaiya vA vejayatiya vA, tahappagAra pAya saya vA jAva pddigaahejjaa| taccA paDimA / zabdArtha :- saMsaphartha = gRhasthanuM vApareluM pAtra vanayaMtavuM = be, traNa, vaparAtA pAtramAMthI maLaze to yammicaM caM nAnA = pheMkI devA yogya amanojJa pAtranI yAcanA kare. bhAvArtha :- trIjI pratimA A pramANe che ke sAdha ke sAdhvI guhastha vAparelA athavA vArApharatI vaparAtA be-traNa pAtra hoya, tevA pAtrane jANe ane pUrvanI jema svayaM yAcanA kare athavA gRhastha svayaM Ape, to tene prAsuka ane eSaNIya jANIne prApta thAya tyAre grahaNa kare. A trIjI pratimA che. |10 ahAvarA cautthA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhUNI vA ujjhiyadhammiyaM vA pAyaM jAejjA- jaM ca aNNe bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImagA NAvakaMkhaMti, tahappagAraM ujjhiya-dhammiyaM pAyaM sayaM vA NaM jAejjA jAva paDigAhejjA / cautthA paDimA / icceyANaM cauNhaM paDimANaM aNNayaraM paDimaM jahA piMDesaNAe / bhAvArtha :- cothI pratimA A pramANe che ke sAdhu ke sAdhvI gRhasthane tyAM pheMkI devA yogya pAtranI yAcanA kare. je pAtrane anya ghaNA zramaNa, brAhmaNa yAvata bhikhArI paNa icchatA na hoya, tevA pAtranI svayaM yAcanA kare athavA gRhastha svayaM Ape to tene prAsuka temaja eSaNIya jANIne prApta thAya tyAre grahaNa kare. A cothI pratimA che. piMDeSaNA adhyayananA varNana anusAra sAdhu ke sAdhvI koI paNa pratimAno svIkAra karIne ahaMkAra kare nahIM ke bIjAne tuccha mAne nahIM. vivecanaH prastuta sUtromAM pAraiSaNA saMbaMdhI cAra pratimAonuM nirUpaNa che. cAre ya pratimAonA nAma temaja vidhi vaaiSaNAnI pratimAonI samAna che- (1) udiNa (2) prekSA (3) paribhaktapUrvA ane (4) undritadharmA. nigraMtha sAdhu A cAra pratimAomAMthI koI paNa pratimAne grahaNa karI deDhatApUrvaka tenuM pAlana kare che. A cAra pratimAomAMthI koI ekane dhAraNa karanAra muni bIjA munione tuccha na gaNe. potAnI jAtane mahAna ke zreSTha mAne nahi paraMtu paDimAno svIkAra karanAra sarva sAdhuo jinAjJAnA ArAdhaka che; tema mAnIne paraspara samAdhibhAva ane sabhAva rAkhe.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 220 / zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha saMgaiyaM :- pAtrano 64yo| 425 umeza 2tADoya, te pAtra saMgativAya chemane vejyNtiyNje pAtrano upayoga gRhastha haMmezAM karatA na hoya, paraMtu koI utsavanA prasaMge ja teno upayoga karatA hoya, te pAtrane vejayaMtika kahevAya che. aneSaNIya pAtra grahaNa niSedha - 11 se NaM eyAe esaNAe esamANaM pAsittA paro vaejjA- AusaMto samaNA ! ejjAsi tumaM mAseNa vA jahA vatthesaNAe / bhAvArtha :-pAtranI gaveSaNA karatA joIne koI gRhastha sAdhune kahe ke tuM AyuSyamAna zramaNa ! hamaNA tame jAo, tame eka mAsa pachI yAvat kAle Avajo ityAdi sarva varNana vaaiSaNA adhyayana pramANe jANavuM. |12 se NaM paro NettA vaejjA- Auso ! tti vA bhaiNI ! tti vA AhareyaM pAyaM, telleNa vA ghaeNa vA NavaNIeNa vA vasAe vA abbhaMgettA vA; taheva siNANA taheva sIodagAdi, kaMdAdi taheva / bhAvArtha -kadAcit koI gRhastha pAtranI gaveSaNA karatA sAdhune joIne potAnA parivAranA koI puruSa ke strIne bolAvIne kahe- he AyuSyamAna bhAI ke bahena ! A pAtra lAvo, ApaNe tenA para tela, ghI, mAkhaNa ke anya koI snigdha padArtha lagAvIne sAdhune ApIe. te ja rIte sugaMdhI padArthothI ekavAra ke vAraMvAra lagAvIne, ThaMDA pANI ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhoIne, temAMthI kaMdAdi ke lIlI vanaspatio kADhIne sApha karIne ApIe ityAdi sarva varNana vaaiSaNA pramANe jANavuM. 13 se NaM paro NettA vaejjA- AusaMto samaNA ! muhuttagaM muhuttagaM acchAhi jAva tAva amhe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA uvakareMsu vA uvakkhaDeMsu vA, to te vayaM Auso ! sapANaM sabhoyaNaM paDiggahagaM dAsAmo, tucchae paDiggahae diNNe samaNassa No suThu No sAhu bhavai / se puvvAmeva AloejjA- Auso ! ti vA, bhaiNI ! ti vA, No khalu me kappai AhAkammie asaNe vA pANe vA khAime vA sAime vA bhottae vA pAyae vA, mA uvakarehi, mA uvakkhaDehi / abhikaMkhasi me dAuM ? emeva dalayAhi / se sevaM vayaMtassa paro asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAima vA uvakarettA uvakkhaDettA sapANagaM sabhoyaNa paDiggahagaM dalaejjA, tahappagAraM paDiggahagaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zArtha :- acchAhi = 2kho uvakareMsu= taiyA2 4Ine uvakkhaDesu = agni 52 57vIne tucchae = pAlI No suThu = zreSTha mAge nariNo sAhu bhavai = sAru mAnali. bhAvArtha-kadAcitu koI ghara mAlika sAdhune A pramANe kahe- he AyuSyamAna zramaNa ! Apa thoDIkavAra UbhA raho. ame hamaNA azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karazuM. he AyuSyamAn ! ame Apane pANI ane bhojanathI bharelA pAtra ApazuM kAraNa ke sAdhune khAlI pAtra ApavuM yogya nathI. tyAre sAdhu vicArIne gRhasthane pahelAM ja kahI de ke he AyuSyamanuM gRhastha ! he AyuSyamatI bahena ! mane AdhAkarmI
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-s: uddezaka-1 | 221 | AhAra, pANI grahaNa karavA kalpatA nathI. tame mArA mATe AhArAdi taiyAra karIne ke rAMdhI na Apo. jo tame mane pAtra ApavAnI icchA rAkhatA ho, to pAtra ema ja Apo. sAdhu A pramANe kahe chatAM paNa jo gRhastha AhArAdi banAvIne, pAtramAM te bharIne Ape, to sAdhu te pAtrane aprAka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM paNa grahaNa kare nahi. vivecana : - - prastuta sUtramAM vaaiSaNAnA atidezapUrvaka sAdhu-sAdhvIne aneSaNIya pAtra grahaNa karavAno niSedha karyo che. sAdhunA nimitte pAtramAM koIpaNa prakAranA saMskAra kare, bajAramAMthI kharIde, uchInuM lAve Adi aneka vidhi-niSedha A sUtramAM che, jema ke- (1) gRhastha sAdhune thoDIvAra pachI yAvatu eka mAsa pachI AvIne pAtrane laI javAnuM kahe (2) pAtrane tela, ghI Adi snigdha padArtha lagAvIne Ape (3) pAtrane sugaMdhita padArtho lagAvIne Ape (4) ThaMDA ke garama pANIthI dhoIne Ape (5) pAtramAM rAkhelA kaMda Adi lIlotarI, bIja, dhAnya vagere kADhIne, tene sApha karIne Ape. (6) AhArapANI taiyAra karAvI tenAthI pAtra bharIne sAdhune ApavAnuM kahe. A sarva kathanamAM sAdhunA nimitte sAvadha kriyAnI saMbhAvanA che, tethI gRhasthanA tathAprakAranA vArtAlApane sAMbhaLatAM ja sAdhu tene pahelAMthI ja sAvadhAna karI de ke AvA aneSaNIya AhArayukta pAtra mArA mATe kalpanIya nathI. sAdhu AdhAkarma Adi sarva doSothI rahita pUrNapaNe nirdoSa rIte potAnI AvazyakatAnI pUrti kare che. pAtra grahaNa pUrve pratilekhana :14 siyA paro NettA paDiggahagaM NisirejjA, se puvvAmeva AloejjAAuso ! ti vA, bhaiNI ! ti vA, tumaM ceva NaM saMtiyaM paDiggahagaM aMtoaMteNaM paDilehissAmi / kevalI bayA- AyANameyaM, aMto paDiggahagaMsi pANANi vA bIyANi vA hariyANi vA, aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA jAva jaM puvvAmeva paDiggahagaM aMtoaMteNa paDilehejjA / / zabdArtha - jigA = Ape niyaMtra vidyamAna paDikA = pAtra. bhAvArtha-kadAcitu koI gRhastha pAtrane saMskArita karyA vinA ja lAvIne sAdhune ApavA lAge, to sAdhu vicArapUrvaka pahelAM ja tene kahe ke tuM AyuSyamAna gRhastha bhAI ke bahena ! huM tamArA A pAtranuM aMdara, bahAra, cAre bAjuthI sArI rIte pratilekhana karIza, A rIte kahIne muni gRhasthanI AjJA laIne te pAtronuM aMdara-bahAra nirIkSaNa kare kAraNa ke te pAtramAM jIvajaMtubIja ke lIlotarI AdinI saMbhAvanA hoya che, pratilekhana karyA vinA pAtra grahaNa karavuM, te karmabaMdhanuM kAraNa che, tema kevaLI bhagavAne kahyuM che. sAdhuo mATe tIrthakarAdi Akha puruSoe pahelAthI ja A pratijJA yAvatu upadeza Apyo che ke sAdhue pAtra grahaNa karatAM pahelAM pAtranI aMdara, bahAra cAre tarapha pratilekhana karI levuM joIe. |15 saaMDAdi savve AlAvagA jahA vatthesaNAe, NANattaM telleNa vA ghaeNa vA NavaNIeNa vA vasAe vA siNANAdi jAva aNNayarasi vA tahappagArasi thaMDillasi
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarara | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha paDilehiya-paDilehiya pamajjiya-pamajjiya tao saMjayAmeva AyAvejja vA payAvejja vA / bhAvArtha :- sAdhu IDA yAvata karoLiyAnA jALA yukta pAtrane grahaNa kare nahi ityAdi sarva AlApaka vaaiSaNAnI samAna jANI levA joIe. vizeSatA e che ke jo te tela, ghI, mAkhaNa, anya snigdha padArtho tathA sugaMdhita padArtho lagAvIne pAtrane navuM ke suMdara banAvavA icche ityAdi sarva varNana vaaiSaNAnI jema jANavuM yAvatu IMDila bhUminuM pratilekhana, pramArjana karI yatanApUrvaka te pAtrane dhUpamAM sUkave, vizeSa sUkave. vivecana : prastuta sUtramAM gRhastha pAsethI pAtra grahaNa karatAM pahelAM tenuM pratilekhana eTale nirIkSaNa karavAnuM pratipAdana che ane tyAra pachI saMkSipta pATha dvArA saMpUrNa varNana vaaiSaNAnI samAna jANavAnuM sUcana che. vaaiSaNA nAmanA pAMcanA adhyayananA prathama uddezakanA sUtra-16 thI 21 sudhInA sUtronuM ahIM pAtra sAthe kathana karavuM joIe. temAM vizeSatA che ke vastramAM tela, ghI Adi lagADavAnuM kathana nathI ane pAtramAM tenuM kathana karavuM joIe. te sivAya sarva kathana vaaiSaNAnI samAna jANavuM. aNasaM thara... - (1) gaNataM- aparyApta. je pAtra prayojanane siddha karavAmAM upayogI na hoya, te gatti kahevAya che, jema ke pANI mATe pAtranI jarUra hoya ane gRhasthane tyAM je pAtra hoya, te ekadama nAnuM hoya, to te pAtra nirdoSa hovA chatAM pANI levA mATe upayogI thatuM nathI (2) thara- asthira. pAtra majabUta ane TakAu na hoya athavA ekadama jUnuM, tarata ja tUTI jAya tevuM hoya, tene asthira kahevAya che. (3) ghuvaM- adhuva. gRhastha tene be-pAMca divasa Adi alpakAla mATe ja ApatA hoya, sadA mATe saMpUrNapaNe na Ape, to te adhuva kahevAya che. (4) athAniM - adhAraNIya. Agama AjJA pramANe sAdhune yogya na hoya, raMga-beraMgI ke citravALuM hoya, te adhAraNIya kahevAya che. (5) rophamta na raya-- icchA hovA chatAM paNa te rAkhI zakAya tema na hoya. sAdhunI pAse je pAtra che tenI sAthe te pAtrane rAkhavAmAM koI meLa na hoya, jaDamAM kyAMya baMdha besatuM na hoya, vajanamAM bhAre hoya to te apekSAe ahIM roDanaMta ja thapha A kathana dvArA tevA pAtra grahaNano niSedha che. A rIte je pAtra aparyApta, asthira, adbhava ane adhAraNIya hoya tathA baMdha besatuM na hoya to sAdhu tene grahaNa kare nahIM. mai, thira :- je pAtra (1) prayojanane siddha karavAmAM upayogI hoya, (2) majabUta ane TakAu hoya, (3) gRhastha kAyama mATe vahorAvI detA hoya (4) Agama AjJAthI kalpanIya hoya (5) grahaNa karanAra sAdhunA anya pAtra sAthe baMdha besatuM hoya, A pAMca guNothI yukta pAtra prApta thAya to sAdhu tene grahaNa karI zake che. anya varjanIya doSo :- (1) pAtramAM jIvajaMtu hoya, to sAdhu grahaNa kare nahIM (2) pAtra grahaNa karyA pachI tene navuM, suMdara banAvavA thoDA ke vadhAre sugaMdhita padArthono lepa kare nahi (3) prayojana vinA pAtrane tela, ghI Adi lagAve nahIM (4) pAtra navuM banAvavA mATe thoDA ke jhAjhA, ThaMDA ke garama pANIthI dhue nahi (5) pAtrane sUkavavA mATe sacitta pRthvI upara mUke nahi (6) pAtrane hUMThA upara, uMbarA para, khAMDaNiyA para, nAvAnA bAjoTha upara sUkave nahi, temaja calAyamAna UMcA sthAna upara sUkavavA mUke nahi. (7) dIvAla,
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-6H uddezaka-1 bhIMta, zilA, paththara ke evA anya koI UMcA sthAne temaja DagamagatI jagyA para pAtrane sUkavavA mUke nahi (8) staMbhagRha, maMcagRha, uparanA mALamAM mahela upara ke havelI AdinI khullI chata para pAtrane sUkave nahi. pAtrane ekAMtamAM laI jaIne acitta nirdoSa sthaMDilabhUmine poMjIne yatanA pUrvaka pAtrane / sUkavavA mUke. A sarva kathana vastraSaNA pramANe samajavuM. upasaMhAraH 16 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvahiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / 223 ke bhAvArtha :- A pAtraiSaNAno viveka ja sAdhu ke sAdhvInA AcAranI samagratA-saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthaMkaroe kahyuM che. // adhyayana-6/1 saMpUrNa // For Private Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 224 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha che chaThuM adhyayana : bIja uddezaka 09 gocarI pUrve pAtra pratilekhana - | 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisamANe puvAmeva pehAe paDiggahagaM, avahaTu pANe, pamajjiya rayaM, tao saMjayAmeva gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Nikkhamejja vA pavisejja vA / kevalI bUyA AyANameyaM / aMto paDiggahagaMsi pANe vA bIe vA rae vA pariyAvajjejjA / aha bhikkhUNaM puvvovadiTThA esa paiNNA jaM puvvAmeva pehAe paDiggaha, avahaTTa pANe, pamajjiya rayaM, tao saMjayAmeva gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Nikkhamejja vA pavisejja vA / zabdArtha - gava = kADhIne pariyAvanenA = AvIne rahyA hoya, paDyA hoya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhArapANI mATe praveza kare, tyAra pahelAM ja pAtrane sArI rIte joI le, temAM jIva-jaMtu Adi hoya, to tene kADhIne ekabAjue mUkI de, rajane poMjIne khaMkherI nAMkhe ane tyAra pachI yatanApurvaka AhAra-pANI mATe upAzrayamAMthI bahAra nIkaLe ke gRhasthanA gharamAM praveza kare. pAtronuM pratilekhana ke pramArjana karyA vinA gocarI javuM, tene kevalI bhagavAne karmabaMdhanuM kAraNa kahyuM che. pratilekhana karIne rAkhelA pAtramAM paNa koI jIvajaMtu caDI jAya, raja uDIne paDe athavA bIja Adi paDI zake che, tethI tIrthakarAdi AptapuruSoe sAdhu mATe pahelAM ja pratijJA yAvatu upadeza Apyo che ke AhAra-pANI mATe jatAM samaye paNa sAdhu pAtranuM samyaka prakAre nirIkSaNa karI le, koI jIva hoya to tene kADhIne ekabAjue mUkI de, raja Adine poMjIne khaMkherI nAMkhe ane tyArapachI yatanApUrvaka pAtrone grahaNa karIne gocarI mATe upAzrayamAMthI nIkaLe ke gRhasthanA gharamAM praveza kare. vivecana : prastuta sUtramAM gocarIe jatAM pUrve pAtra pratilekhana karavAnI AvazyakatA darzAvI che. sAdhu ke sAdhvI divasamAM be vAra vastra, pAtra Adi potAnI sarvaupadhinuM pratilekhana kare ja che. tema chatAM gocarI mATe nIkaLatA pahelAM pAtranuM pratilekhana sArI rIte karI levuM jarUrI che. pratilekhana karavAmAM na Ave to saMyamavirAdhanA ane jIva virAdhanA thAya che. vyAkhyAkAre te sivAya bIjA paNa kAraNonuM kathana karyuM che. (1) koI pAtra tUTeluM hoya to temAM AhArapANI laI zakAya nahIM ane takalIpha UbhI thAya che (2) koI dharmaSIe sAdhune badanAma karavA mATe zastra, viSa ke anya akathya, agrAhya vastu temAM mUkI dIdhI hoya. (3) koI hiMsaka jIva vIMchI, sarpa pAtramAM besI gayA hoya to karaDI jAya, utAvaLamAM joyA vinA temAM AhArapANI levAthI jhera caDhe ane jIvonI virAdhanA thAya. (4) kyAreka utAvaLamAM pAtra vyavasthita rIte sApha thayuM na hoya, pAtramAM koI AhAranA aMza rahI gayA hoya to temAM kIDIo caDI jAya che, tethI gocarI mATe jAya tyAre ane AhAra pANI grahaNa kare tyAre sAdhue pAtranuM pratilekhana, pramArjana karavuM joIe.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-6H uddezaka-2 sacitta pANI paraThavAnI vidhiH 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvai kulaM pAyavaDiyAe piMDavAya paDiyA aNupaviTThe samANe siyA se paro AhaTTu aMto paDiggahagaMsi sIodagaM paribhAetA NIhaTTu dalaejjA, tahappagAraM paDiggahagaM parahatthaMsi vA parapAyaMsi vA aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / se ya Ahacca paDiggAhie siyA, khippAmeva udagaMsi sAharejjA, sapaDiggahamAyAe va NaM pariTThavejjA, sasaNiddhAe vA bhUmIe pANaM NiyamejjA / 225 zabdArtha :Ahattva = kadAca paDiyASir siyA = grahaNa karI lIdhuM hoya to biAmeva = te ja samaye sAMsi = te ja pANInA vAsaNamAM sAdareggA = nAMkhI de salindadamAyAr = pAtra sahita te pANIne laI jaIne khaM pariveSnA = yogya sthaLe paraThe sasabiskrAC bhUmI = pANIthI snigdha bhUmimAM khiyameggA = te pANIne ulecI nAMkhe(yatanApUrvaka paraThI de). bhAvArtha :sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM pAtra grahaNa karavA praveza kare, tyAre gRhastha gharamAM pANIthI bharelA pAtramAMthI saceta pANIne anya pAtramAM laIne Ape, to te saceta pANIthI bhareluM te pAtra gRhasthanA hAthamAM ke tenA moTA vAsaNamAM rAkheluM joIne tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne grahaNa kare nahIM. kadAca saceta pANIthI bhareluM te pAtra aceta pANI samajIne grahaNa thaI gayuM hoya, to sacetanI jANa thatAM ja gRhasthanI AjJA laIne te pANI gRhasthanA pANInA vAsaNamAM nAMkhI de. jo gRhastha pANI pAchuM levAnI nA pADe, to pANI yukta pAtrane laIne(te pAtra mATInuM ane sulabha hoya to) ekAMta sthAne jaIne tene(pANI sahitanA pAtrane) paraThI de arthAt yatanApUrvaka tyAM mUkI de athavA jo te pAtra lAkaDAnuM ane durlabha hoya, to te pANIne snigdha bhUmimAM yatanApUrvaka paraThI de. 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA udaullaM vA sasaNiddhaM vA paDiggahaM No Amajjejja vA jAva payAvejja vA / aha puNa evaM jANejjA vigatodae me paDiggahae chiNNa- siNehe me paDiggahae, tahappagAraM paDiggahaM tao saMjayAmeva AmajjejjA vA jAva payAvejja vA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sacetapANI paraThyAM pachI pANIthI bhInA ke pANInA lepavALA pAtrane lUche nahi yAvat taDakAmAM sUkave nahi. jyAre sAdhu jANe ke mAruM A pAtra pANIthI rahita ane snigdhatAthI(lepathI) rahita thaI gayuM che, tyAre tene yatanApUrvaka lUche ke taDakAmAM rAkhe. vivecanaH prastuta sUtromAM saceta jalayukta pAtra grahaNano niSedha, saceta jalane paraThavAnI vidhi tathA saceta jalavALA te pAtrane sUkavavAnI vidhinuM kathana che. sAdhu gRhasthane tyAM pAtranI gaveSaNA karatA hoya, gRhasthane tyAM sAdhune yogya pAtra hoya paraMtu te saceta jalathI bhareluM hoya, gRhastha te pAtramAMthI pANI kADhIne bIjA vAsaNamAM nAMkhI pAtrane khAlI karIne te For Private Personal Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 226 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha vahorAve athavA pANI bharelA pAtrane vahorAvavAnuM kahe, to sAdhu tene aprAsuka ane aSaNIya samajIne grahaNa kare nahIM. kadAca gRhastha bhUlathI aceta pANI samajIne saceta pANI bhareluM pAtra sAdhune vahorAve ane sAdhu paNa bhUlathI grahaNa karI le, tyAra pachI tene koI paNa kAraNathI jANa thAya ke A pANI pUrNapaNe zastrapariNata thayuM nathI arthAt aceta thayuM nathI, spaSTa rIte saceta pANI ja che, to tenuM zuM karavuM tene mATe sUtramAM traNa vikalpa darzAvyA che. saceta pANI paraThavAnA traNa vikalpaH- (1) sAdhu jenA gherathI pAtrayukta pANI lAvyA hoya, tenA ghare jaIne te gRhasthane kahe ke A saceta pANI bhUlathI grahaNa thayuM che. A pANI amone kalpanIya nathI. amAre kevaLa pAtranI ja AvazyakatA che. sAdhunA tathA prakAranA sAMketika vacanathI gRhastha samajI jAya ane potAnuM pANI pAchuM laIne khAlI pAtra ApI de. to te khAlI pAtra laIne upAzrayamAM AvI jAya ane te saceta pANIvALA khAlI pAtrane ekAMta sthAnamAM mUkI de, jyAre te pAtra svataH sUkAI jAya tyAra pachI teno upayoga kare. jo sAdhunA sAMketika vacanathI gRhastha samaje nahIM to sAdhu svayaM spaSTa kathana kare ke A saceta pANI amone kalpanIya nathI, tethI pANI tamone pAchuM ApIe chIe. A pramANe gRhasthanI AjJA laIne gRhasthanA vAsaNamAM te pANIne yatanApUrvaka pAchuM nAMkhI de che. (2) jo gRhastha pANI ke pAtra pAchuM levAnI nA pADe ane kahe ke amo sAdhune dIdhA pachI pAchuM letA nathI, Apane je karavuM hoya, te karo. to sAdhu gRhastha para koI paNa prakArano durbhAva karyA vinA te pANIthI bhareluM pAtra laIne IMDilabhUmimAM jaIne yogya sthAnanI pratilekhanA karIne, te pAtra jo mATInuM hoya athavA tenI prApti sulabha hoya, to pANI sahita pAtrane paraThI de arthAt mUkI de che. (3) jo te pAtra sulabha na hoya ane sAdhune pAtranI AvazyakatA hoya, to te pANI bhareluM pAtra laIne sAdhu koI jalAzayanA kinAre jAya, te jalAzayanA kinAre pANIthI rahita paraMtu pANIthI snigdha thayelI aceta bhUmimAM atyaMta yatanApUrvaka te pANIne paraThI de. paraTheluM te pANI turaMta ja vahetuM te jalAzayamAM pahoMcI jAya tethI te jIvonI alpattama virAdhanA thAya che ane khAlI pAtrane upAzrayanA ekAMta sthAnamAM mUkI de. te svataH sUkAI jAya tyAra pachI sAdhu te pAtrano upayoga kare. pAtra sUkAI gayA pachI tene sApha karavAnI AvazyakatA hoya, to tene lUche, takaDAmAM sUkave. vagere kriyAo karI zakAya che. sAdhu saceta pANIno upayoga karI zakatA nathI tethI sUtrakAre bhUlathI levAI gayelA saceta pANI mATe aneka vikalpo pradarzita karyA che. sAdhu saceta pANInA jIvone ochAmAM ochI kilAmanA thAya, te rIte vivekapUrvaka yathocita vyavahAra kare. saMkSepamAM sAdhunI pratyeka pravRttimAM jIvadayAnuM lakSya mukhya hoya che. pAtra sahita gamana : 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAya paDiyAe pavisiukAme sapaDiggahamAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisejja vA Nikkhamejja
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-6H uddezaka-2 [ 227 ] vA, evaM bahiyA viyArabhUmiM vA vihArabhUmiM vA; gAmANugAmaM vA dUijjejjA; tivvadesiyAdi jahA biiyAe vatthesaNAe NavaraM ettha paDiggahaM / bhAvArtha :- saMyamazIla sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM AhAra mATe praveza kare athavA nIkaLe tyAre potAnA pAtrane sAthe laIne jAya ane pAtra sAthe laIne upAzrayamAMthI nIkaLe. te ja rIte potAnA pAtra laIne caMDila bhUmi ane svAdhyAya bhUmimAM jAya athavA pAtra sAthe laI grAmAnugrAma vihAra kare. rastAmAM ochovatto varasAda varasato hoya yAvata tirachA trasa jIvo UDI rahyA hoya ityAdi sarva kathana vaaiSaNAnA bIjA uddezaka anusAra jANavuM joIe, vizeSatA che ke tyAM vastro saMbaMdhI kathana che tenA sthAne ahIM pAtra saMbaMdhI sarva kathana karavuM. upasaMhAra: 5 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvadvehiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A pAtraSaNAno viveka ja sAdhu ke sAdhvInA AcAranI samagratA-saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. adhyayana-dora saMpUrNa chachuM adhyayana saMpUrNa ke
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra28] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha sAtamuM adhyayana paricaya 90 229 229 28082082 208 209 A adhyayananuM nAma "avagraha paDimA' che. avagraha jaina zAstrono pAribhASika zabda che. sAmAnya rUpe teno artha 'grahaNa karavuM" thAya che. prAkRta zabdakoSamAM avagraha zabdanA aneka artho kahyA che, te A pramANe che- (1) grahaNa karavuM, (2) avadhAraNa, (3) lAbha, (4) indriyathI thatuM jJAna vizeSa, (5) grahaNa karavA yogya vastu, (6) Azraya, (7) AvAsa, (8) svAdhInaccha vastu, (9) deva(saudharmendra)tathA guru Adi pAsethI AvazyakatAnusAra yAcanA karela maryAdita jagyA ke sthAna, (10) pIrasavA yogya bhojana temaja (11) AjJApUrvaka grahaNa karavuM Adi. A sUtramAM mukhyatve cAra arthomAM avagraha zabdano prayoga thayo che(1) AjJApUrvaka grahaNa karavuM (2) grahaNa karavA yogya vastu (3) je je vastuo jenI nezrAmAM che, te-te vastuonI jarUra paDe tyAre tenI AjJA laI upayoga karavo tathA (4) sthAna ke ghara athavA maryAdita jagyA. avagrahanA cAra prakAra che- (1) dravyAvagraha (2) kSetrAvagraha (3) kAlAvagraha (4) bhAvAvagraha. dravyAvagrahanA traNa prakAra che- sacitta, acitta ane mizra padArtho. kSetrAvagrahanA paNa sacittAdi traNa bheda che athavA gAma, nagara, rASTra, araNya-jaMgala Adi aneka bheda che. kAlAvagrahanA Rtubaddha kAla ane varSAkALa, A be bheda che. bhAvAvagrahamAM matijJAnanA arthAvagraha, vyaMjanAvagraha Adi bhedano samAveza thAya che. aparigrahI sAdhune jyAre AhAra, vasati, vastra, pAtra ke anya dharmopakaraNa Adine grahaNa karavAnI icchA thAya tyAre tene mAlikanI AjJApUrvaka grahaNa kare, te bhAvAvagraha che. saMyamI jIvanamAM sAdhune traNa karaNa ane traNa yogathI adattAdAnano tyAga hoya che. sAdhu jyAM rahe, tyAM je vastu grahaNa kare te AjJApUrvaka grahaNa karavAnI hoya che, tethI sAdhu jIvanamAM avagrahanI atyaMta mahattA che. sUtrakAre vividha vikalpo dvArA avagrahanuM vistRta varNana karyuM che. A adhyayanamAM avagrahanA pAMca prakAra kahyA che- (1) devendra (2) rAjA-zAsaka (3) gRhapati (4) zayyAtara temaja (5) sAdharmika sAdhu samUha. teo avagrahanA adhikArI hovAthI avagrahanA pAMca prakAra thAya che. IMDilabhUmi, vasati(sthAna) ane upakaraNa Adi grahaNa karatAM pahelAM AvazyakatA pramANe A pAMcamAMthI yathAyogya vyaktinI AjJA levI Avazyaka hoya che. A adhyayanamAM vividha prakAranA avagraho tathA tatsaMbaMdhita sAta pratimAonuM varNana hovAthI A adhyayananuM nAma "avagraha pratimA" rAkhyuM che. A adhyayananA be uddezako che. prathama uddezakamAM avagraha grahaNanI anivAryatA temaja avagrahanA prakAra tathA tenI yAcanA vidhi batAvI che. bIjA udezakamAM mukhyarUpe vividha avagrahonI yAcanA vidhinuM pratipAdana che.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-7H uddezaka-1 | | ra29 ] C) kAtamaM adhyayana : avagraha paDimANI pahelo uddezaka avagraha grahaNanI anivAryatA :| 1 samaNe bhavissAmi aNagAre akiMcaNe aputte apasU paradattabhoI pAvaM kamma No karissAmi tti samuTThAe; savvaM bhaMte ! adiNNAdANaM paccakkhAmi / se aNupavisittA gAmaM vA jAvarAyahANiM vA Neva sayaM adiNNaM, giNhejjA, NevaNNeNaM adiNNaM giNhAvejjA, NevaNNaM adiNNaM giNhataM pi smnnujaannejjaa| jehiM vi saddhiM saMpavvaie tesi pi yAI bhikkhU chattayaM vA mattayaM vA daMDagaM vA jAva cammaccheyaNagaM vA tesiM puvvAmeva oggahaM aNaNuNNaviya apaDilehiya apamajjiya No giNhejja vA, pagiNhejja vA, tesiM puvvAmeva oggaha aNuNNaviya paDilehiya pamajjiya tao saMjayAmeva ogiNhejja vA pagiNhejja vA / zabdArtha :- tamane bhakistAna = huM zramaNa banIza 3La re = aNagAra vize = parigraha rahita kapure = putrathI rahita sapanU = pazuothI rahita paratta morpha = bIjAe ApeluM bhojana karanAra. bhAvArtha - dIkSA letA samaye sAdhu pratijJA kare che ke have huM zramaNa banIza, gharano tyAga karIne aNagAra, samasta parigrahano tyAga karIne akiMcana, putrAdi svajanono tyAga karIne putra rahita, dvipada-catuSpada pazuono tyAga karIne pazurahita, bIjA dvArA apAyelA AhArane grahaNa karIne paradattabhojI thaIza, hiMsAdi samasta pApakarmonuM huM sevana karIza nahIM; A pramANe saMyama pAlana mATe tatpara banIne te pratijJA kare che ke he bhaMte ! huM sarva prakAranA adattAdAnanA pratyAkhyAna karuM chuM. (A pramANe trIjA mahAvratanI pratijJA lIdhA pachI) sAdhu gAma vAvatu rAjadhAnImAM praveza karIne AjJA lIdhA vinAnI koI paNa vastune grahaNa kare nahi, bIjA pAse grahaNa karAve nahi ane adatta grahaNa karanAranI anumodanA kare nahi. | muni pote jenI pAse dIkSita thayA che athavA jenI sAthe rahe che, vicaraNa kare che tenA chatra, mAtraka, daMDa yAvata carmacchedanaka Adi upakaraNonI AjJA lIdhA vinA tathA pratilekhana temaja pramArjana karyA vinA eka vAra ke anekavAra, alpa samaya mATe ke vadhu samaya mATe grahaNa kare nahi, paraMtu pahelA AjJA laIne, tenuM pratilekhana, pramArjana karIne pachI yatanApUrvaka te upakaraNane alpa ke vadhu samaya mATe, ekavAra ke vAraMvAra grahaNa karI zake che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhu jIvanamAM avagraha-AjJApUrvaka vastu grahaNa karavAnI anivAryatAnuM kathana
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha tathA sAdhu jIvananI anya aneka vizeSatAone pragaTa karI che. sAdhu saMpUrNa rIte aparigrahI hoya che. teNe ghara, kuTuMba, parivAra, dhana-dhAnya, dAsa-dAsI, pazu-pakSI, khetara-vADI, dukAna-makAna Adi sarva jaMgama saMpattino sarvathA tyAga karyo hoya che. sAdhu potAnA dehanA nirvAha mATe aneka gharomAM bhikSAnI yAcanA kare che. gRhastho sAdhune je Ape te ja grahaNa kare che. te svayaM potAnI meLe dAtAne pUchyA vinA, dAtA dvArA dIdhA vinA ke tenI AjJA vinA kAMI ja letA nathI tethI te parabatabhojI kahevAya che. sAdhu vastunA mAlikanI AjJA vinA nAnI ke moTI koIpaNa vastu grahaNa karatA nathI. te traNa karaNa ane traNa yogathI adattAdAnanA tyAganI pratijJAdhAraNa kare che ane tadanusAra trIjA adattAdAna viramaNa mahAvratanuM pAlana kare che. sAdhu saMyama-tapanuM pAlana karatAM, grAmAnugrAma vicaraNa karatAM jyAM jAya, jenI sAthe rahe, tyAM potAne vastra, pAtra Adi je je upakaraNonI AvazyakatA hoya, te gRhastha pAsethI yAcanA karIne tenI AjJA laIne ja grahaNa kare che. adattAdAna viramaNa mahAvratadhArI zramaNa je sAdharmika sAdhuo sAthe rahetA hoya, te sAdhuonA upakaraNone jovAnI ke upayogamAM levAnI AvazyakatA hoya, tyAre te sAdhuonI AjJA laIne pachI ja te upakaraNono sparza kare ke teno upayoga kare che. AjJA lIdhA vinA sAdharmika sAdhuonA upakaraNa paNa te grahaNa karI zakatA nathI. A prakAranI sajAgatAthI ja sAdhunA adattAdAna viramaNa mahAvratanI paripAlanA thAya che. sapute sapanU- putra rahita, pazu rahita. A baMne lAkSaNika zabdaprayoga che. putra zabdathI sAMsArika pratyeka saMbaMdhonuM grahaNa thAya che ane pazu zabdathI be pagavALA dAsa-dAsI Adi ane cAra pagavALA pazuonuM grahaNa thAya che. saMyama svIkAra samaye sAdhu mAtA-pitA, bhAI, bahena Adi saMsAranA samasta saMbaMdhonA mAlikI bhAvano ke mamatvabhAvano saMpUrNapaNe tyAga kare che. tyArapachI bhaviSyamAM tenA putra Adi tenI pAse dIkSA grahaNa kare, to paNa saMyamI jIvanamAM pitA-putrano saMbaMdha ke anya koIpaNa saMbaMdho rahetA nathI. teo guru-ziSyanA saMbaMdhe ja sAthe rahe che. chattayuM- chatra. zrI dazavaikAlika sUtramAM sAdhunA bAvana anAcAramAM chattambha dhArAkU chatra dhAraNa karavAne, anAcAra kahela che, mATe sAmAnya rIte koI paNa sAdhu-sAdhvI chatra dhAraNa karatA nathI. vRddha, glAna Adi sAdhue viziSTa kAraNathI guru AjJAthI AvA upakaraNa rAkhyA hoya ane bIjA sAdhune te upakaraNanI AvazyakatA hoya to gurunI AjJA ane te sAdhunI AjJA vinA teno upayoga kare nahIM. prastuta sUtramAM chatra, carma chedanaka vagere aupagrahika upakaraNo arthAt apavAdika paristhitimAM maryAdita samaya mATe rAkhavAmAM AvatA upakaraNonuM kathana che. haMmezAM upayogamAM AvatA audhika upakaraNo to sAdhuo paraspara AjJAnuM AdAna-pradAna karIne ja rAkhe che, mATe ahIM viziSTa upakaraNa mATe kathana che, tema samajavuM. vasmaya - carma chedanaka. sAdhunA sAmAnya upakaraNomAM carmachedanakano samAveza thato nathI paraMtu chatranI jema A paNa aupagrahika upakaraNa che ane te viziSTa paristhitimAM carma chedana grahaNa karavuM Avazyaka hoya, to gurunI AjJA ane je sAdhunI nezrAmAM hoya tenI AjJAthI grahaNa karI zakAya che.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : uddezaka-1 saMkSepamAM sAdhue adatta mahAvratanuM pUrNatayA pAlana karavA mATe sahavartI sAdhunA upakaraNanI paNa AjJA levI jarUrI hoya che. ra1 oLao- avagraha, AzA. sAdhu trIjA mahAvratanuM pUrNapaNe pAlana karavA mATe pratyeka vastuno upayoga karatAM pahelAM mAlikanI AjJA grahaNa kare che. sAdhaka jIvanamAM jinezvara bhagavAnanI AjJAnuM pAlana karavuM, e ja ArAdhanA che. tethI gocarI, pratilekhana, svAdhyAya, dhyAna, vihAra, zaucAdi sAdhu samAcArInA anuSThAnonI ArAdhanA pUrve guru ke ratnAdhika saMtonI AjJA levI jarUrI che. avagraha yAcanA vidhiH 2 se AgaMtAresu vA, ArAmagAresu vA, gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNuvIi oggahaM jAejjA, je tattha Isare, je tattha samahiTThAe te uggahaM aNuNNavejjA- kAmaM khalu Auso ! ahAlaMdaM ahApariNNAyaM vasAmo, jAva Auso; jAva AusaMtassa ogghe jAva sAhammiyA etAvatAva oggahaM ogihissAmo, teNa paraM viharissAmo / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, vizrAmagRha, gRhasthanA ghara ke parivrAjakonA Azrama Adi koI paNa sthAnamAM rahevA icche to vicArapUrvaka te sthAnanI AjJA grahaNa kare. te sthAnanA je mAlika hoya tenI athavA mAlike anya vyaktine te sthAna mATe adhikAra Apyo hoya tevA te sthAnanA adhiSThAtAnI AjJA grahaNa karavI joIe. AjJA grahaNa karavA mATe sAdhu gRhasvAmIne kahe ke he AyuSyamAna gRhastha ! tame jeTalA samaya mATe jeTalA sthAnamAM rahevAnI AjJA Apazo teTalA samaya sudhI teTalA sthAnamAM ame rahezuM. he AyuSyamAna ! ApanI ahIM jeTalA samayanI avagraha- AjJA hoya, teTalA samayamAM anya sAdharmika sAdhu Ave, to teo paNa teTalA sthAnane grahaNa karaze, A rIte amo sarve ApanI kahelI kSetra ane kAla saMbaMdhI maryAdA pramANe ja ahIM rahezuM(vicarazuM). vivecanaH prastuta sUtramAM avagraha-sthAnanI yAcanA ane AjJAvidhinuM nirUpaNa karyu che. sAdhu nirdoSa ane saMyama-sAdhanAne yogya sthAnanI AjJA grahaNa kare te sAdhue kSetra tathA kAlanI maryAdA nizcita karavI atyaMta jarUrI che. gRhasthanA je sthAnamAM rahevAnuM che, te sthAnamAM jo vizALa jagyA hoya to temAMthI keTalI jagyAno upayoga karavAnI sAdhunI icchA che, tenI spaSTatA karI levI joIe. jema ke gRhasthanuM traNa mALanuM makAna hoya, temAM daza-paMdara rUma hoya, to temAMthI keTalA mALa ane keTalI rUma vAparavI, te nizcita karI levuM joIe. te uparAMta paraThavA mATenI bhUmi, samaya maryAdA, AgaMtuka zramaNonI paNa sAthe rahevAnI AjJA levI joIne ane tadanusAra rahevuM joIe. sAdhu kSetra ane samayanI maryAdA nizcita na kare, to aneka doSonI saMbhAvanA che. te sarva varNana zayyA adhyayana pramANe jANavuM. sAMbhogika sAdhuo sAthe vyavahAra : 3 se kiM puNa tatthoggahaMsi evoggahiyaMsi ? je tattha sAhammiyA saMbhoiyA For Private Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra3ra | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha samaNuNNA uvAgacchejjA, je teNa sayamesiyAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA teNa te sAhammiyA saMbhoiyA samaNuNNA uvaNimaMtejjA, No ceva NaM paravaDiyAe ugijjhiya ugijjhiya uvaNimaMtejjA / zabdArtha - te = sAdhu vuiM = pachI zuM kare taQ = tyAM sAhasi vodiyasiM= AjJApUrvaka grahaNa karela avagrahamAMne tattha = jo tyAM sAniyA moDyA samajubA vAche = sAdharmika tathA samanojJa-samAna samAcArIvALA, sAMbhogika sAdhu-eka mAMDalAmAM besIne sAthe AhAra karanArA sAdhu atithirUpamAM Ave paraDiyA = bIjA mATe, AgaMtuka zramaNo mATe phAya= grahaNa karIne 3 -tejA = nimaMtraNa kare nahi. bhAvArtha :- avagraha-sthAnanI AjJA lIdhA pachI te sAdhu zuM kare? tyAM rahelA sAdhunI pAse koI sAdharmika, sAMbhogika temaja samanojJa sAdhu atithi rUpe Ave, to te sAdhu pote lAvelA AhAra, pANI, mIThAI, mevA,mukhavAsa Adi AhAranuM teone nimaMtraNa kare paraMtu AgaMtuka sAdhuo mATe navuM lAvIne te AhArAdinuM AmaMtraNa Ape nahi. vivecana : prastuta sUtramAM sAMbhogika sAdhuonA parasparanA vyavahAranuM kathana che. sAmelA saMbohavA-samaju- sAdharmika, sAMbhogika ane samanojJa, A traNa zabdonA viziSTa artha A pramANe che- eka samAna deva, guru dharmanI zraddhAvALA ane samAna vezane dhAraNa karanArA sAdhuo sAdharmika kahevAya che. AcAra-vicAramAM daDhapratijJa, cAritraniSTha anya gacchanA ane kaMIka bhinna samAcArIvALA sAdhu samanoza kahevAya che. samAna samAcArIvALA ane eka ja gurunI nezrAmAM rahetA athavA eka gacchamAM rahetA ane eka mAMDalAmAM besIne AhAra karanArA sAdhuo paraspara sAMbhogika kahevAya che. sAMbhogika sAdhuo sAthe AhAra-pANI vAparavA, vaMdanA karavI vagere bAra prakAranA vyavahAra thatA hoya che. zAstrIya vidhAna anusAra dareka sAdharmika sAdhu sAthe eka mAMDalAmAM sAthe besIne AhAra-pANI vAparavA rUpa vyavahAra hoto nathI (1) je sAdhu mAtra sAdharmika che, samanojJa ke sAMbhogika nathI, teo sAthe eka mAMDalAmAM AhAra thato nathI (2) je sAdhu sAdharmika ane samanoza che, paraMtu sAMbhogika nathI to teonI sAthe sAmAnya rIte eka mAMDalAmAM AhAra thato nathI, paraMtu viziSTa paristhitimAM AhArAdinuM AdAna-pradAna Adi vaDIla ke bahuzrutanI AjJA pramANe thAya che. (3) je sAdhu sAMbhogika hoya che, teo eka mAMDalAmAM sAthe besIne AhAra-pANI kare che. sAMbhogika sAdhu mATe ja sUtramAM traNe vizeSaNano prayoga thayo che, kAraNa ke je sAdhu sAMbhogika hoya te samanojJa ane sAdharmika hoya ja che. koI sAdhu sAdharmika ke samanojJa na hoya ane sAMbhogika hoya tevuM thatuM nathI. no veva nuM paravaDiyA.... sAdhu bIjA mATe arthAtu AgaMtuka zramaNo mATe AhArAdi lAvIne te AhArAdinuM nimaMtraNa kare nahIM. prastuta padamAM sAdhuonA anya sAMbhogika sAdhuo sAthe AtmIyatA pUrvakanA vyavahAranuM kathana
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : uddezaka-1 che. anya sAMbhogika sAdhuo padhAre, tyAre potAnA lAvelA AhAra-pANImAMthI pahelAM ja te sAdhuone nimaMtraNa kare ane badhA sAthe besIne AhAra-pANI vApare. jo AgaMtuka zramaNone koI viziSTa vastunI AvazyakatA hoya athavA pote lAvelA AhAra-pANI paryApta pramANamAM na hoya, to pharIvAra gocarI lAvI zakAya che, paraMtu pote lAvelA AhArAdimAMthI AgaMtuka zramaNone nimaMtraNa karyA vinA pote ekalA ja vApare ane AgaMtuka zramaNo mATe bIjA AhArAdi lAve, to te prakAranA vyavahArathI AgaMtuka zramaNone kSobha thAya che, tethI sAdhu tathAprakArano vyavahAra kare nahIM, sAdhu sAMbhogika sAdhuo sAthe AtmIyatApUrvaka AhAra-pANInuM AdAna-pradAna kare. 233 sAMbhogika sAdhuo sAthe AhAra-pANI AdinA AdAna-pradAnathI parasparano premabhAva, maitrIbhAva, vAtsalyabhAva pragaTa thAya che ane te parasparanI saMyama sAdhanAmAM sahAyaka bane che. samanojJa sAdharmika sAdhuo sAthe vyavahAra H 4 se AgaMtAresu vA jAva se kiM puNa tatthoggahaMsi evoggahiyaMsi ? je tattha sAhammiyA aNNasaMbhoiyA samaNuNNA uvAgacchejjA je teNa sayamesiyAe pIDhe vA phalae vA sejjAsaMthArae vA teNa te sAhammie aNNasaMbhoie samaNuNe uvaNimaMtejjA, No ceva NaM paravaDiyAe ugijjhiya-ugijjhiya uvaNimaMtejjA / zabdArthaH- aNNasaMbhoiyA - = anya sAMbhogika, je sAMbhogika nathI samaju = samanojJa-uttama AcAravALA che te vA che--A = AvI jAya ne tena = jo tyAM pahelAM rahelA sAdhu teone sayameliyAr - potAne mATe gaveSaNA karIne lAvelA pIThe vA patar = bAjoTha ke pATalA sennAsaMthAt = zayyA, saMstAraka vage2e te = te vastuothI te sAimmid aLasaMbho samaNuLe - te sAdharmika, anya gacchIya, samanojJa sAdhuone vakhimaMteSnA = AmaMtraNa Ape jeva = paraMtu paDhiyAr = bIjA mATe arthAt AgaMtuko mATe iiAya-ziSkriya = navA grahaNa karIne kho khamate aa = nimaMtraNa = = ( kare nahi. bhAvArtha :- dharmazALA AdimAM AjJA prApta karIne sAdhu rahyA hoya tyAM anya sAMbhogika sAdhu Ave tyAre to sAdhu kevo vyavahAra kare ? jo sAdharmika ane uttama AcAravALA samanojJa temaja anyasAMbhogika (anya gacchIya) sAdhu atithirUpe Ave to te(pahelAMthI tyAM rahelA sAdhu) pote gaveSaNA karIne lAvelA bAjoTha, pATiyA, zayyA, saMstAraka(ghAsa) AdinuM te anyasAMbhogika, sAdharmika ane samanojJa sAdhuone AmaMtraNa kare paraMtu teone mATe navA bAjoTha, pATiyA ke zayyA saMstAraka grahaNa karIne tenuM AmaMtraNa kare nahi. 5 se AgaMtAresu vA jAva se kiM puNa tatthoggahaMsi evoggahiyaMsi je tattha gAhAvaiNa vA gAhAvaiputtANa vA sUI vA pippalae vA kaNNasohaNae vA NahaccheyaNae vA taM appaNo egassa aTThAe pADihAriyaM jAittA No aNNamaNNassa dejja vA aNupaejja vA / sayaM karaNijjaM ti kaTTu se tamAyAe tattha gacchejjA, gacchettA puvvAmeva For Private Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 ] | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha uttANae hatthe kaTu, bhUmIe vA ThavettA "imaM khalu-imaM khalu tti" AloejjA, No ceva NaM sayaM pANiNA parapANisi paccappiNejjA / bhAvArtha:- dharmazALA AdimAM AjJA laIne rahelA sAdhu gRhastha ke gRhasthanA putra Adi pAsethI soya, kAtara, kAnakhotaraNI, nakha kApavAnuM sAdhana Adi pADhIhArA upakaraNo potAnA mATe yAcanA karIne lAvyA hoya, to te upakaraNo eka bIjAne Ape nahi, vAraMvAra Ape nahi, nimaMtraNa kare nahi athavA bIjA sAdhune te soMpe nahi. te upakaraNo pAchA ApavAnA hoya tyAre paNa te sAdhu potAnuM kartavya samajIne svayaM tene laIne gRhasthane tyAM jaIne, hatheLImAM rAkhIne athavA soya Adine bhUmi upara mUkIne gRhasthane kahe ke tamArI A vastune tame saMbhALI lejo, paraMtu te soya Adi vastuone sAdhu potAnA hAthathI gRhasthanA hAthamAM Ape nahi. vivecana : prastuta sutromAM anya gacchavartI samanojJa sAdhuo sAthenA zayyA-saMstAraka saMbaMdhI vyavahAranuM temaja svagacchavartI sAdhuo sAthe soya, kAtara Adi saMbaMdhI viziSTa vyavahAranuM pratipAdana che. sAdhu je sthAnamAM rahyA hoya, tyAM potAnI AvazyakatA anusAra pATa-pATalA Adi paDhIhArI vastunI yAcanA karIne lAvyA hoya. tyAM koI uttama AcAranuM pAlana karanArA asAMbhogika sAdhu arthAt anya gacchIya sAdhu padhAre, to paNa sAdhu Adara-satkArapUrvaka tenuM svAgata kare, tene sAthe rahevA mATe makAnanI AjJA Ape temaja pATa-pATalA, zayyA AdinuM AmaMtraNa kare. jema ke- bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA kezI svAmI ane bhagavAna mahAvIra svAmInI paraMparAnA gautama svAmInuM milana thayuM tyAre te baMne saMtonI bhinna bhinna samAcArI hovA chatAM uttama AcAraniSTha hovAnA kAraNe kezI svAmIe gautama svAmIne besavA mATe prAsuka ghAsAdinA saMtAraka grahaNa karavA vinaMtI karI hatI. te kathana zrI uttarAdhyayana sutra, adhyayana-23/13mAM che. cAritraniSTha asaMbhogI sAdhu sAthe paNa vinayaviveka, prema ane maitrIpUrvakano vyavahAra karavo joIe, te A sUtrathI spaSTa thAya che. jo sAdhu potAnA eka mATe ja soya, kAtara Adi pADhIhArI vastu lAvyA hoya athavA to dAtAe tenA ekanA mATe ja ApuM chuM, ema spaSTa kahyuM hoya, to te vastu bIjA sAdhune Ape nahIM. potAnuM kArya pUrNa thayA pachI svayaM gRhasthane tyAM jaIne sUryAsta pahelAM ja te vastu gRhasthane vyavasthita pAchI soMpI de. gRhasthane pAchuM sope tyAre soya, kAtara Adi gRhasthane hAtho hAtha Ape nahIM paraMtu potAnI hatheLImAM rAkhIne gRhasthane levAnuM kahe athavA bhUmi upara mUkIne gRhasthane kahe ke tame vyavasthita rIte saMbhALI lyo.' - jo sAdhu svayaM gRhasthane pAchuM ApavA na jAya ane bIjA sAthe mokalI de to gRhasthane ema thAya ke meM to tenA ekanA mATe ja ApI hatI to temaNe bIjAne zA mATe ApyA haze? AvA aneka prakAranA vikalpo thAya mATe je sAdhu samaya Adi lAvyA hoya te ja sAdhue pAchA ApavA javuM joIe ane jenI pAsethI soya, kAtara Adi lIdhA hoya, tene ja ApavA joIe bIjAne ApIne pAchA Ave, to kyAreka gRhastha kahe ke mane amuka vastu maLI nathI athavA mArI vastu kharAba thaI gaI che, AvA koI paNa
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : uddezaka-1 prakAranA AkSepo mUkI zake che, mATe sAdhu pote ja jaIne vyavasthita rIte je vastu jenI pAsethI lIdhI hoya, te gRhasthane soya, kAtara Adi pADhIhArI vastu pAchI soMpe. 235 sAdhune sAdhaka jIvanamAM sAdharmika vAtsalyanA bhAva sAthe pADhIyArI vastunI javAbadArI paNa hovI jarUrI che. potAnI lAvelI vastuthI sAdharmika sAdhuonI sevA karavI ane kArya pUrNa thayA pachI pote ja gRhasthane vyavasthita pAcho soMpavuM, te tenuM kartavya che. A prakAranA vyavahArathI gRhasthano zraddhA-bhaktibhAva jaLavAI rahe che. gRhasthanA sAdhunI sevA karavAnA bhAva vadhe che ane sAdhunA satya mahAvrata ane acaurya mahAvratanuM akhaMDapaNe pAlana thAya che. sAdhune mATe varjita sthAna : 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa oggahaM jANejjA aNaMtarahiyAe puDhavIe sasaNiddhA puDhavIe jAva saMtANae, tahappagAraM oggahaM No ogiNhejja vA pagiNhejja vA / zabdArtha: anaMtaradiyAN puvIr = saceta pRthvInI najIkanI bhUmi, atyaMta najIkanI jagyA. bhAvArtha:sAdhu ke sAdhvI sthAnanA viSayamAM jANe ke saceta pRthvInI nikaTavartI bhUmi, snigdha pRthvI yAvat jIvajaMtuthI yukta sthAna che, to tevA sthAnanI AjJA ekavAra ke vAraMvAra grahaNa kare nahIM. 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa oggahaM jANejjA thUNaMsi vA gihelugaMsi vA, usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA aNNayare vA tahappagAre aMtalikkhajAe dubbaddhe duNNikkhitte aNikaMpe calAcale jo uggahaM ogiNhejja vA pagiNhejja vA / bhAvArtha:sAdhu ke sAdhvI sthAnanA viSayamAM jANe ke te sthAna UMcAI para rahelA ThUMThA, daravAjAnA UMbarA ke snAna karavAnA bAjoTha Adi upara che, te tathAprakAranA sthAna ke je sArI rIte bAMdhelA nathI, sArI rIte bhUmimAM khoDelA nathI, nizcala nathI, calAyamAna che, to tevA sthAnane grahaNa karavA mATe eka vAra ke vAraMvAra AjJA grahaNa kare nahIM. 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa oggahaM jANejjA kuliyaMsi vA jAva No oggahaM ogiNhejja vA pagiNhejja vA / bhAvArtha:sAdhu ke sAdhvI sthAnanA viSayamAM jANe ke te upAzrayanI dIvAla kAcI, pAtaLI yAvat asthira che ane calAyamAna che, to tevA sthAnanI AjJA ekavAra ke vAraMvAra grahaNa kare nahi. 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa oggahaM jANejjA khaMdhaMsi vA jAva No oggahaM ogiNhejja vA pagiNhejja vA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthAnanA viSayamAM jANe ke te sthAna staMbhagRha, maMcagRha yAvat havelInA uparitala rUpe che, je vyavasthita bAMdhela nathI yAvat calAyamAna che, to te sthAnanI AjJA ekavAra ke vAraMvAra grahaNa kare nahi. For Private Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23s | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha |10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa oggahaM jANejjA sasAgAriyaM sAgaNiyaM saudayaM saitthi sakhuDDa sapasubhattapANaM No paNNassa NikkhamaNapavesAe jAva dhammANuogaciMtAe sevaM NaccA tahappagAre uvassae sasAgArie jAva sakhuDDa-pasu-bhattapANe No oggaha ogiNhejja vA pagiNhejja vA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthAnanA viSayamAM jANe ke te sthAna gRhasthothI yukta che, tyAM agni ane pANInA sthAna che, strIo, nAnA bALako rahe che, pazuo ane tenI khAvA-pIvAnI sAmagrIthI bharelA che, to tevA sthAnamAM buddhimAna sAdhu mATe gamanAgamana, vAcanA yAvata dharmaciMtana karavuM yogya nathI, tema jANIne sAdhu tevA prakAranA gRhasthAdithI (agni, pANI, strIo, bALako, pazuo ane AhAra-pANI)yukta makAnonI AjJA ekavAra ke vAraMvAra grahaNa kare nahi. |11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa oggahaM jANejjA gAhAvaikulassa majjhamajjheNaM gaMtu paMthe paDibaddhaM vA, No paNNassa jAva ciMtAe; se evaM NaccA tahappagAre uvassae No ograhaM ogiNhejja vA pagiNhejja vA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthAnanA viSayamAM jANe ke sAdhunA gamanAgamanano mArga gRhasthanA raheThANanI vaccethI nIkaLe che, mArgamAM ghaNo sAmAna paDyo che, to tevA sthAnane jANIne buddhimAna sAdhune tyAM rahevuM, gamanAgamana karavuM, javuM, AvavuM, vAcanA yAvat dharmaciMtana karavuM yogya nathI, tema jANIne muni tevA prakAranA gRhasthanA gharamAMthI nIkaLatA mArgavALA tathA sAmAnathI rokAyelA mArgavALA sthAnanI ekavAra ke vAraMvAra AjJA grahaNa kare nahi. | 12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa oggahaM jANejjA- iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA aNNamaNNaM akkosaMti vA taheva tellAdi; siNANAdi; sIodagaviyaDAdi; NigiNAi ya; jahA sejjAe AlAvagA, NavaraM oggahavattavvayA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthAnanA viSayamAM jANe ke te sthAnamAM gRhastha yAvatu tenI nokarANIo paraspara eka bIjAnI sAthe jhaghaDe che tathA paraspara eka bIjAnA zarIra upara tela, ghI Adi lagAve che, snAnAdi kare che, ThaMDA ke garama pANIthI zarIranA avayavone dhUe che, nagna thaI krIDA kare che yAvata zayyA adhyayana pramANe sUtrAlApaka kahevA. vizeSatAe che ke ahIM avagrahanuM kathana karavuM. A prakAranA koI paNa sthAnanI sAdhu ekavAra ke vAraMvAra AjJA grahaNa kare nahi. 13 se bhikkhU vA bhikkhUNI vA se jaM puNa oggahaM jANejjA- AiNNaM saMlikkhaM No paNNassa NikkhamaNapavesAe jAva ciMtAe, tahappagAre uvassae No oggahaM ogiNhejja vA pagiNhejja vA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthAnanA viSayamAM jANe ke te sthAna citrothI suzobhita che, tyAM prajJAvAna sAdhune gamanAgamana ke vAcanA yAvatu dharmaciMtana karavuM yogya nathI, tema jANIne muni, tathA prakAranA sthAnanI AjJA ekavAra ke vAraMvAra grahaNa kare nahi.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : uddezaka-1 vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune mATe varjita sthAnonuM pratipAdana zayyaSaNA adhyayananA atidezapUrvaka karyuM che. je sthAnamAM rahevAthI jIvonI hiMsA temaja saMyamanI virAdhanA thatI hoya,manamAM vikAro jAgRta thAya ane svAdhyAya, dhyAnamAM vighna thAya tevA sthAnamAM sAdhu, sAdhvIe rahevuM joIe nahi. kadAcit koI gAmamAM saMyama sAdhanAne anukULa makAna na maLe to sAdhu ekAda divasa tyAM rahIne anyatra vihAra karI jAya. A rIte sAdhu alpa samaya mATe gRhasthanA AvAgamana yukta uparokta keTalAka akalpanIya makAnamAM rahI zake che. A apavAda mArga che, bRhatkalpa sUtramAM A apavAda mArganuM kathana che. tema chatAM brahmacaryamAM bAdhaka strIyukta makAnamAM sAdhu alpa samaya mATe paNa na rahe. upasaMhAraH 14 evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvadvehi samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A avagraha grahaNa viveka ja sAdhu ke sAdhvInA AcAranI samagratA-saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthaMkaroe kahyuM che. 7 || adhyayana-7/1 saMpUrNa //
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha che.99.95 sAtamuM adhyayana: bIje uddezaka dharmazALAdi jAhera sthAnamAM avagraha vidhiH| 1 se AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNuvIi oggahaM jAejjA / je tattha Isare je tattha samahiTThAe te oggaha aNuNNavejjA / kAmaM khalu Auso ! ahAlaMda ahApariNNAyaM vasAmo, jAva Auso, jAva AusaMtassa uggahe, jAva sAhammiyA, etAvatAva oggaha ogiNhissAmo, teNa paraM viharissAmo / zabdArtha :- tevuM = temAM ja, te maryAdAmAM ja virasAno = rahezuM. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, vizrAmagRha, gRhasthanuM ghara ke parivrAjakonA Azrama Adi sthAnomAM jaI, te sthAnanuM nirIkSaNa karI vicArapUrvaka avagrahanI yAcanA kare. te sthAnanA mAlika ke adhiSThAtA pAsethI sthAnanI AjJA grahaNa kare ane temane kahe ke tuM AyuSyamAna gRhastha ! tamArI icchAnusAra tamo jeTalA samaya sudhI, jeTalA kSetramAM rahevAnI AjJA Apazo teTalA samaya sudhI ane teTalA kSetramAM amo rahezuM. amArA jeTalA sAdharmika sAdhu ahIM Avaze, teo ane ame badhA teTalA ja sthAnamAM vicaraNa karazuM, te maryAdAmAM ja rahezuM. | 2 se kiM puNa tattha oggahaMsi evoggahiyaMsi ? je tattha samaNANa vA mAhaNANa chattae vA jAva cammacheyaNae vA taM No aMtohito bAhiM NINejjA, bahiyAo vA No aMto pavesejjA, No suttaM vA NaM paDibohejjA, No tesiM kiMci appattiyaM paDiNIyaM karejjA / bhAvArtha :- sthAnanI AjJA prApta thAya, tyAre sAdhu tyAM rahIne zuM kare? je sthAnanI AjJA maLI hoya, te sthAnamAM rahelA anya matAvalaMbI zramaNo ke brAhmaNo AdinA daMDa, chatra yAvatu carmachedanakAdi upakaraNo paDyA hoya, to tene aMdarathI bahAra lAve nahi ane bahArathI aMdara mUke nahi. temaja sUtelA zramaNa, brAhmaNAdine jagADe nahi. teonI sAthe jarA paNa aprItijanaka ke pratikULa vyavahAra kare nahi. vivecana : prastuta sutromAM sAdhune sthAnano avagraha (AjJA) grahaNa karyA pachI temAM rahelA anyamatanA zramaNAdi sAthe viveka rAkhavAnuM nidarzana che. je jagyAe anyamatanA zramaNa ke brAhmaNa rahyA hoya tyAM sAdhune rahevAnuM thAya, to sAdhue viveka rAkhavo atyaMta jarUrI che. sAdhu tyAM rahelA teonA sAmAnane Agho pAcho kare nahi. jo teo sutA hoya to avAja karyA vinA zAMtithI vivekapUrvaka rahe. sAdhakanuM A sAmAnya naitika kartavya che. no la jini li arivuM paLiyuM jIre :- teone kiMcita paNa aprItijanaka ke
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-7: uddezaka-ra ra39 | pratikULa vyavahAra kare nahIM. A vAkyathI sUtrakAre sAdhune naitika kartavyonA pAlana mATe vizeSa prakAre sAvadhAna karyA che. tenuM tAtparya A pramANe che ke- (1) sAdhu te sthAnane kharAba kare nahi, kacaro jyAM tyAM nAkhe nahi (ra) maLa-mUtrAdi paraThavAmAM paNa atyaMta vivekathI kAma kare (3) makAna ke jagyAne svaccha rAkhe (4) makAnamAM bhAMgaphoDa kare nahi (5) jora-jorathI avAja kare nahi ke ArAmanA samaye avAja karI zAMta vAtAvaraNane azAMta kare nahi (6) anya dharma saMpradAyanA saMto sAthe vAda-vivAda kare nahIM. saMkSepamAM sAdhu anya matanA zramaNo sAthe zAsananI mahattA vadhe, te rIte vivekapUrvakano vyavahAra kare. AMbAvADI AdimAM sAdhuno viveka:| 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA aMbavaNaM uvAgacchittae / je tattha Isare, je tattha samahiTThAe; te oggahaM aNuNNavejjA- kAma khalu jAva viharissAmo / se kiM puNa tattha oggahaMsi evoggahiyaMsi ? aha bhikkhU icchejjA aMbaM bhottae / se jaM puNa aMbaM jANejjA- saaMDaM jAva sasaMtANagaM tahappagAraM aMbaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvIne AmravanamAM rahevAnI AvazyakatA UbhI thAya to te AMbAvADInA svAmI ke tenA adhiSThAtA pAse te sthAnanI vidhipUrvaka AjJA grahaNa kare ke he AyuSyamAna ! ApanI AjJA pramANenA samaya sudhI, teTalA kSetramAM ApanA AmravanamAM amo rahezuM. te samayamAM amArA sAdharmika sAdhuo AvI jAya, to teo paNa te niyama anusAra amArI sAthe raheze. A rIte amo sarve ApanI AjJA pramANe maryAdAmAM ja rahezuM. AjJA prApta karIne tyAM rahyA pachI jo sAdhune kerI khAvAnI icchA thAya ane jo te kerI vikalendriya jIvonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAyukta hoya, to tathA prakAranI kerIne aprAsuka temaja aneSaNIya jANIne grahaNa kare nahi. 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa aMbaM jANejjA- appaMDaM jAva saMtANagaM, atiricchachiNNaM, avvocchiNNaM; aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha - tichichavi = tirachA TukaDA karyA nathI, sudhArelI nathI abbojhivi = jIva rahita nathI. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke AMbAvADImAM kerI che, te vikasendriya jIvonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che paraMtu tenA tirachA TukaDA karyA nathI, nAnA TukaDA karyA nathI arthAt kerI AkhI che, to tene aprAsuka ane aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa aMbaM jANejjA- appaMDaM jAva asaMtANaga; tiricchachiNNaM, vocchiNNaM, phAsuyaM jAva paDigAhejjA / bhAvArtha- sAdhu ke sAdhvI jANe ke kerI IDA yAvata karoLiyAnA jALAthI rahita che ane tenA tirachA TukaDA karyA che, nAnA TukaDA karyA che, te goThalIthI rahita che, to tene prAsuka ane eSaNIya jANIne grahaNa kare.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240] zrI AcArAMga satra: dvitIya kSataskaMdha | 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA aMbabhittagaM vA aMbapesiyaM vA aMbacoyagaM vA aMbasAlagaM vA aMbaDAlagaM vA bhottae vA pAyae vA / se jaM puNa jANejjA- aMbabhittagaM vA jAva aMbaDAlagaM vA; saaMDaM jAva saMtANagaM; aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- saMmatta = kerIno ardho bhAga graMvasiyaM = kerInI cIra saMvavo = kerInI chAla saMvanana = kerIno rasa aMdAtta = kerInA TukaDA. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvIne kerIno ardho bhAga, kerInI cIra, kerInI chAla, kerIno rasa ke nAnA TukaDA vagere khAvA ke pIvAnI icchA thAya, paraMtu te jANe ke kerIno ardho bhAga yAvatu TukaDA vikalendriya jIvonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI yukta che, to tene aprAsuka ane aSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. | 7 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA- aMbabhittagaM vA jAva aMbaDAlagaM vA; appaMDaM jAva saMtANagaM, atiricchacchiNNaM avocchiNNaM aphAsuyaM jAva No paDigAhejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jANe ke kerIno ardho bhAga yAvatu nAnA TukaDA, vikalendriya jIvonA IMDA thAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che, paraMtu tenA tirachA TukaDA thayelA nathI arthAt te sudhArelI nathI, tenA nAnA TukaDA thayelA nathI, to tene aprAsuka temaja aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. |8 se bhikkhu vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANejjA- aMbabhittagaM vA jAva aMbaDAlagaM vA; appaMDaM jAva saMtANagaM, tiricchacchiNNaM vocchiNNaM phAsuyaM jAva paDigAhejjA / bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI jANe ke kerIno ardho bhAga yAvata tenA nAnA TukaDAo vikasendriya jIvonA IDA yAvata karoLiyAnA jALAthI rahita che, tenA tirachA TukaDA paNa karelA che arthAtu te sudhArelI che, tenA nAnA TukaDA karelA che, to tathA prakAranI kerI prAsuka ane eSaNIya jANIne prApta thAya, to grahaNa karI zake che. | 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA ucchuvaNaM uvAgacchittae / je tattha Isare jAva uggahiyaMsi evoggahiyaMsi / aha bhikkhU icchejjA ucchu bhottae vA pAyae vA, se jaM ucchaM jANejjA- saaMDaM jAva No paDigAhejjA / atiricchacchiNNa taheva, tiricchacchiNNe vi taheva / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvIne zeraDInA vanamAM rahevAnI AvazyakatA UbhI thAya, to te tenA mAlika ke adhikArInI vidhipUrvaka AjJA grahaNa kare. AjJA prApta karIne tyAM rahyA pachI te sAdhune jo zeraDI khAvAnI ke rasa pIvAnI icchA thAya ane te jANe ke zeraDI vikasendriya jIvonA IDA yAvata karoLiyAnA jALAthI yukta che, to grahaNa kare nahIM. jo zeraDI vikasendriya jIvonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che paraMtu sudhArelI nathI to paNa grahaNa kare nahi. jo zeraDI vikasendriya jIvonA IMDA AdithI rahita
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : uddezaka-2 _ | 241 | hoya, sudhArelI hoya to tene prAsuka temaja eSaNIya jANIne prApta thAya to grahaNa karI zake che. A sarva varNana AmravanamAM rahelA sAdhunA AcAra samAna jANavuM joIe. 10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA aMtarucchuyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA ucchusAlagaM vA ucchuDAlagaM bhottae vA pAyae vA / se jaM puNa jANejjA- aMtarucchuyaM vA jAva DAlagaM vA; saaMDaM jAva No paDigAhejjA / zabdArtha :- saMtaruNuyaM = zeraDInA parvano madhyabhAga 3thukiyaM = zeraDInI gaMDerI 3chuvoya = zeraDInI chAla 3chusAna = zeraDIno rasa 3chuDAnA = zeraDInA nAnA TukaDA dhoraNa pAtha = cUsavA ke pIvA. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvIne zeraDInA parvano madhyabhAga, gaMDerI, zeraDInI chAla, zeraDIno rasa, zeraDInA TukaDA khAvA ke pIvAnI icchA thAya, to te pahelA jANe ke te zeraDInA parvano madhyabhAga yAvatu zeraDInA nAnA nAnA TukaDA vikalandriya jIvonA IDA yAvata karoLiyAnA jALAthI yukta che, to tathAprakAranI zeraDIne aprAsuka ane aSaNIya jANIne grahaNa kare nahi. |11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA aMtarucchuyaM vA jAva DAlagaM vA; appaMDaM jAva asaMtANagaM, atiricchacchiNNaM taheva, tiricchachiNNe vi taheva / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jo jANe ke zeraDInA parvano madhyabhAga yAvatu zeraDInA nAnA nAnA TukaDA vikalendriya jIvonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che, paraMtu te sudhArelI nathI, to grahaNa kare nahi. jo te jANe ke zeraDInA TukaDA vikasendriya jIvonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che, sudhArelI che, to tene prAsuka temaja eSaNIya jANIne prApta thAya, to grahaNa karI zake che. |12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA lhasuNavaNaM uvAgacchittae, taheva tiNNi vi AlAvagA, NavaraM lhasuNaM / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvIne lasaNanI vADImAM rahevAnI AvazyakatA UbhI thAya, to pUrvanI jema vidhipUrvaka mAlikanI ke adhikArInI AjJA laIne rahe. avagraha grahaNa karyA pachI jo koI kAraNavaza lasaNa khAvAnI icchA thAya, ityAdi traNa sUtrAlApakanuM kathana karavuM- (1) jIva-jaMtu yukta (2) jIva-jaMtu rahita paraMtu zastra pariNata nathI (3) zastra pariNata. temAM be AlApakamAM agrAhya ane trIjA AlApakamAM grAhyanuM kathana pUrvavat samajavuM. A lasaNa saMbaMdhI traNeya AlApako pUrvanA sUtranI jema jANavA joIe. vizeSamAM ikSanA sthAne lasaNanuM kathana karavuM. |13 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA lhasuNaM vA lhasuNakaMda vA lahasuNacoyagaM vA lhasuNaNAlagaM vA lhasuNaDAlagaM vA bhottae vA pAyae vA / se jaM puNa jANejjA lhasuNaM vA jAva lhasuNaNAlagaM vA saaMDaM jAva No pddigaahejjaa| evaM atiricchacchiNNe vi / tiricchacchiNNe jAva paDigAhejjA / zabdArtha - hRkuLa = lasaNane hRdukhavuM = lasaNanA kaMdane kuLavoya = lasaNanI kaLI hRsukhakhAna = lasaNanA TukaDAne.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24ra | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvIne koI kAraNavaza lasaNa, lasaNa kaMda, lasaNanI kaLI (lasaNano rasa ke aka) lasaNanA lAMbA TukaDA ke nAnA TukaDA khAvA ke pIvAnI icchA thAya, to te jANe ke e lasaNa yAvatuM lasaNanA nAnA TukaDA vikasendriya jIvonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthIyukta che, to tene grahaNa kare nahIM. jo te zastra pariNata hoya, to pUrvanI jema prAsuka temaja eSaNIya jANIne prApta thAya, tyAre grahaNa karI zake che. vivecana : - prastuta sUtromAM sAdhune mATe Amravana, ikSuvana ke lasaNanA vanamAM rahe tyAranA vivekanuM pratipAdana karyuM che. rAmAnugrAmavicaratA saMtone AMbAvADI vagere sthAnomAMutaravAnI AvazyakatA UbhI thAyato mAlikanI AjJA laIne sAdhu te-te sthAnomAM rahI zake che. te sthAnomAM kerI, zeraDI vagerene sudhAravA-pIlavAnA vagere kAryo thatAM hoya to sAdhu nirdoSa-prAsuka te padArthone grahaNa karI zake che. pUrve adhyayana-1 uddezaka-10 anusAra zeraDIne ujjita dharmA hovAthI sAdhune grahaNa karavAno niSedha karyo che. ahIM AjubAjumAM anya AhAra yogya padArtha maLe tema na hoya to zarIra nirvAhAthe zeraDIno rasa, gaMDerI vagere levAnuM vidhAna che. te padArtho kAcA, apakva, anya jIvajaMtuothI saMsakta hoya, bIja sahitanA akhaMDa hoya, to te aprAsuka hovAthI sAdhune mATe akalpanIya che. jo te padArtho pAkA hoya ane anya jIvajaMtuothI saMsakta na hoya, te sudhArela hoya athavA nAnA-nAnA TukaDA karelA hoya, bIjathI pUrNapaNe rahita hoya, to sAdhu tene grahaNa karI zake che. saMkSepamAM saceta akhaMDa phaLa sAdhune agrAhya che, sudhArelA, bIjathI rahita, aceta pAkA phaLa sAdhu grahaNa karI zake che. zrI uttarAdhyayana sUtra ane prajJApanA sUtramAM lasaNanI anaMtakAya-sAdhAraNa vanaspatimAM gaNanA karI che. lasaNano upayoga anya khAdya padArthonI sAthe ja thAya che. ekaluM lasaNa khAI zakAtuM nathI. ahIM je lasaNa khAvAnuM kathana che te koI roganA auSadharUpe grahaNa karavAnuM vidhAna che, tema samajavuM. sAmAnya rUpe sAdhu vyavahAra zuddhinA lakSya anaMtakAyane grahaNa karatA nathI. avagraha grahaNanI sAta pratimA :|14 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA AgaMtAresu jAva pariyAvasahesu vA je tattha gAhAvaINa vA gAhAvaiputtANa vA icceyAI AyataNAI uvAikamma, aha bhikkhU jANejjA imAhiM paDimAhiM uggahaM ogiNhittae tattha khalu imA paDhamA paDimA- se AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA, pariyAvasahesu vA aNuvIi oggahaM jAejjA jAva vihrissaamo| paDhamA paDimA / __ ahAvarA doccA paDimA- jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai ahaM ca khalu aNNesiM bhikkhUNaM aTThAe oggahaM ogihissAmi, aNNesiM bhikkhUNaM uggahe
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7 : deza-2 | 243 oggahie uvallissAmi / doccA paDimA / ahAvarA taccA paDimA- jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai- ahaM ca khalu aNNesiM bhikkhuNaM aTThAe oggahaM ogihissAmi, aNNesiM bhikkhUNaM ca oggahe oggahie No uvallissAmi / taccA paDimA / ___ ahAvarA cautthA paDimA- jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai- ahaM ca khalu aNNesi bhikkhuNaM aTThAe oggahaM No ogihissAmi, aNNesiM ca oggahe uggahie uvallissAmi / cautthA paDimA / ahAvarA paMcamA paDimA- jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai ahaM ca khalu appaNo aTThAe oggahaM ogihissAmi, No doNhaM, No tiNhaM, No cauNhaM, No paMcaNhaM / paMcamA paDimA / ___ahAvarA chaTThA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA jasseva oggahe uvalliejjA, je tattha ahAsamaNNAgae taM jahA- ikkaDe vA jAva palAle vA, tassa lAbhe saMvasejjA, tassa alAbhe ukkuDue vA Nesajjie vA viharejjA / chaTThA paDimA / ahAvarA sattamA paDimA- se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAsaMthaDameva oggahaM jAejjA, taM jahA- puDhavisilaM vA kaTThasilaM vA ahAsaMthaDameva tassa lAbhe saMvasejjA, tassa alAbhe ukkuDuo vA Nesajjio vA viharejjA / sattamA paDimA / icceyAsiM sattaNhaM paDimANaM aNNayaraM jahA piMDesaNAe / zArtha:- oggahaM ogiNhissAmi = avanI yAyanarIza uggahe = avamA uggahie = AzA aDa 42vA 52 uvallissAmi = tyAMDIza jasseva uggahe uvalliejjA = 86pAzrayanI AzA ne DIza je tattha = hotyAM ahAsamaNNAgae = tyAM4 2DesA ikkaDe = ghAsa vizeSa, palAle = 52||nn tassa lAbhe = te prApta thavA 52 saMvasejjA = 29 arthAt saMstA24 Ahire tassa alAbhe = te na bhaNe to ukkuDue = 6.52 Asana Nesajjie = niSadhA Asana 52 viharejjA = viyarIza ahAsaMthaDameva = sthAnamA sAsana pAtharesa 4 Doya uggaha jAejjA = tesavanI yaayn| rIza puDhavisilaM = pRthvI zikSA kaTThasilaM = ISSInI zikSA-pATa ahAsaMthaDameva = 8 upAzrayamAM parALa Adi pahelAMthI pAtharela hoya. bhAvArtha- sAdhu ke sAdhvI dharmazALA yAvaAzrama Adi pUrvokta sthAnomAM gRhastha ke gRhasthanA putra Adi pAse(pUrva sUtromAM kathita sarva doSothI rahita) nimnokta sAta paDimAo dvArA avagrahanI yAcanA kare. (1) pahelI paDimA A pramANe che ke sAdhu dharmazALA, ArAma gRha, gRhasthanuM ghara, parivrAjakono Azrama nI paristhitino vicAra karIne, kSetra, kALanI maryAdAnuM spaSTIkaraNa karIne pUrvokta vidhi
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 | zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha anusAra avagrahanI yAcanA kare ane te kSetra kAla saMbaMdhI gRhasthanI kahelI maryAdAmAM ja rahe vagere tyAM sudhInuM varNana pUrvavat jANavuM joIe. A prathama paDimA che. (2) bIjI paDimA A pramANe che- sAdhu A prakArano abhigraha kare che ke huM bIjA sAdhuone mATe avagrahanI yAcanA karIza ane bIjA sAdhuo dvArA yAcanA karelA avagraha-upAzrayamAM paNa rahIza. A bIjI paDimA che. (3) trIjI paDimA A pramANe che- sAdhu A prakArano abhigraha kare che ke huM bIjA bhikSuo mATe avagrahanI yAcanA karIza paraMtu bIjA bhikSu dvArA yAcanA karelA avagraha-upAzrayamAM rahIza nahi. A trIjI paDimA che. (4) cothI paDimA A pramANe che- sAdhu A prakArano abhigraha kare che ke huM bIjA sAdhuo mATe avagrahanI yAcanA karIza nahIM paraMtu bIjA sAdhu dvArA yAcanA karAyelA avagraha-upAzrayamAM rahIza. A cothI paDimA che. (5) pAMcamI paDimA A pramANe che- sAdhu A prakArano abhigraha kare che ke huM mArA prayojana mATe ja avagrahanI yAcanA karIza, paraMtu bIjA be, traNa, cAra ke pAMca sAdhuo mATe avagrahanI yAcanA karIza nahi. A pAMcamI paDimA che. (6) chaThThI paDimA A pramANe che- sAdhu A prakArano abhigraha kare che ke huM je sthAnanI yAcanA karIza te avagRhIta sthAnamAM ja ikkaDa ghAsa yathAvat parALa Adi zayyA, saMskAraka haze, to tene grahaNa karI, pAtharIne upayoga karIza. kadAca te sthAnamAM zayyA-saMstAraka nahIM hoya to ukakaDu, AsanathI athavA niSadhA-palAMThI Adi AsanathI besIne rAtri pasAra karIza. A chaThThI paDimA che. (7) sAtamI paDimA A pramANe che- sAdhu ke sAdhvI A prakArano abhigraha kare che ke huM je jagyAnI AjJA laIne rahIza te sthAna para jo pRthvIzilA, kASThazilA tathA parALAdi pAtharelA haze, to teno upayoga karIza, paraMtu sahaja pAtharelA saMskAraka ke pRthvIzilA Adi nahIM hoya, to ukakaDu AsanathI ke niSadhA AsanathI besIne rAtri pasAra karIza. A sAtamI paDimA che. sAdhu potAnI zakti ane paristhitino vicAra karIne A sAta prakAranI paDimAomAMthI koI paNa paDimAM dhAraNa karI zake che. temAM potAnI paDimAne utkRSTa ane bIjA sAdhunI paDimAne hIna mAne nahIM. vagere piDeSaNA adhyayananI jema jANavuM. vivecanaH prastuta sUtromAM avagraha viSayaka sAta paDimAonuM svarUpa darzAvyuM che. (1) prathama paDimA sarva sAMbhogikonI sAmAnya che. A paDiyAmAM dharmazALA Adi sthAnomAMthI amuka cokkasa prakArano upAzraya ja grahaNa karavAno saMkalpa kare che. (2) bIjI paDimA gacchamAM rahelA sAMbhogika sAdhuonI tathA zAstrAnusAra vihAra karanAra anya gacchanA sAdhuonI che. sAdhu saMkalpa kare che ke huM bIjA sAdhuo mATe avagrahanI yAcanA karIza ane bIjAe grahaNa karelA avagrahamAM paNa rahIza. (3) trIjI paDimA sahAya paccakhkhANa Adi rUpe abhigraha karanArAonI hoya che. temAM sAdhu saMkalpa kare ke huM bIjA sAdhuo mATe avagrahanI yAcanA karIza paraMtu bIjAe grahaNa karelA avagrahamAM rahIza nahi.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-7: uddezaka-2 | 245] (4) cothI paDimA parihAra tapa karanArA zramaNa ke navamA, dasamA prAyazcitanuM vahana karanArA sAdhuonI hoya che. temAM sAdhu saMkalpa kare ke huM mArA mATe ja avagrahanI yAcanA karIza, bIjA mATe avagrahanI yAcanA karIza nahIM. te sAdhuo sAthe anya sAdhu rahI zakatA nathI kAraNa ke teonA prAyazcitta kAlamAM A maryAdA hoya che. teo jarUra paDe to, AcAryanA makAnamAM rahI zake che. (5) pAMcamI paDimA jinakalpI ke pratimAdhAraka sAdhunI hoya che. teone anya sAdhuo sAthe makAna saMbaMdhI vyavahAra hoto nathI, mATe tevo koI paNa sAdhu mATe avagraha grahaNa karatA nathI ane bIjA sAdhunA grahaNa karelA sthAnamAM rahetA paNa nathI. (7) chaThThI-sAtamI paDimA zaaSaNA adhyayana pramANe ja che ane sUtrathI spaSTa che. tene koI paNa sAdhu grahaNa karI zake che. avagrahanA pAMca prakAra :15 suyaM me AusaM teNaM bhagavayA evamakkhAyaM- iha khalu therehiM bhagavaMtehiM paMcavihe oggahe paNNatte, taM jahA- deviMdoggahe, rAyoggahe, gAhAvaioggahe, sAgAriyaoggahe, sAhammiyaoggahe / bhAvArtha :- he AyuSyamAna ziSya! meM te bhagavAna pAsethI A pramANe sAMbhaLyuM che ke A jina pravacanamAM sthavira bhagavaMtoe pAMca prakAranA avagraha kahyA che, jema ke- (1) devendrano avagraha (2) rAjAno avagraha (3) gRhasthano avagraha (4) sAgArikano avagraha (5) sAdharmikano avagraha. vivecanaH prastuta sUtramAM pAMca prakAranA avagrahanuM kathana che. avagraha :- sthAna ke vastunA je svAmI hoya, temanI AjJApUrvaka te vastu ke te sthAna grahaNa karavuM, tene avagraha kahe che. svAmInI apekSAe tenA pAMca prakAra che. (1) devendrano avagraha:- dakSiNa lokArba ane uttara lokArba para kramazaH zakrendra ane IzAnendranuM Adhipatya che. te te kSetromAM rahelI nadhaNIyAtI vastu mATe tenI AjJA levI, te devendra avagraha che. jema ke sAdhu-sAdhvI vihAra karatAM vRkSanI nIce Adi koIpaNa sthAnamAM vizrAMti levA bese, zauca kriyA mATe jAya, tyAre zakrendra mahArAjanI AjJA laIne bese che, A devendra avagraha che. (2) rAjAno avagraha:- bharatAdi kSetranA cha khaMDa para cakravartInuM svAmitva hoya che, tethI te kSetromAM temanI AjJA laIne vicaraNa karavuM, te rAjAno avagraha che. (3) gAthApati avagraha :- gRhasvAmInI koI paNa vastu ke makAnanA koI paNa vibhAga AdinI athavA IMDila bhUminI AjJA levI, te gRhapati avagraha che. (4) sAgArika avagraha:- jenA makAnamAM sAdhu rahyA che, te makAnamAM rahelA zayyA saMskArake IMDila bhUmi athavA anya padArthonI AjJA levI te sAgArika avagraha che. (pa) sAdharmika avagraha :- sahavartI sAdharmika zramaNonI vastuone paraspara AjJApUrvaka grahaNa karavI, te sAdharmika avagraha che.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha upasaMhAraH 16 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvadvehiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :A avagraha grahaNa viveka sAdhu ke sAdhvInA AcAranI samagratA-saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthaMkaroe kahyuM che. || adhyayana-7/ra saMpUrNa // // sAtamuM adhyayana saMpUrNa / ka For Private Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-8: paricaya [ 247 ] AThamuM adhyayana y/RAa Papapapapapapapapapapapapapang bIjI cUlAnA A adhyayananuM nAma sthAna sakhikA che. bIjA zrataskaMdhanA AThathI cauda sudhInA sAta adhyayananI samagra bIjI cUlAnuM nAma "saptasaptikA cUlA' che ane tenA pratyeka adhyayananA nAma sAthe paNa "saptikAzabda joDAyelo che, te ja rIte sthAna saMbaMdhita prastuta adhyayananuM nAma sthAna sakhikA che. jIva jyAM sthita thAya te sthAna kahevAya che. tenA be bheda che- dravyasthAna ane bhAvasthAna. gAma, nagara yAvatu rAjadhAnI dravya sthAna che ane aupathamikabhAva Adi bhAva ke svabhAvamAM rahevuM te bhAvasthAna che. prastuta adhyayanamAM dravyasthAnanI vivakSA che. prazasta bhAvasthAnAdine prApta karavA dravyasthAna Avazyaka che. bIjA zaaSaNA adhyayanamAM be-pAMca divasa ke mAsakalpAdi paryata rahevA mATe sthAna grahaNanuM nirUpaNa che jyAre prastuta adhyayanamAM mAtra nizcita sthAnamAM, nizcita samaya sudhI UbhA rahevA mATe ke UbhA rahIne kAryotsarga karavA mATe sthAna grahaNanuM nirUpaNa che. A adhyayana varNita sthAna grahaNa karanAra sAdhune besavA ke sUvAno tyAga hoya che. te mAtra UbhA ja rahe che. temAM paNa yathAsamaye cAra prakAranI pratimAno svIkAra kare che. A rIte A adhyayana eka viziSTa sAdhakane mATe sthAnanA avagraha grahaNa saMbaMdhI che.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha AThamuM adhyayana sthAna saptikA jIva-jaMtuyukta sthAna grahaNano niSedha - | 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA ThANaM ThAittae / se aNupavisejjA gAmaM vA NagaraM vA jAva rAyahANiM vA / se aNupavisittA gAmaM vA jAva rAyahANiM vA se jaM puNa ThANaM jANejjA saaMDaM jAva makkaDAsaMtANayaM, taM tahappagAraM ThANaM aphAsuyaM aNesaNijjaM lAbhe saMte No paDigAhejjA / evaM sejjAgameNa NeyavvaM jAva udagapasUyAI ti / zabdArtha :- mavALA = icche TAmAM rAhattA = kAyotsargamAM sthira thavAnI. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI koI sthAnamAM rahevA icche to te gAma, nagara yAvatu rAjadhAnImAM praveza kare ane jANe ke te sthAna IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI yukta che, to te prakAranuM sthAna prApta thavA chatAM aprAsuka ane aSaNIya jANIne grahaNa kare nahi. te ja rIte pAvatu te sthAna pANImAM utpanna thayelA kaMdAdithI yukta hoya to te sthAnane grahaNa kare nahIM ityAdi sarva varNana bIjA zaaSaNA adhyayananI samAna jANavuM joIe. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune kalpanIya-akalpanIya sthAnanuM varNana zaaSaNA adhyayananA atidezapUrvaka che. te sarva sUtrano saMkSipta bhAva A pramANe che(1) sAdhu jIva-jaMtuothI yukta sthAnamAM rahe nahIM. (2) eka ke aneka sAdharmika sAdhu ke sAdhvIonA uddezyathI samAraMbha pUrvaka banAvelA, kharIdelA, udhAra lIdhelA, anya pAsethI jhUMTavI lIdhelA vagere doSayukta sthAna puruSAMtarakRta hoya ke apuruSAMtarakRta hoya; mAlike potAnA upayogamAM lIdhuM hoya ke na lIdhuM hoya, sAdhu te sthAnamAM rahe nahi. (3) ghaNA zramaNAdinA uddezathI banAvelA auddezika doSayukta sthAnamAM rahe nahi. (4) sAdhu mATe saMskArita ke parikarmita karelA sthAnamAM rahe nahi. (5) sAdhu mATe daravAjo nAno ke moTo banAve yAvatu bhAre vastuonI pheravaNI kare, to tevA sthAnamAM rahe nahi. (s) sAdhune rahevA mATe kaMdamULa, lIlotarI AdinI hera-phera kare, to tevA sthAnamAM sAdhu rahe nahi. paraMtu sAmAnya rIte koInA nAma nirdeza ke gaNanA karyA vinA AgaMtuka saMnyAsIo Adine rahevA mATe banAvelA ke saMskArita ke parikarmita karelA sthAno puruSAMtakRta thaI jAya, tyAra pachI sAdhu temAM rahI zake che.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-8 | 248 / saMkSepamAM saMyama-tapanI sAdhanAne yogya, jIvAdi rahita, prAsuka, eSaNIya, vairAgya poSaka, ekAMta sthAnamAM sAdhu nivAsa kare che. cAra sthAna pratimA :| 2 icceyAI AyataNAI uvAikamma aha bhikkhU icchejjA cauhi paDimAhiM ThANa ThAittae / tathimA paDhamA paDimA- acittaM khalu uvasajjejjA, avalaMbejjA, kAe Na vipparikammAdI, saviyAraM ThANaM ThAissAmi tti / paDhamA paDimA / zArtha:- acittaM = athittasthAnanI uvasajjejjA = Azrayaza avalaMbejjA = ArAkhana saza kAeNa vipparikammAdI = AyAthI hAtha 5||hino saMotha, vistAra rIza saviyAraM ThANaM ThAissAmi = thoDI bhUmimAM yAlIza arthAt mAhita bhUbhibhAbI jI ghyAyotsarganIcyA zaza. bhAvArtha :- karma AvavA rUpa doSa sthAnone choDIne, A cAra paDimAono Azraya laIne sAdhu koIpaNa sthAnamAM rahevAnI icchA kare. temAM prathama pratimAnuM svarUpa A pramANe che- huM acitta sthAnamAM rahIza, acitta bhIMta Adino sahAro(Teko) laIza tathA hAtha, pagAdi lAMbA TUMkA karIza ane maryAdita bhUmimAM thoDuM paribhramaNa karIza. A prathama pratimA che. | 3 ahAvarA doccA paDimA- acittaM khalu uvasajjejjA, avalaMbejjA, kAeNa vipparikammAdI, No saviyAraM ThANaM ThAissAmi tti / doccA paDimA / bhAvArtha :- bIjI pratimAnuM svarUpa A pramANe che- huM acitta sthAnamAM rahIza, acitta bhIMta Adino AdhAra laIza tathA hAtha pagAdine lAMbA-TUMkA karIza paraMtu paribhramaNa karIza nahi. A bIjI pratimA che. | 4 ahAvarA taccA paDimA- acittaM khalu uvasajjejjA, avalaMbejjA, No kAeNa vipparikammAdI, No saviyAraM ThANaM ThAissAmi tti / taccA paDimA / bhAvArtha - trIjI pratimAnuM svarUpa A pramANe che- huM acitta sthAnamAM rahIza, acitta bhIMta Adino AdhAra laIza paraMtu hAtha pagAdine lAMbA-TUMkA karIza nahIM. temaja maryAdita bhUmimAM jarA paNa paribhramaNa karIza nahi. A trIjI pratimA che. | 5 ahAvarA cautthA paDimA- acittaM khalu uvasajjejjA, No avalaMbejjA, No kAraNa vipparikammAdI, No saviyAraM ThANaM ThAissAmi / vosaTTakAe vosaTTakesa maMsu-loma-Nahe saMNiruddhaM vA ThANaM ThAissAmi tti cautthA paDimA / icceyAsiM cauNhaM paDimANaM jAva paggahiyatarAgaM vihAraM viharejjA, Neva kiMci vi vaejjA /
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra50 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha zabdArtha :- vosadurvANa = kAyAnuM mamatva choDuM chuM volakula maMju-tona-re = keza, dADhI, mUMcha, roma, nakhanA mamatvabhAvane choDI sAgara = samyaka prakAre kAyAno virodha karIne tALuM kAma = sthAnamAM rahIza, kAyotsarga karIza pu tai = koI eka pratimAne grahaNa karIne vidaLA = vicare neva vi vi vALA = bIjA koI muninI niMdA kare nahi. bhAvArtha :- cothI pratimA A pramANe che- huM acitta sthAnamAM rahIza, te samaye AlaMbana-Teko laIza nahi, hAtha pagAdine lAMbA-TUMkA karIza nahi ane maryAdita jagyAmAM paribhramaNa paNa karIza nahi. A samaya daramyAna zarIra pratyenA mamatvano tyAga karIza temaja keza, dADhI, mUMcha, roma ane nakhAdinI zobhAno paNa tyAga karIza. samyaka prakAre kAyAno nirodha karIne te sthAnamAM sthita rahIza. sAdhu A cAra pratimAomAMthI koIpaNa eka pratimAne grahaNa karIne vicaraNa kare paraMtu pratimAne grahaNa nahi karanAra anya muninI niMdA kare nahi, potAnI zreSThatAnuM abhimAna kare nahi. sarva pratye samAnabhAva rAkhe. vivecana : prastuta sUtromAM viziSTa sAdhakanI kAyotsarganI UbhA rahevA saMbaMdhita cAra paDimAonuM varNana che. sAdhakanI samagra sAdhanA mana, vacana, kAyAnI yaugika pravRttithI sarvathA mukta thaIne upayoga svarU5 AtmabhAvamAM sthira thavA mATe che. anAdikAlIna dehanA mamatvane choDavA mATe sAdhake vAraMvAra puruSArtha karavo paDe che. yoga nirodhanA prayoga mATe kAyotsarga eka uttama sAdhana che. sAdhaka maryAdita samayanA saMkalpa sAthe kAyotsargamAM sthita thAya che ane kramazaH tenI samaya maryAdA vadhAratAM-vadhAratAM potAnA lakSya sudhI pahoMcI jAya che. prastuta prasaMgamAM sAdhakanI UbhA rahevA saMbaMdhI cAra pratimAonuM kathana che. vyAkhyA graMthamAM tenA cAra nAma A pramANe kahyA che- (1) aceta sthAnopAzrayA (2) acetAvalaMbanA (3) hastapAdAdi parikramaNA (4) stoka pAda viharaNA. (1) aceta sthAnopAzrayA paDimA:- eka sthAnamAM UbhA rahevAnI pratijJA karIne sAdhu aceta sthAnano Azraya le che arthAt dIvAla, thAMbhalAdinA AdhAre UbhA rahe che. hAtha-paga jakaDAI jAya to phelAve-saMkoce che ane AvazyakatA jaNAya to maryAdita bhUmimAM paribhramaNa paNa kare che, paraMtu te sAdhaka besatA nathI. (2) acirAlaMbanA paDimA :- A paDiyAmAM sAdhaka aceta dIvAlAdino AdhAra le che. hAtha-paga Adi saMkuMcana, prasAraNAdi kriyA kare che paraMtu paribhramaNa karatA nathI. (3) hastapAdAdi parikamaNA pratimA :- A paDikAmAM sAdhaka bhIMta Adino Teko le che, paraMtu aMgopAMganuM parispaMdana eTale hAtha-pagAdine halAvavA rUpa kriyAo ane paribhramaNa karatA nathI. (4) stoka pAda vitaraNA pratimA :- A paDimA grahaNa karanAra sAdhaka AlaMbana, parispaMdana ane paribhramaNa Adi traNe kriyAono tyAga kare che arthAtu aceta sthAnamAM sthira rahIne kAryotsarga kare che. te sAdhaka potAnA zarIranA mamatvano saMpUrNa tyAga kare che. A adhyayanamAM mAtra UbhA rahevAnI pratijJA karanAra sAdhakanI sAdhanAnuM varNana che. te sAdhaka
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-8 [ 251 ] vihAra, gocarI, IMDila, pratilekhana ane pratikramaNanA samaya sivAyanA samayamAM cAra paDimAomAMthI koI paNa eka paDimAne grahaNa karIne Atma sAdhanamAM, dhyAnamAM ke kAyotsargamAM lIna rahe che ane zarIra pratye nispRha rahe che. A sAdhakone besavAno ke sUvAno saMpUrNa tyAga hoya che. upasaMhAra:|6 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A sthAnaiSaNA viveka sAdhu ke sAdhvInA AcAranI samagratA-saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. ji AThamuM adhyayana saMpUrNa
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha navamuM adhyayana paricaya posIe Aje emae poksaparImenTa A adhyayananuM nAma 'niSIdhikA' che. 'niSIdhikA' zabda zAstrIya pAribhASika zabda che. teno sAmAnya artha besavAnI jagyA athavA svAdhyAya bhUmi thAya che. mULapAThamAM prayukta pauriya zabdanA saMskRtamAM nidhinnA ane nizIthiA A be rUpa thAya che. tema chatAM nidhiA pada adhika prasiddha hovAthI A adhyayananuM nAma niSIdhikA' che. prAkRta zabdakoSamAM niIdhikA zabdanA nizIthikA, naiSadhikI Adi rUpAMtaro jovA maLe che. tathA tenA smazAnabhUmi, besavAnI jagyA, pApakriyAnA tyAganI pravRtti, svAdhyAya bhUmi, Adi artho prApta thAya che. ahIM niIdhikA ke nizIdhikA, A baMne zabdono artha 'svAdhyAya bhUmi' thAya che. je sthAnamAM sarva prakAranA sAvadha vyApAra, lokonI bhIDa, kalaha, kolAhala, ghoMghATa, rudana, azAMtikAraka vArtAlApa, gaMdakI, maLa tyAga, kacarA Adi niSiddha kAryono niSedha hoya tevI jagyA svAdhyAya mATe yogya che ane svAdhyAya yogya te pavitra bhUmine niSIdhikA kahe che. tyAM ciMtA, zoka, ArtadhyAna, raudradhyAna, mohotpAdaka raMgarAga Adi kuvicAronuM vAtAvaraNa hotuM nathI, suvicAronI dhArA akhaMDa rahe, ciMtananI svasthatA anubhavAya tevuM te sthAna hoya che. A adhyayanamAM niIdhikA-svAdhyAya bhUmi kevI hoya ? svAdhyAya mATe kevI rIte besAya ? kyAM besAya ? kaI kriyA tyAM na karAya ? kaI kriyA karAya ? vagere svAdhyAya bhUmi saMbaMdhita sarva kriyAonuM nirUpaNa karyuM hovAthI, A adhyayananuM nAma 'niIdhikA' ke 'nizIthikA' sArthaka che. sidiyAno bIjo pracalita artha niSadhA che. niSA eTale besavuM, besavAnI kriyA vividha AsanathI thaI zake che. AThamA adhyananamAM UbhA rahevAnI pratijJAvALA viziSTa sAdhakanA avagraha grahaNa ane tenI cAra pratimA saMbaMdhI varNana che. prastuta adhyayanamAM besavAnI pratijJAvALA sAdhakanA avagraha grahaNa AdinuM kathana che. te sAdhaka divasa ane rAtrino samaya prAyaH besIne svAdhyAya-dhyAnamAM vyatIta kare che. te sAdhakane sUvAno saMpUrNa tyAga hoya che, paraMtu saMyamI jIvananI Avazyaka pravRttio mATe UbhA thaI zake che ane UbhA rahI paNa zake che. A rIte A aghyayananA viSayamAM niSadyAnI pradhAnatA che. baMne adhyayanomAM avagraha-sthAna grahaNa saMbaMdhI vistRta sUtro mATe zayyA adhyayanano atideza karyo che arthAt bIjA zayyA adhyayanamAM kakSA pramANe ja grAhya-agrA zayyAo(rahevAnA sthAno) samajavI. //////////
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-9 253 navamuM adhyayana niSIdhikA-niSadhA saplikA ) niSadhA bhUminI zuddhi - | 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA NisIhiyaM phAsuyaM gamaNAe / se jaM puNa NisIhiyaM jANejjA-saaMDaM sapANaM jAva makkaDAsaMtANayaM, tahappagAraM NisIhiyaM aphAsuyaM aNesaNijja lAbhe saMte No paDigAhejjA / zabdArtha - jinahi = besavAnI bhUmi, svAdhyAya karavA mATe upAzraya-svAdhyAya bhUmi rephaslAni = huM bhUmimAM rahIza nahIM. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI nirdoSa niSadhA-svAdhyAya bhUmimAM javA icche ane te svAdhyAya bhUminA viSayamAM jANe ke te sthAna vikasendriya jIvonA IDA yAvat karoLiyAnA jALAthI yukta che, to te svAdhyAya bhUmine aprAsuka temaja aneSaNIya jANIne prApta thavA chatAM grahaNa kare nahi. | 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhejjA NisIhiyaM gamaNAe, se jaM puNa NisIhiyaM jANejjA appapANaM appabIyaM jAva makkaDAsaMtANayaM tahappagAraM NisIhiyaM phAsuyaM esaNijja lAbhe saMte paDiggAhejjA / evaM sejjAgameNa NeyavvaM jAva udayapasUyANi tti / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI nirdoSa niSadhA bhUminI gaveSaNA karavA icche ane te niSadhA bhUminA viSayamAM jANe ke te sthAna vikasendriya jIvonA IDA, prANI, bIjathI rahita yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che, to te sthAnane prAsuka temaja eSaNIya jANIne prApta thAya, to grahaNa karI zake che. te ja rIte yAvatu te sthAna pANImAM utpanna kaMdAdi yukta hoya, to te sthAna niSadyA-svAdhyAyAdi mATe grahaNa kare nahIM ityAdi sarva varNana bIjA zayyA adhyayananI samAna jANavuM joIe. vivecana : prastuta sUtramAM svAdhyAya bhUminI grAhyatA-agrAhyatAnuM saMkSipta nirUpaNa zayyA adhyayananA atideza pUrvaka karyuM che. svAdhyAya-svanuM adhyayana. zAstranA adhyayananA mAdhyame sAdhake svanuM adhyayana, AtmanirIkSaNa karavAnuM hoya che. sAdhakanA dainika kRtyamAM svAdhyAyanuM mahattvapUrNa sthAna che. AvI uttama kriyA mATe tenuM sthAna kriyAne anurUpa zAMta, ekAMta, sAdhakanI ciMtanadhArAmAM koIpaNa prakAre alanA na thAya, ekAgratA jaLavAI rahe tevuM kolAhalathI rahita hovuM jarUrI che.
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha sUtrakAre zayyA adhyayanamAM sthAnanI nirdoSatAnuM kathana karyuM che te ja rIte ahIM niSadyA bhUminI nirdoSatAnuM kathana che. niSAbhUmi eTale svAdhyAya bhUmi AdhAkarma Adi sarva doSothI rahita, prAsuka ane eSaNIya hoya, to ja sAdhu tene grahaNa kare che. je sthAnanA nirmANamAM sAdhunA nimitte aneka jIvonI hiMsA thaI hoya, jyAM aneka jIvajaMtuo hoya, pazu-pakSIoe potAnA ghara banAvyA hoya, tevuM sthAna ekAMtamAM hovA chatAM tyAM mAnasika zAMti prApta thatI nathI. kIDI, makoDA, mAkhI, macchara vagere kSudra jIvajaMtuonA upadravathI sAdhakanI ekAgratA khaMDita thAya che. sAdhunA nimitte thayelI AMzika jIva hiMsA paNa AtmAne pUrNa zAMtino anubhava karAvavA detI nathI, tethI zAstrakAre svAdhyAya bhUmi mATe nirdoSa, prAsuka ane eSaNIya sthAnanuM sUcana karyuM che. svAdhyAya bhUmimAM sAvadhAnI : 3 je tattha duvaggA vA tivaggA vA caDavaggA vA paMcavaggA vA abhisaMdhAraiti NisIhiyaM gamaNAe te jo aNNamaNNassa kAyaM AliMgejja vA, viliMgejja vA, cuMbejja vA, daMtehiM vA NahehiM vA acchidejja vA vicchiMdejja vA / zabdArtha:- TuvA tivAravA paMcavA vA = be sAdhu, traNa sAdhu, cAra sAdhu athavA pAMca sAdhu, 254 abhisaMdhA = jAya. bhAvArtha:svAdhyAya bhUmimAM be, traNa, cAra ke pAMca sAdhuo eka sAthe jAya, to ekabIjAnA zarIranuM paraspara AliMgana kare nahi, paraspara cuMbana kare nahi temaja dAMtothI ke nakhothI zarIranuM chedana, vizeSa chedana kare nahi arthAt mohotpAdaka ke kutUhalavRttinI koI paNa ceSTA kare nahi. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune svAdhyAya bhUmino durupayoga na karavAnuM hitakArI sUcana che. sAdhakanI aMtarmukha sAdhanA mATe ekAMta sthAna sahAyaka bane che te ja rIte keTalAka kutUhalavRttinA sAdhakonI tathAprakAranI vRttinuM poSaNa paNa ekAMta sthAnamAM thaI zake che, tethI ja sUtrakAre sUcana karyuM che ke svAdhyAya bhUmimAM svAdhyAyane mATe gayelA sAdhuoe potAnA lakSyane satata najara samakSa rAkhI lakSya siddhi mATe ja apramattapaNe puruSArthazIla banavuM joIe. kyAreka hAsya ke veda mohanIya karmano udaya thAya, topaNa zAstravacananA sahAre tene niSphaLa karavAno prayatna karavo joIe. 4 evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvahiM samie sahie sayA jasajjA, seyamiNaM maNNejjAsi / tti bemi / bhAvArtha::- A niSadhA saMbaMdhI eSaNA viveka sAdhu ke sAdhvInA AcAranI sAmagrI--saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe ane tene ja zreyaskara-kalyANakArI mAnIne rahevuM joIe. A pramANe tIrthaMkaroe kahyuM che. 5 navamuM adhyayana saMpUrNa For Private Personal Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-10: paricaya [ 255] dasamuM adhyayana | paricaya A adhyayananuM nAma uccAra prasavaNa saptaka che. uccAra ane prasavaNanI kriyA e zArIrika anivArya kriyAo che. uccAra eTale zarIramAMthI ut = prabaLa vega sAthe je Tyuta-nIkaLe che, te vaDInIta-maLa visarjanananI kriyA. prasavaNa = prakarSarUpathI zarIramAMthI je vahe che, jhare che te laghunIta-mUtra visarjananI kriyA. durgadhayukta maLa-mUtrane game tyAM nAkhavAthI lokonA svAthyane hAni pahoMce, jIva jaMtuonI virAdhanA thAya, lokone sAdhu pratye dhRNA thAya, tethI maLa-mUtrano tyAga kyAM ane kevI rIte karavo? kyAM ane kema na karavo? A sarvano samyaka viveka hovo jarUrI che, tethI jJAnI puruSoe A adhyayananuM pratipAdana karyuM che. sUtrakAre aneka udAharaNo dvArA vidhi-niSedha sahita viSayane spaSTa karyo che, tethI A adhyayananuM nAma uccAra prasavaNa saptaka rAkhyuM che. vidhipUrvaka paraThavAthI pAMcamI samitinuM pAlana yathArthapaNe thAya ane sAdhu chakAya jIvonA rakSaka thAya to ja te jinAjJAnA ArAdhaka thAya che.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha dasamuM adhyayana uccAra prasavaNa saptaka uccAra-prasavaNa viveka H 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA uccAra- pAsavaNakiriyAe ubbAhijjamANe sayassa pAyapuMchaNassa asaIe tao pacchA sAhammiyaM jAejjA / zabdArtha:- mukhvAra-pAlavaLiirayAd = laghunIta, vaDInItanI vvAdhiSnamALe - tIvra bAdhA utpanna thaI javA para savastra = potAnA pAthapuMchaLastra = pAdaproMchana, jIrNa vastra khaMDa alar = abhAva hovA para. bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvIne maLamUtranI prabaLa bAdhA utpanna thAya ane potAnI pAse pAdaproMcchana- jIrNavastranA TukaDA na hoya, to sAdharmika sAdhu pAsethI tenI yAcanA kare. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhune mATe zarIranI malotsarganI kriyAno viveka pradarzita karyo che. zArIrika bAdhA utpanna thayA pachI tenuM nivAraNa na thAya, tyAM sudhI cittamAM vyagratA rahe che mATe zIghra tenAthI nivRtta thavuM jarUrI che. zarIranI A kriyA mATe sAdhu daza bolayukta sthaMDila bhUmino upayoga kare che. jo sAdhune sthaMDila sudhI javAnI anukULatA na hoya, to potAnI pAsenA uccAra mAtraka-bhAjanano athavA pAdapraIcchana arthAt jIrNavastrakhaMDano upayoga kare, jo potAnI pAse jIrNa thayelA vastrano TukaDo na hoya, to anya sAdharmika sAdhuo pAsethI grahaNa karIne zarIra zuddhi kare. jIva hiMsaka sthaMDila bhUmino viveka : 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- saaMDaM sapANaM jAva makkaDAsaMtANayaM tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccArapAsavaNaM vosirejjaa| bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthaMDila bhUminA viSayamAM jANe ke sthaMDila bhUmi IMDA yAvat karoLiyAnA jALAthI yukta che. to tevA prakAranI sthaMDila bhUmimAM maLa, mUtrano tyAga kare nahi. 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- appaMDa appapANaM appabIyaM jAva makkaDAsaMtANayaM tahappagAraMsi thaMDilaMsi uccArapAsavaNaM vosirejjaa| bhAvArtha :sAdhu ke sAdhvI sthaMDila bhUminA viSayamAM jANe ke sthaMDila bhUmi-prANI, bIja yAvat karoLiyAnA jALAthI rahita che, to tevA prakAranI sthaMDila bhUmi upara maLa-mUtrano tyAga kare. 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA assipaDiyAe For Private Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-10 | 257 | egaM sAhammiyaM samuhissa, assipaDiyAe bahave sAhammiyA samuhissa, assipaDiyAe egaM sAhammiNiM samuddissa, assipaDiyAe bahave sAhammiNIo samuddissa, bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImage pagaNiya-pagaNiya samuddissa, pANAI bhUyAiM jIvAI sattAI jAva uddesiyaM ceei, tahappagAraM thaDilaM purisaMtarakaDaM vA apurisaMtarakaDaM vA jAva AseviyaM vA aNAseviyaM vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccAra pAsavaNaM vosirejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI IMDila bhUminA viSayamAM jANe ke koI bhAvika gRhastha niSparigrahI sAdhuone ApavAnI pratijJAthI eka ke aneka sAdharmika sAdhu athavA eka ke aneka sAdhvIonA uddezyathI AraMbha-samAraMbha karI IMDila bhUmi banAvI che athavA ghaNA(jaina-jainetara) zramaNa, brAhmaNa, atithi, daridra ke bhikhArIone gaNI-gaNIne arthAt gaNanA karIne teo mATe prANI, bhUta, jIva ane sattvono samAraMbha karI UDila bhUmi banAvI che, to A prakAranI spaMDila bhUmi puruSAMtarakRta hoya ke apuruSAMtarakRta thAvata te bhUmi anya dvArA upayogamAM levAyelI hoya ke upayogamAM levAyelI na hoya, to tevA prakAranI spaMDila bhUmimAM maLa, mUtrano tyAga kare nahi. | 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImaga samuddissa pANAI bhUyAiM-jIvAI-sattAI samArabbha samuddissa kIyaM pAmiccaM jAva tahappagAraM thaMDilaM apurisaMtarakaDaM jAva aNAseviyaM; tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccAra-pAsavaNaM vosirejjA / aha puNa evaM jANejjA purisaMtarakaDaM jAva AseviyaM tahappagAraMsi thaMDilaMsi uccAra-pAsavaNaM vosirejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI IMDila bhUminA viSayamAM jANe ke koI bhAvika gRhastha ghaNA zramaNa, brAhmaNa, atithi, daridra ke bhikhArIonA(koInI gaNanA vinA sAmAnya rIte koI paNa AgaMtukanA) lakSyathI prANI, bhUta, jIva ane sattvano samAraMbha karIne sthaDilabhUmi banAvI che, temaja sthaDila bhUmi kharIdelI, udhAra lIdhelI che yAvat te sthaDilabhUmi apuruSAMtarakRta yAvat anAsevita che to tevA prakAranI IMDila bhUmimAM sAdhu maLa-mUtrano tyAga kare nahi. jo sAdhu jANe ke te caMDila bhUmi puruSAMtarakata thaI gaI che yAvatu anya loko dvArA vaparAI gayelI che to sAdhu-sAdhvI te IMDila bhUmimAM maLa-mUtrAdino tyAga karI zake che. |6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDila jANejjA- assipaDiyAe kayaM vA kAriyaM vA pAmicciyaM vA chaNNaM vA ghaTTa vA maTTha vA litta vA samaTTha vA saMpadhUviyaM vA, aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthaDila bhUminA viSayamAM jANe ke IMDila bhUmi nigraMtha sAdhuone ApavAnA uddezathI koI guhastha banAvI che, bIjA pAse banAvaDAvI che ke udhAra lIdhI che, tenA para chAparuM
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 258 ] zrI AcArAMga sUtra: vitIya zrutaskaMdha nAkhyuM che, toDIne sarakhI karI che, ghasI ghasIne sApha karI che, lIMpIne suMdara karI che, dhUpa AdithI sugaMdhita karI che. te tathA tevAprakAranI anya paNa AraMbha-samAraMbha karIne taiyAra karelI IMDila bhUmimAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrano tyAga kare nahi. | 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA iha khalu gAhAvaI vA gAhAvaiputtA vA kaMdANi vA mUlANi vA jAva hariyANi vA aMtAo vA bAhiM NIharaMti, bahiyAo vA aMto sAharaMti, aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI IMDila bhUminA viSayamAM jANe ke A bhUmimAMthI gRhastha ke tenA putra kaMdamULa thAvata lIlotarI aMdarathI bahAra kADhe che ke bahArathI aMdara laI jAya che athavA tevA prakAranI anya saceta vastuonI pheravaNI karI rahyA che, to tevA prakAranI spaMDila bhUmimAM sAdhu sAdhvI maLamUtrano tyAga kare nahi. | 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- khaMdhasi vA pIDhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA aTuMsi vA pAsAyaMsi vA, aNNayaraMsi tahappagArasi thaDilasi No uccArapAsavaNa vosirajjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI jIMDala bhUminA viSayamAM jANe ke A sthaDilabhUmi staMbhagRha upara, bAjoTha upara, cotarA upara, maMca upara, mALa upara, mahela ke havelInI agAsI upara ke tevA prakAranA anya koI viSama ke UMcA khullA AkAzIya sthAna para che, to tevA prakAranI IMDila bhUmimAM maLamUtrano tyAga kare nahi. 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- aNaMtarahiyAe puDhavIe, sasiNiddhAe puDhavIe, sasarakkhAe puDhavIe, maTTiyAkaDAe, cittamaMtAe puDhavIe ciMtamaMtAe silAe, cittamaMtAe lelue, kolAvAsaMsi vA dAruyaMsi jIvapaiTThiyaMsi jAva makkaDAsaMtANayaMsi, aNNayarasi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccAra pAsavaNaM vosirejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthaDila bhUminA viSayamAM jANe ke A sthaDilabhUmi sacitta pRthvInI nikaTanI bhUmi, snigdha pRthvI, sacitta rajathI vyApta pRthvI, saceta mATI vikharAyelI pRthvI, saceta zilA, saceta paththara(DhasA)thI yukta che, udhaI lAgelA lAkaDA, anya jIvo lAgyA hoya tevA lAkaDA ke karoLi yAnA jALAvALI che, to tevA prakAranI anya paNa sthaDila bhUmimAM maLa-mUtrano tyAga kare nahi. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIne jIva virAdhanA thAya tevA sthAnamAM maLa-mUtra paraThavAno niSedha karyo che. je rIte sAdhu audezikAdi doSothI rahita AhAra-pANI, sthAna, vastra AdinI gaveSaNA kare che ane nirdoSa AhAra-pANI Adi vApare che, te ja rIte spaMDilabhUmi paNa audezika Adi doSothI rahita, nirdoSa hovI jarUrI che. te sarva doSa zayyA adhyayana pramANe samajavA. je paravAnuM sthAna UMcAI para hoya, asthira hoya, jyAM caDhavuM-utaravuM kaThina hoya, tevA sthAnamAM
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-10 | 259 ] paraThavA mATe jatA-AvatA kyAreka sAdhu paDI jAya, lapasI jAya, hAtha-paga bhAMge, A rIte Atma virAdhanA ane jIva virAdhanA thAya che, tethI UMcAI para hoya, tevI bhUmi paraThavA mATe kalpanIya nathI, paraMtu UMcAI para rahelI bhUmi para caDhavA-utaravAmAM koI takalIpha na hoya ane sAdhu saraLatAthI jaI zake tema hoya, to UMcAI para rahelI bhUmimAM paNa sAdhu vivekapUrvaka paraThI zake che. je sthAnamAM lIlotarI, kaMdamULa Adi saceta padArtho paDyA hoya, gRhastha saceta vastune aMdarathI bahAra kADhatA hoya, navo mAla aMdara bharatA hoya, tevA sthAnamAM sAdhu para nahIM. te ja rIte saceta pRthvI, snigdha pRthvI, saceta mATI khuMdAtI hoya, saceta zilA, patthara, udhaI lAgelA lAkaDA, jIvajaMtuthI yukta saDI gayelA lAkaDA vagere tyAM paDyA hoya, tevI IMDilabhUmimAM sAdhu jIva virAdhanAnI saMbhAvanAnA kAraNe paraThe nahIM. saMkSepamAM je bhUmimAM paraThavAthI pratyakSa ke parokSapaNe jIvonI virAdhanA thatI hoya, tevA sthAnamAM sAdhu paraThe nahIM. janAkIrNa thaMDila bhUmi viveka:| 10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA iha khalu gAhAvaI vA, gAhAvaiputtA vA; kadANi vA jAva bIyANi vA parisADiMsu vA parisADeMti vA parisADissaMti vA, aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / zabdArtha :- visA = khaLAmAM laI javAtA bIja Adi vikharAyelA paDyA hoya parisAeti = vartamAnamAM vikherAtA hoya ke rataDioMti = bhaviSyamAM vikherAvAnA hoya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI Dila bhUminA viSayamAM jANe ke gRhastha ke tenA putroe IMDilabhUmimAM kaMda, mULa yAvat bIja Adi nAkhyA che, vartamAnamAM nAkhI rahyA che ke bhaviSyamAM nAMkhavAnA che, to te ane tevA prakAranI anya sthaDilabhUmimAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrAdino tyAga kare nahi. |11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA iha khalu gAhAvaI vA gAhAvaiputtA vA sAlINi vA vIhINi vA muggANi vA mAsANi vA tilANi vA kulatthANi vA javANi vA javajavANi vA pairiMsu vA pairiti vA pairissati vA, aNNayarasi vA tahappagArasi thaDilasi No uccAra-pAsavarNa vosirejjA / zabdArtha :- paraMtu = pAtharyA che pati = pAthare parisaMti = pAtharaze. bhAvArtha- sAdhu ke sAdhvI IMDila bhUminA viSayamAM jANe ke gRhastha ke gRhasthanA putroe sthaDilabhUmimAM kamoda, ghauM, maga, aDada, tala, kaLathI, java ane juvAra Adi pAtharyA che, pAtharI rahyA che ke pAtharaze, to te ane tevA prakAranI anya spaMDilabhUmimAM sAdhu-sAdhvI maLa, mUtrAdino tyAga kare nahi. 12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- AmoyANi vA
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha ghasANi vA bhiluyANi vA vijjalANi vA khANuyANi vA kaDavANi vA pagattANi vA darINi vA paduggANi vA samANi vA, visamANi vA, aNNayaraMsi vA tahapagAraMsi thaMDilaMsi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / 20 zabdArtha: mAmoyANi = kacarAnA DhagalA ghALi = bahu tIrADa paDelI jamIna miluyASi thoDI phATelI jamIna vijJatAkhi = kAdava-kIcaDa vALuyApi = ThUMThA ke khIlAdi khoDayA hoya DavASi = zeraDInA sAMThA padmattAkhi = moTA khADA vIkhi = guphA patuSTi = koTa-killo samASi-visamApi = sama ke viSama sthAna. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthaMDila bhUminA viSayamAM jANe ke A sthaMDila bhUmimAM kacarAnA DhagalA che, jamIna bahu tIrADavALI che, thoDI tIrADavALI che, kAdava-kIcaDavALI che, ThUMThA ke khIlA ThokelA che, zeraDI AdinA sAMThA paDyA che, moTA ane UMDA khADA che, guphA che ke killAnI divAla che, UMcI-nIcI bhUmi che, to te ane tevA prakAranI anya bhUmimAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrano tyAga kare nahi. 13 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDila jANejjA mANusaraMdhaNANi vA mahisakaraNANi vA vasabhakaraNANi vA assakaraNANi vA kukkuDakaraNANi vA lAvayakaraNANi yA vaTTayakaraNANi vA tittirakaraNANi vA kavoyakaraNANi vA kapiMjalakaraNANi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / zabdArtha:- mAnulasaMdhaLApi = manuSyonA bhojana banAvavAnA cUlA ke bhaTTI Adi mahisaragAmi = bheMso Adine rAkhavAnuM sthAna. bhAvArtha :sAdhu ke sAdhvI sthaMDila bhUminA viSayamAM jANe ke sthaMDila bhUmimAM manuSyone bhojana banAvavA mATenA cUlA Adi che, bheMso, baLada, ghoDA, maraghA, lAvaka, bataka, tetara, kabUtara, kapiMjala(prANI vizeSa) ne rAkhavAnA sthAna che, pazu, pakSIonA anya AzrayasthAna che, to te ane tevAprakAranI bhUmimAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrano tyAga kare nahi. 14 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA - vehANasaTThANesu vA giddhapiTThaTThANesu vA tarupavaDaNaTThANesu vA merupavaDaNaTThANesu vA visabhakkhaNaTThANesu vA agaNiphaMDaNaTThANesu vA, aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccAra-pAsavaNaM vosirejjA / zabdArtha:- vehALasaGgALelu = phAMsI khAIne mRtyu pAmavAnuM sthAna piddhapikakALelu = gIdho pAse potAnA zarIranuM bhakSaNa karAvavAnuM arthAt jyAM gRdhdhapRSTha maraNa mATenuM sthAna hoya tarupavaDaLakALesu vRkSo uparathI paDIne maraNa pAmavAnuM sthAna merupavaDaLakALesu = parvata uparathI paDIne maraNa pAmavAnuM sthAna visamavandvakhaDDALelu = viSa bhakSaNa karavAnI jagyA akhi MDaLakALelu = agnimAM paDIne mRtyu pAmavAnuM sthAna. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthaMDila bhUminA viSayamAM jANe ke A sthaMDila bhUmimAM manuSya te phAMsI ka For Private Personal Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-10 | 21] devAnuM sthAna che, gRpRSThamaraNa- gIdhanI pAse potAnA zarIranuM bhakSaNa karAvavAnuM sthAna, vRkSa parathI paDIne maravAnuM sthAna, parvataparathI paDIne maravAnuM sthAna, viSabhakSaNa karavAnuM sthAna, agnimAM paDIne maravAnuM sthAna che, to te ane tevAprakAranA mRtyudaMDa ke AtmahatyA karavAnA anya sthAnamAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrAdino tyAga kare nahi. |15 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- ArAmANi vA ujjANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi vA aNNaMyaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccAra-pAsavaNaM vosirejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI IMDila bhUminA viSayamAM jANe ke A IMDila bhUmimAM bagIcA, udyAna, vana, vanakhaMDa, yakSAdi maMdira, sabhA sthAna, paraba che, to te ane tevA prakAranA anya sthAnamAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrAdino tyAga kare nahi. 16 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- aTTAlayANi vA cariyANi vA dArANi vA gopurANi vA, aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI UDila bhUminA viSayamAM jANe ke A IMDila bhUmimAM aTArI, killA uparanI jagyA, killA ane nagaranI vacceno comera pharato mArga, nagarano daravAjo, nagarano moTo daravAjo che, to te ane tevAprakAranA anya sArvajanika sthAnomAM maLa-mUtrano tyAga kare nahi. |17 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- tiyANi vA caukkANi vA caccarANi vA caumuhANi vA, aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI caMDila bhUminA viSayamAM jANe ke caMDila bhUmimAM nagaranA traNa rastA, cAra rastA ane ghaNA rastAo bhegA thAya che, cAra mukhavALA arthAtu cAre bAju daravAjA che, to te ane tevA prakAranA lokonA AvAgamanavALA anya sthAnamAM maLa-mUtrano tyAga kare nahi. |18 se bhikkha vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDila jANejjA- igAlaDAhesu vA khAraDAhesa vA maDayaDAhesa vA maDayathabhiyAsa vA maDayaceiesa vA, aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaDilasi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / zabdArtha :- huM naphA = kolasAnuM kArakhAnuM hADakuM = sAjIkhAra Adi banAvavAnuM sthAna maDacaDAsu = mRtadeha bALavAnI jagyA, smazAna maDacazmAsu = mRtakanA stUpa maDaverUSa = mRtakanA caitya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI IMDila bhUminA viSayamAM jANe ke A IMDila bhUmimAM lAkaDA bALIne kolasA banAvavAnuM sthAna, sAjIkhAra Adi banAvavAnuM sthAna, smazAnabhUmi-maDadAne bALavAnuM sthAna, mRtakanuM smAraka, mRtaka cetya(chatrI) che; to te ane tevA prakAranI anya sthaMDila bhUmimAM sAdhu-sAdhvI maLa -mUtrano tyAga kare nahi.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 262 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha |19 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDila jANejjA- NaIAyataNesu vA paMkAyataNesu vA oghAyataNesu vA seyaNapahasi vA, aNNayarasi vA tahappagArasi thaMDilaMsi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / zArtha:- NaIAyataNesu = nahInatama paMkAyataNesu = ahavanI 4vyAmAM oghAyataNesu = paaen| pravAhamA sthAnomA athavA taNAvabhAjyAMthI pAe sAvatuMDAya te mArgamA seyaNapahaMsi = pANInI kyArIo hoya tevA sthAnamAM. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI sthaDila bhUminA viSayamAM jANe ke A sthaDila bhUmimAM nadItaTa para baneluM tIrthasthAna(ghATa) che, kAdavanI mukhyatAvALuM sthAna, pavitra jalapravAhanuM sthAna arthAt taLAvamAM pANI pravezavAnA mArgavALuM sthAna, kyArIomAM pANI pahoMcADatI naherovALuM sthAna che, to te ane tevA prakAranA anya sthAnomAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrano tyAga kare nahi. 20 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDila jANejjA- NaviyAsu vA maTTiyakhANiyAsu, NaviyAsu vA golehaNiyAsu, gavAyaNIsu vA khANIsu vA, aNNayarasi vA tahappagArasi thaDilasi No uccArapAsavaNaM vosirejjA / zArtha:- NaviyAsu = navI maTTiyakhANiyAsu = bhATInI mAmAMgolehaNiyAsu = thI yeDemI bhUmi gavAyaNIsu = yone ya2vAnI besavAnI 42yAmA khANIsu = bhATI sivAya anya mAmai. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI UDila bhUminA viSayamAM jANe ke tyAM mATInI navI khANo, haLathI kheDelI bhUmi, gAyone caravAnI ke besavAnI bhUmi athavA anya khANo che, to te ane tevA prakAranA anya sthAnomAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrano tyAga kare nahi. 21 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- DAgavaccaMsi vA sAgavaccasi vA mUlagavaccasi vA hatthaMkaravaccasi vA, aNNayarasi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi No uccAra-pAsavaNaM vosirejjA / zArtha :- DAgavaccaMsi = stNImAna sAsAgavaccaMsi = mAnA gayA mUlagavaccaMsi vA = bhUgIyAnA DhalA hatthaMkaravaccasi = vanaspati vizeSanA DhagA. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI IMDila bhUminA viSayamAM jANe ke A IMDila bhUmimAM vRkSanI DALIonA DhagalA, zAkabhAjInA DhagalA, vRkSanA mULIyAnA DhagalA, hastamura-vanaspati vizeSanA DhagalA che, to te ane tevA prakAranA anya sthAnomAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrAdino tyAga kare nahi. 22 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa thaMDilaM jANejjA- asaNavaNaMsi vA saNavaNaMsi vA dhAyaivaNaMsi vA keyaivaNaMsi vA aMbavaNaMsi vA asogavaNaMsi vA NAgavaNaMsi vA puNNAgavaNaMsi vA aNNayaresu vA tahappagAresu pattovaesu vA pupphovaesu vA phalovaesu vA bIovaesu vA hariovaesu vA No uccAra-pAsavaNaM vosirejjA /
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ | adhyayana-10 [ 27 ] zabdArtha-sAvali = bIjaka nAmanI vanaspatinA vanamAM sAvali = zaNanA vanamAM thAyavasi = dhAtakI vRkSanA vanamAM vayavali = ketakI vRkSonA athavA kevaDA vRkSanA vanamAM aMjavali = AMbAnA vanamAM movali = azoka vRkSanA vanamAM gAvali = nAgavRkSonA vanamAM puNAvali = putrAgavRkSonA vanamAM. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI UDila bhUminA viSayamAM jANe ke spaMDila bhUmimAM bIjaka nAmanI vanaspatinuM vana, zaNanuM vana, dhAtakI vRkSanuM vana, kevaDA ke ketakInuM vana, Amravana, azokavana, nAgavRkSa vana, punnAga vRkSonuM vana che, to te ane tevA prakAranA pAMdaDA, puSpo, phaLo, bIjo ke lIlotarIthI vyApta sthAnomAM sAdhu-sAdhvI maLa-mUtrano tyAga kare nahi. vivecanaH prastuta sUtromAM sAdhune janAkIrNa sthAna, lokonA upayogI sthAna athavA sArvajanika sthAnomAM maLamUtrAdi paraThavAno niSedha che. sAdhunI pratyeka kriyA ahiMsAnA lakSe thAya che. te ja rIte sAdhunI kriyAthI gRhasthone takalIpha thAya, gRhasthone aprIti ke durgachAno bhAva jAgRta thAya, te paNa yogya nathI. zAlI, ghauM, java Adi dhAnyanA khetaromAM; Amravana, zaNavana Adi vanamAM zAkabhAjInI vADIomAM, nadI kinAre, kUvAnA kAMThe, bagIcAmAM, gauzALAmAM, gAyone caravAnI bhUmimAM, pazuone rAkhavAnA sthAnamAM, yakSAdinA maMdiranI najIkanI bhUmi ke anya koIpaNa pavitra sthAnamAM ke lokone phAMsI detA hoya tevA koI paNa jAhera sthAnamAM te te sthAnanA mAlikonuM tathA temAM kAma karanArAonuM AvAgamana thatuM ja rahe che, tethI tyAM paraThavAthI te lokone krodha Ave, aprIti thAya, sAdhunuM apamAna kare, zAsananI hIlanA thAya che. jalasthAnonI nikaTamAM aSkAyanA jIvonI virAdhanAno, khetara-vADI AdimAM vanaspatikAyika jIvonI virAdhanAno paNa saMbhava che. pavitra sthAnomAM ke mRtakonA stUpanI najIka paraThavAthI kyAreka koI deva-devInI AzAtanA thAya to, temAM devajanya upadravanI saMbhAvanA che. kacarAnA DhagalAmAM, moTA ke nAnA khADAmAM paraThavAthI jIva hiMsA thAya che. kolasA Adi banAvavAnA sthAnamAM agninA jIvonI virAdhanA thAya che. sUtrakAre sAdhune na paraThavA yogya vividha prakAranA sthAnonA kathana dvArA spaSTa karyuM che ke sAdhue paraThavAnI kriyA samaye sabhyatA ane svacchatA mATe viveka rAkhavo jarUrI che. gAma ke nagaranI svacchatAno nAza na thAya, lokone aNagamo na thAya, nAnA ke moTA jIvonI virAdhanA na thAya, koInuM AMzika paNa ahita na thAya ane zAsananuM gaurava na haNAya, te rIte viveka ane saMyamapUrvaka sAdhu paraThavAnI kriyA kare che. nasi2La:- bheMsa AdinA uddezathI koI sthAna banAvyuM hoya athavA varakha = Azraya. bheMsa AdinuM Azraya sthAna athavA pazuone zikSita karavAnuM sthAna. tapavaLako :- je sthAnamAM manuSya mRtyunI icchAthI vRkSa uparathI paDIne maravAno nizcaya karIne svayaM potAne vRkSa uparathI pADe che, te taru prapatanasthAna kahevAya che. variyALi :- carikA. prAkAra eTale killAnI aMdara ATha hAtha pahoLo killA ane nagaranI vacceno comera pharato mArga.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 ] zrI AcArAMga sUtra: vitIya zrutaskaMdha niyata- nadhAyatana-tIrthasthAna. je sthAnamAM loko puNyArthe snAna karI rahyA hoya, tevA nadInA ghATa Adi, tenA Asa-pAsanI ke najIkanI jagyAmAM. pa talu - paMkAyatana. paMka = kIcaDa, jalasthAnanA kinAre kIcaDayukta sthAnamAM puNyanI icchAthI loko ALoTe che, te sthAna. vAtanuH - ghAyatana. ogha = pravAha. taLAvAdi koI paNa jalasthAnomAM jala pravAhanuM praveza sthAna. te sthAnanuM jaLa pIvAnA upayogamAM Ave che. te sthAna pavitra manAya che. hAvizvati :- DALa pradhAna, patra pradhAna Adi lIlotarIne sUkavavA mATe DhagalA karyA hoya te sthAna ke saMgraha karavAnA sthAna. uccAra prasavaNa pariSThApana vidhiH| 23 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA sapAyayaM vA parapAyayaM vA gahAya se tamAyAe egaMtamavakkamejjA, aNAvAyaMsi asaMloyaMsi appapANaMsi jAva makkaDAsaMtANayaMsi ahArAmaMsi vA uvassayaMsi vA tao saMjayAmeva uccArapAsavaNaM vosirejjA, uccArapAsavaNaM vosirittA se tamAyAe egatamavakkamejjA, aNAvAyasi jAva makkaDAsaMtANayaMsi ahArAmaMsi vA jhAmathaMDilaMsi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi acittaMsi tao saMjayAmeva uccAra-pAsavaNaM pariTThavejjA / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI potAnuM pAtra ke bIjAnA pAtrane laIne ekAMta sthAnamAM jAya, jyAM koInuM AvAgamana na hoya, koI jotuM na hoya, koI paNa jIva thAvat karoLiyAnA jALAdi na hoya tevA bagIcA ke upAzrayanA ekAMta sthAnamAM potAnA uccAra mAtrakamAM yatnApUrvaka maLa-mUtrano tyAga kare. tyAra pachI te pAtrane(uccAra pAtrakane) laIne ekAMta sthAnamAM jAya, jyAM koI AvatuM jatuM na hoya, dekhAtuM na hoya, koI jIvajaMtunI virAdhanAnI saMbhAvanA na hoya yAvat karoLiyAnA jALA na hoya tevA bagIcAnI bahAranI bhUmimAM ke baLelI jagyAmAM athavA tathAprakAranI anya nirdoSa jagyAmAM sAdhu yatanApUrvaka maLa-mUtrane paraThe. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhune mATe paraThavAnI vidhinuM kathana che. sAdhue lokonA AvAgamana rahita, ekAMta ane nirdoSa sthAnamAM maLa-mUtrano tyAga karavo joIe. paraThavA yogya bhUmi mATe sUtrakAre mukhyatve traNa vizeSaNano prayoga karyo che. (1) sagavAzi :- A zabdanA be artha thAya che- anApAta = lokonA AvAgamana rahita ekAMta sthAna ane anAbAdha = jyAM koI paNa prakAranI manAI ke sarakArI pratibaMdha na hoya, tevuM sthAna. koI sthAnamAM lokonuM AvAgamana na hoya, paraMtu tyAM tenA mAlikano ke sarakArano pratibaMdha hoya, jema ke koI gRhasthanuM jUnuM makAna paDyuM hoya, tyAM koInuM AvAgamana na hoya paraMtu tyAM paraThavA mATe mAlikano pratibaMdha hoya, to sAdhu tyAM paraTha nahIM. (2) manosi:- loko jotAM na hoya tevuM sthAna. ghaNIvAra loko tyAMthI AvatAM-jatAM na hoya paraMtu dUrathI ke uparathI loko jotAM hoya, tevuM sthAna paNa sAdhune paraThavA yogya nathI.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-10 | 25 | (3) pApati:- sUkSma ke skUla, trasa ke sthAvara koI paNa jIvo na hoya tevI jIva rahita prAsuka bhUmimAM sAdhue paraThavuM joIe. zrI uttarAdhyayana sUtra, adhyayana-24, gAthA-17, 18mAM paraThavA yogya bhUminuM kathana karyuM che. aNAvAyamasaMloe, prssnnuvghaaie| same ajhusire yAvi, acira kAlakayammi ya // vitthiNNe dUramogADhe, NAsaNNe bila vjjie| tasa pANa bIya rahie, uccArAINi vosire // je bhUmi (1) lokonA AvAgamana rahita ane koI joI zakatA na hoya, (2) lokone duHkhajanaka na hoya, (3) UMcI-nIcI na hoya arthAt samatala hoya, (4) polANavALI na hoya, (5) thoDA samaya pahelAM ja aceta thaI gaI hoya, (6) vistata lAMbI-pahoLI besavA yogya hoya, (7) nIce cAra aMgula sudhInI bhUmi aceta thayelI hoya, (8) gAma athavA lokonA gharothI najIka na hoya, (9) kIDI vagere jIvajaMtuonA dara na hoya, (10) anya traNa prANI tathA bIja vagerethI rahita hoya. A daza bola yukta bhUmi sAdhune paraThavA yogya che. IMDila bhUmimAM javAnI anukULatA na hoya, tevA samaye sAdhu ekAMta ane nirdoSa sthAnamAM jaIne potAnA mAtraka pAtramAM maLa-mUtrano tyAga karIne, te bhAjanane laIne, IMDila bhUmimAM jAya ane uparokta prAsuka ane nirdoSa bhUmimAM zakrendra mahArAjanI AjJApUrvaka, viveka sahita maLa-mUtrane paraThe. A rIte paraThavA ke tyAga karavA yogya padArthono tyAga karavo, te paNa sAdhu jIvananI eka mahattvanI kriyA che. ayogya sthAne paraDavAthI jIva virAdhanA, saMyama virAdhanA, gaMdakI, roga upadrava, dharmanI hIlanA vagere aneka doSonI saMbhAvanA rahe che, tethI ja sUtrakAre A svataMtra adhyayana dvArA paraThavAnI kriyA ane tadyogya bhUmi mATe gaMbhIra ciMtanapUrvaka vividha udAharaNo dvArA vidhi-niSedhapUrvaka pratipAdana karyuM che. upasaMhAra:24 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmAggiyaM / jaM savvaTehiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A rIte IMDila bhUmino viveka te sAdhu ke sAdhvInA AcAranI samagratA-saMyama samAcArI che tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe zrI tIrthakaroe kahyuM che. * . dasamuM adhyayana saMpUrNa ke
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra6] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha agiyAramuM adhyayana paricaya 90 229 229 28082082 208 209 adhyayananuM nAma zabda saptaka che. zroteMdriyano viSaya zabda che. zabdanA be prakAra che- anukULa zabdo ane pratikULa zabdo. sAmAnya rIte vyaktine anukULa zabda zravaNathI rAga ane pratikULa zabda zravaNathI dveSa thAya che. sAdhakone mATe TreSanA tyAga karatAM rAgano tyAga kaThina che, tethI prastuta adhyayanamAM sAdhakone anukULa zabda zravaNathI utpanna thatAM rAgabhAvanA tyAgano upadeza Apyo che. manojJa, karNapriya, sukhakara zabdo sAMbhaLIne manamAM te zabda zravaNanI (1) icchA (2) lAlasA (3) Asakti (4) rAga (5) gRddhi (6) moha ane (7) mUccha, A mohajanya sAta prakAranA bhAvo utpanna thAya che. ahIM sAdhakone zabdajanya sAte prakAranA mohajanya bhAvonA tyAgano upadeza Apyo hovAthI A adhyayananuM zabda saptaka nAma sArthaka che. jyAM sudhI zarIra ane indriya hoya, tyAM sudhI dareka vyaktine priya ke apriya zabdonuM zravaNa thAya che paraMtu sAdhu zabda sAMbhaLyA pachI tenI pratikriyA rUpa rAga ke dveSanA bhAva kare nahIM, priya zabda sAMbhaLavA mATe utkaMThita thAya nahIM ke apriya zabdono aNagamo kare nahIM. sAdhu priya ke apriya baMne prakAranA zabda zravaNamAM samabhAva dhAraNa kare. - saMkSepamAM sahaja rIte AvI gayelA ane zrotendriya dvArA grahaNa thatAM zabdone sAdhu rAga-dveSarUpa pratikriyA karyA vinA mAtra sAMbhaLe. loka saMjJA ke kutUhala vRttithI koI paNa prakAranA zabda zravaNanI lAlasA kare nahIM.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-11 agiyAramuM adhyayana zabda saptaka vAjiMtronA zabda zravaNamAM saMyama : 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAiM saddAiM suNei, taM jahA - : - muiMgasaddANi vA gaMdImuiMgasaddANi vA jhallarIsaddANi vA aNNayarANi vA tahappagArAI virUvarUvANi vitatAiM saddAI kaNNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / zahArtha :ahAvegaiyAiM saddAI = DeTasAya zabdho suNei sAMbhaNe che muiMgasaddANi = bhRhaMganA za76 NaMdImuiMgasaddANi = tajasAnA zabda jhallarIsaddANi = AsaranA zabda vitatAiM saddAI = vitata vAtrionA zabhone kaNNasoyapaDiyAe = sAMbhaNavA bhATe No abhisaMdhArejjA = manamAM saMDasya re nahi gamaNAe = 4vA bhATe. = bhAvArtha - sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe che, jema ke- mRdaMganA, naMdImRdaMga- tabalAnA, jhAlaranA zabda tathA te prakAranA vividha vitata zabdone sAMbhaLavA mATe koI paNa jagyAe javAno saMkalpa kare nahi. 2 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAiM suNei, taM jahAvINAsaddANi vA vipaMcisaddANi vA pippIsagasaddANi baddhIsagasaddANi vA tuNayasaddANi vA paNavasaddANi vA tuMbavINiya saddANi vA DhaMkuNasaddANi vA aNNayarAiM vA tahappagArAiM virUvarUvANi tatAiM saddAraM kaNNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / 27 AGEArtha : = taMbUrAnA zabda vINAsaddANi = vIezAnA zab6o vipaMcisaddANi = sitAranA zabdo pippIsagasaddANi: zarasAdhanA zabdo baddhIsagasaddANi = jaddhIsaha nAmanA vAdyanA zabdo tuNayasaddANi tUeA nAmanA vAdya vizeSanA zabda paNavasaddANi prAva-tAnapUrAnA zabda tuMbavINiya saddANi DhaMkuNasaddANi = ddhNddue| nAmanA vAdya vizeSanA zabda tatAiM = tata zabdo bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe che, jema ke, vINAnA, sitAranA, pIpuDI ke zaraNArdhanA, Sadvisa-vAtri vizeSanA, tUlA (tuna tunA) nAmanA vAdya vizeSanA, tAnapUrA nAmanA vAdyanA, taMbUrAnA, DhaMkuNa- vAdha vizeSanA zabda tathA te prakAranA vividha tata zabdone sAMbhaLavA mATe koIpaNa jagyAe javAno saMkalpa kare nahi. = = For Private Personal Use Only 3 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM jahAtAlasaddANi vA kaMsatAlasaddANi vA lattiyasaddANi vA gohiyasaddANi vA =
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha kirikiriyasahANi vA aNNayarANi vA tahappagArAI virUvarUvAI tAlasaddAI kaNNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / zabdArtha :- tAnasaphaLa = tAlanA zabdone satAsaLa = kaMsatAlanA zabdone riyAsaNa = maMjIrAnA zabdo dayALa = godhikA-kAkhamAM ke hAthamAM rAkhIne vagADavAmAM AvatA bhAMDonA vAdhavizeSanA zabdone vijiriyana = vAMsanI khapATothI banelA vAjiMtranA zabdone, tAtAruM = tAlanA zabdone. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe che, jema ke-tAlanA, kaMsatAlanA, maMjirAnA, godhikA-bhAMDonA vAdha vizeSanA, vAMsanI khapATothI banelA vAjiMtranA zabdo tathA te prakAranA vividha tAla zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI koI paNa jagyAe javAno saMkalpa kare nahi. 4 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM jahAsaMkhasahANi vA veNu sahANi vA vaMsasaddANi vA kharamuhisaddANi vA piripiriyAsahANi vA aNNayarAi vA tahappagArAI virUvarUvAiM jhusirAI saddAI kaNNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / zabdArtha :- saMhAra = zaMkhanA zabdone purANi = veNunA zabdone valasA = vAMsaLInA zabdone pharajisaddA = kharamukhInA zabdoneffjIriyA saphaLa = pirapirikAvAdha vizeSanA zabdone sAruM = zuSira zabdone. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe che, jema ke- zaMkhanA, veNanA, vAMsaLI (baMsarI)nA, kharamukhI-vAdhavizeSanA, pirapirikA-vAdha vizeSanA zabda tathA tevA prakAranA vividha zuSira zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI koIpaNa jagyAe javAno saMkalpa kare nahi. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune zrotendriya saMyama mATe cAra prakAranA vAjiMtrone sAMbhaLavAnI icchAno niSedha karyo che- (1) tatazabda (2) vitatazabda (3) tAlazabda(ghana zabda) (4) zuSirazabda. vAdhanA cAra prakAra che tethI tajjanya zabda paNa cAra prakAranA che. A cAreyanA lakSaNo A pramANe che- (1) tata-tAravALA vAjiMtronA zabdo. jema ke-vINA, sAraMgI, taMbUrA AdinA zabdo. (2) vitata-tAra vagaranA(hAthanI thapATathI vAgatA) vAjIMtronA zabdo, jema ke- mRdaMga, tabalA ane jhAlara AdinA zabdo. (3) tAlasAmasAmA hAthamAM rAkhI paraspara TakarAvIne vagADAya tevA vAjiMtronA zabdo, jema ke- tAlInA zabdo, jhAMjhapakhAja, maMjIrA AdinA zabdo, tene ghana zabda paNa kahe che. (4) zaSira-polAra ane chidravALA, vAyu pUrIne vagADAya tevA, vAjiMtronA zabdo, jema ke-zaMkha, vAMsaLI, byugala AdinA zabdo. A cAre prakAranA vAjiMtronA zabdone sAMbhaLavAnI utkaMThA sAdhako mATe yogya nathI, kAraNa ke zrotendriyano asaMyama aneka anarthonuM sarjana kare che. vAjiMtronA zabda zravaNanI AsaktithI sAdhu potAnI sAdhanA bhUlI jAya che, samAcArI pAlanamAM temaja svAdhyAya dhyAnamAM alanA thAya che, asaMyama bhAvanAnuM ane indriyanuM poSaNa thAya che. zabdonI AsaktithI karmabaMdha thAya che. saMkSepamAM viSayAsaktinA bhAvothI sAdhunI vRtti ke pravRtti bahirmukhI bane che.
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-11 sAdhu grAmAnugrAma vicaraNa karatAM hoya, gocarI Adi mATe paribhramaNa karI rahyA hoya, tyAre tene priya-apriya zabdo sahaja rIte saMbhaLAya che. te ja rIte kyAreka vividha vAjiMtronA madhura sUro paNa saMbhaLAya che, paraMtu sAdhu manojJa zabda zravaNa karavA mATe koI jagyAe jAya nahIM ane sahaja rIte saMbhaLAyelA zabdomAM potAnA mananuM anusaMghAna karI rAgabhAva kare nahIM ane te saMbaMdhI vicAraNA paNa kare nahIM ke A zabdo priya che, apriya che, sArA che, narasA che. saMgItanI sUrAvalI vAgatI rahe ke have baMdha thaI jAya, AvA koI paNa prakAranA vikalpo kare nahIM. sAdhu potAnA saMyamabhAvamAM ja lIna rahe. 209 tAtparya e che ke koI paNa indriyonA viSayo karmabaMdhanuM kAraNa nathI paraMtu viSayonI Asakti, viSayomAM karelA rAga-dveSa karmabaMdhanuM kAraNa che. jyAM sudhI indriyo che tyAM sudhI tene viSayono saMyoga sahaja rIte thAya che. kAna che tyAM sudhI zabdo to saMbhaLAvAnA, paraMtu te zabdo saMbhaLAyA pachI jIva potAnA pUrva saMskAravaza temAM rAga-dveSanA bhAvo kare che. tenAthI karmabaMdha thAya che tethI sAdhu satata sAvadhAna rahIne zabda zravaNa pachI temAM rAga-dveSa kare nahIM, te zabdonI abhilASA kare nahi ane priya zabdo sAMbhaLavA jAya nahi. vivadha sthAnomAM zrotendriya saMyama : 5 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM jahAvappANi vA phalihANi vA jAva sarANi vA sAgarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMtiyANi vA aNNayarAI vA tahappagArAI virUvarUvAiM saddAI kaNNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe, jema ke- khetaranI kyArImAM, khAIomAM yAvat sarovara, samudra, sarovaranI paMkti, paMktibaddha joDAyelA sarovaro Adi vividha sthAnomAM pANInA khaLa-khaLa vahevAnA zabdo athavA koI vAjiMtro vagADatA hoya tenA zabdo, temaja tevA vividha prakAranA zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI tyAM javAno saMkalpa kare nahi. 6 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM jahAkacchANi vA NUmANi vA gahaNANi vA vaNANi vA vaNaduggANi vA pavvayANi vA pavvayaduggANi vA aNNayarAiM vA tahappagArAiM virUvarUvAiM saddAiM kaNNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / bhAvArtha: - sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe, jema ke- kaccha-bahArathI saMghana ane aMdara polANa hoya tevuM vana, prachanna sthAna ke guphA, saghana jhADI, vana, vikaTa jaMgala, parvata, parvatadurga ityAdi pradezomAM ke tevA prakAranA anya sthAnomAM vividha prakAranA zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI tyAM javAno saMkalpa kare nahi. 7 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAiM saddAiM suNei, taM jahA - gAmANi vA NagarANi vA NigamANi vA rAyahANIo vA Asama-paTTaNa-saNNivesANi vA aNNayarAiM vA tahappagArAiM virUvarUvAiM saddAI kaNNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / bhAvArtha: sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe, jema ke- gAmamAM, nagaramAM, For Private Personal Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha nigama-vaNikonA sthAnamAM, rAjadhAnImAM, Azrama, paTTaNa athavA saMniveza Adi sthAnomAM thatAM zabdo athavA tyAM vAgatA vAjiMtronA zabdo ke tathA prakAranA vividha zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI tyAM javAno saMkalpa kare nahi. 8 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM jahA-ArAmANi vA ujjANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi vA aNNayarAi vA tahappagArAI saddAI kaNNasoyavaDiyAe No abhisaMdhArejjA gmnnaae| bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe, jema ke- upavanamAM, udyAnamAM, vanomAM, vanakhaMDomAM, devakulomAM, sabhAmAM, parabamAM ke anya tathA prakAranA sthAnamAM thatAM vividha prakAranA zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI tyAM javAno saMkalpa kare nahi. | 9 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAiM suNei, taM jahAaTTANi vA aTTAlayANi vA cariyANi vA dArANi vA gopurANi vA aNNayarAI vA tahappagArAiM sahAI kaNNasoyavaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe, jema ke- agAsImAM, killA paranI aTTAlikAmAM, killA ane nagaranI madhyamAM rahelA mArgamAM, dvAromAM, mukhya daravAjAomAM ke tathA prakAranA anya vividha sthAnomAM thatAM zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI tyAM javAno saMkalpa kare nahi. |10 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAiM suNei, taM jahAtiyANi vA caukkANi vA caccarANi vA caummuhANi vA aNNayarAI vA tahappagArAI saddAI kaNNasoyavaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe, jema ke- traNa rastA bhegA thatA hoya tevA trikamAM, cAra rastA bhegA thatA hoya tevA cokamAM, ghaNA rastA bhegA thatA hoya tevA catvaramAM, cAra mukhavALA rastAmAM ke tathAprakAranA anya sthAnomAM thatAM vividha zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI tyAM javAno saMkalpa kare nahi. 11 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI sahAI suNei, taM jahAmahisaTThANakaraNANi vA vasabhaTThANakaraNANi vA assaTThANakaraNANi vA hathiTThANakaraNANi vA jAva kaviMjalaTThANakaraNANi aNNayarAI vA tahappagArAiM sahAI kaNNasoyavaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / bhAvArtha- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdo sAMbhaLe, jema ke- bheMsone rAkhavAnA sthAnamAM, baLa done rAkhavAnA sthAnamAM, azvazALAmAM, gajazALAmAM vAva, kapiMjala-cAtaka Adi pakSIonA sthAnamAM ke tathA prakAranA anya sthAnomAM thatAM vividha zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI tyAM javAno saMkalpa kare nahi. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune vividha sthAnomAM thatAM zabdo tathA te te sthAnomAM kyAreka vividha vAjiMtronA
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-11 _. 271 ] sUra cheDAtA hoya, to sAdhune te zabda zravaNa mATe javAno niSedha karyo che. - sAdhune grAmAnugrAmavihAra karatAM vividha sthAnomAMthI pasAra thavAnuM hoya, tyAM tene vividha prakAranA zabdo sAMbhaLavA maLe che, paraMtu sAdhu temAM rAga ke dveSa kare nahIM ane manojJa zabdo sAMbhaLavAnI icchAthI koIpaNa cokkasa sthAnamAM jAya nahIM. sAdhu sUtrokta sthAnanA zabdo sAMbhaLavA jAya to te nizItha sUtra kathita prAyazcitanA bhAgI bane che. manoraMjananA sthaLomAM zabdazravaNamAM saMyama:12 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM jahAmahisajuddhANi vA vasabhajuddhANi vA assajuddhANi vA jAva kaviMjalajuddhANi vA aNNayarAiM vA tahappagArAI saddAI kaNNasoyavaDiyAe No abhisaMdhArejjA gmnnaae| bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdone sAMbhaLe, jema ke- bheMso ke pADAonuM yuddha, baLa donuM yuddha, azvayuddha, gajayuddha yAvatu kapiMjala yuddha, A prANIonA laDavAthI thatAM zabdo ke tathAprakAranA anya koInA laDavA-jhagaDavAnA vividha zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI sAdhu tyAM javAno saMkalpa kare nahi. |13 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM jahAjUhiyaTThANANi vA hayajUhiyaTThANANi vA gayajUhiyaTThANANi vA aNNairAi vA tahappagArAI saddAI kaNNasoyavaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / zabdArtha - nUdiyagrLa lagnAdi samaye gavAtA gItonA sthAno nUdiyAbaLa = azvono samUha jyAM ekaTho thato hoya athavA jyAM raheto hoya, lAyavUhivyApA = hAthIono samUha raheto hoya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdone sAMbhaLe, jema ke- lagnAdi samaye gavAtA gItonA sthAnomAM, azva samUhanA sthAnomAM, hasti samUhanA sthAnomAM tathA A prakAranA anya sthAnomAM zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI sAdhu tyAM javAno saMkalpa kare nahi. 14 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM jahAakkhAiyaTThANANi vA mANummANiyaTThANANi vA mahayAhayaNaTTa-gIya-vAiya-tatitalatAla-tuDiya-ghaNamuiMga-paDuppa-vAiyaTThANANi vA aNNayarAi vA tahappagArAI saddAI kaNNasoyavaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / zabdArtha :- a ThThANA = kathA karavAnuM sthAna mAjumALiyakLALa = mApa-tola thatA hoya te sthAna athavA ghoDAnI gatinI parIkSA hoya te sthAna athavA ekanA baLanA mApathI bIjAnA baLa nuM anumAna thAya tevA mAnonmAnita sthAna mAthAkya-vAcanataMtitatatatatuDiyaSaNamuddA paDuvAyaThThALATM = moTA nRtya, gIta, vAjiMtra, vINA, tAla, jhAMjha, pakhAja, Dhola, ghana, mRdaMga AdithI utpanna thatAM zabdo jyAM thatAM hoya te sthAna. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdone sAMbhaLe, jema ke jyAM kathA kahevAtI hoya, tolamApa thatA hoya; moTA nRtya, nATaka, gIta, vAjiMtra, vINA, tAla, jhAMjha, pakhAja, Dhola, tUrI, ghana,
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27ra | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha mRdaMga Adi vAjiMtronA zabdo thatAM hoya, AvA sthAnomAM ke A prakAranA anya manoraMjananA sthAnomAM zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI sAdhu tyAM javAno saMkalpa kare nahi. 15 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI saddAI suNei, taM jahA- kalahANi vA DiMbANi vA DamarANi vA dorajjANi vA verajjANi vA viruddharajjANi vA aNNayarAi vA tahappagArAI saddAI kaNNasoyavaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdone sAMbhaLe, jema ke-jyAM jhagaDo thato hoya, svadezanA zatru sainyano bhaya hoya, bIjA rAjyanA virodhI zabdo saMbhaLAtA hoya, be rAjyomAM paraspara virodhI sthAna hoya, veranuM sthAna hoya, virodhI rAjAonuM rAjya hoya, tyAM thatAM zabdone tathA A prakAranA anya virodhI vAtAvaraNanA zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI sAdhu tyAM javAno saMkalpa kare nahi. | 16 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegayAiM saddAiM suNei, taM jahA- khuDDiyaM dAriyaM parivuDaM maMDiyAlaMkiyaM NivujjhamANiM pehAe, egaM purisaM vA vahAe NINijjamANaM pehAe, aNNayarAiM vA tahappagArAI saddAI kaNNasoyavaDiyAe No abhisaMdhArejjA gamaNAe / zabdArtha :- 6 = nAnI harivaM = bAlikAne rivaraM maMdiyAnaMjiyaM = parivArathI gherAyela, AbhUSaNothI maMDita ane alaMkRta thayelI foqjJamafo = ghoDA Adi para besADIne laI javAtI hAra = joIne aaN pura vA vada = koI eka aparAdhI puruSane = vadhyabhUmimAM laI javAto joIne. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA zabdone sAMbhaLe, jema ke vastrAbhUSaNothI zobhita ane alaMkRta tathA ghaNA lokothI gherAyelI koI nAnI kumArikAne ghoDA Adi para besADIne laI javAtI hoya athavA koI aparAdhI vyaktine vadha mATe vadhasthAnamAM laI javAtI hoya tathA anya paNa A prakAranI koI zobhAyAtrA nIkaLatI hoya, te samayanA jaya-jayakAranA ke dhikkAranA zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI sAdhu tyAM javAno saMkalpa kare nahi. |17 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA aNNayarAI virUvarUvAI mahAsavAI evaM jANejjA, taM jahA- bahusagaDANi vA bahurahANi vA bahumilakkhUNi vA bahupaccaMtANi vA aNNayarAiM vA tahappagArAI virUvarUvAiM mahAsavAI kaNNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejja gamaNAe / zabdArtha :- mahAlavA = mahAna AzravanA sthAnone vadhu phaLa = ghaNAM gADAo vahurANa = ghaNA rathonA sthAna vanitaLi = ghaNA slecchonA sthAna parvatALa = ghaNA sImAvartI loko bhegA thayA hoya. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI anya vividha prakAranA bIjA mahAzravanA sthAnone jANe, jema ke- jyAM ghaNA gADA, ratho, mleccho, sImAvartI cora, DAkuo bhegA thayA hoya te sthAna athavA tevA prakAranA aneka mahAsavanA sthAnomAM thatAM zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI tyAM javAno saMkalpa kare nahi.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-11 273 | 18 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA aNNayarAiM virUvarUvAI mahussavAiM evaM jANejjA, taM jahA- itthINi vA purisANi vA therANi vA DaharANi vA majjhimANi vA AbharaNavibhUsiyANi vA gAyaMtANi vA vAyaMtANi vA NaccaMtANi vA hasaMtANi vA ramaMtANi vA mohaMtANi vA viulaM asaNaM pANaM khAima sAimaM paribhujatANi vA paribhAiMtANi vA vichaThemANANi vA viggovemANANi vA aNNayarAiM vA tahappagArAI virUvarUvAi mahussavAI kaNNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejja maga 1 zabdArtha - vicha maNi = Apa-le karatA athavA pheMkatA vinovemALa = prasiddha karatA hoya te samayanA zabdo tadaMIRADuM vivaravAduM masavADuM = tathA prakAranA vividha mahotsavanA. bhAvArtha :- sAdha ke sAdhvI aneka prakAranA utsavone jANe ke utsavamAM strI, puruSa, vRddha, bALaka ane yuvAno AbhUSaNothI vibhUSita thaI gIta gAtA hoya, vAjA vAgatA hoya, nAcatA hoya, hasatA, ramatA, krIDA karatA hoya tathA vipula azana, pANI, khAdima, svAdimano upabhoga karatA hoya, paraspara vibhAjana karatA hoya, Apa-le karatA hoya, paraspara prasiddhi karatA hoya, teonA zabdone tathA tevA prakAranA anya ghaNA mahotsavomAM thatAM zabdone sAMbhaLavAnI icchAthI sAdhu tyAM javAno saMkalpa kare nahi. vivecana : prastuta sutromAM sAdhune manoraMjananA sthaLomAM thatAM zabdone sAMbhaLavAnI utsukatA na karavAnuM sUcana che. A sUtromAM mukhya sAta manoraMjananA tathA kutUhalanA sthAno batAvyA che, te A pramANe che(1) bheMsa, pADA Adi pazuonuM yuddha thatuM hoya (2) vara-vadhUne maLavAnuM sthAna athavA lagnamaMDapAdimAM ke azva, hastI AdinA samUho jyAM ekaThA thatAM hoya (3) ghoDAnI doDa-resa, kustI AdinA sthAnomAM tathA nRtya, gIta, vAjiMtra Adino jalaso hoya (4) zatruono saMgharSa thato hoya (5) koInI zobhAyAtrAmAM jayakAra ke dhikkAranA nAda thatAM hoya (6) mahA AzravanA sthAnomAM arthAt kArakhAnA mila vagere sthAnomAM, moTA meLA vagerenA sthAnomAM (7) moTA mahotsava vagere sthAnomAM thatAM zabdone sAMbhaLavA mATe javuM sAdhu-sAdhvIne kalpatuM nathI. sAMsArika utsavonA ane manoraMjana AdinA zabdonA zravaNathI cittamAM mohabhAva pragaTa thAya, vikAra jAgRta thAya che. koInA jhagaDA, yuddha AdinA zabdo sAMbhaLavAthI citta caMcaLa bane che, rAga-dveSanI utpatti thAya, citta azAMta banI jAya, svAdhyAya-dhyAnamAM vidana Ave che, tethI saMyama niSTha sAdhake potAnI indriyone vazamAM rAkhavAno prayatna karavo joIe. mohajanaka koIpaNa zabdonI Asaktino tyAga karIne potAnI sAdhanAmAM saMlagna rahevuM joIe. Ihalaukika-pAralaukika zabda saMcama - 19 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ihaloiehiM saddehiM, paraloiehiM saddehiM, suehiM saddehi, asuehiM saddehi, diTehiM saddehiM, adituhiM saddehi, iTehiM saddehiM, kaMtehiM saddehiM No sajjejjA, No rajjejjA, No gijjhejjA, No mujjejjA, No ajjhovvjjejjaa|
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha mUDha zabdArtha:rUhatophaNaE saddaSTi = ihalaukika zabda-svajAtinA arthAt manuSyAdikRta zabdo paratoSi saddahiM = pAralaukika zabdo, parajAtinA ghoDA, hAthI AdinA zabdo no sangengA = Asakta thavuM nahIM, viSayonuM sevana karavuM nahIM jo rajje= manamAM anurAga ke prItino bhAva lAvavo nahIM jo ziokhkhA = viSayAsaktinI aniSTa paraMparA jANIne tenI AkAMkSA karavI nahIM jo mungengA = viSayomAM banavuM nahIM jo annovavokhkhA = atyaMta mUDha banIne viSayanuM sevana karavuM nahIM. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI A loka saMbaMdhI-svajAtinA zabdomAM arthAt manuSyonA zabdomAM, paraloka saMbaMdhI-parajAtinA zabdomAM arthAt pazu- pakSIonA zabdomAM, sAMbhaLelA- pratyakSa sAMbhaLelA zabdomAM ke nahIM sAMbhaLelA zabdomAM, joyelA ke nahIM joyelA zabdomAM, iSTa ane kAMta-priya zabdomAM Asakta thAya nahi, rAgabhAva kare nahi, vRddha thAya nahi, mugdha bane nahi ane mUrchita ke atyaMta Asakta bane nahi. vivecanaH 274 prastuta sUtra A adhyayananA saMpUrNa viSayanA upasaMhAra rUpe che. sUtrakAre vividha prakAranA sthAnonA zabdonuM kathana karyA pachI ihalaukika-svajAtinA ane pAralaukika-parajAtinA Adi zabdo dvArA sarva zabdonuM kathana karyuM che. te zabdo pragaTapaNe sAMbhaLelA hoya ke apragaTapaNe sAMbhaLelA hoya, daSTa-pratyakSa saMbhaLAtA zabdo, adRSTa-pratyakSa na hoya tevA devAdinA zabdo, iSTa ke kAMta zabdo saMkSepamAM koI paNa prakAranA zabdomAM sAdhu Asakta thAya nahIM. Asakti aneka anarthanuM sarjana kare che. (1) jema haraNa ane sarpa saMgItamAM Asakta banIne phasAya che ane aMte vinAzane pAme che, tema sAdhaka paNa saMgItanI AsaktimAM phasAIne saMyamI jIvanathI bhraSTa thAya che. (2) priya zabda sAMbhaLavA na maLe athavA teno viyoga thAya ane aniSTa ke apriya zabda sAMbhaLavA maLe athavA teno saMyoga thAya tyAre ArtadhyAna thAya che. (3) AsaktithI asaMtoSa, duHkha prApti, hiMsAdi doSo utpanna thAya che. sAdhue potAnA lakSyane satata najara samakSa rAkhI, sarva viSayothI anAsakta bhAva keLavI satata aMtarmukha rahevAno puruSArtha karavo joIe. upasaMhAraH 20 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvahiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A zabda zravaNa viveka sAdhu ke sAdhvInA AcAranI samagratA--saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatAM sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthaMkaroe kahyuM che. // agiyAramuM adhyayana saMpUrNa // For Private Personal Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-12 2 [ 275] bAramuM adhyayana pu/EAA Papapapapapapapapapapapapapapa A adhyayananuM nAma rU5 saptaka che. cakSurindriyano viSaya "rUpa" che. saMsAramAM sArA-kharAba, priya-apriya, iSTa-aniSTa, manojJa-amanojJa Adi aneka prakAranA rUpavAna padArtho che. te sarva rUpavAna padArtho yathAprasaMge AMkhothI dekhAya che paraMtu dazyamAna padArthonA rUpane joIne sAdhu, sAdhvI potAnA saMyamanA astitvane bhUlIne manojJarUpamAM Asakti, moha, rAga kare nahIM ane amanojJa rUpa joIne tenA pratye dhRNA, dveSa, aruci utpanna kare nahi. anAyAsa koI paNa vastu jovAI jAya to temAM mana joDe nahi, te rUpone jovAnI lAlasA, kAmanA, utkaMThA, utsukatA ke icchAthI koI paNa sthAne javAnI icchA rAkhe nahi. rAga-dveSa e karmabaMdhananA kAraNa che, temAM rAgano tyAga karavo atyaMta kaThina che. zAstrakAre A adhyayanamAM rAganA tyAganI pradhAnatAthI viSayanuM varNana karyuM che. temAM paNa "zabdasaptaka adhyayananA atidezapUrvaka manojJa, priya, kAMta, manohara rUpomAM mUccha, Asakti, lAlasA, rAga, gRddhi ke mohabhAvathI dUra rahevAnuM sUcana karyuM che, tethI tenuM nAma rUpasaptaka che.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha 'bAramuM adhyayanA rUpa saptaka rUpa darzanamAM saMyama - 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahAvegaiyAI rUvAiM pAsai, taM jahAgathimANi vA veDhimANi vA pUrimANi vA saMghAimANi vA kaTThakammANi vA potthakammANi vA cittakammANi vA maNikammANi vA daMtakammANi vA pattacchejjakammANi vA vivihANi vA veDhimAiM; aNNayarAiM vA tahappagArAI virUvarUvAiM cakkhudaMsaNapaDiyAe No abhisaMdhArejja gamaNAe / / evaM NeyavvaM jahA saddapaDimA savvA vAittavajjA rUvapaDimA vi / zabdArtha - ghanaNi = phUlAdine gUMthIne banAvelA svastikAdi DhimA = vastrAdi vIMTIne banAvelI pUtaLI Adi pUmiLa = aneka vastuo bharIne banAvelI vividha AkRti, jema ke rU bharIne banAvelA ramakaDA vagere saMyAnA = aneka vastuonA saMghAtathI banAvelA rUpo vAparavA = vAjiMtrone choDIne. bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA rUpone jue, jema ke- grathima- phUla Adine gUMthIne banAvelA svastika Adi, veSTima- vastrAdine vIMTIne banAvelI pUtaLI Adi, pUrima- aMdaramAM koI padArtha bharIne puruSAdinI banAvelI AkRti, saMghAtima- aneka prakAranA vargone bhegA karIne temAMthI banAvelI vastu, kASThakarma- lAkaDAmAMthI banAvelA rathAdi, pustakarma- vastra ke tADapatrAdinA pustako para banAvelA citra, citrakarma- divAlAdimAM karelA citrAdi, maNikarma- vividha maNiothI banAvelA svastikAdi, daMtakarma- hAthIdAMtAdithI banAvelA cUDalA vagere, patrachedana- pAMdaDAdinuM chedana karI temAMthI banAvelI vividha vastuo, vividha prakAranA padArthone kotarIne ke vaNATamAM vaNIne banAvavAmAM AvelA padArthone tathA A prakAranA anya padArthonA rUpone jovAnI icchAthI sAdhu ke sAdhvI tyAM javAno saMkalpa kare nahi. cAra prakAranA vAjiMtrone choDIne zeSa sarva varNana "zabda sakhaka adhyayana'nI jema jANavuM joIe. vivecana: prastuta sUtramAM "zabda saptaka adhyayananA atidezapUrvaka sAdhune cakSurindriya saMyamanuM sUcana karyuM che. saMsAranA dazyamAna padArthomAM priya-apriya, iSTa-aniSTa baMne prakAranA rUpo hoya che. padArtho parivartanazIla che, tethI tenA rUpamAM parivartana thAya che. cAra kAraNe manuSya ke vastunuM sauMdarya vadhe che, jema ke- (1) phUlone gUMthIne tenI mALA, gajarA, goTA vagere banAvavAthI phUlonuM sauMdarya vadhe che ane tene dhAraNa karanAra vyakti paNa sauMdaryavAna dekhAya che. (2) vastrAdine oDhavAthI, paheravAthI vyakti suMdara lAge che. vividha prakAranA poSAka sauMdaryane vadhAre che.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-12 _ 277 ] (3) vividha prakAranA bIbAmAM sonAdine DhALavAthI AbhUSaNonuM sauMdarya vadhe che ane AbhUSaNone dhAraNa karanAra vyakti vizeSa suMdara lAge che. (4) vastrAdinI aneka prakAranI silAI karavAthI vastra zobhe che ane tene paheranAra paNa suzobhita lAge che. A rIte spaSTa thAya che ke vividha prakAranA saMskArothI padArthonI zobhA vadhI jAya che. lokanA vividha sthAnomAM vividha rUpo daSTigocara thAya che. sUtrakAre zabda saptakanA atidezapUrvaka viSayanuM kathana karyuM che, jema ke- (1) khetaranI kyArIo, khAIo AdinA rUpa (2) nadInA taTano bhAga, saghana jaMgala,vanAdinA rUpa (3) gAma, nagara, rAjadhAnI Adi kSetronA dazyo (4) upavana, udyAna, vanakhaMDa, devAlaya AdinA rUpo (5) aTArI, killA, dvAra, nagaradvAra, rAjamArga AdinA dazyo (6) nagaranA trikoNa rastAo, corA, cauTA, aneka mArga AdinA dazyo (7) bheMsone rAkhavAnI jagyA, baLa dane rAkhavAnI jagyA, azvazALA vagere sthAnonA rU5 (8) vividha yuddha kSetronA dazyo (9) kathA thatI hoya, ghoDAnI resa cAlu hoya, kustInA dAva khelAtA hoya Adi dazyo (10) vara-kanyAnuM milana sthAna(lagnamaMDapa), azvazALA Adi vividha sthAnonA dezya (11) jhaghaDAnuM sthAna, zatrurAjya, rASTra virodhI sthAna AdinA rUpo (12) vastrAbhUSaNathI zaNagArelI kanyA, mRtyudaMDanA aparAdhI ke teonI zobhAyAtrAnA dezya (13) aneka mahAnnavanA sthAno (14) mahotsavanA sthAno ke tyAM thanArA nRtya Adi. sAdhu A sarva sthAnonA dazya jovAno manamAM vicAra paNa kare nahi. cakSurindriyanA asaMyamathI aneka doSonuM sevana thAya che. (1) rUpa temaja dazyamAna padArthonI lAlasA tIvra thAya che. (2) rUpadarzana pachI te padArthanI prApti mATe anarthakArI kAryo thAya che. (3) svAdhyAya, dhyAna AdithI mana calita thaI jAya che. (4) cakSurindriyano asaMyama bIjI indriyonA viSayanI Asakti vadhAre che. A rIte sAdhu ajitendriya bane che. (5) manojJa rUpanA AkarSaNathI rAga bhAva jAgRta thAya ane tenI sAthe ja amanojJa rUpa para dveSa bhAva thAya che ane A rIte rAga-dveSanI paraMparA cAle che (6) rU5nA AkarSaNathI pataMgiyuM sarvanAzane pAme tema sAdhu tenI AsaktithI sAdhanAthI bhraSTa thAya che. (7) sAdhunuM naitika ane AdhyAtmika patana thAya che. A rIte doSonI paraMparAne samajIne sAdhu zAstranA svAdhyAya Adi upAyo dvArA cakSurindriyanA saMyama mATe haMmezAM puruSArthazIla rahe. jibAramuM adhyayana saMpUrNa che ke
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha teramuM adhyayana paricaya songK2I0290,0,0,0,2070200,000,0RsbeTa A adhyayananuM nAma parakriyA saptaka che. para eTale svathI bhinna. prastuta adhyayana anusAra sAdhu mATe gRhastha 'para' che ane gRhastho dvArA thatI kriyA parikrayA che. sUtrakAre vividha vikalpo dvArA sAdhune mATe mana, vacana, kAyAthI parakriyAno niSedha karyo che. sAdhunuM jIvana saMpUrNa rIte svAvalaMbI che. sAdhu potAnA kAryamAM gRhasthanI apekSA rAkhe, to doSonI paraMparAnuM sarjana thAya che, temaja gRhasthanI sevA levAthI sAdhunI sukhazIlatAnI bhAvanA vadhe che. gRhastha bhaktine vaza thaIne sAdhune zAtA upajAvavAnI bhAvanAthI kyAreka sAvadhakriyA paNa kare che. A rIte sAdhunA mahAvratamAM doSa lAge che, tethI sAdhu mATe gRhastha dvArA thatI parakriyAno ahIM niSedha che. sAdhako potAnI sAdhanAmAM daDhatA vadhatAM kramazaH para vastu ke para vyaktinI apekSAo choDIne parakriyAno tyAga karIne svamAM sthira thatAM jAya che. dhIre dhIre adhyAtma vikAsa karatAM kramazaH ghAtIkarmono kSaya karI kevaLajJAna pAme che ane tyArapachI yoga nirodha karI saMpUrNapaNe akriya banIne siddha thAya che. For Private Personal Use Only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 13 teramuM adhyayana parakriyA saptaka parakriyAH 1 parakiriyaM ajjhatthiyaM saMseiyaM No taM sAie, No taM Niyame / zabdArtha:-parajiriya = parakriyA annattviyaM = potAnA mATe karAtI kriyA saMjJeya = karmane utpanna karanArI teM - te kriyAne kho sAphaQ = manathI paNa icche nahi no piyame = niyAmaka bane nahi, niyojita kare nahIM arthAt vANI ane kAyAthI karAve nahi. 279 bhAvArtha :gRhastha dvArA potAnA zarIra para thatI kAya vyApAra rUpa kriyA karmabaMdhanuM kAraNa che, tema jANI muni tene manathI paNa icche nahi, vacanathI karavAnuM kahe nahi ane kAyAthI karAve paNa nahi. vivecanaH prastuta sUtramAM parakriyA ane tenA pariNAmanuM kathana che. para - Atmano vyatirikto'nyastasya kriyA ceSTA kAyavyApArarUpA tAM parakriyAm / AtmAthI bhinna hoya te para ane tenI kriyA, parakriyA kahevAya che. prastuta prasaMgamAM sva eTale sAdhu ane para eTale gRhastha, A arthanuM grahaNa thAya che, tethI sAdhunA nimitte gRhastha dvArA thatI kriyAne parakriyA kahI che. sAdhunuM jIvana saMpUrNa rIte svAvalaMbI che. te potAnI Avazyaka pratyeka kriyA svayaM yatanApUrvaka kare che. jo sAdhune mATe gRhastha koIpaNa kriyA kare, to te AraMbha-samAraMbhapUrvaka ke ayatanApUrvaka thAya tevI saMbhAvanA che. gRhasthanI apekSAthI jIvana vyatIta karatA sAdhu parAdhIna banI jAya che. sAdhue gRhastha pAse kAma karAvavuM hoya, to tene gRhasthanI khuzAmata karavI paDe che. A rIte gRhastha dvArA thatI kriyAthI aneka doSonuM sevana thAya che, karmano baMdha thAya che, tethI sAdhu gRhastha dvArA thatI kriyAnI mana, vacana ane kAyAthI icchA kare nahIM. pAda parikarma niSedha - 2 siyA se paro pAyAI Amajjejja vA pamajjejja vA, jo taM sAie No taM niyame / bhAvArtha:- koI gRhastha muninA pagane vastrAdithI thoDA pUMje ke vAraMvAra sArI rIte poMjIne sApha kare, to sAdhu te parakriyAne manathI paNa icche nahi ane tenI preraNA Ape nahIM arthAt vacanathI tema karavA kahe nahIM ane kAyAthI karAve nahIM. For Private Personal Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 280] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha | 3 siyA se paro pAyAI saMbAhejja vA palimaddejja vA, No taM sAie No taM bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA paganuM saMmardana kare arthAtu dabAve, vAraMvAra dabAve, to sAdhu te parakriyAnI manathI paNa icchA kare nahi, vacana ane kAyAthI karAve nahIM. 4 siyA se paro pAyAiM phumejja vA raejja vA, No taM sAie No taM nniyme| bhAvArtha - koI gRhastha sAdhunA pagane raMgatA pUrve tela, pANI lagADI, tene sUkavavA phUMka mAre arthAt havA nAMkhe ke maheMdI AdithI raMge, to sAdhu tene manathI iccha nahi tathA vacana ane kAyAthI karAve nahi. | 5 siyA se paro pAyAI telleNa vA ghaeNa vA NavaNIe vA vasAe vA makkhejja vA bhiliMgejja vA, No taM sAie No taM Niyame / zabdArtha - maQs = ekavAra ghasavuMfmalinga = vAraMvAra ghasavuM, mAliza karavuM, bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA pagane tela, ghI, navanIta ke snigdha padArtha ghasIne lagAve ke mAliza kare, to sAdhu tene manathI icche nahi tathA vacana ane kAyAthI karAve nahi. | 6 siyA se paro pAyAI loddhaNa vA kakkeNa vA cuNNeNa vA vaNNeNa vA ullolejja vA uvvalejja vA, No taM sAie No ta Niyame / / zabdArtha :- nolekha = lodhakathI vajana = karka, sugaMdhita dravyathI gukha = kesara, kasturI vagere sugaMdhI dravyonA cUrNathI laine = abIla, gulAla Adi varNathI 3corna = ubaTana-snAna pUrve pIThI vagere sugaMdhI dravyo zarIre copaDavA 3Syane = lepa kare. bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA pagane lodhranA cUrNathI, karka-sugaMdhita dravyathI, kesara, kasturI vagere sugaMdhI dravyonA cUrNathI athavA abIla, gulAla Adi varNa(padArtha)thI ubaTana kare ke lepa kare, to sAdhu tene manathI icche nahi ane vacana temaja kAyAthI karAve nahi. |7 siyA se paro pAyAiM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA, uccholejja vA padhoejja vA, No ta sAie No taM Niyame / bhAvArtha - koI gRhastha sAdhunA pagane ThaMDA ke garama pANIthI ekavAra ke bahuvAra dhue, to sAdhu tene manathI icche nahi ane vacana temaja kAyAthI karAve nahi. 8 siyA se paro pAyAI aNNayareNa vilevaNajAeNa AliMpejja vA viliMpejja vA, No taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA pagane koI paNa prakAranA vilepana dravyothI eka vAra ke vAraMvAra masaLe, to sAdhu tene manathI icche nahIM temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. | 9 siyA se paro pAyAI aNNayareNa dhUvaNajAeNaM dhUvejja vA padhUvejja vA, No taM sAie No taM Niyame /
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-13 . 281 | bhAvArtha - koI gRhastha sAdhunA pagane koI paNa prakAranA viziSTa dhUpathI dhUpita kare ke vAraMvAra dhUpita kare arthAt sugaMdhita padArthathI suvAsita kare, to sAdhu tene manathI icche nahIM ane vacanathI, kAyAthI karAve nahi. 10 siyA se paro pAyAo khANuyaM vA kaMTayaM vA NIharejja vA visohejja vA, No ta sAie No ta Niyame / zabdArtha:-hApuN = sUMThuM ya = kAMTAne doSa = kADhe virodhenna = sApha kare. bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA pagamAM vAgelA hUMThA ke kAMTAne kADhe ke tene sApha kare to sAdhu tene manathI icche nahi temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. 11 siyA se paro pAyAo pUrva vA soNiyaM vA NIharejja vA visohejja vA, No taM sAie No taM Niyame / / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA pagamAMthI (gUmaDAM vageremAMthI) lohI ke paru Adine kADhe, sApha kare, zuddha kare, to sAdhu tene manathI icche nahi temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. vivecana - prastuta sUtromAM sAdhune gRhastha dvArA karAtI parikarma-kriyAone svIkAravAno niSedha che. sAdhunA paga dhovA, sApha karavA, dabAvavA, mAliza karavuM, kAMTo kADhavo vagere paga saMbaMdhita parikarma sAdhue gRhastha pAse karAvavA kalpatA nathI. nizItha sUtranA paMdaramA uddezakamAM te kriyAonuM prAyazcita kahyuM che. guhastha dvArA A prakAranI paricaryA levAmAM nimnokta doSonI saMbhAvanA che. (1) gRhastha AraMbha samAraMbha kare (2) sAdhunI svAvalaMbIvRtti chUTI jAya (3) parataMtratA, parApekSitA ane dInatA AvI jAya (4) kadAca gRhastha paricaryAnI kiMmata mAge to akiMcana sAdhu ApI zakatA nathI. (5) loko sAdhunI avajJA kare ane sAdhu prati azraddhA paNa thAya che. kAya parikarma niSedha - 12 siyA se paro kAyaM Amajjejja vA pamajjejja vA, No taM sAie No taM Liyane | bhAvArtha - koI gRhastha muninA zarIrane ekavAra ke vAraMvAra lUche, sApha kare to sAdhu tene manathI paNa icche nahi temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. 13 siyA se paro kArya saMbAhejja vA palimaddejja vA, No taM sAie No taM Liyane ! bhAvArtha - koI gRhastha sAdhunA zarIrane ekavAra ke vAraMvAra dabAve to sAdhu tene manathI paNa Icche nahi temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. 14 siyA se paro kAyaM telleNa vA ghaeNa vA NavaNIeNa vA vasAe vA makkhejja vA abbhaMgejja vA, No taM sAie No taM Niyame /
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra para tela, ghI, mAkhaNa ke snigdha padArtho vagere copaDe, tenuM mAliza kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. |15 siyA se paro kAyaM loddheNa vA kakkeNa vA, cuNNeNa vA vaNNeNa vA ullolejja vA uvvalejja vA, No taM sAie No taM Niyame / / bhAvArtha :- koI gRhastha muninA zarIra para lodhaka, sugaMdhI dravya, cUrNa ke abIlAdi coLe, teno lepa kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. |16 siyA se paro kAyaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA, uccholejja vA padhoejja vA, No taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIrane ThaMDA ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhue, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. | 17 siyA se paro kArya aNNayareNaM vilevaNajAeNaM AliMpejja vA viliMpejja vA, No taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha - koI gRhastha muninA zarIra para ekavAra ke vAraMvAra viziSTa prakAranA vilepanano lepa kare, to tene sAdhu manathI paNa icche nahi temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. | 18 siyA se paro kAya aNNayareNa dhUvaNajAeNa dhUvejja vA padhUvejja vA, No taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIrane koIpaNa prakAranA dhUpathI suvAsita kare ke vAraMvAra suvAsita kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi temaja vacana ane kAyAthI karAve nahi. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhunA zarIranI gRhastha vividha prakAre paricaryA kare, to sAdhune te kriyAo karAvavAno niSedha karyo che. kAya parikarma rUpa paricaryA gRhastha pAse karAvavAthI pUrvokta sarva doSonI saMbhAvanA che. braNa parikarma niSedha :19 siyA se paro kAryasi vaNaM Amajjejja vA, pamajjeja vA, No taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha - koI gRhastha sAdhunA zarIra upara paDelA ghAvane ekavAra sApha kare ke vAraMvAra sApha kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. 20 siyA se paro kAryasi vaNaM saMbAhejja vA, palimaddejja vA, No taM sAie NotaM Liyane .
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-13 | 283 bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra upara paDelA ghAvane dabAve ke sArI rIte masaLe, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. | 21 siyA se paro kAyaMsi vaNaM telleNa vA ghaeNa vA NavaNIeNa vA vasAe vA makkhejja vA bhiliMgejja vA, No taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra upara paDelA ghAva upara tela, ghI, navanIta ke anya snigdha padArtho ghase ke copaDe, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. 22 siyA se paro kAryasi vaNaM loddheNa vA kakkeNa vA cuNNeNa vA vaNNeNa vA ullolejja vA uvvalejja vA, No taM sAie No taM Niyame / / bhAvArtha:- koI gRhastha sAdhunA zarIra upara paDelA ghAva upara lodhaka, karka-sugaMdhI dravya, cUrNa ke abIlAdi vilepana dravyone lagAve ke lepa kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. | 23 siyA se paro kAryasi vaNaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA, No taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra paranA ghAvane ThaMDA ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhue, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. 24 siyA se paro kAryasi vaNaM aNNayareNaM vilevaNa jAeNaM AliMpejja vA, viliMpejja vA, No taM sAie, No taM Niyame / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra paranA ghAvane koI paNa prakAranA vilepanothI coLe, masaLe, to sAdhu tene manathI paNa icche nahIM tathA vacana ane kAyAthI karAve nahIM. 25 siyA se paro kAryasi vaNaM aNNayareNaM dhUvaNajAeNaM dhUvejja vA padhUvejja vA No taM sAie, No taM Niyame / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra paranA ghAvane koIpaNa prakAranAdhUpathI dhUpita kare ke suvAsita kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahIM tathA vacana ane kAyAthI karAve nahIM. 26 siyA se paro kAryasi vaNaM aNNayareNaM satthajAeNaM Acchidejja vA vicchidejja vA, No taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha:- koI gRhastha sAdhunA zarIra paranA ghAvanI zastrakriyA kare ke vizeSa rUpathI zastrakriyA kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi, 27 siyA se paro kAryasi vaNaM aNNayareNaM satthajAeNaM AcchidittA vA vicchidittA vA pUrva vA soNiyaM vA NIharejja vA visohejja vA No taM sAie No taM Niyame /
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra upara paDelA ghAvanuM zastrathI chedana karI, vizeSa rUpathI chedana karI temAMthI paru ke lohI kADhe ke sApha kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. vivecanaH 284 prastuta sUtromAM sAdhunA zarIra para thayelA ghAvanuM parikarma gRhastha pAse karAvavAno niSedha che. sAdhunI ahiMsA ane aparigrahanI sAdhanAne akhaMDa rAkhavAnI daSTithI gRhastha dvArA cikitsA karAvavAno sUtrakAre niSedha karyo che. cikitsAnA niSedhanA kAraNo pAda parikarma pramANe jANavA. gAMTha-harasa-bhagaMdarAdi parikarma niSedha : 28 siyA se paro kAyaMsi gaMDaM vA araiyaM vA pulayaM vA bhagaMdalaM vA Amajjejja vA, pamajjejja vA, jo taM sAie No taM niyame / zabdArtha :- TS = gUmaDuM maraDyuM = aLAIo, phoDakI puttayaM = harasa majjavalla = bhagaMdarane. bhAvArtha:koI gRhastha sAdhunA zarIra para thayelA gUmaDAM, phoDakI athavA harasa ke bhagaMdara vagerene ekavAra ke vAraMvAra sApha kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. 29 | siyA se paro kAyaMsi gaMDaM vA araiyaM vA pulayaM vA bhagaMdalaM vA saMbAhejja vA, palimadrekhkha vA, kho teM sAp no teM khiyame / bhAvArtha:- koI gRhastha sAdhunA zarIra para thayelA gUmaDAM, phoDakI athavA harasa(masA) ke bhagaMdarane dabAve ke masaLe, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. 30 siyA se paro kAyaMsi gaMDa vA jAva bhagaMdalaM vA telleNa vA ghaeNa vA NavaNIe Na vA vasA vA makkhejja vA bhiliMgejja vA, jo taM sAie No taM niyame / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra para thayelA gUmaDAM yAvat bhagaMdara upara tela, ghI, navanIta ke snigdha padArtha copaDe, mAliza kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. 31 siyA se paro kAyaMsi gaMDaM vA jAva bhagaMdalaM vA lodveNa vA kakkeNa vA cuNeNa vA vaNNeNa vA ullolejja vA uvvalejja vA, jo taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha :koI gRhastha sAdhunA zarIra para thayelA gUmaDAM yAvat bhagaMdara upara lodhaka, karka- kesara, kasturI vagere sugaMdhI dravyono cUrNa ke abIla, gulAla Adi padArthono thoDo paNa lepa kare, vadhAre lepa kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. 32 siyA se paro kAyaMsi gaMDa vA jAva bhagaMdalaM vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA, No taM sAie No taM Niyame / For Private Personal Use Only
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-13 285 | bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra para thayelA gUmaDAM thAvat bhagaMdarane ThaMDA ke garama pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhue, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. |33 siyA se paro kAryasi gaMDa vA jAva bhagaMdalaM vA aNNayareNaM satthajAeNaM Acchidejja vA, vicchidejja vA No taM sAie, No taM Niyame / bhAvArtha - koI gRhastha sAdhunA zarIra para thayelA gUmaDAM thAvat bhagaMdaranuM zastrathI chedana kare, vizeSarUpe chedana kare, to sAdhu tene manathI icche nahIM ane vacana tathA kAyAthI karAve nahIM. 34 siyA se paro kAryasi gaMDaM vA jAva bhagaMdalaM aNNayareNaM satthajAeNaM AcchidittA vA vicchiMdittA vA pUrva vA soNiyaM vA NIharejja vA visohejja vA, go te sArU no te biyane ! bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA zarIra para thayelA gumaDAM thAvata bhagaMdaranI zastrakriyA kare, zastra vizeSathI chedana karIne paru ke lohI kADhI tene sApha kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. aMga parikarma niSedha - |35 siyA se paro kAyAo seyaM vA jallaM vA NIharejja vA visohejja vA, No taM sAie No taM Niyame / zabdArtha :- sekaM = sveda, parasevo nai = mela sahitano parasevo. bhAvArtha - koI gRhastha sAdhunA zarIramAMthI nIkaLatA pasInAne ke mela sahitanA pasInAne lUche, sApha kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. | 36 siyA se paro acchimalaM vA kaNNamalaM vA daMtamalaM vA NahamalaM vANIharejja vA visohejja vA, No ta sAie No ta Niyame / / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunI AMkhano mela, kAnano mela, dAMtano mela ke nakhano mela kADhe ke sApha kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. | 37 siyA se paro dIhAI vAlAI, dIhAI romAiM, dIhAI bhamuhAI, dIhAI kakkharomAiM, dIhAI vatthiromAiM, kappejja vA saMThavejja vA No taM sAie No taM fNayane . bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhunA lAMbA vALane, lAMbI rUMvATIne, lAMbI bhramarane, lAMbA kAkhanA vALa ne ke lAMbA guhya bhAganA vALane kApe, samAre-ThIka kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. |38 siyA se paro sIsAo likkhaM vA jUyaM vA NIharejja vA visohejja vA, No taM sAie No taM Niyame /
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 28 zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha - koI gRhastha sAdhunA mAthAmAMthI jU, lIkha kADhe ke mastaka sApha kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. paricaryArUpa parakriyA niSedhaH39 siyA se paro aMkaMsi vA paliyaMkaMsi vA tuyaTTAvettA pAyAI Amajjejja vA pamajjejja vA, No taM sAie No taM Niyame / evaM heTThimo gamo pAyAdi bhANiyavvo / bhAvArtha - koI gRhastha sAdhane potAnA khoLAmAM ke palaMgamAM suvaDAvIne tenA pagane vastrAdithI ekavAra ke vAraMvAra sArI rIte lUchIne sApha kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. " pagane dabAvavAthI laIne paru, lohI Adi kADhIne sApha kare" tyAM sudhInA sarva pAThanuM kathana karavuM arthAt pUrvokta eka paNa kriyAne sAdhu manathI icche nahi ane vacanathI tathA kAyAthI karAve nahi. 40 siyA se paro aMkaMsi vA paliyaMkasi vA tuyAvettA hAraM vA addhahAraM vA uratthaM vA geveyaM vA mauDaM vA pAlaMbaM vA suvaNNasuttaM vA AviMdhejja vA piNidhejja vA, No taM sAie No ta Niyame / zArtha :- AviMdhejja = pAMghe piNidhejja = 5DerAveto. bhAvArtha :- koI guhastha sAdhune potAnA khoLAmAM ke palaMgamAM suvaDAvIne hAra-aDhAra sarano hAra, ardhahAra-nava sarano hAra, vakSasthaLanuM AbhUSaNa, gaLAnuM AbhUSaNa, mukuTa, lAMbI mALA, sonAno kaMdoro vagere bAMdhe ke paherAve, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi tathA vacana ane kAyAthI karAve nahi. |41 siyA se paro ArAmaMsi vA ujjANaMsi vA NIharittA vA pavisettA vA pAyAiM Amajjejja vA, pamajjejja vA No taM sAie No taM Niyame / evaM heTrimo gamo pAyAdi bhANiyavvo / bhAvArtha :- koI gRhastha sAdhune upavana ke udyAnamAM laI jaIne, temAM praveza karAvIne tenA paga lUche ke vAraMvAra sArI rIte lUchIne sApha kare, to sAdhu tene manathI paNa icche nahi tathA vacana ane kAyAthI karAve nahi. A rIte aMka-paliyaMkanI jema upavana, udyAnanA viSayamAM pUrvokta "pagane dabAvavAthI laIne paru, lohI Adi kADhIne sApha kare" tyAM sudhInA sarva pAThanuM kathana karavuM. 42 siyA se paro suddhaNaM vA vaibaleNaM teicchaM AuTTe, siyA se paro asuddhaNaM vaibaleNaM teicchaM AuTTe, siyA se paro gilANassa sacittANi kaMdANi vA mUlANi vA tayANi vA hariyANi vA khaNittu vA kaDDhettu kaDDhAvettu vA teicchaM AuTTejjA, No taM sAie No taM Niyame / / kaDuveyaNA kaTu veyaNA pANa-bhUya-jIva-sattA veyaNaM vedeti / zArtha :- suddhaNaM = zuddha vaibaleNaM = maMtrAhina thI teicchaM = vitsiA , AuTTe = 42 // 7 khaNittu = mohIne kaDDhettu = DhIne kaDAvettu = 4DhAvIne.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-13 _. 287 | bhAvArtha :- koI gRhastha zuddha maMtrabaLathI athavA azuddha maMtrabaLathI sAdhunA vyAdhinI cikitsA karavA icche, te gRhastha rogI sAdhunI cikitsA mATe saceta kaMda, mULa, chAla ke lIlotarIne jamInamAMthI khodIne ke kheMcIne, bahAra kADhIne ke bIjA pAse kaDhAvIne cikitsA karavA icche to sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI karAve nahi. jo sAdhunA zarIramAM asahya vedanA thAya to te samabhAvapUrvaka sahana kare ane vicAre ke sarva prANI, bhUta, jIva ane sattva potAnA karelA azubha karmo pramANe A prakAranI asahya vedanAno anubhava kare che. vivecana : prastuta sUtromAM sAdhune mATe vividha paricaryArUpa parakriyAno niSedha karyo che. temAM mukhya rUpe cha prakAranI paricaryAno niSedha karyo che- (1) sAmAnya rUpe gRhastha sAdhunA paga lUche (2) gRhastha sAdhune potAnA khoLAmAM ke palaMgamAM besADI, suvaDAvI, tenA pagane lUche-sApha kare (3) AbhUSaNo paherAvIne sAdhune susajjita kare (4)bagIcAdimAM laI jaIne paga dabAvavA rUpa paricaryA kare (5) zuddha ke azuddha maMtrabaLathI rogI sAdhunI cikitsA kare (6) saceta kaMda, mULa Adi ukheDIne ke khodIne cikitsA kare. gRhastha dvArA sAdhune khoLAmAM ke palaMgamAM besADavAthI ke suvaDAvavAthI sAdhune ratikriyAnI bhAvanA thAya che. AbhUSaNothI susajjita karavAthI paNa tenA aMtaramAM vikAra bhAva jAgRta thAya che. zuddha-azuddha maMtrothI cikitsA karAvavI te paNa sAdhaka jIvanamAM yogya nathI. uparokta sarva kriyA sAdhunA saMyamano nAza karanAra che tethI sAdhue A prakAranI mohaka, kAmottejaka, pralobhanakArI kriyAthI dUra rahevuM joIe. sAdhake sarva prakAranI anukULatA ke pratikULatAne karma siddhAMtanI samajaNanA AdhAre ekAkI paNa ja svIkAravAnI hoya che. huyaT...veti:- sAdhue zarIranA parikarmathI rahita thavuM joIe kAraNa ke ghaNIvAra cikitsA karAvavA chatAM vedanA anubhavavI paDe che, temAM pUrvakRta karma kAraNa che. azAtAnA udayamAM upacAra karavAkarAvavAthI bIjAne kaSTa thAya che. auSadha taiyAra karavAmAM kyAreka jIva virAdhanA thAya che. te jIvone duHkha ApavAthI bhaviSyamAM tenuM phaLa bhogavavuM paDe che. karmanuM phaLa samabhAva pUrvaka sahana karavAthI navA karmo baMdhAtA nathI ane udita karmano kSaya thAya che. te AtmA bhaviSyamAM karmathI mukta thaI jAya che. vartamAnanuM duHkha mArA pUrvakRta karmonuM ja pariNAma che, A prakAranI vicAraNAthI sAdhu manane zAMta rAkhe. sAmAnya rIte cikitsA na karAvavI, te sarva sAdhuono Adarza AcAra che. zrI uttarAdhyayana sUtramAM sAdhune prApta bAvIsa parISahonuM varNana che. bAvIsa pariSadamAM roga nAmanA parISahane samabhAvathI sahana karavA mATe sAdhu prAyaH cikitsA karAvatA nathI ane zrI jJAtA sUtramAM zailaka rAjarSinI cikitsA karAvavAno ullekha che. paraspara virodhI A baMne Agamika vidhAnone vicAratAM spaSTa thAya che ke sAdhu potAnI kSamatAno vicAra karIne yathAzakya cikitsA kare nahIM ke karAve nahIM, nA chUTake karavI ke karAvavI paDe, to cikitsAno svIkAra karI zake che. A rIte sthavira kalpI sAdhu mATe vaikalpika utsarga ane apavAda mArganA AcaraNanI jinAjJA che, tema samajavuM joIe. jinakalpI ke paDimAdhArI Adi viziSTa sAdhaka apavAda rUpe paNa cikitsAnI ke zarIra parikarmanI apekSA rAkhatA nathI.
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 ] | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha saMkSepamAM sAmAnya sAdhu-sAdhvI svayaM potAnI sAdhanAne samajIne pUrvakRta karmone samabhAvathI sahana kare che ane anivArya paristhitimAM nirdoSa upacAra kare che. sukha ane vaphA - zuddha-azuddha vacanabaLa-maMtraprayoga. cikitsA mATe maMtra prayoga samaye pANI, agni Adi chakAya jIvonI virAdhanA rUpa sAvadha prayogo karavA paDe, te azuddha maMtra prayoga che ane je maMtra prayoga samaye koI paNa sAvadha kriyA karavAmAM na Ave, te zuddha maMtra prayoga che. sAdhu zuddha ke azuddha koIpaNa maMtra prayogathI cikitsA kare nahIM ke karAve nahIM. ahIM saMpUrNa uddezakamAM sAdhu mATe Adarza mArganuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. tema chatAM sthavirakalpI sAdhu apavAdika paristhitimAM kyAreka vyavahAra sUtra, uddezaka-5 pramANe maMtra cikitsA karAve to tene koI prAyazcitta AvatuM nathI. no mahina-vilina - eka vAra ke aneka vAra lepa na kare. guNanI apekSAe "Alepa'nA traNa prakAra che- (1) vedanAne zAMta karanAra (2) gUmaDAM vagerene pakAvanAra (3) paruM vagere kADhanAra. jIvaM- eka vAra cheda karavo athavA thoDo cheda karavo. viccha- aneka vAra cheda karavo athavA sArI rIte cheda karavo. upasaMhAra:|43 eyaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM sahie samie sayA jae, seyamiNaM maNNejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A parakriyAthI virati sAdhu ke sAdhvInA AcAranI samagratA-saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. R i teramuM adhyayana saMpUrNa ke
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-14 : paricaya caudamuM adhyayana paricaya MOM FA200000002gnasasaagado. A adhyayananuM nAma anyonya kriyA saptaka che. eka sAdhu anya sAdhunI athavA eka sAdhvI anya sAdhvInI sevA ke paricaryA kare, te anyonyakriyA kahevAya che. A adhyayanamAM tevA prakAranI anyonyakriyAno niSedha karyo che, mATe A aghyayananuM nAma 'anyonyakriyA' che. 209 sAdhakanA jIvanamAM anyonyakriyAnI vRtti jeTalI vadhAre teTalo te sAdhaka parAvalaMbI, parAzrayI, parApekSI ane dIna, hIna banI jAya che. sAdhu jIvanamAM tejasvitA, svAvalaMbitA temaja svAzrayitA lAvavA mATe AgamomAM 'sahAya pratyAkhyAna' ane 'saMbhoga pratyAkhyAna'nuM kathana che. sahAyanA pratyAkhyAnathI alpezabda, alpakalaha, alpa prapaMca, alpa kaSAya, alpAhaMkArI banI sAdhaka saMyama ane saMvaranI bahulatAne prApta kare che. - (uttarAdhyayana adhyayana-29, sUtra-40 tathA 33.) saMbhoga pratyAkhyAnathI sAdhaka AlaMbanano tyAga karIne nirAlaMbI banI mana, vacana, kAyAne Atmasthita kare che. potAnA lAbhamAM saMtuSTa rahe che, bIjA dvArA thatAM lAbhanI icchA karatA nathI, paralAbhanI apekSA rAkhatA nathI, tenI prArthanA ke icchA karatA nathI, tethI sAdhuoe potAnA sAdharmI sAdhuo pAse tathA sAdhvIoe potAnA sAdharmI sAdhvIo pAse koI paNa prakAranI zarIranA avayava saMbaMdhI paricaryA eTale anyonya kriyA mana, vacana, kAyAthI karAvavI joIe nahIM. A adhyayananuM kathana sUtrakAre teramA 'parakriyA' adhyayananA atidezapUrvaka karyuM che, tethI parakriyA adhyayanamAM caraNa parikarma, kAya parikarma, vraNa parikarma, arza--bhagaMdara Adi saMbaMdhita parikarmanuM kathana ) sAmAnya rIte (2) aMka-paliyaMkamAM besADIne (3) AbhUSaNo paherAvIne (4) bagIcAmAM laI jaIne (5) zuddha-azuddha maMtra prayoga karIne ane (6) saceta kaMda, mULa ukheDIne paricaryA karavA rUpe che. te sarva vikalpo A adhyayanamAM anyonya kriyA rUpe jANavA joIe. ////////// For Private Personal Use Only
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha caudamuM adhyayana anyonyakriyA saptaka anyonya kriyA niSedhaH| 1 se bhikkhU vA bhikkhuNI vA aNNamaNNakiriyaM ajjhatthiyaM saMseiyaM No taM sAie No taM Niyame / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvInI anyo kriyA(paraspara pAda pramArjanAdi rUpa samasta kriyA) karmabaMdhanuM kAraNa che, tema jANIne sAdhu tene manathI paNa icche nahi ane vacana tathA kAyAthI te kriyA karavA prerita kare nahi. 2 se aNNamaNNaM pAyAiM Amajjejja vA pamajjejja vA, No taM sAie No taM Niyame, sesaM taM ceva / bhAvArtha :- sAdhu ke sAdhvI(kAraNa vinA) paraspara eka bIjAnA pagane lUchI, ekavAra ke vAraMvAra sArI rIte sApha kare, to sAdhu ke sAdhvI tene manathI paNa icche nahi temaja vacana ane kAyAthI tema karavAnI preraNA Ape nahi. A adhyayananuM zeSa saMpUrNa varNana teramA adhyayana pramANe jANavuM joIe. | 3 evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM / jaM savvaTThahiM samie sahie sayA jaejjAsi / tti bemi / bhAvArtha :- A anyonyakriyAno tyAga, te sAdhu ke sAdhvInA AcAranI sAmagrI-saMyama samAcArI che. tenuM pUrNapaNe pAlana karatA sAdhu-sAdhvIoe samitiyukta ane jJAnAdithI saMpanna thaIne haMmezAM saMyama pAlanamAM prayatnazIla rahevuM joIe. A pramANe tIrthakaroe kahyuM che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune mATe parakriyAnA atidezapUrvaka anyonya kriyAno niSedha karyo che. paraspara be sAdhu ke paraspara be sAdhvIo eka bIjAnI paricaryA kare, te anyonyakriyA che. apamaUjiriyaM :- sAdhane mATe guhastha dvArA potAnI koI paNa kriyA karAvavAno niSedha teramA adhyayanamAM che. te ja rIte anyonya arthAt sahavartI sAdhuoe paNa paraspara paga dabAvavA, mAliza karavuM vagere kriyA AvazyakatA vinA karAvavI na joIe. A sarva kriyAo deharAganuM poSaNa kare che, sAdhunI sukhazIlatA vadhe che, sahana zakti ghaTe che, svAdhyAya-dhyAnano amUlya samaya deharAgamAM ja vyatIta thaI jAya che. sAdhunI sAdhanA svataMtra che. te gacchamAM sarva sAdharmika sAdhuonI sAthe rahe tema chatAM sahavartI sarva sAdhuonI sarva apekSAo choDIne svamAM sthira thavAnA lakSe ja puruSArtha kare che.
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-14 _. | 291 | anyonya kriyA sApekSa che. huM tArI sevA karuM chuM, tuM mArI sevA karaje." A prakAranA vyavahAramAM kyAreka apekSA pUrNa na thatAM rAga-dveSa thAya che, kyAreka parasparano anurAga vadhI javAthI sajAtIya vikAra bhAva jAgRta thAya, sukhazIlatA vadhI jAya, svAdhyAya-dhyAnamAM skUlanA thAya ityAdi doSonA kAraNe ahIM para kriyAnI jema anyonya kiyAno paNa niSedha che. tema chatAM gurukulavAsI sAdharmika sAdhuo glAna, vRddha, tapasvI, navadIkSita sAdhunI aglAnabhAve sevA karI zake che. sthavirakalpI sAdhuo AvazyakatA pramANe paraspara sevA zuzruSAno bhAva rAkhe. A prakArano sAdhu jIvanano AcAra che. prastuta prasaMgamAM vRddhatva, azakti ke bImArI Adi koI paNa kAraNa vinA kevaLa zokhathI, abhimAnathI, AdatathI, moTAI batAvavAnA daSTikoNathI, bIjAnA Agraha ke moha bhAvathI temaja vibhUSA vRttithI paga dabAvavA vagere anekAneka kriyAono sUtrakAre niSedha karyo che. tema chatAM sahavartI sAdhuonI saMyama sAdhanAmAM sahAyaka banavAnI eka mAtra bhAvanAthI nispRha bhAve sAdhu ke sAdhvI paraspara sevA karI zake che. ekAkI rahenAra jinakalpI athavA pratimA saMpanna aNagAro mATe anyonya kriyAno prasaMge upasthita thato nathI, tethI prastuta sUtrano saMbaMdha gacchavAsI sthavira kalpI sAdhuo mATe ja che. Fi caudamuM adhyayana saMpUrNa ke
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 292 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha paMdaramuM adhyayanA paricaya 90 229 229 28082082 208 209 A adhyayananuM nAma "bhAvanA" che. sAdhujIvana mATe bhAvanA mahattvapUrNa ane sazakta nAva che. mAvA no siddha narta nAvA va AdiyA | -(sUtrakRtAMga hR.1. adhya. 15. gAthA.5) mokSamArgano musAphara bhAvanAnI nAva dvArA mokSayAtrAnI musApharI nirvighnatAthI pAra karI zake che. jJAna, darzana, cAritra, tapa Adi anuSThAno sAthe bhAvanA joDAI jAya, tyAre sAdhaka utsAha, zraddhA ane saMvega sAthe sAdhanAnA rAjamArga upara gati, pragati karI zake che. jo sAdhakanuM citta bhAvanAthI bhAvita na hoya to vipna, parISaha, upasarga ke kaSTa Ave tyAre jJAnAdinI sAdhanAthI calita thaI jAya che. sAdhaka bhAvanAnI anivAryatAne svIkArIne potAnA cittane prazasta bhAvanAthI bhAvita kare che, jethI te potAnI sAdhanAthI cuta thAya nahi. bhAvanAnA be prakAra che- prazasta bhAvanA ane aprazasta bhAvanA. jIvahiMsA, mRSAvAda Adi pApa sevananI vicAradhArA athavA krodhAdi kaSAyothI kaluSita vicAradhArA, te aprazasta bhAvanA che. jJAna, darzana, cAritra, tapa, vairAgya AdimAM lInatA thavI, te prazastabhAvanA che. tIrthakaronA guNo tathA pravacanonuM bahumAna, yugapradhAna AcAryo tathA atizaya RddhimAna temaja labdhivAna munio, cauda pUrvadhArI, kevaLajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI Adi munivaronA darzana, teonA upadezanuM zravaNa, guNotkIrtana, stavana Adi karavuM, te darzanabhAvanA che kAraNa ke tenAthI darzananI vizuddhi thAya che. jIva, ajIva, puSya, pApa, baMdha, ane baMdhanA kAraNo, baMdhanuM phaLa, nirjarA ane mokSa tattvanuM jJAna karavuM, Agamano svAdhyAya karavo, vAcanA levI-ApavI, jinezvaranA pravacanAdinuM ciMtana karavuM, jJAnanA vikAsa mATe abhyAsamAM lIna banavuM, tenA mATe puruSArtha karavo, te jJAnabhAvanA che. ahiMsAdi pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa gupti, dazavidha yatidharma, pAMca AcAra, niyamopaniyama vagerenA pAlananI bhAvanA karavI, te cAritrabhAvanA che. bAhya-AtyaMtara tapano svIkAra karI mArA divasane dhanya karuM-saphaLa karuM, tevI bhAvanA karavI temaja tapa mATe anukuLa dravya, kSetrAdino vicAra karavo, te tapabhAvanA che.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15: paricaya 293 | sAMsArika sukha pratye viraktirUpa bhAvanA te vairAgyabhAvanA che. karmabaMdha janaka pramAdanuM AcaraNa na karavuM, te apramAda bhAvanA che. te ja rIte anityAdi 12 bhAvanAo paNa vairAgyabhAvanI prAptimAM kAraNabhUta bane che. prastuta adhyayananA pUrvAddhamAM darzanabhAvanAne puSTa karavA mATe AsannopakArI bhagavAna mahAvIra svAmInA cyavanathI laIne kevaLajJAna prApti paryaMtanA jIvanacaritranuM nirUpaNa karyuM che. uttarAddhamAM cAritrabhAvanAne puSTa karavA pAMca mahAvrata ane tenI pacIsa bhAvanAonuM varNana karyuM che. A rIte A adhyayana dvArA sAdhakone bhagavAnanA jIvanacaritranA mAdhyamathI sAdhanAno mArga sAdhata spaSTa thaI jAya che.
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha paMdaramuM adhyayana bhAvanA bhagavAna mahAvIra svAmInA pAMca kalyANaka nakSatra : 1 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthuttare yAvi hotthAhatthuttarAhiM cue caittA gabbhaM vakkate / hatthuttarAhiM gabbhAo gabdhaM sAharie / hatthuttarAhiM jAe / hatthuttarAhiM savvAo savvattAe muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaie / hatthuttarAhiM kasiNe paDipuNNe avvAghAe NirAvaraNe anaMte aNuttare kevalavaraNANadaMsaNe samuppaNNe / sAiNA bhagavaM pariNivvue / zabdArtha HpaMvahatyuttare yAvi hosthA = pAMca prasaMgo uttarA phAlgunI nakSatramAM thayA haghuttarAai vuD = uttarA phAlgunI nakSatramAM devalokathI cyavana thayuM vattA = cyavIne gaLyuM varte = garbhamAM utpanna thayA siLe = saMpUrNa hipuNe - pratipUrNa anvaSAt = vyAghAta rahita sALA = svAti nakSatramAM parikhillum = mokSane prApta thayA. = bhAvArtha :- te kAle--avasarpiNa kALamAM, te samaye--cothA ArAnA 75 varSa ane 85 mAsa zeSa rahyA tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvananI pAMca viziSTa ghaTanAo uttarAphAlgunI nakSatramAM thaI, jema ke- bhagavAna mahAvIra svAmI uttarAphAlgunI nakSatramAM devalokathI cyavIne garbhamAM utpanna thayA, uttarAphAlgunI nakSatramAM garbhathI garbhAtararUpa saMharaNa thayuM, uttarAphAlgunI nakSatramAM bhagavAnano janma thayo. uttarAphAlgunI nakSatramAM ja bhagavAna agAra dharmano tathA sarvasvano saMpUrNa rIte tyAga karIne aNagAra dharmamAM pravrujita thayA. uttarAphAlgunI nakSatramAM bhagavAnane saMpUrNa, pratipUrNa, nirvyAghAta, nirAvaraNa, anaMta ane anuttara zreSTha evuM kevaLajJAna ane kevaLadarzana pragaTa thayuM. bhagavAna svAti nakSatramAM nirvANa pAmyAM. vivecanaH prastuta sUtramAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvananI viziSTa ghaTanAonA nakSatronuM nirUpaNa che. tIrthaMkaronA janmAdi prasaMgo :- tIrthaMkaronA jIvanamAM mahattvapUrNa aneka ghaTanAo hoya che, paraMtu zrI ThANAMgasUtranA pAMcamA sthAnamAM tIrthaMkaronA cyavana, janma, dIkSA, kevaLajJAnanI prApti ane nirvANa, A pAMca prasaMgone viziSTa ghaTanA rUpe grahaNa karavAmAM AvyA che. graMthakAro A pAMce viziSTa prasaMgone kalyANaka kahe che. A pAMca kalyANakomAMthI janma, dIkSA, kevaLajJAnanI prApti ane nirvANa, A cAra prasaMgonI ujavaNI 64 indro ane sAmAnya deva-devIo kare che. devono A prakArano jitavyavahAra che. tIrthaMkaronA cyavana samaye eTale mAtAnA garbhamAM AvavAnA samaye indro AvatA nathI, paraMtu cauda svapnanuM phaLa kahevA svapna pAThakonuM Agamana thAya che ane cyavana prasaMgathI tIrthaMkaranA bhavano zubhAraMbha thAya che, tethI zAstromAM aneka sthaLe A pAMce ghaTanAo aMkita che. For Private Personal Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 . [ 295 ] prastutamAM bhagavAna mahAvIra svAmInA jIvanamAM garbhasAharaNa sahita cha ghaTanAno ullekha che. prabhunuM nirvANa svAti nakSatramAM thayuM che, tethI te prasaMgane bAda karI zeSa pAMcanI saMkhyAno ahIM ullekha karyo che. jo ke garbha sAharaNa samaye indronuM Agamana thayuM nathI paNa indranuM Asana calAyamAna thayuM ane indranI AjJAthI harirjhegameSI devanuM Agamana thayuM hatuM ane te samaye uttarAphAlyunI nakSatra hatuM, tethI ahIM nakSatranI samAnatAnA kAraNe pAMca prasaMgomAM tenI gaNanA karavAmAM AvI che. tIrthakaronA janmAdi samaye caMdra sAthe je nakSatrano yoga hoya, te nakSatra janma nakSatra kahevAya che. nakSatra yoga :- tIrthaMkara prabhu mahAvIra svAmInA janmAdi prasaMge caMdra sAthe uttarAphAlyunI nakSatrono saMyoga hato. nakSatrayoga eTale te divase ane te samaye AkAzamAM niraMtara gamana karatAM caMdra ane te nakSatranA vimAna keTalAka samaya sudhI eka sAthe saMcaraNa kare che tyArapachI baMne vimAnonI gatinI bhinnatAnA kAraNe te AgaLa pAchaLa thaI jAya che ane caMdra sAthe tyAra pachInA bIjA nakSatrano yoga zarU thAya che. A rIte eka pachI eka nakSatrano caMdra sAthe paribhramaNano kramika saMyoga pratidina badalAto rahe che, tene nakSatrayoga kahe che. paMca datyuttare - hasta nakSatra jenI uttaramAM arthAt pachI che, te hastottarA nakSatra che. aThThAvIsa nakSatranA kramamAM hasta nakSatranI pUrve uttarAphAlyunI nakSatra Ave che. bhagavAna mahAvIranuM cyavana, garbha, saMharaNa, janma, dIkSA ane kevaLajJAnanI utpatti A pAMce viziSTa ghaTanAo hastottarA(uttarA phAlganI) nakSatramAM thaI che mATe "paMcamastottara' kahevAya che. bhagavAnanuM garbhavataraNa:| 2 samaNe bhagavaM mahAvIre imAe osappiNIe susamasusamAe samAe vIikaMtAe susamAe samAe vIikatAe, susamadusamAe samAe vIikatAe, dusamasusamAe samAe bahuvIikaMtAe, paNhattarIe vAsehiM mAsehiM ya addhaNavamehiM sesehiM, je se gimhANaM cautthe mAse aTThame pakkhe AsADhasuddhe tassa NaM asADhasuddhassa chaTThIpakkheNaM hatthuttarAhiM NakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM, mahAvijaya-siddhattha-pupphuttara- pavarapuMDarIya-disAsovatthiyavaddhamANAo mahAvimANAo vIsaM sAgarovamAI AuyaM pAlaittA AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM cue, caittA iha khalu jaMbuddIve NaM dIve bhArahe vAse dAhiNaDDhabharahe dAhiNamAhaNakuMDapura-saMNivesaMsi usabhadattassa mAhaNassa koDAlasagottassa devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharAyaNasagottAe sIhubbhavabhUeNaM appANeNaM kucchisi gabbhaM vakkate / samaNe bhagavaM mahAvIre tiNNANovagae yAvi hotthA, caissAmi tti jANai, cuemitti jANai, cayamANe Na jANai, suhume NaM se kAle paNNatte / zabdArtha :- sumasumANasamApa = suSamasuSamA nAmano pahelo Aro vaphA = vyatIta thaI javA para susamApa samA = suSamA nAmano bIjo Aro asamatulana samA = suSamaduSamA nAmano trIjo Aro kumakumAra saT vaghuvIratApa = duSamasuSamAM nAmanA cothA ArAno ghaNo samaya pasAra thavA para parIpa vArdi = 75 varSa ya = ane nAhiM avahaM = sADA ATha mahinA
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha meSTi - zeSa rahevA para chaThThIpoLa - pakSanI chaThThI tithie patyuttare khatte - hastottAuttarAphAlgunI nakSatrano khoLamuvAA = caMdra sAthe yoga prApta thavA para mAlinasihatva puSupta pavanavuMdarIya visAmoSiyavatamALAo = mahAvijaya siddhArtha, puSpottara pradhAna, puMDarIka, dizA svastika, vardhamAna nAmanA mahattvimAkhAo - mahA vimAnamAMthI ANaM devAyunA karmadalikano kSaya karIne bhavasvapna = devabhava pUrNa karIne nivArNa = deva AyuSyakarmanI sthitino kSaya karIne suN = tyAMthI cyavana thayuM pattA - cyavIne saudubhavamULa = zIghra utpattinI sanmukha thayelA akhAneLa = AtmA dvArA nAM vavata = garbharUpe utpanna thayA arthAt garbhamAM AvyA. 296 = bhAvArtha :- A avasarpiNI kALano suSamasuSamA nAmano prathama Aro, suSamA nAmano bIjo Aro ane suSamaduSamA nAmano trIjo Aro pUrNa vyatIta thaI gayo ane duSamasuSamA nAmanA cothA ArAno adhikAMza samaya pasAra thaI gayA pachI arthAt tenA 75 varSa ane sADA ATha mAsa zeSa rahyA hatA tyAre, grISmaRRtunA cothA mAsa ane AThamA pakSa-pakhavADiyAmAM, aSADha suda chaThanI rAtrinA, uttarAphAlgunI nakSatrano caMdra sAthe yoga thayo, tyAre mahAvijaya siddhArtha puSpottaravara puMDarIka dizA svastika vardhamAna nAmanA mahAvimAnamAMthI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInuM vIsa sAgaropamanuM devAyu, devabhava ane devasthiti pUrNa thayA ane temanuM, tyAMthI cyavana thayuM ane A jabuDhIpanA dakSiNa bharata kSetranA brAhmaNakuMDapura saMnivezamAM koDAla gotrIya RSabhadatta brAhmaNanI jAlaMdharAyaNa gotrIyA devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM zIghra utpattinI sanmukha thayelA bhagavAnanA AtmAnuM garbharUpe avataraNa thayuM. = zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI garbhamAM AvyA tyAre matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna, A traNa jJAnathI yukta hatA. teo e jANatA hatA ke huM svargathI cyavIne manuSyalokamAM jaIza ane huM devalokathI AvIne garbhamAM Avyo chuM, paraMtu teo cyavananA samayane jANatA nathI kAraNa ke vanano kALa atyaMta sUkSma hoya che. vivecana : prastuta sUtramAM bhagavAna mahAvIra svAmInuM devalokamAMthI cyavana thayuM, te saMbaMdhI varNana che. sUtrakAre bhagavAnanA avataraNa samayanI cAra sthitiono vizeSarUpathI ullekha karyo che- (1) avataraNa kAla (2) cyavana sthAna, (3) avataraNa sthAna (4) avataraNa samayanI zAnadazA. avataraNakAla H- jaina zAstromAM utsarpiNI ane avasarpiNI kAlanA cha-cha ArAnuM varNana che. avasarpiNI arthAt sarva padArthonA varNAdino temaja sukhano kramazaH hrAsa thAya che, tevA utaratA kAlanA traNa ArA vyatIta thaI gayA, cothA ArAnA paMcotera varSa ane sADA ATha mAsa zeSa rahyA hatA tyAre caitra, vaizAkha, jeTha ane aSADha A cAra mAsanI grISma Rtuno cotho mAsa arthAt aSADha mAsa ane eka mAsanA be pakSa thAya, temAM Agamika paraMparA anusAra pahelA kRSNapakSa ane pachI mukta pakSanI gaNanA karatA grISma RtunA AThamA pakSamAM eTale aSADha zuklapakSa ane tenI chaThThI tici arthAt aSADha suda-6nA divase uttarAphAlgunI nakSatramAM prabhunuM cyavana thayuM. Agamika rIte mAsa ane pakSanI gaNanAmAM pratyeka mAsano prAraMbha kRSNapakSathI thAya ane tyAra pachI zuklapakSa Ave che. gujarAta-mahArASTranI paraMparA mujaba mAsano prAraMbha zukla pakSathI ane tyAra pachI kRSNa pakSa Ave che. cyavana sthAna :- dazamA prAchata devalokanA vIsa sAgaropamanA devAyuSyane pUrNa karIne deva bhavamAMthI
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 . 297 | prabhunuM cyavana thayuM. dazamA prANata devalokamAM aneka vimAno che. temAMthI mahAvijaya siddhArtha vara puMDarIka dizAsvastika vardhamAna, A nAmavALA vimAnamAMthI prabhunuM cyavana thayuM. avataraNa sthAna :- devalokamAMthI cyavane prabhu dakSiNa bharata kSetranA kaMDalapura nagaranA koDAla gotrIya RSabhadatta brAhmaNa ane jAlaMdharAyaNa gotrIyA devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM avataraNa pAmyA. avataraNa samayanI zAna dazA :- tIrthakaro pUrvabhavamAMthI mati jJAna, zruta jJAna ane avadhijJAna, A traNa jJAna sahita cyavana pAme che, tethI cyavana pahelA teo potAnA avadhijJAna dvArA jANatA hoya che ke have mAruM cyavana thaze." cyavana pachI paNa manuSya bhavamAM teo traNa jJAna sAthe ja janma dhAraNa kare che, tethI garbhamAM paNa prabhu jANe che ke amuka devalokamAMthI mAruM cyavana thayuM che, paraMtu jyAre cyavana thatuM hoya te samayane prabhu avadhijJAnathI jANI zakatA nathI kAraNa ke koI paNa jIvane eka gatimAMthI nIkaLIne bIjI gatimAM janma dhAraNa karatAM ochAmAM ocho eka samaya ane vadhumAM vadhu cAra samaya lAge che. chadmastha vyaktino upayoga ochAmAM ocho asaMkhyAta samayano hoya che, tethI eka, be, traNa ke cAra samayanI ghaTanA koI paNa chadmastha jIvo jANI zakatA nathI. tIrthakaro traNa jJAnanA dhAraka hovA chatAM paNa chadmastha hovAthI potAnI cyavana avasthAne arthAt vATe vahetA mArganI avasthAne jANI zakatA nathI. A rIte avataraNa samaye prabhu traNa jJAnathI yukta hatA. bhagavAnanuM garbhasaMharaNa:| 3 tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre aNukaMpaeNaM deveNaM jIyameyaM ti kaTu, je se vAsANaM tacce mAse, paMcame pakkhe, Asoyabahule, tassa NaM Asoyabahulassa terasIpakkheNaM hatthuttarAhiM NakkhattehiM jogamuvAgaeNaM bAsIihiM rAidiehiM vIikatahi tasIimassa rAidiyassa pariyAe vaTTamANa dAhiNamAhaNakuMDapurasaNNivesAo uttarakhattiyakuMDapurasaNNivesaMsi NAyANaM khattiyANaM siddhatthassa khattiyassa kAsavagottassa tisalAe khattiyANIe vAsiTThagottAe asubhANaM poggalANaM avahAraM karettA subhANaM poggalANaM pakkhevaM karettA kucchisi gabbhaM sAharai / je vi ya tisalAe khattiyANIe kucchisi gabbhe taM pi ya dAhiNamAhaNakuMDapurasaNNivesasi usabhadattassa mAhaNassa koDAlasagottassa devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharAyaNa- sagottAe kucchisi sAharai / samaNe bhagavaM mahAvIre tiNNANovagae yAvi hotthA, sAharijjisAmi tti jANai, sAharie mi tti jANai, sAharijjamANe vi jANai, samaNAuo / zabdArtha :- 3ypaUM M = temanA prati lAgaNI rAkhanAra, anukaMpAzIla, hitAnuprekSI nayane ti va8 = A amAro jItaAcAra che, A pramANe samajIne ne te = jo, A vAsA = varSAkALano tarve mAre = trIjo mAsa paMcane pajave = pAMcamo pakSa Aso vada = AsomAsanA kRSNa pakSa ta = tenA terasIpAM = pakSanA terasanA divase, terase pratyuttarAdhiMgArUi = uttarAphAlganI nakSatrano no muvADA = caMdra sAthe yoga thavA para vArI rAlidaM= 82 ahorAtri vArdi
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha = - vyatIta thavA para sesIbalsa = 83mA rAivivasta parivAr = rAtri paryAyanA vamArga = vartavA para arthAt = 83mA divasanI rAtrimAM khAvALa - jJAtavaMzIya avAra nettA - dUra karIne pavova rettA - prakSepa karIne. bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI devAnaMdA brAhmaNInA garbhamAM AvyA pachI, temanA hitAnu prekSI deve 'A amAro jIta AcAra che' e pramANe svIkArIne(zakrendranI AjJAthI harilaiMgameSI deve) varSAkALanA trIjA mAsamAM, pAMcamA pakSamAM, Aso vada terasanI rAtrie uttarA phAlgunI nakSatrano caMdra sAthe yoga thayo, tyAre garbhakAlanA 82 rAtri divasa pasAra thayA ane 83mA divasanI rAtrie dakSiNa brAhmaNa kuMDapura sannivezathI devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAMthI garbhanuM saMharaNa karIne arthAt garbhane laIne uttara kSatriyakuMDapura nivezamAM jJAtavaMzIya, kSatriyomAM prasiddha kAzyapagotrIya siddhArtha rAjAnI vAziSThagotrIya patnI trizalA mahArANInA azubha pudgalone dUra karIne, zubha pudgalono prakSepa karIne garbhane prasthApita karyo ane trizalA kSatriyANInA garbhane laIne dakSiNa brAhmaNa kuMDapura saMnivezamAM koDAla gotrIya RSabhadatta brAhmaNanI jAlaMdharAyaNa gotrIyA devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM prasthApita karyo. ra98 he AyuSyamAna zramaNo ! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI garbhAvAsamAM traNa jJAnathI yukta hatA. mAruM A jagyAethI saMharaNa karavAmAM Avaze, tema teo jANatA hatA. mAruM saMharaNa thaI gayuM che, tema paNa jANatA hatA ane mAruM saMharaNa thaI rahyuM che, te paNa jANatA hatA. vivecana : prastuta sUtramAM prabhunA garbha saMharaNanuM nirUpaNa che. sAmAnya rIte tIrthaMkaro kSatriyakuLamAM janma dhAraNa kare che, paraMtu prabhu mahAvIra svAmInA tathAprakAranA karmanA yoge brAhmaNa kuLamAM devAnaMdA brAhmaNInI kukSImAM AvyA, dara rAtri rahyA, prabhunI tathAprakAranA azubha karmonI sthiti pUrNa thaI ane zakrendre potAnA avadhijJAnanA upayogathI brAhmaNa kuLa mAM tIrthaMkara mahAvIra svAmInI garbha sthiti jANIne potAnA sevaka pariNagamethI deva dvArA garbhasaMharaNa karAvyuM. devAnaMdAno garbha kSatriya kuLamAM trizalA rANInI kukSimAM sthApita karyo ane trizalA rANIno garbha devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM mUkyo. A rIte tIrthaMkaranA garbhanuM parivartana thayuM. prabhunA garbha saMharaNanI samagra kriyA deva dvArA thatI hovAthI garbhastha jIvane ke tenI mAtAne AMzika paNa pIDA ke trAsa thato nathI, atyaMta sukhapUrvaka garbha parivartana thaI jAya che. AgamamAM bhagavAna mahAvIra svAmInI garbha saMharaNanI ghaTanAne avasarpiNI kAlanA dasa Azcarya(accherA)mAMthI eka AzcaryakAraka ghaTanA rUpe svIkAravAmAM AvI che. A ghaTanAno ullekha zrI ThANAMga sUtra ane samavAyAMga sUtra, Avazyaka niyuktimAM che. te uparAMta zrI bhagavatI sUtramAM paNa prabhue svayaM devAnaMdA brAhmaNIne mama ammA, maphaLa vevALavA mAhIt ttaN (zataka 9/33) potAnI mAtA ane potAne devAnaMdAnA Atmaja putra tarIke spaSTa kathana karyuM che. A rIte A ghaTanA Azcaryajanaka jarUra che paraMtu asaMbhavita nathI. garbha saMharaNa kArya H- aSADha suda-6 nA divase prabhunuM devalokathI cyavana thayuM, 82 rAtri devAnaMdA brAhmaNInI kukSimAM rahyA, 83mI rAtrie garbha saMharaNa thayuM. aSADha suda-6 + 82 rAtri = Aso vada-13nI rAtrinA uttarAphAlgunI nakSatramAM prabhunA garbhane deve trizalA rANInI kukSimAM sthApita karyo.[gujarAtI paraMparA pramANe, bhAdaravA vada-13 samajavI.]
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _. | 299 | garbha saharaNa samayanI zAnadazA - cyavana svataH thAya che. temAM eka, be ke traNa samaya ja thatAM hovAthI tene chadmastho jANI zakatA nathI, paraMtu garbha saMharaNanI kriyA chadmastha devo dvArA thAya che, temAM asaMkhyAta samaya vyatIta thAya che, tethI te ghaTanAne chadmastho jANI zake che. tethI 'mAruM saMharaNa thavAnuM che, mAruM saMharaNa thaI rahyuM che ane mAruM saMharaNa thaI gayuM che, A traNe kALanI kriyAne prabhu potAnA avadhijJAna dvArA jANatA hatA. bhagavAna mahAvIra svAmIno janma - 4 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM tisalA khattiyANI aha aNNayA kayAi NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM aTThamANa rAiMdiyANaM vIikaMtANaM je se gimhANaM paDhame mAse docce pakkhe cettasuddhe tassa NaM cettasuddhassa terasIpakkheNaM hatthuttarAhiM NakkhatteNaM jogovagaeNaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM AroggAroggaM pasUyA / zabdArtha - Aroja roje = ArogyArogyatAe, pUrNa svasthapaNe (mAtA ane putra) baMnenI ArogyatA pUrvaka, sukhapUrvaka, sakuzaLapaNe. bhAvArtha :- kAle ane te samaye trizalA rANIe navamAsa ane sADA sAta ahorAtri pasAra thayA pachI grISmaRtunA prathama mAsanA bIjA pakhavADiyAmAM, cetra suda terasanA uttarAphAlyunI nakSatrano caMdra sAthe yoga thayo tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne ArogyatApUrvaka arthAt pUrNa svasthapaNe janma Apyo. | 5 jaNaM rAI tisalA khattiyANI samaNaM bhagavaM mahAvIraM AroggAroggaM pasUyA taMNa rAI bhavaNavai-vANamaMtara-joisiya-vimANavAsidevehi ya devIhiM ya ovayaMtehiM ya uppayaMtehiM ya saMpayaMtehiM ya ege mahaM divve devujjoe devasaNNivAe devakahakkahae uppijalagabhUe yAvi hotthA / zabdArtha - vacaMddhinIce AvavAthI 3MhiM = upara javAthI saMpahiM gamanAgamananA prayatnathI ne mahuM = eka mahAna viSya = pradhAna devuLo = devavimAnono prakAza thayo levAvA, = devonA bhegA thavAthI reva8 = devonA kolAhalathI bananAmUAyAvi tthA = te rAtri devonA aTTahAsyathI temaja prakAzathI yukta thaI gaI. bhAvArthaH- je rAtrimAM trizalA rANIe pUrNa svasthapaNe pUrvaka bhagavAnane janma Apyo, te rAtrimAM bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devo ane devIonA devalokamAMthI nIce AvavAthI, upara javAthI ane meru parvata upara gamanAgamana karavAthI eka mahAna divya devodyota thayo. devo bhegA thavAthI lokamAM halacala macI gaI, devonA parasparanA hAsya-vinodathI cAre bAju kolAhala ane AnaMda phelAI gayo. 6 jaNaM rayaNi tisalA khattiyANI samaNaM bhagavaM mahAvIraM AroyAroyaM pasUyA taM NaM rayaNiM bahave devA ya devIo ya egaM mahaM amayavAsaM ca gaMdhavAsaM ca cuNNavAsaM ca pupphavAsaM ca hiraNNavAsaM ca rayaNavAsaM ca vAsiMsu / zabdArtha -amacavAd = amRtavarSA karI gaMdhavAd = sugaMdhita dravyonI varSA guNavAd = sugaMdhita
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha cUrNanI varSA juvAluM = puSponI varSA hiLavA = sonA cAMdInI varSAvaLavAsaM 2 vAsiyu ratnonI varSA varSAvI. 300 bhAvArtha :-je rAtrimAM trizalA rANIe pUrNa svasthapaNe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne janma Apyo, te rAtrimAM ghaNA devo ane devIoe eka mahAna amRta varSA, sugaMdha varSA(sugaMdhita padArthonI varSA), suvAsita cUrNa varSA, puSpavarSA, sonA, cAMdInI varSA ane ratnonI varSA karI. 7 jaM NaM rayaNi tisalA khattiyANI samaNaM bhagavaM mahAvIraM AroyAroyaM pasUyA taM NaM rayaNiM bhavaNavai-vANamaMtara - joisiya-vimANavAsiNo devA ya devIo ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa kougabhUikammAI titthayarAbhiseyaM ca kariMsu / zabdArtha:- jo mULammA = kautukabhUtikarma sitthaya mileya riMtu = tIrthaMkarAbhiSeka karyo. bhAvArtha :- je rAtrimAM trizalA rANIe pUrNa svasthapaNe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne janma Apyo, te rAtrimAM bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devo ane devIoe zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInuM kautukamaMgala, bhUtikarma tathA tIrthaMkarAbhiSeka karyo. vivecanaH prastuta sUtromAM bhagavAna mahAvIra svAmIno janma tathA devo dvArA ujavAtA janma mahotsavanuM nirUpaNa che. garbhakAla paripUrNa thatAM caitra suda-13nI zubha rAtrie, uttaraphAlgunI nakSatranA zubhayogamAM trizalA rANIe sukhapUrvaka pUrNa svasthapaNe bhagavAnane janma Apyo. AroLAromAMH- svasthatApUrvaka. tIrthaMkaronA puNyodaye mAtA ane putra baMnene prasavavedanAno anubhava thato nathI. tIrthaMkaronI mAtA sukhapUrvaka bALakane janma Ape che ane tIrthaMkaronA AtmAe pUrve viziSTa zAtAvedanIya karmano baMdha karyo hovAthI, te paNa pUrNa ArogyatA sAthe janmane dhAraNa kare che. tIrthaMkarano janma thAya, tyAre prabhunA puNyodaye prabhunI janmanagarImAM ja nahIM paraMtu traNe lokamAM prakAza thAya che. zrI ThANAMga sUtranA trIjA sthAnamAM kahyuM che ke tIrthaMkarano janma, dIkSA ane kevaLajJAnanI prApti A traNa prasaMge lokamAM udyota-prakAza thAya che. 56 dikkumArIo tIrthaMkaranI mAtAnuM sUtikAkarma kare, devo meruparvata para jaIne janma mahotsava ujave, A rIte bhavanapati Adi cAre jAtinA devonA AvAgamanathI lokamAM prakAza thAya che. saMkSepamAM adholokathI hajAro bhavanapati devonuM ane Urdhva lokathI hajAro vaimAnika devonuM tirachA lokamAM AvAgamana thatuM hovAthI traNe lokamAM ane mukhyatAe A tirachA lokamAM comera prakAza-prakAza thaI jAya che. prastuta prasaMgamAM prAsaMgika rIte prabhunA janma mahotsavano saMketa mAtra che. zrI jaMbUddIpa prajJapti sUtramAM tIrthaMkaranA janmAbhiSekanuM vistRta varNana che. bhagavAnanuM nAmakaraNaH 8 jao NaM pabhii bhagavaM mahAvIre tisalAe khattiyANIe kucchisi gabbhaM For Private Personal Use Only
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 15 Ahue tao NaM pabhii taM kulaM viuleNaM hiraNNeNaM suvaNNeNaM dhaNeNaM dhaNNeNaM mANikkeNaM mottieNaM saMkhasilappavAleNaM aIva aIva parivaDDai / 301 tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiyaro eyamaTTha jANittA NivvattadasAhaMsi vokkaMtaMsi sucibhUyaMsi viulaM asaNa pANa- khAima sAimaM uvakkhaDAveMti / viDalaM asaNa- pANa -khAima - sAimaM uvakkhaDAvettA mitta-NAi sayaNa-saMbaMdhivaggaM uvaNimaMteMti uvaNimaMtettA bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNavaNImaga- bhicchaMDaga-paMDaragAINaM vicchati, viggoveMti, vissANeMti, dAyAsu NaM dAyaM pajjAbhAeMti / vicchaDDittA, viggovittA, vissANittA dAyAsu NaM dANaM pajjabhAettA mitta-NAi-sayaNa - saMbaMdhivaggaM bhuMjAveMti mitta-NAisayaNa - saMbaMdhivaggaM bhuMjAvittA, mittaNAi-sayaNa-saMbaMdhivaggeNa imeyArUvaM NAmadhejjaM kAraveMti-jao NaM pabhii ime kumAre tisalAe khattiyANIe kucchisi gabbhe Ahue tao NaM pabhi imaM kulaM vileNaM hiraNNeNaM suvaNNeNaM dhaNeNaM dhaNNeNaM mANikkeNaM mottie NaM saMkha-sila- ppavAleNaM aIva aIva parivaDDai, to hou NaM kumAre vaddhamANe / zabdArtha :- jao NaM pabhii = bhyArathI Ahue = AhRtaH, sukSimAM garbha3ye rAjavAmAM khAvyA utA tao pabhii = tyArathI sardhane taM kulaM te DuNabhAM viDaleNaM hiraNNeNaM suvaNNeNaM dhaNeNaM dhaNNeNaM mANikkeNaM mottieNaM saMkhasilappavAleNaM = vipula yAMhI, sonuM, dhana, dhAnya, bhAoDa, bhotI, zaMbha, pojarA4khane pravAsAhinI aIva aIva parivaDDhai = pUja khUpa abhivRddhi va NivvattadasAhaMsi = 68 hivasa pasAra thardha gayA pachI vokkaMtaMsi sucibhUyaMsi = azUthi hUra tha4vAthI zuddha thavA para bahave samaNa-mAhaNa-atihi-kivaNa-vaNImaga-bhicchaMDaga paMDaragAINaM vicchati = ghasA zramA, zrAhmaeA, kRpaNa, bhikhArI, zarIra para bhasma lagAvIne bhikSA mAganArA anya bhikSugaNone bhojana karAvyuM vinovRti = loThana surakSita rAjyuM vissArNeti = vizeSa3ye AsvAhana yu dAyAesu NaM dANaM pajjabhAeMti = bhAI-bhatrI bhane chAnanA (bhAga durI hIdhA vicchaGittA, viggovittA, vissANittA = bho4na irAvIne, surakSita rAjIne, vizeSa3ye khAsvAhana DarAvane mitta-NAi-sayaNa-saMbaMdhivaggaM bhuMjAveMti = bhitra, jJAti, sva4na, saMbaMdhI none (lobhana rAvyaM to hou NaM kumAre vaddhamANe = tethI khADubhAranaM nAma varddhamAna hobhe. bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI je divase trizalA rANInI kukSimAM garbharUpe Ahata thayA arthAt avatarita thayA hatA, te divasathI te kuLamAM vizeSa pramANamAM cAMdI, sonuM, dhana, dhAnya, mANeka, motI, zaMkha, pokharAja, pravAla AdinI atyaMta abhivRddhi thavA lAgI. tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA mAtA pitAe A vAta jANIne, bhagavAna mahAvIra svAmInA janmanA daza divasa pasAra thaI gayA pachI agiyAramA divase azucinuM nivAraNa karIne, zuddha thaIne, ghaNA azana, pAna, khAdima ane svAdima taiyAra karAvyA, cAre ya prakArano AhAra taiyAra karAvIne potAnA mitra, jJAti, svajana ane saMbaMdhI samUhane AmaMtraNa ApyuM; ghaNA zramaNa, brAhmaNa, daridra, bhikhArI vanIpaka ane zarIre bhasma lagAvIne yAcanA karanArA yAcakone bhojana karAvyuM, teone mATe bhojana surakSita rAkhyuM eTale sAthe laI javA ApyuM, vizeSarUpe AsvAdana karAvyuM, dAyadA-kuTuMbIjanone dAnanA bhAga ApyA. A For Private Personal Use Only
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha pramANe karIne pachI mitra, jJAti, svajana, saMbaMdhIjanone bhojana karAvyuM teone bhojana karAvyA pachI teonI samakSa nAmakaraNanA viSayamAM A pramANe kahyuM- je divasathI A bALaka trizalAdevInI kukSimAM garbharUpe avatarita thayuM che, te divasathI amArA kuLamAM cAMdI, sonuM dhana, dhAnya, mANeka, motI, zaMkha, pokharAja, pravAla Adi vastuonI ghaNI abhivRddhi thaI rahI che, tethI A kumAranuM guNasaMpanna nAma vardhamAna rAkhavAmAM Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM bhagavAnanA nAmakaraNanI vidhinuM pratipAdana che. nAmakaraNanI vidhi pahelA rAjA siddhArtha ane rANI trizalAdevIe potAnA priya svajana, parijana, mitro tathA zvasurapakSanA sarva sagA saMbaMdhIone temaja sarva bhikSAjIvIone bhojana karAvyuM. sarva snehIjanone jamADyA pachI sarvanI samakSa vardhamAna nAma rAkhavAnuM prabaLa kAraNa batAvIne bALaprabhunuM guNa niSpanna vardhamAna nAma ApyuM. A sarva kathanathI e spaSTa thAya che ke prAcInakALamAM sukhI saMpanna loko potAnA bALakanI nAmakaraNa vidhi moTA samArohapUrvaka karatA hatA. bALakanA guNane joIne arthAt tenI koI vizeSatAne joIne guNasaMpanna nAma rAkhatA hatA. bhagavAnano bAlyakAlaH 9 tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcadhAiparivuDe, taM jahA- khIradhAie, majjaNadhAIe, maMDAvaNadhAIe, khellAvaNadhAIe, aMkadhAIe, aMkAo aMkaM sAharijjamANe ramme maNikoTTimatale girikaMdarasamallINe va caMpayapAyave ahANupuvvIe saMvaDDai / zabdArtha - paMjAphaparivu = pAMca dhAvamAtAothI gherAyelA hIralA = dUdha pIvaDAvanArI, mAtAthI mAyAphA = snAna karAvanArI mAtAthI maMDAvAyA = vastra, alaMkAra paherAvanArI mAtAthI henAvAyA= krIDA karAvanArI mAtAthI vadhA= khoLAmAM ramADanArI mAtAthI evA aMje sArikAnA = eka khoLAmAMthI bIjAnA khoLAmAM pharatA ne = ramaNIya maNizokamatane = maNi jaDela AMgaNAmAM vRddhi pAmI rahyA hatA jarirasanIkhe = parvatanI guphAmAM utpanna thayela vaMthapAyave = caMpakavRkSanI jema 3rypuSya saMva6 = anukrame vRddhine pAmavA lAgyA. bhAvArtha :- tyArapachI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInuM pAMca dhAvamAtAo dvArA lAlana-pAlana thavA lAgyuM, jema ke- (1) kSIradhAtrI- dUdha pIvaDAvanArI mAtA, (2) majjanadhAtrI- snAna karAvanArI dhAvamAtA, (3) maMDanadhAtrI- vastrAbhUSaNa paherAvanArI dhAvamAtA, (4) krIDAdhAtrI- ramADanArI dhAva mAtA, (5) aMkadhAtrI- khoLAmAM ramADanArI dhAvamAtA. A pramANe te eka khoLAmAMthI bIjAnA khoLa mAM pharatA vardhamAna kumAra ramaNIya maNi jaDita AMgaNAmAM parvatanI guphAmAM caMpakavRkSanI jema nirvidane kramazaH vRddhi pAmavA lAgyA. bhagavAnanI yuvAvasthA :10 tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre viNNAyapariNayae viNiyattabAlabhAve
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _. | 303 | appussuyAiM urAlAI mANussagAI paMcalakkhaNAI kAmabhogAiM sadda-pharisa-rasa-rUva gaMdhAiM pariyAremANe evaM ca NaM viharai / zabdArtha :- niyapi = svayaM ja vijJAnane prApta thayA viSayavAramA = bAlabhAvane choDIne yauvana vayamAM AvyA apusuthAruM = utsukatA rahita arthAtu udAsInatAthI karAtA = pradhAna riyAbhAge = upabhoga karatAM. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI bAlyAvasthAne pAra karIne vijJAnayukta avasthAne prApta karIne yuvAvasthAmAM AvyA ane manuSya saMbaMdhI udAra zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzathI yukta pAMca prakAranA kAmabhogono udAsInabhAvathI upabhoga karatAM vicaraNa karavA lAgyA. bhagavAnanA traNa pracalita nAmo:11 samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagotte, tassa NaM ime tiNNi NAmadhejjA evamAhijjati, taM jahA- ammApiusaMtie vaddhamANe, sahasammuie samaNe, bhIma bhayabheravaM urAlaM acelayaM parIsaha sahai tti kaTu devehiM se NAma kayaM samaNe bhagavaM mahAvIre / bhAvArtha :- kAzyapagotrIya zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA traNa nAmo A pramANe kahyA che(1) mAtA pitAe ApeluM nAma vardhamAna (2) sahasamutpanna nAma- dIkSA grahaNa karavAnI sAthe pote rAkheluM zramaNa nAma ane (3) devakRta nAma- atyaMta bhayAnaka pizAcAdinA upadravone tathA acelAdi pariSahone samabhAvapUrvaka sahana karatA hovAthI devoe zramaNa bhagavAna mahAvIra nAma ApyuM hatuM. vivecana : prastuta sUtramAM bhagavAnanA guNaniSpanna traNa pracalita nAmanuM kathana che. bhagavAna garbhamAM AvyA tyArathI nagaramAM dhanadhAnyAdinI vRddhi thavAthI mAtApitAe vardhamAna nAma rAkhyuM hatuM. dIkSA aMgIkAra karIne sAdhanAno zrama karatAM hovAthI bhagavAna svayaM potAne zramaNa kahetA hatA. ghora bhayaMkara pizAconA upadrava tathA ThaMDI-garamI, bhUkha tarasanA vividha parISahone sahana karatA hovAthI devoe zramaNa bhagavAna mahAvIra nAma ApyuM. A rIte prabhunA traNe ya nAmo guNaniSpanna hatA. bhagavAnanA svajanonA nAma:12 samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa piA kAsavagotteNaM / tassa NaM tiNNi NAmadhejjA evamAhijjati, taM jahA- siddhatthe ti vA sejjase ti vA jasaMse ti vA / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa ammA vAsiTThasagottA / tIse NaM tiNNi NAmadhejjA evamAhijjati, taM jahA- tisalA ti vA videhadiNNA ti vA piyakAriNI ti vA / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa pittiyae supAse kAsavagotteNaM /
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 304 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa jeTe bhAyA NaMdivaddhaNe kAsavagotteNaM / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa jeTThA bhaiNI sudaMsaNA kAsavagotteNaM / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa bhajjA jasoyA koDiNNA gotteNaM / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa dhUyA kAsavagotteNaM / tIse NaM do NAmadhejjA evamAhijjati, taM jahA- aNojjA ti vA piyadasaNA ti vA / / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa NattuI kosiyagotteNaM / tIse NaM do NAmadhejjA evamAhijjati, taM jahA- sesavatI ti vA jasavatI ti vA / zArtha :- pittiyae = pitAnA (maS, 11 dhUyA = putrI NattuI = hoDijI. bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA pitA kAzyapa gotranA hatA, temanA traNa nAmo A pramoDatA, hebha:- (1) siddhArtha (2) zreyAMsa (3) yazasvI. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA mAtA vAziSTa gotrIya hatA. temanA paNa traNa nAmo A pramANa patA, bha3- (1) trizalA (2) vihehattA (3) priy||25l. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA kAkA kAzyapa gotrIya hatA, temanuM nAma supArzva hatuM. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA moTAbhAInadIvardhana hatA, te kAzyapa gotrIya hatA. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA moTA bahena sudarzanA hatA, te kAzyapa gotrIya hatA. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA patnI yazodA' hatA, te kauDinya gotrIya hatA. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI putrI kAzyapa gotrIya hatI. tenA nAmo mA prabhArI Dobha-ano(anavadhA) ane priyadarzanA. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI dohitrI kauzika gotrIya hatI. temanA be nAmo A pramANe DatA, bha3- (1) zeSavatI (2) yazomatI (yazasvI). bhagavAnanA mAtApitAnI dharmasAdhanA:13 samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa ammApiyaropAsAvaccijjA samaNovAsagA yAvi hotthA / te NaM bahUI vAsAiM samaNovAsagapariyAgaM pAlaittA chaNhaM jIvaNikAyANaM sArakkhaNaNimitta AloittA NidittA garahittA paDikkamittA ahArihaM uttaraguNaM pAyacchittaM paDivajjittA kusasaMthAraM duruhittA bhattaM paccakkhAiti, bhattaM paccakkhAittA apacchimAe mAraNaMtiyAe sarIrasaMlehaNAe jhUsiyasarIrA kAlamAse kAlaM kiccA taM sarIraM vippajahittA accue kappe devattAe uvvnnnnaa| tao NaM AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM cue caittA mahAvidehe vAse carimeNa ussAseNa sijjhissati, bujjhissati, muccissati, pariNivvAissati, savvadukkhANaM aMtaM karissaMti / zArtha :- bhattaM paccakkhAittA = (mata pratyAbhyAnano svI12 zane apacchimAe mAraNaMtiyAe
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _. 305 | = aMtima mAraNAMtikArI saMttehagAra vicAratA = saMlekhanAthI zarIrane sUkavIne. bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA mAtApitA pArthApatya arthAtu pArzvanAtha bhagavAnanA anuyAyI hatA. teo baMne zrAvaka dharmanuM pAlana karanAra zramaNopAsaka ane zramaNopAsikA hatA. teoe ghaNA varSo sudhI zrAvaka dharmanuM pAlana karIne aMtima samaye chakAya jIvonI rakSA mATe pApanI AlocanA, niMdA ane gaha karI, temaja pApa doSonuM pratikramaNa karIne mULaguNa tathA uttaraguNonuM yathAyogya prAyazcitta svIkArIne, darbhano saMthAro pAtharIne, bhakta pratyAkhyAna nAmanA saMthArAno svIkAra karyo. cAreya prakAranA AhArapANIno tyAga karIne aMtima mAraNAMtika saMkhanAthI zarIrane sUkavIne, kRza karIne, kALanA samaye kAladharma pAmIne, AyuSya pUrNa karIne, A zarIrane choDIne, ayyata devalokamAM devarUpe utpanna thayA. tyAra pachI deva saMbaMdhI Ayu, bhava(janma) ane sthitino kSaya karIne, tyAMthI cyavIne mahAvidehakSetramAM janma dhAraNa karI, saMyama svIkArI, aMtima zvAsocchavAsa dvArA siddha, buddha, mukta temaja parinirvANane pAmaze ane sarvaduHkhono aMta karaze. vivecana : prastuta sUtramAM bhagavAna mahAvIra svAmInA mAtApitAnI zrAvaka dharmanI sAdhanA tathA aMtima ArAdhanAnuM kathana che. bhagavAna mahAvIra svAmInA mAtA-pitA trevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAnA upAsaka hatA. trevIsamA ane covIsamA tIrthakara vacce aDhIso varSanuM aMtara hovAthI bhagavAna mahAvIra svAmInA janma samaye pArzvanAtha bhagavAnanuM zAsana pravartamAna hatuM, siddhArtha rAjA ane trizalA rANIe pArzvanAtha prabhunA sAdhuo pAse zrAvaka dharmano svIkAra karyo hato. je kuLamAM tIrthakaro janma dhAraNa karavAnA hoya, te kuLa Ucca saMskArothI saMskArita hoya che. bhagavAnanA mAtA-pitA paNa rAjakIya sukhamAM, anukULa viSaya bhogamAM Asakta thayA vinA gRhastha jIvanamAM zrAvaka dharmanA pAlana dvArA saMyamita jIvana jIvI rahyA hatA. aMta samaye AlocanA ane pratikramaNa pUrvaka ArAdhaka bhAve aMtima ArAdhanA rUpa saMthArA sahita AyuSya pUrNa karIne bAramA devalokamAM utpanna thayA. devabhavanuM AyuSya pUrNa karIne mahAvideha kSetramAM manuSya janma dhAraNa karIne saMyama-tapa dvArA sarva karmono kSaya karIne siddhagatine prApta karaze. dIkSA grahaNano saMkalpaH14 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre NAe NAyaputte NAyakalaviNivvae videhe videhadiNNe videhajacce videhasamAle tIsaM vAsAI videhe tti kaTu agAramajje vasittA ammApiUhiM kAlagaehiM devalogamaNuppattehiM samattapaiNNe ciccA hiraNNaM, ciccA suvaNNaM ciccA balaM, ciccA vAhaNaM, ciccA dhaNa-kaNaga-rayaNa-saMtasArasAvaejja, vicchattiA viggovittA, vissANittA, dAyAesu NaM dAyaM pajjabhAittA, saMvaccharaM dalaittA, je se hemaMtANaM paDhame mAse, paDhame pakkhe maggasirabahule, tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpakkheNaM hatthuttarAhiM NakkhatteNaM
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 ] zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha jogovagaeNaM abhiNikkhamaNAbhippAe yAvi hotthA / zabdArtha :- MI MAthapure = prasiddha jJAta putrAyavuvidhvara = jJAtakuLanA uttaradAyitvathI vinivRtta athavA jJAta kuLamAM caMdra samAna AphlAdakAraka hatA, mukta hatA vira = viziSTa dehavALA bili0 = trizalAdevInA putra hovAthI bhagavAnane videhadinna ke videhadatta kahe che vinave = videhArca arthAtu trizalA mAtAnI kukSimAM utpanna thavAnA kAraNe videhArca vikedabhUmAne = videhasukumAra sanattapaNe = pratijJApUrNa thavA para(garbha samayanI pratijJA) vizva = choDIne vatta = senAne vAra = vAhanane dhana-vaNa -raya- saMtasArasAvaje = dhana, kanaka, ratna Adi sArabhUta sattva yukta padArthono vizva = choDIne nikaLavattA = dAna zALAmAM dhanane khulluM mUkIne visAgarA = dAna ApIne ravAnuM je pamADA = saMbaMdhIone bheTa ApIne, jJAtijanomAM bhAga vaheMcIne saMvara = varSIdAna ApIne. bhAvArtha :- te kAle ane te samaye jJAtaputranA nAmathI prasiddha zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI jJAtakuLanA uttaradAyitvathI vinivRtta-mukta hatA, athavA jJAtakuLamAM caMdranI jema sarvane AnaMda ApanAra hatA, videha-dehAsaktithI rahita athavA viziSTha dehavALA arthAt vajaRSabhanArAca saMghayaNa tathA samacaturasa saMsthAnavALA hatA, videhadatta-trizalA mAtAnA putra, trizalA mAtAnI kukSimAM utpanna thayelA zarIrathI sukumAra hatA. teo trIsa varSa gharamAM rahyA. mAtA-pitA AyuSya pUrNa karI devalokane prApta thayA, tyAre potAnI garbhamAM lIdhelI pratijJA pUrNa thatAM cAMdI, sonuM, senA, vAhana, dhana, dhAnya, ratna Adi sArabhUta vastuono tyAga karI, yAcakone yatheSTa dAna ApI, dAnazALAmAM dhana khulluM mUkIne arthAt dAna karI, potAnA saMbaMdhIomAM padArthonuM yogya vibhAjana karI, saMvatsarika(vArSika)dAna ApI, hemaMtaRtunA prathama mAsanA prathama pakSanA arthAt mAgasara vada dazamanA divase uttarAphAlyunI nakSatrano caMdra sAthe yoga thayo tyAre dIkSA grahaNa karavAnI icchA karI. vivecana : prastuta sUtramAM bhagavAna mahAvIra svAmInA abhiniSkramaNanA saMkalpanuM nirUpaNa che. prabhu mahAvIra svAmIno AtmA yuvAvasthAmAM saMsAramAM rahevA chatAM kAmabhogo prati udAsIna, alipta ane virakta hato. teo pUrvakRta karmonA udayane jJAtA-dRSTAbhAve bhogavI rahyA hatA. sanmatta paum :- pratijJA pUrNa thaI tyAre prabhue dIkSA levAno saMkalpa karyo. prabhunI kaI pratijJA hatI ane te kevI rIte pUrNa thaI, tenuM kathana mULa pAThamAM nathI paraMtu graMthonA AdhAre kahI zakAya ke je samaye bhagavAna garbhamAM AvyA te samaye potAnA halana calanathI mAtAne duHkha na thAya tevA mAtR bhaktinA bhAvathI bhagavAne potAnA zarIrane sthira karyuM, paraMtu A prakriyAthI mAtAnA mana upara viparIta asara thaI, mAtAne lAgyuM ke mAro garbha naSTa thaI gayo che ke zuM? te vicAre mAtA khUba ja duHkhI thaI gayA. mAtAnA duHkhathI saMpUrNa parivAra zokamAM DUbI gayo. avadhijJAnathI bhagavAne mAtAnI vyathAne jANIne halanacalana zarU karI dIdhuM ane tyAre pratijJA karI ke jyAM sudhI mAtA-pitAnI hAjarI haze tyAM sudhI dIkSA laIza nahi. mAtApitAno viyoga thatAM pratijJA pUrNa thaI ane prabhue sarvasvano tyAga karavAno saMkalpa karyo ane mAgasaravada 10nA divase(gujarAtI pramANe kArataka vada 10nA divase)dIkSA grahaNa karavAnI icchA pragaTa karI.
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _. | 307 sAMvatsarika dAna tathA lokAMtika devonI vijJapti - kasa saMvacchareNa hohii, abhiNikkhamaNaM tu jiNavariMdassa / 15 __ to atthasaMpadANaM, pavattai puvvasUrAo // zArtha:-saMvacchareNa hohii = A4thI meM varSa thAze abhiNikkhamaNaM tu = hI sevAno samaya jiNavariMdassa = binezvarahevane to = tyAra pachI atthasaMpadANaM = dhana-saMpatti hAna puvvasUrAo pavattai = pUrvahizAmAM sUrya gecha tyArthI pravRtta thAya cha, Ape che. bhAvArtha :- jinezvara bhagavAna dIkSA letAM pahelAM eka varSa sAMvatsarikadAna-varSIdAnano prAraMbha kare che. teo dararoja sUryodayathI eka prahara divasa sudhI dAna Ape che. . egA hiraNNakoDI, aDhe va aNUNayA sayasahassA / 16 5 sUrodayamAIyaM, dijjai jA pAyarAso tti // zArtha:-egA hiraNNakoDI mero' suvA bhudrA aTe = 06 aNUNayA = 42 // 5 // mochunahI arthAt saMpU sayasahassA = sApa aghi bhudrArnu hAna sUrodayamAIyaM = sUryodhyathI bane jA = 8 dijjai = hevAtuMDatuM pAyarAso tti = pra72 sudhI. bhAvArtha :- bhagavAna pratidina sUryodayathI laIne eka prahara sudhI, saMpUrNa eka karoDa, ATha lAkha suvarNamudrAonuM dAna Ape che. aba tiNNeva ya koDisayA, aTThAsIiMca hoMti koddiio| / asIiM ca sayasahassA, eyaM saMvacchare diNNaM // AGEArtha:-tiNNeva = koDisayA = so o' adrAsIiM hoti koDIo = sadhyAsI roDa thAyacha asII sayasahassA = azI sApa saMvacchare diNNaM = varSamA mAdI sonAmaDArohAnamAMAdhI. bhAvArtha :- A pramANe bhagavAne eka varSamAM kula traNa abaja, ayAsI karoDa, esI lAkha (3,88,80,00,000) sonAmaDoronuM jAna Apyu. - vesamaNakuMDaladharA, devA logatiyA mahiDDiyA / 18 bohiMti ya titthayaraM, paNNarasasu kammabhUmisu // zArtha :- vesamaNakaMDaladharA devA = sanAdhAra vaizrabhAva(2) logaMtiyA = motiheva mahiDDiyA = mahAdvivANA bohiMti = pratiyodhita 43che paNNarasasu kammabhUmIsu = 542 bhatbhabhimA thnaa|. bhAvArtha :- kaMDaladhArI vaizramaNa deva(sAMvatsarika dAna mATe dhanarAzi ekaThI karI Ape che.) mahAna Rddhi saMpanna lokAMtika devo paMdara karmabhUmimAM tIrthakara bhagavAnane pratibodhita kare che. 19 babhammi ya kappammi, boddhavvA kaNharAiNo majjhe / logatiyA vimANA, aTTa suvatthA asaMkhejjA // zArtha :- baMbhammi ya kappammi = brahmapabhAMboddhavvA = vAme kaNharAiNo majjhe =
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha kRSNa rAjionI madhyamAM notiyA vinAnA = lokAMtika devonA vimAnone 36 = ATha avasthA = vistAravALA 3ieLA = asaMkhyAta (yojana). bhAvArtha :- brahma loka nAmanA pAMcamA devalokamAM ATha kRSNarAjinI madhyamAM asaMkhyAta yojananA vistAravALA(nava)lokAMtika vimAno jANavA joIe. 0 ee devaNikAyA, bhagavaM bohiMti jiNavaraM vIraM / savvajagajjIvahiya, araha tittha pavattehi // zabdArtha :- @ devanAtha = A sarva devono samUha mAvaM nivAM vIraM = bhagavAna jinavara vIrane vodiMta = bodhita kare che, jAgRta kare che, nivedana kare che saradaM = he ahaMnuM! saLagAnavadiya = sarva jagatanA jIvone hitakArI tindu padi tIrthanI sthApanA karo. bhAvArtha :- A sarvadevono samUha AvIne bhagavAna vIra jinezvarane pratibodha-preraNAtmaka nivedana kare che. he ahaMnuM ! Apa sarva jagatanA jIvone hitakArI dharmarUpa tIrthanI sthApanA karo. vivecana : prastuta gAthAomAM dIkSA pUrve tIrthakaronA sAMvatsarika dAna tathA lokAMtika ane vaizravaNa lokapAla devonI tIrtha pravartAvavA mATenI vinaMtInuM nirUpaNa che. pratyeka tIrthakara dIkSA letA pUrve eka varasa paryata saryodayathI laIne eka prahara sudhI pratidina eka karoDa, ATha lAkha sonAmahoronuM dAna kare che. eka varSamAM 388 karoDa 80 lAkha sonAmahoro dAnamAM Ape che. A kathanathI e spaSTa thAya che ke AhAra, pANI, vastra, pAtrAdinA supAtra dAnanI mahattAnI sAthe anukaMpA dAnanuM paNa mahattva che. anukaMpA dAna paNa puNyabaMdha temaja AtmavikAsamAM sahAyaka sAdhana che. AgamomAM aneka jagyAe anukaMpAdAnano ullekha che. tuMgiyA nagarInA zrAvakonI dharmabhAvanA temaja udAratAno ullekha karatA kahyuM che ke- abhaMga dvAra arthAt teonA gharanA daravAjA atithio mATe haMmezAM khullA rahetA hatA. tIrthakaro mahApuruSa che. teo prazaMsA mATe dAna karatA nathI paraMtu dayA ane tyAga bhAvathI prerita thaIne dAna Ape che. A rIte bhagavAnanA dAnathI teonI udAratA, jagavatsalatA temaja anukaMpA dAnanI mahattAno ujvala Adarza pragaTa thAya che. bhagavAnanA sAMvatsarika dAna mATenA dhananI vyavasthA vaizramaNa deva kare che. devonA anAdikAlIna jita vyavahArathI, vaizravaNa lokapAla devanA AdezathI tenA adhInastha devo pratidina bhagavAnanA khajAnAne bharI de che. tIrthakarono dIkSAno samaya jANI brahmalokavAsI lokAMtika deva tIrthakarane vinamrabhAvathI vijJapti kare che. jinezvara svayaMbuddha che. teone koInA bodhanI jarUra nathI paraMtu lokAMtika devo tathA prakArathI bhagavAnanA vairAgyanI stuti kare che, anumodanA kare che. A prakArano teono jita vyavahAra-paraMparAnugata AcAra che. lokAMtika devo:- pAMcamA brahmaloka nAmanA devalokanA trIjA riSTa nAmanA prataramAM eka kinAre asaMkhya yojana pramANa kSetranA vistAramAM cAre ya dizAomAM ATha kRSNarAjIo che. A ATha kRSNarAjInA ATha AMtarAmAM ATha lokAMtika vimAno ane te sarva kRSNarAjIonI madhyamAM navamuM lokAMtika vimAna, A rIte nava lokAMtika devonA nava vimAno che.
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 15 bhagavAnano abhiniSkramaNa mahotsavaH 21 tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa abhiNikkhamaNAbhippAyaM jANittA bhavaNavai-vANamaMtara - joisiya-vimANavAsiNo devA ya devIo ya saehiM - sahiM rUvehiM, saehiM-saehiM NevatthehiM, saehiM saehiM ciMdhehiM, savviDDIe savvajuIe savvabalasamudaeNaM sayAI-sayAiM jANavimANAiM duruhaMti / sayAI sayAI jANavimANAiM duruhittA ahAbAyarAiM poggalAI parisArDeti / ahAbAyarAI poggalAI parisADettA ahAsuhumAiM poggalAI pariyAiMti / ahAsuhumAI poggalAI pariyAittA uDDuM uppayaMti / uDuM uppaittA tAe ukkiTThAe sigghAe cavalAe, turiyAe divvAe devagaIe aheNaM ovayamANA ovayamANA tirieNaM asaMkhejjAI dIva samuddAi vIikkamamANA vIikammamANA jeNeva jaMbuddIve teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA jeNeva uttarakhattiyakuMDapurasaNNivese teNeva uvAgacchaMti teNeva uvAgacchittA jeNeva uttarakhattiyakuMDapurasaMNivesassa uttarapuratthime disIbhAe teNeva jhatti vegeNa ovaiyA / 308 zArtha :saehiM saehiM rUvehiM = potapotAnA 3pothI saehiM-saehiM NevatthehiM = potapotAnA vezathI saehiM-saehiM ciMdhehiM = potapotAnA yihnothI yukta thardhane savvajuIe = sarva dhuti-bhyotithI aheNaM = nIyenI tara ovayamANA = utaratAM vIikkamamANA = udasaMdhana DaratA teNeva = tyAM jhatti vegeNa ovaiyA = atyaMta vegapUrva utare che. bhAvArtha :tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA abhiniSkramaNa dIkSAnA abhiprAyane jANIne bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika devo temaja devIo potapotAnA rUpathI, potapotAnA vastrothI ane pota potAnA cihnothI yukta thaIne temaja potAnI sarva Rddhi, dhRti ane senA samudAya sahita potapotAnA vimAnomAM caDhayA. vimAnamAM caDhIne, bAdara pudgalone choDIne,(bAdaranA pudgalone grahaNa na karatA)sUkSma pudgalone cAre bAjuthI grahaNa karIne, UMce UDIne pachI utkRSTa, zIghratApUrNa, capala tathA tvarAyukta, divya devagatithI nIce utaratAM utaratAM, kramathI tirachA lokamAM rahelA asaMkhyAta dvIpa-samudro uparathI pasAra thaIne, jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM kSatriyakuMDapura saMnivezanI samIpe AvIne uttara kSatriyakuMDapura saMnivezanA IzAnakoNamAM tIvra vegathI nIce UtaryA. 22 tao NaM sakke deviMde devarAyA saNiyaM-saNiyaM jANavimANaM Thavei / saNiyaMsaNiyaM jANa vimANaM ThavettA saNiyaM-saNiyaM jANavimANAo paccoyarai, saNiyaMsaNiyaM jANavimANAo paccoyarittA egaMtamavakkamei / egaMtamavakkamittA mahayA veDavvieNaM samugghAeNaM samohaNai / mahayA veuDavvieNaM samugdhAeNaM samohaNittA egaM mahaM NANAmaNi-kaNaga-rayaNabhatticittaM subhaM cArukaMtarUvaM devacchaMdayaM viuvvNti| tassa NaM devacchaMdayassa bahumajjhadesabhAge egaM mahaM sapAyapIThaM sIhAsaNaM jANA maNi-kaNaga rayaNabhatticittaM subhaM cArukaMtarUvaM viDavvara, viuvvittA jeNeva samaNe For Private Personal Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM-payAhiNaM karei, samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karettA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai, NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM gahAya, jeNeva devacchaMdae teNeva uvAgacchara, teNeva uvAgacchittA saNiyaM saNiyaM puratthAbhimuhe sIhAsaNe NisIyAvei, saNiyaM saNiyaM puratthAbhimuhaM NisIyAvettA, sayapAgasahassapAgehiM tellehiM abbhaMgera, sayapAga-sahassapAgehiM tellehiM abbhaMgettA suddhodaeNaM majjAvei, majjAvettA gaMdhakAsAehiM ullolei, ullolettA ti-paDolatittaeNaM sAhieNa sIyaeNa gosIsarattacaMdaNeNaM aNuliMpai, aNuliMpettA, jassa ya mUlaM sayasahassaM IsiNissAsavAtavojjhaM varaNagarapaTTaNuggayaM, kusalaNarapasaMsiyaM, assalAlApelayaM cheyAyariyakaNaga-khaciyaMta kammaM haMsalakkhaNaM paTTajuyalaM NiyaMsAvei, NiyaMsAvettA hAraM addhahAraM uratthaM egAvaliM pAlaMbasutta-paTTamauDa-rayaNamAlAI AviMdhAvei, AviMdhAvettA gaMthima-veDhima-pUrima-saMghAimeNaM malleNaM kapparukkhamiva samalaMkarei; 310 samalaMkarettA doccaM pi mahayA veDavviyasamugdhAeNaM samohaNai samohaNittA egaM mahaM caMdappabhaM siviyaM sahassavAhiNi viuvvai, taM jahA- IhAmiya-usabhaturaga-Nara-makara-vihaga-vANara-kuMjara ruru- sarabha- camara- saddUla-sIha-vaNa-laya-vicittavijjAhara-mihuNa-juyalajaMtajogajuttaM accIsahassamAliNIyaM suNirUviyamisamissaMtarUvaga-sahassakaliyaM IsiMbhisamANaM bhibbhisamANaM cakkhulloyaNalessaM muttAhalamuttajAlaMtaroviyaM tavaNIyapavaralaMbUsa- palaMbaMtamuttadAmaM hAraddhahArabhUsaNasamoNayaM ahiyapecchaNijjaM paumalaya bhatticittaM asogalayabhatticittaM kuMdalayabhatticittaM NANAlayabhattiviraiyaM subhaM cArukaMtarUvaM NANAmaNipaMcavaNNaghaMTApaDAgaparimaMDiyaggasiharaM subhaM cArukaMtarUvaM pAsAIyaM darisaNIyaM surUvaM / AGEArtha :- paccoyarai = vibhAnamAMthI nIce utaryA NANAmaNi- kaNaga-rayaNabhatticittaM = vividha prAranA bhazi, InaDa, ratnAddithI citrita hivAsa yukta subhaM cArukaMtarUvaM devacchaMdayaM viuvvai = zubha, manohara, drumanIya 35 vANA, hevarachaMchanI vidurvA urI, sayapAgasahassapAgehiM tellehiM abbhaMgei = zatapAI bhane sahasrapA tesathI bhAviza yu gaMdhakAsAehiM = sugaMdhita dravyothI ullolei = ujaTana, kSepa 'ryo tipaDolatittaeNaM (tipaDollaieNaM) sAhieNaMtra puTathI siMthita ane sAdhita sIyaeNaM = atyaMta zItaNa gosIsarattacaMdaNeNaM = gozIrSa raDatayaMhanathI aNulipai sepa aryo jassa ya mullaM sayasahassaM = bhenuM bhUsya kheDa sAja sonAbhahora che IsiNissAsavAtavojjhaM = nAr3anA vAyare DIDI bhaya tevA varaNagarapaTTaNuggayaM = zreSTha zaherabhAM manAvesA tebha4 kusalaNarapasaMsiyaM = DurANa puruSo dvArA prazaMsita assalAlA pelayaM = ghoDAnA bhujanA jhIe samAna zveta, manohara cheyAyariyakaNagakhaciyaMtakammaM = yatura jharIgaro dvArA suvarNatArothI gUMthesa (jayita) haMsalakkhaNaM paTTajuyalaM iMsa ThevA saha je vastrone = For Private Personal Use Only
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 15 ti biyaMlAve = paherAvyA haR ahAr karathaeN = hAra, ardhahAra, vakSasthaLanuM suMdara AbhUSaNa ekAvalI hAra pAAMvasutta-paTTa-537-yaLamAtArUM = laTakatI mALA, TisUtra- kaMdoro, mukuTa tathA ratna mALAo viMdhAvepha = paherAvI nathima-vejima- pUrima-saMyAmeLa = gUMthelI, veSTita karelI, bharIne banAvelI temaja ekabIjAne joDIne banAvelI majJeLa = mALAothI plamiva = kalpavRkSanI jema samalaMpha = alaMkRta karyA hAmiya-3lama-tuLa-jarmana-vijJAna-vALa-jIgara rurulAma-zvamarasandUla-sIi vakhatayavicittavikhtAha-miTTuLa-gulagatonutta = varu, baLada, ghoDA, manuSya, magara, pakSI, vAMdarA, hAthI, ruru-mRgavizeSa, aSTApada, camarIgAya, vAgha, siMha, vanalatA vagere aneka citrothI citrita, yaMtrothI pharatI, vidyAdhara yugala(putaLIo)thI yukta avvIsahassa mAliLIya = sUryanA hajAro kiraNothI yukta, suzobhita sukhi viya-milamikSetavAsa Hliya = jemAM sArI rIte nirUpaNa karyuM che, tevI tejasvI hajAro rUpothI dedIpyamAna milamALa = camakatA nibhinnamALa = atyaMta dedIpyamAna cavavultoyanessa = AMkhane AMjI de tevA tejavALI muttAha'muttabAvaMtoviya = motIo ane motIonA jhumakhAothI zobhita tavagIyapavanataMbUsa-pAMvaMtamuttavAma = tapAvelA sonAnI pAMkhaDIothI yukta cAre tarapha laTakatI motIonI mALA jemAM dekhAya che hArajIhAramUlabasanoLayaM = hAra, adbhuhAra Adi bhUSaNothI vibhUSita gayiveginga = adhika jovA yogya pamatayamatticitta = padmalatAnA citrothI citrita masonalayamattiSita = azokavananI jema citrita jaivalayamattipitta = kuMdalatAnA citrothI citrita pALAnayamattivia - vividha prakAranI puSpalatAonA citrothI citrita-viracita sukSma cAtarUvaM = zubha, manohara, kAMtarUpa gALAmaSipaMcavaLa-ghaMTApaDA pamiMDiyanali = vividha prakAranA pAMcavarNanA maNio, ghaMTAo ane dhajAothI jeno zikharabhAga suzobhita thaI rahyo che sukSma cArutarUvaM = zubha, manohara, kamanIya rUpavALI pAsAya = darzakone prasannatA ApanArI siLIya - darzanIya surUvaM = surUpa(te zibikA hatI). = 311 bhAvArtha:- tyAra pachI devonA indra devarAja zakrendre potAnuM vimAna dhIre dhIre tyAM sthira karyuM. te deva dhIre dhIre vimAnamAMthI utaryA ane ekAMtamAM(eka bAju) gayA. ekAMtamAM jaIne teoe eka mahAna vaikriya samuddaghAta karyo. mahAna vaikriya samuddaghAta karIne vividha prakAranA maNi, suvarNa, ratna AdithI jaDita, zubha, suMdara, manohara, kamanIya rUpavALA eka moTA devaskaMdaka--maMDapanI racanA karI. te deva MdakanI barobara madhyamAM pAdapITha sahita eka vizALa siMhAsananI racanA karI, je aneka maNi, suvarNa, ratnAdithI jaDita, citrita, zubha, suMdara, kAMta ane ramya hatuM. tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI pAse AvIne zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne traNavAra AdakSiNA, pradakSiNApUrvaka vaMdanA namaskAra karIne zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne laIne te maMDapa pAse AvyA ane dhIre dhIre te devadakamAM rahelA siMhAsana upara bhagavAnane pUrvAbhimukha besADyA. siMhAsana upara prabhune besADIne indre dhIre dhIre prabhunA zarIra upara zatapAka, sahasrapAka telathI mAliza karyuM, zuddha-svaccha pANIthI bhagavAnane snAna karAvyuM, sugaMdha yukta kASAyika dravyothI uddhRrtana karyuM ane traNa puTathI siMcita ane sAdhita atyaMta zItala gozIrSa raktacaMdanano zarIra para anulepa karyo. tyArapachI eka lAkha sonAmahoranA mUlyavALA, dhImA zvAsanA vAyare paNa UDI jAya tevA, viziSTa nagaramAM banelA, kuzaLa puruSo dvArA prazaMsita, ghoDAnA mukhanI lALa jevA sapheda ane manohara, catura kArIgaro dvArA sonAnA tArothI vibhUSita ane haMsa samAna sapheda be vastro prabhune paherAvyA. tyAra pachI hAra, ardrahAra, vakSasthaLanuM AbhUSaNa, ekAvalI hAra, laTakatI mALA, For Private Personal Use Only =
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha kiMdoro, mugaTa, ratnanI mALAo AdiAbhUSaNo prabhune paherAvyA. tyArapachI gUMthelI, veSTita karelI, bharIne banAvelI, eka bIjAne joDIne banAvelI A cAra prakAranI puSponI mALAothI bhagavAnane kalpavRkSanI samAna alaMkta karyA. tyArapachI indra bIjIvAra moTo vaikriya samughAta karyo, vaikriya samughAta karIne eka hajAra puruSo dvArA vahana karI zakAya tevI caMdraprabhA nAmanI zibikAnI racanA karI. te zibikA varu, haraNa, baLada, azva, nara, magaramaccha, pakSI, vAnara, hAthI, - mRgavizeSa, sarabha- aSTApada, camarIgAya, vAgha, zArdUlasiMha AdinA citro tathA vanalatA Adi latAonA citrothI citrita, yaMtro dvArA pharatA aneka vidyAdhara yugalo(putaLIo)thI zobhita, ratnonA hajAra kiraNothI suzobhita, sUryanI jyoti samAna dedIpyamAna hatI. tenuM camakatuM rUpa atyaMta zobhanIya, varNanIya hatuM. te hajAra rUpothI saMpanna dedIpyamAna tathA atyaMta dedIpyamAna hatI. tenuM teja AMkhone AMjI de tevuM hatuM. te zibikA motIo ane motIonI mALAothI yukta, tapAvelA sonAnA zreSTha toraNathI zobhAyamAna; hAra, ardhahAra Adi AbhUSaNothI zaNagArelI ane atyaMta darzanIya hatI. tenA para padmalatA, azokalatA, kuMdalatA Adi tathA anya aneka prakAranI vanalatAo citrita hatI. te zibikA zubha, suMdara, kamanIya rUpavALI hatI. teno uparano bhAga paMcaraMgI aneka maNio, ghaMTAo ane patAkAothI zobhita hato. A pramANe te zibikA svayaM zubha, suMdara, kamanIya, manane prasanna karanAra, darzanIya ane ati suMdara hatI. 0 sIyA uvaNIyA jiNavarassa, jaramaraNavippamukkassa / osattamalladAmA, jalathalayadivvakusumehiM // zabdArtha -nipavarasta = jinezvara mATe naramarajipamusa= jarA ane maraNathI mukta thavA mATe sIyA = zibikA 3vaLIyA = lAvavAmAM AvI gati-thatabadiM = jaLa ane sthaLamAM utpanna thanAra divya puSpo sattamattalAma = gUMthelI mALAo bAMdhI. bhAvArtha :- jarA, maraNathI mukta jinezvara bhagavAna mATe zibikA lAvavAmAM AvI. te zibikA jaLa ane sthaLamAM utpanna thayelA divya puSpo ane vaikriya labdhithI banAvelI puSpa mALAothI suzobhita hatI. 24 sibiyAe majjhayAre, divvaM vararayaNarUvacevaiyaM / sIhAsaNaM maharihaM, sapAdapIThaM jiNavarassa // zabdArtha :- vararayaLanavevartha = zreSTha ratnothI pratibiMbita mari = bahu mUlyavAna sAruM = pAda pIThikA sahitanuM. bhAvArtha :- zibikAnA madhyabhAgamAM tIrthakara bhagavAna mATe pAdapITha sahita eka siMhAsana banAvyuM hatuM. te siMhAsana divya, uttama, ratnothI camakI rahyuM hatuM. sa AlaiyamAlamauDo, bhAsuraboMdI varAbharaNadhArI / khomayavatthaNiyattho, jassa ya mollaM sayasahassaM // zabdArtha :- mArapha mInIDo = mALAo ane mukuTathI alaMkRta hovAthI bhAzuravI = jenuM zarIra dedIpyamAna thaI rahyuM che vara marAdhAra = zreSTha AbhUSaNone dhAraNa karela hoyavasthafNayanho = sutarAu vastro dhAraNa karelA monsa sAilsa = jenuM mUlya eka lAkhanuM che.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 | | 313 | bhAvArtha :- mALAo ane mugaTathI zobhita, tejomaya zarIravALA, uttama AbhUSaNo tathA eka lAkha sonAmahoronI kiMmatavALA divya kSauma vastra (sutarAu vastra)ne dhAraNa karanArA bhagavAnanuM zarIra dedIpyamAna thaI rahyuM hatuM. 26 chaTTeNaM bhatteNaM, ajjhavasANeNa sohaNeNa jiNo / lessAhiM visujjhato, Aruhai uttama sIya // zabdArtha:-chamAM bhatteNaM = chaTha tapa sAthe sohana aAvaLa= suMdara adhyavasAyathI lezyAthI viduto = vizuddhaLio jinezvara sattane sI Ara = uttama zibikAmAM birAjamAna thayA. bhAvArtha :- samaye chaThanA pratyAkhyAna sahita, prazasta adhyavasAyathI yukta, zubhalezyAonI. vidhdhimAM pravartamAna jinezvara bhagavAna uttama zibikAmAM birAjamAna thayA. va sIhAsaNe NiviTTho, sakkIsANA ya dohiM pAsehiM / vIyaMti cAmarAhiM, maNi rayaNa vicittadaMDAhi // zabdArtha :- sahArane viko = siMhAsana upara birAjIta thayA pachI sanALA = zakrendra ane, IzAnendra ropA = baMne bAjuthI vAnarahiM = cAmaro maLa-rayA-vijAlaMkAruM = maNi, ratnAdithI citrita daMDavALA(cAmaro) vayaMti = vIMjavA lAgyA. bhAvArtha :- jyAre bhagavAna siMhAsana upara birAjIta thayA tyAre zakrendra ane IzAnendra bhagavAnanI baMne bAjue UbhA rahI, bhagavAna upara vividha maNio ane ratnothI yukta daMDavALA cAmara vIMjhavA lAgyA. - puTvi ukkhittA mANusehiM, sAhaTTharomakUvehiM / pacchA vahati devA, sura asura garula NAgidA // zabdArtha - sAdomardi = harSathI romAMcita nAbudaM = manuSyoe bi = prathama utta = zibikAne uThAvIne pachA = pAchaLa vati devA sura-asura tAla = deva, sura-vaimAnikadeva, asurakumAra, garuDakumAra, nAgakumAranA indra vahana karI-upADI. bhAvArtha :- sauthI pahelA harSathI romAMcita thayelA manuSyoe te zibikAne upADI, tyArapachI sura, asura, garuDa ane nAgendra Adi devo tene upADIne cAlavA lAgyA. 22 purao surA vahati, asurA puNa dAhiNammi pAsammi / avare vahati garulA, NAgA puNa uttare pAse // zabdArtha :- puro pUrvabAjuthI sura = vaimAnikadevoe puLa= pharI asura ni pAna = dakSiNa bAjuthI asurakumAroe 3 vare jarunA = pazcima bAjuthI garuDa- suvarNakumAroe nA pukha 3ttare pAse = uttara bAjuthI nAgakumAroe vAMti = vahana karI-upADI. bhAvArtha :- vaimAnika devoe pUrva dizA taraphathI, asura devoe dakSiNa dizA taraphathI, garuDa devoe pazcima dizA taraphathI ane nAgakumAra devoe uttara dizA taraphathI te zibikAne upADI.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 14 | zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha 10 vaNasaMDaM va kusumiyaM, paumasaro vA jahA sarayakAle / sohai kusumabhareNaM, iya gagaNatalaM suragaNehiM // zArtha :- kusumiyaM = visita vaNasaMDaM = qHis sarayakAle = 126tumAM kusumabhareNaM = jIsasA isothI yuta paumasaro = 5sarovara sohai = zobhecha suragaNehiM gagaNatalaM = hevonA samUhathI AkAzamaMDaLa zobhavA lAgyuM. bhAvArtha - jema khIlelA puSpothI vanakhaMDa, zaradaRtumAM kamaLonA samUhathI pA sarovara zobhe che, tema devothI nabhomaMDaLa zobhavA lAgyuM. ika siddhatthavaNaM va jahA, kaNiyAravaNaM va caMpagavaNaM vA / / sohai kusumabhareNaM, iya gagaNatalaM suragaNehiM // zArtha :- kusumabhareNaM = pusspon| samUDathI siddhatthavaNaM = sarasavonuM vana kaNiyAravaNaM = 4ornu vanacaMpagavaNaM = yaMpavana. bhAvArtha :- jema sarasavonA vana, kaNeranA vana athavA caMpakavana phUlonA samUhathI zobhe che, tema devonA samUhathI nabhomaMDala zobhavA lAgyuM. kA varapaDahabherijhallari, saMkhasayasahassiehiM tUrehiM / gagaNatale dharaNitale, tUraNiNAo paramarammo // zArtha :- varapaDaha-bheri-jhallari-saMkhasayasahassiehiM = zreSTha Dhosa, merI, Asara, zaMNa, mAhi sAmotUrehiM = vAtriInazothI gagaNatale = AzabhaMDaNa tathA dharaNitale = pRthvItasa tUraNiNAo = vAtriInazothI paramarammo = 52ma 2bhaeIya thaI gayu. bhAvArtha :- samaye zreSTha Dhola, bherI, jhAlara, zaMkha Adi lAkho vAjiMtronA zabdothI nabhomaMDaLa ane pRthvItala parama ramaNIya banI gayuM. kA tatavitataM ghaNa jhusiraM, AujjaM cauvvihaM bahuvihIyaM / vAyati tattha devA, bahUhiM ANaTTagasaehiM // zArtha :- ANaTTagasaehiM = seMDI nRtyo sahita. bhAvArtha :- tyAM seMkaDo devo nRtyo sahita aneka prakAranA tata, vitata, ghana ane kRSira; A cAre ya prakAranA vAjiMtro vagADavA lAgyA. 34 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM je se hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule, tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpakkheNaM, suvvaeNaM divaseNaM, vijaeNaM muhutteNaM, hatthuttara NakkhatteNaM jogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe, viyattAe porasIe, chaTeNaM bhatteNaM apANaeNaM, egaM sADagamAyAe caMdappabhAe sibiyAe sahassavAhiNIe sadevamaNuyAsurAe parisAe samaNijjamANe samaNijjamANe
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _. | u15 / uttarakhattiyakuMDapurasaNNivesassa majjhamajjheNaM Niggacchai, NigacchittA jeNeva NAyasaMDe ujjANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA Isi rayaNippamANaM acchuppeNaM bhUmibhAgeNaM saNiyaM saNiyaM caMdappabhaM siviyaM sahassavAhiNiM Thavei, saNiyaM-saNiyaM caMdappabhAo sibiyAo sahassavAhiNIo paccoyarai, paccoyarittA saNiyaM saNiyaM puratthAbhimuhe sIhAsaNe NisIyai, AbharaNAlaMkAraM omuyai / tao NaM vesamaNe deve jaNNupAyapaDie samaNassa bhagavao mahAvIrassa haMsalakkhaNeNaM paDeNaM AbharaNAlaMkAra paDicchai / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre dAhiNeNaM dAhiNaM, vAmeNaM vAmaM paMcamuTThiyaM loyaM karei / tao NaM sakke deviMde devarAyA samaNassa bhagavao mahAvIrassa jaNNuvvAyapaDie vairAmaeNaM thAleNaM kesAI paDicchai, paDicchittA aNujANesi bhaMte ! tti kaTu, khIroyaM sAyaraM sAharai / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre dAhiNeNaM dAhiNaM vAmeNaM vAmaM paMcamuTThiyaM loyaM karettA siddhANaM NamokkAraM karei, karettA savvaM me akaraNijjaM pAvakammaM ti kaTu sAmAiyaM carittaM paDivajjai, sAmAiyaM carittaM paDivajjettA devaparisaM ca maNuyaparisaM ca AlikkhacittabhUyamiva Thavei / zArtha :- pAINagAmiNIe chAyAe chAyA pUrva hizAmAMDhaNI 2DI tI tyAre viyattAe porasIe = pI Da2 5 tha64vA 52 chaTeNaM bhatteNaM = 74 64vAsathI yuta apANaeNaM = nisA egaM sADagamAyAe = ujavaSya vastra vana samaNijjamANe = sanmAnita thatAM IsirayaNippamANaM = ochuDAtha prbhaae| acchuppeNaM = GthI bhUmibhAgeNaM = (bhUmi 652 jaNNupAyapaDie = dhUzed TevIne haMsalakkhaNeNaM paDeNaM = DaMsa samAna ane DaMsanAthilathI yuti vastrathI paDicchai = graDa yuM khIroyaM sAgaraM sAharai = kSIra samudramA pravAhitayA siddhANaM NamokkAraM karei = siddhAne namaskAra yA savvaM me = sarva prArathI bhane akaraNijjaM pAvakamma = pApA 24Iya cha arthAt dusarva pApono tyAchu ti kaTu = amahIne sAmAiyaM carittaM paDivajjai = sAmAyi yAritrane DA ayu AlikkhacittabhUyamiva Thavei = (bhIta 652 sAleNedAthitranI hema sthirathaI gaI arthAt pariSada citravat stabdha thaI gaI. bhAvArtha :- kAle ane te samaye hemaMta RtunA prathama mAgasara mAsanA, prathama vada pakSamAM arthAt mAgasara vada dazama tithinA suvrata nAmanA divase, vijaya muhUrtamAM, hastottara nakSatrano caMdra sAthe yoga thayo ane chAyA pUrvadizAmAM DhaLI rahI hatI tyAre sUrya pazcimamAM jaI rahyo hato tyAre), bIjo prahara pUrNa thaI gayA pachI covihArA chaThanI tapazcaryA sahita, eka mAtra devadUSya vastrane laI bhagavAna mahAvIra svAmI caMdraprabhA nAmanI sahasavAhinI zibikAmAM birAjamAna thayA hatA. devo, manuSyo ane asuro sAthe maLIne te zibikAnuM vahana karatAM-karatAM kSatriyakuDapura saMnivezanI madhyamAMthI pasAra thaIne jJAtakhaMDa nAmanA udyAnamAM AvyA. tyAM pahoMcIne devoe jamInathI kiMcit jUna eka hAtha UMce caMdraprabhA zibikAne sthira karI. bhagavAna te zibikAmAMthI dhIre dhIre nIce utarIne, siMhAsana upara pUrvAbhimukha birAjamAna
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 316 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha thayA. siMhAsana upara besIne bhagavAne alaMkAro utAryA. tarata ja vaizramaNa deve ghUMTaNa jamIna upara DhALIne arthAtu vajAsane besIne bhaktibhAva pUrvaka prabhunA AbhUSaNone haMsa samAna ujjavaLa ane haMsanA cihnathI yukta sapheda vastramAM grahaNa karyA. tyAra pachI bhagavAne jamaNA hAthathI jamaNI taraphanA ane DAbA hAthathI DAbI taraphanA dezono paMcamuSThi loca karyo. devarAja zakendra zramaNa bhagavAna mahAvIranI sAme ghUMTaNa jamIna upara DhALIne arthAt vajAsane besIne, te kezone vajaratnamaya thALamAM grahaNa karyA, kezone grahaNa karIne, he prabho! ApanI AzA ho, ema kahIne te kezone vaikriya zakti dvArA saMharaNa karIne kSIra samudramAM visarjita karyA, tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe siddhone namaskAra karyA, namaskAra karIne, AjathI mArA mATe sarva pApakarma akaraNIya che arthAta sarva prakAranI pApakArI pravRttiono huM tyAga karuM chuM, A pramANe pratijJAnuM uccAraNa karIne sAmAyika cAritra aMgIkAra karyuM. te samaye devo ane manuSyo baMnenI pariSada citravat stabdha banI gaI arthAt sthira thaI gaI. 1. divvo maNussaghoso, turiyaNiNAo ya sakkavayaNeNaM / khippAmeva Nilukko, jAhe paDivajjai caritaM // zabdArtha :- gAde - jyAre bhagavAna ratta = cAritrane kavankara = grahaNa karyuM tyAre jo = devonA zreSTha zabdamapustayono = manuSyonA zabda tariNAmo = vAjiMtronA zabdo sarjayo = zakrendranA AdezathI giMAmeva fro = tatkAla zAMta thaI gayA. bhAvArtha :- je samaye bhagavAna cAritra grahaNa karI rahyA hatA te samaye zakrendranA AdezathI devonA divya svara, vAdyonA avAja ane manuSyonA zabdo zIdhra baMdha thaI gayA arthAt sarve mauna thaI gayA. ma paDivajjittu carittaM, ahoNisiM savvapANabhUyahiyaM / T sAhomapurA, mahuvA devA sAmati ! zabdArthaH-vatti vinig = cAritrane grahaNa karIne gAli= rAta divasa savvapAzraya = sarvaprANI, bhUtane hitakArI sAkma putrA = harSathI jenA romakUpa pulakita thayA che tevA mayyA jevA = manuSyo ane devo bisati = sAMbhaLyuM. bhAvArtha - bhagavAne sarva prANI, bhUta, jIva ane sattvone sadAya hitakArI cAritra aMgIkAra karyuM tyAre sarva manuSyo ane devoe harSathI romAMcita thaIne prabhunI pratijJAnA zabdone sAMbhaLyA. |37 tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa sAmAiyaM khAovasamiyaM carittaM paDivaNNassa maNapajjavaNANe NAmaM NANe samuppaNNe / aDDAijjehiM dIvahiM, dohiM ya samuddehi, saNNINaM paMceMdiyANaM pajjattANaM viyattamaNasANaM maNogayAiM bhAvAI gAbaDuM | bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe kSAyopathamika sAmAyika cAritra grahaNa karyuM ke turaMta ja temane mana:paryavajJAna nAmanuM cothuM jJAna utpanna thayuM. te jJAnathI teo aDhIdvIpa ane be samudromAM rahelA paryApta saMjJIpaMcendriya ane vyakta manavALA jIvonA manogata bhAvone jANavA lAgyA.
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _ 317 | vivecanaH prastuta sutromAM aMtima tIrthakara zrI mahAvIra svAmInA dIkSA mahotsavanuM vistRta varNana che. prabhunA dIkSA mahotsavanI ujavaNI devalokanA devo tathA mAnavo baMnee harSollAsapUrvaka karI. zakrendra Adi sarva indro tathA sAmAnya devo jANe che ke je dharmanA pAlanathI amone sugati prApta thaI che, te parama dharmatIrthanA pravartaka, dharmabodhanA dAtA, dharmopadezaka tIrthakaro ja che, tethI tIrthakaronA dIkSA vagere prasaMgonI ujavaNI karIne devo tIrthakaro pratye potAno ahobhAva tathA bhaktibhAva pradarzita kare che. bhagavAnanA dIkSA samayane jANIne bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika, A cAre jAtinA devo devalokamAMthI prabhunA nivAsasthAne kSatriyakuMDa nagaramAM AvyA. tyAM AvIne vaikriya labdhithI eka divya devacchedaka-maMDapa tathA devaUdakanI madhyamAM pAdapITha sahita divya siMhAsana tathA eka divya zibikAnuM nirmANa karyuM. devendroe prabhune siMhAsana para pUrvAbhimukha besADIne zatapAka-sahasaMpAka telathI mAliza, svaccha nirmaLa jalathI snAna, gozIrSa caMdanano lepa vagere sarva kriyAo karIne divya vastro ane divya alaMkAro paridhAna karAvIne prabhune susajjita ane alaMkRta karyA. tyArapachI mAgasara vada-10nA(gujarAtI pramANe kArataka vada-10nA) suvrata nAmanA divase, vijaya muhUrtamAM hastottarA nakSatramAM, divasano bIjo prahara pUrNa thayA pachI cauvihArA chaThanI tapasyA sahita, prazasta adhyavasAya yukta bhagavAna mahAvIra svAmIne sahasavAhinI caMdraprabhA nAmanI zibikAmAM birAjamAna karyA ane harSollAsapUrvaka pahelAM manuSyoe ane tyArapachI devoe te zibikAne upADI. devonA divya vAjiMtronI surAvalI, manohara nRtyo Adi dvArA AnaMdapUrvaka karoDo devo ane hajAro mAnavo bhagavAnanI sAthe jJAtavanakhaMDa udyAnamAM AvyA. tyAM prabhu devakRta siMhAsana para pUrvAbhimukha birAjamAna thayA. tyAM besIne sarva AbhUSaNo tathA vastrone utAryA, vaizramaNa nAmanA deve bhakti bhAvapUrvaka haMsa samAna ujjavaLa ane divya vastramAM te alaMkAro grahaNa karyA. tyArapachI prabhue paMcamuSTi loca karyo. prabhunA kezane zakrendra vajamaya thALamAM grahaNa karIne svataH prabhunI anumati laIne te kezane kSIra samudramAM padharAvyA. A rIte sarva bhautika padArthono tathA sarva saMbaMdhono tyAga karIne bhagavAna akiMcana-niSparigrahI banI gayA ane tyArapachI teoe anaMta siddha bhagavaMtone namaskAra karIne mAvajIvana sarva sAvadhayogapApakArI pravRttinA pratyAkhyAna karyA arthAt sAmAyika cAritrano svIkAra karyo. DivAnuM caritta ahiM saLavaLamUdiye - tIrthakaro Atma vizuddhi mATe cAritrano svIkAra kare che, tema chatAM prabhunA cAritra svIkAravAmAM jagatanA sarva jIvonuM hita ane kalyANa samAyeluM che, tethI ja sUtrakAre cAritra mATe "sarva prANa-bhUtane hitakArI' vizeSaNano prayoga karyo che. je vyakti svamAM jeTale aMze sthira thAya che, teTalA aMze te jagajIvone paNa saMtApa ke pIDA pahoMcADatA nathI. je anya jIvonI rakSA kare che, te ja svamAM sthira thaI zake che. A rIte Atmazuddhi ane jagajIvonuM kalyANa paraspara sApekSa che, eka sikkAnI be bAju che. tIrthakara AtmaviddhinA parama ane carama lakSa jagajIvone mATe kalyANakArI evA sAmAyika cAritramAM lIna thayA.
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha karoDo devo ane mAnavo pulakita hRdaye ane mauna bhAve prabhunA cAritra svIkAra rUpa mahAmArganuM anumodana karIne dhanya banI gayA. mana 5ryavajJAnanI prApti - prabhue cAritrano svIkAra karyo, tyAre turaMta ja prabhune cothuM mana:paryavajJAna pragaTa thayuM. tIrthakarone janmathI ja matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna, A traNa jJAna hoya che ane mAvajIvananI cAritra grahaNanI pratijJAnA prabhAve prabhune cAritra grahaNa samaye mana:paryavajJAna pragaTa thAya che. A cAre jJAna kSAyopathamika che. tyArapachI kSAyika kevaLajJAnanI prApti mATe tIrthakaro sAdhanA kare che. sutrokta kathanathI spaSTa thAya che ke cAritrAdi mokSamArganA koIpaNa anuSThAnonI prApti kSAyopathamika bhAvamAM ja thAya che, audayika bhAvamAM thatI nathI. mana:paryavajJAna dvArA prabhu aDhIdvIpa kSetramAM rahelA saMjJI paMcendriya jIvonA manogata bhAvone jANavA lAgyA. bhagavAnano sAdhanAkAla - 38 tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre pavvaie samANe mitta-NAi-sayaNa-saMbaMdhi vaggaM paDivisajjei / paDivisajjittA ima eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhaibArasa vAsAiM vosaTTakAe cattadehe je kei uvasaggA samuppajaMti, taM jahAdivvA vA mANusA vA tericchiyA vA, te savve uvasagge samuppaNNe samANe samma sahissAmi, khamissAmi, titikkhissAmi ahiyAsissAmi / bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI pravrajita thayA, tyAre teoe mitro, jJAtijano, svajano tathA saMbaMdhIono tyAga karyo ane A pramANe abhigraha dhAraNa karyo ke- huM AjathI bAra varSa sudhI mArA zarIrano tyAga karuM chuM, zarIra pratyenA mamatvabhAvano tyAga karuM chuM. A samaya daramyAna deva, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI je upasargo Avaze, te sarva upasargone huM samabhAvathI sahana karIza, kSamAbhAva rAkhIza, zAMtithI upasargone sahana karIza, prasanna cittathI sahana karIza. |39 tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhittA vosaTTakAe cattadehe divase muhuttasese kummAragAmaM samaNupatte / / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre vosaTTakAe cattadehe aNuttareNaM AlaeNaM aNuttareNaM vihAreNaM, aNuttareNaM paggaheNaM, aNuttareNaM saMvareNaM, aNuttareNaM saMjameNaM, aNuttareNaM taveNaM, aNuttareNaM baMbhaceravAseNaM, aNuttarAe khaMtIe, aNuttarAe muttIe, aNuttarAe tuTThIe, aNuttarAe samiIe, aNuttarAe guttIe, aNuttareNaM ThANeNaM, aNuttareNaM kammeNaM, aNuttareNaM sucariyaphalaNivvANamuttimaggeNaM appANaM bhAvemANe vida26 | zabdArtha :- Ana = strI, puruSa napuMsaka rahita sthAnamAM rahetA ayttarekha vire = anupama vihArathI purA = prayatnathI utA = kSamAthI muttI = nirlobhatAthI taddana = saMtoSathI TArga = eka sthAnamAM dhyAna karavAthI blev = kriyA anuSThAnathI suriyanaLibALattimane = sadAcaraNanA phaLarUpa nirvANa ane mukti jenuM lakSa che tathA ratnatrayarUpa muktimArganuM sevana karavAthI.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _ | 319 | bhAvArtha:- A pramANe abhigraha dhAraNa karIne, zarIra pratye, mamatAno tyAga karIne, zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI eka muhUrta(48 miniTa) divasa bAkI rahyo hato tyAre kumAra gAmamAM pahoMcyA. tyAra pachI zarIranI zuzruSA ane mamatAnA tyAgI zramaNa bhagavAna mahAvIra strI, pazu, napuMsakathI rahita sthAnanA sevanathI, temaja anuttara vihArathI, A rIte anuttara saMyama, niyama grahaNa, saMvara, tapa, brahmacarya, kSamA, nirlobhatA, saMtoSa, prasannatA, samiti, gupti, kAyotsargAdi sthAna tathA anuttara kriyAnuSThAnathI temaja samyaka cAritranA phaLa svarUpa nirvANamArga-muktimArgathI jJAna, darzana, cAritrathI yukta banI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 40 evaM viharamANassa je kei uvasaggA samuppajjati- divvA vA mANussA vA tericchiyA vA, te savve uvasagge samuppaNNe samANe aNAile avvahie addINamANase tiviha maNa-vayaNa-kAyagutte samma sahai khamai titikkhai ahiyAsei / zabdArtha :- agAu = vyAkuLatA rahita abbAhA = sthiratApUrvaka kAnAbate = adInamanathI tame sa = samyaka prakAre sahana karyA = kSamA karI niti = sahana karyA tyAre = nizcalabhAvathI sahana karyA. bhAvArtha :- A pramANe vihAra karatA tyAgI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe divya, mAnavIya ane tiryaMca saMbaMdhI sarva upasargone akaluSita bhAve, avyathitapaNe, adInamanathI, mana, vacana, kAyAnI traNa guptiothI gukha thaIne samyaka prakAre samabhAvapUrvaka sahana karyA, upasarga dAtAone kSamA ApI tathA upasargone zAMti ane dharyathI sahana karyA. vivecana : prastuta sUtromAM prabhunA sAdhanAkAlanuM pratipAdana che. sarvasvano tyAga karIne cAritranA svIkAra pachI sAdhakonI sAdhanAno prAraMbha thAya che. cAritranA svIkArathI sarva pApapravRttinA tyAgathI AzravanA dvAra baMdha thaI jAya che. tenAthI navA karmonuM Agamana aTakI jAya che, paraMtu bhUtakAlIna pUrvakRta anaMtAnaMta karmono kSaya karavA mATe sAdhanAno puruSArtha karavo paDe che. prabhuno abhigraha:- prabhue saMyama svIkAra pachI sAdhanAnA prAraMbhamAM daDhatama saMkalpa karyo ke lakSya siddhi na thAya tyAM sudhI arthAtu bAra varSa sudhI zarIranI sevA-suzruSA tathA zarIranI Asaktino tyAga karIza ane te kAla daramyAna mArA pUrvakRta karmonA udaye deva, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI je upasargo ke pariSaho Avaze teno AMzika paNa pratikAra karyA vinA samabhAvathI sahana karIza. samasta jIvo prati maitrIbhAva rAkhIza. upasargo ApanArane paNa mitra samajIne kSamAbhAva rAkhIza, pratikULa paristhitimAM dhairyapUrvaka zAMti ane samAdhibhAva rAkhIza. prabhanI sAdhanA - zarIranI Asakti anekAneka sAvadha anuSThAnonuM sarjana kare che tethI sAdhako zarIranA lakSyane ghaTADavA mATe kAyotsarga, dhyAna vagere prayogo kare che. paramAtmA mahAvIra svAmI dIkSA laIne AtmabhAvamAM sthira thavA mATe para sahAyathI mukta ane niHspRha banI ekAkIpaNe kAyotsarga, dhyAnamAM lIna rahevA lAgyA.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 320 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha sADA bAra varSanA sAdhanAkAlamAM bhagavAna haMmezAM nirdoSa sthAnamAM rahyA, iryAsamitipUrvaka grAmAnugrAma vicaraNa karyuM, prAyaH mauna dhAraNa karyuM. teoe ghora tapanI ArAdhanA ane pAraNAmAM nirdoSa, prAsuka ane eSaNIya AhAra grahaNa karyo. A rIte prabhu potAnA sAdhanA kAlamAM pAMca samiti ane traNa guptithI gupta rahyA. teo Atma vizuddhinA lakSyane satata najara samakSa rAkhIne rAga-dveSAdi malina bhAvothI haMmezAM dUra rahyA. ghora tapa ane utkRSTa saMyama pAlanano zrama karIne prabhue zramaNapaNAne sArthaka karyuM. karmanA udayano(pratikAra karyA vinA) samabhAve svIkAra karavo; te ja pUrvakRta karmonA nAzano mArga che. prabhue A mArgane apanAvIne sADA bAra varSamAM devakRta, manuSyakRta ane tiryacakRta je je upasargo AvyA tene adInapaNe, avyathitapaNe, khumArIpUrvaka samabhAve sahana karyA ane mahAvIra banyA. AtmabhAvonI sthiratA ane paripakvatAthI ja sAdhakanI sahana zakti khIle che. AdhyAtmika vikAsathI bAhya kriyAonuM yathArthapaNe pAlana thaI zake che. paramAtmAnI sAdhanAnA abhigrahane ane utkRSTa sAdhanAne jotAM spaSTa thAya che ke paramAtmAe sAdhanAno je upadeza Apyo che, tenuM AcaraNa svayaM pUrNapaNe karyuM che. A rIte prabhunA upadeza vacano svayaMnA AcaraNapUrvakanA che, je sAdhakonI sAdhanA mATe vizeSataH preraka banI jAya che. nokANa vaMde - vyutkRSTakAya ane tyakta deha. A baMne zabdo samAnArthaka pratIta thAya che. tema chatAM temAM kaMIka aMtara che. volaEApa eTale zarIranI sevA-suzruSA karavI nahi. zarIrane sApha karavuM, snAna karavuM, dhovuM, telAdinuM mAliza ke caMdanAdino lepa, vastrAbhUSaNono zaNagAra ane sarasa, svAdiSTa AhArAdithI zarIranI puSTi, auSadhi Adi dvArA zarIrane svastha rAkhavAno upAya vagere sarva pravRttino tyAga karIne, zarIranuM lakSya gauNa karIne AtmaguNomAM lIna rahevuM, te vyutkRSTakAya kahevAya che. patto eTale zarIra pratye mamatva bhAva ke Asaktino tyAga karavo, upasargAdi Ave tyAre zarIranA rakSaNa mATe koIpaNa prayatna na karavo. A rIte deha lakSyano saMpUrNapaNe tyAga karIne, zarIrano moha bilakula rAkhavo nahi, kevaLa AtmabhAvanI ja puSTi karavI, te tyaktakAya che. - saMkSepamAM "vyaskAya'mAM zarIralakSI sarva kriyAonA tyAganI mahattA che ane tyaktakAya'mAM zarIranA mahattva bhAvanA tyAganI mahattA che. sanma sadaslAmi, mislAmi, titivirAsyumi, diyAsaksami:- sAmAnya rUpe eka samAna pratIta thatAM A zabdonA arthamAM kaMIka aMtara che. dimi - sahana karIza, upasarga Ave, tyAre hAya-hAya karIza nahi, nimittone daMDIza nahi, raDIza nahi, koInI sAme vinaMtI, lAcArI ke ArtadhyAna karIza nahi, mArA potAnA karelA karmanuM phaLa che, ema samajIne tene samyaka prakAre samabhAvathI sahana karIza. mini - upasarga karanAra pratye kSamAbhAva rAkhIza, tenA pratye koIpaNa jAtano dveSabhAva ke verabhAva rAkhIza nahi, dveSabhAvathI badalo levAno prayatna karIza nahi, tene kaSTa ApIza nahi, mArIza nahi, tene kaMIpaNa hAni pahoMcADIza nahi, paraMtu tene kSamA ApIza. ritikrispani- zAMtithI, vairyathI kaSTane sahana karIza, kheda rahita banIne sahana karIza. divAsassAma- prasanna bhAve, AnaMdAnubhUti pUrvaka sahana karIza. bhagavAnane kevaLajJAnanI prApti - 41 tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa eeNaM vihAreNaM viharamANassa
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 15 bArasa vAsA vIikkaMtA, terasamassa ya vAsassa pariyAra vaTTamANassa je se gimhANaM docce mAse cautthe pakkhe vaisAhasuddhe, tassa NaM vesAhasuddhassa dasamIpakkheNaM suvvaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM hatthuttarAhiM NakkhatteNaM jogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe viyattAe porisIe jaMbhiya-gAmassa nagarassa bahiyA NaIe ujjuvAliyA uttare kUle sAmAgassa gAhAvaissa kaTThakaraNaMsi veyAvattassa ceiyassa uttarapuratthime disIbhAge sAlarukkhassa adUrasAmaMte ukkuDuyassa godohiyAe AyAvaNAe AyAvemANassa chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM uDDuM jANuM aho sirassa dhammajjhANovagayassa jhANakoTThovagayassa sukkajjhANaMtariyAe vaTTamANassa NivvANe kasiNe paDipuNNe avvAhae NirAvaraNe aNate aNuttare kevalavaraNANadaMsaNe samuppaNNe / zaGdhArtha :- viyattAe porisIe hivasanA jIbha lAge, viyata nAmanI porasI khAvavA para (pAchasA pahore) ujjuvAliyAe NaIe RbhuvAsiA nAmanI nahInA uttare kUle uttara dvinAre sAmAgassa gAhAvaissa = zyAbhATu gAthApatinA kaTThakaraNaMsi = suthArazANAbhAM viyAvattassa ceiyassa = vaiyAvRtya nAmanA yaitya-yakSabhaMhiranA ukkuDuyassa godohiyAe = ut/TuGa sahita gohuhAsane AyAvaNAe = AtApanA AyAvemANassa = AtApanA setA apANaeNaM chaNaM bhatteNaM = nirbhaNA chaThanI tapazcaryA 52tA uDDuM jANuM aho sirassa = ghuuNtte| aMyA rANI masta nIye urI dhammajjhANovagayassa = dharma dhyAnathI yukta jhANakoTThovagayassa = dhyAna 35 zreSTAgArabhAM sthita thardhane sukkajjhANaMtariyAe - niraMtara zu'sadhyAnabhAM vaTTamANassa = vartatA NivvANe = nirvAzane prApta DarAvanAra. = 321 = bhAvArtha :- A pramANe vicaraNa karatA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne bAra varSa pasAra thaI gayA. teramuM varSa cAlI rahyuM hatuM tyAre grISmaRRtuno bIjo mAsa ane cothuM pakhavADiyuM arthAt vaizAkha suda dazamanA suvrata nAmanA divase, vijayamuhUrtamAM, uttarAphAlgunI nakSatrano caMdra sAthe yoga thayo ane chAyA pUrvadizAmAM DhaLI rahI hatI tyAre arthAt divasanA pAchalA pahoramAM, pAchalI porasImAM, juMbhaka nAmanA nagaranI bahAra, RjuvAlikA nadInA uttara taTa para, zyAmAka gAthApatinI suthAra zALAmAM, vaiyAvRtya nAmanA yakSAyatananA IzAna koNamAM, zAlavRkSathI na atidUra ke na ati najIka, ubhaDaka thaIne eTale goduhAsane sUryanI AtApanA letA, cauvihArA chaTha tapanA pratyAkhyAna sahita, UMcA goThaNa ane nIce mastaka rAkhIne dharma dhyAnamAM lIna, dhyAnakoSThamAM sthita thayA. tyAra pachI bhagavAna zukladhyAnAMtarikAmAM pravartamAna hatA tyAre teone nirvANane prApta karAvanAra, saMpUrNa, pratipUrNa, avyAhRta (nirvyAghAta), nirAvaraNa, anaMta, anuttara, zreSTha ThevaNajJAna-DevaNaharzana utpanna thayuM. 42 se bhagavaM arahA jiNe kevalI savvaNNU savvabhAvadarisI sadevamaNuyAsurassa logassa pajjAe jANai, taM jahA- AgaI gaI ThiiM cayaNaM uvavAyaM bhuttaM pIyaM kaDaM paDiseviyaM AvIkammaM rahokammaM laviyaM kahiyaM maNomANasiyaM savvaloe savvajIvANaM savvabhAvAiM jANamANe pAsamANe evaM ca NaM viharai / AGEArtha :- se bhagavaM te bhagavAna arahA jiNe = arihaMta 4ina kevalI = DevalI savvaNNU = sarvajJa savvabhAvadarisI = sarva pahArthone bhenArA kaDaM = resA arthane paDiseviyaM = zrahmAhi sevanane For Private Personal Use Only
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha AvijamAMM rahomyuM = pragaTakArya, guptakAryane jJaviyaM = bolAyelA RSiya = kahevAyelI vAtone maLomALasiya = jIvonA manogata bhAvone. 3rara bhAvArtha :- kevaLa jJAnanI prApti pachI bhagavAna arhat, jina, kevalI, sarvajJa, sarvadarzI banI gayA. teo devo, manuSyo ane asuro sahita sarva lokanA sarva paryAyane jANavA lAgyA, jema ke- jIvonI Agati-gati, sthiti, cyavana-upapAta, khAna-pAna, kRta, pratisevita, pragaTa kArya-gupta kArya, jIvo dvArA bolAyelA, kahevAyelA tathA vicArelA manobhAvone jANavA-dekhavA lAgyA. teo saMpUrNa lokamAM samasta jIvonA sarva bhAvone jANatAM ane jotAM vicaravA lAgyA. 43 jaNaM divasaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa NivvANe kasiNe jAva samuppaNNe taNNaM divasaM bhavaNavai-vANamaMtara-joisiya-vimANavAsidevehiM ya devIhiM ya ovayaMtehiM ya jAva uppijalagabhUe yAvi hotthA / bhAvArtha :je divase zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne nirvANane prApta karAvanAruM saMpUrNa yAvat anuttara kevaLajJAna-kevaLadarzana utpanna thayuM, te divase bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI temaja vaimAnika deva ane devIonA AvAgamanathI AkAza vyApta thaI gayuM yAvat eka mahAna divya devodhota-prakAza thayo. vivecanaH prastuta sUtromAM bhagavAnane prApta thayelA kevaLajJAnanuM varNana che. bhagavAna zRMbhika gAmanI bahAra RRjuvAlukA nadInA uttara kinAre zyAmAka gAthApatinA kSetramAM vaiyAvRttva yakSanA maMdiramAM IzAna koNamAM zAlavRkSanI samIpe godohAsanathI dhyAnamAM lIna hatA tyAre kSapaka zreNImAM AgaLa vadhatA mohanIya karmano saMpUrNa kSaya thayo. tyArapachI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya A traNa ghAtIkarmono eka sAthe kSaya thatAM ja te ja mudrAmAM prabhune kevaLajJAna, kevaLadarzana prApta thayuM. jenA dvArA prabhu lokAlokanA traikAlika bhAvo, sarva dravyonI sarva paryAyone jANavA lAgyA. AtmAno pUrNa vikAsa thaI javAthI AtmA vizuddha, nirmaLa ane niSkaluSita banI gayo. kevaLajJAnanI vizeSatA pragaTa karavA sUtrakAre sAta vizeSaNono prayoga karyo che. (1) bivALe :- mohanIya karma janma rAga-dveSAdi sarva doSothI rahita ane nirvANa prAptimAM kAraNabhUta hovAthI, te nivArNa svarUpa che. (2) sikhe :- saMpUrNa. kevaLajJAna kSAyika jJAna hovAthI temAM AMzika paNa apUrNatA na hovAthI te saMpUrNa che. -- (3) Dipunge :- pratipUrNa. kevaLajJAna dvArA sarva dravyo ane sarva paryAyone jANI zakAtA hovAthI te pratipUrNa che. (4) avvAhaC :- nirvyAghAta. kevaLajJAna sarva prakAranA vyAghAtothI rahita che. (5) pirAvaraNe :- ghAti karmonA AvaraNathI rahita hovAthI te nirAvaraNa che. (6) anaMte :- anaMta. kevaLajJAnano viSaya anaMta jJeya padArtho hovAthI te anaMta che. (7) anuttare :- anuttara. kevaLajJAnathI zreSTha anya koI jJAna na hovAthI te anuttara che. For Private Personal Use Only
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 , [ 323 ] tIrthakarone kevaLajJAna pragaTa thAya, tyAre traNe lokamAM prakAza thAya che, kAraNa ke tIrthakarono jJAna mahotsava ujavavA mATe cAre jAtinA devo Urdhva loka ane adho lokathI tirachAlokamAM Ave che. teonA zarIra, vastra, AbhUSaNa Adino prakAza sarvatra phelAya che ane tirachAlokanI mukhyatAe lokamAM prakAza thAya, tema kahevAya che. A rIte bhagavAnano kevaLajJAna mahotsava manuSyo ane devo sahu sAthe maLIne AnaMda-ullAsapUrvaka bhakti bhAvathI ujave che. bhagavAnanI dharmadezanA:44 tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppaNNaNANadaMsaNadhare appANaM ca logaM ca abhisamikkha puvvaM devANaM dhammamAikkhai, tao pacchA mANusANaM / zabdArtha :- aAM ra to = potAnA AtmAne temaja lokane maLaRS = kevaLajJAnathI jANIne. bhAvArtha :- samaye anuttara jJAna, darzananA dhAraka zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe kevaLajJAna dvArA potAnA AtmAne tathA lokane samyaka prakAre jANIne pahelAM(pahelA divase) devone ane tyAra pachI bIjA divase) manuSyone dharmopadeza Apyo. 45 tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppaNNaNANadaMsaNadhare goyamAINaM samaNANaM NiggaMthANaM paMca mahavvayAI sabhAvaNAI chajjIvaNikAyAI Aikkhai bhAsai parUvei, taM jahA- puDhavIkAe jAva tasakAe / zabdArtha :- Apha96 = sAmAnya rIte kathana karyuM mApha = vistArathI bhASaNa karyuM = hetu ane daSTAMtathI pratipAdana karyuM. bhAvArtha :- tyAra pachI kevaLajJAna, kevaLadarzana dhAraka zramaNa bhagavAna mahAvIre gautama Adi zramaNanigraMthone bhAvanA sahita pAMca mahAvrato ane pRthvIkAyathI laIne trasakAya sudhInA chakAya jIvonA svarUpanuM kathana karyuM, vistArathI bhASaNa karyuM hatu ane daSTAMta sahita pratipAdana karyuM. vivecanaH prastuta sUtromAM bhagavAna mahAvIra svAmIe zramaNa nigraMthone ApelI prathama vAcanAnuM nirUpaNa che. kevaLajJAnanI prApti pachI tIrthakaro jinanAma karmanA udaye upadeza Ape che. bhagavAna mahAvIra svAmIe kevaLajJAna pragaTa thayA pachI upadeza Apyo. puSya kevA thanma Aphag6 - bhagavAna mahAvIre pahelAM devone upadeza Apyo arthAt kevaLa jJAna pachInI prathama dezanAmAM devonI ja hAjarI hatI, manuSyonI upasthiti na hatI. bIjI dezanAmAM manuSyo upasthita hatA. zrI ThANAMga sutranA dazamA sthAnamAM A avasarpiNI kAlanI daza prakAranI AzcaryakAraka ghaTanAno ullekha che. temAM 'abhAvita pariSada'ne AzcaryakAraka ghaTanA kahI che. bhagavAnanA prathama samavasaraNamAM
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ | u24 / zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha deva-devIo ja hAjara hatA. eka paNa manuSya ke tiryaMca na hatA, tethI prabhue deva-devIo samakSa prathama upadeza Apyo ane deva-devIo vrata pratyAkhyAnano svIkAra karI zakatA na hovAthI prabhunI te dezanAmAM eka paNa jIva potAnA AtmAne vrata ke mahAvrata dvArA bhAvita karI zakyA nahIM, mATe prabhu mahAvIra svAmInI prathama dezanAnI pariSadane 'abhAvita pariSada' kahevAmAM Ave che. kevaLajJAnanA bIje divase pAvApurImAM prabhue manuSyo sahita vizALa pariSadamAM upadeza Apyo. tyAre bhagavAnanA upadezathI pratibodhita thaIne indrabhUti Adi agiyAra brAhmaNo potAnA ziSya parivAra sAthe dIkSita thayA. A rIte prabhunI bIjI dharma dezanAmAM caturvidha saMghanI sthApanA thaI. tyAra pachI prabhue zramaNa nigraMthone ahiMsAnI ArAdhanA mATe chakAyanA jIvonuM svarUpa samajAvyuM ane sarva pApathI nivRtti rUpa cAritra mArganI ArAdhanA mATe paMca mahAvratonuM ane tenI puSTi mATe pacIsa bhAvanAonuM kathana karyuM. prathama mahAvrata ane tenI bhAvanA :46 paDhama bhaMte ! mahavvayaM paccakkhAmi savvaM pANAivAyaM / se suhumaM vA bAyara vA tasaM vA thAvaraM vA Neva sayaM pANAivAyaM karejjA NevaNNehiM pANAivAyaM kAravejjA, NevaNNaM pANAivAyaM karataM samaNujANejjA jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNasA vayasA kAyasA tassa bhaMte ! paDikkamAmi jiMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / bhAvArtha:- he bhagavan! huM prathama mahAvratamAM saMpUrNa prANAtipAta (hiMsA)nA pratyAkhyAna-tyAga karuM chuM. huM sukSma-bAdara, traNa-sthAvara sarva jIvonI svayaM hiMsA karIza nahi, bIjA pAse hiMsA karAvIza nahi ane hiMsA karanAranI anumodanA karIza nahIM. A pramANe traNa karaNa ane traNa yoga, mana, vacana, kAyAthI huM yAvajIvana hiMsAnA pApathI nivRtta thAuM chuM. he bhagavan! pUrvakRta hiMsAnuM huM pratikramaNa karuM chuM, Atma sAkSIe tenI niMdA karuM chuM ane gurunI sAkSIe gaha karuM chuM. mArA AtmAne hiMsAnA pApathI mukta karuM chuM. 47 tassimAo paMca bhAvaNAo bhavati. tatthimA paDhamA bhAvaNA- iriyAsamie se NiggaMthe, No aNairiyAsamie tti| kevalI bUyA- iriyAasamie se NiggaMthe pANAI bhUyAI jIvAI sattAi abhihaNejja vA vattejja vA pariyAvejja vA lesejja vA uddavejja vA / iriyAsamie se NiggaMthe, No iriyAasamie tti paDhamA bhaavnnaa| ___ ahAvarA doccA bhAvaNA- maNaM parijANai se NiggaMthe, je ya maNe pAvae sAvajje sakirie aNhayakare cheyakare bheyakare ahigaraNie pAosie pAritAvie pANAivAie bhUovaghAie tahappagAraM maNaM No padhArejjA / maNaM parijANai se NiggaMthe, je ya maNe apAvae tti doccA bhAvaNA / ahAvarA taccA bhAvaNA- vaI parijANai se NiggaMthe, jA ya vaI pAviyA sAvajjA sakiriyA jAva bhUovaghAiyA tahappagAraM vaiM No uccArejjA / vaI parijANai se NiggaMthe jA ya vaI apAviya tti taccA bhAvaNA /
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _. [ 325 | ahAvarA cautthA bhAvaNA- AyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamie se NiggaMthe, No aNAyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamie / kevalI bUyA- AyANabhaMDamatta-NikkhevaNA asamie se NiggaMthe pANAiM bhUyAiM jIvAiM sattAI abhihaNejja vA jAva uddavejja vA / tamhA AyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamie se NiggaMthe, No aNAyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamie tti cautthA bhAvaNA / ahAvarA paMcamA bhAvaNA- AloiyapANa-bhoyaNabhoI se NiggaMthe, No annaaloiypaannbhoynnbhoii| kevalI bayA- aNAloiyapANabhoyaNabhoI se NiggaMthe pANANi vA bhUyANi vA jIvANi vA sattANi vA abhihaNejja vA jAva uddavejja vA tamhA AloiyapANabhoyaNabhoI se NiggaMthe, No aNAloiyapANabhoyaNabhoI tti paMcamA bhAvaNA / zabdArthaH- mAM vinA reNi = je manane jANe che, azubha manano tyAga kare che, te ja nigraMtha muni che ne ya mane pAvaNa = je manane pApa mukta sAvane = sAvadha-pAparUparipa =kriyAyukta ayare = Azrava karanAra cheyara = cheda karanAra meyara = bheda karanAra pitA = kalahakArI polivuM = dveSa karanAra parivaNa = paritApa ApanAra "vaphA = bhUtono ghAta karanAra AtophAi-bhoyaruM re fthe = je vivekapUrvaka joIne AhAra-pANI kare che, te nigraMtha che. bhAvArtha :- prathama mahAvratanI pAMca bhAvanAo che. (1) temAM pahelI bhAvanA A pramANe che- IryAsamitithI yukta hoya, te nigraMtha che, nigraMtha muni IryA samitithI rahita hotA nathI. kevaLI bhagavAna kahe che ke IryAsamitithI rahita nigraMtha prANI, bhUta, jIva ane sattvanI hiMsA kare che, te jIvone dhULa AdithI DhAMke che, paritApa Ape che, masaLe che, dhrAsako pADe che athavA jIvanathI rahita kare che mATe IryAsamitithI yukta hoya, te ja nigraMtha che. nigraMtha muni IrSA samitithI rahita thaIne rahe nahi. A prathama bhAvanA che. (2) bIjI bhAvanA A pramANe che- manane sArI rIte jANIne manane pApothI dUra kare che, te nigraMtha che. je mana pApakArI, sAvadhakArI, kriyAyukta, AzravakArI, chedakArI tathA bhedakArI, adhikaraNakArIklezakArI, pradveSakArI, paritApakArI, prANono ghAta karanAruM, bhUtano-jIvono ghAta karanAruM hoya, tevA prakAranuM mana rAkhe nahi. manane sArI rIte jANIne je pApakArI vicArothI manane mukta rAkhe che, te nigraMtha che mATe nigraMtha muni pApathI rahita mana rAkhe, A bIjI bhAvanA che. (3) trIjI bhAvanA A pramANe che- je sAdhaka vacananuM svarUpa sArI rIte jANIne sadoSa vacanano tyAga kare che, te nigraMtha che. je vacana pApakArI, sAvadhakArI, kriyAyukta yAvat bhUtono ghAta karanAruM hoya, tevA prakAranA vacananuM uccAraNa kare nahi. je vANInA doSone sArI rIte jANIne sadoSa vANIno tyAga kare che, te nigraMtha che, mATe nigraMtha pApa doSathI rahita vANI bole. A trIjI bhAvanA che. (4) cothI bhAvanA A pramANe che- je AdAna bhaMDa mAtra nikSepaNA samitithI yukta che, te nigraMtha che. nigraMtha muni AdAnabhaMDamAtranikSepaNA samitithI rahita hotA nathI. kevalI bhagavAna kahe che ke je nigraMtha
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha AdAnabhaMDamAtranikSepaNA samitithI rahita che, te prANI, bhUta, jIva, sattvonI hiMsA kare che yAvat prANIono upaghAta kare che, pIDA pahoMcADe che mATe je AdAna, bhaMDamAtra nikSepaNA samitithI yukta che, te nigraMtha che. AdAnakhaMDamAtranikSepaNA samitinuM yathArtha pAlana na karanArA nirpraya nathI. A cothI bhAvanA che. (5) pAMcamI bhAvanA A pramANe che- je sAdhaka AhAra-pANIne joIne vApare che, te nigraMtha che. je joyA vinA, viveka vinA, AhArapANI vApare, te nigraMtha nathI. kevalI bhagavAna kahe che ke je joyA vinA ja AhAra pANInuM sevana kare che te nigraMtha prANI, bhUta, jIva ane sattvonI hiMsA kare che yAvat tene pIDA pahoMcADe che, tethI avalokana karIne AhAra pANI vApare te nigraMtha che, paraMtu avalokana karyA vinA vAparanAra nizrcaya nathI. A pAMcamI bhAvanA che. 3 48 etAvatAva paDhame mahavvae sammaM kAraNaM phAsie pAlie tIrie kiTTie avaTThie ANAe ArAhie yAvi bhavai / paDhame bhaMte ! mahavvae pANAivAyAo temanuM / zabdArtha:- tAva tAva mahatvam = A pramANe A prathama mahAvrata sambha jaLa = samyaka rUpe kAyAthI pAkSiN = sparzita pAtir = pAlana karavAthI tauriN = pAra pahoMcADavAthI vidri = kIrtana karavAthI avani = avasthita karavAthI AkhA" ArAdik yAvi bavapha = AjJA pramANe ArAdhanA karAya che. bhAvArtha :- A pramANe pAMca bhAvanAothI yukta prANAtipAta viramaNarUpa prathama mahAvratano samyaka prakAre kAyAthI sparza karavAthI, tenuM pAlana karavAthI, grahaNa karelA mahAvratane sArI rIte pAra pAmavAthI, kIrtana karavAthI, temAM sthira rahevAthI bhagavAnanI AjJAnI ArAdhanA thAya che. he bhagavan ! A prANAtipAta viramaNa rUpa prathama mahAvrata che. vivecanaH prastuta sUtromAM prathama prANAtipAta viramaNa mahAvrata ane tenI pAMca bhAvanAnuM pratipAdana che. prANAtipAta :- jIvone prApta thayelA darA prANamAMthI koI paNa prANano atipAta nAza karavo, te prANAtipAta che. AtmA ajara amara che. teno nAza thato nathI, tethI ja sUtrakAre hiMsA mATe jIvAtipAta zabdaprayoga na karatAM prANAtipAta zabdano prayoga karyo che. jainadarzanamAM hiMsAnuM svarUpa vyApaka che. jIva marI javA mAtrathI hiMsA thAya che, tema nathI paraMtu jIvane prApta thayelA pAMca indriya, mana, vacana, kAyA, zvAsozvAsa ane AyuSya; A daza prANamAMthI koIpaNa prANane pIDA pahoMcADavI, prANano nAza karavo, te hiMsA che. prathama mahAvratano viSaya :- sAdhu sarva jIvonI sarva prakAranI hiMsAthI nivRtta thAya che, sUkSma ane bAdara, trasa ane sthAvara, A cAreya prakAranA jIvonI hiMsAno tyAga kare che, tethI prathama mahAvratano viSaya sarva jIvo che. kAlamaryAdA :- aNuvratano svIkAra zrAvako potAnI icchA pramANe maryAdita kAla mATe paNa karI zake che paraMtu mahAvratano svIkAra yAvajjIvana mATe ja thAya che, temAM anya koI vikalpa nathI.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 , 3ra7 | karaNa-koTi :- mahAvratano svIkAra traNa karaNa ane traNa yogathI thAya che. hiMsAnI pravRtti svayaM karavI nahIM, bIjA pAse karAvavI nahIM ane hiMsA karanAranI anumodanA karavI nahIM, A traNa karaNa che ane mana, vacana, kAyA A traNa yoga che. nigraMtha muni traNa karaNa x traNa yoga = nava koTithI hiMsAno tyAga kare che. mahAvratanA svIkAranI paddhati:- sAdhaka jyAre sarva jIvonI sarva prakAranI hiMsAno tyAga karavA kaTibaddha thAya, tyAre te sAdhake potAnA bhUtakALamAM hiMsAjanya je je doSonuM sevana karyuM che, tenI AlocanA ane pratikramaNa karIne guru samakSa gaha, kare che. AlocanA, niMdA ane gaha A traNe prakriyA mahAvrata grahaNanI kSetra vizuddhi rUpa che. A traNe kriyAthI sAdhakanuM citta vizuddha thAya, tyAra pachI teno sarva hiMsAnA tyAgano saMkalpa phaLIbhUta thAya che. A rIte sAdhaka hiMsA tyAganI daDhatama bhAvanA sAthe guru samakSa upasthita thAya, potAnA pUrvakRta pAponI AlocanA, niMdA ane gaha karIne, AtmAnA hiMsAkArI bhAvono tyAga karIne, AtmAnA ahiMsaka guNanA pragaTIkaraNa mATe, traNa karaNa ane traNa yogathI sarva prakAranI hiMsAnA tyAganI pratijJA guru samakSa grahaNa kare che. vosirAmi- vosirAvuM chuM. mArA AtmAne pApathI dUra karuM chuM. sAdhaka svayaM pratyAkhyAna kare tyAre prathama puruSa eka vacanamAM kriyApadano prayoga kare che ane guru pratyAkhyAna karAve tyAre vasida- tamArA AtmAne pApathI dUra karo, tema AjJArtha bIjo puruSa eka vacanamAM kriyApadano prayoga kare che. prastutamAM bhagavAne saMyama levA mATe tatpara sAdhune pratyAkhyAnanI vidhino upadeza Apyo che, tethI 'vosirAmi' kriyApadano prayoga karyo che. prathama mahAvratanI pAMca bhAvanA - AtmAne prazasta bhAvothI bhAvita kare, te bhAvanA che. jema vaidyo auSadhine puTa ApIne adhika baLavattara banAve che, tema amuka ja bhAvonuM vAraMvAra punarAvartana karavAthI te bhAvo vizeSa daDhatama bane che. mahAvratonI puSTi mATe pratyeka mahAvratone anurUpa tenI pAMca pAMca bhAvanAonuM kathana che. ahiMsA mahAvratanI pAMca bhAvanA A pramANe che(1) IrSA samiti :- iryA eTale gamana karavuM, samiti eTale samyaka prakAre. jIva rakSAnI bhAvanAthI sAvadhAnIpUrvaka zarIra pramANa bhUmine joIne cAlavuM, te iryAsamiti che. je iryAsamitinuM pAlana kare che, te ja ahiMsAnI ArAdhanA karI zake che. yatanApUrvaka cAlanAra pApakarmano baMdha karatA nathI. iryAsamitithI rahita sAdhu aneka jIvonI hiMsA kare che, tethI sAdhue haMmezAM iryAsamitipUrvaka gamana karavAnI bhAvanA rAkhavI joIe. (2) mana bhAvanA :- manane samyaka vyApAramAM pravRtta karavuM. manane pavitra rAkhavuM. mananA azubha saMkalpothI hiMsAne protsAhana maLe che, aneka doSonI paraMparAnuM sarjana thAya che, tethI sAdhue manane azubha vicArothI mukta rAkhI zubha vicAromAM pravRtta karavuM joIe. (3) vacana bhAvanA :- bhASA samiti tathA vacana guptinuM pAlana karavuM. karkaza, kaThora, hiMsaka Adi pApakArI bhASA anya jIvonI hiMsAnuM nimitta bane che, tethI sAdhue pApakArI bhASAno tyAga karIne nirdoSa bhASAno prayoga karavo joIe. (4) AdAna bhaMDa mAtra nikSepaNA samiti - vastra, pAtra Adi upakaraNo levA mUkavAmAM ke vAparavAmAM
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 328 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha sAvadhAnI, yatanA ane viveka rAkhavo. ahiMsA mahAvratanI zuddhi mATe mana, vacananI zuddhinI jema kAyika pravRttimAM paNa yatanA hovI jarUrI che. aviveka ke ayatanAthI jIva hiMsA thAya che ane prathama mahAvratanuM khaMDana thAya che, tethI sAdhue viveka pUrvaka upakaraNono upayoga karavo joIe. (5) Alokita-pAna bhojana - sAdhue prakAzita sthAnamAM AhAra-pANInuM avalokana karIne vAparavuM. joyA vinA ke prakAza rahita sthAnamAM AhAra-pANI vAparavAthI jIvahiMsAnI saMbhAvanA rahe che. A pAMce bhAvanAthI AtmAne bhAvita karatA, sAdhunI ahiMsAnI bhAvanA daDhatama bane che. ahiMsA mahAvratane zuddha ane nirdoSa rAkhavA mATe A pAMce ya bhAvanA sahAyaka bane che. bhAvanA ane aticAramAM taphAvataH- (1) bhAvanA e guNarUpa che. te mahAvratane puSTa kare che, mahAvratane bhAvita kare che, te mahAvratamAM samAI jAya che, tethI te mahAvratanA niyama, upaniyama rUpa che, (2) aticAra doSa rUpa che. aticAra aNuvratomAM ja lAge che kAraNa ke aNuvrata maryAdita hoya che jyAre mahAvrata saMpUrNa sAvadhAdinA tyAgarUpa hoya che, tethI mahAvratomAM sUkSma, pradhAna, apradhAna AvA koIpaNa aticAronA vikalpa thaI zakatA nathI. bhAvanAmAM sarva guNone puSTa karavAnI zakti che. alkSiNa, paniha.... :- A pAMca bhAvanAonI samyaka ArAdhanA mATe siNa Adi zabdonA mAdhyame vizeSa prakArano krama kahyo che- (1) sparzanA (2) pAlanA (3) tIrNatA (4) kIrtanA ane (5) avasthitatA. vrata svIkAra karyA pachI tenI pUrNatA sudhInI pAMca kramika avasthA che. sahuthI pahelA samyaka zraddhA ane pratIti ane rucipUrvaka mahAvratane grahaNa karavA te sparzanA che. grahaNa karyA pachI zakti sahita tenuM pAlana karavuM, tenI surakSA karavI te pAlanA che. svIkArelA mahAvratane aMta samaya sudhI TakAvI rAkhavA, game teTalA vino ke saMkaTo Ave, bhaya ke pralobhano Ave paraMtu karelA nizcayamAMthI DagavuM nahi. jIvananA chellA zvAsa paryata vratanuM pAlana karavuM te tIrNatA che. svIkArelA mahAvratanuM mahattva samajIne tenI prazaMsA karavI, bIjAne tenI vizeSatA samajAvavI te kIrtanA che ane koI paNa prakAranA jhaMjhAvAtamAM mahAvratathI dUra na thavuM, vicalita na thavuM, temAM ja sthira rahevuM, vratanI ArAdhanAmAM tanmaya thavuM, te avasthitatA che. bIjuM mahAvrata ane tenI pAMca bhAvanA :49 ahAvaraM doccaM bhaMte ! mahavvayaM paccakkhAmi savvaM musAvAyaM vaidosaM / se kohA vA lohA vA bhayA vA hAsA vA Neva sayaM musaM bhAsejjA, NevaNNeNaM musaM bhAsAvejjA aNNaMpi musaM bhAsaMtaM Na samaNujANejjA tivihaM tiviheNaM maNasA vayasA kAyasA / tassa bhaMte ! paDikkamAmi jAva vosirAmi / bhAvArtha :- (have, he bhagavan! huM bIjA mahAvratano svIkAra karuM chuM. AjathI huM sarva prakAranA mRSAvAdano ane sadoSa vacanano sarvathA tyAga karuM chuM. (A satya mahAvratanA pAlana mATe) huM krodhathI, lobhathI, hAsyathI ke bhayathI svayaM asatya bolIza nahi, bIjA pAse asatya bhASaNa karAvIza nahi ane asatya bhASaNa karatA hoya, tenI anumodanA paNa karIza nahi. A pramANe traNa karaNa ane mana, vacana, kAyA, A traNa yogothI mAvajIvana mRSAvAdanA pApathI nivRtta thAuM chuM. he bhagavan! huM pUrvakRta mRSAvAda rU5 pApanuM pratikramaNa karuM chuM, tenI AlocanA karuM chuM, AtmaniMdA karuM chuM, gurusAkSIe gaha karuM ane mArA AtmAne mRSAvAdathI sarvathA mukta karuM chuM.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _. | u29 50 tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti tathimA paDhamA bhAvaNA aNuvIi bhAsI se NiggaMthe, No aNaNuvIi bhaasii| kevalI bUyA- aNaNuvIi bhAsI se NiggaMthe samAvaejjA mosaM vayaNAe / aNuvIibhAsI se Niggathe, No aNaNuvIi bhAsi tti paDhamA bhAvaNA / ahAvarA doccA bhAvaNA- kohaM parijANai se NiggaMthe, No kohaNae siyaa| kevalI bUyA- kohapatte kohI samAvaejjA mosaM vayaNAe / kohaM parijANai se NiggaMthe, Na ya kohaNae siya tti doccA bhAvaNA / ahAvarA taccA bhAvaNA- lohaM parijANai se NiggaMthe, No ya lobhaNae siyA / kevalI bUyA- lohapatte lobhI samAvaejjA mosaM vayaNAe / lohaM parijANai se NiggaMthe, No ya lohaNae siya tti taccA bhAvaNA / ___ ahAvarA cautthA bhAvaNA- bhayaM parijANai se NiggaMthe, No ya bhayabhIrue siyA / kevalI bUyA- bhayapatte bhIrU samAvaejjA mosaM vayaNAe / bhayaM parijANai se NiggaMthe, No ya bhayabhIrUe siya tti cautthA bhaavnnaa| ____ ahAvarA paMcamA bhAvaNA- hAsaM parijANai se NiggaMthe, No ya hAsaNAe siyA / kevalI bUyA- hAsapatte hAsI samAvaejjA mosaM vayaNAe / hAsaM parijANai se NiggaMthe, No ya hAsaNae siya tti paMcamA bhAvaNA / zArtha :- aNaNuvIi bhAsI = viyA vinA pokhanAra mosaM vayaNAe = vayanathI asatyane samAvajjejjA = prApta che. bhAvArtha :- bIjA mahAvratanI pAMca bhAvanAo A pramANe che(1) te pAMca bhAvanAomAM pahelI bhAvanA A pramANe che- je vicArIne bole che, te nigraMtha che, paraMtu vicAryA vinA bolanAra nigraMtha nathI. kevalI bhagavAna kahe che ke vicAryA vinA bolanAra nigraMthane vacanathI asatyano doSa lAge che, tethI vicArapUrvaka bolanAra sAdhaka ja nigraMtha kahevAya che, vicAryA vinA bolanAra nigraMtha nathI. A prathama bhAvanA che. (2) bIjI bhAvanA A pramANe che- krodhane jANIne teno tyAga kare che te nigraMtha che, paraMtu krodha karanAra nigraMtha nathI. kevalI bhagavAna kahe che ke krodha Ave tyAre vyakti Avezavaza asatya vacanano prayoga kare che, tethI je sAdhaka krodhanA svarUpane jANIne teno tyAga kare che, te nigraMtha kahevAya che. je krodha kare cha, nigraMtha nathI. AjI bhAvanA che. (3) trIjI bhAvanA A pramANe che- lobhane jANIne teno tyAga kare che te nigraMtha che, paraMtu lobha karanAra nigraMtha nathI. kevalI bhagavAna kahe che ke lobhane prApta vyakti lobhAvezane vaza banI asatya bole che. tethI je sAdhaka lobhanA aniSTa svarUpane jANIne teno tyAga kare che te nigraMtha che, je lobha kare che. te nigraMtha nathI. A trIjI bhAvanA che.
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha (4) cothI bhAvanA A pramANe che bhayane jANIne teno tyAga kare che te nigraMtha che, paraMtu bhaya pAmanAra nigraMtha nathI, kevalI bhagavAna kahe che ke bhayane prApta vyakti potAnA bacAva mATe asatya bole che, tethI je sAdhaka bhayanA aniSTa svarUpane jANIne teno tyAga kare che te nigraMtha che. je bhayabhIta thAya che, te nigraMtha nathI. A cothI bhAvanA che. (5) pAMcamI bhAvanA A pramANe che- hAsyane jANIne teno tyAga kare che te nigraMtha che, paraMtu hAMsI-majAka karanAra nigraMtha nathI. kevalI bhagavAna kahe che ke hAsyane vaza banIne vyakti asatya paNa bole che, mATe je sAdhaka hAsyanA pariNAmane jANIne teno tyAga kare che te nigraMtha che, paraMtu hAMsImajAka karanAra nigraMtha nathI. A pAMcamI bhAvanA che. 51 etAvatAva docce mahavvae samma kAeNaM phAsie jAva ANAe ArAhie yAvi bhavai / docce bhaMte ! mahavvae musAvAyAo veramaNaM / bhAvArtha :- A pramANe pAMca bhAvanAothIyukta mRSAvAda viramaNarUpa bIjA satya mahAvratanI kAyAthI samyaka sparzanA karavAthI, tenuM pAlana karavAthI, grahaNa karelA mahAvratane sArI rIte pAra karavAthI, tenuM kIrtana karavAthI ane temAM sthira rahevAthI bhagavAnanI AjJAnI ArAdhanA thAya che. he bhagavan! A mRSAvAda viramaNarUpa bIjuM mahAvrata che. vivecana : prastuta sUtromAM bIjA satya mahAvratanuM svarUpa tathA tenI pAMca bhAvanAnuM pratipAdana che. satya mahAvata :- vastunuM yathAtathya nirUpaNa karavuM, te satya che. asatya bhASaNanA cAra kAraNa che- krodha, lobha, hAsya athavA bhayathI asatya bhASaNa thAya che. sAdhu traNa karaNa 4 traNa yoga = A nava koTithI jIvana paryaMta asatya bhASaNano tyAga kare che. pAMca bhAvanA :- (1) anuvAcibhASaNa- vicArapUrvaka bolavuM. asatyano tyAga karavA mATe satyaasatyano, hitAhitano vicAra karIne bolavuM jarUrI che. vicAryA vinA bolavAthI asatya bhASaNanI saMbhAvanA rahe che, tethI sAdhue bhASAnA guNa-doSano vicAra karIne bolavuM joIe. (2) sAdhu krodhano, (3) lobhano, (4) hAsyano, (5) bhayano parityAga kare. krodhanA AvezamAM vyakti viveka bhUlI jAya che. te ja rIte lobhI vyakti lobhapUrti mATe asatya bhASaNa kare che. hAMsI-majAkamAM paNa ghaNIvAra satyano nAza thAya che ane bhayabhIta vyakti paNa mUDha banI jAya che. bhayathI mukta thavA vyakti asatyano sahAro le che. A rIte krodha, lobha, hAsya ane bhaya; A cAre doSo asatya bhASaNanA nimitta bane che, tethI sAdhake satya mahAvratanI vizuddhi mATe cAre doSono tyAga karavo jarUrI che. sAdhaka satya mahAvratano svIkAra karyA pachI tenI poSaka pAMca bhAvanAthI cittane bhAvita karIne vratanuM samyaka prakAre pAlana karIne, temAM ja tanmaya banIne kramazaH satya mahAvratane siddha kare che. ayvAmArI - vicArIne bolavuM. bolatA pahelAM bhASAnA iSTa-aniSTa, hAni-lAbha, hitAhita Adino vyavasthita vicAra karIne bolavuM. cUrNikAronA mate anuvIci bhASaNa eTale puSaM guAi pAlittA pahelA potAnI nirmaLa ane taTastha buddhithI nirIkSaNa-parIkSaNa karyA pachI bolavuM. tattvArtha sUtrakAranA mate anuvIci bhASaNa eTale nirava ane nirdoSa bhASaNa karavuM.
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _. | u trIjuM mahAvrata ane tenI pAMca bhAvanA :52 ahAvaraM tacca bhaMte! mahavvayaM paccakkhAmi savvaM adiNNAdANaM / se gAme vA gare vA araNNe vA appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtaM vA acittamaMta vA Neva sayaM adiNNaM geNhijjA, NevaNNehiM adiNNaM geNhAvejjA, aNNaM pi adiNNaM geNhataM Na samaNujANejjA jAvajjIvAe jAva vosarAmi / bhAvArtha :- tyArapachI he bhagavan! have huM trIjA mahAvratano svIkAra karuM chuM. tenA viSayamAM huM sarva prakArathI adattAdAnano tyAga karuM chuM. te A pramANe che- te (grAhya padArtha) gAmamAM hoya, nagaramAM hoya ke jaMgalamAM hoya; thoDuM hoya ke ghaNuM hoya, sUkSma hoya ke sthUla hoya, saceta hoya ke aceta hoya, te padArthane tenA mAlikanI AjJA vinA svayaM grahaNa karIza nahi, bIjA pAse grahaNa karAvIza nahi ane adatta grahaNa karanAranI anumodanA karIza nahi. huM traNa karaNa tathA mana, vacana, kAyA; A traNa yogathI jIvanaparyata adattAdAnano tyAga karuM chuM. he bhagavan! huM pUrvakRta adattAdAnarUpa pApanuM pratikramaNa karuM chuM, AtmaniMdA karuM chuM, gurunI sAkSIe tenI gaha karuM chuM ane mArA AtmAne adattAdAnanA pApathI sarvathA mukta karuM chuM. 53 tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti tathimA paDhamA bhAvaNA- aNuvIi mioggahajAI se NiggaMthe, No aNaNuvIi mioggahajAI se NiggaMthe / kevalI bUyA- aNaNuvIi mioggahajAI se NiggaMthe adiNNaM geNhejjA / aNuvIi mioggahajAI se NiggaMthe, No aNaNuvIi mioggahajAI tti paDhamA bhAvaNA / / ___ ahAvarA doccA bhAvaNA- aNuNNaviya pANabhoyaNabhoI se NiggaMthe, No aNaNaNNaviya paannbhoynnbhoii| kevalI bayA- aNaNaNNaviyapANabhoyaNabhoI se NiggaMthe adiNNaM bhuMjejjA / tamhA aNuNNaviyapANabhoyaNabhoI se NiggaMthe, No aNaNuNNaviyapANabhoyaNabhoI tti doccA bhAvaNA / __ ahAvarA taccA bhAvaNA- NiggaMthe NaM uggahaMsi oggahiyasi etAvatAva uggahaNasIlae siyA / kevalI bUyA NiggaMtheNaM uggahasi oggahiyasi etAvatAva aNoggahaNasIle adiNNaM ogiNhejjA, NiggaMtheNaM uggahasi oggahiyasi e tAva tAva uggahaNasIlae siya tti taccA bhAvaNA / ahAvarA cautthA bhAvaNA-NiggaMthe NaM uggahaMsi oggahiyaMsi abhikkhaNaM abhikkhaNaM uggahaNasIlae siyA / kevalI bUyA-NiggaMtheNaM uggahaMsi oggahiyaMsi abhikkhaNaM abhikkhaNaM aNoggahaNasIle adiNNaM giNhejjA, NiggaMthe uggahaMsi oggahiyasi abhikkhaNaM abhikkhaNaM oggahaNasIlae siya tti cautthA bhaavnnaa| ahAvarA paMcamA bhAvaNA- aNuvIi mioggahajAI se NiggaMthe
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 332 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha sAhammiesu, No aNaNuvIi mioggahajAI / kevalI bUyA- aNaNuvIi mioggahajAI se NiggaMthe sAhammiesu adiNNaM ogiNhejjA / se aNuvIi mioggahajAI se NiggaMthe sAhammiesu, No aNaNuvIi mioggahajAi tti paMcamA mAvA | bhAvArtha :- trIjA mahAvratanI pAMca bhAvanAo che- (1) pAMca bhAvanAomAMthI prathama bhAvanA A pramANe che- je sAdhaka vicAra karIne parimita avagraha(sthAna, upadhi Adi vastunI AjJA)nI yAcanA kare che, te nigraMtha che. vicAryA vinA parimita avagrahanI yAcanA karanAra nigraMtha nathI. kevaLI bhagavAna kahe che ke je vicAryA vinA parimita avagrahanI yAcanA kare che, te nigraMtha adatta grahaNa kare che, tethI avagrahane anurUpa ciMtana karI parimita avagrahanI yAcanA karanAra sAdhu nigraMtha kahevAya che, vicAryA vinA maryAdita avagrahanI yAcanA karanAra nigraMtha nathI. A prathama bhAvanA che. (2) bIjI bhAvanA A pramANe che- gurujanonI AjJA prApta karIne AhAra, pANI Adino upabhoga karanAra nigraMtha che, AjJA lIdhA vinA AhAra pANIno upabhoga karanAra nigraMtha nathI. kevalI bhagavAna kahe che ke je nigraMtha guru AdinI AjJA prApta karyA vinA AhAra pANIno upabhoga kare che, te adattAdAnanuM sevana kare che, tethI je sAdhaka guru AdinI anujJA prApta karIne AhAra, pANI Adino upabhoga kare che, te nigraMtha kahevAya che, anujJA grahaNa karyA vinA AhArapANI AdinuM sevana karanAra nigraMtha nathI. A bIjI bhAvanA che. (3) trIjI bhAvanA A pramANe che- nigraMtha sAdhue kSetra ane kALanA pramANa pUrvaka avagrahanI yAcanA karavI joIe. kevalI bhagavAna kahe che ke je nirgatha kSetra ane kALanA pramANapUrvaka avagraha(sthAnAdinI AjJA) grahaNa karatA nathI te adattane grahaNa kare che; tethI je sAdhaka kSetra, kALanI maryAdApUrvaka avagrahanI anujJA grahaNa kare che, te nigraMtha che. kSetra-kAlanI maryAdA vinA ja avagrahanI yAcanA kare che te nigraMtha nathI. A trIjI bhAvanA che. (4) cothI bhAvanA A pramANe che- nigraMthe eka avagrahanI anujJA grahaNa karyA pachI pharI jyAre-jyAre avagraha grahaNa kare tyAre vAraMvAra avagrahanI anujJA grahaNa karavI joIe. kevalI bhagavAna kahe che ke je nigraMtha avagrahanI anujJA grahaNa karyA pachI paNa vAraMvAra bIjA avagrahanI anujJA grahaNa karatA nathI, te adattane grahaNa kare che, tethI nigraMthe ekavAra avagrahanI AjJA grahaNa karyA pachI anya vastu mATe pharI-pharI AjJA grahaNa karavI joIe. A cothI bhAvanA che. (5) pAMcamI bhAvanA A pramANe che- je sAdhu sAdharmiko pAsethI vicAra karIne maryAdita avagrahanI yAcanA kare che te nigraMtha che, sAdharmiko pAse vicAryA vinA parimita avagrahanI yAcanA karanAra nigraMtha nathI. kevalI bhagavAna kahe che ke vicAryA vinA je sAdharmiko pAsethI parimita avagrahanI yAcanA kare che te sAdharmikonuM adatta grahaNa kare che, tethI je sAdhaka sAdharmiko pAsethI vicArapUrvaka maryAdita avagrahanI yAcanA kare che te nigraMtha che, vicAryA vinA sAdharmiko pAsethI maryAdita avagraha grahaNa kare che, te nigraMtha nathI. A pAMcamI bhAvanA che. 54 etAvatAva tacce mahavvae sammaM jAva ANAe ArAhie yAvi bhavai / taccaM bhaMte ! mahavvayaM adiNNAdANAo veramaNaM /
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 bhAvArtha :-- A pramANe pAMca bhAvanAothI yukta trIjA mahAvratanI samyaka prakAre kAyAthI sparzanA karavAthI, tenuM pAlana karavAthI, grahaNa karelA mahAvratane sArI rIte pAra pAmavAthI, tenuM kIrtana karavAthI tathA temAM sthira thavAthI bhagavAnanI AjJAnI ArAdhanA thAya che. he bhagavan ! A adattAdAna viramaNa rUpa trIjuM mahAvrata che. 33 vivecana : prastuta sUtromAM trIjA adattAdAna viramaNa mahAvratanA svarUpanuM tathA tenI pAMca bhAvanAonuM pratipAdana che. adattAdAna :- adatta + AdAna. koInA dvArA na dIdheluM grahaNa karavuM, te adattAdAna che. mAlikanI AjJA vinA vastu levI, te adattAdAna arthAt corI che. corI karanAra vyaktinuM mana haMmezAM aneka saMkalpa-vikalpomAM muMjhAyA kare che, te vyakti zAMta citte koIpaNa ArAdhanA karI zakatI nathI. vastu alpa hoya ke adhika hoya, nAnI hoya ke moTI hoya, saceta hoya ke aceta hoya, sAdhu te vastunA mAlikanI AjJA vinA grahaNa karatA nathI. tIrthaMkaranI ke gurunI AjJAno bhaMga karavo, te paNa kramazaH tIrthaMkara adatta ane guru adatta kahevAya che. sAdhako sarva prakAranA adattano navakoTie jIvana paryaMta tyAga kare che. pAMca bhAvanA :- (1) vicArapUrvaka parimita avagrahanI yAcanA karavI. sAdhue koIpaNa vastunI yAcanA karatAM pahelAM potAnI AvazyakatA ane kalpanIya-akalpanIyatAno vicAra karavo jarUrI che. sAdhu potAnI AvazyakatA pramANe kalpanIya vastu ja grahaNa kare che. AvazyakatAthI adhika grahaNa karavAthI ke akalpanIya vastu grahaNa karavAthI tIrthaMkaranI AjJAno bhaMga thAya che. sAdhu jIvanamAM AjJA bhaMga te tIrthaMkara adatta hovAthI eka prakAranuM adatta che, tethI sAdhue uparokta viSayamAM viveka rAkhavo jarUrI che. (2) gurunI AjJApUrvaka AhAra-pANInI yAcanA karavI. sAdhue potAnI AvazyakatAonuM nivedana AcArya, guru ke ratnAdhika saMtanI samakSa karavAnuM hoya che ane temanI AjJApUrvaka te-te vastunI yAcanA gRhastho pAse karavAnI hoya che. jo gurunI AjJA vinA yAcanApUrvaka nirdoSa vastu lAve, to paNa tene guru adattano doSa lAge che, tethI sAdhue tathAprakAranI pravRtti karavI na joIe. (3) kSetra-kAlanI maryAdApUrvaka avagrahanI yAcanA karavI. sAdhu koI paNa upAzraya ke makAnanI AjJA grahaNa kare, tyAre tenA kSetra ane kAlanI maryAdA nizcita karavI jarUrI che. tenuM tAtparya e che ke gRhasthanA makAnamAMthI pote keTalA sthAnano upayoga karaze ane keTalA kAla sudhI raheze, paraThavA mATe kaI jagyAno upayoga karaze tenI spaSTatA karyA pachI sAdhu te sthAnamAM rahe che. nadhaNiyAtI jagyAmAM paraThavAnuM thAya to zakendranI AjJA haNa karIne parI zakAya che. te maryAdAnuM ullaMghana thavAthI adattano doSa lAge che. (4) vAraMvAra avagrahanI AjJA grahaNa kare. sAdhu jeTalIvAra koI paNa vastunI yAcanA mATe jAya, teTalI vAra gurunI AjJA grahaNa kare. gRhastha pAsethI grahaNa karelA pATa-pATalA Adi koI paNa pADIhArI vastuno upayoga karatAM pahelAM pratidina gRhasthanI AjJA grahaNa kare. pratidina AjJA grahaNa karavAthI te vastu mArI nathI tevI bhAvanA daDhatama thAya che, tethI sAdhune temAM mAlikI bhAva ke mamatvabhAva
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 4 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha thato nathI. mATe sAdhu pratyeka kArya AjJApUrvaka kare ane upAzrayamAMthI paNa je koI vastu grahaNa karavI Doya, to tenI puna: AzA add| 43. (pa) sAdharmiko pAsethI vicArapUrvaka ane maryAdApUrvaka avagrahanI yAcanA kare. sAdhune potAnA sahavartI anya sAdhuonI koIpaNa upadhinI AvazyakatA hoya, to tenI AjJA laIne ja te upadhi grahaNa kare. temAM jenI pAsethI upadhi grahaNa karavAnI che, te sAdhune mATe te vastunI AvazyakatAno temaja te sAdhunI anukULatA-pratikULatAno vicAra kare. te sAdhune koI paNa prakAre takalIpha na thAya. te rIte maryAdita vastune ja grahaNa kare. A rIte trIjA mahAvratanI zuddhine mATe sAdhue haMmezAM vivekapUrvaka vicAra karIne, AjJApUrvaka AvazyakatA pramANe ja vastu grahaNa karavI joIe. cothuM mahAvrata ane tenI pAMca bhAvanA :55 ahAvaraM cautthaM bhaMte ! mahavvayaM paccakkhAmi savvaM mehuNaM / se divvaM vA mANusa vA tirikkhajoNiya vA Neva saya mehuNaM gacchejjA, taM ceva, adiNNAdANavattavvayA bhANiyavvA jAva vosirAmi / bhAvArtha :- tyAra pachI he bhagavan! huM cothA mahAvratano svIkAra karuM chuM. tenA viSayamAM sarvaprakArathI maithuna sevananA pratyAkhyAna karuM chuM. deva saMbaMdhI, manuSya saMbaMdhI ane tiryaMca saMbaMdhI maithunanuM sevana svayaM karIza nahi, bIjA pAse devatA Adi saMbaMdhI maithuna sevana karAvIza nahi ane maithuna sevana karanAranI anumodanA paNa karIza nahIM. zeSa varNana adattAdAna viramaNa mahAvratanI samAna yAvata maithuna saMbaMdhI pApathI mArA AtmAne sarvathA mukta karuM chuM. 56 tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti tatthimA paDhamA bhAvaNA- No NiggaMthe abhikkhaNaM abhikkhaNaM itthINaM kaha kahaittae siyA / kevalI bUyA-NiggaMthe abhikkhaNaM abhikkhaNaM itthINaM kaha kahemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalipaNNattAo dhammAo bhaMsejjA / No NiggaMthe abhikkhaNaM abhikkhaNaM itthINaM kahaM kahaittae siya tti paDhamA bhaavnnaa| ___ ahAvarA doccA bhAvaNA- No NiggaMthe itthINaM maNoharAI maNoramAiM iMdiyAI Aloittae NijjhAittae siyA / kevalI bUyA- NiggaMthe NaM itthINaM maNoharAI maNoramAiM iMdiyAI AloemANe NijjhAemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA jAva dhammAo bhaMsejjA, No NiggaMthe itthINaM maNoharAI maNoramAiM iMdiyAI Aloittae NijjhAittae siya tti doccA bhAvaNA / ___ahAvarA taccA bhAvaNA- No NiggaMthe itthINaM puvvarayAI puvvakIliyAI sumarittae siyA / kevalI bUyA- NiggaMthe NaM itthINaM puvvarayAI puvvakIliyAI saramANe saMtibheyA jAva bhaMsejjA / No NiggaMthe itthINaM puvvarayAI puvvakIliyAI sarittae siya tti taccA bhAvaNA /
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 . [ 335] ahAvarA cautthA bhAvaNA- NAimattapANabhoyaNabhoI se NiggaMthe, No paNIyarasa-bhoyaNabhoI / kevalI bUyA- aimattapANa-bhoyaNabhoI se NiggaMthe paNIyarasabhoyaNabhoi tti saMtibheyA jAva bhaMsejjA / NAimattapANabhoyaNabhoI se NiggaMthe, No paNIyarasabhoyaNabhoitti cautthA bhAvaNA / ___ahAvarA paMcamA bhAvaNA- No NiggaMthe itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevittae siyA / kevalI bUyA- NiggaMthe NaM itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevemANe satibheyA jAva bhasejjA / No Niggathe itthI-pasu-paMDagasaMsattAi sayaNAsaNAI sevittae siya tti paMcamA bhAvaNA / / zabdArtha :- saMti = prApta kare che evA = brahmacaryanA bhedane(deza bhaMgane) viSaT = brahmacaryanA bhaMgane(sarva bhaMgane) vasiSA rAkho dhabbAo uw = kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che jo fthe phalya puSkaravADuM puSyavaliyADuM surita laya = sAdhue strIo sAthe pahelA karelI rati tathA kriIDAnuM smaraNa karavuM joIe nahi nAmarapALamovaLamorpha = pramANathI vadhAre AhAra-pANI kare nahi re zive = te nigraMtha che je parasa-molamoDuM = praNIta rasa, prakAma bhojanano upabhoga kare nahi arthAt sarasa AhAra na kare. bhAvArtha :- A cothA mahAvratanI pAMca bhAvanAo che(1) pahelI bhAvanA A pramANe che- nigraMtha sAdhu strIonI kAmajanaka vAto vAraMvAra kare nahi. kevaLI bhagavAne kahyuM che ke vAraMvAra strIonI kathA-vAto karanAra nigraMtha brahmacaryano dezathI ke sarvathI bhaMga kare che ane kevaLI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che, tethI nigraMtha sAdhu strIonI vAto vAraMvAra kare nahi. A prathama bhAvanA che. (2) bIjI bhAvanA A pramANe che- nigraMtha sAdhu strIonI manohara, manorama indriyone sAmAnya ke vizeSa paNe jue nahi. kevalI bhagavAne kahyuM che ke strIonI manohara temaja manorama indriyone kAma, rAgapUrvaka sAmAnya ke vizeSa rUpe jonAra sAdhu brahmacaryano dezathI ke sarvathI bhaMga kare che ane kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che, tethI nigraMtha muni strIonI manohara temaja manorama indriyone kAmarAgapUrvaka sAmAnya ke vizeSa rUpe jue nahi. A bIjI bhAvanA che. (3) trIjI bhAvanA A pramANe che- nigraMtha sAdhu strI sAthe pUrvakRta rati, pUrvakRta kAmakrIDAnuM smaraNa kare nahi. kevalI bhagavAne kahyuM che ke strIonI sAthe karela pUrvakRta rati temaja pUrvakRta kAmakrIDAnuM smaraNa karanAra sAdhu brahmacaryano dezathI ke sarvathI bhaMga kare che ane kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che, tethI nigraMtha sAdhu strIo sAthe pUrvAzramamAM karela pUrvarati temaja pUrvakAmakrIDAnuM smaraNa kare nahi. A trIjI bhAvanA che. (4) cothI bhAvanA A pramANe che- nigraMtha sAdhu AhArapANIno atimAtrAmAM upabhoga kare nahi tathA sarasa ane gariSTa AhArano upabhoga kare nahi. kevalI bhagavAne kahyuM che ke pramANathI adhika mAtrAmAM AhAra-pANInuM sevana karanAra tathA snigdha-gariSTa bhojana karanAra sAdhu brahmacaryano dezathI ke
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 ] zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha sarvathI bhaMga kare che ane kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che, mATe nigraMtha sAdhu atimAtrAmAM AhArapANI kare nahi ke sarasa svAdiSTa bhojanano upabhoga kare nahi. A cothI bhAvanA che. (5) pAMcamI bhAvanA A pramANe che- nigraMtha sAdhu strI, pazu, napuMsakathI yukta zayyA-vasati ane AsanAdinuM sevana kare nahi. kevalI bhagavAne kahyuM che- strI, pazu ane napuMsaka yukta zayyA, AsanAdinuM sevana karanAra sAdhu brahmacaryano dezathI ke sarvathI bhaMga kare che ane kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che, mATe nigraMtha sAdhu strI, pazu, napuMsakathI saMsakta zayyA ane AsanAdinuM sevana kare nahi. A pAMcamI bhAvanA che. 57 etAvatAva cautthe mahavvae samma kAraNaM jAva ArAhie yAvi bhavai / cautthaM bhaMte ! mahavvayaM mehuNAo veramaNaM / bhAvArtha :- A pramANe A pAMca bhAvanAothI yukta maithuna viramaNa rUpa cothA mahAvratanI samyaka rUpe kAyAthI sparzanA karavAthI, pAlana karavAthI, grahaNa karelA mahAvratane sArI rIte pAra pAmavAthI, tenuM kIrtana karavAthI, temAM sthira rahevAthI bhagavAnanI AjJAnI ArAdhanA thAya che. he bhagavAna ! A maithuna viramaNarUpa cothuM mahAvrata che. vivecana : prastuta sUtromAM cothA brahmacarya mahAvratanuM svarUpa tathA tenI pAMca bhAvanAnuM nirUpaNa che. brahmacarya :- brahma svarUpa AtmabhAvamAM ramaNatA karavI, te brahmacarya che. viSaya bhoganI pravRtti mohanIya karmane uttejita kare che. te brahmacaryamAM bAdhaka bane che, tethI brahmacarya mahAvratanI ArAdhanA karanAra sAdhaka devatA, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI maithuna sevanano traNa karaNa ane traNa yoga, A nava koTithI jIvana paryata tyAga kare che. pAMca bhAvanA :- (1) sAdhu strIo saMbadhI kAma viSayaka kathA kare nahIM. kAma viSayaka kathAonuM zravaNa manamAM vikAra bhAva jAgRta kare che, kyAreka mananI vikRtithI vacananI ane kAyAnI paNa vikRti thAya ane sAdhaka cAritra mArgathI bhraSTa thAya che, tethI sAdhu strI kathAno sarvathA tyAga kare. (2) sAdhu strIonA aMgopAMganuM Avalokana kare nahIM, viSaya buddhithI kareluM rUpadarzana vAsanAnI jAgRtinuM nimitta bane che tethI sAdhu vikAra bhAve strInA aMgopAMganuM nirIkSaNa kare nahIM. (3) sAdhu parve bhogavelA viSaya bhoganuM smaraNa kare nahIM. viSaya bhoganuM smaraNa upazAMta thayelI vAsanAne punaH uddIpta kare che, tethI sAdhu pote bhogavelA viSaya bhoganuM smaraNa kare nahIM ane viSayavardhaka nATaka Adi jue nahIM. (4) sAdhu pratidina sarasa gariSTa AhAra kare nahIM. gariSTa AhAra ALasa, pramAda Adi durguNonuM poSaNa kare che, suSupta vAsanAne sateja banAve che, tethI brahmacaryanuM pAlana karanArA sAdhuo sAdo-sIdho, pauSTika ane potAnA zarIrane anukULa AhAra paNa maryAdita pramANamAM ja kare che. sAmAnya rIte sarva sAdhuo mATe gariSTa AhArano niSedha che paraMtu koI sAdhu potAnA svAthya mATe auSadha rUpe vigayayukta gariSTa AhAra gurunI AjJA pUrvaka grahaNa karI zake che. (5) sAdhu strI-pazu, napuMsaka rahita sthAnamAM rahe. strI Adino saMsarga mananI vikRtinuM nimitta bane che tethI sAdhu strI AdithI rahita ekAMta sthAnamAM nivAsa kare che.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 _ | u397 saMkSepamAM brahmacaryamAM bAdhaka ane viSayone uttejita karanAra pratyeka pravRttino tyAga karanAra sAdhu ja brahmacarya mahAvratamAM sthira rahI zake che. brahmacaryanI ArAdhanA karanAra sAdhako uparokta sarva pravRttino tyAga kare. A pramANe sAdhvIjIo mATe puruSa saMbaMdhI kathA Adino tyAga samajI levo joIe. pAMcamuM mahAvrata ane tenI pAMca bhAvanA :58 ahAvaraM paMcamaM bhaMte ! mahavvayaM savvaM pariggahaM paccakkhAmi / se appaM vA bahuM vA aNuM vA thUlaM vA cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA Neva sayaM pariggaha geNhejjA, NevaNNehiM pariggahaM geNhAvejjA, aNNaM pi pariggahaM giNhataM Na samaNujANejjA jAva vosirAmi / zaGETrtha :- se appaM vA bahuM = sAdhama aNuM vA thUlaM = sukSma sthala cittamaMtaM vA acittamaMtaM = sayeta ayeta va pariggahaM geNhejjA = svayaM parigraDa aDazaza nahiNevaNNehiM pariggahaM geNhAvejjA =ii pAse parigraha aDaerAvIzana aNNaM vi pariggahaM giNhata Na samaNujANejjA = anya oI parigraha graha tADoya tenIanumohanA urIza nali. bhAvArtha :- he bhagavAna ! huM pAMcamA mahAvratano svIkAra karuM chuM. pAMcamA mahAvratanA viSayamAM huM sarva prakAranA parigrahano tyAga karuM chuM. huM thoDo ke ghaNo, sUkSma ke skUla, sacitta ke acitta koIpaNa prakAranA parigrahane svayaM grahaNa karIza nahi, bIjA pAse parigraha grahaNa karAvIza nahi ane parigraha grahaNa karanAranI anumodanA paNa karIza nahi thAva, bhUtakALamAM grahaNa karelA parigrahano huM tyAga karuM chuM, tyAM sudhInuM sarva varNana pUrvanI jema samajI levuM. 59 tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti tatthimA paDhamA bhAvaNA- soyao NaM jIve maNuNNAmaNuNNAI saddAiM suNei, maNuNNAmaNuNNehiM saddehiM No sajjejjA No rajjejjA No gijjhejjA No mujjhejjA No ajjhovavajjejjA No viNigghAyamAvajjejjA / kevalI bUyA-NiggaMthe NaM maNuNNAmaNuNNehiM saddehiM sajjamANe rajjamANe jAva viNigghAyamAvajjamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalipaNNattAo dhammAo bhaMsejjA / Na sakkA Na souM saddA, soyavisayamAgayA / rAga dosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae // soyao jIvo maNuNNAmaNuNNAI saddAiM suNei tti paDhamA bhAvaNA / ahAvarA doccA bhAvaNA- cakkhUo jIvo maNuNNAmaNuNNAI rUvAiM pAsai, maNuNNAmaNuNNehiM rUvehiM No sajjejjA No rajjejjA jAva No viNigghAyamAvajjejjA / kevalI bUyA- NiggaMthe NaM maNuNNAmaNuNNehiM rUvehiM sajjamANe jAva viNigghAyamAvajjamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA jAva bhaMsejjA /
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ | u8 zrI AcArAMga satra: dvitIya zrutaskaMdha Na sakkA rUvamada8, cakkhUvisayamAgayaM / / rAga dosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae // cakkhUo jIvo maNuNNAmaNuNNAI rUvAI pAsai tti doccA bhAvaNA / ahAvarA taccA bhAvaNA- ghANao jIvo maNuNNAmaNuNNAiM gaMdhAiM agghAyai, maNuNNAmaNuNNehiM gaMdhehiM No sajjejjA No rajjejjA, No gijjhejjA, No mujjhajjA, No ajjhovavajjejjA, No viNigghAyamAvajjejjA / kevalI bUyA-NiggaMthe NaM maNuNNAmaNuNNehiM gaMdhehiM sajjamANe rajjamANe jAva viNigghAyamAvajjamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA jAva bhaMsejjA / Na sakkA Na gaMdhamagghAuM, NAsAvisayamAgayaM / rAga dosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae // ghANao jIvo maNuNNAmaNuNNAI gaMdhAiM agghAyai tti taccA bhAvaNA / ahAvarA cautthA bhAvaNA- jibbhAo jIvo maNuNNAmaNuNNAI rasAI assAdei, maNuNNAmaNuNNehiM rasehiM No sajjejjA No rajjejjA jAva No viNigghAyamAvajjejjA / kevalI bUyA- NiggaMthe NaM maNuNNAmaNuNNehiM rasehiM sajjamANe jAva viNigghAyamAvajjamANe saMtibheyA jAva bhaMsejjA / Na sakkA rasamaNAsAuM, jIhAvisayamAgayaM / rAga dosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae // jIhAo jIvo maNuNNAmaNuNNAhiM rasAiM assAei tti cautthA bhAvaNA / ahAvarA paMcamA bhAvaNA- phAsAo jIvo maNuNNAmaNuNNAI phAsAI paDisaMvedei, maNuNNAmaNuNNehiM phAsehiM No sajjejjA, No rajjejjA, No gijjhejjA, No mujjhejjA, No ajjhovavajjejjA, No viNigghAyamAvajjejjA / kevalI bUyA- NiggaMthe NaM maNuNNAmaNuNNehiM phAsehiM sajjamANe jAva viNigghAyamAvajjamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalipaNNattAo dhammAo bhaMsejjA / Na sakkA Na saMvedeuM, phAsa visayamAgayaM / rAga dosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae // phAsAo jIvo maNuNNAmaNuNNAI phAsAiM paDisaMvedei tti paMcamA bhaavnnaa| AGEArtha :- soyao = zrotandriyathI maNuNNAmaNuNNAI saddAI suNei = manoza-priya, amanomapriyazanhone sAmane chemaNuNNAmaNuNNehiM saddehi = priya, apriyazomAMNo sajjejjA mAsAta thAya nahi No rajjejjA = anu27ta thAyanala No gijjhejjA = zuddha thAya nahi No mujjhejjA =
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 . 339 | mohita ke mUcchita thAya nahi Lo avavane = atyaMta Asakta-tallIna thAya nahi to viSayAyAvanejA = vinAzane prApta na thAya arthAt rAgadveSa na kare soviyanAtha = zrotendriyanA viSayamAM AvelA salphA = zabda ja sajA = samartha nathI ja saus = sAMbhaLavA nahi tatva = temAM rAvosa 3= rAgadveSa che ne = je ta = tene parivANa = choDI de vasiyanA yaM= cakSu viSayane prApta thayela rava = rUpa a6 ba sa = adaSTa thaI zakatuM nathI lAviyama' = nAsikAnA viSayane prApta thayela baMdhuM = gaMdha na AdhAra sajA = gaMdha na Ave tema thaI zakatuM nathI nIlaviyAvuM = jIbhano viSaya banelA rasuM = rasane safa agAsAkaM = AsvAda na thAya tema thaI zakatuM nathI paraMtu paviyenA yaM = sparzendriyanA viSayane prApta parAsaM = sparzane ja saMveDaMga saT = saMvedana na thAya, tema zakya nathI arthAt saMvedana to thAya che. bhAvArtha :- pAMcamA mahAvratanI pAMca bhAvanAo che(1) pAMca bhAvanAomAMthI prathama bhAvanA A pramANe che- jIva zrotendriyathI manojJa ke amanojJa zabdone sAMbhaLe che, sAdhu manojJa ke amanojJa zabdomAM Asakta thAya nahi, anurakta thAya nahi, gRddha thAya nahi, mohita thAya nahi, atyaMta Asakta thAya nahi, rAgadveSa karIne AtmaguNono nAza kare nahi. kevalI bhagavaMte kahyuM che ke je sAdhu manojJa, amanojJa zabdomAM Asakta, anurakta, vRddha, mohita ke atyaMta Asakta thAya che, rAgadveSa kare che, te aparigraha mahAvratano dezathI ke sarvathI bhaMga kare che ane kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che. kAnamAM pravezelA zabdanuM zravaNa na karavuM, te zakya nathI paraMtu tene sAMbhaLatA ja temAM utpanna thatAM rAga, dveSano sAdhu tyAga kare. A rIte jIva zrotendriyathI priya ke apriya sarva prakAranA zabdo sAMbhaLe che paraMtu sAdhu temAM Asakta thaIne rAga, dveSa kare nahi. A prathama bhAvanA che. (2) bIjI bhAvanA A pramANe che- jIva cakSurindriya dvArA manojJa, amanojJa sarva prakAranA rUpone jue che. sAdhu te manoza, amanoza rUpomAM Asakta thAya nahIM tathA anurakta ke vRddha thAya nahi yAvat rAgadveSa karIne AtmaguNono nAza kare nahi. kevalI bhagavAne kahyuM che ke je nigraMtha manojJa amanojJa rUpone joIne temAM Asakta, anurakta, vRddha thAya che mAvatarAgadveSa karI potAnA AtmaguNono nAza kare che, te aparigraha mahAvratano dezathI ke sarvabhaMga kare che ane kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che. cakSu samakSa AveluM rUpa na dekhAya, te zakya nathI, paraMtu tene jotAM ja temAM utpanna thatAM rAga-dveSano sAdhu tyAga kare. A rIte jIva cakSurindriyathI manojJa ke amanojJa sarva prakAranA rUpane jue che, paraMtu sAdhu temAM Asakta thaIne rAga-dveSa kare nahi. A bIjI bhAvanA che. (3) trIjI bhAvanA A pramANe che- jIva nAsikAthI priya ke apriya gaMdhone suMghe che. sAdhu manoza ke amanoza gaMdhamAM Asakta thAya nahIM tathA anurakta, vRddha, mohita ke atyaMta Asakta thAya nahi, tenA para rAgadveSa karIne potAnA Atma guNono nAza kare nahi. kevalI bhagavAne kahyuM che ke je nigraMtha manojJa ke amanojJa gaMdhamAM Asakta, anurakta, vRddha, mUcchita ke atyaMta Asakta thAya tathA rAgadveSathI grasta banI potAnA Atma guNono nAza kare che te aparigraha mahAvratano dezathI ke sarvathI bhaMga kare che ane kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thAya che. dhrANendriyanA viSaya rUpa banelA gaMdhanA pudgalo suMghAya nahi te zakya nathI, paraMtu te gaMdha AvatA
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha temAM utpanna thatAM rAgadveSano sAdhu tyAga kare. rIte jIva ghATTendriyathI manojJa ke amanojJa sarva prakAranI gaMdhane sUthe che paraMtu sAdhu temAM Asakta thaIne rAgadveSa kare nahi. A trIjI bhAvanA che. 340 (4) cothI bhAvanA A pramANe che- jIva jIbhathI manojJa, amanojJa rasono AsvAda kare che, sAdhu te manojJa ke amanoza rasomAM Asakta thAya nahIM tathA vRddha, mucchita ke atyaMta Asakta thAya nahi ane tenA para rAgadveSa karIne, potAnA AtmaguNono nAza kare nahi. kevalI bhagavAne kahyuM che ke je nigraMtha manojJa, amanojJa, rasomAM Asakta, anurakta, gRddha, mohita, mUrchita ke atyaMta Asakta thAya ke rAgadveSa karIne potAnA AtmaguNono nAza kare che te aparigraha mahAvratano dezathI ke sarvabhaMga kare che ane kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thaI jAya che. rasendriyano viSaya banelA padArthonA rasano AsvAda na levo te zakya nathI, paraMtu te rasa pratye utpanna thatAM rAgadveSano sAdhu tyAga kare. A rIte jIva rasendriyathI manojJa, amanojJa, sarva prakAranA rasonuM AsvAdana kare che, paraMtu sAdhu temAM rAgadveSa kare nahi. A cothI bhAvanA che. (5) pAMcamI bhAvanA A pramANe che- jIva sparzendriyathI manojJa, amanojJa sparzonuM saMvedana(anubhava) kare che. sAdhu te manojJa, amanIza sparzImAM Asakta thAya nahIM tathA anurakta, gRha, mUrchita ane atyaMta Asakta thAya nahi, rAgadveSa karIne potAnA AtmaguNono nAza kare nahi. kevalI bhagavAne kahyuM che ke je nigraMtha manojJa, amanojJa, sparzomAM Asakta, anurakta,gRddha, mohita, mUrchita ke atyaMta Asakta thAya ke rAgadveSa karIne potAnA Atma guNono nAza kare che, te aparigraha mahAvratano dezathI ke sarvabhaMga kare che tathA kevalI prarUpita dharmathI bhraSTa thaI jAya che. sparzendriyano viSaya banelA padArthonA sparzanuM saMvedana na karavuM, te zakya nathI, paraMtu te sparzamAM utpanna thatAM rAgadveSano sAdhu tyAga kare. A rIte jIva sparzendriyathI manojJa, amanojJa, sarva prakAranA sparzonuM saMvedana kare che paraMtu sAdhu temAM rAgadveSa kare niha. A pAMcamI bhAvanA che. 60 etAvatAva paMcame mahavvae sammaM kAraNaM phAsie pAlie tIrie kiTTie avaTThie ANAe ArAhie yAvi bhavai / paMcamaM bhaMte / mahavvayaM pariggahAo veramaNaM / bhAvArtha :- A pramANe pAMca bhAvanAothI yukta parigraha viramaNa rUpa pAMcamA mahAvratano kAyAthI samyaka prakAre sparza karavAthI, tenuM pAlana karavAthI, grahaNa karelA mahAvratone sArI rIte pAra pAmavAthI, tenuM kIrtana karavAthI tathA temAM sthira rahevAthI bhagavAnanI AjJAnI ArAdhanA thAya che. vivecana : prastuta sUtromAM pAMcamA aparigraha mahAvratanuM tathA tenI pAMca bhAvanAnuM nirUpaNa che. parigraha :- pari eTale cAre bAjuthI jIvane, graha eTale pakaDI rAkhe, jakaDI rAkhe, te parigraha che. AgamomAM muLa parivAho vuto te mUrchA-Asakti bhAvane parigraha kahyo che. AsaktinA pariNAmothI ja jIva jaDa-cetana padArthono saMgraha kare che.
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-15 . 341 | parigrahane bhego karavA, tenuM rakSaNa karavA mATe prANI aneka pAponuM sevana kare che, teno viyoga thAya tyAre prANI ArtadhyAna kare che. A rIte parigraha vRtti sAdhakanA cittane caMcaLa banAve che, svAdhyAya-dhyAnanI sAdhanAmAM alanA kare che, tethI sAdhu sUkSma ke skUla, saceta ke aceta sarva prakAranA parigrahano nava koTie jIvana paryata tyAga kare che. sAdhu saMyamI jIvanamAM Avazyaka upakaraNo tathA sAdhanAmAM sahAyaka potAnA zarIrane paNa anAsakta bhAve dhAraNa kare che. jo tene potAnA zarIramAM ke upakaraNomAM paNa mUrchAbhAva jAgRta thAya, to te paNa parigraha rUpa banI jAya che, tethI sAdhu temAM paNa anAsakta bhAva rAkhe. pAMca bhAvanA - (1) sAdhu manojJa-amanojJa zabda para rAga ke dveSa kare nahIM. te ja rIte (rathI 5) manojJa- amanojJa rUpa, gaMdha, rasa ane sparzamAM paNa rAga-dveSa kare nahIM. viSayonI Asakti ja padArthonA saMgrahanI vRttine janma Ape che tethI ja aparigraha mahAvratanI vizuddhi mATe sUtrakAre pAMca indriyonA viSayomAM rAga-dveSano tyAga karavAnuM sUcana karyuM che. sAdhaka viSayone jANavA ke mANavA jAya nahi paraMtu sahajabhAve indriyone viSaya prApta thAya arthAta kAnamAM zabda AvI jAya, AMkhothI rUpa jovAI jAya, nAkamAM gaMdha AvI jAya ityAdi viSayo Ave tenI prApti sahaja thaI jAya, tyAre teno tyAga karavo zakya nathI, paraMtu sAdhake anubhavAtA te viSayamAM rAga-dveSano tyAga karI temAM vairAgyabhAva ane upekSAbhAva sahita samatva pariNAmomAM rahevuM joIe. A pudgala saMyoga AtmAnA pariNAmone caMcaLa banAve nahIM tenA mATe sAdhake sAvadhAna rahevAnuM che. A rIte sAdhaka mahAvratonI pAMca-pAMca bhAvanAthI mahAvratone puSTa kare che. mahAvratonuM pAlana, te sAdhakonI sAdhanAno prANa che. mahAvratonI vizuddhi ane rakSA mATe bhAvanAo atyaMta mahatvapUrNa che, tethI AgamomAM mahAvrato ane tenI bhAvanAonuM kathana che. zrI dazavaikAlika sUtra cothA adhyayanamAM rAtri bhojana tyAga sahita pAMca mahAvratanuM vistRta varNana che. rAtri bhojana tyAgano samAveza ahiMsA mahAvratamAM thaI jato hovAthI prastuta prasaMgamAM tenuM svataMtra kathana nathI. zrI praznavyAkaraNa sUtranA saMvara dvAramAM pAMca mahAvratanI pacIsa bhAvanAnuM vistRta varNana che. te uparAMta samavAyAMga sUtra pacIsamA samavAyamAM, pacIsa bhAvanAnuM nirUpaNa che, paraMtu te bhAvanAonA nAmamAM ke kramamAM kyAMka bheda pratIta thAya che. bhinnatAnuM kAraNa lipi doSa athavA bhinnabhinna kAle bhinna bhinna AcAryo dvArA thayeluM saMpAdana che, tema samajI zakAya che, paraMtu te sarveya bhAvanAonA bhAvomAM sAmyatA che. upasaMhAra:61 icceehiM paMca mahavvaehiM paNavIsAhi ya bhAvaNAhiM saMpaNNe aNagAre ahAsuyaM ahAkappaM ahAmaggaM samma kAeNaM phAsittA pAlittA tIrittA kiTTittA ANAe ArAhittA yAvi bhavai / zabdArtha :- ahIsuyaM = sUtra pramANe, sUtrokta vidhi pramANe ahIMj = kalpa anusAra mahAvratanI maryAdA ane AcAra pramANe kAma = vItarAga kathita mArga pramANe.
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha bhAvArtha:A pAMce ya mahAvrato ane tenI pacIsa bhAvanAothI yukta aNagAra yacAdbhuta, yathAkalpa ane yathAmArga, tene kAyAthI samyaka prakAre sparza karI, pAlana karI, teno pAra pAmI, tenI mahAnatAnuM kIrtana karI, bhagavAnanI AjJAnA ArAdhaka thAya che- ema zrI tIrthaMkara prabhue kahyuM che. vivecana : 342 prastuta sUtra viSayanA upasaMhAra rUpa che. je sAdhaka pacIsa bhAvanA sahita pAMca mahAvratano svIkAra karIne bhagavAnanI AjJA pramANe zAstra anusAra tenuM pAlana kare, kapanI maryAdA anusAra ahiMsAdi guNo sahitanuM AcaraNa kare, kaThinatama paristhitimAM paNa mahAvratone TakAvI rAkhe, tenI mahattA svIkArIne prazaMsA kare, te sAdhaka kramazaH vikAsa karatAM svayaM mahAvratamaya banI jAya che, te AjJAnA ArAdhaka thAya che, te ja zramaNadharmanI kRtakRtyatA che. te sAdhaka kramazaH sarva karmono kSaya karI siddha thAya che. / / paMdaramuM adhyayana saMpUrNa / /
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-16: paricaya : 349. soLamuM adhyayana pu/Eaa papapapapapapapapapapapapapaND A adhyayananuM nAma vimukti che. vimukti eTale vizeSa prakAre mukta thavuM, chUTavuM. tenA be bheda che, dravya vimukti ane bhAva vimukti. lokhaMDanI beDI AdinA baMdhanathI mukta thavuM, te dravya vimukti che. rAga-dveSAdi malina bhAvothI athavA karmanA baMdhanathI mukta thavuM, te bhAva vimukti che. sAdhuonI vividha zreNIonI apekSAe bhAva vimuktinA paNa be bheda thAya che- (1) deza ane (2) sarva. sAmAnya sAdhuothI laIne kevaLI bhagavAna sudhInA sAdhako deza vimukta che, kAraNa ke sAmAnya sAdhuo saMsAranA sarva saMbaMdhothI, dhana-dolatAdi bhautika padArthothI tathA pApa pravRttithI mukta thayelA che ane kevaLI bhagavAna cAra ghAti karmothI mukta che. siddha bhagavAna AThe karmothI sarvathA mukta hovAthI sarva vimukta che. prastuta adhyayanamAM bhAva vimukti mATenA upAyonuM kramazaH pratipAdana hovAthI tenuM 'vimukti', e sArthaka nAma che. prastuta adhyayananA prAraMbhamAM sAdhakane mATe svajanono ke bhautika padArthono rAga choDI vairAgya bhAva jAgRta karavA anitya bhAvanAnuM kathana che. tyArapachI vividha upamAo ane rUpako dvArA sAdhakone rAga-dveSa, moha, mamatva ane kaSAyAdi vaibhAvika bhAvothI mukta thavAnI preraNA ApI che. jIva vaibhAvika bhAvothI mukta thAya, tyAre ja te janma-maraNanI paraMparAthI ane AThe karmothI saMpUrNa mukta thAya che.
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha soLamuM adhyayana vimukti anitya bhAvanA : aNiccamAvAsamurveti jaMtuNo, paloyae soccamidaM aNuttaraM / viusire viNNu agArabaMdhaNaM, abhIru AraMbhapariggahaM cae // zabdArtha :- gALo = jIvo saLavanAvAsamuni = anitya AvAsa-sthAnane prApta kare che ? = A pravacana anuttara = sarva zreSTha sodava = sAMbhaLIne poyaNa = hRdayathI vicAra karIne vipay = vidvAna araviMthas = pArivArika sneha baMdhanano visare = tyAga karI de amIra = bhaya ane parISahothI nirbhIka sAdhaka AraMmaparihiM paNa = AraMbha parigrahano paNa tyAga karI de. bhAvArtha :- saMsAranA sarva prANI manuSyAdi je sthAnamAM janma dhAraNa kare che athavA je zarIra AdimAM rahe che te sarva sthAna anitya che. sarva zreSTha evA jina pravacanamAM kahelA A vacanane sAMbhaLIne tenA para hadayapUrvaka ciMtana karIne, sarva bhayothI nirbhaya banelA vivekI puruSa pArivArika sneha baMdhanano tathA sarva sAvadha karmono temaja parigrahano tyAga kare. vivecana : prastuta gAthAmAM saMsAranI anityatAnuM svarUpa batAvyuM che. A saMsAramAM jIva jyAM janma dhAraNa kare che, je zarIra dhAraNa kare che, te sthAnamAM athavA te zarIramAM jIva potAnA karmanI sthiti pramANe ja rahe che. karmanI sthiti pUrNa thatAM te sthAna athavA zarIrane choDIne jIvane anyatra janma dhAraNa karavo paDe che. tyAM te navuM zarIra dhAraNa kare che ane potAnI karmasthiti anusAra rahe che, tyArapachI te sthAnane choDe che. A rIte saMsAra paribhramaNamAM koI paNa sthAnamAM ke koIpaNa zarIramAM jIvane kAyama rahevAnuM nathI, pratyeka sthAna athavA zarIra anitya che. zarIranI anityatA hovAthI, zarIrathI saMbaMdhita svajano, kuTuMba-parivAra Adi saMbaMdho, dhana-dolata Adi dazyamAna pratyeka para padArthono saMbaMdha paNa anitya che. saMkSepamAM jIvanA rAga-dveSanA sthAnabhUta pratyeka padArtha anitya che, paraMtu anaMta janma-maraNa karavA chatAM AtmAmAM koI parivartana thatuM nathI, tethI ajara-amara trikAla zAzvata evA AtmAe koI paNa anitya padArthamAM rAga ke dveSa karavo, te ucita nathI. A prakAranA jinezvaranA vacanone samajIne, svIkArIne nirbhaya ane vivekI puruSo AraMbha-parigrahano, saMsAranA sarva saMbaMdhono tyAga kare che. amIra:- abhIru, nirbhaya, A loka bhaya, paraloka bhaya Adi sAta prakAranA bhayathI rahita athavA upasarga ane parISahonA bhayathI rahita puruSa nirbhaya che. je nirbhaya che te ja sarvasvano tyAga karI zake che.
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-16 . | 345 | mAma pari6 rA... - AraMbha = hiMsAkArI pravRtti. parigraha = nava prakAranA bAhya ane cauda prakAranA AtyaMtara parigraha athavA parigrahanA nimitte thanArI kriyAono tyAga kare. sUtrakAre AraMbha ane parigrahanA tyAganA kathanathI ahiMsA ane aparigraha mahAvratanuM sUcana karyuM che ane kAra vaMdhamAM vA padathI zeSa samasta mahAvratonuM sUcana thaI jAya che. sAdhakanI sahiSNutA :- tahAgaya bhikkhumaNaMtasaMjaya, aNelisaM viNNu caraMtamesaNaM / tudaMti vAyAhiM abhiddavaM NarA, sarehiM saMgAmagayaM va kuMjaraM // zabdArtha :- tAlAyaMtra tathAbhUta anityAdibhAvanAyuktafmaNe sAdhu agaMtasaMjayaM-ekendriyAdi anaMta jIvonI rakSAmAM haMmezAM yatnAzIla che atisaM = anupama saMyamazIlavaLu = vidvAna vasaMtanesamAM = zuddha AhAranI gaveSaNA karanAra = koI(anAya)puruSa vAyArdi = asabhya vacanothI tuvaMti = vyathita kare che arva = pattharAdi prahAra kare che mayaM = saMgrAmamAM gayelA nara = hAthIne saha = bANothI vyathita kare che. bhAvArtha :- anityAdi bhAvanAothI bhAvita, anaMta jIvonI rakSA karanAra, anupama saMyamazIla, vidvAna ane jinAjJAnusAra zuddha AhAranI gaveSaNA karanAra, sAdhune joIne keTalIka anArya vyaktio sAdhune asabhya vacano kahIne, paththara AdinA prahAra karIne duHkhI kare che, jevI rIte saMgrAmamAM vIra yoddhA zatrunA hAthI upara bANonI varSA kare che. tahappagArehiM jaNehiM hIlie, sasaddaphAsA pharusA udIriyA / titikkhae NANi aduTThaceyasA, girivva vAeNa Na saMpavevae // zabdArtha :- taraNaITE = tathA prakAranA daM= loko dvArA hIti = tarjita-tADita thayela sasasa sa = tIvra Akrozayukta zabdo tathA zIta, uSNAdi sparzIthI 31IriyA = udIrita-pIDita muni titika = samyaka prakAre sahana kare che gApi = jJAnI anukuveyasa = akaluSita manathI vApa = vAyuthI vizva = parvatanI jema saMvevaNa = kaMpAyamAna thatA nathI. bhAvArtha :- tathA prakAranA asaMskArI temaja asabhya puruSo dvArA tADita thayelA, tenA kahevAyelA AkrozapUrvakanA zabdo temaja zItAdi sparzIthI pIDita, jJAnavAna sAdhu akaluSita manathI arthAt prazAMta cittathI tene sahana kare. jema vAyunA prabaLa vegathI parvata kaMpAyamAna thato nathI tema saMyamazIla muni A parISaho ane upasargothI calAyamAna thatA nathI. vivecana : prastuta gAthAomAM sAdhakanI sahiSNutAnuM kathana che. sAdhubAvIsa parISahamAMthI koIpaNa parISaha sAme Ave, tene pUrvakRta karmono udaya samajIne samabhAvathI sahana kare. sahanazIlatA te sAdhuno mukhya guNa che. prastuta gAthAmAM mukhyatayA Akroza parISaha ane vadhu parISahanuM kathana che. koI anAryapuruSo sAdhu sAthe asabhyatApUrvakano vyavahAra kare, apazabdo kahe, Akroza kare ke pattharAdithI mAre, AvI koI paNa prakAranI pratikULa paristhitine sAdhu samabhAvathI sahana kare che.
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcArAMga sUtra : dvitIya zrutaskaMdha jema yuddhanA medAnamAM zUravIra yoddho zatru pakSanA hAthI para zastra prahAra kare che ane hAthI te prahArone sahana karIne aMte vijaya prApta kare che. jema vAyunA prabaLa vegathI parvata calita thato nathI, te ja rIte sAdhu koI paNa parISahane akaluSita cittathI prazAMta bhAvathI sahana karIne pratikULa paristhitimAM akaMpa rahIne vijayane prApta thAya che. je sahana kare che, te ja saphaLa thAya che. 34 tahAzaya micchu :- tathAbhUta bhikSu eTale anityAdi bhAvanAthI bhAvita thaIne gRhabaMdhanathI mukta, AraMbha parigrahanA tyAgI tathA anaMta- ekendriyAdi prANIo pratye saMyamazIla, advitIya, jinAgamanA rahasyanA jANanAra, vidvAna temaja eSaNAthI yukta vizuddha AhArAdithI jIvana nirvAha karanAra sAdhu. cUrNikAranA matAnusAra tIrthaMkara, gaNadhara Adi pUrvAcAryonA mArge je gamana kare che, te tathAgata kahevAya che. maLata saMgaH- anaMta saMyata. sAdhu ekendriyAdi anaMta jIvonI rakSAmAM prayatnazIla hovAthI te anaMta saMyata che athavA anaMta cAritra paryAyothI yukta hovAthI anaMta saMyata che. tahavvAai naLehiM dIlip :- asaMskArI, kaluSita hRdayavALA, daridra, anArya vagere bALa jIvo sAdhakane niMdita ke vyathita kare. sasadAtA titivad pANi H- bALa jIvo atyaMta prabaLatAthI kaThora ke tIvra, amanojJa zabdAdinA prahAra kare, AkrozapUrvaka duHkho Ape, anukULa-pratikULa upasargo Ape, to AtmajJAnI muni tenA pratye manathI paNa dveSa kare nahi, akaluSita manathI arthAt zAMta cittathI sahana kare. potAnA pUrvakRta karmanuM phaLa che ema samajI samatAmAM sthita rahe. samabhAvathI zuddhiH 4 : uvehamANe kusalehiM saMvase, akaMtadukkhI tasa thAvarA duhI / alUsae savvasahe mahAmuNI, tahAhi se sussamaNe samAhie // zabdArtha :- vedamALe = upekSA karatA arthAt madhyastha bhAvanuM AlaMbana letAM, parISaha- upasargone sahana karatAM latteai = gItArtha sAdhakonI sAthe saMvase = rahe mataduvauI duHkha jene apriya lAge che tevA judI = du:khI jIvone atUsaN = koI paNa prakAre paritApa nahi ApatA savvasade = sarva prakAranA parISahAdine sahana kare tA hi = tethI ja se mahAmuLI = te mahAmuni sukSmamaLe - zreSTha zramaNa samAhi - kahelA che. = = bhAvArtha:- parISaha, upasargone sahana karatA athavA madhyastha bhAvanuM avalaMbana letA te muni ahiMsAdi prayogamAM kuzaLa, gItArtha munionI sAthe rahe. trasa temaja sthAvara sarva prANIone duHkha apriya lAge che, tethI te duHkhI jIvone koIpaNa prakArano paritApa ApyA vinA pRthvInI jema sarva prakAranA parISaha, upasargone sahana kare che, tethI te mahAmunine suzramaNa-zreSTha zramaNa kahyA che. 5 zabdArtha : vijra = samayajJa r = vinayavAna aputtara = zreSTha dhanmaya = dharmapada--yatidharmamAM pravRtti karanArA viLIyatahasya = tRSNAne dUra karanAra phlAyao = dharmadhyAna karanAra samAdhiyassa = viU gae dhammapayaM aNuttaraM, viNIyataNhassa muNissa jhAyao / samAhiyassaggisihA va teyasA, tavo ya paNNA ya jaso ya vaDDhai // For Private Personal Use Only
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-16 samAdhivAna mubilsa = munine aiikSaNa = agnizikhAnI samAna sevasA = teja tavo = tapa paLyA * prajJA-buddhi go - yaza yarR! - vRddhi pAme che. 347 bhAvArtha :- kSamA, mArdava Adi daza prakAranA anuttara zramaNa dharmamAM pravRtti karanAra, vidvAna-samayajJa, vinIta, tRSNAthI rahita, dharmadhyAnamAM rata, cAritra pAlanamAM samAdhivAna muninA tapa, prajJA ane yaza agnizikhAnA tejanI samAna niraMtara vRddhi pAme che. 6 disodisiM'NaMtajiNeNa tAiNA, mahavvayA khemapayA paveiyA / mahAgurU NissayarA udIriyA, tamaM va tejo tidisaM pagAsayA // zabdArtha:- vizolili = sarva ekendriyAdi bhAvadizAomAM hemapayA = rakSAnA sthAnarUpa arthAt rakSaka parvavA = kahyA che, pratipAdita karyA che sAkhA = chakAya jIvanI rakSA karanAra abina = anaMtajJAnI jinezvara bhagavAne mahApuru = mahAna puruSo dvArA pAlana karAvavAthI mahAguru svarUpa mahAvrato bissavarA - anAdinA AtmA sAthe lAgelA karmabaMdhanone toDanArA kIriyA - pragaTa karyA che tema va teno = aMdhakArane jema prakAza dUra kare che ane zivise pAsA = Urdhva, adho, niyaMga A traNe dizAone prakAzita kare che tema mahAvrata karyAMdhakArane dUra karI Urdhva, adho, madhya, A traNe lokane prakAzita kare che. bhAvArtha :cha kAya jIvonA rakSaka, anaMta jJAnI, jinendra bhagavAne sarva ekendriyAdi bhAvadizAomAM rahenArA jIvonA rakSaNa mATe tathA anAdikALathI karmathI baddha jIvane karmabaMdhanathI mukta karavAmAM samartha, mahAna puruSo dvArA Acarita, mahAguru samAna mahAvratonuM nirUpaNa karyuM che. jevI rIte sUryano prakAza traNe ya dizAonA aMdhakArane naSTa kare che, tevI rIte mahAvrata rUpa prakAza paNa aMdhakAra svarUpa karma samUhane naSTa kare che arthAt jJAnavAna AtmA traNeya lokanA prakAzaka banI jAya che. siehiM bhikkhU asie parivvae, asajjamitthIsu caejja pUyaNaM / aNissio logamiNaM tahA paraM, Na mijjai kAmaguNehiM paMDie // zabdArtha :- kSi - karma ane gharanA baMdhanathI baMdhAyelA gRhastho sAthe asit - gharanA baMdhanathI nahi baMdhAyelA saMyamI pariN = saMyama grahaNa karIne vicare asakhkhuM = Asakta nahi thatA agisid = strInA saMsargathI rahita thaIne phaLa tona = A lokamAM taddA = tathA para = paralokamAM manunehaiiM kAmabhogone ja mintrajJa = svIkAra kare nahi hir = kAmabhogonA pariNAmane jANe che, te paMDita che. bhAvArtha :- sAdhu karmapArAthI baMdhAyelA gRhastho ke anyatIrthikonA saMparkathI rahita tathA strIonA saMsargano tyAga karIne vicare pUjA, satkAra AdinI abhilASA kare nahi; Aloka tathA paralokanA sukhanI kAmanA kare nahi; manojJa zabdadinA viSayano svIkAra kare nahIM arthAt temAM Asakta thAya nahi. je kAmabhogonA kaDavA pariNAmane jANe che, te muni paDiMta kahevAya che. 8 = tahA vippamukkassa pariNNacAriNo, dhiImao dukkhakhamassa bhikkhuNo / visujjhai jaMsi malaM purekaDaM, samIriyaM ruppamalaM va joiNA // zabdArtha:- sahA " tathA vimukSma - saMgathI rahita parikha pArino saMgathI rahita pariLavArikho - jJAnapUrvaka kriyA
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha karanAra dura umarA = duHkhane sahana karanAra fdhano pairyavAna matta = karmamaLa visu dUra thaI jAya che = = jema goLa = agni dvArA samarivuM = prerita karela pUrti = cAMdIno mela. bhAvArtha :- jema samyagu rIte prerita agni cAMdInA melane bALIne zuddha kare che, tema sarva saMgathI rahita, jJAnapUrvaka kriyA karanAra, dhairyavAna temaja duHkha sahiSNu bhikSu potAnI sAdhanA dvArA AtmA upara lAgelA karmamaLane dUra karI, AtmAne zuddha kare che. vivecana : prastuta gAthAomAM sAdhakane mATe samabhAvathI zuddhino mArga temaja sAdhunA anya Avazyaka guNo pradarzita karyA che. sAdhakanA pratyeka vrata, tapa, japa Adi anuSThAnonuM phaLa samabhAvanI prApti che. samabhAvanI siddhi rUpa lakSyane najara samakSa rAkhIne ja sAdhaka puruSArtha kare che. AtmavizuddhinI sAdhanA karatA sAdhaka sarva prathama sarva pApakArI pravRttino tyAga karIne pAMca mahAvratano svIkAra kare che, gItArtha muninA sAMnidhyamAM rahI, temanI AjJA pramANe aMtarmukha banI ArAdhanA kare che. Atmavatu sarvabhUteSunI bhAvanAthI jagatanA sarva prANIne potAnA nimitte AMzika paNa paritApa Ape nahIM ane te jIvo potAnA karmonA udayathI duHkhI thaI rahyA che, tema jANIne te jIvo taraphathI maLatA upasargo ke parISahone sAdhu samabhAvathI sahana kare che. sAdhu ahiMsA mahAvrata sahita pAMca mahAvratanuM pAlana kare, pAMca mahAvratanI pUrNatA mATe daza vidha yatidharmanuM AcaraNa kare, rAganA sthAna rUpa strI saMga temaja gRhasthonA saMsargathI sadA dUra rahe, A loka-paraloka saMbaMdhI sarva kAmanAono tyAga kare. A rIte ahiMsAdi mULa guNonI puSTine mATe sAdhaka aneka uttara guNonI ArAdhanA kare che. mULa guNa ane uttara guNonI vizuddhithI sAdhakane thatAM lAbhonuM kathana sUtrakAre dAMto dvArA karyuM che. (1) sAdhakanI prajJA, kIrti ane yaza agni zikhAnI jema vikasita ane tejasvI bane che. (2) karma samUhano nAza thatAM te sUryanI jema prakAzaka bane che. (3) jema agnimAM nAkhelI cAMdI zuddha bane che, tema duHkha sahiSNutA tathA dharma dhyAnarUpa agnimAM karmamala dUra thatAM sAdhakanI zuddhi thAya che. 3vedamaMT:- upekSA bhAva dhAraNa kare. sAdhu ajJAnI ke bAla jIvo prati, anukULa-pratikULa viSayo prati ke kaThora zabdo prati rAga-dveSanA malina bhAvo karyA vinA, upekSA bhAva dhAraNa kare. samabhAvanI siddhi mATe samajaNapUrvakano upekSA guNa sahAyaka bane che. ata ujavI - sarva prANIone duHkha apriya che. traNa-sthAvara baMne prakAranA saMsArI jIvo potAnA pUrvakRta karmothI duHkhI che. A pramANe jANI sAdhu koIpaNa jIvonI hiMsA na kare. maLatA nikha :- manuSya, tiryaMca Adi anaMta jIva rUpa saMsArane jeNe jItI lIdho che, te anaMtajita che athavA anAdi anaMta kAlIna rAga-dveSane, anaMta karmone jeNe jItI lIdhA che, te anaMtajita che athavA bhUtakALamAM thayelA anaMta jinezvaro.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-16 . | 349 | mahAra khissatharA 3IriyA:- mahAvratono svIkAra atyaMta kaThinatAthI thAya che. sarva prakAranI pApa pravRttino sarva prakAre jIvana paryata tyAga karavA rUpa kArya daDha saMkalpathI ja siddha thaI zake che. sAmAnya vyakti teno svIkAra karI zakatI nathI, mahApuruSo ja teno svIkAra kare che. tenuM pAlana karavuM paNa atyaMta kaThina che. mahAvratonA pAlanathI anaMta karmono nAza thAya ane anaMta AtmaguNono prakAza thAya che. tenA pAlanathI sarva jIvone abhayadAna prApta thatuM hovAthI jagajIvo mATe paNa kalyANakArI che. A rIte mahAvratanI mahAnatAne joIne tema ja mahAna puruSo dvArA tenuM AcaraNa thatuM hovAthI sUtrakAre tenA mATe mahApuru zabdaprayoga karyo che. jema sUryanA prakAzathI aMdhakArano nAza thAya che tema ja mahAvratanA pAlana rUpa prakAzathI karmonA samUha rU5 aMdhakArano nAza thAya che. sidaMfmaja ati paridhvaH - je ATha prakAranA karmothI baddha che, gRhapAzathI baddha che, tevA guhasthonA viSayamAM siNa paridhvA gRhapAzathI nirgata, muni karmakSaya karavAmAM udhata thaIne anAsakta bhAve vicaraNa kare. sAmarthItu vALa pUyAM - strIomAM anAsakta rahe. pUjA-satkAranI AkAMkSAno tyAga kare. A kathanathI mULaguNa ane uttaraguNanI surakSAnuM pratipAdana karyuM che. masi nomAM tahIM raM:- A loka ane paralokanI koI AkAMkSA na rAkhe arthAt mULa guNa ane uttaraguNamAM avasthita sAdhu A loka ane paralokanA nimitte tapa kare nahi arthAt nirjarAnA lakSya tapa kare. ja klik vAnaguhiM ki - kAmaguNanA kaTu pariNAmane jANIne, vivekI sAdhu kAmaguNomAM mUcchita thAya nahi. visupha nIyaM bUma<< gophaT - cAMdI uparano mela jema agnithI dUra thAya che, tema pUrvakRta karmono mela paNa tapanI agnithI vizuddha thAya che. baMdhanathI mukta - se hu pariNNAsamayammi vaTTai, NirAsase uvaraya mehuNe care / bhujagame juNNataya jahA cae, vimuccai se duhasejja mAhaNe // zabdArtha :- te = te sAdhu rAmami vaTTa = jJaparijJA ane pratyAkhyAna parijJAne svIkArIne pravRtti kare birAsare = A loka, paralokanA viSayonI AzAthI rahita meLe = maithunathI 31 = uparata ghare = saMyamamAM vicare che muiAne = sarpa guNAkaM = jUnI kAMcaLIne ca= choDI de che te = tevI rIte te mAkhe = sAdhu kudaw = duHkharUpa zayyAthI viputra = mukta thaI jAya che, saMsArathI chUTI jAya che. bhAvArtha :- jema sarpa zarIra paranI jUnI kAMcaLIno tyAga karI tenAthI mukta thaI jAya che, tema sAdhu jJaparijJA ane pratyAkhyAna parijJA rUpa zAstrokta kathanane svIkArIne pravRtti kare che; A loka, paraloka saMbaMdhI AzaMsAthI rahita ane maithuna sevanathI virata thaI saMyamamAM vicaraNa kare che te duHkhazayyAthI eTale karmabaMdhanothI ane saMsAra paribhramaNathI mukta thaI jAya che.
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 ] zrI AcArAMga sUtra: vitIya zrutaskaMdha 1. jamAhu ohaM salilaM apAragaM, mahAsamuhaM va bhuyAhiM duttaraM / ahe ya NaM parijANAhi paMDie, se hu muNI aMtakaDe tti vuccai // zabdArtha :- = = je sAdhu Adu = kahyuM che sohaM = ovarUpa tid = jaLane apAra = jeno pAra na pAmI zakAya tevA mahAkurda = mahA samudrane muvAdi = bhujAothI taravo uttara = duttara che = tevI ja rIte saMsAra sAgara taravo kaThina che ya kaM = tethI ja saMsAranA svarUpane ribApAuM = jJaparijJAthI jANI, pratyAkhyAna parijJAthI tyAga kare se Dipa = te paMDita che(satyAsatyane jANanAra che) aMtare = karmono aMta karanAra. bhAvArtha :- tIrthakara gaNadhara Adi uttama puruSoe kahyuM che- jeno pAra na pAmI zakAya tevA mahA samudrane be bhujAothI pAra karavo dustara che, tevI rIte saMsArarUpI mahAsamudrane paNa pAra karavo durUra che, tethI A saMsAra samudranA svarUpane jJaparijJAthI jANIne, pratyAkhyAna parijJAthI teno tyAga kare che, te paMDita muni karmono aMta karanArA kahevAya che. jahA hi baddhaM iha mANavehiM, jahA ya tesiM tu vimokkha Ahie / ahA tahA baMdhavimokkha je viU, se hu muNI aMtakaDe tti vuccai // zabdArtha :- = jevI rIte da = A saMsAramAM mALae = manuSyo jo va = mithyAtvAdithI karmo bAMdhe che kSa = teno-karmono baMdha thayo chevizva = karmonA baMdhanothI mukta thavuM sAhiE = kahyuM che ne = je sAdhuvaMdhavimo#= baMdha ane mokSanA ahIM tahIM = yathArtha svarUpanevi = samyaka rIte jANanAra che. bhAvArtha :- manuSyo A saMsAramAM mithyAtvAdi dvArA karma bAMdhe che ane samyagdarzanAdi dvArA karmono kSaya kare che. A rIte baMdha ane vimokSanA svarUpane yathAtathya jANanAra vidvAna muni avazya saMsArano ke karmono aMta karanArA kahevAya che. kA imammi loe parae ya dosu vi, Na vijjai baMdhaNaM jassa kiMci vi / se hu NirAlaMbaNamappaiTThio, kalaMkalIbhAvapavaMca vimuccai ||tti bemi|| zabdArtha :- gira saMva = AlaMbanathI rahita-A loka paralokanI AzAthI rahita 3kha i = pratibaMdhathI rahita vartanamAvavava = janma, maraNa rUpa saMsAranA paribhramaNanA pracaMcathI vimukvaH = mukta thAya che. bhAvArtha :- A loka, paraloka ke baMne lokamAM jene aMzamAtra paNa rAgAdi baMdhana nathI tathA je sAdhaka nirAlaMbI- A loka, paraloka saMbaMdhI icchAothI rahita ane apratibaddha che, te sAdhu avazya saMsAraparibhramaNa rUpa prapaMcathI mukta thaI jAya che. vivecana : prastuta gAthAomAM vividha daSTAMto dvArA sAdhakane baMdhanamAMthI mukta thavAnI preraNA ApI che.
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana-16 (1) jema sarpa potAnI kAMcaLIne anAsakta bhAve choDI de che, tema sAdhu paNa pUrva saMyogonA, rAgAdi baMdhanono tyAga kare che. (2) sAdhu mahA samudra samAna saMsAra sAgarane zAstrokata upAya dvArA tarI jAya che. 351 karma baMdhanathI mukta thavAnA, karmAzrava rUpa vizALa jaLa pravAhane rokavAnA upAyo kramazaH A pramANe che- (1) sAdhu zAstrokta upAyonA AdhAre ja pravRtti kare, (2) saMsAra samudranA svarUpane jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI teno tyAga kare, (3) karmabaMdhananA kAraNo ane baMdhana muktinA upAyone yathArtha rUpe jANIne mukti mATe yathAtathya prayoga kare, (4) ihalaukika, pAralaukika sarva AzaMsA, AkAMkSA ke spRhAthI rahita thaI apratibaddhapaNe vicare. juhaleE :- duHkha zayyA. zrI ThANAMga sUtramAM cAra prakAranI duHkha zayyAnuM nirUpaNa che. sAdhu jIvananA svIkAra pachI koIpaNa nimittathI manamAM asAdhutAnA bhAvono praveza thaI jAya, mana vicalita thaI jAya, to sAdhune mATe saMyama duHkhanA sthAnarUpe-duHkha zayyArUpa banI jAya che. tenA cAra prakAra che. (1) pravacana prati azraddhA, (ra) paralAbhanI spRhA, (3) kAmabhoganI AzaMsA, (4) zarIra zuzrUSAnI icchA. A cAre kAraNothI saMyama duHkha rUpa banI jAya che. tethI sAdhaka zAstrokta upAyo dvArA uparokta cAre kAraNono tyAga karIne duHkha zayyAthI mukta thAya che arthAt sAdhaka duHkhamaya narakAdi bhavothI athavA duHkhamaya saMsAra paribhramaNa rUpa prapaMcothI mukta thAya che. parippA samammi vadR :- sAdhu parikSA rUpa zAstrokta kathana anusAra pravRtti kare. saMsAranA svarUpane jJa parikSAthI yathArtha rUpe jANe ane pratyAkhyAna parijJAthI choDavA yogya padArthono tyAga kare. A rIte samyag jJAna ane sakriyAnA samanvayathI sAdhakanI sAdhanA daDhatama thAya che. vazya manune :- maithuna kriyAthI sarvathA uparata thAya, cothA mahAvratanuM yathArthapaNe pAlana kare. A kathanathI upalakSaNathI zeSa sarva mahAvratanuM kathana thaI jAya che. saMsAra mahAsamuE :- saMsAra mahAsamudranI samAna dustara che. samudramAM nadIono pravAha Avato rahe che, tema saMsAra samudramAM karmarUpa jalano pravAha satata Ave che. - bhujAothI mahAsamudrane pAra karavo kaThina che, tema saMsAra samudrane pAra karavo dustara che. je upAyathI saMsAra pAra karI zakAya che tene jANIne te upAya anusAra anuSThAna kare che, te paMDita muni che. te saMsAra samudranA pravAhano aMta kare che. te saMsAra samudrane tarI jAya che. nadA ca vatuM :- manuSyo(jIvo) saMsAramAM kyA kAraNothI baMdhAya che? tene yathArtharUpe jANo arthAt jIva mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya ane yoga, A AzravanA kAraNothI karma bAMdhe che, tenuM yathArtha jJAna kare. nA ya vimoU :- je upAyo dvArA karmabaMdhanathI baMdhAyelA jIvono vimokSa thAya che, te upAyone jANe. prANAtipAta viramaNa Adi vrata, tapa, saMyama, samyagdarzanAdi upAyo dvArA jIva mukta thAya che.
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35ra | zrI AcArAMga sUtra: dvitIya zrutaskaMdha saMtA - te baMdha ane mokSanA samyaka upAyo jANIne, tadanusAra AcaraNa karIne, muni karmono aMta kare che. naMtIbhAva pUrva vimukhya :- saMsAramapiryaTanadimuvyate I saMsAra paribhramaNamAM eka janmathI bIjA janmamAM, eka garbhathI bIjA garbhamAM, eka zarIrathI bIjA zarIramAM A prakAranA bhava prapaMcathI athavA strI, putra, parivArAdi rUpa prapaMcothI eTale ke janma-maraNanI paraMparAthI sarvathA mukta thAya che. soLamuM adhyayana saMpUrNa che AcArAMga sUtra - bIjo zrutaskaMdha saMpUrNa 'AcArAMga sUtra saMpUrNa che.
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1: tripadI ciMtana pariziSTa-1 : tripadI ciMtana uppangeIvA, vigameIvA, veIvA bIjamAM vaTavRkSa tirohita hoya che, araNInA lAkaDAmAM agnikaNa ane agnikaNamAM tejasvIjAjvalyamAna agni chupAyelo hoya che, tema tripadInA traNa padomAM jainAgonA sarva bhAvo ane dvAdazAMgInA samasta syo gopAyelA che. 53 bIja jamInamAM dharabAya, pANIno saMyoga pAme tyAre vRkSa, araNInuM lAkaDuM ghasAya tyAre agnikaNa pragaTa thAya che ane vAyuno saMyoga maLatAM agnikaNa tejasvI jAjvalyamAna agninuM svarUpa dhAraNa kare che, tema tIrthaMkara paramAtmAnA zrImukhe tripadInuM zravaNa thatAM gaNadhara bhagavaMtonA hRdayamAM caudapUrva saMyukta dvAdazAMgInuM pUrNazruta jJAna pragaTa thAya che. ghaTanA ema ghaTe che ke tIrthaMkara paramAtmA saMyama svIkAra pachI sAdhanA-ArAdhanAnA paripAka rUpe kevaLajJAnane prApta kare che tyAre teone pUrvanA trIjA bhavamAM bAMdhelA tIrthaMkara nAmakarmano udaya thAya che ane teo tIrtha pravartAvavA udyamavaMta bane che. kevaLajJAnane prApta tIrthaMkara prabhu sau prathama zramaNadharma ane zrAvaka dharmane samajAvatI, saMsAra sAgara pAra karAvanArI, bhavajalatAriNI, duHkha muktidAyinI, ziva sukha-siddhi dAyinI, chakAya jIva rakSaka, ahiMsA pradhAna dezanA(prathama upadeza) Ape che. te dezanAnA zravaNathI pariSada(samA)mAM upasthita keTalAka bhavya jIvo(nara-nArIo) paramAtmA pAse sAdhuvratamahAvrata aMgIkAra karI, sarvavirati saMyamI jIvanano svIkAra kare che ane keTalAka bhavya jIvo(nara-nArIo vagere) zrAvakavrata aNuvrata dhAraNa karI, devarita saMyama jIvanano svIkAra kare che ane caturvidha saMghanI sthApanA thAya che. nUtana dIkSita zramaNomAM pUrvabhavanI sAdhanAnA baLe gaNadhara banAvA yogya, puNyano baMdha karIne AvelA arthAt gaNadhara padane yogya sAdhuone tattvajJAna zIkhavavA bhagavAna tamane rU vA, viname rU vA, dhruve rU vA A tripadI(traNa pada) Ape che. A traNa pada sAMbhaLatA ja jene-jene cauda pUrva sahita dvAdazAMgInuM jJAna laI jAya che ane muhUrta mAtramAM dvAdazAMgInI racanA kare che, teone bhagavAna gaNadhara pada upara sthApita kare che. jema AmravRkSa upara ArUDha vyakti nIce rahelA svajano mATe mIThAM-madhurA pAkAM phaLonI uparathI vRSTi kare ane nIce rahelA be-pAMca svajano potAnA hAthamAM rahelA vastramAM te phaLone jhIle che ane pachI tene sApha karI, samArIne potAnA sarva svajanone premapUrvaka khAvA Ape che ane pote paNa khAya che, tema kevaLajJAna rUpI kalpavRkSa upara sthira tIrthaMkaro bhavyajanonA upakAra mATe anuttara evA arthane varasAve che tene gaNadharo buddhirUpI vastramAM jhIlI sUtra(dvAdazAMgI) rUpe gUMthIne potAno temaja anyano upakAra kare che. atyaM bhAsad araddA sutta guMthad baharA / tIrthaMkaro artharUpa AgamanuM kathana kare che, gaNadharo sUtra rUpa AgamanI racanA kare che.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 ] zrI AcArasaMga sUtra A rIte dvAdazAMgInuM mULa tripadI che, tethI te mAtRkApada paNa kahevAya che. 3khane Tu vA eTale vastu utpanna thAya che, virAne rU vA eTale vastu nAza pAme che, dhuve Tu vA eTale vastu dhruva, zAzvata che. pratyeka vastu-pratyeka padArtha dravyanI apekSAe dhruva che ane paryAyanI-avasthAnI apekSAe anitya che arthAt utpanna thAya che ane nAza pAme che. A rIte sarva dravya nitya-anitya svabhAva dharAve che. hatyA vyaya dhrauvya yukta sat I- tattvArtha sUtra. utpAda, vyaya ane dhrauvya yukta hoya te sat che. yansa tadravyam je sat che te dravya kahevAya che. te bliginvedi kiraNa pUche.....sUyagaDAMga sUtra-4. dareka padArtha nityAnitya svabhAvavALA che. samudramAM mojA utpanna thAya che ane nAza pAme che, paraMtu pANI tenuM te ja rahe che. mATImAMthI ghaDo banAvavAmAM Ave tyAre ghaDAnI utpatti thAya che, ghaDo phUTI jAya tyAre ghaDAno nAza thAya che, paraMtu A baMne avasthAmAM mATI kAyama TakI rahe che. sonAmAMthI kaMkaNa ghaDavAmAM Ave tyAre kaMkaNanI utpatti thAya che, kaMkaNamAMthI kuMDaLa banAvavAmAM Ave tyAre kaMkaNano nAza thAya che, paNa sonuM kAyama rahe che. bAlyAvasthA vyatIta thAya ane yuvAvasthAno prAraMbha thAya che, paraMtu vyakti tenI te ja rahe che. manuSya rUpe janma thAya eTale manuSya paryAyanI utpatti thAya che, manuSyanuM AyuSya pUrNa thAya, tyAre manuSya paryAyano nAza thAya che, jIva kAyama rahe che, te jIva dhruva che. A rIte pratyeka padArthanI avasthAo, paryAyo kSaNe-kSaNe palaTAtI rahe che. paryAyo anitya che, temAM parivartana thatuM ja rahe che. A rIte jagatanA tamAmetamAma padArtho, lokanA sarva dravyo utpAda, vyaya ane dhrauvya rUpa tripadImAM samAviSTa thaI jAya che, bIjI bAju adhyAtma jagatanA sarva rahasyo paNa tripadImAM samAviSTa che. potAnA nija Atma dravya tarapha daSTi karavAmAM Ave to te nitya, dhruva, zAzvata che. Atma dravya pote potAnA nija svabhAvamAM kAyama mATe sthita ja che. zuddha Atma svarUpamAM sthita thaI javuM, te ja adhyAtma che. dravya daSTi keLavavAthI Atma ramaNatA thAya che. AtmAnI vaibhAvika paristhitio(avasthAo) utpAda, vyayanA svabhAvavALI che. mohajanya sarva vikAro-rAga, Asakti, dveSAdi, bhAvomAM utpada-vyaya thayA kare che. vicAra, vastu ke vyakti pratye rAgAdi bhAvo utpanna thAya tyAre paryAya daSTie jovAthI samajAya jAya che ke A tenI parivartana svabhAvavALI avasthA che, paryAya che. je paryAya utpanna thaI che, te nAzano svabhAva laIne ja utpanna thaI che, tema paryAya daSTithI tenI anityatA samajAya che ane tenI anityatA samajAtAM ja rAga ke dveSa rUpa vibhAva zamI jAya che ane AtmA samabhAvamAM sthita thaI jAya che. A rIte jaina darzana saMgata bAhya jagatanA sarva padArtho ane Atmika jagatanA, AdhyAtmikatAnA sarva rahasyo, sarva siddhAMto tripadImAM garbhita che. zrI AcArAMga sUtranA A bIjA zrutaskaMdhanuM, paMdaramuM adhyayana bhagavAna mahAvIra svAmIno jIvana paricaya karAve che. temAM paramAtmAno dIkSA mahotsava, sAdhanA, kaivalya prAptinuM varNana che. kaivalya prApti pachI prathama dezanAmAM pAMca mahAvrata ane tenI paccIsa bhAvanAonA varNana sAthe adhyayana samApta thaI jAya che. temAM caturvidha saMghanI sthApanA, gautamAdi gaNadharane gaNadhara padanI prApti AdinuM varNana nathI. anya AgamomAM paNa tripadIno ullekha nathI, paraMtu kalikAla sarvajJa AcArya zrI hemacaMdrasUri viracita "triSaSTi zalAkA puruSa carita mahAkAvya', upAdhyAya zrI vinayavijayagaNi viracita "loka prakAza
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pariziSTa-1: tripadI ciMtana [ 355 ] Adi graMthomAM teno spaSTa ullekha che. utpAdo vigamo dhrauvyamiti puNyAM padatrayIm / uddideza jagannAthaH sarva vAGmaya mAtRkAm // sacaturdazapUrvANi dvAdazAGgAni te kramAt / to viravayAmAsuttatriyadAnusA rataH II parva-1, sarga-3, 4/zvara gAthArtha jagatanA nAtha tIrthaMkara paramAtmA sarva vAmaya(sAhitya)nA mAtRkA sthAnarUpa paNyamaya(pavitra) evA utpAda, vyaya, dhrivya, A traNa padano(gaNadhara padanI yogyatAvALA sAdhuone) upadeza Ape che. tyAra pachI A traNa padane anusarIne(gaNadharo) zIdhra caudapUrva sahita bAra aMga sUtranI kramazaH racanA kare che. sAdhuSvatho gaNadhara pada yogyA bhavaMti ye| utpattinAzadhrauvyA tripadI zikSayaMti tAn // adhItya tripadIM te'pi muhUrtAd bIja buddhayaH / vati dAhazAM vivitraravanAvitA II lokaprakAza, sarga-30. gAthArtha sAdhuomAM je gaNadharapadane yogya hoya, temane utpatti, nAza ane dhravya arthavALI tripadInuM bhagavAna zikSaNa Ape che. te tripadIno abhyAsa karatAM, teo bIja buddhivALA hovAthI muhUrta mAtra(be ghaDI)mAM vividha prakAranI racanAvALI dvAdazAMgI(bAra aMgasUtra)nI racanA kare che. A rIte tripadInA AdhAre ja 12 aMga rUpa Agamo (zAstra, siddhAMta)nI racanA thAya che. vartamAnamAM agiyAra aMga upalabdha che, bAramuM daSTivAda nAmanuM aMgazAstra viccheda pAmyuM che. A bArA aMga sUtranA AdhAre ja AcAryoe upAMgasUtro, mULasUtro, chedasUtro ane Avazyaka sUtranI racanA karI che. A rIte batrIsa AgamonI gaMgotrI bhagavAnanA zrImukhamAMthI pravAhita thayelI tripadI che. guruprANa Agama batrIsInA A gujarAtI Agama anuvAda prakAzananA prAraMbhanI paLe mukhapRSTha arthe carcAo cAlI ane saubhAgyazALI pAvanapaLe amArI daSTi samakSa paramapitA paramAtmA bhagavAna zrI mahAvIra svAmI prathama dezanA ApatA hoya, gaNadhara bhagavaMtone tripadI ApatA hoya ane gaNadhara bhagavaMto traNa padanA AdhAre dvAdazAMgInI racanA karatAM hoya, tevuM dazya jhaLakavA lAgyuM ane manopradeza upara 3puna vA, viAne ruvA, dhune phuvA tripadI gUMjavA lAgI ane sAdhvI subodhikAnI kalama dvArA rekhA citra taiyAra thayuM ane te citra guru bhagavaMtonI, guNI maiyAnI ane sarvAnumate pasaMdagIne pAmyuM. A rIte bhagavAna, tripadI ane AgamanA nAma sahitanuM dazya, guruprANa Agama batrIsInA batrIsa Agamo ane 35 Agama ratnonA mukha pRSThane zobhAvatuM Apa sahune AdhyAtmikatAnI preraNA ApI rahyuM che ane bhaviSyamAM ApatuM raheze.
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 356] zrI AcArAMga sUtra pariziSTa-ra: ( gocarI saMbaMdhI : doSa-niyamo [Agama ane graMthathI saMkalita]. eSaNA samitinA 42 doSa prasiddha che te mATe piMDa niryuktinI gAthAo A pramANe che AhAkammauddesiya, pUIkamma mIsajAe ya / "ThavA pAhuDiyAe, pAoara kIya pAmicce // 1 // 1degpariyaTTiyaabhihaDe,12ubbhiNNemAlohaDe / 14Acchijje ANisiddhe,16ajjhoyarae solasame // 2 // dhAI dUINimitte, AjIve vaNImage tigicchAe / "mA"nAyatome, havaMta vasa paNa rUA. jutripucchAraMvavikhyamaMtavuug"none vA. uppAyaNAi dosA, solasameM mUlakamme // 4 // 'saMkiya makkhiyaNikkhitta, pihiya sAharidAyaga umisse / "apariNaya litta chaDDiya, esaNa dosA dasa havaMti // 5 // ahIM pahelI be gAthAmAM uddagamanA soLa doSa; trIjI, cothI gAthAmAM utpAdananA soLa doSa ane pAMcamI gAthAmAM eSaNAnA daza doSa che. te doSono nirdeza bhagavatI sUtra, praznavyAkaraNa sUtra Adi aneka AgamomAM prApta thAya che. tenuM spaSTIkaraNa piMDaniryukti Adi graMtha ane vyAkhyAomAM che. te A pramANe che udagamanA 16 doSa- AhAra vagerenI utpatti saMbaMdhI doSane udgama doSa kahe che. A soLa doSo gRhastha dvArA lAge che. te A pramANe che(1) eka yA aneka sAdhu-sAdhvIjInA nAma nirdeza sAthe tenA mATe ja AhAra Adi banAvavAmAM Ave te AdhAkarmI doSa che. koInA spaSTa nirdeza vinA sAmAnya rIte jaina muni mATe, sarva bhikSu mATe, zramaNo mATe, zramaNIo mATe, A prakAranA uddezyathI je AhArAdi banAvavAmAM Ave te audezika doSa che. hAtha, camacA ke vAsaNa vagerenA mAdhyame AdhAkarmI AhArano aMza jo zuddha AhAramAM bhaLI jAya to te AhAra pUtikarma doSa yukta kahevAya che. gRhastha potAnA mATe ane jaina muni mATe evA mizra bhAvothI je AhArAdi banAve te mizrajAta doSa kahevAya che. gRhastha mATe banelA nirdoSa AhAra Adine dAtA sAdhu mATe judo rAkhI mUke ane gharanA mATe bIjo banAve, jyAre jyAre sAdhu-sAdhvI padhAre tyAre te rAkhelo padArtha tene ja vahorAve. A rIte sAdhuo mATe
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1: gocarI saMbaMdhI doSa-niyamo 357 sthApita kare, te sthApanA doSa che. sAdhunA nimitte bhojana AdinA Ayojanane vaheluM ke moDuM karyuM hoya arthAtu mahemAna mATenA bhojana samAraMbhanI tArIkha ke samaya parivartana karIne AhArAdi taiyAra kare, te pADiyA doSa che. sAdhunA nimitte AhArAdi ekAda be kalAka vahelo ke moDo kare to paNa A doSa lAge che. sAdhu mATe dAtA dIpaka, lAITa vagereno prakAza karI, agnino AraMbha karIne AhArAdi vahorAve; te pAoara doSa che. sAdhu-sAdhvI mATe dAtA bajAramAMthI koIpaNa vastu ke AhArAdi kharIdIne vahorAve, te kriIta doSa che. sAdhu mATe koI vastu udhAra lAvIne dAtA vahorAve, te pAmRtya doSa che. 10) sAdhu mATe vastunI adalA badalI kare arthAtu potAnI koI vastu bIjAne ApI, tenA badale sAdhune jarUrI hoya tevI vastu tenI pAsethI laIne Ape, te parivartita doSa che. (11) sAdhu je sthAnamAM rahyA hoya tyAM lAvIne dAtA AhArAdi vahorAve, te abhihata doSa che. (12) peka baMdha padArtha yA mukha bAMdhI rAkhelA ghaDA vagere vAsaNonA baMdhanane ke DhAMkaNAne kholIne ke jene kholavAmAM trasa ke sthAvara jIvonI virAdhanA thatI hoya, te rIte AhArAdi vahorAve to te ubhinna doSa kahevAya che, paraMtu jo te DhAMkaNa vagere sahaja rIte kholI zakAya tema hoya to te doSarUpa nathI. (13) dAtA paDI jAya tevI nIsaraNI vagere sAdhanano upayoga karIne UMca-nIcethI lAvIne koI padArtha vahorAve te mAlohaDa doSa che. ekadama nIcA namIne ke suIne vastu kADhI zakAya tevA sthAnamAMthI vastu kADhIne vahorAve, te mAlohaDa doSa che. (14) dAtA koI pAsethI chInavIne ke baLajabarIthI laIne temaja koInI IcchA vinA tenI vastu ke AhArAdi vahorAve, te Achinna doSa che. (15) gharamAM bIjA sadasyanI mAlikInI koI vastu hoya te tene pUchyA vinA vahorAve, te anisuSTa doSa che. A eka prakAre adatta doSa che. gRhastho mATe thaI rahelA AhArAdimAM sAdhunA nimitte AhAranI mAtrA vadhAre. te adhyavapUrvaka (adhyavasAya yukta) doSa kahevAya che. utpAdananA 16 doSa che, te sAdhu dvArA vividha pravRtti karavAthI lAge che. jema ke(17) muni gRhasthanA bALakone ramADI, tene khuza karI, dhAva mAtAnuM kArya karI, AhArAdi prApta kare, to te dhAya doSa che. muni dUtapaNuM karIne, gRhasthanA samAcAronI levaDa devaDa karIne bhikSA prApta kare, te dUtI doSa che. (19) muni hastarekhA, kaMDalI vagere dvArA bhUta ane bhAvI jIvananA nimitta batAvI AhArAdi prApta kare, te nimitta doSa che. (20) muni potAno paricaya ke guNo batAvIne athavA mahenata-majUrI karIne AhArAdi prApta kare, te AjIvikA doSa che. (21) mani bhikhArInI jema dInatApUrvaka mAMgI-mAMgIne AhAra prApta kare, dAtAne dAnanA phaLanA AzIrvacana kahIne bhikSA prApta kare, te vanIpaka doSa che.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 ] zrI AcArAMga sUtra (rara) muni gRhasthane auSadha, bheSaja batAvIne cikitsA vRtti dvArA bhikSA prApta kare, tecikitsA doSa che. (23) muni krodhita thaIne ke kopa karavAno bhaya dekhADIne bhikSA prApta kare, te krodha doSa che. (24) koI gRhastha bhikSA na Ape tyAre muni ghamaMDapUrvaka kahe ke- "huM bhikSA laIne ja rahIza" ema kahI pachI gharanA bIjA sadasyo dvArA buddhimAnI pUrvaka bhikSA prApta kare, te mAna doSa che. (25) rUpa ke veza parivartana karIne athavA anya koIpaNa prakAre mAyA kapaTanA mAdhyame bhikSA prApta karavI te mAyA doSa che. (26) muni Icchita vastu maLe tyAre levAmAM mAtrAno viveka na jALave, atimAtramAM AhArAdi laI le athavA Icchita padArtha na maLe tyAM sudhI samaya maryAdAno viveka rAkhyA vinA pharyA ja kare, te lobha doSa che. (27) AhAra prApti arthe AhAra grahaNa pUrve ke pachI dAtAnI prazaMsA kare, te pUrva pazcAt saMstava doSa che. (28) siddha thayelI vidyAnA prayoga dvArA bhikSA prApta kare temaja gRhasthane vidyA zIkhavADIne bhikSA prApta kare, te vidyA doSa che. (ra9) maMtra, taMtra, yaMtranA prayoge bhikSA prApta karavI temaja gRhasthone te prayoga batAvIne bhikSA prApta karavI, te maMtra doSa che. (30) vazIkaraNa cUrNa vagerenA prayoga dvArA bhikSA prApta karavI temaja gRhasthane te prayoga zIkhavADIne bhikSA prApta karavI, te cUrNa doSa che. (31) pAda lepa, aMjana prayoga, aMtardhAna kriyA vagerenA prayogathI bhikSA prApta karavI temaja te prayoga gRhasthane batAvIne athavA ApIne bhikSA prApta karavI, te yoga doSa che. (3ra) garbhapAta vagere pApakRtyanI vidhi darzAvIne temaja temAM sahakAra ApIne bhikSA prApta karavI, te mULakarma doSa che. eSaNAnA(grahaeSaNAnA) 10doSache te gocarI letA samaye dAtA ke sAdhunA aviveka ane asAvadhAnIthI lAge che, te A pramANe chegrAhya vastu acitta thaI ke nahIM? grAhya aceta padArtha sacittanA saMghaTTAmAM che ke dUra che? dAtA dvArA pANI vagere sacitta padArthano sparza saMghaTTo thayo ke nahIM? vagere zaMkAzIla sthitimAM padArtha levA te zakita doSa (34) pANIthI bhInA ke kharaDAyelA hAtha ke camacA, vAsaNa vagerethI bhikSA levI, te mRkSita doSa che. (35) acitta kalpanIya vastu, sacitta vastu para rAkhelI hoya ke tene sparzelI hoya, te nizcita doSa che. (36) sacitta vastuthI DhAMkelI acitta kalpanIya vastu levI, tepihita doSa che. (37) sacitta vastunA pAtrane khAlI karI, te pAtra dvArA bhikSA de, te sAhariya doSa che. (38) bALaka, anya vyakti, garbhavatI strI ane virAdhanA karatAM karatAM vahorAvanAra vyakti pAsethI bhikSA levI, te dAyaka doSa che. (39) acitta padArthamAM sacitta padArtha- mIThuM, AkhuM jIruM, cAroLI, khasakhasanA dANA vagere nAMkhyA hoya ane te acitta na thayA hoya tevA padArtha levA, te mizra doSa che.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 : gocarI saMbaMdhI : doSa-niyama (40) aghANA, kacUmbara, oLA ane ardhapakva khAdha padArtha tathA dhovaNa pANI ke garama pANI ke je pUrNa rUpe zastra pariNata na thayA hoya, tevA padArtho grahaNa karavA, te apariNata doSa kahevAya che. he Tu (41) sacitta mIThuM, sAjI khAra, mATI Adi pRthvIkAyanA cUrNathI temaja vanaspatinA piSTa cUrNa ane chotarA AdithI hAtha vagere kharaDAyelA hoya tenAthI bhikSA levI, te lipta doSa che. 359 dAtA pANI ke AhAra koIpaNa vastune verAtAM ke DhoLatAM vaherAve, te chardita doSa kahevAya che. Avazyaka sUtranA zramaNa sUtramAM AvatA gocarI saMbaMdhI doSo A pramANe che. (43) AjJA lIdhA vagara ardhA khullA ke aMdarathI baMdha na karelA daravAjA kholIne gocarI mATe javuM, te doSa che. (44) gocarI mATe bhramaNa karatA munine kUtarI ke bAlikA athavA strI vagereno saMgho thAya ane sAdhvIne kUtarA, bALaka ke puruSa vagereno saMghaTTo thAya, te doSa che. (45) nirdoSa khAdya sAmagrI sAdhune vahorAvavA eka jagyAe ekaThI karIne rAkhI hoya, athavA je AhAra koIne devA mATe nizcitta karelo hoya, temAMthI bhikSA letAM doSa thAya, te maMDIpAjhuDiyA doSa che. (46) zrAddha vagere prasaMge sAdhune vahorAvatAM pahelAM pakSIo mATe khAdha padArthane dizAomAM pheMkIne pachI vahorAve, te bali pADiyA doSa che. (47) utAvaLamAM ke bhUlathI koIpaNa apanIya vastu vahorAvI de, te sahasAkAra doSa che. (48) dAtA nahIM dekhAtA sthAnathI padArtha lAvIne vahorAve, te adaSTa Ahata doSa che. (49) AhArAdi vahorAvatA dAtA vacce koIcIja pheMke, temaja AhAra vAparatA samaye ke AhAra karyA pachI muni koI padArthane amanojJa ke vadhAre mAtrAmAM hovAthI parake to te paristhApanikA doSa che. (50) mAMgI-mAMgIne bhikSA prApta karavI, te avabhAsaNa doSa che. [A 42 doSa mAMheno vanImaga doSa che.] uttarAdhyayana sUtra adhya. 17 ane adhya. 26mAM eSaNA zuddhi mATe nIcenA sUcano che. (51) anya gharomAM gocarI na jatAM svajanone tyAMthI ja gocarI kare, te doSa che. (para) muni cha kAraNe AhAra kare ane AhAranI gaveSaNA kare- (1) kSudhAvedanIyanA upazama mATe (2) AcAryAdinI sevA mATe (3) IyAM samitinA zodhana mATe (4) saMyama nirvAha mATe (5) dasa prANone ghAraNa karavA mATe (6) dharma dhyAnanI vRddhi mATe. (53) muni cha kAraNe AhAra karavAnuM choDI de- (1) viziSTa rogAMtaka thAya tyAre (2) upasarga Ave tyAre (3) brahmacaryanI pAlanA-surakSA mATe (4) jIva dayA mATe (5) tapazcaryA karavA mATe (6) anazana--saMdhAro karavA mATe AhArano tyAga kare. AcArAMga sUtra 3.-2, a.-1mAM eSaNA zuddhi saMbaMdhI anekAneka sUcano che te mAMhenuM vizeSa vidhAna A pramANe che (54) yAtrA, meLo, mahotsava vageremAM bhikSAcaro mATenI dAnazALAmAMthI sAmAnya rIte jaina zramaNo AhAra letA nathI paraMtu dAna devAya jAya ane gharanA loko ke karmacArI jamavA bese tyAre tyAMthI gocarI laIzakAya che.
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360] zrI AcArAMga sUtra (55) nityadAna piMDa, nitya nimaMtraNa piMDa, banelA bhojanano arthobhAga, cothAI bhAga vagere jyAM dararoja dAna devAtuM hoya tevA prasiddha dAna kulo(gharo)mAMthI bhikSA grahaNa na karavI. (56) lagna nimittanA bhojana prasaMge ke koI paNa viziSTha prasaMgomAM jyAM janAkIrNatA hoya tyAM gocarI na javuM. (57) mRtyu prasaMge ke janmAdi mahotsava prasaMge temaja aneka gAmaDAono ghaNo moTo jamaNavAra hoya athavA nAno jamaNavAra hoya temAM paNa lokonuM AvAgamana bahu hoya, tyAM gocarI javuM nahIM. (58) garama padArthane phUMka mArIne vahorAve te jUnna doSa che. (59) sAdhu mATe pavana nAkhIne ThaMDA karelA AhArAdi vahorAve te vINA doSa che. bhagavatI sUtra zataka-7, uddezA-1mAM darzAvelA zramaNanA paribhogeSaNA saMbaMdhI doSo A pramANe che(9) manojJa, svAdiSTa AhAra karatA muni manamAM khuza thAya. AhAranI ane dAtAnI prazaMsA kare to IgAla doSa (aMgAra doSa) che. te pramANe prazaMsA karavAthI saMyama guNa aMgArA samAna thaI jAya. (1) muni amanojJa, pratikUla AhAra karatAM mastaka halAvI; AMkha, mukha vagere bagADI; manamAM khinna banIne AhAra kare ane te AhAranI ke dAtAnI niMdA kare che, dhUma doSa che. tema karatAM sAdhakanA saMyama guNo dhUmADA samAna thaI jAya che. muni khAdya padArthane svAdiSTa banAvavA mATe temAM saMyojya padArtha, mIThuM, maracuM, khAMDa, goLa vagereno saMyoga karIne khAya te sayojanA doSa che. (3) muni zarIranI AvazyaktA karatAM vadhAre AhAra kare, ThAMsI ThAMsIne AhAra kare, te pramANAtikAMta doSa (4) sUryodaya pUrve ke sUryAsta pachI AhAra kare, te kSetrAtikrAMta doSa che. (5) prathama praharamAM grahaNa karelA AhAra, pANI cothA praharamAM rAkhe ane tenuM sevana kare, te kAlAtikAMta doSa che. (6) vihAra vagere prasaMge be gAuthI vadhAre dUra AhAra pANI laI jAya ane vApare, te mAgatikrAMta doSa che. (7) duSkALa mATe lokone ApavA banAvelo duSkALa bhakta AhAra na levo. (8) dIna dukhIo mATe banAvelo kiviNa bhakta AhAra na levo. (9) bImAro mATe banAvelo ke apAto gilANa bhakta AhAra na levo. (70) anAtha loko mATe taiyAra karelo anAtha piMDa AhAra na levo. (71) ativRSTithI pIDita loko mATe banAvelo baliyA bhakta AhAra na levo. (72) sAdhu mATe sudhArelo ke pIsIne, mathIne taiyAra karelo AhAra, racita doSavALo kahevAya che. dAtA khAdya padArthonuM parivartana ke rUpAMtarita karIne Ape te paNa racita doSa che. (73) gRhasthanuM AmaMtraNa ke nimaMtraNa svIkArI, tene ghare gocarI vahoravI te nimaMtraNapiMDa doSa che. praznavyAkaraNa sUtranA prathama saMvara dvAramAM AhAra saMbaMdhI ghaNAM vidhi niSedha ane niyama darzAvyA che temAMthI viziSTa vidhi niSedha A pramANe che
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1H gocarI saMbaMdhI doSa-niyama 361 | (74) gRhasthanA gharethI potAnA hAthe AhAra grahaNa na kare. (gRhasthanI AjJAthI pANI levAmAM doSa nathI, jinAjJA che.- AcArAMga sUtra) (75) muni gRhasthanI khuzAmata karIne AhAra prApta na kare. (76) AhAra karatA pahelAM muni AkhA zarIrane pUjIne pachI AhAra karavA bese. (77) muni maunapUrvaka AhAra kare. (78) ati dhIre ke ati utAvaLe AhAra na kare. (79) AhAra karatAM mukhathI cava-cava ke suDa-suDano avAja kare arthAt sabaDakA laI AhAra kare to te doSa rUpa che. nizItha sUtramAM prAyazcittanuM vidhAna karatAM eSaNA samiti saMbaMdhI sUcano che. temAM vizeSa sUcana A pramANe che(80) A vAsaNamAM zuM che? pelA vAsaNamAM zuM che? tema pUchI pUchIne muni AhAra prApta kare. to prAyazcitta. (81) muni moTe avAje mAMge ke kutUhala bhAve yAcanA kare to prAyazcitta. (82) muni pahelAM kaMI paNa doSa dekhADI gocarI grahaNa karavAno niSedha kare ane pachI cittanI caMcalatA thatAM gRhasthanI pAchaLa jaI khuzAmata kare to prAyazcitta. (83) muni gRhastho vagerene AhArAdi Ape to prAyazcitta. (84) muni pAsatthA-zithilAcArI sAdhune AhAra de ane tenI pAsethI le to prAyazcitta. (85) muni loka vyavahAramAM juguNita ane niMdita gahiMta temaja AgamamAM niSiddha kulomAM gocarI jAya to prAyazcitta. muni zayyAdAtA(rahevAnuM sthAna ApanAra)no AhAra grahaNa kare to prAyazcitta. (87) muni guru AcAryAdinI AjJA vinA dUdha, dahIM vagere vigayonuM sevana kare to prAyazcitta. nizItha sUtramAM prAyazcittonuM ja vidhAna che mATe ahIM darekamAM prAyazcitta zabdano prayoga karyo che. dazavaikAlika satranA pAMcamA piMDeSaNA adhyayananA prathama uddezakamAM varNita keTalAka vidhi, niyama ke doSa A pramANe che(88) muni, varasAda varasato hoya, dhummasa ke jhAkaLa varasatI hoya tyAre gaucarIe na jAya. vAvAjhoDAnA samaye ane uDanArA ke cAlanArA trasa jIvonI bahu utpatti thaI hoya tyAre paNa gocarI na jAya. (89) je gRhastha potAnA ghare AvavAnI nA pADI hoya tyAM gocarI javuM nahIM. (90) gRhasthanI AjJA lIdhA vinA vastra ke zaNa vagerenA paDadAne haTAvI gocarI javuM nahIM. (91) nIcA(nAnA) dvAravALA aMdhakAra yukta oraDAmAM gocarIe javuM nahIM. (92) phUla bIja vagere sacitta padArtha ghaNA vikharAyelA hoya tyAM gocarI javuM nahIM. (93) tatkAlanuM lIMpeluM AMgaNuM hoya temAM cAlIne gocarI javuM nahIM. (94) gharanA daravAjAmAM bakarA, bALaka, kUtarA, vAcharaDA vagere beThAM, UbhA ke sUtAM hoya to tene oLaMgIne (86).
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3dara | zrI AcArAMga sUtra gocarIe javuM nahIM. (5) cidharmI (cokhkhAInI paraMparAvALA) kulomAM rasoDuM vagere jyAM sudhI AvavAnI gRhasthanI maryAdA hoya tyAM sudhI ja javuM, tenAthI AgaLa javuM nahIM. (96) vahorAvatA samaye dAtAnA paga nIce trasa jIva, bIja, lIlotarI vagere dabAI jAya temaja sacitta pANIno saMghaTTo ke koI prakAre pANInI virAdhanA thaI jAya to te gharathI gocarI na levI. (7) gocarI vahorAvavAnA nimitte pahelAM ke pachI dAtA pANIthI hAtha, camacA vagere dhue to te pUrva karma ane pazcAt karma doSa thAya, mATe bhikSue te viSayamAM viveka pUrvaka bhikSA grahaNa karavI. (98) garbhavatI strI mATe banAvelA AhAramAMthI tenA vAparyA pahelAM levuM nahIM. (99) garbhavatI strIne prasUti kAlano mAsa cAlato hoya tyAre tene sAdhu mATe UThavuM ke besavuM paDe te rIte munie gocarI na levI; te strI beThelI ke UbhI rahelI jema hoya tema vahorAve to bhikSA laI zakAya. (100) bALakane dudha pAna karAvatI strI tene raDatAM mUkIne gocarI vahorAve to tenA hAthe muni gocarI na le. (101) bhAre vAsaNa ke padArtha muzkelIthI upADIne dAtA vahorAve to gocarI na levI. ( 12) munie dAna, puNya mATe ke garIba bhikhArI mATe temaja sAdhu saMnyAsIo mATe banAvelo AhAra na levo, te dAnapiMDa doSa che. (103) munie kaMda, mUla, Adu temaja phUla, phaLa ane bIja vagere sacitta padArtho vahoravA nahIM. -dazavai.-/1/70. (104) munie dukAna vageremAM khullA paDelA ane rajathI bharelA padArtha vahoravA nahIM. (105) jemAM goThalI, ThaLiyA vagere pheMkavAnuM bahu hoya tevA padArtha vahoravA nahIM, te bahuujijhata doSa che. (106) munie dhovaNa pANI ke chAza vagere taiyAra thatAM tatkAla vahoravA nahIM; eka be ghaDIno samaya vyatIta thaI jAya pachI laI zakAya che. (107) anya koI bhikSAcara gharanA dvAra para UbhA hoya to munie tyAM tene ullaMghIne gocarI na javuM ane tenI sAme UbhA paNa na rahevuM. (108) muni sAmudAnika gocarI kare arthAtu dhanika ke garIbanA bheda bhAva vinA gocarI kare. (109) muni ajJAta gharomAM eTale pUrva sUcanA vinAnA gharomAM gocarI kare ane eka ja gharamAM gocarI na karI le, gAyanA ghAsa caravAnI jema aneka gharethI thoDI thoDI nirdoSa bhikSA grahaNa kare. (110) muni prApta AhArane bIjA divasa mATe rAkhe nahIM. (111) bhikSu madha mAMsa ke malyano AhAra kadApi kare nahIM arthAt muni tevI AhAra vRttithI dUra rahe.
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pariziSTa-3 353 pariziSTa-3 : 'vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA viSaya adhya.| udde | pRSTha bhA 40 4 u46 ma akaMta dukkhI aggapiMDa aggabIyaM aggajAyaM agrapiMDa aNalaM(vatthaM) aNNautthiyassa aNNa maNNa kiriyaM aNaMta jiNeNaM aNaMta saMjae aNAvAyasi aNuvIi bhAsI aNesaNijja ateNaM teNaMti athiraM (vatthaM) adattAdAna adhAraNijja (vatthaM) adhuvaM (vatthaM) adhogAminI naukA anabhikrAnta kriyA aparihAriyA appaMDa appapANaMsi aphAsuyaM aphAsuyaM aNesaNijjaM... abhikrAnta kriyA abhIru alpa sAvadya kriyA avagraha asattha pariNayaM viSaya adhya- udde | pRSTha asaMloyaMsi asaMsRSTa assi paDiyAe ahAbaddhaM AiNNAvamA Ayarie Ama AroggAroggaM Ahacca AhAkammiyaM | IndriyanA 23 viSaya, 240 vikAra 4 ujjhiyadhammA ubhinna doSa UrdhvagAminI naukA upasthAna kriyA uvajjhAe ubhiyaM vA loNaM(Gbhinnasa) uvassayaM uvehamANA usseima meM egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM dhArejjA ega vatthaM dhArejjA egAbhoyaM bhaMDagaM karejjA eSaNIya AhAra oggahaM oghAyataNesu osahI . kaDu veyaNA...vedaMti 333 204 204 150 115 115 119 245
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ Br karaNa-koTi kAlAtikrAMta kriyA kurviSeNa kevaLajJAnanA sAta vizeSaNo kha |omiya-saumika vastra gAya: viSaya | gaNAvacchedakaH maLI: garbhitakuLa gaveSaNA gAthApati avagraha gAratthiyassa grahaNaiSaNA grAseSaNA 2 camma cheyaNagaM cariyANi 7 chattayaM ja gaMLiyuM-jAMgamika vastra jaMghAsaMtArime udara jANaM vA No jANaMti vaejjA jAta kuLa Tha ALuM vA seA... 3 DAga vaccasi 8. NapNastha NaNattha AgADhAgADhehiM Nadi AyataNesu No khalu me aMtarAe jo caiva paM parivaDiyAe yo jAvAo purao dulhevA jo dhoejjA No raejjA No saMcAejA tajjAta saMsRSTa tatazabda aghya udde. pRSTa 15 327 ra 2 112 1 150 322 192 80 ba 15 5 1 1 1 1 1 7 1 1 1 7 10 7 5 3 3 1 2 10 1 2 10 1 7 3 p 1 1 11 1 10 10 10 2 1 2 1 1 1 1 - 8 5 5 230 23 1 230 1 192 2 15 3 165 2 1 1 80 1 80 18 + 245 1 2 18 9 264 x 4 % ? 11 87 24 2 208 1 5 S 49 28 na tatthiyareyarehiM tarupavaDaNaThANesu viSaya sahAga bhikkhu tAlazabda tiryaMngAminI naukA tIrthaMkaranA janmAdi prasaMgo bhUtaLamAM-nUlakRtavastra 6 duguNA tiguNeNa aparihittA dukkha se kam sevaMti duhasejjaM devendra--avagraha nakSatra yoga nirdoSa sthAna 5 | parigraha parivartio parivArika sAdhu prANAtipAta paMkAyata paMca hare pAkihAriya (saMthAna) pADihAriyaM vatthaM piMDavAe sajAo pihUyaM purisAMtaraka - apuriyAMtarakaMDa puvvaM devANaM dhammaM Aikkhai puvvaM bhAsA abhAsA pota va pravartakaH prAsuka AhAra pha | sid pAli...... zi, che, aheLio 5 bahiyA NIhaDaM bahu aTThiyaM poragaMlaM zrI AcArAMga sUtra aghya udde. pRSTa / / / / na | na na ra ja / - rR chuM ? > ? na? 9 rRTa ja na na ra ra na na ja / / / | jI jI na | na | jI jI 1 ra 2 16 7 15 2 4 15 1 1 ra 13 - 1 2 1 1 10 10 72 23 34 28 150 295 192 5 113 119 351 245 295 122 340 9 326 24 295 130 211 123 7 12 323 174 192 80 4 326 122 96 82
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-3 viSaya vitta vA toLa-balavaNa brahmacarya bha yi maLiya-bhaMgika vastra bhAvanA ane aticAra bhASAnA bAra doSa bhASAnuM svarUpa bha mahaNamullAI | mahAguru NissayarA mahAvarjya kriyA | mahA sAvadha kriyA | mahisa karaNANi mAiThANaM saMphAse mAlohar3a mizrabhASA mRSAbhASA moya samAyare ya prayatanA 2 |rAjAno avagraha roijjataM Na roei 4 lahuyaM va |vanaspatinI aMkurasiMde sAta avasthAo vyavahAra bhASA varjya kriyA varSAvAsa yogya kSetra vitata zabda vaijayaMtiyaM bokAe catadehe vosirAmi |za |zuSira zabda |sa |saddhe | satya mahAvrata aghya udde. pRSTa 1 S pa 15 33: 1 c 5 192 15 328 4 1 175 4 1 174 p 1 196 16 349 ra 116 2 118 10 23 1 26 1 54 1 175 1 175 2 110 1 145 ra 245 1 204 3 130 2 187 4 2 3 7 5 4 4 2 S - 1 1 1 2 ra 3 cha ra Ta Ta na ra / - / / / / 1 2 1 175 115 141 268 220 320 327 28 72 330 viSaya satyabhASA sapANaM appapANaM samaNuNNA sammattapaNe savvaM bhaMDagamAyAe sahissAmi khamissAmi... saMkhaDI saMgaiyaM saMsthAnuM saMstAraka saMparihAyaha saMbhoiyA saMsAra mahAsamudaM saMpRSTha: sAgArika avagraha maLavaMzaNanAvo sAnuvIyaM sAdharmika avagraha sAdhvInI vastra maryAdA sAdhunI vastra mAMdA sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM sAvadhakriyA sAsiyAo sAhammiyA sAhimmiyAsaMbhoiyA samaNuNNA suddheNa asudveNa vaibaleNa suhumA bhAsA sthavira: ////////// adhya udde 4 - / / / ja na ? na ra na ja na na Tana cha - jI jI / / 9 16 5 - jI 5 5 1 ra 1 1 13 4 7 hemaMtANa ya paMcadasa rAyakappe 3 1 1 3 " 1 3 35 c 2 1 ~ je " " jI je na 3 na | na 1 pRSTa 173 96 75 30H 28 30 21 220 130 2 75 351 49 245 192 68 245 192 192 26 117 7 75 232 288 176 80 141
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ gara prANa Agama batrIsInA ta sahadhyogI dAtAo : prathama Agama vimocaka: mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla paraSottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjIva jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI hirena navanItarAya saMghavI sutAdhAra muMbaI U.S.A. AkolA U.S.A. muMbaI * mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI INita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtuzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI -Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI harSA bhUpendra modI zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) suputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, suputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA haste- zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI Do. bharatabhAI cImanalAla mahetA suputra-cI. malaya, suputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtuzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendradozI haste-narendra-mInAdozI, ku. meghanA, ku. dezanA U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakoTa muMbaI muMbaI * muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembara mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeTha, ku. upAsanA, ku. kIMjala * mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla turakhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa turakhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, suputra- zrI pArasa - riddhi turakhIyA * mAtuzrI kiraNabena pravINacaMdradozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa cUDagara haste - suputra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI sumatIbhAI zAha * zrI kizorabhAI zAha * zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtuzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste- zrI rAjezabhAI bhImANI * mAtuzrI kIkIbena desAI, haste - zrI zailezabhAI mInAbena desAI zrI aMjalabhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI pUMjANI * mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahetA, haste - suputrI zrI kirITa-arUNA, zrI ajaya-nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI * zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAtuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI * zrI kezavajIbhAI zAha parivAra kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain * . . * * * * * * * * . zruta anumoda zrImatI Do. bhAratIbena - DaoN. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI haryA bhUpendra modI, zrImatI amitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI . mAtRzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA zrI mInAbena harIzabhAI desAI zrI pAritoSa Ara. zAha zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha jaina jAgRti senTara zrI mukunda Ara. zeTha zrI ketanabhAI zAha * zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrImatI guNavaMtIbena praphulacaMdra domaDIyA zruta sadasya zrI rAjeza kalyANabhAI gAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI harane - sau. hInA zaileza saMghavI, au. sonala hirena saMghavI U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intemational
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama gotra zAstra ja cAla ga aa aa aa gA zAstra Aga zAstra Agama Jain Education karyA vagara ja yoga mAmada ApI zAstra Ayo rAja kA mane mA zA chAza na thaI thI ya mA zAstra A ja ka aa aa aa mana zAstra Agata zA E aa aa ga aa ga aa aa gA zAstra
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ elorary.org i w Use Only For Private inte ar Trepa 2ncl2 22112 211 2112 ile 201212 2 112 212 212 12lea ..KAME TRIM 72 Picle 27E dhe ne 22 10 12712 h 2 211212 212 dcl 2277212 2 h 22
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org Jain Education Intemational