________________
| १७०
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર: દ્વિતીય શ્રુતસ્કંધ
ચોથું અધ્યયનઃ ભાષા જાત
પહેલો ઉદ્દેશક
ભાષાગત અનાચાર વિવેકઃ| १ से भिक्खू वा भिक्खुणी वा इमाई वइ-आयाराई सोच्चा णिसम्म इमाई अणायाराई अणायरियपुव्वाइं जाणेज्जा- जे कोहा वा वायं विउंति, जे माणा वा वायं विउंजंति, जे मायाए वा वायं विउंजंति, जे लोभा वा वायं विउंजंति, जाणओ वा फरुसं वयंति, अजाणओ वा फरुसं वयंति । सव्वमेयं सावज्ज वज्जेज्जा विवेगमायाए ।
धुवं चेयं जाणेज्जा, अधुवं चेयं जाणेज्जा, असणं वा पाणं वा खाइम वा साइमं वा लभिय, णो लभिय, भुंजिय, णो भुंजिय, अदुवा आगओ, अदुवा णो आगओ, अदुवा एइ, अदुवा णो एइ, अदुवा एहिइ, अदुवा णो एहिइ, एत्थ वि आगए, एत्थ वि णो आगए, एत्थ वि एइ, एत्थ वि णो एइ, एत्थ वि एहिइ, ए त्थ वि णो एहिइ । शार्थ :- वइ आयाराई = वाहीना मायारने अणायाराई = मनायारोने अणायरिय पुव्वाई जाणेज्जा मनाय२९नाविषयमोजे कोहा वा वायं = 8 ओपथी क्यननो विउंति = प्रयोग ४२छे जाणओ वा फरुसं वयंति = 9ीने ठोर वयनबोले छ अजाणओ वा फरुसं वयंति = मत हो२ वयनपोछे सव्वमेयं = सर्व सावज्ज = सावध-पापारी क्यनछे वज्जेज्जा = सावध भाषानोत्यागरी विवेगमायाए = विवेयुतथईने धुवं चेयं जाणेज्जा = साधूव-निश्चित्त छतेभए अधुवं चेयं जाणेज्जा = मामध्रुव-अनिश्चित्तछतेभए असणं वा लभिय = अशनाहि प्राप्त शने सावशे णो लभिय = सन नहीं आवे भुंजिय = वापरीने सावशे णो भुंजिय = वार्या विना मावशे आगओ = साव्या ताणो आगओ = साव्यानता एइ = ओमावेछ णो एइ = सावता नथी एहिइ = सावशे णो एहिइ = सावशेन एत्थ वि आगए = सही ४ आवशे एत्थ वि णो आगए = महीनाव एत्थ वि एइ = महा ४ आवछ एत्थ वि णो एइ = महावता ४ नथी एत्थ वि णो एहिइ = सही मावशे ४ नडि. ભાવાર્થ :- સંયમશીલ સાધુ કે સાધ્વી ભાષા પ્રયોગના આ આચારને સાંભળીને, હૃદયંગમ કરીને વાણીના અનાચારોને, પૂર્વાચાર્યો દ્વારા અનાચરિત ભાષા સંબંધી અનાચારને જાણે, જેમ કે- જે ક્રોધથી વચનનો પ્રયોગ કરે છે, જે અહંકારપૂર્વક વચનનો પ્રયોગ કરે છે, જે છલકપટ સહિત બોલે છે, જે લોભથી પ્રેરિત થઈને વાણીનો પ્રયોગ કરે છે, જાણી જોઈને કઠોર વચન બોલે છે, અજાણતા કઠોર વચન બોલે છે; આ સર્વ સાવધ ભાષા છે, તે સાધુ માટે વર્જનીય છે. વિવેકશીલ સાધુ તેનો ત્યાગ કરે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
