Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 13 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०१८ उ०८ सू०२ छद्मस्थानां द्विप्रदेशादिस्कंधज्ञाननि० १८७ परमाणुपुद्गलविषयज्ञानदर्शनयोः सत्चासत्त्वे विकल्पेन दर्शिते तथैव द्विपदेशिकस्कन्धादारभ्य अनन्तप्रदेशिक स्कन्धपर्यन्तविषयेऽपि ज्ञानदर्शनयोः सत्वं च असत्वं चापि ज्ञेयमितिभावः । 'परमाहोहिए णं भंते ! मणूसे' परमाधोवधिकः स्खलु भदन्त ! मनुष्यः 'परमाणुपोग्गलं जं समयं जाणइ तं समय पासई' परमा. णुपुद्गलं यस्मिन् समये जानाति तस्मिन् समये पश्यति' ज समयं पासइ तं देशिक स्कन्ध, आठ प्रदेशिक स्कन्ध, नौ प्रदेशिक स्कन्ध, दशप्रदेशिक स्कन्ध, संख्यातप्रदेशिक स्कन्ध, असंख्यात प्रदेशिक स्कन्ध और अन. न्तप्रदेशिक स्कन्ध इन सबके विषय में भी ऐसा ही कथन जानना चाहिये । अर्थात् कोई एक अधोवधिज्ञानी छमस्थ पुरुष द्विप्रदेशिक स्कन्ध से लेकर अनन्तप्रदेशिक स्कन्ध तक को जानता तो है पर उन्हे देखता नहीं है। तथा कोई एक अधोवधिज्ञानी छद्मस्थ पुरुष न इन्हे जानता है और इन्हें न देखता है । इस प्रकार परमाणुपुद्गलके विषय में जिस प्रकार से इसके ज्ञान और दर्शन का सत्व और असत्व विकल्प से प्रतिपादित कियागया है, उसी प्रकार से द्विदेशीस्कन्ध लेकर अनन्तप्रदेशिक स्कन्ध तक के विषय में भी इनके ज्ञान दर्शन का सत्व और असत्व विकल्प से जानना चाहिये। अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'परमाहोहिए णं भंते ! मणूसे' हे भदन्त ! मनुष्य परमाधोवधिक है वह 'परमाणुपोग्गलं जं समय जाणइ० परमाणुपुद्गल को जिस समय में जानता है। उसी समय પ્રદેશવાળા કંધ, સંખ્યાત પ્રદેશવાળા સ્કંધ અસંખ્યાત પ્રદેશવાળા સકંધ અને અનંત પ્રદેશવાળા સ્કંધ આ તમામના સંબંધમાં પણ આજ પ્રમાણે તુ કથન સમજવું અર્થાત્ કોઈ એક અવધિજ્ઞાની છઘસ્થ પુરુષ ધ્રિપ્રદેશી રધાને જાણે તે છે, પરંતુ તેને દેખતે નથી. તથા કોઈ અવધિ જ્ઞાની છસ્થ પુરુષ તેને જાણતા નથી. અને દેખતે પણ નથી. જે રીતે પરમાણુ પુના વિષયમાં તેના જ્ઞાન અને દર્શનના વિષયમાં વિકલ્પથી તેનું સર્વ હવાપણું અસત્વ-નહિં હોવાપણું બતાવવામાં આવ્યું છે. તેજ રીતે બે પ્રદેશવાળા સ્કંધથી આરંભીને અનંત પ્રદેશવાળા સ્કંધ સુધીના વિષયમાં પણ તેના જ્ઞાન દર્શનનું સવ-હેવાપણું અને અસત્વ--નહીં હેવાપણું વિકલ્પથી સમજી લેવું.
वे गौतम स्वामी प्रभुने मे पूछे छे ४--परमाहिए णं भंते ! मणूसे" सावन २ भास ५२माधावधिज्ञानी छ, त “परमाणुपोग्गलं जं समय जाणइ" २ समये ५२मा पुरतने त छ, त समय न श छ?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
