Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 13 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
४९८
भगवतीसूत्रे संख्येयभागम् अवगाढा पृच्छा गौतम ! नो संख्येयभागमवगाढा नो असं. ख्येयभागमवगाढा नो संख्येयान् भागान् अवगाढा नो असंख्येयान् भागान् अब गाढा नो सर्वलोकमवगाढा शेषं तदेव ॥५० १॥
टीका-'कइविहे गं भंते !' कतिविधः खलु भदन्त ! 'आगासे पन्नत्ते' आकाशः मज्ञप्तः ? उत्तरमाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'दुविहे आगासे पन्नत्ते' द्विविधा द्विपकारकः आकाशः प्रज्ञप्त:-कथितः, 'तं जहा' तद्यथा- लोयागासे य अलोयागासे य' लोकाकाशश्वालोकाकाशश्व 'लोयागासे णं भंते ! कि जीवा जीव
दूसरे उद्देशे का प्रारंभ प्रथम उद्देशे में द्वीन्द्रियादिक जीवों की प्ररूपणा की गई है, ये जीव आकाश आधार है जिन्हों का ऐसे होते हैं इसलिये इस द्वितीय उद्देशे में अब आकाश आदि की प्ररूपणा की जावेगी इसका आदि सूत्र
'काविहे णं भंते ! आगासे पण्णत्ते' इत्यादि ।
टीकार्थ-इस सूत्र द्वारा गौतम ने सब से प्रथम आकाश के विषय में प्रभु से ऐसा पूछा है कि-'कइविहे गं भंते ! आगाले पन्नत्ते' हे भदन्त ! ओकाश कितने प्रकार का कहा गया है ? अर्थात् जीव और अजीव आदि द्रव्यों का आधारभूत जो आकाश है उनके कितने भेद हैं ? उत्तर में प्रभु ने कहा है 'गोयमा ! दुविहे आगासे पन्नत्ते' हे गौतम! आकाश के दो भेद कहे गये हैं 'तं जहा'-लोयागासे य अलोयागासे य' एक लोकाकाश और दूसरा अलोकाकाश इस प्रकार से एक अखण्ड
मीन देशानो पार - પહેલા ઉદ્દેશામાં બે ઈદ્રિય વિગેરે જેની પ્રરૂપણ કરવામાં આવી છે. એ જી આકાશ આધાર છે. જેમને એવા છે. અર્થાત્ આકાશના આધાર વાળા છે. તેથી આ બીજા ઉદ્દેશામાં હવે આકાશ વિગેરેની પ્રરૂપણું કરવામાં આવશે તેનું પહેલું સૂત્ર આ પ્રમાણે છે.--
'कइविहे गं भंते आगासे पण्णत्ते' इत्यादि।
ટીકાથ–આ સૂત્ર દ્વારા ગૌતમ સ્વામીએ સૌથી પહેલાં આકાશના समयमा प्रभुने मे पूछ्युछे-'कइविहे गं भते ! आगासे पण्णत्ते' ભગવન આકાશ કેટલા પ્રકારના કહ્યા છે? તેના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે'गोयमा ! दविहे आगासे पण्णत्ते' है गौतम! भाश में प्रा२नु छे. 'तंजहा-लोयागासे य अलोयागासे य' २मा प्रमाणे छ.-४ ।।४।२२ मने બીજ અલકાકાશ આ રીતે એક અખંડ દ્રવ્ય આકાશ જે આ બે ભેદ કહ્યા છે, તે આધેયરૂપ દ્રવ્યો ત્યાં નહી મળવાથી જ કથા છે. અર્થાત
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩