Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 13 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 13 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 575
________________

प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२० उ०५ सू०१ पुद्गलस्य वर्णादिमत्वनिरूपणम् ५६१ स्पर्शेषु भवन्ति द्विस्पर्श चत्वारो भङ्गाः ४, त्रिस्पर्श चत्वारो भङ्गाः ४, चतुःस्पर्श एको भङ्गः १ इति सर्वसङ्कलनया नवमङ्गा भवन्तीति ।
द्विपदेशिकस्कन्धे वर्णगन्धरसस्पर्शान् विभागशो दर्शयित्वा त्रिप्रदेशिकस्कन्धे तेषां विभागशो दर्शयभाह-तिपएसिए णं' इत्यादि । 'तिपए सिए णं भंते ! खंधे कइबन्ने' त्रिप्रदेशिकः खलु भदन्त ! स्कन्धः कतिवर्णः प्रयः परमाण: प्रदेशा अवयवतया विद्यन्ते यस्य स्कन्धस्यावयविनः स त्रिपदेशिकः स्कन्धः सच कतिवर्णः तस्मिन् कियन्तो वर्णाः कृष्णादयः, कियन्तो गन्धाः, कियन्तो रसा स्तिक्तादयः, कियन्तः स्पर्शाः कर्कशादयः सन्तीति प्रश्नः उत्तरमाह-'जहा' ये नौ भंग स्पर्श को लेकर के होते हैं तात्पर्य ऐसा है कि विस्पर्श में ४ भंग. त्रिस्पर्श में ४मंग और चार स्पों में एक भंगहा है कुल मिलकर ९भंग स्पर्श के सम्बन्ध हो जाते हैं।
विप्रदेशिक स्कन्ध में वर्ण, गन्ध, रस और स्पों को विभागशः प्रकट करके अब सूत्रकार त्रिप्रदेशिक स्कन्ध में उन्हें विभागशः प्रकट करते हैं उसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-'तिप्पसिए णं भंते ? खंधे कइबन्ने' हे भदन्त! जो स्कन्ध तीन प्रदेशों वाला है अर्थात् तीन परमाणुओं के संयोग से जन्य हुआ है वह कितने वर्णों वाला कितने गधों वाला, कितने रसों वाला और कितने स्पर्शों वाला होता है ? अर्थात् जिस स्कन्ध रूप अवयवी के तीन परमाणु रूप प्रदेश अवयव रूप से हैं ऐसे उस त्रिप्रदेशी स्कन्ध में कितने कृष्णादि वर्ण, सुरभि आदि रूप कितनी गंध, कितने तिक्तादिक रस और कितने कर्कश आदि स्पर्श होते हैं ? इस फासेसु' मा शत २५शन सन 14 मग भने छ. ४ानु तात्५ मे छ કે-બે પ્રદેશી પર્શમાં ૪ ચાર ભંગ ત્રણ પર્શમાં ૪ ચાર ભંગ અને ચાર સ્પર્શીને એક ભંગ થાય છે. એ રીતે કુલ મળીને સ્પર્શના ૯ ભંગ બને છે.
દ્વિદેશી કંધમાં વર્ણ, ગંધ, રસ સ્પર્શોને કમથી બતાવીને હવે સૂત્રકાર ત્રણ પ્રદેશવાળા સ્કંધમાં કમથી વર્ણાદિ પ્રકાર બતાવવા માટે સૂત્ર
छ. तमा गौतम स्वामी प्रसुने ये पूछ्यु छ -'तिप्पएसिए ण भंते ! खंधे कइवन्ने' भगवन् प्रशाणारे २४धे छ अर्थात त्रय પરમાણુના સંગથી બન્યા છે. તે કેટલા વર્ષોવાળા, કેટલા ગંધવાળા કેટલા રસવાળા અને કેટલા સ્પર્શીવાળા હોય છે. અર્થાત્ જે સ્કન્દ રૂપ અવયવીને ત્રણ પરમાણુ રૂપ પ્રદેશ અવયવ રૂપે છે, એવા એ ત્રણ પ્રદેશવાળા કંધમાં કૃષ્ણાદિ કેટલા વર્ષો, સુંગધ વિગેરે કેટલા ગ ધ તીખા, કડવા વિગેરે કેટલા રસે અને કર્કશ નિગેરે કેટલા સ્પર્શી હોય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩


Page Navigation
1 ... 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970