Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 13 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५००
-
भगवतीसूत्रे ___ अथाने परतुतस्त्रमाह-'धम्मत्यिकाए णं भंते' इत्यादि, 'धम्मत्थिकारणं भंते' धर्मास्तिकायः खलु भदन्त ! 'के महालए पन्नत्ते' कियन्महालयः प्रज्ञप्त:कीदृशं महत्त्वं धर्मास्तिकायस्य कथितम् कियानविस्तीर्णः ? इत्यर्थः इति प्रश्नः, उत्तरमाह-'गोयमा' इत्यादि 'गोयमा' ! हे गौतम ! 'लोए लोयमेत्ते लोयप्पमाणे लोकः लोकमात्रः, लोकपमाणः, लोकः-लोकरूपः, लोकमात्रः-यावान् लोकस्तावन्मात्रः, लोकममाण:-लोकवदेव प्रमाणं यस्य स तथा । 'लोयफुडे लोयं चेव ओगाहिताणं चिटई' लोकस्पृष्टः सन् लोकं स्पृशन स्थितः लोकमेवाकहते जाना चाहिये यहां यावत्पद से यह कहा गया है कि 'अलो. यागासे णं भंते !' इत्यादि अलोकाकाश सूत्र संपूर्णरूप से यहां पढ लेना चाहिये इसकी व्याख्या भी वहां पर देख लेनी चाहिये तात्पर्य कहने का यही है कि यहां पर लोकाकाश के जीवादिरूप होने का प्रश्न है सो उसके समाधान में ऐसा समझना चाहिये कि लोकाकाश यह जीव. रूप भी है जीवदेशरूप भी है और जीवप्रदेशरूप भी है इत्यादि समस्त कथन वहां द्वितीय शतक के १० वे उद्देशक में कहा गया है अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'धम्मत्थिकारणं भंते ! के महालए पन्नत्ते' हे भदन्त ! धर्मास्तिकाय कितना बडा कहा गया है ? अर्थात् धर्मास्तिकाय कितना विस्तीर्ण है ? इसके उत्तर में प्रभु ने कहा है-'गोयमा ! लोए लोयमेत्त लोयएमाणे' हे गौतम! धर्मास्तिकाय लोकरूप है जितना बडा लोक है, उतना पडा है, लोक का जितना प्रमाण है उतना ही प्रमाण અલકાકાશ સૂત્ર પૂરેપૂરું અહિયાં કહેવું જોઈએ. અને તેની વ્યાખ્યા પણ ત્યાં જઈ સમજી લેવી. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે-અહિં લેકાકાશમાં જીવ વિગેરે હોવાને પ્રશ્ન છે, તેથી તેના સમાધાનમાં એમ સમજવું જોઈએ કે-લે કાકાશ જીવ રૂપ પણ છે, જીવ દેશ રૂપ પણ છે. અને જીવ પ્રદેશરૂપ પણ છે. વિગેરે સંપૂર્ણ કથન ત્યાં બીજા શતકના ૧૦ દસમાં ઉદ્દેશામાં કહ્યું છે. તે પ્રમાણે અહિયાં સમજવું.
वे गौतम भी शथा प्रसुने पूछे छे है-'धम्मत्थिकाए णं भाते ! के महाउए पण्णत्ते' सावन धातिय टयु वि स छ ? तना उत्तरमा प्रभु छ है-'गोयमा ! लोए लोयमेत्ते लोयापमाणे' गौतम ! ધર્માસ્તિકાય લેક રૂપ છે. એટલે વિશાળ લેક છે, તેટલે વિશાળ ધર્માસ્તિકાય છે. અર્થાત્ જેટલું પ્રમાણ લેકનું છે. તેટલું જ પ્રમાણ ધમસ્તિકાયનું छ. 'लोयफुडे लोय चेव ओगाहित्ता णं चिदुइ' ने २५शरीर सपू'
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૩
