Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 13 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 13 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 384
________________

३७.
भगवतीस्त्रे सवाः मयुरकर्मवन्धनात् 'महाकिरिया' महाक्रियाः कायिक्यादिक्रियाणां महत्वात् 'महावेयणा' महावेदनाः नारकाणां वेदनायाः तीव्रत्वात् 'महानिज्जरा' महानिर्जराः नारकाणां कर्मक्षपणबहुत्वात् ? भगवानाह-गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! 'णो इणटे सम?' नायमर्थः समर्थः इति प्रथमो भङ्गः ॥१॥ एतेषाम् आस्रवक्रियावेदनानिर्जरारूपाणां चतुर्णामल्पत्वबहुत्वाभ्यां षोडशभङ्गा भवन्ति तेषु च नारकाणां द्वितीयभङ्गोऽल्पनिर्जरारूपो भगवतोऽनुमतः नारकाणामास्रवादि त्रयस्य महत्वात् कर्मनिर्जरायाश्चालपत्वात् शेषाणां पञ्चदशभङ्गानां पतिषेधो भवति । शेष पञ्चदशभङ्गानां नैरयिकेवळाभात् । तानेव भङ्गान् दर्शयति'सिय भंते !' इत्यादि । 'सिय भंते !' स्याद् भदन्त ! 'नेरयिया' नैरयिकाः हे भदन्त ! प्रचुरकर्म के बन्धकर्ता होने से नारक जीव महास्रववाले कायिक आदि क्रियाओं की प्रचुरतावाले होने से महाक्रियावाले, वेदना की अधिक तीव्रतावाले होने से महावेदनावाले तथा कर्मक्षपण की बहुलतावाले होने से महानिर्जरावाले होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोषमा०' हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है यह प्रथम भङ्ग है आस्रव, क्रिया, वेदना और निर्जरा इन चारों के अल्पत्व एवं बहुत्व की अपेक्षा से सोलह भङ्ग होते हैं । इनमें नारकों के द्वितीय भङ्ग जो अल्प निजरारूप है वह होता है क्योंकि नारकों में आस्रव आदि तीनों की अधिकता होती है और कर्मों की निर्जरा की अल्पता होती है इस कारण १५ मङ्गों का यहाँ प्रतिषेध कहा गया है कारण के ये शेष १५ भङ्ग नैरविकों में नहीं पाये जाते हैं। वे १५ भङ्ग इस प्रकार से हैं--इनमें नारकों में पाया जानेवाला यह 'सिय भंते ! नेरच्या महासवा महाकिरिया ઘણા કર્મોને બંધ કરનાર હોવાથી નારક જીવ, મહાસવવાળા, કાયિકી વિગેરે ક્રિયાઓની અધિકાણાવાળા હોવાથી મહાકિયાવાળા, વેદનાની અધિક તીવ્રતા વાળા હોવાથી મહાવેદનાવાળા, તથા કર્મક્ષપણની બહુલતાવાળા હોવાથી भनिशाणा डाय छ ? या प्रश्न उत्तरमा प्रभु डे छ -'गोयमा!! હે ગૌતમ! આ અર્થ બરાબર નથી. આ પહેલે ભંગ છે. આસવ, કિયા વેદના, અને નિર્જરા આ ચારેના અપપણું અને બહુપણાની અપેક્ષાએ સેળ ૧૬ ભોગ બને છે. તેમાં બીજો ભંગ જે નિર્જરા રૂપ છે તે નારકેને હોય છે. કારણ કે નારકોમાં આસ્રવ, ક્રિયા અને વેદના એ ત્રણેનું અધિકપણું હોય છે. અને કર્મોની નિજાનું અપપણું હોય છે. તેથી બાકીના ૧૫ પંદર ભગે ને તેમાં નિષેધ કરેલ છે. કારણ કે શેષ ૧૫ પંદર નારકીમાં હોતા નથી. તે ૧૫ અંગે આ પ્રમાણે છે તેમાં નારકમાં જે भील यो छे तेल 21 प्रमाण छ.-'सिय भंते ! नेरइया महासवा
શ્રી ભગવતી સુત્ર : ૧૩


Page Navigation
1 ... 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970