________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. १ पुण्डरीकनामाध्ययनम्
जिताङ्गोपाङ्गः, निरन्तर नित्यं राजलक्षणैः विराजितं - लक्षितं मासमानम् अङ्गप्रत्यङ्गं यस्य सः 'बहुजण बहुमाणपूइए' बहुजन बहुमान पूजितः - संस्कृतः, अनेक पुरुषः सर्वदा बहुमानपूर्वकं पूजा - सत्कारादिभिः सत्कृतः । 'सव्वगुणसमिद्धे' सर्वगुणसमृद्धः सर्वदा बहुविधगुणैरभिवृद्धः । 'खसिए' क्षत्रियः - क्षतात् - भयात् त्राणकरणशीलः, क्षत्रियत्वजातिमान वा 'मुदिए' मुदितः माता पित्रा दिना शुद्धवंशीयः, 'मुद्धाभिसित्ते' मूर्द्धाऽभिषिक्तः वंशपरम्परया राज्येऽभिषिक्तः 'माउपिउसुजाए' मातापितृ सुजातः मातापित्रोः सदाऽऽनन्द पोषणादि करणादिना सुपुत्रः कुलस्य भूषणस्वरूपः 'दयप्पिए' दयामियः, दया प्रिया यस्य सः सर्वभूतेषु दयावान् । सीमंकरे' सीमाकरः 'सीमंधरे' सीमा घर:- मर्यादा धारकः प्रजानां व्यवस्थायै आत्मनश्च । 'खेमंकरे खेमंधरे' क्षेमङ्कर क्षेमंधरः, मजायाः होते हैं, अर्थात् उसके अंग प्रत्यंग में राजा के योग्य शुभ लक्षण होते हैं । अनेक पुरुष सर्वदा अत्यन्त आदरपूर्वक उसका आदर सरकार करते हैं। वह सर्व गुणों से सम्पन होता है । वह क्षत्रिय अर्थात् क्षत भय से त्राण करने वाला या क्षत्रिय जाति का होता है । सदैव प्रसन्न - चित्त, विधिवत् राज्याभिषेक किया हुआ, तथा माता पिताको आनन्द देने और उनका पोषण आदि करने के कारण सपूत होता है- कुल का भूषण होता है । सब पर दयाकरने वाला प्रजा की और अपनी व्यवस्था के लिए मर्यादा करने वाला मर्यादा का धारक होता है। सीमा करनेवाला अर्थात् मर्यादा करनेवाला होता है एवं मर्यादा को धारण करनेवाला होता है। क्षेमंकर और क्षेमंधर होता है अर्थात् प्रजा को कुशल करता है और अपना
રાજાના ચિન્હાથી નિરંતર (આંતરા વિના) સુશે ભિત હોય છે. અર્થાત્ તેના અગ પ્રત્યગામાં રાજાને ચેાગ્ય શુભલક્ષણ હાય છે, અનેક પુરૂષ હંમેશાં આદર્ પૂર્વક તેના આદર સત્કાર કરે છે. તે સગુણૢાથી યુક્ત હાય છે. તે ક્ષત્રિય અર્થાત્ ક્ષતના ભયથી ત્રાણુ-રક્ષણ કરનાર અથવા ક્ષત્રિય જાતિના હોય છે. સદા પ્રસન્ન ચિત્ત, વિધિ યુક્ત રાજ્યાભિષેક કરેલા તથા માતા પિતાને આનંદ આપનાર અને તેએનું પેષણ વિગેરે કરવાથી સપૂત હોય છે.-કુળના ભૂષણુ રૂપ હેય છે. બધાના પર દયા કરનાર પ્રજાની અને પેાતાની વ્યવસ્થા માટે મર્યાદા આંધનાર અને મર્યાદાને ધારણ કરનાર હોય છે. સીમા કરવાવાળા અર્થાત્ મર્યાદા કરવાવાળા અને મર્યાદાને ધારણ કરવાવાળા હાય છે. ક્ષેમ કર અને ક્ષેમ ધર હાય છે. અર્થાત્ પ્રજાનુ' ક્ષેમ-કુશલ કરે છે. અને
सु० ७
For Private And Personal Use Only
