Book Title: Nalayanam
Author(s): Yashovijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600449/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II namo namaH zrIgumasUrA vaDagacchIya zrImANikyadevasUriviracitam ||nlaaynm|| (kuberapurANam) -: prakAzaka:zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa dukAna naM. 5, badrikezvara sosAyaTI, 82, netAjIsubhASa roDa, marIna DrAiva, 'I' roDa, muMbaI - 400 002. vikrama saMvata 2057 vIra saMvata 2527 mUlya ru.80/ Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvabharI anumodanA ) prastUta graMthanA prakAzanano saMpUrNa lAbha zrI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha nAnapurA (surata)nA jJAnanidhimAMthI levAmAM Avela che. jJAnanidhinA A sadupayoganI amo bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. lI. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( prakAzakIya ) naLa-damayaMtInuM caritra jaina-jainetaromAM atiprasiddha che. vaLI A caritra atizaya bodhadAyI che. vaDagacchIya zrI mANijyadeva sUrie saMskRta bhASAmAM padamaya caritranI racanA karI che. AnuM prakAzana zrI yazovijayajI jaina graMthamALA, bhAvanagara taraphathI saMvata 1994mAM thayela che. 63 varSa prAcIna A graMthanA puna: prakAzana prasaMge ame uparokta saMsthA pratye kRtajJatAnA bhAvane pradarzita karIe chIe. A graMthano anuvAda paNa je pUrve AtmAnaMda jaina sabhA taraphathI prakAzita thayela tenuM puna:prakAzana gayA varSe ja ame karela che. prastUta graMthanA vAMcana manana vagere dvArA aneka puNyAtmAo karmanirjarA sAthe eja zubhecchA. zrutabhaktino vizeSa lAbha maLato rahe tevI zrutAdhiSThAyikA zrI sarasvatI devIne puna: puna: prArthanA..... lI. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa vatI TrasTIo caMdrakumAra bAbubhAI jarIvAlA lalitakumAra ratanacaMda koThArI puMDarIkabhAI aMbAlAla zAha Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptisthAna ( zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa dukAna naM. 5, badrikezvara sosAyaTI, 82, netAjI subhASa roDa, marIna DrAiva, "i" roDa, muMbai-4002. zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa C/o. caMdrakAMta esa. saMghavI bI-6, azokA kompalekSa, pahelA garanALA pAse, pATaNa (u.gu.) pIna 384265. baMsIlAla aMbAlAla zAha jaina yAtrika bhuvana, mANeka coka, khaMbhAta. mULIbena aMbAlAla ratanacaMda jaina dharmazALA, sTezana roDa, vIramagAma. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- -- --- - - ----- - namo mariha-tAla namA sikAeM namA AyariyAna namobA nae saca mAtu e sA ghamanamakArA saba pAvappaNamA magaca save ghadama hara maMgala 2.pre.ni - --- --- ririri rArArArAne - - - - karmasAhitya vizArada, siddhAMtamahodadhi, parama pUjya AcArya bhagavaMta zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA mokSamArganA sAcA sArathI, sUri premanA AjJAMkita paTTAlaMkAra 5.pU. A. bha. zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnIthI bejhIkItrInriIthI aikkI karI namo namaH zrIgurupremasUrI divyakRpA:- siddhAMta mahodadhi sva. AcArya deva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA. divyAzISa:- vardhamAna taponidhi gacchAdhipati sva. AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA. puNayaprabhAva :- parama pUjya samatAsAgara sva. paMnyAsajIzrI padmavijyajI gaNivaryazrI. zubhAzISa:- siddhAMtadivAkara gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja -: preraNaT-mArgadarzana :pa. pU. vairAgyadezanAdakSa AcArya deva zrImad vijaya hemacaMdrasUrimahArAjA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (karasamuddhAraka tasevAnA kAryamAM sadAnA sAthIo = 1. bhANabAI nAnajI gaDA, muMbaI. (5.pU. gacchAdhipati AcArya deva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUri ma.sA.nA upadezathI) 2. zeTha ANaMdajI kalyANajI, amadAvAda. 3. zrI zAMtinagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (5. pU. tapasamrATa AcAryadeva zrImadvijaya himAMzusUri ma. sA. nI preraNAthI) zrI zrIpALanagara jaina upAzraya TrasTa, vAlakezvara, muMbaI. (pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya rAmacaMdrasUri ma.sA.nI divyakRpA tathA pU. AcAryadeva zrImadvijaya mitrAnaMdas. ma.sA.nI preraNAthI) zrI lAvaNya sosAyaTI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda, (5. pU. paMnyAsajI zrI kulacaMdravijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 6. nayanabALA bAbubhAI sI. jarIvALA hA. caMdrakumAra, manISa, kalpaneza (5. pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma. sA. nI preraNAthI) 7. kezarabena ratanacaMda koThArI hA. lalitabhAI (5.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnI preraNAthI) HIRISHBgrI maitrIthI , da Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unnatrayI tasevAnA kAryamAM sadAnA sAthIo 8. zrI zvetAMbara mUrtipUjaka tapagacchIya jaina pauSadhazALA TrasTa, dAdara, muMbaI. 9. zrI muluMDa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, muluMDa, muMbaI. (AcArya deva zrI hemacaMdrasUri ma.sA. nI preraNAthI ) 10. zrI zAMtAkrujha vhe. mUrti, tapAgaccha saMdha, zAMtAkrujha, muMbaI. (AcArya deva zrI hemacaMdrasUri ma.sA.nI preraNAthI) 11. zrI devakaraNa mULajIbhAI jaina derAsara peDhI, malADa (vesTa), muMbaI.. (5. pU. munirAjazrI saMyamabodhi vi. ma. sA. nI preraNAthI). 12. saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa, khaMbhAta. (pU. sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. tathA pU. sA. zrI svayaMprabhAzrIjI ma. tathA pU. sA. zrI divyayazAzrIjI ma. nI preraNAthI mULIbenanI ArAdhanAnI anumodanArthe) 13. bAbu amIcaMda panAlAla AdIzvara jaina Tempala cerITebala TrasTa, vAlakezvara, muMbaI - 4 06. (pU. munirAjazrI akSayabodhi vijayajI ma. sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhi vijayajI ma. sA. tathA pU. munirAjazrI hiraNyabodhi vijayajI ma. sA. nI preraNAthI). 14. zrI zreyaskara aMdherI gujarAtI jaina saMgha, muMbaI. (pU. munizrI hemadarzana vi. ma. tathA pU. munizrI ramyaghoSa vi. ma. nI preraNAthI) 15. zrI jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, maMgaLapArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda, (pa. pU. AcAryadeva zrI rUcakacaMdra sUri ma. nI preraNAthI) gailIthIyatrI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsahabhaNNENaNGHNbrIbeadh tasevAnA kAryamAM sahAnA sAthIo 16, zrI pArzvanAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMdha, saMghANI esTeTa, ghATakopara, (vesTa) muMbaI. (pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijayajI ma. sA. nI preraNAthI) 17. zrI navajIvana sosAyaTI jaina saMgha, bombe senTrala, muMbaI. (pU. munirAjazrI akSayabodhi vi.ma.nI preraNAthI) 18. zrI kalyANajI sobhAgacaMda jaina peDhI, pIMDavADA. | ( siddhAMtamahodadhi sva. A. zrImad vijaya premasUrIzvarajI ma. sA. nA saMyamanI anumodanArthe) 19. zrI ghATakopara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, ghATakopara (vesTa), muMbaI. | (vairAgyadezanAdakSa pU. A. zrI hemacaMdrasUri ma. sA. nI preraNAthI ) 20. zrI AMbAvADI zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMdha, amadAvAda. (pU. muni zrI kalyANabodhi vi. ma. nI preraNAthI) 21. zrI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, vAsaNA, amadAvAda. (pU. AcArya zrI nararatnasUri ma. nA saMyamajIvananI anumodanArthe pUjya tapasvI ratna AcArya zrI himAMzusUrIzvarajI ma. sA. nI preraNAthI) 22. zrI premavardhaka ArAdhaka samiti, dharaNidhara derAsara, pAlaDI, amadAvAda.. (pU. gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma. nI preraNAthI) zrI mahAvIra jaina zve. mUrtipUjaka saMgha, pAlaDI, amadAvAda. zeTha kezavalAla mULacaMda jaina upAzraya. (5. pU. AcArya zrI rAjendrasUri mahArAja sA. nI preraNAthI) sAlAnI trItrA 26trIzrI, Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unne umaitre zaikInnInnI strI tasevAnA kAryama/ sahAnA sAthIo 24. zrI mATuMgA jaina zvetA. mUrtipUjaka tapagaccha saMdha enDa ceriTIjha, mATuMgA, muMbaI. 25. zrI jIvIta mahAvIra svAmI jaina saMgha, nAMdiyA. (rAjasthAna) (pU. gaNivarya zrI akSayabodhi vijayajI ma. sA. tathA munizrI mahAbodhi vijayajI ma. sA. nI preraNAthI) 26. zrI vizA ozavALa tapagaccha jaina saMgha, khaMbhAta. | (vairAgyadezanAdakSa pa. pU. AcArya deva zrI hemacaMdrasUri ma. sA. nI preraNAthI) 27. zrI vimala sosAyaTI ArAdhaka jaina saMgha, bANagaMgA, vAlakezvara muMbaI - 446. 28. zrI pAlitANA cAturmAsa ArAdhanA samiti. ( parama pUjya vairAgya dezanAdala AcArya deva zrImad vijaya hemacaMdrasUrizvarajI mahArAja sAhebanA saMvata 2053nA pAlitANA madhye cAtumasa prasaMge ) 29. zrI sImaMdhara jina ArAdhaka TrasTa, emaralDa epArTamenTa, aMdherI (I), muMbai. (munizrI netrAnaMda vijayajI ma. sA. nI preraNAthI ) 30. zrI dharmanAtha popaTalAla hemacaMda jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMdha, jaina nagara, amadAvAda. (pa. pU. munirAjazrI saMyamabodhi vijayajI ma. sA. nI preraNAthI ) 31. zrI kRSNanagara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, saijapura, amadAvAda. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EtranetrezvatrIbrIjhInnabrIthI thata sevAnA kAryamAM sadAnA sA ( pa. pU. AcArya vijaya hemacaMdrasurIzvarajI ma. sA. nA kulaganagara madhye saMvata 205ra nA cAturmAsa nimItte pa. pU. munirAjazrI kalyANabodhi vijaya ma. sA. nI preraNAthI } 32. zrI bAbubhAi sI. jarIvALA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA - 39082. 33. zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, punA. (pU. gacchAdhipati AcArya deva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. tathA pU. munirAjazrI mahAbodhi vijayajI ma. sA. nI preraNAthI) T34. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina zvetAmbara maMdira TrasTa, bhavAnI peTha, punA. (pU. munirAja zrI anaMtabodhi vijayajI ma. sA. nI preraNAthI) 35. zrI rAMdera roDa jaina saMgha, surata. (pU. paM. zrI akSayabodhi vijayajI ma. sA. nI preraNAthI) 36. zrI zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha dAdara jaina pauSadhazALA TrasTa, ArAdhanA bhavana, dAdara, muMbaI. (muni zrI aparAjita vijayajI ma. sA. nI preraNAthI). 37. zrI javAhara nagara jaina zve. mUrti. saMgha, goregAma, muMbaI. (pU. A. zrI rAjendrasUri ma. sA. nI preraNAthI). daitrIzrInne Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38. zrI kanyAzALA jaina upAzraya, khaMbhAta. (pU. pra. zrI raMjanazrIjI ma. sA., pU. pra. zrI IzrIjI ma. sA. nA saMyamajIvananI anumodanArthe pa. pU. sA. zrI vinayaprabhAzrIjI ma. sA. tathA pa. pra. sA. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma. sA. tathA sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI ma. sA. nI preraNAthI) 39, zrI mATuMgA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha saMgha enDa cerITIjha, mATuMgA, muMbai. (pU. paMnyAsapravara zrIjayasuMdaravijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 40. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, 60 phaTa roDa, ghATakopara (I.) (pU. paM. zrI varabodhivijayajI gaNivaryanI preraNAthI) 42. zrI AdinAtha zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI. (pa. pU. A. zrI guNaratnasUri ma.nA ziSya pU. paMnyAsajI zrI puNyaratnavijayajI gaNivaryanI tathA pU. paM. yazoratnavijyajI gaNivaryanI preraNAthI) 43. zrI koimbatura jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha, koImbatura. ja. zrI paMkaja sosAyaTI jaina saMgha TrasTa, pAlaDI, amadAvAda. (pa. pU. A. zrI bhuvanabhAnusUri ma. sA. nI gumUrti pratiSThA prasaMge thayela AcArya-paMnyAsa-gaNi padArohaNa dikSA vagere nimitte thayela jJAnanidhimAMthI.) 45. zrI mahAvIra svAmI jaina zvetAmbara mUrtipUjaka derAsara, pAvApurI, khetavADI, muMbai. (pU. munizrI rAjapAlavijyajI ma.sA. tathA pU. paM. zrI akSayabodhivijayajI ma.sA. nI preraNAthI) 46. zrI hIrasUrIzvarajI jagadaguru zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha TrasTa, malADa (pUrva), muMbaI. 47. zrI pArzvanAtha bhe. mUrtipU. jaina saMgha, saMghANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbai jhIbIbIbIjhIbrIkatrItrIktrIzrI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ t' te n H 1. 2. 3. 4. zrI lakSmIvardhaka jaina saMgha, pAlaDI, amadAvAda. (5.pU. munirAjazrI nipuNacaMdra vijaya ma.sA.nI preraNAthI). zrI naDIyAdavetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, naDIyAda. (5.pU. muni zrI varabodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI sAyana zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, sAyana, muMbaI. zrI pArzvanAtha vetAMbara mUrtipUjaka jaina saMdha, saMdhANI esTeTa, ghATakopara (vesTa), muMbaI. 68InnatrIneMnnethI (tasevAnA kAryamAM sahAnA sAthIo | sy d PS PS) zrI bAbubhAI sI. jarIvAlA TrasTa, nijhAmapurA, vaDodarA. zrI bApunagara zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda. (pU. gaNivaryazrI akSayabodhivijayajI ma.sA. tathA munirAjazrI mahAbodhi vijayajI ma.sA.nI preraNAthI). zrI sumatinAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, memanagara, amadAvAda. (pU. munirAjazrI dharmarakSita vi. ma. tathA pU. munirAjazrI hamadarzana vi. ma. nI preraNAthI) 1. sva. zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI, hA. jAsudabena, punamacaMdabhAI, jasavaMtabhAI vagere. 5. zrI munisuvrata svAmi jaina zvetAMbara mUrtipUjaka maMdira TrasTa, kolhApura. 6. zrI araviMdakumAra kezavalAla jhaverI jaina rilijIyasa TrasTa, khaMbhAta. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zrIjinazAsana ArAdhanA drasTa-muMbaI dvArA prakAzita thayelA graMthonI sUci BIthI jhInnIvaDyo 1 jIvicAra prakaraNa saTIka daMDaka prakaraNa ya kAryasthiti stotrAbhidhAna saTIka. 2 nAthasaMgraha saTIka. 3 dharmasaMraha saTIka bhAga-1 4 dharmasaMgraha eTIka bhAga-2 5 dharmasaMgraha saTIka bhAga-3 6 jIvasamAsa TIkAnuvAda 7 jaMbudvIpa saMgrahaNI saTIka 8 syAdvAdamaMjarI sAnuvAda 9 saMkSepa samarAditya kevaLI caritra 10 bRhassetrasamAsa saTIka 11 bRhat saMgrahaNI saTIka 12 bRhat saMgrahaNI saTIka 13 ceiyavaMdAga mahAbhAsa 14 nayopadeza saTIka 15 puSpamALA (mULa anuvAda) 16 mahAvIracariyuM 17 mallinAtha caritra 18 vAsupUjya caritra 19 zAMtasudhArasa saTIka 20 zrAddhaguNa vivaraNa 21 tattvajJAna taraMgiNI 22 triSaSThizalAkApuru caritra parva 3/4 23 triSazilAkApuru caritra parva 5/6 24 asahastrI tAtparya vivaraNa 25 muktiprabodha 26 vizeSaNavatIcaMdana pratikramaNa avacUrI 27 pravrajyA vidhAnakulaka saTIka Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 caityavaMdana bhAga (saMghAcAra bhANa saTIka) 29 vardhamAnadezanA padya (bhAga-1 chAyA sAthe) 30 vardhamAnadezanA padya (bhAga-2 chAyA sAthe) 31 vyavahAra zuddhi prakAza 32 anekAnta vyavasthA prakaraNa 33 prakaraNa saMdoha 34 utpAdAdisiddhi prakaraNa saTIka 35 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza bhAga-1 (ciMtAmaNi TIkAnuM akArAdi krame saMkalana) 36 abhidhAna vyutpatti prakriyA koza bhAga-2 (ciMtAmaNi TIkAnuM akArAdi krame saMklana) 37 praznottara ratnAkara (senajhama) 38 saMbodhasamati saTIka 39 paMcavastu saTIka 40 zrI jaMbusvAmI caritra 41 zrI samyakatva samati saTIka 42 guruguNa trizatpatrizikA saTIka 43 stotraratnAkara ja upadeza saptati 45 upadeza ratnAkara 46 zrI vimalanAtha caritra 47 subodhA samAcAra, zAMtinAtha caritra graMtha navapada prakaraNa saTIka bhAga-1 navapada prakaraNa saTIka bhAga-2 navapada prakaraNa laghu vRtti 52 zrAddha prakaraNa vRtti 53 zrI pArzvanAtha caritra 54 vijayaprazasti bhAga (vijayasenasUri caritra) 55 kumArapALa mahAkAvya saTIka (prAkRtayAzraya) 56 dharmaratna prakaraNa saTIka bhAga-1 57. dharmaratna prakaraNa sarIka bhAga-2 58 upadeza pada bhAga-1 59 upadeza pada bhAga-2 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bannI baitrIbIbIbIktrIbIbIbI 60 zrAddhadinakRtya bhAga-1 61 zrAddhadinakRta bhAga-2 62 pArzvanAtha caritra 63 vicAra ratnAkara 64 upadeza samitikA 65 devena narakendra prakaraNa 66 puSpa prakaraNa mALA 67 gurnAvalI 68 puSpa prakaraNa 69 neminAtha mahAkAvya >> pAMDava caritra bhAga-1 71 pAMDava caritra bhAga-2 72 pArzvanAtha caritra gadha 33 hIra praznottarANi 34 dharmavidhi prakarAra 75 supArzvanAtha caritra bhAga-1 ,76 devadharma parIkSAdi graMtho supArzvanAtha caritra bhAga-2-3 78 prakaraNatrayI 79 samatAzataka (sAnuvAda) 80 upadezamALA-puSpamALA 81 pRthvIcaMdra caritra 82 upadezamALA 83 pAiyalacchI nAmamAlA 84 doDhaso savAso gAthAnA stavano 85 dvivarNa ratnamAlA 86 zAlibhadra caritra 87 anaMtanAtha caritra pUjAka 88 karmagraMtha avasUrI 89 upamiti bhava prapaMca kathA bhA.-1 90 dharmabindu saTIka 91 prazamarati sTIka 92 mArgaNAkAra vivaraNa 93 karmasiddhi Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vINelI 94 jaMbusvAmI caritra anuvAda 95 caityavaMdana bhANa sAnuvAda 96 guNavarmA caritra sAnuvAda 97 savAso doDhaso gAthA stavano 98 dvAtrizatkAtrizikA 9 kathAkoSa 1% jena tIrtha darzana 101 jaina kathA saMgraha bhAga-1 102 jaina kathA saMgraha bhAga-2 103 jaina kathA saMgraha bhAga-3 104 rayaNasehara nivakatA saTIka 105 AraMbhasiddhi 106 neminAtha caritra gadya 107 mohobyulanam (vAsthAnam) 108 zrI bhuvanabhAnu kevaLI caritra (anuvAda) 19 zrI caMdraprabhasvAmI caritra (anuvAda) 110 ApaNA jJAnamaMdiro 111 pramAlakSaNa 112 AcAra pradIpa 113 vividha praznottara 114 AcAropadeza anuvAda 115 paTTAvalI samuccaya bhAga-1 116 paTTAvalI samuccaya bhAga-2 117 ratnAkarAvatArikA anuvAda bhAga-1 118 ratnAkarAvatArikA anuvAda bhA-2 119 caityavaMdana covIsI tathA praznottara ciMtAmaNI 120 nirayAvali sUtra 121 kalyANa maMdira-laghuzAMti saTIka 122 upadeza samatikA (TIkAnuvAda) pustaka 123 pratikramaNa hetu (pustaka) 124 jaina kumArasaMbhava mahAkAvya 125 devacaMdra stavanAvali 126 AnaMdakAvya mahodadhi bhAga-1 127 zrI paryata ArAdhanA sUtra (avacUrI anuvAda sAthe) strIne varSa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jinavANI (tulanAtmakadarzana vicAra). 129 praznottara pradIpa graMtha 130 prAcIna koNa zvetAmbara ke digambara (gujarAtI) 131 jaMbudvIpa samAsa (anuvAda) 132 sumati caritra (anuvAda) 133 tasvAmRta (anuvAda) 134 triSaSTizalAkApuruSa caritra parva-2 135 triSaSTizalAkApuruSa caritra parva-1 136 jaina kathA saMgraha bhAga-4 (pratAkAra saMskRta) 137 jaina kathA saMgraha bhAga-5 138 jaina kathA saMgraha bhAga-6 139 jaina dharma bhakti kaMcanamALA (sAnuvAda) bhAga-1 140 jaina dharma bhakti kaMcanamALA (sAnuvAda) bhAga-2 141 zrImIkSapada sopAna (cauda guNasthAnakanuM svarUpa) 142 ratnazekhara ratnAvatI kathA (parvatithi mAhAtma para) 143 pazitakam (sAnuvAda) 14 namaskAra mahAmaMtra (nibaMdha) 145 jena gotra saMgraha (prAcIna jaina itihAsa sahita) 146 nayamArgadarzaka yAne sAtanayanuM svarUpa 147 mahopAdhyAyazrI vIravijayajI mahArAjA caritra 148 mukti mArgadarzana yAne dharmaprAptinA hetuo 149 cetodUtam 150 mUrtimaMDana praznottara 151 piMDevizuddhi anuvAda 15ra naMdisUtra (mULa) 153 naMdisUtra saTIka (bIjI AvRtti) : 154 naMdisUtra cUrNi saTIka 155 anuyoga dvArA saTIka 156 dazavaikAlika saTIka 157 dazavaikAlika saTIka 154 oghaniyukti saTIka 159 piMDaniryukti 160 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 161 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 lIbrannene jhIbrIthI bIke Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3 163 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-4 164 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-1 165 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-2 166 Avazyaka sUtranI TIkA bhAga-3 167 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-1 168 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-2 169 Avazyaka sUtranI dIpikA bhAga-3 170 uttarAdhyayana saTIka bhAga-1 171 uttarAdhyayana saTIka bhAga-2 17ra uttarAdhyayana saTIka bhAga-3 173 jaMbudvIpa prajJapti bhAga-1 174 jaMbudvIpa prajJapti bhAga-2 175 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-1 176 jIvAjIvAbhigama sUtra bhAga-2 177 rAjaprIya 178 AcArAMga dIpikA 148 bhagavatI sUtra bhAga-1 180 bhagavatI sUtra bhAga-2 181 bhagavatI sUtra bhAga-3 182 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-1 183 pannavaNA sUtra saTIka bhAga-2 184 RSibhASitasUtra 185 hAribhadrIya Avazyaka TIppaNaka 186 sUryaprajJapti saTIka 187 AcArAMga dIpikA bhAga-1 188 sUtrakatAMga dIpikA 189 ThANAMga saTIka bhAga-1 190 ThANAMga saTIka bhAga-2 191 anuyogadvAra mULa 192 samavAyAMga saTIka 193 AcArAMga dIpikA bhAga-2 194 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-1 195 sUtrakRtAMga saTIka bhAga-2 unnIthI jhIbrIlIjha Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 bhagavatI sUtra 197 kalpasUtra pradIpikA 198 kalpasUtra kaumudi 199 AnaMda kAvya mahodadhi bhAga-3 20 zrI zrutajJAna amIdhArA 201 uttarAdhyayana sUtra-mULa 202 upadhAna vidhi preraka vidhi 203 hIrasvAdhyAya bhAga-1 204 hIrasvAdhyAya bhAga-2 205 caityavaMdanAdi bhAkhyatrathI (vivecana) 206 bhojaprabaMdha 207 zrI vastupAla caritra (bhASAntara) 208 zrI yogabiMdu saTIka 209 guru guNa ratnAkara kAvyam 210 jagadgurukAvyam 211 yogadaSTisamuccaya (anuvAda) 212 jaina jyotigraMtha saMgraha 213 pramANa paribhASA 214 prameya ratnakoSa 215 jaina stotra saMgraha bhAga-2 216 zrI yogadaSTisamuccaya (bhAvAnuvAda) 217 navasmaraNa (iMglIza sAthe sAnuvAda) 218 ATha daSTinI sakjhAya 219 AgamasAra (devacaMdrajI) 220 nayacakasAra (devacaMdrajI) 221 guruguNaSatrizikA (devacaMdrajI) 222 paMcakarmagraMtha (devacaMdrajI) 223 vicAra sAra (devacaMdrajI) 224 zrI paryuSaNa parvAdika parvonI kathAo 225 vimaLa maMtrIno rAsa 226 bRhat saMgrahaNI aMtargata yaMtrono saMgraha 227 damayaMtI caritra 228 bRhatsaMgrahaNI yaMtra 229 jaina stotra saMgraha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DISHI RISHIRISHI VIIMIHIRISHI | OM namaH prabhuzrIvijayadharmasUrigurubhyaH / prastAvanA ihaiva bhArate'dyAvadhyaneke buddhidhanaparAjitAzeSadhanadhAriNo jJAnavaibhavAH zrImantaH kaviziromaNayaH saMjAtAH, yaina kevalaM granthA eva nirmitAH kintu svakIyakAvyakartRtvanaipuNyena mahatAmazeSadikcakracakravartinAmupari saMpUrNatayA dharmaprabhAvo'pi sucArurUpeNa nihitaH / adyAvadhyasmiJjagati kiyantaH kavizekharAH saMjAtAH, kena kena kavinA ca ke ke granthAH keSu keSu viSayeSu nirmitA iti yadyapi nirNayo nAsti tathApi ye prAcInatarAzcaritagranthA bhANDAgAreSUpalabhyante teSAmavalokanenAvagamyata evaitad yanmahArAjanalanRpa AsIt / tasya ca bahubhiAratabhUSaNaiH kavibhI rAmacandra-harizcandracaritavadyaccaritamalikhitaM tadadyAvadhi tattaddezIyabhASAsu vilokyate tathApi kavitvavaicitryAdatIva prAcInatvAdasmAbhirmudriteSu grantheSu samAvezAbhAvAcca zrImANikyasUrinirmitaM nalAyananAmakaM nalacaritaM prakAzyate / asmAbhistisraH pratayo'syAvalokitAH, tAsu caikA bhAvanagarasthapaMnyAsagambhIravijayajJAnabhANDAgArAdadhigatA, dvitIyA cograsena(AgarA)purIyazrIvijayadharmalakSmIjJAnamandirAccopalabdhA, tRtIyA ca mumbApurIstharaoNyala-eziyATikasosAiTIsaMsthAyAH prAptA / uparitaneSu triSu pustakAlayeSu yAni pustakAni vidyante tAni sarvANyatIva zuddhAni / HII-IIEISIN IFIM ISHI || Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prstaavnaa| zrInalApanasya nalAyanam puNyazlokacaritarUpamidaM nalAyanaM dazaskandhAntargatakonazatasargAtmakamatyuttamam / tatra prathame skandhe paJcadaza sargAsteSu caturvizatyadhika| SaTzatasaMkhyAkAH zlokAH 624, dvitIye skandhe SoDaza sargAH, ekasaptatyadhikacatuHzatasaMkhyAkAH zlokAH 471, tRtIye skandhe nava sargAH, ekonanavatyadhikadvizatasaMkhyAkAH zlokAH 289, caturthe skandhe trayodaza sargAH, dvayUnasaptazatasaMkhyAkAH zlokAH 698, paJcame skandhe ekaviMzatiH sargAH, navatriMzadadhikanavazatasaMkhyAkAH zlokAH 939, SaSThe skandhe sapta sargAH, catuHpaJcAzadadhikatrizatAtmakAH zlokAH 354, saptame skandhe SaT sargAH, aSTAzItyadhikadvizatasaMkhyAkAH zlokAH 288, aSTamaH skandhaH catuHsargAtmakaH tripazyadhikaikazatazlokAtmakazca 163, navamaH skandhaH catuHsargAtmako'STAdazAdhikazatazlokamayaH 118, dazamastu skandhazcatuHsargAtmakaH SaDadhikaikazatazlokasaMkhyazca 106 / evamekonazatasargAtmakaM paJcAzadadhikacatuHsahasrazlokasaMkhyakamidaM nalAyanam / idaM ca vistRtaM nalAyanaM zrInala-damayantyozcaritAtmakaM dvAdazavarSaparyantaM dampatyorviyogavarNanena mahadadbhutaM, dyUtA''saktajanAnAM yA yA durdazA parivarttanaM ca yAdRzaM bhavati tenAtIva hRdayagrAhi, prAsaMgikodAharaNena manoharaM ca varIvarti / asmin manthe zAkuntalAkhyAnaka, kalAvatyAH tilakamanazciAvAntarakathA api vidyante / nalAyanaprazaMsA nidAghe candanaM hRdyaM, hRyA varSAsu mAlatI / pikadhvanirmadhau hRdyaH, sadA hRdyaM nalAyanam // 21 // pra0 skaM 1 sa0 / amIma mImasaMyuktamamarAlaM marAlaghat / na kasya vismayaM datte, vAcyamAnaM nalAyanam // 25 // pra0 skaM0 1 s| DIMEI = ISFI 4 I95l ISRI 4 TRI 4 IMEI 3 I55l Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | RTISII ASIA ISHI AIIIIIITTE nalaprazaMsA yat puNyaM jAhnavIsnAnAd yat puNyaM gurupUjanAt / yat puNyaM prANinAM trANAt tat puNyaM nalakIrtanAt / / 20 // pra0 skaM0 1 s0| nalakIrtane nalanAmagrahaNe ca phalam yathA zreyaskaraM dAnaM yathA pApaharaM tapaH / yathA zaucakara zIlaM tathaiva nalakIrtanam // 22 // pra0 skaM0 1 sa0 / ekataH zakunAH sarve suprazAntAH phalapradAH / kAryakAle nalasyaikaM nAmagrahaNamanyataH // 23 // pra0 skaM01 s0| bharatazcArjunazcaiva vaiNyazca pRthivIpatiH / nalazca naiSadho rAjA yAtrAyAM siddhaye smRtAH // 24 // pra0 skaM0 1 s0| nirmalaM dhIralalitaM vizAlaM vizvavizrutam / puNyazlokasya rAjarSeH kIrtanaM kalinAzanam // 26 // pra0 skaM0 1 s0| anyasmin granthe ca nalAdInAM stutau phalapradarzanam karkoTakasya nAgasya, damayantyA nalasya ca / RtuparNasya rAjarSeH kIrtanaM kalinAzanam // 1 // granthe'smin zabdAnuprAsaH, anye cAlaGkArAHkalAkelikallolinIlabdhapAraH kule vIrasenasya dhrmaavtaarH| jayazrIvadhUkaNThazRGgArahAraH sadA naiSadha ! tvaM sadAcArasAraH // 6 // skaM0 3 s01| kaluSaH kuTilaH kuNThaH kitavaH krodhanaH kudhIH / kRtabhaH kRpaNaH krUraH kaThoraH ko'pi nAbhavat / / 41 // pra0 skaM0 1 s0| apArijAtasya sapArijAtaM niranjanasyApi ghanAJjanaugham / tathApi rAjan ! na tavApi harSa vanaM vidhattAmavanapriyasya // 11 // skaM0 1 s07| CHIIIIIIIEIR ISRIFISHIFF Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prstaavnaa| bhInalAyanasya // 3 // jitapuSkara sakalaruddhapuSkaraM ninadannudAramanudAramutsukaH / iha zItalaM samavagAhya puSkaraM pratipuSkaraM kSipati puSkaraM karI // 25 // pra0 ska07 sa0 lolAnilenAnanunUnanunnA nAnAlilIlollalalaM lulAnA / nUnena nUnaM nalinAnanena nalena lInA lalane ! lalAlam // 49 // pra0 skaM0 11 s0| paTTavandhaH sahasArikRtatrAsaH satrAta tvaM kalArasaH / saralAzayatAbhAsaH sabhAtArorusAhasaH // 48 // skaM0 1 s02| evaM sthAne sthAne zabdAnuprAsaiH, yamakaiH, zleSAdimizcAlaGkAraiH paripUrNa cedam / granthakartuH paricayaH / pratyekaskandhAnte granthakA svaprazastiH svayameva pradattA / tatra ca ' mANikyasUriH' iti svanAma likhitam / paramanena kaviratnenAyaM granthaH kadA nirmita iti samIcInarItyA nirNayaM kartumasmAkaM samIpe yadyapi puSkalaM sAdhanaM na vidyate tathApi yAni kAnicida vizvasanIyAni sAdhanAni upalabhyante tAnyevAtra prakaTIkriyante- . sva. AcAryabuddhisAgarasUriNA praNIte - jainapratimAlekhasaGgraha-' nAmni granthe prathame bhAge SaDviMzatitame patre saptatriMzadadhikazatasaMkhyake lekhe likhitam "saM. 1327 phA. zu. 8....palIvAlajJAtIya....kumarasiMghabhAryA kumaradevisuta sAmaMtabhAryA siMgAradevi pitroH puNyArtha....vikramasiMha Tha0 lUNA Tha0 sAMgAkena zrImahAvIrabimbaM kA0pra0 vaDagacche kUtraDe....zrIpaDocaMdrasUriziSya-zrImANikyasUribhiH // " dvitIyaM pramANamupayuktasya pustakasya SaTsaptatyadhikazatatame pRSThe ekAzItyadhikanavazatasaGkhyAke lekhe likhitam SIBILAREII III II ASIATIII Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIIIII ANI WIFI Ile "saM. 1375 varSe mAgha zudi 5 zanau zrIosavAlajJA0zre0....bhA0 pAlU zreyase pu0 siMhena zrIpArzvanAthabimba pra0 shriimaannikysuuribhiH|" anena kavinA'nye'pi bahavo granthA racitAsteSveko jAmanagaranivAsinA zrAddharalena haMsarAjAtmajena paNDitavaryeNa hIrAlAlena svIyamudraNAlaye mudrApitastasya nAma khalu yazodharacaritram / tadavalokanenaitad nirNIyate yad ayaM granthakAraH kalikAla-sarvajJa-vidvacchiroDavataMsa-AcAryazrImadhemacandrAcAryAnantaramabhavat / yazodharacaritrasyA''dau maGgalArthametacchandaH karAmalakavadvizvaM kalayan kevalazriyA / acintyamAhAtmyanidhiH suvidhirbodhaye'stu vaH // ' idaM nalAyanaM yazodharacaritranirmANakAlAt pazcAd nirmitamiti tenaiva kaviratnena nalAyanasya pratyekaskandhAntarvinyA prazastau pratipAditam 'etat kimapyanavamaM navamaGgalAkaM, zrImadayazodharacaritrakRtA kRtaM yat / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandho jagAma rasavIcimayastRtIyaH // ' nalAyana-yazodharacaritrayorekakartRtvam asmin viSaye pramANarUpA ime zlokAH santi" arAjakamaho vizvaM hI bho niHzaraNaM jagat / durbalo balibhiH kasmAd hanyate bAlizaiH pazuH // " nalAyane navame skandhe dvitIye sarge zlokaH 8 / yazodharacaritre ca dvitIyasarge zlokaH 33 / ATI AII IIIII IIte Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA bhInalAyanasya // 3 // banA ISIATIAHIBIEl " antaHpuraM puraM vApi kiM rAjJAM zvApadaiH kSa(kR)tam / vinA'parAdhaM tatteSAM vadhamAdhAya kA gatiH // " nalAyane navame skandhe sarge dvitIye lokaH 6 / yazodharacaritre ca dvitIyasarge zlokaH 34 / 'nAndolitAH kapikulairapi vRkSazAkhAH, duHkhena veNubhirapi kvaNitaM nirastam / mudrA mukhe vighaTitA na vihaMgamAnA-manIkRtaM na ca tRNaM hrinnaagnaabhiH||' - nalAyane paJcame skandhe prathama sarge zlokaH 29 / yazodharacaritre ca trayodaze sageM zlokaH 78 / uparyuktAH samazlokAH yAdRzAH pramANarUpA asmAbhiH prAptAstAdRzA eva pradarzitAH / anena kavivaryeNa anye'pi bahavo granthA nirmitAsteSAM yAni nAmAnyasmAbhiH prAptAni tAni caitAni1-2 muni-manoharau / 3-yazodharacaritram / -anubhavasAravidhiH / 5-paJcanATakam / 6-nalAyanam / uparitaneSu prantheSu asmAbhiryazodharacaritraM nalAyanaM cobhau granthAvupalabdhau mudritau ca / anye granthAH kutrApi santi na vA etadaviSaye kimapi vaktuM na shkyte| kiJca-etAni nAmAni anenaiva pranthakAreNa asya nalAyanasya pratyekaskandhasyAntime bhAge ullikhitAni / BIAHI HI 4 jaIAHI ST Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IMEI - ISO | 4Mall 4 |Tilled ISRI * ISRII prazasti asya nalAyanasya daza skandhAH santi, teSAM pratyekaskandhAnAM samAptau anenaiva pranthakasvaprazastirdarzitA / yathA etat kimapyanavamaM navamaGgalAI mANikyadevamuninA kRtinA kRtaM yat / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandho'yamuttamatamaH prathamaH samAptaH // prathamaH skandhaH, paJcadazaH sargaH, zlokaH 24, pRSTham 30 / etat kimapyanavamaM navamaGgalAI, yad nirmame muni-mnohryorvidhaataa| tasthAryakarNanalinasya nalAyanasya, skandho jagAma rmnniiyrucirdvitiiyH|| dvitIyaH skandhaH, SoDazaH sargaH, lokaH 25, pRSTham 54 / etat kimapyanavamaM navamaGgalAI, zrImadyazodharacaritrakRtA kRtaM yat / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya, skandho jagAma rasavIcimayastRtIyaH // tRtIyaH skandhaH, navamaH sargaH, khokaH 10, pRSTham 69 / etat kimapyanavamaM navamazAlA, mANikyadevamuninA kRtinA kRtaM yat / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya, skandho jagAma caturAbhimatazcaturthaH // caturthaH skandhaH, trayodazaH sargaH, zlokaH 36, pRSTham 101 / MAHEII II III II IIIrie Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prstaavnaa| bInalAyanasya // 4 // etat kimapyanavamaM navamaGgalAI, cakre tadatra vttgcchnbhomRgaalH| tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya, skandhaH prapaJcacaturo'jani paJcamo'yam // ___paJcamaH skandhaH, ekaviMzatitamaH sargaH, zlokaH 82, pRSTham 113 / etat kimapyanavamaM navamaGgalAkaM, yad nirmame kitavacakraziro'vataMsaH (!) / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya, skandho jagAma guhamastakasaGkhya eSaH // SaSThaH skandhaH, saptamaH sargaH, zlokaH 54, pRSTham 158 / etat kimapyanavamaM navamaGgalAI, yad nirmame'nubhavasAravidhevidhijJaH (!) / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya, skandhaH samApta iha saptamasaGkhyayA'yam // saptamaH skandhaH, SaSThaH sargaH, zlokaH 53, pRSTham 170 / etat kimapyanavamaM navamaGgalAI, yat kautukaikarasikaH sukavizcakAra / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya, skandho mahArasamayo'bhavadaSTamo'yam / / aSTamaH skandhaH, caturthaH sargaH, zlokaH 42, pRSTham 177 / etat kimapyanavamaM navamaGgalAI, yat pazcanATakakavirvitatAna navyam / . // 4 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ICAISAle IITIATI III All tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya, skandho jagAma navamo ramaNIya eSaH / / navamaH skandhaH, caturthaH sargaH, lokaH 36, pRSTham 183 / etat kimapyanavamaM navamaGgalAI, sAhityasAraviduSA kavinA kRtaM yat / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya, skandho jagAma dazamaH zamasaMbhRto'yam // dazamaH skandhaH, caturthaH sargaH, zlokaH 23, pRSTham 188 / pratInAM lekhanasamaya: yAHpratayo'smAkaM samIpe vidyante tAsAmavalokanena jJAyate yad ugrasenapurIyA vijayadharmalakSmIjJAnamandirataH pratiH prAptA yA, tasyAM vikramIye 1493varSe mArgazIrSa zukle pUrNimAyAM tithau caMdravAsare tAladhvaje durge paM0 guNakIrtigaNipArthasthitena paM0 kRpAsAgaragaNinA likhitA zrAvakANAM zreyArthA' iti likhitam / |. dvitIyA pratiH bhAvanagarasthapaM0gaMbhIravijayamANDAgArIyA, sA ca vaikramIye 1475 varSe bhAdrapadamAse zrIDUMgarapure likhitA limbAkena / tRtIyA pratiH mumbApurIstharaoNyalaeziyATikasosAyaTIsaMsthAyA upalabdhA / tatra cAyamullekhaH zrIjIvarAjazivarAjakovidAmyAmasau pratirmumuce / citkoze puNyArtha paMDitanIkarSiziSyAbhyAm // 1 // caturthI pratistu vaTapradagrAmasthaoriyanTalasosAiTInAmnyA saMsthayA prakAzite jesalamerubhaMDArasUcIpatre sUcitAsu catasRSvanyatamA tadanu || AIIIIIIIIIISIS Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prstaavnaa| zrInalAyanasya III II AEIGAMEII A II III HINE sAreNa tatrasthA bhANDAgArA dRSTAH kintu tatra tisraH pratayo nopalabdhAH, kevalamekaiva vidyate, sUcIpatrakA ca tasya granthakArasya setunATakakartRtvaM pratipAditaM na tu paJcanATakakartRtvam , upalabdhAsu pUrvAsu tisUSu pratiSu paJcanATakakartRtvaM likhitaM, jesalamerubhaMDArasUcIpatre setu nATakakartRtvaM likhitamiti saMdehe jAte'smAbhiH jesalamerusthatapAgacchabhaNDArasthA pratiH samyagavalokitA kintu tatra nATakazabdAge.... be| iti truTicihaM dattaM paraM na kiJcidapi likhitamataH samyagniNetuM na zakyate / asyAM pratau "1659 varSe tapAgacchAdhirAjabhaTTArakazrI 19 DA zrIAnandavimalasUrIzvaraziSyapaNDitazrIvAnaragaNiziSya paM.AnandavijayagaNibhirnalAyanaM kAvyaM jesalamerubhANDAgAre muktam" iti likhitam / evaM prathame dve pratI paJcadazazatAbdIye, tRtIyAyAstu samayo nopalabhyate, caturthyAstu saptadazazatAbdIyo lekhanasamayo jJAyate granthakArasya vidyamAnatA caturdazyAM zatAbdyAmAsIditi ca nirNIyate / nalAyane vizeSaH nAnAvidhaiH cittAkarSakarasavacchandobhI rasormiyuktAlaGkArairanuprAsAdimirgranthakartuH khalu svagrantharacane prauDhatvaM zrotRNAM cittA''hAdakatvaM, pipaThipUNAM coccA''darzazikSApradatvaM cAbhivyajyate / etacca pUrvoddhataiH zlokaiH parIkSyate / kIdRzasya nAyakasya caritraM varNanIyamiti jijJAsAyAm nAyakAzcaturvidhAH sAhitye varNyantedhIrodAttAH, dhIroddhatAH, dhIralalitAH, dhIraprazAntAzca / tatra dhIrodAttaH khalu avikatthanaH, dhairyavAn , atIva gambhIraH, mahAsattvo hapazokayoH samasvabhAvaH, vinayacchannagarvaH, dRDhavrataH, prANavinAze'pyaGgIkRtapAlakaH, ebhirguNairasya caritanAyakasya dhIrodAttatvaM jnyaayte| IIIIIIEISHIR IIIIIIIIM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIIIIIIIIIIIEIII || katipayAni nalaviSaye caritrANi ativikhyAtasya puNyajanmanaH zrImato naiSadhasya nalabhUpateH prAcInatarairarvAcInairbahubhirgIrvANavANyupAsakairbhAratIyaiH kRtajJaiH saMskRtaprAkRtAdibhASAsu kAvya-kathA-campU-nATakAdibhibhinnabhinnasaMkSipta-vistRtarItyA viracitAni critaanyuplbhynte| satIzirovataMsAyA bhImapuJyA damayantyAH pAtivratyena pavitrIkRtAni sucaritAni, doSayuktAni dyUtAdivyasanAni ca jinopAsakairitaraizca kaiH kaiH kovidaiH kaM kaM nibandhaM vidhAya pradarzitAnIti jijJAsayA gaveSaNAyAM prathamaM jainaviduSAM nalaviSaye saMskRtaprAkRtakRtayaH pradarzyante. 1-gAyakavADaoriyanTalasIrIz2asaMsthayA prakAzitaM nalavilAsanATakaM kalikAlasarvajJa-AcAryaziromaNizrImadhemacandrA''cAryaziSyavaryapaNDitapravararAmacandrasUriviracitam / 2-bhAvanagarasthayA jainadharmaprasArakasabhayA prakAzitaM triSaSTizalAkApuruSacaritrAntargatam aSTame parvaNi tRtIyasameM nalacaritaM mahArAjakumArapAlabhUpAlapratiboddhR-kalikAlasarvajJa-hemacandrA''cAryanirmitam / 3-bhAvanagarasthayazovijayajainagranthamAlAtaH prakAzitaM prastutaM nalAyanaM mahAkAvyam ( kuberapurANa-zukapurANAparanAmakam ) mahAkavimANikyadevasUrinirmitam / 4-nalacaritam-bhAvanagarasthayA AtmAnandasabhayA prakAzitaM prAkRtagadyaM dharmasenagaNiviracitavasudevahiNDImadhyamakhaNDAntargatam / 5-nalopAkhyAnam-devaprabhasUriviracitapANDavacaritAntargataM yazovijayagranthamAlAyAM prakAzitam / lIIIIIIEIIIIIIIIFIE Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInalA prstaavnaa| yanasya STIIIIIIIIVIII MISSIRIFIISIS 6-nalacaritam-devavijayagaNiracitapANDavacaritAntargatam , etacca ambAlAntargatA''tmAnandasabhayA prakAzitam / 7-nalacaritam-guNavijayagaNiviracita-gadyaneminAthacaritAntargatam / idaM ca paNDitavaryeNa amaracandrA''tmajena amRtalAlena (e. em. eNDa kampanItaH) prakAzitam / / 8-davadaMtIcaritam-somaprabhAcAryaviracitakumArapAlapratibodhAntargataM gAyakavADaoriyanTalasIrIjasaMsthayA prakAzitam / davadaMtIcariyaM-pattanabhANDAgArIyaprAkRtasUcIpatre sUcitam / damayantIprabandhaH (gadyarUpaH) jainagranthAvalyAM suucitH| damayantIprabandhaH (padyarUpaH ) jainagranthAvalyAM sUcitaH / davadantIkathA-somatilakasUriviracitazIlopadezamAlAvRttyantargatA jAmanagaranivAsinA zrAvakapaNDitahaMsarAjA tmaja-hIrAlAlena jainabhAskarodayamudraNAlayAt prkttitaa| davadantIkathA-jinasAgarasUriviracitAyAM karpUraprakaraTIkAyAm / sA ca bhAvanagarasthayA jainadharmaprasArakasabhayA prkaashitaa| damayantIkathA-zubhazIlagaNiviracitabharatezvara-bAhubalivRttyantargatA rAjanagara(ahammadAbAda)skhayA jainavidyA zAlayA gUrjarabhASAnuvAdarUpA prakAzitA / uparitanebhyo granthebhyo'nyatrApi harivaMzapurANe, pANDavapurANe, neminAthapurANe, triSaSTilakSaNapurANe, nalopAkhyAne, naiSadhIyacarite, nala-damayantIkathA-campvAM, nalodayakAvye, nalAbhyudaye, nalacaritanATake, nalAnandanATake, nalavarNanakAvye, nalabhUmipAlarUpake, nala ISFIT AIIIIIIIIIII // 6 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | vikramanATake, nalacaritakAvye, sahRdayAnande, rAghavanaiSadhIye, nala yAdava-pANDava-rAghavIye, nalastotre, damayantIpariNayakAvye, bhaimI pariNayanATake, puNyazlokodayanATake, nala-damayantIye jainanaiSadhIyacarite, kathAkoSe, kathAvalyAM, neminAthacarite, vasudeva-kanakavatyAdikathAntargatasvatantrakathAcaritarUpe ca nala-damayantyAkhyAnam upalabhyate / prAya ete sarve granthA mudritAH santi / ASIA ISHIATIIIFile DIIIIIIIIIIIIIII prAya itarajainagranthe'smAbhirnalacaritaviSaye yo bhedo'valokitaH so'pi prakaTIkriyate'tra ( devavijayagaNiviracita triSaSTizalAkApuruSacaritrAntargate- pANDavacaritrAntargate nalavilAse- nalacarite / nalopAkhyAnebIrasenaH niSadhaH niSadhaH niSadha-vIrasenau nalAyane || nalajanakasya nAma Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prstaavnaa| zrInalAyanasya nalabhAturnAmanalasya deza:nalabhAyA nAma( nala-damayantyora(nurAgakAraNamnalasantati: kozala-niSadhau damayantI-davadamtyau svayambaramahotsava ITIATI HI AIIATEK puSkara-kUbarau yuvarAja-kUbarau kozala-niSadhau miSadhaH . niSadhA damayantI damayantI davayantI (kalahaMsasaMkSakaH (kizcidapi na varNita kintu haMsapakSI nilavayasyaH svayaMvara eva indrasenaH, indrasenAca ( upekSitam) indrasenaH, indrasenAca kaliH ( kalacUripatiH (navarNitam ) cedipatiH citrasenaH prajAII-IIEII-IIISHIF damayantyAH kAmuka:- puSphavatI damayantyAH mAturabhighA- puSpadantI / (pupphavadI) puSpadantI privastumaJjarI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM ahm| zrInalAyanasya vissyaanukrmnnikaa| 1. IMAITHI AIItaISTING viSayAH patrAGkAH viSayAH 1 maGgalAcaraNam / ... 10 daNDakapratibodhAya skandakAcAryasyAgamanaM, 2 nalavarNanam / . ... ... ziSyANAM yantrapIlanaM, zApazca / ......... 3 nalasya guNavarNanam / ... 11 pathikena kRtaM nalasyAne kasyAzcid bhUpAla4 nalasya vilaasH| ... ... bAlikAyA varNanam / ... ... ... 5 tApasAnAM kuzalArtha nalasya praznAH munInAM cA 12 pAnthakathitairvRttAntaiH smaravihalo nalaH / ... gamAt nalasya paritoSaH / ... ... ... 13 navarAtrotsavAya merugiriM gatA zAradA / ... 6 kaccha-mahAkacchayoH RSabhadevasya aaraadhnaa| ... 14 nala prati hNssyaagmnm| ... ... ... 7 nala-krauJcakarNayoryuddham / ... ... ... 15 nalasamIpe vanapAlikayA mRNAlalatikayA kRtaM / 8 nala-krauJcakarNayoryuddham , kauJcarAkSasavadhazca / ___vanavarNanam / ... ... ....... 9 nl-pthikyorvaartaalaapH| ... ... ... 8 / 16 vanavarNanam, haMsayUthasya Agamanam, nalena -rrrrr.. URII AISII II AAI AISITE 14 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ shriinlaaynsy| IISItA vissyaanukrmnnikaa| | AM IFII II |||| - III III FISIT IFll vivRto haMsazca / ... ... ... ... 15 / preSitA dUtAH / ... ... ... 17 haMsaviSaye nalasya vibhramam , haMsapalyA haMsa 29 damayantyAH svayamvare naLanRpasya prayANam ... mocanArtha kRtA prArthanA vyomni jAtA divyabhAratI ca / 16 30 damayantyAH svayamvarakAle himAdrI nAradapura- . 18 IsI prati nalasya kathanam , mukto rAjahaMsaH ndarayorvArtAlApaH / ... ... tena kRtaM vidarbhanRpasya varNanam / ... ... 31 damayantyAH svayambarakAle indrAdInAM pRthvI19 bhImanRpena apatyArthamArAdhitA cakrezvarItasyA pIThagamanam / ... ... ... ____ AgamanaM varapradAnaM ca damanakamunezcAgamaH / .... 32 pRthvIpIThAgatAnAM indrAdInAM mantrabalena nalena 20 damanakamunergamanam , damayantyAzca janma / 21 damayantyAH krIDanam , nala-rAjahaMsayorvivAdazca / 20 ___ stambhitA senaa| ... ... 22 kuNDinaM prati rAjahaMsasya gamanam / ... 33 damayantyAH svayamvarakAle indrAdInAM nala23 kuNDinapure Agato haMsaH damayantyane nalavarNanaM ca / 22 ___ samIpe Agamanam / ... ... 24 haMsaviSaye damayantyA vibhramam , dalasya pari 34 damayantyAH svayamvarakAle indrAdInAM nalAya cayAthai prArthito haMsazca / ... .... ... 23 damayantIdautyarthe AzA / ... ... 25 damayantIsamIpe kRtaM pakSIrAjena nalanRpasya varNanam / 24-27 35 dautyAya nAradamuneH preraNA / 26 haMsasya nalasamIpe gamanam / ... ... 28 36 dautyAya vicAramagno nalaH / ... ... 27 nl-dmyntyovirhaagniH| ... 37 nala-bhImayoH samAgamaH / ... 28 kuNDinAdhIzena damayantyAH svayamvarArtha | 38 dikpAlakAryArthinaH nalasya kunnddinpurprveshH| ..... IIIIIIIIIII AIII baaj|| || AM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 39 nalasya vyAkulatA ... ... ... 42 53 svayamvarArthamAgatA devA rAjAnazca / ... ... 40 damayantyA devadUte vibhramaH / ... ... 43-44 54 gotrasaGkIrtanAthai devAH zAradAM prerayanti / ... 41 damayantyAH samIpe devadatena prakAzitA loka 55 svayamgaramaNDape AgatA dmyntii| pAlAnAM bhAvAH / ... ... ... ... 56 zAradA damayantyAH paricayaM kArayati / ... 42 damayantyAH pRSTaM devadUtasya nAma / ... ... 57 vivAhArambhaH / ... ... ... 43 devadUtena nalena utsAhitA dmyntii| ... 58 lagnamahotsave madhuparkAdi grahaNam / ... 44 devadUtasya vacasA khinnA damayantI tayA ca 59 nalasya lagnAntaraM svadezagamanaM bhImabhUpatezca pratipAditottaraH / ... ... ... ... 48 damayantyA upadezaH / ... ... ... 45 damayantyA abhyarthanA / ... ... ... 49 cAvArkamatavartinAM keSAMzcit manujAnAM zakra46 nala eva me priya iti damayantyA nizcayaH / ... preritasya naigameSiNaH upadezaH / ... ... 47 tridazakAryArthino nalasya damayantyA nizcaye vivAdaH 61 svayambarArtha gacchataH kaledevAnAM mIlanaM . 48 damayantyA vilApaH / ... ... ... 52 vAsavasya vyAvarttanAya preraNA / ... ... 49 damayantyA vilApasamaye AzvAsanAya bAla 62 damayantImapaharaNArtha kalirdevAn prerayati / candraH pakSI aagtH| ... devAzca taM tIraskurvanti / ... ... 50 bhImabhUpatinA svayamvarArtha preSitAH scivaaH| 54 63 divaukasAM kalaye upadezaH kalezca pratikSA / ... 51 maGgalastutibhiH nalasya prabodhakArakA caitaalikaaH| 55 64 sainyena saha kalerAgamanam / 52 svayamvarArambhaH / ... ... ... ... 56 / 65 nalarAjye kale: sthiratA / ... ... ... III IIIIIII || OM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAtu bhInalA. banasya kramaNikA ||B IIDIEHIMII-IIIIIIIII 66 nalasya utkarSaH kaliM jvAlayati / ... ... 67 chidaM labdhyA kalerApravezaH nalasya pUtakrIDA ca / 77 68 ghUtAthai damayantyAH zocaH / ... ... 69 pUtadoSANi ... ... ... ... 79 70 vAgdhUtasya doSANi ... ... ... 71 kale: chivapravezAt pratijJAmro nalaH / 72 damayantyAH kubarasya dyUtAvarodhanArthamupadezaH / ... 73 damayantyai kezinyAH sAntvanam / ... ... 74 damayantI svasaMtati pitRgahe pressyti| ... 75 damayantI kozAdIn rikIkaroti vareNa ca rAjyAdikaM prAptam / ... ... ... 76 nalena saha gantuM kUbaraM damayantI prArthagati / ... 77 karmAdhInameva sarpam / ... ... ... 8 78 damayantyA saha rAjyaparityako nalaH gaMgAtaTe / 79 viparIte karmaNi sarva viparItameva / ... ... -80 zvazuragRhanivAsAya damayantyAH prernnaa| ... 81 damayantyAstyAge nalasya nishcyH| ... 82 pativirahe jAtazahA dmyntii| ... kabhImajAtyAge vivadamAno nalaH / 84 dmyntiityaagH| ... ... ... 5 zokaprasto nlH| ... ... ... .. 86 karkoTakasaNa kumjIkato nlH| ... . ... 87 vikRtasarparUpaM tyaktvA prakaTIbhUto mnujH| ... 88 manujarUpeNa pitRmyena prakaTIkRtaM kumjakapakAraNam / 1nalasya gajatAunam / ... . . 90 gaje nalasya vijayaH / ... ... ... 101 91 nalatyAgAnantaraM damayantyA dazA / ... 92 damayantyA virhdshaa| ... ... 93 nalaMvirahAnantaraM damayantyA bilaapH| ... 94 ajagareNa prastA dmyntii| ... . 107 95 majagarodarAt kirAtena niSkAzitA damaya ntI kAmecchuH kirAtazca / ... ... HISII-IIIIIIIIHIREIG // B // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 145 151 114 INSTEII 4 NFI SAIFI 2 TISFII II nAva 152 elsIIIIIII-IIIIIIIIBIY 96 damayantI kirAtamupadizati ... 107 bhImadUtAbhyAM zodhitA damayantI / ... 97 kirAtasya balAtkAraH vAsavena ca bhasmAva 108 kuNDinapuraM gatA damayantI niveditaM ca tayA zeSIkRto kiraatH| ... ... sarvavRttAntam / ....... 98 vaNiksArthena saha gacchantI damayantI, vana 109 nalazodhane AzvAsanam / ... sindhuraidha bhinnaH sArthaH / ...... 110 nalazodhane tilakamAryA udAharaNam 99 cAraNazramaNAn damayantIpUrvaparicayaM kArayati / 112-113 111 nalazodhanam / ... ... 100 cAraNazramaNairAzvAsitA damayantI / ... 112 nalazodhane dUtasamAgamaH / ... 101 damayantyA AzvAsanAya cAraNazramaNaiH kathitaM / 113 dutayorupAlambhaH / ... ... ... zAkuntalAkhyAnakam / ... ... 115-123 114 zokena vyAkulo nalaH / ... ... 102 damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa kathitA kalAvatyAH kathA / ... 124-136 115 ayameva nala iti dUtayoH pratItiH / 103 munervacanAd damayantyA kRtA zAntipramorA 116 kuNDinapure dUtayoH pratyAgamanaM nalavRttAntarAdhanA / ... ... ... 137 kathanaM c| ... ... ... ... 104 damayantyane cAraNazramaNeNa kathitaM nijamukha 117 kubjarUpasya nalasya saMdezAn sAtvA vila vaivarNyakAraNam / ... ... ... 138-139 pantI damayantI / ... ... ... ... 105 kuNDinaM prati gacchantI dmyntii| ... 140-142 118 nalaprAptyarthe bhImabhUpatinA ArAdhitaH svaya106 bhImabhUpatinA zruto nlvaidorviyogH| 143 / mvrvidhiH| ... 153 154 155 157 || Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInalAyanasya 174 175 viSayAtu krmnnikaa| 176 // // 178 IIIIIIIISISEle .. ... 164 | 219 dUtamukhAt bhImajAyAH svayambaraM hAtyA | 131 punarapi dyUtakrIDanam / ... calitaH kumjaH / ... ... ...159-160 132 nijAM rAjadhAnI prApto nlH| ... 120 kubjarUpAt naladehAt nirgataH kaliH / ... | 133 puSkarAya rAjyAI dadAti nlH| 121 kuNDinapuramAgato nalaH / | 134 kalyANikamahotsave gato nalaH / 122 kubjarUpadhAriNe nale vibhramaH / 135 zrutasAgareNa dattA dharmadezanA / 123 nlpriikssaa| | 136 dharmadezanAntare nalasya pUrvabhavakathanam / 120 kubjadamayantyorvivAdaH / ... 165-167 | 137 nalasya bhavAntaraprekSaNam / 125 nijarUpaM prApto nalaH / ... 138 nalasya vairAgyabhAvanA / 126 naladamayantyorvivAdaH / ... 139 indrasenasya raajyaabhissekH| 127 sabhAmadhye nalasya Agamanam / 140 nalasya dIkSA, zrutazIlAdInAM vanavAsazca / ... 128 nalasya gnggaatttgmnm| ... 141 sAdhvIziromaNidamayantyAH kAladharmaH / .... 129 puSkaraM prati dUtasya gamanam / / | 142 prazastiH / ... ... ... 130 kSetrapAladarzanam / 15II IIATEIGATHI ASil IIIEITE 168 II 172 FILAIII // // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatrakam / zlokA azuddham zuddham pRSThe -mIkSate -mIkSyate ityAdi vAdinau ityAdivAdinI 19 devAkarNayazaM prati devAkarNaya saMprati 19 -masmAmi- -masmAbhivIra zUnyA vIrazUnyA yadAmUrkha- yadA mUrkhaAdyAcenaM adyArcanaM -ma dhurairapi -madhurairapi kuThAra hatA'pi kuThArahatA'pi zuddham muzced -kesarAvyaiH tadvAppa kiM na tava azuddham | taM muched -ke sarAvyaiH tadvASpakiM tava ucchaGkhalA samastAH / kasya -mabhyarthase naSedhaH . naSedho'pi -gujita AISII III AEI III II SIHRIKA samastAH kasya mabhyaya'se naiSadhaH naiSadho'pi -guJjita muhurmahurna muhurmuhurna Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viTegharTaya viTerghaTaya sAmAnta sAmanta sadayaM 168 IIIIIIIIIIII sada ye kathA kathA caindra cendra tyaktvAcAjJAmapi tyatvA cAjhAmapi bahuvidhAM -mabravIt -matravIt tathuSa- tasthuSapunurAgatam punarAgatam | devamakAyajha- daivamakAryakSa- 143 bhavantutvabhavantu tva 143 dAratyAgIsa dAratyAgI sa 153 pratyuvAcasa pratyuvAca sa 161 nijagAtremyo nijagAtrebhyo 164 lokApAlA lokapAlA 170 sRjanta zcittaM sRjantazcittaM 174 bhUmipAla vyAlola bhUmipAlavyAlola 174 tRSNAzinaH tRNAzinaH 179 potAnAbhidhe potanAbhidhe 181 mahAmohA- mahAmoha KISMI-IIIIIIIISEK bahuvidhAH Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // OM aham // OISIISISIT SSIA II A III AIIIIIIEIte zrImANikyadevasUripraNItaM nlaaynm| (kuberapurANetyaparanAmakam ) jayati jayati devaH kevalajJAnamUrtirmadamadanavijetA zAzvato vItarAgaH / jayati kumudazubhrA bhAratI bhUribhAvA jayati kavikulAnAM komalo vaakprpnycH||1|| duritadalanasajjaH sajjanoddhAradhIro dhanavitaraNavIro dharmavizrAmazAkhI / jayati jagati nityaM nizcalo niSkalaGkaH sakalakaluSahArI lokapAlaH kuberH||2|| suligdhairnavadugdhamugdhamadhuraiH zubhairyazobhirjagada yazcakre kalikAlakalmaSamaSIvikSepibhiArnirmalam / sa zrImAnalakApaterbhagavataH pUrvAvatAraH kRtI nityaM maGgalamAtanotu bhavatAM rAjA nalo naissdhH||3|| ISIIEISFIII IIIIIII: Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaskandhe sargaH 1 II varNanam // tasyaivedaM bhuvanaviditaM cAru citraM caritraM bhaimI bharturlalitamakhilaM nistuSaM naiSadhasya / AcandrArka kalimalaharaM zrUyatAM sAvadhAnaH sA sAnnidhyaM sRjatu jananI sarvadA sAradA vH||4|| atraiva bharatakSetre bharatAnvayabhUSaNaH / abhRt kAle'vasarpiNyAM niSadheSu nalo nRpaH // 5 // samagraguNasampUrNaH sarvAvayavasundaraH / niHzeSapuruSArthajJo nikhilAgamapAragaH dhanurdharaguNottaMso rAjarSikuladIpakaH / pRthivItalazRGgAro durjanaughadavAnalaH // 7 // payodhirguNaratnAnAM parjanyaH sUktivighuSAm / pavanaH zatruvRkSANAM pataGgaH zastrarociSAm // 8 // manobhUrikha saubhAgye maghavAniva zAsane / mRgendra iva somatve mArtaNDa iva tejasi sumeruriva zailAnAM cintAmaNirivAzmanAm / kalpadruriva vRkSANAM pradhAnaH pRthivIbhujAm // 10 // iyatyapi gate kAle grAmAkarapurAdiSu / adyApi kIrtanairyasya bhUSitaM bhAti bhUtalam // 11 // sUryapAkA rasavatI nalAkhyaM ca durodaram / sa cAzvahRdayo matro yasyAdyApi hi vizrutaH // 12 // adyApi yatkRtaM dyUtaM dIvyanti divi devatAH / vyomacarmaNyasaGkINe kIrNatArAbarATake // 13 // adyApi yasya zikSante turaGgamagatibhramAn / nadyazcottAlavAtUlairvAtyAvat zca vAyavaH // 14 // yaddigvijayayAtrAsu sainysmbhaarbhaaritH| adyApi varttate gAtraiH kUrmaH saGkocavAmanaH // 15 // vahatyadyApi yajaitrayAtrAbharavinamritaH / nAgarAjo vapurdaNDaM kuNDalAkAravibhramam // 16 // II AEI SAI AIIII FFII IIHI AIIIIIIIII II AII Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II III III II III VIII II FIII B adyApi yatprayANeSu turaGgakhurakhaNDitam / sudhAMzau dRzyate lInaM lAJchanacchadmanA rajaH // 17 // nUnaM nalasamo rAjA na bhUto na bhaviSyati / ko'pi tattadguNo nAnyaH zrUyate kathamanyathA ? // 18 // zrIzAntiriva duHsvamaM mahAviSamivendrajit / haratyaharahaH pApaM nalaH smaraNamAtrataH // 19 // yatpuNyaM jAhnavIsnAnAd yatpuNyaM gurupUjanAt / yatpuNyaM prANinAM trANAttatpuNyaM nalakIrtanAt // 20 // nidAghe candanaM hRdyaM hRdyA varSAsu mAlatI / pikadhvanirmadhau hRdyaH sadA hRdyaM nalAyanam // 21 // yathA zreyaskaraM dAnaM yathA pApaharaM tapaH / yathA zaucakaraM zIlaM tathaiva nalakIrtanam // 22 // ekataH zakunAH sarve suprazAntAH phalapradAH / kAryakAle nalasyaikaM nAmagrahaNamanyataH // 23 // bharatazcArjunazcaiva vaiNyazca pRthivIpatiH / nalazca naiSadho rAjA yAtrAyAM siddhaye smRtAH // 24 // abhImaM bhImasaMyuktamamarAlaM marAlavat / na kasya vismayaM datte vAcyamAnaM nalAyanam // 25 // nirmalaM dhIralalitaM vizAlaM vizvavizrutam / puNyazlokasya rAjarSeH kIrtanaM kalinAzanam // 26 // madhye dharmasya zAntezca caturthe ca tathArake / vIrasenasuto rAjA nalo rAjyamapAlayat // 27 // vahana vihitavizvAsaM vayaH SoDazavArSikam / vapuSA vRSabhaskandhaH sa prajAnAM priyo'bhavat // 28 // rUpanirjitanAsatye satyavAdini rAjani / tasmin manorathAtItaM prajAH saukhyaM prapedire // 29 // khAsthyena ca samRddhyA ca saurAjyena zivena ca / AryAvartaH parAM koTiM dezo dezeSu labdhavAn // 30 // AIII II III Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bamaskandhe nalasya sargaH guNa vnnnm| // 2 // OMIASil AIII AISHI III ASHIK vaapiikuupprpaaraammtthpraasaadsaadhkaiH| janAnAM jagmurArambhardharmArthereva vAsarAH nAnAmAGgalyanirvRttanAndIni?panirbharAH / nirantarotsavA grAmA rejurvipulasampadaH // 32 // atItya viSabhRllokamatikramya surAlayam / dharmArthakAmasaMpannA reje rAjanvatI mahI // 33 // kAle kRSIvalApekSaM yavRSurvAri vaaridaaH| svacakraparacakrotthaM bhayaM svame'pi nAbhavat // 34 // asUta vasudhA kSetraiHsasyaM ratnAni khAnibhiH AkaraiH sArabhANDAni kAnanaiH karipotakAn // 35 // Asan sapratyayA devAH sprmaavaastpsvinH| savidyAH pAThakAH prAyaH sadhanA gRhamedhinaH / / 36 // dhenavaH kSIravarSiNyaH zAkhinazca sadAphalAH / akSINasalilA nadyo jIvatputrAzca yoSitaH // 37 / / ArAmAd vyAkulo nAnyo nAzvatthaH pissplaatprH| na kazciditarazvAsIt sarogaH sarasIruhAt // 38 // AsIdvandhastaDAgAnAM vAdyAnAM talatADanam / chedastu kanakasyaiva daNDazchatrasya kevalam // 39 // kauTilya kezapAzeSu kAThinya kucamaNDale / caJcalatvaM ca netreSu strINAmeva vyavasthitam // 40 // kaluSaH kuTilaH kuNThaH kitavaH krodhanaH kudhiiH| kRtaghnaH kRpaNaH krUraH kaThoraH ko'pi nAbhavat // 41 // vAsarebhyo namastebhyaH sArvabhaumaH sa yeSvabhUt / dhanyAste'pi nipItaM yajanaistadvacanAmRtam // 42 // sa kathaM varNyate rAjA yadguNagrahaNodyame / prItigadgadakaNThAnAM skhalanti viduSAM giraH // 43 // tasyaiva hi virAjante nalasya guNavarNanAH / svargabhogopabhogAnAM bhoktA bhamisthito'pi yaH // 44 // ma // 2 // // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.SI ASHISHI AISHABHA yenAtmarUpasampattyA suparvANo'pi nijitAH / pArthiveSu vabhavekaH sa pRthvyAM kevalaM nala: // 45 // athavA yaH sahasrAkSaH zatamanyuH zatakratuH / vajrapANiH sunAsIro maghavA meghavAhanaH // 46 // yaH kalpavRkSalakSANi kAmadhenuzatAni ca / cintAmaNisahasrANi prasAdena prayacchati // 47 // so'pi yasya priyApremaparamAnaM jightstH| acintitAtithIbhAvapratipattiM prapatravAn ||48||(trimivishesskm) sarvasvaM dadatA'pi yena samare dattaM na pRSThaM dviSAM kolInAd vibhayAMcabhUva bhuvane dhIreSu dhuryo'pi yH| yA prAjJo'pi parApavAdaviSaye murkheSu mukhyo'bhavat yenoccaiHzirasApi kIrtisamaye cakre vinanaM ziraH // 49 // gaGgIdhairiva candrabhAnubhiriva kSIrAbdhipUrairiva prAleyairiva kairavairiva bRhanmuktAkalApairiva / presaddhirvibhavena yasya paritaH sphItairyazobhirjagat pUtaM dyotitamAtataM ziziritaM saMvAsitaM bhUSitam // 50 // yasmAdamoghamahasaH kanakotkareSu prApteSu mArgaNagaNairgaNanAtigeSu / ' udbhUtabhUritarakAlamahAbhareNa brIDAnatAnana ivAjani kalpavRkSaH adharmA prasvedastuhinarahitaH kampamahimA vinA dIkSAM maunaM nirupadhividhiHstambhavibhavaH / akhedo gAtrANAmanizamavasAdazca sutarAmarINAM strINAM ca prabhavati yamAlokya balinam // 52 // arinikarakaraprauDhaparyapIThe madakalakarikarNapreriteneva yena / niravadhiniravadyaM nirbhayaM nirvikalpaM raNabhuvi vijayazrI.ravIreNa bhuktA MISSIFIRIT ISI FII RISHI III Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazmaskandhe ku zrI nalasya vilAsa II sargaH 2 AditaH kathanameva majjAtaM hetizabdamatha ke kRtavantaH / zraddadhAnahRdi vIravaraH san yatra vai vitaraNe ca raNe ca // 54 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathamautpattiskandhe prathamaH sargaH // 1 // prathame utpattiskandhe dvitIyaH sargaH / II A FII III-IIIEIIM sa digvijayamuddAmaM cake zaizavazeSavAn / vidadhe cAkSayaM kozaM kuzalaH kozalezvaraH // 1 // dadau dayitamuddAmaM dAnaM satatamarthinAm / cakAra pratipUrvANAM dAnaM satatamarthinAm // 2 // dUraM darzitavAn vIraH pratipattiM sadA satAm / pratipAdya vipakSANAM pratipattiM sadAsatAm // 3 // vihAya dezamAdezaM balaM muktvA ca kambalam / caraNaM ca raNaM muktvA bhejire yasya vairiNaH // 4 // svatantraH kRtavAn krIDAM nyastatantraHsa mantriSu / saubhAgyasundaraH zrImAn rAjA bhogapurandaraH // 5 // puropavanavallISu vAranArIvRtaH svayam / kadAcidAcaratyuccaiH puSpAvacayavibhramam // 6 // itthaM vIravilAsena sAmrAjyaM tasya bhuJjataH / sevAvasaravedIva prAvRdkAlaH samAyayau // 7 // AsId garjati parjanye SaDjasvaravirAviNAm / tUryatrayamayI ramyA krIDA kApi kalApinAm // 8 // III ASIA III 4 III III III Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THEIK IIII A III III bakulaM cakravaccakre campakaM tomaropamam / ketakaM kaNizaravata puSpAstraH proSitastriyAma etasmin samaye rAjA dine kvacidadurdine / prakAzakuTTimaskandhamadhyAsAmAsa naiSadhaH // 10 // vidvadbhirvAranArIbhirvayasyairvaravetribhiH / vRtto vaiNavikairviSvak vaitAlikavidUSakaiH zrutazIlasamAnena mahAmitreNa mantriNA / sahitaH zrutazIlena sAlaGkAyanasUnunA // 12 // vizvaM vilokayan varSAvibhUtibharabhUSitam / dadarza dUrato vRddhAn bahUnApatato munIn // 13 // te kddaartrottunggjttaamukuttmaulyH| vahanta iva satrAgniM rejire bhasmabhUSaNAH // 14 // dvAraprAptAH kRtArdhAste pratyudgamya purodhasA / varNAzramaguruM draSTuM pravizanti sma vismitAH // 15 // karNadhArairiva dvAHsthairvezmakakSAntarANi te / vArddhidvIpAntarANIva digmUDhAstatra ninyire // 16 // sahasrazikharaM zubhraM kailAsamiva te param / prAsAdamadhirohantaH parizrAntAstapasvinaH // 17 // sazaGkapadapAtAste dUraM dustaradarzinaH / jagmurnaganadabhrAntyA prApya nIlAzmakuTTimam // 18 // kRpANavANatUNIrapramukhAnyAyudhAni ca / chatraprakIrNakAdIni narendrakakudAni ca // 19 // siprAcaSakabhRGgArapArIprAyANi kottishH| pAtrANi ca pavitrANi ratnaraupyamayAni ca // 20 // cakorakIracakrAGgapikapArApatAdikAn. / bhUSitAn bhramataH svairaM mattAn krIDApatattriNaH // 21 // dAstatra divyAdi vastvekaikaM mhiipteH| Ajanmato'pi nAmApi yasya svapme'pi na zrutam // 22 ||(cturbhiH kalApakam) II IIIIIIISil II 4. III AIII Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamaskandhe sargaH2 | tApasAnA kuzalArya III AII AISFII A HEI NIIIM karpUragandharuddhena nIrandhrAgarudhUpinA / jagmuste madhyamArgeNa zrIkhaNDakSodadhUlinA // 23 // pratyAsannamiva svarga darasthamiva bhUtalam / karasthAviva candrArko te tatrAruhya menire // 24 // vikIrya phalapuSpANi niSiNNAnAsaneSu tAn / dattAziSaH svayaM proce varNAzramamunisunIn // 25 // kaccid vaH kuzalaM viSvak saziSyANAM tpodhnaaH!| vaneSu vasatAM nityaM kurvatAM dustapaM tpH||26|| puNyAzramadrumANAM ca kadAcinopapadyate / bajAnalAnilavyAlajalAdibhyaH parAbhavaH // 27 // snehena munikanyAbhiH putravatparivarddhitAH / vyAlalundhakahiMsrebhyo nirbhayA bhavatAmagAH // 28 // AryAH! prIto'smi yuSmAkaM svayamevopasarpaNAt / prAdurbhAvAt payodAnAM chAyayA pathiko yathA // 29 // purANapAtakadhvaMsI bhaviSyatphalasUcakaH / sambhAvayati nAbhavyaM sarvatIrthamayo'tithiH // 30 // etadeva manuSyatvaM saMvibhAgo padarthinAm / svodarambharitAvarja kimanyatpazulakSaNam // 31 // vibhavasya phalaM dharmo dharmasya vibhavaH phalam / kAryakAraNayogo'yamanyojyaM vRkSavIjavata // 32 // bIjaM kSetre dhanaM pAtre vapatAM vRddhikAsayA / kevalaM kRSidharmo'yaM paropakaraNaM kutaH? // 33 // trayANAM nopasarpanti gRhANyatithidevatAH / kInAzAnAmabhavyAnAM yadvA hatyApavAdinAm // 34 // yauvanaM vidhavAstrINAM phalaM vanamahIruhAm / dhanaM kRpaNalokAnAM vrate vandhyaM vidheH zramam // 35 // yasya nArIparitrANaM yasya nAtithipUjanam / yasya nAtmIyasAmathyaM satyaM sa puruSAdhamaH // 36 // IFII IIIIIII-III IIFIE nalasya praznAH munInAzcA gamAt. nalasya pritossH| Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAjAII II II IF II adya me pitaraH prItA adya me zrIH svayamvarA / adyAhaM kRtakRtyo'smi yauSmAkIyasamAgamAt // 37 // tad brUta mama ke yUyaM kuto vA kAnanAntarAt ? / kimarthamayamAyAsaH samAdezakare mayi // 38 // iyaM kSitiriyaM lakSmIridaM rAjyamidaM gRham / yuSmatprAptiprasAdasya kriyatAM kena niSkrayaH // 39 / / lalitodAradhIraM tad vAkyaM zrutvA vizAmpateH / tatovAcaMyamAH prItAH pratyavocan vickssnnaaH||40|| niSidhendra ! niSiddhAre! bhUcandra ! tava darzanAt / avRttamapi saMvRttaM jAnIhi kuzalaM hi nH||41|| sadAphalasya tuGgasya sumanovRndamAlinaH / tava kalpadrumasyeva durlabhaM deva ! darzanam // 42 // kalAvAn vimalaH saumyaH suvRtto dakSaduHkhahRt / deva ! tvamindurutpanno vIrasenakulodadheH // 43 // kuzAgranizitA bANA buddhizca tava naiSadha ! / dAnazaktyA ca kIrtyA ca tvayA''zAH pripuuritaaH||44|| daNDabhRd dhanado bhAsvAn pratAzca tvameva hi / caturNA lokapAlAnAmekaM rUpaM bhavAn bhuvi // 45 // padmabhRt panavAsAM ca pabinI padmalocanA / mahApApradA devI padmAni ca sati tvayi // 46 // padapamayugaM juSTaM samudA yena sevyate / sa nirdhano'pi lakSmInAM samudAyena sevyate // 47 // sahasArikRtavAsaH satrAta tvaM kalArasaH / saralAzayatAbhAsaH sabhAtArorusAhasaH // 48 // (paTTabandhaH) iyaM zaktiriyaM bhaktiriya prajJA ca tAvakI / kSitau kasya nRpasyAdya dRzyate zrUyate'thavA // 49 // gRhiNAM yatayastIrtha yatInAM gRhamedhinaH / puNyazlokaM samAlokya tvAmadya muditA vayam // 50 // IA ISII III A III THEII A TIMES Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asamaskandhe sargaH2 kaccha AII IIII mahAkacchayoH RSabhadevasya aaraadhnaa| zRNu rAjan ! purA pRthvyAM pArthivau prathitAnvayau / vIrau kacchamahAkacchau muktasaGgau manasvinau // 51 // bhajataH sma mahAbhaktyA bhagavantaM smarAntakam / zivaM zaGkaramavyaktaM jaTAmukuTamaNDitam // 52 // digambaraM durArAdhyaM mahAdevaM mahezvaram / AdinAthaM jagannAthaM vRSaskandhaM vRSadhvajam // 53 // tayorArAdhanaprItaH puNDarIko gaNezvaraH / dideza caturo vedAn zreSThaM ca zivazAsanam // 54 // tau maharSiSu mukhyatvaM prapannAvAryatApasau / yayoH kulapatiH svAmI bhagavAn vRSabhadhvajaH // 55 // tadanvaye vayaM jAtAH pRthivyaamaarytaapsaaH| zIrNaparNaphalAhArA niSadhaskandhavAsinaH // 56 // asti no jAgavItIre tIrtha nAmnA tamo'paham / sarvapApaharaM puNyaM bharatezvarakAritam // 57 // tatrAsti nalinIgulme meghanAdavitAnini / prAsAde sthApitaH zrImAn vRSAGko mUlanAyakaH // 58 // snigdhazyAmajaTAjUraM yaM praNamya jagadgurum / na nRNAM jAtu jAyante nAnA narakayAtanAH // 59 // kIryante jAnudanAni kusumAni mniissibhiH| kalyANIbhaktibhirdevairyatkalyANikaparvasu // 6 // tatrAsAkaM nirAtaGgha ciraM nivasatAM satAm / durdaivapreritaH prAptaH krauJcakarNo nizAcaraH // 6 // vidyAdharaiH sa vaitADhyAnnirasto bAndhavairapi / kuvidyAsAdhakaH pApI nRcakSA rAkSasAdhamaH // 62 // mahAmAyAmayaH krUro durAtmA vacanAcaNaH / sa droheNa vinAsmAkaM dinamekaM na tiSThati // 63 // anAlokamanAmodamanadhyAyamavaibhavam / saMpratyasnAnamadhyAnamasAkamabhavad vanam IA III III A Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AIRISTIK I II II IIIF IIEI te te matrAzca yatrAzca yakSarAkSasavAraNAH / pratibodhA ivAbhavye na tatra prabhavanti naH tasmAdasmAn samAyAtAn zaraNaM tava pArthiva!| tvaM rakSa rakSasastasAt saMsArAdiva saMyamaH nAgAyutabalaH kruddho madAndho mudgarAyudhaH / sa vairI hanyatAM vIra ! vIrasenasuta ! tvayA duSTAnAM nigraho nityaM ziSTAnAmapyanugrahaH / ayaM paramparAyAtaH kuladharmo mahIbhRtAm // 68 // vidvadbhiH saha saGgamAya sapadi svasyAtmanaH prItaye / cAturyopagamAya puNyapuruSakrIDopalambhAya ca / arthAnAM ca samarthanAya kRtibhistvaM sarvathA dRzyase / naike kecana vIrasenatanaya ! tvadarzane hetavaH // 69 // dIpinyoriva jAhnavIyamunayoHsthAnaM prayAgaH kSitau / lakSmIzAradayostvamekabhuvanaM maamnnddlaakhnnddl!| tenaivAtra manISitavyatikaraM nirdizya dezAntarAt / yAtAyAtamajasamAzramamamI varNAzramAH kurvate // 7 // pratidivasamasaGghadharmakarmopalammarupacinu zazibhAMsi svairamuccairyazAMsi / prasaratu bhavadIyaiH kIrtikallolajAlairdazadizi jalakelikrIDitaM satkavInAm zrutvA tadetadatulaM vacanaM munInA-maGgIkRtavyatikaraH paravIrahantA / zrImantamuccamunitaM caturaM turaGgaM tujhaM taraGgataralaM tvarayA''ruroha // 72 // atha viditavicAraH zastravAnazvavAraH kRtakaluSanikAraH zatrusaMhArasAraH / niSadhapatirudAraH sphArazRGgArabhAraH katipayaparivAraH kautukI saJcacAra // 73 // JA IMEIL AISFILA ISIS Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bimaskandhe sarmaH3 iti zrImANikyadeva sarikRte nalAyane prathame utpattiskandhe dvitIyaH sargaH // 2 // prathame utpattiskandhe tRtIyaH sargaH / IIEI III || RISII All AII AISINHII II II sa prApa dRSTiviSTandhakuTTimaspardhivAlukAH / svairanirjharajhAtkArAH purIparisarasthalIH dadRzurmaNDalAkAramambhodamiva dUrataH / zukapicchacchavicchatraM tasyopari purIjanAH // 2 // sa jagAma phalazyAmasnigdhajambUkadambakam / akANDaniviDadhvAntamacalopAntakAnanam // 3 // athAne cogradurgandhaM samudbhUSitamUrddhajam / daMSTrAkrakacadaSTauSThaM jvalajvalanalocanam so'pi tAn vIkSya sAvajJamaTTahAsarbhayaGkaraiH / trastasatvA dizaH kurvannUce vacanamuccakaiH // 5 // re re manuSyapazavaH ! sthIyatAM sthIyatAmiha / kAlAghrAtAH samAyAtA yUyaM madbhujagocaram // 6 // eSa vaH sarasAhAraH trssnnotphullpeshlaiH| susnigdhamadhuraisaiidhinomi jaTharAnalam // 7 // ityutthAya gireH zRGgaM kSeptukAma nizAcaram / ekAkI taM pratIyeSa puNyazlokaH parantapaH // 8 // are re vikRtAkAra ! durAcAra ! nizAcara ! / brahmastrIbhrUNagodhAtaH kuladharmastava dhruvam // 9 // EIN A MEII II Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIEIR 4. Isla EIA II nAbasle tathApi tava durgandho duHsahaH sutarAmayam / tena tvaM kAminAM prItyai vadhyase pAtakIti ca // 10 // muzca muzca yathAzakti prahAraM prathama mayi / pazcAjAnAsi bhakSyAnAmatrANAM ca vivecanam // 11 // ityevaM dhIralalitaM prahasantaM nalaM prati / cikSepa zikharaM kruddhaH krauJcakarNo nizAcaraH // 12 // pralayAmbhodharadhvAnaM dhanurAsphAlayan nalaH / taM tatakSa zaraistIkSNairvAkyaizca rajanIcaram // 13 // tato varSan zarAjAlaiH zAlatAlaizca raaksssH| tIratomaranArAcaira candrazca bhUpatiH // 14 // abhUta samarasaMrambhastayorbhuvanabhairavaH / babhUva niviDaM dhvAntaM dvayorapyasvadRSTibhiH // 15 // apazyan bhuvi sAmantA divi devAzca dUrataHcacAla sA'calA pRthvI nizcalaH pavano'pyabhUt // 16 // zarairantahitaM vizvaM zRGgairantaritA dizaH / kadApi vijayI rAjA kadApi rajanIcaraH // 17 / / dhanurvAnaviyad vyAptaM phetkAraiH kampitA dishH| bhUyo'pi muditaM vIra yo mItaM tpsvibhiH||18|| asmin vyatikare ghore rAkSasa chalayodhanaH / viprAya kSatriyANAM syAdAdhyamiti cintayan // 19 // mumoca tIkSNazRGgAgraM nizAtapurasampuTam ! gosahasamayaM zastraM divyamAyAmayaM nale // 20 // (yugmam ) naiSadhasrA vinidhUtaM vAyavyAkhavalena tat / bhambhAravamukhaM bheje bhinnapati dizodizam // 21 // vilolanayanAH zyAmA vizAlajaghanastanIH / tato naktabharastatra striyaH zastrIcakAra saH // 22 // tAH parimlAnanayanAzchinnAthaH shlthkuntlaa| rAjJaHsammohanAstreNa nipeturbhuvi mnchitaaH|| 23 // FIFIF II III Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avamaskandhe ku| sage:3 zrI nalajauJcakarNa yoyuddham, krozcarAkSasa | vadhazca // A MEII III III NIFIIM tato'pi vyAttavadanaH sphaarphetkaardaarunnH| vyAcakAra mukholkAbhirAgneyAstraM nizAcaraH // 24 // dAridyamiva dAnena daNDenevAzu durnayam / ninAya jaladAstreNa tadapi prazamaM nalaH // 25 // jJAtvA divyAstramAyAnAM tamayogyaM nizAcaraH / ghUrNayan mudgaraM ghoraM prahattuM pratyadhAvata // 26 / / AjAneyaM mahaujaskaM maNDalaiH parivartayan / alAtacakravad dhunvan kodaNDaM kuNDalIkRtam // 27 // arddhacandrazca bhallaizca kSurapraiH krcriimukhaiH| naiSadhastADayAmAsa zaraimarmasu rAkSasam // 28 // (yugmam ) kSaNaM isvaH kSaNaM dIrghaH kSaNaM vyomni kSaNaM kSitau / kSaNaM puraHkSaNaM pRSThe vAmadakSiNayoH kSaNaM // 29 // ciraM vicitracArIbhirvazcayan dRSTigocaram / vapurvidhAya vArAhaM durAtmA drutamadravat // 30 // tamanvadhAvadAsiddha yojanAni trayodaza / sUkaraM sAdinAM mukhyaH suparNa iva pannagam // 31 // ga girisaridvakSAn nahi kizcidajIgaNa / sarvamullaGghaya rahasvI yayau pakSIva vADavaH // 32 // na turaGgo na paryANaM na sAdI na ca sAyakAH / rekheva kevalaM dRSTvA kroDaM tasyAnudhAvataH // 33 // ubhayorabhavad yuddhaM punaH kampitaparvatam / sthitvA dinakareNApi vIkSyamANaM kSaNe kSaNe // 34 // atha bhUmibhujA bhujArabhAjA gajakuntena bhuvA samaM sa viddhH| sahasA visasarja jIvitavyaM vitatAkrandabhayaGkaro varAhaH // 35 // kathaJcana nizAcaraM sa vinihatya yuddhAGgaNe .samagramatomayaM munijanaM vidhAya drutam / II AII II III M II A III I A Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4-15I AIIA III AIII parizramasamAkulaH samajaniSTa dehe kSaNaM babhUva sutarAM punarmanasi susthitaH pArthivaH tatrAvatIya turagAduragArivegAllakSmIsakhaM parijanaM paripAlayantam / taM mejire bhujagarAjabhujaM tadAnIM bhUmIbhujaM navabhujiSyasamAH samIrAH utphullapallavitanimbakadambajambUjambIrakIrakaTukArjunaketakIkAH / tasyAdaduH zramazamaM vapuSaH samantAduttAlabAlakadalIpavanA banAntAH // 38 // tasmai darsadamudAramayamayUrahArItacAtakacakorakapiJjalAni / AsanakinnaranirantaragItagAnadhyAnakatAnahariNAni vanasthalAni // 39 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe tRtIyaH sargaH // 3 // prathame utpattiskandhe caturthaH srgH| MEII II FII II tatra bhikSAcaraH ko'pi kaupInAvaraNaH kRzaH / vidvAn vaidezikaH prApa vallarInaddhamUrddhajaH // 1 // vibhrANaH pANinA yaSTiM vahan kaNThena mRnmaNIn / dadhAnaH kambalaM skandhe pAtraM ca kramukatvacam // 2 // sa vilokya vizAMpatyurvizeSasubhagaM vapuH / cetasA cintayAJcakre vicAracaturazciram Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thamaskandhe zrI sargaH4 nalapathikayorvArtAlApa // 8 // udadhArava gAmbhIrya candrasyevAtisaumyatA / gurorivAbhigamyatvaM gurutvaM ca gireriva // 4 // tAni tAni yathAsthAnaM sampUrNAni sphuTAni ca / cakracApADazAdIni lakSaNAni sahasrazaH // 5 // yathedaM lakSaNAdhikyaM yathA cAyaM gunnodyH| nUnaM tathAsti ko'pyeSa bharcA sa jldherbhuvH||6||(trimirvishesskm ) mahInAthA mahAtIrtha mahauSadhyo munIzvarAH / alpabhAgyavatAM puMsAM prAyo durlabhadarzanAH // 7 // bhavanti hi zubhodAH saGgamAH samamIdRzaiH / ityupetya vinItAtmA tasyAzIrvAdamAdade // 8 // kSamAdhAra! kSamAdhAra ! mahAkara ! mahAkara ! / sadAnanda ! sadAnanda ! sabhAjanasabhAjana! // 9 // protAyAH kAlasUtraNa sRSTizreNevibhidya yaH / eko maNirivAbhAti pAtu sa tvAM nikAlavit ||10||(yugmm ) tamevaMzadina premNA samAlokya sasaMbhramam / avocat krauJcakarNAriH kuzalapraznapUrvakam // 11 // tIrthayAtrika! bhadraM te praSTavyo'si kuto'dhunaa| kAni kAni ca dharmArtha tIrthAni gatavAnasi // 12 // ihopavizyatAM pArzve vRttAntaH ko'pi kathyatAm / pRthvyAmapUrvadRzvAno bhavanti hi bhavAdRzAH // 13 // apUrva darzanaM svalpA protiH paricayo navaH / ityasmadviSayaM kiJcit kSobhaM manasi mA kRthAH // 14 // ekasmin bhUtale vAso jAtirekaiva mAnuSI | iti pazya jagatyasmin samagraH svajano janaH // 15 // ityuktavantamantastaM prazaMpan pArthivaM mudA / jagAda sAdaraM so'pi vijJAtapuruSAntaraH // 16 // zRNu sarvakalAdakSa ! dakSiNasyAmahaM dizi / pUrva ripujanAzakyaM nAzakyaM gatavAn puram // 17 // + III + IIEISHI II III Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II IIIIII VIII II tatra candraprabha nAmnA dhAmnA ca jagadIzvaram / dRSTavAnaSTakarmaghamaSTamaM paramezvaram // 18 // tato'haM daNDakAraNyaM praviSTaH kaSTanirgamam / duSTazvApadasaGkIrNa garnAgiriguhAkulam // 19 // pUrva hi daNDakAraNyaM daNDakasya mahIpateH / kumbhakArakaTaM nAmnA nagaraM tad babhUva ca // 20 // daNDakapratibodhAya skandakaH samupAyayau / AcAryaH pUrvasaMbandhI kAnane navatattvavit // 21 // taM dharmanirataM pazyan tadbhaktipravaNaM nRpam / na sehe nRpatestasya purodhAH pAlakAbhidhaH // 22 // kadAcit kAyacintArtha saziSye prasthite munau / tadAzrame sa mAyAvI bhuvi zastrANyadhApayat // 23 // jagAda ca nRpaM gatvA rAjan ! bhayamupasthitam / skandako muniveSo'yamAtatAyI tavAgataH // 24 // zAlakaste ca rAjyArthI bhavantaM hantumicchati / samaM mahArathaiH ziSyairguptazastro'sti dRzyatAm // 25 // tathA kRte narendreNa daNDakenAvivekinA / pAlakaH skandakasyaiva vadhArtha prahitaH punaH // 26 // so'pi yatreSu nikSipya munInanaparAdhinaH / tilavat pIDayAmAsa pAlakaH pApakarmakRt // 27 // tepi sarve divaM jagmuH kSamAmAjastapodhanAH / ziSyasyAtha zizorathe pAlakaM skandako'vadat // 28 // pUrva nikSipa mAM yace yathA te pUryate ratiH / enaM naivotsahe draSTuM pIDyamAnaM dRzoH puraH // 29 // marmacchedaM vidan tena sa taM pratyuta tarjayan / bAlakaM pIDayAmAsa pAlakastasya pazyataH // 30 // tatastarasvinaH sUreH skandakasya mnsvinH| tasya kopaH sa ko'pyAsId yasya svalpamidaM jagat // 31 // II + III FIIEI HIROI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maskandha sarmaH4 ko nAhaM tathA pratibodhAya skandakA II-III III janasthAnaM ca tasya nAcAryasyA bhayo valitaH phora mukhaM jvAlAkulaM bibhran kurvan kSveDAravaM muhuH / sa dadAha bhRzaM kruddhaH kumbhakArakaTaM puram // 32 // kRtvApi kITaparyantaM bhasmasAt sakalaM puram / punareva zazApedaM pradIptakrodhapAvakaH // 33 // yathA virAdhako nAhaM tathAtra vacanAnmama / AkalpAntamidaM mA bhUt kadAcana janAspadam // 34 // tadabhavasaM tasmAnabadvAdazayojanam / janasthAnaM ca tasyaiva sImni paJcavaTI kRtA // 35 // itthaM tIrthAni kurvANaH pUjyamAnazca dAnibhiH / svadezAbhimukhaM bhUyo valitaH phalitodyamaH // 36 // praNamyAhaM mahAlakSmI kAntyAH pracalitaH pathi / adhvarodhini vizrAntaH kvacinyagrodhamaNDale // 37 // tadA tadabhavat kizcinmama locanagocaram / Ajanmato'pi yakvApi na ca dRSTaM na ca zrutam // 38 // tadAkarNaya bhadraM te tulyaM tulyAya kathyate / iyaM hi vividhAzcaryA ratnagarbhA ca medinI // 39 // tasminnavasare tatra preritA sukRtairmama / kirAtakubjakavyAptA vRtA kaJcukinAM zataiH // 40 // priyamANAtapatrA ca vIjyamAnA ca cAmaraiH / niSicyamAnamArgA ca sugandhikusumadravaiH // 41 // ubhiyauvanArambhA stokastambhitazaizavA / kareNuskandhamArUDhA prauDhaprAyasakhIjanA // 42 // kuto'pi kApi gacchantI kApi bhUpAlabAlikA / samAgatya vizazrAma muhUrta saparicchadA // 43 // (caturmiH kalApakam) vAkye vayasi vidyAsu netre vapuSi vaibhave / ArUDhA paramAM koTimadvitIyA dharAtale // 44 // grAmINeneva sotkaNThamatRpteneva nirbharam / vismitena mayA dRSTA suciraM cAruhAsinI // 45 // (yugmam / HIRINCII AIIIIIIIIIII | gamanaM, lA. ziSyANAM yantrapIlanaM, shaapshc| II ABHI III // 9 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IHI ISI II IIIEI PSI ekaM ca lakSaNaM tasyAH sakalastrIjanottaram / kathyamAnamapi prAyo janAnAM na pratItaye // 46 // bhAle vibhattiM sA bAlA bAlAruNasamaprabham / rUparAjyadhvajamiva svabhAvatilakaM zuci // 47 // mAtarvizvambhare ! devi ! ratnagarbhAsi nizcitam / dhanyaH sa eva yasyaiSA bhaved vAmAGgamaNDanam / / 48 // adRSTacaratadrUpagliokanakutUhalI / ityahaM sannidhau tasyAzcitte ciramacintayam // 49 // (yugmam) tadA tatra tvayevAhaM pRcchayamAnastayApi hi / pathikaH kazcidaudIcyaH saprazaMsaM vadanabhUt // 50 // zrutaM mayA ca tenApi varNyamAnasya kasyacit / udIcInasya bhUbhartuH zlAghAzeSamidaM yathA // 51 // tvaM saubhAgyasudhAsindhuH sa lAvaNyAmRtodadhiH / yuvayoyuktasaMyoge kRtArtho'stu vidhizramaH // 52 // tanna jAne sa ko'pyevaM varNitastena vAgminA / pulakasyUtakauzeyaM zrutaH sotkaNThayA tayA // 53 // muSitasthagitApaviddhavRttirjaDitastambhitakIlitasvarUpaH / atha suzruvi tatra yAtavatyAmayi ! tatraiva vaTe ciraM sthito'smi // 54 // satataM purataH sthiteva tanvI mama sA muJcati mAnasaM na subhraH / adhunApi tavAnurUpabhUpaprativimbadviguNIkRteva jAtA // 55 // tarika bhUyo bahunigaditaidakSiNasyAM ca tasyAM deze cAsmin tava paricayAt pUrNakAmo'smi jaatH| vRttAnto'yaM rasikatilaka! vyAhRtaste purastAd bhadraM bhUyAt tava visRja mAM yAmi kAmaM gRhebhyaH // 56 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bamaskandhe sargaH4 zrI paMthikrena | kRtaM nilasyAne III II III iti tadIyavacAMsi vicArayannatitarAM caturo'pi hi naissdhH| samajaniSTa vishessvishRngkhlskhlitmaansmaansmuccyH||57.|| dezastAvad bhuvi sa viditaH vaiNaratnaikakhAni nArUpA vidhiviracanA tathyagIreSa pAnthaH / etatsarva tadiha ghaTate kintu kasmAdidaM me dhIrasyApi kSubhitamadhunA mAnasaM tAM nizamya // 58 // tAvat tasthA na kila viditaM sthAnakaM vA kulaM vA pItaM nAmAmRtamapi na vA darzana dUto'stu / bADhaM vAlA tadapi khalu me bodhayantIva suptaM bhUyo bhUyo vizati hRdaye kairavaM kaumudIva // 59 // antaHzalyaM skhalati sahasA yadadambhodazabdAta matrAvezAt punarapi yathA pUryate puurvdRssttH| tadvat kizcit paricayamayaM mohamunmIlayantI tadvArtA me bhavati kimiyaM nivizeSazrutApi // 6 // iha hi jagati citraM janminAM karmayogAH kimapi kimapi gUDhaM ko hi jAnAti tatvam / iti bahuvidhamantazcintayan vairasenizcirataramavatasthe tena sArddha kathAbhiH / atha kathamapi tasmai niHspRhAyApi dattvA kanakakhacitaratnAnyaGgato maNDanAni / priyavacanavizeSergADhamAvaLa bhavyaM suhudamiva narendraH preSayAmAsa pAntham tadanu punarupetairazvavAraiH parItaH pathikakathitavArtAmantramantardadhAnaH / munibhirabhimatArthaprINitaiH stUyamAnaH svabhavanamabhirAmaM prApa bhUpAlacandraH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe caturthaH sargaH // 4 // kasyAzcid bhUpAlabAlikAyA varNanam / // 10 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathame utpattiskandhe paJcamaH srgH| III ASIA III AIII NISHII AISEK tataH prabhRti tasyAsIdAzIviSaviSopamaiH / apAcyapAnthakathitairvRttAntavihvalaM manaH na nizIthe na madhyAhe na rajanyAM na vaasre| na prabhAte na sandhyAyAM na muharte na ca kSaNe // 2 // na gRhe na gRhodyAne na vivikte na saMsadi / na krIDAdrau na vApISu na cchAyAyAM na cAtape // 3 // na prabhUtAM na ca svalpAM nAtmataH parato'pi vA / zrutAnurAgarogAoM ratiM sa prApa bhUpatiH // 4 // (tribhirvizeSakama) ajJAtajJAtinAmnApi dUradezasthitena ca / aho ! janena kenApi nigRhItA vayaM katham ? // 5 // jJAtApi hi parAdhInA pararaktA ca sA yadA / ka nu zakyA svasAt kartuM tadA bADhaM priyApi hi // 6 // sakalArthadrumadrohI santApaikramahAphalaH / smaranAmA tanau lagno mama ko'yaM davAnalaH // 7 // vikAro mAnasaH so'yaM pApAtmA manmathAbhidhaH / madhnAti nijamevAsAvAzrayAsa ivAzrayam // 8 // kampasvedAdibhistaistairlakSaNairupalakSitaH / AmaH kutsita evAyaM kAma ityabhidhIyate // 9 // kA kathA kSudrajantUnAM ye'mI hariharAdayaH / te'pi strIvadanAlokastokockRsitajIvinaH // 10 // ayaM pazcAnanaH ko'pi mukhaiH paJcabhirindriyaiH / datte paJcazaraH puMsAM paJcatvaM sevito'pi hi // 11 // pataGgabhRGgasAraGgamAtaGgatimayo ytH| ekaikAkSamadAnmagnAH paJcamastasya kA gatiH ? // 12 // AIII AIATSiste Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bimaskandhe sarmaH5 zrI, pAndhakadhi| cAndai saravihalo nlaa| FII SIRII ASIA INFINIIII susthitaM duHsthitIkurvan zItoSNaM parivartayan / jaDatvaM prApayan prAjhaM kAmaH ko'pi navo vidhiH // 13 // smara! smara na yuktaM te daujanyaM sajane jane / ko'pi zarkarayA sAkaM sandhatte saindhavaM sudhIH // 14 // itthaM dahati gAtrANi yadadRSTApi sA mama / idaM prAgjanmanaH kizcit satyaM saMskArakAraNam // 15 // pAramparya parijJAtuM tasyAH kamalacakSuSaH / tAvat papraccha tadvAttA vArtAntaratiraskRtAm // 16 // sa tAM viveda vaidI bhImabhUpAlanandinIm / damayantIti vikhyAtAM nAmnApyanubhavena vA // 17 // hanta ! kiM tena pAnthena varNitastatpuraH paraH / hanta ! kiMdamayantI sA nAmnApi hi na vetti mAm // 18 // ko vidhiH kiM vidhAtavyaM kimetata saMbhaviSyati / etadeva paricchettu jIvitavyaspRhA mama // 19 // syUteva citralikhiteva samudgateva baddheva madhyapatiteva niyatriteva / kaSTaM kadApi manaso mama paGkajAkSI naivApasarpati kathazcana sUtramAtram // 20 // evaMvidhAni vividhAni vicintya citte tasthau ciraM niviDadhairyatanupraguptaH / keSAzcideva suhRdAM bhiSajAM ca hetorambhodhivanahi babhUva vibhAvanIyaH // 21 // na ca kathamapi yAzcAdainyamaGgIkariSyad duhitaramatidhIraH kuNDinendraM yayAce / samarabhuvi ripumyo nirbhayo'pi prakAmaM sa khalu niSadhanAthaH prArthanAbhaGgabhIruH // 22 // iti zrImANikyadevamarikRte nalAyane prathame utpattiskandhe pazcamaH sargaH // 5 // FEIA IIIIIIIIIIII155 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathame utpattiskandhe SaSThaH srgH| III AIATSAILAIII NIITTIK asminnavasare devI devIbhiH saha zAradA / navarAtrotsavakrIDAM kattuM merugiriM yayau // 1 // svarNAcalaziraHsImni tAH zrIhIkIrtikAntayaH / samaM devyA sarasvatyA samagrA remire sukham // 2 // haMsahArItamukhyAni tAsAM yAnAni koTizaH / teSu teSu pradezeSu sAnandaM svairamabhraman siddhAyatanapITheSu devyaH sarvAH savibhramam / sakaGkaNaraNatkAraM nanRtuH kautukapriyAH // 4 // atha tAsAM yiyAsUnAM svasthAnaM divyasubhruvAm / prayANAvasare devyA nopatasthe sitacchadaH // 5 // bAlacandrAbhidhaH pakSI sa somakalayA samam / mRNAlanAlajAleSu marAlaH kelivAnabhUt // 6 // grAmyadharmarate tasmin pramatte mAnasaukasi / tAsAM kAlavilambo'bhUt sarvAsAM zAradAvazAt // 7 // anyavAhanazabdena jJAtayAtrAdinazcirAt / tasthau sa purato devyAH suratazramapUrNitaH // 8 // tataH prakupitA devI tamuvAca sarasvatI / cakrAGga! na vinA zikSAmAtmAnaM cetayiSyasi // 9 // yathA kArye'pyasajjastvaM tIrthe'pi ratalampaTaH / tadarthe bhavato nityaM bhUmau vAso bhavatviti // 10 // tataH paramayA bhalyA praNamya prayato giram / yayAce darzayan dainyaM zApasyAnugrahaM khagaH // 11 // anyAbhirapi devIbhirvijJaptA tasya kAraNe / svayaM ca lajitA brAhmI svAminI vAkyamabravIt // 12 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH6 | navarAtrotsavAya meru giriMgatA shaardaa| // 17 // II AIII AISHII AII III yadA tava kRtaM kiJcid devAsuranarairapi / saMbhaviSyatyanullaGghathaM tadA zApAd vimucyase // 13 // smRtopanatamanyaM ca haMsamAruhya zAradA / raNadvINAguNakANaM pratasthe paramezvarI // 14 // so'pi haMsaH priyAmUce kAnte! pazya kimAgatam / hanta! gantavyamAvAsyAM pRthivyAM prabhuzAsanAt // 15 // adya durIbhaviSyanti svargalokasukhAni nau / na mRSAbhASiNI devI kalpAnte'pi sarasvatI // 16 // sarvasvamapahartuM vA hantuM vikretumeva vA / yogyaM prabhozca pitrozca pratikattuM tu nAtmanaH bharTamAtRpitRsvAmigurvAcAryopahAriNAm / niHzeSadoSadagdhAnAmapi pUjaiva yujyate // 18 // parArthe mama sAmarthyamAtmArthe tat kathaM nhi| brAhmIvimAnahaMso'smi pazya me buddhivaibhavam // 19 // asti dakSiNadigbhAge bhImabhUmIbhujaH sutA / damayantIti vikhyAtA nArIjanaziromaNiH / // 20 // yadA svayaMvarastasyA bhaviSyati mRgIdRzaH / tadA tatrAgamiSyanti devAsuranaroragAH // 21 // anAgatamidaM jJAtvA svAminI naH sarasvatI / sAhAyyAya ca kanyAyAH svAjanyAya ca nAkinAm // 22 // zranyANi prekSaNIyAni bhinnabhASANi kottishH| tadutsavopayogIni rUpakANi vidhAya sA // 23 // dadau teSvabhineyAni bharatAya maharSaye / nAradAya ca geyAni zikSApUrvakamAtmanA // 24 // (yugmam ) svarAjakulavRttAntamimaM prAgapi vedayaham / kalye sampAtiputrastu supArtho milito mama // 25 // malayAcalavAstavyaH sa hi pautro garutmataH / khagendro daradarzI ca dUrabhAvI ca sundari! // 26 // IISEIF FILE FIR FIR II // 12 // I Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AIIANSINI AISINIbAla jAnAti janavRttAntaM yAmyadigviSayaM khgH| tena me kathitA bhaimI nalaM pratyanurAgiNI // 27 // ete ca tena dakSeNa svayaM dRSTA mahAtmanA / tasyA nalAnurAgiNyA vRttAntAH kathitA yathA // 28 // adhyAsInA bhuvanajayino bhImabhUbharturake nityaM bhaimI nijabhujabalatrAsitakrauJcakarNam / zrutvA zrutvA niSadhanRpatiM candibhiH stUyamAnaM vAraM vAraM sadasi kurute karNakaNDyanAni // 29 // cintAM cakre nizi nipatitA bhImabhUpAlaputrI svame dRSTvA subhagatilakaM nandanaM ruupvtyaaH| mugdhA tattadvipulapulakasvedakampAnuviddhA kutrAsmIti kSaNamazaraNA na prabuddhApi veti // 30 // kRtvA kizcinmanasi nibhRtaM naiSadhendrasya nAmnA jAtivyaktivyatikaramayaM rUpakaM raagshuddhthaa| zuSyatkaNThI tadanu sahate nAgamena prayoktuM no vINAyAM zramajalabharairaGgulIparvabhirvA // 31 // svame citre dizi dizi divA naktamantaHsphurantI pazyantI vA niSadhanRpati bhiimbhuupaalputrii| sadyastiryagvalitalalitaprAntavibhrAntanetraM dIrghazvAsaM vahati vadanaM dInavRttiM prapannA // 32 // zizirataratarUNAM kApi vArtAprasaGge kathamapi nalanAmnA varNyamAnaM sakhIbhiH / tRNamapi khalu vAlA padmanAlAyamAnaiH sarabhasamapi dhatte kampamAnaiH pratIkaiH // 33 // tathA ca bhUmaNDalacAriNIbhyastamo'pahopAsanatatparAbhyaH / . zruto mayA divyavilAsinIbhyastasyAM nalasyApi mahAnurAgaH BISIS III - ISHITE ISIT R III + III RISE // 34 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bamaskandha sargaH6 ISIS nalaM prati haMsakhAgamanam // II III-THEII AISIA ISIT AIBHII NIBFIN II pathikakathitAM zrutvA vidvAn vidarbhamahIpateratizayavatIM bAlA bhAlasthale tilakAGkitAm / sa khalu niSadhasvAmI cAmIkarapratimo'pyabhUta visakisalayacchedacchAyaH svkaayvibhuutibhiH|| 35 // evaM tayovidhiniyoganivRttavRttau nityaM prsprprigrhbddhbhaavau| zakyeta kartumanayormanasi prakAmaM rAgaH sukhena hi kaSAyitavAsasIva // 36 // tatpakSiNi ! kSaNamiha svajanaM samagramApRcchaya yAmi nRpatiM prati vairasenim / saMbhAvya taM tadanu bhImasutAM kariSye tadrAgasAgaramahominimagnacittAm // 37 // sA vajralepasadRzairvacanairmadIyaistaM vIrasenatanayaM pratibaddhabhAvA / bhaimI surAsuranaroragasiddhayakSagandharvakoTibhirapi ka nu vipratAryA ? // 38 // ityetaduktvA dayitAM pataGgaH mAmaNDalasyAbhimukho babhUva / zrImAn mahApAyugena sAkaM vihAyasA haMsakulAvataMsaH // 39 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe SaSThaH sargaH // 6 // SIA III III II 13 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sle prathame utpattiskandhe saptamaH sargaH / bhAganAm nA II AISHITTINISHI NIAsle atha candramukhI mugdhA sphuTatkumudahAsinI / samAyayau zaradvAlA vimalAmbaradhAriNI majukhaJjanamaJjIrAH svairakIrAvalisrajaH / zubhrAbhravasanA mejurvibhrama digmRgIdRzaH // 2 // bhRzamabjarajApuJjapiJjarairalinA vajaiH / kAmAnalasphuliGgatvaM kRtaM hRdi viyoginAm itthaM varSAtyaye tasmin vibhUSayati bhUtalam / punarnava ivottasthe nalasya virahAnala: dadAha candanaM dehaM na dadau kaumudI mudam / mRNAlaM vyAlatAM meje karpUraH pUratAM yayau // 5 // jvalati sma jalArdApi mAlatI mlAnimAdade / babhAra hAraH kSAratvaM kastUrI dustarA'bhavat // 6 // tataH pracuracAturyaiH suhRdbhiH saha zobhanaiH / kSaNaM manovinodAya sa puropavanaM yayau // 7 // tatrAsya puratastasthau bAlikA vanapAlikA / mRNAlalatikA nAmnA sAmnAmekaniketanam // 8 // asata citrasandarmA mAlatImukulasrajam / nidhAya nRpakaNThe sA jagAda sarasAkSaram idaM tava svargavanopamAnaM krIDAvanaM mnmthtulyruup|| atra dumANAM ca patatriNAM ca dakSo'pi jAnAti jano na tattvam janA na tatvam // 10 // ||AHI II II A Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthamaskandhe sargaH7 nalasamIpe vanapAli // 14 // kayA III AIIASHI AIINITATHE apArijAtasya sapArijAtaM niraJjanasyApi dhanAJjanauSam / tathApi rAjan / na tadApi harSa vanaM vidhattAmavanapriyasya sphArapuSpabharanamrazekharAH spandamAnamakarandavindavaH / tvAM namanti nRpa ! dharmazAkhinaM zAkhinaH pramadavASpavarSiNaH // 12 // ayamitastaruNe karaNe tarau pratikRti prativIkSya muhurmuhuH / kSipati hastaphalAni balImukho rayavisAriNi sAriNivAriNi / // 13 // niSkulAH kRtavataH phalakozaM bIjamauktikakaNairnipatadbhiH / proTikoTighanaghaTTanasaGkhyAM dADimI racayatIva zukasya pramadavanavinidrapAribhadradrumakusumastabakairvikAzavadbhiH / apasarati javAdakAlasandhyAbhayacakitazviramatra cakravAkaH svayUthakAntAkucamaNDalAni vilokayanto banavAnarendrAH / nAraGgamaGgIkRtapiGgabhAvaM cumbanti caite capalA hasantaH AkarNya karNamadhuraM madhupAGganAnAmatrApi citralikhitAkRtireSa gItam / romanthamantharamukhaH sukhasaMniviSTo na anthiparNamapi gandhamRgaH kSiNoti // 17 // ISEIFIIIIIII + III-II III mRNAlalatikayA kRtaM vanavarNanam // // 14 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 4.IBEII A MEING THEII A III ANTI ON ISING etAni tAni kRtamAlatamAlatAla-hintAlazAlasaralArjunasarjavanti / abhyullasaddhakulavajulacutavallIhaMsIsakhavyatikarANi banAntarANi eteSu kokilakapiJjalacakravAkacakrAGgacAtakazukapramukhA vasanti / nityaM nirantaratiraskRtadharmarazmizyAmaikazItalataleSu vihaGgasaGghAH . // 19 // atrApi sArasazarAricakorakIrakoyaSTikukkubhakapiJjalamajulAni / uddAmakardamavimaInalolakolakolAhalaikabahalAni nadItaTAni // 20 // idamapi suvizAlaM zAlabhaJjIkucAgracyutajalakaNapAnavyagrapArApataugham / asitasicayamedhainityanRtyanmayUraM murajaracitagayaM yantradhArAvitAnaM // 21 // ayamapi kapiruddhaH zAlamAlApinaddhaH sthalakamalasamRddhaH siddhagandharvasevyaH / sphaTikaghaTitabhittistuGgavaiDUryazRGgaH surataniratalIlAkinnaraH kelizailaH // 22 // etacca padacaraNacUrNitapadmavRndapresatparagamaranirbharabhRritoyam / lIlAsaraH samuditAdhikasAndhyarAgaM vyomeva zuktisamanirmalatAratAram // 23 // salilazAlini zAlini zItale kamalajAlakajAlakamAlini / iha susaGgamasaGgamamIhate ripunivAraNa ! vAraNavallabhA // 24 // All 4 IIIIIIIile - Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bimaskandha navarNanam, same:7 // 15 // sayathasya aagmnm| nalena vivRto haMsazca // DISFII IIFII A ISHITA THII ATHI WISHI III jitapuSkaraM sakalaruddhapuSkaraM ninadannudAramanudAramutsukaH / iha zItalaM samavagAhya puSkaraM pratipuSkaraM kSipati puSkara karI // 25 // haricAruvakA ! haritulyadIghite ! haribhUrisAra / hrirmyvaibhv!| narapuNDarIka! navapuNDarIkavarananu puNDarIkavanamatra rAjate itthaM tayA nigaditAni vanAntarANi vyAlolacetasi vilokayati kSitIze / dRSTaM babhUva sahasaiva tadA nirastanistandracandrazatasAndramavAntarikSam // 27 // prabhavati kimutAsAvaTTahAsaH purAreH 1 kimayamuta himAdreH zRGgasaGghAtapAtaH / iti vitatavitarkavyAkulAnAM janAnAmavanimavanipetuH koTizo rAjahaMsAH // 28 // atha saha sahacaryA sannidhau saJcarantaM maNivalayitakaNThaM vajramajIramA jam / kanakakamalavaktraM yUthanAthaM khagAnAM nayanapathamanaipI bAlacandraM narendraH // 29 // sa svayaM karatalena bhUbhujA kautukena vidhRto vihnggmH| vaktumAramata dinyabhASayA bhAratIcaraNareNuvAsitaH jaya jagadakhilaM khilIkariSyan kumudamadapratipanthibhiryazobhiH / niSadhanapa! niSiddhasarvazatro! nikhilaniSaGginiSevitAna! nityama // 31 // IIIIIIIIIIIIIFA // 15 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjendra ! rAjati bhavanarAjireSA prauddhaalirnyjnsmaantmaalkaantaa| yadvA mahIpatisutA katamApi bhAti prauDhAliraJjanasamAnatamAlakAntA // 32 // itthamarthabahalaM sakomalaM vyAharanaviralaM vihnggmH| nirmame nalanRpasya nirmalaM vismayavyatikarAkulaM manaH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe saptamaH sargaH // 7 // || RISHII A Bill Ga THEII A TRII NIII OR III - prathame utpattiskandhe aSTamaH sargaH / tataH sa hRdaye dadhyau nissdhaanaamdhiishvrH| aho ! bata cirAt kizcitravInamidamIkSyate // 1 // pakSiNo lakSazaH ke'mI ko'yaM teSvatha yathapaH / kutazcAsya mukhe seyaM sAlaGkArA sarasvatI // 2 // mavanti hanta ! sarvatra khagAH picchpricchdaaH| kimidaM punarasyehaga ratnAbharaNavaibhavam 1 // 3 // yatheyaM pramatA kAcid yathA cAyaM gunnodyH| tathA'yaM nizcitaM kazcid vihaGgavyaJjanaH suraH kAmataH karmato vApi zApatazchamato'pi vA / bhramanti prANinaH prAyo rUpAntaratiraskRtAH . // 5 // ayaM sphurati yad pAhudakSiNaH pakSiNaM bhajan / zaMsanniva samAsanaM manISitasamAgamam // 6 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bimaskandhe sargaH 8 haMsaviSaye nalasya // 16 // vibhramam , III HIEFII IRI - IIIIIIP III ISSINE yadiyaM mahatI kAcit prasattirmama cetsH| tadasya darzanaM nUnaM niSphalaM na bhaviSyati ityantazcintayantaM taM vismayasmeralocanam / bhItaiva sahasA haMsI saumyaM somakalA'vadat deva ! deva ! kimArabdhaM duradhyavasitaM tvayA ? / tvaM hi bhUpAlazArdUla ! puNyazlokaH prakIrtyase tenaiva tava vizvAsaM vidhAya hRdaye dRDham / saMprAptAH sma nivAsAya tvayi dezAntarAd vayam tata kathaM mama bhartAraM visuutryitumicchtH| taba vizvAsaghAtasya pAtakaM na bhaviSyati hahA ! kimidamasmAkaM yato rakSastato bhayam / bhavanti kimu kutrApi candrAdaGgAravRSTayaH? yasya kevalamAyattaM nIrakSIravivecanam / taM vivekinamIkSaM na hi tvaM hantumarhasi muzca muzca mahArAja ! madIyaM jIvitezvaram / prasIda niSadhAdhIza ! bhatturbhikSAM prayaccha me gRhANAbharaNaM sarvamasyApi ca mamApi ca / rakSa rakSa punaH prANAn deva! prANezvarasya me bhavAmi bhavato dAsI kriyeyaM bhavato baliH / praNamAmi ca sASTAGgaM svAmin ! me karuNAM kuru guruSvA''dezavartitvaM zUratvaM ca virodhiSu / dIneSu ca dayAlutvaM mahatAM lakSaNatrayam yUthanAthaM vinA rAjan ! prANatyAgamavehi me / anAthAzca vipadyante sarve'pi hi patatriNaH itthaM kalavilApinyAM tasyAM nalanRpaM prati / babhUva sapadi zravyA divyA nabhasi bhAratI muktvA mohaM mahArAja ! rAjahaMso visRjyatAm / ayaM karotu te dautyaM damayantIM priyAM prati // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // IASI ASIA II II AISIST haMsapalyA | haMsamocanArtha kRtA prArthanA vyome jAtA divya bhAratI ca // // 20 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Filile AIIAll IIIMill AkarSyAkAzavANI tAM tacca tad vacanaM nalaH / AzcaryazRGgamArUDhaH pratyuvAca prasattimAn // 21 // mA maivamucyatAM mugdhe ! zAntaM pApaM manasvini! / alamasmAt samAzaya rAjahaMsarati maja // 22 // jAnIhi mAM mahAbhAge ! rAjarSikulasambhavam / rakSitAraM susAdhUnAM zAsitAraM durAtmanAm // 23 // ayaM tava patirbAle ! marAlaH priyadarzanaH / vivekI vinayI vidvAn zrImAn saumyaH zamI zuciH // 24 // kalyANakAraNaM matvA kautukeneva kevalam / mayA tenAyamAyuSmAn kRto netrotsavaH kSaNam // 25 // idaM mama karaprAptamAkAzAt patitaM phalam / atAtopapannAnAM bhavatAM yat samAgamaH . // 26 // yato'yuSmatprasakteyaM mayA hi vyomabhAratI / manjatA virahAmbhodhau labdhA nauriva saMprati // 27 // ityuktvA virate tasmin bhUpAlakulakezave / pratyuvAca punaH premNA rAjahaMso hasanniva // 28 // deva ! jAnAti neyaM te samayaM mama pakSiNI / kalayatyanyarAjanyasAmAnyAM krUratAM tvayi // 29 // trailokyAbhayasatrasya nalasya pRthiviipteH| na bhavanti pare tulyA lubdhakA iva bhUbhujaH // 30 // bhajato bhAratI devIM bhuJjato bhAratI bhuvam / bibhrato bhAratI zAkhAM bhUyAstAM mAratI tava // 31 // lIlAlolaH kavikulakalAkelikautUhalAnAM mAnAmbhodhiH subhagatilako bhinnadAriyamudraH / ekAdhAraH sakalamahasAmAkaraH satyavAcAmAcandrArka jaya jaya jane vIrasenAtmaja ! tvam // 32 // raJjayanti hRdayaM manISiNAmAnanaM malinayanti vidviSAm / IA HI AIII AAI II IIIIII Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravayaskandhe sargaH9 IISIS haMsI prati nalasya kthnm| vIrasenatanaya ! svayaM punastvadguNAH kalabhadantakAntayaH - // 33 // jyotsnA svayaM ca dhavalA dhavalIkaroti gaGgA svayaM ca vimalA vimalIkaroti / itthaM dharAvalayavajradhara ! svayaM sA dhanyA kariSyati ca kazcana dhanyamanyam ? iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe aSTamaH sargaH // 8 // prathame utpattiskandhe navamaH srgH| IBEII III AIBilla TITABEII RISHIDIEI mukto grAjahaMsaH tena kRtaM vidarbhanRpasya varNanam // asti nistupadAkSiNyadakSiNApathamaNDanam | vidarbhamaNDalAkhaNDakuNDalaM kuNDinaM puram // 1 // tatra citrArivArastrIgItasphItaparAkramaH / pratipakSacamamImo bhImaH zrImAn mahIpatiH // 2 // kiM varNyate sa patriMzat khaDgakoTimahArNavaH ? / prabhuH saptatilakSANAM dakSiNApathanAyakaH // 3 // tasya tribhuvanAbhogabhrAntakIrtermahIbhujaH / priyaGgumaJjarI nAma priyA gaurIva dhUrjaTeH // 4 // bhAminI kAminI kAntA mAninI dAninI shubhaa| zuddhA snigdhA vidagdhA ca mugdhA ca mRgalocanA // 5 // dAkSiNyapuNyalAvaNyazIlalIlAdibhirguNaiH / sadharmacAriNI reje tAdRzI tAdRzasya sA // 6 // tayA saha manasvinyA tasya vaiSayikaM sukham / bhuJAnasya mahIbhartuH kAlaH kazcid vyatItavAn // 7 // HEII A III II AIISISEII // 17 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ All III ASIA ISII AISII NISHI AISille anyadA varadAnIravAnIrasvairamArutAH / vijahAra tayA sAkaM sa vasante vanasthalIH // 8 // tayostasya vicitrANi mRgadvandvAni pshytoH| dRkpathaM prApa sApatyA kAcit kapikuTumbinI // 9 // tasyAH prabalalIlAbhirvAlalAlanakelibhiH / ubhayorabhavaccittaM nirapalyA''kulam // 10 // pAdapeneva vandhyena rAjyena kimanena naH ? / ityapatyavihInau tau duHsthitau hRdi tasthataH // 11 / / tadartha tatparau nityaM vratasthau vijitendriyau / ciraM cakrezvarI devImupAsAmAsatuH svayam // 12 // zIrNaparNaphalAhArau kuzazrastarazAyinau / kRtatripavaNau zazvajApahomaparAyaNau zaGkhacakragadAzArGgazRGgAritacaturbhujAm / pakSAnte pakSirAjasthAmAdizaktimapazyatAm // 14 // (yugmam ) devi ! sevAsamAyAtadevAsuranarastute ! / trAsitAricamacakre ! cakrezvari ! namo'stu te // 15 // amba tribhuvanastambakAdambini nitambini siddhizAlikarasthAli! mahAkAli! namo'stu te // 16 // sarvapApApahArAya saMhArAya durAtmanAm / dauHsthyavistArapArAya nArAyaNi ! namo'stu te // 17 // ityupazlokayantau tau premagadgadayA girA / jagAda jagatAM mAtA jaGgamA kalpavallarI // 18 // prItA'smi yuvayorvatsau! niyamo'yaM samApyatAm / mayaiva preritaH prAtaH samAgatya zamAmbudhiH // 19 // cAraNazramaNaH zrImAn munirdamanakAbhidhaH / yuvA yuvA javenaiva svazaktyA'nugrahISyati // 20 // (yugmam) ityuktvA'ntarhitAyAM ca tasyAM bhuvnmaatri| tau nizAnte nizAntasthau nidrAmudrAmamuzcatAm // 21 // IAI SHRII AIRIISISHIKe SEIL AISI A Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thamaskandha AIIANSHIATI NICATI kRtaprAbhAtiko bhaktyA vinirmitasurArcanau / vihitasvamasaMvAdau yAvad vismayamUhatuH // 22 // tAvat kamalakiJjalkagarbhagaurAGgakAntimiH / vRSTimaSTAsu kASThAsu kurvANaM kAJcanImiva // 23 // sagranthaM granthanirmuktaM sazrIkaM zrIvivarjitam / dRSTavantau tamAyAntamantarikSAnmunIzvaram // 24 // (yugmam ) sa taM saudhatalAsannaM dhRtaromAzcakaJcukaH / abhyuttasthau samaM patnyA kuNDinendraH kRtAJjaliH // 25 // nivezya kAzcane pIThe pramodabharanirbharaH / triH pradakSiNayitvA''zu praNanAma priyAsakhaH // 26 // athAbhimukhametasya nIcAsanakRtAzrayaH / uvAca vacanaM rAjA prasannanayanAnanaH // 27 // adya cintAmaNiH pANau adya kalpaguraGgaNe / yadayaM mama saJjAto yauSmAkIyaH samAgamaH // 28 // ityUcivAMsamuccAzaM prasannaH pRthivIpatim / munirdamanako vAkyaM babhASe zamabhUSaNaH // 29 // niSphalAH khalu jAyante tapasAmapi labdhayaH / na bhavantyupabhoktAro bhanyA yadi bhavAdRzAH // 30 // diSTyA hRSTAH sma bhUpAla! bhavadbhaktibharAd vayam / muktasaGgA api yato yatayaH zrAddhabAndhavAH // 31 // yasmin yAnti layaM punaH punarapi pratyudgatAH koTizaH kallolA iva vAridhau hariharabrahmAdayaste'pi hi / niyutpatti niraJjanaM nirupama niSkevalaM niSkalaM nityaM nirviSayaM tanotu paramaM tad brahma zarmANi te // 32 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe navamaH sargaH // 9 // IIIIIIIIIIIIII III bhImanRpena apatyArthamArAdhitA cakrezvarI | tasyA lA AgamanaM varapradAnaMca dmnkmneshcaagmH|| // 18 // II - Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathame utpattiskandhe dazamaH srgH| | 4-III A NEIGA SEII A ISIT WIFII Ille ityuktvA punarapyUce mniissitcikiirssyaa| rAjendra ! rAjapatnI te sadA rAjyAbhiAginI // 1 // pRthaka tadiyamasmAbhirbahumAnyA manasvinI / rAjavad rAjadAreSu vartitavyamiti smRtiH // 2 // kalyANi ! kriyatAmeSA mUrdhni mandAramaJjarI / apatyaM trijaganmAnyA tava kanyA bhaviSyati // 3 // trijagatpAvanI kanyA tAvadanyA guNotkaraiH / putrAstrayaH punarbAle ! bhaviSyanti tataH param // 4 // tataH smitamukhI rAjJI rAjA ca punarUcatuH / bhUyaH sambhAvanArtha nau bhagavan ! bhRzamarthyase // 5 // prasIda garbharUpeSu mithyA duSkRtamastu nau / zivAste santu panthAnaH sAdhayasva manISitam // 6 // ityAdivAdinau vidvAn sa tAvApRcchya dampatI / utpapAta pataGgazrIomnA munimahattaraH // 7 // athopacitasarvAGgI vallIva bhlcchviH| gauDendraduhitA devI dadhAvApanasatvatAm jAhnavIjalamizreNa kSIrasAgaravAriNA / mugdhA majanamAdhAtuM babandha hRdi dohadam sA sarvaguNasaMpUrNAM sakalaklezanAzinIm / asta tanayAM sadyo vidyAmupaniSad yathA pA sadhA vidhAmupAnaSad yathA // 10 // navoditaraviprAyaM vidyovitadigantaram / lalATe tilakaM tasyA naisargikamadRzyata trikhaNDabharataizvayaM patyuH kuryAdasAviti / azrUyata ca lokena vyomni vAgazarIriNI // 12 // III III II II kAnAta Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damanakamune bimaskandhe sargaH 10 rgamanam , // 19 // damayantyAzva janma // ISI HISFINISHI VISITIHIROHIBIle vAyavazcAtAmodA vvumnthrshiitlaaH| vismayaM janayantazca vavRSuH puSpavAridAH // 13 // nedurnabhasi gambhIrA divyadundubhayo bhRzam / ajani svargasaMkAzaM tatkSaNaM kSoNimaNDalam // 14 // prathamApatyajanmotthakrIDAmuditasajjanaH / ko'pi kolAhalAkIrNo babhUva sa mahotsavaH // 15 // saJcAra kumArI sA hastAddhastaM pratikSaNam / sukumArA marAlIva paGkajAdiva paGkajam // 16 // sarva strIgarvasarvasvaM damayantI yadutthitA / sA tato damayantIti svajanairabhyadhIyata // 17 // yattajanmadine prAptaH puraM dantI dvaarditH| davadantIti tat tasyAH pitrA nAma kRtaM punaH // 18 // sA veda vedsiddhaantpuraannaagmsNhitaaH| tarkavyAkaraNacchando'laGkAranikarANyapi // 19 // gItaM nRtyaM likhitagaNitaM vaidyakaM bhRtavidyAM zayyAM puSpagrathanataraNaM citralepyAdi krm| horAcArAyaNarasavatIzAkunabUtagandhAna kizcAtyuktaiH paramapi na tad yanna jAnAti sAva // 20 // itthaM sarvakalAkalApakuzalA sarvAGgabhRGgAriNI sarvAnandavidhAyinI kimaparaM sA sarvalokocarA / devAkarNaya saMprati pratidinaM nAnAvidhairvibhramaidarbhI navayauvanena gamitA vAcAM tu pAraMparam // 21 // tat tasyAH smarasArvabhaumabhuvanaM lAvaNyapuNyaM vapurmanye vIkSitumakSamaH sa bhagavAn devaH svayambhUrapi / bhyAnavyAjanimIlitASTanayanaH sRSTikramaM sAdhayan yenAdyApi na tatsamAM baratanuM zaknoti kattuM punH|| 22 // smarakaratalabhallI hAvabhAvaikavallI taruNahRdayahAlA sarvasaubhAgyazAlA / HISHEIIIIIIIIIIIFISHK // 19 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4.SIASMILAISII AIII III ISFIE jayati nRpa! tadIyA vizvasambhAvanIyA bhuvanajayapatAkA rUparekhA zalAkA // 23 // utkallolaM trivalivalaye landharAjyaM nitambe prAptaunatyaM kucakalazayorgaNDayormuktanidrama / pANidvandve kRtakizalayaM kezapAze vizavaMcintAtItaM nayanayugale yauvanaM nAtha! tsyaaH||24|| samAnadharmAH samazIlaveSAH shkkulaastulyvyovilaasaaH| sakhyaH sadA satazatAni tasyAH narendrakanyAH savidhaM bhajante // 25 // AjanmataH sarvajagadvadhUnAM jayaikarAjye vihitaabhissekaa| . sA laJchanacchamakRtaM vidhAtA lalATapaTTe tilakaM vibharti / // 26 // dRSTaM dRSTaM navanavamiva prekSyate yattadaGgaM tasmAdasmanmanasi ghaTate nRtaM zAkyavAkyam / dRzyAzyaM nanu tadudaraM yena tena prakAmaM samyag jainI jayati sadasadvAdavidyAjayazrIH // 27 / / yAM vilokya manujasya jAyate jIvitaM ca saphalaM svajanma ca / sA narendratanayA nayAnvitA maGgalaM zubhatano! tanotu te // 28 // iti zrImANikyadevasurikRte nalAyane prathame utpattiskandhe dazamaH sargaH // 10 // ISSIFIIEIIIIII Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bamaskandhA prathame utpattiskandhe ekAdazaH sargaH / damayantyAH krIDanam, | nala-rAja // 10 // Isayo vivaadshc|| FICIFI II IIIIIMSIK idamAkarNya saGkIrNa vacanaM mAnasaukasaH / babhAra bhArataH zokamastokavirahAturaH // 1 // dIrghamuSNaM ca niHzvasya tiryagvalitalocanaH / jagAda madanonmAdasAditoktiparikramam // 2 // ityekaikaM samAkarNya bahuzastat tadaddhatam / arddhamagnAstvayA mUlAnmohAnchau manjitA vayam // 3 // vaidarbhI varNanavyAjAt suciraM suciraM jayan / tvamakArSIrmayA sAkaM kahaM kalahaMsa ! kim ? // 4 // kiM karomika gacchAmi ? kaM vA zaraNamarthaye / na muJcati hi mAM laJA pratiSThAbhaGgalakSaNam // 5 // aho ! bhramati bhUcakraM patati vyomamaNDalam / vilIyante dizaH sarvA gAtraM prajvalatIva me // 6 // hanta hAtAta hA mAtaeNvayo nRNo'smyaham / amI gacchanti me prANA hAlokamapanAyakam // 7 // iti jalpan samudbhAntakaNThamIladvilocanam / jagAma jagatIpIThe puNyazlokaH prjaaptiH||8|| saraHsalilasaMpRktAstuSArakaNavarSiNaH / tataste vIjayAmAsuvyAkulAH pakSiNaH kSaNam // 9 // uparAgavinirmuktaH zazIva vizadacchaviH / punaH prakRtimApannaH sa babhASe patattriNA // 10 // durlabhA'pi hi vaidarmI na ca hastagataiva sA / AsannA hi sahasrAMzoIrasthasyApi paminI // 11 // AstAM prakRtivargaste pakSimAtro'pyahaM tava / tvadekazaraNAM bhaimI kariSyAmi na saMzayaH // 12 // FIFII II FIjaIIIIIIIIshe // 20 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14.IERI AISIla II AIIIIIIIshe tvatprasAdAdidaM kArya sukhasAdhyaM mayA'pi hi / na kiM mantrAnuviddhana rajasA nAganigrahaH // 13 // haMsIvargaH samagro'pi sannidhau tava varttatAm / zIghraM preSaya mAM rAjan ! kuNDinaM nagaraM prati // 14 // sA madvacanataH kanyA tvadanyaM vRNute yadi / devena tadiyaM haMsI nArpaNIyA punarmama // 15 // abravIcca sakhe haMsa ! ko'yaM tava parikramaH 1 / mitradharmocitasyeyaM tava kA'smAsu bhRtyatA ? // 16 // ko'pi naH sanidhAnAya zubhayogena kenacit / haMsacchayA samAyAtastvamakAraNabAndhavaH // 17 // svayaM varSati parjanyaH svayaM tapati bhAskaraH / aparaprArthanApekSaM paropakaraNavratam // 18 // siddhistavAstu pakSIndra ! kSemaM bhavatu vartmani / asmAkaM mAsa vismArSIH prekSya bhaimI zucismitAm // 19 // samApRcchatha tato haMsIM samAdizya ca kiGkarAn / pakSilakSaparikSiptaH pratasthe kuNDinaM prati // 20 // yAvat sphurati no dRSTiAvad bhramati no manaH / tAvad divi sa nAdarzi chAyAbhuvi na tasya ca // 21 // naganagaragirIndradvIpinIkoTilakSAnanupamaramaNIyAn lIlayA lavayitvA / sapadi puramavApata kuNDinaM caNDavegaH sa nalalalitazaMsI haMsavaMzAvataMsaH // 22 // vanabhuvi damayantyAstatra sarvAGgatuGgaM marakatamayazRGgaM cittanRttaikaraGgam / racitakanakarambhA vidyudyotalIlaM sajalajaladalIlaM kelizailaM dadarza // 23 // krpuurpuurprivesskRtaalvaalainiirndhrgndhjlsaarinnisicymaanaiH| DIFIFII-IIIFFI II IIFIE Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IISISE sagara kuNDinaM prati rAjahaMsasya gamanam // SII AISII AISIlAISFII ARII IIIEI vRkSairvirAjitamudIkSya vanaM sa bhaimyAH sasmAra nandanavanasya vihaGgazakraH // 24 // kssitikhcitvisrpdvjvaidduuryrtnprkrkirnnrvaadurvibhaavysthliike|' dizi dizi damayantyAstatra pazyan vayasyAkhidazamapi sa mene nAmasaubhAgyasAram // 25 // kimuta bhuvanaM bandIkattuM hariNmayazRGkhalAH 1 kimuta janatAM mohaM netuM viSadrumavIrudhaH / nRpatiduhituH krIDAlolAH sakhIravalokayanniti cirataraM cintAcakraM cakAra sa viSkiraH // 26 // tatra kelikamalaM bhramayantIM zaizavavyatikaraM gamayantIm / vizvalocanacayaM ramayantIM pazyati sa sahasA damayantIm // 27 // rUpeNa kAJcanasamunnatimudvahantI tArAgaNairiva vRtA nikaraiH sakhInAm / sA tasya sarvasurasiddhagaNAbhigamyA cittaM cakarSa kanakAcalacUlikeva // 28 // tasyAH sakAzamadhigantumasau samantAdAkAzavama gahanaM prvigaahmaanH| zvetaM vitAnamiva cAru ciraM vitanvan babhrAma bhUmipatanAya pataGgazakraH // 29 // iti zrImANikyadevasarikRte nalAyane prathame utpattiskandhe ekAdazaH sargaH // 11 // nAASHI AISHII ASHISHII Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathame utpattiskandhe dvAdazaH srgH| I-III AISIla III AISAII NISHIIASIS tataH pakSau sa saMvRNvan suparNakulamaNDanaH / papAta nabhaso bhUmau bhaimIpArzve sitacchadaH // 1 // tasya patrapuTAsphoTaM zrutvA sarasanisvanam / babhUvAbhimukhI subhrUH kimetaditi saMbhramAt ! // 2 // vilokya sahasA haMsaM jighRkSumanasA tadA / zAlitaM zAlabhaJjyeva kSaNaM nispandamandayA // 3 // tasyAstadA tadAkUtaM jAnannapi vihaGgamaH / na yayau na ca tasthau ca na ca dhartumadAt punH|| 4 // patattrimAtramapyenaM svavazaM kartumakSamA / sahastatAlamAlIbhiH sA tatkAlamahasyata // 5 // kimeSa karatAlIbhirdaramuttrAsyate khagaH 1 / mahyaM druhyati sA nUnaM yAtra mAmanugacchati // 6 // iti pradattazApApi hasyamAnA sakhIjanaiH / bAlA dhRtAvahelaM sA cchAyeva khagamanvagAt // 7 // (yugmam ) suciraM saJcaraMstasyA rAjahaMsaH puraHpuraH / babhau tadgatibhaGgAnAmupahAsamivAcarat // 8 // dhRtaprAyamivAtmAnaM darzayan sa pade pade / didhIrAM varddhayan dUraM cakarSa capalekSaNAm // 9 // prasvedakaNakIrNAGgI vilakSAmupalakSya ca / tAmuvAca sa niHzaGkaM chAyAmAtraparicchadAm // 10 // rAjaputri kimartho'yaM prayAsaste manasvini / bibheSi na kathaM bAle ! vilokya gahanaM vanam // 11 // vayasyA iva saMbhAvya tvAmasthAnapracAriNIm / pazya hArItahakArairvArayantIva vIrudhaH // 12 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bamaskandha sage:12 kuNDinapure | Agato // 22 // nAdamayantyo nlvrnnnshc|| AIIATIPATHI NISATIK bAbA kathaM vyomacarA mugdhe gocarAH kSiticAriNAm / tAruNyaM hi prapanA'si muzca zaizavaceSTitam // 13 // krIDAhaMso nalasyAhaM puNyazlokasya bhUpatena kacid rAjaputrANAM rAjaputri! bhayaM hinH||14|| yasya yuddheSu tiSThanti na mA na ca raaksssaaH| kastasya tRNamAtre'pi kattuM zaktaH parAbhavam 1 // 15 // tasyAhaM jagatIbhartuH preSyaH prekSAvatAM priyH| digdezAntaravA nAmAhartA'smi vihaGgamaH // 16 // tasya krIDAvane santi koTizo mama snnibhaaH| rAjahaMsAH sarastIre nAnAkAryopayoginaH // 17 // taM kecit pakSavikSepairvIjayanti ratAntare / katicit padminIpatraiH zayyAM kurvanti komalAm // 18 // anye gativizeSeSu zikSayanti tadaGganAH / pare dadhati sAnidhyaM tAsAM maNitakarmaNi // 19 // svacchandaM samamasmAbhistasya jalpanti yoSitaH / kA trapA hi tirazcAM nastirazcasvapate ca kaH? // 20 // dacA hi tuSTayA devyA tasmai zAradayA vayam / brAhmIvimAnahaMsAH smaH sarvazAstravizAradAH // 21 // na sAmAnyajanaM tAvad vayaM prekSAmahe kila / na ca prAkRtalokAnAM tiSThAmo dRSTigocare // 22 // tvaMtu vaidarbhi! sarvAsAM kumArINAM shiromnniH| bhImabhUpAlatanayA na sAmAnyA manasvini! / / 23 // tenAhaM tvadanaM prAptastava dRggocaraM gtH| bhavatparicayasyArthe sakhyo dUrIkRtA mayA // 24 // na kuryAd viSamA goSThI samAnAM na ca varjayet / kRtA prANaharA pUrvA tyaktA'nyA prANanAzanI // 25 // tatkalyANi! pravINA'si brUhi kizcit subhASitam / svayaM kimapi tvaM pRccha mama pArve kshodri||26|| pAIII-IIIIIIIIII FIFIK // 22 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II-III AIILAIIIIII ISIS ISRK tanvi! mAmanugacchantI zramitA'si mayA ciram / tadyalIkApanodAya priyaM kiM karavANi te // 27 // iti vAkyAmRtaM tasya nipIya nRpanandinI / dadhau harSatrapAtaGkamohakimmIritaM manaH // 28 // acintayaJca padmAkSI diSTyA sudinamazca me / abhyantaracaraH prApto yadayaM priyasevakaH // 29 // kintu vaktuM na zaktAsmi pakSiNaMsuvicakSaNam / kathaM nu kathayiSyAmi svayamasmai svavAJchitam // 30 // kuto'sya mAnuSI bhASA haMsasyAvyaktavAdinaH?l mA bhUt kazcidayaM daivAd devo vA dAnavo'thavA // 31 // saMbhavatyakSaroccAraH pakSiNAmapi vA kvacit / tathAhi kiM na dRzyante sarvatra zukasArikAH 1 // 32 // jaya tvaM niSadhAdhIza ! vishvvismykaarkaaH| adhikAH paramantribhyo yasya te pakSiNo'pi hi // 33 // kimarthamayamAyAto mahAtmA mama kAnanam / kaccinnalanRpeNApi kimayaM preSito bhavet // 34 // kavA me mandabhAgyAyAstAdRzaM bhAgyamadbhutam / svasmin mamAnurAgaM ca kathaM vetti sa paarthivH||35|| tadadya tasya rAjarSeniSadhasya mahAtmanaH / ayaM dIrghAyurAyAtaH krIDAhaMso vane mama // 36 // anenaiva hi tIrthena pravizya nalakarNayoH / tadantaryadi tiSThAmi kiM na siddhaM tadA mama ? // 37 // bhavatvevaM tatastAvad vadAmIti vicintya sA | jagAda sAdaraM bAlA vizAlAkSI zucismitA // 38 // AryarAja! sabhAyogya ! saumya! sarvAGgasundara rAjIvinIvanottaMsa ! rAjahaMsa ! ciraMjaya // 39 // samIpamupapannastvaM mayA yadapavAhitaH / anayAcaraNaM tanme kumAryAH kSamyatAM khaga! // 4 // IASHI AIbAbAAtA II Site Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaskandhe sameM: 13 haMsaviSaye damayantyA // 23 // vibhramam, yat tvaM dRSTipathaM prAptastat kRtaM prathamaM priyam / bhUyastvattaH priyaM prAptuM kintu vAJchA tathaiva me // 41 // tanme diSTyA kathayatu bhavAn vRttamAmUlacUlaM ko'yaM rAjA nalanRpa iti prauDhacApapratApaH / / yasyaitAni tribhuvanamanaHkAnanAnandakande kSIrAsAravyatikarabharabhrA(ji)ji viSvak yazAMsi // 42 // indIvarAkSi ! zRNu taM kSitipAlasiMhaM te yasya vizvavijayapraguNA gunnaussaaH| ye raJjayanti hRdayaM ca nizAkaraM ca ye vidviSAM ca viduSAM ca hRtAmiSaGgAH // 43 // vaktuM purastava paraM yadi vedavANI tvatkautukAya mama kevalamatra ytnH| tat kSamyatAmiti cakoradRzaM bruvANaH spaSTIcakAra caritaM sakalaM nalasya // 44 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe dvAdazaH sargaH // 12 // prathame utpattiskandhe trayodazaH sargaH / nalasya paricayArtha prArthito haMsazca // FIIIIIIIIIIII III A ISII II AII SANII TITISE AryAvarne janapade jAhnavIjalamAlini / nagaryA niSadhA''khyAyAM vIrasenaH prajApatiH // 1 // tasya rUpavatI nAmnA bhAryA caaritrshaalinii| babhAra mahiSI garbha prAga jyotiSapateH svasA // 2 // anizaM dadatI dAnaM pratIkAraM rujAmiva / vivazeva na vedAsau pAtrApAtraM kSaNAkSaNam // 3 // // 23 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G.ISII ASIATI All-IIIATElle evamutkRSTaceSTAbhiH sUcayantI mahodayam / asUta samaye putra prAcI dinakaraM yathA // 4 // prAptobhayacarIyoge meSapUrvAMzage ravau / uccapazcagrahI horA tadA''sIt tasya janmani // 5 // saMpattiriva dAnena jJAneneva suzIlatA / vaidagdhI vinayeneva devI putreNa sA babhau // 6 // na lAsyatyeSa nirlobhaH sadbhyo dharmadhanAni yat / tenAsya nala ityAkhyAM vidadhurvandhavo budhAH // 7 // mukhebhyaH sUrisArthAnAM sarvazAstrANi so'grahIt / vRkSANAmiva puSpebhyaH saurabhyANi smiirnnH||8|| paDaGgAn caturo vedAn paTTa tarkAn pairasakramam / SaibhASAnirNaya vetti nalaH ssnnmukhvikrmH||9|| kimatra bahunA tApat yat kizcidiha varcate / tat sarvamapi jAnAti lokottaramatirnalaH // 10 // kiMmastasya rambhoru! saubhAgyaguNavarNanam / sa ko'pi mUrtimAn pRthvyAM gunnraashirivotthitH||11|| kadAcit sAdibhiH sAkaM sa vAhyAlibhuvaM gataH / azvenApahRtaH prApadahorAtrAnmahad vanam // 12 // tatra vApi sarastIre parizrAntaturaGgamAt / avaruhya kRtasnAnaH zuzrAva karuNadhvanim // 13 // kimetaditi vijJAtumAtrANaparAyaNaH / gacchaMstadanusAreNa kAzcit sa prApa ziMzapAm // 14 // tasyAH stambena saMbaddhaM zUnyamaSTAGgakIlitam / muniM dadarza ziSyaM ca rudantaM kanyakAnvitam // 15 // pRSTastenAtha ziSyo'sau sAkrandamidamabravIt / kumAra ! mahatI seyaM vArtA tAvannizamyatAm // 16 // ayaM pUrvadharaH zrImAn zrIdharo gaNabhRdvaraH / saMmetazikharaM draSTuM prasthitastIrthayAtrayA // 17 // AIII bAjAIA ISISFre Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damayantI prathamaskandhe sargaH13 // 24 // samIpe kRtaM pakSIrAjena nalanRpasya varNanam // SINATIlAISII ARIINISAIIANSHIP zrAntazca bhagavAnasmin vizazrAma sarastaTe / vaiyAvRtyaM ca kurvANo babhUvAhaM prabhoH kSaNam // 18 // atrAntare durAcAraH kazcid vidyAdharAdhamaH / rAjaputrImimAM hRtvA cacAla gaganAdhvanA // 19 // tamanyaH saMmukhAyAtaH kanyArthI vyomni ruddhavAn / dvandvayuddhaM tayorAsIt khaDgAkhagi bhujAbhuji // 20 // tatra kSaNe kumArI ca svaM mumoca vimAnataH / papAta calakallolapalvale lolalocanA // 21 // ullavatha ca saraH zIghraM vidagdhA nRpanandinI / bhagavan ! rakSa rakSeti buvANA prabhumabhyagAt // 22 // jAlandharAdhirAjasya sutA'haM kanakAvalI / vidyAdharabhayatrastA prAptA'smi zaraNaM tava // 23 / / iti bhItAM prajalpantImimAmAzvAsayan muniH| jAGgulIvidyayA vidvAn cakre sarvAGgarakSitam // 24 // vidyAdharo'pi pApAtmA pratimallaM vijitya tam / prahArajarjaraH prApa gRhItuM sumukhImimAm // 25 // tato vidyAprabhAveNa karAlavyAlamAlinIm / nidhilakSmImivApuNyaH spaSTumetAM na zaknuvAn // 26 // munizaktimimAM jJAtvA so'pi kopAruNekSaNaH / kIlayitvA muni pApI niryayau vraNajarjaraH // 27 // sehe ca tat prabhuH sarva kurvANaH karmanirjarAm / AtmarakSAM na kurvanti saccavanto mumukSavaH // 28 // asti cAsya pratIkAraH puNDarIkAcale paraM / mAyAnirmUlanI nAma mahAvIryA mahauSadhiH // 29 // dvAtriMzallakSaNaH kazcid rAjaputro yuvA yadi / samAnayati tacchAkhAM vegAdasamasAhasaH // 30 // (yugmam ) na hi tAM sahasA ko'pi naraH sttvvivrjitH| siMhavyAghavRkavyAptAM netuM divyauSadhi kSamaH // 31 // DISHI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DISHI ISHI II II II II | na ca sA praharAvaM saMprAptA'pi phalapradA / yataH kIlanavidyeyaM madhyAhne prANahAriNI // 32 // tadetadadhunA'smAkaM sAnidhyaM kaH kariSyati / parArthena yataH pRthavyAM ko'pi klezasahaH pumAn // 33 // idaM saMprati saMprAptaM trayANAM maraNaM dhruvam / ayamitthaM prabhustAvat mRtyumApsyati nizcitam // 34 // AcArye ca vipanne'smin mamAnazanameva hi / agre ca guruNA sAkaM mRtyuraGgIkRto mayA // 35 // hA hanta ! rAjaputrIyaM rakSitA'pi na rakSitA / vimuJcati yataH prANAn gurumRtyau manasvinI // 36 // iti tasya vacaH zrutvA zokAsya tapasvinaH / nalastaM niHzvasannUce paraduHkhena duHkhitaH // 37 // tapasvin ! rAjaputro'haM lakSaNAni catAni mena cAsti nibiDakruddhAt kRtAntAdapi me bhayam // 38 // kintu vAhanametanme samarthamapi srvthaa| praharAta puNDarIkAdrau yAtAyAtakSama na hi // 39 // ayaM ca bhagavAn kSINo va kAlaharaNaM kSamaH / asamartha parArtheSu dhig mAM mithyAbhimAninam // 40 // tataH pramuditaHproce muniziSyo nRpAtmajam / hanta ! siddhAni kAryANi kumAra! tvayi saMmukhe // 41 // prasAdAt pUjyapAdAnAM yanmamAsti suzikSitaH / balAtivalayorbhedo mantro'zvahRdayAbhidhaH // 42 // mantraM paThitasiddhaM me gRhANa puruSarSabha ! / yatprabhAveNa jAyante sapakSA iva vAjinaH // 43 // na kizcid damAsannaM zItamuSNaM kSudhaM tRpam / na ca bhUmimabhUmi vA jAnanti yayavo ytH||44|| tatsaGkrAntamimaM vAhamAruhya bajatastava / dviyojanazatAnte'pi puNDarIkAcalaH puraH // 45 // IIEII-IIFISHIFIEIN ISRIFIE Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva:13 damayantIsamIpe kRtaM. pakSIrAjena nalanRpasya varNanam // Hall 9 INI 4 IMEIA * ISRII 4 ISRII & IM triparNI tiktagandhA ca zvetapuSpA sadAphalA / tasya sarvottame zRGge hiMsamizrA'sti saussdhiH||46|| evamuktvA samAcakhyau taM mantraM nRpasUnave / tenAdhivAsito'zvo'sau yAmArddhana yayau girim / / 47 // tatra vitrAsya zArdalAn tAmAdAya mahauSadhim / kAlena tAvatA bhUyaH sa prApa munisannidhau // 48 // tasyAH sparzanamAtreNa munirutkIlito'bhavat / sa pratyAgatacaitanyo nalamityamyanandayat // 49 // zrIvazIkaraNacUrNamuSTayo dharmasRSTiparamANuvRSTayaH / tvAM punantu jagadekapAvanA vItarAgapadapApAMsavaH // 50 // sa vAsavAcyAhivilAsahaMsaH sahasamAH zambhuradhIsamAsaH / samAH sahasrANi mude sadA saH sadAsanaH khAtmavilAsavAsaH // 51 // kumAra ! nirvartitasarvasAraparopakAraprakaraprakAra ! / / jAnAmi kAmaM bhavatA samAno mAnobhato nAtra bhaviSyatIti // 52 // tata sarvathA naH priyamAcariSyan saMmohanAdIni mahAmahAMsi / hiMsAvivarja vijayapradAni tvaM jRmbhakAstrANi gRhANa vIra ! . bahuvidhamiti jalpana jRmbhakAstrANi tasmai zamajaladhiradatta zrIdharAcAryavaryaH / tadanu samayamAtraprAptasainyaM tadAnIM vyadhita hRtamanaskaM dharmakarmopadezaH // 54 // MSRIASII II AII IIIII . // 25 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S TS ApRcchaya taM nRpakumAramatha prayatnAt sammetavama'ni yayau sa muniH saziSyaH / tasyAjJayaiva ca nalena gajAdhirUDhA prasthApitA pitRgRhaM kanakAvalI sA // 55 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe trayodazaH srgH||13|| II AISHI AIATSAIIASI prathame utpattiskandhe caturdazaH srgH| puraM prAptasya tasyAtha landhamantrAstratejasaH / kurvANasya pituH sevA pakSo yAvad vyatItavAn // 1 // jAlandharAdhirAjena prahitazcandrabAhunA / zrIvIrasenamAnamya dRtastAvad vyajijJapat // 2 // rAjendra ! tava putrAya nalanAmne mnsvinii| candrabAhukSitIzena pradattA kanakAvalI prANatrANAt krayakrItA purA'pi nalarAgiNI / saMprAptA nagaradvAre tadiyaM pratigRhyatAm avadhArya taduktaM tat tasminneva dine nRpaH / varavadhvorvivAhaM sa sapramodamakArayata kAlAntare ca saMbhAvya nalaM rAjyadhurandharam / sa vRddhasacivaM rAjA sAlaMkAyanamabravIt // 6 // dazalakSANi varSANAM prajAkRtyAni kurvtH| amAtya ! mama yAtAni svArthazcintyo'dhunA mayA // 7 // yuvA dhanurdharI vIraH samarthaH sAMprataM nlH| tat prArthyatAM kumAro'yaM rAjyabhAraparigrahe HILAIIIIIIIATISTIABILSIBITA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thimaskandhe sargaH 14 // 26 // zrI damayantI samIpe kRtaM pakSIrAjena nalanRpasya varNanam // DISETISFIIII-IIIIII tatheti vacanaM tasya pratizrutya mahIpateH / sa gatvA nalamityUce girA gambhIradhIrayA // 9 // paropakAravIrasya gambhIrasya yazasvinaH / kumAra ! jagadAdhAra ! pitRbhaktiH kathaM na te ? // 10 // putravAnapi vRddho'pi yadayaM saMyamotsukaH / vahatyadyApi bhUbhAraM mahArAjaH pitA taba // 11 // tadehi kriyatAM vAkyamaGgIkuru dhuraM bhuvaH / tvayA putreNa tAtaste piparnu svamanorathAn // 12 // ityuktvA zIghramutthApya nalaM kamalalocanam / AninAya natagrIvaM pituragre trapAkulam // 13 // kathaM tyajati mAM tAta ! kiM virAddhaM mayA guroH / rAjyabhArakSamo nAhaM deva evAtra yujyate // 14 // ityAdi bahu jalpantaM niHspRhaM puruSarSabham / siMhAsane samAropya mantrI chatramadhArayat // 15 // yugmam / cakAra tilakaM tasya vIrasenanRpaH svayam / anye gRhItabhRGgArAH siSicustIrthavAribhiH // 16 // praNemurabhitaH sarve nRpasAmantamantriNaH / azrUyata nabhovANI vyaktavarNA ca tad yathA // 17 // niHzeSollaGghitA zAlisamujvalatarA bhRzam / taba kIrtiH pratApazca nityaM rAjendra ! varttatAm // 18 // tataH sahAzvaheSAbhiH saha vAraNavRMhitaiH / divyadundubhiniyopaivipvag badhiritaM namaH // 19 // dInebhyo vavRte dAnaM muktAH kArAnivAsinaH / tuSTuvurbandino hRSTA nanRtuzca kuzIlavAH // 20 // veNuvINAmRdaGgAnAM jhallarIbherinirbharaH / ninAdaH sapratidhvAno vijajRmbhe samantataH // 21 // ahorAtratrayAvaM mahAdAnapuraHsaram / pratasthe vanavAsAya sa tu sAntaHpuro nRpaH // 22 // II AISATISIS III AISHII // 26 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II Isle // 25 // IIANSI - III gRhyatAmayamAyuSman ! nijadAsaH kramAgataH / zrutazIlaM nalAyeti sa sAlaMkAyano dadau // 23 // svayaM vRddhanarendreNa vRddhAmAtyaH samaM yayau / nalastvanuyayau sarvAn pAdacArI ciraM rudan // 24 // tadetaccaramaM vatsa ! cumbyase parirabhyase / mamaiva zapathAstiSTha nAgantavyamataH param iti zrIvIrasenena svayameva nivartitaH / samAgatya gRhaM tasthau sa mAsaM vilapanniti // 26 // yugmam / tat tAtadattatAmbUlaM tat tAtena sahAzanam / smaran vajrasamAna ! tvaM na kiM hRdaya ! dIryase? // 27 // tatazca zrutazIlena mantriNA pratibodhitaH / zithilIkRtazokaH san rAjakAryANi dRSTavAn . // 28 // kRtvA dvigvijayaM vIraH sarva nirjitya rAjakam / cakAra niSadhoddezAn jayastambhavibhUSaNAn // 29 // nAnAdharmaparAyaNaH pratidinaM nAnAvidhairutsavai nopAyanapANibhiH pramuditairArAdhyamAno nRpaiH / nAnArAjasutAsahasralalitavyApArapAraGgataH zrImAn saMprati rAjaputri! kurute rAjA sa rAjyaM nalaH // 30 // kSAro vArinidhiH kSayI zazadharo bhikSAcaraH zaGkaraH zakro duzyavanaH sarazca vitanuH zyAmazca daamodrH| nAgendro viSabhRd vidhizca jaraThaH kASThaM ca kalpadrumo nirdoSaH punareka eva jayati zrIvIrasenAtmajaH // 31 // tiSThantyeva kaliGgabaGgamagadhazrIgauDacauDAvanIkarNATadraviDaprabhuprabhRtayo bhUmIbhRtaH koTizaH / / gIrvANAzca phaNAbhRtazca zatazaH kiM vA bahu mahe ! rUpe bhUtabhavadbhaviSyati jane nAnyo nalasparddhayA // 32 // devaH kopi sa vizvavIravijayI rAjendracUDAmaNidRSTo yena nalaH kimanyadaparaM sAkSAtkRtastena hi / FILA ISIT ALSI AISLATII ISISTER | 4-15II A Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 33 // prathamaskandhe sargaH 14 // 34 // // 27 // damayantIsamIpe kRtaM pakSIrAjena nalanRpasya vrnnnm|| // 35 // II-IIIEIGANSHI AISHI NIFICATE indurjAdyaharaH svarastanudharazcintAmaNizcetanaH puMrUpA ca sarasvatI zatamakho mAnuSyamudrAGkitaH uDugaNaparimANaM kena zakyaM vidhAtuM ? navajaladharadhArAH ko hi sNkhyaatumiishH| ka nu kaNagaNanaM vA vAridhervAlukAnAM ? kva kila nalaguNAnAM prApyate subhra ! pAraH ityasau tava vinodahetave taccaritrakaNikA mayoditA / kambukaNThi ! gamanotsuko'dhunA ki priyaM vada punaH karomi te? atha narapatiputrI vismitA vAcamUce khaga ! sukRticaritraM zRNvataH kasya tRptiH / yadi punarapi kizcit kartukAmaH priyaM me tadiha mama likhitvA naiSadhaM darzayeti khaganakhalikhitasya mApateH sA'pi rUpaM nirupamaramaNIyaM manmathArtA nirUpya / zramajalakalitAhI kampamAnA varoruH svamatha jhaTiti hAraM tasya kaNThe cakAra / atha jaya jaya bhadraM jIva jIveti jalpan nanu kimidamiti drAka tAmapRcchad vihaGgaH / sajalanayanapakSmAsannakaNThI ca sA'pi saraparavazacittA muktalajaM jajalpa tanmuzca mohamiha haMsa ! gRhANa hAraM yasyaiSa tasya bhavatA'pi samarpaNIyaH / ko'yaM kRtasya karaNe'pi parizramaste 1 mA divyadarzana ! bhajiSyasi niSphalatvam mA me vicintayasi kazcana bAlabhAvaM na tvaM bhaviSyasi mRSA tadalaM vicintya / // 36 // // 37 // // 38 // // 39 // 7 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 40 // A THIISISile // 41 // // 42 // ekaiva vAGmanasayoH padavI yato me naitanmama pracalati pralaye'pi vAkyam kiM prArthyase cirataraM caturo'si yasmAt ? kiM ziSyase ca samaye bhaNituM budho'si / / tvattaH susidhyatu tavApi mamAyamartho dehAntare'pi mama zaktirimaM vidhAtum jAnAmi naiSadhamahaM nRpatiM purA'pi dehaM vahAmi sakalaM tadidaM tadarthe / kartuM mayA paricayaM suciraM tvamuktastubhyaM namo'stu kuru kAryamidaM madIyama iti sa tAM mudatIM nudatIM jagau yadi tavaiSa tanUdari ! nishcyH| zRNu tatastvamapi priyavAdini ! tvayi nalaprahito'hamupAgataH mRtavatastava vismRtijaM bhayaM viraha eva dunoti ca jiivtH| maraNajIvitayoradhunAntare tava kRte taralAkSi ! bhavatpriyaH vividhamAgadhapAnthajanazrutAM sa satataM bhavatImanucintayan / apararAjasutAjanasaGgamaprabhavasaukhyazatairapi vazcitaH kuvalayaM valayaM ca vilumpati svabhavanaM ca vanaM ca vimuzcati / akaruNaM karuNaM pratibhASate sa vibhave'pi bhave'pi gataspRhaH manasi duHsthitatA kRzatA tanau bhramati cittamatha skhalitaM girAm / 43 // // 44 // // 45 // IASHIA1A1 // 46 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaskandhe sargaH 14|| jAnA // 47 // haMsasya nalasamIre gmnm|| // 48 // // 49 // // 50 // iti bhavadvirahAdasamaJjasaM kimapi tasya varoru ! vijRmbhate matimati ! damayanti ! dantidantadyutimatamomayamuttamaM tamantaH / madaya dayitamenamatyamAyaM muditamudAcasudantadattamodam lolAnilenAnanunUnanunnA nAnAlilIlollalalaM lulAnA / nUnena nUnaM nalinAnanena nalena lInA lalane! lalAlam tat sAmprataM tava bibhartu sa saGgamAzAM drAk sAdhayAmi yuvayoryuvakRtyametat / ityabhyudIrya rudatImanugRhya bhaimI reme vihAyasi vihAya vanaM vihAyaH hA kutra tiSThasi ? vizArada ! zAradAbhrazubhraprabha ! tvamiha vallabha ! shaardaayaaH| hA haMsa haMsa ! kimahaM sahasA vimuktA muktAtmaneva bhavatA bhavatA vidUram evaMvidhAni vividhAni vipazcayantImekAkinI vipinasImani sAndramohAm / tanmArgadarzanaparAH paramacittAH sakhyaH sametya paritaH parivarenAm kiM vepase sakhi ! kuto'pi bhayaM kathaM te ? kutrA''gatA'si padavI tava vismRtA kim / mugdhe ! vimuzca ruditaM gRhamehi yAmetyukteti sA drutamanIyata vezma tAmiH Amantrayanniva samastadigIzavRndAn drAg vIjayanniva dizastaruNAkataptAH / III RISII AREIGATHII - III IASHII II IIIIIIII // 51 // // 52 // // 53 // // 28 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THI AIIIIII-III RISITEle vyAdhUtapakSatirupetya nalaM pataGgaH provAca vihvalamupAyanadattahAraH // 54 // tvaM deva ! drutameva pUrvavidito bhaimyA svayaM svIkRtaH satyAya prahitA tayA tava kRte svcchaacchgucchaavlii| siddhaM kAryamidaM taveti zatazaH pRcchan vihaGgAnanAt pratyuccArya vicintya ca pratikalaM na prApa tRpti nalaH // 55 // itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe caturdazaH sargaH // 14 // prathame utpattiskandhe paJcadazaH sargaH / tatastaM naiSadhaH svacchaM vihaGgamasamAhRtam / babhAra hRdaye hAraM vyAhAraM ca damasvasuH // 1 // uttIrya kAryagAmbhIrya prAtaH svIkArasaMpadA / virahAbdheH paraM pAraM pazyannAsIt samutsukaH // 2 // vihaGgamasamAnItaiH snigdhasaMjvalanairiva / vaidarbhIvacanaistasya didIpe virahAnala: jJAtvA'nurAgiNIM bhaimI tatsaGgamasamutsukam / taM samAzvAsayan tasthau kizcitkAlaM vihaGgamaH // 4 // anyadA sa nizAzeSe tamanApRcchaya bhUpatim / pratasthe tIrthayAtrArtha svayUthasahitaH khagaH // 5 // AtmakRtyaM vinihotuM diviSadvismayAya sH| yatra tatra nigUDhAtmA bhUri babhrAma bhRtale // 6 // tato bhaimIviyogena vihaGgaviraheNa ca / nRpatiH sAndrasantApaH prApa pUrvAdhikAM dazAm // 7 // IASEII III ARISTIATI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaskandhe sargaH 15 | nala-dama vantyoki rhaaniH|| // 29 // BISI STI ASHIGATHI AIII NIFICARE vayasyatha gate tasmin vayasyabhinave nRpaH / vayasyasahitastasthAvayasyayamivAhitaH // 8 // sa majan virahAmbhodhau rAjA niravalambanaH / haMsameva saraMzcite pralalApa priyaMvadaH // 9 // zatrurdahati saMyoge viyoge mitramapyaho ! / ubhayorduHkhadAyitve ko bhedaH zatrumitrayoH // 10 // ityAdi vividhaM jalpan niSadhAnAmadhIzvaraH / purapravezavidvepI ninAya divasAn vane . // 11 // damayantI ca tatkAlaM madanajvarajarjarA / na sma kizcidvijAnAti gRhItApi gRhaM tataH // 12 // sA tameva divAnaktaM divi dikSu vidikSu ca / pazyantI nalamevaikaM mene nalamayaM jagat // 13 // niHzRGgArA nirAhArA nirvinodA nirudyamA / jIrNAraNyaM jaganmene bhaimI virahavihvalA // 14 // aGgIcakAra nAkalpaM na talpaM pratyapadyata / majanaM varjayAmAsa sajjanaM nAlalApa ca // 15 // vilokya rudatI bAlAM ttstduHkhduHkhitaaH| bhRzamAzvAsayAmAsurvayasyAH sAzrulocanAH // 16 // nalinyAmiva manAyAM tasyAM mohamahArNave / vayasyAvRndamAgatya cakranda kurarIgaNaH // 17 // udakamudakaM vAyurvAyurvatAsanamAsanaM bhajata bhajata cchatraM chatraM ca siJcata sizcata / iti sarabhasaM bhItabhrAmyatsakhImukhasaMbhavastadanu tumulo lolaH kolAhalaH sumahAnabhUta // 18 // itthamutthitazucAM mRgIdRzAmIdRzaM kalakalaM nizamya tam / mandiraM duhiturAyayau javAt kAtaraH kimapi bhImabhUpatiH // 19 // ISSI-IIEIHI-I IINIK // 29 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E-III AISIlA ISI AIIIsll RIFITS api tiraskRtamanmathalakSaNAM duhitaraM caraNapraNatAmapi / sa cubudhe nRpativirahAturAM ka caturAH paracittavido nahi ? // 20 // unnamayya sahasA zirastataH tAM sutAM prati pitA''ziSaM dadau / tvaM varaM guNamayaM svayaMvare vAsaraiH katipayairavApnuhi // 21 // avadacca vacaH sutAvayasyAH ! bhavatIbhiH kuzatAtiraskriyArtham / acireNa vidhIyatAM svasakhyA rucirAsanavivAhamaGgalAyAH // 22 // tAmityabhiprAyavido nRpasya vyAjoktimAkarNya bhRzaM sakarNaH / AnandamandAkSasamudramagnaM mano dadhau nirbharamAlivarga: // 23 // etat kimapyanavamaM navamaGgalAI mANikyadevamuninA kRtinA kRtaM yat / / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandho'yamuttamatamaH prathamaH samAptaH // 24 // itizrI mANikyadevasUrikRte nalAyane prathame utpattiskandhe paJcadazaH sargaH // 15 // iti prathamaH utpattiskandhaH samAptaH / I AISFI AII-IIIIIII Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya skandhe sargaH1 dvitIyaH skndhH| dvitIye dUtyaskandhe prathamaH sargaH / kuNDinAdhIzena dama yantyAH svayaMvarAcaM preSitA dUtAH // // 30 // IBHII III AIIA ISIT A TELI NEMIES krameNa kuNDinAdhIzaH svatAn visasarja saH / caturdigantavizrAntAnAhvAtuM pRthivIpatIn // 1 // te gauDacauDakarNATalATadraviDacediSu / aGgabaGgatilaGgeSu rAjAdezAt pratasthire prahitaM teSu kauberyA varSIyAMsaM vacoharam / sakhImukhena vaidarbhI devadattamavIvadat sarvodIcyanRpAbAne tAta ! kArya tathA manaH / zIghramAgamanotkaNThaM nalo'laM kurute yathA // 4 // ityazeSavizeSajJaH so'pi pratyuttaraM dadau / vidhAya svajanAzleSaM yayau pratyuttaraM tathA // 5 // vidagdhAnucaraH saumyo vAgmI javanavAhanaH / nRpAnAmantrayan sarvAnAryAvarttamavApa saH // 6 // dRSTastena vanAbhoge dhanuryogyAparAyaNaH / azvavAraH sarittIre zrutazIlAnvito nalaH // 7 // rAjarAjezvaraM vIraM nalaM kamalalocanam / vilokya sa nijaM mene kRtArtha nayanadvayam ratnopAyanapANistaM praNamya pRthivIpatim / iti vijJapayAmAsa lalATaghaTitAJjaliH vidarbhAdhipatirdevaH zrImAn bhImanarezvaraH / Amantrayati deva ! tvAM svayaMvaramahotsave // 10 // II AISI III II II AISINS // 30 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II * ISIT A SET A TEAISIT THEII of the adhyAsthatAM samAgatya tAlahintAlazAlinaH / dAtyUhavyUhasaJcAracAravo varadAstaTAH // 11 // kimanyad vasudhAcandra ! bhImabhUpAlabhUstava / aGgIkaroti vegena senAkaraparigraham // 12 // tat kuruSva mahArAja ! caturaGgacamUvRtaH / dakSiNAbhimukhIM yAtrAM dakSa! dAkSiNyavAridhe! // 13 // sa tasya tAM samAkarNya garbhitArthAntarAM giram / vidvAn viveda vaidAH pRthak sandiSTamAtmani / / 14 / / tenAtha cakSuSA kSiptaH zrutazIlo'vadad vacaH / vidarbhabhUH zrutA'smAbhiH svabhAvatilakAGkitA // 15 // tAM vidarbhabhuvaM ramyAM prapannasya svayambare / devasya sainikAnAM ca pramodo varddhatAM cirAt // 16 // na kazcana vilambo naH saMprAptA eva kevalam / vaizAkhI pUrNimA'smAkaM tatra nUnaM bhaviSyati // 17 // ityuktavati mantrIze sahasraturagAnvitAm / svarNakoTiM dadau tasmai nRpatiH pAritoSikam // 18 // visRSTo bahumAnena svayaM saMbhASya bhUbhujA / kuNDinaM prApya tat sarva sa nRpAya nyavedayat // 19 // kAntodantasudhAsAraM vAJchantI zapharImiva / damayantImidaM proce tadvayasyAnanena ca // 20 // audIcyAn kurvatA sarvAn bhRbhujaH kuNDinotsukAn / nalaM cApya mayA labdhA kAcit kanakavalA // 21 // ityukticaturA samyak saMbhAvya nalasaGgamam / tasmai dideza vaidarbhI pazcAGgaM hemabhUpaNam // 22 // itazca nizcayaprAptapreyasIdarzanotsukaH / cacAla caturaGgiNyA senayA niSadhAdhipaH // 23 // zeSaH sIdati karmarAT vilikhati kSoNItalaM majati kSubhyantyamyudhayaH patanti girayaH krandanti didgantinaH / IASIATIANSISISE/I AIISle - Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sargaH2 luptaM vyomatalaM dizaH kavalitA ruddho raviH pAMzunA cakre tasya balaizcaladbhirabhitatrailokyamapyAkulam / / 24 / / cUrNIbabhUvurabhitaH pathi zailasaGghAH paGkatvamApuraparaM saritaH samagrAH / sadyastaDAgatulanAM yayurUparANi prAkAzyamAzu gahanAnyagaman tadAnIm // 25 // itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe prathamaH sargaH // 1 // - - dvitIye dUtyaskandhe dvitIyaH sargaH / damayantyAH svayambare nalanRpasya prayANam // III II III A TRII AMERI ANIMISSI IA II II III yiyAsuH kuNDinaM yAvat sa tasthau narmadAtaTe / tAvat purandaraM draSTuM hemAdriM prApa nAradaH // 1 // dAdapi tamAyAntaM dadarza tridazAdhipaH / svAmI hi sarvato darzI sahasrAkSo vizeSataH // 2 // sa vyaktazAntazRGgArahAsyAdbhutabhayAnakaH / munidiviSadAM cakre hRdaye rasasaGkaram // 3 // tamabhyarya surAdhIzaH purastAdAsanasthitam / niSiddhAnyajanAlApaH saprazrayamabhASata // 4 // adya tvadarzanAd bADhaM tapasvin ! mudito'smyaham / tathAhi nRtyatIvedaM hRdayaM tava sannidhau // 5 // te devAstAni tIrthAni sa guruH sa tthaagmH| jAyate yeSu dRSTeSu janminAM manaso dhRtiH // 6 // tad brUhi bhagavan ! kasmAdiha prApto mamAdhunA? / sarvatrApratibaddho'si tvaM vAyuriva nArada // 7 // // 31 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANI AIIFIC IBFille jAnAsi jagatAM vRttaM nityaM kAmacaraH prabho! / bhRlokaviSaya chindhi mamaikaM saMzayaM tataH // 8 // yena yuddheSu sarveSu tvaM sAkSI tena pRcchyase / kiM kalipriya ! medinyAM raNapratyUhakAraNam // 9 // kiMna santi narendrANAM kumArAH ke'pi vNshjaaH| vIrazUnyA'thavA jAtA kathaM vandhyA vsundhraa||10|| yadete'dyatane kAle bhUpAlAH susthitA iva / svargazriyaM na vAJchanti durbhagAmiva kAminIm // 11 // prANAMstRNAya manyante yuddhabuddhijuSo bhaTAH / svargazca svAmikArya ca dvau lAbhau ca raNAGgaNe // 12 // tyaktacArmaNakAyAnAM divyaM vapurupeyuSAm / pUrva subhaTakoTInAM karomyAtithyamanvaham // 13 // sahatyamapi yatte mAM nopasarpanti saMprati / tenAtmAnamahaM manye rakSitAramiva zriyaH // 14 // adhikaM bhAnti puSpANi pIyamAnAni SaTpadaiH / vibhajya bhujyamAnAni dhanAnyatithimistathA // 15 // sA kiM zrIyaMtra no dvAraM dAnakolAhalAkulam / apatat pakSisaGghAtaH kIdRzaH phalitastaruH // 16 // yAni dAnavihInAnAM dinAnyAyAnti yAnti vA / ajAtAnAM mRtAnAM vA tAni jAnAmi nishcitm||17|| iti zrutvA zrutAmbhodhervAcaM prAcInabarhiSaH / uvAca vacanaM premavyAkulaH kalahapriyaH // 18 // sAdhu sAdhu surAdhIza! prastutaM prAjJa ! pRcchasi / diSTyA dharmAnubaddheyaM vAsanA tava vAsava ! // 19 // idaM ca paramezvarya vinayazcAyamIdRzaH / mudhiyAM dvayamapyetat purandara! duruttaram // 20 // sthAne yadatithInAM tvamabhAvena vipIdasi / yat satyaM kRtakRtyasya nyUnatA'pi taveyatI // 21 // 14-II A Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sargaH 2 II II // 32 // AstuSTAH sma bhavadvRttaH kimanyad vijayI bhava / hanta ! kAlamasaGkhyAtaM tridivaM vIra! pAlaya / / 22 // yuddhAdhvarahutAsUnAM yo'yaM rAjJAmanAgamaH / tamAkarNaya vRttAntamantaHkaraNakArmaNam // 23 // jayatyanupamA tatra kumArI bhUvibhUSaNam / duhitA bhImabhUbhatturdamayantIti vizrutA // 24 // na tasyAH sadRzaM rUpaM bhUrbhuvaHsvastraye'pi hi / kutrApi zrUyate kAle bhUte bhavati bhAvini // 25 // jagadyuvajanotse zuddhavaMze mahaujasi / sA kvacid bhajate bhAvaM bhAminI subhage'dhunA // 26 // na ca vijJAyate kazcid yastasyA manasi sthitH| lajjA javanikA yasya na dadAti prakAzatAm / / 27 // sUcitAnaGgasantApairaGgairvirahavAdibhiH / tAM vIkSya tadgurustasyAH samArege svayamvaram // 28 // vahantyadya divAnaktaM sthaleSu ca jaleSu ca / dizAM ca vidizAM caiva panthAnaH pathikavajaiH // 29 / / tyaktaprAktanavairANAM rAjJAmekatra gacchatAm / jinendraparipatprAyaM pRthvItalamajAyata // 30 // saubhAgyanikaSe tasminnadya bhaimIsvayambare / sa patipatito rAjA yo nAgacchati satvaram // 31 // yeSu yeSu ratA bhaimI bhUSaNeSu guNeSu ca / teSu teSu vizeSo yaH puruSArthaH sa bhUbhujAm // 32 // pratyUhaH pratyahaM so'yaM sAmprataM raNakarmaNaH / bhaimIsurabhavolAbha rAjJAM hi mahadantaram // 33 / / adhikaM tridazastrIbhyo jIvadbhiryadi labhyate / tanmRtvA svargamAgantuM ko vizeSo mahIbhRtAm ? / / 34 // vyAptaM ca sarvato maJcapratimazcadhvajAdibhiH / zubhaiH svayambarArambhasaMbhramaiH kuNDinaM puram // 35 // damayantyAH | svayamvara| kAle himAdrau nAradapurandarayovottolApa elil RISHI AISRIGANSI- IIIII ATHI IIIIIII // 32 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II IIIIIIIIIIIIlle FII STI AIISyle tato yuddhadaridraM tad bhUtalaM draSTumakSamaH / asaGkhyasaGkhyasaukhyepsurahamabhyAgato divam // 36 // tad vajradhara vRtrAre! balin ! balinisUdana! / atra mene tayoH kizcid bhAvipAraNakAraNam // 37 // ityUcivAMsamAcArya pratyuvAca purandaraH / na kazcinmama sAmasaMbhavo bhagavanniti // 38 // tataH sa niHzvasannuccairmunirUce nirutsavaH / yAsyAmi pRthivIpIThaM kiM vRthAtra sthitena me ? // 39 / / kadAcit kalahAyante nRpAstatra svayambare / tataH pazyAmi tad yuddhaM nRtyannUrdhvasphuracchikhaH // 40 // ityuktvaiva yayau pRthvI sa muniH pizunaH punaH / balAnnivRtya vRtrAri dvArato'pyanuyAyinam // 41 / / zrutvA haristadatha nAradavAridasya bhaimIguNagrahamayaM galagarjitaM tat / vIraH svayambaravilokanakautukena sajIvabhUva bhuvamabhyupagantukAmaH // 42 // nUnaM gatAnugatikaH sakalo'pi lokaH kiM brUmahe bahutaraM tarasA rasAAH / dikpAlamaulimaNayo'pi tamanvagacchan vaivasvatazca varuNazca hutAzanazca // 43 // sAcIcakre ghRtAcI mukhakamalamalaM maJjughoSA saghoSA rambhA stambhaM prapede sapadi kRtavatI menakA maunabhAvam itthaM svaHsundarINAmanusarati harau mAnuSIM rAjaputrIM jajJe santApacintAkalimalakaluSaM mAnasaM mAninInAm / / 44 // uddaNDairutpatAkairavikalakalazairullasatkiGkiNIkairullocAyairudazcacchuciruciruciraizcAruparyaGkayuktaiH / / viSvak mandAramAlAparimalamilitasphArabhRGgAravaudhoma vyAptaM vireje harimanusaratAM vyomabhAjAM vimAnaiH // 45 // FILAIII AAFIL || Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya // 15 // skandhe sargaH3 sakalakalazalIlAM prApa kutrApi candraH sphuTakusumasamatvaM kvApi nakSatravRndam / kacana javanikAtvaM vAridA vidyutazca dhvajapaTapaTimAnaM devayAneSu teSu // 46 // svaHsindhusIkarakarambitagandhavAhaM bhAraNDacaNDaravamaNDitadigvibhAgam / uttIrya dustarataraM tarasA nabhaste bhejudharAvalayasannidhimindramukhyAH // 47 // itizrI mANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe dvitIyaH sargaH // 2 // damayantyA svayamvara kAle indrAdInAM pRthvIpIThagamanam // // 33 // ||FI II III-IIIIIII dvitIye dUtyaskandhe tRtIyaH sargaH / o atrAntare tiraskurvan lakSmI makaralakSmaNaH AsId revAtaTaM pazyan zrutazIlAnvito nalaH // 1 // tamAlatAlahintAlazAlamAlUramAlitAH / kadambanimbajambIrajambUstambakarambitAH // 2 // kriirkiirvaaniirkrviirviraajitaaH| ketakIkundavAsantIzatapatrI pavitritAH // 3 // cUtacampakakiGkillimallikAbakulAkulAH / tasya pravivizuzcittaM vicitrA vanarAjayaH // 4 // [tribhirvitasya vindhyAcaloddezadarzanAnandakandalam / siSeca vAksudhAsAraistataH sacivavAridaH // 5 // zeSakam ] saralasaralazAkhAsaktazAkhAmRgaudhA hariNahariNiyUthA yUthikAjAlabhAjaH / IFILAMSEII III AMISSI // 33 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BHI ISI = = = = HITHI WISIP ISIT IS FII AISFII NIII ATHISARII AISFIISISEle kamalakamalayAtiprItidAH sArasAnAM sarasasarasa ete vindhyazailapradezAH itthaM sa tena sacivapravareNa ramyaM revAtaTavyatikaraM vinigadyamAnaH / haMsaiH puraH parivRtAM caturezcaturmirekA rathAGgagRhiNI sahasA dadarza tAM darzayannatha nalaH zrutazIlamUce matrinamutra kimidaM nanu pazya pazya / epAmasAvaviSayastadamI parastrIM haMsA rathAGgagRhiNIM kimu kAmayante ? iyamapi caTuleSu cATukArevatirucireSvapi khecareSvamISu / kathamapi na punarvibharti bhAvaM ratimiva kairaviNI raveH kareSu anucitamanurAgamIdRzaM dhik nanu zikhipicchamivaikapakSaramyam / bana iva ruditaM divIva gupta hutamiva bhasmani vA ratirvirakte // 10 // naivAnyajAtimabhiyAti kadApi muktvA kizcinnimittamiva macchubhamatra nUnam / asmin svayamvaravidhau niyataM yadasmAt saMbhAvyate kimapi vismayakAri kAryam // 11 // iti nigaditavantaM matriNA sArddhamantarviracitadamayantI prAptacintAtaraGgam / anupamaramaNIyaM pArthiva drAgapazyannavanimavatarantastaM tataste surendrAH // 12 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe tRtIyaH sargaH // 3 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIye dUtyaskandhe caturthaH sargaH / dvitIyaskandhe sargaH 4 IISAR zrI pRthvIpIThA gatAnAM indrAdInAM mantravalena // 34 // nalena stambhitA senA // DISFIIIIIIIIIIIIIIIIIII prabhAvastambhitairyAnairdadRzustaM divaukasaH / saMyamastimitairakSaH kSetrajJamiva yoginaH // 1 // na zazvasurna jagadurna ca svaM vividuH svayam / yayuzca mahasA zIghraM pazyantastaM divaukasaH // 2 // mahonnatijuSA tena sA nirargalagAminI / saubhAgyanalamantreNa stambhitA zakravAhinI // 3 // lAvaNyAmRtapAthodhau pArthive pRthuvakSasi / api manAni prauDhAnAM manAMsi tridivaukasAm // 4 // aho ! rUpamaho ! rUpamaho ! rUpamiti kSaNam / mabhasteSAM dhunAti ma stutijhaJjhAnilo bhRzam // 5 // rAjarAjezvaraH zrImAn sa evaiSa nalaH katham ? / itthaM parasparaM procurmandaM mandaM divaukasaH // 6 // tatra svayaMvare nUnaM yAtyasau pRthivIpatiH / AbhirAmikamasyedaM yataH sarvAbhiSeNanam // 7 // padminyA iva mArtaNDaM gaGgAyA iva sAgaram / amuM vilokya vaidA nAnyasmin rasyate manaH // 8 // rUpalakSaNavarNAdyairatyantaM hInatAjuSaH / purastAdasya dRzyante devAsuranaroragAH ekahaTTavaNik so'yaM nizcitaM niSadhezvaraH / nijarUpakrayakrItAM damayantI gRhISyati // 10 // murkhatvAdasmadutkRSTaM bhaimI tyajati cedamum / apratItya parotkRSTAn nAsmAnapi vRNIta sA // 11 // guNAdhikamamuM muktvA sA kadAcid vRNIta naH / vRNvatyA'pi tadA'smAkaM tayA kimaguNajJayA? // 12 // IIIII II ARIAll Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AIIAINITIATI uttAnapAtibhiH pApairabhimAnavazaMvadaiH / adIrghadarzibhiH sarvairasmAbhiH kimidaM kRtam ! // 13 // ciTikA badarasyeva pRSThataH purato'pi vA / asmAkaM sAmprataM zaktirna gantuM na nivarNitum // 14 // tAn vIkSya kumukhAn zakraH prtyutpnnmtisttH| nalaM prati pratIhAraM naigameSiNamAdizat // 15 // divaH sura ivAyAti ko'yamityAkulaM nalam / samIpe so'pi saMprApya saprazrayamabhASata // 16 // rAjan ! mA vibhramaM kArSIbheja sajjAtitheyatAm / ayaM tvAM svayamabhyeti bhagavAn pAkazAsanaH // 17 // iti tadvacanAd rAjA samutthAya sasaMbhramam / kRtAJjaliH praphullAsyaH paulomIpatimabhyagAt / / 18 // atha lalitamukhIbhirmajughoSAdikAbhistridazavaravadhUbhizcAmarairvIjyamAnam aviralakalakaNThaiH kinnarairgIyamAnaM zuciruciracaritraM cAraNaiH stUyamAnam // 19 // sphuTamapi duravApaM pApibhirdraSTumuccaiH sukRtibhirapi dUraM diiptibhirdurvibhaavym| taruNatamatamAlazyAmalAdantarikSAdavanimavatarantaM devarAjaM dadarza makaramahiSadhUmavyaktaketUpasRSTAn vikaTavipulanIlazyAmapiGgAGgabhAsaH / varuNayamakRzAnUnadbhutAnUnazaktIn tamanu ca manujendrastAn punarlokapAlAn // 21 // nanveSo'haM tribhuvanabhujaH svAmino lokapAlAn ? vande yuSmaJcaraNayugalaM vIrasenasya putrH| ityAnandocvasitahRdayaH pAvakAdIn praNamya prItaH proce svayamiti mitaM sUnRtaM bhUmipAlaH // 22 // chaIIIIIIIIEIGIF IIIEI IIIII A Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HI dvitIya damayantyAH svayambara skandhe sargaH5 kAle kutrAlpakaM mama tapaH kva ca tatphalaM vA ? yUyaM kila brajata locanagocaraM yat / asmatpurANapuruSavrajanirmitAnAM nanveSa me sumahatAM tapasAmudarkaH // 23 // kSobhaM vizakya hRdi satyapi hi prasAde saMbhAvayanti vibhavo na vRthaiva bhRtyAn / AjJopalambhavibhavaikarasastaduccairAdizyatAM kacana karmaNi dAsa eSaH // 24 // iti vacanamudIrya prauDhagAmbhIryavIryaH svayamavahitacittaH kssmaaptirmvittH| tridazapatipurastAdAzu saMyojya hastAbajani bhRzamavAmastadvacaH zrotukAmaH // 25 // itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe caturthaH sargaH // 4 // // 35 // indrAdInAM nalasamIpe aagmnm| II IIIII IIISI SIRIUSIVISIOISIFIEII II dvitIye dUtyaskandhe paJcamaH sargaH / iti tadvacanaiH prAyaH prIto'pi hRdi vAsavaH / nAtyajad durabhiprAyaM vArthino doSadarzinaH // 1 // vaidarbhIkAmukaM bhUpaM rUpavantaM tamAgatam / harirvazcayituM dadhyau kaikArthiSu na matsaraH // 2 // parotkarSAsahiSNutvaM dunivArya satAmapi / sUryakAntA jvalantyantaH santaptAH sUryakAntibhiH // 3 // prabhutvapihitadveSo bahirvRyA purandaraH / darzayAmAsa saumyatvaM saumyA hyamRtakartarI // 4 // MBEII AISI // 35 // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | A-IIIAllISII AIIIIIIATIle tRNacchannairmahAkUpairmadhuliptaistathA'sibhiH / kitavaizca mahAsaumyairdurdazA ko na nIyate ? avalokitadikpAlaH kAlajJaH kalayA girA / tamuvAca sunAsIraH kuzalapraznapUrvakam kvacit vijayabhUyiSThaM bhUpAla ! bhavato vapuH ? / kaccit kalyANamaGgaSu saptasvapi tava sthitam ? // 7 // eSa naiSadha ! kInAzaH kRzAnurdIptimAnayam / pazcimAzApatizcAyaM vayaM ca tvAmupasthitAH // 8 // divaH kSmAtalamAyAtAH sarve'pi bhRzamutsukAH / saMbhAvya tava sAhAyyaM svakAryApekSayA vayam // 9 // tvaM rAjatridivasthAnAM purA'pi vidito'si naH / gAyanti bhavataH kIrti sarvadA siddhacAraNAH // 10 // bhUloke tadapUrve nastvAmekamupalakSitam / kacit kArya niyuJjAnA rAjannaGgIkaroSi cet // 11 // atha tAn vajriNo vAcA jAnan kAryavazaMvadAn / vicArya kAryakAritvaM sa svasmin mumude nRpaH / / 12 // durlabhaM dikpatInAM kiM madadhInaM ca tat katham ? aho! vAJchA dikpatInAM kathamepA'vagamyatAm // 13 // yathA'nAdiSTamevaiSAM kArya kuryAM tataH zubham / kiM kAryakAribhimUkhairAdezaklezavAcibhiH // 14 // dravyaM vA jIvitavyaM vA yat kizcidaparaM tathA / eteSAM kAryasiddhyarthaM dadataH skhalanA na me // 15 // anAyattA'pi vaidarbhI manasA svIkRtA mayA / amISAM yAcamAnAnAmadeyA saiva kevalam // 16 // jIvitAvadhimUlyena yazasaH kriyate krayaH / tat kathaM kriyatAM kItarmayA prANAdhikApaNaH? // 17 / / zarIraM vA zriyo vApi rAjyaM vA rASTrameva vA / sarvANi purato bhaimyAH kalAM nAInti SoDazIm // 18 // III IIFIEIF III-II IS Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sargaH 5 IST bhavatvevaM tatastAvad vakSyAmIti vicintya sH| prasannodAragambhIrAmityalpAM vAcamAdade // 19 // yatra kutrApi karttavye taba cittaM pravartate / niyujyatAM jano'yaM drAk tatra vAsava ! dAsavat // 20 // avazyaM nidhanenApi dhanenApi hi saMprati / karttavyaM devakarttavyaM mayA mAyAvivarjitam // 21 // ityuktavati niHzahU nale'nalasamAnase / nAdhu sAdhviti gIrvANavANIbhirvizvamAnaze atha hastagataM jJAtvA sAvikaM taM narottamam / Uce dambhamahAmbhodhiH svayaM dambholibhRt punaH // 23 // rAjan ! sarvasahaH satyaM sarvakAryakSamo bhavAn / paraM vAgavyayamAnaM naH sAdhanaM sAdhyatAM tvayA // 24 // kuNDine bhImabhRbharnuH putrI trailokyasundarI / svayamvaronmukhI bAlAM damayantImavehi tAm // 25 // sa tvamassatkRte gatvA damayantI prarodhaya / nisRSTArtho bhavAsmAkaM smarAkulitacetasAm // 26 / / tadAkarNya harervAkyaM sphArasphUrjadhusannibham / cakampe bhUbhujazcittaM subhaTAkSiptakhagavat // 27 // sa tairarkapayaH prAyaiH kSAravArisahodaraiH / vacanAvacanaimaiMne pizAcamitra vAsavam // 28 // saGkandana ! namaste'stu nAtha ! tvaM yuktamuktavAn / kintu vAkyAvakAzo'sti mama kazcit purandara ! // 29 // bhImajArtha mayA nUnaM yAcyamAnAH stha sarvadA / sA'dya pratyuta matpArthAd yuSmAbhiryAcyatAM katham // 30 // yAmi yAmahamudvoDhuM taddautyaM vaH karomi kim ? / viDambanAya lokAnAM kena yUyaM suzikSitAH ? // 31 // kevalaM yuSmadarthe tAM tyajAmi dayitAmapi / svAmikAyeM vimunnanti prANAnapi hi mAninaH // 32 / / damayantyAH svayamvara kAle indrAdInAM nalAya damayantIdautyartha aajnyaa|| I I II II AmA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DISEII DIHI IISEle DEI VIII IIFIEIS IS strIdatyaM tu kathaM kuryAM ? pAmarairapi garhitam / na majet zAlmalIpuSpaM grAmyo'pi kimu naagrH1|| 33 // iha kRtyamakRtyaM vA guruvAkye vyavasthitam / akRtyamapi tat kRtyaM yad gurupratipAditam // 34 // gurureva yadA mUrkhastadA ziSyasya kA gtiH| kaH panthAstatra yugyAnAM jAtyandho yatra sArathiH // 35 // kurvANasyApi me ityaM yuSmAkamanuvarttanAt / kathaM bhavati vaidA lIlayaiva hi darzanam ? // 36 // yadi pazyAmi tAM bAlAmekAkI cauracaryayA / tadA rakSakalakSANAM rakSaNe kA pratikriyA ? // 37 / / hatvA'pi yAnekAn sarvAn prasabhaM yAtavatyapi / kiM vizvasiti sA bAlA pracaNDacarite mayi / / 38 // urIkRtaM tayA pUrva mAM varItuM varapriya ! / mayi dRSTe trapAM prApya na sA vaH svIkariSyati // 39 // na mamApi ca tadRSTau tiSThed bhaavstirohitH| duHkhenApi na jIyante viSayA viduSA'pi hi // 40 // taditthaM preSitAt pArthAdahamapreSito varam / svArthahAnizca yuSmAkaM vyarthaM ca gamanaM mama // 41 / / tat prasIdata dikpAlA:! mA kurudhvaM parizramam / itthaM na kAryasiddhirvaH kevalaM vacanIyatA // 42 // athovAca pracetAstaM hastamutkSipya helayA / inta ! bhUpAlazAla ! yuktamuktaM na hi tvayA // 43 // rAjan ! zataMvarAH kanyAH ko doSastAsu vIkSayA ? | devabhaktastvamapyuJcadevArtha sarvameva te // 44 // sArvabhaumaH zuciH zrImAnabhagnArthimanorathaH / maheccho mahimAmbhodhirvidvAn vAgmI jitendriyH|| 45 // ato rAjamutApArzve dUtyayogyastvameva hi / nAntaHpurapravezAhaH prAyeNa prAkRto janaH // 46 // yugmam / FILAMSABSI ABHISHII Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sargaH 5 dautyAya nArada mune preraNA // - III II ARIANSI-III yatra yasya hi yogyatvaM tatra vyApAryate hi saH / na mArjArakare dadyAt ko'pi gopAyituM pyH||47|| ayaM varapradaH zrImAn jambhavRtrabalAntakaH / tvadarja kathamapyanyaM kathaM prArthayate hariH ? // 48 // tamagnirapyabhASiSTa viSTapatrayanAyakam / rAjan ! prApa na ko'pyatra pAkazAsanamarthinam / 49 // tad muzca dayitAmohaM kIrtimantarvicintaya / AkalpAntasthitA'pyuccairna yA galitayauvanA // 50 // yadi tvayi gate'smAkaM na siddhyati manorathaH / vihitAtmIyakRtyasya tadA doSastu kastava? // 51 // yamo'pi vacanaM proce maivaM maMsthA hutAzana / / nanvayaM saphalaH zrImAn nalo nAmnA mahIpatiH // 52 // nanu nala ! tava nAmnA'pyeva sarvArthasiddhistadiha kathamasiddhaM yasya kartA tvameva / visRja kuTilabhAvaM muzca rAjendra ! mohaM zithilaya hRdi kAntAM kIrtimaGgIkuruSva // 53 / / zvAsa eSa capalaH kSaNamadhye yo gatAgatazatAni vidhatte / jIvite tanumatAM tadadhIne kaH samAcarati dharmavilambam ? // 54 // yad vAmyamAvahati yat kurute vilamba yad modate'pi na ca yAcakayAcyamAnaH / sa tvAdRzasya niyataM sakalaH kalaGkaH kiM tveka eva mRgalakSmaNi raGkaraGkaH uttiSTha zIghra kuru devakAryamupekSase kiM bahu bhASitavyam / bhaimIsamIpaM vrajatastavAstAmantarddhi siddhirmanaso'nuvRtyA // 37 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itthaM sarvaiH kapaTapaTubhistairudastaH prakAmaM dattAdRzyIkaraNamahimA vAsavaM sa praNamya / tAhara bhaimIdRDharatirasabhraMzadUto'pi dUraM dUtatvasya prasabhanihitaM mAramaGgIcakAra // 57 // tataH sabhRtyaH saha lokapAlairantardadhe tatra shsrnetrH|| cintApanItapramadaH prapede pRthvIpatiH svaM pRtanAnivezam // 58 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe paJcamaH sargaH // 5 // ilalENSIlle IIIIIIIIIIIIIIITE dvitIye dUtyaskandhe SaSThaH srgH| tatrA''sInaH sa paryake viralIkRtasevakaH / suciraM cetasA dadhyau navabaddha iva dvipaH // 1 // na tathA duHsahaM samyak priyApremapramArjanam / yathA''sId durvacastasya svayaM vAsavavAcikam // 2 // sAraM sAraM priyAprema cetaso'ntargataM tadA / vAraM vAraM dhunAti ma karau vRzcikadRSTavat athavA vacanIyaM yat kimapyasti tadastu me| karttavya eva devArthaH paryAptaM cintayA'nayA // 4 // tidhatsvapi pumartheSu sarveSvapi vizeSataH / puMsAmArabdhanirvAhaH prathamaM puruSavratam brahmAnaM ca kRtanaM ca madyapaM gurutalpagam / dRSTvA bhraSThapratijJaM ca naraH snAnena zuddhyati SIAIIALIS Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sargaH6 PYEI OTHEII ISSIR III D dautyAya vicAramagno nlH|| // 38 // tat saMprati preyAprApyA prItAH santu divaukasaH / labhatAM sA'pi vaidarbhI divyabhogyeSu yogyatAm // 7 // dikpAlaiH prArthyamAnaM svaM kathaM sA viniSedhati / anayA vArtayA tasyAH prIyante svajanA api // 8 // karikarNAgracapalaM zrIvRkSadalacaJcalam / dvijihArasanAlolaM ko veda lalanAmanaH // 9 // itthaM vimRzatastasya tvaritadvAHstharacitaH / puSkarAkSaH priyAdato vidarbhebhyaH samAyayau svAgataM bhavataH kazcid mantrinita ito bhavAn / kuzalI bhImabhUpAla ! ityabhANi sa bhUbhujA // 11 // so'pi mauktikapuJjena dattapuSpAJjalirnupam / praNamya parayA bhaktyA nijagAda kRtAJjaliH // 12 // avaihi deva ! kuzalaM kuNDinendrasya sarvataH / bhavadvArtAnuyogena vizeSAdadya tat punaH // 13 // adya svayaMvaramilatpRthivIpatInAmAvarjanavyatikarAkulitasya tasya / saMpreSitaH kSitipateH sutayA tayA'haM tvAmekamutsukayituM madanAbhirAmam // 14 // pUrva prayANadivasAt prabhRti tvadIyaM sthAnaM carairanudinaM vinivedymaanaa| tvanmArgasaMmukhagavAkSaniSeduSI sA zliSyatyudakpavanamapyanuvelamaGgaiH // 15 // prasthApitaM racayituM taba deva ! sevA yogyaM tayA ca nijakinnarayugmamekam / asti sthitaM narapatipratihArabhUmau vINAguNapraguNanAya guNAmburAzeH // 16 // ityuktaH sannatha narapatistena yuktaH purastAdabhyuttasthau sapadi muditastaddidRkSArasena / IPISEI - // 38 // HING Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 17 // // 18 // // 19 // 4-ISI AII-IIIIIsle // 20 // argha dattvA nRpacaraNayornIlanetradvayena proce tacca sphuTakalaravaM kinnaradvandvamIraka dhanuranubhavavarja baddhamuSTitvamekaM paraguNaharaNaM vA yasya dRSTaM na bhUyaH / jayati vijayavIro bIrasenasya vaMze sa jagati nalamAmA nirmalaH sArvabhaumaH sArvabhauma ! tava varNanAvidhau dhUnayanti sudhiyaH zirAMsi yat / tad dhruvaM niviDayanti karNayostAvakInaguNapUrNamAntaram itthaM buvANamatha tanmathitAripakSaH pakSAntacandravadano madanopamAGgaH / mArgazramApanayanAya sa puSkarAkSaM dacA'nujIviSu sa sAndhyavidhi vyadhatta bhUyo'pi tArakitapuSkarasImni kAle harSAdakhinnahRdi saMsadi saMniSaNNaH / tat tatpramodajananaM kimapi juvANaH zuzrAva kiMpuruSadampatigItagAnam nispandate'nugaganaM plavate'nupRthvi santarpyate'nukaraNaM hiyate'nucetaH / itthaM tadA taduditAd navagItagItAt zroturjanasya sahasA'nubhavo babhUva pRSTaH svayaM nRpatinA ca kutastyametat ? dvandvaM prapannamiti so'pi hi puSkarAkSaH / bhUpAya sundaravihaGgamavAci dakSaH sandehabhaGgakRtaye mithunaM jagAda vidyAdharendraduhitA mahitaprabhAvA sA kezinI priyasakhI ca vidarbhajAyAH / DIEGISTEII-IIIEISHIIS ISII-ISITE // 21 // // 22 // // 23 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sargaH6 dautyAya vicAramagno nalaH // HIR-III AIIII-IIIIEIAN kenApi ca vyatikareNa vane prapannA zrIbhImabhUmipatinA tadahaM na vedhi // 24 // iti nigadati tasmin gRNite rAjaloke zayanasamayamuccaibandibhirbodhyamAnaH / anatinikaTadRSyAdiSTatadyogyazayyaH svayamapi zayanIyaM bhUmipAlaH siSeve // 25 // hanta ! nizcitamaho! damayantyA nirbharo mayi mahAnanurAgaH / vedavAkyamiva vA kulajAnAM sauhRdaM vighaTate na kadAcita // 26 // prastare lipiriva sthirarUpA sindhuvat kramavivarddhanazIlA / pathyavatpariNatI zivatAtiH pAtu vo jagati sajanamaitrI // 27 // bhAle bhAsvatsahajatilakaM bhojavaMze prasUtividyAdharyA saha paricayaH kinnarIgItagoSThiH / rUpaM tAdRk sa ca guNagaNo yAcitArazca devAH tat kiM tAvad nRpatiduhitA daivataM sA na nArI // 28 // evaM rUpaM nirupamatamaM premarAziM dadhAnA sA vaktavyA kathamapi mayA tAdRzairdUtavAkyaiH / dhika dhik pApaM kaThinamadhama nideyaM mAmadhanyaM dhika dhika karAnanucitakRtaH kopino lokapAlAn // 29 // jAnantyete mama pariNati puSkarAkSAdayazcedeSAmeva prabhavati tadA kIdRzI cittavRttiH / atraivAha kima samucitaM nAtmaghAtaM vidadhyAM tyaktvA rAjyaM na kathamathavA syAM nu kiM tyktshstrH||30|| ito dare vyAghraH kimaparamitaH parvatataTI tvito devAdezaH kSitipatisutAsauhRdamitaH / FII IIIIIIIIIII HASII / // 39 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I AISHI ASIA ISHITABEINISFlassle upAyAnAM bhraMzAt niravadhinirAlambamacirAdaho! cintArUDhaM kathamidamiti bhrAmyati manaH // 31 // itthaM kiJcit kalitakaruNAkAmakaulInalajjaM bhUyo bhUyo manasi vimRzan bhuumipaalprdiipH| ISatkAlaM kathamapi cirAd mIlitAkSaH prapede nidrAnAzaM divasavadane kinnaradvandvagItaiH // 32 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye ityaskandhe SaSThaH sargaH // 6 // 9. dvitIye dUtyaskandhe saptamaH sargaH / ISISGI ISI ETHI-III-ISIFIYE sArizataH sa pramAte mahAprAjJaH pratijJA hadi cintayan AsIt kAryAya devAnAM kuNDinaM gantumutsukaH // 1 // kRtaprabhAtakRtyena tena draSTuM samIhitaH / upatasthe prayANovIM puSkarAkSaH sakinnaraH // 2 // sa tasmai dattasArathyaH pRthvIpatizatAvRtaH / sahasraturagodvAhyaM pratasthe rathamAsthitaH viniDutaviSAdasya savizeSa praseduSaH / Asan pathi kathAstAstAH puSkarAkSAdibhiH samam // 4 // etAni tAni varadAtaTamuttareNa prAsAdazRGgamilitAruNamaNDalAni / sarvatra darbharahitasya vidarbhanAmno dezasya deva ! nagarANi mahAgurUNi etaca bhUtilaka ! bhImanarezvarasya zrIpattanaM taditi jalpati puSkarAkSe / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sargaH 7 II III nalabhImayoH smaagmH|| // 40 // II-III bhUpasya tasya virahajvaradAghahArizrIkhaNDakuNDamiva kuNDinamAvirAsIt prauDhaprAsAdazailaM navadhavalacalatketukallolamAlaM nirghoSavyAptavizvaM jananayanamanovismayAnandabhUtam / bhUristrIpuMsaratnaM kimapi kamalayA'dhyAsitaM bhImapujyA viSvaksenaH sa pazyan surapraNidhimamuM prApa kizcit pramodam // 7 // bho bhoH paurajanAH ! samagranagare puSpotkaraH kIryatAM vadhyantAM maNitoraNAni rabhasA/kriyantAM dhvajAH / sicyantAM ghusRNacchaTAbhirabhito mArgA vitAnAvRtAH prApto yena kilAdya mUrttamadano devaH svayaM naiSadhaH // 8 // sAmantAH! saha sannidhatta sahasA bhoH! mantriNastvaryatAM devo bhImanarezvaraH svayamayaM devaM nalaM drakSyati / nedIyasyatha bhojarAjanagare tAraplutaM jalpatAM ityazrUyata nirbhara nalabalerAghoSaNA vetriNAm // 9 // tataH kizcit kAlAd nalanRpamupeyAya nRpatirnabhazchatracchannaM vidadhadadhirUDhaH karikaram / paThadbhirbandIndraH kamalanayanaH kuNDinapatiH kumAraiH sAnandaidamadamanadAntaiH parivRtaH // 10 // abhyutthAnaparau parasparamatho dRkpAnamAtre pathi dvAvAzliSya dRDhaM kramAdabhimukhau siMhAsane susthitau / kSemapraznavidhAnapUrvakamubhAvanyonyasaMdarzinau sUryAcandramasoH zriyaM jagRhaturjAmitramaitrIbhavAm zrImImo niSadhezvaraM prati tataH provAca vAcaM mitAM diSTyA saMprati suprabhAtamabhavad jAte kRtArthe dRzau / kIrtyA sarvagato'pi vizvavijayI yenotsave IdRze ikSvAkUdbhavavIrasenatanayo vIraH svayaM prAptavAn // 12 // tato'vocad vAcaM nalanarapatirbhImanRpati mahArAja ! preyastava paricayAt naH kimaparam / HELATEIN A MINISA ANI - I IIIII // 40 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 13 // // 14 // = = IIIIII-IIIIIPISIS = manovAkkarmANi kacidapi na bhinnAni mahatAmataH paryAptaM nastava nRpaguroH sUnRtagirA itthaM vadan saMbhRtamImavAkyo yathocitAbhiH pratipattibhissaH / kumArasenApatimatrimukhyAnAvarjayAmAsa kRtapraNAmAn madhyAhasAndhyavidhirasti samIpavartI khedaM zlathIkuruta tad bhavanaM vrjaamH| itthaM vadaMstadanu bhImanRpaH pratasthe muktvopacArapuruSAn tadupAsanArtham bhaimyA svayaM viracitAM niSadhezahetornItvA navAM rasavatImavarodhavadhvaH / abhyAyayuddhatamanantaramuttarIyapracchAditAH paTalikAH zatazo vahantyaH tAsAmadatta nijadarzanameva vIraH sanmAnadAnasadRzaM sacivaividhApya / taistaiH samaM sa bubhuje bhujanirjitAristArApatipratimanirmalaramyavaktra: iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye ityaskandhe saptamaH sargaH // 7 // dvitIye dUtyaskandhe aSTamaH srgH| atha vizvajanInena pratijJAbhAravAhinA / vizrAntisthAnaka mene vaidarbhImukhadarzanam zreSThaM cet saphalIkuryAd dautyaM mama nRpAtmajA / ityantazcintayA tasya devArthaH svArthatAM yayau // 17 // // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sargaH8 // 3 // // 4 // dikpAlapa kAryArthinaH nalasya kunnddinpurprveshH|| // 41 // IIIIIIIII-IIIIIIII-III vaidAH prAbhRtIka ratnAbharaNasaGkaram / sa preSIt mantriNaM mukhaM puSkarAkSapurassaram svayaM tadAgamApekSI prAsAdazigvarasthitaH / dadarza kuNDinoddezAn sa pravezavinirgamAn zrutazIlamapi prAyo na papraccha vizAradam / dadarza tasya kRtyasya nirNaya naiSadhaH svayam vaidarbhIdattazRGgArairanyarUpa ivAgataH / so'pi praNamya muJjastaM bhAvArthajhaM vyajijJapat svAminnullachintadvAraM bahiHsthitaparicchadam / kezinI sanmukhAyAtA candrazAlA ninAya mAm tvatprItyA gurvanujJAtasphuTamaddarzanA'pi sA / tiraskRtaiva vaidarbhI matpraNAmamamanyata vajra vaiDUryagalvarkakarketanaguNAnapi / prazazaMsa muhusteSAM khacitaM grathitaM ca tat papraccha maNikAraM ca teSAM ghaTTana kAraNam / adarzayat sakhInAM ca paryadhatta ca tatkSaNam labdhasarvAGgazRGgAraH pradattanaravAhanaH / visRSTazcAsmi kezinyA vihitAvarjanaH svayam mayi cotthitamAtre'pi tatsakhInAM jajRmbhire / nirastapratisIrANAM nAnA maGgalagItayaH athAntardhAnamAdhAya svecchAsaGkalpasaMbhavam / pracacAla sa dikpAla kAryArthI kuNDinaM prati adRzyamUrtinA tena puraM pravizatA satA / mahAbalena vaidAH prANarUpAyitaM sphuTam svayambarasamAyAtakSmApAlakulasaGkule / na sehe sahasA gantuM nalaH sotko'pi tatpure abhraMlihamahAzubhravalIkavalabhIzatam / sAmantasaGkaladvAraM nRpavezma sa dRSTavAn IIII II // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // SHIRIFII // 16 // // 41 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIII-IIIHIFUSIL atha gandharvakanyAnAM gItaistanAmabhUSaNaiH / dUrAta pizunitaM samyaka sa bhaimIbhuvanaM yayau // 17 // kasyaite caraNanyAsAzcakracApAjacihnitAH ? / kasyeyaM dRzyate cchAyA pratimeva manobhuvaH? // 18 // kasyAbhUt puruSasyeva sparzo me pulakapradaH / antardhAnaM dRzorjAtaM mama kiM citradarzane ? // 19 // itthaM babhrAma rAmAbhyaH sa rakSazcittamAtmanaH / satAM hi svapratiSTheva prAyazaH prathamA'rgalA // 20 // vizvavizvambharAsArasarvasvaireva nirmitAm / saudhazailaziraHsImni prApa bhaimIsabhA nala: // 21 // dilyA gatA'dya sakalA damapanti ! cintA dUrIbabhUva virahajvarayAtanA te / abhyAgataH sa dayitastava sArvabhaumaH prAtazcakori ! tava tanmukhacandrapAnam // 22 // vizvambharA balabhareNa dizo yazobhirdAnena mArgaNagaNAH pramadena lokaH / rUpAmRtena nayanAni tadetaditthaM pUrNa nalena vasatIva jagat samagram // 23 // adyAziSo gurujanasya jayantyamoghA adyArcanaM ca saphalaM kuladevatAnAm / asmAkamadya saphalAni manISitAni prANapriyastava yadadya sakhi! prapanna: // 24 // itthaM puraH priyasakhIvacanAni pRcchan pazyan mahIpatisutAmahimAdbhutaM tat / AtmAnamindrahataharpabharaM sa nindana itthaM svacetasi bhRzaM vilalApa bhUpaH // 25 // yat pAnthaiH zatazaH purA nigaditaM haMsena yad bhASitaM lakSAMze'pi na tat prayAti ghaTanAM dRSTvA mRgAkSImimAm / FEIASHI ASIAHISHI NISHING Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya skandhe nalasya vyAkulatA // sargaH 9 etad vAgmanasA'tigaM nu khalu bhoH! kizcinmahadbhUtavaddvAgIzo'pi na vetti rUpamathavA kvAnyo janaHprAkRtaH // 26 // svAmin ! zakra! kathaM tvayA na girikhad vajreNa bhinno'smyahaM dikpAlAH! na kathaM bhavadbhirathavA zApena bhsmiikRtH| bhaimIpremaparaMparAparavazaH prAyaH prahAraM vinA prANatyAgaparaH kRto'hamadhunA kiM kSAtradharmacyutaH? // 27 // etAvadeva mama saMprati hi prabhUtaM pazyAmi yata kSaNamimAM satataM kssitiishH| ityantaruttaratarotkalikAkulaH san bhaimI dadarza surasArthakadarthitAzaH // 28 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe aSTamaH srgH|| 8 // . // 42 // II IIIATITHIATI IAS dvitIye dUtyaskandhe navamaH sargaH / RIAEI SIIIIII pralambakuTilasnigdhanIlanIrandhrakomalaH / kezapAzaH kuraGgAkSyA vyAlalIlAM vigAhate acchacInAMzukacchannaH kezAntaH kusumotkaraH / zaradabhrAntaragrasto rAhuNeva nizAkaraH tadetat tilakaM bhAle bAlAruNasamaprabham vibhAvarIva vikSiptA kabarI yasya sannidhau badanAmRtakuNDasya rakSA kartumivAnizam / nAgo nAgodaracchamA kaNThapIThaM niSevate ityasyAH sakale gAtre mahAn doSo'yameva hi / api varSazataistRptiH pazyataH kasyacid nahi // 2 // // 3 // // 4 // // 42 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4.ISSIESTAIAIIIII16 yadi bhavati sahasraM zakravallocanAnAM na ca bhavati nimeSasyAntarAyaH kadAcit / niravadhi ca nRNAM ced jAyate jIvitavyaM tadapi ka iha bhaimI prekSya pAraM prayAti ? svAmin ! kAma ! namo'stu te kuru kRpAM keyaM puro dRzyate ? satyaM hi kimatra mImatanayA hA hA ! hato'smi dhruvam / etasyAH kulazIlarUpavibhavaM tAhag mayi prema ca pratyakSaM paribhAvya hanta ! bhavitA kA nAma yA me gatiH // 7 // itthaM tasmin manasi vadati svairasaGkalpitAni pratyAsanavyavahitarucau bhUri bhUpAlacandre / dAyAtapriyaparicayapreraNAyeva maimyAH spandaM prApaJcakitazapharIcaJcalaM vAmacakSuH / // 8 // dRSTvA tAM ca prakaTamamunA locanAgocareNa pratyagro'bhUt pulakavibhavaH ko'pi tasyAH sakhInAm / AlIDhAnAM malayamarutA mAdhavInAM latAnAM sarvAGgINaH svayamiva bhRzaM pallavollAsamAvaH // 9 // atha kathamapi sanigRhya kampaM nRpatilakaH sahasA babhUva dRshyH| kSitipatiduhituH sakhIsamAje nava iva kairaviNIvane zazAGka: // 10 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe navamaH sargaH // 9 // SIBISII-IIIII-II-III Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIye dUtyaskandhe dazamaH sargaH / damayantyA dvitIyaskandhe sargaH10 devadate vibhrmH|| // 43 // SIIII-IHIRISTIBIHITHI tamapazyan puraH saumyaM vismitAH smitalocanam / yathabhraSTabhayatrastamugdhabAlabhRgIdRzaH na sehire nijAM tasya dRSTiM yojayituM dRzA / lalajire tamAlokya mApAlakulakanyakAH (yugmam ) // 2 // anyAsAM smarasaGkAzaM pazyantInAM tamagrataH / santu trapA''dayo bhAvAH svAtmA'pi khalu vismRtaH // 3 // sa samagro'pi nArINAM samUho mohanirbharaH / nalena vyAkulIcakre romAJcavRtiveSTitaH // 4 // vidagdhAH zAntasadbhAvamasAmAnya vibhAvya tam / na tAH kalakalaM cakruryAmikAgamazayA krIDAmRgamayurAdyAH sarve pikazukAdayaH / taddarzanAt kSaNaM tasthurAlekhyalikhitA iva nipeturbhImanandinyAzveto bhayavazaMvadAH / zvetaketakapatrANAmupahAropamA dRzaH ubhayordRSTivikSepapreritA iva tat kSaNam / yayuH pratyaGgamApuDvaM bhivA mArasya mArgaNAH // 8 // pUrva naladhiyA dRSTvA sA punaH prApa saMzayam / so'pi tasyAM manaH kurvan bhUyo dRtyena vAritaH // 9 // paramabrahmalIneva magnevAmRtavAridhI / tanmayatvaM prapanneva bhaimI taddarzanAdabhUt / // 10 // kaizcid nayanayoH puNyaiH samAnItAya gocaram / svAgataM prANapUjyAya prathamAvezakAya te atithe ! vizvalokasya locanAnAM phalaprada ! / kanyakAyAH phalArtho'yamAcAra iti gRhyatAm // 12 // IIIIIII-II-II RISE yAzceto bhayakAdayaH / tadarzanA na tAH kalakalaM cA // 43 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A SIBHIDISHI II MISHIDIHIFIESI I adhyAsInena nazcittaM prathama darzanAdapi / kSetrakAlAImetad me kathaM nAsanamAsyate ! anyato'pi yithAsAyAM kartavye sumahatyapi / anarhe'pi pradeze'smin hanta ? vizramyatAM kSaNam // 14 // uparodhena kasyApi mahArNyamapi dIyate / tad naH paricayaM dAtuM kutaH kRpaNatA taba ? zirISasukumArau te caraNau nirdayaM manaH / adyApi hi kiyad dUraM kadarthayitumicchasi ? // 16 // kasmin deze'dhunA dhvAntaM ? kutra candrodayo'dhunA ? / yatastvaM vinivRtto'si yatra tvaM vA yiyAsasi // 17 // dhanyAste mAtRkAvarNA yairnAma tava nirmitam / tatkarNAbharaNIkattuM kasyeha na hi kautukam ? // 18 // sUcayanti nimittAni na punarbhAgyanizcayaH / kasyApyatrAtithistvaM yat kiM vA vyarthamanorathaiH // 19 // na prajvalan hutavahaH kimu lacito'yaM ? sthAne yadatra viSame vihitaH prveshH| etacca sAhasamiyaM ca tanuH prazAntA kiM tat prayAsaphalamityahaha ! bhramo me ? // 20 // puMnAmamiH zizumirapyavibhAvyametat sthAnaM dhuvaM tvamasi naH sukRtaiH prapannaH / yad rakSakairna kalito'si nizAtazatraidRSTo'si yanmadanasundara ! locanAbhyAm // 21 // pAtAlabhUtaladivAmapi hi trayANAM dhanyaM tadatra bhuvanaM tava yatra janma / madhye surAsuranaroragasAnavAnAM sA jAtiratra jayinI tava yatra janma // 22 // yazvaNDAMzuH sa khalu nikhilastvatpratApastadupNaH kAyacchAyA sa tava niyataM tena kaamo'pynnggH| IIMIERIFISSIFII-III Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damayantyA dvitIyasdAndhe sarmaH11 tArAnAthaH sa tava yazasA rAziretena zubhraH satyaM ko'pi tvamasi bhuvane devatA devatAnAm // 23 // iti kila nalabuddhiM tatra saGkalpya pUrva punarapi ca mahimnA devamAzaGkamAnA / tamanu bahupamASe bhUri nirminabhAvA kimapi kimapi maimI cATugaErvacomiH // 24 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe dazamaH srgH||10|| devaDte vinmH|| // 44 // dvitIye dUtyaskandhe ekAdazaH srgH| AtA ISIESTIGATIAFINISHITI IASI ASIATTISIII) tat tasyA lalitaM snigdhaM vinItaM sarasaM mRdu / anurUpaM zarIrasya vaco'budhyata naiSadhaH sudhA madhu sudhA sIdhu mudhA dugdhaM mudhA sudhA / mudhA veNurmudhA vINA damayantIgirAM puraH taistaiH stutipadestasyAH klimo'pi na cacAla sH| AkSiptaH sindhukallolevelandhara ivAcalaH sa zakrabaddhaH saMprApya sapayA~ priyayA kRtAm / AsasAdAsana haima savitevodayAcalam sa pratizrutamevAyaM dharmavIraH smaran hRdi / vinitasmarAvezaH pratyuvAca nRpAtmajAm alaM kRtvA vRthA''yAsaM susthitA bhava sundari! / bhUtarUpaiva naH pUjA viramAtithivatsale! saphalaM yad vidhAtavyaM dUtyaM naH kamalAnane ! / tadeva mahadasmAkamAtidhyaM hi bhaviSyati // 3 // // 4 // // 44 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIII-II jAmA utthitA'si kathaM mugdhe ! punarAsanamAsyatAm / mA cintaya cakorAkSi ! durvinItamima janam kaccidaskhalitAnandaM hRdayaM tava sundari ! / kaJcit priyasakhIvarge kuzalaM kamalAkSi ! te? AkarNaya giraM gauri ! madIyAM madirekSaNe ! / viddhi dikpAlapArvAda mAM tavAtithimAgatam kAmaM kaumAramArabhya hRtA guNagaNaistava | drumA iva saritpUraiH zakrArkivaruNAgnayaH bibharti kevalaM zakraH kuNDale kuNDinAkhyayA / damayanti ! bhavannAmnA tathA damanakasrajam tasyAparo'pi dikpAlastvadviyogAgnisaMbhavam / anUnaM manyate tApaM svato'pi hi tanUnapAt tasya tvadvirahAtasya pUjyamAnasya yAjJikaiH / hAkArazabdasAmAnyaM svAhAkAraH pravarttate vaivasvato'pi dikpAlaH sa kAlindIsahodaraH / dharmarAjo'pi rambhoru ! kAmarAjyaM samIhate bhavadvirahaviddhasya dehaM dahati santatam / tasya svadigbhavo vAyuhAdagnirivotthitaH pazcimAdhipatirdevaH sa zrImAn varuNo'pi hi / tvadartha jIvitavye'bhUdapAzaH pAzavAnapi nidAghakAlatulyAni yugalakSopamAni ca / atikrAntAni sApekSairetAvanti dinAni taiH tava svayamvaraM jJAtvA svarga tyaktvA samAgataiH / tairidAnI dizAmIzai riyaM bhari bhUSyate samastanyastasandezaH preSitaH premasUcakaH / teSAM jaGgamalekho'yaM janastvAM samupasthitaH ekaikamo dRDhakucadvitayopapIDamAliGgatha nirbharamamI tvayi sandizanti / // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // ISSIFIESIC IBFIFTHIS ISFICERIFI // 18 // // 19 // // 20 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya skandhe sarmaH 12 damayantyA : samIpe | devadUtena prakAzitA lokapAlAlA nAM bhaavaaH|| // 45 // tvaM naH sArajvalanajarjarabhUruhANAM bhImodbhave ! bhava navAmRtameghavRSTiH // 21 // tadiha suravareSu tvaM vidhAya prasAdaM kamalamukhi ! sukhena svargamaGgIkuruSva / vayamapi nivasAmaH kSmAtale tAvakIne yadi tava sahavAsaprema hAtuM na zakyam // 22 // ka iva sa divaso naH kaH kSaNaH ko muhUrtaH 1 kimiva tadathavA naH sthAnakaM vA gRhaM vaa| varamiha caritArthAH sarvasaMsArasAraM kamalamukhi! mukhaM te yatra dRSTvA bhavAmaH // 23 // itthaM teSAM tvayi nirupamaM prema vaidarbhi! tasmAd eSAM madhyAt kamapi rucitaM cetaso lokapAlam / devendraM vA bhuvanaviditaM jIvitezaM yamaM vA dIptaM vA'gniM marutamabhitaH zItalaM vA vRNISva // 24 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe ekAdazaH sargaH // 11 // IMILSINISHI VIDHI II ISIS ISHA FISTICISIESI RISHIRISI FISI dvitIye dUtyaskandhe dvAdazaH sargaH / vicitraM vacanaM zrutvA devadUtasya tasya tat / dadhAra hRdaye dIrgha vismayaM damanasvasA aho ! teSAM kSitistrISu devAnAM svarvadhUjuSAm / zarkarAsevinAM nityaM rucirmAgadhikAsviva jhAnenApi na jAnanti kiM vA ? te mAM parastriyam / susthitAM hRdaye dhRtvA saGkalpitapatiM nalam // 2 // // 3 // // 45 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIIIIII: adhistri prahitaM dUtamimaM teSAM vimRzya ca / jAne babhUva devAnAM mantraNe mRSako'pi na dUto'pi rUpavAnevamasmAkaM kiM punarvayam 1 / ityayaM prahito devairyadvA sarvAGgasundaraH ayaM saubhAgyapAthodhiH kazcid darzanamAtrataH / ajJAtanalanAmno hi kasyAH zIlaM na lumpati ? / yathA harati me cittaM tathA'yaM gUDhaceSTitaH / sa evaiSa kathaM devaH zatruH kAlAnalo nalaH ? tadasya kasyacid dhAtudrAvaTaGkaNarUpiNaH / dezanAmAnvayaprazne mama kautUhalaM mahat // 8 // ityantazcintayantI sA devasandezadurmanAH / uvAca vacanaM bhaimI tatraiva bahumAnataH // 9 // devadUta ! nirAtaGka vacanaM jalpato'pi te / kramabhaGgaM sarasvatyAH kurvataH pAtakaM na kim ? // 10 // mayA nAma bhavannAma pRcchayamAnasya mAnada ! / hastisnAnamivedaM te svacchandaM vAg vijRmbhitA // 11 // tvannAma zrotukAmAyAH kiM zravyairapi me paraiH ? / nahi toyArthinastRptimadhubhirmadhurairapi // 12 // iti paryanuyuktaH san bhaimyayuktAbhiruktibhiH / pratyabhASata bhUpAlA pAlayannu rarIkRtam // 13 // ayi ! rambhoru ! ko'yaM te sArambha niravagrahaH ? / mama nAmAnvayaprazno nitAntaM niprayojanaH // 14 // viniSiddhaM ca sAdhUnAM svanAmagrahaNaM svayam / na zaktastena tad vaktuM vyavasthAbhaGgakAtaraH // 15 // punastvadanurodhena jalpiSyAmi kimapyaham / mugdhe ! himAMzuvaMzasya paramAtramavehi mAm ityuktA cetasA tasmin na saMpUrNamanorathA / uvAca sazira kaMpamIpatkhinneva bhImajA // 17 // IALISTIATISTIANSISIsle Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damayantyAH dvitIyaskandhe sagaH12 devadUtaspa nAma // // 46 // I ATHI ASHIRTHI AISHI NIS mucyate zrotukAmasya yadardhakathitA kathA / sa eSa pibato vAri dhArAccheda ibAntarA // 18 // prakAzya vaMzamAtmIyaM nAmanihavakAriNA / ardhavazcanacAturya bhavatA zikSitaM kutaH ? // 19 // hanta ! khedayituM labdho mugdho'yaM bhavatA janaH / cakora iva candreNa dRzyAdazyena durdine // 20 // kacid gUDhA kvacid vyaktA dustarA dUragAminI / sarasvatIva seyaM te devadUta ! sarasvatI // 21 // tanmayApi na dAtavyaM sphuTaM prativacastava / na yogyaH kulabAlAnAM prAyo vaktuM paraH pumAn // 22 // ityuktvA viratAM sadyo maunamudrAvalambinIm / vAgbhiH sAnupravezAbhiH pratyuvAca punarnalaH // 23 // vadAmi nikhilaM tat tad mAM pRcchasi bhAmini! / uktenaiva hi dUtAnAM vRttirvAgupajIvinAm // 24 // tvayA vilambyamAne'smin lIlayA kAryanirNaye / iyat pratIkSamANo mAM kathaM sthAsyati vAsavaH / / 25 // locanAnAM sahasreNa matpanthAnaM vilokayan / adhunA bhagavAnAste dhig mamautsukyamantharam // 26 / / iti sAnuzayaprAye tasminnuSNaM prajalpati / sA'vadad vinayAcchIghraM svavyalIkavizaGkinI // 27 // ko hi teSAM pratIkSANAM dikpAlAnAM mahaujasAm / vinayAtikramaM kuryAd mRo vA paNDito'pi vA ? // 28 // namo'stu me tridhA tebhyo bhagavadbhyo divAnizam / mithyA me duSkRtaM bhUyAt taddta! tvAM virAdhya ca // 29 // zrutvA'pi tadudantaM yad na mayA dattamuttaram / tatkikarttavyatAmohAd na tvavajJA lavAdapi // 30 // tathApi ki kvacid devA bhajante mAnuSI striyam / apsarasakelihelADhyA haMsAH kozAtakImiva / / 31 // IFIESI MISSIFISIS IEFINISHIFIFA Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FI IIANIASIA II II AISE balaM buddhirvayastejaka devAnAM ka bhUspRzAm ? / ubhayeSAM ka saMyogasteSAM ratnAzmanAmiva ? // 32 // anabhyastazca martyAnAM tridazAvarjanakramaH / kiM hi grAmINalokAnAM gajArohaNakauzalam ? purastridazakanyAnAM varAkI kaiva mAnuSI ? / satyAM bakulamAlAya kA lIlA kuJjakasrajaH // 34 // tasmAt kiJcid yadamirucitaM tat prajalpantu devA na vyASiddhaH khalu parijane svAminaH kaamcaarH| teSu premNA kSamamanucitaM naiva bhRtyasya kattuM siMhAzleSaM kila kalayituM ko mRgasyAdhikAraH 1 // 35 // pratimAgatAniha jagatpitAmahAn praNamAmi yAnahamaharnizaM kila / mama kiM ta eva kimataH pareNa vA na hi nAma devacaritaM vicAryate // 36 // svayamvaravidhiH sa me gurujanaiH prasAdIkRto na hi tvanugataH sphuTaM nijkulkrmaatikrmH| ito vinayarakSaNaM diviSadAmitaH prArthanA kimatra vada sAmprataM tvamapi dehi zikSA mama // 37 // bAlA samyak pratigiramahaM teSu dAtuM na zaktA tad dAkSiNyaM kimapi gaNayan mAmakInaM tvameva / asyai pUjyAna tribhuvanapatIn rakSa nIcaspRhAyai mA bhUd vIra! tvayi sati satAM ko'pi lokaapvaadH|| 38 // deyA samyaka sumatirubhayorantaraM rakSaNIyaM soDhavyaM ca skhalitamakhilaM mUDhabuddherjanasya / cintyA kIrtimanasi mahatI prema sarvatra dhArya dharmaH so'yaM jagati sakalaH zAzvataH sajjanAnAm // 39 // itthaM yato nala udeti tadeva sevyaM sazcintya sA hRdi tameva vibodhya dUtam / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya IST | devadUtena skandhe nalena sargaH13 AbAlakAlakalitAmalazIlalIlA nIlAravindanayanA virarAma bhUyaH // 40 // itizrI mANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe dvAdazaH sargaH // 12 // 0: 00dvitIye dUtyaskandhe trayodazaH sargaH / utsAhitA dmyntii|| 47 // IIIII-IIII-IIISEK tatastasyAH samAkarNya bhaktikaJcukitaM vcH| uvAha punarutsAhaM nAkikAryAya naiSadhaH tadvaidagdhyena tenAsau vismitaH smitapUrvakam / vAcaspatisamo vAgmI tAmuvAca vacasvinIm // 2 // vinayadvArapUrveNa pratiSedheNa nAkinAm / na yuktaM tava vaidarbhi ! pratyAkhyAtumimaM janam yat te'pi tvayi rAgAndhAstvaM ca tebhyaH parAGmukhI / tadetadadbhutadvandvaM na ca dRSTaM na ca zrutam // 4 // mAnuSI na surAnicchediti tvattaH zrutaM navam / aho ! nidhimupAyAntaM nirdhanaH pratiSedhati tava devAn patIyantyAH katha kila kulakSatiH ? / kiM meruzikharArUDhIMcatvamadhigamyate ? akulInaH kulInatvaM tatprabhAvAt prapadyate / nRpacchatratalasnAtaH zuddhaH syAd malino'pi hi sAmAnye'pyuttamasyApi kApi prema prajAyate / mRgamake mRgAGkasya pazya premNA puraH kRtam // 8 // tvaM hi kanyA kamapyanyaM sAmAnyamapi yAsyasi / tvAmicchanti svayaM devAH paryAptaM tad na kiM tava // 9 // IAHISHIRI 47 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASSIISHI IIIIIIIEISITE pUjanIyAH zarIreNa sarvasvena ca devatAH / tat ko'yaM tava deveSu bhaktibhaGgo nirarthakaH ? // 10 // pramANIkuru me vAkyaM saMprAptaM mAM kRtArthaya / yaditthaM devabhaktiste yazazca jagati dhruvam // 11 // kaccit te rocate citte maghavA meghavAraNaH / vAraNAdhIzagamano varaH svargamanoharaH // 12 // mamApyanumataM tAvat briyatAM pAkazAsanaH / ko'nyaH kila sahasrAkSAt tvAM vIkSitumapi kSamaH ? // 13 // vizcaikapAvake kiMvA pAvake tAvakaM manaH / nahi tejasvino'nyatra kSatriyANAM yato ratiH // 14 // nUnaM dharmaikazIlAyA dharmarAjaH priyastava ? / yatastvaM bahudAkSiNyA sa ca dakSiNadikpatiH astu vA tava sa zrImAn varuNastaruNo vrH| taraGgamAlinaH svAmI dattaraGgo divAnizam // 16 // itthaM sUtrayatastasya dIrgha niHzvasya niHsahA / dRSTvA sApi sa vailakSyaM vaidarbhI vAcamAdade // 17 // niSkRpeNa kRpApAtre nirdoSe doSabhASiNA / etadantakadUtatvaM tvayA vyaktIkRtaM mayi // 18 // taptAyaHsUcisaGkAzAH pravizya mama karNayoH / haranti hanta ! me prANAn girastava nirargalAH // 19 // khacchandavAdinaM vIra ! ko hi tvAM vArayiSyati ? / kalpAntamuktamaryAdaM plAvayantamivArNavam // 20 // iti sA kezinIkarNe sarvamAkhyAya vAcikam / sAkSiNIva kSaNaM tatra svayaM tasthau namanmukhI // 21 // tatastamavadad dUtaM kezinI pezaloktibhiH / AkarNaya mahAbAho ! bhavantaM vakti bhImajA // 22 // kiM vAJchanti parastriyaM diviSadastatvaM vidanto'pi te kAmAnipi tAn bhajAmi kimahaM praaptkptniivrtaa| dvAIII-III jAtA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhaM sargaH 13 // 48 // ityanyonyaviruddhamIdRzamidaM tvaM vA kathaM bhASase ? vizvasya pralayaM karoti kupito dharmaH satAM zAzvataH // 23 // saGgrAmeSvacalaH kalAsu kuzalaH sevAjuSAM vatsalaH satkIrtyA dhavalaH svabhAvasaralaH pratyarthikAlAnalaH / pUrva yena vRto mayA sa sakalakSmAmaNDalAkhaNDalaH zrIvallInavakandalaH pRthubalaH saubhAgyasindhunalaH // 24 // adyA''yAtaH sa mama vacanAdatra hitvA svadezaM prItiM dhase mayi ca mahatIM tAdRzaH sArvabhaumaH tasyaitad me nikhilamadhunA maNDanaM lagnamaGge tasmin bhinnaM bhavati hRdayaM kiM kulAcAra eSaH ? // 25 // vighaTitavapubhUyo bhUyaH zazI ghaTatetarAM phalati kadalI vAraM vAraM kuThArahatA'pi hi / milati sahasA sUtaH khaNDIkRto'pi muhurmuhurna tu punariyaM sUte jihvA mRgArivadhUriva // 26 // naikastambha bhavati niyataM mattamAtaGgayugmaM zUrasyApi prabhavati tathA naikakoze'siyugmam / naivaikasmin bhavati gagane sUryavimbadvayaM vA naivaikasmin bhavati vadane hanta ! jihvAdvayaM tat // 27 // ubhayavadanA sUcI zaktA na tantuvinirgame kvacidapi kathaM gantuM zakyaM dvayorapi mArgayoH / kimidamucitaM dvau bhartArau narazca surazca tad ? dvayamasadRzaM svecchAcArasa kulakrama eva ca // 28 // yadi yuvajanakIrtistambhamambhojavaktraM nalanRpamapahAya kkApi patyau parasmin / valati hRdayahastI tAvadAjanmato me sakalabhuvanadIpAstat ta eva pramANam // 29 // etacintAmaNivijayi yaccAru cAritraratnaM dattaM samyag bhuvi bhavajuSAM bhAvabhAjAM jinena / devadUtasya vacasA khinnA damayantI tayA ca prtipaaditottrH|| SIIIIIIIIIIII ISK 51 ISIIIIIIIIIIIIEI 48 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 30 // // 32 // // 33 // bAAlATHI ASI VIsle tat tyaktaM yaiH smaraparicayAt pAtitaM taiH svavaMze rudrakrodhajvalanajanitaM bhasma tat kAmanAma zIlaM hi cApalakaNAdapi yAti nAzaM pAtakSamaM karatalAd nahi kAcapAtram / na truTyati praNayinIzvasitopamena kiM tAlavRntamarutA'pi mRNAlatantuH ? mAtA mAtA gRhamapi gRhaM kizca sakhyo'pi sakhyastAtastAtaH kulamapi kulaM bandhavo bandhavo'pi / yanme cittaM vapurapi vayo janma vA jIvitaM vA tat tat sarva niSadhanRpate pareSAM navA me devI devaM bhujagamuragI dAnavI dAnavaM vA vRkSa vallI mRgamapi mRgI mAnuSI mAnuSaM ca / itthaM nArI jagati ghaTate kAntamAtmAnurUpaM jAnAmyetad na punaraparaM mUlamArgAdamuSmAt iha sukhamasukhaM vA vAcyatA vA yazo vA bhavatu narakapAtaH svargalokasthitirvA / nidhanamanidhanaM vA yat tadAstAM samastaM tadapi na kulajAtA mUlamArga tyajanti nahi kulabahumAnaM nApi kutrApi kopaH kvacana ca na mamerSyA kutracid naiva lobhaH / kimaparamapi dAsI dikpatInAM ca teSAM na ca nalanRpavarja kAntamanyaM karomi sa prAcIzaH sa tapanasutaH sa pracetAH sa vadvizcandraH sUryaH sa mama hRdaye naiSadhaH sArvabhaumaH / sarvasthAne tamiha vRNu yAM paJcamaM lokapAlaM tad deveSu prabhavati tadA kIdRzo me'parAdhaH ? kimiha bahunA tAvat prAtaH svayambaraNasrajA mama hi samayastaM prANezaM mahIpatimacitum / FILAIIATIALISTERI AEINSTRIle // 34 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sarve:14 damayantyA abhya rthanA / / // 19 // THI & III ISRI * ISI || HI VISIT IBEe tadiha bhavatA vaktavyA'haM na dikpativAcikaM mayi kuru kRpAM ko muzca prasIda kRto'JjaliH // 37 // khaganakhamukhotkIrNAkAraH purA dadRze mayA tava susadRzaH kSoNIpAlaH sa me hRdayezvaraH / bhavatu purataH prAtadRSTvA tavApi mama priyaM svamukhakamalacchAyAloko vinA maNidarpaNam // 38 // iti kezinIvadanamArganirgataM damanasvasuH suvacanAmRtaM nRpH| navapadmanAlavivarApavAhitaM pibati sa haMsa iva sArasaM payaH // 39 // iti zrImANikyadevamUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe trayodazaH sargaH // 13 // dvitIye dUtyaskandhe caturdazaH srgH| Yuan Ming Yuan Si Qu [Yi Ri Bei Bei itthamabhyaya'mAno'pi priyayA priyasAhasaH / punakhidazakAryArthI sa vaktamupacakrame aho ! jagati pAnIyakSIrapArthakyapaNDitA / sA'pi haMsI na jAnAti sevAlakamalAntaram loSThAnAM ca maNInAM ca tejasAM tamasAM ca yat / narANAM ca surANAM ca paGkajAkSi ! tadantaram // 3 // ka manaHsAdhanA devAH ka mAH kaSTakAriNaH / ka vapustaijasaM caikaM ? kvAnyad dhAtumayaM vapuH // 4 // tvayA nalAbhilASiNyA muktavAsavavAsayA / ikSudveSI zamIsaktaH karabho'pi vinirjitaH // 49 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II RISEII III IIMS AH!ka eSa nalo nAma svAmI dezasya kasyacit / manuSyazcarmacakSuSmAn svalpasaGkhyeyajIvitaH // 6 // lokAnAmuttamaH svargaH svargiNAM tridivaukasaH / teSAmapi hi sa zrImAn mahendraH paramAvadhiH // 7 // prayatnaM kurvatAM kApi pramAdaH syAd vizeSataH / paGkile rakSataH pAdau kadAcillipyate ziraH // 8 // saJjAtA hi purA'pyete saMyogA divyamAnupAH / zrUyate bharatAdInAM gaGgAdyA divyayoSitaH // 9 // kupiteSu ca deveSu mahendravaruNAdiSu / tvAM varItuM varArohe ! zaktirasti nalasya kim ? // 10 // kumArIvarayooMge yamaH kamapi vA yadi / antaM nayati dAyAdaM kva tataH syAd mahotsavaH ? // 11 // saMpradAnavidhau muzced na vAri varuNo'pi cet / prasAritakaro'pi tvAM tadA kiM labhate nalaH // 12 // nalanirvedato vedyAM yadi jvalati nAnalaH / anagnisAkSikaH sa syAt tadvidhiH sArasAkSikaH // 13 // upAyenApi dikpAlA vighnaM kattumiti kSamAH / pratyakSaM teSu ruSTeSu nAmnyeva zaraNaM tava // 14 // kimekamekakAlaM ca hariNA kArayiSyasi ? / sarveSAM kSitipAlAnAM vadhyasthAnaM svayamvaram kupitena kRtAntena gRhItAsuSu jantuSu / kapAlamAlino harSaH kiM harasya kariSyati ? nirmaryAdaM vinirmukte varuNena mahArNave / jalAJjalikriyA nUnaM jagato'pi bhaviSyati // 17 // itthaM dikpAlakopena tvadanAdarajanmanA / asAvakAlakalpAntastvannimittamupasthitaH // 18 // utsargamapavAdaM ca dvayaM jAnIta buddhimAn / tatvajJe ! rAjakanyA'si kathamitthaM vimudyasi // 19 // IALI II IIIIII AIIMa 14-III III Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sargaH 14 nala eva me priya iti damayantyA nishcyH|| // 50 // DIHIRTHIATRICANSIAHINISITY iti tadvacanaM zrutvA sAbhimAnaM manasvinI / sAzaGkA ca saduHkhA ca vAcamUce vidarbhajA // 20 // na nAma dUta ! doSaste satyamuktaM tvayA'khilam / jAnAmi na ca nAhaM vA prabhAvaM tridivaukasAm // 21 // kaH kareNa spRzedakaM bAhubhyAM ko'bdhimuttareta ? / kaH padbhayAM laGghayed meruM ko yuddhena surAn jayet // 22 // yat kiJcidapi vAJchanti tat sarva sAdhyate suraiH| na ko'pi pratimallo'sti teSAmiha mahaujasAm // 23 // na dharmAya na lobhAya na sukhAya kathaJcana / evameva hi bhUpAle tasmin mama rataM manaH // 24 // niSkAraNamiha prema prAyaH kutrApi jAyate / kimarthamiha padminyA deve dinapatau ratiH ? // 25 // viSeNa modate kekI cakorastena roditi / priyo harasya dhattUraH ketakI vairakAraNam // 26 // candrasya ratiriGgAle nimbe rakto divAkaraH / kasyacit kvacidaprItiH kasmaicit ko'pi rocate ||27||yugmm svayamutpadyate vizvaM svayameva pralIyate / vyomeva paramaM brahma meghAbhrANi jaganti ca // 28 // jAnAmi devatAvRttaM jAnAmi svaparAbhavam / tathApi na kathaJcid me manastasmAd nivarttate // 29 // sa bhavatu manujo vA yAdRzastAdRzo vA guNagaNaparipUrNaH sarvathA nirguNo vA / tadapi na ramate me vIrasenasya putraM gaganamiva mRgAGkastaM vinA'nyatra bhAvaH // 30 // kimiha bahubhiruktairnizcayaH zrUyatAM me yadi na bhavati bharttA naiSadhaH kSoNipAlaH / jalagaralahutAzodvandhanAdyairupAyaistadaha miha samantAdAtmaghAtaM karomi // 31 // IHIRISHITI ASSISI AISE // 50 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FI AISI ASSIGATHI ATHI NI samaM makhabhujAM ruSA vapuSi me vinAzaM gate samaM mama manorathairvidaliteSu me bandhuSu / bhavantu jagatIjuSaH sakalasaukhyabhAjaH prajAH satAM hRdayadAhinA kimiha jIvitavyena meM ? // 32 // tadatizayasaduHkhaM sAbhimAnaM sazara vacanamidamamuSyA vairasenirnizamya / nijamanasi nikAmaM vismayavyAkulo'bhUdamarapatividheyAtyantacintAparo'pi // 33 // kazcid navo madhurimA'bhinavaM suzIlaM premApyaho! mayi ca kinycidpuurvmsyaaH| kiM mahe tadiha bhImabhuvaH pratiSThAM ? neyaM prayAti vikRtiM hi bhavAntare'pi // 34 // etAM vihAya bhuvi kaiva babhUva sA strI yasyAM svayaM suravarairvihito'nurAgaH / svopajJakAntarasamAvikayA kayA vA ? zakrAdayo'pi gaNitA na hi yAcitAraH // 35 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe caturdazaH sargaH // 14 // ISIII-IIEISIIIIIEITIE dvitIye dutyaskandhe paJcadazaH sargaH / iti cetasi saJcintya mudyAM kAThinyamuddbahan / ekAntakRtadikpAlapakSapAtaM jajalpa sa: vazIkRtA nalena tvaM yantramantrAdibhirbuvam / niHzeSadevanAthaM yaddhariM hitvA nale ratiH // 2 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya // 3 // . . skandhe sarvaH15 tridazakAryArthino nalasya damayantyA nizcaye | vivAdaH / / // 51 // DISEI = ISRII - IE II = IBill * ISRI 48i| q ISAI yadi tvaM tridazakrodhAdAtmaghAtaM kariSyasi / tad bhaviSyati kiM teSAM kalaGkI'nuzayo nu vA ? ghRNA jantuSu dIneSu na lokottagtejasAm / ka patatsu panaGgeSu dayA dIpasya jAyate ? ambhodhau magnapotAnAM yathA na zaraNaM kacit / tathA dikpatibhItAnAM na sthAnamiha vartate yadi tvaM kaNThapAzena vyomasaMsthA vipadyase / tat patirgaganasthAnAM vAsavaH kiM na neSyati yadi vahipravezena prANatyAgaM kariSyasi / tatastvaM tasya saMprAptA svayamutsaGgasaGgitA juhoSi yadi vA dehaM jale jljlocne!| siddhAni payasAM patyustat kAryANi jagattraye vidhinA'nyena kenApi diSTAntaM ced vidhAsyasi / tataH priyAtithIbhAvaM dharmarAjasya yAsyasi itthaM bhaktyA ca zaktyA ca duHkhena ca sukhena ca / iha cAmutra ca prApto dikpAlAnAM grahastava tad vihAya nalaM zIghraM dikpAlAnurarIkuru / mugdhe! muzca mahAmohaM svargabhogAn bhaja svayam itthamarthayamAnaM mAM pramANIkuruSe na cet / ahameva kila dveSI tatpUrva tava saMprati iti tadvAgmahAmantradRDhAvezavisaMsthulA / sahaseva hi vaidarbhI buddhibhraMzamavApa sA tatheti pratyayaM citte tanvAnA svinnavigrahA / babhUva zuSkakaNThoSThI bhayabhrAntA savepathuH sazcintya ca priyaviyogamasAdhyamantaH sA niHsahA nibiDamanyuniruddhakaNThI / mandaM ruroda bhayanirbharamIkSamANA dInena sAzrunayanena sakhIjanena // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // DISIAHI III ASIATE TEI15 // 15 // // 51 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 16 // // 17 // // 18 // 1-IIIAllaIATRII III AISHIG ApAtajarjarataraiH pRthubhiH samantAda vikSiptasUkSmakaNikotkara kesraavyaiH| tadvASpa bindubhirabhUSyata bhUmipIThaM sadyaH kadambakusumaprakaraM hasadbhiH hA ! tAta ! tAta ! vihitastridazaistavAyaM kruddhaH svayamvaravidhiviphalaH sutaayaaH| yasyAH svakIyamapi nAsti sukhaM hatAzA sA kiM karotu tanayA tava tAta! saukhyam hA nAtha ! vizvajanavatsala ! mAM kathaM na zrIvIrasenasuta ! rakSasi dikptibhyH| ArAdhitA hi satataM bhavatA purA'pi sthAsyanti kiM tava te mukhalajjayApi ? kina tava zlAghyastvadarthamiha mRtyurapi dhruvaM me bhUyAt tvayA saha varaM narake'pi vAsaH / yaH pUrvamitthamiha me hRdayaM dunoti kIdRk kariSyati sukhaM tridivA sa pazcAt yasmin purANasukRtavyaya eva nityaM naivAryate'bhinavadharmalavo'pi yatra / ucchRGgalaH parivRDhaH kaThinAzca bhRtyAstasmai namo'stu sakalAya surAlayAya hA tAta! hA janani ! hA svajanAH ! samastAH kasya prayAmi zaraNaM zaraNojjhitA'ham / yuSmAsu kaH kila mamAdya nalaM hi kAntaM ? kattuM kSamaH prakupiteSu digIzvareSu prANAH prayAnti mama nUnamamI idAnIM jihe! samuccara bhRzaM nalanAmamantram / pannaikadA'pi dayitena nirIkSitA'haM tanme dunoti hRdayaM maraNAgame'smin // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe sargaH15 IST damayantyA vilaapH| // 23 // // 24 // // 52 // II // 25 // III AISII IIIGANI - III ATAR iti vadanasamakSaM bhImabhUpAlaputrIM kalamRduvilapantIM vIkSya vikSiptacittaH / sa sapadi suradatyaM tatra vismRtya vIraH sulalitamidamUce vAkyamAzvAsanAya virama virama kAnte ! na priye ! roditavyaM malinayati mukhaM te hanta ! bAppAmbupUraH / ayi ! kathaya kimartha dhAryate devi ! duHkhaM viluThati caraNAnte nanvayaM naiSadhaste saphalaya mama zIghra devi ! siMhAsanArddha nanu sumukhi ! madIyotsaGgamaGgIkuruSva / ahaha ! kimidamuktaM kSamyatAM vAkyametat tava khalu vipulaM me vakSa evAsanaM yat itthaM vadan vipulamanmathamantharANi vAkyAni kAnicana tAM prati rAjasiMhaH / sa svaM viveda punareva hi devataM yogIva kAlavazavRttasamAdhibhaGgaH ahaha ! bata mayA''tmA kiM prakAzIkRto'yaM ? kimiva sa mama vaktA dUSaNaM devarAjaH / na kRtamamarakRtyaM kheditA rAjaputrI dvayamapi hi vinaSTaM vazcito vaJcito'smi skhalitamiha yadetad yatnabhAjo'pi jAtaM dadati mama na tasmin dUSaNaM lokapAlaH / kathamanucitavAdI raJjanIyo jano'yaM ? sa hi satatamatUrya narcituM vetti samyaka iti tamatha samantAcchocamAnaM nalo'yaM dhruvamiti damayantI cetasA cintayantI / vyavahitasuranAthaprArthanAtakazaGkA sapadi vipulalajjAvArirAzau mamaja // 26 // // 27 // // 28 // IIIIIIIII // 29 // 52 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II Sile // 30 // nirupamaramaNIya vyaktasaubhAgyabhAjaH sapadi niSadhabhartuH sannidhau sA niSaNNA / kimapi hi valituM vA vIkSituM jalpituM vA zvasitumapi na sehe hIlatApAzabaddhA iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe pazcadazaH sargaH // 15 // dvitIye dUtyaskandhe SoDazaH srgH| III-IIIFISIBI| // 2 m // s = = atrAntare taran vyomnA manaso vismayaM dadat / kurvANaH kUjitaM raupyakiGkiNIkANakomalam aasnnshaappryntcintaasntussttmaansH| samAjagAma vegena bAlacandraH sa pakSirAd jayazabdamukhaH pakSI pratyabhijJAya bhUbhujA / vihitAvarjanaH prItaH pratyuvAca vicakSaNaH yaditthamayametasyAM drAk niSkAraNavairiNA / kukUla iva mAlatyAmAtaGko nihitastvayA aho ! te saumyarUpasya hRdayaM hanta ! nirdayam / komalasyApi nAlaM vA kamalasya hi karkazam rAjaputri ! na bhetavyaM bhavatyA nRpabhASitaiH / vAkpAruSyamayaH so'yaM dUtAnAM dharma eva hi na mahendrAdayo devA balAt kurvanti vizcana / asurANAmayaM dharmo yadevaM grahaNaM striyaH devadUtyamiyatkAlaM tvayA rAjan ! samarthitam / bhUyaH kaNThagataprANAmapekSasva priyAmapi Foll ATHI AIR ISISI h // 4 // // m = m = m = = Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaskandhe III damayantyA vilApa samaye // 53 // monamaH iyantamavadhiM yAvajvalantIM virahAgninA / nainAM durvAkyayAtyAbhiruddIpayitumarhasi // 9 // mRdutvaM mRduSu zlAdhyaM kAThinyaM kaThineSvapi / bhRGgaH kSiNoti kASThAni prasUnaM na dunoti ca mahIpatisutA'pyeSA tiryazcamapi mAM purA / dAsIva tvadantArthamabhyarthitavatI bhRzam // 11 // prasIda sadayaM rAjannidamabhyarthya se mayA / devArthaprArthanAbhaGgaM bhaimyAstvaM soDhumarhasi // 12 // svayambaraM prapanneSu prAtastvayi ca teSu ca / svamanISitameveyaM rAjaputrI vitanvatAm // 13 // etarhi garhitAdasmAt svAmin ! virama karmaNaH / drutaM braja nijAvAsaM svalpA saMprati yAminI // 14 // asti ca tvadgRhaM prAptaH pAkazAsanazAsanAt / tvadIyanirgamApekSI naigameSI surottamaH // 15 // svasti vAM vaH samAsannamaGgalAbhyAM manasvinau / itthamApRcchaya tau vidvAn prasabhaM prayayau khagaH // 16 // tasmin gate sarabhasaM muditA samantAd bhaimI varaM tamupalabhya mahendradUtam cakraH praNamya zirasA vinayAvanamrAH sakhyaH kSitIzaduhituH punararghamasmai // 17 // keyUri ! kesariNi ! kerali ! ketakAkSi ! kaumAri ! kautukini ! kaumudi ! kAmasene ! / kakkoli ! kekini ! kalApini ! kambukaNThi ! karpUrakeli ! karayoH karakaM kurudhvam // 18 // durvAdukUladadhicandanazAliratnamuktAphalaprabhRtibhirbhuvanAvataMsam / abhyarcya tAH praNayagadgadakaNThamitthaM tasmai svayamvaranimantraNamanvavocan // 19 // AzvAsanAya bAlacandraH pakSI | aagtH|| AI AISHIATRIANISHIRIHITS IIIIIIII BIGI AEII Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IHIDII-II-IIIIIIII athotthitaH satvarameSa bhaimImanuvrajantIM prasamaM niSidhya / antardadhe vajradharaprabhAvaH svabhAvadhIro niSadhAdhirAjaH // 20 // adya dhruvaM tribhuvanaM vazavartti jAtaM nUnaM mayA ca sadRzaH sukRtI na ko'pi / prAptaH prasannamahimA gRhamabhyupetaH prANezvaraH sa mama locanagocaraM yat // 21 // itthaM prabhUtabhayavismayaharSazokastambhatrapAparavazaM hRdayaM dadhAnA / tatsaMvidhAnakamapUrvamanusmarantI maimI sakhIparivRtA zayanIyamApa // 22 // saMprAptaH svazivirasanivezamuccaistat sarva nijakaraNIyamabhyudIrya / prItena prativalasUdanaM visRSTastuSTA''tmA niSadhanRpeNa naigameSI // 23 // iti vidhAya vacaH sa divaukasAmanavamaGgalagocarajIvitaH gamayati sma kathaJcana yAminI sasamayaM zayane zayito nRpaH // 24 // etat kimapyanavamaM navamaGgalAvaM yanirmame munimanoharayorvidhAtA / tasyA''ryakarNanalinasya nalAyanasya skandho jagAma ramaNIyarucirdvitIyaH // 25 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dvitIye dUtyaskandhe SoDazaH srgH||16|| iti dvitIyaH skandhaH smaaptH| IA BHII ARI AIIIIII AISFIISISle etat kimayAnAlanasya nalAsurakRte nalAyA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaskandhe sargaH1 bhImabhUpatinAva| yamvarA preSitAH 5 scivaaH|| // 54 // FIIIIIIIIIIIIIII tRtIyaH skndhH| tRtIye svayaMvaraskandhe prathamaH srgH| tataH kRtvA tamAvezaM vaidarbhInalayostayoH / yayau kurkuTazabdena zAkinIva vibhAvarI // 1 // krathakaizikanAthasya zAsanena mahIpatIn / prAvanta samAhvAtuM sacivAH zucivAdinaH // 2 // zacIpalividhAnasya meriimaangkaarmishritaaH| viSvag jajRmbhire vAranArImaGgalagItayaH // 3 // itthaM dinamukhe tasmin devadUtyakadarthitam / prAbodhayan prasuptaM taM nalaM vaitAlikA nRpam // 4 // sArasvatamayamUrtidharmAtmA jagati vijayate viirH| api dAnairapi kIrtibhirAzAH paripUrayan sklaaH|| 5 // kalAkelikallolinIlabdhapAraH kule vIrasenasya dhrmaavtaarH| jayazrIvadhUkaNThazRGgArahAraH sadA naiSadha ! tvaM sadAcArasAraH dhIrapi kuzAgranizitA'sitaprabhaM karatale ca karavAlam / bharatAvanIzakulakamalinI dinakarasya pRthuyazasaH // 7 // yazorAzibhirnirjitakSIranIraH parAnIkinImeghamAlAsamIraH kathaM varNyase vIrakoTIrahIraH 1 kSitau naiSadha ! tvaM hi gambhIradhIraH FISIIIIIII-IIIIIII IISEle // 54 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAdharmanirmANabaddhAvadhAnaH pramodapradhAnaH prasiddhiM ddhaanH| na kazcit paro dattasanmAnadAnaH kSitau naiSadhakSmApate ! tvatsamAnaH // 9 // zItalamacandanadravamamUlamantraM jagadazIkaraNamamRtamasAmudramidaM giitmho| naiSadhanRpasya // 10 // aho / naiSadhasya kSitIzasya gItaM kSaNaM yairabhivyaktavarNa nipItam / smaranti dhruvaM tena dattaM gRhItaM na jAnanti te keciduSNaM na zItam // 11 // SaTpadI AgamatarkapurANavedaparamArthavizArada ! yAcakajanacAtakasamUhanavakAJcanavArida ! / vApIkUpataDAgacaityamaNDitabhUmaNDala ! nirmltrnijkiirtinicynirjitvidhumnnddl!| AbAlakAlakalimalarahita ! dharmakarmanirmANapara! tava suprabhAtamanudinamuditavIrasenasuta / nRpavara / // 12 // sarvalaghurekasvaraH amalatama! sarala ! navakamaladalasamacaraNa ! samarabharataralatara! sakalabhaTamadaharaNa / / ghanasajalajaladaravA sadanarasamayakaraNa! bharatanaravaratanaya ! jaya sabhayajanazaraNa! // 13 // alikulavilulitamRdudalavisarasarasijavanatanuviracitavibhavam / vimavada ! vidalitaripujana ! savitA vitaratu tava nRpa ! sukhamuSasi bhRzam // 14 // AllISHIL AIIMSHINIII REEThe Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya sargaH1 // 55 // IIS THEII A MEII SIS maGgalastutimiH nalasya prabodhakArakA vaitAlikA HEIGISSIMIMIFI IIP IRIDIHIC ayamapi suratazlathajanasukhado vilulitasakaladrumakusumacayaH / dizi dizi ziziraH zramajalavijayI / dinavadanabhavaH pravahati pavanaH // 15 // iyamapi ramaNIyA jAtarUpA''tmakasya tridazanikarabhAjo bhUdharasyopakaNTham / yadaruNakaramAlA dRzyate saMpatantI tadudayasamayo'yaM tyajyatAM nAtha ! nidrA // 16 // itthaM teSAmanupamavibhavaH zrutvA vAcaM kSitipatitilakaH / tyaktvA talpaM sarasijavadanaH prAtaHkRtyaM sa sapadi vidadhe // 17 // naivedyapuSpaphalacandanadhUpadIpatoyAkSataiH kSitidharapravarastadAnIm / abhyarcya bhaktiparamaH parameSThinaM sa prItastataH stutimimAmapaThat paTiSThaH // 18 // vizvasthitisthapataye bhagavan ! janA ye tubhyaM namanti kamalAsanasaMsthitAya / brAjhIpiturnirupama ! dhruva ! sarvathApi teSAM hi nAbhibhava ! nAbhibhavaH kadApi // 19 // svAmin ! jaTAmukuTamAlitamaulibhAga kandarpadarpadalanaM vRSabhadhvajaM tvAm / dhyAyanti ye hRdi mahezvara ! bhavyasattvAH sarvatra! te zivapadaM sahasA labhante // 20 // lakSmInivAsa ! narakAntaka! saumyarUpa! zrIvatsalAJchana ! sanAtana ! vizvanAtha ! / bhAsvatsudarzana ! vibho! puruSottama ! tvAM natvA priyaM jina ! janA janayanti kiM na? // 21 // taya bhagavana cApi teSAM hi nAdimana bhAva II BIII RISKII // 55 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IISTEle I ASHIGATIAHINITIAT itthaM praNamya purataH puruSottamaM taM zaMbhu jagattrayaguruM parameSThinaM ca / zRGgAramArabhata kartumanantaraM sa zrImAn svayamvarasamAjamupaitu kAma: // 22 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane tRtIye svayamvaraskandhe prathamaH sargaH // 1 // tRtIye svayamvaraskandhe dvitIyaH srgH|| athA''jagmurjaganmaulimaNDanAH kuNDinAntare / svayamvaraM svayaM vIrA mahIbhAjo mahAbhujAH prAkpratyagudagpAcAM digmukhAnAmadhIzvarAH / tatrAmilan mahIpAlAstale ravirathasya ye // 2 // varItuM kulajAH ke'pi hartuM dhIroddhatAH pare / draSTumanye mahAsatvAH spRhayanti sma bhImajAm // 3 // akAmuko na ko'pyAsId nAbhUt kazcidanAgataH / katamo'pi tadA tatra na cAbhavadanIzvaraH // 4 // cakAsAmAsire tuGgA maJcAH kAJcananirmitAH / api cetasi kurvANA vismayaM vizvakarmaNaH // 5 // ratnasiMhAsanA''sInA mazceSu pRthiviibhujH| girIndrazikharasthAnAM cakruH kesariNAM zriyam / sandhyAzrasannibhaizchannaM vitAnairnikhilaM nabhaH / nRpANAmanurAgasya paTalairiva dehibhiH suvarNANDakasaGkAzaiH suvarNakalazaistadA / babhAvuditabAlArkasahasramiva puSkaram // 8 // dandabamAnakarpUrakRSNAgarusamudbhavaiH / ruddhA daza dizo dhUpairakAlajaladairiva // 9 // IASI STI ATHISEII I Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya svayamvarArambhaH // skandhe sargaH 2 // 56 // BIII-ISISEASHI AISFII AIIMS tatastataghanAnaddhazuSirAkSarabhedataH / pazcazabdasamAhAraH samakAlamajAyata mRdaGga zaGkhamerINAM jhumbAH paNavasya ca / jhallarIveNuvINAnAM DakADamaracorapi // 11 // ityeteSAmanekeSAmanyeSAmapi nirbhrH| dhvanirdadhvAnavAdyAnAM diknikuJjodarambhariH // 12 // pratimacaM pratidvAraM pratibhUpaM pratikSaNam / tatrAbhavan vicitrANi prekSaNIyAni lakSazaH // 13 // na dUtAnAM na sUtAnAM na dvijAnAM na vetriNAm / na tatra vAranArINAmapi pAraM yayau janaH // 14 // athA''jagAma sa zrImAn krauJcakaNaniSUdanaH / niHzeSanRpasaubhAgyagarvasarvaSo nalaH // 15 // pratIhAragaNairIzaH sa nirdiSTaM puraHsaraiH / Arugeha mahAmazca kailAsamiva zaGkaraH // 16 // tasya siMhAsana haimaM samantAdadhitasthuSaH / babhAsire mahIpAlAH pare bhUmigatA iva // 17 // tAvadAsIt prabhA teSAM yAvad nAyAti naiSadhaH / Agatazca nalaH zrImAn naSTaM kAntyA ca bhUbhujAm // 18 // balinA'pi prayatnena prakRti nugamyate / na haMsalIlayA yAti sparddhamAno'pi TiTTibhaH / // 19 // muktAsraganAyakeneva dhiSNyapatirivendunA / azobhata sabhA tena bhUpAlatilakena sA // 20 // itthaM svayamvarArambhe vartamAne manohare / cintayAzcakrire citte zakramukhyA divaukasaH // 21 // aho ! nalapriyA bhaimI devAnapi na vAJchati / vikurmastad vayaM tAvad nalarUpaM kathaM na hi ? // 22 // vAlA nalabhrameNApi sA kadAcid vRNIta naH / iti sazcintya zakrAdyA nalarUpaM vicakrire // 23 // AIILAIFIIIIIIIIIII Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paripatya tamAsInA sahasA sA catunalI / yayau vismitacittasya nalasya viSayaM dRzoH // 24 // tairanAdarzasambhUtaiH pratibimbairivAtmanaH / bamAra pazcarUpatvaM vaizAkha iva naiSadhaH / // 25 // nandanodyAnavIthIva pazcabhiH kalpapAdapaiH / nalAkRtidharaivIrai rAjarAjI rarAja sA // 26 // tAn vijJAya samAyAtAn tatra zakrAdikAna surAn / kautukocaralAH sarve suparvANaH samAyayuH / // 27 // vAlAntaH kSatasvedAH nirnimeSAH kutUhalaiH / chatrairamlAnamAlyAzca vibhidurna narAmarAH // 28 // ykssrkssiinnsaubhaagyairgndhrvairgrvvndhuraiH| kimaraizca rayAta prAptaM tatra kiMpuruSairapi - // 29 // te te takSakakarkoTazaGkhacUDAdayo'pi hi / mahoragAH samAjagmuH sahAzvatarakambalAH AsasAda tadAsthAnaM vAsukirnAgavAsavaH / viSvaka pAtAlabAlAbhirvAlavyajanavIjitaH acAkSuSena kAyena sparzagrAhyena kevalam / babhrAma tatra sarvatra vAyuH prakRticaJcala: // 32 // dUrAdapazyadatyuce rukhdigbhaagsNsthitH| prApa svayamvaraM vRddhaH svayaM natu pitAmahaH // 33 // apekSya capalA lakSmI gRhacchidrasya zaGkayA / nAjagAma parityajya pAtAlanilayaM hari // 34 // vijJAya zAnavIryeNa svapade bhAvinaM nalam / manyamAnaH snuSAM bhaimI nAyayau naravAhanaH ekapAdena devena priyA syUtamUrcinA / zRGgArekarasenApi hareNa na samAgatam yAmikA iva dUrasthA dadRzustaM nizAcarAH / sthAnIyaM nayanAnandi janavikSobhazaGkayA // 37 // IFILAMII IIIIIIIIIIISyle Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svayambarA themAgatA devA rAjAnazca // saga. 2 n57 // bA-19 Ala IANSHI II ARY anAvRtAdayaste te jambUdvIpAdinAyakAH / saritsAgarazailAnAM saMprAptAzvAdhidevatAH // 38 // apsarobhirabhivyAptaM siddhaizca nikhilaM namaH / RSibhirnAradAdyaizca grahaizcApi budhAdimiH // 39 // saMmamau tatra tat sarva trailokyamapi lIlayA / divye devAdhidevasya sarvajJasyeva saMsadi // 40 // sehe sakalarUpANAM samadaM bhiimbhuuptiH| sarvasindhujalaughAnAM saMpAtamiva sAgaraH // 41 // anyatrApi hi devAnAM sAnnidhyaM saMpradhAryate / kiM brUmastatra samprAptA devA eva svayamvarAH // 42 // bhUmItale dazasu dikSu nabho'ntarAle saJjalpatAM navanavairanuvAdabhedaiH / brahmANDamANDadalanodhamakarmaTho'bhUta kolAhalaH sa khalu ko'pi tadA janAnAm // 43 // avanatamiva jAtaM vyoma hastAvaceyaM militamiva samantAt kiJca dikacakramAsIt / iyamapi ca samantAdutthitevAbhavad bhUtribhuvanajanatAnAM tAvatA melakena // 44 // drutamavanimasiJcastatra gandhAmbu meghAH sapadi malayavAtAstAlavRntIvabhUvuH / surayuvativimuktaiH sAndrasindarapUraiH samajani ramaNIyaH pUrvasandhyAnubandhaH // 45 // uparyupari santataM vinipatanti vaimAnikAH samagramadhirohiNIkramavazena ruddhaM namaH / ahaM ca hariNA svayaM samadhigamya ruddho'dhunA kimatra bhavitetyabhUd hRdi nalo bhayavyAkulaH // 46 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane tRtIye svayamvaraskandhe dvitIyaH sargaH // 2 // SIFII III III AIIIIIIIIIIII // 57 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIye svayamvaraskandhe tRtIyaH sargaH / FII ISI AIRITUATI AHIRAIANS atha cintitavAn citte sahasA vismayAkulaH / vibhAvya tamasambhAvyaM samAja bhImabhUpatiH dhanyo'smi mama yasyaite devAsuranaroragAH / svayameva samAyAtAH svayamvaramahotsave // 2 // aho ! sakalakanyAsu vatsA bhAgyavatI mama / yAmanveSTuM samAjagmuH sarve bhUcarakhecarAH anurUpamidaM sarva jAtaM vidhivazAdiha / kathaM punarvidhAtavyaM gotrasaGkIrtanAdikam ? // 4 // na tAvat tAdRzaH ko'pi mama rAjye'pi vartate / ya eSAM vadati sthAnamabhidhAnaM kulakramam // 5 // ajJAtakulazIlaM cet kadAcid ghRNute sutA / tadA kulakalaGko me pareSAM cApi matsaraH tadidAnI matpuyarthe niHsahAyaH karomi kim ? / anena hetunA nUnaM bhaviSyati viDambanA athavA yA svayaM dattA devyA ca damanena ca / yasyAstat tAdRzaM bhAle vizeSakamalaukikam // 8 // yajanmani ca sA tAdRk jAtA vAgazarIriNI / yasyAH svayambare so'yamitthaM surasamAgamaH // 9 // tasyAH prabhUtabhAgyAyA vatsAyAH puNyajanmanaH / bhAgyAkRSTaH kathaM kazcit sAhAyyaM na kariSyati // 10 // trimirvizeSakam / itthaM cintAprapane'smin janake dmnsvsuH| kanyApravezaviSkambhamupalabhya samutsukAH HIAEII II SIRIISIT TRIIIshe Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evIya gotrasahI skandhe nArya sargaH3 devAH zAradA prerayanti . / RIP IRIDIEIVISIDIEIGIRI ISRO surAstatra samAyAtAH svayambaradidRkSayA itthamamyarthayAmAsurdevI vAcAmadhIzvarIm ||12||yugmm kiM dharmastvatpuro vANi! mavarNanakauzalam / upariSThAnmahAmbhogherAsAraM vAridA iva // 13 // aurvAnizamanAdIni tAni tAni sahasrazaH / sarvadA surakAryANi tvaM kuruSva kuruSva ca // 14 // tadidAnImapi prAdhi! gotrasaGkIrcanAdikam / ihApi kriyatAM nUnaM maunaM kartuM na te kSaNaH // 15 // varAH surA vadhU,mI yAcitArazca te vayam / kanyAsAnnidhyamAdhAtuM prasIda paramezvari / trailokyalokasaGkIrNA sarvapaNDitamaNDitA / iyamevaMvidhA saMsad na bhUtA na bhaviSyati vaktuM sadasi divye'smin tvadanyaH ko'pi na kSamaH / na hi svarNamaye caitye kASThaghaNTA virAjate // 18 // drutamavatara haMsaskandhato bandhyalaje ! saphalaya surayAcyAM zArade ! mutra maunam / apanaya bhayamAjo bhImabhUpasya cintAM bhagavati ! damayantyAM suprasannA bhava tvam // 19 // iti vicArya vAsi divaukasAmavasaraM paribhASya sarasvatI / bhagavatI jagatItalamAyayau pariSadi kathakaizikabhabhujaH // 20 // vAM sarvazAkhamayaramyatarAGgabhAgAM gaGgAtaraGgavimalAvaraNAM purastAt / muktAphalAmamamamahantIM karpUravallimiva bhUmipatirdadarza // 21 // vyAkarvatI zazikaleva zarIramAsA sA nirmaraM daza dizaH sahasA shaasaaH| FIFISHI-II II FIFile // 58 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FIFIBHI AISFII II II NIBIGIsle saprazrayaM samabhigamya sasaMbhrameNa zrImImabhUmipatinA kRtamarSamApa // 22 // AgantubhirnirupamaiH zakunasvarAdyairAptaiva kAcidiyamityanucintayantam / vAgdevatA nRpamabhASata zocamAnaM mAnapradA kavikulakramakAmadhenuH // 23 // vaidarbhIjanaka ! vimuzca hanta ! cintAM jAnIhi svajanamimaM janaM janeza / vaktavyaM tava duhituH puro varANAM sarveSAmapi hi mayA kulakramAdi // 24 // tadanu bhImanRpeNa samarpitaM sakaladurjayadurjanatarjanam / kanakadaNDanakhaNDamupAdade bhagavatI vacasAmadhidevatA // 25 // itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane tRtIye svayamvaraskandhe tRtIyaH sargaH // 3 // tRtIye khayamvaraskandhe caturthaH srgH| CIRISISIFISHIEIHIRISHIN ISRI IN // 1 // athAmandrANi sAndrANi dhIrANi sarasAni ca / bhaimIpravezavAdyAni tAni tAni nirucchama: sa maGgalamRdaGgAnAM parjanyAnAmivAravaH / jaganmanomayUrANAM dadau tANDavaDambaram sahasrapuruSodvAhya sahasrAMzusamaprabham / sahasrazikharAkIrNa sahasrAkSasabhopamam // 3 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ datIya svayambaramaNDape AgatA damayantI sargaH4 // 59 // IIIII-IIIIII-I516 saphenamiva puSpaudhaiH sendradhanveva tornnaiH| sasandhyAbhramivollocaiH savidyadiva ketubhiH // 4 // caturastraM caturiM caturaiH zilpibhiH kRtam / bheje ratnamayaM yAnaM damayantI sakhIvRtA // vizeSakam // 5 // damo damanadAntau ca rAjaputrAstrayo'pi tAm / anvagacchan samaM sainyaiH sannaddhA ruddhabhUmayaH taistaiH karpUrabhRGgAratAmbUlasthagikAdibhiH / kekikokilakIrAdyaistaistaiH krIDanakairapi // 7 // svairaM vyagrakarAgrANAM rAjyopakaraNairbhRzam / tasyA nAsIradAsInAM vRndAni nRpavarmani // 8 // yugmam pratyAsanAM parijJAya bhaimI zazikalAmiva / sa trailokyasabhAlokaH samagro'pi hi cukSume pravizantIM sabhAmadhye samudrotthA sudhAmiva / tataH papurapAGgaistA devAsuranaroragAH // 10 // devadatyavyalIkena nalanigrahahetave / prAptAM pAzamivAdAya bandhUkakusumasrajam // 11 // vivRttavadanaH kazcit kurvara mitraiH samaM kathAH / tAmbUlAya karaM cakre sthagikAdharasaMmukham // 12 // vighaTTayana samAsaktAM tadIyadalasantatim / mandamunmIlayAmAsa kazcit kamalakorakam // 13 // nivezya pIDayan gADhaM tarjanImadhyamAntare / tAmbUlIdalasandarbha ko'pi tvaritamacchidata // 14 // anyaH sahacaraiH krIDana karadvitayamadhyagAn / akSAn nirvatayAmAsa sAridAyaM vicArayana // 15 // drutamalabhata romNAM harSamadhyuSTa koTI ratirasajalasekairdhAtavaH sapta bhinnaaH| nirupamadamayantIdarzanAdeva sadyastrikaraNamapi jajJe tanmayaM pArthivAnAm IATII ATHI AI II II SIL // 59 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 17 // II AREILSISEle // 18 // // 19 // Fll AIIANSKILATERII AIIIIIIIIITS iyamiha damayantI nAma sA bhImaputrI tilakamidamamuSyAH kizca naisargikaM tat / samajani saphalo naH sarvathA mArgakhedaH kSaNamapi yadavAptA draSTumapyaGganeyam trikAlavidbhistrijagannamasyaiH suduSkaraM kevalibhiH kRtaM yat / strIratnamIg bhuvi bhAvi samyag jJAtvA'pi taimuktirUpArjitA yat veSaM vayaH parijanaM vibhavaM kulaM vA rUpaM vilAsamathavA kimu varNayAmaH / ekaikamapyanupama manasi smaranto bhUmibhujaH pravivizurgahanaM tadAnIm dUre pare nRpatayaH sa tadAkulo'bhUd bhaimI vilokya tu nalo'pi hi dhIradhuryaH / yo vA samuttarati bAhubalena revAM tasyApi dustaratarA jaladAgame sA kimapi rajanivRttadhyAnalajjAtijihmA punarabhilaSitArthaprAptaye sAvadhAnA / iyamabhinavarUpA kAcidanyA kimitthaM nalahRdi vidadhe sA vimayaM dRzyamAnA rAtrau parArthakRtatAdRzadatyakRtyaH prAtarvarItumapi ca svayamAgataH san / AsannatadaraNavAJchitasiddhimApya lajjAmuvAha manasA niSadhAdhirAjaH anye nalaM hRdi samIkSya jahustadAzAM tAdRk caturnalamayaM tu nalo'pi meje / prAptuM narezvarasutAM dRDhanizcayastu kasyApi na tribhuvane'pi tadA babhUva // 20 // // 21 // ill AII III bAjA // 22 // // 23 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ havIyaskandhe sarga:5 nUnaM na kazcidiha vizvajanasya madhye niHzeSasaukhyasahitaH satataM jano'sti / ISyA hi vibhrati dhanAdhipatau daridrA lakSmIpateH kitavalokabhayaM tu zazvata // 24 // ekaivAsId bhuvanavalaye tatra sA strISu bhaimI nAbhUva puMsAM sapadi viSayastaddidRkSAM vihAya / / jo muktvA na ratimitaraH ko'pi bhAvastadAnIM vIraH kazcid na ca punarabhUt pazcavANadvitIyaH // 25 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane tRtIye svayamvaraskandhe caturthaH sargaH // 4 // zAradA damayantyAH | paricaya kArayati // // 6 FI AIIIlIBE // tRtIye svayamvaraskandhe paJcamaH srgH| atha hastagRhItena hemadaNDena bhAsvatA / chAyApathavibhinnAyA vibhrama vibhratI divaH akAlakaumudIkeliM bibhrANA dantakAntibhiH / svayaM bhagavatI vaktaM samArabhata bhAratI bho bhotribhuvanAvAsastambhAH ! surnreshvraaH|| kSobhaM vihAya pazyantu pazyanto bhImasambhavAm api trailokyarAjIvamakarandamadhuvratAH / yuvAnaH prekSya vo bhaimI ka tRptivarSakoTibhiH ? iyaM yuSmAkamAsthAnI kalpadrumavanImiva / saphalIkartumAtmAnaM damayantI samAgatA itaH kuru kuraGgAkSi ! cakSurvikSepamAdarAt iyaM sA yuvabhiAptA narAmaramayI sabhA FISHEII-IIjAnA -IIIIIIIsille // 1 // // 2 // yugmam // 3 // // 4 // IIEI // 60 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // baERMIHIEIVIHI III iha tAvadamI paalekaaleykvilepnaaH| paddhakakSAH parelakSA yazAstvadaraNaM prati adhiSThAya nidhAnAni tirygloknivaasinH| akuto bhayasaJcArAH samayaM gamayantyamI vilokaya svA sarvAna asakhyeyatamAnimAn / pRthaga vivarNatAM yeSAM yAnti vatsarakoTaya: eSa kiciva mano'bhISTaM pUNIva varavarNini !| yadi nizcintamakSINavibhavaM subhra vAJchasi ityukte maktisaMyukta tatpraNAmaparAyaNAm / ninyuranyatra tAM dhanyA kanyAM yAnadhurandharAH vAmRce mAratI bhUyo bhaktiparyastamastakAm / amI sarve'pi gandharvAH svagarvoddharakandharAH vahanti vallakIdaNDAnuddaNDAn tumbacumbinaH / svaraprAmANavottArataraNDazrIviDambinaH etAvataiva kalyANi ! svargasya spRhaNIyatA / yat tatra kila gAndharva gItagAnaM pravartate itvaM saMkIrtyamAneSu teSu prAgalbhyalIlayA / sadRSTisauSThavA bhaimIM bhUyo'bhASiSTa bhASayA kacid vidita evAyaM tava tAmarasAnane ! / sahasravadanaH zrImAn vAsuki gavAsavaH mAgendramantareNaivaM kastvAM vaktumapi kSamaH 1 / dviguNo vadanemyo'pi yasya jihAsamuccayaH asyaiva bhuvnaamogsphiitsphuritmuurtyH| abhI takSakakarkoTazakacUDAdayo bhaTAH udyotayanti dikcakraM divApi dyutimnnddlaiH| yatphaNAmaNayo bAle ! bhAle ! tilakavat taba sanandanavanakrIDArato'pi svargiNAM gnnH| amI tu triSu lokeSu vikhyAtA bhaimi ! bhoginaH // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // yugmam / . // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // AIAISAIAIATISTIANSISTERIO Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaskandhe zAradA damayantI paricayaM kaaryti|| sargaH5 // 61 // kAjA II II IIIIIII ete'pi gatanirvedA vidyAdharadhurandharAH / santi vaidarbhi ! sambhUtA vaitAbyagirivAsinaH // 21 // kule namivinamyoyeM pRthapattanasaMsthitAH / gAndhArA rauhiNeyAdyA mahendrasparddhisiddhayaH. // 22 // gandharveSu na sarvathA tava ratirnAgeSu rAgo na te vailakSyaM bahuyakSalakSaviSaye cittaM na daityeSvapi / sAmAnyasya pizAcabhUtapala gvargasya vArtava kA? tad divyA tava sRSTireva sakalA nUnaM na maimi! priyA // 23 // atijarasi na samyagjJAnavijJAnabhAjA bhujabalakalitena vyaktakelikrameNa / zazimukhi ! na hRtaM te devalokena cittaM tadiha bhavatu bhaimi ! prekSyatAM rAjalokaH // 24 // itthaM pravizya bhaNitA savilAsahAsaM tattatpralobhanaparAyaNayA'pi devyA / gaGgeca devariSayAt kSitipAlalokaM sotkaNThamApa rabhasena vidarbhasubhrUH // 25 // iti zrImANikyadevasurikRte nalAyane tRtIye svayamvaraskandhe pazcamaH sargaH // 5 // tRtIye svayamvaraskandhe SaSThaH sargaH / tAjAvAjAbAjAISIS tatastAmavada vAcaM sAcIkRtavilocanAm / ajimaghaTanAM brAjhI ghaTapratibhaTastanIm ayaM zazimukhi ! zrImAn sUryavaMzavibhUSaNaH / puraH prabhurayodhyAyA RtuparNo'bhidhAnata: // 2 // // 1 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // // 8 // DISTICISFI ISHI VIIIIIIIE narendrakamalAdhAra lokazokamalApaham / kamalAkSi ! vimucyainaM kamalaGkartumarhasi itthamuktavatI devIM maunaM kartumajijJapat / sA lIlayaiva kurvANA karaM kuDmalamIlanam purasthanRpanepathyasaGkAtAkRtidarzanAt / tadviraktividaH zIghraM janyA yAti sa ca svayam abhyadhAyi punardevyA purastanvaGgi! nanvayam / aGgAdhipatiradhyAste purI puSpakaraNDinIma mAtibhinnebhakumbhasya sakhye vikSiptamauktikaH / asyAsiH karakAsAraM kurvANa iva vAridaH iti stutiparA bhaimIktaraGgapraNoditA / akAle dattakarpUrA ceTI devI nyavArapat uvAca vAcaM punareva devatA vitIrNaharSA vidurAM vidarbhajAm / imaM purastakSazilApurIpatiM pratIccha nirmatsaramucchaladguNam zAbhidhasya dhanuSaH puruSapravIraH karNe karoti viduSAM ca guNaM gunnjnyH| ekatra yat punarayaM dRDhabaddhamuSTiranyatra muktakara eva tadadbhutaM naH na giriSu na ca vaje kevalaM mAMsamAtre kSipati vibhuzyaM yat tena lajAdhikaM nH| iti dalitavipakSAHkSmAtalaM yAnti nAzaM samarazirasi vANA yasya daNDapramANAH gururiti kavisAthai rathibhiH kalpavRkSaH smara iti ramaNIbhiribhirvajrapAtaH / janaka iti janaudhairyogibhizcApi nityaM narapatirayamekaH smaryate'nekarUpaH jAtA jAtAnA // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAradA damayantI paricaya kaarvti|| EIRHI-III VIDHI II II IRE kApi prAGgaNabhUmikA kacidapi pracchAdhate sthaNDilaM dhArANAM nikarairapi pratidinaM dhArAdhare varSati / asya dhoNidhavasya vizvajayinA khagasya dhArAdvaye mamAni dviSatAM gRhANi sahasA zailApralamAnyapi // 13 // dAninA vinayinA vivekinA mAninA praNayinA yazasvinA / nanvanena vasudhAsudhAMzunA gUrjareNa saha gauri ! gamyatAm ayaM ca canaguNavallipallavaH samallasacchauryarasaikapalvalam / avantimA vitatAyatekSaNaH kSiNoti duHkhaM sumukhi kSaNAdapi kandakilitA manAka mukulitA lAvaNyakallolitA lIlAsaMvalitAkhapAzabalitA maavodyaandolitaaH| karNAntaskhalitA vilomavalitAH prajJAvalonmIlitA nanvasmin nipatantu santatamamI netratrimAgAstava // 16 // iti hi caturagamyaizceSTitaiH sAvahitthaiH pratipadamapi bhaimyA vistaraM vaarymaannaa| ucitasamayamAnaM devatA tatra vAcAmakathayadabhiyuktA bhUyaso bhUmipAlAn // 17 // premAle'pi sakale sati rAjaloke cittaM cakarSa punareva nalastadIyam / ke ke ruciM viracayanti ca candrikAyAM tatpAnakarmacaturastu cakora eva // 18 // rAjakAdapagamayya tatastA raktakokanadakorakahastAm / AninAya nalapanakama yAnadhuryanivahaH sahasaiva // 2 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tripathagAmiva naiSadhavAridhergaNayatAM hRdi tAmavinirgamAm / sapadi varNitazeSamahIbhujAM svakulakIrtanakautukamapyagAt // 20 // iti zrImANikyadevasurikRte nalAyane tRtIye svayambaraskandhe SaSThaH srgH||6|| tRtIye svayamvaraskandhe saptamaH srgH| | AISHIATI TI AISI kAjAbAla IASIATI AIAIISISile // 2 // sA dadarza sarojAkSI sahasA nalapaJcakam / rurudhe ca trapAtaGkapremavismayasAhasaiH tAmasAmAnyasaubhAgyAM puraH prekSya pativarAm / indrAdayo'pi dikpAlAH kSaNaM kSobhaM prapedire paramArtha parijJAtuM kathyamAnaM tadagrataH / babhUvuH sahasA sarve sAvadhAnA mahIbhujaH avimitrAn pratihArI kathaM naH kathayiSyati ? / iti zakranalAdhAste citte ciramacintayan atha bhUtabhavadbhAvivRttacittaikatUlikA / trailokyadIpikA devI svayaM vacanamabravIt diSTyA vidarbhatanaye ! tava suprabhAtaM so'yaM nalo bhavati ydvibudhaadhiraajH| vajaM kareNa dadhatA dalitAbhimAno bhUbhRdgaNaH sumukhi ! yena kRto vipakSaH __ aminanditavIrasenamenaM samare viddhi ca subhra pAzapANim / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIca HISTER zAradA damayantI paricaya sargaH 7 // 8 // kAravati // // 10 // FINISHINHIBHIHIBHI ISHI- ISRO mRdupANirapuSparAjirAjo. varuNo'yaM taruNi priyastavAstu avinayiSu ca daNDaM dhArayan dharmarAjaH smRtiparicayadakSo dakSiNA pipari / tadayamudayayukto muktaduttasaGgaH zazimukhi ! nijacice dhAryatAM jIvitezaH vimrANaH kimapi suduHsahaM ca tejaH pUjyatvaM jagati gato janabrajAnAm / utphullasthalakamalAnane ! (s) nalo'yaM kASThAnAM racayati lIlayaiva rathAm ityantaH prayatasarasvatIprayuktaM zakrAdistavanamidaM nalastavoktam / kariSyatikaritaM prapadya saghaH zrIkhaNDadravamiva sA jaDIbabhUva suvyakte sati kathite bhayaM surebhyaH pracchane bhavati ca vazitA kumArI / tad brAjhI nalanRpatiM salokapAlaM prastotuM punarapi mizravAgavAdIt / kimamuM na vetsi kamalAdhi! nalaM sazobhanA na bhuvi ko'pi nRpaH / anukAramindravaruNAniyamA yadi tAvadasya vapuSA dadhati ityAktivati daivate girAM dacakarNanayanApi mImajA / nAsasAda khalu tatra patrake romamAtramapi kizidantaram parikalitasudharma nirmalaM lokapAlaM kathamapi na SIce devamenaM mRgaadhi| SIA BHI TIRTHI SABHI // 12 // // 3 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FIRTHI ASIA IjaIATEHI jAnA tyajasi yadi kadAcid mIru ! mAramenaM kaha taba tadAnIM sundari prANanAthaH // 14 // cintyate bata vilammyate ca kiM lajjayA jaDatayA ca pUryatAm / svIkuru priyatamaM pramodatAM manmathava sujanaca bhAmini ! ityanena bahulArthavacinA sA mumoha vacasA vizeSataH / vaimavAdhikatayA hi locane nUnamandhayati vaidyutaM mahaH apyamanyata nalaM tu dikpatiM dikpatiM ca nalamapyamanyata / pratyapacata na nivayaM kacit kIrcanAdapi bilokanAdapi ekaikasmistatra rAga vidhAtuM mindana bANaiH paJcabhiH paJcabANaH maimIlakSye zastrasarakhyA svakIyAM sArthIcakre paJcabhAvAda nalasya // 18 // rupabuddhivimavA bhagavatyA prApa bhImatanayA'pi na mArgam / bhImabhUmipatinA saha sarva vyAkulaM nRpatimaNDalamAsIt // 19 // bhUkamaGgalamRdaGgAsahasraM sAvadhAnasakalasvajanaM ca / gItanRtyarahitaM hataharSa tatkSaNaM bata babhUva sadastata // 20 // spRzyamAnamanilasya taroTezyamAnamakhilakSitipAlaiH / bhItamImatanayA kararuddhaM na svayaM varaNadAma rarAja // 21 // kaNThapIThagatajIvitamahaM dhUsaragharadalaM kalayantI / ityacintayadacintyacaritrA bhImabhUpatanayA dayena // 22 // eka eva sa nalaH kila pUrva patra saMprati kRtaH punarete / nirjale kathamapi prativimyaM dRzyate na khalu candramasoja / // 23 // BHIA ISHI IIIIIIIISH Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya skandhe sargaH7 zAradA | damayantI paricayaM kaaryti|| // 64 // yanmayA virahanissahayA vA vIkSito dazasu dikSu sa kAntaH / madRzastadadhunApi purAvat kinnu tatparicayaM racayanti // 24 // kautukI kimathavA nala eva vyAcakAra bahurUpatayA svam / arjitAryahRdayaH sa kadAcid veda bhUpatirimAmapi vidyAm // 25 // jJAtametadathavA kimivAnyat hanta ? nizcitamayaM mayi kazcit / matpriya prasabhameSa pidhatte lokapAlakapadRstu kapATaH // 26 // khalpasattvavibhave'pi jane'smin manyureSa bata dikpatayaH kim / svAminAmanucitaM hi caritraM taNeSvapi kaThorakuThAraH // 27 // adya bhAgyaviparItatayA me svAmino'pi gamitAH svariputvam / vAtyayeva salilaM jaladAnAM yatparopakaraNaM virataM ca // 28 // palvalaM jvalati zuSyati zAkhI marmaraM vapuSi varSati candraH / vAsaraH sRjati rAtrivimAgaM bhAgyabhaGgasamaye hi janasya // 29 // adya sarvamapi hi pratikUlaM lokapAlakapaTe mama ruSTe / yAti reNurapi duHsahabhAvaM bhAskaravyatikareNa hi sadyaH // 30 // kasya yAmi zaraNAya samIpaMkaH karoti mayi kAruNikatvam / kiM karomi kamupAyamupaimivyAkulA'smi viSame patitAham // 31 // durjanaH suragaNaH saMkalo'yaM naiSadho'pi militaH saha devaiH / yaH purApi mayi nirmitaraGgaH so'pi saMprati na haMsavihaGgaH // 32 // atra kazcidapi satyanalo yaH svIkarotu sa punarvaramAlAm / ucyamAnamiti vizvasamakSaM nAnurudhyati kathaJcana lajA // 33 // vIrasenatanayaM varamAlA prApayeti yadi nAma niyuJje / vetriNIM bhavati hanta ! tadasyA vigrahaH saha surermadupajJaH // 34 // svArthasiddhiviSaye suhRdartha yo vinAzayitumicchati mRDhaH / sa pratIcchati mukhe nipatantaM pANinA niviDazastranipAtam // 35 // lokapAlaparipatparirabdhe naiSadhe pRthaganu dhriyamANe / astu hastagatahAniriyaM me mRDhatA tadaparaH parivAdaH // 36 // ityAdi cetasi cirAya vicArayantI dikpaaldmbhghngrhgocrsthaa| FIFISHIFI FIFIFTHE Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvartagapatitA baladarpitApi na prApa vAraNavariva nirgamaM sA iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane tRtIye svayamvaraskandhe saptamaH sargaH // 7 // tRtIye svayamvaraskandhe aSTamaH sargaH / I Siste SInaI VII-III-IIMIHIDIHI II // 2 // // 3 // iyeSa naiSadha jJAtuM tataH sA devasevayA / gamyate paramaM brama kimanArAjya vAGmayam ? dikpAlaparicaryA ca kalpavallIva lIlayA / iyaM hi dvitayI puMsAM dadAti dayitaM phalam / etadeva hi dAnAya samantAdantaraM tayoH / dAd dadAti yatpUrvA taTasthAnAM punaH parA samRdizya dizAmIzAn samAdhisthA smnttH| ciraM cakAra cATna cetasA cAruhAsinI namo'stu mama yupmabhyaM dikpAlebhyo divAnizam / kumAyA~ sukumAratvaM yayaM bhajata devatAH! adya yupmAsu ruSTeSu yUyameva gatirmama / anavidveSiNAM kAyo vAyunA hi na dhAryate sarvakaSapramAveSu kA nAma pratimallatA / na vidhyApayituM zaktistRNAnAM hi davAnalam svalpeSu bhrUvalaM jJAtuM balinAM vitathA ratiH / ko hi vizvambharAM muktvA merumuboDhumIzvaraH yad dahanti na mArtaNDA na kSubhyanti yadabdhayaH / yacca zaktAstitikSante tenedaM vartate jagata DISSIATERIAIjA // 7 // // 8 // // 9 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIya skandhe sargaH zAradA damayantI | paricaya kaaryti|| IDIOSI THIMIRI DIBHIBIHIS ISFIE yumAsu dUrataH zaktirbhaktirapyatiduSkarA / kenApi hi na zoSyo hi poSyo'pi hina sAgaraH // 10 // kevalaM karuNAM kartuM yatadhvaM jgdiishvraaH| madRmikSApradAnena jano'yamanugRpatAm yadi naiSadhavarja me parasmin ramate matiH / tad bhavadbhirvidhAtavyo nigrahastakSaNaM mama // 12 // itthamantaH sarantI sA taccatuSTayatuSTaye / prApa mohArNavocArataraNDaM zAnamAtmanA / nalapratyayakAriNyA buddherdacAvalambanAm / pratyapadyanta tAM sabaH sahAyA iva hetavaH // 14 // nunoda hRdaye tasyAH saGketakamivAcaran / deveSu naiSadhabhrAnti nimeSaH mApacakSuSoH akathyata nlstsyaakhidshaanggvilkssnnaiH| kadambamukulaprAcairaGgaH pulakavAhimiH pratyagramiva vaidA nRpasya samazyata / svedadravalavairbhivaM mAle tilakacandanam // 17 // sambhAvyeva bhaviSyantI svasthAne mImasambhavAm / hadi mlAnatamA mAlAmAluloka nalasya sA // 18 // caraNau raNavIrasya vIrasenasutasya sA / dadarza mardamatyeva spRzantIva vasundharAm // 19 // iti svedAdimirmAvairmizchalanalabrajAn / manuSpalakSaNeleme vaidarbhI nijavallabham // 20 // dikpAlaparitoSeNa jJAtasatyanalA tataH / vANIvilasitaM vAcA deNyAzviramacintayata // 21 // vAgmiH katuM viparyastamanuSyatridazaM jagat / na basatanayAM muktvA sRSTisAmarthyamIdRzam // 22 // iti labdhanalakhyAtiH saGkhyAtigaguNAnvitA / dhRtagAmmIryasambhAraM bhAratyA mukhamaikSyata // 23 // HISHI VIFIESHINDIHIVAla = = / / 65 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || AISFIANHIGHETAHINIMINS kumAri / kuru niHzavaM mAnini ! svamanISitam / svecchApurassaro'yaM te jano janakanandini! // 24 // ucitevArcanAM kartuM deve'smin varamAlayA / iti dhRtvA kare kanyAM ninAyAmi purandaram // 25 // tataH sakaGkaNakANaM hastamunmucya helayA / tAM nalAbhimukhaM yAntI lodhAzliSya bhAratI // 26 // yatprasAdAdidaM sarva ye pUjyAtrijagatsvapi / samudAcarituM tebhyaH kathamitthaM prmaadysi| // 27 // ityuktikRtavizvAsA lajjAvanatakandharA / teSAM papAta sotkaNThaM caturNA caraNeSu sA // 28 // praNamantI ca ziSyeva snuSeva duhiteva ca / adRzyata tadA devairdamayantI sasambhramam // 29 // praNateSu kRpAlutvaM lajAlutvaM ca saMsadi / zraddhAlutvaM suzIleSu prakRtimahatAmiyam tataH sA sarvedikapAlahaktaraGgapraNubhayA / anIyata sarasvatyA svayaM naiSadhasabidhau // 31 // atha kathamapi kampasvedaromAJcajADyaprabhRtimiramirAmA kAcidanyA bhavantI / saramasamiva gatvA sA nalasyopakaNThaM svayamapi varamAlAM kaNThapIThe mumoca // 32 // masUNakanakamAsi sphAravistArasAre pratiphalitazarIrA tasya vakSovimAge / zucivipulaguNatvAt kSipramantargataiva sphuTakusumasamRddhA sA vireje barasak tatastanmAGgalyAhataghanatUryadhvanimaraM tiraskurvan viSvaka calacakitaceTIzrutikaTuH / akANDabrahmANDasphuTanaghaTanAka kSitibhujA bhaTakSveDAnAdaH samajani janakSobhajanakA // 34 // SHIA ITI II II IST Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIya zAradA E sargaH damayantI paricayaM kaaryti|| // 66 MERI RIFINIBRIP IRIDIHIBIHIS ISile yAvad mInasuvApino masalA saMyomayantaH samAM dhyAvaraNanti mahIrAjo rAjabalaiH kolaahlvyaakulaaH| tAvad disatimiH samaM sa bhagavAn pratyakSarUpaH prarvajaM bajagharaH kareNa kalayannucchalyamityacivAn // 35 // bhUpAleSu vidarmarAjasutapA patyo pte neSadhe ropAd yasya hi kasyacit kila zirAzUlaM samutpatsyate / mahajAhatijarjara jaDamatestasyAdhunA mizritaM sAdhAdArjakamaJjarIva zatadhA zIrNa ziro pAsyati // 36 // prasthAne sthitiSu sthaleSu ca jale rAtrau tathA vAsare svame jAgaraNe vane ca bhuvane duHkhe sukhe vA kacit / maimI moktumataH paraM balamukho yaH kazcidAripsate pApAtmA bhuvi bhasmasAt sa bhavitA daco mayAjyaM varaH // 37 // tava ca pArthivanAyaka! jAyatAM dhruvamapatyayugaM yugapAvanam / jaladharAca manISitavarSiNo nala! bhavantu bhuvaM tvayi zAsati // 38 // atha yamastamamAvata pArthivaM mama girA mithunaprasavasya yat / aparujaHpuruSAyuSajIvino jagati jAnapadAstava santviti // 39 // tamavada varuNaH pRthukadvayaM tvamadhigacchata vaibhavavAchayA / jalamapi sthalatAM vrajatu dhruvaM bhavatu vApi tadIpaviparyayaH . // 40 // hutavaho'pi pramANa zivayaM bhavatu te bhavataba manISayA / avikRtasya mahAmadasAdhanaM mihirarazmiSu saGkramaNaM mama // 41 // SHISISHI-HIBIHIN IEFINISHI RISHIO // 66 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIIII-IIIIIIIIIII AghAya rUpamatha pustakahastamantaHprItiM prakAzitavatI vizadasmitena / vAgdevatA bhagavatI nalamAvabhASe sA khecarInicayacumbitapAdapamA // 42 // vArcAsu vartmani vadhUSu vivAhakAle prAtaH pradoSasamayeSu ca kIrtyamAnaH / tvaM sArvabhauma ! bhavitA bhuvi mAnavAnAM kSemAya vAJchitaphalAya ca tuSTaye ca // 43 // itthaM devairviracitavaraH pArthivairmanyamAnaH zobhA vibhran bhuvanavijayI bhaktinazreNa muurnaa| bhaimIbhartA nRpatitilakastuSTuve hRSTacittaH puNyazlokatribhuvanajanaiH puSpavRSTiM kirdbhiH|| 44 // atrAntare taralayan hRdayaM janAnAM devaiH svayaM vidittyklaavdaatH| maimInalapraNayapUrvamupetya haMsaH zrIzAradAcaraNapIThamalaJcakAra // 45 // tasmai tutoSa savizeSamazeSavidyA vaidagdhyavArinidhaye vacasAmadhIzA / tat tAgatavadhUvarasaGgamaikabIjaprarohajaladAya vihaGgamAya .. // 46 // ityuddAmaM kimapi lalitaM nirmalaM niSkalaI trailokyasya pramadajananaM vismayotpAdanaM ca / svecchAvRttaM tribhuvanajuSAM darzayitvA samantAdantardhAnaM sapadi vidadhe lokapAlaiH sadevaiH // 47 // dattaM dAnaM dyutirupahitA vAritaM vinavandaM zIlaM cApi sphuTamiha kRtaM miimbhuupaalputryaa| tairAgatya tridazatilakai mAtalaM nAgalokAdAkalpAntaM jagati sakale naiSadhaH sthApitaca // 48 // FIABRIATIATII II AMERIISTERIO Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivAhA etIyaskandhe sarga: .. militamiha mahIpati vrajantaM nijapuragopuravAsinaM viniitH| sakalamapi nimatritaM vitene sapadi vidarbhapativivAhasajaH // 49 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane tRtIye svayamvaraskandhe aSTamaH sargaH // 8 // tRtIye svayamvaraskandhe navamaH srgH| // 17 // DISISI AISITIA IIIIII pravizya ca pramodena javAdantaHpuraM nRpaH / sutAmAtaramityUce tAtaH sa damanasvasuH / ayi ! pratIccha taM vIraM priye ! jAmAtaraM nalam / yasyAnukArakarttavye devAnAmapi kautukam // 2 // nUnaM nalena jAmAtrA lokottaraguNena naH / kathakaizikavaMzo'yamAkalpAntaM vibhUSitaH // 3 // kimanyat tatra tAkSaM trilokInAthamelake / tanayA yadi jAnAti vivektuM varamIdRzam // 4 // prAptakAlakrama samyak zIghra sprivaaryaa| tat kalyANi ! kriyAH sarvA vitnyntaamnntraaH||5|| ityuktvA punarAsthAya svayamAsthAnamaNDapam / dideza sAdaraM sarvAn kRtyeSu kulaputrakAn // 6 // AkIrNamabhavat sarva maGgalyaiH saMvidhAnakaiH / vyagratvamanizaM bheje samagro nagarIjanaH // 7 // vidhAya vidhivat tasyA vivAhasnAnamaGgalam / prasAdhikAmirAreme vibhUSaNamahotsavaH // 8 // AIIA ISSIA III AIII II IIISIS // 67 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patA ATHI ASIATERII AIII niyllISHA lolairulalakallolairvAcAlitadigantaraH / samudra iva dadhvAna maNDapaH khajanAkulaH tadA pramodanRtyaM ca prItidAnaM ca nirbharama / vireje vacanAtItaM bhImabhUpAlasaMsadi // 10 // AmantrayitumAyAtastvarito bhImabandhubhiH / sotkaNThaM krauJcakarNAriH pratasthe rathakoTibhiH // 11 // tamanuvrajatAM rAjJA ratnakoTIrakoTibhiH / upariSThAd yayau varSan sapakSa iva rohaNaH // 12 // veNuvINAdibhirvAdyairvAdyamAnairanekazaH / nAsIrasImni tasyAsIt kharagrAmamayaM namaH // 13 // saubhAgyazazimuttuGgaM mUrtimantamivotthitam / taM vilokya tadA lokA mamajjuH premavAridhau // 14 // truTyavahAraM kSaratpuSpaM sarvatastaddidRkSayA / adhAvan zIghramAroDhuM gavAkSAn prati yoSitaH // 15 // tAsAM dRgmukhadantauSThergavAkSAstatkSaNaM babhuH / ambhojazazimANikyapravAlakhacitA iva // 16 // vidhAya tanmukhazraddhA lIlAkamalacumbinI / prApa kApi rasodrekaM bhramaravraNitAdharA // 17 // nirbharaM nyapatan tasmin samakAlaM mRgIdRzAm / kaTAkSA dRSTipaJamyaH pANibhyo laajvRssttyH||18|| aho ! jayati vaidarbhI satyamadya zacImapi / yatona svIkRto bhaimyA saMprApto'pi hi tatpatiH // 19 // iti kuNDinanArINAM svayamAkarNayan giraH / prApa sarvazrutagrAhI sa gRhAn bhImabhUbhujaH // 20 // samullaGghya pratolI ca saptadvArAntarANi ca / prasannaH pravivezAntaH pratIhArapurassaraH // 21 // madhuparka trirAcamya zvasureNopakalpitam / pratijagrAha tatrArtha dukUlAbharaNAni ca // 22 // IFIERI FISHIFI ISSIFISSIFE Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIyaskandhe sargaH 9 lagnamahotsave madhuparkAdi grahaNam / // 68 // IIII-II-IIIIK purodhAH sauSadhIkalpau dampatyoH komalau karau / tayoH sAGguSThasandezau darbhavaddhAvayojayat // 23 // rurucAte vicitraM tau mizrahastau vadhUvarau / saMsaktapallavau gADhaM phalinI bakulAviva // 24 // atha ratilalitAni vyaktalIlojvalAni praNayabharagurUNi vIDayA vyAkulAni / svajanasadasi tArAmelake kAryamANe bahunaladamayantyozciklizurlocanAni // 25 // samadanaphalahastau baddhavasvAJcalau tau hutavahamabhirAmaM cakratustriH parItam tadanu sapadi kanyAyojakastatra vahnau dvijavaraguruvAcA lAjamokSaM cakAra ayutamibhapatInAmarbuda vADavAnAM prayutamanupamAnAM cAruvArAGganAnAm / agaNitamapi kupyAkupyazaskhAsanAdi vyataradatha sa bhImaH pANimukto nalAya // 27 // bhUyazcaturthadivase carupAkamekaM bhuktvaikabhAjanagataM ca mithaH pradattam / tau sArvalaukikamatho caturasravedyAmArdrAkSatavrajanivezanamanvabhUtAm // 28 // nAnAvidhAni sarasAni kutUhalAni tUryatrayavyatikarAbahavazva te te / tat tacca sarvamapi maGgalasaMvidhAnaM tatrAbhavad vibhavazIlakulAnurUpam // 29 // bhImaH svayambarasamAgatapArthivAnAM pUjAM tadA sumahatIM vidadhe vidhijnyH| kanyArpaNapraNayato'pi yathA'rjitaM taiH sanmAnapUrNahRdayaiH savizeSasaukhyam HISISIIII-IIIIIsle // 68 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FII-III AIslamII AISIINIIIATTA tathA nalamahIbhujA bhujavinirjitadveSiNA vitIrNamakhilAvanIvalayakalpavRkSeNa ca / babhUva sahasA yathA kanakabhUSaNAnAM bharaiH parizramaparamparA vapuSi yAcakAnAmapi // 31 // bhaimIsakhyo nijaduhitaraH prItiyogaM vidadbhiH pRthviipaalairllitrcnaadkssinnairdaakssinnaatyaiH| zreSThaiH sAkaM nalasahacaraiH pArthivaiH zuddhavaMzaiH samyakpANigrahaNavidhinA yojitAH zIlavatyaH // 32 // sthitvA mAsaM priyaparicayairutsavAdutsavena svIyaM dezaM prati jigamiSau naiSadhe rAjacandre / patyurgehaM priyaduhitaraM preSyamANAM sabASpAM pratyAha sma praNatazirasaM sAzruhara bhImabhUpaH // 33 // jAnAsi sarvamapi saMvRNu putri ! bASpaM kiM zikSyase ka iva no vcnaavkaashH| brUmastathApi kimapi vyavahArasAraM candrasya candanavilepanamAcarAmaH nizchamatA gRhapatau guruSu praNAmaH snehaH kule parijane ca mahanmahatvam / sApatnyake'pi mRdutA pratiSaH priyArau nirmoktayaH priyasakhe! ca kulAGganAnAm gRhiNi vadati namrA pAdayordattadRSTiH svayamupacarati drAk dattaziSTAsanA ca / prathamamapi na zete tasya jAgarti pUrva sumukhi ! kulavadhUnAmeSa siddhAntadharmaH // 36 // ityUcivAn vinayinImanugRhya putrI jAmAtaraM svayamanuvrajati sma dhIraH / tisraHprayANavasatIH saha saMnivizya pratyAjagAma ca nalAnumataH svadezam // 37 // IHIjaIIEIFIIIIIIIFI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatIyaskandhe sargaH 9 alII-III-IIIHIDISHISING ullabhya vartma vipulaM ca nalaH pryaannairaanndsauhdsmRddhsmgrsainyH| sa prApa sanmukhasamAgatapauralovAmuttuGgatoraNagaNA''kularAjadhAnIm // 38 // daivajJavRndakathite vipule muhUrce kRtvotsavena mahatA sa purapravezam / niHzeSalokakRtamaGgalasaMvidhAnaH sanmAnadAnavidhibhiH svajanaM pupoSa // 39 // . etat kimapyanavamaM navamaGgalAIM zrImadyazodharacaritrakRtA kRtaM yat / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandho jagAma rasavIcimayastRtIyA // 40 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane tRtIye svayamvaraskandhe navamaH sargaH // 9 // samAptastRtIyaH skandhaH / HIS III - ISSIFIEIR II II ISTO nalasya lagnAntaraM svadezagamanaM bhImabhUpateSa damayantyA updeshH|| // 69 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II-III AIATSII-III NIHABAR caturthe skndhe| prathamaH srgH| vaidarbhInalasaMbaddhaH kathAlApaiH parasparam / na layamAnamadhvAnaM jAnanti sma mahAbhujAH iti taivyoMmni gacchadbhiH puraH sanmukhamApatan / svargagaGgAtaTaM prAptairjanauSaH kazcidaikSyata teSu kepi kharArUDhAH kecid mahipavAhanAH / utkUdanaparAH kecit kecit skhalitacAriNaH nRtyantazca hasantazca rudantazca nirarthakam / viDambayantaH svamapi pazyantastRNavad jagat saptavyasaninaH sarve paJcapAtakino'khilAH / kRtaghnAzcaiva sakalAH samastA AtatAyinaH azrUyanta ca kasyApi tatra vAkyAni bndinH| adhikRtya jagallokaM zikSApUrva prajalpataH re re / tyajata durbodhaM kurudhvaM kAmazAsanam / anityasya zarIrasya phalaM nayata bAlizAH! nAstyeva punarAvRttiH prANinAM mRtyutaH param / payonidhau nimagnAnAM grAvNAmunmajanaM kutaH keyaM varNakramavyaktiH svajAtIyeSu jantuSu / sarvasAdhAraNa tAvad bhAskaraH kurute mahaH iha pApaM ca puNyaM ca manaso vibhramAvubhau / zaGkA viSasamA nityaM na hi dhIraM vilumpati svAdhyAyadhyAnakRcchANi bhikSAbhramaNameva ca / prAyaH pauruSahInAnAM jIvanopAyakauzalam // 7 // // 8 // // 10 // // 11 // Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAvArka caturthe skandhe sargaH1 II IIIII // 70 // HIEFII III AISFIIATSLATII NIFICAISIT iti pralapatastasya zakrabRbhaGganoditaH / naigamepI surazreSThaH sAkSepamidamabravIt // 12 // arere ! ko'yamatyantaM dharmakarmANi kRntati ? / sudharmAdhipatau vizvaM pAti dharmadhurandhare // 13 // tiSTha tiSTha durAcAra ! kva ciraM jIvyate'dhunA ? / AtAlumUlato jihvAmayamunmUlayAmi te // 14 // kRtyAkRtyavivekazced na kazcidiha vartate / tejasastamasazcApi tulyatvaM tat kathaM na hi ? // 15 // pratyakSa eva vizve'smin prapazcaH pApapuNyayoH / yad vibhinnaM jagat sarva sukhaduHkhavyavasthayA // 16 // eke kurvanti sAmrAjyaM pare dadhati dAsatAm / sa bhavAntarabaddhAnAM vipAkaH karmaNAmiha // 17 // na dRzyate hi bhagavAn AtmA sarvatra saGkraman / saJcaran puSpajAtibhyo gandhaH pAtrAntareSvapi // 18 // samAne'pi hi vRkSatve bhedazcedAmranimbayoH / tathA tulye'pi martyatve varNAnAmantaraM mahat // 19 // adhunaiva bhavet sarvamekArNavamayaM jagat / maryAdAsetubandho'yaM zlathIbhavati ced manAka // 20 // tajagatpralayaM netuM sthitibhaGgaM cikIrSatAm / vadhaH zIghra vidhAtavyo nAstikAnAM durAtmanAm // 21 // ayaM hi vibhramAndhAnAM cArvAkamatavattinAm / utpathaskhalitaM hanti rAjadaNDo mahAbalaH // 22 // tadeSa prApyase prAntaM durAtmannityudIrya sH| Adade tridazaH zaktiM kiGkiNIjAlamAlinIm // 23 // tAM vilokya taDidbhAsaM divyazaktiM bhayAturaH / papAta sa luThan bandI purastAt zakrapAdayoH // 24 // rakSa rakSa jagannAtha ! vyaktaM vaitAliko'smyaham / yuktA kRtAparAdhe'pi kRpaiva kRpaNe satAm // 25 // zrImatavartinAM keSAMzcida manujAnAM zakrapreritasya naigameSiNa updeshH|| bhagavAn AtmA nimyayoH / tathA bandho'yaM zlathIbhavA IIAFII IIFI A // 70 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 26 // // 27 // // 28 // yuktAyuktaM na jAnanti svabhAvenaiva sevakAH / paramArthaH paraM teSAM prabhucittAnuvartanam avAdiSamidaM sarva tadahaM kaliguhyakaH / ityuktvA darzayAmAsa kalimAyA tamagrataH adraSTavyamukhaM matvA tatastaM tridivaukasaH / dakSiNena suvarNAdiM gantumArebhire divi mArgAntareNa vrajataH samagrAn vijJAya devAn praNayIva gADham / pratIkSatAM vAsava! vAsaveti jalpana sa tiryagvalituM dadhAve itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthe skandhe prathamaH sargaH // 1 // // 29 // || - III Asia II AISHI WEETING caturthe skandhe dvitIyaH srgH| mattamAtaGgarUpaM taM kRSNaM kilviSikAdhipam / kaliM vilokayanto'pi na devAH pUrvamabruvan pazyannapi puraH sarvAn surUpAn surasattamAn / AtmAnaM na kalirmene manAgapi sa durbhagam upetya nikaTaM teSAmadatta praNayo'pi sH| saujanyavAniva svairaM jagAda mudito bhRzam dilyA vijayatAM vajrI kRzAno ! kuzalaM tava / vaivasvata ! vizalyo'si varuNa! praNayIbhavan ! yat satyamabhavad bhAvyaM bhavanto militAH pathi / zakunaM zakunebhyo'pi darzanaM suhRdA yataH // 4 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe sargaH2 svayamvarArtha gacchatA kalerdevAnAM mIlanaM vAsavasya vyAvarca // 71 // vayaM tAvad vrajantaH smaH zrIkuNDinapuraM prati / svayambarasabhAmadhye varItuM bhImasaMbhavAm // 6 // tiSThanti militAstatra bahavo'pi mahIbhujaH / asmAsu nu prapanneSu kathaM mayaM vRNIta sA? // 7 // tad brUta mama vRttAntamAtmIyaM surasattamAH ! / kutaH saMprati yuSmAbhiridamAgamyate punaH ? // 8 // tatastaM vAsavaH prAha hanta ? yuktaM kRtaM tvyaa| milito'si yadasmAkaM varaNotkaNThito'pi san // 9 // tad vimuzca vRthA''rambha mAbhUt tava prishrmH| vyAvartasva sahAsmAbhiH svAvAsaM prati saMprati // 10 // vyatItaH sa hi vRttAntastrijagajanaraJjanaH / tata eva vayaM prAptAH sAMprataM prItacetasaH // 11 // satsvamaryeSu maryeSu pannageSu nageSu ca / niSadhAdhipatiH zrImAn damayantyA vRto nalaH // 12 // munvA yakSAn savailakSyAn nAgAn raagaaturaaNstthaa| devAn sevAparAn hitvA sA mene nirmalaM nalam // 13 // tat ka yAsyasi tatra tvaM tAM gRhItvA gate nale / mahotsavamapi draSTuM na prAptirabhavat tava // 14 // mUlAdapi ca nAbhUt te gantuM yuktaM svayambare / naiSThikabrahmacArIti yat tvAM gAyanti yoginaH iti vAsavavAkyAnAmabhiprAyapriyaM tataH / vavarSa vAkzarAsAraM bhAratI tAratamyataH aho ! bata prasuptasya vyatItaM grahaNaM tava / vIkSituM hi vibhAte tvaM pramArjayasi cakSuSI // 17 // abhavad bhavataikena nUnamUnaH svayambaraH / sa sarvaguNapUrNo'pi kalaGkeneva candramAH // 18 // amunA khalu rUpeNa veSeNa vibhavena ca / AstAM bhImodbhavA sAkSAdanyApi tvAM vRNIta yat nAya HFI ISIT ISI-IIIPISIS THEIG BHI AII RISHI AISIIISE preraNA / / // 71 / / Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IISII AIIIIIIIII NIslashe dhig bhavantamanAtmajJamakAlajJamasaMyatam / durbhagaM subhagaMmanyamadhanya dhanyamAninam // 20 // na lajase'pi vaidarbhI prApsyAmIti bruvannapi / praveSTumapi yad dRSTau na labdhastvAdRzaH khalaH // 21 // sAbhilASAM tamevaikaM paramaM purupaM prati / tvamantyaja ivAmoSi brahmopaniSadaM va tAm ? // 22 // ataH paraM parastrIM tAM citte ceccintayiSyasi / tato muhUrttamAtreNa bhasmasAt tvaM bhaviSyasi // 23 // jJAto'si brahmacArI tvaM mAsma kAlamukhaM gamaH / ito'pasara durbuddhe ! gantuM dehi divaukasAm // 24 // iti zakrAzayaM jJAtvA sarasvatyA sa tarjitaH / vRkSAt kapiriva bhraSTaH stimitaH sthitavAn kSaNam // 25 // anubhUya subhUyo'pi vyathAM vRzcikadaSTavat / vihAya vAgminI brAhmIM dikpAlAnavadat kaliH // 26 // huM vRtA damayantI sA huM tato yUyamAgatAH / kathaM dRSTaM na yuSmAbhiranArya kAryamIdRzam ? // 27 // dhig yuSmAn vimukhAn mUrkhAn parvahInAn suparvaNaH / tiSThatsu yeSu yuSmAsu mAnavyA mAnavo ghRtaH // 28 // nipAtya nRpatIn sarvAn apahRtya ca mAnavIm / svargamAgacchato yuSmAn pratiSeDhuM ka IzvaraH? // 29 // adya svargasya yuSmAbhirmahimA sakalo hRtaH / amartyA api te yUyaM martyahInA hi saMprati // 30 // mahyaM dadata yUyaM ca brahmacaryasya dezanAm / kAntAnitambalubdhAzca svayaM yAtAH svayambaram aho ! kathakavallokaH parasmai dharmadezakaH / svayaM ca kurute tat tad yad yasmai ca prarocate // 32 / / tat kiM na vadata vyaktaM yad vayaM viphlshrmaaH| tataH svayamvarAt sarve tRNIbhUya samAgatAH // 33 / / IIHI ISHIFIFI ISI ISITY Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe sage: 2 tadadyApi mayA sAddhaM vyAvartadhvaM bhuvaM prati / apahRtya sameSyAmo nalaM hitvA vidarbhajAm // 34 // iti tadvacanaM zrutvA devAzcakitacetasaH / kau~ pidhAya mA meti zAntaM zAntamavIvadana // 35 // AH pApa ! bhavato vAkyaiH praviSTaiH karNakoTare / sAndrairiva maSIpakairantarAtmApi lipyate Atmavad manyase duSTa ! devAnapi hi viplutAn / paramArtha na jAnAsi mUDha ! gUDhataraM punaH // 37 // na dRSTaste nalo rAjA sA ca devI nalapriyA / apratyakSaM tayoretad vRthA te galagarjitam // 38 // tasyAstasya ca rAjarSeH satItvaM zAntatAM ca tAm / vaktuM yadi hi jAnAti svayaM devI sarasvatI // 39 / / iti sAkSIkRtA devairdikpAlai savAdibhiH / svayambarapratIhArI vyAjahAra kaliM prati // 40 // kale! kalaya caitanyaM kAluSyaM tyaja durmate ! / mA viDambaya gIrvANAn mAdhikSipa ca naiSadham // 41 // tatra tAvat sabhAzobhA nalAya ca vidarbhajAm / ubhayozca varaM dAtuM yayurdevAH svayamvare // 42 // tasmin satImaye batau na lakSitvA nalolvaNe / prasabhaM zalabhAyante bhrAntimanto bhavAdRzaH // 43 // madhudigdhA'dhigantavyA khaDgadhArA vidarbhajA / tAmicchadbhirdurAcArairdaramUvaM vidIryate // 44 // nahi tasya ca rAjarSeH puNyazlokasya dhImataH / nalasya sadRzaH ko'pi dhairyavIryAdibhirguNaiH // 45 // ityArabdhaM sarasvatyA zrutvA sa nalavarNanam / sahasA kupitaH proce kaliH kalakalAkula: // 46 // muzca muzca kathAM tasya vAcAlAsi sarasvati ! / aho ! vahanti maryasya devA vaitAlikavratam damayantImapaharaNArtha kalirdevAn prerayati | devAzca taM | tIraskurvanti // IIIIIIIIIIIFSSI-Sle IIIIIIIIIII) // 72 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ poSaNaya | 4-III ATHI II-III IIIN THIA kathaM varNayituM yogyo yuSmAkaM sa narAdhamaH / ratnacauraH sabhAvairI tvarthahAnikaro nalaH // 48 // tadadya ripukalpAgnau kruddhe sati kalau mayi / jJAsyate khalu pApAtmA sa sthAsyati sukhaM yadi // 49 // adyaprabhRti me vairaM nalena saha nizcalam / nityaM jaganti gAyantu kRtvA paTahayopaNam // 50 // api taM daza dikpAlAH pitaro liGgino'thavA / satItvaM damayantyA vA yaH kazcidapi rakSatu // 51 // yadi taM hRtasarvasvaM rAjyabhraSTa kSudhAturam / vidveSyaM sarvalokAnAM kAtaraM dhairyavarjitam // 52 // durvaheti parijJAya svayaM tyaktvA nijapriyAm / vanaM banena sIdantaM rudantaM bhramayAmi na // 53 // tadA mama na dAtavyaM sabhAyAM punarAsanam / na ca bhUyo'pi karttavyA lokayAtrA mayA saha // 54 // tribhirvizeSakam / itthamuktavatastasya kopaarunnitckssussH| prazamaM sAmabhirvAkyaiH kartumArabhire surAH // 55 // tyaja tyaja kale! kopaM prasanna hRdayaM kuru / viSamaM brajasi svairaM kathamunmArgamandhavat ? yadi tatra vayaM prAptAH svayambaramahotsave / asminnimitta evAyaM tatkrodhastava kiM nale? // 57 // iha strI vA manuSyo vA dhanavAn nirdhano'thavA / yuvA vA jaraTho vA'stu sarvasyAcaraNaM mahat // 58 // AcAravAMzca sarvo'pi devAnAmapi daivatam / yastatparicayaM kuryAt sa paraM puNyavAn janaH // 59 // kapUre'pi hi kAluSyaM caNDatvaM candramagapi / satsaMsarge'pi zAThyaM ca vicintayati durjanaH yasya sajjanayAtrA'sti guNarAgazca nizcalaH / sa vibhuH sa sukhI loke paraH pAmara eva hi FIRISHI AIATISSIAHISTile Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe sargaH2 divaukasA kalaye upadezaH kalezca prtijnyaa|| // 73 // HI1IASIATI AISI WISI lAdhyate khalu sarvatra sarvo'pi guNavAn janaH / tathAhi guNasaMpanna sUtraM zirasi dhAryate // 62 // damayantyA mahAsatyA nalasya ca mahAtmanaH / varNya mAne guNagrAme kimayaM matsarastava ? // 63 // dharmajJena kRtajJena nirvaireNa mahAtmanA / kA vairaseninA sArddha tava vairAyituM ratiH ? // 64 // atyagAdhamapAraM ca nalamucchettumicchatA / ArabdhaM TiTTi bheneva tvayA jaladhizoSaNam parizramaphalaM moghaM parihAsakaraM nRNAm / tad vimuzca kale ! sadyo nalena saha matsaram iti prasanagambhIrairvacobhistridivaukasAm / jajvAla sa bhRzaM bhUyaH kaliH kalahasAgaraH samvidhAya karAsphoTaM pazyannaMsau muhurmuhuH / uccairuvAca vAcaM ca bhrakuTibhISaNaH kaliH // 68 // mUrkhA vA caturo'smi vA diviSadAM ki me'nayA cintayA no nirvAsya nalaM punaH kSititalAt varga vizAmi dhruvam / atrArthe hata epa bAmacaraNo muktA mayeyaM zikhA sarve badhyata yUyameva bhavatAM sAkSye pratijJA mama // 69 // imAM samAkarNya kalipratijJAmanarthazaGkA hRdaye dadhAnaH / pratyuttaraM na ma dadAti tasmai bhUyastataH kizcana nAkilokaH // 70 // hanta ! kupyati hitarupadezairdurjanaH kimapi citramamutra / jAyate hi saviSaH savizeSa kSIrabhojanavazena bhujaGgaH // 71 // sarpiSA yadi hi nAma kRzAnuH prAyazaH prazamameSyati siktH| HI AISHI II II III // 73 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 72 // // 73 // tatkhalo'pi kalayiSyati zAnti sAmavAgmiramirAmatarAbhiH dhruvamadhikataraH syAt sAmavAkyernavInajvara iva jalasekairasya mUrkhasya manyuH / pariharata tadenaM dUto duvinItaM drutataramiti matvA niryayau devasAya: tAha tadIyaguNavarNanamUlamantrairuddIpitaH prussrosskssaayitaakssH| bhaimIkaragrahaNavairamiva smaradbhiH kRtyA kRtaH kila nale kalireva devaiH puraH surANAM vihitapratiko nalasya niSkAraNazatrubhUtaH / cacAla kAlAnalakalpakopaH kalimahImaNDalamAyiyAsuH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe dvitIyaH sargaH // 2 // // 74 // vaI- IIASHISHIAHINIFIMISle CIENISISFICISIBIEFINISFIRISHI // 75 // caturthe skandhe tRtIyaH srgH| atha tridazavIrANAM prAptAnAmamarAvatIm / vAtan kalinaladveSapariNAmAzrayAH kathAH mho| sAdhu babhUvedaM vaidA yad vRto nalaH / karaMtu yat kali pAyI nalamucchettumicchati // 1 // // 2 // Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe sainyena saha kalerAgamanam // sargaH3 // 74 // EIIIIIIIIIIIEIGI ISI yadi svayambare bhaimI kAntaM kRtavatI nalam / kimatrArakSakaH so'yamasthApitamahattaraH ? asya pazyata daurjanyaM kalenirvairavairiNaH / aho ! ditsati duSTo'yamekahastena tAlikAm abdheraurvo'nilo'bjAnAM rAhu nAM satAM khalaH / caturNAmatra catvAro vairiNaH kAraNaM vinA pazyanti parvate vahi nAtmIyapadayoH puraH / svanAzamapi vAJchanti paranAzecchukAH khalAH hInena hi samartho'pi cchidralInena jIyate / karNamadhyapraviSTena mazakeneva kuJjaraH tad yatadhvaM nalasyAsmin prApte kaliparAbhave / saumanasyaM sumanasaH sarve kurvantu saMprati asti pAtAlavAstavyo nAgaH karkoTakAbhidhaH / pitRvyo nalabhUbharturvIrasenasya bAndhavaH sa ca rakSatu puNyAtmA pUrvasnehena pannagaH / buddhibhraMzamaye kAle nalaM kalisamAkulam // 10 // itazca kalirapyAzu saMprApya pRthivItalam / AryalokasamAkIrNamAryAvarta vilokayan // 11 // sarvadharmamayaM dezaM taM dRSTvA baddhasAdhvasAH / na puraH padamapyekaM cikSipuH kalisainikAH // 12 // tatastAnAtmano bhRtyAn pazyan ckitcetsH| avocata sa kalirvAcaM sahasA sAhasI hasan // 13 // evameva madAndhAnAM bhRzamuttAnapAtinAm / ApAtamAtrasAdhyo hi nAsAkaM nipadhezvaraH // 14 // tataH saMprati sarve'pi yAta yUyaM yathAgatam / ahameva gamiSyAmi vigrahAya kRtAgrahaH sthAsyAmi cirakAlaM ca nibhRtaM yatra kutracit / tRtIyopAyasAdhyasya naipadhasya jighAMsayA // 16 // IAII bAbatAnA // 74 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HISIsle ISI RISTIANSHIGATHI AISHI IIFIG AsAdya vivaraM tasya pravizya balavattayA / savegaM darzayiSyAmi svasvabhAvamaruntudam // 17 // vaidarbhInalayormadhyAta prsprviyuktyoH| ahaM hatvA kamapyekaM saGgamiSyAmi vaH punaH // 18 // iti tAnAtmano bhRtyAn kAndizIkAn visRjya sH| eka eva svayaM zIghraM prapede naiSadhI purIm // 19 // tatra pravizya pazyan sa vizrAmasthAnamAtmanaH / trikacatvararathyAsu cacAra caraTazciram // 20 // nAsasAda kvacit kiJcit kaliH paricitaM nijam / nale sa yugapad duHkhI yugazeSaH sukhAsike // 21 // nipapAta pataddanto bhanajAnurmahItale / ullaGghayan sumedhyAni surasnAtrodakAni saH // 22 // siddhAntAdhyayanavAnaiH ziSyANAM vAcanAsu saH / uvAha savyathau kau~ taptapubhRtAviva // 23 // tutoSa kRtazRGgArA vAranArIrvilokayan / ruroSa punarAlokya nRtyantIH suravezmasu // 24 // itthamAkulito madhye niHsRtya nagarAd bahiH / mano'bhirAmamArAmaM vizrAmAya jagAma saH // 25 // tatra drumasamhAnAM caityapUjopayoginAm / chAyA tamadahat kAmaM kAmArttamiva kaumudI // 26 // upari sakalabhUbhRnmaNDalasya sthitena svajanakamalakhaNDazrIsamullAsakena / naladinakaranAmnA nirmale tatra deze tamasa iva na ko'pi kvApi tasyAzrayo'bhUt // 27 // atha kathamapi khedacchedavAJcchAM dadhAnaH kaliralasazarIraH svairsnycaarmuktH| pracaladalasamUhairdattasaGketamAtraM praNayinamiva dUrAdakSavRkSaM dadarza // 28 // BIAISHINI ASHIS Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe nalarAjye skandhe nRtyan tato vitatabAhurupetya vegAdAliGgya taM viTapinaM viTacakravartI / krozArddhatuGgavapuSaH sukhasamasya tasyAruroha zikharaM sa kharasvabhAva: iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe tRtIyaH sargaH // 3 // // 29 // kale sargaH 4 sthirtaa| // 75 // ___caturthe skandhe caturthaH srgH| DIESI SERIATSLATIIItaISHING sa pAyasa ivArUDho duSTabuddhibibhItake / ekahaga nalasAmrAjyaM pazyati sma divAnizam paSTivarSasahasrANi tena tatraiva tasthuSA / na svalpamapi saMprApta vivaraM tasya bhUbhujaH sa hi zIlakulopetaH puNyazlokaH prajApatiH / zAsitA durvinItAnAM goptA vinayavartinAm dakSaH svaparadoSajJo guNavAn guNavatsalaH / bhayakarazca saumyazca dhIro'pi lalito'pi ca // 4 // nityaM dharmArthakAmeSu tulyabhAvena saMsthitaH / iha lokaphalaM bhRte paralokAd vibheti ca // 5 // tribhirvizeSakam / vazIkRtAriSadarga cAturvidyavizAradam / zaktitritayasaMpannamudayatrayabhUSitam nityamabhyaciMtA devA guravo nityapUjitAH / nityasaMpanmayaM rASTraM tasya nityotsavaM manaH varNAzrameSu sarveSu paurajAnapadeSu ca / na kazcidabhavat tasya sthitibhaGgaM karoti yaH HESISISEIIIIEISSIFISSIFISHI ISRO // 75 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // // 13 // // 14 // IIIIIIIIIIIIIIle rathAzvagajasaGkIrNa bhUpAlakulasaGkalam / dRzyate tatsabhAdvAraM chatracchanna nabhastalam nirvikAraM nirAyAsaM niHsapatnaM nirAmayam / sa nirIti nirAtaGkaM rAjA rAjya vinirmame vizeSeNa ca vaidarbhI tasya rAjyamabhUSayat / tattadvepakalAdAnaivaidagdhyA dAkSiNAtyayA ApANigrahaNAd nityaM kSaNamapyaviyuktayoH / tayostadabhavat prema gaurIzaGkarayoriva cakravAko viyujyate hIyete rAtrivAsarau / aviyuktamahInaM ca dAmpatyaM tatpunastayoH puSpAvacayasaGgItadolAsalilakelibhiH / nalazca damayantI ca cikrIDaturahanizam tayoH parasparapremaparaMparitacittayoH / ubhayoH kIrtanadvandvairmaNDitaM kSitimaNDalam dikpAlavarasaMpannaH svecchAgatajalAnalam / sUryapAkodanaM cakre nityaM bhaimIkRte nalaH strIpuMsalakSaNopetamapatyadvitayaM nalaH / gIrvANavaravIryeNa damayantyAmajIjanat tadA tasyAsamudrAntapRthvIpatiziromaNeH / santatizravaNAt sarva mumude madhyamaM jagat upAyanasamAkIrNo bandhubhirbaddhatoraNaH / strIbhirvihitamAGgalyaH sAmantaiH kRtakautukaH pradhAnapuruSaiH prApto bhImasya ca mahIbhujaH / dukUlamauktikacchannasamastodIcyamaNDalaH dAnaiH pUrNArthisaGghAtastUyarvadhiritAmbaraH / ekaviMzatyahorAtrANyazrAnto'bhavadutsavaH indrAdibhiH pradattasya tasya dvandvasya pArthivaH / indrasenAbhidhAM cakre sa cakradharavikramaH II III // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // FIRISHI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe sargaH4 nalasya utkarSaH kaliM jvAlayati // DISISTERISTICATI-RINITII ISIP reje rAjakulaM tAbhyAmapatyAbhyAmaharnizam / vyomeva puSpadantAbhyAM saMcarajhyAmitastataH // 23 // tena tenodayenAsya sapatnIkamya bhRbhujaH / zuzopa kaliratyantaM jaleneva javAsakaH // 24 // atha kadAcana pAnthamanasvinIghanamanorathasAdhanasArathiH ! pikavacaH pratibhAgururAyayau rasamayaH samayo madhumAdhavaH // 25 // samanizAdivaso yadi vistaraH samahimAtapanirgamasaGgamaH |ubhytstulyaa vidhRtaM dadhau bhuvanamAzu vasantamahotsavaH // 26 // ka iva nAma na saMprati manyate jagadaladhyatamaM smarazAsanam / iti vicetumivAvajagAhire vasumatIvalayaM malayAni lAH // 27 // jvalayituM hRdayAni viyoginAM dahanasaGgamapiGgamayAtmabhiH / samuditaM nava campakakorakairmakaraketanavANaphalairiva ||28||laa zrutisukhapradahaMsakulakSaNabhraparaguJjitakokilakUjitaiH / hRdayavezmasu bAlamRgIdRzAM sapadi jAgarito makaradhvajaH // 29 / / kimadhunA madhunAmni manorame rasamaye samaye samudIyate / upavane pavane hRtapallave navanavA vanavAsajupAM ratiH // 30 // saha satIbhirupapallavayanmunIn saha viTairghaTaya naTayopitaH / saha ca pAnthavadhUH pathikabajeviracayannucitaM vidadhe madhuH // 31 // priyamApa kApi zirasA dadhatI navamAlikAkusumadAma hitam / abhisArikA capalacittatayA navamAlikA kusumadAmahitam // 32 // na kAsaro lambataraGgantAraM nakAsarolambataraGgatAram / na kAsarolambataraGgatAraM na kAsarolambataraGgatAram reje sa kAmarasatAmarasaprasaktaproddAmadAmaDamarabhramaro vasantaH / uttaaljaalkjttaalrsaalshaalvaacaalvaalmdlaalskaamtaalH||34 tatraikadA suviracayya vasantapUjAM gItAt paraM suparitoSitagAyanasya / bhaimIsakhasya sukhagoSThigatasya tasya vaitAlikA nijagadurdivasAvasAnam II AI AISI ASSISTANI / / 76 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIII-IIII ISIS IS tyaktvA dUraM hRdayadayitAM padminI labdhanidrAM hitvA viSvak dyutiparikara jihmabhAvaM dadhAnaH / saMpratyekaH pratitaruvaraM dattapakSipralApaH kvApi kSipraM patati gahane vAsarANAmadhIza: AkarNya sUtacyavanaM tamasA vRto'yaM prakSiptaye vahati niHprabhatAM ptnggH| zyAmIbhavanti kakubho viruvanti kAkAH stokApi nAsti viyati skhalanA kimanyat ? // 37 // virahaduHkhadazAmatizokayoH sadayacitta ! vilokaya kokayoH / yadanayA vidhivezasajaM bhayaM bhavati kasya janasya na pazyataH // 38 // gantukAmamupalakSya SaTpadaM padminI kRtplaashbndhnaa| Adadhe ca sugRhItamaJjasA majubhASiNamiyaM nizAmukhe // 39 // kAM te karomi mama sAndhyavidherupAsti? yAM nAtha ! vAJchasi na kutra mamAtha vaanychaa| itthaM vilAsamayavakragiraM vadantIM vakroktibhiH praNayinIM sa vadannudasthAt // 40 // atrAntare tvaritameva jayaM vidhAtuM tasmin prmodkRtpaadsrojshauce| pazyannalagnajalamaGgulisandhirandhra chidraM prapadya kalirasya viveza kAyam // 41 // samyaka zaucena hInaM kRtavivazatarnu muktakezaM hasantaM niSThIvantaM rudantaM madanaparavazaM jambhamANaM skhalantam / bhItabhrAntaM vivastraM parikalitarupaM lacitocchiSTadhAnyaM chidraM labdhvA vizanti dhruvamiha puruSaM prAyazo duSTadevAH / / 42 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe caturthaH srgH||4|| HIAIIIIIII Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I caturthe ISk chidraM sarga:5 // 77 // // 2 // TER caturthe skandhe paJcamaH srgH| a> < tena tIvravipAkena viSeNeva visarpatA / nalasya kalitAH zIghraM bhinnAH saptApi dhAtavaH sarvabhArakSama prApya tamAdhAraM mahIpatim / prasasAra kaliH svairaM salile tailabinduvat tamAvizya vizeSeNa saMgraha manAH kaliH / dadhyau durodaraM nAmnA devaM dyUtAdhidaivatam steyAnRtacchalacchadmapaizunyAdiparicchadaH / sa tasya purataH tasthau praNamya racitAJjaliH tatastaM vinayaprahaM kaliH kalitavismayaH / nalasya dakSiNaM pANiM bhajasveti samAdizat natamauliH kalerAjJAM tatheti pratigRhA sH| nalapANitalaM bheje kapota iva paGkajam tadAdi satataM tasya nRpasyAtmavato'pi hi / vikSiptadinakRtyAyAmakSavatyAM mano'bhavat tataH samuditadyUtakrIDAkuNDalapANinA / tena rAjJA sukhaM lebhe na guhUrttamapi kvacit kadAcit kUbaraM nAmnA bhrAtaraM sa nijAnujam / snehAdaparamAtreyaM dvandvadyUte nyamantrayat ubhayorabhavad dyUtaM sabhAyAM rativarddhanam / mithaH kramasamAyAtadolArUDhajayAjayam yo jayAbhimukhaM dyUtaM jAnAti sma svahetave / sa cakAra pratijJAtAt pUrvasmAd dviguNaM paNam suvyaktamanadanakSAH karapreGkholanastayoH / nRtyataH kalidhUrtasya pAdadhardharakA iva labdhvA kaleraGgapraveza nalasya dyUtakrIDA c|| PISFII III ATHIGATII-III ISRI 4 IISHI 4 I95l // 10 // // 12 // // 77 // DISHI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14-IIAlila III-IIISite nityaM japatapaHsnAnadhyAnadAnAzanAdikam / kattuM na kimapi prApa dyUtabandIkRto nalaH // 13 // devyA api hi vaidAH sa svalpaM darzanaM dadau / priyAyA api pagrinyAH prAvRSIva divAkaraH // 14 // asIdan rAjakAryANi rAjJi dyUtavazaMvade / avagrahabalagraste zasyAnIva payomuci // 15 // aho ! divAnizaM rAjA tatparatvena saMprati / krIDatIti pravAdo'bhUt prakAmaM prakRtiSvapi dyUtanindAmayairvAkyaiH prayuktaiH premapUrvakam / vAraM vAraM sukhopAyairamAtyAstamavArayan // 17 // na bacobhiramAtyAnAM gurUNAM ca na lajjayA / na ca svaprajJayA sehe sa vihAtuM durodaram // 18 // na gItena na nRtyena na vAdyena na kautukaiH / na kathAbhirna gAthAbhirna zrameNa na nidrayA // 19 // na rAjakAryasampAtairna zarIrasukhecchayA / azakyata nirAkattuM tasya dyUtapizAcikA // 20 // tribhivizeSakam / tato viditavRttAntA vijJaptA mUlamantriNA / dadarza kAntamAyAntaM vaidarbhI svagRhe'nyadA // 21 // svayamutthAya taM bhaimI bhaktyA bhRzamapUjayat / abhyo hi kulasINAM cyuto'pi guruvat patiH // 22 // tAM dInavadanAM khinnAmaharSAmavibhUSitAm / garimacchannasantApAM pAdayordattalocanAm // 23 // sa pazyan duHkhitaprAyAM priyAM prANezvarI nijAm / sahasA saMbhramaM bibhrad vizadaM vAkyamabravIt // 24 // (yugmam) brUhi kiM tava pRcchAmi bhavatyA viditaM yataH / kimarthamIdRzAvastho mama prANezvaro janaH // 25 // dunoti hRdayaM dUraM sAMprataM mama pazyataH / duhituH kuNDinendrasya zarIramavibhUSitam // 26 // DIEFIIIIIFIFIETERINFINITIEI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe dhUtArtha skancha damayantyAH shocH|| sargaH 5 // 78 // FISIII-III-ISIS ISSIO devi ! vaidarbhi ! kaccit te citte sukhamakhaNDitam ? / nirAtaGkAni gAtrANi kaccit taba tanUdari ? // 27 // sAkArata citta sukhamakhANDatam / / nirAtaGkAni ra ko dadhAti tvayi dveSaM ? kastvAmulladhya vartate / / kutastava bhayaM bhIru ! kasmai manasi kupyasi ? // 28 // sutA mImasya rAjJastvaM vIrasenasya ca snuSA / pakSadvayavizuddhAyAH kathaM kaluSatA tava ? // 29 // ayi ! prasIda vaidarbhi ! hRdayaM sadayaM kuru / priye ! prayaccha me hanta ! hantakAraM ca vAGmayam // 30 // iti jalpana kare dhRtvA nivezya nijasannidhau / abhiprAyaprakAzAya sa tasyAH zapathaM dadau // 31 // tataH zirasi kurvANA karakuDmalazekharam / uvAca vacanaM devI damayantI nalaM prati // 32 // kathamitthaM mahArAja! vRthA manasi yase ? / yattanoreva mAM pazyannalaGkArairalatAm // 33 // kiM mANikyamayaiH kArya bhArabhUtairvibhUSaNaiH / tvameva deva ! nityo'si zRGgAro mama jaGgamaH // 34 // patisanmAnitA nArI nirvepApi virAjate / zobhate hi payaHpUrNA padmahInApi dIrghikA // 35 // pratikUlapriyANAM kiM purandhrINAM prasAdhanaiH / sattvasAhasahInAnAM senAnAM DiNDimairiva / / svAmin ! dhavalitaM vizva tava kIrtyA carAcaram / sa eva hi mamodyotaH zRGgAramaNDanaM vinA // 37 // tvadardhAsanasAnnidhyaM labhamAnA manoramam / na zraddadhAmyahaM nAtha! paulomImapi susthitAm // 38 // itthaM bhavatprasAdena sarvotkarSajuSo'pi hi / bhAgyahAniH punaH zIghraM saMprAptA mama saMprati // 39 // yat tvAM madapakarSantI harantI hRdayaM tava / zazvadakSavatIyaM te sapatnImAmupasthitA // 40 // IASIAHINITISH // 78 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIIIIII AHINIIIII paNyAGganeva nirvIDA dyUtakrIDA dhanApahA / na nanakaraNI kasya pariNAme narezvara ! // 41 // imA sajanavidveSyAM bhajatAmayazaskarIm / dhanasya prathamA hAnirdvitIyA svasukhasya ca // 42 // na kAle bhojanaM nidrA na kAle devatArcanam / na kAle snAnadAnAcaM kitavasya kadAcana // 43 // prabhavanti bhRzaM rogAH zIghra kupyanti devatAH / bhrazyanti sarvakAryANi dyUtAsaktasya dehinaH // 44 // svajanA dUrato yAnti, na vizvasiti ko'pi hi / lakSmIvilIyate zIghraM, dyUtavyasanazIlinaH // 46 // na tiSThati vinA krIDAM jitameva hi pazyati / parAjitastvanirvAcyaM labhate duHkhamAkSikaH / // 45 // kapikacchU karadvandve dRzau marumarIcikA / davAnimarmaro dehaM dyUtakArasya nojjhati // 47 // utkhaatnynghraannaashchinnkrnnkrkrmaaH| aMkitA iva dRzyante dyUtadAsA narAdhamAH // 48 // akIrtyA malinaM pUrva jAyate sakalaM kulam / nirjitasya paraiH pazcAt kitavasya mukhaM puna: // 49 // ekazRGkhalitAnyeva vyasanAni parasparam / ekamaGgIkRtaM yena sa sarvairamigamyate // 50 // varaM hAlAhalaM bhuktaM bhRgupAtaH kRto varam / varaM vahipravezo vA natu dyUtaM niSevitam AstAM parajanaiH sArddha dvayondhivayorapi / vibhedakAriNI krIDA kubhAryeva parasparam // 52 // dhUyate hi purANeSu bhaginyorubhayorapi / kadrUvinatayorAsId vAgdyUtamapi dAruNam tathAhi dve api prAtaH kadAcid gandhamAdane / jyotiSkazakramudyantaM pazyataH sma divAkaram // 54 // II AISFIISIFII IISTSle II AISII Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe SIS yUtado gANi // sargaH 5 // 79 // IIIII-III dhRtalAkSAruNacchatraM calan mAJjiSThacAmaram / raktotpaladalottaMsaM gairikAraktavAsasam // 55 // yugma tasya dIrghAruNoSNAMzubarbarojAlamAlinaH / sadyaH pratihataM tejastejasA cAkSupaM tayoH // 56 // kRSNavarNAn harehAn varNayantI bhramadRzam / haritastAn prajalpantI kadrU ca vinatA'hasat // 57 // tanimittaM vivAdotthaM vAgdyUtamubhayorabhUt / sudhAkalazamekaikaM paNIkRtya parasparam // 58 // ativelA'dhunA jAtA prAtanirNaya eva nau / iti dve samayaM kRtvA jagmatuH svasvamandiram // 59 // nAgemyo nilaputrebhyastaca kadUracIkathana / mithyA dRSTamidaM mAtarityUcustAM bhujaGgamAH // 60 // taso mAturmayArsAyAH paritrANAya pnngaaH| aveSTayan svervAhAna maitryA yoktraphaNAbhRtaH // 61 // tataH saketavelAyAM te dve ravirathaM gate / dadarza sahasA zyAmAn vinatA'pi turaGgamAn // 62 // ajAnatI ca tAM mAyAM karA sApi parAjitA / yAcyabhAnA sudhAkumbhaM vinatA vAkyamabravIt // 63 // ahaM kumArI nirvIrA dadyAM kathamRNaM tava ? | pratIkSasva kiyatkAlaM bhaviSyAmyanRNA tava // 64 // yAvad datse na me deyaM tAvad mahAsyamubaha / ityuktA mA nijasvalA tatheti vinatA'vadat // 65 / / tadAtikiGkarIbhRtAM vAhanIkRsya tAM svayam / Aruhya bhuvanaM marca kadarabhramadanvaham saMvAhanAdibhistaistaiduSkaraireva karmabhiH / akhedayacca tAM bAlA kadraH kaThinamAnamA itthaM varSazate'tIte sA bhaginyAH parAbhavAt / ruroda jAhvavItIre kadAcit karuNasvaram // 68 // II - BEST ell III // 79 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || 4TALIGN THEIR ISINESI BIKE tasyAzca ruditaM zrutvA kazyapo munirAgataH / sarvamApRcchaya vRttAntaM pradadAvaNDakadvayam itaH putravatI bhUtvA tvamAnRNyaM prapatsyase / ityuktvA kazyape yAte pramodaM vinatA'vahat // 70 // paJcavarSazatebhyazca sA dAsyena kadarthitA / kAlakSepAsahiSNutvAt kozamekaM vyadArayat // 71 // tataH prAdurabhUd dIptaH pumAn rUpeNa kubjakaH / zrImAnakANDajAtatvAt paGgubhAvena dUSitaH // 72 // suniSpannAd dvitIyANDAd bhavitA yo mamAnujaH / sa hi tvAmanRNIkartA vinatAmityuvAca saH // 73 // sa tejaHpaTalaM varSan duHsahaM daityadAnavaiH / prathamodayamuddizya sArathyaM grAhito raveH // 74 / / tato varSasahasrAnte svayaM vighaTitAd drutam / prAdurAsId dvitIyANDAd garuDo nAma pakSirAT // 75 // niSAdAn prathamaM jagdhvA bhuktvA kuJjarakacchapau / bhaktvA ca rohiNI zAkhAM sa prApto mAtRsannidhau // 73 // tasyAzca dAsyavRttAntaM jJAtvA manasi duHkhitaH / pratasthe pannagaH zIghramagRtAharaNAya saH // 77 // kSiptyA pakSAnilairvRkSAn vahiM vidhyApya vAribhiH / nihatyArakSakAn caJcyA nakharutkSipya paJjaram // 7 // tasyAdAya sudhAkumbhaM svasthAnAbhimukhasya ca / bhUva yAyino yuddhaM saha sendraiH surAsuraiH // 79 // yugmm| vinatAmanRNIcakre kadradeyaM samarpya sH| sApi kattuM sudhApAnaM nijaputrAnajUhavat darbheSu kalazaM muktvA yAvat snAnAya te yayuH / tAvad hRtvA sudhAkumbha prayayau pAkazAsanaH // 81 // sudhArasakaNaklinnAn lilihuH pannagAH kuzAn / dvijihAste tato'bhUvan taddhArAbhirvidAritA // 82 // HILARIAGINISIII IIIrla Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe sarga:5 vAgdyUtasya dossaanni|| = // 8 // = IIIIII-IISHIMIRIDIURI IIsle atha mAtuH saran dAsyaM krodhAndho garuDaH kramAt / sarpAn vyApAdayAmAsa pAtAlAni prakampayan // 83 // tataH kartuM kulatrANaM prAhiNot tasya vAsukiH / manojhaM sarpamekaikaM vadhyaM nityakarapradaH // 84 // itthaM vizasatastasya sarpAn malayaparvate / kAlakramAt samuttasthuH sthUlakUTAH phaNAbhRtAm // 85 // kadAcit tatra saMprApto malayendrasutAvaraH / jJAtvA tatsarparakSArtha tasthau jImUtavAhanaH // 86 // sa ca vadhyazilAsuptaH zaGkhacUDasya vArake / garuDenA jagdhaH san parivRtya dadau vapuH // 87 // saMprApte zaGkhacUDe ca dadati svaM vapuH puraH / jImUtavAhanaM jJAtvA tuSTaH satvena pakSirAT // 88 // sarparakSAvaraM tasmai vAJchitaM garuDo dadau / yathAvasthitadehaM ca taM cakre vinatAsutaH // 89 // tadativiSamametat kutsitaM chadmamUlaM sujanahRdayazUnyaM kIrtikUlakaSaM ca / parihara naradeva ! dyUtamudbhUtapApaM paricinu duravApaM nirmalaM dharmakarma // 9 // avandhyavijJaptiriyaM sadaiva prasAdapAtraM tava bhImaputrI / tadAryaputra ! kriyatA maduktamuktveti sA tatpadayoH papAta // 91 // tubhyaM zape yadi durodaramAcarAmi svAsthyaM bhaja svahRdi bhIru ! bhayaM vihAya / itthaM trapAparavazo nRpatirbuvANaH prANezvarIM sarabhasaM bhRzamuccakarSa // 92 // ki zarmaNApi mama tena na yat priyaM te bhUyAca duHkhamapi tad mama yat taveSTam / 115ISHI-IIIIIIIIIII = Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA bhUt sahamapi me dayite ! vinA tvAm / tvaM jIvitaM ca dayaM ca mamotpalAdhi! // 13 // ityAdimircahuvidhairanurudhya vAkyaiH svaM sAparAdhamiva cetasi mnymaanH| saprazrayapraNayamutkalikAkulo'sau tAmAliliGga ca cucumba ca sandadhe ca // 14 // ghiga dhik kaSTaM manasi sutarAM yate hanta ! devI svArthabhrazaH kulamalinatA dyUtato yat mameti / maimIsparzaH sapadi nRpatezcandanAlepahRyo dIptaM cittajdaramiva ciraM tasya dUrIcakAra // 95 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe pazcamaH sargaH // 5 // BHI SII-IIIIIIPIHI15 CHISII-IIFISHI - ISHI-IIIII caturthe skandhe SaSThaH srgH| tasyoSitasya tAM rAtri damayantIniketane / abhUd bhAvaparAvRttirmalayAdrau taroriva adhigamya ca vRttAntaM garbhadAsIbhirIritam / avahana hRdaye harSa zrutazIlAdayastadA prAtaH kRtyaM yathApUrva sa cakAra mahIpatiH / nAnApi cUtavidyAyA pabhAra mahatIM trapAm bhRyo madhyAhasandhyAyAM bhojanAvasare kRte / cukopa tasya sotkarSa viSamajvaravat kaliH na sehe sahasA sthAtuM sArikrIDA vinA nalaH / visasmAra priyApArzve sa pratizrutamAtmanaH // 4 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paturthe skandhe sargaH6 kale chidra| pravezAt pratijJAbhraSTo nalaH // // 81 // ISISI ALIGALI-SINI CHIE akSAn devitumAreme sa sabhAyAM sakUbaraH / pratiSThAbhaGgamUlaM hi dyUtakArasya ceSTitam AsasAda tadA rAjA vAraM vAraM parAjayam / vAmatvaM manmathasyeva cUtasya hi parA ratiH hastyazvarathavArastrIgrAmAkarapurAdikam / yad yat paNaM nalazcakre tat tat sarvamahArayata // 8 // na dadarza punabhaimI na chUtAd virarAma ca / dine dine dadau duHkhaM jigIpuradhikAdhikam akSakrIDAvidagdho'pi kUbareNa sa nirjitaH / na kazcidathavA vidvAn daivasyaikasya kauzalam na taM cakamire paurA na bhRtyAstamajIgaNan / upekSya matriNastasthurasadvyasaninaM nRpam hIyamAnaH zriyA nityaM sa tyaktaH sevakairapi / anvagacchad janaH sarvaH kUbaraM jitakAzinam // 12 / / padmataH kumudaM yAti sandhyAyAM madhupagrajaH / dhika tatazcApalaM lakSmyAstadAsaktaM janaM ca dhik // 13 // kiM kurvanti mahAmAtyAH kasya sAdhyo hi bhUpatiH ? / ka nu zakyaH karI karNa dhattuM madabharoddharaH // 14 // mlAneva nikhilA buddhirvikSiptamivaH vaaysH| vidhyAtamiva dhAmApi nalasya kalikopataH atyagAdho'pyapAro'pi kalazodbhavamUrcinA / jagrase kalinA zIghra lIlayA nalasAgaraH dvArarodhena sAmantA anudghATairvaNigvasaH / lakhanaizcApi dAyAdAstaM dIvyanta nyavArayan ArUDhapatanAzaGkI kUbaro'pi nyaSedhayat / naiva tasthau punardIvyan hAravyAvRttaye nalaH // 18 // dhigaho ! paikI lakSmI dyUtena gamayatyasau / varamabhraSajvAle na juhoti hutAzane | | 8 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II-II ISI VIIIIIII niSiddhAcaraNAsaktaM vyavasthitamimaM nRpam / sAdhu syAd yadi gRhNAti sarva nirjitya kUvara: kathamasya karaprAptA mauktikasraka kaperiva ? / ciraM sthAsyati saukhyena devIyaM bhImasaMbhavA ? idamanyadapi spaSTa prabhUtamanayA dizA / jajalpa jAtavairAgyo naladvaipAkulo janaH taddhanenaiva saMnaddhaH kUbarastaM jigAya ca / jAyate hi vidhau vAme svazastramapi ghAtakam tataH saha mahAmAtyaivaidarbhI bhartRvatsalA / sAmantacakrasaGkIrNa tatsadaH svayamAyayau tatra tasyAM samAyAntyAM saha kaJcukinAM zataiH / eti devIti bhItAnAM vetriNAM tumulo'bhavat tAM ca dRssttipthpraaptaassttaanggspRssttbhuumyH| praNemuH saMvRtairakSaiH sAmantAH kUbaro'pi ca babhUva nibhRtaM sarva dUrasthaM rAjamaNDalam / babhAra kUbaro lajAM dhASTayaM bheje punarnalaH atha vyAmimAM kartumapazyanniva tAM nalaH / svairaM parAmRzan sArIH sAvalepa ivAvadana kiM saMvRNoSi pANibhyAmakSAn pAtaya kUbara ! / vRthA kAlaparikSepaH kriyate kimasAviti ? vIkSya tiryagvaladdaSTi sAbhiprAya priyaM prati / tataH kUvaramevoce kuNDinendrasutA svayam vimuzca devara ! pUtaM svadharmamanucintaya / vaivAhyamiva vA yuktaM svagotre kiM durodaram ! jaye parAjaye vA vA tAvadekasya kasyacit / dvayorcAndhavayormadhye kva duHkhaM kutra vA sukham ? yadi tAvad mahArAjo'vadhArayati vA na vA / tat tavApi matibhraMzo babhUva kimu kUbara ! // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // // 31 // // 32 // // 33 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe sargaH 6 damyantyAH kuvarasya dyuutaavrodhnaarthmupdeshH|| // 82 // na kasyacana vizve'smin sarvathA jAtu jAyate / anyAyopArjitaM vittaM sthale jalamiva sthiram // 34 // jitaM mayeti kitavo jitakAzI prajalpati / jIyamAnaM tu jAnAti nAtmAnaM vyasanena yat // 35 // tvaM yadyadhikarAjyAya dyUtaM devara ! dIvyasi / mAlavendra mahArASTraM gRhANa mama paitRkam // 36 // maNimANikyaratnAni svarNamuktAphalAni ca / tAni svIkuru sarvANi gRhe tiSThanti yAni me hastyazvarathamukhyaM ca sAdhanaM sarvameva me / tvadarnAkyatAM zIghraM dvAre ca tava tiSThatu // 38 // prasIda sadayaM vatsa ! prArthanAM me kRtArthaya / kuru kUbara ! madvAkyaM tyaja dUraM durodaram // 39 // tvAM vIkSya virataM ghUtAd rAjApyanu viraMsyate / nAnAtmasamaiH sArdU cUtaM yuddhaM ca bhUbhRtAm // 40 // ityuktavati sotsAhaM bhaimInAmni bRhaspatau / anvabhASanta mantrIzAH zrutazIlAdayo'pi yat // 41 // tatastatheti yat kizcit yAvad vadati kUbaraH / akArSIdantarAlApaM tAvad vegena bhUpatiH // 42 // aho ! dadAti yad devI sarvasvaM tava kabara ! / dAsyAmyahaM paNIkRtya svayamakSamukhena tat // 43 // tasminnapi hi sarvasmin hArite sati daivataH / imAmapi paNIkRtya rantuM mama samudyamaH gacchantu mantriNaH sarve na kAryA nau nivAraNA / drakSyAmyahaM paraM pAramakSANAM kUvarasya ca // 45 // pravizyAbhyantaraM devi ! tvamapi braja satvarama / te'pi raNava bhIru ! kimayaM tava saMbhramaH // 46 / / caturmiH kalApakam / DISIAISIIIIIIIIIIII) Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | III ASIAFII-IIIIIICATEle iti zrutvA giraM patyuH pratyuvAca vidarbhajA / samanyurapi sAzavaM vinItA natakandharA // 47 Aryaputra ! kRtArthA'smi yatpaNIkartumicchasi / nRNAM saMbhAvanApAtraM viralAH khalu yoSitaH // 48 // yaH kazcidapi vAJchAyAH pratyUho vihito mayA / tatra prasIda rAjendra ! mA sma khedaM kRthA mayi / / 49 / / AyAntu mantriNaH sarve kiM dRSTikaTubhiH sthitaiH / dyUtakautukavicchedaM devasya kisu kurmahe ? // 50 // astu nirmakSikamiti pratyuccarati bhUpatau / tataH khinnA yayuH sarve devyA saha niyoginaH prAptA ca mandiraM bhaimI kezinI vIkSya satvaram / avalambya bhRzaM kaNThe ruroda mRdgadgadam // 52 // reje rAjIvanetrA sA varSantI vASpabindubhiH / namaHzriyaH pramItAyA dadAneva jalAJjalim pramRjya nayane tasyAzviramAzvAsya bhAminIm / uvAca sAntvanAgarbha kezinI dIrghadarzinI // 54 / / ayi ! prasIda vaidarmi ! rambhoru ! ruditaM tyaja / prathamaM hi prapannA'si vyalIkaM prANavallabhAt // 55 // na samA vAsarAH sarve naikarUpamidaM jagat / bhavanti vividhairbhAvaiH prAyazaH prANinAM dazAH // 56 // na te dharmajJayA samyak zocanIyaM zucismite ! / bandhodayavipAkAzca sattA na ka nu karmaNAm ? / / 57 // yadaivAkSAH kare dattAstasya daivena kenacit / satyaGkArastadevAsIt tvatprItiparimArjane // 58 // kiM nainaM vetsi vAtsalyAt saMprati prItimohitA / nalaM nAma parAvRttaM kRtAntaM kizcidAtmanaH 1 // 59 // yatsatyaM bhUtadhetAlAH pizAcAH kaTapUtanAH / athainamadhitiSThanti duSTAH palabhujo'thavA // 60 // REA THEII A TEST STI ARTIC Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catu skandhe sargaH6 damayantyai kaizinyA: sAntvanam // // 83 // BIBRII SHIRTHILGA TERI ATHI WIKIIC IBi antareNa samAveza vyantarANAM durAtmanAm / kathamitthaM bhaved mugdhe ! yadi zikSyaH svayaM nalaH // 61 // atikrAmati kiM satyaM vinayaM vAti vartate / parityajati vA prIti kalpAnte'pi kathaM nalA? // 62 // nAstyeva hi nalo rAjA sa bhavatprANavallabhaH / idaM tadpamAsthAya bhUtaM kizcid vijRmbhate // 63 // na nAma maGgalairuktairmANalyamupajAyate / api karNakaTu spaSTaM zRNu pathyaM vaco mama // 64 // yad mArtaNDaH paridhivalayI vyomni sUryadvayaM yad rAtrau cendraM dhanurapi ca yat yacca yuddhaM grahANAM / ulkApAtA yadapi bahavaH krUraketUdayo vA kAlAtItau yadapi rajanI bhatturastodayau ca // 65 // yad digdAho yadapi ca rajovRSTibhUmiprakampau yadgAndharva vrajati nagaraM gocaraM locanAnAm / yaccAtyantaprasavavikRtiH kAlato rUpato vA yaccAkAle kila jaladharo vAri varSayabhIkSNam // 66 // grAme vanyA vanavi ca yad grAmasattvAH pravRttAH krUrAkrandaM kharanakhariNo yacca mizraM rasanti / durgA nIDaM madhu ca saraghAsambhavaM mandire yat yatsaJjAtaH sthalajalanabhazcAriNAM sthAnabhedaH // 67 // cakrAkAraM yadapi gagane gRdhrakakA bhajante kAkamAyA yadapi vihagA harmyamantarvizanti / yad dRzyante surataniratAH zvetavarNAzca kAkA yatsavAnAmativiSayiNAmanyayonau pravRttiH // 68 // puSpe puSpaM phalamapi phale pallave pallavaM yat yaccAtyantaM phalasumanAM kApi citrA smRddhiH| kandodbhado yadapi vipine hastapAdAditulyaH sasyAnAM vA pariNamati yad mAsarUpeNa pAkaH // 69 / / IASIAFISHISIAN SEEK Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIEI AISilla III-III NIII ISTIA pakasvedazramaparigatA mUrtayo yatsurANAM yaccaityAnAmatha viTapinA nirnimitaM nipaatH| yatparyasto gRhiSu vidhivatpUjyapUjAkramo vA lamdhaH sarvaitubhirabhito yadviparyAsabhAvaH // 70 // bhambhArAvA yadapi rajanau dardurANAM zikhA yat satvA matsyAdiva samabhavan jAtimAMsAzino yat / mithyAdRSTiH samajani jano yatkuliGgAnurodhA rAjadvAre yadapi satataM durjanAnAM pravezaH // 71 / / jvAlAdhUmaprabhRpti sahasA yacca vahiM vinApi trAsotkampAsturagakariNaH kAraNaM yacca muktvA / yad dRzyante madajalajuSo hastinInAM kapolA yad bhajyante sapadi camaracchatradaNDAH svayaM ca // 72 // tyaktvA cAjhAmapi bahuvidhA svasvabhAvavyavasthA itthaM vizvaM sakalamadhunA yatparAvRttametat / adya zvo vA nRpatitilakaM pUrvamucchidya vegAdanyaH kazcid bhavati bhuvane bhUpatinizcitaM tat / / 73 / / navabhiH kulkm|| zayyAsaneSu guNajAlakamaurNanAbhaM zabdAyitaM ca gRhamUrdhani saMhate'pi / dhyAmatviSaH sazalabhAzca nizi pradIpA nirvAsanaM tava vadanti saha priyeNa // 74 // hArasrajazca tava yadviralIbhavanti sImantapatirapi yanmilati prakAmam / tad manyate tava nirantaraduHkhadAyI vaidarmi! kAntaviraho'pi bhaviSyatIti // 75 / / evaM vicAracature ! suvicintya citte kAlocitaM racayituM tava yuktamadya / vaidarbhi ! darbhamukhatIkSNamatistvamekA chekA'si kiM zithilatAmavale ! vibharSi ? Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe sargaH7 // 84 // damayantI svasaMtati piTagRhe pressyti|| BIEFII ASHISHIGATHI ATHIbAjAbAjA iti pariNatiramyaM vAkyamAkarNya tasyA vimalavipulacittA dhairyamAlambya devii| narapatikulabhaktAn zIghramAmantrya sarvAn nijagRhakaraNIyaM mantriputrAnapRcchat // 77 // itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe SaSThaH sargaH // 6 // 6 caturthe skandhe saptamaH sargaH / te sarve samavAyena kartuM nalakulodayam / devyAH pitgRhe sthAnaM yogyamAhurapatyayoH tadvaco matriputrANAM tatheti pratipadya sA / AhUya bAhukaM nAma senAnyaM vAkyamabravIt // 2 // braja bAhuka ! vegena tvaM moktuM kuNDine pure / indrasenaM ca matputramindrasenAM ca me sutAm yathA nAma mahArAjo mAM paNIkartumicchati / vatsAvapi tathA kuryAt tadAnIM brUhi kA gatiH // 4 // api nAma punarvIkSe mukhamAyuSmatoraham / niHsariSyAmi jIvantI kaitavAvarttato yadi dyUtaM hi ramamANAnAM vijayasya va nizcayaH 1 / bhakSaNe kAlakUTasya kadAcit kiM hi jIvitam ? // 6 // agre'pi ca sadAdezairAdaraM prathayan bhRzam / dauhitradarzanotkaNThAM dhatte tAtaH kRpAnidhiH tat tatra vatsayorekaM rakSA tAvad kRtA bhavet / tAtazca vahate prIti nizcintatvaM tathA mama AIIATI bAjAIIjA 84 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HI IIIATITHII-IIIIIIsle mAtAmahagRhe vRddhimindrasenaH prapadya ca / kAlAntareNApi nijaM rAjyamAha mIzvaraH vatsAyAzcendrasenAyAH saMprApte sati yauvane / vivAhaM kArayiSyanti mAtulA eva kautukAt // 10 // itastvayi gate tatra kurvantyAH svAmisevanam / pazcAd yadA tadA vA me yad bhAvyaM tad bhavatviha // 11 // tathA vidheyaM ca yathA na pathi syAdupadravaH / yathA ca punarAvRttiH zIghraM tava bhavediha // 12 // iti devyA vacaH zrutvA sAzrurAha sma bAhukaH / yadAdizati devI mAM tat kariSyAmi nizcittam / / 13 // hanta ! me sAdhu saMpanno niSadhAyA vinirgmH| nahi zroSyAmi karNAbhyAM pathi bharnuH parAjayam // 14 / / dhika zastrabhAravAhitvaM dhig buddhiM dhig balaM mama / yasya me tyAjyate rAjyaM bhartA bhRtyasya pazyataH // 15 // bhUpAlabhAlapITheSu mukuTasthapuTeSvapi / yasya vizramya vizramya vizvamAjJA prasarpati tasyaiva raNavIrasya vIrasenAGgajanmanaH / vayaM senAcarAH sarve garvoddharazirodharAH bhUgolamAsamudrAntaM kRtvA'pi karagocaram / etat kaSTamayaM prApta paracakraM kuto'pi naH // 18 // tathA kiM na jayI rAjA yathA jayati kUbaraH / nUnaM mAyAprapazco'yaM daivasyaiva durAtmanaH // 19 // tadanena niyogena gacchataH kuNDinaM prati / pratyAvRttiM na meM devI saMbhAvayitumarhati // 20 // devaM bhImamahaM dRSTvA dattvA kanyAkumArako / yAsyAmi tIrthayAtrArtha svasti saukhyAya saMprati // 21 // tato'haM punarAvRtto na zaktaH zaktimAnapi / dyUtApahRtarAjyasya draSTuM bhartuH parAbhavam // 22 // navamiH kulakam / -IIIF HIFII-ISIFIE Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skandhe damayantI svasantati piTagRhe pressyti|| sargaH 7 MHI AMRITAIIMILARII IIIIIII iti jalpan sa vaidA ciramAzvAsito'pi san / zobhAvacobhirevAsyAH pramANIkRtavAn vacaH // 23 / / sA paJcavarSadezIya snigdhaM yugmamapatyayoH / prANapriyaM tadutsaGge dadau bhImasutA svayam // 24 // ApRcchya vihvalA devIM tayugmaM parigRhya ca / pratasthe sa mahAbAhurbAhuko bahukovidaH / // 25 // mahatA saha sainyena katicidbhiH prayANakaiH / jJAtvA taM kuNDinAsannaM bhImaH pratyudyayau nRpaH // 26 // purapravezamuddAma kArayitvA mahIpatiH / kSemaM dauhitrayormAturjAmAturapi pRSTavAn praNamya bAhukastasmai vidagdho vadatAMvaraH / zazaMsa sakalaM zastaM damayantInalAzrayam // 28 // na ca taM nalavRttAntaM devI samadizat svayam / na svAmivatsalaH kiJcid bAhukazcApyacIkathat // 29 // pramodapravaNo rAjA damayantIpitA tadA / dauhitrAya dadau dezamindrasenAya keralam // 30 // sa rAjA tasya rAjJI ca svaputryAH pRthukadvayam / svakIyavapupaH pArthAd na dUrIcakratuH kSaNam // 31 // kRtakRtyastayordevyA vijJaptiM vAhuko nijAm / praipIt kSemopalambhAra zrIbhImasya ca vAcikam // 32 // babhUva susthitA devI sutarAM vArttayA tayA / apatyavirahaklezaM na babhAra pativratA vidarbhAdhipamApRcchaya pratyAvRttimiSeNa ca / babhrAma tIrthayAtrArtha bAhukaH sakalAM bhuvam // 34 // zakrAvatAratIrthasya vikhyAtasya didRkSayA / sa kadAcidayodhyAyAM puri prApto mahAmatiH // 35 // vijJAya bandivandebhyastaM tathAvidhamAgatam / RtuparNanRpaH premNA sthApayAmAsa sannidhau SIIIIIIIIIII // 85 // Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ASHISHEle ONSHIDIlISI-IIIIII-IIII HISI itthaM ca bahavo vIrAH kUbaradveSiNastadA / nalabhaktA mahAtmAno rAjyaM tyaktvA viniryayuH / / 37 // samayajJo mahAmAtyaH zrutazIlo'pi zIlavAn / nijamudrAM parityajya niryayau tIrthayAtrayA // 38 // idaM hi svAmibhaktAnAM dhIrANAM paramaM vratam / yat prabhuvyasanaM dRSTvA na pazyanti taTasthitAH // 39 // sa tathaiva divAnaktaM damayantIpatirnRpaH / ciraM cikrIDa nirvIDaH pIDitaH kalinA nalaH // 40 // asAdhyo mantrivaidyAnAM muktaH svaparacintayA / pratyAsannavinAzo'bhUt sannipAtajvarIva saH // 41 // tAmimAmapratIkAryAM sambhAvya bhavitavyatAm / na bhImatanayA devI babhAra manasi vyathAm // 42 // tadAdi vidadhe nityaM sA tapAMsi manasvinI / SoDhA poDhA vibhaktAni bAhyAnyAbhyantarANi ca // 43 // kSetreSu saptasu dravyaM nijamuptaM tathA tayA / tat sahasraguNIbhUtaM yathA bhUyo'pi lapsyate // 44 // kUvareNa hate rAjye yathA cittaM na dyate / tathA riktIkRtaH kozazciraM caturayA tayA // 45 // nalo'pi ghRtasaMjJena paracakreNa tena saH / gRhItadezaH sahasA durgazeSaH kRto'bhavat // 46 // tataH paribhavaM citte bhRzamAzaya kUbarAt / kallolinI-kamalinI-keralI-kalikAdikAH // 47 // devakanyAsamAH snigdhAH kul-shiil-gunnaanvitaaH| prajighAya sakhIH sarvAH kezinyA saha kuNDinam // 48 // yugmm| ratna-mauktika-mANikya-maNi-svarNAdikaM ca sA / indrasenAntikaM praipIt kozasAraM tayA saha // 49 / / sahitA parivAreNa kiyatApi manasvinI / sA tasthau vapuruddizya daivaM prati patidruham // 50 // | AISIT AATE Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ctuyeN| skandhe sargaH 7 damayantI kozAdIn riktIkaroti kUbareNa ca // 52 // rAjyAdikaM DIRII A- THEIATEIG THIN ISHITEHIMIRI atha vanamiva bahistIvakopastapo vA taTamiva jalapUraH kAlakUTastanuM vA / vighaTayati samantAd yAvatA tAvataiva vyaghaTayadadhipatvaM ghRtavidyA nalasya saayaa| kacidanyadA sarabhasaM tasmin sabhAmaNDape sarva rAjyamaho ! jitaM jitamiti spaSTo mahAniSThuraH / krUraiH kUbarasevakairviracito cumbAravaH ko'pyabhUt sadyaH kSobhamavApa yena nagaraM bhItA ca bhImAtmajA koze gajeSu turageSu pure pratolyA sarvatra kUbaranarAH parivRtya tsthuH| AtmAnujena hatarAjyabharo'pi rAjA khinaH paraM hRdi parAjayalajayaiva mA khedamubaha narendra ! kuruSva kizcid bhUyaH paNaM na viratirvirataM vinA tvAm / itthaM tu kUbaravacAMsi nizamya rAjA bhImodbhavAmapi javena paNIcakAra purA hi sA tasya mahArhacetanA babhUva rAjyAdapi jIvitAdapi / svakIyarAjyaM tu durodarApaNe tadA tayA kretumiyeSa naiSadhaH ciramabhavadabhUtaM yUtamucAvacaM tat vihitarasavizeSAt kUTamakSA nipetuH| nalamanu damayantI pakSapAtena lokaH samajani vijayArthI vyAkulo'bhUt kaliva prAptam // // 53 // EINSTEII-IIIIIII-IIIFIEI // 54 // // 56 // // 86 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhira dhika kaSTamayogyametaditi hi kSoNIbhujAM jalpatA hAhAkAravidIrNakarNakuhare lajjApare kUbare / durvRttAkSavivarcanaiH kSititale khedAt karaM nimnatA dIrgha niHzvasatA nalena dayitA devI svayaM hAritA / / 57 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe saptamaH srgH||7|| caturthe skandhe aSTamaH srgH| jA-IIIATI III AIII NIHI HIRIKA %= OIIIIIIIIIIIIIIIIIIII = itthaM hAritasarvasvo vizvaikavijayI nalaH / na lebhe manasA duHkhaM du:khitAtiharo nRpaH sa pazcazabdanirghoSa nalasiMhAsanasthitaH / abhyaSicyata bhUpAlaiH kUvarastatkSaNaM nRpaH // 2 // AjJA pravavRte tasya nale galitatejasi / astagAmini mArtaNDe havirbhuja iva prabhA rAjyabhraSTamahAtmAnaM manasA nirmalaM nalam / kUbaraH zalyamAzakya svadezAd nirakAsayat // 4 // kaThorabhASiNaH krUrAn muktvA sarvatra zatriNaH / rurodha sakalaM lokaM nalamArgAnugAminam kanakAvalimukhyAzca na mumoca nlpriyaaH| varaM pitRgRhe praipIt tatpitRNAM sa yAzcayA nalAnujIvibhistyaktA ruddhA kUbarasevakaiH / vidarbhasambhavA devI na mene kizcidargalAm tAM nizamya samAyAntIM zIghramutthAya kUbaraH / pratyuJjagAma sAmantaiH samantAdutthitaiH samam // 8 // = = = = Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe sargaH8 nalena |saha gantuM kUbaraM | damayantI praarthyti|| // 87 // II IIIII ATFI|| patriMzat paGgakoTInAM samudraM pRthivIpatim / ko hi tatpitaraM bhImaM manasA na vizaGkayet nalAya tridazairdattA bhrAtRjAyA ptivrtaa| na ca sA tAdRzaM pAtraM yujyate yatra lAghavam // 10 // ko dadyAdanale jhampAM kaH siMhIM dogdhumicchati ? / sarvasya jIvitaM preyo maraNaM kasya vallabham ? // 11 // ato nalapriyAM devIM bhImaputrI pativratAm / kUbaro jIvitavyArthI vAcA'pi na virAddhavAn // 12 // praNamya parayA bhaktyA tasthivAMsaM tamagrataH / pratyabhASata vaidarbhI kulazIlocitaM vacaH // 13 // rAjan ! prayaccha me gantuM svakIyasvAminA samam / kuru niSkaNTakaM rAjyaM pRthvIM pAlaya devara ! // 14 // putrastvamapi tAtasya yuktaM rAjyaM tavApi hi / vAme vA dakSiNe vA'pi, pANau bhavati kaGkaNam // 15 // na tu yuktaM niSeddhaM te kAntAnugamanaM mama / vapurma hAritaM patyA praNayo na paNIkRtaH // 16 // api nAma tvayA ruddhA yadvA tiSThAmyahaM kila / jIvitatyAgamArge'pi kathaM daNDadharo bhavAn ? // 17 // iti tasyA vacaH zrutvA trapAtaGkatirohitaH / avocata vinItAtmA kUbaraH kAlavidvaraH // 18 // AyeM ! visRja mAtsarya prasana hRdayaM kuru / na tvAM prati viruddho'smi manovacanakarmabhiH ahaM nalasya dAsyAmi na sthAtuM nijamaNDale / na kasmin vane kvApi ghaTate kesaridvayam / // 20 // mayA gRhItasarvasvo nirdhano niHparicchadaH / bhramiSyati bhuvaM so'dya dezAd dezAntaraM vrajan // 21 // tvaM tena saha gacchantI devi! duHkhamavApsyasi / ataeva hi ruddhA'si na kizcit kAraNAntaram // 22 / / BIFII RISHIANGALI MISSIAFII // 87 // Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II 4.15AMITI III THIS tvaM hi devi ! yathA rAjA vIrasenastathA mama / jananI vA svasA vA'si na mama tvaM prajAvatI // 23 // tvameva kuru sAmrAjyaM samAdiza niyogini / / ahaM tavAsmi senAnIstvadAjJA bhuvi vartatAm // 24 // iti tadvacasaH prAnte pratyuvAca vidarbhajA / evameva yathArthatvaM kulInAnAmidaM vratam // 25 // mayi bhaktiprasaktasya jyeSThaM prati virodhinaH / visaMvadanti kintvetAstava mAyAmayoktayaH // 26 // parityajya mahArAja kitavasya tavAntike / mamAvasthitimAdhAtuM yuktamuktaM tvayA kila // 27 // krauJcakarNArimuktena phalaM phalgu vivRNvatA / zAlmalIpuSpatulyena tava rAjyena kiM mama ? // 28 // yatra nAsti manaHprItiryatra na priyadarzanam / yatrAsti paratatratvaM tad rAjyaM narakaM viduH // 29 // padi kUbara ! rAjyena mama kArya bhaviSyati / AvindhyAdAsamudrAntaM kasya taddakSiNApathaH ? svastyastu tava bhUpAla ! svasukhAni pramANaya / taba devara ! saMpacyA prItirmama vizeSataH // 31 // uktavAnasi vaktavyaM na doSaH ko'pi tAvakaH / kevalaM na mamaikasyAstava vAkyaM tu rocate // 32 // tadetad gamyate zIghraM mA citte khedamuha / sukhamAssva ciraM jIva rAjannApRcchathase'dhunA // 33 // iti kizcit prajalpantI rAjadvAraM vyatItya sA / prArthitApi nRpaH sthAtuM niryayau nalavartmanA // 34 // tubhyaM namo'stu niSadhe ! kularAjadhAni ! mA vAsavezma mama vismaraNaM viddhyaaH| bhUyo vilAsavana ! yAsyasi dRkpathaM me kAryA kadApi gRha ! cApi mamApi cintA // 35 // DISIII-IIIIII-III-III II Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmAdhIna caturthe skandhe meva = sargaH sarvam / // 37 // = // 88 // // 38 // = II IIIATIla TILAIII II haggocaraM cirataraM ka gavAkSa ! yAsi dolAniveza! vijayI bhava sarvakAlam / mA sArike ! vilapa saMvRNu kIra ! vASpaM krIDAmayUra ! vipinaM prati gaccha vatsa ! ApRcchaya sarvamiti bhImasutAM prayAntI lokaH sametya sakalo niSadhAdhivAsI / Agatya sAzruvadanaH praNaman purastAd dUrIkRtaH sapadi kUbarabhRtyavargaH hA ! hanta ! hanta ! hatadaiva! durantatAM te pRthvIbhujAmapi yadeSa dazAvivartaH / dhig dhig vigItamathavA bhuvi rAjyalobhaM jyeSThe yadarthamanujo'pi vimuktabhaktiH AtmajJatA tadakhilA khalu kUvarasya devyA nalAnugamanaM sa na yad rurodha / no ced nRpaM tamazapiSyata bhImaputrI bhImo'thavA sapadi rASTramabhakSyadetat satyavrataH kimaparaM nala eva rAjA yaH kUbarasya kitavasya dadAti rAjyam / yuddhena kastRNamapi kSamate'sya netuM yaH krauJcakarNamapi taM hatavAn kilaika: itthaM mithaH sakalapauravacAMsi bhRNvan prAptaH purIparisare sarasItaTastham / stammaM mahAntamavalokya nalastadAnIM dadhyau mahodadhirivAkalanIyarUpaH yatrAgataH parivRtaH pRtanAsahajairuddhayamAnacamaro vidhRtAtapatraH / tatraiva bhImasutayA saha rAjamArge pazyanti mAM caraNacAriNamatra lokAH = = // 41 // // 42 // = / / 88 // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 43 // II IIIIIIIIIIIle // 44 // nirjitya kintu ripubhirna hatA mama zrIqhte jito yadanujena tataH kimAsIt / / niHsArateva mayi saMprati lokacitte jAnantu hanta ! mama jAnapadA balaM tat iti samacaturasra krozaSaSThAGgatu zatakarapariNAhaM stambhamunmUlayaMstam / sa viyati yugamAtraM zIghramutkSipya nItvA punarapi hi tathaiva nyastavAn vajrahastaH tad vismitA nalabalaM samudIkSya lokAH stambhe sametya likhitAM dadRzuH prazastim / bhAvI trikhaNDabharatAdhipatiH sa nUnamutthApya yaH punarimaM vinidhAsyatIti aitihyametat paribhAvya sarvaiH sambhAvyamAnaprasarat punaH zrIH / gaGgAtaTaM prApa sa bhImaputryA devyAnuyAto niSadhAdhirAjaH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe aSTamaH sargaH // 8 // // 45 // // 46 // ISIIII-III-SHIFY caturthe skandhe navamaH srgH| || I tatra rAjyaparityaktaH priyAmAtraparicchadaH / adhyuvAsa ghiyApetaH sa vetasatarostale pazyan puraM parityaktaM dIrghamuSNaM ca niHzvasan / sAparAdhamivAtmAnaM mene manasi pArthivaH // 1 // // 2 // Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe srgH9|| III damayantyA saha // 89 // rAjyaparityakto nalA gNgaattte|| II II HII ISIANSINGIII ASIA iti karttavyatAmUDhaH sarvopAyaparAGmukhaH / na jajalpa sa vaidA devyA'pi saha pArthivaH rAjadaNDabhayApekSI kUbarAjJAniyantritaH / nAnvavarttata taM kazcit paurajAnapado janaH zayyA''sanaparityaktaH pAnAzanavivarjitaH / vratIva sa vabhau rAjA niragAraM vane vasan kiM kurvannasti vidhvasto balinA kalinA nalaH / avekSitumivAtyuccairAruroha divAkaraH tasyAbhinavaduHkhasya cakAra kamapi klamam / nidAghasamayotpannastItraH kalirivAtapaH // 7 // tatastasya mano harnu gaGgAmAhAtmyapRcchayA / vaijayantI tamityace vaidarbhI kadalIdalaiH ayi deva ! duruttArA saiveyaM vizvavizrutA / raGgatuGgataraGgA kiM gaGgA nAma sarit kila ? ityetadanuyuktaH san devyA dayitabhaktayA / kauzcakarNArirAreme vaktuM yuktAbhiruktibhiH // 10 // Ama vAmAkSi! yatsAkSAt saiveyaM surnimngaa| datte nava nidhAnAni yA tuSTA cakravartinAm // 11 // suzItaM zatapatrAkSi ! nirmalaM narmavAdini! | gaGgAvAri varArohe ! suzIle! parizIlaya // 12 // iti jalpana samaM devyA parisapan zanaiH zanaiH / vidhi mAdhyAhnikaM cakra gaGgAsrotasi naiSadhaH // 13 // vidhAya vAriNA vRtti vidhinA vidhurIkRtaH / vAsaraM vAhayAmAsa vairasenirvizAMvaraH // 14 // vAsateyI gayau tasya bAlukAtalpazAyinaH / vahan maruti niHsaGgarathAGge gAGgarodhasi // 15 // itthaM ca tasthuSastasya rAjJastatra dinatrayam / sAmantA yogyabhaktyarthamanvamanyanta kUvaram // 16 // II BIHI AIII 89 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IISIlle II RIL TENNIA II A MEII NIFII IFile zastravastravaspetaM khAdyasvAdyasamanvitam / te tasmai turagodvAdyaM prAhiNvan kAJcanaM ratham tato bhuktvA rathArUDhaH priyayA saha sAhasI / anuddizya dizaM rAjA pratasthe sArathiH svayam // 18 // atikramya sa vegena rAjA rAjanvatI bhuvam / papAta parvatoddezaM bhillapallIvanAkulam // 19 // tadIyarathanirghoSaM zrutvA nirghAtabhairavam / adhAvan sahasAroL kirAtAH kRttivAsasaH // 20 // pulindrasenayA ruddhA rejire girayaH kSaNam / viSvak pracalitA kAlakAlikAkalitA iva // 21 // tyaja tyajeti jalpantaH samaM tena DuDhaukire / kRtakolAhalAH sarve nAhalAH kalahAyituma // 22 // hRdadhvAnaM dhanurdhanvan vitanvan zaradurdinam / na pAraM mArayan prApa kirAtAnAM mahAbhujaH // 23 // saMmohanAstramukhyAni zastrANyapi hi tatkSaNam / dehaM tyaktvA yayustasya sahasA kalikopataH // 24 // bhayAdapi rathotsaGgAd bhaimImuttArya satvaram / dUrIbabhUva bhUpAlaH kAlajJastyaktavigrahaH yayuH spandanamAdAya kirAtAH sarvasaMbhRtaM / athArthino hi te duSTAH na punaH prANavairiNaH // 26 // tatazcaraNacAreNa priyayA saha sazcaran / prApa zvApadarAGkIrNAM vikaTAmaTavIM nalaH // 27 // atikrAmabaraNyAnI nalaH prblsaahsH| dadarza maskaraskandhe cinvataH karNaviSkirAn // 28 // tAn vIkSya pakSiNo haimAn vismayasmeralocanaH / devImuddizya vaidarbhImidaM vacanamabravIt // 29 // kuruvindakramadvandvA vAlavAyajacazcavaH / indranIladRzaH kAntAH zakuntAH kanakacchadAH II FINAIII Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe IITES skandhe srgH9|| viparIte karmaNi sarva viparItameva // // 9 // II SITISFILIII-IIIIIIII dRzyante pazya padAkSi ! nanvadRSTacarAnamRn / ahaM gRhItumicchAmi bahumUlyA hi khalvamI // 31 // yugmam / vahanti hAriNI mRtti devamAyAmayA hymii| azrayA na gRhyante kimebhiH syAt prayojanam // 32 // yadi te paitRkaM dravyaM sthAvaraM karatazyutam / adhunA jAtapakSaM tat kanakaM kiM jighRkSasi ? // 33 / / uktavatyAmapi vyaktamiti devyAM mahIpatiH / teSAmupari bandhArthamuttarIyaM svamakSipat // 34 // taduttarIyamutkSipya samuDDIya ca te khagAH / agocaramupAyAnAM viyaraM jagAhire // 35 // hRtvA paTamapi prAptAn tAn duSTAn taskarAniva / rAjA vIkSya sabailakSyaM dadhyo vidhivijRmbhitam // 36 // aho ! viparivarttante mama bhAgyAni saMprati / yadadya kila kurvanti pakSiNo'pi parAbhavam // 37 // ekaH sa samayo yasmin dUtyaM kurvanti pakSiNaH / hanta saMprati saMprAptAsta eva mama zatrutAm // 38 / / itthaM cintAprapannaM taM pazyantaH pakSiNo ruSA / manuSyavacanaruccairAcukruzuralaM nalam // 39 // yaistavApahRtaM rAjyaM vanavAsaH kRtastava / tvamasmAn viddhi durbuddha ! tAnakSAn dyUtamantriNaH // 40 // sarvasauvarNamAtmAnaM darzayAmaH sadA vayam / asmad ye dhanamicchanti teSAM punariyaM gatiH // 41 // yadi nAma nahi cchinnaM hastapAdAdikaM tava / taduttarIyayuktaM tvAM kiM titikSAmahe vayam ? // 42 // vizvastaghAtakAnasmAn paryupAste narastu yaH / bAhyamAbhyantaraM vApi tasya saMvaraNaM kutaH // 43 // vAlukAbhyo'pi tailaM syAt kvacid vahirjalAdapi / rAjan ! jAnIhi na kvApi tvamakSebhyodhanaM punaH // 44 // I II II // 90 // II Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II III ASIAHI III WIFICATile iti sa tadvacaH zRNvan pratyuttaramanarpayan / pratyAyita iva dviSTairasUyAM prApa kAmapi saMvItaparipAnArdo mArgazramasamAkulaH / tIvratRSNArttivegena zuSkakaNThoSThakAkudaH // 46 // paraduHvaM svaduHkhena jAnan kimapi duHsaham / uvAca dayitAM devIM vivRttavadano nala // 47 // AmRSTakokanadakorakasaukumAyauM saundaryanirjitarasAlatarupravAlau / darbhakSatau sutanu ! zoNitavarSiNI te mArge kathaM nu caraNau calituM kSamete ? // 48 // iha dhanvasu nanvamISu nUnaM sthalazRGgATakakaNTakAkuleSu / padamekamapi kSamaM na dAtuM ravitapteSu vizeSatastvidAnIm // 49 // tIrNaprAyA tadiyamaTavI vAsarazvAlpazeSaH prekSyante ca praNayini ! puro nUtanAnUpakacchAH / utkUjadriH kalamaviralaM sArasaiH mUlyamAnaH styAnacchAyastilakayati no varmabhAgaM taDAgaH // 50 // ayi ! mama kimivAsti deva ! duHkhaM ! priyatamasaGgamasaukhyasusthitAyAH / vyathayati yadi kevalaM mano me nRpatipitAmaha ! tAvakI dazeyam // 51 // kathamidamavimRSTadezakAlaM drutamavitarkitahetu gamyate tat / nanu viratijuSAmiyaM hi caryA naravaracandra ! na bhUbhujA kramo'yam // 52 // bhuvanavijayinA tvayA hi nItA dizi dizi dAsyapadaM purA narendrAH / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 53 // caturve skandhe HIST margaH 9 // 54 // zvazuragRhanivAsAya damayantyAH prernnaa|| // 9 // vivaramidamupetya sAMprataM te nijavikRti tvayi deva ! mA sma kurvan grahabalamadhunA na te'nukUlaM vyasanamidaM ca dunoti deva ! yAvat / zvazurakulamalaGkaruSva tAvat yadi mayi nAtha! vidhitsati prasAdam dhavalagRhagato'pi vizvavandhaM priyamatithiM ca bhavantamabhyupetya / sukhamiva labhatAM sa tIrthayAtrAphalamadhunA vi bhImabhUmipAla: iti kathamapi bhImabhUpaputryA ratisamayAsamayajJayArthyamAnaH / anabhimataparAzrayAnurodho nRpatilakaH sapadi trapAmavApa astvevameva nanu devi ! yadAttha tathyamitthaM vadan dayitayA saha sArvabhaumaH / sa prApa tApazamanaM kamaThopamAno mAjonatastatapayaH prasaraM sarastava tasmin pItvA dalavinihitaM kAntayaivopanItaM zItaM vAri sphuTapuTakinIpuSpagandhAnuviddham / vRttiM cakre taTataruphalairAmrajambIramukhyaiH sAkSIkurvan vanaparisaraM sarvato vairaseniH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe navamaH sargaH // 9 // IISI OIII-IIIIIIIIIIII allIlal // 57 // II // 58 // IASFII Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe dazamaH srgH| = // 2 // 3 // 4 // // // = = II-III AllalII AIII NIFICATTA SIHIFII-IIIFII-II-III = tataH kamalinIbharnura bimbamadRzyata / astAcalaziraHsImni zilindhramiva nirgamam viSvaka timirapUreNa vyApyamAne mahItale / Arohana pakSiNaH zIghra zikharANi mahIruhAm ekAkAraM jagat kurvan uccanIcavibhedabhit / mumUrcha mahimA kAmaM tamisrasya kaleriva acakSurviSayA lokA babhUvuzcaturindriyAH / zabdagandharasasparzaH padArthAH pracakAsire labdhvA timirasaGkIrNe tamitthaM vijane vane / niHzaGkaH svairamAreme kalizchalayituM nalam kanu saMprati gantavyaM gamanIyAH kathaM dinaaH| nRNAM hi dhanahInAnAM na sAdhyaM na ca sAdhanam hasanti durjanAH svairamagIkurvanti vairiNaH / sahAyAzca vimuzcanti naraM dhanavivarjitam nirdhanasya na sAhAyyaM niHsahAyasya lAghavam / laghIyasaH sadA'vajJA'vajJAtaH kiM nu jIvitam ? adya samyaka sameSyanti satataM zatravo mayi / chidrAnveSaNamevaikaM karttavyaM zatrusarpayoH balavAnapi duHzIlairekAkI kaakvRttibhiH| na taiH saha sabhAryo'haM sakAmaM kartumIzvaraH adyaiva rakSaNIyA me nAbhaviSyad yadi priyA / ahariSyan kirAtAste madIyaM tat kathaM ratham ? vinApi zatrusampAtaM durvahA pathi bhImajA / naivAsyAH sukumArAGgyAH kSamo'haM duHkhamIkSitum = = // 7 // // 8 // = // 10 // // 12 // == Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II damayantyAstyAge nalasya nishcyH|| sargaH10 // 92 // II BISI IIIIIIII-IIIII na pAnamazanaM kizcit na zayyA na-ca vAhanam / na sahAyA na sAmarthya kathaM panthA'tivAdyate / iyaM ca mama zuzrUSAM parizrAntApi nojjhati / klezaikaphalamevAhamasyAH saMprati kevalam na mAM tyaktvA pitRgRhaM prahitA'pi prayAti ca / asyAH piTagRhe gantuM spRhA na mama sarvathA pUrva hi tAdRzo gatvA kathaM kuNDinavAsinAm / AtmAnamIdRzAvasthaM darzayiSyAmi saMprati nRNAM khalu kadaryANAM zvazurAvAsavAsinAm / pinAmnA samaM yAti mahattvaM hatakarmaNAm uttamo'muka ityukto'mukasUriti madhyamaH / jAmeya ityapyadhamo jAmAtetyadhamAdhamaH / iyaM pitRgRhaM prApya yadvA zvazuramandiram / svasthA tu yadi patnI syAt tatazcintA na kA'pi me ekAkI yatra kutrApi yasya tasyApi sanidhau / pazcAd yathA tathA vApi kAlaM nirgamayAmyaham janamAtrasya me kazcid na zatrubhyaH parAbhavaH / na mArgaNagaNodvego na lajjA parasevayA anayA viprayuktaM mAM jyotsnayeva nizAkaram / so'yameveti kiM kazcit pratyeti zapathairapi ? pustikA bAlizasyeva nirdhanasyeva sevadhiH / iyaM na ghaTate pArce klIvasyevAsiputrikA tatprapaJcena kenApi vaJcayitvA tyajAmyamRm / madviyuktA yathA yAti kamapi svajanAzrayam api nAma mama kApi durdazA viramediyam / api jIvediyaM devI saMprApya vajanAzrayam ka tad me sAmrAjyaM nRpatizatasaGkIrNasadanaM kva cAyaM no devAd mRgamithunavRttivyatikaraH / // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // II II J // 92 // II Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14-15IIIIIIIIIIsle II II ISISTEle sadA kRtyAkRtyasmaraNavimukhebhyaH prabhutayA namaH svacchandebhyo vidhivilasitebhyaH kimaparam ? // 26 // itthaM kiJcit prakRtiviSayaM cintayannAtmacitte zIghra devyA divasavigame nirmitaM dharmavatyA / meje rAjA rajanisamaye rAjyalakSmIviyuktaH santaptAtmA kuvalayadalasrastaraM sastagAtraH // 27 // tasyAvasthAmavanizayane hastavinyastamUnoM darza darza caraNayugalaM vAGkabhAge vahantI / tatrAreme suparicaritu rAjaputrI karAbhyAmArdAbhyAmaviralagalavASpapUrapThavena // 28 // hA! dhika kaSTaM vanacaracamUvigrahAdhmAtamanyorakSakrIDAvyasanajanitA kANDasarvasvahAnaiH / devasyAdya kSitipatigurorvezma tadgAGganIraM ? bhaimImAtro gRhaparijanastalpamurvItalaM ca // 29 // ghika saubhrAtraM dhigadhikajanaM dhig mahAmAtyavarga dhig dhig lakSmI dhigadhikabalaM dhik kulaM dhik sahAyAn / yenaikAkI vikalakaraNaH kAnane bhUmizAyI ? puNyazlokaH kathayati dazAmIdRzIM rAjahaMsaH // 30 // yad yat pUrva priyasahacarI kezinI mAmavocat tat tat sarva phalamavikalaM dunimittaiH kRtaM me / prastaH so'yaM kapaTapaTubhiH koTibhirvyantarANAM matprajJAyAH sphuTamaviSayaM rakSituM prANanAthaH // 31 // nUnaM zUnyaH kvacidapi vidhau mAM vihAya pramattA svairaM rAjA viracayati yadA kastadAnIM ruNaddhi / vAraM vAraM sphurati yadi vA dakSiNaM cakSuretat tad me samyag dayitavirahaH sarvathA hA! hatA'smi // 32 // itthaM cintAparavazatayA sAdhvasAdvaitazUnyAM rAjan ! rAjaniti sarabhasaM bhImajAM vyAharantIm / | AISI II Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I caturthe skandhe pativirahe jAtazaGkA dmyntii|| sarma:10 // 93 // SEISEI MISSIMISSIFISSIFIFIC jAtAzaGkaH kimiti sahasA gADhamAliGgaya rAjA svasthIcakre nayanasalilaM mArjayan muktabASpaH // 33 // ayi kathamasi bhIru ! vyAkulA muzca kampaM na khalu tava samIpaM devi! muktvA gato'smi / na kalayasi kila tvaM mAM puraHstha mRgAkSi ! kSipa mayi nijadRSTiM pazya so'haM nalo'smi // 34 // nanu sutanu ! samantAt sAvadhAnA'si jAtA taba kimidamidAnI bhImabhUpAlaputri / tvamiha jagati tattvaM vetsi vaidarbhi! sarva tvamapi ca damayanti ! svAntakhedaM dadhAsi // 35 // viramatu paricaryA supyatAM mArgakhedajvarabharaparipAkavyAkulairaGgabhAraiH ahamapi nikaTasthaH sastaranyastagAtraH zazimukhi ! tava rakSA jAgarUkaH karomi iti sakaruNadhairya bhUbhujA''zvAsyamAnA sapadi hRdayakampaM bhImajA sanigRhya / manasi jagadadhIza devadevaM smarantI kuvalayadalatalpaM lIlayA'lazcakAra // 37 // mA nAma pAMzumazakAdikadarthanA'bhUdityAtmano nivasanena pati parItya / tasyAzcalaM nijatale vinivezya bhaimI nidrAM cakAra nalayAnabhayaM nirasya // 38 // vAtsalyAd jananI snuSA vinayatastIthaM ca sAdhvIguNAd vaidagdhyAt sacivaH sakhI paricayAd dAsI kramopAsanAt / AtmAntaHkaraNaM vapuH kimathavA sarva hi me bhImajA satyAM bhImabhuvi klamaH ka iva me kiM vA mayA hAritam // 39 // adyApi me sahacaraM sakalaM kuTumbamadyApi rAjyamiha me vanavAsino'pi / II IIII IIIISHIA BHILAISII // 93 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 40 // yAvat samIpamadhitiSThati viSTapaikavistArikIrtikumudA damanasya jAmiH itthaM cintayato nalasya nibhRtaM devIdukUlasphuranmAyAvIjavidarmitasya nRpateH sadyo vidhAtuM pRthak / sehe tatra jagattrayIvighaTanAzalyapravINo'pi san vaidarbhIguNagumphagUDhaghaTitaM na snehatantuM kaliH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe dazamaH srgH||10|| // 41 // II A-IBHII AIIATIAHINIFIRIBEO caturthe skandhe ekAdazaH sargaH / IASIATII AIISTRI AISHI SIRITS // 2 // atha tanmidhunaM reje dukUlavalayasthitam / ekazambAsamutpannamiva muktAphaladvayam timiraM jarjarIcakrustatra bhaimIziraH sthitam / bhAlasthalajvalannityavizeSakazikhitviSaH taM vIkSya susthitaprAya priyAsparzarasAlasam / vRthA'buddhiH kalistasya rAjyabhraMzaM svayaMkRtam tataH smRtasamAyAtasamagrajanasainikaH / DuDhauke kalirutkarSAdabhiSeNayituM nalam tamaraNyAzrayaklezaM sAkSAdanubhavan nalaH / ciraM cikheda sAmrAjyalIlAlalitalampaTaH saGkalpya patyurAtmAnaM japaJjaragocaram / sukhaM suSvApa niHzaGkA bhImabhUpAlanandinI tAM vIkSya patitAM vyomnaH kSitau candrakalAmiva / acintyacaritaM daivaM zuzoca suciraM nRpaH // 4 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe bhImajAtyAge vi sargaH 11 vadamAno nlH|| // 94 // III AISIT A THINGA MEII AISI VIBIO IES vibhinnaratnavad rAjyamapunaryojyamAtmanaH / sambhAvya bhagnasAmo dhairyadhvaMsamavApa saH // 8 // vihAya dRkpathaM tasyA gantukAmaH sa lajjayA / dadhyau kalibalagrastasamastaguNagauravaH aho ! trilokamaGgalyA bhImaputrI damasvasA / vIrasenasnuSA devI mayA patyA viDambyate // 10 // na mama ghUtakArasya satIyaM yujyate'ntike / kapAlamAlino maulau kalA cAndrIva zUlinaH / // 11 // imAM saMprati santyajya kSINacandraH kSapAmiva / ahaM zUrasya yAsyAmi sakAzaM kasyacit pramo! // 12 // ekAkinI tadapahAya vane prasuptAM prANapriyAmanucarI kulajAM susAdhvIm / etanmayA kulavatAmatigarhaNIyamAtmodarambharipadaM pratipadyate'dya / // 13 // ekaH svadAraparihAravibhunalo'bhUdetad yazaH prasaratu trijagatsu nityam / itthaM vimRzya sa karaM dayitopadhAnasthAnasthitaM vighaTayan manasA jagAda // 14 // imamaminavarUpaM karmacaNDAlamuccairayi ! parihara mugdhe ! pApinaM mAmabhavyam / nanu guNagaNavalli ! svecchayevAdhirUDhA kathamasi viSavRkSaM kalpavRkSabhrameNa ? kulavati ! kulalajAbhRGkhalA yena luptA sa khalu nalagajo'haM nirvivekADazo'smi / tava nivasanametad bandhanaM brUhi mugdhe! mama kimiva hi lUtAtantutulyaM tanotu ? yA durgabhaGgaviSaye parapArthivAnAM pUrva babhUva nanu bhUvalayaprasiddhA / HIARIIIIIIIIIII ITEIISTE // 94 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HIIII AIRATII-IIIIIIIlle chettuM priyAnivasanaM tu palAyanArthamadyApi saiva mahatI mama hastavattA // 17 // tumyaM he nalahasta ! dakSiNa ! sakhe ! svastyastu dhairya bhaja tvaM me saMprati bAndhavastadiha me yAcyA pramANIkuru / ghUtAvezavisaMsthulIkRtamahAsAmrAjyalakSmIka ! te keyaM bhImasutAnitambavasanacchede'pi lajAlutA ? // 18 // pApAtaGkajvaravidhuritA vepathu srastazastrAH prauDhapremopacayajaDitA gADhalajjAvijihmAH / kaSTa kAntAnivasanamidaM chindataH sarvathA'mI vAraM vAraM kathamapi na me hastaghAtAH patanti // 19 // chinnaM vAsastadidamadhunA premapAzena sAkaM tyaktA devI sapadi manasA lokalajjA ca sadyaH / itthaM rAjA svagatamakhilaM vyAharannAtmakarma prekSAzcakre nRpaduhitaraM hanta ! zete naveti ? // 20 // etat tadeva vadanaM kSitipAlaputryA nidrAnimIlitamapi smitavad vibhAti / lakSmIvilAsamukurasya yadagrabhAge bhindanti bhAlatilakasya rucastamAMsi // 21 // yUyaM dikpatayaH ! kurudhvamadhunA bhaimyAM mano vatsalaM yuSmAkaM yadiyaM snuSA kimathavA tannAma gRhNAmyaham / / te sarve kRtaghAtinA hatadhiyA saGkIya'mAnA mayA manye kajalakardamairiva bhRzaM liptaM vapurvibhrati // 22 // seyaM saMprati mucyate bhagavatI gArhasthyalakSmIH svayaM klIvasyaipa nalasya devi ! caramo mugdhe / praNAmastava / dhira dhig rAtririyaM prayAtu vilayaM yAmaH kSayaM yAtvasau zIghraM saMprati dahyatAM vanamidaM yatra priye ! mucyase // 23 // zramavivazazarIrAM bhartRvizvAsabaddhAM vanaparisarasuptAM bhIrumekAkinI yat / II III SHEII ABHIISTEING ENA III Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe damayantI skandhe II IIISISI tyaagH|| sargaH 11 // 95 // DISEII IIIIIII AIIIIII TERIK akalitakulalajaH preyasIM phelikAvat balimiva balavadbhyaH zvApadebhyaH kSipAmi // 24 // durvAradAruNanirantarazokamohalajAvasAdagahano viSamaH kSaNo'yam / no vebhi bhImatanayAmapahAya zIghraM gantuM sukhena mama dAsyati vA naveti // 25 // bhavati viratimeSA yAti yAvad na rAtrirdizi vidizi ca yAvat krUrasattvAzcaranti / vipinabhuvi madIyapremavizrambhasuptAM jigamiSurapi tAvat preyasI pAlayAmi dAratyAgI kaThinahRdayaH kiJca vizvAsaghAtItyevaM nityaM parivadatu mAmeSa sarvo'pi lokH| rAjyabhraSTaH zvazuranagarImaprapitsuH sukhArthI naivAnujjhan punarahamimAmanyathA susthitaH syAm // 27 // iti kSoNIpAlaH priyajanaviyogAtilaharIsahasravyAkIrNa prblklikiilaakulmpi| manaH preGkhArUDhaM dadhadubhayataH prauDhamahimA gatAyAtaizcakre vanaparisaraM rAjapathavat // 28 // bhrAtazcUta ! sakhe ! kadambaviTapin ! vatsa ! priyAladruma ! tyaktA''ste phalapuSpapallavajuSAM yuSmAkameSA'ntike / tad durvAraviyogavajrapatanapratyagramUrchAgame caitanyaM labhate yathA punariyaM chAyA vidheyA tathA // 29 // api ca jagati tuGgAH sAnumanto bhavantaH paricitamiha pakSacchedaduHkhaM bhvdbhiH| tadiyamubhayapakSabhraMzamAsAdya dInA niSadhapatikalatraM rakSyatA bhImaputrI // 30 // ahamapi ca vicitraM vAcikaM kizcidasyAH praNayamayamamarSacchedi saMpAdayAmi / III-III I 95 // I Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 31 // // 33 // IIEILAIlalII-IIIIIIITTE // 34 // nijamanasi yadAzAbandhanaM dhArayantI kathamapi na yathA'sau jIvitavyaM jahAti iti nivasanapatre naiSadhastatra tasyAstimiraparikare'pi vyaktasaMskArazaktyA / idamalikhadakhi chinnajaGghA viniryattaruNarudhiradhArAsaktazastrImukhena IdRzaH zvazuravezmani labje nekSituM tava pathi klmmiishH| tat kSamasva dayite ! mama gantuM kAraNena na pareNa gato'smi kuNDinaM prati vaTena puro'dhvA kiMzukena niSadhAM prati pazcAt / devarasya bhaja vezma piturvA madviyogasamayaM gamayantI yadi ripukulasindhau na kacid bhIru ! mano na ca yadi gdmukhyairntraayairvipmH| punaradhigatavittasthAnalAbhasya tad me sumukhi ! salilapAnaM tvanmukhenekSitena bhUyo rAjA rajanimakhilAmauSadhisparddhayeva vyAkurvantIM dizi dizi bhRzaM nirbharaM bhAlabhAsaH / tasthau duHsthaH kathamapi saha svAtmanA netukAmaH pazyan patnI nidhimiva ciraM cauravad dUrasaMsthaH duHkhAvegavidIryamANahRdayanyastasvahasto javAdAkrandadhvanimuccakairviracayan hA tAta ! tAteti sH| tyaktvA locanagocarAt priyatamAmatyantanidrAlasAmekAkI sahasA viveza vivazaH saJcAra ghoraM vanam mAbhUvan vipadaH zarIrajarujAM mA duSTasattvavyathA mAbhUd durjanavidvaraH kvacana te mA jRmbhakempo bhayam / IA III ATHIIN THIS THEII A LISTEle // 35 // // 36 // // 37 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe zokaprasto nlH|| skandhe sargaH 12 // 96 // nizcintA damayanti ! bandhusadanaM lapsIya zIghraM sukhaM jalpannitthamasau bhRzaM daza dizaH pazyan drutaM niryayau // 38 // tasya satkramavikArakArakairutpathairubhayathA'pi gcchtH| svairaporaghanaghargharAravA vAyavaH sapadi saMmukhA vavuH // 39 // itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe ekAdazaH sargaH // 11 // caturthe skandhe dvAdazaH sargaH / DISHI AISFlashllGA ISHI AISFI WIFII ISille tato bahaladhulIkairandhakAritadigmukhaiH / marudbhirjambhitaM grISmavAsarArambhasambhavaiH prabhaJjanaghanodbhUtadrumasaGghaTTasambhavaH / atha tatra samuttasthau dAruNaH sahasA davaH // 2 // sphuTadveNutraTatkAraiH sakarakSobhamoTanam / Acukruzuriva jvAlAH kalatratyAginaM nalam vizvastaghAtino rAjaH kilviSasyeva kakSayA / tatkSaNaM kalupIcakre kRSNavarmA sa rodasI // 4 // tAhaga davAgnisaMmadeM tatrAtasyeva kasyacit / rAjan ! nala! naletyuccairazrUyanta plutA giraH // 5 // kimiyaM karNayorbhrAntirAhosvid vakti ko'pi kim / cintayanniti vAcastAH zuzrAva sa punaH punH||6|| ihAparicitasthAne ka eSa mama sUcakaH / kimasya puruSasyaivaM mamA''kAraNakAraNam ? // 7 // tad vebhi kimidaM tAvaditi rAjA'pyavIvadat / kastvaM bhoH!ka kimarthaM mAM bhUyo bhUyo'bhibhASase? // 8 // ISIAFII AIATISFII IIISIFI Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIIIIIIIEISSIL ahamasmi mahAgarne patito vahiveSTitaH / tvAM vadAmi tadAgaccha mAmuddhara mahIdhara ! iti zrutvA samAgatya ga yA nikaTaM nalaH / manuSyabhASayA sarpa jalpantaM tatra dRSTavAn // 10 // USmazuSkamukhazcAhaM vAcA'numitigamyayA / utkSipotkSipa mAM rAjan ! rakSa rakSeti so'vadat // 11 // sparzaH khalu viruddhaste kathamudbhiyate bhavAn ? / ityuktaH so'pi bhUpena vyAjahAra bhujaGgamaH // 12 // kvacidvayamanAdiSTA na duSTaM karma kurmahe / yadi tvayi viruddhaH syAM trisatyena zapAmi tat // 13 // zIghraM punarato gartAt kRtAntamukhabhISaNAt / mAmuddhara dharAdhIza ! pUrvajaM narakAdiva // 14 // tataH pramANayan yAJcAM bhujagasya mahAbhujaH / bhujAvalambanaM tasmai taraNDamiva dattavAn // 15 // kAkodaraM durArAdhyamuddharan kAkuvAdinam / bhArabhugnabhujo rAjA nirjagAma zanaiH zanaiH na tvAmahaM mahAkAya dUramudvoDhumIzvaraH / ka muzcAmIti rAjJoke dambhAt kumbhInaso'vadat // 17 // ito nava padAni tvaM gaNayan gaccha bhUpate ! / diksaye tu pade prApte vidadhyA mama mocanam // 18 // iti tadvacanAd rAjA padAni gaNayannagAt / ekadvitricatuHpazcapadasaptATanavAvadhiH // 19 // dazame tu pade prApte sa yAvad moktumicchati / prakoSTe niSThuraM daSTaH sa tAvat tena bhoginA // 20 // daSTvA ca kuNDalIkRtya bhogAbhoga phaNIzvaraH / tasyaiva sammukhastasthau sAmiprAyaM vilokayan // 21 // tadvipAnaladagdhasya nalasya ca zarIrataH / zuSkavRkSAdivottasthau dhUmastimirasodaraH // 22 // OISSISISI-IIEIESIVISRI - ISHITE Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe TISSI skandhe sargaH 12 / / .97 // | karkoTaka| sarpaNa kubjIkRto dlH|| FIRTHIATIATI AThIll sa sadyaH prAptasaMsthAnavarNasvaraviparyayaH / dagdhasaubhAgyasambhAraM babhAra vikRtaM vapuH // 23 // viSasthapuTitasthUlasirAsthigranthivIthibhiH / tatAna tattanurjIrNanimbastambaviDambanAma // 24 // hayavad grIvayA vakraH krUraH potrIva daMSTrayA / govat kakudmAn pRSThena vaicitryaM prApa naiSadhaH // 25 // babhUva kuTilA ghoNA trikoNamabhavacchiraH / tasya zIghramajAyatAM cakSupI cordhvapicchale // 26 // zriyamaJjanapuJjasya niDhuvAnaH sa rocipA ! litaH priyAparityAgapAtakairikha didyute AtmAnamIdRzAvasthaM vihvalaH sa vilokayan ! durudakaM svacittena dAratyAgaM vicintayan // 28 // namugramagrabhAgasthaM dRSTaM dRSTikaTuM bhRzam / pannagaM prati roSAndhaH sAkSepamidamabravIt // 29 / / yugmam / AH pApa ! kathagadyApi purastAd mama tiSThasi / darzayan mukhamAtmIyaM kiM nileja!na lajasa? // 30 // dhira dhig rAmaThanIreNa siktaM mAkandakAnanam / viSadRSTyA kathaM dhvastaM tvayA ramyaM vapumama? // 31 // varaM zlAdhyatamo mRtyurito me kubjajIvitAt / kathaM duSTa ! vinirdiSTA tvayA me nityayAtanA // 32 // upakAraparaM sAdhu vizvastaM vacasi sthitam / dazatA nirvirodhaM mAM kastvayA'rthaH samarthitaH ? // 33 / / bhavAdRzairdurAcArairdInAnAM durdazApahaH / paropakAramAgo'yaM pareSAmapi bhajyate // 34 // yuktaM zirasi vaH karNI na jAtau mUlato'pi yat / karoti karmamarmAvit sakarNaH ka ivezam // 35 // babhUva bhavatAM sthAnaM sthAne ca jagatAmadhaH / tadadho'pi punargantuM karmabhiH paribhAvyate // 36 // II II II // 97 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISISI II H IS ISIP IEFI jagatprANabhujaH paGkana dvijihvAna karNavarjitAn / malinAn jihmagAn yuSmAn kathaM karajIjanan ? // 37 // ayaM mamaiva doSo hi yad mRtyumukhagocaram / kRtaghnaM tvAmapAkRSya prapannaM phalamIdRzam // 38 // yuktameva tvayA''cINaM mayi praNayini priyam / vidadhAti sukhaM kiM vA kapikacchUrurIkRtA? // 39 // dhira dhik paropakAraM taM yatra svAtmA viDambyate / dattvA bhaTTasya kaupInaM nagnatvaM nUnamAtmanaH // 40 // sahasraguNanIcaH syAd nIcapAtrapradAnataH / vAmanAya bhuvaM dattvA pAtAlaM prayayau baliH // 41 // kimarcitairdurAcAraiH kimArAddhaiH kudevataiH / siktasya viSavRkSasya vipAkaH khalu dAruNaH // 42 // na caurebhyo'bhayaM dadyAd na kRpAM parizIlayet / Atmanazca pareSAM ca kartuM yadi hitaM matam sAkapAda hita matam // 43 // khaleSu nApakarttavyaM nopakarttavyamapyaho ? / upekSaiva kSamA teSu svakarmaphalabhAgiSu // 44 // na hi vyApAdayAmi tvAM vyAla ! vizvAsaghAtakam / svayameva samAkRSTa mriyamANaM davAnalAt // 45 // yad mayA vihitaM tubhyaM tvayA ca mama yat kRtam / tat tat karmaphalAvAptirastu nau kimataH param // 46 // aho ! nu khalu bhoH! sarve devaasurnrorgaaH!| tiSThantu sAkSiNo yUyaM daSTo'hamahinA'munA // 47 // yadi kazid na doSo me yadi sAdhu kRtaM mayA / tad mamAnugrahaM kattuM satvaraM yUyamahatha // 48 // tasyaivaM zapabhAnasya kubnarUpasya bhuupteH| vihasya sAmasaMpanna pannagaH punaruktavAn // 49 // kimevamavyalIkaM mAmadhikSipasi pArthiva / / dazetyuktastvayaivAhaM tena daSTo mayA bhavAn // 50 // PISISHI-IIIII-IIIII Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe // 51 // skandhe sargaH 12 // 52 // vikatasarparUpaM tyaktvA prakaTIbhUto mnujH|| // 98 // // 53 // // 54 // all-SIMISHI MISSIFIBITEle prasAda eva devAnAmayaM ca tvayi saMprati / rUpasaMpattinAzena vRthA santapyase nala ! iti bruvANaH sa nalasya citte duHkhaM vitanvan viSanirvizeSam / vihAya taM vaikriyasarpamAvaM manuSyarUpaM prakaTIcakAra aye ! kimetad nanu tAvadeSa svayaM pitRnyo mama vjsenH| tAtAnujasthAsya puraH khakIyaM kathaM mukhaM darzayituM sahiSye ? hA tAta! vAtsalyavazAdupetya kimIdRzaH saMprati vIkSito'smi / bhavAntareNApi zaThe'pyapatye na snehapAzaH zithilo'thavA syAt rAjyaM ca dharmazca yazaH sukhaM ca catvAri nItAni mayA vinAzam / tat tAta ! duSTe kulakaNTake'smin vRthaiva vaH prema mayi prakAmam ujjhatA zaThatayA nijapatnImatra pAparatayA vanamantaH / atrapAparatayA vanamantazcintitA na pitaro'pi mayA yat guNavrajAnAM mahatAmahAnaye mahAnaye vartmani tiSThato'pi me / udasya cakre sahasA mahApadaM mahApadaM tAta ! durodaraM mama iti bahu vilapantaM rAjyadhurya sutaM taM sa sapadi pariramya vyAkulaH saashrunetrH| HISTERI MISHIFIFIFIEFINISHIR Isle Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 59 // // 6 // II ABHIGATHI ABHI NISIAle kanakamayamapUrva zrIphaladvandvamasmai maNiparikaracitraM cAru dattvA jagAda ahaM pitRvyastava vatsa! pUrva jAtaH punaH saMprati karmayogAt / lokAntare nAgakumAravRttyA karkoTakAkhyo bhuvanAdhinAthaH jJAtvA'vadhijJAnavalena sarva tavA''gataM saMprati kaSTametat / sAnidhyamAdhAtumupAgato'smi mA vismayaM cetasi vatsa ! kuryAH dunoti hi prAktanakarma baddhaM bhavantamadya prtihstruupH| agrAhyanAmA khalu deva ekastvayA'nugamyaH samayAntare saH ekAkinaH zatrubhayaM vicintya rUpaM parAvRttamidaM mayA te / svacchandacArI ciramIdRzastvaM surakSitaH sthAsyasi durjenebhyaH yahi svarUpaM tava kartumicchA tarhi drutaM bilvasamudgametat / udghAvya vastrAbharaNAni damyAH prapatsyase tvaM prakRti purANIm ahaM ca muzcAmi sukhapradeze kuvAsarAn yApayituM mavantam / aladhyabhAvAd bhavitavyatAyAH kartuM paraM nAhamapi kSamaste idaM vadan vyomvisrpigndhai-rndhiikRtaalivrjmaatndbhiH| DISHISISI-III-III // 62 // // 63 // // 64 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catutheM // 65 // sarmaH12 // 66 / / manujarUpeNa pita vyena prakaTIkRtaM kunjruupkaarnnm|| // 99 // // 67 // // 68 // ilIFINITII - ISSIRISHIFIESI TEle karkoTako vatsalatAvihastastastAra puSpaprakaraiH sa pRthvIm mAbhUd rAjyaM sakarituragaM mAbhavan bhRtyavargA bhUyo yuktaM kathamapi punastAta ! vadhvA vidhehi / tadvANInAmupacitamidaM vaktukAmo'pi rAjA saukhyotkarSAt sa sapadi tamaH prApa mUrchA vinA'pi unmIlya pazyati ca yAvadasau na tAvat tat kAnanaM na sa davo na sa pUrvajazca / avyaJjitAgamana eva javAdavApa pAriplavormi nagarInikaTaM taDAgam itthaM sa vismRtavadhUvirahaH sarastat vyAvarNya varNanaparaH paravIrahantA / babhrAma kAmamabhirAmatamapravezaM vezaM tavAriparitaH parituSTacittaH tasmin mAnasamAnamardini manaHsantoSapoSaprade viSvapAlikapATapATanapaTau pAriplavairvAribhiH / tiryagbhIravaNakvaNannavanavakrIDApataGgabaje zuddhaH sAndhyavidhi vidhAya nagarI draSTuM yayau naiSadhaH janaM tu tatrAbhimukhaM sa pRcchanniyaM vinItetyupalabhya rAjA vikSiptakAlAyanaviprakarSa divyaM dadhau vRttamacintyamantaH / atraiva tacca RtuparNa iti trilokIlokampRNairguNagaNaiH praguNaiH pratItaH / zrImAnameyamahimA mama bAlamitraM bhRGgezvarasya tanayo vinayI narendraH navyaM tadetad mama saMvidhAnaM jAtaM suhRtsaGgamanAmadheyam / III II ISISTE // 69 // // 70 // // 71 // // 99 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 72 // // 73 // mayA punaH prAkRtamAtravRtyA sa pArthivaH saMprati vIkSitavyaH na tAni saukhyAni na tat prabhutvaM na taccharIraM vcso'dhivaasH| daivAnuvRttyA mama kAlayogAd bhavAntaraM jIvata eva jAtam tadaparicitavRtterIdRzaH sAMprataM me kathamiva mukhayAtrA tasya rAjJo bhvitrii| iti vihitavimarSoM jAtaharSo nRpastAM puramamarapurazrItulyabhAsaM viveza iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthaskandhe dvAdazaH sargaH // 12 // // 74 // jA ISSIA ISSIONSI-II II Isle HIFISHIRISHIFISHI IIIIIFI caturthe skandhe trayodazaH sargaH / yAdRzaH pravizanAsIt puraH sa puragopuram / tAdRzastumulastatra samuttasthau bhayaGkaraH taruNAkArahANAmuparyArohaNakriyAm / adRzyanta ca kurvANA janAH pUrabhayAdiva // 2 // dhig ghig hastipakAH saukhyAd gjshikssaaprmaadinH|no cet kiM no rAjavAhyo vyAlatvamavalambate // 3 // svacchAyAmapi nighnantaM jighRkSaM pakSiNo'pi hi / zabdamapyanudhAvantaM gandhamapyabhikopanam // 4 // ka ivainaM vazIkuryAduddAmamadadurdinam / bhramabhramarajhaGkArairabhicArairivolvaNam // 5 // yugmam / Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturthe skandhe sagaH 13 nalasya gajatADanam // // 10 // DIESII A TEHSI AISION ISSIA ILSI ANTELFI NE bho bhoH ! kazcit pumAnasti ya enaM vazamAnayet / grAmapaJcazatI tasya prasAdIkurute nRpaH // 6 // hanta ! dRSTipathaM paurAH parityajata dUrataH / nazya nazya mRtaH kubja ! tyaja vyAlamukhaM drutam nItvA bhUrivasoH putrIM kareNa nalinImiva / durAtmA vAraNaH so'yamita evAbhivarttate // 8 // ityuktaH samakAlaM ca niHzabdapadasaJcaram / purastAdeva durdAntaM dadarza kariNaM nalaH re re mAMsavasAkUTa ! dIrghanAsika ! dantura ! / pazo ! pizAca ! niHzaGkamitthaM bhramasi kiM bhRzam ? // 10 // dhiga dhig mAtaGgatuGgasya bhavataH strISu pauruSam / ahameko'smi re ! yuSmad madajvarabhiSagvaraH // 11 // iti jalpan bhRzaM loSThaniSThuraistamatADayat / pazyatAM pauralokAnAM janayan vimayaM nalaH // 12 // trimivizeSakam / uttAlapadasaJcAraH samUtkArakaraH karI / abhyadhAvad nalaM hantuM roSAruNavilocanaH // 13 // bAtoddhRtamivAmbhodaM sapakSamiva parvatam / dRSTvA tamabhidhAvantaM hA ! heti tumulo'bhavat // 14 // tadIyakarasampAtaM vazcayan vegavattayA / caraNadvAramArgeNa sa taM gRhamivAvizat // 15 // nistulasya sthalasyeva talaM tasya pravizya saH / jaghAna taM kaphoNibhirdaNDasArairaratnibhiH // 16 // vajrapAtapratIkAzairghanaghAtavijitvaraH / babhUva badhiraM tasya prahAradhvanibhirnamaH // 17 // dRDhaM praharatastasya talasthasya jighRkSayA / dvipaH kulAlacakrasthaH sa mRtpiNDa ivAbhramat // 18 // bhujAbhyAM caraNAbhyAM ca bhRzaM sandazya tatpadau / svavapurnigaDenaiva taM babandha kSaNaM nalaH // 19 // yaa III IIIIIIIIIIIIIile // 10 // Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // IBHI SIBIANISHI AISHI THING dvipenApi sa vikSiptaH samuccAsayatA kramau / tamutplutya jaghAnocairadhipecakamaMdriNA sahasA vyomni vikSiptastato hastena hastinA / sa tiryak tADayAmAsa taM patanmUni pANinA sahasaiva ca niHzeSazuSkadAnAmbuzIkaraH / nispandamandatAM bheje gajendraH sAndrasAdhvasaH tathAgatamamuM samyaka samAruhya prasAdayan / mahAmAtrArpitasRNiH pratizAlamacAlayat viSadharaviSadRSTyA rUpasaMsthAnalIlAvinimayamayamitthaM vaikRtaM lambhito'pi / na khalu niSadhanAthaH zauryahAni prapede bhavati hi ghanasAre sauramaM cUrNite'pi pratipadamatha pauraiH premataH pUjyamAnaM viracitagajazikSAvarNanaM bndivRndaiH| nRpamiva tamapazyat lIlayA yAntamantarnarapatiRtuparNastuGgavAtAyanasthaH praivaM nidhAya ca gajAdivirUDhameva vegAduparyupari sammukhamApatantaH / taM vetriNaH sapadi ninyurananyacittA rAjAjJayA sadasi darzanakAraNena kastvaM kutaH kimidamaddhatamIdRzaM te ? dantIzadarpadalanaM vikalA ca mRtiH| itthaM nRpeNa mRduyuktimatA niyuktaH pratyuccacAra sakalapracayaM sa kubjaH zrIvIrasenatanayaH prathitaH pRthivyAM satyavato nrptirnipdhaadhinaathH|| dUraM durodarajitaH sa hi sodareNa nirvAsitaH prathamameva gRhItarAjya: SHIAHITI ASHISITING // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HIST skandhe sargaH 13 // 10 // gaje nalasya vijyH|| bA BIEFITHILII-IIII-IIIFIES sUto'smi tasya ca nRpasya padacyuto'haM bhUmi praman puramidaM kramataH prapannaH / prAru tatra saGgavazataH punaradya sadyaH tvadarzanAJca saphalazramatAM gato'ham // 29 // iti kubjagirA nizamya samyaka priyamitrasya nalasya tAmavasthAm / vinivAritagItanRtyavAdya khidinaM bhUmipatirvabhAra duHkham // 30 // nalabhRtya iti svayaM sa rAjA bahumAnaM manasAnizaM ddhaanH| priyamitratayA cakAra kubja sapadi grAmazatAni paJca dattvA // 31 // na nRpatikulakalAbhiH sUryapAkAdikAbhiH satatamapi vitanvan vismayaM mAnasasya / pratidinamapi rAjJo labdhanAnAprasAdaH kSitipatiriva tasthau naiSadhaH kubjako'pi // 32 // kiM kiM cetasi cintayiSyati satI yadvA vipannaiva sA bhRyo nAsti tadIkSaNaM kacana me mRtyuzca nAgacchati / ghiga dhig niSphalajIvitavyasaninaH kAlo vRthA yAti me tasthau cetasi cintayaniti ciraM kubjAkRtinaiSadhaH // 33 // varajanaM tadudantajighRkSayA dazasu dikSu sadA visRjannapi / svaviSaye'pi hi kozalanAyako nala iti prakaTaM na buvodha tam // 34 // tamudayaM navamaGgalazoNayA nijadRzA nRzamAkalayan kaliH / priyatamAvirahajvarapIDayA bahu nirantaramantaradIpayat // 35 // etat kimapyanavamaM navamaGgalAI mANikyadevamuninA kRtinA kRtaM yat / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandho jagAma caturAbhimatazcaturthaH // 36 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane caturthe skandhe trayodazaH sargaH // 13 // samApto'ya caturthaH skndhH| HAI nA // 101 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamaH skandhaH prathamaH srgH| . I IIEI II AISHI WISIANS itazca tena sA tyaktA yatra rAtrau vidarbhajA / tatprabhAte'pi tatyAja nidrA naiva sakhIva tAm // 1 // tadA kAle ca sA svame viveda yadahaM kila / rasAlazAlamArUDhA sarasaM phalazAlinam // 2 // atrAntare samAgatya niSaNNastasya mUrdhani / kapotapatagaH pApI zuSkazca sa mahAtaruH ahaM zithilasarvAGgI tasmAcca patitA taroH / iti svamaM samAsAdya sadyo nidrAM mumoca sA // 4 // tribhirvizeSakam / duHsvamamiva vijJAya tatpratIkArakAsayA / draSTuM priyamukhAmbhojaM vyApAritavatI dRzau na sA'pazyat priyaM pArve vAme vA dakSiNe'pi vA / na muni na ca pAdAnte na dUraM na ca sanidhau // 6 // kimetaditi satrAsaM sA samutthAya vihalA / viveda ca pati kUpe patitaM svamanAthavat tatastatkAlamAlambya sAhasaM cakitA'pi sA / sarastarulatAgulmAn vicinoti sma sarvataH // 8 // dhIrani tanistriMzayaSTivatkamprayA tayA / na sehe sahasA vaktuM tatkSaNaM kSINakaNThayA nilInaM parihAsAya sA tamAzaya kutracit / AryaputrAryaputreti vyAjahAra pade pade IIIIIIIIIISIO Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame sargaH1 nalatyAgA nantaraM damayantyA dazA // // 102 / / HI AISINSTATHI AISI ASSIAH diSTyA dRSTo'si dRSTo'si mA bhUyo bhava niddnutH| vyasane'pi mahArAja! kimetat kautukaM taba ? // 11 // ityAdi bahu jalpantI yadA'pazyat priyaM na sA / tadA bhImodbhavA bheje vizeSavyAkulaM manaH // 12 // vegAdapahato nUnaM ruupaatishylubdhyaa| vidyAdharakumAryA vA vyantaryA vA sa matpriyaH // 13 // nUnamatyAhitaM kizcid mahArAjasya vartate / anyathA kimiyatkAlaM mahuHkhaM kSamate priyaH // 14 // dhira dhik sukhaniSevinyAH pramAdaparatAM mama / sa yad duHkhena labdho'pi mayA nirgamito nidhiH // 15 // sarvathA muSitA sA'hamanAthA zaraNojjhitA / kathamekA bhaviSyAmi nirAzA gahane vane? // 16 // idaM hi prANinAM prAyo jIvitavyaM vyavasthitam / AzAmeva samAlambya kuzasUcImibodakam // 17 // yadidaM priyayuktAyA vAsAgAramivAbhavat / tadetadadhunA jAtaM vanaM kaSTamahArNavaH // 18 // lIlAgAraM bhuvanavijayI vIrasenasya sUnurbharttA labdhaH kathamapi mayA tadviyogazca bhUyaH / tat sAmrAjyaM mama punarasAvIdRzI ca vyavasthA cintAtItaM jayati caritaM karmaNAM kiM pareNa ? // 19 // asmin ghore vanaparisare sarvataH parvataudheraikAkinyAH kathamapi na me vartate jIvitavyam / bandhubhraMzAdakRtasukRtastIrthasevAdivandhyo nirbhAgyAyA mama kathamabhUdeSa niryANabhAgaH // 20 // hA hA nAtha ! ka nu khalu bhavAn dehi me deva ! vAkyaM zakyaH soDhuM kathamiva mayA dustrstvdviyogH| bhUgole'smin kimapi ghaTate neva zaGkAspadaM me kaH pratyarthI bhavatu mavataH kauJcakarNAntakasya ? // 21 // BIIIIIIIIII HIS Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 22 // // 23 // // 24 // | AISHITATila II AISHITISATES kathaya kathaya svAmin ! kApi sthale'ya jale'thavA ripubhiramarairnAgendrairvA hRto'si hato'si vA / tava kimapi vA duHkhaM vizvapriyasya na gaNyate nidhiriva bhavAnantardhAnaM gato duritairmama jalamabhimataM prANatrANapradaM jagatAM dhruvaM tvamapi dayito mahyAM nAtha ! svajIvitavAJchayA / yadi mayi na te deva ! prAyaH priyeti samarthanA janamazaraNaM trAtuM trAtaH! kRpApi na kiM tava ? ehi naiSadha ! niSedhya klamaM drAga vidhehi nala ! nirmalaM manaH / vIrasenasuta ! vAraya vyathAM devadUta ! mama dehi darzanam sphuTati hRdayaM yAnti prANA vimuzcati cetanA sphuTamayamayaM prApto mRtyuH kimanyadataH param / tadakhilamapi kSantavya me priyApriyaduSkRtaM mama tu bhuvane bhartA bhUyAstvameva bhave bhave hA deva! hA dayita ! hA bhuvanAvataMsa ! hA vIrasenasuta ! hA niSadhAdhinAtha ! itthaM vilapya vivazA mRdumuktakaNThI bhImodbhavA bhuvi javena papAta mohAta tAM vallarImiva parazvadhalUnamUlAM bhUmau vilokya patitAM kSitipAlaputrIm / niSpandamandavapuSaM vanadevatAnAM bAdaM babhUva hRdayeSu dayAvakAzaH tasthunirantaratarusthagitA digantA dUrIcakAra kiraNaprakara pataGgaH / AkarNyate sma ghananirjharaporaghopairekAnanena vilapanniva zailavargaH // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcame damayantyA virahadazA / / saH1 // 1.3 // jAIATERIALSII-IIIsle nAndolitAH kapikalairapi vRkSazAkhA duHkhena veNumirapi kaNitaM nirastam / mudrA mukhe vighaTitA na vihAmAnAmaGgIkRtaM na ca tRNaM hariNAGganAbhiH / // 29 // sIhatyA'pi na yastha pazya hRdaye jAtA ghRNA kAraNaM tasyArthe damayanti! hanta ! kimidaM mugdhe! mudhA khidyasi / uttiSTha braja mandiraM prati nijaM bhImasya rAjJaH piturdAgityuktavatIva tAmalikulakANottaraM padhinI // 30 // atha jalakaNaminahalAnUpavAtaistaTaparisaramAjAM zAkhinA chAyayA ca / saramasamanuvelaM dattahastAvalambA kathamapi kamalAkSI mohamUrchA jigAya // 31 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe prathamaH sargaH // 1 // OILASSISTRII4III ARISTI. paJcame skandhe dvitIyaH srgH| tataH prapannacaitanyA pUrvasaMskAradhArayA / punarnaveva devI sA cakre nalavilokanam tasyAH pArthAt priyaM dUraM kartuM kalirabhUt prbhuH| na tu tanmanaso madhyAd vicchettuM kazcidIzvaraH itastataH priyaM draSTuM sA vidyudiva durddharA / bhRzaM babhrAma vAmAkSI bhuvaH sthapuTasaGkaTA // 2 // // 10 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FAIIIATI IILAIIIIIIII Aruhya taruzRGgApi vikIrya taruvIrudhaH / pravizya ca guhAgartAH sA vIkSitavatI nalam // 4 // patrasaJcAramAtre'pi nalasaJcArazaGkayA / sA dadarza vanoddezAn bhRyo dRSTacarAnapi taca sAyantanaM zUnyaM zayanIyaM sarastaTe / samutkhAtanidhisthAnamivApazyat punaH punaH tameva puruSaM draSTuM yoginIva viyoginI / viveda na hi vaidarbhI zItamuSNaM kSudhaM tRSam na zramo na bhayaM neA nAnutApo na vibhramaH / nalAnveSaNazIlAyA vaidAH liJcidapyabhUva // 8 // kaNTakabraNitau tasyAzcaraNau zoNitAruNau / alaktakarasanyAsaM vahantAviva rejatuH priya ! priyeti jalpantI siJcantI bhuvamazrubhiH / cAtakadhvaniruddhAyAH sAvajat prAvRSaH zriyam // 10 // iti viSvaga vicinvAnA nirAzA vitathazramA / ruroda kurarIkaNThakrekArakalayA girA // 11 // sAyaM vallabhayuktA'haM prAtaH priyavivarjitA / aho ! tAdAtvikaH ko'pi vipAko duSTakarmaNAm // 12 // rAjyabhraMzasya no duHkhaM pravAso'pi na duHsahaH / ayaM priyaviyogastu vidhatte hRdayaM dvidhA // 13 // AkAzAt patitevAsmi pAtAlAdiva nirgatA / iha me duHkhamanAyA na kazcidavalambanam // 14 // kiM bhRNoti ravirAd visaMjJo vetti kiM maruna ? / jagaccakSurjagadvyApI katamaH pRcchayatAM puraH ? // 15 // garrAgirisariyAptaM tadeva sakalaM vanam / eka eva paraM nAsti nalaH prANapriyo mama ahaM nalavinirmuktA bhagnadhvajapaTeva nauH / duHkhameva kathaM dAtuM yAsyAmi pituransike ? // 17 // III FISSIFISHINESEENEFICIII II Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe nalavirahA nantaraM damayantyA vilaapH|| sargaH2 // 104 // Milnal ISI VIDHI DIESIR ISIST tatra pitroH sakhInAM ca vadhUnAM sahavAsinAm / hRdaye zalyabhUtAyA jIvitavyasya kiM mama // 18 // duhitasnehamRDhAnAM nityaM teSAM mukhena ca / ayazaHprANanAthasya zrotavyaM kevalaM mayA // 19 // tadiha mama varaM hi zvApadebhyo'pi mRtyuviSamaviSadharebhyo nAhalebhyo davAd vA / / sphuTamanadhigatAyAM kintu kAntapravRttau paramiti karaNIyaM nekSate buddhicakSuH // 20 // asakalamuta taptaM no vitIrNa hi pUrNa kimanikhilamadhItaM muktamarddhastutaM vA / kacana kimuta maitryaM khaNDitaM prAgbhave vA yadahamasamaye'smin svAminA viprayuktA // 21 // kimu hatamasamakSaM kinnu mithyopadiSTaM kimabhihatamasabhyaM kiM vRthA vAbhizaptaM / kimu kRtamabhimAnaM kiM kRtA vA'nyanindA yadajani mama bharnA sArddhamitthaM viyogaH // 22 // kimuta vighaTitA vA setavo dIrghikAnAM kvacidapi kimu zAkhAH khaNDitA vA kSupANAm / kimuta madhu vikIrNa sAracaM chatramAnaM mama khalu gRhabandhadhvaMsaduHkhaM yadAsIt // 23 // rAditi bahu vilapya vyAkulA rAjaputrI nayanajalamudAse paTTakUlAJcalena / tadanu sapadi tasmin zoNitena praNItAM nalanRpalikhitAM tAM varNapaGgiM dadarza // 24 // dRSTvA tadarthamadhigamya nidhAya mUrdhni mene nalaM calitamAtmani rAgiNaM ca / udbhinamanyubharanirbhararuddhakaNThI bhUyaH priyaM niyatimohavazAdavocat // 25 // // 10 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GISIIIIIIIIIIII-IIIs Sille rAjan ! purA sanagaradrumasindhuzailAM vizvambharAmapi bhavAn bibharAmbabhUva / ekAkinImanusRtAM dayitAmidAnI svIka matra sa pumAnapi na kSamo'si // 26 // na kalayitumazakyaM zRGgayugmaM vRSANAM na khalu nijaviSANau durvahau dantinAM vA / na hi zirasi pidhAnAt pUrNakumbhasya bhAro bhavati hi pariNItA kasya kAntA klamAya? // 27 // adhijaladhi vahati kUlaGkamA pratitaruvarameti vallIgaNaH / gatiriha patireva devastriyAM tadiha kathaya nAtha ! muktA'smi kim ? // 28 // aharnizaM nRpakulamAnamardanaM babhUva yat priyatama ! sAhasaM tava / durodaravyasanavazena dIvyatA kathaM tvayA tadapi narendra ! hAritam ! // 29 // kiM vA mithyA nRpakulaguro ! dIyate dUSaNaM te nUnaM grastastvamasi mahatA kenacid vyantareNa / tenaivaite tava viracitA durdazAvartapAtAstenaivAyaM mama ca racitazcitravallIvilAsaH // 30 // nUnaM tAvat kimiha bahunA te'pi jalpantu devA devazcAyaM bhuvanatilakaH karmasAkSI smkssH| yaH kazcid me vyathayati patiM yAvadantarnilInastAvatkAlaM kSaNamapi sukhaM tasya mAbhUt kadAcit // 31 // nityaM citaM dahatu davathustasya kAlAgnikalpaH svalpo'pyaGgaM na paricaratu zrIvilAsastadIyam / ityuktvA'sau vimalasalilaiH kSAlayitvA'GgabhAgaM tasmin tallasthalaparisare nityakRtyaM vitene // 32 // AISEII NISIT AIII SAURI ATHIIIjAta Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Me skandhe saka-candra-candana-vilepana-bhUSaNAni mojyAni khaNDa-dadhi-dugdha-ghRtAdikAni / mAnalyamaanavidhiM ca zucA tadAnImAdarzanaM priyatamasya tu sA mumoca iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe dvitIyaH sargaH // 2 // // 33 // II srgH3|| nalavirahA nantaraM damayantyA vikaapH|| // 105 // paJcame skandhe tRtIyaH sargaH / Ill ISHI VIII WIFIE ISIS IMEG // vacasA tena vaidAstapasA ca mahIyasA / naladurgatilIno'pi babhUva vikalaH kaliH yaH satyaM vajrakAyo'pi dhAtrairgAvarasairiva / kaligalitasAmarthyaH satIzApairabhidyata . sApi kattuM priyAdezaM mArgeNa vaTagAminA / vIrasenasnuSA devI kuNDinaM prati niryayau vasne zastrabhavaM patyuzcitte tyAgApamAnajam / prahAradvitayaM dhairyAd dadhAnA'pi cacAla sA naladaurjanyakhinnena hRdayena manasvinI / jIvitavyaviraktA sA niHzabaikA yayau pathi imakummabhrama vibhrat kucakumbhAvalokanAt / papAta puratastasyAH sahasA pathi kesarI tadbhAlatilakajvAlAtaDittADanaDambaraiH / sa pratyuta bhayAH san vyAvarttata harddhitam orrorry = = = PISIA IIIIIIIII // // 105 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIALIGATI AHI Ile apyadhAvat gRhItuM tAM raktakramakarAmbujAm / madAndhaH sindhuraH kazcid jAnana jaGgamapadhinIm tasyA mRgendramadhyAyA dRSTa evodare punaH / taireva caraNairaM dudrAva ca sa cItkRtaiH sarpabuddhyAbhisarpantaH kabarIdaNDakhaNDane / tatkarNapAzamAzaya nAcalaMzca kalApinaH iti svAvayavaireva rakSitAM tAM na cikSipuH / sattvAni kAnicid vindhyaskandhadurlalitAnyapi krameNa pathi gacchantI digmUDhA kAntacintayA / prajJeva saMyama bhaimI nipapAta banAntaram yat satyaM mRdubhirmugdhairasahAyairazambalaiH / garbhezvaraizca tAdRArdurgamo nirgamaH svayam tatrApi sA punastasthau dhRtvA dhairyAvalambanam / durjaraM dehinAM prAyaH sAkSAd bhayamanAgatam sukhavAsAya devena svavadhUM mAM prahiNvatA / dvayorapi mahAduHkhaM vihitaM mama cAtmanaH / kathamekAkinI yasmAdahaM yAsyAmi kuNDinam / bhaviSyatyAryaputro vA kathaM niHparicArakA priyasya pArzvavarttinyA duHkhe'pi sukhaM mama / dayito'pi hi nAjJAsyat kaSTaM matparicaryayA kiM mama svajanaiH kArya zarIreNa sukhena vA ? / adya priyaviyogena jIvantyapi mRtA'smyaham kathaM priyaviyuktAyA yuktA rAjyasthitirmama ? / AlavAlakiyAlIlA lUnAyA iva vIrudhaH varaM vaneSu nIvAramuSTimpacatayA sthitiH / mama hi svAminaH pArzve zIrNaparNAzanena vA jale'pi jvalanaM teSAM santaptAste himeSvapi / dahyante ye viyogena nidrumena kRzAnunA // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // II AISFII ASHISHII III915 // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // BIFINA Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe nalavirahA nantaraM damayantyA vilaapH|| sargaH3 // 106 // DIFII RISHIATilamII IIIIIIIE aho ! me mandabhAgyAyAH sevAyAH samayo hi yaH / ahaM tatraiva daivena nijapatyurviyojitA dhanyaM janma balAkAnAM yAH zAkhizikharasthitam / puSNanti priyamAtmIyaM prAvRpi prativAsaram kiM mRgINAM guNaM brUmaH sAyakaM lubdhakasya yAH / svagAtreNa pratIcchanti nipatantaM priyaM prati kiM jIvanmRtayA kArya mayA hanta ! hatAzayA ? | prANabhRto hi yaH svAmI sa eva gamito mayA nUnaM narapatestasya lakSmIlalitalampaTam / vapurna sahate klezAn sUryAMzumiva kairavam na pAnamazanaM kAle na zayyA na ca majanam / na ca saMvAhanA gAtre kathaM rAjA bhaviSyati ? prAkRto'pi na zaknoti vanavAsavyathAM janaH / kiM punaH sa nalo nAmnA rAjA sambhogasundaraH ? tad me tathAvidhaM prAtanaM duHsvamadarzanam / kazcid dehe'pi devasya saMsUcayati vaikRtim priyasyAdezamAdhAtuM vahantyA nijajIvitam / AzApAzanibaddhaM me vakSo na bhavati dvidhA kiM kariSyAmi gatvA'haM ki bhaviSyatyataH param ? / kathaM vA lapsyate rAjA tadidaM nahi veda yaham athavA kiM vikalpena nUnaM sa vijayI nRpaH / AkRtistAdRzI hi syAd na ciraM duHkhabhAginI kSaNaM grahaNamarkasya bhuvaH kampo'pi hi kSaNam / na cirasthAyinI satyaM satAM svamopamA vipat ahaM pitRgRhaM prApya yatamAnA divAnizam / prApsyAmi tatpravRttiM ca yatnasya kimagocaram ? tasmin prApte ca bhUpAle tatpUrvamavanau punaH / AryAvarcasya sAmrAjyaM lIlayA'pi bhaviSyati // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // // 31 // / 32 // // 33 // // 34 // // 35 // DISCIIIIIIIIIIII TI SHEIK Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udetyastamito bhAsvAn candraH kSINo'pi varddhate / satAmeva samAyAnti vipadaH sampado'pi vA tadiha kimapareNa svastimAnastu rAjA vidadhatu bhagavatyo devatAH sabhidhAnam / mama hi manasi dhairya bAndhavAzcAnukUlA: pariNatiramaNIyaM sarvathA mAvi sarvam iti vanabhuvi kaSTaM kAntacintopatApaM dviguNamiva vahantI santatAdhvazrameNa / giritarutalatalpe nirvikArA mRgAkSI kimapi samayamAtraM tatra nidrAM cakAra iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe tRtIyaH srgH||3|| // 37 // // 38 // II IIIEIFICAI AIIIIICATEle - - paJcame skandhe caturthaH srgH| atha tasyAH prasuptAyAstasmin girimahAvane / vyomamadhyamatikramya nanAma ziraso raviH sambhAvya mahasAM patyuniHpratApamivAtapam / svairaM vavRtire hiMsrAstatkSaNaM taskarA iva cAndrImiva kalAM rAhustimiGgila ivAbjinIm / tadA tvajagaraH suptAM zIghra jagrAha bhImajAm bamau tanmukhamadhyasthA vaidarbhI vihvalA bhRzam / sandazeneva pAJcAlI kAJcanI vahito hatA AnAbhi tena tu grastA labdhasaMjJA sasAdhvasam / hAheti rudatI vegAd vinirgantumiyeSa sA // 2 // // 3 // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skandhe ajagareNa grastA dmyntii| sargaH4 // 107 // l a III-IIINISTEP tttunnddkhrkroddaadupgrhgriiysH| na lebhe nirgama tanvI pavAd gajavadhUrikha tI lAlAvalipsAGgI sA tajaTharakoTare / sAkSAdivApratiSThAne patitaM svamacintayat tasmin pUra ivAkaNThaM pidadhAne vapurdUtam / prakAzamabhavat tasyA vaktrameva hi kevalam tataH kaNThagataprANA sA matvA mRtyumAgatam / dharmaH zaraNamityuccairAcakranda punaH punaH zizubhAravazaprAptahaMsIrasitapezalam / kazcid vanacarastasyAH zuzrAva karuNadhvanim phimetaditi sAzcarya sa pumAn yAvadAyayau / tAvacajagaragrastAM mukhazeSAM dadarza tAm sa drAk parazunA tasya pucchaM ciccheda marmavit / yataH pucchabalApekSaM tasya jAteH palAyanam kuzUla iva mAMsasya vivRtadvAratAM gataH / tato vimettumAreme kirAtataruNena saH antaHzoNa bahiH zyAma pAlAlamiva pAvakam / sa taM vidArayan prApa samagrAmapi bhImajAm tAmakSatAM samAkRSya prayatnena garIyasA / hastAvalambanaM dattvA ninAya naganimnagAm sa vyAdhastadvasAliptaM taptaM tajjaTharAgninA / vapurnirvAsayAmAsa tadIyaM salilomibhiH so'pi tAM dRkpathe kurvan vyAdhastadvatticintayA / Asanna eva sarvatra bhrAntvA satvaramAyayau akSaudrapiNDa-kharjUra-priyAla-kadalIphalaiH / cizcA-panasa-nArA-dhava-dhAtrIphalairapi bIjaiH kumudapatrANAM tathA bisakaserukaiH / anyairapi mahAkhAdyebahubhinirbhara bhRtAn // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // DISEII AIII III AIISSINIII // 17 // // 18 // // 19 // // 107 // Bil Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II ISFIANSHI AAII IITE sa mumoca purastasyAH kramukatvapurAn bahUn / sthUlavaMzanalasthAni madhUni vividhAni ca // 20 // tribhirvizeSakam / svIcakre bhImajAtA'pi devI tat tasya daukanam / anurodhena badhyante prAyazaH prabhavo'pi hi // 21 // vidhAya bhuktamAhAraM tebhyaH kaizcicchubhaiH phalaiH / vihitAcamanAM bhUyaH sa vaidarbhImupAcarat // 22 // cakre padmadalairvAyu kramau ca samavAhayat / rarakSa pArzvavRkSeSu pakSiNAmapi kUjitam // 23 // tasyaivamatibhaktiM tAM jAnantyapi nimittajAm / pUrvopakAradAkSiNyAta praNayaM na rurodha sA // 24 // tadityadbhutamudAma khame'pyatisudurlabham / ekatAno'bhavad bhillaH strIratnaM paribhAvayan // 25 // nirudhya sAdhvasAvezaM sa manmathavazaMvadaH / svajAtiyogyayA vAcA saprazrayamuvAca ca sapazayamavAcaca // 26 // ripubhiH paribhUtasya nUnaM kasyApi bhUpateH / dharmadArAn vayaM vidyo yuSmAnitthaM vyavasthitAn // 27 // tannUnaM vindhyavAsinyA kRtaH saGgama eSa naH / no vA kka bhUbhRtAM patnyaH ka vayaM te vanecarAH // 28 // mugdhatvaM rasikatvaM ca bhavatISu vyavasthitam / bhAvamantargataM yUyaM jAnIta kimataH param ? // 29 // tat prasIdata kiM bhUmnA praNAmAJjalireSa naH / vettu nAgarikaM vRttaM jano'yaM pakkaNAlayaH // 30 // vivikto'yaM vanoddezaH padmazayyA ca komalA / na vilambakSamaH kAlaH kiM mandAkSaM niSevyate // 31 // na cukopa na jihAya na ca pratyuttaraM dadau / zrutvA tadvacanaM devI hRdi tvevamacintayat // 32 // ahaha ! nalakalatraM vIrasenasnuSA'haM jagati dmnjaamirmiimbhuupaalputrii| Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 / / ajagaro paJcame skandhe prgH4|| // 10 // // 34 // DiscleIRA ISIT WISI // 35 // kimaparamayi ! jAtApAtramevaMvidhAnAM jayati tadiha kAlaH krUratA karmaNAM ca ayi ! yadi pitaraM vA bhrAtaraM vA sutaM vA taruNamimamidAnIM nAhalaM vyAharAmi / tadapi mayi hiMsA nAsya nAzaM prayAti kSipati khalu vivekaM dIpavat kAmavAyuH hRdayamapi vilajaM nApamAnAd viraktirjanamami durakhApaM lakSasaGkhyo'bhilASaH / na bhayamapi samantAdaihikAmuSmikAbhyAM prakRtiriyamazeSA kAminAM nadhupAdhiH praNayaracitacATurjIvitavyopakArI kathamiva hi mayA'sau karkazaM bhASaNIyaH / ajagarajaTharAgnau kiM na jIrNA tadAnIM kimiha mahati kaSTe niSThure niSTutAsmi na gaNayati hi kAmI dharmakarmopadezaM kvacana vanacarANAM pApazaGkA ca na syAt / api bhRzamupakartuH kaH prasaGgo'sya tad me na bhavati viSamakSI ko'pi dAkSiNyabaddhaH vAhasaM nihitavAn jighAMsayA mA cakarSa sahasA riraMsayA / cATu jalpati ca kAmalampaTaH sarvathApi zabaro na zomanaH zaktiM kariSyati na vetsyati ca svapathyaM tathyaM gamiSyati ca mRtyumukhaM varAkaH / prApto'dhunA mama vazena tadasya mRtyurityutsasarja mRdu niHzvasitaM drutaM sA iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe caturthaH srgH||4|| | darAt kirAtena na niSkAzivA damayantI kAmenchu: kirAtazca // // 36 // // 37 // IANSII ASLIL ALIRIISI // 38 // FILI FISSI // 39 // // 108 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe paJcamaH sargaH 0000000 SRII AISFII AISHI THI AISHI II IMA IISSISISTRIG tAM vIkSya muktanizvAsAM maunamudrAvalambinIm / smaravANavyathAdhIno babhANa zabaraH punaH ayi ! ki maunamAzritya nizvAsairnIyate kSaNaH ? / rataduHkhAvahatvaM na cintanIyaM svacetasi niHzaGkamatra kAntAre tanmayA saha ramyatAm / naivAsmacchaGkitavyaM ca bandigrAhibhayaM hRdi yAvat prasAdamasmAsu svasthAsi nityamatra vA / anuvraja tato'smAkaM vacastvaM drutameva vA // 4 // iti premadravIbhUtaM goSThasthaM goSThalIlayA / vadAnyamiva jalpantaM tamavocata bhImajA mahAbhAga ! yathArtha tvaM vinIto'si kimucyate ? / na grAmanagarApekSA sadasatsaMbhavaM prati yuSmAkamiha sAmarthya vinijetuM nRpAnapi / zizumAro'pi gRhNAti gajAnapi jalasthitaH anAthAmavalAM mUDhAM yat tvaM nahi ruNasi mAm / tat tavaiva hi saujanyaM kirAtaH kathamIdRzaH? // 8 // nUnaM sarvatra vartante jagati trividhA janAH / bhileSvapi mahAbhAgo dayAluH kathamanyathA ? // 9 // asmin raudre mahAraNye mahAtmA yat tvamIdRzaH / kSAravAriNi miSTAmbu tadidaM devayogataH // 10 // nAhaM kathazcidAnRNyaM yAmi prANapradasya te / yataH prANAdhikaM dAtuM kasya zaktirjagatyapi // 11 // yadAdyajagarapastA kRSTA kAlamukhAt tvayA / tadAdi bhavatA dattaM jIvitavyamidaM mama // 12 // FLASH NISI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcame skandhe I ATHIINIK damayantI kirAtamupadizati // sargaH5 // 109 // IIIHIAlalII-III ASFICIla tato'pi sarasAhArAn dattvA janamimaM prati / paropakAravRkSasya janitA''ryeNa maJjarI // 13 // asaMstutamasambaddhamakizcitkaramAgatam / itthaM paricaret kazcid yadi na syAt kRpA hRdi // 14 // pitaraM nA pitRvyaM vA bhrAtaraM vA sahodaram / kamiva vyAharAmi tvAM ekayaiva hi jihvayA paropakArazIlena mahAtmaMzcaritena te / tRNIkRtaM maharSINAM svakAryaikaphalaM tapaH niHzUkAH kAmagRdhrA ye paradArAnurAgiNaH / ucchiSTAnnabhujoriSTAH ka tebhyo hInavRttayaH / // 17 // kimatra sukRtaiH sarvaiH kRtaM cet pAradArikam / api niHzeSapApAnAM mUlamabrahma kevalam // 18 // nindAmUlaM ghRNAhetu mRtyudvAraM trapAspadam / tathApi mRDhacittAnAM prItaye pAradArikam // 19 // kathaM sa vittamAtmIyaM caurebhyo rakSituM kSamaH / anaGgena hRtaM cittaM pratyAnetuM na yaH prabhuH // 20 // raktA yA bhartRto mRtyuviraktA hanti ca svayam / tyAjyA raktA viraktA'pi parastrI sarvathA nRNAm // 21 // lipyate pAtakai tavA raktAmapi parastriyam / viraktA rantukAmasya na pAro narakArNavAt // 22 // strIviSAnipayaHzastraiH krIDatAM kuzalaM kutaH / tadAtvamRtyudAyIni vastUnyetAni durdhiyAm // 23 // vidhAya vanitAveSaM vizvAsya rahasi sthitam / jaghAna takSakaH zaGkha zeSakAntAnurAgiNam // 24 // vihitArAdhanaklezaM risaMsArasavihalam / zazApa zUdragaM vIraM santuSTA'pi sarasvatI // 25 // api dvAdazasopAnakartAraM nandivarddhane / RSidaityaM nijagrAha zrImAtA kAmalampaTam // 26 // I II DISFILA III // 109 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - || RIFII A silca II - DEII ATEII III kRSNena pArvatIhetoranudhAvan mahezvaram / mAyAmahilayA daityo durddharaH sahasA hataH // 27 // taditthaM dAruNodakaH kAmaH sarvatra kAminAm / lokadvayaviruddhazca garhitazca mahAtmanAm // 28 // tato mayi nirIhAyAM bhUtvA tvaM jIvitapradaH / mahAtmaMzcittamAtmIyaM na krUraM kartumarhasi // 29 // idaM hi mama suprItaM bhrAtarIva manastvayi / mA bhavecchIlavidhvaMsaropAvezavisaMsthulam // 30 // tavopakArajaM puNyaM kRtajJatvaguNazca me / akhaNDaM dvayamapyastu yAvat candradivAkarau // 31 // iti samyak samAkarNya vacaH satyaM satImukhAt / trasto'pi dhAryamAlambya pratyuvAca vanecaraH // 32 // ayi ! hanta ! vRthA klezaH kvopadezaividhIyate ? / sthale jalamivAmAkaM hRdi zIlaM sthiraM kiyat ? // 33 // idaM hi sumahad duHkhamasmAkaM narakAdapi / tvAdRzaM yat karaprAptaM strIratnaM nopayujyate // 34 // ito'pi mahatI gardA kA'pi naH zUrasaMsadi / klIvairiva yadasmAbhibharvatI nopabhujyate // 35 // kimatra vitathatrAsairasmAn dUraM vidhAsyasi ? / ihAsmAkaM balAtkAraM ko nivArayituM prabhuH ? iyamAliGgaya sarvAGga svairaM vividhabhaktibhiH / tarasApi sarojAkSi ! niHzaGkamupabhujyase // 37 // iti jalpan vimaryAdaM kAmAndhaH savyapANinA / sa bhImaduhiturdevyAH kezagrahamacintayat // 38 // hA ! dhika kaSTaM kaH pramAdastavAyaM mA maivaM bho muzca dUre bhaveti / sabhrUbhaGgaM maulibhAgaM dhunAnA taM pratyUce hastamudyamya devI // 39 // DIEIASFII III-III ARTIS16ke Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skanve sargaH5 kirAtasya balAtkAra vAsavena ca bhasmAvazeSIkRto kiraatH|| // 11 // niHzaGkasya vyutkramaM kartumicchostasyAMvezaM vIkSya yUnastathApi / AH! pApeti vyAharantI saroSA tacchivArtha vAsavaM sA'bhidadhyau // 40 // yAvat taM varadaM hRdi smarati sA devaM hariM tatkSaNaM tAvad dikuharodarambhariracaH trAsapradaH prANinAm / svairaM nirjaladAd nipatya nabhaso vegena zuSkAzanistaM masmaikamayaM vidhAya sahasA bhUyo'ntarikSaM yayau // 11 // bhasmAvazeSaM tamavekSya devI pUrvopakArapravaNaM kirAtam / dayAbhAvA rudatI vireje tasmai hi toyAJjalidAyinIva // 42 // yaH ko'pi saMprati karoti mamopakAraM so'pi kSayaM vrajati padadasau varAkaH / duSkarmaNAmudayamIdRzamadbhutaM me dhira dhik tadeti suciraM hRdi sA zuzoca // 43 // itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe pazcamaH sargaH // 5 // SIMISSIR IIIIIIPIHI SIE MIIIIII AATEII A ISISTEII ISIS zrImANikamIdRzamadbhutaM mApakAra soapamAyinIva paJcame skandhe SaSThaH sargaH / tadatItya mahad duHkhaM vidarbhAnabhi sA punaH / uparyupari tatpallIrUpavindhyena niryayo na prAntA ca na mItA ca dIrghe zUnye'pi sA pathi / 'dRDhIkaroti kAlo hi vapuzcittaM ca dehinAm // 2 // -] // 11 // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II II III ASIA III-III I yataH patyurviyogo'bhUt vyAlavighnaM mahacca tat / bhUyo vinaM pramodaM ca sA cakre naiva varmani // 3 // sasmAra hRdaye matraM pazcAnAM parameSThinAm / satataM caraNau patyuH sA nalasya ca kevalam // 4 // nakhinaH zRGgiNaH sattvAH kariNaH phaNino'pi vA / ke'pi tAM kimuta sTuM na draSTumapi sehire // 5 // viSamaM samatAM yAti saujanyaM yAnti durjanAH / zaktaH satImayo brahmA kartuM sRSTiviparyayam // 6 // yat tasmin tAdRze zUnye taistaistIkSNairupadravaiH / na bhinnA bhImajA devI zIlasya kavacaM hi tat // 7 // idaM hRdi mahad duHkhaM tasyAH paramajAyata / yad madartha mRto vyAdhastADito yacca vAhasaH itthaM ca pathi gacchantyAstasyAH kAlena kenacit / babhUva dhanapUrNasya vaNiksArthasya saGgamaH // 9 // ka yAsyatheti pRSTAste kathaJcid bhImajAtayA / kSatriyAM tAM parijJAya pratyapadyanta nottaram // 10 // tathApi taiH samaM mArge nalabhAryA viniryayo / kAryApekSaiva gurvI hi vastucintA na dhImatAm // 11 // bhojanAnte tRNasyApi vidadhAtyaJjaliM janaH / bhasmApi vandyate caitre samape sarvamuttamam // 12 // visaGkaTataToddeze durArohe bhayaGkare / sa tasthau parvatAghATe sArthaH prAtaryiyAsayA / // 13 // tatra rAtrau tamAzyAmA bRhadvaMhitasUcitAH / nyapatan janatAgandhakrodhAndhA vanasindhurAH // 14 // bhagnAni vastubhANDAni goNIbhArAzca cUrNitAH / trastAH ke'pi mRtAH ke'pi manuSyA vRSamA api // 15 // na kApi dadRze ko'pi nAsIt kizcid vyavasthitam / dRSTanaSTaH sa sArtho'bhUd gandharvapUravat kSaNAt // 16 // AMAHEII II AMRIISAR AISIle Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcame vaNiksAthena saha skandhe II ARISE sargaH6. // 11 // II IIIIII THI AISFI WIII RISHI tasmin sArthe tathA traste nirAlambA mano dadhau / ekAkinI sthitA bhUyaH sacintA bhImabhUrabhUt // 17 // yaiH samaM pathi gacchAmi na te'pi kuzalAspadAH / aho ! me durdazApAka ityAtmAnaM nininda sA // 18 // sA samutthAya khinnA'pi kRtvA dhairyAvalambanam / girizRGgamayaM mArgamAruroha zanaiH zanaiH // 19 // nirAzA vivazA vyagrA zrAntA bhItA svepthuH| na kvApi hRdayAdhAraM lebhe kimapi sundarI // 20 // tato vinatazAsvAnaM raktaM raktAntalocanA / prApa pApaharaM vRkSamazokaM zophavihvalA // 21 // darzanaM sparzanaM vA'pi varNanaM smaraNaM ca te / satAM na kuzalaM datte kiM kiM kiGkillipAdapa! // 22 // ityazokataruM stutvA yAntyAH parvatavama'ni / bhImabhUmipateH putryAH paritoSo manasyabhUt // 23 / / yugmam / / zIto mandaH surabhirabhavat pRSThavAhI samIraH zyAmAH sAkSAd bhavaviSayiNaH paJca jAtAH krameNa / dRSTiM prApurjaladasuhRdaH svastikAkhyAzca tasyAH paspande ca prakaTitamanaH kAmadaM vAmanetram timanA kAmada vAmanatram // 24 // taditi bahunimittaiH zobhanaiH prIyamANA kimiha mama phalaM syAditthamAlocayantI / girizirasi vizAle bAlasAraGgacakSurlikhitamiva munInAM maNDalaM sA dadarza / // 25 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe SaSThaH sargaH // 6 // gacchantI damayantI // javanasi| ndhuraizca bhinna saarthH|| II ATHI aERIAISHI // 11 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C paJcame skandhe saptamaH srgH| IIIIIIIEISISING // 4 // DISHII AIII A FIla THIIAHINI tAnujvalatarazuklasUkSmaprAvaraNAvRtAn / mRtimadbhirivAzliSTAn paTalairdharmakarmaNAma zucIna sumanasaH saumyAn maharSIn vIkSya harSitA / bhaimI piTagRhaM prAptamivAtmAnamamanyata teSAM madhyagataM dhIra dharmAcArya mahaujasam / anujAnIhi bhagavannityuktvA praNaNAma sA dharmo'bhivarddhatAM bhadre ! suprasanna mano'stu te / ihopaviza kalyANi ! parizrAntA'si bhUyasA cAraNazramaNAnasmAn jAnIhi tvaM zucismite ! / vaitADhayaparvatAdetat tIrtha vanditumAgatAna pRthivyAM paJcamazcakrI parameSThI ca poDazaH / zAntinAmA yataH svAmI saMbhaviSya tyataHparam tasyAtrabhavatastiryagdevAsuranarAzritam / samaM tato'vasaraNaM ciramatra bhaviSyati tatazca tatprasAdena punaH saJjAtajanminAm / sAGketikAt paraM jJAna mihAsmAkamudeSyati muktidvAramidaM nAmnA mahAtIrtha manasvini! sampradAyaM vinA prAyaH prAkRtAnAmagocaram sugRhItAbhidhAnena guruNA bhAskareNa hi / vineyAnAmidaM tIrtha kRpayA naH prakAzitam tadatra sukumArAGgI mugdhAmavidhavAM satIm / ekAkinI samAyAtAM vIkSya tvAM vismayo hi naH na tvaM lakSmI sAvitrI na paulomI na pArvatI / sanimeSA bhavadRSTirninimeSadRzo hi tAH // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // BISAISII III Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe sargaH 7 cAraNazramaNAn damayantI pUrvaparicayaM kArayati / // 112 / / DISHIOISII-III ISIF ISIS Isle tat tvAmAyuSmatI vidmazcakSuSyAkRtimIdRzIm / aizvaryarahitatve'pi kSmApAlagRhiNImiva // 13 // ityuktA muninA bhaimI sthitvA kSaNamadhomukhI / nigRhya balavadvAppamupavizya vyajijJapat // 14 // bhagavan ! bhAgyavatyasmi durdazApatitA'pyaham / yadevamanurUpante bhavanto'pi bhRzaM mayi sukRtaM duSkRtaM vA'pi sukhaM vA duHkhameva ca / sarva nivedya yuSmAsu niHzalyo jAyate janaH // 16 // tat kizca bahunoktena yuSmAkaM viduSAM puraH ? / epa tAvat paricchedo madvArttAvistarasya yat // 17 // pRthivyAM vidito vidvAn niSaGgI nipadhezvaraH / vIrasenasuto vIraH krauJcakarNAntakaH kRtI // 18 // devadUto dayAyukto balavAn vinayI nayI / dazadigvijayI yoddhA mahanIyo mahAbalaH // 19 // satyasandhaH sudhIH zAntaH zatrukAlAnalo nalaH / puNyazlokaH sukhI zlAghyo bhartA me bhUbhRtAM varaH // 20 // tribhirvizeSakam / dyUte'nujena nirjitya devAd nirvipayIkRtaH / mayaivAnugataH palyA bhujadvandaparicchadaH // 21 // bhillaiH pathi parAbhUtaH khagaiH kSiptottaracchadaH / vanAd vanaM vrajan grISme soDhavAtAtapavyathaH // 22 // kenApi hetunA zIghraM sttvsauhRdvrjitH| samAdizya piturgehe gantuM lipimukhena mAm // 23 // anAthAM mAM parityajya suptAmekAkinI bane / tathA kathaJcid gatavAn yathA bhRyo na vIkSitaH // 24 // yugmam / / ga girisaridghoraM pazyantyA'pi mayA vanam / na labdhaH sa kvacid bhUyaH saprabhAva iva drumaH // 25 // nirviNNA tamanAlokya zrAntasuptA mahAvane / yastA cAjagareNAsmi mocitA zabareNa ca // 26 // BEHIII AMERI AMEINISHI AISISFIL // 112 // Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II IIIATICAI AII IIFle vivekavikalasyAhaM patitA tasya paJjare / naivAdhijagAma kSemAd nirgamaM yatnavatyapi // 27 // taM varAkamanAtmajJaM svahastAGgAravarSiNam / sahasAtimayAcakre bhasmasAd varado hariH // 28 // punaH pathi mayA prApto vaNiksArthasya saGgamaH / sa naktaM dantibhirdhvastaH svecchAvAn vyasanairiva // 29 // sA'haM patiparityaktA naSTadhvajapaTeva nauH / durdazAvarttagarne'smin varNamAnA'smi durddhare // 30 // vizvavizvambharAdhAradhurandharabhujo mama / dakSiNasyA dizaH svAmI bhImabhUmipatiH pitA // 31 // nijapatyuH samAdezAd gacchantI pitRmandire / ahaM samyag na jAnAmi tatra yAsyAmi vA navA // 32 // tasya rAjJo hi cet kizcit tat kva nau saGgamaH punaH / mama vA kizcidakSemaM tat ka nau saGgamaH punaH 1 // 33 // AzApAzaH prasabhamabhito jIvitaM me ruNaddhi prANatyAgo haThaviracitaH zreyase nopadiSTaH / ekaikA'pi vrajati ghaTikA kalpakoTipramANA no jAnAmi tvaritamadhunA yad mayA kiM vidheyam // 34 // asmin kAle daza vijayate varSalakSANi dehI teSAmekaM mama pariNataM pUrNavarSAyutonam / tenedAnIM na viSayarasAzcetaso yAnti zAnti varSAkAle kathayati kathaM mandatAM vArivegaH ? // 35 // ekAkitvaM dayitavirahaH kAnanaM mArgakhedaH sthAnabhraMzo vibhavavigamaH sAdhvasaM durjanebhyaH / itthaM duHkhaM nikhilamapi me bAlakAle'pi jAtaM manye nAbhUdahamiva bhave du:khinI kA'pi nArI // 36 // nanvetad me kimapi bhagavan ! vRttamAmUlabhUtaM zrutvA duHkhaM sahRdayahRdayairnaiva kArya bhvdbhiH| IA ISIT - TEII ETHINTEII ATHISTAINS Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame // 37 / / skandhe duSkarmAkhyaM kvacidapi bhave bIjamuptaM mayA yat tasyaivedaM phalamavikalaM pAkamabhyAgataM me iti nigaditavatyAstatra bhUpAlaputryA vacanamaparihINaM puNyamArNya samyak / aviralajalabinduspandibhirnetrapatra-munipariSadazeSA varNabhedaM prapede . iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe saptamaH sargaH // 7 // sargaH 7 // 38 // cAraNamaNAn damayantI pUrvaparicayaM kArayati // pazcame skandhe aSTamaH sargaH / III FILIATEGA ISHIT LEII Wala III IABEII II III THISIS atha devyA vacaH zrutvA vijJAnapracayo muniH / ucchvasya vikasadRSTiH sasaMbhramamabhASata hanta ! sA damayantI tvaM hanta ! sa tvatpatirnalaH / tvadartha hi purA devAH samAyAnti sa hi kSitau // 2 // tvAM hi cakrezvarI devI sevAhevAkazAline / bhImAya prathamApatyaM dadau damanako muniH // 3 // aho ! bata mahat kaSTaM kiM brUmaH kimu kurmahe ? / sArvabhaumAvubhau yasyAH pitA'pi sa patizca saH // 4 // yAM na pasparza caNDAMzurvane'pi bhuvane'pi ca / yasyA na sadRzI kA'pi rUpeNa vibhavena ca // 5 // dAnaM mAnaM ca yA datte pApaM puNyaM ca vetti yA / zAstre gIte ca yA dakSA bhaktA deve gurau ca yA // 6 // narANAM ca surANAM ca strINAM nRNAM ca sarvathA / gRhiNAM ca yatInAM ca yA zlAghyA gurubhirguNaiH // 7 // // 113 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .1II A LISA III-III VIBEII Ille sA'pi saMprati saMprAptA durdazAmIdRzIM yadi / kiM pareSAM varAkANAM lokAnAM tad vicAryate ||8||pnycbhiH kulakam / AvayaM sarvagAtrANi paminIva divAtyaye / salajjAdhairyanirvedaM dadarza vivazA bhuvam tAmitthaM susthitAM devIM niHzvAsavidhurAdharAm / AzvAsayitumArebhe karuNAmanA muniH // 10 // vatse ! vaidarbhi! durbheyA yadyapi klezabhittayaH / tathApi mahatAM sacaM kulizAdapi karkazam daivAt priyaparityaktA na tvaM zocitumarhasi / tvatto'pi hi na saJjAtA duHkhinI liM zakuntalA // 12 // tvamadyApi sukhasthAne sthAnabhraSTena dhImatA / kAlajJena svayaM patyA prahitA'si piturgRhe // 13 // vatsalaH sa ca te tAtaH sarva dAsyati vAJchitam / kAlamAlambya bhartA'pi bhUyastvAM pAlayiSyati // 14 // sukhe duHkhe ca pazyantaM svasmAdapyadhikAdhikAn / vairiNau harSazokAkhyau dhIraM nahi nigRhNataH // 15 // zRNu zAkuntalaM vatse ! tvamAkhyAnakamuttamam / zrutvA zithilazokaM te hRdayaM jAyate yathA duSyantaH pauravo dhanvI rAjA gajapurAdhipaH / mRgavyavihvalaH kazcidanvadhAvad mRgaM rathI // 17 // mahArayarathAvattaM sazarAkRSTakArmukam / tamantaritasAraGgAH procurmunikumArakAH // 18 // na vadhyo'yaM na vadhyo'yaM devAzramamRgo hi naH / kathaM kSatriyazastraM te nibarhatu nirAgasam saphalI mAlinItIre nirvighnaM vIkSya vo vanam / rAjan ! nijabhujatrAtAM kRtArthaya mahImimAm // 20 // sa tatheti pratizrutya svakAryeSu visRjya tAn / ekAkI virathaH svairaM praviveza tamAzramam // 21 // || ANIL ASEI AIII III III Ille Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / paJcame skandhe sargaH 8 cAraNazramaNerAzvAsitA dmyntii|| THI AISFII STIGATII-IIIIIII vicaran vRkSamAlAsu sphuradakSiNalocanaH / kSupasekajuSAM madhye kanyAnAM kAzciduttamAm // 22 // pracchannaH svecchayA pazyannitthamantaracintayat / aho ! purAd vanaM dhanya kanyA yatreyamIdRzI // 23 // yugmam / / zramodakakaNAklinnA sAvazyAyeva padminI / valkaM zithilayatyeSA sakhyA niviDasaMyamam // 24 // lakSmaNA'pi zazI hRdyaH zaivalenApi vAri tat / valkalenApi ramyA'sau kiM na vastuSu maNDanam 1 // 25 // yad mamAryasya rAgo'syAM kSatriyA tadiyaM dhruvam / sandigdheSu padArtheSu pramANaM hi satAM manaH // 26 // siJcantI cUtasaMyuktAM puSpitA mAdhavImiyam / tvamapItthaM bhavetyuccaiyuktamuktA vayasyayA // 27 // drAgambhaH saMbhramabhrAnto bhRGgo'syA vaktravArije / dhanyo'dharadalaM pItvA rauti karNAntanetrayoH // 28 // vivRttabhrAntahastAgrA lolAkSI dhunvatI ziraH / madhuvratanaTeneyaM niHsaGgItaM hi nartitA // 29 // rakSa rakSAli ! rolambAditi vyaktAtaMgIriyam / trAtumAhaya duSyantamiti sakhyopahasyate // 30 // tadevaM tAvadityantaH sphuTaprakaTamabhyadhAt / AdiSTo'smi vanaM trAtuM rAjJA''sannavihAriNA // 31 // tata ko'yaM paurave pRthvIM pAti duvRttaghAtini / anyAyamatimugdhAsu munikanyAsu ceSTate? Arya! kazcid na vinotra vinakRd vA tathAvidhaH / navaraM bhramarAd bhrAntA sakhIyaM naH zakuntalA // 33 // iyaM kulapateH putrI gAlavasya mahAtmanaH / priyaMvadAnusUyAkhye sakhyAvAvAmubhe api // 34 // somatIrthaprayAtasya tAtasyAdezataH satAm / AtitheyaM karotyeSA tadAryAtithyamastu te // 35 // IAFII A MEIN A ISISTIA // 114 // Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - IIEITHIN II MISSIP ISSIBILSI ityukto munikanyAbhyAM matvA vAcaiva taM vidhim / nandidrumatale tAbhiH saha goSThImacIkarat // 36 // nanvadAraH kulapatista putrI vaH sakhIti kim / pAlanAd gAlavastAto vaptA syAt kauzikaH punH|| 37 // tattapaHkhaNDanAM kartuM menakA pUrvamAyayau / tAM dRSTvA ca paraM yadvA kimAryasya nivedyate / // 38 // astu jJAtaM vizAlAkSI tadiyaM menakodbhavA / atha kiM tatparityaktA prAptA hi muninA vane // 39 // divyaprabhAvatastasyAH zukA vRtti vitenire / zakuntaiAlitA pUrva tena nAmnA zakuntalA // 40 // AsaMpradAnataH kAryamanayA tad munitratam / saha vA sadRzAkSIbhiH kuraGgIbhinirvizyati // 41 // imAM varAya kasmaicid maharSitumicchati / asyAstu hRdaye nityaM tapasi spRhayAlutA // 42 // uparAjamiti zrutvA prajalpantIM priyaMvadAm / utthAya gantumAreme kupiteva zakuntalA // 43 // kathayiSyAmi gautamyA imAmazlIlavAdinIm / iti pAriSThavaM yAntImArurodha priyaMvadA // 44 // caNDi ! kiM labhyate gantumadhamarNA'si me yataH / vRkSasecanakadvandvaM mama deyaM tadarpaya // 45 // vasreNa valitAM sakhyA prihaasvidgdhyaa| tasyAstAmanRNokattuM svahAraM nRpatirdadau // 46 // sA''zu tadbahumAnena nirmumona mudhaiva tAm / amRda teSAM punagoSThI tattadvArtAnuyAyinI // 47 // nRpatiranuzakuntalaM sa kAgI nRpamanubaddhamatiH zakuntalApi / tadubhayamI pazyataH ma sagyau taditi babhUva ratizciraM caturNAm // 48 // BHI AISI AISI III AISISTEle Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame sage:8 // 115 // samajani rajanImayaM rajobhirnRpatimanuvrajatAM tato'balAnAm / kSubhitamanujanaM vanaM tadAsIt zithilitagoSThicatuSTayaM ca tAsu // 49 // nijabalamakhilaM bahirvidhAtuM laghu lalitaM pracacAla bhUmipAlaH / uTajamanu samanvitA sakhIbhyAM smarabhararuddhagatiH zakuntalA'pi // 50 // vyartha tasthau vyathitacaraNA darbhasUcyA kileti vyAvRttAkSI viTapaghaTitaM valkalaM cetyapazyat / sa pratyAzaM valitanayanaM pazyatastasya rAjJaH zUnyaM cakre kulapatisutA tena cittaM surAvat // 51 // itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe aSTamaH sargaH // 8 // damayantyA AzvAsanAya cAraNazramaNaiH kathitaM shaakuntlaakhyaankm| tAjAIVISIMIRISHIFile ISISHI-IIIIII-SHIFile paJcame skandhe navamaH sargaH / uTajaM prApya na prApa ratiM kvApi zakuntalA / skandhAvAragato rAjA nidrAM nizi na labdhavAn // 1 // zUnyA nAcintayat kizcid nityakRtyaM muneH sutA / tadnAsannamAsthAya nAsmarat pauravaH puram // 2 // ubhau lajjAnadIruddhAvubhau durlabharAgiNau / savyApasavyamuktepurjaghanvAn tad dvayaM smaraH itthaM tadyugmamAruhya svairaM vadati manmathe / daivAd naktazcaraizcakre munInAM yajJaviplavaH // 4 // // 115 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RI 4 IMEI 4 ISRI 4 ISRI 4 ISHI 4 BAI I ISO tadA'bhyarthanayA prAptaH sa eko'pi nRpaH svayam / agre'pi nartakaH sadyaH kiM punastUryamAhatam // 5 // taddhanurdhvaninitanakacaracaye vane / karma karmaThinazcakrurvaitAnaM vItasAdhvasAH ekatra vanavAse'pi vRSasyantau parasparam / dvAvAsannanavAM nItau vyanasthAM madanena tau mAlinItIrakuJjeSu sA ninAya smarajvaram / jagAma tatra rAjApi tadvilokanatatparaH dadarza tatra nizceSTAM dalasrastarazAyinIm / sakhIbhyAmapi sAzrubhyAM sevyamAnAM zakuntalAm kathaJcidapi pRcchantyorvAraM vAraM dvayorapi / tayorbhAvajJayorbhAvaM sthitvA sthitvA jajalpa sA // 10 // muktvA mAM nAsti me bandhurna gopyaM kizcideva vAm / kiM bhUyo'pi tathA kArya yathA syAt tatkRpA mayi // 11 // tataH svIkRtya karttavyaM sakhyau zlAghApurassaram / tAM duSmantAya dAtavyaM smaralekhamayAcatAm // 12 // tayA ca racitaM lekha likhitaM ketakIdale / prastuto vA naveti dve paThataH sma yathA kila // 13 // na jAnAmi tavAvasthAM va pravezaH parAzaye ? / hanti tu tvatkRte kAmaM kAmo nirdaya ! madvapuH // 14 // iti zrutvA sa gAthArtha zIghraM janitasaMbhramaH / pravizya kalayA vAcA pratyuvAca zakuntalAm yuktaM paryanuyukto'smi kintu mugdhe'vadhAraya / idaM prakoSThataH sastaM kimarthaM valayaM mama ? nUnaM prAkRtamadAdhaM bAdhate tvAM manobhavaH / ravirarditamevendumanvadati ca kaumudIm // 17 // iti jalpaMstayA sArddha niSiNNaH khinnavigrahaH / ayAcyata vayasyAbhyAM svIkattuM sa zakuntalAm // 18 // kAjAIGIFIFTHI FISHI III Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcame skandhe sargaH 9 // 116 // IIII SMSSISTIANITIATI ATHII. AjIvitAntamAtmIyaM vapurvittaM tayoH puraH / cakre tadA tadAyattaM satyavAdI sa pArthivaH // 19 // tataH kRtArthayoH sakhyoAjapUrva prayAtayoH / dayito rantumAreme kanyAvizrambhanAgaraH // 20 // tasyA vAmasvabhAvena bAlAvasthAnuyAyinA / sa kAmI dRSTirAgo'pi kSaNaM paryAkulo'bhavat // 21 // taistairmRdubhirakliSTarupAyaiH parizIlayan / duSmantaH svecchayA reme vazIkRtya zakuntalAm // 22 // sa pUrvavirahavyagrAM gacchannApRcchaya vallabhAm / tasyA manovinodArthamityadAdalIyakam // 23 // mannAmavarNamevaikaM tvamatra gaNayAnvaham / tadante tvAM samAnetuM sameSyati jano mama // 24 // AzApAzanibaddhana hRdayena viyoginI / sA'pi tadgaNanAsaktA kathazcid jIvitaM dadhau // 25 // ityoghasaMjJayA tasyAH kurvatyAH prANadhAraNam / yAvat paryAptakAlo'bhUt sa varNagaNanakramaH // 26 // tAvat taduTajadvAri pANipAtro digambaraH / azanAyAnvito maunI durvAsA bhikSurAyayau // 27 // mahanmunivare tasmin pramadvaratayA tayA / babhUva skhalitAtithyA mithyAtvarahitA'pi sA // 28 // tato munimukhenaiva pUjyAtikramakopinaH / drAka tiryagjRmbhakA devAH sphuTamityazapanta tAm // 29 // smarantIyaM na jAnIpe mamApyatithimAgatam / mattavat pUrvavAt tvAM na smarttA smArito'pi saH // 30 // zrutvA taM zApamAptAmyAM sakhImyAM sa munidrutam / anuvrajya puraH sthitvA muhurnatvA'nvanIyata // 31 // dInAmazaraNAM zUnyAM vAlA virahavihvalAm / zakuntalAM ca vijJAya prasedurvyantarAmarAH // 32 // damayantyA AzvAsanAya cAraNazramaNaiH kathitaM shaakuntlaakhyaankm| MIRSINHIII // 1 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIIII-IIIFIESI IFE abhijJAnAt punaH smartA dattastairityanugrahaH / tayozca dRkpathAd dUraM cakre vyavahito muniH // 33 // abhijJAnAya saGkalpya tad nRpasyAGgulIyakam / sakhyau duHkhabhayAt zApaM viditaM tena cakratuH // 34 // tataH zApAca nizcinte duSmante pRthivIpatau / varNasaGkhyAdhikaM kAlaM na viSehe zakuntalA // 35 // ISadApanasattvAM tAM kimetaditi zaGkitAH / dadRzustApasA ballImakAlalalitAmiva // 36 // avarNavAdamAtmIyaM matvA teSAM viraktitaH / mukhaM sA darzayAmAsa sakhIbhyAmapi na sphuTam // 37 // kathaM pitari saMprApte bhaviSyAmyahamIdRzI ? / iti trAsAd gatacchAyaM strIratnaM tad babhUva ca // 38 // kAlakrameNa saMprAptastatpitA gAlavo'pi sH| abhyutthitamunivyAptaM kurvannavamivAzramam // 39 // tasyAgnizaraNa sadyaH prAptamAtrasya yajvanaH / iti zrutipathaM prApadazarIrA sarasvatI // 40 // duSmantenAhitaM vIrya vibhratI bhUtaye bhuvaH / jAnIhi tanayAM brahman ! vahnigarbhA zamImiva // 41 // tAmAkarNya munirvAcaM prItaH patyuhaM prati / praguNIkartumAreme prasthAnAya zakuntalAm // 42 // iti ca svacchavAtsalyavihvalenAntarAtmanA / sazaGkAmaGkamAropya lajamAnAmalAlayat // 43 // kiJca svayaM praNiharbaTubhistarubhyaH prAptAni sannidhivazAd vanadevatAnAm / divyAni ratnamaNimauktikanirmitAni tasyai dadau sa vividhAni vibhUSaNAni // 44 // ityantarikSavacanAt pitari prasanne patyuhaM prati zakuntalayA prayAtum / IA II II IIIII kAjala Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcame skandhe sargaH9 // 117 // I TREATRINA THIA ISSII WISHITISH ApRcchatha gadgadrAi parirabhyamANe tAmUcatuH sapadi zApamupekSya sakhyau // 45 // sa tvAM yadi smarati naiva kadApi rAjA tasyAGgulIyakamidaM hi tadArpaNIyam / zrutvA ca tat kimiti sApi punarbuvANA nanvevameva kila mandamavAditAbhyAm // 46 // zlAghAparairanugatA munibhiH prasannarudbhinnavASpajaDadRSTitayA skhalantI / patyuha prati cacAla zakuntalApi hRllekhayA sakalamAkulayA dadhAnA // 47 // sAkaM zAraveNa pRSThiviSaye zAradvatenAgrato gautamyA sa samaM vicitravacanAlApaiH prayAntyAH purH| bhRyAsustava paJcavarNajaladapracchannasUryAtapAH panthAnaH savitAnarAjabhuvanaprasthAH padArthA iva // 48 // ityuktvA kulapatinA svayaM visRSTA gaGgAyAM sukhamativAhya rAtrimekAm / sotkaNThaM saparijanA prage prapede duSmantasthitiguru hastinApuraM sA // 49 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe navamaH sargaH // 9 // damayantyA AzvAsanAya cA| raNazramaNaiH kathitaM lA zAkuntalA khyaankm| DISiAII II II II RISHISIS paJcame skandhe dazamaH srgH| tAnAgatavataH sarvAn zIghraM vijJApya vetrabhRt / antaH pravezayAmAsa purohitapurassaraH ke'mI kimarthamatreti ? teSu sarveSu pauravaH / asaMstuteSviva kSubdhvA tankSaNaM kSiptavAn dRzaH // 117 // Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = = = HI-IIAHINI AISHI IITE zakuntalA tu pazyantI patimAsthAnasaMsthitam / prauDhapremopasRSTA'pi cukSume manasA bhRzam tattasyA dakSiNaM cakSuH spandamAnaM punaH punaH / cakre niruddhaniHzvAsaniSpandamakhilaM vapuH teSAM viracite rAjJA kuzalapraznakarmaNi / praNItasamudAcAraH svasthaH zArivo'vadat sarvamavyAhataM rAjan ! vAtaM kulapaterapi / sa tvAM tatrabhavAnAha vijayAzIH puraHsaram svayaM svIkRtavAn yatvaM dharmarAgiNi bhUpatau / sthite tvayi vare pucyA kRtaM nizcintayA drutam iyaM kulapatAkA naH prAsAdastvaM ca jnggmH| vidhAya yuvayoryogaM yuktakArI sthito vidhiH kArA sthitA vidhiH // 8 // saMpratyApannasatveti tadiyaM prahitA tvayi / IdRze na yataH kanyA piturvezmani zobhate iti tasmin vadatyeva pratyuvAca drutaM nRpaH / dhik kimetadupanyastamasamaJjasamaJjasA? // 10 // brahman ! samyag bhavAn vetti kasmai kA prahitA kila / imAM na pariNItAmapyahaM jAnAmi kutracit // 11 // tat kathaM vyarthasambandho mayi sthAnasthite'pi vaH / yuktaiva ghaTate satsu mAnanA'pi yataH satAm // 12 // ityAkarNya nRpasyoktaM sadyaH kSobhaM vrajannapi / punaH sadhairyasaMrambhaM proce zAradvatAgrajaH // 13 // prahitA tvatkRte rAjanniyaM ca tvatparigrahaH / asatyaM na vayaM brUmaH kopena praNayena vA // 14 // somavaMzavizuddhasya satyazaucAnvitasya vA / vizeSeNa vizAMpatyuH pauravasya purastava // 15 // yugmm|| na tu smarati te rAjannavadhAnaM vinA'dhunA / nRNAM hi cetanAcakSuH pramAdapaTalAvRtam // 16 // FLAIIATIAbAjAIsle Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe sargaH10 ISSIRISHI // 118 // zakuntale ! mahArAjaM bhartAramavabodhaya / svecchAvAn rAjadharmo'pi prAyaH smRtiparAGmukhaH // 17 // ityuktA guruziSyeNa vrIDAvanatakandharA / sA vireje mahAduHkhAt pravivikSuriva kSitim // 18 // tasmistAdRzi duddharSa premNi prApte dazAmimAm / mama vajramayAH prANAH priyasya rasanA'thavA // 19 // pariNIte'pi sandehastad vAcyaM kimataH param ? / hatA hi sAMprataM tAvadAzA dUrAdhirohiNI // 20 // tato duSmantakauzikyogautamyAzca parasparam / gambhIramugdhazAnto'bhUd vivAdaH ko'pi tatkSaNam // 21 // AryaputrAthavA naivaM kizcit paurava ! te kSamam / tadA tAdRzamAkhyAya saMpratyAkhyAtumIdRzam // 22 // yat syAt kizcidabhijJAnaM tad bhavet pratyayastava / bADhaM darzaya tacchIghraM nItyA ko na pratIyate // 23 // tarhi tvayA tadA dattaM nAmAGkitamalaukikam / tadetadaGgulIyaM te kva nu tad dehi dRzyatAm // 24 // hanta ! nAstika tad yAtaM Aryagautami kintvidam / pazya prajJeva sodvegA zUnyA me kathamaGgulI ? // 25 // vatse ! tata patitaM manye gaGgAyAmakalIyakama / zakrAvatAratIrthasya praNamantyA jalaM tava // 26 // tAni priyaMvadoktAni smara vA mAlinItaTe / bhadre ! smRtaM mayA sarva na smRtaM ca viramyatAm // 27 // IdRzaiH khalu nArINAM lalitasnigdhazItalaiH / asatyavAksudhAsAraiH plAvyate viSayI janaH // 28 // hA hA mevaM mahAbhAga ! mugdhAtmA kanyakAjanaH / adRSTavyavahArazca kathaM mithyA bhaviSyati? // 29 // tataH prakupitazcitte duSmantasya tayA girA / hastamudyamya sAkSepaM kSipraM zArivo'vadat // 30 // damayantyA AzvAsanAya cAraNazramaNaiH | kathitaM shaakuntlaakhyaankm| ail IE5II III-IIIEIR ISII IEle IIIIII II bAbA // 118 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dislil IIIIIIIII | bho bho bhUpAla ! yuktaste drohaH kulapati prati / taskaraH kulakanyAyA yena pAtrIkRto bhavAn // 31 // iyaM zIlakulopetA rUpalakSaNasaMyutA / na dIyate kimanyasmai yadi na tvaM vRto bhavet // 32 // prajighAya kulInatvAdimAM kulapatistvayi / dAratyAgamahApApaM tat kiM kattuM tvamarhasi ? // 33 // nUnamaizvaryamattAnAmamI lakSmIvikArajAH / bhavantyevaMvidhA bhAvA nitAntamavazAtmanAm // 34 // nigRhya zrutigvAcastato harati cetanAm / samudramathanotpannA lakSmIrviSasahodarI // 35 // na pazyati puraHsthaM yad vijJaptaM na zRNoti yat / yad na jalpati lakSmIvAn na ca sarati saMstutam // 36 // athavA kiM bahUktena yat sandezaharA vayam / iyaM kulapatervAcA muktA'smAbhirnupa ! tvayi // 37 // imAM svIkuru vAmA vA sarvatrApi prabhurbhavAn / kRtvA kulapatervAkyamamI pracalitA vayam // 38 // ityutthAya prayAntaM tamanuyAntI zakuntalAm / avekSya rudatI dInAM gautamI vAkyamabravIt // 39 // hA zAGgarava! mA maivaM pratIkSasva nanu kSaNam / anugacchati nau dInA vilapantI zakuntalA // 40 // IdRka niSkaruNe patyo ki me putrI karotu vA / ityuktaH sa valadrIvaM kruddhaH zAGgaravo'vadat // 41 // nanu tiSTha pramattA'si bhUyaH kiM hi tavAzrame / itthaM dahati ca prema svacchandamaparIkSitum // 42 // yathA nRpastvAha tathA'si cet tvaM tataH piturni:kalayA tvayA kim ? / nijaM ca jAnAmi zucivrataM tat patyugRhe dAsyamapi kSamaM te // 43 // IASI ASIA ISISTIATISile Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISile // 44 // sargaH10 // 45 // // 119 // // 46 // jI -ISSIATSETTET - ISHI WISHISHTS iti bhuvANaM muniputrakaM taM jAtAnukampo nRpatirjagAda / mo mo mahAtman ! munayo iyAH bhavanti tat kiM tyajasIdRzIM striyam ! rAjan ! samagro'pi janaH parasmai dharmopadeSTA na punarnijasya / yadIzastvaM saghRNo'si dAratyAgI bhaganeva tataH kimevam ? sApatyAmaparicitAmimAmadRSTAM saMpannAmapi guNasaMpadA samantAt / saGgRhya praNayitayAhamadya dAratyAgI syAmuta bhaNa pAradAriko vA ? no cet kiM parikaradurvahA mameyaM dveSyA vA manasi laghutvabhAjanaM vA / nyAyena svamaparivAdinaM vitanvannityUce tamanu muni janAdhinAthaH tvaM rAjA vayamapi tApasAH prasiddhA nArIyaM tritayamidaM prabhRtamatra / tvaM trAtA vayamapi yuktavRttivAcaH pAlyeyaM tadiha kuruSva yat kSamaM te ityuktvA sapadi zakuntalAM vihAya svacchandaM saparijane munau prayAte / kauzikyAmajani jano dayArdracetAH svIkartuM nRpamapi tAM muhuryayAce atha kathamapi rAjA tAM gRhe nAnumene manasi parakalatraM sarvathA manyamAnaH / sadayahRdayabhAvastaM purodhA babhASe punarucitavidhijJaH prajJayA vIkSitArthaH damayantyA AzvAsanAya cAra|NazramaNaiH kathitaM shaakuntlaaddaakhyaankm| // 47 // // 48 // SISI AISI THI AISSISTHI A // 49 // // 50 // 119 // Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIASIA ISI AISI WIAtAta yat tAvakasya gaNakaiH prathamasya sUnoH zrIvatsalAJchanamuraH kathitaM kilAsti / AstAM tadA prasavakAlamiyaM gRhe me dRSTe sute samucitaM sakalaM vidheyam // 51 // tatheti rAjJAnumataH purodhA yAvad gRhItvA svagRhe jagAma / vAsAkulastAvadupetya zIghraM sabhAsamakSaM sahasA jagAda // 52 // citraM citramaho ! gRhe mama gatA sA muktakaNThaM zucA nindantI nijakarma bASpasalilaM bAlA''zu tatyAja c| strIsaMsthAnamupetya tAM ca tirayajyotirjavAd yAtyadaH prekSyante mahasolvaNA dazadizastenAkhilAH pazyata // 53 // tato rAjyaM sarda bata kimidamityAkulamabhUd bhayaM bheje rAjA na khalu mama dubeSTitamiti / vitenurvaitAnaM dvijavaragaNAH zAntikavidhi samantAdAnacuH kuladuhitaro gotrajaratIH // 54 // mAyA kinnu kimindrajAlamathavA cittabhramo'bhUd dhruvaM sA vAlA nahi ninimittamathavA prApteti citte saran / tenAzcaryarasena zAntakaruNAzRGgAragarmAtmanA kiJcitkAlamananyakautukaraso rAjApi tasthau bhRzam // 55 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe dazamaH sargaH // 10 // BIEFISISSIVISISTIFSIVISITI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame paJcame skandhe ekAdazaH srgH| sargaH 11 ISI // 120 // damayantyA AzvAsanAya cAra| NazramaNaiH kathitaM shaakuntlaakhyaankm| = = = BIBSII AISI ASIA THEIR ISI WISHINES athaikadA pure tasmin havikrayakAriNaH / ArakSakanarAH prApu/varAdaGgulIyakam tasyAbharaNamukhyasya rAjanAmAGkitasya te / pinahyAdhigama vegAdapRcchan dhIvaraM ruSA // 2 // zakrAvatAratIrthasya jAlAkRSTasya pATanAt / Uce rohitamatsyasya tat prAptaM jaTharAntarAt azraddheyagiraM matvA kaivarta daNDapAzikaH / rAjJo'GgulIyakaM dattvA'pRcchad vadhyasya nirNayam mudrAratnaM tadudvIkSya zAntazApaviSabhramaH / udazrurabhavad rAjA sadyaH smRtvA zakuntalAm upapattimatI matvA tatprApti gautamIgirA / amocayat sa kaivataM kRtvA dAridyavarjitam tadAdi sa mahAduHkhI duSmantaH svamamanyata / janmasmRtimiva prAptaM suptotthitamivAthavA // 7 // dadAha hRdayaM tasyA na tathA virahAnalaH / svayaM bhagnapriyAzasya pazcAttApo yathA bhRzam zayana-snAna-tAmbUla-vilepanavivarjitaH / kArAgAramiva prAptaH sAmrAjye'pi babhUva sa: lIlAlalitanirmuktaM gItanRtyAdivarjitam / babhUva sakalaM rAjyaM taduHkhena nirutsavam // 10 // virahavedanayA bhRzamAkulaH sahacaraM parigRhya kssmaadhvH| priyatamAlalitapratibaddhayA viharati sma bane ravivArttayA // 11 // aho ! dahati hanta ! me hRdi tadeva lIlAvanaM sa eva ca madhUtsavaH pralayakAlakalpasthitaH / II-SHIRISHIFIMe // 12 // Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II IIIssile al SIRIIAHILAIFI ATHIINIII SATille priyAvirahavedanAvivazacetasaH sarvathA tadadya parivarttate mama vayasya ! vizvaM jagat // 12 // kulavati subhage jane'nurAga kathamitaro'pi janaH kariSyate'dya / iha khalu viSaye'tiduHkhabhAjAM prathamamudAharaNaM priyA samAsIt // 13 // nanu sakhe ! bhavatA kathitastadA munisutAdhigamaH prathamaM mama / atha punaH parihAsa iti tvayA mayi gabhIratayA pratipAditaH // 14 // mo rAjan ! yadi tAvadatrabhavatIM tvaddharmapatnI tatastAM zaktyA khalu hamitra vijayI nAkhaNDalo'pi kssmH| tat kenApahRtA bhavet priyasakhI kutrAthavA varttate ? tasyAH ko'pi hi divyabhUmiviSayI bandhuH parijJAyate // 15 // jAne sakhyAstava bhagavatI menakA janmabhUmirjAtaprItyA sapadi ca tayA nizcitaM sApahRtya / divyavyatikaramayaM durgama bhUmibhAgaM vaitADhye vA nivasati girau sA vane nandane vA athavA na jIvati zakuntalA dhruvaM viSamApamAnahatayA tayA mama / jananIkarAdapi nabhaHsthalAntare girimUrdhni kutracana pAtitaM vapuH / zAntaM pApamamaGgalaM pratihataM svastyastu tasyai sakhe ! yatnaM tajananI hi tatra kurute mRA sasattvA ca sA / prAyaH kAntaparAbhave'pi mahati svApatyavAtsalyataH svIkurvanti yadatra mRtyurabhasaM nApanasatvAH khiyaH // 18 // priyavayasya ! mayA sadRzo jaDastribhuvanepina ko'pi kilAbhavat / FIA II II II Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe sargaH11 // 20 // // 12 // damayantyA AzvAsanAya cAraNazramaNaiH kathitaM zAkuntalA: khyaankm| // 21 // // 22 // priyatamA parihatya zakuntalA nijakulakramamUlaharo'pi yaH .. ayi vayasya ! kaduSNatarairimairaviralairapi locnvaarimiH| niraparAdhavadhUparihArabhUranuzayAgnirayaM na nigRhyate yo yaH svayaM priyatamAparihArakArI yo yaH prayAti maraNaM nirapatya eva / Akalpamekavacanena hi nirvikalpaM duSmanta nAma labhatAM bhuvi so'pi so'pi ityuktaH san harmyabhAge sa yAto rAjan ! rAjan ! rakSa rakSetyarauSIt / zrutvA''rAvaM tasya rAjApyadhAvad naivApazyat krandatastasya mUrNim rakSA kartuM tasya zabdAnusArI yaM yaM rAjA yAti kakSAntaraM ca / tasmAt tasmAdanyamanyaM pravezaM gADhAkrandaH kena citrIyate saH rakSobhUtapretavetAlamukhyaH ko'yaM citte veti naiva svasAram / dRSTastRpto jIvitasya dhruvaM sa vyaktaM yad vA tasya ruSTaH kRtAntaH krIDApAtraM brAhmaNaM me viniman mAmudyamya vyAharatyeSa dhuurtH| yat tasyaiva vyomabhAgaM dhunAnaH kSveDAnAdaH zrUyate'sau tathAhi nanveSa mAM meSavat kampamAnaM ruddhA kaNThaM hanmi zAlavRpayA / all-II-IIIII-III III FISSII IIFIEI III-IIIF EINE // 23 // // 24 // // 25 // 121 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 26 // = // 27 // // 28 // = HIRISHISHI-IIIII-III ArtatrANavyApRtaH saMprati drAkaM duSmantastvAM pAtu dhanvI kileti re re rakSastiSTha tiSTha ka yAsi ! chamacchannastvaM na me gocaro'si / kintu dveSiskandharaktAruNAnAM pratyakSastvaM patriNAM mAmakAnAm sabhrUbhaGgaM sa bruvANastaditthaM cakre cApaM sajaguJjadguNaM ca / tyaktvA vipraM mAtalistaM ca vegAt pratyakSo'bhUt sasmitaM bhASamANaH ayi sakhe ! vimukhaM kuru sAdhakaM tvamahaneva hi me bhava sanmukhaH / na tu suhRtsu satAM zravaNaspRzo vinipatanti dRzo na zilImukhAH kimapUrvametadayi ! saMvidhAnakaM puruhUtasUta ! kuzalaM kuto'dhunaa| iti taM jagAda parirabhya bhUpatiH kaTubhASiNaM sa vinivArya mAdhavam AyuSmataH sakaruNasya rasAntarAyakrIDAkRtA bhava narendra ! tadadya sdyH| AdezataH zatamakhasya kuruSva yAtrAM vaivADhayasImani nizAcarasadanAya ityuktvA taM mAtaliH syandanAGke niHzaGkAnAmekadhurya nivezya / cakrAghAtakSuNNaparyastajAlaH kaNThAbhoganyastamAlazcacAla iti zrImANikyadevamUrikRte nalAyane pazcame skandhe ekAdazaH sargaH // 11 // // 29 // IAHINIATIMEIN AMESH // 31 // // 32 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe dvAdazaH srgH| paJcame skandhe sargaH 12 FISTI // 122 // // 2 // damayantyA AzvAsanAya cAraNazramaNaiH kathitaM lA zAkuntalA khyaankm| zatamINA nirbhara mariyama / pureSu rAkSasa ETRIESIVISIII-III tasminnAruhya saMptApte rathaM mAtalisArathim / pureSu rAkSasendrANAM samanayanta sainikAH zabdaiH samaramerINAM nirbharaM bharite'mbare / anAhUtA api prApuH khayamapsaraso rasAt zatanIzUlamuzalamuzaNDImudrAdibhiH / pidhAya bhAskaraM cakSunizAmitranizAcarAH tato duSmantasUryasya dRSTayA naaraacrocissH| tamapyamandamandAramAlAbhitridivaukasaH kRtvA niHzabdasaJcAraM raNakSetramakaNTakam / sa samaM sanmukhaitairupatasthe zatakratuH gIyamAnaguNagrAmaM gandharvaidhutamUrddhabhiH / tamarvAsanasanmAnabhAjanaM vidadhe hariH taistairmRdubhirAlApardacA divyAdbhutaM ca tat / ApRcchantaM sunAsIraH kathazcid visasarja tam zazaMsa sasmitaM tasmai vismayotphullacakSuSe / sthAnAni tAni divyAni mAtaligaganAdhvani asmin dazatayA nityaM dadhAne phalasaMpadaH / kalpavRkSavane santi parelakSA maharSayaH atra tatrabhavAn bhavyavidyAdharanamaskRtaH / svayamindraguruH svAmI marIcistapyate tapaH ityAkarNya rathaM muktvA duSmanto nantumicchayA / praipIdavasaraM jJAtuM mAtaliM munisannidhau tatra tiSThan samAyAntaM sa kizcit paJcavArSikam / dadarza bAlakaM strIbhyAmumayAmyAmanudvatam // 8 // // 10 // IIIII-IIIFIsle // 12 // // 13 // // 122 // Ele Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 14 // // 15 // III RISHIAllIAHITISAle tasya pazyata eva drAk sa bAlaH siMhazAvakam / mAtuH stanandhayaM dhRtvA talapAtairatADayat vidhehi vadanaM vyAttaM dazanAn gaNayAmi te / iti tanmukhamaGgulyA balAn bAlaH sa karSati sa na siMhIbhayaM dhatte nAsau strIbhyAM nivAritaH / tayostamapakarSantyobhraSTaM tadvalayaM karAt tad bhUmipatitaM jJAtvA dadhatuste na tatkare / tadartha ca sa cukroza zizurutkrozavad bhRzam zrIvatsalAJchanaM dRSTvA taM vAlaM pulakAnvitaH / snehAdiyeSa duSyantaH kartuM tadvalayaM tathA ninAya ca yathAsthAnaM sa sadyastadvibhUSaNam / dattvA putraM ca taM tasmai yuvatI te jajalpatuH dilyA tvamasi duSmantaH somavaMzavibhUSaNam / tat sarvadamano nAmnA putro'yaM tava sarvathA nUnaM marIcinA dattamaupadhIvalayaM tataH / idamasya karAd bhraSTaM na spraSTumitaraH kSamaH idaM pitroH paraM dRSTvA bhasmIbhavati tatkSaNAt / tatki nu bahunA tAvat sanAthA'dya zakuntalA bhUmaNDalavihAriNyA bhAnumatyA mukhena ca / vetti tvadvirahAvasthA svayaM sApi viyoginI tadadya nilaye mAturvasantyA api sotsavam / tasyAH pUrNo'stu dRSTvA tvAmekaveNIvratAvadhiH marIcivandanaM kartuM gacchantI kamalekSaNA / kalyANI kizca saiveyamita evAbhivarttate tayostaditi jalpantyoH sahasaiva sasaMbhramam / irAd dadRzaturvyaktyA dampatI tau parasparam gAmbhIryakaruNautsukyatrapAharSataraGgitaH / dRSTipAtastayorAsIt sakhIbhyo'pi spRhAvahaH // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // IIIII IIIIIIIIla Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II skandhe sargaH 12 // 123 // damayantyA AzvAsa. nAya cAraNazramaNaiH kathitaM shaakuntlaakhyaankm| II hanta ! diSTyAdya pugAhamAryaputro jayatviti / jalpantImeva duSmantaH pratyuvAca zakuntalAm // 28 // yat purA smRtivaikalyAdaparAddhaM mayA tvayi / tat kSamasva priya ! sarva tavAyaM vihito'JjaliH // 29 // tadeva kevalaM devi ! mahad bhAgyaM mamAbhavat / yat putravatsalatvena sannyastaM na tvayA vapuH // 30 // adyAhaM putravAn jAtaH patnIvAMzca kRshodri!| jIvantI tvaM mayA labdhA duHkhAd jIvan mRtApi yat // 31 // kaivartakarasaMprAptAd yataH smRtirabhRd mama / tadetadaGgulIyaM te prApnotu punaragulim // 32 // AkarNya tadidaM kizcid vASpodbhadaM nigRhNatI / jagAda gadgadaM bhaktA'bhiduSmantaM zakuntalA // 33 // Aryaputra ! kimartha hi dehatyAgaM karomyaham / ka punadarzanaM nAtha ! mRtAyA me tvayA saha ? // 34 // daivAt smRtipadaM nAtha ! prAptAyAstava durlabham / vizvastaghnamidaM kasmAd dIyate me'GgulIyakam ? // 35 / / adyAbhUt pitamAn vatsastat sarvadamano mama / adya bhatamatI cAhaM yat priya ! tvaM prasIdasi // 36 / / itthaM mitha: priyAlApaM dampatyoH kurvatostayoH / mAtaliH samayaM jJAtvA saMprAptaH sphuTamuktavAn // 37 / / diSTyA vijayatAM zrImAn cirAt patnyA samanvitaH / putreNa cAnurUpeNa hRdayAbjendunA samam // 38 / / AyuSmanAtmanaiva tvAM jJAtvA jJAnAdiha sthinam / sakuTumbamapi zrImAn marIcirdraSTumicchati // 39 // vat tvaryatAmiti zrutvA putrapatnIsamanvitaH / sa gatvA satvaraM vidvAn vavande caraNau guroH // 40 // yugmam / / vidhAya prastutAlApaM guruNApyabhinanditaH / uvAca vacanaM rAjA duSmantaH prazrayAzrayam // 41 // FATEIII-IIIIIII-III ISIO II III PIRITAIII 123 // Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 42 // // 43 // // 44 // // 45 // SIII-IIIII-II bhagavaMstvatprasAdena saMyukto'haM gRhshriyaa| cirAdadya kRtArtho'smi kintu praSTavyameva me iyaM tava vadhUH pUrva prAptApi na mayA smRtA / kimaGgulIyakaM dRSTvA bhUyo'pi smRtimAyayau ? iti pRSTaH svayaM rAjJA marIcirmunisattamaH / Uce durvAsasaH zApaM taM mudrAdarzanAvadhim taM sarvadamanaM cApi putra prativaraM dadau / prajAnAM bharaNAdeSa bharatAkhyo bhavatviti itthaM marIcimuninA vihitaprasAdo vidyAdharaiH parivRtaH zatazaH sametaiH / putrAnvitaH saha zakuntalayA pratasthe bhUyaH purandarapurapratimaM puraM saH tadetadadbhutamiha pUjyapUjanaM vyatikramavyatikarajaM sudAruNaM zakuntalAcaritamapekSya cetasA na mImaje! zramamanuzocituM tava iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe dvAdazaH sargaH // 12 // // 46 // HILA ISIAHIAHINSAHITAle // 47 // . paJcame skandhe trayodazaH srgH| ' iti bhAskaraziSyasya mukhAdAkarNya tAM kathAm / vaidarbhI svamabhiprAyaM prakAzitavatI girA bhagavan ! satyamevedaM duHkhaM sehe zakuntalA / sUkSmadRSTyA vimRSTe tu tataH kaSTaM mamAdhikam Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe sargaH:13 // 124 // BIIIIIFILM III VIIIII-III B Isle Ajanmato'pi sAmrAjyaM vanavAso mamAdhunA / pUrvamAraNyakI sA tu vanavAsAd na dyate // 3 // athavA mA sma bhUd vizve kasyAzcit kaSTamIdRzam / ahameva yataH pApA pApAnAmekabhAjanam // 4 // iti duHkhAgnibASpaughaM sRjantIM kSitibhRdbhavam / mahAmunipayodastAmabhyavarSadvaco'mRtaiH AyAti yad yadA yasya duHkhaM kimapi dehinaH / api khalpamanalpaM vA tat tadA tasya dussaham // 6 // api nAma kalAvatyA yadi tAvat tathA sthitam / tvamitthaM gatamAtmAnaM naikaM zocitumarhasi // 7 // zRNu te kathayiSyAmi kalAvatyAH kathAmaham / yAmAkarNya tvamAtmAnaM duHkhitaM naiva manyase jAvAlapurabhUpAlaH zaGkhaH sukhamahodadhiH / udAttadhIralalitaH kalAvAn vinayI nayI rUpeNa jitakAmasya vikrameNa hatadviSaH / vidvadgoSTyA yayustasya nizcintasyaiva vAsarAH // 10 // anyadA puraparyante bhramatastasya vAjimiH / sainyasyeva rajorAziH saniHsvAnaH puro'bhavat // 11 // tad vijJAtuM tadAdiSTAH zIghraM vijJAya sAdinaH / vyajijJapan prasannAbhirvAgbhiraJjalimaulayaH // 12 // sArthaH svapuravAstavyo deva ! dezAntarAdayam / AdAya sArabhANDAni kuzalena samAgataH // 13 // ibhyasAdhurgajo nAmnA sArthanAthazca pArthiva ! / bhavantaM dRSTumabhyeti tadasAvanugRhyatAm // 14 // iti zrutvA tamAbhASya nAmagrahaNapUrvakam / sarastarutalAsInastasya sevAkSaNaM dadau sa mahArgha tadAnItaM vastujAtamupAyanam / svIkRtya suprasannaH san taM niHzulkamacIkarat // 16 // ISSINIST kadamayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa kathitA kalAvatyAH kathA // OISSIA II I // 124|| Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FII IIATICA NIA II IIIMA ISIe tataH sAdhuH sa peTAyAH paTTakUlazatAvRtam / udghATya darzayAmAsa tasya citrapaTaM sphuTam tatra citrapaTe nArI rUpeNAlaukikena saH / pazyan suravadhUbuddhyA praNantuM praguNo'bhavat taM tathAsthitamurvIzaM nivArya sa vaNigvaraH / Uce devena devIyaM tattvamasyA nizamyatAm ito gatvA dazANeSu vidizAsannidhau mama / AvAsitasya kAntAre sAyaM bhRtyairniveditam yadatrAzvo'sti gulmaughalanavalgAniyatritaH / nizceSTaH patitaH pRthvyAmazvavArazca sannidhau samAnIya sahAvaM taM tato'haM paTamaNDape / upacAraparai tyaH svasthaM kAritavAn drutam tasyAnupadikaM sainyaM prAtarviSvak samAyayau / rAjJo vijayasenasya sa hi rAjyadharaH sutaH azvenApahRtaH prApa kevalaM tAdRzIM dazAm / suvarNabAhurityAkhyAM sa vimati mahAbhujaH dazArNapatiputreNa tena nItaH sahaiva hi / praviSTo'smi purI deva ! baddhadhvajapaTAvRtAm sa praNamya pituH pAdau niSaNNaH sannidhau sadi / azvApaharaNodantaM pRcchyamANo'vadad mudA apahRtya turaGgeNa prakSipto nirjane vane / ArUDha eva nizceSTastAta ! jAto'smyahaM zramAta gulmaughalanavalgaH san kvApi tasthau svayaM hriH| nizceSTaH patitaH pRthvyAmahaM viTapaghaTTanAta tatra me naSTaceSTasya siMhavyAghrAkule vane / nanveSa sannidhau sAdhurdaivAdAvAsito'bhavat yadyakAraNabandhurme na tadA paripAlanam / akariSyadayaM sAdhustato me jIvitaM kutaH // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // ||SHIARI NIRMISSI AIISTile Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcame skanve sargaH 13 // 125 // tAta! tAtavadAptena mahatA sAdhunA'munA / eSa prANapradAnena krIto'smi maraNAvadhi: // 31 // iti tadvacasA rAjJA bhrAtaraM pratipadya mAm / sAmantapadavIM dattvA nAdAd gantuM kvacid mama // 32 // tatra labdhapratiSThasya pratipacyA tayA mama / ramyeSu rAjakAryeSu mukhyatA sakalevabhUt // 33 // tasya cAsti mahIbhartuH kalAkulaniketanam / svarNabAhoravarajA sutA nAmnA kalAvatI // 34 // catuSTayaM samasyAnAM yaH kazcit pUrayiSyati / sa matpriya iti vyaktaM tayA deva ! pratizrutam // 35 // tadartha tatra sarveSu hUyamAneSu rAjasu / mayakApi hi devasya zrutaH prajJAguNo bhRzam // 36 // tataH saha mayA devamAmacayitumuccakaiH / dazArNapatinA dUta prahito garuDAbhidhaH // 37 // ahaM ca sArthamAdAya svadezonmukhamaJjasA / samaM tena prapanno'smi pramANaM parataH prabhuH // 38 // chAyAmAtramidaM tasyA rUpamAlekhyagaM tathA / prarocanArtha devasya samAnItaM svayaM mayA // 39 // iti tanmukhacandrotthaM vAkpIyUSaM nipIya sH| drutaM saMbhAvayAmAsa taM taM tatpurassaram // 40 // kalAM kIrti kalAvatyA lAvaNyaM ca vicintya tat / tatra svayambare yAtuM sajjatAM vidadhe'dhikam // 41 // kathaM mama samasyAnAM zaktiH syAt paripUraNe ? / iti sArasvataM mantraM lakSamekaM jajApa saH // 42 // taM zaktipravaNaM zubhraM cApacakravyavasthitam / sAnusvAraM smaran devIM sa dadarza sarasvatIm / muktAvalivalakSaNa kamaNDalujalena tam / abhiSicya jaganmAtA sAntardhAnaM punaryayau // 44 // kA ISIAla IA II III damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa kathitA kalAvatyA: kthaa|| DIGI A TEII AISI ASSISII 4 IIII || // 125 // Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 45 // // 46 // // 47 // // 48 // // 49 // ET RIFII A TEla |III A FII IIFICATile tadanugrahasaJjAtaparamapratibhAvalaH / padavAkyapramANeSu sa niSpratimatAM yayau tato dUtaM puraH prekSya sahaiva gajasAdhunA | cacAla zaGkhabhUpAlaH kalAvatyAH svayambare saMnivezitasainyasya tasya revAnadItaTe / drutamantarjalAt kazcidunmamaja mahAgajaH sainyadvipaghaTATopaM sahasA tasya pshytH| salilasnAnadhautApi madalakSmIradIpyata turagaisturagAd ninan sthairAsphAlayan rathAn / sakalaM vyAkulaM cakre camUcakraM kSaNena saH tamApatantamubhrAntamantakapratimaM gajam / avadhyamapi zikSArtha zaGkhaH kiJcidatADayat sa kumbhapatitaM vANaM zailazRGgamivodvahan / prApa divyaM vapuH sadyaH sainyairvismitamIkSitaiH prabhAvopanatairdivyaiH kusumairavakIrya saH / uvAca mauktikAsAraM vitanvan dantakAntibhiH rAjan ! gandharvarAjasya jAnIhi janavallabham / priyadarzanasajJasya tanayaM mAM priyaMvadam nirlajaM ramamANena divyastrIbhiH sahAtha me / mayA pUrvamavajJAto mataGgAkhyo mahAmuniH krudhA tenAbhizapto'haM jAto mattamataGgajaH / bhUyastadAnunItaH san sa munirmAmabhASata yadA madrezvaro rAjA zaGkhastvAM prahariSyati / tadA prapatsyate zIghraM purANI prakRtiM bhavAn so'haM saMprati saMprAptaH zApamokSa manISitam / upakartuH priyaM kartuM kizcid vAJchAmi te nRpa! astra prasvApanaM nAmnA gAndharva tad gRhANa me / ahiMsA vijayazcaiva yatprayoktuH phaladvayam // 51 // // 52 // // 53 // // 54 // VII A LIT ALSI 4 195II IIII TEINSTEle // 56 // // 57 // // 58 // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame // 59 // skandhe // 60 // sargaH 13 // 126 // SIRI DISEI IIIIIIIIIFIEIS ISile ityamabhyarthitastena sAnurodhaH kSitIzvaraH / anamatraM svayaM samyak tanmukhena gRhItavAn evaM tayovihitasauhRdayorvanAnte gandharvapArthivakulosthitayorakasmAt / eko yayau sapadi saumanasapradezAnanyo'pi nirbharasamRddhijuSo dazArNAn tatra svayaM vijayasenanarezvareNa pratyudgatena vidhivdvihitaatitheyH| pRthvIpatiH sa nivasannupakArikAyAM sotkaNTha eva zayane rajanIM ninAya sAdhyaM vidhi prAtarupAsya samyaka mAGgalyavRttyA kRtyuktvessH| mahArhamazcasthitarAjalokaM svayamvarasthAnamavApa sadyaH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe trayodazaH srgH||13|| damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa kayitA kalAvatyA: kthaa|| paJcame skandhe caturdazaH sargaH / tasya sthitavatastatra ratnasiMhAsanaM mahat / paThatsu bandindeSu dhvanatsu paTaheSu ca manuSyavAghamAruhya yAnaM kanyAzatAvRtam / svayambarasabhAmadhyaM praviveza kalAvatI atha sAnandamudyamya hemadaNDadharaM karam / iti tasyAH pratIhArI cakAra kila ghoSaNAm // 2 // yugmam // | // 126 // Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IS5ISTIANIASIAHINITIA bho bhoH zRNuta bhUpAlAH ! rAjaputryAH pratizrutam / yaH samasyAzcatasro me pipattiM sa varo mama // 4 // chidyamAno'pi zastreNa dveSA bhavati na drumaH / kimatra kAraNaM vAcyaM ? sphuTIkuruta pArthivAH! // 5 // anAkSipto'pi paainyA niHzvAsaM visRjatyaliH / kimatra kAraNaM vAcyaM ? sphuTIkuruta pArthivAH / // 6 // divApi cakravAkAnAM mithunairyad vibhajyate / kimatra kAraNaM vAcyaM ? sphuTIkuruta pArthivAH! // 7 // salilenApi nApaiti kumaM yadvadhUmukhAt / kimatra kAraNaM vAcyaM ? sphuTIkuruta pArthivAH! // 8 // iti pratyuttaraM tatra rAjJAmapratipeduSAm / papATha zaGkhabhUpAlaH samasyAstA yathAnvayam // 9 // sa hi cchAyAmayo vRkSo niHzvAso virahoSmavAn / mukhaM darpaNasaMsthaM ca rAhugrastazca bhAskaraH // 10 // iti pUrNAsu sarvAsu samasyAsu yathA svayam / vRNoti sma drutaM zaGkha satyasandhA kalAvatI // 11 // tasmiMstulyaguNe yugme stUyamAne mudA janaiH / cakre hRdi narendrANAM prasaraM matsarajvaraH // 12 // antarniviDaroSAste bahirdarzitasammadAH / yayurdazArNamApRcchaya pathi zaGkha rurutsavaH // 13 // vidhi samApya vaivAhyaM pathi kAntAsamanvitam / svadezAbhimukhaM zaGkha vyagRhNan vasudhAbhujaH // 14 // tatrAjani mahAyuddhaM reNuruddhadivAkaram / zabdasparzaparijJeyahastyazvarathasainikam patadbhibairiNAM viSvag vizicarmarmabhedibhiH / didIpe tasya vIryAgniH samidbhiriva nirbharam // 16 // na tasya dadRze kizcid vyAptasya ripusAyakaiH / zalabhairavakIrNasya drumasyeva mahIyasaH // 17 // SISEASINI AISHI AISISle Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pi skandhe sargaH 14 // 127 // IIIIIII-IIII-III TEEle tataH saMmohanaM nAmnA mahAvIyaM mahAbalaH / astraM muktvA sa gAndhavaM zaGkhaH zaGkhamapUrayat // 18 // tasmin mukte'risainyAnAM nayanAni nirantaram / nidrA ninAya saGkocaM kamalAnIva yAminI // 19 // darzayan tAn zizugrAhyAnityuvAca priyAM nRpaH / tvamebhirmama hastasthA yuddhenAnena vAJchathase // 20 // sA patyurvijayabhrAntyA vahantyasmitamAnanam / lajjAniviDitA kAntaM prazazaMsa sakhImukhaiH // 21 // jIvitaM kRpayA tyaktaM yazo vaH saMhRtaM mayA / zarAauralikhad varNAniti rAjJAM sa ketuSu // 22 // tato nirvAhasAmarthya puraM prApa priyAnvitaH / uparyupari saMbhUtairutsavairanayad dinAn // 23 // abhavat paramaprema dvayorapi parasparam / nityaM zaGkhakalAvatyoyonayanayoriva // 24 // nirvyAjaM ramamANAyAH zaGkhana saha rAgiNA / garbho'bhavat kalAvatyA vapuSaH puSTimAvahana // 25 // tasminnavasare tasyAH prahitaH pitRmandirAt / mAGgalyamAyayau kartumantaHpuravaro janaH // 26 // tadahni tatpriyo rAjA gato'bhUd vanacaryayA / tatraiva ca vinodena ninAya sakalaM dinam // 27 // dinazeSe ca saMprAptaH puraM vanavihArataH / acintyadarzanAt prItiM priyAyAH kartumaihata // 28 // nibhRtaM nirupAnadbhyAM caraNAbhyAM samaM caran / saJjJayA vArayan sarva praviveza priyAgRham // 29 // tatpRSTiM prApya hAsyAya tasyA mIlayituM dRzau / pazyan jAlAntare tasthau samaM vAyasamAyayA // 30 // kRtvA pitRgRhAt prAptaM zRGgAraM sukhamAsthitA / sakhyA saMbhASyamANAsIt tatkAlaM sA kalAvatI // 31 // IIIANSINHI II II IITY damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa kathitA kalAvatyA: kthaa|| // 127|| Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IN THIS THEIG IASHISII-III IIjA yat kila spRhaNIyApi tvamadya dyaurivendunA / amunA sakhi ! keyaradvayenaiva virAjase // 32 // kimanyad maNimANikyamuktAkhacitayordvayoH / tAvatkeyUrayormUlyaM na zakyaM kartumetayoH // 33 // tvamAbhyAmatirAgAbhyAM saMsaktAbhyAM sunirbharam / vibhAsi puSpadantAbhyAM gRhItA bhujayoriva // 34 // tad brUhi sakhi ! kastubhyaM keyUradvayamIdRzam / prAhiNot paramapremapArAyaNaparAyaNaH taditthamatha pRcchantyAstasyA rahasi nirbharam / cakAra hRdaye rAjA cintAmiti camatkRtaH aho na hi mayA dattaM na ca dRSTaM mayA purA / apUrvamaGgadadvandvamidamasyAH kuto'dhunA // 37 // mamaiva saMzayaM hatuM manye pRSTeyametayA / kimatrArthe samAdhatte sAvadhAnaH zRNomi tat // 38 // iti dattAvadhAnasya rahaH zaGkhasya bhRNvataH / vaidagdhyenaiva nirvyAja vyAjahAra kalAvatI // 39 // kimAttha sakhi ! kenedaM yat kila praiSi bhUSaNam / nanu kaH preSayet svalpaH svalpapremApi cedRzam // 40 // yasya citte'hamutkIrNA yazca me hRdi ropitaH / tenaitat prahitaM mahyaM na sAmAnyena kenacit // 41 // prApya prANapriyasyAdya prasAdIkRtamaNDanam / saMprAptamiva sarvAGgamAliGganamidaM mayA // 42 // na tathA mahimotkarSo bharcA datto'rbudo'pi me / yathA tatprahitA mahyaM datte guJjApi gauravam // 43 // kuto me nandabhAgyAyA bhUyastadarzanotsavaH / bruvANaiva savAstaMbhamityazrUNi mumoca sA // 44 // tattaDitpAtasaGghAtaduHsahaM dyitaavcH| dadAha hRdaye rAjJaH sapadi premaparvatam // 45 // vaIA ILSI ATHI ANI Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame ISAjA skandhe sargaH14 // 128 // damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa karitA kalAvatyAH I na viveda priyoktInAM pAraMparya sa paarthivH| tasyAH piTagRhAt prAptamupAyanamatarkayat / / 46 // dhira dhig malinazIlAyAM premAsyAM mama nirbharam / bahirmukhasya durbuddhermudhA rAgAndhacetasaH // 47 // AH pApe ! vikalIbhAvaM kulaTAtvena vibhratI / kalAvatIti-nAma svaM vahantI nahi lajase // 48 // mavatu pratikArameSa sarva drutamasyAH sadRzaM samAcarAmi / sthitilavini durjane vilajje na muhUrta mahatAM mano'nurAgaH // 49 // yAbhyAM garvamiyaM vibhArti bhujayoniHpuNyakA puMzcalI tAbhyAmeva bhavatvimA yadi nahi vyApAdayAmi kSaNAt / nanvasyAH sutarAM laghuryadi mayA dattoryudo'pyasti yat tad lUnAM mahatIM dadAmi sapadi svacchAyayA jaayte|| 50 // ityuddAmakrodharuddhaH pravezaM naivAkArSIt mandire sa priyAyAH / tasyAyoktaM vyatyayeneva mene svAdu dravyaM zuddhapittajvarIba vyAvRtya taddhavanataH svamavApya harmya duHkarmasAdhanavidhiM rahasi prapazya / devIM kadarthayitumulvaNacittavRttiH taM taM janaM viniyuje sa nijAnanena // 52 // itizrImANikyadevarikRte nalAyane paJcame skandhe caturdazaH sargaH // 14 // BHI AISI ASIA ISTIATI THIS Iske DISHI AISII II I // 128 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe paJcadazaH sargaH / // 2 // III ISFINIIII-III) tataH kalAvatI devI devendradayitopamAm / sAyaM sArathirAgatya babhASe roSaNAbhidhaH devi ! parvatakAntAre kRtAvAsaH prabhuH svayam / tvAM didRkSati vegena prasthAtuM praguNIbhava sApyavijJAtavRttAntA drutamutthAtumicchatI / samAsAdya dazAsaGgaM vilambya punarudyayau samAsAdya puraM tasyA yAntyAH pathi purAd bahiH / tatyAja sahasA jisaH karmasAkSI nabhastalam roSaNasya nRpAdezAd gahane tAM jihAsataH / manaH prerayituM vAhAn zazaMse na punaH karaH na draSTumiva tad duHkhaM tamaH kambalamAlite / devyau dyAvApRthivyau svaM sadyaH pidadhaturmukham itthaM manasi niHzaGke viviktAsu sthalISu ca / sAdhvasAdiva taccakSuzcakampe dakSiNaM bhRzam sA tena dunimittena dyamAnamanA bhRzam / ka dUre'dyApi bhati pRcchati sma muhurmuDaH tAmiti vyAkulAM dInAM yantApi vijitatrapaH / kathaJciduktavAn jADayajimajarjarayA girA yeSAM svAmikRte vadhyaH pitA bhrAtA suto'pi vA / AyuSmati ! tadasmAkaM dagdhaM janmAnujIvinAm suprasIda tadasmAsu parAdhIneSu jantuSu / durbharasyodarasyArthe sarva kurvatsu srvdaa| pUjanIyA tvamasmAkaM manovacanakarmabhiH / tathApi zrRNu me vAkyaM kRtvA vajramayaM manaH @ISHIAISHI AISHI AIAIAISISile 10 // // 12 // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe sargaH15 // 13 // // 14 // // 15 // // 129 / / // 17 // // 18 // svAmiha svAmino vAcA pracaNDazvApade vane / ahaM tyaktvA gamiSyAmi ghRNayA saha saMprati tasya cApyavagacchAmi na tat kalyANi! kAraNam / tvayi sAdhvyAM sagarbhAyAM viruddhaM hRdayaM yataH itaH zuSkasarid dUsadasyAH kIkasakarkazam / tadadhyAstra jitakrUranarakaprastaraM taTam rakhApi tvAM hi jIvantI durdaivaM tat kSameta cet / trAtayApyaparitrAtuM yenAsmAkaM tvamarpitA iti zrutvA zilApAtaghAtaghorataraM cacaH / sahamA zuSkakaNThoSThI sAsIt sAdhvasaruddhavAk tAM ca sArathiruttArya paGkasaGkAzavigrahAm / mumoca nimnagAtIre zUnyasthAne mRgImiva tatastaM satvaraM gantumApRcchantaM kRpAparam / jagAda guru gAMbhIryagUDhamanyumanasvinI na tvaM punaravasthA me tAta ! zocitumarhasi / yasyAH saMbhAvamAdhAtuM tvAdRzo'bhUta kRpAparaH iyatA kiJcana prAptaM jIvitavyaphalaM mayA / yad mama prANanAzena priyasya prIyatte manaH tad gaccha tAvadArya ! tvaM satvaraM dhRtimudvahan / paralokavidhau yAtrAM yAvad na mama pazyasi ityuktaH sa yayau yantA muJcannazrUNi nirbharam / saMbhAvya bhAvi tat kiJcit tasyA duHkhena duHkhitaH tatastasmin gate tasyAH pazyantyA nirjanaM jagat / vakSo vibhetumAreme manyubhayasamanvitaH ruroda muktakaNThaM sA luThantI taTinItaTe / sAkSiNImiva kurvANA dharaNiM karatADanaiH hanta inta na durbodhA tavaikasya gatirvidheH / rAjJAmapi gatiM vettuM vidvAMso'pi jaDAzayAH HISSIA HIMIRITISHI-IIII-III damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa kathitA kalAvatyAH kathA / // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // / / 24 // // 25 // // 26 // IASIATII // 129 // / Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DISTIBIHIIIIIEIFI III iyamAtmapratIti, viruddhAhaM na yattvayi / tvamIzo'pi me nAtha! bharttA bhUyA bhave bhave tad yuktaM yad mama prANAH prANezvara ! hatAstvayA / dhanyAnAM khalu nArINAM bharturathe vipattayaH AsanamaraNAyA me smarantyAzcaraNau tava / virauti kharakArUdA zivA ghorasvarA katham ? rAjJA tyaktA tato yasmAd duHzIlAsIt kalAvatI / iti me duryazo dIptaM kIrtinaM prabhaviSyati kulapaticyutAnAM hi dveSyANAmayazasvinAm / yat satyaM nAvakAzo'sti divi devasabhAsvapi hA hA hA tAta! hA mAtarjAtA vAM yajanirmama / tayA kulakalako'yaM kRto vAM niSkalaGkayoH. aho karSati vAM vIDA tiraskArazca kAntajaH / idaM sphuTati me vakSaH seyaM vrajati cetanA iti tAM karuNakSINajarjarAkilasvarAm / cANDAlIdvayamAgatya vilapantImatarjayat AH pApe ! kiM vRthArAvaiH kau~ badhirayiSyasi ? / tiSTha tiSTha na jAnAsi svakarma smara bandhuki! nanvidaM maNDanasthAne khaNDanaM pratipAdyate / tvAM kurmaH susthitAM pApe rAjApathyavidhAyini iti nirbhartsantyau te dRSTvA nartitakartike / sadyaH kaNThagataprANA mUrchA prApa kalAvatI tadA dazArNarAjasya duhituH kaMpasaMplavAt / sasAghasarasAvezaH zithilIkRtavAn vapuH kRntAntakiGkarAkAre kAtyAyanyau ca ni:kRpe / mAtamyau tadavasthAM tAM yad javAdupasarpatuH AkeyUrabharanyAsaM chicdA niHsandhibandhanam / nInyA ne tadbhujadvandvaM janmatuH zaGkha mantridhI // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // // 31 // // 32 // // 33 // // 34 // // 35 // // 36 // // 37 // // 38 // // 39 // // 40 // BISISIFIF IIFIFIFIFIFIEFITSIK = = = Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe // 41 // sargaH15 tadvadanAdhikatayA pratipatrasajJA chibaM mujadvayamativyathayA vahantI / kAntasya dAruNatayA maraNonmukhI sA cakranda mandakaruNasvarakaNThakuNTham tyaktAzAyAH kuvalayadRzaH sarvathA jIvitavye dharmo dharmaH zaraNamiti ca vyAkulaM vyAharantyAH / pRthvIpIThe kaThinaviSame niHsahaM muktagAcyA daivAt prApya prasavamabhavat tatkSaNaM putrajanma dRSTvA pUrNamRgAGkamaNDalanibhaM putrasya puNyaM mukhaM tadvAtsalyavizeSavismRtabhujacchedavyathAsaMstavaH / tAsmanirbharabhUribhairavarave bhUbhRdvane nirjane mAGgalyAya pativratA smRtavatI devAn gurUn bhaktitaH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe paJcadazaH sargaH // 15 // IIIEII IIISISI // 42 // damayantyA AzvAsanAya mAskara ziSyeNa kathitA kalAvatyA: // 130 // // 43 // ISISITEI-IIIEIR SEISEle paJcame skandhe SoDazaH sargaH . no -- atha taM putramAtmIyaM rudantaM stanyahetave / zazAka netumutsaGge na kathazcita kalAvatI bhRzamullApyamAno'pi kalAvatyA kalasvaram / tatkarasparzamaprApya virarAga na bAlakaH tatastaM dUrataH zrutvA rudantaM karuNasvaram / sahasA sannidhiM prApuH kRpayA vanadevatAH viditvA tatkalAvatyA vRttAntaM praNidhAnataH / tAH sthalInAmadhiSTAcyaH pratyavocan parasparam // 2 // DISHIP ISII II // 4 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // // 9 // I RISHIANSHIGATERI AISHI NISHISHA dhira dhig rAjyamidaM rAjJAM cakSuSmanto'pi yadvazAt / andhA itra na pazyanti kRtyAkRtyaM mahIbhujaH jano'pi prasavAvaM chinatti kadalImapi / sagarbhApi hi zaGkhana hA vidhvastA kalAvatI ekasyaivAparAdho'syA yaH zaGkha vRtavAn krH| AkeyUrAt karadvandvaM kathaM zaGkhana khaNDitam ? khIhatyA bhrUNahatyA vA na tena gaNitA yadi / tat kiM vajramayo rAjA sa premNApi na pIDitaH yenaikadApi dRSTA syAt so'pi prANairapi priyam / kartumicchati nanvasyAH kiM punaryasya vezmani dvidhAbhaviSyadevAsyA vakSo duHkhAtratADitam / abhaviSyad na cet sadyaH syUtaM santAnatantunA kadarthitApi sazrIkA dUnApi mRdubhASiNI / asyA hi sadRzI nArI na kApi kvApi dRzyate zApena sakalaM rASTraM bhasmIkatuM kSamA yadi / na krudhyati tathApyeSA patiM prati pativratA iyamasmadvane satyaM tyaktA patyA pativratA / tadimAM pAlayiSyAmaH saMbaddhA hi khiyaH striyAm nUnamasmatpramAdo'yaM yadiyaM vanasIgni naH / jarajanaGgamastrIbhyAM sAdhvI prApa parAbhavam iti tAsAM kRpAlUnAM jalpantInAM parasparam / svabAlalAlanotkaNThAvihvalaM vilalApa sA putra ! rodiSi duHkhena kena kena pade pade / duHkhaM tadeva maulikyaM kukSau me yatsamAgataH pazya putra ! na vArtApi talpAstaraNavAsasAm / pASANaviSamA seyaM sukhazayyA mahI tava ka kathA snAnakRtyAnAM kavoSNairgandhavAribhiH 1 / kRtyeva vyAttavaktreyaM zuSkA tuGgataTI sarit // 12 // // 13 // // 14 // BSIFII-ISSIFIESI GIRIISSIFIBRIE // 17 // // 18 // Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame sargaH16 // 13 // HIMISSIA ISSIVISIII-III5le kriyate yena zuzrUSA sarvasAdhAraNaM na me / tadbhujadvandvamapyasti dare parijanaH paraH kathamitthaM vyavasthAha dhArayiSyAmi jIvitam / kRttA patiparityaktA nirAzA nirjane vane vRttibhraMzAd vyathA vegAt zvApadebhyo'thavAdhunA / hA hA mayi vipannAyAM kathaM bAlo bhaviSyati ? saGkalpitazataiH prAptaH saumyaH sarvAGgasundaraH / iyAneva tvadaGgasya vatsa ! me darzanotsavaH kizcid mayi vipanAyAM vairaM tyaktvA pitA tava / tvAM jJAtvAtra trapAvezAdanugRhIta vA na vA yad vA mayi sagarbhAyAM niHpremA niSkRpazca yaH / sa kathaM svIkaroti tvAM trailokyA yamasannibhaH hA hA alamalaM vatsa ! bASpaM saMvRNu saMvRNu / tvAmahaM pAlayiSyAmi vanarAja ! viramyatAm hanta samyak mayA zIlaM yadyasti kvApi pAlitam / tad mamAstu bhujadvandvaM lAlayAmi sutaM yathA iti vAtsalyavaidhuryadhairyagadgadyA girA / vadantyAstatkSaNaM tasyAH samyak zIlaprabhAvataH dagdhasmaramahAvRkSaprarohayugalopamam / pUrvAdhikatarazrIkaM prAdurAsa bhujadvayam yAvad bhujadvayasamRddhimudA hRdi svaM putraM nidhAya niviDaM parirabhya tasthau / tAvad dadarza vizadaM dizi devabhakSurbimbaM jagannayanahAri nizAkarasya vyavahitavRkasiMhavyAghrasadisattvaM phalakusumasamRddhaM zAntadAvAnalaM ca / api ca sapadi saiva svairajhAtkAravAristhagitaparisarAsId dustarA zuSkasindhuH // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // yugmam / damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa kathitA kalAvatyAH kathA // // 29 // IASHI AISHI // 30 // // 13 // Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BISHIRISHISHInaIIIBIHITE muditamuditamIkSya vyomni candraM cakorairasamarasamayatvaM mejire kairavANi / rucirarucirayeNa kSipyamANe'ndhakAre rajanirajani ramyA yauvane kanyakeva // 31 // iti vanadevatAtizayanirmitaramyatayA manasi dazArNarAjaduhitA pihitArtirayA / viracitamajanA sariti tIratarusthagite sphaTikazilAtale samayamAtramazeta sukham // 32 // nirnidrA pararAtramAtrasamaye putrasya cintAvazAt yAvat pazyati padmapatranayanA sotsaahmmyutthitaa| tAvat tatra dadarza vismayarasAdutkIrNapazcAlikAvakSojazrutadugdhapAnataralaM putraM nijaM sA satI // 33 // tAM mUrtimuttamatamAM vanadevatAyA mUrdhA praNamya paramAM mudamudvahantI / AtmAnamitthamavagamya bhRzaM sanAthaM na svarNabAhubhaginI vitatAna cintAm // 34 // yad brahmaNo'pi viSamAjani bAhusRSTidRSTiM vinA yadajaniSTa nadI ca pUrNA / dhAtrIpadaM ca vitatAna yadazmaputrI naitat trayaM bhuvi paratra kalAvatItaH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe SoDazaH sargaH // 16 // HIA IGI ASIA ISINI ATHISTERS - - Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe saptadazaH srgH| sargaH17 // 132 // // 2 // STATila II AISII-IIIIIIG damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa karitA kalAvatyA: kthaa|| // 4 // itazca sArathiH zaGkha svaM tatkRtyamabodhayat / tadanantaramAgatya mAtaGgyau ca nijA kRtim vAtAyanatalasthasya tasya te dUrataH sthite / darzayAmAsaturdevyAzchinnaM bhujalatAdvayam pazyan kattalatAprAyaM priyAyAstad bhujadvayam / anirNItarahasyo'pi cakampe kRpayA nRpaH satyaM santo'nutapyante yuktaM kRtvApi nigraham / apyakRtyazataM kRtvA pApinAM na punakhapA atha sa pratyabhijJAtuM tAbhyAM keyUrayodvayoH / dadarza svayamAdAya dayAhRdayo'pi san apazyad vyaktarUpANi TaGkotkIrNAni pArthivaH / svarNabAhoH priyAbhrAtastatra nAmAkSarANi ca papAta ca sa nizceSTo mUrjA prApya mahItale / zAkhIva nimnagorakhAto bajrAhata ivAcalaH avIjayan jalA,staM tAlavRntaistaTasthitAH / samAzvasihi deveti vyAharanto muhurmuhuH / sa saMjJAM prApya bhapAlaH pazyan bhUyo'pi tAM lipim / papraccha dinavRttAntamantaHpuraniyoginaH vyajijJapan tatasta'pi yad deva ! divasodaye / devyAH pitgRhAt prAptaH kUmoM nAmAdyakazcakI dhAtrI ca saptalA nAmnA saha dAsIzataitribhiH / sahasreNAzvavArANAM pattibhizca samanvitA tAbhyAM bandhujanAdiSTaM vastu vAcikameva ca / sapramodaM pratIcchantyA devyA dinamidaM gatam // 6 // ISISHI-IIIEISI-IIIESI FIle // 8 // // 10 // // 11 // // 12 // // 132 // DISHI Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 13 // // 14 // // 15 // II ATHI16 IASila II-IIIIIIANSING II ayaM ca vanacaryAyAM devasya divaso'gamat / prAtardevyA samaM devastad mAGgalyamavApsyate iti zrutvA saharSeNa sAvahitthaM visRjya tAn / AcakarSa rahaH kozAt kRpANaM pANinA nijam ayi bhoH kSatratAmUla! zauryadumaghanAdhana !| jayazrIvaraNAdhAradhArAtIrtha ! namo'stu te zRNu tvamapi jAnAsi svarNabAhusvasA satI / sutA dazArNarAjasya priyA mama kalAvatI iti vyApArayan kaNTe kaThoraM khaDgamAtmanaH / bhUyaH karaM zlathIkurvan sa sanirvedamuktavAn aho nibhRtapApasya mama svaM hntumicchtH| yat satyaM maraNotkaNThA khaDDrenApi na pUryate tiSTha tiSTha sakhe khaDgamA mAtmAnaM kalaGkaya / nahi pracchannapApAnAM vadhazuddhistvayApi hi tadeSa viditaM kRtvA pRthivyAM pApamAtmanaH / prabhumArAdhayiSyAmi dhUmadhvajamupava'dham kaH ko'tra bho drutaM gatvA prasiddhaM kriyatAmidam / yathA kila kalAvatyA devyAH kRtvA vadhaM mudhA drAk zaGkhahatakaH pApI so'yaM zrayati pAvakam / tat kSamyatAM janAH sarve viruddhaM yad mayA kRtam iti tadvadanAd vAkyaM zrutvA zravaNadussaham / cukSume sakalo lokaH kSayakSubhitavArddhivat taM sAhasarasAvezAt pravizantaM hutAzane / na bandhurvA sakhA vApi cakSame ko'pi rakSitum sa kUrmasaptalAmukhyo devyAH parijano'pi hi / vihAya jIvitazraddhAM citAnAmunmukho'bhavat aho nirmapAtreNa kimidaM samupasthitam ? / ko'yamekazilApAtaH kathaM rASTraM bhaviSyati ? // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // MHIDII III Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe prA | sargaH17 // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // // 13 // II III AIIIII-III IIICATIO nUnaM nirupamaM prema pariNAme na zobhanam / yato vighaTamAnena dvayaM tena vinazyati prAyo devyAH kalAvatyA vaidagdhyamadhurA giraH / idaM rAjApi jAnAti tatko'yamaparo vidhiH dhig dhik parijanaM mRrkha ghiga dhik sArathimIdRzam / na kiM hi kriyate bhattuviruddhaM buddhivazcitam yad vA na kasyacid doSo daivasyaikasya kSaNam / abhavyaM bhavyaloke'pi yasya lajA na kurvataH itthaM bhRzamanAthAnAM janAnAM jalpatAM zucA / vasubhUtiH samAgatya mantrI rAjAnamabravIt deva ! prasIda budhyasva nItidRSTyA vilokaya / kRtvaikamaparijJAtamaparaM mA punaH kuru nUnaM sarvasvanAze'pi duHkhAveze'pi dAruNe / kathazcid nItikArANAM prANatyAgo na saMmataH trivargasAdhanaM rAjyaM tad mRtAnAM kutaH punaH / yatnAt jIvaM tato rakSed jIvadbhiH sarvamApyate tvayi svarga gate svAmin ! kathaM devI nivartate / idaM tu sakalaM rASTraM mRlAd nimnanti zatravaH vimuca maraNazraddhAM dhairya bhaja zucaM tyaja / adyApyApannasatvAyA devyAH prAptau yatasva ca antaraM na kimapyasti jIvantI sA bhaviSyati / na hi prANaharaM prAyaH sadyastAhaka kadarthanam priyAprAptau kuru prajJA mudhA kiM maraNena te / sahasA jIvitatyAgaH pazudharmo na pauruSam iti sacivavaco vicArya rAjA tvaritataraM dayitAvilokanAya / purajanabalavAhanaH samapraigirigahanAni vigAhituM pratasthe damayantyA AzvasanAya bhAskaraziSyeNa kathitA kalAvatyAH kathA // // 32 // // 33 // // 34 // // 35 // // 36 // // 37 // // 38 // DISIIIIIII // 39 // // 133 // Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SIBHI HISSIII-IIISHI FISHI II rathanarakarivAjinAM sahaustilatuSatulyatayApi viikssymaannaiH| kathamapi na kalAvatI apanA duradhigama khalu vastu kAryakAle // 40 // giritarusaritAmapUrvabhAvaM vahati vane vanadevatApramAvAt / samajani hRdi roSaNAdikAnAmapi tadidaM na vanaM kileti mohaH // 41 // kSitipatiduhituH zrutiM jagAma drutamatulastumulo balavrajAnAm / tadapi na hRdayaM punazcakampe nanu ratireva hi mAvibhAgyadUtI . // 42 // saivAgrataH kalaya zaka! kalAvatIyaM sAkSAditi tvaritametya tataH kuto'pi / Aruhya dramudayAcalacUlikAyAM nirdiSTavAniva karaprakaraiH pataGgaH // 43 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe saptadazaH sargaH // 17 // ISIS SII-IIIFISHI VISSINISEI II paJcame skandhe aSTAdazaH sargaH / atha tatra janaiH prAtaH putrahaMsopazobhitA / dRSTA calatkarAmbhojA nalinIva kalAvatI jitaM jitamaho dilyA devI devIyamagrataH / akSatA putrayuktA ca niSiNNAsti nadItaTe Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = skandhe = ISISTRI sage:18 morr9 = = // 134|| = damayantyA AzvasanAya bhAskaraziSyeNa kathitA kalAvatyAH kathA / I = BINISTEL TRAII-IIIIIIEIA = kizca pASANapAzAlI putraM dhAtrIva pAti yat / aho ! AzcaryamAzcayaM dRzyatAM dRzyatAmidam yatpArzve cAsti sApatyA vAnaspatyasya tasya ca / satpratijJeva hi cchAyA parivRttA na vartate // 4 // apUrvamiva saJjAtaM tadA devyAH samAzrayAt / idamutphullaballIkaM phalasphItadrumaM vanam asyAH saMparkataH saMpratyeSApi naganimnagA / dhinoti dhenuvallokaM bata baSkayaNI purA sAzcaryamiva jalpantaH kssonniimilitmaulyH| praNemunikhilA lokAH satItIrtha yadadbhutam // 7 // acchatracamarATopaM khinna caraNacAriNam / dRSTvA ca patimAyAntamabhyuttasthau kalAvatI // 8 // Aryaputra ! svaputreNa sa tvaM vijayavAn bhava / yadazibhaktirakliSTAriSTatAtirmamAnvaham iti lajjAnamad mauleH sAzrunetrasya bhUbhujaH / tAM priyANi prajalpantImuvAca sacivAgraNIH // 10 // mAtaH kalAvati ! yuktaM yadAttha tat tathaiva tat / jitaM devena yasyAsi yazaH zrIstvaM zarIriNI sAdhu sAdhu satI tvaM cedityaM kimapi sAdhyate / caturbhujatayA jAtA yathAsi tvaM kalAvati ! // 12 // kvacid jalakaNodArI khalvarkacandracumbitaH / tvatputramukhacandreNa prAvasvI dugdhavarSiNI // 13 // gRhNanti phalapuSpANi snAnti vAriNi nirmale / iha tvadAzrame ramye janAH kalyANakAGkSiNaH // 14 // kiJcit tadAbhaviSyat cet tat ka rAjA ka vA janaH / na vidmastvaM mahArAjo jano vA bhAgyavAnayam // 15 // nAstyeva hRdi te patyuyalIkaM tu kSamasva ca / dazArNarAjaputri ! tvaM devatAsi na mAnuSI // 16 // = DISHI AISHII III II // 134 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 18 // BISI ISIT'SI-III MISSIFISHI II Akalpamapi tIrthatvaM nItaM vanamidaM tvayA / tat prasIda punarmAtaH! sanAthaM nagaraM kuru ityamAtyagirAmante praNamya vanadevatAm / ApRcchaya tad vanaM bheje narayAnaM kalAvatI samutkSiptadhvajazreNivikSiptakusumotkaraH / tasyAH purapravezo'bhUt pANigrahaNato'dhika: tadAjani tayoraikya nIrakSIrAtmakaM tathA / na haMsacaJcavo'pyApuryathA tadbhedaveditAm anyadA tatra saMprAptaH surAsuranarastutaH / chinnaghAticatu:karmA vizvadarzI mahAmuniH sudarzanAbhidhAnaM taM bhagavantaM vivandiSuH / yayau bhaktiparo rAjA sAntaHpuraparicchadaH ttpriissttipraamRssttdussttpaatksnycyH| sa hRSTaH pRSTavAn kAle kalatraklezakAraNam athovAca muni nI rAjan ! jAnIhi kAraNam / asti vAsavadigbhAge kalyANakaTakaM puram tatra ballolabhUpAlamahAmAtyasya sAtyakeH / putrI vidyunmukhI nAmnA zukakrIDAratAbhavat dhatte naukara nAmnA kIraM karatalena sA / na vimuJcati kutrApi vinA devArcanakSaNam so'pi tatpAlanaprItaH patatrI tatparo'bhavat / parasparaM tayorAsan roSatoSAdikelayaH AdIzvaraM namaskattuM tayA yAntyA kacid dine / pakSI prArthayamANaH san sa nItaH samamAtmanA tatra devAdhidevasya pazyan mRrti mahezituH / nityaM nityaM namaskattuM nizcayaM nItavAn khagaH prAyeNa khalu kIrANAM martyabhASAmibhASiNAm / na mAMsabhakSiNIjAtirbhaved bhAvo'pi bhadrakA // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // IAHI AIIIIIIIII Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe sargaH 18 // 135 / / // 31 // // 32 // // 33 // // 34 // // 35 // -18II AISIlamII-III IIIIIle kRtvA vidyunmukhIvRtyA yathAdRSTaM sa pUjanam / zukaH sukRtalobhena dhanyammanyo manasyabhUt paredhavi punastena pUrvavat prArthitApi sA / natu taM tatra jagrAha tatpAriplavatAbhayAt ekAkinyapi sA gatvA natvA devaM samAyayau / bhojanAvasare so'pi samAkRSTazca paJjarAt sa devabhuvane gacchan muktvA bhojanabhAjanam / samApya niyamaM bhUyaH samayena samAyayau vidyunmatI tu mavyApi taM prApya punarAgatam / strIsvabhAvabhavaM kSobhaM sapadi pratyapadyata AbAlakAlataH klezermayA lAlitapAlitaH / aho bhramati mAM muktvA so'yaM saMprati nirbhayaH kadAcid yadi kutrApi parahastaM prapadyate / tad me hRdayadAhasya na bhiSak naiva bheSajam astyeva zyenamArjAragRdhAdibhyaH parAbhavaH / itthaM ca sazcaran svairaM bhaved vanacaro'pi vA tadvaraM sarvathA nAzAdarddhanAzaH svayaM kRtaH / kariSyAmi tathA bhUyo yathA yAti na kutracit iti sazcintya sA dhRtvA tasya dInasya pakSiNaH / mA medi jalpataH pakSau mukhyau ciccheda khedataH sa chiapakSatiH pakSI duHkhAtaH sAzrulocanaH / manyugadgadamityuccairUce vidyunmatI prati na mayA samayo bhinnastvanmadhye bhoktu mAsthitaH / kathaM niraparAdhasya mama pakSI tvayA kSatau ? svayaM pAlitapUrvasya tvatparasya priyasya ca / sAdhu svAdhInadInasya zaurya taba mamopari itthaM niranurodhatvaM yat tvayA mayi darzitam / tatpAnamazanaM bhUyazcet kuryAt tat khago nahi damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa kathitA Da kalAvatyA: kthaa|| // 37 // // 38 // // 39 // II AII IIHI HITFIII // 41 // // 42 // // 43 // // 44 // // 135 // mA Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DISFII III AISFlla TII III III CISFIC ityuktvA sa dadhau maunaM kRtAnazananizcayaH / sasmAra kevalaM citte devamAdIzvaraM tu saH // 45 // vidyunmatI ca tadvAkyairdigdhairiva hRdi kSatA / ati sAnuzayA kIramanuninye muhurmuhuH ruroda puratastasya nininda svaM nirutsavA / ninAya ca tamutsaGge zazaMsa ca tathA tathA // 47 // yadA gADhagrahagranthi hAraM sa gRhItavAn / tadA tasya purazcakre sA pratijJA manasvinI // 48 // yad mama tvaM vyalIkena mRtyu svIkRtavAn zuka! / tad me tvayA samaM mRtyurekaiva gatirAvayoH // 49 // ityuktvA pakSiNaM sApi tyaktapAnAzanakriyA / yathAyogyakrama sarva kAlakRtyamacIkarat // 50 // sA sarvalakSaNopetA mantriputrI manoharA / varayogyA varArohA kumArI suvicakSaNA // 51 // tasyAstu maraNotsAhaM dadhAnAyA mRgIdRzaH / duHkhAkuleSu paureSu vilapatsu ca bandhuSu // 52 // sahasrairapyupAyAnAM zatairapi manISiNAm / nAzakyata mano harnu durvArA bhavitavyatA // 53 / / yugmam / / tRtIyadivasAvaM nItvA kAlagataM zukam / sA pravizra citA vegAn vatisAda vidaghe vapuH // 54 // seyaM dazArNarAjasya putrI jAtA kalAvatI / babhUva ca zukaH so'pi tvaM zaGkathivIpatiH // 55 // tatpakSacchedasaMbaddhaM phalaM duSkRtapAkajam / saMprAptamanayA tvattastathA bhujanikRntanAt iti nigaditatve jJAnasindhau munIndre likhitamiva purastAt pUrvajanma smarantau / kSaNamavikRtamUchoM prApya nidrAmiva drAk punaradhigatavantau cetanA dampatI tau // 57 // OTIFIFICIEFIIIIII-III Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe sargaH19 // 136 // RSisadasi tadAdi svIkRtaprANirakSAniyamanirupama tau cAru nirvAdha rAjyam caramavayasi dattvA mukhyaputrAya lakSmIvimalataratapobhiH prApatuH svargabhogAn // 58 // iti sphuTaprakaTitakarmavaibhavaM kalAvatIcaritamidaM madAnanAt / nizamya samyagapi vicArya cetasA vidarbhaje ! bhaja nijaduHkhalAghavam // 59 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe aSTAdazaH sargaH // 18 // SHIFTII-IIIIIFISSIBITE damayantyA AzvAsanAya bhAskaraziSyeNa kathitA kalAvatyA: kthaa|| paJcame skandhe ekonaviMzatitamaH sargaH / anantaramanantAkhyaM muni prati manasvinI / uvAca vaJcitakkezA damayantI damAnvitA bhagavan ! bhavato vAkyaidRDhadRSTAntazAlibhiH / duHkhoskSiptamapi kSipraM sAvaSTambhaM kRtaM manaH tat prayaccha mamAdezaM dizaM darzaya kAmapi / kiM karomi ?kka gacchAmi ? katiSThAmi ? smarAmi kim ? // 3 // tato'vocad munibhaimI vatse ! pRcchasi sAdhu mAm / zRNu tAvadihaiva tvaM tiSTha kalyANi ! saMprati adyApi tava pazyAmi cirAd bandhusamAgamam / varSA ca zirasi prAptA bhAvI mArgo'pi durgamaH tvamiha pratimA zAntervidhehi sikatAmayIm / tadArAdhanayuktiM te kathayAmi zume ! yathA DIBHIA III II IIIIIIIIIII // 136 // Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISFII ISIATElla II II RILMIBHIS tatastayA kRtAM mUci matranyAsaDhIkatAm / samarpayana munirvAgmI sa jagAda mahAsatIm tvamimA pratimA zAnterAcAmlanatatatparA / tAvadArAdhayAgatya na yAvat ko'pi yAcate // 8 // zAntipramAvAdiha zAntasatve girau vasantyAstava raajptri| na vAlmanaHkAyavikArakArI saMpatsyate vighnakaNo'pi kazcit tasyecI cetasi baddhamUlAM vidhAya zikSAmapanItaduHkhAm / uvAca devI praNipatya haTA diSTyA kRtArthA bhagavan ! kRtAsmi // 10 // ayaM sa ca tvaM ca munIndra ! sarve kSamAbhRtAM mukhyatamAtrayo'pi / tvadAjJayA tadvirahe tadatra sthAsyAmi zAnti prabhumarcayantI // 19 // ityuktavantIM munayastatastAM ApRcchatha zIghraM gaganena jgmuH| sA tatra tasthau girikandarAyAmudArazIlAmihitavratA ca // 12 // itizrImANikyadevasarikRte nalAyane paJcame skandhe ekonaviMzatitamaH sargaH // 19 // HISHI-IIIIII-III Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcame skandhe IIEI paJcame skandhe viMzatitamaH srgH| sargaH 20 // 137 // munervacanAd damayatyA kRtA zAnti prabhorArAdhanA // // 2 // DISEII RISHITAITHII AII atha tatra samAreme zAntyArAdhanalakSaNam / nalasya virahe devyA damayantyA mahat tapaH trisandhyaM kRtanirmAlyA vaiyAvRttyaparAyaNA / nirAzA tu munIzasya sA tad vimbamasevata puSpagandhAmbunaivedyadhUpadIpaphalAkSataiH / vidadhe vividhA pUjA vanacaryAnuyAyinI AcAmlavratayogena durbalAGgalatApi sA / puNyopacayavIryeNa na viveda parizramam krameNa tapasaH zaktyA prItAbhiH prativAsaram / vidadhe vanadevIbhiH sAnidhya damanasvasuH itthaM tapaH tapasyantyAstatra bhImabhuvastadA / yayuH pazcazatAnyahvAmekavAsaralIlayA na vidyaH sA kathaM tasthau tasminnekAkinI vane ? / acintyamathavA sarva caritraM hi mahAtmanAm atha tArApathaskandhAd nipatantaM pataGgavat / devI saziSyamaikSiSTa vivarNavadanaM munim sa tayA vihitAtithyastathyavAdI vidagdhayA / kalyANi ! kA kathaM cAtra tvamekaiveti ? pRSTavAn tathA patiparibhraSThAM zAntibhaktAM gurogirA / sApi svaM tatpuro bhaimI nalapatnImacIkathat adarzayacca tAM mUrti tasmai vismitacetase / apRcchacca satI tasya mukhavaivarNyakAraNam so'pyabhASata vaidarbhI vakSye vaivarNyakAraNam / idaM punarabhUd bhavyaM yad dRSTAsi mahAsati ! IIIIIIIIII FIFII RISHI-IIIF Isle // 10 // // 12 // // 137 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 13 // // 14 // AtA 10 THIIIIIIIFISIIII vihitA tvadavastheyamanAgatamiyaM ca me / bhaviSyati ca te bhavye ! bhUyo'pi nalasaGgamaH zRNu caitad yathA vedhi tadatra kathayAmi te / cAraNazramaNastAvadahaM kAmacaraH sadA purAhamekadA vartI nagare rathanUpure / tatra vidyAdharAdhIzo rauhiNeyo vRhadrathaH vairoTyAgotramukhyena khecarendreNa khaGginA / tasyAjaniSTa kezinyAH kanyAyAH kAraNe raNaH tasmin mahAraNe ghore khaDgI vidyAmadoddhataH / vRhadrathabalaM cakre sakhaiirativihvalam rohanti rohiNeyAnAM prahArAH khalu vidyayA / anabhyastacaraH prAyasteSAM tu viSanigrahaH atha cakrezvareyANAM khecarANAM prabhole / putraM mahAbalaM nAmnA garutmadaragarvitam AnIya kezinI davA kRtvA jAmAtaraM nijam / khar3inA pratimallatve senAnyaM vidadhe budhaH dRSTamAtraviSanAni svavastrAbharaNAni sH| tAkSyadattAni vibhrANaH sarpAstrANi vRthAkarot mahAbalaparitrANAd raNe saMhRtya khajinam / jagrAha sakalaM rAjyaM jitakAsI vRhadrathaH khaginazca sutaH pArtho rAjyabhraSTaH paribhraman / mahAbalavadhasyAthai vidyopAsti vinirmame tasyArAdhanarAddhAntavidagdhasya mahaujasaH / ekapuGghAtinaM devI nAgapAzaM dadau mRdA taM ca karkoTakaM nAmnA pAzaM chalabalAdhikam / vibhradvanavihArasthaM sa rurodha mahAbalam tadA hi tArkSyadattaM taM zRGgAra kezinIkare / nyAsIkRtya bhramannAsIt svacchandaM vanasImni saH // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // yugmam // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // SAHI III AISISIII IISISle Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame skandhe sargaH20 // 138 // IIIIIIIIIIIIIIIIII tayostatrAmavad yuddhaM matsarAruNacakSuSoH / babandha nAgapAzena pAzamantramahAbalam // 27 // javenaiva yayau naMSvA sa tadbhaTabhayena ca / vivarAnveSiNaH sarpAH nazyanti tatkathaM nahi // 28 // yAvadvilvasamudgastha zRGgAraM gAruDaM nijam / paridhAtuM javAna yAti priyApArzve mahAbalaH // 29 // tAvad divA prasuptAyAH kezinyA upadhAnataH / chalAd bilvasamudraM tat hRtvA karkoTako yayau // 30 // yugmam / / tataH karkoTakAvezAt sarvagAtraniyantritaH / AsIt sapadi niSpandaH sakalo'pi mahAbalaH // 31 // taM citralikhitaprAyaM nizceSTaM kASTasannibham / dIrgha ruroda pazyantI kezinI zokavihvalA // 32 // apazyantI ca sarvatra yatnAd bilvasamudgakam / na tu lebhe varAkI sA tADayantI ziraH zucA // 33 // sApavartagartasthe jAmAtari nimajati / jAnananAthamAtmAnaM vilalApa vRhadratha : // 34 // nininda kezinI putrIM bhUyo bhUyaH pramAdinIm / svakIyAnAmabhAgyAnAM vyAcalyo dRDhatAM ca saH nizamya putraduHkhaM tat balirapyAkulaH zucA / tatrAgatya rudan dIrgha daivaM bhRzamarjayat // 36 // tyaktapAnAzanArambhamajJAtarajanIdinam / narezvarakuladvandvaM duHkhAgnI nimamaja tat // 37 // tasmin vairikRte Dimbe kasyacid viduSo'pi hi / nirupAyatayA nAsIditi karttavyanizcayaH // 38 // atha tatrAgataM devAd dRSTivAdavidaM munim / mahAbalahitasyArthe vRttaM papracchaturnupau // 39 // sa vabhASe RSiH zrImAnayaM vIro mahAbalaH / bhavediti hi nollAghaH zRGgAra gAruDaM vinA // 40 // damayantyagre cAraNazramaNeNa kathitaM nijamukha vaivarNyakAraNam // IIIII-IIIIIII-IIIFIdle // 138 // Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IISTING II SISI IIFILA III-III III III * IT' tasya cAdhigamo bhUyaH zrUyatAM jAyate yathA / vihAya yadi vaitADhyaM yAmyAyAM yAti kezinI tatra khecaralokasya yAtAyAtavivarjitA / sutA ca yadi bhImasya dAsItvenopatiSThati sA hi svayambare vIraM nalaM vRtvA pativratA | niSadhAyAM samaM patyA suciraM vihariSyati dyUtApahRtarAjyena tena tyaktA mahAvane / gamiSyati ca kaSTena kuNDinaM pitRmandiram tatra tasyA yadA bhUyo bhavitA naLasaGgamaH / zRGgAraM gAruDaM taM ca lapsyate kezinI tadA kuryAca kezinI tatra yAvad dAsyaM damasvasuH / tAvad mahAbalasyApi duHkhamalpaM bhaviSyati vahantyo hi vrataM kaSTaM patyurarthe pativratAH / yojayanti sukhaiH kAntaM samAkRSTairbalAdiva iti zrutvA hitaM patyurvandhUnApRcchaya kezinI / krIDAkinnarayugmena sahitA dakSiNAM yayau sA tadgItaprasanna rAjJA vanavihAriNA / bhImenoktA yayAce ca dAsItvaM damanasvasuH tAmanuvrajya saMprAptairbhUyo'pi rathanU pure / iti vidyAdharaistasyA vArtA ca viditA'bhavat taditthaM pUrvasambandhaM vicArya vacanena me / vaidarbhi! viduSI hi tvaM prasanna hRdayaM kuru yadi satyAH satAM vAcaH satInAM satvamasti cet / amoghAH khecarendrANAmAzAH samyag dRzA yadi yadi te lakSaNAnyaGge yadi so'pi kRtI nRpaH / tad miliSyati te bhartA yAtAyAH kuNDine dhruvam tat gaccha kuNDinaM saumye ! samApya niyama nijam / samarpaya ca me zAntAM zrIzAnteH pratimAmimAm // 41 // // 42 // // 43 // // 44 // // 45 // // 46 // // 47 // // 48 // // 49 // // 50 // // 51 // // 52 // // 53 / / yugmam // // 54 // I II FILAISI Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 55 // pazame skandhe sargaH 20 // 139 // IGATII AIIIIII mama hi svaguruM nantuM ratnazailaM yiyAsataH / atrAjani gatibhraMzastIrthollacanasaMbhavaH tvayA dhArAdhyamAnasya vimbasyAsya mhaujsH| prasAdAdi vinA cihaM na me saMbhAvanAbhavat patitastadahaM vyonnaH pakSivat chinnpksstiH| na zaknomyadhunA gantuM prAyazcittaM kRtaM vinA tadidaM mama kalyANi ! mukhavaivaryakAraNam / prasanamukharAgo'smi bhUyastvaddarzanAt punaH iyaM yAvad yathA yuktyA mUrtirArAdhitA tvayA / tAvat tathA mayArAdhyA nAsti me hitamanyathA ayaM hi bhagavAn zAntirAzliSTo muktirAmayA / tat kadAcidadadrIco bhavanti nanu rAmayA amuM vibhAvya niHsaGga vismarantaH smaraM tataH / prayatante na vidvAMso vibhavAya bhavAya ca munimityuktavantaM taM natvAbocad vidarbhajA / gRhANa bhagavadvimbaM kuruSva svamanISitam kRtamAdiSTamAdiSTaM yat sarva guruNA purA / sAMprataM sAMprataM gantuM kevalaM kuNDinaM mama / saMvadanti hi te vAcastAstA vidyAdharAzrayAH / asti sA kezinI nAmnA sakhI vidyAdharI mama pazyAmi tAmahaM nityaM yeSTAM hi bhaginImiva / matputraM pAti nirdiSTA sAdya tiSThati kuNDine zatazaH sA mayA pRSTA sevAyAH kAraNaM purA / kevalaM samaye sarvamAkhyAsyAmIti bhASate kAryakAle ca sA dattAn varAn rAjJAthavA mayA / atyartha prArthyamANApi nyAsIkRtyaiva tiSThati tadatra kAraNaM manye bhagavaMstava bhASitam / anyathA bhUspRzAM sevAM kuryAd vidhAdharI katham damayantyagre cAraNazramaNeNa kathitaM nijamukha vaivrnnykaarnnm| // 59 // // 6 // // 61 // // 62 // IIIIIIIIIIIII // 64 // // 67 // // 68 // // 139 // Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le || // 69 // tadabhilapitasikhyA kezinI sA suhRSTA mama ca bhavatu bhUyaH saGgamastasya raajnyH| pratipadamapi vAcaH santu satyA munInAM pariNamatu samantAd divyasevAphalaM ca iti vacanavirAme bimbamamyarcya bhakkyA giritarusaridAyaM sarvameva praNamya / munimamRtakarAkhyaM hRSTamApRcchaya taM ca svayamatha damayantI kuNDinAya pratasthe iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe viMzaH sargaH // 20 // // 70 // paJcame skandhe ekaviMzaH srgH| II AIATEII AIII AII AISII AII AIIIIII kadAcit pathi sArthe'bhUt tasyAH kApi puro brajan / ghRtAdivikrayAkAsI grAmINajaratIjanaH tatra kApi tayA pRSTA mArga kuNDinagAminam / kiM nAmA pihitadvArA purIyaM dRzyate puraH ? itazca dUramAsanaM nagaraM kiJcidasti yat / yatra kuNDinalokAnAM nityaM bahu gatAgatam sAkSAd dakSiNacampAkhyA purIyaM putri ! kathyate / yadatra pihitadvAraM tadAkarNaya kAraNam idamuttaradigdvAramasyAstiSThati saMvRtam / triSu dvAreSu zeSeSu yAtAyAtaparo janaH asyAM hi bhikSubhaktasya saGghaguptAGgajanmanaH / dhanadattasya bhAryAsIt subhadrA paramAhatI // 3 // // 4 // jA Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame ISIII skandhe sargaH21 kuNDinaM prati gacchantI damayantI / / // 14 // II A RITIATIII-IIIIIHale II sA tenottaracaMpAyAM vANijyArtha gatena hi / ibhyaputrI mahAsnehAvA yatnazatairabhUta tadrAgAdAhataM dharma tathA so'pyanvavarttata / pravarttayati hi sneho manaHpriyamanISite // 8 // vaidharmikastvamityuzcairanindhata sa bandhubhiH / amucyata sapatnIkaH pitRmyAM ca pRthag gRhe // 9 // azlIlavacanaiH zvazrUH subhadrA cAbhibhASate / anvahaM durvinItA ca tasyAzchidrANi pazyati // 10 // asatIyamanAryeyamakulIneyamityapi / nityaM jugupsamAnAM tAM subhadrA cAnurudhyate iha sthitamivAyAtamihoktamiha vIkSitam / idaM hRtamidaM dattamidaM bhanamidaM kRtam // 12 // iti tadvRttasaMbaddhairvRthA karNaviSaiH sutam / AdAya ca rahaH zvazrUvibhinatti divAnizam // 13 // yugmam // anyadA kvApi madhyA tagRhadvArasImani / bhraman bhikSArthamAyAsId vanavAsI mahAmuniH // 14 // kArayantI ca sA tasya pANipAtrasya pAraNam / ikSAzcakre tRNaM netre muneniHpratikarmaNaH // 15 // tatpIDAkekaraM tasya bhaktiyatnavatI ca sA / lihantI jihvayA netramapanItavatI tRNam // 16 // taM ca saGghaTTakaM tasyAH patyuH zvazrUradarzayat / anyathA hi satAM cittamanyathA kudhiyAM bhramaH // 17 // doSaM spRSTakamAtraM taM matvA dIrghAyati hRdi / tatastAM so'pyagItArthaH kaTuvAkyairabhASata // 18 // duHzIle ! na mamAsi tvaM iti tasmin prajalpati / anye'pyAcukruzuH krodhAd mAbhUt kasyApi lAghavam // 19 // tataH kulakalaIca nindAM pravacanasya ca / avekSya hRdaye sinnA subhadrA vAkyamabravIt // 20 // II SIMILAIFI // 14 // Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II-IIIIIIIIIIA II NIHISile dhira dhira vo bauddhagandhAdhAn yuktAyuktamapazyataH / arhatsamayavidviSTAn sudhAtyAgAn viSAkulAn yathA hi mahatAM vRttaM tathA na khalu laukikAH / bahirmukhatayA te hi pazyantyakhilamAtmavat kA saGghaTTamayI carcA tIrthabhUteSu sAdhuSu / idaM vRttamanAryANAM yat tatrApi vicAraNA tIrthodakamiva spRSTaM sAdhUnAM zuddhaye vapuH / asatAmapi hi vyaktaM tat kathaM na punaH satAm ? nanvakAraNabandhUnAM paricaryA tapasvinAm / bhavasnehakRtAmAtRpitRzuzrUSaNAdhikA kvacid guNo'pi doSAya doSo'pi guNahetave / itthamAgamamArgANAM vaiSamyaM mUrkhadurgamam manovacanakAyAnAM yogazuddhyA susAdhuSu / nyAsIkRtAd manomavyAn kaH kalaGkayituM kSamaH ! mayA tAvad muni spRSTvA netrapIDA nivAritA / yAdRzI tAdRzI vAhaM bhaveyaM tena karmaNA prAtarAtmIyazIlasya zuddhiM tAvad dadAmyaham / pazcAd vaH kAmacAro me heyopAdeyatAvidhau ityuktvA maunamAsthAya sthitAM pratimayA nizi | Uce zAsanadevI tAM pratyakSIbhUya duHkhitAm yadartha dundubhiH prAtarvatse ! rathyAsu tADayate / tamarthamurarIkRtya kartAsi tvaM prabhAvanAm ityuktvAntardadhe sA ca prAdurAsa ca bhAskaraH / caturNA gopurANAM ca kapATA nAntaraM daduH sahasrarapyupAyAnAM na tAn vajramayAniva / samudghATayituM kecid lakSazo'pyabhavan kSamAH tena niHsvAnacakreNa purarodhena sarvataH / sabAlavRddhamapyAsId nagaraM tat samAkulam // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // // 31 // // 32 // // 33 // // 34 // 5I55II - IIFIESI III Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuNDina paJcame skandhe sargaH 21 prati // 36 // // 37 // // 38 // // 39 // // 40 // gacchantI dmyntii| // 14 // IIMSHINAGARIA | || VIII tRNakASTajalAdInAM na pravezaH kuto'pyabhUt / gomahiSyazvamukhyAzca nirgamaM naiva lemire kasyacid varddhate satvaM bandimokSaM karoti yaH / iti rAjAjJayA viSvaka tato dadhvAna dundubhiH zvazrUmukhyeSu sarveSu subhadrAtha hasatsvapi / tamarthamurarIkRtya cacAla sahitA janaiH yadi me vimalaM zIlaM yadi me zuci zAsanam / karmajAlamivAbhidyaM puradvAraM vibhidyatAm ityuktvA vidadhe trINi dvArANi vivRtAni sA / caturthArthe punarvAkyamiti smAha mahAsatI yadi bauddheSu ko'pyasti satI vA sAviko'pi vA / sa savanikaSe'muSmin karotu svaparIkSaNam atha rAjAdibhiH sarvaiH zvazrUmukhyaizca bandhubhiH / sA stUyata yathAyogyaM patyA ca svIkRtA mudA atha satyAH subhadrAyAstadidaM mUrtimad yazaH / yadetaduttaradvAraM caMpAyAH pihitaM sadA asti kuNDinalokAnAmihApi hi gatAgatam / vizepAt paJcabhiH krozeritaH zrIvarddhane pure bhImabhUpAlabhAryAyAH kaniSTA bhaginI yataH / tatra candrAvataMsasya rAjJazcandramatI priyA / tadatra mama yAtAyAH zIghraM ca kuNDinaM prati / sArthaH saJjAyate ko'pi tattIrNomArgasAgaraH iti zrutvA tadA devI nidadhyau hRdaye mudA / nUnaM mAtRSvasA sA me mAtuH pArzve kalAbhavat aho me bhajataH kSobhamitaH prabhRti hi kramau / svasthAnasannidhau panthA vitastiojanAyate kathaM nu priyahI nAhaM bandhUn drakSyAmi hIdRzI? / iti me kuNDinaM yAntyAstrapayA na sphuTaM manaH // 42 // // 43 // // 44 // // 45 // // 46 // // 47 // // 48 // BILARISATRIISSIII // 141 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HIBITIVIIIIII-II || athavA mandabhAgyAhaM vakSyAmi kiyatI hriyam / zAsanaM prANanAthasya karttavyaM sarvathA mayA // 49 // idaM mAtRSvasustAvad madIyAyAH puraM puraH / na cAtrApyamukI sAhamityAcakSitumutsahe atra vizramya kasyApi sAmAnyasya gRhe kacit / sArtha prApya dinaiH kaizcid yAsyAmi pitRmandiram // 51 // itthaM vicintayantI sA puradvAralalATikAm / prApa vApI navA pInastanastrIjanamaNDitAm // 52 // zuzubhe sA tadA vApI gavAkSasthitayA tayA / pUrvAcalavijRmbhiNyA jyotsnayeva vibhAvarI mArgazramazlathAGgI sA yAvad vizrAmyati kSaNam / tAvat taccaraNAGguSThaM godhA jagrAha vegataH // 54 // vyApyamAnA satsItkAraM kiJcit hA heti sA jagau / adhAvan jalahAriNyaH zrutvA ca karuNadhvanim // 55 // tasyAH mAtRSvasustAsu jalakrIDAthemAgatAH / dAsyastadrUpavismerA godhAM vyadrAvayan drutam prakSAlya caraNau tasyAH pramRjya vasanainijaiH / cucumbustA rasAvezAd nidadhuzcApi mRrddhasu ekAbhistAsu devyai ca candravatyai niveditam / yathA strIratnamapyekaM yad na dRSTaM na ca zrutam // 58 // vinayAdhikamabhyarthya zIghramAnIyatAmiha / astu netrotsavo'smAkamiti devI samAdizat // 59 // prasIda kuru no vAkyamAgaccha nRpamandiram / nanu candramatI devI prItyA tvAM draSTumicchati itthamarthayamANAbhistAbhizca parivAritA / snAtvA zuddhodakairdevI yayau mAtRSvasurgRham // 61 // ajAnatyapi tAM devIM bhAgineyIM nRpapriyA / babhUva sahasA harSAdabhyutthAtuM samutsukA // 62 / / IN ISI ISIF III II IIEIII Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcame kuNDina skandhe // 63 // // 64 // prati sageH 21 | gacchantI na dmyntii| // 142 // DISEII ISIATIGATHI ALEARNTAIIIEIKS cittaM carati sAmarthyAt pihiteSvapi vastuSu / payodAntarite'pIndau nandanti kumudAkarAH sAmAnyakSatriyAmAtraM vidadhAnA tu saMstavam / rurodha rabhasaM tasyA bhaimI vinayavRttibhiH tAM mAturaparAM mUrti dRSTvApyajani na zlatham / duHkhArtamapi tacceto laJjArajjuniyatritam AsannAsanadAnena sasmitAlokanena ca / darzitAdbhutavAtsalyAt tAM ca mAtRSvasAvadata diSTyA tvamiha kalyANi ! yad dRSTAsi vilocanaiH / iyatA saphalaM manye jIvitaM kimataH param nimeSeNaiva mAnuSyaM kevalaM tava sUcyate / tiraskaroSi padmAkSi ! prabhayA tu surAnapi itthamadbhutasadbhAvA kA tvaM ? kasya parigrahaH / iti nanvanuyoktuM tvAmutkaNThA nudatIva mAm nanu tvaM tanayAtulyA tavedaM putri ! mandiram / prANairapi priyaM kattuM tava vAJchAmi sundari ! yadi naiva svatantrAsi yadi kAryonmukhAsi vA / tathApi mama topAya kizcidatra sthirIbhava yAtrAbhimukhacittAM tvAM varayAnena satvaram / ahameva praheSyAmi yathAbhimatasiddhaye evamuktAvadad bhaimI devi! dhanyAsi sarvathA / yaditthaM mayi nirvyAjaM mamatvaM tava vartate pati, niSadhAvAsI kSatriyaH subhago yuvA / dyUtApahRtasarvasvaH sa tyaktvA mAM kvacid yayau tat saMprati yiyAsantI kuNDinaM pitRmandiram / ahamatra tavAdezAt sthitAsmi tvadyadRcchayA na me bhojanasaMparka byApAraM puruSeSu vA / kazcidahati nirdeSTuM iti sthAtuM paNo mama // 67 // // 68 // // 69 // / / 70 // // 71 // // 72 // // 73 // // 74 // // 75 // // 76 // HILAIHINI TISSIFI AISISTEII // 142 // Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = AII 4.HIA NEILA SII A ISIT WISINHIle tatastatheti pratipannavatyA mAtRSvasurvezmani sA vasantI / sunandayA tatsutayAya'mANA ninAya nigUDhatayA dinAni // 77 // tat tat tasyA nRpakulakalAkauzalaM zIlayantI tat saubhAgyaM tamupazamamapyanvahaM zobhayantI / atyAzcaryagrahilahRdayA tatra mAtRSvasuH sA putrI hastAt kSaNamapi na tAM bhImaputrIM mumoca // 78 // priyapravRttivyatiSaGgahetave shrmaarttvaideshikdaandaayinii| nirantaraM sA virahavratasthitA navendumuvIkSya jagAda karhi cit // 79 // aho ! dazAyA mama vaiparItyAd varNairapi prApi viparyayaH kim / rAkApi kArApadavIM vibhAH dhavasmRtiryAti vadhasmRtitvam // 8 // taditi kArtikato navamaM galad bahalabASpatayA dadhatIva sA / sapadi mAsamumAsamavebhavAmitamudIya dadhe dRDhatAM punaH // 81 // etat kimapyanavamaM navamaGgalAGkaM cakre tadatra vaTagacchanabhomRgAGkaH / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandhaH prapaJcacaturo'jani pazcamo'yam // 82 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane paJcame skandhe ekaviMzatitamaH sargaH // 21 // samApto'yaM paJcamaH skandhaH / FIIA III NISHITA TRI SATHII A LISTRIKE = Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIma skandha sargaH1 bhUpatinA zruto // 14 // nala vaidayoM lA viyogH|| SAII III ISIIM IIIIIIIIIIs Itle SaSThaH skandhaH SaSThe sUcAnAmni skandhe prathamaH srgH|| athaivaM nalavaidaryoH kalicchalavibhinnayoH / cirAdAkarNya vRttAntamamUrchan mImabhRpatiH hA mahArAja! hA vatse ! kimetadvAmupasthitam ? | dhig dhigdai vamakAryajJamityAtaHpralalApa saH // 2 // tadudantopalambhAya sa mAM sagirisAgarAm / carairvicetumAreme bhAskaraH kiraNairiva tayozca cintayA nityaM nizi nidrAnivAritaH / sa babhau pratipannasya yAmikatvaM bhajaniva hadi priyajumaJjaryAstanayA duHkhanirbhare / suptirniravakAzeva na prApa prasaraM kacit anutsavamatAmbUlamazRGgAramasaGkatham / duHkhavrataparaM sarva tadrAjakulamapyabhUt vaidarbhIgarbhasaMbhRte mithune kezinIsakhe / damayantIgatasnehastadAsIt kevalaM sthitaH naSTajanmaiva tad vRttaM damayantyA nalasya ca / na ko'pi prakaTaM cakre navAMzakuzalo'pi hi // 8 // itthaM vyatikare tasmin gahane caracakSuSAm / nAbhavad nalavaidayoH kasyacit prANanizcayaH vandhyAdridroNakoNeSu niSaghaskandhabhUmiSu / ghoSapakkaNabhImAsu sarvatra prAsaran yazAH // 10 // BiII ALBEII III IIISTEII RIFII SIES // 143 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DELHI-SHI SI veSabhASAvibhedoktyA cittArthagrAhiNo'pi te / pazyanto'pi prayatnena nalabhaimyau na lebhire // 11 // tataH sudevazANDilyau nAmnA vIrau vacoharau / tatraivAjagmaturdaivAta vaidarbhI yatra varttate // 12 // tatra zrIbhImabhUbhartuH sabhAryAya mahIpateH / tasmai tau nalavaidoratyAhitamazaMsatAm // 13 // tacchrutvA so'pi zokAtaH svasaMbaddhAsu bhUmiSu / yatnena nalavaidoranveSaNamacIkara // 14 // svayaM sudevazANDilyau pazyataH sma ca sarvataH / tatra khiyaM pumAMsaM vA sarva yuktyA tayA tayA // 15 // sthApitau tena tau rAjJA tatraivAphAlgunotsavam / sa dAsamapi bhImasya bhRtyaM hi bahu manyate tadA tAbhyAM sunandAyAH kurvatyAH pitRmaGgalam / dadRze'nucarI bhaimI pUrNapAtrakarA sakhI pratyabhijJAya tau tasyAH saGgRhya caraNau javAt / dattA_viva bASpauSairiti cakrandatuH zucA // 18 // yasyAstava hi jAnanti jaganti trINi vaibhavam / sAdevi damayanti ! tvaM kathamitthaM vyavasthitA? // 19 // adya trapAkulaH svargaH pAtAlaM ca zucAkulam / surAsuragaNastutyA yadi tvaM bhaimi ! vartase // 20 // tvamAtmA bhojavaMzasya tvaM nidhinaiSadhAyuSaH / utsAhastvaM maharSINAM lakSmIstvamanujIvinAm // 21 // athavA kiM bahUktena ke vayaM tvadguNastutau ? / vetti cet taba mAhAtmyaM svayaM devI sarasvatI // 22 // prasIda tyaja gUDhatvaM caryeyaM tava kIdRzI / kRtArthaya zucA nAM bandhUnAM devi ! jIvitam // 23 // bhavantu tvnmukhaalokrsaasvaadprsedussH| adya devasya bhImasya niHzvAsAnAM samAptayaH // 24 // 15HI || FIIEIHI HIT ISIFISI Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skandhe mImadUtAmyAM zodhitA -dmyntii|| sargaH1 I // 144 // IIIEILIII VIII III-IIIFITS iti tadvAkyamantreNa prakAzIbhUtamagrataH / parivatrupAdyAste sarve bhaimImayaM nidhim // 25 // etaiH sarvaiH pRcchathamAnA trapAvanatakandharA / sA dadarza bhuvaM devI mahimnA svasakhImiva // 26 // tasyAstribhuvanakhyAtaM parIkSArtha malAvilam / piplumudyotayAmAsa sunandA gandhivAribhiH // 27 // iyaM sA damayantIti sarvebhyo'pi nirakSaram / sa eva kathayAmAsa mUkadUta iva sphuran // 28 // aho citramaho / devI damayantI yamItAlam / tataH kalakalaH ko'pi babhUva bhuvanAntare // 29 // hA hAtikaThine ! bhaimi ! snehanIrairne bhidyase / ityAryAn yadi yat kAlaM itthamasmAnamUmuhaH // 30 // mRtiH suvarNavarNA te vakSo vajramayaM punaH / sthAne tadIdRzaM duHkhaM sahamAnA na khidyase // 31 // dhigasmAn pazuvad mUDhAn dhigasmAn kUTamAninaH / mAtiitavibhUSAyAM tvayi durdaivaceSTitam / // 32 // ityAdi bahu jalpantastAmAlinya natAnanAm / harSAzrumizritairanarmAtRSvasrAdayo'rudan // 33 // suvarNamaNimANikyairdukUlaphalacandanaH / sarve sudevazANDilyau nirbharaM pidadhuzca tau // 34 // bhUyo bhUyo'bhavan bhaimyA mAGgalyAni sahasrazaH / mumoca na ca tAM devImaGkAd mAtRSvasA kSaNam // 35 // adhAvan karabhairazvaizcaraNaizca sahasrazaH / kuNDine tadvivakSArthamahaMpUrvikayA janAH // 36 // zaMsantaste sutAM labdhAM sabhAyAM bhImabhUbhujaH / tathA rukmairapUryanta dadurdAnaM yathArthinAm // 37 // damo damanadAtau ca svasurAnayanotsukAH / prApuH zrIvarddhanaM vegAdakSauhiNyA girA pituH // 38 // II I BHILASHII // 144 // Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II IIASEIGATHI-IIIIte praNamya zirasA jyeSThAM jAmi tAM mAtsannibhAm / bhrAtaraste trayo bhaktyA prasthAnArtha vyajijJapan // 39 // tato mAtRSvasAraM tAM taspatiM nRpatiM ca tam / sunandAparivAraM ca gantumApRcchati sma sA // 40 // kathaJcit tadanujJAtA rathamAruhya bhImajA / tairanuvrajyamAnA ca pratasthe kuNDinaM prati // 41 // ahorAtratrayAcaM prayatnAdapavartya tAn / saptAhAda prApa sotkaNThA bhaimI janmabhuvaM nijAm // 42 // pratyudgacchati tAM rAjJi bhIme pitari saMbhramAt / yadyapratyudgatAnyAsan kuNDinaukAMsi kevalam // 43 // patAkocchyamukhyaM ca visvaraM vinivArya sA / prastutenaiva vaivI vidhinA prAvizat puram // 44 // praNamya kuladevIbhyaH pitrozca caraNau kramAt / adhyuvAsendrasenasya hamyaM ramya vibhUtibhiH // 45 // mAtaH kva mAta ityuccaiH pRcchantaM sAzrulocanA / tandrasenamAliGgya bhAminyAyuktamAlapat . // 46 / / atha rAjA dvitIye'ti sabhAryaH prApya tadgRham / pRcchan tat sarvamAmUlAt vijJapyate tanUjayA // 47 // tAvat tAta ! purA puryAM nipadhAyAM samaMtataH / dharmakarmasu puSTeSu susthitAsu prajAsu ca // 48 // indrasenasya saMvRtte varSagranthau ca pazcame / babhUva tava jAmAtA durdaivAt dyUtakautukI // 49 // iyaM tAvat samIpe'sti kezinI tAta ! pRcchathatAm / sa tu nivArito rAjA mayA nAnAvidhaiH krmaiH||50|| tatra duSTAyati matvA kezinyA vAkyatastataH / ihaivAgamasaMyuktaM praiSikozabalAdikam rAjyabhraSTa ihAyAtuM vane rAjA mayArthitaH / lipi likhan paTaM chittvA suptAM tyaktvA tu mAM yayau // 52 // SIAHI II A FINISHI AISISTI Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skandhe sage:1 kuNDinapuraM gatA damayantI niveditaM ca tayA sarvavRttAntam / / // 145 // tadA ca vyantarAvezastasyAsIt kshciddbhutH| na jJAyate tato rAjA vivazaH kathamapyabhUta // 53 // tadidaM purataH kSauma sA ceyaM varNapaddhatiH / tato'haM munivAkyena tapaH kRtavatI girau // 54 // kramAd mAtRSvasurvezma vasantI sukhamanvaham / nigUr3hava sthitA tAta ! lajjayA dainyajanmanA // 55 // ihApi na mamAgantuM spRhAsIt dazayAnayA / kIdRgme jIvitaM tAta ! bIrasenasutaM vinA // 56 // saMvatsarastu jAto'yaM na ca tasya kathApi hi / vilInamiva nAmApi niHputrasyeva tasyacit // 57 // iti vASpaughanisyandamanyUtpIDajaDAkSaram / nirIkSya rudatI putrI rAjA vacanamabravIt // 58 // vatse ! visRja vASpaudhaM priye ! putrI nivAryatAm / putri ! bhrAtRsu tiSThatsu kIdRzI dInatA tava // 59 // AryAvartaH sakAzmIraH sAntaveMdiH sakauzalaH / ayaM mayendrasenAya dauhitrAya niveditaH damayantyadya patriMzadakSauhiNImahArNave / kasya zaktiH puraHsthAtuM dame digvijayodyate // 61 // sa cApi putri ! jAmAtA durdaivAd vyantarAturaH / amutrAstIti vijJAtuM vilambaH ka ivAsti me // 62 // kiyAn pazyaiSa bhUgolaH prekSitArastu koTizaH / prAptameva zRNopi tvaM na cirAt tamarindamam // 63 / / saMpreSaya nijaM tasmai datacakreNa vAcikam / sa tvAM vijJAya jIvantIM yathA syAt kuNDinonmukhaH // 64 // pratibandho hi bhAryAyAH prAyaH puMsaH pazorapi / vikalo'pi nalazcApad nala eva bhaviSyati tasyApi cegitAkArakalApUrvapraghaTTakAn / tvaM nivedaya dUtebhyo yathA jAnanti te'pi tam kalA-1IAISHI AISHITI IIIIIIIIII IITE // 155 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIRISHI // 67 // // 68 // // 69 // adya prabhRti me yatno jAmAtuH prAptikAraNe / dazadigvijayaM kartuM carapreSaNakarmaNi labdhayA hi tvayA putri ! bharturvyasanadInayA / sahasraguNa evAdya mama taddarzanodyamaH visRja visRja duHkhaM dInatA kIdRzI te bhujavijayinarendrA bhrAtaro hi tvdiiyaaH| bhuvanavalayavartI durlabho nAsti bhartA virama virama mohAt saumanasyaM bhajasva iti vipulamatInAmatyudAradyutInAmatilalitamatInAmatyudayasthitInAm / satatamaparihINaH kSatriyANAM dhurINaH sumukhi ! bhavadadhInastAvakInaH sa bhartI pratijanapadameSA jAyate vIracaryA sanagaragirigarta vIkSyate vizvametat / ayamadhigata eva zrInalo vairaseniH kuru manasi pitu, bhASitaM putri ! samyak iti vacanamudIrya dhairyayuktaM pramuditamAzu vidhAya cittmsyaaH| narapatirudatiSThadiSTadharmA sapadi yathAvihitakriyAnimittam iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane SaSThe skandhe prathamaH sargaH // 1 // // 71 // SHI-III-ISISIS // 72 // Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThe skandhe dvitIyaH srgH| skandhe sargaH2 nalazoSane AzvAsanam / / ISHI HISTI // 146 // ABHI DIESI ISSIVISIII-IIIEI athAkSipaTaloddiSTA rAjAdezena kozataH / lemire bhRri pAtheyaM cArAzciranivRttaye gosahasraM pradAsyAmi nalavRttAntavAdine / iti priyaGgamaJjaryA devyA cAsIt pratizrutam nalasaGketasaMbaddhAH sarasAH kSobhakAriNIH / iti gAthAH svayaM tisro vaidarbhI ca zazAsa tAn "paTaM chittvA pranaSTo'si vane suptAM vihAya mAm / hRdayAd yadi me yAsi tad veni tava pauruSam tava putre kalatre ca mitre ca mamatA gatA / sthito yogIva nIrAgastvaM deva ! dyUtadIkSayA adRzIkaraNaM pUrva devakArye tvayA kRtam / idAnIM te tadastyekaM kArya kizcit punarnahi " itthaM gAthAtrayArthena pravandhAna vividhAMzca te / kRtvA sarveSu lokeSu jagurjaGgamaDiNDimAH tataH pravavRte pRthvyAM zatadhA tad nalAyanam / utkaNThAkAri sarveSAmasaGketajuSAmapi athAsmin cArasaJcAre vrajantau rAjazAsanAt / devI sudevazANDilyau vizeSajJAbhyabhASata tAvat sudevazANDilyau vRtteyaM praNadhikriyA / tathApi mama kArye'smin mano nAyAti nizcayam tathAhi vipule vizve puruSANAM ca koTiSu / atrAmuka iti jJAtuM sthAnabhraSTaH ka zakyate ? saMvadanti ca kutrApi nAmavarNaguNA api / nAmAkareSvapi prAyaH sAmyaM muktAphaleSu yat = = = = = Mirmir ur 90024 = = = = = = // DISHIRISHI AISHI R // 146|| Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 13 // // 14 // II 4.15IASIA ISHI AISHI ISISile kathaM nu khalu mRdAnAmekamArgAnugAminAm / nRNAM bahirmukhAnAM ca suparicchedyamantaram tato niHsaMzayaM jJAnaM tamekaM puruSaM prati / ahaM vidyeva dAsyAmi yuvayorapramattayoH sa hi mAyAmayaH kurvan nAnArUpANi sarvavit / vicaran sarvabhAveSu pramattAnAM na gocaraH yat satyaM yuSmadIyaM me vaidagdhyaM pratinizcayaH / dakSAvanupravezajJau yuvAmantarmukhau yataH tadatra tasya rAjarvIrasenAGgajanmanaH / vIrasya niSadhAbha stattvaM samyak nizamyatAm sa nAnAti vinA snAnaM dinakRtyaM na lumpati / na kathaJcid divA zete na jalpati vinA smitam kIrtyA vahati notkarSa zriyA na bhajate madam / zucA vahati na mlAni ruSA tyajati nAzritam tuSyanti kriyayA santaH svidyanti sudRzo dRshH|truttyntyaandolnaiH khaDgAH kSubhyanti kSveDayA gajAH iti tadguNalakSAnAM saGkhyA kattuM na zakyate / advitIyAstu santyeke tasya lokottarA guNAH sarvAzvahRdayajJasya vIthISu kRtakarmaNaH / na tasya sadRzaH sAdI sArathirvA mahItale antareNa tamatraikaM labdhavahnivarojitAm / sUryapAkAM na jAnAti naro rasavatIM paraH AlekhyalikhitasyApi madrUpasya ca darzanAt / vaputrapuSavat tasya sphuramutkaNTakaM bhavet nakhamAMsamayaM prema yasyAsId mayi tAdRzam / sa idRg virahe ghore jIvana saMbhAvyate katham hA nAtha ! jIvalokaM tvaM zUnyaM kRtvA kva me gataH / ahamadyApi jIvAmi hatAzA jIvitapriyA // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // BIHIISSII FISSITE ISSIFISHI-IIIEIS Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nalazodhane skandhe sargaH2 AzvA sanam // // 147 // alwIII-IIIIIIIHIE tvadavAptau kathaM jAtA thA vAcaH satAmapi / visaMvadati vA sarva bhAgadheyaviparyaye // 27 // yadi jIvan bhaved rAjA tadvArtA zrUyate na kim / na hi vyavahitasyApi prabhA bhAnoH pidhIyate pravahaNamapi vAddhauM yAti vAtAnuvRtyA bhramaNamapi khagasya vyomni vRkSAnuyAyi / tadadhikatararUpaM prANanAthasya jAtaM gaganamidamadezaM ninimittodayaM ca // 29 // iha kathamapi tasya jJAyate dika dazA vA kathayatu katamastaM nAsti jIvan sa nUnam / lipiriyamapi mithyA cAraNoktaM mRSA tat janayati hi phalAzAM kIdRzIM chinnavRkSaH // 30 // sukhamAssva mudeva sarvathA tyaja zANDilya ! cirapravAsitAm / nanu mavyasanasya kAraNe kimidaM vAM kadanaM nirarthakam apyekaikaM vrajati hi dina varSakalpaM videze kAryodghAtastadapi gahano guuddhgrbhaanukaarH| sarvasyApi svagRhaviSayAH koTizaH santi cintyA rAjAdezaH katitha samayaM rAjayakSmeva yApyaH // 32 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane SaSThe skandhe dvitIyaH sargaH // 2 // FISHIRISHIFISSIFII-ISSIFISIO // 147 // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThe skandhe tRtIyaH srgH| SIBSIRISIIII-IIII-IISIS // 5 // tatastasyA nirAzAyAH protsAhanavidhitsayA / sahasraguNamArambhaM vahantau tAvamApatAm klezaM nau tasya rAjarvIkSaNe kimapekSase ? / yayomukhyamidaM kArya gauNasvagRhakRtyayoH rAjAdezAdimaM dehaM kSipAyo vAridhAvapi / keyaM caraNacAraikamAtrasAdhyA vasundharA yat tavArthe nRpAdezAt puNyazloko vilokyate / tadidaM nau tridhA zlAghyaM bhAgyena padamAgatam zRNu devi ! sa te bhartA nApAcyAM kila manyate / yadhudIcyA pratIcyAM vA prAcyAM vApi yadasthitaH brAhmaNaM kSatriyaM vaizyaM zUdraM vA varNamAzritaH / tyatvA vA rUpamAtmIyaM prApto rUpAntaraM navam vivazazceSTate grAmaga giriguhAsu vA / hastyazvarathasaMyukte svAmitve varttate'thavA yatra tatra vasanneva tiSThanneva yathA tathA / yena kenApyupAyena taistairvA varpavAsaraiH tathApi tamasaMbhAvya na nivartAvahe dhruvam / svadehamidamAvAbhyAmasminnarthe niveditam taM ca jIvantameva tvaM viddhi pArthivapuGgavam / yasya lakSaNavadgAtraM yazca satyAH patistava pazya kiM na samArabdhatripurAriparAbhavam / ratibhyo'pi hi prApa bhasmIbhRtamapi priyam atrArthe ca kathAmanyAM kathyamAnAM nu cintaya / yathAsAtaM tu santAnastava sandhIyate punaH . // 10 // // 12 // Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nalayodhane tilaka maJjaryA udaahrnnm| sargaH3 // 148 // bajAHIATIGATHII-II IISE dhUrtaH siMhalakaH kAntyAM naradattA gRhAGgaNe / dyUte hAritasarvasvastanmRttiM bhaktamudyataH vizUkaM pApinaM devI kitavaM tamabodhayat / svayaM paJcazatadravyamUlyAM gAthAM samarpya sA mUrkhastadvikrayAkAhI sa bhraman patrikAkaraH / amucyata mRSA sarvaiH sa gAthArthAvadhIraNam devadattAtmajo vidvAn tAM gAthAM manmathAbhidhaH / yathAmUlyena jagrAha gAthA sA ceyamIdRzI "yadatra likhitaM dhAtrA na tatpariNativRthA / iti matvA dhruvaM dhIrA vidhure'pi na kAtarAH" sa vRthArthavyayakrodhAt pitrA nirvAsito gRhAt / purAn bahiH sarastIre tasthau dezAntaronmukhaH tatra naktaM mRgabhrAntyA taM vyAdhazaratADitam / raktagandhena bhAruDo vArdhidvIpe gRhItavAn tatra mukto dayAi~Na labdhasaJjJaH sa pakSiNA / dadarza kevalaM vyoma vAridhiM ca duruttaram smaran gAthArthamevaikamekAkI sa vaNigvaraH / nAlikerAdibhivRttiM vitanvannanayad dinAn pravAlamauktikAdInAM viSvak kUTAnakalpayat / svarNamizreSTikAyugmAnyAkhyAgarbhANi cAkarot atha sAMyAtrikezasya bhRtyAH zAlvasya vAriNe / saMsthApya jaladhau potaM tatra dvIpe samAyayuH marmajJaH so'pi taiH pRSTaH svanistAraM vicArayan / potezaghaTanApUrva vAryAkhyAtumamanyata tataH potapatiH prItyA tasya siddhaprayojanaH / kUpe taddhanalobhAndhastaM taTasthamapAtayat tasya sarvasvamAdAya sAMyAtrikapatau gate / sa kUpapatito'pyantargAthArthaikaparo'bhavat // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 148 // Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // // 31 // // 32 // yugmam / / PISIIIII-IIIEIR ISI || dadarza tasya kUpasya madhye pazyan vaNigvaraH / pAtAlagAminI tiryagavyaktAM sopAnapaddhatim tayA pravizya pAtAlaM prapede vismyaakulH| bhuvaM girisaridvRkSakSetracaityAdibhUSitAm tatra bhraman mahAramyamArAmAbhyantarasthitam / prauDhaM prAsAdamAsAdya vairoTyAmUrtimaikSata svanistArAbhilASeNa tadArAdhanatatparaH / AsasAda nizi svame sa tadAdezamIdRzam jalAgniviSarakSorugarakSAdakSANi tatkSaNam / gRhItvA paJcaratnAni prAtarmacaraNAgrataH vraNasaMrohiNIM caiva nItvA mattoraNodgatAm / puro garbhapuraM prApya sukhaM vatsa ! prapatsyase ityAdiSTaH sa nirnidraH prAtaH sarvamavApya tat / chittvoraM vraNarohiNyA yayau rUDhavaNaH kSaNAt prApa garbhapuraM tacca nRpakSipazuvarjitam / vicitradhanadhAnyADhyamabhraMlihagRhavrajam adarzi bhramatAnena dolAparyaGkazAyinI / saudhasaptamabhUmIsthA kanyA kApi manoramA sa tayA vihitAtithyaH pRcchaMstatvamabhASata / AsId velAtaTaM nAmnA tridazasparddhipattanam tatra rAjA suketvAkhyaH zaktimAnapi daivataH / ruddho ripucamUnaUH kiMkartavyajaDo'bhavat taM kazcit prAgbhavapremNA jJAtvA devastathAgatam / vArdhimadhye suguptAkhyaM puraM kRtvA vimuktavAn kUpasopAnamArgeNa pAtAlatalagAminA / cakre garbhapuraM cedaM sa rAjJo hitakAmyayA sugupte ca ciraM rAjJo niHzakaM tasya tasthuSaH / prAptaH kuto'pi durdaivAd mAMsabhakSI nizAcaraH IIIIIIIIIIFISSIFISSIFIE // 34 // // 38 // // 39 // // 40 // Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II nalazodhane tilaka skandha sargaH 3 = = = = = = maJjaryA udaahrnnm| // 149 // IIIIIIIIIIRISISTEle makSyamANeSu lokeSu rAkSasena durAtmanA / drutaM garmapuraM rAjA prApto bandhujanaiH samam kravyAdo'pi janaM kRtsnaM vyApAdya puravAsinam / kUpasopAnamArgeNa kAlAdatrApyupetavAn sa hatvA bandhubhiH sArdhaM rAjAnaM pitaraM mama / rarakSa kevalaM kanyAM mAmekAM dArakarmaNA ito dinatrayAvaM tasmin mAM voDhumicchati / manasA zaraNaM devIM vairovyAM smRtavatyaham so'pi svamaprasannA me dadau rakSodhanaM varam / tacca satyamivAbhAti bhISmena tvaM kuto'nyathA tad nItvA matpituH khaDgamito gupto bhava kSaNam / mRgayA vinivRtto'yaM nUnamAyAti rAkSasaH tadvidyArAdhanadhyAnaM kurvaneSa nihanyatAm / na durlabhA hi dhIrANAM jayazrI chalayodhinAm tatheti tadvacaH kurvan so'pi saMprApya tatkSaNam / jaghAna rAkSasaM vIro vairoTyAvaragarvitaH pariNIya ca tAM bhUyastato nirgantumutsukaH / sa sipeve vaTadvAraM priyAvittasamanvitaH kadAcit pUrvavat kaizcit saMprAptaH salilArthibhiH / sa kRSTvA potanAthena kAritaH saha saGgamam potezastadvadhUlubdhaH kSiptvA pravahaNe nije / rajanyAM jaladhemadhye taM pramattamapAtayat sa patan gilitaH zIghraM mahAmatsyena vAridhau / dadhau jaTharamadhye'pi dhairya gAthArthacintayA vArDoM taM kSiptamAkhyAya sArthezenApi tatpriyA / arthitA ratimAtIrtha yayAce niyamAvadhi so'pi taM velayA kSiptaM dArayadbhistimiGgilam / kAntIzasyaiva kaivataH saMprApya prAbhRtIkRtaH // 41 // // 42 // // 43 // // 44 // / / 45 // // 46 // // 47 // // 48 // // 49 // // 50 // // 51 // // 52 // DIGIAII tAjA // 54 // // 149 // Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 55 // // 56 // ITIATIGATI-II WISHITA taM matsyodara ityAkhyAM datvA rAjA kutUhalAt / lalitAkAramAlokya cakAra sthagitAdharam jJAtvApi sahavAsaM svamAtmAnaM nijugUha saH / yat kizcidAkhyAya janaM pRcchantaM vipratArayan atha prathamapotezaH prAptastaddhanasaMyutaH / rAjJA samAnitastatra tiSThan taM vIkSya nItavAn matsyodaro'pi kAlajJo nAreme sahasaiva tam / so'pi bhIto'sya jagrAha pAraMparya janAnanAt tatastatpreritA mattA mAtaGgA gAnatatparAH / nRpavezmani taM zIghramAliGgya ruruduryathA aho sahodaro'smAkamayaM ruSTvA gato'bhavat / diSTyA cirAca dRSTo'dya tenoktaM vA ruNaddhi naH tathUtvA sa krudhA pRSTaH kimetaditi bhUbhujA / matsyodaro'vadad deva ! sarva satyamidaM dhruvam ahameSAM kaniSTho'smi jyeSThAH sarve'pi khalvamI / kevalaM paJca ratnAni mamorau nidadhe pitA . eSAM kakSAziraHskandhakukundarakarAdiSu / sarvatra nidadhe tAni tena naSTvA gato'bhavat ityuktvA darzayAmAsa ratnAnyUruM vidArya saH / pratyutpannamateranyaH kathaM rAjyeSu nandati imAn vidArya dRzyantAM ratnAnIti nRpAjJayA / prArabdhAste'pyabhASanta bhrAtArya sarvathA na naH / potezapreritairetad mithyAsAbhiH prajalpitam / rakSa rakSa mahArAja ! na mRSA bamahe punaH kupitena tato rAjJA sAMyAtrikapatau dhRte / sarva svavRttamAcakhyau rAje matsyodaro rahaH jJAtvA rAjJApi pRSTaH san sArthavAho'tha marmavit / dravyAbhijJAnasaMbandhe pratyapadyata nottaram 1 // 58 // // 59 // // 60 // // 61 // // 62 // // 63 // // 65 // FILA ISI THI 4 THISISTIA ISSISTANG // 67 // // 68 // // 69 // Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSTa skandhe sargaH3 nalazodhane tilaka maJjaryA udaahrnnm| // 15 // sal ko Sil TSHI MISINI garbhanAmAGkitaM sarva dravyaM tasyAtha pArthivaH / dadau matsyodarAyaiva nyAyamUlA hi bhUbhujaH matsyodaro'pi taM rAjJA vadhyamAnamamocayat / asAdhuSvapi sAdhutvaM darzayanti hi sAdhavaH // 71 // itthaM brajati kAle ca prAptaH potapatiH paraH / tatsanmukhagato rAjA vArbuidvIpe sthito'bhavat // 72 // matsyodarapriyA tatra nRpaM tilakamaJjarI / vyajijJapad yathA tena deva ! bandIkRtAsmyaham // 73 // hatvA mama priyaM pApI so'yaM mAM hantumudyataH / tyakSyAmyahaM tataH prANAn tathApyeSa nigRhyatAm // 74 // tato rAjAvadat prANAn rakSa rakSa manasvini ! / kadApi hi bhaved daivAd mugdhe jIvan tava priyaH // 75 // azraddheyaM tu kAntasya vicintya hRdi jIvitam / ruroda muktakaNThaM sA sarvairAzvAsitApi hi // 76 // ___matsyodaro nRpatinA kRtapUrvavArtastAM pratyayapramuditAM svagRhaM ninAya / taM cAtatAyinamapi kSitipAladaNDAdAtmIyabandhumiva potapatiM rarakSa // 77 // vairoThyA dattaratnakSitabhujagaviSAM jIvayAmAsa rAjJaH putrIM dRSTAM kadApi svayamavanibhujA sApi tasmai pradattA / evaM sa sphItabhAgyaH prakaTitacaritaH zokasindhau nimanaM pitrorAnandakandavyatikarataralaM nandayAmAsa cetaH // 78 // yathA tilakamaJjarI nijapatiM tamitthaM purA payonidhinimagnamapyadhijagAma bhUyo'pi hi / tathA tava vidarbhaje niSadhabhUbhujaH saGgamo videzamadhitasthuSaH kathamapekSyate durlabhaH // 79 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane SaSThe skandhe tRtIyaH sargaH // 3 // FIFIESII-IIIIIIIIIIIIIIE SHIFISHIK // 15 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14-15IATSLATIA III III IRA SaSThe skandhe caturthaH srgH| iti tAbhyAM kRtocchvAsA vaidarbhI dhairyanirbharam / sanmAnadAnapUrveNa vidhinA visasarja tau nalasyAnveSaNaM kartuM pathi prasthitayostayoH / sAhAyyamiva pRSTastho camAra malayAnila: ke'pyadyinivartanta ke'pi tasthuH kvacit sukham / kuNThaprajJAH pare'bhUvan cArA jJAtuM nalasthitim // 3 // tau tu grAmeSu pallISu pattaneSu purISu ca / prapAvApISu kUpeSu maTheSu surasabasu // 4 // vaneSu satrazAlAsu pratolISu sabhAsu ca / rAjamArgeSu goSTheSu garcAgiriguhAsu ca brAhmaNAn kSatriyAn vaizyAn zUdrAn kArUn janaGgamAn / vAnaprasthAzca mijhUzca vividhAnitarAnapi // 6 // veSabhASAparAvariGgitagrahaNAdibhiH / anupravizya vizrambhaM janayantau yathA tathA sAyaM prAtardivAnaktaM vRSTizItAtapeSvapi / vicinvantau nalaM daivAdayodhyAM prApatuH purIm // 8 // paJcamiH kulakam / tadA ca sa mahIpAlaH kubjarUpadharo nalaH / rAjamAnyatayA tatra mahatyA saMpadAbhavat vaidarbhIvirahavyAdhividdhagAtrasya tasya ca / na yAtyahi gate rAtrina ca rAtrau punardinam // 10 // na svalpaparivAreNa tasminnati purAd bahiH / kattuM prAbhAtikaM kRtyaM sarovaramupAyayau gavAM bhambhAravairgoSThaM tarukhaNDaM khagAravaiH / bhRGgazabdaiH saraH sAbjaM mukharaM sarvamapyabhUta // 12 // IASI STI AIAISHI 155151510 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skandhe saH4 nlshodhnm|| // 15 // II-III AISIla III AIIIIIlal iti vyatikaraM ramyaM pazyan virahavihvalaH / kAryakubjAkRtirdadhyau niSadhAnAmadhIzvaraH // 13 // praharanti hanta hRdayaM vidarbhajAvirahAkulaM bhRzamimA mamAdhunA / bata kIrakekikalaviGkakokilAkikidIdhikokakulasaGkalA bhuvaH kuvalayavanavAtAH kUjitaM kokilAnAM kizalayazayanIyaM kautukasthAnakAni / iti hi mama samastaM saMprati vyarthamAsId vimalamapi kavitvaM sannidhau durjanasya // 15 // tAharu premNi khayamapi tathA tatra suptojjhitAyA dUre devyAH punaradhigamaH saMzayo jIvite'pi / tadvArtApi kvacana na punarnAmamAtrApi jAtA dhiga jIvAmi sphuTati bata me vajratulyaM na vakSaH // 16 // vapurbalati vihvalaM virahayAtanA yApyate na mRtyuradhigamyate maraNavAsanA mUrchati / na vedhi gahanAmimAM pariNati nijasyAtmanona ko'pi hi mayA samaH kSititale'sti duHkhI nalaH / / 17 // hA priye ! parihatAsi sarvathA bhImaje! kathamasi vyavasthitA / indrasenajanani ! ka vartase dehi dehi damayanti darzanam // 18 // iti prakAmaM vilapan sa rAjA vaidezikau tau kalayAzcakAra / abhUd mithaH kAryavazaMvadAnAM teSAM trayANAmanuyogayogaH // 19 // ko yuvAM kuta ihAgamanaM vAM ? kuNDinendranilayau kathako staH / DIFIA ISFI III 4 IIIIIIIII // 15 // Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 20 // H ISile // 21 // atra citraphalake kimidaM vAM sAdhu pRcchasi zRNu zrutiyogyam yad vapuH kamaThapRSTikaThoraM yasya vajakaThinaM hRdayaM ca / tasya nirmalamamutra caritraM bhUbhujaH kamalakomalavAcaH ityanekaguNagauravagauraH kasya nAma sa kule kila rAjA / vIrasenatanayaH sukhavairI naiSadho nanu durodaravIraH tad vicintya vacanaM camatkRtaH preyasI critlbdhilaalsH| AtitheyasamayAya mAyayA tau ninAya nilaye nalaH svayam vAhagarUpe nikhilajanatAdRgviSe kubjakatve tyAgaM bhogaM vinayaparatAM vAgmitAM vaibhavaM ca / sAzcaryAbhyAM nirupamatamaM tasya saMbhAvitAbhyAM nindApAtraM sapadi vidadhe ratnarI kRtAntaH itizrI mANikyadevasUrikRte nalAyane SaSThe skandhe caturthaH sargaH // 4 // // 22 // 14-155IAFlla III-IIIIIISIS // 23 // // 24 // [AISIII41 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThe skandhe paJcamaH srgH| nala zodhane sargaH5 ita // 152 // smaagmH|| SIFII AIFI AIFIlATHII ANEFINITIANE atha tau dayitAtau kubjaveSadharo nalaH / prasaGgAdiva cittasthaM prAjJaH praSTumupAdade diSTyA kavivaro dRSTvA bhavantau mama saMprati / phalaM nayanayorjAtaM vizrAmo hRdayasya ca // 2 // ahaM hi kubjako vipro ! viprayukto'smi daivataH / zarIramaparaM rAjJo nalasya niSadhezituH nalena vasatA pUrva rAjyaM dyUtana hAritam / rAjyabhraSTastataH so'haM videzapatito'dhunA // 4 // damayantyA samaM devyA videzaprasthitasya ca / anAstIti punastasya na hi vA pi varttate tad yuvAM kuNDinAyAtAvahaM pRcchAmi yat kila / rAjA sa vijayI bhImastatputrAzca damAdayaH // 6 // anyat kiM damayantI sA devI tatrAsti vAna vA / tadA kUbarapAdye'pi nahi sthitavatI yataH // 7 // yacca citrapaTe vRttaM nalasyAstIti jalpataH / tad nRpasyApi kiM vArtA viditA kAcidasti vAm // 8 // tamitthamatha jalpantaM dvijavayau~ jajalpatuH / dIrghAyurbhava bhadraM te hRSTau svastvAM vilokya ca AkarNaya sakarNa ! tvaM yat pRcchasi taduttaram / kuzalaM bhImabhUbhartuH kumArA jayinazca te virahavyAdhinAyA ruditocchUnacakSuSaH / devyA damasvasustatra prAptAyA hAyanaM sthitam // 11 // vane suptA parityaktA rAjJA rAtrau nalena yat / tad na jAnAti sA devI taM bhartAraM kvacid gatam // 12 // | // 15 // Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ile I I HI AISI AIGATHII ATHI WHITEle II yathA patiparityaktA ninAya ca dinAni yat / astyatra citraphalake likhitaM nikhilaM hi tat // 13 // sarvairAzcAsyamAnApi viyogajvarajarjarA / nityamityeva jalpantI sA tiSThati divAnizam // 14 // paTaM chittvAM pranaSTo'si bane suptAM vidhAya mAm / hRdayAd yadi me yAsi tad veni tava pauruSam // 15 // tava putre kalatre vA mitre vA mamatA gatA / sthito yogIva nIrAgastvaM deva ! dyUtadIkSayA adRzyIkaraNaM pUrva devakArye tvayA kRtam / idAnIM te tadastyeva kArya kizcit punarnahi itthaM nalavyalIkena tasyAstaptamaharnizam / babhUva tuhinappaSTapaGkajapramitaM vapuH // 18 // tathA pitA tathA mAtA tathA sarve sahodarAH / tadadya nikhilaM rAjyaM devyA duHkhena duHkhitam na tasyAstAdRzaM duHkhaM purAsId nirjane vane / yathAdya vivRtadvAraM bandhuvargasamAgame // 20 // sAraNyakopasargebhyaH kathazcidapi jIvitA / tAmadya nu viyogAgnirnAdagdhvA vinivartate priyAmanusRtAM sAdhvI salajAM klezahAriNIm / itthaM pariharet kazcit kiM brUmaH sa punarnalaH // 22 // na tena gaNitA prItiH pApazaGkA trapA kRpA / aizvaryabalamAlambya sarva cakre sa kevalam // 23 // rAjJastato varaM bhillAH pazavaH pakSiNo'pi vA / sAhacaryamapi tyaktaM yena sAdhvIM priyAM prati // 24 // apahastitadikpAlaM yat tasmin prema tAdRzam / vaidAstasya hi premNA tena bhuktamidaM kRtam // 25 // kathaM bhavatu sAdharmya nimbasya ca nalasya ca / vipAke madhuro nimbaH kaTureva punarnala: // 26 // II FIA ISII Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUtayo rupA sarvaH5 lambhaH // // 153 // II-IIIAlla II AISIlallale kimatra rAjazabdena vizvAtizayavartinA / naranAmApi nAmoti dAratyAgI sa durmatiH // 27 // vihAya saha satvena sa niHsaJcaH sadharmiNIm / tiSThan kathamapi kvApi jIvannapi mRtopamaH // 28 // kiM tasya jIvitavyena naSTanAmno durAtmanaH / damayantyAM vipannAyAM devyAM virahavAhinA // 29 // kiM durvahamabhUt tasya kuto vApyabhavad bhayam / yadevaM sa parityajya pranaSTaH paramopivat // 30 // yadi gantA bhavet tat kiM tAmApRcchya na gacchati / iti nirdiSTadezasthaH kathaM devImatApayat // 31 // rAjA'bhaviSyad bhUyo'pi prAptaH zvasuravezmani / ubhayoH prANasandehastenetthaM gacchatA kRtaH // 32 / / vaJcayitvA priyAM patnI bane'pi srastazAyinIm / cAturya darzitaM tena sAmarthyamapi cAtmanaH // 33 // rAjyabhraSTasya cet tasya trapA zvasuravezmani / na lajjA tasya lajjAlostaditthaM tyajati priyAm // 34 // dAratyAgamayaM tasya sAmarthyAkhyaM mahad yazaH / AvAM citrapaTArUDhAM sphuTaM sarvatra kuvahe // 35 // rAjJAM sabhAsu sarvAsu dhikkaarklupiikRtH| vIrasenasutaH snAtu na vidmaH kena vAriNA // 36 // tadadya RtuparNe'pi tad vRttaM citragocaram / zRNvatyasmamukhodgIrNa zRNotu sa bhavAnapi // 37 // yatastvamasi vai sAkSAt kubjarUpaH paro nalaH / sambandhasyopacAreNa rAjA rAjapumAnapi // 38 // iti zrutvA kathA tAbhyAM kathyamAnAM priyAzrayAm / niSadhAdhipatirbhAvairvahubhirvyAkulo'bhavat // 39 // diSTyA jIvati me kAntA tiSThantI mama cintayA / tad duHkhadAyinaM duSTaM dhig ghiga mAM gUDhaceSTitam // 40 // CHILAINTIATISATIS. // 153 // Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho ! punaH kathaM tasyA darzayiSyAmyahaM mukham / kiM nAma tad dinaM bhAvi yatra sA me miliSyati // 41 // nUnaM cet sugamA devI tadvandhubhyastrapA punaH / mayi tatra gate khinnAH kiM vakSyanti damAdayaH? // 42 // adhunaiva nijaM vRttaM kathayAmyanayoH puraH / naSTarAjyo'thavAdyApi spaSTIbhUya karomi kim ? // 43 // yad vA tadeva me rAjyaM yad devyA saha saGgamaH / kena saMbhAvitA hyAsIt jIvantI prANavallabhA // 44 // tad gatvA duHkhadInAM tAM kAntAM saMbhAvayAmyaham / anitye jIvaloke'smin durlabhaH khalu snggmH|| 45 // tAM vihAya viyukto'haM jIviSyAmi ciraM kiyat / parityajya nadI nIto mahAmatsya iva sthale // 46 // spaSTIbhatasya me sarva vazavarti mahItalam / kimazaktirmamAdyApi jetuM sarvAn mahIbhujaH // 47 // tatastyAgAt paraM vRttaM tasyAH zrutvA'nayormukhAt / ciTThaviditamAtmAnaM kariSyAmi tadAzaye // 48 // uccastarAM svamatha kubjamayo'pi mene nIcaistarAM viharati ma tayoH samIpe / bhUyastarAM vitatarAjya ivAjaniSTa prANezvarIkuzalajIvitavArtayA saH // 49 // sAyantanAvasarasImani tau ca tene bhUmIbhujaH sadasi darzanamAnapUrvam / AjJApitaM tadatulaM nalabhImaputryozcitrasthitaM caritamuccarataH ma samyak // 50 // iti zrImANikyadevamUrikRte nalAyane SaSThe skandhe paJcamaH srgH|| 5 // IIASIATIATIIIIIIIISEle Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThe skandhe SaSThaH srgH| zokena vyAkulo nlH|| sargaH6 // 154 // HIWIFI IIIIIFISHI AURIG tataH pravakte tatra tadapUrva nalAyanam / marchanniva jano jajJe yadAkarNya vilokya ca ghUtahAritasarvasvaM ghoragharmAkule pathi / yatazcaraNacAreNa vaidarbhI nalamanvayAt astokazokasaMtaptAM taTAkataTasaMsthitAm / yathA ca lalitairvAkyaistAM samAzvAsayantralaH priyAmekAkinI suptAM nizi vizvastazAyinIm / sa khaDgakhaNDitakSaumaH parityajya yathA yayau tat tat sarva sudevoktaM zRNvantazcitragocaram / hAhArAvamukhAH sarve zoSaM prApuH sabhAsadaH mo bho bhUpAlazArdUla! nala ! yuktamidaM tava / mA maivamiti taM dhattuM RtuparNo'pi tavare // 6 // prAtarnalamanAlokya vilapantI visaMsthulAm / tAM vIkSya patitAM bhUmau janaH sarvo'pyabhASata // 7 // nihataH kiM na dikpAlaiH kiM na vajreNa tADitaH / kiM na kAlAhinA daSTaH kiM na dagdho davAgninA // 8 // na kiM kavalitaH pRthvyA vipannaH kiM na vA svayam / strIghAtapAtakaM kRtvA jijIva sa kathaM nlH||9|| yugmam / / iti lokApavAdAgnijvAlApaTalapIDitaH / karkoTakaviSArto'pi nalaH kujaH sukhaM yayau // 10 // asAvajagareNAtra grasyate nalavallabhA / aho kazcidapi trAtA vartate sAhasI naraH / // 11 // iti jalpati zANDilye bhUtvA pAtrAvatAravat / nijaM vismRtakubjatvaM jajalpa nipadhAdhipaH // 12 // NISII-IIFISHI-III-IIIsle // 15 // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II - ISHI A LEII GA SIA III A THING ISile mama bharnunalasya tvaM vyalIkena ca yat punaH / hA prAptAsi kathaM devi ! damayanti ! dazAmimAm // 13 // tyaja tyaja bhayaM bhIru ! bhRtye saMnihite mayi / ataH paraM hi saMbrUhi bhUyaH kiM karavANi te? // 14 // mArjayAmi dRzoSpiM vapuH prakSAlayAmi te / prasIda mRdubhivRtti vidhehi vividhaiH phalaiH iti tAstasya niHzaGkAH pratyAsannabhramA giraH / parairapratyabhijJAtA viprAbhyAmabhijajJire kirAtakRtavaidarbhIkezAmarzakSaNe punaH / zokenaiva pare ruddhA hIroSAbhyAM sa kevalam // 17 // vyatItavRttacitre'smin kubja ! ko'yaM bhramastava ? / iti jagrAha taM rAjA vinirdratAsimudyatam // 18 // girigahvaramadhyasthAM dustare tapasi sthitAm / sahasA sa priyAM prekSya ruroda sadasi sthitaH // 19 // gRhe mAtRSvasurdAsyaM damayantyA dadhAnayA / nalasya vidadhe citte kubjatvaM yuktamAtmanaH // 20 // punaH pitRgRhe devIM susthitAM tasya pazyataH / indrasenagata prema sahasraguNatAM dadhe // 21 // itthaM sudevazANDilyau tatrodgIrNapraghaTTako / dattaprasAdhanau rAjJA ninye kubjaH punargRham // 22 // svayaM sthAlISu nikSipya bhakSajAtaM caturvidham / cakre rasavatI ramyAM sUryapAkA tayoH kRte // 23 // na dhUmadhyAmale dRSTI na mapImalinau karau / na zramAmbujaDaM gAtraM na phUtkArakramaklamaH // 24 // sphAratvaM sukumAratvaM zucitAtisugandhatA / vicchittiravilambazca dezakAlAdirUpatA // 25 // ityalaukikamuddAma sUpakArasya tasya tau / vipro rasavatIkarma tadapUrvamapazyatAm // 26 // yugmam // Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayameva nalaH sargaH6 IFSIIIII iti // 155 // dUtayoH prtiitiH|| basti te kubjAyostava darzanA / adAriyaM mahAbhapAlastvayi jAvata tayoH Ill III ARIATII-III all IS cubhujAte yathAzakti bhaktyA tatpariveSiNam / na sehe tadrasajJA tu kartuM tadrasanirNayam tataH sarasvatI pUjA naivedyAsvAdanAdinA / nalo'yamiti niHzavaM pratItirabhavat tayoH // 28 // Ucatuzca yathA kubja ! tvaM mahAtmA mahItale / nUnaM sa nalabhUpAlastvayi jIvati jIvati // 29 // bhojanAdamRtAsvAdastIrthayAtrA ca darzanAt / adAriyaM mahAdAnAt tvayA nau pratipAditam // 30 // kiM na prayojanaM siddhamAvayostava darzanAt / kevalaM nalabhUbharturvArtA labdhA nahi kvacit // 31 // tadastu svasti te kubja! vrajAmo bata sAmpratam / kuNDinasya hi muktasya bahavo vAsarA gatAH // 32 // ito gatAbhyAmAvAsyAM vijJaptA bhImanandinI / aprAptanalavRttAntA na vidyaH kiM kariSyati // 33 // tayostad vacanaM zrutvA babhASe kujnaissdhH| vipro ! yadi hi gantavyaM preSayiSyAmyahaM tataH // 34 // diSTyA yuSmatprasaGgena jIvantI bhImajA zrutA / diSTyA tasya ca bhUbharturramasya kuzalaM zrutam // 35 // tat tasyAH praNatirvAcyA damayantyAzca mAmakI / sarvasvaM ca zarIraM ca devyA evaitadiSyatAm // 36 // tasyAM hi kila jIvantyAM vApi rAjApi saMbhavet / indraseno'thavA rAjyaM nijaM netuM bhavet prabhuH // 37 // mamApi bhavati sthAna videzapatitasya ca / na vinA niSadhAM vApi muhUrtamapi me ratiH // 38 // tad gacchataM dvijavarau punarAgamAya kalyANamastu yuvayorviSame'pi maarge| smartavya eSa nijadezamapi prapannaiH svalpo'pi hi vyatikaraH kathanaM kimanyat // 39 // // 155 // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SIII-II - HIDIIP III || ityuktvA taralaturaGgayAnadAnaprItau tau vitatavitIrNavittavastrau / viprendrau kRtadayitAmanaH pravezaH svaM dezaM prati visasarja bhUmipAlaH // 40 // tatra nirgatavati dvijayugme tigmabhAnuriva duHsahadIptiH / kiM kilAtra bhaviteti nitAntaM bhUbhRtAM patiracintayadantaH // 41 // nagaragirisaridrumaughasarga kathamapi mArgamatItya dAkSiNAtyam / punaradhigatakuNDinau dvijau tau nRpatigRhaM pratijagmatuH kSaNena // 42 // tatrAsakhyavidezadezasarasaM kubjasya yoga tathA tAstAstasya kathAH sa vibhramabharastat tat kalAkauzalam / tad dAnaM tamudantamavyatikaraM bhImasya rAjJaH puro devyAzcApi damakhasuH kramagataM tAbhyAM babhASe rahaH // 43 // itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane SaSThe skandhe SaSThaH sargaH // 6 // . SaSThe skandhe saptamaH sargaH / HIARI bAjAISISle tamathAkarNya vRttAntamadbhutaM bhImabhUpatiH / idametaditi jJAtuM prAjJo'pi hi na cakSame uvAca damayantI ca devI vismitamAnasA / pUrva na nAma no rAjye kubjo'bhUt ko'pi tAdRzaH // 2 // Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skanve sargaH7 kuNDinapura dUtayoH pratyAgamanaM nalavRttAntakathanazca // // 156 // ATHIATRII IIFICAT'S na ca muktvA narendra tamamuSmin pRthivItale / kazcid rasavatIM vetti sUryapAkA naraH paraH // 3 // dAriyaghAtakaM dAnaM balaM gajavijitvaram / mayi cAtyantikI prItistasyeti kimasaMstutam // 4 // pazya rAjA nalaH zrImAn puNyazlokaH sa dhInidhiH / kathaM paragRhe sevyaM kurvANo ghaTate kvacit // 5 // tat tAdRg dRgviSaM zocyaM prAyaH svaparavipriyam / ninimittaM samutpannaM kubjatvaM tasya vA kutaH // 6 // tathA ca tvAM parityajya nirjane yo viniryayau / sa tvAM saMbhAvayan bhUyaH kathaM guNini gaNyate ? // 7 // tat sarvathA ca sa nalaH kubjako'pi sa nizcitam / nalenaiva ca sA vidyA tasya dattA bhaviSyati // 8 // bhavanti hi narendrANAM svayamaklezakAriNAm / kecid vizvAsapAtrANi yeSu sarva nidhIyate dAnino balavantazca kiM na syunupasevakAH / svAmibhaktatayA prItistvayi tasya ca nAnyathA // 10 // taditthaM kathamasmAkaM yogyaH saMbhAvanAya saH / svArthameva puraskRtya mahattvaM na vimucyate // 11 // tad muzca vibhrama vatse ! mAbhUd lokasya hAsyatA / yadi jIvati rakto vA tadAyAtu nalo navA // 12 // atra tiSTha sukhaM putri ! sarva rAjyamidaM tava / AneSyate nalaH samyag yadi sa jJAsyate kacit // 13 / / iti zrutvA piturvAcaM vyAkulApi nalapriyA / tatheti zirasA natvA jagAma nijamandiram // 14 // na jajalpa na suSvApa na mamaja vavalga na / na jahAsa na cikrIDa na babhrAma bhrameNa sA // 15 // tataH priyaGgamaJjaryA mAtuH saMprApya sannidhim / ruroda gadgadaM tanvI bAppaklinnapayodharA // 16 // IISIII-IIIEII-III-III FIlie ana tiSTha sukhaM putri ! sarva rAjyAlAkasya hAsyatA / yadi jIvAtya mahatvaM na vimucyate / ANEI .III A // 156 // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FI AIIATICA II AIII IIAle parirabhya tayA gAdaM sA samAzvAsitA satI / jagAda mRdumirvAkthairduHkhadagdhena cetasA // 17 // kasmAdahamiha prAptA kiM me piTagRheNa vA ? / kArya kimindrasenena kiM putryA kiM sukhena vA! // 18 // varaM na rahitAraNye varaM hiMsaina bhakSitA / varaM na vihito mRtyustapasAnazanena vA rAjyabhraSTasya mUDhasya chalitasya viyoginaH / kulInasya mahAbAhorbalino bahumAninaH // 20 // dradezAntarasthasya guptarUpasya kAraNAt / jJAtvApi nijayA buddhyA bhartRzcintAM karomi na // 21 // yugmam / ahamadyApi jIvAmi jalpAmi nirapatrapA / dhira dhim mAmasatI pApAM niHsattvAM bhartRvairiNIm // 22 // asti nUnaM vinItAyAM kubjarUpeNa me priyaH / dadAno mayi saMdezAn lajjAvinayanirbharAn // 23 // yadi me kazcidatra syAt pitA mAtA paro'pi vA / tat kimitthamidaM kArya madIyaM khilatAM brajet // 24 // AkAzAt patitA sAhaM dharicyA svIkRtA'thavA / vilapAmi vane zUnye ko me duHkhena gRhyatAm // 25 // kubjaH paragRhe dAsyaM karoti sa kathaM nalaH / ityamI pUrvapakSA me bandhUnAM kudhiyAmiva // 26 // asmin mahati saMsAre nAnAzcaryasamAkule / prANinAmatyasaMbhAvyamapi saMbhAvyate na kim ? // 27 // yayAtirjaraTho jajJe nahuSaH sarpatAM yayau / kuSThI sanatkumAro'bhUt strIrvabhUva narAyaNaH // 28 // gardabhAsyo'bhavad brahmA SaNvazcAsId mahezvaraH / indraH sahasranetro'bhUdekAkSo'jani bhArgavaH // 29 // Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH 7 FIFIFII II // 15 // SEEIN 4 TELila II III IIIA" vizvAmitravaziSThau ca vakADI samajAyatAm / ko'yaM nalasya kunjatve matimoho mahAtmanAm // 30 // kubjarUpasya tAralocanayA caitat kathaM jJAnamabhUt kvacit / rAjyabhraSTaH patiryad me mlecchadAsyaM kariSyati // 31 // nalasya pUrva durvAsasaH zApAt niHstrIko'bhUd na pAsavaH / nAsan kati tathA duHsthAH pArthivAH surathAdayaH // 32 // saMdezAn kasyeyaM kila kallolasahasaMvAsavarddhitA / zrAntApi tanayA vArdherdadhAti nilaye padam jJAtvA adyApi sa tu me bhartA rAjJo mitratayA sthitaH / dAtA bhoktA zuciH zrImAn dharmAtmA vatsalobalI // 34 // vilapantI tena kAraNagoM na vividhavyaGgayabhanibhiH / prakAzIkRta evAtmA na paraM lokavartmanA // 35 / / lA dmyntii| mama janmani tad vAkyaM sA ca stamme'kSarAvalI / te te ca zakunAH svamAstAstAzca jJAninAM giraH // 36 // pratItimiva kuvantyoM nityaM pArzvasthitA iva / kathayantyeva me bharturbharatArddhasya saMpadam // 37 // yugmam / / patramukhyaphalopetamuttuGgaM kalakokilam / adya svame samArUDhA sahakAramahaM kila // 38 // vana saMprati vinItAyAM jAnantyapi nijapriyam / kiM karomi ?kka gacchAmi ? kasya vA kathayAmyaham / / 39 // iti tAM rudatIM putrIM bASpAvilavilocanAm / AzvAsayitumArebhe jananI dhananItivat // 40 // vatse ! bibhRhi gAmbhIrya dainyaM tyaja dhRti bhaja / tvAmitthaM vIkSya vakSo me dalatIca hi bhAmini! // 41 // bhutvApi kunjavRttAntaM yattvaM tAtena vAritA / tadatra kAraNaM vatse ! vidatyapi na vetsi kim ? // 42 // // 157|| III III + IIII Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DISII II IIIIIA IFI AIIMATEINE ITaka sAMzayika kArya bAyo'pyArabhate katham ? / kiM punarjagatImukhyA mahAtmAno mahAbhujAH // 43 // mamApyanumataM caitad vaktuM kartuM ca sarvathA / tathApi tava vAtsalyAd mantro'yaM kriyate mayA // 44 // sUryapAkAdamijJAnAt kubjaH kila nalaH sa ceta / tatra tata prekSatAM dato nRpateH zAsanAdiva // 45 // sa vakSyati mRpAvAdI kRtakAmatraNodyataH / RtuparNa samAsInaM rAjAnamiti yat kila // 46 // vimuktanalazokAyA damayantyAH pitugirA / prAtaH svayambaraH samyag bhUyo'pi hi bhaviSyati // 47 // iti zrutvA sa kujo'pi dhAviSyati nalo yadi / nipatanti priyAA hi vyomnaH pArApatA api // 48 // ekendriyo'pi yAM yAntImanudhAvati pAradaH / tAmanveSTuM samIhante pakSau kartuM hi mAnavAH // 49 // tato'zvahRdayajJatvAd dUradezAntarAdiha / yad yAyAsyati vegena tad nUnaM nala eva saH // 50 // tadanu tamiti mAturmantramAkarNya samyak galitahRdayaduHkhA tatkSaNaM rAjaputrI / atikitavamudAraM cAruveSaM vizeSAt kurubakamiti nAmnA preSayAmAsa datam // 51 // sAketAdhipatenimantraNamiSAdAmantrito naiSadhaH svArthenAtra sa naiSadhena nRpatinaM samAneSyate / nAmApyatra na casvayamvaravidhimithyAbhiyogAvubhau prAptastvatra kathaM bhaviSyati hahA! mArgazcaroniSphalaH // 52 // bhavyaM bhavaM jagati mAnavamaGgalabdhA mA kazcidastu virahI yadahaM tathApi / evaMvidhAni kapaTAni karomi mohAdityAtmanaiva suciraM hRdi sA lalajja // 53 // ISII - IBSITE ISI-15II - ISSIFISII Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame skandhe sargaH1 // 54 // etat kimapyanavamaM navamaGgalAI yad nirmame kitvckrshiro'vtNsH| tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandho jagAma guhamastakasaGkhya eSaH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane SaSThe skandhe saptamaH sargaH // 7 // __samApto'yaM SaSThaH skandhaH / nalaprAptyartha mImabhUpatinA ArAdhita: svymbrvidhiH|| // 158 // saptame skandhe prathamaH sargaH / BIBEII IIIIIIIIIIIIIIII tataH prahitya taM dataM vaidarbhI kUTagarbhitam / AtmAnaM manasA mene manAga durlalitAmiva so'pi saMprApya sAketaM kitavaH kRtyavidvaraH / natvA dharmAsanAsInaM RtuparNa vyajijJapat svAmin ! bhImanRpaH pucyA damayantyAH svayamvare / Amantrayati hRSTastvAM zIghramAgamyatAmiti kintu gantumito rAjan ! adyaiva praguNo bhava / prAtareva zacIpUjA yatastatra bhaviSyati prahitasya mamAbhUvana bahavo deva ! vaasraaH| vartmani jvaravaikalyAd vilambo'yamabhUt punaH adyApi hi samAgatya rAjakArya mayA kRtam / kAlakSepAparAdhaM me vaidhuryAt kSantumarhasi mA sma bhUd vismayo'yaM yad maimI bhUyaH patimbarA / yA parityajya dikpAlAn nalaM vRtavatI kila ISI-IIIIII-IIIM Isle // 3 // 4 // // // 7 // // 158 // Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISISTS HI RISHIATRISATELATEIIIHITISHG nale mRte piturvAcA kalyANI navayauvanA / kathaM mA sma karod devI bharimitaraM kila yadi pUrvapatirdaivAd bhAgyahIno vipadyate / tat kathaM rAjakanyAnAM viphalaM yAtu yauvanam iti tadvAviSAvegavaddharomAJcakaJcukA / babhUva vismayautsukyakSobhamUDheva sA sabhA aho ! kAlasya mAhAtmyaM hanta bhoH kiM na dRzyate / kaSTaM na kazcidapyucaidhiMga dhig durbodhatAM vidheH / iti jalpatsu lokeSu vismayasthagite nRpe / mUkeSu bandivRndeSu gAyaneSvapi mauniSu lInAsu vAranArISu dvAsyeSu nibhRteSu ca / sthiteSu kAryavAdeSu dUte vadati nistuSam tadapUrvamasaMbhAvyamatyAsannamaruntudam / zrRNvan niruddhaniHzvAsaniSpando'jani naiSadhaH visasarja sabhA rAjA yiyAsA taralAzayaH / kArayan tasya dUtasya sadRzaM pAritoSikam kubjenApi svayaM gatvA sa pRSTaH kliSTacetasA / uvAca kitavo vAkyaM dhunvan kurubakaH zira: bhUta eva sa vaidA niHsandehaM svayambaraH / iyatA tatra saMprAptAH koTayaH pRthivIbhujAm yo na yAti sa nirbhAgyo yo gacchati sa bhAgyavAn / kathaM mukhamapi draSTuM vaidA labhyate kvacit pAzaM manobhavasyeva satyaGkAramivAtmanaH / na vidyaH kasya kaNThe sA varamAlAM nidhAsyati iti jalpitavAradAtyA sa mRlonmUlito'pi san / cakampe vRkSavat kubjaH sthairyAd yadi papAta na tasya cintayataH samyag damayantyA viparyayam / krodhazokasmaronmAdakirmIritamabhUd manaH // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // II SAI II // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // FII AIII Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame IST sargaH1 dUtamukhAt bhImajAyA: svayamvaraM jJAtvA calitaH kubjaH // || // 159 // adyApyudeti dharmAzuradyApyudayate zazI / adyApi vAti vAto'pi jvalatyadyApi pAvakaH // 22 // adyApi vArido varpatyadyApyuptaM prarohati / adyApi jaladhiH sthAne sthirAdyApi vasundharA // 23 // yugmam // tat kathaM nAma vizve'smin yathAsthAnasthito'pi hi / zrUyate bhImajAtAyA devyAzcittaviparyayaH / // 24 // surAsurasamakSa mAM vRtvA pUrva svayambare / idaM saMprati kurvantyA bhaimyA vajramayaM vapuH // 25 // kaSTaM hRdaya ! hA kaSTaM yanmanmathadavAnalaH / dadAha salilaM zItaM gaGgAyA bhImajanmanaH // 26 // aho ! mRta iti vyaktaM mAM vijJAya durAtmanA / bhImena zreyase cakre satrAkAraH svayambaraH // 27 // nUnaM mayi sthite tena kAkAnAmiva bhUbhujAm / viSaliptamidaM bhakSyaM damayantIti kalpitam // 28 // zmazrukesarabhArAdyairazrudhArAbhighAtibhiH / saMpratyeva karomyadya mukhAbjaiH pUjanaM bhuvaH // 29 // nRsiMhasya saTAbhAraM takSakasya phaNAmaNim / priyAM ca me satcavato jIvataH ko jighRkSati ? iti dhyAyan sa bhUyo'pi jagAma nRpamandiram / atyantakAryataptAnAM kutaH zuddhiM vinA ratiH // 31 // tamuvAca svayaM rAjA vayasya ! svAgataM tava / tad yojaya kathaJcid me bhagnamekaM manoratham dhUhi prAtaH pure tasmin damayantyAH svayambare / ekenApi rathenAzu kathaM kathaya gamyate // 33 // anugacchatu sainyaM nastAvatkAlAntare'pi hi / svayambarakSaNe tasmin tatra gantuM mama spRhA // 34 // iha tAvat kathaM kvApi nalo nAvibhaviSyati / iti me kautukAvezaH sthAtumatra dadAti na // 35 // FIIIIIIII VIII 1950 195IIsle I I II // 159 // BIII Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = // 37 // // 38 // // 39 // // 40 // // 41 // // 42 // = = = kumjo'pyuvAca rAjendra ! yadAttha na tadanyathA / damayantIkRte murkhA mRSA tAmyanti bhUbhujaH ekAkI kRpaNaH klIvaH kuNiH kubjo'thavApi san / na dAsyati nalo jIvan grahItuM nijavallabhAm yastadarthe mRto'pyeti bhasmIbhUto'pi jIvati / parahastagatAM patnI nalaH kiM sa titikSate tato yadi tavotkaNThA draSTumetat praghaTTakam / tat tvarasva mahIpAla ! kAlakSepo vimucyatAm mamAzvahRdayajJasya tiSThato nalasAratheH / yogyayugyayuyuprAptyA kizcid dUraM na bhRtale anabhyuditavatyarke vAdyamAnAsu bheriSu / mamAropyarathena tvAM netuM zaktiH svayamvare iti zrutvA svayaM rAjA kubjaM kurvan svayaM kare / mandurAsu durAsAdyAn darzayAmAsa vAjinaH nAnAkSetrAH pRthagvarNAH surkssitsushikssitaaH| na te rurucire tasmai turaGgAstaruNA api kimarkazalabhaprAyairyavakakSadavAgnibhiH / amIbhirnAthahAribhirharibhiH pazubhirbhaveta iti bruvan sa sarvatra pazyan sarvAn vizAradaH / svIcakre naikamapyazvaM yAnAmapi koTiSu tato hepAravaiH zUcAM kurvantau dUrato'pi hi / pratipade nalaH kaucit sAmAnyAveva vAjinau AzcaryaparipUrNasya RtuparNasya pazyataH / yuyoja sa rathaM tAbhyAM pANI pravayaNaM dadhat ume cAmaradhAriNyau chatrabhRt sthagikAdharaH / rAjA kubja iti svairaM niSedustatra SaT rathe bhane bhAnau jalanidhijale sAndrasandhyAGgarAgaM diGnArISu sphuTatamatamo locakaprAvRtAsu / FILAIHINIATISANIIIIFINA = = = = // 44 // // 45 // // 46 // // 47 // // 48 // = Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasame. // 49 // sargaH2 pazyatyuJcanalavilasitaM vyomni nakSatranetrairmandaM mandaM puraparisaraM prApa sasyandano'pi niHzaGkarakuSu niraGkuzakauzikeSu niHkUjapakSiSu nirantarapAdapeSu / nistandracandrakighaneSu vaneSu teSAM miSTA rathodarajuSAmajaniSTa goSThI adyApyasti prathamarajanIyAtamekaM muhUrta varttante'mI zirasi bahalAH sAndracandrAtapA bhuuH| zIto vAyuH surabhirabhito dhenavaH piGgalAnAM yAtuH zreSThaM taditi jagaduste mithaH syandanasthAH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane saptame skandhe prathamaH srgH||1|| dUtamukhAt mImajAyA svayamvaraM jJAtvA calitaH // 16 // FIRIII-II-IIIIIIIII BAla saptame skandhe dvitIyaH srgH| athovAca nRpaH kubja nodayAzvAn drutaM drutam / na gamyaM lIlayA sArddha yojanAnAM zatadvayam kubjo'pyuvAca mA rAjan ! viSIda mayi yantari / mama prerayato vAhAnasau karatalaM mahI kiyat tat kuNDinaM nAma yatra yAmena gamyate / anAsthyamUla evAyaM pramAdaH preraNe mama tadAzva ! praguNIbhUya pUrayAmi ratiM tava / iti sa prAjanotkSepaM muktarazmiranodayat talo na girayo garcA na kampo na ca vAlukA / na nadyo na nadoddezA na tRNAni na vIrudhaH // 2 // // 4 // // 16 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CIEHI WIESI III-IIIHIP IRI || na sthalaM na jalaM kizcid na kizcid viSama samam / vAtastha iva parjanyaH sa yayau sarvathA rthH|| 6 // yugmam // bhramatIha mahIcakramAyAntIva puro dishH| vyoma vistaratIva drAka saMkSipyanta ivAdrayaH na potaH sthalasaJcArI na bANA yAnti dUrataH / na nirdiSTagatirvAyurna suptitaralaM manaH // 8 // apUrvaH kazcidetasya syandanasya punarjavaH / dRSTaH zruto'thavAsmAbhiniyantA kazcidIdRzaH iti cintayato rAjJastIvravegApakarSitam / papAta sahasA mUrdhnazcintayA saha veSTanam / // 10 // tadartha rAjJi rundhAne smitvA kujo'pyabhASata / yojanaiH paJcaviMzatyA pazcAt tanmUrddhaveSTanam // 11 // vAJchitA yadi vAhAH syustato'pi dviguNaM bhavet / tad vimuzca tadA kSepaM vidarbhAH purato'dhunA // 12 // tadupazrutya rAjApi sasmitaM vismito'vadat / tavApi valataH kizcid darzayiSyAmi kautukam // 13 // ahaM sarvapadArthAnAM saGkhyAM jAnAmi lIlayA / adhunA tatparIkSAyAM kAlakSepo bhavet punaH // 14 // tasya tad vacanaM zrutvA vidyArthI tat kSaNaM nalaH / kAlakSepabhayaM muktvA satvaro'bhUt parIkSitum // 15 // tatastatprerito rAjApyakSavRkSasya kasyacit / ekaSaSTisahasrANi phalasaGkhayAM samAdizat // 16 // rathAduttIrya kubjo'pi pAdaghAtena pAdapam / tADayan pAtayAmAsa phalAni sakalAnyapi // 17 // tadA tadehamadhyAcca kazcid ghorAkRtirnaraH / prAdurAsa durAlokyo durgandho durbhagaH kRzaH // 18 // sa pUrva dIrghakAyo'pi hrasvahasvatarIbhavan / sthitvA ratnipramANAGkaH prAJjalistatpuro'bhavat // 19 // IISHIVISIIEIII-III-III Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame skandhe sargaH2 rUpAt naladehAt nirgataH kaliH // // 16 // Dil IIIIIIIII-IIIIII aho kastvamiti krodhAt sa pRSTo vairaseninA / kathazcid vinamad mUrdA pratyuvAca sa gadgadam deva ! dIno'smi mA kopaM kRpApara ! kuruSva tat / puNyazloka ! sazokaM mAM saumyadRSTyA vilokaya yena te'pahRtaM rAjyaM yena chUte matiH kRtA / yaH priyAtyAgahetuste yenetthaM tvaM viDamvitaH sa durAtmA durAcAraH karAlaH kalirasmyaham / samakSaM sarvadevAnAM prApto'bhUvaM bhavadvadhe tvadIyaM dehamAsthAya tasthuSApi ciraM mayA / dare'stu prANanAzaste na dhairyamapi nAzitam satyameva satAM dhairya durjanaina vihanyate / jvalannapyanizaM kuryAt kimabdhau vaDavAnala: rAjyabhraMzamapi prApya vyAmuDhenApi hi tvayA / na kvacid bhASitaM dainyaM na luptazca vidhiH kvacit titikSAtyAgazIlena satyasantoSavRttinA / paradravyanirIheNa vAhitA divasAstvayA anAkAsamanIplumahiMsakamanindakam / samarthamapi duHkheSu nAdrAkSaM tvAmivAparam yad dahanti na mArtaNDA na kSubhyanti yadabdhayaH / yacca zaktyA titikSante tenedaM vartate jagat na zaktaM sarvathA rAjan ! kattu kizcid mayA tvayi / kevalaM deva ! dagdho'smi vaidarbhIzApavahinA taditthaM yAtanAlakSaiH prApitaH prANasaMzayam / eSa tyaktvA bhavadgAtraM nirgato'smi jijIviSuH kSamasva me mahArAja ! duvinItasya duSkRtam / agocaracaritrastvaM vIrasenakulodvaha ! nAsti bhagnapratijJasya divi deveSu me sthitiH / tadvibhItaka evAyaM zaraNaM sarvathA mama // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // DISIAISINII A MEII SAI AISI // 32 // // 33 // // 16 // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 33 // // 35 // // 37 // // 38 // 5 jAnA SHIIIIIIIIII // 40 // yaH kazcidadhavRkSasya chAyAmasya zrayiSyati / yastasya hariSyAmi muktvA tvannAmavAdinaH kimanyad yatra kutrApi tava nAma bhaviSyati / tasmAt sthAnAt vrajiSyAmi zArdUlaH pAvakAdiva iti bruvANa eva drAk sa tatrAntaradhIyata / rAjAsye hRdaye gAda tasthau muditavismitaH tatkSaNAdeva cotpannaprajJApauruSapATavaH / muktabhAramivAtmIyaM mene laghutaraM vapuH tadA sa nijahastAbhyAmabhyAsarabhasA bhRzam / phalAni gaNayan sadyaH prApa saGghayAM yathoditAm tamakSahRdayaM matraM RtuparNAdayAcata / so'pyazvahRdayaM tasya paNIkRtya pradattavAn mithaH sAdhitamatrau tau sadyaH pratyayavismitau / javena prApatuH prAtaH kuNDinasyAtisannidhim nRpatiyugalametat syandanasthaM taduccairativiracitacitraM vIkSya taM vishvckssuH| nijarathamadhiruhya svecchayaiva prapede bhiduratamatamizrAd durdinaM vyomamArgam utsavavyatikarapratikUlaM vIkSya tatparisaraM tu samantAt / vyAkulo bhRzamabhUdRtuparNo vairasenirajaniSTa ca hRSTaH mahi parisarabhUmau pArthivAnAM nivezA nagaramapi mRdaGgadhvAnadhIraM na tAvat / na kimapi ramaNIyaM naiva kizcid virUpaM puramidamavikAraM varttate tu prakRtyA sadiha sakathamuccairutsavo jAtapUrvaH kathamatha bhavitA vA dUkAlAntareNa / ISSIFISHESI II II | // 41 // // 42 // // 43 // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salame // 44 // kuNDinapuramAgato nlH|| sarga:2 // 45 // kitavajanavacomirvipralandhA vayaM vA bata samajani ko'yaM hAsyakArI prayAsaH kimiha nanu vidheyaM duHparicchedyametad janamitaramihAthai lajjate praSTukAmaH / kimaparamiha sAkSAdAgatairbhUyate vA bhavatu sapadi rAjadvAramevAzrayAvaH iti vadati narendra naiSadhaH kuJjarUpaH sphuTavighaTitaketuH prAkpratolI pravizya / saramasamupasarpan bodhayAmAsa sadyaH tamatirathamupetaM kozalAnAmadhIzam iti zrI mANikyadevasUrikRte nalAyane saptame skandhe dvitIyaH sargaH // 2 // // 162 // // 46 // IWITHIN ISSII RISITE ISIS Isale saptame skandhe tRtIyaH sargaH / bASIHIT FIIIII-III EFile // 2 // AkaNyakarathenaiva tamatarkitamAgatam / kimetaditi vaidarbhaH sahasA vismito'bhavat uddAmamahimAmbhodhiH svabhAvasaralAzayaH / na samyak tamasambhAvyaM strIprapaJcaM viveda sa: kathaM ripubhirutkSiptaH kiM vAdivijayodyataH ? / anAmatrita evAyaM na mahAnupatiSThati bhavatu jJAsyate tAvaditi citte'vadhArya sH| dideza tatpravezAya damanaM sapurodhasam yathAvad vihitAtithyaM pravizantaM vizAMpatim / pratyujagAma taM bhImaH zrImAn mAnapradaH satAm // 4 // // 5 // // 162 // Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // 14-SIA III II AIBHII NII THE praNamantaM tamAzliSya yuktisaMpAditAsanam / kuzalapraznapUrveNa vidhinA paryupAcarat kSaNAd bhImavisRSTo'sau nirdiSTaM tanniyogibhiH / adhyuvAsa vizAmIzaH prazasyAmupakArikAm taM tatra kRtavizrAma sAvahitthamakadvadam / samAgatya mahAmAtyaH sapraNAmaM vyajinnapat diSTyA sucaritArthAH sma diSTyA dhanyamidaM dinam / sUryavaMzAvataMsastvaM narendro yadupasthitaH tvatsamAgamanenAdya vidarbhANAmadhIzvaraH / na kevalaM prahRSTo'bhUd jAtaH sukRtavAnapi na kasya kurute citraM cihnamAtraparicchadaH / rAtriyAtrAnimitto'yaM tava prAtaH samAgamaH na cAsti daivaduryogadaurmanasya kathApi hi / tad vadatyeva te lakSmIlatAkAnanamAnanam tat kizcidaparaM kArya yenAsi svayamAgataH / dRtasAdhyeSu kRtyeSu na rAjJAM svayamudyamaH tat samAdiza niHzaGka sUryavaMzyAya bhUbhuje / abhISTAtithaye tubhyaM kimAtithyaM vidhIyatAm tataH kubjamukhaM pazyan sa nRpaH pratyuvAca tam / aho sarva prakRtyApi parAyattaM mahAtmanAm amAtya ! kuru santoSa na kiJcid nyUnamasti me / mahArAjasya caivAyaM prasAdo mama mUrddhani AdhivyAdhivimukto'hamutkaNThAtaralAzayaH / praNantumeva saMprAptaH kevalaM kuNDinezvaram iyaM vijayatAM diSTyA dvayorvAM pRthivIbhujoH / avisaMvAdinI prItirdhanadezvarayorikha nUnamAdakSiNAmbhodherAhimAdrimiyaM mahI / ekazRGkhalitevAstu gatAyAtaiH parasparam // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // // 19 // SIA II II IIIIIIIsle Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame kubjarUpa skandhe sargaH3 dhAriNe nale vibhramaH / / // 163 // III-RIASIA II IIIA NEK ityuccA landhatAmbUlaH praNamya sa viniryayau / prapede tena vitatA prItiM mImaratho'pi hi // 20 // taM tathAgatamAkarNya sakubjaM nRpamAgatam / damayantI dadhau citce jananyA saha vismayam // 21 // jAnAlaiba bhuvaM cAmba ! nirvilambamayaM tava / toktadivasAcaM rAtrirevAntare gatA // 22 // na kazcid vetti taM muktvA khecarasvAminaM vinA / turaGgahRdayaM mantra RtuparNaH paro'pi vA // 23 // vatse ! vadasi tat satyaM prApto me duhituH patiH / tathApi kubjarUpasya nirNayo'sya vidhIyatAm // 24 // tamadya hastasaMprAptamRtuparNasya sevakam / pravizya vividhopAyairvitarkayatu kezinI // 25 // iti tAbhyAM samAdiSTA kezinI marmavedinI / yayau kAraNadAsI sA tatra vidyAdharAGganA // 26 // sphuratpakSmapuTadvandvaM taccakSurdakSiNetaram / lolatve'pi nalaprAptau cakAra sthiranizcayam / // 27 // mahitAmindrasenena karAGgulivilambinA / tAM dadarza samAyAntI sAbhiprAyatayA nalaH // 28 // nUnaM sudaivataH zrutvA mUdaM mAM sUpapAkinam / chamasvayamvarodanto damayantyA prapazcitaH // 29 // chalito rAjaputryAhaM RtuparNazca pArthivaH / mamAzvahRdayanatvaM priyayA prakaTIkRtam // 30 // RtupaNoM thotkaNTho vRthAropaH sthito'smyaham / tasyA hAsyAvubhau jAtau zAkhAbhraSTau kapI iva // 31 // iyaM ca prahitA devyA nUnamAyAti kezinI / indrasenaM ca dRSTrA me jAte bASpAkule dRzau vig vajahadayaM ghoraM durbheyaM mAM narAdhamam / putradarzanayoge'pi yasya na snigdhatA hRdi DISIAHINIIIIIIII // 163|| Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DISIS-ISITIMILSI DIHI THI II iti cintayatastasya samupAgatya kezinI / RtuparNapraNAma drAk indrasenamakArayat // 34 // kasyAyamiti ? tenoktA kezinI vAkyamabravIt / rAjan ! pitAsya bhUpAlaH zatrukAlAnalo nlH|| 35 // RtuparNastataH premNA bAlamAliGgatha nirbharam / uttArya nijagAtrebhyoH bhUSaNaistamabhUSayat // 36 // ayaM hi svAminaH sUnuriti kubjo'pi hi bruvan / AzliSya vakSasA bAlaM dRDhaM mUrdhni cucumba ca // .37 // tataH zasyAni zAkAni dugdhAni ca dadhIni ca / te teSAmeva mukhyAzca vesavArAH pRthagvidhAH // 38 // rasavatyA vyatikarA RtuparNasya bhRbhujH| bhImapaurogavaistatra praguNIcakrire tadA // 39 // kaH ko'tra sUpakAro'stItyuktaistaiH svayameva saH / darzayan sUdatAM kubjaH pAkAya praguNo'bhavat // 40 // kezinyA sajJayA zIghraM vArite nikhile jane / jalAgnisamidhastasmai na tu kazcidaDhaukayat // 41 // tvaM hi devyA sudevoktyA nalaH kubja iti zrutaH / viditA taba sApyatra sUryapAkapravINatA // 42 // kathaM na kuruSe kubja ! tathA rasavatImiha ? / nanu tvadarzanotkaNThA cirAdasmAkamapyabhUta // 43 // kozalAdhipate ! prAptaprasaGgAdiha saMprati / kathayiSyAmyahaM devyAstvAmapyatra samAgatam // 44 / / iti svajanasaMbandhabuddhipUrva vidagdhayA / kezinyAbhihitaH kubjaH prAreme divyasUdatAm // 45 // sa vAruNavarAnItairvAribhirvihitadravaH / dharmAMzurazmisaGkrAntakRzAnuH pAkamAdadhe // 46 // idaM tvatpituranyasya na kasyApyabhavat purA / indrasena ! tataH kizcid bhukSvetyUce'tha kezinI // 47 // Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame skandhe sargaH3 nlpriikssaa| // 16 // DIGISTIATIMATI AII jAnA ityukta patrapAyAM tat kubjena pariveSitam / annaM tat kizcidAdAya devyAH pArzva jagAma sA // 48 // putravAtsalyamukhyaM tat kubjavRttaM nivedya sA / tadannaM purato devyAH savismayamadarzayat // 49 // tato'nubhUtapUrva tat bhojyamAsvAdya sAvadat / anena karmaNA nUnaM sarvathA nala eva saH // 50 // dvitIyo yadi meruH syAt tRtIyaH pakSa eva vA / havyavAhazcaturtho vA vedo vA yadi paJcamaH // 51 // SaSThastridazavRkSo vA RturvA yadi saptamaH / svaraH syAdaSTamo yad vA navamo vA kulAcalaH // 52 // raso vA dazamo'pyatraikAdazo vA digIzvaraH / dvAdazo yadi vA rudraH sUryo vApi trayodazaH caturdazo yakSarAjaH pUrvANi dazapazca ca / nidhiH SoDazasaMkhyAM kA paramA dhArmikAthavA // 54 // kalA saptadazA vA syAt suvarNakAdhikaM ca cet / aSTAdazavidhaM bhakSajA vA ekonaviMzati // 55 // nalavarja paraH pRthvyAM tad bhavet sUryapAkavit / vairasenirayaM nUnaM kimuktairbahubhirmama // 56 // caturbhiH kalApakaM / tamityuktavatI putrI mAtA sotsAhamabravIt / vatse ! nalo'yamityuccaiH kubje cet taba nizcayaH // 57 // tadayaM tvatsamIpe'pi tAvadAneSyate'dhunA / pazcAd yathA tathA vA tvaM tad vyaktiM kartumarhasi // 58 // yugmam // iti paTutaramuktvA bhojanAnantaraM sA vipulamatiranujJA bhImarAjJo gRhItvA / narapatimupanetuM kubjarUpaM nalaM taM vinayanayasuzIlAn sauvidallAn dideza // 59 // bharturnalasya nanu kubjamimaM prapannaM vAtsalyataH kila didRkSati raajputrii| BISHI TRI 4 ISI 3 ISHI 3 ISHI 4 ISI 3 IP | // 164 // Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 6 // ala-SHIANIASIAHIRISHG tatpreSyatAmiti ca kozalabharturagre vijJapya taM sapadi kaJcukino'pi ninyuH aparamaparamasvarUpadhArI vapuriva cAru nijaM niyntritaariH| avizadavizadAravindanetraH pramadayitA dayitAgRhaM sa vIraH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane saptame skandhe tRtIya sargaH // 3 // ___saptame skandhe caturthaH srgH| ratnasiMhAsanAsInAM calaccAmaravIjitAm / dadarza sahasA devI damayantIM priyAM nalaH tAM samAkalayan devIM nalaH prabalasaMbhramaH / na sehe sahasA roddhaM prema pAriplavaGgamam dadarza kubjamapi taM mahAbhacyA damasvasA / svayamAsanadAnAdi pratipatti vitanvatI AstAmalamalaM devi ! saMbhrameNa mahIyasA / AsyatAmupaviSTo'smi kaccid gAtramanAmayam ? dilyAca suprabhAtaM me yad dRSTAsi vidarbhaje ! / tvaM hi prANapriyA devi ! nalasya svAmino mama tasyApi yadi sA rAjJaH saMprAptA tAdRzI dazA / kaH pareSAM varAkANAM tad daivaM prati vikramaH tvayi vaidarmi! jIvantyAM sAkSAd rAjA sa jIvati / tvadIyo mahimA nUnaM manuSyANAmagocaraH zrutameva mayA vRttaM tvadIyaM ca savistaram / yathA tvamasi nistIrNA dustaraM kaSTasAgaram HISII-IIFISHI VISII-III FIS // 2 // // 4 // // 8 // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasame skandhe sargaH4 dmyntyovivaadH|| // 165 // RISHI TELHI-II NISITIES jajalpa sA cirAt vAcaM sAcIkRtavilocanA / manoharapadanyAsaspaSTapraNayapUrvakam adyApi mama bhAgyAni manye santi kiyantyapi / yadetAvadapi prema tvadIyaM mayi varttate // 10 // itthaM guptazarIro'pi dUrastho'pi narezvaraH / parikSAto mayAsi tvaM samAkRSTazca vartase na saMpratyapi suptAsmi na cAtrApi hi tad vanam / kurumba gamanopAyaM kathaM yAsyasi naiSadha ! // 12 // akulInAM virUpAM vA vipriyAM vApi cetasi | svAmin ! dAsItvamAtreNa mAmaGgIkartumarhasi // 13 // kuruSva nAtha ! kAruNyaM tyaja kAThinyamIdRzam / sphuTIkuru nijaM rUpaM muzca kubjatvamAtmanaH // 14 // ka te manmathajigupaMka ca kubjatvamIdRzam / ka cAnyagRhabhRtyatvaM ? ka samrATa zatasevyatA ? tvayi prakaTarUpe'dya sanAtho bhUbhRtAM varaH / svayamevendraseno'pi karttA digvijayazramam iyaM caraNayordeva ! praNatAsmi tvadIyayoH / prasIda pAlaya svAmin ! viSIdantamimaM janam iti nirbhatsanA pUrva premakAruNyanibharam / tAM samAkarNya jalpantI kunjaH pUnarabhASata // 18 // devi ! ko'yaM mahAmohaH ko'hamityavadhAraya / mayi kubje nije bhRtye yuktamuktaM na hi tvayA kasUryaH kva ca khadyotaH? ka meruH kva ca mapapaH ? / kva bhRgAlaH kazAlaH kva podhiH ka goSpadam // 20 // ka kalpadruH kva kiMpAkaH ? ka loSThaH ka ca kAJcanam ? / ka garutmAn va mazakaH 1 va dukUlaMka kambalaH // 21 // ka me dRSTiviSaM rUpaM ka ca mUrtaH smaro nalaH ? / mama tasya ca rAjarSavaidarbhi! mahadantaram // 22 // tribhirvizeSakam SIFIEITE ISSIFIELHI ISIT ISFIE // 165 // Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyabhraMze'pi mohe'pi na syAt kiM kacidIdRzaH / na bhagnapatito vApi hAro viSadharAyate tad muzca durabhiprAya prasIda bhaja saumyatAm / vaidarmi! tava bhRtyo'smi mA mayi bhrAnti mA kRthAH iti tasya vacaH zrutvA vaidarbhI dambhagarmitam / pratyabhASata pIyUSakallolakalayA girA yadi tvaM kubjamAtro'si na nalaH paramArthataH / tat kutaH sUryapAkaste kriyatAM kizciduttaram kRSNaH kANaH kuNiH kuSThI kubjo vA bhava naiSadha ! / yAdRzastAdRzo vApi mayA jJAto'si sarvathA eSa labdho'si kiM bhUmnA na yAsi purato mama / nanu siMha ivAtra tvaM patitaH khaDgapaJjare prasIda kuru kAruNyaM kiM karoSi kadarthanAm ? / punaH prakaTamAtmAnaM tanuSva niSadhezvara ! iti kalikalitAbhiH premakarmIritAbhirvinayaviculitAbhirvAgbhirindIvarAkSyAH niSadhanRpatirantarmidyamAno'pi bheje giririva dRDhabhAvaM sindhuvelAvayasyaH aviralakalikopakrIDitavrIDitasya pravalitapunarutthaprItinItikramasya / manasi niSadhabharturbhAvavaicitryarUpaM kavibhirapi na sehe varNituM tattvavRttyA nirvyAjamadbhutamanargalamatyudAraM jAnannapi praNayamAtmani raajputryaaH| pUrvAparAdhaparamatrapayA na sehe sadyaH sa darzayitumAtmamukhaM sumukhyAH . iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane saptame skandhe caturthaH srgH||4|| // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // IIIIIIIIII-IIII HIAISII II ATHI AISHI NISEISISEle_ // 31 // // 32 // Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame sargaH 5 dama yntyovivaadH|| m = // 166 // sm = = = saptame skandhe paJcamaH sargaH / iti devyAH vacaH zrutvA devarAjadyutinalaH / pratyuvAca punarvAcaM vaicitryacaturAntaraH ayaM te vibhramo bhaimi ! bhUmivAgdevate ! vRthA / yadazvahRdayAdibhyo mayi kubje nalabhramaH // 2 // nanvahaM tasya rAjamahadvizvAsabhAjanam / mayi nyAsIkRtAstena prItena sakalAH kalAH dRSTazcAsmi tvayA pUrva nanu smarasi saMprati / kiyatI prAkRtI loke prabhUNAM bhavati smRtiH tvAmatra susthitAM jJAtvA svaamibhktivshNvdH| ahaM devi ! samAyAtaH tava sevAvidhitsayA RtuparNamanujJApya svasvAminyA manasvini !| ahaM tava kariSyAmi sevAM sarvAGgasundari! itthaM vadati rAjarSoM devI durvAravibhramA / vilokya kezinImukhyAH sakhIH sAzrurabhASata yadi ca svakuTumbena tava nAsti prayojanam / kaNThazoSaphalastarhi ko vivAdastvayA saha ? eSa samyag gRhIto'pi hastAgrAt kiM viyujyase? / kuto vA mandabhAgyAnAM gRhe cintAmaNiH sthiraH // 9 // tvayi vajramaye rAjannasatyaM mayi tanvati / upAyAH sakalA jAtA madIyAH sarvathA vRthA // 10 // iyantamavadhiM yAvajIvitAsmi tvadAzayA / adhunA jIvitavyena mama nAsti prayojanam yadi na tvaM nalo rAjA kujo'si paramArthataH / na tad vidvan madIyena hatyApApena lipyase // 12 // = FICII II III-IIIsle FIFIEFINIIFIFIFIFI MISSIF Isle = | // 166 // Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 13 // // 14 // // 15 // IIAllII AISFI IIIAS eSA caturvidhAhArapratyAkhyAnaM karomyaham / api jIvitasattAyAM paryApto'yaM bhavo mama ityuktvA niyamaM kartuM praguNatvaM vamAra sA | cakranda sahasA zokavyAkulastatsakhIjanaH tat pazyan vidhurAdvaitaM bAlastatkAlamunmukhaH / indrasenaH saha svasrA ruroda karuNasvaram tatyajuH zirasaH puSpaM tAmbUlaM mukhapaGkajAt / vibhUSaNAni gAtrebhyastadA tatparicArikAH iti tad vyAkulIbhUtaM dRSTvA rAjakulaM drutam / Uce sasAdhvasAvezA kezinI pezaloktibhiH hA hA dhik ! devi ! durdaivaM kiM brUmaH kimu kurmahe / IdRg niryANabhAgaste kiM tavApi tanUdari ! dhika zIlaM dhika kulotpatti dhig rUpaM dhig yazo mahat / yaditthamabhisaMprAptA bhImaputrI vipadyate adya lakSmyA jagacchUnyamadya bhUyaH smaro mRtH| adyAzA mandabhAgyAnAM mAdRzInAM kSayaM gatA kaSTaM bhoH ! kaSTamuddAmaM trilokIviditaM ca yat / damayantImayaM tejastadidaM hA pralIyate sadAphalA sadAcchAyA na kRtA yadi vedhasA / kiM saMsArAlavAle'sau prarUDhAmRtakandalI jIvitezaH sphuraM devyA damayantyA nalo nRpaH / prathamaM priyarUpeNa yamarUpeNa saMprati mahAbhAga ! bhavAn prAptaH saha kozalabhUbhujA / sUryapAkAdikAstAstAH kalAzca sakalAstvayi tvaM ca naiSadha ityuktiM buvANairapi lajyate / tathApi vikalIbhUtaiH kiM kiM nahi vitaLate yazca kazcidamivyaktastattvamevAdhigacchasi / tathApi vAkyamAkarNya madIyaM sadayo bhava // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // ISSIAII II II jAnA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S saptame sargaH5 // 27 // / / 28 // // 29 // // 30 // damayantyo vivaadH|| // 167 // IFIM ISHI VISI PIHEIR ISIS LEEIG nala ityeva yaH samyak tvAM prasAdayituM matiH / prasIda garbhadAsI te tad viladhyA na kezinI paryantAvasaraH so'yaM na vilambaH kSamo'dhunA / iyamadya bhavanmUlA vipattirbhImajanmanaH pazcAdapi priyAzokaM hRdayena kariSyasi / tad bhaja prakaTIbhAvaM rAjAsi sa nalo yadi evamuktaH sa kezinyA dayitAmRtyuzaGkitaH / niLalIkamivAtmAnaM kartuM nalatayAvadana bhartAramaparaM bhaimI bhUyo'pi hi bhajiSyati / iti dezAntare vArtAprakAzo'bhUd gRhe gRhe kimanyadidamAkarNya manasA vismayAkulaH / iha svayamayaM daivAdayodhyApatirAgataH idaM matkAraNenaiva kRtaM vA svecchayAnayA / iti na jJAyate samyak vizvAsaH strISu kIdRzaH ekAkinI surUpA ca yuvatirvigatatrapA / kena nAkramyate puMsA kaM vA na bhajate svayam bhajatAM RtuparNa vA kurutAM vA svayamvaram / mamAnumatametasyAH kAmavRttirataH param iti bhImabhuvA devyA zrUyamANA sabASpayA / giraM vadati bhUpAle vyoni vAgabhavad drutam rAjan rAjan ! nalamalamidaM yujyate naiva vaktuM puNyazlokastvamasi bhuvane sacadugdhAmburAziH / vaidarbhIyaM yuvatiSu satIcakracUDAmaNizca trailokye'smin ka iva yuvayorvetti mAhAtmyapAram rAjyabhraMzaM virahavipadaM daurmanasyaM samantAdetatpApaH sakalamakarot krUrakarmA kalirvAm / yuSmatpuNyaiH punarapi jitaH sa pranaSTo durAtmA zreyaH kAlaH punarupanavaH sAmprataM kSemamastu // 32 // // 33 // // 34 // // 35 // // 36 // ISII IIEISHI - II - IBSIT Isle // 37 // // 38 // // 16 // Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HIAla III-III VIRITE ete vyomni sthagitavapuSo lokapAlA' vadanti prItazca tvAM kSitipa! bhagavAnAdizatyeSa shkrH| lokAtIte'pyazivasamaye zIlalIlAvizeSerdIrghottIrNa kanakamiva hi mbIkuru svaM kalatram surapativacanena niHkalaGkA mama dayiteti tutoSa bhuumipaalH| kalikRtamiti ca priyavyalIkaM nRpatisutAparihArajaM vissehe||40|| tataH klezaprAptapriyavirahakAlAsahatayA sakhIbhirvedAzcaraNapatitAbhistaralitaH / svayaM bilvadvandvaM tadatha vighaTayya kSitipatirdadhau veSaM karkoTakabhujagadattaM dRDhabhujaH // 41 // rAjA rAjA sa khalu vijayI naiSadho naiSadho'yaM dilyA diSTyA bata jitamaho maGgalaM maGgalaM naH / ityAnandavyatikarajuSAM lokakolAhalena vyAptaM sadyaH sakalamabhavad vyAkulaM rAjavezma // 42 // tadanu jaya jayeti prastutocArapUrva surabhikusumavarSAnantaraM dtthrssaaH| jalamuca iva lakSA dadhvanurdundubhInAM divi bhuvi ca samantAd nirjarANAM nRNAM ca // 43 // AnandAzruprakararacitasphAramuktAphalaughakluptAtithyaH saha sahacarI koTibhirbhImapucyAH meje rAjA kanakaracitaM ratnavad bhadrapIThaM devaH sAkSAdiva suragireH zRGgamambhojinIzaH // 44 // martuverSe nayanaviSayaM kezinI vIkSya reme svaM bhartAraM karatalagataM prApya bhaimI mumoda / kroDIcakre pitaramacirAdindrasenaH sajAminatvA tasthau parivRtiparaH pArzvato bhRtyavarga: // 45 // iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane saptame skandhe pazcamaH srgH||5|| JAI AIjAAjA ISile | Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame nijarUpaM prApto sargaH6 nlH|| // 168 // // 4 // DII 4-IA 195I0A INSIL - IT WISITIRE saptame skandhe SaSThaH srgH| - - tatazcaraNacAreNa tatra tvaritamAgataH / praNipatya pratIhArapadaM bheje vidarbharAd damo damanadAntau ca baddharomAJcakaJcukAH / trayo'pi hi kumArAstaM praNamya pariremire samAgatya luThan bhUmau bhImenotthApitaH svayam / RtuparNanarendrastaM praNaNAma kRtAJjaliH tato draviDacoDAdidezAnAM pRthivIbhujaH / maulibhirnamitottaMsairAttamupatasthire sAmantazatasaGkIrNa paurajAnapadAkulam / AkIrNamabhavat sarva tadaGgaNamupAyanaiH dadhAnacAruzRGgAra gArutmatamatandritaH / babhUva bhuvanasyApi naiSadho dRgviSApahaH dadhAra damanachatraM damadAntau ca cAmare / RtuparNo nRpastasya babhUva sthagikAdharaH azobhata sabhAmadhye sa nRpaiH privaaritH| kAzcanazriyamAtanvan meruH kalpadrumairiva dAtari trAtari svIye pitari bhrAtarIva vA / tasmin cakamire paurAH kattuM prANairapi priyam tasmai vIrAya sarvAGgasamarpaNavidhitsayA / mahIva damayantI ca socchvAsamavahad vapuH amilan tadguNAkRSTAstasya sevAvidhitsayA / dine dine digantebhyaH svAgatajJA mahIbhujaH apyalpaparivAreNa tasya sevA vitanvatA / parebhyo'dhikasanmAnaM leme kozalabhUbhujA DISHI AISI IIIIIIIIII // 8 // // 10 // // 12 // // 168 // Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H I-III NIFICATile // 13 // // 14 // // 15 // sarvasAdhAraNatvena tasya vismayakAriNaH / uvAha mahadAzcarya RtuparNastathApi hi pArthivaiH preritaH sarvairnijabhaktyA ca zuddhayA / vyajijJapat kadAcit taM bhArgasUriradhIzvaram deva ! diSTathA jagadbhAgyaikasudhAdAnadAyibhiH / hatvA kalitamaHstomaM tvaminduruditaH punaH samAneSvapi sarveSAM tvatprasAdeSu pArthiva ! | sarvazeSamivAtmAnaM manye sukRtinaM punaH rasAtalaM balito vAmanatve'nurAgiNA / tvayAhaM kubjarUpeNa vizvasyopari darzitaH datse yathA tathA vA tvaM bhRtyebhyo deva ! gauravam / sarvatra lalitA vRttiracintyacaritasya te prAyaH prAkAmyazakyA tvamitthaM krIDasi nirbharam / darzayan sarvabhAveSu sarvatra tvamivAtmanaH nAstyeva tava vidvepo viruddheSvapi keSucit / svatatrataikapAtreSu svavayasyeSu kiM punaH nUnamajJAnabhAvena na doSaH ko'pi kasyacit / svAminnanunayatyeSa tathApi tvAmayaM janaH prasIda kuru vegena deva ! digvijayazramam / nRpA vijJapayanti tvAmahaM ca tvatpuraHsaraH vahantu tvabalAzvIyakhurakSubhitapAMzubhiH / akAlaphAlgunakrIDAvibhramaM dikapurandhrayaH santu tvaddarzanAnandabASpaniSpandavRSTibhiH / AryAvarttasya lokAnAM pradezA devamAtRkAH iti vijJApitastena stanayitnujitA girA / girivad vidadhe dhIraM pratizabda dharAdhipaH ayodhyAdhipate ! sarvamidaM karttavyameva me / zrutazIlaH samAgacchan kevalaM pratipAlyate // 17 // // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // IIIIIIIIIIIIIIle II AISHI A Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame mkandhe naladamayantyo vivaadH|| sargaH6 sil - SAN // 169 // BII STI ASIA II III II IS tasyAgatavataH zIghraM sacivasya mahAtmanaH / saMpatsyate samagro'yaM suhRdo me manorathaH // 27 // ityuktvA sa vinItAtmA vinItAdhipatiM prati / praviveza vizAmIzazcatuHzAlaM damasvasuH // 28 // bhUribhUtabhavadbhAvivArtAvyatikaro tadA / bhaimI nalAya vRttAntaM kezinyAstamacIkathat // 29 // tena zrutena rAjarSivismitaH smitapUrvakam / Uce paropakArakavyApAraparayA dhiyA // 30 // aho! me sAdhvabhUd dyUtaM rAjyabhraMzo'pi sAdhvabhUt / vane sasaMbhramaM bhrAmyan sAdhu daSTo'smi bhoginA // 31 // no cet kimanyathA sarpaviSajvAlAjalAJjaliH / abhaviSyadayaM divyo veSaH karagato mama // 32 // yugmam // tadayaM dIyate tasyai zRGgAro gAruDo mayA / yujyatAM sa mahAbAhurbhUyaH svavalasaMpadA // 33 // iti jalpan priyAM prApya kezinyAH sannidhau nRpaH / taM yathAvasthitaM veSaM dadau bilasamudnakam // 34 // kezinI sAJjalirnamrA zirasA pratigRhyatAm / jajalpAzrukaNaklinnakaNThAdhvasphuradakSaram svAmI bhartA pitA mAtA bhrAtA vA ko'pi kasyacit / sarvasthAne yuvAmeva kevalaM mama bhUtale // 36 // dayitasya vyathAM hattuM vaitADhyaM prati saMprati / satvarau caraNau gantuM manaH punariha sthitam // 37 / / AzritAn pUrayecchakyA viyuktAn yojayed mithH| baddhAn vimocayed jantUn eSa dharmaH sanAtanaH / / 38 // tat kimatra bahuktena na me jihvAzataM mukhe / mana eva hi jAnAti madIyaM yuvayoH kRtam / / 39 // tadiyaM yAti vaitADhyaM prayoktuM yuvayoryazaH / vidyAdharaparitrANAt svasti vAmabhayapradau ortan Hil Hi ki lIA II II IIIIIIIII // 169 // Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA-III AISHIGATIATI NIFII ISFle iha me mukhyadAsItvaM na tAvat kazcidarhati / yuSmadAsena saMsaktA yAvadAyAmyahaM punaH kezinyatha svayaM dattvA dampatyorvijayAziSam / utpapAta balabIvaM pazyantI kezinI bhuvam kSaNena prApya vaitADhyaM vegena jitavAyunA / dadarza svajanAn sarvAn pitRzvasuravargayoH sarveSAM pazyatAM teSAM harSAzrukaNavarSiNAm / dattvA gArutmataM veSaM nirviSaM vidadhe patim viSoparAganirmukta tasmin zItayutAviva / utsavaH ko'pyabhUduccairantanagaramadbhutaH pRcchayamAnA ca sA patyA zRGgAraprAptivistaram / sarveSAM zRNvatAM sarva yathAtathamacIkathana vidyAdharasutaH zrImAn sukRtajJo mahAbalaH / vIrazcacAla tatkAlaM nalasevAsamutsukaH pitA ca zvasurazcaiva jJAtayaH svasya caapre| vIrasenasutaM draSTuM sauhRdAya pratasthire vikasitakanakAravindavRndadyutijitacaNDamarIcibhirvimAnaiH / drutataramapi kuNDinaM prapede tadatha nabhazcararAjacakravAlam vidyAdharezvarasamUhasamAgamaM drAk taM kezinI svayamupetya zazaMsa pUrvam / utkaNThitaH sakalarAjakamadhyavartI tasthau nalo'pi hi samAjayituM sabhAyAm tatrAyayau sapadi so'pi sapatnahantA mantrIzvaraH zrutanidhiH zrutazIlanAmA / zaktitrayeNa kalito nRpatirvireje vIraH sa takSaka iva svaphaNAtrayeNa // 41 // // 42 // // 43 // // 44 // // 45 // // 46 // // 47 // // 48 // // 49 // // 50 // // 51 // Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptame skandhe // 52 // prAtaH kuberanavamaGgalayuk dinaM te yAtrAkSama mithunarAzitithiprapamam / itthaM mahAgaNakadattamuhUrttakAlaH saJjIvabhUva bhuvanaikajayAya vIraH etat kimapyanavamaM navamaGgalAI yad nirmme'nubhvsaarvidhirvidhijnyH| tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandhaH samApta iha saptamasayayAyam iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane saptame skandhe SaSThaH skndhH||6|| samApto'yaM saptamaH skndhH| sargaH6 samAmadhye nlsyaammnm|| II II II // 17 // ISFII IIIIIIIIIIII ISle aSTamaH skndhH| aSTame skandhe prathamaH srgH| zrUyate sma tataH sarvadiknikuJjodarammariH / pratidhvanitavindhyAdriprasthaH prasthAnaDiNDimaH taM yAtrAbhimukhaM vIraM vijayazrIvadhUvaram / kRtanIrAjanaM lAjAvakIrNe tuSTuvuH striyaH tatastatkAlamuttAlaturaGgalaharImaye / tasya sainyamahAmbhodhau nimamaja mahItalama caturaGgacalacaNDacamUcaraNareNunA / pratApeneva zUro'pi reNunA pidadhe raviH // 2 // DISFILA ISII ANTI // 170 // Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ III-IIIIIII-III AISING nAsIrasImni kAkutsthaH pRSTato mImanandanaH / vyomni vidyAdharAdhIzAH pratApaH sarvato'pyabhUta // 5 // divyAstraikamahAyoddhA purApi niSadhezvaraH / kiM punaH sahitaH zUrairvidyAdharanarezvaraiH yathA kavacitaH siMhaH sapakSaH pannago yathA / yathA vAyusakho vahniryathA jyeSThAyuto raviH // 7 // tathA vidyAdharAdhIzairadhiSThitamahAbalam / asahyaM menire vIra vIrasenasutaM nRpaH // 8 // yugmam / / prabhuH saptatilakSANAM dakSiNApathanAyakaH / yasya bhImaH svayaM vetrI sa kiM jayati dakSiNAm ? // 9 // ataH siMhalabhUpAlapramukhaiH sahito nRpH| pratasthe pazcimA jetuM sa mAyAmiva saMyamI // 10 // senAnIbhirapi prAyastasya sAdhyA mahIbhujaH / cacAla kevalaM dezAn vilokayitumeva saH // 11 // na bhagnA narasambandhA na cchinnA vnraajyH| na pAtitAni caityAni na lUnAH satyasaMpadaH // 12 / / gokulAni na nItAni jvAlitAni purANi na / mUSitaH ko'pi na kvApi dhRtaH ko'pi na kutracit // 13 // tathApi durgadezasthA balino mAnino'pi hi / niHzeSavizvavikhyAtAH kSitipAlAHkSatArayaH // 14 / / suvarNairmaNibhiH kSomaiH kanyAbhisturagairgajaiH / taistairanupamai ramyairanurUpairupAyanaiH sAnurodhAH sazaGkAzca saantHpurpricchdaaH| zAntAH sAJjalayaH samyaka savizeSa siSevire // 16 // tribhirvizeSakam // kurvadbhizca kramopAsti tasya sunRtavAdinaH / satsaMsargavazAdAtmA kRtArthastairamanyata // 17 // jitvA sa pazcimAM prApa nRpatirdizamuttarAm / atItya zaizavAvasthA narastaruNatAmiva // 18 // IFIGITI AHINITIST Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baSTame skance nalasya gajAvaTagamanam // sargaH1 // 17 // ISI RISHIANDIANSHI AISHI AMBRITAIYE AkarNya taccamabhUrimerImAGkAraniHkhanam / drutamutkarNatAM prApuH karNaprAvaraNA api // 19 // skandhe kumAramAdhAya tatsevArtha samAyayau / na romakambalazcakre kambalasya parigraham // 20 // ninye'zvamukhamukhyAnAM kinnarANAM na kiJcana / tebhyaH sa eva tadgItaH prItaH pratyuta dacavAn // 21 // tataH so'nuyayau gaGgAM pUrvasAgaragAminIm / abhiSeNayituM pUrvA purastAda vihitAmiva // 22 // atra nItividaH sarve nRpAzcampAdhipAdayaH / nalaM gurumivAyAtaM vinayenopatasthire // 23 // iti digvijayaM kRtvA purandaraparAkramaH / AryAvartajanaM prApadAryAvarttakrameNa saH // 24 // jaya nRpavara ! vIrasenasUno ! jaya janaraJjana ! mnmthaavtaar!| jaya jaya kalikAlakAla ! nityaM jaya jaya durjaya ! deva devadUta ! // 25 // akSanigrahavazena lIlayA vizvavizvavijayaM vitnvtH| dyUtakAra ! tava kautukavAdA kApi vRttiraparairna gamyate // 26 // krIDAkubjaH krauJcakarNAntakArI puNyazloko naipadho devadUtaH / bhaimIbha" vairaseniH kalimaH stambhonmAthI kezinIduHkhahartA // 27 // zreyaskArI vAjicittaikavecA kAkutsthazrIvarddhano dyUtakArI / samrATmukhyaH sUryapAkapravINaH kasyAH kIrternAsi pAtraM nala ! tvaM // 28 // ISISHI-ISSIFSI ISHI+II-ISSIE // 17 // Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya jaya jaya zatrUn maGgalaM maGgalaM te punarapi nijadeze supravezastavAstu / iti kalakalavRndairbandinA sUcito'bhUt pRthukaTakanivezastasya gaGgAtaTeSu iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane aSTame skandhe prathamaH srgH|| 1 // // 29 // FI SIBEII AISAlla II AIII NIBHILAIFIC aSTama skandhe dvitIyaH srgH| - tamAgatamupazrutya kRtadigvijayaM nRpam / na puSkaranRpasyAsIt manaHkSobho manAgapi samartho'pi nalastasmin na ca daNDamadhArayat / ka nu saMbadhabaddhAnAM prahartuM praguNAH karAH prajighAya tato dUtaM nalastasmai vacoharam / paracittamahAkUpe sa hi prathamasaGkamaH sa tatvakalayA vAcA sadAcAravidAmbaraH / abhASata sabhAsInamadInaM puSkaraM prati dilyA tvaM bar3ase rAjan ! jayena vijayena ca | dazadigvijayaM kRtvA na ca bhrAtA samAgataH adya bhUmibhRtaH sarvAn nale kurvati kiGkarAn / vIrasenakulaM kAntyA jitvA merumapi sthitam sarve zirasi sAnandaM vahanti nalazAsanam / agrajatvena te pUjyaH sa tu rAjA vizeSataH tasminiha samAyAte jigISau jyeSThabAndhave / svAgatAcAravandhyastvaM kiM mUDha iva tiSThasi ! IASHI III III STI ASHISISle // 2 // // 4 // // 8 // Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTame skandhe sargaH2 thI puSkaraM prati | dUtasya gamanam / / // 172 / / II-III ATElla II AISHII ATHI vihAya kAraNaM sarva tasmin vimalayA dhiyA / akArpaNyena sarvAGgasamarpaNaparo bhava // 9 // tatprasAdena te kizcid na hi nyUna bhaviSyati / tavaiva tasya sAmrAjyaM yuvayoH kA vibhinnatA // 10 // puSkaro'pyavadad vidvannidaM sAdhu tvayeritam / kimanyat pUjanIyena zatrukAlAnalo nalaH // 11 // yat satyaM sa mama jyeSThaH kulasya ca vibhUSaNam / dhanyatA mahatI tasmin mama bhakti vitanvataH // 12 // kastena saha vIreNa virodhaM kartumicchati / yasya sainyarajaHpaJja nimaJjanti mahIbhujaH // 13 // kintu vaktavyamastyekaM tadAkarNaya manmukhAt / nalabhRtya iti tvaM me vizvAsasyApi bhAjanam // 14 // na rAjyaM pitRdattaM me na ca dIrghArjitaM mayA / prAptaM dyUtaprasAdena daivasyaiva prabhAvataH tat kathaM sa svayaM rAjA rAjyaM me hartumarhati / ka iva dyUtakArANAM raNena saha vaibhavaH dyUtena sa jitaM rAjya punargRhAtu matkarAt / yathA dattaM tathA grAhyaM nItireSA mahAtmanAm // 17 // zaktyA bhaktiparaM rAjA bhrAtaraM nyAyavAdinam / yadi vAJchati jetuM mAM kiM na labdhaM tadA mayA // 18 // mama vAkyAnusAreNa gatvA tvaM brUhi satvaram / svayameva tato rAjA yathaucityaM karotu saH // 19 // ityuktvA bahusanmAnadAnazRGgArapUrvakam / visasarja guNasyUtaM naladtaM mahAmatiH // 20 // tanmukhena nRpaH zrutvA puSkarasya manISitam / cakAra caturo mantraM saha taistairvizeSibhiH tatra bhImakumArAste vidyAdharanRpAzca te / puSkaraM hantumicchanto yuddhamevAnumenire // 22 // IIIIIIIIIIIIIIIII | // 172 // Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lle FIIIIIIIII AININISle. zrutazIlaH punastasmai dezArddhasya pradAnataH / gRhItuM kUlarAjyaM tat nirdoSamatiranvazAt // 23 // RtuparNastatastasmin bAndhave jitakAsini / dvayormantraM nirAcakre nirvyAjaM vyAjahAra ca // 24 // deva ! bhrAmarikaM yuddhaM vibhAgaH kitave ca kaH ? / tadurodaramevaikaM pratIkAro'tra yujyate // 25 // ahaM te kathayiSyAmi tat kizcid dyUtamuttamam / puSkaraM yena jitvA tvaM rAjyaM pratyAhariSyasi // 26 // pUrva sarvAGgazAlinyA mAlinyA saha kAntayA / prApto'bhUvamahaM rAjan ! praNantuM parameSThinam // 27 // tadIyabhuvanadvAri raktacandanacarcitaH / adRzyata jvalannetraH kSetrapAlo bhayaGkaraH // 28 // taM raktakaNavIrasrazRGgArasphAravakSasam / kaTItaTanaTaddhIravIraghaNTAvirAjitam // 29 // ramasottAlavetAlanRtyanmRtyukuzIlavam / khaDgakheTakakhAdkArakSubhitakSudrakhecaram vIkSya vikSiptacittA sA samAsAditasaMbhramA / subhraruvAca sAvajJaM vinidrakamalAnanA / / 31 // tribhirvizeSakam // aho digambaraH kheTazirohastaH zvavAhanaH / kSetrapAlaH trapAlasya ghRNAsaubhAgyavarjitaH // 32 // asAvapi hi deveSu prAmoti gaNanApadam / mahAvRkSo'pi vA yAti jAtyA kiM na drumakramam // 33 // iti tasyAH prajalpantyAH sadyastanmUrtimadhyataH / nirjagAma sphuTA vANI siMhanAdasahodarA // 34 // AH pApe ! yanmahAmohAdupahAsaM karosi me / tadAgAmicaturdazyAM kariSyAmi vadhaM tava // 35 // duHzravaM tad vacaH zrutvA mAlinI sahitA mayA / prasAdayitumAreme bhairavaM bhaktitatparA // 36 // FILAIHIIIIIII Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IPS aSTame skandhe sargaH2 kSetrapAladarzanam // // 173 // II - MERIT WIBEIN rakSa rakSa mahAvIra ! gatAsmi zaraNaM tava / tavAsmi kiGkarI svAmin ! dehi me deva ! jIvitam // 37 // iti stutijuSastasyAstrAsakSubhitacetasaH / babhUva vacanaM bhRyo bhairavapratimodbhavam // 38 // na hanmi zatabaddhAnAM caNakAnAM krameNa cet / ekadvitricaturvRddhyA datse muSTyayutaM mama // 39 // na ca tAn gaNayet kazcit deyAzca svayameva me / caturyAmAvadhisteSAM kAlo dAnasya karmaNi // 40 // saGkhyAkAlakramAtItaM yadi kizcid bhaviSyati / tad na zaGkAM kariSyAmi mArayiSyAmi nizcitam // 41 // svIcakre sApi tad vAkyaM bhItA jIvitakAsiNI / duSkareSvapi kAryeSu kAlakSepo mahAn guNaH // 42 // tataH praNamya devezaM vizeSAt parameSThinam / prAptaH saudhamahaM rAjan ! jAtastaduHkhaduHkhitaH kathaM kila bhavedetad muSTidAnaM suduSkaram / aho niranurodhitvaM bhairavasya dhigIdRzam // 44 // hA kaSTaM mayi nAthe'pi priyA mama vipatsyate / iti mRdAya me vetrI zasaMsa munimAgatam // 45 // sa nAmnA zaGkaraH zrImAnAcAryaH kAryavidvaraH / kRtAtithyo mamApRcchat vicchAyatvasya kAraNam // 46 // mayApi kathitaM tasmai nijaduHkhaM tadulvaNam / so'pyavocadanUcAnaH kRpaNaM mAM kRpAparaH // 47 // ahaM pUrvadharo rAjan ! praNItaM pUrvasUribhiH / pUjayAmyakSapUjaM yad vizvasaGkhyAvicakSaNaH // 48 // samAnadravyarUpANAM muSTisaMsthAnayogyayA / saGkhyA sahRdayAtuM zakyate lIlayA yataH // 49 // tamakSahRdayaM mantraM vadataH zRNu manmukhAt / ityuktvA rahasi zrImAn sUrirmAmupadiSTavAn // 50 // II IIIIIIIIISIS = = = BIE AISII ATHI = BIAFII // 173 // Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EII III AISFIlla III AIII VIII Ile sApi kAntA mayA diSTA tena mantreNa tatkSaNam / muSTidAnaM kalatrasya kSetrapAlaH sunirmame // 51 // karmaNA tena suprItaH kalatrabhairavo'bhavat / gaNaprastArabhaGgena garutmAniva piGgale // 52 // sa ca mantrastvayA nItaH kuNDinAdhvani manmukhAt / kRtvA tad viSayaM dyUtaM deva! divyadivAnizam // 53 // muSTitaca javAjAnan rAjan ! svasya parasya ca / kenApi jeSyase tatvaM sarvadAnavizAradaH // 54 // puSkara lIlayA jitvA niHkalakena vrtmnaa| bhaja digvijayazrAntaH kularAjyaM kulodvaham // 55 // iti tatkakutsthakulajasya vAGmayaM nRpatinipIya paramAmRtaM rahaH / udatiSThadaSTakulazailapIThikAkuralIkhalaikatamamallapuGgavaH tasyAjJayA navadurodaramallayuddhakrIDArasavyasaninaH zazizubhrakIH / manthA babhUvurabhitaH kSubhitaM sRjantazcittaM janasya racanAguNagauraveNa // 57 // siMhAsanasthitanirantara bhUmipAlavyAlola maulimaNitArakitAntarIkSA / dUraM durodarasabhA zuzubhe zubhAbhiH saMbhAvitA vitatavItakalAkathAbhiH // 58 // aviralavarabandivRndavidyaM kavikulakelikalAkalApaliptam / sadasadazivakRttadAzu bheje bhujavijitAribalo nalo narendraH // 59 // uccArucArubhirabhaGgurazIlalIlarAmantritaH sapadi vAsavadatataiH / II ATHEIISI AEIIIFile IASII Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTame // 6 // | punarapi skandhe tatrAyayau yuyusahasrayujA rathena zrImAn sa puSkaranRpo'pi hi puSkarAkSaH tvaM deva ! dhUrtaH kitavAdhirAjaH prastUyase puSkara ! pArthivo'pi / draSTuM dvayo tamatispRhA nastatretyavocaRtuparNamukhyAH itizrImANikyadevasUrikRte nalAyane aSTame skandhe dvitIyaH sargaH // 2 // dyUtakrIDanam // sargaH3. // 174 // - __ aSTame skandhe tRtIyaH srgH| BIBAI RISHI AllaHI AISINISTRIBEISE tataH pravavRte tatra cUtamakSamayaM mahat / ekadvitricaturmukhyaizcaturbhirdAyakaiH samam svadAyako jayaM kuryAt hAnikRtparadAyakaH / hAnirjayo'pi vA bhUyAdupaDhaukanasaGkhyayA AkaSTimuSTisakhyAyAzcaturbhAigamAharet / zeSe na dAyakavyaktirekadvitricaturmayI nanyekena dviko dvAbhyAM trikasvibhirudAhRtaH / caturbhirjAyate pUrNo dAyakavyaktirIdazI yat kizcid labhyate vastu tad vidyaadksssngkhyyaa| zatalakSaguNaM vApi tad bhUyo bhASitaM bhavata // 5 // tatra dvitricaturvarja dyUtakAro na vacaMte / uparyupari divyanti bahavo'pi hi tad gatAH tena chUtena ramyeNa remAte nalakUbarau / sAkSiNAmiva sarveSAM pazyatAM pRthivIbhujAm ONESIA ISI ASIA III IISIST | // 17 // Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = IIIIIIIIIIEIHIFAL jAnanapi nalo muSTiM krIDArasavivRddhaye / paradAyakamAreme kizcidapyantarAntarA // 8 // jayaH parAjayazcAsId yAvadalpo'bhavat pnnH| mahAdyUtabhare lebhe svadAyaM naiva kUbaraH tataH parAjayakSobhAt prabhUtamupaDhaukayan / kSemeNApi nalenoce muSTiH saniyatAmiti jIyamAne'munA tasmin bumbAravaparAyaNAn / dRzaiva krauzcakarNAridamanAdInavArayat // 11 // hastyazvarathadurgANi grAmAkarapurANi ca / helayA hArayAmAsa nale puSkarapArthivaH // 12 // mudrayA sahite koze koSThAgAre ca hArite / api zRGgAramAtmIyamupaDhaukayati sma saH kimatra bahunA rAjJA nalena sa tathA jitaH / yathA tena purA rAjA nala eva jito'bhavat // 14 // kena hi svIkRtaM dravyaM kasya dyUtaM vazaMvadam / kasmin paNyAGganA raktA kaM lakSmIna vimuzcati // 15 // yasmin putra: kalatraM ca nAsAkaNaM ca hAryate / na hi dyUtasya tasyAsti tulayA vyasanaM param // 16 // asti pApAtmakaM saukhyaM vyasaneSvapi keSucit / hAnau niHzeSasaukhyAnAM dyUtamekaM vyavasthitam // 17 // akArAnilayaM bandhaM prajAgaramanutsavam / vibhavabhraMzamastenaM aparju karagharSaNam // 18 // vyAmohamasurApANaM viSayatyAgamavratam / vitanoti manuSyANAM durantaM hi durodaram // 19 / / yugmam // jitamarthamanirgamya kitavasya kutaH sukham / na svasthA syAdasRk pItamavAntvA jalasarpiNI // 20 // praviveza samaM sarvaiH pArthivairniSadho nRpaH / uttuGgatoraNastambhAM rAjadhAnI nijAM nalaH // 21 // IAFII II4ISISI IIshe Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTame IISIS skandhe sargaH3 nijAM rAjadhAnI prApto nlaa|| // 175 // ale III III-IIIIII ISIF ||sile puNyapuNyajanAkIrNA sakarNahRdayaGgamA / vimAnomni saJjAtA jaGgamevAparA purI // 22 // ayaM guruH pitA mAtA bhartA mitraM ca bhUpatiH / yad vA sarvasvamasAkaM vIrasenasuto nalaH // 23 // ityAnandaskhalatkaNThaiH pravadadbhiH parasparam / dRzyamAnaH purIlokaiH prApa rAjapathaM nRpaH // 24 // yugmam // astUyata sa sAnandaM vandivRndairamandadhIH / uttaMsitabhujastambhairambhojAsanasannibhaH // 25 // jaya dvijaniSevita ! dvijanirastamuktAphaladvirephasumanaHsrajAM dvirasanAdhinAthopama ! / dvipAdhipasamabhrama ! dvijapatisvarUpAnana ! dviSatkaTakakAnanakSayadavAnala ! tvaM nala ! // 26 // arkataptatarumUlavAribhirlaGghanena girikandarIjuSAm / nidbhutastanuSu sarvavairiNAM vairasenibhiSajA madajvaraH // 27 // aliriva kamalinyAM narmadAyAmivebhaH sara iva lalanAyAM dhiSNyapatyAmivenduH / rasa iva kavitAyAM mantrazaktyAmivArthaH praviza nijanagaryAM supravezastavAstu // 28 // itthaM paThavividhamAgadhavarNanADhyaM prItaH pravizya kularAjagRhaM sa rAjA / AsthAnasImani suvarNamaye'dhitasthau siMhAsane samadasiMhasamAnasatvaH // 29 // tatra praNItadhanaratnasuvarNavarSAharSAkulAH sakalabhUmibhujaH praNemuH / taM svocitena vidhinA bhuvanAdhinAthaM tatprINitAH prakRtayo'pi yathAkrameNa nanRturananRtAbhirbhaGgibhirvAravadhvo jagaduragadamukhyaM maGgalaM gotravRddhAH / IFI AISI AII 4 MII SIHII // 175 // Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 31 // sapadi bharatabhartustasya rAjyAbhiSeke jahaSurapi pitRNAM devatAnAM ca saGghAH itizrI mANikyadevamUrikRte nalAyane aSTame skandhe tRtIyaH sargaH // 3 // IIIIIIIIIII-IIII aSTame skandhe caturthaH srgH| tataH pravavRte pRthvyAmakhaNDaM nalazAsanam / akhilakSmAbhRtAM mUrddhani raveriva mahanmahaH vAMzca vidyAdharAdhIzAn vaitADhyAcalavAsinaH / sa vizvavijayI rAjA visasarja kathazcana // 2 // mahAbalastu tatraiva tasthau tadbhaktivAJchayA / mImajAdezavarttinyA kezinyA saha sarvadA // 3 // nirjitaH puSkaro rAjA niryayau na nijAlayAt / tasmin sa vaikRtaM pUrva tasmin manasi lajitaH // 4 // Ize krauJcakarNAridevI ca damanasvasA / abhigamya gRhaM saMbhAvayAmAsaturAzu tam vatsa ! kiM hRdaye duHkhaM dadhAsi bahudhA mudhA / tvayi hyevaMvidhe bandhau mama sausthyena ko guNaH // 6 ahaM ca tvaM ca medinyAM vIrasenasutAvubhau / ekastvaM devaro devyA damayantyA mamAnujaH vyavasAyaH samagro'yaM kuTumbasya kRte nRNAm / tadeva yasya nAtmIyaM tasya klezo nirarthakA // 8 // yeSAM kulajane duHsthe pareSu dhanapoSaNam / bahiHsArA hi te lokA vizAlAH phalasannibhAH Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTame puSkarAya skandhe sargaH4 rAjyAI dadAti nlH|| // 176 // all PISSIMISSII-III II II Ile dhanyAH svadoSavaktAro dhanyAH svaguNalajjitAH / dhanyAH svakAryanizcintA dhanyAH svajAtipoSakAH // 10 // tad vimuzca manaHkhedamAvAsyAM sAMprataM jitam / vibhinna sUtavadbhUyaH kuTumbaM militaM hi naH // 11 // ityuktvA gADhamAliGgya samAghrAya ca mUrddhani / arddharAjyadharaM cakre puSkara kalinAzanaH // 12 // trikhaNDabharataizvarya tasyaivaM kurvataH sataH / jajJe nahuSanAbhAgamukhyAnAM jarjaraM yazaH // 13 // puNyahAnikRtaH svargAt puNyakSetre mahItale / tasya saurAjyataH puMsAM savizeSaspRhAbhavat // 14 // zrutazIlamahAmAtyaM kRtvA rAjyadhurandharam / siSeve kevalaM nityaM dharmakAmau sa pArthivaH // 15 // kadAcidapi kezinyA virahodvegavarNanaiH / kadAcituparNena samaM kubjatvavArttayA itthamanyairapi krIDAvinodainandayan jagat / samayaM gamayAmAsa sadAsukhamayaM nalaH // 17 // yugmam // anyadA sahito devyA kalyANikamahotsave / yayau tamopahe tIrthe praNantuM parameSThinam // 18 // tatra taddhavanaM dRSTvA kurvan caraNacAritAm / bheje vainayikaM veSaM sAvadhAnena cetasA // 19 // tato dharmadrumasyAsya dRDhabhakkyAvanIpatiH / pradakSiNakramavyAjAdAlavAlamacIkarat // 20 // sAlaGkAraizca zabdArthaiH stutvA sa parameSThinam / tadbhaktau vidadhe bhUmi sakalAM dRSTigocarAm // 21 // saharSeNa maharSINAM kRtvA caraNapUjanam / kRtArthAM nRpatirmene manasA nijasaMpadam // 22 // itthamakliSTamaSTAhamArAdhya parameSThinam / sabhAryo niSadhaH skandhAt samrADavatatAra saH // 23 // // 176 // Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IIIIIIIIIIsle tasyAcalasthalIsImni vahataH saha senayA / saptasaptinabhomArgamullakSya jaladhi yayau tataH prAdoSikadhvAntaM sAndraM kartumivodyatAH / rabhasA dhRtadhRlIkAH pracaNDA maruto bavuH piNDIkRtya dizaH sarvAH sareNau vAti mArute / ekavarNa jagaccakre ruddhadRSTipathaM tamaH anuccanIcavijJAnA digmUDhA ruddhadRkpathA / avalambya yayau senA sA sakAmeva kAminI tasthau ca tatkSaNaM khinnaH menayAM saha pArthivaH / bhUpAlAH kAlavettAro vizeSeNa ca tAdRzaH atrAntare rajAklezAt virate pRtanArave / likhiteSviva sarveSu sIdatsu nRgajAdiSu gahane tatra kAntAre niSadhaskandhasannidhau / bhUribhramarajhaGkAraM zuzrAva kalinAzanaH kimatra kamalaM puSpaM ? karaTI kIcako'pi vA / tiSThatIti mahAn tasya hRdaye saMzayo'bhavat tatastad vIkSituM rAjA kautukottrlaashyH| Uce javanikAmadhye narayAnasthitAM priyAm prakaTIbhava vaidarmi! pratisIrAmapAvRNu / tvadbhAlatilakajyotsnA timiraM hartumarhatu evamuktvA prakAzAbhUt sahasA damanakhasA / jajJe ca gahane kasmin pradeze jarjaraM tamaH zIghraM tamaH puraHsthityA vivikte vihite janaiH / dadatu gajhaGkArAnusAra prati to dRzaH tatrAddhatAsamasamAdhisamRddhimudrAnispandamIzamiva lepyamayaM munIndram / tau pazyataH ma karirAjakapolakASasaGkrAntadAnamilitAlikulAdyamAnam // 24 // // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // // 31 // // 32 // IIIIIIEIFII-III-IIIEINE // 34 // // 36 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | baSTame skandhe 10 // 37 // kalyANika mahotsave gato nlH|| | sargaH4 // 38 // || // 177 // // 39 // taM vIkSya vikSiptamanA munIndra mahImahendraH sahitaH sudatyA / aho ! tapaH kaSTamaho dRDhatvamaho! mumukSeti bhRzaM zazaMsa pArzvasthayA ca paricArikayeva devyA sajIkRtopakaraNaH karaNaM tadIyam / bhaktyA svayaM sa mamavAhayadAzu yatnAdutkIlitabhramarakaNTakakoTibhAgaH munivaravarivasyAvazyavRtti vitanvan nRpatirapi tadAnImAtmanA saukhyamApa / sa ca sapadi samantAcaNDavAtaH zazAma prakaTitarucirucairindurapyujagAma hRDhataramapi jitvA duSTa sattvopasarga svayamapi munisiMhaH saMhRtadhyAnamudraH / padamiva muditAyAM bhavyasattve vidhAtuM prazamapulakitAbhyAM locanAbhyAmapazyat anusatAnava maGgalamastu te jaya munIza ! nizAkaranirmala / / abhinananda tamindumukhaH svayaM nRpatiritthamutathyasamAnadhIH etat kimapyanavamaGgalamaGgalAI yat kautukaikarasikaH sukavizvakAra / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandho mahAbharatayAbhavadaSTamo'yam iti zrI mANikyadevasUrikRte nalAyane aSTame skandhe caturthaH sargaH // 4 // samApto'yaM aSTamaH skandhaH / // 40 // padamiva muditAyA dRSTasatvopasarga zAma prakaTitAcamAmAtmanA saukhya All-III III-IIIsle // 41 // PISIIAISEII III AIII // 42 // // 177 // Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamaH skndhH| navame skandhe prathamaH sargaH / HI1IATIlaIAISHINIjaInaICK atha natvA sapatnIke nRpatau purataH sthite / uvAca vizadAM vAcaM vAcaMyamaziromaNiH rAjan ! svabhAvabhavyasya bhavato dharmadezanAH / dIyamAnA virAjante karpUre puSpavAsavat rAjyaM vibhavasaMpUrNa bhAryA bhaktiparAyaNA / dharmazraddhAcitaM cetazcintyate kimataH param rAjan ! damanakasyAhaM satIrthyastathyavAg muniH / arthAnugAminA nAmnA vizrutaH zrutasAgaraH tat kimatra bahUktena mamAzIyuvayoriyam / tvamivAnyo'pi sarvo'stu nRpatirdharmatatparaH tamevaM vAdinaM vidvAn zatrukAlAnalo nalaH / vyAjahAra haran cittaM sAJjalirjalajAnanaH bhagavan ! dhanya evAsmi sarvathApi jitaM mayA / yamevamanurudhyante nirmamAstvAdRzA api kalirjitaH priyA prAptA sAdhitA bharatAvanI / karoti na tathA harSa yathA yuSmakRpA mayi bhagavan ! sarvasAmAnya mAnuSye'pi hi tiSThati / alaukikamidaM devyA lalATatilakaM kutaH ! kathaM ca viraho devyAH kazcit kAlamabhUd mama / trikhaNDabharataizvayaM kathaM vAdhigataM mayA IASI ARII ASHISIIIIIIIsle // 4 // // 8 // // 9 // // 10 // Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navame skandhe sargaH 1 | zrutasAgareNa dattA dharmadezanA / HISTII IIIST // 178 // iti pRcchantamurvIzaM samuvAca mahAmuniH / zRNu te kathayiSyAmi sarvametad yathAtatham // 11 // paramAvadhimedena kevalajJAnarUpiNA / mama nAviditaM kizcid lokAloke'pi vartate // 12 // purAbhUd mammaNo rAjA nAmnA bhuvamadhIzvaraH / pracaNDacaritaH zrImAn vIro vIramatIpriyaH // 13 // kevalaM balavAn dAtA yuvA dhIroddhatazca saH / anAryadezajAtatvAt samyag dharma viveda na / // 14 // kadApi sa hayArUDhaH kaNThArpitazarAsanaH / pAparddhirasikaH svairaM babhrAma vanabhUmiSu // 15 // ityugramRgayAbhUtagrahavyagre mahIetau / avadat tIrthayAtrArthI sArtho'STApadavartmani // 16 // tatra citraparIdhAnA nAnAyAnasthitA nraaH| abhUvan bahavo bhavyAH stotavyA rAjavandinAm // 17 // tAn dAnadAyino muktvA teSAM madhye sthitaM munim / anItitaTinIgrAhaH sa jagrAha mahAmunim // 18 // na kazcidapi tatrAsIt 1. rakSAkSamo janaH / zaktiruktA samAneSu ko balI balavattare ? // 19 // balAd nirvAsya taM sArtha sAmarthyena mahIbhujA / ciraM sa dadRze kruddhazA viSadRzAkRtiH // 20 // tasya pazyan mahIzayyA virukSaparuSaM vapuH / aho ! bIbhatsa ityaktvA mumoca nRpatiH zunaH // 21 // sa dantaiH sArameyANAM vajrasAramayairiva / muni vimettumAreme kuThArairiva pAdapam // 22 // sa vajrarSabhanArAcadRDhasaMhanano muniH / viSehe tad yathA vegaM zAntizItena cetasA // 23 // zApe hatiM hatau mRtyu mRtyau saMyamarakSaNam / gaNayantastitikSante lAmameva hi sAdhakAH // 24 // FIIII-II VIEI II ISHITS TRIKE AHAI || // 178 // Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 25 // // 26 // // 27 // IATIA III NISHISHITA // 28 // so'pi muktvA zunastasmin munau manujavandite / rAjA tarutalAsanamadhyAsta paTamaNDapam tadA tatra priyA tassa rAjJI vIramatI svayam / anekalakSyahastAbhiH samaM merIbhirAyayo tato bhUbhuji bhuJjAne khaJjanAkSI niSeduSI / dadarza tadavasthaM taM muni nayanyoH puraH taM vIkSya maGkSu mupiteva vibhinnacittA sA zIghramutthitavatI zunakAnapAsya / gADha zuzoca suciraM zucizIlalIlAkIlAlamAlitasamastatarnu muni tam keyaM manuSyamRgayA dhigaho pramAdaM hA deva ! ko'yamatiduSTamatiprapazcaH / kalpadrumaH parazuciH zakalIkRto'yaM cintAmaNiviMdalitaH kaThinopalena zApaM kadApi kupitastava cedadAsyat tat kA gatiH samabhaviSyadiha kSaNena / ehi kSamAparamamuM bhagavantamantarvandasva vizvajanavandhamanindyakIrtim iti himagirirAjA bodhito vIramatyA tamanu munivarendraM bhUyasA bhaktiyuktaH / bhaSaNagaNakatAnAM tasya dantavaNAnAM rujamurumapahartuM saprayatno babhUva iti zrI mANikyadevasUrikRte nalAyane navame skandhe prathamaH sargaH // 1 // // 29 // || ASIA III A TRII STI AJIT SIN // 30 // // 31 // FLA Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navame ISISITY skandhe sargaH2 II III VIIII devanAntare nalasya pUrvamava| kathanam // // 179 // navame skandhe dvitIyaH srgH| . = = atha natvA nRpaM zAntaM vidadhe lbdhiliilyaa| nijaniSThIvanenaiva yathAvasthaM vapurmuneH tamAlokya tadAzcarya vismito manasA nRpaH / zuzoca mRDhamAtmAnaM mammaNaH svena karmaNA Uce sa vilapanuccairnirmohena mahAtmanA / mA vipIda mahArAja ! nirAbAdho'smi pazya mAm // 3 // yat punastvAdRzo rAjA phalaM mAnuSyazAkhinaH / samyag dharma na jAnAti kevalaM tad dunoti mAm // 4 // dharmAvAptimaharSibhyaH sarveSAmapi jAyate / kaSTaM svakarmaNAnena mattaH pApaM tvayArjitam // 5 // antaHpuraM puraM cApi kiM rAjJAM svapadaiH kRtam / vinAparAdhaM tat teSAM bAdhAmAdhAya kA gatiH // 6 // dantaistRNAni gRhantaM na manti ripumpyho!| tRNAzinaH kathaM jIvA hanyante vividhAyudhaiH // 7 // arAjakamaho vizvaM hI no niHzaraNaM jagat / durbalo balibhiH kasmAt hanyate bAlizaiH pazuH // 8 // kalAvatIprabhRtibhirmitrAnandAdibhistathA / alpayA hiMsayA prAptaM duHkhaM sAgaradustaram kapAlapuTake bhikSAM kurvan dIno digambaraH / ciraM brahmaziracchedahatyayA naTito haraH // 10 // kiM na santyanyabhakSyANi kathaM vAtairna jIvyate ? / jIvadroheNa viSayAn gRhNato jIvitena kim ? // 11 // labdhvA mAnuSyakaM ramyaM durlabhaM bhavakoTimiH / na yasya viSayatyAgo nau niSaNNaH sa maati // 12 // IAI II DIII 4.TFII DISII AISHII A // 179 // Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ II III AISHITAI AIII IIITEle ityevamAdibhirvAkyairvyaktanAmno mahAmuneH / mammaNo mohamutsRjya samyag dharmamamanyata // 13 // pratipadya sabhAryo'pi gRhidharma sa zuddhadhIH / praNamya caraNau pazcAt kRtAJjalirabhASata // 14 // kSamaskha bhagavaneSu durbuddhiSu durAtmasu / anAryadezajAteSu mAdRzeSu kujantuSu // 15 // tad brUhi bhagavan ! kutra yAtrAM kurvan vanAntarAt / ciraM khilIkRto'si tvaM mayakA mUDhabuddhinA // 16 / / munirapyuktavAn vAkyaM mahAbhAga ! nizamyatAm / girimaSTApadaM nAmnA jAnAmi viditaM bhuvi // 17 // tasyAsti zikhare ramye bharatezvarakAritam / caityaM siMhaniSadyAkhyaM mUrti bhiyuktamahatAm // 18 // azakyaH sa manuSyANAmAroDhuM sAMprata giriH / pratyekaM yojanocchAyaiH sopAnaiH sahito'STabhiH // 19 // nRNAmaidaMyugInAnAM kevalaM kAlayogataH / tattaTasparzamAtreNa tIrthayAtrAphalaM bhavet // 20 // yaH punarvandate gatvA pratimAH zrImadarhatAm / antarbhavASTakaM samyak sa prAmoti paraM padam // 21 // tacca zAsanadevInAM viralasya hi kasyacit / ArAdhanaprasannAnAM sAnnidhyenopapadyate // 22 // tadahaM gantumicchAmi rAjan ! taM parvataM prati / na prArabdhamanirvAhya santuSyati hi mAnasam // 23 // eSa yAtrAntarAyo'pi saphalo me'bhavat punaH / yat tava pratibodhena mahAn dharmo mayArjitaH // 24 // ityuktvA tIrthayAtrArtha jJAtvA jigamiSu munim / puraH sArthavilambAthaM sa praipId nijamAnuSAn // 25 // svayaM ca tamanuvrajya mahAbhaktyA mahIpatiH / sArthena saha saMyojya natvA ca vinivRttavAn // 26 // II A MEII STI ATHIISTING RII A III Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navame // 27 // H I SIR sarga:2 // 28 // dezanAntare nalasya pUrvamava| kthnm| // 18 // tadAdi sahito devyA gItArthAn parizIlayan / mammaNo dharmakarmANi cakre cakradharopamaH devIva vIcibhiramIkSNamanuvratAdi dharmAmbhasAM hi mitavAnmanasAGgamAgA / aSTApadAdizikharasthitacaityamUrvI suzraddhadhe kimapi vIramatI praNantum vijJAya ca vyatikaraM hadi sA tadarthasAmadhyevAhanasahAyavatAmasAdhyam / sAnidhyataH kimapi zAsanadevatAyAH pUrNa manISitamiyeSa nijaM vidhAtum tadA tadArAdhanasAdhanAya tadIyamUrti vidhivad vidhAya / apUjayat prAjyasamAdhibandhA himAdribhUpAlacamUkhisandhyam iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane navame skandhe dvitIyaH sargaH // 2 // // 29 // IATSAIIMSHINIII II ASHIS navame skandhe tRtIyaH srgH| // 1 // DIII AISFII A iti tasyA vitanvatyAH prItAM zAsanadevatAm / kuzalastarazAyinyA dinAni katicid yayuH sA jAgaraNamaSTamyAM pUrNimAyAM ca kurvatI / ninAya kalagItAbyarAtrIrArAtrikAdibhiH BITA II // 18 // Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = = // 7 = // = = ISISITIESI VIIIIIIII sahasrazaH kumArINAM vastrAlaGkaraNaiH samam / maharSidAnamukhyAni bhaktapAnAni sA dadau svayaM vikhaNDitaklezA SaDbhAgonAmakhaNDadhIH / cakre mAsopavAsAnAM prayatA pazcaviMzatim tatastattapasA tena prItA pratyakSatAM gatA / uvAca vizadaM vAkyaM svayaM zAsanadevatA vatse ! kamalapatreNa lohamAraH samuddhRtaH / tapasaH kSamatAM nItaM vapuryadidamIdRzam vazIkRtAsmi sAhaM te tanvani ! tapasAmunA / candanadrumakandalyAH sauramyeNeva pannagI idaM te pUryate zIghra kamalAkSi ! manISitam / kRtaM kAlavilambena sajIbhava kRzodari ! iti tAM praguNIbhUtAM zaMsantI zAsanAmarI / vimAne svayamAropya ninAyASTApade girau tamaSTayojanocchrAyamaSTadigbhAgavizrutam / sA vandate sma sASTAGgamaSTApadamahAgirim nUnaM sa bharato rAjA manuSya iti neSyate / divyaM yasyedamadyApi kIrtanaM bhuvi varttate ityantazcintayantI sA prAsAde tatra sundare / praviveza vizAlAkSI devyAH sAnnidhyayogataH dvidazASTacaturmedavibhaktAn bhaktitatparA / stambhasthitAn vavande sA caturviMzatimarhataH teSAM ca vidhivat puSpaiH pUjAM vidadhatI satI / saphalaM sA nijaM mene jIvitavyaM ca janma ca pratyekamapi mUrtInAM nAnAratnamayAni sA / tilakAni lalATeSu racayAmAsa bhAvinI sthitvA ca jAnuyugmena muktAzuktikamudrayA / tataH stutimimAM cakre mahA* mohavarjitAm BHIATHI AII 4 III II AISHISISEle = // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // = Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navame skancha // 17 // // 18 // // 19 // sargaH3 dharmadezanAntare nalasya pUrvabhavakathanam / / // 18 // namaH parebhyo'pi parAparebhyo'pi namo namaH / parAparaparebhyo'pi sarvavidbhyo namo namaH iti natvA ca nutvA ca mAsaM pUrNamanorathA / amucyata drutaM devyA samAnIya svamandire sApi tatra vicitrAGgI devayAtrAsamAzrayam / zazaMsa sakalaM vRttaM prItA prAtaH parti prati ajani tadanu ramyaM devayAtrAgamArtha janapadajanabhojyaM varSamekaM mhiiyH| aviralakalagItisphItimantaH samantAdanizamapi nitAntaM dadhvanurvAdyabhedAH dharmapratItipratipatracittau jAyApatI tau ghanadattavittau / varSANi zeSANyapi puNyakRtyairullaGghayAmAsaturapramattau iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane navame skandhe tRtIyaH srgH||3|| // 20 // // 21 // SHI II III-III-II ISRKe navame skandhe caturthaH srgH| bhUyo bhave tRtIye'smin nagare potanAbhidhe / tau dhanyo dhUsarI ceti dampatI samajAyatAm // 1 // pAzupAlyasamRddhau tau bhadrakau ca svabhAvataH / abhRtAM paramapremapratibaddhau parasparam / // 2 // na ko'pi vyathito vAcA na kiJcit kasyacid hRtam / na kApi khaNDitaM zIlaM tAbhyAmAtmIyajanmani // 3 // // 18 // Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // // 7 // ET- II A BIGATHI - IIIIIsle // 9 // // 10 // kSudhitasya kSudhA bhanA tRSitasya tRSA hRtA / zrAntasya ca zramazchinnaH svazaktyA prativAsaram anyadA prathamaprAvRTsamaye samupAgate / sajIvadhanamAtmIyaM draSTuM dhanyo bahiyayau varNAvayavasambaddhairdUrAdAhUya nAmabhiH / alAlayad yathaucityaM sa dhenumahiSIniMjAH tadA ca kazcidapyekaH kAyotsargasthito muniH / tatra trapAparitrANamAtravakhAvRto'bhavat sa vRSTisakalakliSTazarIrasya mahAmuneH / tasya mUrddhani dhanyaH svaM tatra cchatramadhArayat munistasyetthamAsandhyamavandhyaparicaryayA / vAyuvRSTivyathAvegaM nistatAra sudustaram apRcchacca muni dhanyo natvA madhurayA girA / kutaH ka gantukAmo'si ? kathyatAM bhagavanniti munirapyUcivAn pANDyadezAt laGkApurIM prati / nataye gurupAdAnAM eSa gacchan kilAbhavam imaM tu sAMprataM vIkSya varSAsamayamAgatam / ihaiva sthAtukAmo'smi jantubAhulyato bhuvaH idamAkarNya dhanyo'pi taM netuM nijamandire / dadau mahiSamAroDhuM paGkasaGkarazaGkayA yogyaM na yAnamasmAkamityuktvA zramaNAgraNIH / padbhyAmeva purasyAntaH samaM tena samAyayau tatra pIyUSatulyena payasA bhaktitatparaH / akArayad muni dhanyaH pAraNaM puNyakAraNam so'pi tasmai sabhAryAya kurvan dharmAnuzAsanam / pratipAlya muniH kalpaM jagAma gurusanidhI tadAdi dharmasaMpacyA dhUsarIdhanyayostayoH / vahatozvAru gArhasthyaM jajJe pariNataM vayaH // 13 // // 14 // // 15 // = = // 17 // = Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navame dharmadeza skandhe sargaH 4 ilas nAntare nalasya pUrvabhavakathanam // // 182 // SHIMISSIMIHI-ISIS ISSIO sarvasaGgaparityAgaM prAntakAle vidhAya tau / mahAvratadharau dhIrau zarIraM visasarjatuH // 18 // tataH satatasaukhyADhaye svarge sAdharmyavAhini / ubhau haimavate kSetre jAtau mithunadharmiNau // 19 // yatra hemamayI bhUmiH pakSiNo mdhursvraaH| acchazItAni toyAni vAyavo'tisukhAvahAH // 20 // paryante yugmamevaikaM tadapatyaM prajAyate / ekonAzItyahaH pazcAt tad muktA yAnti te divam // 21 // vastrapAtraniketasrakzayyAbhojyAsanAdikam / teSAM kalpadrumA eva sarva yacchanti vAJchitam // 22 // iti varSamayIM cayA~ saMpUrNAmanubhUya tau / mahendratridive'bhUtAM devau dAmpatyazAlinI // 23 // kSIraDiNDIranAmAnau vahantau taijasaM vapuH / parasparamapi prema prakAmaM bhajataH sma tau // 24 // tatra palyAdhikaM sthitvA sAgaropamasaptakam / cyutvA ca nalabhaimyAkhyau saJjAtau dampatI yuvAm // 25 // taditthaM yat tvayA pUrva muniH sArthAd viyojitaH / tavApi priyayA sAkaM tadviyoga ihAbhavat // 26 // kSamitaH sa tvayA tarhi nAbhaviSyad muniryadi / vyaramiSyat tadadyApi tava kiM virahAnalaH ? // 27 / / yacca dhanyabhave dadhe chatraM munivaropari / ekacchatramidaM rAjyaM taba rAjan ! tato'bhavata // 28 // yadarhadvimbabhAleSu tilakAni tatAna ca / saJjAtA tena devIyaM bhAsvattilakalAJchitA // 29 // yacca paJcabhavAn yAvad dAmpatyamajaniSTa vAm / tadbhavAntarasaMskArAd yuvayoH prItiraddhatA // 30 // tad vAkyamiti zRNvantAvantazcintAparAyaNau / upapatravapuHkampo dampatI tau mumUrcchatu: // 31 // SITIALI ATHI TITI ISIP // 182 // Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 32 // // 33 // / / 34 // ISIBILASTI VIIIIIII prativimbagivAdarza svame vIkSya bhavAntarAn / mUrchAnidrA parityajya punaH svasthau babhUvatuH anubhavaramaNIyaM jJAninastasya vAkyaM, tribhuvanajanalIlAsAkSiNaH saMstuvantau / tadadhikaparicaryAvaryayAtItya rAtriM, divasavadanasImni svaM gRhaM prApatustau pusspaavcaayjlkeliklaavilaasai>laadhirohshshivrnnnsNpryogH| saGgItakaizca samayaM gamayAmbabhUva tat sarvathA mithunamavyathitArthadharmaH virahajAnavamaM galalagnayA hRdayaduHkhacayAn sutanu ! tvayA / iti paraM pariramya sunirbhara rahasi bhImasutAmavadad nalaH etat kimapyanavamaM navamaGgalAI yat pazcanATakakavirvitatAna navyam / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandho jagAma navamo ramaNIya eSaH iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane navame skandhe caturthaH skandhaH // 4 // samApto'yaM navamaH skandhaH / // 35 // IASHI IIIIIIIIIsle // 36 // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazame dazamaH skandhaH nalasya bhavAntara| prekSaNam // sarmaH1 dazame skandhe prathamaH srgH| // 18 // IIIIIII-IINIK tayoniviDasaMsArakrIDAsaraNisAraNiH / anavasthitasantAnA na kApi tuSTimAyayau surUpaM priyakAntatvaM sAmrAjyaM rogahInatA / ityamI hetavaH sarve smarAgnisamidhaH smRtAH sAtirekANi varSANAM lakSaNi navatiryayuH / nityaM navanavastasya tathApi madanotsavaH saundargavijitendrasya sAdharmikatayA tanoH / AnuguNyamiva prApa naiSadhasya manobhavaH tamanyadA sabhAsInaM pratihAraniveditaH / Uce kuzIlavAcAryaH kazcit prekSANakakSaNe bahavo'pi tvayA dRSTAH pRthivyAM deva ! nrtkaaH| punarnartakamekaM me nRtyantamavadhAraya iti prazrAvitaM tena kSiptvA javanikA javAt / praviveza bhraman rakSamaNDape grAmazUkaraH dhIramaJjIrajhAtkAraM hArakeyUramAlinam / sukaNTamukuTATopaM valgatkanakakuNDalam vicitrakaraNopetairaGgahArairmanoharaiH / nRtyantaM vIkSya taM bheje vismayaM sakalA sabhA tAlamAnalayaistasya ghaNTAlInAdibhiH shubhaiH| citracitrataraizcittaM cakRSe viduSAmapi IIIII jAnA jAtA // 7 // // yugmam // 9 // // 183 // Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // na - // 14 // // 15 // ISIA IIIIII IICTINE naiSadho'pi vizeSajJaH stuvan zikSAsamarthatAm / prasannastadupAdhyAyaM hemalakSarayojayat taM ca nRtyasya viratau prasvinnaM grAmazUkaram / candanAgarukarpUrairliptagAtramakArayat tathA sugandhilipto'pi rAjJaH pazyata eva sH| snAnapraNAlakulyAyA vizraM paGkamagAhata aho ! kaSTamaho ! kaSTa kalAvAnayamIdRzaH / idaM ca kutsitaM karma kimapyetasya dRzyate ityuktvA vairasenistaM punaH pUtamakArayat / luloTha tatkSaNaM gatvA sa bhUyastatra kardame tatastaM kutsitAsaktaM niHzUkaM grAmazUkaram / nininda nirbharaM rAjA kurvan mukhavikUNikAm tadAnIM tadupAdhyAyaH smitvA sAkSepamabravIt / rAjan ! janAH svabhAvena paradoSakadarzinaH tathAhi tvapimaM paGke hasasi grAmazUkaram / kintu nindasi nAtmAnaM magnaM madanakardame ityuktvAntardadhe zIghraM saha prekSaNakena saH / azrUyata ca suvyaktA vyomni vAgazarIriNI vIrasenaH pitAhaM te tvAM bodhayitumAgataH / tyaja vatsa ! mahAmohaM bhaja nirvANapaddhatim tadAkarNya nalo rAjA sahasaiva camatkRtaH / suptotthita ivAkAle nininda svaM pramAdinam aho ! mama vimUDhasya viSayAndhasya durdhiyaH / yadeva kRtyamAtmIyaM tadeva kila vismRtam anAdibhavasaMskAraH kAraNaM tatra manyate / bhUyo bhUyo'nubhUteSu viSayeSveva yad bhramaH aho ! mohanalaM yAtA nivRttiyat pravRttitaH / anityaM jIvitaM matvA yad janA viSayArthinaH IRISHI SISTII AISHISHI // 17 // // 18 // // 19 // // 21 // // 23 // // 24 // AISI Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazame // 25 // nalasya = skandhe sargaH1 // 26 // I ASHISE bhaavnaa|| // 184 // // 27 // = // 28 // = kaSTa vaidagdhyamapyatra macAnAM mohavRttaye / na tathA pazavo davA manuSyA maithune yathA sandhyAdivArAtrighaTIsamete janAyurambhaHparizoSaNAya / Adityacandrau vRSabhau baliSThau kAlAraghaTTe parivartayetAm yauvanaM jalataraGgacaJcalaM jIvitaM jaladajAlasannibham / saGgamAH kapaTanATakopamA hanta dustarataro bhavodadhiH nigRhya kezeSu nipAtya dantAn vASiryamAdhAya vidhAya cAndhyam / kAmAn balAdeva jarA hinasti svenaiva no muJcati pUrvameva tAruNyaratnaM patitaM va tad me hato'smi hA daiva! kathaM karomi ? itIva namraH kila mandamandaM pazyan prayAti sthaviro varAka: karau ziro vApi muhurghanAnaM mRtyormayAt kampitasarvagAtram / niSedhaceSTAvidhuro'pi vRddhaM gRhNAti hA hanta tataH kRtAntaH ataH parityajya javena rAjyaM tapovane yAmi vinItamohaH / na pUrvajaimeM jaraThasvabhAve saudheSu paryayutaiH prasuptam pUrvakarmanipuNA divAnizaM mImajApi tapase'nuzAsti mAm / dhAna -IATICATIAHINISITY // 29 // = // 30 // = RISHABHI II I // 31 // // 184 // Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 32 // darbharasya hi mamaiva kevalaM dustyajo viSayavAsanAbharaH iti manasi tadIye cArucAritraratnagrahaNamatiratIva sthairyabhAvaM gatA ca / munirapi hi sudAmA nAma dhAma zrutInAM vanabhuvi vanapAlasthAnanena zrutazca iti mANikyadevasUrikRte nalAyane dazame skandhe prathamaH sargaH // 1 // II // 33 // dazame skandhe dvitIyaH srgH| CISFICISIWISHI-IIII-ISHISIS // 1.. atha zrutvA bhavabhrAnti zAntimAn munisevayA / pavitrayitumAtmAnaM yayau bhaimyA samaM nalaH natvA sa vidhitastasya munikesariNaH puraH / viveza vivazIkurvan mahAmoha mataGgajam tasya muktilatAmUlaM vairAgyaM vAkyavRSTimiH / siSeca hRdayavApavyApakaM munivAridaH rAjan ! vizvaikavIrANAM pathi prasthitavAnasi / yad vinirjitya bAhyArInantaraGgAn jigISasi lIlayA durjayA hyete vinirjitasurAsurAH / anAtmavattayA puMsAM sakRdudyamamAtrataH kSaNikaM khalu vairAgyaM rAgAndhamanasAM nRNAm / tad duHkhaM mohagarbha ca saJjAtamapi niSphalam jJAnagarbha tu vairAgyaM yat kizcidavinazvaram / tatkAryakaramatraikaM kvApi kutrApi kasyacit Finis...SEE AII // 7 // Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazame indrasenasya raajyaabhissekaa|| sargaH2 // 185 // II AIIAN II-IIIHITHE na kathaJcid virajyante jantavaH siddhasAdhvasAH / madhubindunaraprAyAH prAyaH kRpaNavRttayaH dharmAdagnivalati jalado varttate vAti vAtaH / candrAdityau bhRzamudayataH sAgaraH pAti sImAm / trAtA dAtA zaraNamacalo dharma ekaH kimanyat / nirmANAM narakakuharakoDavAsaH sadaiva // 9 // jJAtvApi dharma munibhiH praNItaM kriyAparo yuktimupaiti nAnyaH / mAsAhasaprAyagiro varAkA hastasthadIpAH prapatanti kUpe // 10 // prapitsunA muktipadaM bhavAbdheH sadaiva bhavyena gurunissevyH| davAgniruddhe'dhvani paGgumandhaH skandhena dhatte nahi nirgamAya // 11 // iti nirupamaramyanirmalaiH suuribhrturvcnrstrph'aidhautmithyaatvpkkH| sapadi saparivAro vairasenirviraktaH kRtamAterudatiSThad viSTapavyApikIrtiH // 12 // iti zrImANikyadevamUrikRte nalAyane dazame skandhe dvitIyaH srgH||2|| DISEASI II IIIIIIIII dazame skandhe tRtIyaH sargaH / 00000atha prApya puraM zrImAn manISI niSadhezvaraH / rAjyAbhiSekasaMskAramindrasenasya nirmame nalaM dIkSonmukhaM jJAtvA tatsutaM ca padasthitam / samaharSaviSAdAnAM janAnAM kApyabhUd dazA // 2 // // 185 // Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // // 7 // yugmm|| bAjAISHI ISSIVISI II II | yathA pANigrahArambho yathA digvijayodyamaH / tathA tasyAbhavat ko'pi saMyamagrahaNotsavaH arcayan sarvacaityAni prayacchan dAnamarthinAm / anvitaH sa purIlokaniryayau nagarAd bahiH anujJApya janaM sarva tatra vizleSakAtaram / praviveza mahAraNyaM sabhAryo bhUbhujAM varaH zrutazIlo mahAmantrI bAhukazca mahAbalaH / mahAbalo mahAbAhuH kezinI ca kuzAgradhIH RtuparNazca bhUpAlaH puSkarAdyAzca pArthivAH / tadA vihAya gArhasthyaM vanavAsaM prapedire madhye gItArthasArthAnAM tacaM jJAtvA gurormukhAta / mahAvratadharo dhIraH sa cakAra mahata tapaH atha kramAdanAtaGkamakalaGkamasaGkaram / anAgAdhamanAvAdhamanUmiparivAritama asaMhananasaMsthAnamaliGgamaguNatrayam / viveza vizadaM rAjA sadyaH sa brahmasAgaram tapastapasyatastasya tathyamitthaM tapovane / svarAjyaharaNAzaGkI zakro'pi hRdi cukSume tatastasya tapovighnaM kartuM kIrtipayonidheH / AyayurvAsavAdiSTA bhuvamapsaraso divaH na sehire samAdhisthairmuniminibhRtairapi / balAt pulakadAyinyo malayAcalavIcayaH cakre karNakuraGgANAM bandhanaM guNavandhurA / devagAnamayI kAcid vAgurA dUravistRtA tathApi hi tamakSobhyaM rAjarSimapakarSitum / na kathaJcit surastrINAM svIcakre sAhasaM mama tataH kimapi kezinyA samyak sAmyaM ddhaanyaa| babhUva chadmavaidarbhI rambhA menakayA saha dadarza kriyamANAM tAM nalaH kalavilApinIm / ghorarAkSasavepeNa citraM citrarathena khe DESISTERI-IIEISHI RISHIFIERIFI // 10 // yugmam // // 11 // // 12 // // 13 // // 14 // // 15 // // 17 // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazame skandhe sargaH3 nalasya dIkSA, // 186 // zIlAdInAM vnvaasshc| FILISEII-IIIIRIESI ISIK mahArAja! mahArAja! paritrAyasva mAmitaH / krauJcakarNAnujenAhaM nIye kirmIramAlinA // 18 // araNye'pi hRtA pUrva na tvatpAdaprasAdataH / pazyato'pi tavedAnI hAhA ! harati rAkSasaH kva tat te sahajaM tejaH ? va tad divyAkhavaibhavam ? / trAtumAtA priyAM sAdhvI prasIda sadayo bhava // 20 // priyApaharaNe'pyuccairudAsInaM narezvaram / dhig dhik kurvanti hanta tvAM pazya pazya divaukasaH // 21 // mAbhUta tava mayi sneho mAbhUd dveSo'pi vidviSi / tathApyAtaparitrANaM vidhAtuM na virudhyase // 22 // tava rAjan ! virodhena driyamANA virodhinA / kamanyamadhunA yAce zaraNaM tvayi tiSThati // 23 // iti zRNvan tadAkrandAn aTTahAsAMzca rakSasaH / Azu cukSobha rAjarSivismRtAtmalayo nalaH // 24 // utpAdya nikaTasthaM drAka dumaM sa narakuJjaraH / babhASe bhImadostambhaH sAbhimAnamidaM vacaH // 25 / / mAbhI6modbhave ! mAbhI rere tiSTha nizAcara ! / durAtman ! mAmanirjitya cauravat kiM palAyase? // 26 // iti rAjarSiNAkSiptaH sa mAyAmayarAkSasaH / vihAya chadmavaidarbhI yuddhAyAbhimukho'bhavat // 27 // dvayoH pravavRte yuddhaM prakampitadharAdhavam / zveDAnAda jAsphoTabadhirIkRtadigmukham // 28 // parasparaprahArANAM tau prazaMsAparau mithaH / yuyudhAte ciraM yodhAvuttarottaravitrAmam // 29 // tato rAjarSiNA roSAt muSTyA mUrddhani tADitaH / palAyate sma sAkrandaM sa palAdaH pulAkayA // 30 // utphullabadanAmbhojA sasmitaM viripateva sA / drAk chamadamayantI tamAliliGga ca nirbharam // 31 // HESIATI II II IISIS // 186 // Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 32 // // 34 // // 35 // | RISHI Ala NFINIFII III GAR tadakapAlisaMbhUtapulakaH zuzume muniH / akAlajalapRSTyeva kadambaH sphuTakorakA tato vikRtimAtmIyAM saMvRNvan smRtasaMyamaH / sa devena kRtAM mAyAM viveda ca nininda ca javAdantardadhe rambhA saMbhrameNa munIzituH / kitavaH kRtakarttavyo na chupAyena tiSThati munIndro'pi tadAtmIyaM zIladarpaNalAJchanam / tatakSa sutarAM tIkSNaistapaHzANairanekazaH rUpaM mamApi ca tathaiva vikRtya kRtyaiH zakrAjJayA yadamarai'chalito nrendrH| tenAsmyahaM tadupasarganimittabhUtA matveti bhImatanayApi tapastatAna nAnAzanairanazanairlapitAGgayaSTiH svAdhyAyasaMyamasamAdhiSu bddhkkssH| zrImAn muniH kSapitakarmanalo'malo'pi bhAgyairabhUdupari sarvamahAmunInAm tasmin gate napaRSau avanAntareNa samyak samAdhipariNAmaparAyaNe ca / sAdhvIziromaNirasaGkhyaguNaikabhUmirmImodbhavApi samapadyata kAladharmam iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dazame skandhe tRtIyaH srgH||3|| HIA ! 4 II STI ASI SITE // 37 // // 38 // Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazame sargaH4 sAdhvIziromaNidamayantyA : kAladharmA %= = // 187 // = II II Aila ME AIII Assile dazame skandhe caturthaH srgH| atha satkarmasambandhAna bhoktuM bhogaphalAtmanaH / puNyazlokaH sa rAjarSirAsIduttaradikpatiH sArddhaSoDazavarSIyaH puruSAkRtimudvahan / uttasthau ratnaparyaGkAt sa vikSiptottaracchadaH tato jaya jayetyuccainanda nandeti coccakaiH / bhadraM bhadramiti vyaktaM vyAjahutridivaukasaH camarAlaGkatAM bibhrad gadAmuddAmavigrahaH / prApa dezaprarohasya sa zriyaM vaTazAkhinaH kamapi priyamuddAmamapuSyat puSyakaM tadA / svAminAdhiSThitaM tena virizcineva vArijam purAtanatanUtpatyA tasyaiva dayitAsthitau / bhImodbhavApi sA devI tatraiva samajAyata mahAbalaH samaM patnyA RtuparNaH sa puSkaraH / tasyaiva bhRtyabhAvena samajAyata tatkSaNam jAnatAmavadhijJAnAt teSAM prAgbhavamAtmanaH / jajJe'nusyUtasandhAnA sarveSAM premazRGkhalA dhanAdhipatimutpannaM nUtanaM tamavekSitum / utkaNThitAH samAjagmustatra zakrAdayaH surAH tasyAbhiSekasaMskAraM kartuM praguNapANayaH / tiSThanti sma mahendrAdyA mahatA saMbhrameNa te tataH paramayA bhaktyA lalATaghaTitAJjaliH / praNamya vetrapANistaM vajrivIya vyajijJapata diSTyA deva ! yadeteSAM sarveSAmanujIvinAm / bhAgadheyaistvamasmAkamutpanno'si dhanezvaraH = = = = = or u vo24. = = = = jA III 4 bajAnA // 7 // // 87 // Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ele // 13 // // 14 // ISIT ISFILTI-IIIIIIFIFIII tiSThatsvapi hi sarveSu deveSu varuNAdiSu / kuvera ! taba tulyA zrIH kasyeha kila varttate krIDAvanAni vanakalpamahIruhANAM cintAmaNisthalabhuvo bhavataH smstaaH| tvaM kAmadhenunikaTabrajakoTinAthastvatsannibho na vibhavena bhave'sti kazcita iti pratIhAragiraM nizamya suraH prayogAya sumaGgalAya / sajIbhavannaIdupAsti pUrva suzAzvataM caityagRhaM viveza tatra praNamya bhagavantamanantamantaHsantApasantatiharaM parameSThinaM sH| abhyarcya tat tadupacArabharaizca bhaktyA cakre vicAracaturaH stutimitthamarthyAm paramayA ramayA parizIlitaM zamitayA mitayA vijitkrudhH| vinavadaM bhavadajisaroruhaM sukRtinaH kRtinaH paricinvate tava pAdapadmayugamatra satAM zaraNaM vidhAya ciramatrasatAm / viSayArNave'pi na bhayaM patatAM viyatIva pakSiyugalaM patatAm tvaM darzanAdapi dadAsi samIhitArthAn tvaccintanAdapi vinazyati vighnavargaH / yatnena nAtha ! vihitA tava paryupAstirbhavyAtmanAM bahu bhavabhramaNaM ruNaddhi apArAya sArAya zazvad namaste prakRSTAya ziSTAya diSTyA namaste / IATISFII A LEII A TEII S THEII AATEIN S // 17 // // 18 // // 19 // Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // .20 // prazasviH // skandhe sarmaH4 // 21 // ra88AA anantAya nityAya nityaM namaste namaste namaste namaste namaste stavanamavanataH sa tathyamitthaM navanavamaGgalakAri cAru kRtvA / abhadajabhijanAbhidhAnadhanyaM dhanadapadaM tridazezvarAbhiSiktaH etat kimapyanavamaM navamaGgalAddU sAhityasAraviduSA kavinA kRtaM yat / tasyAryakarNanalinasya nalAyanasya skandho jagAma dazamaH zamasaMbhRto'yam utpttidautyvrviddvrshiilsuucaasNyograajybhvnirvhnnaabhidheyaaH| skandhA bhavanti daza yasya nalAyanasya pUrNa tadetadadhunA dhanadaprasAdAt iti zrImANikyadevasUrikRte nalAyane dazame skandhe caturthaH sargaH // 4 // // 22 // // 23 // NRI III II III - III VIII IS ISHI-IIIIII-FIFle samAptaM cedaM nalAyanaM 1 kuberapurANaM 2 zukapATha 3 ityaparanAmakam / saMpUrNo'yaM grnthH| 2RRRRRRRRR222 // 18 // Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nNdNddkN - - - - - - - iti shriinlaaynm| Pieci sexs seresses OSE daaNtooyddNtoo Page #420 -------------------------------------------------------------------------- _