Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka (navI AvRti) sidhdha bhagavAna guNasthAnaka : 5 thI 14 bhAga - 3 anaMta catuSTayanA svAmI * ATha krarmanA nAzaka samaya : sAdi anaMtakALa traNeya yogathI mukta vItarAga sarvajJa bhagavAna samaya : pAMca svAkSara yogayukta vItarAga sarvajJa bhagavAna sarva kaSAyamukta 7 ghAtI karmanAzaka samaya : 1 aMtarmu. thI dezona pUrva kroDa varSa kSINakaSAya chadmastha vItarAga guNasthAna mohanIyano pUNakSaya prAtibhajJAna samaya H ja.u. aMtaryu. upazAMta chadmastha vItarAga guNasthAna samaya H 1 samayathI aMtaryu. pachI avazya patana sUkSmalobha kiTTIvedana samaya : 1 samayathI aMtaryu. mohakSaya ke upa. karanAra kSepaka ke upazAmaka samaya : 1 aMtarmu. mohakarmanA (1) apUrva sthitighAta (2) rasaghAta (3) guNa zreNi (4) guNasaMkrama(5) apUrva sthitibaMdha, nivRtti 1 samaye caDelA jIvonA adhya.nI bhinnatA samaya 1 aMtarmu. apramatta bhAvanuM sarvaviratipaNu samaya : 1 aMtarmu. pramatabhAvanuM sarvaviratipaNuM samaya 1 aMtarmu. thI dezonapUrva koDa varSa samyaktva sahita 12mAMthI ekAda paNa aNuvratAdinA eka vagere bhAMgAno dhAraka * sudevAdinI zradhdhA 7 sukhamaya saMsAranI suga * jinabhakti 7 sAdharmika rAgI dharma rAgI 7 jinavANI zravaNano atipremI samaya : 1 aMtarmu. thI 66 sAgaropama jina dharma pratyenarAga, saMsAra pratyenadveSa samaya H aMtarmu. mAkSa 14 ayogI kevalI bhagavAna 13 sayogI kevalI bhagavAna 12 kSINamoha 10 sUkSma saMparAya sanivRtikaraNa athavA bAdara saMparAya 8 apUrvakaraNa athavA nivRtikaraNa 7 apramatta sarva virati E pramata sarva viSeti 5 deza virati 4 samyaktva 3 mizra 2 sAsvadana lekhaka - saMpAdaka 5. pU. AcArya zrI naravAhanasUrizvarajI 11 upazAMta moha upazama samyaktvanuM mArgAnusArI bhAva vamana karatAM lakSaNa : nyAya sapanna samaya : 1 samaya thI 6 AvalikA vibhavAdi guNaprApti 17 mithyAtva guNasthAnaka zreNInAM guNasthAnako 19 caramAvartakALamAM praveza che arjunabaMdhaka bhAva mAbhimukha mArgapatita 7 AdidhArmika avasthA lakSaNa (1) tIvrabhAve pApa na kare (2) ucita seve (3) arthamAM nIti kAmamAM sadAcAra (4) mokSaruci 13 11 * bhavAbhinaMditAnI caramasImA dvibaMdhaka-samRdabaMdhaka vyavahAra rAzimAM che atigADha mithyAtva praveza * sUkSmanigoda * avyavahArarAzi * mahAbhayAnaka mithyAtvano aMdhakAra - ATha rUcaka pradeza khullA hoya
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArtha na graMthamALA prakAzana naM-42 (0) soLa gAma (navI AvRtti) bhAga-3 guNasthAnaka H 5 thI 14 lekhaka-saMpAdaka karma sAhitya niSNAta sidhdhAMta mahodadhi, saccAritra cUDAmaNi sva. AcAryadeveza zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTadhara, paramazAsana prabhAvaka paramatAraka, sUcicakra cakravarti, suvizALa gacchAdhipati, pracaMDa pUNya ane prauDha pratibhAnA svAmI, vyAkhyAna vAcaspati, dikSAnA dAnavIra sva. AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA paTTa prabhAvaka karma sAhityanA jJAtA parama pUjya AcArya vijaya naravAhanasUrI mahArAja. saMklanakAra pUjya munirAja zrI darzanazIla vijayajI prakAzaka padArtha darzana TrasTa 1188, lakSmInArAyaNanI poLa, rAjAmahetAnI poLamAM, kALapura-amadAvAda-380001.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUcanA A prasaMge eka spaSTatA karavI atyaMta jarUrI che ke jJAnadravyano upayoga mukhyatAe prAcIna graMthonA hastalekhana-jJAnabhaMDAronI jALavaNI-pUjya sAdhu sAdhvI bhagavaMtonA adhyayananI vyavasthA AdimAM samucita rIte ja karavo yogya che. AvA graMthonuM prakAzana karavAnuM kartavya jo ke yathAzakti zrAvakoe ja adA karavAnuM che. te zakya na hoya ane jJAna dravyano upayoga anivArya bane to paNa emAM jarUrI maryAdAnuM pAlana Avazyaka che tethI ja pUjya sAdhu-sAdhvI bhagavaMto tathA zrI saMgho hastakanA zrI jJAnabhaMDArone ja graMtha sAdara samapita karAze gRhastho e graMtha vasAvavo hoya to tenuM purUM mUlya zrI jJAna khAte arpaNa karIne ja vasAvavo ane zrI jJAnabhaMDAramAMthI vAMcana karavA mATe upayoga karavo hoya to teno yogya nakaro zrI jJAna khAte ApavA cUkavuM nahi jethI koipaNa prakAranA doSanA bhAgIdAra na thavAya.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Arthika sahayoga zrI kRSNanagara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha (saijapUrabodhA) amadAvAdanA zrI jJAna khAtethI parama pUjya AcArya vijaya naravAhanasUri mahArAja sAhebanI preraNAthI A pustaka prakAzananI rakama maLela che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustaka-42muM caudaguNasthAnaka vivecana navI AvRtti bhAga-3 vIra saM-2527 sane-2001 saMvata-2017 zrAvaNa pUrNimA kimata za 90.00 sarvahakka prakAzakane svAdhina TAipa seTIMga divyeza zAha mudraka yunika ophleTa tAvaDIpurA-dUdhezvara amadAvAda 380004 Te.na. 5623440 prAptisthAno bharatabhAi bI.zAha 401 402, saritA kompalekSa, praviNa epArTamenTanI sAme, seMTa jhevIyarsa koleja roDa, navaraMgapurA, amadAvAda- 380009. phona naM-6563431 -6563432 -6 563433 azvinabhAi esa.zAha C/o nagInadAsa chaganalAla The. pAMcakuvA daravAjA bahAra amadAvAda-380002. phona: 2144121 jayaMtilAla pI.zAha The. 696, navAdaravAjA roDa, mayAbhAinI bArI pAse, DI.-vADIlAla enDa kuM. nA meDA upara khADiyA cAra rastA, amadAvAda -1 phona: 2167888 hiMmatabhAi bI. zAha 2, cetana sosAyaTI, akoTA roDa, vaDodarA-390020. phona: 310343, 322862 a hasamukhabhAi Ara. zAha bI-7, vinIta, majIThIyAnagara, esa.vI.roDa, kAMdIvalI (vesTa), muMbai naM-400067. phona naM-8073046, 8052375, 8622467 pannAbena caMdrakAMtabhAi kApaDIyA 6/0 caMdrakAMtabhAi kApaDIyA 3, dAmajI kherAja bIlDIMga, 3je mALe, rUma naM-10, Ara. Ara.TI roDa, muluMDa (vesTa) muMbai naM-400080. phona naM-dhara-5694766, 5613694 phona - oNphisa - 5694765, 5686781 mahezabhAi bhurAlAla parIkha 303, zrI sAMichAyA epArTamenTa, bAvana jinAlayanI pAchaLa, 60 phuTa roDa, bhAyaMdara (vesTa)-401101. DI-thANA. phona naM-8193062
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya caudaguNasthAnaka nA be bhAga A agAu prakAzita thai cUkayA che. jemAM pahelA bhAgamAM kevaLa mithyAtva guNasthAnaka ke jemAM jagatanA moTA bhAganA jIvo phasAyelA paDyA che tenI vicAraNA temaja temAMthI nIkaLI pragatinA mArge jvA mATenI khUbaja suMdara samaja saraLa bhASAmAM ApavAmAM AvI che. jyAre bIjA bhAgamAM mithyAtvathI AgaLa vadhI jIva graMthI sudhI AgaLa vadhavA sAthe te graMthIno bheda karI yathApravRttakaraNa apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa karavA dvArA samakitane prApta kare che. tenI saMpUrNa prakriyAno citAra ApavAmAM Avyo che. Aje ApanI samakSa prakAzita thatA A trIjA bhAgamAM jIva samakita meLavyA pachI, gRhasthapaNAmAM hovA chatAM niyamonA pAlana dvArA pAMcamAguNasthAnakamAM temaja sarvavirati dharmanI prApti karavA dvArA chaThThA sAtamA guNasthAnakane pAmI potAnI zita mujaba zreNIne pAmavA dvArA AThamA guNasthAnakathI agiyAra tathA bAramA guNasthAnaka sudhI pahoMcavAmAM kevA kevA parAkramo karIne potAnA icchita sthAnane kevI rIte prApta kare che ane mohanIya karma jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane aMtarAya karma jevA ghAtI karmono kSaya karI vItarAga paNAne prApta karI kevaLajJAna pAmavA sudhI pahoMce che ane AyuSyanA kSaye ajanmA avasthAne prApta kare che. A Akhoya citAra vistArapUrvaka temaja saraLatAthI samajI zakAya te rIte Apela che. mananIya evA A pustakanuM suMdara lakhANa taiyAra karI ApavA badala 5.pU. AcArya vi.naravAhanasurI ma. sAhebanA temaja A pustakanI prupha tapAsI tene zudhdha karI ApavA badala pU.darzanazIla vijyajI mahArAja sAhebanA ame khUba ja RNI chIe. je saMsthAe caudaguNasthAnaka bhAga-1 tathA 2 nA prakAzanano lAbha lIdhela che. te ja zrI kRSNanagara jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha (saipura boghA) nA TrasTIoe A pustaka prakAnano paNa lAbha lai khUba khUba anumodanIya kArya karela che ane Avo suMdara sahakAra bhaviSyamAM paNa amone maLato raheze te AzA sAthe TrasTanA TrasTIono AbhAra mAnIe chIe ane khUba khUba dhanyavAda ApIe chIe. eja. padArtha darzana TrasTanA TrasTIo
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama pUjya AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA sAhebanA AjJAvartinI pU. zrI zAMtizrIjI ma. sAhebanA ziSyA paryAya sthavira sudIrgha saMyamI sAdhvIzrI devendrazrIjI mahArAja sAhebanA saMyama jIvananI. anumodanArthe....
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 ------------------- PNaEO pAMcamuM - zavirati guNasthAnaka anAdi mithyAdraSTi jIvo sau prathama upazama pAme che te upazama samakItanI sAthe ja pAMcamA dezavirati guNasthAnakane pAmI zake che. AthI je jIvo upazama samakIta pAmI cothA avirati samyagadraSTi guNasthAnake aTakI javAnA hoya e jIvone pahelA guNasthAnake sAte kamanI sthiti sattA aMtaH koTAkoTI sAgaropamanI hoya che tenA karatAM je jIvo upazama samakatanI sAthe ja dezaviratinA pariNAmane pAmanArA hoya che te jIvone pahelA mithyAtva guNasthAnake aMtaH koTAkoTI sAgaropamanI sthitimAMthI saMkhyAnA palyopama jeTalI sthiti sattA sAte karmonI ochI thAya tyAre ja te jIvo dezavirati rUpe pAMcamA guNasthAnakane pAmI zake che. evI ja rIte karmagraMthanA matanA abhiprAye ke sidhdhAMtanA matanA abhiprAye cothA guNasthAnake kSayopazama
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnA bhAga-3 samakatane pAmelA hoya che te jIvo vizuddhimAM vadhatAM vadhatAM jyAre sAte karmonI sthiti sattA saMkhyAtA palyopama jeTalI ochI kare tyAre e jIvo dezaviratinA pariNAmane pAmI zake che. evI ja rIte cothA guNasthAnake koi jIva (keTalAka jIvo) kSAyika samakItanI prApti karIne sattAmAM rahelA sAte karmo je aMtaH koTAkoTI sAgaropamanI sthitivALA rahelA che temAMthI saMkhyAtA palyopama jeTalI sthiti sattA ochI na thAya tyAM sudhI e jIvo paNa deza viratinA pariNAmane pAmI zakatA nathI. A dezaviratino pariNAma manuSyo ane sannI paMcendriya tiryaMco saMkhyAta varSanA AyuSyavALA hoya teo ja pAmI zake che. sadA mATe jagatamAM dezavirati vALA tiryaMco asaMkhyAtA vidhamAna hoya che. A tiryaMco moTA bhAge aDhI dvIpanI bahAranA bhAgamAM rahelA asaMkhyAtA dvIpa ane samudrane viSe hoya che. jyAre dezavirati pariNAmavALA manuSyo niyamAM saMkhyAtA hoya che ane te paMdara karmabhUminA kSetromAM hoya che. pAMca bharata kSetro-pAMca airAvata kSetro ane pAMca mahAvideha kSetro ema paMdara kSetromAM hoya che. | dara paMdara divase ochAmAM ocho eka jIva dezaviratinA pariNAmane pAmato hoya che. dezavirati eTale dezathI virati. bAra prakAranI aviratimAMthI pRthvIkAya-apakAya-te ukAya-vAyukAyavanaspatikAyano vadha ane pAMca indriyo ane chaThThuM mana A chane pota potAnA viSayamAM joDavI ema agyAra aviratinuM paccakhkhANa hotuM nathI. 1 eka mAtra trasakAyano je vadha enI saMpUrNa virati hotI nathI paNa jANI bujhIne niraparAdhI evA trasa jIvone mAre pote haNavA nahi eTale mAravA nahi ane koinI pAse haNAvavA nahi
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda gaNAzaka bhA-3 eTale marAvavA nahi ATalI ja virati hoya che. bAkInAM jIvonI virati gRhasthane hotI nathI mATe dezathI virati rUpa paccakakhANa hovAthI dezavirati kahevAya che. ATalA viratinA paccakhANa paNa saMkhyAtA palyopama jeTalA karmano kSaya thAya tyAre ja jIvane pedA thAya che. | #aa (kaccha)- sAgaropamanA AyuSyavALA je devo hoya che te devone saMkhyAtA palyopama jeTalI sthiti sAte karmonI bhogavIne to nAza pAmI zake che to eTalI sthiti ochI thAya tyAre e devone dezaviratino pariNAma pedA thavo joiene ? chatAMya e pariNAma devone Avato ja nathI enuM zuM kAraNa ? uttara - tamArI vAta sAcI che daza koTAkoTI palyopama = eka sAgaropama thAya che evA sAgaropamanA AyuSyavALA jIvone saMkhyAtA palyopama kALa pasAra thAya tyAre sAte karmonI sthiti jarUra ochI thai zake che paNa jyAM deza viratinA pariNAmane lAyaka jIva pahoMce tenA aMtarmuhUrta pahelA evA tIvra joradAra pariNAma pedA thAya ke jenA kAraNe jeTalI sthiti bhogavAi hoya eTalI sthiti te vakhate avazya baMdhAi jAya che ane pAchI eTalIne eTalI sthiti banI jAya che mATe dezaviratinA pariNAma AvI zakatA nathI AnA kAraNe devone niyamA ekathI cAra guNasthAnaka ja hoya che. A dezaviratino pariNAma manuSyane ane tiryaMcane pedA thAya che ane te ATha varasanI uMmara pachI ja pedA thai zake che AthI dezaviratinA pariNAmano jaghanya kALa eka aMtarmuhUrta ane utkRSTathI dezona pUrvakroDa varasa gaNAya che eTale ke pUrvakroDa varasamAM ATha varasa nyUna jANavA. corAzI lAkha varasa x corAzI lAkha = eka pUrva varasa thAya che evA kroDa pUrva varasa sudhI A dezaviratino
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ IITE bhAWI-3 pariNAma jIvone TakI zake che. A guNasthAnane pAmelA jIvo e pariNAmane TakAvavA mATe kevo puruSArtha karatAM hoya che. jIvana kevI. rIte jIvatA hoya che e jaNAvAya che. paMcama sopAna - zahiti jemanA pavitra hRdayamAM sarvAtmabhAvanI bhAvanA phurI rahelI che, ane jemanI manovRtti sarvadA AhaMtapadanuM dhyAna karI rahela che, evA AnaMda svarUpa AnaMdasUrigaMbhIrasvarathI bolyA- "bhadra, A nirmaLa nIsaraNI tarapha draSTi karI pAMcamA sopAna tarapha lakSya Apa. e sopAnanI AsapAsa je dekhAvo AvelA che, te keTalIeka bodhanIya sUcanAo Ape che. tenI pAse traNa hIrAo AvelA che, teomAM eka hIro madhyapaNe caLakato che, ane bIjA be hIrA jhAMkhA ane kRSNa raMganI jhAyane prasAratA nisteja thatA dekhAya che, ane temanI vacce rahelo pelo hIro caLakATamAM madhyama rIte vadhato jato hoya tema dekhAya che. je be jhAMkhA hIrAo che, te darekamAMthI kRSNa raMganA cAra cAra kiraNo nIkaLatA jaNAya che. te lakSyapUrvaka jovA jevA che. e pagathIAnI AsapAsa moTI AkRtivALA daza cAMdalA ane sUkSma AkRtivALA saDasaTha cAMdalAo rahelA che. bhadra, A pagathIAnA dekhAvano hetu jyAre tArA jANavAmAM Avaze, tyAre tane eka ajAyabI sAthe uttama bodhano lAbha thai Avaze. tArI mAnasika sthitimAM divya ane Atmika AnaMdano lAbha thaze." sUrivaranA A vacana sAMbhaLI pavitra vRttivALA mumukSue e pAMcamA pagathIA tarapha draSTi nAMkhI, ane AsapAsa te pradezanuM nirIkSaNa karyuM. te sopAnano suMdara ane camatkArI dekhAva prathama draSTimAM ane pachI hRdayamAM Aropita karyo. kSaNavAra nirIkSaNa
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 karyA pachI te vinIta vANIthI bolyo- "bhagavan, ApanA kahevAthI A sopAnano dekhAva avalokyo che. have kRpA karI te hetupUrvaka samajAvo." AnaMdasUri gaMbhIra ane madhura svarathI bolyA- "bhadra, A pAMcamuM sopAna te pAMcamuM dezavirati nAme guNasthAna che. A guNasthAnamAM vartanAro jIva dezavirati dharmano dhAraka hoya che. samyak prakAre tattvanA bodhathI jIvane vairAgya utpanna thAya che, ane e vairAgyane laine te jIva sarva viratipaNuM icche che, paraMtu te sarva viratine nAza karanAra pratyAkhyAna nAmanA kaSAyanA udayathI te jIvamAM sarvaviratipaNuM prApta karavAnuM sAmarthya hotuM nathI, te mAtra jaghanya, madhyama ane utkRSTa dezavirati sAdhI zake che." jijJAsue vinayathI prazna karyo- "mahAnubhAva, jaghanya, madhyama ane utkRSTa dezavirati kevI rIte kahevAya ? te kRpA karI samajAvo. dezaviratinA e vibhAga Aje ja mArA sAMbhaLavAmAM AvyA." AnaMdasUri bolyA- "bhadra, je sthUla hiMsAno tyAga kare, madhamAMsa vagerene choDI de, ane paMca parameSThi namaskAra tathA smaraNAdi Acare te jaghanya dezavirati kahevAya che. e jaghanya dezavirati pramANe vartanAro zrAvaka paNa jaghanthazrAvaka kahevAya che. jemAM sudra vRttino tyAga karavAmAM Ave, nyAyathI dravya upArjana karI dharmanI yogyatAnA sarvaguNo dhAraNa karavAmAM Ave, gRhastha dharmane ucita evA SaTkarmanuM AcaraNa ane bAravratano svIkAra karavAmAM Ave, sadAcAravAnuM te madhyama dezaviratinuM pravartana gaNAya che, ane te pramANe vartanAro zrAvaka paNa madhyama zrAvaka kahevAya che. jemAM sarvadAsacitta AhArano tyAga karavAmAM Ave, pratidina ekAsaNuM karavAmAM Ave, sadA brahmacarya dhAraNa karavAmAM Ave, hRdayamAM niraMtara mahAvrato levAnI irachA rahyA kare ane gRhasthanA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAd-3 dhaMdhAnI upekSA athavA tyAga karavAmAM Ave te utkRSTa dezavirati gaNAya che, ane te pramANe vartanAro zrAvaka utkRSTa zrAvaka gaNAya che." bhadra, mumukSu, A pAMcamAM guNasthAnamAM dezaviratipaNAno coga hovAthI tenuM dezavirati nAma paDeluM che. AguNasthAnanI utkRSTa sthiti deza uNI koTI pUrvanI che. ahIM ArUDha thayelA jIvanuM vartana keTaleka daraje sAruM gaNAya che, ane tene dhyAnano saMbhava che. bhadra, je A pAMcamA sopAnamAM traNa hIrAo rahelA che, te AhaMta zAstramAM prakhyAta evA traNa prakAranA dhyAna che. je be kRSNavarNanA jhAMkhA hIrAo che, te Arta ane raudra dhyAnano dekhAvA che, ane je vacce caLakATamAM vadhato jato hIro che, te dharmadhyAnano dekhAya che. A pagathIA upara AvelA jIvane ArtadhyAna ane raudradhyAna maMda hoya che, tethI teno jhAMkho dekhAva Apelo che, ane je madhyama rIte caLakato vacceno hIro che,te dharmadhyAnano mAma dekhAva che, eTale AguNasthAna upara vartanArA jIvane dharmadhyAna madhyama rIte vadhI zake che. utkRSTa rIte vadhI zakatuM nathI. kAraNake, jo te utkRSTa rIte vadhe to pachI tenAmAM sarvaviratipaNuM thavAno pUrNa saMbhava che. | mumukSue prazna karyo. "bhagavanuM, e sUcanA mArA jANavAmAM AvI, paraMtu je be kRSNavarNI ane jhAMkhA hIrAomAMthI dareknA cAra cAra kiraNo nIkaLatA dekhAya che, e zuM haze ? tenI aMdara kAMi paNa uttama hetu hovo joie. te samajAvo." sUrivarsa bolyA- "bhadra, ArtadhyAna ane rIdradhyAnanA cAra cAra pAyA kahelA che. te cAra cAra kiraNothI esUcanA Ape che. ArtadhyAnano pahelo pAyo aniSTa yogArta nAme che. eTale aniSTa (nahIM gamatA) padArthano yoga thavAthI je ArtadhyAna thAya te.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 bIjA pAyAnuM nAma iSTAyogArta che. eTale iSTa padArthano viyoga thavAthI je ArtadhyAna thAya te. trIjA pAyAnuM nAma rogaciMtArta che. roganI pIDAthI ciMtA thatAM je ArtadhyAna thAya te. ane cothA pAyAnuM nAma agrazaucArta che. agrapaNAthI zaucapaNe je ArtadhyAna thAya te. A pramANe ArtadhyAnanA mukhya cAra pAyA che. ane A zyAmavarNanA cAra kiraNo te pAyAnI sUcanA kare che." 9 vatsa, je bIjA hIrAmAMthI cAra kiraNo nIkaLe che, te raudradhyAnanA cAra pAyA darzAve che. pahelo pAyo hiMsAnaMda raudra che. hiMsA karavAnA AnaMdane laine je raudradhyAna dharavuM te. bIjA pAyAnuM nAma mRSAnaMda raudra che. mRSA-mithyA bolavAnA AnaMdathI raudradhyAna karavuM te. trIjA pAyAnuM nAma cauryAnaMda raudra che. corI karavAnA AnaMdavaDe raudradhyAna karavuM te. ane cothA pAyAnuM nAma saMrakSaNAnaMdaraudra che potAnuM ane potAnA padArthonuM rakSaNa karI AnaMda pAmI raudradhyAna karavuM te. A pramANe raudradhyAnanA cAra pAyAone te bIjA hIrAnA zyAmavarNavALA kiraNo sUcavI Ape che A dezavirati guNasthAnarUpa sopAna upara vartanArA jIvane Arta ane raudra ubhayadhyAna prApta thAya che, paraMtu jema jema deza viratipaNuM vizeSa thatuM jAya che, tema tema Arta ane raudradhyAna maMda maMda thatAM jAya che. te baMne hIrAomAM je jhAMkhApaNuM dekhAya che te tete dhyAnanI maMdatA sUcave che. "bhadra, je vacce caLakato hIro che, te dharmadhyAnane sUcave che. jema jema dezaviratipaNuM adhika thatuM jAya che, tema tema dharmadhyAna paNa madhyama rIte adhika thatuM jAya che. utkRSTa dharmadhyAna ahiM thai zakatuM nathI." mumukSue prazna karyo - "mahAnubhAva, Ape A pAMcamA guNasthAnamAM madhyama prakAre dharma dhyAna kahyuM, te ahiM zI rIte
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 thAya, te mArI para prasAda karI samajAvo." sUrivara sasmita vadane bolyA- "bhadra, dezaviratipaNAthI aMkita thayelo zrAvaka potAnA gRhastha dharmane yogya evA karmamAM pravarte che. te gRhastha zrAvaka potAnA SaTkarma, agiyAra pratimA ane zrAvakanA bAra vrata pAlavAne tatpara rahe che, jyAre potAnA gRhastha dharmamAM te yathArtha rIte pravarte che, tyAre tenAmAM avazya dharmadhyAna prApta thAya che. te dharmadhyAna dezaviratipaNuM hovAthI madhyamAM sthitimAM rahe che. utkRSTa sthitimAM AvI zakatuM nathI." "mahAnubhAva, gRhastha zrAvakanA SaTkarma ane bAra vrata kayA ? te saMkSepamAM ApanA mukhe sAMbhaLavAnI icchA che." mumukSue AnaMda pUrvaka pUchayuM. sUrivare madhura vacane kahyuM, ke jainazAstromAM te nIce mujaba kahela che. "devapUjA, gurupAsti:, svAdhyAya: saMyamastapa: / / dAnaMceti gRhasthAnAM, SaTkarmANi dine dine ||1||" bhAvArtha - "(1) gRhastha zrAvake zrI vItarAga sarvajJA prabhunI pratimAnI pUjA-bhakti karavI. (2) trikaraNa zuddhithI zuddha gurUnI sevA karavI. (3) haMmezAM amuka samaya sudhI svAdhyAyA karavo. (4) mana, vacana ane kAyAthI iMdriyonuM damana karavuM. (5) yathAzakti tapasyA karavI. ane (6) sAta kSetromAM dAna ApavuM. e SaTkarma gRhastha zrAvake haMmezAM AcaravA joie." gRhastha zrAvake haMmezA bAra vrata pALavAnA che, temAM (1) pahelA vratamAM sthUla hiMsAno sarvathA tyAga karavo, (2) skUla mRSAvAdano tyAga, (3) sthUla corIno tyAga, (4) parastrIno tyAga, (5) sthUla parigrahanuM parimANa karavuM, (6) potAne javA mATe dizAnuM amuka parimANa karavuM, (7) bhogopabhoga karavAmAM
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 niyama karavo, eTale bhakSyAbhakSyano niyama karavo, (8) anartha daMDa viramaNa, (9) sAmAyika vratanuM grahaNa karavuM, (10) dezAvakAzika vrata, (11) pauSadhopavAsavrata karavuM ane (12) atithi saMvibhAga-atithino satkAra karavo. e gRhastha zrAvakanA bAra vrata kahelA che. jo gRhastha SaTkarma ane khAra vrata dhAraNa karI potAnA vyavahAramAM pravarte to deza viratimAM caDIAto thai krame krame utkRSTa bhAve sarva viratino adhikArI bane che. Ie mumukSu prasanna thaine bolyo "bhagavat gRhastha zrAvakanA SaTkarma ane bAravrata ApanA mukhathI sAMbhaLI mane atizaya AnaMda thayo che. jo ke te viSe huM yathAzakti jANato hato to paNa ApanI vANIdvArA te vAta jANI mane ati AnaMda thayo che. have A pAMcamA guNasthAna viSenA dekhAvanI sUcanA kRpA karI saMbhaLAvo." sUrivara utsAhathI bolyA- "bhadra je A sopAnanI AsapAsa moTI AkRtivAlA daza cAMdalA rahelA che, te daza karmaprakRtinI sUcanA kare che. apratyAkhyAna cAra kaSAya, manuSyagati, manuSyanuM AyuSya, manuSya AnupUrvI, prathama saMhanana, audArika zarIra, ane audArika aMgopAMga, A sarva maLI daza karmaprakRtino A guNasthAnamAM rahelo jIva baMdhavyavaccheda kare che, ane te daza moTA cAMdalAnI pAse bIjA saDasaTha cAMdalAo che. te tyAM rahelA jIvane karmanI saDasaTha prakRtiono baMdha sUcave che." mumukSue sUkSma draSTithI punaH avalokana karI puchayuM "mahAnubhAva, A pagathIAnI AsapAsa jhINA jhINA kiraNo paDatA dekhAya che e zuM haze ?" sUrivara bolyA- "bhadra, tArI sUkSma draSTi joi huM prasanna thayo chuM. e kiraNomAM paNa eka khAsa sUcanA rahelI che. e kiraNo uparathI tyAM rahelA jIvane karmanA phlu bhogavavAnI ane
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 karmaprakRtinI sattAnI sUcanA che. te uparathI jANavAnuM che ke, cAra apratyAkhyAna, manuSyAnupUrvI, tiryaMcAnupUrvI, narakatrika, devatrika be vaikriya, durbhAga, anAdeya, ayazaH kIrti, e sattara karmaprakRtino udaya vyavaccheda thavAthI jIva tyAM satyAzI karmaprakRtinuM phla bhogave che ane ekaso ADatrIza prakRtinI sattA che. A sUcanA paNa sArI rIte manana karavA jevI che." 10 mumukSu e AnaMdanA AvezathI jaNAvyuM, "bhagavan, A pAMcamA sopAnane mATe je vyAna ApyuM, te sAMbhaLI mArA hRdayanI bhAvanAmAM UMDI chApa paDI che. dezavirati dharma paNa jo zuddha rIte sAcavavAmAM Ave to te Atmika unnatino uttama mArga darzAve che, ane adhama dazAmAMthI mukta karAvI adhyAtmika dazAno mahA mArga darzAve che, ane sarvaviratipaNAno divya svAda cakhADI mokSa mArganI samIpa lai jAya che, tethI A nIsaraNInuM pAMcamuM pagathIyuM paNa icchavA lAyaka che. sarva gRhastha zrAvako jo zuddha AcaraNathI A guNasthAna para vizrAMti kare to teo temanA jIvananI kharekharI vizrAMti meLave che." AnaMdamunie AnaMda dharIne kahyuM, "bhadra, tArI bhAvanA jANI saMtoSa thAya che. AvI bhAvanAone bhAvanArA AtmAo bhavya jIvomAM agresara gaNAya che, ane potAnA manuSya jIvanane sArthaka karanArA thAya che." vaLI he bhadra, A pAMcamA guNasthAna uparanAM je je guNasthAna che temAMthI teramuM bAda karIne bAkInA sarva guNasthAnakonI pRthak pRthak aMtarmuhUrta mAtra sthiti che, ane chaThThuM tathA sAtamuM guNasthAna hiMDoLA samAna hovAthI tenuM utkRSTa kAlamAna deza uNuM pUrva koTI varSa che. A rIte A paMcama mokSapada sopAnanuM svarUpa che. have upara chaThThA sopAnane viSe je sUcanAo che, te tane kahevAmAM Avaze, te
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 sAvadhAna thai sAMbhaLaje. tArA hRdayanI bhAvanA jANI mane upadeza ApavAnI vizeSa prIti utpanna thAya che. 11 // UMtha zrAvavrata dhira || prANAtipAtavirati, mRSAvAdavirati, AdattAdAnavirati, maithunavirati, ane parigrahavirati tathA dizipramANa, bhogopabhoga pramANa, anarthadaMDavirati, sAmAyika, dezAvakAzika, pauSadha ane atithisaMvibhAga (e zrAvakanAM 12 vrata che.) || 1 || || 9 sthUla prANAtipAta viramanavrata || jIva sUkSma ane bAdara ema be prakAranAM che temAM (bAdara eTale trasajIvanI hiMsA te) saMkalpathI ane AraMbhathI ema be prakAre che te paNa (saMkalpa hiMsA) sAparAdhinI ane niraparAdhinI ema be prakAre che, temAM paNa (sAparAdhinI hiMsA) sApekSa-nirapekSa ema be prakAre che. (temAM nirapekSanuM pratyAkhyAna ane sApekSanI jayaNA che.) (1) buddhipUrvaka haNavuM. (te varjya) (2) gRhAdi kAryamAM prAsaMgika hiMsA thAya (tenI jayaNA) (3) aparAdhathI vadhu zikSA na thai jAya tevI saMbhALathI vartavuM. (tenI jayaNA) (4) jIvaghAtanI darakAra rAkhyA vinA yatheccha adhika zikSA karavI. (teno tyAga karavAno che) (5) arthAt gRhasthane saMkalpapUrvaka niraparAdhInI nirapekSapaNe trasajIvanI hiMsA karavAno tyAga hoya che, ane zeSa vikalpamAM jayaNA hoya che. 20 vasAnI dayAmAMthI ardha ardha karatAM 1aa vasAnI dayA gRhasthane kahI che te paNa e cAra vikalpathI thAya
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 | che. hIndriya-zrIndriya ane caturindriya (e viklendriya jIvo) prANI kahevAya, pratyeka vanaspatino samUha bhUta kahevAya, sarve paMcendriyo jIva kahevAya, ane zeSa sthAvara vigere (eTale pRthvIkAyAdi) satva kahevAya. (e jIvonI judI judI saMjJAo che.) sUkSma jIvo je lokamAM sarvatra vyApta thayelA che te athavA. carmacakSuthI je grAhya (dekhI zakAya evA) nathI te jANavA, ane sthUla eTale trasajIvo paNa jANavA te paNa cakSugrAhya ane cakSuthI agrAhya ema be prakAranA che. vadha, baMdha, aMgachedana, atibhAra bharavo, ane AhArano virodha karavo e pAMca aticAra pahelA. aNu vratane viSe jANavA. hiMsAno saMkalpa te saMraMbha kahevAya, jIvane paritApa-saMtApa upajAvavo te samAraMbha kahevAya, ane jIvane upadrava-vadha karavo te AraMbha kahevAya. A AraMbha Adi traNa bheda sarva vizuddhanayonI apekSAvALA che. e traNe ledamAMno dareka bheda AbhogathI ane anAbhogathI ema be be prakAre che ane te sarvabheda atikrama, vyaktikrama, aticAra ane anAcAra vaDe vicAravA. pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, dvIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya e nava bhedanA je jIvo tene mana, vacana ane kAyA vaDe guNatAM 27 bheda thAya che. punaH karavuM karAvavuM ane anumodavuM e traNe guNatAM 81 bheda thAya, ane te 81ne paNa traNa phALavaDe guNatAM 243 bheda thAya. jIva hiMsAmAM vartatA jIvo saMsAracakramAM rahyA chatAM bhayaMkara evAM garbhasthAnomAM (garbhamAM) tathA naraka ane tiryaMca jevI durgatiomAM utpanna thAya che, bhramaNa kare che. jo ke vizuddhanayo to hajusUtra-zabda-samabhi-ane evaMbhUta che, paraMtu AsaMkalpa te sAraMbha ityAdi bAbatamAM to naigama-saMgraha
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAnaka bhA|-3 - - --- - - - - - - - - - - - - 13 - - ane vyavahAra e traNa navo ja vizuddha che. (vizeSa spaSTArtha vyavahArasUtranI vRtti tathA mULathI jANavo) ahiM (ahiMsA vigerenA) pariNAmano dezathI bhaMga hoya paNa sarvathA bhaMga na hoya (eka apekSAe bhaMga ane eka apekSAe abhaMga) e pramANe bhaMga ane abhaMga (e ubhayamizra pariNAma) te aticAranuM lakSaNa che ema jANavuM. je utkRSTa Arogya, akhalitA AjJA, pragaTa ThakurAi, apratirUpa (bIjA koinu nahiM evuM asAdhAraNa) rUpa, ujvala kIrti, dhana, yuvAnI, dIrdha AyuSya, avaMcaka (saraLa pariNAmI) parivAra, haMmezAM vinayavAna putro e sarva A sacarAcara (jaMgama ane sthAvaramaya) jagatane viSe nizcaye dayAnuM-ahiMsAnuM phaLa che. dhAnyonA ane dhananA rakSaNa arthe jema vADA vADA vigere karAya che tema ahiM sarve vrato (mRSAvAdaviramaNAdi sarva vrato) prathama vratanA rakSaNa mATe karAya che. palAla sarakhAM (tRNavat niHsAra evAM kroDogame pada bhaNI gayA tethI zuM, ke je bhaNavAthI "parane pIDA na karavI" eTaluM paNa na jANyuM ? merU parvatathI moTuM koNa che ? samudrathI adhika gaMbhIra zuM che ? ane AkAzathI vizAla koNa che ? tema ahiMsAdharmathI bIjo moTo dharma koNa che ? || ti zUbha prAtipAta viramaNavratam II99 || 2 dhRbhamRSAvAdR viramaUti II ali-asatya vacana na bolavuM, ane (ahitakArI evuM) satyavacana hoya topaNa na bolavuM, kAraNa ke je parane pIDakArI vacana satya hoya to paNa te satya na jANavuM. mRSAvAda sthUla ane sUkSma ema be prakAre che, tyAM ahiM hAsyAdikathI utpanna thayelA hoya te sUkSmamavAd, ane tIvra saMzathI utpanna thayela hoya
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- - - - - - - - - - - - - 14 cauda guNasthAnaka bhAdl-3 - te razUlamRSAvAduM jANavo. kanyAnuM grahaNa te dvIpadanuM sUcaka che, gonuM vacana te catuSpadonuM sUcaka che, ane bhUmivacana te sarva apadanuM ane dhana dhAnyAdikanuM sUcaka che. sahasA kalaMka devuM, rahasyadUSaNa, svadArama-bheda, kuTalekhakaraNa ane mRSAupadeza e. pAMca mRSAvAdaviramaNavratanA aticAra che. jema lAuyanuM (kaDavA tuMbaDAnuM) eka bIja 1 bhAra jeTalA goLano zIdhra nAza kare che, (gaLapaNa toDI kaDavAza kare che, tema asatya vacana samasta guNA samUhano nAza kare che. lAkho sAmudrilakSaNo zreSTha hoya paranuM eka kAgaDAnA paganuM lakSaNa paDatAM jema te sarva lakSaNo nakAmAM thAya che,tema asatyavacana samagra guNasamUhane apramANa kare che. sarva viSamAM tAlapuTa nAmanuM viSa ane sarva vyAdhiomAM jema kSetrakavyAdhi (gAMDApaNAno vyAdhi) avicikitsAvALo (eTale asAdhya) che, tema samagra doSomAM mRSAvAda doSa mahA asAdhya che. apriyavAdI (eTale asatyavAdI) je je jAtimAM jAya-utpanna thAya che te jAtimAM te apriyavAdI thAya, suMdara zabdo sAMbhaLe nahi parantu nahi sAMbhaLavA yogya bibhatsa ane bhayaMkara zabdo sAMbhaLe (evA saMyogomAM utpanna thAya) asatya vacana bolavAthI (parabhavamAM) durgadhI zarIravALo, durgadhI mukhavALo, aniSTha vacanavALo anAdeyavacanavALo tathA kaThora vacanavALo, jaDa, eDaka (badhira), mUka (mUMgo), ane manmana (totaDo) eTalA doSavALo thAya che. tathA A lokamAM nizcaye asatyavAdI jIvo asatya vacana bolavAthI jIvyAcheda vadha-bandhana-apayaza-dhanano nAza ityAdi doSo pAme che. // rati mRSAvAda viramaNavratam II 9 9ll | (A gAthAnA arthanuM tAtparya e che ke-mRSAvAda pAMca prakAre che temAM prathama jyoti e mRSAvAda. temAM kanyA zabdathI sarve dvipada eTale dAsadAsI saMbaMdhi mRSAvAda. bIjuM moDala mRSAvAda
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- cauda guNasthAnaka bhAga-3 15 _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ temAM go zabdathI sarve catuSpadonuM eTale pazuonuM mRSAvAda, trIjuM mUkhyAlap mRSAvAda temAM sarve apada (paga vinAnA padArtho) ane dhAnya dhana AdinuM mRSAvAda jANavuM. ahiM traNa bheda kahyA paraMtu granthomAM bhUkhyalika nyAsApahAra ane kUTa sAkSI e traNa bhinna karatAM pakSakAra thAya che. (2) koinI chUpI vAta jAhera karavI. (3) strImitrAdika marma pragaTa karavA, (4) moTA lekha karavA.) / / 3 sthUla adatAdAnaviramaNa vrata / / zrI Agamadhara maharSIoe svAmiadatta (vastunA mAlike nahi ApelI vastu grahaNa karavI che. svAmI37) jIvaadattatIrthakara adatta-ane gurUadatta ema 4 prakAre adattanuM svarUpa kahyuM che. emAM zrAvakone svAmiadattano pUlathI niSedha karyo che, ane sAdhuone to je kAraNathI cAra prakAranA adattAdAnano sarvathA (sUkSmathI paNa) niSedha che. core ANeluM dravya rAkhavuM, cora prayoga (corane corI karavAnI preraNA karavI), khoTAM mAna, mApa ane khoTuM tola karavuM, rAjyanA zatru sAthe vyavahAra rAkhavo. (eTale rAjya virUddha AcaraNA) ane sarakhI vastuno saMyoga karavo. (bheLaseLa vALI karavI) te trIjA vratanA pAMca aticAra jANavA. ucita vyAjathI prApta thayela tathA dravyAdikanA kramathI (kSayathI) prApta thayela je dravyavRdvi te choDIne bIjuM dravya (grahaNa na karavuM) tathA koinA paDI gayelA paNa para saMbaMdhi pArakA dravyane jANato (A pArakuM dravya che ema jANato)
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 - - - - - - - - - - - -- cauda guNasthAnaka mArga-3 * --- chatAM grahaNa na kare. tathA coramAM bhaLI javuM-corane kuzaLatA pUchavItajAta (tenA jevA) rAja bheda karavo-coranuM avalokana karavuMvaLI mArga dekhADavo-zayyA ApavI-padabhaMga-(paga bhAMgavA) tathA vaLI visAmo Apavo-page paDavuM-Asana ApavuM-corane chUpo rAkhavo-tevI rItathI moTA rastA pAja batAvavI-pANI ApavuMvAyudAna (paMkhA ApavA)-doraDuM ApavuM-ane dAna ApavuM. e sarva jANIne je karAya te adattAdAna kahevAya, trIjA vratamAM e upara kahela 18 prakAranI stanaprasUti (corI) ja jANavI. kSetramAM, khaLAmAM, araNyamAM, divase ke rAtre, athavA vizvAsapaNAmAM paNa jenuM dhana vinAza pAmatuM nathI te acorInuM La che. tathA gAmaAra-nagara-droNamukha maDaMba paranano (gAma vizeSono) je svAmI dIrdhakALa sudhIno thAya che. (eTale dIrdhakALa adhipatipaNuM bhogave che) te acorInuM phaLa che. tathA A lokamAM nizcaye gardabha upara caDhavAnuM, nindA, dhikkAra ane maraNa paryanta duHkha ane parabhavamAM narakanuM dukha cora purUSa bhogave che-pAme che. vaLI corInA vyasanathI atyaMta haNAyelA (eTale atyaMta corInA vyasanI) purUSo narakamAMthI nikaLIne paNa kevarta (zikArI), TuTamuTa, blerA, ane AMdhaLA, hajAro bhava sudhI thAya che. || ti 39ttAdAna viramaNavrata || 26-rUA. (1) jIvanI potAnI icchA na hovA chatAM te jIvane ApaNe grahaNa karavo te nIva37. (2) tIrthakare niSedha karelI vastu grahaNa karavI te tIrthaMkaraadatta. (3) gurUe niSedha karelI vastu grahaNa karavI te guruadatta. (4) pote prathama sopArI Adi dravyano saMgraha karyo hoya,
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAnaka bhAdj-3 17 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- ane sopArInI chatano dezamAMthI kSaya thaye ghaNo bhAva vadhI gayo hoya to te vadhI gayelA bajAra bhAvathI sopArI Adi vecI dhanavRddhi dviguNa triguNAdi paNa kare-(iti dharmasaMgraha.) T 4 sthUla maithuna viramaNa vrata || itvara parigrahatA strI, ane aparigrahitA strIne bhogave. kAmane viSe tIvra abhilASA rAkhe, anaMgakrIDA (bIbhatsa ceSTAo) kare, ane pArakAnA vivAha joDI Ape e pAMca aticAra cothA vratanA che. divya maithuna ane dArika (manuSya tiryaMcanuM maithuna) e be maithunane karavuM karAvavuM ane anumodavuM e traNa karaNa tathA mana, vacana, kAyAthI guNatAM nava prakAre ane 18 prakAranuM thAya (eTale ke karaNa 3 yoge 9 prakAranuM ane divya audArika e be bhede guNatAM 18 prakAranuM thAya.) (zrAvaka sodorAnA AkAre maithunano tyAga kare ane strInAM gupta aMga dekhavAmAM, strInA aMgano sparza karavAmAM, gomUtra grahaNa karatI vakhate gAyanI yonine sparza karavAmAM ane kusvapramAM sarvatra jayaNA rAkhe temaja strInI indriyo dekhavAmAM paNa jayaNA rAkhe. vasati-kathA-AsanaindriyAvalokana-bhIMtyatarA-pUrvakrIDAsmRti-snigdhAhAraatimAkAhAra-ane vibhUSAnuM varjana (e 9nuM varjana) te brahmacaryanI 9 vADa che. (5 aticAramAMthI) parastrI varjana karanArane nizcaye 5 aticAra, svadAra saMtoSIne 3 aticAra strIne 3 athavA 5 aticAra ityAdi (aticAra saMbaMdhi) bhAMgAnA vikalpo jANavA. AjJAvALuM aizvaryapaNuM, addhi, rAjya, kAmabhoga, kIrti, baLa, svarga, ane Asannasiddhi (nikaTamokSa) e sarva lAbha brahmacaryanA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 prabhAvathI che. kleza karAvanAra janone mAranAra, ane sAvadhayogamAM tatpara evo paNa nArada je mokSa pAme che te nizcaye brahmacaryanuM ja mahAtmya che. parastrI gamanathI A bhavamAM paNa vadha-baMdhana-uMca baMdhana-nAsacheda-indriyacheda ane dhana kSaya ityAdi ghaNA prakAranI kadarthanAo thAya che. tathA paralokamAM paNa siMbali (zAlamalInuM vRkSa) tathA tikSNa kaMTakanAM AliMgana vigere ghaNA prakAranuM duHsaha du:kha paradAragAmI jIvo narakane viSe pAme che. tathA (parabhavamAM) duHzIlajano chedAyelI indriyovALA, napuMsako, duSTarUpavALA, daubhaMgI, bhagaMdaravALA, raMDApaNavALA, kuraMDApaNavALA, vAMjhIyA, nindu (mRtavatsA) ane viSakanyA rUpe thAya che. / / kRti vaturtha sthUlamaithuna viramaNAvratam || 37-46 / / / / 7 sthUla parigraha viramavrata || 18 kSetra vAstu vigerenuM saMyojana, rUpya suvarNa vigere svajanone ghera rAkhe, dhana dhAnyAdi paraghera rAkhe te yAvat niyama pUrNa thAya tyAM sadhI rAkhe, dvipada catuSpadAdikane garbha grahaNa karAve, kupya (rAca racIluM) saMkSepa kare (ghaNAnuM eka kare) athavA alpa saMkhyA paNa bahu mUlyavALI rAkhe e pAMca aticAra pAMcamA vratanA che. parigraha bAhya ane atyaMtara ema be prakAre jANavo, temAM mithyAtva rAga ane dveSa te abhyantara parigraha che tathA bAhya parigraha 9 prakArano jANavo temAM dhana, dhAnya, kSetra, vAstu, rUpya, suvarNa, kuNyapramANa tathA dvipada ane catuSpada vigere kahyo che. emAM dhAnya 24 prakAranA che. tathA dhana ratnAdi 24 prakAre che, catuSpada 10 prakAre che, dvipada 2 prakAre che, ane kuSya eka prakAre che. tathA sthAvararUpa vAstu 3 prakAre che e pramANe 64 bheda thAya che, athavA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 gaNanIya, dharaNIya, meya, ane paricchedya ema cAra prakArano paNa parigraha che. tyAM jAyaLa, phophLa vigere gaNima, kaMku, goLa vigere dharima, ghI, mIThuM vigere meya ane ratna, vastra Adi pariccheda kahevAya. covIsa dhAnya A pramANe yava-ghauM-zAlI-vrIhi-sAThIkodravA-aNuka (javAra) -kAMga-rAla-tila-maga-aDada-atasI-caNAtiuDI-vAla-maTha ane coLA tathA ikSu (baMTI) masUra-tuvara-kalathIdhANA-kalAya-e 24 dhAnya che. 24 ratnAdi A pramANe suvarNatrapu-tAMbu-rUpuM-loha-sIsuM-hiraNya-pASANa-vaja-maNi-motI-pravAla 19 zaMkha-tinisa-agurU-candana-vastra-amilAna (unavasra) kASTAdinakha-carma-dAMta-keza-gaMdha-ane dravya oSadha. bhUmi-gRha ane vanaspati e 3 sthAvara vAstu jANavI. tathA cakArabaddha (gADI) ane dAsa Adi ema be prakAre dvipada jANavA. gAya-bheMsa-uMTabakarUM-gheTuM-azva (jAtimAna azva) -khaccara-ghoDo (ajAtimAna azva) -gardabha-hasti-e pazuo 10 prakAranAM catuSpada kahevAya. aneka prakAranAM judI judI jAtanAM je upakaraNa (rAcaracIluM athavA gharavakharI) te kuSya kahevAya e kuSyanuM lakSaNa che. e artha (parigraha) cha prakArano te 64 bhedavALo che. setU-ketU ane ubhayAtmaka ema traNa prakAranuM kSetra che. tathA vAstu paNa traNa prakAre A pramANe che-khAta, ucchita ane khAtocchita e traNa prakAre jANavuM. jema jema lobha alpa thAya che, ane jema parigrahano AraMbha alpa thAya che tema tema sukhanI vRddhi thAya che ane dharmanI prApti thAya che. manuSyapaNAno sAra jema ArogyatA che, dharmano sAra jema satya che vidhAno sAra jema nizcaya che, tema sukhano sAra saMtoSa che. || iti paMcamaM sthUla parigrahaviramaNa vratam / / 47-63 / / (1) 9 prakAranA parigrahane yathAyogya saMkSepatAM 6 bheda thAya che. tyAM dhAnya-ratna-sthAvara dvipada-catuSpada-kRSya e 6
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- 20 coda guNasthAnaka bhAga-3 - prakArano. (2-3-4) kuvAnA pANIthI jemAM dhAnya niSpatti thAya te varSAdathI dhAnya niSpattivALuM ketu ane UbhayAtmakathI dhAnya nipaje te setUketU. (5-6-7) bhoyarUM te khAta prAsAdagRha Adi uriSkRta ane bhoMyarA sahita prAsAdAdi te khAtoriskRta. | 6 driparimANa vrata || diziparimANa vratanA tiryadizipramANa, adhodiaimANa, ane urva dizipramANa e traNa bheda che, ane e traNano atikrama tathA smRtivismaraNa ane kSetravRddhi e dizivratanA 5 aticAra che. | ti driparimANavratam // 470-rU II (8) kai dizimAM keTaluM pratyAkhyAna karyuM che te bhUlI javuM. (9) kSetrAdikanI saMkhyA kAyama rAkhavAne bIjuM sAthenuM kSetrAdi lai eka moTuM kSetrAdi karavuM. ITI mozopamona rimAI vrata IT upabhoga eTale vigaca bola-AhAra-puSpa ane vigere, tathA paribhoga eTale vastra-suvarNa vigere tathA strI ane ghara vigere. mukhyatve upabhoga paribhoga vrata bhojanathI ane karmathI ema be prakAre che, ane e vratanA aticAra saMbaMdhamAM 5 vANijya karma, 5 sAmAnya karma, (ane 5 mahAkarma) ema traNa prakAre kamI upabhoga paribhoganA jANavA. (e 15 karmAdAna rUpa 15 aticAra upabhoga-paribhoganA che te sivAya) A upabhogaparibhoga karmanA bhojana saMbaMdhi pAMca aticAra che te A pramANe apakavauSadhibhakSaNa,
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - coda guNasthAnA bhAga-3 21 - - - - - du:pakavauSadhibhakSaNa, sacittabhakSaNa, sacittapratibaddhabhakSaNa, ane turachauSadhibhakSaNa. ekavAra ja bhogavavAmAM Ave te nizcaya bhoga kahevAya, ane te azana AhAra puSpAdika che, ane vAraMvAra upabhogamAM Ave te upabhoga kahevAya. e pramANe logopabhoga (evuM bIjuM nAma paNa kahevAya, te bhogopabhoga) bIjI rIte vicAratAM saMkalpathI ane AraMbhathI ema be prakArano paNa che. ekavAra athavA anekavAra (karavA yogya hoya) paranuM karmagata AdAnano (karmadAnono) to sarvathA tyAga karavo. ahiM vANijya kamadiAna te vyApAra ane sAmAnya AdAna te prasiddha vyApAra kahevAya. (bane to) niravadha AhAra vaDe, (tema na bane to) nirjIva AhAra vaDe ane (tema paNa na bane to) pratyekamizra (pratyeka vanaspati) vaDe (AjIvikA karavI) AtmAnusaMdhAnamAM (AtmA dharmanI prAptinI icchAmAM) tatpara zrAvaka evA prakAranA (niravadhAdi AhAra karanArA) hoya che. rAdhavuM, khAMDavuM, pIsavuM, daLavuM ane pakavavuM ityAdi kAryomAM haMmezAM parimANa (niyama) aMgIkAra karavuM, kAraNa ke aviratipaNAmAM mahAna karmabaMdha hoya che. (mahAviyaga 4 kahe che) kASTathI banelI ane piSTathI (cUrNathI Asava rUpe kADhelI) ema madirA 2 prakAranI che. ane mAMsa jaLacaranuM, sthalacaranuM, ane khecaranuM ema 3 prakAranuM che. athavA carma mAMsa ane rUdhira mAMsa ema be prakAranuM paNa che. e madirA utkaTa moha-utkaTa nidrA parAbhava-upahAsya-krodha ane unmAdanuM kAraNa che, tathA durgatinuM mULa che, temaja lajjA-lakSmI-buddhi ane dharmano nAza karanArI che. tathA paMcendriyanA vadhathI utpanna thayeluM mAMsa durgandhamaya-azucimaya. ane bibhatsa che, tathA rAkSasAdi vaDe chaLa karanAruM che, mATe durgatinA mULa sarakhA ane madane utpanna karanAra mAMsanuM tuM bhakSaNa na kara. kAcI pAkI ane vizeSataH pakava karAtI mAMsanI pezIomAM
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 coda || HDALaka bhAga-3 nirantara nizcaye nigodAjIvonI utpatti kahI che. || 64-7pa || (1) dAMta-lAkha vigereno vyApAra (2) aMgAra karmAdi 5 sAmAnya karma (3) yaMtra pIlanAdi pAMca mahAkama (4) bhojana saMbaMdhi 5, karmAdAna saMbaMdhi 10 ane vyApAra saMbaMdhi pa maLIne paNa traNa prakAranA aticAra sAtamA vratamAM gaNAya. (5) nahiM raMdhAyelI (kAkaDI vigere) (6) ardha raMdhAyelI (poMka vigere) (7) khAvAnuM alpa ane phrI devAnuM ghaNuM (bora vigere) madhamAM-mAMsamAM-madhamAM ane cothA mAkhaNamAM e cAramAM te te varNavALA asaMkhya jaMtuo utpanna thAya che. madhagalAdika aneka prakAranuM che tathA madhapUDA ane bIjI aneka rIte thayeluM madha temaja zarIrathI prApta thayeluM je mAMsa vigere ane chAsathI bahAra nIkaLeluM mAkhaNa vigere. (have 22 abharUca kahe che) -5 udaMbarAdi La, 4 mahAvinaya, himaviSa-karA-sarvamATI-rAtribhojana-bahubIjaanantakAya-athANuM-dholavaDAM-veMgaNa-ajJAta nAma svarUpavALAM puSpaLAdi-tucchaLa-calitarasa -e 22 abhakSya dravyo varjavA yogya che. (rAtri bhojanamAM jo) kIDInuM bhakSaNa thAya to buddhi haNAya che, makSikA bhakSaNathI vamana thAya che, cUkA () khAvAmAM Ave to jaLodara thAya che. ane karoLIyAnuM bhakSaNa thAya to kuSTaroga thAya che. bhojanamAM vALa Ave to svarabhaMga thAya, kASTano kakaDo Ave to gaLAmAM kAMTA vAge che. ane (vIMchI sarakhA AkAravALI bhAjI rUpa) zAkamAM ja vIMchI AvI jAya te tALu viMdhAi jAya che. vaLI rAtrine viSe anna upara cattaronI draSTi paDe che kAraNa ke rAkSaso paNa pRthvImAM sarvatra jovA mATe pracchannA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 cauda guNasthAnaka bhAga-3 bhramaNa kare che, mATe rAtrine viSe bhojana karanArane spaSTa rIte te rAkSaso paNa chaLe che. vaLI bhojanane dhovA vigere kAryamAM kuMthu Adi jIvono ghAta thAya che, ityAdi rAtri bhojananA doSa kahevAne koNa samartha che ? sarva dezomAM sarva kALamAM kAcA gorasayukta kuruNiomAM (kaThora dhAnyamAM) nigoda jIvo ane paMcendriya jIvo utpanna thAya che. jene pIlavAthI tela na nikaLe tene vidala kahe che, (1) jene ekko je kaThoLane (jenI dALa paDe evA dhAnyane) (2) jenI be phlaDa thAya eTale dALa paDe te dvidala dhAnya kaThoLa vigere kahevAya.vaLI vidalamAM utpanna thayela dhAnyamAM paNa jo telayukta na hoya to te vidala kahevAya nahi. ugavAmAMDeluM (aMkurita thayela) vidala paNa vidala kahevAya, vaLI sarva kASTa daLa ke je sneha rahita hoya (tela rahita hoya) parantu sarakhI be phATa thatI hoya to te paNa vidala kahevAya che. sneha rahita (telarahita) vidalamAM utpanna thayela tvacApatra vigere paNa sarva vidala che, ane te jo kAcA gorasamAM paDe to trasa jIvonI utpatti thAya che. vaLI jo maga, aDada vigere paNa vidala kAcA gorasamAM paDe to trasa jIvonI utpatti kahevAya che, ane dahiM paNa be divasathI uparAntanuM hoya to temAM (trasa jIvonI utpatti thAya che. dravyAntara thaye chate kAcAThaMDA gorasa (dahIM) mAM paNa unuM ane unA dahIMmAM ThaMDu gorasa (dahIM) nAMkhavuM nahi. (anantakAya vanaspati darzAve che.) kaMdanI sarva jAti, sUraNamaMda, vajrakaMda, lIlI haladara tathA AdU tathA lIlo kacUro, satAvarI, virAlI, kuMvAra, thuvara, gaLo, lasaNa, vAMsakArelAM, gAjara, lUNa, loDhakaMda, girikarNikA, kizalayapatra, khurasANI, lIlImotha tathA lavaNavRkSanI chAla, khIloDIkaMda, amRtavallI, mULA, bhUmirUha (chatrAkAra), virUha tathA DhaMka, vAstula, prathama sUkaravAla tathA pAlakha, komaLa AMbalI, tathA Avu ane
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA|-3 piMDAlU e anantakAya vanaspationAM nAma che, temaja siddhAntamAM kahelAM lakSaNonI rItIthI bIjI paNa anantakAya vanaspatio jANavI. (te lakSaNo A pramANe) jenI sirA (naso) gupta hoya, sAMdhA gupta hoya, ane parva (granthi) paNa gupta hoya, tathA kSIradUdha sahita ke dUdha rahita evI je vanaspatinA bhAgavAthI sarakhA be bhAga thAya, ane chedhA chatAM punaH uge te sAdhAraNa zarIra vALI (eTale anantakAya) vanaspati jANavI. (karmAdAna kahe che.) aMgArakarma -1, vana karma -2, zATaka karma -3, bhATaka karma -4 ane sphoTaka karma -5 e pAMca sAmAnya karma varjavA tathA hAthIdAMta vigereno daMttavyApAra, lAkha vigereno vyApAra, tailAdika vigereno rasavyApAra, pazuAdikano kezavyApAra, somala Adikano viSa vyApAra, e pAMca daMtAdi saMbaMdhi vyApAro paNa varjavA tathA e pramANe nizcaye yaMtrapIlanakarma, nirvAMchana karma (karNarvadha vigere), dava devo, taLAva draha AdinA jaLano zoSa (khAlI) karavo te saradraha zoSa, ane asatipoSaNa (dAsadAsIonAM vecANa mATe poSaNa karavAM) te pAMca mahAkarma e 15 karmadAna vavA yogya che. (1) koyalAnI bhaThThIo vigere kahyuM-bhATI karma. (2) vana kapAvavA vigere. (3) gADA vigere karAvavA. (4) bhADAM upajAvavAnA AraMbho karavA. (5) khetI karavI vigere. kRti saptamaMmonopamoviramaLavrattam || 7-7 || || 8 anarthavaMviramanavrata || 24 indriyone arthe ane svajanAdikane arthe je pApa karAya te arthadaMDa kahevAya, tethI anya (eTale niSprayojana je) pApa karavuM te anarthavaMDa kahevAya. te anarthadaMDanA cAra prakAra che. (1)
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 apadhyAnAcaraNa, (2) pApopadeza, (3) hiMsApradAna, ane (4) pramAdAcarita. tyAM AdhyAna ane raudradhyAna vaDe upappAnAvarA(durgAna) thAya che. tathA zastra, agni, muzaLa, yaMtra, tRNa, kASTa, manna, mULakarma (garbhapAtAdi dravyo) ane auSadho ApatA tathA apAvatAM aneka prakAre hiMsAprAna 3narthadaMDa thAya che. snAna, udvartana, varNaka, vilepana, zabda, rUpa, rasa, gaMdha, vastra, Asana ane AbharaNa ityAdi saMbaMdhi aneka prakArano pApouddeza che. kaulucca (bhAMDa ceSTA), mugaratA (bahu bolApaNuM), bhogopabhoganA upayogathI adhika padArthono upayoga, kandarpa (kAmotpAdaka hAsyAdi) ane yuktAdhikaraNa (hiMsAnA padArthonA avayavo saMyukta karI rAkhavA) e pAMca prakAranA aticAra anarthadaMDa viramaNa vratanA che.ti 3STamaM 3narthadaMDaviramaNavratam I ! sAmAyi5 vrata | sAmAyika karanAra zrAvaka muhapatti-rajoharaNa (caravaLo)sthApanA, daMDa (daMDAsana), ane pucchanaka (kaTAsaNuM) e pAMca upakaraNa sahita hoya. sAvadha yogathI virata, trama guptivALo, 6 kAyavadhathI virakta, upayogavALo, ane jayaNA sahita evo AtmA eja sAmAyi che. je sarvabhUtone viSe (vanaspati jIvone viSe), basa jIvone viSe, ane sthAvarone viSe samabhAvavALo hoya tene sAmAyika hoya ema zrI kevali bhagavatte kahyuM che. sAma sama sabhyag ane rU. 1 eTale praveza parovavuM e dezI zabda che. e cAre zabdanuM svarUpa zrI Avazyaka sUtramAM 1030
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 INA ke bhA|- 3 - - - - - - - -- - - - -- -- - - - 1031-1032 mI gAthAnA arthamAM kahyuM che. e traNe sAmAyikanA ekArtha vAcaka paryAya zabdo che, e traNe arthamAM hoya tene sAmAyika hoya ema zrI kevali bhagavAne kahyuM che tyAM sAme eTale madhura pariNAmavALuM zarkarAdi dravya te dravyasAma (bhUtArtha AlocanamAM je dravya) tulya hoya te drayam, kSIra ane zarkarAnuM joDavuM te dravyasabhyag ane dorAmAM motInA hArano je praveza te dravya$$ e pramANe, e cAre ekAI vAcaka zabdo dravya nikSepamAM kahyA. AtmopamApaNe (eTale potAnA AtmAnI peThe) parane duHkha na karavuM te mAva sAma, rAgadveSanuM mAdhyastha (asevana) te mAva sama, jJAnAdikanuM yojavuM (AcaravuM) te mAva sabhyag ane bhAva sAma Adi traNane AtmAmAM parovavA te mAva $$ e bhAva sAma vigere kahyA. sAmAyika karIne je gRhastha gRhakArya ciMtave, ane ArtadhyAnane vaza thayo hoya to tenuM sAmAyika niphTa che. pramAdayukta hovAthI jene sAmAyika kyAre karavAnuM che, athavA karyuM che ke nathI karyuM te paNasmaraNamAM AvatuM nathI (saMbhArato nathI, tenuM kareluM sAmAyika paNa niSphaLa jANavuM. je kAraNathI sAmAyika karyo chate zrAvaka paNa sAdhu tulya thAya che, te kAraNathI ghaNIvAra sAmAyika karavuM. tathA je kAraNathI jIva ghaNA viSayomAM ane ghaNIvAra ghaNA pramAdavALo thai jAya che te kAraNathI (ghaNo pramAda na thavAnA kAraNathI) paNa ghaNIvAra sAmAyika karavuM. divase divase koi dAnezvarI lAkha lAkha khAMDI sonAnuM dAna Ape, ane bIjo eka jIva sAmAyika kare to paNa te dAna sAmAyika karatAM vadhI jatuM nathI. be ghaDI sudhI samabhAvavALuM sAmAyika karanAro zrAvaka A nIce kahelA palyopama jeTaluM devAyuSya bAMdhe che. bANu kroDa ogaNasATha lAkha pacIsa hajAra navaso pacIsa palyopama tathA eka palyopamanA ATha bhAga kare tevA 3 bhAga
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 cauda puNasthAnaka bhAga-3 sahita (2pa92525 3/8 palyo.) AyuSya bAMdhe. tIvra tapazcaryAe tapato jIva jeTaluM karma kroDa janma sudhI paNa na khapAve teTaluM karma samabhAvanA yukta cittavALo (sAmAyikavALo) jIva ardha kSaNamAM khapAve che. je koi jIva (Aja sudhImAM) mokSe gayA che, jAya che, ane jaze te sarve sAmAyikanA mahAnca vaDe ja jANavA. mana, vacana, kAyAe duSTa praNidhAna (duzcitavanAdi) karavuM, te anukrame manaHdupraNidhAna, vacanadupraNidhAna, kAyaduSmaNidhAna tathA smRti akaraNa (sAmAyikanI vismRti), ane anavasthitakaraNa (anAdara) e pAMca sAmAyika vratanA aticAra che. rati navamuM sAmAyiq vratam II 993-998 || || 9 dRzAvazapvrata || prathama je janma paryantanuM dizipramANa (chaThTha) vrata kareluM che, teno A dezAva. vrata nizcaye ekadeza che, kAraNa ke sarve vratono jaghanya kALa muhUrtano kahyo che. eka muhUrta eka divasa eka rAtri athavA pAMca divasa athavA 15 divasa sudhI paNa jeTalo kALa draDha rIte vahanadhAraNa thai zake teTalo kALa A dezAva. vrata draDha paNe dhAraNa karavuM. (dezAva. vratamAM A 14 niyama dhAravAnA hoya che te kahe che) sacitta dravya, vinaya, pagarakhAM, taMbola, vastra, puSya, vAhana, zayana, vilepana, brahmacarya,dazipramANa, snAna, ane bhojana (e 14 no saMkSepa karavAno hoya che. dizipramANa (chaThThA) vratano nitya saMkSepa karavo, athavA sarva vratono je nitya saMkSepa karavo te phezAvavaza vrata kahevAya. Anayana (niyama uparAnta kSetrathI koi cIja maMgAvavI), peSaNa (niyama uparAnta kSetramAM koi cIja mokalavI), zabdAnupAta (khuMkhAro Adi karI pote che ema
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - 28 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - jaNAvavuM), rUpAnupAta (potAnuM rUpa dekhADI potAnuM chatApaNuM jaNAvavuM), ane bAhyapudgalaprakSepa (niyama uparAnta kSetramAM kAMkaro vigere krI pote che ema jaNAvavuM) e pAMca aticAra dezAvakAzika vratanA che. rUti phezAvAI vratam II 999-72rU II | 99 poSathopatavAsa vratam II dharmanI posa eTale puSTine je dhAraNa kare (arthAta dharmanI puSTi kare) te porasa kahevAya. ane parvane viSe je upavAsa (sahita poSaha karavo) te popaghopavAsa vrata kahevAya. te posaha AhArathI zarIra satkArathI-brahmacaryathI ane vyApArathI e cAra bhedathI cAra prakArano che te paNa dareka dezathI ane sarvathI ema be be prakAre hovAthI posahanA 8 bheda kahyA che. (e eka saMyogI bhAMgA 8 jANavA.) tathA dvika saMyogamAM 6 bhAMgA thAya tene anukrame e cAra guNA karavAthI kula 24 bhAMgA thAya, tathA trisaMyogamAM (mULA 8 bhAMgA thavAthI te) cArenA sarva maLI 32 bhAMgA thAya, punaH catuH saMyoge kula 16 bhAMgA thAya tethI sarve maLIne (824+3+16 =) 80 bhAMgA thAya che, parantu vartamAna kALamAM to AhAra dezathI ane sarvathI ema be prakAre thAya che (ane bAkInA traNa sarvathA thAya che. 1 arthAt vartamAnakALe posahanA 80 bhAMgAmAMthI 7ramo bhAMgo pravarte che 80 bhAMgAnI aMkacAlanA granthAntarathI jANavI. (dharmasaMgraha Adi graMthomAM che.)) te posaha tathA tapa potAnI zakti pramANe (zakti gopavyA vinA) karavo, e pramANe dezAvakAzika sahita athavA sAmAyika sahita jo pauSadha vrata kare to tene zramaNa dharmamAM rahelo (eTale sAdhu sarakho) kahyo che. posahamAM je zrAvaka sAmAyika sahita hoya te nizcayathI dvividha trividhe (sAvadhanA)
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAnaka bhAdI-3 29 tyAgavALo hoya, ahiM vartamAna kALamAM eja vidhi varte che, ane kuzaLa zrAvakane (eTale posaha vidhinA nipuNane) to yathA yogya bhajanA jANavI. 1. arthAt game te bhAMge posaha aMgIkAra kare (parantu sAmayika rahitane mATe game game te bhaMga kahyo che.) jo. koi zrAvaka suvarNa ane ratnanAM pagathIAvALuM, hajAro staMbho vaDe uMcuM, ane suvarNanI bhUmivALuM jIna caitya karAve tethI paNa tapa saMyama (eTale cAlu prakaraNane aMge posaha) adhika che. tathA pauSadhanI vidhimAM (posaha karavAmAM) apramAdI zrAvaka zubha bhAvanuM poSaNa vRddhi kare che, azubha bhAvano kSaya kare che, ane naraka tathA tiryaMca gatino nAza kare che emAM kaMipaNa saMdeha nathI. jo eka prahara paNa sAmAyikanI sAmagrI maLe to amAruM devapaNuM sarjI che, ema devo paNa potAnA hRdayamAM ciMtave che (to posahanA mahAlyanuM to kahevuM ja zuM ?) pIsadha-azubhanirodha-apramAda-arthayoga sahitaane dravyaguNa sthAnagata e pauSadha vratanA ekAryavAcaka zabdaparyAyo che. sattAvIsaso sittottara kroDa 99 lAkha 77 hajAra sAtaso sitottara palyopama tathA eka palyopamanA 9 bhAga kare tevA 7 bhAga. 2. chApelI pratanI gAthAmAM azuddhi zuddhi vicAravI, kharo aMka arthamAM lakhyo eja che. (-29999999997 7/9) (eTaluM devAyuSya eka posaha karanAra zrAvaka bAMdhe che. apratilekhita, ane apramArjIta, (joyA pUMjyA vinAnA) zayyA vigere, temaja spaMDila, tathA samyak prakAre ananupAlana (anAdarathI pAlana) e pAMca aticAra posahavratanA kahyA che. posaghopavAsa vratam II 98-rUka | || 12 3tithivimAgavata || ahiM laukIka parvatithino tyAga jene che evo guNavAnA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka sAma-3 sAdhu athavA zrAvaka je bhojananA avasare Avela hoya te tithi kahevAya. te atithine niravadha AhAra vastrapAtra vigere vastuono je vibhAga (eTale potAnI zakti pramANe te AhArAdi) Apavo te tithivimA nitya karavA yogya che ema jANavuM. (parantu pauSadhane pAraNeja karavA yogya che ema na jANavuM.) devA yogya vastu sacittapadArtha upara mUkavI, athavA devA yogya vastune sacitta vastuthI DhAMkavI, devA yogya vastu potAnI hoya to pArakI kahevI (athavA devAnI buddhie paranI hoya chatAM potAnI kahevI), bIjAnI irSyAe dAna devuM, ane dAnakALane vyatIta karI devo te anukrame) (1) sacittanikSepa, (2) sacitta pidhAna, (3) anyatyapadeza, (4) mAtsarya, (5) kAlAtikrama e nAmanA pAMca aticAra atithi saMvibhAga vratanA jANavA. ( A pAMce aticAra na devAnI buddhithI che.) sAdhu mahAtmAne je klpanIya che te vastu koipaNa rIte kiMcit mAtra paNa na devAi hoya to dhIra ane yathArthavidhivALA suzrAvako te vastu khAtA nathI. sthAna-zayyA-Asana-bhojana-pANI-auSadhavastra-ane pAtra vigere vastuo jo ke pote pUrNa dhanavAna na hoya to paNa thoDAmAMthI thoDuM paNa ApavuM kRti Rtithi saMvimAnavratam || 936-140 || 1. 30 1. 2. 3. 4. granthomAM je pAMca aticAra kahyA che te A pramANe che. apratilekhita ane apramArjIta zayyAdi apratilekhita ane apramArjIta AdAna (grahaNa karavuM mUkavuM.) apratilekhita ane apramArjIta thaMDila (mAM malA dikanI tyAga) anAdara -
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31. - cauda guNasthAnaka bhAd-3 - - - - - 5. asmRti II saMbhanA vratama || saMlekhaNA (anaya samayanA anazana) vratamAM pAMca aticAra che-A lokanA sukhanI icchA, paralokanA sukhanI icchA, sukhamAM jIvavAnI icchA, duHkhamAM maravAnI icchA tathA kAmabhoganI icchA. e pAMca aticAra che. ghaNA phaLavALAM zIlavrata vigere vratone haNIne (vratone pALe paNa pIgalika sukhanI icchA rAkhe tethI vratone haNIne) je sukhanI icchA rAkhe che te dhIratAmAM durbala (adhairyavAna) tapasvI kroDa sonaiyAnI vastune eka kAkiNi jeTalA alya mUlyamAM vece che. (saMlekhanAdi vratavALA jIvane 9 nidAna varya che te kahe che) rAjA-zreSThi-strI-purUSa-paramavicAra-svapravicAra abhaparata-sura ane dAridraya (e 9nI icchA te) navaniyANAMnidAna kahevAya. ghaNuM tapa AcaryuM hoya, ane dIrgha kALa sudhI munipaNuM pALyuM hoya to paNa niyANuM karIne vyartha AtmAne (AtmA dharmane) hArI jAya che. nava nidAnanuM svarUpa A pramANe : (1) nRpanadrAna - A tapazcaryAnA prabhAve huM AvatA bhavamAM rAjA thAuM evI icchA rAkhavI te nRpaniyANuM kahevAya. (2) zreSTha nidAna - AvatA bhavamAM huM zeTha cAuM evI icchA. (3) strI nidrAna - purUSane kamAvA vigerenI bahu upAdhI. che. mATe strI thAu to ThIka. (4) puruSa nidrAna - strIne paratatratA bhogavavI paDe che
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - 32 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - mATe purUSa thAuM to ThIka. (5) parapravivAra - devAMganAdi sAthe viSayakrIDA vAvALo thAuM evI irachA. (6) svapravivAra - huM pote deva ane devAMganA banIne viSaya sevavAvALo thAuM to ThIka. (9) 5rata - aviSayavALA devomAM caiveyaka-anuttara ayyatAdimAM utpanna thAuM to ThIka ahiM grevevakra ne anuttaramAM aratinidAna paNa jANavuM. (8) sura nidrAna - dAnavAdi na thatAM vaimAnikAdi deva thAuM to ThIka. | (9) dAridra nidAna - dhanavAnane bahu upAdhi hoya che mATe nirdhana thAuM to ThIka. baLadevo urdhva devalokamAM jAya che, ane vAsudevo sarve paNa narakamAM jAya che, temAM niyANuM (baLadeva na kare ane vAsudeve pUrvabhavamAM karyuM hoya che te) ja kAraNa che, mATe buddhimAna purUSa niyANuM sarvathA varjavuM. ti saMghanA svarupam II989-989ll || 3tha 9 3vAranuM svarupa ! zrAvaNanI 11 pratimAnuM svarUpa (1) darzanapratimA, (2) vratapratimA, (3) sAmAyikapratimA, (4) pauSadha pratimA, (5) (kAyotsarga) pratimA (6) vaLI abrahma pratimA, (7) sacitta pratimA, (8) AraMbhavarjana pratimA, (9) zreSyavarjana pratimA, (10) udiSTavarjana pratimA ane (11) bramaNabhUta pratimA che. e 11 pratimAmAM je pratimA jeTalI saMkhyAnA naMbaravALI che te pratimAnA teTalA mAsa (arthAta te pratimA teTalA mAsanI)
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoda guNasthAnaka bhAga-3 33 - - - - - - - - -- -- -- -- -- -- -- -- jANavI. punaH AgaLa AgaLanI pratimAomAM pUrva pUrva pratimAmAM kahelI kriyAo paNa karavAnI hoya che. prazama Adi guNavaDe vizuddha ane kadAgraha tathA zaMkA Adi zatru rahita evuM je anadha (nirdoSa) sakhyatva te pharzanapratimA helI jANavI. || 89-90 || | nizcaye 11 zrAvakapratimA guNasthAnanA bhedathI jANavI zrAvakanI pratimA bAhya anuSThAnarUpa liMgavaDe jANavI ja kAraNathI samyaktva vigerenuM kArya darzananA kArya tenI utpatti te zarIra vyApAra karIne kAyakriyAmAM (kAyakriyA vaDe) samyapha prakAre oLakhI zakAya-jANI zakAya che, mATe traNavAra zrI jItendra pUjAthI helI darzana pratimA (samyak prakAre jANI zakAya che.) zuzruSA, dharmanorAga, gurUnuM tathA devanuM samAhita vaiyAvRtya deva gurnAdinA vaiyAvRtyano yathAsamAdhi-sukhapUrvaka niyama e darzana pratimA (nuM anuSThAna rUpa liMga) che. darzana pratimAmAM rahelA zrAvako samyakatvathI patita thayelane ninhavone yathAzcaMdone ane kadAgrahavaDe haNAcalA (abhiniveSika mithyAdraSTi)one manathI paNa vaMdana karatA nathI. rUti prathama dRrzanapratimA bIjI pratimAmAM zrAvaka aNuvratadhArI hoya, trIjI pratimAmAM sAmAyika karanAra hoya, ane (cothI pratimAmAM) caturdazI aSTamI Adi tithidivasomAM (cAra tithiomAM) cAra prakAranA saMpUrNaposahanuM tathA samyakatvanuM zrAvaka pratipAlana kare tathA baMdha Adi aticArane viSe ane avadha (sAvadha-pApa) kAryonI pratijJAvALo hoya (te vratAdipratimA kahevAya.) temaja cAreparvomAM yati thavAnA bhAvane utpanna karanAra nirdoSa ane atizuddha evI pauSadha kriyA karavI ghothI poSaghapratimA te . pauSadha pratimA varjIne zeSa (pauSadha pratimAnA divaso sivAyanA aparva) divasomAM (pratimAdhArI zrAvaka) snAna na kare, vikaTabhojI (pragaTaAhArI) hoya, maulIkRta (kAchaDI nahi
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 cauda guNasthAnaka bhAga-3 _ _ _ _ _ _ -- -- -- -- -- -- bAMdhanAra) hoya, divase brahmacArI hoya, ane rAtre pari II kRita (amuka niyama abrahmano tyAgI) hoya. pUrvokta cAra pratimAmAM kahelA sarva niyama sahita 5 mAsa sudhI cAre dizAe kAyotsargano abhigraha karavo te ahiM pratimAM pratimA jANavI. e pramANe pAMce pratimAmAM kahelI kriyAo sahita hoya. 1. emAM pahelI pratimA vidhi svarUpa che, tyArabAda be pratimA varya svarUpa che, ane zeSa 4 pratimA tathA svarUpa pratimA che. arthAt varya svarUpa che- iti paMcA. vRtI. 2. uttarottara guNavRddhinA bhedathI. 3. paMcazaka vRttimAM pratimA eTale yoki (zarIra) e arthanA pratipAdanamAM kAyakriyA ane kArakriyAthI thato abhivyaMga (eTale vyakta upalabdhi) e bene pratimA eTale oSTi (zarIra) arthAt pratibhAvaMtanuM zarIra kahela che teno vizeSArtha tyAMthI jANavo. 1. cAra prakAranA posahamAM amuka dezathI ane amuka sarvathI ema je vartamAna samAcArI pramANe aMgIkAra thAya che tema pratimAmAM cAre posaha sarvathI ucarAya che mATe saMpUrNapasada paMcA. vR. mAM granthAntaranA abhiprAyathI kahyo che. 2. baMdha Adi aticArano tyAga vrata pratimAne aMge jANavo. 3. avadhano tyAga sAmAyika tathA posaha pratimAne aMge jANavo. 4. aSTamI caturdazI pUrNimA amAvAsyA e cAra parva jINavA. 1. paraMtu jInendra pUjA mATe snAna kare, (te paNa sacitta jaLathI snAna kare ema saMbhave che. kAra" ke AThamI pratimAmAM
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 jyAM "AraMbha pote na kare" evo abhigraha che tyAM uSNajaLathI snAna zrI jInendranI pUjA mATe pratipAdana karyuM che) paraMtu dehanA saMsAra mATe to pratimAdhArI snAna karI zake ja nahi. 35 2. divaseja bhojana kare ane rAtre caturvidha AhAranuM pratyAkhyAna kare te zrAvaka vidonI kahevAya athavA prakAzabhojI paNa kahyA che. 3. zrI paMcAzaka vRttimAM catuSpatha vigere sthAne kahyuM che ane ahiM caturdizi eTale nagaranI cAre dizAe kahyuM che. 4. eka rAtrinI eTale sarva rAtrikI pratimA-kAyotsarga karIne upasargathI paNa caLAyamAna na thAya ane svAdhyAya dhyAna kare (eka dizimAM eka rAtri kAryotsarga karI bIje divase bIjI dizie eka rAtrika kAyetsarga kare ema saMbhave che.) parantu vizeSamAM e ke nizcaye 6 mAsa sudhI rAtre paNa abrahmacaryano tyAga kare to te brahma pratimA (athavA abrahma pratimA) kahevAya. || 91-100 || zrRMgArika kathAo utkRSTa zarIra zobhA ane strIonI vArtAone tyAga karato je zrAvaka ekAntathI (eTale sarvathA) abrahmacaryano tyAga kare te chaThThI brahmacarya pratimA 6 mAsanI jANavI. vaLI yAvajajIva sudhI paNa abrahmacaryano tyAga hoya che, nizcaye e pramANe bhinna bhinna yogayukta evo zrAvakadharma ghaNA prakArano hoya che. e pUrvokta chae pratimAnI kriyAvALo hoya parantu vizeSamAM jo nizcayathI sacittano paNa sarvathA tyAga sAta mAsa sudhI kare ane prAsuka (niravadha-acitta) bhojana kare te (sAtamAsanA niyamavALI sAtamI savitta pratimA (sacittavarSana pratimA) kahevAya. e sAtamI pratimAmAM sAta mAsa sudhI sacitta AhAra na kare ane vizeSamAM eke je je heThaLanI (darzana pratimAdi
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda muEAnaka mArga-3 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- pratimAonI) kriyAo te te sarve kriyAo uparanI pratimAomAM avazya jANavI. pote AraMbha karavAno tyAga kare (karAvavA anumodavAnI jayaNA kare), snAna na kare chatAM paNa uSNajaLavaDe snAna karI pUjA karavAmAM tatpara hoya te ATha mAsanI AThamI pratimA che. vaLI jene yAjajIva sudhI paNa sacittano tyAga hoya topaNa jInendra pUjA karIne bhojana karIza evI pratijJAvALo hoya tene 6 mAsa pratimApekSAe ane pratimA vinA to sAvajajIva paNa A AThamI pratimA hoya che. vaLI navamI pratimA 9 mAsanI che temAM sarvathA epya AraMbhano tyAga kare, pUrvokta AThe pratimAnI kriyA sahita hoya, ane jInendra pUjA (jaLathI nahi paNa) kapUra ane vAsakSepathI kare. vaLI dazamI pratimA 10 mAsanI che temAM udiSTakRta AhAranuM bhojana na kare, suramuMDana (hajAmata karAve eTale kezarahita mastakavALo) thAya athavA zikhA (coTalI) paNa rAkhe ane pUrvokta kriyAo sahita svAdhyAya dhyAna kare. vaLI A pratimAmAM je dATelo dhana samUha hoya te saMbaMdhi putro pUche ane pote jANato hoya to te dhanasamUha batAve-kahe ane jo na jANato hoya to kahe ke huM jANato nathI. have agiAramI pratimAmAM utkRSTathI 11 mAsa sudhI sAdhu thaine vicare temAM suramuMDana karAve athavA to loca kare ane rajoharaNa tathA pAtra paNa dhAraNa kare. || 101110Iii. bhIkSAne arthe potAnA kuLanI nizrA vaDe athavA sAdharmIonI nizrAvaDe vicare ane pratimA pratipannakyu me mikSa 1. arthAta AThamI pratimAmAM e pratijJA paNa hoya che. 2. sevaka Adi pAse AraMbha karAvavAno tyAga kare jethI karavuM ane karAvavuM e be karaNanA tyAga thAya che. ane zrAvaka hovAthI anumatino tyAga to hoya nahi.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 4. 3. potAne mATe karelA AhAra viSTa mAhAra kahevAya. nizrAvaDe eTale teone ghara arthAt potAnA svajananA gharomAM athavA to zrAvakone tyAM bhIkSArthe jAya. 5. mane pratimAdhArIne bhIkSA Apo kahevAya paNa munivat dharmalAbha na kahe. vastu e vacana bolIne bhIkSA grahaNa kare. muninA upAzrayathI bahAra pUrvokta svAdhyAya dhyAna pUrvaka rahe, athavA to pramAda rahita muninI peThe bIje gAma vihAra paNa kare. tathA prakAranA kArya prasaMge jo sahAya (koinI hAya) hoya to nadI tarI paNa bIje gAma vihAra kare. vaLI A pratimAmAM kevaLa bhAvastavabhAvapUjA yukta hoya paNa ahiM dravyastava-dravyapUjA na kare. A 11 pratimAo sevIne (samApta thayA bAda) koi zrAvaka mahAna kSetramAM sarvavirati aMgIkAra kare, ane zrAvaka tathA prakAranA bhAva thaye gRhasthAvAsa paNa aMgIkAra kare. e sarva (11) pratimAo jaghanyathI antarmuhUrtakALa pramANanI hoya ane utkRSTathI to kSaya pAmela rAgadveSavALA zrI sarvajJabhagavaMtoe e pramANe (upara kahelA kALa pramANe) kahI che. || 111-115 || // kRti zrAvapratimAdhigara || pauSadha tatanA 80 bhAgA 39 pauSadhanA cAra prakAra che H (1) AhAra posaha, (2) zarIrasatkAra posaha, (3) brahmacarya posaha, (4) avyApAra posaha. e cAra prakAranA prathama dezathI ane sarvathI ema asaMyogI ATha bhAMgA thAya che. te ekeka hovAthI tene saMyogI kahevAtA nathI.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 cauda guNasthAna bhAga-3 e cAra prakAranA dvisaMyogI 24 bhAMgA thAya che, te A pramANe - (A bhAMgAmAM ekaDo hoya tyAM dezathI samajavuM ne bagaDo hoya tyAM sarvathI samajavuM) prathama prakAranA pauSadhanA bIjA prakAranA pauSadha sAthe 4 bhAMgA thAya. 1-1 1-2 2- 1 2 -2 prathama prakAranA pauSadhanA trIjA prakAra sAthe 4 bhAMgA thAya. 1- 1 1 -2 2-1 2-2 e ja pramANe cothA prakAra sAthe 4 bhAMgA samajavA. bIjA prakAranA pauSadhanA trIjA prakAra sAthe 4 bhAMgA thAya. bIjA prakAranA pauSadhanA cothA prakAra sAthe 4 bhAMgA thAya. trIjA prakAranA pauSadhanA cothA prakAra sAthe 4 bhAMgA thAya. A pramANe dvisaMyogI 24 bhAMgA thAya che. have miksayogI 32 bhAMgA thAya che, te A pramANe - AhAra zarIra satkAra brahmacarya A pramANe pahelA, bIjA ne cothA sAthe 8 e ja pramANe pahelA, trIjA ane cothA sAthe 8
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda | HsthAnaka bhAd|-3 e ja pramANe bIjA, trIjA ne cothA sAthe 8 ema trikasaMyogI 32 bhAMgA jANavA. have catuHsaMyogI 16 bhAMgA thAya che te A pramANe - 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 2 1 1 1 2 2 1 2 1 1 1 2 1 2 2 2 2 A ja pramANe pahelA bhAMgAmAM bagaDo mUkIne ATha bhAMgA karavA eTale kula 16 bhAMgA thaze. ema asaMyogI (svAbhAvika) 8, dvikasaMyogI 24, trikasaMyogI 32 ne catuHsaMyogI 16 maLIne kula 80 bhAMgA thAya che. temAMthI vartamAnamAM mAtra catuHsaMyogI 15mo bhAMgo 1-2-2-2 ane 16mo bhAMgo 2-2-2-2 e be ja pracalita che. eTale 15mA bhAMgAmAM eka AhAra posaha dezathI jemAM ekAsaNuM karAya che ane bIjA traNa bhAMgA sarvathI hoya che. ane 16mA bhAMgAmAM cAra prakAranA posaha sarvathI hoya che eTale temAM upavAsa je karAya che. A sivAyanA 78 bhAMgA mAtra jANavA mATe ja che; pravRttimAM nathI. je vaDe karma dUra karI zakAya tenuM nAma vinaya. tenA be bheda che. (1) dravya vinaya (2) bhAva vinaya. dravyane mATe rAja rAjezvara vagerenI sevA karavI te dravya vinaya. karmono nAza karavA mATe jJAnavALA, darzanavALA tathA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 coda guNasthAnaka bhA.-3 cAritravALAonI sevA karavI te bhAvavinaya. je purUSo vinaya guNa keLave che teo jaza meLave che-lakSmIne raLe che-vAMchitanI. siddhi pAme che-apUrva gaurava ane pUjA tathA bahumAna meLave che temAM saMdeha nathI. mAtra eka vinaya guNane lIdhe mAnava sarvottama gaNAya che. zAstramAM kahevuM che ke nakSatranI vAta-svapranI vAtadhAtuyoganI vAta-nimitta zAstranI vAta-maMtra ane osaDanI vAta e badhI hakIkato vize sAdhue gRhasthane kAMi ja na kahevuM, kahevAthI hiMsA-doSa lAge che. chaLa, kapaTa vinAno zudhdha vinaya badhI saMpadAonA nidhAna samAna che. aparAdhonA aMdhakArane TALavA sArUM sUrya samAna che. badhA prakAranI kuzaLa siddhio meLavavA mATe sidhdha vidhAnA prayoga jevo che. ane bIjAnA hRdaya rUpa mRgone AkarSita karavA mATe gaurInA saMgIta jevo che. zrAvakanA bAra vatonI sAmAnyathI varNana have pApa timirane bhedavAmAM sUrya samAna ane samyakatvanI rAzi sama zrAvakanA bAra vrata ArAdhavA lAyaka che. temAM niraparAdhI trasa jIvonI hiMsA ke aMga pIDAnA rakSaNa rUpa prathama ahiMsA nAme zrAvakonuM aNuvrata che. sukRta-kamaLamAM haMsi samAna ati nirmaLa e ahiMsA bhava-mokSarUpa nIra-kSIrano viveka batAvavAne sevanIyA che. pRthvI ane svarganA bhAgonI sukha saMpatti rUpa sopAna paMkti yukta e ahiMsA mokSa gamana paryaMta ni:zreNi (nisaraNa) rUpa che. (2) satyavrata - ahiMsA rUpa latAne navapallavita karavAmAM megha samAna mRSAvAda viramaNa vrata paNa bhavyonA bhavano aMta lAve
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 che. kyAMya paNa asatya na bolavuM te bIjuM aNuvrata che. vizeSe karIne bhUmi-kanyA, godhana (pazu) thApaNa tathA khoTI sAkSI e pAMca bAbatamAM to asatya na ja bolavuM, jenAthI prANione ahita thAya tevuM satya paNa na bolavuM. asatya chatAM dharmane hitakara thAya tevuM vacana bolavAthI puNyano saMcaya thato hovAthI satya paNa tenI barobarI karI zakatuM nathI. 41 (3) asteya vrata - he saMsAra mArganA musAphara bhavya jano ! satya vacana rUpa vRkSanI chAyAnI jema klezano nAza karavAne asteya (acaurya) vratane ArAdho. anAmata mUkela, khovAi gayela, vIsarI gayela, paDI gayela temaja sthira rahela paradhana na levuM te trIjuM aNuvrata che. asteya rUpa kSIra sAgaramAM snAna karanArA sajjanone saMsAra rUpa dAvAnaLa kadI tApa na upajAve. (4) brahmavrata - have mukti mArge gamana karatA sajjanone asteya rUpa dIpakanA prakAza samAna brahmacaryavrata che. svadArAmAM saMtoSa ke paradArAno tyAga te gRhasthonuM cothuM aNuvrata che. aho! muktinI sanmukha karanAra brahmavrata vipadAono vinAza karanAra gaNAya che. jeo parastrIno tyAga karavAmAM samartha che temanAmAM mohAdi doSo sthAna pAmatA nathI. (5) parigraha parimANa vrata he dhIra jano ! e cAra vratonA rUpane jovAne eka darpaNa samAna ane atyaMta nirmaLa evA paMcama vratane dhAraNa karo. asaMtoSAdi doSo rUpa sarpa sarakhA mohanuM jhera utAravAmAM amRta samAna parigrahanuM je parimANa te pAMcamuM aNuvrata che. krUra saMsAra rUpa vadhUthI DarelA sujJa janane e vrata mukti vadhUno meLApa karAvavAnA saMketa sthAna sarakhuM evuM parigraha pramANa vratarUpa adbhuta kalpavRkSa che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 - ----- (6) prathama guNavaMta - have daze dizAomAM karAtA gamananA saMbaMdhamAM bAMdhela maryAdAnuM ullaMghana na karavuM te dizivrata nAme prathama guNavrata che. pAparUpa hAthIne pADavAnA vikaTa khADA samAna e vrata dharmarAjAnA kanaka siMhAsana samAna che. te di virati vrata dharma rUpI puSpanA uMcA vRkSa samAna che ke je upara ArUDha thayelA lokone pAparUpa zvApado (vikarALa jaMgalI pazuo) dvArA bhayA thato nathI. | (0) bhogapabhoga parimANa vrata - have bhogya - ane upabhogya vastuno je pramANathI svIkAra karavo te bhogopabhoga parimANa nAme bIjuM aNuvrata che e sAtamuM vrata sukRta lakSmInA nivAsa mATe eka kamaLa samAna che paNa Azcarya e ja ke Aloka ane paralokamAM paNa te sajjanone suvAsita banAve che. (8) anartha daMDa viramaNa vrata - have ArtadhyAna-raudra dhyAnazastro ApavA-pApa kAryono upadeza tathA pramAda te anartha Da che ane teno tyAga te trIjuM guNavata che. anartha daMDa viramaNa vratane dhAraNa karanArA dhIra purUSo puNya samuhathI ujaLA thaine mahA udayane pAme che. | (9) sAmAyika vrata - have uttama dhyAnavALA tathA pApakArya nahi karanArA evA manuSyonAM hRdayamAM eka muhUrta paryata je samabhAvI rahe che tene sAmAyika nAme prathama zikSAvrata kahyuM che. sAmAyika vrata pApa urmine dUra karanAra che tathA yatidharmanI lakSmIne krIDA karavAnI bhUmikA samAna zobhe che prathama zikSAvata te mokSa lakSmInI mamatAnA AraMbharUpa samatAne krIDA karavAnI raMgabhUmi samAna ane karUNA sAgaranI urmi sadaza gaNavAmAM Avela che. (10) dezAvakAzika vrata - chaThThA digavratamAM rAtre ane divase pramANano saMkSepa karavo te dezAvakAzika vrata che. sujJazrAvaka zradhdhAthI
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda | DALaka bhAga-3 43 jeTalAmAM dezAvakAzika kare che te vakhate te sthAna uparAMta anya sthaLanA AtmAone te abhayadAna Ape che. (11) pauSadha vrata - have ku vyApAra-snAnAdino tyAga brahmacaryanuM pAlana ane tapa e pauSadhavrata nAmanuM vrata che. vaLI te pauSadha vratane zudhdha dIkSita muninA cAritranI peThe ahorAtra ke samasta rAtri paryaMta jitendriya bhavyo Acare che. saMsAra rUpI sarpanA madano nAza karavAmAM poSamAsa sarakhuM pauSadha vrata ApattinA tApano nAza kare che. (1ra) atithi saMvibhAga vrata - have munine caturvidhA AhAra-vastra-pAtra ane vasati (upAzrayanuM) dAna te atithi saMvibhAga vrata che. zradhdhA pUrvaka eka bhAge sevatAM paNa e bAramuM vrata bhavyone adhika unnati Ape che. na dharma ciMtA gurUdeva bhakti yeSAM na vairAgya lavoDapi citte | teSAM prasUkaleza phlaH pazUnA mivobhava: syAddara bharINAm | | bhAvArtha - dharmaciMtA-deva gurUnI bhakti ane vairAgyathI vAsita citta A traNa jenAmAM hoya te manuSya che. dharmaciMtA devagurUnI bhakti ane vairAgyathI vAsita citta A traNa vinAno pazu samAnA che. ane te udarabharI (udara = peTa bharanAro) che. prathama aNuvrata prANavadhanA tyAga rUpa-kAmadeva karatAM caDiyAtuM rUpa, kubera bhaMDArIno paNa ahaMkAra toDI nAMkhe eTaluM badhuM dhana, akhaMDa saubhAgya ane AzcaryakAraka AjJA pradhAna aizvarya, uga vagaranAM bhogo, zoka vagarano snehIono saMbaMdha, e badhAM Lo sukho prANI vadhano tyAga karavAthI maLI zake che. -sAdhI zakAya che. je potAnA vacanamAM vA moDhA upara ane potAnI AMkhamAM
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 cauda guNasthAnaka bhAva-3 kazo paNa vikAra kaLAvA deto nathI te purUSa kaThaNamAM kaThaNa kAryane jaldI sAdhI zake che. jIvaghAtano tyAga karavo e ja badhA dharma karmone TakAvI rAkhanArUM mULa sAdhana che. manamAM dveSa-krodha-mada-mAna-mAyA ke mohabhAvane prathama rAkhIne aticArone na AcaravA. bIjuM aNuvrata asatya vacanano tyAga - eka to sAcI vAtane vA sAcI vastunA svarUpane oLakhavA je kAMi bolavuM te jaThuM che. ane bIjuM tadana khoTuM ja bolavuM vA sAcAmAM khoTAno game tema Aropa karIne bolavuM te paNa juduM ja che. A banne prakAranuM juduM bhAre duSTa che. apekSAe vacana sAcuM hoya paraMtu evuM satya vacana bolavAthI jIvanI hiMsA thatI hoya to tevA satyavacanane paNa asatya jANavuM. temaja hakIkatanI apekSAe vacana khoTuM hoya chatAM e pramANe bolavAthI jIvanI rakSA thatI hoya to tevuM khoTuM vacana. paNa sAcuM ja samajavuM. vacana bolavuM paDe to evuM ja vacana bolavuM ke je bolavAthI potAne ke parane koipaNa prakAre aMza mAtra paNa saMtApa na thAya. bIjuM aNuvrata pArakAnuM dhana haraNa karavuM te corI teno tyAga te. dravya traNa prakAranuM che (1) sacitta (2) acitta (3) mizrA nIti zAstramAM kahyuM che ke je manuSya buddhimAna che te nIcenI hakIkatonI jAherAta na kare -
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---- - -- - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 45 - dhanano nAza thai gayo hoya, cittamAM bhAre saMtApa vyApyo hoya, gharamAM potAnA svajanonuM durAcaraNa hoya, koipaNa sthaLe pote ThagAyo hoya, temaja apamAna thayuM hoya to jAhera na thAya. cothuM aNuvrata mithuna eTale joDeluM tenI je pravRtti tenuM nAma maithuna badhA adharma kAryono AraMbha maithunane lIdhe ja thAya che. durgatirUpI bhUmikA para baMdhAyelAM moTA gharane TakAvI rAkhavA mATe maithuna eka staMbha samAna che. pramAdane dUra karavA mATe samakitamAM anurAga rAkhavo, indriyonA viSayomAM virAga keLavavo, sutapasvIjano pratye bhaktibhAva darzAvavo, ane pApa kRtyothI nivRtti meLavavI, pratidina sadguNono abhyAsa vadhAravo, haMmezA mRtyuno avizvAsa rAkhavo, saMsAramAM thatAM bhAvono vicAra karyA karavo temaja sUtra ane arthanuM zravaNa karavuM. A sarva ekAgracitte karavAthI saMsAranA prapaMco vAraMvAra satAvI na zake. samyaga jJAna zrImad upAdhyAya yazovijayajI mahArAja mAve che ke pIyuSamasamadroe rasAyana manIvacam | ananyo pekSa mezvarya jJAnamAhurmanISiNIm II bhAvArtha - samudrathI nahi utpanna thayeluM evuM chatAM jJAna e amRta che. auSadhonA prayogathI nahi baneluM chatAM jJAna e rasAyaNa che. ane anyanI apekSAvALuM nahi chatAM jJAna e aizvarya che. ema buddhizALIo mAne che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- cauda guNasthAnaka bhAd-3 --- - - - - majjata yajJaH kilAjJAne viSTAyAmiva zUkara: | jJAnI nimajjati jJAne marAla iva mAnase | 1 || bhAvArtha - bhUMDa jema viSTAmAM DUbe che. tema ajJAnI. paNa ajJAna rUpI viSTAmAM DUbe che. ane haMsa jema mAnasa sarovaramAM jhIle che tema jJAnI jJAnarUpa mAnasa sarovaramAM jhIle che. jJAna dAnA dvAjhoti kevalajJAna mujjavalam | anuM gRhyA khilaM loka lokAgramadhi gacchati 1 || bhAvArtha :- jJAna dAnathI AtmA ujjavala kevalajJAnane pAme che ane akhila loka upara anugraha karIne mokSapadane meLave che. dAna dahati dIrgatya zIlam sRjati sammadam | tapastanoti tejasi bhAvo bhavati bhataye || bhAvArtha - dAna durgatine bALe che arthAt sadgatine Ape che zIla saMpadAonuM sarjana kare che. tapa tejasvitAno vistAra kare che ane bhAvathI kalyANa thAya che. heya bhAvanA.... kAdapi kAbiSI ceva bhAvanA cAbhiyogikI ! dAnavI cApi sammohi tyAjyA paMcatayI ca sA / kAdarpa pramukhA paMca bhAvanA rAga raMjitAH | yeSAM hRdi padaM cakraH tala teSAM vastu nizcaya: 0 bhAvArtha - kAdarpo-kilbiSI-AbhiyogikI-dAnavI ane sanmohI A pAMca prakAranI bhAvanA hoya che rAgathI raMgAyelI e bhAvanAo jeonA hRdayamAM rahelI che tevA jIvone vastuno nirNaya kyAMthI thAya ? arthAta thato nathI. paheluM aNuvrata... alasA bhavatA kAryo prANivadhe paMgulAH sadA bhavata |
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 - --- - --- - - - - - - - - - cauda vaNasthAnaka bhAga-3 ---- parataptiSa badhirA-jAtyandhA para lageSa || bhAvArtha :- he dharma jijJAsuo ! tamAre je sadgati meLavavAnI icchA hoya to zreSTha janone niMdita evA nIca kAryamAM ALasu banI nirUdhogI thAo, temaja prANIono vadha karavAmAM haMmezA pAMgaLA bano, parapIDAomAM badhiratA dhAraNa karo, ane para strIone viSe janmAMdhanI mAThya pravRtti karo arthAta temanI upekSA karo. bIjuM aNuvrata.... asatyamapratyaya mUla kAraNe kuvAsanA sama samRddhi vAraNam | | vipannidAna paravacanojita kRtADaparAdhaM kRtibhirvivarjitam || bhAvArtha - avizvAsanuM mUla kAraNa, kharAba vAsanA onuM nivAsa sthAna, samRdhdhione nivAravAmAM argalA samAna, vipattionAM mUla hetu, anya janone chetaravAmAM atidakSa ane aparAdhonA khajAnA rUpa evuM asatya vacana jJAnI purUSoe sarvathA tyAga kareluM che. trIjuM aNuvrata... yannirvartita kIrti dharma nidhanaM sarvAgatAM sAdhana pronsIla vadha baMdhanaM viracita kilaSTAzayo bodhanUm | dorgatyeka nibaMdhanuM kRta suga-yAzleSa saMrodhanam | protsarpat pradhanuM jivRkSati na - vImAnadatta dhanam || bhAvArtha - je corInuM dhana prasidhdha evI kIrti ane saMpattino nAza kare che temaja sarva duHkhonuM sAdhana vadha tathA baMdhanane pragaTa karanAra, liSTa Azayone utpanna karanAra, durgatinuM mukhya kAraNa, sugati-mokSa sukhanA samAgamano rodha karanAra ane saMgrAmAdikano bhaya upajAvanAra che tevA adattadravyane grahaNa karavAnI kayo buddhimAna icchA kare ?
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda sthAnika bhAga-3 cothuM aNuvrata.. vastu svadAra saMtoSI viSayeSu virAgavAnuM ! gRhasthoDapi svazIlana yatikalpaH sa kalavyate || bhAvArtha :- je purUSa kAmAdika viSayomAM vizeSa rAgano tyAga karI potAnI strI viSe saMtoSa mAnI pravRtti kare che te gRhastha koTimAM vartato hovA chatAM paNa potAnA zIla vaDe muni samAna gaNAya che. pAMcamuM aNuvrata..... vyAkSepasya nidhirmadasya saciva: zokasya hetuH kaleH | kelI vezma parigraha: parihyate ryogyo viviktAtma nAm | bhAvArtha - prazama-zAMti guNano eka kaTTo duzmana, arcano khAsa mitra, moha rAjAne vizrAMtinuM sthAna, pAparAzinI janmabhUmi, ApattionuM mukhya sthAna, asa dhyAnanuM krIDA vana, vyAkSepano bhaMDAra, madano saciva-pradhAna, zokno mukhya hetu temaja kalino eka kaliSTAvAsa rUpa parigrahano vivekI purUSoe parihAra karavo. zrI supArzvanAtha caritra (zrI lakSamaNa gaNi) jenAmAM jainanAM sAmAnya guNo hoya ane bIjA vizeSa guNo paNa hoya te suzrAvakapaNAno lAbha pAmI zake che. nIce jaNAvelAM samyakatva vagere dvArA jaina sAmAnya guNovALAnI kasoTI karI zakAya ema che. (1) samyaktva hoya. (samyaktvathI yukta hoya.) samyaktvanA doSo.... (2) zaMkA (3) kAMkSA (4) vicikitsA vagarano hoya (5) avimUDha draSTivALo hoya (6) upabRhaka eTale
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhANa-3 samyaktva vALAno uttejaka hoya (7) sthira karanAra eTale jeo samyaktvathI khasI jatA jaNAtA hoya temane samyaktvamAM sthira karanAro hoya (8) vAtsalya-samyaktvavaMto tarapha vAtsalya dharAvato hoya (9) samyaktvanI prabhAvanA vadhe tema pravRtti karanAra hoya (10) paMca namaskArano parama bhakta hoya (11) caityo karAvato hoya (12) caityomAM biMbonI mUrtionI pratiSThA karAvato hoya (13) pUjA karavAmAM udhamavaMta hoya (14) jina dravyano rakSaka hoya (15) zAstrone sAMbhaLavA tarapha lakSyavALo hoya (16) jJAnadAtA (17) abhayadAtA (18) sAdhuono sahAyaka hoya (19) kugraho-khoTA kadAgrahone dUra karanAro hoya (20) madhyastha (21) samartha-zaktizALI (22) dharmano arthI-dharmano khapI (23) Alocaka (24) upAyajJa-upAyone jANanAra (25) upazAMta-zAMtivALo (26) dakSa-DahApaNavALo (27) dakSiNa-dAkSiNyavALo (28) dhIra (29) gaMbhIra (30) indriyo upara jaya meLavanAra (31) apizuna (32) paropakArI ane (33) vinayavAn 49 jenAmAM A sAmAnya guNo hoya te mAnava vizeSa guNone dhAraNa karavAnI dhIratA meLavI zake che. te vizeSa guNo A pramANe. (1) jIva vadha viramaNa- jIva hiMsAthI aTakavuM, jIva vadhanI pravRttithI aTakavuM. (2) alika viramaNa- asatya vacanathI aTakavuM. (3) paradravya haraNa viramaNa- pArakI vastuonI corI karavAnI pravRttithI aTakavuM. (4) yuvati varjana-brahmacarya pAlana (5) parigraha parimANa-potAnA parigrahanuM dhana-dhAnya-nokara-cAkaronuM pramANa bAMdhavuM. (6) dizAmAna-gamanAgamananAM vyavahAravALI dizAonuM pramANa bAMdhavuM. (7) bhoga-upabhoganuM parimANa- potAnA nitya upabhogamAM AvatI khAnapAna-vastra-pAtra-AbhUSaNa vagere vastuonuM pramANa karavuM tathA potAnA dhaMdhAnuM pramANa karavuM ane je dhaMdhA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5o - --- cauda guNasthAnaka bhAga-3 ------ varya kahelA che teno tyAga karavo. (8) anartha daMDa viramaNavinA kAraNe karAtI anartha upajAvanArI pravRttiothI aTakI javuM. (9) sAmAyika-samabhAvano abhyAsa pADanArI kriyA niyamita rIte karavAnuM vrata- sAmAyika karavuM. (10) dezAvakAzika- rojanI badhI vyavahArika pravRttionuM mApa rAkhavuM. (11) pauSadhadrata karavuM. (12) atithi dAnano niyama rAkhavo. (13) vaMdana (14) pratikramaNaAcarelA doSonI AlocanA karavI ane phrIvAra e doSo na thAya e rIte pravRtti mATe sAvadhAnatA rAkhavI. (15) kAyotsargaAtmaciMtana - dhyAna karavuM. (16) saMvaranI pravRtti karavI- saMvara, eTale manamAM doSo na pese e rIte sAvadhAnatA rAkhIne yatanApUrvaka pravRtti karavI ane (17) pravajyA- A 17 guNo kahevAya che. pAMcamA ArAmAM janmelA jIvono kSa kema nahi ? manne kalikAla jIA sevaya jaNa varachalA acalacittA | nilohAya akiviNA sAhasiyA nerisA pulvi / 3 / bhAvArtha - huM mAnuM chuM ke kalikAlanA jIvo (1) rAgAdi sevakajana pratye vatsala che. (2) mithyAtvAdimAM acala citta che, (3) svargAdikamAM saMtoSane dharanArA che. (4) gavadikamAM potAnA sukRtyono udAratApUrvaka tyAga karanArA che. (5) iSTa viyogAdika ApattiomAM paNa pApathI na Dare tevA sAhasika che. sarvAtmanA yatIdrANA mesaccAritramIritam | yatidharmAnuraktAnAM dezataH syAdagAriNAm II II bhAvArtha - pUrve kahevAyuM te cAritra sarva prakAre yatindroe pAlavAnuM che ane yatidharmamAM anurakta evA zrAvakoe enuM dezathI pAlana karavAnuM che. mA zrAvaka kone kahevAya ? '
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 coda guNasthAna bhAga-3 --------kha- -------~-- evaM vratasthito bhakatyA saptakSeDyAM dhana vapan ! - dayayA cAtidIneSu mahAzrAvaka ucyate || bhAvArtha :- AvI rItie samyakatva mUla bAra vratomAM rahelo je AtmA zrI jinamUrti-zrI jinamaMdira ane zrI jinAgama tathA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka ane zrAvikA e sAta kSetromAM bhaktipUrvaka ane ati dInomAM dayApUrvaka dravyano savyaya kare che te mahAzrAvaka kahevAya che. yaH sarbAhya manityaM ca kSetrezu na dhana vayet | kartha varA,zvAritram duzvara sa samAcaret | 2 || bhAvArtha - potAnI pAse vidhamAna bAhya ane anitya evA dhanane je uttama kSetromAM vAparI zakato nathI te bicAro duHkhe pALI zakAya evA cAritrane kevI rIte AcarI zakaze ? nApRSTaH kasyacid buyAnna cAvAyena pRrachataH | jAnannapi hi meghAvI jaDevaloka Acaret II bhAvArtha :- pUchayA vinA koinI sAthe bolavuM nahi. kharAba irAdAe pUchanArane paNa uttara Apavo nahi. jANavA chatAM buddhimAn purUSa anarthakara bAbatomAM kevala lokane viSe jaDanI jema AcaravuM joie. yatra brahma jinArcA ca kaSAyANAM tathA hatiH | sAnubandhA jinAjJA ca tattapaH zudhdhamidhyate || (jJAnasAra) | bhAvArtha :- tapa karanAramAM brahmacaryanuM pAlana niyamAM hovuM joie. brahma eTale AtmA tenuM svarUpa temAM ramavuM te brahmacarya. tapa karanAra karme sarjelA AtmAnA vibhAva rUpa svarUpamAM rAce nahi. tapa karanAro potAnI zakti mujaba jinezvara devanI pUjA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 kare. kaSAyonI hatyA kare. je tapamAM kaSAyonI hiMsA-hatyA hoya te tapa zudhdha che. tapamAM zrI jinezvara devanI AjJAnuM pAlana evuM kare ke te jIva saMsAramAM jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jinanI AjJA tenI sAthe rahe ane AvA jIvone sAnubaMdhA jinAjJA prApta thAya. (hoya) te tapa jina zAsanamAM zudhdha gaNAya che. gatanA duHkhanuM mULa 52 yasya cArAdhano pAya sadAjJAbhyAsa eva hi / yathA zakti vidhAnena niyamAtsa phla pradaH || 1 || jaina zAsananA parama bhakta-parama prabhAvaka zrImAn haribhadrasUri mahArAjA bhavya jIvone udezIne ramAve che kevItarAganI ArAdhanAno upAya vItarAganI AjJAno haMmezA abhyAsa karavo e che. rAga-dveSa e duHkhanuM kAraNa che. ane enA ja pratApe anAdikALathI anaMtI lakSmI gumAvI kaMgALa jevo banI gayo che. vItarAganI ArAdhanA sivAya rAgadveSano kSaya thavo e koi rItie zakya nathI. rAga dveSa bhayaMkara che ema bhAse to ja ApaNo AtmA vItarAgatA tarapha vaLe. rAga dveSano nAza karavA vItarAgatA vinA eka paNa AdhAra nathI. vItarAgane zI rIte ArAdhavA ? e mATe zrI jinezvara devanA zAsananA parama abhyAsI maharSio eka ja vAta mAve che ke enI AjJA pAlanano abhyAsa karavo e ja enI ArAdhanAno upAya che. je je AjJAo karI hoya te samajavAno AdaravAno yAvajjIva akhaMDita paNe pAlana karavAno abhyAsa
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 karavo e ja eka vItarAganI ArAdhanAno upAya che. yaha sattare guNa saMyukta zrI jinAgamameM bhAva zrAvaka kahA hai| bhAvArtha - (bhAvanA saMbaMdhI) zrAvaka avasara jANI dIkSA grahaNa kare. tAtparya e che ke-zrAvaka e che, ke je bAlyAvasthAmAM dIkSA na levAya to potAnA manamAM potAne ThagAyelo mAne. jema jagatamAM potAnI ati vallabha vastunuM loka smaraNa kare che, temAM zrAvaka paNa roja*sarvavirati levAnI ciMtA kare, agara jo gRhavAsa paNa pAle, to paNa dAsInyapaNe, aliptapaNe, potAne hemAnA samajIne pAle. janazAsananI jhIkSA A, mArA ne tamArAM pUjyanuM kaheluM che. je Ane chUpAve che, je A vAtothI gabharAyelA che, te saMsAranA viSayanA kIDA che. zrI jainazAsanathI vaMcita che. na bane, na svIkArAya, na paLAya, to baLajorIthI ApavA ahIM navaruM koNa beThuM che ? bhAgyazALIo! sArI cIja hAthamAM na lai zako, paNa sAMbhaLavAnuMye mana na thAya ? bhAvanAye na thAya ? hRdayamAM A haze to saMsAra paNa sukharUpa banaze. saMyamanI bhAvanA vinAnA saMsAramAM e kSagaNa sudI pUnamanI hoLIo saLage che. aMdaranI pIDA aMdara hoya. mAthe pAghaDI mUkI, moDhAM lAla rAkhI, are ! pAnanA DUcAthI parANe lAla rAkhI phrevuM paDe che. tamArI gharamAM, bajAramAM ane bahAra zI kiMmata che ? te vicAro. bAlyAvasthAnI dIkSA eTale paDavAnA ochAmAM ochA saMbhavavALI dIkSA. Aje pUjya mahArAjazrInA svargavAsanA divase bIjuM zuM boluM ? je mahArAjazrInuM mantavya eja boluM. mAre to roja eja bolavAnuM. huM to e niyANuM karuM ke-mokSa na maLe tyAM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA|-3 sudhI bhavobhava mane ogho maLe ne je yogya mahAnubhAvo Ave temane ApuM. paiso, Tako, bAyaDI ApanArA to ghaNAe che. eno dukALa paDavAno nathI. bharatakSetramAM ane airavata kSetramAM saMpUrNa dukALa paDaze, to amuka kALe Ano-sarvavirati vigereno paDaze. peluM-paiso Tako vigere to anAdikALathI cAlu che ane anantakALa rahevAnuM che. sAdhupamAmAM rahI enI, eTale arthakAmanI vAto karavI, te bhAMDaceSTo che, bhavAi vidhA che. 54 zrAvaka eTale munipaNAno umedavAra. tenAthI muninuM apamAna kema thAya ? huM to zrI jinezvaradevanI AjJA mujabanuM AmanuM kaheluM kahuM chuM. AvA niDara bApanI mUDI batAvavAmAM mane bhaya zuM ? nahi lyo to tame ThagAzo. sAro vepArI to sAro ja mAla batAve, ema ja huM to sarvavirati ane sarvavirati lAvanArAM sAdhano batAvato Avyo chuM ane batAvIza. e na batAvuM to zuM hIrA batAvuM, ke je bhUle cUke paNa momAM mUkAya to prANa jAya ? artha ane kAma batAvanAro jaina sAdhu nathI. have ApaNe A mahAtmAe kahelA sattara guNanI vicAraNA khaDatala guNo capaLa paheluM lakSaNa - strIthI vairAgya. strI anarthanuM bhavana, cittavALI, narakanI vATa sarakhI che. A svarUpane jANanAra ene vaza na thAya. A bhAvArtha svargastha mahAtmAe kahelA zabdono che. dareka guNanA prathama evI rIte artha karI vicArIzuM. jevI rIte purUSa strIone Ama mAnavAnI che, tevI ja rIte strIoe paNa purUSathI vairAgya dhAraNa karavo joie. karIe.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 55 bIjuM lakSaNa - iMdriya vairAgya. iMdriyo capala ghoDA samAna che, khoTI gatinI tarapha nitya doDe che. ene bhavya jIva, saMsAra svarUpa jANIne satajJAna rUpa raju-doraDIthI roke. iMdriyo pAMca. emAM tame keTalA lopAyA cho, te vicAro. nATaka, ceka, sInemA jovAya, paNa zrI jinamUrti, zrI jinamaMdira, zrI jinAgama ane dharmagurU vigerene mATe AMkha na ughaDe ! tamAma iMdriyono sadupayoga karatAM zIkho. avaLe mArge jatAM roko. trIjuM lakSaNa - dhanathI vairAgya. dhana sarva anartha ane klezanu kAraNa che, e mATe dhanamAM lubdha na thavuM. cothuM lakSaNa :- saMsArathI vairAgya. saMsArane duHkharUpa, duHkhaLa, duHkhAnubaMdhi, viDaMbanA rUpa jANIne saMsArathI prIti na kare. mahAtmA kahe che ke- saMsAra duHkharUpa che. sukhanuM nAma nizAnA nathI. phaLa paNa duHkha, paraMparAe paNa dukha. pAMcamuM lakSaNa :- viSayathI vairAgya. viSayanuM sukha kSaNa mAtra che, viSaya viSaphla samAna che, ema jANIne viSayamAM vRddhi nA kare. chaThTha lakSaNa :- AraMbha svarUpa jANe. tIvra AraMbha sadA varSe, agara jo nirvAha na thAya to paNa sva + AraMbha kare ane AraMbharahitonI stuti kare, sarva jIvo upara dayAvaMta bane. sAtamuM lakSaNa - gharane dukharUpa jANe. gRhavAsane duHkharUpa zaMsI mAnIne gRhavAsamAM vase ane cAritra mohanIya karmane jItavA udhama kare. samajyA ? A mahAtmA saMsArane zaMsI mAnavAnuM kahe che. phAMsI ? cAritrya mohanIya jItavAnA prayatno karavAnuM kahe che. e zA mATe ? ogho levA mATe. saMsAra khoTo mATe ogho levAno. nA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa6 cauda pu sthAnaka mAMal-3 levAya to koi le e dekhIne romarAjI vikasvara thAya. zreNika mahArAjAnI jema lenAranA copadAra thavAnuM. keTalAka kahe che ke- ghaNIe duniyA gamatI nathI, paNa zuM karIye ? jene na game te temAM rAce mAce kharo ? dIkSA game che ke nahi ? game to AvI jAo, na avAya to lenArane sahAya karo. AThamuM lakSaNa :- darzanadhArI. Astikya bhAva saMyukta jinazAsananI prabhAvanA, gurUbhakti karI, samyagadarzana nirmala kare ane dhare. navamuM lakSaNa - gADarIyA pravAhane choDe. ghaNA mUrkha loko je rIte gADarIyA pravAhanI jema cAle tema na cAle, paraMtu je kAma kare te vicArIne kare. dazamuM lakSaNa :- dharmamAM AgaLa thai pravarte, AgamAnusAra dharmamAM pravarte. zrI jinAgama vinA paralokano yathArtha mArga batAvanAra bIju koi zAstra nathI. e mATe je kAma kare te zrI jinAgamane anusarIne kare. agIAramuM lakSaNa - dAnAdikamAM yathAzakti pravarte. potAnI zaktine gopAvyA vinA cAra prakArano dAnAdika dharma kare. bAramuM lakSaNa - vidhi mArgamAM pravarte. hitakArI, anavadya, pApa vagaranI, dharma kriyAne ciMtAmaNi ratnanI jema durlabha mAnI kare ane e pratye koi mUrkha upahAsya kare to lajjA na pAme. teramuM lakSaNa - madhyastha rahe. zarIrane rAkhavA vAste dhana, svajana, AhAra, ghara vigeremAM vase, bhoga kare, paraMtu temAMnI koIpaNa vastumAM rAgadveSa na kare. caudamuM lakSaNa - araktadviSTa-upazAMtavRtti e sAra che. e vicArI rAgadveSamAM lepAyamAna na thAya, khoTo aMgraha na kare, hitano abhilASI banI madhyastha rahe.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhANa-3 paMdaramuM lakSaNa :- asaMbaddha-sarva vastunA kSaNabhaMgurapaNAne niraMtara vicAre. dhana vigerenI sAtheno pratibaMdha taje. soLamuM lakSaNa H- parahita mATe arthakAmano bhogI na thAya. saMsArathI virakta manavALo thAya, kemake-bhoga bhogavavAthI Aja sudhI koi tRpta thayuM nathI. paraMtu strI AdikanA AgrahathI agara jo bhogomAM pravarte, to paNa virakta manavALo rahe. sattaramuM lakSaNa :- vezyAnI mAphka gharavAsa pAle vezyAnI mAphka abhilASA rahita varte. ema vicAre ke- AjakAla A anitya sukha mAre choDavAM paDaze, e mATe gharavAsamAM sthirabhAva na rAkhe. 57 vezyAne ghara hoya ? vezyAno prema kevo ? enI badhI kriyA zA mATe ? jema vezyAno prema, e gharamAM, e AvanAramAM, e kriyAmAM nahi paNa paisAmAM temaja zrAvakano prema gharamAM, kuTuMbamAM, dhanamAM, strImAM, parivAramAM kazAmAM nahi. prema mAtra e badhAnA tyAgamAM. A mahAtmAe bhAvazrAvakanA A mujaba sattara lakSaNa kahyAM che. 9. mUrdhanti mavavizveSu - zrI jinabiMbomAM mUrchA pAme che. rajyante svAdhyAyakaraNeSu - siddhAntonA svAdhyAya, eTale ke-tenI vAcanA, pUchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathAmAM rAga kare che. snihyanti sAdharmikajaneSu - samAnadharmI jano upara sneha kare che. prIyante sadanuSThAneSu - uttama anuSThAnomAM prIti rAkhe che. tuSyanti gurudarzaneSu - 1. 2. 2. rU. 3. 4. 4. y.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAd|-3 : 10. mAdhA 5. sadagurUnA darzanamAM toSa pAme che. hRSyanti sadarthopalembheSu - uttama prakAranA arthonI prAptimAM harSa pAme che. dvipanti vratAticArakaraNeSu - vratomAM aticAra karanArI kriyAo upara dveSa kare che. kudhyanti samAcArIvilopeSu - 8. samAcArIno vilopa karanArI karaNI upara krodha kare che. che. rupyanti pravacanapratyanIkeSu - 9. pravacananA pratyenIko upara roSa kare che. mAdyanti karmanirjaraNeSu - 10. karmanI nirjarA karanArI kriyAomAM mada pUrvaka pravRtti kare che. 11. ahaGkurvanti pratijJAtanirvAhaNeSu - 11. pratijJApUrvaka svIkArelI kriyAono nivaha karavAmAM ahaMkAra kare che. 12. 3yaEMrita parIpadeSa - 12. parISahomAM akkaDa rahe che. 13. smayante divyAdhUpasargeSu - 13. divyAdi upasargone sahavAmAM garvavALA bane che. 04. mUhayaMti pravanamAnidhyam - 14. pravacananA mAlinthanI rakSA kare che. 04. vazvayajIndriyapUrvakALam - 15. indriyo rUpI dhUrtagaNane Thage che. 16. lubhyanti tapazcaraNeSu -
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda sthAna bhAga-3 16. tapazcaraNamAM lobha kare che. 10. vRdhyAtti vaiyAvRyAvarakhopu - 17. vaiyAvRtyanI AcAraNAomAM atizaya lobha kare 29 18. abhyupapadyante saddhyAnayogeSu - 18. suMdara dhyAnanA yogomAM khUba udyama kare che. 19. tRSyanti paropakArakaraNeSu - 19. paropakAra karavAmAM tRSAtura rahe che. 20. niSNAMtta pramAddavoraviSNam - 20. pramAdarUpa coronA samUhane haNe che. vibhyati bhavacakrabhamaNAt - 21. bhavacakranA bhramaNathI vhIe che. 22. mumukSatte vimAvAritAm - 22. unmArgacAritAne dhikkAre che. ramante nirvRtinagarIgamanamArge - muktirUpI nagarImAM javAnA mArgamAM rame che. upahasanti viSayasukhazIlatAm - viSayasukhazIlatAno upahAsa kare che. . nitte zathibhyAvaraNAt - 5. zithilatAbharyA AcaraNathI udvega pAme che. 6. zovatti viraktanatharitA - 26. prAcIna duSyaritono zoka kare che. 7. gardanta ninazIbharadhvanitAni - potAnA sadAcAronI skUlanAonI gaha kare che. nindanti bhavacakranivAsaM - 28. bhavacakranA nivAsane nirdo che. 28.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 -- - ---- -- - -- ---- --- - -- cauda guNasthAnaka bhAga-3 --- ----- 23. rAdhayanti jinAjJA yuvatam - 29. zrI jinAjJArUpI yuvatIne ArAdhe che. 30. pratisevante dvividhazikSAlalanAm - 30. grahaNa ane Asevana rUpa je be zikSAo, te rUpa, be lalanAone seve che. AvI rIte dharmAtmAmAM rAgAdi paNa saguNa bane che. tame joi zakazo ke-zrI vItarAga paramAtmAnA sAdhumAM paNa jene Aje doSa rUpa ajJAna dunio kahe che te A rIte hoya che. AtmanAzaka doSo ane bhavabhramaNa TALavA mATe A vastu jarUrI che. hA, saMpUrNa vItarAga thai gayA bAda AvI dazA nathI rahetI. paNa te pahelAM hoya te nidApAtra nahi paNa prazaMsApAtra che. zukla pAkSika zrAvakanuM svarUpa pUjyavarya zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA zrAvakadharmanuM nirUpaNa karatAM jaNAve che ke ___ "paraloyahitaM samma so jiNavayaNaM suNei uvautto / ai tivya kamma vigamA mukko so sAvago ettha ||" je koi AtmA upayogavALo thaine paralokamAM hitane karavAvALAM jinavacanone zaThatAno tyAga karavA pUrvaka ati tIvra karmanA nAzathI sAMbhaLe che, te AtmA utkRSTa vA zuklapAkSika zrAvaka kahevAya che. upara lakhela mULa zlokanI TIkA karatAM TIkAkAra maharSi jaNAve che ke je koi AtmA jinavacanane sAMbhaLe che te zrAvaka banI zake che. AthI cokhkhuM ja che ke-koi AtmA zrAvaka kuLamAM utpanna thayo hoya chatAM jo jinezvaradevanAM vacanone bhAvapUrvaka nA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 61 sAMbhaLato hoya yA sAMbhaLavA chatAM samayadharmane nAme virodha uThAvato hoya, to kahevuM ja paDaze ke te nAmanAja zrAvako kahevAya. jema brAhmaNanA kuLamAM utpanna thayela brAhmaNa kahevAya, kSatriyanA kuLamAM utpanna thayela kSatriya kahevAya tema zrAvakanA kuLamAM utpanna thayelA prANIne zrAvaka ja kahI zakAto nathI, kAraNa ke-zrAvakapaNA vizeSanuM kAraNa kriyA che. AthI ema na samajavuM ke-zrAvaka kuLa nakAmuM che. kAraNa e che ke-uttama kuLanA mahimAne lai ghaNe bhAge dharmaprApti sulabha che ethI kAmanuM che chatAM zrAvaka to tyAre ja kahevAya ke niraMtara jinavacananuM zravaNa kare. AthI bIjI vAta paNa spaSTa thAya che ke- zratoti ti zrAva: rUti vyutpatti karI jo koi ema mAne ke game te eTale arthakAmanI puSTi karavAvALAM je vacano athavA arthakAmanI puSTivALAM kAvyAdikane asarvajJanAM vacanonuM zravaNa karavAthI paNa zrAvaka banI zakAya, ane te dharmasthAnake tevA vacano bolavAmAM, bolAvavAmAM ne sAMbhaLavAmAM sAdhu athavA zrAvakone kaMi bAdhA karatA nathI, AvuM bolanAra sAdhuo athavA zrAvako prabhunI AjJAthI viparita bolanAra che, ema kema na kahI zakAya ? arthakAmanI puSTivALAM je vacano tathA asarvajJonAM je vacano te mokSa artha sAdhanAra nahi hovAnA kAraNe, tenuM je zravaNa te anucitA che, mATe mokSArthI bhavya prANIe tevAM vacano na sAMbhaLavAM joie. upara jaNAvyA pramANe jyAre niraMtara jinavacananuM zravaNa kare tyAre zrAvaka kahI zakAya. jinavacananuM kathana paNa evAM prakAranuM hovuM joie ke je paralokamAM hitakArI thAya. jinAgamomAM tamAma vastuonuM nirUpaNa che. sAMbhaLavAnuM paNa te kahyuM ke je paralokamAM hitakArI hoya. jinavacanone ArAdhavAthI ja paraloka anukula thAya che. vaLI paralokamAM hitakArI evuM jinavacananuM zravaNa
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 cauda guNasthAnaka bhAga-3 jaNAvyuM. A uparathI ema paNa thayuM ke-ihalokahitakArI je nimitta zAstro, jyotiSa prabhUta, aSTAMganimitta vigere jinavacano che te sAMbhaLavAno niSedha karavAmAM Avyo che. jo ke nimitta zAstrAdi abhiprAya vizeSathI paralokamAM hitakArI che, paraMtu mukhyatve karIne to A lokamAMja hitakArI che. ahiM koi zaMkA kare ke-abhiprAya vizeSathI je paraloka hitakArI bane che te vacano paraloka hitakArI ja che, mATe tenuM paNa zravaNa karavuM. jo ema che to tamAma kuzAstro paNa sAMbhaLavAM. zA mATe ekaja jinavacana paraloka hitakArI kahevAya ? kAraNa e che ke abhiprAya vizeSathI tamAma kuzAstronuM paNa paraloka hitapaNuM iSTa che, mATe ja TIkAkAra maharSi jaNAve che ke-zrAvaka kyAre kahI zakAya ke-jyAre zrI jinavacananuM zravaNa kare tyAre. vaLI jinavacana kevA prakAranuM ? to parasodiya eTale paraloka hitakArI hoya tenuM. A vizeSaNathI je sAkSAta paraloka hitakArI sAdhu ane zrAvakanI kriyAyukta je jinavacanA hoya te sAMbhaLavuM ane te sAMbhaLatAM zrAvaka thai zake. AthI spaSTa che ke-sAdhu ane zrAvaka dharmayukta jinavacana je paraloka hitakArI hoya te sAMbhaLavAno adhikArI che. jyotiSa zAstrAdi je ihaloka hitakArI che te sAMbhaLavAno niSedha che. je koi ema kahe kepUrvAcAryoe saMsAra vyavahAra poSavA mATe jyotiSa nimitta zrAvidhi vigere zAstro banAvyAM che, je hAla mojuda che." AvuM je bolavuM te naryuM ajJAna che. kAraNa-labdhidharoe paNa potAnI labdhiono upayoga potAnA dehane mATe karyo nathI ema zAstramAM jaNAve che. jema sanatakumAra Adi mahAtmAonAM draSTAMto che. to pachI duniyAdArIne poSavA mATe bIjAne batAveja kyAMthI ? arthAtanaja batAve. zrAddhavidhi vigere granthonI aMdara zrAvakadharmanuM svarUpa batAvyuM che, paNa duniyAdArIne poSI nathI. jo duniyAdArIne poSe
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 63 to jJAnI ne ajJAnImAM phera zuM ? kAraNa jJAnIoe to jaNAvyuM ke saMsAra vAvAnana vAha nIraM saMsAra e dAvAnaLa che. ahiM sujJa vAMcaka varga vicAraze ke-je saMsArane jJAnIo dAvAnaLa tarIke oLakhAve che, te jJAnIo saMsArarUpI dAvAnaLane vadhAravA tamone zuM arthakAmanI lAlaco batAvaze kharA ? arthAt nahi ja batAve. kAraNa saMsArarUpI dAvAnaLamAM tamAma prANIo baLI rahyAM che. te baLI rahelAM prANIone bacAvavAno jJAnI prayatna kare ke saMsArapoSaka rUpa lAkaDAM homI vizeSa prakAre bALe ? kahevuM ja paDaze ke-pote saMsArane dAvAnaLa mAnIne nIkaLyA ane bIjAone temAM rahevAnuM kahI arthakAmano upadeza de, to te kharekhara mUrkha ane ajJAnI kahevAya. are mUrkha hoya te paNa sAro, kAraNa ke te paNa samaje ke A agni che, aDIzuM to dAjhIzuM, to te paNa na aDe. koi bALaka aDato hoya to paNa nA pADe, paraMtu pote saMsArane dAvAnaLa mAnanAra bIjAne sAro kahI, arthakAmano upadeza ApI, temAM vizeSa bALanArane zuM upanAma ApI zakAya, te vicAraNIya che. vaLI kalpasUtramAM kukaNa dezanA vRddha sAdhunuM draSTAMta to jANItuM ja che ke-kAussagamAM vAra thai tyAre gurU mahArAje pUchyuM ke-ATalI badhI vAra kema thai ? uttaramAM vRddha jaNAvyuM kedayA ciMtavI. punaH uttaramAM jaNAvyuM ke-khetIno TAima thavA Avyo che, mArA putro nizciMta che, teo khetaramAM suDa nahi kare to dhAnya barAbara pAkaze nahi to bicArA zuM khAze. gurU mahArAje jaNAvyuM ke-teM durdhyAna ciMtavyuM. vAMcaka varga vicAraze ke-jyAre potAnA putro saMbaMdhI A lokanI ciMtA mAtra karavAthI kharAba dhyAna kahevAya to pachI mokSArthI munio AraMbha-samAraMbha yukta evo arthakAmano upadeza kevI rIte ApI zake ? naja ApI zake. koi bahulakarmI
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 _ _ _ cauda guNasthAnaka bhAga-3 AtmA saMsArapoSaka upadeza Ape toya mokSArthI zrAvaka sAMbhaLeja nahi. jo saMsAranA kAraNa evA arthakAmanI puSTino upadeza muni Ape to upAdhyAyajI mahArAja jaNAve che ke-arthanI dezanA je Ape te zAstrane lopanAra che ane mokSamArgano cora che. tethI ja mokSamArga tenAthI calAvI zakAto nathI. temaja saMsArapoSaka pApopadeza koi kAlamAM jJAnIo ApatA nathI, Apyo nathI ane Apaze paNa nahi. jJAnInI AjJAnusAra anusaravAvALA evA je muni hoya temanAthI paNa pApopadeza ApI zakAya nahi, kAraNakeje koi kALamAM, je kSetramAM jhera khAie to marI javAya, tema saMsAra vRddhirUpa pApopadeza, denAra ne sAMbhaLanAra beune durgatimAM lai janAra che. koi jaNAve ke-jagatanA uddhAra vAsta badaSabhadevaprabhue purUSanI temaja strInI 32 tathA 64 kaLAo tathA so zilpazAstro vigere banAvyuM; to pachI tyAgI munio jagatanA upakAra mATe saMsAravyavahAra saMbaMdhInuM zikSaNa Ape to zuM vAMdho ? ane samajavAnI jarUra che ke-prabhue rAjyAvasthAmAM batAvyuM ke tyAgAvasthAmAM ? kahevuM ja paDaze ke-rAjyAvasthAmAM. have vicAro ke-je rAjyAvasthAmAM batAvela hoya te tyAgAvasthAmAM svIkArI zakAya ? nahi ja. kAraNake-rAjyAvasthA pApayukta che, jyAre tyAgAvasthA pAparahita che. ethI ja rAjyAvasthAmAM batAvela kaLAo vigere pApayukta che. kAlikAlasarvajJa bhagavAn zrImahemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA jaNAve che ke- sarvamauovAt sAvadya mATe mokSArthIne upAdeya hoi zake nahi. vaLI zrImAn munisuMdarasUrIzvarajI mahArAja jaNAve che keprANIoe svazaktithI niraMtara paropakAra karavo joie, kAraNa ke-A uttama nIti che. te paropakAra svopakArathI judo nathI mATe paropakAra karavAthI svopakAra thai jAya che. te paropakAra tamAma
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 - - - cauda |sthAna bhAga-3 -- aniSTa padArthono tyAga thavAthI ne iSTa padArthonA yogathI sAdhya che ane te iSTa padArtha ekAnta anaMta sukhane kahevAya che, ane te ekAnta anaMta sukha mokSamAM che. saMsAramAM nathI, kAraNa ke-saMsAramAM prakarSeNa svayaM nAza pAmavAvALuM du:kha sahita sukha che mATe mokSanA arthIone mokSa devA vaDe paropakAra sAdhya che. vaLI mokSa kAMi hAthamAM lai ApI zakAto nathI mATe mokSa prAptino upAya dekhADavo, kAraNa ke-samyaka sevela upAyathI upeyanI siddhi sukhe thAya che taracAtyupAya: prabhu gharma iva mokSa prAptino upAya nizcayathI dharma ja che. AthI spaSTaja che ke mokSa ApavA samAna duniyAmAM koi bIjo paropakAra che ja nahi. mATe mokSa ne mokSa prAptino upAya dharma, teja upadeza paMcamahAvrata dhArI gurUvaryo ApI zake. anyathA saMsAravyavahAranA upadeza devAthI mahAvrato bhraSTa thAya che. are abhavya paNa mokSanI zraddhA nahi hovA chatAM paNa jyAre mokSArthIone mokSano upadeza Ape to pachI bhavya munione mATe pUchavuM ja zuM ? kemake sAcA jeno mokSa sivAya sAMsArika eka paNa padArthane sAdhya tarIke gaNatA nathI. jyAre koi AtmA tyAga dharma svIkAre che, tyAre sAvadhane mana, vacana, kAyAe karavuM nahi, karAvavuM nahi, karatAne sAro jANavo nahi-A pramANe satai sAdvi goga pacvasvasvAmi nA pAThathI svIkAre che, tevA muniothI saMsAra vyavahArano upadeza apAyaja kema ? chatAM jo Ape to te paccakhANano bhaMga karanAra pratyakSa mRSAvAdI kema na kahevAya ? jJAnIo sittharosamosUrI e sUtrathI jaNAve che keje AcArya samyapha jinamatane prakAze te tirthaMkara samAna che. eTale heyane heya tarIke, upAdeyane upAdeya tarIke oLakhAve. anyathA. viparIta batAve to te AcArya nathI paraMtu kutsita purUSa che. arthAt te AcArya, upAdhyAya ke sAdhu tarIke to zuM paNa sAmAnya satpaSanI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 cauda guNasthAnaka bhAga-3 koTImAM rahI zakato nathI. vaLI artha dipikAmAM TIkAkAra ghampAurigha e padathI jaNAve che ke-cutane cAritra dharmanA pAlanamAM pravINa tathA samyagU dharmane denArA hoya. nAstika pradezI rAjAne kezI gaNadhare samyagu dharma Apyo hato tema samyaga dharmane denArA dharmAcAryane namaskAra jaNAvyo. AthI spaSTa che ke-bhUtane cAritra dharmano upadeza denAra na hoya. je koi saMsAravyavahAranA mArgane batAvanAra ke poSanAra hoya to te dharmAcArya nathI bsi pApAcArya ja kahevAya. uttarAdhyayana sUtramAM sayaMkoE parivaM e gAthAthI jaNAvyuM che ke-je sAdhu potAnA gharano tyAga karI pArakAnA gharamAM piThAdinA lobhathI tenA gharanAM kAryo kare ne zubhAzubha nimittAdi bhAkhavA vaDe vyavahAra calAve tene pApa sAdhu kahevAya. vaLI zrIpAla caritramAM paNa zrI municaMda nAmanA gurU mahArAja pAse mayaNAsuMdarI dharmanA lokApavAdane dUra karavA upAya pUche che tyAre gurU mahArAja jaNAve che ke pamaNei guru bhadde sAhuNaM na kappae hu sAvajjaM / kahiu~ kipi tigicchaM vijjaM maMtaM cataMtaMca / / he bhadra sAdhuone kAMi paNa sAvadha davA, vidyA, maMtra-taMtra kahevA bheja nahi. AthI paNa spaSTa che ke-je sAdhuo lokomAM manAvA-pUjAvA khAtara maMtra-taMtra, dorA, dhAgA ane bhAvatAlAdi nimittAdi bhAkhe che te kharekhara zrI jinezvaradevanI AjJA bahAra kahevAya, ane tethI sAdhupaNAthI cUkyoja samajavo. A uparathI - eTale siddha thayuM che ke- sAdhu ane zrAvakanA dharmAnuSThAno che ke je sAkSAt paralokahitakArI evuM jinavacana sAMbhaLavuM ne saMbhaLAvavuM. zrotAo jinavacana kevI rIte sAMbhaLe ? to jaNAve che ke-samyapha eTale zaThatAe rahita, kemake pratyanI kAdi bhAva vaDe jinavacanA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda puNasthAnaka bhAga-3 --- - - - sAMbhaLavA chatAM paNa zrAvaka kahevAya nahi. AthI spaSTa samajAya ke-jyAM sudhI AtmA potAnI vakratA, dveSa, kuTilatA, draSTirAgIpaNuM vigere durguNone dUra karI saMsAra sukhanI AzaMsA rahita AtmakalyANa karavAnI icchAe jinavacana bhoktA banI zakato nathI. jyAre mokSa sukhanA abhilASI jinavacanonuM zravaNa kare tyAreja jIva zAzvata sukhano bhoktA bane. anyathA cAre gatimAM rakhaDavAno ema nizcaya samajavuM. vaLI koi zaMkA kare ke kapilAdinAM vacano paNa paralokahitakArI che. jo ema na hoya to kema kahevAya che ke- gAvaMti vaMmaloka parama parivAya 3vavAtti caraka parivrAjaka pAcamA brahmadevaloka sudhI utpanna thAya che, mATe kapilAdi vacanono tyAga karavA vaDe ne jinavacanane ja sAMbhaLavAthI zrAvaka thAya ema kema kahevAya ? samAdhAnamAM jaNAve che ke- sabhyag samIvIna 3yaMtaM paraloditam yAvat jema nizcayathI jinavacana sAkSAt athavA paraMparAe mokSanA kAraNapaNAe samyapha paraloka hitakArI che, tevI rIte kApelAdi vacana nathI thatuM. arthAt kapilAdi zAstravacanothI devaloka maLe paNa mokSa sukha to na ja maLe. jyAre jinavacanonA ArAdhanAthI mokSa maLe tyAre devAdinAM sukhonuM to kahevuM ja zuM ? mATe mokSanA arthIoe zaThatA dUra karavA pUrvaka jinAgamonuM ja zravaNa karavuM joie. keTalAko ema paNa jaNAve che ke- ApaNe to game tyAM zAstravacananuM zravaNa karavuM, kAraNa temAM je hoya te grahaNa karavAmAM ApaNane zuM vAMdho ? AvuM kahenArA AtmAo kharekhara jaDa jevA kahI zakAya. ratnAkarasUrIzvarajI jevA paNa pote jaNAve che ke-anya maMtrono jApa karavA vaDe navakAra maMtrano jApa visAryo ane kuzAstranA vAkyo vaDe jinAgama vacanone hasyA. chevaTe prabhu AgaLa jaNAve che ke-he nAtha ! A mArI matino bhrama che. arthAta parameSThi maMtrane choDI anya maMtranI icchA karanAre,
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 cauda guNasthAnaka mANa-3 ------ jinAgamo choDI kuzAstra sAMbhaLanArAone sarvajJa vItarAgadevane choDI asarvajJa kudevone sevanArAono matibhrama thayo che, mATe jinavacananuM ja zravaNa karavuM ucita che. zrotAoe upayogavALA thai tenuM zravaNa karavuM joie. jo upayoga rahita sAMbhaLe to koi lAbhakAraka thAya nahi ane te bheMsa AgaLa bhAgavata jevuM thAya. eTalAja mATe anupayogano niSedha karavA mATe zAstrakAra jaNAve che ke niddAvigahA parivalie hiM muttehi paMjaliuDehiM / bhatti bahumANa putvaM uvaute hiM suNeyatvaM // nidrA, vikathArahita gupta aMjalI yukta, upayoga yukta, zrotAe bahumAnane bhakti pUrvaka jinavacana zravaNa karavuM joie. AthI spaSTa che ke-upAzrayAdi dharma sthAnake vyAkhyAna zravaNa karavA AvanAre nidrA, vikathA eTale rAjakathA, dezakathA, bhaktakathA ane strI kathA-A cAre prakAranI vikathAne tyAgavI joie. kAraNa ke te pApanuM kAraNa che. je kathA karavAthI AtmA pApathI lepAya ne saMsAramAM rakhaDe tene vikathA kahevAya ane te vikathA upAzrayamAM karavAmAM Ave to pachI upAzraya ne gharamAM ka zo ? upAzraya, e dharmakriyAnuM sthAna che mATe upAzrayamAM to phkta dharmakathAja sAMbhaLavAnI hoya. dharmasthAna sivAyanA sthAnamAM baMdhAyela pApa e dharmasthAnake dharma karavAmAM Ave to chUTI zake, paraMtu dharmasthAnakamAMja jyAre pApa baMdhAya to pachI te chuTavAne badale baMdhAya che. are, jaina kuLamAM utpanna thayelA nAmadhArI jaino paNa jANatA haze ke-ApaNe jyAre daherAsara athavA upAzrayamAM praveza karatAM bisIhi kahevA pUrvaka eTale duniyAdArI saMbaMdhI tamAma kAryono niSedha karIneja praveza karIe chIye. bisIha kahevA pUrvaka dharmazravaNa karavA Avela gRhastho AgaLa sAvadhanA tyAgI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 - paMcamahAvratadhArI munirAjo duniyAdArono athavA jemAM vikathA hoya evo upadeza ApI zake ja nahi, te sujJa vAMcaka varga svaya vicAraze. zrAvakathI bIlakula duniyAdArIno upadeza mAgI zakAya nahi. AvI rIte spaSTa che chatAM jo sAdhu upadeza Ape ne zrAvako sAMbhaLe to upadeza karanAra sAdhu, e sAdhu nathI ne zrAvaka, e zrAvaka nathI. mATe sAvadhanA tyAgI munivaryoe tathA temanA upAsakoe dharmasthAnakomAM vikathAdino tyAga avazya karavo joie. teno tyAga karavA pUrvaka mana, vacana, kAyAnA saMyama pUrvaka be hAtha joDI bAhya vinayapUrvaka ne atyaMtara hRdayanA premapUrvaka ekAgra citte jinavacana zravaNa karavuM. upara mujaba kyAre sAMbhaLI zakAya ? jyAre tIvra karmano nAza karo tyAre. tIvra karmanA nAza sivAya vikathAdi rahita upayoga pUrvaka jinavacana zravaNano saMbhava nathI. AthI spaSTa thAya che ke dharma sthAnake bhAre karmI AtmAo jinavacana zravaNano lAbha lai zakatA nathI, paraMtu haLavA karmI AtmAo vikathAdi rahita upayogapUrvaka-bahumAna pUrvaka zravaNa zaThatAdithI rahitapaNAe upayoga pUrvaka paralokahita karavAvALuM jinavacananuM zravaNa kare te AtmA utkRSTa vA zukla pAkSika zrAvaka hoi zake, sAthe samajI paNa levAnuM ke te zrAvaka zulapAkSika hoi apAI pudgala parAvartamAM mokSa pAmavAvALo jANavo. ukta svarUpa zrAvaka zranotIti zataH picImUta jANavo Ave zrAvaka dharmAdhikAre bIje punaH vizeSaNa rahita sAMbhaLavA vaDe, saMbhALAvavA vaDe athavA nAmAdibheda bhinna zrAvaka kahevAya che. niyamI zrAvaka mAnavajIvana aNamoluM che kiMvA durlabhatama che. atizayita puNyazAli mahAnubhAgathI ja te suprApya che athavA to sakRta prAti
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 coda vaNasthAna bhAga-3 anantara punaH duSmApya che. ityAdi suvAkyo to sanAtana satyasvarUpa che. emAM zaMkA karavI e svasattAmAM saLeha karavA tulya che. tathApi kevala anAdikAlataH svataHsiddha hovA mAtrathI A vAkyo lAbhaprada banI jatA nathI yA to phlIbhUta thai catA nathI, kiMvA mAtra AvA sonerI agara to TaMkazAli vAkyonI sanAtana satyatA uparathI ja anerI amUlyatA potAne mATe aMkAi zakatI nathI. e to asaMdigdha svatorUTa hoi satyArtha khyApana kare te nirvivAda che. parantu mAnavajIvananI durlabhatA jeTalI e bhavaprApti pUratI nathI, tethI vizeSa e bhavaprApti bAda mAnavI jIvana jIvavA pUratI che-divya jIvana jIvavA pUratI che. bAkI jema e jIvana sarvotkRSTa ladAyaka hoi pavitratama che, tema sarvopakRSTa naraka phlaprada hoi apavitratama paNa che. eTale jo enI durlabhatamatA koinA para paNa nirbhara hoya, to te kevaLa e jIvana pAmI divya jIvana jIvavAmAM ja che. bAkI jeo mohanI madirAnA pAnathI chakI jai, tenA gebI keddI chAkaTA banI jai yatheccha hAle che ane bhAna bhUlI jai svecchAe vihare che, teo to hAthamAM AvelI bAjIne bagADI nAMkhe che ane divya mAnavajIvana hArI jAya che, e nirvivAda che. jo kevala yatheccha khAvA-pIvA ke haravA-vA athavA paheravA-oDhavA kiMvA bolavA, cAlavA ane mojamajA uDADavA cA to vAsanAnA bhoga banavA pUrato ja mAnavabhava hoya, to to rakhe mAnatA ke mAnavAnI bhUla karatA ke-A draSTie enI durApatA che. AthIya masta jIvana pazuo vitAvI zake che, temaja AthIcA vizeSa te te Amoda-pramodanA sthAnomAM kivA AnandakuMjomAM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 vanavihAri pazu-paMkhio AnaMda lUMTI zake che. eTale mAtra eza ArAma pUratI ja A jIvananI amUlyatA che, evuM mAnavA bhUla karavI nahi. 71 A jIvananI durlabhatA to kevala vivekI, saMtoSI, vibhUti ane jyoti rUpa banI Adarza ke divya jIvana jIvavA pUratI che. uttama vicAraNA, nirdoSa vartana ane pavitra vANInA sAdara amalIkaraNamAM ja A ajoDa jIvananI kimmata che. bAkI dina-rAta kevala jo vilAsa bhogavavAmAM, khAvApIvAmAM, viSayavAsanA poSavAmAM, ezaArAmamAM mhAlavAmAM tathA durdhyAna karavAmAMja pasAra thatA hoya, to mAnI levuM ghaTe keAkRtie mAnavatA hovA chatAMya mUrta guNa rUpe mAnavatAno eka aMza sarakhoya nathI, kintu pazurUpatA che. AthI mAnavajIvana pAmelA sujJa mAnavInI anivArya ja che ke-teNe svakIya jIvana, ke je punaHdurApa che te veDaphAi na jAya athavA hAnikAraka na banI jAya, kintu niyamita-nirdoSanirvikAri-divya-AdarzabhUta tathA sva-para zreyaskara bane tenI pUrepUrI takedArI rAkhavI. jo sAvadhagIrI na dAkhavI ane gAphsa banI gaphlatamAM susamaya gumAvyo, to maLelI taka gumAvI besAthe ane punaH te taka sAMpaDavI durlabha thai paDaze. jo mAnavajIvananI durlabhatA mAnasamAM aMkAi gai hoya, haiyAmAM kotarAi gai hoya tathA AtmAdarzamAM AlekhAi gai hoya, to pramAda karavAnI ke ALasu banI samayano durvyaya karavAnI kuTeva phnAvI devI ghaTita che ane niyamita nirmaLa jIvana nirvahavAnI jarura che. e jIvana niyamI tyAre ja banI zake, ke jyAre AtmA pApavimukha ane dharmasammukha bane, mohanI khoTI ghelachA tyajI de,
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 cauda sthAnaka mA-3 mamatA-rAkSasInA akATyane kAtIla phaMdAmAMthI sarakI jAya, vAsanAnI lolupatA pariharI de tathA mAnasa nirvikAri banAve. jo nirmala hRdayamAM mohanuM jora ghaTyuM ane dharme nivAsa karyo, to mAnavajIvana eka AdarzabhUta divya jIvana rUpa banyA vinA na ja rahe. e dharma eTale svahitacintana ane svakalyANakaraNa tathA sAthe ja para azubhaacintana ane parahitakaraNa. zrI vItarAgadevano dharma kaho kiMvA durgatipatanathI dhAraNa ane sugatisthApana rUpa dharma kaho, te A ja che. anya dharmo, ke je nAmataH dharmo che kintu vAstava nathI, te karatAM jainadharmanI viziSTatA ke zreSThatA koi paNa hoya, to te kevala A eka ja che ke-AtmanirIkSaNa karI emAM ja ramaNatA karavI. A pramANe jo karavAmAM Ave, to svakIya zubha cintana, hitakaraNa, parakIya hitakalpana ane kalyANakaraNa thayA vinA na ja rahe. A mujaba jo bane to durgatipatanano avarodha ane sugatisaMprApti thayA vinA na ja rahe. | durgatipatana avarodhaka ane sugatisaMgApaka je tatva hoya, te ja tattva dharma rUpa kahevAya che. jo dharmanI A vyAkhyA mAnya tathA prAmANika hoya, to enA sAdhaka anya paNa sAdhano dharma rUpa ja che tathA e sAdhanonAya sAdhaka sAdhano paNa dharma rUpa ja che. eTale ke-je sAdhanonA AzrayathI maulika dharmanA sAdhano saMcita thAya che ane maulika dharmasAdhaka sAdhano je che te paNa dharma rUpa ja che. e sAdhanomAM je mahopakArioe e sAdhanonuM paripUrNa yathAI AlaMbana lai dharmane siddha karyo ane tenuM pradarzana karyuM, te bhagavaMtonAM sevana-pUjana AdinuM tathA sAmAyika kiMvA.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 - - -- - - ---- - - - - - coda guNasthAnaka bhAga-3 -- --- AvazyakAdinuM samAveza thAya che. parantu e pUjana sevanAdi sarvadA ane sarvathA atyAjya hoya tathA sAmAyikAdi kiMvA dAnAdika sarvatra sevya hoya, to ja te sAdhana rUpe mukhyatve banI zake che. yadyapi enuM kAdAcitka sevana paNa koika vyaktine phlIbhUta thai paNa jAya, e saMbhavita che. AthI aharniza azakya hoya to enuM kadAcita sevana paNa Avazyaka to che ja. tathApi mukhya niyama evo kharo ke-enuM saviidaka ane sArvatrika sevana paripUrNa ane tAtkAlika klaprada banI jAya. e khyAlamAM rAkhavuM ke-A saghaLAnuMya sAdara sevana mukhyA dharmanA sevana paryanta dorI janArA sAdhano che tethI che. parantu A sAdhanonuM satya sevana to jyAre enAya je sAdhano-naitika jIvana, prAmANikatA-mudrAlekha, azaThatA, gaMbhIratA, udAratA, dhIratA, sthiratA, sahiSNutA ane dharmarocakatA tathA arthitA-jijJAsA pramukha guNa rUpa che-teno sAdara svIkAra thaze tyAre ja zakya che, aLyathA nathI. A prakAranA pUrvatana guNothI alaMkRta banyA bAda jeo te te pUjana-sevana pramukha guNo rUpa sAdhanonuM avalambana svIkAre che, teo pariNAme niHzaMkatayA satya dharmanI prApti karI zake che e nirvivAda che; parantu A sAdhana rUpa dharmanI, ArAdhanA samaye paNa anekazaH vikaTa saMkaTo upasthita thavAnI pUrNa saMbhAvanA che. je e saMkaTanI vikaTa saMkaDAmaNathI naitika himmata hArI javAya ane akhUTa dhairya dAkhavI enovijaya na meLavAya, to enuM ArAdhana na ja thai zake. AthI jema e sAdhanonuM sevana Avazyaka che, ke jethI vAsanA Adino parihAra thAya, satya dharmanI prApti thAya ane
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 cauda PusthAnaka bhAga-3 aNamolA mAnavajIvananI saphlatA thAya, tema vIrya phoravI ane dhairya dAkhavI e upasthita thayelA vidgono vijaya meLavavo, pratijJAta ane Arabdha kAryanI yAvata pUrNAhuti sthiratA jALavavI, draDhatA dAkhavavI ane eno nirmalanirvAha karavo-pAlana karavuM, e paNa Avazyaka che. jo e prakAre te te suyogya niyamothI jIvananuM ghaDatara ghaDavAmAM Ave ane prANanA bhogeya tenuM yathArtha pAlana karavAmAM Ave, to A amUlya jIvana eka Adarza rUpa divya jIvana banyA vinA rahe nahi. jenA jIvanano eka ja siddhAnta kivA mudrAlekha che ke-prANonI Ahuti arpavI, kintu jenI pratijJA svIkArI athavA jeno niyama lIdho teno bhaMga na ja karavo, paNa yathAyogya enuM pAlana karavuM, bhale pachI e khAtara sarvasvanI knAgIrI svIkAravI paDe, gajabanAka khuvArI veThavI paDe athavA to agnimAM pravezavuM paDe, tathApi aMgIkRta te te pUjana sevanAdi viSayaka niyamonuM to nirava pAlana karavuM. AvA mahAnubhAgo pariNAme divya vibhUti rUpa bane temAM zaMkA na ja hoya tathA tevA bhAgyavaMtonuM ja mAnavajIvana aNamoluM ane AdarzabhUta che, ema mAnI zakAya. je ke vikaTa saMkaTonI kAtIla saMkaDAmaNo ke athaDAmaNo athavA bhayaMkara muzIbatonA kAramAM ane kALA kahera vartAvatA Andolano hAme nakkara Takkara jhIlavI, te sukara nathI kintu dura che. chatAMya te vinA vijJajaya zakya nathI ane enA vinA te te pUjana-sevanAdi sAdhanonIca ArAdhanA zakya nathI temaja te vinA mukhya dhannI ane mAnavajIvananI amUlyatAnI paNa saMbhAvanA zakya nathI. AthI je mAnavajIvana divya jIvana banAvavAnI tamannA hoya, to te te niyamothI jIvana niyamita karavAnI jarUra che ane
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhA -3 75 e niyamonuM khaDA thatA vipnono sAmano karI vijaya meLavI, paripUrNa pAlana karavAnI AvazyaktA che. jema pelA mahAnubhAva suzradvALu zrAvake karyuM tema. mAlava nAmaka (mALavA) deza che. temAM zrI maMgalapura nAmanuM nagara hatuM. tatsamIpe eka pallI hatI, je hajAro vikarAla rUpadhAri bhillothI samAgula hatI. e pallImAM koi mahAnubhAve karAveluM eka manorama caitya hatuM. e suramya mandiramAM caturthatIrtheza zrI. abhinandana svAminI pratimA bIrAjamAna hatI. prabhujInI pratimA atIva atizayinI, camatkAriNI ane zAntarasanA amRtatulya. niHsyadone jharanArI, temaja darzana mAtrathI ja saMcita pAlikone haranArI hatI. vItarAgatA dAkhavatI tribhuvanapatinI mUrti kayA kamanazIbane AnaMda tathA harSapradA na bane ? je niSNuNyaka bhAgyahIno hoya, teone ja bhagavantanI zAnta-rUcimacaparamANughaTita anupama pratimA sukhapradA na bane. parantu emAM doSa e kamabhAgiono ja che. jeo AvI amIrasajharatI pratimA nihALI na zake, nIrakhIne harSa-AnaMda pAmI na zake, je pApione kALI nAgaNa samAna ke krUra rAkSasI samAna mAyAkulamandira gRhadevInuM kALuM mukha nirakhavuM ruce che, eNanA pheTA sAthe lai kravAnuM game che, te hatabhAgione kevala vItarAgatAdrAvaka ane pAvitryakAraka prabhunI prazAnta mudrAe virAjita pratimAnuM darzana rucikara nivaDatuM nathI, te gurukami jIvonuM pApa-nAma paNa koNa le ? anAlambana-dhyAna karavAnI dazA haju ghaNI cheTe che. te mATe to haju keTalAya bhavo karavA paDaze, e samajavAnI jarUra che. jo niraMjana ane nirAkAranuM ja dhyAna karavuM hoya, to te A dazAmAM sarvathA azakya che. vinA viSayanI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - --- - - - - - - - - - - --- - hayAtIe koipa ane AkRni hota to enuM mano 76 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - hayAtIe koinuMya jJAna thatuM nathI. jema ghaTamAM rUpa ane AkRti che to eno sAkSAtkAra thAya che, parantu AkAzavat e je rUparahita hota to enuM pratyakSa na thai zakata, tema jenuM dhyAna karI levAnuM che ane atte jeno sAkSAtkAra karI je svarUpa banavAnuM che, teno jo AkAra kivA temAM rUpa na hota to haragIja tenuM dhyAna zakya nathI. jema ApaNA mATe AkAza pratyakSa zakya nathI, kAraNa kee rUparahita che, tema prabhudhyAna paNa azakya che. yadyapi eo sarvathA niraMjana ane nirAkAra che. tathApi emanA dhyAnanI sarvathA azakyatA ke asaMbhAvanA na thai jAya te khAtara paNa, svayaM e prabhu tathAvidha hovA chatAMya ApaNI ja che ke-ApaNe temano sAkSAtkAra karavA ane temanA tulya thavA khAtara temanA biMbamAM te te prakAre sadbhUta Aropa karavo-emane ja sAkSAt mAnavA, svIkAravA ane pUjavA. emanA rUpamAM evI adbhuta zakti rahelI che ke-emanA darzana mAtrathI ja arUpi padavI prApta thAya. emanI AkRtimAM ja evuM ajoDa sAmarthya chUpAyela che ke emanA sparzana ane sAdara pUjana mAtrathI ja nirAkAratA prApta thAya. A ja eka anerI ajAyabIbharelI khUbI che, paNa e to bhAgyavaMto ja kaLI zake. bIjA beThA vA khAya, pAmeluM hArI jAya. pallIntha e jinAyatana anyadA mleccha sence akasmAta AvI bhAMgI nAMkhyuM. jema svapuNyane pApio veDaphI nAkhe tema. adhiSThAyaka atIva pramAdI hatA, jethI te kAraNe bhagavaMtanI pratimAne ke je caityanA eka alaMkArabhUta hatI tenA sAta khaMDa thai gayA. yadyapi palistho jAte bhillo hatA ane tatvajJAnarahita hatA, tathApi Ama nIrakhavAthI teonuM citta khUba ja udvigna, khinna ane gamagIna thai gayuM. teo ciMtAsAgaramAM DUbI gayA.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - ajJAna hovA chatAMya teoe te khaMDone bhegA karyA ane ekarUpatA karI. samajavAnI jarura che ke-jAte bhilla tathA ajJAna hovA. chatAMya eo kevA prabhubhakta hatA ? prabhupratimA pratye temanI kevI akhaMDa premajyoti jaLahaLatI hatI ? prabhu pratye temano kevo ajoDa sevAbhAva hato ? Aje jainakuLamAM utpanna thayelA ane jaina tarIkeno bIllo lai nArA keTalAka kamanazIbone e ja prabhupratimA rucatI nathI, te eka pASANatulya jaDa rUpa bhAse che. e pApANatulya kaThora ane kASThavat jaDacittavALA hatabhAgione e sUjhayuM nahi ke-ApaNe kono Azaro svIkAryo che ? temaja sAroya divasa konI sevAsuzruSAmAM jAya che ? khare ja ! jemanI AMkhamAM kamaLo thayo hoya tathA jemaNe potAnuM haiyuM gIra mUkyuM hoya, e jaDabhAratone sarvatra jaDatA ja bhAse. e hatabhAgya jaDAnadione anana guNa arpatI ane jaDasaMgaviyukta banAvatI evI mUrta zAntarasamaya mUrti paNa pASANavanta bhAse, e emanI bhavAninditAnI balihArI ja che. astu. bhilloe mahAbhaktibhara hRdaye prabhupratimAnA khaMDonuM ekatrIkaraNa karI dIdhuM. dhAralI nAme eka gAma hatuM. taddAstavya eka vANIyo-ke jenuM kauzalya apUrva hatuM-nitya tyAM Avato ane kraya-vikrayA karato. e eka zraddhAyukta zrAvaka hato. te bhojanAhaMkALe gRhe pahoMcyA bAda bhojya-bhojana karato, kAraNa ke-tene niyama hato ke-jinAdhIzanA pUjana vinA bhojana grahaNa karavuM nahi. jeonuM zrI vItarAgadeva paratve mAnasa DhaLyuM che, teone to Avo niyama hoya ja. bAkI jeo lebhAguo hoya athavA
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - 78 cauda vaNasthAnaka bhAdI-3 - jena tarIkenA lebAzamAM chUpAi gayelA dharmahIno hoya, teone bhale A niyama na hoya. "bhadra ! Apa sarvadA gamanAgamana karo cho te duSkara che." pallInivAsI bhilloe svakIya komala hArda te vaNizvara samakSa vyakta karyuM ane saprema vijJapti karI ke- " Apa ahIM ja vasavATa karo ane ahIM ja amArI namra vinaMtine nyAya ApI bhojana karo. Apa kema ahIM nivAsa karatA nathI ? temaja ahIM kema bhojanane insApha ApatA nathI ? amo badhAya ApanA AjJAMkita sevako ja chIe." "hAnubhAvo ! yAvad devAdhidevanI pUjA na thAya, tAvat bhojya-bhojI nathI. mAre niyama che ke-zrI vItarAga prabhunI pUjA bAda bhojya grahaNa karavuM, jethI huM aharniza gRhe punargamana karuM chuM, bAda pUjA karuM chuM ane pachI bhojanAsvAda lauM chuM." bhillonI komala ane madhura vANI susyA bAda vaNizvare uttara pAThavyo. suzrAvakanI miSTa vANI suNavAthI bhillo atIta AnaMdita ane praphullita vadanI banI gayA tathA harSAvegamAM teoe vacanA uccArI dIdhuM ke- "bho zreSTha ! eka deva ahIM paNa che." A pramANe kahI khaMDonuM saMyojana karyuM ane te suzrAddhane darzana karAvyA. zrAvaka suzrAdha ane sarala buddhimatta hato, jethI teNe bIjo koi vicAra nahi karatAM mAnI ja lIdhuM ke-bimba akhaMDa che. jyAre buddhimAM saralatA Ave che athavA mAnasa nirmalaguNi hoya che, tyAre sarvatra pAvica ja ane zubha ja bhAse che. tradajubuddhimAnuM suzrAddha to bhaktibhara haiye bhagavattane vandanA karyuM ane romAMcita haiye praNAma karyo. sAthe nirNaya karyo ke-A. bimba zuddha ammANipASANanirmita che. suzrAddhanA harSano pAra rahyo nathI. pulakti sthitimAM temaNe prabhunI puSpAdi dvArA pUjA karI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA|-3 ane arcanAntara pavitra stotro dvArA prabhunI anekazaH stuti karI. bAda saralaAzayathI temaNe bhojana svIkAryuM. suzrAddhano A prakArano nitya kAryakrama cAlu rahyo. duniyAmAM eka kahevAta che ke-ante jAta evI bhAta. jenI jevI prakRti ke Teva paDI gai hoya, temAM saMyogavazAt amuka prakAre sudhAraNA kadAcit thai hoya toya prAyaH te te vAtAvaraNane pAmI mULa prakRti pAchI prakAzita thai jAya. ante e potAnuM pota prakAzyA vinA na ja rahe. bhale pachI enAthI ene potAne ke anyane khUba ja sahana karavuM paDe. prastutamAMya ema ja banavA pAmyuM. ekadA e bhilloe te zrAvaka pAse koi vastunI yAcanA karI, parantu hAya' tema banyuM hoya, paNa teNe teone kazuM ja ApyuM nahi. A loko jAtanA bhilla hatA, jethI temanAmAM kopAnala dhamadhamI jAya emAM zI zaMkA hoi zake ? eo pAse anya koi herAna karavAno upAya na hato, sivAya bibanuM khaMDana. biMbanA zakalIkaraNano ja eka upAya teone AdhIna hato, jethI e zrAvaka paratveno krodha ane dveSa phlIbhUta thAya. teo bIcArA ajJAna, mUrkha temaja gatAgama vinAnA hatA. puNya-pApanA jJAtA na hatA. AthI punaH e mUDhoe vANIyAnuM vaira levA mATe biMbanA khaMDekhaMDone judA karI nAkhyA ane koika gupta sthale ene mUkI dIdhuM. 79 pUjAno samaya thatAM zrAvakajI arvArthe mULa sthAne AvyA, paNa devanuM darzana thai zakyuM nahi. AthI temane devAdhidevanA adarzanathI khUba ja viSAda ane kheda thayo. zrAvakajInI A kharekharI kasoTI hatI-agniparIkSA hatI. parantu teo emAM sarvathA uttIrNa thai zake ane kArya siddha karI
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 cauda guNasthAna bhAga-3 zake tevA adhikArI hatA. teo hejeya pAchI pAnI kare tevA, kiMvA vratane aMzamAMya eba lagADe tevA na hatA. eka niyama grahaNa karatAM pUrve avazya vicAra karavA thobhavuM ghaTe che, balAbalano ke bhAvanAno athavA sthiratA ke draDhatAno vicAra karavo Avazyaka che, paNa svIkArAnantara to yAdavadhi tenuM prANanA bhoge yathAvat pAlana karavuM ja ghaTita che. te samaye vijJonI ke ApadAonI thayela upasthiti nihALI eno bhaMga karavo athavA ene klaMka lagADavuM, te sarvathA anucita che. emAM polANa mUkavI kiMvA apavAdano nihetuka Azraya lai levo ane pachI prAyazcita lai laizuM yA to pazcAttApa karI laizuM, AvI. dubuddhi jagADI niyamabhaMga thAya tevI sAva ayogya karaNI karavI te tadana anucita che. te divase to suzrAvakane upavAsa thayo, bIje divase paNa temaja thayuM ane trIje divase paNa lAbha ja thayo. A prakAre suzrAddhane lAbhamAM eka aThThama thayo. zrAvakajInA zarIramAM kAMika kRzatA ke zuSkatA AvI gai, paNa manamAM to apUrva baLa tathA bhAvanA pragaTI gayA hatA. temanA nirmala mAnasamAM aMzamAMya zithilatAe praveza karyo na hato. parantu have dharmathI besI zakAya nahi. ene jaMpa na vaLe. eNe have zrAvakajIne madadanIza banavuM ja rahyuM. tUrta ja teNe svAvasare dharma tarIkenI potAnI ja adA karI dIdhI. je bhillo krodhathI dhamadhamI gayelA hatA, e ja bhillomAM akasmAt dayAnA jharaNAM phUTI AvyA. teonuM niSphara mAnasa komala banI gayuM. emanA aTTamanI tapazcaryAne nihALI teonI bhAvanAmAM ajaba parivartana thai gayuM. bhillone potAnA kukRtya pratye dhRNA nipajI ane eo pazcAttApa karavA lAgyA.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 dhyAnamAM rAkhavuM ke- "dharmo rakSati rakSita:" dharmapAlana karavuM na hoya, pratijJAnirvAha karavo na hoya ane pratijJApAlanArthe prANahuti samarpavI na hoya, chatAMya dharmathI phlavAMchA sevavI hoya, to samajavuM ghaTe ke-e vAMchA jhAMjhavAnA nIrathI tRSAzAnti karavA tulya che. "6 bho suzrAddha ! Apa kema bhojana gRhatA nathI ?" dIlagIra haiye bhilloe prazna karyo. 81 bhillo ! tamo jANatA nathI ke-mAro a nirNaya che ke-devapUjana vinA huM kadApi prANAnte paNa bhojana aMgIkAra karato nathI." suzrAvake vastusthitinuM pradarzana karAvyuM. zrAvakajI ! jo tamo amone thoDo goLa Apo, to amo tvarita te dekhADIe." arthi bhilloe potAnuM antaHkaraNa pradarzita karyuM. tr zrAvakajIne have goLapradAna karavAmAM thobhavAnI kazI ja jarura hatI nahi. temaNe kabulI lIdhuM ane teo paNa santuSTa thai gayA. biMbanA to khaMDo thai gayA hatA-kyAM hatA, te khaMDonuM temanA nihALatAM te bhilloe saMyojana karyuM ane zrAvakajIne dekhADyuM. zrAvakajI eka puNyAtmA hatA. temanA antaramAM prabhujInI A hAlata dekhI atyartha viSAda thayo. temane gamagInI thai-vasavaso thayo. parantu kevala viSAdakaraNa mAtrathI teo aTakI na gayA. sAttvikaziromaNi temaNe abhigraha grahyo ke- "yAvat A bimba akhaMDa na thAya, tAvat huM azana aMgIkAra nahi ja karuM." emanI A pratijJA parI hatI. enuM pAlana paNa azakya
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 cauda guNasthAnaka bhAd-3 - -- -- -- -- -- -- -- -- hatuM. paraMtu te dhIra zrAvakajInI aDagatA jyAM nihALI, tyAM ja adhiSThAyaka devane rajanImAM pratyakSa thavuM paDyuM ane temane svapramAM jaNAvavuM paDyuM ke- "mahAnubhAga ! ApanI draDhatAthI mAre ahIM AvavuM paDyuM che. Apa heje viSAda na karo. candananA vilepathI Apa sAteya khaMDone yathAvayava meLavo, jethI tenI avazya akhaMDatA thai jaze." A pramANe saMbodhI deva adrazya thaI gayA. zrAvakajIe prabhAte te prakAre karatAM prabhu zrI abhinandana svAminuM bimba akhaMDita thai gayuM. zrAvakajI potAnI kabulAta visarI gayA na hatA athavA bolyA bAda kArya siddha thavAnA kAraNe phrI bese tevA na hatA. temaNe kirAtone guDa Adi dravyanuM sabhAva dAna karyuM ane susthAnamAM prabhujInuM arcana karavAnuM AraMbhI dIdhuM. A prakAre karavAthI kramazaH e eka mahAtIrtha rUpe pragaTa thayuM, jeno mahAmahimA apUrva banyo. cotarakzI aneka saMgho tyAM prabhunA darzane AvavA lAgyA. zrAvakajIne A puNyaprabhAve eka putraratnanI prApti thai, jemanuM nAma sAdhu-hAla hatuM. teo poravADomAM agresara hatA. temaNe tyAM ajoDa maMdira baMdhAvyuM. mAlavadezanA svAmI rAjAe A tIrthanuM mAhAbhya succhuM, jethI emanA mAnasamAMya bhaktibhAva jAgRta thayo. AthI temaNe paNa zrI arihaMtadevanI pUjA, dhvaja tathA snAtrAdi mahotsavo AraMbhI dIdhA. A prakAre te suzrAddha zrAvakajIe devanI pUjA karI, niyamanuM draDha rItie pAlana karyuM ane jagatamAM pratiSThA prApta karI : temaja aNamolA mAnavajIvanane eka AdarzabhUta divya jIvana banAvI atte sugati prApta karI.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 83 zrAvakanA traNa manoratha A traNa manoratha zrAvaka mana, vacana ane kAyAe karI zuddha paNe dhyAvato thako sarva karma nirjarIne saMsArano aMta kare ane-mokSarUpa zAzvata sthAnaka zidhrapa pAme. pahelo manoratha kyAre huM bAhya tathA atyaMtara parigraha je mahApApanuM mULa, durgatine vadhAranAra, kAma, krodha, mAna, mAyA, lobha, viSaya ne kaSAyano svAmI, mahAduHkhanuM kAraNa, mahA anarthakArI, durgatinI zIlArUpa mAThI vezyAno pariNAmI, ajJAna, moha, matsara, rAga ane dveSanuM mULa, dazavidha yatidharmarUpa kalpavRkSano dAvAnaLa, jJAna, kriyA, kSamA, dayA, satya, saMtoSa, tathA bodhibIjarUpa samaktino nAza karanAro, kumati tathA kubuddhirUpa du:kha dAridrano devAvALo, saMyama tathA brahmacaryano nAza karanAro, sumati tathA subudvirUpa sukha saubhAgyano nAza karanAro, tapa saMyamarUpa dhanane luMTanAro, lobhakalezarUpa samudrane vadhAranAro, janma, jarA ane maraNano devAvALo, kapaTano bhaMDAra, mithyAtvadarzanarUpa zalyathI bharelo, mokSamArgano vijJakArI, kaDavA karmavipAkano devAvALo, anaMta saMsArane vadhAranAro, mahA pApI, pAMca iMdriyanA viSayarUpa vairInI puSTi karanAro, moTI ciMtA, zoka, gArava ane khedano karAvanAro, saMsArarUpa agAdha vallIne siMcavAvALo, kUDakapaTa ane kalezano Agara, moTA khedane karAvanAro, maMdabuddhioe Adarelo, uttama sAdhu nigraMthoe jene niMdho che evo ane sarva lokamAM sarva jIvone jenA sarakho bIjo koi viSama nathI evo, moharUpa nivAsano
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - pratibaMdhaka, ihaloka tathA paralokanA sukhano nAza karanAro, pAMca Azravano Agara, anaMta dArUNa duHkha ane bhayano devAvALo, moTA sAvadha vyApAra, kuvANijya ane karmAdAnono karAvanAro, adhruva, anitya, azAzvato, asAra, abANa, azaraNa evo (je parigraha) tene huM kyAre choDIza? je divase choDIza te divasa mAro dhanya che ! bIjo manoratha kyAre huM muMDa thaine daza prakAre yatidharma dhArI, navAvADe vizuddha brahmacArI, sarva sAvadha parihArI, aNagAranA sattAvIza guNadhArI pAMca samiti traNa gutie vizuddha vihArI, moTA abhigrahano dhArI, beMtAlIza doSa rahita vizuddha AhArI, sattara bhede saMyamadhArI, bAra bhede tapasyAkArI, aMta prAMta AhArI, arasa AhArI, virasa AhArI, rUkSa AhArI, tuccha AhArI, aMtajIvI, prAMtajIvI, arasajIvI, viramajIvI, rUkSajIvI, tucchajIvI, sarva rasatyAgI, chakkAyano dayAla, nirlobhI, niHsvAdI, paMkhI ane vAyarAnI pare apratibaddha vihArI, vItarAganI AjJA sahita evA guNono dhAraka aNagAra huM kyAre thaiza ? je divase huM pUrvokta guNavAna thaiza te divase mAro dhanya che. trIjo manoratha kyAre huM sarva pApasthAnaka AlovI, niHzalya thai, sarva jIvarAzIne khamAvIne, sarva vratane saMbhArI, aDhAra pApasthAnakane trividhe trividhe vosirAvI, cAre AhAra paccakhkhI, zarIrane paNa chelle zvAsozvAse vosirAvI traNa prakAranI ArAdhanA ArAdhato thako, cAra maMgalikarUpa cAra zaraNa mukhe uccaratAM thako, sarva
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna "----arihaMta, bIjA sita mamatA 85 - - - - - - - - - - - - - - - - saMsArane pUMTha deto thako, eka arihaMta, bIjA siddha, trIjA sAdhu ane cotho kevaliprarUpita dharma, tene dhyAvato thako zarIranI mamatA rahita thayo thako, pAdopagamana anazaNa yukta, pAMca aticAra TALato thako, maraNane aNavAMchato thako paMDitamaraNa aMtakALe huM kyAre prApta karIza? je divase tevA maraNane huM AdarIza te divasa mahAro dhantha che ! samyagdaSTipApathI peH AraMbhAdikamAM paDelA AtmAne udvaravA mATe parama upakArI zrI jinezvaradevoe vihita karelAM anuSThAnone ArAdhatAM, samyagdaSTi AtmA "hetuhiMsA' no upAsaka na banI jAya ane nirUpAye sevavI paDatI hetuhiMsAjanaka kriyAomAM rakta banIne, anubaMdhahiMsA" no upAsaka na banI jAya, eya e AtmAnI A saMsAramAM eka viziSTatA che kAraNa ke-te vastunA svarUpane pAmI gayelo che, eTale A saMsAra ke saMsAranA raMgarAga te AtmAne muMjhavI zakatA nathI. je AtmA saMsAra ane saMsArano raMgarAga sevavAnA pariNAmane jANe, te AtmA temAM na ja muMjhAya, e eka sAdAmAM sAdI vAta che. AthI ja kahevAya che ke- "sakhyadraSTi AtmA anaMtajJAnioe kahelAM aDhAre pApasthAnakone pApasthAnako tarIke ja mAne ane ethI te pavitra AtmAne- "huM pApa karuM to sArUM' evo vicAra paNa na Ave. te AtmA saMsAramAM paDelo hovAthI, tene amUka pApa karyA vinA cAlatuM na hoya e kAraNe kare, to paNa te kaMpate ja hRdaye : paNa nahi ke-rAcamAcIne !" AthI spaSTa che ke- "sakhyadraSTi AtmA pApane puNya mAnavA taiyAra na ja hoya." te puNyAtmA to pApane pApa ja mAne, paNa phlAi
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 cauda guNasthAnaka bhArga-3 - - javAne kAraNe, saMyogonI viparItatAnA yoge agara to potAnI kyatAkAta vigerene laine tene pApa karavuM paDe, to paNa kiMcit kare ? eTale ke-bane eTaluM ochuM ja kare ane te kicita pramANamAM karatAM paNa tenuM haiyuM kare. pApa ghaTe kyAre ? kiMcita pApa thAya ane vadhAre na thAya, e kyAre bane ? kahevuM ja paDaze ke-padgalika padArthonI jarUrIyAta nirUpAye ane ochI ja manAya tyAre ! lakSmI Ave enI tevI phakara nahi: zrI dhanAjI paga mUkatA ne nidhAna nIkaLatA H e rItie prayatna alpa chatAM paNa puNyanA yoge hajAro maLe, enI vAta jUdI che : e rItinI prApti thaI jAya to sadupayoga karAya, aneka AtmAo mokSamArgI thAya tevI yojanAo karAya, paNa zrAvakane dhananI icchA kevI ane keTalI hoya ? -e khAsa vicAravA jevuM che. sakhyadraSTi evuM evuM jarUrI na ja mAne, ke jethI pApanI paraMparA vadhe ! e to pApabhIra hoya ? ane tenAmAM pApabhIrutA hovAne kAraNe te AtmAne pApane AdarapUrvaka sevavAnI vAsanA ja na thAya, te tadana svAbhAvika che. dharmI AtmAmAM dravyanA viSayamAM saMtoSanI pradhAnatA hovI joie. te AtmAmAM dhanano lobha karI zakAya, evI vRtti nahi hovI joie. zrAvakanI dhanecchA kevI ? uttama zrAvakanI e vRttine batAvavAne mATe suvihitaziromaNi, AcAryabhagavAna zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA ane parama upakArI, AcAryabhagavAna zrImana munisundarasUrIzvarajI mahArAjA kramAve che ke
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bhAd-. - - - - - - - - - - - - - - - - - "tathA-dravya saMtoupara (praghAna) teti" 'dravye' dhanadhAnyAdau viSaye 'saMtoSapradhAnatA' parimitenaiva nirvAhamAtrahetunA dravyeNa saMtoSavatA dhArmikeNaiva bhavitavya mityartha: asaMtopasyAsukhahetutvAt, yaducyate "atyugNAt savRtAdanA-dacchidrAtsitavAsasa: / aparaprepyAbhAvAcya, zeSamicchan patatyadha: ||9||" ti, tathA"sNtopaamRttRptaanaaN, yatsukhaM zAntacetasAm / uttaradddhanasughALA-mitarataja ghAvatIm IIzA" parama upakArI, AcAryabhagavAna, zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA ane parama upakArI, AcAryabhagavAna, zrImad munisuMdarasUrIzvarajI mahArAjA, A dvArA e ja mAve che ke"dharmI AtmAe dhana ane dhAnya AdinA viSayamAM bahu ja saMtuSTa rahevuM joie : eTale ke-mAtra nirvAha jeTaluM parimita maLI jAya, teTalAthI ja dharmI AtmAe saMtoSa mAnavo joie ? kAraNa keasaMtoSa, e du:khano hetu che. e ja kAraNe kahevAmAM AvyuM che ke- "ati uSNa ghIvALuM bhojana, chidra vinAnuM zveta vastra ane paranA nokrapaNAno abhAva, A traNa vastuothI adhiksI icchA karanArA AtmAno adhapAta thAya che." tathA saMtoSa rUpI amRtathI tRpta thayelA ane e ja kAraNe zAMtacitta banelA AtmAone je sukhanI prApti thAya, te sukhanI prApti dhananA lobhI banelA ane e ja kAraNe AmathI tema doDAdoDI karanArA AtmAone kyAMthI ja thai zake? arthAt na ja thai zake." A kAraNe e mahApurUSo vadhumAM ema paNa mAne che ke "tathA ghanavadvirita 'dharme' zrutacAritrAtmake sakalAbhilaSitAvikala
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 cauda guNasthAnaka bhAd-3 siddhimUle dhanabuddhi: matimatAM 'dharma eva dhanam' iti pariNAmarupA nirantaraM nivezanIyeti / A kathana dvArA te mahApurUSo ema paNa mAne che ke"buddhizALI AtmAone, sakla icchita vastuonI saMpUrNa siddhi mATe mUla samAM mRta ane cAritra rUpa dharmamAM ja dhanabuddhi hoya che : mATe- "dharma e ja dhana che' -evI mati niraMtara hRdayamAM sthApana karavA yogya che." A badhA uparathI spaSTa ja che ke-samyagadraSTi AtmA pApanI vAsanAothI alaga ja bhAgato ane pusyayoge AvI paDatI saMpattino yogya sadupayoga niraMtara karyA karavAnI tenAmAM vRtti hoyapaNa hRdayathI adhika adhika padgalika bhAvonI icchA te na ja karyA kare. jo pIgalika bhAvonI icchAmAM te paNa vadhAro karavA mAMDe, to pariNAme tenI paNa dharmabhAvanA joie tevA pramANamAM TakI zake nahi ? ane e lAlasAnA yoge te AtmAmAM paNa lobha, mamatA, anIti, prapaMca vigere vadhe ane chevaTe AtmA durgatigAmI paNa thAya. mATe mokSanA arthI AtmAoe to pApajanaka paugalika vAsanAothI sadA dUra ja rahevAno zakya prayatna karyA karavo joie : ane tema thAya to AtmA apUrva zAMtino bhogavaTo karI zake. A rItie icchAno rola karavA chatAM paNa, kadAca puNyanA yoge vipula paNa dhanasaMpatti prApta thavA jogo avasara Avaze, to paNa teno sadupayoga ja karAze ane tevo avasara nahi Ave toye AnaMda ja raheze, paNa gAMDo harSa ke gAMDo zoka nahi ja thAya. jo A dazA Ave, to zAsana pratyeno bhaktibhAva kAyama TakI rahe. Avo saMtoSa Ave to prabhubhakti, sAmAyika, vyAkhyAnazravaNa, pratikramaNa vigere vigere saghaLuM ja AnandapUrvaka thAya ! e kriyAonA yoge pApano nAza thAya, puNya jAge ane
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - cauda vaNasthAnaka bhAd-3 - - tenA pariNAme mukti na maLe tyAM sudhI nahi dhArelI addhio ane siddhio tathA nidhAno Adi paNa maLe : kAraNa ke-duniyAnI sAhyabI paNa sAcA tyAganI ja pUM che. tame AgaLa ane sAhyabI pAchaLa thAya ! paNa jo tame padgalika lAlasAone AdhIna thAva, to to anIti, mamatA, lobha ane prapaMca Adi vadhe ane jema jema anIti Adi vadhavAnAM, tema tema sAhyabI tamArAthI dUra ne dUra ja bhAgatI javAnI ane tamAre tenI pUMThe ne pUMThe ja doDavuM paDaze, ke jenA pariNAme tamArA haiyAmAM asaMtoSa ane azAMtinI saghaDI kAyama saLagyA ja karaze. zrAvako sAkranI mAkhI jevA hoya : Aje tame ughADI AMkhe joi rahyA cho ke- eka kSaNanI rAjA-maMtrI tathA mitra AdithI, temaja vaMzAdithI AvelA apara dharmanA dAtAo ane kaLA upAdhyAya Adi tathA tenA AzritothI, jo teo adhikRta dharmamAM akuzaLa hoya, to temanAthI bhaya pAme nahi ane bhaya pAmIne svIkArelA dharmano tyAga kare nahi. dharmatyAganuM vidhAna na hoya : ahIM TIkAkAra paramarSie spaSTa mAvyuM che ke"adhikRtdhrmkushlaastu tadanukulA eva bhveyuritybhipraay:|" zrI jinamaMdira saMbaMdhI zrAvaknI ucita cittA zAe to dareke dareka zrAvakane udezIne ucita cintAmAM rata banavAnuM mAvyuM che. zrAvake zrI jinamandiranI ucita cittA kevI rItie karavI, te viSe zAstramAM kahyuM che ke zrI jinamandiramAM
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ CO cauda guNasthAnaka bhAga-3 sajJai rAkhavI; zrI jinamandira athavA to teno bhAga paDI jAya tevo thayo hoya to tene tarata samarANI levo; pUjA karavAnAM upakaraNo je khuTatAM hoya te purAM karavAM; mULanAyaka bhagavAnanuM tathA parivAranA-ema saghaLAMya zrI jinabimbone nirmaLa rAkhavAM; utkRSTa pUjA karavI tathA dIpAdikanI bhavya zobhA karavI; zrI jinamandiranI corAzI AzAtanAo TALavI; cokhA, La, naivedya AdinI ucita vyavasthA karavI; candana, kesara, dhUpa, dIpa ane tenI sAmagrIno saMgraha karavo; devadravyano nAza thato hoya to tene aTakAvavAne mATe banatuM badhuM ucita rItie karavuM, be-cAra sArA sAkSIo rAkhIne devadravyanI ugharANI karavI; devadravyanuM yatanAthI rakSaNa karavuM, devadravyanI Avaka-jAvakanuM nAmuM cokhkhuM rAkhavuM, devadravyanI vRddhi pote paNa karavI tathA bIjAonI pAse paNa karAvavI ane maMdiranA nokarone pagAra paNa Apavo tathA teo temane soMpAeluM kAma barAbara kare che ke nahi-tenI barAbara tapAsa rAkhavI A vigere zrI jinamandiranI ucita cittA kahevAya che ane zrAvakoe te karavI ja joie. zrI jinamandiranAM kAryo thAya ane zrI jinamandirane kharca bhogavavo paDe nahi athavA to kharca ocho bhogavavo paDe, e mATe zAstra kahe che ke dravyathI athavA nokaro dvArA banI zake evAM kAryo dvimAna zrAvakathI vagara prayAsa thai zake che. dvimAna zrAvaknA Azrita Adi ghaNA hoya, enI zarama paNa ghaNI paDe, eTale e jo jarAka dhyAna para le, to zrI jinamadiranAM ghaNAM kAmo vagara kharce ane vagara nokare patI jAya. evI ja rItie, addhimAna zrAvakane udezIne zAstra kahe che ke-evA mANaso paNa zrI jinamandiranAM ghaNAM kAmo vagara kharce ane vagara nokara thai jAya evuM karI zake che : te evI rItie ke-potAnI jAtamahenatathI thAya tevAM kAmo pote jAte kare ane
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 potAnA kuTuMbanAM mANasothI banI zake evAM kAmo temanI pAse karAvI le. bhAgyavAno ! vicAro ke-RddhimAna zrAvako ane aRRddhimAna zrAvako jo A rItie zrI jinamandiranI ucita ciMtA kare, to zrI jinamandiro kevI jAhojalAlIne pAme ane ethI zrI jaina zAsananI paNa kevI sundara prabhAvanA, thAya ke sau koi potapotAnAthI zakya kAryo karavA mAMDe, to ethI zrI jinamandira to AbAda bane, samAja paNa sundara saMskAronI mahAna AbAdIno svAmI bane. ratAM paNa zrI jinapratimA dravya ane kuTumba zrI jinamata ane zrIsaMgha upara adhika prIta 1 zAstra kahe ke-zrAvaka jema zrI jinamandiranI ucita cintAne karanAro hovo joie, dharmazALA, gurU ane jJAna AdinI paNa ucita cintAne karanAro hovo joie. dharmazALA, gurU ane jJAna AdinI paNa zrAvake potAnI sarva zaktithI ucita cintA karavI joie, kAraNa ke-zrAvako ja deva-gurUnI cintA karanArA che. teo jo deva-gurUnI upekSA kare, temanA kAmamAM DhIla kare, to tethI temanA samyaktvano paNa vakhate vinAza thai jAya. jema gAyanA mAlika ghaNA hoya to gAyane dohavAne sau taiyAra rahe. paNa gAyane ghAsa-pANI nIravAno koi vicAra na kare, to teo ante gAyane ja gumAvI bese; tema deva-gurUnI upekSA karavAthI ane deva-gurUnAM kAryo DhIlamAM nAkhavAthI, samyadraSTi AtmAo kadAca samyaktvane gumAvanArA paNa banI jAya. jene deva-gurUnI AzAtanA vigere thatAM ghaNuM du:kha thAya nahi. tenAmAM deva-gurUnI bhakti che ema kema manAya ? lokamAM kahevAya che ke-mahAdevanI AMkhane ukhaDI gayelI jovAthI mahAdevano bhakta bhillu ghaNo ja duHkhI thayo ane tene
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 bIjo koi upAya nahi sujhavAthI teNe potAnI AMkha kADhIne mahAdevane arpaNa karI. A kRtya ajJAnatAvALuM hovA chatAM paNa A kRtyanI pAchaLa je bhaktibhAva rahelo che, te anukaraNIya che ane ethI ja zAstrakAra mahAtmAo avasare AvAM laukika draSTAntone paNa AgaLa dhare che. deva-gurU pratye jeonA haiyAmAM bhaktibhAva hoya che, teo deva-gurUnAM kAma potAnAM sAMsArika saghaLAMya kAryothI paNa adhika AdarathI kare che. enuM kAraNa e che ke-saghaLAya saMsArI jIvone potAnA deha, potAnA dravya ane potAnA kuTumba upara jevo prItibhAva hoya che, tevo ja prItibhAva, mokSanA abhilASI. zrAvakane zrI jinapratimA, zrI jinamata ane zrIsaMgha upara hoya che. zrI jinapratimA upara tene potAnA dehathI paNa adhika prIti hoya che, zrI jinamata upara tene potAnA dravyathI paNa adhika prIti hoya che ane zrIsaMgha upara tene potAnA kuTuMbathI paNa adhika prIti hoya che. potAnA deha, dravya ane kuTumba uparanI potAnI prItine te tajavA yogya mAne che. jyAre zrI jinamandira, zrI jinamata ane zrIsaMgha uparanI prItine te tAraka mAne che. viratine pAmavAno krama 92 zrI jinapUjA jo sArI rItie karavI hoya ane tenA zAstrakAra paramarSioe varNavelA sarvottama phlane jo prApta karavuM hoya, to mokSanA abhilASI AtmAoe zrI jinapratimA, zrI jinamata ane zrIsaMghane viSe AvI prItivALA banavuM joie. zrI jinapratimA Adine viSe Avo prItibhAva, mithyAtvamohanA tevA kSayopazamAdi vinA zakya nathI, paNa sarvAdarathI ane vidhi mujaba jo zrI jinapUjA Adine karavAno prayatna thAya, to tethI tevA prItibhAvane pamADanAra mithyAtvamohano kSayopazama dUra rahI zakato
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAnaka mAd-a. 93 nathI. bhagavAna zrI jinezvaradevonI pUjAnI vAtane rUcipUrvaka sAMbhaLIne, je puNyavAna jIvo, tene ucita rIti niyamapUrvaka Acare che, te jIvo potAnA saMsArano nAza karavAne samartha evAM zobhanA anuSThAnone jaldithI pAme che. arthAt zrI jinapUjAne karanArA jIvo cAritra mohanA kSayopazamAdine paNa sAdhI zake che ane e dvArA sadanuSThAnone sevanArA banIne mokSane sAdhanArA paNa banI zake che. tamAre e vAta dhyAnamAM rAkhavI ke zrI jinazAsanamAM eka paNa vAta mokSane aLago rAkhIne karavAmAM nathI AvI. jeone mokSanuM dhyeya rucatuM nathI, teone zrI jinazAsananuM kAMi paNa sArUM rUcatuM paNa hoya, toya kahevuM joie ke-tene vastutaH to zrI. jinazAsananuM koI paNa sAruM racatuM ja nathI. AthI hitanA abhilASI jIvoe jo potAnAmAM mokSanI rUci na hoya, to tene pragaTAvavAno prayatna karavo joie ane mokSanI rUci hoya, to tene jema bane tema balavattara banAvavAno prayatna karavo joie. mokSanI rUci mokSanA mArganI zodha karAvyA vinA rahe nahi ane mokSanI rUcivALAmAM mokSanA mArganI zodha karate karate evI rUcipUrvakanI samaja paNa pragaTyA vinA rahe nahi ke bhagavAna zrI jinezvaradevoe je mArga prarUpyo che, te ja eka sAco mokSamArga che ane A sivAyanA jeTalA dharmamArgo A duniyAmAM kahevAya che, te sarva yathArtha rUpamAM tAraka dharmamArgo che ja nahi. rUcipUrvakanI AvI samaja AvyA pachIthI, mokSano arthI jIva dAnamAM ane zrI jinapUjanAdimAM tatpara banyo thako. cAritramohanA kSayopazamane sAdhanAro paNa banI zake che. ethI tenAmAM viratinA pariNAmo pragaTe che. te pariNAmo dezaviratinA paNa hoi zake che ane sarvaviratinA paNa hoi zake che. AthI te puNyAtmA cothA guNasthAnakethI pAMcamAM dezaviratinA guNasthAnakane athavA to chaThThA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 cauda puNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - - - - - - - sarvaviratinA guNasthAnakane pAme che. AthI ja A zAstrakAra paramarSie chaThThI saddharma-viMzikAmAM samyagdarzananuM varNana karyA pachI, sAtamI viMzikAmAM dAnanuM ane A AThamI viMzikAmAM zrI jinapUjananuM varNana karyuM, ane have pachInI navamI viMzikAmAM dezaviratidharmanuM varNana karyuM che. viratinI pUrvabhUmikA samyagdarzana guNane pAmelA puNyAtmAo dharmopagrahadAnAdine AcaranArA, sundara bhAvathI potAnA cittane zuddha banAvanArA ane bhagavAna zrI jinezvaradevonAM vacanonuM zravaNa karavAmAM rativALA bane che. sAmagrIno suyoga hoya to samyakatva, e dhamAMpagrahadAnAdinuM, bhAvadvArA thatI cittazuddhinuM ane zrI jinavacananA zravaNanI ratinuM avadhya kAraNa che. guNanA arthI AtmAoe A vastu paNa khAsa lakSyamAM rAkhavA jevI che. dezavirati-dharmane agara to sarvavirati-dharmane pAmavAne mATenI A pUrvabhUmikA che. samyagdarzana guNane pAmavAnA yoge dharmopagrahadAnAdithI yukta banelo, zuddha cittavALo banelo ane zrI jinavacananA zravaNamAM rativALo banelo puNyAtmA, parama zrAvakapaNAne eTale dravyathI ane bhAvathI uttama evA dezaviratipaNAne pAme che. dharmopagrahadAna AdinuM AcaraNa, bhAvathI cittanI zuddhi ane zrI jinavacananA zravaNanI rati, e guNo evA che ke e guNo AtmAne virativALo banAvyA vinA rahe ja nahi, sivAya ke-AtmA guNane hArI jAya athavA to e AtmAne gADha karmanuM naDatara hoya ! traNa prakSaranA bhAva zrAvaka
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 95 - - - - bhagavAna zrI jinezvaradevonA zAsanamAM bhAva zrAvakonA guNone AzrayIne traNa vibhAgo darzAvelA che. eka darzana-zrAvaka, bIjA vrata-zrAvaka ane trIjA uttaraguNa-zrAvaka. je AtmAo samyagdarzana guNane pAmelA hoya paNa zrAvakonAM bAra vrato paikInA koi eka vratane paNa pAmyA na hoya, evA bhAva zrAvakone upakArio "darzana-zrAvako' tarIke oLakhAve che. je AtmAo samyagdarzana guNathI yuktapaNe zrAvakonAM bAra vrato paikInAM pAMca aNuvratone dharanArA hoya, evA bhAva zrAvakone upakArio "vratazrAvako' tarIke oLakhAve che. ane je AtmAo samyagdarzana guNathI sahitapaNe zrAvakonAM pAMca aNuvratonI sAthe traNa guNavrato ane cAra zikSAvrato-e bAreya vratone dharanArA hoya, evA bhAva zrAvakone upakArio "uttara guNa zrAvaka' tarIke oLakhAve che. A viSayamAM evA prakAranI vyAkhyA paNa karAya che kesamyaktvayukta bAra vratane dharanArA bhAvazrAvakone "vrata-zrAvako" tarIke oLakhavA ane je AtmAo samyaktvayukta bAra vratone dharanArA hovA uparAnta sarva sacittanA tyAgI hoya, ekAsaNuM karanArA hoya, cothA vratane eTale sarvathA brahmacaryanA niyamane mAvajIvane mATe dharanArA hoya, bhUmizayana karanArA hoya temaja zrAvakanI pratimAdikanuM vahana karavAvALA tathA bIjA paNa vizeSa abhigrahone dhAranArA hoya, evA bhAva zrAvakone "uttaraguNazrAvako' tarIke oLakhavA. bhAva zrAvakapaNAnI zarUAta samyagdarzana guNathI thAya che ane teno vadhumAM vadhu vikAsa uttaraguNa-zrAvaka' paNA sudhIno hoya che. enAthI AgaLa to sarvavirati-dharma che. "uttaraguNa-zrAvaka' mAM potAnAM vizeSa lakSaNo hovA sAthe "vrata-zrAvaka" ane "darzana-zrAvaka' nAM lakSaNo paNa hoya che ane "vrata-zrAvaka' mAM potAnAM vizeSa lakSaNo hovA sAthe
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - --- - --- --- - - - - - - 96 cauda sthAnika bhAd -3 - darzana-zrAvaka' nAM lakSaNo paNa hoya che. zAstrakAra paramarSie A traNeya prakAranA bhAvazrAvakonA svarUpanuM varNana karyuM che. zAstrakAra paramarSie dazamI viMzikA dvArA zrAvakanI agIAra pratimAonuM varNana karyuM che, eTale ema paNa kahI zakAya ke-zAstrakAra paramarSie A navamI viMzikAmAM "darzana-zrAvaka" tathA "vrata-zrAvaka" e be prakAranAM bhAva zrAvakonuM varNana karyuM che ane dazamI viMzikAmAM uttaraguNa-zrAvaka' nAmanA bhAva zrAvakanA trIjA prakAranuM varNana karyuM che. navamI viMzikAnI pahelI gAthAmAM "darzana-zrAvaka' tarIke oLakhAtA bhAva zrAvakanI vAta che. e zrAvaka kevo hoya che ? e darzAvatAM zAstrakAra paramarSi mAve che ke-e dharmopagrahadAnAdine AcaranAro hoya che, bhAvathI zuddha cittane dharanAro hoya che ane zrI jinavacananA zravaNamAM rativALo hoya che. zrAvakomAM A traNanI upekSA na hoya uttama zrAvaka banavAne mATe A traNeya vastuo Avazyaka che. dharmopagrahadAnAdinuM AcaraNa, bhAva dvArA cittanI zuddhi ane zrI jinavacananA zravaNamAM rati, -A traNa vastuomAM aprApta guNone pamADavAnuM ane prApta guNone nirmaLa banAvavA sAthe temAM uttarottara abhivRddhi karavAnuM adbhuta sAmarthya che. A traNa vastuo, samyagdarzana guNane pAmelA zrAvakomAM sAmagrInA yoge avazya hoya che. A traNa vastuo, bhavya AtmAone samyagdarzana guNa pamADavAnuM sAmarthya paNa dharAve che. e ja rItie, A traNa vastuo darzana-zrAvakane vrata-zrAvaka banAve che, vrata-zrAvakane uttaraguNa-zrAvaka banAve che ane uttaraguNa-zrAvakane pratimAnA krame karIne sAdhudharmane pamADe che. A kAraNe, A zrAvakadharmaviMzikAmAM A vAtane pahelI gAthAmAM ja levAmAM AvI che. bhAva
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda maNasthAnaka bhA.1-3 97 -- - -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- zrAvakapaNAne pAmavAnI icchAvALA puNyAtmAoe temaja bhAva zrAvakapaNAne pAmelA puNyAtmAoe, A traNeya vastuo pratye khUba ja AdaravALA banavuM joie. je AtmAo A traNa uttama vastuonI upekSA kare che, teo kAM to guNane pAmyA nathI ane jo guNane pAmyA che, to teo potAnA guNano vinAza karI rahyA che. jeo potAnI jAtane zrAvaka tarIke oLakhAve che, teo jo A traNa uttama vastuonI upekSA karanArA hoya, to teo nAmanA zrAvako che athavA to nAmanA zrAvako banI javAya tevuM temanuM vartana che. A traNa guNo pratye upekSAbhAvane dharanArAo, vastutaH potAne zrAvaka tarIke oLakhavAne agara to potAne zrAvaka tarIke oLakhAvavAne paNa lAyaka nathI. dharmAcAryono Antara bhAva sudharavuM hoya, kalyANa sAdhavuM hoya, to dharmAcAryonA Attara bhAvane pichAnatA zIkho. dharmAcAryo tamane jarIya kharAbA rahevA devAne icchatA nathI. dharmAcAryone ema thAya che ke AvI sundara sAmagrIne pAmelA puNyavAno, amArA yogane pAmIne , potAnI badhI ja kharAbIone tajanArA ane potAnA AtmAnI addhine pragaTAvavAno prayatnazIla bane to sAruM. AvA udezathI ja, sva-paranA kalyANane lakSyamAM rAkhIne, dharmAcAryo tamane avasare avasare heyanA tyAganI ane upAdeyanA svIkAranI preraNA karyA vinA rahI zakatA nathI. jyAM sudhI tamane hitakara sAcI vAta sAMbhaLavAne mATe lAyaka mAne agara hitakara sAcI vAta sAMbhaLavAne mATe tame nAlAyaka banyA nathI-ema mAne, tyAM sudhI tamane pAmIne dharmAcAryo sva-paranA hitanI sAcI vAta kahyA vinA kema rahI zake ? dharmAcAryone to ema paNa thAya ke-dharmopadeza sAMbhaLavAne mATe
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA|-3 amArI pAse AvelA puNyAtmAone, dharmopadeza karate karate temanA doSonI ane temaNe prApta karavA yogya guNonI vAto evI rItie paNa kahevI, ke jethI emane evuM hADohADa lAgI jAya ke- 'have to A doSone game tema karIne paNa tajavA ane amAre amArA AtmAne guNonuM bhAjana banAvavo. huM zrAvaka tarIke oLakhAuM chuM, to mAre sAcA zrAvaka banavuM ane sAcA zrAvaka banIne mAre mArA AtmAne uttarottara guNasamRddha banAvavAno paNa prayatna karavo.' tamArA doSakAraka karmane dhakko vAge, evo AghAta tamane thAya, to dharmAcAryono hetu sarasa rItie bara Ave ane ethI dharmAcArye tamArA doSakAraka karmane dhakko vAge-evo AghAta tamane thAya evI vANIno paNa upayoga kare. evI vANImAM dekhItI rItie kaThoratA hoya, toya temAM sAcI madhuratA che ane jeone e vANIthI potAnA dardo kAraka karmane dhakko vAge evo AghAta thAya che, teo to e sAcI madhuratAno sundara prakArano anubhava kare che. samyagdarzana yoge cittazuddhi samyagdarzana rUpa saddharmanI prApti thavAnA pratApe je puNyAtmAo zrI jinavacananI sAcI AstiktAne pAmelA hoya che, teo mokSanA rasika hovAnA kAraNe te bhAva dvArA zuddha cittanA svAmI hoya che. samyagdarzana guNane dharanArA puNyAtmAonI cittazuddhi viSaya-kaSAyanA jhaMjhAvAta vakhate paNa ghaNuM ja sundara kAma Ape che. aviratithI ane anantAnubandhI sivAyanA kaSAyothI e puNyAtmAonuM citta saMkSubdha bane e zakya che, paNa e rItie potAnuM citta je samaye saMkSubdha banyuM hoya te samaye paNa jo teo upayogazUnya nathI hotA, to teo 98
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 potAnA cittanI e saMkSubdhatA upara sundara kAbU rAkhI zake che. ApaNe joi AvyA chIe ke-samyaktva e zubha AtmapariNAma rUpa che ane AtmAnA e zubha pariNAmane jo jALavatAM AvaDe, to AtmAno e zubha pariNAma AtmAne ghaNuM kAma ApI zake che. cAritramoha karma joradAra hoya ane ethI anantAnubaMdhI sivAyanA kaSAyo paNa joradAra hoya, te chatAM paNa jo samyaktva rUpa zubha AtmapariNAma AtmAmAM vidyamAna hoya, to e pariNAmanA baLe paNa AtmA ghaNI nirjarAne sAdhanAro bane che; paNa e AtmAnI e upayogayukta dazAya bhUlavA jevI nathI. aviratinA ane kaSAyonA joradAra udaya vakhate AtmA jo upayogazUnya banI jAya, aviratinA ane kaSAyonA dhasArAmAM jo AtmA ghasaDAi jAya. to eNe sAdhelA mithyAtvamohanA kSayopazamAdine naSTa thai jatAM paNa vAra lAgatI nathI. kSAyika samyaktvane pAmelA AtmAno samyagdarzana guNa naSTa thato nathI, paNa kSAyopazamika samyaktvanI to vAraMvAra jAva-Ava thAya eya zakya che. AthI samyaktvane pAmelA AtmAoe potAnA te zubhAtmapariNAmane jALavI rAkhavAnI jema kALajI rAkhavI joie, tema enA ghAtaka doSone haNavAnI paNa kALajI rAkhavI joie. vicAravuM e joie ke -jo koika vakhate paNa gAphka banI gayA ane AtmAno zubha pariNAma cAlI gayo, to ApaNI dazA zI thaze ? kAjaLanI koTaDImAM nirlepa rahevAnI kaLA GE samyagdarzana guNa hoya to AtmA aviratinI kriyA karato thako paNa nirjarA sAdhI zake che-AvI vAtane jANI AtmA jo A avarati AdinA ghAta tarapha upekSAvALo bane, to enA samyagdarzana guNano ghAta thai jatAM vAra lAge nahi. kAjaLanI
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 koTaDImAM pesavA chatAM paNa nirlepa rahevA jogI dazA jene prApta thai hoya, te jANI-joine kAjaLanI koTaDImAM pesavA jAya nahi. mAtra vAta eTalI ja ke-karma dhakko mArIne kAjaLanI koTaDImAM pesADe, tyAre A puNyavAna evo sAvadha rahe ke-kAjaLathI e jarAya lepAya nahi. karmanA dhakkAne e evI rItie nikLa kare. koDI game kone ? jenuM haiyuM kAjaLathI raMgAeluM hoya tene ! jenA haiyAmAM ujAsa pragaTyo che, tene to kAjaLanI koTaDImAM rahevAnuM ya game nahi ane emAM pesavAnuMya game nahi. haiyAmAM ujAsa pragaTavA chatAM paNa ene kAjaLanI koTaDImAM rahevuM paDe agara kAjaLanI koTaDImAM javuM paDe-e zakya che ane e vakhate te potAnI kAjaLanI koTaDImAM paNa nirlepa rahevAnI kaLAno upayoga kare. tyAM e cUke to enA haiyAno ujAsa paNa bhAgI jAya. A vAtane yathArthapaNe nahi samajanArAo, Aje samyagdarzananA nAme pApathI virAma pAmavAnI vAtono ane aviratine TALanArI kriyAono virodha karI rahyA che. saMsAra, e kAjaLanI koTaDI che. samyagdarzanathI haiye ujAsa pragaTe che. e ujAsanA yoge jIvane kAjaLanI koTaDImAM paNa kAjaLathI lepAyA vinA jIvavAnI kaLA hastagata thAya che. paNa enA haiyAmAM pragaTelo ujAsa ene ema ja kahe che ke-ahIM rahevuM e sArUM nathI. AthI e zakya hoya che to to te nIkaLavA mAMDe che ane tevI zakyatA nathI hotI to te eka tarapha te zakyatAne meLavavAnA prayatnamAM lAge che ane bIjI tarapha kAjaLanI koTaDImAM paNa kAjaLathI nahi lepAvavAnI kaLAno upayoga kare che. AvI dazAmAM jo jarA paNa gahlata thai jAya, to kevuM pariNAma Ave, e vicAravA jevuM che. jUdAM jUdAM oMnA kSayopazamonAM kAryo * 100
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - --- cauda vaNasthAnaka bhAga-3 101 - - samyagdarzana guNane pAmelo AtmA virati AdinI zudhdha kriyAvALo ja hovo joie, evo niyama nathI. samyagdarzana guNane pAmelo AtmA, krame karIne zuddha AcAravALo banavAno, e nizcita vAta che; kAraNa ke e puNyAtmA je zubha AtmapariNAmane pAmyo che, te zubha AtmapariNAma nirmaLa banate banate tathA te zubha pariNAmanA yoge prApta thayela zuzruSAdi guNo dvArA te karmonA evA kSayopazamAdine sAdhanAro bane che, ke jenA yoge te zuddha kriyAvALo paNa banyA vinA rahe ja nahi. virati aMge azuddha kriyAnA tyAga tathA zuddha kriyAnAM ja svIkArane mATe jUdA prakAranA kSayopazamanI AvazyaktA che ane samyagdarzana guNane mATe jUdA ja prakAranA kSayopazamanI AvazyaktA che. jo ke mithyAdraSTi AtmAo paNa bAhya draSTie eTale mAtra dravyathI dezacAritra ane sarva cAritravALA paNa hoi zake che, paNa ahIM to jevuM bahAranuM vartana, tevo antarano pariNAma-evA zuddha AcAravALA AtmAonI apekSAe vAta che. mAtra samyagdarzana guNane pAmelA AtmAomAM to bhagavAna zrI jinezvaradevonAM vacanone sAMbhavAnI icchA hoya che, cAritradharmano rAga hoya che ane deva-gurUnI vaiyAvaccano niyama hoya che. enI pAsethI jo koi viratinI evI AzA rAkhe ke- "A AtmA ATalI paNa viratine nathI karato, to e samyagdaSTi zAno ?" -to evI AzA rAkhanAranI e AzA asthAne che. A viSayamAM samajavuM e joie ke-je karmanA kSayopazamathI samyaktva guNa pragaTe che, te ja karmanA kSayopazamathI viratiguNa pragaTI zakato nathI ane ethI jeo virati nahi hovAnA kAraNe ja samyaktvano paNa abhAva che." - evuM kahe, te usUtrabhASI ja che. samyagdarzana guNa AvyA pachI jaMdagI paryata paNa viratine nahi pAmI zakanArA jIvo ya hoi zake
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 cauda guNasthAnaka bhAga-3 -- -- -- -- -- -- -- -- che, kAraNa ke-teo potAnA cAritramoha karmanA tevA prakAranA kSayopazamAdine sAdhanArA banI zakatA nathI. samyagdarzana ane suzruSA Adi guNonA saMbaMdhamAM zAo ane tenAM samAdhAno AvA vivecana vakhate, kayA karmanA kSayopazamAdithI karyuM kArya banI zake che, e vastune jANanArane evo prazna karavAnuM mana thAya e saMbhavita che ke- "jo sakhyadraSTi AtmAne cAritramohano kSayopazama na hoya, to virati paNa na hoya-ema Apa kaho cho; to Apa sakhyadraSTi AtmAmAM zuzruSAdi guNo hoya che-evuM paNa kahI zako nahi ? kAraNa ke-zuzruSAdi guNo, e jJAna ane cAritranA aMza rUpa che ane ethI jJAnAvaraNIya-karmanA, cAritramohanIya-karmanA tathA vIryAntarAya-karmanA kSayopazama vinA zuzruSAdi guNo saMbhavI zake ja nahi.' vAta sAcI che ke zuzruSAdi guNo jJAna ane cAritranA aMza rUpa che ane ethI e guNone pAmavAne mATe jJAnAvaraNIyakarma, cAritramohanIya-karma tathA vIryAntarAya-karmanA kSayopazamanI AvazyaktA che; paNa upakArio mAne che ke- "je vakhate jIva samyaktvanA hetu rUpa mithyAtvamohanIya karmano kSayopazama kare che, te vakhate te jIva ekalA mithyAtvamohanIya karmano ja kSayopazama karato nathI, paNa tenI sAthe sAthe ja te jIva jJAnAvaraNIya-karmano paNa kSayopazama kare che ane anantAnubadhi kaSAya che lakSaNa jenuM evA cAritramohanIya-karma Adino paNa kSayopazama kare che. samyakatvanA hetu rUpa mithyAtvamohanIya-karmanA kSayopazamanA avasare, jJAnAvaraNIya-karma tathA anantAnubaMdhi kaSAyalakSaNa
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda sthAnika bhAga-3 103 __ _ -- -- - - cAritramohanIya-karma Adi karmono kSayopazama paNa avazyameva thAya che. AthI samyaktvanA sarbhAvamAM zuzruSAdi guNono sarbhAva avazya hoi zake che, ema kahI zakAya. ahIM koi ema kahI zakaze ke- "zuzruSAdi guNo jJAnAvaraNIya Adi karmonA kSayopazamathI ja pragaTe che-e vAta jyAre bUla che, to pachI sakhyatvanA sarbhAvamAM zuzruSAdi guNono sadbhAva hoya che -ema kema kaho cho ? samyakatva to mithyAtvamohanIya-karmanA kSayopazamanuM kArya che, mATe ema kahevuM joie ke-zuzruSAdi guNo jJAnAvaraNIya Adi karmonA kSayopazamanA sadbhAve hoya che.' paNa AvuM kahenArane upakArio samajAve che ke- "kevala jJAna, e kevalajJAnAvaraNakarmanA kSayathI ja pragaTe che ane tema chatAM paNa ema kahevAya che ke-kaSAyono sarvathA kSaya thaye chate kevalajJAna pragaTe che; athavA to samyakatva e mithyAtvanA kSayopazamAdithI ja labhya hovA chatAM paNa ema kahevAya che keanantAnubandhi rUpa cAritramohanIyano udaya jyAM sudhI vartato hoya che, tyAM sudhI jIva samyakatvane pAmI zakato nathI. basa, evI ja rItie ema paNa kahI zakAya ke-samyaktvanA sabhAvamAM zuzruSAdi guNo avazya pragaTe che." haju paNa ahIM jo prazna upasthita karavo hoya to tema karI zakAya tema che. haju paNa ahIM ema pUchI zakAya ke- "vaiyAvaccano niyama e tapano bheda che eTale te cAritranA aMza rUpa che e nakkI vAta che ane sabhyatvanA sarbhAvamAM vaiyAvacca avazya hoi zake ema Apa kaho cho, to avirata samyagdaSTinA guNasthAnakano abhAva thai javAno prasaMga prApta thAya che; kAraNa ke-jo avirata samyagdaSTinuM guNasthAnaka hoya to e sthAne virata-samyagdaSTipaNuM
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104. thAka bhAva- 3 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- hoi zake nahi ane virata-samyagdaSTipaNuM jo e sthAne hoya to e sthAnane avirata-samyagdaSTinuM guNasthAnaka kahI zakAya nahi." vAta sAcI che ke-virata samyadraSTi AtmA avirata samyagdaSTionA guNasthAnake eTale cothA gumasthAnake hoi zake ja nahi; virata-samyadraSTi AtmAo to pAMcamA-chaThThA Adi guNasthAnakoe ja hoi zake; parantu A vAta jema sAcI che, tema e vAta paNa sAcI che ke-vaiyAvaccano niyama e tapano bheda hovAthI cAritranA ja aMza rUpa che. Ama A banneya vAto sAcI hovA chatAM paNa, avirata samyadraSTi AtmAo, vaiyAvaccanA niyamavALA hoi zake ja nahi, ema kahevuM te barAbara nathI ? kAraNa kevaiyAvaccanA niyama rUpa cAritra, e eTaluM badhuM alpa cAritra che ke-tenI acAritra tarIke vivakSA thai zake che. jema saMmUcchima jIvo kAMi sarvathA saMjJAhIna hotA ja nathI; jo te jIvone sarvathA saMjJAhIna kahevAmAM Ave, to to temane jIva tarIke manAya ja nahi; sarvathA saMjJAhIna to jaDa ja hoi zake; eTale saMmUcchima jIvo saMjJAvALA to hoya ja che, paNa te jIvonI te saMjJA evI hoya che ke e saMjJAne AgaLa karI zakAya nahi ane ethI viziSTa saMjJAnA abhAve samUcchima jIvone asaMjJI tarIke kahevAya che, tema vaiyAvaccanA niyama rUpa cAritra samyagdaSTi AtmAomAM hoya che, to paNa teone avirata-samyagdaSTi jarUra kahI zakAya che ane ethI avirata-samyadraSTi guNasthAnakano abhAva thavAno prasaMga prApta thato nathI. viratasamyadraSTi AtmAo tarIke to mahAvrato athavA aNuvrato Adi rUpa ghaNA cAritrane pAmelA sakhyadraSTi AtmAone ja grahaNa karavAnA che. virati na hoya toya zuzruSAdi hoya .
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ soda gaNasthAnaka bhAga-3. 105 A badhI vAto uparathI samajI zakAya tema che keavirativALA samyagdaSTi AtmAo mATe zuM saMbhavI zake ane zuM saMbhavI zake nahi ? viratinA abhAva mAtrathI ApaNe koine paNa mithyAdraSTi kahI zakIe nahi. samyagdaSTi AtmA tene te bhavamAM mahAvratAdi rUpa agara aNuvratAdi rUpa viratine pAme ja-evo paNa niyama nathI. samyagdarzanane pAmelo AtmA maratAM sudhI samyakatvane gumAve nahi, prApta samyaktvane sAthe laine parabhavamAM jAya ane tema chatAM paNa samyakatvaprAptinA bhavamAM agara to te pachInA taratanA bhavamAM ya viratine pAme nahi-e zakya che. A vAta sAthe e vAta paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke-samyagdarzana guNane pAmelo AtmA viratine na pAme e paNa jema zakya che. tema te sAmagrIsaMpannA dazAmAM zugRSAhIna hoya, cAritradharmanA rAgathI rahita hoya agara to deva-gurUnI vaiyAvaccanA niyama vinAno hoya, e azakya che. ahIM ApaNe bhAvazrAvakanI vAta cAle che. zrAvakadharmano adhikAra A viMzikAmAM che. A draSTie sAmagrIsaMpanna sakhyadraSTi AtmAonI A vAta che ane ethI ema kahI zakAya kebhAvazrAvako kamathI kama dharmazAstrone sAMbhaLavAnI icchAthI rahita hoi zake nahi, cAritradharmanA rAgathI rahita paNa hoi zake nahi ane deva-gurUnI vaiyAvaccanA niyamathI paNa rahita hoi zake nahi. AvA paNa zrAvako eTale saMyogAdi mujaba jIvanabhara sadgurUonA mukhe dharmazAstronuM zravaNa karanArAo, cAritradharmanA rAgathI. raMgAelAo ane deva-gurUnI vaiyAvaccanA niyamavALAo paNa jIvanabhara aNuvratAdi rUpa dezaviratinA pariNAmone paNa pAmI zake nahi-e zakya che. karmanI vicitratA - -
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - 106 cauda guNasthAna bhAga-3 - - sAmAnya rItie to ema ja kahevAya ke-evA puNyAtmAo. dezaviratinA ane sarvaviratinA pariNAmone sahelAithI pAmI zake che temaja zuzruSA Adi guNo e viratine eTale viratinA pariNAmone pragaTAvanArA cAritramohanIya-karmanA kSayopazamane sAdhavAmAM AtmAne anupama koTinI sahAya kare che, paNa saunAM karma ane saunI bhavitavyatA Adi sarakhAM nathI hoi zakatAM, samyagdarzana guNane pAmIne jIMdagIbhara zrI jinavacananuM zravaNa Adi rasikatAthI ane rUcipUrvaka kare ane tema chatAMya jemanAmAM cAritranA pariNAma jIvanabharamAM pragaTe ja nahi, evAM karma ane evI bhavitavyatA AdivALA AtmAo paNa hoi zake che. A vAta khyAlamAM hoya to, avirata sacadraSTi AtmAonI avagaNanAthI ghaNI sahelAithI bacI zakAya. jeo karmanI vicitratAne samaje che,teone A saMsAramAM je kAMi bane tethI Azcarya thatuM nathI. e to akSaya vastu paNa bane, to paNa mAne che ke-eya saMbhavita che. AtmAe to sArAnA zodhaka banavuM. tamane Aje samyagdarzanAdi viSe ATaluM kahevAya che ane tema chatAMya tamArAmAMnA ekeyane kadAca enI lezamAtra paNa sArI asara thayelI jaNAya nahi, to ethI amane Azcarya thAya nahi. amane dayA Ave e bane, paNa karmonI vicitratAno khyAla hovAthI na to Azcarya upaje ke na to tamArA tarapha tiraskArabhAva janme. karmonA udaya yoge zuM zuM banI zake che, eno je AtmAone sAco khyAla AvI jAya che, te AtmAonuM antaHkaraNa bhAvadayAthI bharapUra banI jAya che. ane game tevA pApinuM paNa burUM cittavavAnuM paNa mana thatuM nathI. to tenuM bUruM karavAnuM mana to thAya ja zAnuM ? samyagdaSTino mRtadharmano rAga
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - yauda guNasthAnaka bhAd-3 107 - bhAva zrAvakamAM zuzruSA cAritradharmano rAga ane deva-gurUnI vaiyAvaccano niyama to avazya hoya che. zrI jainazAsanamAM bhAva zrAvakanI zuzruSAno paNa khAsa prakAra varNavAelo che. Ama to zuzruSAno artha thAya "sAMbhaLavAnI icchA' paNa zuM sAMbhaLavAnI icchA ane te icchA paNa kevI prabaLa, e vAteya samajI levA jevI che. jIva samyagdazana pAmyo. eTale tattvArtha zraddhAnanA kAraNane pAmyo. A kAraNa evuM che ke jo sAmagrI maLe to e potAnA kAryane nipajAvyA vinA rahe nahi. sa. e zuM ? mithyAtvamohanIya karmanA kSayopazamAdithI janya rUci rUpA AtmapariNAma vizeSa, ene upakArio samyaktva kahe che ane tattvanI zraddhAne upakArio samyaktvanuM kArya kahe che. samyaktva hoya to ja sAcuM tattvazradvAna hoi zake ane jyAM jyAM sAcuM tattvazradvAna hoya tyAM tyAM samyakatva avazyameva hoya. Ama banne vAkyo kahI zakAya. AthI kAryamAM kAraNano upacAra karIne ema paNakahevAya che ke-tattvArtha zradvAna e samyaktva che, kAraNa kesAmagrIsaMpanna avasthAmAM tattvArthazraddhAna rUpa kArya, samyaktvarUpo kAraNanA coge avazyabhAvi kArya che. tattvArthazraddhAna eTale bhagavAna zrI jinezvara devoe mAvelA jIvAdi tattvabhUta padArthonuM zradvAna. AvI tattvarUci janme, eTale AtmAne bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAvelA tattvasvarUpane jANavAnI icchA thayA vinA rahe ja nahi. bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAvelA tattvasvarUpane jANavAnI icchA thAya, eTale dharmazAstronuM zravaNa karavAnI icchA paNa thAya ja : kAraNa ke bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAveluM tattvasvarUpa dharmazAstromAM ja varNavAeluM che. samyagdaSTi AtmA sabodha meLavavAne khUba ja Atura hoya.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 cauda guNasthAna bhAga-3 che ane dharmazAstronuM zravaNa e samyagdaSTi AtmAone mATe to saddhodhanuM avadhya kAraNa che; AthI sakhyadraSTi AtmAone dharmazAstronuM zravaNa karavAnI prabaLa icchA thAya che. dharmazAstronuM zravaNa karavAnI samyagdaSTi AtmAonI icchA keTalI prabaLa hoya che, e vastuno khyAla ApavAne mATe zAstrakAra paramarSioe kAmI jananuM udAharaNa ApyuM che. kAmI AtmAone gItanA zravaNano je rAga hoya che, tenAthI paNa adhika rAga sakhyadraSTi AtmAone dharmanA zravaNano hoya che. kAmI paNa sAmAnya nathI samajavAno. vaye yuvAna, kAmakaLAomAM kuzaLa ane kAttAthI parivarelo evA kAmI janane kinnaragAnanA zravaNano prasaMga prApta thAya, to e nniragAnanA zravaNamAM ene je rAga hoya che, tenA karatAM paNa adhika draDha rAga samyagdaSTi AtmAone dharmazravaNamAM hoya che. samyagdaSTino cAritradharmano rAga sakhyadraSTi AtmAone jema zrutadharmano rAga AvA prakArano hoya che, tema sammadraSTi AtmAone cAritradharmano rAga paNa asAmAnya koTino hoya che. samyagdaSTi AtmAonA cAritradharma uparanA rAganI prabaLatAno khyAla ApavAne mATe zAstrakAra paramarSioe, bhUkhyA brAhmaNanuM udAharaNa ApyuM che. sAmAnya saMyogomAM paNa bIjAonA karatAM brAhmaNomAM dhRtapUrNa bhojananI abhilASA vizeSa pramANamAM hoya che. temAM paNa jo koi brAhmaNe aTavIne laMda hoya, aTavImAM kAMi ja khAvA-pIvAnuM maLyuM na hoya eTale bhUkha joradAra banI hoya, peTa jANe pAtALamAM pesI gayuM hoya ane ethI khAvAnuM je maLI jAya tenAthI potAnI bhUkhane zamAvavAnI tIvra icchA thai hoya, temAM ja enI najare dhRtapUrNa
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-3 109 bhojana caDe, to e bhojana upara ene kevoka rAga thAya ? e bhojanane meLavavAne mATe e zaktimAna bane agara zaktimAna na bane-e vAta judI che; potAnA karmadoSa AdinA kAraNe e brAhmaNa e bhojanane na meLavI zake eya zakya che; paNa najare caDhelA e bhojanane viSe eno rAga kevoka hoya ? enA e rAganI kalpanA karI lyo ane samajo ke-samyagdaSTi AtmAomAM cAritradharmano rAga ethI paNa adhika hoya che. A avirata samyagdaSTinI vAta. che. virativALA sakhyadraSTi AtmAo to evA hoya che ke-pelo. brAhmaNa eNe dekhelA dhRtapUrNa bhojanane jyAre meLavI zake, tyAre ene jema e bhojananuM bhakSaNa karavA sivAyanuM koi lakSya hotuM nathI ane ene jema e bhojananA bhakSaNamAM anupama tathA apUrva svAdano anubhava thAya che, tema viratidharmane pAmelA AtmAo viratinA pAlana sivAyanA koi lakSyavALA hotA nathI temaja viratinA pAlanamAM e puNyAtmAo anupama ane apUrva svAdano anubhava kare che. sarvaviratine pAmelA samyagdaSTi AtmAo jyAre AvA hoya che, tyAre sarvaviratine pAmavA jogo karyadoSa jeono TaLyo nathI ane thoDo ghaNo karmadoSa TaLavAnA yoge jeo dezaviratipaNAne ja pAmI zakyA che, evA samyagdaSTi AtmAonI dazA paNa, pelA bhUkhathI pIDAtA brAhmaNane thoDuM bhojana maLavAthI thatI dazA jevI hoya che. pelA brAhmaNane jyAre dhRtapUrNa bhojana thoDA pramANamAM maLe, tyAre e potAne maLelA thoDA bhojananA bhakSaNamAM jema evI kALajIvALo bane che ke-e bhojanano eka aNu paNa eLe javA de nahi ane e bhojanano ene jema evo svAda lAge che ke-bAkInA bhojanane meLavavAne mATenI enI icchA ulaTI vadhI jAya che, tema dezaviratipaNAne pAmelA sakhyadraSTi atmAo dezavirati-dharmanA pAlanamAM evA ja kALajIvALA bane
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 che ane sarvaviratine pAmavAnI temanI icchA paNa vadhAre vegavatI banI jAya che, kAraNa ke-temane viratinA AsvAdano paNa anubhava thAya che. 110 bhAvathI zuddha cittavALA A vAta ahIM e mATe karavAmAM AvI che ke-A navamI viMzikAnI pahelI gAthAmAM parama upakArI zAsrakAra paramarSie bhAvazrAvaka kevo hoya ane e bhAvazrAvaka paNa kevo ? ke je avirata samyadraSTi hoya, te uttama zrAvaka kevo hoya ? -e darzAvatAM tene bhAvathI zuddha cittavALA tarIke oLakhAvela che. avirata samyadraSTi AtmAmAM paNa cAritradharmano rAga kevo hoya che. te ApaNe bhUkhathI pIDAtA brAhmaNanA draSTAntathI joyuM. zrutadharmanA rAganI saphLatA paNa cAritradharmanA rAgane ja AbhArI che. bhagavAne kahelA cAritradharmane jANavA ane pAmavAnA hetuvALo ja zrutadharmano rAga hoya che. zrutadharmano rAga hoya ane cAritradharmano rAga na hoya, to e kahevAto zrutadharmano rAga e sAcI koTino zrutadharmano rAga nathI. zrutadharmano rAga e jJAnano rAga che ane cAritradharmano rAga e viratino rAga che. upakArioe mAvyuM che ke-AtmAno mokSa jJAna ane kriyAnA yogathI thAya che. "jJAnaprijhyAmyAM mokSa: / " samyadraSTi AtmAone mATe ja A vAta che. samyagdarzanane pAmIne jJAna ane kriyAnI ArAdhanA karavA dvArA jIva mokSane pAmI zake che, eTale samyadraSTi AtmAomAM zrutadharmano rAga paNa hoya ane cAritradharmano rAga paNa hoya. zrutadharmano sAco rAga hoya ane cAritradharmano rAga na hoya, e bane ja nahi. heyopAdeyanA viveka vinAnuM jJAna paNa ajJAna gaNAya che ane heyopAdeyanA vivekapUrvakanA jJAnano rAga to sUcave che ke-e
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhANa-3 AtmA heyanA tyAgano ane upAdeyanA svIkArano abhilASI che. avirati samyadraSTi AtmAo heya kriyAothI rahita ja ane upAdeya kriyAothI samalaMkRta ja hotA nathI; kriyAonI draSTie joie, to temane zudhdha kriyAvALA kahI zakAya ja nahi; temanI vANI paNa pAparahita ja hoya emeya kahI zakAya nahi paNa teo bhAvathI zudhdha cittavALA hoya che, ema jarUra kahI zakAya; kAraNa ke-teomAM samyaktva rUpa zubha AtmapariNAma to pragaTelo ja che ane ethI teomAM zrutadharmano tathA cAritradharmano rAga paNa che. samyadraSTino rAga ane virAga 111 e AtmAonI evI dazA hoya che ke-je kriyAo emane vastutaH game che, te kriyAone AcaravAne teo asamartha che ane je kriyAo emane vastutaH nathI gamatI, te kriyAone teo choDI zakatA nathI. ahIM koine pUchavuM hoya to te pUchI zake ke'to zuM avirativALA sabhyadraSTi AtmAo saMsAranI je kriyAo kare che, te rAga vinA ja kare che ?' AvA praznanA javAbamAM 'hA' paNa kahI zakAya ane 'nA' paNa kahI zakAya. avirata samyadraSTi AtmAo saMsAranI je kriyAo kare che, te rAgarahitapaNe kare che -evuM e apekSAe kahI zakAya ke-saMsAranI kriyAo taraphno temano je upAdeyapaNano rAga hato. te rAga samyagdarzananI hayAtimAM rahevA pAmyo nathI, eTaluM ja nahi paNa saMsAranI kriyAo tajavA jevI ja che-evo saMsAra pratyeno virAga bhAva paNa e AtmAomAM pragaTelo ja che. avirata samyadraSTi AtmAo, temane temanA anantAnubaMdhi kaSAyono udaya nahi hovAthI AvI uttama dazAne pAmelA che, paNa bAkInA traNa prakAranA eTale
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 apratyAkhyAnAvaraNIya, pratyAkhyAnAvaraNIya ane saMjvalana kaSAyono udaya to teone che ja, eTale e kaSAyo paNa kAma to kare ne ? apratyAkhyAnAvaraNIya Adi kaSAyono udaya hoya to samyadraSTi AtmAone paNa saMsAranI kriyAomAM te kriyAone karavAjogo rAga to thAya ja ane e draSTie avirata samyadraSTi AtmAo saMsAranI kriyAo rAgathI kare che ema paNa kahI zakAya, paNa samyagdarzana guNanA yoge e rAgane mahatva maLatuM nathI. apratyAkhyAnAvaraNIya Adi kaSAyono udaya jema aviratinI kriyAonA rAgane janmAve, tema A rAga ane A kriyAo paNa tajavA yogya ja che-evo bhAva samyagdarzana guNa pragaTAve. avirata samyadraSTi AtmAno saMsArano rAga pAMgaLo hoya che ane zrutadharma tathA cAritradharma viSeno eno rAga atizaya prabala hoya che, eTale samyadraSTi AtmAone paNa virAgI kahI zakAya. Ama chatAM paNa, kevaLa bahAranI kriyAone jonArane samyadraSTi AtmAnA A manobhAvano khyAla Ave zI rItie ? rAgano bheda e mAnasika vastu che ane mAnasika vastuno khyAla to sAcA viveoine ja AvI zake ne ? choDe eTalI bAMdhe 112 21. samyadraSTi jIvono zrutadharma tathA cAritradharmano rAga eTalo badho prabaLa hoya ane saMsArano rAga pAMgaLo hoya, to e pAMgaLA rAgane kADhI nAkhatAM samyadraSTi AtmAone vAra lAge ja nahi ne ! ema paNa ekAnte kahI zakAya nahi. jevuM karma. AtmAne virati nahi pAmavA denAra cAritramohanIya-karma che. cAritradharmanA rAgathI cAritramohanIya-karmanA kSayopazamane sAdhI zakAya che.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAd-3 113 ----------- ----------- samyagdarzanane pAmelo AtmA cAritramohanIya karmanI sthitine ghaTADato ja jAya che, paNa keTalIka vAra evuM bane che ke-samyagdaSTi AtmAnI cAritramohanIya-karmanI sthiti, dezaviratine pAmavAmAM paNa aMtarAya karI zake nahi eTalIya ghaTI na hoya, tyAM to pAchI samyakatvanI prApti pachI jeTalI sthiti ghaTI hoya teTalI sthitine jIva bAMdhI le che. ahIM Apo tevA prakAranI bhavitavyatAne ja pradhAna kAraNa rUpe mAnavI paDe. dharmopagrahadAnane mukhyatA avirata samyagdaSTi pApakriyAonA tyAgavALA hotA nathI, paNa pApakriyAo tajavA yogya ja che ane mAre A pApakriyAonA tyAgI banavuM ja joie, evo bhAva to e AtmAomAM hoya che. A sAthe teo mRtadharmanA tathA cAritradharmanA paNa prabala rAgavALA hoya che, eTale AvA AtmAo bhAvathI zuddha cittanA svAmI hoya che, ema mAnavAmAM ane kahevAmAM kazI ja harakata AvatI nathI. AvA AtmAo gurUonI vizrAmaNA ane devonI pUjA AdinA niyamavALA hoya, e svAbhAvika ja che. AvA AtmAone sadgurUonI sevA ane bhagavAna zrI jinezvaradevonI pUjA mATe avazya karavI joie, ema thayA vinA rahe ja nahi. A vAta A viMzikAnI pahelI gAthAmAM dharmopagrahadAnAdithI yukta" -evA vizeSaNa dvArA jaNAvavAmAM AvI che. dAna ane pUjAnA saMbaMdhamAM ApaNe sAtamI ane AThamI viMzikAmAM vicArI AvyA chIe. samyagdaSTi gRhastha potAnI zaktinA pramANamAM paNa pote saddagurUonA mukhe zravaNa karela dharmane ane dharmanA tattvajJAnane paNa potAnA kuTuMba Adine saMbhaLAvavA dvArA jJAnadAnano lAbha meLavI zake che. e puNyAtmA, mahApurUSone
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 yada guNasthAnake bhAga-3 paNa jJAnanI sAmagrI ApIne temaja bIjA AtmAone paNa heyopAdeyanA vivekna janmAvanArA jJAnanI prAptimAM sahAyaka banIne jJAnadAnano lAbha meLavI zake che. e puNyAtmA potAnI zaktinA pramANamAM abhayadAnano dAtA paNa avazya hoya che. Ama chatAM paNa ahIM dharmopagrahadAnane mukhyatA ApavAmAM AvI che, e sUcave che ke-dharmopagrahadAna e zrAvakone mATe ghaNI ja mahattvanI vastu che. dharmopagrahadAna devAne mATe dAtAre pAvApAtra AdinI vicAraNA avazya karavAnI hoya che. anukaMpAdAna dukhinA duHkhane dUra karavAnI bhAvanA mAtrathI ja anukaMpAdAna vihita hoine, emAM pAtrApAtranI vicAraNAne avakAza ja nathI hoto. emAM pAtratA jovAnI du:khanI hayAtinI. koi paNa jIva hoya, paNa te duHkhI che eTale anukaMpApAtra che ja. anukaMpAdAnamAM duHkhinA dukhane dUra karavAnI vicAraNA ja pradhAnatA bhogave che. bhaktipAtra AtmAonI to bhakti ja karavAnI che, eTale bhaktipAtra AtmAo jo du:khI hoya topaNa temanA duHkhane dUra karavAmAM bhaktibhAvanI ja pradhAnatA hoya che, eTale anukaMpAdAnamAM bhaktipAtra AtmAono samAveza thato nathI. dukhI jIva game teTalo kharAba hoya to paNa, je AtmA tenA kharAbapaNA tarapha nahi jotAM, tenA dukha tarapha joine tenA duHkhane dUra karavAnA hetuthI anukaMpAdAna karavAne tatpara bane che, te AtmA bhaktipAtrA athavA dharmazIla AtmAonA du:khane dUra karavAne mATe zuM zuM nA kare ? jenAmAM dharma hoya, tenA tarapha dharmine sadabhAva ja hoya, eTale dharmI AtmA dharmI AtmAonA duHkhanuM nivAraNa to sadbhAvapUrvaka kare. dharmI duHkhI na hoya to paNa dharmine dharmI AtmAnuM
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA|-3 115 vAtsalyAdi karavAnuM mana thayA vinA paNa rahe nahi AthI tame samajI zakazo ke-anukaMpAdAnano viSaya jUdo che ane dharmopagrahadAnano viSaya jUdo che. pAtranA traNa prakAro dharmopagrahadAna to dharma joine ja karavAnuM hoya che, eTale jeomAM dharma hoya teone dharmopagrahadAna devAnuM hoya che. emAM to jeTalo dharma, teTalI pAtratA gaNAya che. dharmanA AdhAre pAtratAno nirNaya karavAno hoine, pAtronA uttama, madhyama ane jaghanya ema traNa vibhAgo karavAmAM AvyA che. upakArioe, pApa mAtrathI virAga pAmelA sAdhujanone uttama pAtramAM gaNAvyA che ane avirata samyadraSTi AtmAone jaghanya pAtramAM gaNAvyA che. A sivAyanA eTale prAyaH saghaLA ja mithyAmati AtmAo dharmopagrahadAnane aMge to sarvathA apAtra che. dharmane pradhAnatA ApIne je dAna karavAnuM che, temAM pAtrApAtrano ane pAtramAM paNa uttama-madhyama-jaghanyano bheda pADyA vinA cAlI zake ja nahi. khoLa ane ghAsa jevI cIja paNa jo gAya Adine khavaDAvavAmAM Ave to te dUdhapaNAne pAme che, jyAre dUdha paNa jo sarpa Adine pIvaDAvyuM hoya to te viSapaNAne pAme che, eTale pariNAmanI draSTie jyAre vicAra karavAno avasara hoya, tyAre to pAtrApAtranI vicAraNA avazya karavI joie. nirdayatA nahi AvavA devI duHkhinA duHkhano nAza karavAnI vakhate e vicAra karavAno nathI, enuM kAraNa eTaluM ja che ke-e vakhate dayAbhAvanI pradhAnatA che. du:khI jIva game teTalo kharAba hoya to paNa, dayALu jIva duHkhI jIvanA duHkhane sahI zakato nathI. ene ema thAya che ke- 'mArAthI
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 cauda guNasthAnaka bhAdga-3 zakya che, to mAre Ane A duHkhamAMthI ugArI levo.' tyAM ene pariNAma mAtra eTaluM ja joie che ke-duHkhI jIvanuM te duHkha TaLe. vaLI chatI zaktie duHkhI jIvonA duHkhanI upekSA karavAmAM Ave, to potAnA pariNAmo je kuNA hoya te kaThora banI javA pAme. dharmanA arthI AtmAe potAnA pariNAmone kadI paNa kaThora banavA devA nahi. pariNAmo kaThora banatAM nirdayatA Ave ane nirdayatA Ave eTale dharma TakI zake nahi. duHkhI jIvonA duHkhane dUra karavAnA hetuthI jeo anukaMpAdAna kare che, temane to potAnA dayAnA pariNAmo dvArA ane du:khinA duHkhano nAza karavAnI pravRtti dvArA lAbha ja thAya che. ene e jIva game teTaluM kharAba vartana karato hoya, to paNa tenI sAthe saMbaMdha nathI anukaMpAdAnamAM, anukaMpAne pAtra jIvonI kharAbIne poSavAno hotu nathI, jyAre dharmopagrahadAnamAM to e dAna dvArA dharmane poSavAno hetu che. dharmopagrahadAnamAM jo pAtrApAtranI vicAraNA karIne pAtradAna karavA tarapha lakSya Ape nahi, to dharmopagrahadAnano hetu bara Ave nahi ane anukaMpAdAnamAM jo pAtrapAtranI vicAraNA karavA mAMDe to anukaMpAdAnano je hetu-dayAbhAvathI duHkhita duHkhano nAza karavAno hetu-te bara Ave nahi. A vastune nahi samajI zakanArA terApaMthI sAdhuo vigere, Aje bhadrika janatAnA dayAbhAvano dhAta karavAno ane duHkhI jIvonA duHkhanivAraNano niSedha karIne antarAyAdi karmone upArjavAno dhaMdho lai beThA che. dayALu AtmAoe to evA dayAghAtaka AtmAone chAMye paNa javuM nahi. sAdhune nahi ravA lAyagRhasthone avazya karavA lAyaka A gAthAmAM dharmopagrahadAna sAthe mUkela Adi zabda zrI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 117 jinapUjAno sUcaka che. bhAvazrAvaka jo zakya hoya to zrI jinapUjA vinA rahI zake ja nahi. bhagavAna zrI jinezvaradevanA sevaka tarIke potAne mAnanArA AtmAo, e tArakonI sevAmAM potAnuM sarvasva paNa arpaNa karanArA hoya, e sAdI ahthI samajAya tevI vAta che. sAdhuoe potAnI pAse evI sAmagrI rAkhI nathI ke jethI teo dravyapUjA karI zake. sAdhuo pAse je kAMi bAkI che, te mana, vacana ane kAyA, A traNa yogo che ane e traNeya yogone sAdhuoe bhagavAna zrI jinezvaradevonI sevAmAM arpaNa karI dIdhelA ja che. gRhastho pAse to dravyAdi che ane AraMbhAdino temaNe sarvathA tyAga karelo nathI, e kAraNe gRhastho potAnI pAsenI vastuo dvArA je rItie zrI jinapUjAdi thai zakatAM hoya, te rItie te kare che. dAnamAM paNa keTaluMka evuM ja che ke- zrAvako gRhastho hoine ja temane mATe dAnanuM tevuM vidhAna che. AthI sAdhuo je kAMi na karatA hoya, te gRhasthone paNa karavA lAyaka ja nathIema kahI zakAya nahi. sAdhuo tarIke eka cIja karavA lAyaka na hoya, paNa gRhastho tarIke e ja cIja avazya karavA lAyaka hoya, evuM zrI jinapUjAnI jema dharmopagrahadAnAdimAM paNa samajavuM joie. dezavirati AtmAonAM cha lakSaNo A rItie ApaNe A navamI viMzikAnI pahelI gAthAne avalaMbIne bhAva zrAvakomAM jeo darzana zrAvaka tarIke oLakhAyA che, teo kevA hoya che, e vicArI AvyA. e puNyAtmAo dharmopagrahadAnAdithI yukta hoya che. bhAvathI zuddha cittavALA hoya che ane nitya zrI jinavacananuM zravaNa karavAmAM rativALA hoya che. AvA AtmAo jo samyaktvane gumAvI detA nathI ane bhavitavyatA Adi jo anukULa hoya che, to teo zu ha citta ane
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 cauda guNasthAna bhAga-3 tenA yoge thatA dharmopagrahadAnAdi rUpa purUSArtha dvArA viratinA pariNAmone avazya pAme che. temAM koi dezavirati jogA pariNAmone paNa pAme che ane koi sarvavirati jogA pariNAmone paNa pAme che. A rItie je AtmAo dezavirati jogA pariNAmone pAme che, evA AtmAono je zrAvakadharma, te saMbaMdhI ja A viMzikA che. AthI bIjI gAthAmAM zAstrakAra paramarSIe dezavirati AtmAonAM lakSaNonuM varNana karyuM che. zAstrakAra paramarSi mAve che ke-dezacAritrI eTale dezaviratipaNAne pAmelo AtmA mArgAnusArI hoya che, zrAddha hoya che, prajJApanIya hoya che, kriyApara hoya che, guNarAgI hoya che ane zakayAraMbhasaMgata hoya che. sa, dezaviratidhara to bAra vratadhArIne kahevAya ne ? pAMca aNuvratAdi bAre ya vratovALAne ja dezaviratidhara kahevAya, evo niyama nathI. bAra vratadhArine dezaviratadhara avazya kahevAya, paNa dezaviratidhara bAra vratadhArI ja hoya paNa ema kahI zakAya nahi. koika bAra, koika agiyAra, koika daza, koika nava ane ema koika eka Adi vratane paNa grahaNa karela hoya. sa. eTale dezaviratinI vAtamAM aNuvratAdinI vAta ja hoya ne ? emAM A lakSaNonI vAta kyAMthI hoya ? dezaviratidhara AtmAomAM aNuvratAdi bAra vrato paikI bAreya athavA ekAdi vadhu-ochAM vrato hoi zake che, paranuM dezaviratidhara evA badhA ja AtmAonI sarvasAmAnya jevI dazA kevI hoya che, tenuM zAstrakAra paramarSie A lakSaNonA varNana dvArA sUcana karyuM che. | sarva dharmI AtmAonAM lakSaNo mArgAnusAripaNuM, zrAddhapaNuM, prajJApanIyapaNuM, kriyAparatA,
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ caTha guNasthAnaka bhAga-3 119 - - - - - - - - - - - - guNarAga ane zakyAraMbhasaMgatatA -A cha lakSaNone ahIM dezaviratidhara AtmAonAM lakSaNo tarIke jaNAvela che; paraMtu A cha lakSaNo nija nija dharmanI apekSAthI dharmI evA sarva AtmAone mATe baMdhabesatAM thai zake che. samyakatva dharmane pAmelA puNyAtmAone mithyAtvamohanIya-karma Adi karmono jeTalo kSayopazamAdi thayela hoya che, te kSayopazamAdine dhyAnamAM rAkhIne vicAra karavAmAM Ave, to A chae lakSaNone samyakatva-dharmane pAmelA. puNyAtmAone paNa aMze aMze baMdhabesatAM karI zakAya che. jo kesamyakatvanAM AstikyAdi cha lakSaNo upakArioe varNavelAM che ane te lakSaNo viSe ApaNe chaThThI saddharma viMzikAnA padArthanI vicAraNA vakhate vicAra karI AvyA chIe; parantu mArganusAripaNuM Adi A cha lakSaNono samyakatva-dharmane aMge paNa jo aMzataH aMzataH svIkAra karavo hoya, to te avazya thai zake che. bAkI A cha lakSaNo dezavirati-dharma ane sarvavirati dharmavALA puNyAtmAone to sArI rItie baMdhabesatAM thAya ja che. upakArioe mAganusAritA Adi A cha lakSaNone, dezaviratidhara AtmAnAM cha lakSaNo tarIke temaja sarvaviratidhara AtmAonAM cha lakSaNo tarIke paNa oLakhAvela che; paNa eno artha evo to nathI ja thato ke-samyakatva dharmane pAmelA puNyAtmAone A cha lakSaNo temanA kSayopazamAdine anukUla rItie paNa baMdhabesatAM thai zake ja nahi. AthI A cha lakSaNone dharmI evA sau koie jANI levAM joie tathA temAM je uNapa rahetI hoya tene dUra karavAno prayatna karavo joie ane dharmanA arthI AtmAoe paNa A cha lakSaNone jANIne tene meLavavAno prayAsa karavo joie, ke jethI A cha lakSaNono abhyAsa karate karate paNa dharmanI prApti thai jAya.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 cauda guNasthAnaka bhAga-3 paheluM lakSaNa-mArgAnusAripaNuM dezacAritrI AtmAnAM chalakSaNomAM paheluM lakSaNa mArgAnusAritA che. ahIM mArga zabdathI tAttvika mArga samajavAno che. tAttvika mArga kyo ? je mArgane anusaravAnA yoge AtmA potAnA svAbhAvika svarUpane eTale paramAtmasvarUpane pAmI zake, tevo je mArga, tene ja tAttvika mArga kahI zakAya; je mArgane anusaravAthI jIva krame karIne paNa potAnA svAbhAvika svarUpane pAmI zake nahi ane kevaLa vibhAvadazAmAM ja AthaDyA kare, e mArgane tAttvika mArga kahI zakAya nahi. AthI e nakkI thAya che ke-tAttvika mArga eTale mokSamArga ane mokSamArga eTale bhagavAna zrI jinezvaradevoe prarUpelo mArga. A mArgane anusaravAnA svabhAvavALo banelo je AtmA, tene mArgAnusArI kahevAya che. mArgAnusArI banelo AtmA mAtra sadgurUonA upadeza AdithI ja mArgane anusaranAro hoya che-ema nahi. paNa mArgAnusAripaNAne pAmelo AtmA svabhAvathI paNa bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAvelA mokSamArgane anukUla pravRtti karanAro hoya che. AvA mArgAnusAripaNAne upakArio mokSamArganI sAdhanAmAM ghaNuM ja upakAraka mAne che. upakArio pharamAve che ke-AvuM mArgAnusAripaNuM, e mokSanI prAptine mATenuM avaghya kAraNa che. jema AMdhaLo mANasa aTavImAM hoya ane nagaramAM pahoMcavAnI abhilASAvALo hoya, to te aTavIne laMghIne potAne je nagare pahoMcavAnI icchA hoya te nagare pahoMcI zake ke nahi ? tyAM kahevuM paDe ke-mANasa bhale AMdhaLo hoya ane aTavImAM paDelo hoya, paNa tene jo puNyayArI Ape to te jarUra potAne je nagare pahoMcavAnI icchA hoya, te nagare pahoMcI zake. potAnA tevA prakAranA puNyanA
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 121 - - udayathI e AMdhaLA mANasane paNa e ja raste cAlavAnuM mana thAya, ke je rasto tene je nagare jevuM che, te nagare pahoMcADato hoya; ane ethI te e mArge cAlato cAlato paNa potAne iSTa evA nagare pahoMcI jAya. tevA prakAranA puNyodayathI yukta hovAnA kAraNe jema aTavImAM aTavAi paDelo AMdhaLo mANasa potAne iSTa evA nagare pahoMcI jAya che, tema bhagavAna zrI jinezvaradevoe mAvelA mokSamArgane anukUla pravRtti svabhAvathI thAya-evI sadyogyatAne pAmelo AtmA krame karIne mokSane pAme e paNa banavAjoge ja che. mArgAnusArapaNAnuM kAraNa svabhAvathI mokSamArgane anukULa pravRtti thAya-tevI sadyogyatA te ja jIvone prApta thAya che, ke je jIvone potAnA cAritramohanIya-karmano kSayopazama siddha thayelo che. potAnA cAritramohanIya-karmanA kSayopazama vinA jIva AvA mArgAnusArapaNAne pAmI zakato ja nathI. cAritramohanIya-karmanA kSayopazamanuM pramANa jeTaluM vadhAre hoya, teTaluM ja jIvanuM mAganusArapaNuM vadhAre hoya ane cAritramohanIya-karmanA layopazamanuM pramANa jeTaluM ochuM hoya, teTaluM ja jIvanuM mAganusAripaNuM ochuM hoya. cAritramohanIya-karmano kSayopazama, e ja AvA mArgAnusAripaNAnI prAptimAM pradhAna kAraNa che. AthI. cAritramohanIya-karmano kSayopazama e zuM che, te samajI levuM joie. mohanIca-karmanI kula aDhAvIza prakRtio che. temAM traNa prakRtio. darzanamohanIyanI gaNAya che ane pacIsa pravRtio cAritramohanIyanI gaNAya che. cAritramohanIyanI prakRtio kaSAyo ane nokaSAyo saMbaMdhI che. krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - -- 122 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - kaSAyonA darekanA anantAnubandhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjvalana evA cAra cAra bhedo hoine te sola ane nava nokaSAyonI nava ema pacIsa prakRtio cAritramohanIya karmanI che. kSayopazama sakhyatvane pAmato jIva je avasare darzanamohanIyanI traNa prakRtiomAM gaNAtI mithyAtvamohanIya prakRtino kSayopazamAM sAdhe che, te avasarete anantAnubandhI rUpa krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra cAritramohanIyanI prakRtiono kSayopazama paNa sAthe ja che. jyAM sudhI anantAnubandhI rUpa krodha Adino udaya vartato hoya che, tyAM sudhI jIva samyagdarzana guNane pAmI zakato ja nathI, paNa samyagdarzana guNano sIdho saMbaMdha mithyAtvamohanIya karmanA kSayopazamAdinI sAthe hoine, mithyAtvamohanIyanA kSayopazamAdithI AtmAno samyagdarzana guNa pragaTe che, ema kahevAya che. sa, svabhAvathI mokSamArgane anukULa pravRtti thavA mAMDe, evI yogyatA mithyAtvamohanIyanA kSayopazamathI prApta thAya ke cAritramohanIyanA kSayopazamathI prApta thAya ? mithyAtvamohanIya kSayopazamAdinuM kArya tattvamArga prati AtmAne rUcivALo banAvavAnuM che. tattvamArga prati evo rUcivALo banelo AtmA, tattvamArga prati pravRtti to cAritra mohanIya AdinA kSayopazamAdinA yoge ja karI zake che. Atmika vikkasa kSAyonA kSayopazama vinA nahi cAritramohanIyanI anantAnubandhI kaSArtha lakSaNa cAra prakRtio jyAMsudhI udayamAM vartatI hoya, tyAM sudhI jIva samyagdarzanane pAmI zakato nathI; cAritramohanIyanI apratyAkhyAnI kaSAya lakSaNa cAra prakRtio jyAM sudhI udayamAM vartatI hoya,
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA|-3 tyAMsudhI jIva dezaviratinA pariNAmone pAmI zakato nathI; ane cAritramohanIyanI pratyAkhyAnI kaSAya lakSaNa cAra prakRtio jyAM sudhI udayamAM vartatI hoya, tyAM sudhI jIvasarvaviratinA pariNAmone pAmI zakato nathI cAritramohanIyanI saMjvalana kaSAya lakSaNa cAra prakRtio ane hAsyAdi nava nakaSAyonI nava prakRtio jyAMsudhI udayamAM vartatI hoya tyAM sudhI aticAra lAgavAnI khUba khUba saMbhAvanA rahe che ane jyAM sudhI cAritramohanIyanI e tera prakRtio udayamAM vartatI hoya che, tyAM sudhI jIva yathAkhyAta cAritrane pAmI zakato nathI. kevalajJAnane pAmavAne mATe kevalajJAnAvaraNa karmanA kSayanI AvazyaktA che, kevalajJAnAvaraNa karmano kSaya yathAkhyAta cAritrane pAmyA vinA sAdhI zakAto nathI ane yathAkhyAta cAritrane pAmavAne mATe cAritramohanIyanI saghaLIya prakRtiono kSaya sAdhavo paDe che athavA to cAritramohanIyanI eka paNa prakRti udayamAM vartatI na hoya evI avasthAne prApta karavI paDe che. upazamazreNi mAMDanAra AtmA, cArimohanIyanI eka paNa prakRti udayamAM vartatI na hoya-evI avasthAne pAmavA dvArA, yathAkhyAt cAritrane pAme che kharo; parantu te AtmA ethI AgaLa vadhIne kevalajJAnane pAmI zakato nathI, kema ke-te AtmAne sattAmAM rahelI cAritramohanIyanI prakRtiono avazyameva udaya thai jAya che. ethI e AtmAnuM eTalI badhI ucca dazAethI paNa ghaNu kAramuM patana paNa thai jAya che. kSapakazreNi mAMDIne mohanIyakarmanI saghaLIya prakRtiono kSaya sAdhavA dvArA yathAkhyAta cAritrane pAmanArA AtmA mATe to patana saMbhavita ja nathI A badhI vAto uparathI vicAra e karavA jevo che ke-muktinA abhilASI AtmAoe kaSAyo ane nokaSAyothI AtmAne mukta banAvavAnI keTalI badhI jarUra che ? kaSAyono kSayopazama sAdhyA 123
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 puNasthAnaka bhAdl-3 - - - vinA AtmAno sAco vikAsa saMbhavita ja nathI. kaSAyomAM rAcatA. AtmAo Atmika vikAsane sAdhI zakatA nathI. AtmA upara kaSAyonuM prabhutva jevuM-tevuM nathI. mAna ane mAyAmAM rAcatA AtmAo, akrodhI ane nirlobhI hovAno dekhAva karI zake e zakya che ane tethI teo kSamAzIla tathA udAra tarIkenI nAmanAne pAmI zake eya zakya che; parantu evI kSamAzIlatA ane udAratA Atmika vikAsanI sAdhaka banatI nathI. dekhAva mAtrathI kalyANa nathI. ati mAnI AtmAo paNa mAyAthI mAnarahita tarIkeno dekhAva karI zake che, paNa e kaSAyono jaya nathI. kaSAyono jaya sAdhavAne mATe to, bahu ja vivekapUrvaka AtmanirIkSaNa karatAM paNa zIkhavuM joie. chaThu pramatta sanacrati guNasthAnaka bAreya prakAranI aviratino sarvathA tyAga eTale pAMca indriyo ane chaThThuM mana ene pota potAnA viSayomAM eTale anukULa viSayomAM joDavI ane pratikULa viSayothI pAchI khaseDavI e che avirati ane tene jIvaMta rAkhavA mATe pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya e cha kAcano vadha karavo e bAra avirati kahevAya che. e bAre prakAranI aviratino sarvathA tyAga-manathI, vacanathI, kAyAthI pote seve nahi koinI pAse sevarAve nahi ane je koi ene sevato hoya. enesAro mAne nahi. A rIte pAlana karI jIvana jIvato hoya chatAM pAMca prakAranA pramAdanA 37pa00 vikalpomAMthI koine koi vikmanuM AcaraNa thai jAya ene jJAnI bhagavaMtoe pramAda kahelo che. evA paNa pramAdanA sevanane pramatta sarva virati guNasthAnaka
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 125 __ _ __ kahevAya che. A guNasthAnakamAM pramAdanuM sevana jANI bujhIne jIvA kare nahi paNa saMjvalana kaSAyano udaya rahelo hovAthI koivAra AvA sAmAnya pramAdanA kAraNe cAritramAM baLApo pedA karAvI. aticAra lagADe che mATe A guNasthAnakane pramatta sarvavirati guNasthAnaka kahevAya che. keTalAka AcAryonA mate A guNasthAnakano kALa eka aMtarmuhUrtano ja hoya che. e aMtarmuhUrta pachI sAtamA guNasthAnakane jIva pAme che pAcho eka aMtarmuhUrtamAM chaThThA guNasthAnakane pAme A rIte aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrte chaThThA ane sAtamA guNasthAnakamAM jIva caDha utara karyA kare che te ATha varasanyUna pUrvakroDa varasa sudhI jIvane cAlyA kare che. A dezona pUrvakroDa varasamAM sAtamA guNasthAnakano badho kALa bhego karIe to paNa eka aMtarmuhUrta jeTalo ja thAya che. jyAre chaThThA guNasthAnakano kALa dezonapUrvakroDa varasamAM aMtarmuhUrta nyUna jeTalo thAya che. kAraNake sAtamAM guNasthAnanI prAptinuM aMtarmuhUrta khubaja nAnuM hoya che ane chaThThA guNasthAnakanuM aMtarmuhUrta moTuM hoya che. AmAM jJAnI bhagavaMtoe draSTAMta ApeluM che ke koI jagyAe hiMDoLo (hiMcako) bAMdhyo hoya ane te madhyamAM hoya ane hiMcakA khAnAro hoMziyAra hoya. to eka bAjunI divAle hiMcako aDADI bIjI divAle paNa hiMcako aDADe temAM divAlane aDe to te hiMcako aDIne keTalo kALa rahe ? kSaNa, ane vacalo bIjI divAle na pahoMce tyAM sudhI keTalo kALA thAya ? temAM eka divAlathI bIjI divAle aDe-vAraMvAra aDe ane e kALa bhego karIe to kSaNa kSaNa vadhe e aMtarmuhUrta rUpe thAya. jyAre vacalo kALa vadhAratAM vadhAratAM bhego karIe to dezonA pUrvakroDa varasa thAya che. A rIte utkRSTa kALa jANavo. jyAre keTalAka AcAryo kahe che ke sAtamuM guNasthAnaka
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - - - -- -- -- -- -- -- -- -- prApta karyA vagara chaTTha guNasthAnaka jIvane dezona pUrvakroDa varasa sudhI rahI zake che ane TakI zake che. sarvaviratino pariNAma manuSyone ja pedA thai zake che ane te paNa saMkhyAtA varasanA. AyuSyavALA manuSyone ja thAya che te ATha varSanI umara pachI ja e pariNAma paMdA thai zake che mATe ATha varasa nyUna kahevAya che. asaMkhyAta varasanA AyuSyavALA yugalika manuSyone mAtra sukha bhogavavAno ja kALa hovAthI cothA avirati guNasthAnakathI AgaLano pariNAma AvI zakato nathI. | dara mahine pAMca mahAvideha kSetranA manuSyomAMthI. pAMca bharatA ane pAMca airAvata kSetranA manuSyomAMthI ema paMdara karmabhUminA manuSyomAMthI koine koi jIvane sarvaviratino pariNAma avazya pedA thai zake che. sarvaviratine pAmelA jIvono jagatamAM koikALe viraha hoto nathI kAraNake pAMca mahAvideha kSetramAM sadA mATe zrI tIrthaMkara paramAtmAo hayAta hoya che mATe viraha hoto nathI jyAre pAMca bharata ane pAMca airAvata kSetrone viSe daza koTAkoTI sAgaropamAM rUpa avasarapiNI kALamAM mAtra eka koTAkoTI sAgaropama kALamAM ja sarvavirativALA jIvo hoya che. bAkI hotA nathI mATe virahakALA hoya che ema kahevAya che. A sarvaviratine TakAvavA-khIlavavA ane pramAdanA vicArone sadaMtara nAza karavA apramatta bhAva pedA karavA mATe pAMca mahAvratanuM pAlana-enI paccIza bhAvanAonuM pAlana-ATha pravacana mAtAonuM pAlana-daza prakAranI sAmAcArInuM pAlana-ciMtana-manana satata cAlu ja hoya che. enA kAraNe e jIvo enI ja ciMtavanA ane vicAraNAmAM kALa pasAra karatA karatA apramatta bhAvanA sukhano AsvAda pAmI zake che. e sukhano AsvAda evo uMcI koTino hoya che ke je sukhano anubhava eka varasa satata karavAmAM Ave to
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- cauda guNasthAna bhAga-3 -- te sukhanI AgaLa anuttara vAsI devonuM je sukha che sarvArtha sidhdha vimAnamAM rahelA devonuM je sukha che te tuccha rUpe gaNAya che anubhavAya che. evA uMcI koTinA sukhano anubhava A sarvavirativALA jIvo prApta karI zake che. have e pAMca mahAvrato ane enI paccIza bhAvanAonuM varNana karAya che. pahelA mahAvatanI mahA pratijJA : "he bhagavaMta ! pahelA mahAvratamAM prANAtipAtathI (jIvahiMsAthI) pAcho haThuM chuM, he bhagavan! sarvathA jIvone mAravAnAM paccakhANa karuM chuM. sUkSama ke bAdara, basa ke thAvara ema sarva jIvone huM pote mArIza nahiM, anya pAse marAvIza nahiM, mAranArane sAro jANIza nahiM. jIvanaparyaMta trividha trividhe mana-vacana-kAyAe karI, huM jIvahiMsAne karuM nahiM, karAvuM nahiM, karanArane anumodIza nahiM. koi jIva bhUtakALamAM haNAyo hoya to te pApathI pAcho haThuM chuM. AtmasAkSIe niMdu chuM. gurUsAkSIe gaNuM chuM, te asat adhyavasAyathI AtmAne vAruM chuM. A rIte he bhagavan sarvathA jIvadayA pAlanarUpa pahelA mahAvratamAM rahuM chuM." (1) yati mahAtmAo aneka viziSTa guNonA svAmI hoya che. sAcA yatio teo ja che, ke jeo jJAna, darzana ane cAritra rUpa je ratnatraya-tenAthI sahita hoya. A traNa ratnomAMthI prathamanAM be ratno to caturtha guNasthAnakavartI AtmAonI pAse paNa hoi zake che. zrI cinokta tattvonI rUcivALA paNa viratimAM nahi AvelA
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 jIvo jJAna ane darzanae be ratnothI sarvathA hIna saMbhave ja nahiH parantu ahIM to ratnatrayanI vAta che. trIjuM ratna samcAritra che. sAvadha yogo eTale sapApa vyApAro-tenA tyAgane samyAritra kahevAmAM Ave che, paNa te tyAga jJAna ane zradhdhAna pUrvakano hoya to ! jJAna ane zraddhAnathI hIna evA tyAgane samyakcAritra rUpe gaNI zakAya ja nahi. munionuM samyakcAritra sarva sapApa vyApAronA jJAna tathA zraddhAna pUrvakanA, tyAga rUpa hoya che. A cAritra mUla ane uttaraguNanA bhedathI be prakAranuM kahevAya che. 128 21. sAdhunA mUla guNa kayA ane uttara guNa kyA ? uttara guNomAM pAMca samiti ane traNa gupti e aSTa pravacana mAtA Ave che, ke jenuM varNana atre thai gayuM che; jyAre mUla-guNo tarIke pAMca mahAvrato gaNAya che ane tenuM varNana Aje karavAnuM rahe che. sAdhuonuM mUla-guNa rUpa je samyAritra che, te pAMca prakAranuM che. mUla-guNa rUpa e cAritrane pAMca prakAranuM je kahevAya che, te vratabhedanA kAraNe kahevAya che, guNa svarUpabhedanA kAraNe kahevAtuM nathI. 21. e zuM ? mahAvrato pAMca che, mATe mUla-guNa rUpa cAritrane pAMca prakAranuM kahevAmAM Ave che. sAcA yatio, e pAMceya mahAvratone dharanArA hoya. munio mahAvrata rUpa je mahAbhAra, tene dhAraNa karavAmAM eka dhurandhara hoya che. mahAvratono bhAra sAmAnya koTino nathI. mahAvratonA mahAbhArane vahavo, e sAmAnya AtmAothI zakya nathI. yatidharmamAM anurakta evA paNa AtmAo, saMhananAdi doSane kAraNe, mahAvratonA mahAbhArane dharavA mATe samartha banI zakatA nathI. mahAvratonA mahAbhArane svIkAravA mATe AtmAe lAyaka banavuM joie ane tenuM AropaNa karanAra gItArtha gurUe paNa
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 129 - - - - - tenI yogyA-cogyatA saMbaMdhI parIkSA karavI joie. e tarapha bedarakAra banelA AtmAo kalyANane badale akalyANane pAme, emAM Azcarya pAmavA jevuM nathI. virAdhanAnI bhayaMkaratAne nahi samajanArA svecchAcArI AtmAo A vastune samajI zake e zakya nathI. vaLI upakAranA svarUpane nahi samajanArAo paNa, ajJAna AdinA kAraNe bhUla kare e zakya che. AthI kalyANanA arthI AtmAoe to potAne mahAvratonA mahAbhArane vahevA mATe yogya banAvavAnI paNa takedArI rAkhavI joie. mahAvrato tarIke gaNAtA mahAguNo pAMca che : eka ahiMsA, bIjuM samRta, trIjuM asteya, cothuM brahmacarya ane pAcamuM aparigraha, A pAMca mahAvrato che ane A pAMca mahAvratonuM svarUpa paNa ahIM ApaNe saMkSepathI joi laie. paheluM mahAvrata - ahiMsA prathama ahiMsAvratanuM svarUpa darzAvatAM, upakArI mahApurUSA hiMsAnuM svarUpa darzAvI, tenA niSedha rUpa ahiMsAne prathama mahAvrata tarIke oLakhAve che. pramAdanA yogathI trasa jIvonA agara to sthAvara jIvonA jIvitavyano nAza karavo, enuM nAma hiMsA che. evI hiMsA na karavI, enuM nAma ahiMsA che ane sAdhuonuM e paheluM mahAvrata che. (1) ajJAna, (2) saMzaya, (3) viparyaya, (4) rAga, (5) dveSa, (6) smRtibhraMza, (7) yogonuM duSmaNidhAna ane (8) dharmano anAdara' -A ATha prakArano pramAda che. A ATha jAtinA pramAdathI bacavA mATe saddagurUnI nizrA, e paNa khUba ja Avazyaka vastu che. A ATha jAtinA pramAdane nahi jANanArA AtmAo paNa jyAre potAnI jAtane jJAnI mAnI le ane hiMsAahiMsAnI vAto karavAne maMDI paDe, tyAre samajI levuM ke-evAo
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - ajJAnatA AdithI hiMsAne paNa ahiMsA ane ahiMsAne paNa hiMsA tarIke oLakhAvanArA banI gayA vinA rahe nahi. evA bhayaMkara koTinA ajJAna AtmAo vAstavika rItie ahiMsaka hotA nathI paNa hiMsaka ja hoya che ane ahiMsA AdinA nAme paNa evAo aneka ajJAna tathA bhadrika AtmAone hiMsAnA ja upAsako banAvI de che. kalyANanA arthI AtmAoe sadA sAvadha rahevuM joie ane sadraasahnA parIkSaka paNa banavuM joie. ahiMsAnI rUci e sundaravastu che, paNa ajJAna e mahAzatru che. ajJAnavaza, hiMsAthI virAma pAmavAne badale zu ahiMsAnA virodhI na banI javAya, enI paNa kALajI rAkhavI joie. ajJAnAdi je ATha prakArano pramAda che, tene jANI tenA tyAga mATe ahiMsApremI AtmAoe sadA tatpara banavuM joie. madha, viSaya, kaSAya, vikathA ane nidrA ema paNa pAMca prakAre pramAdo gaNAya che. basa agara to sthAvara evA koi paNa jIvanA jIvitanuM pramAdayogathI vyaparopaNa e hiMsA che ane evI hiMsAne tajanArA AtmAo ja prathama mahAvratanA pAlako che. AthI samajI zakAze ke-sAcA yatioe pramAdanA tyAga tarapha leza paNa bedarakArI rAkhavAnI hoya nahi. pramAdanA tyAganI bedarakArI, e hiMsAnI ja tatparatA che ane sAdhumAM e saMbhave ja kema ? upakArio mAne che kepramAdayogathI basa ane sthAvara-koi paNa jIvanI hiMsA na thAya, e rItie ahiMsaka pariNAma rAkhIne vartavuM, e prathama mahAvrata che. sa. A vratanuM pAlana saMsAramAM rahIne paNa karI zakAya, e zuM zakya che ? sAdhutA pAmyA vinA sAdhutA pAmavA mATe anaMtajJAnioe mAvyA mujabano tyAga Adi karyA sivAya, A mahAvratanuM
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 131 ------- - pAlana zakya ja nathI. SaTkAyanI virAdhanAthI ja jIvanArAo potAne mahAvratadhArI manAvatA hoya, to te teonI kAramI dhRSTatA ja che. zrI tIrthaMkara mahArAjA jevAnA AtmAo paNa jyAre ramanagAra bane che, tyAre ja mahAvratonA dhAraka kahevAya che. sAcA sakhyadraSTio paNa, amUka aMze tyAga karavAne samartha hovA chatAM, gRhasthAvAsano parityAga karI zakavAne mATe jo asamartha hoya che, to sarvaviratidhara banavAnI lAlasA sevatA thakA paNa dezaviratidhara ja bane che. ahiMsAdi mahAvrato sarvaviratidharone mATe ja zakya che. sarva viratidhara banyA vinA ahiMsAdi mahAvratonA sAcA pAlaka banI zakAya, e zakya ja nathI. sarvaviratidhara banavA mATe gharabAra, kuTumbaparivAra Adi saghaLAno parityAga karavo, e Avazyaka che. sAcA anAsakto saMsAramAM rahyA thakA zakyA tyAga karavA chatAM paNa, potAnI jAtane mahAvratadhArI manAvatA nathI. evA anAsakta AtmAo paNa mahAvratone dharavA mATe sarvatyAganI lAlasAmAM ja ramatA hoya che. "A saghaLAno parityAga karIne, huM AjJA mujabano nircantha kyAre banuM ?' e ja e puNyapurUSonI manobhAvanA hoya che. gRhasthAvAsamAM rahevA chatAM paNa sAcI anAsakta dazAne amuka aMze pAmelA AtmAonI jyAre A dazA hoya che, tyAre jeo saghaLI akaraNIya ane pApamaya pravRttione ja rasapUrvaka Acare che, tevAone to mahAvratadhArI manAya ja kema ? evAo potAnI jAtane anAsakta tarIke oLakhAvIne paNa, potAnA pApane ja chUpAvavAnA prayatno kare che. e rItie daMbhamaya jIvana jIvanArA pApAtmAo bhadrika AtmAone ThagI zake che, paNa teoe samajavuM joie ke-teo potAnA ane bIjAonA paNa paralokane bagADI rahyA che. kalyANakAmI jagatane mATe evA dakSio kAramA zatruonI ja
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 garaja sAranArA hoi, klyANanA arthI AtmAoe to evAothI sadA dUra ja rahevAno ane anyone paNa dUra rAkhavAno zakya prayatna karavo joie. dharmAcAryo dharmanIja dezanA de H 132 dharmAcAryo saMsAranI asAratA samajAve ane mokSanI upAdeyatA samajAve-emAM to ahIM koine paNa zaMkA hovAne kAraNa ja nathI. saMsArathI chUTavA ane mokSe pahoMcavA mATe dharma ja eka sAdhana rUpa che, eTale dharmanI kathA ja dharmAcAryoe karavAnI rahI. dharmAcAryonA veSamAM hovA chatAM paNa, jeo dharmakathAnA sthAne arthakathA ane kAmakathA kare che, teo khare ja adharmAcAryo che. artha ane kAmanI jagatamAM vinA upadeze paNa pravRtti che ane e pravRtti AtmahitanI ghAtaka ja che H te chatAMya eno upadeza devo, e to saLagatA jagatamAM ghInI Ahuti nAMkhavA jevuM che. pApa rUpa hoi anartha rUpa manAtA artha ane kAmano upadeza ane te paNa dharmAcArye de, e to pANImAMthI agni uThe enA jevuM bhayaMkara che. dharmAcAryo to prasaMga pAmIne dharmakathAnA ja karanArA hoya ane emAM paNa saMsAranI asAratA tathA mokSanI sArarUpatA samajAvIne, saMsAranA tyAgamAM tathA mokSanI prAptimAM sAdhanabhUta evA dharmano ja upadeza ApavAno hoya. dharma be prakArano che H dharmanA mULa sthApaka zrI jinezvaradevo sivAya anya koi ja hotuM nathI. dharmanA sAcA sthApaka eka zrI jinezvaradevo ja hoya che. zrI jinezvaradevo paNa potAnA rAga, dveSa ane ajJAnano saMpUrNapaNe vinAza karyA pachIthI ja dharmatIrthanI sthApanA kare che. e rItie rAga, dveSa ane ajJAna upara vijaya prApta karanArA zrI
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ yada |HsthAnaka bhA-3 133 - - -- - - - jinezvaradevoe be prakArano dharma prarUpyo che. e beya prakArano dharma, e zivanagare lai janAro mArga che; paNa temAMno eka jaladI pahoMcADanAro mArga che, jyAre bIjI kALe karIne pahoMcADanAro mArga che. zivapure jaladI pahoMcADanAro mArga e susAdhudharma che ane kALe karIne zivapure pahoMcADanAro mArga e gRhidharma che. sAdhudharmathI jaladI mukti pamAya-e niHzaMka vAta che : A ubhaya prakArano dharma prarUpI, jagata samakSa mokSamArgane sthApita karanAra bhagavAna zrI jinezvaradevono A vizva upara ocho upakAra nathI. AvA upakArI paramarSione parama prakAre ArAdhavAno eka ja upAya che, ane te bIjo koija nahi, paNa e tArakonI AjJAno yathAzakti amala karavo e ja che ! AthI tame samajI zakazo ke-zrI jinezvaradevonI ArAdhanA kaho ke yathAvasthita muktimArganI ArAdhanA kaho, e sarvano bhAva eka ja che. zrI jinezvaradevoe mAtelA susAdhudharma ane gRhidhamI A bemAMnA prathamanA dharmane ArAdhanAro, jaladI mokSane sAdhI. zake che, e vAta zaMkA vinAnI ja che; paraMtu e prathama dharmane ArAdhavA mATe, tene ArAdhavA icchatA AtmAe aneka guNothI alaMkRta banavuM, e atizaya jarUrI che. zrI jinezvaradevoe mAvelA "susAdhudharma ane gRhidharma' -A be prakAranA dharmamAMthI prathama prakAranA dharmane sArI rItie sevanArA puNyAtmAo alpa kAlamAM ja mokSane pAme che, A vAta eTalI badhI yuktisiddha che ke-AnI sAme koi paNa samaju prazna paNa karI zake tema nathI. samyagdarzana, samyajJAna ane samyaphacAritra rUpa je sumArga emAM mana, vacana ane kAyAthI karavA, karAvavA ane anumodanA dvArA lAgI gayelo AtmA ja, A "susAdhudharma' nAmanA prathama dharmane
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 yauda d[NasthAnaka bhAga-3 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- sAcA rUpamAM ArAdhI zake che; ane evo AtmA ghaNA ja alpa kAlamAM apavargapura eTale mokSa-tene pAme, emAM zaMkA e kAramAM ajJAna sivAya zakya nathI. AvA anupama ane ajoDa evA sumArganI ArAdhanAmAM trividhe trividhe macelo AtmA, ala kAlamAM ja zivapurane svAdhIna banAve, emAM asaMbhavita jevuM zuM che, ke jethI zaMkAno AvirbhAva zakya bane ? sumArganA svarUpane jeo na samaje teone ja AmAM zaMkA janma. bAkI, sanmArganA svarUpane jANanArA AtmAonA aMtaramAM to evI zaMkA janmavAne koi kAraNa ja nathI. parIkSAnI AjJA : paNa samyagdarzana, samyajJAna, samyakracAritra rUpa mokSamArganI ArAdhanAmAM trividhe trividhe lAgI javuM, e kAMi sAdhAraNa vastu nathI. e sanmArgane ArAdhavAmAM lAgI javA dvArA susAdhudharmane sArI rItie ArAdhI adhyakAlamAM mokSa meLavavA mATe ghaNI ghaNI lAyakAto AtmAmAM pragaTAvavI joie. sanmArganI ArAdhanAmAM lAgI jai, sAdhudharmane sAdhavA dvArA ghaNA ja alpakAlamAM mokSa meLavavA icchanArAe, prathama to sAvadha kAryonA parivarjanamAM ughukta banavuM joie. je AtmA pApamaya kAryonA parityAgamAM prayatnazIla nathI hoto, te AtmA A susAdhudharmane sAcA rUpamAM koi paNa rItie ArAdhI zakato nathI. upakArioe to, dIkSArthinI parIkSA mATeya, A vastune tapAsavAnI AjJA mAvI che. jyAM durAgraha hoya che tyAM svAbhAvika rItie mithyA bhAvanuM andhapaNuM AvI jAya che. Ama karavAthI pApa lAge agara to amuka pravRtti e pApa pravRtti che." -ema gurU dvArA kahevAmAM Ave, te chatAM paNa je AtmA e pravRtti karatAM AMcako na anubhave,
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - --- - - - caMda guNasthAna bhAga-3 135 - evo AtmA dIkSA mATe lAyaka nathI. prajJazuddha ane kathAzuddhanI paNa parIkSA karavI-ema zAstro spaSTa zabdothI mAve che. dazmio dabhanA baLe praznaparIkSA ane kathAparIkSAmAM pAsa thavAnuM kauzalya dharAvatA ja hoya che : A ja kAraNe zrI dharmabindunI TIkAmAM sApha zabdothI mAvyuM che ke-asatyo satya jevAM dekhAya che, mATe evAonI parIkSA jarUra karavI. pra--zuddha ane kathAzuddhano abhyAgama karIne paNa, tene dIkSita karatAM pahelAM, tenI jarUrI parIkSA jarUra karavI, ema upakArio mAve che. samyagdarzanAdinI tenI pariNatinI parIkSA paricaya vinA zakya nathI ? ane e mATe prAyaH cha mAsa" no kAla sUcavavAmAM Avyo che. prAyaH dvArA e sUcavyuM che ke-pAtranI apekSAe parIkSAkAla cha mAsathI alpa paNa thai zake che ane adhika paNa thai zake che. jIvanabhara pApamArgane pramAdathI paNa na AcaravAnA mArge jene levo che, tenI pApabhIratA paNa na tapAsavI, e nyAya kyAMno ? bALaka to kuNuM hoya che; ene jema vALIe tema e vaLe evuM hoya che; ema chatAM paNa enAya svabhAvano abhyAsa karavo paDe che, to pachI moTI ummaranA je Ave tene mATe te pApamaya vyApAronA parityAgamAM prayatnazIla che ke nahi, e zA mATe na tapAsavuM? e tapAsavAnI AjJA chatAM, enI upekSA karavAmAM kayI lyANabuddhi AvI jAya che ? dvisaMpanna- lakSmInI mUccha vinAno che ke nahi ?' -A paNa tapAsavAnuM vidhAna che, to pachI - "pApamaya vyApAronA parityAgamAM prayatnazIla che ke nahi ?' -A vAta tapAsavAnI hoya, emAM Azcarya zuM che ? je susAdhudharma pApamaya vyApAronA parityAganI prayatnazIlatA vinA sAdhya nathI, susAdhudharmanA arthinI paNa sAvadha vyApAranA parivarjananI ughuktatA jevAnuM vidhAna avazya hoya ja. saMvega ane vairAgyanAM poSaka zAstronA abhyAsa mATe abhyAsa karanAramAM
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 cauda guNasthAnaka bhAga-3 e che ke nahi e jovAnuM vidhAna hoi, jo abhyAsa karatAM abhyAsa karanAramAM e na dekhAya, to vAcanAnI mAMDalImAMthI tene uThADI mUkavAnuM paNa vidhAna che. AvI rItie vidhAna karanAra zAstra, pApamaya vyApAranA parityAganI prayatnazIlatA vinA je susAdhudharmanI ArAdhanA zakya nathI, te susAdhudharmanA arthimAM e vastu che ke nahi, e jovAnuM vidhAna na kare, e koi paNa rItie banavAjoga vastu nathI. potAnA jIvanI jema anya jIvonI rakSA H 'susAdhudharma' rUpa prathama prakAranA dharmanI ArAdhanA mATe sAvadha eTale pApavALAM je kAryo-tenuM parivarjana karavAmAM udhuktatA eTale udyamazIlatA, e khUba ja Avazyaka vastu che. chae kAyanA jIvone abhayadAna e je dharmanuM mukhya aMga che, enuM rakSaNa A jAtinI ughuktatA vinA koi paNa rItie zakya nathI. jeo cha kAyanA jIvonI rakSA potAnA jIvanI mAphka karavA jogI manodazA dharAvatA nathI, teo mATe A susAdhudharma sAdhya nathI. cha kAyanA jIvono sAco rakSaka jo koi paNa hoya, to te A susAdhudharmano pAlaka ja che. cha kAyanA jIvonI rakSA, e to evI vastu che keAkhuM sAdhupaNuM ja tanmaya che. jayaNA vinA A dharmanuM pAlana nathI ane jayaNA e tyAre ja zakya che, ke jyAre prANI mAtrane potAnI mAphka mAnI, koi paNa jIvane mArA pramAdathI paNa hAni na pahoMce enI satata jIvaMta ane jAgRta kALajI hoya. pApavyApAranA parivarjhanamAM udyamI hovAnA badale je ALasu hoya che, te to ghaNI vAra nAmano ja sAdhu rahI jAya che. AjJAnI upekSA ane anuraNanA cALA :
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 137 hiMsA e mahApApa che ane e pApathI bacavA mATe, jIvA mAtrane potAnI mAphTa mAnI, tenI rakSAmAM udyamazIla banavuM e jarUrI che. hiMsAnA pApathI e vinA bacAya tema nathI. e pApathI bacavA mATe anaMtajJAnioe kramAvela vidhi mujaba ja pratyeka kAryamAM pravRtti karavAnI che. AjJAnI upekSA eTale AtmahitanI ja upakSA samajo. AjJAthI virUddha jAtinA anukaraNanA nAde caDhelAo, anaMtajJAnioe karelane karavAnA nAme, Atmahitano kAramo saMhAra karI rahyA che. evAonI dayA ghaNIya Ave, e chatAM teonuM ahita thatuM na aTake e paNa banavAjoga che. hiMsA rUpa pApathI bacavA mATe paNa anaMtajJAnionI AjJA e parama AdhAra che. anantajJAnioe prarUpyA mujaba cha kAcanA jIvonI sAcI zraddhA keLavI, tenA svarUpane jANI, e jIvonI virAdhanAthI bacavA mATe pApavyApAronA parivarjana mATe ughukta rahevuM, e khUba ja Avazyaka che. e vinA, prathamano je susAdhudharma-tene sAdhavA dvArA zivapadane ghaNA ja adhyakAlamAM AtmasAta karI devuM, e koi paNa rItie banavAjoga nathI. ane hiMsAthI bacavAne mATe anantajJAnionI AjJAno AdhAra lIdhA vinA cAle evuM nathI. Rju paNa banavuM joie sumArge lAgIne susAdhudharmanA pAlana dvArA zrI siddhapadane alpakAlamAM ja sAdhavAnA athie jema pApavyApAranA parityAga mATe prayatnazIla banavAnI jarUra che, tema haju banavAnI paNa jarUra che. RjutA eTale saralatA nAmano guNa pAmyA vinA, AtmA haju eTale sarala banI zakato nathI. mAyAvI AtmA A susAdhudharmanI ArAdhanA mATe nAlAyaka che. mAyA, e eka evo
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 - - cauda vaNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - - - doSa che, ke je AtmAne susAdhudharmanI ArAdhanA sukhapUrvaka karavA de nahi. mAyA, e asatyanI mAtA che. anaMta upakArio mATe che ke-prAyaH karIne mAyA vinA asatyano upayoga hoto nathI. paranu vaMcana karavAnA pariNAma rUpa je mAyA, e susvabhAvatA rUpa vRkSanA vinAza mATe kuhADAnuM kAma karanArI che. mAyAzIla AtmA. suMdara svabhAvane jIvanamAM jIvI zakato nathI. mAyAzIlatA, e suMdara svabhAvazIlatAnI pratipakSiNI che. mithyAjJAna, e jyAre suMdara svabhAvano zatru che, tyAre mAyA, e mithyAjJAna rUpa avidhAnI janmabhUmi che ! A ja kAraNe, mAyAvI AtmA durgatino adhikArI hoi, susAdhupaNAnA pAlanamAM parama sahAyaka evI jutAne pAmato nathI. bakavRttine dharatA ane kuTilatAne AcaravAmAM hoMziyAra evA mAyAvio jagatane ThagavAno prayatna karyA kare che, paNa sAcA rUpamAM teo pote ja ThagAya che ? kAraNa ke-e mAyAvIpaNuM temane bhayaMkara bhavasAgaramAM bhaTakAve che. mAyAdevInI upAsanAmAM paDelA sau koi saralatAnA verI banI, potAnI jAtane A susAdhumArga rUpa prathama koTinA dharmanI ArAdhanA karavAnI je lAyakAta-tenAthI vaMcita rAkhe che ane saMsAramAM bhaTakavAnuM cAlu rAkhe che. jagatanI mAyAmayatA : A jagatamAM mAyAnuM sAmrAjya kama vyApeluM nathI. kevaLa artha ane kAmanI upAsanAmAM paDelA ajJAna jIvo kevI rItie mAyAvI vyavahAra calAvI rahyA che, e paNa samajavA jevuM che. mAyAnI upAsanAmAM AnaMda mAnatA rAjAo arthanA lobhathI saghaLAya lokane Thage che. rAjAo saghaLAne ThagavA mATe
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 139 prapaMcanA guNono Azraya lai aneka rItie potAnI ThagavidyAno upayoga kare che. e ja rItie mAyAmAM sarvasva mAnanArA brAhmaNo, ke jeo aMdarathI apramANika hoi sAra vinAnA che, teo paNa bahAranA ADambarathI tilako dvArA, mudrA dvArA, manTo dvArA ane potAnI kSAmatAnA darzana dvArA lokane Thage che. mAyAne bhajanArA vANiyAo paNa khoTAM tola, khoTAM mAna ane zIghrakAritA Adi aneka prakArothI bhoLA lokane Thage che. batAvavuM kAMi ane ApavuM kAMie vageremAM mAyAvI vANiyAo evA jhaDapI hoya che ke-bhoLAone vAta-vAtamAM ThagI zake che. teo tola ane mApamAM evI zIvratAthI cAlAkI karI zake che ke-bhoLAo bhAgye ja kaLI zake. hRdayamAM nAstiktA chatAM, aneka jAtanA yAginA veSamAM pAkhaMDane bhajanArA mAyAvio paNa jaTAdhArI banIne, muMDa banIne tathA zikhA, bhasma, valkala ke nagnapaNuM Adi dharIne bhoLA zraddhALuone Thage che. AvA ThagArAo jagatamAM ochA nathI hotA. rAga vinAnI hovA chatAM rAga batAvavAnI kaLAmAM kuzaLa ane hAva, bhAva, lIlA pUrvaknI gati ane vilokko dvArA kAmione raMjita karatI vArAMganAo paNa jagatane Thage che. patnIo patione ane pati patnIone, pitA putrone ane putro pitAne, bhAi bhAine ane mitro mitrone mAyAthI parasparane ThaganArA banI jAya che. arthanA lobhI loko ane cora Adi loko mAyA. AcaravAmAM sadA jAgRta rahe che ane aharniza jAgRta evA te loko prasaMga maLe pramAdI lokone ThagyA vinA rahetA nathI. potAnA pApaphaLane bhogavatA adhama AtmAo aneka rItie sArA lokone Thage che. cattara Adi kuyonimAM rahelA devo paNa pramAdI evA mANasone krUra banyA thakA bahu prakAranAM chalo dvArA ghaNI ghaNI pIDAo kare che. matsya Adi jalacara jIvo kapaTathI potAnAM
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 cauda puNasthAnaka bhAga-3 baccAonuM paNa bhakSaNa kare che ane teo paNa mAyAvI evA macchImArothI bandhAya che. zikArIo paNa nAnA prakAranA upAyothI sthalacara jIvone aneka Apattio Ape che. pakSio paNa paraspara mAyAnA upAyathI aneka jAtinAM pApone Acare che. A rItie pArakAne ThagavAmAM tatpara evA jIvo AkhAe lokamAM vyApelA hoya che, ane teo, potAnA dharmano ane potAnI sadgatino nAza karI pote ja ThagAya che. prIti ane udveganA kSaraNa rUpa : A saghaLo, prapaMca mAyAno che. A mAyAnA nAza vinA, susAdhudharmanI ArAdhanA zakya nathI. AmAyAnA nAza mATe jatA ja sAco upAya che. saralatA rUpa sAcA upAyanA Asevana vinA mAyA maravAnI nathI ane e vinA susAdhudharma ArAdhAvAno nathI. A kAraNe, susAdhudharmane ArAdhavA mATe mAyAne mAranAra A jutAno svIkAra karI, kAju banavAnI ghaNI ja agatya che. mAyA, e jagatano droha karanArI hovAthI viSadharInA jevI che. mAyA rUpa viSadharIthI DasAyelA AtmAo, jaMgama loka upara apakAra karavAnI vRttithI bharelA hoya che. evA AtmAo susAdhudharmanI ArAdhanA karavAne ayogya che. susAdhudharmanI ArAdhanA karavA icchatA AtmAoe mAyA-viSadharIne jItavI ja joie. ene jItavAne mATe Arjava e mahoSadhi che ane e jagatane Ananda ApanAra che. A ArjavaguNane AtmasAta karI, hajubhAvane dharavo, e A susAdhudharmane ArAdhavA icchanArAo mATe atizaya jarUrI che. anaMta upakArI paramarSio kramAve che ke-saralatA e muktipurIno sarala paMtha che : bAkIno saghaLoya AcAravistAra enI sAdhanAne mATe ja che. anyo paNa kahe che ke
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ che cauda guNasthAnaka bhAga-3 ----------------------- saghaLuMya kapaTa e mRtyunuM pada che ane Arjava e brahmanuM pada che : jJAnano viSaya paNa kharo A che. bAkInA pralApano artha zo che ?' kharekhara, saralatAnA svAmio lokamAM paNa prItinuM kAraNa thAya che. kuTila mANasothI to jIvo sarpathI jema uDhegane pAme che, e ja rItie udvegane pAme che. kapaTathI rahita che cittavRtti jeonI evA mahAtmAone, teo bhagavAsane sparzanArA hovA chatAM paNa, muktisukha e svasaMvedha banI jAya che. jyAre, jeo kuTilatAthI kilaSTa mananA mAlika banyA che, teo paranA vyApAdanamAM ja rakta hoya che, eTale teone to svamamAM paNa sukha kyAMthI thAya ? jJAnineya saralatA sarala nathI - samagra vidyAomAM vaiduSya pAmavA chatAM ane klAone jANyA chatAM, evA dhanya AtmAo to thoDA ja hoya che, ke jeone bALakonA jevuM saralapaNuM maLyuM hoya ! vidvattA ane kalAveditA maLavI sarala che, paNa saralatA maLavI e sarala nathI. vidvattA ane kalAveditA sAthe saralatAnI prApti, e koi dhanya AtmAo mATe ja sarajAyelI che. ajJAna evAM bALakonI saralatA paNa jo prItine mATe thAya che, to pachI sarva zAstronA arthathI otaprota cittavALA banelA paMDita purUSonI saralatA prItinuM kAraNa thAya, emAM to prazna ja zo ? ajJAnionI saralatA karatAM jJAnionI saralatA, e ghaNI ja kiMmatI vastu che. AvA jJAnionI saralatA e jagata mATe paNa suralatA samI che, paNa e saralatA jJAnioneya sahajaprApya to nathI ja. A rItie saralatAnI prAptine atizaya mukla banAvanArI atizaya bhayaMkara koTinI dazA svabhAvane bhUlavAthI thai ! anyathA, jJAnio to mAne che ke saralatA e svAbhAvika vastu che, jyAre kuTilatA e kutrima vastu che. svAbhAvika saralatAne
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 coda guNasthAnika bhAga-3 choDIne kRtrima kuTilatAne Azraya koNa Ape ? A vAta svabhAvane samajanArA AtmAo mATe ghaNI ja suMdara che, paNa jeone AtmAnA svabhAvanI vAta paNa pasaMda nathI, teo mATe AvI vAta paNa jarAya hitane karanArI thatI nathI. saralatAthI ja muktisAdhanA : anaMta upakArio to kramAve che ke-dhanya che te AtmAone, ke jeo chala, pazunya ane vakroktithI vaMcana karavAmAM pravINa evA paNa mANasa upara suvarNanI pratimAnI mAphTa vikAra vinAnA rahe che. ThagavAno prayatna karanAra upareya sahaja paNa vikAra na thavo, e sAmAnya guNa nathI. AtmAmAM atizaya uttamatA janamyA vinA A dazA AvavI, e koi paNa rItie zakya nathI. anaMta upakArio mAne che ke- aho ! dhRtasAgaranA pArane pAmelA evA paNa zrI gautama mahArAjA, ke jeo gaNadharadevomAM prathama hoi zreSTha hatA, te paNa ArjavanA pratApe bhagavAnanI vANIne eka zekSanI mAphTa sAMbhaLatA hatA. A Azcarya e akAraNa nathI. Aje nahi jevA jJAnanI prApti chatAM paNa koinuM sAMbhaLavuM e pAlavatuM nathI ane sAMbhaLavA chatAM paNa huM jANuM chuM." -ema batAvavAnA cALA karavAnuM mana thayA vinA rahetuM nathI. A dazAmAM e saralatA svapamAMya kema saMbhave ? AlocanA mATe paNa ajutA jarUrI che. bAjutApUrvaka AlocanA karanAro saghaLAya duSkarmane khapAvI nAMkhe che, jyAre kuTilatAthI AlocanAne karanArA alyA pApa hoya toya tene ghaNuM vadhArI de che. kAyAmAM, vacanamAM ane cittamAM sarva prakAre akuTila nahi banelA AtmAono A saMsArathI. mokSa nathI. mokSa te ja AtmAono che, ke jeo kAyAmAM, vacanamAM ane manamAM sarva prakAre sarala banelA che. Aja sudhImAM jeoe
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 143 mokSane sAdhyo che, teoe saralatAthI ja mokSane sAdhyo che, jeo atyAre mokSane sAdhI rahyA che, teo paNa saraLatAthI mokSane sAdhI rahyA che, ane jeo mokSane sAdhaze teo paNa saraLatAthI ja mokSane sAdhaze ! kuTila AtmAo mokSa pAmyA paNa nathI, pAmatA paNa nathI ane pAmaze paNa nahi. AthI spaSTa che ke- sAdhudharmanI ArAdhanA dvArA atyakAlamAM mokSa sadhAya e barAbara che, paNa e susAdhudharmane ArAdhavAne mATe jema pApavyApAronA parivarjanamAM prayatnazIla banavAnI jarUra che, tema haju eTale sarala banavAnI paNa jarUra che. mahAvatonA pAlana sivAyanI Asaktine tajavI joie - susAdhudharma ane gRhidharma' -A be prakAranA dharmamAMthI prathamanA dharmane ArAdhavA mATe AtmA jema pApavyApAronA parivarjanamAM ukta hovA sAthe sarala paNa hovo joie, tema pAMca mahAvrato rUpI je parvata, tenA gurUbhArane sArI rItie vahana karavAmAM pravaNa paNa hovo joie. A vastu tyAre ja bane, ke jyAre AtmAnI pAMca mahAvratonA pAlana sivAyanI anya Asakti hoya nahi. je AtmAnA traNe yogo mahAvratone ja samarpita thai jAya che, te ja AtmAmAM AvI pravaNatA Ave che paNa anyamAM nathI AvatI. trividha trividha hiMsA, asatya, corI, methuna ane parigrahano tyAga e pAMca mahAvrato che. A pAMca mahAvrato e parvatanI mAphTa mahAna che, emAM zaMkAne avakAza ja nathI. parvata mahA bhAre hoya, tema pAMca mahAvrato paNa parvata jevAM hoi mahA. bhAre che. e mahAbhArane sArI rItie vahana karavAnI ja Asakti AvyA vinA, pAMca mahAvrato rUpa parvatanA mahAbhArane sArI rItie
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 cauda vaNasthAnaka bhASA-3 vahana karavAmAM pravaNatA AtmAmAM AvavAnI nathI. susAdhudharmane ArAdhavAne mATe A pravaNatA ghaNI ja Avazyaka che. upakArio mAve che ke-mahAvratonA mahAbhArane sArI rItie vahana karavAne mATenI pravaNatA jeNe prApta karavI hoya, teNe mahAvratonI pacIsa bhAvanAothI otaprota banI javuM joie. e pravaNatAno arthI, mahAvratonI pacIsa bhAvanAono amala karavAnA lakSyavALo hovo ja joie. bhAvanA vinAnAM mahAvrato paNa muktipadanAM sAdhaka banatAM nathI. pahelA mahAvatanI pAMca bhAvanAo : eka eka mahAvratanI pAMca pAMca bhAvanAo che. A prasaMge ApaNe e bhAvanAone paNa joi laie. prathama mahAvratanA mahAbhArane vahana karavAne icchato AtmA "ahiMsA' ne 1manoguNi, 2- eSaNAsamiti, 3- AdAnabhAMDamata-nikSepaNA samiti, 4- irSAsamiti ane pa- duSTa annapAna grahaNa -A pAMca bhAvanAothI sadAya bhAvita rAkhe. A pAMca bhAvanAomAM eka gupti Ave che ane traNa samitio Ave che. "ahiMsA' nAmanA mahAvratane surakSita rAkhavAne mATe ane "ahiMsA' nAmanA mahAvratanuM yathA zakya paNa sundaramAM sundara prakAranuM pAlana karavAne mATe, manoguti Adi pAMca bhAvanAonuM Asevana ghaNuM ja Avazyaka che. vinA hiMsAe paNa hiMsAjanya pAponuM upArjana zAthI thAya che ? 1- "manogukti nuM bhAvanApaNuM eTalA mATe che ke-hiMsAmAM mananA vyApAranI pradhAnatA che. jeoe zrI prasannacaMdra rAjarSinuM
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 145 --- kaze ke binyuM draSTAtta sAMbhaLyuM che, teo samajI zakaze ke-hiMsA nahi karatA evA paNa te rAjarSie, sAtamI narakane yogya karma nimyuM hatuM. e avasare rAjarSi prasannacaMdra potAnA ahiMsAvratane manoguptithI abhAvita banAvI dIdhuM hatuM. jo e samaye paNa e maharSie potAnA prathama mahAvratane manoguptithI bhAvita rAkhyuM hota, to e pariNAma Avata ja nahi. nimitta maLatAM ja mana-markaTa nAcavA maMDI paDe che. e mana-markaTanA nAcane pratApe hiMsA nahi karavA chatAM paNa AtmA evI hiMsaka dazAmAM ramato thai jAya che ke-sAdhuvezamAM rahyo rahyo paNa te hiMsAjanya kAramAM pAponuM upArjana kare che. A kAraNe, prathama mahAvratanI rakSA mATe mana upara paNa bhAremAM bhAre aMkuza rAkhavo joie che. sadoSa bhikSAnI vyApaktA - 2- "eSaNA samiti" nI bhAvanA paNa prathama mahAvratanI rakSA mATe khUba ja Avazyaka che. e bhAvanAnA abhAvamAM piMDanI vizuddhi bhUlAyA vinA rahetI nathI. AdhAkarmI bhikSAno, tevA koi khAsa kAraNa vinA ja ane te paNa AnaMdapUrvaka bhoga karanAro ahiMsA' vratano vilopa karanAro ja bane che. A bhAvanA Aje keTalAko mATe lupta prAyaH banI che. bhikSAnI pravRttimAM je viziSTatAo che, te A ja kAraNe nAza pAmI che. doSita bhikSAnI je bhIrutA mahAvratonA pAlakamAM hovI joie, te je nAza pAme, to pachI veSa dhAritA ja zeSa rahI jAya che. rasalampaTatAe A bhAvanAne jalAvI dIdhI che. rasalampaTatA prathama mahAvratane ghAyala karavA mATe karakSA jevI che. nirdoSa bhikSA e ahiMsAnuM sAcuM jIvana che. nirdoSa bhikSAnA mahimAne nahi samajanArA ane sadoSa bhikSAthI nahi kaMpanArA, A bhAvanAnA svarUpathI sadAya ajJAta
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 146 ane vratapAlananA AsvAdathI sadAya vaMcita ja rahe che. anItinI kmANI jevI bhikSA : gRhastho mATe anItinI kamANI jema kalaMka rUpa che, tema sAdhuo mATe doSita bhikSA e kalaMka rUpa che. uttama gRhastho jema svabhAvathI ja anItinA tyAgI hoya che, madhyama gRhastho jema paraloknA DarathI anItinA tyAgI hoya che ane jaghanya koTinA gRhastho jema A lokanA bhayathI anItinA tyAgI hoya che, tema uttama sAdhuo potAnA uttama svabhAvathI ja doSita bhikSAnA tyAgI hoya che : Ama chatAM paNa, paralokanA bhayathI ane A lokanA bhayathI paNa jeo doSita bhikSAthI bace che, teo paNa apekSAe prazaMsApAtra che ! paNa Aje jema ghaNA gRhastho anItinA tyAgane jalAvI dai anItinI upAsanAmAM ja rAce che ane ethI teo jaghanyanI gaNanAmAMthI paNa potAne bAtala karI cUkyA che, e rItie doSita bhikSAmAM ja mahAlanAra sAdhuo, potAnI gaNanA veSadhAriomAM ja karAvanArA gaNAya, emAM Azcarya zuM che ? juThTho ane kAramo bacAva : doSita bhikSAthI bacavA mATe upakArioe ghaNuM ghaNuM pharamAvyu che, paNa zAstraneya zastra banAvanArAoe ajJAna sAdhuone A bhikSAnA viSayamAM paNa oche-vadhate aMze ullaMTha banAvyA che. jeo potAnI jAtane zAstranA jJAtA manAvavA chatAM paNa, doSita bhikSAne ArogavA mATe niHzUka banI gayA che, teoe A viSayamAM khUba ja unmArga calAvyo che. zAsravedio paNa jyAre evuM bolatA saMbhaLAya che ke- 'zrAvako Ape ane sAdhuo khAyaemAM TIMkA zI ?' -tyAre khare ja kaMpArI chUTe che. AvuM
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 147 bolanArAone jationI TIkA karavAno keTalo adhikAra che, eya vicAravA jevuM che ! AjanA jatio, ke jeo sAcA yatipaNAno tyAga karavAthI "gurUjI' ne badale "gorajI' tarIke oLakhAya che, teo kahe che ke- "amane paNa zrAvako sAdhano Ape che ane ethI ame rela Adino upayoga karIe chIe, emAM harakata zI ?' tyAre AvuM kahetAM teone mATe paNa TIkA karavAno adhikAra pachI kyAM rahe che ? AthI jeo doSita bhikSAnI upAsanAmAM paDyA che, teoe kamathI kama hitabuddhithI TIkA sAMbhaLavA jeTaluM khamIra to avazya rAkhavuM joie, ke jethI doSano khyAla Ave ane doSatyAgano zakya prayatna paNa thai zake. rasalaMpaTatAne tajavI joie : doSita bhikSAno AsvAda e sAdhupaNAmAM jheranA AsvAda jevo AsvAda che. rasalapaToe ja zuddha bhikSAnA mArgano vilopa karyo che. "ahiMsA' nAmanA A mahAvratane surakSita rAkhavA mATe, A "eSaNA samiti' nI bhAvanA sodita rahevI joie. A bIjI bhAvanAne sadodita rAkhavA mATe rasalampaTatAno tyAga karyA sivAya chUTako ja nathI. kharekhara, rasalampaTatAnA pratApe prabhuzAsananI nirdoSa bhikSAnAM darzana paNa Aje durlabha thayAM che. bhikSA lAvavI eTale jANe Aje e vicitra jAtino ja dhaMdho thai paDyo che. sAruM ane iMdriyone anukULa anukULa lai AvavuM, enuM ja nAma bhikSA hoya-evuM AcaraNa thatuM paNa Aje keTaleka sthale spaSTa rUpamAM dekhAi rahyuM che. Aje keTalAkonI gaucarI gadvAcArI banI gai che. gItArtha gaNanAyakoe A tarapha khUba ja jAgRta rahevAnI jarUra che. gaNanA nAyakapade ArUDha thayelA ja jyAM viSayalampaTa hoya, tyAM to sAdhuo mAtelA sAMDha jevA bane e
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 cauda guNasthAnaka bhAga-3 -- - - - - - - - judI vAta che, paNa parama tyAgI ane parama gItArtha evA gaNanAyakane pAmavA chatAMya je sAdhuo bhikSAnA viSayamAM mAtelA. sAMDha jevuM AcaraNa karatA hoya, teoe to A eka lokanA thoDA samayanI mojanA kAraNe thatI anaMtakAla sudhInI bhayaMkara pAyamAlIthI bacavA mATe, A bIjI bhAvanAthI prathama mahAvratane khUba ja bhAvita banAvavAnI AvazyaktA che. jovuM-pramArjivuM eya Avazyaka che - 3- prathama mahAvrata rUpa je "ahiMsAtenI trIjI bhAvanA checothI samiti. A samitino paramArtha, koi paNa vastune letAMmUkatAM jovAnuM ane pramAjavAnuM pUrepuruM lakSya rAkhavuM e che. A bhAvanAnA abhAvamAM paNa, prathama mahAvrata rUpa je ahiMsA, tenuM pAlana muzkela che. koi paNa vastra-pAtra Adine letAM ke mUkatAM, jovAnI ane pramArjivAnI keTalI badhI AvazyaktA che, e SaskAyanI rakSAnI bhAvanAvALo ja jANe. sUkSma jIvonA astitvamAM ane enI rakSAmAM mAnatA munio, joyA vinAnI ane pramAryA vinAnI vastune mUke, to teo A samiti rUpa bhAvanAmAM rahelA kema ja manAya ? koi paNa vastune letAM ke mUkatAM pahelAM, e vastune ke sthAnane jovAnI ane pramArjivAnI kALajI vinAno, A bhAvanAthI vaMcita che, ema ja mAnavuM rahyuM. chae kAyanA jIvonI rakSAnA manorathomAM ramato muni, jovAnA ane pramArjivAnA lakSyathI rahita hoya, e banavuM ja zakya nathI. prANI mAtrane potAnA AtmAnI mAphTa gaNato AtmA munipaNAmAM Ave ane te pachI A bhAvanAthI dUra rahe, e to pUrvamAM ugatA sUryane pazcimamAM ugADavA jevuM ja asaMbhavita kArya che; paNa, pramAdaparavaza AtmAoe A kAryane ghaNuM ja susaMbhavita banAvI mUkyuM che.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 149 kalyANakAmI AtmAoe to evA pramAdanI jaDane ja ukheDI nAMkhavAnI tatparatA keLavavI joie : kAraNa ke-prathama mahAvratanA pAlanamAM dattacitta banavA icchatA AtmAe to A samitine paNa eka kSaNane mATeya visaravI e yogya nathI. cAla paNa upayogazUnya nahi joie 4- prathama mahAvratanA suvizuddha pAlana mATe "irSA samiti paNa khUba ja Avazyaka che. gamanAgamanamAM upayogapUrvakanI pravRtti, e A samitino paramArtha che. "ahiMsA' nAmanA mahAvratathI otaprota thayelo muni, vinA prayojane to eka aMgulI halAvavAnI paNa icchAvALo hoya nahi. e maharSi prayojane gamanAgamana kare, tyAre paNa koi paNa jIva mArAthI sahaja paNa pIDA na pAmo.... - evI bhAvanAthI bharapUra ja hoya. evA maharSinI cAla paNa anaMta upakArioe kramAvelI AjJAne anusaratI ja hoya. udvatanI mAkka AMkhone AjubAju vatAM cAlanArA to, A samitinA zatruo ja che. A samitinA je zatruo ja hoya, te zatruone sAcA arthamAM dayALu mAnavA, e ja muzkela che. munione jyAre yathecchapaNe cAlatA jovAmAM Ave, tyAre koi paNa dharmazIlane glAni thAya e svAbhAvika che. zrI jinezvarabhagavAnanA munio, e mUrtimaMta ahiMsA che. evA paNa munio ahiMsA mATe pratikUla evI cAle cAle, e kema sahAya ? kharekhara, hiMsA karAvanArI cAlano paNa muniomAM to abhAva ja hoya. hiMsAnA abhAvavALI ane ahiMsAne sAdhanArI cAlane cAlavA icchatA munioe, eka kSaNanA paNa virAma vinA "ryAsamiti" nI bhAvanAmAM ekatAne ja rahevuM, e ekAMte hitAvaha che.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 cauda guNasthAnaka bhAga-3 sacittano parihAra H 5- prathama mahAvratanI pAMcamI bhAvanAnuM nAma 'draSTAnna-pAnagrahaNa' che. jIvasahitanA anna-pAnano parihAra, A bhAvanAthI susAdhya che ! A kAraNe, A bhAvanA paNa ahiMsAvrata mATe upakAraka che. A bhAvanAthI jIvadayApAlananI dazA khUba ja jAgRta rahe che. 'ahiMsA' nAmanA mahAvratanA pAlana mATe keTalI keTalI vAtothI sAvaceta rahevAnuM che, e AthI khUba spaSTa thAya che. bhakSyAbhakSyano viveka paNa A mATe khUba Avazyaka che. aneka acitta vastuo paNa jIvonA saMyogathI saMsakta banI jAya che. evI vastuono parihAra A bhAvanAnI jAgRti vinA muzkela che. koi paNa manapasaMda khAdha ke peya vastu hAthamAM AvatAM ja mukhamAM mUkavAnI AturatAvALAo A bhAvanAne aMtaramAMrAkhI zakatA nathI. eka rasanAnI Asakti AtmAne kevA kevA pApanA mArge gamana karAve che, e vAta jo samajAya, to e AsaktinA tyAga mATe saghaLAya sAmarthyano sadupayoga thayA vinA rahe nahi. 'ahiMsA' nAmanA mahAvratano upAsaka, game teTalo kSudhAtura banelo hoya tevA samaye paNa, zuddha gaveSaNAthI meLavelI doSarahita bhikSA paNa, jIvothI saMsakta che ke nahi-e jovAmAM sahaja paNa pramAdane paravaza bane nahi. A dazAne jALavI rAkhavA mATe A pAMcamI bhAvanA khUba ja jarUrI che ane ethI A pAMcamI bhAvanA prathama mahAvrata mATe khUba ja upakAraka che. A pAMca nAvanAothI paravArelAo, prathama mahAvratanA lopako bane, emAM Azcarya pAmavA jevuM kAMi ja nathI. hiMsAno Dara ane ahiMsApAlananI sAcI tamannA hoya, to A pAMca bhAvanAo pratinuM durlakSya asaMbhavita che ane ethI thai jatI bhUla mATe paNa AtmAne sadA pazcAttApa Adi thayA ja kare che.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 151 bIjA mahAvratanI mahA pratijJA 'he bhagavAn ! bIjA mahAvratamAM sarvathA asatya-juduM bolavAno tyAga karuM chuM. he bhagavan ! jIvanaparyaMta krodhathI, lobhathI, bhayathI ke hAsyathI huM asatya bolIza nahIM, anya pAse bolAvIza nahIM, bolanArane sAro jANIza nahIM. jAvajjIva trividhe trividhe mana-vacana-kAyAe karI asatya bolIza nahIM, bolAvIza nahIM, bolanArane anumodIza nahIM. pUrve asatya bolAyuM hoya to te pApathI he bhagavan ! pAcho haThuM chuM. AtmasAkSIe niMduM chuM. gurU sAkSIe gahuM chuM. te asat adhyavasAyathI AtmAne vAruM chuM. A rIte he bhagavan ! sarvathA asatya-juThuM bolavAnA virAma rUpa bIjA mahAvratamAM huM rahuM chuM. (2) bIjuM mahAvrata-nRta H have bIjuM mahAvrata che- 'sUnRta' mRSAvAdanuM jemAM sarvathA viramaNa che, evA prakAranuM A vrata che. priya ane pathya evA tathya vacanane bIjuM mahAvrata kahevAya che. sAcA vacanamAM jarUrI priyatA paNa khUba ja Avazyaka che. mAkhaNIyA vRttinI priyatA to satya vacanane paNa asatya banAvanArI che. 'koi paNa AtmAne aprIti pedA na thAo' -evA prakAre zuddha hRdayathI bolAyeluM vacana e priya vacana che. kevaLa upakArabhAvanAthI ane zuddha samajapUrvaka bolAyeluM.vacana priya ja hoya che ane evuM vacana sAMbhaLavA mAtrathI paNa suyogya AtmAone prIti pedA karanArUM hoya che. ekyuM priya vacana ja nahi, paNa sAthe e vacana bhaviSyamAM hita karanArUM paNa hovuM joie. evuM vacana ja sAcA rUpamAM priya hoi zake che. AvuM priyatA ane pathyatAthI viziSTa evuM ja tathya vacana, e bIjuM mahAvrata kahevAya che. bIjA mahAvratane oLakhAvatAM mahApurUSo tathya
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 paNa vacanane je be vizeSaNo Ape che, te khUba ja vicAravA jevAM che. vacana mAtra tathya ja eTale ke amRSA rUpa ja nahi hovuM joie. priya ane pathya evuM je tathya vacana -ene ja upakArI mahApurUSo bIjuM mahAvrata jaNAve che. paramArthane nahi pAmelA AtmAone, ahIM e prazna uThavo saMbhavita che ke 'eklA satya vacanane bIjA mahAvrata tarIke oLakhAvyuM hota, to zuM harakata hatI ? ke jethI priya ane pathya A be vizeSaNo vadhArAnA ApavAnI jarUra paDe che ?' AnuM paNa upakArioe suMdara samAdhAna ApyuM che. "satya vratanA adhikAramAM vacanane 'tathya' eTale 'satya' evuM vizeSaNa ApavuM, e to barAbara che : paNa 'priya' ane 'pathya' eTale bhaviSyamAM hitakara A be vizeSaNono ahIM satya vratamAM adhikAra zo che ?" -AvA praznano uttara ApatAM paNa upakArioe 152 mAvyuM che ke-e be vizeSaNo paNa A satyanA adhikAramAM ja atizaya jarUrI eTale adhikArayukta ja che. corane cora kahevo, koDhIyAne koDhIyo kahevo, kANAne kANo kahevo athavA evA ja koine evA vizeSaNathI navAjavo-e dekhItI rItie satya hovA chatAM paNa, e vizeSaNo e vizeSaNane lAyaka evA jIvoneya apriya hovAthI, vAstavika satyanI koTimAM AvatAM nathI. corane cora ane koDhIyA Adine koDhIyo Adi kahevo, e hakIkatathI satya hovA chatAM paNa, apriya hovAthI asatya che. AthI jeo 'ame to je jevo hoya, tene tevo kahevAmAM ja satyanI upAsanA mAnIe chIe' -ema kahe che, teo khare ja ajJAnonA ja AgevAno Thare che. teo satyavAdI nathI paNa paramArthathI asatyavAdI ja che. cora kone kahevAya, koDhIyo kone kahevAya, kANo kone kahevAyaA vigere vastuo samajAvavI e jUdI vAta che ane tevAne tevA tarIke saMbodhIne bolAvavo e jUdI vAta che. vastune vastu svarUpe -
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 ------------ 153 samajAvavAmAM asatya nathI lAgatuM, paNa cora Adine cora Adi tarIke saMbodhavo e spaSTatayA aprItikara hovAthI, esa. kakSAmAM na rahetAM asatyanI ja kakSAmAM jAya che. 21. game te paNa koine ya aprItikara thAya evuM bolavuM, e satya hovA chatAM paNa asatya ja ne ? A samaja barAbara nathI. svapara-upakAranA hetuthI kalyANamArganuM varNana thatuM hoya ane aklyANakara mArgone samajAvI tenAthI bacavA-bacAvavA AdinuM kahevAtuM hoya, ethI ja jo koine aprIti thatI hoya, to eTalA mAtrathI ja te varNana asatyanI koTimAM AvatuM nathI. ayogyane ayogya tarIke saMbodhavo e satya hovA chatAM paNa asatya che, paNa ayogya kone kone kahevAya e vigerenuM svaparahitArthe varNana karavuM, e to Avazyaka vastu che. kevaLa hitakAmanAthI vastune vastu rUpe varNavavAmAM asatyano doSa kahenArA paNa ajJAna che ane cora Adine te te tarIke saMbodhanArA paNa ajJAna che. corane corIthI bacAvavA mATe je kahevAya e ya jUdI vastu che ane corane cora-cora tarIke saMbodhAya eya jUdI vastu che. AthI spaSTa ja che ke- svapara kalyANanI buddhithI samajapUrvaka je bolAya ane tethI kadAca ayogya AtmAone svArthahAni Adi kAraNe aprIti thAya, toya te asatya nathI. mULa vAta e ja che ke-satyanA arthie kANA Adine kANA Adi tarIke saMbodhavA rUpa je apriya ane e ja kAraNe asatya rUpa je vacana-teno tyAga karavo, e paNa atizaya jarUrI che. mAtra tathya vacana ja vrata rUpa nathI, paNa te priya joie H eTaluM ja nahi, paNa te pathya paNa joie. pathya eTale bhaviSyamAM hitakara. bhaviSyamAM ahitakara evuM je vacana hoya, te kadAca tathya paNa hoya ane priya paNa hoya toya paramArtha draSTie satya nathI, paNa asatya ja che
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- nagna-satyavAdio jyAre potAne satyavAdI tarIke oLakhAve che, tyAre khare ja teonA kAramA ajJAna mATe dayA Ave che. zikArio jaMgalamAM prazna kare ke- "mRgo kyAM gayA ?' mRgone pote jatAM joyA ja na hoya, khabara ja na hoya, to to javAba devAmAM kAMi vicAravAnuM nathI paNa mRgone jatAM joyA hoya ane te mRgo kacI dizA gayA-ema zikArI pUchato hoya, evA samaye ema kahevuM ke- "meM joyA che ane te A bAju gayA che." -e zuM yogya che? nagna satya bolavAnI vAto karanArA ajJAno AvA javAbane ja satya kahe, paNa paramArthavedI mahAtmAo to mAve che ke-ema bolavuM e satya hovA chatAM paNa pariNAme ahitakara hovAthI asatya ja che. amRtavAdI banavAne icchanArA AtmAoe evA paNa vacanano tyAga ja karavo joie. bhaviSyamAM ahitakara bananArAM tathya ane priya paNa vacanone bolanArA AtmAo. vastutaH satyavAdI nathI, paNa asatyavAdI ja che. Ama hovA chatAM paNa, jeo potAnI jAtane "satyavAdI" manAvavA mATe anekanA ahitamAM pariNAma pAme evuM paNa satya bolavAnA AgrahI che ane jagatane paNa evuM ja satya bolavAno jeo upadeza Ape che, teo satyanA pUjArI to nathI ja paNa satyanA kAramAM zatruo ja che. bIjA mahAvrata tarIke to te ja vacana satya manAya che ke je tathya hovA sAthe priya ane pathya hoya. kavacit evuM paNa banI jAya che ke-vyavahAranI apekSAe koi vacana apriya paNa lAgatuM hoya, chatAM hita mATe enuM uccAraNa Avazyaka hoya. evA vakhate samajavuM joie ke- "bhaviSyamAM hitane karanArUM kaThora paNa vacana satya ja che. kAraNa ke-hita e to saunI priya vastu che ane ethI e jenAthI sadhAya tene priya tarIke mAnI zakAya. jeo cora Adine cora Adi tarIke saMbodhe che ane jeo pariNAme hiMsA
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 tarIke pariNAma pAme evAM vacano bolo che, teo A bIjA mahAvratanA svarUpathI ajJAta che. pahelA ane bIjA mahAvratane aMge A to TUMkI TUMkI vAto kahI, paNa vartamAnamAM ahiMsA ane satyanA nAme hiMsA ane asatyano je vAyu phuMkAi rahyo che tene aMge ghaNI ghaNI vAto vicAravA jevI che. vaLI bhadrika AtmAone ThagavAno dhaMdho lai beThelAo paNa Aje priya' vacananA nAme aneka bhramo upajAvI rahyA che, paNa vicakSaNo priya ane tathya sAthe pathyano jo yogya vicAra kare, to evAothI bacavuM e bahu muzkela kAma nathI. bIjA mahAvratanI pAMca bhAvanAo : 155 pahelA mahAvratanI jema pAMca bhAvanAo che, tema sarva prakAre mRSAvAdathI virAma pAmavAnA svarUpavALA bIjA mahAvratanI paNa pAMca bhAvanAo che. e bhAvanAonAM nAmo che- 1hAsyapratyAkhyAna, 2- lobhapratyAkhyAna, 3- bhayapratyAkhyAna, 4krodhapratyAkhyAna ane 5-AlocanApUrvakanuM bhASaNa.' rAgathI, dveSathI ane mohathI asatya bolAya che, mATe A pAMca bhAvanAo dvArA e traNeno tiraskAra karavAmAM Avyo che. bIjA mahAvratanA pAlanamAM 'hAsya, lobha, bhaya ane krodha' -A cAra mahA vighno che. e kAraNe hasyAdi cArane bIjA mahAvratanA pAlanamAM vighna rUpa mAnI hAsyAdi cArano parityAga karavo, e hAsyAdi-pratyAkhyAna kahevAya che ane e bIjA mahAvratanA pAlana mATe khUba Avazyaka che. jema hAsyAdi cAranuM pratyAkhyAna Avazyaka che, tema bolatAM pahelAM samyajJAna pUrvakanI vicAraNA paNa Avazyaka che. samyajJAna pUrvakanA vicAra vinA bolavuM, e paNa bIjA mahAvratanA pAlanamAM vighna rUpa ja che, e vAta paNa vicakSaNane kabUlyA vinA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 coda kuNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - - - - - - -- -- -- cAle ema nathI. AthI, eno paNa parityAga karIne ja bolavuM ane je bolavuM te paNa samyagajJAna pUrvaka vicArIne ja bolavuM, e paNa atizaya jarUrI che. A pAMca bhAvanAo asatyavAdathI bacavA mATe khUba Avazyaka hoine, e bhAvanAone aMge paNa, prasaMga prApta thayo che to ApaNe thoDo vicAra karI laie. hasavAmAM AnaMda mAnanArA mohanA sevaLe che : 1- bIjA mahAvratanI prathama bhAvanA "hAsyapratyAkhyAna' nAmanI che. hAsyazIla banelo AtmA, icchA na hovA chatAM paNa, hasatAM hasatAM asatya bolI nAMkhe che, A vAta samajathI na samajAya evI nathI. hasanazIla AdamI hasavAmAM jyAre lIna thAya che, tyAre to e bhAnabhUlA jevo banI jAya che. hAsyano AvirbhAva, e paNa "hAsya' nAmanA mohanIcanA udayano ja pratApa che, e vAta zrI jainazAsananA jJAtAthI ajJAta kema ja hoi zake ? mohanIyano svabhAva AtmAne muMjhavanAro che. hasavAmAM AnaMda mAnanArAo to mohanA ja sevako che. hAsyane paNa teo ja jarUrI mAne, ke jeo tattvadraSTie ajJAna hoya. "isan da mithyAhUyAt' ema upakArio mAve che. "hasavAmAMthI khasavuM thAya che." -evI lokokti paNa che. bIjA mahAvratanI rakSAne icchatA muni hAsyano tyAga karavA mATe paNa sajja hovA joie. upahAsa karavAno svabhAva sAdhumAM hovo ja na joie. hAMsI, mazkarI ane ThaThThAo-e mUrkha lokonI moja che, paNa jJAnionI nahi. jJAtio to hAMsI, mazkarI ane ThaThThAthI para rahenArA hoya che. hAMsI, mazkarI ane ThaThThA jevA mohavilAsamAM mahAlanArAo, potAnA "satya" nAmanA mahAvratane bhUlI jAya ane asatya AlApa-saMlApa karavA macI paDe, emAM kazuM ja navAibharyuM nathI. A jAtinA
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 asatyathI bacI satyanA pAlanamAM sajja rahevuM hoya, to A 'hAsyapratyAkhyAna' nAmanI bhAvanAthI bhAvita rahevAnI khUba jarUra che. mAnAdinA lobhathI thatI hAni : 157 2- 'lobhapratyAkhyAna' nAmanI bIjI bhAvanA paNa bIjA mahAvratanA rakSaNa mATe ati Avazyaka che. lobha paravaza banelo AtmA ghaNI ja sahelAithI asatyano bolanAro thAya che. lobhe aneka svarUpe jagata upara potAnA sAmrAjyane vistAryuM che. sAdhuo paNa jo potAnA sthAnane bhUle che, to teo paNa vastra, pAtra ane pustaka Adi aneka vastuonA lobhane AdhIna banI jAya che. mAna-sanmAnanA lobhane paNa bhAnabhUlAo vaza bane che. A jAtinI lobhaparavazatAthI asatya bolavuM, e to Aje keTalAka sAdhu gaNAtAoneya sopArI khAvA jeTaluM paNa muzkela nathI lAgatuM. potAnA mAnanI rakSA mATe hAsyanI vAtanA rUpamAM anekonI khoTI niMdA AnaMdapUrvaka karanArA jyAre dharmAcAryo tarIke paMkAtA paNa jovAya, tyAre to e atizaya khedano ja viSaya gaNAya. teo A bIjA mahAvratanI pahelI ane bIjI-e banneya bhAvanAone bhUlyA che, eno e rItie spaSTa sAkSAtkAra thAya che. mAnanA lobhathI, potAnI prazaMsA ane anyanI khoTI niMdA, e sAdhupaNAnA lebAsamAM paNa svAbhAvika jevI banI jAya che. lobhanI A bhayaMkaratA samajI, tenA tyAgamAM sajja rahevAnI tAlAvelI, e A bIjI bhAvanAnuM svarUpa che. hAMsIno ane mAnAdinA lobhano Aje sAdhunA veSamAM rahelAo upara paNa kAramo hallo che. A hallAnA pratApe Aje evA paNa dharmAcAryo tarIke oLakhAtA AtmAo che, ke jeono ghaNo samaya hAsyajanaka vAtomAM ja jAya che ane e samaye teo
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 cauda guNasthAnaka bhAga-3 potAnA aneka prakAranA bhayaMkara jAtinA lobhonuM ja prAyaH poSaNa karatA hoya che. mAna-sanmAna ane prazaMsAnA lobhio, kayI rItie potAnuM je kAMi mAna-sanmAna hoya te banyuM rahe ane kayI rItie potAnI prazaMsA sadAya thayA kare temaja vadhyA kare-evA ja prakAranI yojanAono hAMsInI vAtamAM paNa amala karyA kare che. evA dharmAcAryo paNa potAnA bIjA mahAvratane bAjue mUkIne ja beThA hoya, evo spaSTa AbhAsa thAya che. evAonA sahavAsamAM AvavAthI aneka dharmanA arthio paNa potAnA arthipaNAne gumAvI beThAnA banAvo banyA che. hAsyapratyAkhyAna' ane "lobhapratyAkhyAna' -A be bhAvanAno abhAva, e ja dazAnuM mukhya kAraNa che. je sAdhuone A durdazAthI bacavuM hoya, teoe A be bhAvanAone satata jIvaMta ane jAgRta rAkhavI joie. hAMsImazkarInI kuTeva ane vastrAdino tathA mAnasanmAnAdino lobha, e bIjA vratane mATe zrApa rUpa che, ema jANI e beno parityAga karavo e ja A be bhAvanAono paramArtha che. jeo sAcA svAdhyAya AdithI paravAryA che, teone Aje hAMsI-mazkarI vinA samaya kema pasAra karavo-enI paNa ciMtA che ane bAhyathI ja mAtra tyAgI hovAthI bIjI rItie vastra, pAtra ane pustaka Adino tathA mAnasanmAnAdino lobha e bicArAone khUba satAvI rahyo che. lyANakAmioe evI durdazAthI bacavA mATe A be bhAvanAone khUba majabUta banAvavI joie. bhaya paNa aneka anartho sarajAve che : 3- "bhayapratyAkhyAna' A nAmanI trIjI bhAvanAthI paNa bIjA mahAvratane bhAvita rAkhavAnI jarUra che. namAlA AtmAo bhayathI paNa asatya bolI nAMkhe che. keTalIka vAra bhayabhIta banelA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda || sthAna bhAga-3 159 dharmAcAryo pote asatya bole che eTaluM ja nahi, paNa bhakto pAseya asatya bolAve che ane lakhAve che. zANA AtmAo upara AnI sArI asara na thAya ane navA pAmelAo khasI jAya, to ethI Azcarya pAmavA jevuM nathI. mAnanA lobhe zAsanarakSAnI pravRtti upADI aneka zAsanapremIono sAtha meLavyo hoya, paNa jyAM kAramo virodha thAya ane virodhio dvArA temanA svabhAva mujaba gAlIpradAna AdinuM zastra ugAmavAmAM Ave, tyAM evA AtmAo mAnalobhI hoine khasI jAya : eTaluM ja nahi, paNa bhayabhIta banelA teo sahAyaka banelA zAsanasevakone mAthe ja doSa DhoLI temanI nindAdi karavAnoya prayatna kare, e svAbhAvika che. vartamAnanAM zAsanarakSAnAM keTalAMka prakaraNomAM AvuM banI gayeluM anubhavAyuM che ane e anubhavoe vicakSaNa zAsanapremione saceta banAvyA che. evA bhayano Avibhava, e paNa "bhayamohanIya" nA udayano ja pratApa che. enA udayathI bhAnabhUlA banelA bIjA mahAvratane bhUlI jAya e paNa bane. mAna levA jatAM mAna javAnuM dekhAya, eTale e bhayathI paNa asatyano Azraya levo paDe. pUrve karelI zAsanasevAno paNa keTalIka vAra potAnA mukhe ja bhayathI apalApa karanArAo jovAya che. ethI e paNa spaSTa thAya che ke-tevAo dvArA zAsanasevAnAM kAmo paNa kevala mAnanI lAlasAthI ja thAya che ! anyathA, mAna javAnA prasaMge paNa pUrve karelI zuddha buddhinI zAsanasevAno apalApa karavAnI jarUra zI ? jyAre potAnA nAme caDhatI zAsanasevAno paNa mAnanAzathI gabharAine ke mAnanAzanI saMbhAvanAthI DarIne apalApa karAya, tyAre samajavuM ke-zAsanasevA thai gai e AnuSaMgika banAva, paNa dhyeya to mAna meLavavAnuM ja. AvA lobhI ane bhIrU AtmAo, game tevA sArA paNa kAryamAM, cheka aNInA samayeya dago de, to
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 cauda guNasthAnaka bhAga-3 ethI Azcarya pAmavA jevuM kAMi ja nathI. evAonA vizvAse rahevuM, eya dagAne AmaMtraNa ApavA jevuM che. kharekhara, evA lobha ane bhayane AdhIna banelA AtmAo kyAre potAnA bIjA mahAvrataneya dago deze, te paNa kahI zakAya nahi. evAonAM mahAvrato sadAya bhayagrasta ja hoya che. AvI kaniSTa manodazAthI bacavAne mATe ane e dvArA mahAvratane surakSita rAkhavAne mATe, prANonA nAzano je bhaya-tene paNa tajavo joie. prANanA nAzanA bhayanI mAphka anya bhayo paNa asatya bolavAmAM kAraNabhUta banI jAya che. A rItie bhaya paNa AtmA pAse aneka pApo karAvanAra bane che. A kAraNe, bhayane tajavo e paNa khUba ja Avazyaka che. saMyamanI sAdhanAnA sadupayogamAM AvatA prANo jo saMyamabhaMgamAM kAraNa thAya, to e ghaNI ja kamanasIba ghaTanA gaNAvI joie. pApabhIrU banavAne badale- 'mArA sanmAna Adino nAza na thAya.' -e vagere jAtinI bhIrUtA dharanArA, A trIjI bhAvanAthI vaMcita rahevAne ja sarajAyelA che. AvA bhIrUo mRSAvAdathI nathI DaratA, paNa mUrkhAo dvArA thatA potAnA mAnabhaMgathI Dare che. AvAo mahAvratone dharanArA banelA hovA chatAM paNa, dhIra nahi hovAnA kAraNe, prAyaH mahAvratonI darakAra vinAnA ja hoya che agara to banI jAya che. aprazasta krodhane tajavo ja joie H 4- cothI bhAvanA 'krodhapratyAkhyAna' nAmanI che. 'krodhathI taralita manavALo banelo AtmA paNa mithyA bolI jAya che ! AthI krodha paNa bIjA vratamAM vighna karanAra che. mATe mAre krodhano paNa tyAga karavo joie.' -AvI bhAvanAthI bhAvita AtmA, potAnA bIjA mahAvratane
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda puNasthAnaka bhAga-3 161 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- sArI rItie surakSita rAkhI zake che. krodha paNa eka mohanIyano. ja prakAra che. krodhAdhIna AtmA bhAnabhUlo banIne na bolavAnuM paNa bolI nAMkhe che. mahAmAnI AtmAo A krodhathI bhAgye ja bacI zake che. zAsananA virodha samaye zAMtinI vAto karanArA. jyAre potAnA virodhathI ukaLI uThatA dekhAya, tyAre samajavuM jarUrI che ke-evAo zAsananA sevaka nathI paNa potAnI jAtanA mAnanA sevaka che AvAo vidhi mujabanA prazasta kaSAyane potAnA banAvI, enA dvArA zAsananI sevAthI nirjarA nahi sAdhI zake, paNa aprazasta kaSAyonI upAsanAthI kAramAM baMdhane bAMdhI zakaze. asatyanA khaMDana ane satyanA maMDana upara evAo eTalo prema nathI dharatA, ke jeTalo evAo potAnI nAmanAno prema dhare che. potAnI nAmanA upara AvI paDatA nahi jevA ghAthI paNa jeo garamAgarama thAya che, teo jyAre zAsana upara AvatA kAramA ghA samaye paNa zAMtinI vAto kare che, tyAre khare ja teonI kuTilatAbharI sanmAnapriyatA jhaLakI uThe che. prazasta krodha e satyano pakSapAtI hoya che, tyAre aprazasta krodha e asatyano pakSapAtI hoya che. aprazasta krodha asatyano pakSapAtI hoi, AtmAne bhAnabhUlo banAvI asatya bolato paNa banAvI de che ! AthI, bIjA mahAvratanA rakSaNanI abhilASAvALAe, eno parityAga karavo e paNa atizaya hitAvaha che. AvI bhAvanAmAM ekarasa jevA banI javuM joie. AvI bhAvanAnA bhAvitapaNAnA pratApe, aprazasta krodha svapramAM paNa nahi Ave; ane kadAca AvI paNa jaze topaNa tenAthI ugarI jatAM prAyaH vAra nahi lAge. AvI dazA, bIjA mahAvratanA pAlakane mATe keTalI badhI hitAvaha che, ema bIjA mahAvratanA premIne ja samajAya tema che. A dazA vinA bIjA mahAvratanuM niraticAra pAlana, e azakya vastu che. AthI
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 cauda guNasthAnaka bhAga-3 tenuM niraticAra pAlana karavAnA athie A bhAvanAneya AtmasAta karavI ja joie. samyajJAnapUrvaka vicArIne bolavuM - pa- "AlocanApUrvakanuM bhASaNa" -A nAmanI pAMcamI bhAvanA che. koi paNa vacana bolavA pUrve samyajJAnapUrvaka vicArIne ja bolavuM, e A bhAvanAno paramArtha che. samyajJAnanA upayoga vinA, bolavAnI icchA nahi chatAM asatya bolAi jAya che. enA abhAvamAM vAta sAcI hoya paNa bolavI ahitakara hoya, chatAMya te ahitakara thAya e rItie bolI javAya che. A hetuthI samyajJAnapUrvakanA vicAra vinAnuM bolavuM, e paNa bIjA mahAvratane dUSita karavAno ja mArga che, ema samajavuM joie . "samyajJAnapUrvakanA vicAra vinAnuM bolavuM e anarthakAraka hoine, eno parityAga e hitAvaha che.' ema vicArI, evuM bolavAno mAre tyAga karavo ja joie, AvI bhAvanAmAM rahetA maharSi, kadI paNa samyaphajJAnapUrvakanI AlocanA vinA bolatA nathI. AvA upayogamAM rata rahetA maharSio, kharekhara, bIjA mahAvratanuM niraticAra pAlana karI zake che. gappAM mAravAnI kuTevavALA ane vAtonA vyasanI, A bhAvanAne AtmasAta nathI karI zakatA ane ethI e bicArAo potAnA bIjA mahAvratane astovyasta karI nAMkhe che. evAo avasare avasare gappAM mAravAmAM ane vAtonA taDAkA mAravAmAM evA paNa rakta banI jAya che ke-emAM aneka satyo vaTAi jAya che ane asatyo baphAi jAya che, eno khyAla paNa teone raheto nathI. gappAM ane vAtone ja svAdhyAya mAnI beThelAo, bhAgye ja bIjA mahAvratanuM pAlana karI zake che. A pAMcamI bhAvanAmAM masta maharSi svapramAM paNa nakAmI vAtone pasaMda
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 163 - - - - nahi kare. bIjA mahAvratanI vizuddhi mATe A bhAvanAne paNa koi paNa bhoge AtmasAt karI levAnI muni mAtranI ja che. trIjA mahAvatanI mahA pratijJA "he bhagavan! trIjA mahAvratamAM sarvathA corI karavAno tyAga karuM chuM. tenA huM paccakakhANa karuM chuM. gAmamAM, nagaramAM, araNyamAM, alpa mUlyavALI ke vizeSa mUlyavALI, nAnI ke moTI, sacitta ke acitta koi paNa vastu huM tenA mAlikanI rajA sivAya laiza nahIM, bIjA pAse levarAvIza nahiM, lenArane sAro jANIza nahIM. jAvajIva trividha trividhe mana-vacana-kAyAe karI huM corI karuM nahIM, karAvuM nahIM ke karanArane anumodIza nahIM. pUrve corI karI hoya to te pApathI he bhagavan ! pAcho haThuM chuM. AtmasAkSIe niMduM chuM. guru sAkSI gahuM chuM, te asat adhyavasAyathI AtmAne vAruM chuM. A rIte he bhagavan ! sarvathA corI karavAnA tyAgarUpa trIjA mahAvratamAM rahuM chuM' (3) trIjuM mahAvrata-asteya - have trIjuM mahAvrata "asteya' nAmanuM che. levAnI vastu paNa tenA mAlIke ApyA vinA nahi levI joie. adattanuM na levuM, e. A mahAvratanuM svarUpa che. A adatta cAra prakAre che : (1) svAmI adatta, (2) jIva adatta, (3) tIrthakara adatta ane (4) gurU adatta. 1- tRNa, kASTha ane patthara Adi koi paNa vastu. e vastunA mAlIke ApyA vinA levI, ene svAmI adattanuM grahaNa
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 cauda guNasthAnaka bhAga-3 kahevAya che. 2- bIjuM jIvAdatta. eka jIvavALI vastu che ane ene ApavA mATe paNa eno mAlIka taiyAra che, parantu khUda jIva pote potAne arpaNa karavA taiyAra nathI : e sthitimAM tene grahaNa karavI, e jIva adattanuM grahaNa kahevAya che. draSTAnta tarIke mAno ke-mAtA-pitAdi potAnA putra Adine gurUnA caraNamAM arpaNa karavAne taiyAra che, paNa je putra Adine teo arpaNa karavAne taiyAra che, teomAM pravajyAnA pariNAma nathI. AvA pravajyApariNAmathI zUnya bAlakane, tenAM mAtA-pitAdinI saMmatipUrvaka paNa dIkSA ApanAra jIvAdattano lenAra gaNAya. 3- trIjuM tIrthaMkarAdatta. AdhAkarmika Adi doSothI dUSita AhArAdi levAnI zrI tIrthaMkaradevonI manA che : eTale tenA mAlIkathI devAtA ane nirjIva evA paNa teAdhAkarmikAdi doSothI dUSita AhArano svIkAra karavo, e zrI tIrthaMkara adattanuM grahaNa karyuM kahevAya. 4- have cothuM gurU adatta. AdhAkarmika Adi doSothI rahita evA paNa AhAra Adine, enA mAlike te ApelA hovA chatAM paNa, gurUnI AjJA vinA upayogamAM lai zakAya nahi. gurUnI AjJA vinA tevA AhAra Adine upayogamAM levAya, to te gurUadattanuM grahaNa kahevAya. gurUAjJA vinA svAmidatta nirdoSa paNa AhArAdinuM grahaNa karavuM, e gurU-adatta ja che. A cAreya prakAranA adattano parityAga, enuM nAma trIjuM mahAvrata che. eka sAmAnya taraNA jevI vastu paNa enA mAlikanI AjJA vinA levAnI manA A mahAvratamAM Ave che. e ja rItie sola varasanI aMdarano bAla mAtA-pitA AdinI mAlikImAM gaNAya che, eTale teo tene ApavA taiyAra hoya, e sthitimAM jo ke
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - coda guNasthAnaka mAdi-3 165 - - svAmI-adattano prazna nathI raheto, parantu mAtA-pitA Adi ApavAne taiyAra hovA chatAM paNa jo bAla pote taiyAra na hoya, to tevA bAlane levAnI manA che : kAraNa ke e jIva adatta gaNAya che. anaMtajJAnioe mAvelA kAraNa vinA AdhArmika Adi doSothI dUSita AhArAdika levAnI manA eTalA mATe che ke-e zrI tIrthaMkara-adatta che ane zuddha AhArAdino paNa gurUnI AjJA vinA upayoga karavo e gurU-adatta che. A cAre adattano parityAga A trIjA mahAvratamAM samAya che. avagrahanI yAcanA vicArIne ja kravI : adattanA AdAnathI trividhe trividha virAma' -e prakAranA svarUpavALA trIjA mahAvratane surakSita rAkhavA mATe paNa upakArioe pAMca bhAvanAo mAvI che. e pAMca bhAvanAomAM 1- pahelI bhAvanA "AlocanA pUrvaka avagrahanI yAcanA" -AvA svarUpanI che. sAdhuoe paranA sthAnamAM rahevAnuM che, e vAta to khUba ja suprasiddha che. anagAra eTale gharano paNa tyAgI. jene potAnuM sthAna koi paNa sthAne nathI, evI dazAmAM ramatA munine mATe A bhAvanA paNa khUba ja Avazyaka che. saMyamanA suvizuddha pAlana mATe anaMtajJAnionI AjJA mujaba viharatA munine, koinI mAlikInA makAnamAM ja rahevAnuM hoya che ane e makAna mAlikanI AjJA mujaba ja upayogamAM levAnuM che : eTale e mAlika pAse manathI vicArIne ja jeTalA sthAnanI jarUra hoya eTaluM yAcIne levAnuM che. cAcyA pachI paNa Ape to ja levAnuM che, paNa hukamathI nahi. e vasati ja avagraha kahevAya che. e yAcatAM pahelAM manathI vicArI levAnuM rahe che; kAraNa ke-avagraha pAMca prakArano che. eka deveMdrano avagraha ane te dakSiNa lokAdi :
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - -- - - - - - - - - - - 166 cauda vaNasthAnaka bhAga-3 - - bIjo rAjA eTale cakravartino avagraha ane te bhAratavarSAdi : trIjo gRhapati eTale maMDalanA adhipatino avagraha ane tenuM maMDala Adi : cotho zayyAtara eTale vasatinA svAmino avagraha ane te tenuM ghara Adi : tathA pAMcamo sAdharmika eTale sAdhuono avagraha ane te zayyAtare-vasatinA svAmie teone Apela ghara Adi. A pAMcamA pUrva-pUrvano bAdhya che ane uttara-uttarano bAdhaka che. jo Ama na hota, to sAdhuone prAyaH koinIya pAse vasati mAgavAnI jarUra ja na raheta : kAraNa ke-dakSiNa lokArdha zrI saudharmAdhipatino che ane uttara lokArdha zrI izAnAdhipatino che. A banneya samyagdaSTio che ane teo to potAnA avagrahamAM eTale mAlikInA sthAnamAM munio nirAbAdhapaNe viharo, evI ja icchAnA svAmio che. paNa deveMdrano avagraha paNa cakravartinI AjJA vinA upayogamAM na levAya : cakravartino avagraha paNa maMDalAdhipatinI AjJA vinA upayogamAM na levAya : maMDalAdhipatino avagraha paNa zayyAtara eTale makAnanA mAlikanI AjJA vinA upayogamAM na levAya : ane zayyAtarano avagraha paNa jo e prathama Avela sAdhuone ApI cUkela hoya, to te sAdhuonI AjJA vinA upayogamAM na levAya. A mATe avagrahanI yAcanA. khUba vicAra pUrvaka ja karavAnI hoya che. rAjagurU paNa makAnanA mAlika pAse rAjAnA nAme vasatinI yAcanA na kare ane jemano zayyAtara bhakta hoya tevA sAdhuo zayyAtaranA baLe vasatimAM rahelA sAdhuo pAse avagrahanI yAcanA na kare. A jAtinA vicArapUrvaka, nirdabhabhAve ane nirabhimAnapaNe, vasatinA mAlikane aprIti na thAya agara to vinA icchAe paNa tene vasati ApavAjogI sthitimAM mUkAvuM na paDe, evI rItie munioe vasatinI yAcanA karavI joie. atyAre iMdra pAse ke cakravarti
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthALaka bhAga-3 167 - - - - - - - - - - - - - _ _ _ _ _ pAse vasati yAcavAno prasaMga Ave ema nathI, paNa maMDalAdhipati Adi pAse mAgI zakAya evo prasaMga che. mAnI lo ke-eka koi Ajano amuka pradezano rAjA bhakta che ane enA rAjyamAM ApaNe viharIe chIe, eTale ene ja ApaNe kahI daie ke- "sthaLe sthaLe sArA sthAnanI vyavasthA thAya to ThIka." -eTale e sarvatra hukamo Ape ? have sthaLa sthaLanA makAnamAlikonI icchA na hoya toya rAjAnA hukamathI teone potAnAM makAno kholI ApavAM paDe, to e vastutaH sAcI avagrahayAcanA nathI. vasatinA mAlika pAse paNa ene aprIti na thAya, e rItie samajAvIne ja avagrahanI yAcanA karavI joie. e ja rItie prathama AvIne koi sAdhuo makAnanA mAlIka pAse vasati mAgIne rahyA che : e pachI koi sAdhuo AvyA, ke je sAdhuono vasatino mAlika bhakta hoya : have jo enI pAse ja ane e ja vasati mAgavAmAM Ave, to zuM thAya ? makAnano mAlika pAchaLathI AvelA sAdhuone hA pADe ane prathamanA sAdhuonI icchA na hoya chatAM paNa mAlikanA kahevAthI pahelAMnA sAdhuone pote sAcI lIdhelA sthAnamAM jagyA ApavI paDe : paNa e rItinI yAcanAya zAstravihita nathI. ghaNI vAra AvI jAtinI AjJA bahAranI yAcanAthI paraspara virodha Adi aneka doSo sarajAya che ane enA pariNAme adattaparibhogajanita pApakarma baMdhAya che. vasatino mAlika samartha hoya to rAjAnA hukamanI sAme thaine paNa bhayaMkara dhAMdhala rAjyamAM ubhuM kare che ane pariNAme rAjA-prajA vacce vaimanasya vadhe che. AthI paNa prasaMga pAmI evA makAnanA mAlikane rAjA koine koi nimittathI dezanikAla Adi kare athavA makAnano mAlika samartha hoya to rAjAne paNa gAdI uparathI uThADI mUkavAnI pravRtti AcareAvI AvI aneka upAdhio A lokamAM ja ubhI thai jAya. e
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - - - ja rItie, prathama AvIne utarelA sAdhuo vasatinA mAlikanA kahevAthI kadAca roSe bharAya, vasati khAlI karIne cAlyA jAya athavA to nathI ApatA, amane prathama ApI che ane amArI mudata pUrI thayA pachI ja tuM bIjAne ApI zake che." -AvI AvI. dhAMdhalamAM paDI jAya, to A lokamAM akAle aneka jAtinA upadravo macavAno saMbhava che. sAdhuonA evA pralApathI kadAca emeya bane ke-vasatino mAlika roSe bharAine sAdhuone kADhavA paNa taiyAra thAya ane kADhI paNa mUke ! A kAraNe, parama upakArI zAstrakAra paramarSioe pUrva-pUrvanA avagrahane bAdhya jaNAvI uttara-uttaranA avagrahane bAdhaka jaNAvyo che ane vicAra pUrvaka avagrahane cAcavo. joie-evI AjJA mAvI che. jo A AjJAno amala karavAmAM na Ave to A lokamAM paraspara virodha dvArA akAle kADhavA AdinA prasaMgo rUpa doSo janma ane paralokamAM adattaparibhogajanita pApakarmane bhogavavAno prasaMga ubho thAya. A kAraNe, khUba vicArapUrvaka avagraha yAcavAnI bhAvanAne AtmasAta banAvI devI, e paNa trIjA vratanA suvizuddha pAlaka mATe khUba ja jarUrI che. vasati saMbaMdhI spRhAo : abhimAna ane lAgavaga AdithI sArI sArI vasatione zodhanArA sAdhuo A prathama bhAvanAne AtmAmAM otaprota banAvI zakatA nathI. vasatinI bAbatamAM sAdhuoe sukomaLa banavuM, sArI ja vasati joie -evo Agraha sevanArA banavuM, e bahu bhayaMkara che. duniyAmAM evA aneka AtmAo che, ke jeone besavAnI jagA paNa maLatI nathI ane ethI teone kamane paNa aneka duHkho pApanA udayathI veThavAM paDe che : jyAre munioe to irAdApUrvaka
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - cauda guNasthAnaka mAd-3 169 --- - evI takalIpho veThavA dvArA karmakSaya sAdhavA mATe ja anagArapaNuM svIkAryuM che. Ama chatAM paNa, jo teo gRhastho karatAMya adhika anukULatAvALAM makAno irache ane evAM makAno meLavavAne mATe gRhasthone paNa TapI jAya evI bhAvanAo ane pravRttio Acare, to teo nAmanA ja sAdhu rahI jAya che. vasatinA viSayamAM tevA prakAranI kuspRhAothI rahita maharSio ja A bhAvanAne jIvanamAM jIvI zake che, ane trIjA mahAvratanI nirmalatAne surakSita rAkhI enA sAcA pAlanadvArA A jIvanamAM samAdhimaya dazAne anubhavI, paralokane sudhArI, zrI sidvipadane najIka banAvI zake che. avagrahanI punaH punaH yAcanA kravI : 2- trIjA mahAvratanI bIjI bhAvanA vAraMvAra avagrahanI yAcanA' -A nAmanI che. eka vAra svAmie Apela avagrahane paNa punaH punaH yAcavo e jarUrI che. A bhAvanA vasatinA dAtAne aprIti na thAya, e hetuthI khUba ja jarUrI che. vinA kAraNe, vihAranI takalIpha nahi bhogavavAnA hetuthI ane eka sthAnanA mamatva AdithI niyatavAsa jevI dazAne laine maThadhArI jevA jeo banI gayA che, teone to A bhAvanA jacavI paNa muzkela che. viharatA munioe vasati sAdhuo mATe durlabha na bane ane saMyamanI sAdhanA sArI rItie karI zakAya, e kAraNe zayyAtarane aprIti na thAya e khUba jALavavAnuM che. vasati ApanArane aprIti na thAya, evI rItie vartavAthI niHspRhatA nathI cAlI jatI ane- "amAre zuM ? amane enI aprItinI zI paravA che ?' - - AvAM AvAM vAkyo bolavAthI ni:spRhatA nathI AvI jatI. anukULatA mATe AjJA laMghavAthI bacavAmAM nispRhatA che. eka vasati mAgIne emAM rahyA pachI asmAta sAdhunI glAna avasthA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 thai ane e avasthAmAM thaMDIla, mAthuM Adi makAnamAM ja karavA jevI avasthA AvI temaja hAtha-paga Adi dhovAnA prasaMga paNa makAnamAM ja Ave, eve avasare paNa vAraMvAra vasatinA mAlikane pUchavuM joie ke- 'ahIM A rItie karavAmAM harakata to nathI ne ?' AvI rItie vAraMvAra pUchavAthI vasatinA dAtAne prema thAya che ke- "A sAdhuo keTalA badhA umadA che ke-eka vAra makAna ApyA chatAM paNa punaH punaH pUche che ane AvI sthitimAM paNa pUchayA vinA makAnano upayoga karatA nathI." vasatinA mAlikane manamAM paNa duHkha karavAno prasaMga na Ave, e mATe vAraMvAra yAcanA e Avazyaka che. A bIjI bhAvanA mATe khUba ja laghutA Avazyaka che. svIkRta vratanA pAlana mATe karavAjoguM karavAmAM laghutA mAnavI, e mahA mUrkhAi che. vasatinA dAtAne cittamAM pIDA na thAya, e hetuthI eTale dAtAnA cittanI pIDAnA parihAra mATe punaH punaH yAcanA karavAnI AjJA mAvanArA paramarSio anaMtajJAnI hatA, e kadI paNa bhUlavA jevuM nathI. 'eka vAra mAgI lIdhA pachI punaH punaH mAgavAnI jarUra zI ?' -AvI zaMkA karavI eya sArUM nathI. anaMtajJAnio je AjJA mAve, emAM jarUra kalyANa ja hoya AjJA samajavA mATenI zaMkA e judI vastu che ane AjJAne uDAvavA mATenI zaMkA e judI vastu che. A AjJAnA pAlanamAM paNa kalyANa ja che-ema samajI laine mAgela avagrahamAM paNa punaH punaH yAcanA karatA rahevuM joie ane punaH punaH : yAcanA karavA dvArA A trIjA mahAvratane khUba ja nirmala rAkhavuM e jarUrI che. saMyamasAdhanA mATe vasati ApanAranA aMtaramAM aprIti thAya evuM vartana e ghaNuM ja bhayaMkara vartana che. evA bhayaMkara vartanathI bacavA mATe A bhAvanA AtmasAt karavI, e kalyANakAmI mATe ekAMte kalyANane karanArI vastu che. 170
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 171 kSetrAdinA pramANanI vyavasthA : 3- trIjA mahAvratanI trIjI bhAvanA- 'amuka pramANavALuM ja kSetra Adi ja mAre upayogI che, A pramANe avagrahanI vyavasthA karavI.' -evA svarUpanI che. A jAtinI vyavasthA karI levAthI eTalA pramANavALA kSetramAM ubhA rahevA AdinI kriyA karavA chatAM paNa, dAtAne uparodha karanArA thavAnuM kAraNa rahe nahi. jo e jAtinI vyavasthA karavAmAM na AvI hoya, to dAtAnA cittamAM viparIta pariNAma thavAno saMbhava che ane potAne paNa adattaparibhogajanita karmabandha thavAnI saMbhAvanA che. vasatinA ApanAre thoDA vibhAganI anujJA ApavAnuM manamAM rAkhyuM hoya ane ApaNe adhika vibhAga manamAM rAkhyo hoya, to adhika vAparavAthI vasati ApanArane aprIti thavAno ane- 'have kadI ja sAdhuone vasati ApIza nahi.' -evA viparIta parimAma thavAno paNa prasaMga Ave tema ja sAdhuneya adatta eTale nahi Apela kSetranA paribhogano prasaMga Ave. A banneya vastuo hAni karanArI che. jeo mAlikanI rajA lIdhA vinA enI AkhIe jagyAmAM besavAuThavAnuM Acare che, teo jarUra adattano paribhoga karavAnuM pApakarma bAMdhe che. evA sAdhuo, saMbhavita che ke vasatinA dAtAramAM paNa viparIta pariNAma pedA karanArA bane. A banneya doSothI bacavAne mATe ane bacIne trIjA mahAvratane dUSaNarahitapaNe pALavAne mATe, A trIjI bhAvanA paNa kadI ja visaravA jevI nathI : eTaluM ja nahi, paNa hRdayastha karavA jevI che, e zaMkA vinAnI vAta che. sAdharmiko pAse avagrahanI yAcanA :
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 cauda guNasthAnaka mA|-3 4- trIjA mahAvratanI cothI bhAvanA che- 'sAdharmiko pAsethI avagrahanI yAcanA' nAmanI. dharmane jeo Acare che, teo dhArmika kahevAya che. samAna dhArmikone sAdharmika kahevAya che. eka zAsanane pAmelA sAdhuo, e paraspara sAdharmiko che. prathamathI kSetrane grahaNa karIne rahelA sAdhuo pAse avagraha yAcavo joie ane temaNe grahaNa karelA avagrahamAM teonI anujJAthI ja vasavuM joie : anyathA, corI lAge. A vastu prathama bhAvanAmAM AvI jAya che, chatAM A vadhu mahattvanI che e samajAvavA Ane cothI bhAvanA tarIke sthAna ApyuM che. ghaNA evA che ke- 'sAdhune vaLI potAnuM kevuM ? mATe emanI pAse mAgavAnI kazI ja jarUra nathI.' -ema karIne baLavAna hoyato anya grahaNa karelI vasatimAM pote besI jAya che : paNa e corI ja che, e vAtane evAoe khUba ja dhyAnamAM rAkhavI joie. A bhAvanAthI ane A bhAvanAnA amalathI sAdharmikomAM tevA kAraNe paraspara vaimanasya thavAno prasaMga kadI ja ubho thato nathI ane corInA doSathI bacI javAya che. AthI, trIjA mahAvratane suvizuddha rItie pALavA mATe, A bhAvanAne paNa avazya AtmasAt karavI joie. A bhAvanA trIjA mahAvratane nirmala rAkhavA sAthe, sAdharmikomAM paraspara sundara prakAranA sAdharmikabhAvane pragaTAvI sudraDha banAve che. A vyavahAra dharmavRddhinuM prabaLa kAraNa che. je bhAvanAthI dharma vadhe ane adharma thato aTake, te bhAvanAne kSaNa paNa alaga kare, evo nirbhIk koNa hoya ? trIjA mahAvratano premI to evI bhAvanAne AtmA sAthe ekameka ja karI de. gurUnI AjJA mAnavAnI jarUra :
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 ------ 5- trIjA mahAvratanI pAMcamI bhAvanA- 'anujJApita pAnAnnAzana' -A nAmanI che. A bhAvanAno paramArtha e che ke*sUtrokta vidhithI prAsuka, eSaNIya ane kalpanIya evA maLelA pAna ane annane lAvyA bAda, AlocanA pUrvaka gurU samakSa nivedana karIne, gurUnI anujJA pAmyA pachI ja mAMDalImAM athavA to ekalA enuM pAna athavA bhojana karavuM joie.' zuddha rItie maLelA anna-pAnano upayoga paNa gurUnI AjJA vinA karavo, e prabhuzAsanamAM corI che. koi paNa jAtinAM dharmopakaraNono paNa paribhoga gurUnI AjJA vinA karavo, eya A zAsanamAM corI manAya che. A kAraNe- 'koi paNa vastuno bhoga ke upabhoga mArA jIvanamAM mArAthI gurUnI AjJA vinA na thavo joie.' -AvI manodazA sAdhu mAtre keLavavI joie ane e ja A bhAvanAnuM rahasya che. AvI samarpita manodazA vinA sAdhupaNuM ane vizeSatayA trIjuM mahAvrata, e jIvanamAM zuddha rItie jIvAvuM e zakya nathI. svacchaMdI AtmAo mATe A bhAvanA bhayaMkara che. rasalampaTo ane suMdaratAnA zokhIno samaje che ke-rasalampaTatAnA poSaNa mATenI ane suMdaratAnA zokhane khIlavanArI AjJA maLavI e zakya nathI, paNa lokamAM jo sArI rItie pUjAvuM hoya to gurUnI pAse rahevuM atizaya jarUrI che. AthI teo gurUnI sAthe to rahe, paNa temano lagabhaga evo nizcaya ja hoya che ke- 'ApaNI icchAmAM ADe Ave evI gurUnI AjJA tarapha dhyAna ja ApavuM nahi.' AvI manodazAnA svAmI svadio hoya che. evA svacchandacArio gurUnI AjJA mAnavA mATenI ja pADanArI A bhAvanAnI chAyAmAM paNa rahevAnuM pasaMda na kare e svAbhAvika che. evAo mATe gurUkulavAsa hovA chatAM, na hovA karatAMya bhayaMkara che. evAo gurUkulavAsamAM rahevA chatAM paNa, gurUnI AzAtanA ja karanArA che 173
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - 174 cauda vaNasthAnaka mAga-3 - - gurUnI AjJAnI darakAra ja nahi rAkhanArA ane irAdApUrvaka AjJAthI virUddha vartanArA tathA sAdhuvAsamAM paNa gRhasthAcArane ja jIvanArA, e gurUnA bhayaMkara drohio ja che. evAo A bhAvanA sAme hallo ja kare. "vAta vAtamAM gurUne pUchavAnI jarUra zI ?' - AvuM AvuM bolIne teo gurUnI AjJAno ja samudAyamAMthI nAza karanArA bane che gurU upara pakSapAta AdinA Aropo caDhAvIne gurUne ja akiMcikara banAvI dai, e svacchedio samudAyamAM svacchaMdAcAranuM ja sAmrAjya pravartAvanArA hoya che. A dazA sAdhupaNAthI vaMcita banAvI sAdhupaNAne durlabha banAve che. "AjJAmaya jIvana jIvavAmAM ja kalyANa che." -evI bhAvanAthI raMgAi gayA vinA, koi paNa rItie kalyANa nathI. AvI bhAvanAvALo ja A pAMcamI bhAvanA AtmasAta karI zake. gurUnI AjJA vinA, eka paNa vastuno upayoga, e trIjA mahAvratanI upara kAramo hallo che. trIjA mahAvratanI rakSA mATe gurUAjJA e eka amodha sAdhana che. enI upekSA, e trIjA mahAvratanI upekSA che. trIjA mahAvratanI rakSAne icchatA AtmAe to, sadgurUnI AjJAne ja dIvAdAMDI banAvavI joie. cothA mahAvatanI mahA pratijJA he bhagavan ! cothA brahmacarya mahAvratamAM sarvathA methunano (viSayasevanano) tyAga karuM chuM, te maithuna deva sambandhI, manuSya sambandhI ke tiryaMca sambandhI huM pote evuM nahIM, bIjA pAse sevarAvuM nahIM, sevatAne sAro jANuM nahIM. jIvanaparyaMta trividhe trividhe manavacana-kAyAe karI maithuna sevuM nahIM, sevarAvuM nahIM, sevatAne anumodIrA nahIM. pUrve tevI pravRtti karelI hoya to te pApathI he bhagavan ! pAcho haThuM chuM. AtmasAkSIe niMduM chuM. guru sAkSIe
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAma-3 gahuM chuM. te asat adhyavasAyathI AtmAne vAruM chuM.' A rIte he bhagavan ! sarvathA maithunano tyAga karavArUpa cothA mahAvratamAM rahuM chuM. (4) cothuM mahAvrata brahmacarya : 175 brahmacarya, e cothuM mahAvrata che. kAmo be prakAranA che : eka divya eTale vaikriya zarIrathI utpanna thatA ane bIjA audArika zarIrathI utpanna thatA. A beya prakAranA kAmono mana, vacana ane kAyAthI karavA, karAvavA ke anumodanA rUpe paNa tyAga karavo, enuM nAma 'brahmacarya' nAmanuM cothuM mahAvrata che. vaikriya zarIrathI utpanna thatA kAmo ane audArika zarIrathI utpanna thatA kAmone huM manathI, vacanathI ane kAyAthI karUM nahi, karAvuM nahi ane anumoduM nahi-A rItie e brahmacarya aDhAra prakAranuM thAya che. e aDhAre prakAranA abrahmano tyAga A cothA mahAvratamAM Ave che. 21. aDhAra prakAra zI rItie ? manathI karUM, karAvuM ane anumoduM nahi-e traNa. eja rItie vacananA traNa ane kAyAnA paNa traNa. kula nava bheda thayA. tene bee guNo : kAraNa ke-te audArika ane vaikriya ema be prakAranAM zarIrothI utpanna thatA kahyA che. A rItie aDhAra prakAra thAya. cothA mahAvratane dharanArA mahAtmAoe A aDhAre prakAre thatA abrahmano parityAga karavAno che. strI AdivALI vasati AdinA tyAga rUpa cothA vratanI pahelI bhAvanA :
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAma-3 have 'sarva prakAre maithunathI viramaNa-nAma parityAga' evA svarUpavALuM je cothuM. mahAvrata che, tenI bhAvanAo paNa pAMca che. e pAMca bhAvanAo, ke je cothA mahAvratane suvizuddha rAkhavA mATe samartha che, temAMnI 176 1- prathama bhAvanA -'strI, paMDha ane pazuvALI vasati, Asana ane kuDayAntarano parityAga.' -A che. brahmacaryane suvizuddhapaNe pALavA icchatA maharSio sadAya strIo, napuMsako ane pazuo jyAM hoya evI vasatino, evA Asanano ane evA kuDayAntarano parityAga karavAnI bhAvanAmAM ja ujamALa hoya. strIo sacitta ane acitta ema ubhaya prakAranI che. devastrIo ane manuSyastrIo, ema be prakAranI sacitta strIo che ane citrakarma AdithI banAvelI strInI AkRtio e acitta strIo che. 'AvI strIovALI vasatino ane tevA prakAranA Asana Adino upabhoga, e brahmacaryamAM vighnakara hovAthI, eno parityAga karavo khUba jarUrI che.' -evA vicAramAM brahmacaryano premI khUba ja makkama hoya. agni karatAM paNa strIono prasaMga bhayaMkara che. strIonAM citro e paNa viSayanI vAsanA jagADavAne mATe gajabanAka sAmagrI che. strIonA sahavAsamAM ane strIonAM citrovALA makAnamAM athavA tevA prakAranA AsanamAM rahevAnI vRttivALA jarUra bhayaMkara manodazAnA svAmio che, ema kahevAmAM jarAya atizayokti mAnavAnuM kAraNa nathI. strIo ane strIonAM citrovALI vasati ane tevA prakAranuM Asana jema tyAjya che, tema napuMsakovALI vasati ane tevA prakAranuM Asana paNa tyAjya che. 'purUSaveda, strIveda ane napuMsakaveda.' -A traNa prakAranA vedo che. A traNa vedomAM trIjo veda e bhayaMkara che. e trIjA vedanA udayavALA AtmAo mahAmohakarmavALA hoi, strIo ane purUSo-e ubhayanA
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 177 - -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- sevanamAM rakta hoya che. evA AtmAonA vasavATavALI vasatino ane tevAothI sevAtA Asanano parityAga, e paNa brahmacaryanA suvizuddha pAlana mATe Avazyaka che-AvI bhAvanA paNa sAcA brahmacArInA aMtaramAM aviratapaNe vartanAra hoya. saMbhAvyamAnA maithunavALAM pazuo, jevAM ke-gAya, bheMsa, khacarI, gadheDI, bakarI ane boDI Adi, e vaselAM hoya evI vasati ane evuM Asana, e paNa tajavA yogya che. e ja rItie evI bhIMta AdinA evA AMtare rahevAno paNa tyAga karavo joie, ke jyAM rahyAM thakAM dampatinA moha pamADanAra zabdo saMbhaLAya. brahmacaryanA bhaMgamAM evA zabdonuM zravaNa paNa kAraNa banI jAya che. AthI enoya parityAga karavo e jarUrI che. AvI vasati ane Asana tathA kuDyAntaranA AsevanathI kevI kevI rItie nuksAna thAya, e vAta samajAvavAne mATe vizeSa vivecananI jarUra nathI. tame jo tamAro anubhava samyakrapaNe vicAro, topaNa tamane A vAta sahelAithI samajAi jAya evI che. A traNanA parityAganI manodazA, e cothA mahAvratanI prathama bhAvanA che. Aje A bhAvanA sAme prabaLa virodha karanArA aneka dammazIla AtmAo jamyA che, paNa vartamAnamAM A bhAvanAneya munioe khUba ja draDha banAvavI e jarUrI che. AnA vinA cothA mahAvratanI vizuddhi klaMkIta thavI e atizaya saMbhavita che, mATe AmAM sahaja paNa zithilatA AvavA devI nahi. tIvra kAmavAsanAnA pratIka samAM makAno - Aje sArA gaNAtA gRhasthonAM gharo paNa kAmajanaka citrothI. bharapUra banavA lAgyAM che. Adarza citronuM sthAna Aje kAmajanaka citroe lIdhuM che. cAhe teTalA upadezathI paNa Aje Ano bahiSkAra
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- cauda guNasthAnaka bhA-3 azakyaprAyaH banyo che. abrahmano tyAga nahi karI zakanArA gRhastho mATe paNa A nAmozIjanaka ja vastu che. teo AvI kAmajanaka citrazALAo ubhI kare, e to teonA aMtaramAM rahelI tIvra kAmavAsanAnuM pratIka che. e vAonuM aMtara sadAya kAmavAsanAothI jaLatuM rahe che. evAo jIvanamAM kayI vakhate anAcAranA mArge utarI jAya, e kalpavuM muzkela che. sAdhuoe AvI vasatiothI khUba ja bacavuM jarUrI che. AvI vasatiomAM rahevAthI lUSita manodazA thayA vinA rahetI nathI. vArAMganAonAM ane vilAsionAM makAno jevAM makAnomAM vasavuM, e jyAM sArA gRhasthane mATeya ThIka nathI, tyAM vaLI sAdhuo mATe to evAM makAno kema ja hitAvaha hoya ? A vastu upara A vIsamI sadI khUba ja sAvacetI mAge che. viSama kAlamAM sAvacetI nahi rAkhanArA sArA paNa bhAnabhUlA banI jAya che. AthI A kAlamAM evI vasati ane evAM AsanothI bacavA mATe khUba ja sAvaceta rahevAnuM che. A saghaLAnuM tAtparya eka ja che ane te e ke-je sthAne rahevAthI, besavAthI ke ubhA rahevA AdithI vikAra janme tevI saMbhAvanA hoya, evA sthAnano parityAga karavo e zreyaskara che. A prakAranA vartanavALI bhAvanAthI niraMtara otaprota rahevuM, emAM ja cothA mahAvratanI vizuddhi che. sarAga-sTIkyA-tyAga : 2- cothA mahAvratanI bIjI bhAvanA che- "sarAga-trIkathAtyAga' nAmanI. mohodayavALA AtmAnI strIo sAthe vAto athavA to strIonI kathA eno paNa parityAga athavA rAgavALI strIonI sAthe ane rAgavALI strIonI kathA eno paNa parityAga, A bIjI bhAvanAno paramArtha che. amuka dezanI strIo AvI AvI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAva5-3 179 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- che, amuka jAtinI strIo AvI ane tevI hoya che, amuka kulanI strIo bahu sArI ane amuka kulanI strIo bahu kharAba tathA bhinna bhinna dezonI strIonAM vastro, bhASA, gati, vibhrama, iMgita, hAsya, lIlAkaTAkSa, praNayakalaha Adine spaSTa karatI zRMgArarasathI anuviddha evI rAgAnubadhinI kathA, e pavana jema sAgarane kSobha pamADe che tema, citta rUpI sAgarane avazya kSobha pamADe che ? mATe strIoe purUSonI ane purUSoe strIonI zRMgArarasavALI rAgAnubandhinI kathA baMdha karavI ja joie. AvI LavatI bhAvanAne pratyeka mahAvratIe AtmasAta banAvI devI. joie. A bhAvanA e brahmacaryane suvizuddha rAkhavA mATe ghaNI ja jarUrI che. A bhAvanA bhAvavAmAM ane enA amalamAM jeTalI kacAza teTalI khAmI suvizuddha brahmacaryanA pAlanamAM paNa moTe bhAge AvyA vinA rahetI nathI : A kAraNe, saMyamI AtmAoe saMyamanI vizuddhi mATe A bhAvanAne amalI banAvI, enI upAsanAmAM ja ekatAna thavuM e ekAMte hitAvaha che. pUrvaratanuM smaraNa paNa na kravuM - 3- cothA mahAvratanI trIjI bhAvanA- "pUrvaratasmRti varjana' e nAmanI che. dIkSA pahelAM athavA to brahmacaryanA svIkAra pahelAM gRhasthAvasthAmAM strIo sAthe karelI je kAmakrIDAo, tenI smRtinuM paNa varjana karavuM, e A trIjI bhAvanAno paramArtha che. kharekhara, A bhAvanA jo AtmasAta banI jAya, to pUrvanI smRti Ave paNa, nahi ane kadAca Ave to AtmA ene hAMkI kADhyA vinA rahe ja nahi. pUrvanI kAmakrIDAonuM smaraNa karavAthI kAmAgni saLagI uDyA vinA raheto nathI. kusaMskAro jhaTa jAgRta thai jAya che. kusaMskAronI jAgRti AtmAne kaluSita karyA vinA rahetI nathI.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 - - cauda guNasthAnaka bhAva-3 - -- -- - -- -- -- -- ---- - - - - - - - - - emAMya kAmavilAsanI smRti, e to AtmAne unmatta banAvanArI nIvaDe che. jeone- "huM Ama parasyo hato ane paraNatI vakhate Ama beTho hato ane tema beTho hato." AvI AvI vAto karavAmAM AnaMda Ave che, teo kAmavilAsamAM ja marI rahelA hoya che. vRddhAvasthAmAM paNa evAone evI evI rItie kAmavAsanAne tRpta karavA mATe kAmanI ceSTAo karyA karavI paDe che. sAce ja, sAcA brahmacArI AtmAne AvI vAto karavAnuM, sAMbhaLavAnuM vAMcavAnuM mana sarakhuM paNa thatuM nathI. jeo AvI pUrva smRtithI sadAya parAmukha rahe che, teo potAnA brahmacaryane so TacanA sonAnI mAphTa suvizuddha rAkhI zake che. rUpadarzananI manAno paramArtha - 4- cothA mahAvratanI cothI bhAvanA- "strIonA manohara aMgonuM nirIkSaNa ane potAnA zarIranA saMskAranuM parivarjana' - e nAmanI che. mukha, nayana, stana ane jaghana Adi strIonAM aMgo, ke jene avivekI loko ramya agara sprahaNIya mAne che, te aMgonuM apUrva vismayarasathI bharapUra banIne-AMkho phADI phADIne avalokana karavuM, e paNa brahmacaryanA vinAzanuM parama kAraNa che. rAga-dveSathI rahita AtmAnuM ikSaNa, e to cakSunA viSayamAM AvI jAya evuM ja hoya che, eTale evuM ikSaNa ayogya nathI : kAraNa ke-cakSanA viSayamAM AvelA rUpane na jovuM e zakya nathI : paNa A bhAvanA dvArA upakArio to sArA rUpamAMrAga karavAno ane kharAba rUpamAM dveSa karavAno niSedha kare che. rAgapUrvaka rUpanuM ikSaNa, e AtmAnA vinAzanuM parama karANa che ane e ja mATe upakArio mAve che ke-avivekI janonI apekSAe strIonAM ramya gaNAtAM aMgone jovAmAM taralita cakSavALo banelo AtmA, dIpazikhAnA
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 181 - --- - - - darzanamAM Asakta banelo pataMgiyo jema vinAzane pAme che tema, avazya vinAzane pAme che. cothI bhAvanAnA A aMzamAM cakSu upara pUrNa kAbU dharAvavo e paramArtha che. cakSu dvArA rUpadarzanamAM rakta banelo brahmacaryane zIrNa-vizIrNa karyA vinA raheto ja nathI. rUpadarzananA zokhIna AtmAo sAcA svarUpamAM saMyamajIvanane jIvI zakatA nathI. saMyamane sAcA svarUpamAM jIvavA mATe cakSu upara khUba ja aMkuza rAkhavAnI jarUra che. zarIrasaMkSarone tajavA joie : A bhAvanAno bIjo aMza e che ke-potAnA zarIranA saMskAranuM parivarjana karavuM. zarIranA pUjArIo A vastuno apalApa karavAnuM paNa sAhasa karyA vinA rahetA nathI zarIra svarUpathI azuci che. ene zuci karavAnA manoratha, e paNa eka mohano ja cALo che. snAna, vilepana, dhUpana, nakhakartana, dattazodhana ane kezasammArjana Adi saMskAro, e brahmacArI AtmAo mATe avazya varya che. azuci evA zarIranA saMskAra karavAmAM mUDha banelo AtmA, te te jAtinA vicitra vikalpo dvArA AtmAne vinA kAraNa AyAsita banAvanAro che. zarIranI safaino zokha, e paNa eka kAmano ja cALo che. mAruM zarIra sAruM dekhAvuM joie." -e bhAvanA vilAsanA gharanI che. strIonAM ramya gaNAtAM aMgonuM nirIkSaNa ane potAnA zarIranI suMdaratA darzAvavAnI abhilASA-A becA vastuo aMtaramAM rahela vilAsanI bhAvanAnI dhotaka che. brahmacaryanA premIe e beya vastuone tajavAnI bhAvanAne lagatI banAvIne ja jIvavuM joie. evI sadgha bhAvanAthI otaprota baneluM jIvanA jIvanArA, brahmacaryanA sAcA AsvAdano anubhava karI zake che. cothA mahAvratane AnaMdapUrvaka jIvanamAM jIvavuM hoya, to A
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 soda guNasthAnaka bhAd-3 - - - - - - - - - - -- -- -- -- -- -- -- -- -- bhAvanAne amalanA rUpamAM jIvavAmAM sahaja paNa pramAda karavo e ucita nathI. evo pramAda, e to AtmAnA hitanI sAdhanAmAM ja pramAda karavAno dhaMdho che. praNIta ane ati bhojana tyAjya che - pa- have cothA mahAvratanI chellI eTale pAMcamI bhAvanAnuM nAma che- "praNIta ane ati azanano tyAga." praNIta AhAra ene kahevAya che, ke je vIryavardhaka hoya; snigdha ane madhura Adi rasavALo hoya. Avo AhAra jo niraMtara karavAmAM Ave, to tethI pradhAna dhAtunuM avazya khUba khUba poSaNa thAya che ane enA pratApe vedodaya e svAbhAvika banI jAya che. pariNAme abrahmane sevavAnI durbuddhi jAge ane evo prasaMgeca AvI lAge, to e paNa asaMbhavita nathI. apraNIta eTale rUkSa bhojana e paNa jo ati eTale AkaMTha udara bharAya evI rItie karavAmAM Ave, to ethI paNa nukzAna thAya che, e brahmacaryanI kSati karanArUM paNa che ane zarIrane paNa pIDA karanArUM che, mATe avazya varyuM che. A bhAvanAthI raMgAyelo AtmA tevA koi khAsa kAraNa sivAya, rasavALA AhAranI chAyAmAM paNa na jAya. vigaiono rasa, e brahmacarya pratyenA rasano abhAva sUcave che. rasanA zokhIno brahmacarya tarapha jevA joie tevA sabhAvavALA nathI hotA, ema mAnavAmAM kazI ja harakata nathI. evAo jo brahmacaryano kAramI rItie vinAza na kare, to ene ahobhAgya ja mAnavAnuM rahyuM. ati bhojana rUkSa AhAranuM hoya to paNa brahmacaryanI kSati karanAruM manAyuM che, to pachI rasamaya AhAranuM ati bhojana to atizaya kharAba gaNAya e svAbhAvika ja che. Aje je je AtmAo rasamaya, ane te paNa ati evA bhojanano AsvAda karavAmAM anuraktA
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda sthAnika bhAga-3 183 banyA che, teoe anaMta upakArioe kramAvelI A bhAvanAno khUba zraddhApUrvaka abhyAsa karavAnI jarUra che. rasamaya bhojana ane te paNa AkaMTha eTale gaLA sudhInuM, e vratanA khapI mATe ekAMte ahitakara che. AvI AvI vAto sAMbhaLavI, e paNa AjanA rasalampaTone pAlavatI nathI. rasalapaTo A bhAvanAthI vaMcita ja rahelA che. evAo to A bhAvanAnA batAvanAra upara paNa roSe na bharAya to sAruM. kAraNe paNa parimita vigaionI anujJA ApanAra zAstrane mAnanArAo paNa, jo niraMtara vinA kAraNe eka divasamAM paNa anekavAra aparimitapaNe vigaionA upabhogamAM paDI gayelAo bane, to tenuM pariNAma e ja Ave keteo ajIrNa Adi vikArothI niraMtara rIbAtA hoya ane bhayaMkaramuvikalpomAM saDatA hoya tathA chevaTe teo patanadazAnA bhAjana paNa thatA hoya, to emAMya Azcarya jevuM zuM che? samudAyamAM vigaionI relamachela thavA detA gaNanAyakoe paNa jAgRta thavAnI. jarUra che. trikAla dUdhapAna ane niraMtara rasamaya AhAronAM bhojana, e to sAdhupaNAnA kAramA zatruo che. A vAta samajAze tyAre ja A bhAvanAnuM mAhAsya samajAze. kalyANakAmI AtmAoe A vastu samajI, A bhAvanAno jIvanamAM amala karavo, e atizaya Avazyaka che. saMyamanA rasiyA gaNAtA rasonA rasiyA bane ane atibhojanamAM AnaMda mAne, to saMyamano rasa bhAge emAM navAi zI che ? e vastu to saMyamano dukALa sUcavavAnArI che. mATe saMyamanA arthioe A doSane paNa avazya TALavo joie. bodhineya durlabha banAve - cothA mahAvratanI pAMca bhAvanAomAM nava brahmacaryanI gutiono saMgraha thayelo che. brahmacaryanI nave guptionA pAlananA
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 cauda guNasthAnaka bhAga-3 saMgrahane karanArI A pAMca bhAvanAone amalavALI banAvI pratyeka saMyamie Ane AtmasAta karavAnI khUba khUba jarUra che. A pAMca bhAvanAone mArI cUkelA AtmAo brahmacaryanA teja vinAnA dekhAtA hoya, to temAM kAMi paNa Azcarya pAmavA jevuM nathI. vidhA tridhA brahmacaryanuM pAlana karavuM hoya to A pAMcamAMthI eka paNa bhAvanA vinA eka kSaNa paNa jIvAya tema nathI. jeo eka kSaNa paNa A bhAvanAone avakAza na ApatA hoya, teo dravya brahmacaryanA paNa pUrA pAlaka na hoya, emAM Azcarya jevuM zuM che ? strIkathA ane bhojanakathA jevI vikathAomAM cakacUra banelAo A bhAvanAonA khUnIo hoya, emAM zaMkA karavA jevuM ja nathI. A vikathAo uparAMta strIonA paricayamAM rahenArA ane strIo sAthe vAtonA taDAkA AdimAM AnaMda anubhavanArA tathA strIo sAthe hAMsI-mazkarInI vAto karavAmAM rAcanArA AtmAo, A bhAvanAonA vinAza mATe kasAi jevA bane, eya sahaja che. evAo potAnA AtmAnA hitanI katala karavA sAthe zAsananI apabhAjanA karAvI svaparanA bodhine paNa durlabha banAvanArA nIvaDe, to e vAtamAMya eka ratibhara paNa zaMkA karavA jevuM nathI. e pravRttione DAmI do - A vAta bolatAM paNa glAni thavA sAthe kaMpArI chUTe che, paNa tamAre A viSayamAM khUba cakora banI evA veSa dhArione vajana ApatAM aTakI javuM joie. A pAMce bhAvanAonuM lIlAmAM karI jeo nave guptionuM nAma-nizAna paNa na rahevA detA hoya, teo sAdhuonA veSamAM zayatAno che, ema mAnavAmAM jarA paNa khoTuM nathI. je vrata nirapavAda gaNAya che, te vratanA pAlanamAM AvI bhayaMkara bedarakArI ja nahi, paNa tenA vinAzanI ja jehAda bolAvavA
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAnaka bhAga-3 185 jevI pravRtti jo AcarAtI hoya, to te koi paNa rItie calAvI levA jevI nathI. saMyamI AtmAo ane zarIranA zokhIno tathA rasanA lampaTo temaja cakSu tathA vANInA vilAsio-A badhI. vastuo asaMbhavita gaNAya; chatAM jo te purajozathI cAlatI dekhAtI hoya, to khUba ja jAgRta thavA jevuM che. A jAgRti caturvidha zrIsaMghamAM khUba ja jarUrI che. sadAcAramaya zAsanamAM rahelA AtmAo jo anAcAramaya jIvana ja jIvatA hoya, to teo A zAsananA sevako tarathI sahaja paNa sanmAnanA adhikArI nathI. evAo che. prabhuzAsananA sevakonuM sanmAna levAnuM pApa AcaratA hoya, to jarUra teo potAnA AtmA mATe anaMta saMsAramAM bhaTakavAnuM karavA sAthe, anekanA hitanI katala karanArA hovAthI kasAio karatAM paNa atizaya bhUMDA che. ATalA kathanAthI tame saghaLo ja Azaya samajI zakyA cho ema mAnI lauM, to te khoTuM nathI ne ? sa. ATaluM spaSTa thayA pachI na samajAya e kema bane ? saMyamI jIvananI suMdaratAmAM mAnanArA jarUra samajI jAya. A samajavA mATe paNa traNe yogonI suMdaratA jarUrI che. viSayo e viSa samA che, eTaluM ja nahi paNa viSathI paNa viSama che, A vAtA jeonA aMtaramAM kotarAi gayelI che, teo A vAtane ghaNI ja sArAmAM sArI rItie samajI zakaze. jeo viSayasukhamAM AnaMda mAnanArA che ane ethI sadAcAra tajI anAcAranI hada sudhI paNa javAmAM AnaMda mAne che, teone A vAta samajAvI paNa zakya nathI ane samajAya to teo A vAtane hRdayamAM rAkhI zakavAnA nathI ane kadAca rAkhaze to paNa pacAvI zakavAnA nathI. kalyANa jo aMtaramAM vasyuM hoya, to khAsa bhalAmaNa che ke A viSayamAM khUba jAgRta bano. jAgRta banI potAnA jIvanane ujALavA sAthe anyonA jIvanane ujALavA mATe paNa kaTibaddha bano. viSayavAsanAne
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 coda guNasthAnaka bhAga-3 vadhAranArI pravRtti saMghanA koi paNa aMgamAM dekhAya, to te mULamAMthI DAmavAnI yojanAo ghaDIne, tene khUba khUba jIvanamAM utAro ane pracAro, e ja eka kalyANano rAjamArga che. pAMcamA mahAvratanI mahA pratijJA "he bhagavan ! pAMcamA mahAvratamAM sarvathA parigrahano tyAga karuM . te alya mUlyavALo ke ghaNAmUlyavALo hoya, thoDo hoya ke ghaNo hoya, sajIva hoya ke nirjIva hoya, to paNa tene huM grahaNa karuM nahIM, bIjA pAse grahaNa karAvuM nahIM, grahaNa karanArane sAro jANuM nahIM. jAvajIva trividha trividhe mana-vacana-kAyAe karIne parigraha rAkhuM nahIM, rAkhanArane anumodIza nahIM. pUrva parigraha rAkhyo hoya to te pApathI he bhagavan ! pAcho haThuM chuM. AtmasAkSIe biMdu chuM. gurusAkSIe gaNuM chuM. te asat adhyavasAyathI AtmAne vAruM chuM. A rIte he bhagavan ! sarvathA parigrahanA tyAgarUpa pAMcamA mahAvratamAM vartu chuM." (5) e pramANe pAMca mahAvratonI pratijJA karAvyA bAda chaThThA rAtribhojana vratanI paNa pratijJA karAvavAmAM Ave che. te A pramANe "he bhagavan ! sarvathA rAtribhojanano tyAga karuM chuM. te azana, pAnI, khAdima ane svAdima e cAra prakArano AhAra huM pote rAtre khAiza nahIM, khavarAvIza nahIM khAnArane sAro jANuM nahIM. jAvajIva trividhe trividhe mana-vacana-kAyAe karI huM rAtre khAiza nahIM. khavarAvIza nahIM ke khAnArane anumodIza nahIM. pUrve tevI pravRtti karI hoya to te pApathI he bhagavan ! pAcho haThuM chuM. AtmasAkSIe niMduM chuM. gurU sAkSIe gaNuM chuM. evA asat adhyavasAyathI AtmAne vAruM chuM. A pramANe sarvathA rAtribhojanano tyAga karI chaThThA rAtribhojana viramaNa vratamAM rahuM chuM." (6)
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 * Ama e pAMca mahAvratone ane chaThThA rAtribhojana viramaNavrata, AtmAnA hitane (mokSane) arthe svIkAra karIne huM (saMyamamAM) vicaruM chuM.' A rIte pAMca mahAvratonI ane chaThThA rAtribhojana viramaNa vratanI jIvanaparyaMta pratijJA karanAra evA pratyeka munimahAtmAe harahammeza vicAravuM joie ke- 'meM asAra saMsArane choDyo che, vaibhava-vilAsane mUkyAM che, kuTumba kabIlA Adi tajyAM che, ane pU. guru bhagavaMtanuM zaraNuM svIkArI mokSadAtA saMyamanA pavitra paMthe vicarI rahyo chuM. have rakhene pratijJA bhraSTa na thAuM. aticArathI duSita na banuM, saMyamane laMka na lagADuM ane zAsananI prabhAvanA karavA pUrvaka saMyamanI suMdara ArAdhanA karI, sakala karmano kSaya karI, lokAloka prakAzaka kevalajJAna prApta karI, prAMte mokSanA zAzvatA sukhano bhAgI banuM.' 187 AvI zubha bhAvanA sadA saMsAra tyAgI zramaNone raho ane amane paNa raho e ja zubhecchA. pAMcamuM mahAvrata-aparigraha : have aparigraha nAme pAMcamuM mahAvrata che. koi paNa vastu, koi paNa kSetra, koi paNa kAla ane koi paNa bhAva uparanI mUrchAno tyAga, enuM nAma pAMcamuM ' aparigraha' nAmanuM mahAvrata che. dravyAdinA tyAga mAtrane ja upakArI mahApurUSoe aparigraha vrata nahi jaNAvatAM, mUrchAnA tyAgane je aparigraha vrata rUpe jaNAvela che, te sahetuka che. vastu potAnI pAse na hoya, eTalA mAtrathI enI mUrchA nathI ja ema kahI zakAya nahi. vastu na hoya, paNa mUrchAno pAra na hoya e zakya che. e mUrchA cittanA viplavane pedA kare che. prazamasukhano viparyAsa, e cittaviplava che ane mUrchAthI cittaviplava
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 udbhave che. mUrchAvALo prazamasukhane pAmI ke anubhavI zakato nathI. AthI samajI zakAze ke-mUccharihita banelA AtmAo dharmopakaraNone rAkhanArA paNa je munio zarIra ane upakaraNane viSe nirmama che, teo 'aparigraha' nAmanA mahAvratane dharanArA ja che. nirmama hovA chatAMya, dharmopakaraNa rAkhavA mAtrathI parigraha AvI jAya ane evAono mokSa na thAya, ema bolanArA to mAtra khoTo pralApa ja karanArA che. mahAtmAonI mahattA samajavA mATe : 188 -------- ahiMsAdi pAMce ya mahAvratonA AvA svarUpane samajanArAo yathecchAcArione mahAvratadhArI mAnavAnI mUrkhAi kadI paNa kare nahi, e nirvivAda che. duniyAdArInI saghaLI ja pravRttiomAM bhAga lenArA, lagnAdimAM gora Adi bananArA ane saghaLIya dunyavI pravRttiomAM racyApacyA rahenArAo jyAre potAnI jAtane mahAvratone dharanArI mAne ane manAve tyAre khare ja teo atizaya dayAnA pAtra banI jAya che. anaMtajJAnioe mAvelAM ahiMsA Adi pAMce mahAvrato rUpa mahAbhArane dharavAmAM eka dhurandhara samA munio ja uttama pAtra tarIke gaNAya che. paNa jeo mahAvratone dharanArA nathI ane ethI viparIta vartana karavAmAM ja zUrA-pUrA che. tevA mithyAtvarogathI rIbAtA AtmAo koi paNa pAtranI gaNanAmAM AvatA ja nathI. A pAMca mahAvratone aMge pratyeka vrata saMbaMdhI pAMca pAMca bhAvanAo paNa upakArI mahApurUSoe varNavI che. A mahAvratonuM svarUpa samajAya, to ja mahAvratadhArI mahAtmAonI sAcI mahattA khyAlamAM Ave. pAMca mahAvratone dharanArA mahAtmAo aSTa pravacana mAtAnA bhakta banIne je unnata ane upakAraka jIvana jIve che, tevuM unnata ane upakAraka jIvana
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 dunyavI kriyAomAM rAcanArA jIvI zake e zakya ja nathI. evAonA bAhya tyAgathI ane dambhAdithI ajJAno AkarSavA e zakya che. parantu mithyAtvamAM sabaDatA evAo suzraddhALu vicakSaNa AtmAone AkarSI zake e zakya nathI. pAMcamAM mahAvratanI pAMca bhAvanAo : 189 have ApaNe pAMcamA mahAvratanI pAMca bhAvanAonA saMbaMdhamAM paNa thoDuMka vicArI laie. 'bAhya ane AtyaMtara parigraha rUpa kAMi paNa na hovuM' -e pAMca mahAvratanuM svarUpa che. 'sparza, rasa, gaMdha, rUpa, cakSu, zabda' -A pAMca sparzendriya Adi pAMca idriyonA viSayo che. suMdara evA sparzAdimAM gRdvipaNAnuM varjana ane asuMdara evA sparzAdimAM dveSanuM varjana-e pAMca mahAvratanI pAMca bhAvanAono rahasyArtha che. susparzadimAM Asakti ane asuMdara sparzadimAM udvignatA, e AtmAnI parigrahamaya dazAnuM pratIka che. pAMcamA mahAvratane pAmIne tene suvizuddha rItie pALavA hoya, to A pAMca bhAvanAothI raMgAi jai AnA amala mATe khUba ja prayatnazIla banavAnI jarUra che. sundara sparzanI Asakti ane asundara sparzanI udvignatA na joie : 1- 'suMdara sparzanI Asakti ane asuMdara sparzathI udvignatA.' -e pAMcamA mahAvratane dUSita karanArI vastu che, mATe 'e beno parityAga e ja mukhya kartavya che.' -A jAtinI pahelI bhAvanA, e pAMcamA mahAvratanA suvizuddha pAlana mATe khUba Avazyaka che. jeo suMvALA sparzanavALAM vastro, komaLa sparzavALI zayyAo ane suMdara sparzavALA saMyoga AdinA AsevanamAM Asakta che,
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 cauda guNasthAnaka bhAga-3 teo pAMcamA mahAvratanA AsvAdathI vaMcita che, e vAtamAM zaMkA karavAmAM kazuM ja kAraNa nathI. zarIrane khUMce evAM vastrothI tathA kaMbala AdithI udvigna bananArAoe A bhAvanA khUba ja abhyasta karavA jevI che. anagAra banavA chatAM suMdara sparzamAM Askita ane asuMdara sparzamAM udvignatA-e eka jAtinI kAramI viTambaNA ja che. A viTambaNAthI bacavuM e mahAvratanA premine muzkela nathI. mahAvratI kahevaDAvavA chatAM mahAvrata upara prIti nA hoya, evA AtmAo AvI viTambaNAthI bacavA e saMbhavitA nathI. zarIrane suMdara sparza ApatAM rahevA Adi mATe, saMyamadhara gaNAtA AtmAo svecchAe banI jAya ane tAraka gurUdevanI AjJAthI paNa UlaTA vartI aneka vratonA vinAzanuM pagaraNa zarU kare, e zuM ochI viTambaNA che ? suMdara sparzavALI vastuo mATe corI, khAnagI patravyavahAra, vinA kAraNe pArasalo maMgAvavAmokalavAnI pravRtti ane parasparanA ahitakara saMbaMdho-A badhuM suMdara sparzanI AsaktinuM ja pariNAma che. nAnA nAnA sAdhuomAM patravyavahAranuM A mukhya kAraNa bane che. mArI pAse sArI kaMbala Avaze to huM tane mokalIza ane tArI pAse Ave to tuM mane molaje.' -A jAtino vyavahAra, sundara sparzanI lAlasAnA yoge janme che. evI vastu koi vAra na maLe, to anya pAse e mATe kAramI dInatAnuM nATaka paNa bhajavAya che. A badhI durdazAnuM mULa, tapAsavAmAM Ave, to jaNAi Ave ke-suMdara sparzanI Asakti ane asuMdara sparzathI udvignatAnuM ja e pariNAma che. AthI samajAze ke-pAMcamA mahAvratanI A prathama bhAvanAne paNa pratyeka kalyANakAmI AtmAe AtmasAta banAvI devA jevI ja che. madhura ane Tu sonI Asakti ne udvignatA -
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 2- jema sparzanA viSayamAM suMdara sparzanI Asaktino ane asuMdara sparzathI thatI udvignatAno parityAga karavAno che, tema rasanA viSayamAM madhura Adi rasonI Asakti ane kaTu Adi rasonI udvignatA tajavI e Avazyaka che : A kAraNe bIjI bhAvanA 'madhura Adi rasonI Asaktino ane kaTuka Adi rasonI udvignatAno parityAga' karavo, evA svarUpanI che. rasalapaTatA A bhAvanAnI virodhinI che. mahAvratI mATe rasalampaTatA e kAramuM 191 kalaMka che. rasalampaTatA aneka doSonI janetA che. rasalampaTatA AtmAne sadAne mATe paNa suMdara suMdara rasonI lAlasAno upAsaka banAve che. lolupatA sAthenI rasanA AtmAnI kAramI viTambaNAo kare che. AjJA mujaba upayogamAM AvatI rasanA sAdhaka bane che, jyAre lolupatA sAthenI rasanA bAdhaka bane che. lolupatA ja madhurAdi rasomAM Asakti janmAve che. madhurAdi rasomAM Asakta banelAone kaTu Adi aniSTa rasomAM udvignatA janmavI-e kAMi asaMbhavita vastu nathI, paNa atizaya susaMbhavita vastu che. lolupatAnA pratApe rasalampaTa banelA sAdhuo, sundara sAdhu samudAyanI sAdhutA mATe paNa zrApa rUpa che. evA sAdhuo sArA sAdhuonI vRttine paNa malina banAvavAmAM prAyaH kuzaLa hoya che. anene anukULa sAmagrI lAvI ApavAmAM kuzaLatA meLavI, rasalampaTa sAdhuo sArA sAdhuone paNa potAnA jevA banAvI dai, samudAyamAM potAnuM sAmrAjya sthApI de che. pariNAme gaNanAyako samudAyanA zreya mATe sAmarthyahIna banI jAya che. zrI jinezvaradevonA sAdhuo tarIke prasiddhi pAmavA chatAM paNa jeo rasalolupa bane che, teo khare ja A sarvottama sAdhupaNAnI AzAtanA karanArA che. AvA pApathI bacavA mATe A bIjI bhAvanAne paNa jIvanamAM amalI banAvavI, e Avazyaka che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 DAka bhA| - 3 - - - sugaMdha-durgadhano AnaMda ne udvega : 3- have trIjI bhAvanA- "surabhigaMdhamAM AnaMda ane asurabhigaMdhamAM udvega, e ubhayano tyAga karavAnA svarUpavALI che. A bhAvanA jo jIvanamAM amalI bane, to ghaNA ghaNA doSono jIvanamAMthI abhAva thai jAya che. A bhAvanAnA abhAvamAM glAnanI vaiyAvacca paNa zakya nathI banatI. zarIranI sAi rAkhavAno zokha paNa A bhAvanAnA abhAvamAM khUba khIle che. zAstra niSiddha vibhUSA. karavAnuM A bhAvanAnA abhAvamAM khUba thAya che. zarIra AdinI vibhUSA tarapha AtmAne ghasaDI janAra A bhAvanAno abhAva ja che. sugaMdhI tela AdinA niSiddha evA upabhoga tarapha paNa AtmA A bhAvanAnA abhAvamAM ja vaLI jAya che. sugaMdha ane durgadhamAM samadazAvALA banavA mATe A bhAvanA bahu upakAraka che. A bhAvanAnA abhAvamAM sugaMdhI padArthonA saMgraha AdimAM rakta banAyA che ane pariNAme pAMcamA mahAvratanA vinAzanAM pagaraNa maMDAya che. AthI pAMcamA mahAvratanA premie A bhAvanAne paNa amalavALI banAvI AtmasAta karI levI joie. suMdara-asuMdara rUpamAM rAga-dveSa nahi - 4- cothI bhAvanA- "suMdara rUpamAM rAga ane asuMdara rUpamAM veSa, A ubhayano parityAga' karavAnA svarUpanI che. rUparasikatA paNa ghaNI ghaNI suMdara vastuono saMgraha karavAnI AtmAne ja pADI- "sarva prakAranA parigrahathI sarva prakAre virAma pAmavA rUpa' - pAMcamA mahAvratamAM dUSaNa lagADyA vinA rahetI nathI. koi paNa suMdara jaNAtI vastu rUparasikane AkarSe che. evA AtmAne je kadAca suMdara rUpasaMpanna zarIra maLI jAya che, to e saMyamanI sevA
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA|-3 bhUlI zarIranI sevAmAM ja paDI jAya che ane jo kadAca kurUpavALuM zarIra maLI jAya che, to niraMtara udvegamAM ne udvegamAM rahI gADha karmono baMdha pADe che. suMdara dekhAtAM vastro, pAtro, pustako ane kabATo AdinA saMgrahamAM e khUba rAce che. saMyogavazAt evAne nahi sArUM dekhAtuM vastra Adi levuM paDe, to tene te koine koi prakAre jaladI naSTa karyA vinA raheto ja nathI. rUparasikatA AvAM AvAM to aneka pAponuM AcaraNa karAve che. 'suMdara rUpamAM sadbhAva ane asuMdara rUpamAM asadbhAva-e ahitAvaha hoi sarva prakAre tajavA yogya che.' -AvI bhAvanA AtmasAt thayA vinA, A cothI bhAvanA jIvanamAM jIvAvI e zakya nathI. aneka jAtinAM akalyANothI bacavA mATe kalyANanA kAmie A bhAvanA paNa amalanA rUpamAM jIvananI aMdara jIvavI joie. prazaMsA-nindAthI AnaMda ne udvega nahi : 193 pAMcamA mahAvratanI pahelI, bIjI, trIjI ane cothI bhAvanA jema sparza, rasa, gaMdha ane rUpa saMbaMdhI che, tema pAMcamI bhAvanA zabda saMbaMdhI che. 'suMdara zabdamAM AnaMda ane asuMdara zabdamAM zoka-A ubhaya ahitakara hoi sarva rItie tajavA yogya che.' e A pAMcamA mahAvratanI pAMcamI bhAvanAnuM svarUpa che. A bhAvanA jo amalanA rUpamAM jIvAya, to niMdA ane prazaMsAmAM samabhAva rAkhavo, e sahaja banI jAya che. A bhAvanAno abhAva niMdA sAMbhaLatAM AtmAne udvigna banAve che ane prazaMsA sAMbhaLatAM AnaMdI banAve che. A bhAvanAnA abhAvamAM AtmA potAnIsAcI ane hitakara paNa TIkAne sAMbhaLavA taiyAra nathI raheto ane khoTI paNa prazaMsAne sAMbhaLavAmAM sadA sajja rahe che. A bhAvanAthI rahita banelo AtmA, khoTA paNa mIThA-bolAono saMgraha kare che
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 - cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - - - - - - - - - - - ane sAcA paNa kaTu bolanArAone AghA rAkhavA icche che. AthI akalyANakArI evI paNa vastuone teo potAne mATe parigraha rUpa banAve che. pAMcamA mahAvratanI rakSA mATe A bhAvanAne paNa amalanA rUpamAM jIvavI, e ghaNI ja jarUrI vastu che. sAdhu ane prazaMsA sAMbhaLavAno zokhI tathA niMdA sAMbhaLavAne nArAja, e nahi banavA yogya vastu paNa A bhAvanAno abhAva banAvI Ape che. A bhAvanA vinAnA AtmAone jo koi prazaMsA karanArA na maLe, to teo pote ja potAnI prazaMsA karIne potAnA ja zabdonA zravaNathI pote AnaMda anubhave che. e ja rItie, teo pote potAnI meLe ja anyonI nindAdi karI, potAnA te zabdonA zravaNathI AnaMda anubhave che. AthI teo anekavidha anarthone pAme che : eTale ahitathI bacavA mATe ane hitane sArI rItie sAdhavA mATe, A bhAvanAneya jIvanamAM amala rUpe utAravI e Avazyaka che. parigraha vinAya rIbAmaNa - spardhAdi pAMca viSayonI suMdaratAmAM phlAvuM ane asuMdaratAthI dveSAnvita banavuM, e pAMcamA mahAvratane dUSita banAvavA sAthe ghaNA ghaNA doSo AtmAmAM pedA karavA rUpa che. evA anekAneka doSothI bacavA mATe "suMdara evA sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zabda' -A pramANenA pAMca je iMdriyonA artho, emAM je gADha rAga, enuM varjana ane amanohara evA e pAMcamAMthI sarva prakAre dveSanuM varjana khUba khUba Avazyaka che. pAMce viSayonI Asakti AtmAne parigraharahita chatAM parigrahadhArI banAvavAnI ghaNI ghaNI aniSTa kAryavAhIo karAvanAra che. kharekhara, bahArathI parigrahanA
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 tyAgI hovAnA svAMgamAM hovA chatAM paNa, pAMce prakAranA viSayonI AsaktinA pratApe AtmA parigraha nahi chatAM paNa parigrahadhArI karatAMya ghaNuM ghaNuM rIbAya che. A saghaLIya rIbAmaNathI bacavA mATe A pAMce bhAvanAone AtmasAt karavA AtmAne khUba ja baLavAna banAvavo paDaze. pAMce viSayonuM astitva sArA-narasA ubhaya rUpamAM hatuM, che ane rahevAnuM cheH enA nAza mATeno prayatna, e to pAgalanuM kAma che. mAtra ApaNe to enI hayAtimAM paNa ane e iMdriyonA viSayamAM AvavA chatAM paNa, A pAMca bhAvanAonA pratApe enA pratinA sArAmAM rAgathI ane khoTAmAM dveSathI bacavAnuM che. e rItie bacavuM e atizaya Avazyaka cheH kAraNa ke-e vinA muktinI prApti nathI. parizIlananI jarUra H 195 A pacIse bhAvanAothI bhAvita thayA vinA pAMca mahAvrato rUpa parvato, eno je mahAbhAra, tenuM sArI rItie vahana karavAmAM AtmA pravaNa banI zakto nathI. evI pravaNatA AtmAmAM lAvavA mATe, A pacIse bhAvanAone AtmasAt banAvavAnI anivArya jarUra che. e ja kAraNe upakArio ramAve che ke "bhAvanAmirmAvitAni, papAma: papami: mAAt | mahAvratAni no sya, sAyanyatyayaM pam ||9||" jeo dvArA mahAvrato bhAvita karAya che, eTale ke guNavizeSavALAM banAvAya che, te bhAvanAo che, krame karIne pAMca pAMca bhAvanAothI bhAvita karAyelAM mahAvrata kone avyaya pada nathI sAdhI ApatAM ? arthAt - A pAMceya mahAvrato pAMca pAMca bhAvanAothI bhAvita karAyAM thakAM koine paNa zrI sidvipada sAdhI Ape che. mahAvrato sArI rItie vahana karAya to ja zrI siddhipadane ApanArAM thAya ane e mATe A bhAvanAo jarUrI che, mATe A
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 bhAvanAo dvArA pAMce mahAvrato rUpa parvatonA mahAbhArane sArI rItie vahana karavAmAM AtmAne pravaNa banAvavAnI jarUra che. e vinA be prakAranA dharmamAM prathamano je 'susAdhudharma' tenuM pAlana zakya nathI, mATe AtmAne tevo banAvavA A bhAvanAonuM khUba khUba parizIlana karavuM eya jarUrI che. dazavidha sAmAcArI saMbaMdhI samajaNa H 196 sa. dazavidha sAmAcArI kone kahevAya che ? 1-icchAkAra, 2-micchAkAra, 3-tathAkAra, 4-AvazyakI, 5-naiSedhikI, 6-ApracchanA, pratipracchanA, 8-chaMdanA, 9-nimaMtraNA ane 10-upasampad -A daza prakAre sAmAcArI kahevAya che. karaNIya pravRtti AjJAdinA yoge karavI ane svataH karavAnI icchA janme ethI karavI, e be vacce bheda che. karaNIya pravRttimAM svataH icchAthI ja pravRtta thavuM, enuM nAma che- 'icchAkAra' anya koi mahAtmA pAsethI kAma levuM hoya tyAre AjJA nahi karatAM ema kahevuM ke- 'tamArI icchA hoya to karI Apo' -enuM nAma paNa icchAkAra kahevAya che. sAdhujIvanamAM atijarUrI dazavidha sAmAcArI sAdhujIvanamAM haMmezA daza prakAranI sAmAcArInuM pAlana karavA tarapha khUbaja lakSa rAkhavAnuM hoya che. te daza prakAra A pramANe che icchAkAra, mithyAkAra, tathAkAra, AvazyakI, naiSadhikI, ApracchanA, pratipracchanA, chaMdanA, nimaMtraNA ane upasaMpadA. (1) icchAkAra - muni-jIvanamAM mukhyapaNe potAnA kArya
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 197 ----------- poteja bajAvavAnAM che. paraMtu jo (1) amuka kArya mATe pote azakta hoya, athavA (2) enI AvaData na hoya, athavA (3) zakti ane AvaData banne hovA chatAM koi glAnanI sevA Adi kAryamAM pote rokAyela hoya. to potAnuM kArya bIjA pAse karAvavAnuM rahe. tema jo bIjAnI e sthiti hoya, to pote enuM kArya karI zake, paraMtu nahike game tema. kema ke kAraNa vinA karavA-karAvavAmAM sukhazIlatA, pramAda, viThThAi, vagere doSa poSAvAno saMbhava che. have bIjAnuM kArya karavAno prasaMga hoya tyAM tene pUchavuM joie ke "tamArI icchA hoya to huM A kArya karuM." jo sAmo anicchA batAve to enA kAryamAM balAtkAre hAtha na ghalAya. AnuM nAma icchAkAra sAmAcArInuM pAlana kahevAya. icchAkAra suha rAithI icchAkAreNa saMdisaha vagere sugamAM paNa pahelI icchA pUchavAnuM karAya che, e A sAmAcArInuM pAlana che. potAne paNa uparokta kAraNa upasthita thayuM hoya ane bIjA pAse potAnuM kArya karAvavuM paDe, to tyAM paNa bIjAne Ama kahevAnuM ke "tamArI icchA hoya to ATaluM mAruM kArya karI Apo." Ama bIjA pAse enI icchA pUrvaka ja kArya karAvAya paNa AjJA ke balAtkArathI nahi. evo Asa purUSono Adeza che. potAnuM sAmarthya hoya to bIjAne te kArya karavA mATe prArthanA nahi karavAnI kemake sAdhue vIryane gopavavuM na joie. alabata koi viziSTa nirjarAnA kAryamAM rokAvuM paDyuM hoya to judI vAta. jo koi sAdhu DAMDa jevo hoya to guru ene icchA nA puchatAM AjJA karIne paNa enI pAse kArya karAvI zake, alabata tyAM paNa e saheja paNa "prajJApanIya' arthAta kahyuM jhIle tevo hoya
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 toja AjJA thAya, paNa jo gADha ayogya hoya to tevAne AjJA paNa na kare. (2) mithyAkAra - samiti gupti vagere saMyamanA yogamAM pravartatA munine saheja paNa skhalanA thAya, arthAt saMyamane bAdhaka leza paNa kAMi AcarAi jAya to tyAM tarata 'micchA mi dukkaDaM' kahevAnuM. arthAt 'A mArUM mithyA cAraNa e duSkRtya che.' rakhathavA 'A mArUM duSkRt mithyA thAo. huM enAthI paDikkamuM chuM.' Ama karavuM ene micchAkAra-mithyAkAra sAmAcArInuM pAlana kahevAya. emAM zuddha adhyavasAya joie. arthAt saMvega eTale ke zuddha saMyamano rAga joie, vaLI evI bhUla pharIthI na karavAno bhAva paNa sAthe joie. evA zuddha 'mithyA duSkRtAthI mithyAcaraNanuM pApa dhovAi jAya che. AmAM bhAvanI zuddhatA-tIvratA lAvavA 'micchA mi dukkaDaM' padanA dareka akSaramAM AgamamAM batAvela bhAva hRdayamAM ubhA karavA joie. jema ke, 'mi' thI mRdutA; 'cchA'thI doSanuM AcchAdana arthAt pharI ubho na thAya tema karavuM te; bIjA 'mi' thI cAritrarUpI maryAdAmAM potAnI vyavasthitatA; 'du' thI duSkRtakArI potAnA AtmAnI durgaMchA, 'kka' thI karelI skUlanAnuM 'Da' thI upazAnta banI karAtuM Devana arthAt ullaMghana; te pApa-doSanA bhAvane laMghI ArAdhanAnA bhAvamAM AvavuM. koi akRtya thai jAya tyAre, teno khyAla AvatAMnI sAthe ja- 'A meM khoTuM karyuM' -ema thavuM ane e rItie asatAkriyAthI nivRtta thavuM, micchA mi dukkaDaM devuM, enuM nAma che- 'micchAkAra.' (3) tathAkAra - tathAkAra eTale vacanane zaMkA rahita paNe ke koipaNa prakArano vikalpa karyA vinA 'tihatti' karavuM te. sUtranI vAcanA sAMbhaLatAM ke bIjo sAmAcArI aMgeno udvega sAMbhaLatA athavA sUtrArtha letAM 'Apa jema kaho cho tema ja che,' 'tahatti' 198
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- - - - - - - - - - - - - cauda puNasthAnaka bhAga-3 199 - - - taLeva' "mAre te ni:saMdeha mAnya che'; AvuM vacana bolavuM te tathAkAra. ahIM kahyuM che ke jo guru ya zuM ? aktavya zuM, ene barAbara samajatA na hoya to tyAM tathAkAra sAmAcArI nathI. sUtravyAkhyAnAdi cAlu hoya tevA samaye gurU koi paNa vacana kahe, tyAre- "Apa je mAvo cho te temaja che' -ema kahevuM, eTale ke-gurUnI AjJAne koi paNa prakArano vikalpa karyA vinA ja svIkArI levI, enuM nAma che- "tathAkAra." (4) AvazyakI - (1) jJAnAdI kArya aMge, (2) gurunI AjJAthI, (3) irSA samiti Adi Agama rItinuM pAlana karavApUrvaka bahAra javAnA prasaMge "AvasahI' kahIne makAna bahAra nIkaLavAnuM, te "AvazyakI' ahIM traNa vizeSaNathI sUcavyuM ke (1) jJAnAdi kArya vinA niSkAraNa javAnuM ke haravA vAnuM hoya nahi; kema ke emAM rAga ane pramAdanI vRddhi tathA potAnA svAdhyAyAdi kartavyamAM hAni,...yAvat bahibhava vagere poSAya mATe ja AvasahI bolavAmAM A upayoga che ke huM saMcama-jIvananA { Avazyaka kAryArtha bahAra jauM chuM. jJAna-darzana-cAritrane apoSaka kArya sAdhue karavAnA hoya ja nahi. (2) bIjuM 'guru-AjJAthI kahyuM; e. sAdhu jIvanamAM gurvAjJA pUrvaka ja badhuM karavAnuM ema sUcave che. (3) trIjuM, AgamanI rIte gamana kahyuM, te samiti-pAlanA sAthe, paNa doDAdoDa nahi, saMbhrama ke mUccha nahi, vagere sAcavavAnuM sUcave che. kemake doDAdoDamAM samiti na sacavAya, yA kadAca Thora khAi javAya; saMbhramamAM koi sAthe athaDAi paDe, tathA mUcchamamatAmAM gocarI doSita upADe,...AvA badhA doSono saMbhava che. AvazyakI e sAdhujIvananA pratikramaNAdi AvazyakothI yukta sAdhunI ja sAcI gaNAya; temaja bahAra jatAM pahelAM laghunIti
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 cauda d[NasthAnaka bhAga-3 vaDInItinI saMjJA TALIne pachI "AvasahI' kahI bahAra nIkaLavAnuM. jJAnAdinA kAraNe upAzrayanI bahAra gayA vinA cAle tema na hoya, evo prasaMga AvI lAge tyAre- "A avazya karavA yogya che tethI huM jAuM chuM." -A pramANe gurU prati nivedana karavuM, enuM nAma che- "AvazyakI." (5) jaiBdhikI - bahArathI AvI mukAmamAM pesatAM nisahI kahevI joie. e niSedhanA niSedha mATe kahevI joie gurunI avagraha bhUmino upabhoga yatanApUrvaka arthAt asata pravRttino tyAga karIne ja thAya, to ja te iSTa phla sAdhaka banI zake. makAna mAMthI nIkaLatA pesatAM AvasyahI nisIhI bolavAnuM khAsa lakSa joie. upAzrayanI bahAra karavA yogya vyApAro pUrNa thai jAya. eTale sAdhu upAzrayamAM AvI jAya. e vakhate upAzrayamAM pesatAM sAdhu nisihI bole che. arthA-bahAranA vyApAranA niSedha dvArA upAzrayapravezanI je sUcanA, enuM nAma che- "naiSelikI." (6) AkarachanA - jJAnAdinI sAdhanA karatAM kAMI prayojana upasthita thaye gurune cA gurusaMmata sthavirAdine te mATe pUchavuM, rajA mAgavI, e AkacchanA. ethI (1) kArya zreyaskara bane che. prazaMsAI thAya che, (2) gItArtha pAsethI kAryavidhinuM jJAna maLe che; (3) jaina darzananI viziSTa vastu para bahumAna vadhe che, "aho sakla jIvahitakArI A kevI suMdara vastu jaina matamAM batAvI che !" ne (4) guru ane jinezvara deva para zraddhA vadhe che. (5) A zubha adhyavasAya rUpa hovAthI mahAna maMgaLa che tethI je kArya mATe pUchavA gayA te kAryanI ADenA vigna ethI dUra thAya che, temaja (6) zubha anubaMdha yAne lAbhono pravAha Ubho thAya che. AvA viziSTa lAbha
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAI 201 - - batanA kAryamAM pR hovAthI sAmAnya, vizeSa baMne jAtanA kAryamAM pRcchA karavAnuM sAstranuM mAna che. amuka pravRtti karatAM pahelAM- "he bhagavan! A karUM ." -A prakAre gurUne pUchavuM, enuM nAma che- "pracchanA." | (0) pratikRcchA - gurue ziSyane koi kArya karavAno Adeza karyo hoya tene bacAvavAnA avasare ziSya thI gurune pUchavuM ke Ape mAvela kArya mATe jAUM chuM agara kArya zarU karuM chuM ane pratipRcchA kahevAya. A karavAnuM kAraNa e che ke kadAca tevI jarUra na hoya agara bIjI rIte ke bIjuM kArya karavAnuM hoya to, guru pUchavA gayelA ziSyane te pramANe mAvI zake. bIjI rIte pratipRcchA zAstra ema batAve che ke kArya karavA nIkaLatAM koi apazukana yA aniSTa zabdanuM zravaNa vagere durnimitta upasthita thAya to ATha zvAsocchavAsa-pramANa arthAt eka navakArano kAusagga karavo. pachI nIkaLatAM phrI durnimitta UbhuM thAya to dviguNa pramANa kAussagna karavo. te pachI paNa nIkaLatAM durnimitta UbhuM thAya to saMghATakamAM nAnAne AgaLa karI moTAe pAchaLa rahevuM. tyAM gurune phrI pUchavuM te pratipRcchA. have ziSya eka vAra pUchayuM to kharuM, paNa emeya bane kegurU te vakhate te pravRttine karavAno niSedha paNa kare : "A karavA. jevuM nathI' -emeya kahI de. Ama chatAM paNa, ziSyane koi evo prasaMga hoya to ema paNa lAge ke- "gurUe niSedha to karyo, paNa amUka kAraNo evAM che ke-A karavuM ja joie. AvA prasaMge ziSya zuM kare ? gurU eka vAra niSedhe eTale cUpa to thai jAya, paNa pachI thoDo samaya javA daine, phra gurUnI pAse te kArya kema karavA jevuM che-enAM kAraNo rajU kare ane kAraNo rajU karIne ziSya kahe ke "A A kAraNosara A kRtya karavuM che : eTale ja
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 - - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAna bhAga-3 - --- - - - - - Apa pUjya AjJA mAvatA ho to huM karuM." A pramANe punaH pUchavuM te athavA to prAmAdie javAnI AjJA pAmelA ziSya gamanakALe punaH pUchavuM te, AnuM nAma che- "pratipracchanA." (8) chaMdanA - vahorI lAvela AhArAdino lAbha ApavA, gurUnI AjJA meLavIne glAna, bALa Adine nimaMtraNa karavuM te chaMdanA. ahIM guru AjJAthI kahyuM e sUcave che ke svataMtratAthI ke sAmAnya ratnAdhinA AdezathI nahi. bIjuM lenArane paNa nirjarA che, ane sAmAe na lIdhuM to paNa vinaMtI karanArane nirjarA che, mAtra mananA pariNAma nirmaLa joie. sAdhue AhAra-pANInI sAmagrI lAvyA pachIthI- "mArI upara anugraha karo ane Apa A vAparo' -A prakAranI bIjA sAdhuone vinaMti karavA dvArA, pote pUrve ANelA azanAdino paribhoga karavAne mATe anya sAdhuone utsAhita karavA, AnuM nAma che- "chaMdanA." (9) nimaMtraNA - svAdhyAya-dhyAna karI lIdhA pachI ratnAdhikanI sevA vaiyAvaccanuM kArya na hoya to gurunI rajA mAge ke huM munio mATe AhArapANI lAvuM ? jA rajA maLe to pachI munione vinaMti kare "huM tamArA mATe zuM lAvuM?' Ane nimaMtraNA kahevAya. Ano lAbha daridra mANasane ratnAkaranuM ratna maLI javA jevo che. AthI bhAvI mokSa sudhIno lAbha ane anitya dehAdino uttama sadupayoga thAya che. pote je vastu lAvyA nathI evI paNa azanAdinI vastune mATe- "huM te vastu meLavIne Apane ApIza." A pramANe kahIne sAdhuone te vastune mATe nimantraNa karavuM, AnuM nAma che "nimatraNA."
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 20. - - - - - - - - dazamI che upasaMpad ! zrutAdinA kAraNe "huM Apano chuM." - ema kahIne anya AcArya mahArAja Adino svIkAra karavo, AnuM nAma che- "upasaMpad." sAmAcArIpAlananI AvazyaktA - A dazeya prakAranI sAmAcArI sAdhuone mATe che ane sAdhuo je je avasare je je sAmAcArI AcaravI jarUrI hoya, te te samaye te te sAmAcArIne AcaravAmAM prayatnazIla hoya che. sAdhujIvana, e kevuM AjJAMkita jIvana hovuM joie, eno AnA uparathI paNa ghaNo ja sundara khyAla AvI zake tema che. sAdhupaNAne mATe sAmAcArIpAlana, e parama Avazyaka vastu che ? ane sAmAcArInI AcaraNA zakya ane Avazyaka hovA chatAM paNa je sAdhuo sAmAcAranA pAlanathI bedarakAra rahe che, teo potAnA hitane haNanArA ja nivaDe che, e ni:saMzaya vAta che : paNa ApaNI cAlu vAta to e che ke-jyAM sAmAcArInI AcaraNA na hoya tyAM sarvaviratinA pariNAma na ja hoya, sarvaviratinuM guNasthAnaka na ja hoya, evuM to koi paNa zAstrAnusArithI kahI zakAya ja nahi. (10) upasaMpadA - gurunI AjJA lai, jJAna, darzana ke cAritra mATe bIjA samudAyamAM gurue cIMdhela AcArya pAse jai, huM A mATe amArA AcArya mahArAjanI AjJA lai ApanI pAse Avyo chuM, to mane svIkAro," evuM Atmanivedana karavuM tene upasaMpadA kahevAya. e svIkAre to tyAM rahe e upasaMpadA lIdhI gaNAya, AmAM jJAna mATenI upasaMpadAmAM sUtra artha ke baMnenI punarAvRtti, athavA kaMika khaMDita-vismRta thayuM hoya tenuM anusaMdhAna, athavA navuM grahaNa je potAnA gacchamAM azakya hoya te karavAno udeza hoya. darzana-upasaMpadA samyagdarzanane nirmaLa karanAra
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 cauda guNasthAnaka bhAga-3 sanmatitaka, anekAMta jayapatAkA vagere zAstra bhaNavA mATe hoya. cAritra upasaMpadA aTTamAdi viziSTa tapasyA, athavA viziSTa vinaya-vaiyAvacca mATe hovA agara potAnA gacchamAM cAritranI zithilatA-sIdAmaNa hoya to temAMthI bacavA mATe hoya. sAmAcArInA pAlanamAM gurvAjJA mukhya rAkhavAnI che, kemake pariNAmanI zuddhi gurvAjJA-pratibaddha rahevAmAM ja che, paNa guvaMjJA nirapekSa banavAmAM nahi. A sAmAcArInA pAlananuM phaLamAM, zAstra kahe che ke, aneka bhavonA saMcita karmono nAza thAya che, prazasta-aprazasta saMlpo : saMkleza - - cittamAM saMkalpa vikalpa uThe che, te prazasta ane aprazasta ema be jAtanA hoya che. prazasta saMkalpathI citta nirmaLa bane che, ane baMdha zubha karmano thAya che. nirmaLa cittanI suMdara asara dharmarogonI ArAdhanA para paDe che, ane bhAvI zubha paraMparAnuM sarjana thAya che. tyAre aprazasta saMlpothI citta malina, saMkliSTa bane che, ane azubha karmabaMdha thAya che. baMnenI AgAmI asaro du:khada hoya che. tethI azubha-aprazasta saMkalpo tyajI zubha-prazasta saMkalpamAM ramatA rahevuM jarUrI che. paMcakalpa bhASyamAM kahyuM che - darzana, jJAna, cAritranA pAlananI prArthanA e prazasta saMlpa che, jyAre indriyanA viSayo ane kaSAyonA saMkalpa e aprazasta saMkalpa che, darzananA saMkalpamAM dA.ta. ema thAya ke "huM kema darzanaprabhAvaka zAstra bhaNuM ! jethI mAruM samyagdarzana nirmaLa thAya." "kema mArAmAM upavRMhaNA (sAdharmikanA guNanI prazaMsA-protsAhana) vagere darzananA
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 - - - - - - - - - - ---- - - - - cauda |PIDALaka bhAga-3 - - - - - AcAra khIle " jJAnanA saMkalpamAM dA.ta. "kema huM jJAnanA aticArothI bacuM ! guruvinayAdi jJAnAcAra kema vadhu ne vadhu vikasvara thAya ! kema mArAmAM adhikAdhikA sabhyajJAna vRddhi pAme !" cAritranA saMkalpamAM dA.ta. manane ema thAya ke "kema huM zuddha cAritrI banuM ! kema mArAmAM piMDavizuddhi vagere uttara guNonI vizeSa prApti thAya ! huM samiti-guptino pratipaLa niraticAra pALanAro banuM !" darzana-jJAna-cAritranA saMkalpo cittamAM ramatA rAkhavAthI indriyonA viSayo tathA kaSAyonA saMkalpa-vikalpothI ghaNuM bacI javAya che, citta-adhyavasAya vizuddha bane che, uttama saMgIna zubhA saMskaraNa UbhuM thAya che, vagere amUlya lAbho che. saMkleza : AtmAmAM pariNAma be jAtanA, (1) kaSAya athavuM saMkalezanA; (2) vizuddhinA. AtmA, kAma, krodha, lobha vagerenI lAgaNImAM taNAyo hoya to kaSAyanA pariNAmavALo, saMklezavALo kahevAya. emAMthI pAcho vaLe, brahmacarya, kSamA, nispRhatA vagerenA bhAvamAM caDe to te vizuddhimAM vartato kahevAya. ahIM jhoka mukhya che. jIvano jhoka kaI tarapha che, kaSAya tarapha ? ke kSamAdi tarapha ? eka ja guNaThANe amuka samaye be AtmA vartatA hoya. paraMtu eka upara caDhI rahyo hoya ne bIjo nIce utarato hoya; to Ama to tyAM adhyavasAyanuM sthAnaka baMnene samAna che, chatAM upara caDhI rahelo vizuddhimAM che, ane nIce utarI rahelA saMklezamAM che. A parathI sUcita thAya che ke vizuddhi jALavavI hoya ane saMkalezathI bacavuM hoya to mananA pariNAma kSamAdi
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 cauda guNasthAnaka mANa-3 yatidharma, paMcAcAra samiti-gupti, parIsahasahana, ane bAhyaAbhyantara tapanA to avazya rAkhavA ja, uparAMta manano jhoka upara caDhavA tarapha rAkhavo. saMkalezano artha asamAdhi paNa karyo che; ane enA 10 prakAra Ave che. emAM 3 prakAranAM manaHsaMkaleza, vacana saMkleza, ane kAyasaMkaleza che. manaHsaMkaleza eTale mananI, vicAronI asvasthatA, vihavaLatA, ugratA, avicArIpaNuM pramAda vagere. kAyasaMkaleza eTale kAyA-indriyo-avayavonI asvasthatA, ukaLATa, madamattatA, pramAda vagere. bIjA 3 prakAramAM jJAnAdi traNano saMkleza che. e jJAnAdi vizuddhithI taddana viparIta che. jJAnasaMkleza eTale jJAna ane jJAnanA ATha AcAronI virAdhanA, jJAnano mada, jJAna para aruci vagere. darzana saMkalezamAM darzana ane enA AcAronI virAdhanA Ave; dA.ta. zaMkA, kAMkSA vagere, cAritra saMkalezamAM cAritra ane enA vividha aMga, vividha AcAranI virAdhanA Ave, bAkI 4 prakAramAM, upadhisaMkleza, upAzrayasaMkleza, bhakta saMkaleza ane kaSAyasaMkaleza che. upadhi saMkaleza vastra, pAtrAdi cAritrajIvananA upayogI upakaraNa aMge cittasaMkleza, vyagratAvyAkuLatA, ragaDo-jhagaDo Ave. upAzrayasaMkalezamAM je mukAmamAM utaryA ke utaravAnuM hoya te aMge citavihavaLatA vagere Ave. dA.ta. 'AvI bahu dhAmavALI ke ThaMDI lAge evI vasati kyAM maLI !' ema mukAma saMbaMdhamAM kaleza-kalaha vagere thAya te. bhaktasaMkaleza, eTale AhAra-pANI aMge saMkalpa-vilpa karavAmAM Ave, vyagratA-vihavaLatA, ragaDo-jhagaDo karAya vagere. kaSAyasaMkaleza eTale koi ne koi kaSAya-nokaSAyano svabhAva banyo rakhAya, emaja tevA vicAro karI karI manamAM kaSAyanI
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 udIraNA karAya....vagere. zAstrasaMkaleza be rIte thavAnuM kahe che, -sanimittaka ane animittaka arthAta nimitta pAmIne ane nimitta pAmyA vinA. nimitta eTale to kAraNa; kAraNa vinA kArya kema bane ? pra. - 207 ahIM 'nimitta' no artha che bAhya kAraNa. saMkleza utpanna thavAmAM Abhyantara kAraNa karmano udaya to hoya ja che, paraMtu keTalIka vAra bAhya nimitta hAjara na hoya to paNa saMkaleza lai Ave che, ane keTalIka vAra bAhya kAraNa UbhAM thayA pachI ja saMkleza jAge che. saMkaleza thavAmAM bAhya nimitta tarIke (1) indriyono viSaya saMparka bane che. dA.ta. vijAtIyanuM rUpa jotAM ke viSayavilAsanAM gIta sAMbhaLatAM cittamAM rAgAdi saMkaleza jAge che. tema, (2) pUrva bhuktanuM smaraNa karAya te paNa saMkalezanuM nimitta bane che. pUrve bhogavelA viSayo yAda karavA jatAM saMkaleza jAge che. vaLI, (3) dUdha dahIM-ghI vagere rasonA AhAra athavA lukhkho paNa vadhu paDato AhAra zarIramAM vikAra jagADI saMkleza pedA kare che. temaja, (4) tevA saMkliSTa sAdhu vagerenA saMsargamAM rahevAthI paNa saMkleza jAge che...vagere. A sUcave che ke saMkalezathI bacavA mATe A nimittothI dUra rahevuM joie, nimitto sevavAM joie nAMhe. prIti-bhakti-vacana -asaMga anuSThAna. dharmanA anuSThAna cAra prakAre karAya che, - (1) prItithI, (2) bhaktithI, (3) zAstravacanathI ane (4) asaMgapaNe. mATe tenI oLakha paNa prIti-anuSThAna, bhakti-anuSThAna. ityAdi
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 coda ||sthAnaka bhAd-3 - - - - - - - - - - - - - tarIke thAya che. A cAra kakSA kramika che. ArAdhaka jIva pahelAM prIti-anuSThAnathI zarUAta kare che, ane AgaLa vadhatAM bhaktianuSThAna vagerenI kakSAe caDhe che. A cAre ya anuSThAna upAdeya che, Atmavizuddhi karanArA che, mATe tenuM ArAdhana, bIjo koi bhautika svArtha leza paNa rAkhyA vinA, atyaMta upAdeya. buddhithI thavuM joie, temaja enAM enAM lakSaNa-svarUpa sAcavIne thavuM joie. cAreyanA lakSaNa-svarUpa A prakAre che : (1) prIti-anuSThAna - je anuSThAna (kyiAmAM) (1) Adara eTale ke atizaya prayatna hoya ane (2) prIti, abhiruci hoya, temaja te kriyA vakhate (3) bIjA prayojanono tyAga rAkhe, ane (4) eTalI badhI te kriyAmAM ekaniSThatA hoya te, prIti anuSThAna kahevAya che. ethI kriyAkArakano kalyANakArI udaya thAya che. (2) bhakti-anuSThAna - je anuSThAnamAM (1) pUjyabhAvano adhika saMbaMdha thayo hoya, je anuSThAna karanAra (2) vizeSa samaja dharAvato hoya, ane (3) kriyArUpe prIti-anuSThAnane samAna hoya; chatAM enA karatAM (4) je adhika viziSTa vizeSatAvALI pravRttivALuM hoya, tene bhakti-anuSThAna jANavuM. (3) varAnAnuSThAna - (1) jinAgamakathita Adezane jarAyA na bhUlavApUrvaka je kriyA thatI hoya, temaja jyAM (2) samasta kSamAdi catidharmanuM niraticAra pAlana hoya, ane (3) paDilehaNa (sUkSmapaNa jIvanI hiMsA na thAya enI kALajIvALuM vastra pAtra bhUmi vagerenuM nirIkSaNa-pramArjana) vagere dharmayogomAM deza-kALa-puruSa vyavahArAdinuM aucitya arthAt ene anukULa bhAva jaLavAto. hoya, e kriyA vacanAnuSThAna che. e nizcayanayanI draSTie cAritravAna sAdhune ja hoya che. kemake emanuM guNasthAnaka chaTuM sarva viratinuM hovAthI tyAM lokasaMjJAnuM baMdhana nathI hotuM ane eja
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 209 * -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- saMsArarUpI killAne oLaMgI jAya che. tyAre vyavahAranayanI draSTie muni nahi evA bIjA paNa jinAjJA pradhAna karIne pravartamAna mArgAnusArI jIvane e vacanAnuSThAna aMze hoya che. 4 asaMgAnuSThAna - je anuSThAna, enA vAraMvAranA AsevanathI UbhA thayela viziSTa saMskAranA baLe, jema caMdanamAM suvAsa, tema jIvanI sAthe AtmasAta thai gayuM hoya e rIte jina kalpikAdi satpaSo vaDe sevavAmAM Ave che. tene "asaMgAnuSThAna' kahe che. e jinAgamanA maulika saMskAramAMthI janme che. vacanAnuSThAna ane asaMgAnuSThAnamAM ka e che ke jevI rIte cAkaDo pahelAM kuMbhAranA daMDA paranA prayatnathI cAle che, ane daMDo lai lIdhA pachI enA saMskAra ubhA hovAthI emane ema jANe sahaja bhAve cAle che, tevI rIte pahelAM jinAgamanA AdezonA pUrA smaraNa, pUrA lakSa ane pAlana sAthe vacanAnuSThAna pravarte che, ane pachI e Agamadezo ane bahusaMkhyaka vacanAnuSThAnonA saMskArabaLe Agama nirapekSa athati AgamAdezonuM smaraNa thayA vinA ja sahajabhAve asaMgAnuSThAna pravarte che. asaMga eTale saMga nahi, nahi zAstrano, ke nahi mokSanI tAlAvelIno. sukha-du:khA ane saMsAra-mokSa pratye e asaMga samabhAva yAne nispRhabhAva rakhAve che. kriyA thAya che te paNa icchA karyA vinA, sUryanA prakAzadAnanI jema sahajabhAve thAya che. kriyA thai jAya kharI, paNa kriyAno rAga nahi. prIti-bhakti-anuSThAna mATe draSTAtta patnI pratyenAM kartavya ane mAtA pratyenAM kartavyanAM pAlananuM apAya che. gRhastha mANasane patnI atyanta vallabha hoya che, tema mAtA paNa hitakAriNI hovAthI atyaMta priya uparAMta pUjya hoya che. baMnene bhojana, vastra, auSadha vagere karAvavAnAM kArya samAna hoya che. chatAM patnInAM kArya prItithI.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 - - - - - - - - -- - - - - - -- cauda sthAnika bhA-3 - - thAya che, ane mAtAnAM kArya bhaktithI thAya che. Ama kArya karatI vakhate dilanA amuka bhAvamAM ka paDe che. bannenuM kArya karatI vakhate bIjAM kAryanAM tyAga rakhAve evI dilanI ekaniSThA samAna, chatAM mAtAnAM kAryamAM prema uparAMta vizeSa samaja sAthe enI pratye gaurava, pUjyabhAva, ane e upakAraka tarIke bhAre kRtajJabhAva haiye jhaLahaLato hoya che. mAnavatA ahIM jIvaMta rahe che. AjanI jaDavAdI keLavaNI A kazuM zikhavatI nathI. prabhu ane prabhue Adezela anuSThAno pratye A prIti ane bhakti baMnenA bhAva eTale ke haiye prIti, vizeSa samaja, pUjyabhAvanuM gaurava, atizaya prayatna ane ekaniSThatA jhagamagatA rAkhavAnA che. hajuya zraddhAno khapa karAya che. paNa tyAM maMda prayatnavALI kriyA thAya che. ane bIjI kriyA agara tenA ciMtanano zaMbhumeLo karAya che. tyAre dilamAM prIti-bhaktinA bhAva jIvatA-jAgatA rAkhavAnuM ke uchaLatA karavAnuM visarI javAya che. vItarAga banavuM che to paramAtmAno anaMta upakAra, emanA anaMta guNo, ane emano aciMtya prabhAva jarAya visaryA vinA. eTale ? dareka zubha prAptimAM e yAda karIne, ane azubha prAptimAM ya "pUrve ene ApaNe nA jhIlyAnuM A pariNAma che- e dhyAna para lAvI lAvIne, have hRdaye prIti-bhaktinA mojAM uchALavAnAM. kRtajJatA e pAyAno guNa che. e haiye vilazatI rahe eTale A zakya che. sAthe ema thAya ke vItarAga banavA mATe satInA suzIla ane premALa pati pratyenA premanI jema vItarAga pratye athAga rAga pahelAM karuM to ja dunyavI rAga chUTaze. to ja vItarAganI AjJAne jIvananA prANa banAvavAnuM sattva vikasaze, ane khIleluM sattva krodhAdi AMtara zatruno nAza karaze. basa, Dagale ne pagale AvAM smaraNa ke- "aho ! A jagata para vItarAga arihaMta prabhu e kevIka akalavya vibhUti ! kevuM
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - cauda guNasthAnaka bhAdl-3 211 -------------- emanuM anupama zAsana ! ahAhA, amArA para keTalo gajaba upakAra !" pachI vacanAnuSThAna mATe zAstranI vidhinuM sacoTa pAlana, aticArono sarvathA tyAga, ucca koTinuM aucitya vagere jALavavA sAvadhAnI jarUrI che. vadhumAM, saMyamano mahimA darzAvatAM paNa upakArI mahApurUSoe zrI vijayane mAvyuM ke "koi mANasa daramahine hajAra hajAra gAyonuM dAna kare ane koi mANasa kAMi ja nahi ApavA chatAM eka mAtra saMyamanI upAsanAmAM ja rata rahe, to mahine mahine hajAra hajAra gAyonuM dAna karanAra AdamInA karatAM paNa, kazuM ja dAna nahi karatA evA paNa saMyamI AtmAno saMcama zreyaskara che." dharmadezanA ane abhayadAnanI mahattA darzAvyA bAda, upakArioe saMyamano mahimA paNa A rItie darzAvyo. saMyamano mahimA darzAvatAM mahApurUSoe lokonI mAnyatA samajAvIne samajAvavAno prayatna karyo che. anyathA, gAyonuM dAna e to vAstavika rItie dAna ja nathI. pApapoSaka dAnonuM dAnapaNuM ja nathI, paNa ajJAnomAM je mAnyatA rUDha hoya, tene paNa AgaLa karIne tevA AtmAne samajAvavuM paDe che. AvAM vacanothI ajJAno gAyonA dAnane paNa samyagdAna nA mAnI le, e mATe ja ATalo khUlAso karavo paDe che. AvA AvA kAraNe gItArthanI nizrAe ja bhaNavAno Adeza che. svataMtrapaNe vAMcanArAo ema paNa kahe ke- "zrI jenazasAnamAM paNa gAyonA dAnanuM vidhAna che." evA zrI jainazAsananA nAme sva-paranuM ahita karanArA nivaDe che. vastunA marmane samajanArAoja vastunA paramArthane samajI zake che. uttama koTinA zAstravihita dAno ane parama kalyANakArI zrI jinamaMdironAM nirmANa Adi aneka
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 - - thAka bhAd- 3 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - lyANakArI pravRttio paNa saMyamanI AgaLa yatkiMcita banI jAya che. anaMta upakArioe mAvelA saMyamanuM pAlana karanAro AtmA, je Atmahita sAthe anyonuM paNa hita sAdhI zake che, te hita dAnAdi kriyAothI teTalI sahelAithI nathI sAdhI zakAtuM. sAco saMyamI ja saMpUrNa abhayadAnano dAtA banI zake che ane dharmadezanA paNa dharmadezanA rUpe te ja mUkhyatayA karI zake che. A badhI vAto yathAsthitapaNe samajavA mATe lyANakAmioe ujamALa banavuM ja joie. | munivaro dvArA "dIkSA ja upakAranuM sAcuM sAdhana che." -e pramANe jANIne, zrI vijaya pratibodha pAmyA. pratibodha pAmavAthI saMvegaraMgathI raMgamaya banelA zrI vijaye, eka divase AcArya bhagavAna zrImad vimalasUrIzvarajI mahArAjAnI pAse tarata ja niravadha evI pravajyAne-dIkSAne grahaNa karI. AvA puNyAtmA jevA ullAsathI dIkSA grahaNa kare che, evA athavA ethI paNa adhika ullAsathI saMyamanA pAlaka bane che. suMdara saMcamanA pAlanathI zrI vijaya sva-paranA sAcA hitasAdhaka banyA, zrI vijaya nAmanA te maharSie ghaNAM varSo paryaMta zramaNapaNuM pALyuM. ghaNAM varSo paryatA zramaNapaNuM suMdaramAM suMdara rItie pALavA chatAM, parama puNyazALI evA zrI vijayanuM zarIra paTutAvALuM ja hatuM. ghaNAM varSo paryaMta zramaNapaNe pALIne tathA AyuSya pUrNa thaye paMDita maraNa dvArA paTutAyukta dehane tajIne, zrI vijaya nAmanA te maharSi devalokane pAmyA ane krame karIne te zrI siddhipadane paNa prApta karaze. kharekhara, AvA AtmAo cirakAlanA saMsAranA mahemAna hotA ja nathI. iyasamiti - pAMca samitiomAM pahelI samitinuM nAma che- "irSAsamiti."
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - cauda guNasthAnaka bhAd-3 213 - - iryA' no artha thAya che-gati. gati eTale gamana karavuM. munio, e basa jIvo ke sthAvara jIvo arthAt jIva mAtrane abhayadAnA ApavA mATe ja dIkSita thayelA che. teo vinA prayojane to cAlatA paNa nathI : parantu saMyamanA pAlanane mATe cAlavuM e paNa Avazyaka che. evI AvazyaktA jyAre jyAre ubhI thAya, tyAre tyAre zAstravidhi mujaba upayogapUrvaka cAlavuM-enuM nAma "iryAsamiti' kahevAya che. jIvonI rakSA, e to munionuM vrata ja che. munio. potAnA kAraNe koi paNa jIvane hAni na pahoMce, enI kALajIvALA hoya che ane ethI saMyamapAlana mATe Avazyaka prayojane paNa gamanAgamana karatAM, sAcA yatio jIvarakSAnI kALajI dharAve che. AvA vratadhArI munionuM zarIra e dharmazarIra che ane e dharmazarIranI rakSA e paNa vihita che. A hetuthI Avazyaka prayojanA paLe paNa cAlatA munioe, jIvonI rakSAnA nimitte ane potAnA zarIranI rakSAnA nimitte paganA agrabhAgathI ArasmIne yuga. mAtra kSetra eTale gADAnI dhuMsarI pramANa kSetra sudhI barAbara joine cAlavAno vidhi che. A vidhino amala karanArane irSAsamitinA pAlaka kahevAya che. sa, jIvadayAnA pAlana mATe A paNa ghaNI ja jarUrI vastu che. A vastunA jANa cAlavAmAM kevA vivekI hoya, e ja vicAravAnuM che. ircAsamitinA pAlaka munio, AgaLa dhuMsarA. pramANa jagyAnuM nirIkSaNa karatA cAle. mArgamAM AvatAM jIvavALAM anAja vigere bIjo, nAnA prakAranI vanaspati, pANInAM sthAno, mATI ane anya jIvo Adi upara paga na AvI jAya-enI sAvacetI to evA mahApurUSomAM pUrepUrI hoya ja. khADA Adine paNa cAle tyAM sudhI munio laMghe ja nahi. A samitinA pAlaka
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 munio, tevA koi Avazyaka prayojane cAlavuM paDe tyAre paNa kevA mArge cAle, e mATeya upakArioe suMdara vidhAna karyuM che. upakArio mAve che ke-munio te ja mArge cAle, ke je mArga lokothI khUba khUMdAyelo hoya loko je mArge na cAlatA hoya, te mArge cAlavuM e paNa munio mATe unmArga kahevAya che. loko je parama upakArI, AcAryabhagavAna zrImad devendrasUrIzvarajI mahArAjA mAve che ke- "A pramANenA suMdara samatAnI prAptimAM kAraNabhUta bane evA udAra ane anuttara zrI vijayanA vRttane ekatAnatA pUrvaka sAMbhaLIne, he guNazAlI bhavyajano ! janmanA cheda mATe, eTale ke-muktine mATe tame 'prakRtisaumya' nAmanA guNane dhAraNa karo !" A kathana dvArA zrI vijayanA caritanA hetune spaSTa karavA sAthe, bhavya jIvone janma chedavAnuM ja upakArI mAve che. janma ja duHkhanuM AzrayasthAna che H kAraNa ke-suMdara jIvana dvArA jo maratAM AvaDe, to e mukti mATe thAya che. janmelAne mukta thavA mATe maraNanI jarUra che, paNa karmakSaya sAdhyA pachI marelAne mukta thavA mATe janmanI jarUra nathI, mATe upakArI janmanA cheda mATe ja A 'prakRtisaumya' guNano Azraya karavAnuM mAve che. je mArge loko khUba cAlatA hoya, te mArge chae kAyanA jIvo hovA saMbhavita nathI : e kAraNe loko je mArge khUba cAlatA hoya tevA mArge munioe cAlavuM, ke jethI cha kAyanA jIvonI virAdhanA thAya nahi. evA paNa mArge jo rAtrinA cAlavAmAM Ave, to rAtrinA samaye utpanna thai thaine paDelA je sampAtima trasa jIvo, tenI virAdhanA thAya : e kAraNe upakArioe mAvyuM che ke-evA paNa mArge rAtrinA vakhate munioe cAlavuM nahi. loko dvArA atyanta khUMdAelA mArge paNa yatioe rAtrinAsamaye nahi cAlavuM joie, parantu jyAre te mArga sUryanA kiraNothI 214
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- 215 -- - -- cauda guNasthAnaka bhAga-3 -- -- -- sparzaya, tyAra bAda ja tevA paNa mArge jarUra mujaba upayogathI cAlavuM joie. sUryanAM kiraNono sparza thavAthI, saMpAtima jIvono nAza thai ja jAya che, eTale sUryanAM kiraNonA yoge sampAtima jIvono abhAva hoya che ane loko khUba cAlatA hovAthI, anya jIvono paNa abhAva hoya che ethI eve raste, divasanA ane te paNa jarUrI kAraNe, upayogapUrvaka cAlatA munio potAnA ahiMsAdharmanuM sArAmAM sArI rItie pAlana karI zake che. sa, jIvadayAnA pAlana mATe ajaba jevI kALajI rAkhavAmAM AvI che. anantajJAnI zrI jinezvaradevoe prarUpelA dharmane je ajoDa kahevAmAM Ave che, te vinA kAraNe nathI. yogya AtmAo vivekapUrvaka abhyAsa kare, to temane zrI jenazAsana ajoDa lAgyA vinA rahe ja nahi. temane avazya khAtrI thAya ke svaparanA lyANano A ja eka vAstavika mArga che. sundara bhavitavyatA tathA laghukarmitAnA yoge mokSanuM arthipaNuM hoya, e mATe saddharmane zodhavAnI tIvra vRtti hoya ane AgraharahitapaNuM Adi hoya, to A zAsananI yathArthavAditA samajAvI muzkela nathI. have A rItie jantuonI kALajI dharAvanAra A zAsane, jatuone abhayadAnA devA mATe ja dIkSita thayelA munionuM zarIra, ke je dharmazarIra che, tenI rakSA mATe khUba ja kALajI karI che. mA jema potAnA baccAne khADA-TekarA kudavAnI manA kare, tema upakArioe paNa munione khADA-TekarAvALA viSama mArgone nahi laMghatAM, thoDuM adhika cAlavuM paDe to tema karIne paNa, evA pradezone nahi laMghavA ema mAvyuM che ? kAraNa ke-evA laMghana Adi karavAmAM dharmazarIrane hAni pahoMcavAno saMbhava che. ene hAni pahoMcavAthI mokSamArga rUpa ratnatrayInI ArAdhanAmAM vighna AvavAno paNa saMbhava che. vaLI.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 cauda guNasthAnaka bhAga-3 _ _ _ -- - - -- - -- -- -- -- -- tevI rItie laMghavAmAM jIvadayAnA hetune paNa nukzAna pahoMce, to te asaMbhavita nathI. ArItie jatuonI ane saMyama sAdhaka zarIranI paNa rakSA mATe A prathama samiti atizaya jarUrI che, emAM zaMkAne avakAza che ? sa. jarA paNa nahi ! have upakAra AdinA nAme, keTalAko relavihAra AdinI. je vAto kare che, te kevI lAge che ? sa. * AvA uttama AcAranA pAlananuM jyAM vidhAna che, tyAM e vastuono vicAra paNa bhayaMkara che. uttama AcArane mAnanArA Ama ja mAne che ane varte che, paNa pApAtmAo AvA mArganI paNa avagaNanA karIne unmArge cAle che ane eno pracAra karavAnuM paNa kAramuM pApa Acare che. rAtrinA samaye bhaTakanArA ane relavihAra AdinA karanArA veSadhArio jyAre sanmArgano paNa virodha kare che, tyAre teo dayAnA pariNAmathI paNa paravarelA hoya evA lAge che. evAone A samitinuM varNana paNa khaTake e svAbhAvika ja che. sa. tevA pApI AtmAone khaTake, kemake-temanuM pApa ughADuM paDI jAya ne ? mArA jevAne to A bahu ja game che. je AtmAo koi paNa kulamAM utpanna thavA chatAM paNa, tathA prakAranI yogyatAne dharanArA hoya che ane samyagdarzanane pAmelA nahi hovA chatAM paNa, bhadriktA Adi guNone dharanArA hoya che, te AtmAone AvAM vidhAno rUcikara nivaDe te svAbhAvika ja che. ghora mithyAtvamAM sabaDatA veSadhArione ane tevA bIjA paNa ayogya AtmAone AvAM vidhAno na rUce. evA pAmaronI to koi dazA ja jUdI hoya che. keTalAko to devagurU-dharmanI sAthe kuTIla ramata ramavAne TevAI gayelA hoya che ane
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - coda guNasthAnaka bhAga-3 217 - - tame kahyuM tema potAnuM pApa DhAMkavA AdinA irAde paNa sadagurUonI satravRttione nindanArA hoya che. bAkI sAcuM cati jIvana jIvavAne mATe A samitinA pAlananI paNa AvazyaktA che e nirvivAda vAta che. A vidhAna munione mATe che, chatAM gRhasthone ya bodhapATha rUpa che. pauSadhamAM to pAMceya samitinA pAlananuM ja gRhasthone mATe ca vidhAna che, parantu te sivAya paNa gRhasthoe cAlatI veLAe upayoga rAkhavo e kalyANakara che. uttama gRhastho paNa nIcI draSTie cAlanArA hoya che. nIcI draSTie cAlavAmAM zIlane paNa lAbha che ane upayoga rAkhavAmAM Ave to jIvadayAnuM pAlana paNa che. AthI gRhasthoe paNa Ano zakya amala karavA mATe prayatnazIla banavuM joie. have zAstravidhi mujaba evA prakAranA upayoga pUrvaka cAlatA paNa munithI kathaMcit prANino vadha thaI javo, e asaMbhavita vastu nathI : parantu upakArio mAve che ke-evA prakAranA upayoga pUrvaka cAlatA munithI kathaMcit prANino vadha thai jAya, to paNa temane te prANinA vadhanuM pApa lAgatuM nathI. jIvadayAnA pariNAmamAM ramatA ane koi paNa prANine ijA sarakhI paNa na thAo-e hetuthI upayoga pUrvaka ane zAstravihita mArge zAstravihita vidhithI cAlatA mahAtmAne, kadAcita thai jatI hiMsAthI pApa lAgatuM nathI. evAupayogazIla mahAtmA sarva bhAvathI zuddha hovAnA kAraNe, teonA kAyayogane pAmIne koi jIvano nAza thai jAya to paNa, te mahAtmAne te nimittano sUkSma paNa baMdha AgamamAM kahyo nathI. jIva mare ke na mare, chatAM paNa asad AcAra karanArane nizcayathI hiMsA mAnI che, jyAre samitithI samita evA prayatnazIla mahAtmAne mATe hiMsA mAtrathI baMdha mAnavAmAM Avyo. nathI. upayogahInapaNe cAlanAro, tenAthI prANivadha kadAca na paNa thAya, toya hiMsaka ja che : kAraNa ke-te samaye tene prANivadha na
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - - -- thAya enI kALajI nathI. AjJAnusArI mahAtmAmAM te kALajI hoya che ane tethI ja teone hiMsAmAtrathI bandha thato nathI. AvA hiMsAahiMsAnA mArgane paNa koi bhAgyazALI AtmAo ja pAmI zake che. paudgalika lAlasAmAM khUMcelA ane dharmazAstrone zaraNe nahi rahetA, potAnI svacchandI kalpanAone ja pramANabhUta mAnI tema manAvavA mathanArA hiMsA-ahiMsAnI game teTalI vAto kare, paNa hiMsA-ahiMsAnA A jAtinA vivekane teo pAmI zake, e zakya ja nathI. sa. AvAM uttama zAstronA A jAtinA paramArthane pAmanArAo kharekhara dhanyavAdanA pAtra che. bIjI bhASA-samiti - have bIjI samitinuM nAma che- "bhASAsamiti." bolavAmAM samyapha prakAranI pravRttine bhASAsamiti kahevAya che. bhASA jema kalyANakAriNI che, tema alyANakAriNI paNa che. bhASAsamitinuM pAlana karavA icchanAre, bhASAnA doSo ane guNo samajavA ja joie. upakArio bhASAmAM kayA kayA doSo che, e mATe paNa ghaNuM ghaNuM mAvI gayA che paNa doSothI nirbhIka banelA AtmAo enA abhyAsa ane amalathI vaMcita rahe e sahaja che. AvA suMdara zAsanane pAmavA chatAM paNa, jeo bhASAnA doSathI bacatA nathI, teo khare ja kamanasiba che. dAtmiktAthI madhura bolavuM, e paNa bhASA samiti nathI. durjanonI bhASAmAM madhuratA hoya che, paNa te damathI hoya che. durjanonI jIbhanA agrabhAgamAMthI bhale sAkara kharatI hoya, paNa teonA pratyeka rome hAlAhala viSa hoya che. sajjanonI vANImAM kadI kadI kaTutA dekhAya che, chatAM te sArA pariNAma mATe ja hoya che. sajjana purUSonI kaTutAnI TIkA karanArA
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 durjano ja hoya che. hitakAriNI kaTutA paNa madhuratA ja che. bhASAnA doSono tyAga karanArA ane dhUrto, kAmuko, hiMsako, coTTAo ane nAstiko AdinI bhASAno tyAga karanArA puNyAtmAonI vANI sau koinuM hita karanArI ja hoya che. hitakAriNI bhASAne paNa kaTu bhASA kahenArA khare ja ajJAno che. bhASAnA doSo ane dhUrta AdinA bhASitone tajIne hitakArI bolanArA mahAtmAo parimita ja bolanArA hoya. A ja kAraNe, upakArio mAve che ke-uttama AtmAo madhura, yuktiyukta, thoDuM, kArya mATe jarUrI, garva vinAnuM, atuccha ane bolavA pUrve zuddha matithI vicAra karIne je dharmasaMyukta hoya che te ja bole che. paMDita purUSo jema asatya agara satyAsatya vANIne nathI uccAratA, tema keTalIka evI paNa tathya vANIne nathI uccAratA, ke je vANI tathya hovA chatAM paNa hitaghAtakatA AdivALI hoya. tathya paNa vANI priya ane hitakArI hovI joie. AthI ja upakArio mAve che ke-paMDita purUSoe je vANIno svIkAra karyo nathI, tevI vANIno buddhizAlI AtmAe tyAga karavo joie. jema hiMsA-ahiMsAnA saMbaMdhamAM ghaNuM samajavA jevuM che, tema vAstavika rItie satya kone kahevAya ane asatya kone kahevAya, e paNa samajavAnI jarUra che. ene nahi samajanArAo ahiMsAnA nAme hiMsAnA upAsaka banavAnI jema, satyanA nAme paNa asatyane ja bolanArA bane che. trIjI eSaNA-samiti H 219 have trIjI samitinuM nAma che- 'eSaNAsamiti' aNAhArI padanA arthI munivaro anazana Adi taponI AcaraNAnA rasIyA hoya che H chatAM saMyamayAtrAnA nirvAha mATe tapasvI paNa munivarone AhAra nathI ja levo paDato ema nahi H parantu zrI jainazAsananA
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 cauda guNasthAnaka bhAga-3 munivaro saMyamayAtrAnA nirvAha mATe ja AhAranA lenArA hovAnA kAraNe, AhAra karavA chatAM paNa, te mahAtmAone upavAsI kahevAya che. saMyamAdinI rakSA mATe ja AhAranA grahaNa karanArA paNa munivarone mATe, anaMta upakArioe beMtAlIza doSothI adUSita evo AhAra levAnuM vidhAna karyuM che. beMtAlIza doSonA varjanapUrvaka meLavelA paNa te AhArano, pAMca doSothI rahitapaNe ja upayoga karavAnuM upakArioe mAvyuM che. e pramANe vartanArA mahAtmAo ja eSaNA-samitinA pAlaka kahevAya che. beMtAlIza doSathI adUSita evo AhAra meLavavo ane pAMca doSothI rahitapaNe e AhArano. upayoga karavo, enuM nAma "eSaNAsamiti" che. rasanAnA gulAmo ane khAvAmAM ja AnaMda mAnanArAo, e samitinA pAlanamAM paMgu bane, e svAbhAvika vastu ja che. munipaNAnA AsvAdane pAmelA AtmAo rasanAne AdhIna banI AhAramAM lampaTa bane e zakya nathI ane evA ja AtmAo A samitinuM pAlana karI zake che. AhAralampaTatA, e paNa atyanta bhayaMkara vastu che. pariNAme munipaNAnI te ghAtaka paNa nivaDe che, mATe kalyANakAmI munio ene AdhIna banatA ja nathI. evA munio prathamanI be samitionuM jema suMdaramAM suMdara pAlana kare che, tema A trIjI samitinuM paNa suMdaramAM suMdara pAlana kare che. cothI adAnanikSepa-samiti : cothI samitinuM nAma- "AdAnanikSepa samiti" che. munione anaMtajJAnionI AjJA mujaba grahaNa karelAM dharmopakaraNone levAM paNa paDe ane mUkavAM paNa paDe. "AdAna" eTale levuM ane nikSepa' eTale mUkavuM : emAM samyak pravRtti, enuM nAma "AdAnanikSepa samiti" che. Asana, vastra, pAtra Adi
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda pusthAna bhAga-3 1 - - -- - - - - - - - - - - - - - --- - - -- -- - - dharmopakaraNone letAM ane mUkatAM, jovAnI ane pramArjivAnI AjJA che. A AjJAnuM pAlana karanArA A cothI samitinA pAlaka bane che. koI paNa vastune letAM ane te vastune mUkatAM jamIna Adine barAbara cakSuthI jovI joie ane cakSuthI joyA pachI rajoharaNa AdithI eTale ke pUjavAne lAyaka vastuthI upayogapUrvaka pUjIne levI ane mUkavI joie. upayogapUrvaka nahi jonArA ane nahi pUjanArA munio, A samitino bhaMga ja kare che, jIvadayAno pAlaka koi paNa muni A samitinI upekSA karI zake nahi. bhUmine joyA ke pramajyA vinA jeo bhUmi upara dharmanAM upakaraNone mUke che ane upakaraNone joyAM ke pramAryA vinA jeo le che, teo khare ja A samiti pratye kAramI bedarakArI karanArA che. A bedarakArI vadhe, to te pariNAme munipaNAne hataprahata karI nAkhanArI che. jovuM e cakSuthI pratilekhanA che ane pUjavuM e rajoharaNAdi pUjavAnI vastuthI pratilekhanA che. A pratilekhanA paNa munio mATe khUba ja jarUrI vastu che, paNa aneka nimittothI keTalAka AnI upekSA karanArA banyA che ane teoe pratilekhanAne eka nirUpayogI jevI cIja banAvI dIdhI che. cakSu kAma ApI zake evA samaye karavAnI pratilekhanA na kare ane cakSu kAma na ApI zake evAM samaye pratilekhanA karavAno cALo kare, evAo pratilekhanA kare che ke pratilekhanAnI mazkarI kare che, e eka kAramo prazna che. pratilekhanA, e eka uthala-pAthala karavAnI cA to vastra Adi upara paDelI dhULa khaMkheravAnI kyiA nathI. pratilekhanA, e paNa eka uttamamAM uttama jIvadayAnI karaNI che. jIvadayAnI AvI uttamamAM uttama karaNI tarapha bedarakAra banI jeo vidvAna banavA icchatA hoya, teo sAcA vidvAna bane e zakya nathI. anaMtajJAnioe vihita karelI krikyAonI bedarakArI, e kAramI.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 kamanazibIne ja sUcave che ane evI kAramI kamanazibIthI tene jANyA chatAMya nahi kampanArA, e bhAremAM bhAre ajJAnio che. vaLI eka suMdaramAM sudara jIvarakSA karavAnI pratilekhanA rUpa kriyAne jyAre jIvaghAtanuM ja kAraNa banAvatA keTalAko jovAya che, tyAre to koi paNa vivekine kAramI glAnI thAya e sahaja che. e glAni ema bolAve ke- 'A uthalapAthala karanArAonuM zuM thaze?' -to te asvAbhAvika nathI. kevala dravyakriyAmAM rAcanArAonI saghaLI ja kriyAo AvI hoya che. paranA doSo jovAmAM kuzaLa banelAo, potAnA doSo kadI ja joi zakatA nathI. evAoe aneka kriyAonI mAphka A pratilekhanAnI paNa kAramI durdazA karI che. evAomAM jo thoDI paNa mArgarUci hoya, to upakArioe evAo jAgRta thAya evuM ramAvyuM che. upakArionA e mAnane pratyeka muni premapUrvaka vAMce, vicAre ane khUba ja jAgRta bane tathA jo potAmAM evI jAtinI bedarakArI Adi dekhAya to tene khaMkherI nAkhavA mATe sajja thAya, e kalyANakArI che. pratilekhanAmAM pramatta banelA munine anaMta upakArioe chae kAyono virAdhaka gaNyo che. SaTakAyanI potAnAthI virAdhanA thAya che, e jANatAM ja bhavabhIrUone kampArI chUTavI joie. munione to SaDjavanikAyanA rakSaka gaNavAmAM AvyA che. teo ja jo pratilekhanAnA vidhi prati bedarakAra bane, to e rakSakapaNuM rahyuM kyAM ? pratilekhanAmAM pramatta nahi banavAno upadeza ApatAM parama upakArI mahApurUSo spaSTa rItie mAve che ke "paDilehaNaM kuNaMtA miho kahaM kuNai jaNavayakahaM vA / dei va paccakkhANaM vAei sayaM paDicchai vA / / 1 / / " "puthvIAvaNa tevA varasatasALa | DilehaNApamatto, chIpa virAhano maLio || 2 ||" 222
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA|-3 223 upakArI mahApurUSonA A kathanano e bhAva che kepaDilehaNane karato je paraspara kathA kare che, dezanI kathAne kare che athavA paccakhkhANa Ape che, svayaM vAcanA Ape che athavA to anya pAse svayaM vAcanA aMgIkAra kare che, te paDilehaNamAM pramAdI gaNAya che : paDilehaNamAM evA pramatta banelAne pRthvIkAya, apkAya, agnikAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya-A chae paNa kAyono virAdhaka anaMta upakArioe kahelo che. ananta upakArionA A mAnathI samajI zakAze ke-paccakhANa levAdevAnI kriyA ane zAstranI vAcanA levA-devAnI kriyA, ke je kalyANakAriNI che, teno paNa paDilehaNamAM niSedha karyo che H kAraNa ke-ethI paDilehaNano hetu je jIvarakSA che, te mAryo jAya che. je kAlamAM je kriyA karavAnI hoya, te kriyA ja karavAnI anaMtajJAnionI AjJA che. A AjJAne nahi samajanArAo gaDabaDa kare e jUdI vAta che, paNa samajanArAoe to A AjJAnuM yathAsthita pAlana karavuM ja joie. paDilehaNa jevI jIvarakSAnI sarvottama kriyAmAM pramAdI banavuM ane e karatAM karatAM paDilehaNamAM upayogazUnya thavAya evuM karavuM, e paNa pramAda che. evA pramAdamAM paDavuM, e paDilehaNa karavA chatAM paNa virAdhaka banavAno dhaMdho che. A paDilehaNane zuddha rItie karanAro ane dharmopakaraNane levAmUkavAmAM upayogapUrvaka joine ane pUMjIne lenAro ane mUkanAro ja, A cothI samitino pAlaka bane che. pAMcamI utsarga samiti H have pAMcamI samiti che- 'utsarga samiti' Ane pAriSThApanikA samiti' paNa kahevAya che. pariSThApanA yogya eTale tajavA yogya je vastuo, teno tyAga enuM nAma kahevAya che
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ IIT mAdj-3 - - - - - - - - - - - - - - 224 - utsarga' athavA to "pariSThApanA." emAM samyak prakAre vidhipUrvakanI pravRtti karavI-enuM nAma kahevAya che- "utsargasamiti' athavA to "pAriSThApanikA-samiti' kapha, mUtra ane mala to tajavA lAyaka tarIke prasiddha che. kapha eTale zlekha, ke je mukhA ane nAkamAM saMcaraNa karanAro hoya che ane mUtra tathA mala e to sau koine jJAta che, teno tyAga tathA nirUpayogI banela vastra ane pAtra tathA doSa AdinA kAraNe pariSThApana yogya banela bhaktapAna vigere vastuono tyAga Avazyaka che : paNa eno tyAga basa-sthAvara jIvothI rahita evI je pRthvI, tenA tala upara, arthAtazuddha thaMDila eTale janturahita jagyAe upayogapUrvaka karavo, enuM nAma "utsarga-samiti' kahevAya che. kapha Adino ane tyAjya banela vastra tathA pAtrAdino jeo upayogapUrvaka zuddha basa-sthAvara jIvothI rahita evI bhUmi upara tyAga kare che, teo ja A samitinA pAlaka bane che. sAdhuone mATe game tyAM thuMkavuM agara game tema gaLaphe nAMkhavo, e paNa anucita ja che. jIvarakSA karavAnA abhilASI munivaro tyAjya vastuono tyAga paNa evI rItie ane evI jagyAe kare, ke jethI basa-sthAvara jIvonI virAdhanAthI bacI zakAya. samitinI bedarakSarIne tajo : A pAMca samitio vinA sAcA munipaNAnA AcAronuM pAlana zakya nathI ane relavihAra Adi karanArAo AnuM paripAlana karatA ja nathI, emAM vivAdane sthAna nathI. evAone jyAM munipaNAnI darakAra nathI, anantajJAnionI AjJAnI darakAra nathI, tyAM game tema varte ethI navAi pAmavA jevuM kAMi ja nathI : parantu evAone uttama pAtra tarIke mAnI lenArAoe
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 225 - - - - - - - - - - ---khAsa cetavA jevuM che : kAraNa ke-teo uttama pAtranI bhakti karavAne icche che, chatAM tevA nAlAyakone ajJAnAdithI uttama pAtra mAne che. jeo pIgalika hetuthI, mantra-tanna AdinA kAraNe ja evAone mAne che ane pUje che, teo dayA khAvA lAyaka ja che : paNa mokSanA arthioe to evAono dUrathI ja tyAga karavo joie ? kAraNa ke-uttama pAtra rUpa yatio teo ja che, ke jeo pAMca samitione paNa dharanArA hoya. yatio gatizAlI paNa hovA joie : yatio jema jJAna, darzana ane cAritra rUpa ratnatrayathI sahita joie, tema ApaNe jenuM saMkSepathI varNana karI AvyA e pAMca samitionA dhAraka paNa joie ane "traNa guktiothI zobhatA" paNa hovA joie. AtmAnA saMrakSaNane athavA to mumukSunA yoganigrahane gupti kahevAya che. dehanA saMrakSaNane choDIne AtmAnA saMrakSaNa karavuM, enuM nAma guNi che. mana-vacana-kAyAno nigraha karavo ane e dvArA AtmAnuM saMrakSaNa karavuM, e ghaNuM ja Avazyaka che. samyakra-pravRttine jyAre samiti kahevAya che, tyAre pravRtti-nivRtti lakSaNa gupti kahevAya che. gupti pravRtti-nivRtti rUpa kema che ? -e vAta have ApaNe hamaNAM guptinuM saMkSepathI varNana vicArIe chIe, ethI samajAze. manogatinA traNa prakAro: gutio traNa che : eka manogupti, bIjI vAgUti ane trIjI kAyamurti. A traNamAM prathama je manogati che, e traNa prakAranI che : (1) traNamAM prathama prakAranI manoguptinuM svarUpa varNavatAM
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 cauda guNasthAnaka mA|| - 3 upakArio ramAve che ke-ArttadhyAna ane raudradhyAnano anubandha karanArI je kalpanAo, tenI je jAla, teno viyoga enuM nAma prathama prakAranI manogupti che. ArtadhyAna ane raudradhyAna, e saMsArane vadhAranArAM ane durgatine ApanArAM dhyAno che. duniyA saMbaMdhI saghaLAya sArA-kharAba vicAro, A be dhyAnomAM samAi jAya che. A be dhyAnonA saMbaMdhamAM ghaNuM ghaNuM kahevA jevuM che, paNa hAla ATaluM TUMkuM ja A be dhyAnanA sambandhamAM samajAvIne AgaLa cAlavuM paDe tema che. pApavardhaka vicArothI manane dUra karavuM, enuM nAma prathama prakAranI manogupti che. mana upara evo kAbU meLavavAno prayatna karavo joie, ke jethI te duniyAdArInI koi paNa vicAraNAmAM joDAya nahi. dunyavI sukhanI icchA, e ja A durdhyAnonuM mULa che. e icchA upara jeTale aMze kAbU AvI jAya, teTale aMze durdhyAnathI bacI zakAya. iSTa vastu paNa dunyavI sukha mATe icchavI, e kharAba ja che. vaLI munio to nirjarAnA ja arthI hoya, eTale munioe to dunyavI vicAra mAtrathI manane rokavuM joie ane e prathama prakAranI manogupti che. (2) bIjA prakAranI manoguptinuM varNana karatAM paNa upakArioe mAvyuM che ke-zAstrone anusaranArI, paralokane sArA rUpamAM sAdhanArI ane dharmadhyAnano anubandha karanArI evI je mAnasika mAdhyastha pariNati, e bIjA prakAranI manogupti che. zAstrAjJAthI virUddha vicAra dharAvanArAo A manoguptine pAmyA nathI ane pAmaze paNa nahi. dharmadhyAna, e eka evI vastu che ke saghaLAya AtmakalyANanA vicAro emAM samAviSTa thAya che. A mAdhyasthya pariNati paNa anupama koTinI hoya che. sAcA-khoTAno zaMbhumeLo karAvanArI mUrkhatA rUpa A mAdhyasthya pariNati nathI. evI mAdhyasthya pariNati to ajJAnoe mAnelI hoya che. AvI
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - -- cauda guNasthAnaka bhAga-3 227 --manogati, ke je parama zuddha mAdhyacca pariNati rUpa che ane jemAM satya satya rUpe ane asatya asatya rUpe spaSTatayA bhAsamAnA thAya che, te ja AdaraNIya che. mAdhyacca pariNati vastune zuddha svarUpe oLakhAvA mATe zuddha ArisA jevI che. evI mAdhyacca pariNati zAstrAnusAriNI ja hoya, e ja kAraNe e sundara evo je paraloka tene sAdhanArI hoya ane ethI ja e dharmadhyAnano anubandha karanArI hoya : A rItie jotAM saghaLAya kalyANa vicAro jemAM samAya che, evA suMdara prakAranA dhyAnanI e jaDa nAkhanArI che. A kAraNe munio A bIjA prakAranI manogatithI paNa zobhatA ja hoya. (3) trIjA prakAranI manogumi to yoga-nirodhAvasthAmAM hoya che. e trIjA prakAranI manoguptimAM kuzala ane akuzalA manovRttino nirodha hoya che. e ubhaya prakAranI manovRttinA nirodha dvArA kevaLa saMpUrNa AtmaramaNatA jemAM hoya, evI e gupti che. A gukti pAmavA mATe prathamanI be prakAranI guptionuM Asevana khUba ja Avazyaka che. pudgalanA rasiA ane pugalanA saMgamAM Ananda mAnatA AtmAo mATe A prakAranI manoguti sadAne mATe aoya ja che. trIjI gukti pAmyA pachI AtmA muktaprAyaH ja gaNAya che. evA AtmAno saMsArakAla ghaNo ja abha hoya che. A dazA pAmavA mATe ja prathamanI be gutio Avazyaka che ane A dazA pAmavAnA dhyeya sivAya prathamanI be gutio AvavI, e paNa zakya nathI. kevuM mana manogati? A traNeya prakAranI manogatinuM arthipaNuM kalyANakAmI. evA darekane mATe Avazyaka che. trIjA prakAranI manotine dhyeya
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 cauda guNasthAna bhAga-3 rUpa banAvIne, prathamanI be prakAranI manogupti mATe prayatnazIla banelA AtmAo mATe, uccamAM ucca koTinuM lyANa paNa ati nikaTa bane che. dunyavI sukhanI lAlasAne tajIne Atmasukhane ja prApta karavAne mathanArAo mATe ja A zakya che. dunyavI sukhanI kAMkSAvALA AtmAo kadAca sAdhuvezamAM rahelA hoya, to paNa teo manogatithI sadA para rahe che ane aneka rItie rIbAyA kare che. A traNa prakAranI manogutiono eka ja zloka dvArA khyAla ApatAM, parama upakArI, kalikAlasarvajJa, AcAryabhagavAnA zrImad hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA kramAve che ke "vimuktakalpanAjAlaM, samatve supratiSThitam / 3mAtmArAmaM maLataoN -rmanokhiruddAtA II 9 II" arthAt - manoguptinA svarUpane jANanArA mahApurUSoekalpanA jAlanI vimukti, samapaNAmAM supratiSThita ane AtmAmAM smaraNa karatuM AvA prakAranuM je mana, tene manogupti mAvI che. Arsa ane rIvra dhyAnano anubandha karanArI lpanAonI jALathI mukta evuM je mana-tenuM nAma prathama prakAranI manogati : zAstrAnusAriNI, paralokna sAdhanArI ane dharmadhyAnano anubandha karanArI mAdhyacca pariNati rUpa baneluM hoi samapaNAmAM supratiSThita baneluM je mana-tenuM nAma bIjA prakAranI manogutiH ane kuzalA tathA akuzala manovRttinA nirodhathI yoganirodhAvasthAmAM thanArI AtmArAmatAvALuM je mana-te trIjA prakAranI manogupti che. be prakSaranI vAgUti: have bIjI che-vAgruti. enA prakAra be che. (1) mukha, netro, bhRkuTino vikAra, aMguliothI vagADavAmAM AvatI capeTikA tathA pattharanuM kravuM, uMcA thavuM,
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 229 cauda guNasthAna bhAga-3 ----------------------- bagAsuM khAvuM ane huMkAra-A Adi ceSTAonA tyAgapUrvaka mauna rahevAno abhigraha karavo, e pahelA prakAranI vacanagupti che. jeo maunanI pratijJA karavA chatAM paNa, ceSTA AdithI potAnAM prayojanone sUcave che, teonuM mIna niLaja che ? kAraNa kemaunano je hetu che te ceSTA Adi dvArA prayojanone sUcavavAthI zarato nathI. vANIthI thatAM kAmo ceSTA AdithI karanArAonuM mIna, e nAmanuM ja mona che. prathama prakAranI vAguti rUpa mona, saMsAranI pravRttiomAM magula banelAo mATe zakya nathI. AtmakalyANamAM hetubhUta evuM umadA jAtinuM mauna to, sAMsArika pravRttiothI para rahelA AtmAo mATe ja zakya che. AtmahitamAM bAdhaka evI padgalika pravRttiomAM potAne ane bane teTalA pramANamAM bIjAone paNa joDanArA AtmAo, AvA maunanA bhAvane samajavA mATe paNa nAlAyaka che. (2) have bIjA prakAranI vAngati. tattvajJAnanI vAcanA devamAM, tattvajJAnanA sambandhamAM prazna karavAmAM ane koie karelA praznano uttara devAmAM, loka ane Agamano virodha na Ave e rItie mukhavastrikAthI mukhanuM AcchAdana karIne bolatA evA paNa mahAtmA, vANInA niyatraNavALA ja manAya che. AtmakalyANa karanArI vANI vidhi mujaba bolavI, e paNa vacanaguti che. pahelI vacanagupti e che ke-bolavuM ja nahi ane bIjI vacanaguti e che ke bolavuM paNa te tAtvika ja ane te paNa loka tathA Agamano virodha na Ave e rItie tathA mukhavastrikAthI mukhanuM AcchAdanA karIne ja. arthAta-nahi bolavuM e jema vacanaguti che, tema hitakara evuM vacana anaMtajJAnionI AjJA mujaba bolavuM e paNa vacanaguti che. avasare bolavuM ja joie:
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 - - cauda guNasthAnaka mA-3 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - A banneya prakAranI vacanaguptione jANyA pachI samajAze ke-vAgRtinuM svarUpa ekaluM na bolavuM e ja nathI, paNa sarvathA. vANIno nirodha e jema vAgRtinuM svarUpa che, tema sakhyabhASaNa karavuM e paNa vAgutinuM ja svarUpa che. AthI bhASAsamiti ane vAguti-A be mAM pharaka zo che, te paNa samajAi jaze. bhASAsamitimAM samyapha prakAranI vANInI pravRtti ja mAtra Ave che, tyAre vAgutimAM sarvathA vANIno nirodha paNa Ave che ane samyakjhakAre vANInI pravRtti paNa Ave che. zAstravidhi mujaba sArI rItie bolanArA bhASAsamitinA paNa pAlaka che ane vAgRtinA paNa pAlaka che. zAstrAjJA mujaba bolavAne sthAne paNa jeo mIna rahI potAnA AtmAne vacanaguptinA upAsaka manAvavA icche che, teo zrI vItarAgaparamAtmAnA zAsanane sAcI rItie samajyA hoya ema mAnavuM, e paNa ThIka nathI. upakArio to sApha zabdomAM mAve che ke-zAstravihita bolanAra paNa guptinA upAsaka ja che. e ja kAraNe upakArioe mAvyuM che ke"smio niyamA gutto, gutto samiyattaNammi bhayaNijjo / kusalavayamuIraMto, jaM vaigutto vi samiA vi / / 1 / / " ' arthAta - samitinA Asevaka niyamA guptinA Asevaka che, jyAre guptinA Asevaka samitinA Asevaka hoya paNa kharA ane na paNa hoya ? kAraNa ke-kuzala vANInA bolanArA maharSi vAgutithI gupta paNa che ane bhASAsamitithI samita paNa che. AvA spaSTa mAnane jANavA chatAMya jeo jarUrI prasaMge paNa kuzala vANI bolavAnA akhADA karI, potAnI jAtane vacanaguptinA dhAraka tarIke oLakhAvatA hoya, teo asatyavAdI hovA sAthe darbhanA paNa pUjArI che, e tadana spaSTa thai jAya che. jANavA samiti'. samitinI
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA|-3 be prakAre kAyagupti : 231 have kAyagupti paNa be prakAranI che : eka kAyAnI ceSTAonA sarva prakAre nirodha rUpa ane bIjI sUtra mujaba ceSTAnA niyama rUpa : eTale ke-svacchaMda ceSTAno tyAga karavo joie ane jarUrI ceSTA paNa sUtranA mAvela vidhi mujaba karavI joie. (1) be prakAranI kAyaguptimAM je pahelA prakAranI kAyagupti che, te 'ceSTAnivRttilakSaNA' kahevAya che. devo, manuSyo ane tiryaMco taraphthI karavAmAM AvatA upadravo rUpI upasargo ane kSudhA, pipAsA Adi pariSahonA yoge athavA to e upasargo ane pariSaho-tenA abhAvamAM paNa potAnI kAyAnA nirapekSatAlakSaNa tyAgane bhajatA mahAtmAnI je sthirIbhAva rUpI nizcalatA athavA to yoganirodha karatA maharSie karelo sarva prakAre zarIranI ceSTAno parihAra, A prathama prakAranI kAyagupti che. ghaNAe maharSio upasargo ane pariSahonA prasaMgamAM kAyotsargamAM rahIkAyAne nizcala rAkhI ArAdhanAmAM rakta bane che, e paNa kAyagupti che ane yoganirodha karatA paramarSi sarvathA ceSTAno parihAra kare e paNa kAyagupti che. TUMkamAM A prathama prakAranI kAyaguptimAM kAyAnI pravRttino sarvathA tyAga hoya che. (2) bIjA prakAranI kAyaguptimAM zarIranI svacchanda ceSTAno ja parihAra hoya che ane Avazyaka ceSTA zAstranI AjJA mujabanI hoya che. munioe sUvuM kyAre ane kevI rItie temaja cAlavuM kyAre ane kevI rItie ? -A badhI bAbatomAM paramopakArioe vidhi upadezyo che. e vidhi mujaba sunArA, besanArA ane cAlanArA munio paNa kAyaguptinA pAlako ja che. glAnapaNuM mArgano thAka ane vRddhAvasthAnI zithilatA Adi kAraNa
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 coda guNasthAnaka bhAga-3 sivAya, divase nidrAno niSedha che. e mujaba divasanA nidrA nahi lenArA ane rAtrie paNa prathama prahara AjJA mujabanI ArAdhanAmAM vItAvyA bAda, gurUne pUchIne, pramANayukta vasatimAM vidhi mujabanI saghaLIya kriyAo karI vidhi mujaba nidrAnA lenArA paNa kAyagatinA pAlaka ja che. vaLI e rItie, cAlavA ane besavA tathA vastuone mUkavA-levAnA vidhi mujaba vartanArA mahAtmAo paNa kAyagatinA pAlaka gaNAya che. A prakAranA guptinA varNanathI tame samajI zakazo ke-mana, vacana ane kAyAnA nirodhane dhyeya rUpa rAkhI, mana, vacana ane kAyAnI anaMtajJAnionI AjJA mujabanI pravRtti-nivRtti karavI, e mana, vacana ane kAyAnI gukti che. svacchadacArI AtmAone to A gutionuM svapra paNa zakya nathI. munionI ATha mAtAo : A pAMca samitio ane traNa guptio, e to munionI mAtAo che, ema anaMta upakArio mAve che. duniyAnA prANio eka ja mAtAthI pAlana-poSaNa pAme che. tyAre zrI jinezvarabhagavAnanA munio ATha ATha mAtAothI pAlana-poSaNa pAme che. zarIrane pedA karanArI, tenuM paripAlana karanArI ane vAraMvAra tenuM saMzodhana paNa karanArI mAtA kahevAya che. A ATha mAtAo paNa munionA zarIrane pedA kare che, tenuM pAlana kare che ane tene zodhanapUrvaka nirmala banAve che. saMsArio pugalanA piMDane potAnuM zarIra mAne che, tyAre e zarIrane jela rUpa mAnatA maharSio cAritrane ja potAnuM zarIra mAne che. pudgalapiMDa rUpa zarIrane pedA karanArI mAtA eka ja hoya ane apavAda sivAyanA lokonA e zarIrane pALanArI tathA sAphyupha rAkhanArI paNa eka
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAdga-3 233 ja mAtA hoya che : jyAre dareke dareka munionA cAritra rUpa aMgane jaNanArI, tenuM poSaNa karanArI ane e zarIra upara lAgatA aticAra rUpa malone zodhanArI ATha ATha mAtAo che. e mAtAo munionA cAritragAtranuM utpAdana kare che, utpAdana karelA e gAtranuM sarva prakAranA upadravonuM nivAraNa karavA dvArA tathA poSaNa dvArA vRddhi pamADIne paripAlana kare che : ane aticAra rUpa malathI malina thayelA e gAtrane sAsupha banAvIne nirmala kare che. AvI ATha ATha mAtAo je munione maLI che ane jeo e mAtAonA bhakta che, e munionA sukhano koi pAra ja nathI. munioe mAtRbhakta banavuM joie : mAtA vinAnAM bALako jagatamAM jevI hAlata bhogave che, tenA karatAM paNa A ATha mAtAo vinAnA banelA veSadhArI munionI kharAba hAlata thAya che. A ATha mAtAonA ja tanane svacchandapaNe pheMkI denArA veSadhArio ubhaya lokathI kAramI rItie bhraSTa thAya che. duniyAmAM to mAtA vinAnA banelAM bALakonA paNa anya pAlako puNyodaya hoya to maLI Ave che, paNa A ATha mAtA vinAnA banI gayelA munione to temanA cAritragAtranuM koi paNa pAlaka maLatuM nathI. duniyAnAM bALako mAtAnAM bhakta na hoya e chatAM paNa, dunyavI mAtAo mohAMdha hovAthI, evAM nAlAyaka bALakonI paNa saMbhALa le che : jyAre A mAtAo evI nahi hovAthI, munio jo mAtRbhakta hoya to ja teo mAtAo taraphthI pAlana Adine pAme che. vadhumAM, dunyavI mAtAo dhAre to jyAre paNa potAnA bALakanuM dhAryuM pAlana karavAne asamartha che, A mAtAo potAnA bhakta putronuM dhAryuM pAlana-poSaNa Adi karIne teone anaMta sukhanA bhogI banAvI zake che. ananta upakArI
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 cauda vaNasthAnaka bhAga-3 mahApurUSoe mAvelI AvI uttama jAtinI mAtAonA abhakta banelA sAdhuo, sAdhunA svAMgamAM hovA chatAM paNa, svaracchandacArI jevA hoi, sva-paranuM dhAryuM zreya sAdhI zakatA nathI. pAMca samitio ane traNa gutio rUpa ATha mAtAo prati jeo bedarakAra banyA hoya, teoe potAnA zreya mATe paNa darakAravALA banavuM e jarUrI che. anyathA, amuka kaSTo sahavA chatAM paNa, saMsAraparibhramaNa ubhuM ja rahe che ema nahi, paNa vadhe che. cAritragAnane pedA karanArI, enuM pAlana-poSaNa karI ene vRddhine pamADanArI ane aticAra malanA saMzodhana dvArA tene nirmala karanArI evI paNa mAtAo pratye, cAritradhara hovAno dAvo karanArAone paNa bhakti na jAge, to e kharekhara teonI kAramI kamanazibI ja che. e kamanazibI saMsAramAM rUkAvanArI che. sAdhuveSane pAmelA AtmAoe paNa samajavuM joie ke-uttama pAtra tarIke varNavatA yatio jema jJAna, darzana ane cAritrathI anvita joie, tema teo iryAsamiti, bhASA-samiti, eSaNA-samiti, AdAnanikSepa-samiti ane pAriSTApanikA-samiti -A pAMca samitione dhAraNa karanArA temaja manomi, vAgUti ane kAyamurtithI zobhatA hovA joie. pAMca samitio ane traNa guptione ATha mAtAo tarIke jaNAvIne, upakArioe sAdhuone sAcA mAtRbhakta banavAno upadeza Apyo che. duniyAmAM paNa mAtRbhakta ja zobhAne pAme che, tema cAritradharanI sAcI zobhA A mAtAonI bhaktithI ja che. pAMca samitio ane traNa guktiothI pavitra evI je yationI ceSTA, ene upakArI mahApurUSo samyaphacAritra kahe che : AthI spaSaSTa ja che ke-ethI hIna evI je ceSTAo te duSyaritra che ane bhavavRdvinuM kAraNa che. jenA yoge cAritranuM janata, paripAlana ane saMzodhana che, evI A ATha mAtAo pratye cAritrano arthI
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 bedarakAra rahI zake ja nahi. Ama chatAM Aje bhAmaTAnI jema bhamanArAo paNa potAne uttama pAtranI kakSAmAM gaNAvI, pUjAvAne icche che, e teonI paNa kama hInatA nathI. 21. A varNana thavAthI relavihAra vigere karanArA ane rAtre paNa jyAM-tyAM bhaTakanArA tathA khAvA-pIvA vigeremAMya vivekahIna banelA yatione jeo mAnatA haze, temane potAnI bhUla samajAze. bhUla samajAya anesudhArAya e uttama ja che H parantu eya uttama AtmAone mATe ja zakya che. ayogya AtmAone to roSa na upaje toya ghaNuM kahevAya. je lokone kevaLa dunyavI kalyANanI ja kAMkSA che ane deva-gurU-dharma Adi je Ave tene jeo potAnA dunyavI kalyANanuM ja kAraNa banAvavA mathyA kare che, teo uttama pAtra rUpa munionA sAcA upAsaka banI zake e zakya nathI. evAo to maMtra-taMtrAdi karanArA ane dAmbhiktAthI vartanArAonA sahajamAM zikAra banI jAya che. Ama chatAM AvA varNanathI yogya AtmAone lAbha thavAno ya ghaNo saMbhava che ane 235 A parizrama paNa mukhyatve svahita sAthe teonA hitanI draSTie ja che. zrI jinopadiSTa dharma vinA parama kalyANanuM bIjuM eka paNa sAdhana nathI. ATalI sAmagrI pAmavA chatAM paNa zrI jinopadiSTa dharmanI zakya ArAdhanAthI vaMcita rahevAya, e ghaNuM ja duHkhada lAgavuM joie. dunyavI lAlasAone vaza banIne vaiSadhArione pUjavA ane susAdhuonI sevAthI vaMcita rahevuM, e to atizaya bhayaMkara che. A vastune samajavA mATe jarAya bedarakAra rahevuM joie nahi. grahaNazikSA-AsevazikSA
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - - - - - - - - - - - - - sAdhujIvana svIkAryA pachI dIkSite gurU pAsethI be jAtanuM zikSaNa yAne zikSA, grahaNazikSA ane AsevanazikSA-levI ja joie ema zAstro mAve che. zikSaNa vinAnA koipaNa navA jIvananI kiMmata nathI, kemake emAM na to te jIvanane yogya vartavAnuM AvaDe, ke na to te jIvananA Adarza tarapha pahoMcavA manomaMthana. jAge. sAdhu jIvanamAM jo AvuM thAya to mAtra veza pAse rahI jAya, paraMtu sAdhutA yogya karaNImAM moTI khAmI Ave; temaja zikSaNanA abhAve mana bIjI trIjI pravAdI, sAvadha ane paulika vicAromAM aTavAyuM rahe tethI sAdhu jIvananA UMcA Adarza tarIke samabhAva, nisaMgadazA ane zuddha AtmaramaNatA tarapha prayANa thAya nahi. mATe saMyamamAM UMcI bhUmikAe nahi pahoMcela ane saMyamabhAvane sthira nahi karela sAdhu-sAdhvInI A anivArya ja che ke emaNe grahaNa zikSA ane AsevanazikSA prApta karavAmAM sadA kaTIbaddha rahI prayatna karavo. | grahaNazikSA eTale sUtra-arthanuM grahaNa karavuM; sUtrajJAna ane arthajJAna prApta karavA mATe guru pAsethI zikSaNa levuM te. AsevanazikSA eTale sAdhu-sAdhune sevavAnA AcAra anuSThAno aMgenuM zikSaNa levuM te. cakravartIthI caDhiyAtAM sukha A baMne zikSAnuM vizikAmAM ucca mahatva batAvatAM kahyuM che ke jevI rIte cavartIpaNuM pAmyA pachI kSudra krikyA karavAnuM mana ja thatuM nathI ema A be zikSAnuM jIvana pAmyA pachI kSudra pravRtti manamAM ja uThatI nathI; ane jema cakravartIpaNAno kALa atyaMta sukhamAM ja pasAra thAya che ema A zikSAdino jIvanakALa anupama
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 237 -- --- -- - --- - --- sukhamAM ja pasAra thai jAya che.' jJAna dhyAna kiriyA sAdhatA kATe puravanA kALa. vadhune vadhu sUtrArtha parivartanamAM navA navA rasa chUTe che, anuSThAnamAM samabhAva vRdvigata bane che. ethI ja cakravartIpaNA karatAM A zikSAdinuM pAlana pradhAna che. kemake cakravartIne to sAmrAjya bhogavavAmAM audayika sukha che, zAtAvedanIyAdi karmanA udayanuM eTale ke parAdhIna sukha che, tyAre munine zikSAdinA pAlanamAM viSayAsakti kaSAyonA upazamanuM cAne svAdhIna-nirapekSaniravadhi sukha che. dekhAvamAM kaSTamaya chatAM rogIne kaSTamaya cikitsAnI jema bhavarogathI mukta thavAnI icchAvALA zramaNane A sukhakara ja lAge che. ene potAnA kRtyomAM je anahada AnaMda che evo cakravartIne nathI. zramaNasiMhane edhAro AnaMda : grahaNa ane Asevana zikSAthI jJAna-dhyAna ane AcAra anuSThAnomAM ja niraMtara tatpara rahenAra muni zramaNasiMha bane che. moTA moTA karmarUpI hAthIono vidhvaMsa kare che. ane ekadhArA Atmika AnaMdamAM rahe che. cakravartI to hajI kyAreka kaMTALe, paraMtu munine kaMTALo nathI, kemake zrutajJAnanA navA navA rasa ane ircAsamiti vagere ane guptinA pAlananA UMDA rahasyanuM saMvedanA AgaLane AgaLa AnaMdanI vRddhi karAve che. ubhayazikSA e paramamaMtra : grahaNazikSAmAM svArthanuM jJAna levAnuM che, ene kaMThastha karavAnA che, tathA enuM pArAyaNa ne ciMtana-manana karatA rahevAnuM che. e parama maMtrarUpa che, ethI mohanAM kAraNamAM jhera utarI jAya che. nahitara jagatanA jherImAM jherI nAganA jhera ke tAlapuTa yA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 kAlakuTa jhera karatAMya anaMtaguNa bhayaMkara A mohanAM jhera caDhyA to anaMta bhavanAM saMsArabhramaNa UbhAM kare che. sUtrArtha grahaNa ane Asevana vinA navarAM paDelAM manamAM eka yA bIjA rUpe mohane, rAga-dveSAdi jherane vyApta thai javAno avasara maLe che; kemake jIvane enA anAdinA abhyAsa che ane ene yogya jagatanI vAta-vastu sAme ja paDelI che. eTale jema cavartIne Nidhara DasatAM sArIya ThakurAi DUla thai jAya tema ahIM saMyamanI badhIya ThakurAi, mohanAM jhera caDhatAM, rAga-dveSAdinuM sAmrAjya jAmatAM, naSTabhraSTa thai jAya che, ane muni viSama-kaSAyano eka rAMkaDo kaMgAla gulAma banI jAya che. mATe ja munijIvana eTale mAtra sUtrArthagrahaNa ane sAdhvAcArapAlanathI ja bharyuM bharyuM rAkhavuM joie. e paramamaMtrarUpa hoi ethI asaMkhya janmonAM karmajhera ane anaMta janmonAM vAsanAviSane nAbUda karI nAkhe che. paramasaMpatti : 238 -------- A grahaNa-Asevana zikSA e lokottara klpavRkSanAM bIja che. emAMthI kei kei prakAranI labdhio yAne AtmazaktiorUpI patrapuSpanI prApti thAya che, ane anuttara devaloka sudhInA sadgatinAM sukha tathA kevaLajJAna ane mokSa sudhInAM zAzvata sukha rUpI phLa nIpaje che. vidhigrahaNanuM mahatva : grahaNazikSA vidhipUrvaka levAnI che. zrI haribhadrasUrijI mahArAja kahe che, sarvajJazAsananA sUtra-artha ane enuM vidhipUrvaka grahaNa e sarvottama bIja sAthe mIThAM pANIno yoga che. emAMthI manorama pAka nIpaje che. evuM bIja zuM karI zake ? agara avidhi
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 239 grahaNarUpI khArAM pANIthI kevuM phaLa Ave ? mahA budvinidhAnA pUrvAcAryo paNa vidhipUrvaka sUtrArthagrahaNa karIne pachI zAsanaprabhAvaka ane zAstrasarjaka banyA che. mATe vidhipUrvaka grahaNa karavAmAM pramAda na joie. grahaNavidhiH sUtrArtha grahaNa karavAnI vidhi e che ke te te sUtrane bhaNavA mATe zAstra batAvela cAritraparyAya prApta thavo joie. pachI jo e kAlikasUtra hoya to enI kAlagrahaNa Adi kriyA karavI joie. pachI guru AgaLa enI vAcanA levA mATe gurunuM Asana padharAvavuM, sthApanAcAryajI padharAvavA tathA munioe maMDalibaddha besavAnuM jethI darekane sIdhu gurumukha dekhI zakAya. temAM paNa potapotAnA vaDilano krama sAcavIne besavAnuM, ane gurune tathA vaDilane vaMdana karIne besavAnuM. tyAM sUtrano anuyoga ADhavAno kAyotsarga karavAno; tathA vAcanA levAnA Adeza mAgI gurune vAcanAprasAda karavAnI vinaMtI karavAnI. pachI guru svArthanI vAcanA Ape te bahu ekAgra banI atyaMta bahumAna-saMvega ane saMbhrama sAthe jhIlavAnI. ekAgratA-bahumAna-saMvega-saMbhrama - (1) ahIM ekAgratA - praNidhAna (prakRSTapaNe mananuM nidhAnasthApana) eTalA mATe jarUrI che ke jo mana caMcaLa rahe ane vacamAM vacamAM kyAM kyAM vA nIkaLI jAya to vAcanA sAMgopAMga manamAM jAme nahi, bIjane khetaramAM sthaLe sthaLe vavA jevuM thAya. e to ekAgra citte tanmaya thai vAcanAnA sUtra-arthane kaDIbaddha ane sAMgopAMga grahaNa karavAmAM Ave to ja La nIpaje. mATe
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 IIIka mAd-3 cittanA koi ja vikSepa na thavA devA. (2) bahumAna - vAcanAcArya ane sUtrArtha para dAtA ane ratnanidhAnavata atyaMta bahumAna paNa jarUrI che. "aho, A kevA mahAna niHsvArtha upakArI che, kevA mArA bhavabhrAmaka ajJAnane TALI rahyA che, e upakAranAM mUlya na AMkI zakAya....!" bahumAna rahevAthI sUtrArtha haiyAmAM soMsarA utarI jAya che, ane keTalo karmakSaya, thAya che. enA badale anAdara, cakya vagere hoya to urdu bhAre karmabaMdha thAya. (3) saMvega - paNa jarUrI che. saMvega eTale dharmarAga-dharmazraddhAdharmaraMga, prastutamAM vAcanA ane sUtra-artha para paNa uchaLe to rAga, zraddhA tathA raMga joie. zuddha dharmarAga pahelo jarUrI che kemake e nahi hoya to ya ekAgra bhAve bahumAnathI vAcanA to. levAze paNa mAnapAnAdinI AkAMkSAthI, "sAruM bhaNuM to vidvAna thai lokamAM pUjAuM.' A jhera che, viSakriyA bane che. ethI Atmaroga vadhe che. zuddha dharmaraMga hoya to to pavitra jIvananuM eka mahAna kartavya samajIne ane AtmavizuddhikAraka mAnIne vAcauM grahaNa thaze. vaLI vAcanA para zraddhA haze to je levAze te zraddhAthI; tethI pariNati jJAna prApta thaze; nahitara abhAvInA jevuM pratibhAsa jJAna; koinA copaDe koinI rakama, lakhavA jevuM ! potAne levAdevA nahi. mATe parama zraddhAthI levAnuM. (4) saMbhrama - saMbhrama eTale apUrva prAptino uchaLato harSa. jema koine ekAeka lAkho rUpiyAno aNadhAryo vAraso maLI jAya, ke hAtha khaMkherI nAkhela rogamAM paNa kimiyAgara vaida maLI jAya, cA guMDAnA gherAvanA bhayaMkara bhayamAM ekAeka rakSaka mIlITarI. polisapArTI maLI jAya to kevo apUrva harSa thAya ? e saMbhrama. -
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 241 - - - - - - - - - -- - - - - - cauda guNasthAna bhAga-3 - - - - - - - - evo saMbhrama vAcanA letAM letAM jema jema navuM sUtra, navAM zAstra-akSara tathA navA navA padArtha jANavAnA maLatA jAya tema tema ulasato jAya. AtmasaMpatti vinAnI atyaMta garIbI, karmano. bhayaMkara roga, ane rAga-dveSa-kAma-moha-mada vagere guMDAono gherAvo je najara sAme taravare ane eno bhAre kheda tathA bhaya hoya to A saMbhrama thavo sahaja che. manane ema thAya ke- "aho A jagatamAM kyAMya jovA na maLe evo apUrva sUtra-artha mane maLyo ! kevA kevA asAdhAraNa UMcA hitavacana ! kevA kevA UMDA tattva !" vAcanAnA prAraMbhathI TheTha aMta sudhI ane te pachI paNa sUtra-artha gokhatAM-vicAratAM e parAvartana karatAM saMbhrama banyo rahe, navo navo AlhAda thayA kare. samyaguM jJAna ane gurupratye hRdayanI snigdhatA, bhinAza, gadgadatA vagere hoya to e zakya che. avidhinI bhayaMkratA : A badhI vidhipUrvaka sUtrArthagrahaNa karatA rahevAnuM che. vidhi vinA duniyAmAM kyAM cAle che ? eka davA paNa vidhithI levAya to lAbha kare che. rasoi vidhisara bane to sArI thAya; kyAMka upekSA kare dhULadhANI thAya. imArata vidhisara taiyAra thAya che. viziSTa memAnanI vidhipUrvaka sarabharA thAya che. to "A zrata dunvayI vastu karatAM keTaluM adbhuta viziSTa !" ema samajI ene vidhisara satkAravuM joie. "vidhinI zI bahu jarUra che' ema karI enI upekSA kare to, zAstrakAra kahe che ke, e yoganI upekSA che, jinAjJAnA anAdaranuM mahApApa kare che. eno vipAka dAruNa che. pra. to to enA karatAM zAstra na bhaNavA sArAM ! u. nA, emAM to pelA karatAM sarva upekSAnuM mahApApa UbhuM thAya-mATe bhaNavAnuM to bahu ja, kriyA avazya karavAnI,
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA}-3 emAM zakya badhI vidhi jALavavAnI, ane azakya badala kheda, dilaDaMkha, rAkhavAno, bhAvavAnuM ke kyAre thoDI paNa avidhi TaLe!' bAkI ArAdhanA taddana choDI devAmAM athavA zakya vidhinI upekSA karavAmAM to jinAjJA pratye sUtra-artha anuSThAna pratye dila gumAvyuM; ane dila gumAvyuM eNe badhuM gumAvyuM. AsevanazikSA : 242 grahaNazikSAmAM tattva ane mArgano bodha maLyo ene amalamAM utAravo joie. sadgurue AsevanazikSAmAM je vastu je je rIte AcaravAnI tAlIma ApI te te rIte AcaratAM rahevuM joie. nahitara to suvarNavidhA to maLI paNa suvarNa banAvavAnA parizrama vinA nirdhana garIbaDA rahevA jevuM thAya-ekaluM jJAna zuM kAma lAge ? rogI auSadhanA jJAnamAtrathI sAjo na thAya; auSadha cikitsA karavI paDe. taravAnI vidhA jANavA mAtrathI na tarAya hAthapaga halAvavA paDe; nahitara DUbe ! AcaraNa vinAnA jJAnanI kaMi kiMmata na rahe, bhalene AkhAM ne AkhAM zAstra moDhe karI lIdhAM ! AcaraNamAM mahAvratonI 25 bhAvanAonuM pAlana, pAMca samiti traNa guptinuM pAlana, icchAkAra-mithyAkAra vagere dazavidha sAmAcArInuM pAlana, SaTakA rakSA, akalpya-aneSaNIyano tyAga, Avazyaka svAdhyAya-paDilehaNAdinuM pAlana, parIsahasahana, kSamAdi dazavidha yatidharmapAlana, bAra bhAvanA, tapasyA, dravya-kSetra-kAlabhAvathI abhigraha pUrvaka vRttisaMkSepa, rasatyAga, loca-vihArAdi kaSTasahana, vinaya-vaiyAvacca bhakti, vagere vagerenuM Asevana karavAnuM. ane dareke dareka aticAra doSanI guru AgaLa AlocanA tathA prAyazcita vahana...A badhA sAdhvAcAranuM Asevana karatA rahevuM joie.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAdl-3. 243 A AcAra sahita baMne zikSAnuM Asevana aMtaranA AtmazuddhikaraNanA pariNAma jAgrata karIne karavAnuM. jethI bIjuM koipaNa mAnAkAMkSAdi pIgalika Azaya na AvI jAya, temaja thoDuM karI saMtoSa na pakaDI levAya. nahitara A banavuM saMbhavita che ke amuka adhyayana yA tapasyAdi karyA pachI mana mAnI le che ke mAre ATaluM thayuM basa che, have nirAMta rAkhuM." A banavAnuM kAraNa e, ke uddeza amuka pramANamAM Asevana karavAno bAMdhI lIdho hato. kharI rIte vicAravuM to e joie ke "e paNa zA mATe ? jIvanamAM dharmanI e sAdhanA e paNa kAMi aMtima dhyeya nathI. dhyeya to aMtarAtmAnI pariNatinuM vItarAgabhAva sudhInuM zuddhikaraNa che. A dhyeya nizcita karyuM hoya to to game teTalI sAdhanA karI chatAM jo hajI bIjI zakya che to adhikAdhika zuddhikaraNane mATe e karAtI raheze. sAthe sacoTa jovAnuM raheze ke A dhyeya-pariNati zuddhi paLepaLa thatI Ave che ne ? lokottara bhAvo ane pApavidyArca zramaNapaNuM e UMcA chaThThA guNasthAnakanI avasthA che, emAM nIcenA cothA guNasthAnakanI samyakatva-avasthA aMtarmilita che. mATe e surakSita hoya to ja zramaNapaNuM TakI zake che. have e samyakatva avasthAne kharekhara guNarUpe UbhI karavI hoya to e mATe zAstra keTakeTalI pUrvabhUmikA jarUrI batAve che eno ahIM vicAra karIe. namutthaNaMpraNipAtadaMDaka sUtramAM abhayadayANa. cakakhudayANa, vagere pAMca padothI krama batAvyo che ke pahelAM abhaya= cittasvAdhya Ave pachI ja cakSu = dharmaAkarSaNa UbhuM thAya. te
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 cauda guNasthAnaka bhAga-3 pachIthI ja mArga = viziSTa kSayopazama thAya eTale zaraNa = sAcI tattvabodhanI jhaMkhanA UbhI thAya; te pachI ja bodhi = samyagdarzana maLe. ahIM zrI lalitavistarA mAM batAvavAmAM AvyuM che ke A pAMca apunabaMdhaka AtmAone ja prApta thAya che. "apunabaMdhaka' eTale have thI kadI kamanI utkRSTa sthiti nahi bAMdhe che. emanAmAM ja yogyatA che; ane yogyatA evI cIja che ke sAdhanAnA prAraMbhathI mAMDI siddhi sudhI uttarottara mohanIya karmanA kSayopazamanI vRddhi karye jAya. vaLI kahyuM che ke A badhuM thatuM hoya emAM lokottara bhAvono amRta AsvAda anubhavAya che, ane viSayatRSNAdi pApavikAronI zAnti thAya che. A lokottara bhAvo' ane "pApavikAro kayA kayA' e aMge zrI SoDazaka zAstramAM bahu suMdara khyAla Apyo che. jo samyakatvanA AMgaNe jarUrI, to pachI sAdhujIvananA AMgaNe to te ati jarUrI hoya ja. tethI ahIM enI TUMkI vicAraNA ApavAmAM Ave che. ' lalitavistarAkAra maharSie ahIM sAmAnyarUpe ane SoDazaka graMthamAM vizeSarUpe lokottarabhAvo ane pApavikAronuM varNana karI e sUcavyuM che ke jIvana utthAna, AtmotthAna karavA cAhatA ho to A ja prAthamika ane suMdara upAya che ke lokottara bhAvone AdarI bhAvanuM Arogya meLavo. ane pApavikAro choDo. AnuM kAraNa e che ke jIvana yA AtmAnI adhogati avanati AMtarika bhAva-ArogyanA abhAve che, bhAvanA rogathI nIpajatA pApavikArone lIdhe che. AmAMthI UMce AvavA mATe, utthAna karavA mATe, bhAvanuM Arogya ane pApavikArono nAza karavo joie. bhAvanuM Arogya toja thAya ke laukika azubha bhAvo paDatAM mUkI lokottara zubha bhAva apanAvavAmAM Ave. kSudratA-kRtajJatA
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 anucitavartana, svArtha-svacchaMdatA, pAparati, ajJAnatA-mUDhatA ane niSThuratA e lokika bhAvo che. enI sAme audArya-dAkSiNyAdi e lokottara bhAvo che. 245 . (1) audArya mATe - paheluM to tucchapaNuM choDavuM paDe. jIvano anAdino cAlI Avato tuccha kSudra svabhAva have paDato mUkavo paDe. prasaMga prasaMga para halakA vicAro jhaTa sphurI Ave che. aDadhI rAte bAraNuM khakhaDyuM tyAM jhaTa manane thAya che ke koNa harAmI che ?' atyAre vaLI koNa A pajavavA AvyuM che ? harAmI ane pajavanAranI kalpanA e kSudra mananA gharanI che. pachI bhalene AvanAra sAro zAhukAra ane lAbha karAvavA Avyo hoya ? nokara jarA moDo Avyo, vepArIe jarA bhAva vadhu lIdho, tyAM sIdhA luccA, harAmakhora vagere TAiTala ApI babaDATa zarU thai jAya che. svArtha dekhAya tyAM adhama upAyano paNa saMkoca nathI raheto ! A badhI saha siddha tucchatA kSudra hRdayanuM pariNAma che. audArya lAvavA mATe have ene aTakAvI umadA saumya vANI, umadA vicAra ane udAra vartAva karavo joie. 'bAraNuM khakhaDyuM o. 'aho ! koNa bhAgyazALI che ?' vepArIe bhAva jarA vadhu lIdho to bhale bIcAro raLe. ApaNe kAMi ATalAmAM tUTI javAnA nathI athavA bIcAro ! ThagAimAM kamAyo zuM bahu ? ane pApa keTaluM badhuM baMdhAyuM ! manamAM AvI dayA uThe. ema svArtha mATe paNa halakA upAyanI suga caDhe. niMdA, vithA, cugalI, halakaTavAMcana adhamanA saMsarga vagere TALavA paDe. kemake e kSudratA lAvanArA che. e TALI uttama satsaMga sAMcana, guNa kathA. uttama upAyo vagerenA sevanathI dilamAM udAra vRtti ghaDAya che. . audArya mATe vaLI aucityanI bahu jarUra che. vaDila jano ane dIna, hIna, dukhIyArA pratye ucita vartAva. vaDIla janomAM
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - 246 coda |DAka bhAva-3. - - - - - upakArI paNa hoya temanA pratye kRtajJatAnA pAlana rUpe ucita sevA jarUra joie. kRtajJa mANasamAM dharmano pAyo ja nathI lAgato. kyAM vAta ? upakArI sivAya paNa bIjA vaDilo pratye bolacAlano ucita vyavahAra joie. uparAMta dIna-anAthanirAdhAra-temaja dukhagrasta pratye paNa avasarocita zakya upAya ucita pravRtti jALavavI jarUrI che. A badhuM sAcavavAmAM dilamAM udAra pariNAma, udAra vRtti, audArya keLavAya che. (2) dAkSiNya mATe - bIjAnuM kArya karavA tarapha utsAhasevAno utsAha banyo rAkhavo joie. e rakhAya toja avasara maLe jhaTa bIjAnuM kArya karavAmAM pAchI pAnI nahi thAya. ane sAmAM pratye dAkSiNya vyakta thaze, bezarama mANasa to tevA avasare AMkha mIMcAmaNA karavAno. "ApaNe te keTale pahoMcIe ?' ane zuM navarA beThA chIe te badhAnuM karatA krIe ? AvA halakA dhoraNamAM aTavAvAno. vicAravuM to e joie ke svArtharakta to koNa nathI hotuM ? kUtarA-bilADAya jAtanuM to saMbhALavAmAM zUrA hoya che. mAnavabhava eTale UMcA stara para beThaka. tyAM potAno svArtha gauNa karI bIjAnI sevA karavAnI dhagaza hovI joie, jagatamAM sevA karanArA mahAna purUSo banI gayA. vaLI ApaNane ApaNAM pratye bIjA kevuM varte to game ? mATe ja sevAmAM utsAhI rahevuM joie. pahelAM mana mArIne paNa e karatAM karatAM pachI to eno rasa jAgaze. paranAM kArya karavAmAM viziSTa AnaMda Ave che. dAkSiNya mATe bIjuM jarUrI e che ke gaMbhIra, dhIra ane sthira banavuM. gaMbhIratA eTale bIjAnA guNadoSa pacAvI jANavA. guNa pacAvavA eTale enI kadara karavI, doSa pacAvavA eTale ene sahI levA. paNa ukaLI na uThavuM bahAra bAvuM nahi. e jo na hoya, to bIjAnuM kArya karavAno avasara AvyuM dAkSiNyathI paNa e
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 247 karavAnuM enA doSathI ukaLI uTheluM mana nA pADaze. anyonya vastu che; koinuM dAkSiNya zarama jALave to enI rahasyamaya bAbata aMge gAMbhIrya jALavI zake. ane gaMbhIra rahevAnI Teva pADI hoya to bIjAnI guptavAta bahAra na prakAze, enuM dAkSiNya jALavI zake. gaMbhIra mANasa vastuno ke prasaMgano uMDANathI vicAra karanAro paNa banaze. ane e jarUrI paNa che. upalakiyo vicAra anartha kare evo saMbhava che. dhIratA eTale Apatti-pratikULatA-agavaDa ke aNagamAnuM Ave tyAM khaLabhaLI na uThavuM paraMtu ene zAMtithI sahana karI levuM te. AkuLa vyAkuLa thavuM e to adhirAi-adhairya che. zA mATe tema karavuM ? kemake vastu banavAnI bane ja che; cA banavAnuM banI gayuM che. have to zAMti rAkhI ene veThI levuM, pasAra karavuM. to ja upakArIo guNIyala ke bIjAo taraphTI evuM kAMi ApaNuM pratikULa ke aNagamAnuM thatuM hoya to emanA pratyenuM dAkSiNya uDI nahi jAya. emanuM kArya karavAno ApaNo utsAha marI jaze nahi. gAMbhIrya ane dhairyanI jema svairya paNa jarUrI che; arthAt ApaNAM kartavya, ApaNI pravRtti, ApaNA guNo emAM sthira rahevuM. paraMtu caMcaLa banI AghApAchA na thavuM. eka kArya hAthamAM lIdhuM to manano upayoga emAM ja. ema ApaNA mAthe je javAbadArI hoya ApaNuM je sthAna hoya ene yogya vartAva, maryAdA, kartavyanuM kaMika viparIta banatAM mAthethI ulALIyuM na karavuM-utArI na nAkhavuM. vAraMvAra vismaraNa na karavuM. paraMtu emAM sthira, sthitaprajJa rahevuM. ema pravRttimAM sthiratA, koinI sAthe vAta karIe tyAre cittA bIje bhaTakatuM rahe to kaMine badale kaMi bolAi jAya, ema bIjI kAryavAhImAM asthiratAthI bhalIvAra na Ave. mATe sthiratAthI bolavuM, cAlavuM, vartavuM. sthiratA nahi hoya ane paranuM kArya laine
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 cauda guNasthAnaka bhAga-3 beThA. paNa vacamAM ApaNo svArtha yAda Avyo ke jhaTa caMcaLa banAze ane parakArya rakhaDaze. AtmAnI unnati mATe A gAMbhIrya, dhairya, ane dhairya bahu jarUrI che. e dvArA dAkSiNya guNanuM ghaDatara paNa ati jarUrI. (3) pApa jugupsA - e trIjo lokottara bhAva, e paNa pAyAmAM joie. samyakatvanI pariNatimAM to mana mokSa ane tana saMsAramAM nI sthiti che. tyAM jvalaMta dharmarUci hoya, ane e jugajunI pApa pravRtti haTe toja bane. mATe pApajugupsA karI karIne tene haTAvavI, paDe. emAM zuM karavAnuM? A ja ke pUrvabhavomAM ane A bhavamAM je koi pApa ApaNAthI AcarAi gayAM, teno vizuddha dilathI atyaMta kheda-pazcAtApa-prAyazcita pUrvaka pApa ane pApI svAtmA para jugupsA, dhRNA, sUga, tiraskAra. (vizuddha dile = bIjAnI zAbAzI levA vagere AzayathI nahi, kiMtu pApa kharekhara dhRNAspada lAge che, svAtmAnA vikAsa bagADanAra lAge che mATe.) Ato atita pApa aMgenuM thayuM. vartamAna pApa prasaMgane pahelethI ja oLakhI jai pApathI. dUra rahevAnuM. ane bhAvi mATe "bhaviSyamAM huM pApa karIza evI ciMtA nahi karavAnI. kemake bhaviSya mATe paNa pApanI koi yojanA vicAre to tyAM pApa jugupsA zAnI kahevAya ? dhRNA eTale dhRNA. bhaviSyamAMya dhRNAnI vastu na joie. evI pApadhRNA hoya to ja hRdaya svaccha, pavitra ane dharmayogya rahI zake." (4) nirmaLa bodha nAmanA - cothA lokottara bhAvane siddha karavA mATe pahelAM to potAnI mohamUDha ajJAna-mithyAjJAnabharI dazA badala bhAre zarama Ave, eno udvega thAya, kaMTALo Ave ane tethI ja vizuddha dile arthAta kevaLa svAtmahitArthe tattva ane yathArtha mokSamArga jANavAnI ane te mATe guru pAse jai sAMbhaLavAnI atIva jhaMkhanA thAya. pachI yogya gurumahArAjanI pAse eka pavitra
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 AzayathI upazamapradhAna zAstro sAMbhaLe. upazamapradhAna zAstra eTale evA zAstro ke jemAM tattva ane mArgano badho ja upadeza mithyAmati, viSayAsakti tathA kaSAya-rAgadveSAdi doSa durguNo-durbhAvone zamAvavAnA eka mAtra lakSya tarapha lai javAno hoya. sUkSmamAM sUkSma tattvo ane uMDAmAM uMDA rahasyamaya siddhAMto upadezIne paNa saravALe e azubha AtmabhAvone upazama tarapha prere evA zAstranuM zraddhA, saMbhrama (apUrva prAptino harSa) ane ekAgratA sAthe zravaNa kare, akSarazaH grahaNa kare, dhAraNA ane ciMtana mananathI hRdayastha kare, tyAre nirmaLa bodha thAya. 249 (5) janapriyatA nAmano - pAMcamo lokottara bhAva prApta karavA mATe evI sAvadhAnI rAkhavAnI ke koine paNa zuddhadharma, dharmAtmA ane dharmasthAna pratye aruci na thAya, balke AkarSaNa thAya, zuddha dharmanI prazaMsA kare. AthI enAmAM dharmabIjanuM vAvetara thayuM gaNAya che. e pachI paNa potAnA vartana vyavahAranI evI sAvadhAnI rAkhavAnI ke potAne ane bIjAne dharmanI preraNA, pUrti ane vRddhi ja nIpaje yAvat dharma siddha thAya. jo A lokApekSA nahi hoya ane lokane game te lAge enI paravA karyA vinA niSThura svacchaMda ane svArthAMdha vartAva karaze to bIjAne zuddha dharma pratye aruci janmAvavAnuM thaze; ema potAnI e kaThoratA-niSThuratAthI svadharma paNa ghavAze. pAMceya lokottara bhAvonI TUMkI samaja A pramANe H (1) audArya eTale tuccha halakaTa vRttino tyAga karI vizAla dila, udAra bhAva rAkhavA ane gurujana tathA dIna-nirAdhAra jana pratye ucita vartana rAkhavuM te.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 (2) dAkSiNya eTale paNa evo zubha adhyavasAya ke jemAM bIjAnA kArya karavA tarapha utsAha rahe ane je gaMbhIratA tathA dhIratA-sthiratAthI yukta hoya tathA i-asUyA (paraprazaMsAnI asahiSNutA)thI rahita hoya. (3) pApajugupsA eTale thai gaela pApo badala samyag vizuddha cittathI kheda. udvignatA, tathA navAM pApa na karavA ane bhAvI kALe karavAnuM ciMtana na karavuM te. (4) nirmaLa bodha eTale zuzrUSAnA ullAsita bhAvathI upazamapradhAna zAstradvArA utpanna thatuM zruta, ciMtA ane bhAvanA svarUpa jJAna, arthAt vAkyArtha-mahAvAkyArtha-aidamparyArthanuM jJAna. (5) janapriyatva eTale evI nirdoSa lokapriyatA ke je bIjAomAM dharmaprazaMsA rucipravRtti Adi rUpa dharmabIjAdhAna vagere preravA dvArA sva-paramAM dharmapreraka-dharmapUraka-dharmavardhaka bane, ane dharmasiddhi sudhI pahoMcADe. pAMcano saMkSepa A rIte H 250 audArya dAkSiNya tuccha vRttino tyAga nirmajajodha pApanugupsA parakAryano atIta pApa- zuzrUSApUrvaka no kheda utsAha udAravRtti gaMbhIra dhIrasthiratA janapriyatna paramAM bIjA dhAnAdinI preraka ane svaparamAM dharma siddhi sudhI pahoMcADe evI bhAvIpApanuM zruta-ciMtana lokapriyatA aucitya irSyA vartamAnamAM zamapradhAna pApAkaraNa zAstronuM zravaNa ne
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 251 . . . asUyAno aciMtana bhAvanA tyAga pApavimaro : ahIM yogyatAne lokottara bhAvo audAryAdinA AsvAdarUpa kahIne viSayAbhilASathI vimukhatA karAvanArI kahI; ethI dharmaArogya ane pApavikAra zamanano nirdeza karyo. zrI SoDakazAstramAM paNa eka vAta kahI che. jema Arogya prApta thatAM vyAdhivikAro have pravaryA rahetA nathI, evI rIte dharmaArogya prApta thatAM pApa-vikAro have pravartatA nathI. (lokottara bhAvo audAryAdio dharma-ArogyanI avasthA che e prApta thatAM) ati viSayatRSNA, draSTisaMmoha, dharmapathyamAM aruci ane krodhanI khaNajarUpI pApavikAro zAMta thai jAya che. pApavikAro : viSayatRSNA-draSTisaMmoha-dharmapaSyanI arucikrodhakhaNaja : (1) ativiSayatRSNA - e AtmAno eka evo pApI vikAra che ke jethI jIva gamya-agamya, bhogya-abhogya, viSayano viveka bhUlIne zabda-rUpa-rasa-gaMdha-sparzane viSe badhe ja atyaMta aNadharAelo rahe che. (ra) draSTisaMmoha - evo adhama vikAra che ke jethI phaLane AzrIne samAna evI paNa be pravRttimAM nAmabhede vIparIta draSTi rakhAya che, ane te draSTine pAchI AgamamAnya tarIke samajavAmAM Ave che. dA.ta. svaicchika hiMsA ane yajJasaMbaMdhI hiMsA, baMnemAM La svayaM mAMsabhakSaNa samAna che. paraMtu yajJIcahiMsAnI pravRttine vidhipravRtti tarIke judA judA nAmathI saMbodhI, emAM niSiddha evI.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 yoda guNasthAnaka bhAga-3 svaicchika hiMsAthI viparItadraSTi vedavihita tarIkenI draSTi emAM rAkhe che, (ane lezapaNa pAparUpa na mAnatAM e hiMsA Acare che.) A draSTino saMmoha che. athavA draSTisaMmoha eTale AMtarika bhAvane AzrIne samAnatA chatAM be pravRttimAM nAma judA ane be paikI eka karatA bIjAmAM zAstradraSTie viparItadraSTi rAkhavI te. dA.ta. uparokta ja yajJahiMsAmAM hArdika bhAvato svaicchika hiMsAnI jema saMkaliSTa ja che, kaSAyaklaSita ja che. paraMtu nAma vidhivAkyavihita samajI A yajJavALI hiMsAne vIparIta draSTi yAne vedaniSiddha nahi paNa vedavihita tarIkenI draSTithI jUe che. A draSTisaMmoha che. paraMtu jIna maMdirAdi saMbaMdhI koi kSetra-dhana vagereno AraMbha karato hoya emAM sAMsArika svArthanA kSetra-dhanAdinA AraMbha karato hoya emAM sAMsArika svArthanA kSetra-dhanAdinA AraMbha karatA hArdika bhAva jUdo che. samAna nathI. bhAva AmAM zubha che kemake emAM devadravyanI rakSAvRddhithI svaparanI bhAva-Apatti Atmika du:khA nivAravAno adhyavasAya pravardhamAna che, tethI ja jo ke sAMsArika AraMbha karatAM A AraMbhane vIparIta draSTie jue, arthAt tyAjya nahi paNa upAdeya samaje chatAM emAM draSTisaMmoha nathI. AmAM phaLanI paNa samAnatA nathI. sAMsArika AraMbhanuM phaLa to svabhogya che, tyAre maMdiranA AraMbhanuM La to svabhogya nathI. eTale bhAvathI Lane AzrIne paNa samAnatA na hovAthI ahIM draSTisaMmoha nathI. (3) dharmapathyanI aruci - evI che ke emAM dharmazravaNa tarapha avajJA-beparavAi hoya che. tattva-pAramArthika padArthanA rasAsvAdathI vimukhatA hoya che. ane dhArmika AtmAo sAthe saMparka hoto nathI. (4) krodhanI khaNaja - nuM lakSaNa e che ke sAcA-khoTA doSane sAMbhaLIne vasturahasya vicAryA vinA tarata ja aMdara bahAra ukaLATa uchaLI Ave.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 53 - - -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- asamAdhi sthAna sAmAnyathI gharakhaTalAmAM phlelA zrAvakane paNa asamAdhithI bacavAnuM kahyuM che, tethI ja asamAdhikAraka keTalAya prasaMgomAM zrAvake AvavAnuM nathI, to pachI vizvamAM ati ucca koTinA cAritrA jIvana pAmelAe asamAdhithI bacavA mATenuM to pUchavuM ja zuM ? asamAdhimAM aprazasta harSa-kheda thAya che, rAgadveSa bhabhUke che, cittane khoTAM kautuka-AturatA ane ArtadhyAna thAya che. e eka bAju anAdinA kusaMskArane kama karavAnI vAta to dUra, urdu draDha kare che, ne bIjI bAju thokabaMdha pApa karma baMdhAve che. mATe sAdhusAdhvIe asamAdhi karAvanAra prasaMgathI ja dUra rahevuM joie, jethI asamAdhi thAya nahi. Avazyaka sUtramAM asamAdhi karAvanArAM 20 sthAna kahyAM che, tenAthI dUra rahevA mATe pahelAM e samajI levA joie. e sahelAithI yAda rAkhavA mATe tene A pramANe vaheMcI zakAya - gamanAdi pravRttinA pasaMgraha bhojananA 3+jJAnAcAra bhaMganA 3 + bhASAnA-4 + kaSAyanA 5 = 20 tenAM chUTaka nAma :(1) zIghagamana (2-3) aprati duSpati lekhita besavuM (4) jIvaghAtaka ajatanA pravRtti (5) sacita rajadhirA dhanA (6) adhika upakaraNa (7) atibhojana (8) eSaNAdoSo (9) ratnAdhika avinaya (10) jJAnavRddhAdi upadhAna (11) akAla svAdhyAya (12) sAvadhabhASAdi (13) nizcayabhASA (14) bhedakArIbhASA (15) niMdA (16) ciDIyo svabhAva (17) jenI tenI sAthe kaSAya (18) AgaMtuka sAthe kalaha (19) junuM yAda karI kaSAya-udIraNA (20) krodhaparaMparA. AnI samajUtI - (1) zIdhra gamana eTale jaldI jaldI cAlavuM. Ama cAlavAmAM
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 - - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - saheje manamAM koi evI asamAdhikAraka jhaMkhanA-AturatA hoya che ke jaldI pahoMcI jAuM. vaLI iriyA samiti paNa barAbara sacavAya nahi, e upekSA paNa asamAdhikAraka bane che. tAtparya cittanI samAdhi jALavavAmAM A utAvaLa bAdhaka bane che. (2-3) apratilekhita-duSpatilekhita sthAne besavuM arthAt besatAM pahelAM tathA nIcenI jagA ke Asana para draSTi ja na nAkhe temaja pUje pramArja nahi athavA barAbara vidhipUrvaka nahi kintu jema tema aDadhuM paDadhuM jue ane pUje-pramArje tyAM evI bedarakArImAM citta asamAdhimAM paDe. draSTithI pratilekhana (nirIkSaNa) ane rajoharaNathI pUMjavA pramArjavAmAM coksa upayoga e eka Avazyaka dharmayoga che avazya kartavya dharmayogamAM bedarakArI e asamAdhivALA cittanuM lakSaNa che. (4) jIvaghAtaka ajatanA pravRtti-ajatanA anuyogathI pravRtti karavAmAM jIvanI virAdhanA thAya che ane dazavaikAlikasUtra to tyAM sudhI kahe che ke "ajaya caramANoya pANabhUyA ihiMsA' arthAta ajatanAthI cAlavA vageremAM kadAca jIva ghAta na paNa thAya toya e bhAvathI hiMsaka bane che. eTale A upayogazUnyatA e adharmarUpa che emAM citta samAdhirahita kahevAya. (5) sacitta raja virAdhanA - gAmamAM pesatA nikaLatA agara vihAramAM suvALI retImAMthI karkaza retImAM, lAla mATImAMthI kALI mATImAM jatAM paga pUMjI levA joie. te na pUje to paraspara vijAtiya pRthvikAyarajano ghAta thAya. ema sacittarajavALA pagathI Asana para bese cA sacittarajavALAnA hAthethI bhIkSA le. ityAdimAM cittanI bedarakArI hoi asamAdhi vartatI gaNAya. (6) adhika upakaraNa - saMyamane mATe khAsa jarUrI na hoya tevA upakaraNa vastra pAtrAdi, pATapATalAdi, athavA vadhAre paDatAM
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 255 upakaraNa rAkhe, vApare tyAM citta mohamUDha bane e asamAdhinuM sthAna che. (9) bhojana - eTale ghaNuM bhojana kare jethI gocarInA doSa tathA saMyamanI upekSA thAya vaLI Akho divasa khUllA moDhe rahI vadhAre TaMka kare, athavA pramAda, lobha ityAdi vaza devadravyAdinuM sIdhuM yA ADakatarI rIte (devadravya khAnAranA tyAMthI bhikSA lAvIne) bhakSaNa kare A badhAmAM cittamAM khUba ja asamAdhi poSAya che. (8) eSaNAdoSa - gocarI pANI AdimAM eka yA bIjo gaveSaNAno doSa lagADe, paNa doSa TALavAno prayatna na rAkhe ema ? grAseSaNAmAM rAgAdi doSa lagADe tyAM badhe cittA asamAdhivALuM bane che. (9) ratnAdhikano avinaya - cAritraparyAye adhikanA sAthe avinayathI bole te paNa asamAdhisthAna che. (10) jJAnavRdvAdikano upaghAta - eTale jJAnavRddha vayovRddha vagereno upaghAta kare, emane udvega pamADe te paNa asamAdhisthAna che. (11) akAla svAdhyAya - kALe svAdhyAyanA jJAnAcAranI ke e mAvanAra jInAjJAnI upara athavA zrutajJAna upara bhakti bahumAna na hovAthI agara ochuM hovAthI akALe svAdhyAya karavAnuM bane che tethI tyAM citta spaSTapaNe asamAdhimAM che. (12) sAvadhabhASAdi - jIvanI jatanAne athavA bIjA saMsArI pApane prere evI bhASA te sAvadhabhASa; temaja sAcA jUThAnA khyAla vinAnI bhASA eya sAvadhabhASA tathA vikALe eTale pAchalI rAtre pratikramaNa, svAdhyAya vagere UMcA svare bole jethI AjubAjunA manuSya-tiryaMca jAgI jai asaMyamamAM pravartamAna thAya; A badhuM paNa asamAdhisthAna che. kemake cittanI temAM jIva rakSA
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 coda guNasthAna bhAga-3 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- ane saMyama pratye bedarakArI che athavA gRhasthanI bhASA bole. (13) nizcayabhASA - sAdhu-sAdhvI jemAM saMdeha hoya agara khabara ja na hoya tyAM "A Ama che ,-Ama thaze' evI nizcayAtmabhASA na bole, paraMtu pUrI saMbhavita hovAnI khabara hoya evI bAbatamAM paNa nirNayAtmaka "ja'kAravALI bhASA paNa na bole, kemake vicitra bhavitavyatAthI bIjuM ja banI jAya to asatya lAge. nizcayAtmaka bhASA bolavI e asamAdhisthAna che. (14) bhedakArI bhASA - potAnA svArthavaza agara irSAthI samudAyamAM ekane kAMi ne bIjAne bIjuM bhaLAve jethI emane parasparamAM vaimanasya thAya-dila UMcA thAya; evI bhedakArI bhASA paNa asatrAdhijanma ane asamAdhipreraka che. (15) niMdA - anya sAdhu-sAdhvI A zrAvaka zrAvikAnI. halakAi gAya, ghasAtuM bole vagere niMdA karavIe bhAre asamAdhinuM sthAna che. (16) ciDIyo svabhAva - emAM vAtavAtamAM ciDAi jAya, risAi jAya. Aveza, krodha AvI jAya e paNa asamAdhi sthAna (17) jenI tenI sAthe kaSAya mAMDe - gusso kare, abhimAna dekhADe, prapaMca rame, harAmazkarI kare e asamAdhisthAna che. (18) AgaMtuka sAthe kalaha - TaMDo, jhagaDo, ragaDo kare, navA Avela sAdhu-sAdhvI khamAya nahi. A paNa asamAdhi sthAna che. ' (19) jUnuM yAda karI kaSAyanI udIraNA kare - atyAre e yAda karavAnuM koi La nathI, chatAM yAda karI karI paNa kaSAyamAM caDhe, Avu yAda karavuM e paNa asamAdhinuM sthAna thayuM. (20) krodhanI paraMparA - eTale ke kyAMka gusso thai gayo,
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 paNa pachI ene na khamAvatAM gAMTha vALe krodha para vyAjabI hovAno sikko mAre, to krodhanI paraMparA cAle. e asamAdhi sthAna che. A 20 asamAdhisthAno sUcave che ke te te bAbata cittamAM asamAdhine poSanArI che. mATe e vIseya bAbata ja aTakAvI devI; kemake AkhIya jIvanabharanI dharmasAdhanAono, sAra cittanI samAdhimAM lAvavAno che, te asamAdhinAM sthaLa sevIe to samAdhi kyAMthI Ave, rahe ke Take ? tapa vagere ghaNI ArAdhanAo karanArAnI paNa asamAdhithI gati bagaDI gai che. asamAdhithI AtmAmAM saMskaraNa bagaDe che, ane cAlu asamAdhi rahevAthI zalyanA paNa bhoga banavuM paDe che, keTalAka sthAnomAM vairAdinA anubaMdha paDe che. vagere mahA anartha samajI asamAdhi sthAnono tyAga karI devo. muni kSamAzramaNa Dema ? -10 tidha muninuM nAma kSamAzramaNa kema ? tapaHzramaNa vagere kema nahi ? eno uttara e che ke 10 prakAranA munidharmamAM kSamAguNane pahelo mUkyo che, mATe ja munine kSamAzramaNa kahevAya che. kSamAyukta zramaNa, kSamApradhAna zramaNa, athavA kSamAthI zrame-AtmAne kase te kSamAzramaNa. ahIM prazna thAya che ke zuM kSamA sivAya bIjA guNo zramaNamAM nathI ? che ja, to te hisAbe mRduzramaNa tapaHzramaNa, brahmacaryazramaNa evuM koi nAma na kahetAM kSamAzramaNa kema kahyuM ? samA 1 257 - Ano uttara ja e che ke badhA guNomAM kSamAno prathama naMbara che. kAraNa e che ke kSamAthI upazama Ave che, ane
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 'upasamasAra khu sAmaNuM' upazama e zramaNapaNAno sAra che. upazama hoya to ja bIjA guNa TakI zake che. mATe upazama lAvanAra kSamA ati Avazyaka che; tema kSamA bahAra jaNAya Ave che; vagere kAraNoe e guNa laine kSamAzramaNa kahyuM. 258 " kSamAnA cAritra mATe kSamA bahu jarUrI che, e vAta 'krodhe kroDa pUravataNuM saMjamaphLa jAya' e vacanathI barAbara samajAya che. nAzathI bIjA guNone nAza pAmatA vAra nathI lAgatI. enuM eka kAraNa che ke kSamAnA nAzathI arthAt krodhanA udayathI pachInA bhavaja evA maLe che ke jemAM bIjA ya guNo rahevA na pAme. El.d. sAdhunA bhave krodha karyAthI pachI e caMDakozika tApasa thayo ke nAga thayo tyAM mRdutA, tapa, saMyama vagere guNo rahevA pAmyA hatA ? kSamA to guNonI mAtA che, guNonI saradAra che. karmanA vipAkane samajanArane kSamA rAkhavI kaThina nathI. ApaNuM vAMku jo ApaNA ja karma kare che to pachI bIjA para zA sArUM gusso karavo ? kSamA ja rAkhavI. vaLI gusso karavAthI navIna karmabaMdha thAya che; Atmasattva haNAya che, vaira vadhe che, nuksAnI pAchI vaLatI nathI, lohI tapI uThe che...ema ghaNA anartha hovAthI krodhane tyajI kSamA dharavI. khamI khAdheluM lAbha mATe che, sAmano karelo nuksAna vATe nIvaDe che. 2 - mRdutA bIjo guNa garva tyAga. e mATenI cha vicAraNA - bIjA yati dharma 'mRdutA' mAM mAnano tyAga ane vinaya, namratAnuM pAlana karavAnuM hoya che. A mATe vicAravuM ke (1) pUrvanA puruSasiMhonI AgaLa jJAnamAM, tapasyAmAM, cAritramAM, vidhAmaMtrazaktimAM ApaNe te koNa mAtra chIe ke gumAna karIe ?
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAna bhAga-3 59 (2) tyAre evI ApaNAmAM kaI moTI yogyatA AvI gaI che ke kayA moTA sukRta karyA che ke garva karIe ? (3) ApaNI kai doSarahita yA mRtyurahita sthiti banI che ke jethI mAnano dAvo rAkhIe ? (4) tema ja garva karavAthI kayo AtmaguNa poSAya ke vadhe che ? (5) abhimAnathI samyagdarzana-jJAna-cAritra paikI kono paryAya vadhe che ke puSTa thAya che ? koino nahi. (6) karma khapAvavA hatA tethI ApaNA pyArA prabhue anaMta baLa chatAM saMgama govALiyA AgaLa kyAM jarAya gumAna dAkhavyuM hatuM ? ulaTuM maunapaNe eno trAsa sahyo hato. ityAdi vicArI garva akaDAza tyajI bahu ja namra ane mRdu banavAnI jarUra che. mRdutAmAM hRdaya komaLa hovAthI aneka guNo Ave che, guruAdi pAsethI vidyA vagere maLe che, sauno prema jItAya che "vinaya vairIne vaza kare che" navo karmabaMdha thato nathI pAchaLathI pastAvuM paDatuM nathI; vagere lAbho paNa aneka maLe che. mATe mahAjJAnI, mahAprabhAvaka, mahAtapasvI. vagere pUrvamaharSione yAda karI garva jarAya nahi rAkhavAno. 3- RjutA trIjA yatidharma "hajutA'mAM mAyA-kapaTano tyAga ane hRdayanI saraLatA Ave, A lAvavA ahiM dhyAnamAM levAnuM che ke (1) prapaMca ane dAvapecathI haiyuM bagaDe che AtmAnA susaMskAra bagaDe che ethI bhaviSya bagaDe che. (2) pUrva janmomAM sevelI mAyAnuM phaLa gIroLI, bIlADI, vagerenA jIvanamAM dekhAya che. enuM AkhuM jIvana jaLa prapaMcathI aMdhArAmAM ke othe chUpAi rahI zikArane jhaMkhyA kare, ane avasara
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - 260 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - Ave zikArane jAnathI mAre, e ja ne ? lagabhaga covisa klAka eja vezyA, vicAro pApakarmanA kevA thokanAthoka upArjatA haze. A mAyAthI enuM bhAvi bhayaMkara che. (3) ahiM keTalo kALa jIvavuM che ? bhAvI asaMkhya kALanI apekSAe bahu thoDAne ? evA atithoDA kALamAM mAyA sevI zA mATe bhAvI asaMkhyakALa bagADavo ? (4) mAyAthI lokano vizvAsa gumAvavo paDe che, haiyAmAM zalya rahe che, bahukALa ciMtA ane durgAnamAM jAya che, ane halakAM, tiryaMca vagerenA avatAra ane tyAM ghora pApa sevavAnuM nakkI thAya che. (5) mAyA karavAthI kaMika dunyavI lAbha maLyo ema lAgatA e mAyA para kartavyanI mahorachApa ane sArApaNAno sikko lagADI mithyAtvanA khADAmAM gabaDI paDAya che. (6) mAyA to saMsAranI mAtA kahI che. ityAdi aneka anartho mAyAnA jANI teno satvara sadAne mATe tyAga karI saraLatA, bhadrakatA, RjutAno ja svabhAva banAvI devo joie. mAyA tajavAthI ane saraLa hRdayI paNa rahevAthI, sAcI devagurunI bhakti, upakArInI kRtajJatA, zuddha dharmasAdhanA, paramArtha vRtti vagere umadA guNo khIle che. saraLatAthI anupama AtmazAMtino ahIM ja anubhava thAya . - 4 - mukti yatidharmamAM cothuM che makti. mukti eTale lobhathI mukti. tRSNAthI mukti, mukti je mokSane kahevAya che, te A (IcchA, tRSNA, mamatAthI) mukti maLyA pachI dUra nathI are ! eTaluM ja nahi paNa e mokSarUpI muktino svAda, lobhamukti karavAthI jANe
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 261 ahiM ja anubhavAya che. Aje keTalAka mANaso emaja pUche che ke "mokSamAM zuM sukha ?" te praznanuM kAraNa e che ke e lokone tRSNAmamatA-lobha eTalA badhA vaLagelA che, ke teo ene ja jIvana mAne che. emAMthI jyAM sudhI mukti eTale chUTakAro na le, tyAM sudhI mokSasukhanI e kalpanA nahi karI zake. evA bahu tRSNAvALAnA manamAM te nahi ja utare ke mokSamAM anaMtasukha che. jema kharajavAnA dardIne 'nahi khaNavAnA ArogyamAM sukha che.' e samajAtuM nathI, jema tAvavALI jIbhe sArI vastuno svAda samajAto nathI, tema lobhamAM rakta mAnavIne mokSanuM sukha samajAtuM nathI. mATe ja nirlobhatA-nispRhatA, keLavavAnI jarUra che tRSNA nAza, mamatA-tyAga siddha karavAnI jarUra che. e keLavAya, e siddha thAya eTale to pachI evo AMtarasukhano anubhava thaze ke jagata kucha visAtamAM nahi lAge, 'nispRhasya tRNaM namat / ' ene ema thaze ke thoDI ghaNI paNa jagatanA padArthonI AkAMkSA mUkI to e tRSNAnA kAthI kaleje adbhuta ThaMDakano anubhava thAya che, apUrva zAMti cittabhUmimAM patharAi jAya che, ane haiyuM AtmAnaMdathI ubharAi jAya che, to pachI jagatanuM badhuM mukAi jAya to kevI anaMta zAMti, anaMta AnaMda, ane anaMta ThaMDaka anubhavavA maLe ? jyAM mokSamAM zarIraja nathI tethIja zarIranA dharmo ochAmAM ochI rIte bajAvavA jeTalI paNa icchA ke phkiranuM nAma nizAna nathI, tyAM anupama sukha hoya emAM navAi nathI. icchAmAM, lobhamAM, ne mamatAmAM to pAra vinAnA duHkha che H kAraNa ke, (1) ene saMtoSavAnI saLagatI ciMtAomAM mahA saMtApa che. (2) enA udhamamAM aDhaLaka veTha che. (3) eka icchA tRpta thai na thai tyAM to pAchI bIjI icchA
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- -- -- -- 262 cauda guNasthAna bhAga-1 -- -- AvIne UbhI ja che. khAvAnI icchA thai ane mahAmajurI karI. saMtoSI, to have khAdhuM eTale vAnI ke ArAma karavAnI icchA thaI; ene pUrI, tyAM to navuM kamAvavAnI irachA thai, athavA pAse bharapUra che to koi saMgIta, vArtAvinoda vagerenI icchA thai. Ama icchAnA ravADe caDhavAmAM icchAonI sAyakala cAlyA kare che. e puravAmAM keTakeTalI ciMtA, hADamArI, parizrama vagere uThAvavA paDe che, e to najare dekhAya che. (4) emAM kyAMka apamAna tiraskAra, ToNAM paNa varase che ne ? (5) tyAre nirAza thai. "AnA karatAM to enA vinA calAvyuM hota to sAruM.' evuM keTalIya vAra, kheda-pazcAtApa vagere thayuM che ne ? kema A badhuM ? kaI icchAnA pApe, lobhanA vAMke. (6) lobhathI bhAi bhAimAM jhaghaDA ane mAbApathI judAi thAya che. temaja (7) dharmamAM akhADA, gurUthI DarI DarIne cheTA bhAgavAnuM, evuM evuMya kharuM ne ? (8) tRSNAne vazapaDI kALAM kAma, chetarapIMDI, pApadhaMdhA, upakArIno droha, guNI upara dveSa-evuM evuM paNa bane che. lobhavaza kanakaratha rAjA potAnA janmatA putranA aMgacheda karAvato jethI e rAjyagAdIne lAyaka na rahe. calaNIe potAnA ja putra brahmadattane lAkhanA gharamAM rAkhI ghara saLagAvyuM. koNike upakArI pitA zreNikane kedamAM purI rukA marAvyA, vinayaratna dharmI guNIyala ane pauSadhamAM rahelA udAyI rAjAnuM khUna karyuM ! lobha-tRSNA-mamatA zuM zuM akArya nathI karAvatA ! kaho ke badhuM karAve che, ethI bhayaMkara pApo thAya che, ane sarvaguNo nAza pAme che, "pApano bApa lobha che."
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 263 (9) sApa vinAzaoo bhoma. ema prazamaratimAM umAsvAti mahArAja kahe che. (10) lobhamAM pUrvanA mahAmUlA puca ghasAi jAya che. (11) lobha mamatAnA pApothI bhayaMkara karmabaMdha ane aneka durgatinA bhavomAM bhaTakavAnuM thAya che. mATe to pUrvanA puNyano nAza, guNanAza, pApabaMdha, ane bIjA ciMtA-vyAsa-nakAmI veTha vagerenA duHkhothI bacavA icchanArA munie badhAnA mULabhUta lobhathI pAchA phrI nirlobhanirIccha, nispRha banavAnuM che. ethI AtmAnaMda uparAMta jagatanA sanmAna maLe che. "na mAge doDatuM Ave? moTA samrATa rAjAnA paNa pUjya banAya che. A lobhamukti khUba anubhavavI joie. temAM jeTalo kAya teTaluM nakkara sukha. 5 - tapa catidharmamAM pAMcamo che tapa. tapa e to saMyamI sAdhunuM AbhUSaNa che. mahAvrato e muninuM nirmaLa zarIra. paraMtu enA para zobhAkArI alaMkAra che tapa. tapa vizAla arthamAM-cha bAhya ane cha atyaMtara. ema bAra prakAre che. bAhyamAM - (1) khAvAnA TaMkanA tyAga. (2) bhUkha chatAM thoDA koLIyAno tyAga. (3) khAvAnI keTalIka vastuonA tyAga. (4) rasano tyAga. (5) kAyAne kaSTi. (6) mana-vacana-kAyAnuM saMgopana. abhyattara tapamAM - (1) pragaTa ke chUpA gunAnA ekarArapUrvaka gurU pAsethI prAyazcitanuM grahaNa ane sevana. (2) vinaya. (3) vaiyAvacca. (4) svAdhyAya. (5) dhyAna. (6) kAyotsarga.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 tapanA lAbha - che. cauda guNasthAnaka mAga-3 A badhoya tapa khAsa sevavA yogya che. (1) tapathI mana khUbaja kAbumAM Ave che. (2) tapa cIkaNAM karmane paNa tapAvI nAza pamADI de che. (3) indriyo zAMta thAya che. (4) AtmA bhaviSya mATe AzvAsana anubhave che. (5) tapathI aneka vidyAzakti ane labdhio pragaTa thAya (6) anAdinI AhArAdi saMjJAo tapathI tUTe che. (7) tapathI kusaMskAro viccheda pAme che. (8) tapathI mahAvighno paNa zamI jAya che, tethI tapa e zreSTha maMgaLa che. tapa dvArA kAyAmAMthI ksa kheMcavo H zrI tIrthaMkara deva jevA paNa je teja bhave pote mukti javAnuM jANe che, teozrI paNa cAritra laine ghora tapa Adare che. emanI pAchaLa mahAmunio meghakumAra, zAlibhadra, dhanAjI, kAkaMdIno dhanno, vagere e muhAsukomaLa chatAM gajabano tapa AdarI kAyAne sukkI bhukhkhI ane lukhkhI hADapiMjara jevI karI dIdhI ! te A samajathI ke A mAnavanI mahApuNye kharIdelI kAyA tapa rUpI kolumAM pIlavAthI ja pApakSaya ane puNyanA madhura rasa Ape; mATe lohInA chellA buMda ane mAMsanA chellA kaNa sudhI kAyAmAMthI tapa dvArA kasa kheMcavo joie. tapa dvArA mahAna puNyAnubaMdhI puNya ane karmakSayano kasa kheMcavAmAM kAyAnuM jeTaluM mAMsa lohI bAkI rahI jaze te to agnimAM jaze. mAMsa lohI evuM zA mATe veDaphI nAMkhavuM ? pharI phrIne AvI kAyA kyAM maLaze ? e to hajIya maLe, paraMtu tapa
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda maNasthAnaka bhAga-3 265 dvArA ene ghasavAnI karAmata zIkhavanAruM zrI jinezvara devanuM zAsana phrI phrIne kyAM maLaze ? loca vagere kAyakaleza che. vageremAM bAvIsa pariSaha ane mAraNAnvika upasargo Ave. e tathA mana-vacana-kAyAnuM saMgopana, A be dvArA to AtmA akalavya lAbha pAme che. emAM sAthe vinayAdi, ane zAstronuM covIse kalAka pArAyaNa-e to jIvane jagata bhUlAvI de che. tyAre dhyAna e to apUrva sAdhanA che. (1) ahIM janmIne zrAvaka mAtAnI kukSi ratnakukSi karavI hoya, (2) zrI mahAvIra prabhunuM zAsana pAmyA te sArthaka karavuM hoya, ane (3) bhAvi anaMtakALane ujjavaLa karavo hoya....to bIjI ALapaMpALa zuM karavI hatI ? eka mAtra mahAkalyANa tapanI puMThe lAgI javuM joie. 6 - saMyama chaThTho yatidharma-saMyama emAM jIvavirAdhanAthI ane asatyAdi AzravothI bacavAno tIvra upayoga Ave. zAstramAM prekSAsaMyama, upekSAsaMyama vagere kahyAM che. prekSAsaMyamamAM munine koi paNa vastu upayogamAM letAM pahelAM khUba sArI rIte sUryanA prakAzamAM jovAnI tapAsavAnI hoya che; ne pramArjanA saMyamamAM mRdu unanA rajoharaNathI pramArjavAnI hoya che. koi jIva bicAro ahIM bhUlo to nathI paDyo ne ?' e paDilehaNamAM, iryAsamitimAM, vastunA AdAna nikSepa ke pAriSThApanikAmAM jovuM paDe. A jovAnuM pramAdadoSa para saMyama keLavavAthI thAya mATe Ane saMgama kahevAya. saMyama mATe vicAravuM ke, "jIve aneka bhavomAM bIjI trIjI ghaNIghaNI kALajIo karI che, paNa enuM phaLa zuM? saMsAra bhramaNa ! tyAre A kALajI, A saMyamanuM ? saddagati ane mokSa paNa te AcaravAnuM to pachI, kiMtu paLe paLe sUkSmamAM sUkSma jIvanI paNa
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 cauda guNasthAnaka mANa-3 hiMsAthI bacavAnI kALajI ane saMyama jANavA-samajavAnuM paNa bIje kyAM maLe ? anaMtajJAnI arihaMta devoe svayaM ArAgheluM ane jagatane bhAkheluM e saMyama mane mahApuNye samajavA maLyuM, to ene huM jarUra ArAdhI lauM" AvI dhagaza rahevI joie; ane sAthe saMyamano ugra purUSArtha joie; saMyamamAM indriya saMyama manaHsaMyama vagere paNa keLavavAnA che. 9- satya yatidharmamAM sAtamo dharma satya che. satya Ama to prasidhdha guNa che, paraMtu sAdhu je satya Adare che, te sUkSma koTinuM hoya che. sAdhune mAtra vAcika asatya ja tyAjya hoya che ema nahi, paNa mAnasika asatya paNa tyAjya hoya che. temaja koi asatya bole emAM saMmati ke rAjIpo rAkhavAnuM paNa tyAjya hoya che. krodhAdi kaSAyathI, bhayathI ke hAsyAdithI jUTha bolavAno munine tyAga hoya che. tyAre sAcuM paNa vacana jo sAvadha hoya, jIvaghAtaka hoya ke sAmAne apriya lAge tevuM hoya to teya bolavAnuM hotuM nathI. metAraja munie, krauMca pakSI javalA caNI gayuM che e satya hovA chatAM, e vacana jIvaghAtaka hovAthI sonIne na kahyuM. jo kahe to pakSIne kadAca sonI mArI paNa nAMkhe. temaja e paNa vAta che ke sonInA jvalAnI vAta sAvadha che, sAMsArika che. muni sAMsArika bAbatamAM paDe nahi. Ama metAraja munie kAMi na bolatAM mauna rAkhyuM. Ama sAcuM hovA chatAM jo apriya lAge ema hoya to na bolI zakAya. dA.ta. kANAne kANo ke AMdhaLAne AMdhaLo na kahevAya, AvI rItanI maryAdAo sAcavIne munivaro satyane vaLagI rahe che. jIvanabhara satyane choDatA nathI. satyanuM mahatva :
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - cauda guNasthAnaka bhAd-3 267 - - satya eka mahAna guNa che, jIbhano alaMkAra che, pratiSThAno hetu che, pApathI bacAvanAra che, temaja satyavAdIno sau koi vizvAsa kare che. jUThanAM nukzAna - asatya bolavAthI (1) lokonA vizvAsa gumAvAya che. (2) avasare sAcuM boleluM paNa "vAgha Avyo re vAgha" nI. jema asatyamAM khape che. (3) mana bagaDe che, manamAM bIjI aneka pApa vicAraNA jAge che. (4) pAchaLathI pazcAtApa thAya che. (5) keTalIkavAra eka asatyano bacAva karavA mANasa bIjA aneka asatya bolavA mAMDe che. athavA bolavAno prasaMga kadAca na Ave to paNa manamAM goThavI rAkhe che. (6) asatyathI ghaNAM mAThAM karma baMdhAya che. jenAM LarUpe bhavAMtaramAM jIbha ja nathI maLatI, athavA maLe che to saDelI maLe. che, ke toDatA bobaDApaNuM maLe che. (9) naraka sudhInA bhayaMkara dukho maLe che. vasurAjA asatyathI narakamAM gayo. A jIve Aja sudhI pUrvanA bahu bhavomAM asatyanI mahAkuTevo pADI che, tethI svArtha Ubho thatAM asatya bolavAnuM mana thai jAya che. e Teva jo ahIM tAjI karI to AgaLa pariNAma khataranAka Ave che, ane A bhavanI bhUlanA guNAkAra thAya che. mATe ahIM to asatyane svapramAMthI paNa dUra karavuM joie. game tevA kaSTamAM paNa satya vacananI sacoTa Teva pADavI joie. ekavAra hiMmata keLavI satya sAcavatA thai gayA pachI to satyano svabhAva thai jAya che. mATe "bhale kaSTa Avo paNa satya na jAo. bhale
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 cauda |sthAnaka bhAga-3 - - - - - - - - - - - - - Akta Avo, paNa asatya na ja khape." A nirdhAra joie. 8 - zo) AThamo yatidharma zauca che. zauca eTale pavitavyA. te ahIM mAnasika pavitratA, Atmika pavitratA levAnI che. muni sAvadha cogamAtranA tyAgI hoya che. eTale ke jhINAmAM jhINI hiMsA, jUTha vagerenA sarvAze tyAgI hoya che, tethI eja emanI mahAna sAcI pavitratA che. tethI zArIrika ke vastrAdi saMbaMdhI ujjavalatAnI enI AgaLa kAMi kiMmata AMkatA nathI tema emane enI kAMi jarUra paNa nathI hotI. zocanA lAbha - (1) mana pavitra rAkhavAthI ghaNI sArI tatvavicAraNA karI zakAya che. (2) tatva vicAraNAne AtmasparzI banAvI zakAya che. (3) pavitra manamAM ja paramAtmAno vAsa rahe che. eTale ke paramAtmAnuM dhyAna sacoTa ane satata jAgatuM rahe che. (4) pavitra manavALAne potAno AtmA bahu phoro-halako phUla jevo lAge che. (5) maitrI Adi ucca bhAvanAo bhAvavI sahelI paDe che. (6) mahApuruSonA upadeza sArI rIte jhilAya che. (7) AkhuMya jIvana pavitra ane ujaLuM bane che. (8) mohanI gAMTho tUTI jAya che, ane avasara maLatAM kevaLajJAna levAmAM vAra lAgatI nathI. sAdhvI caMdanabALAnA ziSyA mRgAvatIjI pavitra manavALA hatA to samavasaraNethI saheja moDA
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 269 AvyA badala maLelA guNInA ThapakA upara emaNe kevaLajJAna lIdhuM. mana meluM hota to ? apavitra mananA aparaMpAra nukzAna - (1) taMduliyo maccha apavitra manathI marIne narake jAya che. (2) prasannacaMdra baSie manA bagADyuM to sAtamI narakanA daLIyAM bhegA karyA. (3) sArA saMyogamAM paNa mana jo apavitra rahe to lAbhane badale nukazAna vahorAya che. tyAre (4) bagaDelA manavALAno kharAba saMyogamAM to DUco ja nIkaLI jAya che. pavitratAnA upAyo - (1) mana pavitra rAkhavA mATe zraddhA saMvegathI yukta tatvajJAna, arthAta greca-heya upAdeyanuM sacoTa bhAna bahu sahAyaka nIvaDe che. kemake emAMthI dareka dunyavI prasaMgonA AgaLa pAchaLanA sAcA rahasya jANavA maLe che, tethI enA para mana bagADavAnuM rahetuM nathI. mana kema bagaDe che ? pUrvanA zubhAzubha karma ApaNe jotA nathI. tema vartamAna pravRtti ke prasaMgathI bhaviSyamAM kevA pApa ke puca UbhAM thavAnA che teno vicAra nathI karatA tethI mana bagaDe che. A jarA UMDA utarIne vicAratAM samajAya evuM che. (2) bIjo upAya e che ke manamAM sadA tIrthaMkara devo vagerenA cAritra prasaMgo ramatA rAkhavA joie. sAthe e prasaMgonA hetu, enAM La vagere paNa khyAlamAM rAkhavuM joie. (3) trIjo upAya - e che ke AtmAnA asalI zuddha svarUpano khUba khUba vicAra keLavI e svarUpa para khUba rAga ane mamatva keLavavuM joie. tethI karmalita AtmAnI koipaNa sukhI avasthAnI kiMmata na lAge. pachI tenA aMge mana je bagaDatuM hatuM te nahi bagaDe. A traNa sacoTa upAyo che. jabarajasta upAyo che mATe teno jIvanamAM khUba abhyAsa karI manane pavitratAnA sarovaramAM
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 cauda vaNasthAnaka bhAga-3 - - -- -- -- -- -- -- -- jhIlatuM rAkhavuM. 9 - Acinya (aparigraha) navamo yatidharma che AkiMcanya. AkiMcanya eTale aparigraha. parimita dharma-upakaraNa sivAya pAse kAMipaNa na rAkhe te akiMcana, ane na rAkhavApaNuM ne AkiMcana-parigrahitapaNuM kahevAya. A guNa keLavavA vicAro ke, (1) parigraha e AtmAne mATe bhArarUpa che. te bhAra jeTalo vadhAre teTalo jIva vadhu nIce durgatimAM jAya che. mATe kahyuM che ke mahAparigrahI narake jAya che. saMsAranuM mULa AraMbha samAraMbha che ane enuM mULa parigraha che. kemake parigraha hoya to AraMbhanA pApa thAya che. sAmagrI ja nA hoya to zuM kare ? mATe jagatanuM moTuM pApa parigraha che. jene muddala pApa joituM nathI, eNe parigrahano graha choDyuM ja chUTako. (2) jema zani-rAhu vagere grahonI dazA mANasane bhAre paDe che. tema A parigrahanI dazA paNa jIvane bhAre pIDe che. gharamAM rahIne saMpUrNa dharma zakya nathI kemake gharavAsa eTale parigraha rahe ja che. (3) parigraha bhayaMkaracIja che, e hRdayano evo kabajo kare che ke pachI e hRdayamAM bIjuM sAruM sujhatuM nathI, vairAgya Takato. ke khIlato nathI. (4) parigraha sAcavavAnI rAmAyaNa to vaLI evI che ke emAM keTalIkavAra to rIvra dhyAna paNa AvI jAya che. ane raudra dhyAna narakano daravAjo che; pachI bhale A parigraha nAno hoya ke moTo. mammaNa zeTha parigrahanA pApe sAtamI narake gayo. (5) parigraha e balA che. "Ava balA, pakaDa gaLA" ema ekavAra saMgharyA pachI e chUTavI ke choDavI muzkela paDe che.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mArga-3 271 (6) parigraha e jIvane durgati sAthe lagna karAvI ApanArA gora che. mATe munine e parigrahathI bacAvI levA bhojananI vastumAM paNa kukSizaMbaLa kahyA arthAta muni pAse khAvAnuM bhAtu keTaluM ? kukSimAM hoya eTaluM. bAkI saMgrahakhAnAmAM kAMi na maLe. (9) parigraha e pizAca che. dhIme dhIme potAnuM svarUpa vadhArI mUke che. tethI kalyANakAmI AtmAe pahelethI ja cetI jai abha AraMbha-parigrahanuM jIvanasUtra rAkhavuM joie. muni to parigraha mAtrathI dUra ja rahe. 10 - brahmacarya dazamo yatidharma brahmacarya che. brahmacarya e to vratomAM dIvo che. e hoya to bIjA vrato ujaLA-prakAzita rahe che. brahmacarya vratA bIjA vratomAM mugaTa samAna che. indro sabhAmAM besatAM pahelAM viratidharane praNAma kare che. viratidharamAMthI brahmacarya cAlyuM gayuM to kAMi indro name kare nahi. brahmacaryanA lAbha - brahmacaryanA lAbha agaNita che. enAthI zarIranA rAjA samAna vIryanuM saMrakSaNa thAya che. je pachI indriyone vadhu tejasvI ane dIrdhakALa sudhI sazakta rAkhe che. moMnI kAnti vadhe che. khoTI vAsanAo thatI nathI, tethI mana pavitra temaja svastha rahI zake che. evA pavitra ane svastha manamAM sArI sArI tatva vicAraNAo kure che. pavitra mahAvratonI bhAvanA jAgrata rahe che. brahamacArInuM dhAryuM saphaLa thAya che. kIrti vadhe che. guNa vadhe che. kAmarAganA pAtra parathI rAga uThI jAya che. ' abrahmanA nukzAna - abrahmacArIne saheje kAmapAtranuM kheMcANa rahe che, eTalA pramANamAM devagurunI bhaktimAM vAMdho paDe che. dhyAnamAM khalanA paDe che. abrahmacArInuM vIrya haNAya che, indriyo
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - - - - - - - - - - - nabaLI paDe che, ojasa hRAsa pAme che, pApavRtti hRdayamAM ghara kare che. hiMsAdirUpa pApo karatAM abrahmanuM pApa eTalA mATe bhayaMkara che ke hajI kAraNavazAt rAga vinA paNa hiMsAdi thai jAya. paraMtu, abrahma to rAga vinAnuM sevAtuM ja nathI. eka vakhatanA abrahmanA sevanamAM be thI nava lAkha garbha ja paMcendriya jIvono ane bIjA keTalAka saMmUcchima jIvono nAza thavAnuM zAstra kahe che. brahmacarya pAlanano upAya - vicAravuM to e joie che ke abrahma sevavAmAM zuM Aja sudhInA anaMta bhavomAM bAkI rAkhyuM che ? ekaja devatAnA bhavamAM karoDo devIonA bhoga maLe che, kema ke devInuM AyuSya devanI apekSAe bahu thoDuM hoya che. te devIo pAchI kALI kubaDI nahi, paNa sadA cauvanavayanI, gorI gulAbI rUpasuMdarIo hoya che. evA devanA bhava paNa pUrve anaMtA thai gayA, to keTalI devIono bhoga thayo ? anaMta ! to paNa haju tRpti nathI thai. ATalA badhA abrahmanA sevanathI je tRpti na thai te ahIMnA abha kALanA tuccha viSayabhogathI thaze ? nA tRpti nahi, paNa atRpti vadhaze. mATe ja jJAnI mAve che ke brahAcaryanuM ja zaraNa lo. jIvanabharanA brahmacArI banI sva-parane maMgaLarUpa bano. brahmacArI nava killAnI vacce vase - brahmacaryanA pAlana mATe khAsa nava vADanuM pAlana karavAnuM mAvyuM che. dA.ta. puruSe (1) strIvALI vastImAM na rahevuM. (2) strInI kathA na karavI. (3) strInAM Asana para na besavuM. (4) strInA aMgopAMga na nirakhavAM. (5) bhIMtanA AMtare thatA strI-puruSanA AlApa-saMlApa paNa sAMbhaLavA nahi. (6) pUrve karelI krIDAonuM bilakula smaraNa na karavuM. (7) praNIta eTale ghI-dUdha vagerethI ghacabacato AhAra nA vAparavo. (8) tema khUba AhAra paNa na vAparavo. (9) zarIre
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 273 coda |NasthAna bhAga-3 - - - - - - - - - - zobhA-vibhUSA karavI nahi. jaMbusvAmI, sthULabhadrasvAmI, sudarzana zeTha, vijaya zeTha, vijayA zeThANI vagerenA draSTAnto AMkha AgaLa rAkhI vizuddha brahmacaryanA pAlanamAM sadA sAvadhAna rahevuM. bhASA vizuddhi sukhamaya ane sadya jIvana jIvavA mATe jema manaHzuddhi, annazuddhi, dhanazuddhi, vastrazuddhi, zarIrazuddhi vagerenI jarUra che, tema vacanazuddhinI paNa jarUra che. jIvanavyavahAra mATe upayogamAM AvatA jema dhana anna ane vastrAdi bAhya padArtha che, tema viveka vicAra ane vacanAdi aMtaraMga padArtho paNa che. dhanAdi bAhya padArtho vinA jema eka divasa paNa cAlI zakatuM nathI, tema vacanAdi atyaMtara padArtho vinA eka kSaNa paNa cAlI zakatuM nathI. kavioe gAyuM che ke- "kSIyo svadhu mUSawAni satata, vAyUSa pAm I" bIjAM bhUSaNo kharekhara khUTI jAya che, jyAre vANIrUpI bhUSaNa mANasane satata zobhAve che. eka aMgreja kavie kahyuM che ke : duniyAmAM vadhAremAM vadhAre bhaluM ke vadhAremAM vadhAre mUMDuM karavAnuMsAdhana jInhA che." duniyAnuM bhaluM ke bhUruM karavAnuM sauthI adhika sAmarthya vANImAM che, eno konAthI inkAra thai zake tema che ? vizvopakArI zrI jinezvaradevo satya tattvono upadeza karI vizva upara je upakAra kare che, te temanA vacanAtizayano ja pratApa che; kutIrthiko asatya vastuo batAvI mithyA mAnyatAonA aMdha kUvAmAM utArI vizva upara je apakAra kare che, te paNa temanI vacanazaktine ja AbhArI che. vacanasAmarthyano A pratApa sarva kSetromAM jaNAi Ave che.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - -- - - - - - 274 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - zarIrathI tanatoDa majUrI karanAra majUra je kamANI jIvanabhara majUrI karIne nathI karI zakato te kamANI vacanazaktine prApta thayela eka kuzaLa vaktA ke vakIla eka divasamAM paNa karI le che, vacanazravaNathI mANasa dharmI bane che, ane vacanazravaNathI ja mANasa adharmI bane che. mANasanA aMtaramAM rahelI sArI ke narasI vRttione ekadama uttejita karIne bahAra lAvavAnuM sAmarthya jeTaluM vacanavargaNAmAM raheluM che tevuM prAyaH bIjA kazAmAM dekhAtuM nathI. AjanI keLavaNImAM akSarajJAnane je prAdhAnya ApavAmAM Ave che, tathA zAstromAM kevaLajJAnAdi pAMca jJAnomAM zrutajJAnane je mukhya pada ApavAmAM AvyuM che, tenI pAchaLa paNa eka yA bIjI rIte vacanasAmarthyano ja svIkAra rahelo che. sacetana manuSyanA mukhamAMthI nikaLeluM sIdhuM vacana to asara nipajAvanAruM thAya che ja, parantu acetana citrapaTo, phonogrApho ke reDIomAMthI saMbhaLAtA zabdonI paNa camatkArika asara thatI AjanA mAnavIonA jIvana upara pratyakSa anubhavAya che. vacanazaktino prabhAva eka apekSAe jJAnazaktithI paNa vadhI jAya che. vacanamAM rahetuM jJAna bIjA AtmA sudhI pahoMcADavA mATe jJAnanA vAhana tarIkenuM kArya karanAra vacana sivAya bIjI kai cIja che ? jJAnane prApta karAvanAra, saMskArita banAvanAra, tathA sarvatra phlAvanAra vacanazakti ja che, e vAta sarva vAdione sammata che. parantu e vacanazaktithI A duniyAmAM jeTaluM bhaluM thAya che tenAthI bhUMDuM ghaNuM thAya che, e kadIpaNa bhUlavuM joie nahi. vacanathI bhalA karatAM bhUMDuM adhika thAya che, e ja kAraNe keTalAka anubhavIone kahevuM paDyuM che : tArA kAna badhAne Apa, paNa jIbha koine paNa na Apa.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda vaNasthAnaka bhAga-3 275 --- ghaNuM sAMbhaLa paNa thoDuM bola. vagere kudarate paNa jIbha upara adhika saMyama rAkhavAnI yojanA karelI che. kAna ane AMkha be be che ane jIbha eka ja che, chatAM be kAna ane be AMkhone kAma eka ja soMpAyeluM che, jyAre eka jIbhane kAma be soMpAyelAM che. eka bolavAnuM ane bIjuM khAvAnuM -A bekAma karanAra eka jIbha, ane eka ja kAma karanAra be kAna ane be AMkhanI racanA ja jIbha upara adhika saMyama rAkhavA. mATe mANasane zikhave che. chatAM duniyAmAM joie to mANasa be kAna vATe jeTaluM sAMbhaLe che, ane be AMkha vaDe jeTaluM jue che, tenAthI paNa adhika bolavAne TevAyelo che. indriya uparano e asaMyama manuSya jAtane vadhAremAM vadhAre apakAra karanAra nivaDe che. jyAM tyAM nirarthaka kajiyAo ane hRdayano saMtApa, aprItinI vRddhi ane prItino vinAza, vaira vRddhi ane virodhanA dAvAnaLA vagere dekhAya che e moTA bhAge vANInA durupayoganAM ja kaTu phaLo hoya che. jo manuSya bolavAnuM ochuM karI nAkhe, jeTaluM sAMbhaLe ane jUe che, te badhuM ja hRdayamAM rAkhatAM zIkhe, jarUra paDe tyAre paNa vicArIne ja koine paNa nukazAna na thAya tenI kALajI pUrvaka bole, to ghaNI Apattiono aMta ApoApa AvI jAya tema che ane e mATe ja bhASAvizuddhinA zikSaNanI bhAre agatya che. jenA zAstromAM e zikSaNa saMgIna rIte ApavAmAM AvyuM che. munionI vAgupti tathA bhASAsamiti e zikSaNanuM ja sumadhura phaLa che. e zikSaNathI suzikSita thayelo muni satata bhASaNa kare to paNa koine apakAra karanAra thato nathI, ane e zikSaNane nahi pAmelo. AtmA satata mauna dhAraNa kare to paNa phAyado karavAne badale nuksAna karanAro thAya che. jaina zAstromAM cAritra e muktinuM parama aMga che. aSTa pravacanamAtA e cAritranI janetA che,
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 cauda guNasthAnaka bhAga-3 vacanagupti ane bhASAsamiti e aSTa pravacanamAtAnI aMtargata che ane e baMne bhASA vizuddhine AdhIna che. bhASAvizuddhi e rIte paraMparAe muktinuM parama aMga banI jAya che. jaina zAstroe munione sarvathA mauna dhAraNa karavAne upadezya nathI, sarvathA mauna dhAraNa karavAthI vyavahAra mArgano uccheda thAya che, ane bIjA paNa mithyAbhimAnAdi aneka durguNo poSAya che, e kAraNe munine jyAre jyAre bolavAnI jarUra UbhI thAya tyAre tyAre zAstra batAvelA niyamAnusAra tene bolavAnuM hoya che, ane e rIte zAstrAnusArI vacana-vinyAsamAM kuzaLa banelo muni cirakAla sudhI bole to paNa anyane dharmadAnAdi karavA vaDe guNa karanAro ja thAya che. vacanavinyAsamAM munine kuzaLa banAvavA mATe jaina zAstromAM bolavA lAyaka bhASAnA cAra prakAra pADI batAvyA che, temAM bolavA lAyaka saghaLI bhASAono samAveza thai jAya che. e cAra prakAra anukrame satya, asatya, mizra ane anubhava che. mitra ane anubhavI e nizcayathI asatya che, tathA vyavahArathI satyAsatya che, jemake azokavana, zramaNasaMgha, e mizra bhASAnA prayoga che. tene azokapradhAna vana, zramaNapradhAna saMgha, e apekSAthI bole to satya che, ane azokanuM ja vana, zramaNano ja saMgha, e rIte avadhAraNa yukta bole to asatya che. anubhava bhASA paNa vipratAraNA ke avinItatAdi buddhi pUrvaka bole to asatya che, anyathA satya che. zAstromAM upayoga pUrvaka bolanAranI cAre bhASA ArAdhaka mAnI che, ane anupayoga pUrvaka bolanAranI cAre bhASA anArAdhaka mAnelI che. jaina draSTie bhASAnimittaka zubhAzubha saMkalpa e ja ArAdhakapaNA ke virAdhanapaNAnuM tattva che. tethI zubha saMkalpa pUrvaka asatya bhASA paNa satya che, ane azubha saMkalpapUrvaka
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ thALaka mAd|-3 - - - - - - - - - - - - 277 - - - - satyabhASA paNa paramArtha draSTie asatya che. satya, asatya, mizrA ane anubhaya e cAra prakAranI bhASAmAM prathama satya bhASAnA daza prakAra pADI batAvavAmAM AvyA che, te A pramANe - satyabhASAnA daza prAra (1) janapadasatya - pANIne koi dezamAM "jala" ane koi dezamAM "udaka' kahe che te badhA janapadasatyanA prakAra che. ahIM eka ja artha mATe bhinna bhinna zaprayoga karavAmAM duSTa vivakSA ke ThagavAnI buddhi rahelI nathI. tethI te badhA zaprayogo satya che. (2) sammatasatya - paMkaja zabda araviMdamAM ja rUDha che, paNa kAdavamAMthI utpanna thatA kITAdimAM ke kumudakuvalayAdimAM rUTa nathI te sammatasatya che. (3) sthApanA satya - jinapratimAmAM jina zabda "jina" zabda jema bhAvajinamAM pravarte che. tema sthApanAjinamAM paNa pravarte che. jinapratimAmAM "jina" zabdano prayoga e mithyAtva che ema keTalAko kahe che, teo sthApanAsatyanuM pratipAdana karanAra sUtranuM unmela karavA dvArA anaMtA arihantonI AzAtanA karanArA tathA anaMta saMsArIpaNAne upArjana karanArA thAya che. zabdazakti eklI vyakti ke jAtimAM ja nahi paNa vyakti jAti ane AkRti tromAM pravarte che, ema taiyAyiko e paNa svIkAryuM che. aMkavinyAsa, akSaravinyAsa, mudrAvinyAsa ityAdi sthApanA satya che. (4) nAmasatya - dhanarahitane "dhanavardhana" ane kulavihInane kulavardhana' ityAdi bhAvArthavihIna nAma ApavAM te nAmasatya che. (5) satya - liMgadhArI sAdhumAM "sAdhu' ane veSadhArI yatimAM "yati' zabdano prayoga e rUpasatya che. nATakIyA rAjA
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- - - -- - - --- - - -- -- 278 cauda guNasthAna bhAga-3 -- - maMtrI ityAdi paNa rUpasatya che. ("sthApanA'nI pravRtti tajjAtIya ane sadoSamAM hotI nathI ane "rUpa" nI hoya che, ATalo sthApanA satya ane rUpasatyamAM che.) (6) pratItyasatya - aNu mahat hrasva dIrdha ityAdi parasApekSa padArthonuM pratipAdana e pratItyasatya che, aNutva mahatvAdi parApekSa dharmo sarvathA asat che; ema na kahevuM. kapUra gabdhasvabhAvathI ja ane zarAva gabdhajalasaMparkathI ja che tethI asat ke tuccha gaNAya nahi. avalaMbana vinA jJAna paNa kAMi karI zakatuM nathI. jJAna grahaNa karavA mATe paNa vacananI jarUra paDe che, ane bIjAne grahaNa karAvavA mATe paNa vacananI jarUra paDe che. eka AtmAmAM (o) vyavahArasatya - "jIvato navI drahmate girizabhati mAnanam'3rA nyA' "UbhomAM IDA' nadInuM nIra pIvAya che, girinAM tRNa baLe che, bhAjana gata jala gaLe che, kanyAne saMbhogaja-bIja-prabhAva udarano abhAva che, bakarAMne lavana karavA yogya-kApavA yogya lomano abhAva che, ityAdi prayoga e vyavahAra satya che. (8) bhAvasatya - sadabhiprAya pUrvaka bolAyelI, pAramArthika bhAvane jaNAvanArI athavA zAstrIya vyavahArane niyaMtrita karanArI bhASA e bhAvasatya che, jema ke kuMbhane ja kuMbha kahevo, balAkAne zveta ja kahevI, ityAdi bhAvasatya eTale paramArthasatya che. (9) yogasa - chatranA yogathI chatrI, daMDanA yogathI daMDI, kuMDalanA yogathI kuMDalI, ityAdi yogasatya che. (10) upamAsatya - upamA, upamAna, udAharaNa, jJAta, draSTAMta, nidarzana ityAdi upamAsatya che. upamA be prakAranI che: eka carita ane bIjI kalpita. brahmadatta cakravartInuM narakagamana ityAdi carita che, saMsArasAgara, bhavATavI, muktikaLyA, ityAdi
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - -- - - - - - cauda guNasthAnaka mAd-al 279 - - - - - - kalpita che. anityatA mATe pipalapatra ane jaDatA mATe mudragazelapASANAdinAM draSTAMto paNa kalpita che. kalpita draSTAMto paNa iSTArthanA sAdhaka che, tethI AdaraNIya che. sAdhAraNa dharmathI upamA na hoya ntui asAdhAraNa dharmothI ja hoya, jema ke candramukhI-emAM caMdranA AlhAdakatvAdi asAdhAraNa dharmathI upamA che, kintu yatva abhidheyatvAdi sAdhAraNa dharmothI nahi. asatya bhASAnA daza prAra (1) krodhaniHsRta - krodhAviSTanI asatya bhASA-jemake krodhAvezamAM potAnA putrane ja kahevuM ke "tuM mAro putra nathI' mitrane kahevuM ke "tuM mAro mitra nathI' ityAdi. athavA krodhAviSTanuM satya vacana paNa asatya che, vyavahArathI satya hovA chatAM phlopayogI satyatva temAM nathI, kAraNa ke saMkliSTAcaraNane zAstra niSphaLa ja mAneluM che, athavA sthitibandha ke rasabandhamAM kAraNa yogya nathI, kintu kaSAya che. krodhAviSTane krodhathI kilaSTa karmabandha thAya che, paNa satyathI tene svataMtrapaNe zubhabandha thato nathI, kintu azubha phlajanaka thAya che. (2) mAnaniHsRta - abhadhanavALo kahe che ke huM bahu dhanavALo' chuM ane alpa jJAnavALo kahe ke huM "mahAjJAnI" . ityAdi athavA mAnAviSTa je bole che te badhuM asatya ja che, kAraNa ke nila ane mahAbalvanuM kAraNa che. satyanuM kArya (zubha bandharUpa) thatuM nathI ane asatyanuM kArya (karmabandha rUpa) thAya che tethI paramArthathI te asatya ja che. (3) mAyA niHsRta - aindrajAlika kahe ke "huM devendra chuM' athavA mAyAviSTanI saghaLI bhASA asatya che kAraNa ke tethI satyanuM kArya zubha bandha thato nathI, ane asatyanuM kArya karmabandha thAya
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 (4) lobhanirRta - khoTA tolAMne sAcAM tolAM kahevAM, khoTAM mApAM ne sAcAM mApAM kahevAM, athavA lobhAviSTanI saghaLI vANI asatya ja che, satyanuM kArya zubha bandha che nahi ane asatyanuM kArya azubha bandha rahelo che. (5) premaniHsRta - priyatamanuM priyatamAnI AgaLa kahevuM ke huM tAro dAsa chuM. prema mohodayajanita pariNAma vizeSa hovAthI azubha karmabandhano hetu che, tethI asatya che. (6) dveSaniHsRta - dveSAviSTanuM saghaLuM vacana asatya che jemake 'jinezvara kRtakRtya nathI' jinezvaranuM aizvarya aindrajAlika che, indra jAliyA vagere vidhAtizaya vaDe paNa aizvarya batAve che, tema jinezvara indrajAlika che paNa karmakSaya karavA vaDe kRtArtha thayela nathI, e pramANe bhagavadguNamatsarinuM vacana asatya che. (paraguNa asahana rUpa mAtsarya te dveSa che ane te sivAyano aprIti rUpa pariNAma te krodha che. eTalo krodha ane dveSamAM ka che.) 200 che. (7) hAsyani:stRta - hAsyamohodayajanita pariNAma vizeSathI bAdhita arthavALuM mRSA bole te hAsyaniHsRta asatya che, jemake'joyelI vastu paNa meM joyelI nathI' Adi kahevuM te. (8) bhayAna:stRta - bhayathI viparIta kahevuM-corI karI hoya chatAM rAjyanI AgaLa corI karI nathI ema kahevuM te. (9) AkhyAyikAniHsRta - rAmAyaNa mahAbhAratAdi granthomAM je asabaMdha vacano kahyAM che te AkhyAyikAniHsRta asatya che. vedAdi zAstromAM je vacano kahyAM che te kAlAsurAdie lokone ThagavA mATe kahyAM che mATe te AkhyAyikAniHsRtamAM nahi paNa mAyAniHsRtamAM aMtarbhAva pAme che. (10) upaghAtani:stRta - para azubha cintana pariNata
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda |EsthAnake bhAga-3 281 - abhyAkhyAnAdi "acorane cora kahevo' ityAdi upaghAtaniHsUta asatya che. asatya paNa prazasta pariNAmathI bolAya to satya che, jemake pravacanadraSTi rAjAdikane labdhidhara sAdhu krodhathI kahe ke "tuM rAjA nathI' athavA kAmAtura strInI prapaMca jALamAMthI bacavA mATe zIladhuraMdhara puruSa mAyAthI kahe ke "huM puruSa nathI" te asatya. nathI. ahIM nRpapadanI prazasta nRpamAM ke puruSapadanI aprazasta puruSamAM lakSaNA thai zake nahi, anyathA badhe ja lakSaNA karavAthI koi paNa vacana asatya rahe ja nahi. asatya bolavAnAM mukhya kAraNa traNa che - (1) rAga - mAyAdi kaSAya ane hAsyAdi nokaSAya. (2) dveSa - krodhAdi kaSAya ane bhayAdi nokaSAya. (3) moha - traNa prakArano che :1. bhrama - atadramAM tadano adhyavasAya. 2. pramAda - cittAnavadhAnatA (anupayoga). 3. karaNApATava - indriya-asAmarthya. asatya bolavAnAM daza kAraNono "saMgraha nayana' nA abhiprAyathI traNamAM samAveza thai zake che. to paNa vyavahArasiddhi mATe daza vibhAgano prayoga paNa te te jIvone mATe upakAraka che. asatyanA cAra prakAra bIjI rIte paNa thAya che. (1) saddabhAvapratiSedha - jIva nathI, puNya nathI, pApa nathI, ityAdi. (2) abhUtobhAvana - jIva che paNa aNu che athavA vyApaka che, athavA zyAmAka taMdula mAtra che, ityAdi. (3) attara - gAyane ghoDo, ghoDAne gAya, ityAdi. (4) gaha - nindavAnA abhiprAyathI nIcatvavyaMjaka kANo,
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 IIT ke bhAI-3 andho, bahero ityAdi zabdo bolavA te. - satya asatya ubhayanA mizraNa rUpa mizra bhASAnA paNa daza prakAra che. je bhASAno viSaya aMze bAdhita che, ane aMze abAdhitA che, te mizra kahevAya che. chIpane viSe "DhuM rAtam I" "mUtabham ghaDavat ' ityAdi asatya aMze satya che. "rajata' aMzamAM asatya chatAM ida aMzamAM satya che. "ghaTa' aMzamAM asatya chatAM "bhUtala" aMzamAM satya che. mizra bhASAnA daza prAra - - (1) utpannamizra - "Aje daza bALaka janmyA che. vastutaH daza nahi paNa dazathI adhika athavA ochA jakhyA che. athavA huM daza rUpiyA ApIza ema kahIne daza nahi ApatAM paMdara ke pAMca ApavA emAM ApavAnI kriyA thai te satya che, paNa daza nahi ApatAM ochA adhika ApavA te asatya che. e rIte koi paNa kriyAmAM nyUnAdhika karavA chatAM kathana mujaba kriyA karavI te utpannamizra bhASA che. (2) vigatamizra - ochA adhika maravA chatAM Aje dazA vRddho marI gayA ema kahevuM te vigatamitra che. (3) utpannavigata mizra - jUnAdhika janmavA ane maravA chatAM daza jagyA ane daza maryA ema kahevuM te utpanna vigata mizra che. (4) jIvamizra - bahu jIva ane thoDA jIvathI mizra samudAyane jIva tarIke kahevo. (5) ajIvamizra - bahu marelA ane thoDA jIvatAne ajIva samudAya kahevo. (6) jIvAjIvamizra - jUnAdhika jIvAjIva hovA chatAM
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 jIvAjIva rAzi che ema kahevuM te. 23 (7) anaMtamizra - pratyeka ane sAdhAraNa baMne hovA chatAM anaMtakAya kahevuM. (8) pratyeka - anaMtakAyathI yuktane pratyekavanaspatikAya tarIke oLakhAvavA. (9) adhAmizra - rAta na paDI hoya topaNa rAta paDI ema kahevuM, sUryodaya na thayo hoya to paNa sUryodaya thayo ema kahevuM ityAdi. che H (10) allAadhAmizra - rAta ke divasanA praharAdi anya praharAdi sAthe mizrita karIne bolavA, jemake prathama porisI vakhate madhya dina kahevo, chellA prahara vakhate saMdhyA samaya kahevo ityAdi. anubhaya-asatyAmRSA athavA vyavahArabhASAnA bAra prakAra satya, asatya ane mizra e traNa bhASAthI viparIta lakSaNavALI bhASAne zAstramAM 'asatyAmRSA' aparanAma 'vyavahArabhASA' kahe che. satyAdi bhASAnI jema te pravartaka nivartaka nathI, kintu vyavahAra calAvavAnA sAdhana mAtrarUpa che. 'savamyo hita satyam' e satya zabdanI vyutpatti che, sat eTale sajjana puruSo, suMdara (mUlottara) guNo athavA jIvAjIvAdi vidhamAna padArtho tene hitakArI te satya kahevAya che. sajjana puruSo eTale uttama munione hitakArI, jemake AtmA che, karma che, paraloka che, ityAdi-munimArgane anukula vacano te satya che. suMdara mulottara guNo tene hitakara eTale tenI ArAdhanAmAM upakArI, jemake ahiMsA-saMyama-brahmacarya ityAdi phladAyI che. hiMsA, asaMyama, abrahma ityAdi durgatidAyaka che. jIvAjIvAdi
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 cauda guNasthAna 5 bhAga-3 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- sat padArtho tene hitakArI-yathAsthita pratyAyana karAvavA dvArA upakArI-jemake AtmA dehavyApI che, loka cauda rajupramANa che. ethI viparIta te asatya-AtmA nathI, karma nathI, paraloka nathI; ahiMsA, saMyama, tapa, brahmacarya Adi ladAyI nathI; AtmA sarva vyApI che; loka sAta dvIpa samudra pramANa che; ityAdi mokSamArgane pratikULa, ArAdhanAne aTakAvanAra, tathA padArthono viparIta bodha karAvanArAM vacano asatya che. azokavana, Amravana, kharAba gAma ityAdi mizrabhASA che. azoka vanamAM azokanA vRkSo che te aMzamAM satya, ane azoka sivAyanAM paNa vRkSo che te aMzamAM satya nathI. te ja rIte Amravana, kharAba gAma ityAdi vAkyomAM paNa satyAsatyanuM mizraNa hovAthI mitra che. gAma kharAba che ema kahevAthI gAmanA pratyeka mANasa kharAba che ema nahi, paNa ghaNAkharAM kharAba che, eTalo ja eno artha che. vyavahAra calAvavA mATe ke svarUpamAtranuM pratipAdana karavA mATe he ! are ! ityAdi saMbodhana; Ava ! jA ! ityAdi AjJA; Ama karavuM joie, Ama na karavuM joie ityAdi vidhidarzAvanAra vAkyo vyavahArabhASA che. emAM koi paNa vastunuM pratiSThApana, umUlana ke te baMnene karavAno bhAva nathI, kintu te sivAya vyavahAra mAtra calAvavAno eka vilakSaNa bhAva che. anubhaya-asatyAmRSA bhASAnA bAra prakara (1) AmaMtraNI - zrotRavadhAnajanaka he ! are ! bho ! ityAdi. (ra) AjJApanI - karavA nahi karavA saMbaMdhI AjJAvacana. (3) yAcanI - icchita padArthanI prArthanA paraka vacana.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 285 (4) pUrachanI - kyAMthI Avyo ? kyAM jaiza ? jIva keTalA ? ajIva keTalA ? ityAdi prasnAtmaka vacana. (5) prajJApanI - vinItane kartavyanuM pratipAdana karanAra vidhivacana. (6) pratyAkhyAnI - "pApa nahi karuM' ityAdi niSedha pratijJAvacana. (0) icchAnulomAM - "A karuM chuM' "A karo" "vilaMba na karo" "pratibaMdha na karo" "jahAsuhaM devANupriyA' ityAdi icchAnukuLa vartavA mATe kahevAmAM AvatAM vacano. (8) anabhigrahitA - koi ekanuM paNa avadhAraNa nahi karanAra yadacchamAtra mUlaka "DiO" "pavityAdi pado. (9) abhigRhitA - koi ekanuM paNa avadhAraNa karAvanAra ghaTAdi pado. (10) saMzayakaraNI sainzavamAnaya ! sabdhavane lAva. sendhava eTale lavaNa paNa thAya ane ghoDo paNa thAya-bemAMthI ekano nizcaya nahi karAvanAra aneka artha abhidhAyaka pado. (11) vyAkRtA - prakaTArthavALI bhASA che-jemake A devadattano bhAi che ane yajJadattano jamAi che. (1ra) avyAkRtA - ati gaMbhIra ane mahAna arthavAlI jeno tAtparyArtha sahelAithI na samajI zakAya tevI bhASA, athavA spaSTa jJAna karAvanArI moTA mANasonI bhASA te "vyAkRtA' kahevAya che. ane aspaSTa jJAna karAvanArI bAlakAdinI bhASAne avyAkRtA' kahevAya che. uparyukta cAre prakAranI bhASA deva, nArakI ane manuSyane tathA zikSA ane labdhi sahita zukasArikAdi tiryaMcone saMbhave che. zikSA eTale saMskAra-vizeSa-janaka pATha ane labdhi eTale
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 cauda guNasthAnaka bhAga-3 jAtismaraNa athavA vyavahAra-kauzalya-janaka kSayopazama vizeSa. vikalendriyone mAtra cothI vyavahArabhASA hoya che. temano samyakraparijJAnabhUSita ke paravacanAdidUSita abhiprAya hoto nathI tethI satya, asatya, ke te benA saMmizraNarUpa mizra bhASA hotI. nathI. vaLI vikalendriya tathA zikSA ane labdhi rahita paMcendriya tiryaMcone avyakta bhASA hoya che, tathA vilakSaNa bhASA vargaNAnA dalikathI janya hoya che, tethI paNa temane krodha-niHsRtAdi bhASAo ghaTatI nathI. bhASAvaNAnA lo jenadarzana bhASAne itara darzanonI jema AkAzanA guNAdi svarUpa nahi paNa pIgalika dravya svarUpa mAne che. ATha prakAranI jIvane grahaNa yogya padgalika vargaNAo che, temAM "bhASA' e paNa eka vargaNA che. te jIvane grahaNa yogya ane sUkSma che. pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa, ane cAra sparzavAlA anaMta pradezI skaMdhothI banelI bhASAvargaNAo lokamAM ThAMsIne bharelI hoya che. te bhASAvargaNAnA anaMtapradezI skaMdho Atmazakti dvArA prerita thaine vacanarUpamAM paraNita thAya che. bhASAvargaNAnA dravyone AtmA kAyayogavaDe grahaNa kare che, vAcogarUpe pariNata kare che, ane uraH kaMThAdi sthAnonA prayatnapUrvaka visarjana kare che. bhASAnA A grahaNa, pariNamana ane visarjananuM yathAtathya suvistRta svarUpa jenAgama granthomAM pratipAdana kareluM che. prathama samaye bhASAdravyanuM grahaNa thAya che ane dvitIya samaye pariNamana tathA nisarjana thAya che. nisarjana thayelAM te bhASAdrivyo vaDe anya bhASAdravyo vAsitA thAya che, tene parAghAta kahevAmAM Ave che. nisaganukULa kAyasaMraMbhane vaco yoga kahevAya che.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 287 | grahaNa karAtAM bhASA dravyo sthira, dravyathI anaMta pradezI, kSetrathI asaMkhyaya pradezAvagADha, kAlathI eka samaya sthitikathI mAMDI asaMkhyaya samaya sthitika ane bhAvathI pAMcavarNa, be gaMdha, pAMca rasa, be traNa yA cAra sparzavAlA hoya che. ekaguNa zItathI. yAvata anaMtaguNa zIta sparza hoya che. e rIte eka guNa zyAmathI cAvat anaMtaguNa zyAma hoya che. ema bhAvathI sarva guNomAM samajI levuM. nisarjana be rIte thAya che : tIvra prayatnathI ane maMda prayatnathI -tIvra prayatnathI bhASAvargaNAnAM dravyo bhedAya che, ane e bhinna dravyo chae dizAe lokAnta sudhI jAya che. sUkSma ane bahu hovAthI, tathA anya dravyone vAsaka hovAthI anaMtaguNa vRddhiyukta bane che. manda prayatnathI bhUdAtA nathI ane e abhinna dravyo saMkhyAtA yojana jaine vilaya pAme che- zabda pariNAmane choDI de che. bhASA dravyono bheda pAMca prakAre thAya che : khaMDabheda, pratarabheda, cUrNikAbheda, anutaTikAbheda ane utkArikAbheda. (1) khaMDabheda - sonuM, rUpuM, sIsuM ityAdinI jema. (2) pratarabheda - vAMsa, vetra, nala, abhraka, kadalI ityAdinI jema. (3) cUrNikAbheda - tala, maga, aDada, marI ityAdinI jema. (4) anutaTikAbheda - draha, nadI, vAvaDI, puSkarI, dIrghakA, sarovara ityAdinI jema. (5) utkArikAbheda - talasIMga, magasIMga, eraMDabIja ityAdinI jema. sarva stoka utkArikA bheda hoya che, tethI pazcAnupurva krame anaMtaguNa adhika hoya che, tAla AdinA prayatnapUrvaka uccarita bhASAdravyo bhASAprAyogya anya dravyone vAsitaparAghAtaka kare che.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 288 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- vizreNimAM rahetA zrotA vAsitane ja sAMbhaLe che, samazreNImAM rahelA mizrane sAMbhaLe che; vAsita ane mizra sivAyanAM kevaLa zuddha bhASAdravyo zravaNa karAtAM nathI. kahyuM che ke, 'puDhe suNei sadaM, ruvaM puNa pAsai apuDhe tu / gaMdha rasaM ca phAsaM badhdhapuDhe viyAgare / / 1 / / ' zabda sparza karAyelo saMbhaLAya che, rUpa, sparza karAyA vinA dekhAya che, tathA gabdha rasa ane sparza baddhaskRSTa grahaNa thAya che. zabdanA pudgalo sUkSma, bhAvuka ane ghaNA hoya che, tethI spaSTamAtrathI saMbhaLAya che. gaMdha, rasa ane sparzanA pulo bAdara, abhAvuka ane alpa hoya che tethI spaSTa ane baddha thayelA ja grahaNa thAya che. spaSTa eTale aDelAM ane badva eTale gADha rIte maLelAM. zrovendriya ane cakSuindriya paTu che, bIjI indriyo apaTu che. zrovendriya utkRSTa 12 yojanathI AvelA zabdone sAMbhaLe che, bhAsurarUpa 23 lAkha yojana dUrathI grahaNa thAya che, gaMdha, rasa ane sparza cAvata 9 yojana dUrathI AvelAM grahaNa karAya che. upasaMhAra bhASAnI satyAsatyatA, sAvadhaniravadhatA, sadoSanirdoSatA, ane vyavahAra mizratA ityAdine je jANato nathI tevA agItArthane jaina zAstro bolavAno paNa niSedha kare che, to pachI upedezAdi karavAnI to vAta ja kyAM ? zrI dazavaikAlika pramukha siddhAntanI aMdara munionA vAkyanI zuddhi mATe vistRta vivecana kareluM che. vAtacItanA viSayamAM AvanArA manuSyanI tiryaMca paryata ane ekendriyathI paMcendriya parvata, padArtho saMbaMdhI bolavAmAM saMbhALabharI kALajI rAkhavAmAM na Ave to kevo moTo anartha utpanna thAya che
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAga-3 289 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ane bolanArane tenA kevA karka vipAko anubhavavA paDe che, e sUkSma abhyAsathI samajavA yogya che. ahIM to mAtra tenuM sthUla digadarzana karAvavAmAM Ave che. 1. je paMcendriya pazuonA strItva puruSatvano nirNaya na hoya tene mATe sAmAnya vAcaka zabda prayoga karavo joie, paNa strI-puruSa vAcaka nahi. jemake dUra rahela gAya ke baLadano nirNaya na hoya to tene gAya ke baLada nahi kahetAM Dhora zabdathI oLakhavA joie, anyathA asatyano saMbhava che. 2. manuSya, pazu, pakSI, sarpa Adine "A manuSya skUla che." "A gAya vadhya che." A bokaDo pAcca che, "A sarpa amedUra che' ityAdi vacano kahevA nahi. ethI manuSyane aprIti, tathA pazu pakSI ityAdine Apatti ane vinAzanA doSano prasaMga che. 3. A gAyo dovA lAyaka che, A baLado joDavAlAyaka che, A AkhalAo damavA lAyaka che, ityAdi bolavAthI adhikaraNa ane laghutAdi doSano saMbhava che. 4. A vRkSa prAsAda eTale mahelane yogya che, A sthaMbhane yogya che, A gharane yogya che, ane A toraNane yogya che, ityAdi na kahe. jarUra paDe tyAre "A darzanIya che, A dIdhI che, A vRtta che, A uttama jAtivALuM che,' ityAdi zabdathI bole. 5. phla auSadhi Adi pakava che, velocita che lavanA ane bharjana yogya che, ityAdi na kahe. mArgadarzanAdi prayojane A Amra bhAra uThAvavAne asamartha che, A vRkSa bahu phaLavALuM che ityAdi kahe. je vAkya bolavAthI sAkSAt adhikaraNatvAdi pravRttinuM janaka banI jAya, te vAkya bolavAno niSedha che. 6. jamaNavArane jamaNa na kahe paNa saMkhaDI kahe, nadIne sArA kinArAvALI na kahe paNa jarUra paDe to bahu kinArAvALI
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 coda |PsthAnaka bhAga-3 kahe, nadI bharelI che, tarI zakAya evI che ityAdi na kahe, paNa prayojana paDe to prAyaH bharelI, prAyaH UMDI ityAdi kahe. 7. A kanyA suMdara che, A sabhA sArI che, A rasoi sArI che, ityAdi na kahe, ethI anumatino doSa lAge. A abhimAnIne ThIka malyuM, A pratyenIka marI gayo te ThIka thayuM ityAdi paNa na kahe, ethI paNa anumatino doSa lAge. asaMcamIne Ava ! jA ! basa ! UTha ! kara ! jANa ! ityAdi na kahe. ethI paNa anumatino doSa lAge. 8. boTika (digambara), nihmava (pratimAlupaka) ityAdi sadoSanI prazaMsA na kare, deva, asura, manuSya, tiryaMca AdinA yuddhamAMthI amukano jaya thAo ane amukano parAjaya thAo ityAdi na kahe, ethI adhikaraNa ane dveSAdino prasaMga thAya. vAta, vRSTi, zIta, uSNa, subhikSa, dubhikSa ityAdine jANe to paNa na kahe. meghane deva, manuSyane rAjA, ke AkAzane brahma ityAdi na kahe, ethI adhikaraNa asatya Adi doSono prasaMga thAya. 9. niravadha sukRtanI prazaMsA kare, jemake brahmacarya suMdara che, vairAgya sAro che, vaiyAvacca apratipAtI che, upasargasahanathI nirjarA che, paMDitamaraNa sadgatinuM kAraNa che, sAdhu sadgatinuM kAraNa che, sAdhukriyA niravadha che, ityAdi prazaMsAnAM vAkyothI dharmanI vRddhi thAya che. e rIte bhASAnA guNa-doSone jANI jema guNa vadhe ane doSa ghaTe temaja bolavuM joie. bhASAnI vizuddhi cAritranI vizuddhine kare che, ane cAritranI vizuddhi vipula nirjarAne karAve che. cAritranI vizuddhithI (28) prakArano moha kSaya pAme che. mohalacathI kevalya, kaivalyathI zailezIkaraNa, zelezIkaraNathI sarvasaMvara ane sarvasaMvarathI anuttara muktinuM sukha prApta thAya che. muktinuM sukha
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAva-3 291 sakala sAMsArika sukhasamUhathI anaMtagaNuM che, duHkha lezathI paNa asaMgRkta ane avinAzI che. vizuddha cAritranA pAlana vinA e sukha zakya nathI, vizuddha cAritrapAlanano upAya bhASAvizuddhi che. bhASAvizuddhino upAya hita, mita, stoka ane avasarocita bhASAvaDe guNakara vAkyone bolavAM, te che. TUMkamAM je bolavAthI rAgadveSAdi doSo ghaTe, ane samyagrajJAnAdi guNo vadhe te ja bolavuM munine agara vivekIne yogya che, evo sarvajJono upadeza che. sAdhu sAdhvIe samajI levAnI cAra jAtanI bhASA zramaNa jIvanamAM bhASAzuddhi eka mahatvanuM aMga che. jIvamAM bhASAnI zakti bahu thoDAne maLe che. jagatamAM jeTalAne e maLI che enA karatAM anaMtaguNA jIvone e nathI maLI. evI bhASAzaktino jo geraupayoga thAya to anartha paNa eTalo ja kare che ! tyAre sadupayoga karavAthI lAbha paNa mahAna thAya che ! pahelAM bhASA zI vastu che e joie. bhASA e pAMcamI bhASAvargaNAnA pudgalamAMthI bane che. AvA potAnA kAyayogathI e pudgalo grahaNa karIne bhASArUpe pariNamAvI vacanayogathI choDe che tenuM nAma bhASA che. e jIva ja karI zake che. phonogrApha vageremAM saMbhaLAya che te to zabdamAtra che, bhASA nathI. e zabda paNa mULamAM jIvanA prayoga vinA banI zakatA nathI. bhASAvargaNAnA pudgala levA dUra javuM paDatuM nathI, jIva jyAM rahyo che te ja AkAza bhAgamAMthI te maLe che. jaghanya eka samayathI mAMDI utkRSTa asaMkhya samaya sudhInI sthitivALA te hoya che. ene laine bhASArUpe choDyA pachI e bahAra jatAM bIjAM
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- - coda guNasthAna bhAga-3 pudgalone vAsita kare che. ema karatAM ticcha utkRSTa lokAnta sudhI jai zake che. A bhASA 4 prakAranI hoya che, satya bhASA, asatya bhASA, mizra (satyAsatya) bhASA. vyavahAra bhASA. satyabhASAno mukhya AdhAra jIvadayA ane potAnA vratarakSAnA zuddha pariNAma upara che. mATe keTalIka vAra dekhItuM asatya kharekhara satyabhASArUpa hoya che, ane dekhItuM satyavacana paNa asatyarUpa nIvaDe che. eTale ja metAraja mahAmunie pakSI javalA caNI gayAnuM kadAca dekhyuM haze chatAM enuM nAma na ApyuM, kemake ethI pelo sonI kadAca paMkhIne haNe to ? yAvatu potAnI pAse nathI ema paNa na bolyA, kemake ethI paNa kadAca pelAnuM dhyAna tyAre bIjI bAju jatAM paMkhI para jAya to ? tAtparya, bolavAmAM jIvadayA, vratarakSA ane vizuddha pariNAma para lakSa rAkhavuM joie. sAmAnya rIte cAra prakAranI bhASAmAMthI bhASA satya bolavI. joie, temaja vyavahArabhASA paNa niravadha ja bolAya. asatya ane mizrabhASA tathA sAvadha vyavahAra bhASA na bolavI. satya bhASA 10 praznare hoya che (1) je zabda ke vAkyaprayoga je dezamAM je arthamAM mAnya hoya te dezamAM te arthamAM te zabda bolavo e janapada satya kahevAya. dA.ta. dakSiNamAM dhaNIne navaro kahe che, to tyAM te arthamAM te bolAya. (2) sthApanA satya - dA.ta. mUrtine udezIne kahevAya A mahAvIrasvAmI che. nakazAmAM kahevAya che, A amerikA che. karansI. noTane lai kahevAya A lo 10 rU. (3) nAmasatya :- nAma pUratuM satya, dA.ta. kuLane nA
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- cauda vaNasthAnaka bhAvaI-3 293 -- - vadhAranAra chatAM te nAmavALA bhAine mATe kahevAya che ke A kulavardhana' che. ema A kezarIsiMha che; pachI bhale te manuSya che, ne Darapoke ca hoya. (4) rUpasatya - koinuM rUpa banAvyuM hoya. dI.ta. nATakamAM rAjA bhartuharinuM rUpa karyuM, tyAM je kahevAya "have A bhartuhari Ave che." athavA veSadhArIne A sAdhu che ema kahevAya. (5) apekSAsatya :- te te sAcI apekSAe tevo tevo vyapadeza thAya. dA.ta. rAma dazarathanI apekSAe putra kahevAya, paraMtu lavaNaaMkuzanI apekSAe pitA kahevAya. 50 karatAM 100 "moTI' saMkhyA paNa 200 karatAM "nAnI' saMkhyA kahevAya. (6) saMmata satya :- kAdavamAM utpanna thanAra to kIDA paNa che, ghAsa paNa che, kintu kamaLane ja "paMkaja' kahevAya ke te janasaMmata che. (7) vyavahArasatya - lokavyavahAra tevo paDI gayo hoya tethI tevo bhASAprayoga thAya; dA.ta. A mArga dilhI jAya che, kharI rIte to mArga to tyAMno tyAM sthira che chatAM A vyavahAra thAya te asatya na kahevAya. ema kUMDI maLe che, parvata baLe che. (8) bhAvasatya - zarIra pugalamAM cAra varNa che, chatAM kahevAya ke "bagalAM sapheda hoya che. bhAva, tAtparya, mukhyatAnI draSTie satya." (9) cogasatya - vastunA yogathI tevo vyavahAra thAya. dA.ta. dhana hovAthI dhanI kahevAya. (10) upamA satya - amuka apekSAe upamA pUratuM satya; dA.ta. A puruSaOAgha che, narasiMha che, pAMdaDe pANInAM biMdu motI jevA lAge che, sarovara samudra jevuM che. A prakAro dhyAnamAM rAkhI ene anusarIne satya
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 cauda vaNasthAnaka bhAga-3 bhASAprayoga karavo joie. asatya bhASA 10 prakAranI che : (1) krodhathI bolAya te, dA.ta. bApa gussAmAM putrane kahe tuM mAro dikaro nathI." athavA krodhanA AvezamAM bolAya te AzayanA bigADAne kAraNe asatya che. (2) mAnathI bolAya te; dA.ta. pAse thoDuM dhana che paNa abhimAnathI kahe "huM dhanavAna chuM." (3) mAyAthI bolAya te, dA.ta. dAna na devuM hoya eTale kahe "mArI pAse paisA nathI." (4) lobhathI - dA.ta. vepArI bheLaseLiyA mAla mATe kahe "A mAla cokhkho che." (5) premathI - dA.ta. ati rAgI kahe ke "huM tAro dAsa chuM." (6) dveSathI - dA.ta. irSyALu guNavAna mATe kahe ke "A nirguNI che.' (9) hAsyathI - dA.ta. mazkaro koikanuM AvuM pAchuM karI kahe "mane zI khabara ?' (8) bhacathI - dA.ta. cora vagerethI pakaDAyelo bolavAmAM locA vALe te. (9) kathA kahetAM - emAM asatralApa kare, asatya gavaDAve te. (10) upaghAtakArI - vacana, ALa; dA.ta. cora na hoya tene mATe kahe "A cora che' athavA koine duHkha-pIDA thAya evuM bole; dA.ta. cora mATe paNa kahe "AvAne to mAravA ja joie." ema AMdhaLAne kahe "e AMdhaLA!" athavA taiyAra pAkelA khetara mATe kahe "have A laNavA yogya che."
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 295 cauda vaNasthAnaka bhAga-3 coda guNasthAnaka bhAga-3 .......... 295 A prakAro dhyAnamAM rAkhI asatya na bolAi jAya enI kALajI rAkhavI. mizra (satyAsatya) bhASA 10 prakAranI bhASA mizra tarIke to vyavahArathI gaNAya che, bAkI nizcayathI to te asatya ja che. vyavahArathI kahevAya ke thoDo sAco aMza hoya ne thoDo jUTho aMza; evI bhASA e mizra. emAM, (1) utpanna saMbaMdhI - dA.ta. "A nagaramAM 10 chokarA jakhyA," ema bole, paNa kharekhara ochA vadhu jagyA hoya. (2) vinaSTa saMbaMdhI - dA.ta. "ahIM Aje ATalA marI gayA." kharekhara ochAvadhu maryA hoya. (3) utpanna vinaSTa ubhaya saMbaMdhI - dA.ta. "A zaheramAM daza jakhyA. daza maryA." (4) jIvamizra - dA.ta. jIvatA-marelA kIDAnA samUhane mATe kahe "A jIvasamUha che." (5) ajIvamizra - uparokta samUhamAM badhA nahi paNa ghaNA marelA hoya chatAM kahe "A marelA kIDAno Dhaga che." (6) jIvAjIvamizra - dA.ta. e ja samUha mATe kahevuM ke ATalA jIvatA che ke ATalA marelA che. kharekhara teja pramANe nA hoya. (7) anaMtamizra - dA.ta. pAMdaDAdi pratyeka jIva sahita kaMdamULa mATe kahe "A anaMtakAya che." (8) pratyekamizra - dA.ta. anaMtakAyanA lezavALI pratyeka vanaspati mATe kahe ke "A pratyeka jIvo che.' (9) advAmitra eTale ke kALamizra - dA.ta. javAnI utAvaLa hoya ane divasa pUro thavA Avyo hoya ne kahe "calo calo rAta
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 paDI.' cauda guNasthAnaka bhAga-3 (10) ardhakALamizra arthAt divasa ke rAtanA eka bhAga saMbaMdhI mizra, dA.ta. 'pahora divasa caDyo hoya ne kahe aDadho divasa to thayo, kema besI rahyA cho ?' A prakAro dhyAnamAM rAkhI bolavAmAM khUba coksAi rAkhavAnI che. vyavahArabhASAnA 12 prakAra che; emAM satya ke asatya jevuM nathI; mATe ene asatyAmRSA paNa kahe che. emAM, (1) AmaMtraNI - (1) AmaMtraNa, saMbodhana karatI bhASA dA.ta. 'he vIra !' 'he putra !' (2) AjJApanI - nirdoSa vivakSApUrvaka AjJAkAriNI, dA.ta. 'A kara.' (3) yAcanI - yAcanAkArI, dA.ta. * bhikSA Apo.' (4) pracchanI - praznakArI, dA.ta. 'e kevI rIte ?' (5) prajJApanI - vastutattvanirdezaka, 'hiMsAmAM pravarte to du:khI thAya.' (6) pratyAkhyAtIya sUcaka bhASA, dA.ta. 'mAre ApavAnI icchA nathI.' paccakkhANanA zabda, athavA niSedha (3) icchAnulomA - anyanI icchAmAM saMmatinA zabda, dA.ta. koie kahyuM ke ame sAdhudarzane jaie chIe, to enA uttaramAM kahe 'sArUM' 'jahAsukha' (8) anabhigRhIMtA - arthanA upayoga vinA 'Ditya' 'Davittha', zabdanI jema bolAya te. (9) abhigRhItA - ghaDo vastra vagere zabdanI mAphka upayoga pUrvaka bolAya te. (10) saMzayakaraNI saMzayamAM mUkI de evI aneka -
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 arthavALI bhASA bolAya te. dA.ta. kahe, mIThuM khAo, AmAM zaMkA paDe ke mIThuM eTale lUNa ke gaLyuM gaLyuM ? ke (11) vyAkRtA=spaSTA - dA.ta. 'a! suzIlano bhAi che.' (12) avyAkRtA dA.ta. bALakanI aspaSTa bhASA. uparokta bhASAnA cAra prakAra vyavahAranaya mAne che, tyAre nizcayanaya mAtra satya ane mRSA be ja prakAra mAne che. kemake e kahe che ke je pariNAme mRSAvat pariName te mRSA ja che. El.d. ardhamRSA paNa mRSAvat pApabaMdhakArI ja che, ema pApapreraka vyavahArabhASA jemake 'zAka samAra' e paNa pApabaMdhakArI che tethI nizcayathI mRSA ja che. eTale sAdhusAdhvIe bhASAmAM khAsa karIne nirdoSatA, niravadhatA ane satyatAnuM lakSa rAkhavuM joie. dharmakriyAmAMthI TALavAnA 8 doSa - 297 dharmakriyAmAMthI TALavAnA ATha doSo A pramANe zrI SoDaza zAstramAM kahyA che. kriyAnA kheda, udvega vagere ATha doSa. (1) kheda :- eTale thAkelApaNuM, jema lAMbo mArga kApIne manuSya thAkI jAya, ane have AgaLa cAlavA mATe utsAhI na rahe, tema pUrva kriyAnI pravRttithI thAka lAgatAM pachInI kriyAmAM pravRtti karavAne AtmAmAM utsAha na hoya kheda hoya. khinnatA hoya. A khedamAM paDeluM citta pachIthI kriyAmAM draDha ja banI zakatuM nathI, tevI kriyAmAM suMdara praNidhAna arthAt ekAgrabhAva tanamayabhAva thai zakato nathI. tyAre praNidhAna vinA to cAlI zake ema paNa nathI. kemake praNidhAna e, jema khetImAM pANI jarUrI, tema jarUrI che. khedanA lIdhe e tanmayatAno raMga Ave nahi. to bhale kriyA karaze, paNa zubha adhyavasAya kyAMthI vikavara thai zakavAnA ? jo bhakti hoya to, jema vepArI lAbha karAvanAra ADatiyAnI sarabharA
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - 298 cauda guNasthAna bhAga-3 - - barAbara raMgathI kare che, tema mahAna zubha adhyavasAyano lAbha karAvanArI kriyAnI upAsanA barAbara raMgathI karAya. (2) udvega :- eTale kriyA kaSTasAdhya che, evI buddhithI cAlu kriyA karavAmAM thatI arati, ALasa. e ALasane laine, jo ke khedanI jema kAyAne thAka che evuM nathI. chatAM, sthAne beThAM beThAM kriyA karavAmAM utsAha nathI hoto. eTale kriyA to kare. parantu phliAmAM koi dhana kharca athavA samaya bahu lAgavAno athavA zArIrika vagere kaSTa lAgavA-karavAno udvega rahyA kare che. tethI cittamAM AnaMda nathI pragaTato. pachI aMtaramAM zubha bhAvollAsa kyAMthI vadhe ? bhaktithI e udvega doSane TALI zakAya che. patnI pratye prIti hovAthI enA mATe kaSTasAdhya kriyA paNa udvega vinA karAya che ne ? to ahIM prabhunI prItibhaktidvArA udvegane TALIne dharmakriyA ullAsathI na karAvI joie ? (3) kSepa - eTale cittanI kSipta avasthA. A kSiptAvasthAmAM kheda-udvega nathI. chatAM citta kriyAnI vacamAM vacamAM bIje bIje cAlyuM jAya che, bIjA trIjA vicAramAM caDhI jAya che, jevI rIte DAMgaranA ropAne (choDane) vacamAM vacamAM eka kyArAmAMthI ukheDIne bIjA kyArAmAM rope, ane bIjAmAMthI ukheDI trIjAmAM rope, to e ropA para phaLa besatuM nathI. evI rIte cAlu kyiAmAMthI cittane bIje trIje vyA karavAthI kriyAmAM saLaMga cittadhArA athavA te kviAnA zubha adhyavasAyanI eka sarakhI dhArA cAlI zakatI nathI. pachI bhale vacamAM vacamAM bIjA vicAramAMthI cittane prastuta krikyAmAM lai AvavAmAM Ave. to paNa pUrvanA te anupayogI vicAranI asara A kriyA para rahe che. tene lIdhe prastuta kriyAnA zubhA bhAvollAsamAM mana tarata caDhI zakatuM nathI. ke draDha banI zakatuM nathI. je aMtaramAM bhakti jAgRta hoya to kriyAmAM rasa bharapUra
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAma-3 rahe che ne kriyAmAM bharapUra rasa rahe eTale cittano upayoga saLaMga TakI zake che, kriyA samyak thAya che. zubha bhAvollAsa jAgRta rahe che. 299 (4) utthAna :- eTale cittanI aprazAnta vAhitA ? asvasthatAbharyuM; citta, jema madonmatta puruSanuM citta zAMta nathI hotuM. tema ahIM kriyAmAM citta svastha na rahe. alabat prastuta kriyA aMge kheda-udvega-kSepa e traNa doSo ubhA na thavA dIdhA hoya, chatAM game te kAraNe jo citta azAMta-asvastha rahe che; to e sthitimAM karelI kriyA paNa zubha adhyavasAyanA suMdara phLane janmAvI zakatI nathI. tethI te karelI kriyA samyakaraNa nathI banatI. dA.ta. koie sAdhu dIkSA lIdhI; dIkSA pratye aMtarano sadbhAva paNa pUro che. paraMtu mohanA udaye ke azaktinA kAraNe saMyama sAdhanAmAM doSa lAge che, tyAM e pote jo samaje ke A sthitimAM mArAmAM sAdhupaNuM kevI rIte kahI zakAya ? mATe e saMvijJa pAkSika eTale ke saMvega vairAgyazIla sAdhunA eka pakSapAtI tarIke jIvana jIve to te jIvanamAM vratanI apekSA hovAno guNa chatAM skhalanAone lIdhe doSa lAge che. eTale aMtaranA tevA prakAranA bhAvanA hisAbe guNa ane doSa baMne rahe che. athavA muLaguNa uttaraguNa sarvathA na pALI zakatAM daMbha TALavA koi ajANyA pradezamAM javA vagerenI vidhi sAcavIne sAdhupaNuM choDI zrAvakanA AcAra pALe che. baMne sthitimAM citta cAritra pAlananI kriyA vakhate asvastha-azAMta banyuM gaNAya, UThI gayuM gaNAya; tethI cAritrakriyAnA zubha adhyavasAya janmI na zake. jo ahIM hRdayamAM adbhUta bhaktibhAva hoya to A utthAna doSathI bacI zakAya. mATe bhakti jagADI mananI bIjI trIjI asvasthatA, ukaLATa dUra karavA ghaTe. (5) bhrAnti :- eTale kriyAno amuka bhAga karyA na karyAnI,
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 cauda guNasthAna bhAga-3 amUka sUtra bolyA na bolyAnI, ciMtavyA na ciMtavyAnI bhramaNA dA.ta. vandana, muhapati-paDilehaNa karyAne na karyuM-mAnI bese. namotthaNaM sUtra bolyAne na bolyuM mAnI bese athavA karyA-bolyAne ke kAussagnamAM ciMtavyA ne nathI karyuM ochuM bolyA agara nathI bolyA ke nathI ciMtavyuM ema mAnI bese. AvA bhrAnti doSathI. cittamAM krikyAnA saMskAra nathI paDatA. zuddha kriyA to ATaluM karyuM, bolyA, ke ciMtavyuM ATaluM nathI karyuM nathI bolyA ke nathI ciMtavyuM, enA saMskAravALI, khyAlavALI joie. e bhrAntithI agara upekSAthI e na hoya to zubha adhyavasAya vistaratA nathI ane ethI kriyA samyakakaraNa nathI banatI. (6) anyamud :- eTale je kriyA cAlI rahI che, tenA badale anya kriyAdimAM AnaMda, vadhAre rAga, AturatA vagere. A paNa cittano doSa che, ane tethI kriyAno doSa che. ethI phlataH prastuta kriyAmAM AdaranI khAmI paDe che anAdara siddha thAya che. kriyA pratye leza paNa anAdara e to du:khada saMsAranuM kAraNa bane che. anAdarane to aMgAravRSTi samAna kahyo che. ethI kriyAmAM ati jarUrI pramodabhAva harSollAsa baLI jAya che, ane tenuM moTuM nukzAna che. dA.ta. koine svAdhyAya upara bahu rAga che. tethI cetyavadanAdino samaya thayo hovA chatAM e karavAmAM avagaNanA kare, DhIla kare, athavA karavA bese to cittamAM caityavadanAdino harSa-Adara na rAkhatAM svAdhyAyano harSa, svAdhyAyanI majA, AturatA rAkhe, to ahIM anyamud doSa lAge. A khoTuM che. ethI phaLano ghAta thAya che. zAstra kahelA vividha anuSThAnomAM evuM nathI ke ekanA upara Adara rAkhavo ane bIjA para na rAkhavo. ekamAM Asakta thavuM ne bIjAmAM na thavuM. bIjuM anuSThAna bhale suMdara hoya paraMtu ekanA-rAga AdaranA bhoge bIjAnA Upara
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 301 AdarabhAva rAkhavo e zubhabhAva nathI. hRdayamAM jo te te dareka kriyA pratye ane upadezaka zrI arihaMta paramAtmA pratye pUrNa bhakti jAgrata hoya to A doSathI bacI zakAya, ane samyakrakaraNadvArA zubha adhyavasAyanuM pAmI zakAya. (7) roga :- eTale cittanI pIDA athavA cittabhaMga e paNa kriyAno doSa che. enAthI kriyA zuddhapaNe saLaMga dhArAbaddha vahetI nathI. prabaLa karmodayathI citta pIDA hoya to judI vAta; bAkI to sAdhake zakti pheravIne e cittanI pIDA TALavI joie. cittabhaMga na thavA devo joie. bhaktinA AvegathI cittotsAha, cittanI praphullitA jALavI zakAya che. ane A doSa TALI zakAya che. tethI samyakrakaraNa bane che. jenA pariNAme suMdara zubha adhyavasaya prApta thAya che. (8) AsaMga - eTale Asakti e AsaktithI ema lAgyA kare ke "Aja kriyA suMdara che, ne tethI emAM ja vAraMvAra pravartavAnuM mana thAya. alabata amuka avasthA sudhI dharmakriyA para athAga rAga joie ja, to ja pApa pravRttinA rAga chUTI zake, chatAM uparanI avasthAmAM e rAga arthAta AsaMga doSarUpa che. kemake e vItarAga banavA deto nathI. bahu to niyata guNasthAnamAM aTakAvI rAkhe che. arihaMta prabhu ane sarva kriyAo pratyenI prIti-bhakti, A doSanuM paNa kramaza:nivAraNa karI zake che. A saMga doSa kharekhara tyAre TaLe ke jyAre asaMga anuSThAna siddha thAya. alabatta te pUrve kriyAno evI Asakti na joie ke jethI emAM ja lIna thai bIjA yogane bAdha pahoMcADavAnuM thAya. saMyama ane sacamakuzaLa sAdhujIvana e saMyamajIvana kahevAya che. "saMyama' zabdanA
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - - - - - 302 - - - - zAstramAM A artha Ave che - saMyama eTale (1) saMyamana karavuM te, arthAt sAvadha (pApa) vyApArothI viramavuM te; (2) pApa vyApAranA bhArathI AtmAne saMyamita karavo, bacAvI levo te; (3) samyagra maMtro arthAta ahiMsAdi che jemAM te; (4) mana-vacana, kAyazuddhithI sarva hiMsAthI virAma; (5) paMca=AzravathI viramaNa; (6) indriya- kaSAyano nigraha; (7) samyaguM anuSThAna; cAritrasAmAyika, dayA, lajjA.. saMyama 4 prakAre paNa kahyuM che, mana:saMyama, vAsaMyama, kAyasaMyama, ane upakaraNasaMyama arthAt mahAmUlyavALA vastrapAtrAdino tyAga. saMyama 7 prakAre A rIte -1 thI 6 SaSkAyasaMyama, ane 9muM ajIvasaMyama. jIvasaMyamamAM jIvane saMghaTTanAdi koi na karavuM; ajIvasaMyamamAM pustakAdinAM grahaNa-paribhogathI virAma pAmavo. saMyama 10 prakAraH-1-5. pAMca sthAvarakAyasaMyama, 6-9. beidriyAdithI paMcendriya sudhInAno saMyama 10muM ajIvasaMyama. saMyama 17 prakAre A rIte - uparokta 9 jIvasaMyama, 10muM ajIvasaMyama. 11-12-13muM mana-vacana-kAyasaMyama, 14thI 17muM prekSA-upekSA-pramArjanA-pariSThApanAsaMyama. jIvasaMyamamAM mana-vacana-kAyAthI jIvono saMghaTTo vagere virAdhanA karavA-karAvavA-anumodavAno tyAga. AmAM kAyAthI karavuM samajAya evuM che. kAyAthI karAvavuM e rIte bane ke ApaNA
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 303 hAthe bIjAne dhakko lAgavAthI enAthI koi jIvane saMghaTTo vagere virAdhanA thai jAya. kAyAthI anumodana e rIte ke bIjAe karela jIvavirAdhanamAM ApaNA mukha para harSanI rekhA ke AMkhamAM prazaMsAcamatkArano camakAro thai Ave. vacanathI jIvavirAdhanA karavArUpe e, ke bIjAne sIdhuM saMghaTTo Adi karavA kahevuM te; anumodanA e ke bIjAe karela jIvavirAdhanA para ene "ThIka karyuM ema zAbAsI ApavI, enI prazaMsA karavI "sAro kArIgara ?' vagere. manathI jIvavirAdhanA karavAnuM e rIte bane ke "A rIte saMghaTTo Adi karUM' evo vicAra Ave; manathI karAvavAnuM e, ke "bIjA pAse A saMghaTTo Adi karAvuM' evo Azaya thAya. manathI anumodavAnuM e, ke bIjAe karela jIvavirAdhanA para manamAM khuzI thAya, ene mAnasika zAbAzI Ape. "ANe A ThIka ThIka karyuM; A sAro hoziyAra.." vagere vicAra Ave che. saMyamanA, ahiMsA-dayAnA khapIe A barAbara khyAlamAM rAkhI coksAipUrvaka bacavAnuM che. jIvanI virAdhanAvALA rasoi vagere kAryanI paNa anumodanA ya na thai jAya. dA.ta. "A cIja sArI banAvI che." vagere vicAra paNa na Ave e dhyAna rAkhavAnuM che. ajIva-saMyamamAM je pustaka, tRNa, carma ane vastra rAkhavAvAparavAthI asaMyama thAya, jIvavirAdhanA thAya teno tyAga karavAnuM Ave. jIvana TUMkuM che, sagavaDa ochI hoya te nabhAvI levI sArI, paraMtu asaMyamamAM nahi paDavuM; kemake asaMyamathI maLelo mahAdurlabha uttama ArAdhanAkALa veDaphAi jAya che. mana-vacana-saMyama eTale azubha vicAra-vANI rokI zubha vicAra vANI pravartAvavA. dA.ta. vijAtIyane joine vicAra AvyA kare ke A yuvAna che, suMdara che, vagere, e azubha vicAra che.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- 304 cauda guNasthAnaka bhA-3 -- -- paraMtu e ja vakhate kAM to evA tatkAla zubha vicAramAM joDI devAya ke "are ! A eka cittane bicAro keTalAya karmathI pIDita saMsAre bhramaNa karato jIva che ! karuNApAtra che ! enA bhavaduHkha dUra thAo' athavA vizeSa sArUM to e, ke bIjA ja koi tattvavicAra, sAdhanAvicAra, deva-guru vicAra, ke ahIM sauMdarya tarapha jo citta kheMcAya che to arihaMta bhagavAnamAM anupama suMdara rUpa vagere 34 atizaya kyA kayA ane kevA kevA enA vicAra cAlu karI devAya. A vicAra-saMyama thayo. ema vANI saMyamamAM paNa azubha TALI zubha bolavuM te Ave. kAyasaMyamamAM, Avazyaka kAryo mATe gamanAgamanAdi je thAya temAM ahiMsAnA khyAlavALA rahevuM. bAkI te sivAyanA samayamAM hAtha paga vagere avayavone kAcabAnI jema sArI rIte sAvadhAnapaNe saMgopI rAkhavA te paNa kAyasaMyama che. prekSAsaMyama eTale cAlavA-ubhavA-besavAnI bhUmi nirjIvA che, ne, te barAbara jevuM. ema upakaraNa aMge barAbara nirIkSaNa. prArthanA-saMyama eTale uparoktamAM rajoharaNathI barAbara pramAI levuM te. ahIM eka vizeSa e che ke gAmamAM pesatAM agara nIkaLatAM sAgAhika jatAM hoya to paga na pramArjavA te paNa saMyama che. saMyamamAM be prakAra - gRhastha enAM kAmomAM sIdAto hoya chatAM ene preraNA na karatAM upekSA karavI te avyApAraupekSA saMyama, ane sAMbhogika (jenI sAthe vaMdanAdi vyavahAra hoya tevA) sAdhu sAdhanAmAM sIdAtA hoya tene preraNA-protsAhana karavA te vyApAra upekSAsaMyama. pariSThApanA saMyama eTale vadhArAnI upadhi ke azuddha AhArAdi, athavA jIvasaMsakta AhArAdi dA.ta. kAcAM gorasa
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 305 - - - - - - - - - - - - - - - - - sAthe saMyukta thayela vidaLa (kaThoLa), temaja maLamUtra vagere nirdoSa ane nirjIva bhUmi para vidhisara paraThavavuM te. saMyamakuzaLa zAstra 17 prakAre saMyamanA pAlanamAM barAbara upayogavALAne saMyamakuzaLa kahe che. uparAMta bIjI rIte paNa saMyamakuzaLa Ama kahyo che - (1) vasati (mukAma), Asana, upadhi ane AhArane levAvAparavA-mUkavAmAM upayoga-yatanA rAkhe; joi-pramArjIne le cA mUke. utpAdanamAM 42 doSa na lagADe; ane bhogavaTAmAM saMyojanAdi doSa lAgavA de nahi. A badhA saMyama kartavyomAM potAnA mahAvratAdinAM smaraNavALo hoya te saMyamakuzaLa kahyuM che. "mRtipUjA manuSkAmavitam" smaraNapUrvakanuM anuSThAna e sAcuM anuSThAna che. (2) azubha mana-vacana-kAyavyApArone rokI zubha manavacana-kAyavyApArone pravartAve te saMyamakuzaLa che. (3) indriyone enA iSTa viSayomAM jatI roke, tathA kaSAyone aTakAve; saheje zrotrAdi indriyonA saMparkamAM AvI gayelA iSTa-aniSTa zabdAdi viSayomAM rAgadveSa na kare, krodhAdi kaSAya uThavA pahelethI na uThe tevI kSamAdi bhAvanA vagerenI jAgRti rAkhe, ane aMtaramAM udayaprApta krodhAdinuM phaLa na besavA de, ene niSphaLa kare, te saMyamakuzaLa gaNAya. (4) prANAtipAta vagere Azravane baMdha kare te saMyamakuzaLa. (5) yoga ane dhyAnamAM lIna rahe te saMyamakuzaLa kahevAya. AmAM azubha vANI. vicAra-vartAvarUpI yoga ane Arta-raudra dhyAnane aTakAvI zubhayoga ane zubhadhyAnamAM, baLa-vIryano saMpUrNa upayoga karI, tanmaya rahevAnuM Ave.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 - --- --- - - - - - - - - - ------ cauda guNasthAnaka bhAga-3 A saMyamakuzaLatA saMcamIne yogyaguNothI saMmanna banI, trikaraNa zuddha thaI arthAt mana-vacana-kAyAthI leza paNa asaMyama karavAno vicAra paNa na Ave e rIte vizuddha pariNAmavALA banyA rahI, temaja bhAvazuddha eTale ke lokAdi-AzaMsA leza paNa rAkhyA vinA karavAnI. SaSTa sopAna (pramatta saMyata guNasthAna) anaMta, akSaya, avinAzI, avyAbAdha, ajarAmara, ane agurulaghu evA AtmasvarUpane jANanArA, ane temAMja ramaNa karanArA mahAnubhAva AnaMdasUri hRdayamAM kSaNavAra dhyAna karI ane AtmasvarUpanA darzana karI meghanA jevI gaMbhIra vANIthI bolyA - "bhadra mumukSu, A cauda pagathIAvALI nIsaraNInA chaThThA sopAna upara draSTi nAMkha ane sUkSma rIte tenuM avalokana kara. prAce karIne A chaTTA sopAna upara sAdhuonuM sthAna hoya che. sarva viratipaNe alaMkRta evA sAdhuo A pagathIyA upara Ave che. A sopAnanuM nAma pramattasaMvata guNasthAna kahevAya che. bhadra, jo, A pagathIAnI pAse cAra TekA mukelA che ane tenI nIce paDI javAya tevo DhALa utAryo che. tenI AsapAsa tresaTha cAMdalAo che ane temAMthI ekAzI. kiraNo nIkaLe che. jeno suMdara dekhAva prekSakane judI ja bhAvanAmAM AkarSI lai jAya che." sUrivaranA A vacana sAMbhaLI mumukSue potAnI tIvra draSTi te tarapha prasArI ane sUkSmatAthI te tenuM nirIkSaNa karavA lAgyo. kSaNavAra nirIkSaNa karyA pachI te sAnaMda vadane bolyo. "bhagavad, aho ! zo suMdara dekhAva che ? jema vizeSa avalokna karuM chuM, tema tema vizeSa camatkArI AnaMda Avato jAya che. mArI para kRpAvallI prasArI A dekhAvanI sUcanAo pragaTa
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 karo ane mArA AtmAne prabodhamaya AnaMdanA mahAn sAgaramAM magna karAvo." AnaMdasUri uMce svare bolyA- "bhadra, A chaThThA pramatta saMyata guNa sthAnavALA sarva virati sAdhuo kahevAya che. jo ke sAdhu paMcamahAvratanA dhAraka hoya che, tathApi pramAdanA sevanathI teo pramatta thai jAya che, tethI karIne teo A sthAnamAM varte che." mumukSue vacce prazna karyo- "bhagavan, paMcamahAvratane dhAraNa karanArA ane sarvadA upayogamAM rahenArA sAdhuo pramatta zI rIte thAya ? te viSe mArA manamAM zaMkA utpanna thAya che." 309 AnaMdasUrie umaMgathI uttara Apyo - "bhadra, tArI zaMkA yogya che. sAdhuo paNa koivAra pramAdanA AMsAmAM sapaDAi jAya che. ane tethI teo pramatta kahevAya che. A jagamAM pAMca prakAranA pramAda che. (1) madha, (2) viSaya, (3) kaSAya, (4) nidrA ane vikathA. e pramAda jIvane saMsAramAM nAkhe che ane aneka jAtanI upAdhiomAM pADe che sAdhu paMca mahAvratane dhAraNa karanAra hoya paNa jo e pAMcamAMthI koi eka pramAdanuM sevana kare to te pramatta thai jAya che. je sAdhu e paMcavidha pramAdamAMthI eka pramAdathI yukta hoya ane jo cotho kaSAya saMjvalanano udaya hoyato te sAdhu paNa aMtarmuhUrta sudhI pramatta thAya che. jo aMtarmuhUrtathI vadhAre pramAdasahita varte to te A pramatta guNasthAna nAmanA chaThThA pagathIAnI nIce paDI jAya che. ane aMtarmuhUrtamAM pAcho pramAdarahita thai jAya to te ii uparanA apramatta guNasthAna upara caDI jAya che. bhadra, je A chaThThA pagathIAnI nIce DhALa dekhAya che, te evuM sUcave che ke, sAdhu vadhArevAra pramatta rahe to te ahiMthI nIce khasI paDe che. je A sopAnanIpAse cAra TekA mukelA che te dharmadhyAnanA cAra pAyA che. je AjJA, apAya, vipAka ane saMsthAna evA nAmathI oLakhAya che. te A guNasthAnamAM dharmadhyAnano
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 cauda sthAnika bhAga-3 saMbhava che ema dekhADe che je A dekhAva ghaNI ja uttama prakAranI sUcanA kare che. | mumukSue dIrdha vicAra karI prazna karyo - "bhagavanuM, A guNasthAnanuM nAma pramattasaMgata che. to ahiM dharmadhyAna zI rIte saMbhave ? ahiM to Arta tathA rIndra dhyAna hovA joie. mArI A zaMkAne kRpA karI dUra karo." AnaMdasUri AnaMda dharIne bolyA- "bhadra, tArI zaMkA yogya che. tenuM samAdhAna ekAgracitte sAMbhaLa." A chaThThA guNasthAnamAM mukhya to Arta dhyAnaja che ane tene laine raudra dhyAnano paNa saMbhava che. kAraNake, pramattapaNAne laine ahiM hAsya vagere che nokaSAya pravarte che tathApi gINapaNe ahIM dharmadhyAna paNa raheluM che. paraMtu te AjJAdi sAlaMbana dharmadhyAna che, nirAlaMbana dharmadhyAna nathI. | mumukSue punaH prazna karyo - "bhagavan, e dharma dhyAnanA cAra pAyAnuM yathArtha svarUpa mane samajAvo." AnaMdasUri bolyA- bhadra, dharmadhyAnano prathama pAyo AjJAciMtana che. bhavya AtmA evuM ciMtavana kare ke, "sarvajJa ahaMta prabhue pravacanadvArA je kAMi AjJA athavA kathana karela che te satya che. je vastunuM yathArtha svarUpa mArA samajavAmAM AvatuM nathI, te mArI buddhinI maMdatA che, athavA duSamakALano prabhAva, temaja saMzaya chedanAra gurUno abhAva ityAdi che, temaja ahaMta prabhu niHsvArtha, ekAMta hitakArI ane amRSAvAdI che. temaNe je thana kareluM che, te yathArtha che." A pramANe ciMtavana karavuM, te dharmadhyAnano AjJAvicaya nAme pahelo pAyo che. dharmadhyAnano bIjo pAyo apAyaricaya nAme che. temAM bhavya jIva evuM citavana kare ke, "A lokamAM rAga, dveSa, kaSAya vagere AzravothI ihaloka paralokamAM
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 apAya (kaSTa) utpanna thAya che ane te mahAn anarthanA hetarUpa che." dharma dhyAnano trIjo bheda vipAka vicaya che. temAM jIva A pramANe ciMtavana kare che. "kSaNe kSaNe karmanA phlano vicitra rUpe udaya thAya che; tenAthI jIvane sukha duHkha prApta thAya che, tethI sukhadu:kha bhogavatAM harSazoka karavo nahIM, ane e pUrvakRta karmano vipAka che, ema samajavuM." dharmadhyAnano cotho bheda saMsthAna vicaya che. temAM jIva evuM ciMtavana kare ke, "A loka saMsthAna purUSAkAre che te anAdi ane anaMta che. tenI aMdara rahelA sarva padArtho utpAda, vyaya ane dhruva rUpa che." A pramANe cAra pAyAvALuM AlaMbana yukta dharmadhyAna chaTThA pramatta saMyata guNasthAnamAM gauNa rUpe che. paraMtu sapramAda hovAthI mukhyatA nathI. mumukSue kahyuM, "mahAnubhAva, sAlaMbana ane nirAlaMbana dhyAna viSe kRpA karI samajAvo." 309 AnaMdasUri bolyA - "je dhyAnamAM kAMi paNa AlaMbana hoya eTale dhyeya vastune AlaMbana sahita ciMtavavAmAM Ave te sAlaMbana dhyAna kahevAya che. ane jemAM koi jAtanuM AlaMbana na hoya zuddha rIte dhyeya vastunuM ciMtavana thatuM hoyate nirAlaMbana dhyAna kahevAya che. e nirAlaMbana dhyAna jyAMsudhI pramAda hoya tyAMsudhI hotuM nathI. kAraNa, pramatta guNasthAnamAM madhyama dharma dhyAnanI paNa gauNatA kahelI che, mukhyatA kahelI nathI; eTale A pramattaguNasthAnamAM nirAlaMbana dharma dhyAnano saMbhavaja nathI." mumukSue manamAM tarka karIne prazna karyo - "bhagavan, ahiM kadi muni nirAlaMbana dharmadhyAnano Azraya kare to tethI zI hAni thAya ?" AnaMdamunie uttara Apyo- "bhadra, jo muni pramAdI thaine sAmAyika vagere SaDAvazyakano tyAga karI nizcala nirAlaMbana dharmadhyAnano Azraya kare to te mithyAtva mohita bhAvathI mUDha thai
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 jAya che, tethI sarvajJa praNIta jainAgamanuM rahasya tenA jANavAmAM AvatuM nathI, ethI vyavahArane dUra karI beTho che ane te nizcayane prApta karI zakyo nathI. kAraNa ke, jaina siddhAMtanA jJAna vinA vyavahArapUrvaka nizcayane sAdhI zakAto nathI. tene mATe zAstramAM khAsa lakhe che ke, "jo jaina matane aMgIkAra karatA ho, temaja jaina matanA sAdhu thatA hoto vyavahAra ane nizcayano tyAga karo nahIM. jo vyavahArano tyAga karazo to tIrthano uccheda thai jaze." A uparathI samajavAnuM che ke, vyavahAra ane nizcaya sarvadA dhAraNIya ane AdaraNIya che. te upara eka draSTAMta che. jema koi gRhastha haMmezAM page cAlIne che, tene koivAra koi adhikArI athavA dhanavAn gRhasthe potAnI suMdara ghoDA gADImAM besArI pheravyo, AthI tene pharavAno AnaMda prApta thayo, pachI tene page vuM rUcikara thayuM nahIM; tethI te haMmezAM pelA gADIvAlA gRhasthanI gADImAM pharavAnI abhilASA karI rahyo che; AthI te page cAlI pharavA nIkaLato nathI tema pelo gADI vALo gRhastha IvAra tene potAnI gADImAM pharavA lai jato nathI. AthI gADIno AnaMda tene maLato nathI, ane te page cAlI pharavA nIkaLato nathI, tethI te ubhayabhraSTa thai sadA ciMtAnA duHkhamAM magna rahe che. tevIja rIte (A jIva) sAdhu kadAgraharUpa bhUta vaLagI javAthI A pramatta guNasthAnavaDe sAdhya ane sthUla rIte puNyanI puSTinA kAraNarUpa SaDAvazyakAdi kaSTa kriyA karato nathI, tene page cAlavA jevuM gaNe che, ane pramatta guNasthAnamAM jeno lAbha kadAcit thai zake che, evuM nirvikalpa, manojanita, samAdhirupa nirAlaMbana dhyAnanA aMzane ke je paramAnaMda sukhanA svAda rUpa che, tene ghoDA gADImAM besI vA jevuM cittamAM rahevAthI tene abhilASA rahetAM pramatta guNasthAna gataSaDAvazyakAdi kaSTa kriyA karmanuM samyak rIte ArAdhana karato nathI. ane 310
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ yauda guNasthAnaka bhAga-3 311 nirAlaMbana dhyAnAMzato prathama saMvanananA abhAvathI prApta thai zakatuM nathI, tethI ubhaya bhraSTa thAya che. tethI sAdhue AvazyakAdi kyiA avazya karavI joie. Avazyaka kriyAno tyAga karI nirAlaMbana dhyAnano prayatna karavo e anucita che. | mumukSue zaMkA lAvI puchayuM, "mahAnubhAva, Apa nirAlaMbana dhyAnanI bhAre prazaMsA karo cho tethI te dhyAna sarvottama che, to te dhyAna karavAno prayatna zA mATe na karavo ?" AnaMdasUri bolyA - "bhadra A paMcamakAlamAM e dhyAna prApta karI zakAtuM nathI, tethI AvazyakAdi kriyAo choDI tene mATe prayatna karavo anucita che, tene mATe to hRdayamAM satata manoratho karavAnA che. ApaNA Ahata dharmanA maharSioe tene mATe mahAna manoratho karelA che. je manoratho sAMbhaLatA ApaNane hRdayamAM mahAnaMda prApta thAya che. te mahAnubhAvo kahetA hatA ke, "citta vRttino virodha karI, iMdriyono samUha tathA tenA viSayone dUra karI zvAsocchavAsanI gatyAgatinuM rodhana karI, dhairya dhAraNa karI, padmAsanavALI kalyANa karavA nimitte, vidhiyukta koi parvatanI kaMdarAmAM besI ane eka vastu para draSTi sthira karI ekAMte aMtarmukha rahevAno lAbha kyAre prApta thaze ?" citta nizcala thatAM, rAga, dveSa, kaSAya, nidrA ane mada zAMta thatAM, iMdriyonA vikAro dUra thatAM, bhramAraMbhaka aMdhakAra pralaya thatAM, jJAnano prakAza thatAM ane AnaMda pragaTa thai vRddhi pAmatA Atma avasthAmAM rahelA mArA jIvanI vananA krUra siMho kyAre rakSA karaze ? vaLI eka sUraprabha nAmanA AcArya kahe che ke, he bhagavan, tamArA AgamarUpI bheSajathI, rAgarUpa roga nivartavAthI nirmaLa citta yukta thaye, kyAre evo divasa Avaze ke je divase huM samAdhirUpa lakSmInuM darzana karIza ? ityAdi. vaLI
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 mahAtmA zrI hemacaMdrasUri kahe che ke, vanamAM padmAsanathI beThA thakAM mArA khoLAmAM mRganuM baccuM AvI bese, ane haraNano svAmI kALIyAra mArA mukhane suMghe te vakhate huM mArI samAdhimAM nizcala rahuM ? temaja zatrumAM, mitramAM, tRNamAM, strIyomAM, suvarNamAM temaja pASANamAM, maNimAM temaja mATImAM ane mokSamAM temaja saMsAramAM eka sarakhI buddhivALo huM kyAre thaiza ? tevIja rIte maMtrI vastupALa, tathA paramatamAM bhartRharie paNa manoratho karelA che. ane je manoratha je kare che, te duSprApya vastuno ja kare che, paraMtu je vastu kaSTavinA sukhe maLatI hoya teno manoratha koi karatuM paNa nathI. jethI he mumukSu ? pramatta guNastha vivekI purUSoe parama saMvega bhAvathI apramatta guNasthAnano sparza karyo hoya to paNa sarva prakAre parama zuddha paramAtmatattva saMvittino manoratha karavo. paraMtu SaTkarma, SaDAvazyakAdi vyavahAra kriyAno parihAra karavo nahIM. 312 "bhadra, AvA AvA dhyAnanA manoratho karI ApaNA paMcama kALanA pUrvAcArye bhavya bhAvanAo karatA hatA, paNa potAnA nityAnuSThAnathI tadna vimukha thatA nahatA. A uparathI sAdhuoe samajavAnuM che ke, rAtridivasa lAgelA dUSaNono uccheda karavAne avazya SaDAvazyAdika kriyAo jyAMsudhI uparanA guNasthAnothI sAdhyane nirAlaMbana dhyAna prApta na thAya tyAMsudhI karavI joie." mumukSue prasannatAthI kahyuM, "bhagavan, ApanI A vANIe mArA aMtarAtmAne prasanna karyo che, have A pagathIA upara je tresaTha cAMdalAo che, ane temAMthI je ekAzI kiraNo nIkaLe che, te dekhAvanI sUcanA samajAvo." AnaMda munie kahyuM, "bhadra, A pramatta guNasthAna rUpa chaThThA pagathIApara varNanArA jIvane cAra pratyAkhyAnano baMdha-vyavaccheda
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 313 ----------------- hovAthI te vezaTha prakRtino baMdha kare che, e sUcavavAne mATe A vezaTha cAMdalAno dekhAva che ane ahiM tiryaggati, tiryagAnupUrvI nIca gotra, udhota tathA cAra pratyAkhyAna, e ATha prakRtino udaya vyavaccheda thavAthI temaja AhAraka zarIra ane AhAraka aMgopAMgano udaya hovAthI te ekAzI prakRti vede che, e vAtA sUcavavAne A ekAzI kiraNono dekhAva Apelo che. sarva maLIne ekaso ADatrIza prakRtinI sattA A sthaLe darzAvI che. bhadra, A sUcanAnuM manana karI tuM tArA AtmAnI sthitino vicAra karaje. te vicAra karavAthI tuM tArA zuddha svarUpane oLakhI zakIza. ane chevaTe tArA cidAnaMda svarUpano AnaMda meLavI zakIza. A mAnava jIvananI mahattAno paramalAbha meLavavAne mATe e ja parama ane zreya:sAdhaka kartavya che. cothA guNasthAnakamAM rahelA AtmAone traNa samakIta hoya che. (1) upazama (2) kSayopazama ane (3) kSAyika samIkIta. (1) upazama samakIta - anAdi mithyAdraSTi jIvo je upazamAM samakatane pAme che temAM anaMtAnubaMdhi cAra kaSAya ane mithyAtvamohanIya e pAMca prakRtino upazama hoya che evA upazama samakatI jIvo hoya che. keTalAka jIvo kSayopazama samakIta pAmIne purUSArtha karIne upazamazreNinuM upazama samIkIta pAme che evA paNa upazama samakatI jIvo hoya che ke je jIvone anaMtAnubaMdhi cAra kaSAya mithyAtvamizra ane samyakatva mohanIya ema sAta prakRtiono sarvathA upazamAM hoya che evA jIvo hoya che athavA anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyano kSaya karI mohanIya karmanI covIza prakRtionI sattAvALA traNa darzana mohanIyanA sarvathA upazamavALA jIvo paNa hoya che ke je jIvo A upazama samakatathI upazama zreNi prApta karaze.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 coda guNasthAnaka bhAga-3 keTalAka jIvo upazama zreNithI patana pAmI upazama samakata sAthe cothA guNasthAnake AvelA hoya che temAM darzana saptaka e sAtanI upazamanA karelI hoya evA hoya che ane keTalAka anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyano kSaya karelA covIzanI sattAvALA hoya che jemAM darzana mohanIyanI traNa prakRtiono sarvathA upazamAM hoya che. A rIte upazama samakatI jIvo traNa rItavALA hoya che. (2) kSayopazama samakIti jIvo - keTalAka anAdi mithyAdraSTi jIvo kSayopazama samakIta pAmyA hoya evA hoya che. keTalAka jIvo upazama samakIta pAmI ane kSayopazama samakIta pAmelA hoya evA hoya che. keTalAka jIvo kSayopazama samakatanA kALamAM anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyono kSaya karI mohanIya karmanI covIzanI sattA prApta karelA jIvo hoya che. " keTalAka jIvo kSayopazama samakatanA kALamAM anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyano kSaya karyA pachI vizuddhinA baLe. mithyAtva mohanIyano kSaya karI trevaza mohanIyanI prakRtionI sattAvALA jIvo hoya che. keTalAka kSayopazama samakatanA kALamAM anaMtAnubaMdhi cAra kaSAyo-mithyAtva mohanIya ane mizra mohanIya e cha prakRtiono kSaya karIne mohanIya karmanI bAvIza prakRtionI sattAvALA paNa kSayopazama samakatI jIvo hoya che. A rIte kSayopazama samakatI jIvo paNa bhinna bhinna vizuddhivALA hoya che. A ja rIte pAMcamA ane chaThThA guNa sthAnake upazama samakatI jIvo tathA kSayopazama samItI jIvo rahelA hoya che. (3) kSAyika samItI jIvo - je jIvoe kSayopazama samakatanA kALamAM darzana saptaka eTale anaMtAnubaMdhi cAra kaSAya
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAdj-3 315 = = - - - - - - - - - - - - - mithyAtva mohanIya-mizra mohanIya ane samyakatva mohanIya e sAta prakRtiono saMpUrNa kSaca karI mohanIya karmanI ekavIza prakRtionI sattA prApta karI hoya che te sAyika samakatI jIvo kahevAya che. A kSAcika samakatI jIvo cArathI cauda guNasthAnakamAM hoya che. chaThThA pramatta sarvavirati guNasthAnaknA 37500 bhAMgA vilpo kairIte thAya che te : pramAdanAM 375oo bhAMgA thAya te A pramANe : pa indriya mana = 6 indriya X 25 kaSAya x 25 vikathA x 5 nidrA x 2 rAga ane dveSa = 37pa00 bhAMgA thAya. ja 25 vikathAonAM nAmo A pramANe (1) strIkathA (2) arthakathA (3) bhojanakathA (4) rAjakathA (5) corakathA (6) vairakathA (9) parapAkhaMDakathA (8) dezakathA (9) bhASAkathA (10) guNabaMdhakakathA (11) devIkathA (12) niSpharakathA (13) parazunyakathA (14) kaMdarpakathA (15) dezakAlAnucitakathA (16) bhaMDakakathA (17) murkhakathA (18) AtmaprazaMsA kathA (19) paraparivAdakathA (20) parajugupsAkathA (21) parapIDAkathA (22) kalahakathA (23) parigrahakathA (24) kRSNAghAraMbhakathA ane (25) saMgItavAdyakathA gaNAya che. mithyAtva-aviratinA udaya sivAya chaThThA guNasthAnakamAM pramAda hovAthI eTale pramAda thavAnI saMbhAvanA hovAthI pramatta sarvavirati guNasthAnaka gaNAya che. tenA 37500 bhAMgAmAMthI koipaNa bhAMgAnA vikalpamAM jIva rahelo hoya to te pramatta gaNAya. che. cothA guNasthAnakamAM sAta karmonI je sthiti sattA hoya che
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 coda guNasthAnaka bhAga-3 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - tenAthI saMkhyAnA palyopama sthiti sattA ghaTe tyAre pAMcamAM guNasthAnakano pariNAma prApta thAya che tenAthI saMkhyAtA sAgaropama jeTalI sthiti sattA sAte karmonI ochI thAya tyAre jIvane pramatta sarvavirati guNasthAnakano pariNAma prApta thai zake che. sAtamuM apramatta sarvavirati guNasthAnaka chaThThA guNasthAnakamAM rahelA jIvone sAte karmonI sthiti sattA jeTalI hoya che tenAthI saMkhyAtA sAgaropama jeTalI sthiti sattA ochI thAya tyAre jIvane sAtamA guNasthAnakano pariNAma prApta thAya che. chaThThA guNasthAnakamAM rahIne jIva vizudhdha adhyavasAyane prApta karato saMjvalana krodha-mAna-mAyA ane lobha kaSAyone maMda karato karato saMyamanI vicAraNAmAM-svAdhyAyamAM sthira thato thato jyAre ekAkAra pariNAma vALo bane eTale ke jeTaluM jANe che eTaluM Adare che ane eTalAnuM pAlana kare che. arthAt jJAnadarzana-cAritranA pariNAmanI ekAkAratA zradhdhA-sthiratA (vairAgyatA) ane AcaraNA eka sarakhA pariNAmavALI bane tyAre jIva apramatta sarvaviratiguNasthAnakavALo kahevAya che. jyAre jIvane A guNasthAnakanI prApti thAya che tyAre A jIvane koipaNa kriyA karavI-stavanA karavI-bhagavAnanuM nAma smaraNa yAda karavuM-vrata-niyama paccakakhANa karavA temaja sAdhupaNAnI je kriyAo kahelI che pratikramaNa karavuM-vaiyAvacca karavI ityAdi vyavahAra janya koi kriyA karavAnI hotI nathI mAtra je vicAradhArAnI pariNati pedA thayela che te pariNatinI vicAraNAmAMja sthira rahIne bhagavAnanA guNagAnanI je anubhUti pedA thai e
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 317 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - anubhUtinA AsvAdamAM ja rahevAnuM hoya che. sidhdha paramAtmAnA jIvo kSAyika bhAve je sukhanI anubhUti kare che e ja sukhanI AMzika anubhUti kSayopazama bhAve A jIvone pedA thayelI hoya che AthI A guNasthAnakamAM rahelA jIvone saMsAra pratye dveSa paNa hoto nathI ane mokSa pratye rAga paNa hoto nathI. je padArtha joito hoya-gamato hoya-tenI irachAo aMtaramAM rahyA karatI hoya-satAvatI hoya kyAM sudhI ? e padArtha na male tyAM sudhI. e padArthanI anubhUti jIvanA aMtaramAM pedA thAya ke tarata ja jIvane e padArthanI icchAo zamI jAya che-nAza pAmI jAya che. ema ahIMyA mokSano abhilASa-mokSanI rUci-mokSanI icchA jIvane chaThThA guNasthAnaka sudhI ja hoya che. sAtamA guNasthAnakamAM enI AMzika anubhUti kSayopazama bhAve pedA thai eTale e jIvone saMsAra pratyeno aNagamo ane mokSa pratyeno gamo raheto nathI. kSAyika bhAvanA guNonI kSayopazama bhAve anubhUti pedA thatAM AtmAnI vizuddhi anaMta guNa adhika prApta thAya che. A anubhUtinA kAraNe AyuSya baMdhanI ayogyatA prApta thAya che eTale AyuSya baMdhamAM je pariNAmanI vizuddhi joie enA karatAM adhika vizudhdhinI prApti thai paraMtu vizeSa e che ke je jIvo chaThThA guNasthAnake AyuSya bAMdhatA bAMdhatA A vizuddhine pAme to baMdhAtuM AyuSya pUrNa baMdha na thAya tyAM sudhI baMdhAyA kare che. A jIvone AvI vizuddhinI sthiratAnA kAraNe dharmadhyAna nI zarUAta thAya che eTale AjJA vicaya, vipAka vicaya, apAya vicaya ane saMsthAna vicaya A cAra prakAranA dharma dhyAnamAM vicAronI ekAgratAmAMthI koi ekanI vicAraNAmAM jIva sthiratAne pAme che ane e sthiratAnI vizuddhi vadhatI jAya to jIva zukala
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 dhyAnanI eTale zukala dhyAnanAM pahelA pAyAnI vicAraNAnI sthiratAne pAme che. 318 A guNasthAnakamAM rahelA jIvo anaMta guNa vizudhdhine prApta karatAM sArokALa hoya ane AyuSyano baMdha karela na hoya to kSAyika samakIta pAmavAnI zarUAta paNa kare che. A guNasthAnake upazama samakItI jIvo-kSayopazama samakItI jIvo ane kSAyika samakItI jIvo ema traNe prakAranA jIvo hoya che anAdi mithyAdraSTi jIvo je upazama samakIta pAme che e upazama samakItanI sAthe sAtamA guNasthAnakane paNa pAmI zake che mATe je jIvo e rIte sAtamA guNasthAnakane pAmatA hoya teone AzrayIne upazama samakIta hoya che. keTalAka jIvo upazamazreNi prApta karanArA hoya tevA jIvo paNa upazama samakIta pAmelA athavA pAmatA hoya che athavA keTalAka upazama zreNithI patana pAmI A guNasthAnake AvelA upazama samakItI jIvo hoya che. kSayopazama samakIta cArathI sAta guNasthAnaka sudhI rahetuM hovAthI ahIMpaNa hoya che. kSAyika samakItI jIvo cothe-pAMcame-chaTTe kSAyika samakIta pAmI A guNasthAnake AvelA hoya che ane keTalAka kSayopazama samakItI jIvo ahIM navuM kSAyika samakIta paNa pAmI zake che. A guNasthAnake kSAyika samakItI jIvo, jeoe narakAyuSyano baMdha karelo hoya-tiryaMcAyuSyano baMdha karelo hoya parabhavanA manuSyAyuSyano baMdha karelo hoya evA jIvo hoi zake che. A jIvo A guNasthAnakathI AgaLa jai zakatA nathI jyAre je kSAyika samakItI jIvoe devAyuSya bAMdheluM hoya teo upazama zreNi prApta karI agyAramA guNasthAnaka sudhI jai zake che.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 ane je jIvoe ekeya AyuSyano baMdha karela na hoya evA kSAyika samItI jIvo upazama zreNi prApta karI zake che ane kSapaka zreNipaNa prApta karI zake che. 319 je jIvo upazama zreNi prApta karavAnA hoya teo ekathI traNa saMghayaNamAMthI koipaNa saMghayaNanA udayavALA hoi zake che eTale ke ekathI traNa saMghayaNanA udayavALA jIvo ja upazama zreNi prApta karI zake che. jyAre kSapaka zreNi pahelA saMghayaNavALA jIvo ja prApta karI zake che. AthI sAtamuM guNasthAnaka upazama zreNi ane kSapaka zreNi prApta karanArA jIvo mATe A yathApravRttakaraNa rUpa guNasthAnaka kahevAya che. A guNasthAnakano kALa eka aMtarmuhUrtano ja hoya che. jaghanyathI ke utkRSTathI eka aMtarmuhUrta kALa gaNAya che. sakSama sopAna (apramatta guNasthAna) mahAnubhAva AnaMda sUri hRdayamAM dharmadhyAna karI ane AtmasvarUpanuM ciMtavana karI madhura vANIthI bolyA - "bhadra, have tane tArA svAnubhavano khyAla thayo haze. A suMdara nisaraNInA dekhAvo tArA hRdayamAM vizeSa prakAza pADatA jAya che. tArI divya ane jJAnamaya draSTi paudgalika ane Atmika ghaDIonuM yathArtha nirIkSaNa karavAne samartha thai che. bAhya ane AMtara padArthonuM pRthakkaraNa karavAnI agAdha zakti tane prApta thatI Ave che. vatsa. have A nIsaraNInA sAtamA pagathIA upara draSTi kara. e suMdara sopAnanI aMdara je dekhAvo ApelA che, te darzanIya ane bodhanIya che. A suMdara sopAnanA dekhAvo kharekhara camatkArI che. temanuM sUkSma draSTithI nirIkSaNa kara ane teno buddhi tattvathI
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - 320 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - vicAra kara." mumukSu bolyo - "mahAnubhAva, A suMdara sopAna mArA draSTimArgamAM Avela che, paraMtu tenA camatkArI dekhAvonI sUcanAo mArA dhyAnamAM AvatI nathI, te kRpA karI samajAvo." AnaMdasUri sAnaMda vadane bolyA- "bhadra A sopAnanI apUrva zobhA jovA jevI che. tenI AsapAsa cAra jyotinA dIvAo prakAzI rahyA che. tenI bAhera thoDe cheTe cha ratnamaya peTIo paDelI che, pagathIAnI kora upara sAta cAMdalAo che ane temAMthI aThThAvana, ogaNasATha ane chatara ema jUdA jUdA kiraNo nIkaLe che, je ekaMdara ekaso ADatrIzanI saMkhyAe pahoMce che. A dekhAvonI aMdara evuM manohara rahasya raheluM che ke, je uparathI bhavyaAtmA potAnI AtmikasthitinuM svarUpa samajI zake che. bhAi mumukSu, A sAtamA pagathIAnuM svarUpa jANavA jevuM che. A sopAna apramatta guNasthAnanA nAmathI oLakhAya che. paMcamahAvratane dhAraNa karanAra muni pAMca prakAranA pramAdane abhAve A pagathI upara ArohaNa karanArA thAya che. A sthAna para varNanArA jIvane saMjvalana cAra kaSAya temaja nokaSAyano udaya jema jema maMda thato jAya che, tema tema te apramatta thato jAya che. A guNasthAna para AvelA jIvo mohanIya karmano upazama karavAmAM temaja kSaya karavAmAM nipuNa thatAM jAya che. ane tema thavAthI teo sadhyAnano AraMbha kare che, ane temAMthI aneka jAtanA Atmika lAbho meLave che." mumukSue prazna karyo - "bhagavana, mohanIya karma kevuM haze. ? ane teno upazama ke kSaya karavAthI zo lAbha thato haze ?" AnaMdanA udadhimAM magna thayelA AnaMda muni madhura svarathI bolyA - "bhadra, jemAMthI jIvane moha utpanna thAya che, te mohanIya
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 karma kahevAya che. te mohanIyakarmanI samyaktvamoha, mizramoha, mithyAtva moha, ane anaMtAnubaMdhIcAra-A sAta prakRti vinA ekavIza prakRti rUpa mohanIya karmane upazama karavAmAM temaja kSaya karavAmAM jyAre pavitra muni sanmukha thAya che, tyAre te mahA muni sAlaMbana dhyAnano tyAga karI nirAlaMbana dhyAnamAM praveza karavAno 321 AraMbha kare che. A mahAn lAbha mohanIyakarmanA upazamathI temaja kSayathI mahA muni meLavI zake che." mumukSu bolyo - "e mahA muni kevA hovA joie ? te kRpA karI samajAvo." AnaMda munie kahyuM, - "bhadra, je mahAtmA paMcamahAvratane dhAraNa kare che, aDhAra hajAra zIlAMganA lakSaNo yukta che, je sarvadA Agamano svAdhyAya karanArA che, jenI pavitra manovRttimAM jJAnano prakAza paDelo che, jeo ekAgra dhyAnavAn ane mAnavAnuM che, te mahA muni pUrvokta mohanIyakarmano upazama temaja kSaya karI nirAlaMbana dhyAnamAM praveza karavAno AraMbha kare che. ane te dhyAnano AraMbha paNa A sopAna upara thAya che." mumukSue utsuka thaine prazna karyo - "bhagavan, ahiM dhyAna karanArA yogIo kevA hoya che ? temanuM kAMika svarU samajAvo to mArI zubha bhAvanAmAM vRddhi thaze." mahAnubhAva bolyA - "bhadra, sAlaMbana dhyAnano tyAga karI nirAlaMbana dhyAnamAM praveza karanArA yogIo traNa prakAranA kahevAya che. (1) prAraMbhaka, (2) tanniSTha, ane (3) niSpannayoga je yogIo svAbhAvika rIte athavA koinA saMsargathI viratinI pariNati prApta karI koi ekAMte besI potAnA markaTa jevA capaLa manane rokavAne mATe potAnI draSTine nAsikAnA agra bhAge rAkhI ane vIrAsanapara besI vidhivaDe samAdhino AraMbha kare teo prAraMbhaka jAtanA yogIo kahevAya che. prANa-vAyu, Asana, iMdriyo, mana, kSudhA,
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 tRSA ane nidrAno jaya karI, aMtaramAM tattvanuM ciMtana kare ane sarva prANI upara pramoda, karUNA ane maitrI bhAvanA dhAraNa kare te tanniSTha yogIo kahevAya che. jemAM aMdara ane bAhera saMkalpaviklpanA klola udbhavatA nathI, ane jemAM saMpUrNa zuddha vidhArUpa kamalinI khAlI rahI che, evA jemanA mAnasa-mananI aMdara nirlepa evo haMsa-AtmA satata amRtanuM pAna kare che, te niSpanna yogI kahevAya che. AvA yogIo A sopAna upara nirAlaMbana dharmadhyAnanA adhikArI bane che." 322 mumukSu sAnaMda thaine bolyo - "bhagavan, ahA ! ApanI A vANI sAMbhaLI mArA hRdayane atyaMta AnaMda prApta thAya che. ahA ! ArdatadharmanI yogavidyA kevI camatkArI che ? jaina yogIoe e vidhAne mATe kevo prayatna karelo che ? prAraMbhaka, tanniSTha ane niSpanna yogIono krama kevo uttama che ? AvI yoga vidhAno mArA hRdayamAM AvIrbhAva thajo, ane yogavidhAnA prabhAvathI Astika AtmA alaMkRta thajo." bhagavan, have kRpA karI A sopAnanuM svarUpa samajAvo. huM paNa apramatta thai te sAMbhaLavAnI icchA rAkhuM chuM. mumukSunI AvI bhAvanAmaya vANI sAMbhaLI AnaMdasUri hRdayamAM saMtuSTa thai vicAravA lAgyA. ahA ! upadezano prabhAva kevo divya che ? A Astika AtmA anukrame kevI unnatipara Avato jAya che. A nIsaraNIno dekhAva tenA hRdayane nirmaLa banAvato jAya che, ane tenA AtmAne guNonuM poSaNa karato jAya che. have A bhadrika jIva AtmasvarUpano premI banyo che. teNe bAhyavastunI prIti choDI che, AtmikakalA pragaTa karavA nizcaya karyo che, AtmavicAraNAmAM te tatpara thayo che. AtmAnubhava rUpa rasanuM pAna karavA ane avicala klAne prApta karavA A ujamALa
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 ------ 323 thayo che, have alpa samayamAM A dhIra purUSa zivamArganI sanmukha AvI zakaze. A pramANe vicArI te mahAtmA madhura svarathI bolyA- "bhadra, tArI pavitra pariNati joi huM atyaMta prasanna thayo chuM have A sopAnanA dekhAvanI sUcanAo viSe je kAMi samajutI ApuM, te dhyAnamAM rAkhaje. A suMdara sopAna ke je apramatta guNasthAnanA nAmathI oLakhAya che, tenI aMdara nirAlaMbana dhyAnano pUrNa rIte saMbhava che. je A pagathIAnI AsapAsa jyotinA cAra divAo che, te cAra prakAranA dhyAnane sUcave che. A sthAnamAM vartanAra AtmAne mukhyapaNe caturvidha dharmadhyAna hoi zake che. dharmadhyAnanA maitrI pramukha, AjJAvicaya pramukha ane rUpastha pramukha cAra cAra bheda darzAvela che. sarva jIva sAthe premabhAva ciMtavavo. sarva jIvanuM bhaluM cahAvuM, sarva jIva upara hitabuddhi rAkhavI te maitrI. guNijananuM temaja jJAni jananuM temaja jJAnI pramukha uttama jIvonA zubhakAryothI teonuM bahumAna karavuM, temane joi harSa dharavo e pramoda. dIna, tathA du:khI prANIo tarapha dayA lAvavI tenuM zubha ciMtavana karI teonuM duHkha dUra karavuM ane adharmIne dharma pamADavAnI abhilASA e karUNA. ane hiMsAthI adharma karanArA prANI tarapha temaja devagurUdharmanI niMdA karanArA duSTa AzayavALA jIvonuM burUM nahi cAhatAM, teo potapotAne karmane vaza che ema vicArI teonA upara rAgadveSa nahi rAkhatA madhyama pariNAme vartavuM te mAdhyasthya. e cAra bhAvanAno dharmadhyAnamAM samAveza thai jAya che. bIjA AjJAvicaya vagere cAra bheda chaThThA guNasthAnane prasaMge kahevAmAM AvyA che. khAsa karIne A sopAnanA upara cAra prakAranuM dhyAna upAdeya che, te sAvadhAna thaine sAMbhaLavA jevuM che. paheluM rUpastha dhyAna kahevAya che, jenI aMdara rUpamAM rahyA chatAM paNa A pramANe
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 cauda guNasthAnaka bhAga-3 _ _ _ _ _ --- - - - ciMtavana karAya che- "A mAro jIva arUpI, ane anaMtaguNI che; paraMtu te zrI arihaMtanA atizayonuM avalaMbana karI te svarUpanI sAthe Atma svarUpanI ekatA karavAno adhikArI che." AvuM ciMtavana karanAruM dhyAna te rUpatha dhyAna kahevAya che. bIjA dhyAnanuM nAma piMDastha dhyAna che tenI aMdara potAnA zarIradhArI jIvamAM paMca parameSThInA guNonI dhAraNA karavAmAM Ave che. guNInA guNarUpa piMDanuM temAM ciMtavana thAya che tethI te piMDasthA dhyAna kahevAya che. trIjA dhyAnanuM nAma padastha dhyAna che. tenI aMdara paMcaparameSThInA guNanuM smaraNa karI temanI vANI vyApArarUpa dhyAnA karavAmAM Ave che. cothuM rUpAtIta dhyAna che e sarvamAM utkRSTa dhyAna che. niraMjana, nirmaLa, nirvikalpa, (saMkalpa vikalpa rahita) abheda, eka zuddha sattA svarUpa, cidAnaMda, tasvAmRta rUpa, asaMga, akhaMDa ane anaMtaguNa paryAya rUpa AtmasvarUpanuM ciMtavana karavAmAM Ave che. bhAi mumukSa, A caturvidha dharmadhyAna A sopAnanI aMdara mukhyapaNe hoya che. temAM je rUpAtIta dhyAna che, te zukla dhyAnarUpa hovAthI aMza mAtra gauNapaNe rahe che. mumukSa harSanA AvezathI bolyo"mahAzaya, ApanA kahevAthI mane A sopAna vizeSa rUcikara lAge che. A sthAne vartanArA AtmAone huM pUrNa dhanyavAda ApuM chuM. ane A sopAnanA saMgane mATe ucca bhAvanA bhAvuM chuM. have kRpA karI A dekhAvonI hetu bharelI sUcanAo samajAvo." AnaMdasUri bolyA - "bhadra, jo, A sAtamAM sopAnanI bAhera thoDe cheTe ratnonI cha peTIo dekhAya che, tenI sUcanA jANavA jevI che. A guNasthAnamAM sAmAyika vagere SaDAvazyaka
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- cauda guNasthAnaka bhAga-3 325 -- - kriyAo hotI nathI. te vyavahAra kriyA rUpe nathI. paraMtu nizcayA kriyA rUpe che. eTale sAmAyika vagere kriyAno saMbaMdha AtmAnI sAthe che, te AtmAnA ja guNa che. AhaMta siddhAMtamAM sAmAyikano artha AtmAna kahyo che. A je ratnonI cha peTIo sopAnanI bAhera jarA dUra rAkhavAmAM AvI che te "sAmAyika vagere SaDAvazyaka kriyAo ratnarUpa che, paNa te vyavahArarUpe A sthAnamAM nathI' emAM sUcave che. A sUcanA kharekhara avadhAraNA karavA yogya che." | mumukSu iMtejArIthI bolyo- "bhagavad, A sUcanA jANI mArA hRdayamAM prabodhano bhAre prakAza paDyo che, tathApi eka sUkSma zaMkA utpanna thAya che. te Apa mahAnubhAva dayA lAvI dUra karazo." AnaMdarSi bolyA- "bhadra, khuzIthI tArI zaMkA pragaTa kara. huM yathA mati teno parihAra karIza." mumukSu magna thaine bolyo- "mahAnubhAva, vyavahAra kriyArUpa SaDAvazyakakriyA A guNasthAna upara zA mATe na hoya ? te kRpA karI darzAvo." mahAtmAe uttara Apyo - "bhadra, A apramatta guNasthAnamAM sat dhyAnanA cogathI. niraMtara dhyAnamAM ja pravRtti rahe che, ane tethI AtmA svAbhAvikI, sahaja, nitya evI potAnI saMkalpavikalpa rUpa mAlAno tyAga kare che, tethI te (AtmA) ahiM nirmaLA eka svabhAva rUpe rahe che. ane A sopAnapara vartanAra jIva bhAvatIrthamAM snAna karIne parama zuddhi prApta kare che ane anukrame dhyAnAvalaMbI thai paramAnaMdarUpa samudramAM praveza kare che; tethI A guNasthAnamAM vyavahAra kriyA rUpa SaDAvazyakakriyA karavAnI jarUra rahetI nathI." | mumukSu prasanna thaine bolyo "bhagavan, tamArA vacanAtre mArI zaMkAno uccheda karyo che, have A sopAnane lagatI bIjI
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 cauda vaNasthAnaka bhAga-3 sUcanAo samajAvo." AnaMda muni bolyA- "bhadra, A sAtamAM sopAnanI kora upara je sAta cAMdalAo caLake che, te evuM sUcave che ke, AsthAnapara ArUDha thayelo jIva (1) zoka, (2) rati, (3) arati, (4) asthira, (5) azubha, (6) ayaza, (7) azAtA vedanIya. A sAta prakRtino baMdha-vyavaccheda kare che, tenI upara je aThAvanA ane ogaNasATha kiraNo dekhAya che, te uparathI evI sUcanA thAya che ke, AhAraka, AhAraka upAMga ane jo devAyu na bAMdhe to te jIva aThAvana prakRtino baMdha kare che ane devatAnuM AyuSya bAMdhe to ogaNasATha prakRtino baMdha kare che. ane tyAnadvitrika ane AhArakadvikano udayavyavaccheda kare to choMtera prakRtinuM phaLa vede che, je A kiraNonI saMkhyA te vAtane sUcave che. A te kiraNonI ekaMdara ekaso ADatrIzanI saMkhyA che, te teTalI prakRtinI sattAnI vAta darzAve che. bhadra, A pramANe A sopAnanA dekhAvonI sUcanA manana karavA jevI che ane tethI pavitra ane bhavya AtmA potAnI AtmikaunnatimAM AgaLa vadhe che." AnaMdasUrinA A vacano sAMbhaLI mumukSu AnaMda sAgaramAM magna thai gayo. tenA mukha maMDala upara AnaMdanA kiraNo prasarI gayA. te samita vadane bolyo- "bhagavad, A sopAnano vRttAMta jANI mArA AMtara bodhamAM vadhAro thayo che. apramatta guNasthAnanuM zuddha svarUpa mArA mastiSkamAM phrI rahyuM che ane tene mATe uparA upara bhavya bhAvanAo pragaTa thayA kare che." AThamuM ApUrvazaraNa guNasthAnaka A guNasthAnakamAM rahelA jIvo samaye samaye anaMta guNa anaMta guNa vizuddhine kramasara prApta karatAM jAya che. pahelA
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda | sthAnaka bhAd-3 327. - - - - - - - - guNasthAnake apUrvakaraNa nAmano adhyavasAya jIvane je pedA thAya. che te graMthI bheda mATe thAya che ane atyAra sudhI saMsAramAM rakhaDatAM rakhaDatAM anaMtIvAra manuSya janma pAmIne dharmanI ArAdhanA karI paNa e odayika bhAvanI thatI hatI te apUrvakaraNathI kSayopazamAM bhAve dharmanI prApti karAvavAmAM sahAyabhUta bane che ane atAtvika yoga rUpe gaNAya che. jyAre A AThamA guNasthAnanA apUrvakaraNa adhyavasAyathI jIvanI anaMtaguNa vizudhdhi vadhatI jatI hovAthI ene potAne aMtaramAM evA bhAva Ave che ke game tema toyA kSayopazama bhAve je dharma thAya che te mohanIya karmanA kSayopazamAM bhAvanA kAraNe thAya che jo e sahAya na Ape ane huM sAvadha na rahuM to e kSayopazama bhAvanA dharmano nAza paNa thai zake che to AvI rIte bIjAnI sahAyathI dharma kyAM sudhI karavo. je mAro potAno kSAyika bhAve dharma rahelo che tenA badale A kSayopazama bhAvanI sahAyathI kyAM sudhI jIvavuM AvI vicAraNA karIne sAmarthya rUpa bala pedA karIne kSayopazama bhAvanA dharmano nAza kema thAya e rIte prayatna kare che ane mAro potAno kSAyika bhAvano dharma pedA kevI rIte karI zakAya enI vicAraNAmAM ja kALa pasAra karato jAya che ane anaMta guNa vizuddhinI prApti karato jAya che. A vizudhdhinA baLe jIva apUrva pAMca vastuo pedA kare che. (1) apUrva sthiti baMdha (2) apUrva sthiti ghAta (3) apUrva rasaghAta (4) guNa zreNi ane (5) guNa saMkrama. pahelA guNasthAnakamAM rahelA jIvo karmonI utkRSTa sthiti baMdha 70-30 ane 20 koTAkoTI sAgaropamanI anukrame kare che e sivAya jaghanya sthitibaMdha sannI jIvo aMtaH koTAkoTI sAgaropamano sthitibaMdha kare che. e je jaghanya sthitibaMdha rUpe thato je aMtaH koTAkoTI sAgaropamano baMdha sauthI vadhAre pahelA guNasthAnakamAM
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 cauda guNasthAnaka bhAga-3 abhavya jIvo karatAM hoya che. enAthI ocho ocho aMtaH koTAkoTI sAgaropamano sthiti baMdha pahelA guNasthAnakamAM anivRttikaraNanA chellA samaye thAya che ema kramasara ocho ocho karatAM karatAM sauthI ocho aMtaHkoTAkoTI sAgaropamano sthiti baMdha AThamA guNasthAnakamAM rahelA jIvo kare che. tyAra pachI apUrva sthitighAta. Adi pedA thatAM navamAM guNasthAnakathI jIvone karmano sthiti baMdha ATha varSa ityAdi rUpe thAya che. apUrvAsthiti ghAtAMi varNana apUrva sthitighAta - sattAmAM rahelI sthitinA agrabhAgathI utkRSTathI ghaNA seMkaDo sAgaropama pramANa ane jaghanyathI palyopamanA. saMkhyAtamA bhAga pramANa sthiti khaMDano aMtarmuhUrtamAM ghAta kare che eTale jeno ghAta thavAno nathI te nIcenI sthitinA dalikone viSe A daliko bhegA nAMkhe che eTale ke tenA bhegA bhogavAi jAya tevA kare che. phrIthI pAcho palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa khaMDane upADe che. ane aMtarmuhUrtamAM ghAta kare che A pramANe A apUrvakaraNanA kALamAM hajArovAra ghAta kare che. A kAraNe apUrvakaraNanA prathama samaye je sthiti hatI tenA karatAM saMkhyAtamAM bhAganI sthiti carama samaye kare che. apUrva rasaghAta - azubha pravRtiono je rasa sattAmAM hoya che teno anaMtamo bhAga rAkhI bAkInA sarva rasano, pahelA samaye amuka pramANa rasane, bIjA samaye amuka pramANa rasane ema samaye samaye karIne aMtarmuhUrtamAM nAza kare che. phrI pAcho rahela anaMtamAM bhAgamAMthI teno anaMtamo bhAga rAkhIne bAkInA badhAno aMtarmuhUrtamAM nAza kare che phrI pAcho teja pramANe kriyA kare che.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAd-3 329 - - - - - - - - - -- - - - eka sthitighAta nAza thAya teTalA kALamAM hajAro rasaghAta thAya che. A pramANe rasano ghAta thavAthI uttarottara alpa rasavALA daliko nIce utare che. jethI adhyavasAyanI nirmaLatA vadhatI jAya che. guNazreNI :- je sthitino sthitighAta kare che temAMthI daliko grahaNa karIne udaya samayathI AraMbhIne samaye samaye asaMkhyAtaguNA asaMkhyAtaguNA (bhogavAya tema) goThave che. samaye samaye asaMkhyAtaguNA upADe che. ane asaMkhya-asaMkhyaguNA goThave che. pahele samaye je daliko upADyA te AkhI zreNImAM goThavAi jAya che. bIje samaye je asaMkhyAtaguNA upADyA te paNa AkhI zreNImAM goThavAi jAya che. paNa pahelo samaya bhogavAi gayo jethI goThavavAnuM eka sthAna ghaTyuM tema eka samaye bhogavAto samaya goThavavAnA sthAnamAM ghaTe javAno, kAraNa udaya samaye bhogavAya tema ghaTato jAya. tema zreNInA uparanA samaya vadhatA nathI A zreNInI racanA anivRttikaraNa pUrNa thayA pachI paNa thoDA samaya sudhI udaya Ave tyAM sudhI daliko goThavavAnI zreNInI racanA thAya che A guNazreNI aMtarmuhUrtanA samaya pramANa sthAnakonI hoya che. apUrva sthitibaMdha - eka sarakho sthitighAta jeTalA samaya rahe teTalA kALane baMdha kALAdha baMdhakALa kahe che. sthitibaMdha ane sthitighAta banneno kALa eka sarakho che jeTalA sthitighAta thAya che teTalA sthitibaMdha kAlAhvA thAya che. je pramANe sthitino ghAta thAya che te ja pramANe sthitibaMdha paNa ocho thAya che. AvA sthitibaMdha kAlADhA apUrvakaraNamAM hajAro thAya che jethI apUrvakaraNanA prathama samaya karatAM carama samaye saMkhyAtamo bhAga sthitibaMdha thAya che.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 A guNasthAnaka nivRtti rUpe hovAthI anivRtti rUpe kahevAtuM nathI. nivRtti eTale pherArI. e pherArInA kAraNe adhyavasAya eka sarakho raheto nathI mATe cha sthAna vRdhdhinAM ane cha sthAna hAninA prApta thai zake che. te cha sthAnonAM nAmo : vRddhinA cha sthAnonA nAma : 330 (1) anaMtabhAga vRddhi (3) saMkhyAtabhAga vRddhi (5) asaMkhyAtaguNa vRddhi eja rIte hAnInA 6 (2) asaMkhyAtabhAga vRddhi (4) saMkhyAtaguNa vRddhi (6) anaMtaguNa vRddhi sthAnonA nAma H (1) anaMtabhAgahIna (3) saMkhyAtabhAgahIna (5) asaMkhyAtaguNahIna A guNasthAnakamAM be samItI jIvo hoya che. (1) upazama samItI jIvo (2) kSAyika samakItI jIvo (2) asaMkhyAtabhAgahIna (4) saMkhyAtaguNahIna (6) anaMtaguNahIna (1) upazama samakItI jIvo :- je jIvoe cArathI sAta guNasthAnakamAM rahIne kSayopazama samakItanI prApti karI hoya e kSayopazama samakItanA kALamAM upazama zreNi prApta karavAnuM upazama samakIta pAmelA hoya e jIvo ja A guNasthAnakane pAmI zake che. ane keTalAka jIvo agyAramA guNasthAnakathI pAchA pharI upazama samIta laine AvelA hoya e jIvo hoya che. A upazama samakItI jIvo A guNasthAnakamAM cAritra mohanIya karmanI ekavIza prakRtio have je upazamAvavAnI che eTale saMpUrNa upazama karavAno che enI pUrva taiyArI kare che eTale ke AgaLanA guNasthAnakamAM kyA kramathI upazama karavI enI goThavaNa A guNasthAnakamAM rahIne
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAna bhAga-3 331 jIvakare che. evI ja rIte cArathI sAta guNasthAnakamAM rahIne je jIvo kSAyika samakIta pAmyA hoya ane pUrva eTale parabhavanuM AyuSya bAMdheluM na hoya tathA tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karela na hoya to e kSAyika samakatI jIvo A AThamAM guNasthAnakane prApta kare che ane A guNasthAnakamAM, AgaLanA guNasthAnakomAM mohanIya karmanI ekavIza prakRtiono je kSaya karavAno hoya che te kayA krame kSaya karavo enI goThavaNa rUpa pUrva taiyArI kare che mATe A guNasthAnakane apUrvakaraNa guNasthAnaka kahevAya che. A pUrva taiyArI karatAM apUrva sthitighAta Adi pAMca vAnA karato aMtaH koTAkoTI sAgaropamanI sauthI ochI sthiti bAMdhe che. A kSapakazreNInI zarUAta kahevAya che. je jIvo dharmadhyAnathI kSapakazreNI zarU kare e jIvone A guNasthAnake cauda pUrvano kSayopazama bhAva pedA thato nathI paNa jyAre bAramAM guNasthAnake zukla dhyAnane pAme tyAre caudapUrvano kSayopazama thAya che. jyAre je jIvo zukladhyAnathI kSapakazreNI prApta kare eTale zarU kare e jIvone A guNasthAnakathI cauda pUrvano kSayopazama bhAva pedA thai jAya che. A guNasthAnakano kALa niyamAM eka aMtarmuhUrtano hoya che. aSTama sopAna apUrvakaraNa guNasthAna Atmika kArya karavAmAM tatpara banelA, sarva vizvanuM samadraSTithI nirIkSaNa karanArA, janma, jarA, mRtyu, Adhi, vyAdhi, upAdhi, saMyoga, viyoga janya anaMta duHkhAnalamAM pacAtA prANIono uddhAra karavAnI uttama irachA rAkhanArA ane parahitamAM Atmahita samajanArA mahAnubhAva AnaMdasUri mumukSune udezIne
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 PIIIka bhAd-3 - -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- bolyA- "bhadra, A nIsaraNI tarapha draSTi karI AThamA pagathIAnuM avalokana kara. e suMdara sopAnanI AsapAsa je dekhAvo ApelA che, temanI sUcanAo ghaNI ja gaMbhIra ane vicAraNIya che. bhadra, A AThamuM sopAna apUrvakaraNa guNasthAnanA nAmathI oLakhAya che. A guNasthAna para AvelA jIvane apUrva evA AtmaguNanI prApti thAya che, tethI A sthAnanuM nAma apUrvakaraNa paDeluM che. A pagathIAnI AsapAsa pAMca hIrAo caLakI rahyA che, ane tenI baMne bAju be prakAzamaya paMktio dekhAya che. A dekhAvo A guNasthAnanA zuddhasvarUpane batAvI Ape che. ane tenI aMtaraMga khubI darzAve che. je A pagathIAnI AsapAsa pAMca hIrAo calake che, te evI sUcanA Ape che ke ahIM AvelAM jIvane rasaghAta, sthitighAta, guNazreNi, guNasaMkrama ane apUrva sthitibaMdha e pAMca viSayano lAbha thAya che. jyAre cAritrA mohanIyanI ekavIza prakRti upazamAvavA temaja kSaya karavA vAste atyaMta zuddha adhyavasAyathI vIrya vizeSa ullasita thavAthI e pAMca prakAranA mahAt lAbho saMpAdana thAya che, ane A guNasthAnamAM apUrva AtmaguNanI prApti thavAthI tenuM nAma apUrvakaraNa guNasthAna ApavAmAM AvyuM che. mumukSue prazna karyo"bhagavan, Ape je A pAMca hIrAnI sUcanA batAvI temAM guNazreNI ane guNasaMkrama viSe vadhAre samajutI ApavAnI kRpA karo." AnaMda munie AnaMda pUrvaka jaNAvyuM vatsa, apUrva karaNAdi aMzathIja be prakAranI zreNI para ArohaNa thai zake che. je A pagathIAnI baMne bAju be prakAzamaya paMktio che, te be prakAranI guNazreNIne sUcave che. eka zreNInuM nAma upazamazreNI che. ane bIjInuM nAma kSapakazreNI che. jyAre A apUrvakaraNa sopAnamAM jIva ArohaNa kare che. tyAre te samaye apUrvakaraNanA prathama aMzathI ja je upazamaka
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 hoya te upazama zreNIe caDe che ane je kSapaka hoya te kSapakazreNIe caDe che. 333 mumukSue zaMkA lAvI prazna karyo - "bhagavan, upazamaka koNa kahevAya ? ane tenI yogyatA kevI rIte thAya ? te kRpA karI samajAvo." AnaMda munie uttara Apyo. "vatsa, sAMbhaLa, je upazamaka muni zukla dhyAnanA prathama pAyAnuM dhyAna kare che, te upazamaka kahevAya che ane te upazamazreNIne aMgikAra kare che. je muni pUrvagata zrutanA dhAraNa karanArA, niraticAra cAritravALA ane prathamanA traNa saMhananathI yukta evA muni upazama zreNIne prApta kare che. te upazama zreNIvALA muni jo alpa AyuSyavALA hoya to kALadharmane pAmyA pachI teo pAMca anuttara vimAnamAM utpanna thAya che, paraMtu jemane prathama saMhanana hoya teja anuttara vimAnamAM utpanna thAya che. ane je bIjA saMhananavAlA hoya che te anuttara vimAnamAM utpanna thatA nathI. jeo sevArta saMhananavALA hoya che, teo cothA maheMdra devaloka sudhI jai zake che. eTale tyAM sudhI utpanna thAya che. bAkInA kIlikAdi cAra saMhananavAlA babe devaloka uttarottara vRddhi karatAM tyAMsudhI gamana karI zake che. prathama saMhananavAlA mokSa sudhI gamana karI zake che, ane jenuM AyuSya sAtalava adhika hota to te avazya mokSe jAta, teja svArtha siddha vimAnamAM utpanna thAya che." mumukSu prasanna thaine bolyo- "bhagavan, ApanI vANIe mArA hRdayanI zaMkA parAsta karI che, have kSapakazreNInuM svarUpa kahevAnI kRpA karo." munivarya magna thaine bolyA- "vatsa, caramazarIrI eTale
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 - - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 jenuM chelluM zarIra che, ane jeNe AyuSya bAMdhela nathI evA alyA karmI kSepakamunine cothA guNasthAnamAM narakAyuno kSaya thai javAthI ane pAMcamAM guNasthAnamAM tiryaMcanA AyuSyano kSaya thai javAthI tene sAtamA guNasthAnamAM devAyuno kSaya thai jAya che, te sAthe darzana mohanA saptakano paNa kSaya thai jAya che. tyAra pachI te kSapakamunine ekaso ADatrIsa karmaprakRkinIja sattA rahe che, tyAre te AThamA guNasthAnanA pagathIApara caDe che. A sthAna upara utkRSTa rUpAtIta nAmanA dharmadhyAnanuM te vAraMvAra sevana karatAM abhyAsarUpa thai jAya che, tethI tene ahiM tattva prApti thAya che. vatsa, A AThamAM sopAna upara Avelo AtmA-jIva pRthaphatva vitarka sapravicAra nAmanA zukla dhyAnanA prathama pAyAnuM dhyAna kare che, tenuM dhyAna karanAra muni vajaRSabhanArAja nAmanA prathama saMvanana yukta hoya che. je saMhanana tenI Atmika unnatimAM upayogI thai paDe che." mumukSue prazna karyo - "bhagavad, A sopAna upara yogIMdra kSapaka kevI rIte dhyAna kare che, te kRpA karI kaho." AnaMdasUri bolyA- "bhadra, A sopAna upara rahela kSapaka muni vyavahAra apekSya dhyAna karavAne yogya thAya che. te nibiDa haThaparyakAsana kare che. nIzcala Asana karIne. kAraNake Asana jayaja dhyAnanA prathama prANa che. je parcakAsana jaMghAnA adho bhAgamAM paga upara karavAthI thAya che. tema keTalAeka siddhAsana paNa kare che. vaLI Asanano kAMi niyama nathI ema paNa kaheluM che. je AsanathI cittanI sthiratA thAya evuM game te prakAranuM Asana te vAstavika che. jyAre te kSapayogI dhyAnastha thAya che, tyAre teNe nAsikAnA agra bhAgamAM jeNe netranI draSTi sthApanA karelI che
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Inka bhAd- 335 evA prasanna netravALA hoya che, temaja tenA netro ardha vikasIta rahe che. te samaye tenA mana, citta ane aMtaHkaraNanA saMkalpavikalparUpa vyApAra baMdha thAya che. te kAle tenAmAM koi jAtanI icchA hotI nathI. mAtra A saMsArano uccheda karavAno teno udhama hoya che. kAraNake bhavane uccheda karavAnI abhilASAvALA dhyAnavAnane ja yoganI siddhi thAya che. te mahAn yogI prANAyAma dvArA potAnA prANano rodha kare che. te prANAyAmanA pUraka, recaka ane kuMbhaka evA traNa prakAra bane che. zvAsozvAsane pUre te pUraka, tene bahAra khAlI kare te recaka ane aMdara nirodha (ghaDA rUpe atizaye karI sthira kare) te kuMbhaka kahevAya che. pUrakamAM bAra AMgaLa sudhInA bAharanA pavanane AkarSavAmAM Ave che. recakamAM nAbhikamalanA udarathI halave haLave pavanane bAhara kADhavAmAM Ave che ane kuMbhakamAM pavanane ghaDArUpe atizaya sthira karavAmAM Ave che. vatsa, A pramANe trividha prakAre pavanane jItavAthI manano nirodha (vaza) thai zake che, kAraNa ke, jyAM mana che tyAM pavana ane jyAM pavana tyAM mana raheluM hoya che. tevI rIte pavananA jayathI AkuMcana tathA nirgamana sAdhIne vAyuno saMgraha ane cittanuM ekAgrapaNuM sAdhI (ciMtana karIne) samAdhine viSe nizcalatA prApta thAya che." | mumukSue zaMkA lAvI kahyuM - "bhagavad tyAre to ema siddha thayuM ke, kSapakazreNI para ArohaNa karatAM prANAyAmano krama avazya rAkhavo joie. prANAyAmanA krama sivAya bhapakazreNI para ArohaNa thai zake nahIM, ema samajavuM." AnaMdamuni bolyA- "vatsa, ema samajavAnuM nathI. dravya ane bhAvamAM bhAvanIja pradhAnatA che. prANAyAma kare to ja kSapakazreNIe caDI zakAya evo kAMi niyama nathI. e dravya che.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 cauda guNasthAna bhAga-3 kSapaka purUSano bhAva ja kSapakazreNInuM kAraNa che. prANAyAma vagere to tenA ADaMbara che. tattvathI to bhAva ja pradhAna che. marUdevA vagere ghaNAM AtmAo kevaLa bhAvathI ja kSapakazreNI para ArUDha thayelA che." mumukSu sAnaMda vadane bolyo- "bhagavad, te viSe have huM niHzaMka thayo chuM. kRpA karI zukala dhyAnanA prathama pAyAnuM svarUpa samajAvo." AnaMdamuni harSita vadane bolyA- "bhadra, zukaladhyAnanA prathama pAyAnuM nAma sapRthakatva, savitarka, savicAra che. temAM vitarka sahita vatte te savitarka, temaja vicAra sahita varte te savicAra ane pRthatva sahita vatte te sapRthakRtva. A traNa vizeSaNa yukta hovAthI tenuM te nAma sArthaka che. temAM vyuta zAstranI ciMtA rahe che, tethI te savitarka che. zabda artha tathA yogAMtaramAM saMkramaNa karavAnA temAM vicAra thAya che, tethI te savicAra che, ane dravyaguNa paryAyAdithI temAM anyapaNuM che, tethI te sapRthakatva che. eTale te dhyAna dharatAM aMtaraMga dhvanirUpa vitarka thAya che, kAraNake svakIya nirmaLa paramAtma tattva anubhavamaya aMtaraMga bhAvagata AgamanA avalaMbanathI A savitarka dhyAna che, ane tethI je dhyAnamAM pUrvokta vitarka vicAraNA rUpa arthathI arthAtaramAM, zabdathI zabdAMtaramAM ane yogathI yogAMtaramAM saMkramaNa hovAthI te savicAra saMkramaNa che, temaja je dhyAnamAM pUrvokta te vitarka ane savicAra arthI vyaMjana yogAMtara saMkramaNa rUpa paNa zuddhAtmAnI peThe dravyathI dravyAMtaramAM athavA guNothI guNAMtaramAM athavA paryAyothI paryAvaramAM jAya che, temAM sahabhAvI te guNa che ane kramabhAvI te paryAya che.) te dravyaguNa paryAyAMtaromAM je dhyAnamAM anyatva pRthakatva che te sapRthaphatva che. AvA zukala dhyAnanA prathama pAyAthI dhyAtA jIva
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 uttama prakArano lAbha meLavavAne bhAgyazALI thAya che. prathama to tenAmAM evA prakAranI koi Atmazuddhi prApta thAya che ke jethI te zuddhi muktirUpI lakSmInA mukhane batAvanArI thai paDe che; kAraNa ke, savitarka savicAra sapRtha nAmanA zukla dhyAnano dhyAtA yogIvra samAdhino zuddha upAsaka hoya che. bhadra mumukSu, ahiM eka vAta khAsa lakSamAM rAkhavAnI che. je e zukala dhyAnano prathama pAyo che, te pratipAtI kahevAya che, eTale te patanazIla utpanna thAya che, tathApi te eTalo badho ati nirmaLa che ke, tenA prabhAvathI A sopAnapara rahelA jIvane uparanA sopAna upara ArohaNa karavAnI cAhanA rahyA kare che. bhAi mumukSu, jo, A sopAna upara chavIza ratno prakAzI rahyA che, teomAMthI batrIza, boMtera ane ekasoADatrIza kiraNonA jALa nIkaLe che. 339 A dekhAva uparathI evI sUcanA thAya che ke, A AThamA sopAnapara AvelA jIvane nidrAddhika, (be jAtanI nidrA) devaddhika, (be deva jAti) paMcendriya jAti, prazasta vihAyogati trasanavaka (nava jAtanA trasa) vaikriya, AhAraka, vaijasa, kArmaNa, vaikriyaupAMga, AhAraka upAMga, Adha saMsthAna, nirmANa nAma, tIrthaMkara nAma, varNa catuSka (cAravarNa), agurUlaghu, upaghAta ane ucchavAsa A batrIza karma prakRtino baMdha-vyavacheda thavAthI chavIza karmaprakRtino baMdha kare che. ane chellA traNa saMhanana ane samyaktva moha A cArano udaya vyavaccheda thavAthI te boMtera karmaprakRti vede che, ekaMdara ahiM ekasoADatrIza karmaprakRtinI sattA rahelI che. A dekhAva uparathI A vAta siddha thAya che. vatsa, A AThamA apUrvakaraNa guNasthAnanuM svarUpa hRdayamAM rAkhI tenuM manana karaje. je bhaviSyamAM tArA AtmAne upayogI thai paDaze. 33 AnaMdarSinA A vacano sAMbhaLI mumukSu atyaMta khuzI khuzI
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 ----------- thai gayo. teNe te mahAtmAnA caraNamAM praNAma karI jaNAvyuM, "bhagavad, A sopAnanA vRttAMte mArA hRdayapara UMDI chApa pADI che. zukla dhyAna dhyAvAne mATe hRdayabhAvanA bhAve che, ane e ucca sthitinI abhilASA kare che. Apa mahAnubhAvano prasAda mArI e bhAvanA ane abhilASAne saphaLa karo." navamuM anivRttikaraNa guNasthAna A guNasthAnakano kALa jaghanyathI tathA utkRSTathI asaMkhyAta samaya sudhI eka aMtarmuhUrtano hoya che. A guNasthAnakanAM pariNAmane-adhyavasAyane prApta thayelo jIva pAcho to nathI. nivRtti eTale pAchuM vuM ane anivRtti eTale pAchuM nahi vuM te. A guNasthAnakamAM upazama zreNivALA jIvo upazama samakIti ane kSAyika samakIti banne prakAranA hoya che ane kSapaka zreNivALA jIvo kSAyika samIkItI hoya che. A guNasthAnakamAM rahIne upazama zreNivALA jIvo mohanIya karmanI vIza prakRtione je krama kahelo che te krama mujaba upazamAve che ane kSapaka zreNivALA jIvo je krama jaNAvAze e krama mujaba mohanIya karmanI vIza prakRtiono kSaya kare che tenI sAthe ne sAthe bIjA karmonI eTale darzanAvaraNIya karmanI ane nAma karmanI thaine 16 prakRtiono paNa kSaya kare che. A guNasthAnakvA asaMkhyAtA samayomAM je jIvo je samayane prApta kare eTale je samayamAM caDhe che te samayamAM jevA pariNAma eTale adhyavasAya hoya che. arthAta zukladhyAnano pahelo pAyo dhyAna rUpe hoya che. evA ja pariNAma bhUtakALamAM anaMtA jIvo e samayanA adhyavasAyane pAmelA hatA
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 33c - - - - - - ane bhaviSyamAM je AtmAo A guNasthAnakanA e samayanA adhyavasAyane pAmaze e badhAnA adhyavasAyo eTale pariNAmo eka sarakhA ja hoya che. A samaya samaya nA adhyavasAyamAM eka eka karatAM anaMta guNa anaMta guNa vizuddhi prApta thatI jAya che ane e pariNAmanI vizuddhithI je je samaye je prakRtiono nAza thato hoya te pramANe nAza thato ja jAya che ane anaMta guNA vizuddhi vadhatI jAya che. A guNasthAnakamAM kaSAya skula rUpe udayamAM raheto hovAthI bAdara rUpe raheto hoya che. A guNasthAnakanuM bAdara saMparAya guNasthAnaka kahevAya che, saMparAya = kaSAya. navama sopAna (anivRtti guNasthAna) jemanI manovRtti sarvAtmabhAvamAM lIna thayelI che, jemanA hRdayamAM A jagatanA jIvonA kalyANanA ciMtavanano pravAha vahana thayA kare che ane jeo sarvadA karUNAnA mahAsAgaramAM magna thayelA che, evA mahAtmA AnaMdasUri potAnA bhakta, ane dharma premI mumukSune vizeSa bodha ApavAnI icchAthI bolyA, bhadra "A tattamaya sUcanAothI bharapUra evI A nIsaraNInA navamA pagathIA upara draSTi kara. A suMdara sopAna anivRtti bAdara nAmanA navamA sthAnathI oLakhAya che. te pagathIAnI aMdara nava rekhAo dekhAya che, te tenA nava bhAgane sUcave che. tenI AsapAsa bAvIza jhAMkhA tilako dekhAya che ane A sopAnamAMthI bAvIza, chAsaTha, ane pAMtrIsA aMzuo phuraNAyamAna thAya che ane te ekaMdara ekasokasanI saMkhyAmAM dekhAya che. bhadra, te sarvanI gaNanA karavI hoya to dhyAna
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - -- 340 cauda bhAga-3 - - ApIne gaNI leje." A navamA sopAnano saMbaMdha AThamA sopAnanI sAthe hovAthI te baMnenI ghaTanA maLatI Ave che. A sopAnanA dekhAvonI sUcanA dhyAnapUrvaka sAMbhaLaje. | mumukSu AnaMdapUrvaka bolyo - "bhagavan, hRdayamAM jIjJAsA prabaLatAne dhAraNa kare che ane ApanI vANI sAMbhaLavAne nava navA bhAvanAo pragaTa thAya che. kRpA karI A sopAnanI uttama sUcanAo darzAvo." AnaMdarSi utsAhathI bolyA - "bhadra, A navamA sopAnanuM nAma anivRttinAdara che. A saMsAranA je bhogavilAsa joyAM hoya, sAMbhaLyA hoya temaja anubhavyA hoya, tenI AkAMkSA ke temane mATenA saMlpa vilpono A sthAne abhAva che, tethI AsthAnamAM nizcaya pradhAna pariNatirUpa paramAtmAnA ekatva rUpa bhAvanI nivRtti thatI nathI, tethI A sthAna anivRtti che, ane apratyAkhyAna vagere bAra kaSAya tathA nava nokaSAyane upazamAvavA temaja temano kSaya karavA mATe ghaNo ja udhama thAya che tethI temAM bAdara pada vadhAreluM che. te sarva saMdarbhita arthane laine A navamuM sopAna anivRttinAdara nAmathI oLakhAya che. A guNasthAna para paka AtmA potAnAmAM yogyatA prApta karI ArohaNa kare che. A pagathIAnI aMdara je nava bhAgane darzAvatI nava rekhAo dekhAyA che, te A navamA guNasthAnanA nava vibhAga sUcavelA che. kSapaka AtmA jyAre A sopAna upara ArUDha thAya che, tyAre te karmanI prakRtiono nava prakAre kSaya kare che. (1) narakagati, (2) narakAnupUrvI, (3) tiryagati, (4) tiryaMcAnupUrvI, (5) sAdhAraNanAma, (6) udhota nAma, (7) sUkSma, (8) dvAdriyajAti, (9) trIdriya jAti, (10) caturiMdriya jAti, (11) ekeMdriya jAti,
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - cauda guNasthAnaka mArga-3 341 - - (12) AtapanAma, (15) traNa satyAnaddhi ane (16) sthAvara tyAnarvei nAma-A karmanI soLa prakRtino kSaya prathama bhAgamAM kare che. bIjA bhAgamAM apratyAkhyAna kaSAya tathA pratyAkhyAna kaSAyanI cokaDIno kSaya kare che. trIjA bhAgamAM napuMsaka vedano kSaya kare che. cothA bhAgamAM strIvedano kSaya kare che. pAMcamAM bhAgamAM hAsya, rati, arati, bhaya, zoka ane jugupsA -e nokaSAyano kSaya kare che. chaThThA bhAgamAM ati nirmaLa dhyAnanA prabhAvathI purUSa vedano kSaya kare che. sAtamA bhAgamAM saMjvalana krodhano kSaya kare che ane AThamA bhAgamAM saMjvalana mAnano ane navamA bhAgamAM saMjvalana mAyAno kSaya kare che. vatsa, e uttama sUcanA darzAvAne mATe navA rekhAono dekhAva kevo manohara Apelo che? tenI upara je bAvIza jhAMkhA tilako dekhAya che, te evuM sUcave che ke, A guNasthAnamAM vartanAro jIva hAsya, rati, bhaya, jugupsA A cArano vyavaccheda hovAthI bAvIza prakRtino baMdha kare che. je chAsaTha ane pAtrIzA aMzuo phuraNAyamAna thAya che, te uparathI evI sUcanA darzAvI che ke, e sopAna para rahelA munine cha prakAranA hAsyano udaya vyaccheda thavAthI te chAsaTha prakRtine vede che ane navamA aMzamAM (bhAgamAM) mAyA paryata prakRtiono kSaya karavAthI pAMtrIza prakRtino vyavaccheda thAya che. ane jethI ekaMdara ekaso traNanI saMkhyA dekhAya che, te evuM sUcave che ke, pelI je pAMtrIza prakRtino vyavaccheda thavAthI ahiM ekaso traNa prakRtinI sattA che. vatsa, A pramANe A sopAnanI camatkArI bInA che. ahIM vartanArA kSepakane evo koi uttama AnaMda prApta thAya che ke, jene mATe anubhavI mahAtmAo uttama Azaya darzAve che." mumukSue magna thaine jaNAvyuM - "bhagavan, ApanI vANI yathArtha che. A sopAnanI samRddhi prApta karavAne hRdayamAM uttama
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 bhAvanAo pragaTa thAya che ane hRdayanA pariNAma pUNyanI puSTine dhAraNa kare che. je jIvo A pavitra pagathIAnA pradezane prApta thayelA hoya, temane pUrNa dhanyavAda ghaTe che, ane temaNe prApta karela manuSya janma sarva rIte kRtArtha thayeluM che. huM paNa mArA hRdayamAM AzA rAkhuM chuM ke, A AtmA tevI sthiti prApta karavAne sadA bhAgyazALI thAya." zamuM sUkSma saMparAya guNasthAnaka 342 navamA guNasthAnakamAM bAdara kaSAyone udayathI bhogavI eno saMpUrNa nAza kare che ane saMjvalana lobha kaSAyano paNa bAdara eTale sthUla rUpe rahelA pudgalone paNa udayamAM lAvIne bhogavIne nAza karI jyAre sUkSma kITTI rUpe saMjvalana kaSAya udayamAM bhogavavAno bAkI rahe tyAre navamuM guNasthAnaka samApta thAya che ane jIva dazamA sUkSma saMparAya guNasthAnanA adhyavasAyane pAme che. A guNasthAnakamAM rahelo jIva kSapakazreNivALo je hoya te saMjvalana lobhano nAza karavA mATe purUSArtha karI rahelo te saMjvalana lobhano nAza karavA mATe purUSArtha karI rahelo hoya che e purUSArthamAM eka eka samaye saMjvalana lobha kaSAyano je rasa hoya che te rasa kITTIonAM anaMtA anaMtA TukaDA karIne temAMthI eka TukaDo rAkhIne bAkInA anaMtA TukaDAone bhogavIne nAza kare che bAkI rahelA eka TukaDAnA pAchA anaMtA TukaDA kITTIo rUpe kare che ane temAMthI eka TukaDo rAkhIne anaMtAno nAza kare che e rIte hajAro vAra sudhI samaye samaye anaMtA anaMtA TukaDAo karI. karIne eka eka TukaDo rAkhI rAkhIne saMpUrNa lobhano nAza kare che. A purUSArtha
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 karavAmAM jIvane je parizrama (thAka) paDe che temAM jJAnI bhagavaMtoe lakhyuM che ke svayaMbhUramaNa samudra asaMkhyAta koTAkoTI yojanano rahelo che ke je eka yojana = 3200 mAila evA samudrane koi jIva be bhujAthI tarIne sAme kAMThe jAya eTale e samudrane saMpUrNa taratA jeTalo thAka lAge eTalo thAka A lobhane kADhavAmAM lAge che. ane jyAre e saMjvalana lobha A rIte udayamAMthI saMpUrNa nAza pAme ke tarata ja sattAmAMthI paNa nAza pAme che ane dazamA guNasthAnakano kALa pUrNa thAya che. zama sopAna (sUkSma saMparAya guNasthAna) 343 zAMtinA mahAn sAgaramAM sadA magna rahenArA. paropakAranA mahAn vratane dhAraNa karanArA ane vizvajanonA uddhArane mATe niraMtara nirdoSa pravRtti karanArA mahAnubhAva AnaMdasUri AnaMda sAgaramAM taratA A pramANe bolyA - "bhadra mumukSu, have A nIsarINInA dazamA sopAna tarapha draSTipAta kara. e sopAnanI AsapAsa je dekhAva Avelo che, tene sUkSmatAthI avalokana kara. A sopAna darzanIya ane bodhanIya che, te sAthe AtmAnI utkRSTa sthitine darzAvanAra ane zAMtirUpa sudhAne varSAvanAra che. vatsa, A sopAnanuM nAma sukSmasaMparAya guNasthAna che, sUkSma rahelo che. saMparAya eTale kaSAya jemAM te sUkSma saMparAya kahevAya che. ahIM sUkSma paramAtmatattva bhAvanA baLathI sattAvIza prakRtirUpa moha upazAMta thatAM ane kSaya thatAM eka sUkSma khaMDarUpa lobhanuM astitva jyAM che, tethI A dazamA guNasthAnanuM nAma sUkSma saMparAya paDeluM che. navamA pagathIA upara Avelo kSapakaguNI tyAMthI AgaLa
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 vadhI A dazamA sUkSma saMparAya sopAna upara Ave che. jyAre te ahIM caDhe che, tyAre kSaNamAtramAM saMjvalananA sthula lobhano kSaya karatAM Aroha kare che. vatsa, jo A sopAnanI AsapAsa sattara ratnamaya graMthio dekhAya che ane temAMthI sATha kiraNo nIkaLe che. jenI AsapAsa bIjo ekaso be kiraNonuM vRMda sphurI rahyuM che." mumukSue hRdayamAM AnaMda pAmIne kahyuM, bhagavan, A dekhAva ghaNo ramaNIya lAge che, temAMthI je sUcanA udbhavatI hoya te kRpA karI samajAvo. 344 AnaMdasUri bolyA- "bhadra, je A sattara ratnamaya graMthio che, te evuM sUcave che ke, A sUkSmasaMparAya guNasthAna para ArUDha thayelo jIva sattara prakRtino baMdha kare che. kAraNa ke, A sthAnapara AvelA jIvane purUSaveda tathA cAra saMjvalanano baMdha vyavaccheda thavAthI te sattara prakRtino baMdha thAya che, ane ahiM traNa veda tathA traNa kaSAyano uda vyavaccheda thavAthI te sATha prakRti vede che. te A sATha kiraNothI sUcavAya che. ane je A ekaso be kiraNonuM vRMda sphurI rahyuM che, te evI sUcanA kare che ke, A sthAne mAyAnI sattAno vyavaccheda thavAthI ekaso be prakRtinI sattA che, vatsa, A vAta niraMtara lakSamAM rAkhavAnI che. A pagathIAne mATe adhikArI thayelA kSapaka munio AtmAnI ucca sthitinA pUrNa anubhavI bane che ane potAnA guNonA gauravane vadhAre che." mumukSu AnaMda vadane bolyo - "bhagavan, ApanI A vANI sAMbhaLI mArA aMtaramAM AnaMdano mahAsAgara uchaLe che ane zarIra romAMcitta thai jAya che, tathApi hRdayanA eka pradezamAM jarA zaMkAe sthAna prApta karyuM che, tene dayA lAvIdUra karo." AnaMdasuri bolyA, "bhadra, zI zaMkA che ? te khuzIthI pragaTa kara."
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 345 - - mumukSu bolyo- bhagavan, Ape kahyuM ke, A dazamAM guNasthAnamAM sUkSma khaMDarUpa lobhanuM astitva rahe che, to tenuM zuM kAraNa che ? te samajAvo. AnaMdamunie utsAhathI jaNAvyuM, bhadra, e vAtanuM spaSTIkaraNa AgaLa thai zakaze; kAraNake, AThamA, navamA, dazamA, agIyAramA ane bAramA guNasthAnone eka bIjAnI sAthe paraspara saMbaMdha rahelo che, tethI bAramA sopAna sudhI sAmAnya vivecanA karI pachI tane badhI samajutI ApIza, eTale tArI zaMkA tadana parAsta thai jaze. | mumukSue prAMjali thaine kahyuM, "bhagavad, Apano mArIpara anugraha che. tethI huM ApanI pAsethI niHzaMka thai uttama lAbha saMpAdana karIza. have AgaLanI sUcanAo kRpA karI darzAvo ane samajAvo." ApyArama upAzAMta moha guNasthAnaka - A guNasthAnake upazama zreNivALA jIvoja AvI zake che. upazama samakatI jIvo athavA kSAyika samIkItI jIvo hoya che. pahelA traNa saMghayaNavALA jIvo A guNasthAnane prApta karI zake che. A guNasthAnakethI jIva avazya patana pAme che eTale je rIte mohanIya karmano upazama karIne caDhyA hoya e rIte pAchA utare che ane upazama samakatI jIvo cothA guNasthAnake AvI bIjA guNasthAnake jai pahelA guNasthAnakane prApta thai zake che ane yAvata nigodamAM paNa jAya che. hAla narakamAM agyAramethI paDelA asaMkhyAtA che. nigodamAM
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 cauda sthAnika bhAga-3 anaMtA rahelA che. je jIvonuM AyuSya agyAramAM guNasthAnake pUrNa thai jAya te jo pahelA saMghayaNavALA jIvo hoya che te maraNa pAmI avazya anuttara vimAnamAM utpanna thAya che ane je bIjA, trIjA saMghayaNavALA. jIvo hoya che te maraNa pAmIne vaimAnika devalokamAM utpanna thAya che paNa anuttaramAM utpanna thatAM nathI. A jIvone mohanIya karmanI aTTAvIza pravRtiomAMthI ekeya prakRtino udaya hoto nathI paNa sattAmAM keTalAka jIvone mohanIyanI 28 hoya che. keTalAka jIvone anaMtAnubaMdhi 4 kaSAya. vinA 24nI sattA hoya che ane keTalAka jIvone darzana saptaka vinA ekavIza prakRtionI sattA hoya che. | darzana mohanIyanI-samyaktva mohanIca-mizramohanIya ane mithyAtvamohanIya A traNanI sarvathA upazamanA hovA chatAM eTale upazama hovA chatAM traNeyano aMdaro aMdara saMkrama cAlu hoya che. ezaSNa sopAna (upazAMtamoha guNasthAna) zuddha hRdayamAM paramAtmAnuM ja ciMtavana karanArA ane A vizvanI kSaNika sthitine mAnanArA mahAnubhAva AnaMdasUri meghanA jevI vANIthI bolyA-bhadra, A agIyAramA sopAna upara draSTi kara. A sopAna upazAMtamoha nAmanA guNasthAnathI oLakhAya che. upazamakaja muni upazama murtirUpa sahaja svabhAvabalathI sarva mohakarmane ahiM upazAMta kare che, tethI A guNasthAnanuM nAma upazAMtamoha kahevAya che. vatsa, A sopAnanA dekhAvonuM bArIkapaNe avalokana kara. A pagathIAnI aMdara nIce paDato DhALa rahelo
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - cauda guNasthAna bhAga-3 347 - - - - che, tenI pAse bIjI upara javAnI nAnI nAnI sIDIo AvelI che. A sopAnanI pAse eka ratnamayagraMthi dekhAya che, ane temAMthI ogaNasATha kiraNo nIkaLe che, ane upara jotAM ekaso uDatAlIza sUkSma kiraNonuM eka vRMda phurI rahyuM che, te ghaNuMja manohara lAge che. | mumukSu sasmitavadane bolyo - "bhagavad , A sopAnanI zobhA joi mArA hRdayamAM AnaMdanI urmio uchaLe che. A dekhAva uparathI ane nAma uparathI mane khAtrI thAya che ke, A sopAnanI khubI koi vilakSaNa ja haze. teno dekhAva jotAMja A saMsArano moha nirmula thato hoya, tevo AbhAsa thAya che. te sAthe mAruM hRdaya sAkSI pUre che ke, ahiMthI mane koi utkRSTa bodhano lAbha thaze. mahAnubhAva, Apa kRpA karI A dekhAvanuM vivecana mane satvara kahI saMbhaLAvo. te sAMbhaLavAne mAruM hRdaya ati utsuka thAya che." AnaMdamuni aMgapara umaMga lAvIne bolyA- "bhadra, A agIyAramAM upazAMtamoha guNasthAnamAM je jIva upazamaka hoya te Ave che. prathama AThamA apUrvakaraNa guNasthAnamAM je be zreNIo viSe kahevAmAM AvyuM hatuM, temAM kSapakazreNIne mATe te sthaLe yogyatA kahI hatI, ane je bIjI upazamazreNI che, teno upayoga ahiM thAya che." ' upazamazreNI kevA muni kare che ? tene mATe meM tane AgaLa kahela che. A pagathIAnI aMdara je DhAla dekhAya che, te evuM sUcave che ke, A upazAMtamoha sopAna uparathI koivAra nIce paDI javAya che. ahIM vartanAra upazAMta munine jyAre cAritra mohanIyano tIvra udaya thAya che, tyAre te ahiMthI nIce paDI jAya che, eTale punaH mohajanita pramAdathI te patita thai jAya che. koi anubhavI mahAtmAe te uparathI A guNasthAnane jaLanI sAthe sarakhAvyuM che.
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 cauda guNasthAnaka bhAva5-3 jema pANImAM mala nIce besI javAthI pANI nirmaLa thAya che, paNa punaH koi nimitte kAraNathI pAchuM malina banI jAya che, tevI rIte A guNasthAnapara vartanArA jIvane bane che. zruta kevaLI, AhAraka zarIrI, jumati-mana:paryavajJAnI ane upazAMta mohIA sarve pramAdane vaza thai anaMta bhava kare che cAra gatimAM vAsa kare che. evI vAta eka mahAtmAe jaNAvelI che. mumukSue hRdayamAM dIrdha vicAra karI prazna karyo. "mahAtmana, A upazAMta moha guNasthAnamAM AtmAne lagatA kayA kayA guNo hoya ane ahiM vartanArA upazamaka jIvo guNasthAnomAM kevI rIte caDe che ? ane kevI rIte paDe che ? te kRpA karI samajAvo." mumukSunA mukhathI A ubhaya prazno sAMbhaLI AnaMdarSi hRdayamAM AnaMdita thai gayAM. eTale mumukSanI buddhimAM bodhanA baLathI prazna karavAnI AvI zakti joi, teo atyaMta khuzI thai gayA. te sasmita vadane bolyA :- "bhadra, A agIyAramAM upazAMta moha guNasthAnamAM upazama samyaktva, upazamacAritra ane upazama janitabhAva hoya che, mAtra kSAyika temaja kSAyopathamika bhAva hoto nathI. eTale ahIM caDanAro AtmA upazama sahita samyaktva, cAritra ane Upazama janita bhAva prApta karI zake che. bhadra, upazamakajIvo guNasthAnakomAM kevI rIte caDe che ane paDe che ? te sAvadhAna thaine sAMbhaLa. AThamA apUrvakaraNa guNasthAnathI navamA anivRtti bAdara guNasthAnamAM jAya che, ane tyAMthI dazamAM sUkSma saMparAmAM jAya che ane temAMthI A agIyAramAM UpazAtamoha guNasthAnamAM jAya che. je AThamAapUrvakaraNa vagere cAre guNasthAnomAM lathaDe che, to te paDatAM paDatAM (Upazama zreNIvALA) mithyAtva guNasthAnamAM AvI jAya che. A sthaLe eka vAta khAsa lakSamAM rAkhavAnI che ke, je te jIva carama zarIrI hoya to te sAtamAM guNasthAna sudhI AvIne krIvAra te sAtamAM
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAd-a 349 guNasthAnathI kSapakazreNI karavA mAMDe che paraMtu jeNe ekavAra Upazama zreNI karI hoya te ja kSapaka zreNI karI zake che ane jeNe eka bhavamAM be vAra upazamazreNI karI hoya te teja bhavamAM kSapakazreNI karI zakatA nathI. A vAta khAsa lakSamAM rAkhavAnI che." | mumukSu sAnaMda thaine bolyo. "bhagavad , huM niHzaMka thayo chuM tathApi eka prazna karavAnI icchA thAya che. Ape je kSepaka ane upazama zreNI karavAnA saMbaMdhamAM kahyuM, te mArA lakSamAM AvyuM che; paraMtu upazama zreNIvALA jIvone keTalA bhava thatA haze ? te jANavAnI icchA che, to kRpA karI te samajAvo." AnaMdasUri zAMta svarathI bolyA- "vatsa, A saMsAramAM eka jIvane AzrI aneka bhavamAM thai cAravAra upazama zreNI thAya che ane eka bhavamAM bevAra upazama zreNI thAya che." mumukSu prasanna thaIne bolyo, bhagavad, mArI zaMkA parAsta thai gai che, tathApi eka bIjI jijJAsA pragaTa thai AvI che. upazamazreNImAM jIva kevI rIte upazama kare che ? te jANavAne hRdaya Atura banyuM che. AnaMdarSi bolyA, "bhadra, tArI A jijJAsA yathArtha che. sAMbhaLa, prathama jIva anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lobhano upazama kare che, pachI mithyAtvamoha, mizramoha ane samyaktva mohane upazamAM che, pachI napuMsakaveda, strIveda, pachI hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA, cha nokaSAyane upazamAve che. pachI anukrame purUSaveda, apratyAkhyAnI krodha, pratyAkhyAnI krodha, saMjavalana krodha, apratyAkhyAnImAna, pratyAkhyAnImAna, saMjavalanamAna, apratyAkhyAnImAyA, pratyAkhyAnImAyA, saMjvalanamAyA ane te pachI apratyAkhyAnIlobha pratyAkhyAnIlobha ane saMjvalanalobha ema anukrame upazAMta kare che." mumukSu prasannavadane bolyo, mahAnubhAva, upazamazreNImAM jIva
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 kevI rIte upazama kare che te vAta samajyo, paraMtu have eka prazna mAtra karavAnI icchA thAya che, te eke upazamazreNIvALA mokSa yogya kevI rIte thai zake che ? ane upazamakaja apUrvAdi guNasthAnomAM zuM kare che te jANavAnI jIjJAsA che, to te jaNAvI kRpAmAM vadhAro karazo ? AnaMdasUri ghaNAja AnaMda sAthe bolyA, he bhadra, sAta lava, eka muhurtano agIyAramo bhAga che, tevA sAta lava AyuSya jene bAkI rahyuM che, evA upazamazreNI khaMDita karanArA parAMDamukha thayelA, sAtamA guNasthAnamAM AvIne pharI kSapakazreNI mAMDIne sAta lavanI vacamAM kSINamoha guNasthAna prApta karI aMtaH kRta kevaLI thai mokSagamana kare che, tekAraNathI duSaNa nathI. tathA je puSTAyuvAlA upazamazreNI kare che, te akhaMDitazreNIthI cAritra mohanIyano upazama karIne agIyAramA guNasthAne pahoMcI upazamazreNI samApta karI nIce paDe che. 350 have upazamakaja apUrvAdi guNasthAnomAM saMjvalana lobha varjine bAkInI mohanIya karmanI vIza prakRti, apUrva karaNa tathA anivRtti bAdara, A be guNasthAnamAM upazamAve che; tyAra pachI anukrame sUkSma saMparAya guNasthAnamAM saMjvalana lobhane sUkSma kare che, tyAra pachI anukrame upazAMta moha guNasthAnamAM te sukSmalobhane sarvathA upazamAve che. mumukSu, aMtaraMga AnaMdane darzAvato bolyo- "bhagavan, huM sarva prakAre niHzaMka thayo chuM. A upazAMta mohano prabhAva sAMbhaLI mAro AtmA upazAMtamoha thavAnI bhAvanA bhAve che. have A manohara dekhAvanI sUcanAnuM spaSTIkaraNa karI mArA bodhamAM vRddhi karavAnI kRpA karo." AnaMdamuni bolyA- "vatsa, A pagathIA upara je upara javAnI nAnI nAnI sIDIo che, te ema sUcave che ke, ahiM
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 351 cauda guNasthAnaka bhAga-3 Avelo jIva caDe che ane paDe che. jene mATe meM tane prathama samajAvyuM che. bhadra, jo, je A ratnamaya eka graMthi dekhAya che, te evuM sUcave che ke, ahiM ArUDha thayelo upazamaka jIva zAtA vedanIyarUpa ejja prakRtino baMdha kare che; je tenI pAse A ogaNasATha kiraNo prakAze che, te evuM sUcave che ke, ahiM vartato jIva ogaNasATha prakRti vede che. tenI AsapAsa je ekaso aDatALIza sUkSma kiraNonuM jALa re che, te ema darzAve che ke, ahiM ekaMdare ekaso aDatALIza prakRtinI utkRSTi sattA che. vatsa, A pramANe AsopAnano dekhAva hetupUrvaka che ane hRdayathI manana karavA yogya che." AnaMdasUrinI vANI sAMbhaLI mumukSu prasanna thai gayo ane teNe te mahAtmAne punaH bhaktipUrvaka vaMdanA karI. upazama zreNInuM svarUpa kSayopazama samakiti jIvo 4 thI 7 guNasthAnake rahelA upazama zreNI prApta karavA mATe upazama samakita pAmavAnI zarU Ata kare che tathA AyuSya abaMdha-AyuSyabaMdhaka kSAyika samakiti jIvo upazama zreNI prApta karI zake che A jIvo upazama samakita pAmavAnI zarUAta kare temAM anaMtAnubaMdhI 4 kaSAyanI visaMyojanA (kSapanA) kare che te A pramANe anaMtAnubaMdhI 4 kaSAyano nAza, 3 karaNapUrvaka (yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa anivRttikaraNa) kare che. 2 tathA 3 jA karaNamAM pralanAviddha yukta guNa saMkrama vaDe 1 udayAvalikA sivAyanA bAkInA sarva dalikono nAza kare che. udayAvalikAne koi karaNa lAgatuM nathI jethI stibukasaMkrama vaDe svajAtiya vedhamAna prakRtimAM saMkramIne dUra thAya che tyArabAda
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 aMtarmuhUrta pachI anivRttikaraNanA aMte zeSakarmamAM paNa sthitighAtarasaghAta-guNazreNI thatAM nathI kAraNake pachI mohanIyanI 24nI sattAvALo thato svabhAvastha rahe che. 352 keTalAka AcAryonA mate anaMtAnubaMdhInI upazamanA kare che te A pramANe - anaMtAnubaMdhInI upazamanA 4 thI 7 guNasthAnaka sudhImAM 3 karaNa ane 4thI upazamaadhdhA eTale ke aMtaHkaraNa pUrvaka thAya che. sthitighAtAdi pAMce vAnA anaMtAnubaMdhInA kare che. anaMtAnubaMdhIno udaya nahi hovathI nIcenI 1 AvalikA rAkhIne aMtaHkaraNanA pradezone badhyamAna sajAtiya prakRtimAM saMkramIne nAza kare che. aMtaHkaraNanA dalikone saMkramAvatAM sthitighAta jeTalo vakhata lAge che. aMtaHkaraNanI kriyA zarU thAya tenA bIjA samayathI aMtaHkaraNanI uparanI sthiti (dvitIya) gata anaMtAnubaMdhInA dalikone samaye samaye asaMkhyAtaguNA upazamAvIne aMtarmuhUrtamAM saMpUrNa upazamAve che eTale aMtarmuhUrta pramANa udaya saMkramaNaurtanA-apavartanA-niddhati- nikAcanA ane udiNAne ayogya kare che pradezodaya paNa thato nathI. A rIte 4nI upazamanA karIne darzana mohanIyanI 3 3 kRtionI upazamanA 4 thI 7 guNasthAnakamAM kare che. matAMtara (zramaNapaNAmAM ja kare che) traNekaraNa karavApUrvaka aMtaHkaraNa kare che. aMtaHkaraNa nIcenI pahelI sthiti- temAM mithyAtva-mizramohanIyanA dalikone AvalikA pramANa kare che. ane samyaktva mohanIyanA daliko aMtarmuhUrta pramANa kare che mithyAtvamizramohanIyanA daliko anudita che ane samakita mohanIya udaya prApta che. aMtaHkaraNanA traNe jAtanA dalikone samakitamAM eTale pahelI sthitimAM nAMkhe che ane pahelI sthitinA mithyAtva mizrane stibuka
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 353 cauda guNasthAnaka bhAga-3 saMkramathI samakitanI udayAvalikAmAM saMkramAve che ane samakitane vipAkodayadvArA anubhavato kSINa kare che ane upazama samyaphadraSTi thAya che. aMta:karaNa uparanI je be sthiti che tenA traNe prakAranA dalikone anaMtAnubaMdhInI mAphTa upazamAve che. bAkInI vigato upazamasamakitanI prAptimAM apUrvakaraNa ane anivRttikaraNamAMmithyAtvane mizra tathA samakitamAM tathA mizrane samaktimAM guNasaMkramA thAya che. guNa saMkramanA aMtavidhAta saMkramavaDe teja pramANe saMkrama thAya che. A pramANe darzana-trikanI upazamanA karI saMkaleza ane vizuddhi vazathI pramattapaNAne ane apramattapaNAne anubhavI chellA samayanuM je apramattapaNe (3mAM guNasthAnaka saMbaMdhI) te cAritra mohanIyanI prakRtio upazama karavA mATenuM yathApravRttakaraNa kahevAya che. pachI 8mA guNasthAnakane prApta thAya. A guNasthAnakane prApta thayelA jIvane cAritra mohanIyanI 21 prakRtio upazamAvavA mATenuM bIjuM apUrvakaraNa kahevAya che. tyArabAda jIva 9mA guNasthAnakane pAme che. A trIjuM anivRttikaraNa kahevAya che. apUrvakaraNa ane anivRttikaraNanA kALamAM sthitighAtAdi pAMcevAnA kare che ane bhA guNasthAnake anaMtAnubaMdhI 4 kaSAyA sivAyanA 12 kaSAya ane 9 nokaSAya maLIne 21 prakRtinuM aMtaHkaraNa kare che. A vakhate saMjvalana 4 kaSAyamAMthI 1 kaSAyano ane 1 vedano udaya hoya che. jethI te be prakRttionI prathama sthiti udayakALa jeTalI kare che ane 19 prakRtionI sthiti va AvalikA pramANe kare che. strIveda ane napuMsakavedano (sthiti) udayakALa tulya che
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 cauda guNasthAna bhAga-3 eTale ke alpa che. tenAthI saMkhyAtaguNo adhika purUSavedano, tenAthI vizeSaadhika-vizeSaadhika krame karIne saMjvalananA krodha-mAnamAyA lobhano udaya hoya che. saMjvalana krodhe zreNI mAMDanAra jIvane saMjvalana krodhano udaya, apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya krodhano upazama thAya tyAMsudhI ja krodhano udaya rahe che te ja pramANe saMjvalana mAnamAyA-lobhamAM samajI levuM. A rIte kriyA karato karato bAdara lobhane zAMta karIne 10mAM guNasthAnake Ave che. 21 prakRtinA aMtaHkaraNanI zarUAta sAthe kare che paNa pUrNatA kramasara kare che. aMtaHkaraNanI kriyA karatAM 1 sthitighAta jeTalo kALa lAge che. aMtaHkaraNanA dalikone, jeno baMdha udaya cAlu che tenA daliko banne sthitimAM nAMkhe che. je prakRtiono udaya che paNa baMdha nathI tene prathama sthitimAM nAMkhe che. je prakRtiono baMdha ane udaya nathI te prakRtionA daliko svajAtIya baMdhAtI para prakRttimAM nAMkhe che. aMtaHkaraNanA dalikone zarU karela para prakRttimAM nAMkhe che. A prakyiA cAlu thatAM bIjA ja samaye ekI sAthe 7 kAryo zarU thAya che. (1) mohanIya karmano eka sthAnIyarasa baMdha (2) saMkhyAtavarSa pramANanI sattA (3) saMkhyAta varSa pramANa sthitibaMdha (4) saMkhyAtavarSanI udIraNA (5) kramapUrvaka saMkramaNa (6) lobhanA saMkramano abhAva (7) baMdhAyelA dalikonI 1 AvalIkA gayAbAda udIraNA thAya che ane te vakhate napuMsakavedano pUrva pUrNa karatAM uttarottara asaMkhya guNAkAre upazama kare che. aMtaHkaraNamAM praveza karyA pachI mohanIya karmano baMdha
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mAI-3 saMkhyAtaguNa hIna thAya che ane bIjA karmono baMdha kramasara asaMkhyaguNahIna thAya che. pachI aMtarmuhUrtamAM napuMsakavedane zamAve che. 355 pachI strIvedano saMkhyAtamo bhAga upazama pAme tyAre jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya tathA aMtarAya A traNe ghAtI karmono baMdha saMkhyAta varSa pramANa thAya che tyAra bAda saMkhyAtaguNahInapaNe bAMdhe che. tyArabAda kevaLajJAnAvaraNIya sivAyanI jJAnAvaraNIya 4 prakRti, kevaLa darzanAvaraNIya sivAyanI darzanAvaraNIyanI 3 prakRti ane aMtarAyanI pAMca prakRtio ema 12 prakRtiono 1 sthAnIya rasabaMdha kare che. A prakRtiono rasa sarvaghAtI kare che paNa kSeNIe caDelA jIvo dezaghAtI rUpe bAMdhe che. tyArabAda hajAro sthitighAta karyApachI strIvedane upazamAve che. tyArapachI hAsyAdika 6 ane purUSavedanI sAthe upazamanA zarU karIne kramasara upazamAve che. pachI krodha-mAna-mAyA ane bAdara lobhane upazamAve che. bAdaralobhane upazamAvatAM upazamAvatAM lobhavedana kALanA traNa bhAga kare che. (1) azvakaraNa ahvA : eTale ke AmA apUrva spardhako kare che ane atyaMta hinarasavALA banAve che. (2) kiTTIkaraNa adhdhA : AmAM praveza karIne kiTTI kare che ane atyaMta hIna rasa kare che tathA vargaNAomAM moTuM aMtara pADe che eTale rasANuo 1-1 kramathI vadhatA hoya tema na karatAM rasANuo saMbaMdhI moTuM aMtara pADe che. A be bhAga mA guNasthAnake hoya che. A be bhAgano kALa pUrNa thaye 9muM guNasthAnaka samApta thAya che tyAre kiTTIrUpa lobha upazamAvyA vagarano rahe che ane jIva 10mA sukSmasaMparAya
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - --- - ------- - - - 356 cauda guNasthAnaka bhAga-3 - --- guNasthAnane prApta kare che. (3) phriI vedana-adhdhA : je phriIo banAvelI che enA hajArovAra anaMtA anaMtA TukaDA karIne vede che anubhave che ane dazamAM guNasthAnakanA chellA samaye upazamAve che. A upazama thato hoya tyAre ghAtI karmano baMdha eTale jJAnadarzana aMtarAya karmano baMdha 1 aMtarmuhUrtano thAya che. vedanIya karmano 24 muhUrtano thAya che. nAma tathA gotra karmano 16 mUhUrtano thAya che. tyAra pachI jIva 11mAM guNasthAnakamAM praveza kare che. ahiM mohanIyakarmanI badhI pravRtio zAMta thAya che. jenA kAraNe saMkramaNa udvartanA, apavartanA, udIraNA, nidvata, nikAcanA tathA udayapravartanA nathI paNa kta darzanatrIkamAM mithyAtvamohanIya ane mizramohanIyanuM saMkramaNa ane apavartanA cAlu hoya che. jo kALa na kare to 11muM guNasthAnaka pUrNa thaye je kramathI jIva caDyo che teja kramathI niyamAM pAcho phre che e paDatAM paDatAM chaTTa-pame-4the guNasthAnake paNa aTakI zake che ane jo kadAca na aTake to paDato paDato raje guNasthAnake jaine niyamAM pahelA guNasthAnakane prApta kare che. koika jIva 7 lava AyuSya bAkI rahe tyAre adhUrI zreNIe pAcho phrI kramasara paDato ume AvI phrIthI kSapakazreNI prApta karIne mohanIya karmano sarvathA nAza karI 12mAM guNasthAnane prApta karI 7 lava AyuSyanA kAraNe 13mA guNasthAnake kevaLajJAna prApta karIne aMtagaDakevaLI thaine mokSe jai zake che. ' upazama zreNImAM utkRSTa 1 samaye 54 jIvo praveza karI zake che. 8 thI 11 guNasthAnakamAM utkRSTathI sapRthakatva (200 thI 900) jIvo hoya che ane jaghanyathI koi vakhate eka paNa na hoya
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 357 ema paNa bane che. kArmagraMthakamatanA abhiprAye 1 bhavamAM upazama zreNI 2 vAra prApta karI zakAya. je jIvoe 2 vAra upazama zreNI prApta karI hoya te jIvo te bhavamAM kSapakazreNI prApta karI zakatA ja nathI. paNa eka vakhata upazamazreNI prApta karI hoya ane bIjIvAra kSapakazreNI prApta karavI hoya to karI zake che. 4 thI 7 ema 4 guNasthAnaka paikInA koipaNa guNasthAnake vartato jIva anaMtAnubaMdhI 4 kaSAyane upazamAvIne sarvaviratI bhAvamAM darzanasikane upazamAve che. siddhAMtakAranA abhiprAye je jIvoe e bhavamAM upazamazreNI prApta karI hoya te jIvo e bhavamAM bIjIvAra upazamazreNI prApta karI zakatA nathI temaja kSapakazreNI paNa prApta karI zakatA nathI eTale ke eka bhavamAM bemAMthI koipaNa eka ja zreNI prApta thai zake. upazamazreNInA prAraMbhaka jIva mA guNasthAnakathI hoya che. banne AcAryonA mate AkhA bhavacakamAM 4 vAra upazamazreNI prApta thAi zake. lokaprakAzanI TippaNImAM upazamazreNI caDato ke paDato kALA kare to anuttaramAM ja jAya ema kahyuM che guNasthAnaka kramArohamAM upazamaNIe caDato munI jo kALa kare to anuttaramAM ja jAya ema kahyuM che. alpa AyuSyavALo upazamazreNIe caDelo kALadharma pAme to anuttaramAM ja jAya eTale sarvArthasidhdha Adi devomAM utpanna thAya che. paraMtu je prathama saMghacaNavALo hoya te ja jANavo. kAraNa ke bIjA, trIjA saMghayaNavALA anuttaramAM jai zakatA nathI mATe teo kALa karIne anuttara sivAyanA vaimAnika devalokamAM utpanna thAya che.
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- 358 cauda vaNasthAnaka bhAga-3 -- ' upazama zreNImAM nIcenA krama mujaba mohanIya karmanI prakRtionI upazamanA kare che. (1) anaMtAnubaMdhI 4 kaSAya (2) traNa darzana mohanIya (3) napuMsakaveda (4) strIveda (5) hAsyaSaka (6) purUSaveda (7) apratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya krodha (8) saMjvalana krodha (9) apratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya mAna (10) saMjvalana mAna (11) apratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya mAyA (12) saMjvalana mAyA (13) apratyAkhyAnIya-pratyAkhyAnIya lobha (14) saMjvalana lobha. bAramuM kSINamoha guNasthAnaka A guNasthAnakamAM dazamA guNasthAnakathI kSapakazreNivALA jIvo mohanIya karmano sarvathA kSaya kare e jIvo Ave che. A guNasthAnaka vizrAMti rUpe gaNAya che. dazamA guNasthAnakamAM saMjvalana lobhano kSaya karatAM jeTalo thAka lAgyo hato te thAka utAravA mATe vizrAMti rUpe A guNasthAnaka kahevAya che. A guNasthAnakamAM jJAnAvaraNIya pAMca prakRtio darzanAvaraNIya cha prakRtio ane aMtarAyanI pAMca prakRtio eTale traNa ghAtI karmo eka sAthe nAza pAme che. kavie kalpanA karIne kahyuM che ke dezamAM guNasthAnakamAM saMjvalana lobhanAM TukaDA TukaDA karI karIne nAza karyo che. te joine jJAnAvaraNIya karma, darzanAvaraNIya karma ane aMtarAya karma A traNa bhegA thaine vicAra kare che ke jo ApaNe sAvadha rahIne taiyAra na rahIe to ApaNane paNa A rIte TukaDA TukaDA karIne mAraze mATe jo mAra na khAvo hoya to ApaNA bIsTA poTalA bAMdhIne taiyAra raho ema vicAraNA karIne taiyAra thaine beThalA hoya che. jevo jIva guNasthAnakamAM
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhANa-3 Ave eTale kahe che ke bhAi amone mAratA nahi ame javAtaiyAra chIe ane ame jaie chIe. A guNasthAnakamAM prAtibhajJAna jIvane pedA thAya che, jyAre traNa ghAtI karmono nAza thAya tyAre jIvo teramA sayogi kevalI guNasthAnakane pAme che ane tenA pahelA samaye kevalajJAnanI prApti kare che. drAkza sopAna (kSINamoha guNasthAna) 359 zuddha caitanyarUpa, apUrva zakti dhAraNa karanAra ane sarva guNa saMpanna paramAtmAnA svarUpanuM dhyAna karanArA, karmonA vicitra ane vilakSaNa svarUpane samajanArA, ane A vizvanI agaNita sUcanAone oLakhanArA mahAnubhAva AnaMdasUri zAMta svarathI bolyA- "bhadra, A nirmala tattvabodhaka nIsaraNInA bAramA pagathIA upara tArI draSTi prasAra." A suMdara sopAna kSINamoha nAmanA bAramA guNasthAnathI oLakhAya che. ahiM sakala mohano kSaya thAya che, tethI A sthAnanuM nAma kSINamoha paDeluM che. upazamaka jIva upazama murtirUpa sahaja svabhAvabalathI sarva mohakarma upazAMta karavAthI agIyAramA guNasthAnakathI ane kSapaka thai kSapakazreNInA mArgavaDe dazamA guNasthAnathIja niHkaSAya zuddha AtmabhAvanuM baLa prApta thAya che, tethI ahiM sarva mohano kSaya thAya che, mATe A guNasthAna kSINamohanA nAmathI oLakhAya che. vatsa, jo A pagathIAnI sAthe eka prakAzamaya dorI dekhAya che, tene dazamA pagathIAnI sAthe bAMdhelI che, A sucanA jANavA
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 cauda guNasthAnaka bhAga-3 ------ yoda guNasthAnaka bhAga-3 jevI che. A uparathI evuM sucana thAya che ke, kSapakamunine agIyAramuM guNasthAna prApta thatuM nathI paraMtu dazamA sUkSma saMparAya guNasthAnathI lobhanA sUkSma aMzonA sUkSma khaMDa karatAM karatAM te kSapaka A bAramA kSINamoha guNasthAnamAM Ave che. A vakhate te jIva ahiM kSapakazreNI samApta kare che. te samApta karavAno anukrama A pramANe che. prathama te anaMtAnubaMdhI cAra kaSAyano kSaya kare che. pachI mithyAtvamohanIya, pachI mizramohanIya, ane pachI samyaktva mohanIyano kSaya kare che. te pachI apratyAkhyAna cAra kaSAya, pachI pratyAkhyAna cAra kaSAyano, pachI napuMsaka vedano, ane pachI hAsya SaTakano kSaya kare che. te pachI purUSa vedano, pachI saMjvalana krodhano, pachI saMjvalana mAnano, saMjvalana mAyAno, ane chevaTe saMjvalana lobhano kSaya kare che. A anukrame zudva thayelo jIva A bAramAM sopAna upara rahe che. mumukSue prazna karyo - "bhagavan, ApanA kahevA uparathI A kSINa moha guNasthAnano prabhAva mahAn dekhAya che, to ahiM koi jAtanuM dhyAna thatuM haze ke nahIM" AnaMdarSi bolyA- "bhadra, A bAramA kSINa moha upara AvelA jIvane zukla dhyAnano bIjo pAyo prApta thAya che. kSINa mohI kSepakamuni A bAramA guNasthAnamAM zuddha pariNativAlo thAya che, eTale prathama kahelA zukla dhyAnanI rIti pramANe zukla kyAnanA bIjA pAyAno (vItarAga thai javAthI) Azraya kare che. ane te bIjA zukla dhyAnane eka yogathI dhyAya che. kAraNa ke, te kSepakamuni vItarAga avasthAne prApta karanArA, yathAkhyAta cAritravAlA, ane zuddhatarabhAvayukta mahAyati bane che. te zukla dhyAnano bIjo pAyo apRthakattva, avicAra ane savitarka guNa saMyukta evA nAmathI kahevAya che. jenuM dhyAna karatA kSINamohI mahAtmA Atmika AnaMdane
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- - - - -- - - - - - - - --- cauda guNasthALaka bhAga-3 361 - - - - anubhave che." mumukSa aMjali jeDI bolyo- "bhagavad e zukla dhyAnanA bIjA pAyAnuM svarUpa samajAvavAnI kRpA karo." AnaMda muni AnaMdapUrvaka bolyA- "vatsa, e dhyAnamAM tattvajJAtA apRthakRtva jJAnane-ekatvane dhAraNa kare che. kevaLa je vizuddha paramAtma dravya che, teja athavA teja paramAtmA dravyano kevaLa eka paryAya athavA kevaLa eka guNa che. e apRthaphatva -ekatra kahevAya che. evI rIte eka dravya eka guNa, eka paryAya nizcala-calana rahita che. ema jyAM ekRtvanuM dhyAna karavAmAM Ave che, te apRthakta kahevAya je avicAra che eTale jemAM (pUvokta svarUpomAM) zabdArthacoga rUpomAM parAvarta vivarjita eTale zabdathI zabdAMtara ane arthathI arthAtara ityAdi kramathI rahita evuM mAtra zratane anusAre ja ciMtana karavAmAM Ave che, tethI te avicAra che. A kAlamAM zukla dhyAnanA jeo jJAtA che, teo pUrva muni praNIta zAstra AmnAya vizeSathI che; paraMtu A kAlamAM zukla dhyAnanA koi anubhavI nathI. je dhyAna savitarka guNa saMyukta che, eTale je dhyAna mAtra bhAva vyutanA AlaMbanathI thAya che. sUkSma aMtarjA bhAvagata avalaMbana mAtrathI ciMtavana thAya che, tethI te savitarka guNa saMyukta che. A pramANe zukla dhyAnanA bIjA pAyAnuM avalaMbana karI kSINamohI mahAtmA A guNasthAna para varte che ane te sarvadA zuddha pariNatinA prakAzathI prakAzita thAya che. vatsa, A sopAna upara punaH draSTi kara. tenA zikhara upara amRtanI dhArAno dekhAva che. tenI nIce eka agninI jvAlAno dekhAva che, tenI aMdara cauda iMdhaNAo baLatA dekhAya che. tenI
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 cauda guNasthAnaka bhAga-3 bAhera soLa, ane sattAvana moTI kiraNo ane ekaso eka sUkSma kiraNonuM maMDaLa dekhAya che. A dekhAva uparathI abhuta sUcanA pragaTa thAya che. mumukSue kahyuM. "bhagavan, A dekhAva mArA draSTi mArgamAM Avyo che, te kRpA karI samajAvo. AnaMdasUri zAMta svarathI bolyA "bhadra, sAMbhaLa, je A sopAna upara amRtanI dhArA dekhAya che, te samarasIbhAva che. ahiM prApta thayela mahAtmA bIjA zukla dhyAnamAM vartavAthI dhyAnastha thai samarasIbhAvane (tadeka zaraNatA) dhAraNa kare che. dhyAnavaDe potAnA AtmAne apRthaphattvabhAve paramAtmAnI aMdara lIna karavAmAM Ave tyAre ja samarasIbhAva dhAraNa thAya che. A samarasIbhAvanI sthiti AtmAnA anubhavathI thai zake che. vatsa, je A sopAnanI nIce agninI jvALAno dekhAvA che te uparathI evI sUcanA thAya che ke, A sthAne bIjA zuklA dhyAnanA yogathI yogIMdra muni potAnA karmarUpI iMdhaNAne dahana kare che. vaLI A bAramAM guNasthAnakanA bIjA carama samayamAM aMtanA prathama samaye nidrA ane pracalA A be prakRtino kSaya kare che. bhadra, je A cauda iMdhaNAo baLatA dekhAya che, te uparathI evI sUcanA thAya che ke, A kSINamoha guNasthAnanA aMta samayamAM (1) cakSudarzana, (2) acakSudarzana, (3) avadhidarzana, (4) kevaLadarzana, A cAra darzanAvaraNIya, pAMca prakAranA jJAnAvaraNIya, ane pAMca prakAranA aMtarAya e cauda prakRtino ahiM kSaya thAya che, teno kSaya karI te yogI kSINa mohAMza thai kevaLa svarUpI banI jAya che. bhadra, tenI bAhara A soLa ane sattAvana moTI kiraNo ane ekasoeka sUkSma kiraNonuM maMDaLa je dekhAce che, te evuM sUcave che ke, A kSINa moha guNasthAnapara ArUDha thayelo jIva cAra
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ * -- -- -- -- -- -- -- cauda guNasthAnaka bhAga-3 363 -- -- darzana, jJAnAMtarAya dazaka, uccagotra ane cazanAma e soLa prakRtino baMdha viccheda kare che ane te baMdha vyavaccheda thavAthI eka zAtA vedanIyano baMdha kare che. tema saMjvalana lobha tathA bASabha nArAca saMhanana-e be prakRtino udaya vyavaccheda thavAthI sattAvanA prakRti vede che. ane saMjvalana lobhanI sattA dUra thavAthI tene ahIM ekaso eka prakRtinI sattA che. bhadra, A sUcanA manana karavA jevI che ane sarvadA lakSamAM rAkhavA yogya che. mumukSue vicArapUrvaka prazna karyo. "bhagavan, A guNasthAnamAM ekaMdara pravRtionI keTalI saMkhyA haze ?" AnaMda muni bolyA- "bhadra, ahiM ekaMdara bheMsaTha prakRtiono kSaya thAya che. te prakRtionA kSayano AraMbha cothA guNasthAnathI zarU thAya che. te A bAramA guNasthAnamAM saMpUrNa kSINa thai jAya che. cothA guNasthAnamAM eka prakRti, pAMcamA guNa sthAnamAM eka, sAtamAM guNa sthAnamAM ATha, navamAmAM chatrIza, ane bAramAmAM sattara-ema sarva maLI bheMsaTha prakRtiono kSaya ahiM saMpUrNa thAya che. bhadra, ahiM uttama bhAvanA bhAvaje. tAro AtmA kSINa moha thai. A sthitino adhikArI bane ane nirUpAdhi avasthAno anubhava kare. evI icchA dhAraNa karaje." mumukSu AnaMdAzru vaSavato bolyo- "bhagavan, ApanA AzIrvAdathI eja bhAvanA bhAvavAne hRdaya utsuka thAya che. have A AtmA kSINa mohAvasthAne kyAre prApta karaze ? evI rAha jouM chuM ane e samayanI pratikSA karI aMtaranI te AzAone puSTi karyA karuM . zrI vIra prabhu, e AzA pUrNa karo." sayogI vaLI guNasthAnA cAre ghAtakarmono sarvathA kSaya thAya tyAre A guNasthAnakkI
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 cauda guNasthAnaka bhAga-3 prApti thAya che. pahelA samaye kevaLajJAna-bIjA samaye kevaLadarzana ema samaye samaye upayoganuM parAvartana cAlyA ja kare che. manavacana-kAyA vaDe yoganI pravRtti thatI hoya te sayogI kahevAya che. A guNasthAnaka sAmAnya kevaLI bhagavaMtone tathA tirthaMkara kevaLI bhagavaMtone hoya che. A guNasthAnakano kALa 1 aMtarmuhUrta bAkI rahe tyAre jIva AyojIkAkaraNa kare che. kevaLInI draSTirupa maryAdA vaDe manavacana kAyAno je atyaMta prazasta vyApAra te AyojikAkaraNa kahevAya che. keTalAka A karaNane AvarjitakaraNa kahe che ane keTalAka avazyakaraNa paNa kahe che. A karaNa karyA bAda AyuSya karatAM vedanIya nAma ane gotra A traNa karmonI sthiti vadhAre hoya to tene sarakhI karavA kevaLIsamudghAta kare che. A samudghAta 8 samayano hoya che. vedanIyanAma-gotra karmonI sthitidhAta dvArA, rasadhAta dvArA ghaNI sthiti khapAvIne bAkInI AyuSyakarma jeTalI sthiti sarakhI kare che, jene vedanIya AdinI sthiti vadhu hotI nathI teo kevaLI samudghAta karatA nathI. je kevaLI bhagavaMtone 6 mAsathI adhika AyuSya bAkI hoya te niyamA kevaLI samuddAta kare che. paNa je kevaLI bhagavaMtone 6 mAsathI ochuM AyuSya hoya teo kevaLI samudghAta kare paNa kharA athavA na paNa kare tyArabAda yoga nirodha kare che. yoga nirodhanuM svarUpa H bAdarakAya yogathI bAdara yogono rodha karyA pachI sukSmathI sukSmano rodha kare che. AmAM viryANunAM sthitighAta-rasaghAta Adi spardhako temaja apUrva spardhako temaja kiTTI vagere karIne yoga
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhANa-3 365 nirodha kare che chevaTe sukSmakAyayoganI kriyAne karato sukSma kriyA apratipAti nAmanA zukladhyAnanA trIjA pAyA para ArUDha thAya che. A dhyAnanA baLathI vadana-udara-Adino polANabhAga Atmapradezo vaDe pUrAi jAya che. polANa bhAga purAi javAthI avagAhanAnI hAni thai ne 2/3 bhAgamAM Atmapradezo rahyA hoya tevo thAya che. pachI sukSma vacana ane manoyogano paNa rodha kare che. tyArabAda kiTTIrUpa sukSmakAya yoga ja hoya che. teno rodha karatAM sarva paryAyaanugata sukSma kriyA apratipAttI dhyAna (zukladhyAnano 3jo pAyo)mAM ArUDha thayelo samaye samaye kiTTIorUpa sukSma kAyayogano nirodha karatAM carama samaya paryaMta Ave che ane ahiM je karmonI sthiti hoya che te 14mA guNasthAnaka jeTalI kare che. tyAM zukladhyAnano 3jo pAyo TTiIo-zAtAno baMdha-nAma ane gotranI udIraNA-yoga-zuklalezyA-sthitighAta ane rasaghAta A sAtavAnA eka sAthe nAza pAme che. kevaLI samuddAta pachI zukladhyAnano 3jo pAyo paNa hoya che te pahelA dhyAnAMtarIya dazA hoya che ane je kevaLI bhagavaMto kevaLI samudghAta karatA nathI teone AyojIkaraNa pachI 3jo pAyo hoya che. upara kahelA 7 vAnA nAza pAmatA jIva ayogI kevaLI nAmanA 14mA guNasthAnakane prApta kare che. trayodaza sopAna (sayogI kevalI guNasthAna) jemanA hRdayamAM paMcaparameSTInA mahAmaMtranuM smaraNa thayA kare che, jemanI bhAvanAo A vizvanA kalyANanI sAthe saMyojita thAya che, ane jeonuM hRdayasadA zubhadhyAnamAM ArUDha che, evA
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 366 cauda guNasthAnaka bhAga-3 mahAtmA AnaMdasUri paramAnaMdanA prabhAvane darzAvatA bolyA- "bhadra, A teramA sopAna upara draSTi prasAra. A suMdara sopAna sayogIkevalInA nAmathI oLakhAya che. e nAmanoja koi divya prabhAva che. jo, A pagathIA upara mahAna prakAzamAna be ratno caLakI rahyA che. tenI AsapAsa tejanI prabhAno samuha sUryanI jema jhaLake che. A dekhAva A teramA sayogIkevalInA sopAnano mahimA darzAve che. A guNasthAna upara kevaLI bhagavaMta hoi zake che. te kevaLI bhagavaMtanA AtmAne ahiM kSAyika zuddha bhAva pragaTa thAya che. tethI parama utkRSTa kSAyika samyaktva ane yathAkhyAta kSAyika cAritra prApta thAya che. A be tejasvI ratno paNa eja vAta sUcave che. ahIM upazama ane kSayopazama A be bhAva rahetA nathI. bhadra, A teramA sopAnanA zikhara upara eka divya jyoti prakAze che, tenuM avalokana kara. e jyoti ahIM ArUDha thayelA AtmAnA kevaLajJAnane sUcave che. A kevalajJAnarUpI sUrya kevo prakAze che ? e mahAn sUryanA prakAzathI kevaLajJAnIne A carAcara jagat hastAmalakavat pratyakSa bhASita thAya che, ahIM ArUDha thayelo AtmA tIrthaMkara nAma karma upArjana kare che, ane te karmanA udayathI te potAnA AtmAne kevaLI jiveMdra tarIke olakhAve che." mumukSu harSAzrune dhAraNa karato bolyo- "bhagavan, A suMdara sopAnane hRdayathI praNAma karUM chuM. A puNyarUpa sthAnanA darzanathI huM mArA AtmAne kRtArtha jANuM chuM ane mArA aho bhAgya samajuM chuM. svAmin, kRpAkarI A puNya svarUpa sopAnanA sahacArI jinapatinA prabhAvanuM zravaNa karAvo. ane mArA zravaNane pavitra karAvo." AnaMdasUri sAnaMda thaine bolyA- "bhadra, arhata bhakti
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 367 pramukha vIza puNya sthAnakonuM je AtmAo vizeSa ArAdhana kare che teo tIrthaMkara nAma karmaupArjana kare che. vaLI A guNasthAnamAM tIrthakara nAma karmanA udayathI te kevaLI tribhuvana pati jinaidra thAya che. vaLI A sthAne cotrIza atizaya yukta, sarva deva tathA manuSyone pUjya, sarvottama, ane sarva zAsanomAM pradhAna evA tIrthane pravartAvanArA bhagavAna tIrthaMkara pragaTe che, te utkRSTathI deze uNApUrva koTI sudhI vidhamAna rahe che." | mumukSae prasannatAthI prazna karyo. "bhagavad, tIrthaMkara nAma karma kevI rIte vecavAmAM AvatuM haze ? te kRpA karI samajAvo." AnaMdasUrie utsAhathI uttara Apyo. "bhadra, pRthvI maMDalamAM vihAra karatAM bhavyajIvone pratibodhI teone sarvavirati temaja deza virati karavAthI tIrthaMkara nAmakarma vedavAmAM Ave che. te tIrthakara nAma karmane vedavA mATe ja bhagavAna upadeza Ape che. ane je vakhate teo upadeza Ape che, te vakhate teo dehadhArI hoya che. te kevalI mahAtmA A pRthvI maMDalamAM utkRSTa ATha varSe jUna evA eka koTi pUrva pramANa vicare che. teo devatAoe racelA suvarNa kamaLa upara paga rAkhI cAle che. ATha prAtihArya yukta ane aneka surAsura koTithI sevita thai vihAra kare che. sAmAnya prakAre kevalajJAnInI AvI sthiti kahelI che. bhagavAn jineMdra to madhya sthitivALA hoya che. - bhadra- "jo, A teramA pagathIA upara ATha kuMDAlA jovAmAM Ave che, ane te kuMDAlAnI nIce eka ratnamaya jyotino puMja jhalake che, jemAMthI mahAna tejasvI sAta kiraNo bahAra nIkaLe che." mumukSue iMtejArIthI prazna karyo. "bhagavan, A dekhAvanI sUcanAo mane samajAvo. AnI aMdara mahAnuM tattvo rahelA hoya,
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 368 ema lAge che." AnaMdasUri bolyA- "vatsa, je ATha kuMDAlA jovAmAM Ave che, te ATha samaya che ane tenI nIce je jyotino puMja che, te kevali samuddAta kahevAya che. je upara A guNasthAnano sarva mahimA rahelo che." e cAra samaya ane kevali mumukSu bolyo- "mahAnubhAva, samudghAta viSe kRpA karI samajAvo." AnaMdarSi AnaMdita thaine bolyA- "vatsa kevali samudghAta zuM kahevAya ? te sAvadhAna thaine sAMbhaLa. kevalI bhagavAna jyAre vedanIya karmanI sthitithI AyuHkarmanI sthiti alpa jANe che, tyAre te baMne sthitione samAna karavA mATe te kevali samuddAta kare che. yathA svabhAvasthita AtmAnA pradezone vedanAdi sAta kAraNothI samudghAMtana karavuM, eTale svabhAvathI anya bhAvapaNe pariNamana karavuM-svabhAvanuM anya bhAvamAM rUpAMtara karavuM, te samuddAta kahevAya che. je A jyotino puMja che, te samudghAtano dekhAva che ane temAMthI je A sAta kiraNo nIkaLe che, te samudghAtanA sAta prakArane darzAve che. te sAta prakAranA (1) vedanA samudghAta, (2) kaSAya samudghAMta, (3) maraNa samudghAta, (4) vaikriya samudghAta, (5) tejaH samudghAta, (6) AhAraka samuddAta ane (3) kevali samuddAta. evA nAma che. e sAta prakAranA samuddAta mAMhenI ahiM kevalI samuddAta grahaNa karAya che." vatsa, je A ATha samayane sUcavanArA ATha kuMDALA che, te samayano bodha jANavA jevo che. A sopAna upara ArUDha thayelA kevalI bhagavAna jyAre kevalisamudghAta kare che, tyAre te karatAM prathama samayamAM vedanIya AyuHkarmane samAna karavA mATe Atma pradezothI urdhvalokAMtasudhI daMDAkAra Atmapradezane laMbAve che, bIjA
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-3 (369 samayamAM pUrva-pazcima dizAmAM Atma pradezothI teno kapATanA jevo AkAra kare che, trIjA samayamAM uttara-dakSiNa Atmapradezono maMthanAkAra kare che ane cothA samayamAM AMtaro pUrNa karavAthI te sarvaloka vyApI thai jAya che. A cothe samaye e kevalI bhagavAnuM vizvavyApI thai jAya che. vatsa, ahIMthI pAchA te nivRtti kare che. eTale e pramANe kevalI bhagavAna Atmapradezono vistAra karavAnA prayogathI kamalezane sarakhA kare che, ane sarakhA karyA pachI samudyAtathI. pAchA nivRtta kare che, eTale pAMcamA samayamAM jagat pUrNatAnA. aMtarothI nivarte che, chaThe samaye maMthAnAkAra dUra kare che, sAtame samaye kapATAkAra dUra kare che ane AThame samaye daMDAkAra saMkelI potAnA svasvabhAvamAM Ave che-svabhAvastha thAya che. | mumukSu sAnaMdAzcarya thai bolyA- "bhagavan, ahiM kevalI kevA yogavAlA ane anAhAraka zI rIte thAya che ? te dayA lAvI darzAvo." AnaMda muni bolyA- "vatsa, ahiM samudyAta karatAM kevalI bhagavAnuM prathama ane aMta samaye dArika kAyayogavAlA thAya che, bIjA ane chaThA samayamAM mizra audArika kAyayogI thAya che. (ahiM kAmaNa sAthe odArikanuM mizrapaNuM che.) trIjA, cothA ane pAMcamA samayamAM kevala kArpaNa kAyayogavAlA thAya che. te kevalI je samayomAM mAtra kAmaNa kAca yogavAlA hoya che, te samayomAM teo anAhAraka hoya che." | mumukSue dIrdha vicAra karI kahyuM, "bhagavAna, ApanA vacano e mArI zaMkAne parAsta karI che, tathApi eka jijJAsA utpanna thai che, te kRpA karI tRpta karo." AnaMdamunie kahyuM, "bhadra, tArI zI jijJAsA che ? je
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 cauda guNasthAna bhAga-3 hoya te pragaTa kara." mumukSu bolyo- "bhagavan, kevalI samudyAta karanArA dareka kevaLI haze ke koi na paNa hoya ? AnaMdamunie UlaTathI kahyuM, bhadra, tArI jijJAsA yogya che. sAMbhaLa? jemane cha mAsathI adhika AyuSya vidhamAna chatAM kevalajJAna prApta thAya teo avazya samughAta kare che. ane jemanuM AyuSya cha mAsanI aMdaranuM hoya te vakhate jeone kevalajJAna prApta thAya teonI samudaghAtanI bAbatamAM bhajanA che- vikya che. arthAta teo samudraghAta kare athavA na paNa kare. | mumukSue bIjI jijJAsA pragaTa karI. "bhagavad, samudyAtane karanArA e kevalI mahAtmAo ahiM kevuM dhyAna karatA haze ? te kRpA karI kaho." AnaMdamuni bolyA- "bhadra, kevalI samudyAtathI nivRtta thai mana, vacana ane kAyAnA yogane nirodhavA mATe ahiM kevalI bhagavAna zukla dhyAnanA trIjA pAyAnuM dhyAna kare che e zukladhyAnano trIjo pAyo sUkSmakriyA nivRttinA nAmathI oLakhAyA che, kAraNa ke, temAM yoganI kaMpanarUpa kriyAne sUkSma karavAmAM Ave che." | mumukSu bolyo "mahAnubhAva, e sUkSma kriyA nivRtti viSe vizeSa samajutI Apo. yoganI kyiA ne kevI rIte sUkSma karavAmAM Ave che ?" AnaMdarSi bolyA- "bhadra, e sUkSma kriyA nivRtti nAmanA zukla dhyAnanA trIjA pAyAmAM dhyAtA kevalI mana, vacana ane kAyAnA yogane sUkSma kare che. te kevI rIte kare che ? te sAvadhAna thai zravaNa kara. e dhyAnanA dhyAtA kevalI AtmavIryanI aciMtyA zaktithI bAdarakAyayoganA svabhAvamAM sthita thai, bAdaravacanayoga
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhA]-3 tathA bAdaramanoyoganA pudgalone sUkSma kare che, te pachI bAdarakAyayogane sUkSma kare che, tyAra bAda sUkSmakAyayogamAM kSaNamAtra rahIne tatkALa sUkSma vacanayoga tathA manoyoganA pudgalono apacaya kare che,te pachI kSaNa mAtra sUkSmakAyayogamAM rahI te kevaLI mahAtmA pragaTa nija AtmAnubhavanI sUkSma kriyAno eTale poteja potAnA cidrUpa svarupano anubhava kare che. vatsa, ahiM je sUkSma kriyAvALA zarIranI sthiti teja kevaLInuM dhyAna che. te jANavA jevuM che. je prakAre chadmasthayogIonA mananI sthiratAne jema dhyAna kahevAmAM Ave che, te prakAre kevaLajJAnIonA zarIranI nizcalatAne dhyAna kahevAmAM Ave che. teo parvatanI jema sthira rahI dhyAna karavAne samartha bane che. temanI te kriyA zailezIkaraNanA nAmathI oLakhAya che. te zailezIkaraNane AraMbha karanArA sUkSma kAya yogavALA mahAtmA pAMca hastAkSara uccAratAM jeTalo kAla lAge, teTaluM AyuSya jyAre bAkI rahe tyAre zarIrane zailavat nizcala karavA mATe tene aparipAtarUpa cothuM zukla dhyAna ke je zailezIkaraNa rUpa kahevAya che, te prApta thAya che. tyAra pachI te kevaLI zailezIkaraNAraMbhI sUkSmakAyayogamAM rahetAM tatkALa uparanA sopAna para javAnI icchA kare che. 371 bhadra, jo, A teramA sopAnanI pAse trIza veMtALIza ane paMcAzI kiraNonI zalAkAo mAlama paDe che. te evuM sUcave che ke, ahiM ArUDha thayelo jIva aMtasamayamAM audArikaddhika, asthiraddhika, vihAyogatiddhika, pratyekatrika, cha saMsthAna, agurUlaghu catuSka, cAravarNAdi, nirmANa, taijasa, kArmaNa, prathamasaMhanana, be svara ane eka vedanIya A trIza prakRtino udaya viccheda kare che. ahiM aMgopAMgano udaya vyavaccheda thavAthI
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 yauda puNasthAnaka bhAga-3 atyaMta aMga saMsthAnanI avagAhanAthI trIjo bhAga nyUna avagAhanA kare che. eTale potAnA Atmapradezone dhanarUpa karavAthI carama zarIranA aMgopAMgamAM je nAsikAdi chidro che, teone pUrNa kare che, tethI Atmapradezo dhanarUpa thai jAya che. ane avagAhanA. trIjo bhAga nyuna thAya che." A guNasthAnamAM rahelo jIva eka vidha baMdha, upAMtya samaya sudhI ane jJAnAMtarAya pAMca tathA cAra darzanano udaya vyavaccheda thavAthI beMtALIza prakRti vede che. nidrA, pracalA, jJAnAMtarAyadazaka ane cAra darzana A soLa prakRtinI sattA vyavaccheda thavAthI ahiM paMcAzI prakRtinI sattA hoya che. bhadra, mumukSa, A sopAnanA dekhAva uparathI je A sUcanAo darzAvI che, te hRdayathI vicAraNIya che. A sarvanI vicAraNA karI tArA AtmAne uttama bhAvanAnA zikhara para ArUDha karaje. | mumukSue prasanna thaine kahyuM, "bhagavad, have kRtArtha thayo. chuM. A suMdara ane zivarUpa sopAnanA zikharanI samIpe AvI pahoMcyo chuM. mArA upara parama upakAra karI jeNe A racanA karI che, te adabhuta ane zivamArganI sAdhaka hoi mArA mahAn upakAranI sAdhanabhUta thai che." A pramANe kahI mumukSue mahAnubhAva AnaMdasUrinA caraNamAM vaMdanA karI ane te kSaNavAra te pavitra mUrtinuM dhyAna dharI rahyo hato. ayogI vaLI guNasthAnaka sukSma ke bAdara koipaNa prakAranA coga vinAnA kevaLI bhagavaMtanuM guNasthAnaka te ayogI kevaLI guNasthAnaka kahevAya che. kamano nAza karavA suparatakriyA anivRtti nAmanA
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 393 cauda guNasthAnaka bhAga-3 ------------------ zukladhyAnanA 4thA pAyA upara ArUDha thAya che. (sarva vastugata samuchinna krikyA anivRtti) pachI koipaNa prayatna vinA udaya Avela karmono bhogavavA vaDe kSaya kare che ane jeno udaya nathI tene vedhamAna prakRtimAM stI bukasaMkrama vaDe saMkramAvato ne vedhamAnA anubhavato A guNasthAnakanA upAMtyasamaye sattAmAM rahelI 85 prakRtiomAMthI 72 athavA 73 prakRtiono nAza kare che. vedanIya - 1, gotra -1, nAma - 70 = 72 71 = 73 zAtA athavA azAtA vedanIya-nIcagotra-devagati-pAMca zarIra-3 aMgopAMga-pa baMdhana-pa saMghAtana-6 saMghayaNa-6 saMsthAna-5 varNa-2 gaMdha-pa rasa-8 sparza-devAnupUrvi-2 vihAyogati-parAghAtaucchavAsa-agurulaghu-nirmANa-upaghAta-pratyeka-sthira-zubha-susvaraaparyApta asthira-azubha-durbhaga-dusvara-anAdeya ane azaya A 72 prakRtio temAM manuSyAnupUrvI dAkhala karatAM 73 prakRtio thAya che. A prakRtiono nAza thaye chelle samaye jeno udaya vidyamAna che evI 12 agara 13 prakRtiono (zAtA athavA azAtA vedanIya-uccagotra-manuSya AyuSya-manuSyagatipaMcendriya jAti-jinanAmakarma-kasa-bAdara-paryApta-zubhaga-Adeya ane yaza athavA manuSyAnupUrvI sAthe 13) sattAmAMthI nAza kare che. tyAra pachInA samaye jugatie bIjA samayane nahiM sparzato teja samaye jeTalA AkAza pradezanI avagAhanA che teTalA ja AkAza pradezane avagAhato siddha avasthAnA pahelA samaye lokAMte jAya che ane tyAM zAzvatakALaparyata teja sthitimAM rahe che. urdhvagati svabhAva vaDe, pUrva prayoga vaDe, baMdhana cheda vaDe AsaMga tajavA vaDe A cAra draSTAMte lokAMte jAya che. jIva aspRzyagatie siddha thAya che eTale mArgamAM je
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 cauda guNasthAna bhAga-3 AkAzapradezo Ave tene sparza karyA vinA cAlyo jAya che. jo sparza karato jAya to te eja eka samaye pahoMce nahi A vAta uvavAya sUtra nivRttimAM che. mahAbhASyanI vRttimAM jIva avagADha karelA pradezo sivAyanA bIjA pradezone sparyA vinA jAya che. AvA zabdo lakhelA che. paMcasaMgrahanI vRttimAM kahevuM che ke jeTalA pradezone avagAhIne rahelo che teTalA ja pradezone urdhva jato avagAhato jAya che. lokaprakAzamAM, jIva je samaye karmathI mUkAya che eja samaye lokAMte pahoMce che tema kahela che. tattva kevaLI gamya. guNasthAnaka kramArohamAM to 14mA guNasthAnake paNa sukSma kAyayoga mAnyo che. 14me zukladhyAnano 4tho pAyo dhyAto chato kALathI 5 hastAkSara pramANanA uccAra jeTalA kALa pramANavALA zelezIkaraNamAM jAya ane anukrame mokSa pAme che. zeleza eTale merU jevI nizcalA avasthA te zelezIkaraNa-zIla eTale saMvara bhAva ethI thatuM cAritra te zaila. teno iza te zeleza. eTale ke sarva saMvarabhAva abAdhakadazAnuM cazAkhyAta cAritra te zeleza kahevAya che. athavA aprAptanuM prApta karavuM te zeleza kahevAya che. caturkaza sopAna (ayogi kevalI guNasthAna) zuddha, paramAtmAnA cidAnaMda rUpanuM sadA dhyAna karanArA, jJAnajyotinA prakAzathI prakAzita thayelA, nirmala, nirAbAdha ane akhaMDa-avinAzI paramAtmarUpane ciMtavanArA ane paMcaparameSTInA prabhAvane jANanArA zrImAna AnaMdasUri apAra AnaMdane dhAraNa
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 375 karatA bolyA- "bhadra mumukSu, A nIsaraNInA chellA sopAna upara draSTi kara. A mahAnuM adbhuta ane zivarUpa sopAna che. A saMsAramAMthI mukta thai vizrAMti levAnuM A sthAna che. zrI zivasvarUpa jineMdra bhagavAnanuM AnaMdarUpe nivAsa karavAnuM A sthala che. bhadra, A sopAnane sAvadhAna thai vilokyuM. A caudamuM sopAna ayogi guNasthAnanA nAmathI oLakhAya che. ahiM kAyAdino paNa yoga na hovAthI te acogi kahevAya che. juvo, A sopAna upara pAMcA varNonA AkAra dekhAya che. te evuM sUcave che ke, ahiM ArUDha thayela niMdrano AtmA pAMca hRsva akSaroDA -3 bhU bolatAM jeTalo vakhata lAge teTalA vakhata sudhI sthiti kare che. A guNasthAnamAM zukladhyAnano anivRtti nAmano cotho pAyo che, temAM samucchinnakrikyA nAme zukladhyAnanuM cothuM dhyAna che. je dhyAnamAM sUkSma kAcayoganI kriyA paNa ucchinna (sarvathA nivRtta) thai jAya. che. AthI mahAtmAo e dhyAnane muktirUpI mahelanuM dvAra kahe che." mumukSue dIrdha vicAra karI prazna karyo. "bhagavad, mArA hRdayamAM eka zaMkA utpanna thAya che, kRpA karI tenuM nirAkaraNa karo. jyAMsudhI deha vidyamAna che, tyAMsudhI ayogI zI rIte kahevAya ? ane jyAre kAyayogano sarvathA abhAva thayo to pachI dehano abhAva thayo, to deha vinA dhyAna kevI rIte dhare ?" AnaMdarSi hAsya karIne bolyA- "vatsa, A ayogI guNasthAnano koi abhuta prabhAva che. ahiM kAyayogathI je kyiA thAya che, te ati sUkSmarUpa che. tema vaLI te kAyayoga satvara kSaya pAmI jAya che, vaLI kAyAnuM kArya karavAmAM te asamartha hoya che, e kAraNathI kAyA hovA chatAM paNa te ayogI kahevAya che. tema vaLI zarIrano Azraya hovAthI tene dhyAna paNa ghaTe che. AthI
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 cauda varasthAna bhAga-3 karIne A caudamA ayogI guNasthAna vartI evA parameSTI bhagavaMtane te viSe kAMi paNa virodha Avato nathI. kAraNa ke, parameSTI bhagavaMta nija zuddhAtmA cidrupa tanmayapaNe utpanna thayela, nirbhara ane paramAnaMdarUpa che. vatsa, A sarvottama dhyAnamAM nizcayanayathI AtmAja dhyAtA che, AtmAna karaNarUpa che, AtmA ja karma rUpatApanna evA nija svarUpane dhyAya che, tenAthI bIjuM upacArarUpa, aSTAMgayoga pravRtti lakSaNa dhyAna te sarva vyavahAranayathI jANavuM. vatsa, A sopAna upara AvelA mahAnubhAvanA upAMtyA samayamAM zuM bane che ? te jANavA jevuM che. kevala citUpa, AtmasvarUpane dhAraNa karanAra yogI ayogI guNasthAnavartI sTa pragaTa upAMtya samayamAM ekI sAthe (zIghrayugapat sama kALe) karmaprakRtino kSaya kare che." | mumukSa vacce prazna karyo - "bhagavana, upAMtya samaya e zuM che ane karmanI bahoMtera prakRti kai che ? te samajAvo." mahAnubhAva AnaMdasUrie uttara Apyo - "bhadra, be carama (chellA) samayane upAMtya samaya kahe che. pAMca zarIra, pAMca baMdhana, pAMca saMghAta, traNa aMgopAMga, cha saMsthAna, pAMca varNa, pAMca rasa, cha saMhanana, cha asthira, ATha sparza, be gaMdha, nIca gotra, cAra agurulaghu, devagati, devAnupUrvI, be vihAyogati, traNa pratyeka, susvara, apayaktinAma, nirmANanAma ane bemAMthI eka vedanIya e boMtera karmaprakRtio kahevAya che. te boMtera karmaprakRti mukti nagarInA dvAranI argalA rUpa che, te karma prakRtine A sopAna upara Avelo AtmA upAtya samayamAM kSaya kare che." | mumukSu bolyo- "bhagavad, have e vAta mArA samajavAmAM AvI che, A sopAnane mATe je vizeSa jANavAnuM hoya te karUNA karI samajAvo."
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 377 - - - - - - - - - - - - AnaMdamuni bolyA- "vatsa A sopAna upara sUkSma draSTi kara. tenI bAhara sukAi gayelA tera puSpo paDelA che. tenI AsapAsa bAra-paMcAzI ane tera kiraNo calakatA dekhAya che, paNa upara jAtAM teo tadana adrazya thayelA mAlama paDe che. jo A sopAnanA zikhara upara eka jyotino mahAna goLo dekhAya che. A dekhAvanI sUcanA eTalI badhI manohara ane subodhaka che ke, je jANavAthI tAro AtmA AnaMdasAgaramAM magna thai jaze." mumukSue kahyuM, "mahAtman , te sUcanAo mane satvara samajAvo te jANavAne hRdaya utkaMThita bane che." AnaMdasUri bolyA- "bhadra, A sopAnapara ArUDha thayelA ayogI paramAtmA potAnA aMtasamaye ekavedanI, AdeyanAma, patinAma, kasanAma, bAdaranAma, manuSyAyu, cazanAma, manuSyagati, manuSyAnupUrvI, saubhAgya, uccagotra, paMcedriyatva, ane tIrthaMkara nAma A tera prakRtino kSaya karI te ja samaye siddha paryAyane prApta thAya che. te siddha parameSTI sanAtana bhagavAna zAzvata lokAMta paryata jAya che. je A sukAi gayelA tera puSpo paDelA che, temAMthI e tera prakRtinI sUcanA thAya che." vatsa, je A bAra caLakatA kiraNo dekhAya che. te A sopAna para AvelA ayogI mahAtmA bAra prakRti vede che, tenI sUcanA che. A sopAna upara Avela jIva pote abaMdhaka che, te eka vedanI, Adeya, yaza, subhaga, traNa trasa, paMcedriyanta, manuSya gati, manuSyAyu, uccagotra ane tIrthaMkara nAma A bAra prakRti vede che. je A tera ane paMcAzI kiraNono dekhAva che. te evuM sUcave che ke, ahIM aMtanA be samaya pahelAM paMcAzInI sattA rahe che ane upAMtya samayamAM tera prakRtinI sattA rahe che. ane chevaTe aMta samaye te sattA rahita thAya che. jemAM ayogI siddha bhagavAna
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - - - - - - - 378 cauda guNasthAnaka bhAga-3 --- cidAnaMdamaya banI akhaMDAnaMdanA bhoktA thAya che. bhadra-mumukSu, A pavitra sopAnane bhaktithI namana kara ane A sthAnanI ucca bhAvanA bhAvI tArA aMtarAtmAne akhaMDAnaMdano adhikArI banAva. mahAnubhAva AnaMdasUrinA A vacana sAMbhaLI mumukSu atyaMta prasanna thaI gayo. teNe te sopAnane aMjali joDI praNAma karyo ane pachI ubhA thai mahAtmA AnaMdasUrine trikaraNa zuddhithI vaMdanA karI ane kSaNavAra sudhI te AnaMdamurti mahAtmAnuM ekAgratAthI dhyAna karyuM. kSaNavAre mumukSue hRdayamAM vicAra karI prazna karyo - "bhagavan, Apa mahAnubhAve A mokSapada sopAnanuM pUrNa darzana karAvyuM che. huM sarva rIte kRtArtha thayo chuM, tathApi A chevaTanA sopAna upara thatI zivarUpa siddhagatine yathArtha jANavAne mATe aMtaramAM icchA pragaTa thAya che." AnadarSi AnaMda sahita bolyA- "vatsa, je icchA hoya te pucha ane tArI jijJAsA tRpta kara." jijJAsu mumukSue aMjali joDI puchayuM, "bhagavan, ahIM karma rahita thayelo AtmA te samaye lokAMtamAM kevI rIte jato haze, ayogI AtmAnI urdhvagati zI rIte thatI haze ?" AnaMdasUrie kahyuM bhadra, lokAMtamAM AtmAnI urdhvagatine mATe cAra prakAranA hetuo darzAvelA che, prathama upAMtya be samayamAM aciMtya AtmavIryathI paMcAzIkama prakRti kSaya karavA mATe je vyApArano AraMbha karyo hato, tenAthI AtmAnI urdhvagati thAya che e prathama hetu che. AtmA karmanA saMgathI rahita thavAthI tenI Urdhvagati thAya che, e bIjo hetu che. AtmA ati gADha baMdhanothI rahita thavAthI Urdhvagati karI zake che, e trIjo hetu che. ane karma rahita thayelA jIvano Urdhva gamana karavAno svabhAva che, e cotho
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 hetu che. cAra hetu upara cAra draSTAMto ApelA che. prathama hetumAM kuMbhAranA cakranuM draSTAMta che. jema kuMbhAranuM cakra pUrva prayogathI IM kare che, tema AtmAnI pUrva prayogathI Urdhvagati thAya che. bIjA hetumAM tuMbikAnuM draSTAMta che. jema tuMbaDAnI mATInA lepathI rahita thatAM dharmAstikAyarUpa jalathI tenI Urdhvagati thAya che. trIjA hetumAM eraMDaLanuM draSTAMta che. jema eraMDaphLa bIjAdi baMdhanothI chuTuM thatAM urdhvagamana kare che, tema AtmAne karmarUpa bIjAdino baMdha viccheda thatAM te urdhvagamana kare che, cothA hetumAM agninuM draSTAMta che jema agnino urdhvajavalana svabhAva che, tema AtmAno paNa urdhvagamana svabhAva che. bhadra, vaLI ahiM koi zaMkA kare ke, AtmAnI adhogati ke tirthI gati kema thatI nathI ? uttaramAM eTaluM ja kahevAnuM ke, siddha AtmA karmanA gaurava-bhAranA abhAvathI adhogamana karatA nathI, tema preraNA karanAra preraka karmanA abhAvathI tirlIMgati paNa karatA nathI. te sAthe temaja dharmAstikAyanA abhAvathI te lokanI upara paNa gamana karI zakato nathI kAraNa ke, dharmAstikAya lokamAMja hovAthI te matsyane jalanI jema jIva tathA pudagalanI gatino heturUpa che. dharmAsti alokamAM na hovAthI siddha alokamAM jai zakatA nathI." 379 mumukSue savinaya jaNAvyuM- "bhagavan, ApanI A vANI sAMbhaLI aMtara AnaMdamaya banI gayuM che have mAtra eka prArthanA che ke, lokAMtaramAM rahenArA siddhanuM svarupa kahI saMbhaLAvo ke je sAMbhaLI huM mArA karNane ane jIvanane saphLa karI AtmAnaMdano anubhavI banuM." AnaMda mUrti AnaMdasUriAtmAnaMda darzAvatA bolyA- "bhadra, je A caudamA sopAna upara jyotino tejasvI goLo dekhAya che, te siddhazilAnIsUcanA che. A cauda rAjalokanA mastaka upara iSat
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 coda guNasthAnaka bhAga-3 prAgabhArA nAmanI siddhizilA rahelI che. siddhanA jIvo tenAthI. pAse hovAthI te siddhazilA kahevAya che. jo ke te zilA upara siddha paramAtmA besatA nathI, siddha paramAtmA to tenAthI uMce lokAMtaramAM bIrAjamAna che. sarvArthasiddha vimAnathI bAra yojana upara e suMdara siddhazilA AvelI che. sUrabhi, kapUrathI adhika sugaMdhavALI, komala, sUkSma avayavavALI, pavitra ane ghaNI tejasvI che. manuSya kSetra samAna te lAMbI pahoLI ane uttAna jeta chatranA jevI AkRtivALI che atyaMta zubharUpa che. te pRthvI madhyabhAge ATha yojana jADI che, ane prAMtamAM ghaTatI ghaTatI mAMkhInI pAMkha jevI pAtaLI che te upara eka yojana para Avela lokAMta ke je eka yojanAno je cotho koza che, te kozanA chaThThA bhAgamAM siddha AtmAonI avagAhanA che. eTale be hajAra dhanuSa pramANa kozanA chaThThA bhAgamAM (traNaso tetrIsa dhanuSa ane batrIza AMgaLamAM) sidhdhonA AtmapradezonI avagAhanA che. jema kulaDImAM mINa bharIne gALatAM te gaLI javAthI jevo AkAzano AkAra thAya tevo siddhano AkAra che. bhadra mumukSu, te sthaLe rahelA siddha AtmAo moTuM jJAna dharAve che. A traNa lokanI aMdara Avela cauda rAjalokamAM guNaparyAya saMyukta je je jIvAjIvAdi sarva vastuo che, te sarva vastuone teo sAmAnya rUpe dekhe che ane vizeSa rUpe jANe che kAraNake vastu mAtra sAmAnya vizeSAtmaka che. (1) jJAnAvaraNa, (2) darzanAvaraNa, (3) vedanIya, (4) darzanacAritra mohanIya, (5) Ayu, (6) nAma, (7) gotra ane (8) aMtarAya -e ATha karmono kSaya thavAthI te siddha AtmAomAM (1) kevaLajJAna, (2) kevaLadarzana, (3) avyAbAdha anaMtasukha, (4) zuddha samyaktva kSAyaka rUpa cAritra, (5) akSayagati, (6) amUrtatA, (7) anaMta avagAhanA ane (8) anaMtavIrya -A ATha guNo pragaTa thayelA
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 381 che; ane cakravartI ane iMdranI padavInA sukhathI te sidhdho anaMtagaNu sukha bhogave che. je sukha, phleza rahita ane avyaya che. vatsa mumukSu ? te siddha bhagavaMte prApta karelA paramapadanA AnaMdanuM sukha anirvacanIya che, te paramAnaMdanuM varNana karavAne mArAmAM zakti nathI, tathApi zAstradvArA je kAMi jANeluM che, te saMkSepamAM kahuM chuM. te mahAnuM parama pada ArAdhakone ArAdhya, sAdhakone sAdhya ane dhyApakoe dhyeya che. te pada abhavya jIvone sadA durlabha che, eTaluM ja nahi paNa keTalAka bhavya jIvone paNa durlabha che ane durbhavyone kaSTa sAdhya che. TUMkamAM kahevAnuM ke, te cidrupa cidAnaMdamaya ane paramAnaMda rUpa che." bhadra mumukSu, e paramapadanI bhAvanA karI tArA AtmAne te tarapha pravartAvaje. ane te mATe A mokSapada sopAnano citAra hRdayamAM rAkhI tenuM manana karyA karaje. A mokSapada sopAnanA cauda pagathIAnI nirmaLa nIsaraNI para ArUDha thavAnI utkaMThA dhAraNa karI anukrame ucca sopAnapara ArUDha thavAnI abhilASAmAM tArA hRdayane pratibaddha karaje. jethI tAruM jIvana saraLa thaze ane pUrva puNyanA yogathI prApta thayelI pavitra Ahata dharmanI zItaLa chAyA tane A sopAna para vizrAMti Apaze. mahAnubhAva AnaMdasUrinI A vANI sAMbhaLI te mumukSu AnaMda magna thai gayo. tenA zarIra para romAMca pragaTa thai AvyA ane uttama bhAvanAothI tenI manovRtti AtmArAma banI gai. teNe AtmAne viSe parama ArAma ane AnaMda prApta karyo. mukSue madhura vANIthI jaNAvyuM, "he mahopakArI bhagavanuM, A samaye ApanA upakAranuM niravadhi varNana karavAne mArI vANI asamartha che. huM AnaMda udadhimAM magna thai gayo chuM. A mokSapada sopAnanI chabI mArA hRdayamAM mudrita thai gai che. mArA mana,
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ - --- - - - - -- - - - - - - - 382 cauda guNasthAika bhAga-3 - - vacana ane kAyAnA yoga eja sadvicAramAM purI rahyA che. Ape ApelA A avalaMbanathI huM A saMsAra sAgaramAMthI bacyo chuM." A pramANe kahI mumukSue mahAtmA AnaMdasUrinA caraNamAM daMDavata praNAma karyo, ane vidhi sahita vaMdanA karI te mahAtmAnI stuti karI- "bhagavan, Apa kharekhara AnaMdasUri cho. AtmAne ArAma ApanArA AtmArAma cho, ane A saMsAramAM yuddha karavA sajja thayelA mohAdi zatruono vijayakarAvI AnaMda ApanArA vijayAnaMda cho, ane mArA sAcA mitra vIrabhakta cho." A stutinA zabdo mumukSunA mukhamAMthI nIkaLatA hatA, tevAmAM cauda pagathIAvAlI mokSapada sopAnanI nIsaraNI adrazya thai gai. ane te sAthe mumukSunI sAMsArika bhAvanI vRtti paNa adrazya thai gai. upasaMhAra prathama manohara ane ramaNIya pradezamAM AvelA divya AtmA mahAnubhAva AnaMdasUrinA mokSapada sopAnanA pratyakSa upadezathI mumukSu pratibuddha thayo hato. saMsAranA paritApamAMthI mukta thavA mATe AtmAnA ucca guNonuM svarUpa jANavAnI tenI prabaLa icchA pAra paDI hatI. je mahAtmAe tene A pavitra pradezano mArga batAvyo hato, temane ane mahAnubhAva AnaMdasUrino hRdayathI AbhAra mAnI te mumukSue AnaMda mUrti AnaMdasUrinI samIpa cAritra dharma aMgIkAra karyo hato. ane te pachI teNe je caturdaza sopAnanI zreNI pratyakSa joyela tenA svarUpanuM manana karI te para kramArohaNa karI potAnA sAdhu jIvananI sArthakatA karI hatI, ane ayogI kevalInA sopAna para ArUDha thavAnI yogyatA meLavavAne te pUrNa umedavAra banyo
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 303 cauda guNasthAnaka bhAga-3 ------------------ hato. zrI arihaMta paramAtmA tenI e umeda pAra pADo. pavitra mahAzaya dharma baMdhuo, A mokSapada sopAnanA svarUpanuM hRdayathI manana karajo. bhagavAn tIrthakaroe A jagatanA jIvonA uddhArane mATe mokSarUpa mahelamAM caDavAne A sopAnanI sIdhI sIDI darzAvI che, jo e sopAnanA sIdhA mArgane bhUlI jazo to tamAre aneka bhramaNomAM bhamavuM paDaze. A prasaMge kahevuM joie ke, A suMdara sopAnano mArga cAritranA sukAnane lai jagat sAgaramAM vicaranArA munione mATe sugama che. virata, nigraMtha, nirmama ane nirdoSa vRttine dhAraNa karanArA anagAra AtmAo A sopAnapara ArohaNa karavAne jeTalA adhikArI che, teTalA avirati AcArane dharanArA gRhastha zrAvako nathI, te chatAM je munivaro A sopAnanA svarUpane oLakhatAM chatAM te pramANe vartavAne pramatta thAya che. teo cAritrarUpa ratnane eka koDIne mUlya vecI bhaviSyanI vipattione horI le che. te pavitra munioe potAnA jIvana jene mATe samarpaNa karela che, tene pramAdathI bhUlI jai potAnA sAdhu jIvana kai dizAe dorAya che ane amUlya samayano upayoga kevA kAryamAM thAya che, te mukhyatve vicAra karavAno che. je bhramaNAthI pote potAno lakSya sthalano kharo, ane sIdho mArga bhUlI gayA che, te mArgane temaNe zodhI kADhavo joie. potAnA pUrvajo je mArge cAlI sva ane paranA jIvanane Atmika unnatimAM mukI gayelA che. te kharA mArgamAM eka bIjAnI gatimAM avarodha karyA vagara satata gatimAna thavAne mATe satata prayatna karavo joie. ane mithyA daMbha ane AtmagauravanI khAtara bIjAnI gatimAM avarodha karavAmAM kAla vyatIta na karatAM temaNe potAnA pUrvajonA zuddha mArgane anusarI cAlavuM joie. cAlatA kAlanA prabhAvane laine gRhastha ane pati baMne
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 cauda ||sthAna bhAga-3 vargamAM avyavasthAe sthAna kareluM che, AcAra, anAcAra ane atyAcAranI mizra pravRtti paNa keTaleka sthaLe jovAmAM Ave che, te sarvano uccheda thAo. ane A mokSapada sopAnanI suMdara sIDIpara, mArohaNa karavAnI icchA rAkhanArA dharmagurUo ane dharmabaMdhuonA manoratho siddha thAo ane AvA viSama kAlamAM paNa cAritra dharmanI dhvajAne kAvI nirdoSa dharma dharanArA, AtmAne ArAma ApanArA ane vijJono vijaya karI AnaMdane prasAranArA mahopakArI munivarono sadA vijaya thAo. eja amArI prabhu pAse aMtaranI abhyarthanA che. (jAma)
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 385 -- -- -- -- -- -- -- -- 14 gaNasthAnanA kALamAnanAM vaNInA (1) pahelA guNasthAnakano kALa 4 vikalpathI hoya che. 1. anAdianaMta 2. anAdisAMta 3. sAdianaMta 4. sAdisAMtA (2) bIjA guNasthAnano kALa jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI cha AvalikAno hoya che. (3) trIjA guNasthAnakano kALa jaghanyathI ane utkRSTathI 1 aMtarmuhUrta hoya che. (4) cothA guNasthAnakano kALa jaghanyathI 1 aMtarmuhUrta ane utkRSTathI manuSyabhava adhika 33 sAgaropama hoya che. (5) pAMcamA guNasthAnakano kALa jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI dezonuM pUrvakroDa varSa (8 varasa nyuna) hoya che. (6) chaThThA guNasthAnakano kALa jaghanya ane utkRSTa 1 aMtarmuhUrta matAMtare dezonuM pUrvakroDavarSa eTale ke chaTTa guNasthAnake 1 aMtarmuhUrta rahe pachI sAtame jAya pAcho chaTTe Ave ane pachI sAtame jAya Ama dezonupUrvakroDa varSa sudhI cAlyA kare che. (9) 7mAM guNasthAnakano samaya jaghanya tathA utkRSTathI 1 aMtarmuhUrta hoya che. (8) 8 thI 11 guNasthAnakano kALa jaghanya 1 samaya ane utkRSTa 1 aMtarmuhUrta hoya che. | (9) 12mA guNasthAnakno kALa jaghanya ane utkRSTathI 1 aMtarmuhUrtano hoya che. (10) 13mAM guNasthAnakano kALa jaghanga 1 aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezonapUrvakroDa varSa hoya che.
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 - - cauda guNasthAnaka bhAga-3 - - - --- - --- - - - - (11) 14mAM guNasthAnakano kALa pAMca hastAkSaranA jeTalo hoya che. (1) paheluM-bIjuM ane cothuM A traNa guNasthAnakomAMthI koipaNa 1 guNasthAnaka laine jIva parabhavamAM jai zake che. (2) 1-2-4-pa-6-8-9-10-11 ane 14 A agiyAra guNasthAnakane viSe jIvo maraNa pAmI zake che. (3) 3-12-13 A traNa guNasthAnakamAM jIvo maraNa pAmatA ja nathI. (4) 1-4-pa-6-7-13 A cha guNasthAnakone viSe jIvo sadAkALa hoya che. (5) 2-3-8-9-10-11-12-14 A 8 guNasthAnakone viSe koi vakhate koi paNa jIva na hoya ema paNa bane ane koi vakhata kadAca hoya to 1 jIva ke aneka jIvo paNa hoi zake che. . (6) upazama zreNI caDanAro 8 thI 11 guNasthAnakamAM tathA upazama zreNI prApta karI 11 thI kramasara nIce utaratAM 8 thI 11 guNasthAnakane viSe maraNa pAmI zake che. kSapazreNInuM svarUpa varNana anaMtAnubaMdhI 4 kaSAya ane darzanasika A sAta prakRtionI kSapanA 4 thI 7 guNasthAnakamAM rahelA jIvo kare che. A kSapakazreNI 1lA saMghacaNavALA jIvo kare che. cAritra mohanIyanI 21 prakRtione khapAvavA mATenuM 7muM guNasthAnaka te yathApravRttakaraNa kahevAya che. 8muM guNasthAnaka te apUrvakaraNa kahevAya che. muM guNasthAnaka te anivRttikaraNa guNasthAnaka kahevAya che. A traNe karaNo jIva purUSArthathI kare che. sthitighAtAdi pAMcavAnA karaNa
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 anusAra hoya che. ulanA saMkrama sahita guNasaMkramavaDe sattAno nAza kare che. kSapakazreNIvALA 10methI 12meja jAya che tyArabAda 13-14me thai eja bhave siddhigatimAM jAya che. kSapakazreNImAM eka sAthe 108 jIvo praveza kare che. 8 thI 12 guNasthAnakamAM utkRSTathI satha (200 thI 900) hoya che. ane jaghanyathI koivAra 6 mAsa sudhI ekapaNa na hoya ema paNa bane che. kSapakazreNImAM nIcenA krame prakRtiono nAza thAya che. 387 (1) anaMtAnubaMdhI 4 kaSAya (2) mithyAtva mohanIya (3) mizra mohanIya (4) samyaktva mohanIya (5) naraka-tiryaMca-devAyuSya (6) ekeMndriyAdi 4 jAti-naraka,dvika-tiryaMcadvika Atapa-udyotasthAvara-sukSma-sAdhAraNa ane thINaghdhitrika ema 16 prakRtio (9) apratyAkhyAnIya 4 kaSAya pratyAkhyAnIya 4 kaSAya tema 8 kaSAya (8) napuMsakaveda (9) strIveda (10) hAsyaSaTka (11) purUSaveda (12) saMjvalana krodha (13) saMjvalana mAna (14) saMjvalana mAyA (15) saMjvalana lobha (16) nidrAddhika (17) jJAnAvaraNIya - 5, darzanAvaraNIya -4, aMtarAya-5 ema 14 prakRtio (18) 14mA nA upAjnma samaye aghAtI karmonI 72 athavA 73 prakRtio (19) 14mA guNasthAnakanA aMta samaye 12 athavA 13 prakRtiono kSaya karatAM jIvo siddhigatIne pAme che. - - kSapakazreNIe caDatAM 9 ane 10 guNasthAnake jIvone je sthitibaMdha hoya e ja sthAne upazamazreNI caDatA jIvone te sthitibaMdha bamaNo hoya che tathA rasabaMdha anaMtaguNa hIna zubha prakRtiono hoya che. ane azubha prakRtiono anaMtaguNa adhika rasabaMdha hoya che tathA upazamazreNIthI pAchA lA jIvane A guNasthAnakamAM kSapakazreNIvALA karatAM 4 ghaNo baMdha jANavo ane
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 cauda guNasthAnaka bhAga-3 -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- - - - upazama zreNI e caDatAM jIvonI apekSAe bamaNo sthitibaMdha jANavo. sarva mohanIya karmano kSaya kare te jIvone sarvazrapAka jIvo kahevAya che. visaMyojanAno artha : je prakRtiono sarvathA kSaya thayA. pachI phrIthI baMdha thavA saMbhava hoya evI prakRtiono kSaya thAya tene visaMyojanA kahevAya che. mAtra anaMtAnubaMdhI 4 kaSAyanI ja visaMyojanA thAya che. kSapazreNI varNana samApta 1. eka saMyogI ATha bhAMgA thAya. 1 = sAsvAdana, 2 = mizra, 3 = apUrvakaraNa, 4 = anivRttikaraNa, 5 = sUkSmasaMparAya, 6 = upazAMta moha, 7 = kSINa moha, 8 = ayogI kevalI guNasthAnaka have AgaLanA dvika saMyogI Adi bhAMgA upara jaNAvela aMka saMjJA mujaba aMkamAM jaNAvAze to uparanA aMka mujaba guNasthAnakanA nAmo jANavA. 2. ddhika saMyogI bhAMgA 28 thAya che. 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 4.5 4.6 4.7 4.8 5.6 5.7 5.8 6 7 6.8 7.8 . trika saMyogI 56 bhAMgA thAya che. 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.2.7 1.2.8 1.3.4 1.3.5 1.3.6 1.37 1.3.8 1.4.5 1.4.6 1.47 1.4.8 1.5.6 1.57 1.5.8 .
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ coda guNasthAnaka bhAga-3 389 1.67 1.6.8 17.8 2.3.4 2.3.5 2.3.6 2.37 23.8 2.4.5 2.4.6 2.47 24.8 2.5.6 2.57 2.5.8 2.67 2.6.8 27.8 3.4.5 3.4.6 3.47 3.4.8 3.5.6 3.5 7 3.5.8 3.67 3.6.8 37.8 4.5.6 4.5 7 4.5.8 4.6 7 4.6.8 47.8 5.67 5.6.8 57.8 67.8 4. cataH saMyogI 90 bhAMgA thAya. 1.2 3.4 1.2.3.5 1.2.3.6 1.2.37 1.2.3.8 1.2.4.5 1.2.4.6 1.2.47 1.2.4.8 1.2.5.6 1.2.57 1.2 5.8 1.2.67 1.2.6.8 1.27.8 1.3.4.5 1.3.4.6 1.3.47 1.3.4.8 1.3.5.6 1.3.5 7 1.3.5.8 1.3.67 1.3.6.8 1.37.8 1.4.5.6 1.4.5 7 1.4.5.8 1.4.67 1.4.6.8 1.47.8 1.5 6 7 1.5.6.8 1.5 78 1.6 7.8 2.3.4.5 2.3.4.6 2.3.47 2.3.4.8 2.3.5.6 2.3.57 2.3.5.8 2.3.67 2.3.6.8 2.4.5.6 2.4.5 7 2.4.5.8 2.4.67 2.4.6.8 2.47.8 2.5.67 2.5.6.8 2.5 7.8 2.6 7.8 3.4.5.6 3.4.57 3.4.5.8 3.4.67 3.4.6.8 3.47.8 3.5.67 3.5.6.8 3.57.8 3.67.8 4.5.67 4.5.6.8 4.5 7.8 4.6 7.8 5.6 7.8 2.3 7.8
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 cauda guNasthAnaka bhAga-3 5. paMca saMyogI 56 bhAMgA thAya che. 1.2.3.4.5 1.2.3.4.6 1.2.3.4 7 1.23.4.8 1.2.3.5.6 1.2.3.5 7 1.2.3.5.8 1.2.3.6 7 12.3.6.8 1.2.37.8 1.2.4.5.6 1.2.4.5 7 1.2.4.5.8 1.2.4.67 1.2.4.6.8 1.2.4 7.8 1.2 5.67 1.2 5.6.8 1.2.57.8 1.2.6 7.8 1.3.4.5.6 1.3.4.57 1.3.4.5.8 1.3.4.6 7 1.3.4.6.8 1.3.47.8 1.3.5.67 1.3.5.6.8 1.3.6 7.8 1.4.5.67 1.4.5.6.8 1.4.57.8 1.4.67.8 1.5.67.8 2.3.4.5.6 2.3.4.57 2.3.4.5.8 2.3.4.67 2.3.4.6.8 23.4 7.8 2.3.5.6 7 2.3.5.6.8 2.3.57.8 2.3.67.8 2.4.5.6 7 2.4.5.6.8 2.4.5 7.8 24.6 7.8 2.5.6 7.8 3.4.5.6 7 3.4.5.6.8 3.4.57.8 3.4.6 7.8 3.5.6 7.8 4.5.67.8 1.3.57.8 6. cha saMyogI 28 bhAMgA hoya che. 1.2.3.4.5.6 1.2.3.4.5.7 1.2.3.4.5.8 1.2.3.4.6 7 1.2.3.4.6.8 1.2.3.4 7.8 1.2.3.5.67 1.2.3.5.6.8 1.2.3.5 7.8 1.2.3.6 7.8 1.2.4.5.67 1.2.4.5.6.8
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 391 1.2.4.57.8 1.2.4.67.8 1.2.5.67.8 1.3.4.5.6 7 1.3.4.5.6.8 1.3.4.57.8 13.4.6 7.8 13.5.6 7.8 1.4.5 6 7.8 2.3.4.5.67 2.3.4.5.6.8 2.3.4.5 7.8 2.3.4.67.8 2.3.5 6 7.8 2.4.5.6 7.8 3.4.5.67.8 7. saMyogI 8 bhAMgA hoya. 1.2.3.4.5 6 7 1.2.3.4.5.6.8 1.2.3.4.57.8 1.2.3.4.67.8 1.2.3.5.67.8 1.2.4.567.8 1.3.4.5.6 7.8 2.3.4.5.67.8 8 ATha saMyogI 1 bhAMgo hoya. 1.2.3.4 5.6 7.8 A rIte kula 255 bhAMgA thAya. 8 + 28 + 56 + 70 + 56 + 28 + 8 + 1 = 2papa have eka aneka AzrayI bhAMgA karAya che. 1 = eka 2 = aneka saMjJA jANavI. 1. eka saMyogI eka anekAzrayI 2 bhAMgA thAya. 1 = eka ane 2 = aneka = 2 bhAMgA thAya. 2. hika saMyogI 4 bhAMgA thAya. eka - aneka aneka - eka eka - eka aneka - aneka 1.1 2.1 1.1 2.2 = 4 bhAMgA thAya. 3. trIka saMyogI bhAMgA 8 thAya che. 1.1.1 -- 1.1.2 1.2.1 1.2.2
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 - cauda guNasthAnaka bhAga-3 - ------------- --- - - ----- - -- 2.1.1 21.2 2.2.1 2.2.2 4. catuHsaMyogI 16 bhAMgA thAya che. 1.1.1.1 1.1.1.2 1.1.2.1 1.1.2.2 1.2.1.1 1.2 1.2 1.2.2.1 1.2.2.2 2.1.1.1 2.1.1.2 2.1.2.1 2.1.2.2 2.2.1.1 2.2.1.2 2.2.2.1 2.2.2.2 5. paMca saMyogI 3ra bhAMgA thAya che. 1.1.1.1.1 1.1.1.1.2 1.1.1.2.1 1.1.1.2.2 1.1.2.1.1 1.1.2.1.2 1.1.2.2.1 1.1.2.2.2 1.2.1.1.1 1.2.1.1.2 1.2.1.2.1 1.2.1.2.2 1.2.2.1.1 1.2.2.1.2 1.2.2.2.1 1.2.2.2.2 2.1.1.1.1 2.1.1.1.2 2.1.1.2.1 2.1.1.2.2 2.1.2.1.1 2.1.2.1.2 2.1.2.2.1 2.1.2.2.2 2.2.1.1.1 2.2.1.1.2 2.2.1.2.1 2.2.1.2.2 2.2.2.1.1 2.2.2.1.2 2.2.2.2.1 2.2.2.2.2 6. cha saMyogI 64 bhAMgA thAya che. 1.1.1.1.1.1 1.1.1.1.1.2 1.1.1.1.2.1 1.1.1.1.2.2 1.1.1.2.1.1 1.1.1.2.1.2 1.1.1.2.2.1 1.1.1.2.2.2 1.1.2.1.1.1 1.1.2.1.1.2 1.1.2.1.2.1 1.1.2.1.2.2 1.1.2.2.1.1 1.1.2.2.1.2 1.1.2.2.2.1 1.1.2.2.2.2 1.2.1.1.1.1 1.2.1.1.1.2 1.2.1.1.2.1 1.2.1.1.2.2 1.2.1.2 1.1 1.2.1.2 1.2 1.2.12.2 1 1.2.1.2.2.2 1.2.2.1.1.1 1.2.2.1.1.2 1.2.2.1.2.1
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka mANa-3 -- 1.2.2.1.2.2 1.2.2.2.2.1 2.1.1.1.1.2 2.1.1.2.1.1 2.1.1.2.2.2 2.1.2.1.2.1 2.1.2.2.1.2 2.2.1.1.1.1 2.2.1.12.2 2.2.1.2.2.1 2.2.2.1.1.2 2.2.2.2.1.1 2.2.2.2.2.2 1.2.2.2.1.1 1.2.2.2.2,2 2.1.1.1.2.1 2.1.1.2.1.2 2.1.2.1.1.1 2.1.2.1.2.2 21.2.2.2.1 2.2.1.1.1.2 2.2.1.2.1.1 22.12.2.2 2.2.2.1.2.1 2.2.2.2.1.2 393 1.2.2.2.1.2 2.1.1.1.1.1 2.1.11.2.2 2.1.1.1.2.1 2.1.2.1.1.2 2.1.2.2.1.1 2.1.2.2.2.2 2.2.1.1.2.1 2.2.1.2.1.2 2.2.2.11.1 2.2.2.1.2.2 2.2.2.2.2.1 7 sAta saMyogI 128 bhAMgA thAya che. 1.1.1.1.1.1.1 1.11.1.11.2 1.1.1.1.1.2.1 11.1.1.2.1.1 1.1.1.1.2.1.2 1.1.1.1.12.2 1.1.1.1.2.2.1 1:1.1.1.2.2.2 1.1.1.2.1.1.1 1.1.1.2.11.2 1.1.1.2.1.2.1 1.1.1.2.1.2.2 11.1.2.2.1.1 1.1.1.2.2.1.2 11.1.2.2.2.1 1.1.1.2.2.2.2 1.1.2.11.1.1 11.2.1.1.1.2 1.1.2.1.1.2.1 11.2.1.1.2.2 1.1.2.1.2.1.1 1.1.2.1.2.1.2 1.1.2.1.2.2.1 1.1.2.1.2.2.2 1.1.2.2.1.1.1 1.1.2.2.11.2 1.1.2.2.1.2.1 1.1.2.2.1.2.2 11.2.2.2.1.1 1.1.2.2.2.1.2 1.1.2.2.2.2.1 11.2.2.2.2.2 1.2.1.1.1.1.1 12.1.1.1.1.2 1.2.1.1.1.2.1 1.2.1.1.12.2
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 -- - -- -- -- -- - -- -- 1.2.1.1.2.1.1 1.2.1.1.2.2.2 1.2 1.2.1.2.1 1.2.1.2.2 1.2 1.2.2.1.1.1.1 1.2.2.1.1.2.2 1.2.2.1.2.2.1 1.2.2.2.1.1.2 1.2.2.2.2 1.1 1.2.2.2.2.2.2 2.1.1 1.12.1 2.1.1 1.2 1.2 2.1.1.2.1.1.1 2.1.1.2.1.2.2. 2.1.1.2.2 2.0 2.1.2.1.1.1.2 2.1 2.1.2.1.1 2.1.2.1.2.2.2 2.1.2.2.1.2.1 2.1 2.2.2.1.2 2.2.1.1.1.1.1 2.2.1.1.1.2.2 2.2.1.1.2.2.1 2.2.1.2.1.1.2 2 2 2 2 1 1 2.2 2.2 .. cauda guNasthAnaka bhAga-3 -- -- - - - - - 1.2.1.1.2.1.2 1.2.1.1.2.2.1 1.2.1.2.1.1.1 1.2.1.2.1.1.2 1.2 1.2 1.2.2 1.2 1.2.2.1.1 1.2.1.2.2.2.1 1.2.1.2.2.2.2 1.2.2.1.1.1.2 1.2.2.1.1.2.1 1.2.2.1.2.1.1 1.2.2.1.2.1.2 1.2.2.1.2.2.2 1.2.2.2.1.1.1 1.2.2.2.1.2.1 1.2.2 2.1.2.2 1.2.2.2.2 1.2 1.2.2.2 2.2.1 2.1.1.1.1.1.1 2.1.1.1.1.1.2 2.1.1.1.1.2.2 2.1.1.1.2.1.1 2.1.1.1.2.2.1 21.11.2.2.2 2.1.1.2.1 2.2 2.1 1.2 1.2.1 2.1.1.2.2.1.1 2.1 1.2.2.1.2 2.1 2.2 2.2.2 2.1 2.1.1.1.1 2.1.2.1.1.2.1 2.1.2.1.1.2.2 21.2 1.2 1.2 2.1.2.1.2.2.1 2.1.2.2.1.1.1 2.1.2.2.1.1.2 21.2.2.1.2.2 2.1.2.2.2.1.1 2.1.2.22 2.1 2.1.2.2.2.2.2 2.2.1.1.1.1.2 2.2.1.1.1.2.1 2.2.1.1.2.1.1 2.2.1 1.2 1.2 2.2.1.1.2.2.2 2.2.1.2.1.1.1 2.2.1.2.1.2.1 2.2.1.2.1.2.2 2.21 2.2 2.2 2.2 1.2.2 2.1 2.2.2.1.1.1.1 2.2 2.1.1.1.2
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga-3 395 - -- -- - - -- -- -- - 2.2.2.1.1.2.1 2.2 2.1.1.2.2 2.2.2 1.2.1.1 2.2.2.1.2.2.2 2.2.2.1.2.2.1 2.2.2.1.2.2.2 2.2.2.2.1.1.1 2.2.2.2.1.1.2 2.2.2.2.1.2.1 2.2.2 2.1 2.2 2.2 2.2 2.1.1 2.2.2 2.2 1.2 2.2 2.2 2.2.1 2.2 2.2.2 2.2 8 ATha saMyogI 56 bhAMgA thAya. 1.1.1.1.1.1.1.1 1.1.1.1.1.1.1.2 1.1.1.1.1.1.2.1 1.1.1.1.1.1.2.2 1.1.1.1.1.2.1.1 1.1.1.1 1.2 1.2 1.1.1.1.1 2.2 1 1.1.1.1.1.2.2.2 1.1.1.1.2.1.1.1 1.1.1.1.2.1.1.2 1.1.1.1.2.1.2.1 1.1.1.1.2.1.2.2 1.1.1.1.2.2.1.1 1.1.1.1.2.2.1.2 1.1.1.1.2.2.2.1 1.1.1.1.2.2.2.2 1.1.1.2.1.1.1.1 1.1.1.2.1.1.1.2 1.1.1.2.1.1.2.1 1.1.1.2.1.1.2.2 1.1.1.2.1.2.1.1 1.1.1.2.1.2.1.2 1.1.1.2.1.2.2.1 1.1.1.2.1.2.2.2 1.1.1.2.2.1.1.1 1.1.1.2.2.1.1.2 1.1.1.2.2.1.2.1 1.1.1.2.2 1.2.2 1.1 1.2.2.2.1.1 1.2.1 2.2 2.1.2 1.1 1.2.2 2.2.1 1.1 1.2.2.2.2.2 1.1.2.1.1.1.1.1 1.1.2.1.1.1.1.2 1.1.2.1.1.1.2.1 1.1.2.1.1.1.2.2 1.1.2.1.1.2.1.1 1.1 2.1 1.2 1.2 1.1.2.1.1.2.2.1 1.1.2.1.1.2.2.2 1.1.2.1.2.1.1.1 1.1.2.1.2.1 1.2 1.1.2.1.2.1.2.1 1.1.2.1.2.1 2.2 1.1.2.1.2.2.1.1 1.1.2.1.2.2 1.2 1.1.2.1.2.2.2.1 1.1.2.1.2.2.2.2 1.1.2.2.1.1.1.1 1.1.2.2.1.1.1.2 1.1.2.2.1.1.2.1 1.1.2.2.1.1.2.2 1.1.2.2.1.2.1.1 1.1.2.2.1.2.1.2 1.1.2.2.1.2.2.1 1.1.2.2.1.2.2.2 1.1.2.2.2.1.1.1
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 cauda guNasthAnaka bhAga-3 -------- 1.1.2.2.2.1.2.2 1.1.2.2.2.1.1.2 11.2.2.2.1.2.1 1.1.2.2.2.2.1.1 1.1.2.2.2.2.1.2 1.1.2.2.2.2.2.1 11.2.2.2.2.2.2 1.2.1.1.1.1.1.1 1.2.1.1.1.1.1.2 1.2.1.1.1.1.2.1 1.1.1.1.1.1.2.2 1.2.1.1.1.2.1.1 1.2.1.1.1.2.1.2 1.2.1.1.1.2.2.1 1.2.1.1.1.2.2.2 1.2.1.1.2.1.1.1 1.2.1.1.2.1.1.2 1.2.1.1.2.1.2.1 1.2.1.1.2.1.2.2 1.2.1.1.2.2.1.1 12.21.1.2.2.1.2 1.2.1.1.2.2.2.1 1.2.1.1.2.2.2.2 12.1.2.1.1.1.1 1.2.1.2.1.1.1.2 1.2.12.1.1.2.1 1.2.1.2.11.2.2 1.2.1.2.1.2.1.1 1.2.1.2.1.2.1.2 1.2.1.2.1.2.2.1 1.2.1.2.1.2.2.2 1.2.1.2.2.1.1.1 1.2.12.2.1.1.2 1.2.1.2.2.1.2.1 1.2.1.2.2.1.2.2 1.2.1.2.2.2.1.1 1.2.1.2.2.2.1.2 1.2.12.2.2.2.1 1.2.1.2.2.2.2.2 1.2.2.1.1.1.1.1 1.2.2.1.1.1.1.2 1.2.2.1.1.1.2.1 1.2.2.1.1.1.2.2 1.2.2.1.1.2.1.1 12.2.1.1.2.1.2 1.2.2.1.1.2.2.1 1.2.2.1.1.2.2.2 1.2.2.1.2.1.1.1 1.2.2.1.2.1.1.2 1.2.2.1.2.1.2.1 1.2.2.1.2.1.2.2 1.2.2.1.2.2.1.1 1.2.2.1.2.2.1.2 1.2.2.1.2.2.2.1 1.2.2.1.2.2.2.2 12.2.2.1.1.1.1 1.2.2.2.1.1.1.2 1.2.2.2.1.1.2.1 1.2.2.2.1.1.2.2 1.2.2.2.1.2.1.1 1.2.2.2.1.2.1.2 1.2.2.2.12.2.1 1.2.2.2.1.2.2.2 1.2.2.2.2.1.1.1 1.2.2.2.2.1.1.2 1.2.2.2.2.1.2.1 1.2.2.2.2.1.2.2 12.2.2.2.2.1.1 1.2.2.2.2.2.1.2 1.2.2.2.2.2.2.1 1.2.2.2,22,2.2 2.1.1.1.1.1.1.1 2.1.1.1.1.1.1.2 2.1.1.1.1.1.2.1 2.1.11.1.1.2.2 2.1.1.1.1.2.1.1 2.1.1.1.1.2.1.2 2.1.11.1.2.2.1
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAd|-3. 397 = = = = = = = = = = = 2.1.1.1.1.2.2.2 2.1.1.1.2.1.2.1 2.1.1.1.2.2.1.2 2.1.1.2.1.1.1.1 2.1.1.2.1.1.2.2 2.1.1.2.1.2.2.1 2.1.1.2.2.1 1.2 2.1.1.2.2 2.1.1 2.1 1.2.2.2 2.2 2.1.2.1.1.1.2.1 2.1.2.1.1.2.1.2 2.1.2.1.2.1.1.1 2.1.2.1.2.1.2.2 2.1.2.1.2.2.2.1 2.1 2.2.1.1.1.2 2.1.2.2 1.2.1.1 2.1.2.2.1.2.2.2 2.1 2.2 2.1.2.1 2.1 2.2 2.2 1.2 2.2.1.1.1.1.1.1 22.11.1.1.2.2 2.2.1.1.1.2.2.1 2.2.1.1.2.1.1.2 2.2.1 1.2.2 1.1 2.2.1.1.2.2.2.2 2.2.1.2.1.1.2.1 2.1.1.1.2.1.1.1 2.1.1.1.2.1.2.2 2.1.1.1.2.2 2.1 2.1.1.2.1.1.1.2 2.1.1.2.1.2.1.1 2.1.1.2.1.2.2.2 2.1.1.2.2.1.2.1 2.1.1.2.2 2.1.2 2.1 2.1.1.1.1.1 2.1 2.1.1.1.2.2 2.1.2.1.1.2.2.1 2.1.2.1.2.1.1.2 2.1.2.1.2.2.1.1 2.1.2.1.2.2.2.2 2.1.2.2.1.1.2.1 212.2.1.2 1.2 2.1.2.2.2.1.1.1 2.1 2.2 2.1 2.2 2.1 2.2 2.2 2. 2.2.1.1.1.1.1.2 2.2.1.1.1.2.1.1 2.2.1.1.1.2.2.2 2.2.1.1.2.1.2.1 2.2.1.1.2.2 1.2 2.2.1.2.1.1.1.1 2.2 1.2.1.1.2.2 2.1.1.1.2.1.1.2 2.1.1.1.2.2.1.1 2.1.1.1.2.2 2.2 2.1.1.2.1.1.2.1 2.1.1.2.1.2.1.2 2.1.1.2.2.1.1.1 2.1 2.2 2.1 2.2 2.1.1.2.2.2.2.1 21.2.1.1.1.1.2 2.1.2.1.1.2.1.1 2.1.2.1.1.2.2.2 2.1.2.1.2.1.2.1 2.1.2.1.2.2.1.2 2.1.2.2.1.1.1.1 2.1 2.2 .1 2.2 2.1 2.2.1 2.2.1 21.2.2.2.1.1.2 2.1 2.2 2.2.1.1 2.1 2.2 2.2 22 2.2.1.1.1.1.2.1 2.2.1.1.1.2.1.2 2.2.1.1.2.1.1.1 2.2.1.1.2.1.2.2 2.2.1.1.2.2.2.1 2.2.1.2.1.1.1.2 2.2.1.2.1.2.1.1
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 cauda guNasthAnaka bhAga-3 2.2.1.2.1.2.1.2 2.2.1.2.1.2.2.1 2.2.1.2.1 2.2.2 22.1 2.2.1.1.1 2.2.1.2.2 1.1.2 2.2 1.2.2 1.2.1 2.2.1.2.2.1.2.2 2.2.1.2.2.2.1.1 2.2.1.2.2 2.1.2 2.2.1.2.2.2 2.1 2.2 1.2.22.2.2 2.2 2.1.1.1.1.1 2.2.2.1.1.1.1.2 2.2.2.1.1.1.2.1 2.2.2.1.1.1.2.2 2.2.2.1.1.2.1.1 2.2.2.1.1.2.1.2 2.2.2.1.1.2.2.1 2.2 2.1.1.2.2.2 2.2.2 1.2.1.1.1 2.2.2.1.2.1.1.2 2.2.2.1.2.1.2.1 2.2.2.1.2.1 2.2 2.2 2.1.2.2.11 2.2.2.1.2.2.1.2 2.2.2 1.2.2 2.1 2.2 2.1.2.2.2.2 2.2.2.2.1.1.1.1 2.2.2.2.1.1.1.2 2.2.2.2.1.1.2.1 2.2.2.2.1.1.2.2 2.2.2.2.1.2.1.1 2.2.2.2 1.2.1.2 2.2.2.2.1.2.2.1 2.2.2.2.1.2.2.2 2.2.2.2.2.1.1.1 2.2.2.2 2.1 .2 2.2.2.2.2.1.2.1 2.2 2.2.2.1 22 2.2.2.2.2.2.1.1 2.2 2.2 2.2.2.2 2.2.2.2.2.22.1 2.2 2.2 2.2 2.2 ekAdi saMyogAdi eka-aneka kula saMkhyA saMyogAdi saMkhyA eka 8 X | eka dvika 28 X | 112 trika pa6 X | trika 8 448 catuH 1120 paMcA 1792 192 sAtA 128 1024 AATha 1 X | ATha rapa6 0 | 16 | dvika 0 . gi 16 che x x x x x rapa6
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnaka bhAga- 399 rapapa = 6560, ATheya guNamAM na hoya 6561 sAyika samakitanI prApti kSayopazama samakitI jIvo ja kare 1. manuSyagati, paMcendriya pUrNatA, ATha varSa uparanI UMmara, paheluM saMghayaNa tathA jinano kALa-kSAyika samakita pAmavA mATe joie. 2. je jIvoe asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMcanuM AyuSya bAMdhela hoya te kSAyika samakita pAmavAnI yogyatA dharAve. 3. naraka-devAyuSya bAMdhela hoya te paNa pAmI zake. 4. kSAyika samakita pAmatAM anaMtAnubaMdhi 4 kaSAyamithyAtva-mizra mohanIcano kSaya karyA bAda samyakatva mohanIyano. kSaya karatAM karatAM maraNa pAme to cAre gatimAM utpanna thai zake. tyAM samyaktva mohanIyanA dalikone bhogavI kSaya kare tyAre kSAyika samakti prApta karI zake che. kSAyika samakitI jIvonAM traNa bhava athavA cAra bhava saMsAranA hoya matAMtare pAMca bhava paNa hoya che. kSAyika samakita laine jIva traNa naraka sudhI jai zake che. AyuSya sabaMdhaka jIva kSAyikasamakita prApta kare ane jinanAma karma nikAcIta karela na hoya to kSapakazreNI prApta karI kevalajJAna pAmI mokSe ja jAya che. guNasthAnaka varNana samAsa
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ che | na ja ra pUjya AcAryazrInA prakAzita thayelA prakAzano krama pustaka rU. paisA jIvavicAra (bIjI AvRtti) praznottarI 20-OO diMDaka praznottarI 4-00 navatatva (bIjI AvRtti)* praznottarI 26-00 karmagraMtha-1 * praznottarI 6-00 karmagraMtha-2 * praznottarI 7-00 karmagraMtha-3 (bIjI AvRtti) praznottarI ra3-00 karmagraMtha sattAprakaraNa * praznottarI 10-00 udaya svAmitva praznottarI 1pa-OO karmagraMtha-4 bhAga-14 praznottarI 40-00 karmagraMtha-4 bhAga-2 praznottarI 15-OO karmagraMtha-5 bhAga-1 praznottarI 1pa-00 karmagraMtha-5 bhAga-2 praznottarI 15-O) ladhu saMgrahaNI * praznottarI 6-00 jIvavicAra-daMDaka-laghu saMgrahaNI (bIjI AvRtti) praznottarI 40-00 karmagraMtha-5 bhAga-3 praznottarI 4pa-OO karmagraMtha-5 bhAga-4 praznottarI 18-O karmagraMtha-1 tathA 2 praznottarI 25-00 karmagraMtha-6 bhAga-1 praznottarI 21-00 karmagraMtha-6 bhAga-2 praznottarI 40-00 karmagraMtha-6 bhAga-3 praznottarI 31-00 karmagraMtha-6 bhAga-4 praznottarI 35-00 karmagraMtha-6 bhAga-5 praznottarI 38-00 karmagraMtha-6 bhAga-6 praznottarI 3pa-00 karmagraMtha-6 bhAga 7 +8 praznottarI 24-00 karmagraMtha-4 bhAga 1+2 praznottarI 70-00 karmagraMtha-5 bhAga 3+4 praznottarI 65-00 jIvavicAra (bIjI AvRtti) vivecana 16-00 navatatva (bIjI AvRtti) vivecana 2000 karmagraMtha-1 vivecana 15-00 2 2 2 2 2 je 2 2 2 2 2 2 2 2 2 naM je
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama pustaka rU. paisA AT 1 x ; no vj 10. 11 13 14 15 16 17 cauda guNasthAnaka * vivecana 16-00 zrI jJAnAcAra 16-00 zrI jaMbUsvAmi caritra * 21-00 durbAna savarUpa darzana (bIjI AvRtti) 26-00 zrI jinapUjA 4-00 zrI zatruMjaya mAhAbhya-sarga-1 * 7-00 AMtarazatruo * 14-00 dharmane bhajo AzAtanA tajo * 7-00 anubhavavANI sUrirAmanI bhAga-1 3/-CO anubhavavANI sUrirAmanI bhAga-2 38-O kalikALanA kohInura (jainetaranI draSTie) 14-00 karmagraMtha-6 vivecana bhAga-1 48-00 bAsaTha mANAne viSe nAmakarma saMvadha varNana bhAga-1 50-00 bAsaTha mArgaNAne viSe nAmakarma saMvadha varNana bhAga-2 50-00 zrI arihaMta paramAtmAnuM svarUpa 1ra-20 karmagraMtha-ra vivecana 20-00 karmagraMtha-3 vivecana 12-CO karmagraMtha-4 vivecana 32-O surirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-upadezAmRta 38-00 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-upadezAmRta prata-1 -- sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-1 prata-2 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-1 45-O sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-2-prata-3 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-pustaka-3 tIrthayAtrAno vAstavika hetu-bhAga-2 42-O sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-zrI AcArAMga sUtranA vyAkhyAno bhAga-1-prata-4 sUrirAmanI vANI jJAna ratnonI khANI-zrI AcArAMga sUtranA vyAkhyAno bhAga-ra-prata-pa
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama 30 31 32 >> >> >> jI 37 38 39 40 41 42 pustaka karmagraMtha-1 vivecana (navI AvRtti) sUrirAmanI vANI jJAnaratnonI khANI zrI AcArAMga sUtranA vyAkhyAno bhAga-3 prata-6 zrI jinanuM darzana-vaMdana-pUjana zrI kalpasUtranA vyAkhyAno prata-7 zrI paryuSaNASTAntikAnA vyAkhyAno prata-8 zrI kalpasUtranA vyAkhyAno (hindI lIpI) prata-9 zrI paryuSaNASTAntikAnA vyAkhyAno (hindI lIpI) prata-10 vivecana karmagraMtha-pa jIvavicAra vivecana (navI AvRtti) navatatva vivecana (navI AvRtti) cauda guNasthAnaka bhAga-1 (navI AvRtti) cauda guNasthAnaka bhAga-2 (navI AvRtti) cauda guNasthAnaka bhAga-3 (navI AvRtti) A nizAnIvALA pustako alabhya che. rUAM. paisA 50-00 30-00 15-00 40-00 150-00 90-00 85-00 CO-0-2
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ - padArtha darzana TrasTa Azrama roDa, amadAvAda