Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ RST - CELL zreya jIrNoddhAra -: saMyojaka :zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra zA. vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavanA hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-380005. mo. 94265 85904 (o.) 079-22132543
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ "aho zrutajJAna" graMtha jIrNodhdhAra 97 samarAMgaNa sUtradhAra-1 : dravya sahAyaka : 1 % pUjya bApajI ma.sA.nA samudAyanA pUjya AcArya nararatnasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartinI pU. sAdhvIjI zrI jayavaMtAzrIjI ma.sA. tathA anya ThANAnI preraNAthI sAbaramatI jaina ArAdhanA bhavana TrasTa tathA saMvata 2067 abhayasAgarajI ArAdhanAbhavananA jJAnakhAtAnI upajamAMthI : saMyojaka : zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra zA. vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-380005 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 I.sa. 2011
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Aho Shrut Gyanam"
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 238 286 54 007 810 850 322 280 162 302 aho zrutajJAnama graMtha jIrNoddhAra- saMvata 2065 (I. 2009- seTa naM-1 kramAMka pustakanuM nAma kartA-TIkAkAsaMpAdaka 001 | zrI naMdIsUtra avacUrI pU. vikramasUrijIma.sA. 002 | zrI uttarAdhyayana sUtra cUrNI pU. jinadAsagaNicUrNIkAra / | 003 zrI arhadrItA-bhagavadgItA pU. meghavijayajI gaNima.sA. 004 zrI arhaccUDAmaNisArasaTIkaH pU. bhadrabAhusvAmIma.sA. 005 | zrI yUkti prakAzasUtraM | pU. padmasAgarajI gaNima.sA. 006 | zrI mAnatuGgazAstram | pU. mAnatuMgavijayajIma.sA. aparAjitapRcchA | zrI bI. bhaTTAcArya 008 zilpasmRti vAstu vidyAyAm | zrI naMdalAla cunilAlasomapurA 009 zilparatnambhAga-1 | zrIkumAra ke. sabhAtsavazAstrI 010 | zilparatnambhAga-2 | zrIkumAra ke. sabhAtsavazAstrI 011 prAsAdatilaka zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 012 | kAzyazilpam zrI vinAyaka gaNeza ApaTe 013 prAsAdamaJjarI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 014 | rAjavallabha yAne zilpazAstra zrI nArAyaNa bhAratIgosAI 015 zilpadIpaka | zrI gaMgAdharajI praNIta | vAstusAra zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 017 dIpArNava uttarArdha | zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI jinaprAsAdamArtaDa zrI naMdalAla cunIlAla somapurA | jaina graMthAvalI | zrI jaina zvetAmbarakonphransa 020 hIrakalaza jainajyotiSa zrI himmatarAmamahAzaMkara jAnI nyAyapravezaH bhAga-1 | zrI AnaMdazaMkara bI.dhruva 022 | dIpArNavapUrvArdha zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 023 anekAntajayapatAkAkhyaM bhAga pU. municaMdrasUrijIma.sA. | anekAntajayapatAkAkhyaM bhAga2 | zrI eca. Ara. kApaDIA 025 | prAkRtavyAkaraNabhASAMtara saha zrI becaradAsa jIvarAjadozI tatpopaplavasiMhaH | zrI jayarAzI bhaTTa bI. bhaTTAcArya | 027 zaktivAdAdarzaH zrI sudarzanAcAryazAstrI 156 352 120 88 110 018 498 019 502 454 021 226 640 452 024 500 454 188 026 214
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 028 414 192 824 288 520 578 278 252 324 302 038 196 190 202 | kSIrArNava | zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 029 vedhavAstuprabhAkara zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI | 030 zilpapatrIvAra | zrI narmadAzaMkarazAstrI 031. prAsAda maMDana paM. bhagavAnadAsa jaina 032 | zrI siddhahema vRtti vRti adhyAya pU. bhaviSyamUrinama.sA. 033 zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAyara pU. lAvaNyasUrijIma.sA. 034 | zrIsima vRtti cUkyAsa adhyAya che pU. bhAvasUrinIma.sA. 035 | zrasihama vRtti cUdAna adhyAya (ra) (3) pU. bhaviSyamUrinIma.sA. 036 | zrI siddhahema bRhadvRti bRhannyAsa adhyAya5 pU. lAvaNyasUrijIma.sA. | 037 vAstunighaMTu prabhAzaMkara oghaDabhAI somapurA tilakamannarI bhAga-1 pU. lAvaNyasUrijI 039 | tilakamannarI bhAga-2 pU. lAvaNyasUrijI 040 tilakamajharI bhAga-3 pU. lAvaNyasUrijI saptasandhAna mahAkAvyama pU. vijayaamRtasUrizvarajI 042 saptabhImimAMsA pU. paM. zivAnandavijayajI nyAyAvatAra satiSacaMdra vidyAbhUSaNa vyutpattivAda guDhArthatattvAloka zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) 045 | sAmAnya niyukti guDhArthatattvAloka zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) 046 | saptabhaLInayapradIpa bAlabodhinIvivRttiH pU. lAvaNyasUrijI 047 vyutpattivAda zAstrArthakalA TIkA zrIveNImAdhava zAstrI 048 | nayopadeza bhAga-1 tarakiNItaraNI pU. lAvaNyasUrijI nayopadeza bhAga-2 tarakiNItaraNI pU. lAvaNyasUrijI 050 nyAyasamuccaya pU. lAvaNyasUrijI 051 syAdyArthaprakAzaH pU. lAvaNyasUrijI dina zuddhi prakaraNa pU. darzanavijayajI 053 | bRhad dhAraNA yaMtra pU. darzanavijayajI jyotirmahodaya saM. pU. akSayavijayajI 041. 480 228 043 6o 044 218 190 138 296 2io 049. 274 286 216 052 532 13 112
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAdaka | pRSTha ! 160 202 48 322 aho zrutajJAnama graMtha jIrNoddhAra- saMvata 2066 (I. 2010 - seTa naM-2 krama pustakanuM nAma bhASA kartA-TIkAkA(saMpAdaka 055 | zrI siddhahema bRhadvatti bUdanyAsa adhyAya-6 pU. lAvaNyasUrijIma.sA. 296 056 | vividha tIrtha kalpa pU. jinavijayajI ma.sA. 057 | bhAratIya haina zrama saMskRti sane manA zu4. pU. pUNyavijayajI ma.sA. 164 058 | siddhAntalakSaNagUDhArtha tattvalokaH | saM zrI dharmadattasUri / 059 vyApti paJcaka vivRtti TIkA zrI dharmadattasUri 0608na saMgIta rAjamAtA | . zrI mAMgaroLa jaina saMgIta maMDaLI 306 061 caturviMzatIprabandha (prabaMdha koza) | zrI rasikalAla eca. kApaDIA | 062 vyutpattivAda Adarza vyAkhyayA saMpUrNa 6 adhyAya saM zrI sudarzanAcArya 668 | 063 candraprabhA hemakaumudI pU. meghavijayajI gaNi 516 064 viveka vilAsa saM/J. | zrI dAmodara goviMdAcArya 268 065 | paJcazatI prabodha prabaMdha saM pU. mRgendravijayajI ma.sA. 456 066 sanmatitattvasopAnam |saM pU. labdhisUrijI ma.sA. 0676zamAdA hI guzanuvAI | gu4. pU. hemasAgarasUrijI ma.sA. 638 068 moharAjAparAjayam saM pU. caturavijayajI ma.sA. 192 069 | kriyAkoza saM/hiM zrI mohanalAla bAMThiyA 428 070 | kAlikAcAryakathAsaMgraha saM/J. zrI aMbAlAla premacaMda | 071 sAmAnyanirukti caMdrakalA kalAvilAsa TIkA saM. zrI vAmAcaraNa bhaTTAcArya | 308 072 | janmasamudrajAtaka saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina 128 073| meghamahodaya varSaprabodha saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina 532 0748na sAmudrinai iya jthI J4. zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI 0758na yitra ilpadrbha sAga-1 44. zrI sArAbhAI navAba 374 420 406
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 076 | jaina citra kalpanUma bhAga-2 saMgIta nATya rUpAvalI 077 078 bhAratanAM jaina tIrtho ane tenuM zilpasthApatya 079 zilpa cintAmaNi bhAga-1 080 bRhad zilpa zAstra bhAga-1 081 bRhad zilpa zAstra bhAga-2 082 bRhad zilpa zAstra bhAga-3 | 083 | AyurvedanA anubhUta prayogo bhAga-1 084 kalyANa kAraka 183 vidhaopana joza 086 087 188 hastasIvanam kathA ratna koza bhAga-1 kathA ratna koza bhAga-2 089 endracanuviMzatikA 090 sammati tarka mahArNavAvatArikA guja. guja. guja. guja. guja. guja. zrI sArAbhAI navAba zrI vidyA sArAbhAI navAba zrI sArAbhAI navAba saM. zrI manasukhalAla bhudaramala zrI jagannAtha aMbArAma zrI jagannAtha aMbArAma zrI jagannAtha aMbArAma pU. kAntisAgarajI zrI vardhamAna pArzvanAtha zAstrI guja. guja. guja. saM./ hiM zrI naMdalAla zarmA guja. guja. saM. saM. zrI becaradAsa jIvarAja dozI zrI becaradAsa jIvarAja dozI pU. meghavijayajIgaNi pU. yazovijayajI, pU. puNyavijayajI AcArya zrI vijayadarzanasUrijI 238 194 192 254 260 238 260 114 910 436 336 230 322 114 560
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra pRSTha 272 92 240 93 254 282 95 118 466 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra-saMvata 2067 (I. 2011) seTa naM.-3 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii|yh pustake vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama pustaka nAma kartA/TIkAkAra bhASA saMpAdaka/prakAzaka |91 syAdvAda ratnAkara bhAga-1 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA syAdavAda ratnAkara bhAga-2 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA syAdavAda ratnAkara bhAga-3 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA syAvAda ratnAkara bhAga-4 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA syAvAda ratnAkara bhAga-5 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA 96 pavitra kalpasUtra puNyavijayajI saM./aM sArAbhAI navAba 97 samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-1 | bhojadevasaM . TI. gaNapati zAstrI samarAGgaNa sUtradhAra bhAga-2 bhojadeva TI. gaNapati zAstrI 99 . | bhuvanadIpaka padmaprabhasUrijI saM. veMkaTeza presa | 100 | gAthAsahastrI samayasuMdarajI saM. sukhalAlajI bhAratIya prAcIna lipImAlA gaurIzaMkara ojhA hindI munzIrAma manohararAma 102 zabdaratnAkara sAdhusundarajI haragovindadAsa becaradAsa 103 | subodhavANI prakAza nyAyavijayajI saM./gu hemacaMdrAcArya jaina sabhA 104 laghu prabaMdha saMgraha jayaMta pI. ThAkara orIenTa isTI. baroDA 105 | jaina stotra saMcaya-1-2-3 mANikyasAgarasUrijI AgamoddhAraka sabhA 106 | sanmatitarka prakaraNa bhAga-1,2,3 siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI sanmatitarka prakaraNa bhAga-4,5 siddhasena divAkara sukhalAla saMghavI 108 | nyAyasAra - nyAyatAtparyadIpikA satiSacaMdra vidyAbhUSaNa esiyATIka sosAyaTI 342 98 362 134 70 101 316 224 612 307 250 514 107 454 354
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 saM./hi 337 110 saM./hi 354 111 372 112 saM./hi saM./hi saM./hi 142 113 336 364 saM./gu saM./gu puraNacaMdra nAhara puraNacaMdra nAhara puraNacaMdra nAhara jinadattasUri jJAnabhaMDAra aravinda dhAmaNiyA yazovijayajI graMthamALA | yazovijayajI graMthamALA | nAhaTA bradharsa | jaina AtmAnaMda sabhA jaina AtmAnaMda sabhA | phArbasa gujarAtI sabhA phArbasa gujarAtI sabhA | phArbasa gujarAtI sabhA 218 116 656 122 jaina lekha saMgraha bhAga-1 puraNacaMdra nAhara jaina lekha saMgraha bhAga-2 puraNacaMdra nAhara jaina lekha saMgraha bhAga-3 puraNacaMdra nAhara | jaina dhAtu pratimA lekha bhAga-1 kAMtisAgarajI jaina pratimA lekha saMgraha daulatasiMha loDhA 114 rAdhanapura pratimA lekha saMdoha vizAlavijayajI prAcina lekha saMgraha-1 / vijayadharmasUrijI bIkAnera jaina lekha saMgraha agaracaMda nAhaTA 117 prAcIna jaina lekha saMgraha bhAga-1 jinavijayajI 118 | prAcina jaina lekha saMgraha bhAga-2 jinavijayajI 119 | gujarAtanA aitihAsika lekho-1 girajAzaMkara zAstrI 120 gujarAtanA aitihAsika lekho-2 girajAzaMkara zAstrI gujarAtanA aitihAsika lekho-3 girajAzaMkara zAstrI oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. | pI. pITarasana 122 __ ina muMbaI sarkala-1 oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. | pI. pITarasana 123 ina muMbaI sarkala-4 oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. pI. pITarasana / ina muMbaI sarkala-5 kalekzana oNpha prAkRta enDa saMskRta pI. pITarasana __ inskrIpzansa | 126 | vijayadeva mAhAtmyam jinavijayajI 764 saM./hi saM./hi saM./hi saM./gu saM./gu saM./gu 404 404 121 540 raoNyala eziyATIka jarnala 274 raoNyala eziyATIka jarnala 41 124 400 aM. raoNyala eziyATIka jarnala bhAvanagara ArcIoNlaoNjIkala DipArTamenTa, bhAvanagara jaina satya saMzodhaka 125 320 148
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ GAEKWAD'S ORIENTAL SERIES Published under the Authority of the Government of His Highness the Maharaja Gaekwad of Baroda GENERAL EDITOR B, BHATTACHARYYA, M. SAMARANG ANASUTRADHARA VOLUME I Volume XXV "Aho Shrut Gyanam"
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Aho Shrut Gyanam"
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAraH mahArAjAdhirAjazrIbhojadevapraNItaH SAMARANGANASUTRADHARA BY KING BHOJA DEVA EDITED BY MAHAMAUAPADAraya T. GANAPATI SASTRI, Loboracy Maruber of the Royal Asiatic Society of Great Britain an Ireland; Dotor of Philosophy, University of Tubingen, Editor of the TRIVANDRUM SANSKRIT SERIES IN TWO VOLUMES Volume 1 1924 BARODA CENTRAL LIBRARY "Aho Shrut Gyanam"
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Printed by .. Ramaswamy Sastri at the Sridhara Power Press, Trivandrum, and published by Newton Mohun Dutt, Carator of Libraries, Baroda State, on behalf of the Government of His Highness the Mabaraja Gaekwad, at the Central Library, Baroda. Price Rs. 5 Net. "Aho Shrut Gyanam"
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ PREFACE. Samaranganasutraithira is a work on architecture. It mcans, literally, an architect of huinan dwellings and deals with the planning of towns and villages, buikling of houses, halls and palaces as well its machines of varions kinds. The edition is based on the following three inanuscripts:(1) The manuscript tbarked , belonging to the Central Library, Baroda, which runs up to a certain portion in the 2nd adbyaya but is wanting in 19 folios, and which was copied, as mentioned in the colopliun, in Samxat 1594. (2 Thu manuscript markeu tam, belonging to the same library, which runs up to a portion in the 55th adhyayu. (3) The manuscript marked 17, obtained on loan from the Bhandar at Pattan, which runs up to a portion of the 19th adlaya ya bit is wanting in 10 folius and which appears to be of the same ilge as the first. These manuscripts are full of errors and not very legible. To examine them for the press was a very difficult task. The first 54 adhyayay are now issued as the first volume while the remaining adhyayas are in the press and will be published before long as the second volume. An exhaustive table of contents is prefixed to this volume a perusal of which will give an idea of all the subjects imbedded in it. The work treats of the construction of cities, palaces and mapsicns with greater clearness of expression and wealth of details than any other available work of Silpa Sastra. The 31st chapter contains crescriptions of various kinds of machines that are not found in other Silpa works, such as the elephant machine (714a), woolen bir l-in:chine travelling in the sky( ara. 29977), woolen vitan: machine fising in the air (m m 6HqQhay), door-keeper machine (art917477), soldier machine (11949) etc. "Aho Shrut Gyanam"
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ "yantreNa kalilato hastI nadana gacchan pratIyate / zukAdyAH pazcimaH klaptAstAlasyAnugamAnmuhuH / / janasya vismayakRto nRtyanti ca paThanti ca / putrikA vA gajendro vA turago markaTo'pi vA / / balanaivatanai tyastAlena harate mnH|" "laghudAsmayaM mahAvihanaM dRDhasuzliSTatanuM vidhAya tasya / udare rasayantramAdadhIta jvalanAdhAramadho'sya cAmipUrNam // tatrArUdaH pUruSastasya pakSadvandvoccAlaprokjhitenAnilena / suptasyAntaH pAratasyAsya zaktayA citraM kurvannambare yAti dUram // ityameva suramandiratulyaM saJcalatyalaghu dAruvimAnam / AdadhIta vidhinA caturo'ntastasya pAradabhRtAn dRDhakumbhAn" // Generally, the linguage of the extant Silly works is ungrammatical, but the present work is free from yraumatical solecisms and written mostly in a sweet and beautiful style. The work will prove to be of immense benefit to students of Indian architecture as well as to those who wish to follow it in practice. The author of the work, as mentioned in it, is Maharajadhiraja Sri Bhojadeva who is probably the same Bhoja of Dhara wbo ruled over Malwa in the first part of the lith century A. D. and to whom inany inportant works are ascribed such as, Sringaraprakasa (Alankara) and Saraswatikanthabharana (Vyakarana). T, Ganapati Sastri. "Aho Shrut Gyanam"
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ vissyaanukrmnnii| viSayaH pRSTham . 1. mahAsamAgamanAdhyAyaH prathamaH - maGgalAcaraNam zubhAnAmupAdAnasya, azubhAnAmanupAdAnasya cAvazyakatA ... dezapurAdInAM zreyaHsAdhanatvakathanam ... zAstrArambhasamarthanam ... anthopakramopakSepaH ... purA brahmasannidhau pRthUpadrutAyA bhUmerabhayaprArthanam ... bhUmimanu prasthitasya pRthostatrAvirbhAvaH AvirbhUtasya tasya brahmANaM prati svodyamavijJApanam zrutavRttAntasya brahmaNaH prativacanam ... pRthvabhipretasya sthAnAdivinivezanasya vidhAnAya vizvakarmANaM prati brahmaNo niyogaH samAhitayoH pRthubhUbhyorvisarjanam ... ... ... bhUmyA saha pRthau, brahmaNi ca svaM svaM sthAnamupAzrite vizvakarmaNo himAcalamabhi gamanam. ... ... ... ... 2. vizvakarmaNaH putrasaMvAdAdhyAyo dvitIyaH --- atha brahmaniyogAnuSThAnAya himAlayaM gatasya vizvakarmaNaH svaputrasmaraNam , smaraNamAtropanatAnAM teSAM jayAdInAM caturNA mAnasAnAM pituH pAdAbhivandanam ,, tebhyo brahmaniyoganivedanaM, svasAhyArthe tattatsthAnAdivinivezanAya teSAM vizvakarmaNA niyojanaM ca. 3. praznAdhyAyastRtIyaHatha jayasya zAstraprameyabhUtAn vAstvAzrayAnanyAMzca vividhAn arthAnadhikRtya praznaH ... 5-10 "Aho Shrut Gyanam" |
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH 2 4. mahadAdisargAdhyAyazcaturtha: jayena jijJAsitAnAmarthAnAM yathAsambhavamanukrameNa vizvakarmaNopadezaH tatra prathamaM mahApralayAvasthAvarNanam pralayAvasAne brahmaNa AvirbhAvaH, sRSTayupakramazca mahadahaGkArAdInAM sRSTiH mahadAdibhyaH paJcamahAbhUtAnAM svasvaguNayuktAnAmAvirbhAvaH bhautikasarge brahmaNo'zaiH sRSTAH surAsurAdayaH kAraNajalAda bhUmyudadhimahIdhara nimnagAdvIpAnAmutpattiprakAraH bhUmero rauravAdinarakANAM sRSTiH jarAyujAdInAM caturNAM bhUtAnAM sRSTiH tatra jarAyujAnAM vibhAgaH ... grAmyAraNyabhedena punardvidhA bhinnAnAM teSAM vivaraNam aNDajasvedajodbhijjAnAM vibhAgAdikam bhuvanakozAdhyAyaH paJcamaH 5. bhUparimitiH saptasu dvIpeSu jambUdvIpavarNanam zAkadvIpavarNanam kuzakauJcazAlmaligomeda puSkaradvIpAnAM varNanam lokAlokAcalasthitiparimANAdikam sUryAdInAM sthitirgatizca ... 6. sahadevAdhikArAdhyAyaH SaSThaH :: "Aho Shrut Gyanam" pRSTham * 10 39 "" 39 11 77 12 "7 37 "" 37 13 14-18 18 19 20 20, 21 kRtayuge manuSyANAmatyutkRSTA sthitiH kAlAntare kramazastasyA apakarSe hetuH cyutaprabhAvAnAM teSAM tAdAtvikI vRttiH krameNa rAgalobhAdInAmutpasyA teSAM mithunIbhAvenAvasthAnam . 35 tAtkAlikI lokasthitiH himAnilAdivAraNAdyarthe teSAM gRhApekSA, gRhanirmANAya tairupAta: prathamopAyazca 25 22 23 M 37 24
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTham . viSayaH 7. varNAzramapravibhAgAdhyAyaH saptamaH --- athaivaM duHkhAbhibhUtAnAM lokAnAmanugrahAyAdirAjasya pRthorabhiSekaH pRthu prati narANAM duHkhApanodanaprArthanam pRthunA kRto varNavibhAgastaddharmAzca ... AzramavibhAgastaddharmAzca ... ... ziSyadharmAH strIdharmAzca ... sarveSAM vRttyarthaM kheTayAmAdikalpanam ... ... 8. bhUparIkSAdhyAyo'STamaH ---- bhUmeH sAmAnyato jAgalAdibhedena traividhyaM, tallakSaNaM ca ... trividhAyA api bhUmeH punarbAlizasvAminyAdibhedena SoDazadhA vibhAgastallakSaNaM ca. janapadAdinivezanocitA bhUmayaH ... durganivezanocitA bhUmayaH puranivezane prazastA bhUmayaH sarvavarNocitA bhUmiH ... tattadvarNocitA bhUmayaH ... aparA sarvasAdhAraNI bhUmiH purAdinivezaneSu vAnAM bhuvAM lakSaNam kRSyamANAyAM bhuvi kASThAdidarzane phalam ... anyAni bhUparIkSaNAni ... ... ... 9. hastalakSaNAdhyAyo navamaH hastalakSaNam ... hastadaNDanirmANaprakAraH ... ... ... taddevatAnAM sthAnavedhe phalam ... tAsAM sthAnavizeSeSu karadhAraNe phalam prAzayAdInAM trayANAM hastavizeSANAM lakSaNam purAdInAM mAne teSAM viniyogaprakAraH "Aho Shrut Gyanam"
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha 00 0 viSayaH mAtrAkalAdikAnAM sAmAnyamAnAnAM lakSaNam ... ... ekAdIni saGkhyAsthAnAni .. nimeSAdIni kAlamAnAni 10. puranivezAdhyAyo dazamaH --- uttamAdhamamadhyamapurANAM mAnam ... sarvapurANAM sAmAnyavidhiH utamAdipureSu kacit kacid yojanIyA vizeSAH teSu mahArathyAdividhAnam vapravidhAnam ... ... ... parikhAvidhAnam vorzvabhAgagatamAkAravidhAnam ... kapizIrSakasya kANDavAriNyAzca pramANam aTTAlakAdividhAnam . carikAvidhiH ... ... ... puradvArapramANAdikam ... pratolyAdikalpanam ... jalabhramavidhAnam chinnakarNAdIni garhitAni purANi, tannivAsaphalaM ca puranivezAdiSu zAntikAdividherAvazyakatA, tadvidhau niyojyAH sthapatyAdayazca ... kheTaprAmAdInAM pramANAdikam ... uttamAdiSu rASTreSu grAmasaMkhyA ... pureSu suvarNakArAdInAM nivezanasthAnam prapAdInAM nivezanasthAnam balAdhyakSAdInAM nivezanasthAnam ... lakSmIvaizravaNayornivezanasthAnAdikam nagarArakSakadevatAnAM bAhyAbhyantarabhUmiSu sthApanaprakArAdikam ... 47 47-50 "Aho Shrut Gyanam"
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ ... 50, 51 viSayaH 11. vAstutrayavibhAgAdhyAya ekAdazaH -- ekAzItipadavAstau devatAnAM nivezaH padabhogazca zatapadavAstau tAsAM padabhogaH ... ... ... catuHSaSTipadavAstau tAsAM padabhogaH ... sirAnayanaprakAraH ... ... ... ... 12, nADyAdisirAdivikalpAdhyAyo dvAdazaH ---- ghoDazapadavAstau devatAnAM padabhogaH sahasrapadavAstau tAsAM padabhogaH catuSpaSTipadavRttavAstuvidhAnam ... ... zatapadavRttavAstuvidhAnam tryazrAdivAstuSu vRttavAstugatapadavibhAgAtidezaH / vAstupuruSAkRtau mukhAdyavayavakalpanavacanam ... vAstuzarIragatAnAM nADIvaMzAdInAM parigaNanam ... tatra nADIsvarUpapradarzanaM, tatpramANaM ca ... vaMzAnuvaMzamahAvaMzAnAM marmopamarmaNoH sandhyanusandhyozca svarUpapradarzanaM pramANaM ca ... ... tattadhadravyairmahAvaMzAdInAM pIDane phalam ... ... .... 13. marmavedhAdhyAyatrayodazaH-- nagarAdiSu madhye ekAzItipadena zatapadena ca vibhajanIyaM vastu catuSpaSTipadena vibhajanIyaM vastu ekAzItipadAdiSu vAstuSu marmAdInAM sthAnAni ... dvArabhittyAdibhirmarmavedhe phalam dvAramadhyAdiSu dravyAntarairviddheSu, teSvanuvaMzAdinihiteSu ca phalam ... vedhe'pi keSAJcit kacid doSAbhAvakathanam ... ... ... 14. puruSAGgadevatAnighaNvAdinirNayAdhyAyazcaturdazaH --- " pamAkatestoraGgadevatAvibhAgaH ... ... vAstupuruSasya ziraHsthAnam ... 59 "Aho Shrut Gyanam"
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTham. viSayaH zatapadaSoDazapadavAstvoH prakRtiH ... ... ... vAstudevAnAM nighaNTuH vAstvavayavavihitA varNAH 15. rAjanivezAdhyAyaH paJcadazaH - pure rAjavezmanivezanasthAnam durgeSu tannivezanasthAnam uttamAdInAM rAjavezmanAM pramANam ... teSAM jyeSThAdiSu pureSu viniyogaH rAjavezmasannivezasambaddhA vizeSAH ... tatra dvArAdinivezanasthAnam ... nRpavAsaprAsAdanivezanasthAnam ... nRpavasatiyogyAH prAsAdavizeSAH ... dharmAdhikaraNakoSThAgAramahAnasAdInAM sthAnAni rathAdInAM sthAnAni antaHpurakrIDAgRhakumArIbhavanAdInAM sthAnAni ... azokavanikAsthAnam sAnagRhadhArAgRhalatAgRhadAruzailavApIpuSpavIthyAdInAM sthAnAni AyudhAgArabhANDAgArayoH sthAnAni ulUkhalazilAyantradArukarmAntabhavanAdInAM sthAnAni purodhasaH, abhiSecanasya, dAnAdhyayanazAntikarmaNAM, chatracAmarayozca sthAnAni ... mantragRhasthAnam azvazAlAsthAnam rAjakumArANAM rAjamAtuzca gRhasthAnam kumAravidyAdhigamazAlAnAM sthAnam ... zibikAzayyAsanAnAM sthAnAni ... nRpadvipAnAM viSANinAM ca sthAnAni salilAzayAnAM sthAnam ... rAjabandhUnAM pitRvyamAtulAdInAM sthAnam ... "Aho Shrut Gyanam"
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH sAmantAnAM gRhasthAnam ... devakulasthAnam jyotirvidAM senApatezca gRhasthAnam zastrakarmAntasthAnam brahmasthAnaviniyogaH viSANinAM sthAnAntarapradarzanAdi ... 16. vanapravezAdhyAyaH SoDazaH -- dravyAnayanAthai vanaprasthAnAya vihito nakSatrarAzyAdiH .... dravyacchedanabhedanavanapravezanakAryArambhANAM rAzayaH ... vRkSaparIkSaNam zmazAnAyudbhUtAnAM, bAlAnAM vRddhAnAM ca vRkSANAM varjanIyatvakathanam sAradrumANAM vayaH ... tatra gRhakarmAhaM vRkSavayaH atadahe vayasi sthitAnAM vRkSANAM lakSaNam ... tadarhe kyasi sthiteSvapi teSu vakrarUkSAdInAM tyajanIyatvakathanam kuTumbinAmahIM vRkSAH ... gRhakarmaNyupAdeyAnAmanyeSAmapi vRkSANAM sAmAnyalakSaNam ... gRhAthai garhitA vRkSAH ... vRkSapramANavijJAnam ... vRkSanakSatravijJAnam ... vRkSacchedanazAntiprayojakaM svastivAcanabalidAnAdi vRkSacchedanavidhiH chidyamAnAnAM vRkSANAM savAdinApi taddheyopAdeyatAnirNayaprakAraH vRkSapAtAdinA tajjJAnam chedArambhe kharoSTrAdInAM darzane phalam .. chedAdurikSapteSvavakSipteSu ca vRkSeSu phalam ... chittvA pAtitAnAM vRkSANAM bhAgazazchedane vidhiH godhAdigarbhitAnAM teSAM lakSaNam ... maNDalagatena tattadvarNavizeSeNa garbhasthatattajantvAdInAM vijJAnam "Aho Shrut Gyanam"
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH jantvAdigarbhitAnAM vRkSANAmupayojane phalam vanAntara cchittvAnItAnAM teSAM parigrahaprakAraH 17. indradhvajanirUpaNAdhyAyaH saptadazaH indradhvajotthApanasambaddhA kathA indradhvajasyAvazyakatA, tadvidhAnaprakAropakramazca indradhvajasyottamAdhamamadhyamAni mAnAni tasya mUlAprabhAgayormAnam kupyasya mAnam zramapIThamUlapAdAdInAM mAnam indragRhanirmANavidhiH teSAM jalAdhivAsanaprakAraH dhvajasthAne teSAM nivezanakramaH mallaraya, zakramAtuH, kumArINAM kanyakodayAdInAM ca mAnam lakaTasya sUcyAzca mAnAdikam mRgAlI kalpanAdikam dhvajayaSTeryantrANAM corakSepaNasamayaH indrapratimApratiSThA dhvajapratiSThApanavidhiH ... ... kuTanyAdiyojanam dhvajapaTTavidhAnam zAntihomavidhiH yathAvaddhutarayAmervarNAdinA zubhAzubhaparIkSaNam ... homadravyANAmAjyasamikuH zapuSpapAtrAdInAM duSTatve phalam balidAnaprakAraH zIlavRttavidyAvayarasampannAnAM brAhmaNAnAM santarpaNam taiH svastivAcanam pratiSThAGgabhUto'bhiSekaH dhvajadaNDasamucchrayavidhiH saparikare dhvajadaNDe yathAvadavilambitaM svasthAnasthite phalam 44. "Aho Shrut Gyanam" : pRSTham. 69 34 70 6 "" " "" " 77 12 73 37 57 74 75 76 77 78 37 79 17 17 80 33 37 81
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH samucchritasya zakradhvajasya prAcyAdidigAzrayaNe phalam ... bhramaM bhivA bhUmau pratiSThamAne tasmin phalam tasya sthAnAntarabhraMzAdiSu phalam rajjuccheda phalam ... ... indradhvajamya bhaGge phalam ... chatrAdInAmindradhvajasya vA pAte phalam mAlyavibhUSaNAdInAM cyutau phalam ... zakravezmAdInAM vizaraNe phalam ... mRgAlIlakaTAdInAM bhaGge phalam ... dhvaje nirdhAtAdInAM pAte phalam zakropari makSikAbhirmadhucchatrakaraNe phalam / zakrapArthe makSikAdInAM bhramaNe phalaM zakramUrdhani zyenAdInAM saGge phalam ketau vAyasAdInAM saGge phalam citrapaTe surAdyAkArANAM yathAvannivezane phalam ... eteSAM kuTTanapAtacchedaploSAdiSu phalam ... citrapaTasya pAtAdiSu phalam dhajocchyavidhau narAdInAM ceSTAdibhirnimitAvalokanam tadAnIM dRSTipAte phalam utsvaantimdivskRtym| indrasthAnabhUtasya kSetrasya mAnAdikam / kSetrapramANena dhvajAyAmAdikalpanam prativatsaraM ketupramANasya vardhanam ... yantrapAdakumArikAdInAM nivezanasthAnAni 18. nagarAdisaMjJAdhyAyoSTAdazaHnagaraparyAyAH nRpAdhyuSitasya nagarasya saMjJA ... zAkhAnagarakarvaTanigamagrAmasaMjJitAnAM svarUpakathanam / pattanapuTabhedanapallIjanapadarASTrazabditAnAM tatkathanam "Aho Shrut.Gyanam"
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH gRhaparyAyAH harmyasya svarUpanirdezaH sopAnasya adhirohaNasya niHzreNyAH kASThaviTaGkasya sau " 32 23 prAsAdasya valabhyAH alindasya valabhAyAH apavarakasya zuddhAntanya pratotyAH kakSAyAH 55 53 abhiguptyAkhyasya vAtAyanasya avalokanasya ulokasya harmyaprAkArasya,, vitardikAyAH IhAmRgasya niryUhasya valIkasya 39 "3 "3 27 97 "> 33 catuzzAlatrizAladvizA laikazAlAnAm,, zAlAyAH 23 vApIsaMjJasya garbhagRhasya upasthAnAbhiSasya 33 33 "" " 33 27 27 23 37 32 10 : "Aho Shrut Gyanam" : : : : : : : : : : ::: pRSTham 87 "" " "3 97 31 51 11 " 31 "' 19 12 12 37 88 " 19 19 35 19 17 17 "" "" "" "" 57
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH koSTakasya svarUpanirdezaH bhitteH mahAnasasya , dvArakoSThakasya ,, pravezanasya udakabhramasya bhavanAjiravanAjirA zramAjirANAm ,, dehalyAH dvArapakSasya , argalArgalasUcyoH ,, parighaphalihagavAkSANAm,, toraNasya tadvizeSANAM ca,, siMhakarNasya .. saMyamanAsyasya ,, marAlapAlIpraNAlIpradvArANAM,, prAkArasya AsthalakAkhyasya, amedhyabhUmeH ,, avaskarasya , parisarasya , aTTAbhidhasya , aTTAlakasya " aTTAlyAH , aTTAlikAyAH,, kASThapraNAlyAH dhArAgRhasya , darpaNagRhamya ,. pakSadvArasya / "Aho Shrut Gyanam"
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH . gopuradvArasya svarUpanirdezaH upakAryAyAH , kSaumAdayasya .. purIsvaraNasya ., upaniSkalasya ,. udyAnasya . jalodyAnajalavezmanoH, krIDAgArasya / vihArabhUmeH / , caityamya " sabhAyAH goSThamya 19. catuzzAlavidhAnAdhyAya ekonaviMza ekazAlAdiSaTzAlAntAnAM gRhabhedAnAM pRthakpRthagekIkRtA saGkhyA ... ... ... aSTAGgayuktAnAM teSAM dazazAlA ntAnAM pRthakpRthagakIkRtA saGkhyA gRhadvitayayogena niSpannAnAM gRhavizeSANAM saMkhyA uttamavarNinAM vihitAni gRhamAlAdI nyanyAnyaSTa vezmAni viprAdiviSaye catuzzAlAdInAM mAnavikalpAH teSu zAlAlindAdInAM pramANam ... mUSAvakosimayoH mvarUpakathanAdikam bhadrAyAH saMjJAbhedAH pravahaNAyAH mvarUpaM phalaM ca ... mUSAsaGkhyAjJAnopayogI prastAraH ... catuzzAlagatAnAM mUSAbhedAnAM saGkhyA pRthaganekadhA nivezitaiH saMvRtairvivRtairapya lindAdibhirgRhANAmAnantyakathanam prastAre ekabhadrANAM vivecanam ... .. "Aho Shrut Gyanam"
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 pRSTham A viSayaH aSTAnAmekabhadragRhabhedAnAM nAmAni aSTAviMzatibhedAnAM dvibhadragRhANAM nAmAni SaTpaJcAzatastribhadrANAM nAmAni ... saptatezcaturbhadrANAM nAmAni ... SaTpaJcAzaH paJcabhadrANAM nAmAni aSTAviMzateH SaDbhadrabhedAnAM nAmAni aSTAnAM saptamadrANAM nAnAni aSTamadvasya nAma eSu mUSAvinyAsakramaH uktAnAmekabhadrAdInAM sarveSAM catuzzAlabhedAnAM piNDIkRtA saGkhyA kvacit kacida gRhavizeSeSu mUSAyakosima. yoryasanakramAdikam atha ekabhadrabhedeSu prAyaHyatAdiSu mUpAsthitiH teSAM pratyekaM phalapradarzanam dvibhadrabhedeSu IrAdiSu mUSAsthitiH ... tribhadrabhedeSu aindrAdiSu mUSAsthitiH caturbhadrabhedeSu kRtAdiSu mUSAsthitiH paJcabhadrabhedeSu kAnalAdipu mUSAsthitiH ghaDabhadrabhedeSu kinnarAdiSu mUSAsthitiH saptabhadrabhedeSu bhANDIrAdiSu mUSAsthitiH aSTabhadre sarvatobhadrAkhye mUSAsthitiH 20. ninoccAdiphalAdhyAyo viMzaH --- agrapRSTazabdayoH paribhASA dravyAyAmAdibhiH zAlAyA Adhikye phalam ... gRha mervA madakSiNAdibhAgeSu ninonnatatve phalam sacchatrAdikaM caturvidhaM gRhaM, tallakSaNaM ca gRhasya mukhAdimAgevalindakalpanA, tatphalaM ca tatraiva halakAlindakalpanA, tatphalaM ca 98-100 101-105 .05.107 "Aho Shrut Gyanam"
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTham 110 111 viSayaH susamApite sati vAstuni phalam bahuprakAreSu trizAleSu nindyau prakArau tatraiva dhanyau prakArau teSAM caturNA nAmAni siddhArthAdInAM SaNNAM dvizAlavezmanAM svarUpaM phalaM ca saptazAleSu maNicchandAdInAM svarUpaprakaTanam gRhasacaTTasya svarUpaM phalaM ca 21. dvAsaptatitrizAlalakSaNAdhyAya mukhyAnAM catuNA trizAlAnAM nAmAni lakSaNaM phalaM ca aSTAdazAnAM hiraNyanAmabhedAnAM saMjJA: tatrAlayAnAM sukSetracullIpakSanabhedAnAM pRthakpRthaGa nAmanirdezaH hiraNyanAmabhedeSu jAmbUnadahiraNyarukma hemasaMjJitAnAM lakSaNam avaziSTAnAM kanakAdInAM lakSaNam sukSetrabhedAnAM nAgAdInAM lakSaNam cullIbhedAnAM bhujaGgamAdInAM lakSaNam pakSamabhedAnAM rAkSasAdInAM lakSaNam paJcabhadrakasvarUpam ___22. dvizAlagRhalakSaNAdhyAyo dvAviMzaH - dvizAlagRheSu mukhyAnAM SaNNAM siddhArthAdInAM lakSaNam ... teSu pratyekamekAdazadhA bhinnAnAM siddhArthayama sUryadaNDavAtAkhyAnAM, caturdhA bhinnayozzulIkAcayozca saMjJAH siddhArthabhedAnAM vasudhArAdInAM, yamasUryabhedAnAM saMhArAdInAM ca lakSaNam daNDagRhabhedAnAM pracaNDAdInAM, vAtabhedAnAM / marudAdInAM, culIbhedasya rogAkhyasya ca lakSaNam avaziSTAnAM culIbhedAnAM, kAcabhedAna chalAdInAM ca lakSaNam 114 117 ... 120 121 "Aho Shrut.Gyanam"
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 viSayaH 23. ekazAlalakSaNAdhyAyatrayoviMzaHekazAleSvalindaprastAraH SoDazAnAM dhruvAdyAkhyAnAmekazAlabhedAnAM nirdezadi ... eSveva bhedeSvalindavinyAsavaicitryeNa nippannAnAM ramyanandazrIdharamuditAkhyAnAmanyeSA mekazAlavizeSANAM lakSaNaM phalaM ca tAdRzAnAmeva vardhamAnAdyAkhyAnAM lakSaNaM phalaM ca pUrvamukteSu dhruvAdiSu SoDazavezmamu padArukalpanayA rUpAntaraM prAptAnAmanyeSAM SoDazagRhabhedAnAM saMjJAH eSAmeva bhedAnAM zAlApurato vinyastaiH SaDadArubhirutpa nAnAM SoDazagRhabhedAnAM saMjJAH zAlAmadhyavinyastaiH SaDdArubhiretebhya utpannAnAM SoDazagRhabhedAnAM saMjJAH zAlAntavinyastaSaDdAdibhiH prakArAntaramApa nnAnAmapareSAM SoDazavezmanAM saMjJAH anantarokteSu gRheSu pratyekaM caturdikSu ali. ndapariSkAreNa prasUtAnAM SoDazagRhANAM saMjJAH evaM bhedaprabhedairvardhitAnAmekazAlAnAmAhatya saGkhyAkathanaM ... siddhArthasthitayorhastinImahipyAkhyayoH, daNDagRhasthitayorgAvIchagalyAkhyayozca zAlayoryathAyathaM melanenAtra saMbhUtAnAM caturNAM gRhavizeSANAM / saMjJAH phalaM ca 24. dvArapIThabhittimAnAdyadhyAyazcaturviMzaH --- halakAkhyAnAM paJcadazagRhANAM saMjJAvizeSAH lakSaNaM phalaM ca ... prakRtAdhyAya evopari vakSyamANAnAM viSayANAM saGgrahaH ... paJcAnAM vargAdhipAnAM svarUpakathanam tatra sAmAnyato bhittyalindapIThadvArocchAyAdInAM __ pramANapradarzanam bhadranandapIThasaurabhapuSkarAkhyAnAM caturNI gRhavizeSANAM lakSaNaM phalaM ca 125 126 127 "Aho Shrut Gyanam"
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH 25. samastagRhANAM saGkhyAkathanAdhyAyaH paJcaviMzaH -- tatra paJcazAlAnAmAhatya saGvA , paJcazAlotpattiprakArazca aSTAnAM paJcazAlAnAM saMjJAH prakArAntareNa niSpannAnAM teSAM saMjJAH vibhadrAdidazabhadrAntAnAM teSAM pratyekaM saGkhyA ... paTazAlotpattiprakAra: ghoDazavidhAnAM padasAlAnAM saMjJAH lakSaNaM ca ... agTilavarNinAM zubhAni SaTzAlAni, tadbhedAzca rAjocitAni viMzatiH SaTzAlAni vidrAdidvAdaza bhadrAntAnAM ghaTzAlAnAM pratyeka saMkhyA saptazAlaniSpattiH, tadbhedAzca rAjayogyAni : tamAlAni 133,134 prakArAntareNa niSpannAni anyAni tAdRzAni saptazAlAni vibhadrAdicaturdazabhadrAntAnAM saptazAlAnAM pratyeka savyA aSTazAlaniSpAdanaprakArAH 137 vibhadrAdiSoDazabhadrAntanAmaSTazAlAnAM pratyekaM saGkhyA teSAM sarveSAmekIkRtA savyA navazAlaniSpAdanaprakArAH vibhadrAdyaSTAdazabhadrAntAnAM navazAlAnAM pRthakapRthaka sahavyA dazazAlaniSpAdanaprakArAH vibhadrAdiviMzatibhadrAntAnAM dazazAlAnAM pRthakpRthak saGaravyA teSAM sarvepAmekIkRtA saGkhyA catuzzAlAdidazazAlAntAnAM sarveSAM vezmanAM bhUSAvahanAdinA nirdiSTAH saGkhyAH / 2. AyAdinirNayAdhyAyaH SaDviMzaH --- prAsAdakarmaNi sUtrapAtavidhiH 138 " 140 "Aho Shrut Gyanam
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra 0 viSayaH prAcyAdidiGmukhAnAM vezmanAmArambhe niSiddhA mAsAH Aye parijJAtavye kSetramAnasAdhananiyamaH AyAnayanaprakAraH prAcyAdidikSatpannAnAmAyAnAM yathAkramamu. ddiSTA dhvajAdisaMjJAH, teSAM phalaM ca viprAdInAM prazastA AyAH tattannivezanAni prati tattadAyAnAM viniyogaH ... teSvadhamAnAM kacidadoSatvakathanam vyayAnayanaprakAraH samAdhikAdibhedena triprakArasya vyayasya yathA kramamuddiSTAH pizAcAdisaMjJAH aMzakAnayanaprakAraH gRhAdiSvaMzakasya mukhyatvavyavasthApanam aMzakatrayasya saMjJAH gRhatArAstatsaMjJAzca vA madhyamAzca tArAH trayANAM nakSatragaNAnAM saMjJAstadantarbhUtAni nakSatrANi ca marnikSatragaNasAmyAdinA vihitasya gRhasya zubhaphalapradatvakathanam gRhavidhAvavazyacintanIyAni SaT karaNAni vyAdibhiH zubhaistairyathottaraM zubhakaratvakathanam ... samAyavyayAdivezmanAM varjanIyatvakathanam samasaptakAdInAM gRhANAM kartavyatvopadezaH SaTkoSThakAdigRhANAM varjanIyatvakathanam gRhajIvitAdivijJAnopAyAdikam mervAdIni SaT chandAMsi tadvinyasanaprakArazca ... tebhyo gRhamUSAsaGkhyAdijJAnam 146,147 ... 148 "Aho Shrut Gyanam"
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 pRSTham viSayaH 27. sabhATakAdhyAyaH saptaviMzaHaSTAnAM samAnAM saMjJAdikam nandAdisaMjJAnAM tAsAM lakSaNam 28. gRhadravyapramANAdhyAyo'STAviMza:---- dvArapramANam prakArAntareNa tatpradarzanam pedyApiNDodumbaradvArazAkhArUpazAkhAkhalvazA khAdInAM pramANam zubhAH paJca dvArazAkhAH talocchrAyaH zAlApramANam talanyAsavidhiH padmakastambhavidhiH ghaTapallavakastambhavidhiH kuberAkhyastambhavidhiH zrIdharAkhyastambhavidhiH talapaTTahIragrahaNAdInAM pramANam pratimokAdInAM lakSaNam bhUtAkhyAdInAM caturNI gRhacchAdyAnAM lakSaNam ... siMhakarNAdInAM gRheSu varjanIyatvakathanam anyeSAmapyevaMvidhAnAM niSedhaH 29. zayanAsanalakSaNAdhyAya ekonatriMza:-- zayanAsanakarmArambhasamayaH zayanAsananirmANArthe vihitA vRkSAH hemAdinaddhAnAM zayanAsanAnAM zreSThatvakathanam ... zayanAsanAdyarthakavRkSAdAne tatkArambhe ca lakSaNIyAni nimittAni nRpAdInAM zayyAyAH pramANam "Aho Shrut.Gyanam"
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 pRSTham 155 156 viSayaH zayyAGgAnAM vidhAnam gukadravyajAyAH zayyAyAH zreSThatvaM, mizradravyajAyA dvidA dezca tasyA nindyatvaM ca zayyAdArusandhAnavidhiH madhyavraNAdyupalakSitasya zayanAsanasya duSTatvam ... suzliSTatvAdiguNayuktatvena teSAM nirmiterAvazyakatA niSkuTAdInAM SaNNAM chidrANAM lakSaNaM phalaM c| zayanAsanadravyasAmAnyavidhiH AsanaklRptau zayyoktadArUNAmatidezaH AsanAGgAnAM vidhAnam teSAM dravyopAdhikRtottamAditA AsanAlaGkArAH pAdukAsaGgrahAdInAM mAnam 30. rAjagRhAdhyAyastriMzaH uttamAdInAM rAjavezmanAM mAnam pRthvIjayaprAsAdalakSaNam muktakoNaprAsAdalakSaNam zrIvatsaprAsAdalakSaNam sarvatobhadraprAsAdalakSaNam zatrumardanAkhyamAsAdalakSaNam rAjJaH krIDAni kSoNIvibhUSaNAdIni paJca gRhANi avanizekharaprAsAdalakSaNam bhuvanatilakaprAsAdalakSaNam vilAsastabakAlyaprAsAdalakSaNam kIrtipatAkaprAsAdalakSaNam bhuvanamaNDanaprAsAdalakSaNam kSoNIbhUSaNaprAsAdalakSaNam pRthvItilakapAsAdalakSaNam zrInivAsAkhyaprAsAdalakSaNam 59,160 162 163 "Aho Shrut Gyanam" |
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 : viSayaH pratApavardhanaprAsAdalakSaNam lakSmIvilAsAkhyaprAsAdalakSaNam kSANIbhUSaNAdiSu paJcasu prAsAdeSu bhUmikAsaMkhyA / uktAnAM sarveSAM prAsAdAnAM dvAramAnAdikam ... tumbinyAdyAH sapta lumAH madalAdInAM nivezanasthAnAdi rAjAsanamattavAraNAdInAM vidhAnam 31. yantravidhAnAdhyAya ekatriMzaH-- iSTadevatAvandanamadhyAyopakramapratijJA ca yantrazabdanirvacanam yantrabIjAni . tatra pakSAntarapradarzanaM, tatkhaNDanaM, svamatasthApana bIjazaktisvabhAvAsUtraNam tajjJAnasya sarvArthasAdhakatA pArthivAdInAM padArthAnAM bIjAni tattatpadArtheSu bIjabhUtAnAM kAryANi bIjabIjibhAvavikalpanAnAM nAnAtvam kriyAniSpAdanAdhiSThAnam yantraguNAH teSUtkRSTA guNAH yantrasAdhyAH kriyAdayastadvivaraNaM ca prakRtagranthoktadizA yuktayA samyaG niSpAditai yantraiH sAdhyAnAM vicitrANAM diGmAtrapra darzanaparo nirdezaH tatra prathamabhUmikAta uparibhUmikAsu paJcasu kalpi tAsu pratipraharamekaikabhUmikAM prati yantreNa zayyAyAH prasarpaNam putrikayA nADIprabodhanam toye vahridarzanAdInyatyadbhutAni yantrakAryANi ... ::: :: :: :: "Aho Shrut Gyanam"
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 viSayaH sUryAdigrahagatipradarzanaparaM golabhramaNam dAravasya puruSasyaikanADikayaikayojanagamanam ... tAlagatyanusAreNa nRtyantyA putrikA dIpe kSINa kSINatailaprakSepaH yantrahastinaH pradIyamAnabhUrivAripAnam yantrazukAnAM tAlagatyA gAnanartanAdIni putrikANAM gajAnAM turagAdInAM ca tAla gatyA valanavartananartanAdIni vApIkUpAditaH kSetreSu yantreNa jalAnayanApana yanavaicitryam kRtrimANAM gajAdirUpANAM yathecchaM nirgamana dhAvanayuddhakaraNAdikAzceSTAH svabuddhiparikalpitAnAmuktAnAmeSAmanyeSAM ca yantrANAM ghaTanArItipradarzanaM prati granthaka turapravRttI kAraNam purAtanoktadizA vakSyamANAnAM yantrANAM su grahAya bIjabhUtAnAM bhUtAnAM punaH smAraNam ... etAdRzavicitranAnAyantranirmANaprAvINyasAmagrI svanodAriyantradvayaghaTanA paTahamurajAdisvanodgAriyantrANAM tattvam ambaracArivimAnaghaTanA duSTagajoccATanAya rasayantreNa siMhanAdavidhA naprakAraH dAsAdiparijanavagairvinA tatkRtyAnAM sarveSAM yathAvannirvahaNAya kalpitasya strIpuruSapratimAyantrasya ghaTanA anabhimatajanapravezanirodhanAya dvAradeze sthA panIyaM dvArapAlayantram nizi pravizatazcaurasya prasabhaghAtanAya sthApanI yaM yodhayantram "Aho Shrut Gyanam"
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 viSayaH pRSTham 179.181 184 durgaguptyai krIDAdyarthaM ca yuktayA yojitairyantrai zvApazatadhyAditattadvastuvidhAnavacanam atha vAriyantraprastAvaH tatra pAtayantrasvarUpam ucchrAyasamapAtayantrasvarUpam pAtasamocchyayantrasvarUpam ucTraya yantramvarUpam dhArAgRhAdivArigRhapaJcakam tatra dhArAgRhavidhAnam pravarSaNagRhandhiAnam prANAlagRhavidhAnam jalamagnagRhavidhAnam nandyAvartagRhavidhAnam atha rathadolAprastAvaH basantAdayaH paJca dolAH tatra vasantadolAvidhAnam madananivAsAkhyadolAvidhAnam basantatilakAkhyadolAvidhAnam vibhramakadolAvidhAnam tripurAkhyadolAvidhAnam yantrAdhyAyavidhAturabhidhAnam 32. gajazAlAdhyAyo dvAtriMzaH - subhadrAkhyAyA gajazAlAyA lakSaNam nandinyAravAyA lakSaNam subhogadAyA lakSaNam bhadrikAyA lakSaNam varSazyAjhyAyA lakSaNam pramArikAyA lakSaNaM phalaM ca 186 186-188 ... 188 "Aho Shrut Gyanam"
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH 33. azvazAlAdhyAyastrayastriMzaH 23 avazAlanivezanasthAnam azvazAlA nirmANe niSiddhA vRkSAH, bhUmayazca niSiddhadezajairvRkSaistacchAlAnirmANa phalam niSiddhabhUmiSu tannivezane phalam bhagRhaparisare tannivezane sthAnaniyamAH azvazAlAvidhAnam zAlAyAmazvAnAM sthAnakalpanA yavasasthAnakalpanA khAdanako kalpanA pAdabandhanakIlakakalpanA zAlA nirmANAGgabalihomAdikaraNakathanam pratyRtu zAlAsaMskaraNavizeSAH bahUnAM turagANAmavasthApana niyamAH azvarakSArthAnAmupakaraNAnAM saMgrahaH vAGmukhAyAM zAlAyAM turagabandhanasthAnam azvAnAM prAcyAbhimukhyena bandhanasya sarvasa mRddhihetutvasthApanam snAnAdhivAsanAdikaraNe diniyamaH dakSiNAbhimukhAyAmuttarAbhimukhAyAM ca zAlAyAvazvavandhanasthAnAdikam sannAhyAdInAmazvAnAM dakSiNapazcimAgneyInairRtyAbhimukhyena bandhanasya niSedhaH vAyavyaizAnyAbhimukhyena bandhanasya niSedhaH bAhUmyAM dizyanuvaMzasthAne ca tandhananiSedhaH rugNAnAmitareSAM ca bandhane niyamA bheSajatadupakaraNAriSTavyAdhitAzvamandirANAM sthAnAni, cikitsopakaraNAni ca uktAnAM caturNAM mandirANAM sAmAnyavidhiH : "Aho Shrut Gyanam" pRSTham 189 190 "S 19 191 +1 33 53 r 99 35 " 37 CC 194 195 53 39 * *
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 viSayaH 34. aprayojyaprayojyAdhyAyazcatustriMzaH --- rAjAdInAM vezmasvaprayojyAnAM parigaNanam teSu prayojyAnAM pradarzanopakramaH tatra prayojyA devatA dvAreSu prayojyAH pratIhAryAdipratikRtayaH tatraiva nidhInAM lakSmyAzca nivezanaprakAraH gRhabAdyAbhyantarabhittiSvAlekhyAnAM niyamAH vAsadhAgni nivezanAyAnAmAlelyAnAM vidhiH gRhabhittInAmadhobhAgeSu, prekSAsaGgItabhUmyA diSu ca prayojyAnAM lekhyAnAM vidhiH vezmani prayoktavyatvenokAnAM sarveSAM pATha__ zayyAsanasabhAdevakulAdiSvapyatidezaH ... 35. zilAnyAsavidhyadhyAyaH paJcatriMzaH zilAnyAsavidhaye vihito'yanapakSatithinakSatrAdiH prathameSTakAlakSaNam varjanIyAH zilAH nandAdikAzcatasaH zilAstaddevatAzca vedIprakalpanam nandApratiSThApanavidhiH upazilAnyasanam nandAdInAmaGkAH, nivezanasthAnAni ca tAsAM pratiSThApanamantrAdikam / vaidikAH zilAcayanamantrAH vidhinA sthApitAnAM tAsAM punazcAlanAdiSu phalam 36. balidAnavidhyadhyAyaH SaTtriMzaH maNDalakaraNam kalazanyasanam vAstudevatAkalpanam "Aho Shrut Gyanam"
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 pRSThama ... ... 204 204,205 __... ... ... 206 __ " viSayaH aya'nivedanam vizvakarmaNo vAstudevAnAM ca pUjA vidhiH zAntibalikarmAhA'Ni vAstvAdIni 37, kIlakasUtrapAtAdhyAyaH saptatriMzaH -- prazastAH kIlakavRkSAH viprAdInAM vihitAH kIlakavRkSAH . azokAdInAM viniyoge kvacid vizeSaH tattadvarNAnadhikRtyAparo vRkSavidhiH varNAnAM kIlakapramANam teSAM sUtravidhiH kIlakasthApanaprakAraH tatra kIlakasthAnapUjA vedIkalpanam vedyAM brahmakumbhasthApanam kIlasaMskaraNam parazvAdyupakaraNapUjA agnikAryam sulagnaparIkSaNam purohitasAMvatsarikasthapatyAdInAM pUjA sUtrapAtasambaddhaM balikarma yathoktabalyalAbhe kAryo balivizeSaH viprapUjanam sthApanAya prathamazaGkoruddharaNaniyamAH bhUmau pratiSThApitasya tasya parazunA hanane mantrAH zakumUrdhani dAtavyAnAM prahArANAM saMkhyA .. hanyamAne tasmiJ zubhAzubhanimittopalakSaNam ... tADanasAdhananiyamaH tADitasya kIlasya prAcyAdiSu namane phalam ... tasmin kUrcake jAte phalam : :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: :: 211 "Aho Shrut Gyanam"
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 viSayaH tasya sphuTanahastabhraMzAdiSu phalam prathamaprahArASTrakena kIlakasya svAsthyAbhAve kartavyaM karma zaGkubhiSekAdi sUtrabandhanaprakAraH kIlakasthAneSu balidAnavidhiH sAmnA mantritena kumbhodakenaM vAstuprokSaNam catvAriMzataH kSetrasaMsthAnAnAM saMjJAstadviniyogazca 38. vAstusaMsthAnamAtRkAdhyAyo'STAtriMzaH : tatra rAjJastatkumArANAM purohitasya senApatezca vAsocitAni kSetrasaMsthAnAni vAhanAnAmantaHpurasya vaNijAM vaizyAnAM suvarNakRtAM nagaragoSThikAnAM ca kSetrasaMsthAnAni putrAbhilASiNAM mahAmAtrANAM mRgalubdhakAnAvanAM gaNAcAryANAM prajAdhyakSANAM mAlikAnAM ca tatsaMsthAnAni saucikavAjipoSakatakSavandimAgadhaveNvAdivA dakAnAM tatsaMsthAnAni rathinAM naucAnAM zvapAkAnAM dhAnyajIvinAM zramaNAnAM hastyArohiNAM ca tatsaMsthAnAni bandhanAgAriNAM surAkArANAM karmakAriNAM nApitAnAM kozarakSiNAM vahnijIvimAnopajIvinozca tatsaMsthAnAni caityavRkSavATayajJavATAdInAM kSetrasaMsthAnAni viprAdiviSaye gRhANAM dvArANAM ca sthAnAni teSu vAstudvAragRhadvArANAM nivezananiyamAH utsaGgAdayazcatvAro nivezA: : 39. dvAraguNadoSAdhyAya ekonacatvAriMzaH "Aho Shrut Gyanam" : : pRSTham 211 25 7 37 212 "; 213 57 214 " 17 55 215 35 #5
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH tatrotsaGgalakSaNam bAhukAdInAM lakSaNam brAhmaNAdyAvAsasthAnakalpaneSu vizeSavidhiH varNAnAmuttamA bhUmikA saMkhyA teSAM gRhordhvapramANam devAdiviSaye vizeSavidhiH tadvarNAnAmavarA bhUmikA saMkhyA 27 utkRSTasya vAstudvArasya guNAH dvArakalpanasambaddhA niyamAH rathyAdibhirdvAravedhe phalam bhinnadehAkhyasya vAstuno lakSaNaM pUrvAdidvArANAM nivezanasthAnAni dvAreSvavihitasthAne viniveziteSu phalam 40. pIThamAnAvyAyazcatvAriMzaH uttamAdhamamadhyamAnAM pIThAnAmucchrAyaH, viSNvA diSu tadviniyogazca manuSyavAstupIThAnAM sAmAnyavidhiH viprAdiSu viSaye pIThotsedhAH teSveva prakArAntareNa pIThavibhAgaH 41. cayavidhyadhyAya ekacatvAriMzaH viMzatizcayaguNAH tadviparItAzcayadoSA api viMzatiriti kathanam .. dakSiNapazcimAdikuDyAnAM bahirmukhatvena vicayane phalaM kuDyeSu dalitAdiSu phalam prAgdakSiNAdikarNAnAM bahirmukhatvena pravartane phalam sarvabAhuSu cayanena vidyAlIkaraNe tatsannivezaH ihAyavyayavyavasthA "Aho Shrut Gyanam" :: :::: : : : : : : pRSTham 215 216. "" ** 217 31 35 53 .218 219 35 37 13 220 "" 221 13 222 AAAAAA "> "
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH 28 cIyamAnasyAtisaMkSiptavistRtatvAdiSu saMjJA ntaraM phalaM ca bhitticayana prakAraH 42. zAntikarmavidhyadhyAyo dvicatvAriMzaH affarthApanam karNikA vAyasAdInAmadhirohaNe phalam tAsAM gRprAdibhirdharSaNe zAntikavidhiH gRhAGgAnAM madhusaJcayAdibhyo rakSaNIyatvaka thanam gRhadAruNAmindrakIlAdInAM bhaGgAdiSu phalam navadArubhaGgAdiSu pratividhAnam sthUNAmalakapRSThavaMzAnAM bhaGge zAntividhiH vAraNasaGgrahasthUNyopadhikAyatulAnAM bhane tadvidhiH karNikAbhyantarasthUNAzAlApAdayugatulApAdAdInAM bhane tadvidhiH pradhAnasthUNAgravakratAdiSu phalam vizeSatazcaturNAM tulAdInAM vAstumukhyAGgAnAM hiMsane zAntividhAnakathanam 43. dvArabhaGgaphalAdhyAyastricatvAriMzaH uktAnAM navakarmavidhInAM grAmAdiSvapyatidezaH navakarmaNi snigdhatvAdiguNayukteSu tadvihIneSu dravyeSu phala pUrvAdipu nagarabhAgeSu ramyeSu satsu rAjJaH phalam teSvaramyeSu tasya phalam devAgArapuradvArAdipUtpannAni zubhAzubhAni rAjJa eveti kathanam ukteSu sthalavizeSeSu navakarmaNyUrdhvavaMzAlAdInAM mukhyAGgAnAM bhaGge rAjJaH phalam *** *** : "Aho Shrut Gyanam" :.. : pRSTham 223 37 224 225 226 39 1" 227 34 228 229 230 }: 35 231 39 232 35
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTham viSayaH tadbhaGge grAme sati phalam digutthite gRhotthite ca tasmin phalabhAjaH ... iha sarvanimitteSu zubhAzubhAnAM phalAnAM ___ kAlaniyamaH vAstuni purANatvavyapadezasya kAlaH navakarmaNi niSTite tumbikAdInAM bhaGge phalam ... lamAmuNDakAnupUrvamuNDagodhAnAgapAzAkhyAnAM gRhadravyANAM bhaGge phalam kapATasyArgalApArzvasya toraNasya vAstumadhyasya sopAnasya vedikAyAH gavAkSasya paTTasta mbhasya ca vinAze phalam / gajazuNDAyAH kapotAlyAH sthapanIpaTTikAyA viTaGkasya tulAyAH zAlAstambhasya sta mbhazIrSAdezva bhaGge phalam / pratimokabhajavAhinyAkAzatalakaticchanna mA sAdamaNDalabalabhInAM bhaGge phalam pralIne vilIne vinaSTe ca prAsAde phalam ... pUrvokteSu gRhAvayaveSu snigdhatvAdiguNavi ziSTeSu phalam karNikAbhyantarasthUNAzAlApAdahAnau phalam .... 44. sthapatilakSaNAdhyAyazcatuzcatvAriMzaH sthapatelakSaNam vAstuzAstrasyASTAGgAni sthapateH kRtyavizeSAH zAstramavijJAya prayoktaH sthapaterghAtaH aviduSaH sthapatenindA kevalazAstra jJasya kevalakarmajJasya vA tasya prayo. gakAle sampadyamAnA doSAH karmavidaH sthapaterlakSaNam "Aho Shrut Gyanam"
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH zAstrakarmasAmarthya vidyamAne'pi prajJAbhAve tasya sambhAvyamAnA doSAH ... ... ... 235 prajJAvata eva tamya sarvakarmaniha pakSamatvasthApanam 236 sarveSu sthapatiguNeSu satsvapi zIlAbhAve karma vaiphalyasya viparItaphalopanamanasya ca nirUpaNam AlekhyAdyaSTavidhakarmavijJAnasyApyAvazyakatA ... 45. aSTAGgalakSaNAdhyAyaH paJcacatvAriMzaHsthApatyASTAGgavivaraNam nRpAlasthapaterguNAH aGgeSu saptamasya yajJazAlAmAnamya prayogaH tatra yajJazAlAnivezanavidhiH yajamAnakuTIpramANAdikam prAgvaMzaparikalpanam prakramanivezanavidhiH vedIkalpanam homasthAnakalpanam yajamAnasthAnakalpanam koTihomalakSahomasthAnAdi sarvAGgeSu yAjJikAGgasya prAzastyam yajJabhUmimApane vihitaM vAstupadam aSTamasya rAjazibiranivezApyasyAGgasya nirUpaNam tatra zibirANAmAkRtivizeSAH zibiradvArasaGkhyA rathyApramANam narapateH sthAnam mantripurohitabalAdhyakSAntaH purabhANDAgArANAM sthAnAni azvAnAM dantinAM ca sthAnAni 2 "Aho Shrut Gyanam"
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH parikhApramANam zibirasthAnamApanocitaM vAstupadam aSTamAne'vaziSTasya durgakarmaNo nirUpaNaprArambhaH.. taMtra pavidhAnAM durgANAM saMjJAH teSu prazastaM durgam durgasthAnavibhAjanArha vAstupadam harmyapramANAdikam sthyoparayAdvArANAM pramANAni durgezvaraprAsAdAnAM sthAnAni durgarakSArthaM sthApyAnAM vIrANAM lakSaNam antaHpurAdInAmapi tatra nivezanIyatvakathanam 31 46. toraNabhaGgAdizAntikAdhyAyaH SaTcatvAriMzaH toraNabhaGgaploSAdiSu doSAH, satnazamanavidhizva prAsAdaM gRhaM vA praviSTAH santo doSasUcakAzcaturvidhAH kapotAH, tatpravezaphalaM ca kapotapravezadoSapazamanArtho vidhiH 47. vedIlakSaNAdhyAyaH saptacatvAriMzaH caturvidhAnAM vedInAM saMjJAH tadviniyogazca tatra sarvatobhadrAlakSaNam zrIdharI lakSaNam padminIlakSaNam caturazrAlakSaNam sarvavedIgatA vizeSAH tAsviSTakAcayanavidhyAdi stambhavinyasanavidhiH * stambhasthApanAGgaM devatApUjAdikam bhUlavaphalam 48. gRhadoSanirUpaNAdhyAyo'STacatvAriMzaH "Aho Shrut Gyanam" : : pRSTham 239. 33 53 240 "" 17 1 77 21 23 23 241 242 243 244 55 37 72 33 ?? 22 245 "" 3
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 206 247 viSayaH gRhavidhau vA bhUmayaH caitrAdimAseSu nirmitAnAM gRhANAM phalam kIlAdInAM sthAnam tattaddiGmUDheSu vezmasu phalam pure prAsAdAdInAM nivezanasthAnam valitAdIni caturvidhAni duSTagRhANi teSAM lakSaNaM phalaM ca mUSakotkarAdibhirduSTAnAM bhuvAM varjanIyatvakathanam tAsu vAstunivezane phalam vezmasvaniSTo mukhAyAmaH mAnuSazAlAyAM mUSAlindayorAvazyakatA, devA gArazAlAyAM tadAbhAvazca khAdakAlyasya vezmano lakSaNaM phalaM ca sazalyAdikaM marmadoSacatuSTayam / chinnAkhyasya vAstvaGgasya lakSaNaM phalaM ca svagRhadvayamadhyena vartmano nirvAhe phalam mArgavedhasya svarUpaM phalaM ca utsaGgAdInAM caturNA pravezAnAM svarUpaM phalaM ca ... zAlAbhedasya svarUpaM phalaM ca vikokilagRhasva svarUpaM phalaM ca sImAzAlAprabhinneSu prAsAdAdiSu phalam garne candrAvalokitAyA niSedhaH gavAkSake mUSAnivezanasyAvazyakatA gaNDakukSipRSThakakSAkhyAnAmaGgAnAM gRhAt pRthakkaraNe" gaNDAdInAM svarUpanirdezaH sthApitAnAM dvArANAM saMrodhe phalam gRhazrotrAdInAM rodhe phalam kRttAnAM gavAkSAlokanAnAM cayane phalam ... prAcyAdiSu cIyamAnAyA mittarbahirgamane phalam ... "Aho Shrut.Gyanam"
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 viSayaH cIyamAnAnAM prAgdakSiNAdikarNAnAM bahirgamane phalam mallikA kRtimandirasya lakSaNam tatrAyavyayavyavasthA saMkSiptagRhasya lakSaNaM phalaM ca mRdanAkRtigRhasya lakSaNaM phalaM ca mRdumadhyagRhasya lakSaNaM phalaM ca karNeSu viSamonnateSu phalam gRhamadhye dvArakaraNa niSedhaH dvAraveSe'niSTadravyayojane ca phalam navena purANayojane phalam mizrajAtidravyottheSu gRhAdiSu phalam tattatsthAneSvadhivAsya pratiSThitAnAM punazcAlane phalam anyavAstucyutasyAnyavAstau yojane phalam devadagdhena dravyeNa gRhakaraNe phalam sUryadrumadhvajacchAyAnAM gRhadvArAtikramaNe phalam dhvajacchAyAyAH svarUpanirdezaH niSiddhA gRhatArAH nimnonnatatvAdidoSayuktasyAgrataradvArasya karaNe phalam nAgadantAdInAM dvAramadhye nivezanasya, teSAM viSamasthitezca niSeSaH gRhe itihAsAdyuktavRtAntapratirUpaNasya niSedhaH indrajAlatulyAnAM mithyAkRtAnAM, bhISaNAnAM ca pratirUpaNasya niSedhaH svayamudghATanaM pidhAnaM ca kurvataH sazabdasya, :: : pAdazItalasya ca, dvArasya nivezane phalam ... adhomukhatvena pratyagyA myAnanatvena ca dravyasya nivezane phalam "Aho Shrut Gyanam" : : :.. : :: pRSTham 249 31 "2 12 33 250 O 27 17 "; 11 39 39 99 19 33 $5 33 34 251 . "" 17: "" * 37
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 pRSTham viSayaH stambhadvArasya bhittezca vaiparItyena nivezanasya niSedhaH uparyuparibhUmikAkalpane, tatra kSaNaklaptau ca niyamAH zAlAyA nimnatve alindasyAdhikye ca phalam ... uparibhUmiSu dvAraniyamAH AdhmAtAdidvArANAM nivezane phalam catvararathyAdibhiravedhe phalam hInAdhikapramANasya dvArasya nivezane phalam ... kRzAdidvArANAM nivezane phalam antArAduccasya bahiArasya, vizakaTasya ca dvArasya nivezane phalam paTTasandhau dvAramadhye nivezite phalam tulAyAmupatulAyAM ca dvAri tiryanivezitAyAM jayantyAmanuvaMzamanuprAptAyAM phalam / lalATikAkhyAyAstulAyAH svarUpaM phalaM ca ... yajJopavItinyAkhyAyAstasyAH svarUpaM phalaM ca bhAratulAyA madhyavedhe phalam akhilaistulAbhittibhedakaraNasya niSedhaH bhArapaTTe brahmapadanyaste phalam ayuktayoryuktayorvA sandherbhArapaTTagatasandhau yojane phalam anuvaMzamAzritya bhojane zayane ca kRte phalam ... nAgadantake tiryasthe zayanAgAravinyaste ca pakSirAjaghaNTAdhvajacchatrAdInAM gRhe niSedhaH ... gRhanamane paJca hetavaH anucitasthaulyAdikaivyairgRhasya vairUpye dRSTAntaH 254 "Aho Shrut Gyanam"
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 85 pRSTham 254 2 viSayaH jIrNaghuNakSatAdInAM dArUNAM vajanIyatvakathanam ... gRhakarmaNi varjanIyA vRkSAH dvAraibhittibhizca marmapIDAyAM phalam .. kAyasandhipAlAdiSu marmasthAnasthiteSu phalam ... stambhAdibhiAramadhye nipIDite phalam ... SaDdArukANAM dvArANAM ca madhyeSu karNadravyA dibhirviddheSu phalam nAgadantAdibhiH zayyAvedhe phalam gRhamadhyabhAge dvAre nivezite phalam dravyeNa mahAmarmapIDAyAM phalam gRhasya zUnyatApAdakA doSAH vibhAgapadahIneSu vAstvAdiSu phalam puraprAsAdavezmanAM parisare varjanIyA vRkSAH ... dravyAyAmocchAyavistArANAmAdhikye phalam ... ghAtiteSu pAtiteSu ca stambhadrArAdiSu phalam ... niephaladAyino gRhasya sAmAnyalakSaNam ... 49. rucakAdibhAsAdalakSaNAdhyAya ekonapaJcAzaH -- purA brahmaNA sRSTAni paJca vimAnAni teSAM viniyogaH sUryAdInAmupayogAyAnyAnyapi bahUni vimAnAni / sa kalpayAmAseti vacanam brahmabhRSTAnAM vairAjAdInAM paJcAnAM vimAnavize pANAmAkRtiH vairAjabhedAnAM saMjJAH kailAsabhedAnAM saMjJAH puSpakamaNikatriviSTapAkhyavimAnatrayabhedAnAM saMjJAH eSAmuttamAdhamamadhyamAni mAnAni ava caturvizaterAjabhedAnAM lakSaNaprastAvaH ... "Aho Shrut Gyanam"
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 pRSTham 258 259 wo wo 1. w 262 o 263 viSayaH satra rucakalakSaNam citrakUTalakSaNam siMhapaJjaralakSaNam bhadralakSaNam zrIkUTalakSaNam uSNISalakSaNam zAlAkhyalakSaNam gajayUthapalakSaNam nandyAvartalakSaNam avataMs lakSaNam svastikalakSaNam kSitibhUSaNalakSaNam bhUjayalakSaNam vijayanandazrItarupramadApriyAbhidhAnAM caturNI vimAnAnAM lakSaNam vyAmizrahastijAtIyakuberavasudhAdharANAM lakSaNam... sarvatobhadravimAnAkhyamuktakoNAnAM lakSaNam atha dazAnAM kailAsavimAnabhedAnAM lakSaNaprastAvaH tatra valayadundubhiprAntapadmakAntacaturmukhamaNDU kAsyAnAM saptAnAM vimAnAnAM lakSaNam ... avaziSTAnAM kUrmAdyAkhyAnAM trayANAM lakSaNam ... atha dazAnAM puSpakavimAnabhedAnAM lakSaNaprastAvaH tatra bhavavizAlasAmmukhyAkhyAnAM lakSaNam prabhavazibirAgRhamukhazAladvizAlagRharAjAmala. vibhvAkhyAnAM saptAnAM lakSaNam caturazrAyatAnAmeSAmeva sannivezAntarapradarzanam .... atha dazAnAM maNikabhedAnAM lakSaNaprastAvaH tatrAmodaraitikatuGgacArubhUtyAkhyAnAM paJcAnAM vimAnAnAM lakSaNam 264 265 wo 267 268 270 "Aho Shrut.Gyanam"
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH niSevakaniSedhasiMha suprabhAkhyAnAM lakSaNam locanotsava vimAnalakSaNam atha dazAnAM triviSTapavimAnabhedAnAM lakSaNa prastAvaH 37 tatra vajrakanandanazaGkuvAmanamekhalalaya mahApadmAnAM lakSaNam haMsa vimAnalakSaNam vyomacandrodayavimAnayorlakSaNam 50. zubhakarANAM prAsAdAnAM lakSaNam tadviparItalakSaNeSu prAsAdeSu pratyekaM phalAni prAsAdazubhAzubhalakSaNAdhyAyaH paJcAza: uttamAdibhedena tridhA bhinnasya nRpAyatanasya mAnaM vinyAsazca 51. AyatananivezAdhyAya ekapaJcAzaH nRpAnujIvinRpapatnIgRhANAM devadhiSNyAnAM ca digbhAgAdikam mantrisenAnI pratIhArapurodhaH prAsAdAnAM digbhAgAdikam rAjamAtRsvasRmAtulakumAraprAsAdAnAM digmA gAdikam dvijamukhya sAmantakuJjarArohabhaTapaurajanagRhANAM digbhAgAdikam sarveSAM gRhANAM sAmAnyavidhiH itareSAM gRhANAM bhUSaNAdibhI rAjagRhaiH sAmyamAdhikyaM ca pariharediti vacanam avaziSTasya bhUbhAgasya viniyogaH :: www vairAjavimAna sAmAnya vidhiH vairAjavimAnaprabhavAH prAsAdavizeSAH 52. prAsAdajAtyadhyAyo dvipaJcAzaH : "Aho Shrut Gyanam" ... pRSTham 271 272 ** "" 273 "" 19 274 275 "" "7 " "3 276 "" 27 277 * 17
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 viSayaH : 279 tathAvidhA aSTau zikharottamAH prAsAdAH ... vairAjajanmanAM sarveSAmeSAM prAsAdAnAM sarvakAma phalapradatvakathanam eSvanyajAtidUSiteSu phalam 53. jaghanyavAstudvArAdhyAyatripaJcAza jaghanyavAstudvArapramANam tatra pedyApiNDAdInAM mAnam rUpazAkhAkhalvazAkhAtuGgazAkhAnAM mAnam tukAyA bAhyataH kriyamANAnAM zAkhAnAM mAnam talodayamaNTapAdInAM mAnam uttamamadhyamayoH prAsAdayostalamAnam kumbhikAdiSu hInAdhikamAnakalpananiSedhaH ... 54. prAsAdadvAramAnAyadhyAyazcatuSpaJcAza:prAsAdadvAramAnam 280 pedyAmAnam zAkhAmAnam uttarAGgamAnam rUpazAkhAmAnam pIThabandhamAnam bharaNamAnam kapotamAnam rathikAmAnam dvArabhUSA kapotAdividhAnam parimaNDalIkaraNam padmapatrikAmAnam rasanAmAnam javAmAnam "Aho Shrut Gyanam"
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 viSayaH khalvazAkhAmAnam bAhyazAkhAmAnam dvArazAkhAnAM saGkhyA zAkhAnAM nirgamavistArayormAnam piNDodumbaramAnam talanyAsamAnam siMhamukhamAnam trividhaM paTTapiNDamAnam hIragrahaNamAnam kumbhikotkAlakayornivezanaprakAraH uttarapaTTataddhIrayormAnam tadUrdhvabhAgapariSkaraNam saptAnAM lumAnAM saMjJAH tatra tumbinIniSpAdanaprakAraH anyAsAM lumAnAM niSpAdanaprakAraH paJcavizativitAnAnAM nAmAni kolAdInAM nAgabandhAntAnAM saptAnAM vitAnAnAM rUpanirmANaprakAraH puSpakAdInAM vidyunmandArakAntAnAM teSAM rUpa nirmANaprakAraH dazacchAdyodayAH sapta vRttacchAdyodayAH chAdyakSetrAnusAreNa kalpyAni lamAmAnAni ... chAdyalamAnAM gaNDikAcchedAdikam uttamAdiprAsAdAnAM chAdyanirgamAH ___ ... siMhakarNalakSaNam 282 283 284 285 286 ... 287 ... 288 288-290 Gommam zubham / u Gos "Aho Shrut Gyanam"
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Aho Shrut Gyanam"
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 eft: 11 zrIgaNezAya namaH | mahArAjAdhirAjazrI bhojadevaviracitaM samarAGgaNasUtradhArAparanAmadheyaM vAstuzAstram | mahAsamAgamano nAma prathamo'dhyAyaH / deva: sa pAtu bhuvanatrayasUtradhArastvAM bAlacandrakalikAGkitajUTakoTiH / etat samagramapi kAraNamantareNa kAyadasUtritamamUdhyata / yena vizvam // 1 // sukhaM dhanAni Rddhi santatiH sarvadA nRNAm / priyANyeSAM tu saMsiddhayai sarvaM syAcchubhalakSaNam // 2 // yacca ninditalanA (catra ) tadeteSAM vighAtakRt / ataH sarvapAdeyaM (yad ) bhavecchubhalakSaNam // 3 // dezaH puraM nivAsa sabhA vezmAsanAni ca vImanyaca tattacchreyaskaraM matam || 4 || vAstuzAstrAdRte tasya na svAlakSaNanizvayaH / tasmAllokasya kRpayA zAstrametadudIryate / / 5 / / S bhuvanatrayasUtradhAraH lokatrayazilpI | zilavaicitryamuttarArdhe pratipAdyate / samagra kAraNamantareNApi samavAyasamavAyinimittAtmanA triprakAramanyonyavilakSaNasvarUpaM lokapratIta kAraNa kalApaM kAryamAtrasAdhAraNaM vinApItyarthaH, jagadrUpasya hi kAryasyaika evezvara upAdAnaM nimittaM cAnaya iti / ata AkArole pUrvamanyata / "Aho Shrut Gyanam"
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre athaikadA jagajjanmahetumamburuhAsanam / pRthvI pRthubhayabhrAntA cakitAkSI samAyayau // 6 // praNamya praNatipraddhanikhilatridazezvaram | sagadamuvAceti bhUtadhAtrI pitAmaham // 7 // bhagavannAhametena pRthunA pRthutejasA / upa ( hU? drutA tvAM zaraNaM prAptA trAyasva mAM tataH // 8 // cadantyAmiti medinyAmAvirAsIdayo pRthuH | saMrambhamuktahRdayo brahmANaM praNanAma ca // 9 // jagAdainamatha snigdhadhvanigambhIrayA girA / kurvastadyAnahaMsAnAM payodadhvanizaGkitam // 10 // tvayAsmi jagatAM nAtha ! jagato'dhipatiH kRtaH / sthApitAni ca bhUtAni sarvANyapi vaze mama // / 11 // teSviyaM mama vizveza ! kadAcida vazavartinI / samIkaromi pASANajAlAnyasyAH kilAghunA // 12 // vyastAni dhanuSA tAvad gaurbhUtveyaM palAyitA / argatniserai ciramanvagamaM mahIm // 13 // Fearfu pratyeSA tatra mAmeva pazyati / apazyantyanyatastrANamadugdhA tvAmupasthitA / 14 // asyAM varNAzramasthAnavibhAgazca vivAsyate / iyaM ca durgamAnekakSoNIgharakulAkulA / / 15 / / vidhareastri kathaM tvetaditi me zaGkitaM manaH / pRthunetyatha vijJato bhagavAnavjasambhavaH // 16 // uvAca bodhayannenaM kRtvA bhUmiM ca nirbhayAm / iyaM mahI mahIpAla ! vidhivat pAlitA satI // 17 // sasyairupA (?) niSpannaistava bhogyA bhaviSyati / yaca te syAdabhipretaM sthAnAdivinivezanam // 18 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvakarmaNaH putrasaMvAdI dvitIyo'dhyAyaH / tapa tridazAcAryaH sarvasiddhipravartakaH / 'sutaH prabhAsasya vibhoH svasrIyazva bRhaspateH // 19 // vizvAtizAyidhIH sarvaM vizvakarmA kariSyati / rAjannasa mahendrasya vidhAvamarAvatIm // 20 // "anyA apyamunA ramyAH puryo lokabhRtAM kRtAH / tvayA kSetrIkRtAM mUrttidRSTrA sAdridrumAmasau // 21 // sannivezAn puragrAmanagarANAM vidhAsyati / tad gaccha vatsa ! lokAnAmitastvaM hitakAmyayA // 22 // bhojjhitA tvamapyu!i pRtho: miyakarI bhava | kAle smRtaH smRtaH puNyo rAjJaH priyacikIrSayA // 23 // antaraanana fvazvakarma (n) ! kariSyasi / ityuktvA gamanamupeyuSi prajeze svaM sthAnaM kSitibhuji cAzrite mudoyam / mAlegAvanibhRtamAjagAma khelatsiddhastrI parigatamAzu vizvakarmA || 24 || iti mahArAjAdhirAjazrI bhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre "mahAsamAgamano nAma prathamo'dhyAyaH // atha vizvakarmaNaH putrasaMvAdo nAma dvitIyo'dhyAyaH / atha pRSThe himagireH zazAGkazucirociSi / siddhAmaravadhUbhuktamaNimaJjuguhAgRhe // 1 // vistIrNAsanamAsInaM sarvajJamatha saMsmRtAH / AyayurvizvakarmANaM catvAro mAnasAH sutAH // 2 // jayo vijayasiddhArthau caturthazcAparAjitaH / tamupAgamya zirasA nemuH prAJjalayo munim // 3 // 1. 'zrutaprabhAvazca vibho prItaye te bRhaspatiH', 2. 'surANAmapi cAnyeSAM pu', 2. ' tavApya', 4 . ' vizvakarmA kariSyati' ka pATaH | 5. prathivyAkhyAnA zAstrasaMbandhA. (1) pra' kha pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNamUtradhAre nAMnuvAca munirvatsA! viditaM vo yathA purA / 'vAstu brahmA sa(paryA? sarjA)dau vizvamapyakhilaM tathA // 4 // dharmya karma tadA zreSThayaprAptye lokAvanAni ca / vyavasthApya cakAraiSa lokapAla (zca?sya) kalpanAm / / 5 / / ahamapyamunA vishvnaathnaambujjnmnaa| lokAnAM sannivAsArthamAdiSTo'smi svayambhuvA // 6 // ramyANi nagarodyAnasabhAsthAnAnyatho mayA / murAsuroragAdInAM nirmitAnyAtmabuddhitaH // 7 // gatvorvI "vainyanRpatervatsAH ! priycikiirpyaa| nagaragrAmakheTAdIn kariSyAmi pRthaka pRthak / / 8 // kArye tvamuSmin sakale mama vizvasRjArpite / samyaksAhAyakebhAvyaM bhavadbhiriti naH sthitam // 9 // yatastribhuvanAlokapradyAtasyAbjinIpateH / sahAyatAM tamazchede kalayanti marIcayaH // 10 // svayaM kariSye'hamatho nivAsAya pRthoH purIm / vicitranagaragrAmakheTAMmatimanoharAm // 11 // bhavantaH punarAgatya catvAro'pi caturdizam / tAMstAn nivezAn kurvantu pRthagjanakRtAzrayAn // 12 // antarevadhvapAthodhizailAnAM saritAM tathA / vidhAtavyAni durgANi nRpANAM bhayazAntaye // 13 // varNaprakRtivezmAni saMsthAnAni ca lakSmabhiH / vidheyAni pratigrAmaM pratipUH pratipattanam // 14 // 1. 'bAstubahA sadA vizvaM vyApnoti sakalaM jagat ', 2. 'TAnatimanoharAn / *. paatthH| 3. 'Ni saMjArAmaya ' kha. pAThaH / * vaiyanRpateH venasUnobhUpateH pRthorityarthaH / -. -.-.. . "Aho Shrut.Gyanam"
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznastRtIyo'dhyAyaH / tAnitthamAtmatanayAnabhidhAya samyak sArArthabhUtamaparisphuTatojjhitaM ca / 'sthAnArpitorubharanivRtacittavRtti stUSNI prabhAsatanayo nayavijjagAma / / 15 / / iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmna vAstuzAstre *vizvakarmaNaH putrasaMvAdo nAma dvitIyo'dhyAyaH // atha prazno nAma tRtIyo'dhyAyaH / atha teSu jayo nAma vAkyaM tada vizvakarmaNaH / zrutvA kRtAJjaliH prAha snigdhagambhIrayA girA // 1 // jJAnaikanidhirapyasmAn yat sahAyatayA kila / vRNoSi tena na vayamAtmAnaM bahumanmahe / / 2 / / tadidAnI hitArthe naH prajAnAmapi ca prbho!| aprameyaprabhAvastvaM sarvamAkhyAtumarhasi // 3 // pUrvamekArNave jAte jagati pralayaM gate / mahAbhUtAmarapurIjyotiSAM kathamudbhavaH // 4 // kimAkArA kimAdhArA kiMpramANA ca medinI / vistRtiH paridhivAsyA bAhulyamapi kIdRzam // 5 // ucchAyavyAsadIrghatvaiH ke ke'syAM kulabhUbhRtaH / kati khyAtAni varSANi dvIpA nadyo'bdhayastathA // 6 // kAH sUryendugrahAdigatayazca pRthakpRthak / bhUmerupari kiM caiSAmanyonyaM proktamantaram // 7 // 1. 'sthAnArpaNAtizayani', 2. 'jayavijayasiddhArthAparAjitamutAgamano nAma' kA pAThaH / 3. 'prabhoH 'kha. paattH| 5 tUSNIM maunamityarthaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAra kimAdhAraM divi jyotizcakraM bhramayate ca kH| loke kathaM mahAbhUtAnyUrvAdho vibhrati sthitim // 8 // yugadharmavyavasthAbhiH kAzcAdau lokavRttayaH / kazcAdimastato rAjJAM grahANAM varNinAM katham // 9 // kati dezAH kati bhuvaH pRthaktvena nirUpitAH / kAryaH ka ca kathaM sannivezo janapadAzrayaH // 10 // vyaktacihnaH svanasparzagandhavarNarasAdibhiH / kAH zastA ninditAH kAca purANAmapi bhUmayaH // 11 // kArya kena vidhAnena bhUbhRtpuranivezanam / kiM phalaM suniviSTe'smin duniviSTe ca kiM punaH // 12 // katiprakAraM durga ca durgakarmakramazca kaH / kimagrapurasaMsthAnamanindyaM kiM ca ninditam // 13 // kazcAtrAnukramavidhiH pramANairupapAditaH / prAkAragopurATTAlaparikhAvaprakarma ca / / 14 / / tamaGganirgamadvAramatolyaTTAlakAdibhiH / kIdRzaH pravibhAgazca rathyAcatvaravamabhiH // 15 // bhUmipramANasaMsthAnaM sImA ca kSetradikpathaiH / nagarapAmakheTAnAM nivezAH syuH pRthakpRthak // 16 // purasyAbhyantare pUrva kai vyAvayavakramaiH / kasmin sthAne kathaM kArya zakravajanivezanam / / 17 // pratisaMvatsaraM tasya niyuktasya kathaM punH| hitAya nRpalokAnAM vidhAtavyo mahotsavaH // 18 // gRheSu keSu keSvatra kAsu kAsu kakupsu ca / bhAgairvAhyAntareH kaiH kaiH kAryAH kAH kAzca devtaaH||19|| kaiH karyAnaparIvAravarNarUpavibhUpaNaiH / kAryAH kaiH kaiH surA vastravayovepAyudhadhvajaiH // 20 // 1 'bhU' ka, ga, paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznastRtIyo'dhyAyaH / pramANamitisaMsthAnasaTyAnocchyalakSmabhiH / prAsAdAH kasya ke vA syuH surarAjadvijAtiSu // 21 // prAkAraparikhAguptaM pure syAd gopuraM ka ca / / yugmamadhyAmbuvezmAni ka ca syuH ka mahAnasam / / 22 / / koSThAgArAyudhasthAnabhANDAgAranivezanaiH / cyAyAmanRttasaGgItamnAnadhArAgRhAdibhiH // 23 // zayyAvAsagRhaprekSAvezmAdarzagRhaiH pRthaka / krIDAdolAzrayAriSTagRhAntaHpuravezmabhiH / / 24 / / viTakkabhramanimUhakakSAsaMyamanAdibhiH / azokavanikAbhizca latAmaNDapavezmabhiH / / 25 // vApIbhirugiribhizcitrAbhiH puSpavIthibhiH / etarvizeSairanyaizca vicitrairvipinAzrayaiH // 26 // mAnonmAnakriyAyAmadravyAkRtivinirmitaH / niketananivezaH syAd rAjJAM bhAgAzritaH katham // 27 // purodhaHsainyabhUzreSThadaivacintakamantriNAm / kaM kaM ca bhAgaM prApya syunivezA nRpavezmanaH // 28 // pure syurdikSu bhAgeSu padabhAgeSu keSu ca / viprarAjanyavinzUdrAstanjerantarajaiH samam / / 29 // tathA kRSitulAzilpakalApaNyopajIvinaH / hiMsAzritAzca puruSA nivezyAH syuH kathaM kva ca // 30 // nivezAH kIdRzAzcaipAM kiyanto vA bhavanti te / zasyante kena vA keSAM ke pravezajalabhraH // 31 // dhiSNyamAyaM katiAyaM dravyANyAdyAni kAni vA / hetureSAM ca sarveSAM syAca kAhaganukramaH // 32 // yugmaM mithuna madhye yeSAM tAni yugmamAvyAni bhIDAgRhANi tAni ca ambuvedAni ceti dvandUmamAmaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre bhajante yogamanyonyaM kAni dravyANi kaiH saha / kAni yogaM na gacchanti kairvA kaH kva vaset pumAn // 33 // iSTakAkarma kiM ceSTaM kIrtitA katidhA ca bhUH / parikarmakramastAsAM vayambupavanaizca kaH // 34 // guruvarNidhvajorvIzatanRtyapratimA(?) purAm / vRkSAH ke ke prazastAH syuryahArthe ke ca garhitAH // 35 / / tacchedasAvasaMbhUtaM zabdadikpAtagarbhajam / vijJAyate kathaM kartRkArakAdizubhAzubham / / 36 // pramANaM takSaNacchedaiH zodhitAnAM kathaM bhaveta / AhRtya sthApanaM pUrva dArUNAM sthAnake kva ca / / 37 // sAmAnyato'khilAnAM kAH kAzca jAtervizeSataH / prazastailakSmabhiryuktA bhUmayaH parikIrtitAH // 38 // zalyoddhAravidhiH kIdRk kIdRzaM bhUmikarma ca / diggrahaH mUtraNaM cAdhivAsanaM ca kathaM bhavet // 39 // pramANaM mUlapAdasya zilAnyAse ca ko vidhiH / vibhajyate kathaM vezma zAlAlindavibhAjanaiH // 40 // mAnAni kAni bhittInAM pIThAnAmucchrayAzca ke / kathaM tAni vikalpyAni varNAnAM mekhalAdibhiH // 41 // samastakAnAM stambhAnAM dvArastambhAsanaiH saha / nAgavIthyupadhAnAnAM samaM kaNThavinirgamaiH // 42 // jayantIsaGgrahatulAkAryANAM vAstuno'pi ca / / kIdRzaM phalakAnAM ca pramANaM parikIrtitam / / 43 / / svamAnAta sarvavarNAnAM talocchAyAstu kIdRzAH / kA gavAkSakapotAlivedikAjAla kakriyAH // 44 // sthUNA nisRSTikotmUkA mRgAlyo?lyu)patulAstathA / sAntaHprANizirovaMzAH kiMpramANAH prakIrtitAH // 45 // - ---.-... ....-- - - - -- -- -- 1. 'sAdhitAnA' sva. ga. pATaH / 2. zilpAbhyAme', 3. 'NiSTi na. pATaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznastRtIyo'dhyAyaH / chAyodayAH kiyantaH syurvRttacchAdyakramazca kH| tryANAM khaNDavRttAlA lugAnAM ca kriyAH katham / / 46 / / sImAlindazira(stvA?svA)sAM kIdRzI cAvalambanA / katiprakArAH prAsAdazirasAM ca vikalpanAH // 47 / / yaccAnyadevamAdi syAt prAsAdabhavanAdipu / 'dravyakASThakalAsaGgi pramANaM tasya kIdRzam / / 48 / / zAlAlindapramANAni catuHzAleSu dhAmasu / jyAyomadhyayatrIyassu mUpAbhiH kASThakalpanA / / 49 // ekadvitricatuHzAlAnyeSAM saMyogato'pi ca / kathaM kati ca vezmAni kalpyante pravibhAgazaH // 50 // kathaM ca poDazacatuHpaSTayekAzItayaH zatam / saMvibhAgAH padAnAM syuH kathamatrAmarasthitiH // 51 // Ayo navapado vAsturantyaH sAhasikaH katham / aGgapratyaGgabhAgeSu keSu kepu ka tasthuSaH / / 52 / / kathamete surAH sarve vAstorasya vyavasthitAH / etadvaMzazirazcakSuHkukSivRnmUrdhamarmasu // 53 // jAyeta pIDA dravyeSu sanniviSTeSu kasya kA / vAstvArambhapravezeSu yAtrAyAM sthApaneSu ca // 54 // dutasvapnanimittAyaiH kathaM jJeyaM zubhAzubham / dArukriyAsu citreSu tathA lepyakriyAsu ca / 55 / / yojyaM kiM kimayojyaM ca kiM bhUpabhavanAdiSu / hastasya lakSaNaM mAnasaMjJA va jAyate katham // 56 // kiM havyeSvagnilakSma syAt kiM ca niyuktalakSaNam / anukrameNa varNAnAM balikarma ca kIdRzam // 57 // vidheyaM vidhinA kena bhavane ca pravezanam / patite sphuTite jINe pluSTe vAzanikSate // 58 // . 1. 'dravyaM' ka. pATaH / 2. "ra:kakSaku', 3. 'aGgapratyaGgayojyaM kiM kiM bhU sva. paattH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre nimagnabhagnanirbhinnaprazIrNeSu ca vAstuSu / madhuvalmIkasaMbhUtau pravirUDhe ca dAruNi / / 59 // jAyate kiM phalaM kutra prAyazcittena ko vidhiH / ityevamAdikamanekavidha vidhAnaM vezmopagaM ca pRthagAzrayasaMbhRtaM ca / asmAsvanalpakaruNAditacittavRttirvyAkhyAtumarhasi sgstmnukrmennaa||60|| iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAni vAstuzAstre praznAdhyAyastRtIyaH // atha mahadAdisargazcaturtho'dhyAyaH / jayasyeti samAkarNya vizvakarmA ca tad vacaH / jagAda garjadambhodadhvanigambhIrayA girA // 1 // sAdhu vatsa! tvayA samyak prajJayAtivizuddhayA / prazno'yamIrito vAstuvidyAbjavanabhAskaraH // 2 // sa tvaM nidhAya praznAnAM samudAyamamuM hRdi / vadato me'vadhAnena zRNu yad brahmaNoditam // 3 // idamAsId yugAntAgnipluSTaM saMvartakAdibhiH / samutsRjadbhirambhAMsi vizvamekArNavIkRtam // 4 // tamobhUte tatastasmin bhogiparyaGkamAzritaH / hariH suSvApa salile kRtvodaragataM jagat / / 5 // athAsya nAbhAvambhojamabhUt tasminnajAyata / sarvajJAnAzrayaH zrImAMzcaturvaktraH surezvaraH // 6 // sa kadAcid dadhacetaH prajAsRSTiM prati prabhuH / mahAntamasRjat tatra pUrva vizvasya hetave // 7 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahadAdisargazcaturtho'dhyAyaH / tridhAhaGkRtametasmAnmano'bhUt sAttvikAdataH / rAjasAdapi cAkSANi tanmAtrANi ca tAmasAt // 8 // tebhyaH paJca mahAbhUtAnyAvirAsannanukramAt / vyomAdIni dharAntAni straiH svairyuktAni tairguNaiH // 9 // adharottarabhAvazca samyageSAmathocyate / Adau pRthvI tatosdhastAdApastAsAM ca pAvakaH // 10 // tasyApyadhastAt pavanastataH khamavakAzadam / bhUtAdisthaM viyat so'pi mahatA parivAritaH // 11 // mahAMzca vizati vyaktaM vyaktamavyaktakaM punaH / grAhayagrAhakabhAvena vyaktako bhUtasamudbhavaH || 12 | AdhArAdhAbhAva yathArthI ca sthitivyayau / mahAbhUtAni saguNAnyevaM sRSTrA tataH prabhuH // 13 // manaH punarasau sarge bhautike samyagAdadhau / surAsurAn sagandharvAn yakSarakSAMsi pannagAn // 14 // 'nAgAn munInapsaraso manasA samajIjanat / arkendu cakSu (pI? po) jAto gaganabhramaNakSamau // 15 // gAtrebhyo'pi ca nakSatracakramasmAdajAyata / indriyebhyazca paJcabhyo'bhUt tArAgrahapazcakam // 16 // grahatvaM punareteSAmindriyagrahaNAd viduH / surendracApacihnAnAM vidyudvalayazAlinAm // 17 // bhImAzanibhRtAM cAsIt kezebhyo'mbucAM bhavaH / vizvamApUrayan kRtsnamAvirAsIt tadicchyA // 18 // trilokIpAnastiryaggAmI caNDaH samIraNaH / tatazcaNDAnilotamupazutApitam / / 19 / / 1.1 1. ' ( sAvitrI punarapsarasaH 1 sAvitrIM cApyapsarasaH ) ' kha, ga pAThaH / 2. ' ' pAThaH "Aho Shrut Gyanam"
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabharAGgaNasUtradhAre vAyubhiH zaupamAnItaM jagAma ghanatAM payaH / tasyopariSTAdambhodheradhaH kuNDalitaM vapuH // 20 // viSNoH (sacyA? zayyA)tvamabhyetya dhatte'nanto'khilAM bhuvam / na taptaM yeSu yeSvambhaH pradezeSvarkarazmibhiH // 21 // nItaM na vAnilaiH zopaM tatra tatrAbdhayo'bhavan / mahAmbhovIcisaGghAtA vikSiptAzcaNDamArutaiH // 22 // yatra yatrApuraikyaM te tatra tatrAdrayo'bhavan / nizcalatvArthamavanizcarmavad vitatAtha taiH // 23 // zailaiH kIlairiva sthAneSvAcitA teSu teSviyam / vRddhiM gatAdriniHSyandairbhUbhRtAM pravibhAgajA // 24 // nimnagAbhUt tato'mbhodheH kAntA nimnAnusAriNI / medinyanteSu jaladhiparyanteSu viniryayuH // 25 // ambhAMsi yatra yatrAsaMste dvIpAzcitrarUpiNaH / sanimnagAmbudhidvIpA vibhaktAkhilabhUdharA / / 26 / / vyaktA babhUva kRtsnaiva bhUgirbhUtAni vibhratI / sa cakre rauravAdInAM nirayANAmadhaH kSiteH // 27 // svakarmaphalabhuktyarthaM sthAnaM duSkRtakarmaNAm / jarAyujANDajodbhijjasvedajaiH saha sa prabhuH // 28 // caturdhetyamajalloke bhUtagrAmaM carAcaram / devA jarAyujAstatra manuSyAH pazavastathA / / 29 / / grAmyAH saptAbhasteSu saptAraNyakRtAlayAH / pumAn gausturagacchAgau mepo vegasaraH kharaH // 30 // grAmavAsekaniratAH sapte prikiirtitaaH| siMhadvipoSTramahipA zarabho gavayaH kapiH // 31 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvanakozaH paJcamo'dhyAyaH / araNyagocarA jIvAH saptaite vatsa! nirmitAH / dharmAdharmavivekitvAcchreyAn grAmyepu pUruSaH / / 32 / / araNyacAripu zreSThaH siMhaH zauryabalAdibhiH / suparNoM bhujagAH kITAH ye'pi ca syuH pipIlikAH // 33 // caturdhetyaNDajanmAno janminaste prkiirtitaaH| 'leda (kepIkeza)samudbhUtAH kRmiyUkAdijantavaH // 34 // sarve'pi svedajanmAnaste prajApatinA kRtaaH| udbhijjAH paJcadhA bhU(tvA? tthA) nirdiSTAH sthAvarAzca te // 35 // dumA vallyazca gulmAzca vaMzAH stRnnjaatyH|| channAntaHkaraNatvaM ca svasthAnAtyAgitApi ca // 36 // chinnaprarohitA caiSAM vaizeSikaguNatrayam / gAyatrI bhUtasaMha(pAM? pA) caturviMzatiparvikA / / 37 // jJAtvainAM puruSaH puNyAM bhavati svargabhAjanam / bhuvanabhUjalavajhimarudviyatpramukha epa bhavastava kIrtitaH / vasumatIparimANavinizcayaM kathayataH zRNu samprati vatsa! me // 38 / iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre mahadAdisa(gA ? gA)dhyAyacaturthaH // atha bhuvanakozaH pnycmo'dhyaayH| atho yathAkramaM bhUmeH kRtsnAyAH kathayAmi te / viSkambhaparidhI vatsa ! vAhulyamapi ca sphuTam // 1 // viSkambho'syAH samuddiSTo dazayojanakoTayaH / lakSANyapi ca medinyAstadvadekonaviMzatiH / viSkambhatriguNo yAvada viSkambhAMzazca paJcamaH // 2 // . 1. 'klezakopusa : (1), 2. 'ye' kha, ga. pATaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre medinyAH paridhistAvojanaiH parikIrtitaH / dvAtriMzatkoTayaH paSTilakSANi paridhiH kSiteH // 3 // azItizca sahasrANi yojanAnAM prakIrtitaH / yojanAnAM sahasrANi viMzatirlakSayoyam / / 4 / / iti bAhulyametasyAH kSitervatsa ! tavoditam / caturNA salilAdInAM bhUtAdermahato'pi ca // 5 // uttarottaramurvIto mAnaM zataguNaM viduH / toyAdipu sthiteyaM bhUzcakravad vRttazAlinI // 6 // pAtrasthAparapAtrazrIhArINyanyAnyapi kramAt / pramANamidameteSAM kSityAdInAM tavoditam // 7 // dvIpAdInAM tu pAthodhinivezaH punarucyate / dIpAnAmamvudhInAM ca saptAnAmapi madhyagaH // 8 // jambUdvIpo bhaved vRttaH sahasrarzatavistRtaH / himAdrihemakUTAkhyo niSadho nIlasaMjJitaH // 9 // zvetaH zRGgI ca SaDamI bhavantyasmin kulAcalAH / etasmAduttareNAdrestupArAGkitamekhalAt // 10 // pUrvAparAyatAH sarve'pyadrayo yAvadambudhi / antarA nIlaniSadho jambUdvIpasya nAbhigaH // 11 // vRttaH puNyajanAkIrNaH zrImAn merumahAcalaH / udagyAmyAyate meroH prAgbhAge mAlyavAn giriH // 12 // sevitaH siddhanArIbhirAnIlaniSadhAyataH / sumeroH pazcimenAdrirgandharvakulasakulaH // 13 // mAlyavatsadRzAyAmo mahIbhRd gandhamAdanaH / parvatAvubhayAntasthau himavAn zRGgavAMstathA // 14 // 1. 'vara', 2. 'hAra', 3. 'pAvanISu pAodhernive' kha, ga, pATaH / 4. 'samavi' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvanakozaH paJcamo'dhyAyaH yojanAnAM sahasra de sArdhe syAducchrayastayoH / zvetazca hemakuTazcetyantayoH pRthivIdharau / / 15 // yojanAnAM sahasrArdhamekaikasyocchrayastayoH / niSadhAcalanIlAdrimAlyavadgandhamAdanAH // 16 // sahasrayojanocchrAyAcatvAro'mI pRthakpRthak / ete'STAvapi zailendrAH sahasradayavistRtAH / / 17 // ucchyAdhamadhazcApi vilagnAH saha meruNA / meroH samucchyo'zItiH sahasrANi caturyutA / / 18 // SoDazAdhaH sahasrANi dvAtriMzanmUrtIi vistRtiH / jambUtarmahAn madhye sumerornipadhasya ca / / 19 // dIpasyAmuSya yayogAjjambUdvIpa iti shrutiH| zRGgairhimazilAnaddhaiH sarvato himavAnayam ! / 20 // mahAnto nivasanyatra pizAcA yakSarAkSasAH / kUTehemamayehemakUTa ityavanIdharaH // 21 // yaM sarvato nipevante sadA cAraNaguhyakAH / taruNAkeprabhAjAlapratimo niSadhAcala: / / 22 // nivasanti sukhaM tatra shessvaasukitksskaaH| hemAjakarNikAkAraH sumerurmaNikandaraH // 23 // atrAmarAH sApsarasastrayastriMzad vasanti te / vaiDUryanaddhaiH zikharainIlo nIlamahIvaraH // 24 // kalayanti taponityA yatra brahmarSayaH sthitim / zvetaH sa kAJcanaiH zRGgairgaganollekhibhitaH / / 25 / / dordarpazAlinAM yatra nivAsastridazadiSAm / mahAnIlamayo barhi piJchacchAyo bahirmahAn / / 26 // 1. 'dve dve sAdhe ucchu' kha. ga. pATaH / 2. 'ta', 3. 'tato ni', 4. 'sthitAH' ka paattH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre pitRNAmAlayaH zRGgerucchriteH zRGgavAn giriH|| higAMcalasya yAmyena kSArAdhikRtamanyataH // 27 // varSa syAd bhArataM nAma prathamaM kAmukAkRti / tuSAranilayasyAdemakUTAcalasya ca / / 28 // madhye kiMpuruSaM nAma dvitIyaM varSamIritam / antare hemakUTasya niSadhasya ca bhUbhRtaH / / 29 // harivarpamiti proktaM tRtIyaM varSamuttamam / nipadhAcalanIlAdrimAlyavadgandhabhUbhRtAm / / 30 // caturNA madhyagaM varSa turyamasminnilAvRtam / uttare nIlazailasya yAmye ca zvetabhUbhRtaH // 31 // paJcamaM varSamatyartharamyaM ramyakasaMjJitam / zvetazRGgavatoH zailarAjayoranayoriha / / 32 // madhye paSThaM hiraNyAMzuramyaM hairaNyakATyam / asyottare zRGgavato yAmye ca kSAravAridheH // 33 // kuruvarSAbhidhaM varSamuttareNa pracakSate / antarA nIlanipadho prAgbhAge mAlyavagireH // 34 // bhadrAzcamaSTamaM varSa prAksamudrAntamIritam / gandhamAdanazailasya pratyak prAk cAparAmbudheH // 35 // navamaM varSamAcAryAH ketumAlaM pracakSate / iti proktAni varSANi navAmUni mayA tava / / 36 // sAmprataM punareteSAM pramANamavadhAraya / pramANena sahasrANi catustriMzacaturdizam // 37 // yojanAnAmihecchanti caturazramilAvRtam / prAkpratyagbhAgo varSa tasyodagyAmyataH same // 38 // 1. 'madhyataH' kha. ga. pAThaH "Aho Shrut Gyanam"
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvanakozaH paJcamo'dhyAyaH / ekatriMzatsahasrANi kiJcit prAkpratyagAyate / yAnyuktAni paDanyAni varSANyebhyo'varANi *te // 39 // teSAM navasahasrANi pratyekaM vistRtirmatA / . varSe kimpuruSe nAryo narAzca plakSabhojanAH // 40 // jIvantyayutamabdAnA jAtyajAmbUnadatvipaH / harivarSe narA nAryo vasantIkSurasAzinaH // 41 // sAyutaM ca sahasraM te jIvanti rajatatviSaH / ilAhate narAH padmarAgabhAsodgatAstathA / / 42 // jambUphalarasAhArAH sapAdAyutajIvinaH / / nAsmin merutadacchanne tArakArkendurazmayaH // 43 // svAGgaprabhAbhiH kintvatra kRtodyotA vasantyamI / kairavodarasacchAyA bhadrAzve sAGganA narAH // 44 // nIlAmrakaphalAhArA bhavantyatrAyutAyupaH / dalatkuvalayazyAmAH ketumAle zarIriNaH // 45 // zaradAmayutaM teSAmAyuH panasabhojinAm / zvetAbho ramyake ramye nyagrodhaphalabhuga janaH // 46 / / harivarSa iva proktametasmin mAnamAyupaH / zyAmatviSaH striyo varSe pumAMsazca hiraNyake // 47 / / jIvantyayutamabdAnAM sarve'pi lakucAzinaH / kuruSvabhISTadaivRkSarjIvanti strIyutA narAH // 48 / / sapAdamayutaM devagarbhabhA gaurakAntayaH / puNyakarmA vasatyeSu varSeSu nikhilo janaH // 49 // zokavyAdhijarAtaGkazaGkonmuktaH sadAsukhI / vanaiH kIrNAni sarvANi kusumastabakAnataiH // 50 // udbhijjAdbhirnadIbhizca testaistuGgaizca pAdapaH / udaJcadvIcimAlena lAraNenAdhinA vahiH // 51 // * te tava / "Aho Shrut Gyanam"
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre parikSipto'yamuktaste jambUdvIpo mayAkhilaH / dvAdazAmbunidhAvatra pRthag bhUmibhRtaH sthitAH / / 52 // ayastrayo dizi dizi sphArormisthagitopalAH / mainAkazca balAhazca cakranAmA ca dakSiNe // 53 // nAradAkhyo varAhAkhyaH saumakAkhyazca pazcime / udagbhAge'pica droNakaGkacandrA iti trayaH // 54 / / dhUmrako dundubhizcaiva sArdrakazceti pUrvataH / sahasraM yojanAnAM te dIrghAstasyArdhamucchritAH / / 55 // manAstadardhagambhodhau vistRtAzva dharAdharAH / juSTAH sarve suraiH zRGgaprauhilIDhavihAyasaH / / 56 // jvalitoSadhayaH kAntavicitradrumavIrudhaH / dvIpAH zAkakuzakrauJcazAlmalya iti ca kramAt / / 57 // gomedaH puSkarAkhyazca SaDamI bAhyataH sthitAH / kSIrAjyadadhimokSurasasvAdvambhaso'rNavAH / / 58 // dvIpAna zAkAdikAnete parivArya sthitAH kramAt / svadvIpatulyAH sarve te pramANena yathAkramam // 59 / / amI zAkAdayo dvIpA jambUdvIpapramANataH / yathAkramaM syuDhiguNAstathAmbhonidhayo'pica // 60 // zAke saptAdrayasteSUdayo jaladharastathA / nArako revataH zyAmo rAjato'thAmbikeyakaH // 61 // catuHsAhasikasteSAM viSkambho'ya samucchrayaH / tadarthaM bhUpradezazca sevitAnAM surarSibhiH / / 62 // vRttAnAM dvIpavat teSAM bAhyato'bhUnyanukramAt / varSANi sanniviSTAni sapta tAni bravImi te // 63 // jaladAkhyaM kumAraM ca sukumAraM maNIcakam / kusumottaramodAkImahAdrumavanAni ca // 64 // 1. 'tAlaku', 2. 'jA' kha. paatthH| 3. 'jayaH' ga. pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvanakozaH paJcamo'dhyAyaH / kuze vidrumahemAkhyau dyutimAnatha puSpavAn / kuzezayo harikSmAbhRnmandarazca kulAcalAH // 65 / / viSkambho'STasahasrANi tepAM pratyekamIritaH / tadardhamucchyastadvaducchyAdhemadhogamaH // 66 // udbhidaM veNuvatsaMjJaM 'sarAlamatha lambanam / varSa zrImat prabhAkRcca kapilaM pannagAbhidham // 67 // krauJce krauJco'ndhakArazca devo govindavAmanau / dvividaH puNDarIkazcetyasmin sapta kuMlAdrayaH // 68 // viSkambho'yutameteSAM viSkambhAdhaM samucchrayaH / adhogatistadarthaM ca varSANyeSAM tu bAhyataH // 69 // kusalAkhyASTavarSAkhye praaptmnonuge| munivarSAndhakArAkhye saptamaM dundubhIti ca // 70 // girayaH zAlmalidvIpe raktaH pItaH sitastathA / vaipulyameSAM dvAtriMzatsahasrANi pracakSate // 71 // vaipulyA samucchrAyastadardhamavanau gtiH|| varSe zAntabhayaM vItabhayaM cetyatra saMsthite // 72 // gomede tu surazceti kumudaceti bhUdharau / yojanAnAM catuHSaSTistau sahasrANi vistRtau / / 73 // ucchAyo vistarasyA) tadardhaM cApyadhogatiH / dhAtakIkhaNDanAmAsya madhye varSamudIritam // 74 / / astyadriH puSkaradvIpe mAnasottarasaMjJitaH / bAhyato varSametasya mahAvItamiti smRtam / / 75 // vistRtoSTau sahasrANi zailo'yaM dve tathAyute / sahasrazatamanyacca surasiddharSisevitaH / / 76 // vyAsArdhenocchrayastasya tadardhenApyadhogamaH / surezAnAM nagaryo'smin mayA vatsa! nivezitAH // 77 / / - 1. 'svarAla' kha., 'svArAla' ga, pATaH / 2. 'kulAcalAH' kha, ga, pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAra aindrI vasvokasArA prAga yAmyA saMyamanI tataH / pAcetasI sukhA pazcAt tathA saumyuttare vibhA // 78 // dharmarakSArthametAsu catvArazcatasRSvapi / tathA lokavyavasthArtha pRthaga lokabhRtaH sthitAH // 79 // lokAlokAcala: svAdusalilAd dviguNo bahiH / svAdUdAbdhipramANAt sa vistArAd dviguNo'pica / / 80 // samacchito'sau niyutaM niyutArdhamadho gtH| paJca krozAH pratidizaM niyutAni tathA nava // 81 // tadvacca niyutasyA merumadhyAt tadantaram / samudbhAsitadehAdhastigmAMzoH kiraNairayam // 82 // tatsamena ca bhUmyardhenAdRtaH parataH punaH / bhautAnyAvaraNAnyuA yasyaitAni sthitAnyadhaH // 83 // vAhyato'pica bhUmyUrva niviSTAni tthaangh| iti vatsa! tava proktaH sanivezo'khilaH kSiteH // 84 // sthitiM gatiM ca kathayAmyAdInAmataHparam / sUryendudhiSNyajJasitabhaumArkitridazArcitAH // 85 // saptarSayo dhruvazceti bhUmerUz2a kramAt sthitAH / catvAri dve tathA bhUmerUrvamA mUryanandanAt // 86 // paDevamantarANi syuH sahasrANAM zataM zatam / grahAntarANi yAnyanyAnyavaziSTAnyanukramAt // 87 // tAni catvAryapi dve dve lakSe proktAni mAnataH / dharitrIdhvayomadhye yojanAnAM catudeza // 88 // niyutAni samutsedhasTelokyasya prakIrtitaH / ekAtha dve catasro'STAvantaraM koTayaH kramAt // // 89 // mahojanastapaHsatyalokAnAmupari dhruvAt / ye sthitAH satyaloko madhastAdaNDakaparAt // 90 // . ekA koTirbhavet teSAM paJcAzaniyutAnvitA / athAvaraNayogo'sya vihitaH (sa?pa)ajanmanA // 91 // "Aho Shrut Gyanam
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuvanakozaH paJcamo'dhyAyaH / yathaivAdhastathA tiryak tathaivordhvamapi kramAt / vahe'bdAH pravahe mUryaH sthitaH zItAMzurudvahe // 92 // saMvahasthAni nakSatrANyAvahasthAH punargrahAH / saptarSayaH parivahe dhruvazcApi parAvahe // 93 // pradakSiNamamI sapta maruto bhramayantyaman / medhIbhUtaH sthito madhye sumerukSmAbhRti dhruvaH / / 94 / / samastamapi tadvaddhaM jyotizcakraM bhramatyadaH / saptAzvenaikacakreNa rathena rathinAM varaH / / 95 // *tejomayena satataM bhrAmyati jyotiSAM patiH / ketumAle (rajanyajannUrva) karotyastaM kuruSvapi // 96 // madhyandinaM ca bhadrAzve(STadgastaM ga)cchan bhArate raviH / rasAdhipakSasaGgyAni yojanAni nimeSataH // 97 / / saptaviMzatikA cASTau bhAgAn sarpatyahapatiH / yojanAnya(dhvinaMdarnu ? bdhinandatu) guNasaGkhyAni kASThayA // 98 // navAMzakacatuSkaM ca kAmatyahimadIdhitiH / vahnayagnivasukhendrakSmAsaGkhyAtAnyabjinIpatiH // 99 // yojanasya tribhAgaM ca prayAti kalayaikayA / viyatvabyomabhUtAzviguNapAvakasaGkhyayA // 10 // yojanAnyuSNakiraNo muhUrtena prasarpati / rAtryaheNa sahasrANi pazcAzanavakoTayaH // 101 // lakSANi saptanavatirgatiH syAt tigmarocipaH / madhyena puSkaradvIpasyArko gatyAnayA vajan // 102 // nabhastalena punarapyudayAdudayaM zrayet / itthaM gatiriyaM samyak tigmabhAnonirUpitA // 103 // gatiM candragrahANAM bhogaM cArkAd vibhAvayet / moktaM tavetyahorAtrapramANamadhunAnaghaH // 104 // * etadAdizlokadvayaM kha. ga. mAtRkayo sti / "Aho Shrut Gyanam"
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre pakSamAsa varSAdIn vyavahArAya kalpayet / / 104 // iti nigadita epa dvIpazailAmbudhInA mavanivalayavatI kAtsya'taH sniveshH| gatirapi dinabhartuH kIrtitA vizvamAnaM punariha yugadharma kIrtyamAnaM nibodha // 105 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre bhuvanakozAdhyAyaH paJcamaH // atha sahadevAdhikAraH SaSTho'dhyAyaH / atha prAkathitAdasmAd bhUtasargAdanantaram / prajAsIdamaraiH sArdhamiyaM pUrNajanAkulA / / 1 // zokavyAdhijarAtaGkavimuktAstridazA iva / / purAbhavan kRtayuge pumAMsaH sthirayaivanAH // 2 // te nikuJjaSu zailAnAM nadISu ca sarassu ca / vaneSu ca vicitreSu cikrIDurdaivataiH saha // 3 // helayA te samutpatya kadAcidamaraiH sh| nirargalAH samAsAtha svarviceruH surA iva / / 4 // citrAmbarAhatAH sarve nAnAbharaNazAlinaH / vimAnAkRtayasteSAmAsan kalpadrumA drumAH // 5 // manojJAbhiH saha strIbhirvicitrAbhara(NAstri?Nazri)yaH / kalpadrameSvakAra'ste vAsaM krIDAM ca teSvatha // 6 // kSuttRDduHkhojjhitAH sarve babhUvurayutAyuSaH / ratnAvadAtadehAste kadAcid bhUrasAzinaH // 7 // ratimAyAstadAsaMste svecchAhAravihAriNaH / svIkAravigrahacchedavizadIkRtacetasaH // 8 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 sahadevAdhikAraH SaSTho'dhyAyaH / nAsminnarkastapatyugraM na vAti prabalo'nilaH / nIhAracchedasundaryo nizAH pUrNendubhUSaNAH // 9 // bhinnasnigdhAJjanazyAmAH stddinmndrnisvnaaH| acaNDAzanathazvAsan kabarIkAntayo ghanAH // 10 // maadypiphvdhuudssttmaakndmukuraakuraaH|| Asan sadApuSpaphalAbhogA yeSAM vanAlayAH // 11 // eko'grajanmA varNo'smin vedo'bhUdeka eva ca / Rturvasanta evaikaH kusumAyudhabAndhavaH // 12 // rUpazrutasukhaizvaryabhAjaste nikhilA api / samatvAnnAbhavat teSAmuttamAdhamamadhyatA // 13 // na kheTanagaragrAmapurakSetrakhalAdikam / na daMzamazakakravyAdbhayaM vA na grahAdi ca // 14 // kalpadrumAptabhogAnAM na caiSAM prabhurapyabhUt / purAsmin bhArate varSe teSAM nivasatAmiti // 15 // jagAma subahuH kAlaH suraiH sArdhaM sura(stri?zri)yAm / ajJAtatatmabhAvAnAM sahasaMvAsasaMbhavA // 16 // athaiSAmabhavad devAdavajJA tridazAn prati / apUjyamAnAste pUjyAH sarve'pyakhilavedinaH // 17 // AdAya tatkalpataraM nipeturyA divaukasaH / divaMgamanazaktizca divyo bhAvazca tadgataH // 18 // sarasaH paramo bhUmau bhUrasazca nyavartata / smRtvA kalpadumAMstAMstAn krIDAstAca suraiH saha // 19 // vyalapan bahudhAtyarthamanarthakRtacetasaH / tato vilapatAM bhUri svairamAhArahetave // 20 // prANatrANArthameteSAmabhUt parpaTako bhuvi / bhUrasenaiva tenaite kurvANAH prANarakSaNam // 21 // 1. 'narthIkR' kha. pA "Aho Shrut Gyanam
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAMgaNasUtradhAre vinA kalpadrumairvAsamanyavRkSeSu cakrire / athaiSAM pazyatAmeva kadAcid bhAgyasaMkSayAt / / 22 // viparyayAca kAlasya bhUmeH parpaTako'pyagAta / / tataH papeTake naSTe tuSazUkakaNojjhitAH // 23 // akRSTapacyA medinyAmabhavaJ zAlitaNDulAH / zAlyodanena tenAtha susvAduvyaJjanena te / / 24 // paramAM tRptimAseduH paritoSAttacetasaH / / tannAzazaGkayA zAlitaNDulAnAM drumeSvadhaH // 25 // te vyadhurmahato rAzIstakSetrANi ca cakrire / ajAyata tato lobho mAtsaryeSyopurassaraH // 26 // tatra tatra zanaizcakre padanyAsaM ca manmathaH / dvandvaprAptyA tatasteSAM vibhratAmuttamAM gatim // 27 // dhairyadhvaMsAdabhUta strISu bhRzaM rAgaturaGgamaH / dArakSetranimittAni bhUyAsyepAmanantaram // 28 // pariklezaikamUlAni dvandvAnyAsana pRthakpRthak / tataH svakluptamaryAdocchediSveSvajitAtmasu // 29 // avinIteSvabhAgyeSu sa zAlistuSatAmagAt / pravRddharajasAM teSAM sA puNyazlokatA gatA // 30 // malapravRttirabhavata tuSadhAnyopasevayA / tuSadhAnye tato naSTe parimukte ca saJcaye // 31 // cIravalkalavastrANAM kandamUlaphalAzinAm / RtavaH kAlapayosAt SaD vasantAdayo'bhavan // 32 // tatasteSAmabhUda doSarogazokAkulaM vapuH / manazca kAmakrodheAdainyAcyAdidUSitam // 33 // AdhidaivakamuSNAmvuzItAdijanitaM mahat / AdhibhautikamapyAsId duHkhaM vyAlamRgAdinam // 34 // 1. 'stataH kSetrANi cakri' kha. ga. pAThaH / 2. 'dAsvaniSTeSva ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzramapravibhAgaH saptamo'dhyAyaH / 25 itthaM duHkhanayAstei vyavAyAdhabhiguptaye / himanIhArazItAmbuvAtAdyApacchide'pica / / 34 // ajAtaprItayo vRkSaiH kuTTimAni gRhANi (tec)| vyadhuzchitvAzmabhikSAnanyAn duHkhAtecetasaH // 35 // smRtvA kalpadrumAkArAMstadrUpANi gRhANi te / ekadvitricatuHsaptadazazAlAni cakrire // 36 / / za(bdA? pa)prAkAraparikheSvAcchanneSu tRNAdibhiH / hRSTAsteSvanayan kAlamApteSu gRhamedhinaH / / 37 // ityamISu gRhiNo gRheSu te zItavAtajalatApanAziSu / harSasaMvalitamAnasAzciraM sannirastavipado'vasan sukham // 38 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre sahadevAdhikAro nAma paSTho'dhyAyaH / / atha varNAzramapravibhAgaH saptamo'dhyAyaH / athAmaragaNaiH sArdhamAjagAma pitAmahaH / duHkhacchedAya mAnAmAdAya nRpatiM pRthum / / 1 / / sa tAnUce prabhurvo'sau marutAmiva vAsavaH / daNDadhArI ca duSTAnAM prabhAve lokapAlavat // 2 // pratApatApitArAMtisiMhaH siMhaparAkramaH / yuSmAkamAdhipatye'sAvabhiSikto mayA pRthuH // 3 // rakSAkRt sarvaziSTAnAmucchettA duSTacetasAm / vRttito bhItihartA ca bhaviSyatyeSa vo nRpaH // 4 // 1. 'kAmAnAte' kha, ga, pAThaH / 2. 'rAtiH zazvat si' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. samarAGgaNasUtradhAre bhavadbhiretadAyattairbhavitavyaM mamAjJayA / kariSyatyeSa vo nItyA cAturvarNyAzramasthitIH // 5 // uktveti brahmaNi gate nAthamAsAdya te'tha tam / avocan duHkhitAM duHkhAdasmAt trAyasva naH prabho! // 6 // kalpadrumAmaratyaktAn dvandvArtiklAntacetasaH / vyasanArNavanirmAn pAhi naH pRthivIpate! || 7 || yo pRthuruvAcaitAn mA bhaiSTa sukhamAsyatAm / duHkhAnyapahariSyAmi kariSye ca sukhAni vaH // 8 // tataH sa caturo varNAnAzramAMzca vyabhAjayat / teSu ye vedaniratAH svAcArAH saMyatendriyAH // 9 // sUrazvAvadAtAca brAhmaNAste'bhavaMstadA / yajanAvyayane dAnaM yAjanAdhyApanArthitAH // 10 // dharmAsteSAM vimucyantyastrIMstulyAH kSatravaizyayoH / ye tu zUrA mahotsAhAH zaraNyA rakSaNakSamAH // 11 // vyAyatadehA kSatriyAsta ihAbhavan / vikramI lokasaMrakSAvibhAgo vyavasAyitA // 12 // eteSAmayamayukto dharmaH zubhaphalodayaH / nisargAne purNa yeSAM ratirvicArjanaM prati // 13 // zraddhAdAkSya dayAvanto ? tA) vaizyAMstAnakarodasau / cikitsA kRSivANijye sthApatyaM pazupoSaNam // 14 // arrer feat art karma ca taijasam | nAtimAnabhRto nAtizucayaH pizunAzca ye / / 15 / / te zujAtayo jAtA nAtidharmaratAca ye / kalArambhopajIvitvaM zilpitA pazupoSaNam // 16 // varNazritazuzrUSA dharmasteSAmudAhRtaH / cArI gRhastho vA vAnaprasthastathA yatiH // 17 // 1. 'no', 2. 'zucaya' kha, ga, pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNAzramapravibhAgaH saptamo'dhyAyaH / ityAzramAH pRthak tena catvAraH pravibhAjitAH / guruzuzrUSaNaM bhaikSaM vratacaryAnikarma ca // 18 // svAdhyAya cAbhiSeka dharmo'yaM brahmacAriNaH / pUjAgnyatithidevAnAM svavRtyA jIvanaM damaH // 19 // asamAna piMgotreSu vivAha RtugAmitA / parasya strISu vaimukhyaM parAnugrahazIlatA / / 20 / / vinivRttirakAryebhyo dharmo'yaM grahiNAM kRtaH / devatAtithisatkAro brahmacaryaM vane sthitiH // 21 // valkAjinajaTAcIradhAraNaM zayanaM bhuvi / upoSaNairvatairdehakarzanaM niyamaistathA // 22 // AhAro'kRSTapacyaiva dharmo'yaM vanavAsiSu / vairAgyamindriyajayazcintAtyAgaH prazAntatA || 23 // AkiJcanyamanArambho yatidharmaH sadA smRtaH / kSamatvaM gurvadhInatvaM zaucaM svAdhyAyanityatA || 24 || vizuddhirvyavahAreSu ziSyadharmo'yamIritaH / zucitvaM vAGmanaH kAyaiH patizuzrUSaNaM kSamA / / 25 / / pUjanaM patipUjyAnAM strIdharmaH zaucameva ca / evaM varNAzramAn samyak kRtvA varNAstadudbhavAn || 26 // vibhajya teSAM vainyena te te dharmAH prakIrtitAH / vRttiM karmANi caiteSAM pRthagudizya so'bhyadhAt // 27 // svadharmAvasthitAnAM vo bhAvi lokadvaye sukham / etAM sthitimullaGghaya mohAdanyad vidhAsyati // 28 // tasyAhaM yamavat kruddhaH kariSyAmyanuzAsanam / yuktAnAM karmasu sveSu vRtyarthaM bhavatAmaham / / 29 / / kheTakagrAmavezmAni vidhAsyAmi purANi ca / ityuktvA sAno koTyA kArmukasya pRthurnRpaH // 30 // 1. 'bhUtyartha' kha. ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam" 27
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre viSamAM sAdhayAmAsa pRthivIM pRthuvikramaH / tatsaklezena gau lvA nazyantI tena medinI // 31 // vidherniyogAd duduhe sAdhu sasyAni bhUtaye / kalpitAstena zailAnAM saritAmantareSu ca // 32 // sameSu cAvakAzeSu purAdInAM vibhaktayaH / tena sIrAmakRSTeyaM dhAnyairutairyathAvidhi // 33 // sasasyA kriyate kSoNI bhagavatyambudAgame / ityudbhavo nigaditaH prathamo nRpasya dharmeNa sArdhamapicAzramavarNabhedAH / proktAH kRSivyatikaro'pica darzitaste kAtsnye na vatsa! zRNu dezavibhAgabhUmim // 34 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre varNAzramapravibhAgo nAma saptamo'dhyAyaH // atha bhUmiparIkSA nAmASTamo'dhyAyaH / dezAzca dezabhUmyazca samAsAt tava samprati / tatsaGkhyA tadvibhAgAzca procyante'vahitaH zRNu // 1 // dezaH syAjjAGgalAnUpasAdhAraNatayA tridhaa| trividhasyApyarthatasya yathAvallakSma kathyate // 2 // dUrAmbuririNaprAyo isvknnttkipaadpH| rUkSoSNacaNDapavanaH kRSNamRt teSu jAGgalaH // 3 // nimno bhUrijalaH snigdho vahumatsyAmiSoM himaH / syAdanUpaH saritprAyaH snigdhocchritabahudrumaH / / 4 // yaH punarnAtizItoSNaH syAd dezadvayalakSaNaH / sa sAdhAraNa ityukto dezo dezavizAradaiH // 5 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmiparIkSA nAmASTamo'dhyAyaH / jAlAdiSu dezeSu tri(puNye?Svapye)Su svalakSaNaiH / yuktAH SoDaza vijJeyA bhUmayaH pravibhAgataH // 6 // bAlizasvAminI bhogyA sItAgocararakSiNI / apAzrayavatI kAntA khanimatyAtmadhAriNI // 7 // vaNikprasAdhitA dravyasampannAmitraghAtinI / AzreNIpuruSA zakyasAmantA devamAtRkA / / 8 / / dhAnyA hastivanopetA surakSA ceti SoDaza / bhuvaH saMjJAbhiruddiSTA lakSmAsAmatha kathyate // 9 // bhUbhujA bAlizenApi zakyate yA prazAsitum / yA ca bhadrajanA sA syAd bAlizasvAminI kSitiH // 10 // vitarantyadhikaM yasyAM bhAgabhogAdikAna karAn / narA bhUrizriyaH sAtra bhogyeti kSitirucyate // 11 // yasyAM nadAzca nadyazca girimadhye'thavA bahiH / vibhaktakSetrasImA sA sItAgocararakSiNI // 12 // saridadrivanAyeSu trAsAda yasyAM vizejjanaH / janApAzrayayogyatvAdapAzrayavatIti sA / / 13 / / vanaupavanavatyadrisaritkuJjamanoharA / dehino ramayatyurvI yA sA kAnteti kIrtitA // 14 // yasyAM sadaiva jAyante kaladhautAdidhAtavaH / lavaNAni ca bhUyAMsi pAhuH khanimatIti tAm // 15 // yAtyantaM nAnugRhyeta daNDakozAsanAdibhiH / sphItalokAzrayA yA ca sA syAd bhUrAtmadhAriNI // 16 // prasidhyantyasakRd yatra paNyopakrayavikrayAH / vaNikprasAdhitetyuktA sA bhUNigalaGkRtA / / 17 // zAkAvakarNakhadirazrIparNIsyandanAsanaiH / veNuvetrazarAdyaizca yuktA dravyavatIti bhUH // 18 // yasyAM janapadAH sAdhu vibhaktAstyaktavikramAH / yogaM yAnti ca mitrANi syAd bhUH sAmitraghAtinI // 19 / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre na kSudrA vandino yasyAM dargapratyantasaMzrayAH / bhUH sAzreNImanuSyati vinItairAzritA janaiH // 20 // mantrotsAhAdivaimukhyaM yasyAM sAmantabhUbhujaH / bhajante sA smRtA zakyasAmantA bhUH samantataH // 21 // jIvanti kSetriNo yasyAM na(dI? donadyAdivAribhiH / tAM devamAtRketyAhuranapekSitavAridAm / / 22 / / niSpadyante'dhikaM yasyAM bIjAnyuptAnyayatnataH / kRSTAnupahRtakSetrA dhAnyA sA dhAnyazAlinI // 23 // paryanteSvadrayo yasyAM yA ca hastivanAzritA / sA hastivanavatyurvI bhUbhRtaH sainyavardhinI // 24 // duSpradhRSyaiva yA nityaM viSamatvAdarAtibhiH / viSamAdrisaridguptA sA surakSeti bhUH smRtA // 25 // SoDazetyuditA bhUmyaH pravibhAgAd yathAtatham / anyA janapadAdInAM brUmaH sammizralakSaNAH // 26 // dhAtusyandollasatkuJjagulmadrumalatAkRtaiH / utsaGgitAH pRthuzilaiH samantAdavanIdharaH // 27 // tIrthAvatArakAntAbhiH svAdutoyAbhirAvRtAH / nadIbhiH pulinaprAntairvicitradrumazAlibhiH / / 28 / / kokilAlApasubhagairmadhumattAlizAlibhiH / vicitraphalapuSpADhyaiH kAnanarupazobhitAH // 29 // dalatkuvalayazreNIkvaNanmadhupahAribhiH / sarasIdevakhAtAdyairbhUSitAH prAjyavAribhiH // 30 // samaiH sugandhibhiH svAduzItaiH kAntairabhaGguraiH / kSetrarakSatasImAntaiH ssynisspaadibhirdrtaaH|| 31 // niSkaNTakAzmavalmIkaiH prabhUtayavasendhanaiH / vibhaktakSetrasImAntairgocarairupazobhitAH / / 32 / / 1. pUruSeti vibhIta' kha. ga. pAThaH / 2. 'nAnvitA' ga. pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmiparIkSA nAmASTamo'dhyAyaH / sthale tRNasamudrANAmantareSu vasundharAH / prazasyante samAsannasvAduzItalavArayaH / / 33 // durAtmanAmadhRSyA yaastthaanekaashryaanvitaaH| . saMrambhatrAsanirmuktaM manazca ramayanti yAH // 34 // . tAstrevaMguNayuktAsu mahISu vinivezayet / yathAsthAnaM janapadAna kheTagrAmapurAdi ca // 35 // yutA mahIdhramUlA(sva? mbu)prAkArastu pRthakpRthak / catasraH kIrtitA dhanyA bhUmayo durgahetavaH // 36 // durAgehatayA durga TaGkacchinna ivAntataH / samapRSThendu(?)yuktedrau giridurgAvanirbhavet // 37 / / kaNTakimanIrandhra(taddezAnaddhe sA)mbhasi kAnane / gRhapravezamArge bhUmUladurgeti kIrtitA // 38 // dvIpeSu svAdutoyeSu bahugAdhajalA bahiH / ramyAvakAzadezA sthAjaladurgA ca maMdinI // 39 // mnigdhAH sArabhUtaH zuddhAH pradakSiNajalAzayAH / bahUdakAstarucchannA niviDAH prAgudalavAH // 40 // durvAsa(stvau syau)SadhImuJjakurundakuzavalkalaiH / paritaH pariNaddhAzca svAdusvacchasthirodakAH // 4 // vAstuyajJAmarasthAnAdhArAmodyAnasaMbhRtAH / taTAkavApIsthAnezca yAH samantAdalaGkRtAH // 42 // yA vAhanAnAM sukhadA mithunAnAM ratipradAH / purArtha tAH prazasyante bhUpayo janitazriyaH // 43 // kuGkumAgurukarpUraspRkkailAcandanAdibhiH / sugandhA mizriterebhiH pRthaksthairvA vasundharA // 44 / / kalhArapATalAmbhojamAlatIcampakotpalaiH / sthalAmbuprabhavaizvAnyaiH sugandhA kusumaistathA // 45 // 1. 'ranyaiH / kha. ga, paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 samarAGgaNasUtradhAre gomUtragomaya kSIradadhimadhvAjyagandhabhAk / samAnagandhA madirAmAdhvIkebhamadAsavaiH || 46 // zAlipiSTakagandhair dhAnyagandhaizva yA tathA / prazastAkhilavarNAnAmIdRggandhA vasundharA // 47 // sitA raktA ca pItA ca kRSNI caiva kramAnmahI / viprAdInAM hi varNAnAM sarveSAmathavA hitA // 48 // svAduH kaSAyA tiktA ca kaTukA cetyanukramAt / varNAnAM svAdataH zastA sarveSAM madhurAthavA // 49 // ar feet yA syAduSNA himAgame / prAvRSyuSNahimasparzAsA prazastA vasundharA // 50 // mRdaGgavallakIveNudundubhInAM samA dhvanau / dvipA(bdaupya zvAbdhi) samasvAnA ceti syurbhUmayaH zubhAH // 51 // idAnImastAnAM vAM lakSmAbhidadhmahe / purAdisannivezArthaM parityAjyA bhavanti yAH // 52 // bhasmAGgArakapAlAsthituSakezaviSAzmabhiH / mUSakotkaravalmIkazarkarAbhitra nirbharA // 53 // rUkSA prarohiNI nimnA bhagurA suSiroSarA / vAmAvartajalAsrAviNyasArA viSamonnatA // 54 // kaTukaNTakiniHsArazuSkaniSphalapAdapA / kravyAtpakSisamAkIrNA kRmikITavatI ca yA // 55 // sukRtAnyapi bhojyAnnabhakSyapAnAni tatkSaNAt / yasyAM vinAzamAyAnti saha tUryAdinisvanaiH // 56 // sarit pUrva vA yasyAM purArthaM tAmapi tyajet / bahunApi yatastatra kAlenAyAti sA punaH // 57 // vasAsRGmajjaviNmUtramalako (tha ?za) patatriNAm / samagandhAM tyajeduva tailasya ca zavasya ca // 58 // 1. ceti ka ' 2. 'mRgAkI' kha, ga, pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmiparIkSA nAmASTamo'dhyAyaH / sadaiva dhUmravarNA yA mizravarNAzyA mhii| vivarNA rUkSavarNA vA sA na syAdiSTadApinI // 59 // tiktAmlalavaNA cApi bhUmiryA svedalA bhavet / tAM lokavidveSakarI tyajet puranikezane // 60 // yA rUzakhara parzA sadamA vikAsakA / aniSTasukhasaMsparza vA syAt tAmapi santyajet // 61 // kroezvakharasvAnA yAca niranidhvanA / bhimabhANDalamakUra dilAvica / / 62 / / iti gandhAdibhibhUmiH kathityaM zubhAzubhA / halena kRSyamANAyAM sUmo kAThe sayuddhRte // 63 / / vidyAda bhayaM vadbhibhavamiSTakAyA dhanAgam / pApANeSu tu kalyANaM julAdhnasamaliyA // 64 / / sarIsRpeSu sarveSu stenebhyo namAni / anUparA badanAma liyA / / 65 / / prAgIzAnaplavA sarvaplavA vA darpaNodarA / zubhejanyupopitaH sAtaH zuciH numasanambaraH / / 66 / / svasti viprAn vAcayitvA vAstudevAn samaya' ca / karapramANaM kurvIta khAtaM tamimAgam // 67 // tatastanmRdabhAkRpya tat tavevAsudUravet / khAtAdhikamudustA bhUH zreSThA madhyA ca tatsamA / / 68 // mahINakhAtamat kSoNI hAnA nazA na sA gAn / khanyagAne yadA sAta sdostvilopo||65|| maNizaGkavAlAdi sadAtizreyasI kSitiH / sApi prazasyate bhUmiryasyAM syuH sAtapAsavaH // 70 // tupakezopalAGgArabhasmAsthilavanitAH bhRtvAdbhiH khAtamApUrNe tasiAna padanAtaM yajet // 71 // 1. ' svAdato ma' sa. ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre tAvaccedAMgame'mbhaH syAt tadA bhUH saarvkaamikii| madhyamAtra prahINe syAt tato hInatare'dhamA // 72 // khAte sitAdimAlyAni yasyAM nimyupitAni ca / yadvarNAni na zuSyanti sA tadvarNeSTadA mahI // 73 // khAtasyodavaprabhRtiSu dikSu prajvAlayIta vA / dIpAn yasyAM ciraM tiSThet nadraNeSTapradA hi sA / / 74 // ityevaM kIrtitAH kAtAllakSmabhiH purbhuumyH| kharvaTagrAmagveTAnAmetA eva smRtA hitAH // 75 // varNinAM varNadhAmnAM ca zivirANAM ca srvdaa|| prAsAdayajJavAdAnAmetA eveSTadA bhuvaH // 76 // ityevamAdibhiri(yaM?mAH ) zubhalakSmayuktA bhUmyaH zubhA nigaditA nagarAdihatoH / AbhyaH pareNa bahudhA parikalpyamAnaM mastridhA sthitavato'pi karasya mAnam // 77 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre bhUmiparIkSA nAmASTamo'dhyAyaH // atha hastalakSaNaM nAma navamo'dhyAyaH / hetuH samastavAstUnAmAdhAraH sarvakarmaNAm / mAnonmAnavibhAgAdinirNayakanivandhanam // 1 // paridhyudayavistArANAM syuramI yataH / jyeSThamadhyAdhamA bhedA yaM ca jJAtvA na muhyati // 2 // idAnIM tasya hastasya samyaG nizcayasaMyutam / kathyate trividhasyApi lakSaNaM zAstradarzitam // 3 // reNvaSTakena vAlAgraM likSA syAdaSTabhistu taiH / bhaved yakASTabhistAbhiyacamadhyaM tadaekAt // 4 // 1. 'dAgatabhyaH syAt ', 2. vivi ' kha. ga. paat:| "Aho Shrut Gyanam"
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Bu hastalakSaNaM nAma navamo'dhyAyaH / aSTAbhiH saptabhiH padbhiraGagulAni yvodraiH| jyeSThamadhyakaniSThAni taccaturviMzatiH karaH // 5 // so'STabhiH parvabhiryuktaH karaH kAryoM vijaantaa| karasyArdhaM catuHparva zeSa syAd bhaktamaGgulaiH / / 6 // tatrAgre parvarekhAH syustisraH puSpakabhUpitAH / zeSAsvaGgularekhAsu puSpANi vidadhIta na // 7 // atrArdhe madhyataH kArya dveSA pazcamamaGgulam / / madhyaM tridhASTamaM kArya caturdhA dvAdazaM tataH // 8 // hastaH svAGgulamAnena vidheyAGgula(mi?i)dhyate / tat sAdhaM dviguNaM vApi bAhulyaM tu tadardhataH / / 9 / / kathitaH karabhedo'yamagulAnAM vibhedataH / / tasya nirmANadArUNi devatAzca pracakSmahe // 10 // khadirAJjanavaMzAdi zlakSNaM hIraM manoramam / sAravaca bhavediSTaM dAru hastaprakalpane / / 11 // granthilaM laghu nirdagdhaM jIrNa visphuTitaM tathA / / adRDhaM koTarAkAntaM dAru hastAya neSyate // 12 // trividhasyApyarthatasya parvarekhAsu devatAH / + madhyAdArabhya vijJeyAH krameNa nava vacmi tAH // 13 // * brahmA vahniryamo vizvakarmA nAthazca pAthasAm / vAyudhenAdhipo rudro viSNuzcAgre jagatpatiH // 14 // vAstudravyavibhAgeSu yAneSu ca vizeSataH / prArabheta yato mAnaM kalpayed devatAstataH / / 15 / / 1. 'dhyAt' kha. ga. pAThaH / + 'madhyaparvata ekasmin pArzvagaNanayA prAntasaMyuktAni catvAri parvANi bhavanti / madhyAdeva parasmin pArne samadhyamaparvatvAt paJca bhavanti / * ' madhye brahmA / tato vAme parvaNi vahniH dakSiNe parvaNi yamaH, punarvA meM vizvakarmA dakSiNe varuNaH, punavAme vAyuH dakSiNe dhanadaH, punAme rudro dakSiNe viSNuH / tatastu krameNa gaNanAyAM rudro vAyurvizvakarmA vahirvidhAtA kAlastoyezaH kuvero viSNuriti parvadevatA bhavanti' iti TippaNamiha dattamasti / "Aho Shrut Gyanam"
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre viddhaizca dravyamadhyaizca devatAbhizca 'pIDite / pratyeka vidazasthAne yo phalamAdizet // 16 // zirotiranalaplogo maraNaM sthapatervadhaH / atisAro makhyAdhidarthabhraMzo bhayaM nRpAta // 17 // kulapIDA ca mahatI goriti / yathAkramamI doSA brahmAdInAM nipITanAt // 18 // brahmAnalakayomadhye yA ham tu dhArayeta ! karmasvadhigatasteSAM pulAmI bhaviSyati / / 19. !! karmaNaH suSTuniSpati (stiSTabhoga sthapaterbhAgya )makSayam / brahmA yamastayomadhye padA hastaM tu dhArayet // 20 // kartA sazilpikazcaiva(jana)cireNa vinazyati / vizvAnalakayoga hama namUnaM yadA dhRtam / / 21 / / su(Thu)karmaNi madhyAntaM niSpanne puravRddhitA ! yamajaladayomaNe mamA caninirdizeda // 22 / / pavano vizvakarmA cobhayomadhye ca pAraMgam / yadA tu natra karmAnda subha tatsarvakAmadam / / 23 / / nIradhanadayomadhye madhya viniAdezat / eSAM madhye sadA vasamata lala yadA dhRtam (?) // 24 // anAvRSTimaya loke dezamaGgo na sNshyH| rudrapavanayomadhye sacihastaM tu dhArayet / / 25 / / tatra lakSmIvatastasya kAryasiddhina saMzayaH / / viSNudhanadayomadhye yA pANikarAMyataH / / 26 // vividhAstatra bhogAzca jAyante narasya hi / jyeSThAdInAmathetepAM saMjJAbhedo vidhIyate // 27 // yacca yena bhaved dravyaM meyaM tadapi kIrtyate / yavASTakAgule: kluptaH prakarSaNAyataH kila // 28 // 1. pIDitaiH / ' kha. ga, pAThaH / 2. 'pi / ' ka. kha. pAThaH / 3. 'kAra', 4. 'sumatirmaNimadhyantaM', 5. 'rayet' 6. 'zubhAntaM sarva' 7. 'rAgrataH' kha. ga. pATaH / 8. 'sadA caitasya saMbhavet kha. ga. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ hastalakSaNaM nAma navamo'dhyAyaH / jyeSTho hastaH sa vidvadbhiH proktaH prAzayasaMjJitaH / / yaH punaH kalpitaH saptayavakluptairihAgulaiH // 29 // tajjJaiH sa madhyamo hastaH sAdhAraNa iti smRtaH / mAtrepalAM gataH potaM hastAva zA unale // 30 // tena mAtrAzayaH sa bhagAlo yaH paDyAGgulaH / vibhAgAgAmavistArAH kheTyAyapurAdiSu / / 31 / / prAsAdavezmaparivAdvArarathayAyamAdie / mArgAzca nirmA(?)pAlImabhevAnarANi ca // 32 // vanopavanabhAgAzca dezAntaravibhaktayaH / yojanakrozagavyatipramANapapi dAbanaH // 33 // prAzayena praNAtavyAH khAtaka kacarAzayaH / talocchyAn mUlapAdAn jalodezAnadhaH kSiteH // 34 // tathA dolAn zastrAdi pAtamAninirNayam / zailakhAtaniketAni surUhAmAnavAnA // 35 // sAdhAraNena vATyavamAnaM ca parikalpayet / AyudhAni dhanurdaNDAna vAnaM zaganamAyanam / / 36 // pramANaM kUpayApInAM gajAnAM vAjinI nRNAm / araghaTTekSuyantrANi yugayupahalAni ca / / 37 / / zilpyupaskaranauchana vajAtodyAdi sAni ca / vRsIdhIpakaraNa baTavAnAdikaM ca yata // 38 // nelvadaNDAMstathA mAtrAzayahastena mApayet / bhedatrayAnvitamapi proktaM hastasya lakSaNam // 39 // saMjJAbhedo'tha sAmAnyayAnAnAM pratipAdyate / syAdekamagulaM mAtrA kalA proktAGguladvayam // 40 // parva trINyaGgulAnyAhurmuSTiH syAcaturaGgulA / talaM syAt paJcabhiH padbhiH karaNAdAGgulabhavet // 41 // 1. ' tayAmAnani', 2. 'tanivAlAni ' kha. ga. paatthH| 3. "dhAya' ca mA' ka. pAThaH / 4. 'kIrtayet ' kha. ga. pAThaH / 5. 'bhallada' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre saptabhi(I? di)STiraSTAbhiraGgulaistUNiriSyate / * prAdezo navabhistaiH syAcchayatAlo dazAGgulaH // 42 // gokarNa ekAdazabhirvitastidazAGgulA / caturdazabhiruddiSTaH pAdo nAma tathAgulaiH // 43 // raniH syAdekaviMzatyA syAdaraniH karonmitaH / dvAcatvAriMzatA kiSkuragulaiH prikiirtitH||44|| caturuttarayAzItyA vyAmaH syAt puruSastathA / SaNNavatyAgulaizcApaM bhavennADIyugaM tathA // 45 // zataM paDuttaraM daNDo nalyastriMzaddhanurmitaH / krozo dhanuHsahasraM tu gavyUtaM tadvayaM viduH // 46 // caturgavyUtamicchanti yojanaM mAnavedinaH // ekaM daza zatamasmAt sahasramanu cAyutam // 47 // niyutaM prayutaM tasmAdabudanyarbude api / vRndarakvanikhavoNi zaGkapadmAmburAzayaH // 48 // tataH syAnmadhyamantyaM ca paraM cAparamapyataH / parArdha ceti vijJeyaM dazaddhayottarottaram // 49 / / saGkhathAsthAnAni kathitAnyevametAni viMzatiH / idAnIM kAlasaGkhyAyAH pramANamabhidhIyate // 5 // dRnimeSo nimepaH syAt taiH paJcadazabhiH smRtA / kASThA tAbhiH kalA tAbhimuhUrtastairaharnizam / / 51 / / triMzataitat trikaM vidyAt kramAdityuttarottaram / ahorAtraiH punaH paJcadazabhiH pakSa ucyate / / 52 / / pakSadvayena mAsaH syAda bhavenmAsadvayAtuH / RtutrayaM syAdayanaM vatsarastvayanadvayam // 53 // dazadhAyamiti proktaH kAlaH kAlavidAM varaiH / ityuktametadakhilaM karamAnamatra samyaktayA nigaditApi ca kAlasaGkhathA / antaHpuraM janapadAmaradhAmamArgarAcakSmahe nagarasaMpavibhAgamatra // 54 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre hastalakSaNaM nAma navamo'dhyAyaH // 1. 'vyUti ta', 2. 'ti' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ puranivezo dazamo'dhyAyaH / atha puranivezo dazamo'dhyAyaH / purasya trividhasyApi pramANamatha kathyate / prAkAraparikhATTAladvArarathyAdhvabhiH saha / / 1 // jyeSThaM tatra catuzcApasahasraM puramiSyate / madhyaM dvAbhyAM sahasrAbhyAmeUna vyAsato'dhamam // 2 // sASTamAMzaM sapAdaM vA sAdha vA vyAsamAyatam / kuryAdekakamAyAmaM catura(sI?zrI kRtaM zubham / / 3 // catuHSaSTipadAkhyena puraM sarva prakalpayet / dviraSTakoSThaM tat kuryAt SaTpathaM navacatvaram / / 4 // caturazrIkRte kSetre praagudiicyntmaagtaaH| catubhogAntarA vaMzAH kAyostasya trayastrayaH / / 5 / / vaMzapaTkavibhakte'smin padaSoDazakAnvite / rAjamAgeH zubhaH kAryo madhyama vaMzamAzritaH // 6 // kAryoM jyAyasi (ca) jyAyAMzcaturviMzatikaH karaiH / viMzatyA madhyame madhyo'dhame poDazako'dhamaH // 7 // valasya caturaGgasya paurANAM pArthivasya ca / / asambAdhasamazcaiSa kAryo'yaM kAzmazakaraH // 8 // mahArathyAdvayaM kArya tadupAntasthavaMzayoH / tad dvAdaza dazASTau syAt karAn jyeSThAdikaM triSu // 9 // padamadhyagataM kArya yAnamArgacatuSTayam / jyeSThAdiSu purepveSu tatpadyaM ca catuHkaram // 10 // uparathyA mahAmArgasyA vA dvizayAdhikam / zeSA rathyAstadardhena vidhAtavyAH pramANataH // 11 // yAnamAgecatuSkasya kAryoM pAzcadvayAzrito / padASTakapadAntasthau dvau dvau javApathAvapi // 12 // 1. 'bhAsAsthaM ca ' ga. pAThaH / 2. 'zatibhiH ka ' pAraH / 3. 'tuHprAnta', 4. 'svArdhasvAdisayA' kha ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 samarAGgaNasUtradhAre pure jyeSThe trihastau tau madhyamerojjhitau / madhyamAdardhahastena honau syAtAM kanIyasi // 13 // purasyAntargata kAryo NyAmAgI tathA / rAjamArgaguNopetau pramANena ca tadvidhau // 14 // mApratyagAyatAH saha gArgI parivAra | yAmyottarAyatAstaddanye sustapramANataH // 15 // aNTAmArgapramANeca caNyavAzva bAhyataH / samantato vayaM sthApaned vinacin // 16 // mahArathyApramANena tadaH / vyAsakhAtAntaraiH sArdhaM viSeSa parikhAzrayam // 17 // khAtotpAdavi kAryapa vyAsaH svAde kuryAd vayaM svabhUmA parivarakhAnA vRdA / sotsaGga gajapRSTha vA // 18 // khAto kAvaH / bhUpradezAn purA vijJAnApUrya mAM nayet // 20 // // 19 // evaM saMzodhya parikhAzviyaM parito'zmabhiH / vidheyamiSTakAma sampanna sthiram // 21 // sirAvAribhirApUrNa pUrNa bnaa| vicitrAjamanohAri sasaMgrAhAnDunirnayam // 22 // hu sarvapArzveSvathaitasya gandhAndhamadhupAnAn / sumanoviTapArAmAn kuryAdavAlAn samutkAn // 23 // 1. 'navat' sa. pATha. 2 4. ' talasthitam ' kha ga pATha: / 5. bAhyabhAgaM punastasya vimAt sarvatoditam / drumamUlailatA jAlaiH kaNTakazITa // 24 // vA 3 'gotrIya ka. pAThaH kAnU (?) ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam" * gotrIyapadatADitaM gotrA gosamUhaH tadIyaiH padaistADitaM prahatam / I 'samAhaM sAmbunirgamam' iti pAdaH pAThyaH |
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ puranivezo dazamo'dhyAyaH / 41 vapro bhAgagaM madhyaM sthUlopalaMzilAcitam / kuryAt prAkAramuddAmaM yadvA pakveSTakAmayam / / 25 // jyAyAn karaidazabhirdazabhirmadhyamaH sthitaH / . kanIyAnaSTabhirhastairvistAraiH syAt vidhetyasau // 26 // ucchrAyaH saptadazabhiH karaiAyAn prazasyate / madhyamaH paJcadazabhitrayodazabhirantimaH / / 27 // UrdhvaM na saptadazakAna trayodazakAdadhaH / prAkArocchyamicchanti nApi yugmakaronmitam / / 28 / / hastehaste'guladvandvamAyataH samyagucchyAt / yasya vA dvAdazakarA mUle bhavati vistRtiH // 29 // catu(rasoIsto)cchritistasya ziraH syAd dazavistRtam / hastAMcaM kapizIrSa syAd dvihastA kANDavAriNI // 30 // kAryAH karNAzritArakarNAntasyaizca saMyutAH / mAkAre'TTAlakAstasmin dikSudikSu caturdizam / / 31 / / dvibhaumAMzcarikordhvaM ca prAkArocchrAyavistRtIn / tadarthe nigemAn kuyot sasAlAhAlakAnatha // 32 / / zataM zataM syAddhastAnAM mithazvATTAlakAntaram / / itthaM puramagamyaM syAt pattyazvarathadantinAm // 33 // cariko saMcaradvArA sukhArohAM savedikAm / sasopAnAM saniyUhAM kuryAt sakapizIrSakAm // 34 // rAjamArgamahArathyAsaMzritAni caturdizam / trINi trINi vidheyAni pure dvArANi tadvidA // 35 // rAjamArgamahAdvAracatuSkaM vistarAnnava / aSTau sapta karAnoA dviguNaM trikarojjhitam (?) // 36 / / mahArathyAzrayaM dvAraM tat SaTpaJcacatuSkaram / ucchrayAt sArdhasAdhaiMkahastonaM vistareNa tat / / 37 // 1. 'jyeSThaH ka' ka. pATaH / 2. rAt syAt ,' 3. 'hastA', 4. 'karoSTitam ' kha. ga, pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre kuryAt pratolIH sarveSu mahAdvArapvathA dRDhAH / dRDhAgelAzvendrakIlAH kapATaparighAnvitAH // 38 // rAjamArgasamAM zAlA syAt pranolIvinirgamA / tadadha koSThakAntaH syAd vyAso'thya tayoH smRtaH / / 39 // caturazrAgiti nyasya pranolI badanAyatAm / vyAsatastryaMzavinyastamArgA pAdvayAnvitAm // 40 // antabhittau caturdAra mahAdvAreNa samgitam / vikalpakoSThakAntepu dArubhistad vibhUpayet / / 41 // dvAre cobhayataHzAle dve dve dvAre ca mUpayoH / te kArye sammukhe vyAsAd dvikare dviguNocchUite // 42 // (pa?ta)hArumpayoH paTTamavyaM paJcakarocitam / tadvan kAryA dvitIyA bhUrizepodayocchritA / / 43 // bahiAravinimuktAM pUrvavat tAM prakalpayet / puraHsaMrodhanasargavAkSaragatI yutAm / / 44 // talaM tato mahAdvArasyorve vaLA tRtIyakam / rAdhanadvArayughayasaMyuktaM saparikramam // 45 // sannyastastambhavedyanyadUrdhva tasyopakalpayet / vyAlajAlazataghnyastrazastrayantrAdibhiyutam / / 46 // vRdizobhAbhiguptyarthaM purasya pravikalpayet / * bRhavANi parilakhinalAbhiH pratAlibhiH // 47 / / pratolyA dakSiNAd bhAgAducchritA vAmato gataH / yAvada dvitIyaM tatpA_makaH kAryoM bahiH sthitaH // 48 // dvitIyo vAmabhAgAta tu nimatyAsyaiva vaSTakaH / kAyaH syAdA tadutthAnAn prAkArastasya vAhyataH // 49 // etayorantarAlaM ca rAjamArgeNa sammitam / kartavyaM syAdidevaM tu vastradvArakamuttamam // 50 // 1. 'maH' kha, ga. pATa: / 2. 'ma:'ka, bhAt ' kha. paattH| 3. ' so vRddhaM ta' sva. pAThaH / 4, 'nte yad dAkha, ga, ill5. 'tu mU,6. vasA kA 'kha, paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ puranivezo dazamo'dhyAyaH / dRSTA dRSvopabhogArhAn sarigirijalAzayAn / pakSadvArANi kurvIta svecchayA tatra tatra ca / / 51 // jalabhramAn pure kuryAnchilAdArutirohitAn / dvikarAn karamAnAn vA sAmbhaso'smin pradakSiNAn / / 52 // chinnakarNa vikarNa ca vanaM mUcImukhaM tathA / vartulaM vyajanAkAraM cApAkRtidharaM ca yat !! 53 // zakaTadvisamaM yacca vistArAda dviguNAyatam / vidiksthaM sarpacakraM ca tat puraM ninditaM bhavet // 54 // chinnakaNe vasallokaH pure taskarato bhayam / vyAdhibhyo vAparebhyo vA prAmotIti vinirdizet // 55 // vidviSTasvAmitA sarvalokamahInapatyatA / jAyate svalpamAyuSyaM vikaNapuravAsinAm / / 56 // strIjayaM viSarogAMzca bhedAMzca vividhaaNgnthaa| jano vasannavApnoti vajrAkRtidhare pure / / 57 / / vajanti prANino nAzaM kSudvyAdhiparipIDitAH / nivasantaH sadA sUcImukhAkAraghare pure / / 58 / / svAminA saha hIyante sarvataH saJcayojjhitAH / svalpAyuSazca jAyante janA vRttapurAzrayAH // 59 / / asatyavAdinaH svalpAyupaH pavanapIDitAH / janAH syuzcalacittAzca nagare vyajanAkRtI // 60 // duzcaritrAGganAyuktastathA vahunapuMsakaH / / cApAkAre pure loko nivasan bhavati dhruvam // 61 // rogazokAnalastenabhayaM tatra prajAyate / zakaTadvisamAkAraM puraM vada vinivezyate / / 62 / / ArambhAsiddhidaM viprabhayadaM jAtibhedakat / paurANAM svAminazca syAd gajavAjikSayAvaham / / 63 // .. - 1. 'vistarAd dviguNAyataH / ' (?) ka. pATaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 samarAGgaNasUtradhAre parairAkramya bhujyeta tat puraM balazAlibhiH / dviguNAyatasaMsthAnaM yat kvacid vinivezyate // 64 // janakSayo'gnidAhazca svIkRtAni bhayAni ca / pure bhavati diGmUDhe na ca niryogameti tat / / 65 / / zastrAnilapizAcAgnibhUtayakSabhayArditAH / rukpIDitAzca nazyanti bhujaGgakuTile janAH / / 66 // purANAmaprazastAni saMsthAnAnIhazAni yat / ekasminnapi tenaiSAM na puraM vinivezayet / / 67 / / saMsthAnamekamapyeSAM pramAdAta kriyate ydi| tadA rASTraM nipIDyeta kSudviSadbhItimRtyubhiH / / 68 / / zAstrajJaH sthapatistasmAt prayatnaparayA dhiyA ! yathAvat kathitaM cA~ru nagaraM vinivezayet // 69 // vedInivezayAtrAyAM devAgArAbhicArayoH / nadIkarmaNi maitre ca zAnti kuryAcchameSu ca // 70 // yajJe puraniveze ca sthApane prayataH sudhIH / kuryAt tathAbhyudayikaM yadvAnyadapi kiJcana / / 71 // pure bhItikaraM zazvadanAyuSyabhapauSTikam / kRtamamayataiH kameM nRpatinaM ca jAyate // 72 / / vihitaM yadazAstrajJairyaca nilekSaNaH kRtam / kRtamaprayateyeca tadazastaM phalojjhitam / / 73 // zAstrajJaH sthapatiryotirvidA tadvat purodhasA / adhiSThitaH pure karma vidadhyAcchAntikeSu ca // 74 / / purohito'gniM juhuyAda dadyAnmahartikaH sthiram / sthapatizca baliM dadyAda yojayediti zAntikam / / 75 // tadA tasmin pure zAntiryatra marmasthitAH surAH / pUjyante satataM porezcatvarasthAyinastathA // 76 // 1. 'sasvAminaH pi', 2. 'rukapIDAbhizca' kha. ga. pAThaH / 3. cAtra na' ka. pAThaH / 4. 'yAM vedAgA' ga. pAThaH / 5. 'yataiH karma ta ka. pAThaH / 6. 'tam ' kha. ga. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ puranivezo dazamo'dhyAyaH / catuHprakAraM sthApatyamaSTadhA ca cikitsitam / dhanurvedazca saptAGgo jyoti kamalAlayAt / / 77 // sAmAnyalakSaNotpAtanimittAni ca sarvazaH / / brahmA viSNuzca rudrazca tyajantyete na tat puram / / 78 / / nagarasya vibhAgo'yaM yathAvat samudIritaH / / kheTaM tadardhaviSkambhamAhuAmaM tadardhataH / / 79 // yojanena purAta kheTa kheTAda grAma pracakSate / / gavyatiparimANena grAmAda grAma pracakSate / / 80 // dvikozAda viSaye sImA tadana purasya sA / kheTake purasImA grAme kheTArdhataH smRtA / / 81 // triMzaddhanUMSi viSkambhaH pure digvartmasu smRtaH / viMzatiH kheTake mArgo grAme daza ca darzitaH // 82 / / nava grAmasahasrANi navati(zca?Jca) pracakSate / / catuHSaSTimapi grAmAna jyAyo rASTra vidurbudhAH // 83 / / dazArdhaM ca sahasrANi grAmANAM trizatI tathA / grAmAcaturazItizca madhyamaM rASTramIritam // 84 // sahasramekaM grAmANAM tadvacca zatapaJcakam / yUnA ca grAmapaJcAzat kanIyo rASTramucyate / / 85 // adhyadhesayayaiteSAM jyeSThamadhyakanIyasAm / vidhAya navardhakaikaM vibhajed vidhivat sudhIH // 86 / / rASTreSvevaM vibhakteSu yathAbhAgaM vidhAnavit / nivezayet purANyeSu sapta sapta yathArgamam // 87 // vibhAgazca pramANaM ca lakSaNaM cAdimasya yat / jAtivaNodhivAsazca yathAvat tadihocyate / / 88 / / suvarNakArAnAgneyyAM tathA vahnayupajIvinaH / nivezayet karmakarAnanyAnapi vidhAnavit // 89 // 1. 'tatra grA', 2. 'daza dve ca ', 3. 'nyUnAca grA' kha. ma. pAThaH 17. 'krama' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre vaizyAnAmakSadhurtAnAM cakrikANAM ca dakSiNe / naTAnAM nartakAnAM ca gRhANi vinivezayet // 90 // nivezayet saukarikAn me(yI?SI)kArAn mRgacchidaH / kaivartAn nairRtAzAyAM damanAdhikRtAMstathA // 91 // ratheSu kauzalaM yeSAM yeSAM syAdAyudheSu ca / / vAruNyAM dizi tAn sarvAn purasya vinivezayet / / 92 / / karmasvadhikRtA ye ca ye cApi parikarmiNaH / zauNDikA ye ca tAn sarvAn vAyordizi nivezayet // 93 // yatInAmAzrayAn brahmavatsAnAM ca tathA sabhAm / prapAzca puNyazAlAzca kuryAd dizi dhanezituH // 94 // ghRtavikrayiNo ye ca phalavikrayiNazca ye / nivezitAH prazasyante purasyezAnadiggatAH // 95 / / pUrvabhAge balAdhyakSAn rAjJo mukhyAMstathA ble| nivezayet tathAgneyyAM balaM nAnAvidhaM sudhIH // 96 / / zreSThino dakSiNAzAyAM tathA dezamahattarAn / / yAmyekahArAn (1) kurvIta tathA kakubhi niteH // 97 // kozapAlamahAmAtrAdezikAn kArukAnapi / niyAmakAMzca kurvIta salilAdhipaterdizi / / 98 // vAyoH kakumi kurvIta daNDanAthAn sanAyakAn / purohitajyotiSikAnuttarasyAM nivezayet // 99 / / viprAH saumyA dizo bhAge kSatriyAH shkrdiggtaaH| vaizyazUdrAstu kartavyA dakSiNAparayoH kramAt // 10 // nidheyA vaNijo vaidyA mukhyAzcApi caturdizam / caturdizaM vizeSeNa sthApayIta balAni ca / / 101 / / nagarasya bahiH prAcyAM liGgasthAna vinivezayet / zmazAnAni tathA tatsthAn yAmyAyAM sthapatiH sudhIH // 102 // 1. 'mya' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ puranivezo dshmo'dhyaayH| sarvatodizamuddiSTo vibhAgo nagare yathA / tathA grAmeSu kheTeSu senAyAzca nivezane / / 103 / / nagarAbhimukho kAryoM saMpUrNAGgamahodayau / dvAre dvAre saumyamukhI lakSmIvaizravaNau zubhau / / 104 / rASTraM kheTamatha grAmaM pazyantetapuraM mahat (?) / tatrArogyAthesaMsiddhI prajAvijayamAdizet // 105 / / haMzavandhavadhairlokAH syumithaH mUtrahiMsakAH / grAmaM rekhaTaM puraM rASTraM yadeto neva pazyataH // 106 // sthApyante ye yathA devA nagare sarvatodizam / / vAhyAntarAsu bhUmISu a'mahe tAnataHparam // 107 // caturdizaM samArabhya prAkAraparikhAntataH / bahiH zate zate sArdhe dhanuSAM dvizate'pica // 108 / / dhanuHzatamiteH shuddhrnindyairdhrnniitlaiH|| svasvaprAsAdayuktAni svastrAnugagRhaiH saha / / 109 / / nivezanAni kurvIta tridazAnAM yathAkramam / . nagarAbhimukhaM citravanabhAji zubhAni ca / / 110 // . yAmyottarAyataM vaMzaM vikalpapuramadhyagam / vahirantazca kurvIta devAnAM vinivezanam // 111 // prAcyA pratyaGmukhAn kuryAt prAGmukhAMcAmbubhRdizi / yAmyodakpArzvayostasya pAdakSiNyena vaMzagAn // 112 // dakSiNasyAM na kurvIta tridazAnapyudaGmukhAn / caityazAntisabhA yakSamAtaprathamayAnvitAH(1) * // 113 / / ityamI kathitAH samyaga ye yathAdiGmukhAH surAH / dikSu dikSu bahirye syustAnidAnI pracakSmahe // 114 // 1, shodrau|', 2. iyantyete pu', 3. prAgda' kha. pAThaH / 4. 'pramathayA ka. pATaH / 'pazyatastau puraM ca yat / iti paThanIyaM bhAti / * ' pramathapAnvitAH' iti paThanIya bhAti / "Aho Shrut Gyanam"
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre viSNodinAdhinAthasya sahasranayanasya ca / dharmasya ca vidhAtavyaM dizi prAcyAM niketanam / / 115 // sanatkumArasAvitryormarutAM mArutasya ca / pUrvadakSiNadigbhAge vidarbhAta niketanam // 116 // gaNezamAtRbhUtAnAM yAmye pretapateham / / bhadrakAlyAH pitRRNAM syAd vezma caityaM ca nairRte // 117 // sAgarasya nadInAM ca zilpibhartuH prajApateH / nilayaM pazcimAzAyAM vidadhyAd varuNasya ca // 118 // phaNinAM bhavanaM kAryamaparottaradiggatam / zanaizcarasya cAtraiva kAtyAyanyAzca mandiram // 119 / / vizAkhaskandasomAnAM tathA yakSAdhipasya ca / pRthakpRthaga vidhAtavyAH prAsAdAH saumyadiggatAH / // 120 // jagadgaromahezasya zriyo varSozca mandiram / pUrvottarasyAM kakubhi pravidheyaM manoramam / / 121 / / nadInAmambudhInAM ca samantAnagarasya ca / kAntAreSvadriSu sthAnaM sarvazreSTamumApateH / / 122 / / nivezyante svadigbhAgeSvevaM yasmin surottamAH / samyaksamRddhimAsAdya ciraM nandati tatpuram // 123 // . nagarasya vidUre'pi kakupsu nikhilAsvapi / bAhyato'bhimukhA devAH zasyante na parAGmukhAH / / 124 / / kriyate yadi bhUbhAge vaMzena sa parAGmukhaH / vidhimenaM tadA tasmistajjJaH zAstroktamAcaret // 125 // tadveSavarNabhUSAstravAhanairanvitaM suram / tadbhittau prakaTAkAraM nagarAbhimukhaM likhet // 126 // vaikakRtazamIbilvaiH kSIrakaNTakibhimaH / udapAnAgnyagAreSu sthAna doSo'ntarasthitaiH / // 127 // arcAzriteSvayaM prokto vidhirnAlekhyavartiSu / kartavyAH sarvatovaktAstasmAcilaganAH murAH // 128 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ puranivezo dazamo'dhyAyaH / vidhAnaM yad yathA proktaM suradhAmnAM purAda bahiH / / tat tathAbhyantare'pi syAt kArya svasvadigAzrayam // 129 // madhye purasya kartavyaM gRhamambhojajanmanaH / nivezanaM tathendrasya tathaiva halikRSNayoH // 130 // mAtRyakSagaNAdhIzAn zivakAn bhUtasaGghakAn / vinApi vezmabhiH kuryAt pure catvaramArgagAn // 131 // rAjJA vrnnaashrmklaapnnyshilpopjiivinH| svadikpadasthAH kartavyAste devAcecchatA zriyam // 132 // prAsAde sati bhaktIcchAzaktiyukto yadAparam / mAsAdaM kArayet pUrvaM na tadA pIDayet sudhIH // 133 // prativezma pratigrAmaM pratidevakulaM tathA / kuryAt pratipuraM cApi na prAGmAnaguNAdhikam // 134 // pUrvamAsAdato rudrasomayorbrahmaNo'thavA / prAsAde vihite'nyasmin bhavet pIDAgrajanmanAm // 135 // kRte dhAnyadhike'nyasmin vadrervAcaspataruta / purodhasAM bhayaM vidyAd dhruvaM jyotirvidAM tathA // 136 // dhanAdhipAmarAdhIzayamAnAM varuNasya vaa| adhika vihite dhAnni bhayaM vidyAnmahIpateH // 137 // skandadhAnno'dhike'nyasmin vihite tasya vezmani / senApaterbalAnAM ca pIDA saJjAyate dhruvam // 138 // prajApaterabhyadhikaM hareAnyat kRtaM gRham / ka: kArayituzca syAd bandhAya ca vinaSTaye // 139 / / gaNezayakSaphaNinAmadhiko'nyaH kRto yadi / prAsAdaH syAt tadA nityaM senAGgAnAM mahadbhayam // 140 // strInAmnyo devatAstAsAM pIDyante yadi veshmbhiH| mukhyAnAM puranArINAM tadA kurvantyupadravam // 141 // 1. 'saMhakAn', 2. 'yAtha vi' kha, pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre pUrvAmareSu sarveSu pIDiteSvamarAlayaiH / anyaistalliGginAM pIDA caityairvA caityapIDitaiH // 142 // hInAdhikapramANeSu durniviSTeSu dhAmasu / kartuH kArayituH pIDA syAmna pUjA tathAsya ca // 143 // naivAtisaMbhRtaM kuryAt svalpamalpAmarAlayam / puraM cAnAzritaM kuryAd vedhabhAgAzritaM naca / / 144 // jyeSThamadhyakaniSThAni navapatripadAntare / suravezmAni kurvIta dopAyAparathA punaH / / 145 // kathito'yaM vidhiH svaiH svastridazAnAM nivezane / bahirnivezanAt svecchaM vidadhyAdamarAlayam // 146 // nagarepu samagreSu grAmepu nikhileSu ca / kheTakeSu ca sarvepu sAmAnyo'yaM vidhiH smRtaH / / 147 // ityukta eSa nagaropagataH surANAM svasvaprabhAgavihitaH padasanivezaH / mo vibhAgamadhunA gRhadevatAnAM samyak zubhAzubhaphalapavibhAgayuktam // 148 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre puranivezo dazamo'dhyAyaH // atha vAstutrayavibhAgo nAmaikAdazo'dhyAyaH / caturazrIkRte kSetre vibhakta navadhA tataH / madhye mahAdyutirbrahmA vidheyo navabhiH padaiH // 1 // tasmAdanantaraM prAcyAM SaTpadaH kIrtito'ryamA / AgneyakaNe savitRsAvitrI padikAvubhau // 2 // 1. 'dhuraM dAnAni' kha, pAThaH ! "Aho Shrut Gyanam"
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstutrayavibhAgo nAmaikAdazo'dhyAyaH / brahmaNo'nantaraM yAmye vivasvAn SaTpadAzritaH / nairRte padiko karNe jayendrau kathitAvubhau // 3 // padapadaH syAta tato mitraH kASThAyAM patyurambhasaH / karNe'parocare yakSmA rudrazca padikAvubhau // 4 // padbhiH padaistataH saumye nizcalaH pRthivIdharaH / ApastaMthAMpavatsazca padikAvIzadiggatau // 5 // ityantaHsaMzrayA devAH proktA brUmo bahiHsthitAn / jJeyaM pradakSiNaM teSAM sthAnaM pUrvottarAditaH // 6 // agnistadanu parjanyo jayantazcendra eva ca / raviH satyo bhRzazceti nabhastasmAt tato'nilaH // 7 // pUSAkhyo vitathAkhyazca gRhakSatayamAvatha / gandharvo bhRGgarAjazca mRgaH pitRmaNastataH // 8 // dauvAriko'tha sugrIvaH puSpadanto jalezvaraH / asuraH zoSanAmA ca pApayakSmA tataH param // 9 // rogo nAgazca mukhyazca bhallATaH soma eva ca / carako'thAditidaityamAtati padadevatAH // 10 // vahnayoH pitRNAM ca vyAdhezcaiva kramAd bahiH / carakI ca cidArI ca pUtanA pAparAkSasI // 11 / / padabhogo'sti naitAsAM sthAnameva hi kevalam / padabhogamatha brUmo vahiHsthAnAM nabhaHsadAm // 12 // tatrASTau dvipadAdhIzA jayanto bhRza eva ca / vitatho bhRGgasugrIvazoSamukhyAstathAdiniH // 13 // ebhyaH zeSA bahirye tu te syuH padamujaH surAH / ekAzItipade prokto devatAnAM padakramaH // 14 // caturazrIkRte kSetre dazadhA pravibhAjite / bhavecchatapado vAstubUMmo'trApyamarasthitim // 15 // 1. 'Izasta ' kha. pAThaH / 2. (jalo dvipaH ?) jalAdhipaH / ka. paattH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 samarAGgaNasUtradhAre dviraSTaguNitaM madhye padamekaM pitAmahaH / bhuGkte zatapade vAstau caturguNitamarthamA || 16 || faaradise mitrasya tadvacca pRthivIbhRtaH / bhogamicchanti vai teSAmaryamNa iva sUrayaH // 17 // savitrAdyApavatsAntA ye ca noktAH surottamAH / yathaikAzIti tadvat teSAM bhogaH padASTakam // 18 // agnyantarikSapavanA mRgazca pitaro'pica / rogo'ditistathAdhyardhapadabhAjo vahiH sthitAH // 19 // caturviMzatiruktA ye parjanyAdyAH surottamAH / adityantA dvipadikAste zeSaM prAk prasAdhitam // 20 // caturazrIkRte kSetre pUrvavada bhAjite'STabhiH / catuH SaSTipado vAstucatuHSaSTyA padairbhavet // 21 // asmin padAni catvAri bhunaktyantaH pitAmahaH / aryamAdyAH surAvAta dve dve madhyagatAH pade || 22 || Harsgadish ye sthitAH karNeSu cASTasu / ye devAH sarva evAtra te padArthabhujaH smRtAH // 23 // parjanyo'tha bhRzaH pUSA bhRGgadauvArikau tathA / zoSanAgAditiprAntAH syuradhyardhapadaspRzaH 24 || jayantAdiSu / bAhyeSu carakAnteSu kIrtitA / pratyekaM SoDazasvatra sureSu dvipadasthitiH // 25 // sirAM vapadAdUrdhvaM nayet pitRpadAntataH / bAhyAzA nirgatAM cainAM roganAmAnamAnayet || 26 || dvinAnnaH prApayed bhRGgaM bhRGgAt sugrIvamAnayet / tato'ditiM tAM gamayed dvinAmAnaM pravezayet // 27 // 1. 'raH kSayaH / ', 2. 'stai: ' ka. pATha: / 3. 'dvinAmAdi' kha. pAThaH / 'dvinAmAdiSviti pAThe dvinAmazabdo jayantaparyAyaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ nADyAdisirAdivikalpo nAma dvAdazo'dhyAyaH / saurAd yAmyaM padaM nItvA vAruNaM prApayet tataH / nayet padaM tataH saumyaM tata AdityamAnayet / / 28 / / bhRzAdAnIya vitathaM zopAkhyaM vitathAdaya / zoSAnmukhya samAnIya nayet tasmAt punabhRzam // 29 // ye vibhAgAH samuddiSTA yathAsakyena tairiha / yajJAmaranRNAM vAstuM samastaM vibhajet sudhIH // 30 // devaiH sarvairapyamIbhirvizokaH prItyutkarSAditthamAlokyate'sau / kRtlAneSo'pyabjapatrAyatAkSaH pazyatyetAn sphAritenekSaNena / / 31 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAsne vAstutrayavibhAgo nAma ekAdazo'dhyAyaH // atha nADyAdisirAdivikalpo nAma dvaadsho'dhyaayH| aAbhidhIyate vAstuH kanIyAn SoDazAspadaH / padaiH SoDazabhiH sa syAt tatra devAn pracakSmahe // 1 // bhuGkte madhye sthito mukhyaH padamekaM surottamaH / klRptaM padacaturbhAgezcaturbhizcaturAnanaH // 2 // padArdhabhAgabhoktArazcatvAro'mI surottmaaH| aryamA ca vivasvAMzca mitrazca kSmAdharopica // 3 // savitrAdyApavatsAntA ye'STau koNeSu vedhasaH / caturbhAgabhujaste syustridazAstapanatviSaH // 4 // caturthI?vI)zAdikoNeSu ye sthitAH kramazaH surAH / aSTabhAgabhujaste'STau vinirdiSTA mniissibhiH||5|| ye tathAditiparyantAH parjanyAdyAH surottamAH / teSTau caturbhAgabhujo vidvadbhiriha kIrtitAH // 6 // 1 'ruNyAM : ka. pAThaH / 2 'yo vidhI', 3. 'tuSaSTIsAdi' (1)kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre carakAntA jayantAdyA ye bAhyasthitayo'marAH / bhogospadikasteSAM SoDazAnAmapi smRtaH // 7 // caturazrIkRte kSetre trayastriMzadvibhAjite / antyapaGktidvayaM sArdhaM carakyAdyarthamutsRjet // 8 // antare vIthikAmardhapadikAmutsRjet tataH / madhye tu saptaviMzatyA bhAgairvAstu vibhAjayet // 9 // ekonatriMzatA yuktaM padAnAM zatasaptakam / yad bhavet tatra garbhe syAdekAzItipadaH svabhUH // 10 // aSTAdazapadAcASTau cApaprabhRtayaH pRthak / aryamAdyaM catuHpaJcAzatpadaM syAccatuSTayam // 11 // fararstvadityA hyA navapadAH surAH / dezAnAM sanniveze'sau sAhasro vAsturucyate // 12 // athocyate vRttavAsturvRttaprAsAdahetave / eka catuHSaSTipadabhAgaH zatapado'yairaH // 13 // aSTadhA bhAjate vRttaviSkambhe bhAgikAntarAn / caturaH paridhIn kuryAnmadhyavRttaM dvibhAgikam // 14 // syAdvahirvRttavalayamaSTAviMzatibhAgikam / tadantarvRttabalayamaSTASTAMzojjhitaM kramAt / / 15 / evaM kRte bhavenmadhye brahmaNastaccatuSpadam / itthaM catuHSaSTipado vRttavAsturudAhRtaH / / 16 / / dazadhA bhAjite ttaviSkambhe bhAgikAntarAH / kAryAH paridhayaH paJca madhye vRttaM dvibhAgikam // 17 // bahisthaM valayaM tasya bhajet SaTtriMzatA tataH / zeSaM catuHSaSTipadasthityA syAcchatavAstuni // 18 // devatApasaGkSiptiranayozcaturazravat / evaM kAryavazAt kAryA vAstavo'nye'pi dhImatA // 19 // 1. ' nte paGktitrayaM ka. pATha: / 2. 'stayoH za' 3 ' ttaraH ' kha. pAThaH / 4. 'vRttaviSkambhe vibhakta bhA' 5. rAt, 6. ' syAdvRttavA' ka, pAThaH "Aho Shrut Gyanam"
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ mADyAdisirAdivikalpo nAma dvAdazo'dhyAyaH / vyazre SaDazre cASTAzre SoDazA) ca vRttavat / vRttAyate'dhecandre ca vAsto padavibhAjanam / / 20 // eka eva pumAneSu bahudhA parikalpitaH / sarvasminnapi saMsthAne vibhakta lakSayet tataH // 21 // zarIraM vAstupuMso'sya guNadoSA bhavanti yat / mukhaM mUdho tataH zrote raktAlcoSTaradAH kramAt // 22 / / vakSaH kaNThaH stanau nAbhirmedramuSkAvatho gudam / bAhU pravAhU pANI sphigUruja padadvayam / / 23 / / kalpayedevametena sa bhavet purussaakRtiH|| sirAvaMzAnuvaMzAzva sandhayaH sAnusandhayaH // 24 // marmANyatha mahAvaMzA lakSyA vAstuzarIragAH / sirAH karNagatA yAH syustA nADyaH parikIrtitAH // 25 // padasya SoDazo bhAgastatpamANaM prakIrtitam / mahAvaMzI mAkmatIcyau yAmyodIcyau ca madhyagau // 26 // pramANaM paJcamo bhAgaH padasyodAhRtaM tayoH / vaMzAste'smin samudiSTA rekhA yAH syurmukhAyatAH // 27 / / yAstiryagAyatA rekhAste'nuvaMzAH prakIrtitAH / sampAtA ye syureteSAM marma tat saMpracakSate / / 28 // upamarmANi tAnyAhuH padamadhyAni yAni hi / bhAgo'STamo'tha dazamo dvAdazaH poDazo'pica // 29 // padato mAnamiSTaM syAd vaMzAdInAmanukramAt / vaMzASTakasya yaH sandhiH sa sandhiriti kIrtitaH // 30 // ye punaH syustadaGgAnAM proktAs cAnusandhayaH / vAlAgratulyaM sandhInAM pramANaM paricakSate // 31 / / tadardhamanusandhInAM pramANaM samudIritam / yatnenaitAni santyajya vAstuvidyAvizAradaH // 32 // 1. ', 2. *NA 'ka. pATaH ! "Aho Shrut Gyanam"
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre dravyANi prayato nityaM sthapatirvinivezayet / mahAvaMzasya nAkrAnti kuyAd dravyeNa kenacit // 33 // itareSu punardravyaM madhyavaMzeSu santyajet / mahAvaMzasamAkrAntau bhavet svAmivadho dhruvam // 34 // varSeNa tapanAda bhItiM vaMzAnAM pIDanAd viduH / upamarmANi rogAya marmANi kulahAnaye || 35 // udvegAyArthanAzAya sirAzca syuH prapIDitAH / kaliH syAt sandhividdheSu pIDiteSvanusandhiSu // 36 // tasmAdetAni sarvANi pIDitAnyupalakSayet // 36 // jJAtvA sirAH sAnusirAca nADIvaMzAnuvaMzAnapi vAstu | yanena marmANi phalAni caiSAM vedhaM tyajed yastamupaiti nApat // 30 // iti mahArAjAdhirAjazrI bhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre nADIvaMzAnuvaMzAnAM sirAnusirAmarmAnumarmavedhavikalpo nAma dvAdazo'dhyAyaH // G da atha marmavedhastrayodazo'dhyAyaH / ekAzItipado yaH syAt tathA zatapatha yaH / catuHSaSTipado yazva vAsturata tridhoditaH // 1 // yad yena vibhajet teSu tadidAnIM macakSmahe / yAni marmANi caiteSAM kathyanta iha tAnyapi // 2 // varNinAM bhavanAdIni nivezA rAjavezmanAm / ekAzItipadenendrasthAnaM ca vibhajet sudhIH // 3 // mAsAdA vividhAstadvad vicitrAcAtra maNDapAH / tAn mApayecchatapadapravibhAgena buddhimAn // 4 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ marmavedhastrayodazo'dhyAyaH / yaH punaH syAccatuHpaSTipadastena vibhAjayet / narendraziviragrAmakheTAdi nagarAdi ca // 5 // antastrayodaza surA dvAtriMzada vAhyatazca ye / teSAM sthAnAni mamoNi sirA vaMzAzca teSu tu // 6 // bhukha hRdi ca nAbhI ca mUrti ca stanayostathA / marmANi vAstupuMso'sya pamahAnti pracakSate / / 7 // vaMzAnuvaMzasampAtAH padamadhyAni yAni ca / .. devasthAnAni tAnyAye padapoDazakAnvite / / / / devasthAnAni sampAtAzcatuHSaSTipada punaH / / tathaikAzItipadika padAntazatike'pica / / 9 / / catuSvapi vibhAgepu sirA yAH syuzcaturdizam / marmANi tAni coktAni dvAramadhyAni yAni ca // 10 // bhittivistRtamadhyena yadvA madhyena dAruNaH / marma yat pIDyane yena gRhe satrocyane phalam / / 11 // dvArA bhittibhirvApi marmaNAM paripIDanAta / dorgatyaM gRhiNaH pAhuH kulahAnimathApi vA / / 12 / / bhavet svAmikSayaH stambhastulAbhiH strIparikSayaH / / snuSAvadho jayantIbhivandhunAzazca sAhaiH / / 13 / / marmasthAnagateH kAryamatuH kAyo nipIDyane / suhRdvizlepamicchanti sandhipAlezca tadvidaH // 14 // nAgapAzairdhanocchedo nAgadantaiH suhRtkSayaH / kapicchakaitha marmasthaiH premANa kSayamAdizet / / 15 / / padArukANyanusirAgavAkSAlokanAni ca / marmamadhyopanAnyetAnyAvahanti dhanakSayam // 16 / / dvAradravyatulAstambhanAgadannAgavAkSakaH / dvAramadhyAdita rogakulapIDAvanakSayA(?) // 17 // 1. 'kArya' 4 pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 samarAGgaNasUtradhAre padaNDabhayaM patyuH pIDanaM ca pracakSate / dvAramadhyeSu padArumadhyeSvapi ca sUrayaH // 18 // karNadravyAdibhirvidveSyetadeva phalaM viduH / zayyAnuvaMzavihitA gRhiNAM kulanAzinI // 19 // ayAvahA nAgadantA bhartuH zayyAMvitAnagAH / vAtAyanairatha stambha viddhA nAgadantakAH // 20 // te zastrabhItidA bharturyadvA caurabhayapradAH / dravyavAnyavinAzAya zokAya kalahAya ca // 21 // gRhamadhyagataM dvAraM bhavet strIdUSaNAya ca / dravyeNAnyatareNApi mahAmarma nipIDitam / / 22 / / bhavet sarvasvanAzAya gRhiNI maraNAya ca / aMzukAcovaMzAca tumvikAH sendrakIlakAH || 23 // puprAsAdagehAnAM te na doSadAH // 23 // itthaM surakSitapavarNagRhAzrito'yaM bhedaH padeSvakhilamagatAM vyavava / 97 ukaH pRthakpRthagamuNya phalaM ca samyag mo'tha vAstupuruSAGgavibhAgamatra || 24 iti mahArAjAdhirAjazrI bhojadevaviracitaM samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre marmavedha nAma yodazo'dhyAyaH // atha puruSAdgadevatAnivaNyAdinirNayacaturdazo'dhyAyaH / devatAnAM parityaM saMvibhaktaiH pRthagvidhaiH / sthapatiH prayataH kuryAda vAstu mitthaM pumAkRtim // 1 // zirastasyAgniruddiSTaM dRSTidityamvadAdhipa / jayantazcAditizcAsya kaNI vAyurmukhe sthitaH // 2 // 'maNi pIDita | 1. 'ni', 2. 'vyAvahAna ka. paatthH| 3. sa. pATha 5. 'barthazAs tuka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam" 4. ' vA '
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSAGgadevatAnighaNTAdinirNayazcaturdazo'dhyAyaH / arkaH syAd dakSiNe vAme bhune somaH pratiSThitaH / mahendracarako sApavatsAvasyorasi sthitau / / 3 // staneryamA dakSiNe syAd vAme ca pRthivIdharaH / / yakSmA rogazca nAgazca mukhyo bhallATa ityamI / / 4 / / dakSiNetarametasya bAI devAH samAzritAH / / satyo bhRzo nabho vAyuH pUSA cetyatha dakSiNam // 5 // paJcApi bAhametasya saMzritAstridivaukasaH / / sAvitrasavitAgai ca rudrazaktidharAvapi // 6 // catvAro'mI ka(lAdhi?phoNisthAH karayorhadi ca svabhUH / vitokaHkSatau pArzve dakSiNe'sya vyavasthitau / / 7 // vAme punaH sthitAvasya devI zopAsurAbhiyo / mitrAbhidho vivasvAMca dvAvapyudaramAzritau // 8 // medamadhyasthitAvasya surAvindrajayAbhidhau / yamazca varuNazcorvoH kramAda dakSiNavAmayoH // 9 // gandharvabhRGgo samRgau javAM savyAmathetarAm / dvAsthasugrIvapuSpAkhyAH saMzritAH pitaro'vigAH // 10 // ekAzItipadasyezadigvibhAgAzritaM ziraH / mAhendrIsaMzritaM vidyAcatuHpaSTipadasya tu // 11 // ekAzItipadAjjAto vAstuH zatapadAbhidhaH / yaH pAMDazapadaH sa syAccatuSpaSTipadodbhavaH // 12 / / madhye ya eva devAnAM sthito brahmAjasaMbhavaH / sa sahasAnano'cintyavibhavo jagatAM prabhuH // 13 / / yo'yaM vahirihoktaH sa sarvabhUtaharo haraH / parjanyanAmA yazcAyaM dRSTimAnamvudAdhipaH / / 14 // jayantastu dvinAmAkhyaH kazyapo bhagavAnRSiH / mahendrastu surAdhIzo danujAnAM vimadenaH // 15 // AdityaM punaricchanti vivasvantagahaskaram / satyo bhUtahito dharmo bhRzaH kAmo'tha manmathaH // 16 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNamatrabhAra yo'ntarikSaH smRtA devastanamaH samudAhatam / mAruto vAyurugaddeSTaH pUSA mAtANaH smRtaH / / 17 / / adharmo vitathAkhyaH syAt kalarapratimaH sutaH / gRhakSataH punaryo'tra sa candratanayo budhaH // 18 / / pretAdhipo pataH zrImAn yamo vaivamjanazca maH / gandhavA bhagavAn devo nArA parinitaH // 19 / / bhRGgarAjamicchanti gakSayaM nite: sunam / yo mRgo sminnanantaH sa svayaMbhUdhA danyapi // 20 // pitarastu smRtA devAH pittalokanivAsinaH / smRto dauvAriko nandI pramathAnAmadhIzvaraH / / 21 // AdiH prajApatiH sraSTA manuH sugrIva irinaH / / puSpadantamtu vinanAdanamaH myAnmAjavaH / / 22 // varuNaH pAthasAM nAtho lokapAlaH sa kIrtitaH / asuro rAhurarkendamardanaH siMhikAtmajaH // 23 // zoSastu bhagavAnapa mUryaputraH zanazcaH / / pAdhayakSmA kSayaH prokto rogastu kathito jvaraH // 24 // bhujaGgamAnAmadhipaH zrImAn nAgamtu vAsukiH / nvaSTA syAnmugkhyasaMjJo'tra vizvakaryAbhidhazca saH / / 25 / / candro bhalvATa inyuktaH kuberaH sogasaMjJitaH / carako vyavasAyAkhyaH zrIrihAditisaMjJikA / / 26 // ditiratrocyate zarvaH zUlabhRd vRSabhadhvajaH / himavAnApa ityukta Apavatsa umA smRtA // 27 // AdityastvaryamA vedamAtA sAvitra ucyate / * devI gaGgAva vidvadbhiH saviteti prakIrtitA // 28 / / mRtyuH zarIrahartAsau vivasvAniti sa smRtaH / jayAbhidhastu vajrIti syAdindro balavAn hariH // 29 // 1. 'brahmA ma' ka. pAThaH / 'bhallATa' iti prAk pAThaH / ita ArabhyArdhapaJcaka kha. pustake na ptthyte| "Aho Shrut Gyanam"
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanivezaH paJcadazo'dhyAyaH / mitro halavaNe mAlI ruTUna to mahezvaraH / gharakI mandiA pAna kSatI / rakSoyAbiA degA devatAjucardiduH / / / / 31 / / ityeSa kAmadevAnAM nizA panitI lenaa| kSo mAra ko do bhAga re paH / / 3 / / zaH kaH udI ra myAnamo nAbhidenAH / reko varamo mAyA meM: * pAyAbho / 33 / / nakAra ko bhAnu nakA : vivAzita : (DIGa yoranta kAnA initale hataH / / 34 // uktAni vAmnupuruSasya nazAvadita ekAti vAra padadaivatanAparavAH / varNAzca vAs vavayoniH goDazava mA'tha devanavana pure nivezam // 35 // jhati mahArAjAdhirAja gojadevani ko samarAmajAra paranAni bATo puruSAGgadenatAniyakSa pakAyA nAga murdazo'dhyAyaH / / atha zanivezodazo'dhyAyaH / kRte puraniveze'tha catuHpatripadAtharI / niyuktapani khAlAlagopu hAlaka pica // 1 // vibhaktarathye paritaH pravibhAjitacatvare / kramAdantavahiHkarUpadevatAyalasthitI ! // 2 // prAgudakko deze pAradvArA yunate'thavA / yazaHzrIvijayAdhAnipatra ganamAdhiSThitam // 3 // yathAvarNakramAyAtaM ca vayaM zubham / puramadhyAdaparatodihasthaM yAra / 1. 'ma' ka. pATaH . . . . .:.:::.: 5dha (?)' kha, pAThaH / 3. 'nivAsam ka. pATaH / 5. 5. paatthH| * 'puSyakAviti ka. pAThaH, 'putrakAviti kha, pAThazvAzuddhI / ga. pustake tu patraM luptam / -- .. .. ----- ---- --- --- ----- "Aho Shrut Gyanam"
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre durgeSu bhUvazAt kAryaM yadvA vizvaparAsvapi / vivasvadbhUdharAryamNAM kAryamanyatame pade // 5 // tricatvAriMzatA yukte jyeSThaM syAd dve dhanuHzate / madhyaM zataM tu dvApaSTiH zataM sASTakamantimam // 6 // jyeSThe pure vidhAtavyaM jyeSThaM rAjanivezanam / madhyame madhyamaM kArya kaniSThaM ca kanIyasi // 7 // prAkAraparikhAguptaM cArukAnti samantataH / tamaGgabhramaniyUhasudRDhATTAlakAnvitam // 8 // ekAzItyA padairbhaktaM vidheyaM nRpamandiram / rAjamAga samAzritya vAstudvAramudaGmukham / / 1 / / yuktyAnayaiva kartavyamanyadiksaMzraye'pica / bhallATapadavaya'sya gopuradvAramiSyate // 10 // tatpumhAravistArocchAyasammitamiSTadam / mahandraM dvAramicchanti niviSTasya mahIdhare // 11 // vaivasvate puSpadannamaryamNi ca gRhakSatam / anyeSveSAmaparataH pradakSiNapadeSvatha / / 12 // anyAnyapi svAsu dikSu dvArANyevaM prakalpayet / Abhimugnye ca sarveSAM zasyante gopurANi ca // 13 // taTIyanagaradvArAda viMzatyaMzojjhitAni vA / pakSadvArANi sugrIve jayante mukhyanAmni ca // 14 // vitathaMtha bhramAMstadda vidadhIta pradakSiNAn / vAstA vibhakta puravat klo'marapadavrajaiH / 15 / / tatra maitrapadasthAne nivezAyAvanIpateH / prAsAdaH prAGmukhaH kAryo yathAvat pRthivijayaH / / 16 / / zrIvRkSaM sarvatobhadraM muktakoNamathAparam / yamicchennRpatiH kuryAt prAsAdaM zubhalakSaNam // 17 // 1. 'prajet / ' kha. paatthH| 2, 'vIjayaH - ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanivezaH paJcadazo'dhyAyaH / 63 zAlAparikramopetakarmAntarapicAnvitam / tatra prAcyAM bhaved gehamAdityapadasaMzritam / / 18 // dharmAdhikaraNaM satya vyavahArakSaNAya ca / bhRze ca koSThAgAraM syAdambare mRgapakSiNAm // 11 // agneH kakubhamAzritya kArya vAyomahAnasam / sabhAjanAzrayaM pUSNi vidadhyAda bhojanAspadam / / 20 / / sAvitre vAyazAlA syAt savitRsthAzca vandinaH / carmANi vitathe kuryAt nayogyAnyAyudhAni ca // 21 // svarNarUpyAdikarmAntAn vidadhIta gRhakSate / yAmye dakSiNato gupti koSTAgAraM ca kalpayet / / 22 / / prekSAsaGgItakAni sthurgandharve vAsavezma ca / kAryA vaivasvate zAlA rathAnAM dantinAM tathA / / 23 / / pazcimottarabhAgasthAM vApImapica kArayet / vA(yau?yu)mugrIvapadayorgandharvasya ca vAhyataH / / 24 / / kuryAdantaHpurasthAnaM prAkAravalayAtam / / kuyAt taddopuradvAramudagAsyaM jayAbhidha / / 25 // kAryaH sthapatinA caiva prAsAdAparAGmugvaH / krIDAdolAlayAn bhRGge kumArIbhavanaM tathA / / 26 / / nRpAntaHpuramicchanti mRge pitrya tvavaskaram / nRpastrINAmupasthAnagRhamindrapade viduH // 27 // mugrIvapadasaMsaktamariSTAgAramiSTadam / dvAsthasugrIvapi(tryaMvyAMzapazcAdbhAga manAhaga / / 28 / / vidheyAzokavanikA snAnadhAgagRhANi ca / latAmaNDapasaMyuktAH myuratreva latAgRhAH // 25 // dAruzailAtha vApyazca puSpavIthyaH sukalpitAH / puSpadante bhavedaM yattintra)karmAntaH puSpavezma ca // 30 // 1, 'Na' kha. pAThaH ! 2. 'kAya', 3. 'spA'. 4, laM, 5. 'dantaH kaka. pAdaH / "Aho Shrut Gyanam
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre .. varuNasya pade kuryAda vApInAnagRhANi ca / svAt koSThAgAramasura zApa vAyudhamandiram / / 31 / / bhANDAgAraM tu raudrAya vidadhyAna sthapatiH ni| ulU zilAyantrabhavana pApayakSamaNi // 32 // dArUkAntamapyAvasana ANi svAdoparAMSThAnaM rAga dinaH || 33 / / nAgAnAM zasyate sthAna para nAgama yuuribhiH| bhavanti mukhya vyAyAmanAyacitrANi ca / / 34 // gavAM sthAna tathA kSIragRha bhallAranAmani / udakpradaze saumyastha purodhaHsthAnamiSyate / / 35 / / rAjJo'bhipecanaM cAna dAnAdhyamAtayaH / cAmaracchanAra sthAnamantraM ca bhUdhaH / / 36 / / kApiyAM cAtra kAryANi sthitaH pazyannarAdhipaH / vicamA manduvAnAnutaraM pAtA / / 37 / / mahIyasadasyaiva yathAvad dkssinnaamukhii| kAgo sarvatra cAcAnA zAlA rAjho bathAm / / 38 // vizano dakSiNela sapATa vAmana ca nipAninAm / vezAni rAjaputrANA vidayAcarakAbhidha ! / 39 / / aura vidyAdhibhizAlApA niyat / nR bhAraditiyA ne mumati // 40 // pRSa ra zivikAzayAmahaM viduH / vAlA zasta sadana 41 acinaka svAmitva smAdavivAminAra / bhAsapar3he haMsAcasAlanA / 42 / / sH mAnavanA manAta saallaayaa| piSamAtulAdInAM kAya diti gRham // 43 / / jAmi' ka. pAThaH / 2. 'ntri' sa. pAThaH / 3. namiha ca 'ka. pAThaH "Aho Shrut Gyanam"
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanapravezaH ssoddsho'dhyaayH| 65 anyeSAmapi cAtraiva sAmantAnAM mahIpateH / aizAnyAmanalasthAne vocchritastambhavedikam / / 44 // kArya devakulaM cAru suzliSTamaNikuTTimam / parjanyasya pade horAjyotirvidgRhamiSyate // 45 // jaye senApatervezma vidheyaM vijayapradam / dvAraM prAkAramAzritya padeyamNaH prazasyate / / 46 / / prAradakSiNAzritaM zastrakarmAntaM zastramana ca / vimuzced brahmaNaH sthAnamindradhvajayutaM nRNAm // 47 // tatrAzubhAni vezmAni nivezAzcAsukhAvahAH / gavAkSastambhazobhinyo vidheyAzcAnukAmataH // 48 // sabhA yathAdikprabhavA nRpavezmAbhiguptaye / sarvatra nRpateH saudhAn nRpasodhasya sammukhA / / 49 // pazcAdbhAgAzritA yadvA zAlA kAryA viSANinAm / ityAspadaM surapadAspadakalpamAdyametad yathAvadanutiSThati yaH sadaiva / sa mAmimAM bhujabalakSapitAripakSaH saptAmburAzirazanAM nRpatiH prazAsti // 50 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre rAjanivezo nAma paJcadazo'dhyAyaH // atha vanapravezo nAma SoDazo'dhyAyaH / prAgvodagvApi gehArthe dravyaM vidhivadAnayet / gantavyameva dhiSNyeSu* mRdukSipracareSu ca // 1 // 1. 'su' ka, paatthH| * dhiSNyeSu nakSatreSu / "Aho Shrut Gyanam"
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 samarAGgaNasUtradhAre upavAsyaM ca teSvevacchecaM bhayaM ca dAruNaiH / pravezanaM sthiraiH kAryabhArambhaH zasyate caraiH // 2 // gatvA zubhe zucau deze nivezaM kArayet tataH / tasminnivezya karmAntamanapAnena tarpayet // 3 // puSTatuSTaparIvAraH kSapAyAM smupopitH|| gRhayogyaM parIkSeta nyastazastrastato'dhipam // 4 // purazmazAnagrAmAdhvahadatyAzramodbhavAn / kSetropavanasImAntarvipamasthalanimnajAn // 5 // ka.mlatiktalavaNAsvavanISu tathodgatAn / zvabhrAtAn sthirorvISu sambhUtAMzca tyajeda drumAn // 6 // samyaka saMlakSya vRkSANAM varNanehatvamAdikam / vijAnIyAd vayasteSAM vAn vRddhAMzca santyajet // 7 // zatAni trINi vapAMgAM sAradumayayaH smRtam / gRhaNIyAt poDazAca sAdhevapezatAvadheH // 8 // vayasaH pariNAmena niryitvaM yathA nRNAm / proktaM tadvad gumANAM ca syAt tathA chidrapatratA // 9 // bhagurAH mughirAste syuH sakolAkSAH khrtvcH| tasmAdimAMstyajed vRkSAMstathA cavodhvezoSiNaH / / 10 / / vakrAn rUkSAnavapluSTAn duHsthitAnapica drumAn / varjayed bhagnazAkhAMzca yekazAkhAnvitAMstathA // 11 // anyairadhiSThitAn vidyutpAtavAtasaritkSatAn / granthiniyuktadAnAMzca bhramarAhikRtAzrayAn // 12 // saMsRSTAnekato bhraSTAn madhubhirvalibhiTTatAn / mAMsAmethyAzanaistadvad dUpitAnapi pakSibhiH // 13 // lUtAtantvAhatAn banyasodhRSTAn gajakSatAn / cunato'tibRhatskandhAMzcidabhUtAMstathAdhvanaH // 14 // 1. tAzanikSa' kha. pAThaH / 2. 'bhi ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 vanapravezaH SoDazo'dhyAyaH / akAle puSpaphalino rogairapi ca pIDitAn / vAsabhUtAnulUkAnAM tyajedanyAnapIdRzAn // 15 // khadiro bIjakaH sAlo madhukaH zAkaziMza (pau?pe) / sarjArjunAJjanAzokAH kadaro rohiNItaruH // 16 / / vikaGkato devadAruH zrIparNIpAdapastathA / kuTumvinAmamI proktAH puSTidA jiivdaastthaa| 17 // vRkSANAM lakSyate yeSAM bhAravArisahiSNutA / te yathAyogyamanye'pi zasyante gRhaka maNi // 18 // karNikAradhavaplakSakapitthaviSamacchadAH / zirISodumbarAzvatthazelunyagrodhacampakAH // 19 // nimbAmrakovidArAMkSavyAdhighAtAzca garhitAH / gRhakarmaNi neSTAste yataste'niSTadAyinaH / / 20 // neSTAH kaNTakinaH svAduphalAH kSIradramAzca ye / / sugandhayazca ye tad dhruvaM teSu pazukSayaH // 21 // saccapramANacchAyA tu niyataM dRzyate ydaa| drumacchAyA tadA grAbA tAmANastu sa drumaH // 22 // nakSatraM lakSayeda vRkSe pUrvasyAM dizi tarikSateH / syAd bhasyAdyakSaraM yasya tatra jAtaM tamAdizet // 23 // kSemyaM taM svAmino vRkSaM jJAtvA sAdhakameva ca / agranthikoTaraM snigdhamaju sArasamanvitam / / 24 // pInaskandhaM haritpatraM vRttaM cAMbhyarca pAdapam / dvijAn santayaM ca svasti vAcyaM ca sthapatistataH // 25 // pakkApakvAmiSaistadvad bhUtabhaktaiH surAsavaiH / gandhaizca dhUpamAlyaizca baliM dadyAnizAgame / / 26 / / apakrAmantu bhUtAni yAni vRkSAzritAni hi / kalpanaM vartayiSyAmi kriyatAM vAsaparyayaH // 27 // 1. 'rAkhyA vidheyAste ca , 2. ' mRzaM sA', 3. 'vA' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre dhanyaH zivaH puSTikaraH prajAddhikaro bhava / svasti (te?ca)ndrAnilayamAH mUryarudrAnalAstathA // 28 // dizo nayastathA zailAH pAntu tvAmRSibhiH saha / jalped yo mAnuSagirA kampate vAbhimantritaH // 29 // sa tyAjyaH syAt tathA mlAnapravAlakusumazca yaH / tato bhAskaramAlokya vRkSaM kRtvA pradakSiNam / / 30 // svastivAkyena viprANAM chattA sthitvodagAnanaH / prAGmukho vA taruM chindyAcchastraiH kSaudrAditAnanaiH // 31 // zAkhinazchidyamAnasya jAyate yadyasakyutiH / kampanaM vA dhvanirvApi mRtyuH syAd gRhiNastadA // 32 // yadvA dadhimadhukSIraghRtAni sravati drmH| chidyamAnastadA vidyAda bandhavyAdhIna kuTumbinaH // 33 // atIva yasya savati zyAmaH snehAnvito rasaH / sugandhiH svalpamadhuraH kapAyaH sa prazasyate // 34 // prAcyAM zubhastaroH pAta udIcyA karmasAdhakaH / yAmyapratyaGnipAte tu zAnti kRtvA drumaM tyajet / / 35 // jJAtitaH syAt tadA bhItiryadAnyaM mardayet patan / dUraM dalati yo mU(laM?le) chinno vA dharaNIruhaH / / 36 / / kUjatyatIva vAyuzca smRtaH so'tha zubhapradaH / kharoSTayoH zRgAlAnAM darzanaM bhujagasya vA / / 37 // chede syAt karmavighnAya nigaDaiindhanAya vA / halacakrapatAkAjadhvajacchatrAdidarzanam / / 38 // zrIkSavardhamAnAdidarzanaM vA zubhamadam / utkSipyate yadicchedAt tadarddhiH syAt kuTumbinaH // 39 // sarvataH parihAniH syAcchinnazvAkSipyate yadi / ekakSe yathodiSTalakSaNotkSepadarzane // 40 // zeSAn doSavinirmukkAn pAdapAnupalakSayet / dhIrastaM kalpayet samyaganulomArjavaM tarum // 41 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanapravezaH SoDazo'dhyAyaH / chinyAca zubhabhAgAMdhadazabhAgAdhikaM kRtam / tuGgIsAdhavamadhyazca(?)sagarbho dharaNIruhaH / / 42 / / jJeyAni maNDalAnyasya tatkSaNocche?kSaNe che)dane'pica / maJjiSThAbhe vidurbhakaM kapilAbhe ca mUSakam // 43 // pItabhAsi tathA godhAM sarpa dIrghasitAyate / guDacchAye madhu bhavet kukalAsastathAruNe // 44 // gRhagodhA kapotAme gaudhero ghRtamaNDabhe / * rasAJjanAme zastrAbhe kamalotpalabhAsi ca // 45 // dhautAsiyaSTivaNe ca maNDale jalamAdizet / AkAro yasya sarpasya varNo vA saMpradRzyate // 46 // taM sarpagarbhitaM vRkSamAdizedavicArayan / taskarebhyo bhayaM kSaudre salile salilAda bhayam // 47 / / vidyAt sarpa viSAd bhIti pASANe bhayamagnitaH / ajAvigomahiSyuSTrarAsabhAdinipIDitam // 48 / / godhAgaudheramaNDUkakakalAsaizca garbhite / mUSake punaricchanti maraNaM vAstudedinaH // 49 // amunaiva vadantyanye gRhapIDAM manISiNaH / kSemeNa yadyavighnaH syAdasaGgazcAgamo yadi // 50 // vanAntare tadA kSemaM subhikSaM ca samAdizet // 50 // arghadAnavidhinA vidhAnavid dravyamAgatamihAcayed gRhii| pratyupetaMkulizAyudhadhvajaM dravyamujjvalamutAvanIpatiH // 51 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre vanapravezo nAma SoDazo'dhyAyaH / / .. 1. 'tu' ka. pAThaH ! 2. 'gArdhe', 3. 'nunI syAdyadhama(1)', 4. 'tya ' kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre atha indradhvajanirUpaNaM nAma sptdsho'dhyaayH| surANAmarthasiddhayartha vadhAya ca suragRhAm / yathA zakradhvajotthAnaM prAha brahmA tathocyate // 1 // bhagavantamathAmbhojasaMbhavaM vcsaaNptiH| provAca kathamindreNa jetavyAstridazadviSaH // 2 // so'bravIt sarvaratnAnAM dhvajaM kuruta saGgatAH / taM cAbhicArikairmantrairudvahanto'bhimantritam // 3 // sthitaM copari yantrasya samyak pakSizatAnvitam / agrato devasainyasya nayanto jeSyatha dviSaH // 4 // sahasradhAramapyekamanyaM ripukulAntakam / divyarUpamayaM prAdAda dhvajamindrAya durdharam / / 5 / / vIryapravardhanI ceSTiretadarthaM vidhIyate / karmaNAnena niHzepAJ zakraH zatrU jayediti // 6 // jayapI tamatha kSipramahajaccetasA dhvajam / yantrasthitaM sa yenAjAbamohayadarIn hariH // 7 // AdityA vasavo rudrA vizvedevAstathAzvinau / alazcakrastamAlokya marutazca vibhUSaNaH // 8 // tejo vIrya vapuzceSTAM balamapyeSa pazyatAm / / aharacchatrusainyAnAM tejasvI tarasA dhvajaH // 9 // tamabhyarya surAdhIzaH zatran valavato'pyasau / trirAtreNAjayad yuddhe kulizena balAd balI // 10 // tataH prItastamRkSe'sau vaiSNave dvAdaze tithau / trailokyarAjyaM prApyAbhyapiJcad valaniSUdanaH // 11 // sa sarvalokamabhyarcya sarvalokAbhipUjitaH / dhvajamabhyarcya tuSTAva vAkyaivatraniSUdanaH // 12 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ indradhvajanirUpaNaM nAma saptadazo'dhyAyaH / tatastamantike vIkSya dhvaja provAca vAsavaH / indradhvajAMkSayA lokAH kariSyanti tavArcanam // 13 // vIkSamANA nimittAni bhUmipAlAzca zAstrataH / tataH prabhRtyasau loke sarvalakSaNasaMbhRtaH // 14 // varapradAnAdindrasya nRpaH zakradhvajo'rcyate // durgamAyatanaM vahnizaraNaM vedikAH kRtAH // 15 // vicitrAH sthAlikApAkA bhakSapAnAni yAni ca / etAnyAyatanAt prAk syuyadvAnyAni prakalpayet // 16 // vijetuM yadi vAJchAsti durdhAna piNo raNe / tejo valaM yazazcAptuM tadain, kArayed dhvajam / / 17 // senAyAM vA pure vApi pratiSThApya purandaram / vijayArthaM mahIpAlai bhiprazamanAya ca // 18 // yathA zakradhvajotthAnavidhAnaM jgtiibhujH| kariSyanti tathA samyak kAtsnyena pratipAdyate // 19 // banAdupAhRtaM dravyamatha prAvidhinA sudhIH / pAdyAdhyAdibhirabhyacye gandhemolyairala DkRtam // 20 // dvijAn saMpUjya ca zucau deze smyksmaahitH| pUvogramuttarAgraM vA prayatnAdavatArayet // 21 // prAgudag vA purasyAtha sthapatiH karmavAnapi / kArayet saveyantrANi dhvajapUrvANi zilpibhiH // 22 // zreSThaM dvAtriMzatA hastairvizatyA yutayASTabhiH / mAnaM syAnmadhyamaM tasya caturanvitayAdhamam / / 23 / / mUlavistRtirAyAmAdagulAdha karekare / viSkambho'gre ca mUlArdhAt tatvyaMzAce vAkhileSvapi / / 24 / / dhvajamUlASTamAMzonaM vistArAt kuSyamipyate / vistArArdhena ca sthUlaM sthUlatvatriguNAyatam // 25 // ... 1. 'jAkhyayA' sva. pAThaH / 2. 'kAkSatAH', 3. rebhiH', 4. 'khi' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 samarAGgaNasUtradhAre dhvajavistAravahalaM sAGghribAhalyavistRtam / bhramapIThaM vidhAtavyaM sAdhayAmaM zubhAvaham || 26 // sammito dhvajakuSyeNa vedhaH syAd bhramapIThagaH / kuSyakoTyadhikavRttAvakSau koTiyAyatoM // / 27 // kAryAvaGgI bhramasthUlI bhramavistRtivistRtI / tadyuktavedhe tAveta (vi.dvi) stuterdviguNocchritau // 28 // dhvajAyaticaturbhAgAt pIThamatra prakalpayet / malapratiSThitaM madhye mAntayoH stambhadhAritam / / 29 // tatpastambhanIyAbhyAM dvArAbhyAmanvitaM dRDham / yAmyottarapratikSobhaM prAGmukhaM sudRDhArgalam || 30 || ketuvyAsArdhavistAraM tadairghyASTAMzakocchritam / vistArasadRzAyAmaM madhye syAd vajriNo gRham // 31 // malava pIThikAghrI ca vAhU stambhavinirgatau / zakramAtA kumAryazca dhvajavistRtivistRtAH || 32 // nimnabhAgAzca sarveSAM svavastuticaturguNAH / kAryA vA paJcaguNitAH sapta (kA?vA) mUladeza (katiH ) // 33 // kanyAnAmudayaH prokto yaH pa (STyo )STAMza strisaMguNaH / indramAtA tu sarvAbhyaH syAt tadaSTAMzato'dhikA // 34 // vedhaH svavistaraiH saptabhAge syAt kanyakodayAt / nirvedhacaturazra: syAlakaTasya samAhitaH || 35 // nirvedhAvasya cordhvAdhaH saptAMzAntaravartinI / kAryau sUcIvyadhAvanyo sUcImAnapramANataH 36 | kanyAvyAsa vibhAgena sUcI vistArato bhavet / pAdonahalA cArudArujA dRDhasaMhitA // 37 // kumArIvyAsasaMyuktA dviguNA lakaTAyatiH / etadvAhyAntaraM jJAtvA yantraM saMyojayet tataH // 38 // 1, 'ko vRttA kakSau', 2. 'tyA yA' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ indradhvaja nirUpaNaM nAma saptadazo'dhyAyaH / tayoradhastadardhena mRgAlyau sUcivistRtau / kSetrasya lekhita kArya sambandhe sUcikanyayoH // 39 // sAGghriketanamUlArdhaM lakaTe vistRtAyatI / yojayet samyag dRDhaM bAhasaMvedhayoH // 40 // paJcAnAmapi tulyaiva kanyAnAM syAt prakalpanA / kutvAnupUrvyA yantrANi sthApayedakhilAnyapi // 41 // Azvine mAsi pakSe ca dhavale pratipattithau / sthirodayairgrahaiH saumyaitrIkSite tvASTRbhe'pica // / 42 / / paurajAnapadaiH sarvavAdivadhvanitena ca / yantrANyutkSipya yaSTiM ca karmasthAnAnnayejjalam // 43 // citrapratisarAkIrNAM yaSTiM tavAjyalepitAm / cUrNaiH sarvoSadhIbhizca sthapatiH strApayet svayam // 44 // jalAzayAt samuttArtha nRNAM kalakalasvanaiH / prAgagrAM sthApayed dAruhastinyoH prAksamunnatAm // 45 // ahatepsitavAsobhirAcchAdyArcya sagAdibhiH / vikSipya ca baliM dikSu dvijAtIn svasti vAcayet // 46 // trisandhyaM pUjitAM tatra sarvaprakRtibhistataH / paJcAhaM vAsayeda yaSTiM guptAM cApadharairnaraiH // 47 // tasminnevA yantrANi sarvANyapica yaSTivat / snAtAnyAcchAditAnIndrasthAnadezaM pravezayet // 48 // mUtrite'tha dhvajasthAne yaSTeSTAMzadairdhyataH / tadarthavistRte diksthe same prAgAyate zubhe // 49 // vibhaktesa vibhAgAnAmekAzItyA tataH kramAt / vinyastAsvatha sarvAsu devatAsu yathAtatham // 50 // prAci madhye maitrapade tanmadhyAnmaruto dizi / malaM nimnapramANena pAdako nivezayet // 51 // 1, 'kSi' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam" 73
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre bhRGgamukhyapadadvandvamadhyayorvAyukoNayoH / nyasyet stambho tayoH pIThI malle ca vinivezayet / / 52 // pIThikA nirganA bAhayugmAta tatrAgrayogataH / stambhinyau royayed brAhmaM pRthakpadayugaM zrite / / 53 / / pratikSobhAviha dvau dvau baahdvitymaashrito| bAhyataH prAntapadayomaitrayovinivezayet / / 54 // prAcyAM mallAgrato jJAtvA zakrasyordhvagati kramAt / yojayed bhramaNopeto bhramapAdAvabhaGguro / / 55 / / mallAt pazcimadigbhAge varuNasyAzritAM padam / bhadrAM nivezayennimnamAnataH zakramAtaram // 56 / / syuH pajenyAntarikSadvAye(kSmA?kSmaNAM padamAzritAH / kramAnandopanandAkhyajayAkhyavijayAbhidhAH / / 57 / / vinyastAsvatha sAsu kumArIpu vibhAgazaH / yastrayaH pratikSobhA yojyA dAyAya bAhyataH / / 58 // nikSipannakhilaM dravyaM bhAvayet padadevatAH / pAmoti tattadAyAM tadrvyaM pUjAM ca tadgatAm // 59 // pIThIpRSThasamaM kanyApAryayorubhayorapi / kuryAdanusaradvandvaM kIlakaiddhamAyasaiH // 60 / / saMzrityAnusaradvandvaM pIThI copari saGgrahAt / / banIyAt kIlakailahiyantranizcalatAkRte / / 61 // yantrakarmaNi nivRtta iti zAstravidhAnataH / pravezayIta svasthAne tridazAdhipamaindrabhe // 62 // snAtasya vidhivada vastracchannasyAlepitasya ca / / zrIkhaNDAyaiH surabhibhiH kusumairarcitasya ca // 63 / / rauhiNAdimuhUrteSu triSu maitre'tha vatriNaH / pravezamabhinandanti karaNeSvaciMteSu ca / / 64 / / 1. 'daM madhyAbhyAM vAyu' va. pAThaH / 2. 'vAya', 3. 'tikramaH', 4. 'taH', 5. 'nAdayet' ka. rATaH / 6. 'khyAnAM dra' kha, pAThaH / 7. 'tAnu' ka. paatthH| 8. '3' kha, pATaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 indradhvajanirUpaNaM nAma saptadazo'dhyAyaH / sthapatirvA purodhA vA zuciH snAtaH samAhitaH / gandhamAlyArcitAn viprAMstarpayed dakSiNAdibhiH // 65 // tato maGgalaghoSeNa vAdibaninadena ca / puNyAhajayazabdestamutkSipeyuH samAhitAH // 66 // alaGkArabhRtaH paurAH prahRSTamanaso'khilAH / / nIrujo valinaH zaktAH prakRtyabhimatAca ye // 67 / / stuvIran puNyamanasaH stutibhiH mUtamAgadhAH / vanderan candinazcena severan gaNikA api / / 68 / / pravizantaM nijaM sthAnamanugacchennarAdhipaH / / surAdhipaM balAmAtyapaurajAnapadAnvitaH / / 69 / / prodyatkalakalArAvasusvarAH puruSA yadi / utkSipeyuH prahRSTA vA vaheyuvA surAdhipam / / 70 // tadA bhavati bhUpAlo jayI nandanti ca prajAH / rASTre sukhaM pure harSo bhavennazyanti catayaH / / 71 // muJcatyutthApitaH kRcchAda yadi zayyAM sa gauravAta / tadA nRpatirabhyeti mahatI vimanaskatAm / / 72 / / skhalanto duHkhitA dInA niHzvasantaH pade pade / vaicityabhAjo gaccheyurdezahAnistadA dhruvam // 73 // bhUmau yadekadezena hasitaH(?)patati dhvajaH / na subhikSaM na ca kSemo na rAjJo vijayastadA // 74 // dIrNe bhanne'tha patite kRtsne cAsmin samuddhRte / syAnnRpasyAvanicchedaH sutadhvaMso'thavA mRtiH / / 75 / / vastrAlaGkRtimAlyAnAM haraNAt patanAduta / tAdRzadravyavidhvaMsaH paurANAM bhavati dhruvam / / 76 // puraM bhavati niHzabdaM niSprabha vA pravezane / samucchye vA zakrasya tadA tannAzamRcchati / / 77 / / 1.'ca' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 samarAGgaNasUtradhAre zakraM svasthAnamAnItaM zIghraM sukhamavighnataH / prAgvat pradakSiNaM nyasyet prAgagraM zayane nije // 78 // kuryAt tatraiva nakSatre zayyAsthasyAmarezituH / bhrame kuSye ca saMyogaM yathAbhAgavikalpitam || 79 // kuSye saMyojyamAnazced dhvajo nipatati kSitau / tadA narapateH sthAnabhraMzo bhavati nizcitaH // 80 // kuSyayoge yadA zakro vAmataH parivartate / tadA syAt sthapatermRtyurbhaved bhaGgazca dakSiNe // 81 // svavedhaM pratipadyeta tadyaSTiryadi kRcchrataH / pramAdinastadA rAjJo jAyate vyasanaM mahat // 82 // niSkuSya yojitaH zakradhvajo vighaTate yadi / vizliSyati tadA sandhiH sAmantaiH saha bhUpateH // 83 // sphuTed bhajyeta vA kuSye yojyamAno'tha sarvataH / tadA bhaGge nRpavyAdhiH sphuTanAdaGganAvadhaH || 84 // avidIrNamaparyastamavyaGgamaitrilambitam / yathAvannyAsamAyAti yogaM ced vAsavadhvajaH / / 85 / / dhanabhRtyAGganApatyaiH sAmantavAnvito'nugaiH / nirAtaGko balAja vRddhimeti tadA nRpaH // 86 // yatnato rakSyamANasya zayyAsthasyaiva vajriNaH | tasyAGgAnyakhilAnyeva kuMTanyAdIni yojayet // 87 // aindraM valokaM yakSezaM sarpamAdaM digAhvayam / mayUraM cendrazIrSaM ca piTakASTakamityadaH // 88 // svapramANena kartavyaM spaSTarUpasamantritam / attoyAcAntareSveSAM sandhayo vastranirmitAH // 89 // mUlAdanvagramAyAtaiH svavaMzervida leTeTeH / yuva agri ghanairazithilairdhvajam // 90 // 1. 'kRSye' kha. pAThaH / 2 ' kuSyAyo', 3. ' mavala' ka. pAThaH / 4, 'kU' kha. pAThaH / 5. 'jA ', 6. 'sveSTa', 7. 'dAkSAzcA' ka. pAThaH / 8. ' taistaM vaM ' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ indradhvajanirUpaNaM nAma saptadazo'dhyAyaH / sAGghriNA dhvajanAhena savyaMzenAtha vistRtiH / vidheyA zakrapiTakasyocchyastu tadardhataH // 91 / / asminnaSTau dizaH kRtvA vaMzavyavahite tataH / nyasyed digIzAMzcaturastasyopari yathAdizam // 92 // paJcamAMzagate kuSyAd vatriNaH piTake kRte / / zeSANyapyaSTabhAgonAnyasmin nyasyad yathAkramam // 93 // balAkAdIni vistRtyA caraNonAni cocchritii| svavarNavanti vRttAni rAmaNIyakavanti ca / / 94 // bhaGgapAtaviparyA (so?sa)siddhayaH piTakodbhavAH / pIDArtimRtyave'tyathemekaikasya prakIrtitAH // 95 / / zuddhAntAmAtyacittAnAM balasya yazaso'pi ca / / vasumatyAzca dhAmnAM ca nRpate rASTra (ma?pa)sya ca / / 96 // ketuSaDbhAgavistArA rajavo'STau suvartitAH / vidheyAH syurvajAyAmatriguNAyatayo dRDhAH // 97 // chAditaM cha(vi?di)bhiH pUrvaM kuTanIsahitaM zubham / yatnenAsannadivase vidadhyAdamaradhvajam / / 98 / / arkendagrahatArAta veNugulmendrazIrSakam / sASTakaNThaguNaM daNDamUtrAdazAnvitaM zubham // 99 // sasasyaphalapuSpADhyaM zubhavastramalakRtam / dRDhamanvitamaSTAbhiH santatAbhizca rajjubhiH // 100 // dhvajapaTTa vidadhyAca citraM suracitaM tathA / nimittArthaM ca lokAnAM zobhAhetodhvajasya ca // 101 / / sapattanapurArAmagandharvatridazAsuram / / nikhilaM jagadAlekhyamasminnadridrumAkulam // 102 // dhvajAgre razmibhirnaddhaM (sa?su)vinyastaM ca bhUtale / vinyaset tamasammUDhamadhobhAgasamAzritam / / 103 // 1. 'vo' kha. pAThaH / 2. 'sAt ', 3. 'pUrNa kuTTinI' ka. pAThaH / - "Aho Shrut Gyanam"
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre pramodagItavAdinanaTanartakasaMyutaH / tadane jAgaraH kAryaH samastAmeva tAM nizAm // 104 // purohitastato bhAsvatyudite prayatendriyaH / agneH parigrahaM kuryAnmUlasya prAgudagdizi // 105 // kRtopalepanaM tasminnullekhAbhyukSaNaistataH / saMskRtyAstIrya darbhAzca jvAlayet tatra pAvakam // 106 // tatrAjyapAtrANyAjyaM ca gandhAMzca kusumAni ca / dravyANi vAcanIyAni samidhazca palAzajAH // 107 // sauvarNo srakvAvindrabhaktaM ca balayo'pica / ityetatsarvamAhRtya juhuyAt pAvakaM tataH // 108 // putradArapazudravyasainyayuktasya bhUpateH / vijayAvAptijanakarmantraiH zAntividhAyibhiH // 109 // susvanaH sumahArcizca snigdhazceddho'pica svayam / kAntimAn surabhirjighran hotAraM zasyate'nalaH // 110 // taptakAJcanasacchAyo lAkSAbhaH kiMzukacchaviH / pravAlavidramAzokasuragopasamadyutiH / / 111 // dhvajAnkuzagRhacchatrayapaprAkAratoraNaiH / / sadRzArciH prazasto'gnirmAGgalyairaparaistathA // 112 // snigdhaH pradakSiNazikho vidhamo vipulo'nalaH / subhikSakSemadaH prokto dIpyamAnazciraM tathA // 113 // dhUmro vivarNaH paruSaH pIto vA nIlako'thavA / vicchinno bhairavaravo vAmAvartazikho'lpakaH // 114 // mandArcidyutiyukto'sRgvasAgandhaH sphuliGgavAn / dhUmAtaH saphenazca hutabhuga na jayAvahaH // 115 // darbhANAM saMstaraM vahniomAGgAnyaparANi vA / hUyamAno dahati ceddhAnistadabhinirdizet // 116 // 1. 'ndhiH' kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ indradhvajanirUpaNaM nAma saptadazo'dhyAyaH / home votsarpayet pIThaM dahyamAno(?)yadAgninA / bhUmyekadezanAzaH syAllAbhaH syAdupakarpaNAt // // 117 // sarvato vApyagAdho yaH sa vardhayati pArthivAn / yAM dizaM yAnti ca jvAlAstasyAM vijayamAdizet // 118 / / durvarNAzuci durgandhi makSikAkhuviDambitam / AjyaM rAjyacchide prAhuhUyate yacca bhasmani // 119 // hInAdhikapramANAzca vidIrNA dhuNabhakSitAH / vAtarugNadramotthAzca samidho'rthakSayAvahAH // 120 // sagarbhAzca sapuSpAzca vicchinnaagraastRnnaanvitaaH| kuventyupadravaM dabho duSpalUnAzca ye tathA // 121 / / duSTAni pAMsukIrNAni kITajarjaritAni ca / bIjAni bIjanAzAya syurapuSTAni yAni ca // 122 // mAlyaM vigandhi amlAnaM na pItaM na sitaM ca yat / kITaiH khaNDitapItaM ca na jayAya na vRddhaye // 123 // visrAvINyuddhatAnyugrakhaNDitasphuTitAni ca / durbhikSarogakArINi prAhuH pAtrANi sarpiSaH // 124 // azucau patite ca syAnmakSikAkITadUSite / balau ca zakrabhakte ca jhunmAraH kezabhAji ca // 125 / / yathoditAnyarUpANi sarpirAdInyanukramAt / bhavanti rASTrapurayorbhayAya nikhilAnyapi / / 126 / / vitIrya gandhamAlyAdIn devatAbhyoM yathAdizam / purodhAH sthapatirvAtha prItacittaH kSiped balim // 127 // dhvajanairRtadigbhAge dvijamukhyAnupasthitAn / zIlavRttayutAn bhUrigandhamAlya: svalaGkRtAn // 128 // vRddhAn SaTkarmaniratAn suhRdo vedapAragAn / manaHpriyAna pUrNagAtrAn samarthAn sarvataH zucIn / / 129 / / 1. 'kezaizcaiva vidUSite', 2. 'lyairala' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre zuklAmbarAn darzanIyAn gauraprAyAn balAnvitAn / amuNDAjaTilAkIvA(n?)dIkSitAn vyAdhitAkRzAn // 130 // yatheSTaM dakSiNAbhistAn saMyojyASTazatena vA / sAkSataiH prItamanasaH kusumaiH svasti vAcayet // 131 // zakraM te cASTabhiH kumbhaH sudRDhaiAripUritaH / svarcitairabhiSiJceyurmUle cAMkRSTamaNDalaiH // 132 // stute|jyikmntraiH stutibhizca dvijottamaiH / rAjyamAghoSayedeterAtmanA ca mahIpatiH // 133 / / kurvIta sarvabandhAnAM mokSaM hiMsAM samutsRjet / / doSAn janapadasyApi dazAhaM vipaheta vai / / 164 // suvAsA bhUSitaH snAtaH sadAcAraprayatnavAn / dhvajocchrAyaM zucirbhUpaH savalaH pratipAlayet / / 135 / / sopavAsaH zuciH snAtaH prayato vijitendriyaH / kRtAJjalipuTazcamaM mantra sthapatirucaret / / 136 // oM namo bhagavati vAgale sarvaviTapramardani svAhA / surAsurANAM saGagrAme pravRtte svaM yathotthitaH / tathA nRpasya devendra ! jayAyottiSTha pUjitaH / / 137 / / stutveti sthapatistasya kRtvA cAnupradakSiNam / / kArayed devarAjasya dhvajadaNDasamucchrayam / / 138 / / svalaGkRtaiH sitasvacchamAlyAmbaravilepanaiH / paurairjAnapadaistadvat prayataiH paricArakaiH // 139 // sAliGgajhallarIzaGkhanandiDiNDimagomukhaiH / hRSTairanyaizca vAditrairvAdhamAnairmahAsvanaiH // 140 gAyadbhizca naTadbhizca gAyanairnaTanartakaiH / hRSTotkRSTodgatadhvAnairgajasyandanavAjibhiH // 141 // 1, 'NDAn ja', 2. 'lAn klI', 3. 'ghA', 4. 'a' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ indradhvajanirUpaNaM nAma saptadazo'dhyAyaH / taizca vAditraninadaistaizca puNyAhanisvanaiH / dRDharajjubhirAkRSTaM zravaNe dhvajamucchrayet // 142 / / yatnenotthApyamAnasya tasyocchrAyagatasya ca / nRpakSivAhanAdInAM nimittAnyavalokayet // 143 // kuTanInihitAbhogaM patAkAdarpaNojjvalam / citrapaTTasphuTATopamarkenduguNabhUpaNam // 144 // asrastamAlyAlaGkAramazINacchatramastakam / / akampitamadIrNAGgamadigbhraSTaM surezvaram / / 145 // samamUrdhvasamazliSTamanavakSatamadrutam / avilambitavibhrAntamajumArgasamudgatam / / 146 // itthaM zakradhvajotthAnaM kRtaM rAjJo jayAvaham / paurajAnapadAnAM ca kSemArogyasubhikSakRt // 147 / / yadA zakradhvajaH prAcImucchritaH pratipadyate / tadA mantrigaNakSatranRpaprAgvAsiddhidaH // 148 // bhAgneyIM kakubhaM yAte vardhante vahnijIvinaH / prArabdhakAryaniSpattirayatnAcopajAyate // 149 / / dakSiNAM dizamAyAte ketane namucidvipaH / tadA syurvezyalokasya pUjAdhAnyadhanaddheyaH // 150 // sarvAzAsaMpadaH zreSThA jAyante naiRtAzrite / na syAd garbho vRthA tadvad vadhabandhamayaM na ca // 151 / / zrite prAcetasImAzAmasmiJ zUdajayo bhavet / kSuttRSNAgnibhayaM na syAd vRSTiriSTA ca jAyate / / 152 // drumasasyaphalarddhiH syAt ketau vAyoH zrite dizam / catuSpadavivRddhizca rogocchittizca jAyate // 153 // caturNAmapi varNAnAM sampata syAta saumyadiggate / vizeSAt sA dvijendrANAM tathA sidhyanti cAdhvarAH / / 154 // 1. 'numakliSTamanavakSatamadbhutam ' sva. pAThaH / 2. 'ntaM nRpamA' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre aizImAzAM zrite dharmaparo bhavati paarthivH| vRddhirjanapadasya syAt tathA pApaNDinAmapi // 155 / / yadi kiJcid vrajet pUrva rajjvAkRSTaH zatakratuH / vijigIpornarendrasya tadA yAtrA prasidhyati // 156 // pratiSThAM labhate bhUmau bhramaM bhivA yadi vjH|| sazailakAnanAmurvI tadA jayati pArthivaH // 157 // diksarpaNe phalaM proktamityavyaGgasya vatriNaH / viparItaM tadevoktaM vyaGgasya nikhilaM punaH // 158 !! yadi svala kRtaH pUrva yojyamAnaH zatakratuH / utkSipto rajjuyantreNa stokamardhe sthito'pi vA / / 159 // zayyAyAM yadi vA bhUmAvutsaGge vA patatyasau / tadA nRpaM rAjadArAn kumAra vA vinAzayet / / 160 // utthito'otthito vApi yadi kSubhyati kampate / sthAnAntaraM brajed vApi saJcared vA kathaJcana // 161 / / vigRhyate tadA bhUpo bhrazyati sthAnato'pi vaa| bhayAjanapado vAsya calatyeva na saMzayaH // 162 // AkRSTAsu yadASTAsucchidyate kApi rajjuSu / / amAtyamaraNaM tat syAdekakAMzena nizcitam // 163 // mUlamadhyAgrabhAge vA procchrito yadi bhaijyate / paurasenApatinRpAn kramazo hantyasau tadA // 164 // chatrArkaveNugulmendrazIrSakaNThaguNA yadi / patanti bhUmAvindro vA tadA hanti mahIpatim // 165 / / nRpo vadhamavAbhoti taibhannaiH patitadhutaiH / abhagnavidhutairetaiH kSayaM vrajati sAdhanam // 166 / / kramazo hanyurAdarzavaijayantIndutArakAH / patantyo dRzcamUnAthapurodhaHstrImahIpateH // 167 // 1. 'zyate', 2. 'bhidyate', 3. 'I' 4. ' drutai' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ indrazvajanirUpaNaM nAma saptadazo'dhyAyaH / mAlyairvibhUSaNairyAnaiH zastravatraphalAzanaiH / yAnti ketucyutairetai rAjJastAnyeva saMkSayam // 168 // zIryate zakrapiTakaM kUTebhyaH zakravezma vA / yasyAM kakubhi tatrAhuhoni pUrve vipazcitaH // 169 // bhaGge mRgAlIlakaTAkSArgalAnAmanukramAt / pIDA sajAyate vezyAnRpatizreSThirakSiNAm / / 170 / / bhannA bhramAkSapAdairvA mllmaatRkumaarikaaH| rASTraM hanyunerendrasya priyAmAtRsutAn kramAt // 171 / / nirghAto'zanirulkA vA dhvane yadi patet tadA / anAdRSTibhayaM rAjJaH parAjayamathAdizet // 172 / / kurvanti makSikAH zakre madhucchavaM samucchite / yasmiMstatra dviSadrodhaM SaNmAsAcAdizet pure // 173 // makSikA vA khagA vA ced bhrameyuH pArthato hreH|| pradakSiNA bahisthAnamAsAdyAhustadA mRtim // 174 // gRdhrazyenakapotAzcellIyante zakramUrdhani / tadA kurvanti durbhikSavigrahakSitipakSayAn // 175 // yadi ketI nilIyante kurarolUkavAyasAH / . rAjJaH kramAt tadA hanyumantriputrapurodhasaH // 176 // mayUro yadi vA haMsaH samAzrayati vAsavam / samastalakSaNopetastadA syAnnRpateH sutaH // 177 // cakrI balAkA haMsI vA yadi keto nilIyate / / tadA narapati ryAmavApnotyatisundarIm // 178 / / khagaiH suvRSTirjalajaiH subhikSaM syAt kalAzibhiH / viSThAzibhizca durbhikSaM bhItiH syAt pizitAzibhiH // 179 / / yadi citrapaTanyastAH surayakSoragottamAH / vicitrAkRtibhiryuktA vAhanAyudhabhUSaNaiH // 180 // 1. 'namAsamAhustaditirA mR' (?) kha. paatthH| 2. 'stu' ka. pAThaH / - - "Aho Shrut Gyanam"
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre aSTau ca kakubho mUrtAH pravRttAzcApsarogaNAH / sagrahAstArakA meghAH sphItA nadyastathAbdhayaH // 181 // vApyaH paGkeruhacchannA haMsavanti sarAMsi ca / phalapuSpAvataMsAni vanAnyupavanAni ca // 182 / / devatAyatanA(nyAdyanyaTTa)gopurANi purANi ca / bhavanAnyatizubhrANi zayanAsanavanti ca / / 183 // prahRSTAH pArthivA bhRtyA blvaahnshaalinH| paurA jAnapadA lokAH krIDAbhAjaH kumArakAH / / 184 // catvAro muditA varNA naTanartakazilpinaH / sagobajalatAgulmadrumauSadhibhRto nagAH // 185 // mRgapakSigaNAH zastA maGgalAnyakhilAni ca / vicitrApAnavasudhAH phalabhakSAzca pakSiNaH / / 186 / / yathAnivezaM zobhante tadA deze pure'pi ca / kSemArogyasubhikSANi jayaM rAjJazca nirdizet // 187 // eteSAM kuTTane pAte chede nAze'thavA hatau / ploSe vApyazubhaM vAcyaM yathAyoni yathAdizam / 188 / / sthite vA patite vApi citrapaTTe bhuvastale / upaplavo narendrasya bhavejanapadasya ca // 189 // rAjate yadyalaGkAraH sakalo yAvadutsavam / anasto'viplutazcorvI tadA kRtsnA jayennRpaH // 190 // naTanartakasaGgreSu pranRtyatsu paThatsu ca / zubhe zudhaM samAdezyamitarasminnazobhanam // 191 / / ye vargAH sampadRSyanti maGgalyA gajavAjinaH / suveSaceSTAlaGkArAH zubhaM teSvAdized dhruvam // 192 // amaDailaiSiNo ye syurvikRtA dInacetasaH / puruSA yoSito vApi nirdizet teSu vaizasam // 193 // 1. 'rAjye vini', 2. 'svapi ' ka. pAThaH / 3. 'GgalyaiSi' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ indradhvaja nirUpaNaM nAma saptadazo'dhyAyaH / prabhinnakaraTA nAgA bRhantastoyadA iva / adInAtha svatantrAca nRpatervijayAvahAH / / 194 / / AlikhantaH khuraiH kSoNIM dakSiNairhaSTacetasaH / heSamANA hayAcApi zaMsanti nRpaterjayam // 195 // sataDidgarjitAmbhodA dRSTijjAyate tadA / mahIpaterjayaM vidyAt subhikSaM kSemameva ca / / 196 // athArdharAtre samprApte rohiNyAM dazame'hani / zakrasya pAtamicchanti munayaH prativatsaram // 197 // tataH samAje nirvRte zaka ketau pratiSThite / gandhatoyaiva puSpaizca vidadhItAmbusevanam / / 198 // ameyairvakhaNDairvA bhasmakezAsthikardamaiH / yadA krIDanti manujA durbhikSaM jAyate tadA // 199 // vimAH prAcyAM vila(mpe ? mbe ) yuH patantaM vAsavadhvajam | subhikSaM kSemamArogyamanyathA syAd viparyayaH || 200 / / aSTAGgako dhvajA yo vizeSaH so'tha kathyate / pure brahmapurAt prAyAmindrasthAnaM vidhIyate // 201 / / mAtrAzayena hastena pramANaM tasya kIrtitam / catuHSaSTisamAyAmaM caturazraM samantataH // 202 // ekAzItipadenaiva bhajet kSetra vibhAgataH / kSetrasyArthena kurvIta dhvajAyAmaM pramANataH // 203 // 85 tato vRddhirvidhAtavyA haste haste'GgulaM budhaiH / ardhAgulaM vA vRddhiH syAd dhvajasyendrasya kutracit // 204 // tAvad vRddhirvidhAtavyA yAvat kSetrasamo'GgulaiH / tataH pramANamAdyaM yat tat punarviniyojayet // 205 // pramANamaGgulaiH ketoH syAccatvAriMzatA mitam / tasya saMvatsare vRddhiH kartavyA dvyaGgulairbudhaiH // / 206 / / 1. 'zata ', 2. 'mbusecanam ' kha. pAThaH / 3. 'prAktervila' kha' prAcyAM bilupe ' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 samarAGgaNasUtradhAre brahmasthAne ca kurvIta brahmAvarttaM vicakSaNaH / brahmaNo'nantaraM prAcyAM bhaved daivatamaryamA // 207 // na yantrasya pAdau staH samucchrAyeNa SaTepa (mau dau ) / tasyaiva pazcime bhAge mitro bhavati devatA // 208 // tataH prabhRti yantrasya + + vedho nato bhavet / pUrvAparaM ca nimnaM syAdeSa yantravidhiH smRtaH // 209 // yantrasya pazcime bhAge varuNo daivataM bhavet / varuNasya padAnte ca vaMzasthe dve kumArike / / 210 / / khAnile(?)caturo hastAn dazahastocchrite ca te / rudrasthAne ca kartavyA kumArI supratiSThitA / / 211 // somayoge caturthI syAdApabhAge ca paJcamI / SaSThI ca saviturbhAge yamabhAge ca saptamI // 212 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre indradhvaja nirUpaNaM nAma saptadazo'dhyAyaH // atha nagarAdisaMjJA nAmASTAdazo'dhyAyaH / nagaraM mandiraM durgaM puSkaraM sAmparAyikam / nivAsaH sadanaM sadma kSayaH kSitilayastathA // 1 // yatrAste nagare rAjA rAjadhAnIM tu tAM viduH / zAkhAnagarasaMjJAni tato'nyAni macakSate // 2 // zAkhAnagaramevAhuH karvaTaM nagaropamam / UnaM karvaTameveha guNairniMgama ucyate // 3 // grAmaH syAnnigamAdUno grAmakailpo gRhastvasau / gokulAvAsamicchanti goSThamalpaM tu goSThakam // 4 // 1. 'Tya ', 2. ' ndrasaMpadAdhyA ', 3. kalpagraha ' kha. pAThaH / 6 "Aho Shrut Gyanam"
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagarAdisaMjJA nAmASTAdazo'dhyAyaH / upasthAnaM bhaved rAjJAM yatra tat pattanaM viduH| bahusphItavaNigyuktaM taduktaM puTabhedanam // 5 // vidhAya kuTikA yatra patrazAkhAtRNopalaiH / pulindAH kurvate vAsaM pallI svalpA tu pallikA // 6 // nagaraM varjayitvAnyat sarva janapadaH smRtH| nagareNa samaM kRtsnaM rASTraM dezo'tha maNDalam // 7 // . AvAsaH sadanaM sama niketo mandiraM matam / saMsthAnaM nidhanaM dhiSNyaM bhavanaM vasatiH kSayaH // 8 // agAraM saMzrayo nIDaM gehaM zaraNamAlayaH / nilayo layanaM vezma gRhamokaH pratizrayaH // 9 // gRhasyoparibhUmiryA hayaM tat parikIrtitam / tasyArohaNamArgo yaH sopAnaM tat pracakSate // 10 // kASThakairyatra racitaM sthUNayoradhirohaNam / sA niHzreNiriti proktA sopAnairvipulaiH padaiH // 11 // smRtaH kASThaviTako'sau yat kASTaiH saMvRtaM gRham / sudhAliptatalaM harmya saudhaM syAt kuTimaM ca tat // 12 // varSAbhayena yA channA taalshaukdlaadibhiH| smRtAbhiguptirantasthA sarvopari gRhasya sA // 13 // vAtAyanaM tu bhittInAmavalokanamucyate / laghuvAtayano yaH syAdavalokanakaM hi tat // 14 // haya'sya madhye yacchidraM sa uloka iti smRtaH / hamyemAkArakaH sa syAt kaNThA hamyetalasya yA // 15 // vitardikASTamAlA syAt sarvatazchedamUlagA / tatstambheSu mRgA ye tu te syurIhAmRgA iti // 16 // niyuho haHdezAd yaH kASThAnAmupanirgamaH / valIkamiti vijJeyaM kASThaM chedA vinirgatam // 17 // 1. 'dakam ', 2 'ko', 3. 'zAlada' ka. pAThaH / 4. 'hAryaH prA' kha, pAThaH 5. 'Tho', 6. 'yaH', 7. 'zchada', 8. 'zAprakA' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 samarAGgaNasUtradhAre channaizcaturbhiH pAdhairyat taccatuzzAlamucyate / tribhistrizAlaM tat prAhubhyAM tat syAd dvizAlakam // 18 // ekazAlakamekenacchannena gRhamucyate / gRhamekaM tu yacchannaM sarva zAleti sA smRtA // 19 // zAlAnAM yata punamadhyaM vApI puSkariNI ca saa| saMchannA (cAsA)pi yasya syAt tad garbhagRhamucyate // 20 // gRhe mahAjanasthAnaM trikuDyaM yat prakalpitam / upasthAnaM tadatAhuH syAcopasthAnakaM laghu // 21 // prAsAdastu sa eva syAdalpA prAsAdikA smRtA / dIrghaprAsAdikA yAsau valabhItyabhidhIyate // 22 // zAlAgre valabhI yA syAdalindeti vadanti tAm / zAlA vinA tu valabhI valabheti nigadyate // 23 // alpAlpAstu catuSkuDyA ye te'pavarakA matAH / / gRhe cAbhyantarrasthAnaM zuddhAnta iti kIrtyate // 24 // pratolI tAM vidulokaH suragAmiva yAM vaset / / sA kakSetyuditA tajjJairyadavasthAntaraM gRhe // 25 // yadupasthAnakaM nAma ye cApavarakAstathA / te koSThakA yA tu kaNThA kuDyaM bhittizcayazca sA // 26 // bhektazAlA bhaved yA tu tanmahAnasamucyate / yacchannaM dvAradeze tu tamAhudvArakoSThakam // 27 // pravezanamiti prAhuranirgamanaM tathA / jalanirgamanasthAnaM vijJeyamudakabhramaH // 28 // bhavanasyAGgaNaM yattu tadAhubhevanAjiram / / vanAjiraM vanamahI tvAzramAjiramAzrame // 29 // uttarodumbarasyAdhaH zliSTI madhye ca kuMDyayoH / tajjJAstAM dehalItyAhuH kapATAzrayameva ca / / 30 // 1. 'chi', 2. 'sarvazA' ka. pAThaH / 3. 'bhyeti vidhIyate ' kha, pATa: / 4. 2', 5. 'muktizA' ka. pAThaH / 6. 'ya uda', 7. piNDayoH' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagarAdisaMjJA nAmASTAdazo'dhyAyaH / kapATaM dvArapakSaH syAt kapATapuTameva ca / pakSaH pidhAno varaNo dvArasaMcaraNaM tathA // 31 // kapATaM saMpuTaste dve (?) kapATayugalaM ca tat / kalikA dvAravandhArthA yA syAt tAmargalAM viduH // 32 // sA syAdargalanucIti yadinI pramAgataH / purANAM lA tu parivaH sAliko ganavAraNam / / 33 // chidragavAkSapratimazchidritaM sarvatastu yat / phalakaM tad gavAkSaH sthAjAlamityapi kathyate / / 64 // haHdvAre gRhadvAre tathA hAvalokane / prAkArAntarapRSThe tu yA ca prAsAdikA bhavet // 35 // pArzvayorubhayoreSAM phalakadvayamucchritam / upayupari saMkSiptamadhacandraddhayAkRti / / 36 // Anane dve yathA cAsmina siSTerayamahAdharaiH / tayorupari sandhau ca tArakAkRti maNDalam // 37 // tat toraNamiti proktaM yacca tena pariSkRtam / suvarNatoraNaM ca syAnmaNitAraNameva ca // 38 // puSpatoraNamapyetat kriyate puSpakAdibhiH / toraNAna ThakArI yaH siMhaRNaH sa ucyate / / 39 / / nAmnA saMyamanAnIti gRhsnycrbhuumyH| gRhasya pAva yadyasmistat tatsaMyamanaM viduH // 40 // bhittebadvAtha dArUNAM taraGgAyavadAnatam / marAlapAlI sA hayA(ta) praNAlI nigamo'mbhasaH // 41 // sa ca grAkAra ityuktaH kaNThaH syAdaGgaNasya yH| dvArasya tu samIpaM yat prahAraM tadihocyate // 42 // 1. 'nAvaraNe drA ka. paatthH| 2. kazyate', 3. 'vA' kha. paatthH| 4. 'yAvana', 5 'dAnanam ' ka. pATaH / 6. 'bhittisAmAnyaM bAhyaM parigaro mataH / vistIrNamucchritA yalI / (1)kha, pATha | saca samIpa yat kA. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 samarAGgaNasUtradhAre yaSTikacitaM mULe dvArasya bhavati sthalam | dIrgha vA tadAsthalakamiSyate // 43 // sUtrabhUmi ramedhyeti varcasko'vaskarastathA / gRhAca bhittisAmAnyaM vAdyaM parisaro mataH // 44 // vistIrNamucchritaM yat syAd vezma so udAhRtaH / saMkSiptametadevoktaM tajjJairaTTAlakAkhyayA || 45 // tadevAtyantasaMkSiptamaTTAlIti nigadyate / ? alI yA tu nAtyucA tAmatrATTAlikAM viduH // 46 // ekanADIgatacchidraiH kATanA: parizritam / rs agoNAlIta pRSThe dhAvati // 47 // stambhazIrSakarUpANi kASThamUlAzritAni ca / suSirANi prayatnena kASThanADImukhAntaraiH (1) // 48 // rUpANAmatha teSAM tu stananAsAmukhAkSibhiH / nAnAsthAnasthitAnAM ca nRpavAnaradaMSTriNAm // 49 // kRtasUkSmAntaracchadaiH pravarSati samantataH / taddhArAgRhamityuktaM dhArAgArAdinAmabhRt // 50 // kAMsyailohestathA parairnirmRSTAdarza nirmalaH / nicitA yasya bhittiH syAt tad darpaNagRhaM viduH // 51 // pakSadvAraM tadatrAhuryanmahAdvArato'param / yat prAkArAzritaM dvAraM pure tad gopuraM viduH // 52 // nirgatAzracchritAcaiva prAkArasyAntarAntarA / upakA (lyA?) iti proktAH kSamAzrAhAlakA matAH // 53 // cayaprAkArazAlAH syuH purIsaMvaraNAbhidhAH / mAkArAdanupAlAstu mAkAra upaniSkalA : (1) // 54 // krIDAgRhaM yadArAme tadudyAnaM pracakSate / nIre'mbhaso jalodyAnaM jalavezmAmbumadhyagam // 55 // 1. ' mautrabhUmirame zrAnto va ', 2. 'skRtam' kha. pAThaH / 3. 'bhiH 'ka. pAThaH / 4. 'bAvapi ', 5. 'jaguH' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHzAlavidhAnaM nAmaikonaviMzo'dhyAmaH / krIDAgRhaM yadatroktaM krIDAgAraM taducyate / vihArabhUmirAkrIDabhUmirityabhidhIyate / / 56 // devadhiSNyaM surasthAnaM caityamarcAgRhaM ca tat / / devatAyatanaM prAhurvibudhAgAramityapi // 57 // channaM bhaved yattu mahAjanasya sthAnaM sabhA sA kathitA ca zAlA / gavAM punarmandiramatra goSThamAcakSate vAstunivezavijJAH // 58 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAne ___ nagarakaTagrAmagRhAyananasaMjJA nAmASTAdazo'dhyAyaH / / yaH // atha catuHzAlavidhAnaM nAmaikonaviMzo'dhyAyaH / bemo nRpacamUnAthavarNinAM bhavanAnyatha / prazastAnyaprazastAni kRtsnAnyapi yathAkramam // 1 // vezmanAmekazAlAnAM zetamazAdhikaM smRtam / dvApazcAzad dvizAlAnAM trizAlAnAM dvisaptatiH // 2 // : catuHzAlAni vezmAni yAni teSAM zatadvayam / paJcAzaJcAdhikA SabhirvijJAtavyA manISibhiH // 3 // sahasraM paJcazAlAnAM syAt tathA paJcaviMzatiH / SaTzAlAnAM SaNNavatiH syAt sahasracatuSTayam // 4 // aSTAne tvekazAlasya bhedAH paJcAzadIritAH / dvizAlAnAM tu sarveSAM prabhedAH zanapaJcakam // 5 // zataM zataM ca pratyekaM trizAlAnAmudAhRtam / dvicatvAriMzadadhikaM catuHzAlezatASTakam // 6 // dvinavatyuttarANyevaM zatAni daza sapta ca / poDazaiva sahasrANi poDazonA catuHzatI // 7 // 1. 'tu' kha. pAThaH / 2. 'proktamaSTAdhikaM zatam ' ka. paatthH| 3. 'lA' kha, paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre vezmAni saptazAlAni bhavanti parisaGkhyayA / paJcaSaSTisahasrANi tathA paJcazatAni ca // 8 // gRhANAmaSTazAlAnAM partizadaparA bhavet / lakSadvayaM sahasrANi dvipaSTiH zatameva ca // 9 // gRhANAM navazAlAnAM catvAriMzacaturyutA / dazalakSasahasrANi catvAriMzat tathASTa ca / / 10 / / zatAni dazazAlAnAM paJca paTsaptatistathA / gRhadvitayayogena saMyuktAkhyAni viMzatiH // 11 // gRhadvitayayogena dvAtriMzadiha vezmanAm / / dazapaJca tathAnyAni bhavanti halakAnyapi // 12 // gRhamAlAtha saTTo gRhanAbhigRhAGgaNam / udbhinnaM bhinna kakSaM ca nilInaM pratipAditam / / 13 // anyAni cASTabhedAni bhavantyuttamavarNinAm / lakSaNaM nAma saMsthAnaM caiteSAM pratipAdyate / / 14 // varNinAM syAccatuHzAlaM mitaM dvAtriMzatA karaiH / senApatezcatuHSaSTistadvadeva purodhasaH !! 15 // zreSThamaSTazataM rAjJAmetAni tuM yathAkramam / catuHSaDaSTahAnyA syuH paJcamaM ca pRthak pRthaka // 16 // vizodhayeta kanIyobhimathyamAni yathAkramam / narendrapuruSANAM syurvezmAnyetAni vRddhaye // 17 // gRhANi zodhayeta prAgvajjyAyAMsyapi ca madhyamaH / bhavantyetAni bhUpAnAM ratikozapratizrayAH / / 18 // dazAMzayukto vistArAdAyAmo tripravezmanAm / aSTaSaTcaturaMzADhyaH kSatrAditrayavezmanAm / / 19 // yo vistAraH sa eva syAdAthAmo'smin yathAkramam / vidazUdrayoH syAdAdhikyaM madhye jyeSThe ca samani / / 20 // 1. 'ca' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHzAlavidhAnaM nAmaikonaviMzo'dhyAyaH / karNamUtrAda bahiH stammAna nyaseta sarvAn prayatnataH / dhAmnAM SoDazahastAnAM pazcAnAM caturuttarA // 21 // vRddhiH zAlAstu teSAM syuzcaturaMzena vistRtAH / zAlAvyAsArdhatolindaH sarveSAmapi vezmanAm // 22 // tasyAH SoDazahaste syAt pazcamAMzadvayena vaa| . saptamAMzatrayeNa syAd dvayoraparavezmanoH // 23 // antyayorhastayoH sa syAccaturbhirnavamAMzakaiH / paJcabhiH padAbhirebhizca sAdhaiH sAdhrinagaiH karaiH // 24 // dairdhya syAd dazabhiH sArdheH zAlAyAH SoDazAdiSu / nivezadazamAMzo yaH sa yutaH saptabhiH karaiH // 25 / / zAlAyA vistaraH proktaH zreSThAnAmiha vezmanAm / alindamAnaM prAgeva proktaM nikhilavezmanAm // 26 // yacchAlAlindayoH zepaM bhaved garbhagRhaM hi tata / mUpAvacchinnamicchanti zAlAdezya vipathitaH // 27 // zAlAvyAsapramANA syAt sarvepAmavakosimA / / dizAsu bhavane zAlA vidizAkarNasAmayaH(1) // 28 // karNazAlA (ta?tu) thA proktA sA ca jJeyAvakomimA / alindazAlayormadhye yA sthAnmapati sA smRtA / / 21 // * pUrvadvAraM niyamyAdAvAdimUSA taduttarA / mUSA bhadrA iti mAhustatsaMkhyAmavadhArayet ! // 30 // yAvansUpaM bhaved vezma tAvad bhadraM taducyate / / bhadrAbhadra zaRdiksthe somyAsomye yamAzrite // 31 // zAntAzAnte pratIcIsthe saumyadiksthe zivAzive / alindA iti ke pyAhumUpA ityapare viduH / / 32 / / 1. 'syAM' ka. pAThaH / 2. 'sADami' va. paattH| 3. vicchi', 4. 'mA'. 5. 'bhUkheti', 6. 'khA' k.paattH| 7. sava. paatthH|| * 'pUrvadAramiyaM yAvadAdimUSA' iti pAThaH syAt / "Aho Shrut Gyanam"
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre bhadrA iti jaguH kecidanye parisarA iti / ekadvitricatuHpaJcapadasaptA(ToTa)krameNa yAH // 33 // mUpAstAsAM pravahaNAMsaMjJAH syurvezmanAmiha / tAsAmAdyAH prazastAH syuraprazastAstataH parAH // 34 // nAmato guNasazcaiva zubhAzubhaphalodayAt / aSTAvAdI gurUn nyasyet tatazcAyagurorathaH // 35 // laghu nyasyet tataH zeSAna vidadhIta yathopari / gurubhiH pUrayedAdi yAvat myurlaghavo'khilAH // 36 // $ Adyapaktau guruzcaiko laghuzcaiko yathAkramam / ataH paraM tu dviguNAH pratipati bhavantyamI / / 17 // mUpAbhedAzcatuHzale padapazcAnacchatadvayam / alindavIthIpagrIvaniyUhakagavAkSakaH // 38 // tamanabhadravinyAsaracanAbhiranekadhA / aparasparasaMvAdhAt saMvatairvitairapi // 39 // gRhabhedAH pramuyante yeSAM saMkhyA na vidyate / yatsaMbaMddhacatuzzAlamamUpAlindakaM hi tat / / 40 // ekamadrAdigehAnAM brUmo nAmAnyataH param / yAnyekaladhulakSANi prastAre tAni tadvidaH / / 41 / / kathayantyekabhadrANi kramasaMkhyAvibhAgataH / prAgAyataM prAgvilagnaM jayaM saMyamanapriyam // 42 // pratIcyaM prAsavinyAsaM subhadraM kalahottaram / aSTau tAnyekabhadrANi dvibhadrANyabhidadhmahe / / 43 / / 1. 'gAH saM', 2. 'yaH' ka. pAThaH / 3. adhdhAdau' kha. pAThaH / 5. 'baddhaM ca ' ka. pATaH / Adyapatau prathamAyAmAvalau eko guruH, tasyAdhastAdaparo laghuH kartavyaH / evaM yathAkrama prastArasa pAkamitvAlimvet / tadyathA ---- caturguruprastAre SoDaza gurulaghavaH / tatastadagrato drau gurU dvau lapU iti ekaikasyAyo nyaset / tadaato'pi catvAro guravazcatvAro lapavaH / to'pi aSTau guravaH aSTau lavatraH / evaM pratipakti dviguNAna guruladhUna nya. setU / bhayamaparaH prstaarH|' iti vippaNamasti / ------ - - - - .. --- "Aho Shrut.Gyanam"
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHzAlavidhAnaM nAmaikomanizo'dhyAyaH / pUrvottarottaraM pUrvAd bhadrAdiha vidhAnataH / syAtAM prAgmelakAdyadvat pUrvAdyA dakSiNA pare(?) // 44 // IraM sunIthamAgneyaM dvIpamApyaM susaMyamam / arthacamaibhaM vyAkozaM nairRtaM dRSamaM vinam // 45 // kAvyaM vipAsamAnIraM kAntaM saubhaM vipazcimam / gavayaM zrIvahaM zliSTaM gaNaM bhImamayogamam / / 46 // varta calaM saThaM krAntamityaSTAviMzako gaNaH / dvibhadrANAM samAkhyAtakhibhadrANAmataH param // 47 / / aindra vilomamAyAma vadhamekAkSamaMntikam / prakAzaM petramAyastaM bhadraM prAntaM prasAdhakam // 48 // kSemaM vighAtamAyAtaM kAntaM citraM dvimandiram / sudakSiNaM bhayaM zliSTaM pramodaM vyAyataM viyat // 49 // ApyaM sunAgaM nAgendramIritaM zobhanaM dhanam / zastottaraM karpha karNa kruSTaM kAntaM kramAgatam / / 50 / / dvizastaM dvibhayaM proktaM cakraM malayamAyatam / vanaM bhAraM sugArAkhyamAgAraM vIrameva ca // 51 // vyAyAmamAyutaM tadvad vyAhRtaM ca tataH param / durgama kSobhesaMjJaM ca kRtrimaM kSobhaNaM tathA / / 52 / / cArurucyAbhidhAnaM ca dhruSaM kathamiti kramAt / padapaJcAzat tribhadrANi caturbhadrAdhyataH param / / 53 // kRtamarcAyanaM pauSNamudgataM mizramutsukam / vinnaM vipakSamAhUtaM rUcaka badhenaM pRthu // 54 // * kalaha chalamAyAsyaM trinAbhaM svastikaM sthiram // 55 // 1. 'prAkSelikA' kha. pAThaH / 2. 'tamA' ka. pAThaH / 3. 'dIyaM vApyasu', 4. 'kavyaM vikAzamA', 5 'tam', 6. 'mAntakam kha. pAThaH / 7. 'kSema', 8. 'mayaM', 9. 'masaM', 18. 'thuk ' ka, pAThaH / / 1. 'cala' kha. pATha: 1 kyamANa lakSaNazloka tu kalabhamiti pazyate / "Aho Shrut Gyanam"
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAra zaralaM dviguNaM nAdhaM citraM bhrAntaM vidhAraNam / sAdhAraNaM nataM vyaMzabhRpaM roga vizeSaNam / / 56 // pratIcyaM trisamaM svaraM supratIkaM nalaM kSayam / / vyAptamAkrIDanaM vyarthamIzAnaM sukhamavyayam // 7 // magadhaM kSipramAgastyameko dviti lihaH / / pake vilomamuddaNDaM muNDaM mAtaGgamAkhilam // 58 / / kharca pinAkamudhantaM viziravaM prasabhaM rajam / (cururuca)kaM (sase)phalaM yAmaM vardhanaM dhAvanaM saham / / 59 // cayaM sevyaM kalaM tINaM caturbhadrANi spttiH|| paJcabhadrANyathocyante paTapaJcAzadanukramAt // 60 // kAnalaM lolupaM jihma prahAla sAlika jinam / sujayaM vijayaM yAvaM jasA japaM tapam / / 61 // jamaM varaM caraM dhairaM vizipa bhuprabhaM prabham / pratIkSaM kSamiNaM yuktaM zAntaM taM vinodanam // 62 / / sandohaM vipradohaM ca vidrutaM satataM tatam / vyAkulaM lInamAlInaM vicitraM lambanaM kharam / / 63 / / zekharaM vibudhaM caitraM vyAsaktaM saMpadaM padam / trizikhaM caturaM prAtaM susthitaM duHsthitaM sthitam / / 64 // cakraM cakraM laghaM lAbhaM saMparka mUlamavyayam / aSTAviMzatiranyAni paDbhadrANi nibodhata // 6 // kinnaraM kaustubhaM hayaM dhArmika niSacaM vasu / sArIkaM vAmanaM gauramasthira RSiNaM khalam // 66 / / pivara volizaM dhAma triyudha mandiraM bhavan / azokaM bhAsvaraM caupaM lAtavyaM susvanaM bhavam / / 67 // 1. 'kSi' ka. paattH| 2. 'na' sa. paatthH| 3. 'niSidhaM : ka. pAThaH / 4. 'kharam', 5. 'vAsa' kha. Piz: lakSaNe tu vizoSaNamiti ptthyo| ma. pustake'rthamidaM lumam / + kha, pustakahapalakSaNapATharItyA tu viropamiti paavym| "Aho Shrut Gyanam"
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHzAlavidhAnaM nAmaikonaviMzo'dhyAyaH / vAji netraM bhramaM ghoSaM saptabhadrANyataH param / bhANDIraM *vaisaMhaM prasthaM pratAnaM vAsulaM kaTam || 68 // lakSmIvAsaM sugandhAntamaSTadhaitAni nAmataH / anyacca sarvatobhadramekaM bhadrAbhiraSTabhiH / / 69 / / saMprakalpyaM catuHzAlaM brUmacaiSAM zubhAzubham / pradakSiNA zubhA mUSA viparItA viparyaye // 70 // samavAye yathA bhUyo jAnIyAt sAdhvasAdhu ca / tathASTAve bhadrANi saptabhadrANi ca kramAt // 71 // dvibhadrANyabhiryuktA padmadrANi ca viMzatiH / SaTpaJcAzat tribhadrANi paJcabhadrANi connayet // 72 // saptatizca caturbhadrANyekaM bhadrAbhiraSTabhiH / evaM zatadvayaM piNDaH SaTpaJcAzacca vezmanAm // 73 // bhadraiH pUrvavidhAnena catuHzAlAkriyAdiSu / mUpA syAt kuDyasteSu caturazAleSu vezmasu // 74 // anuvaMzAzrite mRSe svastike tatparAGmukhe / mukhAyate ca purato dve syAtAmavakozime / / 75 / nodaGmukhaH sa kartavyaH kAryaH prArajIva saMyutaH ( 2 ) / vardhamAne tathA kA(?ryo) yathA prAragrIvasaMyutaH // 76 // vardhamAne tathA kArya dvAramUpe mukhAyate / mUSAyA dakSiNe syAtAM dIrghavAme'vakosime // 77 // nandyAvarta sarvA nandyAvartA bhavanti tAH / dve (starum ) Se rucake syAtAmAyate tvavakosime // 78 // sarvadvAravahA mUSAH sarvatobhadravezmani / AdiSA bhavedekA gRhaM prAgAyataM hi tat // 79 // dvitIyayA prAvilagnamekayA tadanantaram / pradakSiNena vezmAni jayAdInyekayaikayA // 80 // 1. 'sarbha ka. pAThaH * lakSaNAnusArAd vaisanamiti pAThyam / "Aho Shrut Gyanam" 90
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre mUSayA syuH kramAdevaM kathyante tatphalAnyatha / dhanamarthavinAzazca jayazcaivAzubhaM sadA / / 81 // prItirudvegakalyANakalahAzcApyanukramAt / yatra pUrve ubhe mUSe tadIraM parikIrtitam // 82 // yatra pUrvA tRtIyA ca tat / sunItaM gRhaM viduH| Agneye dvitRtIye sto dvIpe cAdyacaturthake // 83 / / dvicaturyoM tathAcApye tricaturyo susaMyame / ardhaceM tvAdyapaJcamyau dvitIyabhe sapaJcamI / / 84 // vyAkoze ca tripaJcamyau naiRte dvizarAbhidhe / vRSabhe prathamASaSThayau dviSaSThyau ca tathA vine // 85 // kAvye tRtIyA paSThI ca vipAse'bdhirasAbhidhe / AnIre paJcamISaSThayo sAyA kAnte ca saptamI // 86 // saubhe dvitIyAsaptamyo trisaptamyo vipazcime / gavaye saptamIturye zrIvahe paJcasaptamI / / 87 / / sapaSThI saptamI zliSTe gaNe pUrvASTamI tathA / bhIme'STamI dvitIyA ca vyaSTamyau cApyayogame // 88 // varte caturthI SaSThI ca paJcamI cASTamI cle| SaSThayaSTamyau zaThe krAnte saptamI cASTamIti ca // 89 // ityaSTAviMzatiH proktA dvibhadrANAmihaukasAm / atha mastribhadrANi tatraindraM puSTivardhanam // 90 // syAd yAmyapazcimadvAramAdhamUpAtrayAnvitam / AdyA dvitIyA tuyo ca yasya dvAraM vipazcimam // 91 // vilomaM nAma tad vezma zUdrANAM puSTivardhanam / AyA tRtIyA tuyo syAdAyAma sarvatomukhe // 92 // vadhe dvitricaturthyaH syuriM ca syAdudagdizi / yatra sAdye dvipaJcamyAvekAkSaM tadudAhRtam // 93 // 1. 'zobhe' ka. paatthH| 2. 'te' kha. pAThaH / + lakSyAnusArAt tu sunIthamiti pAdhyam / "Aho Shrut Gyanam"
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHzAlavidhAnaM nAmaikonaviMzo'dhyAyaH / sAye yatra dvipaJcamyau tat proktaM gRhamantikam / yatra syurdvitripaJcamyaH prakAzaM sarvadRddhikRt // 94 // pUrvA caturthIpaJcamyau yatra tat paitramucyate / paJcamI dvicatuthyau~ ca yatrAyastaM tadIritam / / 95 // tricatuHpaJcamIyuktaM bhadramAhurmanISiNaH / AdyA dvitIyA SaSThI ca yatra tat prAntazabditam / / 96 // AdyA tRtIyA SaSThI ca syAt prasAdhakavezmani / tad bhavet sarvatodvAraM tathA sarvArthasAdhakam / / 97 / / dvitIyA ca tRtIyA ca SaSThI ca kSamanAmani / tasya pratyagdizi dvAraM zUdravargasya ceSTadam // 98 // SaSThI caturthI cAdyA ca syurvidhAtAkhyavezmani / SaSThI dviturye yasmiMstadAyAtaM dakSiNAmukham // 99 / / SaTcatustriyutaM kAntaM tat syAt sarvArthasAdhakam / SaTpaJcAdhAnvitaM citraM tacca syAd yAmyadiGmukham / / 100 // dvitIyApaJcamISaSThayo yasmin syustad dvimandiram / yatra tripaJcamISaSThyastad vadanti sudakSiNam / / 101 // caturthIpaJcamISaSThyo bhaye syustanna vRddhikRta / / pUrvAdvitIyAsaptamyo yatra tacchriSTasaMjJitam // 102 // yAmyAsyamidamicchanti zubhaM sarvArthadaM nRNAm / sAye tRtIyAsaptamyau pramode parikIrtite // 103 // yatra syuvitrisaptamyastad vezma vyAyataM smRtam / / yatrAdyA ca caturthI ca saptamyapi ca tad viyat / / 104 / / dvicatuHsaptamImUSamApyaM syAd dakSiNAmukham / tricatussaptamIbhistu sunAgaM vezma kIrtyate // 105 // tacca yAmyAparamukhaM dhanadhAnyasukhapradam / saptamI paJcamI pUrvo mUSA nAgendrasaMjJite / / 106 // 1. 'tRtI', 2. 've', 3. 'dyocchritaM' kha. pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 samarAGgaNasUtradhAre bhUSA dvipaJcasaptamyo yAmyaM ca mukhamIrite / tripaJcasaptamIbhUSAzobhitaM zobhanaM bhavet // 107 // caturthI paJcamI yatra saptamyapi ca tad ghanam / pUrvA SaSThI saptamI ca smRtA zastottare gRhe // 108 // dvitIyAsaptamISaSThayo yasmiMstat kaphasaMjJitam / dvAraM vAruNametasya hitaM ca syAd dvijanmanAm // 109 // karNa syAt pazcimadvAraM triSaSThIsaptamIyutam / caturthI saptamISaSThayo mUSAH syuH kruSTasaMjJite // 110 // saptamIpaJcamaSaSThIyuktaM krAntaM yazaskaram / AdyASTamI dvitIyA ca mRSA proktA kramAgate // 111 // AdyASTamI tRtIyA ca dvizaste bhavane smRtAH / yatrASTamI dvitIyedvibhayaM tadudAhRtam // 112 // AdyASTamI caturthI ca yatra tacakrasaMjJitam / turyASTamI dvitIyAM ca yatra tanmalayaM viduH // 113 // turyASTamI tRtIyA ca yatra tat proktamAyatam / AdyASTamI paJcamI ca syAd yasmiMstad vanaM smRtam // 114 // dvitIyA paJcamI mUSA yatra syAdaSTamI tathA / tad bhArAkhyamudagvaktraM zubhaM vighnakRdanyathA // 115 // tripaJcamyaSTamIbhistu sugAraM parikIrttitam / yatrASTamI tadAgAraM caturthI paJcamI tathA // 116 // yasminnAdyASTamaSaSTho vIraM tadiha kIrttitam / SaSThyaSTamI dvitIyA ca gRhe vyAyAmanAmani // 117 // SaSThyaSTamI tRtIyAbhirmUpAbhiH proktamAyutam / SaSThyaSTamIcaturthyaH syuryatra tad vyAhRtaM viduH // 118 // SaSThyaSTamIpaJcamIbhidurgamaM vyAdhikRnmatam | AdyASTamI saptamIbhiH saMyuktaM kSobhamucyate // 119 // dvisaptamyaSTamIyuktaM gRhaM kRtrimasaMjJitam / trisaptamyaSTamIbhistu mRSAbhiH kSobhaNaM bhavet // 120 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHzAlavidhAnaM nAmaikonaviMzo'dhyAyaH / cArurucyaM catuHsaptamyaSTamIbhiH samanvitam / / saptapaJcamyaSTamIbhiryuktaM dhruvamiti smRtam // 121 // SaTsaptamyaSTamIyuktaM kathaM sarvArthasiddhidam / ityuktAni tribhadrANi zastAnyeteSu yAni ca // 122 // tAni nityaM prayojyAni varNAnAM ca manISibhiH / AdyAzcatasro mRSAH syuryatra tat kRtasaMjJitam / / 123 // sarvadviguNakRt pUrvapratyagdvAraM nacAnyathA / AdyAstisraH paJcamI ca yasminnarcAyanaM hi tat / / 124 // tad bhavet pazcimadvAraM gRhaM sarvaguNAnvitam / yasminnAdyA dvitIyA ca caturthI paJcamI tathA // 125 / / tat pauSNaM dakSiNadvAraM sarvavRddhikaraM nRNAm / (AyA)dyAstisrastathAdyA ca yasmiMstad gRhamudtam / / 126 / / dvAreNa pazcimenaitacchasyate dakSiNena vA / dvayAdyAzcatasro yatra syustanmizraM prItivardhanam / / 127 // prazastaM kSatriyAdInAM tasya dvAH prAcyapAci vA / AdhAstisrastathA paSThI yasmin mUSAstadutsukam / / 128 // tacchastaM pazcimadvAraM viprAdInAM jayAvaham / AdyA dvitIyA turyA ca mUSA SaSThI ca yatra tat // 129 // yAmyApratyaGmukhaM zastaM vighnaM nAma kulardikRt / / AdyA tRtIyA turyA ca yasmin SaSThI ca tacchubham / / 130 // vipakSaM nAma dhAma syAd dvAramasya ca pazcimam / dyAdyAstisro gRhe yasmin mUSA SaSThI ca tacchubham // 131 // syAd yAmyapazcimadvAramAhUtaM nAma tad gRham / AdhAdvitIyApaJcamyo yatra SaSThI ca tad bhavet // 132 // rucakaM nAma yAmyaprAgadvAraM sakalakAmadam / ekatripaJcaSaSThayaH syuryatra taHmAnakam // 133 // 1. 'myapra' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 samarAGgaNasUtradhAre prAkpazcimottaradvAraM cAturvarNyasya vRddhidam / yatra syurdvitripaJcamyo mUSAH SaSThI ca tad gRham // 134 // syAt pUrvadakSiNadvAraM prathitaM pRthusaMjJayA / yasminnAdyAcatuHpaJcaSaSThayastat kalabhaM viduH / / 135 / / guNairupetaM sakalairudagdvAraM niketanam / dvicatuHpaJcamISaSThayo yasmiMstacchalamucyate / / 136 // dakSiNaM mukhametasya pazcima vA prazasyate / . catasrasnyAdayo yasminnAyAsyaM tadudIritam // 137 // aprazastaM vadantyetat tadvido bhavanAdhamam / AdyAstisraH saptamI ca mUSAH syuryatra tad gRham // 138 / trinAbhamuttaradvAraM zastaM sarvaguNAnvitam / AdyAdvituryAsaptamyo yatra tat svastikaM smRtam // 139 // prAkpazcimottaradvAraM cAturvarye'pi zasyate / AdyAcaturthIsaptamyo mUSAH syuryatra vezmani // 140 // tadiha sthiramityuktaM dvAraM caitasya dakSiNam / dyAvAstisraH saptamI ca yatra tat saralaM viduH // 141 // tad bhavet pazcimadvAraM sarvadoSojjhitaM gRham / yatrAdyA ca dvitIyA ca paJcamI saptamI tathA // 142 // dviguNaM nAma tad vezma dvAraM cAsya yathepsitam / AghAtRtIyApaJcamyaH saptamyapi ca yatra tat / / 143 // nAdyaM nAmAtizIlAdya(?)prazastaM sarvadehinAm / dvitIyA ca tRtIyA ca paJcamI saptamI gRhe // 144 / / yatra tacitranAmeSTadvAraM citraguNairvRtam / AvAcaturthIpaJcamyo yatra syuH saptamI tathA / / 145 // tad bhrAntaM nAma pUrvodagdvAraM bhavanamRddhikRt / yatra dvitIyA turyA ca syAt SaSThI saptamI tathA // 146 / / 1. 'ma' ka. pAThaH / 2. 'cala', 3. 'dyAtriryAsa ' kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHzAlavidhAnaM nAmaikonaviMzo'dhyAyaH / vidhAraNaM gRhaM tat syAt sarvakAmavivardhanam / tRtIyA yatra turyA ca paJcamI saptamI tathA / / 147 / / tat sAdhAraNamityAhuH sarvadvAraM sukhAvaham / AdyA dvitIyA SaSThI ca saptamI yatra tannatam // 148 // AdyA dvitIyA SaSThI ce tryaMze syAt saptamI tthaa|| dvitIyA ca tRtIyA ca RSe SaSThI ca saptamI // 149 / / AdyA turyA ca SaSThI ca roge syAt saptamI tathA / / yatra dvitIyA tuyaryA ca syAt SaSThI saptamI ca tat / / 150 // vizoSaNaM nAma gRhaM dakSiNottaradiGmukham / tRtIyA yatra turyA ca syAt SaSThI saptamI gRhe // 151 // matIcyamIpsitadvAraM tad gRhaM sarvakAmadam / yatrAdyApaJcamISaSThIsaptamyastrisamaM hi tat // 152 // prabhUtaddhidaM vezma samastairanvitaM guNaiH / dvitIyApaJcamISaSThIsaptamyo yatra vezmani // 153 / / tadiha svairamityAhurdhanadhAnyasukhAvaham / tRtIyApaJcamISaSThIsaptamyo dvAramuttaram / / 154 // pazcimaM vA bhaved yatra supratIkaM ca vRddhikRt / turyAdyAbhizcatasRbhinelamuttaradiGmukham // 155 // AdhAdvivyaSTamIbhiH syAt sarvarugbhItikRta kSayam + / vyApte pUrvA dvitIyA ca sthAcaturthI tathASTamI // 156 // AdyAtRtIyAturyAH syurAkrIDe tdvdssttmii| yAdyAstisraH kramAd vyarthe mUSAH syAdaSTamI tathA // 157 / / IzAnAkhye syurAdhAdvitripaJcamyo'STamI tthaa| pUrvoSTamItripaJcamyo yasmiMstat sukhasaMjJitam / / 158 // tat pUrvodaDmukhaM vRddhaye jAyate hAnaye'nyathA / yatra syuraSTamIdvitripaJcamyastadihAvyayam // 159 / / 1. ' ca saptamI yatra tannatam / ka. pAThaH / pamiti lazye paThitam / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ e02 samarAGgaNasUtradhAre dvAraM yatheSTametasya vAstuvidyAvido jaguH / yasmin pUrvASTamIturyApaJcamyo magadhaM hi tat // 160 // prAguda pazcimadvAramidaM zaMsanti sUrayaH / yatra dvituryApaJcamyo mRSAH syustadvadaSTamI || 161 // tat kSipraM nAma sukhad yatheSTaM dvAramiSyate / tripaJcamyaSTamIturyA Agastye pazcimAmukhe / / 162 // dvitIyAyASTamIpaSThyo yatraikojaM taducyate / tRtIyAeASTamI SaSTho yatra tad dvirgataM gRham // 163 // dvitriSaSTho'STamI cApi yasmiMstallihamucyate / AyAturyASTamISaSThayo yatra tat parkamucyate // 164 // SaSThayaSTRmIdvirturyAbhiH(?) syAd vilomAbhirdhaM gRham | SaSThyaSTamIdvituryAbhiruddaNDamiti kIrtitam // 165 // yasminnAdyASTamIpaSThIpaJcamyo muNDameva tat / dvipaJcamyaSTamI SaSThayo guSA mAtaGgasaMjJite // 166 // tripaJcamyaSTamISaSThyo bhavantyaskhalanAmani / S tat kharvanAma turyAdyAstisro yasmiMstathASTamI || 167 // AdyAdvitIyAsaptamyaH pinAke syustathASTamI | trisaptamyaSTamIpUrvA yatrodyantaM taducyate // 168 // aSTamIdvitripaJcamyo yasmiMstad vizikhaM gRham / AdyAcaturthI saptamyaH prasabhe syustathASTamI // 169 // rajedvisaptamyo bhUSAH syustadvadaSTamI / saptamyamaturyA yatra tad rucakaM viduH // 170 // prAkpratyagdvArametasya zUdrANAmativRddhidam / saptamyAdhASTamI bhUSA paJcamyapi ca saiphale // 171 // vAme dvipaJcasaptamyo bhUSA jJeyAstathASTamI / tripaJcasaptamyaSTamyo yasmiMstad vardhamAnakam / / 172 / / S idamaka pustake luptm| lakSaNavAkyapAThAnusAreNa pUrvatra lakSyanirdeze askhalamiti pAThyam / "Aho Shrut Gyanam"
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHzAlavidhAnaM nAmaikonaviMzo'dhyAyaH / vizeSato vRddhikaraM vaizyAnAmiti tadvidaH / catuHpaJcASTasaptamyo yasmistad dhAvanaM bhavet // 173 // saptamyAdyASTamISaSThyo yatra tat sahamucyate / dvisaptapaSTyaSTamIbhimUSAbhizcayanaM bhavet // 174 // SaSThyaSTamIdvisaptamyo (?) yasmiMstat sevyamIritam / yatra turyASTamI SaSThI saptamI ceti tat kalam // 175 // tIrNe SaSThayaSTamIpaJcasaptabhyaH sarvakAmade / yatrAyAH paJca tat proktaM kAnalaM sarvakAmadam / / 176 // ekadvitricatuHSaSThayo yatra tallolupaM smRtam / AdyAstisraH paJcapaSThayo yasmistajihmamucyate / / 177 / / pragAle paJcamISaSThIturyApUrvAdvitIyakAH / trituryApaJcamISaSThayaH sAdyAH syuH sAlinAbhidhe // 178 / / yatra dvitricatuHpaJcapaSTayastajinamucyate / ekadvitricaturthyaH syuH sujaye saptamIyutAH // 179 // paJcamIsaptamIdvitripUrvAH syurvijayAbhidhe / yatraikadvicatuHpaJcasaptamyo yAmanAma tat / / 180 // yatraikatricatuHpaJcasaptamyastajjayaM viduH|| mUSA dvitricatuHpaJcasaptamyo (jAjJA)tasaMjJite / / 181 // AdyAstisrastathA SaSThIsaptamyo yatra tajjapam / AdhAdvituryASaSThIbhiH saptamyA ca tapaM viduH // 182 / / paSThIvituryAsaptamyo jAye?me)pUrvAnvitA matAH / dvitrituryAstathA SaSThIsaptamyau varasaMjJite / / 183 // caraM tad yatra pUrve dve paJcapaTsaptamIyute / *caitye syAt saptamI SaSThI paJcamyAdyA tRtIyakA // 184 // virope dvitripaJcamyaH syAt paSThI saptamI tathA / caturthI paJcamI paSThI saptamyAdyA ca suprabhe // 185 / / 1. 'lubhaM', 2. 'para' sva. pAtaH / ka. pustakadRSTalakSyoddezarItyA ca 'vaire' iti pAThyam / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre prabhAkhye dvicatuHpaJcapapThyaH syuH saptamI tathA / tricatuHpaJcasaptabhyaH SaSTI ca syAt pratIkSake / / 186 // AdyAzcatasro yatra syuH sATamyaH zramiNaM hi tat / sa(pta?)pUrvA dvitripaJcamyo yuktanAni tathASTamI / / 187 / / zAnte dvituryApaJcamyaH pUrvA syAdaSTamI tathA / pUvotrituyopaJcabhyaH sATanyatratasaMjJile / / 18 // vinode dvitripaJcampazcaturthI cASTamI tthaa| sandohe tvaSTamISaSTayau tikhaH pUrvAdikAstathA / / 180 / / AdhAdvituryASaSThIbhiraSTamyA vizradohanam / paSThayaSTamItrituryAdyA yasmiMstad vidrutaM viduH / / 190 / / dvitrituryASTamIpaSThyo yatra tat satataM matam / AdhAdvipaJcamISaSTayastatanAmni tathASTamI / / 191 / / AdyAtripaJcamISaSThyo vyAkule syustthaassttmii| dvitripaJcacatuSpaSThyo vijJeyA lInasaMjJake / / 192 / / turyAdyApaJcabhISaSThya AlIne syustathASTamI / dvituryApaJcamISaSTyo vicitre tadvadaSTamI / / 193 // AdyAzcatasro mUSAH syuH sASTamyo lambanAiye / AdyAstisro'STamI tadvat saptabhyapi bhavet khare / / 194 // zekhare sptmiituryaadvitiiyaadyaastthaassttmii| vibudhe tvaSTamI tuyA tRtIyAdyAtha saptamI / / 195 / / caitrAkhye yaSTamIturyAsaptamyaH satRtIyakAH / AdhAdvipaJcasaptamyo vyAsaktAkhthe tathASTamI / / 196 // AdhAtripaJcasaptamyaH sASTabhyaH sampadAbhidhe / yatra dvivyaSTamIpaJcasaptamyastat padaM viduH|| 197 // turyAdyApaJcamI(paSTI)saptamyastrizikhe tthaa| dvipaJcamyaSTamIturyAsaptabhyazcaturAbhidhe / / 198 // trisaptamyaSTamIturyApaJcamyaH prAntanAmani / AdhAdvitIyAsaptabhyaH papThyayamyau ca susthite / / 199 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ catuHzAla vidhAnaM nAmaikonaviMzo'dhyAyaH / duH sthitaM yatra SaSTyA caturthI saptamI tathA / sthite'STamIdvisaptamyastriSayAvapi ca smRte // 200 // cakre SaSTyaSTamIturyA saptamyAdyAH prakIrtitAH / ke dvitIyAsaptam paSTghaTamyau caturthikA / 201 // laghe'STamItri saptamyastupaSThayau ca kIrtite / paJcamIsaptamapiSTaca lAbhe pUrvASTamI tathA // 202 // dvipaJcasaptamyabhyaH SaSThI saMparka saMjJite / tripaJcapalamyo sUlanAntri tathASTamI // 203 // syuraSTasaptapadapaJcacaturthyastvavyayAmitre | pUrvAdya yatra kinna nAma ta gRham // 204 // yatrAdyAH maJca saptamyA saha tat kaustubhaM viduH / pUrvAdvitricatuHSaSThIsaptamyo harmyasaMjJite / 205 || saptamI paJcamI paSThadvivipUrvAzca dhArmike / nipadhe dvicatuHpaJcapaTyAdyAH saptamI tathA // 206 // tricatuHpaJcaSaTsaptamyAdyAH syuryatra tad vasu / sATI ke tricatuHpaJcadviSaSThayaH syustathASTamI || 207 // paJcamyo vAmanaM nAma tada viduH / AdyAdvitricatuHpayaH sASTrasyo gaoNranAmani // 208 // AdyAhityaSTamIpayaH paJcamI cAsthirAbhidhe / kramiNe tricatuHpaJcapUrvAH SaSThayaSTamI tathA / / 209 // khale pUrvASTaSaSTIryAH paJcamIyutAH / vivare tricatuHpaJcaSayaH syustathAmI || 210 // AdyAdvitricatuHsaptamyaSTamyo bAlizAbhiSe / pUrvASTadvitritapaJcamyodhanAni // 211 // tripuSTe dvicatuHpaJcasaptamyAdyAstathASTamI / mandire tricatuHpaJcasaptamyAdyAstathASTamI // 212 // 1. 'nakre' kha. pATha: "Aho Shrut Gyanam" 107
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 samarAGgaNasUtradhAre bhave dvitricatuHpaJcamyaSTamyaH saptamI tathA / azoke dvitriSaTsaptamyaSTabhyaH pUrvayA saha || 213 | bhAsvare dvicatuHSaSTyaH saptamyAdyASTamIyutA / trisaptamyaSTamI SaSThIturyAdyAzrauSyasaMjJite || 214 // dvitrituryASTamIpaSTa lAtavye saptamI tathA / dvisaptamyaSTamISaSThIpaJcamyAdyAca susvane || 215 / / tripaJcamyaSTamI SaSThI saptamyAdyAstathA makhe | dvitrisaptASTamI SaSThIpaJcamyo vAjisaMjJite / / 216 // netre pUrvAcatuHpaJcaSaTsaptamyo'STamI tathA / bhrameyurdvicatuHpaJcaSaTsaptamyo'STamI tathA || 217 // ghoSe ca tricatuHpaJcaSaTsaptamyo'STamI tathA / ekadvitricatuHpaJcaSaTsaptamyo bhavanti cet || 218 // mUSAstadAnIM bhANDIramiti prAhurnivezanam / ekadvitricatuH paJcaSaSThyo yatra tathASTamI || 219 // tadvaisanamiti prAhurvAstuvidyAvido gRham / ekadvitricatuH paJcasaptASTamyo gRhe yadi / / 220 // mUSA bhavanti tad vidyAt prasthamityabhidhAnataH / ekadvitricaturbhyaH syuH paSThI saptamyathASTamI || 221 // yasmin bhUSAstatrAhuH pratAnamiti mandiram | caturthIvarjitAbhiH syAnmUpAbhirvezma vAsulam || 222 / / kaTaM tRtIyAhInAbhirvijJAtavyaM nivezanam / mUSAbhiradvitIyAbhirlakSmIvAsamudAhRtam || 223 || sugandhAntamanAdyAbhiraSTAbhiH sarvabhadrakam / ityekabhadraprabhRtIni vezmAnyuktAni yAvagRhamaSTabhadram / etAMzcatuzzAlagRhaprabhedAn yo votte pUjAM sa labheta loke // 224 // 1 iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre catuzzAlavidhAnaM nAma ekonaviMzo'dhyAyaH // "Aho Shrut Gyanam"
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha ninocAdiphalAni nAma viMzo'dhyAyaH / agrataHpRSThataHzabdau dvAreNa niyatI gRhe / yato dvAraM tadanaM syAt pRSThaM pRSThamudAhRtam // 1 // dravyAyAmodayavyAsaiH zAlA yatrAdhikA bhavet / vAmA vA dakSiNA vApi agrataH pRSThato'pi vA // 2 // hanti dravyAdhikA dravyamAyAmAbhyadhikA kulam / / ucchrAyAbhyadhikA pUjAM santatiM vistarAdhikA // 3 // yesya ninnA bhaved bhUmirvAmA dakSiNakArthalA / bahudoSaM hi tad vAstu putrapautravinAzakam // 4 // yasya dakSiNakA nimnA bhUmirvAmAsthalA bhavet / yatnenApi kRtaM tat syAd bhaturalpaphalodayam // 5 // pazcimena bhavenimnA bhUmiH sthUlatarAgrataH / yatra tat sarvavarNeSu sarvakAmapradaM gRham / / 6 / agratazca yadA hInaM pRSThatoci taM bhavet / bhavanaM svAmino hyAzu virAgavyasanAya tat // 7 // sacchatraM ca sakakSaM ca tathaiva saparikramam / saprabhaM ca samAkhyAtaM gRhamatra caturvidham // 8 // bAhyodakaM ca sacchatraM sakakSamubhayodakam / sAvazyAyaM tu yad vezma tad vidyAt saparikramam // 9 // ekenApyatra mukhataH pRSThataH pArthato'pi vaa| samabhaM syAdalindena lakSaNaM tu pRthakpRthak // 10 // ekolindastu kartavyo mukhato dakSiNena vaa| mukhe rAjaprasAdAya dakSiNe'rthavivardhanaH // 11 // 1. 'sA', 2. 'dvAre ' kha. pAThaH / 3. 'vR' ka. pAThaH / 4. 'yA' kha. pAThaH / 5. 'prAyo ni kha. pAThaH ! 6. 'stu ka. pAThaH / 7. 'syAikSiNikA' kha. pAThaH / 8. 'stha' ka. pAThaH / 9. 'sa', 10 'hyA', 11. 'syAbhyaM' kha, pAThaH / 12. 'ekA', pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 samarAGgaNasUtradhAre vAmatastu na kartavya eko'lindo na pRSThataH / vAmato'rthavinAzAya pRSThato mriyate gRhI // 12 // yasya syAtAmalindo dvau gRhasyobhayapArzvayoH / dhanalAbhaM vijAnIyAt tatpraveze kuTumbinaH // 13 // yasya syAtAmalindI dvAvagrataH pRSThatastathA / dhanadhAnyamavAmoti saubhAgyaM cApi tadgRhI // 14 // yasya vA halakAlindo mukhato dakSiNena vaa| rAjaprasAdestatsvAmI dhanadhAnyazca vadhate / / 15 / / vAmato halakAlindo mukhatazca kRto yadi / rAjadaNDabhayaM vidyAt patnI cAsya vinazyati / / 16 / / dakSiNo halakAlindaH pazcimazca kRto yadi / tataH parApi vRddhiH syAt saubhAgyaM ca paraM bhavet / / 17 / / pRSThato halakAlindo vAmatazca kRto yadi / kalatramaraNaM tatra bhaved durbhagatApi ca / / 18 / / pRSThato vAmatazcaiva purato dakSiNena vA ! alindasya kRtasyAtha vakSyAmo'nukramAt phalam // 19 // pRSThato dAranAzAya dhanalAbhAya dakSiNe / agre rAjaprasAdAya vAmato'rthavinAzanaH // 20 // samApitaM tu yad vAstu sarvataH parizodhitam / svAminastad bhaveda dhanyaM sthapatezca yazaskaram // 21 // arjitaM vardhate tasya vRddhizca syAnnRpazriyA / dharmakAmAzca vardhante kIrtirAyuyazo balam / / 22 / / nityaM prakrIDitajanaM nityaM sannihitathi tat / / nRtyavAditragItezca nityAmodaM nirAmayam // 23 // satra naikaprakArANi trizAlAnyupalakSayet / prakAreSu ca sarveSu nindyau yAmyAparojjhitau // 24 // 1. 'nAzAya', 2. 'rci', 3. 'na', 4. 'hitaM sa ' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 nimnAccAdiphalAni nAma vizo'dhyAyaH / ekasmin svAmino mRtyuraparasmin dhanakSayaH / pUrvottarojjhitI dhanyo saMjJAzcaiSAM prakArataH / / 25 / / syurudakpUrvayAmyApyazAlAhInAnyanukramAt / hiraNyanAbhasukSetracullIpakSaghnanAmabhiH // 26 // viniyogo yathAlindamalindavyuTiricchayA / vezmAnyatha dvizAlAni kIrtyante paT yathAkramam // 27 // dikarNeSu dvizAlAni tatkAnyeSu nirdizet / saMmukhe dve sametAni paDhetAnyupalakSayet // 28 / / siddhArtha dakSiNApratyage bhavantyatrArthasiddhayaH / yamamUyemudakpratyak tatra mRtyubhayaM sadA // 29 // prAgudIcyostu daNDaH syAd daNDastatra sadA bhavet / prAgyAmyayostu vAtAvyaM vAstu tat kalahottaram // 30 / / udagdakSiNasAmmukhye dvizAlaM kAcavAstviti / tatra jJAtivirodhaH syAnna tat kuyot kadAcana / / 31 // prAkpratIcyostu sAmmukhye cullIvAstu vinirdizet / tatra vittakSayo ghoraH kadAdhyetana kArayet / / 32 // catuzzAlaM trizAlena prAntaM praakaarvrtinaa| pUrveNa saptazAleSu maNicchanda iti smRtam / / 33 // anyAni ca trINyAhuH prAntameva pradakSiNam / aparaM paridhAnaM ca sapakSamiti tAni ca // 34 // ekabhittI tu zAle dve gRhasaMghaTTa ucyate / na taM kuryAt sa hi sadA bandhadopavadhapradaH // 35 // 1. 'sthi', 2. '' kha. pAThaH / 3. 'va', 4. 'sa' ka. pAThaH / 5. 'kyastitrA', 6. 'va' . paa| 7. 'si' ka. paatthH| . "Aho Shrut Gyanam"
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112. samarAGgaNasUtradhAre ityuccanIcagRhabhAgaphalaM pradiSTa masminnalindaphalamapyazubhaM zubhaM ca / yad dvitrizAlagRhalakSma tadapyamuSmin sAmAnyato dvitayayogabhavaM ca samyak // 36 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre nimnoccaphalacchavAdisaMjJAlindaphalasadvAstuphaladvizAlatrizA lagRhasaGgraSTalakSaNaphalAni nAma viMzo'dhyAyaH / / atha dAsaptatitrizAlalakSaNaM nAmaikaviMzo'dhyAyaH / atha dvAsaptate--mastrizAlAnAM yathAkramam / abhidhAnAni kAtsnyena lakSaNAni pRthakpRthak // 1 // mukhyAni teSu catvAri kathyante tAni nAmataH / hiraNyanAbhaM sukSetraM cullI pakSannameva ca // 2 // hiraNyanAbhamutkRSTaM hiinmuttrshaalyaa| tat syAd dhanapradaM bhartuH sukSetraM pUrvayA vinA // 3 // mukSetraM lakSaNopetamRddhiddhipradaM vibhoH / cullI dakSiNayA hInA zAlayA vittanAzinI // 4 // pakSaghnaM pazcimAhInaM vairakRt kulanAzanam / alindayogAdeteSAM laghuprastArayogataH // 5 // mUSAyogAcca bhedAH syuraSTAdaza pRthakpRthak / jAmbUnadaM hiraNyAkhyaM rukmAkhyaM hemasaMjJitam // 6 // kanakaM kAJcanaM svarNa suvarNa ca tataH param / santApasaMjhaM sAraM ca tathA cAmIkarAhvayam // 7 // tapanaM tApanIyaM ca zAtakumbhamathApi ca / hiraNyanAbhaM kalyANaM bhUSaNaM bhUtibhUSaNam // 8 // 1. 'bhaM', 2. 'bhUmibhU' kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAsaptatrizAlalakSaNaM nAmaikaviMzo'dhyAyaH / 113 bhedA hiraNyanAbhasyetyaSTAdaza bhavantyamI / nAgaM sUryaprabhAkhyaM ca mattavAraNakaM tathA // 9 // caturtha kesarItyuktaM vAsavaM candrameva ca / harihaMsaM sArasA(NDaM?khyaM) kuJjaraM toyadaM tathA // 10 // meghamAlAbhidhAnaM ca dhArAsAraM mahodaram / kardamaM nAmatazcAnyat sukSetra prakaraM tathA // 11 // sukSetrAnugatAnyAhustathAnyada dhAnyapUrakam / cullIbhedAnatha mastaSAmAdyaM bhujaGgamam // 12 // nirjIvAkhyaM vihaGgaM ca nakulaM pannagAhvayam / zatacchidraM ca sarpa ca kopasaMjhaM bhagandaram // 13 // udvejanAkhyaM sannyAsaM nistopaM karuNAnanam / vAraNaM dAraNaM cullI kakudaM kendaraM tathA // 14 // iti cullIprabhedeSu mandirANi dazATa ca / brUmaH pakSanasaMbaddhagRhanAmAni samprati // 15 // rAkSasaM * dhvAntasaMhAraM devAri suradAruNam / ghoSaNaM vyAghrazArdUle zoSaNAkhyaM vizoSaNam / / 16 // mattadaM ca nirAnandaM zAkunaM vighnaniNe / ripusaMhadapakSanne sutaghnaM vairipUraNam // 17 // ityaSTAdaza pakSanabhedAH proktA yathAkramam / hiraNyanAmabhedeSu dhanyaM jAmbUnadaM gRham // 17 // AdyAdyAbhizcatasRbhirmUpAbhirupalakSitam / yatrAdyAdvitripaJcamyo hiraNyaM nAma tacchubham // 19 // paJcamyAdyAdvituryAbhiH syAd rukmaM rukmadaM gRham / AyAtriryApazcamyo yatra taddhemasaMjJitam // 20 // 1. 'ca', 2. 'cchatraM' 3. 'nA', 4. 'ta', 5. 'ku', 6. 'ha', 7. mAt pari' kha. pAThaH / 8. 'a' ka. pAThaH / lakSaNe tu dhvAntasaMghAtamiti kha. pustake pazyate / -- - ---- "Aho Shrut Gyanam"
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAmaNasUtradhAre dvitrituryApaJcamIbhiH kanakaM kanakAvaham / sAyAbhirdvitriSaSThIbhiH kAJcanaM kAzcanapradam // 21 // AdyAdvituyoSaSThIbhiH svarNa svrnnviddhye| suvaNemAdyAtricatuHSaSThIbhiH syAt suvaNedam // 22 // syAd dvitrituryASaSThIbhiH sanmAra tApazAntiRt / AdhAdvipaJcamISaSThayo yatra tat sAramuttamam / / 23 / / cAmIkaraM triSaSThyAdyApaJcamIbhihottamam / dvitriSaTpaJcamIbhiH syAt tapanaM nAma mandiram / / 24 // paTturyAdyApaJcamIbhistApanIyamudAhRtam / zAtakumbhaM dviSaTpaJcacaturthIbhirbhaved gRham / / 25 / / hiraNyanAbhaM tricatuHpaJcapaSThIbhirIritam / kalyANamAdyAtricatuHpaJcaSaSThIbhirucyate / / 26 // paTapaJcadvitrituryAbhibhaveda bhUSaNasaMjJitam / AdhAdvitricatuHpaJcaSaSThIbhibhUtabhUpaNam // 27 // atha sukSetrabhedAnAM lakSaNAnyabhidadhmahe / yatrAdyAdvitrituryAbhistanAga nAma mandiram / / 28 / / yatrAyAdvitripaJcamyastat bhUryaprabhamucyate / AdhAdvituyopaJcamyo yatra tanmanavAraNam / / 29 // AdyAtrituryApaJcamyo yatra tat kesarI viduH / vAsavaM paJcamIturyAdvitIyAbhistaducyate // 30 / / SaSThayAdyAtridvitIyAbhirindramandiramIritam / AdhAdvituryApaSThIbhihAzimaMzamudAilam // 31 // AdhAvituryApaSThIbhihaMsasaMjJaM nivezanam / SaSThIdvitricaturthIbhiH sArasaM nAmato bhavet / / 32 // AdhAdvipazcaSaSThIbhiH kathayantIha kuJjaram / AyAtripaJcaSaSThIbhirvijJeyaM toyadaM gRham // 33 // lakSye tu bhUtibhUSaNamiti paThyate / "Aho Shrut Gyanam"
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAsaptatrizAlalakSaNaM nAmekaviMzo'dhyAyaH / meghamAlaM tripadapaJcadvitIyAbhirudAhRtam / dhArAsAraM catuHpaJcapaDAyAbhirbhaved gRham || 34 || dvicatuHpaJcaSaSThIbhirmahodaramiti smRtam / kardamaM nAma paJcabhirjayAvaham / / 35 / / paTpaJcaturyAcyAdyAbhiH sukSetraM syAd dhanapradam / dvitripadapaJcatubhirbhavet prakaramRddhidam || 36 || AdyAmizra patAbhi (?) rvijJeyaM dhAnyapUrakam / aSTAdazaite kSetrabhedAH prakIrtitAH // 37 // AdyAdvitricaturthIbhirmRpAbhiH syAd bhujaGgamam / nirjIvamAtrApaJcatridvitIyAbhinivezanam || 38 // i AdyAdvipaJcaturyAbhirva (hantIbhirvidantIha vihaGgamam / paJcAdyAtricaturthIbhirmRpAbhirnakulaM viduH / / 39 / / paJcadvitricaturthIbhiH pacagaM nAso bhavet / zatacchidra paDAyAtridvitIyAbhirbhaved gRham // 40 // AgrAdvituryApaSThIbhiH sarvamityabhidhIyate / AdyAtriSaTcaturthIbhiH kopamityabhizabditam // 41 // SaTcatustridvitIyAbhirbhaved vezma bhagandaram / AdyAdvipaJcaSaSThIbhirudve janamudAhRtam / / 42 / / sannyAsamAdyApaJcatriSaSThIbhirbhavanAdhamam / dvipadapaJcamIbhistu nistoyamabhidhIyate // 43 // turyAdyApaJcapaSThIbhiH karuNAvate / dvicatuH paJcaSaSThIbhirvAraNaM mukhAraNam // 44 // tricatuHpaJcaSaSThIbhirdAraNaM zrIvidAraNam / cullayAdyAtricatuHpaJcaSaSThIbhirvittanAzanam // 45 // 1. ' vi kha. pATaH | 2. ' bhavet ka. pATha: / 3. 'dyAbhirdvitI', 4. 'nA', 5. 'tulyAyA kha. pATha: / + kazyapAThAnurodhena nimtoSamiti pAThayam / 115 "Aho Shrut Gyanam"
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 samarAGgaNasUtradhAre padapazcadvitritubhiH kakudaM nAma mandiram / kandaraM SaTcatuHpaJcatriyAdhAbhigRhAdhamam // 46 // athASTAdaza kathyante bhedAH pakSaghnasaMzrayAH / teSu rAkSasamAdyAdvitricaturthIbhirucyate / / 47 // paJcAdyAdvitRtIyAbhirdhAntasaMghAtamIritam / paJcAdyAdvicaturthIbhirdevArIti nigadyate / / 48 // AdyAtripaJcaturyAbhirvijJeyaM devadAruNam / paJcatridvicaturthIbhirghoSaNaM duHkhaghoSaNam // 49 // SaDAdyAdvitRtIyAbhirvyAghramityabhidhIyate / AdhAdvituryASaSThIbhiH zArdUlaM syAnnivezanam // 50 // AdyAtrituryASaSThIbhiH zoSaNaM putrazoSaNam / paturyAdvitRtIryAbhirvijAnIyAd vizoSaNam / / 51 // AdhAdvipaJcaSaSThIbhimattadaM nAma mandiram / nirAnandAkhyamAdyAtripaJcaSaSThIbhirucyate // 52 / / paJcaSadvitRtIyAbhiH zAkunaM nAmato bhavet / vighnamAdyAcatuHpaJcaSaSThIbhirvighnavardhanam / / 53 // niNaM SaTcatuHpaJcadvitIyAbhirasaukhyakRt / tricatuHpaJcaSaSThIbhirvadanti ripusaMhadam // 54 // SaTpaJcaturyAcyA(ghA)bhiH pakSanaM sutanAzanam / SaTpaJcadvitrituryAbhiH sutaghnaM sutasUdanam // 55 // SaTpaJcadvitrituryAdyA yatra tad vairipUraNam / pakSaghnasyAnugAnyevaM gRhANyaSTAdaza kramAt // 56 / / caturAdyAstrizAleSu mUSA bAhyA na cAntarA / syAd vinAdyAM dvitIyAM ca trizAlaM paJcabhadrakam // 57 // bAhyataH kramamutsRjya trishaalvidhiriiritH| 9. 'po' ka. pAThaH / 2. 'ke', 3. 'vidhAle vi' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam" |
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvizAlagRhalakSaNaM nAma dvAviMzo'dhyAyaH / hiraNyanAbhAdiniketanAnAM catuSTayasyaivamamI prkaaraaH| dvisaptatiH kRtsnatayopadiSTAH pratyekamaSTAdazabhedaklRptAH // 58 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevAvaracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre dvAsaptatitrizAlalakSaNaM nAmakaviMzodhyAyaH / / atha dvizAlagRhalakSaNaM nAma dvAviMzo'dhyAyaH / dvizAlAni dvipaJcAzat syuH zubhAnyazubhAni ca / lakSaNAni kramAt tepAmidAnI sampracakSmahe // 1 // siddhArtha yamamUrya ca daNDAkhyaM vAtasaMjJitam / cullI kAcaM ca mukhyAni dvizAlAni SaDeva hi // 2 // anekabhedabhinnAni laghuprastArayogataH / mUSAbhedakrameNa syurbhedAbhedakrameNa tu // 3 // tathA nilInakaraNAd vIthikAlindamArgataH / prAgnIvAdividhAnena dvaizAlyAdiviparyayAt // 4 // yathAsambhavametAni kathayAmaH samAsataH / nirvAhatazca mUSANAmanirvAhAcca nAmataH // 5 // chandato guNato rUpAdazubhAni zubhAni c|| hitArthAya narendrANAM varNinAM liginAmapi // 6 // hastinI mahiSI ceti dve zAle yatra vezmani / tat siddhArthamiti jJeyaM vittasampattikArakam // 7 // mRtyudaM mahiSIgAvIbhyAM bhaved yamasUryakam / daNDaM syAcchagalIgAvIzAlAbhyAM daNDabhItidam // 8 // vAtaM kareNucchagalIyuktamudvegakArakam / mahiSyajAbhyAmudvegakarI cullI dhanApahA // 9 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 samarAGgaNasUtradhAre kAcaM kareNugAvImyAM suhRtpItivinAzanam / ekamUSamamUpaM ca na dvizAleSu kArayet // 10 // vyatyAsAta kAcacullyozca sarvAbhistimRbhistathA / catvAryAdyAni bhidyante laghuprastArayogataH // 11 // pratyekamekAdazadhA mandirANyabhidhAnataH / anye catudho bhidyate pratyekaM dve nivezane // 12 // eSAM mUSA bhidAbhedAt tdvaadyaavaahhetukaaH| vasudhAraM bhavet teSAmAdyaM siddhArthakaM tataH // 13 // kalyANakaM zAzvataM ca zivaM kAmapradaM tathA / strIdaM zAntaM niSkalaGkaM dhanAdhIzaM kuberakam // 14 // siddhArthamanujAnyevametAnyekAdaza kramAta / saMhAraM yamasUrye ca kAlaM vaivasvataM yamam // 15 // karAlaM vikarAlaM ca kavandhaM mRtakaM zaivam / yamasUryasya bhedAH syuH sAno mahiSaM tathA // 16 // pracaNDacaNDe daNDAkhyamuddaNDaM kANDakoTare / vigrahaM nigrahaM dhUmra nirdhUmaM dantidAruNam // 17 // ekAdazAmI daNDasya bhedA daNDabhayapradAH / marutpavanavAtAkhyAnyanilaM saprabhaJjanam // 18 // dhanauryambudavidhvaMsi * pralayaM kalahaM kaliH / kalicullI ca vAtasya bhedA udvegadAyakAH // 19 // rogaM cullyanalaM bhasma cullyA bhedacatuSTayam / kAcasya tu cchalaM kAcaM kulaghnaM / ca virodhi ca // 20 // dvApaJcAzad dvizAlAnAmamI bhedAH prakIrtitAH / brUmaH sAmpratameteSAM lakSaNAni pRthakpRthak // 21 // 1. 'data', 2. 'kaH / ', 3. 'zivam ', 4. 'ma', 5. 'nAryA ' ka. pAThaH / 6. 'laM' kha. pAThaH / lakSaNazloke etatsthAne rogamiti paThayane / + lakSaNapATharItyA tu kulahamiti pAThayam / "Aho Shrut Gyanam"
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvizAlagRhalakSaNaM nAma dvAviMzo'dhyAyaH / AdyAdvitIye vahato yatra mUpe dhanaprade / vasudhArAbhidhAnaM tad gRhaM sarvArthakAnugam / / 22 / / AdyAvRtIye vahato yatra siddhArthakaM hi tat / sarvopadravanirmuktaM siddhikRJcintitArthakRt / / 23 // dvitRtIyaM vahanmUSaM bhavet kalyANamRddhikRt / vahadAdyacaturthIkaM zAzvataM gRhamuttamam // 24 // zivaM dvitIyAturyAbhyAM vahantIbhyAM sukhapadam / kAmadaM tricaturthIbhyAM bhaveccintitakAmadam // 25 // AdhAdyAmi(sustu) tisRbhiH strIpradaM saMpradaM (1) prabhoH / AdhAdvitIyAturyAbhiH zAntaM zAntipradAyakam // 26 // AdyAtRtIyAturyAbhiniSkalaGka samRddhikRta / dvitRtIyAcaturthIbhidhenezaM dhanavarddhanam / / 27 // AdyAdyAbhizcatasRbhiH kuberaM vittavRddhikRt / / yamasUryaprabhedeSu brUmo lakSma phalAni ca // 28 // AdhAdvitIyAmRSAbhyAM saMhAraM svAminAzanam / gRhamAdyAtRtIyAbhyAM mRtyudaM yamasUryakam / / 29 // dvitRtIyaM vahanmRpaM kAlaM yopidvinAzanam / / vaivasvataM vahattuyeprathamaM rogakArakam / / 30 // yamAlayaM dvituryAbhyAM svAmino yamadarzanam / karAlaM tricaturthIbhyAM bhartuH prANavinAzanam // 31 // AdyAbhistimRbhiH svAminAzanaM vikarAlakam / AdhAdvitIyAturyAbhiH kabandhaM bhartRnAzanam // 32 // AdyAtIyAturyAbhirbhartanaM mRtakAlayam / zabaM dvitricaturthIbhiH svAmino maraNapradam // 33 // AdyAyAbhizcatasRbhiH svAmighnaM mahiSaM viduH / pracaNDaM daNDabhedeSu pUrvayA sadvitIyayA // 34 // 1. 'siddhArtha' ka. pAThaH / 2. 'dam', 3. 'mitisa', 4..'ka' kha. - maatthH| 5. dvi' ka. pAThaH / 6. 'za', 7. 'turyAbhiH' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 samarAGgaNasUtradhAre gRhamAdau vijAnIyAd bhartupabhayapradam / caNDamAdyAtRtIyAbhyAM caNDadaNDabhayapradam / / 35 / / daNDaM syAd dvitRtIyAbhyAM rAjadaNDAya dAruNam / uddaNDamAdyAtuyobhyAM svAmino daNDabhItidam // 36 / / kANDaM dvitIyAturyAbhyAM kANDavadbhedakArakam / koTaraM tricaturthIbhyAM svAmino vigrahAvaham / / 37 // prathamA(dvi)tRtIyAbhirvigrahaM vadharvandhakRt / AdyAdvitIyAturyAbhirnigrahaM vigrahAvaham // 38 // AghAtRtIyAturyAbhidhUnaM sarvadhanApaham / dvitRtIyAcaturthIbhirnidhUmaM dhananAzanam / / 69 // AdyAdyAbhizcatasRbhirdantidAruNamarthahRt / AdyAdvitIyAmUSAbhyAM vAtabhedeSu mandiram / / 40 // marutsaMjJaM bhavet tatra vasatAM kalahaH sadA / udvegakAri pavanaM tRtIyAdyopalakSitam // 41 // vAtAkhyaM dvitRtIyAbhyAM sadA santApakArakam / santApodvAsakAyodyAtuyobhyAmanilaM bhavet // 42 // prabhaJjanaM dvituryAbhyAM zokasantApakArakam / tRtIyayA catuthyo ca ghanAyudvegakArakam // 43 // AdyayA dvitRtIyAbhyAM roga kAryArthanAzanam / AdyAdvitIyAturyAbhiH pralayaM cittatApakRt // 44 / / AdhAdvitIyAtubhiH kalaha kalahAvaham / dvitRtIyAcaturthIbhiH kali : santApakArakam // 45 // AdyAdyAbhizcatasRbhiH kalicullI dhanApahA / rogamAdyAdvitIyAbhyAM cullIbhedeSu zokadam // 46 // 1. 'bAdha' kha. pAThaH / 2. 'gha(na)mu' ka. pAThaH / 3. 'mUSAbhiH' kha, pAThaH / 4. 'lisa' kA paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekazAlalakSaNaphalAdi nAma trayoviMzo'dhyAyaH / syAd dvitIyAtRtIyAbhyAM cullI vittavinAzanI / vasunnamanalaM nAma trituryAbhyAM nivezanam / / 47 / / vittanamAdyAturyAbhyAM bhasmAkhyaM svAminaH sadA / udaGmukhAbhyAM mUSAbhyAM kAcabhedeSu mandiram / / 48 // chalaM nAma bhavennityaM bandhuvargApamAnakRta / dakSiNottaramUSANAM paurastye vahato yadi // 49 / / + kAJcaM nAma tadA vezma sajjanAnandakArakam / mUSAbhyAM dakSiNAbhyAM syAt kulaha trikulakSayam // 50 // dakSiNottaramUpANAM pAzcAtye vahato yadi / 1 virodha nAma tadvezma sarvalokavirodhakRt // 51 // uktAnyevaM dvipaJcAzad dvizAlAnAM smaastH|| enAni mUpAvahanaprabhedAt phalaprabhedAca nidarzitAni / dvizAlavezmAnyadhunaikazAlAnyudAhiyante bhavanAni samyak // 52 // zati mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre dvizAlagRhalakSaNaM nAma dvaaviNsho'dhyaayH|| atha ekazAlalakSaNaphalAdi nAma trayoviMzo'dhyAyaH / gRhANAmekazAlAnAM vakSyAmo lakSaNAnyatha / zastAnAM ninditAnAM ca yathAvadanupUrvazaH // 1 // vinyasecaturaH pUrva gurU~n varNAn yathAvidhi / ebhya evaM prasUyante bhedAH SoDaza vezmanAm // 2 // 1. 'ni', 2. 'khI' ka. paatthH| 3. 'laM hanti ku' kha. paatthH| 4. 'sva' ka. paatthH| + lakSyapAThAnurodhAt kAcamiti pAThyam / lakSye virodhIti ptthyte| "Aho Shrut Gyanam"
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 samarAGgaNasUtradhAre guroradho laghu nyasyet pUrva zepaM yathopari / gurubhiH pUrayet pazcAd yAvat syurlaghavo'khilAH // 3 // vidyAdalindAn sarveSu laghusthAneSu paNDitaH / savyAvarte gRhamukhAdetAMzca viniyojayet / / 4 / / eSAmalindasaMyogAd bhavanAnAM pRthak pRthaka / / nAmAni guNadoSAzca vakSyante'nukramAdataH / / 5 / / dhruvaM dhanyaM jayaM nandaM kharaM kAntaM manoramam / sumukhaM durmukhaM krUra supakSaM dhanadaM kSayam / / 6 / / AkrandaM vipulaM caiva vijayaM gRhamuttamam / ghuve jayamavAmoti dhanye dhAnyAgamo bhavet // 7 // jaye sapatnAJ jayati nande sarvAH samRddhayaH / kharamAyAsadaM vezma kAnte ca labhate zriyam // 8 // AyurArogyamaizvarya tathA vittasya sampadaH / manorame manastuSTihabhartuH prakIrtitA // 9 // sumukhe rAjyasanmAnaM durmukhe kalahaH sadA / / krUravyAdhibhayaM krUre supakSaM gAtraddhikRt // 10 / / dhanade hemaratnAdi gAzcaiva labhate pumAn / kSayaM sarvakSayaM gehamAkrandaM jJAtimRtyudam // 11 / / ArogyaM vipule khyAtirvijaye sarvasampadaH / yadi dhanye dvitIyo'pi mukhAlindaH prayujyate // 12 // tad gRhaM ramyanAmeha bhartuH saubhAgyakArakam / mukhAlindena nandAkhyaM dvitIyena suyojitam // 13 // tacchrIdharamiti khyAtaM tasmin zrInityamAvizet / alindazced dvitIyo'pi kAntasyAsye nivezyate // 14 // muditaM tad bhaved bhartubhUtikRd bhavanottamam / sumukhasya yadAlindo vaktre'nyo vinivezyate // 15 // 1. 'va, 2. 'dhruvam ' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekazAlalakSaNaphalAdi nAma trayoviMzo'dhyAyaH / 123 vardhamAnaM tadA tat syAt svAmilakSmIvivardhanam / krUraM yuktaM dvitIyena mukhAlindena mandiram // 16 // karAlaM tada vijAnIyAda bhartA tasya vinazyati / / alindena dvitIyena dhanadaM yojitaM punaH // 17 // sunAbhaM tad bhavet tasmin pazUn putrAnavApnuyAt / Akrandasya purobhAge yadyalindaH kRto'paraH // 18 // dhvAGkSasaMjJaM gRhaM tajjJA ninditaM pravadanti tat / dvitIyAlindaghaTanA vijayasya mukhe yadi // 19 // tat samRddhamiti khyAtaM gRhaM syAt puNyakarmaNAm / yAnyuktAni dhruvAdIni pUrvavezmAni SoDaza // 20 // zAlAvibhAgaM jJAtvaipAM tiryak paD dAru vinyaset / SoDazAnye ca bhedAH syuH saMjJAzcaiSAmanukramAt // 21 // sundaraM varadaM bhadraM pramodaM vimukhaM zivam / sarvalAmaM vizAlaM ca vilakSamazubhaM vajam // 22 // uddyotaM bhISaNaM zUnyamajitaM kulanandanam / nAmabhirvezmanAmeSAM guNadoSAn prakalpayet // 23 // yathArthanAmAnyetAni yasmAt proktAnyavistarAt / ebhya evAparANi syurvezmAnyanyAni poDaza // 24 // zAlApuroviniyuktatiryakSadArukAraNAt / haMsaM sulakSaNaM somyaM jayantaM bhavyamuttamam / / 25 // ruciraM sambhRtaM kSemamAkSemaM sukRtaM dRSam / ucchannaM vyayamAnandaM sunandaM ceti kIrtitam // 26 // eSAmapi yathArthatvAd guNadoSAn nirUpayet / zAlAmadhye ca tiryaksthaM SaDdArU vinivezayet // 27 / / vihAya marmaNAM vedhAnamISAmeva vezmanAm / poDazaiva pare'pi syubhedAstAMzca yathAkramam // 28 // 1. 'dvezma pa', 2. 'bahUn ' stra. paatthH| 3. 'ddhi' ka. stra. pAThaH / 4. 'gabhadraM nivezayet / ', 5. 'punaHSa', 6. 'bhA', 7. 'ti', 8. 'va samanAm ' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 samarAGgaNasUtradhAre kathayAmaH samAsena yathArthaireva nAmabhiH | alaGkRtamalaGkAraM ramaNaM pUrNamamvaram // 29 // puNyaM sugarbha kalazaM durgataM riktamIpsitam / subhadraM vanditaM dInaM vibhavaM sarvakAmadam || 30 || zAlAntaH sthitaSaDdArupazcAdapavaraiH kRtaiH / ebhyo'parespi nirdiSTA bhedAH SoDaza vezmanAm // 31 // prabhavaM bhAvikaM krIDaM tilakaM krIDanaM sukham / yazodaM kumudaM kAlaM bhAsuraM sarvabhUSaNam || 32 || vasudhAraM dhanaharaM kupitaM vittavRddhidam / kulodayaM ca vijJeyaM guNadoSAstu pUrvavat || 33 // anantaramihoktAni yAni vezmAni SoDaza / pratyekaM tAnyalindena pari ( ku ku )ryAccaturdizam || 34 // tadbhedebhyaH prasUtAni kathayAmo vidhAnataH / cUDAmaNi prabhadraM ca kSemaM zekharamadbhutam || 35 || vikAzaM bhUtidaM hRSTaM virodhaM kAlapAzakam / nirAmayaM suzAlaM ca raudraM moghaM manoratham || 36 || subhadraM ceti sadanaM saMjJAbhirupalakSayet / vezmanAmekazAlAnAM zataM syAccaturuttaram || 37 // kathitaM tacca saMsthAnairnAmabhizca yathAkramam / hastinI mahaSI gAvI chAgaMlI ca yathAkramam // 38 // tadvayena dvipUrvANi brUmo nAmAni vezmanAm / dvihaMsakaM dvicakrA dvisArasamathAparam || 39 / / dvikokilaM budhaiH khyAtaM hastinyAdeH kramAd gRham / attery: pazudhAnyAnAM kramAdAdyAni vRddhaye // 40 // eteSAmeva nAzAya bhaved vezma dvikokilam / 1. 'ci', 2. 'me', 3, 'cha' kha. pAThaH / " Aho Shrut Gyanam"
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 dvArapIThabhitimAnAdikaM nAma caturviMzo'dhyAyaH / ityekazAlabhavanAnyuditAnyalindaSaDadArukApavarakAvaraNAdibhedaiH / saMjJA ca lakSaNaphalaiH kariNImukhAbhiH zAlAbhirevamaparANi ca yugmajAni // 41 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre ekazAlalakSaNaphaladvihaMsakAdilakSaNaphalAni nAma trayoviMzo'dhyAyaH / atha dvArapIThabhittimAnAdikaM nAma caturviMzo'dhyAyaH / karNazAlAnibaddhAni maNDapairantarasthitaiH / asambAdhAjirANi syuhelAni daza paJca ca // 1 // IzvaraM vRSabhaM candraM rogaM pApaM bhayapradam / nandanaM khAdakaM vAkSaM vikRtaM vilayaM kSayam // 2 // yAmyaM ca viparItaM ca bhadrakaM ceti nAmataH / etAni halakAkhyAni vidyAd gehAni yatnataH / / 3 / / agnirakSonilezAnakoNagAnAM yathAkramam / ekadvitricaturthAkhyA halakAnAM prakalpayet // 4 // anena kramayogena cchandobhedA bhavanti ca / tatrAdyenezvaraM nAma halakena gRhaM bhavet / / 5 / / sarvalakSaNasaMyuktaM sarvavRddhiphalapradam / vRSabhaM tu dvitIyena putradAravivardhanam // 6 // prathamaM ca dvitIyaM ca gRhe tu halakaM ydi| candraM vRddhikaraM nRNAM sarvalakSaNasaMyutam / / 7 / / vAyavyaM halakaM yatra roga rogavivardhanam / prathamaM ca tRtIyaM ca gRhe tu halakaM yadi // 8 // 1. gmalAbhiH' ka, 'mitAni', kha. pAThaH / 2. 'gaNe bhAgAM ya', 3. 'rAdiva', 4. 'bhayapradam ' kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre pApaM tannAmato vAstu sarvapApaprayojakam / pitRrogoktakoNAbhyAM bhayadaM rogamRtyave // 9 // pitRrogAgnikoNeSu nandanaM gRhamAdizeta / sukhamarthapradaM zAntaM halakaM parikIrtitam // 10 // IzAnyAM tu caturthena khAdakaM khAdakaM gRham / lAGgalAdyA yadA zAlA IzAnyAM ca yadAparA // 11 // dhvAkSaM tannAmato vAstu daridrANAM vidhIyate / dvitIyA ca caturthI ca zAlA lAgalake yadi // 12 // vikRtaM vikRtAvAsaM pravAso'tra kuTumbinaH / AdyA zAlA dvitIyA ca caturthI ca yadA punaH / / 13 // vilayaM hAnidaM nityaM gRhaM tad vittanAzanam / vAyavyaM halakaM yasminnazAnyAM ca yadA punaH // 14 // kSayaM kSayakaraM nityaM halakeSu gRhaM bhavet / / agnivAyumahezAnAM zAlA lAGgalake yadi // 15 // yAmyaM mRtyukaraM nRNAM na tat kuryAt kadAcana / mArute nairRtezAnyoH zAlAkaNepu lAGgalam / / 18 // viparItaM vyAdhikaraM nRNAM nAzakaraM tathA / catasro halake yatra prAdakSiNyamukhAH sthitAH // 17 // bhadrakaM nAma tad vAstu sarvabhadraprayojakam / dvArocchrAyaM savistAraM talocchAyaM ca vezmanAm // 18 // pIThasya ca samutsedhaM bhittivistArameva ca / tathA dAruka(lAM?lA)caiva yA proktA gRhakamaNi // 19 // ekazAlAvidhAnaM ca teSAM nAmAni yAni ca / tat samprati pravakSyAmo yathAvadanupUrvazaH / / 20 / / poDazAnAM samudayo viMzaterapi cAparaH / viMzateH sacatuSkAyAstathASTAviMzaterapi // 21 // 1. 'pApakaM nAma', 2. 'tu', 3. nI' 4. 'jJeyaM', 5. 'khAstathA' 6. 'nH|' ka. pAThaH / 7. 'dA', 8. 'terapi catuH kAyAM tathA' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 dvArapIThabhittimAnAdikaM nAma caturviMzo'dhyAyaH / dvAtriMzato'parazceti / paJca vargAdhipA matAH / zAlAcaturthabhAgena bhittivistAra iSyate // 22 // vargepu bhittilakSmoktaM SoDazAdiSu paJcasu / marmapIDA bhaved yatra bhittistambhatulAdibhiH // 23 // kurvIta hAMsaM vRddhi vA tatra marmavyathAM tyajan / atisaMvRtavistAraM kAryamuddizya buddhimAn / / 24 / / zAlApraviSTaM kurvIta ' hInavAstuSvalindakam / caturazrIkRte kSetre bhUmibhAge samIkRte / / 25 // upariSTAd bhavet pITaM * talAdardhasamucchritam / niyukta tu tataH pIThe vAstuvistArato'Ggulam // 26 // pratihastaM samuddhRtya saptatyA saha yojayet / dvAroranchrAyAH samAkhyAtA vargeSUkteSu paJcasu // 27 // ucchAyArthena vaipulyamaSTAMzena vivarjitam / dvAravistArapAdAMze paTTavistAra iSyate // 28 // vistArArdhena bAhulyaM sA~dha vedyA(ta?sta)lopari / uttarottaravaipulyaM kuryAcchAkhAvazAd budhaH // 29 // vedyA vistArabAhulye vidheye zAkhayorapi / dvAravistArapAdena mUle stambhasya vistRtiH // 30 // dazabhAgavihInAgre paTTaH stambhana smmitH|| stambhAgrasya tribhAgene paTTakoTirvidhIyate / / 31 / / hIragrahaNamAyAma stambhAgrAt tu caturguNam / paTTInyonyudbhavet (?) tatra vyAsavAhalyayostathA // 32 // 1. ' hAsa', 2. 'jet ', 3. 'ta' ka. pAThaH / 4. 'pedyAtalombare' (1) 5. 'gonA' kha. pAThaH / 6. 'dA' ka. pAThaH / 7. 'nAnyAdbha' kha. pAThaH / +'te paJcasamudAyAH vinAdInAM vyutkrameNa yathA (yathaM) yojyAH / vyAsasyedaM ceSTamAnam ' iti, + 'paJca++++hInayAstupramANaM tadgRhaM zAlAkhyaM tadantargataM SaDdArukaM kuryAt' iti, * 'talazabdena prathamabhUmyucchAyaH' iti ca TippaNAni santi / "Aho Shrut Gyanam"
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 samarAGgaNasUtradhAre paTTako vyarthamutsedhAdutsedhArdhena nirgatam / tantrakasya pramANaM syAditi zAstravido viduH // 33 // dravyANyuparyuparyasya parAparavibhAgataH / poTyA caturthena pravibhAgena hrAsayet || 34 || pUrvAmukhaM gRhaM yattu dvAraM mAhendrasaMyutam / hastinI ca bhavecchAlA tad gRhaM bhadrasaMjJitam // 35 // bhadraM bhadrakaraM bharturyazIlavivardhanam / sidhyanti cAsya kAryANi bhadrAkhye basato gRhe // 36 // dakSiNAbhimukhaM vezma dvAraM cAsya gRhakSatam / mahiSI ca bhavecchAlA tad gRhaM nandapIThakam || 37 // nandapIThagRhaM puMsAM nityAnandakaraM smRtam / sarvasampadguNopetaM dhanadhAnyavivardhanam // 38 // vAruNyabhimukhaM sa dvAraM ca kusumAiyam / gAvI caiva bhavecchAlA saurabhaM tadvidurbudhAH || 39 // saurabhe nityahRSTatvaM vasatAM gRhamedhinAm / saphalaM kRSivANijyaM putrAzca vazavartinaH // 40 // uttarAbhimukhaM dhiSNyaM dvAraM bhallATasaMyutam / chAgalI ca bhavecchAlA puSkarAkhyaM taducyate // 41 // zIlavAn nityasaintuSTaH suhRtsujanavatsalaH / subhagaH puSkarAkhye ca bahuputradhanAnvitaH // 42 // bhadraM ca nandapIThaM ca saurabhaM puSkaraM tathA / prathamArdhe tu vargasya prathamasya prayojayet // 43 // sarvabhadrAdikAH sarve nivezA ye prakIrtitAH / utpannAste vimAnebhyaH paJcabhyaH paJcapaJcake // 44 // 5. 'mukham', 2. 'cedbhute zA', 3. saMhRSTasuhRtsvaja', 4. 'tu' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ samastagRhANAM saGkhyAkathanaM nAma paJcaviMzo'dhyAyaH / 129 dvArasya pIThasya ca mandireSu bhittezca mAnaM kathitaM krameNa / tathoditA dArukalAstu samyak prahINavAstoH sakalaM ca lakSma // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre dvArapIThabhittimAnadArukalAhInavAstulakSaNaM nAma caturviMzo'dhyAyaH // atha samastagRhANAM saGkhyAkathanaM nAma paJcaviMzo'dhyAyaH / vezmanAM paJcazAlAnAM kathyante lakSaNAnyatha / caturviMzatisaMyuktaM sahasraM tAni saGkhyayAM // 1 // gurUNAM dazasaGkhyAnAM prastArasya ca kalpanAt / gRhANAM paJcazAlAnAM bhedA laghuvibhagataH || 2 || paJcazAlaM bhaved yogAd gRhayordvitrizAlayoH / yadvAyogAdbhavedetaccatuHzAla kazAlayoH // 3 // caturNAmapi varNAnAmidaM sadma prazasyate / hiraNyanAbhavabhUti varNAnAmiha vezmanAm || 4 || siddhArthAdisamAyogAnniSpadyeta gRhASTakam | yogAddhiraNyanAbhasya siddhArthena gRhaM bhavet // 5 // hemakUTAkhyamasyaiva vAtena svarNazekharam / sukSetrasya ca siddhArthasaMyogena zriyAvaham || 6 || tasyaiva yamasUryeNa bhaved vezma mahAnidhiH / culayAstu yamamUryeNa sadAdIptaM prajAyate // 7 // daNDasaMyogatastasya citrabhAnvabhidhaM bhavet / pakSaghnasya tu daNDena sadodoSaM vinirdizet // 8 // pakSaghnasyaiva vAtena yogAnnirvighnamucyate / na kAcaculI saMyogastrizAlAdiSu zasyate // 9 // 1. 'yA / / pazcazAlaM', 2. 'bhedataH // ', 3. 'caturNAmi', 5. 'dAto' kha. pAThaH / " Aho Shrut Gyanam" 4. ' sva ',
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre anyonyavIkSyamANAnAM bhedAsteneha noditAH / ekazAlayu(te?te)bhadAH syuzcatuzzAlavezmani // 10 // catvAraH paJcazAlAnAM masteSAM ca viMzatiH / yadA bhavatyajA zAlA sarvatobhadravezmanA / / 11 / / sudarzanamiti prAhuH paJcazAlaM tadA gRham / tadeva kariNIyogAt surUpamiti kathyate // 12 // sundaraM mahiSIyogAd gAvIyogAttu zobhanam / vardhamAnasya caitAsAM zAlAnAM yogataH kramAt / / 13 // sunAbhaM suprabhaM yogyaM vinodaM ca bhaved gRham / nandyAvarte'pyevameva zAlAyogena jAyate / / 14 / / sukhaMdaM nandanaM nandaM puNDarIkaM ca mandiram / rucakasyApyajAdInAM yogena syuranukramAt / / 15 / / nAmato bhadrarucirarociSNUni praharSaNam / svastike'pyanayA yuktyA bhaved gRhacatuSTayam // 16 // ghoSaM sughoSaNaM nindighoSaM zrIpadmameva ca / viMzatiH sarvatobhadraprabhRtyAlayayogataH / / 17 / / jAtAni paJcazAlAni yogyAni pRthivIbhujAm / pUrvoktairaSTabhiH sArdhaM syAdaSTAviMzatigRhaiH // 18 // + kathyate paJcazAlAnAM mUSAbhedakramo'dhunA / vibhadramekaM tatraikabhadrANi dazasaGkhyayA // 19 / / dvibhadrANi punaH paJcacatvAriMzat pracakSate / tribhadrANAM zataM viMzatyuttaraM dve dazottare // 20 // caturbhadragRhANAM tu dvipaJcAzacchatadvayam / gRhANAM paJcabhadrANAM SaDbhadrANAM dazottare / / 21 // 1. 'nAm ', 2. 'nandaM', 3. 'nte' kha. pAThaH / 4. 'va' ka. pAThaH / +' amISAmaSTAviMzatInA(?)madhye ekatamasya bhUpAbhede kRte etAvanti rUpANi bhava. nti' iti TipaNamasti / "Aho Shrut Gyanam"
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ samastagRhANAM saGkhyAkathanaM nAma paJcaviMzo'dhyAyaH / 131 dve zate saptabhadrANAM syAd viMzatyuttaraM zatam / gRhANAmaSTabhadrANAM catvAriMzaca paJca ca // 22 // . daza syurnavabhadrANi tathaikaM dazabhadrakam / evaM sahasramekaM syAda viMzatizca caturyutA / / 23 // gRhANAM paJcazAlAnAM mUSAvahanasaGkhyayA / atha lakSma ca saMkhyAM ca brUmaH padazAlavezmanAm / / 24 / / ekadvitricatuzzAlagRhANAM yojanAnmithaH / dvizAlasyaikazAlasya trizAlasya ca yogataH // 25 // SadazAlaM jAyate vezma bhedAstasya tu SoDaza / pakSanavAtayoryo dekazAlagRhasya ca / / 26 // syAt paGkajAnkuraM nAma gRhaM SaTzAlamuttamam / / hiraNyanAbhaM siddhArtha caikazAlena vezmanA / / 27 // saMyojyaM tu yaMdA gehaM tadA syAcchIgRhaM zubham / saMyogAdekazAlena sukSetrayamamUryayoH / / 28 // dhanezvaraM nAma gRhaM jAyate dhnddhye| daNDAkhyacullayoH saMyogAdekazAlagRhasya ca // 29 // prabhUtakAJcanakaraM gRhaM syAt kAJcanaprabham / dvAdazAnyAni jAnIyAd bhavanAnyanayA dizA // 30 // eteSAmeva bhedeSu zubhAnyakhilavarNinAm / tulyAt trizAladvitayAt SaTzAlakacatuSTayam // 31 // syAda dvizAlacatuHzAlayogAdanyaccatuSTayam / siddhArthena catuHzAlaM vezma(nAnA)saMyu(tirya?taM ya)dA // 32 // gRhaM tadA syAt padazAlaM trailokyAnandakaM zubham / yamamUryeNa saMyuktaM vilAsacayamucyate / / 33 // daNDayuktaM catuHzAlaM sukhadaM nAmato bhavet / vAtena ca catuHzAlaM saMyuktaM zrIpradaM bhavet // 34 // 1. 'le suyojitam / saM', 2. 'sa', 3. 'yuktaM tu vi' kha. pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 samarAGgaNasUtradhAre caturviMzatiranyAni SaTzAlAnyanyayogataH / paJca yAni catuzzAlAnyucitAni mahIbhRtAm / / 35 // teSAM dvizAlayogena padzAlAnyabhidadhmahe / siddhArthe sarvatobhadrayukta syAcTrIpuraM gRham / / 36 // zrIvAsaM sarvatobhadre yamasUryAnvite bhavet / daNDAkhye bhadrayukta zrIbhUSaNaM jAyate gRham // 37 // vAtAkhyaM sarvatobhadrayogAcchrIbhAjanaM viduH / siddhArthe vardhamAnene yukte syAd bhUtimaNDanam / / 38 // yamasUrye tu tenaiva saMyukte bhUtibhAjanam / bhUtimAnaM tu daNDAkhye vAtAkhye bhUtibhUSaNam / / 39 / / nanyAvartasya yogena siddhArthAdicatuSTayam / / zrImukhaM zrIdharaM zrIkRcchrI(dha?ka)raM ceti jAyate // 40 // siddhArthAdicatuSkasya bhaveda rucakayogataH / zriyAkAraM zriyovAsaM zrIyAnaM zrImukhaM tathA / / 41 // siddhArthAdicatuSkasya bhavet svastikayogataH / dhanapAladhanAnantadhanapradadhanADhayam / / 42 / / bhavantyevaM rAjavezmayogato viMzatihAH / prAk caturviMzatitheti catvAriMzacaturyutA / / 43 / / mUpAvyUDhivazAdekabhadrAdInyabhidadhmahe / bhidAbhireka(?)mUSAbhirabhadraM dvAdazaikayA / / 44 // dvAbhyAM SaTpaSTiruddiSTA vize dve timRbhiH zata?te) / syAd vyuDhAbhizcatasRbhiH paJconaM zatapaJcakam / / 45 / / zatAni paJcabhadrANAM sapta dvAnavatistathA / caturviMzA navazatI SabhadrANAmudAhRtA / / 46 / / jAnIyAt saptabhadrANi saMkhyayA paJcabhadravat / gRhANAmaSTabhadrANAM paJconaM zatapazcakam / / 47 / / 1. retAni', 2. 'strI', 3. 'na saMyukte bhU', 4. 'svastikAlayayo', 5. 'tudAbhirekam', 6. 'taiH / ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 samastagRhANAM saGkhyAkathanaM nAma pnycviNsho'dhyaayH| dve vize navabhadrANAM bhavanAnAM zate viduH padaSaSTidazabhadrANi tathA dvAdazasakhyayA // 48 / syurekAdazabhadrAkhyAnyekaM dvAdazabhadrakam / evaM SaTzAlagehAnAM sthAt sAhasracatuSTayam / / 49 // paNNavatyadhikaM cUmaH saptazAlAni sAmpatam / tulyaM trizAladvitayamekazAlena yujyate / / 50 // yadA syuH saptazAlAni tadA dvAdazasaGkhyayA / ekazAlaM dvizAlaM ca catuHzAlena yujyate / / 51 / / yadA tadA saptazAlamaparaM vezma jAyate / sekazAlaM catuHzAlaM yamamUryeNa saMyutam // 52 / / tadA bhaveda vibhedaH (1) syAt tadgRhaM zrIpradAyakam / vAtena zrIpadaM tadvad daNDena zrIpradaM bhavet / / 53 / / siddhArthakena zrImAlaM tadvadeva prajAyate / paJcAnAM rAjayogyAnAM syuzcatuzzAlavezmanAm // 54 // saptazAlAni saMyogAdekazAladvizAlayoH / yujyate sarvatobhadraM siddhArthaM ca yadA gRham / / 55 // ekazAlena jAyeta zrIpadaM zrIpaMdaM tthaa?daa)| sarvatobhadragehasya yamamUryakazAlayoH / / 56 // yogena zrIphalaM nAma syAd gRhaM zrIphalAvaham / sarvatobhadradaNDAbhyAmekazAlaM yutaM yadA / / 57 // zrIsthalaM nAma bhavanaM tadA syAdAspadaM zriyaH / syAdekazAle milite sarvatobhadravAtayoH / / 58 / / lakSmInivAsabhavanaM gRhaM zrItanusaMjJitam / yadaikazAlaM siddhArtha vardhamAnaM ca yujyate / / 59 // zrIparvatAbhidhAnaM syAt tadAnIM bhavanottamam yamamUryasya yogena vardhamAnaikazAlayoH // 60 / / 1. 'vA', 2. 'ya', 3, 4, 5. 'pra' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 samarAGgaNasUtradhAre zrIvardhanaM nAma gRhaM zrIyo vRddhikaraM bhavet / daNDaM ca vardhamAnaM ca saikazAlaM yadA bhavet / / 61 // 2 tadA zrIsaGgamaM nAma bhaved bhavanamuttamam / yadaikazAlaM vAtAkhyaM vardhamAnaM ca yujyate / / 62 / bhavanaM zrIprasaGgAkhyaM nRpayogyaM tadA bhavet / siddhArthamekAlena nandyAvartena cAnvitam // 63 // zrIbhAraM nAma bhavanaM bhaved bhUSAlasevitam / nandyAvartasya yogena yamamUryaikazalayoH // 64 // rAjJAM sukhAvahaM vezma zrIbhAramiti ca smRtam / zrIzailamekazALena syAnnanyAvartadaNDayoH || 65 // yogAd bhogAvahaM rAjJAM saptazAlaM gRhottamam / ekazAlasya yogena syAnnandyAvartavAtayoH // 66 // zrIkhaNDaM nAma bhavanaM bhUbhRtAM bhUtikRd bhavet / siddhArthasyaikAlena saMyogAd rucakasya ca / / 67 / / zrIpaNDaM nAmato vezma bhaved yogyaM mahIbhRtAm / rucakasyaiva yogena yamasUryaikazAlayoH || 68 / / syAcchrInidhAnaM zrIkuNDaM tasya daNDaikazAlayoH / vAtaikazAlarucakairyuktaH zrInAmamucyate / / 69 / / bhavanaM bhUmipAlAnAM tad bhaved bhUtidAyakam / ekazAlena yujyete siddhArthasvastike yadA / / 70 / / zrI priyaM syAt tadA vezma santataM ballabhaM zriyaH / yamasUryaikazAlAbhyAM svastikaM yujyate yadA // 71 // tadA zrIkAntamityAhurbhavanaM bhUbhRtAM hitam / ekazAlena saMyogo daNDasvastikayoryadA / / 72 / / zrImataM nAmato ve tadA syAd vijayAvaham | vAtasvastikasaMyogamekazAlaM yadA vrajet // 73 // 1. 'tu', 2, 3. 'strI', 4. 'dyA (1) ', 5. 'ghaNTaM nA', 6. 'kha' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ samastagRhANAM saGkhyAkathanaM nAma paJcaviMzo'dhyAyaH / 135 zrIpradattamiti prAhustadA vezma mahIbhRtAm / ekaikasya dvibhedatvAcatvAriMzadiyaM bhavet / / 74i . . evamatra prakArAH syuzcatvAriMzada yutASTabhiH / yadA trizAlaM bhavanaM catuzzAlena yujyate // 75 // tadApi saptazAlaM syAcaturdhedaM samAsataH / paJcAnAM rAjagehAnAM milatyekatamasya cet !! 76 / / trizAlaM syAt tadA saptazAlaM viMzatibhedavat / hiraNyanAbha(bho?yo )gena sarvatobhadramandiram / / 77 / / zrIvatsaM janayed vezma narendrANAM hitAvaham / zrIvRkSaM sarvatobhadre sukSetre milite bhavet // 78 // cullIyukta punastasmin zrIpAlaM nAma jAyate / pakSanne sarvatobhadrayukte zrIkaNThamucyate // 79 // hiraNyanAbhe zrIvAsaM vardhamAnayute bhavet / zrInivAsaM tu sukSetre vardhamAnena mizrite // 8 // vardhamAnena cullyA ca gRhaM zrIbhUSaNaM viduH / / pakSaghnaM vardhamAnena yadA saMyogamRcchati / / 81 // tadA zrImaNDanaM nAma jAyate bhavanottamam / jAte hiraNyanAbhasya nanyAvartena saGgame / / 82 / / syAd vezma zrIkulaM nAma zriyaH kulaniketanam / nandyAvartena sukSetre yukte zrIgokulaM bhavet // 83 // nandyAvartasya cullyAzca yoge zrIsthAvaraM gRham / nandhAvatesya pakSaghnayoge kumbhaM prajAyate / / 84 // hiraNyanAbharucakayoge syAcchrIsamudnakam / zrInandaM nAma sukSetre rucakAkhyena saMyute // 85 // cullyAM rucakayuktAyAM zrIhradaM nAma jAyate / zrIdharaM nAma pakSaghne bhaved rucakasaMyute // 86 // 1. "mA' ka, kha, pAuH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 samarAGgaNamUtradhAre hiraNyanAbhena yute svastike zrIkaraNDakam / sukSetreNa yute tasmin zrIbhANDAgArasaMjJitam // 87 // cullIyute zrInilayaM bhavennarapatipriyam / svastikasya yadA yogaH pakSanena prajAyate / / 88 / / zrIniketanasaMjJaM syAt tadA nRpatimandiram / uktAni saptazAlAni nAmalakSaNayogataH / / 89 // sarvANi sArvabhaumAnAM nRpANAM mantriNAmapi / bhavanti ca satAM vittayazovijayavRddhaye // 90 / / ekAdimUpAvahanaprabhedAdatha vezmanAm / eteSAM saptazAlAnAM brUmaH saMkhyAmanukramAt // 91 // vahatyekApi no yatra mUSaikaM tada bhaved gRham / vibhadramekabhadrANi vijAnIyAcaturdaza / / 92 / / dvibhavezmanAM saikA navatiH parikIrtitA / bhavanAnAM tribhadrANAM catuHSaSTiH zatatrayam / / 93 // sahasramekAbhyadhikaM sthAcaturbhadravezmanAm / bhavataH paJcabhadrANAM ve sahaste dvisaMyute / / 94 / / SaDbhadrANAM sahasrANi trINi trINi gRhANi ca / dvAtriMzatAM catustriMzat saptabhadrazatAni ca // 95 / / aSTabhadrANi SaDbhadrasahyAtulyAni jaayte(?)| gRhANAM navabhadrANAM dve sahase tathA dvayam // 96 // sahasraM dazabhadrANAmekottaramudAhRtam / tathaikAdazabhadrANAM catuSSaSTayA zatatrayam / / 97 // saikA dvAdazabhadrANAM navatirvezmanAM bhavet / syustrayodazabhadrANi gRhANIha caturdaza // 98 // .. 'zAni' kha. pAThaH / 'yatra yasyAM saptazAlajAtau ekApi mUSA yad gRhaM na vahati na prApnoti, tadekaM gRha vibhadre bhavet ' iti TippaNamasti / -- -... "Aho Shrut Gyanam"
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ samastagRhANAM saGkhyAkathanaM nAma paJcaviMzo'dhyAyaH / 137 yacaturdazabhirbhaTTairekameva hi vezma tat / ityeSAM saptazAlAnAM sahasrANyatra poDaza // 99 // ekonatrizatI tadvadazItizcaturuttarA / idAnImaSTazAlAni bhavanAnyabhidadhmahe // 10 // bahirantazcatuHzAladvayAdekaM samAsataH / anyAni sarvabhadrAdidvayasaMyogato daza // 101 // ekonatriMzatA kSetraM caturazraM vibhAjayet / bhAgadvayena mUSA syAcchAlA bhAgacatuSTayAt / / 102 // kurvIta paJcabhirbhAgaistanmadhye'GgaNavApikAma / catasrazca pratidizaM mUSAH syustatra vAstuni / / 103 // zAlayonaM saptazAlaM paTzAlaM dvitayojjhitam / trihInaM paJcazAlaM syAdaSTazAlamidaM kacit // 104 // tulyavizAladvitayaM dvizAlena yutaM yadA / aSTau tadASTazAlAni gRhANyanyAni nirdizet / / 105 / / mUpAvyUDhivazAdaSTazAlAnAmatha kathyate / sakhyA tatra vibhadraM syAdavahanmUSasaMjJitam // 106 // poDazaivaikabhadrANi dvibhadrANAM zataM viduH / vizaM SaSTayA~ tribhadrANAM vijJeyaM zatapaJcakam // 107 // aSTAdazAhurviMzAni caturbhadrazatAni ca / paJcabhadrasahasrANi catvAri syuH zatatrayam // 108 // aSTapaSTizca gehAni tAni samyag vibhAvayet / sahasrASTakamaSTau ca SaDbhadrANi pracakSate // 109 // ekAdazasahasrANi tathA zatacatuSTayam / / jAnIyAt saptabhadrANi catvAriMzad gRhANi ca // 110 // dvAdazaivASTabhadrANAM sahasrANi zatASTakam / saptatyAbhyadhikaM prAhurvAstuvidyAvizAradAH // 111 // 1. 'ekAtra tri', 2. 'tra catu' ka. pAThaH / 3. 'TayaM' ka., 'TaM / kha. paatthH| 4. / kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 samarAGgaNasUtradhAre ekAdazasahasrANi tathA zatacatuSTayam / catvAriMzacca gehAni navabhadrANi sakhyayA / / 112 // aSTau syurdazabhadrANAM sahasrANyaSTabhiH saha / tathaikAdazabhadrANAM saGkhyA syAt paJcabhadravat / / 113 // aSTAdazazatAni syurviMzatirbhavanAni ca / iti dvAdazabhadrANAM saGkhyA bhavati vemanAm // 114 // syAt trayodazabhadrANAM SaSTayagraM zatapaJcakam / syAccaturdazabhadrANAM viMzatyabhyadhikaM zatam / / 115 // vezmAni syustathA paJcadazabhadrANi SoDaza / ekameva hi vijJeyaM gRhaM poDazabhadrakam / / 116 / / paJcaSaSTisahasrANi patriMzaM zatapaJcakam / gRhANAmaSTazAlAnAM bhavatyekatra saGkhyayA // 117 // syAt samAnacatuzzAladvayayogAt samAsataH / ephaikazAlayogAca navazAlacatuSTayam // 118 // sarvatobhadramukhyAnAM mitho dvitayayogataH / ekekazAlayogAcca catvAriMzat tathAparA // 119 / / tulyatrizAlatritayayogena ca catuSTayam / gRhANAM navazAlAnAmanyaduktaM purAtanaH / / 120 / / saMsthAnamuktaM gehAnAM navazAlAtmanAmidam / mUSAvahanabhedena tatsaGkhyA kathyate'dhunA // 121 / / avahanmUpamekaM syAd vahantyASTAdazaikayA / dvAbhyAM zataM tripaJcAzadadhikaM vezmanAM bhavet // 122 // 1. 'sahasrANi viza', 2. bhadrANAM bha', 3. tya' kha. pAThaH / / aSTazAlagRhA- gRha 1 : 161205601820 43688008/1144012870 NAmaikyaM65536 bhadra0 1 2 3 4 5 6 7 bhadra 8 SoDazagurUmA bhadra 16, 15 14 13 12. 1110 9 bhadra . prastAre iti TippaNaM dattamasti / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 samastagRhANAM saGkhyAkathanaM nAma paJcaviMzo'dhyAyaH / tisRbhiH syuH zatAnyaSTau saha poDazabhigRhaiH / SaSTyA sahasratritayaM tAbhizvatasabhibhavet / / 123 / / paJcAzItizatAnyaSTaSaSTiyuktAni paJcabhiH / vahantIbhiH prajAyante mUSAbhiriha vezmanAm / / 124 // aSTAdazasahasrANi tathA paJcazatAni ca / catuHpaSTiM ca gehAni mUSAbhiH pabhirAdizet // 125 / / ekatriMzatsahasrANi sahitAnyaSTabhiH zataiH / caturviMzatiyuktAni mUpAbhiH saptabhirviduH // 126 // catvAriMzatsahasrANi trisahasrI ca vezmanAm / zatAni cASTapaJcAzat sapta mUSAbhiraSTabhiH // 127 / / catvAriMzatsahasrANi sahasrANyaSTa padazatI / viMzatiM caiva mUpAbhihANAM navabhirviduH // 128 // catvAriMzatsahasrANi sahasratrayamokasAm / mUSAbhidezabhiH sASTapaJcAzacchatasaptakam // 129 // ekatriMzatsahasrANi caturviMzacchatASTakam / mRpAbhirekAdazabhigrahANAM munayo jaguH // 130 // aSTAdazasahasrANi tathA paJcazatAni ca / dhAmnAM dvAdazamUSANAM catuHSaSTizca jAyate // 131 // bhavantyaSTau sahasrANi tathA paJcazatAni ca / syAt trayodazamRSANAmaSTaSaSTizca vezmanAm / / 132 // syAccaturdazamUpANAM trisahasrI sapaSTikA / mUpAbhiH paJcadazabhiH poDazASTazatI tathA // 133 // dhAmnAM SoDazamUpANAM tripaJcAzacchataM bhavet / syuH saptadazamUpANi vezmAnyaSTAdaza sphuTam / / 134 // mUSAbhiraSTAdazabhirvezmaikaM tadvido viduH / lakSadvayaM sahasrANi dvApaSTizca zatAnvitA // 135 // 9. 'STaM' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre vezmanAM navazAlAnAM catvAriMzaccaturyutA / syAt samAnacatuHzAladvayayogAt samAsataH // 136 // ekena ca dvizAlena dazazAlacatuSTayam / sarvatobhadramukhyAnAM mitho dvitayayogataH || 137 // ekadvizAla yogAcca catvAriMzat tathAparA / tulyatrizA latritayame kazAlayutaM yadA / / 138 || sAdhAraNaM tadAnyat syAd dazazAlacatuSTayam / tulye trizAle yujyete sarvabhadrAdibhiryadA / / 139 // tadAnyA dazazAlAnAM samutpadyeta viMzatiH / teSvekamavahanmRSaM viMzatipayaikayA // 140 // vahantyA syAdubhAbhyAM tu navatyabhyadhikaM zatam | catvAriMzAni tisRbhiH zatAnyekAdaza dhruvam // 141 // catvAri syucatasRbhiH sahasrANi zatASTakam / catvAriMzacca gehAni jAyante paJcabhiH saha // 142 // paJcabhistu sahasrANi bhUSAbhirdazapaJca ca / jAyante sacatuSkANi tathA paJcazatAni ca / / 143 // aSTAtriMzatsahasrANi SaDbhiH sapta zatAni ca / SaSTayuttarANi jAyante vezmanAM parisaGkhyayA || 144 // gRhANAM syuH sahasrANi saptabhiH saptasaptatiH / zatapaJcakamanyacca bhaved viMzatisaMyutam // 145 // lakSamekaM sahasrANi paJcaviMzatiraSTabhiH / zatAni nava jAyante saptatyabhyadhikAni ca // 146 // lakSamekaM sahasrANi saptaSaSTiH zatAni ca / nava syuH SaSTiyuktAni navamUSApracArataH // 147 // lakSaM caturazItizca sahasrANi zatAni ca / sapta syurdazabhistadvat paJcAzacca SaDuttarA // 148 // lakSamekaM sahasrANi saptaSaSTizca vezmanAm / zatAni caikAdazabhiH SaSTyAni nava nirdizet // 149 // 140 "Aho Shrut Gyanam"
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ samastagRhANAM saGkhyAkathanaM nAma pnycviNsho'dhyaayH| 111 lakSaM tathA sahasrANi jAyante paJcaviMzatiH / zatAni ca dvAdazabhineva tadvana saptatiH // 150 // sahasrANi niketAnAM sakhyayA saptasaptatiH / saviMzatiH paJcazatI trayodazabhirIritA // 151 // aSTAtriMzatsahasrANi tathA saptazatAni ca / syuzcatudezabhiH SaSTayA vezmanAmanvitAni ca / / 152 // syAt paJcadazasAhasrI zataiH paJcabhiranvitA mUpAbhiH paJcadazabhizcatvAri bhavanAni ca // 153 / / syuH sahasrANi catvAri tadvadaSTau zatAni ca / tathA poDazamUpANAM catvAriMzaJca paJca ca / / 154 // sahasraM saptadazabhiH zatamekaM ca vezmanAm / catvAriMzaJca vezmAni bhavanti parisaGkhyayA / / 155 // zataM navatyabhyadhikamaSTAdazabhirucyate / bhavatyekonaviMzatyA bhUpANAM vegmaviMzatiH / / 156 / / ekameva gRhaM mUSAviMzatervahanAd bhavet / saGgyeyaM dazazAlAnAM mUpAbhedagracArataH // 157 // prayutaM catvAryayutAnyaTasahasrANi paJca ca zatAni / / SaTsaptatihANi ca dazazAlecekasaGakhyeyam // 158 // catuHzAlAdigehAni yAvantyAdazazAlataH / caturguNAni pratyAzaM nAnyalindena nirdizet / / 159 // ekadvitricatuHzAlavezmanAM saddhamAnmithaH / gRhANi dazazAlAntAnyevamuktAni vistarAt // 160 // samArabhya catuHzA(lalaM) dazazAlAntavezmanAm / sakhyAmidAnImaikyena sarvepAmabhidadhmahe // 161 // mUSAbhedena lakSANi sstrayodaza vezmanAm / sahasrANyaSTanavatistathA vezmAni SoDaza / / 162 / / mRSAsaMsthAnabhedena bhinnAnAM vezmanAM punaH / jAyante koTizo bhedA yasmAnoktAni tAnyataH // 163 // "Aho Shrut.Gyanam"
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 samarAGgaNasUtradhAre itthaM catuHzAlamukhAni vezmAnyuktAni yAvaddazazAlamatra / zAlAprabhedena mitho bhiSaGgAt saGkhyA ca tepAmuditA yathAvat // 164 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre samastagRhAgAM sakhyAkathanaM nAma paJcaviMzo'dhyAyaH // atha AyAdinirNayo nAma paDviMzo'dhyAyaH / idAnImabhidhAsyAmaH sUtrapAtavidheH kramam / zaste mAsi site pakSe vidadhyAt taM zubhe'hani // 1 // caitre zokAkulo bhartA vaizAkhe ca dhnaanvitH| jyeSThe gRhI vipadyeta nazyanti pazavaH zucauM // 2 // zrAvaNe dhanavRddhiH syAnnabhasye na vaseda gRhe / kalahazcAzvine mAsi bhRtyA nazyanti kArtike / / 3 / / mArgazIrSe dhanaprAptiH sahasye kAmasampadaH / mAghe vahnibhayaM caiva phAlgune zrIranuttamA // 4 // dvitIyA paJcamI mukhyA saptamI navamI tathA / ekAdazItrayoda(zyastizyo tithayaH syuH zubhAvahAH / / 5 // candratArAbalaM bharturanukUlaM ca zasyate | zyaM hi sUtrapAtAkhyA kriyA prAsAdakarmaNi // 6 // kAryA puraniveze ca prArambhe bhavanasya ca / zilAnivezane dvArastambhocchAyAdikeSu ca / / 7 / / Adriyeta site pakSe zobhane lagna eva hi / ravI kanyAtulAlisthe gRhaM varuNadiGmukham / / 8 / / 1. 'vikra', 2. 'rtA syAd vaizAne dha', 3. 'bhayaM vidyAt phA, kha. pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyAdinirNayo nAma paDviMzo'dhyAyaH / na kuryAta taddhi zUnyaM syAnna ca vRddhirbhaveta prabhoH / na dakSiNamukhaM kumbhamRgadhanvisthite ravo // 9 // kurvIta niSphalaM tat syAnnRpadaNDavadhAdikRt / na mInaRSamepasthe kurvIta prAGmukhaM ravau // 10 // tad dhanannaM kalikSudrarAjacaurArtikRd ytH| ravau mithunasiMhasthe na karkisthe'pyudaGamukham // 11 // kuryAt taddhi daridratvaM dadyAccaraNadAsatAm / AyavyayAMzakANi pravakSyAmo'tha vezmanAm / / 12 / / gRhamAnavazAt samyak kartuH sthAnavalAvalam / nagare vA purAdau vA daNDairyAnaM vidhIyate // 13 // tadalAbhe karaiH kArya samyagAyavizuddhaye / yatra hastairmitiH kSetre tatrAyo hastasaMzritaH // 14 // kSetrAlAme tu tatraiva grAhyaH sa syAdidAGgule (?) / agulestu mite kSetre so'gulaistadalAbhataH // 15 // pAdairvAtha yavairvApi grAhyaH kSetrAnusArataH / gRheSu karmahastena mAnaM svAmikareNa vA / / 16 // devatAnAM tu dhiSNyeSu karmahastena kevalam / deyaM hanyAt pRthutvena hared bhAgaM tato'TabhiH // 17 // yaccheSamAyaM taM vidyAcchAstradRSTaM dhvajAdikam / dhvajo dhRmo'tha siMhazca zvA vRpaH kharakuJjarI // 18 // dhvAkSazceti ta uddiSTAH prAcyAdyAsu pradakSiNam / anyonyAbhimukhAste ca kAmaM svacchandacAriNaH // 19 // prAcAryaH samudiSTA AyaddhividhAyakAH / / vRSasiMhagajAH zastAH prAsAdapuravezmasu // 20 // dhvaje'rthalAbhaH santApo dhUme bhogo mRgAdhipe / kaliH zuni dhanaM dhAnyaM vRSe strIdUpaNaM khare // 21 // 1. 'dakSiNAbhimu', 2. 'cApasthi' kha. pAThaH / 3. 'rAmikR' ka. pAThaH / 4. 'ca' kha. paadH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 samarAGgaNasUtradhAra gaje bhadrANi dRzyante vAle nu maraNaM dhruvam / vRSasthAne gajaM kuryAt siMhaM kRpabhahastinIH / / 22 // na kuryAd vRSamanyatra zasyate sarvato dhvajaH / kalyANaM kurute siMho brAhmaNasya vizeSataH // 23 // kSatriyasya gajaH zasto paNaH zasyate vidAH / zUdrasya dhvaja evaikaH zasyate'rthapradaH sadA // 24 // evamete gRhAdInAmAyAH sarve prakIrtitAH / pradadyAdAsane siMhamAtapatrepu tu dhvajam / / 25 // cihneSvapi ca sarveSu cAmaravyajanAdipu / siMhaM gajaM vA zastreSu ratheSu kavaceSu ca // 26 / / sAryazvegajapayANeScimaM vRSabhameva ca / / arthadhAraNapAtreSu zayaneSu mataGgajam / / 27 // yAne ca vAhane cava matimAna yojayed gajam / prAsAdapratimAliGgapIThamaNDapavediSu / / 28 / / kuNDeSu ca dhvajaM dadyAd devopakaraNeSu ca / Ayo gRhavadudvAhavedImaNDapayorbhavet / / 29 // mahAnase vRSaM dadyAjalAdhAre jalAzaye / sthAlyAM bhojanapAtre ca koSThAgAre'nnadhAraNe // 30 // etadgRhe tathA dadyAda gRhopakaraNeSu ca / vRSabhaM gajazAlAyAM pradadyAd gajameva vA / / 31 / / varSa turagazAlAsu gozAlAgokuleSu ca / gajAzvapazAlAsu siMhaM yatnena vajeyet // 32 // apamAnAM kharadhvAGkSadhUmazvAnaH zubhAvahAH / dhUmo'gnijIvinAM zasto dhvAkSaH sanyAsinAM hitaH // 33 // svagagAnAM zvayAkAnAM svavezmAnAM khara: shubhH| naTanartakavezmeSu paNyastrINAM kharaH zubhaH // 34 // kulAlarajakAdInAM tathA gadebha jIvinAm / gRhAdiSu kSetraphalaM gaNayadaSTabhirbhajet / / 35 / / 1. 'zAma', 2. 'sva' ka, paatthH| 3. 'gu kha. pAThaH ! "Aho Shrut.Gyanam"
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyAdinirNayo nAma paDizo'dhyAyaH / trighanena bhajecchepaM nakSatre'STahate vyayaH / pizAco rAkSaso yakSa iti tredhA vyayo mataH // 36 // sAmyAdhikyanyUnatAbhirAyataH syAd yathAkramam / / vyayaM kSetraphale kSiptvA gRhanAmAkSarANi ca // 37 // bhAgaM tribhihareta tatra yaccheSaM so'zako bhavet / caturaGgo yathA mantro mukhyo lagne navAMzakaH // 38 // tathA gRhAdiSu proktaM mukhyatvenAMzakatrayam / indro yamazca rAjA ca trayo nAmabhiraMzakAH // 39 // svanAmatulyaphaladA vijJAtavyAstrayo'pi ca / gaNayet svAminakSatrAd yAvat syAd bhavanasya bham // 40 // navabhi jite tasmiJ zeSaM tArA prakIrtitA / janmasampadvipatkSemapApasAdhaka dhanIH / / 41 / / maitrIparamamaitryau ca pAhuH saMjJAH samAH phale / trisaptapaJcamIbhatugrahatArA vivajeyet 42 // AdyAdvitIyApTamyastu tArAH syuriha madhyamAH / tathA RkSe'pi cAniSTe candre'STamagate'pi ca // 43 // nayate duritaM tArA catuHpaNNavanI(?)nRNAm / surarAkSasamayAkhyA kakSANAM sthurgaNAstrayaH // 44 // yadgaNaryo bhaved bhartA tadgaNasaM gRhaM zubham / mRgAzvirevatIsvAtyo metraM puSyapunarvam / / 45 / / hastaH zravaNa ityeSa devAkhyo navako gaNaH / vizAkhA kRttikAzleSA nairRtaM vAruNaM maghA // 46 / / citrA jyeSThA dhaniSTheti navako rAkSaso gaNaH / AdrAbharaNyo rohiNyo?NyA) tisraH pUryAstathottarAH // 47 // iti nakSatranavakaM vijJeyaM mAnupe gaNe / gaNasAmyaM zubhA tArA yasyAyA tR?ca)vyayo'lpakaH / / 48 / / 1. 'smAcchepa', 2. '. 3. yastisnaH' kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 samarAGgaNasUtradhAre hito'zakazca tadvezma bhartuH zubhaphalapradam / Ayo vyayazca yonitvaM tArAya bhavanAMzakAH // 49 // gRhanAmeti cintyAni karaNAni gRhasya pt| tribhiH zubhaiH zubhaM vezma dvAbhyAmekena cAzubham / / 50 / karaNaizcaturAdyaistu zubhairavizubhaM bhavet / na samAyavyayaM vezma nAvyayaM nAdhikavyayam // 51 // na dvitIyAMzamasadRjyonibhaM ca na kArayet / bhartRtulyAbhidhAnaM ca gRhaM dUrAt parityajet / / 52 / / samasaptakameka tRtIyaikAdazaM tathA / caturthadazakaM ceti kartavyaM mandiraM sadA // 53 // SaTkoSThakaM trikoNaM ca vadvidarza tathA / SaTkoSThake mRrtidainyaM triyogazca bhaved gRhe || 54 || trikoNe vasatAM duHkhaM vaidhavyaM ca prajAyate / fairs putrapautraguruH / / 55 / / hRtesbhiH kSetraphale netrazibhAjite / zeSaM jIvitametasmin paJca bhavenmRtiH // 56 // sabhujaM sahanadAsa khaNDa saMyutam / AyAmataH pRthutvAcamAnaM kRtvA vibhAjayet // 57 // sarvataH zodhitaM vAstu yaca samyahamitaM bhavet / svAminastad bhaved dhanyaM sthapateva yazaskaram // 58 // arcitaM vardhate vAstu nArIbhiH pazubhirnaraiH / kardhanadhAnyaiva madestu mahotsavaH // 59 // meru khaNDameruzca patAkA sUcikA tathA / uddiSTaM naSTamiti pad chandAMsIha pracakSate // 60 // ekAkottarAn koSThAn vinyasedicchayAtmanaH / AdyAdArabhya tadavRddhiryathA syAt pArzvayoH samam // 61 // 1. 'navyAMza', 2. 'tU', 3. 'ze', 4. 'ryazasotsa' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyAdinirNayo nAma SaDviMzo'dhyAyaH / merekAdhika saGkhyA zarAvasyeva cAkRtiH / prathame koSTake rUpamantaM yAvacca pArzvayoH // 62 // Asanordhvasthayornyasyenmadhye saGkalitaM pRthak / tasminniSTatrikalpAnAM sakhyA syAdantyavaktigA // 63 // khaNDameruM tu vinyasthet tadvadevaikapArzvataH / vRddhaiH koSThakaistatrApyaGkAH prAgvat phalaM tathA / / 64 / athAparaH khaNDameruH koSThAMstatreSTasaGakhyayA / kRtvaikApacitAn vAmavibhagApacitAnayaH // 65 // ekAdyekottarAnaGkAnAdyapaGktau nivezayet / anyAsu paGktitrAmAntaM zUnyA (nyAnA) dyeSu kalpayet / / 66 / / dvitIyeSu ca koSTheSu tAsAmekaikamAvayet ( 2 ) | dvitIyAyAM tRtIyAdikoSThakeSu yathAkramam || 67 // vikarNayogajAnanyAnvadhoyogasaMbhavAn / phalaM vikarNayogotthamekasmin parikalpayet // 68 // ekAdhikAnabhISTAyAH saGkhyAyAstiryagAlikhet / koThA (kAMca air) rUpAdIMstanmadhye dviguNottarAn // 69 // ekonaM pRSThatasteSAmekaM dviguNamagrataH / nAtikrAmet parAM saGkhyAM patAkAchanda ucyate // 70 // tadvineSTAdyagA saGkhyetyekAdyaistaistato gRhe / nyastAGkasaGkhyAH saGkhyAH syuralindAdyaiH prakalpitAH // 71 // ekaikamiSTasthAneSu likhet saikeSvataH param / antyA (?) ne pUrvapUrvayuktenAyojayet param || 72 || antyAdArabhya tadvanAvekAyeSu ( ? ) ca paryayAt / alindAdiSu yatra syAt saGkhyA sUcIM tu tAM viduH // uddiSTe sthApayet saGkhyAmuddiSTAM sambha (ve? je )cca tAm / dalayed rUpayuktAM tu dalayennAma sambhavet (1) // 74 // 147 1. 'sA', 2, 'm', 3. 'dvAtapUrva pU', 4. 'bha' kha. pAThaH / 3 "Aho Shrut Gyanam"
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre laghusvarUpadalane saikArthe karaNe guruH / yAvadiSTapadAptiH syAllaghavo'lindakodayaH / / 75 // kRtvA chandaHsamuddiSTaM tadante laghuni dvikam / / nyasedekaM gurUNAM ca dviguNaM dviguNaM tataH / / 76 // vyatyayAlladhunaH sthAne dviguNAdekakaM guroH / kuryAt tamAdyasthAnAGkasaGkhyaM naSTe gRhaM bhavet / / 77 / / prAptasyaikaM koSThamekaikaddhayA nyasthedUvaM paGktayo yAvadiSTAH / iSTAnekAdIlikhedAnupUA karNenAdhaH zUnyarUye ca dadyAt / / 78 // karNasthAGkazleSato'Gke bhaved yastaM vinyasyet koSThakeSu krameNa / uddiSTAGko bhadrasaGkhyAni madhye yAbhyaH karNazlepato mUSikAstAH // 79 // ekAdipu dviguNiteSviha yAvadiSTamUpAkramavyupahiteSvatha teSu vidyAt / uddiSTavezmakRtanirgamamArgamUpAsatkAGkasaikayutinirmitasaGkhyamokaH / / 80 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaniracine samArAGgaNamUtradhArAparanAmni vAstuzAstre AyavyayanakSatrarAziphalatadyogatArAGkayonitacchandoganirNayo nAma pddviNsho'dhyaayH|| atha sabhASTakaM nAma saptaviMzo'dhyAyaH / nandA bhadrA jayA pUNA sabhA syAd bhAvitA tathA / dakSA ca pravarA tadvad vidurA cASTamI matA // 1 // caturazrIkRte kSetre tataH SoDhA vibhAjite / madhye padacatuSkaM syAt sImAlindastu bhAgikaH // 2 // tadvAdyo'lindakastadvad bhavet pratisarAbhidhaH / mAggrIvAkhyastRtIyazca bahiH kSetrAccaturdizam // 3 // 1. 'bhi' kha, pATha "Aho Shrut Gyanam"
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhadravyapramANAni nAmASTAviMzo'dhyAyaH / 149 nisRSTasaudhayairvA(?) syAdekasyAM vA yadA dizi / nandA bhadrA jayA pUrNA krameNa syuH sabhAstadA / / 4 / / paDbhAgabhAjite kSetre karNabhittiM nivezayet / sabhA syAd bhAvitA nAma saprAgnIvAtra pazcamI // 5 // stambhAn paTtriMzadetAsu paJcasvapi nivezayet / stambhAn prAgnIvasaMvaddhAn pRthagebhyo vinirdizet / / 6 // dakSeti SaSThI paritastRtIyAlindaveSTitA / pravarA saptamI dvArayuktaiyA parikIrtitA / / 7 // prAgnIvadvArasaMyuktA viduretyaSTamI sabhA / sabhAnAmidamaSTAnAM lakSaNaM samudAhRtam // 8 // ityaSTAnAM lakSma samyak sabhAnA metat proktaM di bhavAlindabhedAt / tadvad dvArAlindasaMyogatazca jJAte'tra syAd bhUbhRtAM sthAnayogaH // 9 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArapiranAgina vAstuzAstre samASTakaM nAma sptviNsho'dhyaayH|| atha gRhadravyapramANAni nAmASTAviMzo'dhyAyaH / upAdeyAni yAnyatra parityAjyAni yAni ca / gRhadravyapramANAni tAnIdAnI pracakSmahe // 1 / / dvArasya gRhavistAraiIstatulyAmulaibhavet / ucchrAyaH saptabhiyuktervistRtistu tadardhataH // 2 // prakalpayed gRhadvAraM krameNaiva kanIyasA(m) / trairAzikena madhyAnAM dvAdazAMzaM parityajet / / 3 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 samarAGgaNasUtradhAre ityucchritistadardhena sarveSAmapi / ucchrAyamuttamAnAM tu kuryAdaSTAMzavarjitam // 4 // vistArAGagulasaMyu (ktAM? kaM) kuryAdatikIya pA catuHSaSTigRhadvAramudayenArvesti // 5 // vistArahastatulyAni paSTacA paJcAzatAthavA / saMyutAnyaGgulAni syAducchrAyo'rthena vistRtiH // 6 // gRhotsevena vA tryaMzahInena syAt samucchritaH / tadardhena tu vistAro dvArasyetyapare vidhiH // 7 // dvArocchrAyakaraistulyeSvaGguleSu vinikSipet / catvAri pedyApiNDaH syAt sapAdaM vidadhIta tam // 8 // sArdhaM vA satribhAgaM vA dviguNaM cASika ne tu / evaM kRte bhaved dvArapedyAyA vistRtiH sphuTA // 9 // sArdhena pedyApiNDena pi(NDaM syANDasyo ) dambaro bhavet / sAstu pedyAvistAraH svAdudumbaravistRtiH // 10 // pedyApiNDena tulyA syAcchAkhAyA vistRtiH zubhA / sArdhayA vaitayA rUpazAkhAyA api vistRtiH // 11 // vistArArdhena pedyAyAH khalvazAkhA vidhIyate / rUpazAkhAsamA vA syAt sArdhA vA vAhyamaNDalA // 12 // pAdonA vyaMzahInA vA vistArAdarthameva vA / mAsAdeSu ca tulyaH syAd bhArazAkhAvinirgamaH || 13 // AvA zAkhA bhaved devI dvitIyA nandinIti ca / tRtIyA sundarI nAma caturthI svAt miyAnA // 14 // bhadreti paJcamI zAkhA prazastAH paJca vezmani / ato'dhikAstu yAH zAkhA gRhadvAri na tAH zubhAH // 15 // vistArAt SoDazo bhAgacaturhastasamanvitaH / talocchrayaH prazasto'yaM bhaved viditavezmanAm // 16 // 1. ' tataH ', 2. 'tu', 3. 'teSAM kaniSThazmanA / ' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhadravyapramANAni nAmASTAviMzo'dhyAyaH / saptahasto bhavejjyeSTha madhyame par3hakaronmitaH / paJcahastaH kaniSTa tu vidhAnanyasta podayaH // 17 // jyeSThe bhavet saptadazahastAnachAlA vistRtA / madhyame dazahastA tu paJcahastAt kanIyasi // 18 // udundha (pArasya) bA (kolyAta ) talanyAsaM lu kArayet / nalanyAsasama pa lindasva parigraha // 19 / / / dvAravistArapAde bhakoTirvidhIyate / sASTAMzenAdhikenAtha manibhAgena vA punaH // 20 // kuryAdekAdazAMzena tathAsyaiva pra(yA?NA)linIm / stambhAna kuryAhate'STAMzAnnava dvAdazadhAthavA // 21 // bhAgaistataH svArdhasamairardhabhAgasamanvitaiH / adhastAdaSTabhAgA syAt stambhasya pratipAlanA // 22 // stambhamUlasya vistArAdardhena sthalanirgamaH / tadardhana vidhAtako sarakavimirgavaH // 23 // utkAlakasamudrAyaH stambhapiNDasamaH zubhaH / kumbhikolkAlakA piNDe vistAre'STAMzasammitA // 24 // prAguktastambhamAgena sapAdena vidhIyate / dIrghatvamAdyapatrANAM zeSANAM pAdahAnitaH // 25 // pAdaH pAdo bhavenyUnaH patrANAM sanocchyAt / sAdhaMbhAgocchritA kAyA rasanA kaNTakopamA // 26 // sAdhapAdocchritA yA jaGgA zeSaM yathoditam / itthaM spAi panajastambho yukyA guktasvarUpakaH / / 27 / / aSTAzrI dA vidhAtavyaH stambhamatraparikramAt / tadvistArasamaM spalotsedhaM pAgAn vibhAjayet / / 28 // aSTAzracchedamAnena vAhyasUtrAnupalAn / vidadhyAnmadhyabhAge tu koNAMca palikAkulAn (?) // 29 / / 1. 'mba++vAhabhya ta ' (?), 2. 'napa' kha, pATaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 samarAGgaNasUtradhAre ghaTikA puSpamAlAbhiH pallavazvopazobhitA / chedabhAgaH samaH kAryo vahirbhAgavivarjitaH // 30 // ghaTapallavako nAma stambho'yaM parikIrtitaH / vihito vezmanAmeSa svAminaH zreyase bhavet // 31 // kubero vA vidhAtavyaH poDazAzrakriyAnvitaH / UrdhvataH pallavAkIrNo jaGghAsya caturazrikA / / 32 // zrIdharazca bhaved vRttaH kalpanAsya kuberavat / evaM gRhANAM catvAraH stambhA lakSmabhirIritAH // 33 // stambhamUlasya vistRtyA talapa(da)sya vistRtiH / sapAdayA vidhAtavyA bAhulyaM pAdahInayA // 34 // stambhena tulyaM vistAre vAhalye padasammitam / hIragrahaNamAyAme stambhAyAt triguNaM bhavet // 35 // hIragrahaNavistAra bhAgAt sapta prakalpayet(?) / tat syAt sRSTottaraM bhAgaM bhAgeneSTaM pravezanam // 36 // tasyAdhastAt trikaNTena tribhAgaM lambitena ca / likhedubhAvardhacandrau pArzvayorubhayorapi / / 37 // khalvaM kRtvA tato madhyaM bhAgadvayamadhogatam / kuryAt trikaNTakaM kAntaM tumbikAmatha lambikAm / / 38 / / dvayormadhye'paraM bhUyo dvibhAgasthaM ca kaNTakam / tumbiko lambamAnAM vA patrajAtivibhUSitAm / / 39 / / tasyAzcAparatIraM syAt padmapacyA vibhUSitam / talapaTTasamaH pedro vistArAt piNDato'pi ca // 40 // paTTavyaMzena tIre syAt paTTapiNDAnirgamaH / stambhAgreNa samA kAryo vistArasthaulyatastulA / / 41 // tadardhena jayantInAM kartavye pinnddvistRtii| tAbhyo vidheyAH pAdonAH sandhipAlA yadRcchayA // 42 // niyRheSu ca ye paTTAH pAdaunAMstAMstu kArayet / tulApaTTAzca pAdonAstadardhana jayantikAH // 43 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhadravyapramANAni nAmASTAviMzo'dhyAyaH / 153 tulAna vidhAtavyA pratimokasya vistRtiH / paTTasyopari kaNThaH syAda bhUpito rUpakarmaNA // 44 // vedikA(jIjA)larUpAdyA niyUhe saMprazasyate / vidhAtavyA ca sacchatrA nivaddhArNavApikA // 45 // stambhapaTTA(zustu) vistINIn sapAdAstatra kalpayet / tulApiNDAH samAH kAyAH saGgrahaH sudRDheyutAH // 46 // vedikAjAlasampannaM talaM kArya manoramam / bhUmIbhUmI bhavet tacca dvAdazAMzavivarjitam / / 47 / / praNAlyaH sarvataH kAryA mUlagrAhAgranirgamAH / daNDAdyaM gRheSu syAjjJeyaM tacca caturvidham // 48 / / bhUtAkhyaM tilakaM tadvanmaNDalaM kumudaM tathA / gRhacchAdheSu teSu syAducchrAyo'pi caturvidhaH // 49 // kSetrataryAMzataH kAryo dairyeNacchAdyadaNDakaH / tadardha muSTikAyAmo daNDavyaMzena lambanA !! 50 // caturazraM samaM kAntaM madhuraM sudRDhaM dhanam / / vezmanAM chAdyakaM kArya bhUtaM nAmnA supUjitam // 51 // tasyaivASTAdazo bhAgo yadA syAducchye'dhikaH / udayastilako nAma zastaH sa gRhakarmaNi // 52 // dvAbhyAmuccataraH pUrvo maNDalaH kumudastribhiH / abhitti(sthesthaM) bhavecchA(yeya) candrarekhAvibhUSitam // 53 // guNarAgAnvitA bhittiryadvA dhanacayAtmikA / tatracchAdyaM bhavecAnyadavadhAraNasaMjJitam / / 54 // siMhakarNakapotAlIghaNTAkarNArdhapakSagAH / dhvajacchatrakumArAMzca gRheSu parivarjayet // 55 // 1. 'kA' kha. ga. paatthH| 2. 'NakavA' ga. paattH| 3. 'lA' kha. ga. paatthH| 4. 'cchAdyagR' ga. pAThaH / 5. 'NDaM', 6. 'imasucchA', 7. 'rataH', 8. ndre', 9.'a' kha, ga, paatthH| "Aho Shrut Gyanam" |
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 samarAGgaNasUtradhAre na pakSarAjivasiMhakarNakumAraghaNTAH samarAlapallIH / na praskhalAMdhAni nacaiva patrANyAyojayed vezmasu maGgalArthI / / 56 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre gRhadravyapramANAni nAmASTAviMzo'dhyAyaH // atha zayanAsanalakSaNaM nAma ekonatriMzo'dhyAyaH / idAnImabhidhAsyAmaH zayanAsanalakSaNam / zubhAzubhaparijJAnaM yena samyak prajAyate // 1 // maitre muhUrte puSyasthe zItarazmI zubhe'hani / sampUjya devatAH samyak kArambha samAcaret // 2 // vRkSAstatra prazasyante candanastinizo'rjunaH / tindukaH sAlazAkI ca zirISAsanadhanvanAH // 3 // haridurdevadAruzca syandanoko sapanako / zrIparNI dadhiparNazca ziMzapAnye'pi ye zubhAH // 4 // gRhakarmaNi ye neSTA vRkSAste'trApi ninditAH / hemnA rUpyeNa cAnaddhA gajadanlena vA zubhA // 5 // ArakUTena vA naddhA zayyA kAryA vicakSaNaH / pUrvacchinnaM yadA dAru zayanAsanahetave // 6 // AdIyate tadArambhe nimittAnyupalakSayet / dadhyakSatAn pUrNakumbha ratnAni kusumAni vA // 7 // sugandhadravyavastrAdyAn matsyAzvayugalaM tathA / mattavAraNamanyAMzca zubhAn vIkSyAdizecchubham // 8 // 1. 'rA', 2. 'naraiva' kha, ga, paatthH| 3. 'zA' kA. pAThaH / 4. 'bhAH / sarvadantamayI zayyA hemaratnAnvitA zubhA / gR' ka. kha. ga. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zayanAsanalakSaNaM nAmakonatriMzo'dhyAyaH / karmAgulaM samuddiSTaM vitupairaSTabhiryavaiH / aSTottarazataM teSAM zayyA jyeSThA mahIbhujAm / / 9 / / madhyA mahIbhujAM zayyA zataM syAccaturuttaram / zataM kanIyasI proktA nRpANAM vijayAvahA // 10 // navatirnupaputrasya mantriNaH sA paDujjhitA / dvAdazonA balapatetripadakonA purodhasaH / / 11 / / AyAmArdhena vistAraM sarva zayyAsu kalpayet / yahA nijASTabhAgena pahabhAgenAthavAdhikam / / 12 // viprANAM zasyate zayyA deyeNAGgulasaptatiH / / dvAbhyAM dvAbhyAmagulAbhyAM hInA syAccheSavarNinAm // 13 // bAhalyamutpalasya syAduttamasyAgulatrayam / aguladvitayaM sAdhaM madhyasya dve kanIyasaH // 14 // vAhalyamIzAdaNDasya kuryAdutpalasammitam / sAdhaM sapAdaM savyaMzaM tasya vistAramutpalAt / / 15 / / vistArArdhana zayyAyAH sa kuSyasya vidhIyate / tatpAdasyoda(yo?yo) madhyahIno dvicaturujjhitoM // 16 // ardhena madhyavistArAnmadhye vAhalyamiSyate / tribhAgahInamicchanti pAdonamapi kecana // 17 // sthaulyena pAdo'dhaH zIryAdutpalena samo bhavet / madhye sapAdaH sAdhezca tale vRddhiH krameNa sA // 18 // SaDbhAgo'syAdhiko yadvA madhye tryaMzAdhikastale / tatkuSyamutpalavyaMzo mUle tasyArdhamagrataH // 19 // utsedhatulyo vistAraH kAryo vA bhyaGgulAdhikaH / sapatrakalikApatrapuTagrAsavibhUSitaH / / 20 / / kuryAt pradakSiNAgrANi zatrAkAni samantataH / UdhvAgrA nikhilAH pAdAH svAmino vRddhihetave // 21 / / 1. 'dhyamA nRpateH za' kha. ga. paattH| 2. vikha. paatthH| 3., 4. 'nA' ka. pAThaH / 1. saH' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre zreSThakadravyajA zayyA mizradravyA na zasyate / ekadAruM prazaMsanti dvidArubhayamAvahet // 22 // tridArughaTitAyAM tu svAmino niyato vadhaH / zayyAyAM jAyate yasmAt tasmAt tA parivarjayet // 23 / / mUlamagreNa saMyuktamapasavyaM vigarhitam / mUlaM mUlena vA viddhamekAgre dve ca dAruNI // 24 // madhye vraNo mRtyukarastribhAge vyAdhikArakaH / kezAvahazcaturbhAge zirastho dravyahAnikRt // 25 // nirdoSagAne paryaGke pApasvapno na dRzyate / granthikoTaravat kuryAt tasmAnna zayanAsanam // 26 // AsanaM zayanIyaM ca granthikoTaravarjitam / bahuputrakaraM prAhudhemakAmArthasAdhanam // 27 // ArohaNe pracalati zayane kampate tathA / videzayAnakalahau te krameNa prayacchataH // 28 // suzliSTAM tAmataH kuryAnnirdoSAM varNazAlinIm / dRDhAM sthirAM ca sthapatiH patyuH kAmaviRddhaye / / 29 / / niSkuTa kolahaka kroDanayanaM vatsanAbhakam / kAlakaM bandhakaM ceti chidrasaMkSepa iMritaH // 30 / / ghaTavat suSiraM madhye saGkaTAsyaM ca niSkuTam / kolAkSaM nIDamicchanti mASaniSpAvamAtrakam / / 31 / / adhyardhaparvadIrgha ca vivarNa vipamaM tathA / tadiha kroDanayanaM chidramAhumaharSayaH // 32 / / bhinnaM parvamitaM vAmAvarta syAd vatsanAmakam / kAlakaM kRSNakAnti syAd vinirbhinnaM tu vandhakam // 33 // chidraM dArusavarNaM yat tano zubhakaraM tathA / niSkuTe'rthakSayaH kolalocane kulavidravaH // 34 // 1. 'mA' ka. pAThaH / 2. 'ka', 3. 'vyAyAM kampate'thavA / ', 4. 'ndhu' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zayanAsanalakSaNa nAma konatriMzo'dhyAyaH / zastrAd bhIH koDanayane vatsanAbha rujI bhayam / kAlake bandhakArajye va kITako zubham // 35 // sarvatra pracuragranthi dAru lavamagi / zayyArtha kathitaH kalamaM dAbhiH samAsanam // 36 // upavezasukhaM mAnaM prazastAna kA pAm / puSkaraH madahastazca vRtto'galacatuSTayAt // 37 / / Arabhya vistarAt kAryAlA vAcanabAGgulam / puSkaranyAsanA dagadara bha nugamaH / / 38 / / phalakaH puSkarAdhena tattulyadAsya mUlakaH / sthUlaH syAcaturaMzena daNDapuSkaravistarAt / / 39 / / khAtaM ca puSkarasyAntastAvara gAmbhIrya miSyate / prazastasAradArUtthaH kartavyo'sya prayojanam (?) // 40 // parivepaNamanyana pacyamAnAnapaTTakam (?) / kAryaH kaGkatakaH zamtAbudAkajaH / / 41 // Arabhya deNASTabhyaH syAd vAyada dvAdazAGgulam / sArdhAGgulaM caturbhAga vistAreNa ca deyataH // 42 / / madhye ca tasya bAhalya vistArASTAMzato bhavet / / ekataH sthUlavistArA bhaveyustasya dantakAH // 43 / / anyatastu ghanAH bhUkSmAstIkSaNA postathAgrataH / / madhye tribhAgabhurAjya dantakA bhAgaboIyoH / / 44 // tribhirbhAge hRte tepAM na zepastAna livarjayet (?) / gajadantamayaH zreSThastathA zAzvokSajaH // 45 // madhyamo dArubhiH zepa banyo'sAradArujaH / rUpakaiH svastikAdyairvA sa madhye syAilaGkRtaH // 46 // yakAdyapanaye kezaviveke zoSayucyate / agulenAdhike pAdAt kAyeM ye pAdake / / 47 // 1. 'ra:' kha. pAThaH / 2. 'sya yAvada gA', 3. 'naghaNTa' ka. pAThaH 4. 'he', 5. 'sayagulaM', 6. 'tAm ' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 samarAGgaNasUtradhAre kRtAyAM paJcadhA tasyAM kuryAd bhAgatrayaM puraH | pazcAd bhAgadvayaM tatra saGgrahossyA vidhIyate // 48 // agulatrayamutsedho vistAro'GghayenusArataH / aGgulya guSTayormadhyemAge matsyAdyalaGkRtau // 49 // kartavyoM kIant kASThantazRGgAdisambhavA / gajendradantaH zrIkhaNDa zrIpayoM mepazRGgikA // 50 // zastAH pAdukayoH zAkakSIriNIciravilvikAH / idamiha zayanAnAmAsanAnAM ca lakSma prakaTitamanu yaH kaGkatasyApi samyak / zubhamatha viparItaM pAdukAnAM ca vidvAn sakalamiti viditvA pUjyatAmeti loke // 51 // iti mahArAjAdhirAjazrI bhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstra zayanAsanalakSaNaM nAma ekonatriMzo'dhyAyaH // atha rAjagRhaM nAma triMzo'dhyAyaH / aSTottarazataM jyeSThaM madhyaM syAnnavatiM karAn / jaghanyaM saptatikarAn rAjavezma prazasyate || 1 | ato hInaM na kartavyaM mahatIM zriyamicchatA / caturazrIkRte kSetra dazadhA pravibhAjite || 2 || bhAgArthaM zasyate bhittirAdikoNasamAzritA / catuSko" bhAgiko madhye catuH stambhasamanvitaH // 3 // alindastadbahiH kAryaH stambhairdvAdazabhirvRtaH / viMzatyA syAd varairyukto dvitIyo'lindakastataH // 4 // 1. 'hya ka. pATha: / 2. 'dhye ', 3, 'rNI' kha. pAThaH / 4. 'ke' ka pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjagRhaM nAma triMzo'dhyAyaH / syAdaSTAviMzatistambhastRtIyazcApyalindakaH / patriMzatA caturthazca stambhAnAM parikIrtitaH / / 5 / / / evaM stambhazataM madhye proktaM pRthvIjaye budhaiH / dvArANi cAsya catvAri paJcazAkhAni jAyate(?) // 6 // catvAro nirgamAstasya proktAH sarve vibhAgikAH / dikSu sarvAsu kartavyamevaM bhadranivezanam / / 7 / / ardhena madhyabhittestu bhittirbhadra(vatra ye bhavet / bhadrebhadre dharANAM syAd viMzatizcASTabhiryutA // 8 // mukhabhadraM bhaved yuktaM vedikAmattavAraNaiH / kSetrabhAgodayAdyA bhUrAbhUmiphalakAntaram // 9 // AdibhUmyudayArthena pIThaM cAsya prakalpayet / bhAgAna navodayaM kRtvA bhAgenaikena kumbhikA // 10 // kartavyASTAMzayuktena stambho bhAgacatuSTaye / pAdayuktaM vidhAtavyo bhAgenotkalakaM tathA // 11 // hIragrahaNakaM kArya bhA~ga pAdavivarji(taH?tam ) / sapAdabhAgikaH paTTaH stambhakena samanvitaH / / 12 / / paTTArdhena jayantyaH syurbhUmaubhUmAvayaM kramaH / / klRptabhAgodayAdadhaM bhUmiSvanyAsu hIyate // 13 // paJcabhAgapramANaM tu sacchAyaM navamaM talam / 29 vedikAyA adhazchAdyaM saurdhabhAgatrayonmitam // kaNThena yuktaM kartavyaM vedikA pihitA yathAvat // tasyAH karaNThe?NTho) vidhAtavyastanmadhye tidvayA gikaH // 15 // vedikAvistaraH kAryoM bhAgAMstatrArtha / vedikopari ghaNTA ca sArdhabhAgAzcatuti // 6 // te| 1. 'tti', 2. 'bha', 3., 4. 'yo', 5. kiiripaatthH| 6. 'yA' kha. pAThaH / 7. 'ga' ka, 'bhaH' kha, pAThaH / 8. 'sthApyaM dhU' ka. pAThaH / 10, 'thA zobhamudayAvatI(2) tasyAH, 11. 'ga' khanA "Aho Shrut Gyanam"
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 sumarAzA sUtradhAre bhAgadvayaM savAI tukAsamAdhiH / caturbhizca dvitIyaM cIna vimitataH / / 17 // sadmazIrpazca dAtavyo badhAzotha mAruci / / kSetrabhAgasamaH kAryaH kalazazcUlikAvadheH // 18 // udayAna bhUmeH syurantagaNa salAni ca / yathAzobhaM tu kartavyaM pITaM tasya suzobhitam // 19 // sArdhabhAgadvayaM cAsya kAryA khuragharaNDikA / jaGghA bhAgacaturka ca tatazchAdya prayojayet // 20 // bhAgadvayaM ca pAdAna chApiNDaH prakIrtitaH / nirgamo'sya caturbhAgo haMsAkhyastasya copari // 21 // pAdonabhAgaM kartavyaM tatazchAyaM dvitIyakam / / jaGghA bhUmicatuSkaNa mAsAdasya prakalpayet / / 22 // caturthabhUmikAmUrti nato buNDA(na) nivezayeta / kSaNakSaNapravezena kAyoH zepAstu bhuumikaaH|| 23 // vedikA ca yathoktA sthAna saghaNTA kalazAnvitA / rekhAzuddhayA ca katavyA bhuzya sarve yathAyatham / / 24 // arthodayaM vidhA kRtvA sa mI bhajet / vAmanazca. 'ganazca kuvero // 25 // haMsapRSTho ma bhogI nAradaH kA jayaH / ananto dastepAM vidhAnakarazAdamI / / 26 / / vidhAtavyAH - tibhirbhuNDarakhAprasiddhaye / tamaGgavedikA navAraNazobhitam // 27 // vitardinirvRhayuvAlAvibhUSitam / kAvyaM vahucimAtIta pRthivIjayam // 28 // yAsta samAdayAH / / arthodayena laghavI kAryaH koNAdayaM kramaH // 29 // ryukto dvi 1. 'ta' ka, pAThaH ! 2. kha, pAdhye', 3. prAsA 'ma' kha. paatthH| 4. 'Na' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjagRhaM nAma triMzo'dhyAyaH / bhUmyaSTakAdabhyudayaH kSetravistArasammitaH / yatastava vadhe proktaH prAsAdo'nyad vibhUpaNam (1) // 30 // bahavo nikarA yeSu prAGgaNaM teSu dIyate / rekhAyAM prathamAyAM vA dvitIyAyAmathApi vA // 31 // tRtIyAyAM vA rekhAyAM tatra saMvaraNAH smRtAH / ayaM bhUmyudayaH kAyeH kSetre dazavibhAgike // 32 // nyUnAdhikavibhakta tu kAryaH syAdanusArataH / muktakoNasya lakSmAtha prakramAgatamucyate / / 33 / / caturazrIkRte kSetre bhaagdvaadshkaangkite| bhAgazcatu(SToko) madhye'sya catu(dvA) ravibhUSitaH // 34 // bhAgena ca tato'lindo dharadvAdazakAnvitaH / tadvad dvitIyAlindo'pi viMzatyA dhArito dharaiH // 35 // tRtIyazca dharairaSTAviMzatyAlindako bhavet / patriMzatA dharairyuktaH kAryo'lindazcaturthakaH // 36 // catuzcatvAriMzatA syAt dharairyuktazca pnycmH| bhAgAdhaM kArayed bhittiM sAdhaM bhAgaM vimucya tu // 37 // bhAgatrayaM tataH kuryAt prAggrIvaM dairdhyavistRtau / vistRtau nirgame caiSAM bhadraM bhAgena kalpayet / / 38 // bhAgikaM nirgataM tasmAnmadhye'nyad bhadramasya hi / bhAganirgamavistAraM dikSu sarvAsvayaM vidhiH // 39 // catuHpaJcAzatA stambhairekai bhadramanvitam / madhye vAsya catuzcatvAriMzaM stambhazataM bhavet // 40 // SoDazAbhyadhikA ca syAd bhadrastambhazatadvayI / evaM dharANAM sarveSAM bhavet SaSThaM zatatrayam / / 41 // pRthvIjayavadatrApi zepanirmANamiSyate / tRtIyabhUmikAmUrdhni nirgameSvakhileSvapi // 42 // mAnaNAni vidheyAni vizeSo'veSa kIrtitaH / / sarvatobhadrasaMjJe'tha zatrumardananAma(pini) // 43 // "Aho Shrut.Gyanam"
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 samarAGgaNasUtradhAre ayameva vidhiH kAryo muNDarekhAprasiddhaye / zrIvatsasyApi madhye sthAt stambhAya muktakoNavat // 44 // sArdha bhAgaM parityajya bhAgatritayavistRtam / / karNaprAgnIvametasya bhAgena ca vinirgatam // 45 // bhadra tasyApi kartavyaM bhAgavistAranirgamam / muktakoNavadasyApi madhyabhadraM vidhIyate // 46 // ayaM vidhiH samagrAsu dikSu zeSaM tu pUrvavat / pratibhadraM dharAstriMzad bhavantyasya dRDhAH zubhAH / / 47 // zataM viMzamidaM (sarva)dharANAmiha kIrtitam / evaM samastastambhAnAM catuHSaSThaM zatadvayam / / 48 / / sarvatobhadrasaMjJasya lakSmedAnI pracalyo / caturazrIkRte kSetre catudezavibhAjite // 49 // bhAgikaH syAcatuSko'sya catuHstambhavibhUpitaH / stambhaiAdazabhiyuktaH prathamaH syAdalindakaH / / 50 / / stambhaviMzatisaMyukto dvitIyaH syAdalindakaH / syAdaSTAviMzatistambhastRtIyaH syA(pyAda)lindakaH / / 51 / / patriMzatA caturthaH syAdalindo bhUpito dharaiH / / paJcamaH syAcatuzcatvAriMzAtA bhUpito dheraiH / / 52 / / dvApaJcAzaddharaH pAThaH sarve'pyate 'sya bhAgikAH / bhAgAdha zasyate bhittiH sarvataH sudRDhA banA // 53 // sArdhamAgaM parityajya bhAgatritayavistRtaH / karNaprAggrIvakazca syAd bhAgamakaM ca nirgamaH // 54 // bhadramasyApi kartavyaM bhAganigamavistRtam / / madhye bhadraM vidhAtavyaM bhAgadvayavinirgatam / / 55 // asyApi bhadraM madhye syAd bhAgatritayavistRtam / bhAgiko nirgamazcAsya tadantarbhAganirgatam / / 56 // 1. 'yasyA', 2. 'ta', kha. pAThaH / 3. 'dra' ka, kha, paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjagRhaM nAma triMzo'dhyAyaH / bhAgavistArasaMyuktaM bhadramanyat prakalpayet / dikSu sarvAsvayaM prokto vidhirbhadraprakalpane // 57 / / stambhAnAmasya kartavyaM madhye SaNNavataM zatam / bhadreSveSu ca sarveSu bhavet SaSThyadhikaM zatam // 58 // samena pravibhAgena stambhAnAmekasaGkhyayA / / itthaM samastastambhAnAM paTpaJcAzaM zatatrayam // 59 // kintu jaGghA bhavedasya bhUmikAtritayonmitA / zatrumardanasaMjJasya dhAmno lakSmAtha kathyate // 60 // pRthvIjayasamaM madhye bhittizcApi tthaavidhaa| sArdhaM bhAgaM parityajya bhAgenAyatavistRtam // 61 // bhadraM vidadhyAt tanmadhye bhAgatritayavistRtam / bhadramevaM vidhAtavyaM bhAgatritayanirgatam // 62 / / pArzvayorbhAgikaM bhadramAya(tyAM?tyA) vistareNa ca / bhAgatritayavistAraM bhAgena kena nigemam // 63 / / madhyabhadraM tato'pi syAd bhAgenAyatavistRtam / kramo'yaM dikSu sarvAsu vidhAtavyo'sya siddhaye // 64 / / Urdhva pRthvIjayasyeva kAryamasyAparaM punaH / / pratibhadraM catuzcatvAriMzatstambhasamanvitam / / 65 / / madhye stambhazataM cAsya vidheyaM sudRhaM zubham / SaTsaptatistambhazanadvayamasya bhavediti / / 66 / / pazcAnAmapi caiteSAM hastAezanamuttamam / mAnamutsedhavistArAn kartavyaM zriyamicchatA // 67 / / madhyamAdhamayormAnaM kIrtitaM pRthivIjaye / rAjJaH krIDArthamanyacca kathyate gRhapaJcakam // 68 // kSoNIvibhUSaNaM tvAdyaM pRthivInilayaM pAm / pratApavardhanaM cAnyacchInivAsaM tatopi ca / / 69 / / 1. 'vaM ka. pAThaH / 2. 'bhadraMbha' kha, paattH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 samarAGgaNasUtradhAre lakSmIvilAsasaMzaM ca paJcamaM parikIrtitam / caturazrIkRte kSetre dazabhAgairvibhAjite // 70 // catuSko bhAgavistIrNo madhye kAryazcaturdharaH / bahizca bhAgiko'lindastadante'zatrayAyatAH // 71 // karNaprAsAdakAH kAryA bhaagtrityvistRtaaH| teSAM paDdArukaM madhye bhittirbhAgArdhasammitA // 72 // tabahirbhAganiSkrAnto bhadre bhAgaM ca vistRtaH / prAgnIvatrayasaMyukto bhAgikAlindaveSTitaH // 73 // ardhabhAgikAbhityA ca catuSko veSTito bhaveta / prAsAdo'yaM manohArI bhavedavanizekharaH // 74 // caturazrIkRte kSetre bhAgadvAdazabhAjite / catuSko bhAgiko madhye bAhyAlindau ca bhAgiko // 75 // navakoSThAMzca karNeSu prAsAdAn vinivezayet / SaDdArukaM ca katevyaM teSAmantarasaMzrayam // 76 // tato'rdhabhAgikI bhittiH kartavyA sarvato vahiH / bhadre bhAgAyato bhAgaviniSkrAntazcaturdizam / / 77 // catuSko bhAgikaoNlindaveSTitazca vidhIyate / asya bhadratrayaM kArya bhAgavistAranirgamam / / 78 / / ardhabhAgikabhityA ca veSTitaM tada vidhIyate / karNekarNe (sa?sya)vistIrNe dve bhadre bhAganirgate // 79 // prAsAdamevaM bhuvanatilakaM paricakSate / caturazrIkRte kSetre bhAgadvAdazabhAjite / / 80 // catuSko bhAgiko madhye catuHstambho vidhIyate / tadahi giko'lindo dvitIyo'pica bhAgikaH // 81 // navakoSThAMzca karNeSu mAsAdAn vinivezayet / SaDdArukaM ca kartavyaM teSAmantarasaMzrayam // 82 // 1.'' ka, pAThaH / 2. 'di, 3. 'tA. ' kha. 4. 'ko' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"|
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 rAjagRhaM nAma triMzo'dhyAyaH / tato'rdhabhAgikI bhittiH kartavyA sarvato bahiH / bhadre bhAgAyato bhadraviniSkrAntazcaturdharaH / / 83 !! catuSko bhAgikAlindadvayena pariveSTitaH / tribhAgavistRtaM bhadraM tadahi ganirgatam // 84 // bhAgikaM pratibhadraM ca kuryAdubhayataH samam / bhAgAdha bAhyato bhittirbhadrasya parito bhavet // 85 // vidhireSa vidhAtavyo dikSvevaM catasRSvapi / vilAsastabako nAma prAsAdo'yaM prakIrtitaH / / 86 / / karNaprAgnIvako dvau dvau zAlAprAgnIvako yadA / syAtAmasya tadA kIrtipatAkaH parikIrtitaH // 87 // asyaiva pIThe nirmuktazAlAbhiH parito'STabhiH / anyonyazAlAsaMbaddha yadAsAveva dIyate / / 88 / / karNaprAsAdakopetaH koNaiH zAlojjhitaiyutaH / prAsAdasundaro jJeyastadA bhuvanamaNDanaH // 89 / / ete proktAstalacchandA jaGgAsaMvaraNAdikam / bhUmimAnAdikaM yacca tat pRthvIjayavad bhavet // 9 // idAnIM kathyate lakSma kSoNIbhUSaNavezmanaH / paJcapaJcAzatA hastaiH kalpite caturazrake // 91 // vibhakta cASTabhirbhAgaizcatuSko bhAgikaH smRtaH / caturbhiranvitaH stambhairalindazvAsya bhAgikaH // 92 // yukto dvAdazabhiH stambhairviMzatyA ca dvitIyakaH / syAdaSTAviMzatidharastRtIyazcApyalindakaH // 93 / / bhitterapyardhabhAgena sAdhu bhAgaM vimucyate / bhAgapaJcakavistIrNa bhadraM bhAgena nirgatam // 94 // tanmadhyabhadramanyaca bhAgatritayavistRtam / bhAgena nirgataM kArya bhadramanyat tato'pica // 95 // 1. 'ke', 2. 'vRte', 3. 'kAvala' kha. pAThaH / 4. 'stambhe ja' ka. pAThaH "Aho Shrut Gyanam'
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 samarAGgaNasUtradhAre bhAmena vistRta kArya bhAgenApi ca nirgatam / dikSu sarvAsu kartavyo vidhirepo'sya siddhaye // 96 // madhyastambhazratuHSaSTyA saMyuktaM sAradArujaiH / patibhadraM dharaiH kAryamaSTAdazabhiranvitam / / 97 // SatrizaM zatamevaM syAt stambhAnAmiha srvtH| caturdAramidaM kArya yazaHzrIkIrtivardhanam // 98 // pRthivItilakasyAtha lakSaNaM parikIrtyate / catvAriMzatkare kSetre bhAgairbhakte'rdhaSaSThakaiH // 99 // bhAgikaH syAccatuSko'ntazcatuHstambhavibhUSitaH / alindo'pica bhAgena stambha-dazabhiryutaH // 10 // viMzatyA cai dvitIyo'pi bhittiH syAdasya pAdikA / karNe prAsAdako bhAgestribhiH syAnnigatAyataH // 101 / / asya bhadra_yaM kArya bhAganirgatavistRtam / karNaprAsAdayomadhye bhAgapaJcakavistRtam // 102 // bhAgena nirgataM kArya bhadraM tasyApi madhyataH / bhAgatritayavistIrNa bhAgenaikena nigetam // 103 // bhadramasyApi madhye'nyad bhAgenAyatanirgatam / stambhAH patriMzadantaH syubhadrepyaSTI zatadvayam // 104 / / athAtaH zrInivAsasya lakSaNaM sampracakSmahe / pRthvItilakavanmadhyametasya parikItyate // 105 / / sapAdaM bhAgamutsRjya bhAgatritayavistRtam / bhAgena nigetaM cAsya bhadramAyaM prakalpayet // 106 // tasyApi madhyavartanyad bhAganirgatavistRtam / anvitaM dazabhiH stambhaiH sudRdvaistad vidhIyate / / 107 // sarvAsvapi ca dikSvevaM vidheyA bhadrakalpanA / asya SaTsaptatiH stambhAH bhavantyekatra saGkhyayA // 108 / / 1. 'zaHkItiviva', 2. 'vi' ka. paattH| 3. 'tha', 4. 'draMca yatkA' kha. paatthH| 5. 'kalpate', 6. '' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam".
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 rAjagRhaM nAma triMzo'dhyAyaH / pratApavardhanasyAtha lakSma sAmpratamucyate / paJcaviMzatihastAGka sArdhabhAgatrayAGkite // 109 // madhye catuSko bhAgena caturbhiH sambhRto dharaiH / alindo bhAgikazcAsya stambhadvAdazakAnvitaH // 110 // pAdikA bhittiretasya bhadraM cAsya prakalpayet / bhAganirgamavistAraM catuHstambhavibhUSitam // 111 // vidhirepa samagrAsu dikSa kAryo'sya siddhaye / / stambhaiAtriMzatA yuktI vahirantarayaM bhavet / / 112 // dharANAM caiva sarveSAM catuHpaSTiH prakalpanA / artha lakSmIvilAsasya samyag lakSmAdhunocyate // 113 // pratApavardhanasyeva madhyamasya prakalpayet / pratApavardhanasamaM sarvato'pyetadIritam // 114 // kintvasya pArzvabhadrANi bhadrANAmeva kArayet / koNeSvapica bhadrANi pArzvayorubhayostathA / / 115 // bhArga(syazca) nirgamo'pyeSAM vizepo'smAdayaM mataH / bhadramasya dazastambhairmadhyaM poDazabhidheraiH // 116 // caturdAraM bhavedetadicchayA kSaNamadhyagam / dvAramanyad vidhAtavyaM svapade syAt suzobhitam / / 117 / / bhUmibhiH sArdhaSaSThIbhirvidheyaH kSoNibhUpaNaH / ardhASTamIbhizca bhavet pRthvItilakasaMjJakaH // 118 // syAt sArdhapaJcamIbhistu zrInivAsotra bhUmibhiH / lakSmIvilAsasaMjJo'rdhapaJcamIbhirvidhIyate // 119 // pratApavardhanAkhyo'rdhacaturthIbhirvidhIyate / rAjJAM pRthvIjayAdIni nivAsabhavanAni ca / / 120 // kSoNIvibhUSaNAdIni vilAsabhavanAni ca / yAnyuktAni nivAsAya vilAsAya ca bhUbhRtAm // 121 // 1. 'to' ka. pAThaH / 2. 'gAsyA ni', 3, 'mbhaM ma', 4. 'ma' kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam".
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre teSAM pRthvIjayAdInAM dvAramAnamayocyate / catuHpaJcAzadaMzo yo vistRtaH sakaratrayaH // 122 // sa dvArasyodayaH proktastadardhenAsya vistRtiH / svodayasya tribhAgena piNDaH stambheSu zasyate // 123 / / syAt saptaviMzatitamaH sapAdaH sacatuSkaraH / gRhabhAgo bhaved bhUmiH prathamA rAjavezmanAm / / 124 / / bhUcchAye navadhA bhakte tadaMzakacatuSTayam / nirgamazchAdhakasyAMzadvayaM pAdonamucchrayaH // 125 / / tathAntarAvaNI kAryA chAdyakocchrAyanirgatA / hIragrahaNapiNDArdhavAhalyA sA prazasyate // 126 // tasyAH svameva bAhalyaM pAdonaM vistRtiH smRtA / antarAvaNikAtulyo madalAyA vinirgamaH // 127 // svanirgamAt tathA cAsyAH sapAdaH syAt samucchrayaH / bhUmyucchrayanavAMzasya pAdo'syAH piNDamiSyate // 128 // bhUnavAMzastribhAgono madalAyAzca vistRtiH| * lumAmUlasya stambhAdhe vistAraH parikIrtitaH // 129 // tatavyaMzAdagravistIrNA mUle sASTAMzayug bhvet| tumbinI lambinI helA zAntA kolA manoramA / / 130 / / AdhmAtA caityamUH proktA lumAH sapta manISibhiH / RjuH sA lambinI tAsAmAdhmAtA karNagA smRtA / 131 // antarAle krameNa syuH paJcAnyAH prikiirtitaaH|| stambhe nidadhyAnmadalo chAyaM dhatu dRDhAM zubhAm / / 132 // stambhAbhAve punanyasyet kuDyapaTTe'pi tAM sudhIH / sapta pazcAthavA tisro mallacchAye lumAH smRtAH // 133 / / koNeSvetA imAbhyo'nyAH kartavyAH prAJjalAH samAH / chAye kaNot kacit kAyoM makarAnanabhUSitAH // 134 // 1. 'mataHsa' kha. pAThaH / 2. 'syAM', 3. 'dha' kha. paatthH| * 'lupA' iti zilpazAstre prasiddhiH / - anal "Aho Shrut Gyanam"
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantravidhAnaM nAmaikatriMzo'dhyAyaH / tespi vidyAdharopetAH kacit sagajatuNDikAH / sakumbhasya stambhasya pravibhajyodayaM tridhA // 135 // tatra bhAgadvayaM kuryAd bhAgAna caturthakAn / tatra pAdonabhAgena rAjitAsanakaM bhavet // 136 // tataH solkalakA vedI sAGghribhAgA vidhIyate / kUTAgArasamAMzArdhaM kAryo'napaTTaH || 137 || sasyAdabhI(ToTa) vistAro bhAgoccaM mattavAraNam / svodayasya tribhAgena tiryaka kAryosya nirgamaH // 138 // rUpakaiH karaNAyAbhiH (?) supatrairapi zobhitam / vedikAdikamapyasya rUpapatrAcitaM zubham // 139 // AyasIbhiH zalAkAbhiH kIlakaiva dRDhIkRtam / etAni paJcadazarAjanivezanAni pRthvIjayaprabhRti yAni nirUpitAni / yo lakSaNena sahitaM parimANamepAM jAnAti tasya nRpatiH paritopameti / / 140 1 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracitaM samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre rAjagRhaM nAma triMzo'dhyAyaH / atha yantravidhAnaM nAmaikatriMzo'dhyAyaH / bhrAmyadinezazazimaNDalacakraNa (saMsta)metajjagattriyayantramulakSyamadhyam i bhUtAni vIjamakhilAnyapi samprakalpaya yaH santataM bhramayati smarajit savo'yyAt // 1 // 1 yatrAdhyayamatha brUmo yathAvat samAgatam / dharmArthakAmamokSANAM yadekamiha kAraNam || 2 || 1. 'mA' pATha: / 2. ka. pAThaH / 169 "Aho Shrut Gyanam"
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ wn samarAGgaNasUtradhAra yadRcchayA pravRttAni bhUtAni svena vartmanA / niyamyAsmin nayati yat tad yantramiti kIrtitam || 3 || svarasena pravRttAni bhUtAni svamanISayA / kRtaM yasmAd yamayati tadvA yantramiti smRtam // 4 // nasya vIjaM caturthA syAt kSitirApo'nalo'nilaH / Azrayatvena caiteSAM viyadapyupayujyate || 5 || bhinnaH mUrtacaM (kai? yai) ruktaste ca samyaG na jAnate / prakRtyA pArthivaH mUta (snAstra) yAt / tatra kriyA bhavet // 6 // pArthivatvAdayamatA na kadAcidU vibhidyate I dravyatvAdanijatvaM hi yadyasya parikalpyate // 7 // tadA virodha naivAsya pAvakenopapadyate / gandhAd vavirodhAca sthitA pArthivatA valAt // 8 // Atmaiva bIjaM sarveSAM pratyekamaparANyapi / evaM bhedA bhavantyeSAM bhUyAMsaH saGkarAnmithaH // 9 // svayaMvAhaka mekaM syAt sakutrya tathAparam | anyadantaritaM vayaM vahyamanyat tvadUrataH // 10 // svayaMvAhyamihotkRSTaM hInaM syAditarat trayam / teSu zaMsanti dUrasthamalakSyaM nikaTasthitam // 11 // (?) tpannakSyaM yadekaM bahu sAdhakam / tadanyadapi zaMsanti yasmAda vismayannRNAm // 12 // ekA svIyA gatizcitre vAhye'nyA vAhakAzritA / aTTA kI dRzyate dvayamapyadaH // 13 // itthaM gatidvayavazAd vaicitryaM kalpayet svayam / akSatA vicitratvaM yasmAd yantreSu zasyate // 14 // 1. ' te ka, pATha: / 2. zva' ka.. pAThaH / 3. 'ya' kha. pATha: / 4. 'vasta'bhavyateka. pAThaH / 60, 7. 'bA', 8. tra dUkha. ga. pAThaH / prApAM ca tatra 2. ' kSaM' kapAThaH / S' prakRtyA svabhAvena pArthivo bhAgaH bahula:' iti + ' tatra udakatejovAyUnAM kriyA kA bhavet' iti ca TippaNamasti / "Aho Shrut Gyanam"
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantravidhAnaM nAmakatriMzo'dhyAyaH / anyat syAdantarA(?) yaM dvitIyaM madhyamaM tvidam / dvayatrayAdiyogena caturNAmapi yogataH / / 15 / / aMzAMzibhAvAda bhUtAnAM saGkhyepAmatiricyate / yaH samyagetajjAnAti sa pumAn bhavati priyaH // 16 // pramadAnAM nRpANAM ca prajJAnAM ca matasya ca / lAbhaM khyAti ca pUjAM ca yazo mAnaM dhanAni ca // 17 // prAmoti kiM kiM na pumAna ya idaM vetti tattvataH / gRhamekaM vilAsAnAmAzcaryasya paraM padam / / 18 / / raterAvAsabhavanaM vismayasyekamAspadam / yathAvad devatAdInAM rUpaceSTAdidarzanAt // 19 // tAstuSyantyatha tattuSTi' pUrvadharmaH prakIrtitaH / / nRpAditopAdarthaH syAdarthe kAmaH pratiSThitaH / / 20 // vittaikyAdasya niSpattirmokSazcAsmAnna durlabhaH / pArthivaM pArthivIjaiH pArthivaM jalajanmabhiH // 21 // tadeva tejojanitaistadeva marudadbhavaH / ApyamApyastathA vIjeganalairAnilarapi / / 22 // vahijaizca marujjAtaH pArthivervAruNairapi / mArutaM mAruterApyaH pArthivarAnalemtathA / / 23 // vagijAte'pi vIja syAt mRtaH so'pica vA(na?ni)le / pArthivAnAM bhaved vIjamAyAnAmapi vA(raNe?ruNam ) // 24 // iti vIjAni sarveSAM kIrtitAnyakhilAnyapi ! kuMDyaMkaraNamUtrANi bhAragolakapIDanam // 25 // lambanaM lambakAre ca cakrANi vividhAnyapi / ayastAnaM ca tAraM ca trapu saMvitpramardane / / 26 // kASThaM ca carma vastraM ca svabIjepu prayujyate / udekaH kataro yaSTizcakraM bhramarakastathA / / 27 / / 1. 'TeH', 2. 'ci , 3. 'mAtoza, 4. ni. ke. pAThaH / 5. 'ghu 6. 'bhA', 7. 'ueMvyaka' kha. ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam'
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre zRGgAvalI ca nArAcaH svavIjAnyorvare viduH / tApa uttejanaM stobhaH kSobhazva jalasaGgajaH // 28 // evamAyagnivIjAni pArthivasya pracakSate / dhArA ca jalabhArazca payaso bhramaNaM tathA // 29 // evamAdIni bhUjasya jalajAni pracakSate / yathocchAyo yathAdhikyaM yathA nIrandhratApi ca // 30 // atyantamUrdhvagAmitvaM svarvAjAnyayasastathA / marut svabhAvajo gAgrAhakaca pratIpsitaH // 31 // ityAdya-janAdyaizca gajakarNAdibhiH kRtaH / (chAcA)Nito gAlitazcAyaM bIjaM bhavati bhUbhave // 32 // kASThaM (bhR?ka)ttizca lohaM ca jalapArthivaM bhavet / anyadabhastadapyastu tiyadhvamadhastathA // 33 // bIja svakIyaM bhavati yantreSu jalajanmasu / tApAdyaM pUrvakathitaM vadi jalaje bhavatu // 34 // sagRhItazca dattazca pUritaH pratinoditaH / marud vIjatvamAyAni yantreSu jalajanmasu // 35 // vahrijAtaSu mRttAmraloharukmAdi tadgrahe / pArthivaM kathayantIha bIjaM vIjavicakSaNAH // 36 / / vahnatirbhaved bIjamApa ApastathA bhavet / AItyAdibhiH proktamarud gacchati bIjatAm / / 37 // pratyeSakaM ca janakaM prerakaM grAhakaM tathA / saGgrAhakaM ca bhUjAtaM vIja myAdanilodbhavaH // 38 // preraNaM cAbhighAtazca vivartI bhramaNaM tathA jalajaM mAratotthapu vIjaM syAditi sammatam / / 39 // saGgrahItasya tApAyaryAni pAvakajanmani / prakIrtitAni tAnyeva bhavanti pavanodbhavaiH // 40 // 1. 'DI', 2. 'sthitA', ka. pATaH / 3. 'tale', 4. '4', 5. 'taM', 6. 'svAdapAca ti', 7. 'nA' kha. paatthH| 8. 'i' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantravidhAnaM nAmakAMtrazo'dhyAyaH / preritaH sagRhItazca janitazca samIraNaH / Atmano vIjatAM gacchatyevamanyat prakalpayet // 41 // bhUtamekamihodriktamanyaddhInaM tato'dhikam / anyaddhInataraM cAnyadevaprAyavikalpitaH // 42 // nAnA bhedA bhavantyeSAM kastAna kAtsnyena vkssyti| niSkriyA bhUH kriyA tvaMze zepeSu sahajA triSu // 43 / / ataH prAyeNa sA janyA kSitAveva prayatnataH / sAdhyasya rUpavazataH sannivezo yato bhaveta / / 44 // yantrANAmAkRtistena nirNatuM naiva zakyate / yathAvadvIjasaMyogaH sauzliSTyaM zlakSNatApi ca // 45 // alakSatA nirvahaNaM ladhutvaM zabdahInatA / zabde sAdhye tadAdhikyamazaithilyamagADhatA // 46 // vahanIpu samastAsu sauzliSTyaM cAmbaladati / / yathAbhISTArthakAritvaM layatAlAnugAmitA // 47 / / iSTakAle'rthadarzitvaM punaH samyaktvasaMvRtiH / anulvaNatvaM tApyaM dADhaye masRNanA tathA / / 48 // cirakAlasahalaM ca yantrasyete guNAH smRtAH / ekaM bahUni calayed bahubhizvAlyate'param / / 49 // suzliSTatvamalakSatvaM yantrANAM paramo guNaH / atha karmANi yantrANAM vicitrANi yathAvidhi // 50 // navistarAnnasakSepAta sAmprataM saMpracakSmahe / kasyacit sA kriyA sAdhyA kAlaH kasyApi kasyacit // 51 // zabdaH kasyApi cocchrAyo rUpaspazauM ca kasyacit / kriyAstu kAryasya vazAdanantAH parikIrtitAH / / 52 / / tiryagRhmamadhaH pRSThe purataH pArzvayorapi / gamanaM saraNaM pAta iti bhedAH kriyodbhavAH // 53 // 1. 'yo vika' ka. pATaH / 2. 'jAtyA vi' kha. ga. paattH| 3. tatpraya' 4. 'na' ka. pAThaH / 5. 'ta', 6. 'triH' kha. ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre kAlo muhUrtakASThAdyarbhinno bhedaranekadhA / zabdo vicitraH sukhado ratikRd bhISaNastathA / / 54 // ucchAyastu jalasya syAt kacid bhUje'pi zasyate / gItaM nRtyaM ca vAdyaM ca paTaho vaMza eva ca // 55 // vINA ca kAMsyatAlazca tRmilA karaTApi ca / yatkizcidanyadapyatra vAditrAdi vibhAvyate / / 56 // samastamapi tad yantrAjjAyate kalpanAvazAt / nRtye tu nATakaM cokSastANDavaM lAsyameva ca // 57 // rAjamArgazca dezI ca yantrAta sarva prasidhyati / tathA jAtyanugAzceSTA viruddhA yAstuM jAtitaH // 58 // tAH sarvA api sidhyanti samyagyantrasya sAdhanAt / bhUcarANAM gatiyomni bhUmau vyomacarAgamaH // 59 // ceSTitAnyapi mAnAM tathA bhUmispRzAmiva / jAyante yantranirmANAd vividhAnIpsitAni ca // 60 / / yathAsurA jitA devairyathA nirmathito'mbudhiH / hiraNyakazipudaityo nRsiMhena hato yathA / / 61 // dhAvanaM hastiyuddhaM ca gajAnAmagaDo'pi ca / nAnAprakA(ra?rA) yA ceSTA nAnAdhArAgRhANi ca / / 62 // dolAkelyo vicitrAzca tathA ratigRhANi ca / citroM se(na?nA) ca kuTyazca svayaMvAhakasevakAH // 63 // sabhAzca vividhAkArAH satyA mAyAH prklpitaaH| evaMprAyANi cAnyAni yantrAt sidhyanti kalpanAt // 64 // vidhAya bhUmikAH paJca zayyAM tvAdibhuvi sthitA / pratipraharamanyAsu sarpantI yAti paJcamIm // 65 // evaMprAyANi citrANi samyak sidhyanti yantrataH / krameNa trizatAvate sthAle dantA bhramantyaso // 66 // 1. 'dhya', ka. 2. 'zva' kha, ga. pAThaH / 3. 'rAjanA' kha. pAThaH / 4. 'trAsane ca', 5. 'syAkRtvA', 6. 'tA evaM' ka, pATaH / 7. 'triMzate va kha. ga pAThaH / "Aho Shrut Gyanam
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 yantravidhAnaM nAmaikatriMzo'dhyAyaH / tanmadhye putrikA kluptA prati nADiM prabodhayet / vatezca darzanaM toye vahnimadhyAjjalodgatiH // 67 // avastuto'pi vastutvaM vastuto'pi tathAnyathA / niHzvAsena viyad yAti zvAsenAyAti medinIm / / 68 / / kSIrodamadhyagA zayyA pratISTAdhaH phaNAbhRtA / golazca mU(ti?ci)vihitaH mUryAdInAM pradakSiNam // 69 // paribhrAmyatyahorAtraM grahANAM darzayan gatim / gajAdirUpe rathikarUpatAM gamitaH pumAn // 70 // bhrAntvA nADikayA tasyAH paryante hanti (bholyo)janam / dIpikAputrikA klapsA kSINaM kSINaM prayacchati // 71 // dIpe tailaM pratyantI tAlagatyA pradakSiNam / yAvat pradIyate vAri tAvat pivati santatam // 72 / / yantreNa kalpito hastI na tada gacchata pratIyate / zukAdyAH pakSiNaH kluptAstAusyAnugamAnmuhuH // 73 / / janasya vismayakRto nRtyanti ca paThanti ca / putrikA vA gajendro vA turago markaTo'pi vA // 74 / / valanairvartanairnRtyastAlena harate manaH / yenaiva vatmenA kSetraM dhiyate tena tatpaya: / / 75 / / yAtyAyAti punastadvad gartAt puSkariNISvapi / phalake kAni (2) tiSThanti dhAvantyanumatAni ca // 76 / / yA(tA?taM) dadati yudhyante niryAntyazramanAvRtam / nRtyanti gAyanti tathA vaMzAdIna vAdayanti ca // 77 / / niruddhamuktasya vazAnmaruto yantrabhaGgibhiH / yAzceSTA divyamAnuSyastA evAtra na kevalam // 78 ! duSkaraM yadyadanyacca tattada yantrAt prasidhyati / yantrANAM ghaTanA noktA guptyartha nAjJatAvazAt / / 79 / / 1., 2. 'ti' ka. paatthH| 3. 'le' kha. ga. pAThaH 4. 'mRjyantI', 5. '' ka. paatt| "Aho Shrut.Gyanam"
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre tatra heturayaM jJeyo vyanA naite phlprdaaH| kathitAnyatra vIjAni yantrANAM ghaTanA na yat // 80 / / tasmAd vyaktIkRteSveSu na sthAt svArtho na kautukam / vastutaH kathitaM sarva vIjAnAmiha kIrtanAt // 81 / / apu bishbaa em kaam y bRthaa| yantrANi yAni dRSTAni kIrtitAnyatra tAnyapi // 82 // nandhAni yasmAt tAnyAto vijnyeyaanyupdeshtH| patan babuddhavAsmAbhiH samagramapi kalpitam / / 83 // agrataca punamaH kathitaM yat purAtanaiH / bIjaM caturvidhamiha pravadanti yantrevambhognibhUmipavanairnihitayathAvat / pratyekanA bahuvidha hi vibhAgataH syAnmitrairguNaH punaridaM gaNanAmapAsyet / / 84 // kimatasmAdanyad bhavati bhuvane citramaparaM kimanyad vA tuSTayaM bhavati kimu vA kautukakaram / kimanyadvA kIrterbhavanamaparaM kAmasadanaM kimasmAt puNyaM vA kimiva ca parItApazamanam / / 85 // ete'tyarthaM prItidA vIjayogAH saMjAyanta yojitAH muutrdhaarH| bhrAntyA nAnyazcitraMkRd dAruktaM cakra dolAyaM punaH paJcamaM tat // 86 // pAramparya kauzalaM sAMpadezaM zAstrAbhyAsA vAstukarmAdyamo dhIH / sAmagrIyaM nirmalA yatya sAsmizcitrANyavaM vatti yantrANi kartum // 87 // citrairyuktaM ye guNaH paJcarUpaM jAnantyenaM yantrazAstrAdhikAram / ye vA kRtsnaM yojayante'tra samyak teSAM kIrtiryA bhuvaM cANoti // 88 // bhaGgulena mitamagulapAdanAcitaM dvipuTakaM tanuttam / saMvidhayamUju madhyagarandhaM zliTasandhi dRDhatAnamayaM tat // 89 // 1. nuka, kha, bAdaH / 2. dvito'smA', 3. 'ha', 4. 'ka' *. paarH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantravidhAnaM nAgaikatriMzo'dhyAyaH / dAraveSu vihageSu tadantaH kSiptamudgatasamIravazena / Atanoti vicalanmRdazabdaM zRNvatAM bhavati citrakaraM ca / / 90 // suzliSTakhaNDadvitayena kRtvA sarandhramantarmura jAnukAram / grastaM tathA kuNDalayoyugena madhye puTaM tasya mRdu pradeyam // 91 // pUrvoktayantre vidhinodare'sya kSipte'tha zayyAtalasaMsthametat / dhvani tataH saJcalanAdanaGgakrIDArasollAsakaraM karoti // 92 // asmiJ zayyAtalavinihite muJcati vyaktarAgaM citrAJ zabdAn. mRgazizudRzAM yA(nti?ti) bhItyeva mAnaH / kiJcaitAsAM dayitamabhito nirbharapremabhAjAM prohiM gacchantyadhikamadhikaM manmathakrIDitAni / / 93 / / paTahamuraje veNuH zaGkho vipazcayatha kAhalA __ DamaruTivile vAyAtodyAnyamUnyakhilAnyapi / madhuramadhikaM yaJcitraM ca ani vidadhAtyalaM tadiha vidhinA rudronmuktAnilasya vijRmbhitam / / 94 / / laghudArumayaM mahAvihaGgaM dRDhasuzliSTatanuM vidhAya tasya / udare rasayantramAdadhIta calanAdhAramadho'sya cA(ti?gni) pUrNam // tatrArUDhaH pUruSastasya pakSadvandvocAlapojjhitenAnilena / suptasyAntaH pAradasyAsya zaktyA citraM kuvennambare yAti dUram / / itthameva suramandiratulyaM saJcalatyalaghu dAruvimAnam / AdadhIta vidhinA caturo'ntastasya pAradabhRtAn dRDhakumbhAn // 97 // ayaHkapAlAhitamandavanipratatanatkumbhabhuvA guNena / vyomno jhagityA paragatyati santaptagarjadrasarAjazaktyA // 98 // vRttasandhitamathAyasamantraM tada vidhAya rasapUritamantaH / uccadezavinidhApitana siMhanAdamurajaM vidadhAti / / 99 / / 1. 'pra', 2. 'khahi kha. ga. pATa: / 3. ' 'pu', 4. 'bhe' ka. pAraH / 5. 'bi' kha. pATa:16. 'ma' kha, ga, pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 bhamarAGgaNasUtradhAre sa ko'pyasya sphAraH sphurati narasiMhasya mahimA purastAd yasyaitA madajalamuco'pi dvipaghaTAH / muhuH zrutvA zrutvA ninadamapi gambhIraviSamaM __ palAyante bhItAstvaritamavadhUyAGkuzamapi // 10 // dRggrIvAtalahastaprakoSThabAharuhastazAkhAdi / sacchidraM vapurakhilaM tatsandhiSu khaNDazo ghaTayet // 101 // zliSTaM kIlakavidhinA dArumayaM sRSTacarmaNA guptam / puMso'thavA yuvatyA rUpaM kRtvAtiramaNIyam / / 102 // randhragataiH pratyaGgaM vidhinA nArAcasaGgataiH sUtraiH / grIvAcalanaprasaraNavikuJcanAdIni vidadhAti // 103 // karagrahaNatAmbUlapradAnajalasecanapra(mANA?NAmA)di / AdarzapratilokanavINAvAdyAdi ca karoti // 104 // evamanyadapi cedRzametat karma vismayavidhAyi vidhatte / jRmbhitena vidhinA nijabuddheH kRSTamuktaguNacakravazena // 105 // puMso dArujarmUcaM rUpaM kRtvA niketanadvAri / tatkarayojitadaNDaM niruNaddhi pravizatAM vatme / / 106 / / khaDgahastamatha mudgarahastaM kuntahastamathavA yadi tat syAt / tannihanti vizato nizi caurAna dvAri saMtamukhaM prasabhena // 107 // ye cApAdyA ye zataghnyAdayo'sminnugrIvAdyAzca durgasya guptyai / ye krIDAdyAH krIDanArthaM ca rAjJAM sarve'pi syuryogataste guNAnAm / / idAnI prakramAyAtaM vAriyantraM pracakSmahe / / krIDAthai kAryasiddhaya ca catuoM tadgatiM viduH / / 109 // nimnagaM bhavati droNIdezAlasthitAjalam / yatra tat patiyantraH syAd vATikAdiprayojanam // 110 / / 1. '' ka. pATaH / 2. 'bAhubA' kha. ga. pAThaH / 3. 'zo'dya gha', 4, 'ni', 5. 'dha', 6. 'mUrdha' ka. pAThaH / 7. 'ye ca zaktyAda', 8. 'rUNAm', 9. 'NyA' kha. pAThaH / 10. 'da' ka, paattH| 11. 'yA' kha, ga, pAThaH / .- -.. "Aho Shrut Gyanam"
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantravidhAnaM nAmaikatriMzo'dhyAyaH / ucchrAyasamapAtAkhyaM yatrorvA nADikA payaH / jalAdhAraguNAnmuzcedadhastAt samanADi( kAkam ) // 111 / / yatra pAtasamucchrAyaM patitvocchrAyato jalam / tiryag gatvA prayAtyUrva sacchidrastambhayogataH // 112 / / patitvocchrAyatastoyaM tiryagroyametyatha / sacchidrastambhayogena tat syAt pAtasamocchrayam / 113 // vApyAM vApi ca kUpe vidhAnato dIrghikAdikA vihitA / yatro mambu gamayati tadihocchrayasaMjJitaM kathitam / / 114 / / dArujamibhasya rUpaM yat salilaM pAtrasaMsthitaM pibati / tanmAhAtmyaM nigaditametasyocchrAyatulyasya / / 115 // salilaM suraGgadezAnItaM nimnena vamanA dare / adbhutasambhasthAnaM tadiha samocchrAyataH kurute // 116 // dhArAgRhamekaM syAt pravarSaNAkhyaM tato dvitIyaM ca / prANAlaM jalamagnaM nandyAvate tathAnyadapi // 117 / / prAkRtajanArthametanna vidheyaM yogyametadavanibhujAm / maGgalyAnAM sadanaM divyamidaM tuSTipuSTikaram // 118 // salilAzayasya savidhe kasyApyAzritya zobhanaM dezam / yantrotsedhAd dviguNA triguNA vA nADikA kAryA // 119 // jalanirvAhasahAsAvantarmasaNA bahizca nIrandhrA / niyUDhAmbhasi tasyAM zubhe muhUrte gRhaM kAryam // 120 / / sarvAbhiroSadhIbhiryuktaM sahiraNyapUrNakumbhaizca / suvicitragandhamAlyaM vinAditaM brahmaghoSeNa // 121 // ratnodbhavairvicitraiH stambhairyuktaM hiraNyaghaTitarvA / rajatodbhavaiH kadAcit suradArusamudbhavairathavA // 122 // zrIkhaNDotthairathavA sAlakamukhyaprazastakSotthaiH / zatasaGkhyAtriMzatsaGkhyairyadi vApi SoDazabhiH // 123 // 1. 'ba' kha. ga. pAThaH / 2. 'taM', 3. 'vaM', 4. 'lanimagnaM' ka. pAThaH / 5. 'dyathAnya' kha. ga. pAThaH / 6. 'raoN' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre athavA catussamanvitaviMzatisaGkhyairdinezasaGkhyairvA / bhUSitamatiramaNIyazcaturbhirapi vA vidhAtavyam / / 124 / / prAgnIvaraticitraiH zAlerjAlevibhUSitaM vividhaiH / vedIbhiH parikaritaM kaMpotapAlIbhirabhirAmam // 125 // ramaNIyasAlabhaJjikamanekavidhayantrazakunikRtazobham / mithunaizca vAnarANAM jambhakaniva haizca nekavidhaiH // 126 // vidyAdharasiddhabhujaGgakinnaraizcAraNaizca ramaNIyam / nRtyadbhiH parama(gaguNaH zikhaNDibhimaNDitoddezam / / 127 // kalpatarubhirvicitrazcitralatAvalligulmasaMchannam / parapuSTaSaTpadAlImarAlamAlAmanohAri // 128 / / pravahatsakalasrotaHsuzliSTaniviSTanADikaM madhye / sacchidranADikayuta nAnAvidharUparamaNIyam / / 129 / / suzliSTanADikAgre stambhatulAbhittisaMzrite paritaH / samyak kRtvA dRDhataravilepanaM vajralepAyaH // 130 // lAkSAsarjarasadRpannapaviSANotthacUrNasaMmizram / atasIkaraJjatailapavigADho vajralepaH syAt // 131 // dRDhasandhibandhahetoH sa tatra deyo dvizaH kadAcid vA / zaNavalkazleSmAtakasikthakatele: pralepazca / / 132 // ucchyayantreNetad bhrAntajalenAtha tadabhitaH kRtvA / citrAnupAtayuktaM pradazeyennRpataye sthapatiH / / 133 // kAryANyasmin kariNAM mithunAnyabhito'mbukeliyuktAni / anyonyapuSkarotisIkarabhayapihitanayanAni / / 134 // varSAnukRtaM cAsmin prItimati pratimataGgajo vIkSya / dRkkaTamehanahastaimedamiva muJcaJ jalaM kAryaH // 135 // 1. 'magalayA' kha. ga. paatthH| 2. 'dham ' ka. pAThaH ! 3. 'gahanataratasyarasapi' kha, pAThaH / 4. 'eka:- ka. ga. pATaH / 5. 'yataducchya satatrayantriNa' (?) ka. pAThaH / 6. 'cchUi' ka, 'STi' kha. ga, pATaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantravidhAnaM nAmaikatriMzo'dhyAyaH / stanayoyugena sRjatI jaladhAre tatra kApi kAryA strI / AnandAthulavAniva salilakaNAn pakSmabhiH kAcit // 136 // nAbhidanadikAmiva vinirgatAM kApi vibhratI dhArAm / kApyaGgulInakhAMzubhiriva yopit siJcatI kAryA / / 137 / / evampAyAMzcitrAna svabhAvaceSTAn vahUMzca ramaNIyAn / kSobhAn vidhAya kuyodAzcarya narapateH sthapatiH // 138 // madhye tasya vidheyaM siMhAsanamamalahemamaNighaTitam / tatrAsIdenarapatiravanipatiH zrIpatirdevaH / / 139 / / snAyAta kadAcidasmin maGgalagItairvivardhitAnandaH / vAditanATyanipuNairniSevyamANaH surendra iva / / 140 // ya etasmin gADhaglapitadhanadharmavyatikare zucau dhArAdhAmni sphuTasaliladhAre narapatiH / sukhenAste pazyan vividhajalezilpAni sa bhavena martyaH kintveSa kSitikRtanivAsaH surapatiH // 141 / / jaladakulASTakayuktaM pUrvavadanyad gRhaM samAracayet / varSaddhArAnikaraiH pravarSaNAkhyAM sadAmoti // 142 // pratikulamasmin kAryA divyAlaGkAradhAriNaH puruSAH / vidhinA trayaH surUpAzcatvAraH sapta vA sudRDhAH / / 143 / / yantreNa samocchrAyeNa tAMzcaturthena vA tataH puruSAn / kRtvA savakranAlAnambhobhiH pUrayed vimalaiH // 144 // salilapravezarandhANyakhilAni pidhAya tatra puruSANAm / anAni vArimokSANyakhilAnyatha mocayet teSAm // 145 // salilaM sabakranAlaM dvArapratirodhamocanaiH puruSAH / muJcanti svecchamamI vicitrapAlena citrakaram / / 146 / / itthamimAn vAridharAn sAma(syA?styAd yantareNa vA salilam / vyantarato vA svecchaM pravarSayedatimahaccitram // 147 // 1. 'yazcitrAt ', 2. 'TA bahUca', 3. 'tU', 4. 'na' 5. 'dhA' ka, pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 samarAGgaNasUtradhAra idaM nAnAkAraM kulabhavanamAdyaM ratipatenivAsazcitrANAmanukaraNamekaM jalagucAm / payaHpAtaigrISme ravikaraparItApazamanaM na keSAmatyarthaM bhavati nayanAnandajananam / / 148 // ekanAtha caturbhiH stambhairaSTabhirathAsaGkhyairvA / SoDazabhirvA kuryAnmanoharaM gRhamiha dvitalam // 149 // bhadreyutaM caturbhizcaturazraM sarvabhittisaMyuktam / IlItoraNayuktaM kartavyaM puSpakAkAram // 150 // tasyopari madhyagatA prAGgaNavApI dRDhA vidhaatvyaa| zatapatravihitabhUSA tanmadhye karNikA kAryA // 151 // tatkoNeSu caturvapi ramaNIyA dArudArikAH kAryAH / madhyAmbujanihitadazaH sAlaGkArAH sazRGgArAH / / 152 // pUrvoktayantrayogAt padmAsIne vasundharAdhipatau / bhRGgArAmalavAribhiraGgaNavApI bhriyAca tataH // 153 // tAmiti bhRtvA vApI tatsalilaM tadanupaTTagarbhagatam / chAdyastu gandharophreSvati rohati(?)sarvato niyatam // 154 // mukhapaTTasamutkIrNaM rUpaizcitraimanoramairakhilaiH / aGgAri vimuJcati nAsAsyazravaNanetrAyaiH / / 155 / / praNAlAkhyaM dhArAbhavanamidamatyadbhutataraM sthitiM dhatte yasya kSitipatilakasyAGgaNabhuvi / karotyetad vetthaM sthapatirapi budhyA caturayA jagatyetau dvAvapyadhikamahanIyau kRtadhiyAm // 156 / / caturazrAtigabhIrA vApI kAryA manoramA sudRDhA / garbhagataM gRhamasyAH kartavyaM liptasandhi tataH // 157 // vihitapravezanirgati suraGgayAdho nivezitadvAram / vidadhIta cArurUpaiH pravarSakairvyAptamupariSTAt / / 158 // 1. 'I', 2. pI bhUyeca' kha. pAThaH / 3. 'ma' ka. pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantravidhAnaM nAmaikatriMzo'dhyAyaH / 183 citrAdhyAyoditavarmanA tato'laGkRtaM ca citreNa / tasya vidheyaM madhyaM salilAdhipavAsasaGkAzam // 159 / / UrdhvavinirgamitAjairnAlastatpaTTakandakodbhUtaiH / sacchidrakarNikAgatadinakarakaranirmitodyotam // 160 // ApUrayet tato'nu ca pAtAmbubhiramalakamalaparyantam / vidhinAmunaiva samyak pravidhAya manoramaM bhavanam // 161 // nAnArUpakayuktyA (u?vyu)paracitatamaGgatoraNadvAram / / zAlAbhirAyatAbhizcatasRSvapi dikSu kRtazobham // 162 // kRtrimazapharImakarIpakSibhirapi cAmbusambhavairyuktAm / kuyodambhojavatI vApImAhAyeyogena // 163 // sAyantamukhyapuruSA rAjAjJAlabdhasaMzrayAstatra / pararASTrAgatadUtAstiSTheyurnihitamiha nibhRtAH // 164 / / atha sa yathAvidhi salilakrIDAM pUrvoktamArgarUpANAm / dRSTA muditaH kuryAt paryArohaNaM nRpatiH // 165 / / tatra sthitasya nRpateH parivAritasya vArAGganAbhirabhito jalamagnadhAni / pAtAlasamani yathA bhujagezvarasya nissImasambhRtaratirbhavati pramodaH // 166 / / pUrvoktavApikAyAM madhye stambhazcaturbhiruparacitam / muktApravAlayuktaM puSpakamatha kArayellaTabham // 167 / / vApI paritaH puSpakamApUrya sunirgamAbhiratha sudRDham / garbhasvastikabhittibhirupahitazobhaM samantataH kuryAt // 168 // pUrvoktavAriyogAt pUrNAmAkarNato vidhAyaitAm / jalakeliSu sotkaNTho mahIpatiH puSpakaM yAyAt // 169 // kurvIta narmasacivairvilAsinIbhizca sArdhamavanipatiH / tadbhityantaravartI nimajjanonmajjanaiH krIDAm / / 170 // 1. 'ha' ga. pAThaH / 2. 'ma bhittya' ka. paatthH| - "Aho Shrut Gyanam"
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 samarAGgaNasUtradhAre ekatra manarapatra dRSTairanyatra hatvA salilena naSTaiH / krIDatyalaM kelikaraiH sahAyairnRpaH sukhaM majjanapuSkariNyAm // 171 // vApItalasthitamatha trapayAvanamramAcchAditastanabharaM karapallavena / gADhAvasaktavasanaM jalarodhamuktAvAlokate praNayinIjanamatra dhanyaH // 172 // rathadolAdividhAnaM dAravamabhidadhmahe vayaM samyak / yantrabhramaNakakame prakIrtitaM paJcamaM yat tat // 173 // tatra vasantaH prathamo madananivAso vasantatilakazca / vibhramakastripurAkhyaH pazcaite dolakAH kathitAH // 174 / / nikhaneccaturaH stambhAn samaikasUtropagAn RjUn sudRDhAn / sadRzAntarAn dharitrIvazataH suzli(kSNISTa)pIThagatAn / / 175 / / prAsAdasyoktadizi pravidadhyAda vircitaassttkrdairghym| bhUmigRhaM ramaNIyaM tadardhato vihitagAmbhIryam // 176 // tadarbhatale stambho lohamayAdhArasaMsthitaH kaaryH| bhramasahitaH pIThayuto grastazcacchAdakatulAbhiH // 177 // saMsthApyopari pIThasya kumbhikAmatihaDhAM vibhaktAM ca / dhanurucchritaistato'mUmaSTabhirAveSTayed bhaTTaiH / / 178 // svecchamatha bhUmikocchyamasyorce kalpayennitAntamRjum / nidadhIta veSTanorce paTTayutaM stambhazISa ca / / 179 // harigraha (Na?)paryantaM maMdalA gajazIpikA vidhAtavyA / sudRDhA prayatnara~citA manobhirAmA yathAzobham // 180 // paTTasyopari kAryA catuSkikA kSetramAnato'bhISTAt / tasyAmupari vidheyastalabandho dRDhataranyAsaH // 181 // stambhaiAdazabhiratha kSetre yuktyA samucchritairbhavyaiH / rUpavatIkoNasthitiradhikA bhUH prathamikA kAryA // 182 // 1. 'ya muSThibhi' ka. pAThaH / 2. 'sa', 3. 'caritA', 4. 'thi' ka. paatthH| 5. 'tami ' kha, ga, pAThaH ! "Aho Shrut Gyanam"
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantravidhAnaM nAmaikatriMzo'dhyAyaH / 185 madhye bhramaca tasyA garbhastambhapratiSThitaH kaaryH| kSetrapramANavazatastAM pazcAcchAdayet paTTeH // 183 // rathikAzivAya ca phalakAma? caraNasya navadupariSTAn / bhramacANi nyasyenmadhye stambhe ca pazcaiva // 184 // ata upari yathAzomaM hi bhUmikA dudhakA kAryA ! mayaranambhAcAraH kRtakalazavibhUpaNA zirasi / / 185 / / stamme'(vazvastAda line bhI mAnyadhikA satra / ravikAbhramarakapuktA parasparaM cakrapoNa / / 186 / / vasantarathikAbhrame samadhirUDhavArAGganA paribhramaNasambhRtAbhyadhikavina bhUpatiH / karoti nayanotsavastriI tridazadhAgni yaskItanaM basantasamaye bhavatyamalakIrtidhAmana saH / / 187 // Aropya sthiramakaM samdha bhUmIgrAdikSitamazra / hastacatuSkocchAyA jhAyApari bhUmikA cApa // 188 / / pArakayuktaM hepaM pUrvavadihAcaredakhilam / pukamapi ca samanikaTa mochidra kuvAt / / 185 / / tasyopari ca grIvA caturAsanasaMdhutA vidhAnavyA / ghaNyAstambhI kAma nabhana mahAvI natra / / 19 / / evaM puSpaka bhUmikAntamta prasthAyI nigUDA janA yAvada bhrAmakayantracakranikaraM samyak kramAcAlayet / tAvat nA rathikAsanA mRgazamnatra sthitAH puSpaka kAmAvAsakutUhalArSitahaso nAnyantiA api // 191 // atha koNagatAna stanmAMdhaturo zinivezaveda Rjana muhahAn / suTipIThasaMsthAna samantAt meDizanaH // 19.2 / / temApari (latAlA) saralatA sUmi vidhaandyaa| rathikAsvA catamro jAyante pUrva dizarathAH // 193 // 1. 'mbhaH', 2. ' kA tara' ke, pAThaH / 3. 'mayaM ca ' ga. pAThaH / 4. 'lakSNapI' ka- pAThaH- 'pUrvayuktAbhiH / ' ka, 'badisaMsthAH ' ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre tadupari tathArdhabhUmiH kAryA suzliSTadArundhAnA | madhyabhramarayuktA sarUpakA mattavAraNayutA ca // 194 // Satara vasantato bAhyarekhA syAt / anyonyayantraparighaTTanadolyamAnanizzepacakrarathikAbhramaNAbhirAmam / dRSTvA vasantatilakaM suramandirANAM bhUSAyamANamupayAti na vismayatvaM yaM kaH) // 195 // pravidhAya raGgabhUmiM prathama zAstrAntarAvarasyArthe ( ( ) 1 caturazrA rUpavatI caturbhadrA vivevA bhUH // 196 // 186 pratiko mAga (d) yA bhadreSu bhavanti saMyatA amarAH / ata upariSTAda bhUmyA avasAnAH kAryAH // 197 // rekhAH zuddhaH kAryA vahirantavidhavAyAnyAH / pITe madhya (?) sthAstato'pasa bhUmikAH kAryAH // 198 // pIThasya madhyasaMstheranyonyAyinaH / sarve vegAd bhrAmyanti sAnta (nA) vibhrame bhramarAH // 199 // dolAsano vihitavAra (kra.yU) tAti citreNa yastridazadhAmasu vibhrameNa / pRthvIpatirbudamupaiti samullasantI kIrttirna mati tasya // 200 // caturazrama kSetraM kRtvAzabhAjitaM kvaSTAniH / koNaiH zeSastasmivaturathaM kalpayed bhadram || 201 | dviguNamUrdhvatasya bhUmikAbhAgasakhyayA kAryam / tatrAdyaMzacatuSkeNa bhUmikA svAda samundrataH // 202 // tatrASTaSaTcaturbhAgavarjitA bhUmikA uparyupari / kramazo bhavatyathaivaM tAH spastisro'rzvasaMyuktAH // 203 // 1. 'ribhya bhU' ka. pATaH | 2. 'sAtanAvitame bhrama ( ? ) ' kha. pATha: / 3. 'nAviva bhrama' ga. pATha: / 4. dhUtAni cika. pATha: / 5 se kiJcida mAtRkAsu gaNitamiva bhAti / "Aho Shrut Gyanam"
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ yantravidhAnaM nAmaikatriMzo'dhyAyaH / zeSAMzocchrayayuktA ghaNTA caturazrakAyatA kAryA / tricaturbhUmyau kArye saSaTcaturbhAgavistAre || 204 | rajaH syAdAdyabhuvidvitIyabhuvi koNagAstathA rathikAH / syurbhadrAkRtiyuktA dolA api tatra ramaNIyAH // 205 // afraredient kAryA bhadreSu cAtiramaNIyAH / koNeSvathAsanAnyardhavAstukepi bhramaH kAryaH // 206 // dolArathike caturAsane bhramo'STAsano bhavet tatra / Asanamiha tat kathitaM yuvateH sthAnaM yadekaM syAt // 207 // nikhilAnyapi bhramaNasaMmukhaM tAni vinati bhramaNam (?) / yatrAsanAni sa iha bhrama ityukto'parAdhikA ( 2 ) / / 208 // yaSTerUrdhvamadhastAd bhramasya cakraM (ni) yojayedekam / laghucakrANi ca tadvanniyojayedAsaneSvatra // 209 // laghucakrArakatte saMlagnAH kIlakA dRDhAH kAryAH / tulyAntarAH samastAH pralaghu (ka) cakrAravRntargatAH // 210 // rathikAzikhAgracakraM bhramacakAraka (vi.) niyojitaM kAryam / yaSTicatuSTayamasmistiryak cakradvayopetam || 211 // UrdhvaM dvitIyabhUmestRtIyabhUmerathAntare kuryAt / niyataM rathikAyaSTibhrama saMlagnAni yantrANi // 212 // AsanAdhArayaSTInAM rathikAcakrayojitAn / adhaH samAntarAn kuryAccaturaH parivartakAn // 213 // ta (dva) d dvitIyabhUmIdo lAgarbhe samAntare yaSTI / lagne tathaikacakre yAmyottaracakrayornyasyet || 214 // dho bhUko garathikA cUDAgracakrasaMsaktAH / yaSTIstatazvatamro dvicakrakA itaracakrayornyasyet // 215 // prAntacakradvaye koNarathikAcaRyojitA / dolAgarbhagatA yaSTistiryak kAryAparAparA || 216 // 1. 'yu' ga, pATha: / 2 ' cakrabhramaraca ' kha. pATaH / 3. 'krama' ga. pAThaH / 4. ' ma' kha. ga. pAThaH / 5. 'lA' ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam" 187
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 samarAGgaNasUtradhAre pUrve bhadre dvAraM kuryAt sopAnarAjitamasvAt / garbhAt patrimamA nivezayed devavAdIsAm || 217 // anyonyaM mama vidhAnataH samyak | jJAtvA prayojanIyaM zIghra pandahanaM vA / / 218 / / pa samAsena yathA bhramamArgaH kIrtiH sphuTosmAbhiH / anyeSvapi kartavyena // 219 // stambhAdidrayANAM vimyAH kalpitaH / susitiM tathA dIrghaH // 220 // parivArimayatiH samantataH siMhakarNasaMyuktam / tripuraM samyaka kupada vicitrarUpaM (sva) kaizcitraiH || 221 / / buddhyAH pUrvayatraizva yuktaM yantrAdhyAyaM vetti yaH samyagatam / grAnotyarthAnAtAna kIrttiyuktAna sa kSmApAleranvahaM pUjyate ca / / etad dvAdazarAjacazramakhilaM kSmApALacUDAmaNedaH stambhaprativaddhati parito yasyecchayA bhrAmyati / sa zrImAn bhuvanaikarAmanRpatirdeyo vyakta 1 yatrAdhyAyamimaM svabuddhiracitaiH saha // 223 // iti gahArAjAdhirAjazrIgoja devaviracine samAzi nAgavizodhyAyaH // atha gajazAlA nAma vAtriMzo'dhyAyaH / lakSaNaM gajazAlAnAmidAnImabhidama / caturazrI kSetre mAte tato'bhiH // 1 // madhye dvibhAgavistAraM sthAnaM kurvIta hastinaH / kalpyAH prAsAdavad bhAgA jyeSThamavyAdhamAH kramAt // 2 // 1. 'ntraiH ' ka, '' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ azvazAlA nAma trayastrizo'dhyAyaH / tadahibhAgikolindro vahistasyApi cAparaH / bhAgenaikena mittiH syAda dvitIyAlindakAda padiH // 3 // tasyA dvArapradeza tuMbyau kRparAbhau / karNaprAsAdikA kAyA dinIyAlindasaMzritA // 4 // dve. he vAtAyane kRyAda bhitI diza vimRpvapi / prAgnIvA'gre bhAna rAyatA !! .i asthA eva yadA pakSaprAzIvo bhavato mukhe / nandinI nAmaH: zAkAhA mvAi gajaye / / 6 / / asthA evaM yadA sthAnAMmAgrIcA pAyodayoH / tadA subhogarA nAma tRtIyA parikIrtitA / / 7 / / asyA evaM yadA pRSTa prAggrIvaH kriyate'paraH / bhadrikA nAma zAlA syAt tadA dviradapuTidA / / 8 // paJcamI caturazrA myAda varNaH nAma pUjitA / prAgnIvAlindranidAhInA pa nayApaza / / 1. !! zAlA prabhArikA zAnavatA bhii| natAM bane yet kuryAdanyAH sathisiddhaye // 10 / / pramArikani zivaha zAmA sAmAgasambadraviNacchide syAt / / kuryAdatastAM na vAdinAstuzAyAH pama jIvinavinaya / / 11 / / iti mahArAjAdhirAtrI vakicina mAyA kArana gajajhAlA nAmahAgA'dhyAyaH / / athAzAlA nAma vanio yAyaH / atha lakSmAvazAlAyAH procyate virAdiha / svavemavAstoH katanA par3egA / 1. 'pu', 2. : ' ka. pATa: / 3.... : . pATaH / 5 iha sarvatra 'pragrIca' iti pAdhvaM bhAti / "Aho Shrut Gyanam"
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre athavA puSpadantAkhye sthAnaM vAsAya vAjinAm / aravizatamAtraM yajjyeSThaM tat parikIrtitam // 2 // azItyaranikaM madhyaM SaSTyaratnyadhamaM bhavet / sthalapradeze vipule gupte ramye zucau tathA // 3 // same ca caturazre ca sthi(tere) maGgalyameva ca / sthAnaM hayAnAM kartavyaM pradeze suparikrame / / 4 / / nimnagulmadramasthANucaityAyatanavezmabhiH / valmIkazarkarAbhizca varjite tat samAcaret // 5 // niHsaGge zalyahIne ca prAgudakpravaNe tathA / pradeze tad vidhAtavyamAlokya susamAhitaiH // 6 // brAhmaNAnumate zaste' dine sthapatibhiH saha / bhUmervibhAgamAlokya subhagAnAnayed dramAn // 7 // na jAtA ye zmazAnepu devatAyataneSu vA / anyeSvapi niSiddheSu jAtAn vRkSAn vivarjayet // 8 // vRkSAn prazastAnAnIya samIpe bhartRvezmanaH / tato bhUmi parIkSeta prazastImatha ninditAm // 9 // citAyatanavalmIkagrAmadhAnyakhaleSu ca / vihAreSu ca kartavyamazvAnAM na nivezanam // 10 // bhavanti svAminaH pIDA grAmadhAnyakhaleSu c|| zmazAne vezmakarannarANAM mRtyumAdizet // 11 // sthAnaM vihAravalmIkavihitaM syAdanarthakam / tannityasantApakaraM kSayakRca tapasvinAm / / 12 / / daivopaghAtajananaM strINAM ca kSayakArakam / vihitaM pAdapaizcaityaihaM syAd bhUtabhItidam 13 // bhaved rogakaraM bhartuvihitaM kaNTakiMdramaiH / dIrNAyAmunnatAyAM ca kRtaM bhUmau kSayAvaham / / 14 // 1. 'sta' ka. pAThaH / 2. 'zubhAnAnIya sadru' ka, 'stubhAgAnA' kha. pAThaH / 3. 'stAM vAtha', 4. 'nAkhi' kha. pAThaH / 5. 'na', 6. 'NAt turagANAM',7. 'ka' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam" .
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ azvazAlA nAma trayastriMzo'dhyAyaH / natAyAM kSudbhayakaraM kRtaM bhavati mandiram / tasmAt kAryaM prazastAyAM bhUmau tad vAjivRddhaye // 15 // maGgalyaramaNIye ca caturazre manonuge / antaH zubhe ca vihitaM samavet kalyANakArakam // 16 // nirgacchato yathA vA pArzve bhartusturaGgamAH / bhavanti kuryAt sthapatistathA vAjinivezanam // 17 // : purapradezasya kArya dakSiNatazca tat / praveze dakSiNaM teSAM heSitaM jAyate yathA / / 18 / / tathA bharturhitArthAya kartavyaM sama vAjinAm / prAgudag vA mukhaM tasya vidhAtavyaM saMtoraNam // 19 // prAggrIvakeNa saMyuktaM catuHzAlamasaGkaTam / dazAratnasamucchrAyamaSTAranipravistRtam || 20 || nAgadantakasaMzobhi puraH kuDyArdhasaMyutam / pRSThe samagrakuDyaM vA tatra sthAnAni kalpayet // 21 // tAni tu prAGmukhAni syustathaivodaGmukhAni ca / AyAme kiSkumAtrANi trikiSkRNi ca vistarAt // 22 // prAMzunnatordhvabhAgAni caturazrANi kArayet / agrocca sukhasaJcArAM teSu bhUmiM prakalpayet // 23 // sthAnaM sUtrasya madhye tu hastamAtraM samantataH / AstIrNa va samazlakSNanIrandhraH phalakairdRhaiH || 24 // dhAtakyarjunapunnAgakakubhAdivinirmitaiH / aSTAGgulasamucchrAyairadhyardhAravivistRtaiH // 25 // acchidraiH saMhatairvaddhaisyaisA pArzvayordvayoH / ajantusaGkulaiH kASThai rucakAbhi (?)rbhipamataiH || 26 // yavasasya bhavet sthAnaM niryUhaiH svAstRtaM zubhaiH / kiSkutrayocchritaM tat syAdekAnte susamAhitam // 27 // 191 6 1. 'ye' ka. pAThaH / 2. 'de' . pAThaH / 3. suka. pAThaH / 4. 'sahitai ' kha. pATha: / 5. 'ja' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre hanANaM ca kuryAta svAdanakoTakam / mpattiAmadurgandhi vimArohayo asam / / 28 / / bama kI adhikArI kAH / panAzIniyArtha na na !! 20 // pAda banAnugusa parikalpayet / caturhastAyataM yA zAlA manuSTanA // 30 // sthAnele tulA mI kimayen / ra zuyodgAlahAna sthAnakAvaraka jayan / / 31 / / grISme kArya bhusaMmRSTaM siktaM natra mahInalam / varSAsvanambupaIca zizire saMvanaM zumam / / 32 / / pannA mithaH kA savAyApanivajitaH / / 33 / / sthAnaM dakSiNapUnasmA dimika paran / brAhamyAM dizi athAle patha : baam| vAyavyAM tu prakavacaM sthAnamA vishi|| // 35 // niHzreyaH zAH sA kAmAMzca phalakAtAH / kudAlAbAlamuhAH zuga yugamanakA / / 3 / / nAyAH (1) pradIpAMca bhavantyayAgArApayAginaH // 37 // maGgrahaH sukhasaJcAravastamA na bhavet / agnyupadArtha ko niH / 38 // padAdhAn sabhiSA zuladIpAdeikAna yudhaH / bhAgyAca thA jana panapanecchayA / / 39 / / hastavAsI zilAM doSI maanhaa| piTakAni vicitrANi vastIn nAnAvidhAnapi // 40 // 1. 'yA~cchAda ka, 'diAda kha. pAThaH / 7. 'kha', 3. 'dA pra', 4. 'pa' ka, pAThaH / 5. 'va', 6. "bhANDAyana', 7, 'vi' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 azvazAlA nAma trayastriMzo'dhyAyaH / evaMvidhAni cAnyAni saMnidadhyAt prayatnataH / puraHstambhAzritaM bhANDaM sannAhAdervidhIyate // 41 // prAGmukhe turagaM gehe vAruNyAM sthApayed dizi / pUrvAmukhe pade vApi mitrasya varuNasya ca // 42 // bhavanti tena bahavaH puSTiM ca prApnuvanti le / sA hi dika pUjanIyA ca stotavyA ca prakIrtitA // 43 / / homazAntikaMdAnepu dhA yAzca parAH kriyAH / tAsu prazasyate pUrvA zakreNAdhiSThitA svayam / / 44 // tasyAdeti dinakRdanulomaM tataH punaH / azvAnAM pRSThato yAti sa pratIcImanukramAt / / 45 / / snAnAdhivAsane pUjA mAGgalyAni parANi ca / prAGmukhAnAM turagANAM kartavyAni zubhArthibhiH // 46 // evaM kRte bhUmibalamitrANAM yazaso'pi ca / vRddhirbhavati bhUpasya tasmAt prAcI prazasyate // 47 / / bhataddhipradaM sthAnamanAsasya tad bhavet / dakSiNAbhimukhAyAM tu zAlAyAM vAJchitArthadam / / 48 // sthAnaM bhavati vAhAnAM pade kluptaM vibhaavsoH| vahinAdhyAsitA sA dirga AtmA vahnizca vAjinAm / / 49 // ajaro bahubhoktA ca tatra baddho bhaveddhayaH / udaGmukhe'pi bhavane prApnuvanti zubhaM hayAH // 50 // tathAsthitAnAmazvAnAM dakSiNena divaakrH| udetyanantaraM yAti tAn vidhAya pradAkSaNam // 51 // prayAti vAmato'(zvaM ca?zvAnAM) sthaapyaastenottraamukhaaH| candrArko prati(hapIheSa)nte tathA badhIta vAjinaH / / 52 // nRpatizca jayaM siddhiM putrAnAyuzca vindati / / aMrogAzca bhavantyazvA vadheyanti ca santatim // 53 // 1. 'tAH' ka. kha. pAhaH / 2. 'Su'; 3. 'yagokasya' ka. pAThaH / 4. 'gadIpto vahistu vA', 5. 'ArogyAzca' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre dakSiNAbhimukhAn kuryAnna sannAdyAn na cAgragAn / pitRkAryAdyato'nyatra dakSiNA arjitaMva dila / / 54 // asyAmeva dizi pretA yataH sarve pratiSThitAH / udeti vAmato yAti cAstaM dakSiNato raviH / / 55 / / somazca pRSThe bhavani tenAzvA devapIDitAH / grahervikArarvividhaiH pIDyante rAtivihalAH / / 56 / / bhayena vyAdhibhizcArtA grAmaM necchanti khAditum / parAjayamatuSTiM ca svAmino'nathasaGgatim / / 57 / / kurvantyato na batrIyAt kathaJcida dakSiNAmukhAn / pazcimAbhimukhAnAM ca baddhAnAM vAjinAM sadA / / 58 / / udeti pRSThato bhAnuH purato'staM prayAni ca / na bhaved vijayastena bhatustatpRSTayatinaH / / 59 / / zakrasya pRSThavartitvAta prAtilomyAca bhAsvataH / kupyanti vyAdhyasteSAM tUrNa delaninAzanAH / / 60 / / taiste dhyAyanti vepanheM jale trAsaM prayAnti ca / yavasaM nAbhinandanti kSamA muJcanti sarvathA / / 61 // dizo'bhimukhamAnecyA vadhyante yadi vAjinaH / vyathante raktapittotthaistadA rogairanekadhA / / 62 // jAyante svAmino vavavadhahRcchopadAyinaH / vAjinAM ca bhavet tatra vahidAhakRtaM bhayam / / 63 // bhatuMH parAjayo vinnaH syAca dehasya saMzayaH / netyAH kakubho vAhA vadhyante saMmukhaM yadi / / 64 / / tadA na te'bhinandanti khAdanaM pAnabhojane / yathA yathA kSiti pAdaiArayanti punaH punaH / / 65 // heSante vIkSya bahuzo manuSyAn pakSiNaH pazUn / bhramayanti ca gAtrANi nairRtI cAbhitaH sthitAH // 66 // 1. 'ya' ka, pAThaH / 2. 'ka' kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ mhaalaa naam sutihaas: tathA tathaipAM kupitA nAzaM kurvanti rAkSasAH / vadhyante yadi vAjJAnAda vAyavyAbhimukha hayAH // 67 // tadA te bAtika gogaH pIDyanne prativAsaram / calaH kAyo bhaved bhatuH kezazcAzvopanIvinAm / / 68 // narANAM ca bhavenmRtyudurbhikSaprabhavaM bhayam / aizAnyabhimukhaM baddhAH praNazyanti turaGgamAH / / 69 // mUryodayasyAbhimukhaM baddhAnAM caimAdizeta / nidhyante yadA vADA vAlI dizamupAzritAH // 70 // vadhyante te grahardivyAdhibhizca vicintanAH / kavyahavyakriyAstatra bharturna vijayAvahAH // 71 // dvijAnAmupatApAya nAyante tatra vAjinaH / anuvaMza ca mAlAyAM sthAnamavasya neSyane / / 72 / / myAminabhnaH mInAya pAnAzAya nAjinAm / sthAna prAne turagAna sarvathA vAsayadataH // 73 // naca dhAyAH kSaNamapi rAgiNaH kalyasannidhau / kalyAnAmapi zegAH syuryato rogisamAzrayAt // 74 // hayAgArasya pUrvaNa kArya bhapajapandiram / tasyaiva vAmanaH savasaMbhAgan parikalpayet / / 75 / / vAjinA bhapanArthAya bhANTAni ca vinikSipet / agadAnopadhIH snehAn vIca lavaNAni ca // 76 // bhepanAgArasavidha kuryAcAriSTamandiram / bhavanaM vyAdhitAnAM ca kArya vAsAya vAjinAm / / 77 // suguptaM tacca kartavyaM pUrvanirdiSTavezmatrat / saMbaddhaM ca vidhAtavyametad vezma catuSTayam / / 78 // 1. 'nA' ka. pAThaH / 2. 'ge', 3. 'ni' kha. ga, pAThaH ! "Aho Shrut Gyanam"
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre sudhAbandhadvaiH kuDyaiH saprAggrIvoccatoraNam / catvAryapi vizAlAni sugamAni ca kArayet // 79 // vezmasvevaMvidheSvazvAn sthApitAn paripAlayet / / 79 / / iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAni vAstuzAstre azvazAlA nAma trayastriMzo'dhyAyaH // athAprayojyaprayojyaM nAma catustriMzo'dhyAyaH / rAjJAM senApatInAM ca varNinAmapi vezmasu / yadi vA vAstukakSAsu sabhAdevakuleSu ca / / 1 / / zayanAsanayAneSu bhAjanAbharaNeSu ca / chatradhvajapatAkAsu sarvopakaraNeSu ca / / 2 // aprayojyAni yAni syuH prayoktavyAni yAni ca / vistarAt tAni kathyante hitArthamatha dehinAm // 3 // pUrvoktAnAM nRpAdInAM yAni dezmasu kevalam / aprayojyAni tAnyeva pUrvamatrAbhidadhmahe // 4 // teSu naiva prayoktavyAH samastA api devatAH / daityA grahAstathA tArA yakSagandharvarAkSasAH // 5 // pizAcAH pitaraH pretAH siddhvidyaadhrorgaaH| cAraNA bhUtasaGkAzca teSAM yoSAH sutAstathA // 6 // pratIhArAH pratIhAryasteSAmadhikRtAzca ye / AyudhAni tadIyAni sarve cApsarasAM gaNAH // 7 // dIkSitavratipApaNDinAstikAH kssutprpiidditaaH| vyAdhibandhanazastrAgnitelAmRkpaGkapAMsubhiH // 8 // zUlajvarAdibhizcArtA ye'nye'pyevaMvidhA narAH / mattonmattajaDaklIvanagnAndhavAdhirAdayaH / / 9 // 1. 'bAyaka' kha. ga. pAThaH / 2. 'ta' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 aprayojyaprayojyaM nAma catustriMzo'dhyAyaH / dolAkrIDAzca neSyante grahaNAni ca dantinAm / devAsurAdyAH saGgrAmA vigrahAzca mahIkSitAm // 10 // prANiyuddhavimardAzca mRgayA ca na zasyate / roddInAdbhutatrAsabIbhatsakaruNA rasAH // 11 // na prANipu prayoktavyA hAsyazRGgAravarjitAH / hastyazvarathayAnAni vimAnAyatanAni ca // 12 // caNDAnalapradIptAni bhavanAni vanAni ca / vRkSAH puSpaphalehIMnA vihAvAmapitAH // 13 // ekadvizAkhA rUkSAzca bhannAH zuSkAH sakoTarAH / kadambazAlmalIzelunAraMkSAralukAdaya:(?) // 14 // bhUtAlayatvAneSyante kaTukaNTakinazca ye / gRdhrolUkA vihaGgeSu kapotazyenavAyasAH // 15 // kazcati na zasyante khagA rAtricarAzca ye| gajAzvamahipAzcAmA mAjoravaravAnarAH / / 16 // siMho vyAghrastarakSuzca vraahmRgjmbukaaH| tathA vanacarA ye ca kravyAdA mRgapakSiNaH // 17 // gRheSvete na kartavyAH zailATavyAzritAzca ye amIpAM karaNAdartharAcAryoM vigramucyate / / 18 / / vyAdhi ghoramavAmoti vyasanaM vandhameva ca / yatra tatra gRhasvAmI dhanahAni parAjayam // 19 // pravAsaM bandhanaM nAzaM mRtyu vA kSipramApnuyAt / ityuktAnyaprazastAni gRheSu gRhamedhinAm // 20 / / tatra yAni prayojyAni kathyante tAnyataH param / yasya yatra bhaved bhaktiryA cAsya kuladevatA // 21 // hastakluptapramANena tAn kurvan syAnna doSabhAk ! tavArapArzvayoH kAryoM pratIhArau svalakRtau // 22 // 1. 'rA', 2. 'zyenA na' ka. pAThaH / 3. 'bhavam / kha. ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 samarAGgaNasUtradhAre vetradaNDavyagrakaroM khaGgakozaparicchadau / rUpayauvanasampannau vicitrAmbarabhUSaNau / / 23 / / dhAtrI vAmanikA kunA sakhIbhiH parivAritA / vidUSakaiH kaJcukibhistuTairanugatAstathA || 24 || dvArasyobhayataH kAryAH pratIhAryo manoramAH / nidhayazvAnurUpAzca zaGkhAnnojjvalalakSaNAH // 25 // tatarria to vadanogatAna | padmasthA pUrNakumbhA vA vibhUSitA // 26 // varUdhvaMsthitaH puSpaphalapalavasambhRtaiH / pUrNakumbhAGkuzacchatrIdAdarzacAraiH // 27 // kAryASTamaGgalA dvAre mabhiH zaGkhatsyayoH | dvAramaNDalavyasthA khApyamAnA gajottamaH // 28 // padmAsanA padmahastA zrI kAryA svatA / vRSaH savatsa dhenurvA sacchatravibhUSaNA / / 29 / / phalabhakta bahuvidhairAhArArthaM niveditaH / nAnApuSpaphalai namraH zAstiryagavasthitaH // 30 // citrA patralatA lekhyA bAhyAbhyantarabhittiSu | haMsakAraNDacakrAdvairvibhitIpatravatibhiH || 31 // kumArakai krIDadbhiryuktA lalitavAhubhiH / vAsaghAta nivezyante vicitrAbharaNAmbaH // 32 // ratikrIDAparA nAryo nAyakastu yadRcchayA / ApANDu dehacchavayaH svalpacAruvibhUSaNAH || 33 // kiJcitpratanubhiH kAryAH suratalAlasAH / vRddhazAkhAviTapaiH pracalAruNapallavaiH || 34 // campakAzokapunnAganAnAmratilakAdibhiH / chAyApuSpaphalopetaiH vRkSairanyaizca bhUSitAH || 35 || 1. 'rairdA' kha, ga, pAThaH | 2. 'vasubhiH ' 3 'sthA' kapAdaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprayojyaprayojyaM nAma catustriMzo'dhyAyaH ! udyAnabhUmayaH kAryAH kUjapikamadhuvratAH / RtavaH phalapuSpAyaH svaH svecidvairalakRtAH / / 36 // manoramavizeSaizca vagaizca samayocitaH / / kAdambakurarakrauJcahaMsasArasamekhalAH / / 37 // niiraantodgtvaaniirketkiipnnddmnndditaaH| jalAntalInamansyatra sannA nalinIvanaH // 38 // legnyAzca gRhabhittInAmadhobhAgeSu dIrghikAH / phaleH samaM sabhakSekSupaNikAJcanabhAjanAH // 39 // vinyastapadminIpatrAH sotpalAH pAnabhUmayaH / vicitrAtoyahastAca nRtya gInavinakSaNAH // 40 // muditA lalanA lekhyAH prekSAsaGgItabhUmiga / prakalpyAH paJjarasthAzca cakorazukasArikAH // 41 / / prahRSTAH parapuSTAzca manarAzca sakukkuMTAH / iti yAni praviSTAni prayoktavyAni vezmani // 42 // tAni sarvANi zastAni nApakaraNeSvapi / deva yonigaNAstadvata puruSAzca vininditAH // 43 // sAkrandAzca na zasyante pIThazavyAsanAdie / purastAta kIrtitAnyatra prayoktavyAni yAni ca // 44 // nAni zastAni kakSAsu sabhAdevakuleSu ca / divyamAnupalambaddhAnpAkhyAnAkhyAyikAdiSu // 45 // proktAni tAni nAcanti zubhAnyAlekhyakAdiSu / iti kathitamayojyaM yojanIyaM ca budhyA bhavanazayanakakSAdevadhiSNyAdikeSu / viracayati yathoktaM ninditaM varjayed yaH sa bhavati nRpatInAM zilpinAM cAnanIyaH / / 46 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhoja devaviracite mamarAGgaNamUtradhAra para nAmni vAstuzAstre ___ aprayojyaprayojyaM nAma catustriMzo'dhyAyaH / / 1. 'nI', 2. '' ka. pAThaH / 3. 'su' va. ga. pAThaH / 5. 'ghu' ka, pAThaH / 5. 'kuM', 6. 'dhAnAkhyA ' sva. ga. pATaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 samarAGgaNasUtradhAre atha zilAnyAsavidhirnAma paJcatriMzo'dhyAyaH / atha brUmaH zilAnyAsavidhimatra yathAgamam / todagayane puNye zuklapakSe zubhe'hani // 1 // sthiragrahasya divase karaNe ca guNAnvite / tiSye'zvinI rohiNyAmuttareSvapi ca triSu // 2 // tarai haste zilAvinyAsamAcaret / sthirasya rAye sAmyamitrAvalokite || 3 || samyaGanimittazakunamvastipuNyAhavAcite / harSodaye ca manasaH kuryAd vAstornivezanam || 4 || bhadraH prakRtyA zAstrajaH zuciH snAtaH samAhitaH / karmArabheta sthapatiH kRtadevArcanakriyaH // 5 // pUrNa samAmavikalAM caturazrAmaninditAm / zilamAyAM caye sAdhvIM parIkSeta vicakSaNaH // 6 // kumbhAGakuzadhvajacchatra matsya cAmaratoraNaiH / dUrvAnAgaphaloSNISapuSpasvastikavedibhiH || 7 || nandyAvartaH samaraiH kUrmapadmanizAkaraH / vaH prazastaiH mAkArairbhUSitAH karmaNo hitAH // 8 // dIrghA svApavimAchAbhAdhmAtAparIkSitAM / diGmUDhA cAGgahInA va sAsthyaGgArA sazarkarAM // 9 // aust duHkanibhinnA kRSNA doSabhayAvahA / nRNAM pazuturaGgANAM pAGkAH svastiddhaye // 10 // hotomRgavihaGgAnAM pAdaiH spRSTAstu varjayet / nandrA bhadrAjayA pUrNAzcatasraH syurimAH zilAH // 11 // vAsiSThI kAzyapI da bhArgavyAGgirasIti tAH / tatra mAguttare deze saMnivezasya vAstunaH // 12 // 1. ' sthApanAdhmA '(?) ka, 'hAyamA' ga. pATha: / 2. 'tA:' sa. ga. pAThaH / 'rA: ' ka. pAThaH / 4. ' kSapani ' ka, 'pakSAne ' ga. pATha: / 5. 'hA: ' kha. pATha: / 3. "Aho Shrut Gyanam"
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zilAnyAsavidhirnAma pazcatriMzo'dhyAyaH / nairRtyAM vA sakusumAM samAM gocarmasammitAm / vedI sagandhakalazAM caturazrAM prakalpayet // 13 / / AgneyyAmAdito nandAM sthApayet kramazaH zilAm / akAlamUlaravyaGgaiH sapadmotpalapallavaiH / / 14 // sarvopadhihiraNyAthaihemarAjatamanmayaH / kumbhaistAmramayaizcApi mantraistAmabhiSecayet // 15 // tIrthaprasravaNAmbhobhiH saranAkSatapaGkajaiH / sugandhibhiH saMpuNyAhamabhiSekaM prayojayet // 16 // jaahnviiymunaarevaasrsvtyaadismbhvaiHcm)| mahAnadIjalaM zastaM zubhatIrthabhavaM tathA // 17 // tathAdrivanavezantadevAyatanajAni ca / abhiSekArthamambhAMsi yathAlAbhamupAharet // 18 // mantreNAnena caitAsAmabhiSekaM samAcaret / hiraNyavarNAH pArvanyaH zucayo duritacchidaH // 19 / / punantu zAntA:zrImatya Apo yussmaanmdhucyutH| mantrapUtena payasA strApayitvA tataH zilAm / / 20 // sthapatirgandhakalkena maGgalyenAnulepayet / himacandanapUrNena vyavakIrya sugandhinA // 21 // tarasA chAdayedenAM salAjaiH puSpadAmabhiH / dhUpamAlyopahAraizca dadhimAMsAkSatAdibhiH // 22 // pUrjayediSTakAM devIM vastrayugmaizca puSkalaiH / nivezanAnte naiRtyAM tadA vimAnavasthitAn // 23 // samasaGkhyAJ zucIn prAjJAnacayed dakSiNAphalaiH / oGkArasvastipuNyAhagItavAditanisvanaiH // 24 // kartA janitaromAJcastebhyaH kuryAnnamaskriyAm / nivedya vAstoSpataye bhUtebhyazca tato valim // 25 // ___.. 'su' ga. paatthH| 2. 'vamAnyaH' ka. pAThaH / 3. 'candreNa pU' kha. ga. paatthH| 4, raga, pATha: "Aho Shrut Gyanam"
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 samarAGgaNasUtradhAre tAsAM catasRNAmanyAH kuryAdupazilAH pRthak / prAkArasvastikA dve tathA zrIvatsalakSaNA // 26 // nandyAvartastu pUrNAyAM bhave (deko daGko) yathAkramam / karNe prAgdakSiNe nandAM vAstunaH sthApayedaH // 27 // anyAH krameNa bhadrAdyAH koNeSvanyeSu ca triSu / pratiSThApana mantrAca tAsAM catasRNAmapi // 28 // catvAra RSibhirgItAH zAzvatArambhadarzanAH / aNAdivarAhasya vedArthaistvAbhimantritAH ? tAm ) || 29 // sinandinI nandAM prAk pratiSThApayAmyaham | sumuhUrte sudivase sA tvaM nande ! nivezitA // 30 // AyuH kArayitudIrghaM zriyaM cAyAmihAvaha | bhadrAsi sarvatobhadrA bhadre ! bhadraM vidhIyatAm // 31 // arrrrr priyasute ! zrIrastu gRhamevinaH / jaye ! vijayatAM svAmI gRhasyAsya mahAtmanaH // 32 // AcandrArka yazazrAsyaM bhUmyAmiha virohatu / tvayi sampUrNacandrAme ! nyastAyAM vAstunastale // 33 // bhavatyeSa gRhasvAmI pUrNe ! pUrNamanorathaH / iti' mUlacaM (yo?yaM) mantraiH kuryAt svastikavAcanaiH || 34 // tAbhirhiraNyavarNAbhiH zilAbhiH samamadbhutam / prAgudakplavanA dhanyA na pratyagdakSiNAvA // 35 // iSTakAJcaityabhavanaprAkArapurakarmasu / vitAne citivinyAse caturmukhaniketane || 36 || purodhAH zAntivedISu pratimAsthApaneSu ca / yAjJikena vidhAnena kramazaH sthApayecchilAH // 37 // 1. 'raM ca sva', 2. ' jJeyA zrI', 3. 'tha' ga. pATha: / 4. DuM 3 5. 'syAM', 6. 'meM' ka. pATha: / 7. 'bha' kha. ga. pAThaH / 8. 'bhiH sazilAbhiH samaM drutam ', 9. 'ke', ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ zilAnyAsavidhirnAma paJcatriMzo'dhyAyaH / $ traizokauNasabhA (sai ? rUyai ) stAH sAmabhiH se mahAtrataiH / gAyatrSNaganuSTubhahatyA ca yathAkramam || 38 // cayAn samastAMzcinuyAccaturo viramet tataH / jJAtvA bhittipramANaM ca citezrayacatuSTayam || 39 || samApyamAdikamaivaM kaniSThaM ca yathottaram / pratiSThitAstAH prathamaM bhUtale susthitAH samAH // 40 // na cAlayeccAlane syAd gRhabharturmahad bhayam / kampane ca bhayaM vidyAdetAsAM sthiratAM punaH // 41 // sthapatergRhabhartuzca maGgalaM paramaM viduH / prAgdakSiNAyAM calane gRhabharturmahad bhayam // 42 // bhAryAvinAzanairRtyAM zUnyaM (?) bhItirmaruddizi / guro bhayamaizAnyAmapacAre'pi tad bhavet // 43 // * prathamaM sthApi (te ? tAne) vaM stambhAnapi na cAlayet / noddhareta madyA vidhistulyo yato'nayoH // 44 // vinyAsaM prathamaM tasmAt kuryAt samyak samAhitaH / zilAnAM sthapatistadvat stambhAnAmapi sarvathA // 45 // dvAraprAkArazAlAnAM nagarANAM ca vezmanAm / tatpramANo vidhiryasmAt tasmAt tatrAdRto bhavet // 46 // evaM zilAnyAsavidhAnametad yathAvadasmAbhirihopadiSTam / asmin kRte vezmasurAlayAdi niSpattimabhyeti vinaiva vighnam // iti mahArAjAdhirAja zrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre zilAnyAsavidhirnAma paJcatriMzo'dhyAyaH // 1. 'su' kha. ga. pAThaH | 2. 'sma' 3 'jayocAla', smAttatrA' ka pATha: '' iti mAtRkAsu dRzyate / "Aho Shrut Gyanam" 4. 'nyAM', 5. 203 'tatrA
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 samarAGgaNasUtradhAre atha validAnavidhirnAma SaTtriMzo'dhyAyaH / idAnImabhidhAsyAmo balirUpavidheH kramam / yena yenArcitA devAstuSyanti samahezvarAH // 1 // maNDalaM vAstuno madhye gomayena prakalpayet / kalazaM tatra vinyasyet saprasUna sakAJcanam // 2 // vAstudevAstataH kalpyA yathAsthAnaniyogataH / sadhUpairvividhairmAlyairayaM pazvAnivedayet // 3 // arcayed vizvakarmANaM mAlyai pavilepanaiH / bhakSaiH phalaibahuvidhaiH pUjayet susamAhitaH // 4 // Ajyena payasA danA pUjayecchikhinaM punaH / zAligodhUmamudgAdyairdhAnyaiH paya'nyamarcayet // 5 // jayantaM pUjayedAmradrAkSAkhajUrikAdibhiH / mAlatImallikAbhizca pUjayet tridazAdhipam // 6 // puSpai raktaistathA dhUpai raktacandanalepanaiH / tataH sUrya jagannAthaM pUjayellokacakSupam // 7 // jambIrairvIjapUraizca nAraGgaiH pItakaiH phalaiH / pUjayet satyanAmAnaM devaM tena sa tuSyati // 8 // matsyamAMsaizca tuSyanti sarve rakSaHpurogamAH / sitaiH phalairnArikelai zatha parituSyati // 9 // gandhadhUpaprayogaizca nabhonAmAnamarcayeta / puSpaiH sugandhibhiH zuklArutaH pAratuSyati // 10 // kusaraM madhusaMyuktaM pUSNe bhaktyA nivedayet / vitathaM tu zubhairanyairmadyamAMsavivarjitaiH // 11 // pUjitastuSTimAyAti vivasvAca mahAmuniH / puSpaH sapuSpakaistuSTimavAmoti gRhakSataH // 12 // 1. 'yai vitA', 2. 'sarva' kha. ga. pAThaH / 3. 'ma' ka. paarH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 balidAnavidhirnAma SaTtriMzo'dhyAyaH / matsyamAMsayutairbhavyairyamatuSTiH sadA bhavet / punnAgAgarudhupena gandhavonaceyeda budhaH // 13 // mRgamAMsayutairbhakSaibhRGgarAjaM ca tarpayet / rAjajambUphalavilvairdevamabhyarcayenmRgam // 14 // pAyasaimadhusaMyuktairmAsarbhaktaizca zobhanaiH / karpUrasurabhidravyagarbhaH saMpUjayet pitRRn // 15 // sapuSparmodakailAjaiH palalezca vimizritaiH / dauvArikaM prayatnena pUjayed vighnakArakam // 16 // apUrvaH zobhanairgandhaidhUpairmAlyairanuttamaiH / puSpaiH kaNTakajAtInAM sugrIvaM pUjayet sadA // 17 // sapuSpA (paM?ja)kairbhakSyardadhiyuktAnapAyasaH / / arcayet puSpadantaM tu yazovIryAnvitaM suram / / 18 / / mAMsaizca sUkarAdInAM vainateyaM sadArcayet / varuNaM ca mahAsattvaM pUjayed dhUpacandanaH / / 19 / / rAhuM ca mAMsasaMyuktaistarpayed bhakSyabhojanaiH / rudhireNa pradattena tuSTimeti zanezvaraH // 20 // mAMsena tu kSayastuSTiM rogANAmadhipo vrajet / medasA pUjayed rogaM sarvalokabhayaGkaram // 21 // vAsuki kSIradAnena pUjayet satataM naraH / pUrvavat pUjayed devaM vizvakarmANamIzvaram // 22 // sitapramUnavinyAsabhellATaM pUjayeda budhaH / dadhiyuktena cAnnena somaM sarvatra pUjayet // 23 // kuveraM dhUpadAnena pUjayet satataM naraH / aditiM ca suvarNena paurapi ca pUjayet // 24 // arkamandAramAlAbhiSabhaM ca samarcayet / anyeSAmapi devAnAmarcanaM dhUpasAmprataiH(1) // 25 // 1. 'puppairlopa' kha, ga. pAThaH / 2. 'gha' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIlakasUtrapAto nAma saptatriMzo'dhyAyaH / evaM saMsAdhayellagnaM yadIcchet siddhimAtmanaH / pUjayA tuSTikAriNyA pUjayecca purohitam // 32 // abhyarcite yatastasmin brahmA bhavati pUjitaH / sAMvatsarasya kartavyA tataH pUjA yathAvidhi / / 33 / / sAMvatsare'rcite yasmAt pUjitaH syAd bRhaspatiH / sthapatiM pUjayet pazcAt tvaSTatuSTicikIrSayA // 34 // tadadhInaM yataH karma zubhaM vA yadi vAzubham / zvetacandanadigdhAMstAJ zvetapuSpaizca pUjitAn // 35 // sadazairahatairvastrairaGgulIyaiH prapUjayet / parikarmakarA ye ca tAn yathAzakti pUjayet // 36 // hemnA vastrAdidAnezca vAgmirvA paritoSayet / yathA sumanasaste syustathA kartavyamAdarAt / / 37 // tataH sthapatirAcamya balikarma samAcaret / sUtrapAte baliM dhImAna sArvabhautikamAcaret // 38 // tasyAlAbhe baliH kAryo yo bhavet sobhidhIyate / vidadhIta carUJ zvetaraktapItAsitAn pRthak // 39 // pAyasaM kasaraM kSIraM niSpAvAJ zvetamodanam / pAvikAdadhirUpAMzca palalollApikAghRtam // 40 // dadhyodanaM ca saMmizraM devatAbhyo nivedayet / tileghRtena sahitairdevamagniM ca pUjayet / / 41 // tatazca pAyasaM danA brahmasthAne nivedayet / tatazcAnukrameNaiva devatAbhyo baliM haret // 42 // balikarma yathAnyAyaM kRtvA ca dvijarAcanam / svazAkhIyAJ zucIn prAjJAn pUjayed dakSiNAphalaiH // 43 // oGkArasvastipuNyAhItavAditranisvanaiH / tato vipraiH saha svAmI kuryAt tasya pradakSiNam // 44 // 1. 'ye' va. ga. pAThaH / 2. 'tri' kha. paarH| 3. 'dadhyarU' kha. ga. pAThaH / 4. 'bhU' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre sarvapuSpaphalaizcaiSAM kArya buddhimatA sadA / ityete balayaH sarve zAntyarthaM parikalpitAH // 26 // zodhane karSaNe bhUmeH sAdhane rUpakalpane / gRhe pravezane ramye tithimabhyudayeSu ca(?) // 27 // skandhAvAranivezeSu puragrAmanivezane / devAlayakSitipavezmanivezaneSu proktAn balIna pravitareta prayataH surebhyaH / prArambhamanyamapi vAstugataM cikIrSuH kurvanimaM vidhimabhIpsitabhAjanaM syAt / / 28 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre balidAnavidhinAma patriMzo'dhyAyaH // atha kIlakasUtrapAto nAma spttriNsho'dhyaayH| varNAnAM yAni dArUNi kIlakArtha niyojayet / idAnIM tAni vakSyAmi zreyaHkIrtihitAya ca / / 1 / / khadirodumbarAzvatthazAlazAkadhavArjunAH / aJjanaH kadarAzokatinizAruNacandanAH // 2 // zirISasarjanyagrodhaveNavaH kIlakarmaNi / punnAmAno drumAH zastAH strInAmAno vigarhitAH // 3 // azvatthaH khadirazcaitau viprANAM vRddhikArako / raktacandanaveNUtthakIlo kSatrasya pUjito / / 4 / / zAkaca khadirazceti sAmantAnAM hitAvimau / kIlau zAlazirIpotyau vaizyAnAM kIrtitau zubhau / / 5 / / zUdrajAtastu tinizadhavArjunasamudbhavAH / / vaizyavezmasu saubhAgyakArye ca syurazokajAH // 6 // 1. 'na' ka. pAThaH / 2. 'rAzca te', 3. 'la', 4. 'ta:' kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIlakasUtrapAto nAma saptatriMzo'dhyAyaH / nyagrodho vaNijAM dhAmni bhUmikarmaNyudumbaraH / mahAmA(?) vaidyAnAM kIlAH sarjArjunA gRhe // 7 // viprANAM sarvavarNotthAH kSatriyANAM trivarNajAH / varNadvayoktA vaizyAnAM zUdrANAM svAnulomataH // 8 // pratilomA na kartavyAH kIlakA bhUtimicchatA / pramANAnyatha kIlAnAM nigadyante pRthak pRthak / / 9 / / dvAtriMzadaGgulAH kIlA viprANAM syuH zubhAvahAH / kSatriyANAM punazcASTAviMzatya gulasammitAH // 10 // caturviMzatyagulAca vaizyAnAM zubhadAyinaH | viMzatyAdyaGgulaiH kIlAH zUdrajAtestu te hitAH // 11 // SaDaGgulaparINAhAH sarveSvete zubhAvahAH / brAhmaNakSatriyavizAM vedASTAzraSazrayaH / / 12 / paDazrayastu zUdrasya prakRtestu yadRcchayA / dArbhamaurNakArpAsaM viprAdInAM yathAkramam // 13 // ardhaparvaparINAhaM dRDhaM sUtraM tu vartitam / alAbhe svasya sUtrasya proktAdanyatamaM budhaH // 14 // gRhNIyAt sUtramanye tu gRhaNIyuH svecchayaiva te / itthaM saMbhRtya sambhArAn gRhabhartA zubhe'hani / / 15 / / zuklapakSe zuciH snAtaH sthapatizca sitAmbaraH / gRhasthAnenimittat tu devasthAnAni lakSayet // 16 // kusumAkSatamayyaizca kartavyA gRhadevatAH / Adau sthAnAni zakUnAM parIkSeta samantataH // 17 // teSu sarveSu kartavyamarcanaM tu yathAvidhi / gRhasya madhye siktvA tu nirUpya brahmaNaH pade // 18 // gomayena samAliptAM kuryAd vedIM sulakSaNAm / caturazrAM caturdvArAmakSataiH supratiSThitAm // 19 // 1. 'svavividyAnAM kha., 'svavaividyAnAM ga pAThaH / 3. ' kSipestu', 4. 'nA', 5. 'ttA tu', 6. 'vyazvaka' kha. ga. pAThaH / " Aho Shrut Gyanam" 8 207 2. dazAstrapa 7
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 samarAGgaNasUtradhAre tasyA madhye pratiSThApyaH kumbho haimo'tha rAjataH / tAmrako mRnmayo vApi pUrvAlAbhe paraH paraH || 20 || akAlamUlaH so'vyaGgo jalapUrNaH svalaGkRtaH / maNiratnapravAlaizca svarNarUpyeNa garbhitaH // 21 // pratiSThA (pyA ?yos) kSatai: puSpaphalavIjasamanvitaH / zvetena candanenainaM carcayitvA samantataH / / 22 / / tasyopariSTAd vinyasyet kSIravRkSasya pallavam / sugandhinArtha dhUpena dhUpayitvA caturdizam || 23 || veSTayedahatenainaM zukravastreNa sarvataH / vAstumadhye yato brahmA kumbharU (paM paH ) sa tiSThati // 24 // kumbhasyottarabhAge tu kIlakAn sthApayed budhaH / ataragr parIkSeta sthApayecca yathAvidhi // 25 // zvetacandanaliptAstAJ zvetapuSpaivibhUSayet / sAlaktakAn surabhiNA dhUpena ca sudhUpitAn || 26 // UrNAmayena sUtreNa trivarNenAbhiveSTayet / madhusarpirdadhikSIrairmUlabhAgeSu lepayet // 27 // arcayet parazuM sUtramaSThIlAdIni sarvataH / athopakaraNAnyatra dhUpapuSpAkSatAdibhiH || 28 || tataH pUrvottare vAstorbhAge saptArciSaH pade / gomayena samAlise kuzAstaraNamAsthitaH // 29 // agnikAryaM prakurvIta purodhAH zAntimeva ca / sAMvatsaraH zuciH snAtaH kRtasnAnaH (?) samAhitaH // 30 // zaGkunA sAdhayellagnaM samyak TikAthavA (1) / - rAtrilagnaM tu nakSatrairmadhyAstodayasaMzritaiH // 31 // 1. 'ca', 2. ' yavIzveta ' ( 1 ) kha. ga. pAThaH / 3. ' tAste ve', 4. 'kA:', 5. 'tAH ka. pAThaH / 6. 'STIlAvAni sva. ga. pAThaH / 7. 'razuciH 8. 'kutasA ', 9. 'taM khAdi' kha, ga, pATaH ! "Aho Shrut Gyanam" 26
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre akSatAn prathamaM kumbhe dApayitvA dvijottmaiH| tato dakSiNapUrveNa gatvA puNyAhavAcakaiH // 45 // ahatAmbarasaMvItaH zuciH sthapatirAsane / niSadya prAGmukhaH zaMkuM dhRtvA dakSiNapANinA // 46 // pazcAdAdAya vAmena pratiSThApya ca bhUtale / mantrAnamU japan vIro hanyAt parazunA tataH // 47 // vizantu te talaM nAgA lokapAlAstathaiva ca / pratiSThantu gRhaM cAsminnAyubalakaraM bhavet // 48 // prahArAn susthirAnaSTau dadyAta kIlasya mUrdhani / hanyamAne tataH kIle nimittAnyupalakSayet / / 49 / / goviprarathanAgADhyAH kanyA nRpavaraeNstriyaH / zaGkhadundubhivaMzAnAM tathA gItasya ca dhvaniH // 50 // Avirbhavati yadyasmin hanyamAne prabhustadA / satataM sukhamAmoti zAntyaizvaryaizca vardhate // 51 // hataM taM vipannaM vA niSedhaH suutrkiilyoH| pASaNDinAM ca sarveSAM darzanaM na sukhAvaham // 52 // dRSTvA zubhanimittAni tataH zakuM nivezayet / hanyamAno yadA kIlo vizeda bhUmau zanaiH zanaiH / / 53 / / karmasiddhirbhavet tatra gRhaM ratnaparicchadam / hanyamAno'pi na vized dharitrI kIlako yadA // 54 // na tatra karmasiddhiH syAdanimittaM ca lakSayet / ekenApi prahAreNa yatra kIlo vizenmahIm // 55 // ne siddhiM yAti tatraukaH kRtaM vA nopabhujyate / AyasyASThIlayA hanyAna kASThena kathaJcana // 56 // kASThena tADitaH kIlo vahnidoSakaro bhavet / azmanA yadi tADyeta tadA vyAdhi prayacchati // 57 // 1. 'kumbhaM' ka. pAThaH / 2. 'jva' kha., 'jJa' ga. paatthH| 3. 'ra:' ka. paarH| 4. 'zAntaizva' ka, zAntyarthezca', kha, ga. pAThaH / 5. 'sa' kha, ga, paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIlakasUtrapAto nAma saptatriMzo'dhyAyaH / 211 aindrI pratinataH kIlo dhanasammAnakArakaH / AgneyyAM praNate kIle bhavatyagnibhayaM mahat / / 58 // yAmyAyAM maraNaM rAjJAM dizi rAkSasato bhayam / dhananAzastu vAruNyAM vAyavyAM rogato bhayam / / 59 // saumyaM saumyAnate rAjaprasAdAyezato gataH / kIlake kUrcake jAte putrapautrAnvayagRhe / / 60 / / paramAmRddhimApnoti dhanadhAnyaizca vardhate / hanyamAno yadA yatnAt kIlaH kazcidapi sphuTet // 61 // nAzaM vidyAt tasya pallyA jyeSThasya tanayasya vA / / yadi bhajyeta kIlaH svAt svAmino jAyate vadhaH // 62 // yadA kIlaH pateddhastAda bhraMzaH syAt sthapatestadA / hastabhraSTaca(?) sa bhavedaSThIle hastavicyute / / 63 / / sukhena hanyamAnazcet kIlaH svastho na jAyate / aSTau prahArAnaparAMstasya dadyAt tadA punH|| 64 // sraggandhadhUpopahAraiH kuryAcca pariSecanam / idaM sAma mahApuNyaM paricintya samAsataH // 65 // traizokaM tu japeda vidvAn yAvacchaGkabhiSecanam / gatvAtha naitImAzAM tataH zakuM nivezayet // 66 // UrNAyavena sAmnAsya samyak snapanamAcaret / vAyordizaM tato gatvA tatra zakuM nivezayet / / 67 / / . abhiSekaM mahAratnasAmnA tasya samAcaret / arthazAnI dizaM gatvA zakuM tasyAM nivezayet // 68 !! bhAgreNa sAmnA kurvIta prAgvat tasyAbhiSecanam / tato'nu mUtraM banIyAt savyaM dviguNaveSTitam // 69 // pradakSiNaM prasAyaitaduktaH zakukramo ythaa| (maba)dhyamAnaM yadA sUtraM zaGkuH kimapi muJcati // 70 // ----- -- --- -- 1.'ca gate' kha. ga. pATaH / 2. 'ca' kha. gtthH| 3, 'lasyAt', 4. 'sya', 5. 'latusyo', 6. 'vartya sa' ka. pAThaH / 7. 'yavezana' ka, 'yayena' kha. paatthH| 8. 'prAgvat (snAnaM samAca' ka. pAThaH / 9. 'ku' kha, nA, pAThaH / "Aho Shrut Gyanam
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre tadA putravadhaM vidyAcchinnaM svasvAmimRtyave / tasmAd yatnaH prakartavyo yAvat mutraM prasAryate // 71 // caturNAmapi bAhUnAM poSaM(?)chinnaM na duSyati / mUtraM prasArya vitarecarUn pUrva prakalpitAn / / 72 // sveSu sveSu tataH sthAneSvanena vidhinA budhaH / zaGkusthAneSu dAtavyAH sitAdyAtharavaH kramAt // 73 / / prAradakSiNasyA vidizA mantraM camaM hRdA japet / mArutAnAM ca sarveSAM mAnavAnAM tathaiva ca // 74 / / baliM teSu prayacchAmi mantreNa parimantritam / raktaM balimupAdAya neRtyabhimukhastathA / / 75 // nairRtyadhipatizcaiva nairRtyAM ye ca raaksssaaH| valiM teSu prayacchAmi raktamodanamuttamam / / 76 / / kRSNaM valimupAdAya gatvA ca dizamAnilIm / namaste nAgarAjAya ye cAnye taM samAzritAH / / 77 / / baliM teSu prayacchAmi kRSNamodanamuttamam / balimudadhRtya hAridramaizAnImAzrayan dizam / / 78 / / namo rudreSu sarveSu ye cAnye tAn smaashritaaH| prayacchAmi baliM teSAM hAridraudanamuttamam / / 79 // evametAn balIn sarvAn yathAvat pratipAdayet / tataH kumbhodakaM puNyaM sAmnA divyena mantrayet // 80 // vAmadevyena kurvIta mokSaNaM tena vAstunaH / dumA viprAdInAmiti nigaditAH zankughaTane phalaM yacchaGkoca sphuTamiha nimittAni bahuzaH / tathA sUtrAtAne vidhiranu ca mantraiH pratidizaM valiH kIleSUktastridazaparitoSAya vidhivat / / 81 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAni vAstuzAstre kIlakasUtrapAto nAma saptatriMzo'dhyAyaH // nika. pAhA / 1. 'rayet ' ka paatthH| 2. 'nUna. ga. pAta dipA. paataa| "Aho Shrut Gyanam"
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstusaMsthAnamAtRkA nAmASTAtriMzo'dhyAyaH / 213 atha vAstusaMsthAnamAtRkA nAmASTAtriMzo'dhyAyaH / idAnImabhidhAsyAmo vAstusaMsthAnamAtRkAm / nivAsahetave samyaka sarvakopajIvinAm // 1 / / caturazraM samaM * sAci dIrgha tRttaM ca zambukam / zakaTAkSabhagAdarzavatrakanyAkRtIni ca(?) / / 2 / / chinnakaNa vikarNa ca zahAmaM kSurasannibham / zaktyAnanaM kUrmapRSThaM sadaMzaM vyajanAkRti // 3 // zarAvasvastikAkAra mRdaGgapaNavopamam / vizarkara kavandhAbha yavamadhyasamAkRti / / 4 / / utsaGga(rAga)jadantAbhe tathA parazusannibham / visrAvitaM ca zvanaM ca / pralambaM ca vivAhikam // 5 // trikuSTaM paJcakuSTaM ca paricchinne tathAparam / dikasvastikAbhaM zrIvRkSa vardhamAnasamAnanam / / 6 // eNIpadaM narapadaM catvAriMzat samAsataH / kSetrANyuktAnyathAhSAM viniyogo vidhIyate // 7 // catujhe same rAjA zayyAkAre purohitAH / dIrSe kumArakAH senApatidetAyate vaset // 8 // vase yuH zambukAkAre sarve vAhAH sukhArthinaH / antaHpuraM saba same vANijAH zakaTAkRtI // 9 // vezyAstu bhagasaMsthAne darpaNAbhe suvrnnkRt| saMsthAnato vajrasame janA nagaragoSThikAH // 10 // vseyuH| zakasaMsthAne kSetre putrAbhilASiNaH / / chinnakaNe mahAmAtrA vikaNe mRgalubdhakAH // 11 // zaGkhAme caikadRzyAno gaNAcAryAH kSuropame / vra(tAjA)dhyakSaH zaktimukhe kUrmapRSThe tu mAlikAH // 12 // 5. saMthAtaM, 2. saMkSAmanaM', 3. 'va' kha. ga. pAThaH / * pUrvAbhyAyopAntimazlokAdArabhyA catvAriMzAdhyAyAvasAnAt ka. pATho lusaH, kha, gayobalinipomesinamA viniyoga pramAnika samasyane / papI viNikA "Aho Shrut.Gyanam"
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21. samarAGgaNasUtradhAre sadaMze socikA vAjipoSakA vyajanopame / takSANazca zarAvAme svastike vandimAgadhAH // 13 // paNavAbhe mRdaGgAbhe veNutUryAdivAdakAH / vizarkare tu rathinaH kabandhapratime punaH // 14 // nIcAH zvapAkAzca yavapratime dhAnyajIvinaH / utsaGge zramaNA hastyArohiNo (rAga)jadantake // 15 // parazupati kSetre bandhanAgAriNo janAH / visrAviNi surAkArAH zvabhrAbhe karmakAriNaH // 16 // yugale nApitAH svAvivAhavye(?)kozarakSiNaH / trikuSTe paJcakuSTe ca vaseyurvahnijIvinaH // 17 // samantataH paricchanne sarve mAnopajIvinaH / disvastike tu caityAni kuryAd vAsAMca sarvazaH // 18 // zrIvRkSapratime vRkSAn yajJavATAMzca kArayet / vardhamAnAkRtimukhe'pyetAneva prakalpayet // 19 // eNIpade tu gaNikAcaurAn narapadopame / ityuktAH zubhadA vAsAH sarvakarmopajIvinAm // 20 // karmopajIvijanavAsanimittametAH kSetrAkRtIrabhihitAH pravimRzya teSAm / vezmAni kArayati yaH sthapatiyathAvanmAnyaH sa kasya na bhavediha bhUmipRSThe // 21 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre vaastusNsthaa(p?)nmaatRkaanaamaassttaatriNsho'dhyaayH|| 1. 'kSaNAzca', 2. 'bhe' kha. ga. paatthH| 3. ' svAdhi vA' ga. paatthH| paricchinnamiti lakSye paThitam / "Aho Shrut Gyanam"
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAraguNadoSo nAmaikonacatvAriMzo'dhyAyaH 215 atha dvAraguNadoSo naamaikonctvaariNsho'dhyaayH| gRhANyuktAni sarveSAmevaM karmopajIvinAm / varNinAM ca gRhasthAnAM kathyante'taH paraM yathA // 1 // bhallATe dhanade yadvA carake pRthivIdhare / brAhmaNasya bhaveda vezma mAhendradvAramuttamam // 2 // maahendre'|'th satye vA Aryake' vA niketanam / kArya gRhakSatadvAraM kSatriyasya zubhAvaham // 3 // yAmye vaivasvate vApi gAndharve'tha gRhakSate / vaizyasya bhavanaM kArya dvAraM puSpAhaye zubham // 4 // vAruNe pauSpadante vA yadvA maitre'thavAsure / zUdrasya sadanaM kAye bhallAdadvAramuttamam // 5 // viprANAM prAGmukhaM vAstu gRhaM syAd dakSiNAmukham / vardhate dhanadhAnyena putrapautraizca nityazaH // 6 // dakSiNAbhimukhaM vAstu bhavanaM pazcimAmukham / kSatriyasya dhanaM dhAnyaM vikramazceha vardhate / / 7 // vAstunaH pazcimaM dvAraM bhavanasyottarAmukham / tatraidhate dhanairdhAnyaiH putrapazvAdibhizca viT // 8 // vAstu syAduttaradvAraM gRhaM pUrvAmukhaM tathA / zUdasya karmavRttistu dhanadhAnyairvivardhate // 9 // ekasyAmapi zAlAyAM catvAraH sNprkiirtitaaH| nivezyedvArabhAgAzca kathyante ca shubhaashubhaaH|| 10 // utsaGgo hInabAhuzca pUrNabAhustathAparaH / pratyakSAyazcaturthazca nivezaH parikIrtitaH // 11 // utsaGga + evadIkSAbhyAM(?) dvArANAM vAstuvezmanoH / sa saubhAgyaprajAddhidhanadhAnyajayapradaH // 12 // 1. 'ste' kha, ga. pAThaH / 2. 'zyagRhadvArAzca', 3. 'kSo' kha, pAThaH / "ekadikAbhyAM dvArAbhyAm / iti pAThaH syAt / "Aho Shrut Gyanam"
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre yatra pravezato vAstu(?)gRhaM bhavati vAmataH taddhInabAhukaM vAstu ninditaM vAstucintakaH // 13 // tasmin vasannalpavittaH svalpamitro'lpavAndhavaH / svIjitazca bhavennityaM vividhavyAdhipIDitaH / / 14 // vAstupravezato yat tu gRhaM dakSiNato bhavet / pradakSiNapravezatvAt tada vidyAt pUrNavAhukam / / 15 / / tatra putrAMzca pautrAMzca dhanadhAnyasukhAni ca / prApnuvanti narA nilaM vasanto vAstuni dhruvam // 16 // gRhapRSThaM samAzritya vAstudvAraM yadA bhavet / pratyakSAyastvasau nindyo vAmAvartapravezavat // 17 // brAhmaNo nivasenmukhye dvinAmni kSatriyo vaset / vitathe nivaseda vaizyaH zUdraH sugrIvanAmani / / 18 / / ete vaizeSikAH sarve varNAnAmanupUrvazaH / vAstudvAranivezAzca vAsaiH saha nirUpitAH // 19 / / yathottaramathocyante varNAnAM gRhakalpanAH / 'zUdravidrakSatriyANAM ca rAjJAM ca jayakAkSiNAm // 20 // sArdhatribhUmi zUdrANAM vezma kuryAda vibhUtaye / ato'dhikataraM yat syAt tat karoti kulakSayam // 21 // vaizyasya vardhayeda gehamapaJcamabhUmikam / atipramANe latrAsya dhanavandhuparikSayaH // 22 // kSatriyasya haM kuryAdardhaSaSThatalaM param / sampadalasamRddhaye tadatiriktaM tu tacchide // 23 // paraM viprasya bhavanamardhasaptamabhUmikam / svAdhyAyAcArabhogArthamatyucaM tu bhayAvaham // 24 // yajante rAjasUyAyaiH kratubhirye'vanIzvarAH / talairardhASTamaisteSAM kArayed bhavanottamam / / 25 // 1. 'zi' 2. 'I', 3. 'dreNa ve' kha. ga. pATaH / 'zUdraviTakSatrAvaprANAM rAjJAm ' iti pAThaH syAt / "Aho Shrut Gyanam"
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAraguNadoSo naamaikonctvaariNsho'dhyaayH| 217 AhartAnekayajJAnAM rAjA rAjAdhipazca yaH / tasyApyardhASTamatalaM bhavanaM sanivezayet // 26 // vAjoyena vA yaSTA yo dvijaH syAt samAhitaH / gavAM koTiprado yo vA so'pi tasmin bhave(yudabhIH // 27 // yathApramANanirdiSTe vasantaste nRpAdayaH / prApnuvanti parAmRddhimavRddhiM tu viparyaye / / 28 // sapIThatalakaM vezma mAnataH saMprakIrtitam / sAdhAraNena hastena paraM zUdrasya viMzatiH // 29 // catvAriMzad vizaH SaSTiH kSatriyasya prshsyte| azItirdvijamukhyasya zatahastA mahIpateH // 30 // nAtaH paraM nRNAmUrdhvapramANaM shstgucyte| devadAnavadaityAnAM pizAcoragarakSasAm // 31 // siddhagandharvayakSANAM vidhAtavyamato'dhikam / / ekabhaumAdadho naiva gRhaM zUdrasya vidyate // 32 // vaizyasya bhavanaM kAryamadho nA(nyauthya)dhabhUmikAt / dvibhUmikAdadhaH kArya kSatriyasya na mandiram / / 33 // sArdhadvibhaumAda vimasya tritalAdapi bhUpateH / hInapramANAdamuto gRhaM yat kuzilpinA syAd vihitaM kathaJcit / bharturbhiye siddhivinAzanaM tat prazastIlAdiviparyayAya // 34 // guNadoSAn pravakSyAmi dvArANAM sarvavAstuSu / susthitaM caturazraM ca kAntaM svadravyayojitam // 35 // Rju svakIyadigbhAge nahUsvaM natathoccakaiH / nAlpaM nakubjaM nApyani(1)piNDitaM navahirgatam // 36 / / nAdhmAtaM nakRzaM madhye gataM nAntarakukSiSu / / navidrutaM nasaMkSiptaM yat tat syAd dvAramRddhidam // 37 // 1. 'TiHpradeyA vA', 2. 'bhvedubhii|', 3. 'tirdvayam', 4. 'dvitrivi' (1), 5. 'jU', 6. 'sve' kha, ga, pAuH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 samarAGgaNasUtradhAre padasya dvAdaze bhAge padamadhyAt pradakSiNam / sthApitaM vRddhimAyAti dvAraM puSTiM karoti ca // 38 // rathyAcatvarazRGgATavApIkUpAha(1)kumbhakaiH / kuDyakoNatarustambhabhavanasyandanAdibhiH // 39 // yad viddhaM bhavanadvAraM tacchubhAya na jAyate / dvAraM dvAre praviSTaM ca kartavyaM vitanetana(?) // 40 // paidyAM pravezayennaikAmanyadvAre kadAcana / dvAraM pravezayet pedyAM nArohaNagavAkSayoH // 41 // . pakSadvArasya vA naikAM kathaJcidapi buddhimAn / / na bAhyagAntare dvAre praviSTaM kArayet kacit // 42 // vihitaM hi tathA tat syAd vahudoSakaraM sadA / toraNaM gopuradvAramaTTo yeSAM gRhe bhavet // 43 / / gRhANAM maulikadvAraM zrotre caitAna pravezayet / dvAraM dvArasya kartavyamuparyupari bhUmipu // 44 // pradakSiNena vA kArya kArya nAparathA punaH // 45 // uparyuparibhUmInAM mukhaM kuryAt pradakSiNam / nApasavyena kurvIta dvAramArohaNAni ca // 46 // yasyAM bhittau kRtaM pUrva tasyAmupari kArayet / tathAnyabhittau tadadvAraM vidhAtavyaM pradakSiNam // 47 // na madhye sadmano dvAraM kuryAdeva padasya ca / na sthUle(?) na pade nApi sirApAte tadiSyate // 48 // niraMzAvasthitairdravyastiyana(kAkA)ntaizca mandire / mamavedho na doSAya dvAravedho'thavA kacit / / 49 // yavanATTAlakacchAyA puraMdaivakulasya ca / na pravezyA gRhadvAre razmayaH somasUryayoH // 50 // 1. 'no' kha. ga. pAThaH / 2. 'ainyAM pra ga. 3: ! 3. nai', 4. 'raM paTTo' kha. ga. pAThaH / 5. 'ya', 6. 'hA' ga. paalH| 3. 'rA de kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 219 dvAraguNadoSo nAmaikonacatvAriMzo'dhyAyaH / ma prAkAreNa kuDyena na viTaGkena vA punaH / antarhitAni duSyanti dvAramANi kutracit // 51 // atyucce syAd bhayaM rAjJo nibhne taskarato bhayam / kulapIDA bhavet kubje vahiryAte parAbhavaH / / 52 // AdhmAte'tyantadAriyaM kRzamadhye kSayo nRNAm / rathyAviddhe bhaveda rogo maraNaM catvareNa ca / / 53 / / zRGgATakena vaidhavyaM duhitRNAM prajAyate / vApyA kUpena vA viddhe syAdatIsArato bhayam // 54 // koNAnmRtyubhayaM dadyAd vRkSa rogabhayaM bhavet / stambhena mriyate svAmI bhrameNArtho na tiSThati / / 55 / / praNAlena mahad duHkhaM mhaabhiitimhaakliH| tasmAt sarvaprayatnena dvAravedhaM vivarjayet // 56 // yasyAgrataH pRSTatazca dvAre bhittyordvayorapi / anyonyaM bhidyate yasminnakagatyAzrite ubhe // 57 / / vAstu tad bhinnadehAkhyaM bhinnasvAmividhAyakam / na tatra jAyate vRddhiH sthApitasya na kasyacit / / 58 // gRhakukSau kRtaM dvAraM sarvarogabhayaGkaram / pUrvadvAraM tu mAhendraM prazastaM sarvakAmadam // 59 // gRhakSataM tu vihitaM dakSiNena zubhAvaham / gandharvamathavA tatra kartavyaM zreyase (ta?sa)dA // 60 // pazcamena prazastaM syAt puSpadantaM jayAvaham / bhallATamuttare dvAraM prazastaM syAd gRhezituH // 61 // ekAzItipade tasmizcaturazrapade'pi vaa| dvAro'pya(pa)dagAstAsAM brUmo vanyAditaH phalam // 62 // hutAzabhItiH strIjanya bhUtyarthaH priyatAM nRpe / krodhe cA~nRtatA(?) puMsaH kraurya syAt pUrvavat kramAt / / 63 / / 1. 'sminneka', 2. 'vA' kha. ga. pAThaH / 3. 'yA' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 samarAGgaNasUtradhAre sutA(pipti) preSyanIcatve bhakSayAnasutarddhikRt / raudraM kRtaghnamavasaM yAmyataH sutavIryahRt(2) // 64 // sutopapIDA ripuddhirarthasutAnavAptistanayArthasampat / svAptinRzaMsAd bhayamarthanAza uktaH kramAdityaparonmukheSu / / 65 // vandhavyasatve(?) ripuddhirarthasutAptiragyA guNasampadazca / sutArthalabdhiSiyAtmajena doSAstriyA naiRtadiGmukheSu // 66 // guNAzca doSAzca yathAvadete nirUpitA dvArasamAzritA ye| tAJ zilpavicchAstravidAM variSTho vijJAya pUjyatvamupaiti loke / / 67 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAni vAstuzAstre dvAraguNadoSo nAma ekonacatvAriMzo'dhyAyaH / / atha pIThamAnaM nAma catvAriMzo'dhyAyaH / devAnAM manujAnAM ca pIThamAnamathocyate / pIThaM kanIyo bhAgaM ca sArdhabhAgaM tu madhyamam / / 1 / / dvibhAgamuttamaM tat syAdeSA pIThasamucchritiH / mahezvarasya viSNozva brahmaNazcottamaM bhavet / / 2 // itareSAM ca devAnAM kartavyaM tanna dhiimtaa| Izvarasya yathAkAmaM pIThaM kArya vicakSaNaH // 3 // yasmin sthAne vidhAtavyo brahmA viSNustathaiva ca / IzvaraH savetaH kAryo na doSastatra vidyate // 4 // itareSAM tu devAnAM pIThaM bhAgaM samucchritam / yasya yena vibhAgena vAstumAnaM vidhIyate // 5 / / tasya tenaiva bhAgena pIThocchrAyo vidhIyate / manujAnAM ca pIThAni vezmanAM devapIThakaiH // 6 // 1. 'pA' ga. pAThaH / 2. 'ratha', 3. 'rthi', 4. 'tazcaGa', 5. 'Thake kha. ga. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ cayavidhi maikctvaariNsho'dhyaayH| 221 tulyAni kuryAdupari kRtA vRddhikarAH surAH / puramadhye tu kartavyaM brahmaNo gRhamuttamam // 7 // caturmukhaM ca tat kArya yathA pazyati tat puram / adhikaM savevezmabhyastathA rAjagRhAdapi // 8 // rAjavezmAdhikamapi zasyate'nyasurAlayAt / paJcamo lokapAlanAM rAjA zreSThatamo yataH // 9 // evametAni devAnAM pIThAnyuktAnyazeSataH / cAtuvaNyasya pIThAni brUmo viprAdyanukramAt // 10 // patriMzadaGgulotse, pIThaM viprasya zasyate / itareSAM tu varNAnAM hrasvaM syAccaturaGgulam // 11 // cAturvarNyasya pIThAni bhuGkte vipro gRhANi ca / prayANAM kSatriyo vaizyo dvayoH zUdraH kramAt svakam // 12 // evaM vibhAgaM pIThAnAM sthapatiH parikalpayet / hitaM kArayiturvAJchan nRpatezca samRddhaye // 13 // pramANe sthApitA devAH pUjAhIzca bhavanti hi / pramANaM pIThAnAmidamabhihitaM brahmamurajipurArINAmatrAparadiviSadAM yaca niyatam / tato viprAdInAmapi nigaditaM yat tadakhilaM yathaucityAyojyaM zriyamabhilapadbhiH sthapatibhiH // 14 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre pIThamAnaM nAma catvAriMzo'dhyAyaH / / atha cyvidhirnaamekctvaariNsho'dhyaayH| idAnImabhidhIyante cayasyeha guNAguNAH / suvibhaktaH samazcAruzcaturazrazcayaH zubhaH // 1 // 1. 'su pI', 2. 'NAmanyajAtInAM gRhaM zUdrakamAzakam', 3. 'yadyo', 4, 'tyAdyojyaM' kha, ga, paatthH| 5. 'shubhshcyH|' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 samarAGgaNasUtradhAre asaMbhrAntamasandigdhamavinAzyanyabarhitam / anuttamamanuvRttamakunjaM naca pIDitam // 2 // samAnakhaNDamRjvantamantaraGga tathaiva ca / supArzva sandhisuzliSTaM supratiSThaM susandhi ca / / 3 // ajiI ceti ceyasya guNA viNshtiritymii|| eteSAM vaiparItyena doSANAmapi viMzatiH // 4 // dakSiNaM tu yadA kuDyaM vicinoti bahirmukham / tadA vyAdhibhayaM vidyAnmRtyudaNDaM ca nidizet / / 5 / / pazcimaM tu yadA kuDyaM vicinvanti bahirmukham / dhanahAni tadA vidyAd dasyubhyezca bhayaM bhavet // 6 // uttaraM tu yadA kuDyaM vicinoti vahirmukham / kAraM svAminaM vApi vyasanaM prApayet tadA // 7 // prAcyaM vahirmukhaM kuDyaM cinoti sthapatiyaMdA / rAjadaNDabhayaM tatra nirdeSTavyaM vicakSaNaiH // 8 // etadeva phalaM brUyAt patite dalite tAM / yasya prAradakSiNaH karNaH pravarteta vahirmukhaH // 9 // syAt tatrAgnibhayaM ghoraM gRhabhartuzca saMzayaH / gaccheda bahirmukhaH karNo yadA dakSiNapazcimaH // 10 // kalahopadravastatra syAd bhAryAyAzca saMzayaH / pazcimottarakarNe tu samprayAte bahirmukhe // 11 // pazuvAhanaputrANAM saMzayastatra jAyate / prAguttaro yadA karNaH pracIyeta bahirmukhaH // 12 // gurUNAM saMzayastatra gopAdezca jAyate / vizAlaM yadi jAyeta sarvabAhuSu cinvtH|| 13 // karNikAsamasaMsthAnaM tad bhavenmallikAkRti / na tAdRzo bhavedAyastatra yAdRg vyayo bhavet / / 14 / / 1. 'zyaM ca ga kha, 'zaM ca ga' ga. pAThaH / 2. 'mattama' kha, ga, pAdaH / 3. 'pu', 4. 'ni', 5. 'mi', 6. 'dA', 7. 'ya' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 223 cayavidhi maikacatvAriMzo'dhyAyaH / cayasya tasya doSeNa gR(ha?hI)kSINaH plaayte| cinvato yadi saMkSiptamatyarthaM tatra jAyate / / 15 // brahmasaMjJaM taduddiSTaM tatra rAjabhayaM bhavet / vistRtaM yadi bAhyeSu saMkSiptaM caiva madhyataH // 16 // tanumadhyaM taduddiSTaM tatra vidyAt kSudho bhayam / / ucchritaM yadi karNeSu parihINaM ca madhyataH // 17 // nirNata nAma tada vidyAt tatra caurabhayaM bhavet / / karNeSu parihINaM ceducchritaM cApi madhyataH / / 18 / / kUrmonatamiti jJeyaM sarvadoSabhayAvaham / vipamonnatakarNeSu nirdized dravigakSayam // 19 / / prAjyAnapAnaM tad vidyAta sabheSu vihiteSu ca / ityete cIyamAnasya guNadoSAH prakIrtitAH // 20 // tasmAt sarvaprayatnena cayakarma prayojayet / udakena samaM nItvA samyanizcaya kAraNam / / 21 // ta(trA?smA)dRte na cAnyat syAnizcayArtha cayasya ca / tasmAjalena valayaM gRhNIyAt pUrvamAdRtaH // 22 // tataH sutADite sUtre cayaM kuryAd vicakSaNaH / dviguNAM kSetramAnasya rajjuM kRtvA tadantayoH // 23 // yo'sau(?) kAryoM tatastasyAM pAdonakSetramAnataH / dadyAniriJchanaM kIlo kSetragarbhAntagAminau // 24 // nidhAyA(yAH?ya)sakau tasyAH prAntasthau yojayet tayoH / niraJchanAbhikRSTAyAM pAdonakSetrasaMmitam // 25 // bhujagatyA bhaveda rajjustasyAmiSTAnumAnataH / cihna dadyAt sa karNaH syAdevaM doSAn prasAdhayet // 26 // 1. 'Ne', 2. 'vA teSu', 3. 'na' ka. kha. ga. pAThaH / 4. 'yA' kha. ga. pAThaH / 5. 'ra', 6. 'yAmako', 7. 'hA' ka. pAThaH / 8. 'taH', 9. 'ga', 11, kha, ga, pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 samarAGgaNasUtradhAre bhUri nAcchAdanaM dadyAnna bhinyAt tatra ceSTakAH / viSamasthAH kuThAreNacchitvA tAH kalpayet samAH // 27 // yathA naca spRzet mUtraM vicinvIta tathA budhaH / kuDye ca sAdimadhyAnte deSTimekAM nipAtayet // 28 // yadA sarvaparikrAntaM talaM codghATitaM bhavet / / tadA naikatra kurvIta payAyeNa vicakSaNaH // 29 // udghATanaM starANAM(?) tu yadIccheta siddhimAtmanaH / tatra tatra cayaM kuryAd yadi saMviddhakaM hitam // 30 // durvahaM hi bhavet tena tasmAt tat parivarjayet / upariSTAt samaM pArthe bhujaM kuryAd vicakSaNaH // 31 // samantAdaM rucakacchinnazcayo bhittiSu pUjitaH / / tasmAt prayatnaH kartavyazcayakarmaNi nityazaH // 32 // iti bhASitarUpitamAcaratazcayakarma yathAvidhi zilpikRtam / bhavatIha yazo bhuvane vitataM gRhabharturapi pracuro vibhavaH / / 33 // . iti mahArAjAdhirAjazrIbhoja devaviracite samarAGgaNa pUtradhArApara nAmni vAstuzAstre cayavidhirnAmaikacatvAriMzo'dhyAyaH // atha zAntikarmavidhinAma dicatvAriMzo'dhyAyaH / idAnImabhidhAsyAmo vidhAna zAntikarmaNaH / yathAvadiSTvA dikpAlAn hutvA zAntIyathAkramam // 1 / / snapayet karNikA kumbhaiH sahiraNyairvicakSaNaH / sarvagandhAnulipsAM ca mAlyadAmavibhUSitAm // 2 // kRtamAlyAnivasitA(?) mUle ca madhulepitAm / doSaprazamanAthoya tAM mUleSu nikhAtayet // 3 // 1. 'mA' kha. pAThaH / 2. 'dviSTame', 3. 'yojaye', sva. ga. paatthH| 4. 'na' stra, 'ta' meM. paatthH| 5. 'durbalaM hi', 6. 'bhayaM ku' kha, ga, pAThaH / 7. 'du+ka' ka, 'hUcaka' ga. pAThaH / 8. 'kA' sva. ga. pAThaH / 9. 'sa' ka. pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntikarmavidhirnAma dvicatvAriMzo'dhyAyaH / madhukumbhamariSTaM ca zevAlaM ca vidhAnavita / vAcayitvA tu viprendrAn kRtapuNyAhamaGgalAn // 4 // sthApayet karNikAH sarvAH sthapatiH prayataH zuciH / etena vidhinA karma cAturvarNyasya kArayet // 5 // karNikA ropitA yatra punarutpATya ropyate / na tanniSpadyate vezma svAmI cAtra vinazyati // 6 // nikhAtaM tu yadA dArucchidhate tADyate punaH / / tannAzo dhanadhAnyasya svAminazcAtra sarvathA // 7 // vallInipIDitaM dAru praveze cennikhanyate / AzIviSabhayaM ghoraM tasminnutpAtalakSaNam // 8 // utthAne karNikA rakSyA sarvasattvAbhidharSaNAt / nave kameNyazakunA mRgavyAlasarIsRpAH // 9 // karNikAmadhirohanti doSAMstatra vadedamUn / kRtApIDAM parihRtAM yadyArohanti vAyasAH // 10 // gRhiNastat pravAsaH syAdannaM pAnaM ca hIyate / / mayure tadgRhaM rAjA haret paJcAbdataH param // 11 // varAne jAyate vyAdhiH kokilaiyabdataH param / kAkolestrINi varSANi jAyate sumahad bhayam // 12 // zuke syuH kalahAdhAni naca niSpadyate gRham / / kukkuTe'gnibhayaM vidyAda rAjato vA mahad bhayam // 13 // sArikAyAM tu dauHzIlyaM strINAM gRhapatestathA / saMperUpa(tatu)vighnena gRhaM niSThAM na gacchati // 14 // strIpuMsayoH kuliGge tu jAyate pApakAritA / pArAvate tu jAyete strIpuMsau gurutalpagoM // 15 // viDAle tu kulaM dAsaiH saha rogairnipIDyate / jvalano vA jalaM vApi hastI vA hanti tadgaham // 16 // 1. 'ca'. 2. 'vI' kha. ga. pAThaH / 3. 'jyAni' kha. pAThaH / 4. 'sarpa', 5. 'na' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"|
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 samarAGgaNasUtradhAre AraNyaiH zakunairetat syad varSAd dharSaNe phalam / yUnAM ca jAyate mRtyumedhvAsaGge dhanakSayaH // 17 // duHsvapnadarzanaM ghUke bAlAnAM maraNaM tathA / trastabhIte nilIne tu rAjA zUnyaM hared gRham / / 18 // yadA tvagre pradRzyeta dhUmraH karNagato'pi vA / agnirdahati tat kSipraM vidyud vA hanti mandiram // 19 / / yatrArohati gRdhrastad dvijAghispRSTamAcaret / kRtvA halazataiH kRSTaM tato bIjAni vApayet // 20 // gAvazcAtra pradudheraJ zAntikAni ca kArayet / meghe'bhidRSTe bhUyo'pi tatra kurvIta mandiram / / 21 // yeSu yeSu gRhAGgeSu madhunaH saJcayo bhavet / tasyAGgasya vadhaM brUyAt prepiNyAM cApyupadravam // 22 / / tasmAddhetoH zikhAgreSu mukuTAn praNidhApayet / yAvanna ropayet saumyaM tAvad rakSet samantataH / / 23 / / abhilInaM tu zakunainahi kiJcit prazasyate / tasmAt prayatnato rakSedutpAtAt prAgudIritAt / / 24 // bhane gRhANAM dArUNAM zAntihomo'tha kathyate / indrakIlo mahAkUTaH pRSThavaMzottarau dherau / / 25 // pragraho(?)'lindapAdoM vA svAmina ghnantyupadravAH / tulAsthapatyaH(1) kUTaM vA vedikA karNapAlikA / / 26 // netraM kapotapAlizca hanapraviSTaM kumbinI(?) / anvagrAH pakSi?kSa)vaMzAzca mallakAH sakumArakAH / / 27 // gopAnasyo mRgAlyazca sthapitAH svakumArikAH(?) / parighA dvArapakSAzca bhrAtaraM nantyupadravAH / / 28 / / 1. 'nRNAM ca ga. paatthH| 2. 'hni' ka. pAThaH / 3. 'kSet prAtAn', 4. 'dAhRtAt / ' kha. ga. pAThaH / 5. 'va', 6. 'kAH', 7. 'ri' va. ga. pAThaH / 8. 'Ta' ka. pAThaH / 9. 'yaya' mva, ga. paat| "Aho Shrut Gyanam"
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntikarmavidhirnAma dvicatvAriMzo'dhyAyaH / 227 saMyuktaM saGgraho hanti nikRSTAMzcAdharo dharaH / sthANyAni pratimoko vA hanyuriSTAn paricchadAn / / 29 / / u(da?podhibhaginI hanyAdathavA paricArakAn / puMsAM punnAmabhirdravyaiH strINAM strInabhirbhavet / / 30 // upaghAto hatairnityaM dravyANAM tu napuMsakaiH / bhUlikA strIvinAzAya gRhanAzAya vedhanam // 31 // kIlA vA sandhipAlirvA mitranAzAya duSyati / / nave gRhe navaM dAru kriyamANamatho kRtam // 32 / / AyojyamAnaM yuktaM vA nyUnasaMvatsaraM sthitam / bhajyate dehanAzAya sphuTatya'tha vibhajyate / / 33 / / gRhaM brAhmaNasAt kRtvA ratnairAlikhya cAparam / navaivastraiH paricchAyaM punarbhidyAni(?)kArayet // 34 // dagdhe bhinne pracalite vinate vidyutA hate / virUDhe dalite sanne sarvatrauSadhibhiH smRtAH // 35 // zAntayo vividhaM hutvA brAhmaNAn svasti vAcya vaa| sthUNikA bhajyate yasya kIrtistasyopahanyate // 36 // candramUryo yajet tatra tataH zAmyati pAtakam / tadvidhaM vRkSamAnIya punastAM prati kArayet // 37 // evaM kRte sukhI sa syAt kIrtizcAyurbuvA bhavet / mallako bhajyate yasya pauruSaM tasya hanyate / / 38 // iSTAnabhasanakSatraM(?) prAyazcittaM samAcaret / tadvidhaM vRkSamAnIya prati kurvIta mallakam / / 39 // evaM kRtvA sukhI sa syAda bailaM cAsyAbhivardhate / pRSThavaMzasya bhaGgena gRhI bandhamavApnuyAt // 40 // 1. 'dhirbhaginA' ka, 'bhagni ha' kha. ga. pAThaH / 2. 'cU', 3. 'syAnyU' kha pAThaH / 4. 'ntya', 5. 'dha bhedyatitu kAra', 6. 'kanai' kha. ga. pAThaH / 7. 'bhu' ka, paatthH| 8. 'sya tasya puruSo'pahanya', 9. 'dhanaM cAkha. ga. pATaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 samarAGgaNasUtradhAre rAjarAja yajet tatra prAyazcittaM tathAcaret / sukhI bhavati tat kRtvA sarvatazcAbhivardhate / / 41 // sarveSu svasti vAcyAca brAhmaNA dakSiNAkSataiH / vAraNo bhajyate yastu jyeSThaM putraM sa (vAjyAbAdha)te // 42 // pRthvIdharaM yajet tatra prAyazcittaM tathAcaret / tadvidhaM vRkSamAnIya punastaM prati kArayet / / 43 // sukhI bhavati kRtvaivaM putraizcApi vivardhate / saMgraho bhajyate yastu kulajyeSThaM sa (vArdhavAgha)te // 44 // pitRna devAn yajet tatra prAyazcittaM tathAcaret / sukhI bhavati kRtvaivaM prIyante pitarastathA // 45 // sthUNyaM tu bhajyate yasya tanayastasya bAdhyate / devAneva yajet tatra prAyazcittaM tathAcaret // 46 // tadvidhaM vRkSamAnIya tat sthauNyaM prati kArayet / sukhI bhavati kRtvevaM putraizcApi vivadhene // 47 / / upadhI vyathate yatra tatrAmAtyo vinazyati / yajeta vAsavaM tatra prAyazcittaM tathAcaret // 48 // AnIya tadvidhaM vRkSamupathiM prati kArayet / evaM kRte bhavet saukhyamamAtyaizca vivardhate / / 49 / / kAyastu vyathate yasya preSyastasyopahanyate / yakSaM tatra yajed devaM prAyazcittaM tathAcaret / / 50 // tadvidhaM kASThamAnIya kAyaM taM prati kArayet / evaM kRte sukhI sa syAt preSyairapi vivardhate // 51 // tulA tu vyathate yasya vyathate'sya kuTumbinI / yajeta medinI tatra prAyazcittaM tathAcaret / / 52 // .. 'tA' kha. ga. pAdaH / 2, 'cAlyate' kha., 'pAlyate' ga. pAThaH / 3. 'samAca', 4. virbhayet / ka. pAThaH / 5, 'smA preSasta' kha, ga, pAkaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntiHkarmavidhirnAma dvicatvAriMzo'dhyAyaH / 229 tadvidhaM kSamAnIya sthApayet tAM svalakRtAm / tatastvanyAH kriyAH pazyan kArayenmatimAn naraH // 53 // vadhUbhiva navairvastraiH pranicchAdya svalakRtAm / brAhmaNAn vAcayet svasti tatastAM prati kArayet // 54 / / sukhI bhavati kRtvaivaM dhanainityaM vivardhate / karNikAsvAntarasthUNAmAlApAdo'tha bhajyate // 55 // tadagRhI duHkhamAnoti tasminnutpAtalakSaNe / AnIya sthapatiM tatra prajJAvantaM bahuzrutam // 56 // tatra vAstuvibhAgena yo devaH syAd vinizcitaH / tasmai devAya juhuyAt prAyazcittaM ce kArayet // 57 / / sukhI bhavati kRtvaivaM sarvatazcAbhivardhate / yugaM tu vyathate yatra tatra syAt pazupIDanam / / 58 // yajeta tasminnIzAnaM prAyazcittaM ca kArayet / tadvidhaM vRkSamAnIya yugaM tat prati kArayet // 59 // evaM kRte sumvaM tasya pazuddhizca jAyate / tulayA aMgayovApi(?) pAdo yasya prabhajyate // 60 // AryuhAnirbhavet tatra valadevaM prapUjayet / prAyazcittaM tataH kRtvA punastaM prati kArayet / / 61 // sukhI bhavati kRtvaivaM kuTumbI zAntikaM ca tat / / dvArA yasya mAhendraM hiMsyane navakarmaNi // 62 // indraM tatra yajed devaM prAyazcittaM tathAcaret / gRhakSatasya dvArAGge pUjayed yamameva ta(?m ) // 63 // puSpadantasya dvArAGge varuNaM natra pUjayet / dvArAGgaM yasya bhalloTaM hiMsyate navakarmaNi / / 64 // - - - - - - 1. 'stvimA: ki', kha. ga. pAThaH / 2. pratimAna', ka. pAThaH / 3. dhAnyaizca va' kha. ga. pAThaH / 4. 'tathAcareta ka.ga, pAThaH / 5. 'A' kha. pAThaH / 6. yahAniH , 7, 'karma tat' kha. ga, pAThaH / 8. 'de' ka. pAThaH 9, 'yA' kha. ga. paatthH| "Aho Shrut.Gyanam"
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 samarAGgaNasUtradhAre somaM tatra yajed devaM prAyazcittaM samAcaret / sukhI bhavati kRtvaivaM kuTumbI zAntikaM ca tat / / 65 // sthUNArAjasya yasyAgraM vakraM dakSiNato bhavet / zarIraM vyathate tatra pratisaMvatsaraM sthiram // 66 // pRSThato dIrghazokaH syAduttareNa dhanakSayaH / pUrvato rAjadaNDaH syAt tasmAt tad Rju zasyate / / 67 // catvAryaGgAni hiMsyante zarIrA ye ca vezmanaH / tulA vA pRSThavaMzo vA dhAra(NyAM?NI)cottarAmbaraH // 68 // uktAMstatra valIn kuryAta prAyazcittaM tathAcaret / evaM dhanyaM zivaM puSTiprajAvRddhikaraM bhavet // 69 // itthaM nimittAni gRhAzritAni ___ jJAtvA praSTAJ zakunAMzca sarvAn / zAnti prakurvana pRthaguktarUpAM prApnoti kIrtiM sukhamarthamAyuH / / 70 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparavani vAstuzAstre zAntikarmavidhinAma dvicatvAriMzo'dhyAyaH / / atha dvArabhaGgaphalaM nAma tricatvAriMzo'dhyAyaH / yadatra navakarmoktaM tad yajJeSu gRheSu ca / jJeyaM grAme pure vApi nagare pattane tathA // 1 // saMsthAnamAkRtirmAnaM hAsaMvRddhI ca bAhuSu / ekameva vijAnIyAt sarvatraiva vicakSaNaH // 2 // yUpasyaiva nimittAni dArukarmaNi nirdizet / pAtaM pate vijAnIyAta takSaNaM takSaNena ca // 3 // 1. 'karma ta' stra, 'karmavit' ga. pAThaH / 2. 'te!' ka. paatthH| 3. 'thotta' sva. ga. pATaH / 4. 'ha' ka. pAThaH / 5. 'saM' ba, ga, pATa: / "Aho Shrut Gyanam"
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArabhaGgaphalaM nAma tricatvAriMzo'dhyAyaH / 231 yUpocchrAyamiva brUyAd dArUNAmapi cocchrayam / bhaGgena bhaGgo ni(di?)zyaH samAdhizca samAdhinA / / 4 / / navakarmaNi yat snigdhaM sugandhi priyadarzanam / gamyeharaM(?) manuSyANAM dhanyaM tadabhinirdizet // 5 // puraM vA yadi vA grAmo gRhaM vA yadi niSprabham / AyAsabahulaM taddhi tAdRzailakSaNaibhavet // 6 // paridhvastopamaM rUkSaM navakarmaNi yad bhavet / / bhramaM rogaM ca zokaM ca tasmin vezmani nirdizet / / 7 / / janena ca yadAkIrNa nizchAyamiva la(kSa?kSya)te / kuTumbI tatra paNmAsAn nAtra jIvenna saMzayaH // 8 // yacchnya mapyazUnyAbhaM vezma vA yadi vA puram / savekAmaguNayuktaM dha(na?nyaM) tadabhinirdizet // 9 // pUrvo nagarabhAgazceda ramyaH syAt priyadarzanaH / / priyabhAryA manaHsvAsthyaM dhanaM dhAnyaM ca bhUpateH // 10 // prarvadakSiNabhAgazta purasya priyadarzanaH / mahad yazastadApnoti rAjA hema ca puSkalam // 11 // purasya dakSiNo bhAgo yadA ramyastadA bhavet / / rAjJaH senApatiprAptidhanaM dhAnyaM ca puSkalam / / 12 / / ramaNIyo yadA bhAgaH puradakSiNapazcimaH / arthasaMpat tadA rAjJaH prajAddhizca jAyate // 13 // purapazcimamAgena ramaNIyena pArthivaH / putravAndhavadhAnyAvyaH saMgrAmonyunnatiM parAm // 14 // pazcimottarabhAge tu ramaNIye narAdhipaH / preSyaiH putraivAinaizca vRddhimatyuttarottarAm // 15 // uttare ramaNIye tu purabhAge narezvaraH / zatrUn vijayate sarvAn vardhate ca purohitaH / / 16 / / 1. 'ya', 2. 'vAn dhanavAnAmyaH: kha. ga. pAThaH / 3. 'ti narottamaH / ' ka, 'nyuttarottaraH' kha. pATa / "Aho Shrut Gyanam"
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 samarAGgaNasUtradhAre yadi pUrvottarI bhAgaH purasya priyadarzanaH / tatrAbhyuttaramAnandaM kSipraM rAjJo vinirdizet // 17 // niSpannasya purAderyo bhAgo na syAnmanoramaH / tasya tasyaiva bhAgasya parihANi vinirdizet / / 18 / / nave yadi puradvAre kapATaM pravizIryate / strInAmadheyamanyad vA strInAzaM tad vinirdizet // 19 // devAgAre puradvAre prAkArASTrAlakeSu ca / hastizAlAzvazAlAsu rathazAlA (sta sva )thApi vA // 20 // koSThAgArAyudhAgAre nimittaM tu zubhAzubham / yadi kiJcit pradRzyeta rAjJastadabhinirdizet // 21 // bhaGgo yatrordhvavaMzasya tatra rAjA vinazyati / argalApIlikA kuzcImane ca navakarmaNi // 22 // grAme nazyanti caitAni tadA grAmo vinazyati / digutthitaM tu rASTrANAM grahArtheSu kuTumbinAm // 23 // navakarmaNi yatkiJcid bhajyate yadi vA namet / vidhvaste vA sphuTe vApi kuTumvimaraNaM dhruvam // 24 // phalaM sarvanimitteSu zubhaM vA yadi vAzubham / saMvatsaraM paraM grAhyaM navakarmakRte gRhe || 25 || parisaMvatsarAnte ca purANamiti nirdizet / tumbikA bhajyate yatra navakarmaNi niSThite // 26 // zreSThA tu mahilA tatra padabhirmAsairvinazyati / evameva navaM yasya sadanaM tu vinazyati // / 27 // predAsAdivizvAsAt tad vinAzayati dhruvam / pRSThavaMzo navo yasya navakarmANi bhidyate // 28 // 1. ' t // devAgAre puradvAre punAma yadi bhajyate / tatra rAjA vinazyeta strInAma yadi tat striyaH || devA', kha. ga. pAThaH | 2. 'pika. 3. 'zucIbha kha, 'zuJcI' ga. pATha: / 4. 'vithajJe vA' kha. ga. pATaH / 5.' guhyakA', 6. 'kSa' ka. pAThaH / 7. 'sivizvAsyAstad vibhAsaya ' kha. ga. pATha: / 8. ' taM vi' ka. pATaH / 95 bhajya - te' kha. ga. pAThaH / " "Aho Shrut Gyanam"
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArabhaGgaphalaM nAma tricatvAriMzo'dhyAyaH / 233 kuTumbI mriyate tatra gRhaM saMvatsarAt param / preSyAzcAtra vinazyanti dIryamANe vizeSataH // 29 // lumAsu midyamAnAsu kanyAmaraNamAdizeta / muNDakeSu vinaSTeSu suhRdasya vinazyati // 30 // anupUrveSu bhinneSu putrANAM maraNaM dhruvam / vipattau muNDagodhAnAM mAtA tasya vinazyati / / 31 / / nAgapAzakamaGge tu bhRtyAnAM maraNaM bhavet / / kapATe bhrAtRmaraNamargalAyAM striyA vadhaH // 32 // sutasya cArgalApAce vinaSTe maraNaM bhavet / dvArabandhe vinaSTe tu zIghraM kuryAt kulakSayam / / 33 // indrakIlo dRDho yasya bhaGgamAyAti mUlataH / saputrapazuvagesya tasya brUyAt kulakSatim // 34 // toraNaM bhajyate yasya dravyaM tasya vinazyati / gRhamatuzca maraNaM tridazairavadhArayet / / 35 // vAstumadhye vinaSTe tu kulavRddho vinazyati / sopAnaM bhiyate yatra navakamaNi niSThite / / 36 / / tasya preSyAzca gAvazca hiraNyaM ca vinazyati / vedikA bhajyate yasya bhAryA tasya vinazyati / / 37 // gavAkSastu vinazyeta paTTastambho'pi vA dRDhaH / gajazuNDAtha bhinno'zvaH kapotAlyathavA navA // 38 // sthapanIpaTTikAcaiva strIvinAzaM tadAdizet / viTaGkasya tulAyA vA bhaGge jAte kathaJcana / / 39 // zIlAstambhasya vA nAze bhAyo tasya vinazyati / stambhazIrSa yadi bhrazyet sphuTeta stambho'pi vA dRDhaH // 40 // 1. 'vI kha. ga. pAThaH / 2. 'pyamAno vi' ka. pAThaH / 3. 'bhajyamA', 4. 'tta' kha. ga. pAThaH / 5. Su', 6. 'vya' ka, pAThaH / 7. 'yAt ', 8. 'yam, 1. 'bhanyate', 10,'puTasta' kha. ga. pAThaH / 11. svaMdrAtha' kha 'svaDyatha' ga. pAThaH / 12. 'nazca', 13. ' ' kha. ga. paatthH| 14. 'bhavet ' ka. pAThaH / 15. 'mA' kha. pAThaH / 16. 'rSe', 17. 'Te', kha. ga. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 samarAGgaNasUtradhAre bhajyate pratimoko vA svAminastu kdho bhavet / bhaGge tu bhaGgavAhinyAH kulavRddhavadho bhavet / / 41 / / AkAzetalake putrAH praticchinne kuTumbinaH / vinaSTe ca vinazyanti SaDbhirmAsaina saMzayaH // 42 // prAsAdamaNDale bhane bhagnAsu valabhISu ca / bhAryA kuTumbinastasya nAzamAyAtyasaMzayaH // 43 // pralIno cA vilIno vA prAsAdo yasya bhajyate / pralIne bhRtyamRtyuH syAd vilIne tu dhanakSayaH // 44 // mizre vinaSTe prAsAde hIyante sarvaddhayaH / / maraNaM vA bhavet tatra kuSThavyAdhi ca nirdizet / / 45 // yeSu sthAneSu bho vA vinativA prkiirtitaa| upatirvighAto vA teSAM phalamapIritam // 46 // snigdhAni yadi dRzyante tAni dAvyAnvitAni ca / dhanamAyuzca harSe ca pUrvoktAnAM tadAdizet // 47 / / karNikAbhyantarI sthUNA zAlApAdo'tha hIyate / / yadi tad duHkhamAmoti gRhabho na saMzayaH // 48 // saMpadhArya ca medhAvI balAbalamatandritaH / nirdizan balamAmoti dhanamAyuryazastathA / / 49 // evamAdikanimittamUcitaM saMpradhArya matimAn balAbalam / spaSTamAdizati yo'tra zAstravit kIrtivitta(+dha?bhava)nAni so'znute // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre dvArabhaGgaphalaM nAma tricatvAriMzo'dhyAyaH // atha sthapatilakSaNaM nAma ctushctvaariNsho'dhyaayH| sthApatyamucyate'smAbhiridAnI prakramAgatam / jJAtena yena jJAyante sthapatInAM guNAguNAH // 1 // 1. 'ze' ka. pAThaH / 2. 'yate', 3. vRddhidaH ' kha. ga. paatthH| 4. 'vi' ka. pAThaH / 5. 'ta:' ka, kha, ga. pAThaH / 6. 'ye' kha. ga. pAThaH / 7. zyanaya', 8. 'nanAni' ka. pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthapatilakSaNaM nAma catuzcatvAriMzo'dhyAyaH / 235 zAstraM karma tathA prajJA zIlaM ca kriyayAnvitam / lakSyalakSaNayuktArthazAstraniSTho naro bhavet // 2 // sAmudraM gaNitaM caiva jyotiSa chanda, eva ca / sirAjJAna tathA zilpaM yantrakarmavidhistathA // 3 // etAnyajAni jAnIyAd vAstuzAstrasya buddhimAn / zAstrAnusAreNAbhyudya lakSaNAni ca lakSayet // 4 // prasiddhazAstradRSTAntarvAstujJAnaM prasAdhayet / vAstunaH sasirAvaMzaimemevedhaiH sunizcitaiH // 5 // vAstudvArakSaNAn bhUyaH sarvAn jAnAti zAstrataH / yastu zAstramavijJAya prayoktA sthapatirbhavet // 6 // hantavyaH sa svayaM rAjJA mRtyuvada rAjahiMsakaH / mithyAjJAnAdahaGkArI zAstre caivAkRtazramaH // 7 // akaalmRtyuloksy vicared vasudhAtale / / yastu kevalazAstrajJaH karmasvapariniSThitaH // 8 // sa muhyati kriyAkAle dRSTA bhIrurivAhavam / kevalaM karma yo vetti zAstrArtha nAdhigacchati // 9 // so'cakSuriva nIyeta vivazo'nyena varmasu / ko vAstuvidheH sthAnaM mAnamunmAnameva ca // 10 // kSetrajA(ti?ni) ca karmANi lumAlekhA(ca?zcAturdaza / ca(tvA'tu)ro garDiMkAcchedAn vRttacchedeSu saptasu // 11 / / suzliSTaM sandhisandhAneradharottarasaMyutam / bAhyarekhAnvitaM zuddhaM yo jAnAti sa karmavit // 12 // zAstrakarmasamartho'pi sthapatiH prajayA vinA / phaleyuH karmabhiranyAbhiH (1) syAnnirmada iva dvipaH // 13 // 1. 'vitto na', 2. 'zalyaM ya', 3. 'Nena ca', 4. 've' kha. ga. pAThaH / 5. 'lpe' kha. paatthH| 6. 'Di' ka. pATaH / 7. 'dA vR' kha. ga. pAThaH / 8, 'cchA' ka, kha, ga, pAThaH / 9. 'jya' kha, ga, paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre pratyutpannamatiryaH syAd vAhe (ta: ? kaH ) sthapatistathA / karmakAle na muhyet sa prajJAnenopabRMhitaH // 14 // aprajJeyaM durAlokaM gUDhArtha bahuvistaram / prajJApotaM samAruhya prAjJo vAstuniraM (?) taret // 15 // jJAnaair tathA vAgmI karmasvapi ca niSThitaH / evaM yukto'pi na zreyAn yadi zIlavivarjitaH // 16 // roSAd dveSAt tathA lobhAnmohAd rAgAt tathaiva ca / anyacintyatvamAyAti duHzIlAnAmavikSayAt (1) // 17 // zIlavAn pUjito loke zIlavAn sAdhusammataH / zIlavAn sarvakarmAH zIlavAn priyadarzanaH // 18 // zIrlAghAne paraM yatnamA(dhiti)SThet sthapatiH sadA / tataH karmANi sidhyanti janayanti zubhAni ca // 19 // tathAcASTavidhaM karma jJeyaM sthapatinA sadA / AlekhyaM lekhyajAtaM ca dArukarma cayastathA || 20 | pASANasiddhahennAM ca zilpaM karma tathaiva ca / ebhirguNaiH samAyuktaH sthapatiryAti pUjyatAm // 21 // sthApatyamaGgairidamaSTabhiryazcaturvidhaM vetti vizuddhabuddhiH / sa zilpinAM saMsadi labdhapUjaH parAM pratiSThAM labhate cirAyuH // 22 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtravArAparanAmni vAstuzAstre sthapatilakSaNaM nAma catuzcatvAriMzo'dhyAyaH // 236 1. ' hya' kha. pAThaH / 2. 'sturnanAcare' kha. ga. pAThaH / 3. 'bI' ka. pAThaH / 4. 'la' kha. ga. pAThaH / 5. 'gheSve stha' ga. 915: 1 6. 'tta', ka. pAThaH / 7. ' kalpe dharma ' kha. ga. pAThaH / 8. 'ya' ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAGgalakSaNaM nAma paJcacatvAriMzo'dhyAyaH / 237 atha aSTAGgalakSaNaM nAma paJcacatvAriMzo'dhyAyaH / proktaM caturdhA sthApatyaM vAstutatvasya siddhaye / mastadeva cedAnImaGge: saMyuktamAbhiH // 1 // teSvaGgaM prathamaM proktaM vAstupuMso vikalpanA / purasya vinivezastu dvitIyaM dvArakama ca // 2 // rathyAvibhAgaH prAkAranivezo'hAlakasya ca / vinivezaH pratolInAM vibhAgasthAnakAni ca // 3 // prAsAdazca tRtIyaM syAccaturtha tu dhvajocchUitiH / paJcamaM nRpatervezma sthAnAntaravibhakti ca // 4 // cAturvaNya vibhAgazva gRhabhAgazca SaSThakam / saptamaM yajamAnasya zAlAyAM mAnamIritam / / 5 / / yajJavedIpramANaM ca koTihomavidhistathA / aSTamaM rAjaziviranivezo durgakarma ca // 6 // yo vettyaGgAnyamUnyaSTo so'tra sthapatisattamaH / yazo mAnaM sa labhate pUjyate ca narAdhipaH // 7 // azAstrajJamakamejhaM sthapati yaH prayojayet / na tasya vAstu sidhyeta siddhAnukhAvaham // 8 // tasmAt karma ca zAstraM ca yo vetti dvitayaM naraH / aSTAGgamapi yo veti sa rAjJaH sthapatirbhavet / / 9 // aGgAni pUrvamuktAni vAstuzAstroktavistarAt / teSu prAsAdikaM yat tad vakSyAmogre savistaram // 10 // athAGgaM saptamaM brUmo yat tad yajJeSu yujyate / viniviSTe pure pUrva kloSu suradhAmasu / / 11 / / dizi dakSiNapUrvasyAM yajJArtha bhApayed bhuvam / nivezaM tatra kurvIta caturazraM samantataH // 12 // 1. 'yetAnya' kha, ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre AyAmena vidhAtavyo hastASTAdazavistRtaH / pUrvadvAraM vidhAtavyamAdityasya pade budhaiH / / 13 // tasya pazcimabhAge tu yajamAnakuTI bhavet / SoDazAyAmavistArA prAGmukhI sA prazasyate // 14 // yajamAnakuTIdvAre devatA yA ca kiirtitaa| tataH prabhRti pUrveNa prAgvaMzaM parikalpayet // 15 // vedimadhye sthitaM tat syAnmAnaM vedyAzca zasyate / pUrvopareNa SaTtriMzat katevyAH prakramA budhaiH // 16 // ekatriMzat kuTIbhAge madhye'STAdaza kalpayet / prakramAH syuH zirasthAne viMzatizcaturuttarI // 17 // puruSasya zirastatra prAgvaMze tu pratiSThitam / tasmAt pUrvottaraM jJeyaM sarvayajJeSu pUjitam / / 18 / / vedyantaraM tu kartavyaM zakaTaM yena gacchati / tasmAduttaravedI yA kAryA pratyuttareNa tu // 19 // dvihastAyAmavistAro homazceSTaH kRto'tra hi / / prAradakSiNena saMsthAnaM yajamAnasya zasyate // 20 // kaTimAtraM sadA kArya nAbhimAtramathApi vaa| tato'dhikena durbhikSamanAdRSTizca jAyate // 21 // eSA yajJakriyA proktA koTihomo'tha vakSyate / purasyAbhyantare bhAge hutAzasya pade tathA // 22 // tasmin sthAne vidhAtavyaH koTihomaH sadA pure|| lakSahomazca kartavyo nityo naimittiko'pi vA // 23 // atha bhUmivazAt sthAnaM kadAcinnaiva labhyate / saveto brahmaNaH sthAnAddhomasthAnaM nivezayet // 24 / / aizAnI dizamAzritya brAhmaNervedapAragaiH / purazcaraNatattvajJaiH padakarmanirataiH sadA // 25 // 1. 'pratika' ka. pAThaH / 2. kathyate', 3. / ' ka. sa. ga. gaTaH / 4. 'rAH' ka, ga, pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAGgalakSaNaM nAma paJcacatvAriMzo'dhyAyaH / nityaM zAntiparairvi rAjA tu vijayI bhavet / nopasargAstu jAyante naca lakSmIH puraM tyajet // 26 // anAvRSTibhayaM nAsti subhikSaM jAyate sadA / uktaM yAjJikama tu sarvAGgebhyaH prazasyate // 27 // sarva sthapatinA jJeyaM tatvajJairbrAhmaNaiH saha / ekAzItipadenaiva yajJabhUmiM tu mApayet / / 28 / / nivezaM zivirasyAtha kathayAmo'GgamaSTamam | yadA tu nRpatiH sthAnAt svAda yAtrAbhimukho bhavet // 29 // zivirasya nivezaM ca tattvavettA parIkSayet / arthazAstravidhijJo vA sthapatirvA prakalpayet // 30 // ziviraM caturazraM syAd vRttaM vRttAyataM kacit / caturazrAyataM vApi viSamaM vA kacid bhavet // 31 // bhUmibhAgavazAt ka (palyaM) mahArathyobhayAnvitam / zivirasya tu catvAri kuryAd dvArANi yatnataH // 32 // rathyA sArdhAtu senAyAH purarathyApramANataH / mitre sthAnaM narapateH kAryaM pRthvIvare'pi vA // 33 // 35 // Arya vA vidhAtavyaM pade vaivasva (tote ) thavA / niveza mantriNAM kAryaH pazci (mo? me ) rAjavezmanaH // 34 // purohitasyottarato balAdhyakSasya pUrvataH / antaHpuraM dakSiNato bhANDAgAraM tathaiva ca gRhaM pravizeto rAjJo nyasyed dakSiNato hayAn / vAme ca dantino nyasyedevaM sainyaM nivezayet // 36 // vAhyataH parikhAM tasya kArayed rAjavezmanaH / hastAMstracaturo vApi paJcahastAnathApi vA // 37 // catuSSaSTipadAkhyena vibhAjyaM ziviraM budhaiH / nivezaH zivirasyokto durgakatha kathyate // 38 // 1. ' ve' ka. kha. ga. pATha: / 2. 'zi', 3. 'vyaM ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam" 239
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre durgaM tu Sar3idhaM proktaM rAjJAM tu vijigISatAm / abdurgaM paGkadurgaM vA vanadurgerine tathA // 39 // pArvatIyaM mahAdurgamiti kalpyAni pArthivaiH / sarveSAmeva durgANAM pArvatIyaM prazasyate / / 40 / / durgasthAnavibhAgo'tra pozAkhyena kIrtitaH / madhye tu brahmaNaH sthAnamasamvAyaM vidhIyate // 41 // brahmasthAnaM samArabhya harmyaM paJcazayAH smRtAH / uparadhyA tristA tu zeSAstu dvizayAH smRtAH // 42 // sannikRSTA vidhAtavyA durgArga) rathyA samantataH / dvAraM rathyApramANena kArya nAtyantamucchritam // 43 // paracakrasamaM vAdhaM (?) surakSaM tat sadA bhavet / durgezvaragRhasthAnaM brahmaNaH parito bhavet // 44 // vaivasvate'thavAryamNe maitre pRthvIdhare'pi vA / yathA pure purA proktaM sthAnaM durge'pi tat tathA // 45 // vIrAH zubhA hAdoSAzca bhUmipAlasya saMgatAH / dhanurvedavidhijJAzca kRtAstrAH zAstrapAragAH / / 46 / / durge sthApyAH surUpAzca bahavaca varastriyaH / antaHpuraM ca kozaM ca kumArAMcAtra vAsayet // 47 // evaM durgavidhAnasya samAso'yamudAhRtaH / ityaSTAGgo vAstuzAstrasya sAraH saMkSepeNa spaSTamasmAbhiruktaH / yatra jJAte zilpinaMda vAstuvidyApAthonArthaM santarantyaprayAsAt // 48 2 iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre aSTAGgalakSaNaM nAma paJcacatvAriMzo'dhyAyaH // 240 1. ' No ga, pAThaH / 5. vRddhAstu vi' ke. pAThaH / 2. '5', 3. 'gu', "Aho Shrut Gyanam" # 'sva. ga. pAThaH /
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha toraNabhaGgAdizAntiko nAma SaTcatvAriMzo'dhyAyaH purAtanaM navaM vApi kRtaM vAthArdhanirmitam / devatAnAM nRpANAM ca toraNaM nipated yadi // 1 // bhajyate dahyate vAtha namate sjjte'thvaa|| davavidyujalAyevoM hanyate tat kadAcana / / 2 // tatra dopAn pravakSyAmo doSaprazamanAni ca / toraNaM nipatet sarva ziro vAsya kathazcana // 3 // rAjJAM senApatInAM ca pratIhArapurodhasAm / / pradhAnAMzvagajAnAM ca viprapaurajanasya ca / / 4 / / tatra mRtyubhayaM vidyAd durbhikSaM cApi nirdizet / tasmAt prazamahetvartha vidhiM kuryAdimaM budhaH / / 5 / / RvigbhiAhmaNedhIra : sthapatiH sapurohitaiH / rAtrau homavaliM kuryAnnagare tu caturdizam / / 6 // karNacatvarazRGgATeSvavanIpAlavezmani / sthAneSveteSu viprAdyarvedi niSpAdya sAkSatAm // // 7 // kalazaivyagandhaizca zvetamAlyAmbaraiSTatAm / tatra homaM prakurvIta zAntikaM valimeva ca // 8 // evaM prazamayet sarvaM yatkizcid duritotthitam / toraNaM bhajyate cet tadrASTrabhaGgaM vinirdizet / / 9 // asya prazamahetvartha pUrvoktaM kArayed vidhim / tadevaikaM pradahyeta toraNaM nagare(ya?ya)di / / 10 / / tadA vahnibhayaM yAda rASTrasya nagarastha ca / / savAhyAbhyantaraM vividhimenaM prayojayet // 11 // 1. 'RSINAM ca : kha. ga. pAThaH / 2. 'patyate ya' ka, nRpataryadi' ga. pAThaH / 3. 'nAnAM ga ' 'va. ga. pAThaH / 4. vI. 5. 'tadA caika' ka. pAThaH / 6. 'rai'. ga. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 samarAGgaNasUtradhAre nate vA zIrNabhane vA vyAdhipIDAM vinirdizet / homaM valiM ca kurvIta punaH saMskAramasya ca // 12 // vAtena vidyutA vApi toraNaM yadi bhajyate / tasmin rogAH pravartante kulapIDAdhanakSayaH / / 13 // zAntikarma prakurvIta tataH zAntikaraM bhavet / evamAdau te pazcAt punaH saMskArayed cudhaH || 14 // pUrvAvayavanirmANAd viziSTaM racayet punaH / sannagUDhaM ca dravyasamanvitam // 15 // vividhaM rUpakarmADhyaM susaMsthAnaM manoramam / akubjamanataM caitra pUrvotkRSTataraM tathA / / 16 / / niyukte tu punaH zAnti brAhmaNAn vAcayet tataH / purANe vA nave vAtha kRte vA / / 17 / / prAsAde vA gRhe vApi kapotaH pravizedyadi / tatra doSAH prapadyante zAntikarma tathaiva ca // 18 // kAlamUrtiH kapotava pApamUlakaraNDakam / vijJApazado hInaH kRSNacArI vihaGgamaH // 19 // caturvidhaH samAkhyAto munibhiH sa tapodhanaiH / Pant vicitra vicitro'nyo'tha kRSNakaH / / 20 / / kapoto bhavane yasya zvetavarNo vizet kacit / kIrttividyAdhanaM puNyaM zIghraM ca navate kSayam // 21 // nityaM rogAH pravardhante zizupIDA ca jAyate / citrakaNTho harejjAyAM putrAn sarvAn vicitrakaH // 22 // sarvAH siddhIca kRSNAGgaH praduSye ca kulaM haret / rogAH sarve'pi vardhante vipado vyasanAni ca // 23 // bandhanAni ca jAyante praviSTe tu kapotake / tasmad yatnaparo bhUtvA prAyazcittaM samAcaret // 24 // 1. 'ya:' ka. ga. pAThaH | 2. 'dRDha' kha. ga. pATa: / 3. 'na' ga. pATha: / 4. ' kali sUtre ka' ka. pAla: / 5. 'chu' ka. pAThaH / 6. 'dhyaM' ga. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ toraNabhaGgAdizAntiko nAma SaTcatvAriMzo'dhyAyaH / 243 . snAtatrikAlazuddhAtmA sopavAso jitendriyH| devapUjArcanarato nityaM dAnaparaH zuciH / / 25 // yavAnamAyabhojI ca nityaM homaparAyaNaH / guruvipraratazcaiva zvetamAlyAmbarastathA // 26 // gRhI sagRhiNIkastu vratametat samAcaret / zvetake paJcarAtraM ca citrakaNThe dazaiva tat // 27 // citre paJcadazAhAni kRSNe divasaviMzatiH / vratasthena tu katevyamagnikArya manoramam // 28 // yathAlAbhaM samAdAya tasya dehaM sapicchakam / nikRntet khaNDakhaNDAni vibhAgASTazatAni tem // 29 // ghRtaplutAni puNyAni madhulAjAnvitAni ca / paJcavAruNasaMjJena vahnikArye kRte'kSataiH / / 30 / / tatazca mAMsaM juhayAddhavyamAtreNa mantravita / hute kravye tataH kSIraM dadhi madhvAjyameva ca / / 31 / / saMpUjayeda grahAn sarvAn brAhmaNAn vAcayet ttH| svavittapAdaM zvete tu viprebhyaH pratipAdayet / / 32 / / vittAdha citrakaNThe tu pATonaM sarvacitrake kRSNe sarvedhanatyAgaH kartavyo brAhmaNAMta punaH // 33 // evaM zAntirbhaved gehe sarvadoSakSayAhA / mahatIM zriyamAmoti dhanalAbhazca jAyate / / 34 / / putraiH pauddhimAnopyanantAmAyurvIrya prApnuyAt saMyaMtAtmA / etat kRtvA mucyate sarvapApaiaughairyadvacchAradaH zItarazmiH // 35 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samagaGgaNasUtradhArAparanAni vAstuzAstre toraNabhaGgakapotapravezazAntiko nAma ssttctvaariNsho'dhyaayH|| 1. 'thA' ga. pAThaH / 2. 'tat ' ka, 'te' ga. pAThaH / 3. 'tAkSatAni puSpANi ma' kha.ga. paatthH| 4. 'zAn pu', 5. ' zi6. 'pahaH' ka. paatthH| 7. 'yu' ka. ga. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 samarAGgaNasUtradhAre atha vedIlakSaNaM nAma saptacatvAriMzo'dhyAyaH / vedyazcatasro vijJeyA yAH purA brhmnnoditaaH| vayaM tAH saMpravakSyAmo nAmasaMsthAnamAnataH // 1 // prathamA caturazrA syAt sabhadrA ca dvitIyakA / tRtIyA zrIdharI nAma caturthI padminI smRtA // 2 // yajJakAle tathodvAhe devatAsthApaneSu c| nIrAjaneSu sarveSu vahnihome ca nityazaH // 3 // nRpAbhiSecane caiva zakradhvajanivezane / nRpayogyA bhavantyetA varNAnAmanupUrvazaH // 4 // caturazrA tu yA vedI navahastA samantataH / aSTahastA pramANena sarvabhadrA prakIrtitA // 5 // zrIdharI sapta vijJeyA hastAn mAnena vedikA / SaDastA caitra zAstrajJairnalinIha vidhIyate // 6 // caturazrA tu kartavyA caturazrA samantataH / bhadraistu sarvatobhadrA bhUSaNIyA caturdizam / / 7 / / zrIdharI cApi vijJeyA koNaviMzatisaMyutA nalinIti ca vijJeyA padmasaMsthAnadhAriNI // 8 // kartavyAH svasvavistArAducchrayeNa tribhaagikaaH| kuryAnmantravatIbhistA iSTakAbhistu cA(ya?yi)tAH // 9 // caturazrA yajJakAle vivAhe zrIdharI smRtA / devatAsthApane vedI savebhadrAM nivezayet // 10 // nIrAjane sAgnikArye tathA rAjAbhiSecane / vedI padmAvatI yA ca tathA zakradhvajocchraye / / 11 / / caturmukhA tu kartavyA sopAnazca caturdizam / pratIhArasamAyuktA cArdhacandropazobhitA / / 12 / / 1. 'tAsAM pra', 2. stonmA' , 3. 'vyA sva', 4, 'kA' ka. pAThaH / 5. 'kAH ma. ga, paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhadoSanirUpaNaM nAmASTacatvAriMzo'dhyAyaH / catuHstambhasamAyuktA catuSkumbhavirAjitA / kAzcanai rAjataistAmrardhanyaiH kalazaistathA // 13 // koNakoNe tu vinyastailzivAnarabhUpitaH / stambhapramANaM vedInA kA lAyanazena ca // 14 // ekena dvitribhiSicchAyaH sAmalasArikaiH / stambhamUlAni cAbhyajya guDena madhusarpiSA // 15 // paramAnena vAbhyajya tAn vinyasyed yathAtatham / devatAH pUjayitvA tu brAhmaNAn svasti vAcayet // 16 // caturvidhamitIritaM yadiha vedikAlakSaNaM samagramapi vatete manasi yasya tacchilpinaH / sa yAti bhuci pUjyatAmabanibhoktuzanoti ca zriyaM sthapatisaMsadi sphurati cAsya zubhaM yazaH / / 17 // iti mahArAjAdhirAja zrIbhojadevaviracita mAraNAsanadhArAparanAgni vAstuzAstre vedIlakSaNaM lA saptamatvAriMzo'dhyAyaH // atha gRhadopanirUpaNaM nAmAnavAriMzo'dhyAyaH / ataH paraM gRhAdInAmaprazastasamucitam / kriyate kathitaM yasmAdekatra musalaM bhavet // 1 // rkssombunaathkiinaashmrudhndikaavaa| madhyaplavA ca bhUvyodhidAridyamarakAvahA / / 2 / / vahilavA vahibhiye bhataye dakSiNapuvA / ruje rakSAplavA pratyaklavA dhAnyadhanacchide // 3 / / kalahAya pravAsAya rogAya ca prutplvaa| madhyaplavA tu bhUmiyo sadhenAzAya sA bhavet // 4 // 1. 'ra' kha. ga. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 samarAGgaNasUtradhAre tuSAsthikezakITatva(ka)zaGkhabhasmoparAnvitAm / karparAGgAriNI duSTasattvAnAryajanAM tyajet // 5 // caitre zokakaraM vezma jyeSThe mRtyupradAyakam / pazunAzanamASADhe zUnyaM bhAdrapade kRtam // 6 // Azvine kalahAya syAt kArtike bhRtyanAzanam / mAghe cAgnibhayAya syAnmAseSveSu na kArayet / / 7 / / pAvakasya pade pRSThavaMzasyApi ca pazcime / puramAsAdakarNe ca kIlAdi prAk prayojayet // 8 // pUrvapazcimadiGmUDhaM vAstu strInAzakRda bhavet / udaGmUDhe na niSpattiM yAti sarve ca nAzayet / / 9 // yattu dakSiNadiGmUDhaM jAyate maraNAya tat / prAgvAstuni (tu) kurvIta prAsAdaM mandiraM pure / / 10 // valitaM calitaM bhrAntaM visUtraM ca samutsRjet / yat syAnmukhaviniSkrAntaM valitaM tat prakIrtitam // 11 // calitaM pRSThaniSkrAntaM diGmUDhaM bhrAntamucyate / vimUtraM karNahInaM syAt phalameSAM pracakSmahe // 12 / / valite calati sthAnaM calite vigraho bhavet / bhrAntaM yoSidvinAzAya visUtraM bhUrizatrukRt // 13 // mUSakotkaravalmIkaprAntA vakrA bhujaGgavat / chinnA bhinnA vikarNA ca na vAstuni zubhA kSitiH // 14 // muSakotkaravatyartha hanti valmIkinI sutam / vikarNA kurute karNa roga chinnA vinAzinI / bhinnA bhedaM karotyurvI kuTilA mativakratAm // 15 // sapAdaM satribhAgaM vA sArdhaM dviguNameva ca / yat syAnmukhAyataM vezma tadaniSTaphalapradam // 16 // 1. 'sI', 2. 'tvaplaSabha' kha. ga. pAThaH 3. 'azvinye ka',4. 'zubham' ka. pAThaH / 5. 'hUM' ka. ga. pAThaH / 6. 'gAn' ka. pAThaH / "Aho Shrut.Gyanam"
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhadoSanirUpaNaM nAmASTacatvAriMzo'dhyAyaH / yad dvizAlaM trizAlaM vA catuHzAlamathApi vA / mUSayA rahitaM vezya tadaniSTaphalapradam // 17 // purataH pRSThataH pArthaM yadi vAlindavarjitA / gRhe na zasyate zAlA devAgAre tu zasyate // 18 // anyapRSThasthitadvAraM vezma khAdakamucyate / parasparavirodhAya tada vezma gRhiNIstayoH // 19 // sazalyaM pAdahInaM ca samasandhi ziroguru / vezmanAmidamuddiSTaM marmadopacatuSTayam / / 20 // vAstukSetrasya yatrAGge yasya vartma pravartate / tedaGgaM vAstunastasyacchinnaM teneti nirdizeta // 21 // chinnAjhaM vikalaM tat syAd bhItidaM sarvadoSakRt / tadbhatubhejyate'GgaM tad vedhastasyAphalo'nyathA // 22 // svagRhadvayamadhyena nirvAho yadi vartmanaH / dvAravedhoditAn doSAMstadA prAmoti nizcitam // 23 // mArgazcaiko yadA gacchedubhayoBhapArzvayoH / mAgevedhastadA sa syAcchokasantApakArakaH // 24 // utsaGgaH pUrNabAhuzca hiinbaahustthaaprH|| pratyakSAya iti proktaM pravezAnAM catuSTayam / / 25 // gRhasya sammukhaM yatra dvAraM bhavati vAstunaH / utsaGga iti sa proktaH pUrNavAduH pradakSiNaH // 26 // vAmato hInabAhuH syAt pratya(kSo vAkSAya)stu pRSThataH / caturtho'yaM samuddiSTaH pravezo vAstuno budhaiH // 27 // utsaGgAkhye praveze syAt prajAhAniH kuTumbinaH / dhanadhAnyakSayo vAsya maraNaM vA dhruvaM bhavet // 28 // pUNebAhau putrapautrA dhanadhAnyasukhAni ca / bhavanti vasato nityaM gRhiNastatra vAstuni // 29 // 1. 'sa:' kha. ga. pAThaH / 2. 'ya' ka. pAThaH / 3. 'saM', 4. 'su', 5. 'tyukto vA' kha. paatthH| pUrNabAhustu ' dakSiNe iti tu pATho yuktaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 samarAGgaNasUtradhAre vAsavatyalpavAnyavaH / alpamatro gRhI syAd vAlpavitto jIyeta strIbhiH pIDayeta vAmayaiH // 30 // sarasvattu viditA patra vai / tasmin nivasatAM puMsAM nicitaH spA dhanakSayaH // 31 // mUSAsvasthAnayuktAyu meM iti smRtaH / prAoti tatra nivasat mRtyuM duHkhaM sarogatAm // 32 // udagdakSiNazAlAsu purvAgatAsu ca / anyathA vA sthitaM dvAraM navandhanakArakam // 33 // bhUpAgatAn bhramAn kuryAna zAlAM pratibhedayet / bhramamA zAlAsu viSayante kuniH // 34 // zAlAdo bhaved yatra pRSTha pArzvo vA / dhanadhAnyakSayastatra gRhiNo jAyate dhruvam || 35 || yatra pratyaGmukhe zAle gRhe tat svAda vikokilam / AyucatuSpadaM dhAnyaM vasatAM tatra nazyati || 36 || sImAzAlAprabhinnastra vAsAdasya guhasya ca / asthirA jAyate RddhiH sthititra na bhaveciram || 37 // sarvadoSakarI jJeyA garbhe candrAvalokitA | mUSAM vinA vinAzAya kAyacchiyai gavAkSakaH || 38 // yA gaNDo'thavA kukSiH pRSThaM kakSAtha bhidyate / dAridryaM jAyate bhartustadAnImatidussaham // 39 // garbhAdubhayato gaNDau kakSe staH karNabhittige / dakSiNottarayoH kukSI pRSThataH pRmAdizet // 40 // sthApitadvArasaMrodhe gRhiNo jAyaterI / dvAre tu vihite tasminnarthastasya jAyate // 41 // pUrvadvAranirodhaM tu navamAna kadAcana (2) zrotrarodhe'zmarIdoSaH kRtotre myatA (?) / / 42 / / 1. 'tha' ga. pAThaH / 9. 'kanA' va. rA. pAlaH / 3. 4. 'nya' rA. pATha: / 'patA' sa. pATha: ) "Aho Shrut Gyanam" C " kSA ka. pAThaH /
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 gRhadoSanirUpaNaM nAmASTacatvAriMzo'dhyAyaH / kRttAni yatra cIyante gavAkSAlokanAni ca / tatra prasUtirna bhaveniSpannApi vinazyati // 43 // cIyamAnA yadA bhittirdakSiNA syAd bahirmukhI / tadA vyAdhimayaM vidyAnnRpadaNDabhayaM tathA / / 44 // yadA tu pazcimaM kuDyaM prayAti bahiragrataH / dhanahAni vijAnIyAcaurebhyazca bhayaM tadA // 45 // uttaraM tu yadA kuDyaM cIyamAnaM bahirbajet / gRhamatuzca katuzca vyasanaM syAt tadA mahat / / 46 / / yadAnaM cIyamAnAyAH pUrvabhittervahijet / tadA gRhapatestInaM rAjadaNDamayaM bhavet // 47 // prAgdakSiNo yadA karNazcIyamAno bahijet / tatrAgnibhItiratulA saMzayazca prabhobhavet // 48 // bahirmukho yadA gacchet karNo dakSiNapazcimaH / kalahopadravastatra syAd bhAyAyAzca saMzayaH // 49 // yatrottarAparaH karNazcIyamAno bajeda bahiH / putravAhanabhRtyAnAM bhavet tasminnupadravaH // 50 // yadA prAguttaraH karNo bahirgacchati vezmanaH / tadA gavAM vRSANAM ca gurUNAM ca kSayo bhavet / / 51 // catasro bhittayo yasya bahirninti vezmanaH / cIyamAnAstadatroktaM mandiraM mallikAkRti // 52 // tAga gRhe na tavAyo vyayo bhavati yaadRshH| karzito'syaiva doSeNa tasya bhartA palAyate // 53 // saMkSipyate tu yada vezma cIyamAnaM samantataH / saMkSiptamiti tajjJeyaM tatra rAjabhayaM bhavet / / 54 // yat syAdanteSu saMkSipta vistRtaM cApi madhyataH / mRdaGgAkRtisaMsthAnaM tatra vyAdhibhayaM bhavet // 55 // 1. 'tA' kha. pAThaH / 2. 'yo' ka, 'vI' kha, paatthH| 3. 'khA' ka, paatthH| 4. 'sA' zaTha1 "Aho Shrut Gyanam"
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 samarAGgaNasUtradhAre AdyantavistRtaM yat syAt saMkSiptaM cApi madhyataH / mRdumadhyaM taduddiSTaM kSudbhayaM tatra jAyate // 56 // viSamairunnataiH karNairdhanakSayakaraM gRham / bhitticApi karNeSu prAguktaM phalamAdizet // 57 // madhye dvAraM na kartavyaM manujAnAM kathaJcana / madhye dvAre kRte tatra kulanAzaH prajAyate // 58 // dvAraM dvAreNa vA viddhamazubhAyopapadyate / aniSTadravyasaMyuktaM dhanadhAnyavinAzanam // 59 // navaM purANasaMyuktamanyaM svAminamicchati / adhograM rAjadaNDAya viddhaM dvAraM vigarhitam // 60 // navaM purANasaMyuktaM dravyaM tu kalikArakam / na mizrajAtidravyotthaM dvAraM vA vezma vA zubham // 61 // gRhasthAneSu yad dravyamadhivAsya pratiSThitam / tazvAlanena calanaM gRhabhartuH prajAyate // 62 // anyavAstucyutaM dravyamanyavAstau na yojayet / prAsAde na bhavet pUjA gRhe ca na vased gRhI // 63 // dravyeNa devadagdhena bhavanaM yad vidhIyate / na tatra vasati svAmI vasannapi vinazyati // 64 // sUryodbhavA drumacchAyA dhvajacchAyA ca garhitA / dvArAtikramaNAdetAH kSudavyAdhikalikArakAH || 65 // prAsAdazikharacchAyA dhvajacchAyeti kIrtitA / tripaJcasaptamI bharturgRhatArA na zobhanA // 66 // nimnonnataM karAlaM ca sammukhaM pRSThadezagam / vAmAvarta ca na zubhaM dvAramagrataraM gRhe // 67 // nimne syAt strIjito bhartA durjana sthitirunnate / sammukhe sutapIDA syAt pRSThage capalAH striyaH / / 68 / / vAme vittakSayo dvA (ri1re) bhavatyagratare prabhoH / dvAraM tasmAnna kartavyamIdRgrUpaM vicakSaNaiH // 69 // 1. kha. ma. gakaH / 2 'suniyo 'ka, kha "Aho Shrut Gyanam"
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhadoSanirUpaNaM nAmASTacatvAriMzo'dhyAyaH / nAgadantatulAstambhabhittimUSAgavAkSakAH / dvAramadhye na dAtavyA na caite viSamasthitAH // 70 // itihAsapurANoktaM vRttAntamatirUpakam / ninditaM ca gRhe neSTaM zastaM devakuleSu tat // 71 // yAnIndrajAlatulyAni yAni mithyAkRtAni ca / bhISaNAni ca yAni syurna kuryAt tAni vezmasu // 72 // svayamuddhATitaM dvAramuccATanakaraM bhavet / dhanahRd bandhuvairaM syAdathavA kalikArakam || 73 || svayaM yat pihitaM dvAraM tad bhaved bahuduHkhadam / sazabdaM bhayakRt pAdazItalaM garbhapAtanam // 74 // dravyaM nAdhomukhaM kArya pratyagyAmyAnanaM naca | pazcimAgre pariklezo dakSiNAgre tu zUnyatA // 75 // stambhadvAraM ca bhittiM ca viparItaM na kArayet / amISAM vaiparItyena doSAH syurbahavo nRNAm // 76 // mUlasUtrAnusAreNa kartavyA bhUmikopari / uparyupari yada vezmasamaM saMtApakArakam 77 // adhobhUmau kSaNA ye syustatsamAMzrorzvabhUmiSu / parityajannapahitoM (?) na kurvIta yathottaram // 78 // zAlA nimnA bhaved yasminnalindastvadhiko bhavet / nidhanaM jAyate tatra sadA zokabhayAni ca // 79 // mUladvArAnusAreNa dvArANyuparibhUmiSu / kuryAd bhayapradAni syurvihitAnyanyathA punaH || 80 || kSudbhayapradamAdhmA (naM? taM) kubjaM kulavinAzanam / atyartha pIDitaM pIDAM karotyantanataM kSayam // 81 // pravAsa bAhyavinate digbhrAnte dasyuto bhayam / mUladvAraM kSayaM kuryAda viddhaM dvArAntareNa yat // 82 // 1. 'tAM' ka pAThaH / 2. 'samastaM tA' kha. ga. pAThaH / 3. 'tU' ga. pAThaH / 4. ' tAH ' kha, ga, pAThaH / 5. 'na' ka, pAThaH / 6. 'ntaM ka. ga. pAThaH / 251 " Aho Shrut Gyanam";
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 samarAGgaNasUtradhAre pravAso bhRtyajo dveSo viddha catvararathyayA / nAzaM dravyaM dhvajAviddhaM vRkSeNa zizudUpakam / / 83 / / paGkavihe bhavecchokaH salilasrAviNi vyayaH / kUpena viddhe'pasmAro vinAzo daivatena ca // 84 // stambhana dUSaNaM strINAM brahmaNA tu kulakSayaH / mAnAdabhyadhike dvAre rAjato jAyate bhayam / / 85 / / vyasanaM mAnato hIne caurebhyazca bhayaM bhavet / / vyAdhayaH zvabhraviddhana dhanasya ca parikSayaH / / 86 / / devadhvajena bandhaH syAt sabhayaizvaryasaMkSayaH / sannipAtabhayaM vApyA tulyA dRSTatvamAkRte(?) / / 87 // hRdruk kulAlacakreNa dAriyaM vAriNA bhavet / vyAdhiru kicakUTena ApAkena (1) sutkssyH|| 88 // nizca?ssva)todUkhalena syAcchilayA cAzmarI bhavet / toyabhANDena durmantrI bhasmanA cArzaso gRhI // 89 // dAriya chAyayA viddhe bhaved dvAre kuTumbinaH / sthalasyandanavalmIkairvidezagamanaM bhavet / / 90 / / kRzaM vikRtamatyucaM karAlaM zithilaM pRthu / varka vizAlamuttAnaM (zUrasthUlAgraM haisvakukSikam / / 91 / / svapAdacalitaM isvaM hInakarNa mukhAnatam / pAzvagaM sUtramArgAcca bhraSTaM dvAraM na zobhanam // 92 / / tat karoti kSayaM ghoraM vinAzaM svAmisampadaH / vasatAM kalahaM nityamatastat parivarjayet // 93 // antArAd bahiraM noccaM kuryAnna saGkaTam / uccaM visaGkaTaM vApi tacchivAya na jAyate / / 94 / / paTTasandhiryadA madhye dvArasya syAt kathaJcana / katustadA vinAzaH syAt kulasya ca parikSayaH // 95 // 1. 'jA doSA vi', 2. 'za' kha, ga. pAThaH / 3. 'dra' kha, 'draSTatva' ga. paatthH| 4. 'ktara', 5. 'zci' ka. pAThaH / 6. 'lambakuH' kha. pAThaH / kandakUTakamiti upari bakSyate / "Aho Shrut Gyanam
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhadoSanirUpaNaM nAmASTacatvAriMzo'dhyAyaH / tulA upatulA vAsyurdvAri tiryag yadA kRtAH / dAridryavyAdhisantApA bhavanti svAminastadA // 96 // anuvaMzamanuprAptA jayantyo yadi mandire / vittAyuSastadAlpatvamanArogyaM ca jAyate // 97 // udumbare (vi) nihitA (ni) lalATI nAma sA tulA | dUSaNaM maraNaM vApi kanyAnAM vidadhAti sA / / 98 // uttarAGgodare nyastA lalATena samA yadi / tulA lalATikA sApi kulakSayakarI bhavet // 99 // tulApiNDena vinyastA jJeyA yajJopavItinI / vasato vyasanaM kuryAt kuTumbasyAsukhaM ca sA // 100 // yadi bhAratulaikApa madhye viddhA kathaJcana / tadA varAGgaM bhajyeta dhanaM caM parihIyate / / 101 // bhittibhedo na kartavyastulA grairakhilairapi / kuryAd brahmapadanyasto bhArapaTTaH kulakSayam / / 102 / / ayuktayoryuktayorvA sandhizve bhArapaTTa / sandhau syAt tat suto jyeSThaH kartuzcApi vinazyati // 103 // anuvaMzaM na bhuJjIta na zayIta kadAcana / bhuJjAnasyArthanAzaH syAcchayAnasya mahArujaH / / 104 / / nAzo'nuvaMzaM rogAH syustiryaksthe rakSaso bhayam / zayanAgAravinyaste maraNaM nAgadantake / / 105 // karNauvAt (1) pakSirAGghaNTAdhvajacchatra kumArakAn / siMhakarNakapotAliM gRheSu parivarjayet // 106 // indrakIla zukaM tumbIrdhavaMzaM ca vezmani / na kuryAt tatra vihitAH sarvadoSAvahA yataH // 107 // atikSipracirotpannaM kRzadravyamapohitam / apratiSThita saMsthAnaM gRhaM namati paJcadhA // 108 // 3'rsAkha pAThaH / $ gAH ka. pATha 1. 'bhallA' kha. pAThaH / 2. 4. 'mUrkha', 5. pAha kha. ga. pAThaH / " Aho Shrut Gyanam" 2053
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre atisthUlena isvena zarIreNa yathA naraH / virUpo durbalazcaiva tathA dravyeNa mandiram // 109 // jIrNa ghuNa(kR?kSa)taM mizraM hInaM varka vidhicyutam / caNDaM tuNDaM vakrakoNaM sandhividdhAlpamUlake // 110 / / bajramadhyaM sthUlamUlaM kukSibhinnaM ca dAru yat / bhinnamUlaM kUrmapRSThaM pakSahInaM ca varjayet // 111 // pAtitAn varjayed vRkSAn dvipaashvaagnijlaanilaiH| prabhUtapakSinilayAn kAkakauzikasevitAn / / 112 / / madhugrahapizAcAhiduSTAMzcaityazmazAnajAn / / catuSpatrikamahAnadIsaGgamamArgajAn // 113 // devatAyatanejAtAnUvaMzuSkAnaM kSatacchadAn / vallIpinaddhAn suSirakoTaragranthisaGkulAn / / 114 / / yAmyAparAzApatitAMstyajet kaNTakino'pica / kapitthodumbarAzvatthazirISavaTacampakAn // 115 / / kovidAradhavAriSTazleSmAtakavibhItakAn / kiJca saptacchadakSIriphaladAMzca drumAMstyajet / / 116 / / marmANi yatra pIDyante dvAraibhittibhireva vA / / dAriyaM kulahAni vA gRhiNastatra nirdizet // 117 // stambhairvinazyati svAmI tulAbhiH strIvadho dhruvam / sAhebandhunAzaH syAjjayantIbhiH snuSAvadhaH // 118 // marmasthAnasthitaiH kAyairbhartuH kAyo nipIDyate / marmasthaiH sandhipAlaistu suhRdvizleSamAdizet // 119 // gRhapIDA nAgadantairnAgapAzairdhanakSayaH / kApicchakaistu preSyANAM kSayaM marmasthitairvadet / / 120 // SaDadArukAnyanusarAgavAkSAlokanAni ca / marmasthAnaniviSTAni janayanti mahAbhayam // 121 // stambhairvA dvAramadhyairvA tulAbhirnAgapAzakaiH / vAtAyanai gadantaiauramadhye nipIDite // 122 // ., 'gu' ka. pAThaH / 2. 'JchadAvRtAn' kha. ga. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhadoSanirUpaNaM nAmASTacatvAriMzo'dhyAyaH / vyAdhayaH saMpravardhante dhananAzaH kulakSayaH / rAjadaNDabhayaM ca syAdapatyAnAM ca pIDanam / / 123 // SaDdArukANAM madhyedhuM dvAramadhyeSu vA punaH / karNadravyAdibhirvidveSvetadevAdizet phalam // 124 // saMviddhA nAgadantairyA stambhairvAtAyanaistathA / zayyA zastrAd bhayaM bhartuH kuryAt taskarato'pi vA // 125 // gRhamadhye kRtaM dvAraM dravyakozavinAzanam / Avaheta kalahaM bhatubhoyA~ vAsya pradUSayet // 126 / / dravyeNaikottareNApi mahAmamaNi pIDite / sarvasvanAzo gRhiNo maraNaM vA dhruvaM bhavet // 127 // dvArastambhatulAlindai(cIca)yadoSaiH semIritaiH / visUtre nAgadante'pi tacchnyaM jAyate gRham // 128 / / vibhAgapadahIneSu rUpasthAneSu vAstueM / yakSamAtRkriyAyeSu rogAnmRtyune saMzayaH // 129 // kaTukaNTakidurgandhiguhyakAdyAzrayAn dumAn / na dhArayet samIpasthAn puraprAsAdavezmanAm // 130 // badarI kadalI caiva dADimI bIjapUrikA / prarohanti gRhe yatra tadgRhaM na prarohati // 131 // dravyaM dravyAdhikaM hanti kulamAyAmato'trikam / ucchyAbhyadhika pUjAM santati vistarAdhikam / / 132 // stambhAbhittibhiH paTTaiH zIrSakairbhavanaistathA / AlokanAtoraNAdyaizchAdyakaiH kandakUTakaiH // 133 // hIrazAkhottamAfaizca tulAbhiH sandhipAlakaiH / bhargalArvedikAbhiAlairjAlezca nUtanaH // 134 // ghAtitaH pAtitaina(Tai?STi)jAyate gRhiNo dhruvam / vyAdhidArikhaduHkhArtinirdhanatvaM ca jAyate // 135 / / 1. 'tu', 2. 'vRka, kha. pAThaH / 3. 'ndai' ka. paatthH| 4, 'sva'... nA .. 'ki' ka... srH| 8. 'naH', .. . "Aho Shrut Gyanam"
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 __ samarAGgaNasUtradhAre uJcacchAdyaM chidragarbha bhramitaM vamitaM mukhe / hInamadhyaM naSTasUtraM zalyaviddhaM ziroguru // 136 // bhraSTAlindakazobhaM ca viSamasthaM tulAtalam / anyonyadravyaviddhaM ca kuMpadapravibhAjitam / / 137 / / hInabhityutamAGgaM ca vinaSTaM stambhabhittikam / bhinnazAlaM tyaktakaNThaM niSkandaM mAnavarjitam // 138 // vikRtaM ca gRhaM bharturaniSTaphaladAyakam / tasmAd doSAnimAMstyaktvA gRhaM kuryAcchubhAvaham // 139 // evaMvidhaM doSakaraM gRhaM syAd bhartutra kartuzca yatastadete / jJeyAH sadA zilpibhirapramattaistyAjyAzca doSAH zubhakIrtikAmaiH // 140 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre gRhadoSanirUpaNaM nAmASTacatvAriMzo'dhyAyaH // atha rucakAdiprAsAdalakSaNaM naamaikonpshcaasho'dhyaayH| tridazAnAM nRpANAM ca varNinAM ca vizeSataH / utpattiprasUtiM brUmaH prAsAdA yasya ye matAH // 1 // purA brahmAsajat paJca vimAnAnyasuradviSAm / viyadvanavicArINi zrImanti ca mahAnti ca // 2 // tAni vairAjakailAse puSpakaM maNikAbhidham / haimAni maNicitrANi paJcamaM ca triviSTapam // 3 // .: 'ni' kha. ga. paatthH| 2. svaya', 3. 'si', 4. 'ta' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ rucakAdiprAsAdalakSaNaM nAmaikonapazcAzo'dhyAyaH / 257 AtmanaH zUlahastasya dhanAdhyakSasya pAzinaH / surozine ca vizvezo vimAnAni yathAkramam // 4 // bahanyanyAni caivaM sa sUryAdInAmakalpayat / / vizeSAya yathoktaistAnyAkAraiH pratidaivatam // 5 // prAsAdAMzca tadAkArAJ zilApakkeSTakAdibhiH / nagarANAmalaGkArahetave samakalpayat / / 6 / / . vairAja caturazraM syAd vRttaM kailAsasaMjJitam / caturazrAyatAkAraM vimAna puSpakaM bhavet // 7 // vRttAyataM ca maNikamaSTAbhi syAta triviSTapam / tadbhedAJ zrImato'nyAMzca vividhAnasRjat prabhuH // 8 // ye yatra vihitA bhedAH pUrva kamalayoninA / sarvAMstAnabhidhAsyAmo nAmasaMsthAnamAnataH // 9 // rucakazcitrakUTazca tRtIyaH siMhapaJjaraH / bhadraH zrIkUTa uSNIpaH zAlAkSo gajayUthapaH // 10 // nandhAvarto'vataMsAhaH svastikaH kSitibhUpaNaH / bhUjayo vijayo / nandI zrItaruH pramadApriyaH / / 11 / / vyAmizrI hastijAtIyaH kuvero vsudhaadhrH| sarvabhadro vimAnAkhyo muktakoNazca nAmataH // 12 // caturviMzatiruddiSTA caturazrAH smaastH| vRttAMstathAbhidhAsyAmaH prAsAdAnaparAnapi // 13 // valayo dundubhiH prAntaH padmaH kAntazcaturmukhaH / mANDUkAkhyo'tha kUrmazca tAlIgRha ulUpikaH / / 14 // iti vRttAH samAsena prAsAdA daza kIrtitAH / caturazrAyatA ye syuH kathyante te'pi nAmataH // 15 // 1. 'pAkeryaya' ka, SAyadyatho' kha. ga. pATaH 1 2. 'STa dArubhiH ' kha. ga. pAThaH / 3. 'zo'tha ga' ka, pAThaH / 4. 'yA' ka. kha, ga, pAThaH / 5. 'matta: pra' ga. pATaH / 6. 'nAko' ka. stra. ga. pAThaH / 7. 'mAndrakA' ka, 'madUkA kha. ga. paatthH| zAlAkhya iti lakSaNe pATa: lakSaNe tu nanda iti paThyate / "Aho Shrut Gyanam"
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 samarAGgaNasUtradhAre bhavo vizAlaH sAmmukhyaH prabhavaH zivirAgRhaH / mukhazAlo dvizAlazca gRharAjo'malo. vibhuH // 16 // evamete samuddiSTAzcaturazrAyatA daza / atha vRttAyatAn brUmaH prAsAdAnabhidhAnataH // 17 // Amodo raitikastuGgazcArurbhUtiniSevakaH / sadA(?)niSedhaH siMhAkhyaH suprabho locanotsavaH / / 18 // ete vRttAyatAH proktAH prAsAdA nAmato daza / aSTAzrINAM caM nAmAni kathayAmi samAsataH // 19 // vajrako nandanaH zaGkurmekhalo vAmano layaH / mahApadmazca haMsazca vyomacandrodayAviti // 20 // aSTAzraya ime proktAH prAsAdA daza saMkhyayA / bhavantyevaM catuSpaSTilekSmaiSAmadhunocyate / / 21 // sNsthaanmaanvinyaasaibhdrstmbhaadisngkhyyaa| eSAM vizeSA vakSyante pRthaka pRthaganukramAt // 22 // jyeSTho bhAgazcaturhastaH sArdhahastatrayo'paraH / kalpanIyaH kanIyAMstu hastatritayasammitaH // 23 // jyeSThamadhyakanIyobhirevaM bhAgairvibhAjitAH / bhavanti saveprAsAdA jyeSThamadhyAdhamakramAt // 24 // catarazrIkRte kSetre caturbhAgavibhAjite / / kuryAt svArohakAvAsaM pIThamaMzasamuvRtam // 25 // tathA tasyopari sthApyA haMsapRSThI samantataH / hastamAtrocchritA vRttA jalanirgamabhUSitA // 26 // tataH pIThasya tasyAntardvibhAgA(ya?yA)mavistRtiH / prAsAdo rucakaH kAryo bhAgatritayamucchritaH // 27 // sArdhabhAgena saMchA syAt sArdhabhAgastu yo'paraH(?) / chA(yodha)trayaM sakaNThaM syAt tena sAmalasArakam // 28 // 7. 'rI' kha. ga. pAThaH / 2. 'tu', 3. 'chA' ka. pAThaH / 4. 'sta' kha. ga. paatthH| 5. 'vRttasamu', 6. 'stambhA syAt ' kha, pAThaH / 7, 'dhu' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ rucakAdiprAsAdalakSaNaM nAmaikonapaJcAzo'dhyAyaH / 259 dvAraM bhAgocchritaM tasya kArya bhAgAvistRtam / samAgrIvaH sa kartavyazcaturdazadharAtaH / / 29 / / sasaudhAlindakacArurUcchAdyopakarSavAn / kriyate'traM yadA sta(mbhI?mbhaiH)dvAviMzatyA samAvRtaH // 30 // saprAgrIvapariSkAro bhAgikAlindazobhitaH / madhyapradeze rucakaH prAsAdaH parikIrtitaH // 31 // rucakaH / karNaprAgrIvakaizcitraiH saprAgrIvazca yo vRtaH / dvAbhyAM dvAbhyAM gavAkSAbhyAM caturdizamalaGkRtaH // 32 // kapotAlIparikSiptaH zobhito dvArasampadA / tadAnIM citrakUTAkhyaH prAsAdaH so'bhidhIyate // 33 // citrakUTaH / ayameva punaH SaDbhiH stambhairapi cito yadA / pAgrIvakavihInazca sa bhavejAlarUpakaH // 34 // siMhapaJjara ityuktaH prAsAdaH sa tadA zubhaH / siMhapaJjaraH / karNaprAgrIvako dvaudvAvasyaiva bhavato yadA // 35 // alindakagatisthityA tadA bhadraH prakIrtitaH / bhadraH / syAcitrakUTaH prAgrIvaizcaturbhirdikacatuSTaye / / 36 // bahirantazcaturdAraH zrIkUTa iti nAmataH / zrIkUTaH / paDadArukasamAyuktaprAgadvArastvayamevaM cet // 37 // prAsAdastambhagarbhaHsyAt tadoSNISo'bhidhIyate / uSNISaH / caturaMzakavistIrNa SaDaMzavihitAyati // 38 // 1. 'va', 2. 'yA', 3. 'na' kha. ga. pAThaH / 4. 'mbha', 5. 'ke' ka. pAThaH / 6.'pakha. ya. paatthH| 7. 'ta' ka, kha, ga, paatthH| 8. 'vacaka. paatthH| 9. 'bhasya' kha, ga, paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 samarAGgaNasUtradhAre pIThaM zAlAgRhasyoktaM sazAlAnirgamaM zubham / / madhyAdaparatastasya dvibhAgAyatavistRtam // 39 // vidheyaM garbhabhavanamalindakapariSkRtam / kAyA tasyAgrataH sImA bhAgadvitayamAyatA // 40 / / bhAgamekaM ca vistIrNA catuHstambhopazobhitA / tadanato'parA sImA kAryA bhAgAn paDAyatA // 41 // tiryaka sthA bhAgavistIrNA pravezadvayazobhitAM / evaM zAlAgRhaH(?) stambhaiAviMzatyA samAvRtaH / / 42 / / prAgrIvavedikAjAlapakSasopAnakaiH shubhaiH| zAlAkhyaH / pazcabhAgonmitavyAse kSetre bhAgASTakAyate / / 43 / / pIThaM kuryAdubhayataH sasopAnaM zilAcitam / madhyAdaparabhAge'sya devAgAraM nivezayet / / 44 // (vidvi)bhAgAyAmavistAraM caturazraM susaMhitam / pAdonabhAgavistAramadhya bhAgamucchritam / / 45 // tayaM kArya mukhaM madhye pArvatazcayazobhitam / sacayA nirgatA sImA dvau bhAgau trIMstathAya(thA?tA) // 46 // caturazrA catuHstambhA tadane bhAgavistRtA / / paJcabhAgAyatA tiryak kAryA sImA tathAparA // 47 // dvAtriMzadatra kartavyAH stambhAH sarvaikyasaGkhyayA / vahiHparisaro garbhAt sasIno bhAgavistRtaH // 48 / / evaM syAd vedikAjAlarUpAdibhiralaMGkRtaH / bahi(vezca)yocchritazcaipa prAsAdo gajayUthapaH // 49 / / gajayUthapaH / SaDbhAgabhAjita kSetre caturazre samantataH / garbho dvibhAgikaH kAryoM dvAraM bhAgasamucchritam / / 50 // 1. 'yasta' ka. kha. ga. pAThaH / 2. 'tAH' kha. ga. pAThaH / 3. 'pA' ka. kha ga. pAThaH / 1. 'tA',5. 'ha' kha. ga. paatthH| 6. 'sya madhye mukhaM kAya pA' kha. paatthH| 9. 'sarve vyasaM' kha. ga, pATaH / 8. dizA' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ rucakAdiprAsAdalakSaNaM nAmaikonapaJcAzo'dhyAyaH / bhAgA dvAra vistAraH prAsAdasyocchritaM punaH / kurvIta caturo bhAgAJ chAdayeccitrakUTavat // 51 // kAryA dvibhAgikAH zAlAH sAlindAstasya bAhyataH / bahirbhittiparikSiptAzcaturbhAgAyatAH zubhAH // 52 // dvau gavAkSako stambhAH pratizAlaM bhavanti pad / catuH stambhabhRtairyuktaH kAryA vA dhArmikAlayaiH // 53 // nadyArto'yamevaM syAt saprAgrIva catuSTayaH / prAgu (?) dvArakSaNopetaH prAsAdaH zubhalakSaNaH || 54 // nandyAvartaH / kSetra tre) SaDbhAgavistAre dazamAgakRtAyatau / madhyAdabhAge'ser devakoSThaM nivezayet // 55 // caturaMzapratinyAsaM caturazraM samantataH / dvAraM tasya vidhAtavyaM bhAgamadhyardhamucchritam // 56 // pAdonaM bhAgavistAraM siMhavaktravibhUSitam / sImA tasyAgrataH kAryA devakoSThena sammitA // 57 // stambhaiH SoDazabhiryuktA bhAgadvijJayamucchritaiH / eetar devakoSThasya samantAd bhittiveSTitaH // 58 // alindo bhAgika: kAryo gavAkSairupazobhitaH / (tat) sImnogrataH pArzve SaDdArukatA behiH // 59 // kAryA dviraMzAH prAgrIvA bhAgikAlindaveSTitAH / dvidvistambhabhRtAH sarve pArzvatazca yazobhitAH // 60 // alindAstu catuHstambhAH kAryAH prAgrIvakAgrataH / rain ityeSa sarvalakSaNasaMyutaH // 61 // prAsAdaH kathitaH samyak avataMsaH / svastikaH procyate'dhunA / caturazrIkRte kSetre SaDbhAgapravibhAjive / / 62 / / 1. 'ktA kA ' kha. ga. pAThaH / 2. 'gasthAde', 'gasthadai' kha. ga. pAThaH / 3. 'vyA', 4. ' zrAyataH ' kha. ga. pAThaH / 5. ' ' . pAThaH / 261 "Aho Shrut Gyanam"
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 samarAGgaNasUtradhAre prAsAdaM kalpayenmadhye dvibhAgAyAmavistRtam | arturist bhAgavistRto bhAgikodayaH // 63 // garbhavezma catuHstambhamalindo bhAgiko bahiH / tasya syurdvAdaza stambhA bhAgiko linko'paraH // 64 // viMzatistambhasaMyukto vidhAtavyaH samantataH / cayAvRtezca purato bhAgo vASTadharAnvitaH / / 65 / / bhAgamutsRjya karNAbhyAM bhAgavistRtau / bhAgikocchrAyaniSkAsau kAryoM prAgrIvakau punaH // 66 // bAhyato bhittisaMzliSTau tridizaM sagavAkSakau / svastiko'yaM samAkhyAtaH prAsAdacitralakSaNaH // 67 // svastikaH / athAbhidhIyate'dhunA prAsAdaH / zubhalakSaNaH / $ SaDbhAgabhAjite kSetre caturazre samantataH // 68 // dvibhAgAyAmavistAraM madhye garbhagRhaM bhavet / bhAgadvayeocchritaiH stambhairyutaM vyaktaiH salakSaNaiH // 69 // niSkrAnteSu bahirbhAge garbhapAdeSu yojayet / toraNAni manojJAni kakupsu catasRSvapi // 70 // garbhastambhapramANena tAni stambhadvayena vA / samutkSiptAni yuktAni kalazai ravimaNDalaiH // 71 // pallavaiH patra jAtyAdivinyAsaizvApyanekazaH / bhUSitAsye punarmUrdhni makarANAM mukhairapi // 72 // stambhayorantare dadyAdubhau makarapUrimau / anyonyAbhimukhe" zliSTe kuryAnmakarayormukhe // 73 // caturNAmapi nirdiSTastoraNAnAM mayA vidhiH / alindo bhAgikacAnyo bahirbhAge prakIrtitaH // 74 // 1. 'rdhe', 2. 'tta 'ka. pAThaH | 3. 'daM' ka, 'da' kha. ga. pAThaH / 4. ' zri ' kha. ga. paatthH| 5. 'khau ' kha. pAThaH / 'kSitibhUSaNa' iti pAThaH / syAt / "Aho Shrut Gyanam"
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ rucakAdiprAsAdalakSaNaM nAmaikonapaJcAzo'dhyAyaH / 263 syurbhAgikAnyalindAnte dhArmikAyatanAni ca / veSTitAni bahirmicyA sammukhAni parasparam // 75 // dhArmikAlayabhittInAM bhUmiryA vAhyato bhavet / tasyAH SaDdAkANi syurbhAgamAtrocchritAni ca // 76 // prAgrIvakaiH sasopAnairdikcakaisvAni bhUSayet / aparasyAH punarbhitterbhAgadvayavinissRtam // 77 // madhye dvibhAgavistIrNa devakoSThaM nivezayet / dvArapAzaM ca kurvIta tasyo(kuM? rdhva) bhAgamucchritam // 78 // tathA bhAgArdhavistAramityeSa kSitibhUSaNaH / prAsAdaH kIrtitaH samyak sarvalakSaNalakSitaH // 79 // kSitibhUSaNaH / kSetrasya caturazrasya bhAgAn dvAdaza kalpayet / madhye garbhaM catuHstambhaM tasya kuryAd dvibhAgikam // 80 // hirbhAgiko lindo dvAdazasvambhavAn bhavet / madhyesparasyAM yau stambhau tAbhyAM kurvIta toraNam // 81 // alindo bhAgika: kAryo bhicyA bhAgikayA vRtaH / prAcyAM SaDradArukaM madhye garbhevyAsonmitAyati // 82 // tRtIyo bhAgiko lindraH syAd bhityA pariveSTitaH / caturbhAgAyataM bhUyastatra paDdArukaM bhavet // 83 // prAgrIvaM bhAgaviSkambhaM kuryAd bhAgadvayAyatam / agrataH svobhitaM stambhairbhAgAnvasthacayAhRtam // 84 // yathA prAcyAM tathodIcyAM yAmyAyAmapi kIrtitam / dizi pratIcyAM tu punardvitIyAlindakAd bahiH || 85 // dvibhAgAyAmaviSkambhaM devakoSThaM nivezayet / sapakSadvArakaM zrImad dvArapAzopazobhitam // 86 // bhAgiko'lindakastasmAd bahirbhicyAbhiveSTitaH / bahizcayAdvato vA syAd gavAkSairvA vibhUSitaH // 87 // 1 'ka', pAThaH / 2. '' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 samarAGgaNasUtradhAre pRthvI vijayate yasmAt tenAsau pRthivIjayaH / bhUjayaH / yadA pRthvIjayasyaiva karNaprAgrIvakAvubhau / / 88 // koNeSu bhAgiko syAtAM vijJeyo vijayastadA / vijyH| ayaM samantAdutkSipto bAhyAlindaM vinA yadA // 89 / / madhyamAlindasaudha(sthaM?stha)karNaprAsAdakaizcitaH / prathamAlindagI ca samutkSiptatarau tataH // 90 // syAtA chAdyadvayacchannau tadA nandobhidhIyate / nandaH / caturazrIkRte kSetre dazabhAgavibhAjite // 91 // caturazro bhavenmadhye devakoSThA dvibhAgikaH / dvArabandho'sya bhAgocaH kAryo bhAgArdhavistRtaH // 92 // syAd bahirvAdazadharo'lindako devakoSThataH / bhAgikaH sa ca vijJeyo bhittiyuktastato'paraH // 93 // ayaM dvibhAgiyuktaH prAgrIvairbhAganirgamaiH / tathA tRtIyo'lindaH syAt samantAd bhittiveSTitaH / / 94 / / prAgrIvakaizcatuHstambhaiH sapravezaivibhUSitaH / bhAgikI syAd bahibhittiritarA tu dharaiH samA // 95 // ityeSa zrItarurnAma prAsAdaH parikIrtitaH / zrItasaH / / asyaiva stambhagarbhastha dvitIyAlindabhittiSu // 96 / / SaDadArUNi vidheyAni pUrvarUpavyavasthiteH / dvau dvau prAgrIvako kAryo tRtIyAlindakA bahiH // 97 // tau ca dvi(bhAgAntaritau sarvato bhAganirgatau / evaM paJcAMzatA(?) stambhaiAbhyAM ca pariveSTitaH // 98 // 1. 'to' ka. ga. pAThaH / 2. 'te' ka, 'taiH' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ rucakAdiprAsAdalakSaNaM nAmaikonapaJcAzo'dhyAyaH / 265 catuHstambhaiH sapravezaiH samantAdupanirgamaiH / prAsAdo'yaM samAkhyAto nAmataH pramadApriyaH // 99 / / pramadApriyaH / bhAgavistAraviSkambhamasya prAgrIvakaM yadA / bhinnAlindAgratastiryag dve zAle tanmukhaM zubham(?) // 10 // dvitIyAlindakasthAne karNaprAsAdakairyutaH / evaM vyAmizrasaMjJo'yaM prAsAdaH parikIrtitaH // 101 / / vyAmizraH / vijayasyAsya ca yadA karNalAGgalakairyutA / bhaved bhittistadA hastijAtIya iti kathyate // 102 / / hastijAtIyaH / sImAmAgrIvabhUmISu yadA syuH pRthivIjaye / dvibhAgAzcAbhito'lindAstiryazAlAmukheSu ca // 103 // alinde pazcimA zAlA sarvA)zAlokanA zubhA / SaDdArukaM tathaivAtra caturbhAgAyataM bhavet // 104 // pUrvavat sarvamanyacca kuveraH sa tadA bhavet / kuberaH / prAsAdaH kathyate'nyazca sampratIha dharAdharaH // 105 // kuberopattarokSiptaH (1) karNaprAsAdabhUSitaH / madhyadvArAnvitaH zrImAn dharAdhara iti smRtaH // 106 // vsudhaadhrH| yatrogratazcitrakUTastasmAda yaH sarvatodizam / dharAdharatadambhAsa:(1) sarvatobhadra ucyate / / 107 / / sarvatobhadraH / / karNaprAgrIvako dvau dvau zAlAprAgrIvakA(ava)pi / syAtAM yadAsya prokto'sau vimAnAkhyastadA zubhaH // 108 // vimaanaakhyH| vimAnapIThe nirmuktaH zAlAbhiH sarvato vRtH| anyonyazAlAsambandhe vimAno nyasyate yadA // 109 // 1. vedastitadA' kha. pAThaH / 2. 'tAlam' ka. pAThaH / 3. 'bhA' ka, kha, ga. pAThaH 4. 'ndo' kha. ga. pAThaH / 5. 'thAprabhazci', 6. 'naM', 7. 'kazA' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 samarAGgaNasUtradhAre karNaprAsAdakopetaH koNaiH zAlojjhitairyutaH / tadA vimuktakoNaH syAt prAsAdo'tyarthazomitaH / / 110 // ___ muktakoNaH / prAsAdAzcaturazrAH svairvizeSairvarNitAH pRthak / idAnImabhidhIyante vRttAH svaiH svairvizeSaNaiH / / 111 // tatrAdau valayAkAro valayaH sa ca kathyate / samantAd vartite kSetre caturbhAgavibhAjite / / 112 // kuryAt sArohaNaM pIThaM sArdhabhAgocchritaM zubham / parikSiptaM gajamukhairmaka(ra?rA)syAmbunirgatam / / 113 / / bahirbhAgasamopetastasmin kAryaH surAlayaH / pAdonavistRtinidvArocchrAyavibhUSitaH // 114 // tasyASTastambhako'lindo vahirvalaya ityasau / vRttacchAdhaH siMhakaNastathA jAlakarUpavAn // 115 // / bhUklayaH / prAgrIvakA(vRtaH) sa syAd yadvA stmbhocchryaantH| tedeSa * dundubhiH proktastribhistaiHprAnta ucyate // 116 // ayameva caturbhiH syAt padmaH prAgrIvakaiH shubhaiH| stambhaizcaturbhistasyaiva yadA pazcAnnivezyate // 117 // madhyavRtto garbhakoSTho bhittizcobhayataH sthitA / sa kAnta iti vikhyAtaH prAsAdo vartulAkRtiH // 118 // catvAri valayasyaiva yatra dvArANyalindakaH / syAccaturviMzatistambhaiddhitIyo bhAgasammitaH // 119 / / prAgrIvakAzca stambhAbhyAM dvAbhyAM dvAbhyAM smnvitaaH| catvAro yatra sa proktaH prAsAdo'tra catumukhaH // 120 // asyaivaikaM yadA dvAraM praagriivolindvessttitH| eka eva tathAcAnyaH prAgrIvastasya caugrataH / / 121 // 1. "grIvako' kha. paattH| 2. 'tidvighna', 3. tadIyajA' ka. pAThaH / 4. cchrayadayAnvitaH', 5. 'tadeva dukha. psstthH| 6.'zayet 'ka.kha.pATaH .. 'vA' ka. paatthH| lakSye lakSaNe ca valaya ityayaM paThitaH / stambhavayAnvitaH iti pATha: syAt / * ita Arabhya tattatprAsAdanAmAni pRthaktayA mAtRkAyAM na ligvitAni / "Aho Shrut Gyanam"
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ rucakAdiprAsAdalakSaNaM nAmaikonapaJcAzo'dhyAyaH / 267 khyAto mANDUMka ityeSa vRttaprAsAdasattamaH (vRttH?)| dikoNeSu yadAsyaiva bhavet prAgrIvakalpanA // 122 // prAsAdo'yaM tadA kUrmasaMjJaH syAdaparAjitaH / / kUrmasyaiva yadA dikSu stambhairaSTAbhiraSTabhiH // 123 // prAgrIvakAH prakalpyante catvAro'lindaveSTitAH / prAgrIvakAstiyaMgagre bhavantyanye tadataH // 124 / / SoDazastambhayuktasya madhyabhAge yadA bhavet / / +jAnIyAdoSavijJeyAH prAgrIvaharitottamaH (1) / / 125 / / iti vRttAH samAkhyAtAH prAsAdA nAmalakSaNeH / caturazrAyatAn brUmaH prAsAdAniha sAmpratam // 126 // aSTabhAgAyate kSetre caturaMzakavistRte / dvibhAgasArdhabhAgaikabhAgo'yaM pITeM iSyate // 127 // pazcimaM bhAgamutsRjya devakoSThaM dvibhAgikam / tasmin nivezayet sImA syAdasyAgreSTabhidheraiH / / 128 / / sasIno devakoSThasya bhAgikAlindako bhiH| yukto dharANAM viMzatyA vedikAjAlaveSTitaH // 129 / / prAgrIvakasya tasyAgre stambhadvitayabhUSitaH / dvicchAcchAditaH zrImAn siMhakarNairalaGkRtaH // 130 // prAsAdo'yaM bhavo nAma vizAlaH kathyate'dhunA / yadAsyaiva saniSkrAnte sImAyome ca va(dha?dhi)te // 131 // balabhyau pArzvayo: syAtAM vizAlAkhyastadA bhavet / vizAlasya yadA garbhe bhittirbhavati diktraye / / 132 // 1. 'ndra' ka. kha. pAThaH / 2. 'kattaH', 3. 'gaiH / vRttapAsAdaH / ca' ka. pAThaH / 4. 'Tamithya' kha. pAThaH / 5. 'yoge ca' ka. kha, pAThaH / 6. 'ta' ka. paatthH| iha kiyAMzcid andho galita isa bhAti, yato vRttaprAsAda deSu lakSye parigaNitayorupAntyayoH tAlIgRholUpInAmakayorlakSaNaM na darzitam , atra dRzyamAnasya ca zlokArdhasya nArthasAmanjasyam / "Aho Shrut Gyanam"
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 samarAGgaNasUtradhAre dvau dvau gavAkSau cApi sAmmukhyaH sa bhavet tadA / prAgrIvAstridizaM tasya garbhakoSThAyatA yadA // 133 // hitvA valabhyat prAgrI vidhIyete tathAparau / karNeSu bhAgamekaikaM tyaktvA syAt prabhavastadA // 134 // etasyaiva mukhe syAtAM yadA mAgrIvakAvubhau / pArzvayoraparau dvau dvau prAgrIvau bhavato yadA // 135 // karNeSu bhittayazca syustadA syAcchivirAgRhaH / yadAsyaiva mukhe zAlA bhAga dvitayavistRtA / / 136 // AyAmena ca SaDbhAgA prAgrIrau dvau tadagrataH / dvau dvau gavAkSakau syAtAM tadbhicyorubhayorapi // 137 // sImAyAM dvAdaza stambhA mukhazAlastadA bhavet / alindo bhAgikaH kAryo vizAlasyaiva bAhyataH // 138 // prAgrIvabhUmiSu vRto bhirayA ca sagavAkSakaH / agrataH sahitaH stambhaiH SaDbhiva kriyate yadA / / 139 // dvizAla iti vikhyAtaH prAsAdo jAyate tadA / yadAsyaiva vidhIyante stambhAH sarve samantataH // 140 // prAgrIvau cobhayato gRharAjastadA bhavet / sarvasyaiva (?) yadAlindaH syAdanyo bhAgavistRtaH // 141 // sImAntavistRte syAtAM valabhya bhAganissRte / bhittirvidhIyate zeSA gavAkSairupazobhitA / / 142 // mukhe par3adArukaM ca syAt tadA syAdamalAbhidhaH / ekAdazAyate kSetre tathA SaDbhAgavistRte || 143 // muktvA bhAgadvayaM pazcAd devakoSThaM nivezayet / bhAgaM muktvAgrataH kuryAt sImAM bhAgacatuSTayam // 144 // aSTastambhAstato'lindaviMzatistambhabhAgikAH / bhAgikaH parito'lindo'STAviMzatidharo'paraH / / 145 // 1. 'khyAt sa' 2. 'lAkhye ca bA', 3. 'cau', 4. 'vi', 5. ' vistRte ' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ rucakAdiprAsAdalakSaNaM naamaikonpnycaasho'dhyaayH| 269 dvidvistambhayutAH kAryAH prAgrIvAH kosstthjaastryH| sImAsame valabhyau ca prAgrIvo mdhytstyoH|| 146 // dvidvistambhau purazcAnyau vedikAjAlazobhitau / vedikAjAlarUpAThyaH siMhakopazobhitaH // 147 // prAsAdo'yaM vibhurnAma kathito bhartRnandanaH / evamete samAkhyAtAzcaturazrAyatA daza // 148 // caturazrAyatAMstiryagAyatyAthAparAnapi / prAsAdAnabhidhAsyAmo navasaMsthAnalakSaNaiH / / 149 // dvau bhAgau vistRtirgarbhe dviguNA tirygaaytiH| madhye bhAgocchritaM dvAraM tadardhena tu vistRtam / / 150 / / stambhaizcaturbhiH saMyuktA sImA dvArasya cAgrataH / dvibhAgAyAmavistArA tAvanmAtrasamucchritiH // 151 / / tAM sImAM garbhasahitAM bhAgenAnyena veSTayet / bhittistatra vidhAtavyA sagavAkSA caturdizam // 152 / / SaDdArukayuto hyeSa prAsAdo bhava ucyate / asyeva bhAganiSkAsA zAlA mukhacatuSTaye // 153 / / yadI SaDdArukopetA vizAlaH sa tadocyate / / stambhairmukhemukhe pabhirvahiH sAmmukhya ityasau / / 154 // asyaiva sImA karNasthA dvidvistambhayutA yadA / prAgrIvairbhAganiSkrAntA bahisthA prabhavastadA / / 155 // sImno'grato yadAsyaiva stambhadvayayuto bhavet / prAgrIvo bhAganiSkrAntastadA syAcchivirAgRhaH // 156 // vizAlasannivezasya mukhe zAlA bhaved yadA / pArzvayozcobhayoH zAle prAgrIvAzca trayo yadA // 157 // niSkrAntabhAga ekaikaH stmbhdvitysNyutH| 'prAsAdaH sa tadA jJeyo mukhazAlo'bhidhAnataH // 158 // 1. 'ta', 2. 'nyayapa' ka. pAThaH ! 3. 'bhAga', 4. 'te', 5. 'hA', 1. 'vabhAga' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre mukhazAlAgrazAlAyA yadA stambhAzcaturdaza / prAgrIvo dvividhavA dvizAlaH sa tadA bhavet // 159 // 6 bhittistadArnI (1) prAsAdo gRharAjaH prajAyate / garbhAyAmasamAvagrapRSThayorbhAgavistRtau // 160 // ageturdharau yatra prAgrI dvau ca pArzvayoH / aau tu dvidvidharau garbhavistAreNa tu sammitau // 161 // amalo nAma sa proktaH prAsAdaH zubhalakSaNaH / asyaiva cAgre pRSThe ca dvidvistambhayutau yadA / / 62 / / prAgrIvau sa tadA proktaH prAsAdo dazamo vibhuH / prAsAdAn kathayAmo'nyAn daza vRttAyatAn punaH // 163 // aSTabhAgamukhAyatyA vistRtyA caturazrakam / vRttAyataM prakurvIta sabAhyAbhyantaraM tataH / / 164 // garbha pazcimabhAge'sya caturbhAgaM samantataH / kuryAt tasyAgrataH sImAM bhAgadvitayavistRtAm // 165 // bhAgatrayamitAM bhAgenaikenAntaritAM ca tAm / saMyuktAmaSTabhiH stambhaiH sudRDhaizcArudarzanaiH // 166 // alindena parikSiptAM sasImAM devakoSThakam / SoDazastambhayuktena kuryAt prAgrIvamagrataH / / 167 / / channAzchAyadvayenAyamAmoda iti kIrtitaH / vRttAyateSu prathamaH prAsAdaH svAmino hitaH / / 168 / / samAhitau yadAsyaiva prAgrIvau bhAgamizritau / catuHstambhai raitistu vRttAbhyAM tuGga ucyate // 169 // yadA sImAvadhirbhittirgavAkSairupazobhitA / vRttamAgrIva eko'nye (?) tadA cArUrudAhRtaH // 170 // sImAmadhye vidhAtavyau prAgrIvau bhAgavistRtau / vistArasadRzAyAmau dakSiNeti (?) triSu trayaH // 171 // hApi kiyacid grantho galita iva / itaH zlokayAt prAgeSa ka. pustake patrANi AcatuSpaJcAzAdhyAyaikadezaM luptAni / ga. granthastu puraivAvasitaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ rucakAdiprAsAdalakSaNaM nAmaikomapaJcAzo'dhyAyaH / 271 kAryAH prAgrIvakAste ca garbhakoSThena sammitAH / bhUtirityeSa (saM)poktaH prAsAdaH zubhalakSaNaH // 172 / / mukhAyatA syAccaturo bhAgAnyattiryagAyatAn (1) / kSetravRttaM tataH kuryAt tanmadhye garbhavezma ca // 173 // caturbhAgAyataM tat syAd bhAgadvitayavistRtam / alindo vAhatastasya dvAdazastambhasaMyutaH / / 174 / / bhAgadvitayavistAraH praagriivshcshinirgtH| niSe(dha iti vizvaka iti) khyAtaH prAsAdo'yaM puraatnaiH|| 175 // yadA(1) niSedhaH syAdasya puraH prAgrIvako yadi / caturiparikSipto'lindenASTadhareNa vA // 176 // ayamevAMzakena syAd yadAlindena veSTitaH / mukhabhAgatrayaM muktvA bhittyA ca pariveSTitaH / / 177 / / yadA ca karNaprAgrIvau prAgrIvazcAgrato bhavet / vizeSaracanA yA ca dvAviMzatidharAnvitA(?) // 178 ! gavAkSaH zobhanairyuktastadA siMhaH prkiirtitH|| dvAdazAMzAyate kSetre tathA SaDbhAgavistRte // 179 // pazcAdaMzadvayaM tyaktvA dvibhAgAyAmavistutaH / devakoSTho vidhAtavyastadvAraM bhAgamucchritam // 180 // sImAgre sAntarA yaMzavistRtA caturAyatA / aSTastambho'sya garbho vai SoDazastambhako bahiH // 181 / / alindastasya purato vRttaprAgrIvako'pica sImAprAgrIvakAlindakoSThAn vRttAn prakalpayet // 182 // mAgrIvau pArzvayoH sImAsamA bhAgavinirgatau / dvAbhyAM dvAbhyAM yutau jJeyo stambhAbhyAM vartulAkRtI // 183 // etatsarvaM vidhAtavyamalindenAbhiveSTitam / caturviMzadharo'yaM ca bhAgikosya prazasyate // 184 // dvistambhayuktAn prAgrIvAn kuryAda garbhasya diktraye / evameSa samAkhyAtaH prAsAdaH suprabhaH zubhaH // 185 / / "Aho Shrut Gyanam"
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre bhAgadvitayavistArAH prAgrIvA ye'sya kIrtitAH / caturazrAsta eva syudviAdvastambhayutA yadi // 186 // zepA bhavati bhittizca gavAkSarupazobhitA / prAsAdo'yaM tadA zeSo dazamA locanotsavaH // 187 // aSTAdhAnatha vakSyAmaH prAsAdAllakSaNaH saha / catubhAMgAnvite kSetre tathASTAzrIkRte punaH // 188 / / dvau bhAgo garbhakoSThaH syAdalindA bhaagikstdaa| . stammASTakamalinde syAt prAgrIvastasya cAgrataH // 189 // dvicchAdya(zchA1cchA)ditaH zrImAn prAsAdo vajrako bhavet / asyaivAgre yadA sImA caturazrA caturdharA // 19 // sthAbatunibhatistambhazvAlindo bhAgiko'paraH / nandano'yaM samAkhyAtaH zakuH prAgrIvakaitribhiH / / 191 / / tamNa bhitirvidhAtavyA kSetreSTAzriyute budhaiH / vAmana(ca?sya) punadvadviau gavAkSA diktraye matau // 192 // asyaivAne yadA sImAbhAgAd bhaagtryaaytaa| dvibhAgaM vistRtA yaMzasamucchedApTabhidheraiH(1) // 193 // alindAveSTitA yuktA prAgrIvairmekhalA tadA / bhittikSetra yadAsyaiva prAgrIvAH pariveSTitAH // 194 // alindena dharaiH pabhiH SaDabhiyuktAstadA lyH| aSTabhAgamite kSetre kRte'STAzriNi sarvataH // 195 // bhAgadvayamitaM kuryAd devakoSThaM manoramam / caturbhiH zobhitaM dvArairbhAgikA(lindaveSTitam) // 196 / / alindasya vidhAtavyAH stambhAzcASTau tto'prH| syAccaturviMzatistambho bhAgikolindakaH punaH / / 197 // tathAvidhastRtIyo'pi prAgrIvAzca caturdizam / prAsAdo'yaM mahApamo brahmaNaH zaGkarasya ca // 198 // $ ihAnukramo vyatyastaH / lakSye tu mekhala iti paThitaH / "Aho Shrut Gyanam'
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAsAdazubhAzubhalakSaNaM nAma pnycaasho'dhyaayH| 273 dvitI(yo?ye)'linda(kIke)'syaiva prAgrIvAH syuzcaturdizam / alindena parikSipto haMsa eSa prakIrtitaH // 199 // prAgrIvo'sya mahApadyasyAlindenAvRto ydaa|| karNamAgrIvako dvau dvau vyomasaMjJastadA bhavet // 20 // haMsasyaiva valabhyaH syuH prAgrIvANAM pade yadA / catuHstambhAH parikSiptA alindena caturdizam // 201 // tadA candrodayo nAma prAsAdo jAyate shubhH| evameSAM catuSpaSTiH prAsAdAnAmudAhRtA / / 202 // iti surabhavanAnAM saptatidoravANAmiha sadanacatuSkeNAnviteyaM pradiSTA / janamayamavakozAnandazubhrAMzulekhA (1) bhavati suviditaiSA zilpinA kAmadhenuH // 203 // iti mahAgajAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre rucakAdicatuSSaSTiprAsAdalakSaNaM naamaikonpnycaasho'dhyaayH| atha prAsAdazubhAzubhalakSaNaM nAma pnycaasho'dhyaayH| prAsAdAnAmatha brUmo lakSaNAni bhavanti ye / prazastAvAprazastAzca tasminnavanimaNDale // 1 // ye samAH samakarNAzca samastambhAH samakSaNAH / naivoccA nAtihasvAzca karNAyAmAdavihalAH // 2 // asaMmRdA vibhAgena pramANena susaMsthitAH / / UrdhAdhaH karNapAdIbhirupetAH salilAntaraiH // 3 // asaGkIrNodayaizchAyaiH svmaanpriklpitaiH| suvibhaktAH susaMsthAzca ramyairavikalaiH kRtAH // 4 // samabhAgavibhaktaizca yuktAzcAlindakaiH smaiH| svajAtipariveSAdyA nAnyajAtipradUSitAH // 5 // asaGkIrNAH zarIreNa saMsthAnena susaMsthitAH / / kevalA jAtizuddhAca praasaadaa| zubhadA nRNAm // 6 // "Aho Shrut Gyanam
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 samarAGgaNasUtradhAre sudRDhemUlapAdazca dRDhAzcAmUlamastakam / nAgharottarayuktAzca suzliSTadravyasandhibhiH // 7 // de(va?za)jAtiprasiddhazca bhUSaNaH suvibhUSitAH / prAsAdAH zubhadA nityaM pUjAsaMskAravardhanAH // 8 // kartA kArayitA caiSAM parAM vRddhimavApnuyAt / adhamAnapi vakSyAmaH prAsAdAnavalakSaNaH / / 9 // viSamAH karNahInAzca klezavandhabhayAvahAH / stambhaiH kSaNaizca viSamaiH svAmino mRtyuhetavaH // 10 // atyuccaiH syAda bhayaM rAjJo hrasvaH senA ca mathyate / karNAyAmena vikalAH prAsAdAH syubheyaGkarAH // 11 // vibhAgena vihInAstu dAridmabhayadAH smRtaaH| naSTAbhiH kaNepAdIbhirudvegajananA tRNAm / / 12 / / chAyaiH saGkIrNakaihIneH kulakSayakarAH smRtAH / / durvibhaktAH kusaMsthAzca vyarvikalasaMyutaiH / / 13 // rogaM klezaM ca mRtyuM ca kramazo vitaranti te / viSamairbhAgahInezcApyalindevyAdhito bhayam // 14 // parAjayaM parivRtairanyajAtipradUSitaH / ye parAtayo ye'nyasaGkINA ye'jyavigrahAH // 15 // kartuH kArayitu te nandakA vApi cAtmanaH / / durbalA mUlapAdena vizliSTaiH pIThasandhibhiH // 16 // alpAyuSaste prAsAdA bhavanti ca bhayAvahAH / adharottaragaiH zliSTevijJeyA vyAdhikAriNaH // 17 // adezaibhUSaNairyuktAH prAsAdA na sukhAvahAH / ye kIrtimicchanti jayanti bhUtAn kuryuH shubhailkssmbhirnvitaaNste| prAsAdamukhyAnitare tu vAstejoyazaHzrIvijayAdikAmaiH // 18 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAni vAstuzAstre prAsAdazubhAzubhalakSaNaM nAma paJcAzo'dhyAyaH // "Aho Shrut Gyanam"
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 275 Ayatananivezo nAmaikapaJcAzo'dhyAyaH / athAyatananivezo nAmaikapaJcAzo'dhyAyaH / evaM nRpasya prAsAde kRte klupte'thavA bhuvi / tasyAnujIvinaH kuryuH prAsAdAn paridhau yadi // 1 // tadA digbhAgavinyAsasthAnamAnAnyanukramAt / teSAmihAbhidhIyante sarveSAM vRddhihetave // 2 // dazASTau pada ca dhanuSAM zatAni kSmAbhRtAM kramAt / mAnamAyatanasyoktaM tredhA zreSThAdibhedataH // 3 // kSetramAyatanasyaivaM caturazraM smnttH| tatra bhaktAH prakurvI stridhA sve svAmivatsalAH // 4 // ye cAsya sammatAH kecit kule jAtA hitaiSiNaH / dvAdazAMzena hInAni kramAt tAnyanujanmanAm // 5 // tasyaiva vAmataH kuryAdutsedhAd dviguNAntare / kuryAda dazAMzahInAni neRtyAM dizi bhUpateH // 6 // prAsAdAnnRpapatnInAM sarvAsAmapi zAstravit / aSTabhAgena hInAni pratIcyAM dizi kArayet // 7 // devadhiSNyAni tantraiH syAt svasurANAM vidhAnataH(?) / saumyAyA mArutI yAvanavAMzApacitAH kramAt / / 8 // prAsAdA mantrisenAnIpratIhArapurodhasAm / eteSAM pUrvabhAgasthaM rAjamAturnivezanam // 9 // hInamekAdazAMzena tat kArya raajkaaritaa(?)| aizImAzritya devAnAM tulyamaindrapadAvadhi // 10 // svasRNAM mAtulAnAM ca kumArANAM tathA kramAt / AgneyyAM dvijamukhyAnAM vidhAtavyaM nivezanam / / 11 // kAryaH purodhaHprAsAdaH tulyatatpunareva vaa(?)| yAmyAyAM kuyuraSTAMzahInAnyurvIzamandirAt / / 12 / / sAmantakuJjarArohabhaTapaurajanAH kramAda / / etAnyAyatanAnyeSAM yathAbhAgaM prakalpayet // 13 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 samarAGgaNasUtradhAre marmavedhapradezasthAn dvAravedhagavAnapi / svasthAnAntaritacaitAn na kuryAddhitakAmyayA // 14 // alindairgarbhakoSThaiva sImAstambhagavAkSakaiH / dvAradravyatalocchrAyaiH prAgrIvaiH siMhakarNakaiH // 15 // na kuryAd bhUSaNaistulyaM samaM vAsthaMdarUpataH (1) / samarUpaM bhavaddharmyaM niryuktaM ca na nandati // 16 // rAjapIDA bhavet tasminnAdhikye ca kulakSayaH / prAsAdAd bhUmipAlasya nivezaM paridhau sthitam // 17 // dravyeNa katareNApi notkRSTaM kArayed budhaH / saMsthAnAnmAnavazvApi vistAreNocchrayeNa vA // 18 // pUrvoktebhyo vibhAgebhyaH kiJciddhInatamaH zubhaH / anyonyaM dviguNacchAdyaire kaikasyAntaraM zubham // 19 // subhogyaM taM ca kurvIta bahubhirbhavanAntaraiH / koSThikA bhojanAgarairbhANDopaskaradhAmabhiH // 20 // zilAlUSAta (?) zAlAbhiH zeSaM tu paripUrayet / prazastAn kArayet sarvAm zubharUpAn manoramAn // 21 // prAyazaH svAlayAMzcAnyAn sarvasyAnyagRhANi ca / narendrAyatanasyaiva nivezAt parikalpayet // 22 // anyathAtve mahAdoSA vaiparItye kulakSayaH / iti kathitadigAdibhedayogaiH surabhavanAni bhavanti yasya rAjJaH / aviratamuditoditapratApaH 1 svajajitAM sa ciraM prazAsti pRthvIm // 23 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre Ayatananivezo nAmaikapaJcAzo'dhyAyaH // "Aho Shrut Gyanam"
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAsAdajAtirnAma dvipaJcAzo'dhyAyaH / atha prAsAdajAtirnAma dipaJcAzo'dhyAyaH / 2 // avatAro nivezAnAM vidhAnaM vAstuno yataH / kAtsnyena tato brUmaH sabhyasya prasavottamaH (1) // 1 // kulajAtikramANAM ca kramaM dIrghAlpajIvinAm / saMsthAnamabhidhAsyAmo lakSyalakSaNameva ca zubhAzubhAnAM vairAjamAdiM teSAM pracakSate / pUrvoktasya vimAnasya tasyAto lakSma kathyate // 3 // vairAjasya yathAkAravyavasthAnamazeSataH / caturazraM samaM kSetramazItyaMzairvibhAjayet // 4 // saMyuktamaSTabhirbhAgaiH kuryAd garbhagRhaM zubham / dvipaJcAzaddharaiH sImA garbhakoSThasamanvitAH || 5 | dvAtriMzatA devakoSThaiH sarvairekAntaraizca taiH / bAhyasthAne tataH sthAnAd dvAdazakSobhaNairdharaiH // 6 // hemaratnamayaiH stambhaiH zukrUpaTTezca bhUSitaiH / zuklAlaGkArakhacitairvitAnaizca vibhUSaNaiH // 7 // sphATikairvividhairjAlaiH saharinmaNivedikaiH / haMsakarNakapotAlItiryaksthAlyardhakarNikaiH // 8 // paryantadezadhRtayA garbhasyopari ghaNTayA / lokanAthena tat sRSTamAdyaM vairAjasaMjJitam // 9 // tasmAt svastikasaMjJaH mAga gRhacchando vijAyate / : catuzzAlastrizAlaca hiraNyaukastvato'pica // 10 // siddhArthako dvizAlaH syAdekazAlastu kumbhakaH / sRSTamanyad vimAnaM ca varaM vIraM caturmukham // 11 // gaNAnAM devatAnAM ca skandasya ca yathAkramam / mAsAdA dvAdazaite'nye jajJire zubhalakSaNAH // 12 // svastikaH zrIrucaiva tRtIyaH kSitibhUSaNaH / bhrUjayo vijayo bhadraH zrIkUToSNISasaMjJitau // 13 // "Aho Shrut Gyanam" 270
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarAGgaNasUtradhAre nandyAvarto vimAnazca sarvatobhadra eva ca / vimuktakoNaprAsAda iti vairAjasaMbhavAH // 14 // ekaikasmAt krameNaivamekaikaH samajAyata / svastikAd rucako jJeyaH zrItaroH siMhapaJjaraH // 15 // kSmAbhUSaNAt tu zAlA syAda bhUjayAd gajayUthapaH / vijayAdavataMsazca bhadrAnnandI vinirgataH / / 16 / / zrIkUTAcitrakUTAkhya uSNIpAt pramadApriyaH / vyAmizro nandikAvartAda vimAnAddhastijA(va?ti)kaH // 17 // kuberaH sarvatobhadrAnmuktakoNAd dhraadhrH| etebhyo'pi ca saMbhUtAH kanIyAMso'bhidhAnataH // 18 // tadbhedAste tadAkArairlakSyAH svaiH svaiH pRthagvidhaiH / bhAgaisteSUttamaiH pUrvAn madhyamAn madhyamaistathA // 19 // kanIyasaH kanIyobhiH prAsAdAnupakalpayet / zikharairaparaiH zliSTAH prAsAdA jajJire tataH // 20 // prathamo rucakasteSu dvitIyo vardhamAnakaH / avataMsastRtIyastu caturtho bhadra ucyate // 21 // paJcamaH sarvatobhadraH SaSThaH syAnmuktakoNakaH / merumendara ityaSTau vijJeyAH zikharottamAH // 22 // caturazrAH samAkhyAtA devAnAmAlayAH zubhAH / ete te vaMzajAH sarve nivezyA brahmajAtayaH / / 23 // vairAjakulasaMbhUtAH prAsAdAH prmottmaaH| etebhyo'nye'pi saMbhUtAH putrapautraprapautra(ya?jA): // 24 // svavaMzAH suparIvArAH prvNshvivrjitaaH| . kartavyA bhUtikAmena tejasA zubhalakSaNAH // 25 // nandakA vardhanAzcaiva sarvakAmaphalapradAH / hRSTapuSTajanAkIrNAH pUjAsaMskAravardhanAH / / 26 // yadi hInA bhavantyete paravaMzena dUSitAH / tadudvegaM nRNAM nityamarthanAzaM kulakSayam // 27 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaghanyavAstudvAraM nAma tripaJcAzo'dhyAyaH / pIDAM ca svAminaH kuryuryadanyadapi garhitam / tasmAdete vidhAtavyA dUSitA nAnyajAtibhiH // 28 // iti vairAjajAtAnAmutpattiH parikIrtitA / vairAjajanmanurasadmaparampareya muktaivamatra zubhalakSmavatI samAsAt / AnandakIrttidhanadhAnyakarI kutA syAdanyAdRzI punaranardhaphalaiva kartuH // 29 iti mahArAjAdhirAjazrI bhojadevaviracite samagaGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstra prAsAdajAtirnAma dvipaJcAzo'dhyAyaH // 29 // 279 atha jaghanyavAstudvAraM nAma tripaJcAzo'dhyAyaH / mo jaghanyavAstUnAM dvAramAnamataH param / vistAraM satalocchrAyaM dravyavyAsavidhiM tathA // 1 // kathitA ye nirAdhArAH prAsAdAstiryagAyatAH / teSAM bhAgacatuSkeNa garbhavAsaM vibhAjayet || 2 || dvAraM sArdhena bhAgena kurvIta svArthavistRtam / dvAravistArapAdena pedyAyA vistRtirbhavet || 3 || vistArArthena piNDaH syAt tatsamaH syAdudumbaraH / sArdhamUlAdumbarakaH (?) zAkhA vyAsavazAd bhavet // 4 // caturvidhava kartavyaH pedyApiNDaH pramANataH / zAkhA tu pedyApiNDa (asya) vistAreNa vidhIyate // 5 // zAkhAvistArato rUpazAkhA syAt sArthavistRtiH / ardhe pedyApiNDasya khalvazAkhA vidhIyate // 6 // rUpazAkhAsamAH kAryA vistArAt tuGgazAkhikAH / tumAyA vAhyataH zAkhAH kriyante yAstu kAzcana // 7 // azAbhyadhikAH sarvAH kartavyA vistareNa tAH / dvArasyAyAmavistArayogAt saGkhyA bhavet tu yA // 8 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 samarAGgaNasUtradhAre talodayasya tanmAnaM garbhamaNDapayoH samam / yadi bhinalaM kartuM maNDapa : kavi hIyate ( 9 ) // 9 // dvArocchrite tadguNAnAM maNDape syAt talocchritiH / prAsAdeSu kanIyassu talamAnamudAhRtam // 10 // SaDbhAgAbhyadhikaM jyeSThe madhye'STAMzAdhikaM tataH / vidhi: ( 3 ) samapadaH prAsAdasya vidhIyate // 11 // nAdhastAt sa prayoktavyo nordhvatazrApyudumbarAt / kumbhikA bharaNapaTTajayantIzIrSakAyaphalakeSu tulA (nAm) / ukta(mAna)miha yat prathamaM tannAdhikaM pravidadhIta na hInam // 122 // iti mahArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNasUtradhArAparanAmni vAstuzAstre jaghanyavAstudvAraM nAma tripaJcAzo'dhyAyaH // atha prAsAdadvAramAnAdi nAma catuSpaJcAzo'dhyAyaH / idAnImabhidhAsyAmaH prAsAdAnAM yathAkramam / dravyeSUdayavistAraM bAhalyaM paridhiM tathA // 1 // prAsAda bhAgikotsedhaM prAsAdadvAramiSyate / sa(tryaM triyaM) zocchritaM vApi sAdhazocchrayameva vA // 2 // svIyasvIyodayAdardhavistAraM ca tadiSyate / vistRtirbhAgaturyAMzAt pedyAyAH sthaulyamardhataH // 3 // pedyAbAhalyavistIrNA zAkhA bhavati mAnataH / uttarAGgAni kurvIta pedyAzAkhAsamAni tu // 4 // sapAdapedyAvistArA rUpazAkhA vidhIyate / rUpazAkhAnvitaH kAryaH pIThabandhastathopari // 5 // vRttaM kAryamadhovRtte patrakai nirantaram / stambhAcaM dviguNavyAsaM bharaNaM bhUSaNAnvitam // 6 // "Aho Shrut Gyanam"
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAsAdadvAramAnAdi nAma catuSpaJcAzo'dhyAyaH / 281 rUpazAkhAsamaM tacca kartavyamatisundaram / Urdhva samantAcASTAMzamAtre taccaturazrakam // 7 // tadUrdhva bharaNocchrAyaH syAt pAdonasamucchritiH / surentreszIrSagarbhaH : sa ca vidhIyate // 8 // sarathAlayapatro vA svodayArdhavinirgamaH / tasyopariSTAt kartavyaM syAducchAlayapatrakam (1) // 9 // rathikA (tu) vidhAtavyA dvayorapyucchritistayoH / sArdhapramANabharaNAd bhUSA syAt puSpakAdibhiH // 10 // rUpakairvA yathAzobhaM stambhikAbhizca sarvataH / kaNTako tribhAgona (1) kUTAkAraM bhavedataH // 11 // vibhUSitaM siMhacakrairhastituNDairathApi vA / kapotAdi vidhAtavyamantare rUpazAkhayoH // 12 // kAryaM viSamasaMkhyaM ca sarvametad vicakSaNaiH / tasmAda vahirvidhAtavyA sarvataH parimaNDalI // 13 // antyazAkhAsamA sA ca pramANena vidhIyate / tasyAM sadvArazAkhAyAM (prA) yazaH padmapatrikAH // 14 // kAryA(or afar dvAra) zAkhAyAstadvistArasamucchritAH / bhavedadhastAdarthena grIvAyA rasanA tathA / / 15 / grIvayA sAyA tulyamantaraM patrakANyadhaH / bhAgadvayaM prakurvIta jaGghA tryaMzA tato'pyadhaH // 16 // pedyApiNDapramANena khalvazAkhA vidhIyate / pedyApiNDasama bAhyazAkhAnyAsaH prakIrtitaH // 17 // krameNAnena kartavyAH zAkhIH svalpA yadRcchayA / na navabhyaH paraM kAryA dvArazAkhAH kathaJcana // 18 // nirgamo vA pravezo vA vistAreNa samanvitaH / pedyAyA yadi vArdhena zAkhAnAM sa vidhIyate // 19 // 1. 'vi', 2. khAstatraya', 3, 'vA savi', 4. ' saMmitaH ' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 samarAGgaNasUtradhAre sArdhapedyApiNDasamaH piNDasyodumbaro bhavet / talanyAsastadardhena bhUmira(GgA ca?GgAzca) tatsamAH // 20 // udumbarakapiNDasya mAnAt siMhamukhAni ca / udumbarAt pAdahInastulyo vAbhyadhiko'thavA // 21 // paTaisya piNDastrividho vistArAt stambhato'dhikaH / bhAgapAdasamastambho dvAdazAMzaM prapIDitaH // 22 // bhAgadvaye ca kartavyo rUpalakSaNasaMyutaH / catuSpaSTiprakAro'yaM nAnArUpaprapaJcataH / / 23 // stambhavistAravistIrNa piNDe tatpAdavarjitam / / vistArAt triguNaM daiAddhIragrahaNamiSyate // 24 // praviSTau stambhamAne staH kumbhikotkAlako sadA / talapaTTasamaM paTTamuttaraM parikalpayet / / 25 // (tI?hI)raM tasya tribhAgena samutsedhAda vidhIyate / kiJcid vinigetaM paTTAd yathAzobhaM prakalpayet // 26 // ata UrdhvaM yathAzobhaM kaNThakeMnAsanena ca / rathakaizcitrarUpaizca kUTAgAraiH satoraNaH // 27 / / alinde maNDape vApi catuSke valabhIpu vA / vitAnAni vicitrANi samukSiptatalAni ca / / 28 / / lakSaNena ca yuktAni vidadhIta yathocitam / lumAH phalakavartIbhiH kRtAH samabhidadhmahe // 29 // utkSiptAnAM ca ye bhedA jAyante sarvavAstupu / tumbinI lambinI helA zAntA kolA manoramI // 30 // AdhmAtA ceti saptaitA nAmataH kathitA lumAH / caturazrIkRte kSetre kAnte bhUmitale zubhe // 31 // mUtraM kSetrasamaM kRtvA karNAta karNa vibhAjayet / vinyasyed garbhamUtrANi tayomadhyagatAni ca // 32 // 1. 'rdhA' kha. paatthH| 2. 'mA', 3. 'ha' ka. pATaH / 4. 'rasta, .. 'daH' itra, pAThaH / 6. 'nI', 7. 'ko' ka. pAThaH / 8. 'na' kha. pAThaH / 1. 'mApha', 50. 'tA sa' ka. kha. pAThaH / 11. sacinI', 12. 'mA:', 13. 'pUrva kA' kha. paatthH| "Aho Shrut.Gyanam"
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAsAdadvAramAnAdi nAma catuppaJcAzo'dhyAyaH / 283 bhUyazvAnyAni madhyeSu sUtrANi vinivezayet / madhye vRttaM samAlikhya tumbikA kamalopamA / / 33 // kAryA bhAgIkRtaM tatra vRttaM kSetre pravartayet / mUtre mUtre tu piNDasthAM lumI mUtreNa vAlikhet / / 34 // lumAntareSu sarveSu vaikaMTyena ghuSIkRtam / tayorantarayormadhye lumAmUle vikarkaram // 35 // dviguNaM triguNaM vA syAt tatazca valinI likhet / vyAsAnodayazceha kartavyastatra maNDale / / 36 / / sampAtAt talasUtrANAM tumbikA cordhvamUtritA / udayastalamUtrasya tumbikAyAstathAntaram / / 37 // pUrvasUtre lumAgreSu kaNTakAn kalpayed RjUn / bahisthAneSu cAnteSu lakSaM kuryAt sunizcitam / / 38 / / lakSaM gRhItvAdhaHsUtra UrdhvamUtrANi lakSayet / udaye kaNTakasyAnte tadvadevAnusantatam // 39 // dApayeduttaraM mUtraM lumAnAM khalvakAni ca / piNDavyAsaM valInAM cApyeSu kSobhaNavistRtI // 40 // lumA karNagatA yA syAdAdhmAtA sA prakIrtitA / chede pravartitAnyA syAt kizcidUnA manoramA // 41 // kolA tRtIyA zAnteti caturthI parikIrtitA / helAkhyA paJcamI paSThI lambinI nAmato lumA // 42 // saptamI tumbinItyetA mArgamUtravinirgatAH / etAbhiH kArayet kolaM vitAnaM nayanotsavam / / 43 / / kolAvilaM hastitAlu cASTapatraM zarAvakam / nAgavIthIvitAnaM ca puSpakaM bhramarAvalI // 44 // 1. 'rucikA' kha. paatthH| 2. '', 3. 'Na', 4. 'mAsU' ka.kha. paatthH| 5. 'kAchaina', 6. 'rucikA', 7. 'mU' kha. pAThaH / ka. pAThaH / 8. 'treSumAna' ka. paatthH| 9. 'balaM ga', 10. 'lvi', 11. "tinya+syAH', 12. 'tastulA', 13. 'kA' kha. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 samarAGgaNasUtradhAre haMsapakSaM karAlaM ca vikaTaM zaGkhakuTTimam / zaGkhanAbhiH sapuSpaM ca zukti(?)ttakameva ca // 45 // mandAraM kumudaM padma vikAsaM garuDaprabham / purohataM purArohaM vidyunmandArakaM tathA / / 46 // etAnyevaM vitAnAni saGkhyayA paJcaviMzatiH / eteSAM rUpanimoNamadhunA saMpracakSmahe / / 47 // samantAccaturazre ca caturazrAyate'thavA / kSetre vRttIkRte nAbhyaikayA tat kolamucyate // 48 // caturazre yadA kSetre karNasthAneSu kRtlazaH / caturazranibandhena caturazranibandhane / / 49 // vailinI vikaTAkArA pUrva vRttAnyadhastathA / bhramavRttaM ca yanmadhye paraM tatrAparA lumAH // 50 // kriyante tumbikAH paJca yatra susthAH susaMvRtAH / mAgre(?)stale'dhaHsUtrasya tad bhavennayanotsavam / / 51 / / kolAvilaM same kSetre bhAgASTakavibhAjite / madhye dvibhAge vilikheda vRttaM tumbikayAnvite // 52 / / tatra bhramAnte ca sUtre bhramAn SoDaza kArayet / RjUni yAni sUtrANi lumAstAH parikalpayet // 53 / / yAni zeSANi mUtrANi valinIstAH prakalpayet / / tumbinyAM kArayed vRttaM gajatAlukamucyate // 54 / / aSTapatre catuSaSTibhAgaM kSetra prakalpayet / lumAsthAneSu patrANi khaNDitAnyantaraistathA // 55 // sampAteSu samasteSu tumbikAH sanivezayet / vRttAkAraM zarAvaM syAd vinyAsaM ca dharaizca tat // 56 // caturazre'thavA vRtte bhAgatrayavibhAjite / nivezayennAgabandha + sampAte valisUtrayoH / / 57 / / 1. 'mu', 2. 'bhai', 3. 'ba', 4. 'vI' ka. pAThaH ! 5. 'sva', 6. 'sthitA / ', 7. 'sva' kha. pAThaH / nAgavIthIti lakSye paThitam / "Aho Shrut Gyanam"
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAsAdadvAramAnAdi nAma catuSpaJcAzo'dhyAyaH / 285 vitAnametat kathitaM yazcikIrSati mAnavaH / Urvatiryaggatai laiH kriyate yanirantaram // 58 // puSpamAlAkulaM zrImat puSpakaM tadudAhRtam / azokapallavAkIrNalumAbhramanivandhanam // 59 // caturazrakriyAyuktaM sA proktA bhramarAvalI / AdhmAtA karNamAyAtA tumbikAsthAnasaMzrayA / / 60 // tumbinI yatra madhye tu haMsapakSaM taducyate / asyaiva pakSe tu yadA sambadhyeta manoramA / / 61 // tumbinI ca vipakSeSu karAlaM tadudAhRtam / kolA lumA syAd vikaTe zaGke zAntA prakIrtitA // 62 // zaGkAnAbhisamaM mUtraM tumbikAyAH pravartate / / sarveSvapi lumAsthAneSvekarekhAnvitaM bhavet / / 63 // zaGanAbhiriti proktaM vitAnamidamuttamam / etasyeva lumAsthAne tumbikA padmakAtA // 64 / / valayairbhUSitA yat syAt sapuSpamiti tad viduH / kSetre vRttAyatAkAre kArayecchuktisaMjJakam // 65 / / vRttAkAre bhavet kSetre vRttaM valayakarmaNA / caturazre same kSetre yallumAlumardha(te?taH) // 66 // vRttakSobhaNabhaGgAni tanmandArakamucyate / kumudaM kumudasyeva lumAkSepAdihArdhataH / / 67 // padmake syAdadhaHkSiptA vikAse madhyamA lumA / garuDe' garuDo madhye nAgAbharaNazobhitaH // 68 // purogataM tad yadadho gatvA syAdairdhvagaM punaH / adho gatvA purArohamUrdhvamUrdhvaM tato'pyadhaH / / 69 // vicitrakSobhaNAkIrNamante vRttaM muhurmuhuH / aSTabhizvAzribhirmadhye vidyunmandArakaM bhavet / / 70 // 1. 'nAmataH' kha. paatthH| 2. 'sa' ka. pAThaH / 3. 'trA', 4. 'dardhagataM pu' kha. paatthH| purohatamiti tu lakSye paThitam! "Aho Shrut Gyanam"
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 samarAGgaNasUtradhAre mAnonmAnamatha brUmaH prAsAdacchAdyasaMzrayam / ardhenacchAdyavistArasyorce vaMzaM prakalpayet // 71 / / ayamodayaH prokta Avantyo nAmataH paraH / vyaMzenacchAdyavistArasyodayo vAmano bhavet // 72 // vAmanAvantyayormadhye navadhA pravibhAjayet / bhAgottarodayAt te'STau vAmanAdudayAH smRtAH // 73 // (vA?A)tapatro'tha koveraH (sa?za)manAkhyastathAvalI / haMsapRSTho mahAbhogI nAradaH zambukastathA / / 74 // vAmanaH prathamastepAmAva(ntyote?ntyena) dazetyamI / chAdyAnAmatha vRttAnAmudayaH procyate'dhunA / / 75 // talamUtrasamaM kRtvA kuryAd dvAdazadhodayam / SaSThAdArabhya bhAgAMt syuH sapta bhAgottarodayAH / / 76 / / kuberazekharI candrI nAgazcA(tutha) gaNAdhipaH / mukhyazcAchaH subhadrazca vRtte saptodayAH smRtAH // 77 // kRtvA trikarkarapadaM lumApRSThaM likhet tataH / bhAgAdhamadhikaM kSetre bhavecchAdyakavartanA // 78 // bhAgArdhavardhite kSetre talamUtrakramAnvite / lumAmAdyAM likhed bhUyaH SaT krameNAnusantatam // 79 // rikSA yathAdvihastAya(?) lumAyAH syAdanantaram / lumA tribhAgahInena parivRddhAGgulena sA / / 80 // tasyAzcAnantarA lakSmyA sAdha vRddhAGgulatrayam (1) / vyaMzonaiH SabhiraparA tryaMzonaidezabhiH parA // 81 // caturdazabhiranyA syAt sArdhavRddhA tto'gulaiH| viMzatyaGgulavRddhA tu saptamI koNasaMzritA // 82 // krameNAnenai mAnAni lumAnAM vRddhihAsayoH / anupAtena kAyoNicchAdyakSetrAnusArataH // 83 // 1. 'syodayasyavyasano' (?) ka. pAThaH / 2. 'mA' kha. pAThaH / 3. 'nyaute ' ka. pAThaH / 4. 'gAH' kha, pAThaH / 5. 'ichAyaH', 6. 'bAda bha', 7. 'zcAmabharAyakSmyA sA' ka. pAThaH / 8. 'laMdvayam', 9. 'ddhAM' kha. paatthH| 10. 'tA:', 11. 'na nAmAni' ka. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. prAsAdadvAramAnAdi nAma catuSpaJcAzo'dhyAyaH / + kuberavallarIcandrapannagA gaNanAyakaH / * mugdhA subhadretyetAH syurlumAkarmArthamAditaH // 84 // tarai gaNDikAchedAcatvAraH parikIrtitAH / Urdhvastirya (gaeN?gga) tistryaMzastathArdhatryaMza eva ca // 85 // chAdya kodayavistAraM tannirgamasamAyati / kRtvA SoDhA bhajet kSetraM vistArAyAmataH samam // 86 // tatrordhvadravyamAnenacchindyAt prAgeva gaNDikAm / tasyAM chedAnusAreNa dApayedeva lamvakam // 87 // adhastAd gaNDikAyAzca kaNTakAni prakalpayet / avapAtocchrayau jJAtvA trINi sthAnAni cihnayet // 88 // garbhe tathA prAnte ca tRtIyaM madhyatastayoH / yatra sthAne sthitaM sUtraM spRzati sthAnakatraye // 89 // tasmAt prasArya tatsUtraM bhramayet karkaTaM tataH / lumArdhasyaivamuparisaMsthAnamupajAyate // 90 // upare sthitena sUtreNa tattulyenaiva karkaTam / prAntAvalambakasthAne bhramayet khalvasiddhaye // 91 // prakSe bhAgayugalAvacchinnaM phalake punaH / kalpayet samamevaiSA mApANirnigadyate / / 92 / / zeSAM mAM tu dIrghAzaizcaturbhiH pravibhAjayet / caturthAtaH paraM tasyAH kartavyaM vRttavartanam // 93 // adaye lumocchrAyo vistArAMzadvayonmitaH / mUle'gratazca bhAgArdhamudayo'syA vidhIyate // 94 // adhaHkSetre sa vistArAt sUtramAlambya tadyathA / vistArAt sadRze kSetre sArdhatadbhAgamAzritaH / / 95 // 287 1. ' ndrA' kha. pAThaH | 2. 'sa' ka. pAThaH / 3. 'gA', 4. 'prAkUkSetre bhA', C mAyatA / ' kha. pAThaH / 8 + 'kuberazekharI 'ti pUrve paThitam / * 'mukhya ' iti pUrva paThyate / tadanantaraM ca 'acchA' iti nAmAntaramapi satra dRzyate / 1 "Aho Shrut Gyanam"
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 samarAGgaNasUtradhAre lumAgraMbhAgavyaMzaM ca tayormadhyaM ca yat sthitam / sUtraM spRzet tatra dhRtvA karkaTaM bhramayed budhaH // 96 // bhAgabhAgottarakSetrApekSayA catasRSvapi / gaNDikAsu vidhAtavyaM vidhivad vRttavartanam / / 97 // mUlAllumAyAH kSetrasya paJcamAMzatraye'thavA / pRthutvArdhe lumApRSThalekhAvRttadvayaM yathA // 98 // saMpatatyevamAlikhya zeSaM pUrvavadAcaret / lumAyA mUlataH kSetrasaptamAMzacatuSTaye // 99 // pRthutvArdhe lumApRSThalekhAvRttadvayaM yathA / saMpatatyevamAlikhya paDbhAgaiH zeSamAcaret 1.00 // navAMzapaJcake yadvA kSetrasyaiva lumAditaH / pRthutvArdhe lumApRSThadvayalekhAM nivezayet / / 101 / / zeSaiH pabhistato bhAgairanyat tu prAgvadAcaret / bhAgAdha nirgamaH kAryaH prAsAdAnAM kanIyasAm // 102 // chAdhakasyaiva bhAMgaistu jyAyasAM nirgamo ytH| tadantare ye prAsAdAsteSAM kSetrAnusArataH 103 / / chAdyasya nirgamaH kAryo vidvdbhirnupaattH| nirgamasya tribhAgena kanIyAJ chAdyakodayaH // 104 / / ardhabhAgena paramo bhAjyaM SaDbhistadantaram / anye bhAgottarAH paJca saptaivamudayA matAH // 105 // idAnImabhidhAsyAmaH siMhakarNasya lakSaNam / chAdyodayodayaH sa syAd dazabhistaM vibhAjayet // 106 // taiH syAt SoDazabhirbhAgaistasyaiva talavistRtiH / Urdhvatazcaturo bhAgAMstyaktvA zakuM nivezayet // 107 // caturazrIkRte kSetre karNenArabhya zakutaH / tato vRttaM likhet pazcAcchaGku samadhiropayet // 108 // 1. '', 2. 'dhyaM yataH sthitam ', 3. 'lAnumA' kha. pAThaH / 4. 'gAH syu nirgamokSAyasAM matam (1) ka. pAThaH / 5. 'zrAMzikakSe kha. paatthH| "Aho Shrut Gyanam"
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAsAdadvAramAnAdi nAma ctusspnycaasho'dhyaayH| 289 UrdhvadezAt tu bhAgena sa syAd bhAgacatuSTaye / likheT vRttaM tribhAgonayaMzakarkaTakodbhavam / / 109 // tasyopariSTAt tadanu grIvA kAryakabhAginI / garbhe zRGgAgrayormadhye tiryag bhAgadvayaM bhavet / / 110 // madhye karNAgrayostiryaka kArya bhAgatrayaM budhaiH / grIvAyA upariSTAcca bhAgamekaM zikhA bhavet / / 111 // zikhAgramupariSTAca kartavyaM garbhasaGgatam / zirakhAgraMmUrdhvatastadvadardhabhAgAvalambitam / / 112 // bhAgAvalambi karNAgraM skandhAgraM tAvadeva tu / syAt karNakhaNDayormUlaM skandhadezasya saGgatam / / 113 // svastiko vyaMzavistArAyAmaH praagvRttmdhytH|| evaM zakumadhAstrAcaM bhA(goge) nivezayet // 114 / / bhAge nivezitaM kuryAt puurvvRttiicshesstH|| svastikAntaM ca pUrvoktaM pUrvavat sarvamAcaret / / 115 / / talamUtrAduparyazaizcaturmirgarbhataH sa(maH1mam) / dvAbhyAM dvAbhyAmubhayato bhAgAbhyAM tiryageva ca // 116 // bhAgena tadvadevAdhaHsUtrAdupari garbhataH / caturbhizca caturbhizca bhAgairubhayataH samam // 117 // vRttArdhAni likhedekakarNayuktAni pUrvavat / / ekazRGgANi ca grIvAsvastikAyutAni ca // 118 // talamUtrabahirdezAd baahyvRttsmudbhvH| padatrayapraviSTaH syAt pANiratra parisphuTaH // 119 / / trivalIlalito nAma siMhakarNo'yamIritaH / dazabhAgIkRte prAgvadudaye tatpramANataH // 120 // ... 'zau tribhAgonaiH sa', 2. 'ya', 3. 'kaiH', 4. 'dhyaM ', 5. '' 6. 'ga', 7. 'kaskandhavi', 8. 'maH', 9. 'garbha ni' kha. pAThaH / 10. 'tyA' ka. paatthH| 11. 'tu', 12. 'mupAca' kha. pAThaH / 13. 'dve', 14. 'TA' 15. 'puraH sphu' ka. pAThaH / "Aho Shrut Gyanam"
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 samarAGgaNasUtradhAre caturdazAMzavistIrNe karNe sArdhe valirbhavet / dazamAgocchrite prAgvat syAt trayodazavistRtaH || 121 | kSetra ekavalirnAma siMhakarNastathAparaH / ete zobhAnvitAH kAryastryasaMvaraNAstrayaH // 122 // prAsAdAnAmiti nigaditaM dvAramAnaM nivezaH stambhAnAM ca sphuTamiha vitAnAni teSAM lumAca / vRttacchAdyo cchritirabhihitA chAdyasaMsthA lumAva proktAH sapta prathitamaparaM siMhakarNapramANam // 123 // iti maddArAjAdhirAjazrIbhojadevaviracite samarAGgaNa sUtradhArAparanAmni vAstuzAstre prAsAda dvArastambhanivezavitAnalumAlakSaNavRtta cchAdya lumAsiMhakarNapramANaM nAma catuSpaJcAzo'dhyAyaH // - zubhaM bhUyAt // Bipi'S S "Aho Shrut Gyanam"
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jinazAsanA jaya ho !!! II zrI gautamasvAmIna namaH | | zrI sudhamasviAmIne nama: || jinazAsananA aNagAra, kalikAlanA zaNagArA pUjya bhagavaMto ane jJAnI paMDitoe zrutabhaktithI prerAIne vividha haratalikhita graMtho parathI saMzodhana-saMpAdana karIne apUrvajahematathI ghaNA graMthonuM varSo pUrvesarjanakarelache ane potAnI zakti, samaya ane dravyano savyaya karIne puNyAnubaMdhI puNya upArjana karela che. kALanA prabhAve jINa ane lupta thaI rahelA ane alabhya banI jatA mudrita graMtho paikI pUjya gurudevonI preraNA ane AzIrvAdithI sa.2005mAM 54 graMthono seTa naM-1 tathA .2006mAM 36 graMthono seTa nI 2 skena karAvIne maryAdita nakala prInTa karAvI hatI. jethI ApaNo zrutavAraso bIjA aneka varSo sudhI TakI rahe ane abhyAsu mahAtmAone upayogI graMtho saraLatAthI upalabdha thAya, pUjyA sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtonI preraNAthI jJAnakhAtAnI upajamAMthI taiyAra karavAmAM Avela pustakono seTa bhinna-bhinna zaheromAM AvelA viziSTa uttama jJAnabhaMDAronI bheTa mokalavAmAM AvyA hatA. A badhAjapustako pUjya gurubhagavaMtone viziSTa abhyAsa-saMzodhanA mATe khubajarurI che ane prAyaH aprApya che. abhyAsa-saMzodhanA jarUrI pustako sahelAIthI upalaLaLanI tImaja prAcIna mudrita pustakono zruta vAraso jaLavAI rahe to zubha AzayathI A thono jIrNoddhAra karela che. judA judA viSayonA viziSTa kakSAnA pustakono jIrNoddhAra pUjya gurUbhagavatInI preraNA ane AzIrvAdithI amo karI rahyA chIe. lo abhAI tathA saMzodhanA mATe vadhumAM vaghuupayoga karIne zrutabhaktinA kAryanI protsAhana ApazI. lI.zAha bAbulAla saremA joDAvALAnI vaMdanA maMdiro jIrNa thatAM AjakAlanA somapurA dvArA paNa UbhA karI zakAze...! = paNa ekAda graMtha naSTa thatA bIjA kalikAlasarvajJa ke mahopAdhyAya zrI yazovijayajI kyAMthI lAvIzuM...???