Mahapurana Part 2

Book Title: Mahapurana Part 2
Author(s): Jinsenacharya, Jindas Shastri
Publisher: Shantisagar Digambar Jain Jinwani Jirnoddhar Sanstha Faltan Maharashtra

View full book textPrevious | Next

Page 345
________________

३३४)
महापुराण
(३६-१४२
मतिश्रुताभ्यां निःशेषमर्थतत्वं विचिन्वतः । करामलकवद्विश्वं तस्य विस्पष्टतामगात् ॥ १४२ परीषहजयैर्दीप्तो विजितेन्द्रियशात्रवः । कषायशत्रूनुच्छेद्य स तपोराज्यमन्वभूत् ॥ १४३ योगजाश्चर्द्धयस्तस्य प्रादुरासंस्तपोबलात् । यतोऽस्याविरभूच्छक्तिस्त्रैलोक्यक्षोभणं प्रति ॥ १४४ चतुर्भेदेऽपि बोधेऽस्य समुत्कर्षस्तदोदभूत् । तत्तवावरणीयानां क्षयोपशमभितः ॥ १४५ मतिज्ञानसमुत्कर्षात्कोष्ठबद्धचादयोऽभवन् । श्रुतज्ञाने च विश्वाङ्गपूर्व वित्त्वादिविस्तरः ॥ १४६ परमावधिमुल्लडच्य स सर्वावधिमासदत् । मनःपर्ययबोधं च सम्प्रापद्विपुलां मतिम् ॥ १४७ ज्ञानशुद्धचा तपःशुद्धिरस्यासीदतिरेकिणी । ज्ञानं हि तपसो मूलं यद्वन्मूलं महातरोः ॥ १४८
मतिज्ञान व श्रुतज्ञान या दोन ज्ञानांच्याद्वारे सर्व जीवादि पदार्थांच्या स्वरूपाचा विचार चिन्तन ते मुनिराज करीत असत व त्यावेळी हातातल्या आवळ्याप्रमाणे सर्व विश्व त्याना स्पष्ट झाले ॥ १४२ ।।
सर्व परीषहाना यानी जिंकिले होते यामुळे हे मुनिवर्य अतिशय प्रकाशयुक्त झाले होते, यानी कषायशत्रूना जिंकले होते, त्यामुळे क्रोधादिकषायांचा नाश करून उत्तम तपरूपी राज्याचा ते उपभोग घेऊ लागले ॥ १४३ ।।
त्याना तपाच्या सामर्थ्याने ध्यानापासून अनेक ऋद्धि प्राप्त झाल्या. त्यामुळे त्रैलोक्यात क्षोभ उत्पन्न करण्याचे सामर्थ्य त्याना प्राप्त झाले ॥ १४४ ।।
त्यांच्या मतिज्ञान, श्रुतज्ञान, अवधिज्ञान आणि मनःपर्ययज्ञान या चारी ज्ञानामध्ये चांगली उत्कृष्टता प्राप्त झाली होती. कारण त्या त्या मत्यादि चार ज्ञानावरणीय कर्मांचा क्षयोपशम खूप वाढला होता ।। १४५ ।।
- या महर्षीच्या ठिकाणी मतिज्ञानाचा अतिशय उत्कर्ष झाल्यामुळे कोष्ठबुद्धि, बीजबुद्धि आदिक ऋद्धि प्राप्त झाल्या आणि श्रुतज्ञानात आचारादि बारा अंगज्ञाने व उत्पादपूर्वादिक चौदा पूर्वांचे ज्ञान यांचा विस्तार याना प्राप्त झाला ॥ १४६ ॥
अवधिज्ञानाचे देशावधि, परमावधि आणि सर्वावधि असे तीन भेद आहेत त्यापैकी परमावधि ज्ञानाला उल्लंघून सर्वावधिज्ञानाची याना प्राप्ति झाली आणि मनःपर्यायज्ञानाचे ऋजुमति व विपुलमति असे दोन भेद आहेत त्यापैकी विपुलमति मन.पर्यायज्ञान याना प्राप्त झाले ॥ १४७ ॥
याप्रमाणे ज्ञानशुद्धि झाल्यामुळे तपश्चरणातही अतिशय निर्मलता प्राप्त झाली. जसे मूळ हे झाडाच्या मोठेपणाला कारण असते तसे ज्ञान हे तपाचे मूळ आहे. यामुळेच तपात विशुद्धि व अपूर्व सामर्थ्य प्राप्त होते ।। १४८ ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org


Page Navigation
1 ... 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720