Mahapurana Part 2

Book Title: Mahapurana Part 2
Author(s): Jinsenacharya, Jindas Shastri
Publisher: Shantisagar Digambar Jain Jinwani Jirnoddhar Sanstha Faltan Maharashtra

View full book textPrevious | Next

Page 425
________________

४१४)
महापुराण
(३९-८५
पितुरन्वयशुद्धिर्या तत्कुलं परिभाष्यते । मातुरंन्वयशुद्धिस्तु जातिरित्यभिलप्यते ॥ ८५ विशुद्धिरुभयस्यास्य सज्जातिरनवणिता। यत्प्राप्तौ सुलभा बोधिरयत्नोपनत्तैर्गुणैः ॥ ८६ सज्जन्मप्रतिलम्भोऽयमार्यावर्ते विशेषतः । सत्यां देहादिसामग्रयां श्रेयः सूते हि देहिनाम् ॥ ८७ शरीरजन्मना सैषा सज्जातिरुपणिता । एतन्मूला यतः सर्वाः पुंसामिष्टार्थसिद्धयः ॥८८ संस्कारजन्मना चान्या सज्जातिरनुकीय॑ते । यामासाद्य द्विजन्मत्वं भव्यात्मा समुपाश्नुते ॥ ८९ विशुद्धाकरसम्भूतो मणिः संस्कारयोगतः । यात्युत्कर्ष यथात्मैवं क्रियामन्त्रैः सुसंस्कृतः ॥ ९० सुवर्णधातुरथवा शुद्धोदासाद्य संस्क्रियाम् । यथा तथैव भव्यात्मा शुद्धयत्यासादितक्रियः ॥ ९१ ज्ञानजः स तु संस्कारः सम्यग्ज्ञानमनुत्तरम् । यदाथ लभते साक्षात्सर्वविन्मुखतः कृती ॥ ९२ तदेष परमज्ञानगर्भात्संस्कारजन्मना । जातो भवेद्विजन्मेति व्रतैः शीलैश्च भूषितः ॥ ९३
.....................-.
पित्याच्या वंशाची जी शुद्धि तिला कुल म्हणतात आणि मातेच्या वंशाची जी शुद्धि तिला जाति म्हणतात. या पिता व मातेच्या वंशशद्धीला सज्जाति म्हणतात व या दोन कूल शुद्धि व जातिशुद्धीची प्राप्ति झाली असता प्रयत्नावाचून प्राप्त झालेल्या गुणानी रत्नत्रयाची प्राप्ति सुलभ होते ।। ८५-८६ ।।
अशारीतीचा विशुद्ध आणि उत्तम जन्म प्राप्त होणे ही गोष्ट या आर्यावर्तातच विशेषरीतीने आढळून येते. विशुद्ध कुल व विशुद्ध जातिमुळे देहादिसामग्री निर्दोष प्राप्त होते व त्यामुळे प्राण्यांचे अनेक प्रकारानी कल्याण होते. या दोन शुद्धीनी शरीरजन्म झाला म्हणजे त्याला सज्जाति म्हणतात. अशारीतीने शरीरजन्म झाला असता त्यापासून पुरुषाना सर्व प्रकारच्या इष्टपदार्थाच्या सिद्धि होतात ॥ ८७-८८ ।।
संस्काररूप जन्माने दुसरी सज्जाति शास्त्रकार वर्णितात. संस्कारानी प्राप्त झालेल्या सज्जातीने भव्यात्म्याला द्विजन्मपणा प्राप्त होतो ।। ८९ ।।
शुद्ध अशा खाणीत उत्पन्न झालेले रत्न जसे घासणे वगैरे संस्कारानी उत्कर्षाला पावते, अतितेजस्वी होते तसे हा आत्मा देखिल क्रियामंत्रांनी सुसंस्कृत झाला असता उत्कर्षाला प्राप्त होतो ॥ ९० ॥
___ अथवा सोने ही धातु तापविणे, इतर धातूपासून वेगळे करणे इत्यादिकानी संस्कारयुक्त झाली असता जशी शुद्ध होते तसे हा भव्यात्मा संस्कारानी शुद्ध होतो ॥ ९१ ॥
तो संस्कार ज्ञानज-ज्ञानापासून उत्पन्न होतो व ते सम्यग्ज्ञान अनुत्तर-सर्वोत्कृष्ट आहे. जेव्हा तो पुण्यवान् भव्य साक्षात्सर्वज्ञदेवाच्या मुखापासून त्या उत्तम ज्ञानाला मिळवितो तेव्हा तो उत्कृष्ट ज्ञानरूपी गर्भापासून संस्कारजन्म ग्रहण करून व्रतानी भूषित होऊन द्विज होतो ॥ ९२-९३ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org |


Page Navigation
1 ... 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720