Mahapurana Part 2

Book Title: Mahapurana Part 2
Author(s): Jinsenacharya, Jindas Shastri
Publisher: Shantisagar Digambar Jain Jinwani Jirnoddhar Sanstha Faltan Maharashtra

View full book textPrevious | Next

Page 462
________________

४०-१५२)
महापुराण
चौलकर्मचौलकर्मण्यथो मन्त्रः स्याच्चोपनयनादिकम् । मुण्डभागी भवान्तं च पदमादावनुस्मृतम् ॥ १४७ ततो निर्ग्रन्थमुण्डादिभागी भव पदं परम् । ततो निष्क्रान्तिमुण्डादिभागी भव पदं परम् ॥ १४८ स्यात्परमनिस्तारककेशभागी भवेत्यतः । परमेन्द्रपदादिश्च केशभागी भवध्वनिः ॥ १४९ परमार्हन्त्यराज्यादिकेशभागीति वागद्वयम् । भवेत्यन्तपदोपेतं मन्त्रोऽस्मिन्स्याच्छिखापदम् ॥ शिखामेतेन मन्त्रेण स्थापयेद्विधिवद्विजः । ततो मन्त्रोऽयमाम्नातो लिपिसङख्यानसङग्रहे ॥ १५१ चूणिः- उपनयनमण्डभागी भव । निर्ग्रन्थमुण्डभागी भव, परमनिस्तारककेशभागी भव ।
परमेन्द्र केशभागी भव । परमराज्यकेशभागी भव । आर्हन्त्यराज्यकेशभागी भव ।
इति चौलक्रियामन्त्रः । शब्दपारभागी भव अर्थपारभागी भव । पदं शब्दार्थसम्बन्धपारभागी भवेत्यपि ॥ १५२ चूणिः- शब्दपारगामी (भागी) भव । अर्थपारगामी (भागी) भव । शब्दार्थपारगामी (भागी)
भव (लिपिसङख्यानमन्त्रः)
--------------------..................
चौलकर्म- या संस्कारात याप्रमाणे मंत्ररचना आहे- उपनयनशब्द आरंभी आणि मुण्डभागी भव हा शब्द अन्ती असा पहिला मन्त्र आहे म्हणजे १) उपनयनमुण्डभागी भव हा मंत्र आहे- याचा अर्थ उपनयनक्रियेमध्ये मण्डन धारण करणारा तं हो. २) निर्ग्रन्थमण्डभागी भव हा दुसरा मन्त्र आहे- निर्ग्रन्थदीक्षा घेतेवेळी मुण्डन धारण करणारा हो. यानंतर ३) निष्क्रान्तिमुण्डभागी भव हे मंत्रपद आहे. अर्थात् मुनि अवस्थेत केशलोच करणारा हो । १४७-१४८ ॥
यानंतर ४) परमनिस्तारककेशभागी भव- संसारातून तारून नेणाऱ्या आचार्यांच्या केशाना प्राप्त हो हा मंत्र आहे. यानंतर ५) परमेन्द्रकेशभागी भव हा मंत्र आहे. इन्द्रपदाच्या केशाना धारण करणारा हो हा मंत्र आहे ॥ १४९ ।।
यानंतर ६) परमराज्यकेशभागी भव उत्कृष्ट राज्यपदधारक चक्रवर्तीच्या केशांना धारण करणारा हो व ७) अर्हन्त्यराज्यकेशभागी भव अरिहन्ताच्या अवस्थेच्या केशाना धारण करणारा हो हा सातवा मंत्र आहे. अशा रीतीच्या चौलमंत्रानी द्विजानी विधिपूर्वक शेंडी धारण करण्याचा संस्कार बालकावर करावा ।। १५० ।।
यानंतर लिपिसंख्यानसंग्रह हा संस्कार करावा. याचे मन्त्र १) शब्दपारभागी भवतूं सर्व शब्दांच्या ज्ञानात पारंगत हो २) अर्थपारगामी भव तूं संपूर्ण अर्थाचा ज्ञाता हो आणि शब्दार्थसम्बन्धपारभागी भव शब्द व अर्थ या दोन्हींचा संबन्ध पूर्णपणे जाणणारा हो असे लिपिसंख्यान क्रियेच्या मंत्राचे अर्थ आहेत ॥ १५१-१५२ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org


Page Navigation
1 ... 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720