Mahapurana Part 2

Book Title: Mahapurana Part 2
Author(s): Jinsenacharya, Jindas Shastri
Publisher: Shantisagar Digambar Jain Jinwani Jirnoddhar Sanstha Faltan Maharashtra

View full book textPrevious | Next

Page 503
________________

४९२)
महापुराण
(४२-९४
सुखासुखं बलाहारौ देहावासौ च देहिनाम् । विवर्तन्ते तथाज्ञानं दृक्शक्ती च रजोजुषाम् ॥ ९४ एवंप्रायास्तु ये भावाः संसारिषु विनश्वराः । मुक्तात्मनां न सन्त्येते भावास्तेषां ह्यनश्वराः ॥ ९५ मुक्तात्मनां भवेद्धावः स्वप्रधानत्वमनिमम् । प्रतिलब्धात्मलाभत्वात्परद्रव्यानपेक्षणम् ॥ ९६ वेदनाभिभवाभावादचलत्वं गभीरता । स्यादक्षयत्वमक्षय्यं क्षायिकातिशयोदयः ॥ ९७ अव्याबाधत्वमस्यष्टं जीवाजीवरबाध्यता। भवेदनन्तज्ञानत्वं विश्वार्थाक्रमबोधनम् ॥ ९८ अनन्तदर्शनत्वं च विश्वतत्त्वाक्रमेक्षणम् । योऽन्यैरप्रतिघातोऽस्य सा मतानन्तवीर्यता ॥ ९९ भोग्येष्वर्थेष्वनौत्सुक्यमनन्तसुखता मता। नीरजस्त्वं भवेदस्य व्यपायः पुण्यपापयोः ॥ १००
ज्ञानावरणादिक कर्माना रज म्हणतात. यानी मलिन झालेल्या संसारीजीवाचे सुखदुःख, बल व आहार, शरीर व घर व ज्ञान आणि दर्शन या सर्व गुणात परिवर्तन होत असते ।। ९४ ॥
अशा रीतीचे संसारीजीवात जे भाव उत्पन्न होतात ते सर्व विनश्वर आहेत. पण मुक्तजीवामध्ये असे विकारी भाव नसतात पण जे मुक्तात्मे आहेत त्यांच्या ठिकाणचे ज्ञानादिगुण अत्यन्त निर्मल आणि ते नित्य असतात-विनाशरहित असतात ॥ ९५ ॥
___ जे मुक्त जीव आहेत त्यांच्या ठिकाणी मुख्य भाव स्वप्रधानत्व हा आहे. अर्थात् सर्वश्रेष्ठ अशी स्वतन्त्रता आहे व त्याना आपल्या शुद्ध स्वरूपाची प्राप्ति झाल्यामुळे इतर द्रव्याची अपेक्षा राहात नाही. ते स्वस्वरूपात रमत असतात ।। ९६ ॥
त्याना सुखदुःखादिक वेदनेपासून बाधा-त्रास होत नसल्यामुळे या मुक्तात्म्यात अचलत्व अर्थात् गंभीरपणा प्राप्त झालेला असतो व कर्माचा नाश झाल्यामुळे अतिशयांची प्राप्ति झालेली असते व ती अविनाशी अक्षय अशी असते ॥ ९७ ॥ .
या मुक्तात्म्याना अव्याबाधत्व प्राप्त झालेले असते. म्हणजे जीव व अजीवापासून याना कोणतीही बाधा होत नाही व याना अनन्तज्ञान प्राप्त झाल्यामुळे जगातील सर्व पदार्थाचे युगपत् ज्ञान यांना होते ।। ९८ ।।
पूर्ण वस्तूचे अर्थात् सर्व जीवाजीवादिकतत्त्वांचे एकदम अवलोकन करणे त्यांचे सामान्यधर्माचे युगपत् अवलोकन होणे याला अनन्तदर्शन म्हणतात. हा गुण मुक्तजीवात असतो व या मुक्तजीवात अनन्तवीर्यता हा गुण असतो अर्थात् दुसऱ्याकडून त्यांच्यावर प्रतिघात-अघात होत नाही ही त्यांची अनंतवीर्यता आहे ।। ९९ ॥
भोग्यपदार्थात उत्कंठा नसणे हे मुक्तात्म्याचे अनन्त सुख होय आणि पुण्य व पाप यांचा पूर्ण अभाव होणे त्याला नीरजकता म्हणतात. तो गुण सिद्धांच्या ठिकाणी असतो ॥१०॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org


Page Navigation
1 ... 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720