Mahapurana Part 2

Book Title: Mahapurana Part 2
Author(s): Jinsenacharya, Jindas Shastri
Publisher: Shantisagar Digambar Jain Jinwani Jirnoddhar Sanstha Faltan Maharashtra

View full book textPrevious | Next

Page 413
________________

४०२)
महापुराण
(३८-३०४
विहारस्तु प्रतीतार्थो धर्मचक्रपुरःसरः । प्रपञ्चितश्च प्रागेव ततो न पुनरुच्यते ॥ ३०४
इति विहारक्रिया ॥५१ ततःपरार्थसंपत्त्यै धर्ममार्गोपदर्शने । कृततीर्थविहारस्य योगत्यागः परा क्रिया ॥ ३०५ विहारस्योपसंहारःसंवृतिश्च सभावनेः । वृत्तिश्च योगरोधार्था योगत्यागः स उच्यते ॥ ३०६ यच्च दण्डकपाटादिप्रतीतार्थ क्रियान्तरम् । तदन्तर्भूतमेवादस्ततो न पृथगुच्यते ॥ ३०७
इति योगत्यागक्रिया ॥ ५२ ततो निरुद्धनिःशेषयोगस्यास्य जिनेशिनः । प्राप्तशैलेश्यवस्थस्य प्रक्षीणाघातिकर्मणः ॥ ३०८ क्रियाग्रनितिमि परनिर्वाणमायषः । स्वभावनितामूवं व्रज्यामास्कन्दतो मता ॥ ३०९ इति निर्वाणपर्यन्ताः क्रिया गर्भादिकाः सदा । भव्यात्मभिरनुष्ठेयास्त्रिपञ्चाशत्समुच्चयात् ॥ यथोक्तविधिनताः स्युरनष्ठेया द्विजन्मभिः । योऽप्यत्रान्तर्गतो भेदस्तं वच्म्युत्तरपर्वणि ॥ ३११
...................
यानंतर प्रभूचा अनेक देशात उपदेश देण्यासाठी विहार होतो याचा अर्थ प्रसिद्ध आहे. अर्थात् पुढे सर्वाण्हयक्ष आपल्या मस्तकावर धर्मचक्र घेऊन जात असतो व प्रभु त्याला अनुसरून विहार करीत असतात. याचे वर्णन मागे केले आहे म्हणून पुनः याचे वर्णन येथे करीत नाहीत. ही विहारक्रिया ५१ वी आहे ॥ ३०४ ।।
यानंतर परोपकार करण्यासाठी धर्ममार्गाचा उपदेश प्रभु करतात अर्थात् अनेक देशांत धर्मोपदेशार्थ विहार करतात व नंतर योगत्याग नांवाची उत्कृष्ट क्रिया होते ।। ३०५ ॥
___ या क्रियेत विहार बंद होतो व समवसरणही नाहीसे होते. मनोयोग, वचनयोग आणि काययोग या योगांचा निरोध करण्याची उत्तम प्रवृत्ति होते. तिला योगत्याग क्रिया म्हणतात. दण्ड, व कपाट आदिकरूपाने आत्मप्रदेश प्रसरण पावतात व पुनः त्यांचा संकोच होतो. याला केवलि समुद्घात म्हणतात. हा समुद्घात या योग-त्याग क्रियेत अन्तर्भूत आहे, वेगळा सांगत नाहीत. ही योग-त्याग क्रिया ५२ वी आहे ।। ३०६-३०७ ।।
यानंतर या जिनेश्वराच्या मनोयोगादि तीन योगांचा पूर्ण निरोध होतो व त्यांना संपूर्ण शीलांचे स्वामित्व लाभते. वेदनीय, नाम, गोत्र आणि आयु या चार अघाति कर्मांचा पूर्ण नाश होतो. सर्व गुणांनी पुष्ट झालेल्या या जिनेश्वराची स्वाभाविक उर्ध्वगति होते. या गतीला अग्रनिर्वृति म्हणतात. ही त्रेपन्नावी क्रिया आहे. याप्रमाणे गर्भापासून आरंभ करून निर्वाणापर्यंत त्रेपन्न क्रिया ब्राह्मण, क्षत्रिय व वैश्य या भव्यानी कराव्यात. जसा यांचा विधि सांगितला आहे तशा या क्रिया कराव्यात. यामध्ये जे पोटभेद आहेत त्यांचे आचार्य पुढील पर्वात वर्णन करतात ॥ ३०८-३११ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org |


Page Navigation
1 ... 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720