Book Title: Lekh Sangraha Part 04
Author(s): Karpurvijay
Publisher: Karpurvijay Smarak Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/011627/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 20000 200000000 ations rics et decor 000poser 0 0000000000karavaTha00 84 0 kI saMsthAna sanmitra aNAnurAgI one . munimahArAja zrI rAjI ) lekha saMgraha kare bhAga 4 the = = = = ooooooooooooooooooooooooooooo ooooooooooo suspeecoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo ooooookhaoo.00.00000000000000000000000000000000000000000000000e d * 00000000businesseeeeeeeeeeeeebook0000ebooooooooooooooooooo , , . rara Obrintrrrrrr *prakorAka - " zrI ravijayajI smAraka samiti - muMbaI vIra saM. 2466 - vikrama saM. 1996 o o oo oo ooooooo . "r kiMmata pAMca AnA paDAnAM pUThAvALInA cha AnA * nApAka nAnA nAnA 00000000000 0 0000000 ba e p00000000000000000deved 0000 80000000000000000 00000000 * * * * * Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka:zrI kapUravijayajI smAraka samiti maMtrI-narAttamadAsa bhagavAnadAsa zAha geApALa bhuvana, prinsesa sTrITa-mu khaI - prata 1000 huM muphkaHzAha gulAbacaMda lallubhAi zrI mahAya prinTiMga presa dANApITha--bhAvanagara. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 - * * che te : ja * che ja ** ' ' ( ,7 7 - S * aneka nA ' ! " - a..." * - - - eka sva-sanmitra zrI kapUravijayajI mahArAja. janma saM. 1925. dIkSA saM. 1947 vaizAka, zuda6. svargagamana saM. 1993nA Ase, vada 8. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo prastAvanA : GOD@@9929006 saMvata 1994 nA Azvina kRSNASTamIe eTale ke saguNAnurAgI sanmitra muni mahArAja zrI karavijyajInI, svargavAsa pachInI prathama vArSika tithie, zrI geDIjI mahArAja(pAyadhUnImuMbaI)ne upAzraye, zAsanaprabhAvaka, samartha vyAkhyAtA, sva-parazAstraniSNAta zrImad vijayamohanasUrIzvarajInA ziSya anugAcArya paMnyAsajI mahArAja zrI prItivijayajI gaNivaranI preraNAthI sthapAela zrI kapUravijayajI-smAraka samiti taraphathI, niyata uddezAnusAra atyArasudhImAM, "sanmitra saguNuMnurAgI munimahArAja zrI ravijayajI lekhasaMgraha' nAmanA graMthanA traNa bhAgo pragaTa thaI cUkayA che. Aje A caturtha bhAga pragaTa thAya che. lekhasaMgraha bhAga trIjAnA "be bela'mAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke - "svane vidvAna ziSyasamUha nahote ke jeo emanI jIvanaskRtinuM kArya emanA svargavAsa pachI paNa jALavavA prayatna kare. muMbaImAM pU. paM. prItivijayajI gaNi, gatavarSamAM cAturmAsa hatA tyAre emano "dAdA" tarIkene bhaktibhAva emaNe vyAkhyAnamAM svargasthanI jayaMtinA guNagAnamAM yAda karyo ane svargasthanA smArakarUpe emanI preraNAthI emanuM javalaMta nAma joDI "zrI karavijaya smArakasamitinI sthApanA thaI. " be bola" nA lekhaka zrI phattecaMda jhaverabhAI chelle jaNAve che: "A rIte sva0 nA sAhityamaya sAkSarajIvanane paricaya janasamAja samakSa ekatra rUpamAM prakAzita thavA mATe pU. paM. prItivijayajI gaNi pribala nimittabhUta thayA che." - samitinA onararI (mAnada) maMtrI zAha nottamadAsa bhagavAnadAse, Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) lekhasaMgraha prathama bhAgamAM, smAraka-preraka, smAraka-samiti-saMrathApaka, upadeza dvArA samitine dravya-sahAyaka anuyogAcArya paMnyAsajI zrI. prItivijyajIno saMkSiptamAM bhAvavAhI bhASAmAM paricaya Apyo che. temAMthI jANavA maLe che ke, paMnyAsajI mahArAja zrI prItivijayajI, sanmitra munizrI karavijayajInA sahavAsamAM (paricayamAM) pAdaliptapura(pAlItANu)mAM mAtra paMdara divasa AvyA hatA, paNa eTalA alpa paricayamAM paNuM sanmitra munizrI mATe temanA hRdayamAM evI sacoTa chApa paDI hatI ke temaNe te ja vakhate e puNapunA smAraka mATe bane teTaluM karavAne daDha nizcaya karyo hato. saMkalparUpa te nizcaya A mUrta svarUpamAM pratyakSa che. . paMnyAsajI zrI prItivijayajI mahArAjanA ziSya-praziSya parivAramAM pravartaka munizrI subhadravijayajI, munizrI raMjanavijyajI tathA munizrI. kaMcanavijayajI che. paMnyAsajIno paricaya karAvatAM mAnada maMtrI "A lekhasaMgraha ane have pachI je puNyanAM kAme A samArakasamiti taraphathI thaze tene mukhya yaza temane ja ghaTe che" e pramANe kahI chelle jAhera kare che ke "samitinuM kAma paMnyAsajInI sUcanA ane salAha anusAra thatuM hovAthI dharmathI viparIta jarA paNa kArya thavAno saMbhava nathI. teo. AvAM aneka dhArmika kAryo karI jainadharmanI unnati karavA dIrdhAyu thAo." svargastha saguNAnurAgI sanmitra munizrIe, temanA jIvanamAM satata. lakhelA chUTA chUTA lekhane graMtharUpe pragaTa karI, tene alpa mUlya pracAra karI, teozrInuM smAraka cirasmaraNIya rAkhavuM eja samitine uddeza che. graMthanuM lekha-saMgraha" nAma ja temAM lekhono saMgraha mAtra che ema sUcave che. ATalA thaDA vakhatamAM cAra cAra bhAgonuM prakAzana, paMnyAsajI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) mahArAja zrI prItivijayajInI gaNinI preraNA tathA mAnada maMtrInI tamannAne AbhArI che. prathama bhAgamAM smArakaiAtpAdaka panyAsajI mahArAjane tathA sanmitra munizrIne sAde| phoTA ApyA che ane khIjA, trIjA tathA ceAthA bhAgamAM sanmitra munizrIneA raMgIna phoTA darzanAthe ApavAmAM AvyuM che. svastha sanmitra munizrInuM jIvanacaritra lekhasaMgraha bhAga khIjAmAM ApavAmAM AvyuM che. x Xx X : sanmitra munizrIe, zrI AtmAnaMda prakAza ' mAsikanA pu. 17 thI pu. 36 sudhImAM lakhelA lekhAnA saMgraha A ceAthA bhAgamAM prasiddha thAya che. pRSTha " ' nAnA moTA maLIne lekheAnI kula saMkhyA 99 navANu che. pRSTha 189 thI 202 6 upadezazataka aparanAma AbhANuzataka 'ne anuvAda che. A zataka vAcaka dhanavijayajIe saMvata 1699 mAM racyuM che. 202 thI 212 ceAgapradIpane bhASAnuvAda ' che. pRSTha 44 thI 49 * AcArAMga sUtranAM subhASitA ', pRSTha 49 thI 53 ' zrI uttarAdhyayana sUtrane saoAdha', pRSTha 13 thI 62 vizvavyApaka jaina darzana', pRSTha 63 thI 69 'anekAntavAdanuM svarUpa ' e zikanA lekhA che. pRSTha 119 thI 122 * upadezamALA aparanAma puSpamALA prakaraNa aMtaryaMta hiteApadeza', pRSTha 123 thI 128 ' savitta sAdhuyeAgya kulakanA niyameAH zrImAna sAmasuMdara- sUrIzvarakRta kulakane bhAvAnuvAda 'che. vidyArthIone aMge sAta lekhA che. munizrI hitakara vacaneAvALA lekhA lakhyA karatA hatA ane tenAM mathALAMe paNa asUcaka, ' subhASita, subhASita padasaMgraha, kheAdhavacanA, hitavacane ' vagere vagere rAkhatAM hatAM. evA lekhe sArI saMkhyAmAM che. te uparAMta zrI mahAvIra jIvana tathA jaya Mtine lagatI sUcanAo, zrI AtmArAmajI jayaMti prasa Mge karela vyAkhyAnane sAra, bhAvanAnuM sa MkSipta svarUpa, Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcamahAvratanI bhAvanA, zrIme tenuM kartavya, jenonuM bhinnabhinna prasaMge kartavya, samyakatva, kriyAne Adara vagere viSayane lagatA anya lekha che. prathama lekha graMthaprAraMbhe maMgalAcaraNarUpa "prabhu-prArthanA" che. temAMnAM paramArtharUpa nIcenA caraNe manana karavA jevA che je je taNuM prIti kare, te te kharekhara te bane; je mahAvIra para prIti kare, sAkSAt mahAvIra te bane."pRSTha pRi rara6-27 mAM "malina vAsanA-bhAvanAnuM baLa teDavA prayatna" e mathALAnA lekhamAM munizrI, zrI devacakRta prathama jinezvaranI stavananI kaDIo TAMkI, malina vAsanAne teDavAno e ja amogha upAya batAve che. prIti anaMtI paththakI, je teDe che te joDe eha; parama puruSathI rAgatA, ekatA he dAkhI guNageha. haSabha niNaMda zuM prItaDI. prabhujIne avalaMbatAM, nija prabhutA pragaTe guNarAza devacandranI sevanA, Ape muja he avicala sukhavAsa. RSabhara sanmitra munizrInAM keTalAMka sUtro atre TAMkI, temanA lakSya (beya) paratve lakSa kheMcavAne prayatna prAsaMgika che. - Aja moTA bhAge evuM jovAmAM Ave che ke vAcakavRMda pitAnA mantavya tarapha vAMcanane ghasaDI jAya che. AthI lekhakane Azaya siddha thatuM nathI. kaI paNa graMtha vAMcanAra vAcakanI pharaja che ke, pitAnA vicAre bhinna hoya te paNa prathama lekhakano Azaya samajavAno prayatna kare. AjanuM jagata jaMjALa vadhAryuM ja jAya che, jaMjALanAM jALAMothI pite pitAnI meLe jaDAye ja jAya che. pachI jiMdagImAM rasa na hovAnI * Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) phariyAda kare che. sanmitra munizrI jiMdagI rasamaya banAvavAne suMdara kImiye batAve che. 46. "jiMdagI TUMkI che ne jaMjALa lAMbI che. jaMjALane TuMkAvaze te jiMdagI lAMbI ne rasamaya lAgaze." - pRSTha 274. AjanI duniyA dunyavI duHkha TALavA mATe je je akhatarAo kare che te akhatarAo ja khatarA che. sanmitra svAnubhavasiddha sAco akhatare darzAve che. 100. "jema lohIne DAgha lohIvaDe dhovAthI jato nathI paNa pANIthI jAya che tema sAMsArika sukha-du:kha saMsAranI kaI paNa vastuthI maTatAM nathI. tene mATe te tyAga (cAritra-bhAvanA rAkhavI) e muktidAtA che." pR4 19. pRSTha 234-235 mAMno A te jIvanI kevI jaDatA?" lekhamAM jaDatA dUra karI caitanya pragaTAvavA mananIya lakhANa che. satya pAse rAjayAdika trAddhi samRddhinI tucchatA munizrI upadeze che - 48. "jyAre sattA ane prazaMsA mATe bIjAo khuzAmata ane AjIjI karatA hoya tyAre sAcA satyapremI pitAnA satyanA rakSaNa mATe trilekanA rAjyane paNa tuccha gaNe che." pRSTha 17. pavitra jIvanane dezakALa naDatAM nathI. evuM paNa munizrI nirUpaNa kare che - 84. "game tevAM sthiti-saMge ane dezakALamAM paNa pavitra ane paropakArI jIvana jIvI zakAya che ane te ja vAstavika jIvana che." | pRSTha 17. samAja, deza ke dharma, keIpaNa kSetranA tathA prakAranA AgevAnonI kAyaratAne munizrI khullI kare che:-' . . . . . . .. ? Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53. "siMhanI jema daDhatApUrvaka potAnA paga para UbhA rahevAne badale be meDhe dviarthI belIne dAvapecathI lokApavAdamAMthI chUTI javuM tenA jevuM kAyarapaNuM bIjuM eke ya nathI." . pRSTha 12. samAja tathA dezanA nAme, AtmahitanI avagaNanA karanArAone munizrIne upadeza che - 7. "samAjasevA ne dezasevA e uttama che, paNa AtmasevA e sarvathI uttama che; kemake jagatanAM sarva prANIone Atmavat gaNe, paradhanane paththara sama gaNe ane parastrIne svamAta tulya gaNe tenAthI ja AtmasevA thai zake che." pRSTha 269 ahiMsA" ne aMge lakhatAM, munizrI prathama, kAraNa paNa rajU kare che - "mahAvIranI ahiMsA viratvapUrNa che ane tenuM spaSTIkaraNa atre asthAne nathI. khAsa karIne dezanI vartamAna sthiti mane ra5STa lakhavA * prere che." pRSTha 38 tIrtharakSA, dharmarakSA, badamAza guMDAothI strIonA zIlanI rakSA, hiMsakAthI pazu AdinI rakSAne aMge kartavyanuM tathA ahiMsAnuM atra nirUpaNa karI, jaina darzananI ahiMsA pratyenA AkSepane munizrIe pratIkAra karyo che. prasaMge prasaMge munizrIe TUMkAmAM dRSTAMta paNa ApyAM che. pRSTha para mAM saMyatirAjarSinuM daSTAMta che. hiMsA karIne, keka mRgalAMone mArIne eka ghavAyelA mRga pAse jatAM saMyati rAjavI, mauna rahelA munIzvarane jue cheH munIzvaranA saMyamane, maunane prabhAva tene camakAve che. tenA hRdayamAM hiMsA mATe pazcAttApa thAya che. dhyAnamAMthI nivRtta thayA bAda rAjavIne hiMsAnA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNAmanuM yathArtha bhAna karAvI tene uddhAra kare che. AnuM nAma te mahAtmA! hiMsA karIne AvanArane AvakAra ApanAra, hiMsAmAM kartavyAre paNa karanAramAM 'mahAtmA' padanuM ArepaNuM, te te padanI mazkarI che: avahelanA che. hiMsAmAM dharma sthApanAranI gaNanA mahApApImAM munizrI gaNAve che. - 38. "mahApApI ApaghAta karanAra, vizvAsaghAta karanAra, sadaguNa lepanAra, guddhohI, beTI sAkSI bharanAra. khoTAne sahAya ApanAra, hiMsAmAM dharma sthApanAra, vAraMvAra paccakhANa bhAganArane mahApApI jANavA." | pRSTha 79-80. suMThane gAMgaDe gAMdhI banelA kaeNka, "ahiMsA jevA pavitra tatvanA ceDAM karI jagatane unmArgagAmI banAve che. sabala sAme "ahiMsA"ne uccAra ane nirbala sAme goLIbAra, chatAM tyAM gaNAvavo ahiMsAno vyavahAra e te daMbhanI parAkASThA che! kalAzikSaNa vageremAM paramArthanA bahAne, AjanA keLavAyelA . hiMsAne paNa bacAva kare che; eTaluM ja nahi paNa hitopadezakonI sAme moracA mAMDe che. sanmitra munizrI kahe che - 31. "jIvadayA prazaMsA-jIvadayA dharmanuM mUla che jyAM (jemAM) jIvadayA nathI tenuM mRta pAtAlamAM pesI jAo, caturAI vilaya pAmo ane bIjA guNe alopa thAo ! jIvadayAvaDe ja te badhA sArthaka che." pRSTha 89. sanmitra munizrI hitasaMdeza samarpatAM keLavaNIne aMge lAlabattI dharI batAve che-"vidvAn nyAyAdhIza nyAyane bajAru cIjanI mAphaka vece che, saMskArI gaNAtA vakIle ane berIsTare asIlane nIcAvavA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) kayAe lakhAya tevI avaLI salAha Ape che ane sevAnA z2IrastAne dAvA karatA DaoNkaTarA lakSmI lUTavA mATe vyApAtra dardIe pratye yamanu AcaraNa kare che. AjanI kulavaNInI parAkASTAe paheAMcelA A lAkAnuM A AcaraNa joyA pachI lakSyahIna AjIvikA mATe ja levAtI vidyAnAM kevAM jherI phaLA pAke che te kahevA mATe zabdo pUratA nathI. ". kharI vidyA che ke je pRSTha 148-149. chevaTe munizrI spaSTatayA prakAze che: " te ja aMte mukti tarapha lai jAya. '' gRhasthajIvanamAM sanmitre paNa meTrikanI parIkSA pAsa karI hatI, pa khIjA bhAgamAM ApavAmAM AvelA munizrInA jIvanacaritramAMthI jANavA maLe che ke, zrAvakakuLane aMge bAlyavayathI dhArmika saMskAra, mAtAnI preraNAthI zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanA vyAkhyAnamAM javuM, guruzrI sAthene paricaya vadhavA, jainadharmanA tattvAnA raMga lAgaveA, taniyamAdimAM pravRtti vagerenu pariNAma e AvyuM ke iMglIza zikSaNanI kAI khurI asara na thatAM temanI jJAnapipAsA khehada vadhI gaI ane temanuM hRdaya vadhu pramANamAM tyAgIjIvana prati DhaLatuM gayuM. svarAjya, svAtaMtryanI IcchA saune cheH sanmitra vAstavika mA batAve cheH-- 12. " bhAratanAM saMtAneAnAM zikSaNane bhAra jyAM sudhI sAcA tyAgIenA zire pAchA nahi mUkavAmAM Ave tyAM sudhI bhAratane pArakA joDA upADavA ja paDaze. ( pArakI AjJA mAnavI ja paDaze ) ". pRSTha 241. peAtAne navasa kahevarAvanArAoe Agamane abharAIe mUkavAne praja5vAda karyo cheH sanmitrane sadeza che-- " AgamanI AvazyakatA-mithyAtvI jatAthI vyApta ane sAkSAt jinezvaranA virahavALA tema ja kevalajJAnI vagaranA A kalikAlamAM vIta Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) rAga prabhue prarUpelA Agamane je AdhAra na hatA te bhavyajanone vastutattvane baMdha zI rIte thaI zakata ?" pRSTha 87. pRSTha 281 mAM "paryuSaNa parva ane ApaNuM kartavya " e lekhamAM munizrI kalpasUtrazravaNane kartavya jaNAve che. Aje eka varga, paryuSaNa parvamAM navAM vyAkhyAno goThavI, IrAdApUrvaka paramapUjya zrIkalpasUtranI avagaNanA kare che te zecanIya che. ' AjakAla jyanuM pratye durlakSa vadhatuM jAya che. pRSTha 308 mAne te viSayano lekha vAMcavA khAsa bhalAmaNa che ke jethI pravRtti mAtramAM jaNApAlananuM bhAna rahe. . "jenakuLamAM janmela manuSya vyayahAramAM kema vartavuM ?" A lekhamAM jene mAbApa sAthe, bhAI bhAMDuM sAthe, strI sAthe, putra tathA sagAsaMbaMdhI sAthe, svajano sAthe, guru sAthe, bIjA dharmavALA sAthe, judA judA avasare kema vartavuM te batAvyuM che. bhojana tathA dAna karavAnI rIta darzAvI che. bhojana karavAnI rItamAM, caMDALa vagerenA dekhatAM khAvAne niSedha che. aspRzyatA jevuM kAMI che ja nahi e kathanane A niSedhamAM javAba samAyo che. cAha, bIDI, sinemA, nATaka vagere vyasana tajavAM, rAtribhojana tathA abhakSyAdi tajavAM, dharmAnuSThAnamAM Adara karavo, vagere viSayane lagatA lekhenI vigata mATe anukramaNikA joI levI. | munizrI sanmitra tarIke oLakhAtA hatA. jenadharma prakAza pu. 33, pR. 127 mAM "sAcA mitranAM lakSaNa" e lekhamAM munizrIe sanmitranAM lakSaNo jaNAvyAM che. e lekha, lekhasaMgraha bhAga 1 lAmAM pUrNa 75 upara che. lekhanA mathALe mUkAyelA lekanuM prathama caraNa ja kahe che ke - givjavAcati coka hitA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) : sanmitra munizrInI pravRtti pApathI nivAravAnI tathA hitamAM . yojavAnI ja hoya e spaSTa che. ' munizrIe nidAna karI cikitsA batAvI che. Arogya IcchanAre amala karavo joIe. ' kevala svapakalyANArthe kalama, kAgala, kara ane kALa(samaya)ne upayoga karanAra sanmitra munizrI kapUravijayajI mahArAjanA lakSyane lakSamAM rAkhI vAcakavRMda lekhasaMgraha vAMce, vicAre ane vartanamAM mUke jethI teozrIne, paMnyAsajIno tathA smArakasamitino uddeza saphaLa thAya. sanmitra munizrI kapUravijayajIne janma saMvata 1925 mAM saurASTra dezamAM, valabhIpura (vaLA) gAmamAM thayo hato. temanA pitAnuM nAma amIcaMda ane mAtAnuM nAma lakSmIbAI hatuM.dharmaniSTha A daMpatIne prathama saMtAnamAM putrI hatI : dvitIya saMtAna te A lekhasaMgrahane vidhAtA. mAtApitAe temanuM nAma kuMvarajI rAkhyuM hatuM. mAtApitA tathA dAdA-dAdInAM lADakoDamAM ucharatA "kuMvarajI" ne cogya vaye zALAmAM dAkhala karyA. sAcAM mAtApitA teo ja che ke jeo bAlyavayathI ja pitAnAM saMtAnane dharmanA saMskAra Ape che. dhanya che tevI mAtane ane tevA tAtane ! . bhaviSyamAM sAdhu thanAra puNyAtmAnI mAtA sAkSAt lakSmIsvarUpa lakSmIbAInI hArdika preraNAthI kuMvarajIbhAI parvatithie vyAkhyAna sAMbhaLavA jatA hatA. . vadhu abhyAsArthe temane bhAvanagara rahevA javAnI pharaja paDI. putravatsala mAtAe tyAM (bhAvanagara) sAthe rahevAnuM nakkI karyuM. temaNe meTrikanI parIkSA pasAra karI.. bhAvanagaramAM temaNe zAMtamUrti zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanAM vyAkhyAne Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 13 ). sAMbhaLyAM. jainadarzananA pUjya munipuMgavonAM vyAkhyAnomAM vairAgyanAM piSaNa vinA bIjuM zuM hoya ? jeoe saMsArane vosirAvyA (to) che teo te vinA bIje kayo upadeza Ape ? artha-kAmanA sarvathA tyAgIonA upadezamAM artha-kAmane sthAna nathI. jenadarzananA mahAtmA enI dazanAmAM to eka ja dhvani hoya che - zItala nahi chAyA re A saMsAranI, kUDI che mAyA re A saMsAranI; kAcI e kAyA re chevaTa chAranI, sAcI eka mAyA re jina aNugAranI. manuSyabhava, Adeza, AryakuLa, sudeva-suguru-sudharmane vega, prabhunI vANa sAMbhaLavAno prasaMga A tamAma adhikAdhika durlabha che. parama puNyadaye ja prApta thAya che. prabhunI amIya samANa vANI sAMbhaLyA pachI cavI e atIva durlabha che. temAM ruci hovI e paNa mahAna puNyadaya che. jenakuLamAM avataravA chatAM ya kaikane e vANI kheMce che ane tevAo taraphathI te pavitra vANu sAme baLavo karavA sudhIno pApedaya paNa kayAM jovAmAM nathI AvatuM ? kuMvarajIbhAInI tattvajJAna meLavavAnI jijJAsA vadhI-vadhatI gaI. pravacanazravaNa cAlu rAkhyuM ane saddaguruno samAgama vadhAryo. bhavane aMta karanAra saMtanA saMganA raMge dinapratidina pote raMgAtA gayA ane vrata, niyamAdino abhyAsa vadhAratA gayA. jainadarzanavihita tattanuM jJAna meLavatA gayA ane sAthe sAthe Atmazaktine paNa keLavatA gayA. AnuM prathama pratyakSa pariNAma te e ja ke IMglIza zikSaNanI emane bUrI asara thaI nahi. dRSTi phare tyAM sRSTi phare che. samyagdaSTine mithAmRta (jJAna) paNa samyagra rUpe pariName cheH bicArA mithyAdRSTine samyajJAna paNa mithyA rUpe pariName che. ' . "saMsAra asAra che, jIvana kSaNabhaMgura che, sonerI samayane vyartha Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) veDaphI nAMkhavo e suzikSitanuM kAma nathI, takanI rAha jonArAo mATe samaya bhale nathI, kAryasAdhakee te taka UbhI karavI joIe. " AvI bhAvanAomAM kuMvarajIbhAI mazagUla hatA. evAmAM emanI dharma saMskArapreraka pUjya mAtAnuM avasAna thayuM. prasUti samayanI tIvra vedanA tathA mRtyu jeI, mAtRbhakta kuMvarajIbhAIne duHkha paNa thayuM. paNa e ja duHkhane, emaNe saMsAramAMthI-saMsArarUpI bhayaMkara dAvAnaLamAMthI satvara nIkaLavAno nirNaya karavAnuM nimitta banAvyuM. mAtA gayAM ane pote prajyA le che tethI pitAne paritApa thavAne ema pite jANatA hatA paNu "badhujano paNa mAyAnAM bandhana che" e satra temanI jANa bahAra nahotuM. prabhurANanA pariNamanane e prabhAva hato ke jethI teo potAnA nirNayamAM DagyA nahi. ' meTrika sudhIno abhyAsa hato eTale nokarI rAjyamAM paNa maLe tema hatuM paNa pitAne prabhuzAsananI sevA karavI hatI eTale te nokarIne asvIkAra thaze. dIkSAnA prayatnone aMge thatI muzkelIone vaTAvI, pitAdi parivAre karelA utsavapUrvaka kuMvarajIbhAIe saMvata 1947 nA vaizAka suda 6 nA divase zAMtamUti zrI vRddhicaMdrajI mahArAja pAse, bhAvanagaramAM bhAgavatI dIkSA aMgIkAra karI. dhanya che bAvIsa varSanI vaye pravajyA lenArane ! zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanA teo AThamA ziSya hatA. have "kuMvarajI" * maTI munizrI kapUravijayajI thayA. jenadarzananI dIkSAmAM saMsArIpaNAnA nAmane paNa rada karavAmAM Ave che. temanAM lagna thayAM hatAM eTale - kahe ke teozrI bAlabrahmacArI ja hatA. bhUtakALamAM thayelA, bhaviSyamAM thanArA ane vartamAnamAM che tevA mahApuruSo je vijayavaMtA tyAgamArgane AbhArI che tevA svaparaekAnta kalyANaprada mArgamAM kAMTA veranArAo, kAyadA ghaDAvanArAo, pitAne keLavAyalA kahevarAve che. A te keLavaNI che ke keLavaNInuM lIlAma ? Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) dIkSA lIdhA bAda be varSe munizrInA gurudeva zAMtamUrti zrI vRddhicaMdrajI mahArAja svarge saMcaryo. munizrI saMyamI jIvanamAM AgaLa vadhyA. abhyAsa vadhAravo, jude jude sthaLe vihAra karavo, sadupadeza de, tIrthayAtrA karavI tathA karmakSayArthe tapa kare, munivarenA jIvanamAM A sivAya bIjuM zuM hoya ? - kAzImAM temanA be cAturmAsa thayA hatA. te vakhate kAzImAM pAThazALA cAlatI hatI ane te saMsthAnA sthApaka temanA gurubhAI zrI vijayadharmasUrijInA patrathI teo tyAM gayA hatA. tyAMnI paddhatine aMge temane matabheda thavAthI teo tyAMthI vihAra karI zrI sametazikharajI tarapha gayA bAda potAnA vicArane vyakta karavAno nirNaya karyo ane hAthamAM kalama lIdhI. maLyuM bahu dhana rUpALuM, badana ke vidyA prasanna; karyo paramArtha te te jANu, maLyuM e pramANa. * sAkSara DAhyAbhAI joLazAjI. zarUAtamAM jenahitabodha vigere pustakanuM prakAzana thayuM. zrI jaina dharma prakAza, AtmAnaMda prakAzamAM temanA lekho prAyaH cAlu AvatA hatA. nAmanI sAthe temanI saMjJA "sadaguNAnurAgI" tathA "sanmitra" hatI. jIvanabharamAM temaNe sAdI bhASAmAM ghaNuM sAhitya lakhyuM che. temanA vicAre ja temanA jIvananuM pratibiMba che. duSkara sAdhudharmane je prakAre grahaNa kare te prakAre vahana karanAra munivarene dhanya che! - munizrInA AsuramAM ApaNe sura meLavIe. . Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) zArdUlavikrIDita vRtta. je pAMce vrata mesabhAra nivaDe, ni:saMga raMge rahe, paMcAcAra ghare pramAda na kare, je du:parisA sahe; pAMce Indra taraMgamA vaza kare, mokSArthane saMgrahe, , e duSkara sAdhudharma dhana che, je kyuM grahe huM vahe. lekhasaMgraha bhA. 2, pR. 106. zrI cidAnaMdajInuM banI zake teTaluM anukaraNa karavA teo tatpara rahetA hatA. - teozrInA suDatAlIsa cAturmAsamAM sattara cAturmAsa pAlItANAmAM thayA che. pAchalA jIvanamAM zrI siddhagirinI ArAdhanAthe teo pAlItANAmAM ja rahetA hatA. keTalAka vicAramAM anya munizrIothI A munizrI e che ke vatta aMze bhinna hatA te spaSTa che. saMvata 1993 nA Ase vadi AThame pAlItANAmAM ja teone svargavAsa thayo che. - ' sthUla dehathI teo adazya thayA che; temaNe sarjelA sAhityathI teo pratyakSa ane sajIvana che. temanA ziSya-praziSyonI saMkhyA ati alpa che:-- 1. zrI punyavijayajI. ' ' 3. zrI yatnavijayajI. 2. zrI dhanavijyajI. ' . 4. zrI lalitavijayajI.. - temanA jIvanacaritramAM jaNAvyA mujaba temanA A rIte cAra ziSya che. jemAM zrI punyavijayajI kALadharma pAmyA che. temanA be ziSyanAM nAma-1. zrI manaharavijya. 2. zrI pradhAna vijaya che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) temanA gurubhAI zAsanasamrATu AcAryadeva zrImad vijayanemisurizvarajI (A prastAvanA lakhAya che tyAre jeonuM cAturmAsa "vaLA mAM ja che ) bahoLuM ane vidvAna ziSyamaMDaLa dharAve che. temane dIkSA paryAya 46 varSaneH temanuM vaya 68 varSa. sanmitre sajelA sAhityanA sArarUpa, temanA eka saMdezane, prastAvanA pUrNa karatAM smarI laIe - 89. "A saMsArarUpI nATakamAM naTanI peThe ApaNe aneka prakAranA veSa laI thAkyA ja hoIe te have e eka veSa lAvIne bhajavave joIe ke jethI muktirUpa strIne vallabha thaIe." (lekhasaMgraha bhA. 1, pR. 321) bhIkhAbhAI chaganalAla zAha muMbaI i Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina sAdhuomAM ajoDa sAdhu - saddagata saguNAnurAgI muni mahArAjazrI ina www karavijayajI mahArAja vs ' (AMtaranAmaH bhujaMgI chaMda) cyAM pustake ratna samAM vizvamAMhI; laga aza vIvana muni thaI vahAvI, mA karma taNe nA karIye; jaya "amara pada mahArAja lahIye. (AMtaralIpikA : rAga harigIta) vagata muni mahArAjanAM, viga vasamAM lAgatAM; rAsAgara e muni bhavijanene pratibodhatAM. 1 gururAja A vIsamI sadImAM, "AnaMdaghana" yAda ApatAM (1) nAma jevI zuddha suvAsa, jagamahIM pasarAvatAM. 2 nUtana yuganA nUtana yogI, nUtana zikSaNane laI; rAgadveSathI para thavAne, premanA paMthe jaI. narirAjanI pavitra bhUmi, vAsa karatAM e kSetramAM munirAja vAvRddha chatAM paNuM, cAtrA mUke na dinamAM. 4 nitya niyama zuddha saMyama, khAMDAdhAre pALatAM; mahArAja dIkSA keIne nahi, yogyatA viNa ApatAM. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 19 ) zAlanAM sai sAdhuomAM, ajoDa sAdhu e thayAM; rAkhI Teka A kaLikALe, dhanya muni jainamAM thayAM. TgatamAM bhAratabhUmi, pavitra mahAtmAe bharI zrI jainazAsanamAM khare, adbhuta vyaktio vicarI. 7 jaEravijayajI muni, jyoti samAM jhaLakI gayAM; raTaNa hRdaya zuddha bhAvanA, sAdAImAM nizadina rahyAM. 8 pUstake lakhI jJAnagaMgA, dhedha jaga vahetAM kya; nasama A jIvanane, mahAjJAna vANIe vaNyAM. 9 vijaya karavA karma para, tapa japa saMyamane rahyA, gajIvanAM kalyANamAM, munirAjanAM jIvana vahyAM. 10 zaza ke padavI koI, upAdhi kaI vhorI nahi; kIvyA jage paramArtha kAje, vizvabaMdhutva bhAvamahIM. 11 mana hatuM siddha-chAMyamAM, levI samAdhi ema thayuM; rAthamAMthI muniratna, Aja devaloke vasyuM. 12 rAgI hatAM sadguNataNAM, ne zAMtamUrti svabhAvamAM TgamAM guru mahArAjanuM, che nAma "amara jainamAM. 13 munirAjano caraNopAsakaamaracaMda mAvajI zAha. w Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arlEr vbtKHtbtKHtbKHtbtKHtbtKHtbtb L R udaghAta . paERIFIERSINHBISHEHERE pU. mahArAja zrI karkharavijayajI jaina samAjamAM bahu ja sArI rIte prakhyAti pAmelA hatA. ane je leke na jANatA hoya teone paNa teozrInA A lekhasaMgrahathI teo kevA hatA tenuM AbehUba citra mAluma paDaze, kAraNa ke jema AMgla kavi emarsana kahe che tema - "Man does not speak but he exposes himself." arthAta manuSya balata (lakhato) nathI paraMtu te yathArtha kevo che te jagatane jAhera kare che. eTaluM ja nahi paraMtu teonuM AgAmI jIvana paNa kevuM haze tenI yathArtha rUparekhA teonA lekhasaMgrahamAM derAyelI jeze. teo guNadaSTi hatA ane sarvamAM evI bhAvanA teonI hatI ke, sau guNavAna thAya. teozrI je bolatA ane je mAnatA tevuM ja lakhatA; ane pitAnA tema ja bIjAnA lekho dvArA jagatane sAruM zuM apAya evA sAhityane phelAvo karatA. sAdhujIvana paNa teozrInuM eTaluM badhuM sAdAmAM sAduM hatuM ke, teo sAdhuomAM jIvanaparipATInA Adarza hatA. ane sAdhuoe kema vartavuM joIe te kahevA karatAM paNa pitAnA vartana dvArA dekhADatA hatA. teone pitAnAM pustaka upara paNa meha nahi hato ane te pustako sarvanAM ke jene joItA hoya teonAM che ema mAnatA ane te pramANe vartatA. jANavA pramANe teo khAdI ja paheratA ane vyAkhyAna avasare paNa khAdInA caMdravA, puThIyA hoya tyAM vyAkhyAna vAMcatA e anubhava. A lekhakane bhAvanagaramAM thayo hato. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 21 ) vaLI je jagyAe teozrIne vihAra thatA hatA tyAMnA vatanIone koI paNa prakArane kharca teonA nimite thAya tevuM karatA nahi. teo AtmArthI rahI bIjAone AtmAnA jJAna tarapha laI javA baheno ane bhAIone preraNuM karatA. teo bAlabrahmacArI hatA. jJAnapUrvaka kriyApaNuM teomAM vizeSa hatuM, tethI karIne jJAna pAmatA ane kriyA karatAM te beunI upara teonI pramodavRtti tarI AvatI. * teo satyapriya ane nirdabha hatA. hRdayamAM saraLa hovAthI bIjAone paNa tevA samajatA. guNadaSTi e temanuM lakSa hatuM. deSa sAMbhaLavAmAM kaMIka baherA lAgatA hatA ane kahevAmAM te mUMgA ja hatA. jaina dharma upara temanI aDela prIti hatI. ane e ja jANavA gya che temaja e pramANe jIvana ghaDavAnuM che evI ja temanI aTala zraddhA hatI. bIjA dharmanI ke bIjA darzana viSe carcA ke vAdavivAdamAM teozrI nahi paDatA. Adarza sAdhu hovAthI kharekhara teo AcArya hovA joIe. paraMtu teono nirmoha temane tema thavA detA nahi. vairAgya, tapa ane vrata e ja jANe jIvana hoya tevuM emane jotAM keIne paNa mAlUma paDI AvatuM. lAlananA te yuvAvasthAnA mitra hatA ane meTrikanI parIkSA pAsa karyA pUrve tenI taiyArI karavA lAlanane ghera rahIne ja abhyAsa karatA. temanA zrAvaka avasthAnA snehano ane temanI sAdhu avasthAne vAraMvAra paricaya lAlanane maLela hovAthI ghaNA akathya lAbha thayA hatA ane hajuM paNa thayA karatA hoya ema jaNAya che. - A teozrIne lekhasaMgraha temanA akSarajIvanane pheTo che. amadAvAda tA. 9-8-40 I vIranaMdI phatehacaMda kapUracaMda lAlana. ' Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI karparavijayajI mAraka samiti sanmitra, saguNAnurAgI pUjya munirAja zrI kavijayajI jeo saM. 1993 nA Aso vadi 8me dehamukta thayA temanI pahelA varSanI puNyatithi ujavavAne muMbaImAM zrI jaina bALamitramaMDala tathA khaMbhAta vIzA poravADa jaina yuvaka maMDaLanA Azraya nIce geDIjInA upAzrayamAM anugAcArya paMnyAsajI zrI prItivijayajI gaNivaranA pramukhapaNa nIce eka sabhA saM. 1994 nA A vadi 8 nA reja maLI hatI. te vakhate zeTha mohanalAla hemacaMda jhaverI taraphathI emanuM nAma kAyama rAkhavAnI sUcanA thatAM ema nizcaya thaye ke "e puNyapuruSanuM nAma koI saMgIna pejanA karIne cirasthAyI karavuM." pachI zeTha mohanalAla hemacaMda jhaverIe tene mATe je phaMDa thAya to rUA. 101) bharavA IcchA darzAvI. te vAtane puNyAtmA pUjya karkharavijayajInA guNothI atizaya AkarSAyela cittavALA paMnyAsajI prItivijayajIe Teko Ape ane pitAthI banI zakatI dareka jAtanI sahAya ApavA tatparatA batAvI. te mITiMgamAM zeTha metIcaMda giradharalAla kApaDIA, mehanalAla dIpacaMda cesI, rAjapALa maganalAla vahAra, narottamadAsa bhagavAnadAsa zAha tathA vADIlAla jeThAlAla zAhe samayocita bhASaNo karyA tethI paMnyAsajI baha prasanna thayA ane pitAthI banI zake te rIte zrAvaka para AgrahapUrvaka lAgavaga calAvI, ene pariNAme sArI rakama bharANI. samitinuM kAma nANuM bharanArA sabhyanI mITiMgamAM nImAelI vyavasthApaka samiti kare che. temAM nIcenA gRhastha che - Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 23 ) 1 motIcaMdagiradharalAla kApaDIA : vADIlAla jeThAlAla zAha. 2 vADIlAla caturbhuja gAMdhI. 5 hIrAbhAI rAmacaMda malabArI. 3 mohanalAla dIpacaMda cekasI. 6 nattamadAsa bhagavAnadAsa zAha 7 rAjapALa maganalAla vorA vyavasthApaka samitie narottamadAsa bhagavAnadAsa zAhanI mAnada maMtrI tarIke nimaNUka karI che ane beMka opha IMDiyAmAM paisA rAkhavAnI goThavaNa karI che. zeThe kAMtilAla IzvaralAla, motIcaMda giradharalAla kApaDIA, mohanalAla dIpacaMda coksI ane vADIlAla caturbhuja gAMdhI e cAra nAmathI beMkamAM khAtuM kholyuM che. zrI ravijayajI lekhasaMgrahanuM presa kepI ane saMzodhananuM kAma mAstara lakSmIcaMda sukhalAla zAha kare che. - samitie TharAva karyo che ke muni kapUravijayajI mahArAjanA je lekha "zrI jainadharmaprakAza" mAM, "zrI AtmAnaMdaprakAza" mAM, jaina" patramAM athavA bIjA patramAM AvyA hoya te sarvano saMgraha karIne eka lekhasaMgraha bahAra pADave. te pramANe saMvata 15 nA bhAdaravA zudi dasame pahele bhAga bahAra paDyo hato. te pachI bIjo bhAga saMvata 1996 nA poSa zudi ceAthe bahAra paDyo hato. trIjo bhAga saMvata 1996 nA azADa zudi ne bahAra paDyo hato ane A ce bhAga Aje bahAra paDe che. samitie TharAvyuM che ke rUA. 501) bharanArane pAMca nakala maphata ApavI, rUA. 251) bharanArane traNa nakala maphata ApavI, rUA. 101) bharanArane eka nakala maphata ApavI ane tethI ochuM bharanArane adhI kiMmate eTale paDatara karatAM pA kimate ApavI. sAmAnya jaina bhAI, jeNe kaMI bharyuM na hoya, tene ahIM kiMmate ApavI. A uparathI joI zakAze ke A samitine uddeza pUjya munirAjanA puNyarUpa jJAnakAryamAM banI zakatI rIte vadhAre karavAnuM che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 24 ) A lekhasaMgrahanA bhAga meghajI hIrajI bukaselara, pAyadhunI, muMbaIne tyAMthI tathA zrI jainadharmaprasAraka sibhA, bhAvanagara pAsethI maLI zakaze. je munirAje, sAdhvIjIo tathA jaina saMsthAone A pustaka meLavavA IcchA hoya teone pisTejanA cAra AnA mokalavAthI vinA mUlya maLI zakaze. pUjya munirAja zrI karavijayajInA prazaMsake, guNAnuzagIo ane sarva jaina baMdhuone A samiti saMbaMdhI je kAMI jANavA IcchA hoya temaNe zAha nattamadAsa bhagavAnadAsa-gopAla bhuvana prinsesa sTrITa-muMbaI. e ziranAme patra lakhavo, jethI badhI mAhitI maLI zakaze. phaMDamAM banI zakatI sahAya karavA dareka vAcakabaMdhune namra vinaMti che. jJAnAvaraNIya karmane kSaya karavAne Avo uttama upAya javalle ja jaDI Avaze. phaMDamAM paisA bharanAra bhAIone AbhAra mAnavAmAM Ave che. vi. saM. 1996 ] bhAdaravA vada 0)) { nattamadAsa bhagavAnadAsa zAha mAnada maMtrI ' muMbaI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * paMnyAsajI prItivijayajInA upadezathI zrI karavijayajI smAraka samitinA phaMDamAM sahAya ApanAranAM mubAraka nAme. ja 0 vaga pahele-peTarna 1 zeTha mANekalAla cunIlAla je. pI. rUA. 501) 2 rAvasAheba kAMtilAla IzvaralAla je. pI. 501) 3 saMghavI jIvarAja kamaLazInI vatI bhAI kasaLacaMda kamaLazI 501) 4 zeTha vADIlAla caturbhuja gAMdhI 501) 5 , mehanadAsa vasanajI ha. harakIzanadAsa 501) varga trIjo 1 zeTha mohanalAla hemacaMda jhaverI 101) 2 , metIcaMda giradharalAla kApaDIA (101) , zAMtilAla dayALajI 101) , mANekacaMda jecaMda jApAna 101) 5 ,, sakaracaMda motIlAla mULajI 101) A vADIlAla punamacaMda 101) senDahareDanA upAzraya taraphathI hA. zeTha maMgaLadAsa 101) zeTha karamacaMda cunIlAla 101) 9, giradharalAla trikamalAla vagara ceAthe 1 zeTha nAnAlAla haricaMda 51) 2 , durlabhajI mULacaMda : 51) vaga pAMcamo 1 zeTha jIvarAja bhIkhAbhAI 25) 2 , mANekacaMda kuMvarajI kuMDalAvALA 25) 3 ,, goviMdajI viThaladAsa vALukaDavALA , choTAlAla maganalAla bhAvanagaravALA 25) 9 101) 25) ( Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUA. ra5) 25) 21) 21) 15) 15) 15) 11) 11) 11) ( 26 ) 5 DaoN. giradharalAla TI. meMdI 6 zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda 7 zAha narottamadAsa bhagavAnadAsa 8 zeTha amaracaMda ghelAbhAI gAMdhI 9, jAdavajI jhaverabhAI bhAIcaMda 10 ,, mehanalAla maganalAla che, harakhacaMda puracaMda ka, phatecaMda jhaverabhAI bhAIcaMda , vADIlAla sAMkaLacaMda vorA 14 ,, harakhacaMda ratanacaMda-cAMdavaDa 9 khUmacaMda gulAbacaMda-zIzAdarA 16 , dalIcaMda gumAnacaMda 17 ,, bhogIlAla puruSottamadAsa-amadAvAda 18 ,, hIrAbhAI rAmacaMda malabArI , zAMtilAla odhavajI , kALIdAsa nemacaMda-moravADA , mehanalAla dIpacaMda zekasI , maNilAla kuMvarajI-rAdhanapura gulAbacaMda DAhyAbhAI , naTavaralAla surakIsanadAsa choTubhAI bhIkhAbhAI vanamALIdAsa jhaveracaMda , lAlacaMda kezavajI hA. sobhAgacaMda 28 , ratilAla phUlacaMda , vADIlAla jeThAlAla zAha 30 rA. rAjapALa maganalAla heArA 11) Ta 777 dadada karI de che 29 ?' Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kapUravijyajI lekhasaMgraha bhAga cothAnA viSayanI lekhAnukramaNikA * 18 prAthamika kema pRSAMka 1 mukhapRSTha * * * * * 2 prastAvanA ... ... ... .. ....... 3 3 jaina sAdhuomAM ajoDa sAdhu 4 upadyAta ... 20 5 zrI karavijayajI smAraka samiti 6 , , nA kuMDamAM sahAya ApanAranAM mubArakanA 25 1 prArthanA . 2 sAdhu sahakArI maMDaLanI yojanA 3 mahAvIranA upadezanuM rahasya 4 senerI suvAke 5 prAstAvika tatvabodha 6 prAstAvika sadha 7 brahmacarya--Azramane prabhAva 8 daguNAnurAga-prazaMsA . 8 dharmasthiratA guNamAM kara joIto daDha prayatna 10 paraniMdA samuM pApa nathI ema samajI tethI haThavuM 11 zAsanarasika zuddha munio kevA hoya ? ... 12 kharA paMDita kevA hoya ?. .. 13 kharA zUravIra kevA hoya ? ( kharA zuravIranuM lakSaNa ) 36 14 vIrajayaMti prasaMge sahRdaya jenonA hitArthe kicita vaktavya 15 AcArAMga sUtranAM subhASita ... * 44 16 uttarAdhyayana sUtro sabaMdha " ... * 49 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTaka 10 *.. 123 ... 129 ( 20 ) kramAMka 17 vizvavyApaka jaina darzana 18 anekAMtavAdanuM svarUpa 19 jena tandusAra . 20 vAstavika bodha 21 subhASita saMgraha 22 subhASitapada saMgraha 23 vIra-dharma prApta karavAnI kaLA 24 yAtrALu bhAI-bahenone agatyanI hitasUcanA - 25 upadezamALA (puSpamALA) prakaraNane hitopadeza 26 saMvijJa sAdhuyogya kulakanA niyame ... ra7 hitazikSA-sAdha 28 paMca mahAvrata tathA tenI bhAvanA 29 sadAcArano bhaMDAra . ... 133 30 zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmInuM saMnyasta jIvana 31 kharA yuvaka-vidyArthInI aMgata bhAvanA. 32 vidyArthI varge lakSamAM rAkhavA yogya hita sucanAo ... 144 33 vidyArthIone hita saMdeza ... ... .. 34 sAcA vidyArthI banavAnI kharI bhAvanA 35 zikSaNanA vahemo '... ... 159 36 vidyArthIne zArIrika zikSA karavAthI thatuM nukazAna 37 vidyArthIomAM kuTeva dAkhala na thavI joIe * 160 38 annanuM zubhAzubha pariNAma 39 jIvanaderI . 161 40 aMtaHkaraNanI jAgRti .. ... 162 41 jenakuLamAM janmela manuSya vyavahAramAM kema vartavuM ? ... 164 4ra mAnavajIvana saphaLa kema thAya ?. ... ... ... 175 *. .* 143 145 150 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 29 ) pRSAMka 177 h kramAMka 43 puruSArtha.... 44 keIpaNa kAryasiddhi mATe pAMca kAraNe - 178 45 zuddha devagurunI gya upAsanA vidhi. . 183 46 zANuM zrImaMtonuM hitakartavya . 187 47 upadezazataka( AbhANazataka)ne anuvAda .. 189 48 gapradIpano bhAvAnuvAda * 202 49 sUkta vacane pa0 kharI pavitratA .. * 221 51 AtmanirIkSaNa . para AtmarAjyaprAptino upAya 1. 22 53 cAritra-baMdhAraNamAM keTalAka khAsa agatyanA guNo - 224 54 pramAda-viSaya ... ... . * ... 226 55 malina vAsanA-bhAvanAnuM baLa teDavA prayatna... 226 56 dharma ane vyApAra para traNa vaNikanuM daSTAnta ... 228 pa7 traNa prakAranA sAdhu *** *** * 58 manorathanI upayogitA ane baLa ... . 229 59 bhegalAlasAne tajavAnI-jItavAnI jarUra ... 6. nigraMtha zabdano bhAvArtha ... 61 ame AvA guNavALAne brAhmaNa kahIe chIe dara A te jIvanI kevI jaDatA ? ... ... ... 234 63 kharI jarUra zAnI che ? have kaMIka jAgIne juo ! ... 64 kaSAyano jaya ... ... *** .. *** 236 65 siddhaparamAtmAnA ATha guNe ane tethI te Atmika lAbha 238 66 bodhadAyaka vacanA.... *** * * *** *** 24 67 Atmonnati preraka hitavacane ... ... ... 243 68 AtmahitaiSI janete uttejaka vacane... . 246 * h h bh bh bh Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ra48 ... 249 ... 253 * 262 * ( 30 ) kramAMka pRSAMka 69 anubhava vacano ... 70 zarIra H bhADAnuM ghara che 71 bedha vacano * 250 7ra hita-zikSAvacane.. . .. 251 73 prakIrNa bedhavacano.. . 74 kharuM sukha saMtoSa vRttimAM che te na bhUlaze .. 7pa arthanuM prayojana ane artha upArjana karavAnI dizA ... 261 76 samakitanI cha bhAvanA .. .. .. 77 "jJAna ane vairAgya athavA jJAnagarbhita vairAgyanuM mahAmya 78 saMyamamArgamAM susthita rahevA mATe 79 sukhaduHkhanA vicAra upara bodhadAyaka caubhaMgI ... 80 dAnadharmanuM ArAdhana ... ... ... ... 267 81 sadUdha sannItidarzaka vacanAmRta - 82 svadezI vastrAdikano svIkAra karI levA jenasamAjane be bela... 83 sarva sAmAnya hitavAkyo .. ... 84 paryuSaNa parva ane ApaNuM kartavya ... 85 AtmanirIkSaNane abhyAsa rAkhavA nivedana ... da6 zuddha saMyama-AtmanigrahathI thatI AtmazAMti . . 284 87 sAmAyika-pratikramaNa-devavaMdanAdi dharmakriyAmAM karavo joine yathAvidhi Adara . . 8 kalyANAthajane e kevuM vartana rAkhavuM joIe ? 89 amRta vacana ** .. *** *** * * *** 291 90 zAsanarahasya hitopadeza , 91 hitavaMcane .. 92 AtmAnA jJAnAdika guNone puSTi ApanAra piSadha . 297 * 93 vIraprabhunI jayaMti ujavanAra bhAIbahene sucanArUpe hitabola 300 *** 286 23 295 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka 94 jayaMti ujavavAnA hetu-uddeza 95 vijayAnaMdasUri (zrImad AtmArAmajI mahArAja)nI jayaMti prasaMge karela vyAkhyAnaneA sAra ( 31 ) ... * ... ... ... ane svAdhyAya ... ... ... 96 sAdhu sAdhvIe pratye zAsanahitArthe sAdara nivedana 97 saMskArItA, svacchatA ane svadezI viSe vidyArthI ane gRha patinI jo 98 bhAvanAnuM saMkSipta svarUpa 99 eka nizcita lakSa 100 akArAdi anukramaNikA ... ... 400 ... ... : ... ... ... ... ... ... ... pRSThoMka 302 *** 304 306 310 315 318 321 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saguNAnurAgI sanmitra muni mahArAja zrI kapUravijayajI . lekha saMgraha bhAga 4 thA. me <Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthanA. upakAro sabhArI, prabhu vahAla karuM; prabhu vahAla karI, prabhu bhakta manu brahmacArI anu; prabhu bhakta thavA, brahmacArI thavA, vanavAsI jIvanamAM, prabhu prema bha manu muja ane ane je je taNI prIti kare, te te kharekhara te je mahAvIra para prIti kare, sAkSAt mahAvIra te sAgarava lIka thavA jIvuM, meru samAna sudhIra thavA jIvu caMdra samAna nirmaLa thavA jIvuM, caMdana sama zItaLa thavA jIvu. evuM rUDuM jIvuM Aja re, thAye dhanya jIvyuM mAruM. [ AtmAnada prakAza, pu. 34, pRSTha 73 ] Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 sAdhu sahakArI maMDaLanI yojanA. ni:svArtha vRttivALA udAradilanA sAdhujananuM baneluM eka evuM maMDaLa javAnI jarUra che ke jemAMnA dareka sAdhu cAlu jamAnAne oLakhI, paristhiti vicArI, svadharmane bAdha na Ave paNa tene Teke-puSTi maLe te vyavahAru upadeza, maMDaLanI AjJA ane sUcanA mujaba, dareka cagya sthaLe, zakaya rIte, ApavA kaTibaddha rahe. mAna-apamAna ke niMdA-stuti tarapha lakSa nahIM rAkhatAM svakartavya tarapha pUratuM lakSa rAkhe-rAkhyA kare. zAsanasevA ane samAjahita e khAsa teomAMnAM dareka mudrAlekha bane. uparokta sevA ane hitakRtya jAte karavA,karanArane banatI dareka sahAya ApavA ane tenuM anumodana karavA kaze pramAda na kare. vizeSamAM potAnA upadezaprabhAvathI athavA suguNajJa saMta-sAdhujanene samAgama yA paricaya karIne ukta maMDaLanAM kArya-udezanI rakSA tathA vRddhi thavA pAme tevA sAdhu-sahakArane vadhAre kare. ukta maMDaLanI rUe je je hitakAryo thavA pAme tenI sAmAnya rIte neMdha rAkhI anya jijJAsu tathA hitaiSI janenA hitanI khAtara te prasiddha karavA-karAvavA banate prabaMdha yA prayatna kare. [ AtmAnaMda prakAza pu. 17, pR. 222] Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] zrI kapUravijayajI zrI mahAvIranA upadezanuM rahasya. 1. sahu jene tame svAtmA samAna gaNI sahu sAthe bhAIcAra rAkhe, temane duHkha-saMkaTa paDe temAM banatI sahAnubhUti Ape. game te duzamana hoya tene premathI apanA-pitAne mitra kare. 2. vairIne uddhAra khAsa karIne karavo, tethI vairanI paraMparA chUTI jAya che. evI sadabuddhi sUjhe te prayatna karavo jarUrI che. 3. pApakarma pratye bhale tiraskAra rAkho paNa pApI jIva tarapha lagAre tiraskAra na rAkhe. zuddha premabhAvathI tenI bhUla sudhAravI ne te pharI pharI pApakarmathI du:khI thavA na pAme evA ene puNyamArga batAve. - 4. taddana dukhadAyaka kadAgraha durguNane tajI khUba udAra dilanA bane sadA prasannatA sevI tame topadezanuM ThIka manana karatA raho. 5. rAga, dveSa, bhaya, viSayavikAra ane moha kaSAyane jItI le, dhIraja rAkho, sukha-du:kha samaye vizeSa samabhAva rAkhavA prayatna kare. 6. durgati-avanati ApanAra ahaMkAra ne mamakAra (huM ane mAruM) taje. tapa tathA saMyamasevanamAM rakta raho ane lebha-tRSNA mAtrane dUra kare. . 7. mithyAtva-asatya Agraha tajI, satya-samyavanI upAsanA karo, kaSTa paDe tethI Dare nahIM ane siMha jevA zuravIra bane. kepa karI zvAna jevA na bane. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha 4: [ pa ] 8. AtmajJAnI ane AtmadazI banA ane saphleza buddhi tajo. pramAda jIvana dUra tajI dRDhatAthI sadAcAranuM pAlana karo. 9. jema ane tema leAjanAdika vyavahAramAM saMyama ne sAdAi rAkheA, vastra, peAzAkamAM paNa sAdA maneA, zuddha vastuthI satASa dharA, vizvaprema ( saMpUrNa jagata ) sAthe premabhAva jAgRta rAkhI saghaLAM hitakArya kare, tamAma pApakama tajI, zuddha-nirmaLa dharma-kanya sevatA raheA. 10. 'sahunuM kalyANu--maMgaLa thAya ' evI maitrIbhAvanA sadeAdita jAgRta rAkheA. dayA, kSamAdika guNamAM rakta rahI, ane eTalI janasevAmAM tatpara raheA, jethI svaparahitamAM vRddhi thayA kare. khasa eTalu ja kahevAnu che. AvA TUMkA paNu AtmamedhathI jAgRta rahetAM jarUra kalyANa thAya che. ma 11. upara batAvelA phUMka paNa AtmapreAdhane meLavI lai e mujaba cAlavAthI-AcaraNa karavAthI peAtAnA Atmapradeze nirmALuM thavA pAmaze ane anukrame sUryodayanI peThe svAtmaprakAza jAgaze, jethI svaparanuM avazya hita thai zakaze. pUrve paNa evA cAritra sadAcaraNanu dRDhatAthI pAlana karatAM anaMtA jIvAnu kalyANa thayuM che tema ApaNuM paNa kalyANa avazya thai zakaze. [ AtmAnaMda prakAza, pu. 32, pRSTha 166 ] sAnerI suvAkyA. 1. hAthI jevAM mahAn zaktimAna prANIe paNu akuzanA prahArathI pAchAM huThe che, tema manane paNa sadasaviveka aMkuzathI ( zubha vicArAthI) vaza karI zakAya che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] zrI kapUravijayajI 2. nItijJa puruSAe zAstra ane leAkavyavahArane anukULa vANI ane vartana rAkhavuM Avazyaka che. 3. azikSita ane viparIta zikSAvALA azva tenA savArane jema zatrurUpa ja nIvaDe che, tema svecchAcArI iMdriyA ane mana paNa zatrurUpa ja nIvaDe che. 4. gheADA joDaleA ratha paNa jevI rIte sArathI vagaranA nakAmA thai paDe che tevI rIte iMdriyA ke jenI sAthe mana nathI joDAyuM te kAi paNa rIte zubha ke azubha karI zakatI nathI. 5. keLavAyelA azva para besavAthI jema keAi jAtanuM nukasAna thatu' nathI tema keLavAyelI iMdvicAthI azubha thavA saMbhava nathI. 6. ahaMkArarUpI madyajharatA mAtaMga upara beThelA puruSA AtmAti karI zakatA nathI. 7. mahAna puruSA vANIrUpI amRtane game tevA mahALe upayAga kare te paNa tenI mahattA ( vI--khala ) ghaTe nahIM. 8. jema harSAvezamAM veDhanA jaNAtI nathI tevI ja rIte zAka( du:kha )mAM paNa tathAvidha vedanA jaNAtI nathI. 9. manane tApa amRtavRSTithI paNa zAMta thatA nathI. tenI zAMti mATe je kAMI upAya hAya te phakta sadasadviveka buddhithI tene samajAvavuM joie. 10. caMdana jevAM zItaLa jhADanAM lAkaDAMne paNa . jo ApasamAM ghasavAmAM Ave te agni utpanna thAya che; mATe Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' lekha saMgraha : 4 : [ 7 ] koIne paNa pramANa karatAM vadhAre kasavAM nahIM, tema karavAthI lAbhane khadale UlaTI hAni ja thAya che. 11. je bhUmimAM mahAna puruSA rahyA hAya te bhUmi paNa kharekhara patitAne pAvana karanArI che (trividha tApane haranArI che). 12. satpuruSa! dareka jaNa pratye samabhAva rAkhIne upadeza Ape che, chatAM dareka jaNa pAtapAtAnI ceAgyatA pramANe sAra grahaNa kare che--karI zake che. 13. vAstavika tyAga vastunA tyAgamAM nathI paraMtu vastu paratvenA mamatvanA tyAga te ja kharA tyAga che. 14. samudramAM jema nadIe AvIne maLe che tevI rIte zaktivaMta puruSAne sarva prakAranI lakSmI dAsInI jema svayameva prApta thAya che. 15. jee svabhAvathI ja vinIta che tene ApavAmAM Avele upadeza ( jJAna ) sArI divAlamAM kuzaLa kArIgarane hAthe thayelA citrAmaNa jevuM ciraMjIva nIvaDe che. 16. jemane mRtyune, tama-aMdhakArane jItavA icchA hAya temaNe paMcendriyanA viSayeAne viSa jevA jANIne cheDI devA ane kSamA, Ava, dayA, brahmacarya ane satyanA upAsaka thavuM. 17. pApI mANasa punyane eLakhatA paNa na heAya tyAM sudhI ThIka che, paNa jyAre punyane ALakhe, pApane kharAba che tema jANuM chatAM vartana tevuM ne tevuM rAkhe teA dazagaNuM pApa vadhe che. 18. AMdhaLA kUvAmAM paDe temAM navAi nathI, paraMtu dekhate mANasa hAthamAM dIvA laIne kUvAmAM paDe teA e AtmaghAta kahevAya. AtmahatyA karatAM adhamRtyu vadhAre sAruM. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] zrI karavijayajI * 19 pApImAM pApI mANasane paNa janma jame karma nirdoSa bALaka banavAnI taka Ape che e tenI kevI kRpA kahevAya? 20. jJAna mAtra smRti ja che. bhUlAI gayeluM pharIthI sAMbhare che ane jyAre smRti Ave che tyAre jene svapnamAM paNa nahoto jANate tevI AzAo Ave che ane tyAre ja AtmAnI-paramAtmAnI jhAMkhI thavA lAge che. 21. dareka kAraNa sAthe tenuM kArya ane gati sAthe tenuM phaLa baMdhAyeluM rahe che. AvAM joDakAMne bAMdhI rAkhanAra derI te tRSNa che. (daMpatInI cheDAcheDI). 22. dareka jeDImAM otapreta vIMTAI rahenAra derIne je bALI nAkhavAmAM Ave to saMbaMdha TakI zakato nathI. A tRSNA, te dorI-te ja karma che. 23. game tevI viparIta paristhiti paNa divya AtmAo pAse phAvI zakatI nathI. 24. mANasa jAte mANasane vairI kadApi hotuM nathI; paraMtu tenAmAM rahelA sArA ke narasA guNadvArA upasthita thatAM karmo ja eka bIjAne snehI ke zatru banAve che. ' 25. eka ja prasaMga-nimittakAraNa ane phakta eka ja paLa saMskArI jIvene AdhyAtmika unnati mATe lAyaka banAve che. 26. anigrahIta mananI unmAdonI bhayaMkara paLamAM paNa IzvaranuM ananya zaraNa laIne zubhAzubha saMkalpa Izvarane seMpavA-prabhuparAyaNe rahevuM e ja kharekharI vIratA che.. , Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhasaMgraha : 4 :. | [ 9 ] ' ra7. cittanI zuddhi vinA sAcI vIratA jAgrata thatI nathI. cuddhamAM (kAyika, vAcika, mAnasika) jeTaluM baLa ane taiyArI joIe tenA karatAM zAMti mATe ghaNAM je vadhAre sAmarthyanI jarUra paDe che. 28. je zubha ke azubha banAva banI gayA tene yAda karI AnaMda agara zeka karavAthI arthasiddhi thavAnI nathI, paraMtu vartamAna kALe ApaNuM zuM kartavya che te sadavivekabuddhithI zodhI kADhI te pramANe vartana karavuM e ja zANu puruSanuM kartavya che. ra9 deva te ja kahevAya che ke jemAM divyatAnuM darzana thAya. AvI divyatAne nehAdara e ja devapU ane jyAM jyAM AvI divyatAnuM preraka darzana thAya tyAM tyAM tene uttejanA ane pUjavA tatpara rahevuM e ja manuSyadharma che. 30. je yogya pravRtti mana, vacana ane kAyAthI vyaktigata karatA aMte samaSTinuM rUpa dhAraNa kare te ja khare dharma che. 31. manuSya mAtramAM svabhAvathI ja sukhanI icachA hoya che chatAM jeone AtmajJAnanI tIvra IcchA hoya temaNe sukha tarapha haMmeza anAsakta rahevuM ane e ja khare unnatino mArga che. 3ra. kartavyapAlanathI-temAM AvatI muzkelIothI DarIne jeo tyAga-saMyama svIkAre che teo kharekhara kAyara ja che. 33. kartavyapAlananA mArgamAM je sukha Ave to tene upage khuzIthI kare, paraMtu sukha meLavavA khAtare kartavyane tyAga karavo te kharekhara adhogatinI ja nizAnI che. 34. ApaNA hRdayane je je AghAta-dhakkAe lAge che te kAMIka * AvaraNa khaseDIne ApaNane aMtaranA UMDA bhAgamAM derI jAya che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] thI kapUravijayajI 35. pUrvanuM ArAdhakapaNuM, satpuruSane paricaya agara to duHkhane raMga: A traNa mukhya hetuo mANasajAtane sthULatAmAMthI sUkSmatAmAM kheMcI jAya che.' 36. ApaNA sukhAnubhavanuM je kAMI nimitta hoya te ja puNya havA che. 37. puNyodayanuM kharuM dhoraNa bIjAonI mAnyatA upara AdhAra rAkhatuM nathI, paNa bhaktonI mAnyatA upara kharo AdhAra rAkhe che. 38. je nimittathI hadayane sukhanI lAgaNI anubhavAya te kadAca bIjAnI najare game tevuM jaNAya chatAM puNyakArya ja che, ethI UlaTuM je nimittathI hadayane duHkha anubhavAya te anyanI najare game teTaluM sAruM hoya chatAM anubhava karanArane to pApakArya jevuM ja lAge che. 39. je je vyaktio A saMsAramAM svArpaNanI bhAvanA siddha karI zake che tene saMnyAsa, tyAga ke jaMgalanI apekSA rahetI nathI. 40. Aje je kAMI meLuM ke phIkuM banyuM che, tene kALakrame khAruM banatAM ke saDI jatAM vAra lAgatI nathI. 41. hRdayane thatA AghAteno upaga karI ghAne tAjo rAkhavo ane te dardInA jorathI AtmonnatimAM-tyAgamAM AgaLa ane AgaLa vadhavuM. AvA dhakakAone hetu mAtra duHkha ja bhegavavAno nathI, paraMtu tethI saMsAranuM sAcuM ane satya svarUpa jANI zakAya che. 42. pAmara manuSyone game tevA sakhata phaTakAonI kazI ja asara thatI nathI, paraMtu DAhyA ane vivekI puruSa saheja * Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 [ 11 ] nimitta maLavAthI alaikika phaLa siddha karI zake che. tenAM hadayacakSuo UghaDI jAya che. 43. je mANasa vartamAnamAMthI kaMI sAra meLavI zako nathI tenAthI bhaviSyamAM kAMI banavAnuM nathI. bhaviSyamAM karIza agara te prasaMga Avye karIza evA prakArano vAyado ja mANasane adhogatimAM laI jAya che athavA nnatithI aTakAve che. 44. izvarI rAjyamAM paga mUkatAM pahelAM tyAM paga sthira rahI zake tevI taiyArI maryarAjyamAM (manuSya janmamAMthI) karI levAnI jarUra che; mATe prathama sArI lAyakAta meLave. 45. jIva jyAre bhoganA saMgamAM paNa pega sAcavavA (sAdhavA) samartha thAya che tyAre ja sAco yegI banI zake che. 46. jenA nizcayanI ImAratane AzA DagAvI zake nahiM athavA zreSano pracaMDa pavana tenI akhaMDa zAMtine vAMdhe lAve nahIM te ja khare manuSya che ane te ja mAnavajAtane hitakartA thaI zake che. 47. vidhAtA pAse zANAmAM zANe puruSa phakta sAdAI, namratA, zArya ane pramANitA sivAya bIjuM kAMI mAgate nathI-mAgavAnuM pasaMda karatA nathI. - 48. jyAre sattA ane prazaMsA mATe bIjAo khuzAmata ne AjIjI karatA hoya tyAre sAcA satyapremI pitAnA satyanA rakSaNa mATe vilekanA rAjyane paNa tuccha gaNe che. - 49 khare jJAnI ane bahAdura e ja che ke jyAre bIjAo. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] - zrI kapUravijayajI dharmajJAna bhaMga karIne paNa paiso ane kIrti prApta karatA hoya tyAre pote aprasiddha avasthAmAM rahI mAnapUrvaka pitAnuM kartavya bajAvate heya. 50. vIra puruSanuM bhUSaNa e ja che ke temaNe pitAnuM svarUpa khulluM karavuM ane potAnA doSa darzAvI lokaniMdA sahana karavI ane pote jevA hoya tevA ja dekhAvuM jarA paNa kRtrimatA dharavI nahiM. pa1. jo tame A jagatarUpI kUtarAnA bhasavAthI Daraze to leke tamArA upara kUtarAnI jema tUTI paDaze ane jo tame nirbhayatApUrvaka UbhA raheze to teo bhasatA aTakI jaze. ane kadAca tenA tarapha roTalAno TukaDe pheMkaze te teo turata ja tamArA paga cATavA mAMDaze. para. baLavAnamAM baLavAna mANasa jevI rIte kaIka bAbatamAM durbaLa hoya che tevI rIte kAyaramAM kAyara mANasa paNa kaIka bAbatamAM bahAdura hoya che. pa3. siMhanI jema daDhatApUrvaka potAnA paga para UbhA rahevAne badale be moDhe dviathI bolIne dAvapecathI lokApavAdamAMthI chUTI javuM tenA jevuM kAyarapaNuM bIjuM eke ya nathI. 54. hiMmata e ja vijaya che ane bhIrutA e ja parAjaya che. kaI paNa kArya karavAmAM saMzaya hoya te phateha meLavI zakAtI nathI. 55. sAce vIra (sAdhu) e ja che ke je jIvanasaMgrAmamAM hiMmata ane AnaMdapUrvaka AgaLa vadhe che ane je jarUra Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 13 ] paDe te pitAnI upara AvatA aneka saMkaTane zAMti ane dhIrajapUrvaka sahe che pa. kAyara mANase satyathI dUra javA chatAM paNa nirutsAha ane zaMkAzIla rahe che, jyAre bahAdura mANaso satyanA paMthane pitAnA bhege paNa cheDatA nathI ja. 57. bahAdura mANasa lehacuMbaka jevI asara kare che ane pitAnI AsapAsanuM vAtAvaraNa ucca koTInuM banAve che. AvA mANasone ja pitAne jAna ApatAM paNa pAchA na haThe tevA anuyAyIo maLe che. 58. je tamArAmAM hiMmata haze te tamArA jIvanapravAha saMpUrNa badalAI jaze. zANa puruSe sAhasathI muzkelIo jIte che ane ALasu tema ja mUrkha mANaso saMkaTane-jokhamane jotAM ja tharathara kaMpI, zithila thaI maraNane zaraNa thAya che. pa le ke tamAre mATe game tema dhAre to paNa tame jene sadasavivekabuddhithI satkArya dhAratA che tene mUkI deze nahIM-te vakhate niMdA agara stutinI spRhA rAkhaze nahi. 60. paisA agara te jagatanI kaI paNa vastu karatAM ApaNuM satkArya vadhAre kiMmatI che ane jagata udAratA karatAM hiMmatanI kiMmata vadhAre AMke che; mATe prANAte paNa sakAya karavA cUkaze nahi. 61. kaI paNa navI Adata pADavI tenA karatAM paDelI Adatane choDavI e ghaNuM ja kaThInamAM kaThIna kAma che. . Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ] zrI kapUravijayajI 62. pApa tarapha najara karatAM pahelAM ja sAvadhAna rahevuM ne aTakI javuM joIe, kAraNa ke ApaNe jema jema tenI tarapha najara karIe chIe tema tema te ApaNane adhika sAruM lAgatuM jAya che ane chevaTe adhogatimAM laI jAya che. 63. papakArathI punyanuM ane parane pIDA upajAvavAthI pApanuM piSaNa thAya che, ema samajI hitamArge saMcare. 64. svaguNanI rakSaNAne dharma ane svaguNavivaMsatAne adhama lekhI nija guNanI rakSA ane puSTi bane teTalI kare. 65. a5 jIvanamAM sAvadhAna banI khUba kamANI karI hatyA. 66. zAstromAM phakta mArgaulekha ja hoya che paNa marma hoto nathI, mATe je tamAre marma jANo hoya ne mukta thavuM hAya-unnati sAdhavI hoya to saddaguru-satapuruSanAM caraNa sevyA vagara chUTake ja nathI. 67. sukhI thavAno phakta eka ja mArga che ne te Izvara para zraddhA ane vizvAsa rAkhavo. jene Izvara para vizvAsa che te dukhI thatuM nathI ane kadAca du:kha Ave to tenI paravA karato nathI, tethI tene duHkha paNa sukharUpa thAya che. . . 68. manuSyanuM mUlya AMkavA mATe tenAmAM tyAga ane nirabhimAnapaNuM keTale darajaje che tenA upara lakSa rAkhavuM jarUrI che. 69 AnaMdI ane mejale svabhAva AkhA jagatane vaza karI zake che, paraMtu tethI bIjAne duHkha na thAya tevI temAM nirdoSatA joIe. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : . [ 15 ] * 70. game tevA mANasane mAthe paNa kaIne kAba hovo ja joIe ane kadAca te na hoya to te khare kartavyamArga bhUlIne UMdhe raste deravAI jAya che ane tethI ja nAstikane paNa Izvara jevI mahAna zaktine mAnavAnI pharaja paDI che ane paDaze. 71. kaI paNa kAryane AraMbha karatAM pahelAM dareka jaNe potAnI buddhi-zaktino vicAra karo paraMtu AraMbhyA pachI AraMbheluM kArya pitAnA sarvasvane bhega ApIne paNa pUruM karavuM e ja sajajana puruSanuM kartavya che. 72. sukhI thavAne sauthI sarala rasto e ja che ke pitAthI bane teTalA prayatna bIjAne sukha devuM. 73. kaI paNa kRtyanuM kharA ke khoTApaNuM bIjAnI buddhithI nakakI karatAM potAnI sadasavivekabuddhithI-aMtaHkaraNane pUchavAthI vadhAre cokkasa nirNaya thaI zakaze. 74. satyane ja anusaranAra satyanA tyAga karatAM vyavahArika dareka sukhane ane chevaTe pitAnA zarIrane paNa tyAga kare ucita gaNe che. 75. kaI paNa vyavahArika ke pAramArthika jJAna meLavavA prayAsa karatI vakhate citta dabAyeluM, udAsa agara te khinna jaNAya te te kAryamAM saphaLatA maLatI nathI, paraMtu je mana prasanna ane mukta sthitimAM haze te jarUra phateha ja maLaze. 76. karma karatI vakhate jJAnI ane ajJAnI bannene zarIra te sarakhAM ja hoya che, chatAM phaLa judAM ja hoya; kAraNa jJAnI dareka karma vivekabuddhipUrvaka kare che ane ajJAnIne tevI buddhi hotI nathI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI karavijayajI 77. ApaNe dareka iMdriye bahirmukha che ane vRtti paNa bahirmukha hovAthI ApaNA denuM ApaNane bhAna thatuM nathI, paraMtu vRttine je aMtarmukha karavAmAM Ave to ApaNAmAM rahelA nAnAmAM nAnA deSane paNa joI zakAze ane temAMthI bacavA prayatna paNa thaze. 78. satyanA upAsakane zarUAtamAM aneka muzkelIo veThavI paDe che ane tene jagata mUrkha, gAMDe, divA vagere upanAmo Ape che, mATe ja satyanA zodhaka viralAo ja hoya che. 79. jeono svabhAva paraduHkhe dukhI thavAne che teo game tevA deza, kALa ane sthitimAM hoya te paNa teo prANAte paNa bIjAnuM zreya karavAnuM cUkatA nathI. A 80. ApaNA AtmAmAM rahelA satya premane pragaTa karavA mATe ane satyanI taddana najIka pahoMcavA mATe vyavahArika jIvanathI jema bane tema dUra javuM joIe. 81. je ApaNane prathama aihika sarvasva meLavavAnI IcchA hoya to sarvasvano tyAga kare joIe. jema ke gIo Atmatatva ke je sarvasva che tene meLavavA deha ke je sarvasva kahevAya tene paNa tyAga kare che. . 82. tyAgIe pite jevA vAstavika hoya tevA ja jagata samakSa dekhAvuM joIe ane je tema karavAmAM kAMI daMbha (kRtrimatA) karavAmAM Avaze te IzvaranA mArgathI patita thavAze. 83. dayA ane premanI lAgaNI vagaranuM manuSyajIvana pazu karatAM paNa vadhAre kharAba che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 17 ]. 84. game tevI sthiti-saMge ane dezakALamAM paNa. pavitra ane paropakArI jIvana jIvI zakAya che ane te ja vAstavika jIvana che. 85. mAnavajIvanane palaTe karavA mATe buddhinI sAThamArInI jarUra nathI, paraMtu pratyakSa pramANenI ja jarUra che. 86. jemane mahAna (jagatavaMdya) thavuM hoya temaNe paropakAramaya jIvana ane sahanazIlatA keLavavI joIe. jevI rIte eka patthara TAMkaNa ane hADAthI ghaDAya che te chevaTe ekAda mUrti banI pUjAya che. 87. sukha agara te duHkha e phakta manuSyanI AMtaradaSTine avalaMbI raheluM che, kAraNa ke bAhya sthitinA pheraphArathI kaI paNa kALe sukha maLI zake ja nahIM 88. sukhanAM sAdhane ochAM hovAM te kharekharI daridratA nathI, paNa kharI daridratA te potAnI pAse hoya tethI vadhAre ne vadhAre meLavavA IcchA karavI te che. 89 dareka manuSya eTaluM te jarUra mAnavuM joIe ke saMga-viyega, sukha-duHkha, rAga-dveSa, lAbha-alAbha vigere yega kaI vyavasthita kAraNane aMge ja thAya che ( adRzya niyama(karma)thI ja thAya che). 90. keIne paNa samAgama kare te ucita te nathI ja, paNa jyAM sudhI ekAMta jIvana gALavA jevI (saMpUrNa tyAgamaya) sthiti na thAya tyAM sudhI sasamAgama jarUrI che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] . zrI karavijayajI - 91. hajAro vacana sAMbhaLavAM, aneka zAstro vAMcI javAM, tenA karatAM thoDuM vAMcana karIne te vartanamAM mUkayuM hoya te te vizALa vAMcana karatAM AdhyAtmika unnatimAM vizeSa AlaMbanarUpa che. 92. je kAMI kare te vyavasthita niyamapUrvaka karo, kAraNa niyamita karavAmAM AvatuM kAma, kartavya ( dharma ) dhArelI siddhi ane AnaMda Ape che. * 3. paThana karavA karatAM manana ane maukhika belI javA karatAM maMthana bAda vartana vadhu zreyaskara bane che. 94. je tamAre jagatamAM vaMdya thavuM hoya to koInuM ahita na thAya tevuM vartana, saMtasamAgama, satazAstronuM manana, brahmacarya, dayA, kSamA vigere sadgaNe vikasAvavA jarUrI che. ". agamya saMsAracakanI kAMI khabara ja paDatI nathI. aneka vakhata mAtA strIrUpe ane strI te mAtArUpe bane che. - 99. strI-zarIra para kevaLa moha ja hoya to tene aTakAva tenA cAmaDI vinAnA zarIra ane pudagalanA vijJAnathI kare. (tenuM. AMtarasvarUpa vicArI te yathArtha samajAtAM tenA uparano meha saheje UtarI javA saMbhava che.) . 97. jIvIne maravA karatAM marIne jIvavuM vadhAre bahetara che. (evA rUDA maraNa-jIvananuM anya mumukSu jane paNa premathI anukaraNa karavA lAge che.) 98. kalAka sudhI bhASaNa ApavAthI agara dharmopadezathI je * asara thatI nathI te asara zuddha vartanathI vadhAre sarasa thaze thavA pAmaze. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 18 ] - 98 vivekathI vicAra karavAmAM Ave te jyAM bhaya tyAM zAka, bhAga tyAM rega ane jyAM roga tathA zeka banne hoya tyAM sukhano abhAva hoya che, mATe sukhanA abhAvavALI vastuo tyAgavI ja ucita che. 100. jema lehIne DAgha lohIthI ja nathI paNa pANIthI jAya che tema sAMsArika sukha-duHkha saMsAranI kaI paNa vastuthI maTatAM nathI tene mATe to tyAga (cAritra-bhAvanA rAkhavI) e muktidAtA che. 11. lebha e eka evI vastu che ke AkhI sRSTinuM rAjya maLavA chatAM tRpti thatI ja nathI. tRSNa AkAza jevI apAra che mATe vivekI puruSae saMtoSanuM zaraNa levuM ghaTe che. saMteSavaDe lobhane jaldI aMta Ave che. 12. saMsArarUpI gADAne rAga ne dveSa be paiDAM che, mATe mumukSuoe A paiDAM kADhI nAkhavAM eTale saMsArabhramaNa (baMdhana) aTakaze ane mukta thaI zakaze. 13. mahAtmA puruSa sarva upAdhione tyAga karIne ahorAtra Izvarabhajana ane dhyAnamAM gALe che ane ajJAnIo AhAra, nidrA, mojazokha, paraniMdA tema ja raMgarAgamAM ja pitAnuM AyuSya pUruM kare che. 104. divasanA ATha praharamAMthI traNa prahara UMghamAM ane pAMca prahara Adhi, vyAdhi ne upAdhimAM pasAra thAya che te AmAMthI phakta eka ja prahara, are! eka ja kalAka IzvarabhajanamAM gALavAmAM Ave te kevuM sAruM? Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra0 ] zrI karavijayajI 105. vairAgya eka ja evuM sAdhana che ke jenA dvArA Adhi, vyAdhi ne upAdhithI mukta thaI mokSa meLavI zakAya che. 106. Adhibhautika ke AdhyAtmika sukha meLavavA mATe viveka eka kuMcI che. A kaMcI hoya te ja sukha meLavI zakAya che mATe vivekI bane. 107. zuddha saccidAnaMda rUpane meLavavA mATe viSayarUpI maLane jJAnarUpa jaLathI dhuo ane ene sAkSAtkAra kare. 108. iMdriye tamane jIte ane tame sukha mAno te karatAM iMdriyane jItavAmAM tame sukha mAne to ja AdhyAtmika unnati sAdhI zakAze. ' 109. e ja jagatane upadeza karavAne lAyaka che ke jeo rAga, dveSa ane meharUpI zatrune jItI zakyA che. sacoTa asara paNa enA upadezathI ja thavA pAme che. 110. vastutaH A jagatanI kaI paNa vastu doSita nathI chatAM paNa je kAMI doSa jovAmAM Avato hoya te te tenA upagamAM che. game tevI doSita lAgatI vastu egya upacogathI lAbhakartA ja nivaDe che. 111. satyanuM pratipAdana judA judA mANaso dezakALane anusarI judI judI paddhatithI kare che. je parama satya che tene kaI paNa rIte bAdha AvI zakato nathI. [A.pra. pu. 35. pR. 164. 204. ra7pa. pu. 36, pR. 81. 198.] Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * lekha saMgraha : 4 : [21] prAstAvika tattvabodha. 1. kAma-vikAra sAme koI meTe rega nathI, meha samAna kaI prabaLa zatru nathI, kedha samAna bIje kaI ugra agni nathI ane AMtmajJAna sAmAna kharuM sukha nathI. - 2. janma-jarA-maraNarUpI regenuM samyaktva ane jJAnarUpI auSadha ApI je nivAraNa kare che tene ja sAcA-pAramArthika vaidya samajavA. , 3. koDa janmAvaDe, ajJAnakaSTage, ajJAnI jIva akAma nijerAthI jeTalAM karma khapAve teTalAM karma sAvadhAna jJAnI mahAtmA be ghaDInI aMdara khapAvI zake che. 4. mamatA rahita sthiti karavI e parama tatva che, mamatva rahitapaNuM parama sukharUpa che, nirmamatvapaNuM e mokSanA parama bIjarUpa che ema kharA anubhavI jJAnI mahAtmAoe vakhANyuM che, ataH te khAsa AdaraNIya che. pa. sarvavinAzaka evA lebhane TALavA saMteSa guNa, sukhazAti prApta karI levA dRDha saMyamaguNa ane zuddha tapadharmanI vRddhi arthe susaMyata sAdhujane tatvajJAnane dhAraNa kare che, e ja upAdeya che. , 6. zIla-saMpadAyukta nirdhanatA sahevI sArI-lAbhakArI gaNAya paraMtu zIlacAritravajita cakavarInI caMddhi sAMpaDe te te kharI lAbhadAyaka lekhAya nahIM. che, je sukha svAbhAvika-svAdhIna vate che te ja kharuM- Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rara ] zrI karkharavijayajI vAstavika sukha che ema jJAnI anubhavI mahAtmAoe varNavela che, ane je sukha parataMtra che te duHkha ja che; sukha nathI ema kahela che. 8. jyAre A AtmA zAnta-prazAnta sthitimAM AvI jAya tyAre te pote ja mahAna tIrtharUpa bane che, jyAre te tethI vegaLe vase che tyAre tenuM tIrthabhramaNa niSphaLa bane che. tIrthayAtrA nivRtti-zAnti arthe ja banatI hoya te ja tenI sArthakatA-saphaLatA lekhAya. 9. ApaNA AtmAne rUDA jJAna-nIravaDe nitya huvarAvatA. rahIe jethI A bhavamAM to zuM paNa AgAmI janmamAM paNa nirmaLatA-kharI zuddhatA te pAme. . 10. priya, pacca ne tathya-satya vacanavaDe ApaNI vANuM zuddha pavitra bane,samyaga jJAnavaDe vicArazuddha-nirdoSa bane ane sadgurunI sevA-upAsanA-bhakti karavAvaDe kAyA zuddha-pavitra bane. uparokta zuddhine ja sAcI-vAstavika-kAyama TakI rahe evI zuddhi samajI sajajana-mumukSujanee tene ja atyaMta Adara kara joIe. sArarahasya.. 11. je jIvane janma-jarA-maraNajanita anaMta duHkhaparaMparAthI khare trAsa-kheda-kaMTALo Ave ja che ane ethI dehAdika jaDa bhAva uparathI mana virakta thayuM hoya te samyagadarzanajJAna-cAritravALI tripathagA-divya. gaMgAmAM nitye sAvadhAnapaNe snAna-nimajajana karI nija AtmAnI anAdi rAgadveSAdikajanya malinatA TALI zuddha-paramazuddha-nirmaLa thavuM ghaTe. " [ A. pra. pu. 35, pR.142.] Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 23 ] prAstAvika sAdha 1. jema dAMta vagaranA hAthI, vega vagaranA gheADA, cadra vagaranI rAtri, sugaMdha vagaranuM phUla, jaLa vagaranuM sareAvara, chAyA vagaranuM vRkSa, mIThA vagaranuM" bhAjana, guNa vagaranA putra, cAritra vagaranA sAdhu ane dravya vagaranu ghara e badhAM zezabhatAM nathI tema dharma kaLA vagaranA mAnava paNa zaiAbhA pAmatA nathI-zeAbhI zakatA nathI. 2. sukRta karavAmAM tatpara rahenArA puruSA punyamaLavaDe sA karatAM caDI jAya che, ane jema vRkSeAne velaDIe viMTAI jAya che tema temane saMpadAe vIMTI vaLe che. 3. uttama janAnAM hRdayamAM A cAra vAnAM vasI rahe cheH---- 1. supAtradAna, 2. madhurI vANI, 3. vItarAga-pUjA ane 4. sadgurusevA. enAthI jIva svAnnati sAdhe che. 4. satASI, vinayI, dayA-dAna rucivALA ane prasanna hRdayavALe! manuSya mAnavagatimAMthI AvIne avatarelA samajavA ane tene ja mAnavadharmanI ceAgyatAvALA jANavA. 5. je dravya uttama kSetramAM vivekathI vaparAya che te ja dravya praza'savA yAgya che. 6. mAM kuLamAM zrAvaka kuLa pradhAna che, badhA devAmAM jinezvara deva pradhAna che, badhAM dAnamAM abhayadAna pradhAna che ane madhAM maraNamAM samAdhimaraNa pradhAna che. 7. sAhasika puruSane lakSmI prApta thAya che paNu kAyarane prApta thatI nathI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 24 ] zrI karavijayajI 8. keTalAMka vAnAM (nakha-kezAdika) sthAnabhraSTa thayA zobhatA nathI paNa siMha, satapuruSa ane hAthI te sthAnabhraSTa thavAthI savizeSa zobhA pAme che. 9 divase thayelI vijaLI ane rAtre thayela garava niSphaLa jatAM nathI. vaLI saMta-sAdhupuruSanuM vacana ane devanuM darzana paNa niSphaLa jatuM nathI, paNa saphaLa thAya che. 10. lajajA, dayA, Indriyadamana, dhairya, puruSaparicaya tyAga ane ekalavAsa-ekAntasevana e badhA guNa strIone svazIlarakSA mATe bahu upAgI che. 11. zIla ja uttama dhana che, zIla ja jIvene parama maMgaLarUpa che, zIla ja dAridrane haranAra che ane zIla ja sakaLa sukha-saMpadAne vasavAnuM kuLabhavana che. 12. dharmarUpI saMbaLa (bhAtuM) sAthe hoya te ja mANasane kharI dilaseja maLe che tethI sukRta karaNa karI levAmAM eka kSaNamAtra paNa vilaMba na kara, kemake paLe paLe AvakhuM khUTatuM jAya che. 13. he bhavyajano ! dharmakArya karavAnA vAyadA na kare. je dharmakRtya AvatI kAle karavA dhAratA he te hamaNAM ja kare, kemake kSaNa kSaNa karatAM AkhuM pUruM thaI jAya che. 14. punyazALI AtmAne ahIM ja Arogya, sibhAgya, dhanasaMpatti, netRtva, AnaMda, sadA jaya ane vAMchita phaLanI prApti thAya che. evA dharma-punyano anAdara kema ja karAya ? 15. pragaTa prabhAvavALa jainadharma, saMta sAdhujananI saMgati, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 25 ] uttama vikI , vacanacAturI, suzAstrakuzaLatA, nyAyapArjita lakSmI, sadguruonI sevA, zuddha zIla ane nirmaLa mati-buddhi eTalAM vAnAM punyazALI jIvane ja prApta thaI zake che. vaLI vanamAM, raNasaMgrAmamAM, zatramAM, jaLamAM ane agninI madhyamAM, mahAsAgaramAM athavA parvatanA zikhara upara sUtelA prANInI tenAM pUrvakRta punya ja rakSA kare che. [ A. pra. pu. 35. pU. 120. ] brahmacarya--Azramano prabhAva. 1. lekanA kalyANa mATe cAra AzramenI paddhati banAvavAmAM AvI che temAM prathama brahmacaryAzrama che, je jIvanano AdhAra-pAce che. " 2. jIvanane ucca banAvavA mATe pahelI ummarane susaMskArita banAvavAnI jarUra che, kemake te vayanA sthapAyelA saMskAre pAkA (dRDhamULa) thAya che. 3. prathama AzramamAM satsaMganA Azraya nIce sadAcaraNa yukta vimaLa-nirmaLa brahmacaryanI carcA sAthe vidyAdhyayana karavAmAM Ave che tyAre ja sAce abhyAsa thaI zake che. 4. brahmacarya--AzramanA ucca baLazALI vAtAvaraNamAM manuSya potAnI zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika zaktine khIlavavI joIe. pa. A AzramamAMthI balavaMta dehasaMpanna, daDha-nirbhaya madhAraka, tejasvI ane prajJAzALI vyaktio taiyAra thAya che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] zrI kapUravijayajI 6. vizeSa A Azramane sarva magaLasa panna, sarva kalyANukAraka ane sarva unnatinA AdhAra jaNAve che. 7. A mahAn Azramanu jeNe kharAkhara pAlana karyuM che te kharekhara eka mahAn du nA vijetAthI paNa vizeSa caDhiyAta vijetA che. 8. jJAna, zikSaNa ane zakti jema puruSAmAM tema ja kanyAemAM paNa vikasAvavAnI jarUra che; kema ke teo bhaviSyanI mAtA che. strIkeLavaNInA ahIM bIja rApAya che. 9. jJAna-zikSaNasa'panna ane zIla-sAMda zAlinI e mahAzayAe jyAre gRhiNIpada para ArUDha thAya che tyAre kharekhara te peAtAnA gRhAMgaNune dIpAve che. 10. AvI mAtAe peAtAnI saMtatine zikSaNa ApavAmAM seA zikSake karatAM paNa vadhu samartha thAya che. 11. AvA yuvaka ane AvI yuvatIonA tejathI je samAja ujajavaLa che tenA abhyudaya mATe zuM kahevuM ? 12. A vIrA ! nidrA-pramAdane dUra kare ! jaldI UThA ! ane adhAti taraph ghasaDAtI jatI prajAnA uddhAra mATe prayatnapUrvaka bahAra Ave. 13. tane manuSyajIvana maLyuM che, che. teA tAruM kartavya samaja: bhAga te che. samAja dharmanuM maMdira che. . enI tuM puruSa che, sunna pazue paNa bhAgave kSIcamANu dazA tarapha Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 17 ] najara kara ane tenA saMbaMdhamAM tArI pharaja zuM che? tAruM kartavya zuM che? tene vicAra kara. [A. pra. pu. 35, pR. 90.] daDhaguNAnurAga-prazaMsA, 1. jenA hRdayamAM sadA ya saNa pratye svAbhAvika premarAga jAgeluM rahe che teone dhanya-kRtapuNya lekhavA. te mahAnubhAvone sadA ya amArA praNAma ho! 2. ghaNuM bhaNavAthI, tapa tapavAthI ke dAna devAthI zuM projana che ? kta saghaLA sukhanA sthAnarUpa eka guNAnurAgane ja tuM daDhapaNe Adara kara. 3. kadAca tuM ghaNuM tapa karIza, ghaNuM zAstra bhaNaza ane vividha kaSTa sahana karIza, paraMtu je guNAnurAga dharIza nahi, bIjAnA sadguNa joIne rAjI thaIza nahIM to tArI saghaLI karaNuM pheka samajaje. 4. bIjAnA guNane utkarSa jeI je adekhAI karIza te jarUra tuM saMsAramAM sarva sthaLe parAbhava pAmIza. (pariNAme, te bhAre duHkhadAyaka banaze.) pa. ISyanA jorathI aMjAI jaI je te guNavaMta jananA thoDA paNa avarNavAda kaI rIte belIza to saMsArarUpa mahAaTavImAM tAre bhaTakavuM paDaze ane tyAM tAre bahu prakAre duHkhano. kaDa anubhava karavo paDaze, mATe prathamathI ja pArakA avarNavAda belavAthI pAchA esara ke jethI tArI ardhagati thatI aTake Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ III [28] zrI karavijayajI 6. A vartamAna bhavamAM jIva je guNono ke dezane abhyAsa kare che te guNa-deSane abhyAsavaDe parabhavamAM karI meLave che. 7. je pote seMkaDe game guNathI bharapUra hovA chatAM adekhAIvaDe pArakA doSa jue che te paMDita puruSonI najaramAM parALanA DhagalA je taddana asAra (halake) jaNAya che ne hAMsIpAtra bane che. 8. je duSTa AzayathI parAyA chatA-achatA deSa grahaNa kare che te pitAnA AtmAne nirarthaka pApabaMdhanathI bagADe che, tethI bhavAntaramAM pote ja vAraMvAra duHkhI-duHkhabhAgI bane che. 9 teTalA mATe kaSAya-agni pedA thAya tevuM kArya jarUra tajI devuM ane kaSAya-agni zAnta thAya te ja kArya AdaravuM. te mATe paraniMdA, IrSA, adekhAI pramukha akArya avazya tajavA. 10. je tuM tribhuvanamAM prabhutA meLavavA Icchate ja hA te pArakA doSa grahaNa karavAthI athavA paraniMdA karavAnI paDelI kuTeva saMpUrNa prayatnavaDe jarUra tajI de. e ja moTAI meLavavAne rAjamArga che. 11. jagatamAM sahu koIne prazaMsavA gya A cAra prakAranA ' puruSo kahyA che: 1. sarvottamottama, 2. uttarama, 3. uttama ane 4. madhyama. 1. 12. e uparAMta bhArekamI ane dharmavAsanA rahita je adhama ane adhamAdhama puruSa hoya temanI paNa niMdA te na ja karavI. banI zake to temane sudhAravA. tenA para karuNA lAvavI. niMdA te sarvathA karavI ja nahIM, kema ke tethI tene ke pitAne kaze phAyado thato nathI. karuNAbuddhithI te svaparane lAbha saMbhave che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : | [ 29 ] 13. upara jaNAvyA pramANe tIrthaMkarAdikanA guNonuM grahaNa bahumAnapUrvaka je tuM karaze to zIdhra zivasukha pAmIza ema cokakasa samajaje, kema ke pote sadgaNa thavAne e sarala ane uttama mArga che, tethI tene atyaMta Adara kara joIe. 14. AjakAla saMyama-mArgamAM zithilatA dhAraNa karanArA ane saMyamakriyAnI upekSA karanArA pAsasthAdika sAdhu-yatijananI sabhA samakSa niMdA, prazaMsA karavI nahIM. niMdAthI te sudharI zakaze nahIM ne prazaMsAthI temanA deSane puSTi maLaze. 15. hInAcArI sAdhu-patio upara karuNa lAvI je temane ruce te hitabuddhithI satya mArga batAve. na ruce ne reSa kare te temanA doSa-durguNa anyatra prakAzavA nahIM. 16. jenA thaDe paNa dharma guNadaSTithI jovAmAM Ave tenuM bahumAna dharmabuddhithI sadA ya karavuM yukta che, ethI svArane aneka lAbha thavA saMbhava che. * 17. sadgaNunuM bahumAna zuddha-niSkapaTabhAve karanAra janmAMtaramAM tevA sadaguNa jarUra meLavI zake che. saguNonuM anumodana-bahumAna karavuM e ApaNe pote sadgaNuM thavAnuM amegha sAdhana che. [ A. pra. pu. 35, pR. 168.] Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] zrI karkharavijayajI dharmasthiratA guNamAM kara joI daDha prayatna. 1. dharmanA prabhAve je sukhasaMpatti pAmyA chatAM je koI dharmanI ja avalehanA-avagaNanA kare che te pakArI dharmane droha karanAre pitAnuM bhaviSya zI rIte sudhArI zakaze? 2. ema samajI. sAdhudharma ke gRhastha dharmanuM yathAvidhi sevana karavA daDha prayatna kare ghaTe, kema ke zAstramAM A manuSyabhavAdika sAmagrI pharI pharI maLavI durlabha che. 3. kaI rIte pUrva punege AvI sAmagrI pAmyA chatAM je pramAdathI dharmanuM sevana karato nathI temane pAchaLathI avasAna vakhate bahu bahu jharavuM paDe che, tema ja atyaMta duHkhI thavuM paDe che. 4. kAdavamAM khacele hAthI, galagrahita maccha, jALamAM phasAyela mRgale ane pAzamAM paDeluM paMkhI jema jhUre che tema sukRtakamANI vagaranA jIvane maraNa samaye jharavuM paDe che. 5. lakSmI, daivana ane AyuSya vigere asthira hovAthI dharmasevanamAM je pramAda kare che te kApuruSa che, satapuruSa nathI. je mANasa dharmasAdhana karavAmAM vAyadA kare che ane A dekhAtI kSaNika vastuomAM Asakta banI jAya che te ja temanI durbhatratA batAve che. bhavabhIru sajane te bhavanuM svarUpa vicArI dharmasevanamAM zIdhra sajaja thaI jAya che-lagAre pramAda karatA nathI. 6. je tuM sukha-sabhAgyAdikane Icchate hoya te, he Atmana ! tuM dharmasAdhanamAM sadA ya Adara kara, dharmakArya karavAmAM lagAre pramAda-upekSA karIza nahi. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 31 ] 7. jo dharma sAdhana karyA vagara ja manavAMchita sukha maLatAM hAta te sakaLa tribhuvanamAM kyAM ya kAipaNa du:khI-duHkhabhAgI na hAta, e vicArI jotAM spaSTa jaNAya--samajAya tevuM che. 8. manuSyapaNuM sahumAM sAdhAraNa chatAM keTalAMka sukhI te keTalAMka du:khI dekhAya che. te uparathI vivekapUrvaka vicAra karI joIza tA jaNAze ke te pratyakSa punya ane pApa( dharma ane adharma )nuM ja piraNAma che; chatAM paNa tu svacchaMda ane Apa DahApaNa kema tajatA nathI ? 9. jo tuM acittva evAM uttama phaLanI IcchA karatA hoya te dharma viSe daDha Adara kara. dharmane ja apUrva cintAmaNi, kAmadhenu, kAmaghaTa ane kalpavRkSarUpa samajI tenI prApti mATe dRDha Adara kara. [A. pra. pu. 35, pR. 277,] parinaMdA samuM kAi pApa nathI ema samajI te mahApApasthAnakathI esaravuM, ethI rAga-dveSanI pariNita ghaTaze ane sukha-zAMti vadhaze. 1. game tevA guNane dhAraNa karatA chatA, pArakA doSa kahevAmAM rasika ane peAtAnA guNAnA garva karanAra laghutA ane apajaza pAme che, ema samajI pAche Asara. 2. anya koi karma vazAt akArya AcaratA hAya te tenI tAre ciMtA karavAnuM zu prayeAjana che? tu te adyApi paryanta bhavadu:khane vaza paDelA peAtAnA AtmAnI ja ciMtA kara. janma Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 3ra ] zrI karkharavijayajI maraNanAM duHkhathakI AtmA zI rIte chUTe tene vicAra kara, vicAra karI ane A mahApApasthAnakathI pAchA osara. 3. pArakA deSane kahevAthI, tuM nathI to pAmate dravya ke nathI pAmato yaza, UlaTo tema karavAthI pitAnA svajana saMbaMdhIne paNa tuM zatru banAve che ane mahAra duHkhadAyI karma bAMdhe che, mATe paradeSakathanathI pAchA niva, pAcho niva.. 4. zAstramAM nirguNa jIva upara madhyastha bhAvanA rAkhavI kahI che ane paradoSagrahaNa karavAnuM te anya darzanIoe paNa niSedhyuM che, to pachI parama pavitra vItarAgapraNIta darzananuM te kahevuM ja zuM? tene vicAra kara ne te mahAdeSathI pAcho osara: 5. pArakA deSane ane guNane svayaM sAkSAt grahaNa karatAM manuSya potAnA AtmAne ja anukrame doSavAna ane guNavAna banAve che, ema samajI sadgaNuM banavA IcchatA janoe paranA sadgaNe ja grahaNa karavA ane doSanI upekSA karavI te ja ucita che. 6. jenAmAM aneka sadgaNe hAya evA jagatamAM bahu viralA ja jaNAya che, paraMtu eka jJAnAdika purNa guNavALA jIvo paNa sarvatra jaNAtA nathI. tevA ekAda puSTa guNavALA keI sthaLe ja lAbha che. guNarahita chatAM jenAmAM rAga-dveSAdika prabaLa deze nathI temanuM paNuM kalyANa saMbhave che, tema ja jenAmAM ati alpa doSa che temanI paNa ame prazaMsA karIe chIe. matalaba ke teo paNa unnatinA mArga upara hovAthI anukrame Atma-unnati karaze ja, tethI te sarve anumodana karavA gya jaNAya che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : | [ 33 ] 7. praSa-ISya-adekhAI vagara pArakA doSa kahevAtA nathI, ane te prazleSAdika bhAvavRddhinuM kAraNa che ema samajI paraniMdAavarNavAda pariharavA yogya che. A viSayamAM kSapaka, kuMtaladevI ane eka AcAryanAM udAharaNo nIce mujaba jANavAM. . . . ( 1 ) kusumapuramAM agnizikha nAmane kSapaka-sAdhu cAturmAsa mATe kei eka gRhasthanA gharanA nIcalA bhAgamAM rahe hato. evAmAM tyAM aruNa nAmano anya sAdhu AvIne upalA bhAgamAM rahyo. te saMyamAcAraNamAM zithila hato, jyAre kSepaka sAdhu aneka prakAranAM AkarAM tapa karate hato, paNa sAthosAtha zithilAcArI aruNanI niMdA karato hato tethI ghaNAM bhava vadhAryA. zithila sAdhu te kSapaka sAdhunI tapakaraNI vigere jeIne pramudita thaI tenI stuti-prazaMsA karyA karato hato tethI tene bhavabhramaNa ochuM thayuM, ema samajI sujJa jenee guNAnurAgI ja thavuM ucita che. ( 2 ) 'kaI eka nagaramAM jitazatru rAjAnI aneka rANIoe jinaprAsAda karAvI temAM mahatsava karAvyuM te dekhI rAjAnI paTTarANuM kuMtaladevI dveSa karatI marIne kUtarI thaI, prAsAda dvAre rahevA lAgI. keI eka jJAnI mahAtmAe tenA pUrvabhavanuM svarUpa kahevAthI jAtisamaraNa jJAna pAmI, anazana AdarI te svagaI. evI rIte cheSanAM mAThAM phaLa jANuM sujJa janoe ukta duSa-deSa avazya parihara, jethI satya-zAntipUrvaka jIva nnati sAdhI zake.' Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI ravijayajI - "keI eka gacchamAM AcArya sarva Agamana jANu chatAM devacepage saMyamamAM zithila thaI gayA ane temane eka ziSya sarva zAstramAM pAragAmI thaI, kriyA-kAMDamAM bahu ujamALa rahetA, tethI zrAvake tathA anya sAdhuo te ziSyanI pAse bahemAnapUrvaka dharma zravaNa karavA lAgyA. AthI te AcArya manamAM praSa karavA lAgyA te paNa te guNavAna ziSya AcAryanI sadA ucita sevA karato. bAda AcArya kaluSita pariNAmathI kALa karI udyAnamAM viSadhara (sarpa) thayA ane ziSya sAdhu AcArya banyA. dhaiDila bhUmi jatAM anya sAdhuone mUkI, navA thayelA AcArya pratye praSathI pelo viSadhara tenI sAme doDavA lAgyA. evAmAM kaI kevaLI bhagavAna tyAM padhAryA. temane tenuM svarUpa pUchatAM temaNe tenuM yathArtha svarUpa kahevAthI ziSya bahu ja vairAgya pAmyA. pachI te sarpane pratibodhavA mATe tenA pUrvabhavanuM svarUpa ja upAyarUpa jANuM te pUrvavRttAMta sarpane saMbhaLAvavAthI te sarpa jAtismaraNajJAna pAmI, anazana AdarI devagati pAme. pradheSa karavAnAM kaDavAM vipAka samajIne sujJajanoe koInA upara praSa na ja kare, paraMtu guNAnurAgI banI Atma unnati sAdhavI. (A. pra. pu. 35, pR. 275) zAsanasika zuddha munio kevA hoya? 1. munie parisahA(anukULa ke pratikULa banne)ne sahana karavA-jItavA samartha hoya che, karmane kSaya karavA zaktimAne hoya che, jJAna-dhyAna ane tArUpI alaMkAravaDe suzobhita hoya che tathA zuddha AcAramAM tatpara hoya che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 3pa ] 2. temanuM mana zAMta hoya che, temanI daSTi sAmya-sarva prANIo upara samAnatAvALI hoya che, temanI ikriye nirvikArI hoya che. 3. teo sarva jagajajInuM zubha Icche che, temane meha zAMta thayeluM hoya che. teoe kAma ane krodhane sarvathA nAza karele hoya che. 4. temanI koI niMdA kare ke kaI prazaMsA kare to te banne upara teo samadaSTivALA hoya che. pa. teo meruparvata jevA dhIra hoya che, potAnA zarIra upara paNa niHspRha hoya che. 6. teoe iMdriya, kodha, lobha ane bhayarUpI zatruone parAbhava kareluM hoya che. vaLI teo rAgadveSathI rahita hoya che. 7. siddhirUpI strInA saMgamanI ja lAlasAvALA hoya che, niraMtara jJAnane abhyAsa karavAmAM tatpara hoya che ane teo niraMtara prazamarasamAM ja magna thayelA hoya che. 8. AvA uttama Adarza sAdhune durlabha samAgama pAmIne je bhAgyavaMta ja tene dravyabhAvathI lAbha laI zake che te sadbhAgI jIvanuM jIvita saphaLa thaI zake che. 9. evA uttama Adarza sAdhuonuM jIvana anukaraNa karavA lAyaka hAI prazaMsApAtra che. [A. pra. pu. 28, pR. 1098] Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ] zrI kapUravijayajI kharA paMDita kevA hoya? 1. jeo saMsAranA vAsathI virakta hoya che ane mokSanuM sukha meLavavAmAM ja utsuka hoya che teone ja satparuSo kharA paMDita kahe che, te sivAyanA paMDita nAmadhArIe to UlaTA paMDita zabdanA arthane vagovanArA che. 2. zubha manabhAvavALA jeo sarva prANuo upara samabhAva-samAnadaSTi rAkhe che ane jemaNe sarvathA prakAre mamatAne tyAga kare che teo ja mokSapurImAM jaI zake che. [ A. pra. pu. 28, pR. 115 ] kharA zUravIra kevA heAya? kharA zUravIranuM lakSaNa, 1. iMdriyane jaya karavAmAM je zUravIra hoya ane karmane baMdha karavAmAM kAyara hoya, je tattvArthanI vicAraNAmAM manane sthApana karyuM hoya, je pitAnA zarIra upara paNa niHspRha hAya, je parIsahAnA sainyanuM dalana karavAmAM samartha hoya ane kaSAyane vijaya karavAmAM zUravIra hoya te ja paramArthathI zuravIra kahevAya che. 2. jeo saMsAra uchedaka cAritranuM sadA pAlana kare che tevA saMyamI jane ja rAga-dveSane kSaya karI ekSapadane pAme che. - 3. jeo nirmaLa bhAve brahmacaryanuM pAlana karavAmAM tatpara rahe che te dhIra puruSo ja kharuM Atma-tatva upAsI zake che. ' 4. tevA dhIra, vIra puruSa pramAda rahita banI Atmahita sAdhe che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 37 ] 5. je bhavabhIru ane sarva saMga tajI tuccha viSayasukhathI virAma pAmyA hoya che teonuM ja jIvita prazaMsApAtra che. [ A. pra. pu. 28, pR. 115 ] zrI vIrajayaMti prasaMge sahadaya janonA hitArthe kiMcit vaktavya. mahAvIranuM pravacana vizvagAmI, vipagI ane vizvakalyANasAdhaka che, ema taTastha jenAra. keIpaNa vicAraka kahI zakaze. tenuM tatvajJAna eTaluM badhuM gaMbhIra ane gahana che ke je duniyAnA moTA bhAgane navIna jevuM lAge. karmanA siddhAntonA viSayamAM tenuM vivecana eTaluM badhuM bArIka ane vistRta che kejagatanA moTA moTA tatvajJAnIone paNa vismayAvaha thaI paDe. e vItarAganI pravacanadhArAmAM je virakta bhAva bharyA hoya che te mahAna AkarSaka che, ane tenAthI rAgAdi malagAlananuM kAma viziSTarUpe sadhAya e svAbhAvika che. sAmyavarga- mahAvIradeva sAmyavAdane apanAve che. sAmyavAda e tene pradhAna siddhAMta che. tenuM spaSTa pharamAna che ke duniyAne koI paNa mANasa tenA zAsanakSetramAM praveza karI zake. tenuM zAsana jAtibhedathI niyaMtrita nathI. game te jAti, game te varNa ane game te dezane mANasa tene anuyAyI thaI zake. caMDALA, atyaje paNa tenA anuyAyI banyA che. caMDoLo ane anya jene mATe paNa teTale ja mekSa UghADe che-eTale vANiyA, brAhmaNe ane Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [38] zrI karavijayajI kSatrine mATe UghADe che. mahAvIra pravacananA adhikArI caMDALa ane atyaje paNa teTale darajaje che ke jeTale daraje vANiyA, brAhmaNa ne kSatrio che. samyaktva, zrAvakadharma, sAdhudharma ane zreNugata avasthA jema vANiyA, brAhmaNe ne kSatriya pAmI zake tema aMtya ane caMDALa paNa pAmI zake. tenI vyAkhyAna pariSadamAM badhAne sthAna che. mahAvIranI A sAmyadaSTi che. A tene sAmyavAda che. A tenA zAsananI prANazakti che. tene lakSAvadhi vratadhArI zrAvakemAM utkRSTa gaNAtA dasa zrAvakamAM paNa kaNabI, kuMbhAra jevA zUdravarNanA paNa hatA. ahiMsA ahiMsA e sAmyavAdanuM sarvasva che. mahAvIra ahiMsAnI dedIpyamAna mUrti che. ahiMsAdharmanA pracArakomAM mahAvIra, sahutho purogAmI che. mahAvIranI ahiMsA vIratvapUrNa che ane tenuM spaSTIkaraNa atre asthAne nathI. khAsa karIne dezanI vartamAna sthiti ane spaSTa lakhavA prere che. vAstavamAM je baLavAna ane bahAdura hoya, ddhA ane boddhAbuddha-paMDita hoya te ahiMsA dharmanuM pAlana bahu sarasa rIte karI zake. mahAvIranA zAsanamAM gRhasthane mATe ahiMsAnuM kSetra niraparAdhI sthala (trasa) jIvane jANI joIne na mAruM" eTalA pramANavALunuM che. A niyama pramANe aparAdhIne ucita zikSA cA sajA ApavI e gRhasthanI nItirItine jenazAstra niSedhatuM nathI. kharI dayA zUravIra ja bajAvI zake. je nabaLe ane zaktihIna hoya te potAnI AMkha sAme marAtAM jAnavare yA mANasane kaMgALa vadane Ubhe Ubhe Taga Taga joyA karaze. tenAthI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 39 ] khIjuM zuM vaLavAnuM? paNa jo te sthaLe vIra cendro haze te te pAtAnA mAhubaLathI athavA zasradvArA te ghAtakIone haMphAvIne te janAvarezane yA mANasane khacAvI leze. A uparathI sApha joI zakAya che ke dayA-dharmamajAvavA mATe vIratAnI, zUratAnI, yuddhapravINatAnI ane bahAdurInI keTalI agatya che. peAtAnA ghara upara guMDAonA humaleA thatAM yA peAtAnI strI upara khamAze| kUdI paDatAM pAte jo mAyakAMgalA haze teA DarIne Aghe khasI jaze ane peAtAnA gharane ane pAtAnI strIne madamAzenA bhAga thavA deze. jeA khaLavAna ane vIra cADhA hAya te ja deza upara humale karavA doDI AvatA hullaDakheArAne mArI bhagAvaze ane teo ja dharma upara trApa mAratA vidhI ene hAMkI kADhaze. tee ja tI rakSA karI zakaze. tee ja dharma rakSA karaze ane tee ja unnata mastake saMsAranI sapATI upara ni yatA ane svAdhInatApUrvaka vicAraNA karI zakaze. mAyakAMgalAonA kapALamAM te gulAmI sivAya bIjuM zuM nirmAyeluM hAya ? tee peAtAnAM dharma sthAnAmAM game tevI dharmakaraNIe kare ane bhajanIyAM gAya ane game teTalA ADaMbarapUrNa utsava-mahAtsaveA kare paNa te leAkeA Akhara gulAma ja che. ee khuzAmada yA cAlAkI yA akhaLa upara bhale jIvatAM. padArtho-saMsAranA hetubhUta hAya te ja padArtho meAkSanA hetubhUta thAya ane je padArtho meAkSanA hetubhUta hoya te ja padArtho saMsAranA hetubhUta thAya. dAkhalA tarIke je zarIrathI pApa baMdhAya te ja zarIrathI dharma sadhAya. kahyuM che ke: - Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 ] zrI kapUravijayajI * je zarIravaDe vivekahIna mANase saMsAranA khIjane paripuSTa kare che te ja zarIravaDe sajjanA saMsAranA khIjane sukAvI nAkhe che.' je strIne narakanI khANa kahevAmAM Ave che te ja strI zANI, suzIlA ane dharmAtmA haiAya teA peAtAnA patine ADe raste jatAM zake ane dharmAMsA para lAve ane te ja strI tenA patine mATe meAkSa-lAbhanuM kAraNa gaNAya. e pramANe je talavAra hiMsaka zastra hAi adhama nuM kAraNa che, te ja talavArathI deza ane dharma upara caDI AvelAM ghAtakI duzmanAnAM vAdaLA pheDI zakAya che. ane e rIte dezarakSA, prajArakSA, dharma rakSA mATe ceAgya samaya para ceAgya rIte talavArane karAtA upayAga e tenA sadupayeAga hAi te ja talavAra dharma lAbhanuM kAraNa ane che. ghara upara ke dharma upara trApa mAratA duzmanane haMphAvavAnI zakti peAtAnAmAM na hoya ane DarIne AghA khasI jai zAMta thai UbhA rahe te e zAMti ke kSamA na kahevAya. e te cAkhI nabaLAI, kAyaratA cA bAyalApaNu' che. evI namaLAIne Apavu e kSamAdevInI cAkkhI mazkarI che. kSamAnuM nAma kSamA e vIranu bhUSaNu che. tAnA durupayoga na karatAM zAMti pUjanIya gaNAya. zUravIra potAnI zUravIradhAraNa kare teA tenI kSamA vIrazAsanane vIre jhIlI zake; nakhaLAonA hAthamAM AvatAM tenu patana thAya. evI nakhanI hAlatanuM pariNAma Akhare viparIta ja hAya. tenAmAM kharuM jhanUna hAya, kharI vIratA hAya, Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : ' [ 41 ] te temanI AMkho sAme lUMTAtA dharma-dhana ane tIrtha-dhanane teo kaMgALa vadane Tagamaga joI besI na rahe. piotAnA dharma- dhananI rakSA mATe temane paramukhaprekSI banavuM paDe che. ADAMavaLAM phAMphAM mAravA sivAya bIjo zo rasto temane hAI zake? gulAma banI bIjAnI kRpAnA TukaDA mATe phAMphAM mAranAra te kamajorathI bIjuM zuM thaI zake ? lakSmInA mada upara teo game teTalA jhajhe, jera mAre ane kadAca paisAnA pANI karI lAkhanA bAra hajAra meLave te paNa te maLe TukaDe gulAmane svAdhIna nathI rahI zakato. mAyakAMgalAonA hAthamAMthI te TukaDe chInAvI levAmAM sattAdhIze yA vidhamI baLavAnene keTalIvAra lAgavAnI hatI? je karma-zara hoya te ja dharmazura hoya e keNa nathI jANatuM ? namo rihaMtANaM je navakAra magnane prathama sUtrapAta che temAM je arine mAranArAone namaskAra karavAmAM Ave che e maMgaLamaya namaskAramAM koI vilakSaNa jusse bharyo che. parama pUjanIya maMtravinimAM kaI evI vIjaLI mUkI che jenuM dhyAna AtmAmAM eka mahAna baLa reDe che. jo ke te ariAdithI rAgadveSAdi bhAva ario levAya che paNa te bhAva arione saMpUrNa haNavA mATe paramatkRSTa zarIrabaLanI paNa anivArya AvazyakatA che e vAtanI kaI nA pADI zake tema nathI. jenazAstra khulluM jaNAve che ke muktiprApti mATe jema samyagadarzanAdi AtyaMtara sAmagrInI AvazyakatA che tema parameskRSTa zarIrabaLanI paNa AvazyakatA che-e vagara mukti kadI maLe ja nahi e mahAvIrane uSa che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 ] zrI kapUravijayajI e vastusthitinA vicAra karatAM jaNAi Ave che ke sArAsAra piraNAma vastu upara AdhAra nathI rAkhatAM paNu vastunA upayAga upara AdhAra rAkhe che. vastune saMdupayeAga supariNAma lAve che jyAre tenA ja durupayoga duSpariNAma lAve che. ja prANIo pratye dayAnI hArdika lAgaNI dharAvanAra manuSya ahiMsA dharmanA siddhAMtane vyApakarUpe potAnI jIvanacaryAmAM utAranAra hAvA joIe. bIjAnA bhalA mATe svArthanA bhAga ApavAmAM tene rasa paDatA haiAvA joie. khIjAtu pUruM karIne lAbha meLavavAnI lAlaca tenA hRdayamAM utpanna na thavI joie. anyAya ane adharmathI maLatI lakSmI tene mana viSarUpa gaNAvI joIe, satya ane saMyama e tenA jIvananAM AbhUSaNa hAvAM joie. AvA gRhasthA paNa jema zAstrakuzaLa hAya tema jo zasrakuzaLa hAya tA tee vizeSa dharmaghAta karI zake. evA gRhasthAnA hAthamAM camakatI taravAra temanA sAttvika AtmajjussAnuM jvalaMta cihna che. e temanuM dharma khaDga che. e temanA AtmasanmAnanA jaLahaLatA purAvA che. evA dharma khaDgadhArI dharma cAddhAe A vIrabhUmimAMthI jyAre nIpajaze tyAre ja vIradharmanA DA vAgavAnA. sagaThana-- vIra dharmAMnA DaMkA vagADavA mATe vIrabhakta samAjane saMgaThita thavAnI parama AvazyakatA che. ceAddhAe paNa chinnabhinna dazAmAM paDelA hAya teA temanAthI paNa kAMi na vaLe. gacchAnA tathA IrakAonA jhaghaDA badhA ya pANImAM padharAvI devA joie. hRdayamAM e kAtarI rAkhavu joie ke bhinnabhinna rIte kriyA karatAM : * Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 43 ] chatAM paNu vItarAgadharmanI ArAdhanA karI zakAya che. A udAra tattva vIrabhakatAnA hRdayeAmAM vasI jAya ane mAtra sahiSNutA ane udArabhAvanA vikAsa thAya te temanuM saMgaThana thatAM vAra na lAge, je samAjanA ISTadeva maitrIbhAvanA siddhAMtane asAdhAraNa pracAraka hoya ane je dharma-zAsananA mULa maMtra maitrIbhAva hAya te samAjamAM aMdara aMdara kusaMpa hAya, paraspara vevirAdha hoya ane jhagaDAMragaDAM cAre bAju phelAyelA hAya e keTalI badhI zaramAvanArI mInA gaNAya ? AvI chinnabhinna dazAmAM ApaNane e paNa bhAna nathI rahyuM ke jainAnI zI dazA che? jainasamAja kevI bImArImAM sapaDAye che ane tenuM bhaviSya kevuM che ? vastIpatrakanA AMkaDA vAMcanArAmane khabara haze ke jainavastInA sama dhamAM te AMkaDA keTalA adhA rezamAMcaka che ane jyAM daza daza varSe pacAsa yA sATha hajAranI saMkhyA ghaTatI heAya te samAjanuM AyuSya keTaluM kalpavuM ? * keTalAka bheALA mANasA evu kahI nAMkhe che ke harakata zI che? ekavIza hajAra varSa te vIrazAsana rahevAnu che paNa temaNe jarA vicAra karavA ghaTe ke temane ekavIza hajAra varSa sArI hAlatamAM pasAra karavAM che ke dInahIna ke chinnabhinna hAlatamAM bIjAnA ThelA khAine pUrAM karavAM che? mATe hAlanI ApaNI zaiAcanIya sthitinAM kAraNeA zeAdhIne te mATe cAMpatA upAye levA joie. AvA bhayaMkara ghaTADA mATe devane doSa detA pUrve peAtAnA jAtima enI durdazA taraph nirIkSaNa karavAnI jarUra che. ekalA gujarAta-kAThiyAvADa upara nahIM paNa jyAM jyAM jeneAnI vastI che te badhA pradeze! upara vicArasRSTi pheMkavAnI jarUra che, tyAre ja mAlama paDI zake ke jenAmAM bhUkhamarA ane garImAina Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44 ] zrI ravijayajI keTale trAsa vatI rahe che ane peTane mATe dharma parAmukha thavAnuM keTalA pramANamAM bane che? kharI vAta to e che ke peTamAM roTalo paDyo hoya te ja kaMI kalyANane mArga sUjhe. A digadarzanathI zAsananI dAjha dilamAM dharI je kaMI paNa samAcita jaina samAjanA hitanI khAtara yathAzakya prayatna karavAmAM Avaze to hajI paNa temAM sAre sudhAre thavA pAmI jenasamAjanuM bhaluM thavA sAthe zAsanannati thavA pAmaze, paraMtu veravidhabharI vRtti vadhavA devAthI te tene vahelo vinAza thavA pAmaze. [ A. pra. pu. 35, pR. 223. ] AcArAMga sUtranAM subhASita. 1. jagatanA lokenI kAmanAne pAra nathI. teo cAlImAM pANI bharavAne prayatna kare che. 2. kAma pUrNa thavAM azakya che ane jIvita vadhArI zakAtuM nathI. Ama kAmI manuSyo zeka karyA ja kare che tathA jharyA kare che. 3. he dhIra! tuM AzA ane svacchaMdatAne choDI de, te be zalya svIkArIne ja tuM rakhaDyA kare che. sukhanuM sAdhana . mAnelI vastuo ja tArA duHkhanuM kAraNa thaI paDe che. 4. tArAM sagAMsaMbaMdhI, viSayAga ke dravyasaMpatti tAruM rakSaNa karI zakatAM nathI ke tene bacAvI zakatAM nathI. tema ja tuM paNa temanuM rakSaNa karI zakatA nathI ke tene bacAvI zakatuM nathI. darekane pitAnAM sukha, duHkha jAte ja bhegavavAM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ pa ] paDe che mATe jyAM sudhI potAnI umara haju mRtyuthI gherAI nathI tathA chAtrAdi idrinuM baLa temaja prajJA-smRti-medhA vigere kAyama che tyAMsudhI avasara oLakhI zANA puruSe potAnuM kalyANa sAdhI levuM joIe. 5. jeo kAmaguNone oLaMgI jAya che teo kharekhara mukta che. akAmathI kAmane dUra karatAM teo prApta thayelA kAmaguNamAM paNa khUMcatA nathI. 6. kAmagomAM satata mUDha rahe te mANasa dharmane oLakhI zakto nathI. vIra bhagavAne kahyuM che ke mahAmehamAM bIlakula pramAda na kare. zAMtinA svarUpane ane maraNane vicAra karIne tathA zarIrane nAzavaMta jANIne kuzaLa puruSa kema pramAda kare ? 7. badhAM prANIone jIvana ane sukha priya che tathA duHkha ane maraNa apriya tathA pratikULa che. teo jIvitanI kAmanAvALA ane jIvitane priya mAnanArA che. badhAne jIvita priya che. pramAdane lIdhe prANone atyArasudhI je vyathA ApI che tene samajIne pharIthI tevuM na karavuM tenuM nAma kharI samaja che, ane e ja karmonI upazAMti che. bhagavAne ApelI A samAjane samaja ane satya mATe udyamavaMta thayele manuSya keIpaNa prakAranuM pApakarma kare nahiM ke karAve nahi. (kAraNa ke pApakarma mAtramAM koI ne kaI jIvavarganI hiMsA ke droha rahelA ja hoya che.) 8. je ahiMsAmAM kuzaLa che ane je karmabaMdhathI mukti meLavavAnA ja prayatnamAM rahe che te sAce buddhimAna che. pramAda Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ] zrI kapUravijayajI ane tene pariNAme kAma-guNAmAM Asakti e ja hiMsA che, mATe buddhimAne pramAdathI je "meM paheluM karyuM te havethI nahi karuM" e daDha nizcaya kara joIe. je mANasa vividha prANIonI hiMsAmAM potAnuM ja aniSTa joI zake che, te ja tene tyAga karavA samartha thaI zake che. je mANasa potAnuM duHkha jANe che te ja bIjAnuM duHkha jANe che ane je bIjAnuM du:kha jANe che te ja pitAnuM duHkha paNa jANe che. zAMtine pAmelA saMyamIo bIjAnI hiMsA karIne jIvavA nathI IcchatA. 9. manuSya anya jIvonI rakSAnI bAbatamAM bedarakAra na rahevuM. je anya jIvanI bAbatamAM bedarakAra rahe che te pitAnI bAbatamAM bedarakAra rahe che, tema ja je potAnI bAbatamAM bedarakAra rahe che te anya jIvanI bAbatamAM paNa bedarakAra rahe che. 10. hiMsAnA mULabhUta heI, kAmaguNe ja saMsAranA pherA che. saMsAranA pherA che te kAmaguNanuM bIjuM nAma ja che. badhI bAju aneka prakAranA rUpa jete ane zabdo sAMbhaLate manuSya te badhAmAM Asakta thAya che tenuM nAma ja saMsAra che. e mANasa mahApuruSoe batAvele mArge cAlI zakato nathI paraMtu pharI pharIne kAmaguNone. AsvAda leta, hiMsAdi azubha pravRttio karatA pramAdaMpUrvaka saMsAramAM ja mUchita rahe che. 11. je manuSya zabdAdi kAmaguNAmAM rahelI hiMsAne jANa vAmAM kuzaLa che te ahiMsAne samajavAmAM kuzaLa che ane je ahiMsAne samajavAmAM kuzaLa che te zabdAdi kAmaguNAmAM rahelI hiMsAne samajavAmAM kuzaLa che. 12. viSayenA savarUpane je barAbara jANe te saMsArane Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4: [ 47 ] barAbara jANe ane je viSayanuM svarUpa nathI jANato te saMsAranuM svarUpa paNa nathI jANatA. 13. meM sAMbhaLyuM che ane mane anubhava che ke baMdhanathI chUTA thavuM e tArA ja hAthamAM che, mATe jJAnIo pAsethI samaja prApta karIne he parama cakSuvALA puruSa ! tuM parAkrama kara. enuM ja nAma brahmacarya che ema huM kahuM chuM. 14. he bhAI ! tArI jAta sAthe ja yuddha kara. bahAranAnI sAthe yuddha karavAthI zuM ? pitAnI jAta jevI yuddhane bIjI vastu maLavI durlabha che. 15. he bhAI ! tuM ja tAro mitra che, bahAra kyAM mitra zodhe che? tArI pitAnI jAtane ja nigrahamAM rAkhIza to badhA duHkhothI mukta thaI zakIza. - 16. pramAdIne badhe prakAre bhaya che; apramAdIne koI prakAre bhaya nathI. te sadA nirbhaya che. 17. dharmane jJAnI puruSa pAsethI samajIne ke svIkArIne saMgharI na rAkhe, paraMtu prApta thayelA bhega padArthamAMthI paNa vairAgya meLavI lekapravAhane anusaravAnuM choDI devuM. 18. jagatamAM jyAM juo tyAM ArAma-sukhazIlatA dIse che ema samajI, tyAMthI iMdriyAne haThAvI laI saMyamI puruSe jitendriya thaIne vicaravuM. . . - 19. je pitAnAM kAryo sAdhavA Irache che tevA vIrapuruSe hamezAM jJAnInA kahyA mujaba parAkrama karavuM. ' Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] zrI karavijayajI 20. vIraziSya gesamAdikanI peThe apramattapaNe vartavAthI beDe pAra thAya che. bhavasamudra tarI zakAya che. . . - 21. saMyamIne aMta sudhI raNasaMgrAmamAM mekhare jhUjhanArA vIrapuruSanI upamA apAya che. evA ja muni pAragAmI thaI zake che. te saMyamamAM sthira rahe to kadApi gabharAIne pAcho na haThe 22. IndriyenA saMbaMdhamAM AvelA tamAma viSayane anubhavavA e zakya nathI, paraMtu saMyamI puruSa temAM thatAM rAga-dveSa- (Asakti)no tyAga kare e mArga zakya ane hitakara che. 23. je jJAnI suvivekI che tene mATe kazA upadezanI jarUra nathI. 24. kuzaLa puruSa kaMI kare athavA na kare tethI te baddha nathI ane mukta paNa nathI te paNa lekacine badhI rIte barAbara samajIne, saMyamane oLakhIne te kuzaLa puruSa pUrvenA mahApuruSoe na AcarelAM karmo Acarato nathI. (evuM DahApaNabharyuM AcaraNa karavAnuM te bhUlato nathI). 25. eka bIjAnI zaramathI ke bhayathI pApakarma na karanAra zuM muni kahevAya ? khare muni te samatAne barAbara samajIne pitAnA AtmAne nirmaLa karanAre hAya che. 26je sarala heya, mumukSu hoya ane adaMbhI hoya te ja sAce aNagAra che. je mANasa zraddhAthI gRhatyAga kare te ja zraddhAne, zaMkAo ane Asakti choDI sadA TakAvI zake. vIrapuruSo e ja kalyANakArI mahAmArge ja cAlelA che. ra7. sukha-duHkhamAM samabhAva rAkhI jJAnI puruSonA saMgamAM rahevuM ane kaI paNa prANune potAnI keI paNa kriyAthI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 49 ] paritApa na Apavo. pApathI DaranArA ane pRthvInI peThe badhuM sahI lenArA mahAmuni uttama zramaNa kahevAya che. * 28 uttama dharmapadane anusaranArA, tRSNA rahita, dhyAna ane samAdhiyukta tathA agninI zikhA jevA tejasvI vidvAna sAdhunA tapa, prajJA ane yaza vRddhi pAme che. - 29. e prakAre kAmaguNothI mukta rahI vivekapUrvaka AcaraNa karanAra te dhIra-vIra sAdhunAM pUrve karelAM tamAma pApakarma, agnithI jema sonA-cAMdIne mela dUra thaI jAya tema, sApha thaI jAya che. - 30. sarva baMdhanathI ne paraAzaMsAthI rahita nirAlaMba ane apratibaddha e mahAmuni janma-maraNathI sarvathA mukata thAya che. . hie. pra. pu. 35, pR. 117 ] phani hAMDA, grantha ne nAnA zrI uttarAdhyayana sUtrane sadabedha.. 1. Adarza sAdhu jIvana 1. sarala svabhAva, 2. titikSA (sahiSNutA ), 3. nirabhimAnatA, 4. anAsakti (tuccha rahita dazA), 5. niMdA ke prazaMsA bane sthitimAM samAnatA, prANImAtra upara samAnabhAva, 7. ekAMtavRtti ane 8. satata apramattatA-e ATha guNe tyAgadharmanI ImAratanA pAyA che. te pAyA jeTalA paripakava (majabUta) janma * * * * * * * * 5 . Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 50 ] zrI kapUravijayajI ane puSTa teTaluM ja tyAgIjIvana ucca ane suvAsita. e suvAsamAM ana Mta bhavanI vAsanAmaya durgaMdha naSTabhraSTa thai bhavyAtmA UMcI ne UMcI bhUmikAmAM jai Akhare aMtima lakSya( zAzvata meAkSa )ne prApta kare che. 2. samudrapAlIya. samudrapAlananu jIvana vAveluM aphaLa jatu nathI. Aje nahi te kAle paNa te khIja phaLavAnu ja che. zubha vAvI, jIbha pAmI, zuddha thavu e ApaNA jIvananA hetu che. samudrapAle pUrva zubha vAvI, zubhasthAnamAM ceAjAi, managamatAM sAdhanA prApta karI tene bheganyAM paNa kharAM ne tayAM paNa kharAM, paraMtu tenA hetu teA kaMika judA ja hatA ane te hetu pAra pADavA mATe ja jANe phrAMsIne lAkaDe jatAM cArane joce! na heAya ! tema tene jotAM ja tenI STinAM paDaLA khulI gayA. mAtra vastu para ja nahi paraMtu vastunA pariNAma tarapha STi gai. pUrvIsaMskAra sphuryo, pavitra thavAnI preraNA jAgI, ane e samartha AtmAe peAtAnI sAdhanA pUrI karI. 3. ahinemiya. ariSTanemina' jIvana zarIra, sauMpatti ane sAdhane pUrva puNyathI prApta thAya che. punyAnukha dhI punya hAya tA prApta thayelAM sAdhanA sanmArge ja ceAjAya che ane upAdAnamAM sahakArI nIvaDe che. *! Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhasaMgraha : 4 : [51] zuddha upAdAna eTale jIvAtmAnI unnata dazA. AvI unnata dazAvALa AtmA bhegenAM prabaLa pralobhanomAM paDavA chatAM sahaja nimitta maLe ke tarata chaTakI jAya che. - neminAtha kaNavAsudevanA pitrAI bhAI hatA. pUrvabhavanA prabaLa puruSArthathI tenuM utpAdana zuddha thayuM hatuM, teno aMtarAtmA sphaTika je UjaLo hato, hajIe tene unnata dazAmAM javuM hatuM, tethI ja A uttama rAjakuLamAM manuSyabhave tenuM Agamana thayuM hatuM. bhavana, sarvAga sAmya zarIra, vipula samRddhi pAmyA chatAM tenuM mana temAM rAcatuM nahatuM. kRSNa mahArAjAnA ati AgrahavazAta temanuM sagapaNa ugrasena mahArAjAnI raMbhA samAna svarUpavatI rAjImatI nAmanI kanyA sAthe thayuM.' - bharapUra ThAThamAThathI AkhA yAdavakuLa sAthe nemikumAra paraNavA cAlyA. rastAmAM bAMdhelAM pazuone pikAra sAMbhaLI sArathine pUchayuM ke A bicArA zA sAru pIDAya che ? sArathIe kahyuM: prabhu! e te ApanA lagnamAM AvelA mIjamAnanAM bhejana mATe bAMdhI rAkhyAM che. mArAM lagna nimitte A ghora hiMsA! tejIne Takera basa che. te ja vakhate lagnane harSa sukAI gaye. e rAjakumAra paraNyA vinA ghera pAchA vaLyA ane Akhare yuvAnavayamAM rAjapATa ane bhegavilAsa e badhuM tajI daI mahAgI thayA. sahaja vicAra jIvananA kevA palaTI karI mUke che? sAvadha thayele AtmA zuM nathI karI zakato ? . . . . Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para ] zrI pUravijayajI 4. saMyatiya. saMyati rAjarSi cAritrazIlanuM mAna je asara upajAve che te hajAro vaktAo ke lAkhe upajAvI zakatAM nathI. jJAnanuM phaLa cAritranuM skUraNa che. cAritranI eka ja cinagArI seMkaDo janmanA kamIvara(mALAjALa)ne bALI zake che, cAritranI suvAsa kama(pApa)ne nirmaLa karI zake che. ekadA kAMpilyanagaranA saMyati mahArAjA mRgayA ( zikAra). mATe eka udyAnamAM nIkaLI paDyA, tethI e kAMpikesara udyAnamAM rahelA nirdoSa evAM mRgAdi pazuo trAsI UDyAM. rasamAM Asakta thayelA mahArAjAnA hRdayamAM anukaMpA devAne badale nirdayatAne vAsa jAme hate. ghoDA para besI keka mRgalAone bANa mAryA. bAda je te ghavAyelA mRgalA pAse Ave che te ja tenI pAse padmAsane beThelA eka gIzvarane jue che ane jotAM ja camake che. turata ja azvaparathI utarI munIzvara pAse AvI vinayapUrvaka temanA caraNa pUje che, namaskAra kare che. dhyAnamAM aDAlI rahelA yogIzvarane kazAe khyAla nathI. te to mAna samAdhimAM beThA che, paraMtu mahArAjA yegIrAja taraphathI pratyuttara na maLatAM bhayabhIta thAya che. vinAvAke karelI nirdoSa pazuonI hiMsA tene vAraMvAra khaTakyA kare che. anukaMpAnI hera uchaLI paDe che. ' yogIzvara dhyAnamAMthI nivRtta thAya che ke zIdhra mahArAjA pitAnuM nAma jaNAvI gIrAjanA kRpAprasAdane meLavavAnI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 53 ] jijJAsA rajU kare che. gIrAja temane yathArtha bhAna karAve che ane tyAM ja e saMskArI AtmAne te ja kSaNe uddhAra thAya che. [ A. pra. pu. 33, 5. 199 ] vizvavyApaka jaina darzana. . (AtmAne kramika vikAsa ane mahAmaha-parAjaya) Agamane sAra zuM che? puMDarIka munie eka vakhata guruzrIne prazna karyo ke prabhu! cauda pUrvanuM jJAna to eka samudra jevuM che, eno sAra TUMkAmAM mane jaNAvaze ? * Agamane sAra thAnaga- samatabhadrAcArye jaNAvyuM "puMDarIka ! AkhA jaina Agamane sAra nirmaLa thAnaga che. AkhA siddhAMta-samudrano sAra phakta A zabdamAM AvI jAya che. jenazAstramAM zahadharmane aMge tathA tyAgI sAdhudharmane aMge je mULaguNo ane uttaraguNe batAvyA che, je je bAhya kriyAo kahI che te sarva karIne paNa aMte dhyAna karavAnuM che. A sarva pAMca mahAvrata ke - bAra pratAdi guNe ane karAtI tapa, japa, sevA, bhakti, dAnAdi kriyAone hetu thAnaga, sAdhavAno che. dhyAna mATe mananI zuddhi- muktine mATe dhyAnanI jarUra che ane dhyAnanI siddhi mATe manane nirmaLa karavAnI jarUra che. manane nirmaLa karavAmAM ahiMsAdi sAdhane upayogI che. A pramANe A badhAM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [54] zI kapUravijayajI anuSThAna, karmakAMDa, vrata, tapa, japAdi karavAmAM Ave che te badhAM mananI zuddhi mATe karavAnAM che. Ama A vrata ke anuSThAnakarmakAMDa karavAthI ja ItikartavyatA ke pUrNatA mAnI levAnI , nathI. te te maNa rUmAM prathama pUNarUpa che. tyArapachI dhyAnAga siddha karIne AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa karavAnuM che. puMDarIka muni ! A pramANe tame mAro kahevAno bhAvArtha samajyA haze ke-A badhAM karmakAMDa, vrata, tapa, japAdi eka nAga siddha karavA mATe ja che. je A dhyAnayoga siddha na thAya te A vrata, tapa, japAdithI AtmAne zAMti-pUrNatA maLatI nathI, te te badhA aMge che. aneka aMgo ekaThAM thavAthI saMpUrNa kArya siddha thAya che mATe dhyAnAga e. sarvani sAra che. . . ' AraMbhAdi maLane tyAga- A dayAnaga siddha karavA mATe AraMbhAdi maLe prathama dUra karavA joIe. bAhya AcAra-vicAranI zuddhi karavI joIe. sarva prakAranI upAdhine tyAga karanAra dhyAnAga sArI rIte sAdhI zake che. je kaI prANu upAdhi rahita thaIne dhyAnegane mArge caDatuM jAya che, te nirmaLa AtmA jaina hoya ke jenetara hoya paNa tAtvika dRSTie te jinazAsanamAM varte che: ane te saMsArane cheda karI zake che. : ". anuSThAnanA vyApakatA' jema sarva ginuM mULa kAraNa vAta, pitta ane kapha che, tethI je auSadhathI vAta, pitta ke kaphanI zAMti thAya, ArogyatA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ pa ] prApta thAya te tene mATe uttama auSadha che, tevI rIte je upAyathI rAgadveSa ane meharUpa doSe -AMtaravyAdhio nAza pAme, AtmAne nirmaLa kare, te upAya jena darzanamAM heya ke jenetaramAM hoya chatAM te sarvajJanA matane anukULasaMmata che. ane je anuSThAna manane malina karanArAM-mokSane haThAvanArA che te anuSThAna karanAra jaina muni hoya ke jenA gRhastha hoya paNa te anuSThAne jainadarzanathI bahAranAM che. cittanI nirmaLatA karanAra satya tatvanuM jJAna ane vizuddha vartana game te darzanamAM hoya to tethI mokSaprApti thAya che. ' AtmAne vikAsa karavAmAM bAhya veSane mukhya sthAna nathI paNa nirmaLatAne-rAgadveSanI maMdatAne ane AtmAnA upayoganI akhaMDa jAgRtine mukhya sthAna ApyuM che. cAnanI vyApakatA- . dayAnAga sarSathI zreSTha che, mokSane te sAdhaka che, sarva upAdhithI vizuddha thayelA che je tene sAdhe che. dhyAga karanAra jIe ekAMta sthAne besIne potAnA bhAvamanavaDe upagadvArA aMtaramAM joyA karavuM. manamAM je azubha vicare Ave to samajavuM ke te vicArothI pApabadha thAya che. je manamAM zubha vicAre Ave che te udAsInatAvALI sthiti kahevAya che. A sthitimAM vadhAre vakhata sthiratA karavAthI AtmAM karmane toDI nAkhI mukta thAya che. - AtmAne pariNamana dharma- saMsArI AtmAmAM pariNamana dharma rahelo che. keI ne kaI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - [ pa ] zrI karavijayajI AkAre pariNamavuM, tadAkAra thavuM e karmathI baMdhAyelA AtmAne game che ane te pariNamana pAmIne rAgadveSa kare che. A jIvane svabhAva che ke sArA yA mAThA kAraNamAM pariNamI AtmA punyapApathI baMdhAya che, paNa jyAre ke zubhAzubha pariName AtmA ! pariNamato nathI tyAre te potAnA zuddha svabhAvamAM rahe che. A rAgadveSa vinAnI madhyastha dazAmAM rahevAthI AtmA karmothI chUTe che. hiMsA, asatya, cerI, vyabhicAra, dhanAdine saMcaya, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, kaleza, niMdA ItyAdimAM mana AdinI pravRtti karavI, manamAM tene lagatA vicAra-vikalpo karavA e badhAthI azubha kale-vicAra pragaTe che. jema apagya bhajana karatAM roganI vRddhi thAya che tema A hiMsAdikanI pravRttivALA vicArathI pApakarmanI vRddhi thAya che. jema pacca bhejana karavAthI sukha ane puSTi thAya che tema ahiMsA, satya, acArya, brahmacarya, tyAga, kSamA, namratA, saralatA, saMtoSa, vairAgya, prema, zAMti, paropakAra, prabhumaraNa, sevAdharma vigerenA vicAro karavAthI zubha kalpha-zubha vicAre pragaTe che. . A bane zubhAzubha vicArovALA manamAM utpanna thatA kalaeNlevaDe AtmA punya-pApathI baMdhAya che. A bane mananI kapanAvALA jALAMne tyajI daIne, AtmA udAsInatAvALI mananI zAMta sthitimAM rahe che te dhyAna kahevAya che. A dhyAnathI kevaLa karmanI nirjarA thAya che, kemake teTalA vakhata mATe AtmA potAnA AtmAmAM pariNamI rahe che. A sthAne rAgadveSa na hevAthI AvatA karmo aTakI javArUpa saMvara thAya che ane . pUrvanA bAMdhelAM karmono nAza thavArUpa nirjarA paNa thAya che; mATe Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 [ 57 ] tevA mumukSu jIe rAgadveSano nAza karanAra vividha upAyevaDe mananI kalapanAMvALA jALAMne teDI nAMkhavAM, vikalpa baMdha karI devA ane svasvarUpamAM tadAkAra thaIne rahevuM e uttama prakAranuM sthAna che. dhyeyanI vyApakatAje vividha prakAranI rucivALa hoya che. keIna keI eka makAre to koIne bIjA ja prakAre cittanI zuddhi thAya che. bhagavAne aneka AlaMbano batAvyAM che chatAM jevuM sAmuM AlaMbana tevuM citta thAya che. sArA AlaMbanathI citta sAro AkAra dhAraNa kare che, kharAba AlaMbanathI citta azubha AkAra dhAraNa kare che. A vAta darekane anubhavasiddha che cittanI sthiratA mATe jenAthI vairAgya utpanna thAya, mana rAgadveSa vinAnuM bane tevuM rAgadveSa rahita paramAtmAnuM dhyAna karavuM te uttama che. A uttama prakAranuM zubha AlaMbana che tethI jIvane punyaprakRti baMdhAya che. A AlaMbana daDha thatAM te AlaMbanano paNa tyAga karIne AtmAe AtmAkAra-svasvarUpe pariNamI rahevuM te uttamottama dhyAna che, tethI karmone nAza thAya che ane AtmA pitAnuM zuddha svarUpa pragaTa kare che. A svagata tattavanuM dhyAna che. vItarAga paramAtmAdinuM dhyAna te paragata tattva che. svagata tattvanA dhyAnathI karmanI nirjarA thAya che tyAre paragata tattvanA nAma-smaraNa, dhyAnAdithI zreSTha punya baMdhAya che, paraMparAe te mokSanuM paNa kAraNa che. - vizvamAM paramAtmA eka che - : dhyAna karavA mATe jenuM AlaMbana levAmAM Ave che te Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kaEravijayajI paramAtmA vizvamAM eka ja che. te sarva jANanAra hovAthI sarvajJa che, sarva jenAra hovAthI sarvadazI che, rAgadveSa rahita hovAthI nirmohI che. AvA svarUpavALa deva jyAre dehadhArI hAya che tyAre tene sakala-sAkAra kahevAmAM Ave che, jyAre te mokSane prApta thayela hoya che tyAre tene niSkala-nirAkAra kahe che. A ja deva vizvane prabhu thavAne lAyaka che. AvA svarUpavALA hoya te ja deva kahevAya che. A pramANe jeNe devanA saMbaMdhamAM nizcaya karyo che tene te devanA nAmamAM vaparAyelA vividha zabdothI bhedabuddhi-judA judA de che tevI buddhi thatI nathI. tevA guNavALA devane koI buddha kahe, kaI brahmA kahe, koI viSNu kahe, kaI mahezvara kahe ane kaI jinezvara kahe che temAM kaI paNa prakAre arthane bheda thato nathI. je paramArtha eka che to pachI nAmane jhagaDe karavAnuM kAMI kAraNa nathI. pUrve kahelA guNavALA te prabhune jANIne jeo tene bhaje che te tene prabhu che. A mAro deva che ane A tAro deva judo che, e to kevaLa dRSa ja che. je tenA tarapha prema rAkhIne tenuM dhyAna bhajana kare che tenuM kalyANa thayA vinA rahetuM nathI. je sarva kalezathI rahita che, sarva jI upara samabhAva rAkhanAra che te deve che-e nizcaya karanArane tenA ArAdhanathI avazya lAbha thAya che. saMsArI jImAM je vividhatA dekhAya che te vividhatA karmonI utpanna karelI che. jyAre te AtmA karmaprapaMcathI mukta thAya che tyAre te paramAtmAthI judo gaNI zakAto nathI. te paramAtmasvarUpa ja che. te azarIrI chatAM anaMta zaktithI pUrNa che. tenI AjJAnuM ArAdhana karavAthI eTale tenA kahevA pramANe cAla Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 59 ] vAthI ja mukta thAya che. AvA svarUpavALe paramAtmA che ema jeNe jANyuM che, bhAvathI tene jeNe svIkAra karyo che tevA nirNayavALA jIne devanA saMbaMdhamAM koI kAraNathI vivAda utpanna thato nathI arthAta judA judA nAmathI te vivAda karatuM nathI. jeo potAnI ajJAnatAvaDe rAgadveSa ane mehavALAmAM devapaNAnI kalpanA kare che, mAnyatA rAkhe che, tene taravajJa puruSo karuNAbuddhithI manA kare che ke te deva na kahevAya. A pramANe puMDarIka tane tAtvika devanuM svarUpa nivedita karyuM, te devanuM svarUpa pramANasiddha hevAthI sarva dharmavALAne eka ja vItarAga deva che. - vizvamAM eka ja dharma che-- paMDarIka ! pAramArthika daSTie vicAratAM zuddha guNarUpa kalyANa karavAvALe dharma paNa vizvamAM eka ja che. te zuddha guNe daza che, temAM sarva dharmone samAveza thaI jAya che. prathama guNa kSamA rAkhavI-krodhane nAza kare. bIjo guNa namratA rAkhavI-abhimAnane nAza kare. trIjo guNa zauca eTale bAhya zarIranI pavitratA jALavavI, zarIrathI keIne nukazAna thAya tevI pravRtti na karavI ane atyaMtara zaucamAM mananI pavitratA rAkhavI. cethI guNa tapa bAhya ane atyaMtara tapa kare. bAhya tapamAM IcchAno nirodha thAya tevI pravRtti karavI, atyaMtara tapamAM karmane tapAve-nAza kare tevAM dayAnAdi karavA. saMyama pAMca guNa che. Indriyone tathA manane vaza karavAM te saMyama che. mukti chaThTho guNa che. eTale lobhano tyAga kare, satoSa (dravyAdikamAM) rAkha. sAta guNa satya che. satya bolavuM, priya kALA daza che, kAine nAza gauca e Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAma [ 60 ] zrI karavijayajI bolavuM, hitakArI bolavuM. brahmacarya ATha guNa che. mana, vacana, zarIravaDe dRDha brahmacarya pALavuM. Ajava nava guNa che, saralatA rAkhavI, kapaTa na karavuM. tyAga dazame guNa che. sarvasva tyAga karI AtmAnuM zuddha svarUpe pragaTa karavuM. A daza prakArano dharma che. tenAthI svarga ane mokSanI prApti thAya che A daza prakArano dharma e vizvamAnya hovAthI temAM paMDita A dharma sAce ane A dharma jUThe ema koI prakAre vivAda karatA nathI. A vizvavyApaka dharma vizvane mAnya che ane sarva dharmono samAveza temAM thAya che, mATe vizvamAM eka ja dharma che ema kahevAmAM kAMI deSa nathI. . jeo A daza prakAranA dharmathI viruddha svabhAvavALA hiMsAdika dene dharmarUpe mAne che tene mahAtmAo karuNa daSTithI samajAve che ke te dharma na ja kahevAya. puMDarIka ! A pramANe vicAra karatAM vizvamAM eka ja dharma che. mekSane mArga eka ja che--puMDarIka ! mokSane mArga paNa paramArthika daSTie eka ja che. ke mokSamArgane sarva kahe che, koI leyAzuddhi kahe che, kaI zakti kahe che, koI paramavIya kahe che. A sarva nAmabhedathI judA mArgo kahevAya che; paNa arthathI vicAra karatAM te sarvanuM sAdhya eka ja che. . A ja pramANe AcaraNamAM paNa zabda judA paDe che, chatAM bhAvArtha te eka ja che. keI adRSTane nAza karavAnuM kahe che, ' kaI karmanA saMskArono nAza karavAnuM kahe che, keI punya - | Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : [ 61 ] pApanA nAza karavA kahe che, keAI zubhAzubhaneA nAza karavA kahe che, koi dharma-adhA ane koi pApanA nAza karavA kahe che. A badhAnA bhAvArtha vicAratAM AtmA sivAya je kAMI AtmAnI sAthe raheluM che ane jenAthI jIvA sukha-dru:kha. bhAgavatAM vAraMvAra janma-maraNa kare che tene nAza karavA, te ( jaDa-malina ) tattvane AtmAthI alaga karavuM ema badhA dharmavALAe kahe che. A pramANe karttavya dharma paNa AtmAnA eka ja che. sAdhana ektA AtmAne mela vagara tenA nirmaLa AkAramAM-svarUpamAM prakaTa karavA mATe vrata, tapa ane dhyAnAdi sAdhanA batAvavAmAM AvyAM che. A zuddha AtmasvarUpa prakaTa karavAnAM sAdhanenu jJAna karavuM te sAcuM jJAna che. tenA upara zraddhA karavI te sAcI zraddhA che ane te jJAna tathA zraddhA pramANe kriyA karavI--vana karavuM te cAritrarUpa meAkSanA mArga che. A pramANe--jeee tattvane zuddha buddhithI jANyuM che, te merunI mAphaka Dha-nizcala manavALAne meAkSanA mArgamAM--sAdhaneAmAM bhrAMti yAMthI hAya ? evA mahAtmAo, tattvamArgathI bhraSTa thaI Amatema bhaTakatA pharanArA jIvAne kRpAnI lAgaNIthI pratikhAdhe che ke-bhAi ! e mA meAkSaneA nathI, e sAdhanA AtmAne pragaTa karanArAM nathI, tame A raste Ave, A vyApaka darzIna che, sarva darzanAnA temAM samAveza thai jAya che. mAkSanI ektA-- puMDarIka muni ! meAkSa paNa eka ja che. pUrvokta sAdhanAvaDe je zuddha sattva-pavitra AtmA pragaTa thAya che, te avicaLa che, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] zrI aravijayajI nitya che, siddha che, suMdara che, anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMta AnaMda, anaMtavIrya, arUpa--amUrta ItyAdi svabhAvavALA potAnA svarUpamAM rahevuM te mokSanuM lakSaNa che, arthAta , anaMtajJAna, anaMtadazana, anaMta AnaMda, anaMtavIryavALo amUrta svarUpa AtmA pitAnA svarUpamAM rahe te mekSa che. - A AtmAnI sthitine ke saMsiddha kahe ke nivRtti kahe, keI zAMti kahe, kaI ziva kahe, keI akSaya kahe, keI avyaya kahe, keI amRta kahe, keI brahma kahe, keI nirvANa kahe. e badhA zabdomAM bheda che paNa vAta te ekanI eka ja che. e sarva mokSane ja jaNAvavAvALA zabdo che. A hakIkta sAMbhaLIne puMDarIka muninAM mananuM sAruM samA- dhAna thayuM. guruzrIe jaNAvyuM ke A sarva bAbatenuM samAdhAna bAramA dRSTivAda nAmanA aMganA abhyAsathI maLaze. puMDarIka . munie anukrame te dRSTivAdano abhyAsa karyo. te gItArtha thayA eTale guruzrIe temane AcAryapade sthApana karyA. AcArya zrI samatabhadrasUri nirvANa pAmyA. puMDarIkAcAryane paNa kevaLajJAna thayuM. sAdhvI mahAbhadrA mahattarA ane sulalitA sAdhvI paNa chevaTe nirvANa pAmyA. zrI gargamuni tathA sumaMgalAdi sAdhvIo devalokamAM gayA. [ A. pra. pu. 32, pR. 107] - - Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 63 ] anekAntavAdanuM svarUpa. kAraNa viSayaka vAdanuM ekAMtane lIdhe mithyApaNuM ane anekAMtane lIdhe samayathArthapaNuM. " kALa, svabhAva, niyati, pUrvakRta-adaSTa ane puruSavAdI kAraNa viSenA ekAntavAde ayathArtha che ane te ja vAda samAsathI paraspara sApekSapaNe maLavAthI yathArtha che. . bhAvArtha -kAryanI utpatti kAraNane AbhArI che. kAraNa viSe paNa aneka mate che temAMthI ahIM pAMca kAraNavAdano ullekha che. keI kALavAdI che jeo phakta kALane ja kAraNa mAnI tenI puSTimAM kahe che ke judAM judAM phaLo varasAda, zaradI, garamI vigere badhuM jatubhedane ja AbhArI che ane Rtabheda eTale kALavizeSa keI svabhAvavAdI che jeo svabhAvane ja kAryamAtranuM kAraNa mAnI tenA samarthanamAM kahe che ke pazuonuM sthaLagAmIpaNuM, pakSIonuM gaganagAmIpaNuM ane phaLanuM kamaLapaNuM tema ja kAMTAnuM tINapaNuM--aNudArapaNuM e badhuM prayatnathI ke bIjA kaI kAraNathI nahIM paNa vastugata svabhAvathI ja siddha che. keI niyativAdI che te niyati sivAya koIne kAraNa na mAnatAM pitAnA pakSanI puSTimAM kahe che ke je sAMpaDavAnuM hoya te sAruM ke narasuM sAMpaDe ja che. na thavAnuM thatuM nathI ane thavAnuM maTatuM nathI, tethI te badhuM niyatine AbhArI che. emAM kALa, svabhAva ke bIjA koI kAraNane sthAna-avakAza nathI. - koI adaNavAdI adaIne ja kAraNa mAnI tenI puSTimAM Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. E [64] zrI, kapUravijayajI kahe che ke badhA mANase pUrvasaMcita karmayukta janme che ane pachI pite dhAryuM na hoya tevI rIte saMcita karmanA pravAhamAM taNAya che. mANasanI buddhi svAdhIna nathI. pUrvopArjita saMskAra pramANe ja te pravarte che, mATe adaSTa ja badhA kAryonuM kAraNa che. keI puruSavAdI puruSane phakta kAraNa mAnI tenI puSTimAM kahe che ke jema kaLIye badhA tAMtaNA saraje che, jema jhADe badhA phaNagAo pragaTAve che tema Izvara jagatanA sarjana, pralaya ane sthitine kartA che. Izvara sivAya bIjuM kazuM ja kAraNa nathI. je kAraNarUpe bIjuM dekhAya che te paNa izvarane je AdhIna che, tethI badhuM ja phakta IzvarataMtra che. A pAMca vAde yathArtha nathI, kemake te dareka pitAnA maMta uparAMta bIjI bAju joI zakatA na hovAthI apUrNa che ane chevaTe badhA pArasparika vidhithI ja haNAya che. jyAre e pAMce vAde paraspara vidhIpaNuM choDI, eka ja samanvayanI bhUmikA upara AvI UbhA rahe che tyAre teomAM pUrNatA Ave che ane pArasparika virodha ja rahe che. eTale te yathArtha bane che. e sthitimAM kALa, svabhAva Adi ukta pAMce kAraNenuM kArya janaka sAmarthya je pramANasiddha che te svIkArAya che ane e pramANasiddha kAraNene a5lApa (anAdara-niSedha) thato nathI. (sanmati tarka, tRtIya kAMDa pR. 53.) AtmA viSe nAstitva Adi cha pakSanuM mithyApaNuM ane astitvAdi cha pakSenuM samyakSazuM." . "AtmA nathI, te nitya nathI, te kAMI karatuM nathI, te Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : karela karmone vedata nathI, tenuM nirvANa-mela nathI ane mokSane upAya nathI, e cha mate mithyAjJAnanAM sthAna che." AtmA che, te avinAzI che, te (vividha) karma kare che, te tenuM phaLa anubhave che, tene nirvANa (mokSa) che ane mokSane upAya che. e cha mate yathArtha jJAnanAM sthAne che." bhAvArtha -AdhyAtmika vikAsanI saMpUrNatA sAdhavAmAM je pakSanA Agraho eka ke bIjI rIte ADe Ave che ane je Agrahe temAM sahAyaka thAya che te banne prakAranA AgahenuM ahIM kathana che. sAdhanamAM bAdhaka thanArA Agraha brAnta daSTi upara racAyelA hAI ayathArtha ane abhrAta daSTi upara racAyelA sahAyaka Agraha yathArtha che. 1. ema mAnavuM ke AtmA jevuM kaI tattva ja nathI te anAtmavAda, 2. ema mAnavuM ke Atmatatva che te kharuM paNa te nitya na hAI vinAzI che te kSaNikAtmavAda, 3. ema mAnavuM ke AtmA che to nitya paNa te phUTastha hAI kazuM kartava nathI dharAvate te akatvavAda, 4. ema mAnavuM ke AtmA kaMI kare che khare paNa te kSaNika heI agara nilepa hAI vipAka anubhavatA nathI te abhatRtvavAda, 5. ema mAnavuM ke AtmA hamezAM ja kartA ane bhaktA rahetA hovAthI tenA svarUpanI peThe rAgadveSAdi dono aMta ja nathI Avato te anivaNuvAda, 6. ema mAnavuM ke svabhAvathI AtmA kyAreka mekSa pAme che paNa tene meLavavAne bIje kaze ja upAya nathI te anupAyavAda Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] zrI karkharavijayajI - A chamAMthI koI paNa eka vAdane Agraha baMdhAI jAya te kAM te AdhyAtmika sAdhanAmAM pravRtti ja na thAya ane thAya che te vizeSa AgaLa na cAle ane chevaTa sudhI te Take ja nahIM, tethI enA sthAnamAM anukrame nIcenA Agraha Avazyaka (jarUranA) che - . 1. AtmA che ema mAnavuM, 2. te che eTaluM ja nahIM paraMtu avinAzI che ema mAnavuM, 3. te mAtra avinAzI ja nahi paNa kartRtvazakti dharAve che ema mAnavuM, 4. te jema kartRtvazakti dharAve che tema bhakatRtvazakti paNa temAM che ema mAnavuM, 5. kartRtva ane bhAtRtvazakti hovA chatAM kayAreka pravRttinA preraka rAgadveSAdika doSone aMta zakaya che ema mAnavuM, ane 6. te aMtane upAya che ke je AcarI zakAya e che ema mAnavuM. A chae Agraha sAdhakane zraddhA apI, te dvArA sAdhanAmAM AgaLa vadhavA prere che tethI te samyagdayathArtha che. vAdamAM anekAMtadaSTinA abhAve AvatA de. ekAntavAdI sAdhaccethI ke vaidhamyathI artha-sAdhyanuM sAdhana kare tyAre paraspara athaDAtA e baMne asaddhAda Thare che. dravyAstikanuM vaktavya sAmAnya ane paryAyAstika vaktavya vizeSa che. e baMne nirapekSapaNe chaTA chaTA javAmAM Ave to ekAntavAdane viziSTa banAve che arthAta UbhuM kare che. . (vAdI dvArA) hetunAM viSayarUpe mUkavAmAM Avela sAdhyane paraprativAdI je rIte AkSepa samajI dUSita kare che te ja rIte Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 67 ] je vAdIe te sAdhyane darzAvyuM hota to te koInAthI chatAta? arthAta keIthI na chatAta. ekAnta asatya bolanAra ke satya chatAM anizcita belanAra vAdI lokika ane parIkSakonA AkSepane viSaya bane che. bhAvArtha -lAdabhUmimAM utaranAra vAdI jo anekAMtadaSTi rAkhyA vagara temAM Utare te te kadI saphaLa na thAya, UlaTuM asalvAdI Thare, hAre ane ziSTonI niMdAnuM pAtra bane. e vastu ahIM batAvavAmAM AvI che. kaI paNa vAdI pitAnA pakSanuM sAdhana (samarthana) bhale sAdharyuM ke vaidhamya dAtathI kare, paNa jo teno pakSa ekAnta haze to bIjA vidhI pakSa sAthe athaDAze ane chevaTe baMne asaddhAda-mithyAvAda TharavAnA mATe anumAnamAM je sAdhya mUkavuM te ekAntadaSTie na mUkavuM. dravyAstikano viSaya kevaLa sAmAnya ane paryAyAstikane viSaya kevaLa vizeSa. e bane je ekamekathI chUTA pADI koI paNa vastumAM sAdhavAmAM Ave te tenAthI ekAntavAda ja UbhuM thAya, anekAMtadaSTi lepAya. tethI e bannenuM paraspara sApekSapaNe ja sAdhana karavuM egya che. keI vAdI pUrvapakSa karatAM hetuthI siddha karavA dhArela pitAna sAdhyane je ekAMtarUpe je te prativAdI tenI khAmI joI tenA pakSane teDI pADe che ane te hAra khAya che. AvI vastusthiti che. have je e ja pUrvapakSIe prathamathI ja potAnA pakSamAM khAmI na rahe te mATe anekAntadaSTie sAdhya yeryuM hota te game tevA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAda [ 68 ] zrI kapUravijayajI prabaLa prativAdIthI paNa tene hAra khAvI na paData e khulluM che, mATe vAdamAM utaranAra anekAntadaSTie ja sAdhyane upanyAsa kare ke jethI te kadI na hAre. ekAntapaNAne lIdhe je nitAnta boTuM hoya tenI to vAta ja zI? paNa ekAntarUpe sAcuM hovA chatAM je tene anizcitasaMdigdharUpe vAdagAchImAM mUkavAmAM Ave to te vAdI vyavahArakuzaLa ane zAstrakuzaLa badhA ja sabhyanI daSTimAM utarI paDe che tethI mAtra anekAntadaSTi rAkhavI eTaluM ja basa nathI paNa e daSTi sAthe asaMdigdhavAdIpaNuM paNa vAdagejhImAM Avazyaka che. nayavAdane lagatI carcAparizuddha nayavAda e kevaLa thatapramANanA viSayane sAdhaka bane che. vaLI je te khoTI rIte mUkavAmAM AvyA hatA te bane pakSene ghAta kare che. jeTalA vacanonA mAge che teTalA ja nayavAda che ane jeTalA nayavAda che teTalA ja parasama che. je kapila (kapile kaheluM sAMkhya) darzana che e dravyAstikanayanuM vaktavya che, zuddhodananA putra arthAt buddhanuM darzana to parizuddhaparyAyane vikalpa che. jo ke kaNAde bane nathI pitAnuM zAstra-darzana karyuM che chatAM te mithyAtva-apramANa. che; kAraNa ke e banne ne potapotAnA viSayanI pradhAnatAne lIdhe aMdarodara eka bIjAthI nirapekSa che. ahIM nayavAdanI carcAmAM. mukhya traNa bAbato kahevAmAM AvI che. parizuddha ane aparizuddha nayavAdanuM pariNAma, parasamayanuM vAstavika pariNAma tathA tene AdhAra ane prasiddha Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 69 ] parasama-darzananI nayavAdamAM rojanA. pramANanI dareka vastu aneka dharmAtmaka siddha che, tenuM koIpaNa eka vivakSita aMzarUpe pratipAdana karavAno abhiprAya te nayavAda che. je e abhiprAya ekAMzaspazI hovA chatAM te vastunA bIjA avivakSita aMza paratve mAtra udAsIna hAya arthAt te aMzanuM nirasana karavAne Agraha na dharAvatA hoya ane potAnA vaktavyapradezamAM ja pravartate hoya to te parizudanayavAda che. tethI UlaTuM je abhiprAya potAnA vaktavyarUpa eka aMzane ja saMpUrNa mAnI tenuM pratipAdana karavA sAthe ja bIjA azonuM nirasana kare te aparizuddhanayavAda che. parizuddhanayavAda eka aMzano prati pAdaka chatAM Itara aMzanuM nirasana na karato hovAthI tene bIjA nayavAde sAthe virodha nathI hoto, ane chevaTe te zrata pramANunA akhaMDa viSayane ja sAdhaka bane che. arthAt nayavAda je ke aMzagAmI che paNa je te parizuddha eTale Itara sApekSa hoya te tenAvaDe chevaTe zrutapramANasiddha anekadharmAtmaka AkhI vastunuM ja samarthana thAya che. sArAMza e che ke badhA ya parizuddhanayavAde piotapotAnA aMzabhUta vaktavyadvArA ekaMdara samagra vastunuM ja pratipAdana kare che, e ja parizuddhanayavAdanuM phaLa che. tethI UlaTuM aparizuddhanayavAda mAtra potAthI judA paDatA bIjA pakSanuM ja nahi paNa svapakSazuddhinuM nirasana kare che, kAraNa ke bIjA aMza sivAya tenuM vaktavya saMbhavI ja nathI zakatuM, eTale bIjA aMzanuM nirasana karavA jatAM te pitAnA vaktavya aMzanuM paNa nirasana karI ja bese che. [ A. pra. pu. 34, pR. 151] Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 70 ] 0 zrI karavijayajI jaina tattvasAra. 1. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e pAMca parameSThI lekhAya che. 2. pAMce jJAnamAM ati ne zruta e e indriyanimittaka heAvAthI parAkSa jJAna ane avadhi, manaHpa va ane kevaLa e traNa AtmasAkSAt heAvAthI pratyakSa lekhAya che. prathamanAM e ( avadhi ne mana:paryava) deza ( aMza ) pratyakSa ane kevaLa sava pratyakSa che. 3. anugAmI (sAthe cAlanAra ), ananugAmI, vardhamAna, hIyamAna, pratipAtI ane apratipAtI e rIte avadhinA bhedA tema ja asaMkhya bheda paNa thAya che. 4. pAMca samiti ane traNa gupti e AThe pravacanamAtA lekhAya che. temAM samiti sAvadhAnapaNe cAritramA mAM pravavAmAM tathA gupti azubha mana-vacana-kAyAnA cegavyApArathI sarvathA nivavAmAM sahAyakArI thAya che. 5. pAMce indriyeAnA zabda, rUpa, rasa, gadha ne sparzarUpa viSacemAM Asakti tajavAthI ane tenA jema bane tema praza stabhAve sadupayeAga karavAthI sukhI thavAya che. 6. azubha Anta ane rIdra e e dhyAna tajavA ane zubha dharma ane zukaladhyAnane sevavA khapa karavA. 7. krodhAdi cAre kaSAyeAne saMsArava ka jANI sujJa janAe sarvathA tajavA. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 71 ] 8. dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa cAra prakAranA dharmane samajI, tene vivekathI sevavA. 9. maitrI, muditA yA prameAda, karuNA ane madhyasthatArUpa cAre bhAvanAne bhAvarasAyaNa samAna samajI khUkha AdarathI sevavI, jethI anya dharmakaraNI saphaLa thAya. 10. padastha, piMDastha, rUpastha ne rUpAtIta e dharma dhyAnanA cAra prakAra che.. 11. anitya, azaraNAdi khAra bhAvanA dareka bhavyAtmAne bhAvavA lAyaka che. 12. anazana, UNeAdarI, vRttikSepa ne rasatyAgAdika cha prakAranA khAdya tapa ane prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane kAryotsarga rUpa cha abhyaMtara tapayeAge, tIvra agniceAge jema suvarNa zuddhi thAya tema, Atmazuddhi thAya che. 13. jIva, ajIva, punya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, madha ne meAkSa e navatattva che. 14. kALa, svabhAva, niyati, pUrNAMka ane udyama e pAMce kAryasiddhinA sahAyaka che. 15. yathArtha tattvArtha zraddhAnane samyakRtva ane viparIta zraddhAnane mithyAtva samajavuM. 16. pAMce indriyeA, mana-vacana-kAyakhaLa, zvAseAzvAsa ane AyuSya e dRza dravyaprANu ane jJAna-darzana-cAritra-vIya ne Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mamatA [ 73 ] zrI kapUravijayajI upagarUpa AtmaguNane bhAvaprANu samajI, dravyaprANa uparanI mamatA tajI, bhAvaprANa pragaTAvavA khapa kara. - 17 zuSkavAda, vivAda ne dharmavAdamAM pahelA be tajI, dharmavAdamAM ruci jaDavI. 18. AtmasAdhanamAM ujamALa evA sAdhu-sAvI-zrAvaka ne zrAvikA e caturvidha saMgha che. 19. arihaMta, siddha, sAdhu ne kevaLIbhASita dharma e cAranuM zaraNa AdaravA cagya che. 20. rAga-dveSa-mithyAtvAdika 18 Savarjita ane sarvajJasarvadazI-mahAatizayadhArI, sarva jagajIvahitakArI tIrthaMkaradeva arihaMta, aruhaMta ke arahaMta kahevAya che. 21. duHkhagarbhita, mahagarbhita ne jJAnagarbhita vairAgyamAM jJAnagarbhita vairAgya zreSTha che. 22. nizcaya ane vyavahAra e dareka vastunuM AMtara ne bAhya svarUpa samajavArUpe che. 23. cAra sahAdika 67 bele samakitanAM khAsa vicArI levA gya che. 24. mithyAtvAdika vaida guNasthAnanuM svarUpa samajI, AgaLa vadhAya tema karavuM. 25. apAyAparAmAtizaya, jJAnAtizaya, vacanAtizaya ne pUjAtizaya e cAra mukhya atizayo sarve tIrthakarene hoya che, tethI ghaNe upagAra thAya che. : Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 73 ] 26. dravyAnuyAga, gaNitAnuyAga, kathAnuyoga te caraNakaraNAnuyAga e cAra anuyAga jaita pravacanamAM bhAkhyA che. subuddhizALI janA tenA lAbha le che. 27. sUtrAbhyAsa, arthobhyAsa, vastuabhyAsa ne anubhavaabhyAsa e cAra prakAranA abhyAsa kahevAya che. 28. akSudratAdika 21 guNA dharmaratnanI prApti mATe khAsa upayeAgI heAi sahu AtmAthI sajjanAe te khadhA guNuAne khAsa kALajIpUrvaka apanAvavA. 29. kSamAdika darzavadha tidharmanu ArAdhana mahA kalyANakArI che. [ . pra. pu. 33, pR. 268 ] vAstavika edha. 1. mumukSu-sAdhu jAne cAturmAsa karavA ceAgya kSetraguNA-1. jyAM bhUmi kAdava rahita-sUkI rahetI hAya, 2. samUcchima jIvAnI utpatti alpa hAya, 3. bahAranI sthali bhUmi prAsuka (nirjIva) ne upadrava vagaranI hAya, 4. strI, pazu, paDakanA savAsa-paricaya vagaranA upAzraya hAya, pa. gArasadUdha, tatkADhi puSkaLa maLatA hAya, hU~. jyAM sAdhuonA parAbhava keAi karI na zake, 7. vaidyAdikanI anukULatA hAya, 8. auSadha-meSaja saheje maLe, 9. gRhasthanAM ghara samRddha hAya. 10. rAjA-adhikArI dharmISTha ( sAdhunA gurAgI ) hAya, 11. anya danIe sAdhuonA tiraskAra karI na zake, 12. bhikSA sukhe maLI zake, 13. svAdhyAyamAM khAmI na Ave. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI karavijayajI 2. cha vastu pAmavI durlabha chatAM jarUranI che.-1. manuSyabhava, 2. Arya (uttama-dhama) kuLa, 3. pAMce Indri paravaDI (pUrI-nIrogI), 4. zAstra-siddhAntazravaNa, 5. tattvazraddhA, 6. saMyamamArgamAM egya Adara. . 3. samakitanAM cha sthAnaka-1. jIva-AtmAdika padArthanI saddahaNA, 2. AtmA nitya che, 3. AtmA zubhAzubha karmane kartA che, 4. karyo karmano bhoktA che, 5. anukrame sakaLa karmathI chaTakAra-mokSa puruSArtha vaDe thavA pAme che, 6. samyagdarzanajJAna-cAritranI ArAdhanA e mekSa meLavavAne upAya che. 4. jIva cha prakAre samakita pAmeluM hArI jAya-1-2. arihaMtanA tathA arihaMtaprarUpita dharmanA apavAda bolavAthI, 3. AcArya-upAdhyAyanA avarNavAda bolavAthI, 4. sAdhu-sAdhvIzrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMghanA avarNavAda balavAthI, 5. " bhUta-cakSAdikanA upadravathaDe paravaza banI javAthI tathA 6. mehajanita unmAdapaNAthI samakti vamIne mithyAtva pAme. * 5. narathI Avela jIvanAM lakSaNaH-zarIra asuMdara AkAravALuM hoya, kalezapriya heya, rogagrasta hoya, ati bhayathI vihaLa hoya temaja ati krodhI hoya. 6. tiryaMcagatimAMthI Avela jIvanAM lakSaNaati lobhI, ati mAyAkapaTI, ati asatyavAdI (jUThA belo), ati sudhALu-khAukaNa hAya, mUrkha hoya ane mUkhanI sAthe prIti rAkhanAra hoya. 7. manuSya gatimAMthI Avela jIvanAM lakSaNa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 75 ] subhAgI (sahune vahAluM lAge evo) heya, miSTa vacana balavAvALe hAya, dAnezvarI-dAtAra hoya, sarala-mAyAkapaTa vagarano hAya, caturavyavahArakuzaLa hoya ane catura sAthe. mitratA rAkhavAvALA hAya. 8. devagatimAMthI AvanAra jIvanAM lakSaNa-satyavAdI ne daDhadhamI hoya, devagurune bhakta hoya, dhanavAna hoya, rUpavAna hoya, paMDita hoya, paMDitajano sAthe prIti jeDanAra hoya. 9. nakAranAM cha lakSaNa:-javAba vALatAM AMkho mIMce, ADuMavaLuM dekhe, UMcuMnIcuM jove, jamIna khetaravA mAMDe, bIjAnI joDe vAta karavA mAMDe athavA mana pakaDe-javAba devAmAM vilaMba kare. * 10. cha prakAranA mataH-1. jenamatavALA jene karma kahe che tene 2. sAMkhya matavALA prakRti kahe che, 3. vedAntike mAyA kahe che, 4. naiyAyike-vaizeSike adaSTa kahe che, 5. baddhamatavALA vAsanA kahe che ane 6. kaI kaI matavALA tene izvaranI lIlA kahe che-mAne che. 11. aMtaraMga che zatruo-kAma (parastrI-puruSa pratye viSayabhegA saMbaMdhI duSTa vicAra), krodha, lobha, mAna (ahaMkAra), mada (jAti-kuLa-baLa-rUpa-lAbha-aizvarya-tapa-vidyA saMbaMdhI), harSa (nAhaka anya jIne duHkha-paritApa upajAvI cerI jUgAra-zIkAra pramukha durvyasana sevI manamAM magna thavuM) e sighaLAne AtmAnA kaTTA duzamana jANuM, tenAthI sadA ya dUra rahevA lakSa rAkhavuM.. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 76 ] zrI kapUravijayajI 12. tItha yAtrA prasage pALavA ceAgya charI:-1 sacitta( sajIva khAna-pAna )nA parihArI, 2. elaAhArI-eka ja vakhata sthira Asane nirdoSa khAnapAnanuM sevana, 3. gurupAdacArI ( zrI gurudevane AgaLa karIne temanI pAchaLa vinaya-mahumAna sahita, vAhanAdika rahita pagapALA cAlavuM), 4. bhUmisathArI-( mAMcA, palaMga, khATa, pATa viMgere tajI bhUmi upara sUvuM-saMthAravu'), 5. brahmacarya dhArI ( yAtrAnA divaseAmAM viSayavAsanA tajI satASavRtti dhArI nirmaLa zIla vratanu` pAlana karavu' ), 6 Avazyaka dAyavArI ( prAta:kALa ane sAyaMkALa ane vakhata pratikramaNa karI pApa aticArane TALavA khapa karavA. ) chellI rIne badale zuddha samyaktvadhArI athavA mithyAtvaparihArI paNa lekhAya che. 13. parabhavanuM AyuSya mAMdhatA, gati-jAti--avagAhanA-- anubhAga ( sa ) ane pradeza ( daLa-saMyama ) sAthe khAMdhe, 14. sAtanA sagraha karavA:-yaza-kIrti-artha-guNasumitra-kaLA ane vijJAna, 15. sAtane tajavA-dru nasaMga, kubhAryA, vezyA, parastrI, kadAgraha, kuputra ane mALaceSTA. 16. sAtane AdaravA-kSamA, sugurusevA, suzIlatA, jJAna, kuLakrama, dharma ane vinaya. 17. sAta bhaya-ihaleAka bhaya, paraleAka bhaya, cAranA bhaya, akasmAta bhaya, AjIvikA bhaya, apayaza bhaya ane maraNu bhaya. ene vivekavaDe nivAravA. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 77 18. sAta iti upadrava-ativRSTi, anAvRSTi, tIDa, mUSaka, sUDA, svacaphalaya ane paracakrabhaya. 19. sAta prakAre uttamatA-priya vANI, artha kathana, svaparopakAra, anAtmaprazaMsA, parastrIvaja na, kRtajJatA, parabhavaciMtA. 20. gRhasthAne sAta sthAne sAna-leAjane, vasane, snAne, maithune, maLavisaja ne, sAmAyake tathA devapUjana karatA. mAna dhAravuM. 21. sAdhune sAta sthAnake mAna-paDimaNe, mArga gamane, bheAjane, paDilehaNe, vaDInIti ane laghunIti karatI vakhate, vastu letAM mUkatAM-A sAta vakhate vAtacIta karatAM upayeAgazUnyatA thavAthI virAdhanA thAya. 22. caityavaMdana-eka zakrastavavaDe jaghanya, be-traNava madhyama ane cAra-pAMcavaDe utkRSTa caityavaMdana jANavuM. 23. vinaya-jJAna-darzana-cAritra vinaya, mana-vacana--kAya vinaya tathA upacArika laiAkika vinaya. 24. nirdoSa bhASA-gheADuM, madhuruM, guNakArI, kArya prasaMga pUratuM, DAhyuM, DahApaNabharyuM, sarala ne sUtrAnusAre khelavuM. 25. paisAne bhaya-rAjabhaya, cArabhaya, kuTuMkhabhaya, Agabhaya, jaLabhaya, bhAgIdAranA bhaya tathA vinAzabhaya. 26. AyuSya ghaTe-trAsathI, zasraprahArathI, maMtrata Mtra( kAmaNa-drumaNa ) thI, ati AhAra ArogavAthI, zUlArdika rAganI vedanAthI, sarpAdikanA viSathI tema ja eka sAthe ghaNA zvAseAzvAsa levAvAthI. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 78 ] zrI kapUravijayajI 27. ati suSama kALa-megha kALe varase, akALe na varase, sata susAdhujanAnI ceAgya sevA thAya, kusAdhuenI nahIM, putra-ziSyAdivaDe mAkhApa, gurupramukhanA yathAceAgya vinaya-sevA sacavAya, mana-vacanamAM zAMti jaLavAya. 28. jayaNA-cAlatAM, UThatAM, besatAM, zayana karatAM, bhAjana karatAM, bhASaNa karatAM ane viSama sthAnatAM ullaMgha avazya pALavI. 29. zrAvakane sAta dhAtIyA-sAmAyaka, devapUjA, bhejana prasaMge, haratAM-pharatAM, sUtI vakhate, vaDInati karavA jatAM tathA devapUjArdika karavA nimitte snAna karavA mATe upayegamAM levA, thAsaMbhava judA rAkhavA. 30. pravacana mAtA-saMyamadhArI sAdhu-sAdhvIoe kAyamane mATe ane gRhastha zrAvaka-zrAvikAoe sAmAyika-pASadhAdvika prasaMge pAMca samiti ane traNa guptinuM avazya pAlana karavAnI jarUra che. 31. kharA paDitanA guNa-ga na kare, kaMThAra (karkaza ) bhASA na mele, anyanAM apriya vacanane paNu sahana kare, krodha na kare ( tape nahI ), paranI niMdA-TIkAthI dUra rahe, paranA DhoSa na prakAze, svalAghA paNa na kare, vagara samayanuM (jarUra vagaranuM) na mele, peAtAnI zakti nakAmI veDI na nAkhe, guNa avaguNune yathArtha samaje ane avaguNunI upekSA karI :1, guNagrAhIpaNe haMsavat AcaraNa kare. gurAge muddhinA ATha guNa-zAsrazravaNu icchA, zAstrazravaNu, ka 3ra. . Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 79 ] sAragrahaNa, avadhAraNa, UhApoha, (tarka-vitarka ) arthavijJAna, tattvanizcaya ane AtmanirIkSaNa(Introspection )vaDe saviveka dhArI zakAya. - 33. aSTavidha AtmA-dravyAtmA, kaSAyAmA, gAtmA, jJAnAtmA, upagAtmA, dazanAmA, cAritrAtmA ane varyAtmA. 34. guru vinaya-gurune dekhI UbhA thavuM, guru AvatAM hoya tyAre sanmukha javuM, gurune aMjalibaddha namaskAra karavA, gurune pite Asana ApavuM, guru beThA pachI besavuM, gurudevanI sevA-bhakti-vizrAmaNA karavI vigere. 35. sAdhu ekale ataDe kema rahe che ?-kothI-mAnI- mAyAvI-lobhI, kutUhalI, dhUrta, pApamAM rakta ne kharAba AcAravALe. 36. khAsa samajavA lAyaka-krodha samAna viSa nathI, mAna samAna verI nathI, mAyA samAna bhaya nathI, lebha samAna duHkha nathI, saMtoSa samAna sukha nathI, vrata-paccakhANa samAna hitamitra nathI, dayA samAna amRta nathI ane satya samAna zaraNa nathI. 37. avazya udyama kara-jJAna bhaNavA, navAM karmanAM baMdha kavA, jUnAM karmane tapavaDe khapAvavA, nirAdhAra sAdhamikAdikane uddhAra karavA-Teko devA, navina ziSya sAdhune bhaNAvavA, jJAna bhaNane tenuM rahasya vicAravA, nAtajAtamAM thayela kaleza mITAvavA tathA vRddha-bALa-lAna-tapasvI pramukhanI vaiyAvacca karavA jarUra udyama karo. * 38. mahApApI-ApaghAta karanAra, vizvAsaghAta karanAra, Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI kaEravijayajI saguNa lepanAra, guruhI, beTI sAkSI bharanAra, khATAne sahAya ApanAra, hiMsAmAM dharma sthApanAra, vAraMvAra paccakhANa bhAMganArane mahApApI jANavA. 39. suzikSAarihaMta pramukhane atula upakAra mAnI temanI pUjA-stavanA karavI, sugurunI AjJAnusAra vartavuM, dayAsatya-zIla-saMtoSa-kSamAdika sadaguNene sadA ya Adara karavo tema ja koIne kadApi dago na de.. 40. viSaya-kaSAyAdi-pramAda same kaI zatru nathI ane sadgaNa sevA-Adara same kaI hita-baMdhu nathI. 41. brahmacArI-mumukSuoe brahmacaryanI nava vADe yA daza samAdhisthAno sevavA mATe niraMtara adhika Adara karyA karavo. 42. nava caMdravA-pANIyArA upara, cule-ghaMTI-khADaNIyA upara, valeNAnI jagA upara, bhejanasthAne, zayanasthAne, sAmAyika piSadhAdika dharmakriyA karavAnA sthAnake, tathA deharAsare bAMdhavA. vaLI ekAda phAlatuM vadhArAno paNa rAkhI mUko. 43. zreNika, supArzva, piTila, udAyI, zaMkha, zataka, daDhAyu, sulasA ane revatI zrAvikA e nava jaNAe zrI mahAvIra prabhunA zAsanamAM tIrthakaranAmakarma upArjana karyuM jANuM ApaNe paNa dharma-ArAdhana karavAmAM banate puruSArtha sevavo. [A. pra. pu. 34, pR. 55. ] Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subhASita saMgraha. 1. jema puSpa madhye rahele bhamara temAMne sAra (rasa) grahaNa karI le che tema sarvo kArya-prasaMge buddhimAna puruSa zAstromAMthI sAra grahaNa karI le che. 2. kIDInu sa McyuM jema tetara khAi jAya che tema aneka pApA2bhadvArA kRpaNe saMcaya karela dhananI paNa evI ja durdazA thAya che. 3. zAlibhadranuM punya AzcaryakAraka jAgyuM. prApta samRddhine bhAga-upabhAgadvArA upayAga karI, chevaTa viraktadazA pAmIte te sarvane jota-jotAmAM tyAga karI tee zreSTha devagati pAmyA. 4. aghAra pApa karanArA cilAtIputre phakta sadgurucAge upazama, viveka ane sa'vA ja Azraya lai, phakta aDhI divasamAM thayela vividha vedanAne samabhAve sahana karI peAtAnI gati sudhArI. 5. daDhaprahArIe cha mAsa sudhI vividha upasa-parIsaheAne samabhAve sahana karI peAtAnA AtmAne sarva karma thI mukta karyAM. 6. samabhAve rahI lezamAtra kheda karyAM vagara prApta sukha duHkha sahana karI levAya te sivRtti ane tene prasa Mge harSa zeka sevI mananI samatAla vRtti khAi devAya te zvAnavRtti kahevAya che. 7. dharmazIla bhAgyazALInA samanArathA saheje phaLe Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] zrI karavijaya che ane adharmazIla dubhAMgInA manoratho apUrNa rahI te durgatidAyaka thAya che eTale dharmazIla saddabhAgInI sahana sadgati thAya che ema jANuM, pramAda tajI dharmasevana karavuM. 8. sahu sujJoe pApakaraNane banato anAdara karavo. 9. jJAnI jAgRtadazAmAM rahI be ghaDImAM ghaNAM karmano karI zake che. 10. ajJAnI cha game tevI AkarI dharmakaraNa kare para sAdhyazuddhi-lakSazuddhi na hovAthI te te lAbha pAmatA naI 11. satyathI pAvana thayela vAkaya vadavuM, vastrathI gALe zuddha jaLanuM pAna karavuM, cAlatAM jayaNAyukta daSTi rAkhe pagaluM mUkavuM ane manazuddhiyukta saralabhAve dharmakaraNa karavI. 12. nidrA, ALasa,mithuna ne bhejana vadhAryAM vadhe che ne ceta nane mUchita kare che. saMyamayAna temane kAbUmAM rAkhI sukhI thAya 13. jene bhavitavyatA anukULa hoya tene yogya puruSA nAdika yoge kAryasiddhi zIdhra ne saheje thavA pAme che. 14. jema bane tema satakaraNamAM cagya puruSAtana pheravavAthe anya apekSita kAraNe maLI rahe che ne kAryasiddhi thAya che mATe kaMTALyA vagara-kheda rahita svahitamAge vicaravuM. 15. mada-viSaya-kaSAya-nidrA. ne vikathAdika pramAda ne durgatimAM rakhaDAvyA kare che temane kALajI rAkhI dUra karavA. 16. saMsAramAM buDatA jIvone bhAre sahAyaka ane moha . dhakArane TALavA samartha evuM satya jJAna sUrya samAna prakAzaka che Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : * [ 83 ] 17. pavitra AtmalakSathI dharmasAdhanamAM joDAvuM joIe. 18. navakAra mahAmaMtranuM, zatruMjaya jevo girirAjanuM ane zrI AdinAthadevanuM daDha AlaMbana grahaNa karavAthI beDe pAra thaI zake che. 19. AtmalakSa sudhAravA navakAranuM dhyAna-cittavana karavAthI ghaNe vadhAre lAbha thaI zake che, tethI temAM jJAnapUrvaka cittane joDavuM. 20. eka navakAranA dhyAnathI paNa ghaNuM pAtika tUTe che, te pachI tene savizeSa Adara karavAthI ghaNo lAbha thaI zake e cokkasa vAta che. 21. eka eka IndriyanA viSayane vaza thayelA prANIonA paNa kharA hAla thAya che te pachI pAMce Indriyone vaza paDelA jInuM zuM kahevuM ? tethI ja tene vaza nahIM thatAM pitAne vaza karavI. 22. nivRtti pAmelA gRhasthane jinapUjAdika ThIka upakAraka thaI zake che. sAmAyika, piSadhamAM samabhAva keLavI zakanAra mahAnubhAvane te bhAvapUjAdika khUba nirArUpa thAya che, tethI temane kharA saMta-sAdhujananI peThe dravyapUjAnI jarUra rahetI nathI. A 23. pAtratA meLavyA vagara dravyapUjAne anAdara na ja karatAM temAM megya Adara rAkhI tevI pAtratA vadhe tevuM lakSa rAkhavuM. 24. aMgazuddhi, vastrazuddhi, manazuddhi, bhUmikAzuddhi sAthe ja pUjAnAM upagaraNanI zuddhi tarapha ane nyAya dravya tarapha ThIka Adara rAkhanArane ane vidhimArganI zuddhi sevanArane sAre lAbha thaI zake che. . . - 25. dravyapUjAdi dareka prasaMge avidhideSa sevanArane te naH nAdara nuM ja Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84 ] zrI kapUravijayajI karaNuM bhAgye ja pUrNa phaLadAyaka thaI zake che, mATe vidhimArganuM adhika AdarathI sevana karatA rahI anya janone paNa mArgadarzaka banavuM. 26. devapUjA, sadgurusevA, svAdhyAya, saMyama, tapa ane dAna e pakkama gRhasthajanone hamezAM karavAnAM kahyAM che. 27. vinaya bahumAna sAthe gurukRpAne lAbha levA cUkavuM nahIM. 28. vinaya rahitane dharmakaraNa bhAgye ja phaLe che. 29. vinaya jenazAsananuM mULa hovAthI temAM vizeSa Adara kare. - 30. dareka dharmakaraNamAM ke vyavahAramArgamAM te vinaya sahAya kare che. 31. tethI ja zuddha deva, guru ne sAdhamIjano bane teTalo vizeSa Adara kare, anAdara te na ja kare. 32. bane teTalI AjJArAdhanA tarapha lakSa rAkhavuM, virAdhanA to na ja karavI. jethI jIvanuM lakSa sudharavAnuM sulabha thAya tema AdarathI vartavuM. [ A. pra. pu. 32, pR. rara6] subhASita pada saMgraha 1. pAMca prakAranA zaica-pavitrabhAvaH-satya, tapa, Indriya nigraha, sarva prANu para dayA ane jaLazAca e pAMca zAca kahyA che. 2. jagata kuTuMba-A mAruM ane A parAyuM' evI gaNanA kSudra jInI hoya che. udAracaritra AtmAone to. sArI Alama kuTuMbarUpa hoya che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : | [ 85 ] 3. devAMzI keNa hoya che ? -devapUjA, dayA, dAna, dAkSiNya, dakSatA-DahApaNa ane mana-Indriya upara kAbU rAkhanAra - devAMzI kahevAya che. 4. cAra prakArane dhama-supAtradAna,nirmaLa zIla, vividha tapa ane zubha bhAvanA e cAra prakAranA dharmane munijane vakhANe che. 5. abhayadAna-kaI paNa manuSya game teTalA prakAranuM dAna de paNa te jIva-dayAne na pahoMce. 6. kSamA-sujJa AtmA apakArI upara vizeSe karuNA dAkhave. jema ke pavaza DaMza denArA caMDakezIyA upara vIra prabhue dAkhavI hatI tema. 7. kaSAyajaya-eka divasane javara cha mAsanuM teja-baLa harI jAya che, paNa kedha-kaSAya te koDe pUrvanuM saMceluM sukRta harI le che, mATe tevA kaSAne jaya kare. 8. pavitra zuM?-bhUmigata pANI pavitra, pativratA nArI pavitra ane dharmazIla rAjA pavitra lekhAya che tema brahmacArI sadA pavitra lekhAya che. - 98 abhaMga tra-gurumahArAjanI sAkSIe aMgIkAra kareluM vrata prANane paNa bhAMgavuM nahIM; kemake vratabhaMga ati dukhadAyaka nIvaDe che, jyAre prANa to janmajanmamAM navA sAMpaDe che. 10. mekSa zAthI dUra -deharUpI kArAgRhamAM cAra kaSAyo cAra cokIdAra samA che. jyAM sudhI te duSTa deze jAgatA che tyAM sudhI makSa dUra che. 11. durlabha zuM?-seMkaDomAM keIka re jAge, hajAramAM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] zrI kapUravijayajI keAIka paMDita thAya ane lAkhAmAM kAika kharI vaktA ane; paraMtu kharA dAtA teA ethI paNa durlabha che. 12. manuSya janmanI asArthakatA--dIna-anAthane uddharyo nahIM, sAdhIjanAnI sAcI sevA-bhakti karI nahIM ane vItarAga paramAtmAne nija hRdayamAM dhAryo nahIM te| manuSya janma eLe gumAvye jANavA. 13. traNa prakAranA pAtra--sata-sAdhu uttama pAtrarUpa, vratadhArI suzrAvaka jane madhyama pAtrarUpa ane virati ( vrataniyama ) vagaranA sabhyaSTi janAne jaghanya pAtrarUpa jANI temanA yathAyeAgya Adara karavA, 14. pa praza'sA-caturdazI, aSTamI, amAvAsyA ane pUrNimA temaja ravisaMkrAnti e padivase kahyA che. prathamanI cAra patithie te cAritra-ArAdhananI tithi tarIke jaina danamAM suprasiddha che. e patithiomAM icchAnidhirUpa tapa karanArA AtmAthI mumukSujane adhika lAbha khAMdhe che, tethI viparIta svaccha de cAlanArA ukta parvanI virAdhanA karavAthI ubhaya leAkamAM hAni pAme che, e vAta yAda rAkhavI. 15. sUrkhatAnI nizAnI zaDhatAvaDe dha, kapaTavarDa mitrAi, parApatA pavaDe samRddhi, vagara mahenate vidyA ane kuTara vacanAdika vanavaDe nArInI vAMchanA karanArAone pragaTapaNe mUrkha ja lekhavavA. 16. khare| zUravIra kANu ?-indriyAdika cArethI peAtAnuM Atmadhana surakSita rAkhI zake che, gaphalatathI ke pramAdathI luMTAvA dete nathI te ja khare zUravIra che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 87 ] 17. rakSake zatru kevI rIte bane che ?-karaja karatA pitA zatru, vyabhicAriNI mAtA zatru, lajjA-maryAdA vagaranI rUpavatI nArI zatru, temaja mUrkha -abhaNa putra zatrurUpa bane che, e vAta sahue yAda rAkhavI. 18. jananIne bhArabhUta koNa ?-je pUrva rjAnI kIrtine ane punyane vadhAre nahI ( paNa ghaTADe ) tevA kalezakArI putravaDe mAtAne zuM lAbha ? evA putra teA mAtAne bhArabhUta ja che. 19. AgamanI AvazyakatA-mithyAtvI jenAthI vyAsa ane sAkSAt jinezvaranA virahavALA temaja kevaLajJAnI vagaranA A kalikALamAM vItarAga prabhue prarUpelA AgamanA je AdhAra na hAta tA bhavyajanAne vastutattvanA kheAdha zI rIte thai zakata ? 20. tI prazaMsA anya sthAne ( anya kSetre ) kareluM pApa dharma sthAne ( tIrtha kSetramAM ) samucita tapa, japa, vrata, niyamAdika sAdhaneAvaDe chUTI zake che, paraMtu dhama sthAne (tIrtha kSetra) mAhavaza anIne kareluM pApa vAlepa jevuM bane che, te keAi rIte chUTI zakatu nathI-ema samajI dharma sthAnake-tIrtha kSetre sevAnA lAbha levA icchanArA bhAi-bahenAe adhika sAvadhAnatA rAkhavI. 21. guNInA sa`gathI guNa thAya che-guNanI kadara karanAra guNIne pAmIne zuSNeA guNurUpa thAya che ane nirguNIne pAmIne te guNe! dASarUpa thAya che. jIe miSTa jaLavALI nadIe khArA samudrane pAmI ( temAM bhaLI ) khArI banI jAya che. 22. viSayAsaktithI thatI hAni-saMsArapAzamAM sAI rahevuM, narakamAM lAMkhA vakhata vividha du:kha sahana karavAM, sajjanAmAM hAMsI, dharma-punyane nAza, paraMtu dAsapaNuM Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] zrI kaSpharavijayajI ane apajazano vistAra evI Apattio viSayAsaktithI ine AvI paDe che; tethI ja avivekI ane tevI viSayAsakita tajIne sukhI thAya che. 23. da:khanI ava:-bALavayamAM bALakane mAtAne vicAga (maraNa), vanavayamAM bhAyone viga()ane vRddha avasthAmAM putrano viga(maraNa) thavA jevuM bIjuM eka mahAna dukha nathI. 24. vakAramAM pravINa ke?--vyApAra, veda(zAstra), vAda, vijJAna,vinaya ane vrata e cha vakAravaDe buddhimAna pravINa bane che. 25. laghutA tyAM prabhutA-name te prabhune game. eka veMta name te bIje hAtha name. vinaya-namratAne kArya sarala thAya che.' 26. aDhAre purANene sAra-aDhAra purANomAM sArarUpa vyAsajInAM be vacana khAsa dhyAna kheMce che. mumukSuone khAsa bodha levA lAyaka che. te eke- pa5kAra punya mATe thAya che ane parapIDA pApane mATe thAya che. ra7. naraka samuM rAjya karyuM?-jemAM rAjyAdinA julamane lIdhe rahevA mana vadhe nahIM, tyAM priya (I) prApti thavA pAme nahIM tathA jyAM vasatAM sadA parAdhInatA bhogavavI paDe te rAjyane naraka samuM samajI tajavA gya kahyuM che. 28. svabhAvabheda -je ke eka taLAvamAM sarpa tathA ge pANI pIe che, chatAM te ja jaLa sarSamAM jherapaNe ane gomAM dUdhapaNe pariName che. 29. bhAryA kevI hovI joIe ?-judA judA kArya prasaMge Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhasaMgraha : 4 : [ 89 ] salAhakAra maMtrI samI, niyamita kAma karavAmAM sAvadhAna dAsI samI, bhejanAdi sAmagrI premapUrvaka pIrasavAmAM mAtA samI, zadhyAdika sAmagrI pUrI pADavA raMbhA samI, potAnA priya patinI prasannatA athavA anukULatA jALavanArI ane kSamAvaDe pRthvI samI sahanazIla-e cha guNavALI bhAryA kuLane uddhAra karI zake che. 30. AvI nArI pu ge prApta thaI zake?--satI ( pativratA), surUpa, suzIlA, sahune vahAlI lAge tevI, vinayavaMtI, patine managamatI, sarala svabhAvI, temaja sadAcAranA vicAramAM sadA kuzaLa evI suguNI strI mANasane punyAge prApta thaI zake che. 31. jIvadayA-prazaMsA:-jIvadayA dharmanuM mULa che. jayAM (jemAM) jIvadayA nathI tenuM kRta pAtAlamAM pesI jAo, caturAI vilaya pAme ane bIja guNe alopa thAo ! jIvadayAvaDe ja te badhA sArthaka che. - 32. pApanI adhikatAthI: sAdhu, strI, bAla ane vRddhonI koIpaNa prakAre satAmaNuM karavAthI ane tIrthone ullaMghI javAthI anAdarane kAraNe cAlatuM vimAna aTakI sthira thaI jAya che. tAtparya ke pUrvota sAdhu-saMta vigerene kaI rIte pIDA upajAvavI nahIM temaja tIrthanI pavitra bhUmine anAdarathI ullaMghIne cAlyA javuM nahIM, paNa temanI banatI sevA karavI. - 33. nArIsaMgathI thatAdeSa-nArIne tAkI tAkIne jevAthI citta cArAya che, sparza karatAM baLahAni thAya che ane saMgama karatAM virya hAni thAya che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] zrI ravijI 34. bhAgyaprazaMsA:-sarvatra bhAgya phaLe che; vidyA ane puruSArtha phaLatAM nathI. juo ! samudra-maMthanathI hari lakSmIne ane hara-mahAdeva viSane pAmyA. 35. karmanI pradhAnatA -kRtakarmonuM ja pradhAnapaNuM che tyAM zubha graho zuM kare? rAjyAbhiSeka mATe viziThe lagna joI dIdhA chatAM rAmane te lagna vanavAsa seva paDyo. 36. zrAvakanI vyAkhyA -jIvAjIvAdika tattvArtha cintavanathI je kharI zraddhA dhAraNa kare che, ThekANe dhanano kAyama sadvyaya kare che ane susaMta sAdhunI sevAthI pApane dUra kare che tevA sukRti janone adyApi zrAvaka nAmathI saMbodhavAmAM Ave che. 37. kAma-nidA:-kAma kAmIjanone narakamAM laI javA dUta same, aneka kaSTona sAgara, ApadArUpa lattAnuM mULa ane pApavRkSane poSanAra che. gRhasthane dharma, artha ane mokSa gRhasamAna AdarapAtra chatAM temAM praveza pAmIne kAma UMdaranI peThe te traNene khaNuM-khodI kADhe che. 38. adharma-niMdA -cakavatI je paNa adharma-anyAya yege nIca yonImAM avatare che. uttama kuLamAM janma pAmyA chatAM dharma-saMbala vagara jIva janmAMtaramAM duHkhe peTa bharI zake che. dhahIna brAhmaNa paNa nitye pApAnubaMdha karato, bilADAnI jevI nIca vRtti sevane chevaTe gleca7 eniomAM jaI avatAra le che. dharmasevanavarjita jIvane bilADAdikanI ceniemAM aneka vakhata avatAra levA paDe che temaja dharmahIna Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : | [1] jIva viSTAdikamAM kRmipaNe vAraMvAra avatare che, tyAM temane kukaDAdika cAMca ane pAMkhavatI tADana karatA rahe che. 39 pApakarmanAM pratyakSa phaLaH-jaLacara, sthalacara ane khecaranA bhAmAM pratyakSa aneka prakAranAM maraNAMta kaTe anubhavAtAM jevAya che, chatAM jIvane tethI trAsa-vairAgya kema pedA thato nathI? 40. vizvAsaghAta -vizvAse rahelAne ThagavAmAM zI caturAI? khoLAmAM besI sUtelAne haNanAranI zI madonagI lekhAya ? 41. mitradroha -brahmaghAtaka ( kadAca ) pApathI yogya prAyazcitta mUkAya paNa mitra ke guruhI manuSya pApathI mukta thaI zake nahI. 42. narakagAmI:-mitra(ke guru)drohI, kRtaghI, cerI. karanAra ane vizvAsaghAtI e cArene kAyama narakagAmI kahyA che. 43. dAnamahimA -je kalyANane IcchatA ho te supAtramAM dAna de. gRhastha dAnavaDe zuddha thAya che, pApathI haLave thAya che. 44. kevuM zakuna phaLe?--jevuM akasmAtuM thayeluM zakuna phaLe. tevuM buddhipUrvaka jela zakuna phaLadAyaka nIvaDe nahIM. 45. devagurune pasAthe-mananI vAta paNa jANI zakAya che. 46. vipattinAM mULa durjana -viSa, viSayAga ane sarpAdikane sevyA chatAM teo jIvaleNa nIvaDe che. tRNa jevo kaI mATe vyAdhi ane saMtoSa samuM koI sukha nathI. ati ugra punya pApanAM phaLa ahIM A janmamAM ja maLe che. prAce bhAgyahIna jyAM jAya che tyAM kaMI kaMI Apatti AvI paDe che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 92 ] zrI karkharavijayajI 47. kAyA pAsyAnI zebhA-saphaLatA zAthI?--kAna zAstrazravaNa karavAvaDe ja paNa kuMDaLa dhAravAvaDe nahIM hAthe dAnavaDe paNa kaMkaNa paheravAvaDe nahIM; ane karuNAvaMtanI kAyA paropakArevaDe bhA-sArthakatA pAme che paNa caMdanAdikanA vilepana karavA mAtrathI zabhA pAmatI nathI. - 48. paragRhapraveza -khAsa kAraNa vagara je mUDha ane paraghera jAya te kRSNapakSanA caMdranI peThe avazya laghutA pAme che. 49. zAstrazikSAhIna -ALasu, maMdabuddhi, sukhazIla tathA vyAdhigrasta, nidrALu ane viSayalaMpaTa e cha jaNe zAstrazikSAhIna rahe che. 50. samAnanI sAthe ISya-adekhAI bahu bahI cherAjA rAjAne joIne, vaida vaidane dekhIne, naTa naTane joIne ane bhikSuka bhikSukane dekhIne zvAnanI peThe ekabIjA pratye IrSyA adekhAI dhAraNa kare che. - 51. jenA mATe kahyuM dhana sAruM che?--brAhmaNanuM "dhana vidyA, kSatrinuM dhana dhanuSya, (zastra) Si-munionuM dhana satya, ane strIonuM dhana vana lekhAya che. (te paNa tene vivekapUrvaka upaga karavAvaDe sArthaka thAya che.) para. mahAdevaDa-saMkaleza pidA karanAra rAga ane zamarUpa Injanane bALanAre keIpaNa prANu upara cheSa tathA satya jJAnane AcchAdana karanAro ane azuddha AcaraNa upajAvanAro moha jene sarvathA naSTa thayela che tethI traNa lokamAM jeno mahimA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 8 ]. prasaryo che tene ja mahAdeva kahela che. deSa mAtranA nAzathI jemanAmAM anaMta guNarAzi pragaTa thayelI che evA vItarAga, sarvajJa, zAzvata sukhanA svAmI, kilaSTa karma-kalaMka rahita (karmamukta thayelA) tathA sarvathA dukha-baMdhana vagaranA hevAthI sarva devane pUjanika, sarva cerIjanone IyAvA cogya ane sarva nitinA sarjanahAra satA te mahAdeva tarIke vakhaNAya che. temaNe prakAzela zAstra sarva (triTi) deSa rahita hoya che. temane sevavA ArAdhavAne upAya sadA ya temanI AjJAnuM yathAzakti pAlana karavArUpa hoI, te vize mekSa-mahAphaLane ApanAruM che. sArA-kuzaLa vaidyanA upacArathI jema vyAdhine sarvathA nAza thAya che tema ukta mahAdevadezita atyaMta hitakArI pravacanane anusaravAthI nizca saMsAra paribhramaNano aMta Ave che. evA zAnta, kRtakRtya ane sarvadA mahAdeva-vItarAga paramAtmAne sAcI bhaktithI sadA ya namaskAra he ! namaskAra ho! 53. atibhA -karanArane mAthe kALacakra bhamyA kare che. juo! atibhane vaza thayela subhUma cakravartI sAgaramAM DUbI muo. 54. pRthvIne kevaLa bhArabhUta vidyA, tapa, dAna, jJAna, zIla ane dharmathI hIna jano A mRtyulokamAM mAtra bhArabhUta jevA manuSyarUpe pazutulya samajavA. sujJajanee ukta guNene . vikAsa sAdhave. joIe 55. manuSyanI tulanA -nabaLA leke vidhra AvavAnA bhayathI kaI sAruM kArya zarU karI zakatA nathI, madhyama prakAranA leke vizna AvatAM vikaLa banI AraMbhela zubha kAryane tajI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 94 ] zrI kapUravijayajI de che; paNa uttama janA te vAravAra vighnA AvyA chatAM paNa AraMbhelA zubha kAryane vaLagI rahe che; tajatA nathI. 56. narka janAraH--atyanta krodha, kaDavI vANI, tana-mananI daridratA, svajanA sAthe virAdha, nIca janAnA prasaMga ane kuLahInanI sevA-e saghaLA naraka pratye prayANa karanArAomAM pragaTa cihna lekhavAM. 57. zA kAmanuM` ? ---kaThahInanuM gIta, guNahInanuM rUpa, dAnahInanuM dhana ane mAna-sanmAnahIna evuM bhAjana zA kAmanuM ? 58. lakSmIna'danane bAraNe--cAvRddha, tapAvRddha, kuLavRddha, ne bahuzruta saghaLAye lakSmInaMdanane bAraNe kiMkaranI jema khaDA rahe che. tema chatAM kharI nItithI paisA pedA karanArane tene ahaMkAra karavA na ghaTe. 59. ati vavuM:-mAna vagaranuM bhAjana ane bhASaNa maraNa nIpajAve che ema samajI temAM mithyAbhimAna rAkhavuM nahIM. 60. kaLathI kAma:-je kAma maLathI banI na ja zake te kaLathI thai zake che. ethI dhAryu kAma sAdhI zakAya che ane leAkamAM hAMsI thatI nathI. 61. sajjananAM AcaraNa:-tRSNAne tajI de, kSamA-samatAne seva, mada-unmAdane cheDe, pApakRtyamAM prIti na joDe, satyanA svIkAra kare, sArI pramANikatA Adare, vidvAneAnI sevA-saMgati kare, lAyaka janAne ceAgya satkAra kare, zatruA sAthe paNa suleha-zAnti jALave, svaguNune DhAMke-pragaTa karI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [5] vakhANe nahIM, upArjita kIrtinuM rakSaNa kare ane du:khI jane upara dayA, anukaMpA kare e sajAnAM lakSaNa che. dara. sajajana ane durjanamAM taphAvataH-brAhmaNe bhejanavaDe, mayUro meghanA garavavaDe, sAdhuo paropakAravaDe ane durjana pArakI vipatti vaDe rAjI thAya che. durjane doSagrAhI ane sajajane guNagrAhI hoya che. jene kAgaDA ke bhUMDa jevA nIca svabhAvane dhAraNa karanArA hoya che tyAre sajajano haMsa jevA uttama svabhAvane dhAraNa karanArA hoya che. durjanane karelo baMdha ke upakAra UlaTo paDe che tyAre sajjano kRtajJatA svIkArI pote paNa tene uttama mArga grahI svaparahitamAM vadhAro kare che. "sajajana mukha amRta lave, durjana viSanI khANa sajanonI vANImAM svAbhAvika mIThAza hoya che, durjananI vANuMmAM kaDavAza ane kAtilatA hovAthI te svaparane bhAre anarthakArI nIvaDe che. sajajane saMtApa karanArane paNa caMdana, zelaDI ane kAMcananI peThe lAbha, zAnti ane zItalatAdika samape che, pote duHkha sahana karIne paNa anyane sukha zAtAdika upajAvavA prayatna kare che tyAre durjana vagara kAraNe zatrutA dhAraNa kare che. 63. tapanuM pariNAma -kharuM jotAM sukha ke duHkha kaI daI zakatuM nathI. sukha ke duHkha kaI bIje Ape che evI khoTI mAnyatA dubuddhijanita che. pUrve karela karma anusAre ja sukha duHkha prApta thAya che temAM bIjA te kevaLa nimittarUpa thAya che). pUrve karela duSkarma nice tapavaDuM ochuM thaI zake che. 24. buddhizALI ATalI vAtane ropave che -artha- nAza, manane tApa-saMtApa, gharanuM duzcaritra, keI ThagI gayuM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " [ 96 ] zrI kapUravijayajI hAya te vAta tathA keAIe karela apamAna. eTalI vAte DAhyogaMbhIra mANasa jAhera thAya ema prakAzate nathI. 65. kharI paDitatA kaI ? :-svaparahitakArya mAM jenI mati sthira pariNAmaDhazI rahetI haiAya tenI ja paMDitatA ahIM sAcI lekhavavI. khAkInAne zukapAThI sama pustakanA pATha karI jANanArA samajavA. 66. gurunI avajJA-AzAtanA karavAthI kevI mUrI dazA thAya che ?-kalyANakArI evA eka akSara ke padane premapUrvaka denAra pApakArI AtmAne je guru tarIke Adara-satkAra karatA nathI, UlaTA emanuM apamAna-avajJA AzAtanAdika kare che te seMkaDe vAra zvAnayeAnimAM avatarI, cAMDAlayeAniemAM janmI bhAre tiraskArapAtra bane che. 67. pUrva punyanAM phaLa AvAM hoya cheH-jeNe pUrva janmamAM puSkaLa punya-sukRta karyu hAya che tene bhayaMkara aTavI zreSThanagarI samI, sarva manuSya tene anukULapaNe vanAra, ane saghaLI pRthvI uttama ratnanidhAnathI saMpUrNa thai paDe che, ema samajI sahue sukRtya-karaNI zuddhapremapUrvaka karI svaparaupakAra karI levA sAvadhAnapaNe vartavu joie. jainadharma ne anusaranAra dareke ATalI hitazikSA avazya AdaravI joie. anya kAI jIvane nAhaka pIDA-pratikULatA thAya tevuM vana tajI dilamAM dayA-keAmaLatA rAkhavI joie. anya jIvane svaAtmA samAna lekhI tenI sAthe pratikULapaNe na vartatAM tene sukha-zAnti upaje tema vartavuM joIe. priya, pathya ane satya vacanavaDe ane teTaluM svaparahita karavuM joie. parajanAe aNudIdhelI, Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 17 ]. aNahakanI koI paNa parAI vastu temane chetarIne levI nahIM joIe. parastrI ane vezyAgamanathI sarvathA viramavuM joIe ane vivAhita svastrI sAthe paNa khUba saMtoSathI vartavuM, paNa tene kaI rIte trAsa-asamAdhi upaje evI pravRtti rAkhavI joIe. dhanadhAnyAdika navavidha parigrahanI adhika mUcha-mamatA tajIne tenI jarUra jaNAya teTalI gya maryAdA bAMdhI tenuM ullaMghana karavuM joIe nahIM. ane mAMsa, madirA, madha, mAkhaNa ane rAtribhejanAdika abhakSya vastunuM sevana-bhakSaNa karavAne sarvathA tyAga karavo joIe. ukta bAbatamAM davAdArUnA miSe tathA viveka ne bhavabhIrutAdikanI khAmIthI gRhasthavargamAM temaja tyAgI samudAyamAM paNa zithilatA vadhatI jovAya che te khedajanaka che. bhaviSyanI prajAnA hitArthe A praNAlikA paNa jaladI sudhArI levA cagya che. - 68. karmazatruthI kaI mukta thaI zakatA nathI - rAjAo, vidyAdhara, vAsudeva, cakravatIo, devendra ane rItarAge paNa ka-ripuothI mukta thaI zakatA nathI, te pachI anya sAmAnya jIvonuM kahevuM ja zuM ? 69. zarIrAdikanI anityatA-kSaNabhaMguratA jANuM dharmano Adara kare-game tenA majabUta zarIre paNa anitya-kSaNabhaMgura che ane lakSamI paNa asthira (hAthatALI daI cAlI jAya tevI caMcaLa) che ane Ayu jotajotAmAM pUruM thaI jAya evuM nitya ochuM thatuM jAya che, ema samajI zANA-cakera jIe pramAda tajIne sAvadhAnapaNe dharmane Adara kare. "pAtra-supAtramAM niHsvArtha paNe apAyela dAna anaMtagaNe lAbha Ape che." Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 98 ] zrI karkharavijayajI - 70. kharA nyAyanipuNanuM kartavya-anya nIti-nipuNe cahAya te niMdA karo athavA te stuti kare, dhana-saMpadA yatheSTa AvI maLe athavA to cAlI jAo, Aje mRtyu Ave athavA yugAntare Ave, paraMtu dhIra puruSo nyAya nItivALA mArgathI eka Daga paNa calita thatAM nathI-nItinuM ullaMghana karatA nathI. uttamajAnuM ja jIvita saphaLa hoI unnatigAmI thaI zake che. 71. sajananA saMsarganuM phaLa -mahAprabhAvazALI sarjanane saMsarga kone unnatikAraka thato nathI ? juo zerInuM gaMduM jaLa gaMgA nadInA saMgamathI devatAone paNa vaMdanika bane che. e ja rIte pApa-doSathI malina AtmA uttama-sAdhu puruSanA saMsargathI bhAre unnati pAmI zake che. - 72. dajananI saMgati karavI nahIM:-mahAbhayaMkara parvatanI jhADIomAM vanacaro sAthe bhamavuM sAruM, paNa surendra bhavanamAM paNa mUjana saMgAte vasavuM sAruM nahIM. mUM- durjananI saMgatithI jIva adhogati pAme che. 73. narakanAM cAra dvAra:-prathama rAtribhojana (pazunI peThe viveka rahita rAtre game te AgavuM), bIjuM parastrIgamana (parastrI sAthe vyabhicAra), trIjuM baLa athANAnuM bhakSaNa (jemAM asaMkhya beIndriyAdika jIvanI utpatti ane vinAza thayA kare che ) ane zuM Adu, mULA, gAjarapramukha batrIza prakAranA anaMtakAyanuM bhakSaNa (jemAM kSaNe kSaNe anaMta bAdara vanaspatikAya chanI utpatti ne laya thayA kare che). svaparazAstromAM kaMdamULAdikanuM bhakSaNa niSedhyuM che. narakagatinAM dvArabhUta Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 9 ] ukta cAre dene samajIne tajavAthI naraka jevI nIca gatimAM javuM paDatuM nathI. 74. pAtratA pramANe bodha karo --jene je rIte bAdha thaI zake tene te rIte kuzaLa upadezake bodha karavo joIe; te ja te saphaLa thaI zake che. anyathA karelo zrama aphaLa thAya che ane UlaTo anartharUpa thavA pAme che. 75. vezyAne saMga agni-javALA je che tenI AkarSaka rUpAdikanI jvALAmAM kAmAMdha jane vana ane dhanane hAmI behAla bane che. 76. A pAMca pitAtulya cheH-1. janmadAtA, 2. pAlaka-paSaka, 3. vidyAdAtA (premathI jJAna-dAna ApanAra), 4. abhayadAtA ane pa. bhayamAMthI mukta karanAra. 77. hAMsIthI kama baMdhAya che -sahaja sahajamAM bahu hasavAnI TevathI jIva daDha karmabaMdhana kare che. jyAre te udayamAM Ave che tyAre retAM retAM paNa tenuM phaLa bhogavavuM paDe che ja, ema samajI zANA bhAI-bahenee ati hasavAnI cA nAhaka pArakI hAMsI karavAnI kuTeva tajI devI. 78. svarga samuM sukha -puSkaLa dhana-samRddhi, rAjakuLamAM Abaru-satkAra, anukULa-patinA Azayane anusarI cAlanArI bhAryA, dharmasevanamAM Adara ane zANA sajajanenI saMgatie cha vAnAM pRthvI upara paNa svargasamAM sukhadAyaka lekhAya che. saddharmasevanamAM apramAda ane paropakArarasika sajananI sebatavaDe bhavyAtmAo atyuttama lAbha saheje meLavI zake che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 ] zrI karkharavijayajI 79. kama-pApAcaraNa karavAthI punya-sukRta karaNI naSTa-nakAmI-niSphaLa thaI jAya che ema samajI pariNAmadazI jIe kukamane mArga tajI devo. 80. satya-zuddha dharmanI upAsanA vagara sAcuM sukha sAMpaDavAnuM nathI. 81. suzAstranA paricayavaDe subuddhijane svajIvana saphaLa5Ne vyatIta kare che. - 82. pUrva mukhyayoge prApta thayelI zubha sAmagrIno sadupayoga karI levo joIe. 83. sAta prakAre cAra-cara, cArane sahAya karanAra, tene tevI khoTI salAha ApanAra, tenI khAnagI gupta vAtane jANanAra, corAu vastune vecAtI lenAra, cerane anna ane sthAna denAra-e sAta prakAranA cero lekhAya che. 84. ALasane vidyA kyAMthI vare? vidyA vagaranAne dhanaprApti kayAMthI thAya ? nirdhanane mitro kayAMthI sAMpaDe? ane mitrahInane baLa kayAMthI maLe? 85. sAte dayAhIna-jUgArI, koTavALa, telI, mAMsa vecanAra, zikArI, rAjA ane vaidya-e sAta jaNa prAya dayAhIna hoya che. 86. mUkha AgaLa vANIvilAsa -mU , AgaLa vidvAnone vANIvilAsa, aMdha sabhAsadanI AgaLa vezyAnA nAca je nakAme che. te Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 101 ] 87. rAtribhejanane deza:-khAnapAnamAM vagara upayoga thato anartha-peTamAM kIDI jAya te buddhi haNe, jU peTamAM jAya to jaLadara thAya, mAkhI Ave to vamana thAya ane kaLIo Ave te koDha rega thAya. rAtre evI jayaNu ochI ja paLe, tethI paropakArI jJAnI puruSoe rAtribhojanane sarvathA niSedha karyo che. vALa Ave ne gaLe vaLagI rahe te svarabhaMga thAya ItyAdi aneka pragaTa deze rAtribhejanane aMge thavA pAme che. uparAMta dhUvaDa, kAga, aMjAra, gIdha, mleccha, bhUMDa, sarpa, vichI ane godhA jevAM nIca avatAra rAtribhUjana karanArane karavA paDe che. zAstrakAroe rAtre Ahuti, nAna, zrAddha, devapUjA, dAna ane bhajana karavAnuM vizeSe niSedha karele jANa sahue vivekathI vartavuM. - 88. strI jAtinA svAbhAvika doSe -jUTha, sAhasa, mAyA-kapaTa, mUrNatva, atibhatA, azucipaNuM ane nirda catA e strI-jAtinA svAbhAvika deze kahyA che, chatAM pUrvanA zubha saMskArage kaMIka satI strIne temAM apavAdarUpe hAI te te doSothI mukta hoya che, tethI ja teo prAtaHsmaraNIya banavA pAmela che. 89 vizvAsa nahi karavA lAyaka-vIjaLI jevI caMcaLa strIone, rAjAono, durjane, svAthIjanone ane ThagAI karanArAone zANA janee vizvAsa karavo nahIM, temanAthI jema bane tema DahApaNa vAparIne cetatA-sAvaceta rahevuM anyathA bhUlathApa khAvAthI bhAre duHkha ApattinA bhAgI thavuM paDe che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 ] zrI karavijayajI 90. lakSmI nivAsa-jyAM gurujanene egya AdarasatkAra thAya che, jyAM nyAya-nItithI dhana upArjana thAya che ane jyAM kaleza kaMkAsa thavA pAmate nathI tyAM he mahAnubhAva! mAre nivAsa hoya che. - 91. zreSTha zuM?-auna sevavuM sAruM paNa jUTha kathana karavuM sAruM nahIM, prANa tyAga kara sAro paNa cADI kheranA vacanamAM prIti-zraddhA karavI sArI nahIM; bhikSA mAgI khAvuM sAruM paNa parAyA dhanathI sukhaprAptinI kAmanA sArI nahIM; tema ja jaMgalamAM vasavuM sAruM paNa avivekI rAjAnA nagaramAM vasavuM sAruM nahIM, kemake te badhAM ubhaya lekamAM anarthakArI nIvaDe che. 92. svArthavazapaNuM -sarve kaI svapita svArtha sAdhavA tatpara jaNAya che. zuddha sva-artha (paramArtha) sAdhavA tatpara rahenArA viralA hoya che. 93. sajajana dujana vacce taphAvataH-sajajana ekAda upakArathI kRtajJa banI seMkaDo aparAdha sahI le che, paNa durjana te sAmAne ekAda aparAdha joI temanA seMkaDo kAma bagA DavAnI durbuddhi dhAraNa kare che. 94. kharuM bhUSaNu-samyaga jJAna ( viveka) e trIjuM lecana (aMtaramAM prakAza karI kharI vastusthitinuM yathArtha bhAna karAvanAruM), abhinava-bIje sUrya, corAI na zake te akhaMDa jaLavAI rahe evuM apUrva dhana (je svaparane bahu upakAraka thaI zake) ane vagara. bejAnuM adbhuta bhUSaNa che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha sagraha : 4 : [ 103 ] 95. duntyayaH--je jenI svAbhAvika prakRti che te tenAthI bhAgye ja tajAya che. 96. buddhibaLaH----kuzaLa buddhivALAnu khaLa vakhaNAya che; nirmuddhinuM nahIM. 97. vinAzakALa:--vinAzakALe mANasane avaLI (vipurIta ) buddhi sUjhe che. 98. sayasanA 17 bhedaH--hiMsA, asatyAdi pAMca AzraveAne tyAga, pAMce indriyAne nigraha, krodhAdika cAre kaSAyanA jaya ane mana-vacana-kAyada DathI niva`na e rIte 17 prakAranA sarcama samajI sevA caiAgya che. 9. dAnanuM phaLa:--maraNa pAchaLa dIdheluM ane anya mArata dIdheluM dAnanuM phaLa maLe ke na maLe; paraMtu samajapUrvaka svahaste dIdhelA dAnanuM phaLa jarUra maLe che, 100. lAkapucchAH--sajjana leke mane mArI kuzaLavArtA pUche che, paraMtu divase divase AyuSya echuM thatuM jAya che te pachI amane kuzaLa kyAMthI saMbhave ? 101. bhavatAraka dAna:--mAkSadAyaka dAna sukuzaLa jane e jarUra devuM. supAtrane dAna dIdhA vagara prANIe bhavasAgara tarI zakatA nathI. 102. dha lAbha: sarva lakSmInI prApti ane vipattine avazya nAza karAvanAra saMsAratAraka dharma lAbha gurujanA bhakta jIvAne premathI Ape che. --- Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 104] : zrI karavijayajI 103. gIta-nirdoSa ane manahara gIta siA koIne vaza kare che, svargAdika sukha samape che, sarvane AnaMda upajAve che ane sarva arthane sAdhI Ape che. 104. hiMsA-narakanI dUtikA jevI hiMsA samaju jIvee .. sarvathA na sevavI, kemake parane pIDA upajAvanAra puruSathI dharmarAjA dUra ja rahe che. * - 105. taruNavaya nakAmI-vAdIvRndane jItI lenArI, vinacaraMtane maLI zake evI vidyA jeNe meLavI nathI, ane svaparAkramavaDe sarvatra yaza-kIrti vistArI nathI evA jIvanI taruNa vaya zUnya gharamAM dIpakanI jevI niSphaLa jAya che. 106. ghara mazAna samuM-je gharamAM pati ane patnI vacce nitya daMta-kalaha, kaleza-kajIo ke vaDhavADa thayA kare che tenuM badhuM vAtAvaraNa bhayaMkara bane che. 107. rUDI bhAvanA-sarva prANIvarga pratye mitrIbhAva, guNa ane pratye pramedabhAva, dIna-du:khI jIvo pratye karuNuMbhAva ane niMdA hiMsAdika viparIta vRttivALA jIvo pratye udAsIna yA upekSA bhAva sadA ya mane jAgrata rahe evI namra prArthanA paramAtmA pAse ApaNe AtmA karatA rahe ane evuM zuddha jIvana jIvavA baddhalakSa rahe te kalyANa thAya. 108. jJAnAvaraNa karma kema baMdhAya che?--jJAnanI ane jJAnI jananI nindA, praSa ne IrSA-adekhAI karavAthI tema ja temane upaghAta ane aMtarAya karavAthI jJAnAvaraNa karma baMdhAya che, tethI te te kAryothI bahu cetatA rahevuM joIe. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 :. [ 105 ] 109 viSayabhoga-zarUAtamAM bhegavatA mIThA lAgatA evA viSayo pariNAme paTInI vANanI peThe sahune ThaganArI hAI ati bhayaMkara nIvaDe che. * 110. AyuSyAdikanI asthiratA-AyuSya, dhana ane civana e traNe vAnAM A saMsAramAM paraspara hoDa ja karatAM hoya tema zIdhra nAza pAmatA jAya che. ' " 111. satya ane ahiMsAtmaka dharma-A bhavanA Icchita sukha ApavA sAthe svarga ane mokSanAM parama sukha ApavA samartha jANuM te dharmanuM dRDhapaNe sevana karavuM. ( 112. khare baMdhu-gAdika kaSTa samaye, duSkALa vakhate, zatrunA nigraha samaye, rAjadvAre ane maraNa samaye sahAya kare che te khare bAMdhava jANa. 113. popakAra mATe-nadIo pote jaLa pI jatI nathI, vRkSe potAnAM mIThAM phaLa pote khAI jatAM nathI, tema ja megharAjavarasAda pite ugADelA dhAnyane bhagavaTe pote karato nathI te pramANe uttama janone prApta thayela saMpatti parepakArane mATe ja thAya che. 114. kiyAsiddhi-mahAn puruSo pitAnA satva-baLa- parAkramavaDe ja kAryasiddhi karI zake che, temane bAhya sAdhananI jarUra ochI rahe che. ' 115. aMgIkRta-uttama sattvazALI sajajene game te bhege aMgIkAra karela bAbatanuM pratipAlana kare che. sAmAnya jananI mAphaka vidanAdi AvatAM bebAkaLA thaI tene tyAga ke upekSA karatA nathI. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] zrI karavijayajI 116. suputra--eka paNa suputrayeAge sihaNa sukhe nirbhayapaNe sUi zake che, jyAre gadheDIne daza khaccAM thayAM hAya tA paNa tene bhAra vahana karavA paDe che. suputranI kharI icchA( kAmanA )vALAM daMpatIe brahmacarya jevAM vratamAM kevuM sudRDha rahevu joIe ? kevA suMdara AcAravicAranuM pAlana karavu joie ? ane kevA uttama sahavAsa sevavA joie ? vigere hitakAraka epa mATe brahmacavicAra ' ane zIlanA mahimA ' vigere pustakAnuM sArI rIte vAMcana-manana karI tenuM yathAzaya parizIlana-paripAlana karavuM. " 117. cita viveka-rAjAne, devagurune, pAThakane ane vaidya tathA nimittajJa jevAne bheTavA-maLavA jatAM khAlI hAthe na javuM, kaMI ne kaMI uttama lAdika hAthamAM rAkhIne ja bheTavA- maLavA javu'. emanI pAse uttama phaLa dharavAthI zubha icchita phaLa pAmI zakIe. 118. ciMtA-( bhAvanA )AtmakalyANa sAdhI levAnI ciMtA-bhAvanA uttama che, mAha-mamatAvALI ciMtA madhyama che, kAmabhAga saMbaMdhI ciMtA adhama che, tyAre nakAmI paricatA adhamAdhama che. durlabha mAnavabhavArdika jIbha sAmagrI pAmI, tattvajJa guru mahArAjanA joga pAmI, sAra tattvAdha meLavI, AtmakalyANa sAdhI levAnI hAtha AvelI taka jatI na rahe tevI ciMtA bhAvanA satata jAgrata rAkhI e ja ApaNuM avazya kanya che ema lekhavavuM, 119. svArthI dhatA-prajA thayelI strI patinA anAdara kare che, paraNelA putra mAtAnA anAdara kare che, garatha pAmele Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha 'graha : 4 : [ 107 ] ( svArtha sarelA ) sevaka svAmIne dhikkAre che ane sAje thayelA-rAgathI mukAyele! khAda dI vaidyane anAdara kare che. 120. jUgaTu sarva ApadAnuM dhAma che, durmuddhijanA jUgaTu rame che, jUgaTu ramavAthI kuLanI pratiSThA lepAya che, adhamajanA tevA jUgaTAnI prazaMsA kare che. 121. subuddhijanA zAstrane svaparanA kheAdha mATe, dhanane dAna devA mATe, jIvitane dharmanI sevA mATe ane dehane pApakAra nimitte dhArI rAkhe che. 122. gaNanA-A amAruM ane A parAyuM evI gaNutrI anudAra-TUMkI buddhivALAnI ja heAya che, udAra buddhivALA te sArI duniyAne svakuTuMba tulya lekhe che. 123. pU kRtya punya--sarva avasthAmAM sarva sthaLe pUrve karelu punya jIvanI rakSA kare che. 14. hita vacana--jayAM sudhI zarIra svastha-nIrA che, vRddhAvasthA vegaLI che, pAMce indriyA paravaDI che ane Avakhu pUruM thayuM nathI tyAM sudhI AtmakalyANa sAdhI levA sujJajanAe khUba prayaMtna karI levA joie, ghara maLavA mAMDyA pachI tene ThAravA mATe kUvA kheAdavAnA udyama karavA nakAme ja lekhAya, tevA zuddha hetuthI ja prerAi zAstrakAra AtmAthI bhavyAtmAAne prathamathI ja cetave che. 125, namaskAra mahAmaMtra--jinazAsananA sAra ane cAdapUrvanA samruddhAra jeveA namaskAra-navakAra mahAmaMtra jenA manamAM rame che tene saMsAra-phleza zuM karavAnA che ? Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 108 ] zrI kapUravijayajI 126. zIla sAkSAt pavRkSa che--zIla-sadAcAra puruzveAnA kuLanI unnati karanAruM parama bhUSaNarUpa, akSaya evuM nirdoSa dhana, sugati apAvanAra, durgatine! nAza karanAra evuM suvizAla zIla pavitra yazane ApanAra-yAvat anaMtasukhane denAra sAkSAt kalpavRkSarUpa che. 127. abhaya A leAkamAM prANIone sarva kai dehArdika vastuomAM kALakRta bhaya rahela che, kevaLa vairAgya ja bhayarahita che; chatAM phakta AtmAthI janeA ja tenuM sevana kare che. 18. strIonI zIlarakSAthe --lajjA, dayA, indriyadamana, dhairya, puruSavarga sAthe vAtacIta karavAne! tyAga ane ekAkIpaNuM javA AvavA ke rAtrivAsAdi rahevAnA vizeSe tyAga karavAthI zIlanuM rakSaNa thAya che. 129. anatha mATe--nyAvana, dhana, saMpatti, adhikAra ane vivekavikaLatA emAMnAM ekekA anarthakArI nIvaDe che, te! jayAM badhA sAthe hAya tenu kahevuM ja zuM ? 130. zIlabha'gathI jagatamAM apajazanA Dhola vAge che, caitra upara mazIne kUcA devAya che, cAritranA lepa thAya che, aneka guNeAnA nAza thAya che, sakaLa ApadA AvI maLe che. traileAkyamAM ziAmaNi evu zIlavratanuM khaMDana karanAra janeA sauMsAracakramAM janma-maraNanAM anaMtA duHkhA pAmyA kare che, temanA meAkSa-chUTakArA kayAMya thai zakatA nathI, zAstramAM parastrIgamana ane vezyAgamananuM mahApApa varNavyu` che. ahIM pratyakSaNe paNa ethI aneka kaSTa-saMkaTa sahana karavAM paDe che; tethI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 109 ] te mahA anatha kArI kuchaMda sahue avazya tajavA. juo ! evA kheATA chaMdathI rAvaNa jevA rAjavInA kevA mAThA hAla thayA ? 11. zIlarakSAthI thayelA lAbha--pavitra zIlavratanA akhaDapAlanathI sItAdika mahAsatIe tathA mahAsattvazAlI satAe keTalI badhI AtmAnnati pAmyAM che ? jo ke temane seTI prasaMge bhAre parAkrama-puruSAtana dAkhavavuM paDyuM che, paraMtu teve prasaMge suvarNa nI peThe vizuddha rahevAthI Aja sudhI temane jazapaDaha vAge che. ApaNe paNa temanuM anukaraNa karI pavitra zIlanuM pAlana-rakSaNa karavuM ghaTe che. jyAMsudhI jIvane kharuM' AtmalakSa jAgyuM nathI, AtmabhAna thayuM nathI, jaDa-cetanane kharAkhara nirALAM temanAM lakSaNathI jANyAM--pichANyAM nathI, kSaNika dehAdikanI mamatAne vaza thai muMjhAi kharI vastune eLakhI AdarI zakatA nathI tyAMsudhI ja jIva jyAMtyAMthI pAlika sukha meLavavA deravAI jAya che ane zIla-sa tASAdi sadguNunita satya sukhathI enasIma rahe che, ema samajI sujJasuvivekI sajjaneA zIlAdika sadguNNAnuM sArI rIte sevana karatA rahe che ane pariNAme akhaMDa sukhazAMti meLave che. 132. tattvavicAraNA jene jAgatI nathI tene zAstrapaDanAdi zuM phaLa ApI zake ? netrahIna-aMdhane ArasI zeTha upakAra karI zake ? 133. kAya--kodha prItinA nAza kare che, mAna-ahaMkAra vinayane nAza kare che, mAyA-kapaTa mitrAIne nAza kare che ane leAbha saMnA nAza kare che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] zrI kapUravijayajI 134 kAmAMdha--ghUvaDa divase dekhatA nathI, kAgaDA rAtre dekhatA nathI, tyAre kAmAMdha-kAma-AsaktithI adha madonmatta anele jIva divase ke rAtre dekhatA nathI, hitAhitane samajI zakatA nathI, vivekavikaLapaNe varte che. 135. pAMca vakAra--vaira, vaizvAnara ( agni), vyAdhi, vAda ane vyasana e pAMce vakAra vadhyA chatAM mahAanartha upajAve che. 136. pu'zcalI--svapatine tajI nila jajapaNe je parapuruSa gamana kare evI capaLa cittavALI parastrImAM ze! vizvAsa rakhAya ? vaLI jIvanuM jokhama jemAM raheluM che ane je parama vaira upajAve che temaja ubhayaleAka viruddha che. te parastrIgamananuM akArya jarUra tajavuM joIe. 137. thAtu paNa jaLamAM nAMkhela tela, dunamAM gayela guhya vAta, pAtramAM apAyela dAna ane subuddhine zikhavela zAstra vastusthitithI saheje vistAra pAme che. te darekamAM paDeluM gheADuM paNa bahu thaI paDe che. 138. sadAya azud~kUDI sAkSI bharanAra, mRSA--jUThuM bhASaNa karanAra, karelA guNune leApanAra, ati ghaNeA rASa rAkhanAra, madirApAna karanAra ane zikAra khelanAra kadApi jaLathI zuddha thai zakatA nathI. sekaDA vAra jaLathI yeAyelA dArunA bhAjananI jema aMtargata duSTa citta seMkaDA game tI jaLanA snAnavaDe paNa zuddha thaI zakatu nathI--duSTa mananI malinatA dUra thaI zakatI nathI. 139. dhama samaya--nyaAdhi, vyAdhi ane upAdhithI gherAcela prANIe cittanI zuddhi kare eveA zuddha-akaSAya dha Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : | [ 111 ] sevI zakatA nathI. nirdhana hoya te dhananI cintAvaDe ane dhanavAna hoya te dhananI rakSA karavA mATe AkuLavyAkuLa rahe che, strI vagarane strI meLavavA ciMte che ane strIvALe putrAdikanI ciMtAvaDe duHkhI hoya che. dhanAdika saghaLuM hoya chatAM kAyama ragovaDe pIDA hoya che. e rIte keI ne koI jIva keI ne kaI rIte prAce sadA ya kharekhara duHkha bhogavato hoya che. 140. sarva ISTa-sarva dharmane viSe dayA ja, sarva guNemAM dAna-tyAga guNa, ane sarva priya vastumAM prAye prasiddha anna, upakArI vastuomAM megha ane pUjanika sthAnamAM mAtA atyaMta ISTa gaNAya che. 141. rAjaguNa-duSTane daMDa, svajana-sajana sevA, nyAyane mAge sadA ya lakSmI-bhaMDAranI vRddhi, adala InsApha ane svadezarakSA e pAMca mukhya kartavya-dharma pALavAnA rAjAone mATe kahyA che. - 142. dhanya-giriguphAmAM vasatAM ane parama tine yAvatAM uttama munijanonAM AnaMda azruonuM pakSIgaNe niHzaMkapaNe pAna kare che. - 143. tulya phaLa-jAte karanAra, anyanI pAse karAvanAra, aMtarabhAvathI anumodana karanAra tema ja sahAya karanArane zubhAzubha kAryamAM tulya phaLa paNa maLe che, ema paramArtha samajanArA vade che. 144. viSayatRSNa-hari, hara, brahmA, candra, sUrya ane kArtikeya pramukha je devarUpa lekhAya che teo nArIonuM dAsapaNuM kare che evI (durjaya) viSayatRSNAne dhikkAra paDe ! dhikakAra paDe !! 14pa. devAnI oLakha-jemanAM netra mIcAya nahIM, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 112 ] zrI kapUravijayajI manathI kArya sAdhI zake, puSpamALA karamAyA vagaranI rahe ane bhUmithI cAra AMgaLa adhara rahe ( pRthvIne chae nahIM ) evA devA hAya ema so kahe che. w 146. kSamA--sahanazIlatArUpI khaDga jenI pAse che tene duna zu karI zakaze ? tRNa-ghAsa vagaranI kArI bhUmi para paDelA agni svaya' zamI jAya che. 147. stuti cAgya--sarva tIrthaMkara devAnI guNastuti, zuddha prema tathA ullAsathI karavI ghaTe tema ja sarve siddha paramAtmAnI, bhAva AcAryAnI, upAdhyAyeAnI tathA sarva manuSyaleAkamAM vidyamAna sakaLa sAdhu-munijaneAnI paNa stuti zuddha prema tathA ullAsathI Atmazuddhi-nirmalatA mATe karavI joie. 148. jItavA muzkela chatAM jarUranAM--pAMce indriyAmAM rasanA indriya, AThe karmamAM meAhanIya karma, sarve teAmAM brahmacarya vrata ane mana-vacana-kAya guptiemAM maneApti-A cAre muzkelIthI jItAya tevAM che, chatAM bahu jarUranAM che. , 149. rAganu du yapaNu vanamAM vanavAsIone paNa rAga-mehavaza dASA lAge che, rAga vagara gharamAM paNa pAMce indri ceAnA nigraharUpa tapanA lAbha lai zakAya che. jenA rAgAdika deASA zamyA che, tene vana ghararUpe ane ghara banarUpe lAbha Ape che. [ AtmAnaMda prarkAza pustaka 33 mu. pR. 278. pu. 34 mu. pR. 27, 24, 80, 104, 140. ] Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 13] vIradharma prApta karavAnI kaLA-kunehaDahApaNa vIrajIvana samagra saMsAramAM UMcAmAM UMcuM jIvana eka manuSyajIvana che. AtmAne pUrNa vikAsa eka kevaLa manuSyapaNAnA pUrNa vikAsa upara AdhAra rAkhe che. manuSyapaNAno jema jema vikAsa thato jAya che tema tema kevaLa-kamaLA (mAkSalakSmI)najadIka AvatI jAya che, jethI anaMta jJAna-darzana-sukhasamAdhi ane vIrya- zakti pragaTa thavA pAme che. eka vidvAnanA zabdomAM kahIe te nIce mujaba sAra nIkaLe che. "manuSya anaMta brahmAMDane svAmI che. te je manuSya nathI te manuSya bana. tuM je deva che te manuSyajIvanamAM UtarI Ava. tuM je pazu che te manuSya jIvana upara AvI jA. kharuM manuSya jIvana jIvavAnuM zikhI le." mahAvIrasvAmInuM jIvana e kharekhara mAnavajIvana che. manuSya jAtine mAnavajIvanano kharo Adarza mahAvIra svAmInA jIvanamAMthI prApta thaI zake che. mAnavajIvananA abhyAsIe mahAvIrasvAmInA jIvananuM zravaNa-manana-parizIlana karavAnI parama jarUra che. jo e mahApuruSanA jIvanane Adarza banAvI pravRtti karavAmAM Ave te ni:saMdeha Atma-siddhine mArga sulabha thaI jAya. prabhu mahAvIra ekadama prabhu nahotA thayA. teo pahelAM lokika-sAmAnya hatA. abhyAsa karatAM karatAM jyAre puruSArthanA zikhare pahoMcyA tyAre lokika maTI alaukika (lekottara) prabhu thayA. emanA pagale cAlavuM e manuSya mAtranuM kartavya che. emanuM jIvana naitika, dhArmika ane pAramArthika tanA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114 ] zrI karavijayajI UMcA AdarzothI bharapUra che. brahmacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyastAzrama e cAra AzramamAM vizrAma letA bhagavAna Akhare pUrNa vizrAmI-saMpUrNa jJAnI-sahajAnaMdI bane che. mAbApa manuSya mAtranA prathama ane mahAna upakArI - che. temanI tarapha bhakti parAyaNa thavuM e pratyeka putranuM prAthamika ane mahAnuM kartavya che. mahAvIra A kartavya-karmane bajAvavA keTale UMce naMbara le che? garbhAvasthAmAM garbhanuM halana-calana svAbhAvika thayA kare che tenI upara paNa mahAvIra aMkuza mUke che ane te eTalA mATe ke "mArA hAlavA-cAlavAthI mArA mAtAjIne duHkha na thAya." bALasvabhAva-sulabha caMcaLatA ane capaLatA mahAvIramAM na hoya e kema bane ? mahAvIra pitAnA sarakhI umaranA mitro sAthe ramavA nIkaLI paDe che, kiMtu ramatagamatamAM paNa-khelakUdamAM paNa te bALakanI nirbhayatA ane himmata judA prakAranI ja tarI Ave che. devatAe jANIbUjhIne karelI parIkSAmAM pUrNa rIte pAsa thAya che. putranI umara ATheka varSanI thAya che tyAre temanA mAtApitA mahotsavapUrvaka temane nizALe besADavA laI jAya che, paraMtu mahAvIra jevA prakhara prajJAvAnane vidyAdhyayana mATe bIjA vidyAthIonI jema parizrama karavAnuM na hoya. brahmacaryanA pAlanapUrvaka vidyAdhyayana karavuM e pahele brahmacaryozrama kahevAya che. A AzramamAM bhaviSyanI badhI jiMdagIne pAye nAkhavAmAM Ave che. teTalI umara vItAvI prabhu gRhasthAzramamAM Ave che. gRhasthAzrama sAdhIne saMnyasta thavuM e rAjamArga che. mahAvIra jevA mahApuruSe rAjabhava bhogavavA jamatA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha sagraha : 4 : [ 115 ] nathI. tevAonA janmanI pAchaLa mahAna bhedabharyuM rahasya chupAyelu hoya che. je samayamAM mahAvIra janmyA hatA te samayanI bhAratavarSanI sthiti bahu vicitra ane astavyasta hatI. ethI tatkAlIna prajAmAM eTalI badhI azAnti prasarelI hatI ke te vakhate eka samartha uddhAraka puruSAnA avatAranI parama AvazyakatA hatI. zrI mahAvIranuM kArya kSetra e AvazyakatAne pUrNa karavAnuM hatuM. duniyAnA karuNa ArttanAde mahAvIrane viSayavilAsathI 'virakta anAvyA hatA. ane e virakta prabhu e ja zeAdhamAM hatA ke duniyAne karuNa kAlAhala kema karI zAnta thAya ane jagatanA jIvAne sukhanA kharA mArga kevI rIte sAMpaDe ? mahAvIrane e daDha saMkalpa hatA ke mAtapitAnI hayAtI sudhI dIkSA grahaNa na karavI. AveA saMkalpa karavAmAM temaNe e kAraNu joyuM hatuM ke temanI upara temanA mAtA-pitAnI asIma snehalAgaNI hatI. dareka mAtA-pitAne peAtAnA putra upara snehabhAva tA hAya ja, e te eka sAmAnya vAta che; paNa jyAre mahAvIre garbhAvasthAmAM peAtAnI mAtAne du:kha na thAya e mATe peAtAnuM halana-calana khUMdha karyuM hatuM tyAre mAtAne peAtAnA garbhanA saMbaMdhamAM aniSTa zakA thatAM pArAvAra zekasatApa utpanna thayeA hatA ane tenI gaMbhIra asara mahAvIranA vivekI hRdaya upara thai hatI. enuM ja e pariNAma hatuM ke temaNe mAtA-pitAnI hayAtI sudhImAM tapAvana dIkSAnA mArga svIkAravAnuM mulatavI rAkhyuM hatuM. mahAvIra aThThAvIza varSanI uMmare temanA mAtA-pitAnA svargavAsa thayA pachI jyAre dIkSA grahaNa karavA tatpara thAya che Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 116 ] zrI kapUravijayajI tyAre temanA moTA bhAI naMdivardhana mAta-pitAnA tAjA virahadu:khanI zAnti mATe temane bIjA be varSa grahavAsamAM rahevA vinaMti kare che. mahAvIra potAnA vaDIla bhAInI vinaMtine kabUla rAkhe che ane e rIte vaDIla bhAI pratye vinItabhAve vartavAno dAkhale jagatanI AgaLa rajU kare che. bhAInA AgrahathI be varSa gharamAM koIne paNa bhagavAna pitAnI jIvana-cayane tyAganA rUpamAM pheravI nAkhe che. gRhasthagya veSa-bhUSaNamAM rahI, teo e prakAre sAdhujIvananI paddhatie niyamabaddha rahe che. temanI A caya ApaNane vAnaprasthAzramane khyAla utpanna karAve che. - cAritranA umedavAre cAritra grahaNa karavA agAu amuka vakhata sudhI tyAga-dharmanI prekiTasa karavAnI jarUra che. A ja daSTibiMdu upara trIjA vAnaprasthAzramanuM vidhAna che, arthAt cAritra grahaNa karavA pUrva tyAgadharmanI abhyAsa-paddhati A eka kasoTI che. ane e mArge jIvanane keLavIne pachI cAritramaMdiramAM praveza kare e bahu sarasa rIti che. jo ke mahAvIra jevA puruSAthI puruSane pahelethI kaMI prekiTasa karavAnI jarUra na ja hoya, chatAM teo duniyAne bodhapATha zikhavavA khAtara svayaM potAnA AcaraNathI tevo dAkhalo rajU kare che, kemake teo jagatanA-mAnavadharmanA eka mahAna ane zreSTha AdarzarUpa che. 30 varSanI umare mahAvIra dIkSA-saMnyAsa grahaNa kare che. mahAvIranA cAritra-dharmanI ugratA saMsAramAM suprasiddha che. samakAlIna mahAtmA buddha vagere anya tIthikee paNa temane "dIrgha tapasvI'tarIke varNavyA che. satyanI zedha pAchaLa khAvuMpIvuM mUkI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 117 ] daI, mainapaNe bAra-bAra varSanA ujAgarA karanAra ane UghADe page ane UghADe zarIre ekalA vicaranAra avadhUtanuM saMnyAsIjIvana ApaNA khyAlamAM kayAM sudhI AvI zake ? [A. pra. pu. 34, pR. 204.] yAtrALu bhAI-bahenone agatyanI hitasUcanA 1. yAtrALuoe komaLa pariNAma rAkhI jAte theDuMghaNuM kaSTa ke saMkaDAza sahana karIne paNa eka bIjAnI sagavaDa sAcavI levI. e niHsvArtha sevAno lAbha sujJa yAtrALu bhAI-bahenoe cUkave nahIM. - 2. relvemAM, bIjA vAhanamAM tathA dharmazALAmAM e rIte lAbha uThAva ghaTe. 3. ghare mahemAna-paroNAdikanI sevA-cAkarI karatAM yAtrikonI AgatAsvAgatA adhika karavI. 4. dareka yAtrALue tIrtha bheTavA jatAM, ghoDA-baLada pramukha pazu vigerene phegaTa trAsa na Apo. khullA aDavANe page cAlI yAtrA karavAnuM phaLa na varNavI zakAya eTaluM badhuM kahyuM - che. te mAjazekhanI dhanamAM sukhazIlatAthI gumAvI devuM na ghaTe. kahyuM che ke - mAm ". 5. zarIra-kSINatAdika khAsa mAMdagInA kAraNa sivAya chatI zaktie sahu kaI bhAI-bahenee jayaNAthI cAlIne ja tIrthayAtrA karavI joIe, kemake karmathI haLavA thavA mATe ja yAtrA karavA javAnuM che; bhAre thavAne te nahIM ja. . Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 118 ] zrI kapUravijayajI 6. jIvita sahune vahAlu che ema lakSa rAkhI AjJAyukta cAtrA karavI lekhe thAya che. 7. sahu sAthe maitrI, du:khI pratye dayA, sadguNI pratye pramAda ane pApI pratye upekSA bhAvanA rAkhavAthI ja karavAmAM AvatI karaNI lekhe thaI zake che. 8. anItine! sarvathA tyAga ja karIne nItisevana karavAthI ja yAtrA lekhe thAya che. 9. anItivatanuM magaja dharmakaraNImAM cAMTI zakatuM nathI, tethI ja nItinI jarUriyAta che. 10. prabhunAM AjJA-vacanane yathAzakti anusaravAthI ja zreya thai zake che. 11. nirmaLa tattvazraddhA, Adha ane AcaraNuvaDe ja kalyANa sAdhI zakAya che. 12. kSamA-namratA-saralatA-sateSa ane udAratA AdarI, dharma cAgyatA meLavavAthI meAkSamArga sulabha thAya che. ceAgyatA vagara vastudharmanI prApti thai zake nahIM. 13. pivatra tIrthane bheTI kusana mAtra tajI devuM ane dharmabyasana ja sevavu. 14. jaMgamatI samA sadguNI saMta-mahAtmAdinuM sanmAna karI doSamAtra dUra karI devA. temanI niHsvArtha hitazikSA para lakSa daI jarUra tene anusaravu. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : - [ 119 ] 15. manavacana-kAyAthI saghaLI zuddhi sAcavI ApaNuM AsapAsa zuddha vAtAvaraNa banAvI devuM, jethI zIdhra svaparakalyANanI siddhi thavA pAme. 16. dharmanuM mULa vinaya hovAthI dareka dharma prasaMge tene yogya Adara karatA rahevuM. 17. tIrthasthaLe sAmasevA suvivekasara karavAthI svaparazreyamAM vRddhi thAya che. 18. tana-mana-dhananI mAyA tajI tene bane teTale sadupayega karavA bhUlavuM nahIM. 19. cAlatA avidhi deSane TALI vidhimArgane bane teTalo Adara karatA rahevuM. * 20. puNyakSetramAM suvivekathI karAtI karaNu mahAlAbhadAyaka nIvaDI zake che. 21. samajIne tIrthakSetranI AzAtanA tajavI ane tenI sevAbhaktine apUrva lAbha le. [ A. pra. pu. 32, pR. 256.] upadezamALA akSaranAma puSpamALA prakaraNa aMtargata hitopadeza 1. cAra prakAranI vinayapratipatti-tapa, saMyama pramukha karavA, karAvavA ane anumedavArUpa AcAravinaya; sUtravAcanA, vyAkhyAnAdikarUpa zratavinaya mithyASTi janone samyakatva dharma pamADavArUpa vikSepaNuvinaya ane viSaya Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 120 ] - zrI kapUravijayajI kaSAyAdikathI doSita jIvane te te deSathI nivartAvArUpa dezanivartana vinaya sadA maMgaLakArI che. ' 2. gaccha samudAyane sAraNa-vAraNAdika zikSA devAmAM sAvadhAna rahenArA gItArtha guru jANavA. te sivAya ziSyanuM phegaTa lAlana-pAlana karanAra game tevA guru kalyANakArI nathI.. 3. bhava-bhayathI zaraNe AvelA sAdhuone je hitazikSA detA nathI, tenI upekSA karatA rahe che tene zaraNe AvelAonuM ahita karanAra jANuM pariharavA egya che. 4. ziSyanA deze nivAravAmAM na Ave to te bApaDA saMsAra-sAgaramAM DUbe che ane temanA doSanuM nivAraNa karavAthI teo saMsAra tarI jAya che ne akSaya sukha meLave che. " 5. sanmArganuM smaraNa karavArUpa sAraNuM, asadumArgathI nivAravArUpa vAraNa, miSTa-madhura vacanathI saMcamamArgamAM preravArUpa cAya, tema chatAM na mAne to kaThaNa vacanathI paNa hitamArgamAM pravartAvavArUpa paricayaNe je gacchamAM karavAmAM na Ave te gacchane agaccharUpa nisAra samajI, saMyamanA athI sAdhuoe teno tyAga karI bIjA sArA suvihita gacchamAM jaI vasavuM ane nirmaLa rIte saMyamamArganuM pratipAlana karavuM. ' 6. gacchanI upekSA karanAra guru dIrdhakALa saMsAra paribhramaNa kare che ane vidhivat gacchanuM sAraNAdikavaDe saMrakSaNa karanAra trIje bhave siddhipada pAme che, ema bhagavatI sUtramAM kahyuM che. . 7. ziSyanuM svarUpa-lakSaNa-suziSya gurumahArAjanA AzayanA jANu, kera, upazAna ane kaI rIte kuLavadhUnI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 121 ] piThe gurumahArAjane nahIM cheDanAra, vinaya karavAmAM rakta tathA kulIna-jAtavaMta hAya.. 8, AkAra tathA igita jANavAmAM kuzaLa, kadAca (parIkSA nimitta) gurumahArAja kALA kAgaDAne UjaLo kahe to paNa te vacanane khoTuM na pADatAM ekAte avasara pAmIne tenuM rahasya pUche evA suvinIta ziSya hoya te viSayakaSAyane nAza karavA sadA sAvadhAna rahe. vinayavRttimAM ja ziSyanI kharI zobhA che. 9 "huM guNavAna chuM" evI rIte nijaguNanA garvavaDe mAta, stabdha-abhimAnI chate je gurumahArAjane vinaya na kare tathA je tachamati, avarNavAdI-nidAkArI ane guruno pratyenIka (zatru samo) hoya tene ziSya nahIM paNa zalyarUpa jANo. 10. sAraNa-vAraNAdika jene priya nathI ane gurumahArAja sAraNAdika kare che je temanA upara ko5 kare che te pApI upadezane paNa cagya nathI to pachI ziSyapaNAnuM te kahevuM ja zuM? matalaba ke, tene kevaLa kaMTaka tulya upekSA karavA gya ja samajI le. 11. Apade vartanAra evA kuziSyane gurumahArAjAe jANuM joIne ja tajI deva-gaccha bahAra kare; nahi te te svacchaMdI sAdhu bIjA sArA sAdhuone paNa bagADe che. 12. je bhAgyavaMta ziSya jIvitaparyanta gurukuLavAsane tajatA ja nathI temane abhinava-navanavA jJAnanI prApti thAya che; tema ja zraddhA ane cAritramAM teo sudaDha bane che. 13. prathama gurumahArAjAe ziSyahitArthe kaheluM vacana tIkhuM-AkaruM paNa lAge, paraMtu pariNAme te ja vacana kamaLa-dala jevuM zItaLa (sukhazAntikArI) jaNAya che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 122 ] - zrI karavijaya 14. puNyavaMta ziSya gurukuLavAsane evI rIte seve che ke teo paMthaka muninI peThe gurumahArAjane paNa kalyANa kArI thAya che. paMthaka muninuM jIvanacaritra upadezamALAdikamAM suprasiddha che. enA uparathI dhaDe laIne uttama ziSyoe niSkAma gurusevA karavI. 15. samasta atizayadhArI, labdhisaMpanna ane tadubhavamekSa gAmI evA zrI gautamasvAmI pramukha gaNadhara paNa niSkAma bhaktibhAve gurukuLavAsamAM ja rahetA hatA. 16. gurukuLavAsa tajIne ekalA vachaMdavihArI sAdhu kulavAlaka sAdhunI peThe ni:zaMkapaNe akArya seve che ane vratathI bhraSTa thaI bhava-aTavImAM bhamI duHkhI thAya che. 17. eTalA mATe mumukSu janoe mekSanA prathama sAdhanarUpa gurukuLavAsa seva eTale sadagurune sevavA tema ja temanI samIpe je je pramAdAcaraNa thayuM hoya te samyam rIte AlecavuM. 18. AlocanA kevA gurunI pAse karavI? AcanA karanAra ziSya ke joIe ? kaI bAbata guru pAse AlocavI ? e vAta gurugamya rUDI rIte avadhArI (samajI) suvinItabhAve ni:zalyapaNe jema mAbApa AgaLa bALaka saraLabhAve pitAne jaNAvavA jevuM hoya te vagarasaMkece jaNAve tema bhavabhI janee svadoSanI AlocanA tevA saraLabhAve karI, tenuM gya prAyazcitta aMgIkAra karI, jema bane tema jaladI prasanna citte tene Adara kare. [ A. pra. pu. 35, pR. 178. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 123 ] saMvijJa sAdhuyogya kulakanA niyamo zrImAna semasuMdarasUrIzvarakRta kulakane bhAvAnuvAda 1. jJAna ArAdhana hete mAre hamezAM pAMca gAthA meDhe karavI ane kramavAra pAMca gAthAne artha guru samIpe grahaNa kare. 2. bIjAne bhaNavA mATe hamezAM pAMca gAthA mAre lakhavI, ane bhaNanArAone kramavAra pAMca pAMca gAthA mAre bhaNAvavI. 3. varSARtumAM mAre pAMcaso gAthAnuM, ziziraRtumAM AThase. gAthAnuM ane grISmaRtumAM traNa gAthAnuM sajajhAyadhyAna karavuM. 4. navapada-navakAra maMtranuM eka so vAra dararoja raTaNa karavuM. pa. pAMca zakastavavaDe hamezAM eka vakhata devavaMdana karuM athavA be vakhata ke traNa vakhata ke pahAra pahora yathAzakti ALasa rahita devavaMdana karuM. 6. dareka aSTamI caturdazIne divase zaheranA saghaLAM derAsaro juhAravAM tema ja saghaLA munijanane vAMdavA. bAkInA divase eka derAsare te avazya javuM. 7. hamezAM vaDIla sAdhune nicce trikALa vaMdana karuM ane bIjA glAna tema ja vRddhAdika munijanenuM vaiyAvacca yathAzakti karuM. 8. isamiti pALavA mATe sthaDila-mAgu karavA jatAM ke AhArapaNuM vahoravA jatAM rastAmAM vArtAlApa vagere karavAnuM choDI dauM. 9. yathAkALa puMjyA-pramAryA vagara cAlyA javAya te Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 124 ] zrI kapUravijayajI aMga paDilehavA pramukha sa'DAsA paDilehyA vagara besI javAya tA ane kaTAsaNA ( kAMbaLI ) vagara besI javAya te pAMca khamAsamaNu devA athavA pAMca navakAra matranA jApa karavA. 10. bhASAsamiti pALavA mATe UghADe mukhe kheAlu ja nahi tema chatAM gaphalatathI jeTalI vAra UghADe mukhe kheAlI jAuM teTalI vAra iriyAvahIpUrvaka ekeka legassanA kAusagga karu 11. AhArapANI karatAM tema ja pratikramaNa karatAM ane upadhinI paDilehaNa karatAM kAi, mahattvanA kArya vagara kAine kadApi kAMi kahuM nahi.. * 12. eSaNAsamiti pALavA mATe nirdoSa prANuka jaLa maLatAM haiAya tyAM sudhI peAtAne khapa chatAM dhAvaNuvALuM jaLa, aNugaLa jaLa ane jaravANI ( ThareluM pANI ) lauM nahi. 13. AdAnanikSepaNAsamiti pALavA mATe peAtAnI upadhi pramukha puMjI-pramAIne bhUmi para sthApana karuM' tema ja bhUmi uparathI leuM. pujavA-pramA vAmAM galata thAya tA navakAra gaNuM. 14. dAMDA pramukha peAtAnI upadhi jyAM tyAM mUkI devAya tA te mudala eka AMkhila karuM athavA UbhA UbhA kAussaga mudrAe rahI ekase! gAthAnuM sajjhAya dhyAna karuM. 15. pAriThAvaNIAsamiti pALavA mATe sthaDila-mAtru ke elArdikanu bhAjana paraThavatAM kAi jIvanA vinAza thAya te nivi karuM' ane saddoSa AhArapANI pramukha vaheArIne paraThavatAM Aya mila karuM. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : | [ 125 ] 16. spaMDila-mAtru vigere karavAnA ke paraThavavAnA sthAne aNajANaha jassagga" prathama kahuM ane pAThavyA pachI traNa. vAra "sire" kahuM. 17. managupti, vacanagupti pALavA mATe mana ane vacana rAgakuLa thAya te ekeka nivi karuM ane kAyakuceSTA thAya te upavAsa ke AyaMbila karuM. 18. ahiMsA vrate pramAdAcaraNathI mArAthI beidriya pramukha jIvanI virAdhanA thaI jAya te tenI iMdriye jeTalI nivio karuM. satyavrate krodha, lobha, bhaya ane hAsyAdikane vaza thaI jUThuM bolI jAuM te AyaMbila karuM. 19. asteya vrate pahelI bhikSAmAM AvelA je vRtAdika padArtho gurumahArAjane dekhADyA vinAnA hoya te vAparuM nahi ane dAMDe, tarapaNuM vagere bIjAnI rajA vinA lauM ke vAparuM nahi ane lauM vAparuM te AyaMbila karuM. * 20. brahmate ekalI strI sAthe vArtAlApa na karuM ane strIone svataMtra bhaNAvuM nahi. parigraha parimANa vrate eka varasa cAle eTalI upAdhi rAkhuM paNa tethI vadhAre rAkhuM nahi. pAtrA, kAcala pramukha paMdara uparAMta na rAkhuM. rAtribhejana- viramaNavrate azana, pAna, khAdima, vAdimanI lezamAtra saMnidhi regAdika kAraNe paNa karuM nahi. 21. mahAna rega thayo hoya to paNa kvAthane ukALo ne pIuM tema ja sAMje chellI be ghaDImAM jaLapAna na karuM.' Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 126 ] zrI kapUravijayajI 22. sUrya nizce dekhAte chate ja ucita avasare sadA jaLapAna karI lauM ane sUryAsta pahelAM ja sarva AhAranA paccakhANa karI lauM' ane anAhArI auSidhanA saMnidhi paNa upAzrayamAM rAkhuM-rakhAvuM nahiM. 23. tapAcAra yathAzakti pAchu eTale chaThThAdika tapa karyA hAya tema ja ceAgavahana karatA hAu te vinA avagrahita bhikSA grahaNa na karuM, 24. uparAupara traNa Aya mila ke traNa nivie karyo vagara huM vigaya ( dUdha, dahIM, ghI pramukha ) vAparuM nahi ane vigaya vAparuM' te divase khAMDa pramukha sAthe meLavIne naMdu khAvAnA niyama jAvajIva pALuM. 25. traNa nivi uparAupara thAya te daramiyAna tema ja vigai vAparavAne divase niviyAMtAM grahaNa na karuM' tema ja e divasa lAgaTa anivArya kAraNu vinA vigaya vAparuM nahi. 26. dareka AThama caudazane dahADe zakti haiAya te upavAsa karu', nahi teA te badala e AyaMbila ke traNa iivae karI ApuM. 27. dararoja dravya, kSetra, kALa, bhAvanA abhigraha dhAraNa karuM kema ke tema na karuM' teA prAyazcitta Ave ema jItakalpamAM kahyuM che. 28. vIryAcAra yathAzakti pAchu eTale hamezAM pAMca gAthArdikanA artha grahaNa karI manana karuM. 29. AkhA divasamAM sacamamArgamAM pramAda karanArAone huM pAMca vAra zikSA Apu ane sarva sAdhuene eka mAtraka paraDhavI ApuM. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4: [ 17 ] 30. dararoja karmakSaya athe covIza ke vIza legasano kAussaga karuM athavA teTalA pramANamAM sajhAya dhyAna kAussagamAM rahI sthiratAthI karuM, 31. nidrAdika pramAdavaDe maMDaLImAM barAbara vakhate hAjara thaI zakAya te eka AyaMbila karuM ne sarva sAdhuonI eka vakhata vaiyAvacca karuM. 32. saMghADAdikane kaze saMbaMdha na hoya te paNa bALa ke glAna sAdhu pramukhane paDilehaNa karI ApuM, tema ja temanA kheLa pramukha maLa, mUMDI paraThavavA vagere kAma paNa yathAzakti karI ApuM. . 33. upAzrayamAM pesatAM nisIhi ane nIkaLatAM Avasahi kahevI bhUlI jAuM to, tema ja gAmamAM pesatAM nisaratAM paga puMjavA visarI jAuM te yAda Ave te ja sthaLe navakAra maMtra gaNuM. 34. kAryaprasaMge vRddha sAdhuone "he bhagavan! pasAya karI ane laghu sAdhuone "IcchakAra eTale temanI IcchAnusAre ja karavAnuM kahevuM bhUlI jAuM te navakAra gaNuM. 35. tema ja sarvatra jyAre jyAre bhUla paDe tyAre tyAre "micchAmi duka" ema kahevuM joIe te visarI jAuM te, jyAre sAMbharI Ave athavA koI hitasvI saMbhArI Ape tyAre tatkALa mAre navakAra maMtra gaNa. - 36. vaDilane pUchayA vagara vizeSa vastu lauM-dauM nahi ane vaDilane pUchIne ja sarva kArya karuM paNa pUchaDyA vagara karuM nahi. 37. jemanA zarIrane bAMdhe nabaLe che evA durbaLa Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 128 ] * zrI kapUravijayajI saMghayaNavALA chatAM paNa jemaNe kAMIka vairAgyathI gRhasthAvAsa tya che temane upara jaNAvela niyamo pALavA prAyaH sulabha che. - 38. saMpratikALe paNa sukhe pALI zakAya tevA A niyamene je Adare-pALe nahi tene sAdhupaNAthakI ane gRhasthapaNAthakI ubhayathI bhraSTa thayelo jANavo. 39. jenA hRdayamAM upara kahelA niyame grahaNa karavAne lagAre bhAva na hoya temane A niyamo saMbaMdhI upadeza karavo e (sirA) sara vinAnA sthaLe kUvo khodavA jevo niSphaLa thAya che 40. nabaLA saMghayaNa, kALa, baLa ane duSama Are e Adi hamaNA AlaMbana pakaDIne puruSArtha vagaranA pAmara jIvo ALasa-pramAdathI badhI niyamadhurAne chAMDI de che. 41. (sAMpratakALa) jinakalpa vyAcchanna thayele che, vaLI pratimAkalpa paNa atyAre vartate nathI tathA saMghayaNAdikanI hAnithI zuddha sthaviraka9pa paNa pALI zakAto nathI, 42. to paNuM je mumukSuo A niyamanuM ArAdhana vidhivaDe samyaga upayukta citta thaIne karaze ane cAritrasevanamAM ujamALa banaze to te nice ArAdhakabhAvane pAmaze. 43. A sarve niyamane je zubhAzaye vairAgyathI samyaga rIte pALe che, ArAdhe che, temanI grahaNa karelI dIkSA saphaLa thAya che, eTale te zivasukharUpa phaLane Ape che. . . . . ( A pra. pu. 33, pR. 215. 3 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 129 ] hitazikSA-sAradha. " (cidAnaMdajIta hitazikSA aMtargata ) sapakrama Ayu kahya, paMcama kALa majAra; sepakrama Ayu viSe, ghAta aneka vicAra maMda zvAsa svarameM calata, alpa umara hoya kSINa adhika zvAsa calata adhika, hINu heta paravINa. cAra samAdhi lIna nara, Sa zubha dhyAna majAra; tuNubhAva beThA kyuM dasa, elata dvAdaza dhAra. cAlata salasa sevatAM, calata dhAsa bAvIza; nArI bhegavatAM jANaje, ghaTata dhAsa chatrIza. DI veLAmAMhe jasa, vahata adhika svara zvAsa; Ayu chIje bela ghaTe, rega hoya to tAsa. adhika nahi bolIe, nahi rahIe paDaya; ati zIda navi cAlIe, je viveka mana hoya. sArabaMdha:A paMcama kALamAM jene AghAta lAge evuM sepakrama Ayu prAye kahyuM che. sepakrama AyuSyamAM samudyAta aNajANyuM mRtyu anekavidha thAya che. ' je abhyAsage cheDA zvAsa levAya te thoDI ja umara ghaTe ane rogAdi kAraNe ke viSayAsaktiyege vadhAre pramANamAM zvAsa levAya che te kharekhara vizeSa umara thoDA samayamAM kSINa thaI jAya che. - samAdhimAM lIna rahenAra jyAre cAra zvAsa le che, tyAre zubha Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130 ] zrI kapUravijayajI ... dhyAna-cinhavanamAM eTalA vakhatamAM cha zvAsa levAya che. mAnapaNe besI rahenAra teTalA samayamAM dasa zvAsa le che ane meAlanArane meAlatAM khAra zvAsa levA paDe che. cAlatAM seALa zvAsa ane UMghatAM bAvIza zvAsa tema ja strI sAthe bhAga bhAgavatAM chatrIza zvAsa ghaTe che. ( levAya che ). thoDIvAramAM jene adhika zvAsa cAle che tenuM AyuSya khaLa ghaTe che ane zarIramAM rAga upare che. tethI ja parama upagArI zrI cidyAnaMdajI mahArAja chevaTe dvitazikhAmaNa de che ke vivekavata bhAi mahenAe vagarajarUranu khelavuM nahIM, ALasupaNe pathArImAM vadhAre paDyA rahevuM nahIM ane ati vege cAlavuM yA deADavuM nahIM. [ . pu. 33, pR. 164 ] paMca mahAvrata tathA tenI bhAvanA. zarUAtamAM AdabhUta zrI mahAvIra prabhunuM akhila caritra manana. karI vicArI javuM. pachI dareka mahAvratane, tenI rakSA ane puSTi karanArI bhAvanA sAthe avadhAravAM. 1. he bhagavata ! huM sarvathA prANAtipAta-jIvahiMsAnA 1 tyAga karuM chuM. kAi sUkSma ke mAdara, trasa ke sthAvara jIvane huM mana, vaMcana, kAyADaeN haNIza, haNAvIza ke haNutA pratye anumeAdIza nahi. vaLI trikALa viSaya jIvahiMsAne paMDiruM chuM, nirde chuM, gahuM chuM ane tevA duSTa svabhAvane vesirAvuM chuM. prathama mahAvratanI bhAvanA-1 i/samiti eTale Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 131 ] gamanAgamana kriyA prasaMge jayaNuA sahita cAlavuM, 2 managupti sAcavavI eTale manamAM azubha vicAra AvavA na devA. 3 vacanazuti pALavI eTale jIvApaghAtaka-pApavALuM vacana nahi uccAravuM, paNa jarUra paDe tyAre niSpApa vacana ja uccAravuM. 4 bhaDApa karaNa letAM mUkatAM jayA-sahita pravRrtavuM ane 5 AhArapANI joi tapAsI jayaNA sahita vAparavAM. joyA vagara vAparavAM nahiM. . 2. huM sarvathA mRSAvAdanA tyAga karuM chuM. krodha, leAbha, bhaya ke hAsyathI trividha trividhe eTale mana, vacana, kAyAthI mRSA bhASaNa karuM, karAvuM ke anumaiduM nahiM. vaLI te mRSAvAdane paDiyuM chuM, niMdu chuM, gahuM chuM ane tevA duSTa svabhAvane vAsirAvuM chuM. bhAvanA--1 vimAsI( vicArI )ne elavuM, sahasA melI nAkhavuM nahi. 2-5 kreAdha, leAbha, bhaya ane hAsyanuM svarUpa samajI te dASa dUra karavA, kemake tethI sahasA huM eTalI javAya che. 3. huM sarvathA adattAdAna vastu chuM. arthAt gAma, nagara ke araNyamAM, thADuM ke ghaNuM, nAnu' ke 'meTu, sacitta, acitta ke mizra kaMi paNa aNudIdheluM huM upara jaNAvyA mujaba mane, vacana, kAyAthI jIvita paryaMta laiza, levarAvIza ke letAne anumeAdIza nahi. 7 bhAvanA-1. rahevA mATe vicArIne parimita avagraha mAgaveA. 2. gurvedika vaDIlanI rajA laine AhArapANI vAparavAM. 3. kAMLamAnanI avadhi bAMdhI avagraha mAgave. 4. avagraha mAgatA vAraMvAra hRda mAMdhavAnuM lakSa rAkhavuM ane 5. peAtAnA sAdharmika ( sAdhu ) pAse paNa parimita avagraha mAgaveA. ukta bhAvanAAthI e * mahAvrata rUDI rIte ArAdhita thAya che. : Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 132 ] zrI kapUravijayajI 4. huM maithuna sarvathA tAjuM chuM. eTale deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI viSayakIDA mana, vacana ane kAyAe karuM, karAvuM ke anuduM nahiM. bhAvanA-1. strIkathA karyA karavI nahi. 2. strInA aMgopAMga nIrakhIne jevAM nahiM. 3 pUrve karelI kAmakrIDA yAda karavI nahiM. 4. snigdha rasakasavALuM pramANurahita bhajana karavuM nahiM ane 5. nirdoSa sthAna, Asana strI, pazu-paMDaka rahita hoya tevAM sevavAM. anyathA vikriyA thavAthI dharmabhraSTa thaI javAya che. 5. huM sarvathA parigrahane tapuM chuM. trIjA mahAvratanI peThuM thAvat tevA duSTa svabhAvane sirAvuM chuM. ' bhAvanA-1-5. sArA ke narasA zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane saMparza pAmI temAM Asakta, rakta, vRddha, mohita, tallIna ke vivekavikaLa thaI javuM nahiM, rAga, dveSa karavo nahiM. evI rIte sAvadhAnapaNe sAdhuyAgya AcAramAM pravartatA ukta mahAvrata ArAdhita thAya che. upasaMhAra-ukta pAMca mahAvrato tenI darekanI pAMca pAMca bhAvanA sAthe mananapUrvaka vAMcI, temAMthI bane teTaluM jIvanamAM utAravA prayatna karatA rahevAthI tenI sArthakatA thaI zake che. e vagara kiyA-jaDatA Ave che ane "kriyA karata he dharata he mamatA, AI galemeM phAMsI" e zrImAn upAdhyAyajInAM vacana pramANe saMsAra vadhAravAnA kAraNarUpa bane che. tema na banatAM jema bhavabhramaNa aTake tema dareka mahAvratanI zuddha samaja meLavI te darekanI pAMca pAMca bhAvanA sahita tenuM pAlana karavA prayatna kare-karAve ucita che. e vagaranI kiyA-jaDakriyA ghAMcInA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 133 ] khelanI jevI lagabhaga kalezarUpa thAya che. tethI ja mahApuruSAe rahasyanA jAte anubhava meLavI ApaNA ekAnta lAbha mATe upadezya che, tene sArthaka karavA dareka AtmAthI jate anatA prayatna karavA. ** [ A. pra. pu. 33, pR. 249. ] sadAcAranA bhaMDAra. sadguNAne sA koi icche che, sAne sajjana thavuM game che; para`tu sadguNAnI zeAdha karI sAdhanA karavAnI tIvra icchA tIvra tamannA bahu virala sajjanAmAM ja sAMpaDe che. sadguNNAnA mArga sahelA nathI tema suprApya paNa nathI. sadguNeAnA mA te dula bha temaja duHzakaya che chatAM jarUra kALajIpUrvaka samajIne sevana karavA ceAgya che. te A rIte-mAnasika vRttinA durAgrahe, haThAgraheA ane mAnyatAone badalAvI, tene mana, vANI ane kAyAnA sacama karI tyAgamA jevA vikaTa paMthe vALI devI, te kAya mRtyuAre paheAMcelA mAnavInA saMkaTa karatAM paNu AkaruM sakaTa che. sat nanI ArAdhanA karanArane zakti hAvA chatAM paLe paLe kSamA rAkhavI paDe che. jJAna, khaLa, adhikAra ane ucca guNuA heASA chatAM sAmAnya janA pratye paNa samAnatA ane namratA dhAravI paDe che, verIne vvala gaNavA paDe che, anyanA daNAnI upekSA karavI paDe che. sekaDo sevakA hAjara hAvA chatAM svAvalanI ane sayamI banavu paDe che. sekaDA praleAlaneAnA saraLa dekhAtA mArga para mITa na mAMDatAM tyAganI sAMkaDI ane Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] - zrI kaSpharavijayajI gahana. keDImAM gamana karavuM paDe che A badhuM nehabharyA hRdaye ane ucharaMge sahana karI utsAhapUrvaka AgaLa vadhe jAya te saguNAno saMgraha sAcavI zake che, pacAvI zake che ane tenuM satta cUsI zake che. AvA sadAcArI sAdhune kayAM kayAM ane kevI rIte jAgRta rahevAnuM hoya che te mAnasika, kAyika ane vAcika ema saMyamanA traNe aMgonI bhinnabhinna daSTibiMduothI saLaMga vicAraNA sUtramAM ApelI che ke je sAdhakanA jIvana mATe amRta samAna prANa pUre che. - A. pra. pu. 34, ra7ra.] mumukSu jenee AtmakalyANArthe anukaraNa karavA yogya. zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmInuM saMnyasta jIvana [ AcArAMgasUtranA brahmacaryavrutaskaMdhamAMthI 3 janmadivasa caitra sudi. 13. dIkSA divasa mArgazIrSa vadi 10. (gujarAtI kAtika vadi 10) ' (1) mahAvIra prabhune vihAra | sudhamasvAmI (vIrapaMTTadhara) pitAnA ziSya jaMbune kahe che -. . . . . . . . . 1. he jaMba! meM jema sAMbhaLyuM che tema kahuM chuM kezramaNa bhagavAna zrI. maMhAvIrasvAmIe dIkSA laIne hemaMta tumAM tarata ja vihAra karyo hate. I eka devaduSya vastra Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 135 ] prabhunA khabhe mUkayuM hatuM, paraMtu bhagavAne nathI vicAryuM ke e vastrane huM zIyALAmAM vAparIza. . 2. bhagavAna to jIvitaparyata parisahone sahana karanAra hatA, mAtra badhA tIrthakaronA ka5-AcArane anusarI prabhue Indrasamarpita vastrane dhAraNa karyuM hatuM. 3. dIkSA letI vakhate bhagavAnanA zarIre lAgelA sugaMdhI carNAdika yuge cAra mahinA sudhI ghaNuM bhramarAdika jaMtuo prabhune vaLagatA ane mAMsa tathA lehI cUsatA hatA. 4. bhagavAne lagabhaga tera mAsa sudhI indradatta vastrane dhAraNa karyuM hatuM, pachI te vastra tyajIne vastra rahita thayA hatA. 5. bhagavAna sAvadhAna thaI, puruSapramANa mArgane IryAsamitithI barAbara joI tapAsIne cAlatA hatA. 6. bhagavAna jyAM rahetA tyAM brahmacaryamAM sudaDha rahetA ane sadA vairAgyabhavita satA dharmadhyAna dhyAtA hatA. 7. bhagavAna gRhastho sAthe haLavuM-maLavuM chaMDIne dhyAna-. nimagna rahetA hatA. vaLI sarva sAthe sarala svabhAvathI vartatA hatA. 8. bhagavAnane kaI vakhANatA te temanI sAthe paNa kazuM bolatAM nahIM ane koI punyahIna anAryo anyathA vartatA to temanA pratye kepa karatA nahI. sadA ya svasvabhAvamAM ja jhIlatA. prabhunI sahanazIlatA kharekhara adbhuta hatI. - 9. bhagavAna game evA kaThora parIsahAne dhIrajathI sahatA tema ja anukULa upasarga-parIsaha prasaMge paNa sAvadhAna rahetA. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] ; zrI karkharavijayajI 10. jJAtaputra bhagavAna saMyamamArgane bahudaDhapaNe sevatA. 11. bhagavAne dIkSA lIdhA agAu lagabhaga be varSathI ThaMDuM (sacitta) jaLapAna taryuM hatuM, be varSa lagI acitta jaLapAna karatA. bhagavAna ekatvabhAvanA bhAvatA, kaSAyarUpa agnine upazamAvI zAnta banyA thakI tathA samyakatvabhAvathI bhAvita rahetA thakA dIkSita thayA hatA. 12. bhagavAna sajIva vastuono sarvathA AraMbha tajIne vicaratA hatA. 13. karmavaza rAgadveSa sahita saha che judI judI sarva niomAM upajatA rahe che ema bhagavAna viharatA. 14. mohavaza ajJAnI jIva karmathI baMdhAya che ema jANuM bhagavAna saMyama mArgamAM bahu sAvadhAna thaIne rahetA hatA. 15. jJAnavaMta bhagavAne atyuttama saMcamamArga prakA che, 16. bhagavAne pavitra ahiMsAne anusarI pitAne tema ja parane pApamAM paDatA aTakAvyA, prabhu kharekhara paramArthadazI hatA. 17. bhagavAna dUSita AhAra tajI, zuddha AhAra karatA hatA. 18. te zuddha-nirdoSa AhAra adIna paNe pote yAcI letA hatA. : * 19. prabhu niyamita khAnapAna vAparatA, rasamAM Asakta na thatA, rasa mATe IcchA-saMkalpa paNa na karatA ane dehanI darakAra-mamatA karatA, kharaja maTADavA sAru zarIrane khaNatA paNa nahotA. ' Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 H [ 137 ], 20. mArgamAM cAlatAM ADuMavaLuM jotAM nahIM, vAta karatAM nahIM, paNa mArga jenAthakA jayaNA sahita cAlyA jatA hatA. 21. bIje varSe prabhu, Indradatta vastra tyajIne chUTA bAhuthI vicaratA hatA. . (2) vihAraprasaMge nispRhI mahAvIra prabhunAM nivAsasthAna, 1. bhagavAna koI vakhate nirjana vanamAM, jhuMpaDA-jhuMpaDIomAM, pANI pIvA mATe karelI parabamAM, keI vakhate hATe-dukAnamAM te koI vakhate luhAra vagerenI keDAmAM athavA ghAsanI gaMjIo nIce, ema jude jude sthaLe dhyAna-samAdhistha rahetA. - 2. kaI vakhate parAmAM, bAgamAMnA gharamAM ke zaheramAM rahetA, to kaI vakhate masANamAM, zUnya gharamAM ke jhADanI nIce kAusagga dhyAne rahetA. 3. e rIte evAM sthaLAmAM rahetA thakAM te zramaNa bhagavAna pramAda rahita samAdhimAM lIna thaI barAbara teramAM varSa paryata pavitra dhyAna dhyAtA rahyA. . 4. dIkSA lIdhA pachI bhagavAna kayAre paNa nidrA letA nahatA, hamezAM jAgRta rahetA. sADAbAra varSa paryata jamIna para beThA paNa nathI. - 5. teo nidrAne karma bAMdhanArI jANa jAgRta rahetA, kadAca nidrA AvavA mAMDatI te tene upAyathI dUra karatA. 6. uparokta sthaLomAM rahetA bhagavAnane bhayaMkara aneka upasargo thayA hatA. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 ] zrI kapUravijayajI *. 7. jAra puruSe zUnya gharamAM kukarma karavA jatA bhagavAnane tyAM dhyAnastha dekhI upasarga karatA. vaLI viSayavAMchanAthI paNa leke prabhune satAvatA. 8. e rIte bhagavAne manuSyo tathA tiryaMca taraphathI aneka prakAranA anukULa ane pratikULa bhayaMkara upasargo hamezAM sAvadhAnapaNe vartatA thakA sahana karyA. 9. vaLI bhagavAna harSa-zoka TALIne maunapaNe vicaratA. 10. nirjana sthaLamAM bhagavAnane UbhelA joI leke pUchatA athavA rAtri vakhate jAra puruSo prabhune pUchatAM ke-are! tuM koNa Ubhe che?" tyAre bhagavAna kazuM bolatA nahIM, tethI teo gusse thaI mAravAnuM paNa karatA, paraMtu bhagavAna to niHspRha rahIne samAdhimAM tallIna rahetA. * 11. "are! ahIM tuM kema Ubhe che?" ema ke pUchatAM tyAre bhagavAna javAba detA nahatA tethI je teo bolatA ke "ahIMthI jaldI jato rahe" to bhagavAna anyatra jatA, kAraNa ke e munione uttama AcAra che. je teo javAnuM kahetAM nahIM to bhagavAna mina rahI tyAM ja dhyAna karatA. * * 12. jyAre zizira RtumAM ThaMDo pavana jorathI kuMkAto hato, jyAre loko tharathara dhrujatA hatA, jyAre apara sAdhuo tevI ThaMDImAM pavana rahita jagyA zodhatA hatA tathA vastro oDhavA cAhatA hatA, jyAre tApaso lAkaDAM bALI zItanuM nivAraNa karatA hatA, ema jyAre zIta sahevI bhAre kaThIna Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 139 ] hatI tyAre saMyamI bhagavAna nirIhapaNe khullA sthAnamAM zIta sahana karatA thakA samabhAve rahetA. bIjA mumukSujanee tema vartavA khapa kare. (3) nirAgI prabhue kevA kevA parisaha sahyA? 1. bhagavAna sadA saMyamamAM sAvadhAna banI karkaza sparza, TADha, tApa tathA DAMsa ane maccharanA DaMkha vigere bhayaMkara parIsahe sahana karatA hatA. 2. bhagavAna dukhya evA lATa dezanA vajAbhUmi tathA zubhrabhUmi nAmanA bane anArya bhAgamAM jaIne vicaryA hatA. tyAM temane besavAne ke ubhA rahevAne jagyA paNa nahotI maLatI chatAM prabhu kaSTa sahana karIne rahetA hatA. 3. bhagavAnane lATadezamAM ghaNA bhAre upasargo thayA che. tyAMnA ajJAna loko prabhune saMtApatA, bhajana paNa lUkhuM maLatuM tathA kUtarAo AvIne prabhu upara paDatA ne karaDatA. 4. te vakhate bahu thoDA ja leke te kUtarAone karaDatAM nivAratA. ghaNuM leke te UlaTI bhagavAnane mAratA ane kUtarAone chuThTha karI temanA tarapha karaDavA mokalatA. pa. AvA lokomAM bhagavAna ghaNe vakhata vicaryA. tyAMnI vajabhUminA ghaNAkharA loka lakhuM khAtA tethI teo vadhAre krodhIlA hovAthI sAdhune dekhI kUtarAo vaDe temane eTale badhe upadrava karatA ke tyAM bhikSuke (baiddhadhamI) tyAMnA bhemiyA chatAM eka mATI lAThI vigere hAthamAM pakaDIne pharatA. tema chatAM paNa kUtarA temanI pUMTha pakaDatA tathA temane karaDI khAtA. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] zI kapUravijayajI e rIte lATadeza vihAra karavAne ghaNo vikaTa chatAM vIra prabhue zarIranI mamatA tajI, karmanirjarAthe nIca jananAM kaDavAM vacane sahana karyA hatAM. 6. e rIte jema baLavAna hAthI saMgrAmanA mokhare pahoMcI, parAkrama batAvI jaya meLave tema vIraprabhue te vikaTa upasargo para jaya meLavyo. 7. kaI sthaLe prabhu gAmanA pAdare jatA ke tyAMnA anArya leke sAmA AvI temane mAratA ane belatA ke ahIMthI dUra jato rahe. 8. ghaNe vakhate lATadezamAM leke lAkaDIthI, mUThIthI, bhAlAnI aNIthI, pattharathI ke hADakAnA khapparathI prabhune mArI mArIne pokAre pADatA hatA. . 9. koI vakhate bhagavAnane pakaDI aneka upasargo karI mAMsa kApI letA, temanI upara dhULa varasAvatA, temane UMcA karIne nIce pachADatA; paraMtu ni:spRhI bhagavAna deha paranI mamatA tajIne te saghaLuM sahana karatA hatA. 10. jema zairyavaMta puruSa saMgrAmanA mekhare rahIne duzmanathI pAcho haThe nahIM tema prabaLa satvavaMta prabhu e upasargothI pAchA nahIM haThatA te saghaLA upasargone sahana karatA thakA vicaryA hatA. AvI rIte nispRhI prabhue saMyamanuM pAlana karyuM tevI rIte anya mumukSuoe paNa vartavuM. . Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 141 ] (4) vIra prabhunI tapazcaryA. * 1. zarIre nirogI chatAM bhagavAna mitAhArI rahetA hatA ane kadAca koI AgaMtuka roga upajatA to prabhu tene pratikAra-ilAja karavA paNa cAhatA nahIM. 2. vaLI zarIrane azucimaya jANIne teo julAba, vamana, tailamardana, snAna, caMpI ne dAtaNa paNuM karatA ke karAvatA nahIM. 3. idrinA viSayethI virakta thaI bhagavAna alpabhASI thaIne vicAratA hatA. 4. bhagavAna zIyALAmAM chAMyaDAmAM besIne dhyAna karatA ane unALAmAM utkaTuka Asane taDakAmAM besIne tApa sahana karatA. 5. zarIranirvAhAthe bhagavAna lukhA bhAta, maMthu ane aDadane AhAra karatA. ATha ATha mahinA sudhI e traNa cIjo vAparI bhagavAne calAvyuM hatuM. " 6. vaLI paMdara paMdara divasa sudhI, mahinA mahinA sudhI, be be mahinA ne cha cha mahinA sudhI dinarAta annapANI vagara upaSitapaNe-upavAsa karIne, nirIha thaI bhagavAna vicaratA hatA. 7. trIje trIje, cothe cethe ke pAMcame pAMcame divase TharI gayela anna vAparatA hatA. ' 8 tatvajJa bhagavAna pote pApa nahIM karatA, bIjA pAse pApa nahIM karAvatA ane pApa karanArane rUDe nahiM mAnatA. . 9. bhagavAna zahera ke gAmamAM jaI bIjAne mATe karelA nirdoSa AhAra yAcI laIne, samabhAve te AhAra vAparatA. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14ra ] * zrI karkharavijayajI 10. bhikSA levA jatAM, bhagavAnane rastAmAM bhUkhyA kAgaDA vigere paMkhIo jamIna upara rahIne potAne AhAra karatA je najare paDatAM te bhagavAna temane kazI paNa aDacaNa nahIM karatAM yatanAthI cAlyA jatA hatA. 11. tyAM kaI brAhmaNa, zramaNa, bhikhArI, videzI, cAMDAla, mAjara ke kUtarAne kaMI maLatuM dekhI, temane vidhra nahIM pADatA thakA tathA manamAM kazI aprIti nahIM dharatA satA dhIme dhIme cAlyA jatA hatA. 12. vaLI AhAra paNa sinagdha ke zuSka, TharI gayele, rAMdhelA aDadane ke jUnA dhAnyane, athavA java vagere nIrasa dhAnyane je maLI Avate, te zAMtabhAve laIne vAparatA, agara nahIM maLatA te paNa zAMtabhAve rahetA. 13. vaLI te bhagavAna utkaTuka, dohikA, vIrAsana.vigere AsanethI nirvikArapaNe dharmadhyAna karatA hatA. vaLI nirIha chAnI aMtaHkaraNanI pavitratA jALavatA thakA Urdhva, adhe ane tiryam lekanA svarUpane dhyAnadazAmAM vicAratA hatA. . 14. e rIte kaSAya rahita thaI, Asakti tajI, zabdAdika viSayamAM nahIM lebhAtA thakA bhagavAna sadA dhyAnanimagna rahetA ane e rIte chavastha avasthAmAM paNa bhagavAna prabaLa prarAkrama dAkhavI ke I vakhate paNa pramAdI banatA nahIM. : 15. pitAnI meLe ja saMsAranI asAratA jANune AtmAnI pavitratAthI mana, vacana ane kAyAne kabaje rAkhI, zAMta Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 143 ] ane sarala svabhAvI bhagavAna pavitra pravRtivaMta rahyA. evI maryAdA matimAna nirIha bhagavAne vAraMvAra pALelI che. e rIte bIjA mumukSuoe paNa vartavuM ema huM kahuM chuM.. * tA. ka-A adhyayanamAM varNavela vIra prabhune addabhuta vairAgya tathA ya vAMcavAthI sujJa vAMcanAranA hRdayamAM prabhu pratye adbhuta bhakitabhAva pedA thaze. . . [ A. pra. pu. ra6, pR. 244. ] kharA yuvaka-vidyAthInI pharajapUrvakanI aMgata bhAvanA. 1. je bhAratabhUmimAM huM vasuM chuM temAM Azare tetrIza koDa manuSyamAMthI keTalA koDa manuSyane peTapUratuM anna paNa khAvA maLatuM nathI, tevA duHkhI dezamAM mAre vividha jAtinAM khAnapAna, mAjazekhanA sAdhano jevAM ke nATaka, sinemA vigere ezaArAma ane khoTA khAnapAnamAM nakAmAM kharca karavA yA karAvavA te bIlakulabhatA nathI. vaLI A deza ajJAna, kurUDhIo, kusaMpa ane dhamadhatAthI duHkhI thaI rahyo che tevI paristhitimAM mAre tana, mana, dhana ane sattAnI saghaLI zaktione upaga suzikSA, saMpa, suzIlatA ane saMyamavRddhi thAya tema karo-karAvo ghaTe che. atyAre gatAnugatikatA tajI, AMkha kholI, suviveka dhArI DahApaNathI vartavAnI khAsa jarUra che. * 2. samasta bhAratavarSamAM ane mArAmAM ekatA, guNAnurAga, sevAbhAvanA, vIratA, satya-priyatA, satyadharmasevA, ahiMsakabhAvanA ane nyAyamArgane sevavAmAM utkRSTa puruSArtha pragaTa thAo ! - Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144 ] zrI kapUravijayajI 3. sArI bhAvanA, sAruM vAMcana, vicArapUrvakanuM manana ane satsaMga tathA viSayavAsanA upara kAbu mananA doSa dUra kare che ane tattvajJAna, AtmajJAna AtmAnA doSothI-vikArothI bacavA mArga dekhADe che, ane saccAritra AtmAne zuddha kare che. AvI sadvidyA huM prApta karIza.' [ A. pra. pu. 26, pR. 206. ] vidyArthIvarge lakSyamAM rAkhavA yogya hitasUcanAo. 1. yatnathI svadharmanuM sArI rIte rakSaNa-pAlana karavAthI, te surakSitadharma ApaNuM rakSaNa-pAlana kare che, ema samajI tenI upekSA na karavI. . . . 2. dharmanA pasAye uttama padavI, mAnavaibhavAdika, durlabha sAmagrI vagere pAmyA chatAM jo e upakArI dharmanI avagaNanA-upekSA karavAmAM Avaze te dharmane dhvaMsa karanAra evA e svAmIhInuM zreya-kalyANuM zI rIte thaI zakaze ? 3. sarva dharmamAM pradhAna dharma sarvata kaho che, tene sArI rIte samajI zraddhA sahita tenuM sevana karanAra avazya sukhI thaI zake che." 4. sarvokta ciMtAmaNi ratna samAna sudurlabha dharma- ratnanI prApti jevA tevAne thaI zaktI nathI.gya pAtrane ja tenI prApti thaI zake che ane pAtratAveta ja tenI sArthakatA karI zake che. pa. pAtratA vagara tenI sArthakatA thaI zakatI nathI.. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : ' [ 14pa ] 6. gaMbhIratA, nIrAMgatA, saumyatA, janapriyatA, lajajA, dayA, guNAnurAga, vinaya, kRtajJatA, paropakArakuzaLatA vigere guNonA abhyAsathI tevI pAtratA Ave che. 7. supAtramAM karelo yatna saphaLatAne pAme che. [ A. pra. pu. 26, pR. 256. ] vidyArthIone hitasaMdeza lAla battI dharavI, kharAbA para athaDAI bhAMgI jatAM nAvane bacAvavuM ane ema AdhyAtmika vinipAta sAme jorazorathI ghera ghera pharIne saMdeza pahoMcADe e amArA pUrvajone jIvanamaMtra hato te para najara rAkhI, adhikArano nirNaya karyA vagara, vahAlA vidyAthIone kaMIka kahevA jijJAsA thaI che tene saMteSavAthI enA kahenAra ane jhIlanAranuM zreya thAya e abhilASA che. saMskAra meLavavA e jenuM lakSya che, kemaLatA e jeno svabhAva che ane grahaNa karavuM e jenuM kartavya che evA vidyArthIvargamAM saMdeza phaLavAna bane e AzA asthAne nathI. mAtra akSarajJAna meLavavuM, DIgrI dharAvavI, savasa-nokarIne lAyaka banavuM ane koI TAITala-upAdhi meLavI levI e lakSya hovAnuM AjanA vidyAthI para gaMbhIra ane zaramabharyuM tahemata che. A Apa yA tahematanA kharAbA sAme Ajano mAro saMdeza lAla battI dhare che. AjIvikA, DIgrI ane evI badhI upAdhine sAcA ane 10 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146 ] zrI kapUravijayajI re zuddha vidyArthIne hisAba ja hAya. je vidyA kalyANu - tarapha, svAtaMtrya tarapha ane yAvata mukti tarapha dAre-prere te ja sAcI vidyA che. pArvatya RSi-munioe gAyuM che ke " sA vidyA yA vimukttaye " A prANaprada maMtra dareka vidyAthInI najara sAme hAvA joie. ane e dIvAdAMDI tarapha nizAna rAkhIne ja vidyAthIe peAtAnA jahAjane haMkAravuM joie. ATalI ni:svArtha tAthI jIvananI zarUAta thAya teA kAipaNa dezanA vidyArthI karatA bhAratavarSanA vidyAthI utaratA na thAya; parantu zarUAtamAM e tarapha ApaNuM lakSya hetu nathI, hAya che teA te cheka ja pAmara ane tuccha hoya che tethI AjanA vidyAthImAMthI Adarza gRhastha, nAgarika, mutsaddI, dezanAyaka ke dharma rakSaka mahAna puruSa AchA nIpaje che. ' zarUAtamAM ja lakSyahIna jIvana sAme lAlaceA dharAya che, vazIkaraNA geAThavAya che ane aneka meAhamaMtrAnA meAralI nAde enI sAme guje che. temAM Adarza hIna vidyAthI phasAya che, mAha pAme che, pariNAme akaLAya che, mU jhAya che ane javAbadArI ane jIvanayAtrA samApta karyA vinA ja akALe teneA nAza thAya che. . uparAkta vAta jarA vadhAre spaSTa karIe, vidyAbhyAsazikSaNanI relve paMjAba melathI paNa vadhAre jhaDapI byAmayAnathI AgaLa dhapatI hoya tyAM mUrkha azikSita mAbApe vAsanA ane vikArAnI bhayaMkara lAlaceAne AgaLa dharI bALakane phasAve che. te prasage bheALA-AdahIna aNusamajI bALaka vidyAthI temAM phasAya che ane pUrA paMdara varSa paN na thayA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 147] hoya te pahelA koI DhIMgalI sAthe paraNAve che. pariNAme aNamola jiMdagInA vidyArthIkALanA (16 thI 25) daza varSanuM e khapparamAM ajANatAM balidAna dharAya che. pachI? pachI zuM ? AkhIe jiMdagI rasahIna, utsAhahIna ane preraNArahita bane che. nirbaLatA; pAmaratA ane tucchatA ene kabajo meLave che tema ja aparipakava lAgaNIo, vAsanAo ane vIryanuM umAge vahana thAya che. gaI kAlano kUdato ane thanathanato keDIle vidyAthI (yuvAna) Aje gRhiNa, vaDile ane kuTuMba vigere badhA pratyenI pharajo bajAvavAmAM azaktithI niSphaLa nivaDe che. "tame mAvaDIyA che, mArI jarUriyAta ane AzAo apUrNa rahe che, pUrI thatI nathI, keTalI vAra phezanebala kapaDAM ane ghareNAM lAvavA kahyuM paNa kayAM lAvyA? Ama hatuM te paraNyA zA mATe?" ema kahI ajJAna jIvanasahacarI(strI) e vidyAthI-pati(pati thavAne nAlAyaka)ne avagaNe che ane apamAne che. "bAyelo che, bAyaDI kahe tema kare che, ene caDhAve che, upara rahI eNIne bahekAve che, pALI-poSI moTo karyo, paraNAvyuM te A divaso mATe?" ema kahI mAbApa e priya putrane tiraskAre che. eka taraphathI strInI ane bIjI tarapha kuTuMbIjanonI, ema tANakheMca maMDAya che. adhUruM jJAna, thoDuM vAcana, aparipakava manana ane a5 zikSaNa ane nikAla karavA niSphaLa nIvaDe che pari. NAme e vidyAthI (yuvAna) nirAza ane hatAza bane che. aMte vikArone gulAma banI, upakAraka vaDila janathI chUTe paDe che ane kaiTuMbika bhAvanAne davaMsa kare che. basa! bAkInI jiMdagI nirmAlya peTa ghasaDatA kIDAnI mAphaka pUrI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 148 ] zrI kapUravijayajI karI, svajIvanayAtrA samApta kare che. vidyArthIe jo lakSapUrNAMka vidyArthI jIvananI zarUAta karI hAta, mAbApAnI binajarUrI lAlacane AdhIna na banyA hAta tA A du:khadAyaka pariNAma na ja Avata. hajI jA AgaLa vadhIe- r meTrika ke amuka hada sudhI vidyAthI pahoMce che ke mALA, strI ane badhA svajana-samadhIe tene viMTaLAi vaLe che. 'jIene ! have ghaNuM bhaNyuM. ApaNe vaLI kayAM khArisTara thavu che ke bahu bhaNIe vigere rAja kakaLATa macAve che eTale vidyArthI kAyara banI nAkarIe caDe che. tyAM paNa sAdAi ke saccAInA saMskArAne badale peAjhIzananA mAune AdhIna ane che. mahine mAMDa mAMDa paMdarathI vIza rUpIA lAvatA hAya chete DeTa, kATa, pATalUna, nekaTAi, syuTa ane evA aneka mIna jarUrI phezananA kharcamAM ja Avaka pUrI thAya che. nirvAha mATe devu kare che ane pachI apramANikatA seve che. AdarzohIna vidyArthInI bhAvI dazAnu A AkhuM citra mAtra che: enI kahANIe Dagale ane pagale maLI rahe tema che: vidvAna nyAyAdhIzeA, nyAyane ajAru cIjanI mAphaka vece che, sa'skArI gaNAtA vakIle ane erisTarA asIleAne nIcAvavA kajIyA lakhAya tevI avaLI salAha Ape che ane sevAnA prIrastAnA dAvA karatA DokTareA lakSmI lUTavA mATe dayApAtra dardIe pratye yamanuM AcaraNa kare che. AjanI keLavaNInI parAkASThAe pahoMcelA A leAkeAMtu A AcaraNa jeyA pachA lakSyahIna AjIvikA mATe ja levAtI vidyAnAM kevAM jherI phaLa pAke che te kahevA mATe zabdA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 149 ] pUratA nathI. ane tethI ja Aje mAre A saMdeza saMbhaLAvavAnI jarUra che ke " vidyAthI pitAnA jIvananI zarUAta ja sevAnA svAtaMtryathI kare, AjhAdI mATe marI phITavAnI paNa tAlIma meLave, ane evA ja lakSyavALI vidyA jIvananA ekeeka vikAsamArgane khullA karI AgaLa vadhe. te ja kharI vidyA che ke je aMte mukti tarapha laI jAya. RSimunione e siddhAnta-nirNaya che ke.. vidyA dadAti vinayaM, vinayAdyAti pAtratAm / pAtratvAd dhanamApnoti, dhanAddharmastataH sukham // A nAnakaDe paNa bhAre upagI lekano bhAvArtha-paramArtha sArI rIte samajI, tenuM zAMta citte manana karI, svajIvanavikAsamAM khUba upayegI thAya tema karavuM joIe. kharI vidyA vinayanamratAmRtA zikhave che ane madaabhimAna-uddhatapaNuM ane ahaMkArane gALe che. vinaya guNathI jIva pAtratA-gyatA-lAyakAta pAme che. pAtratA pAmavAthI nyAyasara lakSamInI prApti thAya che. nyAyasara lakSmInI prAptithI tene yathAsthAne viniyoga-upayoga karavAnI buddhi jAge che, ema vivekapUrvaka prAsalamIne yathAyogya sthAne viniga karavAthI bAdhakArI aMtarAya karmano nAza thavAthI Atmika sukhanI saheje prApti thAya che." uparokta lekamAM batAvele A krama sAro ane sIdhA che. mArI umeda che ke vidyAthI baMdhuomAM mAre A saMdeza jemane pahoMcI zake tevA saghaLA vidyAthIo deza-rASTra Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [150 ] * zrI kapUravijayajI samAja-dharmanA svAtaMtrya mATe te dizAmAM pitAnuM vidyAthIjahAja kuzaLatAthI haMkAraze ne sukhI thaze. [A pra. pu. 26, pR. 26.] sAcA vidyArthI banavAnI kharI bhAvanA, 1. jyAM sudhI saMpUrNa jJAna na thAya tyAMsudhI ApaNe sahue savidyA meLavavA udyama karavo joIe. 2. ApaNA jIvanane pavitra kare, vicAra-vANI-vartanaAcAra sudhAravAmAM sahAya kare, ApaNA deSa dUra kare ane sAce mArga sUjhADe tevI vidyA, vinaya ane bahumAna sAthe paropakArI jJAnI gurunI yogya sevA karIne meLavavI. . * 3. tevI sAcI vidyA denArA jJAnI guruno upakAra AkhI jiMdagI sudhI bhUlavo nahIM, temanI hitakAraka AjJA mAnya karavI ane gurue cagya vidyArthIone tevI pavitra vidyA premapUrvaka-kaMIpaNa lobha-lAlaca vagara-ApavI. * - 4. kharA pavitra vidyAthIe koI prakAranI bUrI Adata, durvyasana ke je A bhava ane parabhavamAM bahu kaSTadAyaka apalakSaNa che (cA, kaoNphI, keke, tamAku, bIDI, sIgAreTa, abhakSyabhejana, viSayalelupatA, masAlAdAra khorAka, nATaka, sinemA, ane kAmotpAdaka novelanuM vAMcana vagere ) tenA praveza thavA na pAme tevI sAvacetI rAkhavI joIe. 5. tevA keIpaNa prakAranA doSathI bacavA vidyAthI pUratI Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 1pa1] kALajI rAkhe te mATe mAtApitAdika vaDilee ane zikSakoe lakSa rAkhavuM joIe. 6. prAraMbhamAM bALakane gRhazikSaNa jevuM maLe tevA saMskAra dAkhala thAya che. tethI te samaye ja bALakamAM koI jAtanA nabaLA-kusaMskAra na paDe tevI cakkasa saMbhALa vaDIlee rAkhavAnI jarUra che. keLavaNI eTale zuM ? 7. jethI buddhibaLa khIle-vikAsa pAme, game tevA saMjogamAM paNa subuddhi utpanna karI sAce mArga sUjhADe, hitAhita sArI rIte samajAya, ahita tajIne hitakArI vAtane ja Adara thAya-grahaNa karAya, viveka jAge, kharI vastusthitinuM bhAna thaI tene svIkAra karAya, avaguNa jANIne tajI daI guNane grahaNa karAya ane vAstavika kharuM sukha sAMpaDe enuM nAma ja keLavaNI che. te keLavaNInA traNa prakAra che. 8. (1) zarIranI, (2) mananI ane (3) hadayanI. temAM zarIrane cagya kasarata vigerethI sArI rIte kasI pitAnuM dareka kAma jAte ja karavA sazakta-samartha banavuM te zArIrika keLavaNI. 9. jethI hitAhita, guNadoSa, kartavya, akartavya sArI rIte vicArI samajI zakAya te mAnasika keLavaNuM. sAruM vAMcana, manana ane satsaMgathI mAnasika keLavaNI maLI zake che. - 10. "sAcuM te ja mAruM" e satya tatvane Adara jethI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15ra ] zrI karavijayajI thAya ane "mAruM te ja sAcuM" e kadAgraha TaLe, jethI zuddha tattvanI zraddhA pragaTe ane jenA pariNAme ahiMsA (zuddha dayA) satya, pramANikatA, zIla (brahmacarya ), saMtoSa, kSamA, namratA ane saralatAdika aneka saguNone lAbha maLe tene hRdayakeLavaNI athavA AmikakeLavaNI kahI zakAya. 11. zarIra nIrogI rahe tevI daDha kALajI huM harahaMmeza rAkhIza, khAnapAna vigere potAnI prakRtine anukuLa vAparIza, zarIra nIrogI rahe tevA khAnapAna sAthe gya aMgakasarata paNa karatA rahIza, jethI sva-parakartavya karavAmAM utsAha pUratA pramANamAM banyo banyo rahevA pAme; paNa anyanI AzAe thobhI rahevuM na paDe. . 12. dareka kArya-prasaMge hitAhitane vicAra karavApUrvaka hita pravRttine Adara ane ahitano tyAga karavA mananI svataH preraNA thayA kare evA uttama graMthanuM vAMcana, manana karavAvaDe athavA satsagavaDe manane keLavato rahIza. 13, mana ane iMdriyane mAlIka dehamAM vyApI rahela AtmA zaktirUpe anaMta zakti ane anaMta jJAnAdika guNone svAmI che, chatAM pUrvabhavanA aneka karmavAsanAnA doSathI dabAyelo jaNAya che, tene sarvokta zAsana mujaba saMyamanA mArge cejI anukrame sakaLa doSamukta karavA satata prayatnazIla banIza. 14. ajJAna, mithyAtva, avirati, kaSAya ane mana, vacana, kAyAnA roga-vyApAravaDe jIva navAM navAM karmabaMdhana karato rahI bhavaparaMparAne vadhArato rahe che, tene suvivekavaDe puruSAtana pheravI, tyAga karI, AtmAne unnatinA mArge sthApana karato rahIza, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgrahaH 4: | [ 153 ] 15. pite saMyamanA mArga AdarI, Atmazakti khIlavI anya puruSAthI baMdhuone tathA bahenane paNa kharA saMyamamArgamAM jeDIza. 16. saMyamamArganI jema jema rakSA-puSTi vizeSa banavA pAme tevA upAye levA banatI kALajI rAkhIza. 17. gatAnugatikatArUpa lekapravAhane tajI tana, mana ne hadayanI zuddhi kare e satya, zuddha mArga samajI AdaravAne prayatna karIza. 18. AvI pavitra keLavaNI meLavI kharekharuM sukha saMpAdana karIza tyAre ja tenI sArthakatA thaze. 19. AvI keLavaNI pAmavA mATe prAraMbhathI-bALavayathI ja sAdAI ane saMyamanA pavitra pATha zIkhI huM pote mArga nusArI banIza. 20. mArgAnusArIpaNAnA uttama pAMtrIza guNene AdarIza ane sarvata pavitra dharmane lAyaka banavA khUba prayatna karIza, jethI duHkhamukta thaIne sukhI thaIza. - 21. uchAMchaLI, kSudravRttine tajI gaMbhIratAthI guNamAtrane haMsanI jema tAravI kADhatAM zIkhIza. denI upekSA karI guNa grahaNa karIza. 22. saghaLA anAcAra-do-durvyasanathI dUra rahI, svavIrya-zakti vadhArI, tene bane teTalo sadupayeAga svaparahita mATe karIza. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ [ 154 ] zrI kapUravijayajI 23. zAnta ane milanasAra prakRtine dhAraNa karIza. 24. leAka nirde evAM kAma tajI prazasA kare evAM kRtyA karavA banatu lakSa rAkhIza. 25. halakA vicArA manane malina karIza nahiM, pavitra bhAvanAvaDe manane prasanna rAkhIza, manane sthira ane zAMta karIza. 26. pApathI tathA leAka-apavAdathI hIteA rahIza. 27. mAyA-kapaTa tajI saralatA rAkhIza. 28 banatAM sudhI kAinI ucita mAgaNInA bhaMga nahi karu ra9. uttama kuLa-maryAdA leApIza nahi. 30. sahu jIva upara dayA-anuka MpA rAkhIza. 31. keAInA khATA pakSa karIza nahi. sAcAnA ja pakSa karIza; niSpakSapaNe vartIza. 32. sadguNa ane sadguNInA rAgI manIza. 33. satya vAtane khUba Adara karIza. 34. huM pAtu sArI keLavaNI meLavI svakuTubIjanAne paNa joitI keLavaNI ApIza. 35. keAi kAma vagaravicAryuM karIza nahi, paNa pariNAme hitakArI kArya karatA rahIza. . Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 155 ] 36. guNa-deSa, hitAhita, kArya-akArya, ucita-anucita ane bhakSya-abhaya vigerene sArI rIte samajI levA prayatna karIza. 37. pAkI buddhivALA anubhavI puruSone anusarIne cAlIza; svachaMda vartana tajIza. 38. guNa janane ucita vinaya sAcavIza. 39. kAryakuzaLa banI svaparahita sAdhato rahIza. 40. svArtha tajI tana, mana, dhanathI parane svataH upakAra karavA tatpara rahIza. . 41. bIjAe karela upakArane bhUlIza nahiM. 42. sarva vAte kuzaLatA meLavavA prayatna karIza. 43. mAtApitAdi vaDile pratye sadA sanmAnanI daSTi rAkhIza ane temanI hitazikSAne lakSamAM rAkhI sadvartana sevIza. 44. e rIte pavitra keLavaNI meLavI zarIra, buddhi ane AtmAne vikAsa karI mAnavabhavane saphaLa karavA prayatna karIza. 45. A sarvane mULa pAye brahmacarya che, tethI zuddha brahmacaryanuM pAlana karavA mATe mana ane Idriyane kAbumAM rAkhavAno prayatna karIza. kAmavikAra pedA thAya tevA badhA saMjogothI sAvaceta rahIza. - 46. hastakarma, sRSTikramaviruddhakarma ane bALalagna e traNe doSe zarIra, buddhi, AyuSya ane sukhazAMtine nAza karI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 156 ] zrI kapUravijayajI rAga, zeka ane bhAre azAMti utpanna kare che, tethI tenAthI acavA huM sadA lakSya rAkhIza. 47. nabaLI sAmata, eka ja zayyAmAM sAthe zayana ane nabaLI ramatagamatathI paNa svavIyanA nAza-brahmacarya nA bhaga thavA pAme che tethI te sarvone heADIza. 48. ceAgya dekharekha vagara macapaNamAM ja jo AvI kAi naThArI Teva paDI jAya che teA kAyAzakti hIna banI javAthI jIvana taddana nirmAlya-nIrasa thai jAya che, evu samajIne huM teneA tyAga karIza. 49. vidyArthI brahmacArIjIvana e ja jIvananA prAraMbhanA sukhamaya samaya che. A jIvana jeTalu DhaDha ne pavitra manaze raheze teTalu sukha ane dIrghAyu prApta thavA uparAMta te meAkSadAyaka banaze, ema samajI te tarapha huM adhika lakSa rAkhIza. 50. puruSane pacavIza varSa pahelAM ane strIne seALa varSa pahelAM zarIranI mULa dhAtue kAcI hAya che; tethI teTalI ummara pahelAMnu lagna vadhAre nukasAnakAraka thAya che. 51. zarIra, buddhi, baLa ane AtmavikAsa sArAM dRDha karavA-sAcavI rAkhavA icchanArAee ukta maryAdA leApavI joie nahiM, anyathA temAM aneka aniSTa pariNAma ubhayane jIvanaparyaMta bhAgavavAM paDe che. para. jee ukta maryAdAnuM sArI rIte pAlana karavA lakSa rAkhe che, teo jIvanaparyanta tenAM aneka suMdara pariNAmenA lAbha meLave che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 157 ] pa3. akhaMDa brahmacarya arthAt jIvanaparyata mana, vacana, kAyAthI zuddha brahmacaryanuM pAlana karavAthI vivekI AtmA bahu ja UMcI dazAne pAme che, evA aneka puruSo ane satI strIonA uttama dAkhalA ApaNane evI uttama dazA pALavA preraNA kare che. 54. vinayathI vidyAnI prApti ane saphaLatA thAya che; vinayahInane vidyA phaLatI nathI. 55. vidyAguru ane vidvAna pratye pUjyabhAva ne bahumAna rAkhavAthI, temanA sadguNonI prazaMsA karatA rahevAthI, temanI namaskArapUrvaka ucita sevAbhakti karavAthI, temanI prasannatA-prasAda ne anugrahaneherabAnI meLavI zakAze. 1. pa6. "vA vidyA yA vimukta" jethI anAdi ajJAna- mithyA-brAMti TaLe, kharuM AtmabhAna thavA pAme, jenA pariNAme aneka de nAza pAme ane sadgaNe pragaTe evuM zuddha-nirdoSa- pavitra jIvana bane te ja kharI vidyA jANavI. pa7. kharI vidyAthI viveka pragaTe che, eTale guNadoSanI kharI oLakhANa thAya che, vaheMcaNa karatAM AvaDe che, jethI amRtanI jema guNane Adara ane jheranI jema doSane tyAga karavAnuM saheje bane che. 58. te ja khare vidvAna che jene kharI vidyA varI che. 59. khare vidvAna sAdAI ne saMyamane satkAre che. 60. khara vidvAna rAga-dveSa ne phodhAdika kaSAyone dUra karavA pUratuM lakSya Ape che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 158 ] zro karavijayajI 61. rAga-dveSAdika deze pragaTa thAya ane vRddhi pAme evAM nimittane khare vidvAna vaza thato nathI. dara. rAga-dveSAdika vikAro zAMta thAya-naSTa thAya evAM nimittAne khara vidvAna satkArato rahe che. 63. sAdAM ane saMyamI jIvanavALAne hiMsAdika pApAcaraNathI jema bane tema pAchA osaravAnuM-haThavAnuM ane ahiMsaka sadAcaraNanA paMthe paLavAnuM ja pasaMda paDe che, jethI svaparahitamAM vadhAro thavA pAme che.. . 64. mada-abhimAna-ahaMkArAdi doSo-vikArone gALavA mATe vidyAnuM sevana karAya che. je vidyAnA sevana-abhyAsavarDa mada-ahaMkArAdi doSo nAza pAme te ja vidyA sAcI samajavI. 65. vinaya-namratAthI vidyA zebhI UThe che ane vidyAthI ja namratA guNa Ave che. 66. jema krodha tapanuM ajIrNa gaNAya che tema mada-ahaMkArane paNa jJAna ane kriyAnuM ajIrNa samajavuM. 67. zarIranA, manana ane AtmAnA maLane-doSone ane vikArone zodhI kADhI tene nirdoSa- nigI banAve tene khare vidvAna jANa, te vagara zukyAThIone te vedI pazu samAna gaNavAM ghaTe. [ A. pra. pu. 26, pR. 180 ] Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 161 ] [ 160 ] laIne temAM tene pravINa bama pariNAma vidyAthInI sthiti-zaktine apUrNa mAnasika sthitimAM thatAM jherarUpa thAya che. vighAthIne zArIrika zianna nakAmuM jAya che. kaMTALA zikSAmAM bhaya rahele mAM lIdhelA khorAkanI asara thayelI joIe chIe tena gAjana karatI vakhate manane zikSA karavAthI bhayanI vRtti rAkane zubha paripAka thAya che. bhayagasta-Darapoka ane gula lIdhe khorAka vadhAre poSaka magaja para zikSAthI bhayaMkara sakeIne lAgu paDe che. tenI AMkha AgaLa niraMtara A. pra. pu. ra6, pR. 257.] ane baLa AvI zakatAM na karavAnuM sadaMtara tajI devuM jI. tivALI eka bahenane eka vidyArthIomAM kuTeva sAthe paraNAvI hatI, paraMtu che . zALAnA saMcAlakoe kuTuMba kaTALI gayuM hatuM. cAlanA vidyAthIonA saMsAra - kaSAyathI pite dukhadu:khI paNa dUSita banI jAya che. te piyaramAM bhAIne potAnA chUTathI game tyAM harephare che eka vAra avazya potAne ghare kare che tyAM nisvArtha mitra bhAvathI jovAnI jarUra che. ' tapAsavAnuM hoya che. je tema e paNa tenA bhAIne pitAnI to tene jarUra rekI cagya zaba aMta Ave tevAM keI upAya "ti karI. te baMne vinaMti Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 158 ] : zrI kapUravijayajI 61. rAga-dveSAdika deze praNAvavAmAM ApaNe madada karIe to nimittane khara vidvAna vaza ApaNane sAco anubhava maLI zakaze. 62. rAga-dveSAdika vikAro [ A. pra. pu. 26, pR. 255. ] nimittAne kharo vidvAna satkArakSA karavAthI thatuM nukazAna 3. sAdAM ane saMyamI' Aje ApaNI prajAne bhayabhIta caraNathI jema bane tema pAchA eka kAraNa ApaNI zikSApaddhati che. sadAcaraNanA paMthe paLavAnuM jane poSaNa maLe che, tenAthI mANasa hitamAM vadhAre thavA pAme che. Ama bane che. bALakanA kamaLa - 64. mada-abhimAna-a, asara thAya che. zikSAne bhaya * khaDe rahevAthI vidyAthImAM teja, mATe vidyAnuM sevana karAya che. te - ghI, tethI tenI zArIrika zikSA mada-ahaMkArAdi doSa nAza para - pa. vinaya-namratAthI vidyA [ A. pra. pu. 26, pR. 256] ja namratA guNa Ave che. - dAkhala na thavI joIe 66. jema krodha tapanuM ane kArane paNa jJAna ane kriyAnasa dhyAna rAkhavuM ghaTe che ke nabaLI gadaSathI bIja kaIka vidyAthIo 67. zarIranA, mananA ataMtra zALAo ke jyAM vidyAthIo vikArane zodhI kADhI tene ni athavA svecchA mujaba pravRttio vidvAna jANu, te vagara mA zikSake yA gRhapatie premasamAna gaNavAM ghaTe. temanI pravRttio kevI che? te nI pravRtinuM svarUpa aniSTa jaNAya pravRti tarapha vALavAnuM lakSa rAkhavuM. [A. pra. pu. 26, pR. 256 ] Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - lekha saMgraha : 4: [ 161 ] annanuM zubhAzubha pariNAma. . * kaleza yukta vAtAvaraNamAM ke duHkhapUrNa mAnasika sthitimAM khAdhela khorAka amRtarUpa nahIM thatAM jherarUpa thAya che. - bhaya ane ciMtAmAM khAdheluM anna nakAmuM jAya che. kaMTALAbharelA ane anutsAhaka vAtAvaraNamAM lIdhelA khorAkanI asara sArI thaI zakatI nathI, tethI bhejana karatI vakhate manane sthira-zAnta-prasanna rAkhavAthI khorAkano zubha paripAka thAya che. kiMmatI khorAka karatAM prasannacitta lIdhela khorAka vadhAre poSaka nivaDe che. A vAta nAnAM-moTAM sAkAIne lAgu paDe che. [ A pra. pu. ra6, pR. 257 ] jIvanadI sArA kuLanI paNa kaleza prakRtivALI eka bahenane eka uttama vizALa kuTuMbanA nabIrA sAthe paraNAvI hatI, paraMtu tenA kalezI svabhAvathI AkhuM kuTuMba kaMTALI gayuM hatuM. te para Avela bahena paNa kaSAyathI pote dukhIda:khI thaI gaI hatI. aMte teNe potAnA piyaramAM bhAIne pitAnA avIva duHkhanI khabara ApI eka vAra avazya pitAne ghare padhAravA vinaMti karI. e rIte bAInA sAsarIAoe paNa tenA bhAIne potAnI sarva hakIkata jaNAvI te kalezano aMta Ave tevo koI upAya karavA pitAnA gRhe padhAravAnI vinaMti karI. te baMne vinaMti 11. . . . . . Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 162 ] zrI kapUravijayajI patrone Azaya vicAratAM potAnI bahenane kalezI svabhAva maTe e upAya kuzaLatAthI ciMtavI pote jANe bhAre rogagrasta tho hoya evA rUpe tyAM hAjara thayA. ethI sau bahu khuzI thayA. pote jyAre bahenane maLe tyAre tenI tabIyata vadhAre bagaDelA jevI jaNAtAM bahene potAnuM duHkha visArI mUkI bhAInuM duHkha maTADavA cAMpatA upAya karavA tene khUba AjIjI karI. game te bhege paNa bhAInuM duHkha dUra karavA bahenanI lAgaNI joI bhAIe prathamathI ciMtavI rAkhela upAya jaNAvI temAM rahelI bhAre muzkelIne khyAla Ave paraMtu bahene tenuM duHkha dUra karavA game teTalI muzkelI sahana karI levA pUrI IcchA ane taiyArI darzAvI tyAre bhAIe kahyuM ke bahena! je jIvanadevI huM taiyAra karI lAvyo chuM te tuM cha mahinA sudhI sAvadhAnapaNe sukhamAM rAkhI mUkI zAMtipATha jape te mArA duHkhanI ApoApa zAMti thaI Ave. bahene tema karavA kabUlyuM ane evI ja vyavasthAthI cArathI cha mAsa paryata jIvanaderI mukhamAM rAkhavAthI-jIbhane vaza rAkhavAthI sahunA duHkhane aMta Ave. sukhanA athI sahue e uparathI bhAre dhaDo levA jevuM che. [ A. pra. pu. 26, pR. 207.] - aMtaHkaraNanI jAgRti jagatamAM jene kAMIpaNe puruSArtha saMpAdana kare hoya tene mATe traNa vastuonI AvazyakatA che. emAMnI prathama vastu aMtaHkaraNanI jAgRti che. amuka eka kArya karavAnI IcchA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 163 ] thAya te te IcchAne umaLake TheTha aMtaHkaraNanA taLamAMthI nIkaLo (UTha) joIe. AvAmAM vivekabuddhi bahudhA nirupayogI hoya che. amuka eka kArya vivecaka buddhine gamyuM tethI ja karavAnuM che ema mAnavuM cepagya nathI; kAraNa ke buddhine pradeza atyaMta saMkucita hovAthI keIpaNa kAryamAM aMtaHkaraNane umaLako to hovo ja joIe. je aMta:karaNane kharo umaLake utpanna thAya te tenA ge kAryanI sahaja phUrti nirmANa thAya che. satya premanA umaLakAnuM baLa evuM te vilakSaNa che ke tenA cAge azakya ghaTanAo sahaja zakya thaI jAya che. A vizvamAM je anaMta rahaye bharelAM che te sarva rahonI cAvIo eka prema-bhaktinA hAthamAM ja saMgrahAyelI- samAyelI che. mArA bhAvI sudhAraka baMdhuo ! prathama aMta:karaNane jAgRta kare ! tame mukhathI je kAMI bole che teno pratidhvani tamArI aMta:karaNanI gahana darI( guphA )mAM kayAMya thAya che khare ke mArA priya dezabhakta ! tame paNa prathama aMta:karaNanI jAgRtinA kAryamAM nimagna thAo. deve ane kaSi- munionA vaMzajo Aje pazuonA rAjyamAM saMmizra thavAne gya thAya che ema tamane kharekhara aMta:karaNapUrvaka bhAse che kharuM ke? lakSAvadhi lenAM udara kSudhAthI sukAIne pAtALamAM pesI gayAM che, e joine tamAruM aMtaHkaraNa kiMcitmAtra paNa dave che kharuM ke ? ghana ane kALAM vAdaLAMvaDe AkAza vyApta thatAM jevI rIte sarvatra udAsita aMdhakAra prasarI rahe che evI rIte ajJAnanA udAsita aMdhakAramAM ApaNI mAtRbhUmi DUbI rahelI che e viSe tamArA pitAnA aMtaHkaraNamAM kAMI vedanA thAya Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 164 ] * zrI kapUravijayajI che kharI ke ? e samasta paristhitinA ge aMta:karaNamAM vilakSaNa asvasthatA utpanna thAya kharI ke? nahi e javAba hoya to tenuM kharekharuM kAraNa zodhI leze? [ AtmAnaMda prakAza pu. 25, pR. 40. ] jainakuLamAM janmela manuSya vyavahAramAM kema vartavuM? 1 prathama mAbApanI sAthe kema vartavuM te viSe. * mAbApanI sevA mana, vacana ane kAyAthI-ema traNa prakAre thAya che. kAyAe karIne pitAnA zarIranI sevAbhakti sevakanI peThe vinayapUrvaka karavI. pitAnA mukhamAMthI vacana nIkaLatAM ja te pramANe karavuM. pitAnA zarIranI sevA karavI, paga dhovA, cAMpavA, pitAne uThADavA, besADavA, bhajanamAM, zayAmAM, vastramAM zarIramAM, vinayamAM dhanAdikavaDe yathAyogya jogavAI vinaya pUrvaka karavI, paraMtu koI vAtano Agraha na karavo. pitAnI sevA-cAkarI kara pAse karAvavI nahi paNa pite ja karavI. pitAnI marajI pramANe vartavuM. kadApi mAtA-pitA kaThaNa vacana kahe, te paNa satyutre phodha na kare. mAtA-pitAnA svadharma saMbaMdhI moratha pUrA karavA e vagere pitA sAthe ucita AcaraNa AcaravuM. mAtAnI sAthe paNa pitAnI mAphaka ja ucita AcaraNa AcaravuM, paraMtu pitA karatAM mAtAnA adhika manoratha pUravA. devapUjAmAM, gurusevAmAM, dharmazravaNamAM, AvazyakAdika dharmakaraNa karavAmAM, sAta kSetramAM dravya vAparavAmAM mAtAnI marajI pramANe vartavuM. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : * [ 165 ] tIrthamAM, yAtrAmAM, anAthane Azraya ApavAmAM, dInane uddhAra karavA vageremAM mAtAnA manoratho vizeSa karIne pUrNa karavA. - mAtA-pitAne dharmamAM joDavA je bIje keI upakAra jagatamAM nathI, bIjA keI paNa prakAre mAtApitAnA upakArane badale saMtAna vALI zake tema nathI. pitA karatAM paNa mAtAne Adhaka pUjya jANavI. pazu jyAM sudhI tene dhAve che tyAM sudhI potAnI mAtAne mA jANe che, AhAra karatAM na zIkhe hoya tyAM sudhI adhama mANasa potAnI * mAtAne mA samaje che, vaLI gharanuM kAmakAja kare tyAM sudhI madhyama mANasa potAnI mAtAne mAtArUpa gaNe che ane uttama puruSa pitAnI mAtAne te jIve tyAM sudhI niraMtara tIrtha samAna mAne che. evI ja rIte mAtA pitAne putra che ema samajIne ja je sukha mAne che te pazumAtA athavA adhama mANasanI mAtA jANavI. putra kamAto hoya tyAM sudhI tenAthI sukha mAne te madhyama mANasanI mAtA jANavI, paNa pitAno putra dhIra, vIra, dharmAcaraNuM, sadAcArI vagere uttama guNavALe thAya te ja saMtoSa pAme te uttama puruSanI mAtA jANavI. - 2 bhAI-bhAMDumAM paraspara kema vartavuM te vize. ' have bhAI-bhAMDuM sAthe vartavAmAM nAnAbhAIe moTAbhAIne pitA samAna gaNavo. eTale harakeI kAmamAM pitAnI samAna meTAbhAInuM mAna rAkhavuM, tenI salAha pramANe kAma karavuM. meTe bhAI koI kAmamAM Thapake Ape te kadApi gusso karIne Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 166 ] zrI karavijayajI tene sAmeA uttara ApavA nahi, tenuM apamAna karavuM nahi, tema ja meATAbhAie nAnA bhAi-bhAMDu sAthe snehabhAvathI vavuM. AramAna bhAI-bhAMDu sAthe paNa eramAnapaNuM eTale kAIpaNa jAtanI jIdAi rAkhavI nahi. nAnA bhAInAM srI, putra, parivAra sAthe salukAIthI vartavuM. peAtAnA bhAra-tAla ghaTe evu ati AcaraNa karavuM nahi. paraspara prItibhAva vadhatA jAya evI rIte vartavuM. vepAra rAjagAramAM paNa nAnAbhAine pUchavA ceAgya vAta haiAya te pUchavI. manamAM aMtara rAkhI kAI vAta chAnI na rAkhavI. bhAIthI na paNa gupta na rAkhavu.. koi paNa kAmakAjamAM ke vepAramAM bhAIne kAi mANasa chetarI na jAya tene mATe mIThAM vacane hita-zikSA ApavI. bhAIne jo kAI khATI saMgata lAgI hAya athavA koi jAtanI kharAkha Teva paDI hAya teA madhura vacane zikhAmaNa ApavI, athavA tenA mitra pAse ke sagAMsaMbaMdhIenI mAraphata apAvavI. ityAdi juktie karIne samajAvaveA, paNa tiraskAra karaveA nahi; kemake apamAna karavAthI vakhate te nija, amaryAda ane bezarama banIne game tema vartaze athavA sAme melI UThaze, mATe bhAie sAthe hRdayanA sneha sahita vavuM. tema chatAM bhAie avinaya na mUke tyAre samaju mANase manamAM vicAravu ke tenI prakRti evI che, ema dhArIne udAsInapaNe vartavuM. evI ja rIte bheAjAi sAthe, temanA putrA sAthe, putranI vahu sAthe, khAvApIvAmAM, mAna-sanmAnamAM samadRSTi rAkhavI. kAi paNa rItaneA manamAM ke AcaraNamAM aMtara rAkhaveA nahi, tema ja nyUnAdhikatA rAkhavI nahi. mitrAdikane paNa bhAi samAna gaNIne dharmakArya mAM avazya preraNA karavI, paNa pUruM kAma karavAmAM 1 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 [ 167 ] sahAyakArI thavu nahi. e rIte bhAinI sAthe vavAnAM AcaraNA kahyAM che. 3 peAtAnI strI sAthe kema vavuM' te viSe. ja peAtAnI strInI sAthe haMmezAM snehathI vacana elavAM tema strI pAse snAna, manAdika yathAyeAgyapaNe karAvavuM. jayAre pati patnI paraspara sAcA vizvAsa rAkhe ane tethI 4'patImAM sAceA prema pragaTa thAya tyAre strI pAte dhaNI upara sAce sneha rAkhe, ane kadIpaNa pUruM AcaraNa kare nahi te strIne nizcaya premanuM jIvana samajI deza, kALa, kuTuMba ane dhanArdikane anukULa vastrAbhUSaNa ApI sateASavI, jethI karIne gharamAM lakSmInI vRddhi thAya. rAtrinI vakhate strIne vinA kAraNe kayAMya paNa javA devI nahi, tema ja durAcArI, pAMkhaDI ke khaLa puruSA, kahevAtA bhagata, jozI, jogInI sa gata karavA devI nahIM. strI gharanA kAmamAM niraMtara mana rAkhe tema ja dharmakaraNI devadarzana tathA pratikramaNAdika karavA mATe here ke upAzraye jAya, tyAM paNa mAtA, bahena, sAsu ke bIjI kAi suzIla dharmI strInI sAthe jAya ane Ave. gharamAM ceAkhkhAI rAkhavI, supAtre dAna devuM, sagAMsaMbaMskrInuM sanmAna karavuM, raseAi karavI--ityAdi gharanI ze|bhAmAM, vastunI sAcavaNamAM, geAThavaNumAM, kuTuMbanAM nAnAM moTAM sarve mANasAnI ceAgya saMbhALa rAkhavAmAM, gharanI vastue sAcavavAmAM, ane TUMkAmAM gharanA saghaLA kArabhAra cagya rIte calAvIne gharane ze|bhAvavAmAM strI kAraNarUpa che. athavA gharanI zAbhAnA saghaLA AdhAra strI upara che, mATe strIone sArI, vyavahArA Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 168 ] : zrI kapUravijayajI paMcAgI tema ja dhArmika ceAgya keLavaNI ApavI tathA apAvavI. strIne kadI paNa cAra mANasa dekhatAM tiraskAra karavA nahi. mArapITa teA kAi divasa paNa na karavI. eve vakhate yuktipUrvaka ane premasahita viveka zIkhavave. bhartAre ghaNA kALa paradezamAM rahevu na&i. strInI pAse dhananI hAni ke vRddhi viSenI vAta, ke gharanI keAi gupta vAta pragaTa karavI nahIM tema ja eka strI jIvatAM khIjI strI kadI paNa na karavI. kadAca putrAdikane mATe bIjI strI karavI paDe teA paNa mane upara sarakhA bhAva rAkhave. e rIte strI sAthe snehathI ane kAmaLatAthI vartavu, paNa kaThinatAthI vavu nahi. TUMkAmAM strInI ceAgyatA pramANe tenI sAthe vavuM, tema ja dharmAMkRtyAmAM yathAzakti sahAyakAraka thavuM paNa aDacaNu . karavI nahi. e pramANe strI sAthe vavAnAM ucita AcaraNa kahyAM che. 4 putra tathA sagAsabaMdhI sAthe kema vavuM te viSe. pitAe peAtAnA putrane bAlyAvasthAmAM puSTikAraka kheArAka ApIne tenuM pASaNa karavuM ane vividha prakAranI ramatA ramADavI ke jethI karIne bALakanAM buddhi, baLa ane kAnti vadhe, zarIra puSTa thAya, tema ja deva, guru, dharma ane sujJa sajjanAdikanI saMgata karAvavI, uttama jAtivALA, sArA kuLAcAravALA ane suzIla puruSA sAthe mitrAcArI karAvavI, khALivavAha na karavA ane mALakane vidyAbhyAsa cAlatA hAya evA vakhatamAM kanyA paraNAvIne tenA saghaLI rIte kAcA skaMdha upara sa MsAranI sarI na nAMkhavI. vIza varSanI aMdaranA putranAM lagna na karavAM, tema ja lagna karavAmAM kanyAnuM kuLa, janma ane Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 169 ] rUpa sarakhAM " hAMya; svabhAva sarakhA hAya, kanyAe ceAgya keLavaNI lIdhI hAya, evI kanyA sAthe peAtAnA putranuM pANigrahaNu karAvavuM. putra yAgya ummaranA thAya tyAre gharane sarva prakAranA bhAra tene soMpavA, tema ja putra sAMbhaLatAM tenI prazaMsA karavI nahi. vizeSe karIne putrane vyavahArApayeAgI tema ja dhArmika keLavaNI ApavAmAM saMbhALapUrvaka citta ApavuM. e rIte putra sAthe vartavAnAM ucita AcaraNA kahyAM che. 5 svajana sAthe kema vavuM? pitAmAtAnA tathA strInA vaDIleAnA pakSanA snehI sAdhI mANasAne svajana kahe che. A svajaneAnA gharanAM meATAM kAmeAmAM haMmezAM AgaLa paDatA bhAga leve. svajana kAi du:khamAM AvI paDe to tene du:khe du:khI thavuM. jema ke svajana dhanahIna thAya teA pAte zekAtura thavuM ane tene banatI sahAyatA karIne te vipattimAMthI tene uddhAra karavA, tema ja kAi paNa sthaLe svajanAnI niMdA na karavI. svajanAnA duzmaneA sAthe mitracArI na karavI, svajana sAthe prIti jALavavI hoya teA hAsya tathA kala vacanAvaDe laDAi-kajIe karavAM nahi. svajana gharamAM na hAya te tenA gharamAM ekalA javuM nahi. deva, guru ane dharmanA kAryAmAM svajanAne hamezAM sAmela rAkhavA. je svajananI strInA puruSa paradeza gayeA heAya te svajananA gharamAM ekalA na javuM. anatAM sudhI svajanA sAthe levaDadevaDane vyApAra karavA nahi, kema ke dhanAdinI Apa-le karavAthI koi vakhata kaMkAsa utpanna thavAnA saMbhava che. . vyavahArika kAmAmAM svajananI sAthe salAhasa'pathI vatta vuM. tathA jinamaMdirAdinAM kAme vizeSe karIne lekha saMgraha : 4 : 8: Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( [ 17 ] zrI karparavijayajI svajano sAthe maLIne karavAM, kema ke AvAM kAme ghaNA svajane sAthe maLIne kare temAM baLa ane zobhA rahelAM che. e rIte svajano sAthe vartavAnAM ucita AcaraNe batAvyAM che. 6 guru sAthe kema vartavuM te viSe. dharmAcArya vagere pitAnA gurujana sAthe aMtaramAM prItibhAva rAkhIne vartavuM, tathA manamAM teonA uttama guNenuM niraMtara smaraNa karavuM. koI divasa paNa temanA upara manamAM reSa Ave nahi ane kadAca koI vakhate temane aprItivALuM kArya thaI jAya te tenI pAse namratApUrvaka kSamA mAgIne teo prasanna rahe tema karavuM. gurue AjJA karatAM ja harSa sahita te AjJA amalamAM lAvavI. gurune joItI cIja lAvI ApavAmAM sadA tatpara rahevuM. potAnA gurujanene potAnA upara athAga upakAra che, ema mAnIne manathI, vacanathI tathA kAyAthI jema bane tema zuddha sevA karavAmAM kasara karavI nahi. - gurunI hitazikSA tathA dharmopadeza vigere eka citte kaMI paNa zaMkA rAkhyA vagara sAMbhaLavAM. gurujananAM vakhANa jAhera rIte jyAM jyAM avasara maLe tyAM tyAM pitAne mukhe karavAM, kema ke tema karavAthI pitAne tathA bIjAM mANasone paNa pariNAme bahu lAbha thAya che. guNe puruSanI stuti karanArAne evA guNanI prApti thAya che. vaLI lekamAM pote rnidAkhora nathI, paNa karelA guNane jANe che evI kIrti prasare che. uttama gurunI prazaMsAthI satsaMganI IcchA karanArA jJAnAbhyAsIo tevA uttama puruSonA sahavAsamAM rahI jJAna meLavavA tatpara thAya che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 171 ] peAtAnA kArya thI peAtAnA gurunI paNa halakAI dekhAya, evuM AcaraNa kadI paNa AcaravuM nahi. guru Adi DilenAM dUSaNa khALavAnI ke tenAM chidra jovAnI pUrI Teva kadI pADavI nahi, eTaluM ja nahi paNa khIjo kAi paNuM mANasa guru Adi uttama puruSanI niMdA karatA hAya, khADakhApaNa sabaMdhI vAte karatA heAya te tene cegya zikSAvacana kahI pharIthI tema na kare tevI rIte peAtAnI zakti mujama zAMtapaNe samajAvavA. TUMkAmAM gurune vinaya ahuM yatnapUrvaka praphullita citte karavA. eTale temane mATe Asana, zayana, vastra, AhArAdika lAvI ApI, temanu atyaMta Adara-sanmAna karI satASavA. gurune! vinaya tathA bahumAna karavAthI gautama gaNadharAdi mahApuruSAne bahu lAbha thayeA che, evuM zAstrathI pragaTa jaNAya che. vaLI dnANAcArya gurune eALakhyA vagara mAtra temanA guNanA mahumAnathI temano mUrti sthApIne sAkSAt droNAcArya guru hAya tevI rIte niraMtara sevA, bhakti karatA jaMgalanA eka sAdhAraNa bhIlaputra ekalavya mANukaLAmAM ati nipuNa thaI khANAvaLI arjunanI sAthe hariphAi karavAne zaktivAna thayA hatA. gurunA vinayanu evuM uttama phaLa che. e pramANe guru sAthe varttavAnAM ucita AcaraNA kahyAM che. G khIjA dharmAvALA sAthe kema vartavuM te viSe. khIjA matavALA koi bhikSAne mATe ghare Ave te tene mATe yathAghaTita Adara-satkAra karaveA, paNa kaI rIte ApaNA dharmAMnI niMdA thAya tema na karavuM. tevI ja rIte rAjAnuM mAna sAcavavA mATe vizeSa sabhALa rAkhavI. tema ja peAtAnI zakti Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] zrI karavijayajI pramANe yAcakAdine dAna ApavuM. manamAM tevA sAdhuo pratye bhaktibhAva na hoya te paNa ghera mAgavAne Ave te dAna devuM, kema ke dAna devuM te gRhasthane dharma che. kadAca kaI mahAna puruSa ghera Ave to sAmA UbhA thaIne tene Asana ApavuM tathA dAna devuM. keIne paNa du:khI dekhIne tenA para dayA ANIne tene sahAyatA karavI. duHkhI jInI dayA karavI eTale duHkhI, anAtha, AMdhaLA, baherA, regI vagerenI dInatAnuM yathAzakti nivAraNa karavuM. jinazAsananI nIti ane tene viveka barAbara samaje ne Adara; kema ke te vartavAthI zAsananI zobhA vadhe che. 8 judA judA avasare kema vartavuM te viSe. avasare ucita bolavuM te bahu guNakArI che. udharasa, chIMka, oDakAra, bagAsuM khAvuM tathA hasavuM vagere gupta rIte athavA chAnI rIte karavAM. sabhAnI vacamAM besIne AMgaLIonA nakhamAMthI mela na kADhavo. niMdA ke vikathA na karavI. hoTha pharakAvIne ja mAtra hasavuM, paraMtu mukha kholIne khaDakhaDATa hasavuM nahi. pitAnuM zarIra vagADavuM nahi. taNakhaluM toDavuM nahi. nathI dAMta ghasavA nahi. dAMtothI nakha kApavA nahi. abhimAna karavuM nahi. bhATa vagerenA mukhanI prazaMsA sAMbhaLIne phUlAI javuM nahi. je nIca mANasa ApaNane halakuM vacana kahe te paNa tene sAmuM halakuM vacana kahevuM nahi. je vAtano nizcaya na hoya, te vAta pragaTa karavI nahi. keInuM bUruM bolavuM nahi, tathA mAtA, pitA, bhAI, tapasvI, vRddha, bALa, gotrI, garIba, regI, AcArya, prAhuNa, abhyAgata, bahena, banevI, mitra, strI, vaida, putra vagere sarvenI sAthe vacana vagerethI kaleza kare nahi. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 173 ] ghaNA sAthe vaira karavuM nahi. je kAmamAM rasa na heAya te kAma karavuM nahi. kadApi karavuM paDe teA ghaNAe sAthe maLIne karavuM. dharma, punya, dayA, dAna vagere zubha kAmomAM buddhimAne samAM AgaLa vadhavuM-agresara banavuM. supAtra sAdhune dAna ApI gava ke IrSyA karavAM nahi. daridrI, pIDita, sAdharmika, tathA jJAtimAM buddhivALA hAya, guNumAMmeTA hAya, vayamAM meTA hAya, saMtAna vagaranAM hAya te sattu yathAyeAgya pAlana karavu. ApaNA kuLamAM je kAma karAtu na heAya te kadI karavuM nahi. bhAjana vagere peAtAnI zakti uparAMta karavAnI hiMmata karavI nahi. vivekI mANase telamAM, pANImAM, zasramAM, mUtramAM, rudhiramAM peAtAnu mukha na jovuM, kema ke tethI AyuSyanI hAni thAya che. sujJAe peAtAnu kheleluM vacana pALavu 9 bhAjana tathA dAna karavAnI rIta. supAtradAna mahAphaLadAyaka che, mATe leAjana vakhate sAdhuone vaheArAvavA mATe bhakti sahita nimaMtraNa karavuM. ApaNe hAthe pAtra laIne gurunA pAtramAM dAna devuM. pachI vaMdana karavuM. ApaNA gharanA daravAjA sudhI vaLAvavA javuM. jene ghera sAdhu AvyA na hAya te meghanI peThe rAha jotAM sAdhune AvatA jue te manamAM ema samaje ke mAreA janma saphaLa thayeA. saMtapuruSanI pAte dAna daine bhakti karI na heAya tyAMsudhI uttama puruSa bhAjana karatA nathI. rastAnA thAkelAne, rAgIne, abhyAsa karanAra vidyAthIne, leAca karelA munine temaja pAraNAne divase dAna devAya te mahu phaLa thAya che. abhayadAna tathA supAtradAna meAkSaphaLa Ape che, anukaMpAdAna sati Ape che, tathA Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 174 ] zrI kapUravijayajI 'ucitadAna ane kIrtidAna A saMsAranAM sukhabhega Ape che. vaLI vizeSa karIne bhojanane avasare yathAzakti svAmIbhAIne teDI lAvIne potAnI sAthe besADI bhojana karAvavuM, kema ke te paNa pAtra che. temAM paNa jJAnAbhyAsa karanArA ane karAvanArA sujJa sAdhamI bhAIone bhojana karAvavuM tethI vizeSa uttama phaLanI prApti thAya che. 10 bhejana karavAnI rIta. prabhAtanA pahoramAM, saMdhyA vakhate ane rAtrie bhajana na karavuM. temaja saDI gayeluM, vAzI anna ke calita rasavALI cIjo na khAvI. jamaNuM paga para hAtha rAkhIne ke hAtha upara hAtha rAkhIne, khullA AkAzamAM ke taDakAmAM besIne, aMdhArAmAM ke vRkSataLe besIne, ane TacalI AMgaLI UMcI rAkhIne kadApi na khAvuM. nagna zarIre ke hAtha, paga, mukha vagere dhoyA. vagara, mele vastra ke DAbe hAthe khAvuM nahi. bhIne vasyuM ke maMtaMka lapeTIne ke apavitrapaNAmAM ke vyagra citta ke taddana - jamIna upara besIne ke khATalA vagere upara besIne ke IzAnAdika khUNu tarapha mukha rAkhIne ke caMDAla vagerenA dekhatAM, TelA pAtramAM ke melAM pAtramAM khAvuM nahi. temaja rajasvalA strIe aDelI vastu, gAye ke zvAne suMghelI vastu tathA ajANa vastu ane abhakSya vastu kadApi khAvI nahi. tema ja khAtAM khAtAM bacabacATa zabda kare nahi. paNa devanuM ane gurunuM smaraNa karIne tathA sarakhA Asana upara besIne, gharanAM sarva svajanone notarIne, saMbhArIne, gharanAM Dhera, DhAMkhara, pazu, paMkhI vagere sarvanI bhejanAdikanI khabara aMtara pUchIne ane pitAnA niyamane saMbhArIne zarIrane mAphaka Ave evuM niyamasara pacyA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 175 ] bhejana karavuM. bhajana karatAM kadI paNa kaleza kare nahi. e vagere bhejana vidhi vivekathI sAcavavI [ A. pra. pu. ra2, pR. 242] mAnavajIvana saphaLa kema thAya ? jema sUrya vinAno divasa, caMdra vinAnI rAtri ane dIpaka vinAnuM maMdira tema hetu vinAnuM manuSyajIvana nirarthaka samajavuM. jema mANase varasAdavALA divasamAM aMdhArI rAtrimAM ke aMdhakAramaya maMdiramAM athaDAtA hoya che tema hatunizcaya karyo vinAnA mANaso bhaTakatA jaNAya che. jema vAdaLAM rahita sUryavALo divasa, caMdra sahita rAtri ane dIpaka sahita maMdira tema manuSyajIvana hetu sahita hovuM joIe. jeno vyavahAra zuddha teno dharma zuddha" e hakIkata satya hovAthI je te zuM paraMtu koIpaNa manuSya potAnA vyavahAramAM kuTuMba vagere sAthe kema vartavuM te jANavAnI AvazyakatA che, jethI A lekhamAM sAmAnya ane saraLa rIte te batAvavAmAM AvyuM che. A pramANe vyavahAramAM vartana karanAra manuSya jaina nAma dhAraNa karavAno adhikArI che. tethI ja A sAdo viSaya paNa ati mahattvano hoI amArA vAcakavarga samakSa rajU karIe chIe. A ane tevA keTalA viSaye sasa. muni mahArAjazrI karparavijayajI mahArAje jenasamudAyanA upakAra mATe zeTha amaracaMda talakacaMda sIrIjhamAMthI aneka viSayono sAra laI zrI AtmAnaMdaprakAzamAM ane jaina dharma prakAzamAM pragaTa karAvyA che temAMthI keTalAka ahIM ApavAmAM AvyAM che. prakAzaka Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] zrI IravijayajI bela vinAnuM gADuM, gheDA vinAnI gADI, tela vinAnI moTarakAra ke varALa vinAnI AgagADI jema cAle ke doDe nahi paNa ghasaDAya, tema jIvanane mukhya hetu hAtha AvyA vagara manuSyajIvana cAlatuM ke doDatuM nathI, paNa ghasaDAtuM anubhavAya che. A ghasaDAtAM jIvano kenAM che? e saheje jaNAI Ave che. teone khavuM paDe mATe udyoga kare che. jANe ke jIvana khAvA mATe ja hoya ? rAtre sUvAnuM maLe mATe divase vaitaruM karI khAvA jeTalA divase ja paisA pedA karI le che jethI khAvA-pIvA uparAMta sUvAnuM paNa maLe. TADha ane taDakAnA bhayathI bacavAne mATe jarA sarakhuM lugaDuM paNa kamAI levA majUrI karI le che, ke jethI taDakA ane TADhanA bhayathI bacAya. . chokarAM-cheyAMnuM poSaNa karavuM paDe mATe mahenata kare che ke jethI pote ke pitAnAM chokarAM bhUkhe na mare. A cAra bAbate eTale AhAra, nidrA, bhaya ane pazuvRtti (maithuna) mATe ja potAnA manuSyajIvanane ghasaDatA AjakAla thADA mAna nathI jaNAtA; paraMtu je manuSya hoIne. jIvana zuM che? tenuM manana kare che, yA sadguru ke sazAstravaDe samajI nakkI kare che te manuSya jIvanane mukhya hetu puruSArtha sAdhavA te che ema samaje che. teonuM jIvana puruSArthane mATe hoya che. teone puruSArtha jIvanane mATe nathI hotuM. teonuM jIvanarUpI jaLa puruSArtharUpI praNAlikAmAM vahana karyA ja kare che. " [ . pra. pu. 22. pR. 85. ] Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 177 ] puruSArtha. dharma-jene mAnavajIvanane mukhya hetu dharma ema samajAyuM che temAM kaI evuM baLa skure che ke teone khAvuM, pIvuM, paheravuM, oDhavuM te paNa dharmane mATe hoya che. eTale dharmane prathama puruSArtha jeNe jANyo che tenuM manuSyajIvanarUpI gADuM A saMsAramAM jema tema astavyasta ghasaDAtuM nathI, paNa prayatnazIla sArA baLadevaDe niyamasara cAlatuM dekhAya che. jeNe potAnuM jIvana Ama dharmane arpaNa karyuM che te mANase. pAsethI duHkha, pavanathI jema vAdaLAM verAI jAya tema nAzI jAya che, ane sukha laTuM jema lehacuMbakathI kheMcAI Ave tema kheMcAI AvatAM mAlUma paDe che. dharma, artha-je manuSya jIvanane prathama hetu dharma che, evuM samajI pachI dharmapUrvaka arthaprApti karavI evuM samajyA che te manuSyanI jIvanarUpI gADI evI te sarasa deDatI jaNAya che ke jANe udyogarUpI ArabI ghoDAthI te joDelI na hoya! dharma, artha, kAma-je manuSya jIvanane hetu dharma pUrvaka arthanI ane arthane gya kAmanI paNa prApti karatA jaNAya che, teonI moTarakAra sadughamarUpI vijaLIthI deDatI phalAiMgakAra hoya tema mAlUma paDe che. | mokSa-je manuSya e jIvanane prathama hetu dharma, pachI dharmapUrvaka artha meLavI evI te kAmaprApti kare che ke jethI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya. have mekSa arthAta satyAgarUpI puruSArtha hAthamAM AvatAM, anaMta jJAna, darzana, cAritrarUpI . : 12 * * * * Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] : zrI kaEravijayajI lakSamI prApta karavA evuM te parAkrama kuMre che ke temanuM relve Trena jevuM jIvana, utsAha-balarUpI varALathI, ghaNI tvarAthI deDatuM hoya ema mAlUma paDe che. * sAra-puruSArtha nakakI thayA vinA manuSyajIvana paNa ghasaDAya che. puruSArtha e jIvanano hetu che, ema jANuM nakkI thavAthI jIvana sarala, sulabha thavAne aMge AtmAmAMthI kaI apUrva ane alaukika bala-vIryanAM akhUTa jharaNAM nIkaLyA ja kare che, ane AvA puruSAthIne nAnAvidha saMsAranA sukha ApI svagIya sukha anubhavAvI chevaTe mokSanA mahAAnaMda tarapha laI jAya che, mATe mAnava-jIvanane hetu samajI jIvana te hetane samarpaNa karI devuM ke jethI jema nadInA pravAhamAM heDI tvarAthI to, tema bAlyAvasthAnA nadIrUpI dharmamAM, yuvAvasthAnA nadarUpa arthamAM, pukhtAvasthAnAM samudrarUpa kAmamAM ne vRddhAvasthAnAM mahAsAgararUpa mekSamAM, mAnavanekA tarI lekane aMte rahela siddhigati-baMdare pahoMce che. [ A. pra. pu. 22, pR. 86. ] kaI paNa kAryasiddhi mATe pAMca kAraNo. kALa, karma, svabhAva ne, bhAvIbhAva e cAre re dekhI puruSAkArane, sAcA paNa thayA jhAMkhA re. * * caMdraprabhu mukhacaMdramA A jagatamAM koI paNa kArya A pAMca kAraNa ekatra manyA vinA thatuM nathI. keTalAka mANaso pAMca kAraNathI kArya thAya che ema mAnatA nathI, mAtra eka ja kAraNathI mAne Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - lekha saMgraha : 4 : [ 179 ] che, vaLI koI be kAraNathI mAne che, chatAM teonA kAryanI siddhi te pace kAraNa maLe che tyAre ja thAya che. arthAt kAryasiddhimAM te eka kAraNa mukhyapaNe ane bIjA cAra kAraNa gaNapaNe hoya che. ATalA mATe zrI vIra paramAtmAnA sarvadazI darzanamAM pAMca kAraNa mAnelAM che. e pAMca kAraNonA nAma A pramANe che: kALa, svabhAva, niyati, puruSakAra ane pUrvakarma. kALa-vakhata.-je vakhate je kArya thavA gya hoya te kArya te vakhate ja thAya. svabhAva-khAsIyata-dharma, je vastumAM je dharma, guNa ke khAsIyata hoya tene anusaratuM ja kArya thAya. - niyata-Ane niyati paNa kahe che. eno artha che ' kArya jJAnInI daSTie banavAnuM hoya te ja bane. puruSakAra-udyama, vIrya, baLa, parAkramavaDe je kArya karavAmAM Ave te. pUrvakarma-pUrvakRta karma. pUvera jevAM karma karyA hoya tenA udayane anusaratuM kArya thAya. A pAMca kAraNe keTalIka bAbata para lAgu pADavAthI vartanane paNa upayogI thaI paDaze. te kAraNa kema lAgu paDe che te have batAvIe chIe. . mekSaprAptimAM pAMca kAraNanI AvazyakatA. e AgaLa kahyuM tema pAMca kAraNa kALa, svabhAva, niyati, puruSakAra ane pUrva karma che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180 ] zrI kaEravijayajI - A pAMcamA ArAmAM mokSaprApti thAya ke nahi te saMbaMdhI vicAra karIe. 1. kALa-A paMcama kALa e che ke temAM jIvane mukti na thAya, ema zrI vItarAga bhagavAne sUtromAM kahyuM che. A paMcamakALamAM janmelA manuSyane mokSaprApti thatI nathI tethI tene zAstramAM duHSama kALa kahyo che. e kALa kSe javAne je kALa anukULa hoya tevo nathI. jema AMbA pAkavAne vasaMta Rtu avazya joIe tema mokSa pAmavAne trIje, ceAthe Are avazya joIe. utsarpiNamAM pahele, bIjo ane avasarpiNI kALamAM pAMcama ane chaThTha Are mokSaprApti mATe pratikuLa che. banneno trIjo ne ce Are anukULa che. - 2, svabhAva-have dhAro ke kALa kadAca anukULa hoya eTale trIje, ceAthe Are hoya chatAM paNa je jIva mokSa pAmavAnA svabhAvavALA che te ja jIva mokSe jAya, bIjA jIve na jAya. jema magamAM sArA ane keyaDu baMne hoya che. sArA maganI sAthe keyaDu paNa cale pakavavAne mUkayA hoya to sArA maga caMDaze paraMtu keyaDu caDaze ja nahi; kAraNa ke keyaDumAM caDavAne svabhAva nathI. keyaDu maga jevA jIvone abhavya jI kahe che, mATe kadAca trIjA, cothA ArA je anukULa kALa hoya te, paNa temAM mekSa javAne cagya evA bhavya jIve ja mokSe jAya, mokSe javAne ayogya evA abhavya jIva mekSe na jAya; kAraNa ke abhavya jIvamAM te svabhAva ja nathI. : : Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 181 ] - 3. niyati-niyati athavA niyata e kAraNano artha bhavitavyatA athavA bhAvabhAva che. arthAta kevaLIe je bhAva banavAnA joyA hoya te ja bane che. manuSya samudramAM phare, aTavImAM jAya, aneka prayAsa kare paNuM bhAvI hoya te thAya. Abe saMkhyAbaMdha mahora Ave paNa temAMthI keTalAka kharI jAya, keTalAkanI khAkhaTI thAya, keTalIka kerI pAke ne keTalIka sAkha thAya. emAM bhavitavyatA ja kAraNarUpe samajavI. niyatinA vazathI aNaciMtavyuM AvI maLe ane te varSanuM ciMtaveluM niSphaLa jAya. brahmadattacakrI jenA be hajAra deve aMgarakSaka hatA tenI AMkha eka govALe phADI nAkhI temAM bhavitavyatA ja kAraNa bhUta samajavI. eka kAkoTheo pakSI jhADa para beThe hato tene mAravA upara bAja pakSI pharatuM hatuM, nIce pAradhI bANa caDAvIne beThA hatA, tevAmAM pAradhIne sApa karaDyo eTale te marI gayo ane tenuM bANa chUTI gayuM te bAjane vAgyuM tethI te marI gaye ne kokoko bacI gaye emAM bhavitavyatA kAraNabhUta samajavI. saMgrAmamAM zastroe haNelA bacI jAya che, vagaDAmAM zvApothI bacI jAya che ane gharamAM beThA manuSya marI jAya che temAM bhavitavyatA ja baLavAna samajavI. eka vAta ahIM khyAlamAM rAkhavI ke AmAM bhavitavyatAnI mukhyatA che. bAkI bIjA kAraNe ' gaNapaNe to che ja. eka kAraNathI koI paNa kArya thatuM nathI. 4. puruSakAra-eTale udyama. have jIvane trIjA, cothA ArA jevo mokSa javAne cagya kALa maLe, vaLI te jIvane bhavya svabhAva hoya, chatAM je udyama na kare te mokSa na maLe. jemake zreNika rAjA cethA ArAmAM hatA mATe mokSa Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 182 ] zrI kapUravijayajI pAmavAne kALa te cagya hate, vaLI zreNika rAjA bhavya jIva hatA eTale mekSa pAmavAne gya svabhAvavALA hatA, chatAM mokSa pAmavAne je udyama karavuM joIe te na karyo-dezavirati athavA sarvavirati aMgIkAra karI na zakyA tethI mokSe na gayA. te pramANe kRSNa mahArAja paNa samakitI hatA, mokSa pAmavAne cagya ceAthe Aro hate, mekSe javAnA svabhAvavALo temane bhavya jIva hato, paraMtu mekSa pAmavAne udyama karyo nahi, tethI mokSe na gayA tethI udyama athavA puruSakAranI paNa teTalI ja agatya che. pa. pUrvaka -eTale pUrve jevA karmo karyA hoya tevAM phaLa maLe. pUrvakRta eTale pUrve karelAM kama e pAMcamuM kAraNa che. juo sthalabhadra bhavi jIva hatA ane udyama karavAmAM paNa khAmI na hatI. pitAnI prItipAtra vezyAne tyAM rahI brahmacarya vigere kaThiNa paMca mahAvrata pALyA hatA; chatAM pUrve karelAM karma eTalAM badhAM hatAM ke te badhA kSaya thaI zakyAM nahi. ghaNuM kSaya thayAM ane DAM bAkI rahI gayAM eTale ke temanI karmanI sthiti paripakava thaI nahi, tethI mekSiprApti karI zakayA nahi. Ama pAMca kAraNa keI paNa kAryasiddhimAM avazya hoya che. sarva darzanavALAM A pAMce kAraNe vinA kArya karI zakatA nathI, chatAM paNa eka jainadarzana ja A pAMca kAraNane khullI rIte mAna Ape che. [ A. pra. pu. rara, pR. 263. } S ES Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 183 ] zuddha deva gurunI gya upAsanA vidhi. "aMga 1 vasana 2 mana 3 bhUmikA 4, pUjepakaraNa 5 sAra; nyAya dravya 6 vidhi zuddhatA 7, zuddhi sAta prakAra." (zarIra-zuddhi, vastra-zuddhi, mana-zuddhi, bhUmi-zuddhi, pUjepakaraNa-zuddhi, dravya-zuddhi ane vidhi-zuddhi.) (ukta) sAte zuddhi samAcarI, karIe nitya praNAma. 1. zarIranI azuddhi TALI, zuddha vastra paherIne devagurunA darzane javuM. 2. gRha-vyApAra saMkelI, cekhuM citta rAkhI, devagurunI sevA-bhakti karavI. 3. derAsare ane upAzraye jayaNAthI bhUmi zuddha karyA bAda pramAda rahita nitya karazuM karavI. 4. pUjA-sevAnA upakaraNa evAM sApha ne suMdara rAkhavAM ke vAparatAM ApaNane zubha bhAllAsa jAge. pa. zuddha AcAra-vicAra sevanAra, nyAya-nItithI vyApAravyavasAya karanArane devagurunI pUjA-sevA saphaLa thAya che. 6. zuddha niSThAthI karelI devagurunI sevA-bhakti kalpavelInI jema phaLe che. * 7. darzana, vaMdana karI, pAchA nisaratAM devagurune puMTha na devI, paDakhAnA dvArethI ke pAche pagale vivekasara bahAra nIkaLavuM. 8. puruSoe prabhunI jamaNI bAjue ane strIoe DAbI Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184 ] zrI kapUravijayajI mAjIe rahI, maryAdAsara devagurunI sevA-bhakti karavI. dana, vadana, pUjana paNa te ja rIte karavAM. 9. zANA samajavAna vaDIlane AgaLa karI, vinaya bahumAnapUrvaka vidhiyukta zuddha devagurune vadana-pUjana karavu. 10. ApaNAmAM deva-guru jevA uttama guNuA pragaTe evA pavitra lakSyathI temanI sevA-bhakti bhAveAllAsapUrvaka karavI. 11. mada, viSaya, kaSAya, * vikathA ane ALasa e pAMce pramAda yatnavaDe tajavAthI ja nija zreya sAdhI zakAya che. 12. devagurunI sarva prakAranI AzAtanA vavI ane temanI AjJAnA yathAzakti Adara karavA. 13. ekaniSThAthI zuddha deva-gurunI sevA-bhakti karanArane kazI vAtanI nyUnatA rahetI nathI. 14. zuddha deva-gurunI bhaktimAM AtmApaNu karavu, tanmaya thaI javuM. 15. zuddha citta, vitta ane pAtranA durlabha caiAga pAmI, tenA lAbha lai levA cUkavuM nahi. 16. avasaranI karaNI avasare karI levA kALajI rAkhavI. 17. jIva rahita jagyAe zuddha parimita jaLathI snAnAdi karI, zarIra niLa karI ( luhI ), zuddha vastra paherI, mArapIMchIvatI vAsI puSpAdi nirmAlya utArI, jaLa, caMdana, barAsa vigere zuddha dravyevaDe pratidina premapUrvaka prabhupUjana karavuM. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 18 ] 18. bhAIoe uttarAsanane cheDe ane bahenoe sukomaLa rUmAla mukha AgaLa rAkhI prabhustuti karavI. 19. aSTapaTa (AThapaDe) mukhakeza bAMdhI maunapaNe devanI aMgapUjA-sevA AtmalakSathI karavI. 20. pUjA karanAre pitAnA lalATa, kaMTha, hRdaya ane nAbhI upara lakSapUrvaka cAra tilaka karavAM. 21. prabhunA jamaNe ane DAbe aMgUThe, banne DhIMcaNe, be kADe, be khabhe, mastake, lalATe, kaThe, hadaye ane nAbhi upara anukrame tilaka nava aMgapUjAnA duhAmAM kahyA pramANe zAstrokta hetunA vicArapUrvaka karavAM. 22. prathama prabhunA mastakathI mAMDI sarvoge uttama barAsa caMdanavatI vilepana karavuM. tyArapachI yathAyogya uttama puSpAdivaDe prabhupUjA karavI. 23. phUla(puSponI mALA seyavatI vIMdhIne nahIM paNa vivekathI gUMthI prabhunA kaThe AropavI. 24. sugaMdhI praphullita, pAkAM ane zuddha bhAjanamAM ANelAM, akhaMDa, thoDAM ke ghaNAM puSpo jayaNAyukta caDAvavAM. 25. pUjAnI saghaLI sAmagrI yathAzakti mUcha-mamatA utArIne pitAnA gharanI ja vAparavI. * 26. dIpaka prabhunI jamaNI bAjue ane dhupa ukhevIne DAbI bAjue jaNAthI rAkhavo. AMgI pramukha prasaMge paNa dIpaka jayaNAthI pragaTAvavA lakSa rAkhavuM. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 189 ] zrI kapUravijayajI. 27. pUrva ke uttara dizA tarapha svamukha rAkhI, drazyapUjAne vidhi sAcavI, pachI zAMtithI madhura svare caityavaMdanAdi a AlamananA lakSa sahita karavu 28, jinamaMdira ane jinapratimAnI pratiSThAdika prasaMge jainividha mujaba jarUra lakSa rAkhavu, jethI sarva rIte jaya thavA pAme 29. prabhupratimAne prabhu tulya lekhavavI ane devagurubhaktinA yathA lAbha levA. 30. dravyapUjArdika dharmakaraNI, bhAva pragaTAvavAmAM zubha nimittarUpa kahI che te yAda rAkhavu. 31. zAstrAnusAre yathAzakti karavAmAM AvatI karaNI nizce phaLadAyaka thAya che. kara, uttama vaidyanA kahevA mujaba ta vAthI jema vyAdhinA sarvathA ata Ave che tema zuddha deva-gurunA ekAMta hitavacanane anusaravAthI sarvathA saMsAranA aMta karI meAkSagati pAmI zakAya che. 33. manuSyajanmAdi ati durlabha sAmagrI pAmIne, janmamaraNanA anata du:khanA sarvathA aMta Ave evI uttama karaNI zuddha AtmalakSathI sadA ya karavI--sahu AtmAthI janeAe temAM satata udyama karaveA-pramAda rahita puruSArtha sevayeA ucita che. [A. pra. pu. 29, pR. 71, ] Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 17 ] zANA zrImatanuM hitakartavya. ApaNA jaina vetAmbara samAjanI ATaATalI avanatisarvatomukhI avanati pratyakSa thaI rahelI najare joyA chatAM tamAMnAM ghaNAkharA zrImaMta haju sudhI kharI dilaseja darzAvavA yegya prayatna karatA nathI ne gatAnugatikapaNe lagabhaga cAlyA kare che. A dezamAM tema ja anya dezamAM anya dilasoja zrImate pitAne dravyapravAha keLavaNInA vizALa pradezamAM chUTathI vahevA de che paNa ApaNe jene "vetAmbarasamAjanA zrImate samayane barAbara oLakhI pitAne dravyapravAha jarUrI dizAmAM vivekathI vALe e ati jarUranuM che; chatAM teo tenI kema upekSA kare che ? te samajI zakAtuM nathI. jena zrImaMta prativarSa lAkha rUpIA kharce che kharA, paraMtu ApaNe samAjamAM kharI keLavaNIno pracAra karavA teo bahu ja theDe phALo Ape che. jeTaluM dravya loka-dekhAdekhI, vAhavAha mATe ke svecchA mujaba kharcAya che temAMthI khaba saphaLatA maLe evuM utpAdaka dravya keTaluM ane anutpAdaka dravya keTaluM kharcAya che tene kaMI hisAba che? viveka ane vicArapUrvaka, zAsana ane samAjanA hitArthe, temAMthI keTaluM dravya kharcAya che tenuM kaMI mApa che? A rIte vivekarahita thaI rahelA dravyavyayathI samAjanA punaruddhAra ke unnatinI AzA zI rIte rAkhI zakAya ? kaMIka zAMta cittathI vicArI jatAM temane samacita svakartavyanI AchI jhAMkhI thaI zakaze? keTalAMka varSo thayAM kaMIka zAsanapremI, sevArasika jane hRdayanI UMDI lAgaNIthI ApaNuM vetAmbara jainasamAjanI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 la 1 pUrI thAya tAmbara zrImati te bhayaMkara upatha [ 18 ] * zrI ravijayajI paDatI sthitinuM dIrgha avalokana karatAM rahI, tenI hadayabhedaka vyavahArikanaitika-rAjakiya tathA dhArmika avanati najare nihALI, tenAM vAstavika kAraNonI tapAsa karI, tAtkAlika tenA cAMpatA IlAja levA mATe pikArI pikArI anekazA lekhe dvArA ke patro dvArA spaSTa jAhera karatA AvyA che, paraMtu jANe hajI kaMI samAjanI avanati thavAmAM bAkI rahI hoya te pUrI thAya tyAMsudhI ghaNAkharA vetAmbara zrImaMte teno amala karavAnI bhayaMkara upekSA karatA rahyA che, e bhAre kheda ane zaramanI vAta che. anya jena ane jainetara samAjanI keLavaNI pramukha paratve thaI rahela satata pragati jotAM ApaNe samAja keTale badhe pAchaLa paDI gayela che tene vyAjabI khyAla keIka virala saMzodhakane ja AvatuM haze. AvI bhayaMkara upekSAnuM pariNAma paNa evuM ja bhayaMkara AvavAnuM saMbhavita che. ethI ja hajI paNa kuMbhakarNanI jevI ghora nidrAmAMthI kaMIka jAgRta thaIne AMkha kholIne jovAya ane tene cepagya pratikAra-ilAja karAya-karI levAya te vadhAre sAruM ema mAruM mAnavuM che. - je ApaNA samAjane TakAvI rAkhI jenazAsanane zobhAvavAdIpAvavAnI kharI IcchA-abhilASA ja hoya te have saveLA cetIne mithyA bhramavaza thayelI ane thatI ApaNuM seMkaDo bhUla samajI sudhAye ja chUTake che. unnatinI kharI dizAne oLakhI pUratI zraddhA ne himmatathI sAcA mArge saMcaravAthI ja ApaNe punaruddhAra thavA pAmaze. ApaNuM bhAvI saMtatine sAcA mArgadarzaka thavAne ApaNe ja sAco mArga daDhatAthI AdarazuM tyAre ne tyAre ja ApaNI mukti che. [A. pra. pu. 26, pR. 268] Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R lekha saMgraha : 4 : [ 189 ] upadezazataka aparanAma AbhANAtakanA anuvAda. 1. gurucaraNakamaLane praNamI ane zrutadevatAne smarI kalyANukArI ukhANA hetu sahita kahevAmAM Avaze. - 2. jinadharmImAM rakta evA uttama kuLavAna puruSa sa janAne pUjanIya ane che. seAnuM te vaLI sugaMdha ' hAya tene kANu na Adare ? ' 3. tuSTi puSTikArI gALanI jema zreSTha jinadharma carAcara sarva prANIone prItikArI thAya che. 4 puSkaLa dUdhathI bharelA dakSiNAvatta zaMkhanI peThe vidhipUrvaka ArAdhyA chatA jainadharma sukhakArI thAya che. 5. jema AMbAnA phaLanI AkAMkSA AMbalInA phaLathI pUrAtI nathI, tema jinadhanA phaLanI AkAMkSA anya dharmovaDe pUrI zakAtI nathI. 6. jJAna, darzana ne cAritravarDa sArI rIte bhAvita evA AtmA khIra, khAMDa ne ghInA svAdathI adhika sukha pAme che. 7. dharmaniSThA vagara matra, taMtra, yaMtra ne aiSadhanuM sevana saghaLu' jaLane leAvavA jevuM asAra che, ema sujJa janAe vicAravuM. 8. dharmopadeza samaye je lakSapUrvaka sAMbhaLatA nathI paNa pramAda kare che-UMghe che, te seAnAnA nidhAna maLavAne vakhate dhApe pAme che ne tenA lAbhathI vaMcita rahe che. . Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 190 ] zrI karavijayajI 9 amRta je mIThezItaLa ne sukhadAyaka jinadharma tajI, nirbhAgI jana mithyAtvarUpI viSane Adare che. 10. jainazAsanane pariharI, jeNe anya mata Adaryo che teNe pitAnAM banne netro baMdha karI aMdhakAra pedA karyo che. 11. dharmopadeza tathA dAna detAM zrama tathA dravyano vyaya thAya te te kapUra cAvatAM dAMta paDavAnI jema niMdApAtra na gaNAya. 12. yathArtha guNethI bharelA zrI jainazAsanamAM paNa je dUSaNa hovAnuM kahevuM te dUdhamAMthI pUrA kADhavA jevuM che. 13. pramAdI ne atiabhimAnInA cittamAM dharmavAsanA na pragaTe. nirbhAgInA gharamAM prAye nidhAna TakI zakatuM nathI. 14. maraNanA avasare dharma karavAno manoratha, vizALa sarovara khAlI thayA bAda tene pAja (pALa) bAMdhavA je nirarthaka jANo. pahelAMthI ja dharmakAryamAM sAvadhAna rahevuM joIe. 15. punyazALI sAthe punyahInane spardhA karavI na pAlave. zuM hAthIonI peThe manuSya zelaDInA sAMTho cAvI zake ? 16. kANA kuMbhamAM jema jaLa TakI na zake tema popakarmavaDe malina prANImAM dharmavAsanA rahI na zake. : 17. dariyAmAM jaLa puSkaLa chatAM pAtra pramANe prApta thAya tema. pRthvImAM rane puSkaLa chatAM punya pramANe te pamAya. 18. devaguru pramukha sArI sAmagrI maLyA chatAM je pramAdI banI rahe che. te pAse sarevara jaLathI bhareluM chatAM tara rahe che. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : ( 191 ] 19. tIrthayAtrA karanAra bhAgyazALI manuSya bhUtaLamAM saMghapati thAya che tethI A vAta satya thaI che ke dharmasevanathI jaya pamAya che. 20. dayA sarva janene abhISTa che ane te vItarAga-sarvae, upadezelI che, e to "dUdhamAM sAkara bhaLI" tathA "joItuM hatuM ane vaide kahyuM" evI uktinI samAna gaNavA cagya che. - 21. jema "gaI tithi brAhmaNa paNa vAMcatA nathI. tema pUrve karelAM pApane dhamIjane anumodana ApatA nathI. .. rara jema pANInA mArge pANI zIghra vahI jAya che tema dhIra-uttamajane svabhAve ja uttama mALe jAya che. 23. jema upAya karavAthI pANInI gati (dhAryA pramANe) nIce UMce thAya che, tema upadeza devAthI pApasvabhAvavALAnI (pApa pariharavAvaDe) saddagati thaI zake che. ' * 24. jema vaTemArguo dUrathI paNa vRSTi thayAnI vAto kare che, tema jineta dayA-dAnAdika dharmane bIjA dharmavALA paNa vakhANe che-vistAre che. - 25. saMpUrNa kaLAkAra meranA nRtyanI jema paraMparAgata dharma vagara sarva karaNuM zobhatI nathI. 26. kamAgata susAdhusamudAyane tajI, mohavaza vikaLa banI, sAyarane tajI jema deDakAM khAbocIyAne azraya le che tema ajJajane anya asAra samudAyane Azraya zodhe che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI karkharavijayajI 27. pitAnA game tevA azuddha dharmane paNa khoTo keNa mAne che ? pitAnI duSTa mAtAne DAkaNa kaNa kahe vAru?" 28. jema kUtarAnI pUMchaDI prayatnathI dATI rAkhI hoya to paNa sIdhI thatI nathI tema game teTalI rakSA ne zikSA pAmela nIca jane sanmArgane AdaratA ja nathI. . . . - 29 jJAna, darzana ne cAritranI AzAtanA ghaNI vAra karyA pachI micchAmi dukkaDaM deva te sAgaramAM loTanI capaTI nAMkhavA samAna gaNAya. 30. parastrImAM laMpaTa ane paradravyane cAra prAye vinAzane pAme che, kemake "dharmo jaya ne pApe kSaya. 31. je mukhya mArgane tajI, svecchAcArI bane che te niMdApAtra thAya che. pApI pApavaDe pacAya che arthAt pApane ghaDe bharAya eTale phUTe che. ' 32. pote pApakarma karanAra ane anya janene ninda manuSya zI rIte zuddha thaI zakaze? kAgaDA pite kALo hovA uparAMta gaLInA kuMDamAM nhAya pachI te zI rIte ujajavaLa thaI zake? - 33. pApakarma karanAra prANuM game tyAM gaye chate madhya graMthIvaDe kadarzita kapAsanI peThe. sarvatra pIDA pAme che. . : 34. dUdhavaDe devAmAM Ave chatAM paNa kAgaDe zuM haMsapaNuM pAmI zake? na pAmI zake. tema tapavaDe bhale kAyA kRza karI nAkhI hoya chatAM mithyASTi jIva sArI gati pAmI zakatuM nathI. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 193 ] ' 35. prathama te buddhihIna ane ahaMkArathI vyApta hoya tenI dazA atyaMta capaLa vAnarane vIMchI karaDyA jevI jANavI. 36. pa hInajAti ane keAdhavaDe aMdha banelA mANasane ukaraDAmAM rahelA UMTa jevo halake jANavo. 37. je svazAstra pramANathI siddha thayelA hiMsAdharmane dayAdharma kahe che, tenuM vacana pitAnI mAtAne vAMjhaNI kahevA sarakhuM vRthA che. 38. rAjA pite anIti kare to pachI prajAnI zI gati? AcArya pite akArya kare to pachI ziSyanI zI gati? 39 zrI jinezvaradevanuM ArAdhana mekSane mATe thAya che ane virAdhana saMsArabhramaNane mATe thAya che te ja satyokti kahevAya che. 40. aneka prakAranA tapa karyA chatAM ajJAnI jIvanI siddhi thatI nathI, jema dahIMne ghULatAM aMdhane mAkhaNa-prApti thatI nathI. 41. jema kuputra anAyAse gharamAMthI bahAra nAsI jAya, tema sadabhAgyanA yogathI oSadhopacAra vagara ja vyAdhi layanAza pAmI jAya che. * 4. sUrya sAmI nAMkhelI raja-dhULa pitAnI AMkhamAM paDe che tema gurumahArAjanI karelI avajJA pitAne je ahitakara thAya che. 43. sadgurune saMga tajI kaDavuM bolanAra guruna-kugurune Adara kare che te buddhihIne ciMtAmaNine tajI kAcanA kaTakAne grahe che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' [ 194 ] zrI kapUravijayajI 44. jethI dhama ne! nAza thAya athavA hInatA pAme evuM vacana kayeA zANA khele ? je seAnAthI kAna tUTe tevuM seAnAnuM AbharaNu kANu pahere ? 45. jUnA bhayathI vane jema lekanI hAMsInA bhayathI utArI navasrA thai rahevAnI peAtAne AcAra mUkI devAya ? 46. anyanya-mAMheAmAMhe - vArtAlApathI samyagdaSTiva'tane rahelI bhramarUpa zaMkA nIkaLI jAya che. 47. mithyASTinI kriyA-karaNI samatidhArI janeAne kartta vyarUpa na ja thAya. 48. mUDha-mUrkhanI saMgati karI samakitane milana karI devuM te peAtAnuM peTa ceALIne zULa pedA karI levA jevu* jANavuM. 49. kSAyika samakitI ane nirmaLa vRttivALA jIvAnA manamAM paNa kadApi suvarNa -seAnAmAM zyAmatAnI jema-jinavacanamAM sadehe na thAya. 50. kadAgrahathI sanmArga tajI umArge cAlanArane medha karavA prayatna sevavA te mATInA pAkA ghaDAne phADyA pachI tene kAMThA caDhAvavA jevA niSphaLa prayatna jANavA. 51. jema samajIzANA leAkeAe khALavayanA rAjaputrAne paNa dubhAvavA nahIM tema jainamunione-sAdhuene niMdavA nahIM, paNa vAMDhavA. para. jema utAvaLe AMkhA na pAke tema cAritranuM sevana karavAthI zIghra--tatkALa meAkSa na ja maLe, Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 15] 53. susAdhuo ane musAdhuone saMga gya-hitAvaha nathI. vezyA ane digaMbarenA sAthanI jema te zAbhAspada kema thAya? 54. saMyamarahita sAdhupaNAnI kriyA karavI te guhya bhAga DhAMkyA vagaranA nagna puruSane mAthe pAghaDI bAMdhavA tulya che. 55. jema thaMkavaDe puDalA karavAnuM asaMmata-amAnya che tema aMtaranA-hadayanA bhAva vagara sAdhuveSa dhAraNa karavAnuM asaMmata jANavuM. pa6. dALanA puDalA karavA mAMDatAM tene prathamathI ja tela pivAnI pRhA hoya che, tema dIkSA grahaNa karatAM ja tenAthI prApta thanArA vaibhavasukhanI spRhA rahyA kare che tyAjya che. je 57. jema dhoLe dahADe caMdraprakAza ( cAMdanI ) tathA muMDita mastake mugaTa na zebhe tema bhAvahIna-bhAva vagaranA puruSane dhamakaraNa ane punyahInane sukhapRhA na ja zobhe. 58. viSayakaSAyoDe jeNe saMyamamArga dvAle karyo teNe jADA mUzaLavatI metIne vIMdhavA mAMDayuM jANavuM. 59. ahIM pragaTa maLatuM sAmAyikAdithI samAnatAnuM sukha tajIne je paralokanA pakSa sukhane Icche che te kamara upara rahelA pratyakSa bALakane tajIne udaramAM rahelA bALakanI IcchA karavA jevuM che. 60. sAdhupaNuM AdarIne jeNe pote durAcAra se teNe hAthInI peThe potAnA hAthe ja pitAnA mAthe dhULa nAMkhI jANavI. 61. jyAM kamaLa hoya tyAM huM khuzIthI vase che, tevI rIte jyAM Atmahita thAya tyAM sAdhuo prasannatAthI rahe che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 196 ] "zrI pUMravijayajI - 62. siMhanI peThe zIlasannAha-bakhtara yukta ane tapabaLavaDe zarIra evA jJAnI mahAmuni metAdika karmaverIone vinAza karavA mATe sadA prayatna kare che. 63. je sAdhue yathecchA-svecchApUrvaka zarIrasatkAra karavA mAM teNe zivasukhane tiraskAra karyo ane sUtelA siMhane jagADyo jANa. sAdhusunio je zarIrasatkAra kare te bhavabhramaNarUpa bhayaMkara pariNAma Ave. 64. jJAna-dhyAna ane saMyama-mArgamAM vizeSa tatpara rahenArA suzine saMyama-mArgamAM preraNA karavI te pitAnI meLe ja bhArane vahana karatA evA sujAtivaMta vRSabha--baLadane preravA barAbara che. 65. atyaMta gharaDI gAyanA gaLe ghaMTaDI bAMdhavI jema na zobhe tema viSabhakSaNa samA suvarNAdika dravya upara mUrchA dharavI- mamatA rAkhavI te sAdhusaMtane na ja zobhe. 66. cAritra sArI rIte vairAgyapUrvaka AdaryA pachI lokalajAthI DaravuM te nAcavA lAgelI naTaDIne lokalAjathI potAnuM mukha DhAMkavA jevuM jANavuM. 67. sAdhuo je yatheccha-svecchApUrvaka maryAdAne lepa kare to "vADa cIbhaDAne khAya" enA jevI vAta konI AgaLa jaIne kahevI? - 68. lajAvaDe cAritrane chupAvI mokSanI kAmanA karavI te chAza levA javuM ane deNI saMtADavA" jevI ghaTanA che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 17 ] 9. kalikALamAM bAdhibIja(samati)nI prApti thavI te marudezamAM kalpavRkSanI utpatti, nirdhana sthitimAM nidhAnadravyanAM darzana ane duSkALamAM dUdhapAkanA bhajana samAna jANavuM. . 70. prathama te sUtrasiddhAntanI vAcanA ane tenI vyAkhyA- vivecana karanArA paMDita hoya te dUdhamAM sAkara bhaLI" evI upamA tene ghaTe. 71. siddhAntanI vAcanA TIkA vagara vadhAre sArI lAge nahIM, tethI bALaka aMgaDhAne dhAve tevI ene upamA jANavI. 72. kadAgraha doSavALA( kadAhI)ne sUtra siddhAnta saMbhaLAvavuM te aMdhanI AgaLa dIpaka pragaTAvavA jevuM jANavuM. 73. aMga-upAMgAdika saghaLA graMtho dvAdazAMgI maLe jANavA. jema vadhAre moTA hAthInA pagalAmAM vRSabhAdikanAM pagalAM samAI jAya tema. 74. moTA sarevaramAM jyAM jaLa hoya tyAM kAdava paNa hoya che tema jyAM utsarga mukhya-dhorImArga cAlato hoya tyAM apavAda-gaNamArga paNa hoI zake. 75. je prathama sArI mati-buddhivALA hoya ane pachI siddhAntanA rahasyane pAra pAmyo hoya te pagamAM ghugharI bAMdhelA nartaka(nAcanAra-naTa)nI jema zobhe che. 76. badhA viparItagAmI cAra jema keTavALane bAdha kare che tema usUtrabhASaka sUtrabhASakane bAdha kare che. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kapUravijaya 77. jema kukara-kUtarAnA peTamAM dudhapAka Takato nathI tema tuSTa sattvavALAnA hRdayamAM chedagraMthane arthavistAra TakI zakto nathI 78. jema meghajanita pANInuM pUra paNa cIkaNa ghaDA sparzatuM nathI tema abhavya ane durbhavyanA cittane Agama rahasya sparzatuM nathI-pariNamatuM nathI. 79. jema sUrya chAbaDIthI DhaMkA nathI tema jinAga uparokta yukti-prayuktivaDe parAbhava pAmI zakatuM nathI. 80. pANuMne vastravatI gAMsaDamAM game te kuzaLa mANa paNa bAMdhIne rokI na zake, te ArapAra nIkaLI jAya tema sa zAstromAM ziromaNi jinAgama bIjA koIthI rekI zakAtuM nathI 81. jema kuhADAnA ghA mAravAthI dhAyeluM vastra nakAmuM che jAya che tema vahaThavAdathI jinavacanane duSita karavAthI te nakA thaI jAya che-anarthakArI thAya che. 82. araNyamAM karelA gItagAnanI peThe kubuddhi 2 baherAnI sabhAmAM bhagavaMtanA vacanarUpa zAstranI vyAkhyA ka te nakAmI jAya che. 83. jema bALake chAza pIvAnuM jANe che, dahIM athavA lAvavAnuM jANatA nathI, tema mUDha jIva sUtra vAMcI jANe paNa sUtrane artha-paramArtha jANatA nathI. 84. jema aMdha mANasanI sabhAmAM "kANe rANe" sa lAge che tema kevaLajJAna rahita A paMcama ArAmAM e pAga sArA lAge che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 199 ] 85. jema hAthInA dAMta dekhADavAnA ane cAvavAnA judA judA hAya che tema paravAdI anya dhamIenA kahevAnA ane karavAnA Adeza judA hAya che. 86. hiMgathI vaghArelA lasaNunI jema krodhathI mizrita thayela usUtrabhASaNa sujJajane sarvathA tajI devu. 87. taNakhalAthI DhAMkelA agni avazya saLagI UThe che, tema mAyAthI gepaveluM-manamAM raheluM utsUtra pragaTa thaI jAya che. 88. jema khALaka badhuM UjaLuM dUdha dekhe che paNa chAza dekhatA nathI tema mAyAvInA madhura vacanavaDe yukta saghaLu bheALA leAkeA hitavacana ja gaNe che paNa ahita gaNatA nathI. 89. vagavicAryuM. kAma karI lIdhA pachI vivekI janAre pUchavuM zuM kAmanuM? vivAha karI dIdhA pachI jAti pUchavAmAM zuM phaLa ? te te " pANI pIdhA pachI pUche ghara." tenA jevuM gaNAya. '' 90. ukhara kSetramAM vAveluM dhAnya ane tenAthI dhananI prAptinI IcchA niSphaLa mane che tema dharma buddhithI kupAtrane dIdhelu dAna nirarthaka--nakAmuM jAya che. 91. dharmanI gAyanA dAMta-jema na jovAya tema dAtAe dIdheluM dAna gheADuM che ke ghaNuM te paDita janAe vicAravuM nahIM. 2 92. ' thavAnu hAya te ja thAya " paNa udyama sadA ya karyo karavA, nahIM teA sarva kAcamAM ALasaNuM AvI jatAM thavAnu hAya te paNa thaI zakatu nathI. . Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 200 ] zrI kapUravijayajI 93. jema pAyA majabUta hAya teA tenI upara caNelI bhIMta majammuta banatAM ghara sArI rIte TakI zake che tema suzIla ane kuLavaMtI nArInA kaThaNa zIlanA prabhAve kuTu khaparivAra ceAgya AdaramAna pAme che. 94. jema khIlADA dUdha dekhe che paNa tenA mAleke ugAmele IMDa-lAkaDInA prahAra joteA nathI tema mUDhajana parastrInA rUparaMgane jove che paNa pataMganI jema prANunAzaka pariNAmane joi zakatA nathI. 95. viSayasukhane AdhIna thayeaA jIva satimAM kema jatA nahIM hAya ? uMdara sAvaraNI sAthe daramAM na jaI zake tema. 96. leAkeA jevuM dhAnya vAve che tevu ja lage che tema manuSyA jevuM dAna de che tevuM ja phaLa pAme che. 97. kei eka mANusa saMsAracakrathI-janmamaraNathI bhayabhIta thayA hAya tene khIjo kahe ke tuM mane bhaja-mArI sevA-bhakti kara. A vAta peAtAnI dADhIne bALI dIvA karavA jevI jANavI. 98. viSTAnA AsvAda jeveA durgati denAre parastrIsaMga sujJajanAe tajavA ceAgya che. 99. eka puDalA mATe kUvAmAMthI jaLa kADhavAnA phUTane vecI devA jevA kSaNika sukhane meLavavA mATe huM cetana ! tu mAkSamArganA anAdara karI rahyA che te samudra jevI mahAn bhUlane jaladI sudhArI le1 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : . 100, daridra gAmamAM dAnAdika dharma jIvana atikramavuM (pUruM karavuM) te anna phADavA jevuM jANavuM. [ 201 ] sAdhana vagara manuSyanArIonu cIMtharA - 101, saMsAranA svarUpanuM yathArtha jJAna prApta thayelA tattvavettA vidvAnAne mahuzAsrazravaNa-upadezanI zI jarUra hAya ? hAthamAM rahelA kaMkaNane jovA mATe darpaNanI zI jarUrata hAya ? 102, jema khAlI khAraNIyAmAM eka sAthe e muzaLasAMbelAMnA upacAga-prayAga karavA bya nakAme che tema meAkSamArga mATe kriyAhIne meAkSasukhanI tema ja aihikasukhanI spRhA karavI te nakAmI che. 103. bhAgya pramANe spRhA karavI, seADa pramANe sAthare karavA-eTale jevaDuM oDhavAnu. vastra hAya teTalA paga prasAravA. 104. adhamAdhama jIvAne irSyA-adekhAi parvatanI phATanI jevI kAyamI heAya che, tyAre uttama jIvAne te pANImAM karelI rekhA jevI kSaNika hAya che. 105. sadA ya vadhyeyane icchanArA bhavyajanA haze te dharmapadezazatakanAmA A sabhya AbhANazatakamAlikAne kaThAgra karI leze--dhAraNa karI leze. 106. saMvata 1699 varSe, pASa mAse, puSya nakSatre, rAjanagaranI pAse uSmAnapura nAmanA zreSTha nagaramAM, zrItapagaccharUpI gaganamadhye sUrya jevA pratApI, pramaLa punyazALI, zrI vijayadevasUrIzvaranA zAsanamAM cAra vidyAnA pAragAmI . Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 202 ] zrI kapUravijayajI vAcaka kalyANavijayajInA ziSya vAcaka dhanavijayajI nAmanA aNagAre-munivare A zatakanI racanA karI che, temAMthI khapIjane gamata sAthe jJAna prApta karo ! [ AtmAnaMda prakAza pu. 26, pR. 14-36-60 ]. rogapradIpana bhASAnuvAda. 1. he bhavyAtmA! jyAM sudhI te regathI na gherAya, jarA avasthA AvI na pahoMce ane AyuSya AbAda hoya-kSINa thaI na jAya tyAM sudhImAM tuM kalyANa sAdhI le. 2. vartamAna sthiti kayA kAraNathI prApta thaI che? have pachI kaI gatimAM gamana karIza? kaI gatimAMthI atyAre AvavuM thayela che? ke mArA upakArI baMdhu che ? ane huM kone kene upakArI thaI AlaMbana ApI zakuM chuM? " e rIte Atmacintavana karavuM joIe. 3. kalyANanA athI jI tIrthasevAne Icche che kharA, paraMtu lezanA kAraNarUpa thavA pAme evAM tIrthovaDe zuM ? zarIra madhye raheluM dharmatIrtha samasta tIrthathI adhika che. samyagdarzana, jJAna ane cAritrarUpa dharmathI pavitra AtmA sarvoparI satya bhAvatIrtha che ema mahApuruSanuM kathana che. 4. "A tIrtha che" "A tIrtha che" ema jANI je pharyA kare che te jJAna-dhyAna vagaranA rahI jAya che. pavitra tIrtha bhUmimAM jaIne paNa jJAna-dhyAna, vrata-niyamanuM sevana karI, temAM vadhAro karavA khAsa prayatna Adaravo joIe; nahIM te viveka Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 [ ra03 ] zUnyapaNe kevaLa paribhramaNa karavAthI zo phAyado thAya?-zI saphaLatA thAya? AvA pavitra AzayathI ja darzana, jJAna, cAritrarUpa AtmA e ja uttama janene mana satya bhAvatIrtha rUpa che. 5. janmathI mAMDI upArjana karelAM sakaLa sukRtya (punya)ne kAyAmAM ro rahyo khAI jate A duSTa pramAdarUpI prasiddha cAra upekSA karavA cagya nathI ja te koI paNa joI zakatA nathI, e sakheda bhAre AzcaryakAraka che. 6. nahIM jevI kiMmatI vastu corAI jatAM, leke ceranI tapAsa karavA mAMDe che, paraMtu anaMta jJAna-darzana-cAritrarUpa nijasvarUpa sarvasvane chupI rIte cerI jatA duSTa manarUpI corane ajJAna leke joI zakatA nathI, e ochA zecanI vAta nathI. atra jJAnInuM kartavya batAve che - che. tethI ja kAyArUpI killAmAM Azraya karI rahelA potAnA ajJAnAcchAdita AtmAne mumukSu janee samatA-sAmAyika samabhAvarUpa dIpakanI sahAyavaDe sadA -jANa-atubhava joIe. ( 8. darzana, jJAna, cAritra, tapa, vIrya ne upagarUpa AtmA ja suprasanna-sArI rIte khIlyo-vika chate ahIM ja svaIdika gatirUpa vakhANyo che, paraMtu ethI anyathA mithyAtva, ajJAna, aviratijanita rAga, dveSAdika vibhAvarUpe pariNAma pAmele aprasanna-kaSAyakaluSita AtmA ja pote ahIM ja narakAdika nIca gatirUpa kahyo che e saMzaya vagaranI sAcI hakIkata che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 204 ] * zrI kapUravijayajI 9. jenA darzananI vAMchAvaDe leke "ahIM tIrtha, ahIM tIrtha" karI rahyA che teo Atmadevane ahIM ja dehamaMdiramAM vasato chate dekhI zakatA nathI. phakta jJAnI-gI puruSo ja tene dekhI zake che. ' 10. devadarzana nimite leke ThekANe ThekANe duniyAmAM bhamyA kare che, paraMtu jaDabuddhivALA te bApaDA zarIramAM ja vasI rahelA Atmadevane oLakhI zaktA nathI. 11. mumukSajanoe te sarva dhAtu-vikAra vagaranA ane karmakalaMka vagaranA jJAnasvarUpI niraMjana AtmAne ja dhyAvocittavo-anubhavavo joIe. 12-13, sadA saMteSa-amRtanuM AsvAdana karanAra, zatru- mitra upara samabhAva rAkhanAre, sukha-duHkhamAM nahIM muMjhAtAM nilepa rahenAra ane rAga, dveSathI sura-vimukha rahenAre, sUrya ne caMdramA je zebhAyukta, svarga, mRtyu ne pAtALavAsI sahune upakAraka, akSaya AnaMda sukhathI bharele evo nija AtmA mumukSujanee sadA ya ThAvavo joIe. 14. zuddha sphaTika ratna je ujavaLa, sarvajJa sarakhA guNathI bhUSita ane paramAtmapaNAne cagya sakaLa kaLAyukta e nija AtmA subuddhizALI janAe dhyA-cittava jaIe. 15. rUpAtIta dhyAnamAM mumukSujanee bIjAM game evAM sArAM suMdara dazya AlaMbane tajIne paramAtmA sarakhI zaktisaMpatti anaMta guNa samRddhinA dhAraka nija AtmAnuM ja dhyAna karavuM joIe. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra5 ] 16. e rIte satata abhyAsavALA rUpastha ane rUpAtIta. dhyAnagavaDe cagI puruSo nija zarIramAM sthiti karI rahelA AtmAne yathAvasthita avalokI zake che-anubhavI zake che. 17. jeNe satva, rajo ne tame guNa-svabhAva rahita AtmAne yathArtha oLakhe-anubhavyuM na hoya tene ja tIrtha tathA prabhu pUjAdika karavA ghaTe. siddhagIone tenI jarUra rahetI nathI. 18. AtmajJAna paramatIrtha rU5 che. bAhya jaLa mAtra tIrtha kahevAya nahIM, kAraNa ke nija AtmajJAna vaDe je zAca-zuddhi thAya che te zAca-zuddhi ja uttama kahelI che. 19 sarva dharma-kAryomAM AtmajJAna pradhAna dharmakArya che, ane sarva vidyAmAM AtmajJAna pradhAna che, kema ke e AtmajJAnathI ja zAzvata ajarAmarapadarUpa mokSanI prApti thAya che. 20. AtmajJAna vagara game evA AkarAM tapa tapavAthI ane duSkara vrata-niyamanuM pAlana karavAthI yegI puruSone paNa mekSa thato nathI to pachI bIjA sAmAnya jIvenuM te kahevuM ja zuM? kharekhara AtmajJAna ja mokSasAdhaka bane che. eTale ke AtmajJAna sahita karelI saphaLa karaNI mekSadAyaka thaI zake che. 21. sarvadharmamaya, jJAnAdiguNayukta ane sarvavarNa rahita A AtmAne je oLakhI-anubhavI zake che tene janmamaraNa karavAM paDatAM nathI. bhAvArtha-AtmadharmamAM sarva dharmasAdhano samAveza thaI jAya che, kema ke sarva dharma sAdhana AtmAnI prApti mATe che. AtmA jJAna, darzana, cAritrAdika bhAva lakSamIthI yukta che, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 206 ] zrI kapUravijayajI tema ja AtmA arUpI hovAthI paMcavidha rakta, pIta,vetAdika varNa vagarano che ema aneka rIte AtmAnI oLakhANa ane pratIti karIne tene anubhava kare tenAM janma-maraNanAM duHkha TaLI jAya che, paraMtu paravastumAM lAgelI anaMtI prIti tajAya te ja AtmAnubhava thaI zake che. rara. e rIte svadehamAM sthiti karI rahelA pitAnA arUpI AtmAnuM dhyAna (ekAgratAthI cittavana) karIne paramapadane pAmelA niraMjana paramAtmAnuM dhyAna karavuM joIe. 23. tIvra vairAgyabhInI daSTithI, duniyAnAM sarva dazya padArthonI asAratAne nizcaya karIne rogI puruSa janmamaraNanI jaMjALamAMthI chUTavA mATe paramapadane pAmelA paramAtmAne ja . kevaLa sArarUpa jANe, jeve ne anubhave. kevA devanuM AlaMbana levuM yukta che te kahe che 24. zaMkara ke jinezvara ke je jene sadA priya, mAnanIya hiya te eka zAMta siddha thayela prabhunuM zaraNa levuM.. 25. sura, asura ane naranAyakevaDe pUjAyelA, sarva jagajajIvane hitakArI ane sarva doSa-rAga, dveSa, mehathI sarvathA mukta thayelA devAdhideva kahyA che, tema ja vaLI- 21. sArI-narasI gati ApanAra evA, punya-pApanA mArgane pele pAra gayelA, svavarUpamAM rahelA, janma-maraNane nAza karanArA, bAhya daSTivALA ajJAnI jIvone agamya (nahIM oLakhAya evA) ane aMtardaSTivALA jJAnI vivekI Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 [ 207 ] janene gamyasaheje oLakhAya evA te paramAtmA prabhu sarvajJa ane sarvadazI hoya che. tema ja - 27. nirAkAra, AbhAsa-prakAza vagaranA, bhavaprapaMca rahita, niraMjana-kama kalaMka rahita, sadA AnaMdamaya, siddha, buddha ane samatoga zokAdi du:kha rahita evA paramAtmA prabhu hoya che. vaLI- - 28. kevaLajJAna svarUpI, pUrNa svataMtra, akSaya, AkAza jevA nirmaLa, zAzvata, vizvAtmA, asaMkhya pradeza, jJAnazaktivaDe vizvavyApaka ane anutpanna-anAdi kALanA-purANa prabhu che. 29 sakaLa karma-vikAra rahita saMpUrNa jJAna ane darzanavALA athavA sAkAra ne nirAkAra upagavALA athavA sazarIrI | (caramazarIrI) jIvanamukta ne azarIrI (dehAtIta) vizvaprakAzaka parabrahma, utkRSTa jJAnI ane utkRSTa vIrya-zaktivALA evA paramAtmA hoya che. 30. satva, raja ne tamaguNathI sarvathA mukta thayelA, gaMdha ane sparzathI sarvathA rahita, keI zastrAdikathI chedAya nahIM tathA bhedAya nahIM evA tema ja nilepa ane nirmaLa vItarAga prabhu heAya che. 31. chadmastha avasthAmAM saguNa ane kevaLI avasthAmAM nirguNa, parama zAnti pAmelA, saMsArasAgarathI bhavyajanone tAranArA, jevA tevA mUDha jIne durlakSya paNa parama sthiratAsamAdhivatane lakSyagata thayelA, tathA sadeha avasthAmAM uttama varNavALA ane dehAtIta siddha avasthAmAM sarva prakAranA varNa . vagaranA paramAtmA hoya che. vaLI- Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 208 ] zrI kapUravijayajI . 32. nizcayadRSTithI AtmadravyanI apekSAe eka rUpavALA ane vyavahAraSTithI guNaparyAyanI apekSAe aneka rUpavALA, dehArdika daSTithI jotAM sthUla ane tattvaSTithI jotAM sUkSma, athavA vividha karmanI apekSAe sthUla ane sUkSma, laghu tathA guru lekhAtA athavA karmAMnA lAghavathI laghu ane guNanA gAravathI guru evA nirvANa( meAkSa )padane pAmelA devAdhideva paramAtmA kahevAya che. vaLI 33. brAhmaNA jene brahmArUpe, vaiSNuvA jene viSNurUpe ane zaivA jene zaMkararUpe eLakhe che te ja A nirjana deva che. vastuta: bhinna bhinna mata-saMpradAyavALA judA judA nAmathI eka ja zuddha niraMjana devanI sevA kare che, ema samaSTie jonAra vicArakane lAge che. . 34. nA jene jinendra kahe che, seAgatA Adyo jene khudda kahIne melAve che ane nAstike kaiAlika saoNMpradAyavALA jene kola kahe che te ja A sanAtana paramAtma deva che; kAraNa ke 35. jema zuddha sphaTika ratna, rAtA, pILA, kALA, lIlA phUlarUpa raMgavaDe mahurUpI dekhAya che, tema cha danavALAe eka ja zuddha paramAtmAne anekavidha kalpanAevaDe aneka rUpe jove jANe-anubhave che; paraMtu vividha raMganA phUla samI kalpanA dUra thatAM te zuddha-mULa rUpe prakAze che. 36. vaLI jema zuddha jaLa bhUminA judA judA varNa saceAgathI aneka rUpavALu lAge che tema judI judI bhAvanAkalpanAvaDe eka ja paramAtmA aneka rUpe gavAya che; tema ja Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 209 ] 37. jema kAyAmAM eka sAthe rahelA pAMce IndriyonA viSaye kaMI eka ja mAge pravartatA nathI, paNa jude jude mAge judA judA rasa le che tema bhinna bhinna bhAvanAnA yA te kalpanAnA vegathI je ke chae darzanavALA eka ja mArge cAlatA nathI ane jude jude mArge cAle che tema chatAM sahunI IcchA eka ja zuddha paramAtmAne maLavAnI-bheTavAnI hoya che. ataH bhedabhAvanA (kalpanAjALa) dUra thatAM samabhAva pragaTa thavAthI game te darzanavALA zuddha paramAtmAnuM darzana karI, paramAtmArUpa thaI zake che. 38. ukta zuddha paramAtmA nirdoSa athavA nirdeha,mehamukta, parama zAnta, sarvajJa ane mokSadAtA che. ukta svarUpI bhagavAna ja (upAsanA karavA gya) eka niraMjana deva che. 39vaLI rUpa-varNavarjita paramAtmA sahunA rakSaka (ga-kSemakArI), kriyA, kALa ane savAdika guNathI para, saMsAra-sRSTisarjanAdika khaTapaTathI sarvathA mukta, tathA sarva tejathI vilakSaNa tejavALA che. tema ja- 40. kevaLajJAna vaDe pUrNa, saMpUrNa svarUpasthiratArUpa sahajAnaMdane pAmelA, ane kevaLajJAnavaDe jene saMpUrNa padArtho jANuM, dekhI zakAya che ene ja ahIM devAdhideva kahevAya che. - 41. e rIte anaMta jJAnAdika guNothI bharelA, anaMta. svarUpasthiratArUpa sahajAnaMdamAM sadA jhIlatA, ane janma* * chatAM te manadvArA AtmAne maLe che. - 14. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 210 ] zrI kapUravijayajI maraNanA du:khamAMthI sarvathA mukta thayelA evA meAkSapadavIne pAmelA devAdhidevanuM dhyAna (ekAgrapaNe guNacintavana) karavuM joie. 42. samatA( samabhAva )rUpI nirmaLa gaMgAjaLavaDe ceAgI puruSa paramAtmabhAvamAM pariNAma pAmelA evA nija Atmaprabhune snAna-abhiSeka kare ane pachI sugadhI eTale suvAsabharelAM ATha bhAvapuSpAvarDa Atma-prabhunI pUjA kare. ( jIe zrImad hirabhadrasUriSkRta aSTaka. ) 43.-44. pachI sthira thayelA manane dRDha-vaza karIne, vizALa bhaktirUpI sthALamAM paramAna darUpI ghekhara, ghI, sAkara ane kapUra vigere mUkIne pachI jJAnantyAtivadhu udita evI dIpazreNIne pragaTAvI, anukrame Atma-prabhunI pavitra Arati utAre. 45. harahaMmeza A rIte devAdhideva-AtmaprabhunI bhAvathI pUjA karanArA thAuM ema ceAgI puruSa cintave. 46. ka vaza zarIra AkArane pAmeleA aMtarAtmA svahasarUpI peAtAne, paramAtmArUpI paramahaMsa sAthe joDI, temAM ekatA anubhavatA satA meAkSapadane pAme che. 47. ceAganA abhyAsI puruSa zubha dhyAnanA cege, hirAtmabhAva tajI, aMtarAtmabhAva eTale aMtara AtmArUpa banI, paramAtmabhAvanuM khUba sthiratAthI cintavana kare. tema karatA satA paramAtmA sAthe ektA anubhavI, peAte paramAtmarUpa thAya che. paramAtmabhAva sAthe abhedyatA-ekatA cintavatA ceAgI paramAtmadazAne pAmI zake che. te peAtAnA AtmAne paramAtmabhAve kevI rIte cintave te kahe che Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 211 ] 48. AnaMda sAmrAjyanA uttama lAbhavALA kevaLajJAnabhAskara je paramAtmasvarUpI huM (aMtarAtmA) badho saMsArasAgara tarI pAra pAmyo chuM, ja sarvakanA agra rahelA siddha paramAtmA samAna mAre AtmA che, e rItanuM cintavana akSaya-avyAbAdha-kSasukhanuM sAdhanarUpa samajIne sadA ya karyo karavuM. 50. paramAtmAnA dhyAnamAM lIna thayela yogI AtmAne niraMjana devanAM darzana thaye-paramAtmasvarUpanuM bhAna thatAM, AnaMdanA AMsune pravAha cAle ane zarIramAM romAMca khaDA thAya, e paramAtma-darzananuM lakSaNa jANavuM. mokSadAyaka aSTAMgayoganuM prathama nAmamAtra varNana- pa1-para, saMyama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, samAdhi, dhAraNuM ane dhyAna-e bheganAM ATha aMga sujJajanoe jANavAM. enI pUrNa sAdhanA karavAmAM Ave te ethI uttamajanene mokSanI prApti thAya che. vastutaH AtmAne mokSa sAthe joDI de te ga. tenA ATha aMga upara kahyA che. 53. je karaNa karavAmAM mana na khedAya-bhedAya, paNa sthira-zAMta-prasanna-AnaMdita rahe te dharma, te vrata, te dhyAna, te tapa ne te yuga sArthaka-saphaLa-mekSaprAptine anukULa samajavAM. cittanI caMcaLatA, aruci ane khinnatAne dUra karavAthI ja saphaLa pravRtti thaI zake che. 54-55. saMkalpa-vikalpa jyAM na naDe ane AtmakalyANa sAdhavA sivAya bIje kaI paNa aMtaraDetu (Azaya) na hoya Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 212 ] zrI ravijyajI evA keIpaNa upadrava vagaranA nizcaLa, zAMta, pavitra sthaLe dhAraNAvaDe paramAtma-svarUpamAM sthira thavAya tema cittane sadA sAvadhAnapaNe jeDI devuM ane caDhatA pariNAme paramAtmapada pAmavAnI zuddha bhAvanA karyA karavI. AvA ucca padane pAmela rogIne pharI janmamaraNa karavA paDatA nathI. te ajarAmara evA ekSapadane saheje pAmI zake che. sArAMza:-mananI sthiratAthI cAnAdika roga sAdhavAmAM bhAre anukULatA Ave che ane temAM daDha vairAgya ane abhyAsacage adhika sthiratA thatI jAya che. mananI sthiratA jaLavAya ne vRddhi pAme evAM sthaLAdika sAdhana gaNI levAM, jyAM dhArelA kAryamAM vikSobha thavA saMbhava ocho rahe. tema chatAM kavacita kaI anukULa ke pratikULa parISaha ke upasarga tathA karmasaMge vigha AvI paDe te ni:zaMka ne nirbhaya banI nizcaLapaNe te sahana karI levA sAvadhAna rahevuM. tema karavAthI svakAryasiddhi tvarita thavAnI. tevI taka sAdhI levAmAM ja sAra che. samartha AtmasAdhaka yogIne e ucita ja che. [ A. pra. pu. 22, pR. 109-142. ] sUkta vacano. 1. vAsanAnA be prakAranI che: zuddha ane azuddha.zuddha vAsanA janma, maraNanA pherA TALe che ne azuddha vAsanA saMsAra vadhAre che. 2. ISTa, aniSTa (zubhAzubha), zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza pAmIne je harSa-kheda karatA nathI, temAM samabhAve rahe che-sAkSIrUpe rahe che te AtmA zAMta. kahevAya che. - Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 213 ] 3. je iMdriyane kabaje rAkhI zake, sarva prANuo upara samabhAva rAkhe, bhAvInI IcchA rAkhato nathI ane saheje maLeluM grahaNa kare che, keIna paNa TveSa karato nathI te zAMta kahevAya che. 4. maraNa, utsava tathA yuddhamAM jenuM aMtaHkaraNa caMdrakiraNa samAna zItaLa ane samabhAvI rahe che te zAMta kahevAya che. 5. zamathI zreya prApta thAya che, zama paramapada che, zama zivasvarUpa che, zama zAMtirUpa che ane zama ja bhrAntibhaMjaka che. 6. saMteSa, sAdhusaMga, sadvicAra ne zama e cAra vAnAM mANasone bhavasAgarathI pAra utaravAnA upAyarUpa che. * 7. saMteSa parama lAbharUpa che, satsaMga paramagati rUpa che, sadvicAra parama jJAnarUpa che ne zama parama ratnarUpa che. 8. bALapaNamAM ajJAnathI, jaivanamAM kAmanA unmAdathI ane vRddhavayamAM strI vigerenI ciMtAthI atyaMta pIDita thaye chato AtmA svahita kayAre karI zake ? 9 suguru-upadeza ane zAstrArtha jANyA vagara AtmAne oLakhI zakAtuM nathI. sadguruno upadeza ane zAstrArtha e ubhayane sacoga ja AtmajJAnanI prApti karAve che. te vagara jIva mithyAbhramavaza mArga bhUlI avaLe mArge caDhI aneka prakAranAM duHkha pAme che. 10. bhramamAM paDI jIva pote aneka bhUle kare che ane pariNAme IcchA vagara paNa aneka duHkha pAme che. 11. samyagU jJAnaprakAza vege vastutattvane yathArtha bedha Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 214 ] zrI IravijayajI thatAM anAdi bhrama bhAMge che, tethI jIva gaMbhIra bhUla karato aTake che ane duHkhane jaladI aMta Ave che. - 12. kharI vidyA te che ke jethI AtmAne uddhAra jaladI thAya, karmano aMta thAya, janma-maraNane nAza thAya ane sarva upAdhi rahita paramapada-mekSanI avinAzI akSayasthiti kAyamane mATe prApta thAya. AvI uttama vidyAthI kharI zraddhA prakaTe che ane ethI saMyamamArgano Adara karAya che. kharI patitapAvanI vidyAnA jeTalAM vakhANa karIe teTalAM ochAM che. 13. je mANasa buddhimAna, kuLavAna, kSamAvAna, vinayavAna, zUravIra, kRtajJa, rUpaaizvaryavAna, dayALu, mada-ahaMkAra rahita, dAtAra, pavitra, lajajAvAna, bhAgyazALI, daDha maitrIvALo, ati saraLa svabhAvavALe, satya pratijJAvALa, nItivAna ane baMdhuvargane AzrayasthAnarUpa hoya te mANasano janma A lekamAM ane paralokamAM saphaLa thaye jANo. 14 eTI prazaMsA DAhyA ane mUjanone harSa nimitte thAya che ane sAcI niMdA DAhyA mANasone paNa du:kha upajAve che. . 15. je manuSya cakara hoya che teo bIjAnAM manane temanA bolavA uparathI, nizvAsa uparathI ane nirIkSaNathI paNa jANI zake che. 16. mahAna puruSane Azraya karyo hoya to te tejahInane paNa tejasvI (prabhAvazALI) banAve che. juo, ziva-zaMkaranA saMsargathI bhasma paNa pavitra bane che. , Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 215 ] 17. satpuruSAe durjananA sarvathA dUrathI ja tyAga karavA, kema ke tene svArpaNu karavAthI ( dila ane lakSmI devAthI ) tenA manane dvidhA kare che--ana upajAve che-hAni pahoMcADe che. 18. daDha TekavALA dhIra puruSane AkhI pRthvI ghara-AMgaNuM jevI che, samudra jaLanI nAnakaDI nIka jevA che, pAtALa bhUmi samAna che ane meruparyaMta eka sAmAnya rAphaDA jevA che. 19. parAkramavaMtane parvata paNa tRNu jevA lAge che, paraMtu parAkramarahitane eka tRNu paNa parvata jevuM bhAre thai paDe che. 20. pramAda sameA keAi zatru nathI ane udyama same keAI khaMdhu nathI. te emAMthI hitakAraka je samajAya tenA Adara karo. 21. uttama puruSamAM vicAra, vANI ane vana-AcAramAM ekatA-samAnatA hAya che, temAM paraspara virAdha AvatA nathI. 22. upadezavaDe svabhAva madalI zakAtA nathI. vAMdarAne sArI rIte keLavyeA hAya chatAM paNa te tenI capaLatA tajatA-cheADatA nathI. 23. vikaTa kAryamAM je puruSa AraMbhelA kAryane pUrNa karyAM vagara tajatA nathI te dhIra-vIrane lakSmI prasannatAthI vaza thaI rahe che. 24. zuddha cittavALAnI saghaLI karaNI lekhe lAge che-saphaLa thAya che. 25: meTAM mANasAnAM kaSTa joi du nA hase che-rAjI thAya che, paraMtu sajjane-udAra dilavALA teA tenA pratye dilaseAjI dharAve che. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 216 ] - zrI. kapUravijayajI 26. uttama puruSonI vibhUti-samRddhi-samunnati bIjAnA bhalA mATe (paropakAra mATe) thAya che. 27. karata karata abhyAsameM, jaDamati heta sujANa; (maMdabuddhivALA paNa gya abhyAsakramathI zreSTha buddhizALI thai zake che. ). 28. upakArane badale devAnI bhAvanA rAkhavI. 29. jJAna ane abhyAsathI nirbhayatA ane svataMtratA prApta thAya che, mATe he Atmana ! tuM paNa tAre te vAra saMbhALI levA tatpara thA-te meLavavA jaldI prayANa kara. 30. mANasa jevA vicAra kare che tevo te bane che. 31. je jenuM cintavana kare che te tanmaya thaI jAya che. 32. dhairya ane dRDhatAthI pratyeka kAryamAM paDavuM jarUratuM che. ema na thAya to nirAzA ja nirmAyelI che. 33. aniyamitatA manuSyane AgaLa vadhavA detI nathI. 34. niyamitapaNuM e abhyAsanA phaLanuM eka atyaMta Avazyaka aMga che. 35. vicAra cAritranuM nimaka khAsa preraka che. 36. kevA banavuM e AtmAnA pitAnA ja hAthamAM che. 37. sarva saMskRtinuM phaLa (mULa) cAritrane unnata banAvavAmAM ja hovuM joIe. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- - lekha saMgraha : 4 : [ 217 ] . 38. prabhu pratye-paramaguru pratye zuddha AcaraNa karavA lakSa rAkhavuM. 39. bIjAnI upara upakAra karIne abhimAna karatA nahIM. 40. zarIramAM roge ALasathI thAya che. ALasu puruSe jeTalA regI hoya che teTalA udyamavALA regI hotA nathI. 41. paisAthI sArA ane nabaLAM baMne prakAranA kAma thAya che. kara. nirudyamIpaNuM te roga utpanna karavAnuM ghara che. 43. roganuM kAraNa ajJAna paNa che. ajJAnatAthI, anyane duHkha ApavAthI du:kha, roga pedA thAya che, manazuddhithI-pavitratAthI te du:kha maTI zake che. 44. daSTi sudhare te sarva ThekANethI guNa maLI zake che. 4pa sahuno AtmA samAna gaNe, koIne duHkha upajAve nahi. 46. jene mRtyu sAthe bhAIbaMdhI heya, mRtyuthI nAzI chUTavAnI zakti hoya, "huM marIza nahi evI khAtrI thaI gaI hoya te bhale dharmasAdhana karavAnuM AvatA divasa upara mulatavI - rAkhe-pasaMda kare ! paNa- 47-48. te pramANe mRtyu svavaza na hoya te jema bane tema tvarAthI AtmasAdhana karavuM; kAraNa ke zreyakAma karatAM so vido AvI paDavAno saMbhava che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [118] zrI karavijayajI 49 IryA, bhASAdika pAMca samitio cAritradharmamAM sthira thavA kahI che ane managupta vagere traNa guNio azubha viSayethI sarvathA nivavA-bacavA mATe mahApuruSoe kahI che. 50. uparokta AThe pravacanamAtAnuM je sArI rIte sevana kare che-paripAlana kare che te vidvAna mumukSu muni zIdhra sarva saMsArabaMdhanathI sarvathA mukta thaImekSapadane prApta karI zake che. 51. saMpatti samaye kulAI jaI AtmasaMyama khe nahIM tema ja duHkha Ave tyAre gamagIna banI puruSArtha choDe nahIM. para. mananI IcchA viruddha iMdriyothI ghasaDAI javuM te potAnI mANasAI (manuSyatva) khoI besavA barAbara che. 53. je ApaNe ApaNI pAzavavRttione ApaNe svAdhIna karI na zakIe to pazuomAM ane ApaNAmAM ratibhAra bheda (taphAvata) nathI, ApaNe manuSyarUpamAM pazu samAna ja gaNAvAne lAyaka chIe; mATe pitAnuM manuSyatva siddha karavAne indriyane ane zarIrane prathama vaza karavAM joIe. 54. dayAnamArganuM prathama pagathiyuM iMdriyanigraha ane bIjuM manenigraha che, te ati vikaTa-duSkara che, tema chatAM te khAsa kartavyarUpa che. pUve kaIka mahAnubhAvee tema karela che ane vartamAnamAM paNa kaI viralA karI zake che. 55. mana ati caMcaLa che tema chatAM vairAgya ane abhyAsavaDe te vaza thaI zake che. abhyAsathI zuM duSkara che?, * Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [219 ] pa6. abhyAsa paNa lakSa sahita niyamita hoya to ekkasa lAbhakAraka thAya che. 57. sAdhano aneka chatAM sAdhya eka che. 58. adhikAra, yogyatA-pAtratA paratve sAdhane aneka che. pa9 je viSaya( sAdhana)mAM mANasane rasa-AnaMda paDe che te viSaya upara cittanI ekAgratA sukhe saMbhavI zake che. 60. je maraNano bhaya mananI ekAgratA karAvI zake te Atmadarzanane prema mANasane kema ekAgra banAvI na zake? 61. game tevA vikaTa prasaMgamAM paNa nirAza nahIM thatAM te te prasaMgenI pAra javA AtmAnuM sAmarthya aMtaramAM raheluM che, evI AtmazraddhA daDha rAkhavAthI ane ekaniSThAthI AtmAvalaMbI thavAthI anahada lAbha thaI zake che. 62. ApaNuM nimitte ApaNuM gaphalatathI kahe ke pramAdazIlatAthI saguNa janenuM dila-mana du:khI thavA na pAme, ane tema thatAM temanI kSamA yAcavA pramAda na levAya e kayANAthI janane ucita che. 63. kabUla karelAM vacanane bhaMga, gaI vastuno zeka ane anyanI nidrAne bhaMga e traNa vAnAM samaju manuSya na karavAM. - 64. ApaNe koIne vacana ApyuM ja hoya-te vizvAsa A ja hoya te game te bhege tenuM pAlana karavuM ja joIe. 65. ajJAnI che eka bIjA sAthe kaleza-kusaMpa karI prAye pAyamAla thaI jAya che, jyAre pariNAmadazI sujJajane saMpanA sadubhAvathI vartatAM-rahetAM AbAda rIte vRddhi pAme che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra20 ] zrI karavijayajI 66. bahuM ja kharo." "mAruM dhAryuM ja thavuM joIe."e durAgraha rAkhavAthI ja kaleza-kusaMpanA bIja ropAya che. ApaNe kaI mitra, svajana ke svadharmI baMdha aNadhArI AphatamAM AvI paDyo hoya te tene tana-mana-dhanano bhoga ApI, samAcita sahAya karI, sArI sthitimAM lAvI mUke te susabhya-uttama manuSya tarIkenuM mukhya kartavya che. 68. Adara sahita dAna, miSTa-madhura vacana, susarala hadaya, tyAga ane saMyama pramukha sadaguNavaDe traNe jagata vaza thAya che te manuSyalakamAM lokapriya thavAya temAM zI navAI ? 69AyuSyanI hAnithI vRddhAvasthAe jyAMsudhI zarIrane kharuM karI nAMkhyuM nathI, vividha vyAdhioe jyAMsudhI zarIramAM UMDA mULa ghAlI zarIrane kSINa banAvyuM nathI ane indriyAnI vijJAnazakti kAma karatI baMdha thaI nathI; tyAMsudhImAM AtmAthI janoe sAvadhAnapaNe cetIne dharmasAdhana karI levuM joIe. je avasara pAmI cetI na zakAya te pachI ghara baLavA mAMDe tyAre kUvo khodavo zA kAmane? pAchaLathI pastA kare na paDe ema prathamathI cetIne cAlavuM joIe. - 70. je gAma-zahera ke nagaramAM jinamaMdira hoya, jyAM zAstra-arthanA jANakAra evA sAdhu, saMta tathA zrAvakane suyoga maLatuM hoya, ane gRhavyavahAra yogya ucita sAdhane sugama rIte maLatAM hoya tevA sthaLamAM zrAvake-sapuruSe-sajana manuSya sadA nivAsa kare yogya gaNAya che. [A. pra. pu. 26, pR. 208, 305, pu. 27, pR. 71, 115, 132.] Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 221 ] kharI pavitratA. vicAra, vANI ane AcaraNa-vartanamAM rahelI malinatAviSamatA, viparItatAdika khAmIone dUra karI temAM sabhyatAsaralatAsatyatA kahe ke ekatA kaho te Ave, raheNI-kaheNI zuddha-avisaMvAdI banavA pAme ane AtmAbhimukhatA sacavAya te kharI pavitratA jANavI. pavitratA AdaravI-rAkhavI AtmAthI janene bahu jarUrI che, kema ke ukta pavitratA sevavAmAM thatA prayatnanAM pramANamAM Atmika baLa vadhe che, ane temAM jeTalI jeTalI khAmI rahe che-eTale vicAra, vANI ane vartana-AcaraNa jeTalAM jeTalAM malina rahe che, teTalI teTalI muzkelIe AtmavikAsanA mArgamAM naDatI rahe che. ukta pavitratA keLavavA ane vadhAravA AtmAthIM janee khUba prayatna avazya karavo joIe. ethI anukrame sarva kalyANa saMbhave che. ukta pavitratA keLavavA ane vadhAravA mATe jema bane tema vicAra, vANuM ane AcArane vivekapUrvaka sudhAravA gya prayatna jAte ja seva, tathA ziSTa janone samAgama ukta lakSathI karavo. ema karavAthI anukrame sAcI pavitratAnI prApti ane puSTi thavA pAmaze. [ A. pra. pu. 27, pR. 116.] Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 222 ] zro kapUravijayajI AtmanirIkSaNa. ApaNe ajJAnapaNe satpuruSeAnA asat dASAne pragaTa karavAne pravRtta thaie chIe. ApaNAM citta pramAdane AdhIna rahe che. ApaNe du nAnI pAse rahI, parAyAM chidrane joie chIeparAyAM chidre jovAnI ApaNane Teva paDI gaI che, tethI sasamAgamamAM shI zrI jinezvarAnA, munIzvarAnA ane uttama puruSAnA suMdara guNasamUhatu kI na karIne ApaNe ApaNA janma saphaLa karavA joie. uttama devagurunA guNugAna karatAM dhIme dhIme ApaNe evA uttama guNane lAyaka manazuM ane anukrame temanA pagale cAlI sanadvArA tathA ratnatrayI( jJAna-darzana-cAritra )ne ArAdhI AtmakalyANa sAdhIzu. [ A. pra. pu. 26, pR. 304. ] Atmika rAjyaprAptinA upAya. Atmika rAjyanI prApti mATe te mAnA pAragAmI gurudevanI sevA karavI. dharmazAstrAnAM rahasyanA pAragAmI thavuM. zAstranA UMDA rahasyanA vicAra karave! tema ja te vaDe manane dRDha karavu. manazuddhi mATe kriyA karavI, AtmabhAna jAgRta rahe te mATe satpuruSAne samAgama karave asatsaMga temAM vinnarUpe che mATe tenA tyAga karavA. rAga-dveSa dUra karavAM, kSudhA jIvAne pAtA Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra23 ] samAna gaNavA. pitAnI mAphakka sarva jI sukhanA vAMchaka che. mATe temanuM rakSaNa karavuM. zakti anusAra temane joItI madada karavI. vANI upara kAbU meLavo. te mATe priya, pathya, satya, svalpa, samAcita bolavAnI Teva pADavI. bAhAdhana e. manuSyonA prANa jevuM che, jenA javAthI jIve dehane paNa tyAga kare che, tevAM kAraNemAM nimittabhUta na thavAya te mATe keInuM kAMI paNa tenI IcchA sivAya na levuM. nava vADapUrvaka zuddha brahmacarya pALavuM. bAhya ane atyaMtara parigrahane tyAga kare. saMyamane upakArI jIvana jIvavuM. nidoSa AhAra, pANI, vastra, pAtrAdikanI madada laI, dharmamAM madadagAra zarIranuM rakSaNa karavuM. sthAnAdi pratibaMdha thavA na pAme te mATe navakalpI vihAra pratibaMdha rahita vicaravuM. nidrA, taMdrA, Alasya, viSAda (kheda) ane pramAdane avakAza na Apa. anukULa IndriyaviSayamAM Asakta na thavuM ane pratikULamAM udvigna na thavuM. sadA saMtoSI banavuM. dareka kSaNe vizuddha pariNAmavaDe karmamela dhoyA karo. vividha tapazcaryA karavI. pAMca prakAre svAdhyAya karo. pAMca samiti ane traNa gutivALA pavitra mArgamAM aMtaHkaraNane joDavuM. kSudhA tRSAdika pariSaha sahana karavA. dhRti, buddhi ane smRti vadhe evo abhyAsa sevo. manane AtmA tarapha vALavuM ane paramAtmasvarUpamAM ekAgratA vadhAravI. A pramANe vartana karavAthI Atmika rAjyamAM praveza thaI zake che. adhikArI jIve tema karavuM ucita che. abhyAsa ane vairAgya-vairAgyanI madadathI vizvanA tamAma padArthomAMthI virakta thavAya che. je vairAgya na hoya to jIva pitAno mArga mUkIne koI ne koI viSayamAM Asakta thaI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rara4 ] zrI karkharavijayajI jaI AgaLa vadhato aTakI paDe che; mATe AtmarAjya meLa vavAmAM vairAgyanI bahuM jarUra che. sAmAnya vaibhavathI mAMDI devaloka sudhI vaibhava kAgaDAnI viSTA jevo lAga joIe. AtmamArganA prayANamAM madadagAra thAya evAM sAdhano sevavAne satata-daDhasthAyI abhyAsa premapUrvaka vadhAravo joIe. mananI caMcaLavRttio rokAya ane zuddha bane te abhyAsa bahu upayogI che. abhyAsa ane vairAgya A baMne AtmarAjyamAM pravezavA mATe sahAyakarUpe grahaNa karavA. [ A. pra. pu. ra9, pR. 308. ] cAritra-baMdhAraNamAM keTalAka khAsa agatyanA guNo. - dharya--e guNathI cAritramAM AgaLa vadhAya che, cAritra daDha thatuM jAya che. pratyeka niSphaLatAnuM mULa gheryanI khAmI che. game evA vikaTa prasaMge paNa himmata nahi hArI jatAM, temAMthI guNa. grahaNa karatA rahI, tene pAra pAmanAra dharyavaMta manuSya cAritrane saphaLa karI zake che. nirAzA ke zokanA prasaMgathI gherAtA lagAre gabharAyA vagara tenAM kAraNa tapAsavAM ane dhairyane khIlavavAnA sAdhana tarIke tene upaga kare. pramANikatA, satyatA ne saralatAe cAritra- maMdiranI dIvAlanI garaja sAre che. tenA upara cAritrane saghaLo AdhAra rahe che. satyane sAce bhakta haze te bIjAne bhUlavaNamAM nAkhavA kadI prayatna karaze nahiM. anyane chetaravA jatAM ApaNe jAte to jarUra chetarAIe ja chIe. bIjA to Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 225 } na chetarAya; kAraNa ke mANasa game evuM kapaTa kare te paNa manuSya ekabIjAnAM hadaya pArakhI jAya che ane pachI te kapaTIne vizvAsa UThI javAthI tenuM sAcuM kAma paNa mAryuM jAya che ane teno baLApe thayA kare che. prema-niHsvArtha prema e cAritramaMdiranuM rakSaNa karanAruM upayogI DhAMkaNuM che. jema makAnanuM bAA chAparuM tApa ane varasAdathI rakSaNa kare che tema ni:svArtha prema paNa jJAna ane bairyano agya upayoga thato aTakAve che. zuddha prema vagaranA jJAna ne haiye paNa bhayarUpa thaI paDe che. prema e ekalo zabda lAgaNusUcaka che, paraMtu temAM mAna, prazaMsA, pUjyabhAva, bhaktibhAva, parepakAra, dilajI, dayA, anukaMpA ane sahAyakavRtti vigere aneka sadgaNone samAveza thaI jAya che. A sarve sadgaNe premamAMthI ja pragaTe che. premane mukhya guNa mitratA che ane dRDha mitratA e ja baMdhutva che. tenA upara ApaNA AtmavikAsane mATe AdhAra che. je ApaNe AtmA baLavAna, vairyavAna bane te ApaNane AgaLa vadhatAM koNa aTakAvI zake? svataMtratA-mAM ja jIvanane khare AnaMda che ane svataMtratAne khare upaga e ja kharuM jIvana. kArAgRhamAM saDavuM tenA jeTaluM ja baMdhana pitAne samaya vyartha gALavAmAM, pitAne dhama yathArtha nahi bajAvavAmAM ane pitAnI zaktino yogya upayoga nahi karavAmAM che. eTalA mATe ja bAhya padArthothI bhaya pAmavAnI jarUra nathI, paratuM ApaNuM zaktione yegya upayoga . 15 . . . . . . . Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rara6 ] zrI karavijyajI thato nathI e ja meTo bhaya che. ApaNI pharaja saguNomAM saMpUrNa rIte AgaLa vadhavAnI che. [ A. pra. pu. 27, pR. 305. ] pramAda-viSaya. A lekamAM je viSayasukha che te ApAtaramya (bhAgavatAM sArAM madhura) lAge tevAM che paranta pariNAme te virasakaTuka-kipAkanAM phaLa jevAM nivaDe che. jema kharaja khaNatA to mIThI lAge che paNa pAchaLathI te bhAre pIDA upajAve che. jema madhyAhna samaye jhAMjhavAnAM jaLa beTI bhrAnti upajAve che tema viSayasukha mATe samajavuM. temAM Asakti (rAga, dveSa) karavAthI jIvane anaMtA janma-maraNanAM duHkha vedavAM-jogavavAM paDe che. vaLI viSayasukha kSaNika-kSaNavinAzI che ane eka bindu mAtra che, jyAre mokSanAM sukha akSaya, anaMta ane avinAzI che. [A. pra. pu. 27, pR. 15] malina vAsanA-bhAvanAnuM baLa toDavA prayatna ApaNA hRdayamAM jyAMsudhI malina vAsanA-bhAvanA bharI che ane te dUra karavA pUrato prayatna nahIM karAya tyAMsudhI temAM zubha bhAvanA pedA thaI zakaze nahIM. juo, DuMgaLI ugADavA mATe kapUra jevA sugaMdhI padArthonuM khetaramAM khAtara nAMkhI, tene gaMgA nadInA cekhA jaLavaDe sonAnA kaLazethI sicana karyuM hoya, vaLI DuMgaLI UgatAM tenA pAMdaDAne caMdana ane Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I ! lekha saMgraha : 4 : [ rara7 ] kasturI jevA padArtho vaDe lepana karyuM hoya to paNa te DuMgaLInI svAbhAvika durgadha dUra thaI zakatI ja nathI, kAraNa ke temAM rahelI durgadha tenA hADehADamAM vyApI rahelI hoya che. * uparanA upanayavALA daSTAntathI nirAza nahIM thatAM sAcA dilathI malina vAsanA kADhavAne satata prayAsa karavAmAM Ave ane zubha pavitra bhAvanAnuM siMcana cAlu rahe te malina bhAvanAnuM jora ghaTatAM dhIre dhIre te naSTa thaze ane aMte pavitra-zubha bhAvanA vadhaze. - zrImad devacandrajI mahArAje prathama jinezvaranA stavanamAM kahyuM che ke - prIta anAdinI viSabharI, te rIte te karavA muja bhAva; karavI niviSa prItaDI, kINa bhAMte he kahe bane banAva ? RSabha jirNodazuM prItaDI. prIta anaMtI parathakI, je teDe ho te je ehaka paramapuruSathI rAgatA, ekatA he dAkhI guNageha. - RSabha jirNodazuM prItaDI. prabhujIne avalaMbatAM, nija prabhutA he pragaTe guNarAza devacandranI sevanA, Ape muja ho avicala sukhavAsa. RSabha jirNodazu prItaDI. uparanA stavanamAMnA uddagAre tenA khAsa artha-bhAvArtharahasya sAthe samajI jIvanamAM utAravA prayatna karavAthI ghaNo lAbha thavA saMbhava che. [A. pra. pu. 27, pR. 220.] Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 228 ] zrI kapUravijayajI dharma ane vyApAra para traNa viNakAnuM dRSTAnta. kAi traNa vaNikA pAtApeAtAnI mULa mUDI-pujI sAthe laine vyApAra karavA paradeza nIkaLyA. temAMthI eka vaNika sAvadhAnapaNe vyApAra karatA mULanI puMjIne vadhArI-ghaNA lAbha meLavI ghare AvyeA. khIjo Nika vyApAra karatAM kharca karatAM vadhAre kamAye nahi tethI jeTalI pu MjI laine gayeA hateA teTalI mULa puMjIne lai ghare AvyA. trIjo viNaka je puMcha laIne gayA hatA te puMjI khadhI gumAvI meThA. uparanA vyApAra-vyavahAramAM traNa viNakanuM dRSTAMta dvIdhuM. te pramANe dharma-vyavasAyamAM paNa tevI ja rIte traNa prakAranA jIvA hAya che te ahIM matAve che. manuSyapaNAmAM prazastabhAve tapa-saMcamanu sevana-dharmArAdhana karI ucca gati sAdhavAmAM Ave teNe mULagata mUDIne vadhArI lAbha meLavye jANavA. tathAvidha prApta thayela sAdhanasAmagrIne ane bhadrikatA saraLatAne jALavI rAkhI dAnaruci vigere zubhakaraNIvaDe phrIne manuSyabhava pAme teNe mULanI mUDI sAcavI rAkhI jANavI. hiMsA, vizvAsaghAta, cArI ane vyabhicArAdika halakAM pApakRtyA karI naraka-tiya "cAdi nIcI gatimAM upaje teNe mULanI mUDI-pujI gumAvI dIdhI samajavI, [ A. pra. pu. 27, pR. 306. ] Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : | [ rara9 ] traNa prakAranA sAdhu, haMsa, kAga ane baganI jevA temanAM AcaraNa uparathI traNa prakAranA sAdhu kahyA che. 1. bAhA ane atyaMtara zuddha AcaraNavALA sAdhu haMsa - jevA jANavA. 2. banne prakAre malina AcaraNavALA sAdhu kAga-kAgaDA jevA jANavA. 3. bahArathI UjaLA paNa aMtarathI melA AcaraNavALA sAdhu baga-bagalA jevA jANavA. bhAgyane sadAcaraNa sevavAnI-sArAM kAma karavAnI taka hAtha lAgI hoya to tene sArthaka karavI; paNa tene nakAmI gumAvI devI nahIM. A. pra. pu. 27, pR. 73.] manorathanI upagitA ane baLa. manuSya aneka manoratho bhale karyA kare, paraMtu jyAM sudhI vicArone manoratha sAthe bheLavI devAmAM na Ave tyAM sudhI te jaya prApta karI zakaze nahi. je manuSya manoratha vinA vicArane jIvanamAM mUke che te nAvika vinAnA vahANanI peThe gothAM khAya che ane laya pAmI jAya che, tethI je manuSya pitAnA jIvanamAM koI kArya--sevA AtmakalyANa karavA IcchatA tuM hoya ane tema karI jiMdagI saphaLa karavA mAgato hoya teNe pitAnA vicAro aneronI sAthe joDI devA joIe. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 230 ] zrI karavijayajI je manuSyane jIvanane uddeza hotA nathI teo bhaya, cintA, duda vigerenA bhegA thAya che. dareka manuSyae potAnA manamAM AtmakalyANanA Adarzo ane jIvananA manoratha ghaDI rAkhavA joIe ane tene saphaLa karavA satata pramANika udyama kare joIe. manuSya citta-DhacittathI pitAnI vicArazaktione pitAnA manorathanA lakSya para laI javI joIe ane tene zreya samajI tenI saphaLatA arthe pitAnuM jIvana arpaNa karavAmAM jarA paNa zaMkAspada na thavuM joIe. pitAnA vicArone ayogya vikapi, IcchAo tathA viSaye tarapha jatAM rekavAM joIe. jemane pitAnA manoratha saphaLa thavAnI AzA bIlakula na hoya temaNe potAnA vicArane kartavyanI pUrNAhutI karavA tarapha lagADavA joIe. siAthI vizeSa bhIru manuSya paNa zakti, satata udyoga ane abhyAsathI manoratha pramANe prApta karI zake che. sAdhAraNa manuSya paNa abhyAsavaDe manorathane pelA vicArevaDe sAmAnya manuSya maTI daivI manuSya banI jAya che. eTalA ja mATe mahApuruSa kahe che ke-kharAba vicAravALo manuSya savicAra karavAnA satata abhyAsathI sadvartanazALI banI zake che. manuSya potAnA manorathanA dayeyane dhyAnamAM rAkhI, pitAnA iSTa sthAna para pahoMcavAne saraLa mArga zodhI kADhI, lakSyanA suMdara mArgamAM vicaratI vakhate Amatema joyA vinA vihAra kara joIe. suMdara manorathamAM viharanAre saMdeha, zaMkA, bhaya ane Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 lekha saMgraha [ 231 ] zUnyatAne dUra pheMkI devA joie, kAraNa ke te tenA mAmAM kAMTArUpa che ane jyAM tene avakAza nathI tyAM maneArathaDhaDhatA, kArya zakti taiyAra hAya che. je manuSye sa Mdeha vagere upara jaya meLavyA teNe niSphaLatAne nizcayathI jItI lIdhela heAya che, dareka kaThinatAnI sAme sAhasa kare che ane buddhipUrvaka prayAsa kare che te tenA para vijaya meLave che. niDara thaIne vicArarUpa manerathAne tadAtmaka svarUpe karI devAmAM Ave te manuSya peAtAnI zakti upara zAsana karanAra nararatna kahevAya che. AvA vIrapuruSA peAtAnI zaktithI, maneArathanA maLathI, aparimita udyogathI icchita-dhArelAM kAryo karI zake che. AvAM ghaNAM dRSTAMtA jaina ane jainetara zAstrAmAM meAjIda che. [ A. pra. pu. 27, pR. 113. bhAgalAlasAne tajavAnI-jItavAnI jarUra. 1. bhAgalAlasAvatI AtmA karmanA lepathI malina thavA pAme che ane bhAgalAlasAnA tyAgI AtmA karma thI lepAtA nathI. bhAgalAlasAvaMta AtmA saMsAracakramAM bhramaNa karatA rahe che ane bhAgalAlasAne tyAgI mahAtmA bhavabhramaNathI mukta thAya che. 2. eka lIleA, bIjo sukko evA e mATInA gALAne bhIMta sAthe aphaLAvyA chatAM je lIleA gALA che te bhIMtane cAMTI jAya che, sukko geALA bhIMta upara cAMTate ja nathI. 3. e rIte je kAi kAmaleganI lAlasAvALA durbuddhi meAhamUDha janA che tee saMsAramAM coMTI rahe che ane sukkA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra3ra ] zrI kapUravijayajI geLAnI jevA je koI bhegalAlasAthI virakta thayelA che te saMsAramAM cuMTatA nathI paraMtu zIdhra mukta thAya che. bhegalAlasAne bhavabhramaNa karAvanArI jANa sujJajanoe tajavA che. [A. pra. pu. 25, pR. 282. ] nigraMtha zabdane bhAvArtha. graMtha eTale aSTavidha karma ane te karmanA heturUpa mithyAtva, kaSAya, avirati ane mana, vacana, kAyAnA coga (vyApAra) te saghaLAM karmo ane te karmanA baMdhahetu rUpa mithyAtva, kaSAyAdikane TALavA (jItavA-nigraha karavA) je sarala bhAve trikaraNa coge sAvadhAnapaNe prayatna kare che te kharA nigraMtha kahevAya che. [ A. pra. pu. 25, pR. 282.] ame AvA guNavALAne brAhmaNa kahIe chIe. - 1. ghI siMcelA agninI peThe pUjita ane kevaLajJAnI jene vakhANe che evA saguNavaMtane ame brAhmaNa kahIe chIe (pUrvokta saguNavaMta te pAMca mahAvratadhArI sAdhu-munijane ja hoI zake che). - 2. je manuSya svajana-kuTuMbavALAM sthAne AvI harakhAto nathI ane bIjA sthAnake jatAM kheda dharato nathI tathA tIrthaMkara prabhunAM prakAzelAM vacanamAM ramaNa kare che tene ame brAhmaNa kahIe chIe. - 3. nirmaLa karelA ane epelA suvarNa jevA yathAkta tapa Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : | [ 233 ] vaDe vizuddha thayelA ane rAga-dveSa tathA bhayarahitane ame brAhmaNa kahIe chIe. * 4. tapavaDe kRza kAyAvALA, iMdriyone damanArA, lehI mAMsa jenAM sUkANuM che evA (kuza zarIravALA), ahiMsAdika vrata pALavAmAM sAvadhAna ane jeNe kodhAdika kaSAya TALyA che tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 5. keI paNa jIva mAtrane kaI paNa rIte haNatA nathI tene ame brAhmaNa kahIe chIe. . 6. krodhathI, lebhathI, hAsyathI ke bhayathI je kadApi jUThuM belatA nathI tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 7. sajIva, ajIva ke mizra, thoDI ke ghaNI kaI cIjane jeo kadApi grahaNa karatA nathI tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 8. deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI viSayabhoga mana, vacana ne kAyAthI je kadApi karatA nathI, karAvatA nathI ane anumodatA nathI tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 9. jema paMkamAM utpanna thayela ane jaLathI vRddhi pAmela kamaLa paMkathI ane jaLathI lepAtuM nathI tema je kAmagathI jarA paNa lepAtA nathI tene ame brAhmaNa kahIe chIe. 10. lelupatA rahita kevaLa saMyamanI rakSA mATe ja piMDane piSanAra, gRha rahita, parigraha rahita ane gRhasthonA paricaya rahita nileSapaNe saMyama sAdhanArane ame brAhnaNa kahIe chIe. 11. je mAtapitA, bAMdho tathA jJAtisaMbaMdha choDIne Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] zrI kapUravijayajI bhagatRSNA tajI sAvadhAnapaNe saMyamanuM pAlana karatA rahe che tene ame brAhmaNa kahIe chIe. [ A. pra. pu. 24. pR. 282] A te jIvanI kevI jaDatA? 1. mehanI gADha niMdamAM paDelo jIva bebhAna banI gayo che. 2. temAMthI DhaLI jagADavA koI keI upakArI jane prayatna paNa kare che, chatAM abhAgI jIva jAgatuM nathI ane pramAdamAM paDyo paDyo gheryA kare che. 3. A mAnavabhava, Arya deza, uttama kuLa, uttama jAti pramukha durlabha sAmagrI keTalI muzIbate pAme che tenuM paNa tene kazuM bhAna nathI. 4-5. A mAnavabhava daza daSTAMte durlabha kahyA che, paraMtu mada, viSaya, kaSAyAdithI pramAdavaza thaI jIva tevA manuSyabhavane eLe gumAvI rahyo che. 6. madhubiMdunI jema najIvA kSaNika viSayasukhamAM A prANuM keTalo badho lebhAIne keTalo badho duHkhI thaI rahyo che? 7. keI upakArI jJAnI guru tene tenI bhayaMkara sthitinuM bhAna karAvavA ane banatA prayAse tene tenA mahAda:kharUpa kUpamAMthI uddharavA vidyAdharanI peThe hitabharI preraNA karyA kare che, paraMtu te abhAgI jIva pelI viSayatRSNA tajI temanA zaraNe javAmAM vilaMba karyA kare che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 235 ] 8. saMsAracakramAM bhamatAM anaMtI vAra vividha viSayajanya sukha pAmI cUkyA che chatAM jANe prathama kaI vAra pAmyo ja na hoya tema atyAre tuccha viSayasukhamAM mUMjhAI rahyA che ane kharuM dhArmika kartavya-AtmasAdhana karavAnuM bhUlI pariNAme janma-maraNanA pherAmAM paDe che. [ A. pra. pu. 26, pR. 208.] kharI jarUra zAnI che? have kaMika jAgIne juo! prabhu ! amane kharA mANasa Ape ! AvA samayamAM moTA dilanA, majabata mananA, kharI zraddhAvALA ane kAma karavAne khuzI, padavInA lebhathI taNAI na jAya tevA, padavInI lAlacathI ThagAya nahi tevA, daDha abhiprAya tathA majabUta saMkalpa zaktivALA, satyavAna, cAritrapAtra mAnavAnI jarUra che. tavya karA-pitAnA adhikAra pramANe kAma karo, tenA phaLa mATe adhIrA na bane. arpaNabuddhithI kAma karanAra ghaNuM kamAya che. niHsvArtha sevAthI thato AtmasaMteSa-e tene je tene badale nathI. dharmanI parIkSA-kaTI-dezanA sAmAjika pranAM nirNayamAM amuka dharma keTale upayogI thaI paDe che e dharmanI pUratI kasoTI che, ema hAlanuM jagata vadhAre ne vadhAre mAnatuM jaze tamArA pitAnA dharma tarapha daSTi phera, tenAthI tamArA Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra36 ] zrI karavijayajI dezanI unnati thAya che ke kema? tenI tapAsa karo. te kAMI kAma kare che ke nahIM? tenI tajavIja kare. je kAMI pariNAma AvavuM joIe te tenAthI Ave che ke nahIM? tenI tapAsa kare. je mANasa saMpUrNa rIte dharmaniSTha rahe tene samAjasevA . tathA dezAbhimAna tarapha keTaluM priotsAhana rahe che? tenI tapAsa kare. evI vicAravA yogya ghaNI ghaNI bAbata che. koI mANasanuM dhArmika jIvana tenA kAryomAM spaSTa rIte mAluma paDI , na Ave te te jIvana citanyamaya agara kharuM jIvana hoI zake nahIM. mAtra buddhimAna lekenI eka jAti utpanna karavI e ja keLavaNano hetu hovo joIe nahIM. samAjanA aMgabhUta tarIke lekamAM kartavyabuddhi ane javAbadArInI lAgaNuM utpanna thAya e paNa tene hetu che. . ektA-vicAra, vANI ane vartana-AcAranI ektA AvavI joIe, ane darekamAMthI malinatA dUra thaI pavitratA dAkhala thavI joIe. ema karavAnA abhyAsathI ja ApaNA saunuM zreya saMbhave che. [A. pra. pu. ra7, pR. 315.] kaSAyano jaya. kaSasaMsAra, tene Aya lAbha kare te kapAya. kaSAya-kadha, mAna, mAyA ane lebha e cAra prakArane che. te darekanuM prazamaratikAra nIce mujaba varNana kare che - krodha-kaSAya sahune paritApa karanAra, udvega karanAra ane Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha [ 237 ] vaira-virAdha upajAvanAra che, eTaluM ja nahIM paraMtu te bhaviSyamAM thanArI sArI gatine paNa aTakAve che. mAna-jJAna, AcAra ane vinayane lepanAra, tathA dharma, artha ane kAmamAM aMtarAya pADanAra evA mAna kaSAyane khare vidvAna thADA vakhata paNa sthAna ApatA nathI arthAta tene TakavA detA nathI. mAyA-mAyAvI puruSe kadAca kaipaNa aparAdha karyAM na hAya te paNa te mAyAdASathI kRSita satA sarpanI peThe keAIne paNa vizvAsapAtra thaI zaktA nathI. leAla-sarva vinAzanA mULarUpa ane sarva ApadAe pAmavAnA mukhya kAraNarUpa lAbhane vaza thayela jIvane eka kSaNa paNa sukha-zAnti kyAMthI hoya ? ukta kedha, mAna, mAyA ane lAbha ati du ya che. temane vaza paDela jIvane eTalAM badhAM kaSTa sahevAM paDe che ke tenu saMpUrNa` varNana paNa thai na zake. TuMkANamAM kreAdhathI prItine vinAza thAya che, mAna-ahaMkArathI vinaya guNane leApa thAya che, mAyA- kapaTa-zaDhatAthI vizvAsa bhaMga thavAne lIdhe mitratA-bhAicArAne nAza thAya che ane leAbhathI sarva guNanA vinAza thAya che. kSamA-samatA-upazamabhAvathI sahiSNutA keLavI kreAdhane jaya karavA, mRdutA-namratAvaDe mAna-ahaMkAranA jaya karavA, RjutA-saraLatAvaDe mAyA-kapaTanA jaya karavA ane satASavRttivaDe lebhatRSNAnA jaya karavA. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 238 ] zrI kapUravijayajI dayA dharmanuM mULa che. krodhI-akSamAzIla-asahiSNu hAya te dayAne sAdhI-ArAdhI zakateA nathI, tethI je kSamApradhAna-- kSamAvata kSamAzramaNa heAya te uttama ahiMsA-dayAdhamane sAdhIpALI-ArAdhI zake che. sarve guNe vinayane AdhIna che ane vinaya guNa mRdutAne AdhIna che, tethI jenAmAM saMpUrNa mRdutA vase che te sarva guNubhAgI manI zake che. mAyAvI jIva vizuddhi pAmatA nathI, azuddha AtmA dharmane ArAdhI zakatA nathI, dharmArAdhana vagara mekSa thatA nathI ane meAkSa uparAMta bIjI kAi paramasukha vidyamAna nathI. : lAbha-tRSNAmAM taNAtA jIva sukhazAMtine pAmatA nathI ane saMteASa samAna keAi sukha nathI tethI leAbha tajI satASanA Azraya karaveA yukta che, [ . pra. pu. 26, pR. 270.] siddha paramAtmAnA ATha guNA ane tethI thatA Atmika lAbha. 1. anatajJAna jJAnAvaraNIya ka nA kSaya thavAthI A guNa prApta thAya che. AthI leAkAleAkanA svarUpane samasta prakAre jANe che. ra. ana'tadaza na-darzanAvaraNIya karmanA kSaya thavAthI, A guNa prApta thAya che. AthI leAkAleAkanA svarUpane samasta prakAre dekhe che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 239 ] 3. avyAbAdhasukha vedanIya karma nA kSaya thavAthI, sa pIDA rahita nirupAdhikapaNuM prApta thAya che. 4. anaMtacAritra-meAhanIya karmAMnA kSaya thavAthI A guNa prApta thAya che. AmAM kSAyika samyaktva ane yathAkhyAta cAritranA samAveza thAya che. AthI siddha bhagavAna svasvabhAvamAM sadA avasthita rahe che te ja tyAM cAritra che. 5. akSaya sthiti-Ayu:karma nA kSaya thavAthI, nAza na thAya evI anaMta sthiti prApta thAya che. pratyeka siddhanI sthitinI Adi che paNa aMta nathI; tethI tenI sAdiana ta sthiti kahevAya che. 6. arupIpaNu'-nAmaka nA kSaya thavAthI vaNuM, ga Mdha, rasa ane spa rahitapaNuM thAya che; kema ke zarIra hAya tA e guNA rahe che paNa siddha bhagavAnane zarIra nathI tethI arUpIpaNuM prApta thAya che. 7. agurulaghu-geAtrakaneA kSaya thavAthI A guNa prApta thAya che tethI bhAre, haLavA athavA ucca, nIcapaNAnA vyavahAra rahetA nathI. 8. ana'tavIya aMtarAya karmAMnA kSaya thavAthI anaMtadAna, anatalAbha, anaMtabhAga, anaMta upabhAga ane anaMta vI. zakti prApta thAya che. e prakAre kharA puruSArtha ceAge siddha paramAtmAne prApta thayelA ATha guNAthI apUrva ane nira MtaranA Atmika lAbha prApta thayelA hAya che. [ A. pra. pu. 27, pR. 44. ] Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 240 ] zrI kapUravijayajI bedhadAyaka vacano. 1. tana ane mananI koI paNa zaktine sadupayoga te saguNa athavA puNya che ane teno durupayoga ke kSaya te duguNa athavA pApa che. 2. ApaNane evI jAtanA zikSaNanI jarUra che ke jenAthI ApaNuM cAritra baMdhAya (nIti-rIti sudhare), mAnasika baLane vadhAro thAya, buddhi vizALa bane ane jenA ge mANasa potAnA ja paga upara UbhA rahI zake-svAzrayI bane. 3. ApaNI mAtRbhUminA kalyANa mATe tenA keTalAka bALakee pavitra brahmacArI ane brahmacAriNIo thavAnI tenAthI khAsa jarUra che. 4. A dezamAM bhASaNothI kaMi ja vaLe tema nathI. ApaNA bhaNelA dezIo (kadAca) te sAMbhaLaze ne bahu to tALIo bajAvI "zAbAza ! ThIka kahyuM "nA piokAro karI pitAne AnaMda jaNAvaze eTaluM ja mApha. ghera jaIne te sAMbhaLeluM tamAma khalAsa. 5. ApaNane jenI khAsa jarUra che te thoDAka taruNa yuvakonI che ke jeo potAnA dezabaMdhuone mATe saghaLuM ja tyAgI de ane vakhata paDe tyAre bhega ApavA paNa tatpara thAya; mATe prathama to ApaNe emanAM jIvana ghaDavAM joIe. tyArapachI tenA dvArA kharA kAmanI AzA rAkhI zakAya. 6. je dezanA lokone peTapUratuM khAvAnuM suddhAM maLatuM nathI te leke dharmane kevI rIte ne kayAMthI AcarI zake ? A (paTane khADe pUrAyA vAra dharma-karma kayAMthI sujhe)? Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 241 } 7. koInA paNa doSo tenA moDhAmoDha kahe ane bIjAo AgaLa te tenA guNa ja gAo (ethI svaparahitarakSA thavA saMbhava che). 8. dareka jaNa pote dhAre te mahAn thaI zake. akhaMDa brahmacarya e zakti ane baLanI cAvI che. . 9. mAtra IzvaraprAptinA hetupUrvaka ja je jana bAra varSa sudhI akhaMDa brahAcarya pALe che tenAmAM e zakti cokkasa Ave che, evo mAro jAtianubhava che. 10. je prajAne tenA pitAno ItihAsa nathI te prajAne A jagatamAM bIjuM kaMI ja nathI. huM phalANA phalANA khAnadAnane pharajaMda chuM evuM je mANasane zraddhApUrvaka abhimAna hoya te mANasa kharAba thaze evuM tame mAnatA ho te na mAnazo. 11. jJAnapradAnanuM kAma jyAMsudhI tyAgI-sAdhu, saMnyAsIonA hAthe thatuM tyAMsudhI bhAratanuM bhaviSya sarvathA UjaLuM hatuM, bhAratane mATe badhI bAbata ja sugama hatI. 12. bhAratanA saMtAnanAM zikSaNano bhAra jyAMsudhI sAcA tyAgIonA zire pAcho nahi mUkavAmAM Ave tyAMsudhI bhAratane pArakA jeDA upADavA ja paDaze. (pArakI AjJA mAnavI ja paDaze.) 13. ApaNA lokonuM moTuM aniSTa ALasa che ane e ja ApaNuM daridratAnuM mukhya kAraNa che. 14. vizvavyApI baMdhutva "vasudhA TuvAku e bhAvane 16 . . Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 242 ] . zrI kapUravijayajI zI rIte pamAya che ? prathama te eka jJAti, paMtha ke maMDaLanA saMkucita ane nAnA sarakhA maryAdita kSetramAM ja e baMdhubhAvanI zarUAta thAya che. pachI krame krame AgaLa vadhatAM tene dhIre dhIre vikAsa thaIne chevaTe "vasudhaiva kuTum' vizvavyApI baMdhutvanA utkRSTa bhAvane pamAya che. 15. ummara vadhavAnI sAthe manuSyanuM prema, bhakti ane vizvAsanuM kSetra paNa vistRta thavuM joIe, ane maraNa samaya najadika AvatAM to carAcara sarva sRSTimAM prabhuno sAkSAtkAra karavAnI sthitie pahoMcavuM joIe. 16. kAryanI siddhinA vilaMba, avilaMbano AdhAra te kArya mATenI khaMta ane svArtha tyAganI maryAdA para rahelo che. 17. AMtara tema bAhajIvananI unnati sAdho ane temAM viSamatA AvavA na de. . 18. tyAga ane sevA e be hidanA rASTrIya kace che. e be dizAmAM pUrNa pragati thatAM-e be bhAvanI relamachela thatAM bAkInuM badhuM ApoApa AvI maLaze. 19. dhArmikatAnI dhvajA-abhyAtmajJAnanI patAkA bhAratavarSamAM jeTalI UMce caDhe teTalI ochI che. emAM ja bhAratane uddhAra che ane e ja uddhAranI cAvI che. * 20. manuSya je kAma kare che te uparathI nahiM paNa te je rItithI pitAnuM kAma kare che te rIta uparathI ja tene halake ke uttama kahe joIe. kAma karavAnI rIta ane te karavAnI tenI zakti e be ja manuSyanI kharekhara kasoTI che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra43 ] * 21. ajJAnAvRta jIvAtmAone jAgRta ane mukta karavAmAM ucca koTinI niSkAma nijhA kharekhara ghaNI ja madadagAra thAya che. 1. 22. pratyeka vijayavaMta manuSyanI pAchaLa kaI ne kaI ThekANe sAcI nIti ane suMdara sahRdayatA rahelI hovI joIe. 23. ni:svArthatAnA pramANamAM ja saphaLatAnuM pramANa raheluM hoya che. 24. je mANasa svataMtra rIte niSkAmapaNe karma kare che te pariNAmanI paravA karato nathI. nokara hoya te ja pagAranI garaja kare che-rAkhe che. [ A. pra. pu. 26, pR. 93.] Atmonnatipreraka hitavacana. 1. manuSya jyAre ahaMbhAva bhUlI jaIne ekaniSThAthI kAma kare che tyAre je kArya thAya che te UlaTuM bahu ja sAruM thAya che. badhAM ja kAryo evI rIte karavo joIe. 2. gavaDe jeNe paramAtmA sAthe ektA sAdhI che te manuSya potAnAM badhAM ja kArce evI rIte ektAnathI kare che, ane temAM koI jAtane svArtha rAkhatA nathI. 3. ApaNe evAM kAma hAtha dharavAM joIe ke jemAM sArAnuM pramANa vadhAremAM vadhAre hoya ane doSane bhAga ochAmAM ochA hiya. nirbhaya, sAhasika ane niHspRha thavuM e keTaluM sAruM che? 4. je leke pitAne ahaMbhAva bhUlI jaIne kAma kare che Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 244 ] zrI karavijayajI teo doSabhAgathI alipta rahe che, kAraNa ke teo je kArya kare che te jagatanA zreya arthe hoya che. 5. anAsakta rahI kaca-karma AcaravAthI sarvottama sukha - ne mokSanI prApti thAya che. 6. jene kazAnI paravA nathI hotI tenI pAse badhuM ja Ave che. kahyuM che ke-tyAge tenI Age." 7-. Adarza ane te paNa eka ja Adarza mATe jI. te Adarzane evo to mahAna, e to saMgIna thavA gho ke jethI manamAM bIjo koI paNa bhAva rahevA na pAme, bIjA kazAne mATe manamAM avakAza ja na rahe ke bIjuM vicAravAne vakhata paNa na rahe. 8 " Adarza mATenI tAlAvelI" basa AdarzanI siddhine mATe e ja eka sarvathI paheluM ane meTAmAM moTuM pagathiyuM che. te pachI te badhuM saheluM ne sarala banI jAya che. 10. paramAtmAne ja hamezAM zodha, kema ke paramAtmAmAM ja anaMta sukha raheluM che. 11. je aparimeya ane anirvacanIya che, je hadayanA UMDANamAM ja mAtra joI zakAya che, je tulanAtIta che, sImAtIta che, avikArI che ane AkAza je anaMta che te paramAtmAne oLakhe, tene ja zodhobIjA kazAne zodhe nahi. 12. sarvavyApaka ane sarvazaktimAna saccidAnaMdanA jJAna dvArA zAzvata zAnti ane premanI prApti e ja gIjananI eka mAtra bhAvanA hoya che. - Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 245 ] 13. jemanA upara kAi paNa jAtanA baMdhananA adhikAra cAlatA nathI te ja kharA ceAgI che. 14. mAtra ( Atma ) sAkSAtkAra ja ApaNane muktine anubhava karAve che. 15. sAcuM sukha iMdriyeAnA viSayabhAgamAM nathI rahyuM, paNa iMdricAthI para rahevAmAM rahyuM che. 16. kharuM vyaktitva kadApi vikAra pAmatuM nathI ane pAmaze paNa nahi; evuM vyaktitva te ApaNA aMtarAtmA-zuddhAtmA- nityAtmA che, ApaNe peAte ja chIe. 17. bhalA thavuM ne bhalAI karavI e ja dha sasva che. 18. pramANikatA e ja sAthI sarasa nIti che, sadguNI mANasane aMte lAbha ja thAya che. 19. mahAn cIjo, mahAt bhAge-AtmasamarpaNa sivAya kadI prApta thaI zakatI nathI. 20. mArA AtmA sanAtana zAMti ane anaMta ArAmane mATe talase che. 21. ekalA sAvadhAna raheA ! ekalA sAvadha rahA ! ekalA rahenArA khIjAenI sAthe ii athaDAmaNamAM nathI AvatA, koine khalela nathI karatA ne pAte paNa khalela nathI pAmatA. [ . pra. pu. 26, pR. 95.] $ Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 246 ] zrI pUravijayajI AtmahitaiSI janone uttejaka vacano. 1. anaMta vIrya, anaMta utsAha, anaMta sAhasa ane anaMta pairyanI apekSA rAkhe; te ja mahAkArya siddha thaI zake ne duniyAnuM bhaluM thaI zake. 2. "samAcita kartavya sAdhana" e ja zreSTha mArga che ane kArya, kAryane samajIne AdaravAthI te baMdhanarUpa nIvaDatuM nathI. 3. zubhanI vRddhidvArA ja azubhano nAza thaze. 4. deSa jevA bahu sahela che, paNa guNa jovA e ja mahApuruSano dharma che. pa. bhaya ke kene bhaya? chAtI vaja jevI karIne kartavya karavA maMDI paDe. 6. parasparanI TIkA karavI e te sarvanAzanuM mULa che. 7. yathArtha sAdhutA, hRdayanI udAratA, mahattA ane pavitratA jyAM hoya tyAM mAruM mastaka cirakALa AdarapUrvaka name. 8. svArtha sAdhanArUpa leDhAnI sAMkaLa ane niHsvArtha sevArUpa senAnI sAMkaLa evI be sAMkaLe paikI sonAnI sAMkaLa aneka rIte upakAraka che ane hetu sarI rahetAM te sAMkaLa pitAnI meLe ja dUra thaI jAya che. 9. mArA pitAnA ja kalyANane vicAra karavAne huM game teTalo yatna karuM chuM chatAM paNa bIjAonA hitane vicAra Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 247 ] mane vAraMvAra AvyA kare che-vakhatevakhata tema karavAnI mane, pharaja paDe che. 10. je tamane netA thavAnI IcchA hoya to prathama sonA sevaka bane. 11. zakti vinA jagatane uddhAra nathI thatuM, zakti vagara kaMI ja thaI zake nahIM. 12. paropakAravRtti AvyA vagara pitAnI muktinI IcchA rAkhavI e ja aghaTita che. parane arthe jeNe sarvasva ApI dIdhuM te ja mukta thAya che.. 13. doSo ane khAmIothI bharapUra hovA chatAM eka mAtra. hidanI ja bhUmi evI che ke jyAM jIvAtmA mukti saMpAdita karI zake che-paramAtmAne prApta karI zake che. 14. A badhe pAzcAtya bhabhako mithyA garva mAtra che, te. AtmAne mATe kevaLabaMdhana kartA ja che. 15. satya ja mAtra ekaluM ciraMjIva che. bhagavAna satya deva ! tuM mAro mArgadarzaka thA ! , [ A. pra. pu. 26, pR. 97, ] Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 248 ] zrI kaEravijayajI anubhava vacano. 1. je sukhanA cheDe-aMte-pariNAme duHkha thavA pAme te sukha nahIM ane tevuM sukha kAmanuM paNa nahIM. 2. jenA cheDe-aMte sukha thavA pAme tevuM sAdhana-kArya jarUra karIe. tene duHkharUpa gaNavuM nahiM ane temAM paDatAM duHkhane gaNakAravuM paNa joIe nahi. 3. parapigalika vastumAM muMjhAI, sahaja svAbhAvika Atmika sukha I besAya ema na karavuM. 4. "huM koNa chuM? mAruM zuM svarUpa che?" e vicAra zAMtabhAve vivekapUrvaka kare. pa. jene AtmAnuM zuddha svarUpa yathArtha samajAyuM hoyaanubhavavAmAM AvyuM hoya evA nirdoSa anubhavItuM vacana mArgadarzaka mAnI svIkAravuM-mAnya karavuM. 6. sarva jIva-AtmAmAM samadaSTi rAkhavI-rAkhatAM zikhavuM. keIne kazI pratikULatA jANIbujhIne upajAvavI nahiM. 7. zaktirUpe sahu jIva-AtmAo sarakhA che. emAM chupI rahelI zakti vyakta-pragaTa thAya tema karavA prayatna karavo. 8. "Health is wealth" Arogya-taMdurastI e kharI dalata balake dolatathI adhika che. ' 9 "tuM TharI avarane ThAra, e che zrI jinazAsanamAM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 249 ] sAra A amUlya hitavacana sahu sukhanA athI jIvoe hRdayamAM kerI-katarI rAkhavuM joIe. 10. dhaiya ane khaMtathI game tevAM vikaTa kAma paNa pAra pADI zakAya che. 11. vivekavALA puruSArtha vaDe asAdhya jevA jaNAtAM kAma paNa siddha thaI zake che. 12. "Haste is waste" ati utAvaLa ane adhIrAIthI karelAM kAma ati hAnirUpa nivaDe che. "dhIrajanAM phaLa mIThAM che." 13. mana, vacana ane kAyAnI pavitratA sArI rIte sAcavavAthI eTale svavIya-saMrakSaNarUpa brahmacaryanuM pAlana karavAthI, sarva ISTasiddhi thAya che. [ A. pra. pu. 27, pR. 15,] zarIra H bhADAnuM ghara che. 1. jema bhADAnuM ghara vAparIe to ja sAruM rahe che nahIM to bhADAne je kharca thAya te badho vyartha jAya che, tema A zarIrane paropakAra, japa, tapa vigere kAmamAM vAparavAmAM Ave che to ja te lekhe thAya che-sArthaka thayuM manAya che. nahIM te tenA pioSaNamAM je vyaya karavAmAM Ave te saghaLo vyartha jAya che 2. A deha mATInA piMDarUpa che, nAzavaMta che, niMdAjugupsA egya che ane roganuM ghara che tevA dehavaDe dharma Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 250 ] zrI kapUravijayajI sAdhana karI je Atmahita siddha thatuM hoya to te mUDha AtmA! tuM tene arthe zA mATe saphaLa prayatna karato nathI? 3. je mANasa anyathA anupayogI che evA A deha tarapha mamatva rAkhI dharmasAdhana karatA nathI te kharekhara mUDha AtmA kahevAya che, mATe ja dehamamatva tajI sahue dehavaDe banatuM dharmasAdhana karavuM joIe. * [ A. pra. pu. 27, pR. 15.] bodhavacane 1. AhAre racavA , spaSTatA kulI ! AhAra ane vyavahAramAM spaSTa-nikhAlasapaNe bAlI potAno Azaya jaNAvanAra sukhI thaI zake che. anyathA hAjI hA karanAra athavA mIThuM mIThuM bolanAra pitAne Azaya guMgaLAvI svaparane hAnirUpa thAya che. 2. "cihya ja pazca0 vattA zrotA ja durrama " kaDavuM paNa hitakArI vacana kahenAra ne sAMbhaLanAra bane durlabha-keIka ja hoya che. "kaDavuM osaDa mA pAya" evuM samajanAra, kaTuka paNa pariNAme hitakArI vacanane moDhuM bagADyA vagara sAMbhaLanAra ane aNachuTake evuM kahuka paNa paththarUpa vacana kahenAra keI viralA hoya che. bahudhA te hAjI hA karanArA athavA pariNAme duHkhakAraka chatAM mIThuM mIThuM bolanArA vadhAre maLI Ave che e khedakAraka vAta che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 251 ] 3. saMpa Harmony-ja sukhanuM mULa che ane kusaM5 e kaleza-du:khanuM mULa che ema jANuM, kusaMpane jaDamULathI kApI nAkhI susaMpa sthApaze ane tene Adara karaze te ja saghaLAM duHkha-kalezathI bacI jaze ane sukhanA bhAgI thaI jaze. 4. saMkucita-svAthI vRtti tajI, udAra dilathI udAra bhAvanA rAkhavAthI kusaMpa tyAga-aMta ane susaMpano Adara karI, tene cirasthAyI banAvI zakAze. 5. "artha nikA uo ti, TRaa puta" "A mAruM ane A parAyuM' evI zudra jI nI saMkucita ane svAthI vRtti hoya che. 6. paraMtu "vAratAnAM tu vasudhaiva kuTukava " udAra dilanA mahAne te sArI Alama-duniyA kuTuMba samAna samajAya che. zAthI?-niHsvArtha udAra bhAvanAnA yogathI. ' '' [ A. pra. pu. 27, pR. 219.] hita-zikSAvacano prabaLa viSayavAsanA yA manevikAra jItavA mATe 1. sujJajanoe samajI rAkhavuM joIe ke je puruSa parastrI tarapha viSayavAsanAnI daSTithI jue che te puruSa hRdayathI te strI sAthe vyabhicArI bane che. 2. zarIranI aMdara utpanna thatA duSTa ane durjaya mane Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ repara 3 zrI karavijayajI vikAronI sAme vIratApUrvaka laDe. je manuSya te vikAre upara vijaya meLave che te traNa bhuvanane vijetA thAya che. 3. je savicAra, bhAvanA athavA satkArya pAchaLa manuSyanI samagra zaktione vyaya kare paDe che tevA vicAra, bhAvanA ke kArya pAchaLa pUrNa baLathI lAgavAmAM hadabahAranI vikArajanaka . zaktinuM ceAgya rUpAMtara thaI jAya che. sujJa putravadhunI jema tethI pariNAme duSTa ne durjaya vikAra upara kAbu meLavI zakAya evuM suMdara pariNAma Ave che. 4. kaI paNa sArI samAjopayegI saMsthAnI vyavasthA karavI, cAvat ni:svArthapaNe ja janasevAmAM svajIvana arpaNa karavuM, kaI paNa rUpe pitAnuM svarUpa-vyaktitva pragaTa karavAnI bhAvanA karI tene amalamAM mUkavI, TUMkamAM koI paNa prakAranI mahattvakAMkSAne siddha karavI e puruSa ke strInI UbharAI jatI utpAdaka zaktine pragaTa thavA mATe uttama AvakAradAyaka mArga che. - pa. vikAronA svAbhAvika jussAne vaza thavAne badale ApaNe ApaNuM badhI zaktione keIka ucca hetu siddha karavAne mATe vicArapUrvaka javI joIe. 6. hetu vagaranI kriyAo jIvanazaktine nirarthaka vyaya che. " 7. jitendriyatna prApta karavA mATe kAMI karavAne tathA kAMI meiLavavAne daDha saMkalpa-nizcayapUrvaka baLa ajamAve, jethI bahu lAbha thaI zakaze. [ A. pra. pu. 27, pR. 276. ] Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 253 ] prakINa mAdhavacA tajavAyeAgya nAzakAraka pAMca dUSaNA-1. jJAnane ga, 2. buddhinI maMdatA ( jaDatA ), 3. krUra-kaThAra vacana, 4. rUdrabhAva ( raudra-ni ya svabhAva ) ane 5. ALasa-pramAda-e pAMca nAzakAraka dUSaNe| AtmAnI unnati ( udaya ) icchanArAe avazya tajavAM joie. arthAt udayAthI jIveAe 1. jJAnane gava karavA nahIM. 2. madabuddhivALA thavuM nahIM. 3. kaThAra-kaTu vacana khAlavAM nahIM. 4. khIjAnuM aniSTa icchavuM--cintavavu nahi ane anatA sudhI raudra pariNAma sevavA-AdaravA nahIM. temaja 5. ALasa-pramAda aMge dhAravAthI dUra rahevu. suzrAvakatA--A leAka ke paraleAka saMbadhI phaLanI AzaMsA rahitapaNe, udAra bhAvayukta, ha -praka vaza romAMcita sattA suzrAvaka vItarAga prabhunI dravyabhAvathI pUjA-bhakti kare tema ja sAdhIjanAnuM vAtsalya sAcave. te ja tenuM sAcuM zrAvakapaNuM jANavuM. daza prakAranAM punyakSetre!--1. jinama Mdira, 2 jinakhiya, 3. jinaAgama, 4-7. caturvidha sa*gha, 8. dIna-du:khIjanAne Azraya dAna, 9. jJAna-darzana-cAritrane puSTikArI pASadhazALA, ane 10. ukta sarvakSetrAne sahAyaka thAya evuM sAdhAraNa dravya, vavA cAgya nava niyANA-anya bhavamAM 1. rAjA, 2. dhanavAna, 3. strI, 4. puruSa, 5. sAmAnya deva, 6-7. alpa viSayavAsanAvALA ane vikAra vinAnA deva, 8. zrAvaka ane 9. nidhana thavA mATe pAte karelI dharma karaNInA phaLarUpe mAgaNI karavI. e naveniyANAM sujJajanAe karavA cegya nathI. evA phaLanI icchA ja vavI. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 254] - zrI kapUravijayajI sAdhujanane AcaravAnI sAta mAMDelI-1. sUtragrahaNa, 2. artha-grahaNa, 3, bhajana-grahaNa, 4. kALa-pratilekhana, pa. Avazyaka-pratikramaNa 6. svAdhyAya ane 7. saMthArAporasI (zayana) saMbaMdhI. ema sAta mAMDalI kahI che. ukta karaNI prasaMge ekasthAnavatI saha sAdhu-sAdhvIo premabhAve sAthe maLIne ukta mAMDalInI maryAdA sAcavI zake che. chatI zaktie teno anAdara karavAthI tenI virAdhanA karI lekhAya che. pRthvImAM bhUSaNarUpapuruSa-1. zaktivaMta chatAM kSamAzIla hoya, 2. zrImaMta chatAM dhananA mada rahita hoya ane 3. vidvAna chatAM jJAnanA garvarahita-namra hoya temanAthI pRthvI bhUSita-alaMkRta che. . sajajana svabhAva-1. paranI nindA ke hAMsI karatA nathI. 2. svaprazaMsA yA to ApavakhANa pote karatA nathI. 3. prasaMga maLatAM priya ane hitavacane ja vade che. A sajanasvabhAva khAsa anudana ane anukaraNa yogya che. vaLI meghanA jaLa, caMdranI cAMdanI ane uttama vRkSenAM phaLanI jema uttamasajananI saghaLI samRddhi paropakAra mATe ja hoya che. uttama manuSya-akArya karavAmAM ALasu-anAdaravaMta hoya, parane pIDA upajAvavAmAM pAMgaLA hoya, paranindA karavAmAM mUMgA ne sAMbhaLavAmAM baherA hoya, ane parastrI sanmukha devAmAM janmAnya hoya evAM AcaraNathI uttamatA Ave che-vadhe che. , parIkSA-ziSyanI parIkSA vinayamAM, subhaTanI parIkSA cuddha-saMgrAmamAM ane mitranI parIkSA saMkaTamAM thavA pAme che, tema dAnanA dAtAranI parIkSA duSkALa prasaMge thavA pAme che. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 255 ] na dAna paratve zikhAmaNa--pAse dhana chatAM dAna daI na zake, dAna de chatAM sAthe vANInI mIThAza na rAkhe e aMtarAya ane avivekanuM pariNAma jANavu. kAraNa ke priyavacana sAthe udAratAthI yathA sthAne vivekapUrvaka dAna denArA saMsAramAM kai viralA ja najare paDe che. jema kAika vRkSane phaLa puSkaLa Ave paNa zItaLa chAyA na maLe, kAika vRkSanI zItaLa chAyA haiAya paNa susvAdu phaLa na ese, kei ne keAi vAtanI khAmI rahelI heAya che. zItaLa jaLa, susvAda phaLa ane zItaLa chAyAvALAM ghaTAdAra vRkSeAyukta sarAvara kAika ja sthaLe hAya che. sAta padArthonI vRddhi--1. satkIrti, 2. sukuLa, 3. suputra, 4. viveka--kaLA, 5. sumitra, 6. sadguNa ane 7. suzIla. e sAtanI vRddhithI jIvane dharma-vRddhi thavA pAme che. hRdayamAM dhAravA ceAgya sAta padArtha--1. upagAra, 2. guru-vacana, 3. svajana athavA sajjana, 4. suvidyA, 5. grahaNa karelAM vrata-niyama, 6. vItarAga deva, ane cha, navakAra mahAmaMtrae sAta vAnAM kadApi vIsaravAM nahIM. bhAvanA, pariNAma ane pravRtti--e dareka prazasta ane aprazasta ema e prakAre hAI zake che. kAi paNa kAryanI siddhi mATe kramasara enI jarUra rahe che, enA vagara koi paNa kArya nI siddhi thai zakatI nathI. e saMbadhI vizeSa hakIkata gurugamyathI ke graMthAMtarathI svayameva jANI lai aprazastabhAva tajavAnA khapa karI prazastabhAva AdaravA sAvaceta thavu jethI iSTa kAryasiddhi thai zake. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 256 ] zrI karavijayajI dharmanA anuyAyI mATe-je dharmamAM ApaNe janma thayuM hoya temAMthI kaMI sAruM tattva zikhavAnuM lakSya rahevuM joIe. ApaNe evuM pavitra jIvana gALavuM joIe ke ApaNe lIdhe te dharmanI pratiSThA vadhavA pAme. dharma pALanArI vyakti uparathI moTe bhAge te dharmanI kiMmata aMkAya che. vizvaprema jAgRta karavA mATe-saMpUrNa jagat pitAnA kuTuMbatulya che e bhAvanA rAkhavI. AvuM vacana uccAravAnuM kAma sarala che, paNa tene jIvanamAM utAratAM pahelAM potAnA gharathI zarUAta karavI joIe. gRhasudhAraNA pUrve paNa svasudhAraNAnI khAsa jarUra che. ema karAya te ja vizvaprema saMbaMdhI bhAvana kamekrame sArthaka thaI zake. . svakartavyaniSThA mATe-kartavyaniSThAno mATe lAbha e che ke manuSyane ethI zreSTha saMga maLe che, adhika hita kartavya karavA AMtarapreraNA maLe che ane utsAha vadhe che. "me mAruM kartavya ThIka banAvyuM che" e vicArathI utpanna thatA AMtarika saMteSanI kiMmata koNa AMkI zake? sArAM kAmamAM banate yatna kara " eTaleghaNuM vAra ApaNuM zakti uparAMtanAM ghaNuM kAma ApaNe hAtha dharIe chIe. tenuM pariNAma e Ave che ke ApaNA manane saMteSa upaje tevI sArI rIte eka paNa kAma karI zaktA nathI, jethI nirAzA pedA thAya che. je ApaNAmAM kAma karavAnI vizeSa zakti ja hoya to thoDuM kAma karI ALasu thaI paDI rahevuM nahiM paNa phememe thoDuM thoDuM karatAM rahevuM. tema ja ApaNe jeTalAM kAma sArI rIte karI zakIe te karatAM vadhAre Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra57 ] kAma hAtha dharavAM nahi. ApaNe dareka hita-kartavya AnaMdapUrvaka ane himmata rAkhIne karavuM joIe. e sukhanI cAvI che. apramANikatA tajavA mATe--ApaNI vANI, vartana ke AcaraNathI bIje chetarAya evuM bolavuM, vartavuM ke AcaraNa karavuM e badhuM apramANikatAmAM samAI jAya che. dhaMdhAne aMge apramANikatA vadhAre calAvAya che. zAkhaAbaru-pratiSThAnI kismata zI che? te manuSya lAbhane aMge bhUlI jAya che. tame kadAca thoDA vakhatane mATe thoDAM mANasone chetarI zakazo, paNa vakhata jatAM te chetarapIMDI cAlaze nahiM; tethI tamArI apramANikatAnI chApa cAre bAju phelAya che ane tame kalpanA paNa na karI hoya tevI rIte tamArI peDhIne besI javAne yA to Abaru gumAvavAne duHkhadAyaka prasaMga AvI maLe che, paraMtu saMtoSavRttithI pramANikapaNe vartanArAone A duHkhada prasaMga Avato nathI. pramANikatA sAthe kAryadakSatA AdaravA mATe- pramANiktAthI dhana kamAtAM zarUAtamAM vAra lAgaze, paNa jyAM eka vAra mANasanI zAkha-pratiSThA baMdhAI jAya che tyAM tene vepAradho dhamadhokAra cAle che. manuSyane pramANikapaNe dhana kamAvAnI dhIraja rahetI nathI, ekadama vadhAre lAbha levA apramANika sAdhanane Azraya le che. tenuM kevuM du:khadAyaka pariNAma Ave che te ApaNe najare joIe chIe. - manuSya anyAyathI eka bIjA manuSyane chetare che ane manamAM mAne che ke huM amuka kamAye. kharI vAta, paNa teNe khAyuM "- -17 - - - - - - - - - - - Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 258 ] - zrI karavijayajI keTaluM ? teno vicAra kara joIe. teNe I cAritranI pratiSThA, teNe I tenI peDhInI Abaru, teNe khayAM AtmAnAM saMtoSa ane zAMti, teNe khAye bhaviSya mATe lAbha ane tethI paNa vadhAre geralAbha to e thAya che ke tenAmAMthI nyAyanuM tatva cAlyuM jAya che. vRddho kahetA AvyA che ke-"lAkha jaje paNuM zAkha na jajo" paNa atyAre te chaDecoka e vacanane anAdara karAya che. tema nahIM karatAM khUba pramANika bane, e ja vijayanI AvI che, cAritranI cAvI che, pratiSThAno prANa che, AtmAnI zAnti ane unnati che ane nyAya-nItine dherI raste che. kAryadakSatA-pramANikatAnI sAthe kAryadakSatA nAmanA guNanI bhAre agatya che. te guNamAM ghaNA guNeno samAveza thAya che. te guNemAMthI thoDA mukhya guNe ahIM batAvavAmAM Ave che. (1) samayapAlana-je samaye je vastu ke je mAla keIne ApavA vacana ApyuM hoya te pramANe tene ApavuM te samayapAlana che. - (2) sAcI harIphAi-pitAno mAla vadhAre sAro banAva tathA rAkhavo-goThava e vijayanuM eka cihna che. (3) khaMtathI maMDayA rahevuM-kaThina lAgatuM keI kAma mulatavI nahIM rAkhavAnI Teva jarUranI che. kAryane mulatavI rAkhavAthI hAtha dharavAnA kAmanI kaThinatA ke apriyatA ochI thatI nathI balka vadhe che ane pachI te kAma karavAmAM vadhAre azakti jaNAya che, vaLI tethI (kAryane mulatavI rAkhavAnI TevathI) manuSyamAM anizcitatA, apramANiktA, asatya ane vacanabhaMga vigere anartho upaje che. jeo mulatavI rAkhavAnI Tevane jatI Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 259 ] karIne zIghratAthI dareka kAma hAtha dhare che temanAmAM nizcayatA, utsAha, AtmavizvAsa ane satyatA vigere guNo khIlavA pAme che. uparanAM badhAM aMge kAryadakSatA guNanA samajavA. e rIte pramANikatA sAthe jyAre kAryadakSatAno meLa maLe che tyAre te bAbatamAM manuSya sArI rIte vijaya meLavI zake che. - nizcaya-nizcaLatA-je ApaNe unnatinA mArge javuM ja heya to yathArtha samajapUrvaka zAMta paLamAM amuka nizcaye niyamo bAMdhavA ane pachI game tevAM pralobhano ke lAlaco Ave chatAM te nizcayathI DagavuM nahiM-tene barAbara vaLagI rahevuM. prAraMbhamAM bhUle jaNAze, ghaNI vAra nizcaya pramANe nahiM paNa calAya chatAM nizcayabaLa majabUta haze to jarUra unnati sAdhI zakAze ane ApaNuM jIvana anya janane paNa sukhadAyaka nIvaDaze. - uparokta pavitra jIvana sevavA ApaNe avazya prayatna kare ghaTe che. sajajana puruSane uttama dharma cAritra, pramANiktA, kAryadakSatA che, e ja kharI vijayanI cAvI che, e ja unnatine sAco mArga che, e ja AtmasaMtoSanuM sAdhana che, e ja AtmasAkSAtkAranuM bIja che ane e ja chevaTe kalyANane mArga- - saphaLa upAya che. [ A. pra. pu. ra7, pR. 276. ] kharuM sukha saMtoSavRttimAM che te na bhUlaze. .. lebha-tRSNA jekeImaTe vyAdhi nathI, ane saMteSa samAna keI zreSTha sukha nathI. e jJAnInAM hitavacane haiye dharI, viSaya Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra6 ] zrI karavijayajI tRSNAdikanA pUramAM taNAtA ApaNA AtmAne bacAvavA prayatna karaze ane sAcI saMtoSavRtti Adaraze te janmamaraNanA anaMtA dukhamAMthI chUTI aMte zAzvata mekSasukhane meLavavA bhAgyazALI thaze. saMsAramAM rahyA chatAM paNa sAcI saMtoSavRtti pakaDI je je aMze upAdhithI aLagI thatA javAze eTale-eTale aMze ApaNe kharA dharmane mATe lAyaka thaI zakazuM. kahyuM che ke "je je aMze nipAdhikapaNuM, te te jANo re dharma." bAhyADaMbara ta-lokadekhAva karavAthI ApaNuM bagaDe che. sAdAI ane saMyamathI saMteSa guNanI vRddhi thavA pAme che. ema karavAthI jarUriyAta ghaNI ochI thatI jAya che. jarUriyAta ochI thaI javAthI thoDIeka upagI vastuthI calAvI levAya che, tethI samaya ane zramane ghaNe bacAva thAya che. e uparAMta a5 dravyathI jIvananirvAha sukhe cAlI zake che, tethI pitAne lebha ke tRSNAnA pUramAM taNAvuM paDatuM nathI. eTaluM ja nahIM paNa lobhI janene mATe tene dayA Ave che ane teo sAdAI tathA saMyamane sIdho ne kudaratI mArga grahaNa karI sukhI thAya ema IcchI temane pitAnA ja dAkhalAthI hita mArga samajAvI ThekANe pADavA prayatna paNa kare che. A rIte pApanI hAni ane sukRtya-punyanI vRddhi thavA pAme che. eTale ke bAhyADaMbara karavA, nakAmI jarUriyAto vadhAravA je je pApamaya pravRtti karavI paDatI hatI te dUra thaI ane sAdAI ne saMyamayoge dharma-punyanI vRddhi thavA pAme che, [ A. pra. pu. ra7, pR. 218. ] Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra61 ] arthanuM prayojana ane artha upArjana karavAnI dizA. gRhasthAzramamAM vartatA bhAI-bahenone gRhataMtra calAvavA, tema ja banI zake teTale te dvArA paramArtha sAdhavA artha--dravya upArjana karavAnI jarUra paDe che. dravya upArjana karavA nItinA dhoraNe cAlavAthI aneka jAtanA lAbha thAya che ane anItinA mArge cAlavAthI aneka prakAranA geralAbha thavA pAme che. prathama nizcaya kara joIe ke dharma--nItine anusarI tenuM rakSaNa ane piSaNa thAya tevI rIte vyavasAya kare ane te vaDe drapArjana karavuM, ethI viruddha vartana na karavuM. sukhaprAptine e sarala mArga che, kema ke e rIte vartatAM prAptadravyathI svakuTuMbapiSaNAdika jIvananirvAha karavA uparAMta je kaMI bacavA pAme tethI athAgya paramArtha karI, parabhavasudhAraNA paNa karI zakAya che, paraMtu je dharma-nItine visArI anIti-anyAyathI artha-propArjana karavAmAM Ave che to evA dravyathI aMte aniSTa pariNAma Ave che. evuM anItinuM dravya lAMbe vakhata TakI zakatuM nathI, tenAthI kharuM sukha bhogavI zakAtuM nathI tema ja tenAthI paramArtha sAdhavA jevI buddhi paNa sUjhatI nathI. pariNAme A bhava tema ja parabhava banne eLe gumAvavA jevuM bane che ema samajI, saMtoSavRtti dhArIne thoDuM ghaNuM paNa nItinA mArge ja dravya upArjana karavAnuM dhoraNa rAkhavuM. e ja mArgAnusArI paNAnuM prathama pagathiyuM che. [A. pra. pu. 27, pR. 218.] Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rara ] zrI kapUravijayajI samakitanI cha bhAvanA. 1. samakti e zrutacAritrarUpI dharmavRkSanuM mULa che. 2. >> 2 ) , dharmanagaramAM praveza karavAnuM dvAra che. 3. >> , , , dharmamaMdirano pAye che. 4. samakita e zrutacAritra pramukha samasta guNanuM nidhAna * (bhaMDAra) che. 5. , , , , zama damAdika guNenA AdhAra rUpa che. 6. , , , , zruta-zIlane rasa sAcavI rAkha vAnuM bhAjana che. - sAra-samyakatva guNa AbAda hoya to ja zruta-cAritra dharma TakI zake che, tema ja bIjA aneka guNonI prApti, rakSA ane vRddhi thaI zake che, tethI ja zAstrakAre samyaktva guNanI khAsa mahattA vakhANuM che. sahajasvabhAve ke guruupadezavaDe tenI prApti thaI zake che. tenI rakSA ane puSTi mATe ja tenA liga, lakSaNa, bhUSaNAdi vakhANyAM che. samakitanA saDasaTha belanI sajajhAya artha sAthe samajI laI kaMThA karavA lAyaka che. samakitanAM cha sthAna. (jemAM samakita sthira rahI zake) 1. AtmA che -cetanAlakSaNa jIva-AtmA vidyamAna che. je ke te kSIra-nIranI peThe pugalamizrita chatAM anubhavarUpI haMsacaMcuge ethI aLago thaI zake ema che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra63 ] 2. AtmA nitya che: bALakane stanapAnavAsanA pUrvabhavanA abhyAsathI thavA pAme che. deva-manuSyAdika te tenA anitya paryA che. game te gatimAM karmavaza jatAM Atmadravya anucuta rahe che. pitAnA jJAna-darzana-cAritra pramukha guNe paNa zaktirUpe banyA rahe che, eTale dravyathI AtmA avicalita ane akhaMDita samajAya che. 3. AtmA kartA che -azuddha vyavahArathI te vividha karmone kartA che ane zuddha vyavahAra, nizcaya naya)thI te te jJAnAdika nija guNene ja kartA che. 4. AtmA bhetA che-vyavahArathI puNya-pApaphaLane. bhaktA che ane nizcaya nayathI jJAna-cAritrAdika svaguNone. bhoktA che. pa. mekSa che jyAM acaLa ane anaMta sukhano vAsa che evuM mokSapada che. jyAM kazI Adhi, vyAdhi ke upAdhi aMzamAtra nathI evA mekSasthAnamAM sarvottama svAbhAvika sukha vatya kare che. da. mokSaprAptine upAya paNa che-jJAna ane saMyama athavA jJAna-darzana-cAritra e ukta mekSasukha prApta karavAno amegha-saphaLa upAya che. mAtra jJAna ke kevaLa cAritrathI mokSanI prApti thatI nathI; bannenA sahAgathI ja mokSaprApti thaI zake che. paMgu-pAMgaLA ane aMdha-AMdhaLAnA daSTAMte jJAna vagaranI kriyA aMdha jevI ane kriyA vagaranuM ekaluM jJAna paMgu-pAMgaLA jevuM artha kriyAkArI nahIM hovAthI niSphaLa lekhAya che, tethI ja mekSAthIe jJAnakriyA ubhaya ArAdhavAnI khAsa jarUra che. te [A. pra. pu. 27, pR. 202.3 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 { ra64 ] zrI kapUravijayajI jJAna ane vairAgya , jJAnagarbhita vairAgyanuM mahAbhya. che kharA jJAnagarbhita vairAgyanuM mahAo ajaba che. tenA prabhAvathI koI tathavidha karmanA ge-tenA prabaLa udaye kAmabhegane bhegavatAM chatAM jJAnI puruSa ajJAnInI jema kila karmothI lepAta-baMdhAto nathI, kemake te prasaMge paNa pote nilepa prAya rahe che. tethI ja kahyuM che ke "bhAga karma phI regataNuM pere, bhagave rAga nivArI.."--uttama jIvo-bhavabhIru jI, nIkaTabhavI jIvo bhegakarmanA phaLa tarIke prApta thayela sukha-sAmagrI yAvata, rAjasaddhine paNa reganI jema tenA para rAga-Asakti na dharAvatAM bhogave che. roga bhogavanArane jema rega upara rAga-prema Avato nathI paNa kheda Ave che tema uttama jI bhegamanA phaLarUpa sukhasAmagrIne roganI jema bhogave che. tevA jIvone tevI sukhasAmagrI upara rAga ke Asakti nahi hovAthI ane kevaLa sAkSIbhAve tevI pravRtti sevAtI hovAthI, anya ajJAnI jIvane tevI ja pravRtti ati rAga ke AsaktithI sevatAM je kilaSTa karmane baMdha thAya che te karmabaMdha jJAnI vairAgIne thavA pAmato nathI, paraMtu udita-udaya pAmelA bhegAvalI karmane kSaya thavA pAme che e ja enI kharI khUbI che. mudha ajJAnI janenuM anyathA AcaraNa-upAyAyajI zrI yazovijayajI mahArAja jJAnASTakamAM varNave che ke-jema bhUMDa viTAmAM magna thaI jAya che tema ajJAnI jIva ajJAnAcaraNamAM magna rahe che ane jJAnI puruSa haMsanI peThe jJAnAcaraNamAM ja magna thaI rahe che. ajJAnI jenuM AcaraNa ethI anyathA prakAranuM Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 265 ] eTale UlaTuM ja hoya che. temane tathAvidha mohaka viSane saMga maLatAM atyaMta rAga-Asaktivaza aMdha banI duHkhe nivArI zakAya evA kilaSTa karmo bAMdhavAnuM banyA kare che, tema ja tevA viSayonI gerahAjarImAM paNa tenI jhaMkhanA karatA rahI teo kevaLa mohavaza bhAre karmabaMdha karyA kare che. sujJAnI- vairAgI ane te tathAvidha bhegasAmagrInA bhegasamaye paNa temAM udAsIna dazA rAkhatA hoI karmanirjarA ja karatA rahe che. madhubiMdunA daSTAMte mugdha ajJAnI ane kutsita viSayasukhamAM magna thaI rahe che ane kadAca devage keI upakArI mahAtmA temane tevA kutsita viSayono saMga cheDI sAcA sukhane mAge cAlavA bodha Ape che tyAre paNa teo tene yogya Adara nahi karavAthI duHkhathI chUTI zakatA nathI. [ A. pra. pu. 27, pR. 209. ] saMyama mArgamAM susthita-sthira rahevA mATe. 1. munie saghaLI sAMsArika jaMjALa choDI, upazamapUrvaka zarIranuM anukrame vadhatA vadhatA tapathI damana karatA rahevuM. 2. eTalA mATe parAkramI munie zAMta manathI saMyamamAM rAga dharI, samiti guNine dhAraNa karI sadA prayatnavaMta rahevuM. . 3. mukti meLavanAra vIra puruSone mArga ghaNo vikTa che. 4. je puruSa brahmacaryamAM daDha rahIne zarIrane tapathI dame che te ja vIra puruSa mukti meLavanAra che ane te ja mAnanIya gaNAya che. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 29 ] zrI. karavijayajI - pa. je puruSa zarUAtamAM kadAca indriyone vaza karI zake heya paNa pAchA mehanIyakarmanA prAbalyathI viSamAM Asakta thAya che te bALa (maMda) puruSa kaI paNa karmabaMdhanathI chUTe thaI zakto nathI, tathA kaI paNa karmaprapaMcathI rahita thaI zakatuM nathI. 6. jJAnavaMta ane paramArthadazI puruSe AraMbhathI dUra rahe che, temanI A rIta ghaNuM prazaMsanIya che; kema ke AraMbhathI jIvane vadha-baMdhanAdika bhayaMkara dukhe tathA asahya pIDAo jogavavI paDe che. 7. tethI munijanee koIpaNa bahAranA pratibaMdho kApIne mekSamArga tarapha lakSa rAkhavuM ane AraMbhane tyAga karI vartavuM. 8. karelAM karmanAM phaLa bhegavavAM ja paDe che ema samajIne Agama-tatvanA jANanAra munijanoe karmanA baMdhathI dUra ja rahevuM. 9. je puruSo kharekharA parAkramI, satyavRttinI rItiothI vartanArA, jJAnAdi guNAmAM ramanArA, hamezAM udyamavata, kalyANa tarapha daDha lakSa rAkhanArA, pApathI nivarselA-pAchA haThelA ane yathArthapaNe lokane jenArA hatA-hoya che, teo game tyAM rahetAM chatAM satyane ja vaLagI rahenArA hoya che. 10. tevA tatvadazI puruSone upAdhio rahetI nathI. - [A. pra. pu. 27, pR. 7ra.] Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 267 ] sukhaduHkhanA vicAra upara bedhadAyaka bhaMgI. che ne che-punyAnubaMdhI pucakAraka abhayakumAra maMtrIzvaranI peThe. che ne nathI -pApAnubaMdhI sukhagIne ahIM che paNa bhavAMtaramAM nathI. vezyAnI mAphaka. nathI ne che-ahIM sukhasaMpatti prApta na thavAthI vairAgya pALI, cAritra laI tapa-japa-saMyamamAM sAvadhAnapaNe vartatA akiMcana-ni -ANagAra AgAmI bhave svarga-mokSAdinA sukha pAme che tenI jema. nathI ne nathI:-mahApApakarmathI nIca avatAra pAmI, pAchAM nIca karma karI durgatimAM janAra, ahIM sukhI nathI tema bhavAMtaramAM paNa tene sukha maLanAra nathI te kasAI, vAgharI vigerenI peThe. sAra-A manuSyalokamAM satkarma karIne jIvavuM athavA maravuM sAruM. ethI anyathA duSkarma karI viparIta AcaraNa karavuM sAruM nathI. [ A. pra. pu. 27, pR. 73. ] T A dAnadharmanuM ArAdhana dAna traNa prakAre karAya che: (1) dAtRzuddha (2) devazuddha, ane (3) grAhakazuddha. A traNa prakAravaDe zuddha dAna sarva " zubha arthanI siddhine karanAruM thAya che. 1. dAtRzraddhaH--jenA cittamAM ISyo ane pazcAttApAdi Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra68] zrI kapUravijayajI doSa na hoya tathA zuddha pAtrane jevAthI thayela harSajanita romAMcavaDe jenuM zarIra dedIpyamAna hoya te vivekI AtmA phaLanI IcchA vagara je dAna Ape te dAtRzuddha dAna kahevAya che. 2. deyadA-nyAyanItithI upArjana karelA dravyathI banAveluM, nirdoSa ane pitAnI mAlIkInuM uttama annAnAdi satpAtrane viSe, vidhipUrvaka devAmAM Ave te deyazuddha dAna kahevAya che. * 3. grAhakazukra-AgamamAM kahelA uttama kSetramAM ( uttama satpAtramAM) dIdhelA dAnane yathAvidha upayoga thAya te grAhakazuddha dAna kahevAya che. tevI ja rIte vaLI dAnamAM (1) cittazuddhi, (2) vittazuddhi ane (3) pAtrazuddhi hoya te paNa lAbha thAya. . 1. cittazuddhi-cittanI prasannatA, bhAvanI vRddhi, ullAsapUrvaka ni:svArthapaNe devAmAM AvatA dAnane cittazuddhi dAna kahevAmAM Ave che. te '2. vittazuddhi-nyAyapArjita, nirdoSa evuM svakIya dravyathI nIpajAvela annapAnAdinuM dAna karavuM tene vittazuddhi dAna kahevAmAM Ave che. * 3. pAtrazuddhiA-zAstrokta yathAyogya pAtrano yoga pAmIne saMcamanI rakSAne mATe. (saMyamanI vRddhi mATe) devAtuM dAna te . pAtrazuddhi dAna lekhAya che. [ A. pra. pu. 27, pR. 73.] Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 269 ] saddabedha-sanItidarzaka vacanAmRta 1. jIvananI eke kSaNa kareDe senAmahorothI paNa kharIdI zakAtI nathI tethI evI amUlya kSaNone vyartha gumAvavA jevI bIjI kaI nukasAnI che? keI nathI. 2. sadudyoga sarbhAgyane sahadara che tethI Aje bane te kAla upara rAkho nahIM. 3. vakhata kudaratano khajAno che, ghaDI ne kalAke tenI tIjorIo che, paLe ne kSaNe tenA kiMmatI hIrA che ema samajI tene jema tema mUrkhAIthI veDaphI nAkhaze nahIM. 4. jJAna ane viveka kharI AMkhe che. enA vinA mANasa chatI AMkhe AMdhaLe che. te haNane laIne jIva durgatinA UMDA khADAmAM paDe temAM navAI jevuM zuM che? - pa. oNkaTara, berIsTara ke phesaranI DIgrI meLavavA mAtrathI keLavaNIne hetu pUro thato nathI, paNa sevArasika banIne svapazreya sAdhavAthI tene khare hetu pAra paDe che. kharI rIte jenAthI mana ane idriyone kAbumAM rAkhavAnuM zikhAya te ja kharI keLavaNuM samajavI. da. je mANasa potAnI IcchAne kAbumAM rAkhI zake nahIM te jagatamAM vijaya meLavI zake nahIM. ( 7. samAjasevA ne dezasevA e uttama che paNa AtmasevA e sarvathI uttama che, kema ke jagatanAM sarva prANIone Atmavata, gaNe, paradhanane paththara sama gaNe ane parastrIne svamAta tulya gaNe tenAthI ja AtmasevA thaI zake che. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 270 ] zrI karavijayajI 8. prazaMsAnI icchA rAkheA nahIM paNa prazaMsA thAya tevAM kAryo premathI karatA raheA. kIrti satkAryanI sAthe ja rahe che, chatAM niSkAma ni:svArtha sevA karanAra tenI paravA karatA nathI. 9. jo tamAre mATA thavuM hAya teA prathama nAnA--laghu aneA. UMDA pAcA nAkhyA vinA mATuM makAna caNI zakAtuM nathI, tema ja temAM sukhapUrvaka rahI zakAtu nathI. 10, meTAinuM mApa ummarathI ke zrImaMtAithI nahIM paNa akkalathI ne udAratAthI thAya che, mATe DAhyA tathA udAra ane ane DahApaNabharyA ne udAratAvALAM kArya kare. 11. talavAranI kiMmata myAnathI nahIM paNa tenI dhArathI thAya che, tema mANasanI kiMmata dhanathI nahI paNa sadAcArathI thAya che; mATe jema khane tema pramAda tyajI sadAcaraNuparAyaNa raheA. 12. vera levuM e halakAinuM kAma che jyAre kSamA karavI e meATAinuM kAma che. vRkSeA paththara mAranArane paNa phaLe Ape che. * verathI vera zamatuM nathI paNa kharA premathI te zAnta thai zake che.' 13. vAdaLAM varase tyAre ane vRkSe phaLe tyAre nIcA name che tema samRddhi pAmyA pachI tevA samRddhinA samayamAM vadhAre namra mane te ja sajjana lekhAya. 14. varasAda mAgyA vagara vase che tema sajjane mAgyA vagara peAtAne prApta samRddhi paropakAravALAM kAryomAM kharce che, "ane tene saphaLa karI svamAnavajIvanane sArthaka banAve che. 15. UMca padavI ke adhikAra pAmIne garImeAnI dAda suNe Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 271 ] nahIM te zetAna, zetAnanA mAthA upara kAMi zIMgaDA UgatAM nathI. peAtAnI sArI-tarasI karaNIthI ja tenI kiMmata thai zake che. 16. sakhAvata svarganI kuMcI che ane dayA khAnadAnIneA khAneA che; chatAM tenAM darzana durla`bha che. 17. nadInuM pANI asala samudramAM bhaLe che ane te pAchu varasAdarUpe varasI nadIne maLe che tema dAna ApanAranI DhAlata pAchI vyAja sAthe te dAtArane ja maLe che. tema chatAM mAyA- mamatA tajI, pApakAranA kArya mAM tenA vyaya karanArA viralA che. 18. bhuMDAine badale bhalAi kare ane apakArIne paNa upakAra kare tene kharA satpuruSa samajavA. 19. caDhatImAM garva na kare ane zaraNAgatanA kaMdI tyAga na kare tene ja mATeA mANusa samajave. 20. sAMbhaLe ke grahaNa kare tene ja zikhAmaNa ApavI sArI. mUrkhane zikhAmaNa devAthI UlaTI hAni thavA pAme che. 21. bIjAne ThapakeA Apave! e ja avaguNu ApaNAmAM hAya teA te jaldI dUra karI devA ghaTe. 22. cAra, vyabhicArI, dharmadrohI ne rAjadrohIthI dUra rahevAmAM ja majA che; anyathA khuvArI che. 23. aneka yuddheAmAM jIta meLavanAra ceDhA karatAM mana upara jIta meLavanAra mATA cADho che. 24. zrImaMtAne tyAgIone satASavAthI je sukha maLe te sukha bIjI cIjamAM maLatuM nathI. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 272 ] zrI kyUravijayajI . 25. dhanamAM, mojazekhamAM ane khAvApIvAmAM saMtoSa rAkhavo sAre, paNa jJAna-dAna ane ghama-abhyAsamAM te jema bane tema vadhAre karAya temAM lAbha che. 26. jenAthI duHkha mATe tenI ja pAse hRdaya bolavuM. jenI tenI pAse hRdaya khelavAthI halakAI thAya che. 27. aphINa karatAM karaja bhUMDuM. aphINa khAnArane ja mAre tyAre karaja tenA vaMzajone mAre che.. 28. uttama pustako satsaMga jevuM kAma kare che tyAre - kharAba pustako satsaMganI asara bhUMsI nAMkhe che. 29. dharmanuM mULa vinaya che. kharA dilathI vaDIle, sajane ane gurujanone vinaya sAcave. 30. upagArIne upagAra bhUlI janAramAM mANasAIne guNa rahI zakato nathI. are ! pazuo paNa upakArane badale vALe che te buddhimAna mANasoe ene bhUla kema joIe? - 31. jo tamAre pavitra jIvana gujAravuM ja hoya te aMtaHkaraNane pavitra karavA pUratA prayatna karo. * 32. paramAtmA paramapavitra prabhune meLavavA tamAre paNa khullA hadayanA niSkapaTI ane pavitra thavuM joIe. "raMjana dhAtu meLApa." "kapaTarahita thaI Atama arapaNe re." e vAkya manana karavA jevA che. .. 33. satyavrata sarvathI uttama vrata che. eka vAra jUThuM belavAthI pramANikapaNAmAM khAmI Ave che. . . . . ! Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 [ 73 ] - 34. badhAM manuSya ApaNA vicAranAM kayAMthI thAya? vizALa dilanA thaI sahu sAthe nibhAvI levuM ghaTe. - ' 35. prabhAtamAM. paramAtmAnI niSkAma stuti karavI ane uca mane rathapUrvaka evI prArthanA karavI ke mArA mAtA, pitA, guru, zatru, mitro vigere sarva jIvonuM kalyANa thAo, saddabuddhi prApta thAo, saghaLA deSa-aparAdha naSTa thAo, sarve para kArarasika thAo ane sarve sarvatra sukhI thAo. 36. mana pavitra thayA vagara jJAna-vairAgyane khare raMga caDhate nathI. ' 37. jevI mati haze tevI ja gati thaze. karmane aTala niyama keIne kadApi paNa choDaze nahi. 38. dehAdhyAsa eTale zarIra paranI mamatAne tyAga kara ane pitAne AtmA paramAtmA samAna che ane anubhava kare. jyAM sudhI dehAdika jaDa vastuomAM mamatA hoya tyAM sudhI e anubhava kyAMthI thAya? : 39. zastrAdi bhaNavuM te dravyajJAna che ane AtmasvarUpane oLakhavuM e kharuM pAramArthika jJAna che. * : ' . 40. kRtannatA samAna mahAdoSa nathI ane kRtajJatA samAna kaI guNa nathI. . . 41. guNanI prApti jeTalA durlabha nathI teTalI guNIjananA guNanI anumodanA karavI durlabha che. * * * 18 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra74 ] zrI karavijayajI 42. vastutatvane yathAsthita samajI lIdhA vagara khAlI mekSanI IcchA rAkhavAthI zuM vaLe? 43. saMsAracakane mArga pramAdavALe che ane mokSane mArga pramAda vagarane che. * 44. kAma ane artha pAchaLa jIva je parizrama kare che tevo parizrama mekSa mATe kare che te jarUra maLe. 45. anya jIvone jeTalI zAMti Apaze teTalI tamane maLaze. 46. jiMdagI TUMkI che ne jaMjALa lAMbI che. je jALane TuMkAvaze te jiMdagI lAMbI ne rasamaya lAgaze. 47. sugamamAM sugama e kalyANa-mArga jIvane prApta the A duSama kALamAM atyaMta duSkara che. 48. jyAM sudhI sAMsArika padArthamAM atyaMta rAga hoya tyAM sudhI paramArthane mArga prApta tha ghaNuM kaThaNa che. 49. dehanI jeTalI ciMtA rAkhe che tethI anaMtagaNuM ciMtA AtmAnI rAkhavI joIe, kema ke ciMtAmaNi ratna sarakhA A durlabha mAnavadehamAM aneka bhavanAM karma savivekathI TALI zakAya che. 50. anaMta jJAna-darzana-cAritra (AnaMda) ane vIryathI abhinna evA AtmAnI eka kSaNa paNa vagara vicAro nakAmI javA devI nahi. sadbhAgI suvivekI mumukSuo ja tene pUro lAbha meLavI zake che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra75 ] 51. hajAre upadezavacane sAMbhaLyA karavA karatAM temAMnAM DAM paNa guNakArI vacane vartanamAM mUkavAM te vizeSa kalyANakArI che. sAkaranI kharI mIThAza cAkhanArane maLe che, sAkara mIThI che tevI vAto karanArane nahi. [A. pra. pu. 31, pR. 244.] zuddha svadezI vastrAdikano svIkAra karI levA jaina samAjane namrapaNe be bela 1. zuddha svadezI vastra ja bahALe bhAge vAparavAM ane teno bane teTale kuTuMba-kabIlAdikamAM premathI pracAra karavA AkhA hiMdamAM khuba jozabhara hIlacAla cAlI rahI che, tema chatAM jenasamAjane moTo bhAga hajI sudhI kema pramAdavaza paDI rahyo che? A prazna hiMdanuM hita haiye dharanAranA manamAM saheje thavA pAme che. teno vyAjabI uttara ApavA keI taiyAra che? 2. sadbhAgye jaina yuvAnomAMnA amuka bhAgane ke jemaNe svadezI hIlacAla pasaMda paDavAthI teno svIkAra jAte karI potAnA kuTuMba-kabIlAdikamAM te dAkhala karavA kaMIka prayAsa sevyo jaNAya che, tethI kaMIka zubha AzA bAMdhI zakAya che. 3. hiMdanA dareka zahera ke gAmamAM thoDeghaNA paNa zuddha svadezIne praveza thaI cUkyuM lAge che, svadezI bhAvanA vadhI che, eTale daraje videzI vastrAdika uparano meha ghaTyo gaNAya dharma, nIti ane arthanI daSTithI A svadezI bhAvanA ghaNuM hitakara ane spaSTa samajAya tevI amane lAge che. tema bIjA Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 276 ] zrI karkharavijayajI bhAI-bahene satsamAgamathI spaSTa samajI levA khapa karaze to hajI sudhI tene sarvAze svIkAra karavAmAM je saMkeca rahyA kare che te rahI zakaze nahiM. are ! AmAM chupAI rahelA anekavidha lAbha temane spaSTa samajAze tyAre game tevI lAlane lAta mArIne zuddha svadezI bhAvanAnuM ja rakSaNa ane piSaNa karavuM temane jarUra gamaze. te eTale sudhI ke game tevA prasaMgamAM teo zuddha svadezIne ja pasaMda karI vaLagI raheze ane bIjA bhoLA mugdha janone paNa tema karavA namrabhAve vinavaze-samajAvaze. 4. jena vetAMbara saMpradAyamAM mArgadarzaka (upadezaka) tarIke mukhyapaNe sAdhu-sAdhvIo ja gaNAya che. temAMne mATe bhAga A zuddha svadezInI hIlacAlathI taddana viruddha to nahIM paNa tethI alaga rahele jaNAya che. te vyAjabI thatuM ke thayuM lAgatuM nathI. kevaLa arthadaSTithI nahIM te dharma--nItinI daSTithI jatAM paNa te sahue lagAre saMkoca vagara zuddha svadezIne tarata ja svIkAra karavo joIe, kemake tevAM zuddha svadezI vastro have jyAM tyAM maLavA sulabha che, eTaluM ja nahIM paNa keTalAka dezahiteSI jenayuvako tathA keTalAka kuTuMbe tevAM zuddha vastro jAte vAparatAM hovAthI sAdhu-sAdhvIone tene lAbha levA vinave che. Ave vakhate tyAgI gaNAtA ApaNA sAdhu-sAdhvIo videzI, bhraSTa vastrone moha tajI zuddha svadezIne svIkAra nahIM kare to temane vadhAre ne vadhAre niMdA-TIkApAtra thavuM paDaze. je samayane oLakhI cAle te ja sAdhu lekhAya. ekalA hiMdane mATe ja khapa pUratAM vastro vaNavAmAM Ave che, tene kAMjI caDhAvavA nimitte prativarSa lagabhaga eka phroDa jAnavaranI Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra77 ] carabI taiyAra thAya che. tevI carabInA doSa-kalaMkathI kharaDAyelAM vastro upara kevaLa dayAdharmanI daSTithI ja vicAra karatAM eka kSaNavAra paNa meha rAkho kaI paNa dayALu bhAI-bahenane ucita nathI, te pachI upadezaka ane tyAgI gaNAtA sAdhu-sAdhvIene te te oTo moha tevI bhraSTa-deSita vastrAdika upara rAkhave. kema ja ghaTe? temaNe te dareka zubha prasaMge Amavargane spaSTa jaNAvI devuM joIe ke AjasudhI A videzI vastronI banAvaTamAM kevI bhraSTa cIjo vaparAya che te aMdhArAmAM rahyAthI ja ame te doSathI bacI na zakyA, paraMtu have te badhuM dIvA jevuM spaSTa thavAthI ame game te bhege zuddha svadezInI ja bhAvanAne rakSIzuM ane piSIzuM. amane have pachI koI paNa jena gaNAtA zrAvaka-zrAvikAe videzI vastra vaherAvavuM ja nahIM. tema chatAM koI mugdhajano tevAM videzI vastro vahAravA vinaMti karaze te te ame svIkArI zakazuM nahIM. jAte sukhazIlatA tajyA vagara bIjA upara sArI chApa pADI zakAya nahI, e vAta khUba lakSamAM rAkhavI joIe. 5. jainadharma pratye eTale tenAM pavitra dayAmaya pharamAne pratye tathA tenuM pAlana karavA baMdhAyelA tyAgI sAdhu-sAdhvIo pratye sadabhAva jagADavA sahue zuddha svadezImAM ja raMgAvuM joIe. [A. pra. pu21. pR. 78.] * * lagabhaga soLa varSa upara jyAre svadezI vastu mAtranI hilacAla pUrajozamAM cAlatI hatI tyAre samudra kapUravijayajI mahArAje jaina samAjane uddezIne videzI vastra vigere mATe be bela lakhelA te cAlu samayamAM paNa upayogI hovAthI ahIM lIdhA che. ' Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 278 ] zrI karavijayajI sarvasAmAnya hitavA. 1. atyAre prApta zakti, sAmagrIne jema jema samaja ane zraddhAsahita DahApaNathI deza, kALane oLakhI sadupayoga, karI levAya tema tema tene adhikAdhika lAbhadAyaka vikAsa thavA pAme ane ISTa kAryasiddhi a5 zrame thoDA vakhatamAM ja suMdara rIte thavA pAme. 2. samacita kartavya karma tana, mana parevI karavA macI javAya che tethI adhikAdhika hitakArya ni:zaMka sAdhI zakAya, pAke anubhava maLe, daDha pratIti-vizvAsa jAme ane kAryasiddhimAM jarUrI svArtha tyAga karavA bhaNI rucipUrvaka pravRtti thAya. 3. vizvavikhyAta thayela ma. gAMdhIjInuM jIvatuM-jAgatuM daSTAMta le. tenA javalaMta dezadAjhabharyA daSTAMtathI aneka uttama bhAIbahene temane suMdara Azaya samajI, te mArga pasaMda karI, yathAyogya kartavya karma ni:svArtha bhAve karavA tatpara thaI rahyA che. 4. amuka yuvake ane sahRdaya zraddhALu tathA virala vidvAnavargane bAda karatAM AkhI samAjamAM ekaMdara ghaNI jaDatA vyApI rahelI jaNAya che. tene dUra karavA dareka dezadAjhavALA hiMdavAsIe mathana karavuM joIe. ( 5. sI. Ara. dAsa, metIlAla naheru jevAnAM udAra caritro game tevA kaThaNa dilanA sukhazIla janenuM hRdaya halAvIpIgALI nAMkhe evAM che. evAM aneka nara ane nArIrane tyAga-saMyamanI vedI upara niHsvArthapaNe Atmabhega ApI gayAM che. enuM UMDuM rahasya zAMtacitte niSpakSapaNe vicArI nAnuM hRdaya ha -saMyamanI velI che. evAM ane Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ rahuM9 ] levAya te bAkInA daravatI zrImate ane vidvAne paNa mAna mUkI namrabhAve samAjasevA ane dezasevAmAM pitAne chAje ane banI zake e sakriya bhAga levAne saheje AkarSAya. ema thayuM ke karavuM te dareka vakhatane mATe jarUratuM che. te 1 6. tyAgI, sAdhuo, saMnyAsIo vigere dharmaguruo A dizAmAM samayane oLakhI kartavyadizA nakkI karIne cAle to teo paNa samAcita zAsanasevA karI rahyA lekhAya, kema ke temanAM hitavacana ane AcaraNane aneka jane anusare che. temaNe paNa potAnI javAbadArI vicAravI ghaTe che. 7. ApasaApasanAM kartavyakama karavAnI javAbadArI vicArI jotAM pUrvokta sevAbhAvanAthI raMgAyela game te sahadaya sajajano pitAnA samAgamamAM AvatA aneka bhAI-bahenanA hRdayamAM premathI pravezI temane sva sva kartavyanuM yathArtha bhAna karAvI zake e bahu jarUratuM ne sarala hitakArya che. 8. ma. gAMdhIjInI paNa prAye e ja mAnyatA saMbhavI zake. tene je jeTalI samajI zake ane te mujaba cAlavAnI jeTalI tAkAta keLavI zake tenA pramANamAM te potAnuM nizcita kArya saralatAthI karI zake. 9. sAdAI rAkhavI, bIjI jarUrI nakAmI vastune tyAga kare, tenA vagara calAvI levuM, khATA AvezamAM AvI svazaktine durupayoga na kara, saMcita zaktine sArAmAM sArA kAryamAM upaga karatAM rahevuM. daDha (naiSTika) brahmacarya pALavuM, nyAya, nIti ne pramANikatAne prANasamAM lekhavAM, saMtoSavRtti Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra0:]. thI kapUravijayajI bhajavI, sahune AtmasamAna gaNuM pratikULatA nahIM upajAvatAM anukULa AcaraNa sevavuM e sarvasAmAnya sanAtana nItirIti sadA ya lakSagata rAkhI rahevuM che ? 10. mugdha janane keTalAMka kAma dekhAvamAtrathI navAM lAgatAM hoya paNa pariNAmadazI mahAjanone te mahatvanAM lAgavAthI ja teo tene pradhAna sthAna (mahattva) Ape che. tema ja bIjAM keTalAMka dekhAvamAtrathI ramya-dekhAvaDAM jaNAtAM paNa pariNAme aramya-aniSTa kAryone mugdha jane gerasamajathI mahattva Ape che paNa dIrghadraSTi sujJajane tene tyAga-bahiSkAra kare che karAve che ne anumode che e rahasya samajavA jevuM che. ( 11. cA, bIDI, hoTelanuM khANuM, nIsa-mada upajAve evI cIjonuM sevana (pINAM), mehaka-phezanebala vastrapAtrAdikanI vaparAza ane mAna, cAMda vigerene mugdhajano sArAM jANI mahattva Ape che, tyAre dIrdhadaSTi ne dezadAjhavALA dareke dareka bhAIbahena te badhAne bhAre anartha ane ApadAne ApanArAM samajI tajI de che, ane zuddha svadezI vastra, pAtra, khAnapAnAdikane ja guNakArI samajIne pasaMda kare che. 12. kaleza-kusaMpa dura karI dezadAjha dilamAM dhArI aikyatA karavAthI sahu manuSya svaparahita sAdhI AtmakalyANa karI zakaze. [ A. pra. pu. 21, pR. 21] - IDEA Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha 4: [ 281 ] che paryuSaNa parva ane ApaNuM kartavya. prathama te sAMvatsarika mahAparva ane bIjuM mahAvratadhArI munionuM kaI eka cogya kSetramAM nizcayapUrvaka cAturmAsa gALavA sthira thaI rahevuM e ubhaya arthamAM paryuSaNa zabda prajAle che. jenazAsanamAM bIjA aneka pa kahyAM che paraMtu A paryuSaNa parva sarva parvamAM ziramaNirUpa gaNAya che. Aso ane caitrI saMbaMdhI zAzvatI aThThAI jevI rIte uttama deva-devIo ane manuSya ujave che tevI rIte A paryuSaNa parvanI aThThAIno paNa atula mahimA ThekAThekANe bhavyAtmAo ujave che. vartamAna zAsananA nAyaka zrI mahAvIra prabhunuM jemAM savistara caritra varNana karavAmAM AvyuM che, tema ja anya tIrthakaradenA udAra caritranuM jemAM yathAyogya varNana ApavA uparAMta gaNadharAdika uttama sthavira sAdhu-mahAtmAonAM kuLa, gaNadika sahita nAma, varNana tathA sAdhu samAcArI-munimaryAdAnuM yathAtathya varNana ApavAmAM AvyuM che te pavitra zrI kalapasUtra paryuSaNa parvamAM gurumukhe sAMbhaLavAnuM subhAgI sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAone prApta thAya che. zrutakevaLI (cauda pUrvadhArI) zrI bhadrabAhusvAmInAM madhura amRta vacanarUpa zrI kalpasUtrane A uttama prasaMge vinaya bahumAnapUrvaka vAMcI-sAMbhaLI-vicArI bhavyAtmAo pitAnA bhavatApane zamAve che-karmone khapAve che A parvamAM zrI kalpasUtranA zravaNa sAthe saMkaLa caityapari. pATI, samasta sAdhuvaMdana, anya sAdharmika kSamApanA, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 282 ] zrI kapUravijayajI aSTama tapasyA ane sAMvatsarika pratikamaNuM paNa avazya karavA lAyaka che. e pAMca kRtye sAdhuone tema ja gRhasthane samAna rIte karavAnAM hoya che. vizeSamAM AtmAthI sAdhujane dravya-bhAvathI loca kare che ane jJAnI, dhyAnI, bALa, vRddha, tapasvI sAdhuone yathAyogya vinayAdika karI karmanI nija 2 kare che. tevI ja rIte vivekavaMta zrAvaka-zrAvikAo yathAzakti udAra dilathI athAgya dAna de che, nirmaLa mana, vacana, kAyAthI zIla-sadAcAra pALe che, yathAzakti tapa kare che ane svaparanI unnati thAya evI bhAvanA bhAve che. sAdhamIvAtsalya kare che ane jenazAsananI prabhAvanA kare che. uparokta saghaLI dharmakaraNe tenA pavitra hetune lakSamAM rAkhIne karavAnI jarUra che. jeone teTalI UMDI samaja nathI hotI teo anyane anusarIne dekhAdekhI AvI zubha karaNa karavA pravarte che ane tenuM phaLa pitAnA pariNAma pramANe meLavI zake che. sAmAnyapaNe paryuSaNa parva prasaMge A eka sthApita. vyavahAra mujaba ghaNe bhAge sahu sAdhu-sAdhvIo temaja zrAvakazrAvikAo evA AdarathI vate che ke jena nahi evA anya jane paNa thoDuM ghaNuM tenuM anukaraNa kare che, karavA lAge che. AvA uttama prasaMge devagurunI sevAbhakti paNa bhAre ADaMbara sAthe puSkaLa dravyane vyaya karIne karAya che. tema ja kAyAnI mAyAmamatA tajI kaThaNa tapasyA sAthe sAmAyika, pratikramaNa, piSadha pramukha dharmakriyA paNa umaMgathI karavAmAM Ave che. AmAMnI saghaLI ke ghaNIkharI dharmakaraNa thoDAghaNA pheraphAra sAthe keTalAeka bhAIbaheno kAyama-sadAkALa karatA hoya che ane keTalAeka cAtumAMsAdika nivRttinA vakhatamAM ane keTalAeka Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra83 ] AvA khAsa parva prasaMge ja karatA hoya che. AvI pavitra karaNa karI potAnA AtmAne ucca sthitimAM mUka joIe. [ A. pra. pu. 21, pR. 9.] AtmanirIkSaNano abhyAsa rAkhavA nivedana. kuzaLa vyApArI jema AvakajAvaka, lAbha-hAnine jame- udhAra hisAba sAvadhAnatAthI co rAkhavA prayatna kare che tema sAcA sukhanA athI sajajanoe paNa mahApuNyanA jage sAMpaDelI daza daSTAnta durlabha evI manuSyabhavAdika zubha sAmagrIne saphaLa karI, kettara sukha prApta karavA mATe potAnI eka paNa kiMmatI kSaNa nakAmI na cAlI jAya, temAM kAMI ne kAMI jJAna, dhyAna, vrata, niyamanuM zraddhA ne Adara sahita pAlana karavA sAvadhAna rahevAya tevI UMDI kALajI rAkhavI joIe. tenuM nAma AtmanirIkSaNa kahI zakAya. tathAvidha AtmalakSa ke upayoga vagara karavAmAM AvatI vividha dharmakaraNa mekSasAdhaka thaI zakatI nathI. AtmalakSa ke upaga vagaranI karAtI pUjA, prabhAvanA ke sAmAyika, pratikramaNAdika kriyA lakSa sAdhyA vagara phekelA tIranI mAphaka niSphaLaprAya samajavI. sAcA sukhane upAya dharma sAdhanArUpa che. "ahiMsA, saMyama ane tapa e dharmanuM lakSaNa che. AtmalakSaupaga sahita ukta dharmanuM yathAvidhi sevana karAya to te mahAmaMgaLakArI che. vAstavika rIte AtmAne zuddha-vizuddha bhAva- upayoga ja dharmane kharA prANarUpa che-pramANarUpa che tethI ja te sAdhu che ke gRhastha ho, rAjA ho ke raMka he tuM yathAsA zuddha- tethI ja Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . [ 284 ] zrI IravijayajI puruSa ho ke strI he, sahune ekAnta hita, zreya ane kalyANakArI thavA pAme che. AvI sabaddhi sAthe zuddha zraddhAna ane sadAcAraparAyaNa thavA pUratuM dharya-baLa arpavA paramAtmA pratye prArthanA karavI ghaTe che. . jaya vIyarAya"nA pAThamAM evI ja prArthanA karAya che; paNa tenA arthanI samaja sAthe te upaga sahita karAya ane meha-pramAdAdika kAThiyAne tyAga karI svasva adhikAra-gyatA anusAre tathAvidha dharmakaraNa. niSkapaTapaNe karavAne khapa jAge te ukta prArthanAnI sArthakatA saheje zIdhra thavA pAme jemanI sAthe kaMIpaNa vaimanasya-virodha thayela hoya tene trikaraNa zuddhithI TALI, temane sarala dilathI jema bane tema vahelAsara cetIne saMvatsarI sudhImAM khamavA-khamAvavAnI zubha prathAne lakSamAM rAkhI sahu bhAIbahenoe namrabhAve khamavuM ane khamAvavuM. [ A. pra. pu20, pR. 16ra.] - zuddha saMyama-AtmanigrahathI thatI Atma-zAMti. 1. kalyANAthI jana svAdhInapaNe zuddha saMyamanuM sevana karI zAMti meLavI zake che. bIjAne te maLI zakatI nathI. 2. mana ane iMdriyone svecchA mujaba unmArge cAlatAM ' yuktithI sAvadhAnatApUrvaka rokI je tene sanmArge pravartAve che te aneka prakAranAM bhAvI duHkhanI jALathI mukta thAya che. 3. rAga, dveSa ne krodhAdika kaSAyone je sujJa jeno samabhAva dhAraNa karI, kSamA-namratAdika sadupAyavaDe sAvadhAnapaNe jayaparAjaya kare che temanA sukhane pAra raheto nathI. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , lekha saMgraha : 4 : [ 285 ] 4. mana, vacana ne kAyAnI pavitratA kahe ke vicAra, vANuM ne AcAranI zuddhi kaho je bhavyajane sAvadhAnapaNe tene sAcavI rAkhe che teo akhaMDa sukha-zAMtine saheje anubhava karI zake che. pa. je saMta-sAdhujane sahune svakuTuMba tulya gaNIne koIne kayAre paNa pratikULatA-duHkha-paritApa upajAvatA ja nathI temane pachI duHkha-paritApa Ave ja kyAMthI ? jevuM ApavuM tevuM ja meLavavuM evI nIti che. 6. aneka mugdha jane kaLI vRttithI prasAda yA svachaMdatA ' vaza (viSaya-kaSAya-nidA-vithAdikane AcarI) aneka jIvane duHkha, trAsa ApI evAM AkarAM pApakarma bAMdhe che ke pachI tenuM phaLa bhagavatI vakhate tene bhAre viSama lAge che. 7. tethI ja sukhanA athI dareka sujJa janoe mana, idrine lagAmamAM rAkhavAM, rAga-dveSAdika bhAvathI sAvadhAnapaNe dUra rahevA vicAra, vANuM ne AcAramAM pavitratA sAcavI rAkhavA, ane pApavRttithI pAchA pharI, saMyamavRtti jAgRta karavA jarUra tatpara thavuM e ja sarva upadeza sAra che. 8. taddana niraMkuza vRtti rAkhavArUpa asaMyamathI A lekamAM tema ja paralokamAM jIvane bhAre vipatti veThavI paDe che. temAMthI svAdhInapaNe AtmanigraharUpa saMyama sevanArA bacI zake che. 9. saMpUrNa saMyamaganA baLathI, sakaLa duHkhamukti thaI akSaya-mokSasukha meLavI zakAya che. [ A pra. pu. 20. pu. 258. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra89 ] zrI kapUravijayajI sAmAyika-pratikamaNa-devavaMdanAdi dharmakriyAmAM kara joIta yathAvidhi Adara AtmAne mAyika jaMjALamAMthI mukta karI, mana, vacana, kAyAthI pApavyApArano parihAra karIne samatArasamAM jhIlavuMnimagna rahevuM te sAmAyika kahevAya che. mAna, apamAna tarapha durlakSa karI svajana-parajana ke zatru-mitra upara samabhAva rAkhI .. rahevuM tene sAmAyika kahe che. abhyAsarUpe ochAmAM ochA be ghaDIne samaya AtmAthI bhAI-bahenee sAmAyikamAM gALavo joIe. pachI dhIme dhIme temAM vadhAro karatAM piSadhamAM cAra pahAra ke ATha pahora paryata sAmAyikane vakhata karI zakAya che. sAmAyika-pauSadhamAM jenuM sAdhya-lakSya zuddha ne cokkasa Amika hoya che tene to tevA abhyAsamAM apUrva AnaMda ne zAMti upaje che. saMta-sAdhu-mumukSu janane te jiMdagIparyata tenuM sevana karavAnuM hoya che. daDha abhyAsage mananI sthiratA-zAMti vadhatI jAya che. kharA AtmAthI saMta-sAdhujananI samatA vakhANane pAtra che. samatA ja kharekhara saMyama yA cAritradharmanuM rahasya-sAra che, tethI tene khapa-Adara dareke dareka nAnA, moTA zrAvake karavuM joIe. banI zake te cIvaTa rAkhI prabhAtamAM ja tene abhyAsa zarU karI de joIe ane te sadAkALa nibhAva; tethI cittanI prasannatA vadhaze. ghaNAkharA mugdha bheLAjane te kevaLa pramAdavazatAthI ja tevA apUrva lAbhane cUke che ane pachI pastA kare che, tethI jAgyA-samajyA tyArathI ja sAvadhAna banI, ALasa-pramAda tajI, udyamavaMta thaI, prAta:kALe athavA samayanA sadbhAve gya Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 87 ] avasare-vakhate A apUrva lAbha jarUra hAMsala karatAM rahevuM joIe. temAM je apUrva bhAva jAge te tene TakAvI rAkhavA sAvaceta thavuM joIe-rahevuM joIe. tevA apUrvabhAva ke dhyAnanI dhArA akhaMDita rAkhavA mATe sAmAyikane samaya bane teTalo laMbAvavo joIe ane samatAne TakAvI rAkhavA ke vadhAravA mATe adhika hitakara AlaMbananuM sevana karavuM joIe. manavacana-kAyAthI lAgatA doSathI bacavA ane temAM pavitratA dAkhala karavA praba kALajI rAkhavI joIe. manane samatArasathI sthira karI pratikramaNa karavuM joIe. tethI jANatA-ajAhatAM, thatAM ke thayelAM pApathI yatnapUrvaka pAchA osaravuM-pAchA pharavuM-haThavuM ane pharI sAvadhAna banI pApa na karavuM te pratikamaNa kahevAya che. * * pratikramaNa sUtronuM rahasya samajavAne ane temAM AvatA Avazyakone paramArtha jANavAne jarUra prayatna karo, ane lakSapUrvaka ALasa-pramAda tajI teno lAbha le. te ja bhAvaAvazyaka kahevAya che. AjakAla ghaNe sthaLe avidhi ane ajJAna deSa vadhAre jaNAya che, vidhi ane samajaNano Adara ocho thato jAya che temAM paNa sudhAro karavAnI khAsa jarUra che. jenI pAThazALA ane kanyAzALA vagere vadhyAM chatAM dharmakaraNa karanAranI saMkhyAmAM bhAgyeja vadhAre jovAya che, kAraNa ke jyAM vyavahAru zikSaNa paNa khAmIbhareluM, rasavagaranuM ane kAryasAdhaka eAchuM apAya che tyAM dhArmika zikSaNanI vAta kyAM karavI ? gokhaNapaTI mAtrathI vadhAre sAruM pariNAma bhAgye ja Ave. vidhirasika sahRdaya zikSako temAM jarUra sudhAro karI zake. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 288 ] zrI kapUravijayajI devavaMdana-guruvaMdanAdi paNa pratikramaNanI jema rahasya, artha ane samajaNa vagaranAM thatAM jovAmAM Ave che. prabhuprArthanA stutimAM, " pa McamI tapa tame kare re prANI " kahe che. AvI rIte saMbadha ane samaja vagaratu jovAmAM Ave che te tenu paNa rahasya, hetu vagere sujJa janAe samajavAM ane khIjA bhAI-baheneAne zAMtithI samajAvavA ghaTatA prayatna karavA joIe ke jethI svaparahitamAM abhivRddhi thavA pAme ane Atmika unnatinI sAthe zAsana unnati thAya. [ A. pra. pu. 20, pR. 278.] kalyANanA athI janAe kevu vartana rAkhavuM joie ? 1. samAga gAmI-mArgAnusArI thavuM joie, nyAyaniSTha, nIticusta-pramANika banavuM joie, satyAgrahI thavuM joie. 2. svakuLane zele evA game te pramANika dhaMdhA-rojagAra karI svakuTuMba sAthe svajIvananirvAha karavA joie, 3. AvakanA pramANamAM ja kharca karavu. uDA nahIM thatAM sAdAi ane karakasaranA niyameA lakSamAM rAkhI satASapUrNAMka rahevuM. kharca karatAM khacata rahe temAMthI dIna-du:khI-- janAne ceAgya Azraya ApI temane satASavA banatA prayatnA karavAM. 4. sahune ApaNA mitra--. -svajana samAna gaNavA joie. 5. du:khIjanAne cAgya AzvAsana ApI dareka rIte temanu du:kha dUra karavA ke echuM. karavA tatpara rahevu joie.. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [29] 6. sukhI ke saguNa jIne dekhI rAjI-pramudita thavuM joIe ane ApaNe evI ja uttama cAhanA rAkhI temanuM zubha anukaraNa karavuM. 7. game evA nIca, niMdaka jevA nAdAna upara paNa dveSa ke kepa nahIM karatAM karuNAbuddhithI temane sudhAravA prayatna karavo, chatAM viparIta pariNAma AvatuM jaNAya to tenI upekSA karI pramAda rahita anya ucita hita AcaraNa karI lAbha upArjana karatAM rahevuM. . 8. sarva jIvamAtrane potAnA AtmA samAna gaNI, keIne kha-pratikULatA upaje evuM ahita AcaraNa karavAthI viramavuM ane ekAMta hitakara AcaraNa karavuM. 9. kAma, krodha, meha, mada ane matsarapramukha aMtaraMga zatruonuM khUba cIvaTathI damana karatAM rahevuM. 10. mAtA, pitA, svAmI, vidyAguru ane dharmagurunI zuddha niSThAthI sevA-cAkarI harSa sahita karavI. 11. keInI niMdA, cADI-cugalIthI sadaMtara dUra ja rahevuM. 12. sukha-duHkhamAM harSa-zoka nahi karatAM samabhAve rahetAM zIkhavuM. siMhanI jema zUravIrapaNe cAlavuM, paNa zvAnanI peThe nirbaLatA dhAraNa karavI nahi. 13. AzritavarganI egya vakhate barAbara saMbhALa levIpiSyavarganuM vakhatasara piSaNa karavuM. 19 . . Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] : "zrI karavijayajI 14. saguNa janene saharSa vinaya-satkAra karavA 15. zuddha deva, guru, dharmane barAbara oLakhI-pArakhI grahaNa karavA. 16. parIkSA karIne grahaNa karelA dharmanI nisvArtha sevA karavI. bane teTaluM AtmArpaNa karavuM. tana-mana-dhanane sadvyaya saMkeca rahita kare. 17. AtmAnI zakti jAgRta karI nirbaLajInuM rakSaNa karavuM. - 18. iMdriya ane kaSAyono nigraha karI, mana, vacana ane kAyAthI hiMsAdika pApane saMpUrNa tyAga karavArUpa saMyamavaDe AtmAnI anaMta zaktio jAgRta thaI zake che. A : 19. sahune hitarUpa thAya evuM priya ane satya vacana bolavuM. 20. nyAyathI upArjana kareluM dravya ja IcchavuM-grahaNa karavuM, paradravya athavA anyAyanuM dravya paththara tulya jANI levuM-grahaNa karavuM nahi. 21. svadArA saMtoSI thavuM. parastrIne mA-bahena samAna gaNavI. rara. parigrahanuM parimANa-pramANe karavuM. dhananI maryAdA karavI-lebhavRtti tajavI. - 23. jarUra pUratI ja javA-AvavAnI dizAmaryAdA bAMdhavI. 24. pannara karmAdAna-mahApApAraMbhanA vyApArathI taddana dUra rahevuM ane jarUrIAta vagaranA gapagane niyama kara. - Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha: : 4 : [ 21 ] 25. ana IMDa eTale pApApadeza, kusana, azubha dhyAna, nIca janavuM ( asatI ) pASaNa, kAmeAddIpana khela, kutUhala vagerene jarUra tajavAM. 26. rAgadveSa deAnivAraka, samatArasathI bharapUra, saccAritraguNu pASaka, janmamaraNAdi du:khazASaka sAmAyika vratanuM pAlana karI, samajapUrvaka ane teTalI vAra karavA avazya abhyAsa pAve. 27. pApanI rAzi-pApakameviDe na upaje athavA echI upaje evA nitya niyamA dhAraNa karavA. 28. dareka AThama ane pAkhIpramukha pa divase jJAnadhyAna-tapa-japavaDe AtmAne vizaSa peASA. ( darareAjanI karaNI karatA patithie vizeSa prakAre dharmakaraNI karavI. ) 29. ni:spRhI saMtajanAnI-sAdhu munirAjAnI athavA vratadhArI zrAvakeAnI bhakti karyo pachI bhAjana karavuM. [A. pra. pu. 20, pR. 160] amRta vacanA 1. jeTalI hAni kaTTara vireAdhI-zatruethI thatI nathI teTalI hAni svaccha dacArI jIvAne krodha-mAna-mAyA-leAlarUpa kaSAyAthI thAya che. 2. Atmahitecchuoe krodhAdi cAra kaSAyeAne jarUra kramavA joie. 3. kSamA-upazama-samatA-sahanazIlatAvaDe krodhane jItavA joie. 1 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 292 ] zrI kapUravijayajI 4. mRdutA-namratA-sabhyatA-vinItalAvaDe mAna-mada-ahaM. kArane jItavo joIe. , 5. ArjavatA-RjutA-saralatAvaDe mAyA-kapaTa-daMbha-zaThatAne jItI levI joIe. ( 6. mukti-satiSavRtti-nibhatAvaDe lebha-tRSNane jItI bhavRttine maryAdita karI devI joIe. 7. mAyA ane lebha TUMkANamAM rAgarUpe oLakhAya che tathA krodha ane mAna dveSarUpe oLakhAya che. 8. IrSA-roSa-para parivAda-matsara-vaira-virodhapramukha zreSanA aneka paryAya che. 9 IcchA, mUcha, kAma, nehAdika aneka rAganA paryAya che. 10. mAdhyasthatA, vairAgya-virAgatA, zAMti-upazama-prazama, doSakSaya, kaSAyavijaya pramukha vairAgyanA paryAye che. tenA vaDe rAgadveSane jaya thaI zake che. 11. rAga, dveSa yA kaSAya upara ja saMsArabhramaNane badhe AdhAra che. te ghaTe te saMsAraparibhramaNa paNa ghaTe ja. 12. tethI ja rAga-dveSa-kaSAya jema vRddhi pAmatA aTake, temAM ochAza thavA pAme, yAvat tethI sarvathA mukta thavAya evA upAya javA joIe. 13. je je nimittAthI rAgadveSAdika vadhatA hoya te nimittone tajavAM ane jethI rAgadveSAdika ghaTatA hoya tevA nimittone sukhAthI janoe Adara kara joIe. ' Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ raae ] 14. jyAM sudhI rAgadveSAdika sarvathA naSTa na thAya tyAMsudhI avirata udyama karo, arthAt je rIte rAgadveSAdika samULagA naSTa thAya te sadudyama karyA ja kare. [ A. pra. pu. 20, pR. 215 ] zAsana rahasya hitopadeza, 1. keI rAjA-mahArAjAnI AjJAne bhaMga karavAthI eka ja vAra prANa nAza thAya che, paraMtu vItarAga-sarvajJa devanI ekAnta hitakArI AjJAne jANI joIne svacchaMdatAthI bhaMga karanArane anaMtI vAra tenI zikSA bhegavavI paDe che-aneka gatiomAM rakhaDavuM paDe che. * 2. jema pramANa ke maryAdA vagaranuM bhejana jIvitanA nAzarUpa thAya che ane pramANe peta-maryAdAvALuM bhejana karavAthI jIvitanI rakSA thavA pAme che-thAya che tema rUDI-zuddha dharma, maryAdAne lepa karI svecchAthI dharmakaraNa karavA vaDe saMsArabhramaNa karavuM paDe che, paNa dharmanuM pavitra rahasya samajI, daDha zraddhA rAkhI tenuM yathAvidhi premapUrvaka pAlana karavAthI janmamaraNane aMta thAya che ane akSayasukhanI prApti thaI zake che. 3. kama khAnA aura gama khAnA (ochuM khAvuM ane maryAdApUrvakanuM ochuM bolavuM). A kahevatAnusAra vicakSaNa bhAIbahenee khAvApIvAmAM, belavAmAM, cagya vicArapUrvaka maryAdA ane DahApaNathI rahevAnI jarUra che, kAraNa ke tenI upekSA karavAthI vakhate bhayaMkara pariNAma Ave che. anAdi kALano jIvitana ja karI nuM pavi Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra94 ] zrI karavijaya je abhyAsa A jIvane paDyo che te ekAeka sarvathA ghaTe muzkela che chatAM aMtaranI lAgaNapUraka khaMtabharI sAvadhAnatAthI vartatA temAM ghaNo sudhAre thavA saMbhava che. puruSArthathI mANasa dhAre te karI zake che. 4. kharekhara utsarga ane apavAda kaho, vidhi ane niSedha kaho, athavA mukhya ane gaNu mArga kahe te potapotAnA sthAnamAM kalyANa karanAra ane baLavAna hoya che. eka bIjAnA sthAnamAM te anartha karanAra ane durbaLa hoya che. puruSavizeSathI svasthAnamAM prabaLa hoya che, jyAre parasthAnamAM nirbaLa hoya che. samartha-sazakta-sahanazIlane utsarga-vidhimArga svasthAnagherI rasto che ane apavAda-gaNa-niSedha mArga asamartha-- azakta-asahanazIlane parasthAnarUpa gaNAya che. - pa. mithyAtva samAna keI zatru, roga, jhera ke aMdhakAra nathI. zatru, jhera, rega ke aMdhakAra eka ja bhavamAM duHkha denAra che tyAre jene nAza kara bhAre muzkela che evuM mithyAtvaviparIta buddhi-azraddhA bhavobhavamAM duHkhadAyaka thAya che. jJAnI puruSoe kharuM ja kahyuM che kevikarALa agnimAM dehane hemI deve keIka rIte sAre che, paNa mithyAtvayukta jIvavuM kadApi sAruM nathI. 6. je kaI game teTaluM kaSTa dharmanimitta karavA chatAM ajJAnatAthI athavA manakalpita vicArothI athavA uzRMkhalavRttithI jarA paNa utsatra-jinAgama-sUtraviruddha bole che athavA Acare che te jIvane janmamaraNanAM duHkha bhegavavAM paDe che; kema ke tethI be dhibIja-samakitazuddha zraddhAne lopa thAya Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [25] che ane tethI bhavabhramaNa karavuM paDe che. eTalA ja mATe sujJasubuddhi ane prANAte paNa usUtrabhASaNa karatA nathI. thoDuM paNa manakalapanAthI utsutra bolavAvaDe kevuM bhayaMkara pariNAma Ave che tenI upara marIci pramukhanAM daSTAMte zAstramAM prasiddha che. 7. kartavyAkartavyanuM yathArtha bhAna rAkhI kartavyaniSTha, rahevArUpa jIvadayA-jyAM sadAkALa rAkhavI, zrutacAritradharmane pedA karanArI, tenuM rakSaNa tathA poSaNa karanArI hovAthI te ekAMta sarvatra sukha ApanArI che. [ A. pra. pu. 20, pR. 232 ] hitavacane 1. paththaranI nAva sarakhA lobhI guru ane lobhI celA - banne DUbe che. 2. nirlobhI saMta-sAdhunI saMgatithI uttama mArga pAmI jIva jaladIthI saMsArasamudra tarI jAya che. evA saMta-mahAtmAnI sevA-bhakti saphaLa thaI zake che. 3. saMta-sAdhujane kASThanI nAvanI jema pite tare che ane tenA Azrita janene paNa tArI zake che. 4. namratA-laghutA-vinaya e kharekhara adbhuta vazIkaraNa che. pa. UMcA kuLavAna hoya, paNa karaNuM ucca na hoya te tevA UMcA kuLathI zuM phaLa? 6. caMdana-sukhaDane game teTaluM ghasavAthI, zeraDIne game Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rahe ]. zrI kapUravirya teTalI pIlavAthI ane suvarNane game teTaluM tapAvavAthI pitAnI sugaMdha, mIThAza ane kAntavarNa-pILAza tajatAM nathI, tema uttama puruSa prANAte paNa sajjanatA tajatA nathI. che. aneka vikaTa kasoTImAMthI pasAra thaI, neha-neha nibhAva kaThaNa che. - 8 saMtavacana amRta jevAM miNa-madhura-zItaLa hovAthI zAMti Ape che, tyAre durjanavacana jhera jevAM kaTuka ane AkarAM hovAthI hRdayane bALIne khAkha karI nAMkhe che. 9sahune sukhadAyaka miTa vacana bolavuM, kaDavuM-kaThora vacana na ja bolavuM. * 10. paramArtha-paropakAranI khAtara jAte kaSTa sahana karavuM, paNa svArthathI aMdha banI parane pIDA upajAvavI nahi; e ja saMta-sAdhu-uttama janeno kaThaNa paNa zreSTha mArga che. : 11. game teTalA upadezarUpI jaLathI paththara samAna kapaTInuM mana palaLavAnuM nathI. 12. niHsvAthI saMtajanonuM eka paNa hitakara vacana saralasvabhAvI cekhA dilanA bhakta janane mATe kalyANasAdhaka bane che. 13. jyAM lokone guNanI kadara ja na hoya tyAM ni:svAthI sAdhu-saMta zuM kare ? * 14. pitAnA svArtha khAtara mAgavuM te mRtyu samAna gaNavuM joIe ane paramArtha-papakAra mATe mAgavuM ISTa gaNavuM joIe. temAM lAja-zarama-pratiSThAnI hAni na samajavI. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ ra97 ] - 15. eka vakhatanA ahaMkAra mAtrathI je kaMI zubha kAryo karyuM-karAvyuM hoya te dhULamAM maLI jAya che. - 16. atihaTha-kadAgraha karavAthI game tevuM suMdara kAma paNa vinAzane pAme che. 17. ati sarvatra varjavAnuM kahyuM che, tene tAtparya vicAravA jevo che. 18. jenA dila-hadayamAM zuddha prema pragaTa thAya tene jagata dAsarUpa thAya che. zuddha premapUrvakanI bhakti mukti meLavI Ape che. - 19 AtmAmAM prema pragaTyo chAne raheto nathI. mukhathI na bele te netrathI tenI pratIti thAya che, azru ke khumArIthI prema parakhAya che ane te AThe paheramAM palaka mAtra paNa visarAte nathI. * 20. saMyama-Atmadamana-nirdoSa jIvana e sakaLa sukhanI ajamAvI zakAya tevI ajaba cAvI che. 19 [ A. pra. pu. 20, pR. 257] AtmAnA jJAnAdika guNone puSTi ApanAra piSadha zrAvakanAM pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata pikI agiyAramuM paiSadhavrata che. sAmAyika ane dezAvarAsika - te tenA khapI zrAvaka ke zrAvikAo hamezAM niyamasara karI zake che, paNa piSadhavrata keTalIka kaThinatAne lIdhe te bahudhA parva. divasomAM ja karavAnuM nirmANa thayela che. dareka aSTamI, caturdazI, Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 298 ] zrI karavijayajI pAkhI, pUrNimA tathA amAvAsyAnA divase tene uccaravAnuM- pauSadha karavAnuM zAstromAM ghaNe sthaLe vidhAna che. vadhAre vakhata na banI zake te evA parvanA divase tene avazya Adara karavAnuM bhUlavuM na joIe. te piSadhanuM svarUpa samajI tene khapa karavAmAM vizeSa lAbha thAya che. tenuM svarUpa zrAvakakalpataru vagere pustakamAM varNaveluM che; chatAM ahIM saMkSepathI tenuM varNana karI bhavyajananuM te tarapha mana AkarSavA yatna karuM chuM. AjakAla zrAvakavargamAM sukhazIlatA ke pramAda vadhato jAya che, tethI piSadha-pratikramaNAdikamAM ghaNuM maMda pravRti thayelI jaNAya che ane je kaMI dhArmika kriyA thAya che te paNa bahudhA samajavagaranI, gatAnugatikatAvALI ane upayoga-zUnya hoya che. keI virala sadubhAgI zrAvaka-zrAvikAo te dhArmika kiyA-dharmakaraNa samajapUrvakanI, sadbhAvavALI ane upacAgavALI karatA haze, paNa bahudhA jyAM tyAM ghaNuM maMdatA ane upekSAvALI dekhAya che, jethI karIne tenA abhyAsa-bhege AtmAne sthira karavAnuM, mana-iddhine kAbUmAM rAkhavAnuM ane kaSAyane damana karavAnuM banI zakatuM nathI. evA sAmAyika-pratikramaNa-paSadha ke je Atmika unnatinA sAdhano che tenI upekSA karavI te Atmadroha samaja. cAra prahAra ke ATha prahara paryaMtanA piSadha-sAmAyikamAM nIce pramANe cAra prakAranI pratijJA karAya che. 1. sarvathA ke dezathI khAna-pAnane tyAga. 2. zarIra satkAra (snAna-mardana-bhA pramukha)ne sarvathA tyAga. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 29 ] 3. sarvathA mana-vacana-kAyAthI brahmacarya pALavuM (viSayabhegathI viramavuM). 4. sarvathA sAMsArika vyApArano tyAga karavo. mukhyapaNe sUryodaya pahelAMthI lIdhelI uparokta pratijJA bIjA divasano sUryodaya thatAM sudhI pALavI te ATha praharane piSadha kahevAya che ane bIjI sUryodaya pahelAMthI lIdhelI pratijJA sUryAsta sudhI pALavI, ke sUryAsta pahelAM lIdhelI pratijJA bIjA divasanA sUryodaya sudhI pALavI te cAra pahorane piSadha kahevAya che. vIzasthAnaka, jJAnapaMcamI, mAnaekAdazI vagerenA tapa karanArAM dhAre te upara mujabanI samaja sAthe cAra prakAranA paiSadhano saheje lAbha meLavI zake. te pramANe karavAmAM vakhatanI anukULatA hoya te tapazcaryAnA ArAdhananA divase sAmAyikAdina vizeSa lAbha meLavI zakAya che tethI tema karavA mUkavuM na joIe. pauSadha karavAmAM sadgurune sAkSAt prasaMga hoya te temanI samIpamAM yathAvidhi uccare zreSTha che. te joga na hoya te gurumahArAjanI sthApanA (sthApanAcArya) samIpe ucara. vratadhArI-daDhavairAgyavALA zrAvake rAtri samaye piSadhamAM kAusagakAyetsarga dhyAne rahI zake che ane ALasa pramAdane ocho kare che. divase kaI khAsa kAraNa vagara nidrA karavI nahi. piSadhapavAsanA pAraNe munirAjane pega hoya to temane yathAvidhi zuddha AhAra vahorAvI pachI pite pAraNuM kare. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * [ 300 ] zrI kapUravijayajI tevA joga na heAya teA seAjananA vakhata sudhI gurumahArAjanI pratIkSA-rAha jue. chevaTe vratadhArI zrAvaka-zrAvikAne bhAjana karAvI, dIna du:khIne sa MteSI, ucita prasaMga sAcavI pAraNuM kare. [ A. pra. pu. 20, pR. 254 ] vIraprabhunI jayaMti ujavanAra bhAi baheneAne sUcanArUpe hitabAdha, parama pavitra vIraprabhunuM uttama prakAranuM cAritra lakSamAM : rAkhI ApaNe ApaNA jIvanamAM jarUra kAMI ne kAMi hitakara sudhArAvadhArA dAkhala karI AtmAnnati sAdhavI joie; te ahIM sakSepathI matAvela che. 1. sahu prANImAtranuM hitaciMtavana karavuM, kAinuM paNu ahita cittavavuM nahi. aparAdhI jIvAnu paNa aniSTa manathI paNa ciMtavavuM nahi. 2. dIna-duHkhI janeAnuM duHkha dUra karavA ApaNe tana-mana- dhanathI banatA prayAsa karaveA. temanA du:khanu kAraNa zodhI te duHkhanA samULagA aMta Ave tevA prakAraneA upAya karave. kAi paNa dIna du:khInuM du:kha joine ApaNuM hRdaya dravavuM joie ane tenAM du:khanA aMta Ave athavA echAM thatAM jAya tevuM vartana ApaNe rAkhavuM joie. 3. sukhI ane sadguNI manuSyane joine dilamAM rAjI thavu joie, sadguNeAnI praza'sA karavI ane tevAM sadguNA ApaNAmAM dAkhala karavA ApaNe banatA prayAsa karavA joie. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 301 lekha saMgraha : 4 : 4pavitra dharmanA AzrayathI, samajapUrvakanI dharma karaNathI, niHsvAthI paropakAravRttithI sukhI ane sadgaNuM thaI zakAya che ema samajI pavitra dharmane Azraya karI, dhArmika kartavya ane paropakAranuM daDha AlaMbana grahaNa karI, anya bhavyajanone jAte karAvI athavA preraNA karI ApaNuM ane anya jananuM sarva rIte zreya-kalyANa thAya tevo prayatna kare. - pa. pApakarma karavAmAM pAvaradhA evA duSTajane upara dveSa ke roSa nahi karatAM temane sudhAravA niHsvArtha premathI prayatna karavo. tema karatAM paNa teo na sudhare athavA teo pApakarma karatAM ja rahe to ApaNe mauna dhAraNa karavuM-madhyasthavRtti dhAravI. 6. sarva jIvamAtrane ApaNA AtmA samAna gaNI, keIne kaMI paNa pratikULatA-duHkha nahi upajAvatAM, tene anukULatA thAya tevuM hitakara AcaraNa rAkhavuM. 7 sahune priya ane hitarUpa thAya tevuM satya vacana bolavuM. 8. nyAya-nIti ane pramANikatAne ja dharmanA draDha pAyArUpa gaNIne ekaniSTha banavuM. nyAyanIti viruddhanA paradravyane paththara samAna gaNa grahaNa karavuM nahi. nyAya, nIti ane pramANikatAthI meLaveluM gheruM dravya paNa amRta samAna gaNune grahaNa karavuM ane tene sadupayoga kare. 9. parastrIne mAtA, bahena ane putrI samAna gaNavI, tenA upara kudaNi na karavI. suzIla-zuddha AcAramaya banavuM. 10. saMtoSa rAkhI cittavRttine Amatema pheravI DAmADoLa thavuM nahi, paNa saMyamI banavuM. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 302 ] zrI karavijayajI . 11. cAra kaSAya krodha, ahaMkAra (mAna), mAyA, lobha tathA rAga-dveSa ja Atmika durgaNe che. tenAthI sarvathA aLagAdUra rahevuM. 12. kaleza-kaMkAza-vera-virodhane samAvI de. 13. cADI, kalaMka, ALa, paraniMdA vagere tajI devAM. 14. ekavacanI banavuM. mithyAtvane viSa samAna jANuM dUrathI tajavuM. [ A. pra. pu. 20, pR. 254 ] jayaMti ujavavAno hetu-uddeza zrImAnuM tIrthakara bhagavAna, gaNadhara mahArAja ke AcAryAdika mahApuruSonI jayaMtI ujavavAne pavitra hetu-uddeza e ja hoI zake ke evA uttama prasaMge te paramapavitra AtmAonA pavitra AcAra-vicAra tathA upadezenuM sAdara smaraNa karIne, ApaNAmAM vyApI rahelI jaDatA-maMdatA-ajJAnatAne dUra karI temanA AcAra-upadezAnusAra cAlavA yathAzakti prayatna karIe. A vAtane pUrNa rIte lakSamAM rAkhI je bhavyAtmAo te mahApuruSonI jayaMtI ujavavAmAM vakhatane, vIrya-zaktine tathA dhanano vyaya kare to tethI kaMI ne kaMI lAbha meLavavA teo jarUra bhAgyazALI nivaDe. tevA lakSa vagaranuM te lagabhaga badhuM nakAmuM jAya che. jayaMtI jevA dareka zubha prasaMganI asara ApaNI jAta upara jeTalI sacoTa thAya teTalI tenI saphaLatA AMkI zakAya ane te jayaMtI ujavI saphaLa gaNAya. bAkI tenI asara kAMIpaNa na thAya to te badhe lagabhaga tamAso gaNAya. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 73 ] - jyAM sudhI ApaNAmAM jaDa ghAlIne rahelI ajJAnatA ane pAravagaranI bhUla sudhArI levA kaze prayatna na karIe tyAM sudhI A badhuM pharasa jevuM kAM na gaNavuM? - jethI ApaNI jAtanI, prajAnI, samAjanI ane dezanI avanati-kharAbI-paDatI thavA pAme evI dareke dareka badIne zodhI zodhIne dUra karavA dareka sujJa bhAIbahenoe kamara kasavI joIe. jyAM sudhI ApaNe khaMtapUrvaka ApaNAmAMnI badIo-kuDhio-ajJAnatA kADhIzuM nahIM tyAM sudhI ApaNuM belyuM cAlyuM bakavAdarUpa gaNAvAnuM ne nakAmuM javAnuM. vIra mahApuruSonI jayaMtI UjavI, temanA sadaguNenI prazaMsA-guNAnuvAda karI, sAcA hRdayathI stuti karIne ApaNI malina vAsanAone dhoI nAMkhavI joIe. jo tame temane kharA svarUpamAM oLakhI zakyA che te temanA jevI vIratA-dhIratA nirbhayatAne, nisvArthabhAve dayA, dAna, dama (tapa-saMjama-jitendriyatA) vagerene ApaNA jIvanamAM utAravA ApaNe zA mATe tatpara na thavuM joIe ? uttama puruSonA guNAnuvAdathI ApaNAmAM uttamatA Ave evuM kathana sAcuM ja mAnatA hatA te te tarapha AtmalakSya pheravI pitAnA AtmA mATe (lekaraMjana mATe nahi) tene upayoga kara joIe. dhAtu upara vaLelo kATa mAMjavAthI jema dUra thAya che ane dhAtu ujavaLa thAya che tema anAdi doSasaMgathI thayelI kama-upAdhi sadyamathI dUra thatAM AtmA ujajavaLa thAya che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 304 ] zrI kapUravijayajI samyagdarzana, samyajJAna, samyapcAritranu yathAvidha ArAdhana jevA kAipaNu sadyama nathI, temAM sahu koi prayatnazIla thAe evI zuddha vimaLa mati jAge ! [ A. pra. pu. 19, pR. 283 ] vijayAnaMdasUri( zrImad AtmArAmajI mahArAja )nI jayaMti prasaMge karela vyAkhyAnanA sAra pavitra karIje re chaThThA tujha guNe, zira vahIe tujha ANa; manathI kahIe re prabhu na visariye, lahIe parama kalyANu, zrI sIma'dhara0 zuddha devagurunI sevA, bhakti karI tenI saphaLatA IcchanArA bhAi-bahenAe zrImad yazeAvijayajI upAdhyAyajI mahArAjanA uparanA khela kharAkhara vicArI teneA yathAzakti Adara pramAda rahitapaNe karavA joie. deva ane gurune ApaNA parama upakArI gaNI temanI sevA-bhakti-ArAdhanA karavI joie. zuddha deva-gurunA sadguNAno stavanA-stuti karavAthI ApaNI jIbha pavitra thAya che; arthAt jIbhane pavitra karavI hoya te mukhathI temanA guNAnuvAda gAvA joie, tema temanI ni:svArtha bharI ekAnta hitakArI AjJAne zirasAvadya karavI--mastake caDAvI, mana-vacanakAyAthI tenuM pAlana karavA yathAzakti prayatna karavA joie. temanA amApa upakArAne lagAre bhUlIe-visArIe nahiM, te jarUra ApaNuM hita saheje sAdhI zakIe. temanI hitakArI Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 H [ 305] pavitra AjJAnI avagaNanA karI game teTale bAhA pUjA-bhaktine ADaMbara karIe te niSphaLa kahe che, mATe temanI AjJAne anusaravA adhikAdhika lakSya rAkhavuM. pAtratA vagara kharI vastunI prApti thatI nathI, tethI pAtratA meLavavA mATe dharmaratnanI prApti jarUranI che. tene meLavavA prathama prayatna kare joIe. mana, vacana, kAyA athavA vicAra, vANuM ne vartana(AcAra)mAM virodha na Ave tevI rIte ApaNe sarala vyavahAra rAkhavo joIe. je ApaNA vicAra, vANI ne AcAra sarala-rUDI ektAmaya hoya to svaparane virodha naSTa thAya ane sAro lAbha thavA pAme. sahune Atma samAna gaNuM ApaNA kucha svArthanI khAtara keIne duHkha thAya ke pratikULatA upaje evuM vartana-AcaraNa na karavuM joIe. satyAgrahI banavuM. prANAMta kaSTa Ave to paNa satya mArgathI vaMcita-calita na ja thavuM. pramANika banavuM-prANAMte anyAya-anItithI dUra ja rahevuM suzIla rahevuM-zIla-brahmacaryane prANathI adhika kiMmatI gaNavuM. saMtoSI jIvana gALavuM. mAyA-mamatA, chaLa-kapaTa, viSayatRSNAdikane tajI, AtmA unnata-ucagAmI thAya tevI sAdAI AdararvI. mammaNa zeTha kema niMdApAtra thaze? (atizaya lebhathI.) paNi zrAvaka prazaMsApAtra kema thayA? (saMtoSavRttithI.) Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 306 ] zrI kapUravijayajI ', aMkhaDa parivrAjakadvArA sulasA zrAvikA pratye mahAvIra prabhue ' dharmalAbha ' kema pAThavyeA ? ( zIla ane zuddha zraddhAthI) , uparanI hakIkatanuM UMDuM rahasya vicArI ApaNe te dRSTAntAthI dhaDA levA joie. ke kathanI karI kALakSepa karyo karatAM kathanI karyA pramANe raheNIkaraNI rAkhI, AtmalakSapUrvaka karttavyaparAyaNa thavuM-tema karavA cUkavuM nahi. [A. pra. pu. 19, pR. 284] sAdhu-sAdhvIe pratye hitArthe sAdara nivedana, ( kaccha--kAThiyAvADa ane gujarAta vigere dezAmAM jude jude sthaLe cAturmAsa rahelA paropakAraparAyaNa nipakSa sAdhu-sAdhvIe pratye zAsanahitArtha' sAdara nivedanarUpe e eTala) uparanA deze| paikI zubha sthaLeAmAM avAranavAra aneka sadguNI sAdhu-sAdhvIonA vihAra thavA uparAMta temAMnAM kaIka sthaLe cAturmAsa-sthiti thavA pAme che. te prasaMge bhavyajanene temanA sadghapadezane paNa lAbha maLatA rahe che. tema chatAM temane sahune AcAra-vyavahAra sudhare ane tee saghaLA pavitra dharmane lAyaka ane evA samayeAcita sadupadeza temane maLatA rahe te tenuM zubha pariNAma jarUra Ave evA mArA namra abhiprAya che. ethI ja nivedanarUpe e eTala sAdara karuM chuM. 1. sAta prakAranI zuddhi sAcavavI. zarIrazuddhi, vastrazudghi, manazuddhi, bhUmikAzuddhi, pUjApagaraNazuddhi, nyAyeApArjita dravyazuddhi ane vidhizuddhi e sAte prakAranI Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : '[ 307 ] zuddhi sAcavavA mATe cIvaTabharI lAgaNI rAkhavAnI anivArya jarUra che. e dareka zuddhi dareka zrotAonA hadayamAM khAsa karIne ghara karI javI joIe. sAte zuddhi samAcarI, karIe nitya praNAma. e vacanathI zuddha deva-guru-dharma-saMgha-tIrtha (jaMgama ane sthAvara)nI sevA-bhaktino lAbha meLavavA IcchanAra dareke darekane e sAte zuddhi upara khAsa lakSya rAkhI, tene sAcavavAnI, tene amalamAM mUkavAnI khAsa jarUrata che. e sAte zuddhi rAkhavA mATe dararoja sAmAnya upadeza apAto rahe ke jethI zrotA janonA hadayamAM tenI preraNA satata maLyA kare tema ja temanA - vyavahAra ane dhArmika jIvanamAM zuddha parivartana thatAM rahe ane je azuddhatA ghara ghAlIne paDI che tene sudhAravA prayatna thAya. - dareka gAma, nagaramAM vicaratA ane cAturmAsa rahelA sAdhujana pAsethI evA talapazI sadupadezanI zrotAjane jarUra AzA rAkhe. sAdhujano te samayanA jANa ja hoya, tethI samayane baMdhabese te gRhasthagya hitopadeza ja Ape. tenI sacoTa asara zrotAjane upara bhAgye ja thayA vagara rahe. 2. zarIra-ArogyatAnA jarUrI niyama pALavA. - jaina samAjamAM moTA bhAganI vastI mAMdalI-rogISTa rahe che, kAraNa ke Arogya sAcavavAnA jarUrI ane svAbhAvika niyamone barAbara jANIne te badhAne kiyAmAM mUkavAnI bhAgye ja keAI darakAra rAkhatA hoya che . A saMbaMdhamAM kulanA zikSaNa uparAMta daravarSe paryuSaNanA Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 308 ] zrI karkharavijayajI vyAkhyAna prasaMge teo keTaluMka sAMbhaLe che paNa tene upaganI zUnyatAthI athavA bedarakArIthI tene teo bhAgye ja lAbha uThAvI zake che. A sthiti sarvasAmAnya darekane mATe hAI Arogya sAruM na sacavAya te svAbhAvika che; tethI ArtadhyAna-kharAba vicAro karI adhika duHkhI thAya temAM paNa kAMI Azcarya nathI. AvI duHkhadAyaka sthitimAMthI samAjano uddhAra kare e sadupadezakenuM khAsa kartavya gaNAvuM joIe. zarIramA raju dharmasAdhanam" A vAkya khAsa vicAravA jevuM che. zarIra nirogI hoya to ja dharmasAdhana sArI rIte sAdhI zake, te ja cittanI svasthatA banI rahe ane tatvajJAna-zraddhA ane sadbhAvanI rakSA tathA vRddhi saheje thavA pAme.. 3. jIvadayA (jayaNA) pALavA pUratuM lakSa rAkhavuM. dharmanAM athI janee hareka kAma karatAM, hAlatAM-cAlatAM, UThatA-besatAM, khAtAM-pItAM, sUtAM-UThatAM, vAtacita karatAM ke keIpaNa kAma karatAM kaMI jIvane nAhaka paritApa-trAsa thAya tema karavuM na ghaTe. kacare-pR kADhavA mATe zastra jevI tIkSaNa dhAra- * vALI khajUrInI sAvaraNI nahi vAparatAM suMvALI mulAyama vAsadI(sAvaraNI)no upaga karavo ghaTe. rasoI karatAM dareka prasaMge jIvarakSA mATe khAsa kALajI rAkhavI joIe svacchatA-cokhAI rAkhavA bhUlavuM na joIe. gharamAM, dukAnamAM ke derAsaramAM kaI paNa ThekANe dI UghADe mUkavo nahiM, tema ghI-tela-geLa-sAkara vagere rasavALA padArtha khullA mUkavA nahi. abhakSya-anaMtakAya khAvA nahIM, mAdaka pINA pIvAM nahi, bhraSTa videzI davA levI nahi, azuddha ane bhraSTa khAMDa khAvI nahiM, A kAyika kriyArUpa Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * dava lekha saMgraha : 4 : [ 309 ] sthAnamAM ahiMsA (jIvadayA) pALavI tathA mAnasika ane vAcika vartanamAM kaItuM aniSTa ciMtavavuM nahiM, ahita thAya tevuM kaThera vacana besavuM nahiM, rorI jArI pramukha kuvyasana sevavAM nahiM, sahu jIvone pitAnA AtmA samAna gaNavAM, IrSA ade khAI, veravirodha koInI sAthe karavAM nahIM, sahu sAthe mitrabhAve vartavuM, banI zake teTalo parAkAra karatA rahevuM, parepakAranA kAma svakartavya samajIne namrabhAve karavA tema ja tenA phaLa mATe adhIrA na thavuM, dIrdhadaSTi rAkhavI, udAracitta banavuM ane svaparahitamAM sAvadhAna rahevuM. 4. pIvAnuM pANI taddana abeTa (cekhuM) rAkhavuM. emAM eThuM vAsaNa bALI badhuM pANI bagADavuM nahiM. eThI (azuci) vastuthI asaMkhya jIvonI utpati ne hAni thAya che, uparAMta ghaNAMkharAM cepI rogo phelAvo thAya che, jethI pariNAme zarIranI bhAre kharAbI thavA pAme che. evI gobarAI (azuci) dareka bhAI-bahenee jaladIthI dUra karavA prayatna karo. pa. rasoDuM, pANIyAruM, ghaMTI, khAraNI, bhajana ane zayana pramukhanA sthaLe jarUra caMdravA bAMdhavA. 6. zakti, samaya, vidyA, buddhi ane lakSmI vivekasare sArAmAM sArA kAryamAM upayoga karavo. 7. saMkucita daSTi choDI, vizALa-udAra daSTithI kharA jenane chAje tevo vyavahAra rAkho. . 8. anya ane svadharmamAM joDAya tathA vadhI jano dharmamAM daDha thAya e prabaMdha kara. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [310 ] zrI pUravijyajI 9. sahune samacita sArI keLavaNuM maLatI rahe ane sahunuM vartana uraca prakAranuM thAya evI abhilASA rAkhavI. [ A. pra. pu. 19. pra. 6. ] saMskArItA-svacchatA ane svadezI viSe vidyArthI ane gRhapatinI pharaje. (1) saMskArI mANase kema jame? 1. hAtha meTuM svaccha karyA pachI ja jame. 2. svacchatApUrvaka vyavasthita rIte besIne jame. 3. mAnapaNe jame. (paNa jarUra paDe to najIkanA [ bhAIo baheno ] mAtra sAMbhaLe tevI rIte dhIme dhIme mukhazuddhi sAcavIne bele) 4. vAsaNa vagerene khaDakhaDATa na ja kare. 5. thALInI AsapAsa khuM rAkhe. 6. bIjAne pAse besavAnuM mana thAya tevI rIte svacchatAthI jame. 7. jamatAM jamatAM je te mAMga mAMga na kare. 8. karyo padArtha ocho vadhate raMdhAve che athavA svAda besvAda thaye che te pite samaje. 9. zAMtipUrvaka sthira cittathI heThe haiye jame. 10. annanI niMdA kadI na kare. jagalI-phasaMskArI mANasa kema jame? te game tema DhaMgadhaDA vagara melA hAthe jame. achaDuM-eThuM verato jame. jenArane sUga caDe tevI rIte laza luza karate jame. evA mANasanuM anukaraNa karavuM nahi paNa saMsakArI mANasanuM anukaraNa karavuM zreyasakara che. ghaNA vakhatanI kuTeva paDI hoya teNe saMskArI mANasanA rItarivAje AdaravA, jethI ApaNe sudharIe ane svapara Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 311 ] lekha saMgraha : 4 : anekane phAyado thAya tathA dravyabhAvathI paNa aneka phAyadA thaI zake, mATe priya bhAI-bahene! have jamavA vakhate uparokta viveka na bhUlaze, bIjAnI bhUla ke khAmI zodhI batAvavI sahelI che, te pahelAM ApaNuM ja bhUla ke khAmI zodhI sudhArI levI te bahu jarUrI che. (2) svacchatA ane zAMti-svacchatA ane zAMti ApaNe sahu IcchIe chIe paNa te zodhI kayAMthI jaDe ? "vADa velA cere evI sthiti lagabhaga thaI gaI che. te joI-- jANe tenI upekSA nahIM karatAM sabhyatA, kamaLatA ane karuNAthI te sudhAravA dareka saMskArI bhAI-bahenoe prayatna kare; paNa samAjathI ataDA rahIne nahIM karatAM ni:svArthavRtithI, premathI svacchatA ane zAMtinuM mahatva samajI ApaNA pitAnA AcaraNathI ja bIjAne batAvI pachI samAjamAM sudhAro kare. (3) vidyArthIonAM zarIranA Arogya mATe pahelAM pagathiyA tarIke-dAMta, AMkha, kAna ane malAzayanI cAgyA saMbhALa levAnI jarUra che. (1) dAMta dADamanI kaLI jevA rahe, tenI polamAM jarA paNa anAja bharAI na rahe, tenA avALu-peDhA vigere sApha ane daDha rahe. (2) AMkhomAM khIla ke tApaDIyAM hoya te kALajIbharI sAravAra karIne tene dUra karavA, cazmAnI jarUra hoya te turata levaDAvavA, rAtre vadhAre paDatuM vAMcIne ke kharAba sthitimAM rahIne AMkhe bagADatA vidyArthIone cagya rIte vAravA. (3) keTalAka vidyAthIe ochAvattA pramANamAM baherA ane dayAnabaherAM hoya che. AnA kAraNomAM vaheto kAna, melavALe kAna Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 312 ] zrI karavijayajI ane kAnanA paDadA upara karavAmAM Avate avicArI hamale ( atijorathI avAja karavAnI Teva hoya che te) dUra karo joIe. (4) maLAzayamAM kacaro bharAvAnA kAraNe keTalAka vidyAthIone nAnAmoTA rogo thayA ja karatA hoya che. pezAba ke jhADe parANe rokyAthI maLAzaya ke mutrAzaya bagaDe temAM navAI nathI. AnI Arogya upara bhAre asara thAya che. maLAzayanI sAthe ja khorAkane vicAra anivArya bane che. e badhAnI gya saMbhALa levAthI lAMbA duHkhathI bacI javAya che ane zarIranuM Arogya ThIka sacavAI rahe che. uparAMta vidyAbhyAsamAM khAmI AvatI nathI. (4) svadezI--tame je cIja vAparo te saMpUrNa svadezI ja vApare. je cIja ApaNA dezamAM ja utpanna thaI hoya te svadezI. je cIja utpanna karavAmAM ApaNA dezabhAIoe ApaNA dezamAM mahenata karI hoya te svadezI. je cIjanI banAvaTa naphe moTe bhAge ApaNA dezabhAIone maLato hoya te svadezI. je cIjanI utpattinA vahIvaTa vigeremAM ApaNA bhAIone meTo hisso hoya te svadezI. " (5) svadezI bhAvanA-bhAratabhUminI saMskRtine dhAvIne ApaNe moTA thayA chIe. e bhUminAM saMtAne nAgAM yA bhUkhyAM rahe toye ApaNAM bhAMDu che. je ghadhe A nAgAM cA bhUkhyAne roTalA ane laMgoTa Ape te dhaMdhe svadezI. je dhaMdhe A nAgA yA bhUkhyA - bhAMDuone DhAMke ne piSe te cIjo svadezI. je cIjo kharIda karavAthI ApaNe paise paradeza cAlyo na jAya te svadezI bhAvanA. (6) bIDI pIvAnuM vyasana--A vyasana kaI kaI Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 313 ] vidyAthIomAM jovAmAM jANavAmAM Ave che. tene cepa bIjA vidyAthIvargane na lAge evA sArA IrAdAthI gRhapati ke lAgatAvaLagatA temanA upara khIjAI jAya che ane te badala temane zAsana-zikSA karavA IcchA rAkhe che. kharI rIte bIDIthI svaparane nukazAna thAya ja che evI mAnyatA tevA vidyAthIone bhAgye ja hoya che, tethI temAM temane koIpaNa prakAranA gunhA jevuM jaNAtuM nathI. ghaNe bhAge gharamAM ja pitA athavA vaDilane bIDI pItAM joI pote zikhela hoya che. temAMthI temane mukta karavA ja hoya te premapUrvaka bIDIthI thatA nukazAnanuM temane barAbara bhAna karAvazo to bhaviSyamAM te badImAMthI teo mukta thaI jaze. (7) sAcA vaidya samA gRhapati ane tenI javAba dArI-dadInA rogane bahAra Avate aTakAve te sAre vaidya nathI, paNa e roganuM mULa zodhIne te mULane ja upAya kare te sAce vaidya che. tema vidyAthIonA nAnA moTA deze najare AvatA aTakAve e sAco gRhapati nathI paNa e doSanA mULa zodhIne tene upAya kare te sAce gRhapati che. evA vaidya ane evA gRhapati egya che. mAbApa thavuM saheluM, lehIne saMbaMdha eTale mAbApa ane bALako vacce gharSaNa to UbhAM ja thavA na pAme. tema zikSaka thavuM saheluM, amuka viSayo ja zikhavavAnA hoya te vidyArthIone zikhavI dIdhA eTale zikSaka pitAne ThekANe ane vidyAthI pitAne ThekANe. gRhapati thavuM agharuM. mAbApane to potAnAM bALakone pitAnAM rAkhavAnAM; jyAre gRhapatine te pArakA bALakone potAnAM karavAnAM hoya che. zikSakane te diva Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [314 ] zrI karkharavijayajI sanAM pAMca cha kalAka ja keLavaNInI daSTi rAkhIne zikhavavAnuM hoya che jyAre gRhapatine te najIvI pravRttiomAM paNa e daSTi rAkhIne kAma levAnuM hoya che ane te paNa Akho divasa, eTale tenI javAbadArI keTalI vizeSa che tene khyAla AvI zakaze. pArakAM chokarAM pitAnAM karavAnI jenI tAkAta-yegyatA che ne tevI AvaData sAthe yuddha ni:svArtha premathI kAma laI jANe che te ja gRhapati thavAne lAyaka gaNAya. [ A. pra. pu. 31, pR. 79 ] bhAvanAnuM saMkSipta svarUpa. 1 Ida sAga, samRddhi yukta viSayasukha, saMpadA, Arogya, deha, vaivana ane jIvita e sarve anitya che. (anitya bhAvanA) 2. janma, jarA ane maraNane bhayathI vyAsa ane vyAdhivedanAthI grasta evA lokane viSe zrI jinezvara bhagavAnanA vacana sivAya bIjuM kaI zaraNa thAya tema nathI. (azaraNu bhAvanA) 3. mAtA thaIne putrI, bahena ane patnI A saMsArane viSe thAya che, tema ja putra thaIne pitA, bhAI ane zatru paNa thAya che. (saMsAra bhAvanA) - 4. saMsAracakramAM pharatAM ekalAne janmamaraNa karavAM paDe che ane zubhAzubha gatimAM javuM paDe che, tethI AtmAe pote ja pitAnuM akSaya Atmahita sAdhavuM. (ekatva bhAvanA) 5. huM svajanathI, parajanathI, vaibhavathI ane zarIrathI judo Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : [ 315 ] chuM evI jenI nizcita mati che tene zAka saMtApa thavA sa'bhavatA nathI. ( anyatra bhAvanA) 6. azucithI utpanna thayelA, azucithI vRddhi pAmelA ane anyane paNa apavitra karanAra evA dehanA azucibhAva dareka sthAne ciMtavaveA. ( agni bhAvanA ) 7. je mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane ceAgane viSe Asakta che tenAmAM malina kanA pravAha cAlyeA Ave che, te mATe tenA niAdha karavA yatna karavA. (Azrava bhAvanA) 8. punya pApane nahi grahaNa karavAmAM, mana, vacana, kAyAnI vRttine rokavAmAM ane Asa puruSAe upadezelA, atyaMta samAdhivALA ane hitakArI sa`vara citavavA ane sevavA ceAgya che. (savara bhAvanA) 9. jema vRddhi pAmeleA doSa laMghanathakI yatnavaDe kSINu--naSTa thAya che tema ekaThAM thayelA kane saMvarayukta puruSa tapavaDe kSINu karI nAMkhe che. (nirjarA bhAvanA ) 10. Urdhva, adheA ane tIrthya leAkanuM svarUpa, tenA vistAra, sarvatra janma, maraNa tathA rUpI dravya ane tenA upayeAganuM ci Mtavana karavuM. (lAsvarUpa bhAvanA) 11. jemaNe aMtaraMga zatruone jItyA che evA jinezvarAe jagatanA hitane mATe A cAritradharma sArI rIte prarUpelA che, temAM je rakta thayelA che te saMsArasamuddhane lIlAmAtramAM pAra pAmelA samajavA. ( dhruma bhAvanA ) 12. manuSyapaNuM, karma bhUmi, Arya deza, uttama kuLa, Aregya Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 316 ] zrI kapUravijayajI ane dIrghAyuSa prApta thaye chate, tema ja zraddhA, sadguruyAga ane zAstrazravaNa Adi sAmagrI vidyamAna hAya te paNa samaktiratna ati durlabha che. ( meghdhidula bha bhAvanA ) 13. sekaDA bhave evuM durlabha samyakatva pAmyA chatAM meAhathI, rAgathI, kumatithI, krusa'gathI ane gAravanA vazathI cAritra prApta thavuM ati durlabha che. 14. cAritraratna pAmyA chatAM iMdriya, kaSAya, gaiArava ane parISaharUpa zatruthI vihvaLa thayelA jIvane vairAgyamArgamAM vijaya meLavave! e atyaMta kaThIna che. 15. teTalA mATe pariSaddha, indriya ane gaiAravanA tathA zatrugaNunA nAyaka evA kaSAya zatruone kSamA, mRdutA, RjutA ane saMtASavaDe vIra puruSAe jaya karavA. 16. kaSAyanA udayanA nimitto ane upazAMtinA nimitte samyag rIte vicArIne trikaraNazuddhithI temanA anukrame tyAga ane Adara karavA. " davidha yatidhama 17. kSamA, mRdutA, RjutA, pavitratA, saMyama, satASa, satya, tapa, brahmacarya ane niSparigrahatA e rIte darzAvadha yatidha vidhipUrvaka sevavA ceAgya che. "" 18. dharmanuM mULa dayA che. kSamA rahita mANasa dayAne sArI rIte AdarI zakatA nathI te mATe je kSamA ApavAmAM tatpara hAya che te uttama dhama sAdhI zake che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : 317 ] 19 sarvaguNo vinayane AdhIna che ane vinaya mRdutAne AdhIna che. jenA hRdayamAM saMpUrNa mudatA vasI che te sarvaguNasaMpanna jANa. 20. RjutA vinAne koI zuddhine pAmate nathI, zuddha Atmadharma ArAdhI zakato nathI, dharma vinA mekSa nathI ane mokSa vinA anyatra parama sukha nathI. 21. je upakaraNa, AhArapANI ane dehane AzrIne dravyazAca kara ghaTe te bhAvazAcane bAdhaka na pahoMce tema yatnapUrvaka karavA cagya che. - rara. hiMsAdika pAMca AzravathI viramavuM, pAMce indriyane nigraha kare, cAra kaSAyano jaya karo, ane mana-vacanakAyAnA traNa daMDathI viramavuM ema 17 prakAre saMyama che. 23. bAMdhava, dhana ane iMdriyasukhanA tyAgathI jeNe bhaya ane vigraha tanyA che, ahaMkAra ane mamakAra tajyA che evA tyAgI sAdhu ja nithi kahevAya che. 24. pUrvApara aviruddha vacanane uccAra kare ane tanamana-vacanathI ekatA akuTilatA vAparavI ema cAra prakAranuM satya zrI jinezvaranA zAsanamAM kahyuM che. 25. anazana (AhAra tyAga), UNedarI (AhAramAM ochAza karavI), vRttikSepa (niyamita rahevuM-jarUrIyAto ghaTADavI), rasatyAga (vigayatyAga), kAyakaleza, (zIta-tApAdika samabhAve sahevAM) ane saMlInatA (sitharAsane rahevuM) e cha prakAre bAhya tapa kahyo che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI .' ra6, prAyazcitta (pApanI AlocanA), vinaya, vaiyAvacca, dhyAna, kItsarga ane svAdhyAya e rIte atyaMtara tapa che prakArano che. - ra7. divya tathA dArika kAmaga saMbaMdhI sukhathakI trividha trividha nivartavuM, evI rIte brahmacarya aDhAra prakAranuM che. . 28. adhyAtmajJAnIo nizcayathI mUcchane ja parigraha kahe che, tethI vairAgyanA athI janane mATe niSparigrahatA-ni:spRhatA e ja parama dharma che. - ra9 pUrvokta dezavidha dharmanuM sadA sevana karanArane atyaMta nibiDa thayelA evA rAga, dveSa ane mohana a5 kALamAM kSaca thAya che. - 30. ahaMkAra ane mamakAranA tyAgathI ati durjaya, uddhata ane prabaLa evA pariSaha, gaurava, kaSAya tathA mana-vacanakAyAnA daMDa ane indriyanA vikArone cagI puruSe tatkALa haNe che. [ A. pra. pu. 31. pR. 22 ] ekanizcita lakSa ane svAdhyAya. 1. 1. nizcita kAryakramavALe mANasa ja phatteha pAme che, tethI eka ja viSayane vaLagI raho. - 2. A kA mAnavajIvanamAM jene kAMI paNa mahatvanuM kArya karI javuM hoya teNe potAnI svazaktio vaDe evuM te ekAgratA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekha saMgraha : 4 : . [ 319 ] pUrvaka kAma karavuM joIe ke A jagatamAM mojazokha karavAne janmelA ALasu mANasane mana te te gAMDA jevuM ja lAge. 3. mahAnuM uddeza dhAraNa karavAthI ApaNuM jIvana sArthaka thAya che. 4. sIdhA pitAnA lakSya tarapha dhasI jatAM, vinAmAMthI pitAne mArga kApI kADhatA ane bIjAone hatAza banAvI de evAM vidane jItI letA ekAda taruNa puruSane jevAthI ApaNane ke AnaMda prApta thAya che ? " - pa. pratyeka mANasa bIjAo pAsethI je zikSaNa meLave che tenA karatAM ghaNuM ja vadhAre mahatvanuM zikSaNa to pote potAnI jAta pAsethI (ne svAvalaMbanathI) meLavI zake che. * 6. mATe mANasa potAnAmAM rahelAM guNonI ja zodha ane sadupayoga kare che. nAne mANasa bIjAonI ja pAse zodhyA kare che (bane vacceno taphAvata AthI ke sarasa samajI zakAya che? parAzrayI nahIM paNa svAzrayI thavAthI ja moTA thavAya che.) 7. saddabhAgye evA paNa virala jana hAya che ke je pramukha thavA karatAM pramANika thavAnuM vadhAre pasaMda kare che. pramANikatAnI kharI kismata jANanAra svAzrayI banI zake che. : 8. je sAthI vizeSa svAzrayI hoya che te ja sAthI vizeSa baLavAna che. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 320 ] zrI kapUravijayajI 9. tArA peAtAnAmAM ja-AtmapratItimAM ja tArA vikAsanu kharuM sAdhana raheluM che. 10. ApaNAmAM kaMi satattva haze te kArya thI pragaTa thaze. 11. je mANaseAe pAtAnI jAta upara sAthI vizeSa AdhAra rAkhyA che, temaNe ja sauthI vizeSa unnati prApta karI che. 12. icchA ( prabaLa ) hAya teA ( Icchita ) pAtra avazya jaDI Ave che. 13. uparaTapake meLavelu' apakala jJAna pAchaLathI Ape Apa ja bhUlAi jAya che, 14. parane zikhAmaNa devAmAM zarA ( kuzaLa ) teA kaIka hAya che, paNa te kharA mANusanI paktimAM gaNAtA nathI. jee peAtAnI jAtane ja zikhavavA ( keLavavA ) kuzaLatA dharAve che te virala janA ja mANasanI kharI paktimAM gaNAya che. raheNIkaraNIthI ja kharI kiMmata aMkAya che. narI kathanI karaNI vagara lUkhI lAge che. 15. ziSyane pAtAnI jAtane oLakhatAM zikhavavuM e ja gurunuM mahAna kArya che. jJAna-prakAzathI jaDatA dUra karI, svazaktithI AtmapratIti karI, puruSArtha vaDe svacAritrane ajavALavu' joie. [ cyA. pra. pu. 19, pR. 299 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kapUravijayajI lekhasaMgraha bhAga ceAthAnA viSayAnI akArAdi anukramaNikA dharmopadezAtmaka lekhe 1 anekAntavAdanu svarUpa 2 amRta vacane ... 3 ame AvA guNavALAne brAhmaNu kahIe chIe. 4 AcArAMga sUtranAM subhASitA 5 A te jIvanI kevI jaDatA ? ... ... ... ... ... ... ... ... 6 AtmanirIkSaNa 7 AtmanirIkSaNunA abhyAsa rAkhavA nivedana 8 AtmarAjyaprAptine upAya 9 AtmAnA jJAnAdika guNAne puSTi ApanAra pAdha 10 uttarAyana sUtrane saoAdha 11 upadezamAlA ( puSpamAlA ) prakaraNane hiteApadeza 12 upadeza zataka(* AbhANuzataka )nA anuvAda 13 kalyANArzI janAe kevuM vartana rAkhavu joie ? 14 kaSAyanA jaya ... ... ... 15 kAi paNa kAryasiddhi mATe pAMca kAraNe 3 16 kharA paDita kevA heAya ? 17 kharA zUravIra kevA hAya ? 18 jainatattva sAra 19 traNa. prakAranA sAdhu 20 dAna dharmanuM ArAdhana ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... :: :: ... :: ... ... ... ... ... ... ... ::: ... pRSTha 63 291 232 44 234 222 *** 283 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... : : : ... ... 222 297 49 1179 189 288 236 178 36 36 70 229 267 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 dhama ane vyApAra para traNa viNakanuM dRSTAMta 22 dhasthiratA guNamAM karavA joitA dRDha prayatna 23 nigraMtha zabdane bhAvAya 24 paNa pa ane ApaNuM kanya 25 paMca mahAvrata tathA tenI bhAvanA ... 322 ... ... ... ... *** ... 600 ... 26 pramAda viSaya 27 prAnA 28 prAstAvika tattvamedha 29 bhAvanAnuM saMkSipta svarUpa 30 malina vAsanA--bhAvanAnuM baLa teDavA prayatna 31 mahAvIranA upadezanuM :rahasya... 32 ceAgapradIpane bhASAnuvAda 33 vizvavyApaka jaina darzana 34 vIra jayaMti prasaMge sahRdaya jateAnA hitArthe kiMcit vaktavya ... 35 zarIra bhADAnuM dhara che ... ... ... : ... ... : ... ... ... ... ... ... ... ... ... : ... ... ... .... ... D ... ... ... 36 zAsanarahasya hiteApadeza 37 zAsanarasika zuddha munie kevA heAya ? 38 zuddha devagurunI ceAgya upAsanA vidhi 39 zuddha sayama-AtmanigrahathI thatI AtmazAMti 40 zramaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInuM saMnyasta jIvana 41 samakitanI cha bhAvanA. 4ra 108 ... ... ... ... ... 43 siddhaparamAtmAnA ATha guNe ane tethI thatA Atmika lAbha 44 sukha:dukhanA vicAra upara edhadAyaka caubha'gI 45 subhASita saMgraMha ... .... pRSTha ... 28 20 232 281 130 226 2 21 315 226 4 202 53 37 249 293 34 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... sAmAyika-pratikramaNu-devavaMdanAdi dhama kriyAmAM karavA joitA yathAvidhi Adara ... ... ... ... ... ... ... 183 284 286 238 *. 267. ... 49: ... 134 22 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : pRSTha 265 123 46 sayamamAga mAM susthita rahevA mATe 47 savighna sAdhucAgya kulakanA niyame 48 hitavacane 49 hitazikSA--sArakheAdha 506 jJAna ane vairAgya athavA jJAnabhita vairAgyanu mahAtmya 264 295 129 ... ... naitika lekhA 51 anu' pratyeAjana ane artha upArjana karavAnI dizA para anubhava vacane 53 AtmahiteSI jatAne uttejaka vacane ... 323 ', ... ... ... 100 : : BB ... ... ... 54 AtmAnnatipreraka hitavacane 55 eka nizcita lakSa ane svAdhyAya 56 aMtaHkaraNanI jAgRti 57 parI pavitratA ... 58 kharI jarUra zAnI che ? have kaMIka jAgIne jue ! 59 kharuM sukha satAvRttimAM che te na bhUlaze 60 cAritra dhAraNamAM keTalAka khAsa agatyanA guNeA 61 jayaMti ujavavAnA hetu uddeza 200 ... ... ... ... ... ... ... 010 ... ... 62 6 guNAnurAga-prazaMsA 63 paraniMdA samu pApa nathI ema samajI tethI haThavuM 64 puruSA 65 prAstAvika sAdha 6. maneArathanI upayeAgitA ane maLa ... ... ... ... 600 ... ... 6.0 ... 67 vijayAna MdasUri( zrImad AtmArAmajI mahArAja)nI jayaMti prasage karela vyAkhyAnanA sAr ... 68 vIraprabhunI jayaMti ujavanAra bhAibaheneAne sUcanA rUpe hitameAla *** ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 109 ... ... ... ... ... ... ... : ... 21 248 246 243 318 162 221 225 254 24 . 302 27 31 177 23 229 304 300 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 pRSTha 113 68 varadharma prApta karavAnI kaLA-kuneha-DahApaNa 70 sAdha-sannItidarzaka vacanAmRta .. 269 71 sadAcArano bhaMDAra... ... 72 sarvasAmAnya hitavA 73 sUtavacane 74 sonerI suvAke .. upa hitazikSA vacane ... sAmAjika le 76 annanuM zubhAzubha pariNAma.. 77 jIvanadArI .... .. 78 bedhadAyaka vacano ... 79 bedhavacano 80 brahmacarya-AzramanA prabhAva ... 81 bhegalAlasAne tajavAnI-jItavAnI jarUra dara mAnavajIvana saphaLa kema thAya ? jenopayogI lekhe 83 jainakuLamAM janmela manuSya vyavahAramAM kema vartavuM ? ... 164 84 prakIrNa bedhavacane . . ! " 253 85 yAtrALu bhAIbahenane agatyanI sucanA 117 86 vAstavika bodha ... . *** 87 zANu zrImaMtonuM hitakartavya .. 88 sAdhusahakArI maMDaLanI pejanA .. 89 sAdhusAdhvIo pratye zAsanahitArthe sAdara nivedana ... 306 90 subhASita pada saMgraha ... ... ... .. 84 91 svadezI vastrAdikano svIkAra karI levA jenasamAjane namrapaNe bola ra75 2 31. 1. 175 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 vidyArthIne upayAgI lekhe ... ... 92 kharA yuvaka-vidyArthInI aMgata bhAvanA... 93 vidyArthIone hitasa deza 94 vidyArthIomAM kuTeva dAkhala thavI na joie 95 vidyArthIne zArIrika zikSA karavAthI thatuM nukazAna... 96 vidyArthIvarge lakSyamAM rAkhavA yogya hitasUcanAo 97 zikSaNanA vheme 98 sAcA vidyArthI banavAnI kharI bhAvanA 99 saMskAritA, svacchatA ane svadezI viSe vidyArthI ane gRhapatinI pharajo ... ... ... E ... 200 ... ... ... ... ... www ... ... ... ... pRSTha 143 145 160 160 144 159 150 310 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanmitra muni zrI karavijayajI saMkSipta jIvana-kAvya. (jayaMti prasaMga mATe racAyeluM) harigIta chada. saurASTra suMdara deza zrI zatruMjayAdi tIrtha jyAM, itihAsamAM prakhyAta sthala zrI nagara vallabhIpura tyAM amacaMda lakSmIbAI daMpatI puNyavaMtAM tyAM vase, jinapiMjanA sAmAyikAdi zrAddha eNvane ulase. (1) saMtAnamAM putrI prathama pachI patrakere janma che, jenI jayaMti Aja che te puNyavaMtA putra eka mAtA pitA abhiyAna rAkhe "kuMvarajI" e kuMvaranuM, bAlyavaya ceSTita AkarSe badhAne kuMvaranuM. (2) gya vayane pAmIne zALAtaNuM zikSaNa lahe, saMskAranuM gaurava aho ! saMskArI jIvana nirvahe; putra lakSaNa pAraNe e kathana sUcana satya che, karaNI kuMvarajIbhAInI daSTAMtamAM pratyakSa che. (3) vyAkhyAna vRddhicaMdrajInAM bhAvanagare sAMbhaLI, saMsAra jANI asAra vairAgye sahaja vRtti vaLI; saMta tene jANIe bhava-aMtano upadeza de, jIvana parivartana karAvI TALatA bhavakalezane.. (4) Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra7 mRtyu mAtAnuM thayuM e du:khada ghaTanA yadyapi, tatvajJa kuMvarajI kare nirNaya have e nimittathI; janmavuM maravuM anAdinI upAdhi TALavI, evA jIvanane jIvavAnI jJAna-AjJA pALavI. (5) je jIva Icche zivane saMyama vinA te nA maLe, e vAta je nizcita che te tyAM pramAde zuM vaLe ? . bAvIsa varSanI vaya viSe bharAvane saMcama grahe, zAMtamUrti vRddhicaMdrajI ziSya aSTama saMgrahe. (6) jena-darzana-saMyame che tyAga dunyavI - nAmane, tethI "kuMvarajI" mAM thaye Apa "kapUra nAmano bAlabrahmacArI muni kapUravijayajI dhanya che ! zAMta, dAMta, tapasvI dhyAnamagna munine dhanya che ! (7) dIkSAtaNA jayanAdathI zrI jainadarzana gAjatuM, kevala sudhAraka varganA svAsthaMghane nA phAvatuM; kalyANakArI mArgamAM kAMTA bauchAve bApaDA, jainazAsana vijayadhvaja to vijayavaMte sarvadA. (8) karamAM dharIne kalamane sAhitya jIvanabhara lakhyuM, anya munigaNathI vicAre bhinna jyAM te paNa lakhyuM varSa chetAlIsa dIkSA pALI svarga saMcare, adazya e sthUladehathI sAhityathI pratyakSa che. (9) bhIkhAbhAI chaganalAla zAha muMbaI Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - samAsa.