Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૩
બે હાથ પલ્લવ-સમાન છે અને ચમકતા નખો જાણે પુષ્પો ન હોય તેવા શોભતા હતા.અતિશય ચમકતા કેશકલાપ યુક્ત તેનું વદન જાણે અતિ કાળા વાદળાના પડલમાંથી બહાર નીકલેલ ચંદ્રમંડલ હોયતેમ શોભતું હતું. તેના લાંબા નેત્રો રૂપ નદીમાં કામદેવ-પારધી હમેશા સ્નાન કરે છે, નહીંતર કાંઠા ઉપર ધનુર્લતા સરખી ભમરો કેમ દેખાય ? તે કન્યાના ગૌરવર્ણવાળા મુખમાં સ્વાભાવિક લાલ કાંતિવાળા હોઠ સફેદ કમળમાં રહેલ લાલ ઉત્પલકમલના ગુચ્છા રહેલા હોય તેમ શોભતા હતા,તેના કર્ણો નેત્ર-નદીના પ્રવાહને રોકવામાં કુશળ હોયતેમ તથા ભૃકુટી રૂપ ધનુષવાળા કામદેવ-પારધીના જાણે પાશ હોય તેમ શોભતા હતા. ખરેખર આના દેહમાં જે જે અવયવો દેખાય છે, તે તે સર્વે કલ્પવૃક્ષની લતા માફક મનની નિવૃત્તિ-શાંતિ કરનારા છે.
કન્યાએ કુમારને દેખ્યો, એટલે ઊભી થઈ આસન આપ્યું. ત્યાર પછી પૂછ્યું કે, ‘હે સુન્દરી ! તું અહિં કેમ નિવાસ કરે છે ?' લજ્જા અને ભયથી રુંધાઈ ગયેલા સ્વરવાળી તેણે કહ્યું કે, ‘હે મહાભાગ્યશાળી ! મારો વૃત્તાન્ત ઘણો મોટો છે, હું જાતે કહેવા સમર્થ નથી, તો હવે તમે જ તમારો વૃત્તાન્ત કહો.આપ કોણ છો ? અને અહિં ક્યાંથી પધાર્યા છો ?' આ સાંભળીને તેની મધુર કોયલની સરખી કોમલ અતિ નિપુણતાથી બોલવામાં કુશળ એવી વાણીથી પ્રભાવિત થયેલો કુમાર યથાસ્થિત હકીકત કહેવા લાગ્યો કે, ‘હે સુંદરી ! પંચાલ દેશના સ્વામી બ્રહ્મરાજાનો હું બ્રહ્મદત્ત નામનો પુત્ર છું અને કાર્યવશ હું અરણ્યમાં આવી પહોંચેલો છું.' તેનું વચન સાંભળતાં જ જેનાં નેત્રપત્રો હર્ષાશ્રુથી પૂર્ણ થયાં છે, સર્વાંગે રોમરાજીનો કંચુક ધારણ કર્યો છે એવી સૌમ્ય વદનવાળી કુમા૨ી કુમારના ચરણ-કમલમાં પડી અને એકદમ રુદન કરવા લાગી.એટલે કરુણાના સમુદ્ર સરખા કુમારે વદન-કમલ ઊંચું કરીને કહ્યું કે, ‘કરુણતા પૂર્ણ રુદન ન કર અને આક્રંદનનું યથાર્થ જે કા૨ણ હોય તે જણાવ.’ અશ્રુભીની આંખો લૂછીને તે કહેવા લાગી કે, ‘હે કુમાર ! ચલણીદેવીના ભાઈ પુષ્પચૂલે મારો વિવાહ તમારી સાથે જ કરેલો અને તમને જ હું અર્પણ કરાયેલી છું. તેમ જ હું પુષ્પસૂલ રાજાની જ પુત્રી છું. ત્રીજા દિવસે મારું લગ્ન થનાર છે, તેની રાહ જોતી હું ગૃહ ઉદ્યાનની વાડીના કિનારે વિવિધ પ્રકારની ક્રીડા કરતી હતી, ત્યારે કોઈક અધમ વિદ્યાધરે મારું હરણ કર્યું. બંધુ આદિના વિરહાગ્નિથી બળીઝળી રહેલી હું જેટલામાં અહીં રહેલી છું, તેટલામાં અણધારી સુવર્ણની વૃષ્ટિ થવા માફક મારા પુણ્યયોગે ક્યાંયથી પણ તમો આવી પહોંચ્યા. હવે મને સંપૂર્ણ જીવવાની આશા બંધાઈ. કુમારે પુછ્યું કે, ‘તે મારો શત્રુ ક્યાં છે ? હું પણ તેના બલની પરીક્ષા કરું.' કુમારીએ કહ્યું કે, ‘તેણે મને પાઠસિદ્ધ શંકરી નામની વિદ્યા આપી કહેલું કે, ‘આનું સ્મરણ માત્ર કરવાથી પરિવાર પ્રગટ થઈ કહેલું કાર્યકરશે અને શત્રુથી રક્ષણ કરશે. વળી તે મારો વૃત્તાન્ત પણ તને જણાવશે માટે તારે આનું સ્મરણ કરવું. તે ભુવનની અંદર નાટ્યમત્ત નામથી પ્રસિદ્ધ છે. મારી અધિક પુણ્યાઈના કારણે મારું તેજ સહન ન કરી શકવાથી વિદ્યાસિદ્ધિ માટે મને આ મહેલમાં મૂકીને ગયો છે. પોતાની બહેનોને ‘વિદ્યાસિદ્ધ થઈ છે' એમ જણાવવા માટે વિદ્યા મોક્લીને અત્યારે ગીચ વાંસની ઝાડીમાં પ્રવેશેલા છે. આજે તેને વિદ્યા સિદ્ધ થવાનો દિવસ છે, એટલે તે મને આજે જ પરણશે.' ત્યારેકુમારે કહ્યું
-
