Book Title: Agam 24 Chhed 01 Nishith Sutra Sthanakvasi
Author(s): Lilambai Mahasati, Artibai Mahasati, Subodhikabai Mahasati
Publisher: Guru Pran Prakashan Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008783/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH vagAmI Eva guruprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva kRta ArAdhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. pU. garadeva zrI prANalAlajI ma. sA. nA hastAkSaro udAsajI na911/ in jana binA PAii rahI dharma - ane dhamI nuM rUpa dhammo mAla mukki, ahiMsA saMjamo tavo devA vi taM namaMsanti jassa dhamme sayAmaNo . / / aitri -1 -1 dharmae savettama maMgalache ahimA saMyama ane tapa eja dharmanuM svarU5 che AvA rvamAM ne mana hama lIna rahe che tevA purone davA (ya.kavatI Adi mAnavo Adi Enka thA TI paNa namaskAra kare che jItenTaranajanat/wyfjA 'La vasItA kuInA gorA boTi IpaNe to mANaBka ja briAzane nin sarIramA nAvatti jIvo bucai nAvinA saMsAra aNNavA butto jaMtaranti marasiNA utta-a.23 gA-3 zarosne nokajharI che vana nAvina karela che saMsArane zamu daTalo che. chalarUpI. nAtri dvArA zarIrarUpInoDAne khaDIne maharSi (sAmamuchkho)janmamaraNa3) A taoNTA sAgarane tarI jAya che saMsAra 2017ne saki 2 mA kAnanA chidAujI) A la ii samApi(pITa thiyarI kare che je e vAta mAlaNAnI zAne gaLI ro nuM 1 jarAsaMgitanA mAlanArA jIllAnA nArASTranA jaOlAnA vAmakuzaLavA hennA sALAmAM che ke jo bakA httAna dvArA kharIesI nI 997vA kanIjI ja phathI dhana jhAna kherAja mahA nAkA thI vALa che bila gItA te & gi vAli che Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KIT2 101spe elena K22 elena K2T2 elena Kana Telena K22 elena 22 l&line The are were gta aena kate ene on the a neete pa kee KUP2 101s 162172 PECINE KX12 Tele 112 22 lec112 ta kele ala estlar kop desti ega 271 lec1112 2112 TERCIR X22 Pelcz 2712 12S ete kup ete ala. Vsete a eeme otg kele ata este Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH goMDala gaccha jayavaMta ho pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - rati gurubhyo namaH zrI guru prANa Agama batrIo sarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma ma. sA. nI cAra smRti tathA prANa dazAbdI varSa upalaka tilAlajI ma. sA. mahAprayANa daza saurASTra kesarI gara tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratila thavira zathita cheda sUtra (mULapATha, bhAlArka, vivecana) * pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. : saMpreraka vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. * prakAzana preraka dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. : zubhAziSa : : pradhAna saMpAdikAH maMgalamUrti pUjyavarA apUrva zrata ArAdhaka pU. zrI mukatAbAI ma. : anuvAdikAH pU. zrI lIlamabAI ma. apUrva zrata ArAdhaka parAmarza prayojikA : pU. zrI lIlamabAI ma. : saha saMpAdikA utsAhadharA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma." pU. zrI uSAbAI ma. : prakAzaka: tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. zrI guru prANa prakAzana PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa guruprANa phAunDezana, rAjakoTa. punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata : 1050 * dvitIya AvRtti prataH 1008 prakAzana tArIkha : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina guru prANa prakAzana zrI parAgabhAI zAha * zrI zaileSabhAI desAI * zrI barjIzabhAI desAI zrI sumatibhAI zAha * zrI girIzabhAI zAha * zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna ? www.parasdham.org * www.jainaagam.org 1. muMbaI - pArasadhAma vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 (4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 380023 phona - 9824058489 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa, rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma.sA. ne ananya zraddhAbhAve. samarpaNa Apa ja tAraka, Apa ja uddhAraka ApaNItuM vadana vilokatAM ja vairAgya raMga vAsita thayo kI prabuddha pravacana sAMbhaLavA ja saMyama bhAva sajAga thayo ja vAMthaNInA rahasyo jANatAM chAtrayamAM AbhA raMjita thayo parama zaraNya yogI vareNya zaraNe bhAva zraddhAMta thayo. mAguM Apa kane nizItha zarada pUrNimAno sadA cAMda banI rahe vivekazIla vilAya vicAra vANI vartaLa rahe.. prasanna prANa prabhu! trANa bI paMthAlAramAM vahe nizAMta siMga nijAnaMda ja seofsamAM vahe sva. pU. jaya-mANeka gurudevanA aMtevAsI vidAyarala parama kRpALu, parama upakArI, muja saMyama rathanA sAtha sva. pU. zrI paMDitara prANalAlajI ma. sA. ho savinaya sabahumAna bhAve sAdara samarpaNa. - sva. saumyamUrti aMbAbAI mahAsatIjInA kRpAkAMkSI suziSyA sAdhvIzrI lIlama Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garadeva pU. ratilAla vAlajI ma. sA. nA tapa samrATa tapasvI. A guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIchaMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAthvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. - muni zatilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. zrI jayaMtamuni ma.. zaromaNi pU. zrI. nA svahastAkSare che . goMDala gaccha ji. bano gA| 24atra anuja (40 4 4 ba6 "AnakAe bharI 20 Dana S nAnI na paAN htpa) 4 ve navA kAryuM prakhya - namaNi na 515740sOn mama 56 ta- 30vo na mAtra traNa tala - 'pazvata na , bya3 % 3La vi. nI A % na kheMn - 7- -- 20 0 ka kSaya 1 (pa! to LLLL huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala garacha kIrtidhara arUNodaya zrI namramuni prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalama. zubha thAo... suMdara thAo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. tA. 27-04-2009 akSayatRtIyA - somavAra. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruprANa Agama batrIsI anuvAdikA mahAsatIjIo pradhAna saMpAdikA bhAvoginI bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjapraznIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jaMbUddIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprazapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. anuvAdikA pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. pU. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. pU. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. pU. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAIma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 'sisamAMparAthI usasamAja valaNazomUrti,saurASTra kesarI) gurudevazrI prANalAlajI ma.sA.nIthI caraNomAM zataguNa praNAmAMjali jAgRtatA ArjavatA sahiSNutA ladhutA sajanatA sitA bhavyatA, tajajJo mArdavatA apramato dAMto Gutheile pratirUpatA utsAhitA namatI vibhutA kRta64tI prabhutA prauDhatA karuNatA krAMtikAra katA sevAzIlatA saumyatA AtmaramaNatA samanvayatA jJAnotsukatA ojasvitA girAgratvatA AtmaraNatA. akutUhalatI nayukatatI sAmyatA tallInatA lokapriyatA AstikyatA tejasvitA vyavahAra kuzaLatA | dharmakalAdharatA ekAMtapriyatA zUravIratA rajJAnavRddhatA vasvitA indriya damanatA satyavaktatvatA sAnadAtA - saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA dhIratA kSamAzIlatA pracavena paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA sthiratA gariSThatA pratibhAsaMpannatA vAlA zikSAdAtA vairAgyavArdhakya guNagrAhakato pavitratA vizALatA dayALutA sabhyaparAkramatA ArAdha katA katArthatA udAsInato jJAnaprasArakatA dAkSiNyatI premALatA sauSThavatA lAvaNyatA samayasatI pAmatA tattvalokatA naitikatA zraddhALatA. pramodatA nirbhayatA | paramArthatA svaramAdhurya ahaMtA , vinItatA , udAratA gaMbhIratA karmaniSThatA vAtsalyatA nivedatA praviNatA paripakvatA amIratA nirlepatA | samatA upazAMtatA zratasaMpannatA zreSThatA cAritra parAyaNatA vIratA khamIratA variSThatA divyatA rocakatA upazamatA zatAdi salluNAlaMkRta tava vapuH bhUcA bhavAlaMbanam Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 0 $ 6 che. - VVVV = riddhi0i 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. 104, pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71. pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107. pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankaassistandeshGheironmangoossssssssssssssssscasinoncession 1000 ja ni jayadi laIne 9000 2000 %D0BDfication visit 09090 IT $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ to ja Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zruta sevAno satkAra zrutAdhAra (mukhyadAtA) ratiguru cerITebala TrasTa TI. Ara. dozI ha. goMDalagacchanA anasta sitArA saMtonA ziratAja, prANa parivAranA sAdhvIjIonA prANa samAna hajAro bhaktonA zraddhAnA kendrasthAna, tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. e potAnA sAdhaka jIvanamAM jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAthI svayaMnI AtmasAdhanAne paripakva banAvI, tenI sAthe ja 145 mumukSuonA dIkSAdAtA banIne ratnatrayanI ArAdhanAnA preraka banyA hatA. sAdhaka jema jema adhyAtma sAdhanAmAM gahanatama UMDANamAM jato jAya che, tema tema temanuM aMtara karUNAbhAvathI dravita thAya che ane tenA pariNAme tevA sAdhako keTalA ya jIvadayA, mAnavasevA jevI pravRttiono paNa upadeza Ape che. pU. tapasvI gurudevanA jIvanamAM paNa AvI ja ghaTanA ghaTita thaI. aneka bhaktoe pU. gurudevanI zraddhA - bhaktithI teonA ja puNyanAmathI TrasTano prAraMbha karyo. pU. gurudevanI pratyakSa upasthitimAM ja A TrasTanA mAdhyamathI aneka mAnavasevAnI pravRttio, meDikala sahAya, gauzALA jevI pravRttio cAlu ja hatI. je Aje paNa TrasTI vayovRddha suzrAvaka zrI ratibhAI dozI tathA zrI TI. Ara. dozI karI rahyA che, te uparAMta pU. gurudevane jJAnArAdhanAnuM adamya AkarSaNa hatuM. tethI ja guru prANa Agama batrIsInA prathama prakAzanamAM teozrInI preraNAthI cAra AgamanA zrutAdhAra banI prakAzana kAryano prAraMbha karAvyo hato. pU. gurudevanI bhAvanAne lakSamAM rAkhIne Aje Agama batrIsInA punaH prakAzanamAM paNa TrasTIgaNa lAbha laI rahyA che. teone dhanyavAda. TrasTIo sadAya pU. gurudevanA Adarzone lakSamAM rAkhI, teoe cIMdhelA rAhe ja kAryazIla rahe e ja bhAvanA... guruprANa prakAzana PARASDHAM 7 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA viSaya pRSTa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvanadarzana pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana punaH prakAzananA be bola pUrva prakAzananA be bola abhigama nizItha sUtranA rahasyamaya bhAvo saMpAdakIya saMpAdana anubhavo anuvAdikAnI kalame 3ra asvAdhyAya zAstra prAraMbha prathama uddezaka prAkathana : gurucaumAsI prAyazcitta moha-uddIpaka ceSTAo sugaMdhanI Asakti gRhastho dvArA pada mAgadi nirmANa gRhastho dvArA soya AdinuM uttarakaraNa soya, kAtarAdinI niSkAraNa yAcanA soya AdinuM avidhie grahaNa pADhIhArI vastuthI nirdiSTa kArya sivAyanuM kAryakaraNa potAnA mATe lAvelI vastu anyane ApavI soyAdine avidhie pAchA ApavA gRhastho dvArA pAtra parikarma gRhastho dvArA daMDAdinuM parikarma niSkAraNa pAtra parikarma niSkAraNa vastra parikarma gRhadhUma utarAvavo pUti karma doSa pRSTa viSaya bIjo uddezaka prAkathana: laghu mAsika prAyazcitta | daMDayukta pAdaprIMchana acitta padArthanI sugaMdha mANavI svayaM pada mArgAdi nirmANa svayaM soyAdinuM uttarakaraNa prathama mahAvratamAM doSa sevana | bIjA mahAvratamAM doSasevana | cothA mahAvratamAM doSasevana akhaMDa carma bahumUlya vastra akhaMDa vastra pAtra parikarma daMDAdi parikarma svajanAdi dvArA pAtra gaveSaNA | agrapiMDanuM grahaNa dAnapiMDanuM grahaNa nityavAsa bhikSA pUrve-pazcAtuM dAtAnI prazaMsA bhikSAnA samaya pUrve paricita kuLomAM praveza anyatIrthikAdi sAthe gamana | amanojJa pANI paraThavuM | amanojJa bhojana paraThavuM avizaSTa AhArane nimaMtraNa karyA vinA pAThavuM zayyAtara piMDa sAgArika kuLanI mAhitIno abhAva sAgArikanI nezrAe AhAra yAcanA kAlAtikrAMta doSayukta zayyA saMsmAraka Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pRSTa varasAdamAM palaLatA zayyAdi zapyAdine anyatra laI javA khovAyelA zayAdinI gaveSaNAnI upekSA upadhinA pratilekhananI upekSA trIje uddezaka prAkathana: laghumAsika prAyazcitta dInavRtti ke kutUhalavRttithI yAcanA niSiddha gharamAM punaH praveza jamaNavAramAMthI AhAranuM grahaNa dUrathI lAvelA AhAranuM grahaNa paga saMbaMdhI parikarma kAyA saMbaMdhI parikarma ghA, vraNa saMbaMdhI parikarma kaMThamALAdi roganI zalya cikitsA kRmi kADhavA nakhAdi suzobhana netra parikarma parasevAnuM nivAraNa AMkha, kAnAdinA melanuM nivAraNa vazIkaraNa arthe dorA banAvavA gRhasthanA sthAnamAM paraThavuM avidhie pAThavuM cotho uddezaka prAkathana: laghumAsika prAyazcitta sthAna rAjA vagerenuM vazIkaraNa Adi kRtna dhAnya AcAryAdinI AjJA vinA vigaya sevana sthApanA kuLanI jANakArI vinA gocarIgamana sAdhvInA upAzrayamAM avidhie praveza navo kalaha utpanna karavo viSaya 38 | khaDakhaDATa hasavuM 38 | pArthasthAdi sAthe saMghADAnuM AdAna-pradAna | sacitta lipta hastAdithI AhAra grahaNa parasparanA zarIranuM parikarma pariSThApanAnA doSo pArivArika sAdhu sAthe bhikSArtha gamana pAMcamo uddezaka prAkathanaH laghumAsika prAyazcitta vRkSanA mULa samIpe kriyAo gRhastha pAse silAI kAma pacheDIne lAMbI dorIo bAMdhavI saceta pAna khAvA pADhIhArA pAdaprIMchana viSayaka asatya bhASA | pADhIhArA daMDAdi viSayaka asatya bhASA pAchA soMpI dIdhelA zapyA-saMstArakano AjJA vinA upayoga vividha prakAranA rU kAMtavA raMgIna ane AkarSaka daMDa banAvavA | navanirmita prAmAdimAM praveza vINA banAvavI tathA vagADavI | audezika Adi sthAnamAM praveza | saMbhoga pratyayika kriyAno niSedha yogya upadhine parAThavI rajoharaNa saMbaMdhI viparItatA chako-sAtamo uddezaka brahmacarya doSa AThamo uddezaka | prAkathanaH gurucaumAsI prAyazcitta sthAna ekalI strIno saMparka rAtrikathA niSedha 67 68 10 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa 146 148 149 150 151 152 15ra 154 154 124 156 viSaya sAdhvI viSayaka saMkalpa-vikalpa upAzrayamAM strIno rAtri nivAsa rAjamahotsavamAMthI AhAra grahaNa navamo uddezaka prAkathana: gurucaumAsI prAyazcitta sthAna rAjapiMDanuM grahaNa aMtaHpuramAMthI AhAra grahaNa rAjAnA dAnapiMDanuM grahaNa savArImAM nIkaLelA rAjA-rANInA darzana anya sthAne gayelA rAjAnA AhAranuM grahaNa rAjyAbhiSeka samaye gamanAgamana rAjadhAnImAM vAraMvAra praveza rAjyAdhikArInA AhAranuM grahaNa dazamo uddezaka prAkathanaH guru caumAsI prAyazcitta sthAna AcAryAdinI AzAtanA AdhAkadi AhArano upayoga nimitta kathana ziSya apaharaNa dizA apaharaNa ajJAta sAdhune Azraya kaleza karIne AvelA bhikSu sAthe AhAra jUnAdhika prAyazcitta kathanAdi prAyazcitta prApta sAdhu sAthe AhArAdi vyavahAra rAtribhojananA aticAra udgAla-ghacarakAne pAcho gaLavo glAnanI sevAmAM prasAda varSARtumAM vihAra paryuSaNanI kALa maryAdAnuM ullaMghana saMvatsarInI ArAdhanA pRSTa viSaya 115| paryuSaNa kalpa- sAdhu samAcArI 115 varSAkAlamAM vastra grahaNa agiyAramo uddezaka prAkathana: guru caumAsI prAyazcitta sthAna 119 | niSiddha pAtragrahaNa | pAtra gaveSaNAmAM kSetra maryAdAnuM ullaMghana dharmanI niMdA-adharmanI prazaMsA gRhasthanA zarIravayavonuM parikarma 123] sva-parane bhayabhIta, vismita Adi karavA | anya matanI prazaMsA 127 virodhi rAjyamAM gamanAgamana divasabhojananI niMdA, rAtribhojananI prazaMsA | vividha prakAre rAtribhojana rAtre AhAra rAkhavo, vAparavo AhAranI icchAthI anyatra rAtri nivAsa naivedyapiMDa grahaNa svachadAcArIne vaMdanA - prazaMsA ayogya pAse vaiyAvacca sAdhu-sAdhvIono saha saMvAsa rAtre mIThuM Adi rAkhavuM bAlamaraNanI prazaMsA | bAramo uddezaka 139 | prArkathanaH laghu caumAsI prAyazcitta sthAna 139 trasa prANIone bAMdhavA, choDavA pratyAkhyAna bhaMga pratyeka kAya mizrita AhAra vAparavo saroma carmadhAraNa vastrAcchAdita bAjoTha para besavuM gRhasthAdi pAse silAI kAma karAvavuM sthAvarakAyano prAraMbha 157 158 159 138 16s 167 168 169 169 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTa 207 208 che ja cha 0. - cha 0 - cha 0 - cha viSaya sacitta vRkSa para caDavuM gRhasthanA pAtramAM AhAra gRhasthanA vastrano upayoga gRhasthanA palaMgAdi para besavuM gRhasthanI cikitsA pUrvakarma doSayukta AhAra grahaNa pANInA vAsaNathI AhAra grahaNa vividha sthAnonuM darzana AhAra-pANI rAkhavAnI kAla maryAdA AhAra grahaNanI kSetra maryAdA rAtri vilepana gRhastha dvArA upadhi vahana mahAnadI pAra karavI teramo uddezaka prAkathanaH laghu caumAsI prAyazcitta sthAna sacitta pRthvI Adi para pravRtti asthira sthAna para pravRtti gRhasthane zilpakaLAdi zikhavADavA gRhasthane kaThora vacanAdi kahevA kautuka karmAdi karavA gRhasthane mArgAdi batAvavA dhAtu ane nidhi batAvavA pratibiMba jovuM vamana, virecanAdi kriyA pArthasthAdine vaMdanAdi kriyA dhAtRpiMDAdi doSayukta AhAra grahaNa caudamo uddezaka prAkathanaH laghu caumAsI prAyazcitta sthAna pAtrane kharIdavA Adi AcAryanA uddezathIlAvelA pAtra anyane ApavA adhika pAtra ApavA, na ApavA pRSTa viSaya 172] ayogya pAtra rAkhavA, yogya paraThavA 172] pAtranuM varNaparivartana 173| pAtra parikarma akalpanIya sthAnamAM pAtra mUkavA | saceta padArtha kADhIne ApatAM pAtranuM grahaNa | pAtra para nakazIkAma grAmatarAdimAM pAtra mAMgavA pariSadamAM pAtra yAcanA pAtra mATe nivAsa paMdaramo uddezaka prAkathana: laghu caumAsI prAyazcitta sthAna sAdhu-sAdhvInI AzAtanA sacitta AmraphaLano upabhoga gRhastha dvArA zarIra parikarma karAvavuM jAhera sthAnomAM paraThavuM | gRhasthane AhAra Apavo pArthasthAdi sAthe AhAranuM AdAna-pradAna gRhasthane vastrAdi ApavA pArthasthAdi sAthe vastranuM AdAna-pradAna gaveSaNA vinA vastra grahaNa | vibhUSA arthe upakaraNo soLamo udezaka prAkathanaH laghu caumAsI prAyazcitta sthAna niSiddha zayyAmAM nivAsa 199 | sacitta zeraDInuM sevana | araNyAdimAM yAtriko pAsethI AhAra grahaNa 202, vasurAntika, avasurAntika 203| gaNa saMkramaNa 205| | kalahane upazAMta na karanAra sAthe vyavahAra 206] ApattikArI kSetramAM vihAra 0 9. 221 * che che * ja * 225 194 233 235 12 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya jugupsita kuLamAMthI AhArAdi bhUmi Adi para AhAra rAkhavo gRhasthanI sAthe ane sAme AhAra AcArya-upAdhyAyanI AzAtanA maryAdAthI vadhu upadhi rAkhavI virAdhaka sthAnomAM paraThavuM sattaramo uddezaka prAzanaH laghu caumAsI prAyazcitta sthAna kutUhalajanita pravRttio gRhastha dvArA zarIra parikarma sadaza AcAravALA sAdhune sthAna na ApavuM mAlopahRta doSayukta AhAra grahaNa ubhinna doSayukta AhAra grahaNa sacitta pratiSThita AhAra grahaNa ThaMDA karIne apAtA AhAranuM grahaNa tatkAlanA dhovaNa pANInuM grahaNa Atma prazaMsA gItAdi gAvA zabda zravaNamAM Asakti aDhAramo uddezaka prAzanaH laghu caumAsI prAyazcitta sthAna naukA vihAra naukAnI pUrva taiyArI prati nAvika karIne naukA vihAra Urdhva-adhogAminI naukA dIrgha mArga pAra karanArI naukA naukA saMbaMdhI kAryavAhI naukAmAM bharAyelA pANI saMbaMdhI kAryavAhI naukA vihAra samaye AhAranuM grahaNa--sevana vastra saMbaMdhI doSasevana pRSTa viSaya 236 ogaNIsamo uddezaka 230 | prAkazanaH laghu caumAsI prAyazcitta sthAna 238 | auSadha saMbaMdhI doSa 239 | saMdhyAkALe svAdhyAya 240 utkAlamAM kAlika zrutano svAdhyAya 2440 mahAmahotsavamAM svAdhyAya 246 | asvAdhyAya kALamAM svAdhyAya svakIya asvAdhyAyamAM svAdhyAya viparIta kramathI vAcanA pradAna 247 251 251 252 | vAcanA pradAnamAM pakSapAta 253| gRhastha sAthe vAcanAnuM AdAna-pradAna 254 adatta vAcanA grahaNa karavI svAdhyAyakALamAM svAdhyAyanI upeA 55 pArthasthAdi sAthe vAcanAnuM AdAna-pradAna 255 vIsamo uddezaka 2572 prAkathana 258 kapaTa rahita, kapaTa sahita AlocanA 258 | prAyazcitta tapa vahana kAlamAM lAgatA doSo be mAsanI sthApitA aropaNA ayogyane vAcanA ApavI, yogyane na ApavI be mAsanI AropaNA 261 ra3ra | eka mAsanI sthApitA AropaNA eka mAsanI prasthApitA AropalA co e 23 263 | pariziSTa-1: 24 | mAsika : caumAsika : udghAtika : 264 anuddhAMtika prAyazcitta svarUpa pariziSTa-2H 25 viSecita viSayonI akArAdi anukramaNikA 25 26 28 pRSTa 270 271 272 273 274 276 27 279 280 282 283 284 284 285 287 288 295 299 301 302 304 |309 311 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. - jIvana darzana nAma : : zrI DuMgarasiMhabhAi. " janma : vi. saM. 1792. janmabhUmi : mAMgaroLa. pitAzrI : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. mAtuzrI ? saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. janmasaMketa : mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. bhAtR bhaginI : cAra bena - be bhAi. vairAgyanimitta : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. saMcamasvIkAra : vi. saM.1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. sadgaradeva : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. sahadIkSita parivAra : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. saMyama sAdhanA : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. tapa ArAdhanA rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. goMDala gacchasthApanA : vi. saM. 1845 mahAsuda -5 goMDala. tathA AcAryapada pradAna javalaMta guNo ': vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere.. na | 14 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukhaziSya : AcArya 5. zrI bhImajI svAmI. pramukhaziSyA : pU. zrI hIrabAI ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. 6 sAdhu saMmelana ? vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhu sAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi che mATe 13 niyamo banAvyAM. vidArakSetra : kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. pratibodhita zrAvakavarca * zrI zobhecaMdrakarasanajI zAha - verAvaLa. sthiravAsa ? vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. anazana ArAdhanA : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. AyuSya : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. uttarAdhikArI : AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. upanAma : gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. pATa paraMparA : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTra kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. vidyamAna vicarato parivAra : 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. 15 . Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTra kesarI, munipuMgavA pU. garadeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana zubha nAma che " prANalAlabhAI. janmabhUmi verAvaLa. pitA zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. mAtA saMskAra saMpannA kuMvarabAI. jJAti visA osavALa. janmadina vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra bhAtR-bhaginI cAra bhAI, traNa baheno. vairAgya bIjAropaNa be varSanI bAlyavaye. vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, gusvAra. tA. 13-3-1920 dIkSA bhUmi bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. gaccha paraMparA goMDala gaccha. saMyamadAtA mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. zikSA dAtA parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. dhArmika abhyAsa AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. saMgha netRtva traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. sevA zuzruSA vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 1 16 | Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AvyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) A khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. . rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, vaDiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidyAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA,vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, guccaraNa sevA, dIrgha dRSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta "saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI. bagasarA. vi. saM. 2013mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa, deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra 17 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga | 18 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maunayoga dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. puNya prabhAva gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane che bhAvanI vRddhi thaI che. . vihAra kSetra gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa jJAna anumodana zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. dIkSA pradAnasaMkhyA 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. Acarita sUtro jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA keniMdA na karavI. jIvaMta guNo vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaca. anazana pratyAkhyAna I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. aMtima cAturmAsa rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) mahAprayANa rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 11 ravivAra madhyAhna kALe 1.35 kalAke. aMtima darzana tathA pAlakhI zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. aMtimakriyA sthAna 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. 19 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eleg purva prakAzananA be bIjI (bIjI AvRtti) tIrthakara bhagavAnanA amRtasamA vacanone "Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthakara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTa karI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe AgamajJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devardhvigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zrata ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAIma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma., zrI subodhikAbAI ma.nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdRSTi varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni Agama prakAzananuM kArya saMbhALaze. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.gurudevanI dIrghadraSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU.gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. - pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma - ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta dajIno paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahyoga ApIne amAruM kAryavegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahyogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva prakAzakanA be bolA (pahelI AvRtti) anaMta tIrthakara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAdavivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane ekaciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM "pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANaguru smRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neTa C A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. tathA AgamadivAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvakRta ArAdhaka 5. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAMniSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane komyuTarAIjhaDu karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAMya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. jainAgamanAM anya zAstromAM AjJAsUtra ane keTalAka varNana karatA pado tathA dharmakathAo jovAmAM Ave che, paraMtu jenA upara Aje ApaNe daSTipAta karI rahyA chIe te "nizItha sutra' koIpaNa jAtanA kathAnaka ke bIjA koI jAtanA varNanathI rahita, mAtra AjJA sUtrathI bhareluM zAstra che. temAM lagAtAra vIsa uddezAomAM eka pachI eka saMkhyAbaMdha AjJAo pharamAvI che. AkheAkhuM zAstra eka prakAranuM AjJA sUtra ja che. AjJAonI mALAo gUMthavAmAM AvI che ke jenA keTalAka sUtromAM paraspara viSayono saMbaMdha che ane keTalAka sUtro sIdhI rIte ja ekAeka viSayAMtara kare che. AjJA ApavAnI paddhati be prakAre hoya che. jaina zAstronI AjJAo lagabhaga niSedhAtmaka hoya che. zuM na karavuM joIe ityAdi ane AjJA ApavAnI bIjI zailI e che ke jo amuka prakAranI kriyA kare to sAdhaka doSita thAya che arthAt tene doSa lAge che. dharma AjJA niSedhAtmaka hoya tyAre teno pratipakSa bhAva adhArmika hoya che ane A pratipakSa bhAva eka prakAranI vidheyAtmaka pApa kriyA che. A rItanI be paddhati joI zakAya che. (1) ema kahevAmAM Ave ke sAdhake apazabda bolavA na joIe. Aja vAtane bIjI rIte kahI zakAya che ke (ra) gALa ke apazabda bolanAra sAdhu-sAdhvIne doSa lAge che ane tene amuka prAyazcitta ApavuM joIe. prathama zailImAM sIdhI rIte niSedhAtmaka AjJA che ane bIjI zailImAM vidheya rUpa doSano ullekha karI tene mATe prAyazcitta ApavAmAM Ave che. temAM 'te kAma na karavuM joIe tevo bhAva pragaTa thAya che. AkhuM nizItha zAstra AvA bIjA prakAranA AjJA sUtrothI bhareluM che, eka pachI eka nAnA-moTA sAdhakane na karavA jevA kAryanI sUci che ane te niSiddha kArya kare to tene amuka prakAranAM prAyazcitta prApta thavAnuM vidhAna che. traNa chedazAstranI ane nizItha zAstranI pRSThabhUmi eka sarakhI che. je amoe traNa cheda zAstranA AmukhamAM jaNAvI che. tethI ahIM bahu vadhAre vivaraNa karyuM nathI. A zAstramAM paNa gocarInA doSo, sAdhana tarapha moha rAkhavAnA doSo tathA paripUrNa vacana Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** na pALavAnA doSo pratye dhyAna apAyuM che. tenI sAthe kuceSTAo tathA kAmavAsanA saMbaMdhI doSonuM vivaraNa karI sAdhakane mATe prAyazcittanuM vidhAna karyuM che. kharekhara ! A badhA pATho ekAMte svAdhyAya karI manane nirmaLa rAkhavA mATe che. astu. ahIM ApaNe eTaluM ja kahevAnuM che ke- A badhI AjJA kaMDikAonuM varNana eka prakAranI bAhya sAdhanAne samIcIna karavA mATe bahu ja upakArI che. bAhya kriyAonI azuddhi ane bAhya kriyAonA doSarUpI kriyAkalApamAM saMzakta sAdhaka vastutaH akaSAya bhAvone prAyaH sparzI zakato nathI ane A badhI AjJAo koI vyakti vizeSa mATe nathI hotI paraMtu hajAro vartamAna zramaNa-zramaNIo ane e ja rIte bhaviSyamAM dIkSita thatA sAdhaka ane sAdhikAone najara sAme rAkhI zAstrakAre AjJAonuM saMkalana karyuM che ane temAM ya vaLI paMcamakALa jevo viSamakALa daSTigata thatA samayAnukULa AvI AjJAo Avazyaka banI rahe che, vakratA ane jaDatA baMne prakAranI paMcamakALanI bauddhika ane sAMskRtika nabaLAI zAstrakAronA dhyAnamAM che. tadarUpa A AjJAsUtro nirmita thayA hoya tevuM jaNAya che. nizItha sUtranA 20 uddezomAMthI, 19 uddezakomAM AhAra saMbaMdhI gocarI praNAlIthI laIne sAdhakanA nivAsa, vihAra, je AcArahIna hoya tenI sAthe vyavahAra na karavAnA, sAthe besIne AhAra na karavAnA, sAthe na cAlavAnA, tene koIpaNa prakAranuM AmaMtraNa nahIM ApavAnA, tenI sAthe vArtAlApa zuddhA nahIM karavAnA ghaNA AjJA sUtro che, tene jotAM spaSTa thAya che ke- eka sakhata anuzAsana paddhatimAM pUro zramaNasaMgha ke pUropUro zramaNI saMgha, jene bhikSu ane bhikSuNI kahevAmAM Avyo che, teo tAlabaddha rahI eka ja AjJAmAM saMgaThita rahI jaina zAsanane ane zAstrone pUre pUrA vaphAdAra rahe tevI sthavira bhagavaMtonI prarUpaNA che, A rIte DhIlA paDelA sAdhako sAthe meLa thavAthI bIjI kaDIo paNa DhIlI na paDe te mATe zAstra saceSTa che. jema eka saDelo dANo, sArA dANA sAthe bhaLe to bIjA dANAone paNa kSati pahoMce te nyAya ahIM apanAvavAmAM Avyo che. jo ke AgamamAM patita thatAM sAdhune dareka rIte bacAvI levA mATe pharamAna thayelA che ane AvA prAyazcitta ke chaMda prAyazcittavALA sAdhaka sArA AcArya bhagavaMtonA mArgadarzanamAM cAlI punaH samyabhAvane vare tevI anumodanA karavAmAM AvI che, paraMtu vicArapUrvaka jotA lAge che ke- nizItha sUtranI A vAta anya zAstronA Adeza sAthe TakarAva karatI nathI, mImAMsAnI daSTie baMne AjJAo anupAlanIya che. prathama AjJAmAM sAdhaka kusaMskArI nathI, paraMtu koI nimittathI AcAra pALavAmAM azaktino AB 25 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhava kare che. jyAre ahIM kusaMskArathI AkrAMta thayelo ane prAyazcitta ApyA pachI, paNa sarakhI rIte prAyazcittanuM pAlana na karato hoya ane ADI-avaLI praNAlIone jANI bujhIne sparza karato hoya to tevo sAdhaka saMparka yogya nathI, tema pharamAvyuM che, astu... nizItha zAstranI badhI AjJAo pAlana karavA yogya che ane tethI sAdhaka eka svataMtra dharmazAsanano sainika hoya te rIte vicaraNa karI zake che. kyAMya lepAyamAna thato nathI. mana, vacana ane karmathI svastha rahI pakSa upara ja abhiyAna karI zake che; uparAMta A AjJAonuM pAlana na karavAthI janasamUhamAM sAdhaka mATe ghaNI ja zaMkAo, dUSita kalpanAo ane kucaritranA khyAlo UbhA thAya che. janasamUhamAM zramaNanI je ujjavaLa khyAti che ane je anuzAsana che, temAM paNa pharaka paDe che. nizIthanI A AjJAo kyAreka bahu ja jhINavaTa bharI daSTithI vicAra kare che ane sAdhaka potAnA vacana upara pUrNa dhyAna rAkhe, vacana pAlanamAM pharaka na paDe te mATe khAsa Adeza apAya che. ApaNe ahIM eka udAharaNa laIe, gRhasthane tyAMthI koI pADhIhArI vastu sAdhu lAve, savAre lAvyA hoya ane sAMje pAchuM ApIza, tema kahyuM hoya te pramANe pAchuM na Ape ane bIje divase pAchuM ApavA jAya to A sAdhaka doSano bhAgI bane che. tenAthI viparIta koI bhikhu ke sAdhu gRhasthane tyAMthI pADhIhArI cIja lAvyA hoya ane ema kahe ke huM bIje divase pAchI ApIza, paraMtu tyArabAda te ja divase jo pAchI ApavA jAya to sAdhu doSano bhAgI bane che. A baMne AjJAothI tAtparya e nIkaLe che ke- sAdhake vastu keTalI vAparI che tenA karatA sAdhu zuM bolyo che ? ane bolavA pramANe te pAlana na kare, to doSano bhAgI bane che. zAstrakAra sAdhunI satyatAne ane pramANikatAne vadhAre mahatvapUrNa gaNe che. A rIte bIjA keTalAka udAharaNa joI zakAya che. jaina saMskRti ane jaina sAdhuo te samaye mahaMtono athavA moTA Azrama bAMdhIne bhoga upabhoga karanArA dharmaguruo sAme eka prakAre parokSa krAMti karI rahyA hatA. jema ke- agninA moTA ghaNA tapAvI samAraMbha karatA, te ja rIte pANIno samAraMbha karI nadInA kinAre ane taLAvomAM ghaNo samaya kSepa karatA ane Ama janatAno tyAM saMsarga thavAthI keTalIka vikRti UbhI thatI, jethI jaina tattvajJAnamAM pRthvI, pANI, agni ane vanaspatinA je kAMI AraMbha samAraMbha thatA tene hiMsAnuM nimitta mAnI aTakAvI devAmAM AvyA hatA. saceta acetano viveka rAkhI jIvadhArI ekendriya jIvone paNa pIDA na thAya tenI khAsa AjJA pharamAvavAmAM ( 26 ) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI. nizItha sutramAM paNa AvI ghaNI AjJAo che ane te AjJAthI viparIta rIte vartatA vyakti sAthe saMparka karavAno pratibaMdha mUkI, teno saMsarga kare tene prAyazcitta pharamAvyuM che. samagra zAstra eka prakAranuM prAyazcitta vidhAna pharamAvatuM zAstra che ane badhA vidhAna sAdhakane athavA bhikSukane ghaNA prakAranA naitika doSothI paNa dUra rAkhe che. ahIM eka prazna thAya che ke vastutaH A badhA AjJAsUtro Adhyatmika jIvana sAthe zuM saMbaMdha dharAve che? AdhyAtmika sAdhanAmAM vadhAremAM vadhAre bAdhaka bhautika tattvo hoya che. maTiriyAlisTika varlDa ane bhogonA caLakATa jIvane AMjI de che. bhautika padArthonI Asakti jIvane saMsAramAM rakhaDAve che. adhyAtma zAstro pokArI pokArIne kahe che ke paramAM ramaNa na kara, sva tattvamAM ramaNa karI AtmAnA zuddha svarUpane pragaTa thavA de. kharekhara ! adhyAtmavAdIo ema kahe che ke "AtmAnI oLakha karo, paraMtu Atma tattva to svataH jAgRta che, sahaja potAnI meLe zuddha paryAyo khIlI uThe che eTale AtmAnI prApti mATe kazuM karavAnuM rahetuM nathI. kevaLa bAdhaka tattvone dUra karavAnA che ane anukULa yoga UbhA karavAnA che. "bIjamAM svataH ugavAnI-khIlavAnI ane phaLa ApavAnI zakti che." tenuM upAdAna svataH prabaLa che, paraMtu bAdhaka tattvone dUra karI kSetra vizuddha karI, kheDUta anukULa pANIno yoga Ubho kare che ane rakhevALI kare che eTale "bIja" svataH jJAnamaya che ane bIjI ghaNI vizaddha paryAyone svataH pragaTa karanAra che, bAdhaka tattva phakta bhautikavAda che. bhautika vastuo, sAMsArika anukuLatAo ane te ja rIte pratikULatAo upAdAnane phurAyamAna thavAno avakAza ApatuM nathI. jethI A zAstromAM lagabhaga sAmAnya bhautika AsaktiothI dUra rahevA mATe saMkhyAbaddha AjJAo pharamAvI che. nizItha zAstra mATe "nizItha' zabdano je prayoga thayo che te kharekhara 'zakti' arthamAM che ke anyanA bodha mATe che. te kahevuM muzkela che. "nizItha' zabdano graMthomAM ane zabdakoSamAM je prayoga thayelo che tenA AdhAre rAtri saMbaMdhI kriyAonA anukULa samayane nizItha' kahevAmAM Ave che. ni:zarate janA: yari tat nizItha jemAM ArAmane anukULa samayanI sUcanA che. kAma zAstromAM #Amu: vivaratti nizitha evo bhAva che arthAt vAsanA vAsita jIvo nizIthano Azraya kare che. ahIM ApaNe prathama arthane aMgIkAra karazuM kAraNa ke A dharma rAtrimAM ArAma karavo hoya to badhA prakAranI kuceSTAo ane bhautika padArthonI AsaktithI mukta banI dhyAnastha thavA mATe anukULa zAstra hovAthI badhA AjJA sUtro eka prakAranI samAdhino ja izAro kare che, Dagale-pagale 3 27 N .. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca samiti ane traNa guptine anukULa vyavahAra karavA mATe ane tenAthI viparIta, caraNa karanArA sajApAtra che arthAt prAyazcittane yogya che. 'nizItha' zabdanA ladhyartha tarapha dhyAna daIe, to labbartha zabdathI para enA arthano bodha karAve che. jIva anAdi kALathI mohanidrAmAM sUtelo che ane bhayaMkara rAtri kALamAM tenuM jIvana pUrNa thAya che, sUryodaya thato ja nathI. AvA badhA vikArothI rAtri pUrI thatI nathI ane aMdhakAramAM jIvana cAlyuM jAya che. tyAga levA chatAM potAnA vikArI saMskAro nizIthamAM ja rAkhe che. tethI samagra zAstra AvI aMdhArI rAtanuM vivaraNa karI jAgRta thavAno IzAro kare che. astu. ATaluM ame nizItha mATe kahI viramIe chIe. A zAstra saMbaMdhI paNa ghaNuM zakAya je saMpAdako svayaM prakAzita karaze tevI AzA. A zAstranA vivecana kartA prabuddha marmajJa ane tattvavettA che, viduSI ratnA AgamanA arthabodhanuM jeoe laDhaNa karyuM che tevA lIlamabAI mahAsatIjI ane tenA kRpApAtra AratIbAI ma., subodhikAbAI ma. tathA paMDitA sAdhvIjI mahArAjo je A kAryamAM joDAyelA che, teono bhagIratha prayAsa badhI rIte anukULa thaze ja tevI bhAvanA rAkhIe chIe. A prasaMge varasothI zAstra prakAzanamAM joDAIne Apa saue je zabdAtIta puruSArtha karyo che, te prazaMsAne pAtra che. eTaluM ja nahIM. paraMtu AgAmI samayamAM svarNa akSaroe aMkita thaI Apa saunI yazagAthA gavAze temAM zaMkA nathI. amo A avasare Apa saune aMtaranA AzIrvAda pAThavIe chIe ane AMtarika parama harSAnubhUti karI rahyA chIe, tenuM lakhANa karI zakAya tema nathI, mauna bhAve Apa saunA maMgalanI kAmanA karIe chIe ane A pavitra kAryamAM ane zAstra samAptinA maMgaLa avasare eka talabhAra paNa kaleza Ubho na thAya te mATe punaH punaH vIraprabhune prArthanA karIe chIe. ATaluM kahI 'nizItha zAstra upara je be zabdo lakhyA che. temAM ochuM adhika viparIta jarApaNa ullekha thayo hoya to arihaMta siddha prabhunI sAkSIe kSamA mAMgI jJAna virAdhanAthI AtmA mukta rahe tenI kAmanA karIe chIe. jayaMta muni peTarabAra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheda sUtronI vizeSatA ane tenA rahasyamaya bhAvo Agama divAkara pa. pU. janakamuni ma. sA. cheda sUtro eTale jiMdagInA chidro(bhUlo)nI sAravAranuM sUtra. sAmAnya chidro to pratikramaNathI purAya che. (utta. sU., adhyayana-ra9, sUtra-11) paNa koI kaThina chidra hoya to tene vizeSa sAravAra devI paDe che. chidro UbhA karavAnuM kAma to udaya karmanuM che ane tenI sAravAra kSayopazama bhAvanI jAgRti sivAya zakya nathI. kSayopazama bhAvanI jAgRti dharAvanAra sAdhaka ja A cheda sUtrono sAco adhikArI che. udaya karmathI gherAyelAM AtmAonI pAse jAya to te potAnuM ane sahunuM ahita karI bese. cheda sUtromAM mAtra udaya karmanA yoge UbhA thayelA chidronI sAravAra ja nathI, paraMtu karmayoge UbhI thayelI muzkelIonuM ane tenA ukelanuM mArgadarzana paNa che. ApaNI koIpaNa bhUla ke muzkelI hoya tene sudhAravAne badale jo AgaLa pAchaLa no vicAra karyA vinA 'te vAta ke te muzkelI ame bhUlI gayA chIe', agara to te vAtane ke te bhUlane dATI daIe, to te ApaNA audAsInya bhAva ApaNA bhaviSya mATenI khatarAnI pUrva bhUmikA taiyAra kare che ane AgaLa jatAM zarIra uparanAM gUmaDAnI jema phUTI nIkaLe che. ajJAnIono svabhAva bhUlone dATI devAno ke bhUlo tarapha AMkha mIMcI javAno hoya che, tethI bhUlanuM pariNAma thoDAM samaya mATe saMtAya jAya che paNa chelle jhanUnI svarUpa dhAraNa karIne jIvana upara tUTI paDe che. jiMdagIne bhayathI bacAvavA mATe ja cheda sUtro che. je ugarelo hoya te ja ugArI zake' mATe AcAryo, sthaviro, gItArtho' ja cheda sUtronA adhikArI che. te anya sahune mATe nathI. mana, vacana, kAyAnI je anAdinI Adato che tenuM nAma avrata ane avratathI ugAre tenuM nAma cAritra. dezathI(zrAvaka dharma) ke sarvathI(zramaNa dharma), game te prakAre saMyamano svIkAra karyo, paNa je kaSAyanA(apaccakkhANAvaraNIya, paccakkhANAvaraNIya, kaSAya mohanIya karmanI bIjI ane trIjI cokaDI) kSayopazame rasto karI Apyo, te pote ja AvaraNathI yukta che. te AvaraNa je kAMIpaNa chidra UbhuM kare, to tene vyavasthita 29 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI devAnuM kArya cheda sUtranuM che. pratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyano kSayopazama kaho ke cAritra mohanIyano kSayopazama kaho, tenuM kArya to mAtra eTaluM ja che ke cAritra svIkAra karavAmAM madada kare. cAritra aMgIkAra karavA jeTalI ja samaya maryAdA pUratI tenI javAbadArI che. have cAritra mohanA kSayopazame je cAritrano bheTo karAvI dIdho, tene jIvana paryaMta TakAvIne, temAM sthiti ane vRddhi karavAnI javAbadArI vIryaMtarAyanA kSayopazamanI che. dezivarita ke sarvavarita game te padane pAmyA, paraMtu je kaSAyanA kSayopazame mArga karI dIdho te AvaraNathI yukta che. paccakkhANAvaraNIya ane apaccakkhANAvaraNIya, A baMne kaSAyono kSayopazama thayo eTale potAnI maryAdAmAM rahIne AtmAne samakita ane saMyamano yoga to karAvI Apyo, paraMtu te baMne pote ja AvaraNathI yukta hovAnA kAraNe ekane ucca prakAranI to bIjAne upadravI ema baMne prakAranI bhAMjagaDa to UbhI karavAnuM ja che. apaccakkhANa + AvaraNIya + kaSAyano kSayopazama (vratanA AvaraNathI yukta che) samakitano yoga to karAvI Ape paraMtu utkaTa bhAvanA hovA chatAM, tene saMpUrNatayA avratathI ugaravA na de. samakitIne avratamAM ja baMdhAya rahevAno je kheda anubhavAya che, te kAma AvaraNa(udaya)nuM che. paccakkhANa + AvaraNIya + kaSAyanA kSayopazame cAritrano to yoga karAvI Apyo, paraMtu te AvaraNa (udaya karma)thI yukta che. jethI te avrata tarapha AkarSaNa UbhuM karAvyA kare; te bhAMjagaDa sAme vIryaMtarAya karmano kSayopazama jhajhUme che ane kyAreka nAnI kAMkarI moTA ghaDAmAM chidra pADI de che, tema udaya karma baLavAna bane to vIryaMtarAya karmanAM kSayopazamane paNa ullaMghIne cAritramAM chidra UbhuM karI de che. te chidra puravAnuM kArya cheda sUtronuM che. gata janmano jene baLavAna saMkalpa(prazasta kSayopazama) hoya tene mATe A janmamAM vrata ke mahAvratanI ArAdhanA saraLa bane che saMkalpa baLano pravAha kyAreka AvaraNathI yukta(avrata eTale anAdinI mana, vacana, kAyAnI Adato AvaraNanuM svarUpa dhAraNa kare che) bane tyAre puruSArtha (saMkalpa baLanI vizeSa zuddhi) kAme lAge che ane puruSArtha paNa jyAre TUMko paDe che tyAre je udayAdhIna dazA Ave, te samaye chedasUtra upayogamAM Ave che. 30 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparokta tamAma prakriyA jAgRta sAdhaka hoya tene lAgu paDe che kAraNa te ja parIkSAmAM beThelA gaNAya, tethI pAsa nApAsanuM pariNAma tene ja lAgu paDe che. amuka AtmAo to evA hoya che ke je parIkSAmAM besatAM ja nathI. tene mAtra ogha saMjJA ja hoya che. ogha saMjJAmAM thatuM AcaraNa tene behoza agara daMbhI banAve che. bhagavAna tIrthakara devo kadI paNa koIne salAha ke bhalAmaNa karatA nathI kAraNa ke sarvanA AtmAnAM UMDANamAM temaNe sarvajJa pada nihALyuM che, tethI potAnA upadezamAM mAtra sAvadhAnI svarUpa jAgRti ApIne bhavyAtmAne sabhAna banAve che. tethI ja 'tamo khADAmAM paDazo nahIM' tevuM jJAna nathI ApyuM paraMtu khADAmAM paDavA jevuM nathI' teTalI ja mAtra jAgRti ApI che, tenI sAkSI (daza. sU. adhyayayana-4, gAthA-11) che. koI paNa jAgRta sAdhakathI pratisevanA(doSAcaraNa) ke virAdhanA thaI jAya to bhagavAna ema nathI kahetA ke meM tane nA kahI hatI, je thaI gayuM che, have khADAmAMthI A cheda sUtrono AdhAra laIne bahAra Avo ane je gaMdavADa lAgelo hoya tenAthI svaccha thaI nirmala bano. khADo ke zikhara e baMne jAgRta ane sabhAna sAdhakane ja lAgu paDe che kAraNa ke mokSa mArge gati tenI ja che. jyAM mAtra sAvadhAnI vagaranI saMyama yAtrA che. te eka prakAranI udayAdhIna ogha saMjJA che. (daza. a-2, gAthA-2), tethI teo to vagara khADe gabaDelA che ane vagara pANImAM DUbelA hovAthI tene mATe cheda sUtrono koI upayoga nathI. pAMcamuM ane chaThTha guNasthAna eTale saMsAra dazAthI to mukti maLI paNa chadmastha dazAmAM to tenI phasAmaNa che ja ! eTale saMjvalana kaSAyanI uparanA je be kaSAyo che te dUra haTIne(prazasta kSayopazama) game teTalo paNa saMyama mArga nirmala banAve to paNa chadhastha dazAnAM AvaraNathI to gherAyelo che eTale ja pratyAkhyAnI ane apratyAkhyAnI kaSAyonAM nAma sAthe "AvaraNa' zabda joDelo che. A AvaraNanuM kArya eTaluM che ke saMyamanA bhAvone asaMyamanA bhAvo tarapha AkarSaNa UbhuM karavuM, A vAta bhale gaMbhIra hoya paNa tenI maryAdA mAtra atikrama-vyatikrama ane aticAranI hada sudhI ja che. mahAsAgaranA mAchalA jema kyAreka mojAnA dhakkA khAIne kinArA uparanAM chIcharA pANI sudhI pahoMce, paNa sAgaranI hada bahAra to na ja jAya. tema A "AvaraNa" paNa maryAdAvaMta che ane tethI ja zrI bhagavatIjI sUtramAM zataka-ra6mAM saMjyA-niyaMThAnA adhikAre chaThThANavaDiyA' SasthAnaka hAni vRddhi adhikAra AtmAnA sAMtvana ane vardhamAna bhAvonAM poSaNa mATe che. chaThTha guNasthAnaka je eka bhava AzrI 700 vAra Ave che, te uparokta AzayathI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja pharamAveluM che. jo ATaluM rahasya bhagavAna na batAve to AtmA "osanna' eTale teno saMyamano utsAha osarI jAya ane AgaLa jatAM pAsatthAnI patita dazA pAmI jAya. AvA durnirvAvAra pariNAmathI ugaravA mATe ja uparokta rahasyo bhagavAne kholyA che. AtmA bhale potAnA asaMga ane nirlepa bhAvanI ArAdhanA mATe saMyamanA bhAvane vahana kare, paNa anaMta avatArathI AtmAne pulano (pAMca indriyanA 23 viSayono) saMga che, tethI te pUrI parIkSA karyA vinA jaladIthI mukta thavA deto nathI ane te potAnA pudgala) tarapha kheMca-kheMca karyA kare che. AvA AkarSaNa samaye AtmAne jo jAgRti na rahI to puru nI kheMca AtmAne aMdhakAramAM dhakelIne eka evI gaMbhIra bhUla UbhI karAve che ke sukha AtmAmAM nathI paNa pulamAM sukha che eTale pachI te AtmAne nAme ane saMyamanI ADamAM zAtA ane sagavaDatAnI ja zodhamAM rahe che ane pariNAme potAnA saMyamane nakalI ane banAvaTI banAve che. (daza. a-4, gAthA ra6) jo cheda sUtro na hota to AcAra sUtro apUrNa gaNAta, sauthI moTuM ane mahatvanuM chedasUtra zrI nizItha sUtra che, te AcArAMga sUtranA bIjA zrutaskaMdhanA eka vibhAga tarIke ja che. utsarga mArga ane apavAda mArga e baMneno samanvaya thAya tyAre ja saMyama paripUrNa bane che. - koIpaNa Azrava dvAranuM sevana kapaTane AdhAre TakeluM hoya che. yogya jJAnI guru pAse kapaTane jo khullu karI devAmAM Ave to te kapaTa(doSa) nirAdhAra banI jAya che, pachI nirAdhAra banelA aparAdhInuM AcaraNa kyAM sudhI Take? eTalA mATe ja zAsana vyavasthAmAM bhagavAne 'AlocanA' sarva prathama kahI che. doSa mukta thavAnI tamannA keTalI jAgRta che, tenuM mApa vicArIne pachI ja prAyazcittanuM tapa nizcita kare che. mahAvIra devano mArga nirvANano mArga che. nirvANano artha e che ke sarva prakAranA kalezo ane saMtAponA mULa samAna ajJAnathI nivRtta thavuM. ajJAnathI haLavA thavA mATe jIvananI dizA badalavI jarUrI che. potAnA jIvana paMthanA mArgane sudhAravAnA mArganuM nAma che. 'viratibhAva" eTale saMyama ane cAritra. cAritra e eka moTI sAdhanA che paNa te sAdhanA anAdikALathI AtmAnA UMDANamAM utarI cUkelA ajJAna bhAva ane karmabhAvanA humalAthI gherAyelA che. tapa ane saMyamanA bhAvapUrvakanA pAlanathI saMgrahIta thayelI Atma zakti, ajJAnanA e humalA sAme jhajhUmIne paNa potAnA aMgIkAra karelA cAritra ratnanuM rakSaNa ane poSaNa Atmazuddhi aMgenI pUrvajanmanI taiyArImAM jo thoDI kacAza hoya to te saMyama Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvamAM sthira thavA mATe AtmAne jarA naDe che. tema chatAM paNa jo te kacAzamAM ja aTavAya jaIe to AdaryA adhUrAM rahe. karmanA udayano humalo kyAreka kyAreka to potAnA aMgIkAra karelA ratnatraya (jJAna-darzana-cAritrane aMdhakAra(doSa) tarapha laI jAya che. te eka sanAtana satya che. tethI ja sarvajJa vItarAga deve sAdhaka AtmAone mATe pratikramaNa-AlocanA-prAyazcitta kSamApanA vagerethI zuddhinAM upAyo paNa te ja kAraNe zAstromAM pharamAvyA che. AtmA bhale karmabhAva ane ajJAna bhAvanA dhakkAthI ja vibhAvamAM(avaguNI vartana ane doSa daSTi) pheMkAto hoya, paraMtu parivartanazIla A jagatamAM avaguNa AcaravAnA sAdhano (doSonuM AcaraNa karavAnI rItarasama) ane doSomAM DhasaDAya javAnA nimitto dareka yuge judAM-judAM hoya che, kAraNa ke dareka yugamAM saMyogo-samaya paristhiti zarIrabaLa-puNyazuddhi ane Atmazuddhi vagerenI hAlata eka samAna hotI nathI. guNadoSanI vyAkhyA ane tenA AcaraNanI paddhati dareka yuge eka samAna hotI nathI, tethI ja dareka yuge AlocanA karavAnA samaye yugane paNa lakSamAM levo paDe che ane te kAraNe ja AlocanAnI zabdaracanA dareka yuge judA judA vAkyothI goThavAtI hoya che. tema chatAM paNa AlocanAnA prANa samAna Atma zuddhino mukhya uddeza che te to abAdhita ja raheto hoya che. Atmazuddhi vinA zAMti-svasthatA ke svarUpanI prApti zakya nathI ane A chedasUtra zuddhi pAmavA mATenuM ja apUrva sAdhana che. sau saMyamI sAdhako A sUtrano upayoga Atma zuddhine mATe ArAdhe eTale zreyano mArga saphaLa bane. astu Iti alam... janakamuni jAmanagara Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya apUrva zrutaArAdhaka bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. | tIrthaMkara-gaNadhara sthavira-bhagavaMta zratadhara-DuMgara deva jaya-mANeka-prANa-ratiguru prasAdAt eSaH yoga phalata gurdevonI prANa UrjA ama upare jayaMta-girIza-janaka gusvaryonA mAdhyame AziSa banI varSI rahI, guru jagadIza-hasamukha-manahara-gajendra-suzAMta-namra-piyuSa muninA preraka jharaNA sadA rahyA vahI, saMta jaza-deva-dhIra-rAja-bhAva-bhavya-pArasa sama harSAvita banelI prasannatA ama aMtara rahyuM che grahI, narendronAM deva trilokInAtha pasAthe anuvAda karI satIde goMDala gacchanI garimA gUMjatI rAkhI sahI. II kRpA siMdhu ujama-phUla-motI-Ama-prabhA guNI prasAdAt eSaH yoga phalatu / mahattarA zrI gulAba-prANa-lalita-mukta-gurubhaginIo, varada hasta ama zira para rahyAM dharI hIrendranirmaLa sUrya samatejasvI jinavANI sattAgama satI uSAe amahaste dIdhAM bhAvabharI, dhIra-kAMta-vimala hasa-sarala manA satIvRMde kuMdanazI zubhecchA pAThavI, dila dariyAva karI, zrI saMghanI anumodanAthI Agama anuvAda sAdhanAthI siddha thayA lIlama Amode vijayavarI. priya pAThakagaNa ! amoe ApazrInA karakamaLamAM agiyAra aMgasUtro, bAra upAMga sUtro ane cAra mULa sUtro ardhamAgadhInA mULapATho sahita gujarAtI anuvAdavALA guprANa Agama batrIsInA Agama ratno upasthita karyA, have sAdhakonI zuddhi karavAnAruM cAra cheda sUtranuM cothuM chedasUtra zrI nizIthasUtra pragaTa karI rahyA chIe. madhadariye DolAjholA khAtI nAva mAMDa mAMDa kinAre Ave tema amArI nAva nava varSe Apa sahunI zubhecchAe kinAre AvI rahI che. kinArAne jotA nAvamAM beThelA musApharo kamANI karIne pAchA pharatA ane kuTuMbIjanone maLavAno je AnaMdano anubhava kare tenAthI aneka guNo AnaMda amone batrIsa AgamanA anuvAdanuM avagAhana karI 34 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The . : (0) ApanI samakSa pragaTa karatAM AvI rahyo che. nava nava varSe subhaga ghaDI, subhaga kSaNa, pUrNAhUtino subhaga avasara amArA mATe AvI gayo. sAdhvI uSAno aMtaranAda hato ke svAmI ! anuvAdanuM kArya ApanA hAthe ja pUrNa thavAnuM che ane thayuM paNa evuM ja. Apa sahunI ullAsapUrvakanI anumodanA amane maLatI gaI ane kArya vegavAna banatA cotrIsa zAstra bahAra paDI gayA ane A pAMtrIsamuM Agama ApanI samakSa AvI rahyuM che. je zAstra doSanI DALane chedanAruM, rAgadveSanA mULanuM ucchedana karanAruM, tRSNA rUpI latAnA jherIlA phaLane niSphaLa banAvanAruM, AdhyAtmika kSetrane kheDanAruM, viSaya kaSAyanA kAdavane sUkavI denAruM, sarva sAdhaka chaMdanI rakSA karanAruM, muktA phaLane pragaTa karanAruM, ratnatraya dharmanA rahasyonuM udghATana karanAruM, rahasyamaya, gopanIya yogya pAtramAM ja upayogI thanAruM, gaMbhIra upayoge ja samajamAM AvanAruM nizItha sUtra nAma dharAvanAruM Agama cheda sUtra kahevAya lo, svIkAro. ApazrInA hAthamAM AvI rahyuM che. tene kholo, vAMco ane na samajAya to guru bhagavaMtone arpaNa karI dejo. temAM ekAMta sAdhaka AtmAnI ja vAta che. A Agamano anuvAda karavAno avasara Avyo, tyAre romarAjImAM eka dhrujArI anubhavI. harSollAsanI laharI AvIne AMkhomAM adbharUpe varasI gaI. gukSmIdevA pAse amulakha RSinuM Agama zabdArtharUpe sAmAnya buddhithI abuddhapaNe vAMcyuM hatuM. gujjIdevA pAcana thAya teTalI ja vAta AjJA dvArA, prAyazcitta dvArA ApI detA. prazna kadI udbhavato na hato. AjJA pramANe vartana cAlu rahetuM hatuM. bhUla thAya to vidita karI devAmAM AvatI. nikhAlasapaNe sAdhu jIvanano AnaMda lUMTatA hatA. gurudeve dazavaikAlikanI vAMcaNI ApatA ghUMTAvyuM hatuM ke pRthvI samAna sahanazIla banavAnuM che ane hatthasaMjae, pAyasaMjae, vAyasaMjae saMjaindie / mArA susadiyA, surthI 2 viyALa ne miQ zrI daza. a. 10. hAtha, paga, vacana, sarva indriyanA saMyati adhyAtmamAM rakta susamAdhivAna hoya te ja sUtrano artha ane bhAvane jANe che, je jANe, mANe tene ja bhikSu kahevAya. A Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA maMtrarUpe roja svAdhyAyamAM cAlatI, tyAre sAmAnyarUpe jANapaNuM thayuM hatuM paNa viziSTa rahasyo to A anuvAda karavAmAM ja samajAyA. gurudevo ziSyo upara kevo upakAra karatA hoya che. pahelA sAmAnya bodhathI bodhita kare, tyArapachI viziSTa bodha karAvavA mATe ja Avo saMketa ApI nizItha sUtrano ja anuvAda mArI pAse karAvyo. mAruM ja nimitta banAvI mane sajAga ane sujANa banAvavA A apaMDitAne hAthe kAma dharAvyuM. oha gurudeva prANa! parokSapaNe adazya rahI, dazyamAna mUrtimaMta cittamAM rahI mArA hAthe kalama pakaDAvI. anuvAda ane badhA Agamano saMpAdakIya lekha lakhavAnuM sarjAvyuM. vIsAvadaranA sthAnakamAM mauna laI uparanA rUmamAM besI anuvAdanuM kArya karatA AnaMdanA mojA UchaLatAM ane ema thatuM ke koIka sAtha ApanAra sahayogI guruvaryo ane guruNI devo sAme ja beThA che. A kAMI huM lakhatI nathI, teo ja lakhAve che. priya baMdhuo ! prastuta sUtramAM vIsa uddezako che. temAM prathama uddezakamAM kramazaH hAthanA, paganA ane indriyonA saMyati kema banavuM, te vAta khUba ja UMDANathI samajAvI che. tyArapachI adhyAtma jagatamAM kema javAya ? saMsArIno paricaya choDI ekAMta svastha banI Atmastha thavA mATenA zikSA pATha rajU karyA che. e khuda anuvAda samajAvaze. adhyAtma kSetramAM AtmAnA asaMkhyAta pradeza upara paDelA cAritra mohAdinA AvaraNo, karmanA audAyika bhAvo, tenA phaLano anubhava karatA A jIva anAdikALa thI svabhAva bhUlI vibhAvamAM kSAyopazamika bhAvono puruSArtha na karatAM udayAdhIna banI jAya che, tethI svabhAvane hAMsala karI zakato nathI. prastuta sUtranuM nAma ja nizItha che. nizItha eTale rAtri. rAtri eTale vizrAMti levAnI ghaDI. te haMmezAM ekAMtanIja hoya che. sAdhaka ekAMtamAM rahIne ja pote potAnI sAthe vArtAlApa karavAnI pravRtti Adare che, kAraNa ke temaNe saMsAramAMthI nivRtti eTalA mATe ja lIdhI che. vArtAlApa karatAM tene jaNAya che ke vAsanA ane upAsanA vaccenuM AMtaruM, bhinnapaNuM kevuM che. sAdhaka bhinnapaNuM samajavA mATe puruSArtha kare che potAne ja pUche che, tuM koNa che? poteja javAba Ape che. huM pote ja prazna karanAro ane javAba denAro eka zuddha AtmA chuM. Avo javAba maLatAM bIjo prazna kare che to pachI A badhuM bihAmaNuM, DarAmaNuM bhayaMkara, AjubAjunA vikalporUpa vamaLanA vAtAvaraNamAM kheMcI janAruM, jaMgala jevuM zuM 36 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che? mane koNe jakaDI rAkhyo che, baMdhana tUTatA kema nathI ? mAre mukta thavuM che. mukta kema banavuM, teno upAya zo? aMdarathI javAba Ave che, tuM jJAnI guru bhagavaMta satpuruSanA caraNe cAlyo jA teo tane javAba Apaze. puruSArtha upADa. te je upAyo darzAve tene tuM apanAvI leje. sAdhaka Ubho thAya che, abbhaSThiomi kare che. gurucaraNa zaraNamAM pahoMcI jAya che. adhyAtmamAM rahelA bihAmaNA jaMgalane pAra karavAnI saMjJameLa tavenaM be jaDIbuTTI gurubhagavaMta Ape che. eka AcaraNa yogya saMyamAnuSThAnanI jaDIbuTTI ane bIjI tapAnuSThAnanI jaDIbuTTI Ape che ane mumukSu AtmAne samajAve che. te tArI AMkho baMdha karI bihAmaNuM jaMgala joyuM. tenA UMDANamAMthI tane javAba maLyo gurucaraNamAM jA. tuM Avyo have tAre samajavAnuM che ke jaMgalanI aMdara maMgala samAyeluM che. je maMgala che te ja tuM cho. A be jaDIbuTTIno upayoga sAdhanAthI siddha karavAno che. A jaDIbuTTInI siddhi thaze eTale jaMgala adazya thaI jaze. tAruM vAstavika svarUpa maMgalarUpe pragaTa thaze. tAre zUravIra thaIne jaMgala adazya na thAya tyAM sudhI temAM ja rahevAnuM che. te jaMgalamAM saMyamanI jaDIbuTTI lUMTavA mATe keTalAye lUMTAruo Avaze. tArI jaDIbuTTI nahIM maLe to tane herAna karaze. ghAyala karaze. jyAre jyAre ghAyala thA, tyAre A bIjI jaDIbuTTI lagAvIne tuM ghA rUjhAvI deje. ghA rUjhAya nahIM tyAM sudhI jaMgalamAM javAnuM mAMDI vALaje. A saMyamAnuSThAnamAM ja raheje. mumukSu sAdhaka- gurudeva ! mAre AhAra-vihAra-nihAra karavA javuM paDe tyAre zuM karavAnuM ? gurudeva bolyA- tyAre javAnuM paNa A jaDIbuTTI sAthe rAkhIne javAnuM, javAnuM sarva sthAne paNa A be jaDIbuTTI sAcavIne. jo have sAMbhaLI le, te saMyoga saMbaMdha choDayo saMsAranA saMbaMdho choDI dIdhA, nivRttinA kSetre AvI gayo, phakta viSaya kaSAyanuM jaMgala pAra karavAnuM ja rahyuM. te jaMgala virala loko ja pAra karI zake che. ApaNA tIrthaMkaro, gaNadharo Adi anaMta anaMta AtmAo pAra thayA che. teoe je je anubhava karyo che ane maMgalatAne varyA che te ja AtmAoe ApaNane tAravA A be jaDIbuTTI ApI che. jaMgala pAra karavAnI rIta darzAvanAruM A adhyAtma gItA sama nizItha sUtra 37 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma AcArakalpa che. tenA vIsa uddezaka che. temAM 19 uddezaka to saMyamanI jaDIbuTTI sAcavavA mATe je maLeluM A mAnava zarIra sAdhaka mumukSunuM. tene mitra banAvI, bhomiyo banAvIne jaMgala pAra karavAnuM che. jo tene mitra nahIM banAva to te vipharI jaze mATe tene manAvI manAvIne tenA hAtha, paga vagere dareke dareka avayavone tAre cAritrathI sajAvI devA joze temAM hAtha mukhya che. te mitra eTalo reDhiyALa ane vyasanI banI rIDho thaI gayo che ke jaladI tArI sAthe AvavA taiyAra nahIM thAya. tenI taiyArI mATe tene hAtha karI levo jarUrI che. to te sAtha ApI zakaze kadAca hAtha sAtha ApavA taiyAra thAya, tyAre jaMgalamAM UbhA karelA moharAjAnA jAsuso AvI vedamohanIya ogha saMjJAne mokalIne hAthanI kuceSTAo karAvaze ane maithuna saMjJA utpanna karAvaze. zikSApATha-1 - A kuceSTAne rokavA pahelA uddezakamAM hAthano saMyama darzAvyo che. mAnava hAtha mahAkiMmatI che. te dehanI pUjAmAM, sevA zuzruSAmAM vAsanAthI vAsita na thaI jAya paraMtu saMyamathI suvAsita bane te jJAnInI daSTi che. anAdikALathI je nathI maLyuM te A bhavamAM hAthamAM maLyuM che. hAtha mahA UMcA darajjAnA che. to tenAthI ucca prakAranA kArya thavA joIe, sucAru cAritravAna jene banavuM che tene cAritra moha sAthe ThaMdra khelavo paDe che. viratinI talavArathI laDAI karavI paDe che, temAM navasUtrarUpa signala dharI ghaNA dAMta darzAvyA che. dasamA sUtramAM koI padArthane nAka dvArA suMghavA nahIM tema nAkanuM rakSaNa karyuM che. A rIte hAthathI prAraMbha karIne pUrNAhUti paNa hAtha, pagane saMyamamAM laI jaIne kAryotsargathI karI che. kAryazIla hAtha, paga ja che. tenAthI ja badhA avayavo ThIkaThAka rahe che, mATe hAtha-pagane susaMskRta banAvI vikalponA vanane upavana banAvavAnuM che. pote svayaM potAnuM kArya karavAnuM hoya che. gRhastha pAse koI kArya karAvavAnuM nathI. jema ke pagane calAvavA mATe rasto sAro joIe to gRhastha pAse pula pALI kaMI banAvaDAvavAnuM nathI. AhAra levA jAya te paNa joIe teTalA ja lAvavAnA hoya, vadhAre paDatA AvI jAya to tene sAcavavA kabATa zIMkAnI jarUra paDe, macchara Ave tene rokavA maccharadAnI jarUra paDe. te vastrane sIvavA soya, vetaravA kAtara, kAna sApha karavA kAna khotaraNI, dAMta sApha karavA dAMta khotaraNI, AhAra karavA pAtrA, Teko levA daMDa vagerenI AvazyakatA hoya te lAve, paNa tenuM samArakAma gRhastha pAse na karAvAya. temAM aneka R ).. (38 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvone pIDA thAya che. sAdhaka mumukSune jaMgala pAra karavA TAIme AvA kaMIka pralobhanakArI jaMgalanA doSo upasthita thaze. tenI saMkhyA aThThAvana darzAvI che. tuM yuddha khelato rahIza paNa hAra jIta thayA karaze ane ghAyala thA tyAre eka divasa nivi AyaMbila tapanI jaDIbuTTI lagAvIne zAMta paDyo raheje. vadhAre ghAyala thA to 30 divasanI nivi AyaMbila karI ghA rUjhavIne AgaLa dhapaje, evo zikSApATha A uddezakamAM che. zikSApATha-2 - he sAdhaka mumukSu munivara ! rastAmAM jatAM paga bagaDI jaze tyAre pagane lUchavAnuM kapaDuM vahorIne lAvaje. tene vyavasthita rAkhavuM te ghaNA ghaNA upayogamAM levAya che mATe jyAMthI lAva tyAMthI AjJA laIne lAvaje. jo pramAda nAmano dasyu AvI caDaze to tene te bhUlAvI deze mATe sAvadhAna raheje. A adhyAtma jaMgalane pAra karavAnA sAvadhAnInAM (57) sUtro A adhyAtma gItArUpa nizItha sUtra darzAve che. tuM svayaM kArya kare che. temAM paNa pramAda ghusIne kharAba kArya na karAve te zikSA darzAvI che. jo kadAca bhUlo karI bese to zAMtipUrvaka te bhUlane joIne je jagyAe pramAde DaMkha dIdho hoya te jagyA para eka ekAsaNuM karI leje ane vadhAre pramANamAM DaMkha dIdhA hoya to sattAvIsa divasa ekAsaNAnA tapAnuSThAnarUpa jaDIbuTTIno malama lagADI deje pachI jaMgala pAra karaje. zikSApATha-3 - mumukSu munivara ! tAre AhAra levA javAnuM hoya tyAre jyAM jAya tyAM adInapaNe jaje moharAjanI dAsI dInatA tArI pAse laTuDA paTuDA karatI Avaze ane tane dharmazALA Adi sthAnomAMthI mAMgavAnI Adata karAvaze. jamaNavArImAM jyAM tyAM laI jaze ane rasanendriyane lAlayita karAvaze, rakhaDato bhikhArI banAvI deze, tuM to zahenazAhano zahenazAha cho. rakhene bhAna bhUlI na jato ane jevA tevA doSita AhAra lAvIne bImAra paDI jaIza, tyAre paga duHkhaze to gRhastha pAse mAliza karAvavAnI lAlaca UbhI karaze pachI tene dhovA paDaze. cIkAza kADhavA ubaTana karavuM paDaze. A rIte pApanI laMgAra lAgaze ane kyAreka gUmaDA thaI Avaze, paruM thaze, A rIte 80 prakAranI musibato UbhI thaze to sAvadhAna raheje, nahIM to herAna thaI jaIza. kadAca herAna thAto tyAM ja sthira thaIne eka ekAsaNAthI laIne sattAvIsa ekAsaNA karI pelI dInatAne kADhI mUkaje. to ja tuM jaMgala pAra karI AtmAnuM maMgala pada pAmIza. zikSApATha-4 - mumukSu munivara! tame je jagyA upara utaryA hazo tyAM darzanArthe rAjA ( ). ) | 39 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjA maMtrIvarAdi loko Avaze laLIlaLI vaMdanA karaze tyAre lobha kaSAya AvIne tamArAmAM pUjAvAnI eka bhAvanA jAgRta karaze ane temane vazIkaraNa karavAnI labdhiprayoga karavAnI preraNA Apaze, to te preraNAmAM paDI vazIkaraNa karavAnI koI kriyAmAM jhaMpalAvatA nahIM. jo jhaMpalAvazo to tame jaMgalamAM ja aTavAIne mahApAparUpI pakSIonI cAMcathI cUMthAI jazo. A 128 sUtro vazIkaraNanI vidyAdinA prayoga na karavA mATenA che ane jo tema karI ja beso, kaMTrola gUmAvI dIo, to tamAre bIjI jaDIbuTTIno upayoga karavo eka ekAsaNAthI laIne 27 ekAsaNA karI laIne bImArI dUra karavI. zikSApATha-5:- mumukSu munivara ! tamo vihAra karatA thAkI jAo to koI vRkSa nIce UbhA rahevAnI, besavAnI, sUvAnI, AhAra karavAnI, maLamUtra tyAgavAnI, svAdhyAya karavAnI bhAvanA jAge, to sacitta vRkSanI AjubAjunI sacitta bhUmi para A kriyAo karatA nahIM, pacheDI oDhavA mATe koI gRhastha pAse na sIvaDAvatA, lImaDA Adi vRkSonA sUkA acitta pAMdaDAone dhoIne na khAtAM vagere zikhAmaNanA 1 thI laIne 53 sUtro che. tene sAvadhAnIthI saMyama jaDIbuTTImAM sAcavI rAkhajo. rakhene tamArI pAse moharAjAno ALasa nAmano anucara AvIne A kAryamAM vilaMba karAve to tene jItI lejo ane tame jItAya jAo, to eka ekAsaNathI laIne 27 ekAsaNa sudhI zAMti pakaDI A tapAnuSThAnanI jaDIbuTTInuM anupAna karI pAchA sAvadhAna banI jajo. zikSApATha-6, 7:- aho mumukSu munivara ! nirogI banIne tamo AgaLa vadhazo jaMgala pAra karavA jAo tyAre madhya jaMgalamAMthI vAsanA devI padhAraze ane tamArI saMyamarUpI jaDIbuTTI corI levAnI kozISa karaze. te tamArA pratyeka aMgaupAMgamAM evI to ratikrIDA utpanna karaze ane mUchano madirA pIvaDAvaze. tame je sthitimAM hatA tenA karatA bIjI ja sthitimAM AvI jazo. vikRti bhAvonA 120 sUtro jJAnI paramAtmAe darzAvyA che. jo kadAca tame temAM AvI jazo to vAsanAmAMthI upAsanAmAM pAchA AvavA mATe eka upavAsathI laIne 120 upavAsa sUdhI bhUkhyuM rahevuM. te tapAnuSThAnathI ja tamArI mUcha utaraze ane pAchA saMyamanI upAsanA karI zakazo. sAvadhAnI rAkhavI bahu jarUrI che. bhalabhalA loko A vAsanAnA jagatamAM phasAI jAya che, paNa maMgala AtmA zodhavo ja hoya to pAchA mUcha rahita banI puruSArtha karI AgaLa 40 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhavAno pratyana karazo to ja jaMgala pAra karI zakazo. zikSApATha-8:- he mumukSu munivara ! tame tamArI yAtrA AgaLa dhapAvatA jAo. tame utaravA mATe ghaNA sthAna pasaMda karo tyAre saMsArInA saMparkathI dUra rahejo. dharmakathA karavA beso tyAre konI pAse kevI rIte karavI teno khyAla rAkhazo. dharmakathA bhUlAvI devA rati devI tamArI pAse Avaze ane vikArotpAdaka vikathA karAvaze, te samaye sAvadhAna rahevuM jarUrI che. nahIM raho to saMyama jaDIbuTTIne sAcavavAnI ghaNI ghaNI hAni thaze. te hAni kadAca thaI jAya to tapAnuSThAnanI jaDIbuTTImAMthI eka upavAsathI laIne 120 upavAsa karI levAnI davA pI jazo. pachI pAchA AgaLa vadhavAnuM kAma karajo. zikSApATha-9:- aho mumukSu munivara ! Arogya prApta karIne AgaLa vadhazo, tyAre tamArI daSTi barAbara rAkhajo. daSTimAM AhAra suMdara dekhAya, rAjA mATe banAvela hoya, tAjI tAjI soDama AvatI hoya levAnuM mana thAya, to te choDI dejo kAraNa ke temAM ratidevI AvIne vasI jaIne icchA karAvyA karaze. temaja rAjA rANIne jovAno bhAva AvA kaMIka paccIsa prakAranA nakharA karIne tamane jaMgalamAM ja rokI deze. kadAca AvuM bane to te ja miniTe bIjI jaDIbuTTIno upayoga karI eka upavAsathI laIne 120 upavAsa karI lejo. zikSApATha-10:- he mumukSu munivara ! tamAre patha AgaLa kApavAno che, UMDANavALA gIcogIca bharelA jaMgalamAM cAlavAnuM che. te vakhate mAna kaSAya, tamArI saMyamarUpI jaDIbuTTI coravA Avaze ane jIbha upara besI tamArA upakArI ratnAdhika gusvaryo sAthe bheda paDAvavA karkaza vANIno prayoga karAvI AzAtanA karAvaze. anaMta kAyayukta AhAra levAnI pharaja pADaze tevo AhAra karAvaze. koInI sAme nimitta jJAnano prayoga karAvaze. bIjA munirAjonA ziSyone phoDI potAnA karavAnI pharaja paDAvaze. kalahanI udIraNA karAvI zAMtino bhaMga karAvaze. A rIte jIbhanA 47 kAryo karAvI tyAM aTakAvI deze. te samaye sAvadhAna rahI te kaSAyarUpa dAvAnaLamAM dAjhI na jatAM saMyamanI jaDIbuTTIthI vAraNa karajo. jo te nivAraNa na karI zako to taparUpa jaDIbuTTI Atma bhAvanAthI ghUMTIne tenuM pAna karIne eka upavAsathI laIne 120 divasa upavAsa karI mAna kaSAyane haTAvazo to ArogyavAna banI cAritranI vATe AgaLa cAlI zakazo. zikSApATha-11 - aho mumukSu munivara ! saMsArathI nivRtti laIne Atma bhAvanA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvI adhyAtma bhAvamAM svabhAvanI ramaNatA karavA maMgalamaya AtmadevamAM sthira thavA tame nIkaLyA cho. vacce jaMgI jaMgalano rasto Ave che. aDadhuM jaMgala pAsa thaI gayA pachI tamo je nagaramAM gocarI mATe jAo tyAre gocarI levA mATenA je pAtrA che, te traNa prakAranAM tamone kahyuM che. mATInA, tuMbaDAnA ane lAkaDAnA haLavA phUla, te tamAre levA joIe. te levAnI icchAthI tame jAo tyAre lobha lUMTAro AvIne tamArA mana upara savArI karIne tamane lokhaMDanA pAtro levAnI icchA karAvaze. dUra-dUra kSetramAM jaIne tene prApta karAvavAnI icchA karAvaze. dharmanI niMdA ane adharmanI prazaMsA karAvaze. gRhasthanAM zarIranuM parikarma-sevA karAvaze. keTalIka vidyAno prayoga karAvI Azcaryacakita karAvaze tevA 91 nakharA tamArI pAse karAvavAnI abhilASA utpanna karAvaze, to te samaye tame vratathI calita na thatAM tevI amArI tamone zikSA che. te A saMyama jaDIbuTTInI tAkAta che. temAM tame sthira rahezo to AgaLa vadhI zakazo ane kadAca AvI icchAmAM AvI jAo ane lokhaMDa vagere dhAtuvALA pAtrAdi vAparavAnI icchA karI beso, to zAMta thaIne pAchA vaLIne tapazcaraNanI jaDIbuTTI AtmabhAvana karI prAyazcittanA rUpamAM laI lejo. te paNa, jevI bhUlanuM darada hoya te pramANe eka upavAsathI laIne 120 upavAsa sudhInuM svIkArI lejo. kalpatA pAtro grahaNa karIne jIvazo to jaMgala pAra karavAnI pAchI zakti AvI jaze ane cAritranI vATe AgaLa vadhI zakazo, nahIM to jaMgalamAM aTavAIne duHkhI thazo. zikSApATha-1ra :- aho tyAgI munivara ! karuNAsAgara prabhue sarva jIvo upara karuNA varasAvI che. tame paNa karUNAzIla cho. tamArI karuNA zreSTha che. bIjAne duHkhajanaka bane tevuM kArya saMte na karAya, mATe A uddezakamAM hitazikSA evI rItanI ApI che te tamAre pacAvI levI joIe. saMyama jaDIbuTTI AtmabhAvanAnA dora sAthe bAMdhelI hoya to vAMdho na Ave paraMtu te doramAMthI khasI jatAM pelA jaMgalamAM rahetA zudra jaMtuo tamArI karuNAne khAI jaze ane tame je sthAne UtaryA cho te sthAne koI trasa prANIone bAMdhelA juo ke turta ja dekhAvanI dayAvALA banIne te trasa prANIonA baMdhana choDAvavAnI bhAvanA karAvaze ane chuTA che tene bAMdhavAnI icchA karAvaze to tevuM na karI besatAM evuM zikSApAThanuM vAkya che. tame je niyamo karyA che te vAraMvAra toDI nAkhavAnI preraNA karaze, romavALA mRgacarma vAparavAnuM kaheze, gRhasthanA vastrathI DhAMkelA tRNapITha upara besADaze. vaLI sAdhvIjInI pacheDI gRhastha pAse sIvaDAvI levI, tema kaheze. pAMca sthAvaranI 42 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virAdhanA karAvaze, sacitta vRkSa upara caDho, gRhasthanA vAsaNamAM jamo, beso, tenA vastra pahero, palaMga para sUvo-beso AvA 44 prakAranA bhAvo utpanna karaze, to tene vaza na thatAM A zikSApAThane manamAM utArazo to AgaLa vadhI jazo, jaladI jaMgala pAra karavAnI AgekUca thaze paraMtu jo A sUtro yAda nathI karyA to pachI temAM ja phasAI jazo. temAM phasAvuM na hoya to tyAMthI pAchA pharIne zAMti pakaDI lejo ane tapAcaraNanI davA laI lejo. cAra AyaMbilathI laIne ekaso ATha upavAsa sudhIno tapa karavAno che. te karIne pAchA zaktizALI banI jAo tyAre AgekUca karajo. zikSApATha-13 :- aho saMyamI munivara ! saMyamanAM kAraNe koI labdhi utpanna thaI hoya, to tene jALavavI joIe, apramatadazAmAM rahevuM joIe. te dazA toDAvI mAyAdevI AvIne tamArI bhAvanA badalAvI sacitta pRthvI upara pANIvALI snigdha pRthvI, sacitta rajavALI pRthvI upara, sacitta zilA upara, jIvayukta kASTha upara UbhA rAkhI, besADIne sUvAnI bhAvanA karAvaze. UMce pALI upara, UMcA sthAna upara, sUvA-besavA AdinI kriyA karAvaze. gRhasthane zilpakaLA zIkhavADI devAnI bhAvanA karAvaze. gRhastha upara kopAyamAna thaI kaThorAdi bhASA bolAvaze. kautukakarma-bhUtikarma vagere jyotiSa zAstranA lakSaNa vyaMjananAM joza jovaDAvaze, svapnanAM phaLa vagere vagere 78 prakAranA svabhAva choDAvI vibhAvabhAva karAvaze. jo cetIne pagalA bharazo to vAMdho nahIM Ave, nahIM to te ja jagyAmAM tamane rokI deze. saMyamanI jaDIbuTTI alopa karI deze. kadAca thoDI virAdhanA apavAda mArge thaI jAya to pAchI pelI tapazcaraNanI jaDIbuTTI AtmabhAvananI karI pI lejo. te eka AyaMbilathI laIne ekso ATha upavAsa karI svastha banI rasto kApajo paNa cuMgAlamAM phasAtA nahIM te tamAro zikSApATha che tene dhyAnamAM lejo. zikSApATha-14:- aho mokSAbhilASI munivara ! tame parigraha tyAgI niSkAmI banavA nIkaLyA cho te bhUlI na jatAM. tamo cAritra mATe AgaLa vadhavA prayatna karo tyAre pelA jaMgalamAMthI mUchadevI pragaTa thaIne tamArI saMyama jaDIbuTTIne DhAMkI daIne tamArI vyApArI buddhine vikasAvI deze ane kaheze ke pAtrAnI kharIdI kara, udhAra laIne pachI paisA cUkavI deje, pAtranuM parivartana karI bIjA laI le, jhUMTavIne levA, bhAgIdAranI AjJA vinA levA, sAme lAvelA levA, AcAryanI AjJA vinA levA, samarthane pAtra devA, asamarthane na devA, suMdara pAtra kurUpa karavA, kurUpane surUpa karavA sugaMdha bharavI vageremAM samaya pAsa karAvI jaMgalamAM rokI devA 41 prakAranI kriyAmAM joDI maMgala Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA tarapha javA nahIM de mATe tenAthI cetIne cAlavuM kadAca tenI cuMgalamAM AvI jAo to paNa chUTI jaIne pelI tapazcaraNanI jaDIbuTTInuM pAna karIne eka AyaMbilathI laIne 108 upavAsa karI laIne zuddha banI pAchA AgekUca karazojI. zikSApATha--15 :- aho mokSakAmI munivara ! tame to bhASA samitine varelA cho. pUrNa jagata choDI jagatapati thavAM kadama bharyA che, paraMtu mohakarmanuM jaMgI jaMgala nIce maMgala svarUpa che tene ujjavaLa bhAve pragaTa karavA joradAra puruSArtha uThAvavo paDe ane kadama upaDe paNa kharA tyAM to vikalpanA vanapradezamAMthI karkazA devI mAnabhera AvI jIbha upara besI saMyama jaDIbuTTInA prabhAvane DhAMkI ela phela bolAvI anya sAdhunI AzAtanA karAve, sacitta AmrAdi phaLa khAvAnI icchA karAve, gRhastha pAse potAnA zarIra saMbaMdhI 54 prakAranA parikarma karAve. akalpanIya sthAnamAM maLamUtra paraThAve, gRhasthane AhArAdi apAve, AhAra vastrAdinI letI detI karAve. jIbhanA doSo lagADavA mATe pAvaradhA banAve, A rIte karkazA devI 154 doSo karAvavAnI koziSa karaze to tame tenAthI aLagA rahIne utsarga mArga choDIne tenI cAhamAM AvI jatAM nahIM, khUba-khUba AkarSaNa karIne kadAca kheMcI jAya to jaladI pAchA pharI gurudevanA caraNomAM jaI, praNipAta karI, AzAtanA choDI, pelI tapazcaraNanI jaDIbuTTI ghUMTIne pI jaIne, eka divasanI AyaMbilathI laIne 108 divasanA upavAsanuM anupAna karajo. svastha banI Atmastha thavA vaLI prayANa Adarazo to cAritranI vATa pakaDAze. - zikSApATha--16 :- aho paramapadapipAsu munivara ! tame to acetanA bhogI, niHsaMgI vairAgI banI nIkaLyA cho. vaLI gRhasthayukta, jalayukta, agniyukta makAnamAM rahevuM te yogya nathI. evA makAnamAM rahetA moharAjAnI Asakti kumArI tamArI pAse AvIne kusaMgamAM laI jaze. satsaMgamAM jatAM aTakAvaze. araNyavAsI vaTemArgu pAsethI AhAra levaDAvaze, alpa cAritravAnane vizeSa cAritraguNa saMpanna kahevAmAM preraze, kadAgrahAdi banAvI virAdhanAvALA sthAnomAM laI jaIne, 50 sthAnomAM pheravIne Asakti potAnA bAhupAzamAM jakaDI leze to tyAM saMbhALIne tamAre rahevuM joIe. kadAca asaMga choDI kusaMgamAM phasAya jAva to jaladI chUTIne pelI tapazcaraNanI jaDIbuTTI ghUMTIne, eka AyaMbilathI laIne 108 upavAsa karI satsaMga tarapha AgaLa vadhajo. zikSApATha--17 :- aho kalyANakAmI munivara ! tamoe pratijJA keTalI vizuddha bhAve lIdhI hatI ke huM Atma sAdhanAmAM lAgI jaIza. jJAna, darzana, svAdhyAyamAM satatalIna rahIza e lInatAno bhaMga karavA moharAjAno putra kautuka kumAra AvI vikSepa Ubho 44 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI deze ane kutUhalI banAvI trasa prANIonI ramata gammatamAM, mALAo ane phUmatAo karavA, AbhUSaNo, vastrAdi banAvavA, paherAvavA, vezabhUSAmAM laI jaze. sAdhu-sAdhvIjI zarIranuM parikarma gRhastha pAse karAve, samAna AcAravALAne rahevA sthAna na Ape, AdhAkarmI AhAra levAnI bhAvanA karAve, gAvuM, vagADavuM, hasavuM, nRtya karavuM, hAthI, ghoDA, siMha Adi jAnavara jevA avAja karavA vageremAM laI jaIne tArI cAritranI vATa rUMdhI deze, to te sAdhaka ! tArI indriyano nigraha karaje ane kadAca na ja karI zake. apavAdamAM AvI jA tyAre jaladI sAvadhAna thaI pelI tapazcaraNanI jaDIbuTTInuM pAna karI leje. eka AyaMbilathI laIne 108 divasa sevana karIza to kutUhala vRttino roga naSTa thaze ane tuM cAritranI vATe agresara thaIne vicArI zakIza. zikSApATha-18 :- he ArAdhanAnA abhilASI munivara ! Apa to pAdavihArI ahiMsAnA ArAdhaka cho, cAritra vATe nIkaLatA madhyamArgamAM nadI moTI Ave, tyAre prayojana vinA tyAM naukA vihAra ke vAhana vihAra bhUlecUke nahIM karatAM ane kadAca utsarga mArgathI nIce laI janArA rati mohano putra mojazokhakumAra tamArA hRdayamAM besI cittabhrama karAvI vAhanavihAra, naukAvihAra bhADe karAve, kIcaDamAM pherave, pANI kaDhAve, vagere pApa karAvaze to tame tyAM nIce utarI na jatA. he munivara ! tamArI saMyama jaDIbuTTIne jALavajo. kadAca na ja rahevAyane A 73 bolanA koI sthAne phasAya javAya to uparokta laghucaumAsI prAyazcitta grahaNa karI zuddha thajo. zikSApATha-19:- aho mahAtyAgI munivara ! ApanuM nirdoSa jIvana karmanA udayane kSaya karavA kaTibaddha thayeluM jIvana nirogI kAyAthI kasa kADhI saMyama ane tapopUta sAdhanAthI jaMgalanA karmavRkSane mULamAMthI ukheDI jaMgalamAMthI maMgala zodhavA cAritra vATe vicarI rahelA evA ane kadAca rAganA roga gherI vaLe tyAre auSadha levuM paDe to nirdoSa lAvavuM joIe paraMtu sadoSa auSadha jema ke kharIdIne lAvavuM, khAMDavuM, pIsavuM, bhIMjavavuM, cALavuM, vihAramAM rAkhavuM vagerenI kriyA tamane pramAdamAM laI jaze. jaDanI jaMjALa karAvI jaMgala pAra karavA nahIM de. svAdhyAya, jJAna, dhyAnamAM kALAkALanuM bhAna nahIM rahevA de. vinaya viveka vyavahAra mArgamAM, AcArya, upAdhyAyanI vAMcanA levAmAM ALasa, mithyAtvI gRhasthI pAse vAMcanA levI ityAdi 35 bolathI cAritramAM zithilatA AvI na jAya te dhyAnamAM leje ane kadAca pramAdI banI apavAdamAM AvI jA tyAre tapazcaraNanI jaDIbuTTIno upayoga eka AyaMbilathI laIne 108 upavAsa sudhI karaje. svastha banI jaMgalane pAra karaje.te pAra karavA apAra upAyo prabhue darzAvyA che temAM pAcho sthira banaje. 45 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikSApATha--20 :- aho kalyANakAMkSI munivara ! tuM gurunI sanmukha raheje, bhUla kabUlI leje. satya vAta karI AlocanA karaje, to jaladI zuddha thavAze, paraMtu vacana khoTuM, mana khoTuM ane kAyAnI kriyA khoTI karI guruvaryonI chetarapIMDI nahIM karato. te tane jaMgalamAMthI maMgala mArge javA nahIM de ane guru tane AropaNa prAyazcitta ApI zuddha karaze. khoTuM bolIza to prAyazcitta vadhI-vadhIne cha mAsa sudhInuM thaI jaze te paNa laIne zuddha thaje, to tAro beDo pAra thaze, nahIM to jaMgalamAM ja pApa zramaNa tarIke jIvana pUruM thaze, mATe AropaNa prAyazcittathI bacI jaje. A che ApaNI muni jIvananI zikSApothI he munivara! meM tane be jaDIbuTTI ApI che. te vItarAga arihaMta paramAtmAnI ja cAritra cikitsAlayamAMthI lAvIne ApI che. AnuM bhAvana tane pAra utAraze. roja sAvadhAna raheje. cAritranI sAravAra karaje. virAdhanAmAMthI bacavA mATe roja baMne vakhata pratikramaNa karI pApamAMthI pAcho pharaje ane AgaLa vadhIne jaMgala pAra karIne chelluM dvAra Ave te saMvara dvArane kholaje eTale temAM tane praveza maLI jaze. tyAM maMgala evo AtmA birAjamAna che, paMcAcArano palaMga che, tenI upara samitinI zayyA ane guptinI maccharadAnI che. sarvaviratinI sAthe anaMta sukhamaya jIvana vItAvavAnuM che. karmanI nirjarA karIne sadA mATe samatAno svAda letA, anaMta sukhano AnaMda lUMTatA, svamAM ramaNatA karavAnI che. ekAMta AtmA sAthe vItarAgatAnI suratA khelavAnI che. to AvI jAo munivara sva svarUpamAM samAI jAo. temAM ja kelI karo tamArA utkRSTa tapa, japa, yama, niyama badhA temAM ja samAvI dyo. A che ApaNI nizItha adhyAtma gItAnI zikSApothI. tene roja vAMcI harSapUrvaka AcaraNa sudhArI sadAcAranA puSpone puSpita karI, urmila bhAve svane mANo para thI para thAo. vIratApUrvaka sthiratA kevaLo. vinIta thaI samavAyamAM samAI jAo, bhagavAna banavA bhagavatI parAyaNa banI sadguNanI AratI roja savAra-sAMja AlocanAthI utAro. jJAtA daSTA thaI manane sumana banAvo, vAsanAne upAsanAmAM vALI uramAM vasI jAo, karmano aMta karavA jaMgI puruSArtha upADo kAraNa ke ApaNA bhArata kSetramAM tIrthaMkara nathI temanI vANIthI ja pAra utaravAnuM che. anuttara evI karaNI karavA sanmati keLavo. AtmAnA prazna AtmAmAM ja karo, sunIta banIne karo jethI vivekanuM vyAkaraNa jAge, jaDa cetana judA paDe tevo puruSArtha upADo, sukha duHkhanA vipAkane sahana karI, pratikriyA karyA vinA khapAvI do to AnaMdanI uSA udaya pAme. janmamaraNanI utpatti haMmezAM TALo. kalpanAmAMthI bahAra Avo kudaratI tattvo je che tene ja bhajo. tame Astika bano, nAstikatAno sumeLa karo. apekSA choDI sApekSavAdamAM citta joDo to jJAnanuM bindu sindhu banI jaze tyAre rUpala ghaMTaDI anaMta AnaMdanI vAgaze. punita banazo to trilokI banI javAzene jIvAjIvAbhigamane saMpUrNa 46 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5. jANavAnI zakti pragaTa thaze. anaMta prajJApaNuM prApta thaze. jJAnAmRtanuM sudhA pAna karazo to zuddha bhAvamAM mahAlazo, jaMbUdvIpanA madhyabhAgamAMthI nIkaLI mukta banI jazo, jyotiSarAjanI upara traNa lokanA agrabhAganA rAjezvarI banI jazo. lokogre birAjamAna thayelo AtmA kyAreya niriyAvalikA Adi cAreya gatimAM pAcho Avato nathI evuM che jJAnI paramAtmAnuM bodhibIjanuM kiraNa, te kiraNa anaMta sUryanAM tejathI paNa adhika tejasvI che. jenAthI koI uttara pradhAna nathI tevA Agama adhyayanamAM Atma anubhavanAM amIrasa bharyA che. sumati AsuprajJA banI jAya che, tyAM kyAreya vaikAlika dazA thatI nathIne saikAlika dazAmAM ja rahevAnuM che, hasatA gulAba karatA paNa anaMta sahaja sukha prApta thaI jAya che, jJAnanA naMdI ghoSamAM lIna thaI prANa pUrI cidAnaMdI banavAnuM, yoga anuyoga sahita subodha sukhaprANamAM jIvavAnuM badhI khaMDa khaMDa dazA bRhatkalpa vyavahAra mArganI che tenI jaDa kriyAnuM chedana karI akhaMDa AnaMdanA anaMtaguNarUpI DolarathI maheMkayA karavAnuM che. anaMta zaktinAM Avazyaka maryAdita svataMtra sukha svarUpA banI javAnuM, te ja avazya karavA lAyaka che. nitya udayavALI lIlama tejathI adhika tejavALI soLe kaLAe khIlelI saMpUrNa nizIthane mANavAnI che. A che ApaNI ArAdhanA-sAdhanA ane siddhi prApta karavAnI rIta. AcAra prakalpa sUtra pUrNa thAya che. mAro anuvAda saMpAdakIya ApaNA sahunuM zreya karanAruM nIvaDo astu.. A AdhyAtmika kSetramAM DUbakI mArI krodha, mAna, mAyA, lobha, kaSAyane tyAgI viSayathI virAma pAmI jIvanane UrdhvakaraNamAM laI javAno saMyama mArga che. te mArgamAM sAdhaka dazA vite tevI sAdhanA karI ArAdhaka banIe tevI maMgala kAmanA. priya sAdhaka vaMda! A nizItha pUrNa kaMThastha karI roja tenI svAdhyAya thaze to AtmA upara uThato jaze. evA badhA guNo mArAmAM pragaTa thAo tevI bhAvanA niraMtara nirAvakAzapaNe vartI rahe te ja kRpALu pAse prArthanA. niraticAra cAritra pALanAra zrutadharone, saMta munivarone mArI koTIzaH vaMdanA. AbhAra : dhanyavAda : sAdhuvAda : prastuta AgamanA rahasyone khullA karato aNamola divya abhigama preSita karanAra, mahAupakArI goMDala gaccha ziromaNi, parama dArzanika, amArA Agama kAryane protsAhita karI AzIrvAdanI varSA varasAvanArA gurudeva pU. zrI jayaMtIlAlajI ma.sA.no ananya bhAve AbhAra mAnuM chuM ane zatakoTI sAdara bhAve praNipAta, namaskAra karuM chuM. zraddheya, preraka, mArgadarzaka jemanA pasAye pU. triloka muni ma.sA.no yoga prApta thayo che, tevA vANIbhUSaNa pU.girIza gurudevano sahRdayatApUrvaka AbhAra mAnI vaMdana karuM chuM. guruprANa 47 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama batrIsInA sahayogI Agama manISI pU. trilokamunivaryane zatakoTI vaMdanA pAThavuM chuM. muni puMgavonA caraNAnugAmI, prAraMbhelA kAryane pUrNatAnA pagathAre pahoMcADanArA, Agama gujarAtI saMskaraNanA udbhavikA, utsAhadharA, nipuNA, kAryaniSThAvAna, ugra tapasvinI mama bhaginI temaja suziSyA sva. sAdhvI zrI uSAne smaraNa sAthe dhanyavAda chuM. Agama avagAhana kAryamAM sahayogI sAdhvIratnA puSpAbAI ma., prabhAbAI ma. evaM vIramatI bAI ma, hasumatI bAI ma., vIramatI bAI ma. sahita sevArata reNukAbAI ma. Adi dareka gurukulavAsI mArI ziSyA, praziSyA saha sarva sAdhvIvRMdane anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. satata prayatnazIla, aneka AgamonuM avagAhana karIne anuvAdanI kAyApalaTa karI, Agamane sarala, sumadhura saMmArjita karanAra, zabdArtha-bhAvArtha ane vivecananuM saMtulana jALavI rAkhanAra, bhagIratha kAryanA yazasvI sahasaMpAdikA mama ziSyA-praziSyA sAdhvIranA DaoN. sAdhvIzrI AratI evaM sAdhvIzrI subodhikAne abhinaMdana sahita sAdara dhanyavAda ApuM chuM. Agama niSThAthI sevA ApanAra zramaNopAsaka mukuMdabhAI pArekha, maNibhAI zAha evaM kumArI bhAnubahena pArekhane temaja amArA saMpAdakIya lakhANamAM yoga joDI, tanmaya banI, motIsamA akSare Alekhana karanAra yojJAbahena mahetAne anekazaH dhanyavAda ApuM chuM. = paramAgama pratye avihaDa bhaktibhAva rAkhanAra guruprANa phAunDezananA mAna sabhya bhAmAzA zrIyaMta ramaNikabhAI tathA Agama prakAzana karavAnA aDaga bhekhadhArI, daDha saMkalpI, tapasvinI mAtA vijyAbahena tathA bhaktisabhara hRdayI pitA mANekacaMdabhAI zeThanA suputra, narabaMkA, royalapArka sthA. jaina moTA saMghanA pramukha zrutasevAsaMniSTha zrI caMdrakAMtabhAI zeTha tathA kAryAnvita zrI sarva sabhyagaNa; dhIrubhAI, vinubhAI Adi kAryakartAo; mudraNa karanAra nehalabhAI, temanA pitAzrI hasamukhabhAI tathA sahayogI sarva kAryakaro, AgamanA zrutAdhAra bananArane ane anya dAnadAtA mahAnubhAvone abhinaMdana sAthe sAdhuvAda ApuM chuM. AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA pUrva prakAzita AgamonA prakAzakone sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoganI zUnyatAthI kaMIka zabdo, akSaro, pAThamAM azuddhi rahI javA pAmI hoya, vItarAga vANI viruddha lakhAyuM, vaMcAyuM hoya to trividhe-trividha micchAmi dukkaDaM. 48 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The . AgamanA anuvAda, saMzodhana, saMpAdanamAM upayogI thayelA pUrva prakAzita AgamonA prakAzakone sAdhuvAda. Agama avagAhana karavAmAM upayoganI zUnyatAthI kiMIka zabdo, akSaro, pAThamAM azuddhi rahI javA pAmI hoya, vItarAga vANI viruddha lakhAyuM, vaMcAyuM hoya to trividha-trividha micchAmi dukkaDaM. | "goMDala gacchanAM mahAmanA hira-vela-mAna-deva-ujama-motI gujjIne vaMdanA amArA, daDhatA, viveka, brahma niSThatA dakSatA ujjavaLatA Adi guNonA hatA akhUTa bhaMDArA, parama tAraka phUla-Aya-amRta-prabhA chabala guruNImaiyA hatA zAsana nA sitArA caMpA-jaya-vimala guNI vaMdanA Agama samApane lIlama jhIle AzIrvAda tamArA. parama pU. saumyamUrti aMbAbAI ma.sa.nA suziSyA - AryA lIlama. 49 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA nirvadyapaNe saMyamanI ArAdhanA karatA sAdhako karmodayane vaza banI, pramAdanA kAraNe, ajJAnatA(ajANatA) ane asAthyanA kAraNe pApasthAnanuM AcaraNa karI saMyamane asvastha banAve, te samaye zrI nizItha sUtra cikitsAlayanuM kAma kare che. cikitsAlayamAM auSadha ane sAdhano upalabdha hoya che, paNa teno upayoga kema karavo? kayA roga upara kevA prakAranA auSadha kAmayAba nIvaDe? tenA rahasyo vaidyanA anubhava ane koThAsujhamAM hoya che. nizItha sUtra rUpa cikitsAlayamAM prAyazcittanA vidhAno che, prAyazcitta rUpI auSadho ane tenA rahasyo, upAyo AcAryAdinA jJAnamAM che. samAna prAyazcitta sthAnanuM jJAna karanAra be ziSyone temanI paristhiti, temanA bhAva vagerene joI tapAsIne guru bhinna-bhinna prAyazcitta ApI zake che. AvA gUDha rahasyothI bharelA zrI nizItha sUtranuM saMpAdana amArA viSayanI bahAra che, tema chatAM parokSa-pratyakSa mahatI guru kRpAe ame A AgamanA zabda rahasyone samajAvavA yatkiMcit puruSArtha karyo che. tenA bhAva rahasyo to guruvaryonA adhikAramAM ja che. A AgamanA saMpAdanamAM bhASya-cUrNine pradhAnatA ApavAmAM AvI che. prAyaH pratomAM ghaNI jagyAe sUtronA krama ane saMkhyAmAM bhinnatA jovA maLe che. prastutamAM bhASyAnusArI krama ane sUtra saMkhyAne svIkRta karyA che. cothA uddezakanA para thI 59 sUtramAM khara pRthvIkAyanuM kathana che. khara pRthvI(phaTakaDI AdinA TukaDA vagere)thI hAtha lipta thatAM nathI. tenuM cUrNa (pIsavA chatA) sacitta saMbhave che ane tenAthI hAtha lipta banI zake che. tevA lipta hAthathI sAdhu AhAra grahaNa kare nahIM. 0mAM sUtramAM sorapiduM zabdamAM zabdano eka artha cUrNa che. tene dariyAta, hiMgura vagerenA vizeSaNa rUpe grahaNa karatAM haDatAlanA cUrNathI, hiMgaLonA cUrNathI lipta hAtha, tevo artha yukti saMgata lAgatA para thI pa9, A sUtramAM fpazabdane kauMsamAM iTAliyana TAIpamAM rAkhyo che. 50 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamA uddezakanA sUtra-5mAM prayukta rAyatepuriyA zabdathI aMtaHpura rakSaka ane aMtaHpura rakSikA baMne artha grAhya che, tethI tenA kriyA vizeSaNa rUpe vayaMta ane vayaMti baMne grahaNa karI zakAya che, tethI prastutamAM vayaMti ne kauMsamAM iTAliyana TAIpathI grahaNa karela che. A rIte bhASya ane cUrNine AdhArabhUta banAvIne sUtrapATha svIkAryo che ane / bhAvArtha tathA saMkSipta vivecana dvArA graMthanuM saMpAdana kArya pUrNa karyuM che, te sAdhakone sUtranA saMyamI jIvanamAM samAcArI pAlanamAM apramatta banAvI zake tema che. samApananI kSaNe abhivAdana :- Aje ama hRdayamAM AnaMdano mahAsAgara uchaLI rahyo che ke nava varSa pUrve prAraMbha kareluM Agama anuvAdanuM kArya Aje pUrNa thayuM che. Agama prakAzana arthe zrI guruprANa phAunDezananI racanA karavAmAM AvI ane zrI ramaNikabhAI zAha tathA caMdrakAMtabhAI zeTha AdinA athAga sahakAre amAruM tathA zrI guruprANa phAunDezananuM dhyeya paripUrNa thayuM che. A guruprANa Agama batrIsInA samApananI A pAvana paLe puNya puruSa, pUjyavAda pU. zrI prANagurudeva tathA kArya pUrNatA mATe satata AziSa varasAvatA pU. ratigurudevanA caraNomAM bhAvavaMdanA Agama anuvAda mATe kaThinatama niyamone dhAraNa karI, zarIranI khevanA rAkhyA vinA vigaya tyAga, tapa-japa sAdhanAne svIkArI, AgamamAM otaprota rahI, vizALa parivAranA Dila hovA chatAM kSetra saMnyAsa, vyavahAra saMnyAsa jevA abhigraho dhAraNa karI kAryane siddhi sudhI pahoMcADanArA guruNImaiyA pU. lIlamabAI ma.nI mahatI kRpAe amo saMpAdana kArya pUrNa karI rahyA chIe. A kSaNe teozrIne tathA teozrInA pAvana saMyamane koTI-koTI vaMdanA. amArA puruSArthanA preraNA zrota, mUka sahayogI, amArA kArya dhagazamAM prANa puranArA ane AgamajJAnane hRdayamAM pacAvavAnI satata preraNA ApatA guruNImaiyA pU. vIramatIbAI ma. tathA pU. biMdubAI ma. Adi ama gurukuLavAsI sarva sativRMdanA sahakAranuM abhivAdana karIe chIe. 51 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAraMbhita kAryane pUrNatAnA pagathAre pahoMcADavA kRta nizcayI aneka niyamopaniyamone dhAraNa karI, amArA pagale-pagale zrutasevA sAthe gati-pragati karatA, ati uttama chatAM ati kaThina kAryamAM sudIrgha samayAvadhimAM AvelA avarodho, uThelA jhaMjhAvAto sAme himAlayathI zItaLatA saha aDikhama sahakAra ApanArA, amArA zrutayajJanA yajamAna, zrutasevA saMniSTha zrIyuta caMdrakAMtabhAI zeThanA saMpUrNa sahayoga Aje guruprANa Agama batrIsInuM kArya saMpanna thayuM che. A kSaNe teozrInuM tathA amArA zratayajJanA nAmI-anAmI sarva sahayogInuM abhivAdana karatA dhanyatA anubhavIe chIe. prAMte AmArA mULasota samA mAtA-pitAnA RNane smRtimAM lAvI temanuM paNa abhivAdana karIe chIe. sadA RNI mAta-tAta caMpAbena-zAmaLajIbhAI! sadA RNI mAta-tAta lalitAbena-popaTabhAI! karyuM tame saMskAronuM siMcana, karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI! anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukta-lIlama guSNIzrI ! zaraNu grahuM pU. mukta-lIlama-vIra gussIzrI! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devagudharmanI maLe evI kRpA devagudharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. 52 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdikAnI kalame apUrva zrutaArAdhaka bhAvayoginI bo. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. Agama sAhityamAM nizItha sUtra, dazAzrutaskaMdha sUtra, bRhatkalpa sUtra ane vyavahAra sUtra, A cAra Agamane chedasUtranI saMjJA(nAma) prApta thaI che. te cAramAM nizItha sUtra prathama chedasUtra che. tene prAyazcitta sUtra paNa kahe che. saMyama jIvananI nirmaLa tA jaLavAI rahe te hetuthI ja chedasUtranuM nirmANa karavAmAM AvyuM che. saMyama jIvana mATe cheda sUtranuM adhyayana Avazyaka ja nahIM, paraMtu anivArya che. cheda eTale chedavu, kApavuM, dUra karavuM, cheda eTale chidra. prAyazcitta prarUpaka A Agamo cAritramAM paDelA chidronI marAmata kare che. doSone dUra karI saMyamane vizuddha banAve che. pAMca cAritramAMthI mAvajIvananA chedopasthApanIya cAritra sAthe prAyazcittane saMbaMdha hovAthI prAyazcitta nirUpaka A zAstro cheda sUtra kahevAya che. bhUlo, doSono cheda karI prAyazcitta saMyamane zuddha kare che, tethI nizItha, u.-19, sUtra-17mAM tene uttama zrata kahyuM che. sarva prathama "cheda sUtra" zabda prayoga Avazyaka niryuktimAM thayo che, te pUrve cheda sUtra' zabdano prayoga jovA maLato nathI. nizItha sUtranuM mahatva - cheda sUtramAM nizItha sUtranuM mukhya ane prathama sthAna che. nizItha sUtranA jJAtA sAdhu ja prAyazcitta ApavAnA adhikArI che ane tethI ja nizItha sUtranA jJAna vinA sAdhu gaNanAyaka banI svataMtra vihAra karI zakatA nathI. nizIthanA jANakAra sAdhu ja AcArya, upAdhyAyAdi padane yogya gaNAya che. nizItha sUtranA jJAna vinA sAdhu potAnA pUrva paricita saMbaMdhIonA ghera ekalA gocarIe jaI zakatA nathI. AcAraprakalpa(nizItha sUtra)nA nAme kathita vyavahAra sUtranA uparokta vidhAno ja nizItha sUtrane gaurava pUrNa sthAna arpe che. nizItha sUtranI racanA ane racayitA :- AgamonI racanA be prakAranI che. (1) kRtaracanA. je AgamonuM nirmANa svataMtra rUpe thayuM che, te AgamonI racanA kRta kahevAya che. gaNadhara bhagavaMtoe sUtrarUpe dvAdazAMgI (bAra aMga) sUtronI racanA karI che, sthavira 53 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtoe upAMga sUtronI racanA karI che, te kRtaracanA che. (ra) nispRhaNa racanApUrva zrutamAMthI nirmUDha(udbhUta) karI, je AgamonI racanA thaI che, te nispRhaNa racanA kahevAya che. AcArya bhadrabAhu svAmIe navamAM pratyAkhyAna pUrvamAMthI dazAzrutaskaMdha sUtra, bRhatkalpa sUtra ane vyavahAra sUtrane uThThata karyA che. zrI zayyabhavAcArye pUrvazrutamAMthI dazavaikAlika sUtranuM nirmUhaNa karyuM che. te nispRhaNa racanA che. zrI nizItha sUtra kRta racanA che. aMga sUtronI racanA atthAgame-artharUpe tIrthakara prarUpita che ane sUtrarUpe gaNadhara bhagavAna racita che. pahelAM nizItha sUtra prathama aMga sUtra-AcArAMga sUtranA adhyayana rUpe hatuM ane kALakrame te AcArAMga sUtrathI alaga nizItha sUtrarUpe prasiddha thayuM che. zrI vyavahAra sUtramAM sAdhu mATe adhyayana krama darzAvyo che, tyAM nizItha sUtranuM nAma nathI. tyAM AcAra prakalpanuM kathana che. nizItha adhyayana sahitanA AcArAMga sUtra ja AcAraprakalpa rUpe prasiddha hatuM. AcAra prakalpano paricaya vyAkhyA graMtho bhASya, cUrNi, TIkA(vRtti) vagere graMthomAMthI prApta thAya che. (1) ThANAMga sUtra, sthAna-5, udde.-2, sUtra-46mAM pAMca prakAranA AcAra prakalpa kahyA che ane tenI TIkAmAM AcAra prakalpanI vyAkhyA ApI che ke AyArasya prathamAMgasya padavibhAga samAyArI lakSaNa prakRSTa kalpAbhidhAyakatvAt prakalpa AcAra prakalpa nizIthAdhyayanam / saca paMcavidhaH paMvidha prazvattafmathAyabruvAta - sthAnAMga TIkA. AcAra prakalpamAM AcAra eTale prathama aMga(AcArAMga) sUtrano pada vibhAga, prakalpa eTale prakRSTa kalpa, A AcAra prakalpa nizItha adhyayana rUpa che. prAyazcittanA pAMca prakAra hovAthI AcAra prakalpanA paNa pAMca prakAra che. (2) zrI samavAyAMga sUtranA 28nA samavAyamAM AcAra prakalpanA 28 prakAra kahyA cha. AcAraH prathamAMgaH tasya prakalpo adhyayana vizeSo nizItham iti aparAbhi dhAnANA samavAyAMga TIkA. AcAra eTale prathama aMga(AcArAMga) sUtra ane prakalpa eTale tenuM adhyayana vizeSa ke jenuM bIjuM nAma nizItha che. 54 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) zrI praznavyAkaraNa sUtra, adhyayana-10, sUtra-1 mAM 28 prakAranA AcAra prakalpa kahyA che. tenI vyAkhyA karatAM abhidhAna rAjendra koSa, bhAga-ramAM kahyuM che- aSTAviMzati- vidhaH AcAra prakalpaM, nizIthAdhyayana saMyuktaM AcArAMgam ityarthaH / sa ca evaM satthapariNNA jAva vimutti, ugdhAi, aNugdhAi, AsevaNA tivihamo nisIhaM tuM iti aTThAvIsaviho AcAra prakalpa nAmotti / nizItha adhyayana saMyukta AcArAMga sUtra arthAt AcAra prakalpanA 28 prakAra che, yathA- zastra parijJAthI vimukti paryaMtanA (AcArAMga sUtranA) 25 adhyayana ane udghAtika, anudghAtika ane AropaNA nAmanA traNa nizIthanA, kula 28 prakAranA AcAra prakalpa che. A rIte AcArAMga sUtranA eka adhyayananuM nAma nizItha adhyayana hatuM ane tenA 20 uddezaka hatA. te nizItha adhyayananA viSaya vastunI apekSAe traNa vibhAga hatA. (1) laghu (2) guru ane (3) AropaNA athavA (1) mAsika (2) caumAsI ane (3) AropaNA. A traNe AcArAMga sAthe joDIne AcAra prakalpanA 28 prakAra thAya che. aMga sUtra ThANAMga, samavAyAMga, praznavyAkaraNamAM AcAra prakalpamAM nAmathI ja varNana che. racanA kALa :- bhadrabAhu svAmIe vyavahAra sUtranI niyUhaNA karI, te samaye AcAra prakalpa nAma che ane devarkiMgaNI kSamAzramaNe naMdI sUtranI racanA karI, temAM Agama gaNanAmAM AcAra prakalpanuM nAma nathI, paraMtu nizItha sUtranuM nAma che. vyavahAra sUtranA racanA kALa pachI lagabhaga 800 varSa pachI naMdI sUtranI racanA thaI che. te baMnenI vaccenA samayagALAmAM AcArAMga sUtranuM nizItha adhyayana nizItha sUtrarUpe prasiddha pAmyuM haze, tema anumAna karI zakAya che. racanA zailI . :- nizItha sUtranA 20 uddezakamAMthI prathamanA 19 uddezakanI racanA zailI prAyaH samAna che. tenA pratyeka sUtra sAphapnadda thI pUrNa thAya che. uddezakanA pratyeka sUtrano anvaya aMtima sUtra sAthe che arthAt dareka sUtra kathita prAyazcitta sthAnuM prAyazcitta vidhAna te uddezakanA aMtima sUtramAM che. 20mAM uddezakamAM prAyazcitta tapanI AropaNA vidhinA aneka tathyonuM saMkSipta zailIthI varNana che. 55 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya vastu sakAraNa ke niSkAraNa saMyamanI maryAdAone bhaMga karIne sAdhaka tenI AlocanA kare, to tenuM kevA prakAranA prAyazcitta dvArA zuddhikaraNa thAya, te nizItha sUtrano pradhAna viSaya che. te viSaya ekathI vIsa uddezakamAM A pramANe vibhakta che. prathama uddezakamAM gumAsika prAyazcitta yogya doSonuM nirUpaNa che. bIjA pAMcamA uddezakamAM laghumAsika prAyazcitta yogya doSonuM nirUpaNa che. chaTTAthI agiyAramA uddezakamAM gucaumAsI prAyazcitta yogya doSonuM ane bAramAthI oNagIsamA uddezakamAM laghu caumAsI prAyazcitta yogya doSonuM nirUpaNa che. vIsamA uddezakamAM sAdhakane doSa sevanane anurUpa prAyazcitta tapamAM Aropita karavAnuM tathA tene vahana karAvavAnI vidhinuM vidhAna che. atikrama, vyatikrama ane aticArarUpa doSonI zuddhi AlocanA ane micchAmi dukkaDam kahevA mAtrathI thaI jAya che. anAcAra doSanI zuddhi nizItha sUtra kathita prAyazcitta dvArA thAya che arthAt nizItha sUtramAM anAcAra doSa mATe prAyazcitta vidhAna prAyazcitta sUtra - cheda sUtra prAyazcitta sUtra che. prAyazcitta eTale pApanuM vizodhana karavuM. pApanI zuddhi karavAnI prakriyAnuM nAma che prAyazcitta. prAyam eTale aparAdha ane citta eTale zodhana, jenA dvArA aparAdhonI zuddhi thAya te prAyazcitta. prAyazcittanuM prAkRta rUpa pachitta che. pAva eTale pApa ane bruitta eTale pApanuM chedana, pApanuM chedana kare te prAyazcitta. prAyazcittamAM sAdhaka svayaM potAnA doSane pragaTa karI, gurujano samakSa prAyazcitta pradAna karavA prArthanA kare che. jenuM aMtara saraLa, pApabhIruM hoya, saMyama zuddhinI tIvra bhAvanA hoya te ja sAdhaka prAyazcitta mATe tatpara thAya che. vyAkhyA sAhitya - rahasyo ane gUDhArthathI sabhara nizItha sUtranA rahasyone vyakta karavA samaye-samaye vyAkhyA sAhityanuM nirmANa thayuM che. A sUtra upara bhadrabAhusvAmIe niryuktinI racanA karI che. temAM pratyeka padanI nahIM paNa pAribhASika zabdonI padya - 56 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpe vyAkhyA karavAmAM AvI che. A niryukti upara zrI siddhasenagaNi (matAMtare zrI saMghadAsa gaNie) bhASyanI racanA karI che. niryukti atyaMta saMkSipta ane gUDha hatI, tenA gaMbhIra rahasyone prAkRta bhASAmAM padyAtmaka rUpe pragaTa karavAmAM AvyA che. mizrita A bhASya upara zrI jinadAsagaNi mahattare cUrNinI racanA karI. cUrNi saMskRta prAkRta / bhASAmAM gadyAtmaka rUpe che. te vizeSa cUrNi nAme prasiddha che. upAdhyAya kavizrI amara muni ma.sA. ane zrI kanaiyAlAlajI(kamala) ma.sA. dvArA saMpAdita cUrNi, bhASya, niryukti sahita nizItha sUtranuM prakAzana AgrAthI thayuM che. nizItha sUtrano hiMdI anuvAda AcArya amolaka RSijI mahArAje vIra saMvata 240mAM prakAzita karyo che. AcArya zrI ghAsIlAlajI ma.sA. saMskRta bhASAmAM TIkA lakhI che. zrI madhurakara muni ma.sA. vivecana sahita hiMdI anuvAda prakAzita karyo che. suttAgamemAM pumillU (phUlacaMdrajI ma.sA.), yuvAcArya mahAprajJajIe nisIhabnayaLa nAme nizItha sUtranA mULapAThane (pAThAMtara sahita) prakAzita karyo che. Agama maniSI pU. trilokamuni ma.sA. jainAgama navanIta- cheda sUtramAM saMkSiptamAM nizItha sUtra sArane prakAzita karyo che. A pUrva prakAzita Agama sAhityanA AdhAre prastuta graMtha taiyAra thayo che. temAM sUtra, bhAvArtha ane saMkSipta vivecanathI viSayane spaSTa karavA pratyana karyo che. aMtara abhyarthanA : jinezvara gaNadhara bhagavaMto, sthavira bhagavaMtonA racelA, vistAra pAmelA sAdhaka dazAmAMthI paDatI vRtti sthira karanArA prastuta sUtranA adhyAtma bhAvomAM otaprota thaI, Apta puruSonAM Agama vacanone jIvanamAM grahI, AtmAnAM sat--ci--AnaMda svarUpane pAmavA zrutajJAnanA samyak sathavAre sAdhyane sAdhI, sAdhakamAMthI siddhabanavA, gurukRpA mAro prANa... guru AzISa mArA trANa... guruvacana mAro zvAsa banI raho e ja Agama anuvAdanI pUrNAhUti paLe bhAvabhInI bhAvanA. 57 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama AbhAnI prabhA, dIkSitanI zikSA, bhakti karelI arcanA, satpuruSanA satsaMganI caraNa reNukA, svarUpA anusaMdhAna dhyAna, anaMta prajJA pragaTa thAya tyAM sudhI bhavyatAnI divyatAno Asanna bhava mokSagAmI banAve tevo sAmarthya yoga mArAmAM pragaTa thato rahe tevI aniza aMtara abhyarthanA..! saha kSamAyAcanA. bodhi bIja dIkSA--zikSA dore bAMdhI mukta-lIlama taNA tArakathayA, evA guruNI 'ujama-phUla-aMbAmAta'ne vaMdana karuM bhAvabharyA, vItarAga vacana viruddha lakhAyuM hoya to mAMgu punaH kSamAyAcanA, maMgala maitrI pramoda bhAvamAM vaho sahu, evI karuM vijJApanA. 58 AmAM-mukta-lIlama Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UgAyuM muja prabhAta jaya gurudeve jinavANInI varSA karI zrI saMghamAM mANeke dIdhA jJAna dAna, he..satsaMgI sAvarakuMDalA gAme...pragaTayuM muja prabhAta...(1) vAtsalya vAridhi zrI jamanAdAsabhAI, dayAmayI vrajakuMvarabAI mAta che. tejANI kane janama dhariyo..pragaTya maja prabhAta..(ra) zrI rUganAtha, somacaMda, lalitabhAI zIva, lalitA nayanA jenI che mAta, he..prabhA, uSA, bhavyA, saMbohIe...pragaTayuM muja prabhAta.(3) tAraka zrI prANa-rati gurudeva bheTayA phUla aMbAbAI guruNI mama trANa he.DuMgarazI kULe goMDala gacche pragaTayuM muja prabhAta..(4) sudeva jinezvaranI AjJA zire dharI, zramaNI dharma banI gayo mAro prANa he...kevaLI bhASita dharmanAM raMge...pragaTayuM muja prabhAta....(5) jJAna darzana cAritrAcAre sthira karI kelI karAve aSTa pravacana mAta he..sahajAnaMdI svarUpamAM ja ramavA....pragaTayuM muja prabhAta..(6) Agama anuvAda ghaDI sAMpaDI vitI gayA nava nava varSa dina rAta he...ekaso ATha prANa janma varSe..pragaTya muja prabhAta..(7) zrI vIravANInA zrutajJAna dIpa mahIM bindu satI e tapa tela pUryA Aja he..AratI-subodhikA ! saMpAdane...pragaTayuM muja prabhAta..(2) zrutapremI caMdrakAMta, mukuMda, maNibhAI, vinaya-dhIra-nehala-jijJeza sAtha, he...niHsvArthI bhAnuyojJAnA suyoge...pragaTayuM muja prabhAta..(9), pUrNAhUtinI apUrva paLa AvI gaI saphaLa thayuM saMyamI jIvana Aja .lIlama kahe zrI prANa pratApe...pragaTayuM muja prabhAta..(10) 59 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 svAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI krama viSaya asvAdhyAya kAla eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 11 12-13 AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya) akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgadha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya]. caMdragrahaNa-khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane - tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI 21-28] saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta 29-3ra [noMdha:- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.]. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtrAzItha sUtra zrI nizItha nibhUtra zrI nizItha sUtra zrI nizIla sUtra zrI nizItha sUtrA zrI nizI zrI nitra zrI nizItha sUtra zrI nizItha sUtra nisAtha gItha sUtra zrI nizItha sUtra zrI nizItha sUtra zrI nizItha sUtra zrI nizItha sutra zrI nizItha satra prazIthI nizItha sUtranazana zrI nizItha sUtra zrI nizItha sUtra zrI nizA bIca sIdhI nizIthabhatra 2 carita che, cheda zrI nizItha sUtra zrI nizItha sUtra zrI nizItha nazAMza zAni da) zrI nizItha satra zrI nizItha sUtra zrI nizItha sUtra zrI di bhUNapATha, bhAvArtha, vivecana 2 - anAdika . bAIma A kAlikasUtra che. tenA mULapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA pahelA tathA cothA praharamAM thaI zake che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paricaya | prathama uddezaka paricaya chaROCRORRORDROR prastuta uddezakamAM 58 prakAranA guru mAsika prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA abrahmacarya mUlaka kAyika kuceSTAo karavI, sacitta padArtha suMghavA, padamArga, saMkramaNa mArga(pula) avalaMbananuM sAdhana, pANI kADhavAnI nIka vagere taiyAra karAvavA, zakuM, tenuM DhAMkaNuM tathA sUtaranI athavA dorAnI cilamilikA taiyAra karAvavI. soya, kAtara, nakha chedanaka ane karNazodhanakane samA karavA, soya AdinI prayojana vinA yAcanA karavI, avidhie yAcanA karavI, je kArya mATe yAcanA karI hoya tenA vaDe bIjuM kArya karavuM, potAnA kArya mATe soya AdinI yAcanA karIne, bIjAne ApavA ane avidhie pAchI ApavI. pAtranuM parikarma karAvavuM, daMDa, lAkaDI, avalehanikA ane vAMsanI soyanuM parikarma karAvavuM, akAraNa pAtrane eka thIMgaDuM lagADavAvuM. sakAraNa pAtrane traNathI vadhu thIMgaDAM lagADavavA. pAtrane avidhithI baMdhana bAMdhavA, pAtrane eka baMdhana bAMdhavuM, pAtrane traNathI vadhu baMdhana bAMdhavuM, traNathI adhika baMdhanavALu (sAMdhAvALu) pAtra doDha mAsathI vadhu rAkhavuM. prayojana vinA vastrane eka thIMgaDuM lagADavAvuM, phATelA vastrane traNathI vadhu thIMgaDAM lagADavAvA, avidhithI vastrane sIvavA, kAraNa vinA vastrane eka gAMTha mAravI, kAraNasara vastrane traNathI vadhu gAMTha mAravI, phATelAM vastranI sAthe eka vastrakhaMDa joDavuM, phATelAM vastranI sAthe traNathI vadhu vastra khaMDa joDavA, avidhithI vastra khaMDa joDavA, vibhinna prakAranAM vastra khaMDone paraspara joDavA, traNathI vadhu vastrakhaMDa joDelAM vastrane doDha mahinAthI vadhAre rAkhavA. gRhastha pAse gRhadhUma- rasoDAnI chata para lAgelI dhUmADAnI meza utarAvavI. pUtikarma doSayukta AhAra grahaNa karavo vagere prastuta uddezaka 58 sUtra kathita 58 pravRttionuM gurumAsika prAyazcitta Ave che. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI nizItha sUtra prathama uddezaka DEE 48 guru bhAsiGa prAyazcitta sthAna VED moha uddIpaka ceSTAoH 1 je bhikkhU hatthakammaM karei, kareMtaM vA sAijjai / 2 je bhikkhU aMgAdANaM kaTTheNa vA kiliMceNa vA aMguliyAe vA salAgAe vA saMcAlei, saMcAleMtaM vA sAijjai / 3 je bhikkhU aMgAdANaM saMbAhejja vA palimaddejja vA saMbAhaMtaM vA palimaddataM vA sAijjai / 4 je bhikkhU aMgAdANaM telleNa vA ghaeNa vA vasAe vA NavaNIeNa vA abbhaMgejja vA makkhejja vA abbhaMgeMtaM vA makrkhetaM vA sAijjai / 5 je bhikkhU aMgAdANaM kakkeNa vA lodveNa vA paumacuNNeNa vA NhANeNa vA siNANeNa vA cuNNehiM vA vaNNehiM vA uvvaTTejja vA parivaTTejja vA uvvataM vA parivaTTetaM vA sAijjai / 6 je bhikkhU aMgAdANaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhoveMtaM vA sAijjai / 7 je bhikkhU aMgAdANaM Nicchalei, NicchaleMtaM vA sAijjai / 8 je bhikkhU aMgAdANaM jiMghaI, jighaMtaM vA sAijjai / 9 je bhikkhU aMgAdANaM aNNayaraMsi acittaMsi soyaMsi aNuppavesettA sukkapoggale NigghAei, NigghAeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI veda mohanIya karmane udita kare, abrahmabhAvane uttejita kare, tevI vividha prakAranI ceSTAo kare che, tene gurumAsika prAyazcitta Ave che. viveyana : prastuta sUtromAM brahmacarya mahAvratamAM lAgatA anAcAra doSonA prAyazcitanuM vidhAna che. aticAra paryaMtanA doSonI zuddhi AlocanA--pratikramaNa prAyazcittathI thAya che ane anAcAra doSonI zuddhi tapa prAyazcittathI thAya che. sUtelA siMhane jagADavo, zAMta sarpanI pUMchaDI dabAvavI vagere ceSTAo, svayaMnA ghAtanuM kAraNa bane che tema vividha prakAranI kuceSTAo sAdhunA saMyamanI ghAta kare che. agnimAM ghI homavAthI agni vadhu Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 prajvalita thAya che temAM vividha prakAranI kaceSTAo veda mohanIya karmane uddipta kare che, mATe sAdhue abrahmavardhaka pravRttiothI dUra rahevuM joIe ane jo sAdhu tevI pravRtti kare to te gurumAsika prAyazcittane prApta thAya che. sugaMdhanI Asakti - |10 je bhikkhU sacitta paiTThiyaM gaMdha jiMghai jiMghataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta padArthamAM rahelI sugaMdhane suMghe ke suMghanAranuM anumodana kare che, tene gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM sacitta padArthavartI sugaMdha mANavAnuM prAyazcitta darzAvyuM che. sUtrakAre ahIM sacitta zabdano ja prayoga karyo che, acittano nahi, kAraNa ke acitta padArthanI gaMdha saMbaMdhI prAyazcitta bIjA uddezakamAM kahyuM che. zrI AcArAMga sutranA bIjA zrutaskaMdhamAM sAdhune pAMcamAM aparigraha mahAvratanI surakSA mATe pAMca indriyonA nigrahanuM kathana che. sAdhu koIpaNa indriyonA viSayamAM Asakta thAya nahIM. svAbhAvika rIte AsapAsanA koI padArthonI sugaMdha ke durgadha AvI rahI hoya, to paNa sAdhu temAM rAga-dveSanA bhAva kare nahIM, te ja rIte viSayonI AsaktithI koIpaNa padArthone suMghe nahIM. phaLa, phUla Adi saceta padArthone sugaMdhanI icchApUrvaka suMghavAthI Asaktino bhAva puSTa thAya che, kramazaH te padArtho levAnI ke rAkhavAnI icchA thAya che, paraMparAe sAdhunA aparigraha mahAvratanI khaMDanA thAya che, tethI sAdhu koIpaNa padArthone Asakti bhAvathI suMghe nahIM ke te kriyA karAve nahIM tenuM anumodana paNa kare nahIM. sUtrapAThamAM mAtra binahU- sAdhunuM ja kathana che paraMtu upalakSaNathI sAdhvInuM paNa grahaNa thAya che. AcArAMga sUtra-dvitIya zrutaskaMdhamAM sAdhu-sAdhvI, bRhatkalpamAM nigraMtha-nircathI zabdaprayoga che. prastuta AgamamAM sarvatra fmaNU zabdano prayoga che. te zabda prayoga sAdhu-sAdhvI baMne mATe che, tema samajavuM. jiMpapha biMdhata vA sAphaMpha - suMghe ke suMghanAranuM anumodana kare. sUtrakAre sUtramAM svayaM sUMghavuM ane anumodana karavuM, A be kriyAno ullekha karyo che, karAvavAnuM kathana karyuM nathI, paraMtu sApha zabdathI karAvavAnuM paNa grahaNa thaI jAya che. sAphanA kuvA-rAvaNe anumone sAnanA be artha che- karAvavuM ane anumodavuM. A AgamamAM sarvatra be kriyAnuM kathana hoya tyAM karavuM, karAvavuM ane anumodavuM, traNenuM grahaNa thayuM che tema samajavuM. prAyazcitta mATe vAkya pUti - upalabdha pratonA mULapAThamAM A sUtra sAthe prAyazcitta vidhAyaka vAkya nathI. tenI pUrti A uddezakanA aMtima sUtra dvArA karavAmAM AvI che. uddezakanuM aMtima sUtra che-sevAne Ava6 mAsiyaM parihArakuI ajupADyuM . A uddezakamAM kathita pratyeka pravRttinuM sevana karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. A rIte pratyeka sUtranA prAyazcitta viSaya sAthe A prAyazcitta vAkyano adhyAhAra samajI levo joIe. prAcInakALamAM pratyeka sUtra sAthe prAyazcitta vidhAna rahyuM hoya tevuM prAcIna vyAkhyAo(niryukti, bhASya, cUrNi)nuM parizIlana karatAM spaSTa jaNAya che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrI nizItha sUtra gRhastha dvArA pada mArgAdi nirmANa : |11 je bhikkhu payamaggaM vA saMkamaM vA avalaMbaNaM vA aNNautthieNa vA gAratthieNa vA kArei kAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse pada mArga, saMkramaNa mArga ke avalaMbana mArganuM nirmANa karAve athavA karAvanAranuM anumodana kare, 12 je bhikkhU dagavINiyaM aNNautthieNa vA gAratthieNa vA kArei kAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse pANInI nIka karAve ke karAvanAranuM anumodana kare, 13 je bhikkhU sikkagaM vA sikkagaNaMtagaM vA aNNautthieNa vA gAratthieNa vA kArei kAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAghvIanyatIrthika ke gRhastha pAse zIkuM ke zIkAnuM DhAMkaNuM karAve ke karAvanAranI anumodanA kare, | 14 je bhikkhU sottiyaM vA rajjuyaM vA cilamili aNNautthieNa vA gAratthi vA kArei kAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse sUtaranI ke dorInI cilamilikA banAvarAve ke banAvanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : yamAM :- padamArga. varasAda vagerenA kAraNathI cAlavAnA mArgamAM pANI bharAya jAya ke kAdava-kIcaDa thaI jAya to te rastA para cAlavuM muzkela bane che ane jIvonI virAdhanA thAya che. A saMyamavirAdhanA ke AtmavirAdhanAthI bacavA mATe ITa, paththara vagere mUkI rasto banAvavAmAM Ave, tene padamArga kahe che. saMkamaM :- saMkramaNa mArga. nIce paththara mUkI, tenA para lAkaDAnuM pATIyuM mUkI, jamInathI thoDo UMco je mArga banAvavAmAM Ave tene saMkramaNa mArga kahe che. temAM pANI nIcethI vahetuM rahe ane uparathI avara-javara thaI zake che. avalaMvaLa :- avalaMbana mArga. padamArga-saMkramaNa mArganI AjubAju AdhAra mATe thAMbhalA mUkavA ke doraDuM bAMdhe, sIDI upara caDavA-utaravAnA AdhAra mATe doraDuM-thAMbhalA vagere rAkhavAmAM Ave, tene avalaMbana kahe che. tevA avalaMbana yukta rastAne avalaMbana mArga kahe che. vIkhiyuM :- dagavINikA. koI sthAnamAM pANI bharAtuM hoya, tyAre te pANIne rasto ApavA nIka banAvavAmAM Ave tene dagavINikA kahe che. sivAH- zIkuM. uMdara, bilADI, kUtarA vagerethI bhojana sAmagrInuM rakSaNa karavA zIkuM banAvavAmAM Ave che, temAM khAdha sAmagrI mUkI tene addhara TIMgADavAmAM Ave che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 sivALatA:- bhojana sAmagrInA rakSaNa mATenA zIkAnAM DhAMkaNane sikkagaNaMtaga kahevAmAM Ave che. rimiti - zIlarakSA mATe athavA AhAra arthe besavA yogya surakSita sthAna na maLe, mAkhI, macchara ke saMpAtima jIvo vadhu hoya tyAre teonI rakSA mATe eka dizAmAM vastrano paDado banAvavAmAM Ave athavA cAre dizAmAM tathA upara, A rIte pAMca dizAmAM vastrano paDado nAMkhIne oraDI jevuM sthAna banAvavAmAM Ave, tene cilamili kahe che arthAtu paDadAne tathA maccharadAnIne cilamili kahe che. cilamili e aupagrahika upadhi che. cilamili rAkhavAnuM kathana tathA tenA upayoganuM bRhatkalpa, udde.-1, sUtra-18mAM che. sUtramAM sUtara ane dorI, A be zabdano ullekha che. upakSaNathI anya una, valkala, jhADanI chAla vagerenI cilamilikAnuM paNa grahaNa thaI jAya che. uparokta padamArga vagere sarvakArya gRhastha vivekapUrvaka ke yatanAthI kare nahi, tenAthI vadhu jIvonI virAdhanA thAya, mATe te kAryo gRhastho ke anyatIrthiko pAse karAve to guru mAsika prAyazcitta Ave che. jo atyaMta jarUra jaNAya, to sAdhu svayaM te kArya vivekapUrvaka, alpatama hiMsA thAya tema kare, to bIjA uddezakamAM tenuM laghumAsika prAyazcitta kahyuM che. gRhastha dvArA soya, kAtara Adi vagerenuM uttarakaraNa - |15 je bhikkhU sUIe uttarakaraNaM aNNautthieNa vA gArathieNa vA kArei kAreMta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse soyane samI karAve ke karAvanAranuM anumodana kare, |16 je bhikkhU pippalagassa uttarakaraNaM aNNautthieNa vA gAratthieNa vA kArei kAreMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse kAtarane samI karAve ke karAvanAranuM anumodana kare. 17 je bhikkhU NahaccheyaNagassa uttarakaraNaM aNNautthieNa vA gAratthieNa vA kArei kAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse nakhodanakane samuM karAve ke karAvanAranuM anumodana kare. 18 je bhikkhU kaNNasohaNagassa uttarakaraNaM aNNautthieNa vA gArathieNa vA kArei kAreMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse karNazodhanakane samuM karAve ke karAvanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH A cAra sUtramAM soya, kAtara, nakhachedanaka, karNazodhanaka, A cAra aupagrahika upakaraNanA uttarakaraNanA prAyazcittanuM kathana che. 322v :- koI paNa upakaraNane samA karAvavA, tenI dhAra kaDhAvavI vagere kriyAne uttarakaraNa kahevAya Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 6 | zrI nizItha sUtra che. soyanI aNI vAMkI vaLI gaI hoya to sIdhI karavI, aNI bUThI thaI gaI hoya to patthara para ghasI dhAradAra karavI, soyanA nAkAne nAnuM-moTuM karavuM, te soyanuM uttarakaraNa che. kAtaranI dhAra kADhavI, jaDa majabUta karavI vagere kAtaranuM uttarakaraNa che. nakhodanakane dhAradAra banAvavuM, te nakhachedanakanuM uttarakaraNa che. karNazodhanakane mRdusparzI banAvavuM te karNazodhanakanuM uttarakaraNa che. prastuta sUtromAM A prakAranI uttarakaraNa kriyA gRhastha pAsethI karAvavAnuM prAyazcitta kahyuM che. sAtyika vA patyi vAda- anyatIrthika ke gRhastha pAse karAvavuM. ahIM A be zabdomAM samasta gRhasthono samAveza thaI jAya che. bhASya-cUrNamAM gRhasthanA ATha prakAra batAvyA che tathA kayA kramathI gRhastha pAse kArya karAvAya tenuM spaSTIkaraNa paNa ApyuM che. paristhitivaza potAnuM kArya gRhastha pAse karAvavuM paDe to anukramathI te gRhastha pAse kAma karAve paNa te mATe tene guru mAsika prAyazcitta Ave che, svayaM kare to laghumAsika prAyazcitta Ave che. cUrNakAre svamata-anyamatanA gRhasthano nimnokta krama batAvyo che. pacchAkaDa, sAbhiggaha, nirabhiggaha bhaddae vA asaNNI / frda atisthira vA, nidi puSaM patare pachI II bhASya gAthA-629. (1) vezatyAgI zramaNa athavA vRddha anubhavI pAse kArya karAve, te na maLe to kramazaH (2) aNuvratadhArI zrAvaka pAse, (3) zraddhAvAna zrAvaka pAse, (4) bhadra pariNAmI pAse kArya karAve. A krame svamatanA gRhastha na maLe ane anyamatanA gRhastha pAse te kArya karAvavA paDe, to kramazaH (5) saMnyAsa tyAgI athavA vRddha anubhavI pAse, (6) anyamatanA vratanuM pAlana karanArA pAse, (7) anyamatanA zraddhAvAna pAse, (8) sarala svabhAvI anya matAvalaMbI pAse karAve. A sutramAM anyatIrthika zabda dvArA anya matanA gRhastha ane gAranthiya zabdathI svamatanA gRhasthanuM kathana karavAmAM AvyuM che. upakaraNanA prakAraH- sAdhunA upakaraNonA be prakAra hoya che- (1) odhika upakaraNa ane (2) aupagrahika upakaraNa. (1) audhika upakaraNa- saMyama ane zarIra upayogI je upakaraNo haMmezAM sAdhu potAnI pAse rAkhe che, tevA upakaraNo audika upakaraNa kahevAya che, jema ke mukhavastrikA, rajoharaNa vagere saMyama upayogI che ane vastra, pAtra vagere zarIra upayogI che. te upakaraNa sAdhu haMmezAM potAnI pAse rAkhe che. te lIdhA pachI pAchA ApI zakAtA nathI. ) aupagrahika upakaraNa- je upakaraNo sAdhu haMmezAM potAnI pAse rAkhatAM nathI paraMtu vizeSa paristhitimAM AvazyakatA pramANe gRhasthone tyAMthI laI Ave ane tenI AvazyakatA na rahe tyAre gRhasthane pAchA ApI de, tevA pADhIhArA upakaraNane aupagrahika upakaraNa kahevAmAM Ave che. cazmA, daMDa, lAkaDI vagere haMmezAM upayogamAM Ave tevA aupagrahika upakaraNa che, jyAre soya, kAtara vagere kyAreka upayogamAM Ave tevA aupagrahika upakaraNa che, sAdhu te pADhIhArA laI Ave ane je kArya mATe lAvyA hoya kArya pUrNa thatAM te gRhasthane pAchA Ape che. A sUtrano abhiprAya e ja che ke sAdhue niHspRhabhAvathI AvazyakatAnusAra A upakaraNono Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 | 7 | upayoga karavo joIe. tenuM samArakAma vagere gRhastho pAse karAvavuM nahIM ke upakaraNo prati Asakti rAkhavI nahIM. soya, kAtara AdinI niSkAraNa yAcanA:|19 je bhikkhU aNaTThAe sUI jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI niSkAraNa soyanI yAcanA kare ke yAcanA karanAranuM anumodana kare, 20 je bhikkhU aNaTThAe pippalagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI niSkAraNa kAtaranI yAcanA kare che tema karanAranuM anumodana kare, | 21 je bhikkhU aNaTThAe NahaccheyaNagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI niSkAraNa nakhadanakanI yAcanA kare che tema karanAranuM anumodana kare, | 22 je bhikkhU aNaTThAe kaNNasohaNagaM jAyai, jAyaMta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI niSkAraNa karNazodhanakanI yAcanA kare che tema karanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - soyAdinuM kAma hoya tyAre sAdhu guru ke ratnAdhikanI AjJA laI tenI yAcanA kare. soya vagere upakaraNo khovAI javAnI, tUTI javAnI, vAgI javAnI ke pAchuM ApavAnuM bhUlI javAnI saMbhAvanA hovAthI tenI niSkAraNa yAcanA na kare nahIM. soya AdinuM avidhie grahaNa:23 je bhikkhU avihIe sUI jAyai, jAyaMta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI avidhie soyanI yAcanA(grahaNa) kare ke karanAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU avihIe pippalagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI avidhie kAtaranI yAcanA(grahaNa) kare ke karanAranuM anumodana kare, | 25 je bhikkhU avihIe NahaccheyaNagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI avidhie nakhavedanakanI yAcanA(grahaNa) kare ke karanAranuM anumodana kare, 26 je bhikkhU avihIe kaNNasohaNagaM jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avidhie karNazodhanakanI yAcanA(grahaNa) kare ke karanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana :vidat:- svadharmanA prasiddha niyamAnusAra vastune grahaNa karavI, te vidhi che ane svadharmanA niyamathI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] zrI nizItha sUtra viparIta rUpe vastune grahaNa karavI, te avidhi kahevAya che. sAdhu pratyeka kArya vidhipUrvaka kare che. soya vagere aupagrahika upakaraNanI AvazyakatA hoya tyAre gRhastha pAse yAcanA karatA kahe ke "mAre vastra sAMdhavA, sIvavA Adi kArya mATe soya, kAtara AdinI jarUra che, te tame Apo. kArya pUrNa thatAM amuka samayamAM ApanI vastu pAchI ApI jaIza', A pramANe kahIne yAcanA kare ane tatpazcAt potAne ke gRhasthane vAge nahIM, soya Adi paDI na jAya, tenI aNI vagere tUTe nahIM, te rIte vivekathI grahaNa kare, A yAcanA(grahaNa)nI vidhi che, tenAthI viparita yAcanA karavI ke grahaNa karavI, te avidhi che. sAdhune avidhi ke avivekathI grahaNa karatA joI gRhasthane potAnI vastunI surakSitatAmAM zaMkA thAya ane sAdhune vastu ApavAnI bhAvanA maMda thaI jAya mATe sUtramAM vidhipUrvaka grahaNa karavAnuM vidhAna che. pADhIhArI vastuthI nirdiSTa kArya sivAyanuM kAryakaraNa: 27 je bhikkhu pADihAriyaM sUI jAittA vatthaM sivvissAmi tti pAyaM sivvai sivvata vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhake sAdhvI 'vastra sIvIza' tema kahI, yAcanA karIne pADhIhArI soyalAve ane te soya dvArA pAtra sIve athavA pAtra sIvanAranuM anumodana kare, | 28 je bhikkhu pADihAriyaM pippalagaM jAittA vatthaM chiMdissAmi tti pAyaM chiMdai, chiMdata vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI 'vastra vetarIza' tema kahI, yAcanA karIne paDhIhArI kAtara lAve ane tenAthI pAtramAM cheda karavAnuM(kApavAnuM) kAma kare athavA karanAranuM anumodana kare. 29 je bhikkhu pADihAriyaM NahaccheyaNagaM jAittA NahaM chiMdissAmi tti salluddharaNaM karei, kareMta vA sAijjai / / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI 'nakha kApIza" tema kahI, yAcanA karIne pADhIhAruM nakhachedanaka lAve ane tenA dvArA kAMTo kADhe athavA kADhAnAranuM anumodana kare. 30 je bhikkhu pADihAriyaM kaNNaMsohaNagaM jAittA kaNNamalaM NIharissAmi tti daMtamalaM vA NahamalaM vA NIharai, NIharaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kAna sApha karIza' tema kahI, yAcanA karIne pADhIhAruM karNazodhanaka lAve ane tenA dvArA dAMtano mela, nakhano mela kADhe athavA kADhanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana :paDihAparva - gRhastha pAsethI lIdhelI je vastu upayoga karyA pachI gRhasthane pAchI ApI zakAya te vastu pADhIhAruM ke prAtihArika kahevAya che. prati upasarga ane dadhAtuthI prAtihArika zabda bane che. pratipAchuM ApavuM ane huM -grahaNa karavuM, grahaNa karyA pachI pAchA ApI zakAya tevA upakaraNo, pADhIhAra Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 kahevAya che. amuka kArya mATe soya vagere laI jAuM chuM." A rIte kAryano spaSTa nirdeza karI, soya grahaNa kare to te soya vaDe anya kArya karI zakAya nahIM. nirdeza karela kArya sivAya anya kArya karavAthI sAdhunuM bIjuM ane trIjuM mahAvrata dUSita thAya che, gRhasthone sAdhu upara avizvAsa utpanna thAya che, tethI sAdhue soya vagerenI yAcanA samaye koI nizcita kAryano ullekha karavo na joIe ane jo nizcita kAryanA ullekha sAthe soya vagerenI yAcanA karI hoya to te soyathI te ja kArya karavuM joIe, anya kArya kare to te prAyazcittane prApta thAya che. potAnA mATe lAvelI vastu anyane ApavI :31 je bhikkhu appaNo ekkassa aTThAe suiM jAittA aNNamaNNassa aNuppadei, aNuppadeMta vA sAijjai / / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI potAnA ekane mATe soyanI yAcanA karIne laI Ave ane te anya sAdhuone Ape ke ApanAranuM anumodana kare, |32 je bhikkhu appaNo ekkassa aTThAe pippalagaM jAittA aNNamaNNassa apa, maykhata vA sAphA ! bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI potAnA ekane mATe kAtaranI yAcanA karIne laI Ave ane te anya sAdhuone Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 33 je bhikkhu appaNo ekkassa aTThAe NahaccheyaNagaM jAittA aNNamaNNassa aNuppadei, aNuppadeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI potAnA ekane mATe nakhachedanakanI yAcanA karIne laI Ave ane te anya sAdhune Ape ke ApanAranuM anumodana kare. 34 je bhikkhu appaNo ekkassa aTThAe kaNNasohaNagaM jAittA aNNamaNNassa aNuppadei, aNuppadeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI potAnA ekane mATe karNazodhanakanI yAcanA karIne laI Ave ane te anya sAdhune Ape ke ApanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - vastra sIvavA vagere kArya mATe soya AdinI jarUra hoya tyAre sAdhue jo mAtra potAnA kAryano nirdeza karI soya vagerenI yAcanA karI hoya, to te soya anya sAdhune vAparavA ApavI kalpatI nathI ane jo Ape to sAdhunuM bIjuM-trIjuM mahAvrata dUSita thAya che, mATe koInuM nAma nirdeza karyA vinA ja soya AdinI yAcanA karavAno viveka rAkhavo, athavA je vyaktino nAmanirdeza karIne vastunI yAcanA karI hoya, te vyaktie ja te vastu vAparavI joIe. soya Adine avidhie pAchA ApavAH35 je bhikkhU sUI avihIe paccappiNei, paccappiNetaM vA sAijjai / Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 | zrI nizItha sUtra bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avidhithI soya pAchI Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 36 je bhikkhU pippalagaM avihIe paccappiNei, paccappiNetaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI avidhithI kAtara pAchI Ape ke ApanAranuM anumodana kare, |37 je bhikkhU NahaccheyaNagaM avihIe paccappiNei, paccappiNetaM vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI avidhithI nakhodanaka pAchuM Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 38 je bhikkhU kaNNasohaNagaM avihIe paccappiNei, paccappiNetaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avidhithI karNazodhanaka pAchuM Ape ke ApanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : kArya pUrNa thayA pachI sAdhue soya vagere upakaraNo gRhasthane vidhipUrvaka ja pAchA ApavA joIe. pATIhArI vastuo pAchI ApavAnI vidhi :- soya, kAtara vagerenI aNI koIne vAge nahi tema ApavI joIe. cUrNikAre soya vagere pAchI ApavAnI vidhinuM kathana A pramANe karyu che- "bhAI ! (bahena !) A tamArI soya saMbhALI lo" A pramANe kahI ghUMTaNathI upara sthita hoya tevA hAthathI, gRhasthane hAthohAtha soya Ape to te avidhi che. nIcA namI bhUmi para soya mUkIne athavA hatheLImAM rAkhIne gRhasthane te soya saMbhALI levAnuM kahevuM te vidhi che. soya Adi upakaraNone avidhithI pAchA ApavAno niSedha zrI AcarAga sUtra, dvitIya zrutaskaMdha, adhyayana-7, uddezaka-1, sUtra-pamAM che. gRhasthanI koI paNa vastu UMcethI pheMkIne avidhithI Ape to dharmanI laghutA thAya, vAyukAya jIvonI virAdhanA thAya, soI vagere nAnI vastu kyAreka khovAI jAya che ane dAtAnA bhAvomAM nyUnatA AvavAnI saMbhAvanA che. A rIte ApavAthI te sAdhu prastuta sUtra anusAra prAyazcittane prApta thAya che. gRhastho dvArA pAtranuM parikarma - 39 je bhikkhU lAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA aNNautthieNa vA gAratthieNa vA parighaTTAvei vA saMThAvei vA jamAvei vA alamappaNo karaNayAe suhumavi No kappai, iti jANamANe saramANe aNNamaNNassa viyarai, viyarata vA sAijjai / bhAvArtha:- (je) sAdhu ke sAdhvI tuMbaDA, lAkaDA ke mATInA pAtrane upayogamAM levA yogya banAvavAmAM arthAt raMga-rogAnAdi lagADavAmAM, samuM karAvavAmAM ane viSamane sama banAvavAmAM pote samartha hoya, to tene gRhastha ke anyatIrthiko pAse aMzamAtra paNa te kArya karAvavuM kalpatuM nathI. (je sAdhu-sAdhvI pAtrane samA karavAnuM Adi kAya) jANatA hovA chatAM, smaraNamAM hovA chatAM ane te kArya karavAmAM samartha hovA chatAM anya-anya (gRhastha ke anyatIrthiko) pAse karAve ke karAvanAranuM anumodana kare, tene gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM pAtranuM parikarma gRhastha pAse karAvavA saMbaMdhI prAyazcittanuM vidhAna che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 | 11 | - sAdhune tuMbaDA, lAkaDA ke mATI, A traNa prakAranA pAtrA rAkhavA kahyuM che paNa tenuM nirmANa ke pariSkaraNa(sudhAravAnuM)nuM kArya gRhastha pAse karAvavuM kalpatuM nathI. Avazyaka jaNAya tyAre pAtranuM saMskaraNa sAdhue pote ja karavuM joIe. prastutamAM pariSkaraNa(saMskaraNa) vagere mATe traNa zabdono prayoga thayo che. ripaTTApha, saMDA, nIveda - A traNe zabdonA artha bhASya-cUrNimAM A pramANe karavAmAM AvyA che- poSa-nignAva, saMDava-muhAvI, janAvaNa-visanA samIkaraNa ! (1) paTTAvanirmANa karavuM, banAvavuM athavA upayoga yogya banAvavuM. pAtrane tela, rogAna, saphedo vagere lagAvavA, te parighaTTaNa kahevAya che. (2) saMvAve- pAtranA mukhane barAbara karavuM, pAtranA mukhane majabUta banAvavuM. lAkaDAnA pAtranA mukha para dorA bAMdhavA, te saMThAvaNa kahevAya che. (3) banAve- pAtramAM koI jagyA viSama hoya, UMcI-nIcI hoya tene sama karavI. pAtramAM rahelA khADA jevA bhAgane bharIne, upaselA bhAgane kAca ke kAcakAgaLathI ghasIne sama karavA, te jamAvaNa kahevAya che. | sarva prathama to sAdhue A traNa prakAranA kArya karavA na paDe tevA pAtranI gaveSaNA karavI joIe. kadAca parikarma karavuM paDe tevA pAtra maLe, to te kArya svayaM kare paNa gRhastha pAse karAve nahi. gRhastha pAse karAvavAmAM chakAya jIvanI hiMsA thavAnI saMbhAvanA hovAthI sAdhu prAyazcittane prApta thAya che. gRhastho dvArA daMDAdinuM parikarma - 40 je bhikkhU daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUiyaM vA aNNautthieNaM vA gAratthieNa vA parighaTTAvei vA saMThAvei vA jamAvei vA alamappaNo karaNayAe suhumavi No kappai iti jANamANe saramANe aNNamaNNassa viyarai viyarataM vA sAijjai / bhAvArtha :- (je) sAdhu ke sAdhvI daMDa, lAkaDI, avalehanikA ke vAMsanI soyane upayogamAM levA yogya banAvavamAM, samuM karavAmAM ane viSamane sama banAvavAmAM pote samartha hoya, to tene gRhastha ke anyatIrthiko pAse aMzamAtra paNa te kArya karAvavuM kalpatuM nathI. (je sAdhu-sAdhvI daMDAdine samAM karavAnuM kAya) jANatA hovA chatAM, smaraNamAM hovA chatAM ane te kArya karavAmAM samartha hovA chatAM anya (anyatIrthiko ke gRhastha) pAse karAve ke karAvanAranuM anumodana kare, to tene gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM gRhastho dvArA daMDAdinuM parikarma karAvavA saMbaMdhI prAyazcittanuM vidhAna che. daMDa vagere banAvavA athavA uparathI sApha karavAne parighaTTaNa kahe che. daMDAdinA mukhane majabUta karavuM athavA tenI gAMTho sApha karavAne saMThavaNa kahe che. daMDAdinA viSama bhAgane sama karavAne jamAvaNa kahe che. daMDAdi saMbaMdhI A traNe kArya gRhastha pAse karAvavAmAM chakAya jIvanI hiMsAnI saMbhAvanA hovAthI sAdhu prAyazcittane prApta thAya che. cAlatA samaye TekA mATe hAthamAM rAkhavAmAM Ave tene daMDa, pagamAM lAgelA kAdavane sApha karavA rAkhavAmAM AvatA khapATanA TukaDAne avalehanikA ane rajoharaNanI dezI parovavA ke pAtrAne sAMdhavAnA upayogamAM Ave, te vAMsanI soya tarIke prasiddha che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI nizItha sUtra niSkAraNa pAtra parikarma - 41 je bhikkhU pAyassa ekkaM tuDiyaM taDDei, tataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pAtrane niSkAraNa eka thIMgaDuM lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, |42 je bhikkhU pAyassa paraM tiNhaM tuDiyANaM taDei, tataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pAtrane sakAraNa traNathI vadhu thIMgaDAM lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, 43 je bhikkhU pAyaM avihIe baMdhai, baMdhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avidhie pAtrane bAMdhe ke bAMdhanAranuM anumodana kare, 44 je bhikkhU pAyaM egeNa baMdheNa baMdhai baMdhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pAtrane niSkAraNa eka baMdhana bAMdhe ke bAMdhanAranuM anumodana kare, 45 je bhikkhU pAyaM paraM tiNhaM baMdhANaM baMdhaI, baMdhataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pAtrane sakAraNa traNathI vadhu baMdhana bAMdhe ke bAMdhanAranuM anumodana kare, 46 je bhikkhU airega baMdhaNaM pAyaM, divaDDAo mAsAo pareNa dharei, dharataM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI traNathI vadhu baMdhanavALA pAtrane doDha mahinAthI vadhu samaya rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtromAM pAtra sAMdhavA saMbaMdhI vidhAna che. sAdhu pAtrane niSkAraNa, pAtranI zobhA vadhAravA eka paNa thIMgaDuM lagAve nahIM ke thIMgaDAM jevuM cihna kare nahIM, pAtramAM taDa paDe, tUTI jAya, pAtramAM kANuM paDI jAya tyAre tene sAMdhavuM ke thIMgaDuM lagAvavuM Avazyaka bane che. A rIte sakAraNa thIMgaDuM lagAvavuM paDe to pAtra je prakAranuM hoya tevuM sajAtIya thIMgaDuM lagAve. koIpaNa pAtrane sakAraNa thIMgaDAM lagADavA paDe to vadhumAM vadhu traNa thIMgaDAM lagADI zakAya che. traNathI vadhu thIMgaDAM lagADe to tene prAyazcitta Ave che. keTalIka pratomAM "thIMgaDuM avidhithI lagADe to prAyazcitta Ave", te arthane sUcavatuM, ne mifg pAyaM vihIpa ke vA sAphA A sUtra vadhu jovA maLe che. bhASya tathA cUrNimAM A sUtra nathI. bhASyAnusAra uparokta 43muM sUtra dehalI dIpaka nyAye pUrvanA thIMgaDAM sAthe tathA baMdhana sUtra sAthe anvaya pAme che. baMne sAthe teno anvaya karatA teno artha A pramANe thAya che- avidhie thIMgaDuM lagAve ke avidhie pAtrane baMdhana bAMdhe, to tene gurumAsika prAyazcitta Ave che. vidhi-avidhiH- baMdhana ke thIMgaDuM lagADyA pachI te sthAna pratilekhana yogya rahe, je sthAna para baMdhana ke thIMgaDuM lagAve te sthAnethI AhAranA aMza saraLatAthI sApha karI zakAya, te rIte baMdhanAdi bAMdhavA, baMdhana ke thIMgaDuM lagADavAnuM kArya ochAmAM ochA samayamAM pUrNa thAya te rIte karavuM, uparokta prakAre baMdhana ke thIMgaDuM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 13 ] lagADe to te vidhi kahevAya che. tenAthI viparIta rIte kare to te avidhi kahevAya che. thIMgaDAMnI jema sAdhu niSkAraNa eka paNa baMdhana bAMdhe to te prAyazcittane prApta thAya che. mATInA pAtramAM baMdhananI AvazyakatA nathI. lAkaDAnA atyaMta nAnA pAtramAM paNa baMdhananI AvazyakatA nathI. lAkaDAnA moTA pAtramAM eka baMdhananI AvazyakatA rahe che, tuMbaDAnA pAtramAM AvazyaktAnusAra be ke traNa baMdhanathI tene surakSita banAvavuM paDe che. pAtranA baMdhana - pAtranI goLAI para dorA bAMdhI tene majabUta karavuM ke jethI te pAtra lAMbA samaya sudhI surakSita rahe. eka sthAna para baMdhana bAMdhe to te eka baMdhana kahevAya jyAre traNa sthAna para baMdhana bAMdhe to te traNa baMdhana kahevAya. sAdhune pAtra upara niSkAraNa baMdhana bAMdhavAnI AjJA nathI paraMtu AvazyakatA hoya to utkRSTa traNa baMdhana bAMdhavAnI anujJA che. koIpaNa pAtramAM traNathI vadhu baMdhana bAMdhavAnI AvazyakatA rahetI nathI. vikaTa paristhitine lakSyamAM rAkhI sUtrakAre kahyuM che ke kadAca koI paristhitimAM traNathI vadhu baMdhana bAMdhavA paDe, to tevA pAtrane doDha mahinAthI vadhu samaya upayogamAM levuM na joIe. lAkaDA ke tuMbaDAnuM pAtra ke jene pahelethI traNa baMdhana bAMdhyA hoya, te koI kAraNathI tUTI jAya ane anya pAtra na maLe, to cothuM baMdhana bAMdhI kArya calAve paNa doDha mahinAmAM navA pAtranI yAcanA karI levI joIe ane adhika baMdhanavALA pAtrane paraThI devuM joIe. jo tema na kare to tene prAyazcitta Ave che. niSkAraNa eka ke adhika thIgaDAM lagAvavAmAM ke baMdhana bAMdhavAmAM sAdhunA svAdhyAya dhyAnamAM alanA thAya che, te pAtra para sAdhuno Asakti bhAva spaSTa thAya che. sakAraNa traNathI vadhu thIgaDAM lagAvavAmAM pratilekhanAdi kriyA vyavasthita thatI nathI tema ja zAsananI hilanA thAya che.. niSkAraNa vastra parikarmaH 47 je bhikkhU vatthassa egaM paDiyANiyaM dei deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI niSkAraNa vastramAM eka thIMgaDuM mAre ke mAranAranuM anumodana kare, 48 je bhikkhU vatthassa paraM tiNhaM paDiyANiyANaM dei detaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vastramAM sakAraNa traNathI vadhu thIMgaDAM mAre ke mAranAranuM anumodana kare, |49 je bhikkhU vatthaM avihIe sivvai, sivvaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vastrane avidhie sIve ke sIvanArAnuM anumodana kare, 50 je bhikkhU vatthassa egaM phAliyaM-gaMThiyaM karei, karetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vastramAM niSkAraNa phalika gAMTha mAre ke mAranAranuM anumodana kare. 51 je bhikkhU vatthassa paraM tiNhaM phAliya-gaMThiyANaM karei, kareMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vastramAM sakAraNa traNathI vadhu phalikagAMTha mAre ke mAranAranuM anumodana kare, 52 je bhikkhU vatthassa egaM phAliyANaM gaMThei, gaMThetaM vA sAijjai / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] zrI nizItha sUtra bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI phATelA vastra sAthe niSkAraNa phalika gUMthaNI karI eka vastrakhaMDa (TukaDA)ne joDe ke joDanAranuM anumodana kare, 53 je bhikkhU vatthassa paraM tiNhaM phAliyANaM gaMThei, gaMThetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI phATelA vastra sAthe sakAraNa phalika gUMthaNI karI traNa vastra khaMDa (TukaDA)ne joDe ke joDanAranuM anumodana kare, 54 je bhikkhU vatthaM avihIe gaMThei, gaMThetaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI avidhithI vastrane joDe ke joDanAranuM anumodana kare, 55 je bhikkhU vatthaM atajjAeNa gahei, gahetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vastrane anya jAtIya vastra sAthe joDe ke joDanAranuM anumodana kare, 56 je bhikkhU airega gahiyaM vatthaM paraM divaDDAo mAsAo dharei dharataM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI atirikta joDavALA vastrane doDha mahinAthI vadhu rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM vastrane thIMgaDAM mAravA Adi kriyA saMbaMdhI prAyazcittanuM kathana che. je bhikSa anya jAtinA vastranuM thIMgaDuM lagAve ke kAraNa vinA tajjAtIya vastranuM thIMgaDuM lagAve to AjJAbhaMga ane saMyama virAdhanAnA doSanA bhAgIdAra bane che. pacheDI Adi phATI jAya, temAM kANA paDI jAya ane zeSa bhAga upayogamAM Ave tevo sAro hoya to sAdhu samAna jAtIya vastranA vadhumAM vadhu traNa thIMgaDAM lagAvI zake che. traNathI vadhu thIMgaDAM lagAve, to prAyazcittane prApta thAya che. vastranI silAI vidhipUrvaka karavI joIe. silAI karavAmAM ochAmAM ocho samaya lAge ane silAI karyA pachI te vastranuM pratilekhana barAbara thAya te rIte silAI karavI joIe. jyAre gomUtrikA silAIthI khIlavaTa karavAne vidhi sivaNa kahyuM che. A prakAranI silAI ja zAstramAM prasiddha che. pati - iva - vastra vadhu na phATe, te mATe gAMTha mAravAmAM Ave tene phalika gAMTha kahe che.judI-judI pratomAM phalika gAMThanA judA-judA artha karavAmAM AvyA che. (1) phaliyano eka artha phATeluM vastra thAya che. A artha pramANe koI vastra phATI gayuM hoya ane silAI kAma thaI zake tema na hoya, to tevA vastrane sAmasAmA cheDethI pakaDI gAMTha mArI devAmAM Ave ke jethI te vastra vadhu na phATe. sAdhu vastramAM niSkAraNa eka paNa gAMThana mAre, kAraNa upasthita thAya to vadhumAM vadhu traNa gAMTha mArI zakAya che, traNa gAMTha mAryA pachI paNa te vastra upayogamAM AvI zake tema na hoya, tyAre traNathI vadhu gAMTha na mAratA silAI karI levI joIe. (2) phalika gAMTha- vastranA cheDethI tAra nIkaLI jatAM hoya to te tArane gAMTha mArI bAMdhI devAmAM Ave, te phalika gAMTha kahevAya che tevI traNa gAMThathI vadhu gAMTha mAravI na joIe. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 | 15 | hAriyA :- vastra evI rIte phATayuM hoya ke gAMTha mArI na zakAya paNa gUMthaNI karI anya vastra joDavuM paDe, rapha karavuM paDe, te rIte dorAthI gUMthaNI karIne joDa karavAne phalika gUMthaNa kahe che. sutra-pa0, 51mAM gAMTha mAravAnuM kathana che ane sUtra-para, pa3mAM gUMthaNI karI vastra khaMDa joDavAnuM kathana che. keTalIka pratomAM vilika gAMThanA be sUtro che paraMtu bhASyancUrNimAM te nathI, tethI ahIM te grahaNa karyA nathI. gAMTha mAravAnI avidhi :- vastrane gAMTha mAravAmAM ke sAMdho karavAmAM vadhu samaya vyatIta thAya athavA gAMTha mAryA pachI ke sAMdho karyA pachI pratilekhana barAbara thaI zake tema na hoya to te avidhi kahevAya. avidhithI thIMgaDuM lagAve, gAMTha mAre ke sAMdho kare to tene prAyazcitta Ave che.. matA - anya jAtIya, vijAtIya vastra. eka prakAranA vastra mATe bIjA prakAranA vastro vijAtIya vastra kahevAya che. una, sUtara, zaNa, rezama vagere aneka prakAranA vastra hoya che. una-sUtara vagere darekanI paNa aneka peTAjAtio hoya che. jema ke unamAM gheTAnI una, UMTanI una vagere, sutarAu vastramAM malamala, popalIna, rejA-Dabala vaNATavALuM vastra, AvI aneka peTAjAtio hoya che. te sarva jAti ke peTAjAtinA vastro paraspara vijAtIya ke asamAna vastra kahevAya che. temAMthI koI paNa asamAna vastrone paraspara joDavAthI A sutra dvArA prAyazcitta Ave che, mATe sAdhue samAna jAtinA vastrane ke samAna peTAjAtinA vastrane ja paraspara sIvavA joIe, jema ke- sutarAu kapaDAMne sutarAu kapaDA sAthe joDavA joIe. aA yaM -A sUtrano anvaya pUrvasUtro sAthe karavAmAM Ave che. traNathI vadhu thIMgaDAM, traNathI vadhu gAMTha ane traNathI vadhu raphUvALA vastrane "atirikta grahita vastra' kahevAya che. tevA vastra paheravAthI zAsananI laghutA thAya che. tema chatAM sAdhune bIjuM vastra prApta na thAya tyAM sudhI sAdhu sAMdheluM vastra paherI zake che. zAstrakAre tevA vastranI samaya maryAdA doDha mahinAnI batAvI che. A samaya maryAdA pUrNa thAya te pahelA ja navA vastranI gaveSaNA karI levI joIe. vastramAM eka thIMgaDuM ke gAMTha hoya to sAdhu sUtra ane artha porasInA svAdhyAya-dhyAna pUrNa karIne anya vastranI gaveSaNA mATe nIkaLe. vastramAM be ke traNa thIMgaDAM, gAMTha hoya to mAtra sUtra porasImAM svAdhyAya karIne anya vastranI gaveSaNA karavA jAya. vastramAM traNathI vadhu thIMgaDAM, gAMTha thayA hoya to sUtra-artha porasInI svAdhyAya na kare paNa prathama anya vastranI gaveSaNA karavA jAya che. gRhadhUma utarAvavo:57 je bhikkhU gihadhUmaM aNNautthieNa vA gArathieNa vA parisADAvei, parisADAveta vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse gRhadhUmanuM parizATaNa karAve ke karAvanAranuM anumodana kare che, tene gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM gRhadhUma utarAvavAnA prAyazcittanuM vidhAna che. hipUna :- rasoDAnI divAla upara ke chatanI upara cUlAmAMthI nIkaLelo dhUmADo jAmI jAya, te kALI meza gRhadhUma kahevAya che. rasoDAnA mAlika pAse rasoDAmAM praveza karavAnI AjJA meLavI, chatanI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 | zrI nizItha satra UMcAI sudhI hAtha pahoMcI zake tevuM sAdhana laIne, sAdhu jo te dhUmADAne arthAt tenI mezane svayaM utArI le to koI prakAranuM prAyazcitta AvatuM nathI. rasoDAmAM praveza karavAnI AjJA na maLe athavA anya koIpaNa kAraNe sAdhu svayaM gRhadhUma utArI na zake ane gRhastha pAse gRhadhUma utarAve, to tene gurumAsika prAyazcitta Ave che. sAdhune dhAdhara athavA kharajavuM Adi koI paNa prakArano cAmaDIno roga thayo hoya, to te gRhadhUmathI tenI cikitsA karI zake che. gRhadhUmane vividha tela athavA svamUtramAM ghUMTIne tenAthI taiyAra karelo malama carma rogomAM upayogI thAya che. pUtikarma doSa :58 je bhikkhU pUikammaM bhuMjai bhujaMtaM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pUtikarma doSa yukta(AdhAkarma doSathI mizrita) AhArane bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare che tene gurumAsika prAyazcitta Ave che. A udezakagata 58 prAyazcitta sthAnamAMthI koIpaNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArA sAdhu-sAdhvIne gurumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana :pUphaH - pUtikarma - doSa mizrita AhAra. doSa rahita AhAramAM doSayukta AhArano aMza mizrita thaI jAya, to te AhAra pUtikarma doSayukta kahevAya che. tenA be prakAra che- 1. dUSita saMskAra pUtikarma AhAra ane 2. dUSita upakaraNa pUtikarma AhAra. (1) mIThuM, jIruM, haLadara, sAkara Adi doSayukta hoya, tene nirdoSa AhAramAM nAkhavAmAM Ave, to te dUSita saMskAra pUtikarma AhAra che. (2) doSayukta AhAravALA camacA Adi vAsaNathI doSarahita AhAra ApavAmAM Ave to te dUSita upakaraNa pUtikarma AhAra che. prastuta sUtramAM A baMne prakAranA pUtikarma doSavALA AhAranuM sevana karavAnuM gurumAsika prAyazcitta kahyuM che. bhASya-cUrNi vyAkhyAmAM pUtikarma doSayukta zayyA ane upadhinuM paNa kathana che. patikarma doSayukta upadhi - AdhAkarmAdi doSayukta dorAthI nirdoSa vastranI silAI karavAmAM Ave. thIMgaDAM lagADavAmAM Ave, to te upadhi pUtikarma doSa yukta banI jAya che. AdhAkarmAdi doSayukta TukaDAthI pAtrAne sAMdhavAmAM Ave, AdhAkarmAdi doSayukta baMdhana bAMdhavAmAM Ave, to te pAtra pUtikarma doSa yukta banI jAya che. patikarma doSayukta zayyA - nirdoSa zayyA-sthAnanA koIpaNa bhAgamAM AdhAkarmAdi doSayukta vAMsa ane kASTha Adino upayoga thayo hoya, to te sthAna pUtikarma doSayukta banI jAya che. prastuta sUtramAM AhAra pUtikarma doSanuM ja prAyazcitta vidhAna che, bhASyancUrNi kathita pUtikarma doSayukta upadhi ane zayyA mATe prAyazcitta vidhAna nathI, kAraNa ke AdhAkarmadoSathI mizrita pUtikarma doSavALI upadhi ane zayyA kAlAMtare puruSAMtarakata thaI jAya, pachI sAdhu mATe te grAhya bane che. (AcArAMga sUtra-dvitIya zrutaskaMdha) pUtikarma doSavALo AhAra hajAra gharanA AMtare paNa doSayukta ane agrAhyA ja rahe che- sUya. sUtra a.-1, u.-1, gA-1tevA AhArane sAdhu bhogave to gurumAsika prAyazcittane prApta thAya che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-1 sevAne avaq.. - A sUtrano anvaye prastuta uddezakanA dareka sUtra sAthe karavo joIe. sUtrapAThane saMkSipta karavA mATe dareka sUtra sAthe prAyazcitta vidhAna na rAkhatAM aMtima sUtra sAthe A prAyazcitta vidhAna che. niryukti, bhASya, cUrNi Adi vyAkhyAgraMthomAM A sUtranI vyAkhyA A uddezakanA prAyaH badhA sUtramAM upalabdha che. tenA uparathI anumAna karI zakAya che ke te samaye A sUtrAMza pratyeka sUtra sAthe joDAyelo haze, paraMtu vartamAnamAM upalabdha prAyaH sarva pratomAM A vAkya eka mAtra aMtima sUtra sAthe ja jovA maLe che. te kAraNe ane kaMThastha karanAra svAdhyAyIonI suvidhAne lakSyamAM rAkhI prastuta saMskaraNamAM paNa prAyazcitta nirdezaka A vAkya aMtima sUtra sAthe ja rAkhyuM che. rihArakA - prAyazcitta sthAna. A sUtramAM parihAra sthAna zabdano prayoga parihAra tapa nAmanA prAyazcittanA arthamAM prayukta nathI, paraMtu prAyazcitta sthAnanA arthamAM ja che. mAsiyaM-mAsika, anuyAyaManuddaghAtika-guru, parihArakuna-prAyazcitta sthAna. A uddezakanA 58 sUtromAM pa8 guru mAsika prAyazcitta sthAnonuM kathana che. prathama uddezaka saMpUrNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI nizItha sUtra bIjo uddezaka paricaya FORFORDRORROOR prastuta / uddezakamAM 57 prakAranA laghu mAsika prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA- sAdhu ke sAdhvIe kASThadaMDa yukta pAdaproMcchana banAvavuM, kASThadaMDa yukta pAdapraIcchana grahaNa karavuM, grahaNa karavAnI AjJA ApavI, vitaraNa karavuM, upayoga karavo, doDhamAsathI vadhu rAkhavuM temaja kASThadaMDamAMthI pAdaproMcchanane choDavuM. acitta padArtha sUMghavA, padamArgAdi pote banAvavo, pANI kADhavAnI nAlI, zIkuM ane zIkAnuM DhAMkaNa, cilamili svayaM banAvavA, soya AdinuM pote ja parikarma karavuM. kaThora bhASA bolavI, alpa asatya bolavI, alpa adatta grahaNa karavuM, acitta zItala ke uSNajaLathI hAtha, paga, kAna, AMkha, dAMta, nakha ane moDhuM dhovA. kRtsnacarma, kRtsna vastra tathA abhinna vastra dhAraNa karavA, tuMbaDAnA kASThanA ke mATInA pAtranuM parikarma karavuM, daMDa Adine sudhAravA, svajana gaveSita, parajana gaveSita, pramukha gaveSita, baLavAna gaveSita, lava gaveSita pAtrane grahaNa karavA. nitya agrapiMDa ke dAnapiMDa grahaNa karavA. eka sthAne nityavAsa karavo, bhikSA letAM pahelAM ke pachI dAtAnI athavA svayaMnI prazaMsA karavI, bhikSA kALanI pahelAM AhAra mATe gharomAM praveza karavo, pArihArika sAdhue anyatIrthika, gRhastha ke apArihArika sAdhunI sAthe bhikSA mATe praveza karavo, A traNenI sAthe svAdhyAyabhUmimAM ke uccAra- prasravaNa bhUmimAM praveza karavo, A traNenI sAthe grAmAnugrAma vihAra karavo. manojJa pANI pIvuM ane kaSAyeluM(tUruM pANI) pANI paraThI devuM, manojJa AhAra karavo, amanojJa AhAra paraThI devo, AhAra karyA pachI vadhelo AhAra sAMbhogika sAdhuone pUchyA vinA paraThavo. zayyAtara piMDa grahaNa karavo, zayyAtarapiMDa bhogavavo, zayyAtaranA ghara Adi jANyA vinA bhikSA mATe nIkaLavuM, zayyAtaranI nizrAthI AhAra prApta karavo ke tenA hAthathI grahaNa karavo. zeSakALanA zayyA-saMstArakanI ke cAturmAsa kALanA zayyA-saMstArakanI avadhinuM ullaMghana karavuM, varasAdamAM bhIMjAtA zayyA-saMstArakane tyAMthI upADI na levA, zayyA-saMstArakanI punaH AjJA lIdhA vinA anyatra laI javA, prAtihArika zayyA-saMstAraka pAchA ApyA vinA vihAra karavo, zayyAtaranA zayyA-saMstArakane vyavasthita rIte pUrva sthiti pramANe goThavyA vinA vihAra karavo, zayyA-saMstA2ka khovAI jAya to tenI zodha na karavI, alpa upadhinI paNa pratilekhanA na karavI, ityAdi pravRttionuM laghumAsika prAyazcitta Ave che. ////////// Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2, | 19 ] - bIjo udezaka - VEl/2JK 50 laghu mAsika prAyazcitta sthAna |El/E) daMDa yukta pAdapropzana - | 1 je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM karei, kareMta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI kASThadaMDayukta pAdaproDjhana banAve ke banAvanAranuM anumodana kare, |2 je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM geNhai, geNhataM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI kASThadaMDayukta prAdapropzana grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM dharei, dhareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kASThadaMDayukta pAdapropzana dhAraNa kare ke dhAraNa karanAranuM anumodana kare, 4 je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM viyarai, viyareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kASThadaMDayukta pAdapracchana grahaNa karavAnI AjJA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, | 5 je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM paribhAei, paribhAeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kASThadaMDayukta pAdaprocchananuM vitaraNa kare ke vitaraNa karanAranuM anumodana kare, |6 je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM paribhuMjai, paribhujataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kASThadaMDayukta pAdaprocchanano upayoga kare che tema karanAranuM anumodana kare, | 7 je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM paraM divaDDAo mAsAo dharei, dharetaM vA saaijji| bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI kASThadaMyukta pAdaprocchanane doDha mahinAthI vadhu rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, | 8 je bhikkhU dArudaMDayaM pAyapuMchaNaM visuyAvei visuyAtaM vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI kASThadaMDayukta pAdapracchana pRthaka kare ke pRthakkaranAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : A ATha sUtromAM pAdaproDjhana saMbaMdhI kathana che. prAdapropzana eTale paga lUchavA mATeno vastrano TukaDo. bhASyakAre ane cUrNikAre pAyapuchai no artha rajoharaNa karyo che. bhASya-cUrNi tathA nizItha sUtranI keTalIka pratomAM A sUtrono artha, vastra vIMTaTyA vinAnA (nesaThIyA vinAnA) kASThadaMDayukta rajoharaNa banAve, grahaNa kare, dhAraNa kare, anyane grahaNa karavAnI anujJA Ape ane upayoga kare, to tene laghumAsika Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 | zrI nizItha satra prAyazcitta Ave, te pramANe karyo che. A sUtronuM vivecana karatAM teo jaNAve che ke sAdhu niSkAraNa to vastra vIMTayA vinAno kASThadaMDayukta rajoharaNa rAkhe ja nahi paraMtu yAcanA karatAM vastra prApta na thAya, agnidAha, rAjAno roSa, unmAda grasta ziSyano upadrava vagere koI kAraNa upasthita thAya to doDha mahinAthI vadhu samaya vastrarahita lAkaDIvALo rajoharaNa rAkhI zakatA nathI, doDha mahinAthI vadhu samaya rAkhe to laghumAsika prAyazcitta Ave che. vastrarahita kASThadaMDayukta rajoharaNane na bhIno kare ke na sUkave kAraNa ke tema karavAthI jIva virAdhanA thAya che ane tema kare, to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. papuchaM no artha rajoharaNa na karatAM pAdapropzana arthAt paga lUchavAnuM vastra artha karavo vadhu ucita jaNAya che. jIrNavastra ke kaMbalano TukaDo ke je paganI raja dUra karavA mATe upayogamAM levAmAM Ave che, tene pAdaproMcchana kahe che. upAzrayanA koI UMcA sthAnanuM pramArjana rajoharaNathI karavuM zakya na hoya tyAre A pAdaprocchanane lAkaDI sAthe ke kASThanA daMDa sAthe bAMdhavAmAM Ave che. sAdhu niSkAraNa kASThadaMDayukta pAdaproMcchana banAve nahi, tenuM grahaNa, dhAraNa, AjJApradAna, vitaraNa ane upayoga kare nahIM. UMcA sthAnane pojavA jevuM kAraNa upasthita thAya to kASThadaMDayukta pAdaproMcchana doDha mahinAthI vadhu samaya rAkhe nahIM. bRhatkalpa sUtra, uddezaka-pa, sUtra-43, 44mAM kASThadaMDayukta pAdapracchananA vidhi-niSedha darzAvyA che. doDha mahinAnI samaya maryAdAnuM kAraNa - sAmAnya rIte be-cAra divase ane vizeSamAM doDha mahinA sudhI koIpaNa sthAnanuM pramArjana thatuM rahe to prAyaH te sthAnamAM karoLiyA vagere jaMtuono upadrava raheto nathI, mATe doDha mAsathI vadhu samaya tenI jarUra rahetI nathI. te uparAMta pramArjana karatAM-karatAM doDha mahine te pAdapropzana malina thaI jAya ane bhejanA kAraNe te vastramAM jIvotpattinI saMbhAvanA rahe che tathA te pAdapracchanA doDha mahinAmAM jIrNa banI, duSpatilekhya paNa banI jAya mATe doDha mahinA pachI tene choDI nAkhavuM ane AvazyaktA hoya to bIjuM bAMdhavuM joIe. doDha mahinAnI samaya maryAdA daramyAna koI kAraNa upasthita thAya to sAdhu pAdaproMcchana kholI zake che paraMtu niSkAraNa khole nahi. niSkAraNa pAdaproMcchana kholavA-bAMdhavAthI svAdhyAya AdimAM alanA thAya che ane pramAdanI vRddhi thAya che mATe doDha mahinA daramyAna pAdapropzana niSkAraNa choDe nahi. rajoharaNa ane pAdapracchannamAM bhinnatA - bhASyakAra-cUrNikAra pAyapuchaM no artha rajoharaNa kare che, paraMtu pAdapropzana ane rajoharaNa, A baMne upakaraNo bhinna-bhinna che. rajoharaNa unanI dorIthI baneluM audhika upakaraNa che ane sAdhu haMmezAM tene potAnI sAthe ja rAkhe che, tenA dvArA pramArjananI(poMjavAnI) kriyA thAya che. pAdaproMcchana te vastrano TukaDo che ane aupagrahika upakaraNa che. lAkaDI sAthe bAMdhelA vastranA TukaDAne kASThadaMDa yukta pAdaprIMgTana kahe che. tenA dvArA paga lUchavA uparAMta UMcA sthAne poMjavAmAM Ave che. jarUriyAta pramANe gRhasthane tyAMthI yAcanA karI lAvavAmAM Ave che ane kAma pUrNa thAya tyAre gRhasthane pAchuM ApI zakAya che. dazavaikAlika sUtra, adhyayana-4mAM sAdhunA upakaraNomAM pAyajchai si vA ya si vA pAdaproMkzana ane rajoharaNa baMnenA nAma che, te ja baMnenI bhinnatA sUcave che. - A AgamamAM pAMcamA uddezakamAM 15 thI 18 sUtromAM payapuchai gRhasthane pAchA ApavA saMbaMdhI kathana che. payapucha no artha rajoharaNa karIe to rajoharaNa audhika upadhi hovAthI gRhasthane pAcho Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2 21 ] ApI zakAtI nathI. te uparAMta te ja uddezakamAM sUtra 6thI 77mAM rahai - rajoharaNanuM kathana che, tethI jaNAya che ke baMne zabdonA artha bhinna-bhinna che ane prastuta sUtromAM kArDa daMyukta prAdaprocchananuM prAyazcita vidhAna che, tema samajavuM. acitta padArthanI sugaMdha mANavI - | 9 je bhikkhU acittapaiTThiyaM gaMdhaM, jiMghai jiMghataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI acitta padArthamAM rahelI sugaMdhane suMghe athavA sUMghanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prathama uddezakamAM sacitta padArthanI sugaMdha suMghavA saMbaMdhI prAyazcitta che, jyAre ahIM attara, caMdana vagere acitta padArthamAM rahelI sugaMdhane mANavA saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che. svayaM pada mAgadi banAvavA :10 je bhikkhU padamaggaM vA saMkama vA avalaMbaNaM vA sayameva karei, kareMta vA sArU I bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI padamArga, saMkramaNa mArga ane avalaMbana mArganuM svayaM nirmANa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 11 je bhikkhU dagavINiyaM sayameva karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI pANInI nIkanuM svayaM nirmANa kare ke nirmANa karanAranuM anumodana kare, |12 je bhikkhU sikkagaM vA sikkagaNaMtagaM vA sayameva karei, karaita vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI zakuMkezakAMnA DhAMkaNAnuM svayaMnirmANa kare kenirmANa karanAranuM anumodana kare, 13 je bhikkhU sottiyaM vA, rajjuyaM vA cilimili vA sayameva karei, karaita vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sUtaranI ke dorInI(neTanI) cilamilinuM svayaM nirmANa kare ke nirmANa karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prathamauddezakamAM pAdamArgavagere gRhastho ke anyatIrthiko pAse nirmANa karAve to gurumAsika prAyazcitta kahyuM che. gRhastha AvA kAryavivekapUrvakana kare tethI vadhu virAdhanAno saMbhava rahe. sAdhu svayaM kare to vivekapUrvaka kare, tethI virAdhanAnI zakyatA alpa rahe che, mATe svayaM kare to laghumAsika prAyazcitta Ave che ane anya pAse karAve to gurumAsika prAyazcitta Ave che. sAmAnya rIte sAdhu padamArga vagere banAve ja nahIM paraMtu kyAreka koIka viziSTa paristhitimAM tathA prakAranI pravRtti karavI paDe, to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 | zrI nizItha sUtra svayaM dvArA soya vagerenuM uttarakaraNa - |14 je bhikkhU sUIe uttarakaraNaM sayameva karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI soyane svayaM samI kare ke karanAranuM anumodana kare, |15 je bhikkhU pippalagassa uttarakaraNaM sayameva kerai, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kAtarane svayaM samI kare ke karanAranuM anumodana kare, 16 je bhikkhU NahaccheyaNagassa uttarakaraNaM sayameva karei, kareMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nakhachedanakane svayaM samuM kare ke karanAranuM anumodana kare, |17 je bhikkhU kaNNasohaNagassa uttarakaraNaM sayameva karei, kareMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI karNazodhanakane svayaM samuM kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecanaH prathama uddezakamAM sAdhu, soya, kAtara, nakhachedanaka ane karNazodhanakanuM uttarakaraNa arthAt samArakAma guhastha ke anyatIrthika pAse karAve to tenuM gurumAsika prAyazcitta kahyuM che. anivArya saMyogomAM te ja kArya sAdhu svayaM kare to te vivekapUrvaka ane alpa jIvahiMsA thAya tema kare che, tethI tenuM laghumAsika prAyazcita Ave che. prathama mahAvratamAM doSa sevana - |18 je bhikkhU lahusagaM pharusaM vayai, vayaMta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI alpamAtrAmAM kaThora vacana bole ke bolanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecana : bhASA samitinuM pAlana karanArA sAdhu-sAdhvIoe kaThora bhASAno prayoga karavo na joIe. kaThora bhASA sAvadhabhASA che. cUrNi anusAra upAlaMbha, Adeza, zikSA tathA preraka vacano paNa sneha rahita, komaLatA rahita hoya, to te alpakaThora vacana' kahevAya che. AvA alpa kaThora vacana mATe A sUtramAM prAyazcittanuM vidhAna che. krodhAdine vaza banI, anyane duHkha utpanna kare tevI bhASA bolavI te eka prakAranI sUkSma hiMsA kahevAya che. AvA vacanaprayogathI prathama mahAvratamAM aticAra lAge che, mATe sAdhuo tevI bhASAno prayoga karatA nathI. AtmIyatAthI hitazikSA ApavA ke bIjAne mArga upara lAvavA, kaSAyabhAvathI rahita evA kaThora vacanano kyAreka prayoga karavo paDe, to tenuM prAyazcitta nathI. jema ke rAjamatIe rathanemIne mArga upara lAvavA, kezI svAmIe paradezI rAjAne bodha pamADavA kaThora vacanono prayoga karyo hato, paraMtu temAM kaSAyabhAva na hatA, tevA kaThora vacananuM prAyazcitta nathI. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2 | 23 | bIjA mahAvratamAM doSa sevana - 19 je bhikkhU lahusagaM musaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI alpamAtrAmAM paNa mRSAvAda(asatya) bole ke bolanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecana : upayoga zUnyatA, vicAra zUnyatA, bhaya ke saMdigdhatAne kAraNe asatya bhASAno prayoga thaI jAya to te alpa asatya bhASA kahevAya che. (1) koIthI koI khoTuM kArya thaI gayuM hoya ane tenA saMbaMdhamAM kAMI pUchavAmAM Ave tyAre bhayathI kahI de ke meM nathI karyuM athavA je kArya nathI karyuM tenA saMbaMdhamAM pUche tyAre vicAra karyA vinA javAba ApI de ke hA, meM karyuM che. (2) UMghatI vyaktine pUchavAmAM Ave tyAre kahe ke huM UMghato nathI. (3) aMdhArAmAM koI bIjAnI vastune potAnI vastu kahevI. A pramANenA laghu mRSAvAdanuM prAyazcitta A sUtramAM kahyuM che. paMcaka vRttithI athavA koInuM ahita karavA mATe kahelA asatya vacanonuM prAyazcitta adhika hoya che. trIjA mahAvatamAM doSa sevana: 20 je bhikkhU lahusagaM adattaM Aiyai, AiyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI alpapaNa adatta grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecana : sAdhue dareka vastu yAcanA karIne ja grahaNa karavAnI hoya che, paraMtu upayoga zUnyatAthI AjJA lIdhA vinA grahaNa thaI jAya, to te alpa adatta kahevAya che. a5 adAnA udAharaNa :- (1) vAMsa, avalehanikA (pagano kAdava ukheDavAnI vAMsanI khapATa) lAkaDI vagere AjJA vinA grahaNa kare. (2) AjJA lIdhA vinAnI bhUmi para vaDInIta, laghunIta vagere paraThe. (3) bhikSA, vihAra ke varSA samaye rastAmAM AjJA lIdhA vinA vRkSa nIce UbhA rahe, bese ke sUve vagere. mAlika vinAnA sthAna ke vastu mATe zakendra mahArAjAnI AjJA levAnuM vidhAna zrI bhagavatI sUtramAM che. (4) aviveka ke bhUlathI adatta grahaNa kare te. zrI AcA. zra.-2, a.-7mAM adatta vivekanA vidhAna prasaMge kahyuM che ke potAnA sAthI zramaNonA nAnA moTA upakaraNa paNa AjJA laIne ja grahaNa karavA joIe. prastuta sUtra-19 thI 21mAM traNa mahAvrata doSanuM kathana che. A traNa mahAvratonuM varNana daza. sUtra a.-4 tathA AcA. sUtra, zra.-2, a.-15mAM che. cothA mahAvratamAM doSa sevana - 21 je bhikkhU lahusaeNa sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA hatthANi vA pAyANi vA kaNNANi vA acchINi vA daMtANi vA NahANi vA muhavA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] zrI nizItha sutra uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhoveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI thoDA paNa ThaMDA ke garama acitta pANIthI hAtha, paga, kAna, AMkha, dAMta, nakha, mukhanuM ekavAra ke vAraMvAra prakSAlana kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecana : A sUtramAM brahmacarya zabda nathI, paraMtu A sUtramAM brahmacarya saMbaMdhI doSonA prAyazcittanuM vidhAna che. snAnane kAmanuM aMga ane brahmacaryanuM dUSaNa kahyuM che, tethI niSkAraNa hAtha-paga, moTuM vagere dhue to brahmacaryavratamAM doSa lAge che. daza. sUtra, a.-4, damAM sAdhune mATe snAna niSedha che. bhojana karatA hAtha lipta thAya ane te maNibaddha parvatanA hAthane dhUe to te hAtha sakAraNa dhoyA kahevAya. paga kAMDA sudhI lipta thayA hoya ane AkhuM zarIra dhUe to paga sakAraNa dhoyA kahevAya paNa zeSa aMgo niSkAraNa dhoyA kahevAya. prastuta sUtramAM sakAraNa dhovAnuM prAyazcita kahyuM nathI paNa niSkAraNa dhovAnuM prAyazcitta kahyuM che. akhaMDa carma:22 je bhikkhU kasiNAI cammAI dharei, dharaita vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kRtna carmane dhAraNa kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecana : sAdhune akhaMDa carma eTale mRga, vAgha vagerenA avayavonA AkAra sahitanuM akhaMDa cAmaDuM rAkhavuM kalpatuM nathI. rogAdinA kAraNe sAdhune carma grahaNa karavuM Avazyaka thaI jAya topaNa akhaMDa carma grahaNa kare nahIM paraMtu carmakhaMDa grahaNa kare. jo akhaMDa carma grahaNa kare, to te prAyazcittane prApta thAya che. sAdhu niSkAraNa kanna carma dhAraNa kare to tatsaMbaMdhI prAyazcitta A sUtramAM batAvyuM che, kAraNa carmakhaMDa grahaNa kare, to tenA prAyazcittanuM ahIM vidhAna nathI. bahumUlya vastra:23 je bhikkhU kasiNAI vatthAI dharei, dharataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kRmna-bahumUlya ane AkarSaka vastrane dhAraNa kare ke dhAraNa karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana:vasiMAruM vatthA - pramANathI vadhu, mUlyavAna ane komaLa vastrane "kRtna vastra' kahevAmAM Ave che. kRtna vastranA cAra prakAra bhASyamAM batAvyA che- (1) dravya kRtna- zreSTha tArathI banelA sukomaLa mulAyama vastro. (2) kSetra kRtna- je sthAnamAM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2 25 | je vastro durlabha hoya te. (3) kALa kR--- je kALamAM je vastra durlabha hoya te (4) bhAva kRtna suMdara varNavALA ane bahumUlya vastra. deza-kALa pramANe vastranI kiMmata badalAtI rahe che mATe je deza ane je kALamAM je vastra mUlyavAna gaNAtA hoya, te kRmna vastra kahevAya che, tevA vastra grahaNa karavAthI sAdhu-sAdhvI prAyazcittane prApta thAya che je dezAdimAM je vastra sAdagIpUrNa ane alpatama mUlyavALA hoya tenI gaNanA kanjamAM thatI nathI ane tenuM prAyazcitta paNa nathI. vastranI akasmatA - pramANathI yukta vastra, sarvatra sulabha vastra, sarva jana bhogya vastra, alpamUlyavALA ane anAkarSaka vastra akRtna kahevAya che. AvA akRtna vastrane sAdhu-sAdhvI dhAraNa karI zake che. kRmna vastra dhAraNa karavAno niSedha bRhatkalpa sUtra, u.-3, sU.-7mAM che, tenuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. kRtna vastra dhAraNa(grahaNa) karavAnA doSo :- pramANathI vadhu tathA mUlyavAna evA kRtna vastrane grahaNa karavAthI upADavAmAM bhAra vadhe, koI corI jaze tevo bhaya rahe, mUlyavAna vastra prati AsaktibhAva janme tenA upara rAga thavAthI te adhikaraNa banI jAya; bhagavAnanI AjJAno bhaMga vagere doSa lAge; mATe sAdhue kRtna vastra dhAraNa na karatAM akRtna vastra ja dhAraNa karavA joIe. akhaMDa vastra - 24 je bhikkhU abhiNNAI vatthAI dharei, dharaita vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI abhinna-akhaMDa vastra dhAraNa kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : maUT:- vastranA AkhA tAkAne abhinna ke akhaMDa vastra kahe che. A sUtramAM abhinna(akhaMDa) vastra saMbaMdhI prAyazcittanuM kathana che. bRhatkalpa sUtra, u.-13, sU-9mAM akhaMDa vastra dhAraNa karavAno niSedha che, ahIM tenuM prAyazcitta vidhAna che. abhinna vastra rAkhavAnA doSo:- akhaMDa tAkAne grahaNa karavAthI vajana vadhu thAya, corAya javAno bhaya rahe tathA AkhA tAkAnuM pratilekhana vidhipUrvaka thAya nahi temaja AjJA bhaMga vagere aneka doSonI saMbhAvanA rahe che mATe sAdhue abhinna vastra grahaNa na karatAM, AvazyaktA anusAra, pramANopeta vastra grahaNa karavA joIe. pAtra parikarma - 25 je bhikkhU lAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA sayameva parighaTTei vA saMThavei vA jamAvei vA parighaTTetaM vA saMThaveMtaM vA jamAta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI tuMbaDA, kASTha ke mATInA pAtranuM nirmANa, saMskaraNa ke viSamane sama karavAnuM kArya svayaM kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM traNa prakAranA pAtranuM parikarma vagere kArya sAdhu svayaM kare, to tenuM laghumAsika Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] zrI nizItha sUtra prAyazcitta ane prathama uddezakamAM gRhastha ke anyatirthika pAse karAve, to tenuM gurumAsika prAyazcitta kahyuM che. - sAdhue parikarma karavA paDe tevA pAtra grahaNa ja karavA na joIe. kadAca tevA pAtra na maLe ane parikarma karavuM paDe to sAdhu svayaM parikarma kare. svayaM parikarma kare, to alpa jIva virAdhanA thAya ane upayogapUrvaka kArya thAya che. sAdhune mATe svAdhyAyAdi ArAdhanAo ja mahattvapUrNa che, pAtranuM parikarma kArya te eka prakArano pramAda che. te kArya dvArA svAdhyAya AdimAM aMtarAya thAya che, mATe sAdhune pAtra parikarma saMbaMdhI prAyazcitta levuM anivArya che. daMDAdi parikarma - 26 je bhikkhU daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUiyaM vA sayameva parighaTTei vA saMThavei vA jamAvei vA parighaTTeta vA saMThavettaM vA jamAvettaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI daMDa, lAkaDI, avalehanikA ane vAMsanI soyanuM parighaTTaNa, saMThavaNa ke jamAvaNa svayaM kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : daMDa vagerene ghasIne upayogamAM levA yogya banAvavA AdinuM kArya sAdhu svayaM kare to vivekapUrvaka kare ane jIvahiMsA alpa thAya mATe A sUtramAM tenuM laghumAsika prAyazcitta batAvyuM che. prathama uddezakamAM daMDa-lAkaDI vagere gRhasthAdi pAse karAve to teo ajatanA ane avivekathI kare ane jIvahiMsA vadhu thAya, tethI tyAM gurumAsika prAyazcitta batAvyuM che. daMDAdinA saMskaraNa karavAmAM jIvahiMsA tathA svAdhyAya AdimAM alanA thavAnA kAraNe prAyazcitta Ave che, tema sUtrakAre kahyuM che. svajanAdi dvArA pAtra gaveSaNA:|27 je bhikkhU NiyagagavesiyaM paDiggahaM dharei, dharataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI svajana gaveSita pAtrane dhAraNa kare ke karanAranuM anumodana kare, 28 je bhikkhU paragavesiyaM paDiggahaM dharei, dharataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI parajana gaveSita pAtrane dhAraNa kare ke karanAranuM anumodana kare, | 29 je bhikkhU varagavesiyaM paDiggahaM dharei, dharaita vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI gAma vagerenI mukhya vyakti dvArA gaveSita pAtrane dhAraNa kare ke karanAranuM anumodana kare, 30 je bhikkhU balagavesiyaM paDiggahaM dharei, dharaita vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI baLavAna puruSa dvArA gaveSita pAtrane dhAraNa kare kekaranAranuM anumodana kare, |31 je bhikkhU lavagavesiyaM paDiggahaM dharei, dharataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI lavagaveSita(dAnanuM phaLa batAvIne gaveSaNA karanAra puruSa dvArA) pAtrane Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2, | 27 ] dhAraNa kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM parAzrita pAtra gaveSaNAnuM prAyazcitta kahyuM che. sUtramAM prayukta zabdonA artha A pramANe che- piyA- potAnA sAMsArika mAtA, pitA, bhAI vagere svajana nijaka kahevAya che. para- para eTale svajanathI bhinna parajana gRhastha athavA asaMbhogI sAdhu. vara- vara eTale gAmamAM je mukhya puruSa hoya te. vana- prAmAdino sauthI baLavAna puruSa. sava- dAnanA phaLane batAvI vastrapAtra grahaNa kare te puruSa. sAdhu svayaM pAtranI gaveSaNA karavA jAya to pAtranI nirdoSatA cakAsIne sarva rIte nirdoSa pAtra grahaNa kare, dAtAnI bhAvanAne samajI, adInavRttithI, vidhipUrvaka pAtrane grahaNa kare paraMtu jo svajanAdi gaveSaNA mATe jAya to aneka doSanI saMbhAvanA rahe che. svajana vagere pAtranI gaveSaNA karavA jAya ane aneka vyaktio vacce sAdhune pAtra ApavAnuM kahe, to te gRhastha lajjA pAmI, icchA na hovA chatAM te pAtra sAdhune ApavuM paDe che. gRhastha-svajana vagere vAhana vagereno upayoga karI pAtranI gaveSaNA karavA jAya vagere sarva doSanA bhAgI sAdhune banavuM paDe che. A rIte sAdhunI eSaNA samitinuM pAlana thatuM nathI, mATe sAdhue svajana ke anya gRhastha pAse pAtranI gaveSaNA karAvavI na joIe. agrapiMDanuM grahaNaH32 je bhikkhU NitiyaM aggapiMDaM bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI nitya agrapiMDa bhogave athavA niyatarUpe agrapiMDane bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM nitya agrapiMDa ke niyata agrapiMDa grahaNa karavAnuM prAyazcitta vidhAna che. niliyaM:- giri zabdanA aityika ane niyata, A be saMskRta rUpa thAya che. je kArya nitya-rojeroja karavAmAM Ave te naityika kahevAya che ane je kArya nizcitarUpe karavAmAM Ave te niyata kahevAya che. maf6:- agranA be artha che- (1) agra eTale pradhAna viziSTa ane (2) agra eTale pahelA, AgaLa piMDa eTale AhAra. gRhasthane tyAM je viziSTa AhAra bane te agrapiMDa kahevAya che athavA gRhastha bhojana pUrve deva, sAdhu, bali AdinA nimitte AhAra alaga kADhI le, te agrapiMDa kahevAya che. zrI daza. sUtra a.-3mAM niyA paMdanAme anAcAra batAvyo che. tenuM A sUtramAM prAyazcitta vidhAna che. fothApiMDa anAcArano artha - "mArA ghera dararoja AhAra levA padhArajo', A pramANe gRhastha sAdhu-sAdhvIone nimaMtraNa Ape ane sAdhu tenA gherathI AhAra lAve, to te niyAgapiMDa kahevAya che. niyAgapiMDa bhogavavAthI sAdhu-sAdhvIne laghumAsika prAyazcitta Ave che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 | zrI nizItha sUtra athavA je gRhasthane tyAM pratidina niyamita rUpathI zreSTha sarasa AhAranuM dAna apAtuM hoya te gRhastha nimaMtraNa Ape ke na Ape, tene tyAMthI te AhAra lAvavAthI paNa sUtrokta laghumAsika prAyazcitta Ave che. dAna piMDanuM grahaNa: 33 je bhikkhU NitiyaM piMDaM bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je gharamAM haMmezAM taiyAra karelA pUrNa AhAranuM dAna apAtuM hoya, tevo AhAra je sAdhu ke sAdhvI lAvIne bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 34 je bhikkhU NitiyaM avaDbhAgaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha-je gharamAM haMmezAM AhArano arthobhAga dAnamAM apAto hoya, tevo AhAra je sAdhu ke sAdhvI lAvIne bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 35 je bhikkhU NitiyaM bhAgaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je gharamAM haMmezAM AhArano trIjo bhAga dAnamAM apAto hoya, tevo AhAra je sAdhu ke sAdhvI lAvIne bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare. 36 je bhikkhU NitiyaM uvaDDhabhAgaM bhuMjai, bhujutaM vA sAijjai / bhAvArtha - je gharamAM haMmezAM AhArano chaThTho bhAga dAnamAM apAto hoya, tevo AhAra je sAdhu ke sAdhvI lAvIne bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : A sutromAMAitiyaM ISa Adi zabdono prayoga thayo che. pUrve 3ramAM sutramANitiyaM apas zabdano prayoga che. tyAM (karamAM sUtramAM) agra eTale zreSTha, viziSTa vyaktio mATe banAvavAmAM AvatA viziSTa AhArane nitya AmaMtraNapUrvaka sAdhu-sAdhvI grahaNa kare, to tenuM prAyazcitta kahyuM che. A cAra sUtromAM nitya dAna denAra kuLomAMthI AhAra levA saMbaMdhI prAyazcittanuM vidhAna che. A sUtromAM sAdhAraNa vyaktio mATe dAnArtha banAvelA sAdhAraNa AhArane grahaNa karavA saMbaMdhI ja vidhAna che. prastuta sUtragata mukhya zabdono artha bhASyamAM A pramANe che piMDo khalu bhattaTTho, avaDDa piMDo tassa ya addhaM / bhAgo tibhAgamAdi, tassaddhamuvaDDhabhAgo ya // 1009 // gAthArtha-paMDa- saMpUrNa bhojana-sAmagrI, AhAra, jhavaThTha-AhArano-rasoIno arthobhAga, tibhAAhAra-rasoIno trIjo bhAga ane 3varR- teno(trIjA bhAgano) ardhA arthAt chaThTho bhAga AcA. a.1, urdU. 1, sUtra-10mAM kahyuM che ke je kuLamAM nityapiMDa ke nityaagrapiMDa, nitya AhArano arthobhAga, trIjo bhAga ke chaThThobhAga dAnamAM apAya che, tevuM jANe to sAdhu tevA kuLomAM AhAra mATe praveza kare nahIM. dAna mATe alaga rAkhelo AhAra sAdhu grahaNa kare to dAnamAM aMtarAya paDe, dAna mATe Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2, 29 | bIjIvAra AhAra banAve to AraMbha-samAraMbha thAya ane pazcAtu karma doSa lAge, mATe sAdhu tevA AhArane grahaNa kare to tene sUtrokta prAyazcitta Ave che. daza. a.-pamAM paNa dAnapiMDa grahaNa karavAno niSedha che, tenuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. nityavAsaH37 je bhikkhU NitiyaM vAsaM vasai vasaMtaM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI mAsakalpa ane cAturmAsa kalpanI maryAdAno bhaMga karI eka sthAna para nityavAsa kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH niyaMvAd - sAdhu-sAdhvI mATe kalpa maryAdA che ke zeSakALamAM eka sthAna para vadhumAM vadhu mAsikalpa arthAt sAdhu (ra9) ogaNatrIsa divasa ane sAdhvI (58) aThThAvana divasa rahI zake ane cAturmAsa kalpa anusAra eka sthAna upara cAra mahinA rahI zake, pachI teNe avazya vihAra karavo joIe. A mAsakalpa ane cAturmAsa kalpanI maryAdAnuM ullaMghana karI eka sthAne ja rahe to te nityavAsa kahevAya che. AcA., zru. 2, a. 2, u. 2, sU. 7mAM tene kAlAtikrama doSa kahyo che. je sthAnamAM mAsakalpa vyatIta karyo hoya tyAM tenAthI bamaNo arthAt sAdhu 58 divasa ane sAdhvI 116 divasa pasAra karyA pachI tathA cAturmAsakalpa pasAra karyA pachI ATha mahinA anya sthAnamAM vyatIta karyA pachI ja te sthAnamAM pAchA AvI zake che. cAturmAsa kalpa pachI ATha mahInA bAda bIjuM cAturmAsa AvI jAya, mATe eka varasa pachI te sthAnamAM AvavuM kalpa che. mAsa kalpa pachI be mahInA pahelAM ane cAturmAsa pachI eka varasa pahelAM te sthAnamAM sAdhu niSkAraNa AvIne rahe to tene paNa nityavAsa kahevAmAM Ave che. AcA. zru. 2 a. 2, u. 2, sU. 8 mAM tene upasthAna kriyA nAmano doSa kahyo che. te baMne doSonuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. nityavAsa niSedhanAM kAraNo :- nityavAsanA kAraNe gRhasthano atiparicaya thAya, tenAthI kyAreka paraspara avajJA ane anurAga thAya, rAgavRddhithI cAritramAM alanA thAya, tethI sAdhu mATe nityavAsano niSedha che. AgamomAM kalpa uparAMta te sthAnamAM rahevA mATe koI ApavAdika vidhAna nathI paraMtu bhASyamAM (gAthA-1021 thI 1024 sudhImAM) glAna avasthA, jJAnAdiguNonI vRddhi vagere kAraNothI nityavAsa kare, to tene doSarahita kahyo che. bhikSA pUrve ane pazcAt dAtAnI prazaMsA : 38 je bhikkhU puresaMthavaM vA pacchAsaMthavaM vA karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI bhikSA letAM pahelAM ke pachI dAtAnI ke potAnI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana: utpAdananA soLa doSomAM pUrva-pazciAtu saMstava nAmano eka doSa che. A doSanuM sevana karanArA sAdhu-sAdhvIone laghumAsika prAyazcitta Ave che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 | zrI nizItha sUtra pusaMdhava :- pUrva saMstava. bhikSA grahaNa karatA pahelAM bhikSA dAtAnI prazaMsA karavI "pUrva saMstava doSa che. sarasa, zreSTha AhAra prApta karavAnA AzayathI sAdhu dAtA dAna Ape te pUrve dAtAnI prazaMsA kare che. keTalAka sAdhu-sAdhvI dAtAnI prazaMsA na karatAM potAnI ja prazaMsA kare che. te potAnA jAti-kuLa nI, jJAna-dhyAnanI ke tapasyA AdinI camatkAra bharI garimA batAvIne dAtAne prabhAvita kare che. svaprazaMsA pAchaLano Azaya paNa sanmAnapUrvaka yatheSTa AhAra prAptino ja hoya che. pachaHthavaM - pazcAtu saMstava. bhikSA grahaNa karyA pachI dAtAnI prazaMsA karavI, te pazcAtu saMstava doSa che. pazcAt prazaMsAno Azaya paNa iSTa AhAranI prApti ja hoya che. A pramANe AhAra prAptine mATe dAtAnI prazaMsA karavAthI sAdhunI nispRha vRtti dUSita thAya che, tethI A sUtramAM tenuM prAyazcitta kahyuM che. dhArmika saMskAranI vRddhi karAvavA, pravacananA samaye dAnanI vidhi, dAnanuM phaLa, dAtAnA guNa tathA supAtradAnanuM svarUpa samajAve, to te doSarUpa nathI paNa guNarUpa ja che. tenA dvArA dharmaprabhAvanA thAya che ane te guNa nirjarAnuM kAraNa bane che. bhikSAnA samaya pUrve paricita kuLomAM praveza: 39 je bhikkhU samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM vA dUijjamANe pure saMthuyANi vA pacchA saMthuyANi vA kulAi puvvAmeva aNupavisittA pacchA bhikkhAyariyAe aNuppavisai aNupavisata vA sAijjai / bhAvArtha:- sthiravAsa rahenArA, mAsa kalpa ke cAturmAsa kalpa pramANe vicaranArA tathA grAmAnugrAma vihAra karanArA sAdhu pUrva paricita ke pazcAtu paricita kuLomAM bhikSAnA samaya pahelAM praveza kare ane pachI punaH bhikSA mATe praveza kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH A sUtramAM traNa prakAranA sAdhuonA nirdeza pUrvaka bhikSAcarI saMbaMdhI prAyazcittanuM kathana che. (1) vRddhAvasthA, zArIrika asAmarthya, bImArI vagere kAraNathI jeo sthiravAsa rahyA che te. (2) mAsa kalpa ke cAturmAsa kalpamAM je sAdhu eka gAmamAM 29 divasa ane sAdhvI 58 divasa tathA cArtumAsa kalpamAM cAra mahinA mATe sthira hoya te. (3) cAturmAsa kalpa sivAyanA ATha mahinAnA samaya daramyAna grAmAnugrAma vihAra karatA sAdhuo. A traNe prakAranA sAdhu-sAdhvI bhikSAnA kALa pUrve ja pUrva paricitakuLa ane pazcAtu paricita kuLamAM praveza kare, to gRhastho sAdhunA nimitte AhArAdi taiyAra kare, te AhAramAM AdhAkarma ke audezikAdi aneka doSonI saMbhAvanA che, tethI te sAdhu prAyazcittane prApta thAya che. paricitakuLanA prakAra - paricita kuLanA be prakAra che-(1) pUrva paricita ane (2) pazcAt paricita. gRhastha paryAyanA paricita mAtA-pitA, bhAI vagere pUrva paricita kahevAya che ane sAsu, sasarA, sALA vagere pazcAt paricita kahevAya che. paricita kaLomAM pUrva pravezanA niSedhana kAraNa:- sAdhu padhAryAnI jANa thAya te uddezathI bhikSAnA samaya pahelAM sAdhu paricita kuLamAM praveza kare ane gRhastha temane joI ugamAdi doSa yukta AhAra Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-ra 31 banAvI, sAdhu punaH bhikSAkALe padhAre tyAre dUSita AhAra vahorAve, mATe AcArAMga sUtranA zruM-2, a-1, u-9mAM paricitakuLamAM bhikSAnA samaya pUrve praveza karavAno niSedha che ane ahIM tenuM prAyazcitta kahyuM che. anyatIrthikAdi sAthe gamana H 40 je bhikkhU aNNautthieNa vA gAratthieNa vA parihArio vA aparihArieNa saddhiM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Nikkhama i vA aNuppavisai, aNupavisaMtaM NikkhataM vA sAijjai / bhAvArtha -- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthanI sAthe athavA pArihArika-uttama sAdhu apArihArika--pArthasthAdi sAdhu sAthe gRhasthanA gharamAM gocarI mATe praveza kare, nIkaLe ke praveza karanAranuM ke bahAra nIkaLanAranuM anumodana kare, 41 je bhikkhU aNNautthieNa vA gAratthieNa vA parihArio vA aparihArieNa saddhiM bahiyA vihArabhUmiM vA viyArabhUmiM vA pavisai vA Nikkhamai vA pavisaMta vANikkhamaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthanI sAthe athavA pArihArika (uttama sAdhu) apArihArika (pArzvasthAdi) sAdhu sAthe vihAra bhUmi-svAdhyAya bhUmimAM ke vicArabhUmi--sthaMDila bhUmimAM praveza kare, nIkaLe, praveza karanAra ke nIkaLanAranuM anumodana kare, 42 je bhikkhU aNNautthieNa vA gAratthieNa vA parihArio vA aparihArieNa saddhiM gAmANugAmaM dUijjai, dUijjataM vA sAijjaiM / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthanI sAthe athavA pArihArika-uttama sAdhu, pArzvasthAdi apArihArika sAdhunI sAthe eka gAmathI bIje gAma (grAmAnugrAma) vihAra kare ke vihAra karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtromAM pArihArika sAdhune anyatIrthika Adi traNanI sAthe gocarI Adi mATe gamana kare, to tenA prAyazcittanuM vidhAna che. pArihArika-- gaveSaNA-doSonA pUrNa jJAtA ane gaveSaNAnA doSo na lagADanArA uttama sAdhu, apArihArika- gaveSaNA-doSonA jJAtA hovA chatAM pramAdavaza doSonuM sevana karanArA pArzvasthAdi, anyatIrthika-- AjIvaka, caraka, parivrAjaka, zAkya Adi bhikSu. gRhastha-- bhikSAjIvI gRhastha arthAt zanivAra Adi nizcitta divase bhikSA karanAra, gaveSaNAnA doSonA jJAtA sAdhue gaveSaNAnA doSanA jJAtA anya sAdhu sAthe ja gocarIe javuM ucita che. gaveSaNAnA doSanA jJAtA na hoya, tevA anyatIrthika ke anyabhikSu sAthe athavA doSo jANavA chatAM pramAdathI doSonuM sevana karanArA apArihArika zithilAcArI (jaina sAdhu) sAthe javuM ucita nathI. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra | zrI nizItha sUtra anyatIrthika AdinI sAthe javAthI dAtAnA manamAM aneka vikalpo utpanna thAya che, te vicAre che ke- (1) pahelAM zramaNa nigraMthane bhikSA ApuM ke tenI sAthe AvelA che tene pahelAM ApuM? zramaNa nigraMthane kevo AhAra ApuM? ane Ane kevo AhAra ApuM. anyatIrthika AdinI sAthe zramaNa nigraMtha kema AvyA haze? zramaNa nigraMtha to svayaM mahAna che jo te svayaM AvyA hota to zuM huM tene bhikSA na Apata? ityAdi. (2) dareka jagyAe temanI sAthe javA AvavAthI jonAra loko vicAre che ke- zramaNa nirgathonI caryA ane anyatIrthikonI carcA bhinna-bhinna che to paNa temanI sAthe kema AvatAM jatAM haze? (3) keTalAka loka ema paNa vicAre che ke- A zramaNa ane anyatIrthika kevaLa vezathI bhinna-bhinna dekhAya che, aMtaraMga to teonA samAna pratIta thAya che mATe ja haMmezAM sAthe rahe che. (4) apArivArika bhikSa(jaina sAdhu) prAyaH doSasevI hoya che, jana sAdhAraNamAM temanI zramaNa caryA prazaMsanIya hotI nathI. tenI sAthe AvavA-javAthI pArihArika zramaNanI pratiSThA jhAMkhI paDe che. A prakAranA vividha kAraNothI anyatIrthika AdinI sAthe jAya, to te laghumAsika prAyazcittane yogya prApta thAya che. saMkSepamAM loka vyavahAra ke lokApavAdane lakSyamAM rAkhIne zramaNe anyatIrthika, gRhastha ke apArihArika(jaina sAdhu)nI sAthe AvavuM-javuM na joIe. AcA. zru-2, a-1, u.-1, sUtra 4 thI 6mAM A traNe sAthe javA-AvavAno niSedha che ane ahIM tenuM prAyazcitta kathana che. amanojJa pANI paraThavuM - 43 je bhikkhU aNNayaraM pANagajAyaM paDigAhittA puppha puppha Aiyai kasAyaM kasAyaM pariTuvei, pariveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI vividha (prAsuka) pANI grahaNa karI, manojJa sArA-sArA svAdiSTa, pANIne pIve ane kASAyika (besvAdu, amanojJa)ne paraTheke paraThanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : sAdhu-sAdhvIo gaveSaNAthI prApta thayelA nirdoSa pANIno upayoga kare che. AgamomAM AvA pANIne aceta, eSaNIya ke prAsuka kahyuM che. sAdhAraNa bhASAmAM tene dhovaNa pANI, garamapANI ke prAsuka pANI paNa kahe che. AcArAMga Adi sUtromAM AvA pANInA aneka prakAra kahyA che. A vividha prakAranA pANImAM sAdhue Asakta thavuM na joIe. AsaktinA kAraNe ja manojJa, svAdiSTa pANI pIvAnuM ane amanojJa pANIne paraThavAnuM mana thAya che, A prakAranI vRttithI sAdhu amanojJa pANI paraThe, to prastuta sUtramAM tenuM prAyazcitta kahyuM che. manojJa-amanojJanA bheda na karatAM sAdhue zuddha, eSaNIya pANI upayogamAM levuM joIe. - prastuta sUtramAM be vizeSa zabda che- (1) pu- je pANIno varNa, gaMdha, rasa ane sparza, prazasta hoya tene ahiM "puSpa" saMjJA ApI che. dUdha, sAkara, goLa, laviMga Adi susvAdu tathA sugaMdhI padArthothI niSpanna thayeluM dhovaNa pANI manojJa- puSpa(svaccha-suMdara) hoya che tathA zuddhodaka temaja uSNodaka paNa Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2 33 ] svaccha hoya che. (2) sAyaM- je pANIno varNa, gaMdha, rasa ane sparza aprazasta hoya tene ahiM "kaSAya" saMjJA ApI che. keraDA, kArelA, methI ke loTa AdithI niSpanna thayeluM dhovaNa pANI kaSAyeluM- amanojJa hoya che. AcArAMga hyu-2, a-1, u.-9, sU.mAM amanojJa pANI paraThavAno niSedha che, ahIM tenuM prAyazcitta kathana che. koI pANI viSayukta ke svAthyane hAnikAraka hoya, to tene paraThavAnuM prAyazcitta nathI, tema samajavuM. amanojJa bhojana paraDavuM:44 je bhikkhU aNNayaraM bhoyaNajAyaM paDigAhittA subhi-subhi bhuMjai, dubhidubhi pariTThavei, parihaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI vividha prakAranA AhAra grahaNa karI sArA-sArA(manojJa, svAdiSTa) AhAra Aroge ane nIrasa(amanojJa, besvAda) AhArane paraTha ke paraThanAranuM anumodana kare, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM rasAsvAdanI AsaktithI amanojJa AhArane parAThavA saMbaMdhI prAyazcittanuM vidhAna che. A sUtramAM AhAra mATe suDiMga ane hiMma zabdaprayoga che. cUrNimAM-suDiMkha-suma, hiMma-rAma artha karyo che. bhASya gAthAmAM paNa A ja bhAva darzAvyA che. vaNNeNa ya gaMdheNa ya, raseNa phAseNa jau uvavetaM, taM bhoyaNaM tu subhi, tavvivarIyaM bhave dubhi // 1112 // artha - zubha, varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI yukta AhArane hiMja ane tenAthI viparIta azubha, varNa, gaMdha, rasa, sparzavALA AhArane sukha samajavo joIe. sAdhu-sAdhvIoe AhAranI Asakti choDI arasa, virasa sarva prakAranA AhArane bhogavI levo joIe. temAM je virasa AhAra hoya tene paraThavo na joIe. daza. a. 5, u. 2, gA. 1mAM kahyuM che kedudha vA sudhi vA, sanna muMne chearthAt muni sAro ane naraso badho AhAra anAsakta bhAve bhogavI le, kaMI paNa paraThe nahIM. AcA. zru.-2, a-1, u-9mAM amanojJa AhArane pAThavAno niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. bhikSA grahaNa karyA pachI abhimaMtrita, viSamizrita ane doSayukta AhAranI jANakArI thAya ane te AhArane paraThavo paDe, to ahIM tenuM prAyazcitta kathana nathI, tema samajavuM. avaziSTa AhArane nimaMtraNa karyA vinA paraThavoH45 je bhikkhU maNuNNaM bhoyaNajAyaM paDigAhettA bahupariyAvaNNaM siyA, adUre tattha sAhammiyA, saMbhoiyA, samaNuNNA, aparihAriyA saMtA parivasati, te aNApucchiya aNimaMtiya pariDhuvei, pariveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - manojJa AhAra grahaNa karyA pachI ema thAya ke A AhAra vadhu che, koI sAdhu vAparI zake tema Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ] zrI nizItha sUtra nathI to samIpamAM kyAMya sAdharmika, sAMbhogika, samanojJa, apArivArika sAdhu vidyamAna hoya, to temane paDyA vinA, AmaMtraNa ApyA vinA te AhArane je sAdhu-sAdhvI paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdharmika sAdhune pUchyA vinA adhika thayelA AhArane paraThavAnuM prAyazcittanuM kathana che. sAmAnya rIte bhikSAcaryA tathA gaveSaNAmAM kuzaLa, samayajJa, AhAranI mAtrAnA jJAtA sAdhu gocarI mATe jAya che ane te muni potAnI ane sahavartI sAdhuonI AvazyakatA anusAra AhAra grahaNa kare che, tema chatAM kyAreka AhAra karI lIdhA pachI thoDo AhAra vadhe, to te AhArano upayoga karavAnI vidhi A sUtramAM pradarzita karI che. samIpanA koI upAzrayamAM sAdharmika, sAMbhogika ke samanojJa sAdhu hoya, to tyAM te AhAra laIne jAya ane teone kahe ke amAre A AhAra vadhAre che, Apa teno upayoga karo. jo te na le, to tene ekAMtamAM laI jaIne prAsuka bhUmi upara paraThI zakAya che. samIpavartI kSetramAM rahelA sAdhuone vadhelo AhAra dekhADyA vinA tathA upayogamAM levAnuM nimaMtraNa ApyA vinA sAdhu te AhAra paraThe to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. AcA, zra-2, a-1, u-9, sU-7 kathita niSedhanuM A prAyazcitta sUtra che. sUtramAM sAdharmika, sAMbhogika, samanojJa AvA traNa vizeSaNa prayukta che. () sAhanimaya - sAdharmika samAna dharmanuM pAlana karanArA, jaina zramaNa paraMparAnA niyamonuM, AcAravicAranuM pAlana karanArA sarva zramaNo sAdharmika kahevAya che. (2) saMbo:- sAMbhogika. saMbhoga eTale sAdhuono parasparano vyavahAra. AgamomAM sAdhune mATe bAra prakAranA saMbhoganuM nirUpaNa che. temAMthI mukhya rUpe potAnA gacchanI paraMparA anusAra anya je-je gacchanA sAdhuo sAthe paraspara AhAra-pANInuM AdAna-pradAna thatuM hoya, te sAdhuo paraspara sAMbhogika kahevAya che. jaina zramaNa paraMparAnA sarva sAdhuo sAdharmika che, paraMtu badhA sAMbhogika hotA nathI. (2) samapuNa:- samanojJa. zAstrAnukUla samAna samAcArIvALA sAdhu. A traNe prakAranA sAdhuomAM sAMbhogikanI pramukhatA che. zayyAtara piMDa :46 je bhikkhU sAgAriyapiMDaM giNhai, giNhataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI zayyAtarapiMDa grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 47 je bhikkhU sAgAriyapiMDaM bhuMjai bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI zayyAtarapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2 35 ] vivecanaH A sUtramAM zayyAtarano AhAra grahaNa karavA ane bhogavavAnA prAyazcittanuM kathana che. sariya :- sAgArika. sAgArika mATe zayyAtara, zabdano prayoga paNa thAya che. sAgarika, zayyAtara, zayyAdAtA, zayyAdhara ane zayyAkara, A pAMca paryAyavAcI zabdo che. (1) sAgArika- Agara eTale ghara-gRha, ghara sahita je gRhastha hoya te sAgAra ane sAdhune sthAnano saMyoga karAve, sthAna Ape te sAgArika. (2) zayyAtara- sAdhune zayyA-sthAnanuM dAna ApI de bhavane tarI jAya, te zayyAtara. (3) zayyAdAtA- sAdhune zayyA-sthAna ke vasatinuM dAna Ape te zayyAdAtA. (4) zayyAdhara- sAdhune zayyAnuM dAna ApI durgatimAM jatAM potAnA AtmAne sadgatimAM dhAraNa karI rAkhe te zayyAdhara. (5) zayyAkara- zayA-sthAnanI sAdhune soMpaNI kare che mATe te zayyAkara kahevAya che. zadhyAtara saMbaMdhI sAta dvAra :(1) koNa sAgArika kahevAya? - sejjAtaro pabhU vA, pabhusaMdiTTo vA hoi kAyavyo / egamaNego va pabhU, pabhusadiTTho vi emeva // artha - prabhu eTale mAlika ane prabhu saMdiSTa(mAlika dvArA niyukta) vyakti zayyAtara kahevAya che. te mAlika ane mAlika sadaza eka paNa hoya aneka paNa hoya zake che. makAna ke sthAnanA mAlika ke mAlika sadaza arthAt mAlika dvArA niyukta adhikArIne zayyAtara kahevAmAM Ave che. mAlike potAnuM makAna anyane soMpyuM hoya, sAdhu vagerene te ApavAnI AjJA ApI hoya, to te vyakti prabhu sadaza kahevAya che. AcArAMgamAM kahyuM che ne tantha phare ne tandu samApa 1 je makAnanA mAlika hoya ke je makAnanA adhiSThAtA hoya, jenA adhikAramAM makAna hoya tenI AjJA laI sAdhu te sthAnamAM rahI zake che. bRhatkalpa sUtra uddezaka-ramAM kahyuM che ke makAnanA mAlika eka ke aneka hoya tema adhiSThAtA paNa eka ke aneka hoya zake che. aneka mAlika ke adhiSThAtAmAMthI jenI AjJA laI sAdhu makAnamAM utare te zayyAtara kahevAya che. teno AhAra levo sAdhune kalpato nathI. anya mAlika ane adhiSThAtAonA gherathI AhAra laI zakAya che. (bRhatkalpa, .-2, sUtra-13) (2) zayyAtara kyAre kahevAya?:- sAdhu makAnamAM utaravAnI AjJA le ane makAnamAM upakaraNa vagere rAkhe tyArathI te zayyAtara kahevAya che. (3) zayyAtara piMDanA keTalA prakAra che ? :- zayyAtarapiMDanA bAra prakAra che- azanAdi cAraazana, pANI, khAdima ane svAdima. vastrAdi cAra- vastra, pAtra, kaMbala ane rajoharaNa. soyAdi cAra- soya, kAtara, nakhachedanaka ane karNazodhanaka. (4) zayyAtara, azayyAtara kyAre kahevAya? - Akho divasa ke divasanA amuka kalAka je makAnamAM sAdhu rahyA hoya tyArapachI te makAna choDe, gRhasvAmInI AjJA pAchI Ape tyAre te azayyAtara bane che. sAdhu eka rAtri ke aneka rAtri rahyA pachI makAnane choDe, gRhasvAmIne AjJA pAchI Ape, to te pachI ATha prahara sudhI zayyAtara kahevAya, ATha prahara pachI te azayyAtara bane che. azayyAtara banyA pachI temanA AhAra-pANI levA sAdhune kahyuM che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ] zrI nizItha sUtra (5) kyA zayyAtara choDavA yogya gaNAya? - eka maMDaLamAM besIne AhAra karanAra zramaNo jo aneka makAnomAM rahyA hoya, to te badhA makAna mAlikone zayyAtara samajavA joIe. jo koI zramaNa potAno lAvelo AhAra ja karatAM hoya, to te potAnA makAna mAlikane ane AcAryanA makAna mAlikane potAnA zayyAtara samaje che. () zayyAtarapiMDa grahaNa karavAmAM zuM doSa?- sAdhunA daza kalpamAM zayyAtarapiMDano tyAga, te sthita kalpa che, covIse tIrthakaronA sAdhune tenuM pAlana karavuM anivArya che, tethI sAdhu jo grahaNa kare to tIrthakaronI AjJAno bhaMga thAya, zayyAtarapiMDa grahaNa karavAmAM udgamAdi doSonI saMbhAvanA rahe, sAdhune zayyA-sthAna prApta thavA durlabha che, temAM jo zayyAtaranA gherathI AhAra le, to zayyA-sthAna prApta thavA atidurlabha banI jAya, zayyAtaranI bhAvanAmAM oTa AvavAnI saMbhAvanA rahe, A rIte aneka doSonI saMbhAvanA che. (7) aneka mAlikamAMthI kone zayyAtara mAnavA?:- koI makAnanA aneka mAlika hoya ane sAdhu temAMthI koI ekanI AjJA le to te eka mAlika ja zayyAtara kahevAya che. zayyAtaranuM ane anya mAlikanA bhojanagRha alaga-alaga hoya to, zayyAtara sivAyanA anya mAlikone tyAMthI AhAra laI zake che paraMtu jo zayyAtara ane anya mAlikanA bhojanagRha sAthe ja hoya to tyAMthI AhAra grahaNa karI zakatA nathI. sAgArika kuLanI mAhitIno abhAva - 48 je bhikkhU sAgAriyakulaM ajANiya apucchiya agavesiya puvvAmeva piMDavAya-paDiyAe aNupavisai apuvisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI zayyAtaranA ghara viSayaka jANakArI, pRcchA, gaSaNA karyA pahelAM ja gocarI mATe gharomAM praveza kare che tema karanAranuM anumodana kare, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM zayyAtaranA gharanI jANakArI mATe traNa zabdono prayoga che. gAya- zayyAtaranuM nAma zuM che, tenuM ghara kyAM che? vagere sAmAnya jANakArI meLavyA vinA. apuchiya- zayyAtaranA nAma-gotranA nAmavALI eka vyakti che ke aneka che? tathA tenuM ghara kyAM che? tevI pRcchA karIne vizeSa jANakArI meLavyA vinA. ji- zayyAtarane tathA tenA gharane pratyakSa joyA vinA, tenA vaya, varNa, cihna AdinI jANakArI meLavyA vinA. paricita kSetramAM nAma-gotra ane gharanI jANakArI pUchavA mAtrathI thaI jAya che, paraMtu aparicita kSetramAM vyaktine pratyakSa joIne, tenI vaya, varNa, AkRti tathA makAnanI AsapAsanuM sthaLa joIne vyakti ane makAna tathA tenA parivAravALAne smRtimAM rAkhavA Avazyaka hoya che. tyAra pachI ja koI paNa bhikSu gocarI jaI zake che. pUrvadare pRcchA, apUrvadaSTa naveSA pUrva paricita kSetramAM pRcchA karavAthI ane aparicita kSetramAM gaveSaNAthI zayyAtaranI jANakArI meLavI zakAya che. fpaMDavAva-paDiyApa:- pAta eTale gRhastha dvArA apAyelA, piMDa eTale azanAdi AhArane ane pratijJayA eTale grahaNa karavA mATe gocarIe nIkaLavuM. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2 68 zayyAtara viSayaka mAhitI meLavyA vinA bhikSu gocarI arthe nIkaLe nahi. zayyAtaranuM ghara kyAM che ? te jANatA na hoya to bhUlathI tenAM gherathI AhAra grahaNa thaI jAya, to zayyAtara piMDa grahaNa karavAno doSa lAge, mATe gocarIe nIkaLatAM pahelAM zayyAtara viSayaka saMpUrNa mAhitI meLavI levI jarUrI che. mAhitI meLavyA vinA nIkaLe to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. AcA. zru--2, a-2, u.-3, sU-4nuM A prAyazcitta . sUtra che. sAgArikanI nizrAe AhAra yAcanAH 49 je bhikkhU sAgAriyaNIsAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiyaobhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sAgArikanI nizrAe azanAdi cAre prakAranA AhArane mAMgI-mAMgIne yAcanA kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM zayyAtaranA sahayogathI prApta AhAra grahaNa karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. zayyAtara gocarI arthe nIkaLelA sAdhune ghara batAvI azanAdi AhAra apAve, anya gharomAM jaI A vastu vahorAvo, A vastu vahorAvo, A rIte vastuno nirdeza karI-karIne, preraNA ApIne AhAra apAve, to tevA prakArano AhAra grahaNa karavAnuM prAyazcitta vidhAna A sUtramAM che. zayyAtara potAnA gAmanA anya gRhastho sAthe kauTuMbika, sAmAjika Adi aneka prakAranA vyavahArathI saMbaMdhita hoya che. zayyAtaranA kahevAthI kyAreka koI gRhasthane AhArAdi ApavAnI icchA na hoya, topaNa zarama-saMkocathI Apavo paDe, dAtAne teno bhAra lAge, pariNAma malina thAya, mATe sAdhu zayyAtara sahayogathI prApta thatAM AhArane grahaNa karatAM nathI. kAlAtikrAMta doSayukta zayyA saMstAraka : 50 je bhikkhU uubaddhiyaM sejjAsaMthArayaM paraM pajjosavaNAo uvAiNAvei, uvAiNAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI RtubaddhakALa mATe(zeSakALamAM) grahaNa karelA zayyAsaMstArakane paryuSaNA pachI rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare. |51 je bhikkhU vAsAvAsiyaM sejjAsaMthArayaM paraM dasarAyakappAo uvAiNAvei, uvAiNAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI varSAvAsa mATe grahaNa karelA zayyAsaMstArakane comAsA pachI dasa rAtri-divasathI vadhu samaya rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM kAlAtikAMta doSayukta zayyA-saMstAraka vAparavAnuM prAyazcitta kahyuM che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 | zrI nizItha sUtra koI kSetramAM sAdhue zeSakALanA ASADha mahinAmAM makAna ke pATa Adi gRhasthanI AjJApUrvaka grahaNa karyA hoya ane kAraNavaza tene te kSetramAM cAturmAsanA nimitte rahevuM paDe, to comAsAne mATe te makAna ke pATanI pharIvAra AjJA prApta karavI joIe athavA mAlikane yathA samaye pAchA ApI devA joIe. koI kAraNathI tema karI zakyA na hoya, to cAturmAsamAM saMvatsarI sudhImAM tenI punaH AjJA levI joIe. saMvatsarI sudhI paNa zayyAdi pAchA na Ape ke pharIthI AjJA prApta na kare, to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. te ja rIte cAturmAsane mATe zayyA-saMskAraka grahaNa karyA hoya ane cAturmAsa pachI koI zArIrika Adi kAraNathI vihAra na thaI zakyo hoya, to dasa divasanI aMdara te zayyA-saMsmArakanI pharI AjJA levI joIe athavA pAchA ApavA joIe. avadhinuM(samaya maryAdAnuM) atikramaNa thAya, to A sUtrathI prAyazcitta Ave che mATe samayAvadhi pUrNa thAya tyAre zAstrokta AdezAnusAra punaH AjJA prApta karI levI joIe. varasAdamAM palaLatA zayyAdi:52 je bhikkhU uubaddhiyaM vA vAsAvAsiyaM vA sejjAsaMtharayaM uvarisijjamANaM pehAe Na osArei, Na osAreMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI zeSakALa ke varSAkALa mATe grahaNa karela zayyA-saMstArakane varasAdamAM palaLatA joI tene tyAMthI na upADe, na upADanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana :3vara sikkA upadhinI upara varasAda paDato hoya. A sutramAM pratyArpaNIya-pADhIhArA zayyA-saMstArakano ullekha che paraMtu upalakSaNathI pADhIhArI koIpaNa vastune sAdhu varasAdamAM palaLatI jue ane te upadhine tyAMthI laI bhIMjAya nahIM tevI jagyAe na mUke, upadhine palaLavA de to tene prAyazcitta Ave che. varasatA varasAdamAM upadhine levA javuM, te pANInA jIvonI virAdhanAnuM kAraNa hovA chatAM upadhi varasAdamAM bhInI thAya, tyAre bIjA aneka doSo thAya che. upadhi palaLI jAya to palaLelI upAdhi upayogane ayogya banI jAya, kharAba thaI jAya, pratilekhanane ayogya banI jAya, temAM lIla-phUga thaI jAya, bhInI upadhimAM kaMthavA vagere jIvonI utpatti thAya, je dAtAnI vastu hoya tene khabara paDe ke tenI vastu varasAdamAM palaLIne kharAba thaI gaI che to te sAdhu para nArAja thAya, sAdhu ane zAsananI niMdA kare, bhaviSyamAM sAdhune zayyAdi ApavAno niSedha paNa kare ane zayyAsaMstAraka maLavA durlabha banI jAya mATe palaLatI upadhine tyAMthI upADI levI joIe ane tema karatAM hAthAdi zarIra avayavo para sacitta pANI paDe to sAdhu dazavaikAlika sUtranA kathana anusAra tene lUche nahIM, te sUkAya na jAya tyAM sudhI sthira rahe. zayyAdine anyatra laI javA :53 je bhikkhU pADihAriyaM vA sAgAriyaM saMtiyaM vA sejjA-saMthArayaM doccaMpi Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2, 39 ] aNaNuNNavettA bAhiM NINei, NINetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharethI pADhIhArA lAvelA ke zayyAtaranA zayyAsaMstArakane teonI bIjIvAra AjJA lIdhA vinA anya sthAne laI jAya athavA laI janArAnuM anumodana kare, to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - prastuta sUtramAM pADhIhArA lAvelA zayyA-saMstArakane sAdhu punaH tenA mAlikanI AjJA lIdhA vinA anyatra laI jAya, to tenuM prAyazcitta vidhAna che. sAdhune rahevAnA sthAnamAM je zayA-saMskAraka hoya, tenA mATe sUtramAM sIriya saMtiya zabdano prayoga thayo che ane anyatrathI laI AvelA zayyA-saMsmArakane mATe paDadariyaM zabdano prayoga thayo che. makAnamAM ja rahelA ke bahArathI lAvelA, A baMne prakAranA zayyA-saMstAraka pADhIhArA ja hoya che. makAnamAM rahelA zayyA-saMstAraka koI kAraNathI anya makAnamAM laI javAnI jarUra hoya to tenA mAlikanI AjJA pharIvAra levI Avazyaka che. bahArathI lAvelA zayyA-saMstArakanA mAlika paNa prAyaH sAdhanA rahevAnA sthAnane dhyAnamAM rAkhIne zayyAdi Ape che tathA zayyAtara paNa potAnA makAnamAM upayoga karavA mATe Ape che, tethI sAdhune te zayyA-saMsmAraka anyatra laI javA mATe pharI AjJA levI Avazyaka che. AjJA vinA anyatra laI javAmAM adattano doSa lAge che tathA tenA mAlika nArAja thAya, niMdA kare, zayyA-saMstAraka maLavA durlabha thAya Adi doSonI saMbhAvanA hovAthI tenuM laghumAsika prAyazcitta kahevAmAM AvyuM che. prAyaH pratomAM A eka sUtranA sthAne traNa sUtra jovA maLe che, temAMnuM A trIjuM sUtra che. bhASya cUrNikAranA samayamAM A eka sUtra ja hovAnuM pratIta thAya che. bRhatkalpa. u. 3, sU. 7mAM A viSayanuM vidhAna eka ja sUtramAM karyuM che, tethI prastutamAM eka sUtrane svIkAryuM che. vartamAna pratomAM prApta zeSa be sUtra A pramANe che je bhikkhu pADihAriyaM sejjAsaMthAragaM doccapi aNaNuNNavettA bA hiM NINei NINetaM vA sAga IIII je bhikkhu sAgAriyasaMtiyaM sejjAsaMthAragaM doccaMpi aNaNuNNavettA bAhiM jINei NINetaM vA sArUi II 2I (1) pADhIhArAnA zayyA-saMstAraka anya sthAnethI lAvyA hoya. (2) te ja sthAnamAM rahelA zayyAtaranA zayyA-saMstAraka lIdhA hoya. (3) zayyAtaranA zayyA-saMstAraka tenA anya sthaLethI lAvyA hoya; A traNe ya prakAranA zayyA-saMstArakanI pharIvAra AjJA lIdhA vinA bIjA makAnamAM laI jAya to laghumAsika prAyazcitta Ave che. zacyA-saMstAraka pAchA na soMpavA:54 je bhikkhU pADihAriyaM sejjA-saMthArayaM AyAe apaDihaTu saMpavvayai saMpavvayaMta vA sAijjai / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 | zrI nizItha sUtra bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI gRhastha pAsethI prAtihArika-pADhIhArA grahaNa karelA zayyA-saMtArakAdi tenA mAlikane pAchA ApyA vinA vihAra kare che tema karanAranuM anumodana kare, 55 je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM sejjA-saMthArayaM avikaraNaM kaTu aNappiNittA sapavvayai, sapavvayata vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI zayyAtara pAsethI grahaNa karelA zayyA-saMstArakane vyavasthita yathAsthAne mUkIne pAchA ApyA vinA vihAra kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH gRhasthanA gherathI je zayyA-saMstAraka grahaNa karyA hoya, te vihAra karatAM pUrve sAdhue tenA ghera jaIne pAchA soMpI devA joIe. sAdhu je makAnamAM utaryA hoya tyAM rahelA zayyAtaranA zayyA-saMstAraka vagerene zayyAtaranI AjJA pUrvaka AvazyakatA pramANe sthAnAMtara karyA hoya ke vAMsa-choI vagerethI bAMdhIne upayoga yogya banAvyA hoya, to vihAra karatAM pUrve tene choDIne yathAsthAne goThavI devA joIe. bRhatkalpa, u.--3, sU. 24, 25nuM ahIM prAyazcitta kathana che. vivaraNa:- 1thAvata tathA raNama jema grahaNa karyA hoya tema karIne, zayyAtarane soMpIne pachI ja vihAra karI zakAya che, tema na kare to prAyazcitta Ave che. khovAyelA zayyAdinI gaveSaNAnI upekSA - 56 je bhikkhU pADihAriyaM vA, sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthArayaM vippaNaTuM Na gavesai, Na gavasata vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI khovAI ke corAI gayelA pADhIhArA lAvelA ke sAgArikanA zadhyA-saMsmArakanI zodha na kare ke tema na karanAranI anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : guhastha pAsethI lAvelA ke zayyAtaranA zA-saMsmArakAdi upadhi sAdhunI nizrAmAM hoya ane koI upADI jAya ke khovAI jAya to sAdhue tenI tapAsa ke zodha karavAmAM ane mAlikane tenI sUcanA ApavAmAM upekSA karavI na joIe. jo upekSA kare to bhaviSyamAM zayyAdi maLavA durlabha banI jAya, pravacananI niMdA thAya. bRhatkalpasUtra-uddezaka-3, sUtra-26mAM prAtihArika tathA sAgarikanA zadhyA-saMtAraka khovAI javA saMbaMdhI vidhi-niSedhanuM varNana che, ahIM tenuM prAyazcitta vidhAna che. upadhinA pratilekhananI upekSA:57 je bhikkhU ittariyaM pi uvahiM Na paDilehei, Na paDileheMtaM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANe ugghAiyaM / Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-2 | 41 | bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI svalpapaNa upadhinuM pratilekhana na kare ke na karanAranuM anumodana kare tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. A udezakanA 57 prAyazcitta sthAnamAMthI koIpaNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArA sAdhu-sAdhvIne laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : sAdhue potAnI sarva upadhinuM savAre ane sAMje ema be vAra pratilekhana karavuM joIe. pratilekhana na karavAthI jIvonI virAdhanA thAya tathA vastrAdimAM vIMchI Adi hoya ane pratilekhana na karyuM hoya to DaMkha de tevI saMbhAvanA rahe ane to AtmavirAdhanA thAya, te uparAMta anya paNa aneka doSa lAge che. pratilekhana na karavAthI pramAda vadhe, pramAda vadhavAthI saMyama kriyA vismRta thAya, svAdhyAyAdi kriyA vismRta thAya, cAritrathI bhraSTa thAya ane paraMparAe anaMta-janma-maraNane prApta thAya che. A parva to tame sova kuiAM Dibbo A bhASyagAthAnusAra be saMdhyAe avazya pratilekhana karavuM joIe. upadhinA prakAra - jaghanya, madhyama ane utkRSTanA bhedathI upadhinA traNa prakAra kahyA che. mukhavastrikA jaghanya, colapaTTaka vagere madhyama ane sarva vastra-pAtra utkRSTa upadhi kahevAya che. A sUtramAM mukhavastrikA jevI jaghanya upadhine svalpa upadhi kahI che ane tenA pratilekhananI paNa upekSA karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. pratilekhanano kALa :- prAsaMgikarUpe ahIM pratilekhananA kALanI vaktavyatA kahI che. uttarAdhyayana sUtranA 26mA adhyayanamAM sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM ema be kALa pratilekhananA kahyA che. paNa padama-varama raju vAno, tathvI ane vidAo 1 divasanI prathama ane cothI porasI pratilekhana kALa che ane zeSa cha porasI (cAra rAtrinI divasanI vacalI be ema cha) pratilekhananA akALanI che. bhASyakAre kahyuM che ke pratilekhanA divase ja thAya jyAre pramArjana rAtre paNa thaI zake che. cUrNi- rAvapula pamaMUT co saMmati, utteT na saMmati, mahuvA rAtre pramArjana-pIMjavuM saMbhavita che, paraMtu rAtre daSTino viSaya na hovAthI pratilekhana(jovuM) saMbhavita nathI. sAdhu upadhinuM pratilekhana kare, paraMtu jo svalpa upadhinuM paNa pratilekhana na kare to A sUtrathI tene prAyazcitta Ave che. 3 - laghu prAyazcitta. prathama uddezakamAM varNita doSonuM gurumAsika prAyazcitta che. A bIjA uddezakamAM varNita doSa sthAnonuM 3thADyuM eTale laghumAsika prAyazcitta che. bIjA uddezakanA doSo sAmAnya aparAdhavALA ane alpavirAdhanAvALA che, tethI tenuM laghu mAsika prAyazcitta ane tenI apekSAe pahelA uddezakanA doSo vizeSa aparAdhavALA ane vizeSa virAdhanAvALA che, tethI tenuM gurumAsika prAyazcitta kahyuM che. prastuta uddezakanA pa7 sUtromAM pa7 laghumAsika prAyazcitta sthAnono ullekha che. | bIjo uddezaka saMpUrNa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] zrI nizItha sUtra trIjo uddezaka | paricaya chaROCRORROROROR prastuta uddezakamAM 80 prakAranA laghumAsika prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA sAdhu-sAdhvIe dharmazALA Adi sthAnomAM eka puruSa, aneka puruSo, eka strI, aneka strIo pAse mAMgIne yAcanA karavI, dharmazALA Adi sthAnomAM kutuhala vRttithI mAMgI-mAMgIne yAcanA karavI, dAtA adaSTa sthAnathI AhAra lAvIne Ape tyAre pahelAM niSedha karIne punaH tenI pAchaLa-pAchaLa jaIne yAcanA karavI, gharanA svAmIno niSedha hovA chatAM paNa pharI tenA ghera AhAra Adi levAne mATe javuM, sAmUhika bhojana (moTI jamaNavArI)nA sthAne AhAra arthe javuM, traNa ghara (oraDA)nA AMtarAthI adhika dUrathI lAvelA AhArane grahaNa karavo, caraNonuM pramArjana (sApha) karavuM, mardana, mAliza karavuM, pIThI coLIne prakSAlana karavuM, hAtha-paga raMgavA, camakAvavA, kAyAnuM pramArjana Adi karavuM. vraNanuM (ghAnuM) pramArjana Adi karavuM. kaMThamALa(gaMDamALa) AdinuM chedana karAvavuM (oparezana), gaMDamALa Adine dabAvIne lohI, paruM Adi kADhavA, gaMDamALa Adi para prakSAlana, vilepana, tela AdinuM mAliza karavuM, sugaMdhita padArtha lagAvavA. kRmine kADhavA, nakha kApavA, vividha zarIravayavanA vALane kApavA, suzobhita karavA, dAMtone ghasavA, dhovA, raMgavA, hoThonuM, AMkhonuM pramArjana Adi karavuM, zarIra para jamA thayelA AMkha-kAna-dAMta ane nakhono mela kaDhAvavo. grAmAnugrAma vihAra karavAnA samaye mAthe oDhIne vihAra karavo, vazIkaraNa sUtra banAvavA, gharamAM smazAnanA judA-judA vibhAgomAM, navIna mATInI khANa AdimAM, kolasA banAvavA Adi sthAnomAM, kIcaDa-AdinA sthAnomAM, phaLa saMgraha karavAnA sthAnomAM, vanaspati (bhAjI-pAlA)nAM sthAnomAM, IkSa, zAli AdinA kSetromAM, azoka vRkSa AdinA vanamAM tathA tApa na AvavAnA sthAnamAM maLa-mUtrano tyAga karavo, ityAdi pravRttionuM laghumAsika prAyazcitta Ave che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza-3 / 43 / _ zrI maheza . VEDEO ghamAsika prAyazcitta sthAna VDC dInavRttithI ke kutUhalavRttithI yAcanA - | 1 je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiyaM vA gAratthiya vA asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA obhAsiyaobhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udyAna gRha, gRhasthanA gharamAM ke tApasInA AzramamAM jaIne eka anyatIrthika ke gRhastha pAse azanAdi cAre prakAranA AhAranI mAMgI mAMgIne yAcanA kare ke tema karanAranuM anumodana kare, | 2 je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiyA vA gAratthiyA vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiyaobhAsiya jAyai, jAyata vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udyAnagRha, gRhasthanA gharamAM ke tApasInA AzramamAM jaI aneka anyatIrthiko ke gRhastho pAse anAdi cAre prakAranA AhAranI mAMgI-mAgIne yAcanA kare ke tema karanAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU AgaMtAresu vA, ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiI vA gAratthiI vA asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA obhAsiya obhAsiya jAyai, jAyaMta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udyAnagRha, gRhasthanA gharamAM ke tApasInA AzramamAM jaI eka anyatIrthika strI ke gRhastha strI pAse azanAdi cAre prakAranA AhAranI mAMgI-mAMgIne yAcanA kare che tema karanAranuM anumodana kare, | 4 je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNIo vA gAratthiNIo vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAima vA obhAsiya-obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udyAnagRha, gRhasthanA gharamAM ke tApasInA AzramomAM jaI aneka anyatIrthika strIo ke gRhastha strIo pAse azanAdi cAre prakAranA AhAranI mAMgI mAMgIne yAcanA kare tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. 5 je bhikkhU AgaMtAresuvA, ArAmAgAresuvA, gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra vA kouhallapaDiyAe paDiyAgayaM samANaM aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya- obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- - je sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udhAnagRha, gRhasthanA gharamAM ke tApasonA AzramamAM kutUhala buddhithI eka anyatIrthika ke gRhastha pAse azanAdi cAre prakAranA AhAranI mAMgI-mAMgIne yAcanA kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 44 6 je bhikkhU AgaMtAresu vA, ArAmAgAresu vA, gAhAvaikulesu vA, pariyAvasahesu vA kouhallapaDiyAe paDiyAgayaM samANaM aNNautthiyA vA gArAtthiyA vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya- obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udhAnagRha, gRhasthanA gharamAM ke tApasonA AzramamAM kutUhala buddhithI aneka anyatIrthiko ke gRhastho pAse azanAdi cAre prakAranA AhAranI mAMgI-mAMgIne yAcanA kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 7 je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA kouhallapaDiyAe paDiyAgayaM samANaM, aNNautthiNIM vA gAratthiNIM vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya- obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :je sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udhAnagRha, gRhasthanA gharamAM ke tApasonA AzramamAM kutUhala buddhithI eka anyatIrthika strI ke gRhastha strI pAse azanAdi cAre prakAranA AhArane mAMgI-mAMgIne yAcanA kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 8 je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA kohalavaDiyAe paDiyAgayaM samANaM aNNautthiNIo vA gAratthiNIo vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA obhAsiya- obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udhAnagRha, gRhasthanA gharamAM ke tApasonA AzramamAM kutUhala buddhithI aneka anyatIrthika strIo ke gRhastha strIo pAse azanAdi cAre prakAranA AhArane mAMgI-mAMgIne yAcanA kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che, 9 je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthieNa vA gAratthieNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM va abhihaDaM AhaTTu dijjamANaM paDisehettA, tameva aNuvattiya - aNuvattiya, pariveDhiyapariveDhiya, parijaviya-parijaviya, obhAsiya- obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALAmAM, udyAnagRhamAM, gRhasthanA gharamAM ke tApasonA AzramamAM eka anyatIrthika ke gRhastha dvArA sAme lAvIne apAtA azanAdi cAre prakAranA AhArano pahelAM niSedha kare ane tyAra pachI te dAtAnI pAchaLa-pAchaLa jaIne, tenI AsapAsa pharIne, khuzAmatabharyA vacano kahI-kahIne, mAMgI-mAMgIne azanAdinI yAcanA kare ke tema karanAranI anumodanA kare, Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 45 ] 10 je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiehiM vA gArathiehiM vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDa Aha? dijjamANaM paDisehettA, tameva aNuvattiya-aNuvattiya, pariveDhiyapariveDhiya, parijaviya-parijaviya, obhAsiya-obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALAmAM, udyAnagRhamAM, gRhasthanA gharamAM ke tApasInA AzramamAM aneka anyatIrthiko ke gRhastho dvArA sAme lAvIne apAtA azanAdi cAre prakAranA AhArano pahelAM niSedha kare ane tyAra pachI te dAtAnI pAchaLa-pAchaLa jaIne, tenI AsapAsa pharIne, khuzAmatabharyA vacano kahI-kahIne, mAMgI-mAMgIne azanAdinI yAcanA kare che tema karanAranI anumodanA kare, 11 je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNIe vA gAratthiNIe vA asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTTa dijjamANaM paDisehettA, tameva aNuvattiya-aNuvattiya, pariveDhiyapariveDhiya, parijaviya-parijaviya, obhAsiya-obhAsiya jAyai, jAyaMta vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALAmAM, udhAnagRhamAM, gRhasthanA gharamAM ke tApasInA AzramamAM eka anyatIrthika strI ke gRhastha strI dvArA sAme lAvIne apAtA azanAdi cAre prakAranA AhArano pahelAM niSedha kare ane tyAra pachI te dAtAnI pAchaLa-pAchaLa jaIne, tenI AsapAsa pharIne khuzAmata bharyA vacano kahI-kahIne, mAMgI-mAMgIne azanAdinI yAcanA kare che tema karanAranI anumodanA kare, 12 je bhikkhU AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA aNNautthiNIhiM vA gAratthiNIhiM vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA abhihaDaM AhaTu dijjamANaM paDisehettA tameva aNuvattiya-aNuvattiya, pariveDhiya-pariveDhiya, parijaviya-parijaviya, obhAsiya-obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALAmAM, udyAnagRhamAM, gRhasthanA gharamAM ke tApasInA AzramamAM aneka anyatIrthika strIo ke gRhastha strIo dvArA sAme lAvIne apAtA azanAdi cAre prakAranA AhArano pahelAM niSedha kare ane tyAra pachI te dAtAnI pAchaLa-pAchaLa jaIne, tenI AsapAsa pharIne, khuzAmata bharyA vacano kahI-kahIne, mAMgI-mAMgIne azanAdinI yAcanA kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecana: prastuta sUtromAM dharmazALA, udyAnagRha Adi cAra sthAnonA kathanathI bhikSA grahaNanA sarva sthAnonuM grahaNa karavAmAM AvyuM che ane be prakAranA dAtAmAM (1) anyatIrthika zabdathI paramatanA gRhastha ane (2) gRhastha zabdathI svamatanA gRhastha-zrAvakanuM grahaNa thAya che. "he zrAvaka! tuM mane amuka aMzanAdi Apa", A pramANe azanAdi AhArano nAma nirdeza karIne gRhastha pAse mAMge to aticAra-doSa lAge che. Avazyaka sUtranA bIjA zramaNa sUtramAM dAsa ubaDDA - bhikhArInI jema mAMgI-mAMgIne levuM, tene aticAra doSa kahyo che. uparokta sUtromAM tenuM prAyazcitta vidhAna che. 1 thI 4 sUtromAM AhAranA nAma Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra nirdezapUrvaka mAMgIne yAcanA karavAnuM, 5 thI 8 sUtromAM kutUhala vRttithI mAMgavAnuM ane 9 thI 12 sUtromAM khuzAmata ke prazaMsA karIne AhAra mAMgavAnuM prAyazcitta vidhAna che. 4 vastunuM nAma laIne ke mAMgIne yAcanA karavI te dInavRtti che ane tema mAMgavAthI sAdhune tIrthaMkaranI AjJAbhaMgano doSa lAge che, paraMtu gItArtha sAdhu kAraNa vizeSa upasthita thatAM vivekapUrvaka koIka vastuno nAma nirdeza karI yAcanA karI zake che. sakAraNa yAcanA karavAmAM prAyazcitta nathI paNa niSkAraNa ke sAmAnya kAraNe yAcanA karavAnuM prAyazcitta che. joDa viDiyA- kutUhalavRttithI. ahIM kutUhala zabdathI hAsya, jijJAsA, parIkSA AdinuM paNa grahaNa thaI jAya che. sAdhue AvI kutUhalavRtti rAkhavI ucita nathI. aNuvattiya...omasiya- pAchaLa jaIne...mAMgIne. dharmazALA vagere sthAnomAM jAya ane tyAM koI gRhastha puruSa ke strI Adi sAme lAvIne AhAra Adi Ape, gharanA adaSTa sthAna ke gharanA atidUranA sthAnamAMthI AhAra lAvIne Ape, tyAre pahelAM Avo AhAra levo kalpato nathI, te pramANe kahIne te AhAra levAno niSedha kare ane te gRhastha pAchA pharI jAya tyAre te azanAdi levAnA vicArathI gRhasthanI pAchaLa-pAchaLa jaI, tenI AsapAsa pharatAM rahI, 'tame mArA mATe ja AhAra lAvyA hatA, tamAro te zrama ane bhAvanA niSphaLa na thAya mATe te azanAdi laI lauM' AvA vacano bolI AhAra mAMge to sAdhune prAyazcitta Ave che. bhASAdoSa, asthiravRtti Adi kAraNothI gaveSaka sAdhune uparokta pravRttinuM laghumAsika prAyazcitta prApta thAya che mATe sAdhue yogya nirNaya karIne ja vyavahAra karavo joIe. niSeddha karelA gharamAM punaH pravezaH 13 je bhikkhU gAhAvaikulaM piMDavAya-paDiyAe paviTThe paDiyAikkhie samANe doccaMpi tameva kulaM aNuppavisai, aNuppavisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- gRhasthanA gharamAM AhAra prAptinI icchAthI praviSTa sAdhune gRhastha gharamAM AvavAnI nA pADe tema chatAM tenA gharamAM je sAdhu ke sAdhvI bIjIvAra praveza kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH AhAra prApti mATe koI bhikSu gRhasthanA gharamAM praveza kare ane te gRhastha 'ahIM mArA ghera AvavuM nahi', A pramANe gharamAM praveza karavAno ke AhAra ApavAno niSedha kare, to sAdhu kyAre ya tenA ghera jAya nahIM ane potAnA sahavartI zramaNone tenI jANa karI de kAraNa ke gRhasthano niSedha hovA chatAM tenA gharamAM javuM, te sAdhuno aviveka kahevAya che. AvA avivekathI gRhastha kopita bane, gRhasthane sAdhu para zaMkA thAya ane sAdhu sAthe anucitta vyavahAra paNa kare, zAsananI avahelanA thAya. tevA avivekanuM ja A sUtramAM laghumAsika prAyazcitta kahyuM che. jamaNavAramAMthI AhAranuM grahaNa H | 14 je bhikkhU saMkhaDi - paloyaNAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDigAhei paDigArhetaM vA sAijjai / Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI saMkhaDI jamaNavAra mATe banAvelI rasoI joIne A Apo, A Apo, tema azanAdikanA nAma nirdezapUrvaka cAra prakArano AhAra grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecana : bRhatkalpa uddezaka-1 tathA AcA., zra.-2, a.-1, u.-3mAM saMkhaDImAM javAno tathA te dizAmAM gocarIe javAno niSedha karela che, tenuM A sUtramAM prAyazcitta darzAvyuM che. saMkhaDImAM jamaNavAramAM ghaNA AraMbha-samAraMbhathI seMkaDo vyaktio mATe AhAra bane che, pRthvIkAya vagere chakAyanA jIvonA prANa khaMDita thAya che. te saMyama virAdhanA, Atma virAdhanAnuM sthAna hovAthI saMkhaDImAM javAnI sAdhune AjJA nathI. DipoyaNa - jamaNavAranA svAmInI AjJAthI tenA rasoDAmAM praveza karI, sugaMdhI bhAta Adi joIne koIpaNa AhArAdinA nAmanirdezapUrvaka "A Apo" "A Apo" A pramANe mAMgavuM, te saMkhaDI paloyaNA kahevAya che. jamaNavAramAM khAdha sAmagrI banatI jovI ane tyAMthI icchita vastu mAMgI-mAMgIne levI, tenuM A sUtramAM prAyazcitta kahyuM che. dUranA oraDAmAMthI lAvelA AhAranuM grahaNa:|15 je bhikkhU gAhAvaikulaM piMDavAya-paDiyAe aNupaviDhe samANe paraM tigharaMtarAo asaNaM vA pANaM vA khAima, vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTu dijjamANaM paDiggAhei, paDigAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI AhAra prApti mATe gRhasthanA gharamAM praveza kare, tyAre traNa ghara eTale traNa oraDAthI vadhu dUrathI lAvIne apAtAM azanAdi cAre prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH - sAdhu gRhasthanA gharamAM bhikSA mATe praveza kare tyAre pote jyAM UbhA hoya tyAMthI vadhumAM vadhu trIjA oraDAmAMthI AhAra lAvIne Ape to sAdhune levA kahyuM che, paraMtu traNa oraDAthI vadhu dUra arthAt cothA-pAMcamA oraDAmAMthI AhAra lAvIne Ape to te sAdhune levo kalpato nathI. paraM tilataro - traNa oraDA sudhI sAdhunI najara pahoMcI zake che, tenAthI vadhu dUra najara pahoMcI zakatI nathI. Avazyaka sUtramAM mahApa doSathI yukta AhAra levAne aticAra kahyo che, eSaNA saMbaMdhI doSothI dUra rahevA mATe A sUtramAM traNa oraDA eTale lagabhaga 30 phUTanI maryAdA batAvI che. je oraDAmAM AhAra hoya arthAt je AhAra najara sAme hoya te AhAra ja sAdhue levo joIe, paraMtu je gharamAM sAdhu praveza kare, te gharanI maryAdAne paNa sAdhue lakSyamAM rAkhavAnI hoya che. daza. a.-pa, u-1mAM kahyuM che gu rUpUrSi gALA mAM bhUmiM paravarane je kuLamAM sAdhune je sImA sudhI praveza karavAnI AjJA hoya te jANIne te maryAdita sthAna sudhI ja sAdhue javuM joIe. kuLa maryAdA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] zrI nizItha sUtra athavA bIjA koI vizeSa kAraNathI jyAM AhAra hoya te sthAna sudhI javAnI zakyatA na hoya to traNa oraDA jeTalA dUrathI lAvelA AhArane grahaNa karI zakAya che. sUtrokta maryAdA karatA vadhu dUrathI sAdhu AhAra grahaNa kare to te laghumAsika prAyazcittane prApta thAya che. paga saMbaMdhI parikarma:|16 je bhikkhU appaNo pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjataM vA pamajjata vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA paganuM ekavAra ke anekavAra Amardana kare kekaranAranuM anumodana kare, |17 je bhikkhU appaNo pAe saMbAhejja vA palimaddejja vA saMbAheMtaM vA palimar3ata vA sAijjai / / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA pagane ekavAra ke anekavAra dabAve ke dabAvanAranuM anumodana kare, |18 je bhikkhU appaNo pAe telleNa vA jAva NavaNIeNa vA abbhaMgejja vA makkhejja vA abbhaMgeMtaM vA makkheMta vA sAijjaii / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI potAnA pagane tela, ghI, mAkhaNa ke snigdha padArtha dvArA ekavAra ke vAraMvAra mAliza kare che tema karanAranuM anumodana kare, | 19 je bhikkhU appaNo pAe loddheNa vA kakkeNa vA jAva vaNNehiM vA ullolejja vA uvvaTTejja vA ulloleMtaM vA uvvaTeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI potAnA pagane lodha, kalka, cUrNa, abIlacUrNa, kamaLa Adi puSpanA cUrNathI ekavAra ke vAraMvAra coLe ke coLanAranuM anumodana kare, 20 je bhikkhU appaNo pAe sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhoveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI potAnA pagane ThaMDA ke garama acitta pANIthI ekavAra ke anekavAra dhue ke dhonAranuM anumodana kare, | 21 je bhikkhU appaNo pAe phumejja vA raejja vA phumeMtaM vA raetaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA pagane telAdi lagAvI camakIlA banAve ke alatA, maheMdI AdithI raMge athavA tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - prastuta sUtramAM pagane ghasavA ke sApha karavA, dabAvavA, mAliza karavA, coLavA, dhovA ane raMgavA, A cha parikarma kriyAo batAvI che. A kriyAo sAdhu jo niSkAraNa kare to tene anAcAra kahe che. sakAraNa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 49 ] ghue, jema ke- sAdhu vihAra, svAdhyAya, gocarI, karIne Ave ane pagadhULavALA thayA hoya to tenuM Amarjana-pramArjana kare, kAdavavALA thayA hoya to sApha kare to tenuM A sUtramAM prAyazcitta vidhAna nathI, tema samajavuM. te ja rIte vAyu Adi roga, thAka, vRddhAvasthA AdinA kAraNe pagane dabAve, mAliza kare temaja sUtranirdiSTa anya kriyAo kare to tenuM prAyazcitta nathI. sthavirakalpI sAdhu mATe sahanazIlatAnA abhAvamAM tathA vizeSa kAraNa upasthita thAya tyAre auSadha sevanano tathA zarIranuM parikarma karavAno niSedha nathI. bhASyamAM paga parikarmanA doSonuM spaSTIkaraNa A pramANe karyuM che saMghaTTaNA tu vAte, suhume ya aNNe virAdhae pANe / bAusa dosa vibhUsA, tamhA Na pamajjae pAe // 1493 // paga saMbaMdhI parikarma karavAmAM saMghaTaNAthI vAyukAyanA jIvanI tathA havAmAM uDatA kIDI-pataMgiyA, macchara Adi sUkSma anya aneka jIvonI virAdhanA thAya, bakuzatAno ane vibhUSAno doSa thAya, brahmacaryanI agupti thAya che; taduparAMta parikarma pravRttimAM rahetAM svAdhyAya-dhyAnamAM pramAda thAya che ane lokApavAda paNa thAya, mATe sAdhu kAraNa vinA AvI pravRtti na kare. kAyA saMbaMdhI parikarma: 22 je bhikkhU appaNo kAyaM Amajjeja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pannAM vA sAphA ! parva pAyAne caDyuM . nAva..... bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI potAnA zarIranuM ekavAra ke anekavAra pramArjana kare ke karanAranuM anumodana kare. A rIte paga saMbaMdhI kriyA karavAnuM prAyazcitta kahyuM che, tenI samAna kAyA saMbaMdhI cha kriyA karavAnuM prAyazcitta samajavuM vivecana : prastuta sUtramAM zarIranA parikarmanuM atidezAtmaka varNana che. pUrva sUtromAM paga saMbaMdhI cha kriyA karavAnuM prAyazcitta vidhAna che te ja rIte prastutamAM saMpUrNa zarIra saMbaMdhI cha kriyA karavAnA prAyazcittanuM kathana che. zeSa sarva vaktavya pUrva sUtro pramANe ja che. zarIranA ghA-vraNa saMbaMdhI parikarma - 23 je bhikkhU appaNo kAryasi vaNaM Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjataM vA pamajjata vA sAijjai / evaM pAyagameNa NeyavvaM / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA zarIranA ghA ne ekavAra ke anekavAra sApha kare ke sApha karanAranuM anumodana kare. A rIte paga saMbaMdhI cha kriyA karavAnA prAyazcittanI samAna zarIranA ghA saMbaMdhI cha kriyAnuM prAyazcitta vidhAna samajavuM. vivecana : prastuta sUtramAM zarIranA traNa-ghAnA parikarmanuM atidezAtmaka varNana che. vraNanA be prakAra che Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra (1) svAbhAvika- bAhya nimitta vinA zarIramAM thatAM koDha, dhAdhara, kharajavuM Adi rogathI zarIramAM ghA thAya, te svAbhAviprA uhevAya che. (2) zastrabhata - zastrathI utpanna. tasavAra, aMTA, jIsA vagerethI zarIramAM je ghA thAya, te zastrajAta vraNa kahevAya che. A prakAranA vraNa--ghAne sthavirakalpI sAdhu kAraNavaza sApha karI zake che. zakya hoya tyAM sudhI sAdhu, tene sahana kare che paraMtu jyAre sAdhu sahana karavA samartha na hoya ane parikarmanA kAryo kare, to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. sAdhune sahana karavAnA lakSyanI smRti banI rahe te mATe A prAyazcitta vidhAna che. kaMThamALAdi roganI zalya cikitsA H 50 24 je bhikkhU appaNo kAryasi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA aMsiyaM vA bhagaMdalaM vA aNNayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM Acchidejja vA vicchidejja vA AcchidaMtaM vA vicchidaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :je sAdhu ke sAdhvI potAnA zarIra paranA khaMDamALa, gUmaDAM, phoDalIo, harasa-masA, bhagaMdara vagerene ekavAra ke anekavAra tIkSNazastrathI chede ke chedanAranuM anumodana kare, 25 je bhikkhU appaNo kAyaMsi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA aMsiyaM vA bhagaMdalaM vA aNNayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA vicchidittA pUyaM vA soNiyaM vA NIharejja vA visohejja vA, NIhareMtaM vA visoheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA zarIranA gaMDamALa, gUmaDAM, phoDalIo, harasa-masA, bhagaMdara vagerene tIkSNa zastrathI chedI-ceko mUkIne temAMthI paru-rasI ane lohI kADhe, zodhana kare ke tema karanAranuM anumodana kare, | 26 je bhikkhU appaNo kAyaMsi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA aMsiyaM vA bhagaMdalaM vA aNNayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM, AcchidittA vicchidittA pUyaM vA soNiyaM vANIharittA visohittA, sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhoveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA zarIra paranA gaMDamALa, gUmaDAM, phoDalIo, harasa-masA, bhagaMdara vagerene tIkSNa zastrathI chedIne, paru-lohI kADhIne ThaMDA ke garama evA acitta pANIthI ekavAra ke anekavAra dhue ke dhonAranuM anumodana kare, 27 je bhikkhU appaNo kAyaMsi gaMDa vA pilagaM vA araiyaM vA aMsiyaM vA bhagaMdalaM vA aNNayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA vicchidittA pUyaM vA soNiyaM vA NIharittA visohittA, sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholittA padhovittA aNNayareNaM AlevaNajAeNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA viliMpataM vA sAijjai / bhAvArtha : je sAdhu ke sAdhvI potAnA zarIra paranA gaMDamALa, gUmaDAM, phoDalIo, harasa-masA, Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 51 | bhagaMdara vagerene tIkSNa zastrathI chedIne, paru-lohI kADhIne, garama ke ThaMDA acitta pANIthI dhoIne, ekavAra ke anekavAra malama lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, 28 je bhikkhU appaNo kAryasi gaMDaM vA pilagaM vA araiyaM vA aMsiyaM vA bhagaMdalaM vA aNNayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM AcchidittA vicchidittA pUrva vA soNiyaM vA NIharittA visohittA, sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDega vA uccholittA padhovittA, aNNayareNaM AlevaNajAeNaM AliMpittA viliMpattA telleNa vA jAva NavaNIeNa vA abbhagejja vA makkhejja vA abbhaMgeMtaM vA makkheMta vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA zarIra paranA gaMDamALa, gumaDAM, phoDalIo, harasa-masA ke bhagaMdarane koI tIkSNa zastrathI chedIne, lohI-paru kADhI, garama ke ThaMDA acitta pANIthI dhoI, malama lagAvIne tela, ghI, mAkhaNa ke snigdha padArthanuM ekavAra ke vAraMvAra mAliza kare ke mAliza karanAranuM anumodana kare, | 29 je bhikkhU appaNo kAryasi gaMDaM vA pilagaMvA araiyaM vA aMsiyaM vA bhagaMdalaM vA aNNayareNaM tikkheNaM satthajAeNaM, AcchidittA vicchidittA pUrva vA soNiyaM vA NIharittA visohittA, sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholittA padhovittA, aNNayareNaM AlevaNajAeNaM AliMpittA viliMpittA telleNa vA jAva NavaNIeNa vA abbhaMgettA makkhettA, aNNayareNaM dhUvajAeNaM dhUvejja vA padhUvejja vA dhUveMtaM vA padhUveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA zarIra paranA gaMDamALa, gUmaDAM, phoDalIo, harasa-masA ke bhagaMdarane tIkSNa zastrathI chedI, paru-lohI kADhI, garama ke ThaMDA acitta pANIthI dhoI, malama lagAvI, mAliza karI sugaMdhita padArthathI ekavAra ke vAraMvAra sugaMdhita kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - prastuta cha sUtromAM zarIra para thatAM gaMDamALa vagerenI zalyakriyA-chedanakriyA saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che. A sUtromAM gaMDamALa, gUmaDAM, aratikA, arza, bhagaMdara A pAMcano nAmollekha che paraMtu tenAthI tenA jevA anya dardInuM paNa grahaNa thaI jAya che. - gaMDamALa. kAnanI nIcethI kaMTha tathA Doka sAthe saMbaMdhita gAMTha vizeSa. pittana- pagamAM thayelA gUmaDAM. ahIM paganA gUmaDAMthI AkhA zarIra para thatAM gUmaDAM grahaNa karI levA. baranAnI-nAnI phoDakIo. jenI vedanAthI manamAM arati bhAva utpanna thAya che, jene khaMjavALavAthI tatkAla sukha lAge paNa pAchaLathI ghaNuM duHkha thAya che, tevI aLAIyo ke phoDakIo. si- harasa-masAbhAvaguhyasthAnamAM thayeluM gUmaDuM. A cha sUtramAM gUmaDAM vagerenI zalya cikitsA saMbaMdhI kramika cha kriyA batAvI che. jema ke- gUmaDAM vagere para- (1) pahelAM koI tIkSNa zastra dvArA ceko mUkI, (2) temAMthI lohI-rasI kADhI (3) te ghAne dhoI-sApha karI (4) tenA upara malama lagADI, (5) mAliza karI (6) temAMthI durgadha AvatI hoya to tene sugaMdhI padArthathI sugaMdhita karavAmAM Ave che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para | zrI nizItha sUtra A cha kriyA mATe ahIM cha sUtra ApavAmAM AvyA che. pratyeka sUtramAM AgaLa-AgaLanI eka-eka kriyA umeravAmAM AvI che ane pUrvanI kriyAnuM punaruccAraNa che. kAya saMbaMdhI, zarIra saMbaMdhI ane traNa saMbaMdhI cha-cha kriyAo eka sarakhI che. te chae kriyAo svataMtra ane akramika che arthAt cha kriyAo kramathI ja karavI paDe tevuM jarUrI nathI, kyAreka koI eka-be kriyA paNa thAya che. zalya cikitsA saMbaMdhI cha sUtromAM varNita kriyAo paraspara saMbaMdhita ane kramika che. gUmaDAM vagerenuM chedana na kare to lohI-paru kADhI na zake. lohI-paru kADhyA pachI ja tene dhovA ane sApha karavAnI vAta zakya bane. A rIte A cothA sUtra-Saka saMbaMdhI jI e kriyAo sAmAnyataH kramika ane paraspara saMbaMdhita che. apAya.. gaM - lokamAM zastra, lepa, dhUpa vagerenA aneka prakAra (jAti) prApta thAya che. te aneka prakAra (jAta)mAMthI koIpaNa eka zastra, lepa ke dhUpAdi dvArA uparokta kriyA sAdhu kare, te sUcavavA sutrakAre aUUM ane nANaM zabdano prayoga karyo che. gUmaDAM AdinI chedana kriyA mATe "Acchida' ane 'vicchida' A be kriyApadano prayoga che. temAM prathama prayoga ekavAra athavA alpa arthamAM ane bIjIvAranA kriyApadano prayoga anekavAra athavA vadhu arthamAM thayo che, tema sarvatra samajavuM. vraNa, gaMDamALa Adi koI paNa roga thAya tyAre azAtAvedanIyanA udaye A roga thayo che, tema ciMtavI sAdhue, prasannacittathI, adInavRttithI, karmanirjarAnuM lakSya rAkhI, samabhAva rAkhavo joIe. jinakalpI sAdhu to haMmezAM samatA bhAvamAM ja rahe che ane sthavirakalpI satata samabhAvamAM rahevA puruSArthazIla hoya che tema chatAM vedanA asahya thAya, svAdhyAya Adi kAryamAM temaja citta samAdhimAM vikSepa thato hoya, tyAre (1) sUtra ane arthano viccheda na thAya, (2) saMyamI jIvananuM pAlana thAya, (3) samAdhibhAva pUrvaka mRtyu thAya ane (4) jJAna, darzana, cAritra ane tapanI vRddhi thAya, A lakSya chedanAdi kriyA kare, to te sakAraNa cikitsA kahevAya che, te mATe prAyazcitta nathI. bhASyamAM A bhAvArthane sUcita karatI traNa gAthA A pramANe che NikkAraNe Na kappati, gaMDAdIesa chea-dhuvaNAdI / Asajja kAraNa puNa, so ceva gamo havai tattha // 1507 // NaccupatitaM dukkhaM, abhibhUto veyaNAe tivvAe / addINo avvahio, taM dukkhaM ahiyAsae sammaM // 1508 // avvocchitti NimittaM jIvaTThie samAhi heuM vA / pamajjaNAdi tu pade, jayaNAe samAyare bhikkhU // 1509 // gAthArtha :- sAdhune gaMDamALAdinuM chedana-dhUpanAdi kArya niSkAraNa kalpatuM nathI. kAraNa upasthita thAya to tema karI zake che. / 1 | tIvra vedanAthI abhibhUta-duHkhane prApta thayelA sAdhu, vyathita banyA vinA te duHkhane samabhAvathI sahana kare. ne 2 | svAdhyAya Adino viccheda na thAya, tathA AtmAnI citta samAdhi jaLavAI rahe ane yatanApUrvaka saMyama pravRttio thAya te mATe sAdhu zarIra parikarma kare. // 3 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 [ 53 ] kRmi kADhavA - 30 je bhikkhU appaNo pAukimiyaM vA, kucchikimiyaM vA, aMgulIe NivesiyaNivesiya NIharai, NIharataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI apAnadvAranA rahelA kRmine tathA kukSikRmine AMgaLI vaDe kADhe ke kADha nAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - peTamAM utpanna thatAM karamIyA Adine bahAra kADhavAthI te jIvonI virAdhanAthI saMyama virAdhanA , AtmavirAdhanA thAya che. saMyamArthIe kRmijanya duHkhane adInabhAve, samabhAve sahana karavuM joIe. nakha suzobhana - 31 je bhikkhU appaNo dIhAo NahasIhAo kappejja vA, saMThavejja vA, kapta vA saMThaveta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA vadhelA nakhane(suzobhana arthe) kApe, sarakhA kare athavA tema karanAranuM anumodana kare, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : A sUtramAM nakha kApavA saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che. sAdhue zobhA ke vibhUSAnI daSTie nakha kApavA na joIe. AgamamAM sAdhune ekAMte nakha kApavAno niSedha nathI. AcA., zra.-2, a.-7, u.-1mAM potAnA mATe grahaNa kareluM nakhachedanaka anyabhikSune ApavuM nahi ane gRhasthane pAchuM ApavAnI vidhi paNa batAvI che tathA prastuta sUtranA pahelA uddezakamAM nakha kApavAnuM kahIne nakhachedanaka lAvyA hoya ane anya kArya kare to prAyazcitta batAvyuM che. sAdha niSkAraNa eka mAtra vibhaSAnI daSTie nakha kApe ke nakhane AkAra Ape, to tenuM prAyazcitta prastuta sUtramAM che. sevA Adi kAryamAM vadhelA nakha bAdhArUpa thatA hoya tathA svayaMne paNa pravRttiomAM Atma virAdhanArUpa thatAM hoya tyAre jarUrI lAgatAM nakha kApe to te sakAraNa kahevAya che, svAthyane jALavavA mATe nakhakApavAnuM prAyazcitta AvatuM nathI. vALa suzobhana - 32 je bhikkhU appaNo dIhAI jaMgharomAI kappejja vA saMThavejja vA kaptaM vA saMTheveta vA sAijjai / je bhikkhU appaNo dIhAI vatthiromAI kappejja vA saMThavejja vA kaptaM saMThaveMtaM vA sAijjai / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra __ je bhikkhU appaNo dIhAI romarAI kappejja vA saMThavejja vA kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAijjai / je bhikkhU appaNo dIhAI kakkharomAI kappejja vA saMThavejja vA kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAijjai / je bhikkhU appaNo dIhAI uttaroTTharomAI kappejja vA saMThavejja vA kapta vA saMTheveMtaM vA sAijjai / je bhikkhU appaNo dIhAI maMsuromAI kappejja vA saMThavejja vA kappeMta vA saMThaveMtaM vA sAijjai / je bhikkhU appaNo dIhAI acchipattAI kappejja vA saMThavejja vA kaptaM vA saMThaveMtaM vA sAijjai / je bhikkhU appaNo NAsAromAiM kappejja vA saMThavejja vA kapta vA saMThaveMta vA sAijjai / je bhikkhU appaNo dIhAI bhumagaromAI kappejja vA saMThavejja vA kapta vA saMThaveMtaM vA sAijjai / ___ je bhikkhU appaNo dIhAI kesAI kappejja vA saMThavejja vA kapta vA saMThaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- sAdhu sAdhvI potAnA ghA, pasti, vAMTI, soDhI, bhU7, 5il, nAsika, bhramara, mastaka vagere vividha zarIravayavanA vadhI gayelA vALane kApe, samAre-suzobhita kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. viveyana: cUrNi, bhASya anya pratomAM vALa saMbaMdhita sUtronA kramamAM bhinnatA jovA maLe che. prastutamAM keza saMbaMdhita sarva sutrone sAthe rAkhyA che. A sarva sUtrokta pravRtti niSkAraNa kare, to prAyazcitta Ave che, sakAraNa kare, to prAyazcitta AvatuM nathI, tema samajavuM. hata suzobhana :|33 je bhikkhU appaNo daMte AghaMsejja vA paghaMsejja vA AghasaMtaM vA paghasaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI ekavAra ke anekavAra dAMtane maMjana AdithI ghase ke tema karanAranuM anumodana kare 34 je bhikkhU appaNo daMte sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA padhoveMtaM vA sAijjai / Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 [ 55 ] bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI ekavAra ke anekavAra ThaMDA ke garama acitta pANIthI dAMtane dhue ke dhonAranuM anumodana kare, |35 je bhikkhU appaNo daMte phumejja vA raejja vA phutaM vA raeMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI potAnA dAMtane camakIlA banAve ke raMge athavA tema karanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta prata ka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - A sUtramAM dAMtanI zobhA vadhAravA daMtamaMjana ane daMtaprakSAlana saMbaMdhI prAyazcitta kahyuM che, daza. a. 3, gA. 3mAM daMtaprakSAlanane 'anAcAra' kahyo che. aupapAtika sutra Adi AgamomAM avata dhovA nuM zramaNacaryA rUpe kathana che. AgAmomAM brahmacaryanuM sugamatAthI pAlana karavA mATe asnAna, adaMtadhovana jevA niyamo batAvyA che, mATe sAdhue niSkAraNa daMtamaMjana ke daMta prakSAlana karavA na joIe. dAMta saMbaMdhita rogonA kAraNe maMjanAdi karavA paDe to sakAraNa gaNAya ane tenuM prAyazcitta nathI. hoTha suzobhana - |36 je bhikkhU appaNo uDhe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajataM vA sAijjai / evaM uDhe pAyagamo bhANiyavvo / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA hoThane ekavAra ke anekavAra Amarjana kare athavA tema karanAranuM anumodana kare, A rIte paga saMbaMdhI chakriyAnA AlApakanI(sutra 16thI 21) samAna hoTha saMbaMdhI cha AlApaka kahevA joIe. netra parikarma - |37 je bhikkhU appaNo acchINi Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMta vA pamajjataM vA sAijjai / evaM pAyagameNaM NeyavvaM / / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnI AMkhanuM ekavAra ke vAraMvAra Amarjana kare athavA tema karanAranuM anumodana kare, A rIte paga saMbaMdhI cha kriyAnA AlApaka (sUtra 16 thI 21)nI samAna AMkha saMbaMdhI cha kriyAnA AlApaka paNa kahevA joIe. vivecana : paga saMbaMdhI cha sUtronI samAna A sUtronuM vivecana samajI levuM joIe, paraMtu paga saMbaMdhI Amarjana, mardana, mAliza Adi kriyAo karavAmAM ane AMkha saMbaMdhI kriyAo karavAmAM taphAvata che AMkha saMbaMdhI punA -ra mAM maheMdI, tela AdinA sthAne aMjana AMjavuM vagere samajavuM arthAt kAjaLa, suramA, gulAba jaLa, davAnA TIpAM vagereno AMkha mATe upayoga thAya che. parasevAnuM nivAraNa - 38 je bhikkhU appaNo kAyAo seyaM vA jallaM vA paMkaM vA malaM vA NIharejja Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] zrI nizItha sutra vA visohejja vA NIharaMtaM vA visohata vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA zarIra uparathI sveda- parasevAne, jalla-pANInI jema TapakatA parasevAne, paMka-parasevA sAthe dhULa mizrita thaI gaI hoya tene, mala-zarIra upara jAmI gayelI dhULane dUra kare, vizuddha kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - A sUtramAM zarIra parathI parasevA ane tenA melane dUra karavA saMbaMdhI prAyazcitta kahyuM che. teya - selo- sva- pravelA thoDo parasevo. gaci-fthai(kansTraka) no bhavati ghaNo parasevo eTale pANInI jema Tapakato parasevo "jalla' kahevAya che. paM va pa ra saMtanAtkRtipUNipusta-- pasInA sAthe dhULAdi mizrita thatAM utpanna bhInAzavALA melane paMka kahevAmAM Ave che. mahatta- no pukha 3ttaramALo cho, rajU nA zarIra upara jAmI gayelo ane sparza Adi dvArA utarIne sApha thaI jAya tevo sUko mela "mAla" kahevAya che. svastha ane samartha sAdhake jalla parISahane aglAna bhAvathI sahana karavo joIe. alpa sAmarthyavALA sAdhake paNa sAmarthyanusAra mela parISahane sahana karavAnI bhAvanA rAkhavI joIe ane niSkAraNa parikarma pravRtti karavI na joIe. pratyeka vyaktinI sahanazakti ke tenA samAdhibhAva anusAra ja tenI sakAraNatA-niSkAraNatAno nirNaya thAya che. AMkha, kAna AdinA melanuM nivAraNa:39 je bhikkhU appaNo acchimalaM vA kaNNamalaM vA daMtamalaM vA NahamalaM vA NIharejja vA visohejja vA NIharaMtaM vA visohataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnA AMkhanA melane, kAnanA melane, dAMtanA melane ke nakhanA melane dUra kare, vizuddha kare athavA tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - sAdhu-sAdhvIe potAnA sAmarthya-anusAra zarIrathI nirapekSa rahevuM joIe. tema chatAM sthavira kalpI sAdhune viveka pUrvaka zarIra saMbaMdhI pravRttio karavAno ekAMte niSedha nathI, sAdhu pUrNarUpe zarIra lakSI vRttivALo na thaI jAya te mATe ahIM te kriyAonuM laghu mAsika prAyazcitta kahyuM che. dAMtamAMthI anAjanA kaNa, nakhamAMthI mela ke AMkhamAM roganA kAraNe thatA melane kADhe to te sakAraNa kahevAya, tenuM prAyazcitta vidhAna nathI. vihAramAM mastaka DhAMkavuM - |40 jebhikkhUgAmANugAmaMdUijjamANe appaNo sIsaduvAriyaM karei, kareMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu grAmAnugrAma vihAra karatAM potAnA mastakane DhAMkIne vihAra kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - prastuta sUtramAM sAdhu mAthe oDhIne grAmAnugrAma vihAra kare, to tenuM prAyazcitta vidhAna che, bhASyamAM Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 57 gocarI, spaMDila ane svAdhyAya bhUmimAM sAdhu mAthe oDhIne jAya, to tenuM paNa prAyazcitta kahyuM che. bhikkhu viyAra vihAre, duijjato ya gAmANugAmiM duvAraM bhikkhu, jo kujjA ANamAdINi // 1524 // sIsakuvAriya:- mastakane Avirata karavuM. vihAra, gocarI Adi kArya arthe bahAra jAya ke tyAre mastaka para vastrAdi oDhIne javuM te 'liMga-viparyAsa' che, tethI sAdhu akAraNa mastaka DhAMkIne vihArAdi kare to prAyazcitta Ave che. vRddhAvasthAmAM ke koI bImArImAM asahya garamI-ThaMDImAM mastaka DhAMkIne javuM te 'sakAraNa' che. tenuM ahIM prAyazcitta vidhAna nathI. liMga viparyAsane kAraNe sAdhvI mastaka DhAMkyA vinA rahe to prAyazcitta Ave che tema samajavuM joIe. sAdhune upAzrayamAM mastaka DhAMkIne besavA vagerenuM prAyazcitta nathI. rAtrie maLa-mUtra parityAga mATe mastaka DhAMkIne bahAra javAnI paraMparA che, tethI tenuM paNa prAyazcitta nathI. vazIkaraNa arthe dorA banAvavA : 41 je bhikkhU saNakappAsao vA uNNakappAsao vA poMDakappAsao vA amilakappAsao vA vasIkaraNasuttAiM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI saNanA kapAsathI, UnanA kapAsathI, poMDanA kapAsathI ke amilanA kapAsathI vazIkaraNa karavA mATenA dorA banAve ke banAvanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM aneka jAtanI pUNIthI dorA banAvI, tene maMtrita karavA saMbaMdhI prAyazcitta kathana che. (1) saNa-prasiddha vanaspati. (2) Una--gheTAnA vALa. (3) poMDa-rUnuM kapAsa. (4) amila- AMkaDAno kapAsa; A cAra prakAranA kapAsanuM sUtramAM kathana che, tema chatAM anya paNa saMbhavita kapAsathI maMtrita dorA banAvavAnuM prAyazcitta samajI levuM joIe. rupAla :- kAMtavA yogya sthitimAM je Una tathA rUnI pUNI Adi hoya tene ahIM kapAsa kahyo che. vasIrapa suttArUM:- kapAsamAMthI sUtarano doro banAvIne athavA doro vaNIne maMtrathI abhimaMtrita karIne tenA prayogathI koIne vazIbhUta karAya te vazIkaraNa sUtra-dorA kahevAya. gRhasthanA sthAnamAM paraThavuM: 42 je bhikkhU hiMsi vA gihamuhaMsi vA gihaduvAriyaMsi vA gihapaDiduvAriyaMsi vA giluyaMsi vA gihaMgaNaMsi vA gihavaccaMsi vA uccAra- pAsavaNaM pariTThavei pariTThaveMtaM vA sAijjai / - bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA gharamAM, gharanA mukhya dvAranI sAme, gharanA pravezadvAramAM-DelAmAM, gharanA pratidvAramAM, dvAra ane pratidvAranA vacce baMne bAjunA oTalAmAM, gharanA AMgaNAmAM ke gharanA saMDAsa-bAtharUmanA sthAnamAM, maLa-mUtrane parahe athavA paraThanAranuM anumodana kare, 43 je bhikkhU maDagagihaMsi vA maDagachAriyaMsi vA maDagathrubhiyaMsi vA maDagaAsayasi Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI nizItha sUtra vA maDagaleNaMsi vA maDagathaMDilaMsi vA maDagavaccaMsi vA uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, pariTuveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI mRtakagRhamAM-smazAnamAM(bALatAM pahelAM mRtakane rAkhavAnI jagyAmAM), mRtakanI rAkha paDI hoya te sthAna para, mRtakastUpa para, mRtakanA Azraya- smazAna praveza pUrve mRtakane visAmo ApavAnA sthAna para, mRtakalayana-mRtakanA dAhakriyAnA sthAnamAM, mRtakaUDila-mRtakanA baLI gayelA hADakA nAkhavAnI jagyAmAM, mRtakavacca-smazAnanI anya khullI bhUmi para maLa-mUtra paraDe ke paraThanAranuM anumodana kare, 44 je bhikkhU iMgAladAhaMsi vA khAradAhaMsi vA gAyadAhaMsi vA tusadAhaMsi vA bhusadAhasi vA uccAra-pAsavaNaM pariDhuvei, pariveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kolasA banAvavAnA sthAna para, kSAra banAvavAnA sthAna para, pazuone DAma devAnA sthAna para, dhAnyanA photarA athavA bhUsuM bALavAnA sthAna para maLa-mUtrane paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 45 je bhikkhU abhiNaviyAsu vA golehaNiyAsu, abhiNaviyAsu vA maTTiyAkhANisu, paribhujjamANiyAsu vA aparibhujjamANiyAsu vA uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, pariTThaveMtaM vA sAjha . bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI navI kheDAyelI bhUmimAM, navI khodelI mATInI khANamAM ke je lokonA upayogamAM hoya athavA upayogamAM na hoya, tevA sthAna para maLa-mUtrane paraTha ke paraThanAranuM anumodana kare, 46 je bhikkhU seyAyayaNaMsi vA paMkasi vA paNagaMsi vA uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, pariTThaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI ghaNA kAdavavALA sthAna, kIcaDavALA sthAna, lIlaphUgavALA sthAna para maLamUtra paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 47 je bhikkhU uMbaravaccaMsi vA NaggohavaccaMsi vA asotthavaccaMsi vA savAra-pAsavAM padave, durveta vA sArUnArU I bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI umarA, vaDa ke pIpaLAnA phaLa saMgraha karavAnA sthAna para maLa-mUtra paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 48 je bhikkhU DAgavaccaMsi vA sAgavaccaMsi vA mUlagavaccaMsi vA kotthubarivaccaMsi vA khAravaccasi vA jIrayavaccaMsi vA damaNagavaccasi vA marugavaccasi vA uccArapAsavaNaM pariTThavei pariTThaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI bhAjI, zAka, mULA, kothamIra, khAra, jIruM, damanaka, maruka vagere vanaspationA DhagalA para ke vADIomAM maLa-mUtra paraThe athavA paraThanAranuM anumodana kare, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 [ pa ] 49 je bhikkhU ikkhuvarNasi vA sAlivaNaMsi vA kusaMbhavarNasi vA kappAsavaNaMsi vA uccArapAsavaNaM pariDevei, pariTThaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI zeraDI, DAMgara, kasuMbA, kapAsa vagerenA vana-khetaromAM maLa-mUtra paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 50 je bhikkhU asogavaNaMsi vA sattivaNNavaNaMsi vA caMpagavaNaMsi vA cUya-vaNaMsi vA aNNayaresu vA tahappagAresu, pattovaveesu, pupphovaveesu, phalovaveesu, bIovaveesu uccAra-pAsavaNaM pariTuvei, pariveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI azokavana, saptaparNa vana, caMpakavana, Amravana tathA tevA prakAranA patra, puSpa, phaLa ane bIjayukta anya vanomAM maLa-mUtra paraThe athavA paraThanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che vivecana : prastuta sUtromAM sAdhu-sAdhvIne paraDavAnA aviveka saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che. A sUtromAM 3qIra-savA A baMne zabdono prayoga sAthe thayo che paNa temAM 3LyAvaDInItanI mukhyatA samajavI. vyAkhyAkAre paNa vaDInItanI mukhyatAthI ja vyAkhyA karI che. yAti - pazuonA roganA upazama mATe, DAma daIne upacAra karavAmAM Ave tevuM niyata sthAna. salAli-mulAsi:- dhAnya uparanA photarAne tusa kahe che, dhAnyanA pULAono saMpUrNa kacaro athavA anAjanA photarAne bhUsuM kahevAya che, tene bALavAnA sthAnanA be prakAra che- (1) khetaranI samIpamAM bALavAnuM sthAna ane (2) kuMbhAranA nIMbhADA- jyAM photarA-bheMsAne baLataNanA rUpe bALavAmAM Ave che. nizItha sUtramAM pAThAMtara rUpe tulasi vA, musa kAri vA Avo pATha paNa jovA maLe che, A baMne zabdano artha thAya che ke khetaranI pAse saMgraha mATenuM sthAna-khaLuM. reyAvali :- kIcaDa vadhu hoya ane pANI ochuM hoya tevA sthAna "reyAya' kahevAya che. varSA thavAthI kIcaDa thaI jAya che tathA tyAM lIlaphUga thaI jAya che, te jIvonI virAdhanAnuM kAraNa jANI tevI jagyAe parAThavA javuM nahIM. AviyANa noLiyAkSa - tAjI kheDelI bhUmi. go - baLada AdinA dvArA haLathI ikheDAyelI bhUmi. tAjI kheDAyelI arthAt 1-radivasanI hoya to te saceta hoya che, mATe tenuM varjana Avazyaka che. varasAda thavAnA thoDA samaya pahelAM kheDUta khetarane kheDe che, tyAM tAjI kheDelI te bhUmi sacitta ke mizra hovAnI saMbhAvanA che, tethI tyAM sAdhue javuM na joIe. nakriyA hALA :- jyAMthI mATI khodIne kADhavAmAM Ave te mATInI khANa. te paNa tAjI khodelI hoya tyAM sudhI sacitta, acitta ke mizrita hovAnI saMbhAvanA che. koInA ghara, gharamukha vagere sthAnomAM maLa-mutra paraThavAthI mAlika roSe bharAya ane sAdhuno tiraskAra kare, tenAthI sAdhunI ane pravacananI hIlanA thAya. smazAnAdi sthAno para vyaMtara devAnA sthAna Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 | zrI nizItha sUtra hoya ane tyAM maLa-mUtra paraThavAthI vyaMtara deva kupita thAya ane herAna kare to AtmavirAdhanA, saMyama virAdhanA thAya. agni dvArA lAkaDAmAMthI kolasA banAvavA vagere agni saMbaMdhI sthAno; mATI, pANI saMbaMdhI sthAno; vanaspati, vana, zAkabhAjI Adi saMbaMdhI sthAnomAM jIvavirAdhanA-saMyama virAdhanAnI saMbhAvanA hovAthI sAdhune tevA sthAnomAM paraThavAnI AjJA nathI. avidhie paraDavuM:51 je bhikkhU diyA vA rAo vA viyAle vA uccAra-pAsavaNeNaM ubbAhijjamANe sapAyaM gahAya, parapAya vA jAittA, uccA-pAsavaNaM pariTuvettA aNuggae sUrie eDei, eDataM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI divase, rAtre ke saMdhyA samaye uccAra-prasavaNanI bAdhA thAya tyAre potAnA pAtrane grahaNa karIne athavA anya sAdhunA pAtranI yAcanA karIne, temAM uccAra, prasavaNa karIne jyAM sUryano tApa pahoMcato na hoya tevA sthAnamAM paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. A uddezakanA 80 prAyazcitta sthAnamAMthI koIpaNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArA sAdhu-sAdhvIne laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana :agroNa sUripaH- A zabdano artha sUryodayanI pahelAM paraThavuM nahi tevo thAya che, paraMtu te artha susaMgata nathI. "divase maLavisarjita karanAra sAdhu divasa ugyA pahelA paraThe to prAyazcitta Ave" AvI asaMgata vAta banI jAya, mATe teno artha jyAM sUryano tApa pahoMcato nathI, tevA chAyAvALA sthAnamAM paraThe to prAyazcitta Ave, te pramANe karavo joIe. pAtramAM uccAra-prasavaNa karI paraThavAnI vidhino nirdeza AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-2, adhyayana-10mAM che, chatAM paNa yogya samaya ane yogya Dila bhUmi sulabha hoya to sAdhue IMDila bhUmino ja upayoga karavo joIe. sUtrakama | prAyazcitta sthAna saMkhyA sUtra krama prAyazcitta sthAna saMkhyA 1thI 4 | 4 5 thI 8 | 4 9 thI 12 13 14 15 | 1 | 16 thI ra1 | 6 | Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-3 | 1 | sUtrakama | prAyazcitta sthAna saMkhyA | prAyazcitta sthAna saMkhyA sUtra kema 42 24 thI ra9 ja | 30 G | F | Y | 3ra 33 | | 10 1 | | | | | B | 5 48 49 50 | | pa1 A uddazakamAM kula 51 sUtromAM 80 laghumAsika prAyazcitta sthAnono ullekha che. trIjo uddezaka saMpUrNa Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] zrI nizItha sUtra cotho udezaka | paricaya chaROCRORROROROR prastuta uddezakamAM 128 prakAranA laghu mAsika prAyazcitta sthAnonuM kathana che. yathA- rAjA, rAjAnA rakSaka, nagararakSaka, nigamarakSaka, sarvarakSaka(maMtrI) Adine vaza karavA, teonA guNagAna karavA tathA teone potAnI tarapha AkarSita karavA, grAmarakSaka, dezarakSaka, sImArakSaka, rAjyarakSaka, sarvarakSaka(maMtrI) Adine vaza karavA, guNagAna karavA tathA teone potAnI tarapha AkarSita karavA. sacitta dhAnyano AhAra karavo, AcAryAdinI AjJA vinA dUdhAdi vigayo vAparavA, sthApanA kulone jANyA vinA bhikSAcaryAne mATe javuM, nigraMthIonA upAzrayamAM avidhithI praveza karavo, nigraMthIonA Agamana pathamAM daMDAdi rAkhavA, navo kalaha utpanna karavo, upazAMta kalahane pharI utpanna karavo, moTethI khaDakhaDATa hasavuM; pArthastha, avasagna, kuzIla, saMsakata, nityaka A pAMcane potAno saMghADo soMpavo athavA teono saMghADo levo; aSkAya, pRthvIkAya ane vanaspatikAya Adi sacitta padArthothI lipta hAtha dvArA AhArAdi grahaNa karavA. sAdhue sAdhunA zarIranuM parikarma karavuM, saMdhyA samaye traNa sthaDila bhUminuM pratilekhana na karavuM, TUMkI IMDila bhUmino upayoga karavo, avidhithI paraThavuM tathA te saMbaMdhI vidhi-niSedhonuM pAlana na karavuM, prAyazcita vahana karanAranI sAthe gocarIe javuM ke sAthe javA mATe tene AmaMtraNa ApavuM ityAdi pravRttionuM laghumAsika prAyazcitta Ave che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 3 | * cotho uddezaka be Ele/K1ra8 lagha mAsika prAyazcitta sthAna VEJE. rAjA vagerenuM vazIkaraNa:| 1 je bhikkhU rAyaM attIkarei, attIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAjAne vaza kare ke vaza karanAranuM anumodana kare, | 2 je bhikkhU rAyArakkhiyaM attIkarei, attIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAjAnA aMgarakSakane vaza kare ke vazakaranAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU NagarArakkhiyaM attIkarei, attIkareMta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI nagararakSakane-koTavAlane vaza kare ke vaza karanAranuM anumodana kare, | 4 je bhikkhU NigamArakkhiyaM attIkarei, attIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nigama rakSaka-nagara zeThane vaza kare ke vaza karanAranuM anumodana kare, | 5 je bhikkhU savvArakkhiyaM attIkarei, attIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sarvarakSaka-mukhyamaMtrIne vaza kare ke vazakaranAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - arajareTTa :- AtmIroti svAdhIna nathati rAjA vagerene potAne vaza karavA, potAne AdhIna ke anukULa banAvavA. rAjAne vaza karavAnA kAraNo - rAjA vagerene vaza karavAnA kAraNo be prakAranA hoya che- (1) prazasta kAraNa ane (2) aprazasta kAraNa. saMkaTakAlIna paristhitimAM saMghahitArtha, saMgharakSaNArtha jevA zubha kAraNo ane zubha prayatnothI svalabdhi dvArA rAjA vagerene vaza kare, to te prazasta kAraNa kahevAya che ane (2) anyanuM ahita karavA, potAnI pratiSThA vadhAravA, potAnA koI svArthanA kAraNe chaLa-kapaTa vagereno Azraya laI rAjA vagerene vaza karavAmAM Ave, to te aprazasta kAraNa kahevAya che. A sUtramAM prazasta kAraNathI rAjA vagerene vaza karavAnuM laghumAsika prAyazcitta batAvyuM che. aprazasta kAraNathI jo rAjA vagerene vaza karavAmAM Ave to tenuM prAyazcitta vadhu hoya che. rAjA vagerene vaza karavAthI thatAM nukasAna H- (1) zrI sUyagaDAMga sUtramAM rAjA vagereno saMsarga karavAno niSedha che- saMsaja asAduM rAhiM, amArI 3 tApatharasa vi - sUyaDAMga sUtra, zrutaskaMdha-1, adhyayana-2, gAthA-18. saMyama sAdhanAmAM rata sAdhuo mATe rAjAno paricaya ane saMsarga hitakArI nathI. te saMyamamAM asamAdhi utpanna karavAnuM kAraNa banI zake che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 | zrI nizItha sUtra rAjA vagere vadhu anukULa thAya to teono atianurAga saMyama sAdhanAmAM bAdhaka banI zake ane rAjA vagere pratikULa thAya to daMDa Ape, jina zAsananuM ahita kare; mATe sAdhake rAjA ane rAjA jevI viziSTa vyaktiothI vyaktigata saMparka karavo na joIe. dharma zravaNAdi mATe rAjA vagere Ave to teone dharmAnurAgI banAvavAmAM doSa nathI. sambAriyaH- sarvarakSakArAgArakSAlArabdha nirakSaparyatA sarvAna A pAmara : prajJA vA, A samannAdrAti yaH sa sarvarakSaH pradhAnofdhArA, muradhyamaMtrItyartha sarva eTale rAjAthI laIne nagara zeTha tathA prajA vagere sarvanuM rakSaNa kare, te sarvarakSaka arthAt pradhAna, mukhyamaMtrI. rAjA vagerenI prazaMsA :|6 je bhikkhU rAyaM accIkarei accIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAjAnA guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare, 7 je bhikkhU rAyArakkhiyaM accIkarei, accIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAjAnA aMgarakSakanuM guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare, |8 je bhikkhU NagarArakkhiyaM accIkarei, accIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nagara rakSaka(koTavALa)nuM guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare, | 9 je bhikkhU NigamArakkhiyaM accIkarei, accIkareMtaM vA sAijjai / / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nigama rakSaka-nagara zeThanuM guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare, |10 je bhikkhU savvArakkhiyaM accIkarei, accIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sarvarakSaka-mukhyamaMtrInuM guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - prastuta sUtromAM rAjA AdinI prazaMsAnuM prAyazcitta kathana che. pUrvanA sutra(1 thI 5)mAM rAjA vagerene vaza karavAnuM kathana che. vyaktinI prazaMsA karavAthI te vyakti saraLatAthI potAne vaza banI jAya che. a re sUtra karI sUtranuM pUraka sUtra ja che. azvIra - ati -zanivarnanAMti - zauryAdi guNonuM kIrtana karavuM, prazaMsA karavI. tenA be prakAra che- (1) sat guNakIrtana. je vyaktimAM je guNa vidyamAna hoya, tevA guNonuM varNana karavuM ane (2) asat guNakIrtana. vyaktimAM je guNo vidyamAna na hoya tenuM guNakIrtana karavuM. te guNakIrtana svayaM pote kare to pratyakSa guNakIrtana kahevAya ane bIjA dvArA guNakIrtana karAve to te parokSa kahevAya. pratyakSa ke parokSa, satu ke asatu guNakIrtana prazasta hetuthI kare tene laghumAsika prAyazcitta Ave ane jo aprazasta hetuthI kare to tenuM prAyazcitta vadhu hoya che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 [ pa ] rAjA vagerenuM AkarSaNaH|11 je bhikkhU rAyaM atthIkarei, atthIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAjAne potAnI tarapha AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare, 12 je bhikkhU rAyArakkhiyaM atthIkarei, atthIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAjAnA aMgarakSakane AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare, 13 je bhikkhU NagarArakkhiyaM atthIkarei, atthIkareMta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nagararakSaka-koTavALane AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare, 14 je bhikkhU NigamArakkhiyaM atthIkarei, atthIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nigamarakSaka-nagara zeThane AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare, |15 je bhikkhU savvArakkhiyaM atthIkarei, atthIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sarvarakSaka-mukhyamaMtrIne potAnI tarapha AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - asthIra - atharIti | tenA traNa artha thAya che- (1) sAdhu rAjAnI prArthanA kare. (2) sAdhu koIpaNa prayoga dvArA evo prayatna kare ke jethI rAjA sAdhunI sahAya iccha. (3) sAdhu rAjAnuM koI kAryasiddha karI de. sAdhu evA prayatna kare ke rAjA teno arthI-prayojanavAna banI rahe. A sAdhu pAse bhUta-bhaviSyanuM jJAna che, tenI pAsethI mane maMtrAdi maLaze, mArA kArya saphaLa thaze, tevA bhAva rAjAnA manamAM janme, tevA prayatna karI rAjAne potA tarapha AkarSita rAkhavA, potAnA tapa-saMyama-labdhinA pradarzana, varNana dvArA rAjAne AkRSTa karavA. ArIpha:- rAjA vagerene vaza karavA. koI vyaktine guNa-prazaMsA dvArA vaza karI zakAya che te ja rIte potAnA tapa-saMyama ane prApta labdhionuM varNana karI, te vyaktine potAnA anurAgavALI banAvI zakAya che. A sUtramAM potAnA guNo pradarzita karI rAjA vagerene potAnA tarapha AkRSTa karavAnuM varNana che. gIra sUtra abdhIre sUtranuM pUraka che. - rAjA vagerene prazasta hetuthI AkarSita kare, to tenuM laghumAsika prAyazcitta samajavuM ane aprazasta hetuthI AkarSita kare, to tenuM prAyazcitta vadhu Ave che. keTalIka pratomAM achI zabda dvArA pAMca sUtro jovA maLe che. tyAM chIchareno artha bImAra rAjA vagerene auSadha, maMtrAdi ApI nIrogI karavA, A rIte paNa rAjAne vaza karI zakAya che. gAmarakSaka vagerenuM vazIkaraNa:16 je bhikkhU gAmArakkhiyaM attIkarei, attIkareMtaM vA sAijjai / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ s ] zrI nizItha sUtra bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI gAma rakSakane-grAmanI rakSA karanAra arthAt dekharekha rAkhanAra sarapaMcane vaza kare ke vazamAM karanAranuM anumodana kare, 17 je bhikkhU desArakkhiyaM attIkarei, attIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI deza rakSaka-dezanI rakSA karanAra rASTrapati vagerene vazamAM kare ke vaza karanAranuM anumodana kare, 18 je bhikkhU sImArakkhiyaM attIkarei, attIkAta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sImA rakSakane vazamAM kare ke vazamAM karanAranuM anumodana kare, 19 je bhikkhU raNNArakkhiyaM attIkarei attIkareMta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAja rakSaka-rAjyanI rakSA karanAra rAjyapAlane vaza kare ke vazamAM karanAranuM anumodana kare, | 20 je bhikkhU savvArakkhiyaM attIkarei, attIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sarvarakSaka-sarva kSetramAM pUchavA yogya vaDApradhAnane vaza kare ke vaza karanAranuM anumodana kare, 21 je bhikkhU gAmArakkhiyaM accIkarei, accIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI gAma rakSakanI prazaMsA-guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare, 22 je bhikkhU desArakkhiyaM accIkarei accIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI deza rakSakanI prazaMsA-guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare, 23 je bhikkhU sImArakkhiyaM accIkarei accIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sImA rakSakanI prazaMsA-guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU raNNArakkhiyaM accIkarei accIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI rAja rakSakanI prazaMsA guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare, 25 je bhikkhU savvArakkhiyaM accIkarei accIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sarva rakSakanI prazaMsA-guNakIrtana kare che tema karanAranuM anumodana kare, | 26 je bhikkhU gAmArakkhiyaM atthIkarei, atthIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI gAma rakSakane potAnI tarapha AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare, 27 je bhikkhU desArakkhiyaM atthIkarei, atthIkareMtaM vA sAijjai / / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI deza rakSakane potAnI tarapha AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare, Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 | | ka7 ] 28 je bhikkhU sImArakkhiyaM atthIkarei, atthIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sImA rakSakane potAnI tarapha AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare, | 29 je bhikkhU raNNArakkhiyaM atthIkarei, atthIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAja rakSakane potAnI tarapha AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare, 30 je bhikkhU savvArakkhiyaM atthIkarei, atthIkareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sarva rakSakane potAnI tarapha AkarSita kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta grAma rakSaka Adi 1thI 30 sudhInA sUtro rAjyanI mukhyatAe che ane pUrvanA 1 thI 15 sudhInA sUtro rAjA ane rAjadhAnInI mukhyatAe che. sarva rakSaka :- 15-15 sutronA A baMne vibhAgamAM "sarvarakSaka' zabda che. temAM prathama vibhAganA " sarvarakSaka' zabdano "rAjA vagerenA sarvakAryamAM salAha levA yogya' mukhyamaMtrI tevo artha thAya che ane bIjA vibhAgamAM "grAmarakSaka-sarapaMca vagerene sarvakAryamAM salAha levA yogya' tevo artha thAya che. prAyaH pratomAM mAnayiM Adi sUtro 363 sUtra (49 thI 3) pachI che. sarajiya vALA sUtro maravirya (sU. 4, 9, 14) pachI che. A rIte bhinna-bhinna pratomAM A sUtronA kramamAM bhinnatA che, tAtvika taphAvata nathI prastutamAM bhASya anusAra krama nizcita karyo che. kRtna dhAnyano AhAra: 31 je bhikkhU kasiNAo osahio AhArei, AhAreta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI kRtna auSadhino AhAra kare ke AhAra karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM akhaMDa auSadhi-akhaMData dhAnya Adi khAvAnuM prAyazcitta kathana che. auSadhi eTale dhAnya evo artha thAya che, paraMtu upalakSaNathI pratyeka jIvavALA sarva "bIja'nuM paNa grahaNa thaI jAya che. siMo sadio:- kusna auSadhi. tenA be prakAra che- (1) akhaMDa dhAnya dravya kRtna che ane (2) sacitta dhAnya bhAva na che. A sUtramAM bhAva kRtna eTale sacitta dhAnyakhAvA saMbaMdhI prAyazcitta kahyuM che. akhaMDa dhAnyAdine bAphavAthI, ukALavAthI te acitta thaI jAya che, te akhaMDa dekhAvA chatAM acitta hovAthI sAdhu grahaNa karI zake che ane tenuM ahIM prAyazcitta kathana nathI, tema samajavuM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 8 | zrI nizItha sUtra AcAryAdinI AjJA vinA vigaya sevana - 32 je bhikkhU Ayariya-uvajjhAehiM avidiNNaM vigaI AhArei, AhArataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI AcArya ke upAdhyAyanI vizeSa AjJA vinA vinayano AhAra kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : sAdhAraNa rIte AgamamAM sAdhu mATe vigayarahita AhAranuM sevana karavAnuM vidhAna che. vidhi :- sAdhu gocarIne mATe AjJA laIne ja jAya che, te AjJAthI to vigaya rahita AhAra ja grahaNa karI zake che. jo vigaya-ghI, dUdha levuM Avazyaka hoya to tenI alaga AjJA levI jarUrI che. vigayanA prakAro - ghI, tela, dahIM, dUdha ane goLa, A pAMca vigaya che. ThANAMga sUtranA navamA ThANAmAM nava prakAranA vigaya batAvyA che. temAMthI cAra vigayane cothe ThANe mahAvigaya kahyA che. A rIte cAra mahAvigaya ane pAMca vigaya, A rIte kula nava vigaya che. cAra mahAvigayamAMthI madha ane mAMsa sAdhu mATe sarvathA varya che, kAraNa ke ThANAMga sUtramAM tevA AhArane narakagatinuM kAraNa kahyuM che. mAkhaNa tathA madha A be mahAvigaya tathA pAMca vigayano upayoga roga nivAraNa mATe AcAryAdinI AjJAthI thaI zake che. AcAryAdinI AjJA vinA vinayanuM sevana kare, to te sAdhu prAyazcittane prApta thAya che. nizItha sutranI keTalIka pratomAM A sUtranI pUrve adatta AhAra levA saMbaMdhI eka sutra jovA maLe che. teno artha A pramANe che- AcArya ke upAdhyAyanI AjJA vinA AhAra grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare to laghumAsika prAyazcitta Ave che. bhASya-cUrNimAM A sUtra ke tenI vyAkhyA nathI, tethI prastutamAM te sUtra grahaNa karyuM nathI. sthApanA kuLanI jANakArI vinA gocarI gamana :|33 je bhikkhU ThavaNAkulAI ajANiya apucchiya agavesiya puvvAmeva(gAhAvai kula) piMDavAya-paDiyAe aNuppavisai, aNuppavisata vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sthApanA kuLonI jANakArI karyA vinA, pUchaDyA vinA keLaveSaNA karyA vinA ja gRhasthanA gharomAM gocarI mATe praveza kare che tema karanAranuM anumodana kare, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : sthApanAkuLa eTale viziSTa paristhiti mATe alaga sthApita karavAmAM AvelA kuLa arthAt sAdhAraNa rIte je gharomAM sAdhuo bhikSA mATe jatAM na hoya, tevA ghara. sthApanA kaLanA prakAra - anivArya AvazyakatAnA samaye bhikSA mATe sthaviro dvArA sthApita(alaga rakhAyelA) gharo, te sthApanA kuLa kahevAya che. bhASyamAM tenA cAra prakAra kahyAM che- (1) atyaMta dveSa rAkhanArA ghara, (2) atyaMta anurAga rAkhanArA ghara. (3) upAzrayanI ekadama samIpanA ghara ane (4) bahumUlya padArtha athavA viziSTa auSadhi vagere upalabdha thAya tevA ghara. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 | 9 | athavA je gharomAM sAdhu AdinA nimitte AhArAdi, vastrAdi, auSadhAdi alaga sthApita karIne rAkhavAmAM Ave, te paNa sthApanA kuLa kahevAya che. bAla-glAna, vRddha, AcArya, atithimuni mATe jyAre vizeSa vastunI AvazyakatA hoya tyAre gItArtha bahuzruta muni te sthApita kuLomAM bhikSA mATe jAya che, tethI sAdhAraNa paristhitimAM sAmAnya sAdhu mATe te sthApita kuLomAM javAnuM prAyazcitta kahyuM che. agAyi:- koInA kahevAthI ke svataH, pratyakSa ke parokSa jJAnathI AvA kuLonI jANakArI meLavyA vinA. kavi :- sthApanA kuLanA mAlikanA nAma-gotra pUchayA vinA. kAliya - vRkSa, sUpa Adi cihna dvArA te ghara oLakhI zakAya, tevA cihna-saMketa AdinI gaveSaNA karyA vinA sAdhu gocarIe jAya nahi. sthApanAkuLanI jANakArI Adi meLavyA vinA jAya to, tevA kuLomAM gocarI arthe pahoMcI javAnI saMbhAvanA rahe che. sthApanA kuLomAM javAthI avyavasthA thAya, guru-adatta doSa lAge ane AvazyakatAnA samaye viziSTa padArthanI prApti durlabha bane mATe sAdhu sthApanA kuLamAM bhikSArtha na jAya ane te kuLonI jANakArI karIne ja gocarI arthe nIkaLe. sAdhvInA upAzrayamAM avidhie praveza:34 je bhikkhU NiggaMthINaM uvassayaMsi avihIe aNuppavisai, aNuppavisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu sAdhvIonA upAzrayamAM avidhie praveza kare che tema karanAranuM anumodana kare, to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : sAdhune niSkAraNa sAdhvIonA upAzrayamAM praveza karavo kalpato nathI. koI prayojanathI sAdhune sAdhvInA upAzrayamAM javuM Avazyaka bane tyAre sAdhue vidhipUrvaka praveza karavo joIe. bhASyakAre praveza viSayaka caubhaMgI batAvI che. caubhegI - (1) akAraNa vidhipUrvaka, (2) sakAraNa avidhipUrvaka, (3) akAraNa avidhipUrvaka ane (4) sakAraNa vidhipUrvaka. prathamanA traNa bhaMgathI praveza kare, to prAyazcitta Ave che, sAdhue cothA bhaMga pramANe ja praveza karavo joIe. vidhi - sAdhue sAdhvInA upAzrayamAM praveza karatAM pUrve upAzrayanI bahAra UbhA rahI saMbodhananA zabdathI athavA anya koI zabda dvArA thoDo samaya vyatIta thayA pachI praveza karavo athavA sAdhvI padhAro ke tevA saMketarUpa zabdathI bole tyArapachI praveza karavo joIe. te vidhi praveza kahevAya che. potAnA Agamanane sUcita karyA vinA maunapaNe praveza karavo, te avidhi kahevAya. sAdhvInA mArgamAM upakaraNa rAkhavA - 35 je bhikkhU NiggaMthINaM AgamaNapahaMsi, daMDagaMvA laTThiyaM vA rayaharaNaM vA muhapottiyaM vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM Thavei, ThaveMta vA sAijjai / Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 70 ] zrI nizItha sUtra bhAvArtha :- je sAdhu-sAdhvInA Agamana mArgamAM daMDa, lAkaDI, rajoharaNa athavA mukhavasikA Adi koIpaNa upakaraNa rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - sAdhvIonA AvavAnA mArgamAM sAdhue koIpaNa prakAranA upakaraNa rAkhavA na joIe. fNathI A maUpati :- sAdhvIono Agamanano mArga. upAzrayamAM praveza karyA pachI AcArya-ratnAdhika jyAM beThA hoya tyAM sudhI pahoMcavA sAdhvIo je sthAna pasAra kare tene sAdhvIono Agamana mArga kahevAmAM Ave che. sUtramAM cAra upakaraNanA nAma ApyA che. te sivAyanA anya koIpaNa prakAranA upakaraNa gayAM ...gAyaM zabdathI sUcita thAya che. sAdhvIonA mArgamAM upakaraNa rAkhavAnA kAraNa: ciTuMto paDilehato, kuNaMto vAvi luMcaNaM / miseNaM vA'haM vatthUNaM,Nikkhevassa hi saMbhavo // sAdhvIno AvavAno mArga e upAzrayano eka bhAga ja che, sAdhu tyAM beThA hoya, bhojana karatA hoya, pratilekhana karatA hoya athavA tyAM loca vagere karatA hoya ane potAnA rajoharaNa vagere upakaraNa upAzrayanA te vibhAgamAM mUkyA hoya ane sAdhvIonA AvavAnA samaye asAvadhAnInA kAraNe levAnuM bhUlI gayA hoya athavA rastAmAM upakaraNa bhUlathI rahI gayA hoya, to tenuM ahIM prAyazcitta batAvyuM che. upahAsa, kutUhala vagere kAraNathI sAdhvInA Agamana mArgamAM rajoharaNa vagere koI paNa vastu rAkhI hoya, to tene gurumAsika prAyazcitta Ave che. navo kalaha utpanna karavo - 36 je bhikkhU NavAI aNuppaNNAI ahigaraNAiM uppAei, uppAeMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI navA-navA kalaha utpanna kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : A sUtramAM "adhikaraNa' zabdathI kalaha-kleza saMbaMdhI prAyazcittanuM kathana che. adhikaraNa- jenA dvArA AtmA adhogatimAM paDe, te adhikaraNa. kleza jIvane adhogatimAM laI jAya che mATe tene adhikaraNa kahevAmAM Ave che A sUtramAM zastrAdi dravya adhikaraNano adhikAra nathI paraMtu krodha, mAna, mAyA ane lobhathI je kalaha-jhagaDA thAya, te bhAva adhikaraNano adhikAra che. ugraprakRti, ativAcaLa tA, nirarthaka bhASaNa, hAsya ke kutUhalathI kalaha utpanna thAya che. kalaharU5 adhikaraNanA kAraNe sAdhuno apayaza phelAya che. jJAna-darzana- cAritra-tapano hAsa thAya che, saMsAranI vRddhi thAya che. sUyagaDAMga sUtra, a.-2, 6-2, gA.- 19mAM paNa kahyuM che ke Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 [ 71 ] ahigaraNa kaDassa bhikkhuNo, vayamANassa pasajjha dAruNaM / aTTha parihAyai bahu, ahigaraNaM Na karejja paMDie / kleza karavAthI saMyamanI atyadhika hAni thAya che, kaTuvacana bolavAthI parasparamAM asamAdhi ane azAMtinI vRddhi thAya che mATe sAdhu adhikaraNa ane adhikaraNanI utpattinA kAraNothI haMmezAM dUra rahe. lahanI udIraNA - |37 je bhikkhU porANAi ahigaraNAI khAmiya viosamiyAI puNo udIrei udIreMta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kSamAyAcanAthI upazAMta thayelA jUnA kleza(jhagaDA)ne punaH utpanna kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : vaMdanA karI vidhipUrvaka khamAvI je klezane zAMta karyo hoya, te kleza punaH jAgRta na thAya te mATe sAdhue sAvadhAna rahevuM joIe. klezane utpanna kare tevA prasaMgo, nimittothI dUra rahevuM joIe. viveka rAkhavA chatAM paNa kleza utpanna thavAnI saMbhAvanA hoya to te vyaktinA saMparkathI ja dUra rahevuM joIe. zAMta thayelA klezane punaH udIrita kare, to tene prAyazcitta Ave che. kalezanI udIraNAnA doSo :- sAdhu pUrvagata zAMta klezane punaH utpanna kare, to AjJAbhaMga, mithyAtva saMyama virAdhanA Adi doSa lAge che. klezathI manamAM saMtApa, lokamAM apayaza thAya che, jJAnAdinI hAni thAya che. klezamAM ja svAdhyAyano samaya samApta thaI jAya, svAdhyAyamAM pramAda, anya sAdhu pratye dveSa utpanna thAya che. klezathI saMsAranI vRddhi thAya che mATe klezanI udIraNA sAdhu na kare. khaDakhaDATa hasavuM - 38 je bhikkhU muhaM vipphAliya-vipphAliya hasai, hasaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI khaDakhaDATa hase ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana :sAdhue mukhathI avAja thAya te rIte moTethI hasavuM na joIe. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke NidaM ca Na bahu maNejjA, sappahAsaM vivajjae / mi dina, saphAyarana ra sayA | dazavaikAlika sUtra, a8, gAthA-42. artha- sAdhue bahu nidrA na karavI joIe ane khaDakhaDATa hAsyano tyAga karavo joIe, paraspara vAto karavAmAM ane ThaThThA mazkarI karavAmAM sAdhue samaya vyatIta na karavo joIe, paraMtu svAdhyAyAdimAM lIna rahevuM joIe. hasaM rinA se niri, no siva AcArAMga sUtra, zra2, a. 15. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73 ] zrI nizItha sUtra artha- bhikSu hAsyano tyAga karanAra hoya che mATe sAdhue hAsya karavuM na joIe. hAsyanA doSo :- lokamAM niMdA thAya, vAyukAya tathA saMpAtima jIvonI virAdhanA thAya che, tethI saMyama virAdhanA thAya jenA upara hAsya karyuM hoya tene duHkha thAya, tene potAnuM apamAna lAge, apamAna roSa ke veranuM kAraNa bane, zatrubhAvanI vRddhi thAya, mATe khaDakhaDATa hasavuM nahi, paNa gaMbhIra svabhAvathI saMyama ArAdhanAmAM rata rahevuM joIe. pArthasthAdi sAthe saMvADAnuM AdAna-pradAnaH39 je bhikkhU pAsatthassa saMghADayaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI pArthasthane saMghADo Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 40 je bhikkhU pAsatthassa saMghADayaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pArthastha pAsethI saMghADo grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 41 je bhikkhU osaNNassa saMghADayaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI avasanna(osanA)ne saMghADo Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 42 je bhikkhU osaNNassa saMghADayaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI avasatra(osanA) pAsethI saMghADo grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare 43 je bhikkhU kusIlassa saMghADayaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kuzIlane saMghADo Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 44 je bhikkhU kusIlassa saMghADayaM paDicchai, paDicchataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kuzIla pAsethI saMghADo grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 45 je bhikkhU saMsattassa saMghADayaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI saMsaktane saMghADo Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 46 je bhikkhU saMsattassa saMghADayaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI saMsakta pAsethI saMghADo grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 47 je bhikkhU Nitiyassa saMghADayaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nityakane ne saMghADo Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 48 je bhikkhU Nitiyassa saMghADayaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nityaka pAsethI saMghADo grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za--4 vivecanaH prastuta sUtromAM pArzvastha Adi sAthe saMghADAnA AdAna-pradAnanuM prAyazcitta vidhAna che. saMpAyuMH-- be athavA be thI vadhu sAdhuonA samUhane saMghATaka-saMghADo kahevAmAM Ave che. aneka saMghADAnA samUhane gaNa ke gaccha kahevAmAM Ave che. AgamamAM koI-koI sthAne saMghADA mATe gaNa zabdano prayoga paNa jovA maLe che. anya koI pArzvastha Adi sAdhune sevA vagerenA prayojanathI saMghADo Ape arthAt potAnA eka ke vadhu ziSyane te sAthe mokale to te saMghADo Apyo kahevAya ane sahAya mATe pArzvasthanA eka-be ke vadhu ziSyane svIkAre, to te saMghADo lIdho kahevAya che. 73 pArzvasthAdi sAthe saMghADAnA AdAna-pradAnanA doSo :- pArthasthAdi sAthe rahetAM tathA gocarIe jatAM AcAra bheda athavA garvapaNA bhedanA kAraNe za utpanna thavAnI saMbhAvanA rahe che. temaja baMnenA AcAramAM bhinnatA dekhAvAthI jaina zAsananI avahelanA thAya che tathA te pArzvastha AdinI azuddha gaveSaNA ane AcAranI anumodanAnA nimitte karmabaMdha paNa thAya che, mATe teone saMghADo arthAt eka sAdhu ke aneka sAdhuo devA ke levA kalpatA nathI. bAhya vyavahAramAM je samAna AcAra-vicAravALA hoya, teo sAthe ja rahevAthI saMyama sAdhanA zAMtipUrvaka saMpanna thAya ane vyavahAra paNa zuddha rahe che. pAsatthA :- yo jJAna-darzana- cAritra tapasAM pArka-samIpe tiSThati na tu teSAmArAdhako bhavati sa pAIA: / je jJAna, darzana, cAritra ane tapanI samIpe rahe che paNa tenA ArAdhaka nathI, te pArzvastha kahevAya che. bIjI rIte pAsa' eTale baMdhana, 'tyA' eTale sthita. je karma baMdhananA karmapAzanA kAraNomAM arthAt AzravamAM sthita rahe che, te pAsastha--pArzvastha kahevAya che. dezaLa:-je ALasanA kAraNe cAritrane khaMDita kare che, te avasanna kahevAya che. avasaLa, osaNNa ke kahyuM e strotanA paryAyavAcI zabda ja che. samAvAa vitata gosane pAvatI tattva / samAcArIthI viparIta AcaraNa karanArane bhASyakAre avasana kahyA che AvAsaga sajjhAe, paDilehajjhANa bhikkha bhattaTThe / kAThassagga paDikkamaNe, kitikamma Neva paDilehA // 4345 // AvAsagaM aNiyataM kareti hINAtiritta vivarIyaM / guruvayaNa Niyoga valayamANe, iNamo u osaNo // 4346 // artha 'Avasahi' Adi samAcArI, svAdhyAya, pratilekhana, dhyAna, gaveSaNA, vidhipUrvaka AhAra, kAyotsarga, pratikramaNa, kRttikarma-vaMdanavidhi, pratilekhana, A ArAdhanAo na kare athavA kyAreka kare kyAreka na kare, nyUnAdhika kare, viparIta kare, saMyamanA zudghapAlana mATe gurujano preraNA kare to tenI avahelanA kare tene osan--avasanna kahevAmAM Ave che. kusIlA * saMyama jIvanamAM nahi karavA yogya, niMdanIya kArya kare te kuzIla kahevAya che. - kouya bhUtikamme, pasiNApasiNaM NimittamAjIvI / kakka kuruya sumiNa lakkhaNa, mUlamaMtaM vijjovajIvI kusIlo u // 4349 // artha-- kautukakarma, bhUtikarma, aMjana karI praznottara karavA, nimitta zAstrathI AjIvikA calAvavI, kakAdithI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI nizItha sUtra ubaTana karavuM vagere bakuza bhAvanuM sevana kare tathA svapna zAstra, lakSaNa zAstra, mULakarma (kaMdamULanA upacAra batAvavA), maMtra-vidhAno prayoga kare te kuzIla kahevAya che. saMsattAH-saMkhevo imo-jo jArisesu milati so tAriso ceva bhavati eriso saMsatto nnaayvvocUrNi, artha je sAdhu sAthe rahe tenA jevA banI jAya tene saMsakta kahevAya che. jo te pArthastha sAthe rahe to pArthastha jevo ane jo priyadharmI sAthe rahe to priyadharmI banI jAya che. paMcAsava pavato jo khalu tihiM gAravehiM paDibaddho / itthigihi saMkiliTTho, saMsatto so ya NAyavvo // 4352 // artha- pAMca AzravamAM pravRtta, traNa gAravamAM vRddha, strI ane gRhastha sAthe saMzliSTa arthAt gRhasthanA parivAra saMbaMdhI kAryamAM pratibaddha thaI jAya te saMsatta kahevAya che. uttira :- je sAdhu eka sthAne nitya rahe che tene "nitiya-nityaka' kahevAmAM Ave che. te nityakanA be prakAra che- (1) kAlAtikrAMta nityaka ane (2) upasthAna nityaka. (1) kAlAnikAMta nityaka- je mAsa kalpa ane cAturmAsa kalpanI maryAdAnuM niSkAraNa ullaMghana karI niraMtara eka ja kSetramAM rahe che te. (2) upasthAna nityaka-mAsa kalpa ke cAturmAsa kalpa pUrNa thayA pachI anya kSetramAM bamaNokALa vyatIta karyA vinA ja te kSetramAM AvIne rahe che. nizIthasUtronI anya pratomAM A dasa sUtronA kramamAM taphAvata jovA maLe che. ahIM bhASya ane cUrNa anusAra sUtra ane teno krama rAkhavAmAM Avyo che. koI gItArtha muni ke gItArthanI AjJA prApta muni koI vizeSa apavAdika sthitimAM uparokta pArthastha Adi jevI koI paNa pravRtti kare to te pArthastha kahevAtA nathI. te pratisevI nigraMtha ja kahevAya che. A sUtra dvArA temane prAyazcitta AvatuM nathI. sacitta lipta hastAdithI AhAra grahaNa :|49 je bhikkhU udaulleNa hattheNa vA matteNa vA davvIeNa vA bhAyaNeNa vA asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA paDiggAhei paDiggAheMta vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pANIvALA(bhInA) hAthathI, mATInA vAsaNathI, kaDachIthI ke koI dhAtunA vAsaNathI apAtA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 50 je bhikkhU maTTiyAsaMsaTeNa hattheNa vA jAva paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta mATIthI lipta hAthathI yAvata grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 51 je bhikkhU UsasaMsadruNa hattheNa vA jAva paDiggAhei paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sAjIkhArathI lipta hAthathI yAvatuM grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 52 je bhikkhU hariyAla(piTTha)saMsadruNa hattheNa vA jAva paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 75 bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI haratAla (cUrNa)thI lipta hAthathI yAvat grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 53 je bhikkhU hiMgula ( piTTha) saMsadveNa hattheNa vA jAva paDiggAhei, paDiggAheM vA sAijjai / - bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI hiMgaLo (cUrNa)thI lipta hAthathI yAvat grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 54 je bhikkhU maNosila (piTTa) saMsaTTeNa hattheNa vA jAva paDiggAhei, paDiggAheM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI manaHzIla-pILI kaThora mATI(cUrNa)thI lipta hAthathI yAvat grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 55 je bhikkhU aMjaNa (piTTha) saMsaTTeNa hattheNa vA jAva paDiggAhei paDiggArhetaM vA sAijjai / bhAvArtha -- je sAdhu ke sAdhvI aMjana-suramA(cUrNa)thI lipta hAthathI yAvat grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, |56 je bhikkhU loNa ( piTTha) saMsaTTeNa hattheNa vA jAva paDiggAhei, paDiggAheM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI mIThAnA cUrNathI lipta hAthathI yAvat grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 57 je bhikkhU geruya ( piTTha) saMsaTTeNa hattheNa vA jAva paDiggAhei, paDiggAheM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI geru-kaThora lAla mATInA cUrNathI lipta hAthathI yAvat kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 58 je bhikkhU vaNNiya ( piTTha) saMsaTTeNa hattheNa vA jAva paDiggAhei, paDiggAheM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI varNika--pILI kaThora mATInA cUrNathI lipta hAthathI yAvat grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 59 je bhikkhU seDhiya ( piTTha) saMsadveNa hattheNa vA jAva paDiggAhei, paDiggAheM va sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI khaDI--sapheda kaThora mATInA cUrNathI lipta hAthathI yAvat grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 60 je bhikkhU soraTThiyapiTThasaMsadveNa hattheNa vA jAva paDiggAhei paDiggAheM taM vA sAijjai / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI nizItha sUtra bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sacitta phaTakaDInA cUrNathI lipta hAthathI lAvatuM grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, |61 je bhikkhU kukkusasaMsadruNa hattheNa vA jAvapaDiggAhei paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI lIlI vanaspatinA bArIka chIlakA, TukaDAdithI lipta hAthathI thAvat grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 62 je bhikkhU ukkuTThasaMsadruNa hattheNa vA jAvapaDiggAhei paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI lIlI vanaspatinA cUrNathI lipta hAthathI yAvata grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 63 je bhikkhU asaMsadruNa hattheNa vA jAva paDiggAhei paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI alipta hAthathI thAva grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - prastuta sUtromAM AhAra grahaNa samaye vividha prakAre pRthvIkAyAdi sthAvara jIvonI virAdhanA thaI jAya, to tenuM prAyazcitta kathana che. 49mA sUtramAM aplAyanI virAdhanA, 50 thI 60 sudhInA sUtromAM pRthvIkAyanI virAdhanA ane 61-daramA sUtramAM vanaspatikAyanI virAdhanAnI apekSAe prAyazcittanuM vidhAna che. kiyA :- sAdhAraNa mATI, cIkaNI mATI, kAcuM makAna banAvavAmAM, mATInA mATalA banAvavAmAM je mATI vaparAya che. ala- 3H pazuvAraH- dazavaikAlikacUrNi, ukhara bhUmi upara khAro jAmete vasazAkabhAjIne sudhAratAM je bArIkamAM bArIka TukaDA, chIlakAdi hAtha vagere upara coMTI jAya tene jIvana saMsadu kahe che. 3606- kothamIra vagerene atyaMta pIsIne caTaNI banAvavAmAM Ave, te tatkAla sacitta hoya che, tenAthI kharaDAyelA hAtha vagerene 36 saMsada kahe che. A sUtromAM "sacitta' zabdano pragaTa prayoga nathI. te adhyAhAra che, mATe A sUtromAM sacitta pANI, sacitta mATI tema samajavuM Avazyaka che. pANI-mATI vagere zastra-pariNata thayA pachI acitta kahevAya che ane tevA acitta pANIvALA hAtha Adi hoya tevA gRhastha pAsethI sAdhu AhAra grahaNa kare to tenuM prAyazcitta AvatuM nathI. sacitta pANI AdivALA hAthathI apAtA AhArane grahaNa kare to temAM jIva virAdhanA thAya che. 3mAM sUtramAM pazcAt karmanI apekSAe asaMsRSTinuM prAyazcitta kahyuM che. bhikSA dAtAnA hAtha alipta eTale koI paNa sacitta ke acitta padArthathI kharaDAyelA na hoya, tevA hAthathI khAdya sAmagrI sAdhune Ape to dAtAnA hAtha te khAdya vastuthI lipta thAya ane sAdhunA gayA pachI dAtA sacitta pANIthI te hAtha dhue, to sAdhune pazcAt karma doSa lAge; te ja apekSAe ahIM asaMsRSTa-alipta hAthathI AhAra grahaNa karavA saMbaMdhI prAyazcitta kahyuM che, paraMtu keTalIka vAra sAdhu asaMtRSTa hAthathI bhikSA grahaNa karI zake che. AgAmomAM Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 tenA vidhi-niSedha prApta thAya che. (1) hAtha jo pahelethI ja koI vastuthI lipta hoya ane dAtA sAdhune te hAthathI khAdha sAmagrI Ape, to te hAtha sAdhunA nimitte lipta thayA nathI, tethI sAdhune pazcAt karma doSa na lAge ane tevA lipta hAthathI sAdhu AhAra laI zake che. (2) jo khAdha sAmagrI hAthane lipta kare tevI na hoya, to te paNa asaMtRSTa hAthathI laI zakAya. (3) daza, a. 5, gA. 35. pramANe dAtA viveka saMpanna hoya ane pazcAt keme doSa lAgavA de tema na hoya, to asaMtRSTa hAthathI AhAra grahaNa karI zakAya che. AcA., zra.-2, a-1, u.-damAM tathA daza, a-pa, u.-1mAM 16 prakAranA padArthathI hAtha lipta hoya to AhAra grahaNa karavo kalpato nathI tevuM vidhAna che, tenA A prAyazcitta sUtro che. fpaTTa- cUrNa. nizItha sUtranI anya pratomAM tathA cUrNikAre paduM zabdathI alaga sUtra kahyuM che teoe upadRzabdano artha loTa karyo che. dhAnyano loTa karyA pachI amuka samaya sudhI te sacitta rahe che tevA sacitta loTa vALA hAthathI apAtI bhikSA grahaNa na kare. prastutamAM paduM zabdane mATInA vizeSaNa rUpe grahaNa karIne khAvAthI laI nodiya sudhInI je kaThora mATI che te sarva sAthe jidde zabdano joDI devo Avazyaka che. jiddano artha cUrNa thAya che ane kaThora mATInA cUrNathI hAtha lipta thAya che. haratAla vagere kaThora mATI(haratAla vagerenA patthara)thI hAtha lipta thatAM nathI paraMtu tenuM bArIka cUrNa karavAmAM Ave, to te cUrNathI hAla lipta thAya che mATe hariyAta paDyuM - haratAla cUrNa, asita 6i - manaHzIlanuM cUrNa, A pramANe artha karI 6i zabda prayoga sAthe alaga sUtra ApyuM nathI. prastutamAM riyAta vagere pachI kauMsa ane iTAlI TAIpamAM pa6 zabda mUkyo che. bhASya-cUrNi tathA anya pratomAM mULapAThamAM bhinnatA jovA maLe che. keTalIka pratomAM sodiya sUtra nathI ane tAva, soddhA, va6, mUla, sivera, pukha nA eka-eka sUtra jovA maLe che. ahIM bhASya pramANe sUtranI saMkhyA ane kramane svIkAryo che. bhASyA gAthA udaulla maTTiyA vA, Usagate ceva hoti bodhavve / haritAle hiMgulAe, maNosilA aMjaNe loNe // 1848 // geruya vaNNiya seDhiya, soraTThiyapiTTha kukkusakae ya / ukkuTThamasaMsaTTe, Neyavve ANupuvIe // 1849 // lodhra, kaMda, mULa, siMgabera, puSphaga A sarva vanaspatinA ja prakAra che. ahIM rufsa ane 36mAM teno samAveza thaI jAya che, mATe anya prato sAthe koI tAtvika virodha Avato nathI. paraspara karAtuM zarIra parikarma - 64 je bhikkhU aNNamaNNassa pAe Amajjejja vA pamajjejja vA Amajjata vA pamajjata vA sAijjai / evaM taiyauddesagameNaM NeyavvaM jAva..... je bhikkhU gAmANugAmaM dUijjamANe aNNamaNNassa sIsaduvAriyaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu paraspara ekabIjAnA pagane ekavAra athavA vAraMvAra Amarjana kare che tema Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 | zrI nizItha sUtra karanAranuM anumodana kare che. A rIte trIjA uddezakanA 40 sUtranI samAna sUtro kahevA yAvata je sAdhu grAmAnugrAma vihAra karatA samaye paraspara eka bIjAnA mastakane DhAMke ke DhAMkanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM sAdhu anya sAdhunA ke sAdhvI anya sAdhvInA paganuM pramArjana Adi kare tenuM atidezAtmaka kathana che. trIjA uddezakanA 16 thI 40 sUtra pramANe ja ahIM te kriyAo samajavI. A sarva parikarma sUtromAM niSkAraNa, kutUhala ke anurAgathI parasparanuM zarIra parikarma karavAnuM prAyazcitta samajavuM, sakAraNa parasparamAM zarIra parikarma karavA paDe to tenuM prAyazcitta nathI. pariSThApanA samitinA doSo - |65 je bhikkhU sANuppae uccAra-pAsavaNabhUmi Na paDilehei, Na paDilehataM vA sAnna bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI divasanI cothI porasInA cothA bhAge uccAra-prasavaNa tyAga karavAnA sthAnanuM(IMDila bhUminuM) pratilekhana na kare ke na karanAranuM anumodana kare, |66 je bhikkhU tao uccAra-pAsavaNabhUmio Na paDilehei, Na paDileheMtaM vA sArU I bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI traNa uccAra-prasavaNa bhUminuM pratilekhanana kare ke na karanAranuM anumodana kare, 67 je bhikkhU khuDDAgaMsi thaMDilaMsi uccAra-pAsavaNaM parihavei, parihaveMtaM vA sAkkA bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI (eka hAthathI paNa) TUMkI jagyAmAM uccAra-prasavaNano tyAga kare ke tema karanAranuM anumodana kare. 68 je bhikkhU uccAra-pAsavaNaM avihIe pariTThavei, pariTThaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI avidhie uccAra-prasavaNa paraTha ke paraThanAranuM anumodana kare, |69 je bhikkhU uccAra-pAsavaNaM pariTThavettA Na puMchai, Na puMchataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI uccAra-prasavaNa tyAga karyA pachI lepya aMgane lUche nahi ke tema karanAranuM anumodana kare, 70 je bhikkhU uccAra-pAsavaNaM pariTThavettA kaTTeNa vA kiliMceNa vA aMguliyAe vA salAgAe vA puchai, puMchata vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI uccAra-prasavaNa tyAga karyA pachI kASTha, vAMsanI choI AMgaLI ke koI paNa saLIthI lepya aMgane lUche ke tema karanAranuM anumodana kare, Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 [ 79 | 71 je bhikkhU uccAra-pAsavaNaM pariTThavettA NAyamai, NAyamataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI uccAra-prasavaNa tyAga karyA pachI Acamana-lepya aMganuM prakSAlana na kare na karanAranuM anumodana kare, 72 je bhikkhU uccAra-pAsavaNaM parihavettA tattheva Ayamai, AyamataM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvIe je sthAnamAM uccAra-prasavaNano tyAga karyo hoya te ja sthAne Acamana kare che tema karanAranuM anumodana kare, |73 je bhikkhU uccAra-pAsavaNaM pariTThavettA aidUre Ayamai AyamaMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI uccAra-prasavaNano tyAga karyo hoya te sthAnathI atidUra jaI Acamana kare che tema karanAranuM anumodana kare, 74 je bhikkhU uccAra-pAsavaNaM pariDhuvettA paraM tiNhaMNAvApUrANaM Ayamai, AyamaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI uccAra-prasavaNa tyAga karyA pachI traNa aMjalI pramANathI vadhu pANI vaDe Acamana kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana - prastuta dasa sUtromAM uccAra-prasavaNa-visarjana saMbaMdhI samAcArI ullaMghananuM prAyazcitta vidhAna che. sAdhunI pAMca samitiomAM pAMcamI samiti paraThavA viSayaka che. sAdhu divase IMDila bhUminuM pratilekhana karI teno upayoga kare che ane rAtre teno upayoga karavA mATe divase ja divasanA cothA praharamAM tenuM pratilekhana karavAnuM vidhAna uttarAdhyayana sUtra, adhyayana-26mAM che ane tenuM A prAyazcitta sUtra che. sApu :- A zabda dvArA paraThavA yogya bhUminuM pratilekhana karavAnA samayanuM kathana karavAmAM AvyuM che. sApuNo gAma va8mA vasela rimANa parikSaNa aMtima-cothI porasInA cothA bhAganA caramakAlamAM, saMdhyA samaye svAdhyAyano asakjhAya kALa Ave tyAre paraThavAnI bhUminuM pratilekhana avazya karavuM joIe. paraThavAnI bhUminuM pratilekhana na karavAnA doSo:- rAtrimAM paraThavA mATe te aMDila bhUminuM divase pratilekhana karavAmAM Ave to ja kIDI vagerenA dara, lIlI vanaspati, sacitta pRthvI AdinI khabara paDe. jo apratilekhita bhUmino rAtre upayoga karavAmAM Ave to aMdhArAmAM na dekhAvAthI chakAya jIvonuM upamardana ane tethI saMyama virAdhanA thAya, apratilekhita bhUmimAM sarpAdinA upaghAtanI saMbhAvanA rahe ane tenA dvArA AtmavirAdhanA thAya, apratilekhita bhUmi viSama(khADA-TekarAvALI) hoya to paDI javAthI upakaraNAdi ke hAtha-paga Adi tUTI javAnI saMbhAvanA rahe. uparokta doSothI bacavA mATe divasanA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI nizItha sUtra aMtima praharanA aMtima bhAgamAM paraThavAnI bhUminuM avazya pratilekhana karavuM joIe. bhASyakAre A sUtranA bhAvone spaSTa karatA kahyuM che ke sANuppAe kAle, paDileha No karijja jo bhikkhU / uccArapAsavaNassa, bhUmIe pAvae miccha // saMdhyA samaye uccAra-prasavaNa bhUminuM je bhikSu paDilehaNa na kare te mithyAtva vagere aneka doSone prApta thAya che. to vAra-pAvanabhUmi :- paraThavAnI traNa bhUmi. zAstrakAroe divasanA aMtima praharamAM traNa bhUminuM pratilekhana karavA kahyuM che, kAraNa ke eka ja bhUminuM pratilekhana karyuM hoya ane tenA upayoga karavAnA samaye tyAM koI hiMsaka pazu AvIne besI jAya, vagere koIpaNa prakAranI bAdhA utpanna thAya ane te bhUmino upayoga thaI zake tema na hoya, to bIjI ke trIjI pratilekhita bhUmino upayoga karI zakAya; jo eka ja bhUminuM pratilekhana karyuM hoya ane pratilekhita bhUmimAM bAdhA utpanna thatAM apratilekhita bhUmino upayoga karavo paDe ane to saMyama virAdhanA, AtmavirAdhanA jevA uparokta doSonI saMbhAvanA rahe che mATe sAyaMkAle traNa bhUminuM pratilekhana avazya karavuM joIe, na karavAthI A sUtra 119 anusAra te bhikSu prAyazcitta ne prApta thAya che. traNa bhUminuM vizleSaNa karatAM bhASyamAM spaSTa karyuM che ke- A traNa bhUmi Asana, madhyarUpA ane dUrastha tema traNa prakAranI hoya che. (1) upAzrayanI najIkanI paraThavAnI bhUmi te prathama Asana bhUmi che. (2) 100 hAtha dUranI bIjI madhyarUpA bhUmi che ane potAnA sthAnathI ra50 hAtha dUranI bhUmi te trIjI dUrastha bhUmi kahevAya che. A traNa bhUminuM pratilekhana karavuM joIe. IMDila bhUmino vistAra - parAThavA yogya bhUmi eka hAtha lAMbI ane eka hAtha pahoLI tathA nIce cAra AMgula sudhI acitta hoya tevI bhUmi jaghanya vistIrNa kahevAya che. eka hAthathI alpa vistAravALa 1 bhUmine kSullaka DukAna bhUmi kahevAmAM Ave che. hu bhUmimAM paraThe to te anusAra prAyazcitta Ave che. bhASyakAre kahyuM che- vikkhaMbhAyAmehiM, rayaNImettaM havejja thaMDillaM / cauraMgula mogADhaM, jahaNNa vitthiNNamaccittaM // etto hINataraM jaM, khuDDAgaM thaMDilaM muNeyavvaM / ettha ya pariTThaveMto, ANAbhaMgAi pAvei // ratnI eTale hAtha pramANa lAMbI-pahoLI tathA cAra aMgula avagADha eTale UMDAImAM acitta evI UDila bhUmi "jaghanya vistIrNa" kahevAya che. tenAthI nyUnabhUmi huIIT kahevAya che. temAM paraThe to tene AjJAbhaMgAdi doSa lAge che ane prAyazcitta Ave che. uccAra-prasavaNa paraThavAnI vidhiH- je bhUmimAM uccAra-prasavaNanuM visarjana karavAnuM hoya te sthAnanuM prathama pratilekhana karavuM joIe. jo tyAM trasa jIvo hoya to tenuM pramArjana karavuM joIe. AjubAjuthI guhasthanI daSTi na paDe, koIpaNa prakAre zAsananI hIlanA na thAya, te rIte yatanA ane vivekapUrvaka paraThavAnI kriyA kare. koIdeva-dAnavano upadravana Ave te mATe bhASyakAre paraThavAnI vidhimAM junAgadAstudo tema bolI paraThavAnuM kahyuM che. keTalIka paraMparAmAM "zakendra mahArAjanI AjJA" tema bolI, nIcA namIne Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 | | 81 | arthAt jamInathI cAra aMgula UMcethI paraThe, tenAthI vadhu UMcethI parahe nahIM. ityAdi paraThavAnI vidhithI na paDe to prAyazcitta Ave che. khAvApUra - hAthanI pasalI ke aMjalI kare to teno AkAra nAva jevo thAya che. pANIthI bharelI aMjalI ke pasalIne nAvApUraka kahe che. pArivArika sAdhu sAthe bhikSArthagamana - 75 je bhikkhU aparihArie NaM parihAriyaM vaejjA- ehi ajjo ! tumaM ca ahaM ca egao asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDiggAhettA tao pacchA patteyaMpatteyaM bhokkhAmo vA pAhAmo vA, jo taM evaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / bhAvArtha :- apArivArika sAdhu ke sAdhvI pArihArika sAdhune ema kahe ke he Arya! Avo, tame ane huM sAthe jaI azanAdi AhAra grahaNa karIe ane pachI ApaNe baMne alaga-alaga AhAra-pANI karazuM. A pramANe je kahe ke kahenAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. A uddezakagata 128 prAyazcitta sthAnomAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArA sAdhu sAdhvIne laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM pArihArika ane apArihArika sAdhune eka sAthe gocarI javA mATenA prAyazcittanuM vidhAna che. pArivArika-apArivArika sAdhu - prAyazcitta tapanuM vahana na karanAra sAdhune apArihArika sAdhu kahe che ane mAsikathI cha mAsika sudhInA prAyazcitta tapanuM vahana karanAra sAdhune pArivArika sAdhu kahe che. bIjA uddezakanA 40 thI 4ramAM sUtramAM pArihArika ane apArihArika zabdano prayoga che ane tyAM prasaMgAnusAra teno artha alaga thAya che. tyAM eSaNAnA doSono parihAra eTale tyAga karanAra sAdhune pArivArika' (uttama) sAdhu kahyA che ane eSaNAnA doSono tyAga nahi karanAra eTale eSaNAnA doSo nuM sevana karanArA sAdhune "apArihArika' kahyA che. A rIte prastuta sUtronusAra prAyazcitta tapane aprApta gacchanA samasta zramaNa apArivArika kahevAya che tathA prAyazcitta prApta ane tene vahana karanAra zramaNa pArivArika kahevAya che. pArihArika tapanuM svarUpa - koI sAdhu mULaguNa saMbaMdhI utkRSTa doSanuM sevana kare, to tene eka mahinAthI laI cha mahinA sudhInuM "parihAra tapanuM prAyazcitta ApavAmAM Ave che. A tapane vahana karavA mATe yogya, sudaDha saMhanana, vairyavAna, gItArtha ane samartha, taruNa ane svastha hoya tene ja A parihAra tapanuM prAyazcitta ApavAmAM Ave che. bAla-vRddha-rogI ke sAdhvIne A prAyazcitta ApavAmAM AvatuM nathI. sAdhune A prAyazcittamAM sthApita karatA pahelAM gacchavAsI sarva sAdhune sUcanA ApI, te sAdhu sAtheno AhAra-pANI Adi sarva vyavahAra baMdha karavAmAM Ave che. AcArya sivAyanA gacchanA koIpaNa sAdhu tenI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 | zrI nizItha sUtra sAthe vArtAlApa-svAdhyAya Adi eka paNa kArya karI zakatA nathI. te sAdhune Atmazuddhi mATe gaccha saMbaMdhI sarva vyavahArathI nivRtta karavAmAM Ave che. prAyazcitta zaru thayA pachI te sAdhue saMpUrNa rIte AcAryanI AjJAmAM ja rahevAnuM hoya che arthAtu AcArya ja mAtra temanI sAthe vAtacIta Adi karI zake che. pArihArika sAdhune koI kAma hoya, to AcAryanI AjJA laI te kArya karI zake che, AcArya pAse AlocanA karI zake, prazna pUchI zake, temane ja AhAra batAvI zake che. rogAdi thAya to AcAryane ja kahe che. bIjA sAdhuone kahevuM ke pUchavuM kalpatuM nathI. pArivArika sAdhune asahyuvedanA thatI hoya to paNa anya sAdhu AcAryanI AjJA vinA pArihArika sAdhunI sevA Adi karI zakatA nathI. gocarI Adi koI kArya arthe bahAra gayelA pArivArika sAdhu paDI jAya ke Akasmika paristhiti utpanna thAya to anya sAdhu tAtkAlika sAravAra ApI upAzraye lAvI AcAryane jANa kare ane tyAra pachI AcArya kahe te rIte pArivArika sAdhunI sevA apArivArika sAdhu kare. pArivArika sAdhunI jyAre vizeSa paristhiti samApta thaI jAya, tyAre te svayaM potAnuM kArya pUrvavat kare che. pArihArika sAdhune jeTalA samaya sudhI pArihArika paNe rahevAnuM hoya teTalo samaya ochAmAM ochuM ekAMtara upavAsanuM tapa ane pAraNAnA divase AyaMbila tapa karavAnuM hoya che. "pArivArika sthiti daramyAna te sAdhuno utsAha maMda paDI jAya to AcArya tenI sthitine khyAlamAM laI yathAyogya karI zake che. tenI sAraNA-vAraNA Adi sarva kAryanuM uttaradAyitva AcAryanuM ja rahe che. AcAryane jarUra lAge to tene viSayanI chUTa paNa ApI zake che ane gocarI vagerenI sevA paNa karAvI zake che. TUMkamAM pArihArika sAdhu sAthe anya sAdhuo dasa prakArano vyavahAra baMdha kare che- (1) parasparano vArtAlApa 2) sUtrArtha pUchavA. (3) svAdhyAyAdi sAMbhaLavA-saMbhaLAvavA sAthe uThavuM-besavuM (5) vaMdana vyavahAra () pAtrAdi upakaraNanuM AdAna-pradAna (7) pratilekhana Adi kArya (8) saMghADo banAvI sAthe gocarIe javuM (9) AhAranuM AdAna-pradAna (10) sAthe besI bhojana karavuM. gacchanA sAdhuo paraspara A dasa prakArano vyavahAra karatAM hoya che, pArivArika prAyazcitta vahana karatA hoya te sAdhunI sAthe te vyavahAra baMdha karavAmAM Ave che. uparokta dasa vyavahAramAMthI anya sAdhu "pArihArika' sAthe kramazaH ATha vyavahAra kare to laghumAsika prAyazcitta Ave che ane aMtima be vyavahAra saMbaMdhI gurumAsika prAyazcitta Ave che. vartamAnamAM viziSTa sahanana AdinA abhAve sAdhAraNa tapanuM ja prAyazcitta apAya che. vadhumAM vadhu dIkSA cheda ane mULa prAyazcitta (navI dIkSA) ApavAmAM Ave che. anekavAra anAcAranA sevana karanArane, dIrghakALa paryata doSa sevana karanArane, lokApavAdake tapazcaryAnI zakti nahoya tene cheda prAyazcitta ApavAmAM Ave che. temAM jaghanya eka divasa ane utkRSTa cha mahinAno dIkSA cheda karavAmAM Ave che tenAthI vadhu prAyazcittanI AvazyakatA hoya to mULa prAyazcitta ApavAmAM Ave che. vIraprabhunA nirvANa pachI seMkaDo varaso sudhI pArihAra' prAyazcitta ApavAmAM AvatuM hatuM tethI chedasUtronA pAThamAM aneka jagyAe pArivArika sAdhu saMbaMdhI vidhAno che. A uddezakamAM 75 sUtromAM 128 laghumAsika prAyazcitta sthAnano ullekha che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-4 87 | sUtra krama prAyazcitta sthAna saMkhyA sUtra krama | prAyazcitta sthAna saMkhyA 1 thI 15 16 thI 30 15 37 - 15 38 | 10 31 32 39 thI 48 49 thI 3 34 35 36 | | | 1 1 1 | | | 5 thI 74 75 | | 10 1 kula sUtra - 75 | prAyazcitta sthAna - 128 A cotho uddezaka saMpUrNa Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrI nizItha sUtra pAMcamo uddezaka paricaya ORRORRORROR prastuta uddezakamAM para prakAranA laghumAsika prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA- vRkSanA thaDanI AsapAsanI sacitta pRthvI upara UbhA rahevuM, besavuM, sUvuM AhAra karavo svAdhyAyAdi karavA, potAnI pacheDI Adi gRhastha pAse sIvaDAvavI, nAnI pacheDI Adine bAMdhavAnI dorIo lAMbI rAkhavI, lImaDAdinA acitta pAMdaDAone pANIthI dhoIne khAvA, zayyAtaranA athavA anyanA pAdaproMcchana ane daMDa Adi nirdiSTa samaye pAchA na devA, zayyA-saMstArakane pAchA ApI dIdhA pachI pharIvAra AjJA lIdhA vinA vAparavA; Una, sUtara Adi kAMtavA; sacitta, raMgIna tathA vividha raMgayukta ke AkarSaka daMDa banAvavA ke rAkhavA, navA vaselA grAmAdimAM athavA navI khANomAM gocarI mATe javuM mukha AdithI vINA banAvavI, te vINA vagADavI tathA anya vAdya jevA avAja mukhAdithI kADhavA; audezika, saprAmRta, saparikarma zayyAmAM praveza karavo, athavA rahevuM, saMbhoga pratyayika kriyA lAgavAno niSedha karavo, upayogamAM hoya tevA pAtrane vastra, kaMbala, pAdapraIcchananA TukaDA karIne paraThI devA; daMDa, lAkaDInA TukaDA karIne paraThI devA; pramANathI moTo rajoharaNa banAvavo ke rAkhavo. dezIo nAnA nAkAnI banAvavI, dezIone paraspara saMbaddha karavI, rajoharaNane avidhithI bAMdhavA, rajoharaNane eka baMdhanathI bAMdhavo, rajoharaNane traNathI vadhAre baMdhana bAMdhavA, pAMca prakAra sivAya anya jAtinA rajoharaNa banAvavA, potAnA sthAnathI rajoharaNane dUra rAkhavo, rajoharaNa upara paga mUkavA, mAthA nIce rAkhavo. ityAdi pravRttionuM laghumAsika prAyazcitta Ave che. ////////// Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-pa 85 pAMcamo uddezaka IZE/Z para laghumAsika prAyazcitta sthAna E/E vRkSanA mULanI samIpe kriyAoH 1 je bhikkhU sacitta-rukkhamUlaMsi ThiccA AloejjA vA paloejja vA AloeMtaM vA paloeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:jue ke jonAranI anumodanA kare, jesAdhukesAdhvIvRkSanInIcenIsacittabhUmimAMsthitathaIneekavArakeanekavAraAjubAju 2 je bhikkhU sacitta-rukkhamUlaMsi ThiccA ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei, ceetaM vA sAijjai / bhAvArtha:je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita thaIne kAryotsarga, zayana, besavuM Adi kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 3 je bhikkhU sacitta-rukkhamUlaMsi ThiccA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei, AhAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita thaI azanAdi cAra prakArano AhAra kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 4 je bhikkhU sacitta-rukkhamUlaMsi ThiccA uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThavei, pariTThaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita thaIne uccAra-prasavaNanuM visarjana kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 5 je bhikkhU sacitta-rukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM karei, kareMtaM vA saaijji| bhAvArtha:je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita thaI svAdhyAya kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 6 je bhikkhU sacitta-rukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM uddisai, uddisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita thaI svAdhyAyano uddeza (navA mULapAThanI vAcanA Ape) kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 7 je bhikkhU sacitta- rukkhamUlasi ThiccA sajjhAyaM samuddisai, samuddisataM vA sAijjai / Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ es zrI nizItha sUtra bhAvArtha: / zuddha ke pAkuM) kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 8 je bhikkhU sacitta- rukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM aNujANa, aNujANataM vA sAijjai / pAThane je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita svAdhyAyano samuddeza (kaMThAgra bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita thaI svAdhyAyanI AjJA Ape ke ApanAranI anumodanA kare. 9 je bhikkhU sacitta-rukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM vAei, vAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha : je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita thaI sUtrArthathI vAcanA Ape ke ApanAranI anumodanA kare. -- 10 je bhikkhU sacitta-rukkhamUlaMsi ThiccA sajjhAyaM paDicchai, paDicchaMtaM vA saaijji| bhAvArtha:je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita thaI sUtrArthanI vAcanA grahaNa kare ke grahaNa karanAranI anumodanA kare. 11 je bhikkhU sacitta-rukkhUlaMsi ThiccA sajjhAyaM pariyaTTei, pariyadRtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sthita thaI svAdhyAyanI pariyaTTaNA kare ke tema karanAranI anumodanA kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecana : prastuta / agiyAra sUtromAM vRkSanI nIcenI sacitta bhUmimAM sUvA, besavA, UbhA rahevA ke svAdhyAya Adi karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. sacitta-vazrvamUlasi - vRkSamULa bhAganI sacitta bhUmi. vRkSanA mULabhAgamAM thaDanI cAre bAjunI jamIna sacitta hoya che. tenI maryAdA cUrNimAM A pramANe batAvI che-- je vRkSanuM thaDa 'hasti pada' pramANa arthAt eka hAthanuM hoya te vRkSanI comera eka-eka hAtha pramANa bhUmi sacitta hoya che. A rIte vRkSanA thaDano jeTalA hAtha pramANa vistAra hoya, teTalA hAtha pramANa thaDanI pramANe vRkSanI cArebAjunI jamIna citta jANavI, jema ke be hAthanuM thaDa hoya to vRkSanA mULa bhAgathI cArebAju be-be hAtha pramANa jamIna citta hoya che. vRkSanI nIce tenA mULabhAgamAM jamIna citta hovAnA kAraNe tyAM UbhA rahevAthI ke anya kArya karavAthI pRthvIkAyanA jIvonI virAdhanA thAya che. kyAreka bhUlathI ke pramAdathI thaDa, pAMdaDAdino sparza thaI jAya, to vanaspatinI virAdhanA thAya che, temaja vRkSa Azrita rahelA trasa jIvonI virAdhanA paNa thAya che. A rIte trasa-sthAvara jIvonI virAdhanA thatAM saMyama virAdhanA thAya che. vRkSa nIce caratA ane thaDa sAthe zarIra ghasavA mATe AvatAM pazuo dvArA sAdhunA zarIrane upaghAta paNa thaI zake che, tethI AtmavirAdhanA thAya che, ityAdi vividha doSonA kAraNe tenuM ahIM laghumAsika prAyazcitta kahyuM che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-pa 87 vALa senga bilIhiya :- DhALa - sthita thavuM, thoDAka samaya mATe UbhA rahevuM. senga - nivAsa ka2vo, vadhu samaya mATe UbhA rahevuM. biIhiya - besavuM. bhASya-cUrNi pramANe- (1) dALa - jAtasso, vasatti gimitte sengA, visAmALa gimitta khilaIpiyA / sthAna eTale sthira thavuM. kAryotsargamAM sthira thavAya che mATe vALa zabdano artha kAryotsarga thAya che. (2) lekhkhuM - tenA be artha che- 1. nivAsa karavo, vadhu samaya rahevuM. 2. pUrNa zarIrathI zayana karavuM, sUvuM. (3) nizIthaeNi - tenA be artha che-- 1. vizrAma nimitte besavuM, 2. pApa kriyAno niSedha thaI javAthI svAdhyAya sthAnane naiSadhikI kahevAmAM Ave che. svAdhyAyAdi besIne ja karAya che mATe ahIM nilIziyano artha besavuM mAtra karyo che. svAdhyAya Adi mATe ahIM judA sUtro che. sannAthaeN :- vAcanA, pRcchanA, pariyaTTaNA, anuprekSA ane dharmakathA, A pAMca prakAre svAdhyAya karavAmAM Ave che. temAM vAcanA ane pariyaTTaNAnuM 9muM ane 11muM sUtra che ja, tethI ahIM satttAya zabdamAM anuprekSA, dharmakathA ane pRcchA A traNanuM ja grahaNa thAya che. uddisai :- to abhinava aSitassa - (1) navIna mULapAThanI vAcanA devI (2) sUtra artha ane ubhayanuM paThana-pAThana karAvavuM, te uddeza kahevAya che. samuddisai :- kaMThastha karelA pAThane pAkA karAvavA, zuddha karAvavA, vAraMvAra paThana karAvavA, te samuddeza kahevAya che. aNujANai :- cittabhUyamsa anuLA - sthira ane zuddha kaMThastha thaI jAya tyAre anyane zIkhavavAnI AjJA ApavI. anuyoga dvAra sUtranI harIbhadrIya TIkAmAM uddezAdino artha A pramANe che- ddeza - sUtra zIkhavA AjJA ApavI, samuddesa-sthira karavA AjJA ApavI, anuggaja - bIjAne bhaNAvavAnI AjJA ApavI. vRkSa nIce sacitta bhUmimAM sAdhu UbhA rahe, bese, sUve, paraThe ke svAdhyAya saMbaMdhI koI paNa kArya kare, to tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vRkSanA thaDathI dUra sacitta bhUmi na hoya tyAM sAdhu vivekapUrvaka koI paNa kriyA karI zake che; rAtri vizrAma paNa karI zake che. temAM tene prAyazcitta AvatuM nathI. sAdhvIone zIla rakSAnA uddezathI bRhatkalpasUtramAM vRkSa nIce rAtri nivAsano niSedha che. vihAramAM raste cAlatAM visAmo levA vRkSa nIce acitta bhUmi para thoDIkavAra besI zake che. gRhastha pAse silAI kAma karAvavuM: | 12 je bhikkhU appaNo saMghADi aNNautthieNaM vA gAratthieNa vA sivvAvei, sivvAvetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI potAnI pacheDI anyatIrthika ke gRhastha pAse sIvaDAve ke sIvaDAvanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM gRhastha dvArA sIvaNa kArya karAvavA saMbaMdhI prAyazcittanuM vidhAna che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] zrI nizItha sUtra MLo saMpAddhi:- potAnI pacheDI. prastutamAM pacheDInuM kathana che, paraMtu upalakSaNathI colapaTTaka Adi koI paNa vastra gRhastha pAse sIvaDAvavAnuM A prAyazcitta che, tema samajavuM joIe. sAdhu niSkAraNa vastra sIvavAnuM kArya kare nahIM ane Avazyaka hoya tyAre svayaM sIvavAnuM kArya kare to tene koI prAyazcitta AvatuM nathI, paraMtu anyatIrthika ke gRhasthanI pAse sIvaDAve to tenuM A sUtrathI prAyazcita Ave che. AvazyakatA na hovA chatAM sAdhu sIvavAnuM kArya kare, to tene A sUtrathI prAyazcitta Ave che. cUrNimAM paNa kahyuM che ke- ga6 fjevArane apUNA sivi, vAra vA khatyiyAtyi sidhyAti, ta mAnahu - bhASya gAthA-1921 cUrNi. AvazyakatA pramANe lAMbu-pahoLuM vastra na maLe to vastra sIvavA paDe. AgamamAM sAdhune grAhya vastro mATe agara, thAM, adhuvaM ane adhAraNIyaM jevA zabda jovA maLe che. sAdhune je mApanA vastra rAkhavA kalpe che te mApanA vastra hoya to te atta kahevAya che ane paryApta mApavALuM na hoya to akhai kahevAya che. banne vastra hoya to sIvavuM paDe. kAmamAM AvavA yogya, majabUta vastrane sthira kahe che, jIrNa vastrane asthira kahe che. "sthira' vastra koI kAraNathI phATI jAya to tene sIvavuM paDe. Agamokta lakSaNothI yukta, dhAraNa karavA yogya vastrane dhAraNIya kahe che, vastra dhAraNa karavA yogya na rahe tene adhAraNIya kahe che. dhAraNIya vastra koI kAraNe phATI jAya to tene sIvavuM(sAMdhavuM) paDe che. sAdhu svayaM sIve athavA anya sAdhu pAse sIvaDAve; koI sIvanAra nahoya, sIvatA AvaDatuM na hoya to sAdhvI pAse sIvaDAve to prAyazcitta AvatuM nathI. svatIrthika gRhastha ke anyatIrthika gRhastha pAse pacheDI Adi sIvaDAvavI paDe, to tenuM laghumAsika prAyazcitta Ave che. pacheDIne lAMbI dorIo bAMdhavI - |13 je bhikkhU appaNo saMghADIe dIhasuttAI karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI potAnI pacheDIne lAMbI dorIo bAMdhe ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : pacheDI athavA gAtrIbaMdhana mATenuM kApaDa nAnuM hoya ane tene dorI bAMdhavI Avazyaka hoya to be-cAra ke cha sthAne dorI bAMdhavAmAM sAmasAme cheDe be-be dorIne bAMdhatA eka, be ke traNa baMdhana thAya che. te dorIo pramANopeta hoya, to tenuM prAyazcitta A sUtramAM nathI, paraMtu te dorIo lAMbI rAkhe to prAyazcitta Ave che. dorIonuM mApa - bhASya gAthAmAM tenA mATe A pramANe kahyuM che- vaDarajIttapUnA, tA saMki sura nA | sAdhu TUMkA kapaDAnA kAraNe cAra AMgaLa pramANa lAMbI dorIo pacheDImAM karI zake che. lAMbI dorIothI thatAM doSo :- vadhu lAMbI dorIo hoya to upADavavAmAM, rAkhavAmAM ayatanA thAya. saMmA vahivadhu nAmano pratilekhanano doSa lAge. lAMbI dorIo gUMcavAya jAya to gUMca ukelavAmAM samaya vyatIta thAya ane svAdhyAyamAM alanA thAya che. lAMbI dorI joI alpabuddhi ane kutuhalavRttivALA ziSya dvArA upahAsanI saMbhAvanA rahe che mATe bAMdhyA pachI cAra aMgulathI vadhu rahe tevI lAMbI dorI rAkhI zakAya che. Agama sUtromAM te dorIonI laMbAI mATe spaSTIkaraNa jovA maLatuM nathI. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-5 89 | saceta pAna khAvAH14 je bhikkhU piumaMda-palAsayaM vA paDola-palAsayaM vA billa-palAsayaM vA sIodaga viyaDeNa vA usiNodaga viyaDeNa vA saMphANiya-saphANiya AhArei, AhAreta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI lImaDAnA pAna, paravelanA pAna ke bilvanA pAnane ThaMDA ke garama acitta pANIthI dhoIne khAya ke khAnAranI anumodanA kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : lImaDA vagerenA pAna, auSadharUpe levA Avazyaka hoya to gRhastha sUkavI-svaccha karI vAparatA hoya tevA pAnanI gaveSaNA karavI joIe. sAdhu sUkAyelA acitta pAMdaDA svayaM dhUe to sadAzrita kuMthavA vagere jIvonI virAdhanA thAya che. dhokhelA pANIne paraThe to paraThavA saMbaMdhI doSonI saMbhAvanA rahe ane pramAdanI vRddhi thAya mATe sAdhu niSkAraNa AvI pravRtti kare nahi. sUtra kathita lImaDA Adi sivAya anya paNa auSadha yogya sarva prakAranA acitta patra-puSpa Adine dhovA saMbaMdhI A laghumAsika prAyazcitta samajI levuM joIe. prastuta sUtramAM sacitta ke acitta vizeSaNa vinA mAtra pAna saMbaMdhI sUtrapATha che, sacitta pAnano sparza karavo paNa sAdhune kalpato nathI, tethI ahIM sUkAyelA acitta pAnane dhovAnuM kathana che tema samajavuM. pADhIhArA pAdaproDjhana viSayaka asatya bhASA:15 je bhikkhU pADihAriyaM pAyapuMchaNaM jAittA tameva rayaNi paccappiNissAmi tti sue paccappiNai paccappiNataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI gRhastha pAsethI Aje pAchuM ApIza tema kahI pAdaprocchananI yAcanA karI, bIjA divase pAchuM Ape ke tema karanAranI anumodanA kare, 16 je bhikkhU pADihAriyaM pAyapuMchaNaM jAittA sue paccappiNissAmi tti tameva rayaNi paccappiNai, paccappiNataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI gRhastha pAsethI, "kAle pAchuM ApIza" tema kahI, pAdaprocchananI yAcanA karI, te ja divase pAchuM Ape ke tema karanAranuM anumodana kare. |17 je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM pAyapuMchaNaM jAittA tameva rayaNiM paccappiNissAmi tti sue paccappiNai, paccappiNata vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI zayyAtara pAsethI "Aje pAchuM ApIza tema kahI, pAdaprakzananI yAcanA karI bIjA divase pAchuM Ape ke tema karanAranuM anumodana kare. |18 je bhikkhU sAgAriyasaMtiyaM pAyapuMchaNaM jAittA sue paccappiNissAmi tti tameva rayaNiM paccappiNai, paccappiNataM vA sAijjai / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] zrI nizItha sUtra bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI zayyAtara pAsethI "kAle pAchuM ApIza" tema kahI, pAdaprocchananI yAcanA karI te ja divase pAchuM Ape ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - bIjA uddezakamAM kASTha daMDayukta pAdapropzana rAkhavA saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che jyAre A cAra sutromAM pADhIhArA pAdaproMcchana nI yAcanA karatAM samaye je bhASAprayoga karyo hoya, tenAthI viparIta kArya kare to tatsaMbaMdhI prAyazcitta kahyuM che. sAdhu kSetra-kALa saMbaMdhI vizeSa paristhitimAM gRhastha ke zayyAtara pAsethI prAtihArika pAdaproMcchana laI zake che paNa pAdaprakzananI yAcanA samaye sAdhue bhASAno viveka rAkhavo joIe. "Aje pAchuM ApI jaIza, kAle pAchuM ApI jaIza' tevI nizcayakArI bhASA sAdhue bolavI na joIe ane jo tevI bhASA bole to te bhASA asatya na thAya te mATe, te pramANe ja kArya karavuM joIe. A cAra sUtromAMthI 15-16 sUtramAM gRhasthanA pAdapropzana ane 17-18 sUtramAM zayyAtaranA pAdaproDjhana saMbaMdhI kathana che. 15mA ane 17mA sUtramAM Aje pAchuM ApavAnuM kahI bIjA divase Ape tathA 16mA ane 18mA sutramAM bIjA divase ApavAnuM kahI Aje Ape to asatya bhASaNanA doSanuM prAyazcitta che. tava ratha - A cAre ya sUtramAM pADhIhAruM pAdapropzana ApavA viSe ja zabdano prayoga thayo che. sAdhu mATe rAtre koI paNa vastunA AdAna-pradAnano niSedha che ane zAstromAM A zabda samuccaya rIte eka-be divasa mATe paNa prayukta thAya che. tethI tameva bano artha Aje ja ke AjanA divase ja ane sukhano artha kAle eTale bIje divase karavo prasaMgAnurUpa che. pADhIhArA daMDAdi viSayaka asatya bhASA:19 je bhikkhU pADihAriyaM daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUI vA jAittA tameva rayaNi paccappiNissAmi tti sue paccappiNai, paccappiNata vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI gRhastha pAsethI "Aje ja pAchuM ApIza' tema kahIne daMDa, lAkaDI, avalekhanikA(pagamAMthI kAdava sApha karavAnI vAMsanI khapATano TukaDo) ke vAMsanI soyanI yAcanA karI, bIjA divase pAchuM Ape ke tema karanAranuM anumodana kare. | 20 je bhikkhU pADihAriyaM daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUI vA jAittA sue paccappiNissAmi tti tameva rayaNi paccappiNai, paccappiNataM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI gRhastha pAsethI kAle pAchuM ApIza" tema kahIne daMDa, lAkaDI, avalekhanikA ke vAMsanI soyanI yAcanA karI, te ja divase pAchuM Ape ke tema karanAranuM anumodana kare, 21 je bhikkhU sAgariya-saMtiyaM daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUI vA jAittA tameva rayaNi paccappiNissAmi tti sue paccappiNai, paccappiNataM vA saaijji| Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 91 ] bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI zayyAtara pAsethI "Aje ja pAchuM ApIza" tema kahIne, daMDa, lAkaDI, avalekhanikA ke vAMsanI soyanI yAcanA karI, bIjA divase pAchA Ape ke tema karanAranuM anumodana kare, 22 je bhikkhU sAgariya-saMtiya daMDayaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUI vA jAittA sUe paccappiNissAmi tti tameva rayaNi paccappiNai, paccappiNataM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI zayyAtara pAsethI "kAle pAchA ApIza tema kahIne daMDa, lAkaDI, avalekhanikA ke vAMsanI soyanI yAcanA karI, te ja divase pAchA Ape ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : daMDa, lAkaDI, avalekhanikA Adi aupagrahika upadhi che. te pAchuM ApavAnuM kahIne zayyAtara athavA anya pAsethI grahaNa karI zakAya che. eka-be divasa mATe athavA vadhAre samaya paNa rAkhI zakAya che. ahIM bhASAnA avivekanuM prAyazcitta kahevAmAM AveluM che mATe bhikSue je pramANe kahyuM hoya te pramANe karavuM joIe. pAchA soMpI dIdhelA zayyA-saMstArakano AjJA vinA upayoga - 23 je bhikkhU pADihAriyaM vA sAgAriyasaMtiyaM vA sejjAsaMthArayaM paccappiNittA doccaM pi oggahaM aNaNuNNaviya ahiDhei, ahidrutaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA ke zayyAtaranA zayyA-saMsmAraka pAchA soMpIne AvazyakatA utpanna thAya, to tenI bIjIvAra AjJA lIdhA vinA upayoga kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcita Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM zayyAtara sivAyanA anya gRhastha pAsethI, anyatrathI lAvelA zayyA-saMtAraka mATe vidyArthi zabdano prayoga thayo che. rahevAnA sthAna para rahelA zayyAtaranA zayyA-saMstAraka Adi mATe sAhitya saritAM zabdano prayoga thayo che. te baMne pADhIhArA ja che. jyAre bhikSune zayA-saMsmArakanI AvazyakatA na rahe tyAre upAzrayamAM ja gRhasthane te pAchA soMpI de; tyAra pachI kyAreka zayyA-saMsmArakanI punaH AvazyakatA jaNAya to te cIjo mATe gRhasthanI pharI AjJA levI joIe, AjJA lIdhA vinA grahaNa kare to prAyazcitta Ave che. zayyAtaranA zayA-saMstAraka tenA makAnamAM choDIne vihAra karI zakAya che, paraMtu anya gRhasthanA gharethI lAvelA zayyA-saMskAraka paNa alpa samaya mATe upAzrayamAM rAkhI anya sthaLe jaI zakAya che, ema A prAyazcitta sUtrathI ane vyavahAra sUtra uddezaka-8thI phalita thAya che. grahaNa karelI samasta prAtihArika(pAchI ApavA yogya) upadhi vihAra karatAM pahelAM tenA mAlikane soMpavI ane dUranI hoya to tene pahoMcADavI Avazyaka che; ema bRhatkalpa sUtra uddezaka-3mAM Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 92 | zrI nizItha sUtra vidhAna che. pAchI ApyA vinA vihAra kare to nizItha sUtra u.--2, sU. 54-55 anusAra prAyazcitta Ave che. vividha prakAranA rU kAMtavA - 24 je bhikkhU saNakappAsAo vA uNNakappAsAo vA poMDakappAsAo vA amila-kappAsAo vA dIhasuttAI karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI zaNa, Una, rU kapAsa amilanA rUne kAMtIne sUtarano phALako banAve ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhana dvArA sUtara, rU, Una vagere kAMtavAnI pravRtti saMbaMdhI prAyazcitta kahyuM che. hIrasutta - hIraju bAsaM vattatA dIrgha sUtrano artha che kAMtavuM, rUne kAMtIne sUtaranA tAra banAvavA. sAdhue zaNa, Una, rU ne kAMtIne tenA tAra-sUtara banAvavA vagere gRhasthanA kArya sAdhu-sAdhvIoe karavA na joIe. bhASyamAM tenA doSo A pramANe kahyA che- suttatthe palimaMtho, uDDAho jhusira dosa samaddo / hatthovaghAya saMcaya, pasaMga AdANa gamaNaM ca // 1966 // artha:- (1) mulyo- kAMtavAmAM samaya pasAra kare to svAdhyAyamAM bAdhA pahoMce ane sutrArthanI svAdhyAya na thatAM sutrArthanuM parimaMtho - vinAza, vismaraNa thAya. (2) dho- kAMtavuM te gRhasthanuM kArya che, mATe sAdhune kAMtatA joI lokomAM niMdA thAya ke "A sAdhu gRhasthanuM kArya kare che ane AvI niMdAthI zAsananI laghutA thAya che. (3) sara koSa- tAranA phALakAnA polANamAM rahelA kaMthavA vagerenI pratilekhanA na thAya, tethI te jIvonI virAdhanA thAya (4) saMto - yaMtra calAvavAthI vAyukAyika jIvonI virAdhanA thAya ane macchara ke kIDI Adi jIvonuM saMmardana thAya. (5) thavAya- adhika samaya yaMtra calAvavAthI hAtha vagere duHkhe athavA yaMtramAM AMgaLI vagere ne kSati pahoMce (6) saM- kAMtavA mATe rUno ane kAMtelA sUtarano parigraha vadhato jAya. (7) AlApa sAmA pakSa - Una, rU vagere levA javuM ane kAMtelA sUtara Adine devA javuM vagere pravRttionI vRddhi thAya che. A rIte bhASya gAthAmAM kAMtavAnI pravRttimAM saMyama virAdhanA, AtmavirAdhanA ane sAdhunI tathA jina zAsananI hIlanA batAvI che, mATe sAdhu-sAdhvIoe AvI pravRttio pote karavI nahIM ane tenI preraNA ke anumodanA paNa karavI joIe nahIM. sacitta, raMgIna ane AkarSaka daMDa banAvavA - 25 je bhikkhU sacittAI dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettadaMDANi vA karei, kareMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacittakASTha, vAMsa ke netarano daMDa banAve athavA banAvanAranuM anumodana kare. 26 je bhikkhU sacittAI dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettadaMDANi vA dharei, dhareMta vA sAijjai / Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-pa 93 bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta kASTha, vAMsa ke netarano daMDa dhAraNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 27 je bhikkhU sacittAiM dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettadaMDANi vA karei, kareMta vA sAijjai / bhAvArtha:je sAdhu ke sAdhvI kASTha, vAMsa ane netaranA daMDane raMga lagAve ke tema karanAranuM anumodana kare, 28 je bhikkhU cittAiM dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettadaMDANi vA dharei, dhareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:je sAdhu ke sAdhvI raMgavALA(kalara karelA) kASTha, vAMsa ke netaranA daMDane dhAraNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 29 je bhikkhU vicittAiM dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettadaMDANi vA kare, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:je sAdhu ke sAdhvI kASTha, vAMsa ke netaranA daMDane aneka raMgothI raMge(kotaraNI yukta AkarSaka kare) ke tema karanAranuM anumodana kare, 30 je bhikkhU vicittAraM dArudaMDANi vA veNudaMDANi vA vettadaMDANi vA dharei, dhareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI raMga-beraMgI (kotaraNI yukta AkarSaka) kASTha, vAMsa ke netaranA daMDane dhAraNa kare ke dhAraNa karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH daMDa te aupagrahika upadhi che. sAdhu zArIrika durbaLatA vagere vizeSa kAraNathI jarUriyAta hoya tyAM sudhI daMDane rAkhI zake che. sAdhu acitta taiyAra daMDanI ja gaveSaNA kare che. jo tevo taiyAra daMDa na maLe to sAdhu svayaM acitta kASThathI daMDa banAvI dhAraNa karI zake che ane tenuM A sUtrothI prAyazcitta AvatuM nathI. sacittAI : :- sacitta. sacittanA be artha karavAmAM Ave che. (1) jemAM bhInAza hoya te sacitta lAkaDuM (2) sUkAyelA acitta lAkaDAmAM paNa ghaNAdi jIvo hoya to te lAkaDuM sacitta kahevAya che. prastutamAM bIjA prakAranA kSudra jIvajaMtuvALA lAkaDAno daMDa banAvavAnuM prAyazcitta kathana che, tema samajavuM. lIlA lAkaDAno daMDa banAvavAmAM jIva virAdhanA vadhu thAya che, tethI lIlA lAkaDAno daMDa karavo kalpato nathI ane tema kare to tenuM prAyazcitta vadhu Ave che. vijJApha-vivittADuM:- sUtra 25-2mAM sacitta daMDa banAvavA ke dhAraNa karavA saMbaMdhI prAyazcitta che, sUtra 27-28mAM acitta daMDane eka raMgathI raMgavAnuM ke tevA daMDane dhAraNa karavA saMbaMdhI prAyazcitta che. sUtra 29-30mAM acitta daMDane vividha raMgothI raMgavAnuM ke kotaraNI karavAnuM athavA dhAraNa karavAnuM prAyazcitta batAvyuM che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra anya aneka pratomAM ramuja kriyA padathI traNa sUtra vadhu che, temAM kula nava sUtra jovA maLe che. bhASya-cUrNa prAcIna vyAkhyA graMthomAM ramuMgahnA traNa sUtra na hovAthI prastuta saMskaraNamAM te lIdhA nathI, dhAraNa karavAmAM ja paraNuMja- bhogavavAno samAveza thaI jAya che. daMDa viSayaka viveka :- kASTha daMDAdi sarvathA jIva rahita-acitta hovA joIe. temaja raMgIna na hovA joIe. daMDanI surakSA mATe vArnIsa-saphedo lagAvavo athavA raMgelA ke tevA daMDa maLe to tene dhAraNa karavAno niSedha nathI, tema samajavuM joIe. navanirmita prAmAdimAM praveza - 31 je bhikkhU NavagaNivesaMsi gAmasi vA nagaraMsi vA kheDasi vA kabbaDaMsi vA maDaMbaMsi vA doNamuhaMsi vA paTTaNaMsi vA AsamaMsi vA saNNivesaMsi vA NigamaMsi vA saMbAhaMsi vA rAyahANisi vA aNuppavisittA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI navanirmita gAma, nagara, kheDa, karbaTa, maDaMba, droNamukha, paTTaNa, Azrama, sanniveza, nigama, saMbAha ke rAjadhAnImAM praveza karI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : A sUtramAM gAmathI laIne rAjadhAnI sudhInA bAra sthAno navA vasatA hoya tyAre tyAM AhArAdi mATe praveza karavAnuM prAyazcitta kathana che. A sUtramAM 12 nAma AvyA che. bRhatkalpa bhASyamAM 16 nAma ApyA che. anya AgamomAM paNa A nAmonI saMkhyA tathA kramamAM taphAvata jovA maLe che. sUtragata bAra tathA anya cAra tema 16 sthAno nI vyAkhyA A pramANe che (1) gAma- buddhi vagere guNo jyAM grasita thAya-kuMThita thAya te gAma. (2) nagara- jyAM kara levAto na hoya te. (3) kheDa- je gAmamAM dhULano killo hoya te. (4) kabUTa- nAnuM nagara, ko. (5) marDaba-jenI AjubAju aDhIgAu sudhI koI gAma na hoya te. (6) paTTaNa-jyAM jalamArgathI mAla-sAmAna AvatA hoya te jalapaTTaNa ane jyAM sthaLa mArgathI mAla-sAmAna Avato hoya te sthaLapaTTaNa. (7) droNamukha- jyAM jala ane sthaLa baMne mArgathI mAla-sAmAna AvatA hoya te. (8) Azrama- tApasa vagerenA sthAna ane tenI AsapAsa gRhastho vasyA hoya te sthAna. (9) sanniveza- nagaranI bahAra nagaranI najIkanA vasavATa sthAna upanagara. (10) nigama- jyAM vaNikanI vasati hoya te. (11) sabAha- parvatanI nikaTanA dhAnya saMgraha karavAnA tathA rahevAnA sthAna. (12) rAjadhAnI- rAjA jyAM nivAsa karatAM hoya te. (13) ghosa- jyAM govALanI vasati hoya te. (14) AMzikA- gAmAdino trIjo-cotho aMza jyAM jaIne rahyo hoya te. (15) 5Tabhedana- bajAranI bAjumAM vaselI vasati. aneka dizAothI mAla-sAmAnanA vecANa mATe loko jyAM AvatA hoya tevI maMDInI AsapAsanI vastI. (1) Agara- patthara, dhAtunI khANa pAse vaselI vasati. navA vasatA gAma AdimAM sAdhune praveza karatAM joIne keTalAka bhadra loko tene zukana mAne, sAdhunA pagalAthI gAma sthira banaze tema mAnI keTalAka loko tyAM rahevA Ave ane AraMbhanI pravRtti kare tathA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 | 95 | ugamAdi doSa yukta azanAdi vahorAve, keTalAka abhadrika loko apazukana mAne, tene AhAra na Ape, navanirmita grAmamAM praveza karatAM saceta pRthvI, pANI, vanaspati AdinA sparzanI saMbhAvanA paNa rahe che mATe sAdhu navanirmita gAma AdimAM praveza kare nahi tathA AhAra mATe paNa na jAya. navanirmita khANamAM praveza:|32 je bhikkhU Navaga-Nivesasi ayAgaraMsi vA taMbAgarasi vA tauyAgaraMsi vA sIsAgarasi vA hiraNNAgarasi vA suvaNNAgarasi vA vairAgaraMsi vA aNuppavisittA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI lokhaMDa, trAMbu, kalaI-jasata, sIsu, cAMdI, sonuM ke vaja ratnanI navanirmita khANamAM jaIne arthAt khANa pAsenI vasAhatamAM jaIne anAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - pUrvasUtra pramANe ja navanirmita khANanI AsapAsa je vasAhata vasI hoya, tyAM sAdhue praveza karavo joIe nahIM. loko sAdhunA pravezane zukana ke apazukana rUpa mAne che. te uparAMta khANamAMthI nIkaLa tA dravya viSayaka lAbha-alAbhanI zaMkA thAya, nUtana khANanI najIka pRthvIkAyika jIvonI virAdhanAnI saMbhAvanA rahe tathA suvarNAdinI khANa samIpe sAdhune jotAM corIno AkSepa paNa Ave. AvA doSonA kAraNe navanirmita khANanI samIpe sAdhue keTaloka samaya javuM nahi tathA gocarI karavI nahi. vividha prakAranI vINA banAvavI tathA vagADavI - 33 je bhikkhU muhavINiyaM vA daMtavINiyaM vA oTThavINiyaM vA NAsAvINiyaM vA kakkhavINiyaM vA hatthavINiya vA NahaviNiya vA pattavINiya vA pupphavINiya vA phalavINiyaM vA bIyavINiyaM vA hariyavINiyaM vA karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI mukha vINA, dAMta, hoTha, nAka, kAMkha(bagala), hAtha, nakha, pAMdaDA, puSpa, phaLa, bIja athavA lIlI vanaspatinI vINAne banAve arthAta mukhathI vINA jevo dhvani kADhI zakAya tevo mukhano AkAra banAve ke banAvanAranuM anumodana kare, 34 je bhikkhU muMha-vINiyaM vA jAva hariyavINiyaM vA vAei, vAetaM vA saaijji| bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI mukha vINA yAvat lIlI vanaspatinI vINAne vagADe ke vagADanAranuM anumodana kare, 35 je bhikkhU aNNayarANi vA tahappagAraNi aNuddiNNAI sadAiM udIrei, udIreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI bIjA koI paNa tevA prakAranA (vINAnI jema pazu-pakSI vagerenA) anutpanna zabdone utpanna kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 96 ] zrI nizItha sutra vivecana : prastuta sUtromAM 12 prakAranI vINA kahI che, temAMthI sAta zarIranA aMgopAMgajanya vINAno AkAra che ane pAMca vanaspatijanya che. vINA jevo dhvani mukha-hAtha vagerethI utpanna karI zakAya che, tevo dhvani kADhavA mukhAdino viziSTa prakArano AkAra banAvavo paDe che. 33mAM sUtramAM mukhAdino tevA AkAra banAvavA saMbaMdhI prAyazcitta che ane 34mA sUtramAM mukhAdi dvArA vINA vagADavA saMbaMdhI arthAt vINA jevo dhvani kADhavA saMbaMdhI prAyazcitta che. 3pa mAM sutramAM vINAnI jema anya koI paNa vAMjitra jevA avAja pazu-pakSInA avAja, mukhAdithI utpanna karavA athavA patthara, kAca vagere dvArA vividha avAja-dhvani utpanna karavA saMbaMdhI prAyazcittanuM kathana che. mukhAdithI vINAvAdana karavuM, te caMcalavRttinuM dyotaka che. mAna saMjJAnI pradhAnatA tathA kutUhalavRttithI A kArya saMbhave che. mukha Adi avayavothI vaNA jevo dhvani utpanna karavA mukhAdine vikRta karavA paDe mukhAdithI vINA vagADavA jatAM ke vikRta AkAra karavA jatAM te avayavane nukazAna thAya to AtmavirAdhanA thAya. vanaspatijanya vINA banAvavA mATe vanaspatinuM chedana karavuM paDe. vINA banAvavAmAM vanaspatinA jIvonI virAdhanA thAya che. zarIrAvayava niSpanna ke vanaspati niSpanna vINAthI vAdana karatAM vAyukAyika jIvanI paNa hiMsA thAya che, tethI saMyama virAdhanA thAya che. mukhAdithI vINAvAdana jevI pravRttio sva-parane vyAmohita karanArI che. AvA doSonI saMbhAvanAne lakSyamAM rAkhI sAdhue zarIranA avayavo ke vanaspati dvArA vINAvAdana karavuM joIe nahiM. audezika Adi sthAnamAM praveza:36 je bhikkhU uddesiyaM sejjaM aNuppavisai, aNuppavisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI 'dezika zayyA-sthAnamAM praveza kare che tema karanAranuM anumodana kare, 37 je bhikkhU sapAhuDiyaM sejjaM aNuppavisai, aNuppavisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI 'saprAbhRtika zayyA-sthAnamAM praveza kare che tema karanAranuM anumodana kare, 38 je bhikkhU saparikammaM sejjaM aNuppavisai, aNuppavisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI "saparikarma zayyA-sthAnamAM praveza kare che tema karanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : - sAdhu-sAdhvIonA utaravAnA, rahevAnA sthAna mATe zayyA, vasati ke upAzraya zabdono prayoga AgamomAM daSTigocara thAya che. A sUtromAM sAdhu mATe zayyA viSayaka prAyazcitta vidhAna che. AcArAMga, zra-2, u.-1mAM audezikAdi zadhyA(makAna)mAM rahevAno niSadha che, tenuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. audezika, saprAbhRtika ane saparikarmA evI zayyA ke makAnamAM nivAsa karavA mATe sAdhu-sAdhvI temAM praveza kare, to te prAyazcittane prApta thAya che. kaNiyuM - audezika zayyA. je makAnanuM nirmANa sAdhu mATe karavAmAM Ave te makAna auzika zayyA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 [ 97] kahevAya che, sAdhu mATe te akalpanIya che. bhASyakAre cAra prakAranI audezika zayyA batAvI che. jAvaiyaM uddeso, pAsaMDANaM bhave samuddeso / samaNANaM tu Adeso, NiggaMthANaM samAdeso // 2020 // (1) yAtriko, zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa bhikhArI Adi sarvanA nimitte dharmazALA, makAna Adi banAvyA hoya te. (2) anyatIrthika saMnyAsIo, pAkhaMDIonA nimitte makAna Adi banAvavAmAM AvyA hoya to te audezika zayA kahevAya che. A be prakAranA audezika makAna nirmANa thayA pachI brAhmaNa, atithi, saMnyAsI vagere tyAM nivAsa karI gayA hoya ane pachI nigraMtha sAdhu temAM praveza kare to tene prAyazcitta AvatuM nathI, paraMtu tevA makAnamAM nigraMtha sAdhu prathama praveza kare to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. (3) nigraMtha, zAkya-bauddha, tApasa, airika ane AjIvika zramaNa, A pAMca prakAranA zramaNanA nimitte koI gRhastha makAna banAvyuM hoya to te "sAvadhakriyA' doSa yukta zayyA kahevAya che. A pAMca prakAranA zramaNomAM "nigraMtha" zabdathI jaina sAdhunuM paNa grahaNa thaI jAya che. zramaNa mATe makAna banAvavAmAM jaina sAdhu paNa nimittarUpa che, tethI tene "sAvadhakriyA' nAmanA doSavALI zayyA kahevAmAM Ave che. A zayyA sAdhu mATe akalpanIya che, temAM praveza kare to laghumAsika prAyazcitta Ave che. (4) nigraMtha sAdhu eTale jaina sAdhunA nimitte ja koI gRhastha makAna banAve to te mahAsAvadha' kriyA doSa yukta zA kahevAya che. te zayyA AdhAkarma doSa yukta che. sAdhu mATe te akalpanIya che, temAM praveza kare to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. sAhitya - saprAkRtika doSa yukta zayyA. AhAra viSayaka 'udgama'nA soLa doSa che. temAM chaThTho pAduDiyA nAmano doSa che. te doSa ahIM zayyA mATe samajavo joIe. gRhastha potAnA mATe ja makAnanuM nirmANa karatAM hoya paraMtu sAdhu AvavAnA hoya to tene lakSyamAM rAkhI nirmANa samayane AgaLa-pAchaLa kare ke zIdhra kare arthAt pAMca divasanuM kArya eka divasamAM pUruM kare to te makAnane sapAhuDa zavyA kahevAmAM Ave che. te makAna pAuDadoSathI dUSita che. bhASyamAM bAdara pADiyA doSa ane sUkSma pADiyA doSa ema be prakAra batAvyA che. bAdara pAhuDiyA doSanI bhASyagAthAbAdara pAhaDiyA doSa -vilana chAvaLa tevo ja, pUname paDu pADayA . safkha hisa , tene ya bALA ! 2026 II artha- saga-hila arthAta samayane AgaLa-pAchaLa karI makAna saMbaMdhI nimnokta kArya kare. viddhasa-makAnanA koI bhAgane pADavo, chAva- koI bhAga para AvaraNa karavuM, lIMpaNa lIMpavuM, raMga-rogAna karAvavA, bhUmine- viSama bhUmine sama karavI, makAna banAvatA hoya ane sAdhu AvavAnA che te jANI uparokta kArya jaladI kare ke, thoDA samaya pachI vilaMbathI kare to tene sthala pADiyA doSa kahevAmAM Ave che. suthama pADiyA doSa :- sanA varilIyA, 3vartavA pukha vIvaNa jevA osakkaNa ussakkaNa, dese savve ya NAyavvA // 2031 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 | zrI nizItha sUtra artha- samArjana karavuM eTale ke sApha-sUpha karavuM, pANI paDatuM hoya to sImenTa patharAvavI, lIMpaNa karavuM, makAnamAM prakAza thAya tema karavuM, A sUkSma pAhuDa doSa che. A sUkSma ane bAdara pAhuDa doSanA eka dezathI ane sarva dezathI tevA be bheda che. sarva dezathI bAdara pAhuDa doSanuM laghucaumAsI prAyazcitta bhASyakAre batAvyuM che, tenuM A sUtramAM vidhAna nathI, paraMtu ekadezathI bAdara pAhuDa doSa yukta makAna ane eka deza ke sarva dezathI sUkSma pAhuDa doSayukta makAnamAM praveza kare, to tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. saparivahanaM :- parikarma doSa yukta zayyA. sAdhune mATe ja upAzrayamAM raMga-rogAna vagere karAvavA, te parikarma doSa che. pAhuDa doSanA parikarma kAryo gRhastha mATe hoya che paraMtu temAM sAdhunA nimittathI samaya AgaLa pAchaLa karAya che ane saparikarma doSanA parikarma kAryo sAdhu mATe ja karavAmAM Ave che. AcArAMga sUtra anusAra aneka parikarma yukta zayyA gRhastha svabhAvika rUpe upayogamAM laI le tyAra pachI ke kAlAMtare te sAdhu mATe kalpanIya banI jAya che. kAlAMtare puruSAMtarakRta thayA pachI sAdhune te makAnamAM praveza karavAmAM ane rahevAmAM koI prAyazcitta AvatuM nathI. saMkSepamAM (1) kevaLa jaina sAdhunA uddezyathI athavA jaina sAdhu sahita anya saMpradAyanA sAdhuo tathA pathikonA uddezyathI banAvelI dharmazALA Adidezika zayyA che. (2) potAnA mATe makAna banAvatA hoya, teno samaya athavA parikarma kAryano samaya sAdhunA nimitte AgaLa-pAchaLa kare ke zIdhra kare to te Te sapAhuDa zayyA (3) makAna gRhasthane mATe banAveluM hoya, paraMtu temAM sAdhu mATe parikarma kArya(samAra kAma) karyA hoya te saparikarma zayyA che. A traNa prakAranI doSayukta zayyAmAM praveza karavAnuM arthAt rahevAnuM laghumAsika prAyazcitta batAvavAmAM AvyuM che. saMbhoga pratyayika kriyAno niSedha - |39 je bhikkhU Natthi saMbhoga-vattiyA kiriya tti vayai, vayaMta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI "saMbhoga pratyayika kriyA lAgatI nathI tema kahe che athavA tema kahenAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecana : ( patra mobana monaH eka sAthe bhojana karavuM te saMbhoga ane eka maMDaLamAM sAthe besIne je sAdhuo bhojana kare che, teo paraspara sAMbhogika sAdhuo kahevAya che athavA samAcArI samAna na hovA chatAM je sAdhuo paraspara bhojanAdi 12 prakArano vyavahAra rAkhatA hoya teo sAMbhogika kahevAya che. koI sAdhu gaveSaNAnA doSayukta AhAra lAve, te vastuno je-je sAMbhogika upayoga kare che, tene paNa gaveSaNA doSa saMbaMdhI kriyA lAge che, te saMbhoga pratyayika kriyA kahevAya che ane tadanusAra karmabaMdha paNa thAya che tathA te AhAra saMbaMdhI prAyazcitta paNa Ave che. sAMbhogika sAdhu 16 prakAranA AdhAkarmAdi ane uddagamanA doSa rahita zuddha upadhi, AhArAdi lAve to anya sAMbhogika sAdhu zuddha kahevAya che. azuddha-ugamAdi doSa yukta AhAra, upadhi lAve to anya sAMbhogika sAdhuo paNa azuddha bane che, tene paNa karmabaMdha thAya che ane te ja pramANe prAyazcitta paNa Ave Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 99 ] che. tema chatAM koI sAdhu ema kahe ke "saMbhoga pratyayika kriyA lAgatI nathI" to tenuM te vAkya mithyA che. AvuM mithyA vacana bolavA mATe tene prAyazcitta Ave che. yogya upadhine paraThI devI - 40 je bhikkhU lAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA alaM thiraM dhuvaM dhAraNijjaM paribhidiya-paribhidiya pariTThavei, pariveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI paripUrNa, majabUta, lAMbo samaya cAle tevA, dhAraNa karavA yogya tuMbaDA, kASTha ane mATInA pAtrane toDIne, TukaDA karIne paraTha ke tema karanAranuM anumodana kare, 41 je bhikkhU vatthaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA alaM thiraM dhuvaM dhAraNijja palichiMdiya-palichiMdiya pariTThavei, parihaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI paripUrNa majabUta, lAMbo samaya cAle tevA dhAraNIya vastra, kaMbala, pAdaprocchanane phADIne, khaMDa-khaMDa karIne paraThe ke tema karanAranuM anumodana kare, 42 je bhikkhU daMDagaM vA laTThiyaM vA avalehaNiyaM vA veNusUI vA palibhaMjiyapalibhaMjiya pariTTavei, pariTThaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI daMDa, lAThI, avalehanikA athavA vAMsanI soyane toDIne para ke paraThanAranI anumodanA kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM vAparavA yogya upadhine paraThavAnuM prAyazcitta kathana che. sUtrakAre pAtra, vastra, kaMbala ane pAdapropzana mATe ala, thira, dhruva ane dhAraNIya, A cAra vizeSaNano prayoga thayo che. tenA artha bhASyakAre A pramANe batAvyA che jaM pajjattaM taM alaM, daDhaM thiraMapaDihAriyaM dhavaM ta / lakkhaNa juttaM pAyaM, taM hoti dhAraNijja tu // 2159 // (1) anna- maM puSatta taM aiA je paryApta-paripUrNa hoya, laMbAI-pahoLAImAM pramANopeta hoya, temaja akhaMDa ane kAmamAM AvavA yogya hoya te "ala' kahevAya che. (2) fthara- 4 thA je vastra pAtrAdi majabUta hoya, pUrNa rIte vyavasthita hoya, tene sthira kahevAmAM Ave che. (3) ghuvaM- apakarSi purva tenA traNa artha che- (1) je vastra-pAtrAdi gRhastha pAsethI pUrNa rIte prApta hoya che, tene pAchA ApavAnA na hoya, te aprAtihArika vastra-pAtrane ahIM dhuvaM kahyA che. (2) anya sAdhu ke AcAryAdine pAchA devAnA na hoya, potAne rAkhavAnI AjJA prApta thaI gaI hoya, te vastra-pAtrAdi dhruva kahevAya che. (3) je vastra-pAtrAdi lAMbA samaya sudhI vAparI zakAya tevA TakAu hoya te dhruva kahevAya che. (4) dhArIja- navA gurUM pANaM . je vastra-pAtra bAhya doSothI rahita eTale lakSaNa yukta hoya ane uddagamAdi doSa rahita hovAthI kalpanIya hoya, tene dhArA dhAraNa karavA yogya kahevAya che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 ] zrI nizItha sUtra sAdhune A cAre vizeSaNothI yukta vastra, pAtra Adi dhAraNa karavA yogya hoya che. tevA vastra pAtra AdinA TukaDA karIne paraThI de to sAdhune prAyazcitta Ave che. jyAre vastra, pAtra Adi atyaMta jIrNa-zIrNa thaI jAya, upayogamAM Ave tema na hoya, tyAre tene vidhipUrvaka paraThI zakAya che. tenuM koI prAyazcitta nathI. daMDa, lAkaDI, avalehanikA ane vAMsanI soya, A cAre aupagrahika upakaraNa che, te jIrNa thAya tyAM sudhI teno upayoga karavo ja joIe tevo niyama nathI. tenuM kArya samApta thaI jAya tyAre te gRhasthane pAchA soMpI zakAya che. gRhasthanI je pramANe AjJA lIdhI hoya te pramANe akhaMDa avasthAmAM upAzraya AdimAM paNa choDI zakAya che ane jo upayogamAM letAM ayogya banI jAya to tene te ja rUpe IMDila bhUmimAM paraThI zakAya che. bi4i - traNa sutromAM bhinna-bhinna traNa kriyAono prayoga thayo che. (1) biliya- pAtra phoDIne. (2) liyi - vastra phADIne, (3) miliya- daMDAdi toDIne. A pramANe traNa zabdonI vizeSatA samajavI joIe. rajoharaNa saMbaMdhI viparItatA - 43 je bhikkhU airegapamANaM rayaharaNaM dharei, dhareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI pramANathI moTo rajoharaNa rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, 44 je bhikkhU suhumAI rayaharaNa-sIsAiM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rajoharaNanA nAkA sUma banAve che tema karanAranuM anumodana kare, 45 je bhikkhU rayaharaNaM kaMDUsaga-baMdheNaM, baMdhai baMdhataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rajoharaNane kaDUsaga' baMdhanathI bAMdhe ke bAMdhanAranuM anumodana kare, 46 je bhikkhU rayaharaNaM avihIe baMdhai, baMdhataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI rajoharaNane avidhithI bAMdhe ke bAMdhanAranuM anumodana kare. 47 je bhikkhU rayaharaNassa ekkaM baMdhaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI rajoharaNane eka baMdhana bAMdhe ke bAMdhanAranuM anumodana kare, 48 je bhikkhU rayaharaNassa paraM tiNhaM baMdhANaM dei, detaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rajoharaNane traNathI vadhu baMdhana bAMdhe ke bAMdhanAranuM anumodana kare, 49 je bhikkhU rayaharaNaM aNisaTuM dharei, dhareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI akalpanIya rajoharaNane dhAraNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 50 je bhikkhU rayaharaNaM vosaTuM dharei, dhareMtaM vA sAijjai / Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 [ 101] bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI rajoharaNane zarIra pramANa kSetrathI dUra rAkhe che tema karanAranuM anumodana kare, 51 je bhikkhU rayaharaNaM ahiDei, ahiTuMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI rajoharaNa para adhiSThita thAya ke tema karanAranuM anumodana kare. 52 je bhikkhU rayaharaNaM ussIsamUle Thavei, ThaveMtaM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai mAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI rajoharaNane ozIke sthApe ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghumAsika prAyazcitta Ave che. A uddezakanA para prAyazcitta sthAnamAMthI koIpaNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane laghumAsika prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtromAM rajoharaNa saMbaMdhI viparIta kriyAonA prAyazcittanuM kathana che. lAkaDI sahitanA dezIonA samUhane rajoharaNa kahevAmAM Ave che. rajoharaNa dvArA bhUminuM pramArjana karavAmAM Ave che. bhUmi upara cAlatA-pharatA jIvajaMtuo rAtre dekhAya nahIM, tethI rajoharaNathI pojIne cAlavAnuM vidhAna che. poMjI zakAya teTalA pramANavALA rajoharaNathI poMjavA sivAyanA viparIta kAryo karavAmAM Ave to tenuM ahIM prAyazcitta kathana che. (1) aDDA paHI:- adhika pramANavALo. rajoharaNamAM dezIonA samUhano gherAvo pramANopeta hovo joIe arthAt rajoharaNa dvArA ekavAra pUMjelI bhUmimAM potAno paga AvI zake, teTalA pramANamAM dezIono samUha hovo joIe. vyAkhyA graMthomAM 3ra aMgula pramANano nirdeza maLe che. te dezIonA gherAvA mATe ja samajavuM susaMgata che. 3ra aMgulanA gherAvAnI dezIono samUha ochAmAM ocho soLa aMgula pahoLI bhUminuM pramArjana kare che ane paganI laMbAI prAyaH 12 thI 15 aMgula sudhInI hoya che, tethI poMjIne cAlavAnuM kArya samyapha prakArathI saMpanna thaI zake che. A rIte rajoharaNanuM 3ra aMgulanuM pramANa tenA gherAvAnI apekSAthI ja samajavuM joIe. keTalAka vyAkhyAgraMthomAM 3ra aMgula pramANane rajoharaNanI dAMDI (lAkaDI) sAthe ghaTAvIne rajoharaNanI dAMDI 3ra aMgula pramANavALI hovI joIe, tema kahyuM che paraMtu te vAta susaMgata jaNAtI nathI. tenuM kAraNa e che ke nava varSanA sAdhu aDhI phUTanI avagAhanAvALA hoI zake che ane vIsa varSanA sAdhunI cha phUTanI UMcAI paNa hoI zake che. badhAne mATe DAMDInI laMbAI 3ra aMgulanI kahevI upayukta nathI. 3ra aMgulano gherAvo paNa ekAMte samajavo nahi, te ura aMgulano gherAvo paNa utkRSTa pramANa sUcaka che. sUtra pAThathI eTalo ja bhAva phalita thAya che ke zarIra tathA paganI laMbAI anusAra poMjavAnuM kArya samyaka prakArathI saMpanna thaI zake, teTalA gherAvA ane laMbAIno rajoharaNa hovo joIe. tenAthI adhika gherAvo athavA laMbAI anAvazyaka hovAthI te pramANAtirikta rajoharaNa kahevAya che. upalakSaNathI rajoharaNanI laMbAI tathA gherAvo pramANathI ochA hoya, to te paNa doSarUpa ane prAyazcitta yogya che. rajoharaNa pramANathI moTo hoya to poMjatA samaye prANIone paritApa pahoMce, tenI pratilekhanA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 | zrI nizItha sUtra (3) 0 barAbara na thAya, atirikta rajoharaNanA polANamAM kaMthavA vagere jIvo besI jAya, kyAreka te jIvonI virAdhanA thavAthI saMyama virAdhanA thAya, lAkaDI lAMbI hoya to jamInane aDatA kaMthavA, kIDI vagere jIvanI virAdhanA thAya. pramANathI nyUna rajoharaNa hoya to paNa pramArjana kArya barAbara na thAya ane ardhapramArjita bhUmi para paga paDatAM saMyama virAdhanA thAya, ityAdi kAraNothI jUnAdhika rajoharaNa rAkhavAmAM Ave, to A sUtrathI laghumAsika prAyazcitta Ave che. (2) sumAruM racaMdarA lIlA - rajoharaNanuM zIrSa eTale rajoharaNanI dezIonA nAkAo je nAkAnA sthAnathI dezIone dorAmAM parovavAmAM Ave che, te nAkAne sUkSma banAve. pramANathI vadhu pAtaLA banAve. zobhA mATe tene pAtaLA banAve to dezI paNa pAtaLI bane ane dezInI saMkhyA vadhu rAkhavI paDe tathA pAtaLA nAkAvALI dezI TakAu na bane mATe nAkA pAtaLA na karatAM madhyama karavA joIe. sana naM :- kaMDasaga baMdhana. rajoharaNanI dezIone paraspara dorAthI bAMdhavAmAM Ave, tene kaMsaga baMdhana kahe che. AvA baMdhana karavAmAM vadhu samaya lAge che, tethI svAdhyAya-dhyAnAdimAM vikSepa thAya che, paraMtu dezIo chUTI paDI jAya tema hoya to tene saMbaddha karI devAthI chUTI na paDe ane pratilekhanAmAM suvidhA rahe; tevA samaye dezIone bAMdhavAnuM prAyazcitta AvatuM nathI, paraMtu navI dezIone vinA kAraNe paraspara dorAthI bAMdhe, to tenuM A sUtrathI prAyazcitta Ave che. anya vyAkhyA pramANe kaMDasaga(kaMduka) eTale daDAnI jema rajoharaNane dorAthI ke kapaDAMthI bAMdhI rAkhe topaNa te kaMsaga baMdhana kahevAya che ane tema karanArane paNa A sUtrathI prAyazcitta Ave che. (4) vidIe:- rajoharaNane vyavasthita ane majabUta bAMdhavo joIe. tenA kapaDAMmAM kyAMya jIva jaMtu besI na zake, temaja te chUTI paNa na jAya. avyasthita ke vAraMvAra chUTI jAya tevI rIte bAMdhavuM avidhi baMdhana che ane tenuM ja prAyazcitta kathana che. eka baMdhana ke traNathI vadhu baMdhana karavA te paNa avidhi baMdhana che. tenuM prAyazcitta kathana ahIM svataMtra(47mA) sUtrathI karyuM che. rajoharaNa dvArA pramArjana barAbara thaI na zake tema tene bAMdhavo te paNa avidhi baMdhana che. (5) cvarSa:- rajoharaNa vyavasthita baMdhAyo hoya to ja pramArjana barAbara thaI zake. dAMDI para rajoharaNane vyavasthita rIte bAMdhavA traNa baMdhananI AvazyakatA rahe che. rajoharaNane eka ja baMdhanathI bAMdhe to pramArjana karatAM rajoharaNa chuTI javAnI saMbhAvanA rahe, chUTelA rajoharaNathI pramArjana karatAM jIvone paritApa pahoMce virAdhanA thAya, pratilekhananA kALa sivAya paNa chUTelA rajoharaNane punaH punaH bAMdhavo paDe ane svAdhyAyamAM alanA thAya mATe tenuM prAyazcitta vidhAna kahyuM che. (6) para sibda vaMdhAI - dAMDI para rajoharaNane vyavasthita bAMdhavA traNa baMdhananI jarUra che. (1) dAMDInI nIcenA bhAgamAM, (2) dAMDInI uparanA bhAgamAM (3) dezIonA samUha pAse tema traNa baMdhana bAMdhavA Avazyaka che. traNathI vadhu cAra-pAMca baMdhana bAMdhe to prAyazcitta Ave che. (7) si6:- AjJA vinAnA rajoharaNa. tIrthakaro dvArA adatta arthAt je rajoharaNa rAkhavAnI tIrthakaroe AjJA ApI nathI tevo rajoharaNa rAkhavo te liTuM kahevAya che. Una, UMTanA vALa, zaNa, dAbha(ghAsa) ane mUMja A pAMca prakAranA rajoharaNa rAkhavAnI tIrthakaronI AjJA bRhatkalpa sUtra, uddezaka-2 tathA ThANAMga sUtra, sthAna-pamAM che. A pAMca prakAra sivAyanA anya prakAranA rajoharaNa rAkhe to te siTuM kahevAya che ane tenuM A sUtrathI prAyazcitta Ave che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-5 103. (8) voTuM - 36 verAgo, jaLa = ta tu hari vosa6 A sosa6, vola tharaMta AvI 2281 artha- Atma pramANa arthAt zarIra pramANa(5-6 phUTa) kSetrathI dUra rAkhelo rajoharaNa vosadu kahevAya che rajoharaNa dUra rAkhavAthI AjJAnuM ullaMghana thAya che, rajoharaNa potAnI AsapAsamAM hoya, to poMjavAnI jarUra paDe tyAre turaMta tene grahaNa karI zakAya che. dUra rahelo rajoharaNa yathAsamaye upayogamAM Avato nathI, tethI tenuM prAyazcitta Ave che. (9) phi :- adhiSThita thavuM. zarIranA koIpaNa avayava, hAtha-paga Adi nIce rajoharaNane dabAvavo te adhiSThita thavuM kahevAya che; tema karavuM rajoharaNano anAdara che. rajoharaNa RSidhvaja paNa kahevAya che mATe pojavA sivAya teno upayoga karAya nahIM. (10) 3nsIsamUrtaH-mastaka to uttamAMga che tema chatAM rajoharaNane mAthA nIce rAkhI, ozIkuM karI sUvuM nahi. tema karavAthI paNa rajoharaNano durupayoga tathA anAdara thAya che. je vastunuM je kArya hoya temAM ja teno upayoga karavo yogya kahevAya che. nizItha sutranI keTalIka pratomAM rajoharaNa para suve, pAsA badale tevA arthamAM ta kriyApadathI eka sUtra vadhu jovA maLe che, paNa teno samAveza nahi ane ullAsamUrva nA sUtramAM thaI jAya che. A uddezakagata para sUtromAM para laghumAsika prAyazcitta sthAnono ullekha che. pAMcamo uddezaka saMpUrNa Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 104 / zrI nizItha sUtra - 8o deza . VEIPE guru yaubhAsI prAyazcitta sthAna VEEL brahamacarya doSa saMbaMdhI prAyazcitta :| 1 je bhikkhU mAuggAma mehuNaM vaDiyAe viNNavei, viNNaveMtaM vA saaijji| | 2 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hatthakammaM karei, kareMta vA saaijji| evaM paDhamuddesagameNa NeyavvaM jAva / | 3 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMgAdANaM aNNayaraMsi acittaMsi soyasi aNuppavesittA sukkapoggale NigghAyai, NigghAyaMtaM vA sAijjai / |4 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe avAuDiM sayaM kujjA, sayaM bUyA, kareMtaM vA bUeMtaM vA sAijjai / 5 jebhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe kalahaM kujjA, kalahaM bUyA,kalahavaDiyAe bAhiM gacchai, gacchaMtaM vA sAijjai / 6 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe lehaM lihai, lehaM lihAvei, lehavar3iyAe bAhiM gacchai, gacchata vA sAijjai / 7 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posaMtaM vA piTuMtaM vA bhallAyaeNa uppAei, uppAeta vA sAijjai / |8 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posaMtaM vA piTuMtaM vA bhallAyaeNa uppAettA, sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhovejja vA uccholeMtaM vA paroveMtaM vA sAijjai / | 9 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posaMtaM vA piTuMtaM vA bhallAyaeNa uppAettA, sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholittA, padhovittA, aNNayareNaM AlevaNajAeNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA viliMpataM vA sAijjai / |10 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posaMtaM vA piTuMtaM vA bhallAyaeNa uppAettA, sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholettA padhovittA, aNNayareNa AlevaNajAeNaM AliMpittA viliMpittA, telleNa vA jAva NavaNIeNa vA abbhaMgejja vA makkhejja vA abbhaMgeMtaM vA makkheMttaM vA sAijjai / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza- 7 | 105 | |11 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe posataM vA piTuMtaM vAbhallAyaeNa uppAettA, sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholettA padhovittA, aNNayareNaM AlevaNajAeNaM AliMpittA viliMpittA, telleNa vA jAva NavaNIeNa vA abbhaMgettA makkhettA, aNNayareNa dhUvajAeNa dhUvejja vA padhUvejja vA dhUrvetaM vA padhUveMtaM vA sAijjai / |12 je bhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe kasiNAiMvatthAI dharei, dharataM vA saaijji| 13 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe ahayAI vatthAI dharei, dharataM vA saaijji| 14 jebhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe ghoyarattAivatthAI dharei, dharataM vaasaaijji| |15 je bhikkhUmAuggAmassa mehuNavaDiyAe cittAivatthAi dharei, dhareta vA saaijji| |16 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vicittAivatthAidharei, dharata vA saaijji| |17 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe appaNo pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjataM vA pamajataM vA sAijjai / evaM taiyauddesagameNa NeyavvaM jAva 18 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe gAmANugAmaM duijjamANe appaNo sIsaduvAriyaM karei, kareMtaM vA sAijjai / 19 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe khIraM vA dahiM vA NavaNIyaM vA sappi vA gulaM vA khaMDa vA sakkaraM vA macchaMDiyaM vA aNNayaraM paNIyaM AhAraM AhArei, AhAreMtaM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / V272 IdHI GEXIS Z22 guru caumAsI prAyazcitta sthAna | 1 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA veMtamAliyaM vA kaTThamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA bhiMDamAliyaM vA picchamAliyaM vA haDamAliyaM vA daMtamAliyaM vA saMkhamAliyaM vA siMgamAliyaM vA pattamAliyaM vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA karei, kareMtaM vA sAijjai / | 2 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA jAva hariyamAliyaM vA dharei, dharaita vA sAijjai / Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 10 | zrI nizItha sUtra | 3 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe taNamAliyaM vA jAva hariyamAliyaM vA piNaddhei, piNakheMtaM vA sAijjai / |4 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe ayalohANi vA taMbalohANi vA tauyalohANi vA sIsalohANi vA ruppalohANi vA suvaNNalohANi vA karei, kareMta vA sAijjai / | 5 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe ayalohANi vA jAva suvaNNalohANi vA dharei, dhareta vA sAijjai / |6 je bhikkhU mAuggamassa mehuNavaDiyAe ayalohANi vA jAva suvaNNalohANi vA piNaddhei, piNataM vA sAijjai / |7 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hArANi vA addhahArANi vA egAvalI vA muttAvalI vA kaNagAvalI vA rayaNAvalI vA kaDagANi vA tuDiyANi vA keUrANi vA kuDalANi vA paTTANi vA mauDANi vA palaMbasuttANi vA suvaNNasuttANi vA karei, kareMtaM vA sAijjai / 8 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hArANi vA jAva suvaNNasuttANi vA dharei, dhareta vA sAijjai / | 9 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe hArANi vA jAva suvaNNasuttANi vA piNaddhei, piNakheMtaM vA sAijjai / 10 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe- AiNANi vA sahiNANi vA sahiNakallANANi vA AyANi vA kAyANi vA khomiyANi vA dugullANi vA tirIDapaTTANi vA malayANi vA pattuNNANi vA aMsuyANi vA ciNaMsuyANi vA desarAgANi vA abhilANi vA gajjalANi vA phAlihANI vA koyavANi vA kaMbalANi vA kaMbala pAvarANi vA uddANi vA pesANi vA pesalesANi vA kiNhamigAINagANi vA NIlamigAINagANi vA goramigAINagANi vA kaNagANi vA kaNagaMtANi vA kaNagapaTTANi vA kaNagakhaciyANi vA kaNagaphusiyANi vA vagghANi vA vivagghANi vA AbharaNa cittANi vA AbharaNa vicittANi vA karei, kareMtaM vA saaijji| |11 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AiNANi vA jAva AbharaNa vicittANi vA dharei, dhareMta vA sAijjai / 12 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AiNANi vA jAva AbharaNa vicittANi vA piNaddhei, piNataM vA sAijjai / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza-7 | 107 / 13 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe akkhaMsi vA Urusi vA uyaraMsi vA thaNaMsi vA gahAya saMcAlei, saMcAlataM vA sAijjai / 14 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNamaNNassa pAe Amajjejja vA pamajjejja vA Amajjata vA pamajata vA sAijjai / evaM taiyauddesa gameNa NeyavvaM jAva..... |15 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe gAmANugAma duijjamANe aNNamaNNassa sIsaduvAriyaM karei, kareMta vA sAijjai / 16 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDivAe aNaMtarahiyAe puDhavIe NisIyAvejja vA tuyathAvejja vA NisIyAvetaM vA tuyaTTAveta vA sAijjai / 17 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sasiNiddhAe puDhavIe NisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAveta vA tuyaTTAveMtaM vA sAijjai / |18 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sasarakkhAe puDhavIe NisIvAvejja vA tuyathAvejja vA NisIyAveta vA tuyaTTAveta vA sAijjai |vaa sAijjai / 19 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe maTTiyAkaDAe puDhavIe NisIyAvejja vA tuyathAvejja vA NisIyAvetaM vA tuyaTTAveta vA sAijjai / 20 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe cittamaMtAe puDhavIe NisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAijjai / 21 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe cittamaMttAe silAe NisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAijjai / 22 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe cittamaMttAe lelue NisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA sAijjai / / 23 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe kIlAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTThI; saaMDe, sapANe, sabIe, saharie, saose, saudae, sauttiMgapaNaga-daga-maTTiya-makkaDAsaMtANae NisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAveMtaM vA tuyaTTAveMtaM vA saaijji| 24 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMkaMsi vA paliyaMkasi vA NisIyAveja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAvetaM vA tuyaTTAvetaM vA sAijjai / 25 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aMkasi vA paliyaMkasi vA NisIyAvettA vA tuyaTTAvettA vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aNugghAsejja vA aNuppAejja vA aNugghAsaMtaM vA aNuppAeMtaM vA sAijjai / Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 108 zrI nizItha sUtra 26 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu, vA NisIyAvejja vA tuyaTTAvejja vA NisIyAvetaM vA tuyathAveMtaM vA sAijjai / 27 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA NisIyAvettA vA tuyaTTAvettA vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aNugghAsejja vA aNupAejja vA aNugghAsaMtaM vA aNupAeMta vA sAijjai / 28 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNayaraM teicchaM AuTTai, AudbhRtaM vA sAijjai / 29 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe amaNuNNAI poggalAI NIharai, NIharaMta vA sAijjai / 30 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe maNuNNAI poggalAI uvakirai, uvakirata vA sAijjai / 31 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNayaraM pasujAyaM vA pakkhijAyaM vA pAyaMsi vA pakkhaMsi vA pucchasi vA sIsaMsi vA gahAya saMcAlei saMcAlataM vA sAijjai / 32 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNayaraM pasujAyaM vA pakkhijAyaM vA soyasi kaTuM vA kiliMcaM vA aMguliyaM vA salAgaM vA aNuppavesittA saMcAlei, saMcAleMtaM vA sAijjai / |33 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNayaraM pasujAyaM vA pakkhijAyaM vA ayamitthitti kaTu AliMgejja vA parissaejja vA paricumbejja vA chidejja vA vicchiMdejja vA AliMgaMtaM vA parissayaMtaM vA paricuMbataM vA chidaMtaM vA vicchidaMtaM vA sAijjai / 34 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAima vA dei, deMta vA sAijjai / 35 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDicchai, paDicchata vA sAijjai / 36 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei, deMtaM vA sAijjai / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-7 [ 109 ] |37 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDiggAhei, paDiggahAveMtaM vA sAijjai / |38 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sajjhAyaM vAei, vAeMta vA saaijji| |39 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe sajjhAyaM paDicchai, paDicchaMtaM vA 40 je bhikkhU mAuggAmassa mehuNavaDiyAe aNNayareNaM iMdieNaM AkAraM karei, kareta vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha - prastuta bane uddezakomAM abrahma sevananI icchAthI sAdhu sAdhvIonI vividha pravRttionuM guru caumAsI prAyazcitta kahyuM che. vivecana :AgamomAM brahmacarya mahAvratanI mahattA - brahmacarya vratanI duSkaratAnuM varNana uttarAdhyayana sUtramAM A pramANe che viraI abaMbhacerassa, kAmabhoga rasaNNuNA / madaLAM varSa, dhArelve sulu - uttarA. A. 19, gAthA-28. artha-kAmabhogonA rasanA anubhavIne mATe abrahmacaryathI virata thavuM ane ugra evA ghora brahmacarya mahAvratane dhAraNa-pAlana karavuM atyaMta duSkara che. tu vaMzavayaM pora, dhAreluM ma Lo - uttarA. A. 19, gAthA-33. sAmAnya manuSya mATe ghora duSkara brahmacarya mahAvratane dhAraNa karavuM atIva kaSTadAyaka hoya che. dazavaikAlika ane uttarAdhyayana sUtramAM abrahmacaryanA tyAga mATe kahyuM che ke mUlameyaM ahammassa, mahAdosa samussayaM / .. tabdI mekha saMsA, LiyathA vaMti - dazavai. a. 6, gAthA-17. artha- maithuna adharmanuM mULa che ane mahAna doSono samUha che, tethI nigraMtha munio maithuna saMsarganuM varjana kare che. saMsAra nohata vipafmUyA, hIpA patthAna Tu vana mo - uttarA a 14, gAthA13. kAmabhoga mokSanA vipakSI virodhI che arthAt saMsAravardhaka che, tethI te anarthonI khANa che. - A rIte aneka aneka sutromAM AgamakAroe yathAprasaMga sAdhakane brahmacarya mahAvratanI surakSA mATe bhinna-bhinna rIte sAvadhAna karyA che. te Agama sthaLo A pramANe chedazavai. a. 8, gAthA-53, 60. uttarA. a. 19, gAthA-17. uttarA. a. 8, gAthA-4, 6, 18, 19. uttarA. A. 25, gAthA-27, 41, 43. daza. a. 2, gAthA-2, 9. uttarA. A. 3ra, gAthA-9,20. uttarA. A. 9, gAthA-pa3. uttarA. a. 2, gAthA-16, 17. uttarA. A. 13, gAthA-16, 17 uttarA. A. 1, gAthA-26. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110] zrI nizItha sUtra sUyagaDAMga dhru. 1, a. 4. be uddezAtmaka saMpUrNa cothuM adhyayana brahmacarya viSayaka che. AcArAMga sUtra, zru. 1, a. 9, u. 4mAM brahmacaryanI surakSA mATe aneka upAyonuM kathana karatAM aMte saMthAro karI maraNa svIkAra karavAnuM paNa sUcita karyuM che. AcArAMga sUtra adhyayana-8, uddezaka-4mAM brahmacaryanI surakSA mATe kaTokaTInA prasaMge phAMsIthI mRtyu svIkAravAnuM sUcana che ane tathA prakAranA maraNane kalyANakArI kahyuM che. "navavADa" ane "dasa brahmacarya samAdhi sthAna A baMnenA viSayomAM prAyaH samAnatA che. brahmacaryanI pUrNa surakSA mATe temAM varNita sUcanAonuM kALajI pUrvaka pAlana karavuM anivArya che. mohanIya karmanA prabala udayamAM brahmacarya dUSaka pravRttionI saMbhAvanA rahe che. tevA samaye brahmacarya vratanAM aticAronuM ke anAcAronuM AcaraNa karavAthI sAdhaka potAnA saMyamamAM sthira rahI zakato nathI. AgamomAM anya aMdhajanonI apekSAe mohAMdhane pragADha aMdha kahyo che mATe sAdhake satata sAvadhAna rahIne AgamAnusAra AhAra-vihArano vicAra rAkhI doSothI rahita jIvana vyatIta karavuM joIe. A uddezakanA sarva sUtromAM brahmacarya mahAvratane dUSita karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. ne chako-sAtamo uddezaka saMpUrNa Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkazana 111 AThamo uddezaka paricaya ORROROORROR prastuta uddezakamAM 18 prakAranA gurucaumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA- dharmazALA, udyAna, aTTAlikA, dagamArga, zUnyagRha, tRNagRha, yAnazALA, dukAna, gozALA Adi udAharaNarUpe kathita 44 sthAnomAM ekalA sAdhue ekalI strI sAthe rahevuM, AhAra Adi karavA,svAdhyAya Adi karavA, sthaMDila bhUmimAM javuM ke vikArotpAdaka vArtAlApa karavo. rAtrinA samaye strI pariSadamAM athavA strI yukta puruSa pariSadamAM aparimita kathA karavI, sAdhvInI sAthe vihAra Adi karavo, ati saMparka rAkhavo, upAzrayamAM strIne rAtre rahevA devI, teno niSedha na karavo tathA tenI sAthe bahAra gamanAgamana karavuM, aneka prakAranA mahotsavamAM mUrdhAbhiSikta rAjAnA AhArane grahaNa karavo, uttarazALA, uttaragRha tathA azvazALA AdimAM rAjAnA AhArane grahaNa karavo, rAjAnA dUdha, dahIM AdinA saMgraha sthAnomAMthI AhArane grahaNa karavo, rAjAnA utkRSTa piMDa Adi, dAna nimitte sthApita AhArane grahaNa karavo ityAdi pravRttionuM gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 112 zrI nizItha sUtra * mAlabho deza . e ac olar zilHizi ya IT rello 722 ekalI strIno saMparka niSedha - | 1 je bhikkhU AgaMtAraMsi vA ArAmagAraMsi vA gAhAvaikulasi vA pariyAvasahasi vA ego egitthIe saddhi vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA karei, asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariDhuvei, aNNayaraM vA aNAriya NiThuraM aNAriyaM asamaNapAoggaM kahaM kahei, kaheMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je ekalA sAdhu dharmazALAmAM, udyAnagRhamAM, gRhasthanA gharamAM ke parivrAjakanA AzramamAM ekalI strI sAthe rahe(vihAra kare), svAdhyAya kare, azanAdi cAra prakArano AhAra kare, uccAra prasavaNa paraThe, koIpaNa prakAre anArya, zramaNane ayogya vArtAlApa kare athavA tema karanAranuM anumodana kare, | 2 je bhikkhU ujjANaMsi vA ujjANagihasi vA ujjANasAlaMsi vA NijjANaMsi vA NijjANagihasi vA NijjANasAlasi vA ego egitthIe saddhi vihAra vA karei jAva asamaNapAoggaM kahaM kahei, kaheMta vA sAijjai / bhAvArtha:- hamesA sAdhu 6dhAna(bagIyA)mA, 6dhAnamA, GdhAna zANAmA, nirmANa-rAjamArgamAM, rAjamArga sthita gRhamAM, rAjamArga para sthita zALAmAM ekalI strI sAthe rahe, svAdhyAya vagere kare ke karanAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU amusi vA aTTAlayaMsi vA cariyasi vA pAgAraMsi vA dAraMsi vA gopuraMsi vA ego egitthIe saddhiM vihAraM vA karei jAva asamaNapAoggaM kaha kahei, kaheta vA sAijjai / bhAvArtha :- je ekalA sAdhu prAkAra killAnI uparanA gharamAM, prAkAranA jharukhAmAM, prAkAra ane nagaranI vaccenA mArgamAM, prAkAramAM, nagaranA dvAramAM, gopuramAM- DhALa yukta nagaranA mukhya dvAramAM, ekalI strI sAthe rahe, svAdhyAya vagere kare ke karanAranuM anumodana kare, | 4 je bhikkhU dagamagaMsi vA dagapahasi vA dagatIraMsi vA dagaThANaMsi vA ego egitthIe saddhi vihAraM vA karei jAvaasamaNapAoggaM kahaM kahei, kaheMtaM vA saaijji| bhAvArtha :- je ekalA sAdhu jaLAzayanA pANI AvavAnA mArgamAM, jaLAzayamAMthI pANI bharIne laI javAnA mArgamAM, jaLAzayanA kinArA upara, jaLasthAnamAM ekalI strI sAthe rahe, svAdhyAya vagere kare ke karanAranuM anumodana kare, | 5 je bhikkhu suNNagihaMsi vA suNNasAlaMsi vA bhiNNagihaMsi vA bhiNNasAlaMsi Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza-8 | 113 vA kUDAgAraMsi vA koTThAgAraMsi vA ego egitthIe saddhi vihAraM vA karei jAva asamaNapAoggaM kahaM kahei, kaheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je ekalA sAdhu zUnya gRhamAM, zUnya zALAmAM, khaMDeramAM, khaMDera zALAmAM, kUTa-zikharanA AkAravALI jhUMpaDImAM, dhAnya AdinA koThAramAM, ekalI strI sAthe rahe, svAdhyAya vagere kare ke karanAranuM anumodana kare, |6 je bhikkhu taNagihaMsi vA taNasAlaMsi vA tusagihasi vA tusasAlaMsi vA bhusagihasi vA bhusasAlasi vA ego egitthIe saddhi vihAraM vA karei jAva asamaNapAoggaM kahaM kahei, kaheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je ekalA sAdhu tRNagRhamAM, tRNazALAmAM, zAli AdinA tuSa(bhuMsA) rAkhavAnA sthAnamAM tuSazALAmAM, maga-aDada AdinA bhuMsAnA gharamAM, bhuMsAnI zALAmAM ekalI strI sAthe rahe, svAdhyAya vagere kare ke karanAranuM anumodana kare, | 7 je bhikkhu jANasAlaMsi vA jANagirhasi vA vAhaNagihaMsi vA vAhaNasAlaMsi vA ego egitthIe saddhi vihAraM vA karei jAva asamaNapAoggaM kahaM kahei, kaheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je ekalA sAdhu ratha Adi yAnagRhamAM, yAnazALAmAM, azva AdivAhanagRhamAM, vAhanazALAmAM, ekalI strI sAthe rahe, svAdhyAya vagere kare ke karanAranuM anumodana kare, 8 je bhikkhu paNiyagihaMsi vA paNiyasAlaMsivA kuviyagihasi vA kuviyasAlaMsi vA ego egitthIe saddhi vihAraM vA karei jAva asamaNapAoggaM kahaM karei, kaheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- merA sAdhu vizya gRDamA(duAnamA), viyAmA(12bhAM), suDAragRDamAM, suDAra zALAmAM ekalo, ekalI strI sAthe rahe, svAdhyAya vagere kare ke karanAranuM anumodana kare, 9 je bhikkhu goNasAlaMsi vA goNagihaMsi vA mahAkulaMsi vA mahAgihaMsi vA ego egitthIe saddhi vihAraM vA karei jAva asamaNapAoggaM kahaM kahei, kaheMta vA sAijjai / bhAvArtha :- je ekalA sAdhu gauzALAmAM, gaugRhamAM, mahAzALAmAM, mahAgRhamAM ekalI strI sAthe rahe, svAdhyAya vagere kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. viveyana: prastuta 9 sUtromAM dharmazALAdi cAra, udyAnAdi che, aTTAlikAdi che, dagamArgAdi cAra, zUnya gRhAdi che, tRNagRhAdi che, yAnazALAdi cAra, dukAnAdi cAra, gauzALAdi cAra, kula 44 sthAnonuM kathana che, Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 114 | zrI nizItha sUtra upalakSaNathI koI paNa sthAnamAM ekalA sAdhue ekalI strI sAthe vAtacIta karavI, UbhA rahevuM Adi eka paNa kriyA karavI na joIe. dazavaikAlika sUtramAM strI saMsargane tAlapuTa viSanI upamA ApI che ane so varSanI vRddhA sAthe paNa saMsarga karavAno niSedha karyo che. daza, a.-8, gA. para thI 58; utta. a.-1, gA.-26 tathA a-33, gA.-13 thI 16mAM tathA anya AgamomAM sAdhu mATe strI saMsargano niSedha jovA maLe che. bhASyamAM kahyuM che avi mAyaraM pi saddhi, kahAtu egAgiyassa paDisiddhA / kiM puNa aNAriyAdI, taruNitthIhiM sahagayassa // 2344 // artha- sAdhune ekalI vRddha mAtA athavA bahena Adi sAthe dharmakathA karavI paNa kalpatI nathI, to pachI anya taruNI ke anya strI sAthe kathA vArtA kyAMthI karI zake? arthAt ekalo sAdhu ekalI strI tathA ekalI sAdhvI sAthe kathAvArtA karI zake nahIM. viharaM je- ahIM prasaMgopAta vihArano artha sAthe rahevuM, tema karavAmAM Avyo che, jyAre vA pAsavarNa vA parive- uccAra prasavaNa paraThavAno artha IMDila bhUmimAM javuM, tevo artha thAya che. gAriye.. anArya kAmakathA, niraMtara apriya kathA kahevI athavA kAmaniSphara(niSphara azlIla) vAto karavI. A sthAno sivAyanA sthAnonuM arthAt upAzraya AdinuM grahaNa paNa upalakSaNathI samajI levuM. rAtri-kathA niSedha - |10 je bhikkhu rAo vA viyAle vA itthImajjhagae, itthIsaMsatte itthIparivuDe aparimANAe kaha kahei, kaheMta vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu strI pariSadamAM, strIonI madhyamAM arthAtu strI pariSadamAM ke strInA samudAyamAM rAtre athavA saMdhyA samaye aparimita dharmakathA kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM sAdhune mATe rAtri kathAnA prAyazcittanuM vidhAna che. AgamomAM sAdhu mATe rAtre strI samudAyane ke puruSa yukta strI pariSadane dharmakathA kahevAno niSedha che. aparimANa:- aparimita kathA. aneka sAdhuo hoya to paNa strI samudAyane rAtre aparimita kathA karavAno niSedha che. bhASya cUrNimAM paNa kahyuM che ke itthINaM majjhammi, itthIsaMsatte parivuDe tAhi / cau paMca u parimANaM, teNa paraM kahaMta ANAdI // 2430 // parimANaM jAva tiNNi cauro paMca vA vAgaraNANi, parato chaTThAdi aparimANaM -yUli artha- sAdhu strI pariSada, strI yukta parISada ane strInA samudAyane traNa, cAra, pAMca praznanA uttara Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-8 [ 115 | Ape ke pAMca gAthAnuM kathana kare to te parimitakathA kahevAya che. cha ke chathI vadhu prazno, cha ke chathI vadhu gAthAonuM kathana kare, to te aparimitakathA kahevAya che. sAdhu ApavAdika sthitimAM rAtre A sUtrAnusAra saMkSipta ane parimita dharmakathA kahI zake che, parimANanuM ullaMghana karI aparimita kathA kahe to gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vAM vahe - A sUtramAM 'kathA" zabda dvArA dharmakathA-dharmopadezanuM grahaNa karAya che. sAdhvI viSayaka saMkalpa-vikalpaH11 je bhikkhU sagaNicciyAe vA paragaNicciyAe vANiggaMthIe saddhiMgAmANugAmaM dUijjamANe purao gacchamANe, piTThao rIyamANe, ohayamaNasaMkappe ciMtAsoyasAgarasaMpaviTe, karayalapalhatthamuhe, aTTajjhANovagae, vihAraM vA karei jAva asmnnpoSa vada 6, vaheta vA sArU I bhAvArtha :- je sAdhu svagaNa athavA anya gaNanI sAdhvI sAthe tenI AgaLa ke pAchaLa grAmAnugrAma vihAra karatAM saMkalpa-vikalpa kare, ciMtAtura rahe, zoka sAgaramAM DUbI jAya, hatheLI upara mukha rAkhIne ArtadhyAna kare vAvatuM sAdhune ayogya vArtAlApa kare ke tema karanAranI anumodanA kare che, tene gurucamAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastutamAM sAdhunA sAdhvI viSayaka saMkalpa-vikalpanA prAyazcittanuM kathana che. sAdhune gocarI ane dharmakathA sivAya strIsaMparka tathA strI paricayano ane sAdhvI sAthe sutrArtha vAcanA sivAya saMparka ane paricayano niSedha che. sAmAnya rIte sAdhu-sAdhvIne ekabIjAnA upAzrayamAM besavuM-UbhA rahevuM vagereno niSedha, bRhatkalpa sUtra, uddezaka-3, sUtra-1, ramAM che ane A sUtramAM sAdhu-sAdhvIno sAthe vihAra ane atisaMrpaka ane tanjanya ArtadhyAna viSayaka prAyazcitta batAvyuM che. upAzrayamAM strIno rAtri nivAsaH|12 je bhikkhU NAyagaMvA aNAyagaMvA uvAsayaM vA aNuvAsayaM vA aMto uvassayassa addha vA rAi kasiNaM vA rAI saMvasAvei, saMvasAveMta vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu svajana-anya jananI upAsikA ke anupAsikA(strIne)ne upAzrayamAM ardha(apUrNa) rAtri ke pUrNa rAtri nivAsa karAve che tema karAvanAranuM anumodana kare.(tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che.) vivecana : A sUtramAM upAsaka-anupAsaka zabdano prayoga che. sAmAnya rIte zrAvaka mATe upAsaka ane zrAvikA mATe upAsikA' zabdano prayoga thAya che. ahIM 'upAsaka' zabdathI prasaMgane anulakSIne upAsikA strI' artha grahaNa karavo joIe. bhASya temaja cUrNimAM paNa Aja vAta kahI che. kaM pukha sutta Oi paDu A sUtra strInI apekSAe kahyuM che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 ] zrI nizItha sUtra addha vA rAI:- addhaM rAIe do jAmA, 'vA' vikappeNa egaM jAmaM / cauro jAmA kasiNA rAI vA vikhe riSi gAma - cUrNi. saMpUrNa rAtri cAra yAma(prahara)nI hoya che. ardharAtri be praharanI hoya che. vA vikalpathI eka prahara ke traNa prahara rAtrinuM grahaNa thAya che. saMvalAveDa-saMvAda eTale upAzrayamAM vAsa karAve. koI strIne upAzrayamAM rAtrivAsa mATe nimaMtraNa ApavuM athavA koI strI svataH strIvAsa mATe Ave to tene 'nA' na kahe to te mauna saMmati ja gaNAya mATe A baMnemAMthI koI paNa rIte strIo upAzrayamAM rAtrivAsa kare to te 'saMvasAveI' kahevAya ane A sUtrathI tat saMbaMdhI prAyazcitta Ave che. nizItha sUtranI keTalIka pratiomAM 'nA' na pADavA saMbaMdhI na paDiyAra kriyApadathI eka sUtra alaga jovA maLe che. 'nA' na pADavAno samAveza saMvAdamAM thaI jato hovAthI tathA cUrNimAM te sUtra nathI mATe te sUtra ahIM ApyuM nathI. rAtrimAM strI sAthe gamanAgamana - |13 je bhikkhU NAyagaMvA aNAyagaMvA uvAsayaM vA aNuvAsayaM vA aMto uvassayassa addha vA rAI, kasiNaM vA rAI saMvasAvei, taM paDucca Nikkhamai vA pavisai vA NikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je bhikSu svajana-anya jananI upAsikA-anupAsikA strIne ardha(apUrNa) rAtri ke pUrNarAtri upAzrayamAM rAtrivAsa karAve ane tenA nimitte gamanAgamana kare athavA tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. rAjamahotsavamAMthI AhAra grahaNaH14 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM- samavAesu vA piMDaNiyaresu vA iMdamahesu vA khaMdamahesu vA ruddamahesu vA muguMdamahesu vA bhUyamahesu vA jakkhamahesu vA NAgamahesu vA thUbhamahesu vA ceiyamahesu vA rukkhamahesu vA girimahesu vA darimahesu vA agaDamahesu vA taDAgamahesu vA dahamahesu vA Naimahesu vA saramahesu vA sAgaramahesu vA AgAramahesu vA; aNNayaresu vA tahappagAresu virUvarUvesu mahAmahesu asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI (1) meLo, (2) pitRbhojana, (3) indra mahotsava, (4) skandamahotsava, (5) rudra mahotsava, (6) vAsudeva mahotsava,(7) bhUta mahotsava, (8) yakSa mahotsava, (9) nAga mahotsava, (10) sUpa mahotsava, (11) caitya mahotsava, (12) vRkSa mahotsava, (13) parvata mahotsava, (14) guphA mahotsava, (15) kUpa mahotsava, (16) taLAva mahotsava, (17) jaLAzaya mahotsava, (18) nadI mahotsava, (19) sarovara mahotsava, (20) samudra mahotsava, (21) khANa mahotsava tathA tevA koI paNa prakAranA mahotsavomAM mUrdhAbhiSikta zuddhavaMzIya kSatriya rAjAnA nimitte banelA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-8 117 15 je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM uttarasAlaMsi vA uttaragihaMsi vA rIyamANANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI uttara(anya) zALA ke uttaragRhamAM thoDA samaya mATe AvelA mUrvAbhiSikta, zuddhavaMzIya, kSatriya rAjAnA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 16 je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM hayasAlAgayANa vA gayasAlAgayANa vA maMtasAlAgayANa vA gujjhasAlAgayANa vA rahassasAlAgayANa vA mehuNasAlAgayANa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI azvazALA, hastizALA, maMtrazALA, guptazALA, maithunazALAmAM sthita mUrdhAbhiSikta zuddha vaMzIya kSatriya rAjAnA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 17 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM saNNihisaNNicayAo khIraM vA dahiM vA NavaNIyaM vA sappi vA gulaM vA khaMDa vA sakkaraM vA macchaMDiyaM vA aNNayaraM bhoyaNajAyaM paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI mUrdhAbhiSikta, zuddha vaMzIya kSatriya rAjAnA khAdya sAmagrInA saMgraha sthAnamAMthI dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI, goLa, khAMDa, sAkara ke mizrI temaja anya koI paNa prakAranI bhojana sAmagrI grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 18 bhikkhU raNa khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM ussaTThapiMDaM vA saMsaTThapiMDaM vA aNAhapiMDaM vA vaNImagapiMDaM vA paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI mUrvAbhiSikta, zuddhavaMzIya, kSatriya rAjAnA utkRSTa piMDa, saMsaktapiMDa, anAthapiMDa, vanIpakapiMDane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. A uddezakanA 18 prAyazcitta sthAnomAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtromAM rAjapiMDa grahaNanuM prAyazcitta vidhAna che. ahIM rAjAne mATe traNa vizeSaNono prayoga che, yathA- (1) muddiya- zuddha vaMzIya, (2) muddhAbhisitta- aneka rAjAo dvArA abhisikta athavA mAtA-pitA dvArA abhisikta arthAt aneka rAjAo jenA caraNamAM jhUke che tevA moTA rAjA. (3) rakhkho vruttiyALa- kSatriya rAjA. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 | zrI nizItha sUtra rAjAnA A traNe yavizeSaNa tenA svarUpadarzaka che ane rAjAnA mahatvane pradarzita kare che. covIsamAM tIrthakaranA zAsanamAM sAdhu-sAdhvIone mUrdhAbhiSikta moTA rAjAono AhAra levo kalpato nathI. rAjAnA rasoIgRhamAM ke anyatra rAjA mATe banAvelo AhAra sAdhune levo kalpato nathI. tenA jAgIradAra, ThAkora AdinA AhAra grahaNano niSedha samajavo na joIe. samavALyuM - jyAM ghaNAM loko bhegA maLe che, tevA "meLA' vagere sthAnamAM (AcArAMga, zra.-2, a.-1, u-, sU.-3). fpaMDaniyare- pitR bhojana, zrAddha. (AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-2, adhyayana-1, uddezaka-2, sUtra-3) 06 - ziva, mahAdeva, mukhya - vAsudeva mahotsavaH - bhagavatI zataka-9, uddezaka-33mAM mukaMda mahotsava mATe vAsudeva mahotsava zabdaprayoga che. reDya - caitya - devakula, devAlaya, maMdira. sara - khodAvyA vinA svataH niSpanna jaLAzaya-taLAva. taDA - khodAvIne taiyAra kareluM taLAva. aneka prakAranA mahotsavamAM rAjA mATe banAvelo AhAra sAdhu grahaNa kare, to tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. mahotsavonA sthAnomAM javAthI mahAraMbha ane saMghaTA Adi aneka doSonI saMbhAvanA rahe che. temaja rAjAnuM prasanna thavuM ke nArAja thavuM baMne sthitio paNa aneka doSonuM nimitta thaI zake che mATe te prakAranA sthAnomAM sAdhue javuM joIe nahIM. prastuta sUtromAM rAjapiMDanA niSedha sAthe dAnapiMDa ane saMkhaDI piMDa Adino paNa niSedha thaI jAya che. daza, a-3, tathA AcA, zra.-2, a-15, u.-3mAM rAjapiMDano; daza., a.5, gA.-47 thI paramI gAthAmAM dAnapiMDa ane AcA., zra.-2, a.-1, u-ramAM saMkhaDImAMthI AhAra grahaNano niSedha che. tenuM ahIM (sUtra 14 thI 18)mAM prAyazcitta kathana che. 3rasadR - utkRSTa AhAra. tenA be artha che. (1) kAgaDA vagere mATe rAkhelo AhAra (2) rAjAe jamI lIdhA pachI vadhelo eTho AhAra. sad piMdu :- saMsakta piMDa. tenA be artha che- (1) garIba vagerene devA mATe rAkhelo AhAra (2) badhAnA jamI lIdhA pachI vadhelo AhAra, upalabdha aneka pratomAM jinipiMDa pATha adhika che. bhASya cUrNimAM tenI vyAkhyA nathI tathA teno bhAva dAna piMDa ane vanIpaka piMDamAM garbhita thaI jAya che, tethI te zabda ahIM grahaNa karyo nathI. A rIte A uddezakanA 18 sUtro dvArA 18 gurucaumAsI prAyazcitta sthAnano ullekha che. che AThamo uddezaka saMpUrNa Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkazana 119 navamo uddezaka paricaya ORORORORROR prastuta uddezakamAM 27 prakAranA guru caumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che. temAM rAjapiMDa ane rAjA saMbaMdhita aneka prasaMgonuM prAyazcitta kathana che. vividha sthAnomAM gayelA rAjAnA AhArane te-te sthAnamAMthI grahaNa karavAnA niSedha sAthe aMtaHpuramAM pravezIne ke aMtaHpuramAMthI laIne AvelA AhAra grahaNano niSedha che. dazavaikAlika a. 3mAM rAjapiMDa grahaNane anAcAra kahyo che tathA ThANAMga sUtranA pAMcamA ThANAmAM pAMca kAraNathI rAjAnA aMtaHpuramAM praveza karavAnuM ApavAdika kathana che. A uddezakanA prathama traNa sUtrono viSaya anya AgamomAM che jyAre zeSa sUtra 4 thI 27 sudhInA sUtromAM anya AgamomAM anirdiSTa viSayanuM kathana tathA prAyazcitta che. A pramANe A uddezakamAM anya AgamomAM anukta viSaya ja adhika che ane saMpUrNa viSaya eka mAtra rAjA, rAjAnA saMbaMdhI tathA rAjAnI vividha pravRttiothI saMbaMdhita che, te ja prastuta uddezakanI vizeSatA che. ////////// Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 | zrI nizItha sUtra - navamo uddezaka - 227 26 olaszilhizil yadd zelld 722 rAjapiMDanuM grahaNaH| 1 je bhikkhU rAyapiMDaM giNhai, giNhataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAjapiMDane grahaNa kare ke grahaNa karanAranI anumodanA kare, | 2 je bhikkhU rAyapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI rAjapiMDane bhogave ke bhogavanAranI anumodanA kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM rAjapiMDa grahaNa karavA ane bhogavavAno spaSTa niSedha batAvyo che. varSa :- rAjAno AhAra, rAjA mATe banAvelo AhAra rAjapiMDa kahevAya che. upalakSaNathI rAjAne tyAMthI vastrAdi grahaNa kare, to te paNa rAjapiMDanA ja kahevAya che. bhASyamAM rAjapiMDanA ATha prakAra kahyA che. asaNAdiyA cauro, vatthe pAe ya kaMbale ceva / pAuMchaNagA ya tahA, aTThaviho rAyapiMDo u // 2500 // artha:-azanAdi cAra prakArano AhAra, vastra, pAtra, kaMbala ane pAdapracchana, A ATha prakAranA rAjapiMDa che. prathama ane aMtima tIrthaMkaranA zAsanamAM rAjapiMDa grahaNano niSedha che, madhyanA ra4 tIrthakaranA zAsanamAM ane mahAvidehanA sAdhu mATe rAjapiMDa grahaNano niSedha nathI. rAjA saMbaMdhita AhAra ati svAdiSTa, pauSTika ane madavardhaka hoya ane vastrAdi vastuo mana mohaka hoya che. rAjapiMDa grahaNa karavAthI mohanI vRddhi thavAnI saMbhAvanA rahe che. mohaka rAjapiMDanI prApti mATe rAjAnI prazaMsA-stuti kare, temaja bhATa-cAraNanI jema rAjAnI prazaMsA karavA jatAM asatyano doSa lAge bahumUlya vastu grahaNa karavAthI parigraha(Asakti)no doSa lAge ane maryAdAbhaMganI saMbhAvanA rahe, aparimita vastu bhegI thavAthI asamAdhi thAya, mUlyavAna vastu rAkhavAthI satata corIno bhaya rahe, vastra-pAtrAdinA ati lAbhathI lobhanI vRddhi thAya, eSaNA samitino nAza thAya. te vastunA rakSaNamAM samaya vyatIta thatAM svAdhyAya-sUtrArthanI hAni thAya che vagere aneka doSonI saMbhAvanAnA hovAthI ahIM rAjapiMDa grahaNa karavAnuM ane bhogavavAnuM prAyazcitta kahyuM che. aMtaHpuramAMthI AhAra grahaNaH| 3 je bhikkhU rAyaMtepuraM pavisai, pavisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI rAjAnA aMtaHpuramAM praveza kare ke praveza karanAranuM anumodana kare, Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-9 121 | |4 je bhikkhU rAyaMtepuriyaM vaejjA- Auso rAyaMtepurie ! No khalu amhaM kappai rAyatepuraM Nikkhamittae vA pavisittae vA; imaM NaM tuma paDiggaha gahAya rAyaMtepurAo asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTu dalayAhi, jo taM evaM vayai vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI aMtaHpura rakSakane(athavA aMtaHpura rakSikAne) kahe kehe AyuSyamAn aMtaHpura rakSaka! rAjAnA aMtaHpuramAM gamanAgamana karavuM (praveza-nirgamana) amane kalpatuM nathI, mATe tuM A pAtra laI aMtaH puramAMthI azanAdi cAra prakAranA AhArane lAvI Apa, je A pramANe kahe athavA kahenAranuM anumodana kare, | 5 je bhikkhU No vaejjA rAyaMtepuriyA vaejjA- AusaMto samaNA ! No khalu tujhaM kappai rAyatepuraM Nikkhamittae vA pavisittae vA AhareyaM paDiggaha ahaM rAyaMtepurAo asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA abhihaDaM AhaTu dalayAmi; jo taM evaM vayaMtaM [vayaMti] paDisuNai, paDisuNataM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI rAjAnA aMtaHpura rakSakane kahe nahi paraMtu aMtaHpura rakSaka svayaM sAdhune kahe ke he AyuSyamAna zramaNa ! tamane rAjAnA aMtaHpuramAM gamanAgamana karavuM kalpatuM nathI, to mane pAtra Apo, huM aMtaHpuramAMthI azanAdi cAra prakAranA AhArane lAvI ApuM, A prakAranA vacana sAMbhaLI teno svIkAra kare ke svIkAra karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM aMtaHpuramAM praveza ke aMtaHpuramAMthI AhAra maMgAvIne te AhAra grahaNa karavA saMbaMdhI prAyazcittanuM vidhAna che. aMtaHpuranA prakAra :- rAjAnuM aMtaHpura traNa prakAranuM hoya che-(1) guute raM- pravInAnapuram | aparibhogyA- vRddha rANIone rahevAnuM sthAna. (2) vatesara - navAntaHpuram | paribhogyA- yuvA rANIone rahevAnuM sthAna. (3) teDara - vAntaHpuram | yauvanane aprApta kanyAone (rAjakumArIone) rahevAnuM sthAna. A traNenA punaH be-be prakAra che- (1) svasthAna-rAjamahelagata sthAna ane (2) parasthAnaudyAnagata sthAna. A rIte 3 4 2 = prakAranA aMtaHpuramAM AhArAdi mATe sAdhune praveza karavAno niSedha che. aMtaHpurarakSaka gamanAgamana karatAM iryAsamitinuM dhyAna rAkhe nahIM, tethI chakAya jIvanI virAdhanA thAya, teo apratilekhita bhUmi para pAtrane rAkhe, teo eSaNAdoSathI ajANa hovAthI aneSaNIya AhAra lAvIne Ape, vanaspati vagerethI saMghaTita AhAra lAvI Ape to saMyama virAdhanA thAya. sAdhunA rUpamAM mohita banI vazIkaraNAdi cUrNa prakSipta karI AhAra Ape athavA sAdhu pratyenA tejodveSathI abhimaMtrita ke viSayukta AhAra Ape to saMyama virAdhanA ane AtmavirAdhanA thAya. A prakAre aneka doSonI saMbhAvanAnA kAraNe sAdhu aMtaHpura rakSaka ke aMtaHpura rakSikA pAse AhAra maMgAvI grahaNa na kare. tepuriyA - aMtaHpura rakSaka kaMcukI puruSa athavA aMtaHpura rakSikA dAsI. A baMne artha susaMgata Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1rara | zrI nizItha sUtra hovAthI pratomAM vayata ane zakti baMne prakAre pATha jovA maLe che, tethI prastuta saMskaraNamAM baMne prakAranA zabdone vaikalpika rUpe svIkArIne vala ne kauMsamAM rAkhyo che. rAjAnA dAnapiMDanuM grahaNa:| 6 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM duvAriyaMbhattaM vA pasabhatta vA bhayagabhatta vA balabhatta vA kayagabhatta vA hayabhatta vA gayabhatta vA katAra bhattaM vA dubbhikkhabhattaM vA dukAlabhattaM vA damagabhattaM vA gilANabhattaM vA baddaliyAbhattaM vA pAhuNabhattaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI zuddha vaMzIya, mUrdhAbhiSikta kSatriya rAjAnA- dvArapALo, pazuo, nokaro, sainiko, dAsa-dAsIo, ghoDAo, hAthIo, aTavInA yAtriko, durbhikSapIDito, dukALa pIDito, dIna-duHkhIo, rogIo, ativRSTithI pIDito ane mahemAnonA nimitte banelA bhojanane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanA: - aneka rAjakuLomAM, zrImaMtakuLomAM pratidina dvArapALa, nokara Adine bhojana ApavAnI paraMparA hoya che. temAMthI koI paNa prakAranuM bhojana sAdhu grahaNa kare to jeo mATe bhojana banAvyuM hoya teone aMtarAya paDe, teo mATe bIjIvAra bhojana banAve, to AraMbha-samAraMbha thAya ane rAjapiMDa saMbaMdhI pUrvokta doSo paNa lAge, mATe te prakAranA AhAra grahaNanuM ahIM prAyazcitta kahyuM che. Gobhag-dujAta - eka varase anAja utpanna na thAya to durbhikSa ane ghaNA varasathI anAja utpanna thatuM na hoya to duSkALa kahevAya che. pratomAM sUtrapAThanA kuvAAiM bhatta vagere zabdonA krama ane saMkhyAmAM bhinnatA jovA maLe che. prastutamAM suvArSi mAM thI pAduiAM parvatanA 14 zabdone svIkAryA che. rAjAnA koThArAdine jANyA vinA gocarI gamana - |7 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM imAiM chaddosAyayaNAI ajANiya, apucchiya agavesiya paraM caurAya-paMcarAyAo gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe Nikkhamai vA pavisai vA NikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAijjai, taM jahAkoTThAgArasAlANi vA bhaMDAgArasAlANi vA pANasAlANi vA khIrasAlANi vA gaMjasAlANi vA mahANasasAlANi vA / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI zraddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta kSatriya rAjAnI koThAra zALA, bhaMDArazALA, pAnakazALA, kSIrazALA(DerI), gaMjazALA ane rasoIzALA, A cha doSa sthAnonI cAra-pAMca divasamAM jANakArI meLavyA vinA, pRcchA ane gaveSaNA karyA vinA, gocarInI icchAthI gRhasthanA gharamAM javA nIkaLe, praveza kare athavA tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-9 123 vivecanaH rAjadhAnI AdimAM praveza karyA pachI sAdhue sthApya kulonI ane zayyAtaranA kuLanI jANakArI meLavI levI joIe, te ja rIte rAjAnA cha sthAnonI paNa jANakArI meLavavI Avazyaka che, kAraNa ke A cha sthAno sAdhu mATe doSasthAno che. zayyAtara ane sthApya kulonI jANakArI vinA sAdhune gocarIe javAno niSedha che. te ja rIte rAjAnA A cha sthAnone jANavA mATe 4-5 divasanI chUTa ApavAmAM AvI che, tethI utkRSTa 4-5 divasamAM to gocarI janAra zramaNe A sUtrokta cha sthAnonI jANakArI avazya meLavI levI joIe. tema karavAmAM upekSA rAkhe to tene A sUtrathI prAyazcitta Ave che. sUtrokta cha sthAno A pramANe samajavA. 6. vhoTTAnArasAlALi- dhAnya, mevA AdinA(bhaMDAra) koThAra. 2. bhaMDArasAtA-ivastra, anAja vagerenA bhaMDAra. rU. pALasAptALi- aneka prakAranA pINAnA saMgraha sthAna. 4. hIrasAtA-i lIvara / dUdha, dahIM, ghI AdinA saMgraha sthAna. ba. geMgalAlASi- jyAMvividha(17) prakAranA dhAnyanA DhagalA rUpe saMgraha thato hoya ane kraya--vikraya thatuM hoya te. 6. mahALalasAptAkhi-- jyAM vividha prakArano AhAra vipula pramANamAM niSpanna thato hoya tevA moTA rasoDA. sAdhu A sthAnonI jANakArI, gaveSaNA karyA vinA gocarIe nIkaLe to te sthAnomAM bhikSArthe pahoMcI javAnI saMbhAvanA che. te sthAnanA rakSaka jo bhadrapariNAmI hoya ane sAdhune AhArAdi Ape to rAjapiMDa grahaNa karyAno doSa lAge ane jo te rakSaka pratikULa thAya to cora ke guptacara samajI sAdhune pakaDe, kaSTa Ape, tiraskAra kare, keda kare, A rIte upasarga thatAM saMyamavirAdhanA, AtmavirAdhanA ane zAsananI laghutA thAya che mATe gocarIe jatAM pUrve sAdhue rAjAnA A cha sthAnonI jANakArI meLavavI Avazyaka che. savArImAM nIkaLelA rAjA-rANInA darzana H 8 je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM AgacchamANANaM vA NiggacchamANANaM vA payamavi cakkhudaMsaNa-paDiyAe abhisaMghArei, abhisaMghAtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriya rAjAnA nagaramAM nIkaLavAnA samaye tene jovAnA saMkalpathI(icchAthI) eka pagaluM paNa upADe ke upADanAranuM anumodana kare, 9 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM itthIo savvAlaMkAravibhUsiyAo payamavi cakkhudaMsaNa-paDiyAe abhisaMghArei, abhisaMghAretaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriyarAjAnI sarva alaMkArathI vibhUSita rANIone jovAnI icchAthI eka pagaluM upADe athavA upADanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH AcArAMga sUtramAM sAdhu mATe darzanIya sthaLoe javAno niSedha che ane te saMbaMdhI laghucaumAsI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra prAyazcitta nizItha sUtranA 12mA uddezakamAM batAvyuM che. A sUtramAM rAjA tathA rANIne jovAnI pravRtti atyaMta Apattijanaka hovAthI te saMbaMdhI gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. 124 rAjA-rANIne jovA javAnA thatAM doSo :- (1) bhadradoSa- rAjA nagaramAMthI bahAra nIkaLatA hoya te samaye sAdhune joI tene zukana-maMgalarUpa mAne ane kadAca kArya siddha thAya to nagaramAM AvI sAdhunuM sanmAna kare, prasanna banI vastrAdi ApI satkAra kare. satkAra-sanmAnanI prAptithI sAdhu saMyamamAM pramAdI bane, to saMyama virAdhanA thAya. (2) abhadra doSa- rAjA sAdhune joI apazukana mAne ane kadAca kAryamAM vighna AvavAthI nagaramAM pAchA Ave tyAre sAdhu para dveSa karI, lokone AhAra-pANI ApavAnI nA pADe, sAdhune nagaramAMthI bahAra kADhe. (3) rAjamArga para rAjasavArI nIkaLe tyAre hajAro loko rAjAnA darzana mATe bhegA thayA hoya sAdhu paNa rAjAne jovA mATe tyAM jAya, to tene joI loko sAdhu pratye aneka saMkalpa vikalpa kare ane lokonI zraddhA-bhaktimAM hAni thAya, mithyAtva pAme. (4) alaMkRta rANIne jovAthI sAdhune mohAsakti utpanna thAya, saMyamathI patita bane, zAsananI niMdA-laghutA thAya ityAdi kAraNothI prastuta sUtramAM prAyazcitta vidhAna che. vyAkhyAkAre teno prAyazcitta krama A pramANe paNa batAvyo che-- maLasA ciMteti mAlanu, krite calahuM, padabhede cauguruM, egapada bhede vi cauguragA, kimaMga puNa diTThe ? artha-- rAjA-rANIne jovano vicAra kare to gurumAsika prAyazcitta, jovAnI icchAthI UbhA thAya to laghucaumAsI prAyazcitta ane paga upADe to gurucaumAsI prAyazcitta Ave che, to jovAnI to vAta ja kayAM rahe ? arthAt A prakAre jovAnI pravRtti sAdhune kalpatI nathI. anya sthAne gayelA rAjAnA AhAranuM grahaNa : 10 je bhikkhU raNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM maMsakhAyANa vA macchakhAyANa vA chavikhAyANa vA bahiyA NiggayANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / - bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI mAMsa, mAchalI, zIMga vagere khAvA mATe bahAra vanapradeza vagere kSetramAM gayelA zuddha vaMzIya, mUrdhASikta kSatriya rAjAnA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. 11 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM aNNayaraM uvavUhaNiyaM samIhiyaM pehAe tIse parisAe aNuTTiyAe, abhiNNAe avocchiNNAe jo tamaNNaM paDiggAhei, paDiggArhetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI zuddhavaMzIya mUrdhAbhiSikta kSatriya rAjAne puSTikAraka, manobhilaSita bhojana apAtuM hoya, te joIne te rAjapariSada tyAMthI UbhI thaIne bahAra nIkaLI gaI na hoya, temAMthI eka paNa vyakti rahI hoya, tevA samaye tyAMthI AhAra grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare. 12 aha puNa evaM jANejjA ihajja rAyakhattie parivusie je bhikkhU tAe gihAe tAe paesAe tAe uvAsaMtarAe vihAraM vA karei, sajjhAyaM vA karei, asaNaM vA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza | 125 / pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AhArei, uccAraM vA pAsavaNaM vA pariTThavei, parihataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI ema jANe ke rAjA Aje A sthAnamAM rahyA che, rAjA rahyA hoya te gharamAM, te pradezamAM(arthAtu rAjAe talavArAdi rAkhyA hoya) athavA rAjAnA nivAsanI samIpanA sthAnamAM nivAsa kare, svAdhyAya kare, azana, pAna, khAdima, svAdima A cAra prakArano AhAra kare, uccAra-prasavaNa paraThe athavA tema karanAranuM anumodana kare, 13 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM bahiyA jattAsaMpaTThiyANaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA paDiggAhei, paDiggAheMta vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI yuddhanI yAtrAe jatAM zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriya rAjAnA cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 14 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM bahiyA jattApaDiNiyattANaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI yuddhanI yAtrAthI pAchA pharatAM, zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriya rAjAnA cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 15 je bhikkhU khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM Nai-jattAsaMpaTThiyANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI nadInI yAtrAe jatAM zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriya rAjAnA cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, |16 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM NaijattApaDiNiyattANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nadInI yAtrAthI pAchA pharatAM, zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriya rAjAnA cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 17 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM giri-jattAsaMpaTThiyANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI parvatanI yAtrAe jatAM zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriya rAjAnA cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 18 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM girijattApaDiNiyattANaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAima vA paDiggAhei, paDiggAheta vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI parvatanI yAtrAthI pAchA pharatA, zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriya rAjAnA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 126 | zrI nizItha sUtra cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pratyeka pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : pUrva sUtromAM vividha prakAranA rAjapiMDa saMbaMdhI prAyazcitta kathana AvI gayuM che, tema chatAM rAjAnI vividha avasthAonI spaSTatA mATe A sUtromAM bhinna-bhinna rIte anyatra gayelA rAjAnA AhArAdine grahaNa karavAnuM prAyazcitta kathana che. vahiyA ziyA- potAnA rAjamahela sivAya anya koIpaNa sthAnamAM rAjA gayA hoya to tyAM temanA mATe azanAdi banAvavAmAM Ave che ane te tyAM ja bhojana kare che. te kSetramAM paNa bhojana rAjAnI mAlikInuM hoya, to te rAjapiMDa kahevAya che ane te bhojana grahaNa karavuM sAdhune kalpatuM nathI ane jyAM nimaMtraNa pAmIne rAjA bhojana karatAM hoya tathA bhojananI mAlikI nimaMtraNa ApanAranI hoya, to bhojana karIne rAjAnA gayA pachI sAdhu tyAMthI AhArAdi grahaNa karI zake che, kAraNa ke te bhojana rAjapiMDa kahevAtuM nathI. 3vadhULa :- 35jhudAM -puSTikAraka, AmaMtraNapUrvaka puSTikAraka, manobhilaSita bhojananA Ayojanane 3vavRdaLIya kahevAya che. nagaranI koI paNa vyaktie puSTikAraka alpAhAra ke pUrNAhAranuM Ayojana karyuM hoya ane temAM rAjAne AmaMtraNa ApyuM hoya, to jyAM rAjA ane temanI sAthe AvelA loko jyAM sudhI bhojana karatAM hoya, tyAM sudhI sAdhue bhikSA mATe tyAM javuM na joIe. rAjA AdinI upasthitimAM tyAM javuM Apattijanaka che, mATe tenuM ahIM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. A sUtrano bhAvArtha e che ke jyAM rAjA bhojana karI rahyA hoya te samaye te gharamAM bhikSA mATe javuM kalpatuM nathI. teo bhojana karIne cAlyA jAya pachI te gharamAM AhAra levA jAya to A sUtra anusAra prAyazcitta AvatuM nathI. rAyaranA parivuti tAde ... - A sUtrAnusAra rAjA kyAMya alpasamaya mATe AvIne rahyAM hoya, tyAM yogasaMyogathI sAdhu paNa vihAra karIne AvI pahoMce ane sAdhune rAjAnA AgamananI jANakArI thAya, to tyAM tenI AjubAju paNa sAdhue nivAsa karavo joIe nahIM. sUyagaDAMga sUtramAM kahyuM che- salA asAdu vArdi, samAdi 3 tadAyasA vi II sUya. a. 2, urdU. 2, gAthA-18. artha- sAdhu mATe rAjAno saMsarga hitAvaha nathI. rAjAno saMsarga asamAdhi utpanna kare che. rAjAnA nivAsa sthAnanI bahAra ane AsapAsa tenA rAjarakSako cokIpahero karatA hoya che, temAMthI koI dharmano ajANa hoya, to te sAdhune rAja nivAsathI najIkamAM joIne zaMkAthI vividha prakAre pUchaparacha kare, pakaDe, mAre Adi paristhitio UbhI thavAnI saMbhAvanA rahe che, tethI tevI jagyAe sAdhu nivAsa karavAthI sAdhune prAyazcitta Ave che. nI saMpattimAM sattA virA - yAtrArthe nIkaLelA rAjA ane yAtrA karI pAchA pharatAM rAjA. sutra 13 thI 18 sudhInA cha sUtromAM yuddha, nadI ane parvata, te traNa prakAranI yAtrAe javA ane pAchA AvavAnuM kathana che. te yAtrAe jatAM ane pAchA AvatA mArgamAM rAjAno paDAva ane chAvaNI nAMkhavAmAM Ave che ane tyAM AhArAdi banAvavAmAM Ave che. ahIM te paDAvamAMthI rAjAnA AhArAdi grahaNa karavA saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che. koIpaNa paristhitimAM sAdhu mATe rAjapiMDa grAhya nathI. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezada-9 [ 127 ] rAjyAbhiSeka samaye gamanAgamana - 19 je bhikkhu raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM mahAbhiseyaMsi vaTTamANaMsi Nikkhamai vA pavisai vA NikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI zuddhavaMzIya mUrdhAbhiSikta kSatriya rAjAno mahAna rAjyAbhiSeka thato hoya te samaye bahAra nIkaLe ke praveza kare athavA tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucamAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH je samaye rAjAno mahArAjyAbhiSeka thaI rahyo hoya te samaye te nagarImAM aneka kAryone mATe rAjapuruSonuM ane lokonuM AvAgamana thatuM hoya che. te samaye sAdhuoe potAnA sthAnamAM ja rahevuM joIe. koI paNa jagyAe gamanAgamana karavuM na joIe athavA te dizAomAM gamanAgamana karavuM na joIe. gamanAgamana karatAM sAdhune joI, rAjA ke karmacArIonA manamAM maMgala-amaMgalanI bhAvanA jAge; tatsaMbaMdhI pUrvokta doSo ane janAkIrNatA janya aneka doSonI saMbhAvanA rahe che, tethI ahIM tenuM prAyazcitta kahyuM che. rAjadhAnImAM vAraMvAra praveza - 20 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM imAo dasa abhiseyAo rAyahANIo uddivAo gaNiyAo vaMjiyAo aMto mAsassa dukkhatto vA tikkhutto vA Nikkhamai vA pavisai vA NikkhamaMtaM vA pavisaMtaM vA sAijjai, taM jahA- caMpAmahurA, vANArasI, sAvatthI, sAkeya, kapillaM, kosaMbI, mihilA, hatthiNAura, raaygih| bhAvArtha - zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriya rAjAonA rAjyAbhiSekanI caMpA, mathurA, vArANasI, zrAvastI, sAketapura, kAMDilya, kauzAMbI, mithilA, hastinApura ane rAjagRhI, A dasa nagarIo ke je rAjadhAnIrUpe gaNAya che ane rAjadhAnIrUpe prasiddha che te rAjadhAnIomAM je sAdhu ke sAdhvI eka mahinAmAM be ke traNavAra praveza kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM moTI rAjadhAnImAM javA saMbaMdhI prAyazcittanuM kathana che. A dasa rAjadhAnIomAM bAra cakravartIo thayA che. jemAMthI zAMtinAtha, kuMthunAtha ane aranAtha traNeya eka ja hastinApura nagarImAM thayA. tethI bAramAM be ochA thatAM dasa rAjadhAnIonuM kathana che. AvI moTI rAjadhAnIomAM mahinAmAM eka thI vadhu vAra javAnuM ahIM prAyazcitta kahyuM che. moTI-moTI rAjadhAnIomAM tenI rakSAnI vyavasthA vadhu saghana hoya che. sAdhu ekathI vadhu vAra A rAjadhAnIomAM vihAra karIne jAya, to vAraMvAra nagarImAM sAdhuone AvatAM joI rAjapuruSone te sAdhu guptacara hovAnI zaMkA thAya ane te kAraNe sAdhune pakaDe, mAre vagere aneka doSonI saMbhAvanA rahe che. moTI rAjadhAnIomAM rAjya saMbaMdhI tathA nagarajanonA aneka mahotsava cAlatA ja hoya ane temAM nRtya-gIta, vAjiMtravAdana, strI-puruSonA manamohaka rUpa Adi viSaya-vikAra vardhaka vAtAvaraNa Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] zrI nizItha sUtra sarjAtuM hoya che, te joI bhaktabhogIne pUrvakAlIna bhoganI smRti thAya ane abhukta bhogIne kutUhalavRttithI saMyamamAM arati tathA asamAdhi utpanna thAya; bAhya kolAhalanA kAraNe svAdhyAya-dhyAna AdimAM alanA thAya; rastAmAM ghaNA vAhanonI avara-javaranA kAraNe koI vAhanAdi sAthe athaDAyato Atma virAdhanA thAya ane saMghaTTAdinA doSa lAge mATe sAdhu AvI moTI rAjadhAnIomAM mahinAmAM ekavArathI vadhuvAra jAya nahIM. A sUtramAM rAjadhAnI rUpe tatkAlIna dasa mahAnagaronAM nAma ApyA che. je samaye je mahAnagaro ke rAjadhAnIo hoya tene mATe A niyama samajI levo joIe. kutto gilo :- bIjIvAra, trIjIvAra. sAdhune A prakAranI rAjadhAnIomAM ekavAra praveza karavo kalpanIya che, paraMtu koI viziSTa kAraNa vinA bIjIvAra praveza kare ke trIjIvAra praveza kare to prAyazcitta Ave che. rAjyAdhikArInA AhAranuM grahaNa:|21 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa NIhaDaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai, taM jahAkhattiyANa vA rAINa vA kurAINa vA rAyavasiyANa vA rAyapesiyANa vA / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta kSatriya rAjAnA- (1) aMgarakSaka,(ra) khaMDiyArAjA (3) kurAjA-samIpa nagarastha rAjA, jAgIradAra (4) rAjAnA vaMzaja (5) rAja sevako ityAdi anya mATe rAkhelA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 22 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa NIhaDaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / taM jahANaDANa vA NaTTANa vA kacchuyANa vA jallANa vA mallANa vA muTThiyANa vA velabagANa vA khelayANa vA kahagANa vA pavagANa vA lAsagANa vaa|| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI zuddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta kSatriya rAjAnA- (1) naTa (2) nRtyakAro (3) dorI para nRtyakaranArA (4) rAjAno stutipATha karanArA (5) mallayuddha karanArA (6) muSTiyuddha karanArA (7) vAMsa pAIpa vagere para laTakIne vividha prakAre pradarzana karanArA athavA viduSakanI jema vividha ceSTAo karanArA (8) bhUmi para aneka prakAranI ramatanuM pradarzana karanArA (9) kathA karanArA (10) jala-kIDA karanArA-taranArA, (11) jaya-jaya dhvani karanArA(chaDI pokAranArA) ityAdinA nimitte rAkhelA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 23 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa NIhaDaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / taM jahAAsaposayANa vA hatthiposayANa vA mahisaposayANa vA vasahaposayANa vA sIhaposayANa vA vagghaposayANa vA ayaposayANa vA poyaposayANa vA migaposayANa vA suNayaposayANa vA sUyaraposayANa vA meMDhaposayANa vA kukkuDaposayANa vA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza-8 / 128 / makkaDaposayANa vA tittiraposayANa vA vaTTayaposayANa vA lAvayaposayANa vA cIrallaposayANa vA haMsaposayANa vA mayUraposayANa vA suyaposayANa vA / bhAvArtha:-he sAdhu sAdhvI zuddhavaMzIya, bhUmiSita, kSatriya 01- (1) azva (2) jasti (3) bhaDipa (4) (5) siMha (6) vAgha (7) 54rI (8) sUta2 () bhRga (10) zvAna (11) sUva2 (12) gheTA (1) (14) va (15) tetara (17) mata (17) sA43 (18) thi286 (18) DaMsa (20) mayura (ra1) popaTa vagere pazu-pakSIonA pAlako, poSako ke rakSakonA nimitte rAkhelA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare athavA grahaNa karanAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa NIhaDaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai, taMjahAAsadamagANa vA hatthidamagANa vA AsapariyaTTANa vA hatthipariyaTTANa vA AsamiThANa vA hatthimiThANa vA AsarohANa vA hatthirohANa vaa|| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI zraddhavaMzIya, mUrdhAbhiSikta, kSatriya rAjAonA- azva ane hAthIone zikSita karanArA, tene pheravavA laI janArA, tene AbhUSaNothI sajja karanArA ane tenA upara ArUDha thanArAnA nimitte rAkhelA cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 25 je bhikkhU raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA parassa NIhaDaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai, taM jahAsatthavAhANa vA sabAhayANa vA abbhagayANa vA uvvadrayANa vA majjAvayANa vA maMDAvayANa vA chattaggahANa vA cAmaraggahANa vA haDappaggahANa vA pariyaTTaggahANa vA dIviyaggahANa vA asiggahANa vA dhaNuggahANa vA sattiggahANa vA kotaggahANa vaa| bhAvArtha:-sAdhu sAdhvI zuddhavaMzIya, bhUmiSita, kSatriya rAjamonA- (1) saMdezavADa (2) bhaIna 42nArA (3) mAliza 2naa2| (4) 6421-pIhI yojnaa| (5) snAna zavanArA () bhugaTa vagere AbhUSaNa paherAvanArA (7) chatra dhAraNa karanArA (8) cAmara vIMjhanArA (9) AbhUSaNono thALa vagere hAthamA rANI lAmA 23naa| (10) parivartana bhATenA vastra rAnA, (11) hI dhrnaa| (12) talavAra dhAraNa karanArA (13) dhanuSa dhAraNa karanArA, (14) zakti-zastra vizeSane dhAraNa karanArA (15) bhAlA dhAraNa karanArA, A sarvanA nimitte rAkhelA azanAdi cAre prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 26 je bhikkhu raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA parassa NIhaDaM paDiggAhei paDiggAheta vA sAijjai, taM jahAvarisadharANa vA kaMcuijjANa vA duvAriyANa vA daMDArakkhiyANa vA / bhAvArtha:-he sApa sAdhvI zuddhavaMzIya, bhAbhiSikSatriya rAnA- (1) aMta:52nA 21), (2) yuTI puruSo, (3) dvArapAko bhane (4) dhAra), sAsananimitta rANesA AhArane add| 43 tema karanAranuM anumodana kare, Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130 ] zrI nizItha sUtra 27 je bhikkhu raNNo khattiyANaM mudiyANaM muddhAbhisittANaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA parassa NIhaDaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai, taM jahA- khujjANa vA cilAiyANa vA vAmaNINa vA vaDabhINa vA babbarINa vA bausINa vA joNiyANa vA palhaviyANa vA isINIyANa vA dhorugININa vA lAsINa vA lausINa vA siMhalINa vA damilINa vA ArabINa vA puliMdINa vA pakkaNINa vA bahalINa vA muraMDINa vA sabarINa vA pArasINa vA / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM / bhAvArtha-je bhikSu, zuddhavaMzIya rAjya mudrAdhAraka mUrdhAbhiSikta kSatriya rAjAnI- (1) kubbArAsI (kubaDA zarIravALI) (2) kirAta dezotpanna dAsI (3) vAmanaThIMgaNI dAsI, (4) vakra zarIravALI dAsI (5) barbara dizotpanna dAsI(6) bakuza dezotpanna dAsI (7) yavana dezotpanna dAsI (8) pallava dezotpanna dAsI, (9) isInikA dezotpanna dAsI (10) ghoruka dezotpannaka dAsI (11) lATa dezotpannaka dAsI (12) lakuza dezotpanna dAsI (13) siMhala dezotpanna dAsI (14) draviDa dezotpanna dAsI (15) araba dezotpanna dAsI (16) puliMga dezotpanna dAsI (17) pakkaNa dezotpanna dAsI (18) bahala dezotpanna dAsI (19) muDa dezotpanna dAsI (20) zabara dezotpanna dAsI (21) pArasa dezotpanna dAsI, te sarvane mATe rAkhelA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che ke grahaNa karanAranuM anumodana kare tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. A uddezakanA 27 prAyazcitta sthAnamAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArA sAdhu-sAdhvIne gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sutromAM varNita vyaktio mATe banAvelA AhArane grahaNa karavAthI rAjapiMDa doSa ane te saMbaMdhI anya aneka doSa, temaja aMtarAya doSa, AraMbha doSa vagere doSo lAgavAnI saMbhAvanA rahe che mATe tevo AhAra sAdhune grahaNa karavA kahyuM nahi. rAjA te vyaktine te AhAra ApI de te vyaktinI mAlikImAM te AhAra AvI jAya pachI te vyakti jo AgamathI kahyuM tevA kuLanI hoya to eSaNA samitipUrvaka teonI pAsethI te AhAra levo sAdhune kahyuM che. chattApuvALa vA:- sUtra-raramAM ttavALa vA A Adi uparokta pAMca zabdo pachI chattApuvALa vA zabda pratomAM adhika maLe che. je lipi-pramAdathI Avelo hoya tema jaNAya che. cUrNikAranI samakSa A pATha na hoya tema lAge che tathA sUtra-25mAM tenuM kathana che ane ahIMnA pAMca zabdo sAthe teno meLApa paNa thato nathI, mATe prastuta pAThamAM tene svIkAryo nathI. posathALa nA - poSAka, sUtra-23mAM hAthI vagere aneka pazu-pakSIonA AhAra, auSadha saMbaMdhI dhyAna rAkhanArA, zArIrika sevA, snAna, mardana vagere karanArA, teonA nivAsa sthAnanI zuddhinuM dhyAna rAkhanArA A rIte pazu-pakSIonuM pUrNa saMrakSaNa karanArAone ahIM poSa zabdathI sUcita karyA che. A 23mA sUtranI aneka pratomAM majada polavAna zabda nathI, paraMtu AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-2, adhyayana-10mAM guru ane tItara zabdanI vacce maDa zabda che, tethI prastuta sUtramAM moDa Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-9 [ 131 ] zabda rAkhyo che. vA, navaI :- vRdattara vatta pAlA vaTTa; anyatara rakta pAlA nAvaIT | alpa lAla pagavALA lAvaka hoya che ane adhika lAla pagavALA bataka' kahevAya che. ramaNa-pariyA- kiMga-rodALa - 24mA sUtramAM azva saMbaMdhI cAra ane hAthI saMbaMdhI cAra zabdo che, paraMtu A eka sUtranA sthAne koI pratomAM traNa ane koIka pratomAM cAra sUtra jovA maLe che. cUrNi ane bhASyamAM 24mA sUtranI vyAkhyA A pramANe che AsANa ya hatthINa ya, damagA je paDhamatAe viNiyaMti / pariyaTTa meMTha pacchA, ArohA juddhakAlammi // 2601 // artha- azva ane hastI A bannene prathama zikSita karanArA ma, baMnene pheravanArA pariyaDDA, baMnene Asana, vastra, AbhUSaNathI susajjita karanArA meM tathA yuddhamAM baMne upara savArI karanArA bAroTa kahevAya che. varasadharAja vA.... - ramA sUtramAM A cAra zabdothI aMtaHpura saMbaMdhI cAra prakAranI vyaktionuM kathana che- (2) varisadhArA- kRtanapuMsaka, aMtaHpuranI aMdara rahenAro rakSaka. (2) puSpAba vAkaMcukI, janma napuMsaka; rANIonuM AtyaMtara(aMdaranuM) ane bahAranuM kArya karanArA, aMtaHpuramAM ja rahenArA kiMcukI puruSa. (2) phuvArA vA-dvArapALa, daravAjA pAse UbhArahenArAdaravAna puruSa. (4) vaMDaraviyANa vA- daMDa rakSaka, paheragIra, bahAra cAreya tarapha rakSA karanAro daMDadhArI puruSa. m/La nA nava parIkha va:- A 27mA sUtramAM dAsIonA nAmano pATha koI pratomAM nava zabdathI sUcita karIne pahelA-chellA be nAma ja ApyA che tathA koI pratomAM 17, 18 ane 21 saMkhyA che. 21nI saMkhyAvALo pATha upayukta che, kAraNa ke 18 dezanI dAsIo sUtromAM prasiddha che ane traNa zarIranI AkRtithI prasiddha che- 1. kunjA-kUbaDI(khUMdhavALI) 2. vakrA(jhukelA zarIravALI) 3. vAmana-nAnA kadavALI(bAvana aMgula pramANa zarIravALI, vAmaNI). A ja kAraNe prastuta saMskaraNanA aneka zAstronA prasaMgAnusAra prAyaH 21 nAma vALo sUtra pATha ja rAkhyo che. A rIte prastuta uddezakanA 27 sUtromAM 27 laghucamAsI prAyazcitta sthAnono ullekha che. navamo uddezaka saMpUrNa Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI nizItha sUtra dasamo uddezaka paricaya ROORROROOR prastuta uddezakamAM 41 prAyazcitta sthAnonuM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. AcArya guru ke ratnAdhika pUjanIya zramaNa bhagavaMtone kaThora vacana, rUkSa vacana ke kaThoratA yukta rUkSa vacana kahevA athavA koI paNa prakAranI AzAtanA karavI, anaMtakAya saMyukta AhAra karavo, AdhAkarma doSayukta AhAranuM sevana karavuM, vartamAna athavA bhaviSya saMbaMdhI nimitta kathana karavuM, ziSyanuM apaharaNa ke vipariNamana karavuM, dIkSArthInuM apaharaNa ke vipariNamana karavuM, AgaMtuka sAdhune AgamananuM kAraNa pUchyA vinA Azraya Apavo, kalaha upazAMta na karanArA athavA prAyazcitta na karanArA sAthe AhAra karavo, prAyazcittanI viparIta prarUpaNA karavI athavA viparIta prAyazcitta ApavuM, prAyazcitta sevana, tenA kAraNo ane saMkalpane sAMbhaLIne athavA jANIne paNa te bhikSunI sAthe AhAra karavo, sUryodaya athavA sUryAstanA viSayamAM saMdeha hovA chatAM paNa AhAra karavo, rAtrinA samaye mukhamAM AvelA AhAra pANInA ghacarakAne gaLI jAvo, glAnanI sevA na karavI athavA vidhi-viveka pUrvaka sevA na karavI, cAturmAsamAM vihAra karavo, paryuSaNa(saMvatsarI)nI ArAdhanA nizcitta dine na karatA anya divase karavI, paryuSaNanA (savaMtsarInA) divasa sudhI loca na karavo, paryuSaNanA divase(saMvatsarIno) caiAvihAro upavAsa na karavo, paryuSaNA kalpa nAmanuM adhyayana gRhasthone saMbhaLAvavuM, cAturmAsamAM vastra grahaNa karavA, A pravRttionuM gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 [ 133 ] - dazamo udezaka - VIEW 41 gurucaumAsI prAyazcitta sthAna //e/2/ AcAryAdinI AzAtanA - | 1 je bhikkhu bhadaMtaM AgADhaM vayai, vayaMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI guru-AcAryAdi bhagavaMtane roSa yukta vacana kahe ke kahenAranuM anumodana kare 2 je bhikkhu bhadaMtaM pharusaM vayai, vayaMta vA sAijjai / / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI AcAryAdi bhagavaMtane kaThora vacana kahe ke kahenAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhu bhadaMtaM AgADhaM pharusaM vayai, vayaMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI AcAryAdi bhagavaMtane roSayukta kaThora vacana kahe ke kahenAranuM anumodana kare, | 4 | je bhikkhu bhadata aNNayarIe accAsAyaNAe accAsAei, accAsAeta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI AcAryAdi bhagavaMtanI tetrIza AzAtanAomAMthI koI paNa prakAranI AzAtanA kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana - mahaMta pUjya puruSo. prastuta sUtramAM bhadaMta zabda dvArA guru, ratnAdhika ane AcAryAdi sarva padavIdhara vagere pUjya puruSonI AzAtanA saMbaMdhI prAyazcittanuM kathana che. A daM- je vacana bolavAthI zarIra garama thaI jAya, aMdarano kaSAyabhAva pragaTa thAya, tevA vacana "AgADha" vacana kahevAya che. - sneha rahita, apriya vacana arthAt roSa na hovA chatAM sAMbhaLanArane apriya lAge, hRdayamAM vAge tevA vacana. gADha je vacana roSa yukta paNa hoya ane apriya paNa hoya te. sAdhu AcAryane, tame to hIna jAtinA cho ! tema spaSTa rIte kaThora vacana kahe athavA vyaMgayukta vAkyathI kahe ke- joyA tamane, tame to jAti saMpanna cho ne! A jAti saMbaMdhI AgADha-kaThora vacana che. te ja rIte kuLa, rUpa, bhASA, dhana, bala, dIkSA paryAya yaza, lAbha, AtmabaLa, uMmara, buddhi, dhAraNA-smRti, upagraha, zIla, samAcArI ityAdi viSayone laIne kaThora vacana bolAya che. kula Adine laIne AgADha Adi vacana samajI levA. utta. a.-1 tathA a. 17mAM daza. a.-9mAM ratnAdhika AdinI avinaya, AzAtanAnA duSkaLa batAvI tema na karavAnuM ziSyane sUcana che. tenuM A prAyazcitta sUtra che. anaMtakAya saMyukta AhAra:| 5 je bhikkhU aNaMtakAya-saMjuttaM AhAraM AhArei, AhArataM vA sAijjai / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ] zrI nizItha sUtra bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI anaMtakAya saMyukta(mizrita) AhAra kare athavA karanAranuM anumodana kare che, tene gucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM anaMtakAya saMyukta-mizrita khAdya padArthonA AhAra karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. sAdhu jANI joIne to sacitta anaMtakAyane grahaNa na kare, paraMtu koI khAdya padArthamAM sacitta anaMtakAyanA TukaDA mizrita karelA hoya athavA koI acitta khAdya padArthamAM lIla-phUga thaI gaI hoya, tevo anaMtakAya mizrita AhAra ajANatA grahaNa thaI jAya ane AhAra karatAM samaye athavA AhAra karI lIdhA pachI khabara paDe, to te saMbaMdhI ahIM prAyazcitta vidhAna che. aneka prakAranA miSTAnna ke athANA AdimAM lIla phaganI zakyatA rahe che. te sarva AhAra kAya sayukta kahevAya che sAdhue tevA padArthone tapAsIne grahaNa karavA jo AcA, zru.-2, a-1, u.-1, sU-1sacitta padArthanI aMtargata pAraMpanaka-lIlaphUga mizrata AhAra levAno niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. AdhAkamadino upayoga - |6 je bhikkhU AhAkammaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI AdhAkarmI AhAranuM sevana kare ke sevana karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaHAdhAkarma :- A - pUrNa rIte, thA - dhAraNa karIne arthAtu manamAM sAdhunuM avadhAraNa karIne, varSa - sAvadha kriyAo. dvArA niSpanna AhAra, te AdhAkarma AhAra kahevAya che. saMjayaM ca maNe kiccA,NipphAe oyaNAiyaM / chakkAyajIvamaddeNaM, AhAkamma muNehi taM // artha - saMyamI sAdhune manamAM avadhArIne arthAt sAdhunA mATe chakAya jIvanuM mardana(hanana) karIne je odanAdi AhAra banAve, te AdhAkarma AhAra jANavo. vyAkhyAkAre tenI bhAvaparaka cAra vyAkhyA kahI che- (1) jenA grahaNathI AtmA karmathI AvRtta thAya te AdhAkarma. (2) jenA grahaNathI AtmAvizuddha saMyama sthAnathI azuddha saMyama sthAna tarapha adhogamana kare te adhokarma. (3) jenA grahaNathI jJAnAdi bhAvonuM hanana thAya te AtmahAna-AtAhamma. (4) je AhArAdi grahaNathI parakarma arthAtu gRhasthanA karmathI potAnA karmano baMdha kare te attakarmo. AdhAkarmanA prakAra:-AdhAkarmanA traNa prakAra che-AhAra AdhAkarma, upadhi AdhAkarma, vasati AdhAkarma. (1) AhAra AdhAkarma :- sAdhunA nimitte ja AhAra banAvavAmAM Ave te AhAra AdhAkarma kahevAya che tenA cAra prakAra che- azana, pAna, khAdha ane svAdya. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 [ 135 ] (2) upadhi AdhAkarma - sAdhunA nimitte je upadhi banAvavAmAM Ave te upadhi AdhAkarma kahevAya. tenA be prakAra che- vastra upadhi ane pAtra upadhi. vastra pAMca prakAranA ane pAtra traNa prakAranA hoya che. upalakSaNathI audhika ane aupagrahika baMne prakAranI upadhinuM grahaNa thaI jAya che. (3) vasati AdhAkarma :- zayyA ke sAdhunA utaravAnA sthAna-makAnane vasati kahevAmAM Ave che. sAdhu mATe upAzraya ke makAna banAvavAmAM Ave to te 'vasati AdhAkarma' kahevAya che. pahelA ane aMtima tIrthaMkaranA zAsanamAM koI paNa sAdhunA nimitte banAvelo AhAra te sAdhune ke anya koI paNa sAdhune levo kalpato nathI. jyAre madhyanA bAvIsa tIrthaMkaranA zAsanamAM je sAdhu ke sAdhu samudAya mATe AhAra banAvavAmAM Avyo hoya, te sAdhu ke te sAdhu samudAyane te AhAra levo kalpato nathI, paraMtu anya sAdhu ke anya sAdhu samudAyane te levo kahyuM che. teo mATe te AhAra audezika kahevAya che. AdhAkarma ane audezika vacce taphAvata :- je sAdhu ke sAdhu samudAya mATe AhAra banAvavAmAM Avyo hoya teo mATe te AhAra AdhAkarma doSathI dUSita kahevAya. te sivAyanA anya sAdhu ke sAdhu samudAya mATe te AhAra audezika kahevAya. madhyama bAvIza tIrthakaranA zAsanamAM AdhAkarma doSayukta AhAra agrAhya hoya che paNa audezika doSayukta agrAhya nathI. jyAre pahelA ane aMtima tIrthaMkaranA zAsanamAM AdhAkarma ane audezika baMne doSavALA AhAra agrAhya che. prastutamAM AdhAkarma ane audezika baMne prakAranA doSayukta AhAra sevana karavAnuM prAyazcitta samajavuM joIe. upadhi ane makAna saMbaMdhI prAyazcitta anya uddezakomAM(pAMcamA, caudamA, aDhAramA uddezakamAM) che. AcA, zra.-2, a.-1, u-9, sU.-1, tathA sUya. zra.-2, a.-1, gA.-8 thI 111 mAM AdhAkarmI AhAra grahaNano niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. nimitta kathana :| 7 je bhikkhU paDuppaNNaM NimittaM vAgarei, vAgareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI vartamAna viSayaka nimitta'nuM kathana kare ke karanAranuM anumodana kare, |8 je bhikkhU aNAgayaM NimittaM vAgarei, vAgareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI bhaviSya viSayaka nimitta'nuM kathana kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM nimitta kathananuM prAyazcitta vidhAna che. hasta rekhA, paganI rekhA, mastaka rekhA ke zarIranA anya lakSaNothI, tithi, vAra athavA rAzithI, janmatithi athavA janma kuMDaLIthI, prazna karavAthI ityAdi aneka rIte bhUta-bhaviSyanA zubhAzubha prasaMgonA kathanane nimitta kathana kahe che. lAbha-alAbha, sukha-duHkha ane janma-maraNa e nimitta kathananA viSaya che ane bhUta-bhaviSya Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra ane vartamAna traNe kALa saMbaMdhI nimitta kathana thAya che. prastuta be sUtromAM vartamAna ane bhaviSya nimitta kahevAnuM gurucaumAsI prAyazcitta vidhAna che. bhUtakALanA nimitta kathananuM laghucaumAsI prAyazcittanuM vidhAna teramA uddezakamAM kahyuM che. nimitta kathanano niSedha AgamomAM aneka sthAne karavAmAM Avyo che, yathA- 136 je lakkhaNaM ca suviNaM ca, aMgavijjaM ca je paujaMti / na haiM te samaLA vunpati, vaM Aria avanhAya // -uttarA. a. 8, gAthA--3. artha :- je sAdhaka lakSaNa zAstra, svapnazAstra evuM aMga vidhAno prayoga kare che, te zramaNa kahevAto nathI, tema tIrthaMkaroe kahyuM che. chinnaM saraM bhomaMmaMtalikkhaM, suviNaM lakkhaNadaMDavatthuvijjaM / viyAra sarasa vinaya, ne vingAhiM na nIvaD sa millU // -uttarA. a. 15/7. artha :- je chedana vidyA, svara vidhA, bhauma vidyA, aMtarikSa vidhA, svapna, lakSaNa, daMDa vastu vidhA, aMga sphuraNa ane svara vijJAna Adi vidhAo dvArA AjIvikA karato nathI, te bhikSu che. NakkhattaM sumiNaM jogaM, NimittaM maMta bhesajjaM / zidino te na mAttve, mUyAdiraLa payaM || -dazavaikAlika sUtra, a. 8, gAthA--50. artha :- nakSatra, svapna, vazIkaraNa, yoga, nimitta, maMtra ane bheSaja; A sarva jIva hiMsAnA sthAna che. tethI muni gRhasthone tenA phaLAphaLa na kahe ane jo kahe to tenuM A prAyazcitta sUtra che. (1) nimitta kathanathI jinAjJAnuM ullaMghana thAya che. (ra) sAdhaka saMyama sAdhanAthI calita thAya che. (3) sAvadha pravRttionuM nimitta bane che. (4) paraMparAe aneka anarthonI saMbhAvanA rahe che. sUtrakRtAMga sUtra, adhyayana-12, gAthA-10mAM kahyuM che ke- nimitta kathana keTalIka vAra satya ane keTalIka vAra asatya paNa thaI jAya che, jethI sAdhuno yaza ane bIjuM mahAvrata dUSita thAya che. ziSya apaharaNaH 9 je bhikkhU sehaM avaharai, avaharataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI anyanA ziSyanuM apaharaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 10 je bhikkhU sehaM vippariNAmei, vippariNAmetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyanA ziSyanA bhAvone parivartita kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM anyanA ziSya (sAdhu)nA bhAvonuM parivartana karIne tene potAnI pAse laI levAnuM prAyazcitta vidhAna che. apaharaNa H- anyanA ziSyane potA tarapha AkarSita karavA mATe AhAra Adi ApavA, zikSA ane jJAna ApavuM temaja tene laIne anyatra cAlyA javuM, potAnA ziSya sAthe tene anyatra mokalI devA. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 | 137 | vipariNamana - anyanA ziSyanA bhAva parivartita karavA tenA guru AdinA avaguNa pragaTa karavA, niMdA karavI ane potAnA guNa pragaTa karavA, potAnI prazaMsA karavI. anya pAse rahevAnI hAnio ane potAnI pAse rahevAno lAbha dekhADIne tenA bhAvonuM parivartana karavAne vipariNamana kahevAya che. - anyanA ziSyanuM apaharaNa ke vipariNamana karavAmAM trIjuM mahAvrata dUSita thAya che, temaja sAmI vyaktino vizvAsaghAta thAya che, tethI tenuM gucaumAsI prAyazcitta Ave che. dizA apaharaNa:11 je bhikkhU disaM avaharai, avaharataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI dIkSArthInuM apaharaNa kare ke karanAranuM anumodana kare, 12 je bhikkhU disaM vippariNAmei, vippariNAmeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI dIkSArthInA bhAvonuM vipariNamana-parivartana kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM dIkSArthInA bhAva parivartana ane apaharaNanA prAyazcittanuM kathana che. ziSya be prakAranA hoya che- (1) dIkSita(sAdhu) ane (2) dIkSArthI(vairAgI). pUrvanA be sUtromAM dIkSita sAdhunuM ane prastuta be sUtramAM dIkSArthInuM kathana che. apaharaNa ane vipariNamana e baMne bhinna-bhinna kriyAo che. kriyA haMmezAM kartA vyakti sAthe saMbaMdhita hoya che, tethI 6 no artha dIkSita ziSya karavAmAM Ave che. tiraM dizA(guru-guruNIno nirdeza) jenA mATe hoya te dizAvAna arthAtu dIkSArthI. A rIte siM zabdathI dIkSArthInuM kathana karavAmAM AvyuM che. pravrajyA athava upasthApanA(vaDI dIkSA)nA samaye navadIkSitane je AcArya, upAdhyAyanA netRtvano nirdeza karAya che, te tenI dizA kahevAya che. te AcArya, upAdhyAyanA nirdezane choDAvIne anya AcArya, upAdhyAyanuM kathana karAvavuM te ziSyanI dizAnuM apaharaNa karyuM kahevAya che. te ja pramANe sAdhvIne mATe paNa je pravartinIno nirdeza karavAno hoya tene parivartita karIne anya pravartinIno nirdeza karavo, te tenI dizAnuM apaharaNa karyuM kahevAya che. apaharaNamAM sIdho anya AcArya-upAdhyAyano nirdeza karAya che ane vipariNamanamAM navadIkSitanA vicAromAM parivartana karavAmAM Ave che. A baMne kriyAnuM gucaumAsI prAyazcitta Ave che. ajJAta sAdhune Azraya:13 je bhikkhU bahiyAvAsiyaM AesaM paraM ti-rAyAo aviphAlettA saMvasAvei, saMvasAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anya gacchamAMthI AvelA sAdhune AvavAnuM kAraNa vagere pUchyA vinA traNa divasathI vadhu samaya sAthe rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 ] zrI nizItha sUtra vivecana : anya gacchathI ekalA AvelA sAdhu, jo sAthe rahevA icche to tenI jANakArI meLavavI Avazyaka thAya che. tene AgamananuM kAraNa pUchyA vinA traNa divasathI vadhu sAthe rAkhI na zakAya. AgaMtuka sAdhu jo paricita hoya to tenA AgamananuM kAraNa pUchavuM Avazyaka che ane jo aparicita hoya to te koNa che? kayA gacchano che? zA mATe Avyo che? kayAM javA icche che? A sarva mAhitI meLavavI Avazyaka che. paraM tirAvAo :- AgaMtuka bhikSu je divase Ave te ja divase tenA viSayaka mAhitI prazno pUchI meLavI levI joIe. jo vihAranA thAka ke rogAdi kAraNathI te ja divase na meLavI zakAya to traNa divasamAM tenA viSayamAM mAhitI avazya meLavI levI joIe. mAhitI meLavyA vinA traNa rAtathI vadhu samaya vyatIta karavo, yogya nathI. gacchanAyaka athavA gacchanA pramukha sAdhunuM A kartavya che ke anya gacchamAMthI AvelA sAdhunI pUchaparacha karavI, na kare to temane prAyazcitta Ave che. sAmAnya sAdhune mATe A prAyazcitta vidhAna nathI. AvanAra sAdhu AlocanA karavA mATe, jJAnaprApti mATe, saMghanA kArya mATe upasaMpadA mATe ityAdi zubha AzayathI AvyA hoya ane tene kAMI pUchavAmAM na Ave, to tenA zraddhA bhAvamAM parivartana AvI zake che ane tenAthI apayaza Adi aneka doSonI saMbhAvanA rahe che. jo te guru AjJA vinA AvyA hoya to traNa rAtrithI vadhu rAkhavAmAM adatta doSa temaja kleza, kadAgraha AdinI saMbhAvanA rahe che. A prakAranA kAraNothI ja ahIM AgaMtuka sAdhunI jANakArI na meLavavAnA viSayamAM prAyazcittanuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. zubha AzayathI AvanAra bhikSu jeTalI ane je prakAranI guru AjJA laIne AvyA hoya, teTalA samaye ane te pramANe tene rAkhI zakAya che, temAM koI prakAranuM prAyazcitta AvatuM nathI. kleza karIne AvelA bhikSu sAthe AhAra - 14 je bhikkhU sAhigaraNaM aviosaviyapAhuDaM akaDapAyacchittaM paraM ti-rAyAo vipphAliya avipphAliya saMbhuMjai, saMbhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha-jeNe kleza karyo hoya ane te klezane upazAMta na karyo hoya, tenuM prAyazcitta karyuM na hoya, tevA sAdhunI pUchaparacha karIne ke karyA vinA je bhikSu tenI sAthe traNa divasathI vadhu samaya AhAra kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : brahalkalpasUtra, uddezaka-4mAM batAvyuM che ke koI sAdhune anya koI sAdhu sAthe kleza thayo hoya to tene khamAvIne zAMta karyA vinA, AlocanA-prAyazcitta karyA vinA gocarI Adi koI kArya mATe paNa bahAra javuM kalpatuM nathI. A sUtrathI phalita thAya che ke klezayukta bhikSune klezanA kAraNo vagere pUche topaNa te zAMta na thAya, prAyazcitta grahaNa na kare, to tenI sAthe AhAra Adi vyavahAra rAkhI zakAya nahIM. jo traNa divasa pachI paNa te anupazAMta bhikSu sAthe AhArAdi kare to tene A sUtrathI prAyazcitta Ave che. ahIM traNa Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 139 | rAtri-divasanI maryAdAnA kathananuM kAraNa e che ke A samaya maryAdAmAM te kaleza karanArA sAdhu Atmastha banI jAya, teno kaleza zAMta thaI jAya, traNa rAta divasamAM te zAMta na thAya, prAyazcittano svIkAra na kare to tenI sAthe anya sAdhuoe AhArAdi vyavahAra baMdha karavo joIe ane tema na kare to tenuM prAyazcitta vidhAna paNa A sUtramAM kahyuM che. nyUnAdhika prAyazcitta kathanAdiH15 je bhikkhU ugghAiyaM aNugghAiyaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI laghuprAyazcitta sthAnane guruprAyazcitta sthAna kahe ke kahenAranuM anumodana kare, 16 je bhikkhU aNugghAiyaM ugghAiyaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI guruprAyazcitta sthAnane laghuprAyazcitta sthAna kahe ke kahenAranuM anumodana kare, 17 je bhikkhU ugghAiyaM aNugghAiyaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI laghuprAyazcitta sthAnanuM guruprAyazcitta Ape ke ApanAranuM anumodana kare, |18 je bhikkhU aNugghAiyaM ugghAiyaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI guruprAyazcitta sthAnanuM laghuprAyazcitta Ape ke ApanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : 15-16mA sUtramAM viparIta prarUpaNA ane 17-18mA sUtramAM rAga-dveSa ke ajJAnatAnA kAraNe nyUnAdhika prAyazcitta ApavAnuM prAyazcitta batAvyuM che. jo alpadoSanuM vadhu prAyazcitta ApavAmAM Ave to te sAdhune pIDA thAya, te sAdhu pratyenI anukaMpA haNAya ane AlocanA karanAra Alocaka bhaya pAme ane punaH kayAreya AlocanA kare nahi. jo mahAdoSanuM alpa prAyazcitta Ape to pUrNa zuddhi thatI nathI ane punaH doSa sevananI saMbhAvanA rahe. prAyazcitta devAnA adhikArIe prAyazcitta saMbaMdhI viparIta prarUpaNA na thaI jAya ke koI sAdhune viparIta prAyazcitta na apAya jAya teno viveka rAkhavo joIe, te viveka cUkAya to te prAyazcittane prApta thAya che. prAyazcitta prApta sAdhu sAthe AhArAdi vyavahAra:19 je bhikkhU ugghAiyaM soccA NaccA saMbhuMjai, saMbhujataM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI laghuprAyazcitta sthAnanuM sevana karavAnuM sAMbhaLIne ke jANIne te sAdhunI sAthe AhArAdino vyavahAra rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, 20 je bhikkhU ugghAiya-heuM soccA NaccA saMbhuMjai, saMbhujataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI laghuprAyazcittanuM kAraNa sAMbhaLIne ke jANIne te sAdhunI sAthe AhArAdino vyavahAra rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 ] zrI nizItha sutra 21 je bhikkhU ugghAiya-saMkappaM soccA NaccA saMbhuMjai, saMbhuMjataM vA saaijji| bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI laghuprAyazcittanA saMkalpane sAMbhaLIne ke jANIne te sAdhunI sAthe AhArAdino vyavahAra rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, 22 je bhikkhU aNugghAiyaM soccA NaccA saMbhuMjai saMbhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI guruprAyazcittanA sthAnanuM sevana karavAnuM sAMbhaLIne ke jANIne te sAdhunI sAthe AhArAdino vyavahAra rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, 23 je bhikkhU aNugghAiya-heuM soccA NaccA saMbhuMjai, saMbhuMjataM vA saaijji| bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI guruprAyazcittanA kAraNone sAMbhaLIne ke jANIne te sAdhunI sAthe AhArAdino vyavahAra rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU aNugghAiya-saMkappaM soccA NaccA saMbhuMjai, saMbhujataM vA saaijji| bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI guruprAyazcittanA saMkalpane sAMbhaLIne ke jANIne te sAdhunI sAthe AhArAdino vyavahAra rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sutromAM prAyazcitta prApta bhikSunI traNa avasthAono nirdeza che ane te sarva avasthAvALA bhikSuo sAthe AhAra-pANI karavA Adi vyavahAronuM prAyazcitta kathana che. 3thAiyaM de NiyaMH- (1) prAyazcitta sthAna sevanane 'udghAtika" kahe che. (2) prAyazcitta sthAna (pApa sevana)nI AlocanA kare te "ughAtika hetu" ane (3) prAyazcittamAM sthApita karavAno je divasa nizcitta karyo hoya te divasa sudhI "udyAtika saMkalpa' kahevAya che. prAyazcitta sthAna sevananA samayathI prAyazcittarUpe prApta tapa pUrNa thAya tyAM sudhI te sAdhunI sAthe AhAranuM AdAna-pradAna karavAno niSedha che. prAyazcitta nimitte karavAmAM AvatA tapanI viziSTa vidhi anusAra prAyazcitta vahana karanArAnI sAthe sAmAnya badhA ja vyavahAra samApta karI devAmAM Ave che, paraMtu ahIM tenI pUrvanI avasthAmAM AhArano vyavahAra baMdha karavAnA traNa vibhAgo dvArA kathana karI prAyazcitta kahyuM che. traNa sUtromAM udyAtikathI saMbaMdhita prAyazcitta ane traNa sUtromAM anughrAtikathI saMbaMdhita prAyazcitta kahyuM che. cUrNikAre A sUtronI vyAkhyAmAM prAraMbhamAM ja kahyuM che ke te chaH sutA ! A cha sUtro..., paraMtu kALakrame tenA sAMyogika bhaMgonA sUtra banI gayA ane vartamAne upalabdha pratomAM 12 sUtro jovA maLe che. prastutamAM bhASya, cUrNi anusAra cha sUtra ja rAkhyA che. rAtri bhojananA aticAro - 25 je bhikkhU uggayavittIe aNathamiya-maNasaMkappe saMthaDie NivvitigicchAsamAvaNNeNaM appANeNaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDiggAhettA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 141 AhAraM AhAramANe aha puNa evaM jANejjA- aNuggae sUrie atthamie vA se jaM ca muhe jaM ca pANisi jaM ca paDiggahaMsi, taM vigiMcemANe visohemANe NAikkamai jo taM bhujai, bhujataM vA sAijjai / bhAvArtha :- sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM bhikSAcaryA karavAnI pratijJA(saMkalpa)thI baddha samartha sAdhu ke sAdhvI sUryodaya ke sUryAstanA viSayamAM saMdeha rahita arthAt sUryodaya thaI gayo che- sUryAsta thayo nathI tevA nizcayAtmaka Atma pariNAmathI azanAdi cAre prakArano AhAra grahaNa karIne Ave ane tyArapachI AhAra karatA samaye jANe ke haju sUryodaya thayo nathI athavA sUryAsta thaI gayo che, to te samaye je AhAra moDhAmAM hoya, hAthamAM hoya, pAtramAM hoya tene paraThI de, moDhA AdinI zuddhi karI le, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. je (sAdhu-sAdhvI) te AhArane vApare athavA vAparanArAnuM anumodana kare, 26 je bhikkhU uggayavittIe aNatthamiya-maNasaMkappe saMthaDie vitigicchA-samAvaNNeNaM appANeNaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA AhAraM AhAremANe, aha puNa evaM jANejjA - aNuggae sUrie atthamie vA se jaM ca muhe jaM ca pANisiM jaMca paDiggahaMsi, taM vigiMcemANe visohemANe NAikkamai jo taM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha :- sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM bhikSAcaryA karavAnI pratijJAthI baddha samartha sAdhu ke sAdhvI sUryodaya-sUryAsta thayo haze ke nahIM ? te viSayamAM saMzayAtmaka AtmapariNAmathI azanAdi cAre prakArano AhAra grahaNa karIne Ave ane tyArapachI AhAra vAparatA samaye jANe ke haju sUryodaya thayo nathI athavA sUryAsta thaI gayo che, to te samaye je AhAra moDhAmAM hoya, hAthamAM hoya pAtramAM hoya tene paraThI de, moDhA AdinI zuddhi karI le, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. je (sAdhu-sAdhvI) te AhArane vApare ke vAparanArAnuM anumodana kare, 27 je bhikkhU uggayavittIe aNatthamiya-maNasaMkappe asaMthaDie NivvitigicchAsamAvaNNeNaM appANeNaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA AhAraM AhAremANaM, aha puNa evaM jANejjA- aNuggaesUrie, atthamie vA se jaM ca muhe, jaM ca pANisiM, jaM ca paDiggahaMsi, taM vigiMcemANe visohemANe NAikkamai, jo taM bhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM bhikSAcaryA karavAnI pratijJA(saMkalpa)thI baddha asamartha sAdhu ke sAdhvI sUryodaya ke sUryAstanA viSayamAM saMdeha rahita arthAt sUryodaya thaI gayo che- sUryAsta thayo nathI tevA nizcayAtmaka Atma pariNAmathI azanAdi cAre prakArano AhAra grahaNa karIne Ave ane tyArapachI AhAra karatA samaye jANe ke haju sUryodaya thayo nathI athavA sUryAsta thaI gayo che, to te samaye je AhAra moDhAmAM hoya, hAthamAM hoya, pAtramAM hoya tene paraThI de, moDhA AdinI zuddhi karI le, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. je (sAdhu-sAdhvI) te AhArane vApare athavA vAparanArAnuM anumodana kare, 28 je bhikkhU uggayavittae aNatthamiya- maNasaMkappe aMsathaDie vitigicchAsamAvaNeNaM appANeNaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA AhAraM Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra AhAremANe, aha puNa evaM jANejjA- aNuggae sUrie, atthamie vA se jaMca muhe, jaM ca pANisiM, jaM ca paDiggahaMsi taM vigiMcemANe visohemANe NAikkamai, jo taM bhuMjai, bhuMjaMtaM sAijjai / 142 bhAvArtha :- sUryodaya pachI ane sUryAsta pahelAM bhikSAcaryA karavAnI pratijJAthI banneM asamartha sAdhu ke sAdhvI sUryodaya-sUryAsta thayo haze ke nahIM ? te viSayamAM saMzayAtmaka AtmapariNAmathI azanAdi cAre prakArano AhAra grahaNa karIne Ave ane tyArapachI AhAra vAparatA samaye jANe ke haju sUryodaya thayo nathI athavA sUryAsta thaI gayo che, to te samaye je AhAra moDhAmAM hoya, hAthamAM hoya, pAtramAM hoya tene paraThI de, moDhA AdinI zuddhi karI le, to te jinAjJAnuM atikramaNa karatAM nathI. je (sAdhu-sAdhvI) te AhArane vApare ke vAparanArAnuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane guru caumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtromAM samartha-asamartha, saMzayAtmaka, nizcayAtmaka mAnasavALA zramaNanI apekSAe caubhaMgI yukta / rAtri bhojana saMbaMdhI prAyazcittanuM kathana che. te cAra bhaMga A pramANe che-- (1) saMdeha rahita samartha sAdhu AhAra grahaNa kare che. (2) saMdeha yukta samartha sAdhu AhAra grahaNa kare che. (3) saMdeha rahita asamartha sAdhu AhAra grahaNa kare che. (4) saMdeha yukta asamartha sAdhu AhAra grahaNa kare che. saMthaka-asaMthaha :- (1) saMskRta- hRSTa-svastha, samartha. (2) asaMsRta- chaTha ane aTTama Adi tapathI azakta banelA, rUgNatAthI durbala zarIravALA athavA lAMbA vihAramAM AhAranA alAbhathI kSudhAtura bhikSu asaMskRta kahevAya che arthAt asvastha- asamartha kahevAya che. pivittipitjhA :- vicikitsA arthAt vimarza, saMdeha; saMdeha jenAmAMthI nIkaLI gayo hoya te saMdeha rahita, niHzaMka hoya, tene nirvicikitsa kahevAya che. vittipitjhAH- vAdaLA AdinA kAraNothI sUrya dekhAto na hoya tyAre sUryodaya thayo che ke nahi ? athavA sUryAstanA samaye sUrya che ke asta thaI gayo che ke nahIM ? tevI zaMkA hoya te zaMkAyuktane vicikitsa kahevAya che. saMdigdha athavA asaMdigdha avasthAmAM AhAra grahaNa karyA pachI jo nirNaya thaI jAya ke sUryodaya thayo nathI athavA sUryAsta thaI gayo che athavA AhAra grahaNa karyA pachI sUryodaya thayo che to sAdhune te AhAra sevana karavo kalpato nathI. sevana karavAthI tene rAtribhojanano doSa lAge che ane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. te AhAra pAtramAM, hAthamAM ke moDhAmAM hoya, to tene kADhIne paraThavI devo joIe ane hAtha Adine pANIthI dhoI sApha karI levA joIe. bRhatkalpa sUtra, u. 5, sU. 6 thI 9mAM paNa A ja prakAranuM kathana che. udagAla(ghacarakA)ne pAcho gaLI javo -- 29 je bhikkhU rAo vA viyAle sapANaM sabhoyaNaM uggAlaM uggilittA paccogila, paccogilaMtaM vA sAijjai / Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 [ 143 ] bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI rAtre athavA vikALa saMdhyA samaye(pUrve grahaNa karelA) pANI ane AhAra sahitanA ghacarakAne moDhAmAM AvyA pachI punaH gaLI jAya ke gaLI janAranuM anumodana kare che, tene gurucamAsI prAyazcitta Ave che. vivecana: maryAdAthI vadhAre AhAra karavAthI ghacarako Ave che. divase, rAtre ke vikALamAM(saMdhyA samaye) ghacarako Ave ane jo te gaLA sudhI AvIne potAnI meLe sahajarUpe peTamAM utarI jAya ke divase gaLI jAya to sAdhune tenuM prAyazcitta AvatuM nathI, rAtrie ghacarako mukhamAM AvI jAya ane bhikSu tene jANIne gaLI jAya to tenuM A sUtrathI prAyazcitta Ave che. A sUtra, rAtribhojana saMbaMdhita sUkSma maryAdAnA pAlananuM preraka che. AgamakAre udgAla-ghacarako pAcho gaLI javAne paNa rAtribhojana ja mAnyuM che, tethI tenuM gucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. glAnanI sevA karavAmAM pramAdaH30 je bhikkhU gilANaM soccA NaccA Na gavesai, Na gavasaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI glAna-bImAra sAdhunA samAcAra sAMbhaLIne athavA jANIne tenI mAhitI na meLave ke mAhitI na meLavanAranuM anumodana kare, 31 je bhikkhU gilANaM soccA NaccA ummaggaM vA paDipahaM vA gacchai, gacchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI glAna sAdhunA samAcAra sAMbhaLIne athavA jANIne glAna bhikSu taraphanA mArgane choDIne anya mArgathI athavA pratipathathI cAlyo jAya che tema karanAranuM anumodana kare, 32 je bhikkhU gilANaveyAvacce abbhuTThie saeNa lAbheNa asaMtharamANe jo tassa Na paDitappai Na paDitappaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI glAnanI sevAmAM upasthita thaIne potAnA lAbhathI(prayatnathI) glAnano nirvAha thato na hoya, tevA samaye tenI samIpe kheda pragaTa karI tene AzvAsita na kare ke AzvAsita na karanAranuM anumodana kare, 33 je bhikkhU gilANaveyAvacce abbhuTThie gilANapAugge davvajAe alabhamANe jo taM Na paDiyAikkhai Na paDiyAikkhataM vA sAijjai / / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI glAnanI sevAmAM upasthita thayA hoya ane tene yogya auSadha, pathya Adi maLe nahIM ane te glAna bhikSune kahe nahIM ke nahIM kahenAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM vaiyAvaccanI upekSAnuM prAyazcitta kathana che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144 | zrI nizItha satra prastuta cAre ya sUtrono phalitArtha A che ke- (1) koI paNa bImAra sAdhu saMbaMdhI samAcAra maLe ke tene sevA karanAranI jarUra che, to bhikSue pUrNa jANakArI prApta karIne tenI sevAmAM javuM joIe. (2) bImAra bhikSunA gAma ke sthAnanI mAhitI maLI javA chatAM sevA na karavAnI bhAvanAthI anyatra kyAMya cAlyA na javuM joIe. (3) bImAranI sevAmAM rahetAM tenA mATe gaveSaNA karatAM Avazyaka padArtha na maLa athavA pUrNa mAtrAmAM na maLe to tenI saMtuSTi mATe aprAptino doSa potA upara laIne kheda prakaTa karavo joIe. (4) auSadha athavA pathya AhArAdi gaveSaNA karavA chatAM prApta na thAya to pahelAM bImAra pAse AvIne kahevuM joIe ke ATalI gaveSaNA karavA chatAMye Avazyaka vastu prApta thaI nathI athavA thoDIvAra pachI A vastu prAptinI saMbhAvanA che. AgamamAM vaiyAvaccane AtyaMtara tapa kahyo che, tethI tene sAdhue sevAne potAnI AtmazuddhinuM kArya samajIne anya sAdhu-sAdhvInI vaiyAvacca karavI joIe ane vicAravuM joIe ke A glAne mArA para upakAra karyo che, mane saheje AtyaMtara tapano avasara Apyo che. A prakAranA zuddha bhAvathI sevA karanArane atyadhika nirjarA thAya che. zrI uttarAdhyayana adhyayana-29mAM sevAnuM utkRSTa phaLa tIrthakara padanI prAptinuM kahyuM che. zrI sUtrakRtAMga sUtra, zrutaskaMdha-1, adhyayana-3, uddezaka-3 ane 4mAM glAna bhikSunI aglAna bhAvathI sevA karavAno AgrahapUrvaka nirdeza karyo che. varSA RtumAM vihAra:34 je bhikkhU paDhamapAusaMsi gAmANugAma dUijjai, dUijjataM vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI prathama prAvRSa kALamAM arthAt paryuSaNa pUrvenA cAturmAsa kALamAM grAmAnugrAma vihAra kare ke vihAra karanAranuM anumodana kare, 35 je bhikkhU vAsAvAsaM pajjosaviyaMsi gAmANugAma duijjai, dUijjataM vA bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI varSAvAsa(cAturmAsa)mAM paryuSaNa karyA pachI prAmAnugrAma vihAra kare ke vihAra karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane gurucamAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : bhikSa hemaMta ane grISmanA ATha mAsamAM vicaraNa kare ane varSA kALanA cAra mAsamAM vicaraNa na kare. jema ke-opa thApa vANiwthI vA vAlAvAsAsu vAra vakhafithA vA fNAthI vA demata uThThANuM vAraNa I -bRhatkalpa sUtra, uddezaka-1, sUtra-36, 37. prastuta sUtromAM prAvRSa ane varSAvAsa, A be zabda dvArA saMpUrNa cAturmAsanuM kathana che ane temAM vihAra karavAnA prAyazcittanuM sUcana che. prAvRSa zabdathI aSADha ane zrAvaNa mAsa arthAt saMvatsarI sudhIno kALa ane varSAvAsa zabdathI saMvatsarIthI kArataka suda pUnama sudhIno kALa grahaNa karyo che. A baMne sUtrano saMyukta artha A pramANe thAya ke cAturmAsamAM sAdhu-sAdhvI vihAra kare to gurucaumAsI prAyazcittane prApta thAya che. padamaparAti :- prathama prAvaSakALa. prAkRSa-varSAkALa cAra mahinAno hoya che. sAdhu-sAdhvIo A Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 | 145 | cAra mahinAmAM eka sthAne sthira rahe che. te varSAvAsa ke cAturmAsa kahevAya che. temAM paryuSaNa(saMvatsarI) pahelAMnA arthAt cAturmAsanA prAraMbhanA 50 divasanA samayane pUrvakALa ke prathama prAkRSakALa kahevAya che. vAlIvAraM poliviyaMti :- cAturmAsamAM paryuSaNa pachIno pazcAt kAla (uttarakAla) kahevAya che. pa viti thI paryuSaNa artha grahaNa thAya che arthAt paryuSaNa pachInA cArtumAsakALamAM sAdhu vihAra kare to paNa prAyazcittane prApta thAya che. ThANAMga sUtra, adhyayana-5, uddezaka-2, sUtra-2-3mAM cAturmAsamAM vihAra karavAnA kAraNonuM kathana be vibhAga karIne kahyuM che. prathama vibhAgane paDhamaM pADenima ane dvitIya vibhAgane vAlAvAsa pamviSi kahyuM che, baMne sUtronA pUrvArdhamAM vihArano niSedha karIne uttarArdhamAM apavAda mArge vihAra karavAnA 5-5 kAraNo kahyA che. A baMne vibhAga cAturmAsanA ja che, kAraNa ke zeSa ATha mAsano vihAra to kalpanIya ja che ane apavAda mArganuM sevana to akalpanIya samaye ja thAya che. ThANAMga sUtranA A baMne sUtronI samAna ja prastuta sUtra 34, 3pamAM paNa cAturmAsanA be vibhAgonuM kathana karIne te baMne vibhAgamAM vihAra karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. paryuSaNanI kAla maryAdAnuM ullaMghana :|36 je bhikkhU pajjosavaNAe Na pajjosavei, Na pajjosarvataM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI paryuSaNa(saMvatsarI)nA divase paryuSaNa na kare ke na karanAranuM anumodana kare, |37 je bhikkhU apajjosavaNAe pajjosavei pajjosaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI paryuSaNa(saMvatsarI)nA divasa sivAya anya divase paryuSaNa kare ke anya divase paryuSaNa karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH cAturmAsa-varSAvAsa, cAra mAsano hoya che. temAM paryuSaNa(saMvatsarI)no eka nizcitta divasa hoya che, tethI A be sutromAM te ja divase paryuSaNa(saMvatsarI) na karavAnuM tathA anya divase paryuSaNa karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. AgamonA mULapAThamAM A divasanI tithinuM spaSTa kathana nathI, paraMtu A baMne sUtronA prAyazcitta vidhAnathI spaSTa thaI jAya che ke saMvatsarIno koI eka nizcita divasa avazya che. samavAyAMga sUtranA sitteramAM samavAyamAM temaNe bhavaM mahAvIre vAlANaM savasarAphA mAre vaphate sattaripa rAdhi re vAlAvAsaM panotA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe varSAvAsanA vIsa rAtri sahita eka mAsa (eka mAsa ane 20 rAtri-divasa) arthAt 50 divasa vyatIta thayA ane sittera rAtri-divasa zeSa rahyA tyAre paryuSaNA(saMvatsarI) karI. aSADha pUrNimAthI eka mAsa 20 divasa vyatIta thatAM bhAdaravA suda-5 Ave che. nizItha bhASya gAthA 3146 tathA 3157nI cUrNimAM paNa bhAdaravA suda-5nuM kathana che. uparokta pramANathI paryuSaNA saMvatsarIno nizcitta divasa bhAdaravA suda-pAMcama che. A bhAdaravA suda-5 sivAyanA koIpaNa divase paryuSaNA-saMvatsarI karavAthI A sUtra dvArA prAyazcitta Ave che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146 | zrI nizItha sUtra saMvatsarInI ArAdhanA :|38 je bhikkhU pajjosavaNAe golomAiM pi bAlAI uvAiNAvei, uvAiNAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI paryuSaNa-saMvatsarInA divase gAyanA roma jeTalA keza rAkhe arthAtu loca na kare ke loca na karanAranuM anumodana kare, |39 je bhikkhU pajjosavaNAe ittariyapi AhAramAhArei, AhAreMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI paryuSaNa-saMvatsarInA divase thoDo paNa AhAra kare ke AhAra karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana - prastuta sUtromAM paryuSaNa saMbaMdhI sAdhunA loca ane AhAra tyAga rUpe kartavya na karavAnuM prAyazcitta vidhAna che. sAdhu-sAdhvI mATe keza-lUcana(mAthAnA tathA dADhI-mUchanA vALane hAthethI kADhavA) anivArya che. kezalaMcanae kAyakaleza nAmanuM tapa che. saMvatsarInA divase gAyanA roma jevaDA paNa vALa hovA na joIe. saMvatsarInA divase sAdhu-sAdhvIe cAre ya AhArano pUrNapaNe tyAga arthAt cauvihAro upavAsa karavo joIe. A kartavyonuM pAlana na karavAthI sAdhu prAyazcittane pAtra bane che. tenuM pAlana karavuM te ja paryuSaNane paryASita karyA kahevAya che. te sivAya saMpUrNa varSanI saMyama ArAdhanA-virAdhanAnuM ciMtana karI, tapa saMyamanA lAbhAlAbhanuM avalokana karavuM; AlocanA, pratikramaNa ane kSamApanA Adi karI, AtmAne zAMta ane svastha karIne vardhamAna pariNAma rAkhavA ityAdi viziSTa dharma jAgaraNa karavA mATe ja saMvatsarIno divasa che. AgamamAM A divasane mATe "paryuSaNa" zabda prayoga karyo che. zvetAmbara paraMparAmAM pUrva sAdhanAnA sAta divasa yukta ATha divasone paryuSaNa kahe che ane eka AThamA divasane "saMvatsarI" kahe che, paraMtu vAstavamAM saMvatsarIno divasa ja Agamokta paryuSaNa divasa che. zeSa divasa paryuSaNanI bhUmikArUpa che. paryuSaNA kalpa sAdhu-sAmAcArI : 40 je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA pajjosavei, pajjosarvataM vA sAgarR T bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika athavA gRhasthane paryuSaNAkalpa(sAdhu-samAcArI) saMbhaLAve ke saMbhaLAvanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : anyatIrthika ane gRhasthanA ATha prakAra che. tenuM varNana pahelA uddezakanA sUtra- 15mAM karyuM che. dazAzrutaskaMdha sUtra, dazA-8nuM nAma polavaNa che. temAM varSAvAsanI sAdhu-samAcArInuM kathana che. paryuSaNanA divase sAyaMkAlIna pratikramaNa karIne badhA sAdhupaNavakhya adhyayananuM sAmUhika uccAraNa kare athavA zravaNa kare tathA temAM varNita sAdhu-samAcArInuM cAturmAsamAM ane anya kALamAM pAlana kare. cUrNimAM A prAyazcitta sUtranI vidhinuM kathana A pramANe che Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-10 147 | kAla pajjosavaNAkappa kahaNe imA samAyArI- appaNo uvassae, pAosie Avassae kae, (vAnagatinehara), mudde pakUverA vahAlA......... savva sAdUmakhANa #AlayamAM ruti..... artha :- potAnA upAzrayamAM prAdoSika eTale sAyaMkAlIna pratikramaNa karyA pachI muni svAdhyAya kALanuM pratilekhana karI, svAdhyAya yogya zuddhakALa jANIne A adhyayananuM kathana-zravaNa kare ane pachI samApti sUcaka kAryotsarga kare. prastuta sUtramAM "paryuSaNAkalpa adhyayana" gRhasthone saMbhaLAvavAno athavA gRhastha yukta sAdhu pariSadamAM saMbhaLAvavAnuM prAyazcitta kahyuM che, tethI rAtrinA samaye sAdhu pariSadamAM ja kahevAnuM ane sAMbhaLavAnuM vidhAna spaSTa thAya che. A pakjhosavaNAkalpa vartamAnamAM upalabdha nathI ane tenA svAdhyAya(zravaNa)nI paraMparA paNa nathI. sutragata pusA no artha sAMvatsarika pratikramaNa paNa karavAmAM Ave che. varSAkALamAM vastra grahaNaH41 je bhikkhU paDhamasamosaraNuddese pattAI cIvarAI paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM aNugghAiyaM bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI cAturmAsakALa prAraMbha thaI gayA pachI vastra grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare tene gurucImAsI prAyazcitta Ave che. A udezakanA 41 prAyazcitta sthAnomAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana - sAdhunA grAmAdimAM Agamanane "samavasRta thavuM" kahevAya che. te Agamana be prakAre saMbhave che. (1) cAturmAsakALa mATe Agamana ane (2) Rtubaddha kALane mATe Agamana. AgamamAM tenA mATe kramazaH prathama samavasaraNa ane dvitIya samavasaraNa, A zabdo prayukta thayA che. bRhatkalpa sUtra uddezaka-3, sUtra 16mAM cAturmAsamAM vastragrahaNano niSedha che ane A sutramAM tenuM prAyazcitta kahyuM che. sUtramAM pattAruM zabda che. tenI vyAkhyAmAM baMne vyAkhyAkAroe pratAni chAyA karIne ane teno artha prApta vastra grahaNa na kare, tema thAya che. pattArUM zabdano pAtra' artha paNa thAya che, paraMtu sUtra racanA anusAra prAptAni artha saMgata thAya che, kAraNa ke be vastunuM kathana karavuM hoya to AgamakAra va zabdano prayoga kare che, jema ke vattha vA paDAda vAA paraMtu ahIM tema nathI, tethI A sUtramAM kevaLa vastranuM ja kathana che tema samajavuM. tema chatAM vyAkhyAkAre cArtumAsamAM badhA upakaraNo grahaNa karavAno niSedha karyo che taddanusAra cAturmAsamAM pAtra paNa grahaNa karI zakAtA nathI. A rIte prastuta uddezakanA 41 sutromAM 41 gurucaumAsI prAyazcitta sthAnono ullekha che. | dazamo uddezaka saMpUrNa Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 148] zrI nizItha sUtra agiyAramo uddezaka paricaya chaRORRORDROROR prastuta uddezakamAM 91 gurucaumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA lokhaMDa AdinA pAtra banAvavA ane rAkhavA, lokhaMDa AdinA baMdhanavALA pAtra banAvavA ane rAkhavA, ardhA yojana karatAM vadhu dUrathI pAtra laI AvavA, kAraNa vaza paNa ardha yojana karatAM vadhu dUrathI sAme lAvIne apAtA pAtra levA, dharmanI niMdA karavI, adharmanI prazaMsA karavI, gRhasthanA zarIranuM parikarma karavuM. svayaMne athavA anyane DarAvavA, svayaMne athavA anyane vismita karavA, svayaMne athavA anyane viparIta svarUpe dekhADavA. koI vyaktinI ke tenA kudharmanI mithyAprazaMsA karavI, be virodhI rAjyomAM vAraMvAra gamanAgamana karavuM, divasa bhojananI niMdA ane rAtri bhojananI prazaMsA karavI; divase lAvelA AhArane bIje divase, divase lAvelA AhArane rAtre, rAtre lAvelA AhArane divase ane rAtre lAvelA AhArane rAtre vAparavo. AgADha paristhiti vinA rAtre azanAdi rAkhavA, AgADha paristhitine kAraNe rAtre rAkhelo AhAra vAparavo, sakhaDInA AhArane grahaNa karavAnI abhilASAthI anyatra rAtri nivAsa karavA javuM, nevaidyapiMDa grahaNa karIne vAparavo, svacchaMdAcArInI prazaMsA karavI, tene vaMdana karavA, ayogyane dIkSA devI athavA vaDI dIkSA devI, ayogya pAse sevA kArya karAvavuM. acela athavA sacela sAdhue sacela athavA acela sAdhvIonI sAthe rahevuM, rAtre rAkhelA cUrNa, mIThuM Adi upayogamAM levA, AtmaghAta karanArAnI prazaMsA karavI ItyAdi doSa sthAnonuM sevana karavAthI gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-11. | 149 ] + agiyAramo udezaka - VEE/A 91 gurucaumAsI prAyazcitta sthAna VEIES niSiddha pAtragrahaNa:| 1 je bhikkhU ayapAyANi vA taMbapAyANi vA tauyapAyANi vA sIsagapAyANi vA hiraNNapAyANi vA suvaNNapAyANi vArIriyapAyANi vA hArapuDapAyANi vA maNipAyANi vA kAyapAyANi vA kasapAyANi vA saMkhapAyANi vA siMgapAyANi vA daMtapAyANi vA celapAyANi vA selapAyANi vA cammapAyANi vA karei, kareta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI (1) lokhaMDa (2) trAMbu (3) jasata (4) sIsuM (5) cAMdI (6) sonuM (7) pItaLa (8) ratnajaDita loDhuM (9) maNi (10) kAca (11) kAMsu (12) zaMkha (13) zIMgaDA (14) hAthIdAMta (15) vastra (16) patthara (17) cAmaDuM, ityAdinA pAtra banAve ke banAvanAranuM anumodana kare, | 2 | je bhikkhU ayapAyANi vA jAva cammapAyANi vA dharei, dharaita vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI loDhAnA pAtra yAvat carmanA pAtrane dhAraNa kare ke dhAraNa karanAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU ayabaMdhaNANi vA jAva cammabaMdhaNANi vA [pAyANi] karei, vata vA sArU I bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pAtra upara loDhAnA baMdhana yAvata cAmaDAnA baMdhana bAMdhe ke bAMdhanAranuM anumodana kare, 4 je bhikkhU ayabaMdhaNANi vA jAva cammabaMdhaNANi vA [pAyANi] dharei, dhareta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI loDhAnA baMdhana yAvata cAmaDAnA baMdhanavALA pAtrane dhAraNa kare ke dhAraNa karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana: - sAdhu-sAdhvIne traNa prakAranA pAtra rAkhavA kahyuM che- (1) tuMbaDAnuM pAtra (2) kASThapAtra ane (3) mATInA pAtra. - AcArAMga sUtra, zu. 2, a. 6, u. 1, ane ThANAMga sUtra, sthAna-3. AcArAMga hR. 2, a. 6, u. 1, sU. 5-6 sUtramAM sAdhune loDhA vagere dhAtu nirmita pAtra tathA bahumUlyapAtra levAno niSedha che. tenuM ja ahIM A cAra sUtramAM prAyazcitta kahyuM che. tuMbaDuM, kASTha ane mATInA pAtra alpamUlyavALA ane sAmAnya jAtinA che, tethI koI corI jaze Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra tevo bhaya raheto nathI. kASThapAtra ane tuMbaDApAtranuM vajana paNa ochuM hoya che. lokhaMDAdi dhAtunA baMdhanavALA pAtra mUlyavAna hoya che ane vajanadAra paNa hoya che, tethI corAI javAno satata bhaya rahe che mATe sAdhune lokhaMDa Adi koIpaNa dhAtunA ke cAmaDAMnA pAtra rAkhavAno sAdhu mATe niSedha che. 150 pratomAM prApta thatAM pAThAMtara :- A sUtragata pAtra saMbaMdhI dhAtuonA nAma tathA tenA krama pratomAM bhinna-bhinna jovA maLe che. sarva pratonA pATha bhegA karatA rara nAmo thAya che, A pramANe che- (1) ayapALi (2) saMnapAyAkhi (3) takayapAyAkhi (4) suvaLapAyAkhi (5) lapAyAkhi (6) SipAyAkhi (7) vaMtapAyALi (8)siMnapAyAbi(9) saMsthapAyA (10) cammapAyAbi(11) zvetapAyAbi(12)varapAyAkhi / (13) sIsa-pAyA i (14) ruppapAyAgi (15) nAyalapAyAkhi (16) pagapAyakhi (17) viLayAvALa (18) vipAyA (19) hArapuDapAyA (20) jAvAvALa (1) selapAyAbi (22) pAvAni / nizIya sUtranI eka pratamAM avAja A tapvArA pAyA re tuM jA sApha AvuM eka adhika sUtra paNa jovA maLe che. AcArAMga sUtra tathA praznavyAkaraNa sUtramAM dhAtupAtranA 17 pAtrano nAmollekha che ane anya pAtrone annavara ivada vASi zabda dvArA grahaNa karyA che. tethI ahIM 17 nAma grahaNa karyA che. te sivAyanA pAMca nAmo 17 nAmomAM samAviSTa thaI jAya che, jema ke- (1) ruppano hipna mAM, (2-3) Avala ane gana no suvapna mAM, (4-5)maM ane vara no puSTha mAM samAveza thaI jAya che. ahIM pAtra, pAtra baMdhananA niSedha saMbaMdhI repha tathA par A be kriyApadathI cAra sUtra ApyA che. jyAre keTalIka pratomAM parizruMga kriyApadathI bIjA be sUtra grahaNa karIne cha sUtra jovA maLe che. cUrNimAM cAra sUtra hovAthI ahIM cAra sUtra grahaNa karyA che. hArapuka :- lokhaMDa, sonA cAMdI, AdinA pAtra vizeSa ke je motI, AdithI suzobhita hoya arthAt motI ratnAdithI jaDita lokhaMDAdi pAtrane hArapu kahe che. pAyANi re, gaMdhabira - lokhaMDa vagerenA baMdhanavALA pAtra banAvavA arthAt kASTha vagerenA pAtra para lokhaMDAdinA tArathI baMdhana bAMdhavA. sUtramAM lokhaMDanA baMdhana karavAnuM kathana che paraMtu bAMdhavAnI kriyAnA AdhArabhUta pAtranuM kathana nathI, tethI pAtra zabdane ahIM kauMsamAM ITAlI TAIpamAM rAkhyo che. pAtra gaveSaNAnI kSetra maryAdAnuM ullaMghana : 5 je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo pAyavaDiyAe gacchai, gacchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI pAtrane grahaNa karavAnI icchAthI (gaveSaNA mATe) ardhayojanathI dUra jAya ke janAranuM anumodana kare, 6 je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo sapaccavAyaMsi pAyaM abhihaDaM Aha dejjamANaM paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI koI bAdhAjanaka paristhitimAM ardhayojana karatAM vadhu dUrathI sAme lAvelA pAtrane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-11 151 vivecana : sAdhune pAtranI gaveSaNA mATe ardhayojana--sAta kIlomITarathI vadhu dUranA kSetramAM javAno AcA. sUtra, bru.-2, 6, u.-1, sU.-ramAM niSedha che. tenuM A (sUtra. 5) prAyazcitta sUtra che. ardhayojanathI vadhu dUra javA-AvavAmAM vadhu samaya vyatIta thAya che ane svAdhyAyAdimAM vikSepa thAya che. = api :- AcA., bru.-2, a.-6, u.-1 sUtra-4mAM aSika- sAme lAvelA pAtrane grahaNa karavAno sAdhu mATe niSedha che ane tenuM prAyazcitta kathana 14mA uddezakamAM che ane vizeSa paristhitimAM amika sAmethI lAvelA pAtrane haNa karavA paDe to zAstrakAre tenI kSetra maryAdA ardhayojana eTale be gAu arthAt 7 kI. mI. nI batAvI che. te maryAdAnuM ullaMghana kare to tatsaMbaMdhI prAyazcitta A chaThThA sUtramAM batAvyuM che. sapannavAsaH- je dizA ke kSetramAM pAtra prApta thAya tema hoya tyAM javAno mArga siMha, sarpa, unmatta hAthI, pANI, mahAnadI, vanaspati vagerethI pratibaddha hoya, rugNAdi avasthA hoya ane pAtranI atyaMta AvazyaktA hoya to koI ardha yojananI aMdarathI lAvIne Ape, to tevA 'abhihaDa' pAtrane levuM kahyuM che. paNa temAM ardhayojananI maryAdAnuM ullaMghana thAya to A sUtrathI prAyazcitta Ave che. dharmanI niMdA H - | je bhikkhU dhammassa avaNNaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI dharmanI niMdA kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che.) vivecana : dharmanA be prakAra che-- zrutadharma ane cAritradharma. zrutadharma jJAnarUpa che. cAritradharma dezivarita ane sarvavirati cAritrarUpa che. A baMne prakAranA dharmanI dezathI ane sarvathI niMdA karavI, AgamanA amuka kathana nirarthaka che, amuka kriyAo nirarthaka che, AvA kathanone zruta-cAritra dharmanI niMdA kahevAya. dazA., dazA-9, gA. 23-24. kahyuM che ke zruta-cAritra dharmanI niMdA karavAthI maMdabuddhi sAdhaka sAdhanAthI zruta thaI jAya ane niMdA karanArane jJAnAvaraNIya karmano baMdha thAya che tIrthaMkara ane dharmano avarNavAda karanArAne mahAmohanIya karmano baMdha thAya che. dharmanI niMdA karanArane A sUtrathI prAyazcitta Ave che. adharmanI prazaMsA : 8 je bhikkhU adhammassa vaNNaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / = bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI adharmanI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare che, tene gurucImAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH hiMsA, asatya, corI vagere aDhAra pAponI tathA hiMsAtmaka dharmanI prazaMsA karavI, te adharma Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra | zrI nizItha sUtra prazaMsA che. adharmanI prazaMsA karavAthI anyane pApakAryonI preraNA maLe che, mithyAtvanuM poSaNa thAya che, sAmAnya vyakti mithyAtva tarapha prerAya che. paraphAsaMDa prazaMsA samakitano aticAra che- upAsaka, adhya.--1. adharmanI prazaMsAno prasaMge upasthita thAya tyAre sAdhu mauna rahe, upekSAbhAva rAkhe ane avasara joI zuddha dharmanI prarUpaNA kare. gRhasthanA zarIravayavonuM parikarma| 9 je bhikkhU aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA pAe Amajjejja vA pamajjejja vA, AmajataM vA pamajataM vA sAijjai / evaM taiyauddesagameNa Neyavva jAva... je bhikkhU gAmANugAma dUijjamANe aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA sIsaduvAriyaM karei, kareMta vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdha ke sAdhvI eka ke anekavAra anyatIrthika ke gRhasthanA paga dabAve ke dabAvanAranuM anumodana kare vagere trIjA uddezaka pramANe kahevuM yAvata je sAdhu ke sAdhvI grAmAnugrAma vihAra karatAM samaye anyatIrthika athavA gRhasthanuM mastaka DhAMke ke DhAMkanAranuM anumodana kare che, tene gurucImAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH cAra prakAranA gRhastha ane cAra prakAranA anyatIrthika gRhasthanA(gRhasthanA prakAra prathama uddezakanA 15mA sUtra anusAra jANavA), paga dabAvavA Adi 54 prakAranI zarIra saMbaMdhI pravRtti sAdhu kare; to tene gRhastha sevAno doSa lAge che. tema karavAthI sAdhunI temaja jinadharmanI laghutA thAya che, vyavahAra azuddha thAya che, tethI tenuM ahIM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. sva-parane bhayabhIta karavA :10 je bhikkhU appANaM bIbhAvei, bIbhAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI potAne DarAve arthAt bhayAkrAMta kare ke karanAranuM anumodana kare, 11 je bhikkhU paraM bIbhAvei, bIbhAta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI bIjAne DarAve ke DarAvanAranuM anumodana kare, tene gurucImAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : koIpaNa vyakti bhayamohanIyanA udayathI bhaya pAme che. bhayabhIta thavAnA nimittanA AdhAre tenA cAra prakAra kahevAmAM Ave che. yathA- (1) manuSya saMbaMdhI (2) bhUta-pizAca vagere deva saMbaMdhI (3) sarpa, siMha, pRthvI, pANI, agni, vanaspati vagere tiryaMca saMbaMdhI ane (4) Akasmika-nirdetuka bhaya. bhayanA nimitta upasthita thAya ane sAdhu bhaya pAme ke anyane bhayabhIta kare to tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-11 [ 153 | bhayabhIta thavAnA doSo - bhaya pAmavAthI ane bIjAne bhayabhIta karavAthI potAnA ane anyanA sukhanI upekSA thAya che, anya vyakti bhayabhIta thAya te joI prasannatA anubhavatI vyakti diptacitta-unmatta cittavALA banI jAya, bhayanA kAraNe koI vyakti rogiSTha banI jAya ane kayAreka bhayanA kAraNe mRtyu paNa pAme, bhayabhIta banavAthI bhUtAdino praveza thAya to anya aneka doSo utpanna thAya che, bhayanA kAraNe thatI upayoga rahita pravRttiothI chakAya jIvonI virAdhanAnI saMbhAvanA rahe che, mATe sAdhu pote bhaya pAme nahi ane anyane bhaya pamADe nahi. sva-parane vismita karavA - 12 je bhikkhU appANaM vimhAvei, vimhAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI svayaM vismaya(Azcaya) pAme athavA vismaya pamADanAranI anumodanA kare, 13 je bhikkhU paraM vimhAvei, vimhAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyane vismita (AzcaryAnvita) kare ke vismita karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM Azcaryacakita thavAnuM ke anyane karavAnuM prAyazcitta vidhAna che. bhayAnaka padArtho jovAthI bhaya utpanna thAya che ane anupama, adaSTa, viziSTa AkarSaka padArtho jotAM ke prasaMgo upasthita thatAM Azcarya utpanna thAya che. kautuka bhAvothI Azcarya utpanna thAya che. tapolabdhithI, labdhi prayogathI AzcaryakArI ghaTanA batAvI Azcarya utpanna karI zakAya che. jAdu dvArA, maMtra-taMtranA prayogathI, bhUta-bhaviSya vartamAnakAlIna nimitta vacanathI, pAralepa vagere prayogathI Azcarya utpanna karI zakAya che. AvA prayogo sAMbhaLyA-joyA na hoya tevA asabhUta prayoganI kalpanA dvArA potAne athavA anyane vismita karavAnuM prastuta sUtramAM gurucaumAsI prAyazcitta batAvyuM che, paraMtu vAstavika vismayakAraka prayogathI potAne ke anyane vismita karavAnuM laghucaumAsI prAyazcitta bhASyamAM batAvyuM che. asaMbhUtamAM asatya ane mAyAno aMza hovAthI tenuM gurucaumAsI prAyazcitta che. vismita karavAnA doSa - harSa ane AzcaryanA atirekamAM sva-para baMne vikSipta cittavALA-unmatta banI jAya to strArthane hAni pahoMce, saMyamaghAta ane AtmaghAta paNa thaI zake che, asabhUta AzcaryomAM mAyA-mRSAvAdanA doSa lAge che. vidyA saMbaMdhI Azcaryo batAvatA koI vidyAnI yAcanA kare ane tene vidhA ApatAM te grahaNa karanAra pApayukta pravRtti kare to hiMsAdino doSa lAge. vidyAdi prayogamAM pravRtta thavAthI saMyama-tapanI hAni thAya mATe sAdhu saddabhUta ke asabhUta koI paNa vismita karAvanArI pravRttio kare nahIM. viparyAsa darzana - 14 je bhikkhU appANaM vippariyAsei, vippariyAsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI potAnA vAstavika svarUpane viparIta paNe dekhADe che tema karanAranuM anumodana kare, Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 154 ] zrI nizItha sUtra 15 je bhikkhU paraM vippariyAsei, vippariyAsataM vA sAijjai / / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI bIjAnA svarUpane viparIta paNe dekhADe che tema karanAranuM anumodana kare, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM sva-paranA svarUpane anyarUpe batAvavAnuM prAyazcitta vidhAna che. niriyA :- viparIta dekhADavuM. (1) potAnI je avasthA che, jema ke strI, puruSa, bALa, vRddha, yuvAna, sarogI, nIrogI, surUpa-kurUpa vagere; tenAthI viparIta avasthA kahevI ke dekhADavI te svaviparyAsa karaNa che. tema anyanI paNa je avasthA hoya tenAthI viparIta batAvavI, te para viparyAsa karaNa che. (2) je bhAvo je pramANe sthita che, te bhAvone anyathA prakAre manamAM samaje ke kriyAmAM kriyAnvita kare, te paNa viparyAsa karaNa che. (3) te sivAya bahurUpiyAnI jema vividha rUpo dhAraNa karavA te paNa viparyAsa karaNa che. viparyAsakaraNamAM asatyano doSa lAge che, temaja sAdhu jIvanamAM A prakAranI pravRtti azobhanIya che, temAM hAsyAdi kaSAya ke nokaSAya mohanIya karma udIpita thAya che, tethI sAdhu A prakAranI kuceSTA kare, to tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. anyamatanI prazaMsA :16 je bhikkhU muhavaNNaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI (asabhUta-mithyAdharmAdinI) mukhavarNa-prazaMsA kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - prastuta sUtramAM khoTI prazaMsA karavAnuM prAyazcitta batAvyuM che. mudavAkha:- muda eTale mukha sAme, vaghai eTale prazaMsA (1) mukha sAme prazaMsA karavI, vyaktinI sAme tenI prazaMsA karavI. (2) je vyakti sAme hoya tenA mithyA dharmanI ke te dharmanA mukhya tattvonI prazaMsA karavI. (3) mithyAvAdIonA siddhAMtone mukhanI jema Adara ApI prazaMsA karavI te mukhavarNana kahevAya che. saMkSepamAM mukhavarNa eTale asatu guNAdinI prazaMsA karavI. mukha varNathI- anya dharmanI prazaMsAthI mithyAtva ane mithyA pravRttinI puSTi thAya, jina pravacananI prabhAvanAmAM hAni thAya, sAdhunI apakIrti thAya, asat guNa kathanathI mAyA ane asatya vacananA doSa lAge che, ityAdi kAraNothI ahIM tenuM gucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. paraspara virodhI rAjyamAM gamanAgamana - 17 je bhikkhU verajja-viruddharajaMsi sajjaM gamaNaM, sajja AgamaNaM, sajja gamaNAgamaNaM karei, kareMta vA sAijjai / Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-11 155 ] bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI paraspara virodhI rAjya arthAt parasparanA rAjyamAM gamanAgamana mATe samasta prajAjanomAM niSedha jAhera karyo hoya, tevA rAjyomAM vAraMvAra gamana, vAraMvAra Agamana, vAraMvAra gamanAgamana kare che tema karanAranuM anumodana kare, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : be rAjAomAM paraspara virodha cAlI rahyo hoya, eka rAjyathI bIjA rAjyanI sImAmAM javAno pratibaMdha hoya to tyAM sAdhue javuM joIe nahIM. jo tyAM javuM Avazyaka ja hoya to ekavAra gamana athavA Agamana kare, tene sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI, paraMtu vAraMvAra gamana athavA AgamanamAM aneka doSonI saMbhAvanA rahe che, tethI tenuM prAyazcitta kahyuM che. bRhatkalpa sUtra, uddezaka-1 sU. 37mAM A saMbaMdhamAM niSedha karyo che tathA te pramANe karanArA bhagavadAjJA tathA rAjAjJA bannenuM ullaMghana kare che, tema kahyuM che. tenuM A prAyazcitta sUtra che. viruddha rAjyamAM paNa jyAM sarvathA gamanAgamanano niSedha hoya tevA rAjyamAM sAdhu ekavAra paNa na jAya ane jyAM vyApAra arthe javAnI chUTa hoya to tyAM sAdhu AvazyaktA pramANe ekAdavAra jaI zake che. virodhI rAjyamAM vAraMvAra javAthI sAdhumAM jAsUsa ke carapuruSa hovAnI zaMkA thAya to sAdhune mAra mAre, keda kare, to saMyama virAdhanA ane AtmavirAdhanA thAya che. lokomAM sAdhunI niMdA thAya, dharmanI hAni thAya, ityAdi kAraNothI ahIM tema karavAnuM gucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. jo Avazyaka na hoya to bhikSue tevA virodhI kSetromAM vicaraNa na karavuM joIe. divasa bhojana niMdA ane rAtri bhojana prazaMsA:| 18 je bhikkhU diyAbhoyaNassa avaNNaM vayai, vayaMta vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI divasa bhojananI niMdA kare che tema karanAranuM anumodana kare, 19 je bhikkhU rAibhoyaNassa vaNNaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI rAtribhojananI prazaMsA kare che ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH sAdhu rAtri bhojananA sarvathA tyAgI hoya che. dazavaikAlika sUtra, adhyayana-4mAM kathana che ke bhikSu rAtri bhojananA traNa karaNa traNa yogathI jIvana paryata pratyAkhyAna le che. dazavaikAlika sUtramAM pAMca mahAvrata pachI chaThTha rAtri bhojana viramaNa vratanuM kathana che, te mahAvrata jevI tulyatA sUcita kare che. dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra, bRhatkalpa sUtra, dazAzrutaskaMdha sUtra, sUyagaDAMga sUtra vagere AgamomAM aneka sthAne rAtribhojananA tyAganuM kathana che. divasa bhojananI niMdA tathA rAtri bhojananI prazaMsA karavAthI sAdhu rAtri bhojananA preraka thAya che, jethI traNa karaNa ane traNa yogathI svIkAreluM rAtri bhojana pratyAkhyAna vrata dUSita thAya che ane jinavANIthI Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 | zrI nizItha sUtra viparIta prarUpaNA karavAno doSa paNa lAge che, tethI prastuta sUtra dvayamAM tenuM gurucImAsI prAyazcitta kahyuM che. vividha prakAre rAtri bhojana - 20 je bhikkhU diyA asaNaM pANaM khAimaM sAimaM paDiggAhettA diyA bhuMjai, bhujaMtaM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI azanAdi cAra prakAranA AhArane divase grahaNa karI, bIjA divase khAya ke tema karanAranuM anumodana kare, 21 je bhikkhU diyA asaNaM pANaM khAimaM sAimaM paDiggAhettA rattiM bhuMjai, muMjAta vA lAphA ! bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI azanAdi cAra prakAranA AhArane divase grahaNa karI rAtre khAya ke tema karanAranuM anumodana kare, | 22 je bhikkhU rattiM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM paDiggAhettA diyA bhuMjai, gata vA sApham I bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI azanAdi cAra prakAranA AhArane rAtre grahaNa karI, divase khAya ke tema karanAranuM anumodana kare. 23 je bhikkhU rattiM asaNaM pANaM khAimaM paDiggAhettA rattiM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI azanAdi cAre prakAranA AhArane rAtre grahaNa karI. rAtre khAya ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtromAM caubhaMgI dvArA rAtri bhojananuM prAyazcitta kahyuM che. rAtre laI divase vAparavuM ane divase laI rAtre vAparavuM vagere cAre ya vikalpavALo AhAra karavo sAdhune kalpato nathI. ahIM prathama sutramAM divase laI divase vAparavAnuM je kathana che te pahelA divase laIne bIjA divase vAparavA saMbaMdhI che. divase laI rAtre, rAtre laI rAtre AhAra kare, te to spaSTarUpe rAtribhojana ja che, paraMtu rAtre grahaNa karAto AhAra divase vApare to paNa rAtre grahaNa thayo hovAthI te rAtribhojana ja kahevAya che. rAtribhojananA doSo :- (1) rAtri bhojanathI prANAtipAta viramaNa vratAdi mULaguNonI virAdhanA thAya che. (2) chaThThA rAtri bhojana viramaNa vratano bhaMga thAya che. (3) rAtre AhAra grahaNa karavA jatAM eSaNA samitinuM pAlana zakya nathI. (4) lIla-phUga, kaMthavA jevA sUkSma prANIonI virAdhanAno saMbhava che. mULaguNano bhaMga thato hovAthI pratyakSa jJAnIo AhArane vizuddha jANavA chatAM rAtre vAparatA nathI. tIrthakara, gaNadhara tathA AcAryo dvArA rAtri bhojana anAsevita che. temAM chaThThA mULaguNanI virAdhanA thatI hovAthI rAtri bhojana karavuM na joIe. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-11 [ 157] rAtre AhAra rAkhavo, vAparavo - 24 je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA aNAgADhe parivAsei, parivAsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anAgADha sthiti vizeSa paristhiti(kAraNa) vinA azanAdi cAra prakAranA AhArane rAtre rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, 25 je bhikkhU parivAsiyassa asaNassa vA pANassa vA khAimassa vA sAimassa vA tayappamANaM vA bhUippamANaM vA biMduppamANaM vA AhAraM AhArei, AhArata vA sApha | bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI AgADha-paristhitivaza rAtre rAkhelA azanAdi cAra prakAranA AhAramAMthI tvapramANa, capaTI pramANa, tRNa pramANa ke bhUtipramANa(rAkhanA kaNa jeTaluM), bipramANa paNa azanAdi cAre prakAranA AhArane vApare ke vAparavAnuM anumodana kare, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : A be sutramAM anAgADha paristhitimAM rAtre AhAra rAkhe ke AgADha paristhitimAM rAtre rAkhelA AhArane vApare to tenA saMbaMdhI prAyazcitta batAvyuM che. AgADha-anAgADhanuM spaSTIkaraNa :- anivArya kAraNa upasthita thAya tyAre ke koI kArya mATe bIjo upAya ja na hoya tevI paristhiti AgADha kahevAya che ane tevI koI paristhiti na hoya, sAmAnya sthitine anAgADha kahe che. sAdhu anAgADha sthitimAM rAtre AhAra rAkhe nahi, AgADha paristhitimAM kyAreka AhAra rAtre rAkhavo paDe to te rAkhelA AhArane bhogave nahi. sUtra. 24mAM anAgADha zabda prayoga che ke sAmAnya paristhitimAM rAtre azanAdi rAkhe to prAyazcittane prApta thAya che. sU. 25mAM AgADha zabda prayoga nathI, paraMtu arthapattithI AgADha paristhitivaza rAkhavAnuM thAya che. AgADha paristhitinA udAharaNa :- AgADha paristhitine spaSTa karatA be udAharaNa A pramANe che(1) sAMje gocarI lAvyA pachI vAvAjhoDA sahita varasAda Ave, ghora aMdhakAra vyApI jAya ane tevI paristhitimAM AhAra vAparI zakAya nahi ane sUryAsta thaI jAya to (2) AhAra adhika mAtrAmAM AvI gayo hoya, vAparI zakAya tema na hoya, vadhArAno AhAra paraThavo paDe tema hoya ane te ja samaye mUzaLa dhAra varasAda tUTI paDe jethI paraThavA javuM duSkara banI jAya, tevI paristhitimAM AhAra rAkhavo paDe to te AgADha paristhiti kahevAya. AvI paristhitimAM rAtre rAkhelA AhAramAMthI jarA mAtra AhAra sAdhu vApare to tene prAyazcitta Ave che. bRhatkalpa, u.5, sUtra-4nANapattha kAju kANusUtrAzanA AdhAre vyAkhyAkAre rogAdi kAraNomAM auSadha rU5 dravyanI prApti atyaMta durlabha hoya, tyAre durlabha dravya vagerene rAkhavA paDe, tene AgADha kAraNa kahyuM che, paraMtu AgamamAM rAtre koIpaNa prakAranA khAdya padArthane rAkhavAno spaSTa niSedha che. hiM ra ja suSyanA anumAve ja saMga-daza. a.8, gAthA-24. sadiM ba blejhA, nevAthI saMna- utta. a. 6, gAthA-15. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ] zrI nizItha sUtra ne siyA nAhIne, zira pavarUpa se-daza. adhyayana-6. sAdhu aNumAtra, lezamAtra paNa khAdya padArthano saMcaya kare nahi. rogAdi vizeSa paristhitimAM paNa rAtre khAdya padArtha rAkhavAnI AgamamAM spaSTa manAI che- i fpa ya samApta viyasa 3 rogAyaMke bahuppagArammi samupaNNe vAtAhiga pitta jAva jIviyatakare, savvasarIra paritAvaNakare, Na kappai tArise vi appaNo taha parassa vA osahabhesajja bhattapANaM ca taM pi saNNihIkayaM / praznavyAkaraNa sUtra, zrata. 2, a. 5, sUtra-7. artha - vidhipUrvaka saMyamanuM pAlana karanAra je koI zramaNane vAta-pitta saMbaMdhI aneka prakAranA roga utpanna thAya tyAre jIvanano aMta thaI jAya ke zarIrano tyAga thaI jAya arthAt mRtyu thaI jAya to paNa sAdhu potAnA ke paranA mATe auSadha, bheSaja AhAra pANIno saMcaya kare nahi arthAt rAtre rAkhe nahi. A rIte sutromAM rAtre AhAra rAkhavA saMbaMdhI koI paNa apavAda mArga nathI. koI AgADha paristhitimAM rAtre AhAra rahI gayo hoya to te vAparavo kalpato nathI. zrI dazavaikAlika sUtra, uttarAdhyayana sUtra, sUyagaDAMga sUtra Adi aneka AgamomAM aneka sthAne sAdhune mATe rAtre saMgrahano sarvathA niSedha karyo che. (1) dazavaikAlika sUtra, adhyayana-3, gAthA-3mAM sahI eTale AhAranA saMgraha karavAne anAcAra kahyo che. (2) vimukSemaM to, tirUM sarva jayaM ja te sodimiti, bAyapura vorayA II -daza. a-6, gAthA-18. (3) foruM va , punarva upa saMga | muhAnavI avahe, anna nalipa II -daza. a-8, gAthA-24. taheva asaNaM pANagaM vA, vivihaM khAimaM sAimaM labhittA / DhohI a su kare vA, saM ga re ja dAva ne safmahU II daza. a.-10, gA.-8. kaya vikkaya saNNihio virae / saSya saMvaINa ya ne safmahU ! -daza. a. 10, gAthA-16. cauvvihe vi AhAre, rAibhoyaNa vjjnnaa| sAhI saMvo reva, vaneyaSyo suhurjara -uttarA. A. 19, gAthA-30. - uparokta Agama saMdarbhothI spaSTa thAya che ke AhAra ane auSadhi koI paNa padArtha rAtre rAkhavA sAdhune kalpatA nathI. bhASya nirdiSTa apavAdika paristhitimAM paNa azanAdi rAkhavAthI sUtrokta prAyazcitta Ave che. rogaparISaha tathA kSudhA-pipAsA parISaha vijetA bhikSu apavAda sthAnonuM kadApi sevana na kare, paraMtu niraticAra zuddha saMyamanuM tathA bhagavadAjJAnuM ArAdhana kare. AhAranI IcchAthI anyatra rAtri nivAsa karavoH26 je bhikkhU... AheNaM vA paheNaM vA hiMgolaM vA saMmelaM vA aNNayaraM vA Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-11 | 159 | tahappagAraM virUvarUvaM hIramANaM pehAe tAe AsAe, tAe pivAsAe taM rayaNi aNNattha uvAiNAvei, uvAiNAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI varagRhanuM bhojana, arthAt navavadhUnA pravezanA lakSya banAveluM bhojana, vadhUgRhanuM bhojana arthAt pitR gRhe vadhu(kanyA)nA punaH praveza prasaMge banAveluM bhojana, zrAddhabhojana, mitro mATe banAveluM bhojana athavA tevA prakAranA anya koI paNa jAtanA bhojanane lAvatA-laI javAtA joIne te AhAranI AzAthI, pipAsAthI bIje sthAne rAtrivAsa mATe jAya athavA tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH pu - Adi zabdonI vyAkhyA AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-2, adhyayana-1, uddezaka-4 sutra-1mAM karI che. tadanusAra ahIM artha karyA che te sivAya tyAM potAno artha yakSAdinI yAtrAnuM bhojana tathA samelano athe parijana AdinA sanmAnAthe banAveluM bhojana paNa thAya che. prastuta sutranI cUrNimAM A zabdonI vaikalpika vyAkhyAo ApI che. tenAthI paNa bhAvArthamAM karelA arthanI puSTI thAya che. hiMgonaM- mRtaka bhojana, zrAddha bhojana Adi. sameta- vivAha saMbaMdhI bhojana, goSThI bhoja-mitronuM bhojana. uparokta prasaMge sAdhu AhArane eka sthAnethI bIjA sthAne laI javAtA jue athavA zayyAdAtAne tyAM vizeSa bhojananuM Ayojana hoya ane zayyAtara piMDa niSiddha hovAthI A makAnamAM zayyAtarano AhAra grahaNa karI zakAze nahIM tema vicArIne AhAranI AkAMkSAthI te makAna choDIne bIjAne ghera rAtriyAsa rahevA cAlyA jAya. to sUtrokta prAyazcita Ave che. te prakAre karavAmAM AhAranI Asakti, lokaniMdA athavA anya saMkhaDI saMbaMdhI doSonI saMbhAvanA hovAthI guru caumAsI prAyazcitta Ave che. vyAkhyAkAre zayyAdAtA uparAMta anya vyaktinA gharanA bhojananI AkAMkSAthI gRha parivartana karavAnuM prAyazcitta paNa A sutrathI kahyuM che, jema ke koI bhaktivALA vyaktinA ghera vizeSa bhojananuM Ayojana che ane te sthAna dUra che to tenI nikaTamAM jaIne rAtrivAsa karavo. A pramANe zayyAtara ane bIjA bhojananI apekSAe sthAna parivartana karavAmAM Ave to tenuM ahIM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che, tema samajavuM joIe. prastuta sUtramAM mahendra pArekha nI pUrve AmiSa paraka zabdano prayoga che, te lipi doSathI ke prakSipta thayo hoya, tema jaNAya che. AcA, zru. 2, a. 1, u. 4, sU. 1 anusAra ahIM te pATha grahaNa karyo nathI. naivedhapiMDa grahaNaH27 je bhikkhU NiveyaNapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI naivedyapiMDa vApare ke vApanAranuM anumodana kare che, tene gurucamAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : devI-devatAone arpaNa karavA, maNibhadra-pUrNabhadra vagere arihaMta pAkSika devone arpaNa karavA mATe je AhAra banAvavAmAM Ave te naivedyapiMDa kahevAya che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 160 ] zrI nizItha satra naivedhapiMDanA prakAra - naivedyapiMDanA be prakAra che. (1) nizrAkRta ane (2) anizrAkRta. nizrAkata- (1) sAdhune ApavAnI bhAvanA sAtheno naivedyapiMDa mizrajAta doSa yukta kahevAya. (2) sAdhune ApavAnI bhAvanAthI niyata divasane AgaLa-pAchaLa karI je naivedyapiMDa banAvAya te pADiyA doSa yukta kahevAya ane (3) naivedyapiMDa taiyAra karyA pachI sAdhune devA alaga rAkhyo hoya to te sthApanA doSa yukta kahevAya. A traNe prakAranA naivedyapiMDa "nizrAkRta naivedyapiMDa' kahevAya che. te AhAra mizrajAta, pADiyA ane sthApanA doSathI dUSita hovAthI te grahaNa kare to gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. anizrAkRta- sAdhunA nimitta vinA svAbhAvika rUpe ja nizcitta divase naivedyapiMDa banAvyo hoya to te anizrAkRta naivedyapiMDa kahevAya che. A anizrAkRta svAbhAvika naivedyapiMDa devatAne arpita karyA pachI dAnane mATe rAkhavAmAM Ave che, te naivedyapiMDa dAnapiMDarUpa hovAthI nizItha sUtranA bIjA uddezakamAM AvelA dAnapiMDanA prAyazcitta sUtromAM teno samAveza thaI jAya che ane tyAM tenuM laghumAsika prAyazcitta kahyuM che. A varNanathI jJAta(jANa) thAya che ke Agama kALamAM devatAone adhika mAtrAmAM khAdya padArtha arpita karavAmAM AvatA hatA. je pUjAvidhi karyA pachI dAna rUpamAM vitarita karavAmAM AvatA hatA. svachaMdAcArInI prazaMsA-vaMdanA:28 je bhikkhU ahAchaMdaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI svachaMdAcArInI prazaMsA kare ke tema karanAranuM anumodana kare. 29 je bhikkhU ahAchaMdaM vaMdai, vaMdataM vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI svachaMdAcArIne vaMdana kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaHyathAIdanA prakAra :- yathAchaMda(svachaMdAcArI)nA be prakAra che- (1) prarUpaNA viSayaka yathAchaMda. Agama viSayamAM potAnA manamAM Ave tema, game tevI prarUpaNA karavI. (2) cAritra viSayaka yathAchaMda. cAritra viSayamAM bhagavAnanI AjJAne eka bAju mUkI manamAM Ave tema varte che. A baMne prakAranA svacchedAcArInI prazaMsA ke vaMdanA karavAthI tene protsAhana maLe che mATe tenuM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. upalakSaNathI svacchaMdAcArInI sAthe ziSya tathA AhAra AdinuM AdAna-pradAna kare, saMparka rAkhe to paNa gurucaumAsI prAyazcitta Ave che, tema samajavuM joIe. teramA uddezaka anusAra pAsatthA Adi nava prakAranA sAdhuone vaMdanA tathA temanI prazaMsA karavAnuM to laghacaumAsI prAyazcitta Ave che. teonI sAthe anya prakAre saMparka rAkhavAnuM laghumAsika prAyazcittanuM kathana anya uddezakomAM che, paraMtu svacchedAcArI sAdhu usUtra prarUpaka hovAthI tenI sAthe koI paNa prakAranA saMparkanuM gurucaumAsI prAyazcitta Ave tema samajAya che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-11 [11] ayogyane pravRti karavA - 30 je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsagaM vA aNuvAsagaM vA aNalaM pavvAvei, pavvAveta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI dIkSA mATe ayogya evA svajana ke parajanane, zrAvaka ke azrAvakane dIkSA Ape ke ApanAranuM anumodana kare. 31 je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsagaM vA aNuvAsagaM vA aNalaM uvaTThAvei, uvaTThAveMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI dIkSAne ayogya evA svajana ke parajanane, zrAvaka ke azrAvakane dIkSA bhUlathI apAI gaI hoya ane tyAra pachI tenI jANa thavA chatAM tene vaDI dIkSA Ape ke ApanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM ayogya vyaktine dIkSA, vaDI dIkSA ApavAthI dIkSAdAtAne AvatA prAyazcittanuM kathana che. dIkSA mATenA umedavAranI barAbara tapAsa-kasoTI karI tenI yogyatAno nirNaya karavo te dIkSAdAtAnuM kartavya che. AvI tapAsa na kare to te dIkSAdAtAno pramAda che. ayogya vyaktine dIkSA ApavAthI zAsananI hIlaNA-niMdA thAya mATe ahIM ayogya vyaktine dIkSA ApavAnuM gucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. kadAca bhUlathI ayogya vyaktine dIkSA apAI gaI hoya ane pachI sAthe rahevAthI ayogyatAno khyAla Ave to vaDI dIkSA ApavI na joIe, paNa khyAla AvavA chatAM vaDI dIkSA Ape to tenuM prAyazcitta prastuta sUtramAM kahyuM che. ayogya pAse vaiyAvRtya karAvavI :32 je bhikkhU NAyageNa vA aNAyageNa vA uvAsaeNa vA aNuvAsaeNa vA aNaleNaM veyAvaccaM kAravei, kAravaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI ayogya-asamartha svajana, parajana, upAsaka, anupAsaka evA dIkSita bhikSu pAse sevA karAve ke sevA karAvanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM ayogya sAdhu pAse sevA karAvavAnuM prAyazcitta kahyuM che. prastuta sUtramAM sAdhupada adhyAhAra che. pUrvasUtramAM ayogya svajana-parajana upAsaka-anupAsaka(azrAvaka)ne dIkSA ApavAnuM kathana che. tevA ayogya dIkSita sAdhunI sevA levAnuM prAyazcitta prastuta sUtramAM kahyuM che. sevA kArya aneka prakAranA hoya che paraMtu bhASyakAre A sUtramAM mAtra bhikSAcarInI apekSAe ayogyanuM varNana karyuM che. te ayogya sAdhunA cAra prakAra che- (1) jeNe piDeSaNAnuM adhyayana karyuM na hoya, (2) jene sevAkAryamAM zraddhA-ruci na hoya, (3) jeNe piDeSaNA adhyayananA artha-paramArtha jANyA na hoya. (4) je doSono parihAra karI zakato na hoya. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1dara | zrI nizItha sUtra uparokta prakAranA ayogya sAdhu pAsethI bhikSAcarI saMbaMdhI sevA kArya karAvavAthI mukhya sAdhune ke padavIdharane prAyazcitta Ave che. zArIrika zaktithI sakSama ane kSayopazama yogya evA sAdhu pAse sevA kArya karAvavuM ucita che. zakti ane yogyatAthI vadhu sevAkArya karAvavAthI aneka doSonI saMbhAvanA rahe che, A kAraNe prastuta sUtramAM tenuM prAyazcitta kahyuM che. sAdhu-sAdhvIone saha saMvAsaH33 je bhikkhU sacele sacelANaM majjhe saMvasai, saMvasaMta vA sAijjai / bhAvArtha-je sacela bhikSu sacela sAdhvIonI sAthe rahe ke rahenAranuM anumodana kare, 34 je bhikkhU sacele acelANaM majjhe saMvasai, saMvasaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sacela bhikSu acela sAdhvIonI sAthe rahe ke rahenAranuM anumodana kare, 35 je bhikkhU acele sacelANaM majjhe saMvasai, saMvasaMta vA sAijjai / bhAvArtha- je acela bhikSu sacela sAdhvIonI sAthe rahe ke rahenAranuM anumodana kare, 36 je bhikkhU acele acelANaM majjhe saMvasai, saMvasaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha-je acela bhikSu acela sAdhvIonI sAthe rahe ke rahenAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : (1) bRhatkalpa sUtra, uddezaka-1mAM sAdhune strIyukta sthAnamAM ane sAdhvIne puruSayukta sthAnamAM rahevAno niSedha che. bRhatkalpa., u. 3, sU. 1|ramAM sAdhune sAdhvInA ane sAdhvIne sAdhunA upAzrayamAM rahevAno ke svAdhyAyAdi kriyA karavAno Adino niSedha che. te uparAMta sAdhu-sAdhvIne brahmacarya mahAvratanI surakSA mATe vivikta zayyA-AsananA upayoganuM kathana che. zrI ThANAMga sUtranA dazamA sthAnamAM tenA apavAdanuM kathana che. koI viziSTa paristhitimAM gItArtha gurunI AjJApUrvaka sAdhu-sAdhvI sAthe rahI zake che. A rIte AgamomAM sUtrokta viSaya mATe utsarga ane apavAda mArganuM kathana che. prastuta sUtromAM utsarga mArge- koIpaNa anivArya kAraNa vinA paNa sacela ke acela sAdhu-sAdhvI sAthe rahe, to tenuM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. rAtre mIThuM Adi rAkhavuM - |37 je bhikkhU pariyAsiyaM pippaliM vA pippalicuNNaM vA miriyaM vA miriyacuNNaM vA siMgaberaM vA siMgaberacuNNaM vA bilaM vA loNaM, ubbhiyaM vA loNaM AhArei, AhAreta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI rAtre rAkhelA pIpara, pIparacUrNa, marI, marIcUrNa, sUMTha, sUMThacUrNa, balavaNa mIThuM ke ubhija lavaNa (mIThuM) khAya ke khAnAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-11 163 vivecanaH lavaNa Adino saMgraha karavAno niSedha daza., a.-6, gAthA-18, 19mAM che ane AhArAdi pAse rAkhavAno niSedha anya aneka AgamomAM che. rAtre vAparavAthI athavA rAtre rAkhelA padArthane divase vAparavAthI paNa mULa guNarUpa rAtri bhojana viramaNa vratano bhaMga thAya che. badhA prakAranA rAtri bhojananuM prAyazcitta vidhAna sUtra-ra0 thI 23 sudhInI caubhaMgImAM samAviSTa che. prastuta sUtramAM punaH rAtri bhojana saMbaMdhI prAyazcitta kahyuM che, tenuM kAraNa e che ke azana, pAna, Adi padArtha bhUkha-tarasane zAMta karanArA che, paraMtu lavaNAdi padArthomAM te guNa nathI. A bhinnatAnA kAraNe tenuM pRthaka prAyazcitta kahyuM che. pivRti- auSadhi vizeSa-pIpara, pIparI mULa. khirIya- (maracuM-marI) A aneka prakAranA hoya che. lAla maracA, kALA marI, dhoLA marI. aneka pratiomAM mirIya mirIyantuLa vA A zabdo prApta thatAM nathI, paraMtu cUrNikAranI sAme A zabda mULa pAThamAM hatA, ema pratIta thAya che. tethI A zabdone mULa pAThamAM grahaNa karyA che. pIpara ane marI(maracA) baMne sacitta padArtha che, paraMtu aneka sthAne A padArtha zastra pariNata paNa prApta thAya che. siMgaberaM : :- Adu sUkAI jAya tyAre sUMTha kahevAya che, je acitta che. sUtrokta pIpara Adi A traNe ya padArthanA acitta cUrNa paNa aneka sthAne svAbhAvika rIte prApta thAya che. vitta vA toLa :- pakAveluM mIThuM, dhmiya vA toLa - anya zastra pariNata mIThuM. A baMne prakAranuM mIThuM acitta che. bAlamaraNanI prazaMsA H | 38 je bhikkhU giripaDaNANi vA marupaDaNANi vA bhigupaDaNANi vA tarupaDaNANi vA giripakkhaMdaNANi vA marupakkhaMdaNANi vA bhigupakkhaMdaNANi vA tarupakkhaMdaNANi vA jalapavesANi vA jalaNapavesANi vA jalapakkhaMdaNANi vA jalaNapakkhaMdaNANi vA visabhakkhaNANi vA satthopADaNANi vA valayamaraNANi vA vasaTTamaraNANi vA tabbhavamaraNANi vA aMtosallamaraNANi vA vehANasamaraNANi vA giddhapuTThamaraNANi vA aNNayarANi vA tahappagArANi bAlamaraNANi pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM anugdhAiyaM / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI (1) parvata parathI paDIne ke dazya sthAna parathI paDIne (2) marubhUmi para paDIne athavA adazya sthAna parathI paDIne (3) khAI-kUvA AdimAM paDIne (4) vRkSa uparathI paDIne (5) parvata uparathI ke dazya sthAna parathI kUdako mArIne (6) merubhUmimAM athavA adazya sthAna parathI kUdako mArIne (7) khADAvALA kUvA AdimAM kUdIne paDIne (8) vRkSa uparathI kUdIne (9) jalamAM praveza karIne (10) agni snAna karIne (11) jalamAM kUdI paDIne (12) agnimAM kUdI paDIne (13) viSabhakSaNa karIne (14) talavAra Adi zastranA vAra karIne (15) gaLuM dabAvIne (16) viraha vyathAthI pIDita thaIne Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 ] zrI nizItha sUtra (17) vartamAna bhavane pharI prApta karavAnA saMkalpathI nidAna karIne (18) tIra, bhAlA, AdithI viMdhAIne (19) vehAnasa- gaLe phAMso khAIne (20) gIdha Adi pakSIthI zarIranuM bhakSaNa karAvIne tathA A prakAranA AtmaghAta rUpa anya koI paNa bAla maraNonI prazaMsA kare che athavA prazaMsA karanAranI anumodanA kare che, tene gurucamAsI prAyazcitta Ave che. A udezakamAM varNita 91 prAyazcitta sthAnamAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM 20 prakAranA bAlamaraNa(AtmahatyA)nI prazaMsA karavAnuM prAyazcitta vidhAna che. bhaga, za.-13, 6-7, sU.-81mAM; ThANAMga sUtra, sthA.-2, -4, sU.-11mAM, A 20 prakAranA maraNone 12 prakAranAM maraNomAM samAviSTa karyA che. nizItha cUrNimAM paNa kahyuM che- A bAra prakAranAM bAla maraNomAMthI koI paNa bAla maraNanI prazaMsA karavAnuM gurucamAsI prAyazcitta kahyuM che. prAraMbhanA cAra maraNomAM paDIne maravAnI' samAnatA hovAthI eka maraNa bheda thAya che. tyAra pachI cAra maraNomAM "kudIne maravAnI samAnatA hovAthI temano paNa eka bheda thAya che. evI rIte navamAM ane dasamA maraNano eka tathA agiyAramA ane bAramA maraNano eka bheda thAya che. A rIte bAra maraNone badale cAra maraNa bheda thaI jAya che ane zeSa viSabhakSaNAdi ATha maraNanA ATha bheda gaNavAthI kula bAra bhedono samanvaya thaI jAya che. AcA, zra.-1, a.-8, u.-4mAM brahmacarya rakSAne mATe vaihAnasa maraNa svIkAravAnuM vidhAna che ane te AtmA mATe hitakArI ane kalyANakArI che. saMyama athavA zIlanI rakSAne mATe vaihAnasa maraNa ke anya koI paNa prakAranA maraNathI zarIrano tyAga karavo te bAla maraNa nathI. A 12 athavA 20 prakAranA bAla maraNa AtmaghAta karavAnI vibhinna paddhati che. ajJAnI jIvo dvArA kaSAyavaza teno svIkAra karavAmAM Ave che, tethI tene bAla maraNa kahe che. bAla maraNonI prazaMsAthI thatA doSa :- (1) bAla maraNanI prazaMsA karavAthI sAMbhaLanArA koI vicAre ke "aho A AtmArthI sAdhu" AvA maraNonI prazaMsA kare che, to te vAstavamAM karavA yogya lAge che, temAM koI doSa nahIM hoya. (2) saMyamathI khinna koI sAdhaka A prakAre sAMbhaLIne bAla maraNa svIkAra karI zake che, ityAdi doSonI utpattinuM kAraNa hovAthI sAdhae bAla maraNanI prazaMsA karavI na joIe. A maraNanI prazaMsA karavI paNa akalpanIya che, to A maraNano saMkalpa athavA pravRtti karavAno niSedha svataH siddha ja thaI jAya che, mATe mumukSu sAdhaka A prakAranA maraNanI kadApi icchA na kare, paraMtu AvA kAraNo upasthita thAya tyAre samabhAva ane zAMtinI vRddhi mATe sAdhanA kare tathA saMlekhanA rUpa paMDita maraNano svIkAra kare. tema karavAmAM saMyamanI zuddhi ane ArAdhanA thaI zake che, paraMtu duHkhothI gabharAIne athavA tIvrakaSAyathI prerita thaIne bAla maraNano svIkAra karavAthI punaHpunaH duHkha paraMparAnI ja vRddhi thAya che. prastuta uddezakanA 38 sutromAM 91 gurucaumAsI prAyazcitta sthAnono ullekha che. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-11 165 sUtra krama prAyazcitta sthAna saMkhyA 24-25 sUtra krama | prAyazcitta sthAna saMkhyA 1 thI 4 5-6 7-8 54 10 thI 15 16 17 18 thI 23 27 28-29 | 30-31 - 3ra 33 thI 36 38 kula sUtra - 38 | kula prAyazcitta sthAna -91 + agiyAramo uddezaka saMpUrNa | Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] zrI nizItha sUtra bAramo udezaka | paricaya chaROCRORROROROR prastuta uddezakamAM 44 laghucaumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA- trasa prANIone bAMdhavA ke choDavA, vAraMvAra pratyAkhyAnano bhaMga karavo, pratyeka kAya mizrita AhAra karavo, saromacarmano upayoga karavo, gRhasthanA vastrAcchAdita tRNanA bAjoTha Adi para besavuM, sAdhvInI pacheDI gRhastha pAse sIvaDAvavI, pRthvI Adi pAMca sthAvarakAyika jIvonI kiMcit mAtra virAdhanA karavI, sacitta vRkSa upara caDhavuM, gRhasthanA vAsaNomAM AhAra karavo, gRhasthanA vastra paheravA, gRhasthanI zayyAdi upara besavuM, gRhasthanI cikitsA karavI. pUrvakarma doSayukta AhAra grahaNa karavo, udaka bhAjana (gRhasthane pANI bharavAnA ke ulecavAnA vAsaNa)thI AhAra grahaNa karavo, darzanIya sthaLone jovA jAvuM, manohara rUpomAM Asakta thavuM, prathama praharamAM grahaNa karelA AhArane cothA praharamAM vAparavA, be gAu uparAMta AhAra-pANI laI jaIne teno upabhoga karavo, chANa athavA lepya padArtha rAtre lagAvavA athavA rAtre rAkhIne divase lagAvavA, gRhastha pAse upadhi vahana karAvavI tathA tene AhAra Apavo, moTI nadIone mahinAmAM eka vArathI adhika vAra page cAlIne athavA nAvAdithI tarIne pAra karavI ityAdi pravRttio karavAthI laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-12 [ 17 ] - bAramo uddezaka - El.El.E 44 lagha comAsI prAyazcitta sthAna VIE/E) trasa prANIone bAMdhavA, choDavA - | 1 je bhikkhU koluNavaDiyAe aNNayaraM tasapANajAyaM, taNapAsaeNa vA muMjapAsaeNa vA kaTThapAsaeNa vA cammapAsaeNa vA vettapAsaeNa vA rajjupAsaeNa vA suttapAsaeNa vA baMdhai, baMdhata vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI karuNA bhAvathI koI trasa prANIne tRNa, muMja, kASTha, carma, netara, rajU ke sUtaranA baMdhanathI bAMdhe ke bAMdhanAranuM anumodana kare, | 2 je bhikkhU koluNavaDiyAe aNNayaraM tasapANajAyaM, taNapAsaeNa vA jAva sutta- pAsaeNa vA baddhellayaM muMcai muMcataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI karuNA bhAvathI tRNa vAvasUtaranA baMdhanathI baMdhAyelA koI paNa traNa prANIne mukta kare ke mukta karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : pazuone bAMdhavA-choDavA vagere kArya gRhasthanA che, te saMyama samAcArI vihita nathI, tethI karuNA bhAva sAthe paNa A prakAranI maryAdA bhaMganA kAryo thAya to tenuM ahIM prAyazcitta kahyuM che. sonuNapaDiyA - luNaM varuSya, mahuvA cUrNikAre sui zabdano artha karuNA athavA anukaMpA karyo che. (1) sAdhu pazu AdinA vADAnI najadIka rahyA hoya ane gRhasvAmI koI kArya arthe anya sthAne gayA hoya. te samaye koI pazu vADAmAMthI bahAra nIkaLI jatAM hoya to tene bAMdhavA athavA gRhasvAmI bahAra jatAM samaye ema kahe ke "amuka samaya pachI A pazuone choDI nAkhajo athavA bahArathI amuka samaye pazuo Avaze tyAre tene bAMdhI dejo" to te pazuone bAMdhavA ke choDavA, te zayyAtara parano mohayukta karuNA bhAva che. (2) bAMdhelA pazu baMdhanathI mukta thavAne mATe dhamapachADA karatAM hoya, tene baMdhanathI mukta karavA athavA chUTA pazune niyata sthAne bAMdhavA, e pazu pratyeno karuNA bhAva che. pazane bAdhavA-choDavAnA doSo :- bhikSu mudhAjIvI hoya che tathA niHspRha bhAvathI saMyama pAlana kare che, tethI karuNA bhAvathI gRhasvAmInuM kArya karavuM, e tenI zramaNa samAcArIthI viparIta che. pazune bAMdhavAthI te baMdhanathI pIDita thAya, AkuLa-vyAkuLa thAya, tethI tajjanya hiMsAno doSa lAge che. baMdhanathI mukta karatAM te pazu koInuM nukasAna kare, khovAya jAya athavA jaMgalamAM cAlyA jAya ane tyAM vanya pazu tene mArI nAkhe to te saMbaMdhI doSa lAge che mATe bhikSue A prakAranA asamAdhijanya sthAnamAM rahevuM na joIe, kAraNa vaza rahevuM paDe to niHspRha bhAvathI rahevuM. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI nizItha sUtra agiyAramA uddezakamAM sevA bhAvanAthI athavA mohabhAvathI gRhasthanA kArya karavAnuM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. pazuone bAMdhavA-choDavA Adi saMyama samAcArIthI vihita nathI. te kAryo gRhasthonA ja che, tema chatAM koI vizeSa paristhiti vaza jIvadayA-anukaMpA bhAvathI koI bhikSu tathAprakAranA kAryo kare to tene laghucaumAsI prAyazcitta ane gRhasthanA anurAga ke mohathI kare to tene gurucImAsI prAyazcitta Ave che. anukaMpA samyakattvanuM mukhya lakSaNa che, tema chatAM sAdhu, gRhastha jIvananA aneka kAryomAM gUMcavAI na jAya, te mATe tenA saMyamI jIvananI aneka maryAdAo che ane maryAdAnuM pAlana karavAmAM ja sAdhu jIvananI surakSA che. pratyAkhyAna bhaMga - | 3 je bhikkhU abhikkhaNaM-abhikkhaNaM paccakkhANaM bhaMjai, bhaMjataM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pratyAkhyAnano vAraMvAra bhaMga kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH vAraMvAra pratyAkhyAnano bhaMga karavo, te zabala doSa che, tema dazAzrutaskaMdhanI bIjI dazAmAM kahyuM che. maraNAM-vAraMvAra. bhASyakAre bhASyamAM kahyuM che ke je sAdhu trIjIvAra pratyAkhyAna bhaMga kare to satrokta prAyazcitta Ave che. ahIM pratyAkhyAnathI uttaraguNarU5 namukravAra sahiye (navakArazI) Adi pratyAkhyAnano adhikAra samajavo joIe. pratyAkhyAnanI upekSA karI, saMkalpapUrvaka pratyAkhyAnano traNa ke tenAthI vadhuvAra bhaMga kare te bahu kahevAya che. pratyAkhyAnano bhaMga karavAthI apratIti-avizvAsa, avarNavAda, prasaMgadoSa, adaDhatA, mAyA, mRSA, mAyA-mRSA vagere doSa lAge che. bhASyamAM kahyuM che apaccao ya avaNNo, pasaMga doso ya adaDatA dhamme / mAyA ya musAvAjho, do papA tovo ya II bhASya gAthA-3988 | (1) apratIti- je uttara guNarUpa pratyAkhyAnano vAraMvAra bhaMga kare che, tenAmAM lokone vizvAsa raheto nathI. lokone thAya ke uttara guNarUpa pratyAkhyAnano vAraMvAra bhaMga kare che to te mULaguNarUpa pratyAkhyAnano paNa bhaMga karatA haze. A rIte avizvAsane pAtra bane che. (2) pratyAkhyAna bhaMgathI sAdhu ane saMgha baMneno avarNavAda-niMdA thAya che. (3) ekavAra eka pratyAkhyAnano bhaMga karavAthI anya aneka pratyAkhyAna bhaMgano prasaMga Ave che. (4) ekavAra pratyAkhyAnano bhaMga karavAthI anya pratyAkhyAnamAM ane zramaNa dharmanA pAlanamAM daDhatA rahetI nathI (5) pratyAkhyAna bhaMga kare arthAtu pratyAkhyAna kaMIka kare ane AcaraNa kAMIka juduM kare to mAyAcAra sevanano doSa lAge che, jema ke- AyaMbilanA pratyAkhyAna karI, ekAsaNuM karI le. () kahevA ane karavAnI bhinnatAthI mRSAvAdano doSa lAge che, jema ke- Aje ekAsaNuM che tema kahI be vAra jamI le to te vacana asatya thAya che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-12 169 (7) pratyAkhyAna bhaMganA avaguNane chupAvavA mAyApUrvaka mRSAbhASaNanI saMbhAvanA paNa che. pratyAkhyAna bhaMgathI saMyamanI virAdhanA paNa thAya che mATe tenuM prAyazcitta vidhAna A sUtramAM batAvyuM che. pratyAkhyAnanuM pUrNapAlana zakya na hoya tyAre gItArtha muninI AjJAthI AgAranuM sevana kare to pratyAkhyAna bhaMga na kahevAya ane te AgAra sevana pachI gItArtha muni samakSa tenI AlocanA ane prAyazcitta avazya karavA joIe. pratyeka kAya mizrita AhAra vAparavoH 4 je bhikkhU parittakAyasaMjuttaM AhAraM AhArei, AhAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pratyeka kAyathI saMyukta mizrita AhAra vApare ke vAparanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH AcA., zru.2, a.1, u. 1mAM sAdhune sacitta dhAnyAdi khAvAno niSedha che tathA cothA uddezakamAM sacitta dhAnya ane bIja vagere khAvAnuM laghumAsika prAyazcitta kahyuM che, dazamA uddezakamAM anaMtakAya mizrita AhAra vAparavAnuM gurucaumAsI prAyazcitta kathana che ane A sUtramAM pratyekakAya mizrita AhAranuM laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. parittAya saMgutta:- ahIM asaMkhya jIva yukta pratyekakAya vanaspatinuM kathana che. thaDa, zAkhA, prazAkhA, chAla, pAMdaDA, puSpa, phaLa vagere asaMkhyAta zarIrI ane asaMkhyAta jIvavALA hoya che. tene ahIM parittakAyamAM pratyekakAyamAM grahaNa karavAmAM AvyA che. bIja dhAnya vagere paNa parittakAya che, paraMtu tenuM kathana cothA uddezakamAM che. sacitta mIThuM, pANI-barapha, pratyeka zarIrI vanaspati yukta khAdya padArtha ke je zastra pariNata thayA na hoya athavA acitta thavA yogya pUrNa samaya vyatIta thayo na hoya, tevA khAdha padArthone pratyekakAya saMyukta AhAra kahevAya che, jema ke- (1) koI peya padArthamAM ke acitta pANI vageremAM barapha nAMkhyo hoya (2) zAka, dALa ne agni parathI utAryA pachI tenA upara ane khamaNa DhokaLA vagere upara kothamIra chAMTI hoya (3) keTalAka khAdya padArtha para sacitta mIThuM nAMkhyuM hoya to te padArtha parittakAya--pratyekakAya saMyukta kahevAya che. A prakArano koI paNa AhAra grahaNa karyA pachI tenI mizritatAno khyAla Ave to sAdhu te AhAra vApare nahIM, jo vAparatAM-vAparatAM khyAla Ave to tarata ja mukha, hAtha ane pAtramAM rahelo te sarva AhAra paraThI de paNa vApare nahIM. tevA khAdya padArtha vAparavAthI jIvavirAdhanA thAya che ane prathama mahAvrata dUSita thAya che. tenuM A sUtrathI prAyazcitta Ave che. saroma carma dhAraNa karavuM H 5 je bhikkhU salomAiM cammAI ahiTThei, ahiTThetaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI roma-vALayukta carmano upayoga kare athavA karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 170] zrI nizItha sutra vivecana : utsarga mArgamAM sAdhune carma rAkhavuM kalpatuM nathI. bRhatkalpa, u.--3, sU.-3mAM ruvAMTIvALA carmanA upayogano niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. bIjA uddezakamAM akhaMDa carma dhAraNa karavAnuM prAyazcitta vidhAna che. koI kAraNavazAt carmakhaMDa AvazyakatA paryata rAkhavuM temaja upayogamAM levuM vihita che. koI vizeSa paristhitimAM sAdhu saroma carma paNa sUtrokta vidhi pramANe upayogamAM laI zake che, paraMtu adhika samaya sudhI rAkhI zakatA nathI. sAdhvIne mATe to saroma carmano sarvathA niSedha ja che. saroma carmanA doSoH- (1) romomAM aneka sUkSma jIvo utpanna thaI jAya che. (2) pratilekhanA sArI rIte thaI zakatI nathI. (3) varasAdamAM kaMthavA athavA phalaNa thaI jAya che. (4) tApamAM rAkhavAthI te jIvonI virAdhanA thAya che. koI paristhitimAM saroma carma lAvavuM paDe to kuMbhAra, luhAra je carmakhaMDa upara Akho divasa besatA hoya, tene rAtre anAvazyaka hoya to te lAvavuM joIe. rAtre rAkhIne pAchuM daI devuM joIe kAraNa ke kuMbhAra, luhAra, Adine divasabhara agninI pAse kAma karavAnA kAraNe temAM ekarAtri sudhI jIvotpattino saMbhava raheto nathI, tethI bRhatkalpa u. 3mAM eka rAtrithI adhika samaya rAkhavAno niSedha karyo che. A sUtrokta laghucaumAsI prAyazcitta sAdhune mATe samajavuM joIe, sAdhvI saroma carmano upayoga kare to gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. roma rahita carma vizeSa paristhiti vaza sAdhu-sAdhvI laI zake che ane niyata samaya sudhI rAkhI zake che. tene rAkhavAnuM sUtramAM prAyazcitta kahyuM nathI paraMtu bhASyakAre A sUtranA vivecanamAM romarahita carma rAkhavAthI sAdhune gurucaumAsI ane sAdhvIne laghuaumAsI prAyazcitta kahyuM che, te akAraNa rAkhavAnI apekSAe kahyuM che. vastrAcchAdita bAjoTha upara besavuM - |6 je bhikkhU taNapIDhagaM vA palAlapIDhagaM vA chagaNapIDhagaM vA vettapIDhagaM vA kaTThapIDhagaM vA paravattheNocchaNNaM ahiDhei, ahiDeta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA vastrathI AcchAdita-DhaMkAyelA tRNanA, parAlanA, chANanA, netaranA ke kASThanA bAjoTha upara bese ke besanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : diH kriyApadathI besavuM, sUvuM, UbhA rahevuM Adi sarve kriyAonuM grahaNa thAya che. sUtrokta bAjoTha Adi prAyaH besavAnA upayogamAM Ave che. sutramAM taNAdithI nirmita pIDha, bAjoThanuM kathana che. bhikSune pITha-phalaga, zayyA-saMskAraka grahaNa karavA kalpanIya che, paraMtu gRhasthanA vastra jaDita bAjoThAdi akalpanIya che. vastra yukta bAjoThamAM apratilekhanA athavA duSpatilekhanAjanya doSa temaja jIva virAdhanAno saMbhava che, tethI vastrayukta bAjoThAdinA upayoganuM lughacaumAsI prAyazcitta kahyuM che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-12 [ 171 ] gRhasthAdi pAse silAI kAma karAvavuM - |7 je bhikkhU NiggaMthIe saMghADi aNNautthieNa vA gArathieNa vA sivvAvei sivvAveta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu anyatIrthika ke gRhastha pAse sAdhvInI pacheDI sIvaDAve ke sIvaDAvanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - sAdhu-sAdhvIe potAnI pacheDInuM sIlAI kArya hAthe ja karavuM joIe. paristhiti vaza gItArthanI AjJA prApta karI sAdhu-sAdhvI paraspara eka bIjA pAse sIlAI karAvI zake che ane kyAreka samIpastha koI sAdhu-sAdhvI sIlAInuM kArya karI zake tema na hoya, to gRhastha pAse sIlAI kAma karAvavuM paDe, to uddezaka-pa, sUtra-12 pramANe laghumAsika prAyazcitta Ave che paraMtu jo koI sAdhu gRhastha pAse sAdhvInI pacheDI sIvaDAve to tene A sUtrathI laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. gRhastha pAse vastra sIvaDAvavA te sAdhuno AcAra nathI, tema chatAM sAdhvInI pacheDI sIvaDAvavAmAM to bIjA paNa doSonI saMbhAvanA che. gRhastha sAdhunA brahmacaryamAM zaMkita thAya mATe tema na karavuM, te ja sAdhu mATe uttama che. sthAvarakAyano AraMbha:|8 je bhikkhU puDhavikAyassa vA AukAyassa vA agaNikAyassa vA vAukAyassa vA vaNassaikAyassa vA, kalamAyamavi samAraMbhai, samArabhata vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pRthvIkAya, aSkAya, agnikAya, vAyukAya athavA vanaspatikAyanI alpa mAtrAmAM paNa hiMsA kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene laghu caumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM sthAvarakAya jIvonI alpa paNa hiMsA thAya to tenuM prAyazcitta vidhAna che. namayamavi - nIti to pramaM - alpa mAtrAmAM ahIM ekendriya-sthAvara jIvonI alpa virAdhanAnuM prAyazcitta kahyuM che. AcA., zra.-1, a.-1mAM ekendriyanI sajIvatA, tenI virAdhanAnA prakAra tathA virAdhanAnA kAraNonuM varNana che. dazavaikAlika sUtra, adhyayana-4mAM virAdhanA na karavAnI pratijJAnuM svarUpa che. tenuM ahIM te jIvavirAdhanA rUpa pratijJA bhaMganuM prAyazcitta che. nizItha sUtranI bhASya-cUrNi vyAkhyAmAM sthAvarakAyanI virAdhanAnA sthAnonuM vistRta varNana che. sAdhune navakoTie jIvana paryata ahiMsA mahAvratanuM pAlana karavAnuM hoya che. tethI potAnI dinacaryAmAM gocarI, vihAra, pratilekhana, pramArjana, pariSThApana Adi pratyeka kriyAmAM koIpaNa rIte sthAvara jIvonI virAdhanA thAya nahIM tenuM lakSa rAkhe. cAlavuM, besavuM, UbhA rahevuM, sUvuM, bhASAprayoga karavo ane bhojana karavuM, A cha e kriyAo yatanApUrvaka kare. sAdhu pramAdAdine vaza thaIne upayoga zUnyapaNe vartana kare, to tenA nimitta pRthvIkAyAdi jIvonI virAdhanA thAya che ane tenuM laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI nizItha sUtra gocarImAM gRhastha dvArA pRthvIkAya, aplAya, agnikAya, vAyukAya tathA pratyeka vanaspatikAyanI virAdhanA thaI jAya to laghumAsika prAyazcitta Ave che, anaMtakAyanI virAdhanA thaI jAya to gurumAsika prAyazcitta Ave che. sAdhu dvArA pRthvI Adi koIpaNa jIvanI virAdhanA thAya to prastuta sUtrathI laghucaumAsI prAyazcitta Ave che ane anaMtakAyanI virAdhanA thAya to gurucaumAsI prAyazcitta Ave che, tema bhASyamAM batAvyuM che. sacitta vRkSa para caDavuM: 9 je bhikkhU sacitta- rukkhaM durUhai, durUhaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sacitta vRkSa para caDe ke caDanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM sacitta vRkSa para caDavAnuM prAyazcitta kathana che. sacitta vRkSanA prakAra :- sacitta vRkSanA traNa prakAra che. (1) saMkhyAta jIva yukta tADa vagere vRkSa. (2) asaMkhyAta jIva yukta Amra vagere vRkSa ane (3) anaMta jIva yukta thora vagere. A sUtrathI saMkhyAta ane asaMkhyAta jIvavALA vRkSa para caDavAnuM laghucaumAsI prAyazcitta Ave che tema samajavuM. anaMta jIva yukta vRkSo para caDavAnuM gurucaumAsI prAyazcitta bhASyamAM kahyuM che. anaMtakAyika thora AkaDA vagere vRkSa nAnA hoya che tenA upara caDavAno saMbhava nathI paNa teno sahAro le to uparokta prAyazcitta Ave che tema samajavuM. AcArAMga zru. 2, a.3, u.3, sUtra 12mAM vRkSa para caDhavAno niSedha che, tenuM ahIM prAyazcitta sUtra che. pAMcamA uddezakamAM sacitta vRkSanI samIpe UbhA rahevA, besavA, svAdhyAya karavA AdinuM paNa prAyazcitta kahyuM che. kyAreka ativRSTinA kAraNe pUra Ave, zvApada ke corAdinA bhayathI ke anya koI paristhitinA kAraNe vRkSa para sAdhune caDavuM paDe, to A sUtragata prAyazcitta Ave che. akAraNa ke vAraMvAra caDavAno prasaMga Ave to prAyazcittamAM vRddhi thatI jAya che. vRkSa upara caDavAthI :- (1) vanaspatikAyanI virAdhanA thAya ane te vRkSane Azrita trasa jIvonI virAdhanA thAya. (2) caDatAM-caDatAM kyAreka hAtha-paga cholAI jAya. (3) nIce paDe to anya jIvanI virAdhanA thAya. (4) nIce paDe ane hAtha-pagamAM vAge to Atma virAdhanA thAya. (5) sAdhune vRkSa upara caDatA joI koIne zaMkA thAya. (6) dharma tathA zAsananI niMdA thAya, mATe sAdhue vRkSa para caDavuM na joIe. gRhasthanA pAtramAM AhAra H 10 je bhikkhU gihimatte bhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA pAtramAM AhAra kare ke AhAra karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH sAdhuno AcAra che ke gRhastha je azanAdi Ape te potAnA pAtramAM grahaNa karI, potAnA sthAne Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-12 173 ] AvIne vApare. daza, a.-3, gA.-3mAM gRhasthanA pAtramAM vAparavAnI pravRttine anAcAra kahyo che. sUya. zruta. 1, a. 9, gAthA-20 tathA dazavai. a. 6, gAthA-pa1, para ane 53mAM gRhasthanA pAtramAM sAdhune AhAra karavAno niSedha karyo che ane tenuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. guhasthanA pAtramAM khAvAthI-pIvAthI :- (1) sAdhune pAtra ApatA pUrve gRhastha vAsaNa sApha karIne Ape, (2) sAdhue upayoga karI lIdhA pachI gRhastha tene kAcA pANIthI sApha kare che, tethI aplAya jIvonI virAdhanA thAya che. (3) te pANI pheMke temAM trasa jIvonI virAdhanA thAya che. A rIte pUrvakarma ane pazcAtta karma doSa lAge che. (4) gRhasthanA vAsaNamAM jame to gRhasthanA ghera jamavAno paNa prasaMga Ave (5) gRhastha sAdhu mATe alaga AhAra-pANInI vyavasthA kare to AdhAkarmAdi aneka doSonI paraMparA vadhatI jAya. (6) gRhastha sAdhu mATe navA vAsaNa kharIde, ityAdi doSothI dUra rahevA sAdhue gRhasthanA vAsaNano upayoga na karavo joIe. gRhasthanA vastrano upayoga - |11 je bhikkhU gihivatthaM parihei, pariheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA vastrane pahere ke paheranAranuM anumodana kare che, tene laghucomAsI prAyazcitta Ave che. vivecana - sUtrakRttAMga sUtra, zra.-1, a.-9, gA.-20mAM gRhasthanA vastrane upayogamAM levAno niSedha che, tenuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. sAdhune AvazyaktA hoya tyAre gRhastha pAsethI vastra yAcanA karIne laI Ave paraMtu pADhIhArA vastra levA kalpatA nathI. gRhasthanA vastrano upayoga karavAthI pUrvakarma-pazcAt karmano doSa lAge che, mATe muni gRhasthanA vastra vApare nahIM. gRhasthanA palaMgAdi para besavuM:|12 je bhikkhU gihiNisejjaM vAhei, vAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA palaMgAdi para bese ke besanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : utta. sUtra, a.-17mAM gRhasthanI niSadhA para besanAra, sUnArA sAdhune pApa zramaNa kahyA che. daza. sUtra a.3 tathA a. damAM gRhasthanA palaMgAdi para besavAne anAcAra kahyo che. sUyagaDAMga sUtra, zra.-1, a.-9, gA-21mAM gRhasthanA Asana-palaMga para besavAno niSedha che. tenuM ja ahIM prAyazcitta vidhAna che. gRhasthanA Asana duSpatilekha ke apratilekhya hoya che. tenA para sAdhu bese to jIvonI virAdhanA thAya che. sAdhunA brahmacaryano bhaMga thavAnI saMbhAvanA rahe che tathA lokomAM niMdA thAya che, mATe gRhasthanA palaMga Adi Asano para muni bese nahIM. jo te Asana kASThanA hoya, supratilekha hoya, to sAdhu jarUra pramANe vivekapUrvaka teno upayoga Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 ] zrI nizItha sUtra karI zake che, vRddha, tapasvI, glAna sAdhune kyAreka gRhasthanA Asana para besavAnI jarUra paDe ane bese to te apavAda mArganuM prAyazcitta vidhAna nathI. gRhasthanI cikitsA karavI:13 je bhikkhU gihiteicchaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI gRhasthanI cikitsA kare athavA cikitsA karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH gRhasthanA roganI upazAMti mATe auSadha-bheSaja batAvavuM ke zalya cikitsA karAvavI sAdhune kalpatI nathI. daza, a.-3, gA.-4mAM tene anAcAra kahyo che, gRhasthanI cikitsAno niSedha daza, adhya.-8, gA.-50 tathA utta., adhya.-15, gA.-8mAM che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. gRhasthanI cikitsA karavAnA doSoH- (1) aneka prakAranI cikitsAomAM sAvadha pravRtti karavI paDe tethI saMyamanI virAdhanA thAya che. (2) sAvadha sevananI preraNA ApavI paDe. (3) nirvadya cikitsA batAve to paNa sAdhu pAse gRhasthanuM AvAgamana vadhu rahe ane cikitsA karavAmAM samaya vyaya thatAM svAdhyAyadinI hAni thAya, cikitsA karatAM koInA roganI vRddhi thAya to apayaza thAya che. pUrvakarma doSayukta AhAra grahaNaH14 je bhikkhU purekammakaDeNa hattheNa vA matteNa vA davieNa vA bhAyaNeNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pUrvakarma doSa yukta hAtha, mATInA vAsaNa, kaDachI athavA dhAtunA vAsaNathI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM pUrvakarma doSayukta AhAra grahaNanuM prAyazcitta vidhAna che. purema :- gocarI vahorAvatAM pahelAM thatI hiMsA. sAdhune AhAra ApatA pahelAM gRhastha hAtha, kaDachI, athavA vAsaNane sacitta pANIthI dhoIne, te hAthathI ke vAsaNAdithI sAdhune AhAra Ape, to te AhAra "pUrvakarma doSa yukta" kahevAya che. A doSa eSaNAnA "dAyaka' nAmanA doSamAM samAviSTa thAya che. keTalAka kuLomAM evo rivAja hoya che ke hAtha dhoIne pachI ja khAdya sAmagrIno sparza kare; keTalAka loko zuddhinA saMkalpathI vAsaNAdi dhoI pachI dAna devA icche ane tema kare to te AhAra pUrvakarma doSa yukta banI jAya che. daza., e. 5, u.1, gA.3ramAM tathA AcA, zru.2, a.1, u.6, sUtra-3mAM pUrvakarmadoSa yukta AhAra levAno niSedha che. tenuM A prAyazcitta sUtra che. pANInA vAsaNathI AhAra grahaNaH| 15 je bhikkhU gihatthANa vA aNNautthiyANa vA sIodaga-paribhogeNa hattheNa Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-12 | 175] vA matteNa vA davieNa vA bhAyaNeNa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI gRhasthanA ke anyatIrthikanA sacitta jaLa paribhoganA arthAt sacitta pANInA vaparAzanA kAraNe bhInA hAtha, mATInA vAsaNa, kaDachI ke dhAtunA vAsaNathI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana - prastuta sUtramAM sacitta pANInA vaparAzavALA bhInA pAtra AdithI AhAra grahaNa karavAnuM prAyazcitta kathana che. koi mattA savonAM rimuni te bilaku aa pati cUrNi. gRhastha je vAsaNathI pANI letA ke pItA hoya te vAsaNa dvArA sAdhune khAdya padArtha Ape, to sAdhune te AhAra levo kalpa nahi. pazcAt karmadoSa - pUrva sUtramAM dAtA bhikSA detA pahelAM hAtha, vAsaNa Adi dhoIne Ape to te prakAranA AhAra grahaNa karavAnuM prAyazcitta kahyuM che ane A sUtramAM gRhastha saceta pANIthI kArya karI rahyA hoya tyAre hAtha Adi bhInA hoya, te bhInA hAthathI ke bhInA vAsaNathI bhikSA Ape to pANInA jIvonI virAdhanA thAya che, tenuM ahIM prAyazcitta kathana che. pANInuM kArya karatAM gRhastha bhInA hAthathI sAdhune vahorAvyA pachI punaH te ja kAma kare, to pANInA jIvanI punaH virAdhanA thAya ane pazcAtta karma doSa lAge che tenuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. vividha sthAnonuM darzana - 16 je bhikkhU- vappANi vA phalihANi vA pAgArANi vA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA gaDDhAo vA darIo vA kUDAgArANi vA NUmagihANi vA rukkhagihANi vA pavvayagihANi vA rukkhaM vA ceiya kaDaM, thUbhaM vA ceiyaM kaDaM, AesaNANi vA AyataNANi vA devakulANi vA sahAo vA pavAo vA paNiyagihANi vA paNiyasAlAo vA jANagihANi vA jANasAlAo vA suhAkammaMtANi vA dabbhakammaMtANi vA vaddhakammaMtANi vA vakkakammaMtANi vA vaNakammaMtANi vA iMgAlakammaMtANi vA kaTThakammaMtANi vA susANakammaMtANi vA saMtikammaMtANi vA girikammaMtANi vA kaMdarakammaMtANi vA selovaTThANakammaMtANi vA bhavaNagihANi vA cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI (1) khetara (2) khAI (3) koTa (4) toraNa (5) AgaLIyo (6) AgaLIyAnuM baMdhana (7) khADA (8) guphA (9) kUTa jevA mahela (10) talaghara (11) vRkSagRha (12) parvatagRha (13) devAdhiSThita vRkSa-vRkSanuM cetyAlaya (14) sUpanuM cetyAlaya (15) luhArazALA (16) dharmazALA (17) devAlaya (18) sabhAgRha (19) paraba (20) dukAna (21) godAma (rara) yAnagRha (23) Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 176 | zrI nizItha sUtra yAnazALA (24) cUnAnuM kArakhAnuM (25) darbhanA karmasthAna (26) camAra zALA (27) valkalanuM karmasthAna (28) vanaspatinA karmasthAna (ra9) kolasAnA kArakhAnA (30) lAkaDAnA kArakhAnA (31) smazAnagRha (32) zAMtikarma sthAna (33) parvatanA karmasthAna (34) guphAgRha (35) pASANa karmanuM sthAna (36) bhavano ane gRha vagere jovA mATe jAya ane jovA janAranuM anumodana kare. 17 je bhikkhU- kacchANi vA daviyANi vA NUmANi vA valayANi vA gahaNANi vA gahaNaviduggANi vA vaNANi vA vaNaviduggANi vA pavvayANi vA pavvayaviduggANi vA agaDANi vA taDAgANi vA dahANi vA NaIo vA vAvIo vA pukkharaNIo vA dIhiyAo vA guMjAliyAo vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMtiyANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI (1) zeraDInA khetara ke vADIo (2) ghAsanA jaMgala (3) pracchanna sthAno (4) ghATo (5) saghana jaMgalo (6) lAMbI aTavIo (7) eka prakAranA vRkSovALA vano (8) aneka prakAranA vRkSovALA vano (9) parvato (10) parvatonI hAramALAo (11) kUvAo (12) taLAvo (13) draho (14) nadIo (15) goLAkAra vAvaDIo (16) corasa puSkariNIo (17) lAMbI vAvaDIo (18) paraspara joDAyelI vAvaDIo (19) sarovaro (20) sarovaranI paMktio (21) paraspara joDAyelA sarovarone jovA jAya ke janAranuM anumodana kare, |18 je bhikkhU gAmANi vA jAva rAyahANINi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI (1) gAma (2) nagara (3) kheDa (4) karbaTa (5) maDaMba (6) paTTaNa (7) droNamukha (8) nigama (9) Azrama (10) sanniveza ane (11) rAjadhAnIne jovA jAya ke tema karanAranuM anumodana kare, 19 je bhikkhU gAmamahANi vA jAva rAyahANimahANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAretaM vA sAijjai / bhAvArtha:- sAdhu ke sAdhvI gAma yAvat rAjadhAnI vageremAM thatAM mahotsavone jovA jAya ke jovA janAranuM anumodana kare, 20 je bhikkhU gAmavahANi vA jAva rAyahANIvahANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI gAma yAvaturAjadhAnImAM jIva vadhane jovA jAya te jovA janAranuM anumodana kare, 21 je bhikkhU gAmapahANi vA jAva rAyahANIpahANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI gAma yAvaturAjadhAnI vagerenA mArgane jovA jAya te jovA janAranuM anumodana kare, Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-12 | 177 / 22 je bhikkhU- AsakaraNANi vA hatthikaraNANi vA mahisakaraNANi vA vasahakaraNANi vA kukkuDakaraNANi vA makkaDakaraNANi vA lAvayakaraNANi vA vaTTayakaraNANi vA tittirakaraNANi vA kavoyakaraNANi vA kaviMjalakaraNANi vA cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha :- sAdhu sAdhvI (1) azva (2) DAthI (3) maliSa-bheMsa (4) 6 (5) 47 (5) ai (7) sAkSI (8) mata () tetara (10) abhUtara (11) yAta vagairene zikSita zvAnA sthAna jovA jAya athavA janAranuM anumodana kare, 23 je bhikkhU- hayajuddhANi vA gayajuddhANi vA ujuddhANi vA goNajuddhANi vA mahisajuddhANi vA meMDhajuddhANi vA kukkuDajuddhANi vA makkaDajuddhANi vA lAvayajuddhANi vA vaTTayajuddhANi vA tittirajuddhANi vA kavoyajuddhANi vA kaviMjalajuddhANi vA ahijuddhANi vA sUkarajuddhANi vA cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha:-he sAdhu sAdhvI (1) azva yuddha (2) DAthI yuddha (3) 62 yuddha (4) sAMda (5) 5ust (5) dheTa (7) 55. (8) is (e) 4 (10) pata (11) teta2 (12) bhUta2 (17) yAta (14) srpnoLiyA ane (15) Dukkara yuddhane jovA jAya ke jonAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU- jUhiyaThANANi vA hayajUhiyaThANANi vA gayajUhiyaThANANi vA aNiyANi vA vajjhaM vA NINijjamANaM pehAe cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAretaM vA sAijjai / / bhAvArtha:-he sAdhu sAdhvI (1) go (2) azva (3) DAthI mane (4) ch|14ii madeg4 (5) vadha sthAne laI javAtA corAdine jovA jAya te jovA janAranuM anumodana kare, 25 je bhikkha- abhiseyaThANANi AghAiyaThANANi vA mANummANiya ThANANi vA mahayA-haya-NaTTa-gIya-vAiya-taMtI-tala-tAla-tuDiya-ghaNa-muiMga-paDuppavAiyaThANANi vA cakkhudasaNa- vaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha:-he sAdhu sAdhvI (1) 2 // yAbhiSe sthAna (2) sabhAsthAna-bhASasthAna, (3) dhaanyaahin| bhA5-tosanA sthAna, (4) mahAna bhott| zathI vAta vAdya, nRtya, gIta, taMtI, sta na, tAsa, truTita, ghana, mRdaMga vagere vAjiMtronA sthAno jovA jAya ke jovA janAranuM anumodana kare, | 26 je bhikkhU- kalahANi vA DimbANi vA DamarANi vA mahAjuddhANi vA mahA saMgAmANi vA jUyANi vA sabhANi vA cakkhudaMsaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAretaM vA sAijjai / bhAvArtha:-he sAdhu sAdhvI (1) sAmAnya 41548, (2) 209-yuv2|4 vgairen| gRSAS, (3) Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 178 zrI nizItha satra zatrurAno 6padrava, (4) zastra vagairethI yatuM mahAyuddha, (5) yaturaMgiNI senA yuta mahAsaMgrAma, (5) jugAra khAnuM, tathA (6) jana samUhanA sthaLane jovA jAya ke jovA jonAranuM anumodana kare, 27 je bhikkhU-kaTThakammANi vA potthakammANi vA cittakammANi vA leppakammANi vA maNikammANi vA daMtakammANi vA gathimANi vA veDhimANi vA pUrimANi vA saMghAimANi vA vivihANi vehimANi vA [vivihANikammANi] cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAretaM vA sAijjai / bhAvArtha:- sAdhu sAdhvI (1) A5 (2) pustabha (3) tribha (4) sadhyama (5) maNi5 (5) iMtajana sthAno bhane (7) sonI bhANA nAvAnA, (8) dona veSTita rI bhAgA naavaan| () pUrima-phUlothI bharIne mALA banAvavAnA (10) phUlonA saMgraharUpa gucchA, gajarA banAvavAnA, (11) anya vividha veSTanakarmanA(vividha kArakhAnAonA) sthAnone jovA jAya te jovA jonAranuM anumodana kare, | 28 je bhikkhU virUvarUvesu mahussavesu itthINi vA purisANi vA therANi vA majjhimANi vA DaharANi vA aNalakiyANi vA sualakiyANi vA gAyaMtANi vA vAyaMtANi vA paccaMtANi vA hasaMtANi vA ramaMtANi vA mohaMtANi vA viulaM asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paribhAyaMtANi vA paribhujatANi vA cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI aneka prakAranA mahotsavo ke jyAM strI, puruSa, vRddha, prauDha, bALaka vagere loko alaMkRta thaIne athavA alaMkRta thayA vinA gAtAM, vagADatAM, nAcatAM, hasatAM, kriIDA karatAM, mohita karatAM vipula azanAdi cAra prakAranA AhAra eka-bIjAne ApatA hoya, khAtA hoya tevA mahotsavane jovA jAya ke jovA janAranuM anumodana kare, 29 je bhikkhU samavAyesu vA piMDaNiyaresu vA iMdamahesu vA jAva Agaramahesu vA aNNayaresu vA virUvarUvesu mahAmahesu cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAretaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI meLA, pita bhojananA sthaLo, indra mahotsavathI laI Akara mahotsava sudhInA sarva mahotsavo tathA tevA prakAranA anya koI mahotsavo jovA jAya ke jovA janAranuM anumodana kare, 30 je bhikkha bahasagaDANi vA baharahANi vA bahamilakkhaNi vA bahapaccaMtANi vA aNNayarANi vA virUvarUvANi mahAsavANi cakkhudasaNavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI aneka baLada gADIo, ratho, mleccha ke lUMTArAonA sthAno tathA tevA anya prakAranA vividha mahotsavonA sthAnone jovA jAya ke jovA janAranuM anumodana kare, 31 je bhikkhU ihaloiesu vA rUvesu, paraloiesu vA rUvesu, didvesu vA rUvesu, aditusu vA rUvesu, suesu vA rUvesu, asuesu vA rUvesu, viNNAesu vA rUvesu, Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-12 [ 179 ] aviNNAesu vA rUvesu sajjai, rajjai, gijjhai, ajjhovavajjai, sajjaMtaM vA rajjaMtaM vA gijjhaMtaM vA ajjhovavajjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI A loka saMbaMdhI, paraloka saMbaMdhI, daSTa-adaSTa, zruta-akRta, vijJAtaavijJAta rUpone jovAmAM Asakta, anurakta, vRddha ke mUrzita thAya ke Asakta, anurakta, vRddha, mUcchita thanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM vividha sthAno, vyaktio, pazu-pakSIo Adine AsaktipUrvaka jovA javAnuM prAyazcitta kathana che. keTalIka pratomAM soLamA sUtramAM- (1) 35 - utpala jaLAzaya vizeSa, (2) panAnAnA taLAva, khAbociyA, (3) 3rapa-dhodha, jaLa pravAha paDato hoya tevA sthAna, (4) bArAparvatamAMthI nIkaLatA jharaNA; A cAra zabda vadhu jovA maLe che. A cAra zabda te pratomAM vidyA pachI che, paraMtu AcArAMga sUtramAM aneka jagyAe lipachI pArAnazabda Ave che. cUrNikAre panA pachI parALanI vyAkhyA karI che. - ahIM AcArAMga sUtra, zru. 2, a. 3, u. 3 ane nizItha cUrNi anusAra pATha rAkhyo che. anya pratomAM vividha sthAno jovA saMbaMdhI A 16 sUtronI saMkhyA ane kramamAM taphAvata jovA maLe che, paNa temAM tAtvika taphAvata nathI. ahIM je sthAnonA nAma ApyA che te tathA tevA prakAranA koI paNa sthAno jovA jAya to prAyazcitta Ave che. covIsamA sUtramAM sarva prathama gRhiya, 3diya, 3nUdiya, fmadunUdiya ityAdi zabdo pratomAM maLe che. temAM nUditya zabda jUtha ke joDalA arthamAM prayukta thAya che, tethI ahIM prApta thatAM zabdonA mukhya be artha thAya che- (1) hAthI-gAya, vagerenA samUhane rahevAnA sthAna, (2) vivAha maMDapa. chavvIsamA sUtramAM prayukta kalaha, Diba ane Damara, A traNe klezanA ja prakAra che. anya pratomAM (1) UT-parasparanA aMtarleSa janita upadravonA sthAno, (2) vefja-vaMza paraMparAthI cAlyA AvatA dveSa-verathI utpanna kalahanA sthAno, (3) volAI-kala-kala zabda bolAtA hoya tevA sthAno; A traNa zabda vadhu jovA maLe che. AcArAMga sUtramAM (4) vorA (5) verAna ane (6) viddhavANi A traNa zabda vadhu che. A kula cha zabdomAMthI potAno samAveza vAdaLamAM thaI jAya che ane zeSa pAMca zabdo bhAvAtmaka che ane jovA viSayaka sthAno sAthe te bhAvAtmaka zabdonI saMgati na hovAthI temaja bhASya, cUrNimAM A pAMce zabdo na hovAthI ahIM pAThamAM te zabdo lIdhA nathI. satyAvIsamA A sUtramAM thi-vedika vagerenA phUla saMbaMdhita artha karyA che. AcArAMga tathA anya pratomAM vastrathI veNana karavuM, tevo artha paNa jovA maLe che. A sUtramAM kASThakarma vagere cAra zabda keTalIka pratomAM pAchaLa ApyA che, ahIM cUrNi anusAra krama svIkAryo che. AcArAMga sUtranA agiyAramA adhyayanamAM zabdAsakti ane bAramAM adhyayanamAM rU5 AsaktinuM varNana ane tene sAMbhaLavA, jovA javAno niSedha che. ahIM bAramA uddezakamAM rUpAsakti ane sattaramA uddezakamAM zabdAsaktinuM prAyazcitta vidhAna jovA maLe che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 ] zrI nizItha sUtra vividha sthAno jovA javAthI thatA doSo - te sthAno jotAM temAM rAga-dveSa thAya ane tethI karmabaMdha thAya, vividha sthAno jovA javAmAM daSTijA kriyA lAge che. je sthAno jovA jAya tyAM rahelA jalacara, sthaLa cara, khecara vagere prANIo sAdhune joI trAsa pAme, vyAkuLa ane bhayabhIta banIne doDAdoDI kare, khAvA-pIvAnuM choDI de to aMtarAya lAge vagere aneka Apattio thAya che, mATe sAdhue viSayecchAthI nivRtta thaI zuddha saMyamanI ArAdhanA karavI joIe. navamAM uddezakamAM rAjA-rANIne jovA javA pagaluM paNa upADeto tenuM gurucaumAsI prAyazcitta batAvyuM che jyAre A uddezakamAM vividha sthaLo jovA javAnuM laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. sAdhue AvA saMkalpono nirodha karI svAdhyAya dhyAnamAM lIna rahevuM joIe. AhAra-pANI rAkhavAnI kAla maryAdA:32 je bhikkhU paDhamAe porisIe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhettA pacchimaM porisiM uvAiNAvei, uvAiNAveMtaM vA sAijai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI prathama praharamAM grahaNa karelA azana, pAna, khAdima, svAdima; A cAra prakAranA AhArane aMtima cothA prahara paryata rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM prathama praharanA grahaNa karelA AhArane cothA praharamAM rAkhavAnuM laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. bRhatkalpa sUtranA cothA uddezakamAM prathama praharamAM grahaNa karelA AhArane cothA prahara paryata rAkhavA ane vAparavAnuM laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. A prAyazcitta vidhAna sthavirakalpI sAdhunA niyamAnusArI che, kAraNa ke jinakalpI sAdhu prathama praharanA AhAra-pANI cothA praharamAM rAkhe athavA vApare. to tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. prathama praharamAM grahaNa karelA AhAra pANIne cothA prahara sudhI rAkhavAmAM ke vAparavAmAM kAlAtikrAMta doSanuM sevana thAya che, sAdhunI saMgrahavRttinuM poSaNa thAya che. kyAreka AhAramAM kIDI vagere caDI jAya, to aneka prakAre virAdhanAnI saMbhAvanA che, tethI sAdhu tathA prakAranI pravRtti kare nahIM. AhAra grahaNanI kSetra maryAdA:33 je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA uvAiNAvei uvAiNAvetaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI be gAunI kSetramaryAdAnuM ullaMghana karI(be gAuthI vadhu dUra) azanAdi cAra prakAranA AhArane laI jAya ke laI janAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - AhArAdi laI javA ke lAvavAnI kSetra maryAdAnuM utkRSTamApa uttarAdhyayana sUtra, adhyayana-26mAM kahyuM che. bRhatkalpa sUtra, uddezaka-4 sU. 17mAM ardha yojanathI AgaLa AhAra laI javAno tathA vAparavAno Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-12 [ 181] niSedha ane prAyazcitta kahyuM che. ahIM A sUtramAM ardhayojanathI AgaLa AhAra laI javA mAtranuM prAyazcitta kahyuM che. ardha yojananI kSetra maryAdA Agamokta che. saMgraha vRttinA tyAga mATe A maryAdA che. bhikSu potAnA upAzrayathI cAre ya dizAmAM ardha yojana sudhI bhikSA mATe jaI zake che ane vihAra kare tyAre potAnA upAzrayathI ardhayojana sudhI AhAra pANI sAthe laI jaI zake che. A kSetra maryAdA AtmAgula arthAtu pramANopeta manuSyanI apekSAethI che- temAM ardhA yojana = be gAu eTale lagabhaga 7 kilomITara thAya che. brahalkalpa sUtra, uddezaka-3, sUtra-34mAM pratyeka dizAmAM ardha gAu adhika kahyo che. te sthaDila bhUmimAM javAnI apekSAe kahyuM che. eka dizAmAM aDhIgAu ane be dizAonuM sAthe kathana karavAthI pAMca gAuno avagraha kahyo che. te kSetra sImAnuM mukhya kendra sAdhunuM nivAsa sthaLa-upAzraya che. rAtri vilepana - 34 je bhikkhU diyA gomayaM paDiggAhettA diyA kAryasi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA viliMpataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI divase chANa grahaNa karI, bIjA divase zarIranA traNaghA para ekavAra ke anekavAra lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, 35 je bhikkhU diyA gomayaM paDiggAhettA rattiM kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA viliMpataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI divase chANa grahaNa karI, rAtre zarIranA traNa para ekavAra ke anekavAra lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, 36 je bhikkhU rattiM gomayaM paDiggAhettA diyA kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA vilipaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI rAtre chANa grahaNa karI, divase zarIranA traNa para eka ke anekavAra lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, 37 je bhikkhU rattiM gomayaM paDiggAhettA rattiM kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA vilipaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI rAtre chANa grahaNa karI, rAtre ja te chANa zarIranA traNa para ekavAra ke anekavAra lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, |38 je bhikkhU diyA AlevaNajAyaM paDiggAhettA diyA kAryasi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA viliMpataM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI vilepana yogya padArtha divase grahaNa karI, bIjA divase zarIranA traNa para ekavAra ke anekavAra lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 182 ] zrI nizItha sUtra 39 je bhikkhU diyA AlevaNajAyaM paDiggAhettA rattiM kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpataM vA viliMpataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vilepana yogya padArtha divase grahaNa karI, rAtre zarIranA traNa para ekavAra ke anekavAra lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, 40 je bhikkhU ratti AlevaNajAyaM paDiggAhettA diyA kAryasi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AliMpata vA viliMpata vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI vilepana yogya padArtha rAtre grahaNa karI, divase zarIranA traNa para ekavAra ke anekavAra lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare, 41 je bhikkhU ratti AlevaNajAyaM paDiggAhettA rattiM kAyaMsi vaNaM AliMpejja vA viliMpejja vA AlipaMtaM vA viliMpataM vA sAijjai / / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vilepana yogya padArtha rAtre grahaNa karI, rAtre zarIranA traNa para ekavAra ke anekavAra lagADe ke lagADanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - prastuta sUtromAM vilepana yogya dravya rAtre grahaNa karavA athavA vAparavA saMbaMdhI prAyazcitta kathana che. vraNa Adi upara chANa athavA vilepana yogya anya padArtha auSadha rUpamAM lagADavA Avazyaka hoya to sthavira kalpI sAdhue divase grahaNa karIne te ja divase teno upayoga karavo joIe. sutrokta baMne caubhaMgImAM kahyA anusAra rAtre athavA bIjA divase upayogamAM levAnuM tathA rAtre rAkhavAnuM ane upayogamAM levAnuM thAya to laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. agiyAramA uddezakamAM AhAra karavAnI apekSAe A prakAranI caubhaMgI dvArA gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. rAtre prakSepAhAranI apekSAe vilepana(auSadhAdi lagAvavA)mAM doSa alpa hovAthI prastutamAM tenuM laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. gRhastha dvArA upadhi vahana :42 je bhikkhU aNNautthieNa vA gArathieNa vA uvahiM vahAvei, vahAvetaM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika gRhastha pAse potAnI upadhi(sAmAna) vahana karAve- upaDAve ke tema karanAranuM anumodana kare, 43 je bhikkhU taNNIsae asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei, deMtaM vA sAijjai / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-12 [ 183 | bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI bhAra vahana karAvavA nimitte azanAdi cAra prakArano AhAra tene Ape ke ApanAranuM anumodana kare che, tene laghuaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : AgamamAM bhikSane atyaMta alpa upadhi rAkhavAnuM vidhAna che. sAdhu svayaM vahana karI zake teTalI ja upadhi rAkhe che. zArIrika asvasthatAne kAraNe athavA zAstra AdinuM vajana adhika thaI javAthI gRhastha pAse vahana karAvavuM paDe to sUtrokta prAyazcitta Ave che. vidhi anusAra ruSNa sAdhunI upadhi anya svastha sAdhu upADe che. gRhastha pAse sAmAna upaDAvavAmAM aneka doSonuM sevana thAya che. (1) gRhastha cAle temAM je pApa doSa lAge tenA anumodananuM pApa sAdhune lAge che arthAt sAvadha kAryanuM anumodana thAya che. (2) upadhi paDI jAya, ayogya sthAne mUkAI jAya ke koI upadhi upADI jAya to asamAdhi utpanna thAya. (3) bhAra vadhu hoya to gRhasthane paritApa pahoMce. (4) bhAra vAhakane majUrI ApavAmAM aparigraha mahAvrata saMbaMdhI doSo utpanna thAya che, mATe sAdhue svayaM laIne cAlI zake teTalI ja upadhi rAkhavI joIe. mahAnadI pAra karavIH44 je bhikkhU imAo paMca mahaNNavAo mahANaIo uddivAo, gaNiyAo vaMjiyAo, aMtomAsassa dukkhutto vA tikkhutto vA uttarai vA saMtarai vA uttaraMta vA saMtaraMtaM vA sAijjai / taM jahA- gaMgA, jauNA, sarayU, erAvaI, mahI / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI gaMgA, yamunA, saryu. airAvatI ane mahI, A pAMca nadIo ke je mahAnadIo kahevAya che, mahAnadIrUpe gaNanA thAya che, te rUpe prasiddhi pAmelI che, tevI te nadIone eka mahinAmAM be vAra ke traNavAra pagathI ke nAvathI pAra kare athavA tema karanAranuM anumodana kare che, tene gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. A udezakamAM varNita 40 prAyazcitta sthAnamAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM mahAnadIne cAlIne ke naukAthI pAra karavAnI maryAdAnA atikramaNanuM prAyazcitta kathana che. sAdhune utsarga mArgamAM to kAcApANIno sparza karavo paNa kalpato nathI paraMtu vihAra karatAM koI gAmamAM javA mATe jalamArga ja hoya to nadI pAra karavI paDe athavA sthala mArge jatAM pRthvIkAya, lIlotarI ane lIla-phUga vagere anaMtakAyanI virAdhanA vadhu thatI hoya to ApavAdika sthitimAM vidhipUrvaka nadI pAra karavI kahyuM che, paraMtu te mahinAmAM eka ja vAra pAra karI zake. bRhatkalpa sUtra, uddezaka-4 sU. 28mAM moTI nadIone mahinAmAM be ke traNavAra pAra karavAno niSedha karyo che. tenuM A prAyazcitta sUtra che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184] zrI nizItha sUtra dukkhutto-tikkhutto:-mAsakalpa vihAreNa sakRta kalpate eva uttaritu / tasminneva mAse dvi-tRtIya vArA pratiSa 1 -rNi. RtubaddhakALa arthAtu zeSakALamAM mAsakalpa vihAra daramyAna sAdhu pahelA mahinAmAM be vAra ane zeSa sAta mahinAmAM eka vAra moTI nadI pAra karI zake che. A pramANe ATha mahinAmAM nava vAra nadI pAra kare, to te saMbaMdhI prAyazcitta na Ave. prathama mAsamAM be vArathI vadhu arthAt traNa ke tethI vadhu vAra ane zeSa sAta mahinAmAM eka vAra thI vadhu arthAtu be ke tethI vadhuvAra nadI pAra kare to prAyazcitta Ave che. A sUcana karavA sUtrakAre A sUtramAM duhuto-tivRtto ema bevaDA zabdano prayoga karyo che. dazAzruta sUtra, dazA-ramAM eka mAsamAM be ke traNavAra ane varSamAMdasavAra nadI pAra kare, to tene zabaLa doSa kahyo che. nAnI-moTI nadInI vyAkhyA :- je nadIomAM jaMghA pramANa pANI hoya to te nadI nAnI nadI kahevAya ane tethI vadhu pANI hoya to te nadI moTI nadI ke mahAnadI kahevAya che. mahinAmAM be ke traNa vAra nadI pAra karavAnuM vidhAna moTI nadIonI apekSAe samajavuM joIe. uttaraNa-saMtaraNa:- page cAlIne nadI pAra karavI te 'uttaraNa" ane kuMbha, mazaka ke nAva athavA tuMbaDA dvArA pAra karavI te saMtaraNa kahevAya che. page cAlIne ke nAvathI nadI pAra karavAnI vidhi tathA upasarga Ave, tyAranI vidhinuM kathana AcA., zru. 2, a. 2, u. 2, 3mAM che. paMgha mahAo - A sUtramAM pAMca mahAnadIonA nAmano ullekha che, prAcInakALamAM A te pAMca nadIo mahAnadIonA rUpamAM prasiddha hatI. temAM pANI kayAreya sukAtuM na hatuM. upalakSaNathI moTI sarva nadIonuM vidhAna A sUtrathI thAya che tema samajavuM joIe. nadI pAra karavA saMbaMdhI doSo - aplAya jIvanI tathA pANImAM rahelA deDakA, mAchalA vagere trasakAya jIvanI virAdhanAthI saMyama virAdhanA thAya che. nadInA khADA ke vamaLamAM paga paDe, pAra karavA samaye pUrA vagere AvI jAya to AtmavirAdhanA thAya che mATe glAna sAdhunI vaiyAvacca jevA gADhatara kAraNa vinA sAdhue nadI pAra karavI na joIe. prastuta uddezakanA 44 sUtromAM 44 laghucaumAsI prAyazcitta sthAnono ullekha che. che bAramo uddezaka saMpUrNa Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthane [ 185] teramo udezaka | paricaya chaROR ORDROROROR prastuta uddezakamAM 79 laghu caumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA sacitta pRthvInI nikaTanI bhUmi upara, snigdha, sacitta raja yukta pRthvI para; sacitta mATI yukta pRthvI para, sacitta pRthvI para, zilA ke patthara para tathA jIva yukta kASTha ke bhUmi para, UbhA rahevuM, besavuM ke sUvuM; bhitti AdithI anAvRtta UMcA sthAna upara UbhA rahevuM, besavuM ke sUvuM gRhasthane zilpa kaLA Adi zIkhaDAvavI; gRhasthane saroSa, rUkSa vacana kahevA ke anya koI prakAranI AzAtanA karavI, gRhastha mATe kautukakarma ke bhUtikarma karavuM, gRhasthane kautuka praznanA uttara devA, bhUtakALa saMbaMdhI nimitta batAvavA; lakSaNa, vyaMjana ke svapnanuM phaLa batAvavuM, gRhastha mATe vidyA, maMtra ke yogano prayoga karavo, gRhasthane mArgAdi batAvavA, gRhasthane dhAtu ke khajAno (nidhi) batAvavo, caLakatA vAsaNa, darpaNa, talavAra Adi padArthomAM potAnuM pratibiMba jovuM, svastha hovA chatAM paNa vamana, virecana ke auSadha sevana karavuM; pArthastha, kuzIla, avasana, saMsakta, nityaka, kAthika, prekSaNika, mAmaka, sAMprasArika, A navane vaMdana karavA ke tenI prazaMsA karavI; utpAdananA doSo yukta AhAra grahaNa karavo temaja vAparavo ityAdi pravRttio karavAthI. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 186] zrI nizItha sUtra - teramo udezaka - 227 of Gallhizil yilid zelld 722 sacitta pRthvI Adi para pravRtti - | 1 je bhikkhU aNaMtarahiyAe puDhavIe ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA cee pha, vepata vA nAnA bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta pRthvInI najIkanI bhUmi para UbhA rahevuM, sUvuM, besavuM vagere kriyA kare ke te kriyA karanAranuM anumodana kare, | 2 je bhikkhU sasiNiddhAe puDhavIe ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei, ceeta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pANIthI snigdha bhUmi para UbhA rahevuM, sUvuM, besavuM vagere kriyA kare ke te kriyA karanAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU sasarakkhAe puDhavIe ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei, ceeta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta raja yukta bhUmi para UbhA rahevuM, sUvuM, besavuM, vagere kriyA kare ke te kriyA karanAranuM anumodana kare, |4 je bhikkhU maTTiyAkaDAe puDhavIe ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA cee ru, vepata va Ana | bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta mATI chavAI gaI hoya, tevI bhUmi para UbhA rahevuM, sUvuM, besavuM vagere kriyA kare ke te kriyA karanAranuM anumodana kare, | 5 je bhikkhU cittamaMtAe puDhavIe ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei, pata vA sAjana ! bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta bhUmi para UbhA rahevuM, sUvuM, besavuM vagere kriyA kare ke karanAranuM anumodana kare, |6 je bhikkhU cittamaMtAe silAe ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei, pata vA sArU I bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta zilA para UbhA rahevuM, suvuM, besavuM vagere kriyA kare ke te kriyA karanAranuM anumodana kare, Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-13 | 187 ] 7 je bhikkhU cittamaMtAe lelUe ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei, ceetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta DhephA para athavA zilAkhaMDa para UbhA rahevuM, sUvuM, besavuM vagere kriyA kare ke te kriyA karanAranuM anumodana kare. |8 je bhikkhU kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTThie saaMDe jAva makaDAsaMtANae ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceei, ceetaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI lUNa (kIDA)vALA jIva yukta kASTha para tathA IDa, prANI, bIja, lIlI vanaspati, osa-jhAkaLa, pANI, udhaI, lIla-phUga, kAdava, sacitta mATI tathA karoLiyAnA jALA hoya tevI vastu para UbhA rahevuM, sUvuM ke besavuM vagere kriyA kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghu caumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtromAMthI prathama sUtramAM sacitta pRthvInI najIkanI acitta bhUmi che. bIjA sUtramAM varSAdinA jalathI snigdha bhUminuM trIjA satramAM sacitta rajayukta bhUminuM ane cothA sUtramAM sacitta mATI chavAI gaI hoya tevI bhUminuM kathana che. pAMcamA, chaThThA, sAtamA sUtramAM kramazaH bhUmi, zilA ane patthara vagere sacitta pRthvInuM kathana che. AThamA sUtranA prAraMbhamAM jIva yukta kASThanuM kathana che tyAra pachI aneka prakAranA jIva jaMtu yukta sthAnonuM kathana che. AcA., zru. 2, a. 7, u.1, sU. nA A prAyazcitta sUtro che. sAMde zabdathI ahIM vikasendriyonA iMDA sahitanA sthAna samajavA joIe. AcA, zru.2, a.ra, u.1, sU.1mAM sakhaMDa vagere sthAnamAM UbhA rahevA Adino niSedha che, A tenuM prAyazcitta sUtra che. osa ane 36 A be zabdothI ahIM aplAyanuM sUcana karyuM che, 6 mayi zabdathI pRthvIkAya ane aSkAyanA mizraNanuM sUcana che. temAM taLAvAdinA kinArAnI mATI tathA kuMbhAra dvArA bhInI thayelI mATI paNa sacitta athavA mizra hoya che. uparokta sthAne koIpaNa pravRtti karavAthI jIva virAdhanA thAya che. asthira sthAno uparanI pravRttio:| 9 je bhikkhU thUNaMsi vA giheluyaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA dubbaddhe duNNikkhitte, aNikaMpe calAcale ThANaM vA sejja vA NisIhiyaM vA ceei, ceeta vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI je sArI rIte joDAyelA na hoya arthAt samyaka baMdhanathI baddha na hoya, sArI rIte jamInamAM khoDelA na hoya, niSkapa na hoya, DagamagatA hoya tevA nAnA thAMbhalA, uMbarA, khAMDaNiyA ke bAjoTha Adi, upara UbhA rahevuM, sUvuM, besavuM vagere kriyA kare ke karanAranuM anumodana kare, 10 je bhikkhU kuliyaMsi vA bhittisi vA silasi vA leluMsi vA aMtarikkhajAyaMsi, dubbaddhe, duNNikkhitte, aNikaMpe, calAcale ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei, ceetaM vA sAijjai / Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 ] zrI nizItha sUtra bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI durbadhita, asthira, kaMpita, DagamagatI, AkAzamAM anAvRta UMcI karanAra evI mATInI divAla, ITa-paththaranI bhIMta, zilA, zilAkhaMDa ke oTalA vagere upara UbhA rahe, sUve ke bese athavA tema karanAranuM anumodana kare, 11 je bhikkhU khaMdhasi vA phalihaMsi vA maMcaMsi vA maMDavaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsi vA hammiyatalaMsi vA aMtarikkhajAyaMsi dubbaddhe duNNikkhitte, aNikaMpe, calAcale ThANaM vA sejjaM vA NisIhiyaM vA ceei, ceetaM vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI durbadhita, asthira, pita, DagamagatA, AkAzamAM anAvRtta UMcA staMbhagRha, pATiyA, maMca, maMDapa, meDA, jIrNa prAsAda, jIrNa havelI vagere sthAna para UbhA rahe, sUve ke bese athavA tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - AcA, zru. 2, a. 2, u. 1 mAM AkAzagata UMcA sthAno ke je asthira hoya, DagamagatA hoya to tenA upara UbhA rahevA, sUvA Adi kriyAno niSedha karyo che, tenuM A sUtramAM prAyazcitta vidhAna che. aMtariNAli - aMtarikSa jata. maMca, mALa, makAnanI chata vagere sthAnonI UMcAI to tenA nAmathI ja spaSTa che mATe aMtarikSa jAtano artha mAtra "UMcu sthAna" evo na karatAM "AkAzamAM rahelA anAvara UMcA sthAna" tevo artha karavo joIe. UMcuM sthAna jo divAla vagere thI AvRtta hoya to tenA uparathI paDI javAnI saMbhAvanA na rahe, tethI ja ahIM "anAvRtta sthAna" tevo artha samajavo joIe. AcA., mu. 2, a. ranA vistRta pAThathI A ja artha spaSTa thAya che. AcArAMga sutramAM AvA sthAnomAM UbhA rahevA Adino niSedha karyo che. kadAca UbhA rahevuM paDe to atyaMta sAvadhAnI rAkhavAno nirdeza paNa karyo che ane asAvadhAnIthI thatI virAdhanAonuM spaSTIkaraNa paNa che. anyapratomAM renja, gira sAthe jitendra zabdano prayoga paNa jovA maLe che. tyAM fse thI besavuM ane siriya-naSedhikI zabdathI svAdhyAyAdi mATe besavuM tevo artha karyo che. nizItha sUtra, uddezaka-5 tathA AcArAMga sUtramAM traNa zabdano prayoga che mATe ahIM pAThamAM traNa zabda ja grahaNa karyA che. A traNa zabda dvArA te-te sthAno para karavAmAM AvatI sarva pravRttiono samAveza thaI jAya che. DagamagatA, asthira sthAno para UbhA rahevuM vagere kriyA karatAM paDI javAnI saMbhAvanA che. A sthAno parathI paDe to pRthvIkAyanI virAdhanA thAya, pRthvI Azrita trasakAyanI virAdhanA thAya. paDavAthI potAne vAge to Atma virAdhanA thAya, upakaraNa paDI jAya to te tUTI jAya ke upakaraNa nAza paNa pAme che. uparokta doSonI saMbhAvanAnA kAraNe AvA sthAno para sAdhue koI paNa kriyA karavI nahIM. gRhasthane zilpakaLAdi zikhavADavA - 12 je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA sippaM vA silogaM vA aTThAvayaM vA kakkaDagaM vA vuggahaM vA salAhaM vA sikkhAvei, sikkhAveMtaM vA saaijji| Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-13 [ 189 ] bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthane zilpa, guNakIrtana ke padyaracanA, kaLA, dhuta, jugAra, pAsA ramavAnI kaLA, yuddhakaLA, guNa varNanarUpa kAvyakaLA ke guNa varNanarUpa kathA-stuti kaLA zIkhavADe ke zIkhaDAvanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - A sUtramAM zilpAdi keTalIka kaLAnA nAmano ullekha che. upalakSaNathI 72 kaLA gRhasthane ke anyatIrthikane zIkhaDAvavI, te sAdhuno AcAra nathI. A kaLAo zIkhaDAvavAthI gRhasthanA kArya ke sAvadhakAryanI preraNA temaja anumodanA thAya che, gRhastha pratyenA rAganI vRddhi thAya che, svAdhyAya dhyAnAdi saMyama yogomAM alanA thAya che mATe sAdhu gRhasthane sAMsArika kaLAo zIkhavADe nahi. gRhasthAdine kaThora vacanAdi kahevAH|13 je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA AgADhaM vayai, vayaMta vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthane Aveza yukta(krodhayukta) vacana kahe ke kahenAranuM anumodana kare, 14 je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA pharusaM vayai, vayaMtaM vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthane kaThora vacana kahe ke kahenAranuM anumodana kare, |15 je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA AgADhaM pharusaM vayai, vayaMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthane krodhayukta kaThora vacana kahe ke kahenAranuM anumodana kare, |16 je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA aNNayarIe accAsAyaNAe accAsAei, accAsAeta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthanI koI paNa prakAranI AzAtanA kare ke karanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH sAdhune kiMcit mAtra kaThora bhASA bolavI kalpatI nathI. paruSa(kaThora) vacana bolavAnuM nizItha sUtra, u. 2, sU. 19mAM laghumAsika prAyazcitta kahyuM che. uddezaka-10mAM AcArya athavA ratnAdhikane kaThora vacana kahevA AdinuM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. prastuta sUtromAM koI paNa gRhasthane kaThora zabda kahevAthI athavA bIjA koI prakArathI teonI AzAtanA ke avahelanA karavAthI laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. AgADha Adi zabdonI vyAkhyA mATe dasamAM uddezakamAM juo. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 ] zrI nizItha sUtra kaThorAdi bhASAnA prayogathI saMyama dUSita thAya che, anyanuM apamAna karavuM te kaSAyotpatinuM kAraNa che, tenAthI karmabaMdha thAya che, tethI kaThora vacana bolanAra sAdhu A sUtrothI prAyazcittane pAtra bane che. kautukakarma Adi karavA - |17 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA kougakammaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthiko athavA gRhastho mATe kautukakarma kare ke karanAranuM anumodana kare, | 18 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA bhUikammaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika athavA gRhastho mATe bhUtikarma kare ke karanAranuM anumodana kare. |19 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNaM karei, kareMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika athavA gRhastho mATe (zubhAzubha phaLa saMbaMdhita) prazno kare ke karanAranuM anumodana kare, 20 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA pasiNApasiNaM karei, kareMtaM vA sAjha I bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika athavA gRhastho mATe praznonuM nirAkaraNa kare ke karanAranuM anumodana kare. 21 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA tIyaM NimittaM kahei, kaheMtaM vA lAphA ! bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastho mATe bhUtakALa saMbaMdhI nimittanuM kathana kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 22 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA lakkhaNaM kahei, kaheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthiko ke gRhasthonA lakSaNonuM phaLa kahe ke kahenAranuM anumodana kare, | 23 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA vaMjaNaM kahei, kaheta vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthonA vyaMjana(tala, masAdi)nA phaLanuM kathana kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA sumiNaM kahei, kaheMtaM vA sArUgaDuM ! Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-13 [ 191 ] bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthonA svapnanuM phaLa kahe ke kahenAranuM anumodana kare, 25 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA vijjaM pauMjai, pauMjataM vA sAphaw I bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha mATe vidyAno prayoga kare che tema karanAranuM anumodana kare, 26 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa maMtaM pauMjai, pauMjataM vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha mATe maMtra' no prayoga kare che tema karanAranuM anumodana kare, 27 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA jogaM pauMjai, paJjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha mATe "yogano prayoga kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucImAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : A agiyAra sUtromAM gRhastha mATe kautukAdi karma tathA maMtrAdino prayoga karavAnuM prAyazcitta vidhAna che. kautuka karma :- mRtavatsA(mRta bALakane janma ApanArI mAtA) Adine smazAna ke coka(cAra rastA bhegA thatA hoya tevA sthAna) AdimAM snAna karAvavuM. saubhAgya Adine mATe dhUpa, homa Adi karavA, dRSTi doSathI rakSAne mATe kAjaLanuM tilaka karavuM vagere kArya kautuka karma che. bhUti karma - vidyA dvArA abhimaMtrita rAkhanI rakSA poTalI banAvavI ke zarIra para bhasmanuM lepana karavuM. sAM - maMtra ke vidyA baLathI darpaNa AdimAM devatAnuM AhvAna karavuM ane prazna pUchavo. siT-siM - maMtra ke vidyAnA baLathI svapnamAM devatAnA AhvAna dvArA jANelA zubhAzubha phaLa nuM kathana karavuM. tayaM nimitta :- vartamAna kALa ane bhaviSyakALanI apekSAe bhUtakALanA nimitta kathanamAM doSonI saMbhAvanA ochI rahe che, tethI dasamA uddezakamAM vartamAna ane bhaviSyanA nimitta kathananuM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che ane ahIM bhUtakALanA nimitta kathananuM laghucImAsI prAyazcitta kahyuM che. nag :- pUrva bhavamAM upArjita aMgopAMgAdi zubha nAmakarmanA udayathI zarIra hAtha-paga AdimAM sAmAnya manuSyane 3ra, baLadeva-vAsudevane 108 tathA cakravartI ke tIrthakarane 1008 lakSaNo(cihna) hoya che. A lakSaNanA AdhAre zubhAzubha phaLanuM kathana karavuM. vaMza - uparyukta lakSaNa to zarIranI sAthe utpanna thAya che ane pachI utpanna thanArA lakSaNone " vyaMjana' kahevAya che, jema ke- tala, masa, anya cinha Adi. samiSa- ardha supta avasthAmAM vyakti svapna jue che. te satya asatya ane mizra traNe prakAranA hoya Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 192] zrI nizItha sUtra che. satya svapnomAM 7ra zreSTha svapna hoya che. je tIrthakara, cakravartI, baladeva, vAsudeva, prativAsudeva, nArada, carama zarIrI, moTA rAjA vagerenI mAtA jue che. sAmAnya vyaktio seMkaDo prakAranA svapna jue che. A svapnanuM zubhAzubha phaLa batAvavuM sAdhune kalpatuM nathI, kAraNa ke te batAvatAM kyAreka satya ane kyAreka asatya nIkaLe che. satya ane asatya baMne pariNAmo saMyama mATe hAnikAraka nIvaDe che mATe sAdhune tema karavAnuM ahIM prAyazcitta kahyuM che. vijJAna - vidyA-maMtra. je maMtranI adhiSThAyikA devI hoya te "vidyA' kahevAya che ane je maMtranA adhiSThAyaka deva hoya te "maMtra' kahevAya che, viziSTa sAdhanAthI siddha thAya te vidyA ane kevaLa jApa karavAthI je siddha thAya te "maMtra" kahevAya che. nona :- yoga. vazIkaraNa, pAdalepa, aMtardhAna thavuM Adi 'yoga" kahevAya che. yoga vidyA yukta paNa hoya che ane vidyA vinA paNa hoya che. kautuka karma Adi karanAra sAdhu sAdhutAthI bhraSTa thAya che, tethI kautuka karmAdi kare che, tene laghuaumAsI prAyazcitta Ave che. gRhasthane mAgadi batAvavA :| 28 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA NaTThANaM mUDhANaM vippariyAsiyANaM, maggaM vA paveei, saMdhi vA paveei, maggAo vA saMdhi paveei, saMdhIo vA maggaM pave, paNa vA sAphA | bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI mArga bhUlelA, dizA mUDha banelA ke viparyAsa-viparIta bhAvane prApta anya tIrthikone athavA gRhasthone mArga dekhADe che ke mArganI saMdhi batAve che- be rastA bhegA thatA hoya te mArgathI saMdhi batAve che ke saMdhithI mArga batAve che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM gRhasthAdine mArga vagere batAvavAnuM prAyazcitta vidhAna che. saMdhaH- be ke bethI vadhu aneka mArgone maLavAnuM sthAna athavA aneka mArganuM udgama sthAna maFITo vA saMf - mArgathI saMdhi sthAna keTaluM dUra che, kyAM che te batAvavuM arthAt rasto kyAM maLaze, kyAM chUTo paDaze Adi kahevuM. saMbo vA mai - saMdhi sthAnathI gaMtavya mArga batAvavo, tenI dizA batAvavI. AcA., zru.2, a.3, u.3, sU. 10-11mAM kahyuM che ke vihAramAM cAlatA bhikSune koI gRhastha pUche ke ahIMthI amuka gAma keTaluM dUra che ke amuka gAmano mArga keTalo dUra che? tyAre bhikSu teno uttara na Ape, paraMtu mauna rahe athavA sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karIne AgaLa gamana kare tathA jANatA hovA chatAM "huM nathI jANato" athavA "huM jANuM chuM paNa kahIza nahIM" ema paNa na kahe. kevaLa upekSA bhAva rAkhIne mauna rahe, tenuM A prAyazcitta sUtra che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-13 [ 17 ] mArga batAvavAnA doSo - sAdhunA kahevAmAM bhUla thaI jAya ke kyAreka sAMbhaLanArane samajavAmAM bhUla thaI jAya, bIjA raste cAlyA jAya ke mArga lAMbo nIkaLe, garamInA samaye madhyAhna thaI jAya ke rAtri thaI jAya, bhUkha-tarasathI vyAkuLa banI jAya, vikaTa mArgamAM cAlyo jAya, cora-lUMTArA maLe, jaMgalI prANI maLI jAya, ityAdi doSonI saMbhAvanA rahe che. AvI paristhitimAM te gRhastha sAdhu mATe khoTA vikalpa karI, khoTI dhAraNAo bAMdhe, mArgamAM pANI, vanaspati, trasa jIva Adi Ave to tenI virAdhanA thAya. ityAdi aneka doSonI saMbhAvanA hovAthI mArga dekhADavo paDe to sAdhu hitAhitano vicAra karIne viveka pUrNa bhASAmAM dekhADe ane tenuM yathAyogya sUtrokta prAyazcitta svIkAra karI le. dhAtu ane nidhi batAvavA :| 29 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA dhAuM paveei paveetaM vA sAphawADuM ! bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthane dhAtu saMbaMdhI vidhi batAve che tema karanAranuM anumodana kare, 30 je bhikkhU aNNautthiyANa vA gAratthiyANa vA NihiM paveei, paveetaM vA sAphaw | bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthane nidhi-khajAno batAve ke batAvanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH sAdhune suvarNAdi dhAtu nirmita karavAnI vidhi athavA pRthvInA peTALamAM rahelI nidhinuM jJAna svataH thaI jAya athavA anya pAsethI dhAtu ane nidhi saMbaMdhI jJAna prApta thAya to te jJAna gRhasthane ApavuM kalpatuM nathI. jo gRhasthane te mAhitI Ape to sUtrokta prAyazcitta Ave che. dhAtunA prakAra - dhAtunA traNa prakAra kahyA che- 1. pASANa dhAtu 2. rasa dhAtu ane 3. mATI dhAtu. (1) pASANa dhAta- patthara vizeSa sAthe gharSaNa karavAthI lokhaMDa vagere dhAtu suvarNa bane, tene pASANa dhAtu kahe che. (2) rasa dhAtu- tAMbA vagere dhAtu para amuka dhAtunA rasanuM siMcana karavAthI te suvarNamaya banI jAya che, tene rasa dhAtu kahevAmAM Ave che. (3) mATI dhAtu- je mATInA saMyogathI ke gharSaNathI lokhaMDa vagere suvarNarUpa banI jAya, tene mATI dhAtu kahevAmAM Ave che. dhAtanidhi batAvavAnA doSo :- (1) gRhasthane dhAtu-nidhi batAvavAthI ane gRhastha teno prayoga kare tenAthI aneka prakAranI AraMbhamaya pravRttionI tathA pApakAryonI vRddhinI saMbhAvanA rahe che. (2) eka guhasthane batAvavA jatAM anekane khabara paDe ane pApanI paraMparA vadhe. (3) koIne vidhi batAve ane koIkane na batAve to rAga-dveSanI vRddhi thAya. (4) aMtarAyanA udaye koIne te kAryamAM saphaLatA na maLe to sAdhumAM avizvAsa vadhe. (5) nidhi kADhavAmAM pRthvIkAya ane trasakAya jIvonI virAdhanAnI saMbhAvanA che. (6) nidhi koI mAlikanI hoya ane sAdhu te batAve to te mAlika sAthe kalaha thavAnI saMbhAvanA rahe ane Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194] zrI nizItha sUtra tenA dvArA Dita thavAnI saMbhAvanA paNa rahe che mATe sAdhu gRhasthane dhAtuvidhi kenidhi-khajAno batAve nahi. pratibiMba jovuM - 31 je bhikkhU mattae appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI camakatA vAsaNamAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, 32 je bhikkhU adAe appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI arIsAmAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, 33 je bhikkhU asIe appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI talavAramAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, 34 je bhikkhU maNIe appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI maNimAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, 35 je bhikkhU AbharaNe appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI AbhUSaNamAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, 36 je bhikkhU kuMDa-pANae appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kuMDa--pANImAM arthAt UMDA pANImAM athavA kuMDAnA pANImAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, 37 je bhikkhU telle appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI telamAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, 38 je bhikkhU mahue appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI madhamAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, |39 je bhikkhU sappie appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI ghImAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, 40 je bhikkhU phANie appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI DhIlA goLamAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, 41 je bhikkhU majjae appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI madhamAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-13 [ 15 ] 42 je bhikkhU vasAe appANaM dehai, dehataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI snigdha padArthamAM potAnuM pratibiMba jue ke jonAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghu caumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH ahIM bAra sUtro dvArA bAra padArthomAM potAnuM pratibiMba jovAnuM prAyazcitta kahyuM che. upalakSaNathI koI paNa padArthamAM sAdhu potAnuM pratibiMba nihALe to A sUtrathI prAyazcitta Ave che. bhASya, curNi baMne vyAkhyAomAM bAra sUtro hovAnuM spaSTa thAya che. tema chatAM keTalIka pratomAM agiyAra sUtro ja maLe che. temAM AbharaNanuM sUtra kyAreka chUTI gayuM hoya tema jaNAya che. bhASyamAM sUtragata zabdono saMgraha A pramANe che dappaNa maNi AbharaNe, satthudae bhAyaNa'nnatarae vA tela mahu sappi phANiya, majja vasA suttamAdisu // 4318 // artha :- darpaNa, maNi, AbhUSaNa, zastra, udaka-pANI, bhAjana, tela, madhu, ghI, goLa, madha, vasA AdinA bAra sUtrothI prAyazcitta vidhAna che. uparokta vastuomAMthI ghI vagere keTalIka vastu evI che ke je sAdhune bhikSAmAM prApta thAya che ane talavAra vagere keTalIka vastu evI che ke je bhikSA mATe gRhasthanA gharamAM praveze tyAre te padArthono saMyoga saMbhave che. potAnA pratibiMba jovAnA doSo :- zrI daza. sutra, a. 3mAM darpaNa AdimAM potAnA pratibiMba jovAne anAcAra kahyo che. vyAkhyAkAre darpaNAdimAM potAnA mukhane jovAmAM aneka doSonI saMbhAvanA batAvI che- rUpanuM abhimAna thAya, rUpane nihALatA viSayecchA jAgRta thAya, virUpatA nihALI nidAna kare, zarIra bakuza banI jAya, harSa-viSAda kare, sAdhunI evI pravRttinI jANa thatAM lokomAM sAdhunI tathA zAsananI niMdA thAya mATe sAdhu sutrokta padArthomAM ke tevA anya sthAne potAnuM pratibiMba jovAno saMkalpa na kare, paraMtu Atma bhAvamAM lIna rahIne saMyama ane jinAjJAnuM pAlana kare. vamana, virecanAdi kriyA:43 je bhikkhU vamaNaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI vamana kare che tema karanAranuM anumodana kare, 44 je bhikkhU vireyaNaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI virecana kare ke karanAranuM anumodana kare, 45 je bhikkhU vamaNa-vireyaNaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vamana-virecana kare che tema karanAranuM anumodana kare, Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 ] zrI nizItha sUtra 46 je bhikkhU ArogiyapaDikammaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI Arogya parikarma-roga vinA auSadha upacAra kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - ahIM cothA sUtramAM roga na hovA chatAM auSadha-upacAra karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. A ja AzayathI vamana, virecananA traNa sUtra paNa samajavA joIe arthAt koI kAraNa vinA ke roga vinA vamana, virecana auSadha prayoga karavo na joIe, te ja cAre ya sUtrono sAra che. roga vinA upacAra karavAthI zarIra-saMskAranI bhAvanA vadhe che ane saMyamanI bhAvanA ghaTe che. bhASyakAre gAthA-4337mAM kahyuM che ke jo koIne ema jANa thaI hoya ke mane amuka samaye amuka roga thAya che ane amuka auSadha levAthI te roga thato nathI. to adhika hAni ke doSothI bacavAne mATe roganI pUrve auSadha prayoga karavo, te saprayojana che tathA lAbhadAyaka che. jo ke uttarAdhyayana sutramAM auSadha sevanano niSedha che chatAM paNa alpa zaktivALo sAdhaka roga Ave tyAre nirvadha cikitsA kare to tenuM ahIM prAyazcitta nathI. pArthasthAdine vaMdanAdi kriyA karavIH47 je bhikkhU pAsatthaM vaMdai, vaMdataM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI pArthasthane vaMdana kare ke vaMdana karanAranuM anumodana kare, 48 je bhikkhU pAsatthaM pasaMsai, pasaMsaMtaM sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pArthasthanI prazaMsA kare ke karanAranuM anumodana kare, 49 je bhikkhU kusIlaM vaMdai, vaMdataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kuzIlane vaMdana kare ke vaMdana karanAranuM anumodana kare, 50 je bhikkhU kusIlaM pasaMsai, pasaMsataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kuzIlanI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare, 51 je bhikkhU osaNNaM vaMdai, vaMdataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avasanane vaMdana kare ke vaMdana karanAranuM anumodana kare, 52 je bhikkhU osaNNaM pasaMsai, pasaMsata vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI avasagnanI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare, 53 je bhikkhU saMsattaM vaMdai, vaMdataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI saMsaktane vaMdana kare ke vaMdana karanAranuM anumodana kare, Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-13 | 197] 54 je bhikkhU saMsattaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI saMsaktanI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare, 55 je bhikkhU NitiyaM vaMdai, vaMdaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI nityakane vaMdana kare ke vaMdana karanAranuM anumodana kare, 56 je bhikkhU NitiyaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nityakanI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare, 57 je bhikkhU kAhiyaM vaMdai, vaMdataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kAthikane vaMdana kare ke vaMdana karanAranuM anumodana kare, 58 je bhikkhU kAhiyaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI kAthikanI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare, 59 je bhikkhU pAsaNiyaM vaMdai, vaMdataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI prekSaNikane vaMdana kare ke vaMdana karanAranuM anumodana kare, 60 je bhikkhU pAsaNiyaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI prekSaNikanI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare, 61 je bhikkhU mAmagaM vaMdai, vaMdataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI mAmakane vaMdana kare ke vaMdana karanAranuM anumodana kare, 62 je bhikkhU mAmagaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI mAmakanI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare, 63 je bhikkhU saMpasAriyaM vaMdai, vaMdataM vA sAijjai / / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI saMprasArikane vaMdana kare ke vaMdana karanAranuM anumodana kare, 64 je bhikkhU saMpasAriyaM pasaMsai, pasaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI saMprasArikanI prazaMsA kare ke prazaMsA karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghuaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta aDhAra sUtromAM pArthastha, kuzIla vagere navane vaMdana karavA ane prazaMsA karavA saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che. cothA uddezakamAM pArzvastha, avasana, kuzIla, saMsakta tathA nityaka A pAMca sAthe Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 | zrI nizItha sUtra ziSya AdAna-pradAna karavAnuM prAyazcitta vidhAna che. ahIM te pAMca uparAMta kAthika, prekSaNika mAmaka ane saMprasArika A cAranA nAma vizeSa che. pArthastha AdinI vyAkhyAoH- (1) pArthastha- jeo jJAna, darzana, cAritranI samIpe che paraMtu temAM udhama na kare te. (2) kazIla- zIla eTale AcAra ane azIla eTale anAcAra. anAcAranuM ke AgamamAM niSiddha AcAronuM je sevana kare te kuzIla kahevAya che. (3) avana- samAcArIthI viparIta vartana kare te. (4) saMsakta jenI sAthe rahe tenA jevA AcAra ke anAcAranuM sevana kare te. (5) nityaka- kalpa pramANe vihAra na kare te. () kAthika- svAdhyAya vagere Avazyaka kArya na karatAM vikathAomAM samaya vyatIta kare che athavA dharmakathA to kare paraMtu AhAra, vastra, pAtra, yaza, pratiSThA mATe kare to te paNa kAthika kahevAya che tathA jo svAdhyAya pratilekhanAdi saMyama kArya choDI sadA dharmakathA karato rahe, to te paNa kAthika che. (7) prekSaNika- saMyama ane jinAjJAnI upekSA karIne je nATaka, nRtya ke darzanIya sthaLa vagerenuM prekSaNa karatA rahe te. (8) mAmaka- (1) je sAdhu AhAramAM mamatva Asakti rAkhI saMvibhAga na kare, (2) je sAdhu upadhimAM Asakti rAkhI upadhine koIno hAtha lagADavA na de, (3) je sAdhu zarIra para mamatva rAkhI parISaha sahana karavAnI bhAvanA na rAkhe, (4) je sAdhu bhUmi para mamatva rAkhI anyane te bhUmi para besavA na de, (5) je sAdhu guru dhAraNA karAvIne "A zrAvaka mArA che" temaja "A gharo ke A gAmo mArA che', tevI cittavRtti rAkhe, (6) je sAdhu AhAra, zarIra, upadhi, zrAvaka vagerene mArA che, mArA che tema mAruM-mAruM karyA kare, niHspRha bhAve na rahe. A sarva prakAre je mamatva karanArA hoya che te mAmaka kahevAya che. (9) saMprasArika- gRhasthanA kAryamAM ocho ke vadhu sahyoga denArA saMprasArika kahevAya che. gRhasthanA sAMsArika kAryamAM pravRtta rahenArA, gRhasthanA pUchavA para athavA vagara pUchyuM paNa temane videza gamana, videzathI Agamana, vyApAra prAraMbha, vivAha kArya vagerenA muhUrto kADhI Ape; vyApArika pravRtti mATe bhaviSya batAve; A prakAranA gRhastha saMbaMdhI kArya kare, te saMprasArika kahevAya che. saMkSepamAM Agamokta AcAranuM yathAvat pAlana na karanAra pArthastha vagerene vaMdana paNa na karavA ane tenI prazaMsA paNa na karavI. mUlaguNa uttaraguNe, saMtharamANA vi je pamAeMtti / te doMta avajJA , taddAvArovA varo ! -bhASya gAthA-4367. artha - sazakta, svastha sAdhu niSkAraNa mULaguNa-uttaraguNamAM pramAda kare, doSa lagADe, pArthastha sthAnonuM sevana kare te avaMdanIya che ane te tatsaMbaMdhI caumAsI Adi prAyazcittane prApta thAya che. je paristhitivaza mULa-uttaraguNamAM doSa lagADe to te avaMdanIya nathI. avaMdanIya hovA chatAM tenAmAM buddhi, namratA, dAnaruci, bhakti, bhASAnI madhuratAdi guNo hoI zake paraMtu saMyamamAM udhama karatAM na hovAnA kAraNe tenA te guNonI prazaMsA karavI na joIe, tenI prazaMsA karavAthI tevA pramAda sthAnonI puSTi thAya che. mokSa mArganA maulika guNo vinAnA vyavahArika guNo bhava paraMparAno aMta karanArA nathI, mATe tevI vyaktinA vyavahArika guNonI prazaMsA karavI yogya nathI tethI ja ahIM tenuM prAyazcitta kahyuM che. avaMdanIya pArthastha vagerenI vaMdana ke prazaMsA na karavI paraMtu dIkSA, paryAya, pariSada, puruSa jyeSThatA, vagerene lakSyamAM rAkhI "marthIeNa vaMdAmi" bolI, hAtha joDavA, mastaka jhukAvavuM, zAtA pUchavA Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-13 199 ] rU5 vinaya vyavahAra karavo kAraNa ke bhagavAnanA zAsanamAM rahelA sAdhuno upacArathI paNa yathAyogya vyavahAra karavAmAM na Ave to pravacananI, zAsananI abhakti thAya che. dhAtRpiMDAdi doSa yukta AhAranuM grahaNa:65 je bhikkhU dhAIpiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI dhAtRpiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 66 je bhikkhU dUipiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI dUtapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 67 je bhikkhU NimittapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI nimittapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 68 je bhikkhU AjIviyapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI AjIvikapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 69 je bhikkhU vaNImagapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vanapakapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 70 je bhikkhU tigicchApiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI cikitsApiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 71 je bhikkhU kovapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kopapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 72 je bhikkhU mANapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI mAnapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, |73 je bhikkhU mAyApiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI mAyApiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 74 je bhikkhU lobhapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI lobhapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 75 je bhikkhU vijjApiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI vidyApiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 76 je bhikkhU maMtapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 | zrI nizItha sUtra bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI maMtrapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 77 je bhikkhU cuNNapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI cUrNapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 78 je bhikkhU jogapiMDa bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI yogapiMDa bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare, 79 je bhikkhU aMtaddhANapiMDaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI aMtardhAnapiMDa(adazya thaI grahaNa karAto AhAra) bhogave ke bhogavanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. A uddezakamAM varNita 79 prAyazcitta sthAnamAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : dUSita pravRttio karI dUSita AhAra meLavavo tene utpAdana doSa kahevAya che. piMDaniyukitamAM utpAdananA soLa doSa batAvyA che. temAMthI cauda doSonuM ahIM prAyazcitta vidhAna che ane "aMtardhAnapiMDa sUtranuM adhika kathana che. dhAtRpiMDa - dhAvamAtA jevA kArya karI AhAra prApta kare ane te AhArane muMga - bhogave. dhAvamAtAnA pAMca kArya che- (1) bALakane dUdha pIvaDAvavuM (2) snAna karAvavuM (3) vastrAbhUSaNa paherAvavA (4) bhojana karAvavuM tathA (5) khoLAmAM besADI, teDIne ramADavA. gRhasthanA bALakone ramADavA, snAna karAvavA, jevA dhAvamAtAnA kAma karI AhAra meLave to dhAtRpiMDa kahevAya che. dUtapiMDa- samAcAronuM AdAna-pradAna karavA jevA dUtanA kArya karI AhAra prApta kare. nimittapiMDa- traNa kALanuM nimitta kathana karI AhAra meLave. AjIvikApiMDa- jAtikuLano paricaya ApIne athavA potAnA guNo pragaTa karI AhAra meLave. vanIpakapiMDa- dAna phaLanuM kathana karIne athavA dAtAne AzIrvacana kahI bhikhArInI jema dInatApUrvaka AhAra meLavavo. cikitsApiMDa- gRhastha pUche ke na pUche, paraMtu roga mATenA auSadha prayoga batAvI AhAra prApta kare. kopapiMDa- krodhita banI AhAra levo athavA zrApa ApavAno bhaya batAvI AhAra levo. mAnapiMDa-koI bhikSA ApavAnI nA pADe tyAre bhikSA laIne ja rahIza" tema abhimAna yukta kathana karI, buddhi prayogathI gharanA anya sabhyo pAsethI bhikSA prApta karavI. mAyApiMDa- rUpa parivartana karI, chalapUrvaka AhAra prApta karavo. lobhapiMDa- icchita vastu maLe to avivekI banI atimAtrAmAM AhAra prApta kare athavA icchita vastu na maLe tyAM sudhI bhramaNa karIne icchita vastu meLave.vidyApiMDa-vidyA prayogathI AhAra meLavavo. maMtrapiMDa-maMtra prayogathI AhAra meLavavo. cUrNapiMDa- cUrNa prayogathI arthAt AMkhamAM aMjana vagereno prayoga karI AhAra meLa Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-13 | 201 | vavo. yogapiMDa- eka bIjA padArthano yoga karI, lepa taiyAra karI, tenA prayogathI AhAra meLavavo. aMtardhAnapiMDa- adazya rahI AhAra grahaNa karavo. sutrokta A doSa sthAnonA sevanamAM dInavRttinuM sevana thAya che. jyAre sAdhunI bhikSA adIna vRttivALI hoya che tathA eSaNA samiti pUrvaka prApta karavAnI hoya che, mATe bhikSa prastuta sUtromAM kahelA utpAdana doSa yukta AhAra grahaNa na kare. niryuktikAre utpAdananA soLamA "mULakarma' nAmanA doSanuM gurucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. agiyAramA pUrvapazcAtusaMstava doSanuM laghumAsika prAyazcitta che, te sivAyanA zeSa cauda doSonuM laghucaumAsI prAyazcitta A sUtromAM darzAvyuM che. prastuta uddezakanA 79 sUtromAM 79 laghucImAsI prAyazcitta sthAnono ullekha che. teramo uddezaka saMpUrNa Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 202] zrI nizItha sUtra caudamo udezaka paricaya chaRORDRORORROR prastuta uddezakamAM 41 laghucaumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA pAtra kharIdavA ke kharIdI karIne lAvelA pAtra levA, pAtra udhAra levA ke udhAra lAvelA pAtra levA, pAtranuM parivartana karavuM ke parivartana karIne lAvelA pAtra levA, jhUMTavIne lAvelA pAtra, bhAgIdAranI AjJA vinA lAvelA pAtra ke sAme lAvelA pAtra levA, AcAryanI AjJA vinA koIne vadhu lAvelA pAtra devA, avikalAMgane ke samarthane adhika pAtra devA ke pAtra na devA, upayogamAM na AvavA yogya pAtrane rAkhavA ane upayogamAM AvavA yogya pAtrane choDI devA, suMdara pAtrane virUpa ane virUpa pAtrane suMdara karavA, jUnA pAtrane ke durgadha yukta pAtrane vAraMvAra dhovA, kalkAdi lagAvavI, aneka divaso sudhI pAtrAmAM pANI Adi bharIne rAtre rAkhavA; vividha sacitta sthAna, trasa jIva yukta sthAna, aMtarikSa jAta sthAna para pAtra sUkavavA mUkavA, pAtramAM trasa jIva, dhAnya, bIja, kaMdAdi, pRthvI, pANI ke agni hoya tene kADhIne pAtra ApavA, te pAtra levA, pAtra para kotaraNI karavI ke kotaraNIvALA pAtra levA, mArgamAM cAlanArA ke koInI sAthe carcA-vicAraNA karI rahelA gRhastho pAsethI pAtranI yAcanA karavI, pAtrane mATe ja mAsakalpa ke cAturmAsa kalpa rahavuM ityAdi pravRttionuM laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. A uddezakanA sarva sUtromAM pAtra saMbaMdhI prAyazcittanuM ja vidhAna che, te A uddezakanI vizeSatA che. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-14 . 203 | 7 caudamo udezaka - VE/El/8 41 laghucamAsI prAyazcitta sthAna VIEWS/ pAtrane kharIdavA Adi - | 1 je bhikkhU paDiggaha kiNei, kiNAvei, kIyamAhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pAtrane kharIde, kharIdAve ke kharIdI lAvIne apAtA pAtrane grahaNa kare che grahaNa karanAranuM anumodana kare, | 2 je bhikkhU paDiggahaM pAmiccei, pAmiccAvei, pAmiccamAhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pAtra udhAra le, udhAra levaDAve ke udhAra lAvIne apAtA pAtrane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU paDiggahaM pariyaTTei, pariyaTTAvei, pariyaTTiyamAhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI potAnA pAtranI adalAbadalI kare, karAve ke adalAbadalI karIne apAtA pAtrane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, |4 je bhikkhU paDiggahaM AcchijjaM aNisiTuM, abhihaDamAhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anya koI pAsethI jhuMTavI laIne ApavAmAM AvatA, be mAlika hoya temAMthI ekanI icchA vinA apAtA ane upAzrayamAM sAme lAvIne apAtA pAtrane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta cAra sUtromAM pAtra saMbaMdhI eSaNA samitinA cha udgama doSonuM prAyazcitta vidhAna che. te cha doSo A pramANe che- (1) krIta- kharIdelA pAtra, (2) prAmRtya-udhAra lAvelA, (3) parivartitabadalelA pAtra, (4) Acchinna-koI pAsethI jhUMTavI lIdhelA pAtra, (5) anisRSTa-bhAgIdAranI AjJA vinA lAvelA pAtra, (6) abhihata-upAzrayamAM sAmethI lAvI apAtA pAtra. dazavaikAlika adhyayana-3mAM krIta ane abhihata A be doSane anAcAra kahyA che. parivartita doSa sivAya zeSa pAMca doSone dazAzrutaskaMdha sUtra, dazA-ramAM zabala doSa kahyA che. AcArAMga sUtra, Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 | zrI nizItha satra zrutaskaMdha-2, adhyayana-1, 2, 5, mAM kramazaH pAMca doSa yukta AhAra, makAna, vastra, pAtra levAno niSedha che. tenuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. (1) dvataH- bhikSu parigrahanA pUrNa tyAgI hoya che, tethI daza, a.3, gA. 3mAM kraya-vikraya karavo, tene anAcAra kahyo che. krIta Adi doSa yukta AhArAdi grahaNa karanAra bhikSu te padArthane banAvavAmAM thanArA pApanuM anumodana kare che. daza., a. 6, gA. 48. prAmRtyaH- (1) sAdhu koI pAsethI pAtra udhAra lAve pachI gRhastha tenuM mUlya cUkave (2) koI gRhastha sAdhune mATe pAtrAdi udhAra lAvIne Ape te prAkRtya kahevAya che. A prakAranI pravRtti sAdhu svayaM kare nahIM ane tevI pravRtti karIne gRhastha pAtra lAvI Ape to te grahaNa kare nahIM, kAraNa ke te eSaNAno doSa che ane tema grahaNa karavAthI aneka doSonI paraMparA vadhe che, dharmanI hIlanA paNa thAya che. parivartita :- potAnuM pAtra ApIne badalAmAM bIjuM pAtra gRhastha pAsethI levuM, A parivartana (adalAbadalI) karyuM kahevAya che. te pote karavuM ke karAvavuM sAdhune kalpatuM nathI tathA gRhastha paNa bIjA gRhastha pAsethI A pramANe pAtra parivartana karIne sAdhune Ape to tevA pAtra levA, te paNa doSa yukta che. A prakAranI pravRttithI parivAranA svajana-parijana nArAja thaI jAya, sAdhu dvArA gRhasthane ApelA pAtra jo ghare laI gayA pachI phUTI jAya to tene AzaMkA thaI zake che ke mane sAdhue phUTeluM pAtra ApyuM haze. te pAtramAM AhArAdinuM sevana karavAthI jo koI bimAra thaI jAya ke marI jAya to brAntithI sAdhunI pratye dveSa bhAva utpanna thaI zake che, jenAthI bIjA aneka anartho thavAnI saMbhAvanA rahe che. tethI sAdhu pote gRhastha pAse pAtranuM parivartana na kare tathA koI zraddhALu gRhastha A pramANe pAtra parivartana karIne Ape, to paNa tene grahaNa na kare. Achinna :- koI baLavAna vyakti nirbaLa pAsethI pAtra jhUMTavI(paDAvI) laIne, te pAtra sAdhune Ape, to te pAtra levuM sAdhune kalpatuM nathI. sAdhu gRhasthane kahI koI pAse gUMTavAve paNa nahi. A prakAre pAtra levAthI, je vyakti pAsethI pAtra jhuMTavI levAmAM Ave tene duHkha thAya, sAdhu pratye tene dveSa jAge ane koI samaye te sAdhu pAsethI potAnuM pAtra jhUMTavI paNa le athavA sAdhu pAse rahelA pAtrane phoDI nAkhe, sAdhune herAna kare vagere doSonI saMbhAvanA che. aniSTa - koI pAtranA aneka mAlika hoya, temAMthI eka bhAgIdAranI devAnI icchA hoya ane bIjA bhAgIdAronI devAnI icchA na hoya ane tenI anumati lIdhA vinA koI gRhastha sAdhune te pAtra Ape to te anisuSTa doSa kahevAya che temaja koI nokara, mAlikanI icchA vinA pAtra Ape to paNa te pAtra anisRSTa doSa yukta kahevAya. sAdhu anivRSTa pAtra grahaNa kare to evA pAtra grahaNa karyA pachI klezanI vRddhi thavAnI saMbhAvanA rahe, je bhAgIdArone pAtra devAnI icchA na hoya te bhAgIdAro anya bhAgIdAra dvArA apAyelA pAtrane sAdhu pAsethI pAchuM mAMge athavA jhUMTavI le, anya upasarga kare ane bhaviSyamAM pAtrAdinI prApti durlabha thaI jAya che. abhihata - gRhastha potAnA ghare ke anya sthAnethI upAzrayamAM pAtra lAvI sAdhune Ape to te abhihata kahevAya che athavA koI gAma ke sthAnethI sAdhu mATe pAtra lAvI potAnA gharamAM rAkhe to te abhihata doSa yukta pAtra kahevAya che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-14 205 | abhihata pAtra grahaNa karavAthI pAtra lAvatAM mArgamAM thatI hiMsAnuM anumodana thAya che. mATe sAme lAvelA pAtra sAdhue levA na joIe. lAvanAra vyakti AdhAkarma, krIta Adi doSa yukta pAtra laI Ave to abhihata doSa sAthe tene anya doSo paNa lAge che. A cha uddagamanA doSa jANI, teno tyAga karavo joIe. vizeSa paristhitimAM te doSa yukta pAtra grahaNa kare to tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. AcAryanA uddezathI lAvelA pAtra anyane ApavA :| 5 je bhikkhU airegapaDiggahaM gaNiM uddisiya, gaNiM samuddisiya, taM gaNiM aNApucchiya aNAmatiya aNNamaNNassa viyarai, viyarata vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI AcAryanA uddezathI ke samudezathI adhika pAtra grahaNa karI AcAryane pUchyA vinA, AcAryane nimaMtraNa ApyA vinA anya sAdhune Ape ke ApanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM AcAryAdinA nimitte vadhu lAvelA pAtra anya koIne ApavAnuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. lAkaDAnA pAtra jyAM sulabha hoya te bAju vicaraNa karIne koI bhikSu AcAryanI pAse AvI rahyA hoya athavA pAtra sulabha hoya te kSetramAM jaI rahyA hoya, teonI sAthe AcAryo gacchanI AvazyakatA pramANe vadhArAnA pAtra maMgAvyA hoya ane kyAreka atyaMta Avazyaka hoya, to pAtra levAne mATe ja bhikSuone mokalyA hoya. tyAre te sAdhu jeTalA pAtra maMgAvyA hoya tenAthI adhika maLI jAya ane yogya hoya, to te vadhu pAtra lAvI zake che, paraMtu AcAryanI AjJA vinA koIne devA kalpatA nathI. jatAM samaye mArgamAM koI anya bhikSu maLI jAya ane kahe ke bIjA vadhAre pAtra maLatA hoya to mArA mATe paNa letA Avajo, te samaye jo AcArya nikaTa hoya to teonI AjJA laIne ja lAvavA joIe. jo AcArya dUra hoya to AjJA vinA paNa lAvI zakAya che, paraMtu lAvyA pachI AcAryanI AjJA laIne ja maMgAvanArane ApI zakAya che. AcAryane dekhADyA vinA koIne Ape to sUtrokta prAyazcitta Ave che. bhASyakAre e paNa spaSTIkaraNa karyuM che ke mArgamAM koI sAdhunI vizeSa paristhiti joIne pAtra ApavA jarUrI jaNAya to gItArtha sAdhu svayaM paNa nirNaya karIne pAtra ApI zake che ane tyAra pachI AcAryane pAtra dIdhAnI jANakArI Ape che. eka gacchamAM aneka AcArya, aneka vAcanAcArya, pravrajayAcArya Adi hoya to sAmAnya rUpathI AcAryano nirdeza karIne pAtra lAvavA te "udeza" che tathA koI cokkasa AcAryanuM nAma nirdeza karIne pAtra lAvavA te "samudeza" che, vadhu lAvelA pAtra AcAryanI sevAmAM samarpita karavA ane pAtra grahaNa karavA AmaMtraNa karavuM te nimaMtraNa che. bIjA koIne ApavA hoya to tene mATe AjJA prApta karavI te pRcchanA che. vyavahAra sUtra, uddezaka-8 sU. 16mAM A prakAranA adhika pAtra dUranA kSetrathI lAvavAno kalpa batAvyo che. tyAM eka bIjAne mATe pAtra lAvavAnuM sAmAnya vidhAna che. tenI sAthe ja gaNIne, pUchayA vinA ke nimaMtraNa ApyA vinA, koIne pAtra devAno niSedha paNa karyo che. tenuM A prAyazcitta sUtra che. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 ] zrI nizItha sUtra adhika pAtra ApavA na ApavA :|6 je bhikkhU airegaM paDiggaha khuDgassa vA khuDDiyAe vA theragassa vA theriyAe vA ahatthacchiNNassa apAyacchiNNassa akaNNacchiNNassa aNAsAcchiNNassa aNoThThacchiNNassa sakkassa dei, deta vA sAijjai / bhAvArtha - je (gaNapramukha) sAdhu ke sAdhvI jeonA hAtha, paga, kAna, nAka, hoTha chedAyelA nathI tevA bALa, vRddha sAdhu-sAdhvI tathA sazakta sAdhu-sAdhvIne adhika pAtra rAkhavAnI anujJA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, |7 je bhikkhU airegaM paDiggaha, khuDDagassa vA khuDDiyAe vA theragassa vA therayAe vA hatthacchiNNassa, pAyacchiNNassa, kaNNacchiNNassa, NAsacchiNNassa, oTThacchiNNassa, asakkassa Na dei, Na deta vA sAijjai / bhAvArtha- gaNapramukha) sAdhu ke sAdhvI jeonA hAtha, paga, kAna, nAka, hoTha chedAyela hoya tevA bALa, vRddha sAdhu-sAdhvIne tathA azakta sAdhu-sAdhvIne atirikta pAtra rAkhavAnI anujJA na Ape ke AjJA na ApanAranuM anumodana na kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtromAM sazakta-asakta sAdhune kalpa maryAdAthI adhika pAtra rAkhavAnI AjJA ApavA ke na ApavAnuM gaNapramukhAdi mATenuM prAyazcitta kathana che. u tta:-nava varSathI 16varSanI umara sudhInA sAdhuke sAdhvI bALa vayavALA kahevAya che. teone AgamamAM ke kadara kahyA che. ve sa:- sthaviranA traNa prakAra che- (1) vayathI (2) jJAnathI ane (3) saMyama paryAyathI. prastutamAM 60 varSa ke tethI vadhu vayanA sthaviranuM kathana che, tema samajavuM. haltha chinnalsa..... - sUtramAM hAtha, paga, oSTha, nAka ane kAna chedAyelA hoya, tevA sAdhunuM kathana che. upalakSaNathI sAdhu koI paNa prakAre vikalAMga hoya, tenuM A sUtramAM grahaNa thaI jAya che. vikalAMgone dIkSA ApI zakAtI nathI, paraMtu saMyama lIdhA pachI koI kAraNathI sAdhu-sAdhvI vikalAMga thaI gayA hoya tenI apekSAe paNa A kathana che, tema samajavuM jAIe. - azakta- je bhikSu vikalAMga nathI, paraMtu azakta che arthAt niraMtara vihArathI thAkelA, rogathI gherAyelA ke anya koI parISahathI gabharAyelA sAdhu ke sAdhvIne ahIM azakta kahyA che. A sUtrano bhAvArtha be rIte thAya che. 1. bALa ke vRddha sAdhu-sAdhvI ke je asakta athavA vikalAMga hoya tene adhika pAtra daI zakAya che, paraMtu taruNa, avikalAMga, sazakta bALa ke vRddhane adhika pAtra ApI zakAtA nathI. 2. Adi ane aMtanA kathanathI madhyanuM grahaNa thaI jAya te nyAyathI bALa ane vRddhanA kathanathI AbAla-vRddha koI paNa sAdhu-sAdhvI vikalAMga ke azakta hoya to tene adhika pAtra daI zakAya che, paraMtu Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-14 207 | sazakta ane avikalAMga hoya to tene daI zakAtA nathI, kAraNa ke vikalAMga ke roga grasta, taruNa sAdhu-sAdhvI paNa bALa temaja vRddhanI samAna ja anukaMpAne yogya hoya che, roga AdithI to taruNa paNa azakta banI jAya che. adhika pAtra ApavAnA kAraNo - vikalAMga athavA azaktane auSadha upacAra, pathya-parejI mATe, maLa-mutra ke kapha vagere paraThavA mATe alaga pAtranI AvazyaktA rahe, vikalAMga hovAthI ke azaktinA kAraNe pAtra tUTI-phUTI javAnI saMbhAvanA rahe ane pote pAtra gaveSaNA karIne lAvI zake tema na hoya tethI teone gaNapramukhe vadhAre pAtra rAkhavAnI anujJA ApavI joIe. baMne sutromAM je prAyazcitta vidhAna che te gaNa pramukhane mATe che. kayA sAdhu-sAdhvIne keTalA vadhAre pAtra ApavA teno nirNaya gaNa pramukha ja kare che. ayogya pAtra rAkhavA ane yogya pAtrane paraThavA : 8 je bhikkhU paDiggahaM aNalaM athiraM adhuvaM adhAraNijjaM dharei, dharaitaM vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI upayogane ayogya, asthira, adhruva ane adhAraNIya pAtrane dhAraNa kare ke dhAraNa karanAranuM anumodana kare. | 9 je bhikkhU paDiggahaM alaM, thiraM, dhuvaM, dhAraNijjaM na dharei, na dharataM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI upayogane yogya, sthira, dhruva ane dhAraNa karavA yogya pAtrane dhAraNa na kare arthAt paraThI de ke paraThanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM upayogI pAtrane paraThavAnuM ane anupayogI pAtrane na paraThavAnuM laghucImAsI prAyazcitta kahyuM che. pAtra Adi upakaraNo jyAM sudhI upayoga karI zakAya tevA hoya tyAM sudhI sAdhue teno upayoga karavo ja joIe, te upakaraNone paraThI devA ke gRhasthane ApI devA ucita nathI. pAtra tUTI jAya to sAdhue maryAdA anusAra traNa thIMgaDA lagAvI, pAtra upayogamAM levA joIe. traNathI vadhu thIMgaDA ApavA paDe tevA pAtrane athavA pratilekhana ke jIva rakSA thaI zake tema na hoya tevA pAtra ayogya kahevAya che ane tevA pAtra para mamatva na rAkhatA tene paraThI devA joIe. pAtranuM varNa parivartana:10 je bhikkhU vaNNamaMtaM paDiggahaM vivaNNaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sArA varNavALA pAtrane vivarNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 11 je bhikkhU vivaNNaM paDiggahaM vaNNamaMta karei kareMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vivarNa pAtrane sArA varNavALA kare ke tema karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 208 zrI nizItha sutra viveyana: pAtra dekhAvamAM virUpa hoya paraMtu upayoga yogya hoya to tene suMdara banAvavAno prayatna sAdhu na kare. pAtra jo anukULa suMdara maLyuM hoya to mAruM A suMdara pAtra koI laI na le, koI corI na jAya, tevI bhAvanAthI te pAtrane virUpa banAvavAno prayatna na kare. saMyama sAdhanAmAM uparokta baMne prakAranA saMkalpa ane prayatna anAvazyaka che, te pAtra prati rAga ane dveSanA bhAva pragaTa kare che, mATe sAdhu tevI pravRtti kare nahIM ane kare to tene prAyazcitta Ave che. pAtra paribha:12 je bhikkhU No Navae me paDiggahe laddhe tti kaTu bahudesieNa sIodagaviyaDeNa vA usiNodaga-viyaDeNa vA uccholejja vA padhoejja vA uccholeMtaM vA padhoeMta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI "mane navA pAtra maLyA nathI, tema vicArIne(potAnA) pAtrane ThaMDA ke garama acitta pANIthI ekavAra ke vAraMvAra dhue ke dhonAranuM anumodana kare, 13 je bhikkhU No Navae me paDiggahe laddhe tti kaTu bahude(di)vasieNa sIodaga-viyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhoejja vA uccholeta vA padhoeta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI "mane navA pAtra maLyA nathI', tema vicArIne rAtre rAkhelA ThaMDA ke garama acitta pANIthI(potAnA) pAtrane ekavAra ke vAraMvAra dhue ke dhonAranuM anumodana kare, 14 je bhikkhU No Navae me paDiggahe laddhe tti kaTu bahudesieNa loddheNa vA jAva vaNNeNa vA ullolejja vA uvvallejja vA ulloletaM vA uvvaleMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- sAdhu sAdhvI bhane napA pAtra bhaNyA nathI', tama viyAzana(potAna) pAtrane dodha, kalka, cUrNa ke varNano ekavAra ke vAraMvAra lepa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 15 je bhikkhU No Navae me paDiggahe laddhe tti kaTu bahudevasieNa loddheNa vA jAva vaNNeNa vA ullolejja vA uvvalejja vA ulloleta vA uvvaleta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI "mane navA pAtra maLyA nathI', tema vicArIne(potAnA) pAtrane rAtre rAkhelA lodhra kalka, cUrNa ke varNano ekavAra ke vAraMvAra lepa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 16 je bhikkhU dunbhigaMdhe me paDiggahe laddhe tti kaTu bahudesieNa sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhoejja vA uccholeMtaM vA padhoeta vA sAijjai / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-14 209 ] bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI 'mane durgadhavALuM pAtra maLyuM che, tema vicArIne ThaMDA ke uSNa acitta pANIthI te pAtrane ekavAra ke vAraMvAra dhue ke tema karanAranuM anumodana kare, 17 je bhikkhU dubbhigaMdhe me paDiggahe laddhe tti kaTu bahudevasieNa sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholejja vA padhoejja vA uccholeta vA padhoeta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI 'mane durgadhavALuM pAtra maLyuM che, tema vicArIne rAtre rAkhelA ThaMDA ke garama acitta pANIthI te pAtrane ekavAra ke vAraMvAra dhue ke dhonAranuM anumodana kare, 18 je bhikkhU dubbhigaMdhe me paDiggahe laddhe tti kaTu bahudesieNa loddheNa vA jAva vaNNeNa vA ullolejja vA uvvalejja vA ulloletaM vA uvvaleta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI 'mane durgadhavALuM pAtra maLyuM che, tema vicArIne te pAtrane lothra vagereno ekavAra ke vAraMvAra lepa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 19 je bhikkhU dubbhigaMdhe me paDiggahe laddhe tti kaTu bahudevasieNa loddheNa vA jAva vaNNeNa vA ullolejja vA uvvalejja vA ulloleta vA uvvaleta vA sAphaq I bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI "mane durgadhavALuM pAtra maLyuM che," tema vicArIne te pAtrane rAtre rAkhelA lodhra vagereno ekavAra ke vAraMvAra lepa kare ke lepa karanAranuM anumodana kare, tene laghucImAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : sAdhue parikarma karavuM na paDe tevA ja pAtranI gaveSaNA karavI joIe. jo gaveSaNA karatAM tevA pAtra na maLe ane jUnA, durgadhavALA pAtra maLe to tene dhovAnI ke sugaMdhita karavAnI pravRtti sAdhu na kare. saMyama ke svAthya mATe te pAtra AMzika rUpe paNa pratikULa na hoya to niSkAraNa alpa ke adhika pANIthI pAtrane dhue ke sugaMdhita kare nahIM. pAtrane sakAraNa dhovuM paDe tema hoya to paNa aneka divaso sudhI temAM pANI bharIne rAkhe nahIM ke sugaMdhita padArthane rAtre pAtramAM rAkhe nahIM. prastuta pratamAM pAtrane dhovA ane lepAdi karavA saMbaMdhI (12 thI 19 sudhInA) ATha sUtro bhASya ane cUrNi AdhAre grahaNa karyA che. bhinna-bhinna pratomAM A sUtronI saMkhyA ane kramamAM bhinnatA jovA maLe che. akalpanIya sthAnamAM pAtra mUkavA :20 je bhikkhU aNaMtarahiyAe puDhavIe paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA, AyAta vA payAveta vA sAijjai / Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 | zrI nizItha sUtra bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pRthvInI samIpanI acitta pRthvI upara pAtrane ekavAra ke anekavAra sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, | 21 je bhikkhU sasiNiddhAe puDhavIe paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA, AyAta vA payAveta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pANIthI snigdha jamIna para pAtrane ekavAra ke anekavAra sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, | 22 je bhikkhU sasarakkhAe puDhavIe paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA, AyAtaM vA payAvetaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta raja yukta pRthvI para pAtrane ekavAra ke anekavAra sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, | 23 je bhikkhU maTTiyAkaDAe puDhavIe paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA, AyAta vA payAveta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta mATI patharAI gaI hoya tevI pRthvI para ekavAra ke anekavAra pAtra sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU cittamaMtAe puDhavIe paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA, AyAtaM vA payAvetaM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pRthvI upara pAtrane ekavAra ke anekavAra sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, | 25 je bhikkhU cittamaMtAe silAe paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA, AyAtaM vA payAveta vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI sacitta zilA para pAtrane ekavAra ke anekavAra sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, | 26 je bhikkhU cittamaMtAe lelUe paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA, AyAtaM vA payAvetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta zilAkhaMDa para pAtrane ekavAra ke anekavAra sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, 27 je bhikkhU kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTThie saaMDe jAva makkaDAsaMtANae paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA, AyAta vA payAveta vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI udhaI vagere jIva yukta kASTha upara, IDA yukta yAvata karoLiyAnA Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-14 211 jALAyukta sthAna para ekavAra ke anekavAra pAtrane sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, 28 je bhikkhU thUNaMsi vA giheluyaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi dubbaddhe jAva calAcale paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA AyAveMtaM vA payAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI staMbha, uMbaro, ukhala(khAMDaNiyA) athavA snAna karavAnA bAjoTha upara ke anya tevA prakAranA aMtarikSajAta(AkAzIya) sthAna ke je sArI rIte baMdhAyelA na hoya yAvat DagamagatA hoya, tevA sthAna para pAtrane sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, |29| je bhikkhU kuliyaMsi vA bhittiMsi vA silaMsi vA leluMsi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi dubbaddhe jAva calAcale paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja vA AyAvetaM vA payAvetaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI mATInI divAla, ITanI divAla, zilA, zilAkhaMDa ke tevA prakAranA anya aMtarikSajAta sthAno ke je sArI rIte baMdhAyelA na hoya yAvat DagamagatA hoya tevA sthAno para ekavAra ke vAraMvAra pAtra sUkavavA mUke ke tema karanAranuM anumodana kare, 30 je bhikkhU khaMdhaMsi vA jAva hammiyatalaMsi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi dubbaddhe jAva calAcale paDiggahaM AyAvejja vA payAvejja AyAtaM vA payAveMtaM vA sAijjai / vA, bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI skaMdha-thAMbhalA para yAvat mahelanI chata para ke anya paNa tevA prakAranA aMtarikSajAta sthAno ke je sArI rIte baMdhAyelA na hoya yAvat DagaDagatA hoya tevA sthAno para ekavAra ke vAraMvAra pAtrane sUkavavA mUke ke mUkanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH A agiyAra sUtromAM sacitta sthAno ane aMtarikSa jAta sthAno para pAtra sUkavavA mUkavA saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che. AcA., zru. 2, a. 6, u. 1 sU. 15 mAM A agiyAra sthAno para pAtra sUkavavAno niSedha che. temAM prathamanA ATha sthAnono niSedha jIva virAdhanAnA kAraNe che ane zeSa traNa sthAnono niSedha jIvavirAdhanA sAthe pAtra paDI jAya to tUTI javAnI ane pAtra mUkavA jatAM sAdhunA paDI javAnI saMbhAvanAnA kAraNe che. pUrvasUtramAM pAtra dhovA saMbaMdhI prAyazcittanuM vidhAna che. ahIM koI kAraNa vizeSathI pAtra dhovA paDe to tene ayogya sthAnomAM sUkavavA mUkavAnuM prAyazcitta ahIM kahyuM che. A agiyAra sUtromAM AvelA zabdono vizeSArtha tathA vivecana teramA uddezakanA prAraMbhanA agiyAra sUtromAM che. tyAM A sthAnomAM UbhA rahevuM ke besavuM AdinuM prAyazcitta kahyuM che, ahIM te sthAnomAM pAtra sUkavavAnuM prAyazcitta kahyuM che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21ra | zrI nizItha sUtra A ja agiyAra sthAnomAM maLa-mUtra paraThavAnuM prAyazcitta ane vastra sUkavavAnuM prAyazcitta kramazaH soLamA ane aDhAramA uddezakamAM che. saceta padArtha kADhIne apAtA pAtranuM grahaNa:31 je bhikkhU paDiggahAo tasapANajAI NIharai, NIharAvei, NIhariyaM AhaTTa dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pAtramAMthI trasaprANIne svayaM kADhe, anya pAse kaDhAve ke kADhIne apAtA pAtrane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, |32 je bhikkhU paDiggahAo osahi-bIyAI NIharai, NIharAvei, NIhariyaM AhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pAtramAMthI ghauM Adi auSadhi-dhAnyane tathA jIruM Adi bIjane kADhe, kaDhAve ke kADhIne apAtA pAtrane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 33 je bhikkhu paDiggahAo kaMdANi vA mUlANi vA pattANi vA pupphANi vA phalANi vA NIharai, NIharAvei, NIhariyaM AhaTTa, dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pAtramAMthI sacitta kaMda, mULa, patra, puSpa, phaLa kADhe, kaDhAve ke kADhIne apAtA pAtrane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 34 je bhikkhU paDiggahAo puDhavikAyaM NIharai, NIharAvei, NIhariyaM Aha? dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI pAtramAMthI sacitta pRthvIne kADhe, kaDhAve ke kADhIne apAtA pAtrane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, |35 je bhikkhU paDiggahAo AukAyaM NIharai, NIharAvei, NIhariyaM Aha? dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI pAtramAMthI sacitta pANI kADhe, kaDhAve ke kADhIne apAtA pAtrane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 36 je bhikkhU paDiggahAo teukAyaM NIharai, NIharAvei, NIhariyaM Aha? dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pAtramAMthI sacitta agnikAyane kADhe, kaDhAve ke kADhIne apAtA pAtrane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : sAdhu-sAdhvIoe pAtranI gaveSaNA karatI veLAe nimnokta vAto dhyAnamAM rAkhavI Avazyaka Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-14 213 ] che- (1) pAtramAM karoLiyA vagere trasa jIvo hoya (2) dhAnya ke bIja hoya (3) kaMda-mULa Adi vanaspati hoya (4) kAcuM-mIThuM vagere sacitta pRthvIkAya hoya to te levuM nahIM. (5) sacitta pANI hoya (da) mATInA pAtramAM agninA aMgArA hoya Adi koI paNa jIva hoya, to te pAtra levuM nahIM. pAtramAM rahelA trasajIvAdine pote kADhIne te pAtra grahaNa na kare, te ja rIte gRhasthAdi pAse trasajIvAdi kaDhAvIne te pAtra grahaNa na kare ane koI gRhastha pAtramAMthI sUtrokta trasajIvAdi kADhIne pAtra Ape to paNa te pAtra grahaNa kare nahIM. A cha sUtranA kramamAM tathA saMkhyAmAM anya pratomAM bhinnatA jovA maLe che. ahIM bhASya ane cUrNa anusAra krama rAkhyo che. kASTha ke tuMbaDAnA pAtramAM agni rahI na zake, tethI te sutramAM mAtra mATInA pAtranI apekSAe kathana samajavuM, AvA pAtra levAmAM te jIvone sthAnAMtarita karavA paDe tathA teonuM saMghaThana, saMmardana paNa thAya che mATe ahIM tevA pAtra levA saMbaMdhI prAyazcitta kahyuM che. A cha sUtronA kramamAM tathA saMkhyAmAM anya pratomAM bhinnatA jovA maLe che. prastutamAM bhASya-cUrNi anusAra pATha grahaNa karyo che. pAtra para nakazI kAma karavuM:37 je bhikkhU paDiggahaM korei, korAvei, koriyaM AhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pAtra upara kotara kAma-nakazI kAma kare, anya pAse karAve ke kotarakAma karIne apAtA pAtrane grahaNa kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prathama uddezakamAM pAtranuM mukha ThIka karavAnuM tathA viSamane sama banAvavA rUpa parikarmanuM prAyazcitta kathana che. anya parikanuM prAyazcitta A uddezakamAM kahyuM che ane ahIM A 37mA sUtramAM pAtra para kotaraNI, nakazIkAma karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. pAtramAM kotaraNI karavAmAM mukhya uddezya vibhUSAno hoya che ane dazavaikAlika Adi sUtromAM bhikSane mATe vibhuSAvRttino niSedha che. bhASyakAre temAM "kRSira doSa" kahyo che. kotaraNI karelA sthAnamAM jIva ke AhAra bharAI jAya che ane tenuM zodhana thaI zakatuM nathI, tethI te kriyAnuM ahIM prAyazcitta kahyuM che. grAmAMtarAdimAM pAtra mAMgavA - |38 je bhikkhU NAyagaM vA aNAyagaM vA uvAsagaM vA aNuvAsagaM vA gAmaMtaraMsi vA gAmapahatarasi vA paDiggahaM obhAsiya-obhAsiya jAyai, jAyaMta vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI gAmAMtara(anya gAma ke gAmanI madhyamAM)mAM grAmamAttara(mArganI madhyamAM) svajana, anyajana, zrAvaka ke azrAvaka-zrAvaka na hoya, tenI pAse mAMgI-mAMgIne pAtranI yAcanA kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM mAMgIne pAtra yAcanA karavAnuM prAyazcitta vidhAna che. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra matasi..... :- svajanAdi koI paNa gRhastha potAnA gharamAM ke potAnA ja anya koI sthAnamAM hoya tyAre pAtranI yAcanA karI zakAya che, paraMtu jo te anya gAmamAM hoya, grAmAMtara arthAt gAmanI bahAra hoya ke gAmamAM paNa mArmAMtara--bajAramAM ke be mArganI vaccenA bhAgamAM hoya ke mArgamAM cAlatA hoya tyAre tyAM pAtranI yAcanA karavI na joIe, kAraNa ke tyAM tenI pAse to pAtra hotA nathI. 214 game tyAM yAcanA karavAthI te svajanAdi anurAgI hoya to eSaNAnA doSanI saMbhAvanA rahe che. jo te anurAgI na hoya to gAmanI madhyamAM vagere sthAnomAM yAcanA thavAthI kupita thAya, anAdara kare, pAtra hovA chatAM niSedha kare ityAdi doSonI saMbhAvanAnA kAraNe ahIM tenuM prAyazcitta kahyuM che. pariSadamAM pAtra yAcanAH |39 bhikkhU NAya vA aNAyagaM vA uvAsagaM vA aNuvAsagaM vA parisAmajjhAo uTThavettA paDiggahaM obhAsiya- obhAsiya jAyai, jAyaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha -- je sAdhu ke sAdhvI pariSadamAM sthita svajana ke anyajana, upAsaka ke anupAsaka pAse mAMgI-mAMgIne pAtranI yAcanA kare ke tema karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH pUrvasUtramAM dAtA potAnA ghara ke sthAna sivAyanA sthAna, mArga AdimAM hoya tyAre pAtra yAcanA na karavAnuM jaNAvyuM che; A sUtramAM dAtA svagRhamAM ke yathAsthAne sthita hoya tyAre kevI sthitimAM yAcanA na karavI te jaNAvyuM che. svagRhamAM dAtA anya koI eka ke aneka vyaktio sAthe vArtAlApa karI rahyA hoya ke pariSadamAM beThA hoya tyAM teonI vaccamAM jaIne athavA tyAMthI uThADIne pAtranI yAcanA karavI na joIe. A rIte yAcanA kare to tene A sUtrathI prAyazcitta Ave che. pAtranI yAcanA mATe sAdhu jo gRhasthadAtAnI pariSadamAM jaIne athavA sabhAmAMthI uThADIne yAcanA kare, to teonA Avazyaka vArtAlApamAM skhalanA thAya, vArtAlApa baMdha karavo paDe tethI dAtAne sAdhu pratye roSa jAge, sAdhu ane dharma pratye aprIti thAya, kyAreka dAtAne potAno vArtAlApa baMdha na karavo hoya, temAM vyasta hoya to potAnI pAse pAtra hovA chatAM ApavAnI 'nA' pADI de ityAdi doSonI saMbhAvanA rahe che mATe ahIM tenuM laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. che jo sAdhu AvyA che tevuM jANI, bhaktivAna gRhastha svayaM vAtacIta baMdha karI sAdhu pAse Ave to vivekapUrvaka tenI pAse yAcanA karI zake che paNa pote gRhasthane vAtacItamAMthI(pariSadamAMthI) uThADe nahIM. tevo A sUtrano Azaya che. pAtra mATe nivAsa karavo - 40 je bhikkhU paDiggaha-NIsAe uDubaddhaM vasai, vasaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pAtra prApta karavAnI icchAthI RtubaddhakALa arthAt zeSakALamAM mAsakalpa rahe ke rahenAranuM anumodana kare, |41 je bhikkhU paDiggaha-NIsAe vAsAvAsaM vasai, vasaMtaM vA sAijjai / taM Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-14 [ 215] sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI pAtra prApta karavAnI icchAthI cAturmAsa kalpa rahe ke rahenAranuM anumodana kare tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. A uddezaka kathita 41 prAyazcitta sthAnamAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtromAM pAtranI yAcanA mATe koI gAmamAM mAsakalpa ke cAturmAsa kalpa rahe, to tenA prAyazcittanuM kathana che. DiELIlA:- pAtra arthe nivAsa (1) koI sAdhu gRhasthane kahe ke- ame pAtra mATe ja A gAmamAM mAsa kalpa ke cAturmAsa kalpa rahIe chIe mATe amane sArA pAtra Apajo ke apAvajo, A pramANe vacanabaddha karI te gAmamAM rahe to te pAtra mATe nivAsa karyo kahevAya che. AvA nivAsanuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. (2) A kSetramAM pAtra maLaze tevA Agrahayukta potAnA saMkalpa sAthe mAsa kalpa yogya bIjA kSetrane choDI, tyAM rahe to te paNa pAtra mATe nivAsa kahevAya che ane tenuM A sutrathI prAyazcitta Ave che. kadAcita bhikSane pAtranI atyaMta AvazyaktA hoya ane kyAreka tenA mATe thoDA divasa rokAvuM paNa paDe to sAdhu te pramANe karI zake che, paraMtu Agraha yukta saMkalpa ke gRhastha sAthe vacana baddhatA karavI yogya nathI. jo pAtra mATe gRhasthane vacanabaddha karIne ke pote saMkalpa karIne te gAmamAM rahe ane yoga-saMyoge tyAM pAtra na maLe to sAdhu ane gRhastha baMnene aneka prakAranA saMkalpa vikalpa utpanna thAya che. gRhastha jo anurAgI hoya to aneka doSa lagADI pAtra lAvIne Ape, to saMyamanI virAdhanA thAya che, mATe sAdhu AvA saMkalpa sAthe koI gAmamAM rahe nahIM. A uddezakamAM 41 sutra dvArA 41 laghucaumAsI prAyazcitta sthAnono ullekha che. - caudamo uddezaka saMpUrNa . Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 216] zrI nizItha sUtra paMdaramo uddezaka | paricaya chaRORRORDROROR A uddezakamAM 154 laghucaumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA paruSa-kaThora vacana AdithI anya bhikSanI AzAtanA karavI, sacitta Amra ke tenA khaMDa Adi khAvA, gRhastha pAse potAnA zarIra saMbaMdhI parikarma kArya karAvavuM, akalpanIya sthAnomAM paraThavuM, gRhasthane AhAra, vastrAdi devA, pArthasthAdine AhAra, vastrAdinuM AdAna-pradAna karavuM vastra grahaNa karavAmAM ugama Adi doSonA parihAra mATe pUrNa gaveSaNA na karavI, vibhUSAnA saMkalpathI zarIra parikarmanA 54 kAryo karavA, vibhuSAnA saMkalpathI vastrAdi upakaraNa rAkhavA, vibhUSAnA saMkalpathI vastrAdi upakaraNone dhovA, ityAdi pravRttionuM laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-15. | 217 ] paMdaramo udezaka - VEle] [154 laghu caumAsI prAyazcitta sthAna //e/2/ sAdhu-sAdhvInI AzAtanA:| 1 je bhikkhU bhikkhuM AgADhaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anya sAdhu-sAdhvIne Akroza vacana kahe ke kahenAranuM anumodana kare, | 2 je bhikkhU bhikkhuM pharUsaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anya sAdhu-sAdhvIne kaThora vacana kahe ke kahenAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU bhikkhaM AgADha-pharUsaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI anya sAdhu-sAdhvIne Akroza vacana tathA kaThora vacana kahe ke kahenAranuM anumodana kare, | 4 je bhikkhUbhikkhUaNNayarIe accAsAyaNAe accAsAei, accAsAeMtaM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI anya sAdhu-sAdhvInI koI paNa prakAre AzAtanA kare ke karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : dasamAM uddezakanA prathama cAra sUtromAM pUjayanIya AcArya ke gurujano temaja ratnAdhikonI AzAtanA karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. pUjyavarono vinaya karavo te to sAdhuonuM kartavya che te ja rIte sAmAnya saMto, satIjIo ke anya gacchanA sAdhu-sAdhvIo pratye paNa sAdhue avinaya-AzAtanA yukta vacana-vyavahAra, tiraskAra sUcaka pravRttio karavI na joIe. jo koI sAdhu evI pravRtti kare to tene sUtrokta prAyazcitta Ave che. teramA uddezakamAM A prakAranA cAra sUtrothI gRhasthanI AzAtanA karavAnuM prAyazcitta kahyuM che. te ja rIte ahIM paNa prathama traNa sUtromAM vacana saMbaMdhI AzAtanAnA prAyazcittonuM ane cothA sutramAM anya sarva prakAranI AzAtanAnA prAyazcittanuM kathana karavAmAM AvyuM che. sAdhuone apriyavacana kahevAno niSedha daza., a. 10, gA. 18mAM che. sacitta AmraphaLano upabhoga - | 5 | je bhikkhU sacittaM aMbaM bhuMjai, bhuMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta kerI khAya ke khAnAranuM anumodana kare. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 218 ] zrI nizItha sUtra |6 je bhikkhU sacittaM aMbaM viDaMsai, viDaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta kerI cUse ke cUsanAranuM anumodana kare, |7 je bhikkhU sacitta-paiTThiyaM aMbaM bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta pratiSThita kerI khAya ke khAnAranuM anumodana kare, 8 je bhikkhU sacitta-paiTThiyaM aMbaM viDaMsai, viDaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pratiSThita kerI cUse ke cUsavAranuM anumodana kare, | 9 je bhikkhU sacittaM aMbaM vA aMba-pesi vA aMba-bhittaM vA aMba-sAlagaM vA aMbaDAlagaM(aMbaDagalaM) vA aMbacoyagaM vA bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI sacitta kerI, kerInI cIra, kerInA ardhAbhAga(phADIyA), kerIno rasa, kerInA TukaDA ke kerInI chAlane khAya athavA khAnAranuM anumodana kare, |10 je bhikkhU sacittaM aMbaM vA jAva aMbacoyagaMvA viDaMsai viDaMsaMtaM vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta kerI yAvatu kerInI chAla vagerene cUse ke cUsavAranuM anumodana kare, 11 je bhikkhU sacittapaiTThiyaM aMbaM jAva aMbacoyagaMvA bhuMjai, bhuMjataM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pratiSThita karI ke kerInI chAla vagere khAya ke khAnAranuM anumodana kare. 12 je bhikkhU sacittapaiTThiyaM aMbaM vA jAva aMbacoyagaM vA viDaMsai, viDaMsataM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pratiSThita kerI, kerInI chAla vagerene cUse ke cUsavAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : A ATha sutromAM sacitta kerI khAvAnuM prAyazcitta vidhAna che. bhASyakAre upalakSaNathI sarva sacitta phaLo khAvAnuM prAyazcitta paNa A sUtrothI samajI levAnuM sUcita karyuM che. prathama sUtra catuSTayamAM akhaMDa AmraphaLa khAvA tathA cUsavAnuM tathA dvitIya sUtra catuSTayamAM kerInA sacitta TUkaDA vagere khAvA-cUsavAnuM prAyazcitta kahyuM che. AcA., zru. 2, a.7, u. 2, sU. mAM sacitta kerInA TukaDA(ardha bhAga), kerI TukaDA cIra vagere grahaNa karavAno niSedha che. tenuM A prAyazcitta sUtra che. prastuta sUtra-pamAM vitta saMva nuM kathana che ane sUtra-9mAM punaH vitta aMkanuM kathana che. AcA, zru.2, a.7, u.2, sU. mAM aMjasivAyanA saMvAliyavagere pAMca zabdonuM kathana che. AcArAMgano te sUtra pATha zuddha che ane tenA artha paNa susaMgata jaNAya che. nizItha sUtramAM lipi doSa ke pramAdathI 'saMva zabda (sU. 9) bIjIvAra AvI gayo hoya tevI saMbhAvanA che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-15 219 cUrNikAranA mataanusAra 'va' zabdanA aneka artho :- sU. 9mAM pharI AvelA 'va' zabdanA aneka artho cUrNikAre A pramANenI kalpanA karI che. (1) prathama sUtra catuSkamAM baddhAsthika AmraphaLa arthAt goThalI baMdhAya gaI hoya tevA ane dvitIya sUtra catuSkamAM abadrAsthika-goThalI baMdhANI na hoya tevA AmraphaLanuM kathana che. (2) prathama catuSkamAM akhaMDita ane dvitIya catuSkamAM khaMDita AmraphaLanuM kathana che. (3) prathama catuSkamAM sAmAnya ane dvitIya catuSkamAM viziSTa kathana che. A sUtromAM sacitta ane sacitta pratiSThita(goThalI yukta) AmraphaLa ane AmranA vibhAgone khAvA ane cUsavAnuM prAyazcitta kahyuM che. arthApatti nyAye acitta ane goThalI rahita AmraphaLa khAvA cUsavAnuM prAyazcitta nathI, tema samajavuM joIe. AmravanamAM rahevA ane AmraphaLa khAvA AdinuM vizeSa varNana AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-2, adhyayana-7, uddezaka-ramAM juo. gRhastha dvArA zarIra parikarma karAvavuM: 13 je bhikkhU aNNautthieNa vA gAratthieNa vA appaNo pAe AmajjAvejja vA pamajjAvejja vA, AmajjAveMtaM vA pamajjAveMtaM vA sAijjai evaM taiya uddesaga gameNaM NeyavvaM jAva... je bhikkhU gAmANugAmaM duijjamANe aNNautthi eNa vA gAratthieNa vA appaNo sIsaduvAriyaM kArei kAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse potAnA paganuM ekavAra ke vAraMvAra Amarjana karAve ke karAvanAranuM anumodana kare. A rIte trIjA uddezaka pramANe sarva(54) sUtro jANavA yAvat je sAdhu ke sAdhvI vihAra karatAM anyatIrthika ke gRhastha pAse potAnuM mastaka DhaMkAve ke DhaMkAvanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH trIjA uddezakamAM zarIra parikarma saMbaMdhI(54) sUtro che. tyAM sAdhu svayaM niSkAraNa paganuM Amarjana Adi kare to prAyazcitta Ave, tema vidhAna che. A uddezakamAM anyatIrthika ke gRhastha pAsethI sAdhu potAnA zarIranuM parikarma karAve, to tenuM prAyazcitta vidhAna che. AcA, zru. 2, a. 13, sU. 1mAM gRhasthAdi pAse kAya parikarma karAvavAno niSedha che. tenuM A prAyazcitta sUtra che. A sUtronuM vivecana trIjA uddezaka pramANe jANavuM. jAhera sthAnomAM paraThavuM: 14 je bhikkhU AgaMtAgAraMsi vA ArAmAgAraMsi vA gAhAvaikulaMsi vA pariyAvasahaMsi vA uccAra- pAsavaNaM paridvavei pariTThaveMtaM sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI dharmazALA, udyAna, gAthApatikuLa ke parivrAjakanA AzramamAM uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 220 / zrI nizItha satra |15 je bhikkhU ujjANaMsi vA ujjANagihaMsi vA ujjANasAlaMsi vA NijjANaMsi vA NijjANagihasi vA NijjANasAlaMsi vA uccArapAsavaNaM pariTThavei, pariveMtaM sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI udyAna, udyAnagRha, udhAnazALA, nagara bahAranA sthAna, nagara bahAra banelA ghara, nagara bahAranI zALAmAM uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, |16 je bhikkhU aTuMsi vA aTTAlayaMsi vA cariyasi vA pAgAraMsi vA dAraMsi vA gopuraMsi vA uccArapAsavaNaM pariTThavei, pariTThaveMtaM sAijjai / bhAvArtha :- he sAdhu sAdhvI 02, mAmi, ya21, 12, dvAra gopuramA ubhyaar-prs19|| paraTha ke paraThanAranuM anumodana kare, 17 je bhikkhU dagamaggaMsi vA dagapahaMsi vA dagatIraMsi vA dagaThANasi vA uccArapAsavaNaM pariDhuvei, pariveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI jaLamArga, jaLapatha, jaLAzayanA tIra ke jalasthAna para uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, |18 je bhikkhU suNNagihaMsi vA suNNasAlaMsi vA bhiNNagihasi vA bhiNNasAlaMsi vA kUDAgArasi vA koTThAgArasi vA uccArapAsavaNaM pariTuvei, pariTuveta vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI zUnyagRha-zUnyazALAmAM, bhagnagRha-bhagnazALA, kUTAgAra ke koSThAgAramAM ke paraThanAranuM anumodana kare, 19 je bhikkhU taNagihaMsi vA taNasAlaMsi vA tusagirhasi vA tusasAlaMsi vA bhusagihasi vA bhusasAlasi vA uccArapAsavaNaM pariDhavei, parirvata sAijjai / bhAvArtha :- he sAdhu sAdhvI tRgRDa-tRzA , tusaDa-tusA , bhusagaDa-musazANAmAM uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 20 je bhikkhU jANagirhasi vA jANasAlaMsi vA vAhaNagihasi vA vAhaNasAlaMsi vA uccArapAsavaNaM pariTThavei, pariTThaveta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI yAnagRha, yAnazALA, vAhana gRhamAM, vAhana zALAmAM uccAra-prasavaNa paraThe paraThanAranuM anumodana kare, 21 je bhikkhU paNiyasAlaMsi vA paNiyagirhasi vA pariyAsAlaMsi vA pariyAgirhasi vA kuviyasAlaMsi vA kuviyagihasi vA uccArapAsavaNaM pariTThavei parihaveMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vikrayazALA-vikrayagRha, parivrAjakazALA-parivrAjakagRha, cUno vagere banAvavAnI zALA ke cUno vagere banAvavAnA gharamAM uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-15 221 | 22 je bhikkhU goNasAlaMsi vA goNagihasi vA mahAkulaMsi vA mahAgihaMsi vA uccArapAsavaNaM pariTThavei, pariveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI baLadazALA-baLadagRha, mahAkuLa-mahAgRhamAM, uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH A nava sutromAM 46 sthAnonuM kathana che. A 46 sthAnonuM saMpUrNa vivaraNa AThamA uddezakanA 1 thI 9 sUtramAM varNita 46 sthAnonI jema ja jANavuM. A sutromAM 46 sthAnonA nAma ApyA che, te sthAnomAM sAdhu uccAra-prasavaNano tyAga na kare. A 46 sthAnomAMthI keTalAka sthAno sArvajanika che, keTalAka sthAno vyaktigata che. upalakSaNathI tevA prakAranA anya sthAnanuM paNa grahaNa A sUtrothI thaI jAya che ke je sthAnonA koI mAlika hoya athavA rakSaka hoya tevA sthAnomAM sAdhu paraThe nahIM. sAmAnyapaNe sAdhu gAmanI bahAra, AvAgamana rahita, koI gRhastha na jue tevA sthAna para uccAra-prasavaNanuM visarjana kare che. AcA., zru. 2, a. 10, sU. 8, 10, 16 Adi sUtromAM udhAnAdimAM paraThavAno niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. A sUtromAM 'uccAra-prasavaNa' A baMne zabdono prayoga sAthe che, tema chatAM mukhyatAe uccAra saMbaMdhI sUtrokta kathano che, tema samajavuM joIe. sAdhu jyAM sthita hoya tyAM nirdoSa pariSThApana bhUmimAM ja prasavaNAdino tyAga karI zake che. pariSThApana bhUminA koI vyaktigata mAlika nahoya to zakendra mahArAjanI AjJA levAya ane mAlika hoya to temanI AjJA levAya ane uttarAdhyayana sUtrokta 10 bola yukta bhUmi hoya tyAM paraThI zakAya. uparokta 46 sthAnonA koI mAlika ke rakSaka hoya ane tevA sthAnomAM sAdhu mAlikanI AjJA vinA paraThe to tRtIya mahAvratamAM doSa lAge che. sthAnanA svAmIne jANakArI thAya to sAdhunI asabhyatA temaja mUrkhatA pragaTa thAya, sAdhu tathA zAsananI niMdA thAya, kopita thayelA te gRhastha sAdhu sAthe aziSTa, vyavahAra paNa karI zake che. A doSone dhyAnamAM rAkhI sAdhu tevA sthAnomAM paraThe nahIM ane jo bhUlathI tevA sthAnamAM paraThe to prAyazcitta Ave che. gRhasthane AhAra ApavoH| 23 je bhikkhU aNNautthiyassa vA, gAratthiyassa vA asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei, deta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke guhasthane azanAdi cAra prakArano AhAra Ape ke ApanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : sAdhune bhikSAmAM prApta AhAra gRhasthane Apavo kalpato nathI. koI zrAvaka sAmAyika vrata svIkArI Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara | zrI nizItha sUtra upAzrayamAM sthita hoya to paNa tene AhAra-pANI ApavA kahyuM nahIM. zrAvako saMpUrNa sAvadha yoganA tyAgI nathI ane sAmAyika kare tyAre paNa temanuM sAvadha kAryanuM svAmitva cAlu ja rahe che mATe sAmAyika vratadhArI zrAvaka Adi koIpaNa gRhasthane azanAdi cAra prakArano AhAra Apavo kalpato nathI. gRhasthane AhAra ApavAnA doSoH- (1) gRhastha sAvadha kAryamAM rata hoya che, temane AhArAdi ApavAthI sAvadha kAryanI anumodanA thAya che. (2) dAtA sAdhune saMyama sAdhanAmAM sahayogI banavA AhAradAna kare che. anya gRhasthane sAdhu AhAra Ape tevI gRhasthanI AjJA na hovAthI tRtIya mahAvrata dUSita thAya che. (3) jinezvara bhagavAnanI AjJAno bhaMga thAya che. (4) AhAra dAtAne jANa thatAM sAdhu pratye azraddhA thAya ane dAnanI bhAvanA maMda paDe mATe sAdhue gRhasthane AhArAdi ApavA na joIe ane jo Ape to sUtrokta prAyazcitta Ave che. kyAreka dAtA ke bhikSunI asAvadhAnIthI sacitta AhAra-pANI ke akalpanIya AhArAdi padArtha grahaNa thaI gayA hoya to sAdhue turaMta te ja gRhasthane pAchA soMpI devA joIe tevuM vidhAna AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-2, adhyaya-1, uddezaka-10 tathA AcArAMga sUtra, adhyayana-6 uddezaka-ramAM che ane A rIte sacitta AhArAdi pAchA Ape to prAyazcitta AvatuM nathI. pArthasthAdi sAthe AhAranuM AdAna-pradAna - |24 je bhikkhU pAsatthassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei, detaM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI pArthasthane azanAdi cAra prakArano AhAra Ape ke ApanAranuM anumodana kare 25 je bhikkhU pAsatthassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai, paDicchata vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pArthastha pAsethI azanAdi cAra prakArano AhAra grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 26 je bhikkhU osaNNassa asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA dei, detaM vA sAjana ! bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI avasanane azanAdi cAra prakArano AhAra Ape ke ApanAranuM anumodana kare 27 je bhikkhU osaNNassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai paDicchata vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avasAna pAsethI azanAdi cAra prakArano AhAra grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 28 je bhikkhU kusIlassa asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kuzIlane azanAdi cAra prakArano AhAra Ape ke ApanAranuM anumodana kare, Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-15 | 223 ] 29 je bhikkhU kusIlassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai paDicchataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kuzIla pAsethI azanAdi cAra prakArano AhAra grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, |30 je bhikkhU saMsattassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei, detaM vA sAr3ajharU I bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI saMsaktane azanAdicAra prakArano AhAra Ape ke ApanAranuM anumodana kare 31 je bhikkhU saMsattassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai, paDicchata vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI saMsakta pAsethI azanAdi cAra prakArano AhAra grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 32 je bhikkhU Nitiyassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei, detaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI nityakane azanAdi cAra prakArano AhAra Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 33 je bhikkhU Nitiyassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai, paDicchataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nityaka pAsethI azanAdi cAra prakArano AhAra grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM pArthastha Adi pAMca sAthe AhAra AdinA AdAna-pradAnanA prAyazcittanuM kathana che. pArthastha Adi bhikSuone AhAra ApavAthI tenA eSaNA doSonI ke anya dUSita pravRttionI anumodanA thAya che tathA pArthastha Adi pAsethI AhAra levAmAM ugama Adi doSayukta AhAranuM sevana thAya che, pArthasthAdi sAthe AhAra letA-detA teo sAthe saMsarganI vRddhi thAya ane kramazaH saMyama dUSita thAya che mATe sAdhue zuddha saMyamI sAMbhogika sAdhu sAthe ja AhAranuM AdAna-pradAna karavuM joIe, teo sAthe AhAranuM AdAna-pradAna kare, to A 10 sUtromAM tenuM prAyazcitta kahyuM che. pArthastha AdinuM svarUpa cothA uddezakanA vivecanamAM kahevAyuM che. gRhasthane vastrAdi ApavA:34 je bhikkhU aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA vatthaM vA paDiggaraM vA kaMbalaM vA pApayuMchaNaM vA dei, deta vA sAijjai / Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 224 / zrI nizItha sUtra bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika athavA gRhasthane vastra, pAtra, kaMbala, pAdapraoNpzana Ape athavA ApanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. viveyana : sUtra ra3mAM gRhasthane AhAra ApavAno niSedha che. A sUtramAM vastra, pAtra vagere ApavAno niSedha che. bhikSu gRhastha pAsethI AhAra-vastrAdi grahaNa karI zake che, paraMtu gRhasthane ApavA kalpatA nathI. pArthasthAdi sAthe vastrAdinuM AdAna-pradAnaH35 je bhikkhU pAsatthassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei, deta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pArthasthane vastra, pAtra, kaMbala, pAdapropzana Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 36 je bhikkhU pAsatthassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDicchai, paDicchataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pArthastha pAsethI vastra, pAtra, kaMbala, pAdaprAMchana grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, |37 je bhikkhU osaNNassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei, daMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avasanane vastra, pAtrAdi Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 38 je bhikkhU osaNNassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI avasAna pAsethI vastra, pAtrAdi grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 39 je bhikkhU kusIlassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei deMtaM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI kuzIlane vastra, pAtrAdi Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 40 je bhikkhU kusIlassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDicchai, paDicchata vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kuzIlanuM vastra, pAtrAdi grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 41 je bhikkhU saMsattassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei deta vA sAijjai / Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-15 | | 225 ] bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI saMsaktane vastra, pAtra, bala, pAdaprAMchana Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 42 je bhikkhU saMsattassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA kaccha, kacchata vA sArU I bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI saMsaktanA vastra, pAtra, kaMbalAdi grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 43 je bhikkhU Nitiyassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei detaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI nityakane vastra, pAtra, kaMbalAdi Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 44 je bhikkhU Nitiyassa vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDicchai, paDicchataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nityakanA vastra, pAtra, kaMbalAdi grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH AhArAdinI jema pArthastha sAthe vastra, pAtra, kaMbala, pAdaprocchananuM AdAna-pradAna karavuM sAdhune kalpatuM nathI. upalakSaNathI koI paNa upakaraNanI Apa-le sAdhu pArzvastha Adi zramaNo sAthe na kare. A sUtronuM vivecana pUrva sUtro pramANe jANavuM. gaveSaNA vinA strAdinuM grahaNa:45 je bhikkhU jAyaNAvatthaM vA NimaMtaNAvatthaM vA ajANiya, apucchiya, agavesiya paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / se ya vatthe cauNha aNNayare siyA, taM jahANiccaNiyaMsaNie majjaNie chaNNUsavie rAyaduvArie / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI yAcita vastra tathA nimaMtrita vastrane jANyA vinA, pUchayA vinA, gaveSaNA karyA vinA grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare tene laghuaumAsI prAyazcitta Ave che. te vastra cAra prakAranA vastromAMthI koI paNa prakAranA hoI zake che. jema ke- (1) paheravA, oDhavA, pAtharavAmAM nitya kAmamAM AvanAra vastra. (2) snAna karavAnA samaye paheravAnA vastra athavA alpa samaya mATe upayogamAM AvatA vastra (3) utsavamAM javAnA samaye paheravAnA vastra. (4) rAja sabhAmAM javA samaye paheravAnA vastra. vivecanaH prastuta sUtramAM vastra kevA prakAranuM che te joyA-jANyA vinA grahaNa karavAnA prAyazcittanuM kathana che. HTTThyuM maLavattha:- yAcanAvastra. nimaMtrita vastra. A satramAM sAdhane vastranI prApti be rIte thAya che, tenuM kathana che- (1) bhikSu yAcanA kare ke he gRhapati ! tamArI pAse amArA yogya koI Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra kalpanIya vastra che ? A pramANe yAcanA karI vastra prApta kare, to te yAcanA vastra kahevAya che. (2) gRhastha svataH niyaMtraNa kare ke he muni ! mArI pAse amuka vastro che. Apane vastranI AvazyaktA hoya to mArA para kRpA karI grahaNa karo. A rIte gRhasthanA nimaMtraNa pUrvaka vastra grahaNa kare, to te nimaMtraNA- nimaMtrita vastra kahevAya che. 26 gRhasthanA cAra prakAranA vastromAMthI sAdhune koI vastra upayogI ane kalpanIya hoya to gRhastha nimaMtraNa kare athavA pote yAcanA karIne paNa grahaNa karI zake che, paraMtu te grahaNa karatAM pUrve koI doSa na lAge te mATe- (1) te vastra saMbaMdhI jANakArI meLavavI, (2) pRcchA karI levI ane (3) gaveSaNA karavI Avazyaka che. sAdhue koI paNa vastra grahaNa karatAM pUrve te vastra udgamAdi doSathI rahita che ke nahi ? tenI jANakArI, pRcchA ane gaveSaNA karavI Avazyaka che. gaveSaNA karyA vinA grahaNa karavAthI sthApanA, abhijJata, krIta, anisRSTa, audezika athavA pazcAt karma vagere doSo lAgavAnI saMbhAvanA rahe che mATe vastra grahaNa karatAM pahelAM gaveSaNA na kare to prAyazcitta Ave che. upalakSaNathI vastranI jema pAtra vagere anya upakaraNonI paNa gaveSaNA na kare to prAyazcitta Ave che, tema samajI levuM. vibhUSA arthe zarIra parikarma : 46 je bhikkhU vibhUsAvaDiyAe appaNo pAe Amajjejja vA pamajjejja vA AmajjaMtaM vA pamajjataM vA sAijjai evaM taiya uddesaga gameNa NeyavvaM jAva... je bhikkhU vibhUsAvaDiyAe gAmANugAmaM dUijjamANe appaNo sIsaduvAriyaM karei kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI vibhUSA mATe potAnA paganuM ekavAra ke vAraMvAra Amarjana kare ke karanAranuM anumodana kare, A rIte trIjA uddezakanI jema jANavuM yAvat je sAdhu ke sAdhvI vibhUSA mATe grAmAnugrAma vihAra karatA potAnuM mastaka DhAMke ke DhAMkanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH A sUtronuM vivecana uddezaka-3nA 54 sUtronI samAna samajI levuM joIe. vizeSatA e che ke ahIM vibhUSAnA vicArathI zarIra saMbaMdhI parikarma kAryo karavAnuM laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. vibhUSA arthe upakaraNoH 47 je bhikkhU vibhUsAvaDiyAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM dharei, dhareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vibhUSAnA saMkalpathI vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMcchana athavA anya koI upakaraNa rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, 48 je bhikkhU vibhUsAvaDiyAe vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-15 vA aNNayaraM vA uvagaraNajAyaM dhovei, dhorvataM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugdhAiyaM / bhAvArtha:je sAdhu ke sAdhvI vibhUSAnA saMkalpathI vastra, pAtra, vagere koIpaNa upakaraNo dhue ke dhonAranuM anumodana kare tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. A uddezaka varNita 154 prAyazcitta sthAnamAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH sAdhu vastra, pAtra Adi upakaraNa saMyama nirvAhane mATe rAkhe che ane upayogamAM le che. jaM pi vatthaM va pAyaM vA, , kaMbalaM pAyapuMchaNaM / teM pi saMgama tannaDDA, dhAti pariharati haiM // daza., a. 6, gA. 20 eyaMpi saMjamassa uvavUhaNaTTayAe vAtAtava daMsamasaga sIya parirakkhaNaTTayAe uvavagaraNaM rALa vola rahiya paririyAM saMgaU / prazna., zru. 2, a. 1 tathA pa. artha saMyama nirvAhane mATe, lajjA nivAraNa mATe tathA havA--ThaMDI, tApa, DAMsa, macchara AdithI zarIranA saMrakSaNane mATe sAdhu vastrAdi dhAraNa kare ke upayogamAM le. A pramANe upakaraNone rAkhavAnuM prayojana AgamomAM spaSTa che, paraMtu sAdhu jo vibhUSAne mATe, zarIra AdinI zobhAne mATe arthAt potAne suMdara dekhADavAne mATe athavA niSprayojana koI upakaraNane dhAraNa kare, to A sUtra anusAra prAyazcitta Ave che. prastuta uddezakanA 48 sUtromAM 154 laghucaumAsI prAyazcitta sthAnono ullekha che. sUtra krama prAyazcitta sthAna saMkhyA sUtra krama prAyazcitta sthAna saMkhyA 1thI 4 5 thI 12 13 14 thI 22 23 24 thI 33 4 8 54 9 1 10 34 35 thI 44 45 4 47-48 kula 48 227 / / paMdaramo uddezaka saMpUrNa // 1 10 1 54 2 154 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 228 ] zrI nizItha sUtra soLamo uddezaka paricaya chaROCRORROROROR prastuta uddezakamAM 50 laghucamAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA gRhasthayukta, jalayukta, ane agniyukta sthAnamAM rahevuM, sacitta izu ke IkSakhaMDa khAvA ke cUsavA, araNyavAsI, vanamAM janArA, aTavI yAtrI pAsethI AhAra levo, alpa cAritra guNavALAne vizeSa cAritra guNa saMpanna kahevAM ane vizeSa cAritra guNa saMpannane alpa cAritra guNavALA kahevA. vizeSa cAritra guNa saMpanna gacchamAMthI alpa cAritra guNavALA gacchamAM javuM, kadAgraha yukta sAdhuonI sAthe AhAra, vastra, makAna, svAdhyAya vagerenuM AdAna-pradAna karavuM, sukha pUrvaka vicAravA yogya kSetra hovA chatAM paNa anArya kSetromAM ke vikaTa mArgamAM vihAra karavo, jugupsita kuLamAMthI AhAra, vastra, zayyA grahaNa karavA tathA tene tyAM rahIne svAdhyAyanI vAcanA AdAna-pradAna karavI, bhUmi saMstAraka ke khIMTI, zIMkA Adi para AhAra mukavo, gRhasthonI sAthe besIne AhAra karavo ke gRhastho jue tema AhAra karavo, AcArya AdinA Asanane paga aDI jAya, to vinaya karyA vinA cAlyA javuM; sutrokta saMkhyA, mApa(parimANothI adhika upadhi rAkhavI, virAdhanAvALA sthAnomAM uccArAdi paraThavA, ityAdi doSa sthAnonuM sevana karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-16 . | ra29 ] - soLamo udezaka - 40 laghucImAsI prAyazcitta sthAna //e/2/ VIEW niSiddha zayyAmAM nivAsaH| 1 je bhikkhU sAgAriyaM sejja uvAgacchai, uvAgacchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI gRhasthayukta zayyA(sthAna)mAM rahe ke rahenAranuM anumodana kare, | 2 je bhikkhU saudagaM sejjaM uvAgacchai, uvAgacchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pANIyukta zA(sthAna)mAM rahe ke rahenAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU sAgaNiyaM sejja uvAgacchai, uvAgacchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI aniyukta zayyA(sthAna)mAM rahe ke rahenAranuM anumodana kare che tene laghuaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana - prastuta sUtromAM sAdhu mATe gRhasthayukta, pANIyukta, agniyukta sthAnamAM rahevAnuM prAyazcitta vidhAna che. sIrika sekanaM - natyaM tni-purA vati sA sAri jyAM strI-puruSo rahetA hoya te sthAna sAgArika zayyA kahevAya che. jyAM strI-puruSa sAthe rahetA hoya, jyAM ekalI strI rahetI hoya ke mAtra aneka strIo ja rahetI hoya, te sthAna sAdhu mATe "sAgArika zayyA" che. puruSothI yukta sthAna sAdhvI mATe "sAgArika zayyA" che. evI sasAgArika zayyAmAM sAdhu-sAdhvI rahe to tene A sUtrathI prAyazcitta Ave che. vyAkhyAkAre AbhUSaNa, vastra, AhAra, sugaMdhI padArtha, vAdya, nRtya, nATaka, gIta tathA zayana, Asana AdithI yukta sthAnane dravya sAgArika zayyA" ane strIyukta sthAnane 'bhAva sAgArika zayyA" kahI che. dravya ke bhAva sAgArika zayyAmAM rahevAthI te padArthonuM ciMtana ke prekSaNamAM tathA tenI vArtAomAM samaya vyatIta thAya che, jethI svAdhyAya, pratilekhana, pratikramaNa Adi saMyama samAcArInuM paripAlana sUtrAnusAra thaI zakatuM nathI tathA sAMsArika pravRttionuM smaraNa tathA saMyama bhAvamAM zithilatA AvavAthI mohakarmano baMdha ane saMyama virAdhanA thAya che. chadmastha sAdhakane anukuLa nimitta prApta thatAM kyAreka mohakarmano udaya thaI jAya, to saMyama ke brahmacaryathI vicalita thaI jAya che. AcA, zra.-2, a.-2, u. 3mAM strI, bALaka, pazu tathA AhArAdithI yukta zadhyA(sthAna)mAM rahevAno niSedha karyo che ane AvI sAgArika zayyAmAM rahevAthI thanArA aneka doSonuM paNa kathana karyuM che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ] zrI nizItha sUtra tethI bhikSa dravya ane bhAva sAgArika zayyAno parityAga karIne zuddha zayyAnI gaveSaNA kare. jo gaveSaNA karatA nirdoSa zayyA na maLe to gItArthanI nezrAmAM sAgArika zayyAmAM viveka pUrvaka rahe ane sUtrokta prAyazcitta grahaNa kare. sakala senna :- jyAM khullA hojamAM ke ghaDA AdimAM pANI rahetuM hoya tevA sthAnamAM rahevAthI gamanAgamana Adi kArya karatAM aSkAyika jIvonI virAdhanA thaI zake che. udaya bhAvathI koI sAdhune pANI pIvAno saMkalpa thAya athavA anya loko sAdhu jalapAna kare che, tevI zaMkA kare che. bRhatkalpa sUtra, uddezaka-ramAM jyAM saMpUrNa dina-rAta acitta jaLanA ghaDA bharyA rahetA hoya tyAM rahevAno niSedha che ane ahIM sAmAnya rUpe jalasthita sthAnamAM rahevAnuM prAyazcitta kahyuM che. sAthi naM :- bahatkalpa sutra u. ramAM agnivALI zayAmAM rahevAnA be vikalpa kahyA che- (1) cUlo(bhaTTI-bhaTTA) AdimAM baLatI agni (2) prajvalita dIpakanI agni. je gharamAM ke gharanA koI sthAnamAM, oraDAmAM agni baLI rahI hoya ke dIpaka jalI rahyA hoya to tyAM sAdhu na rahe, kAraNa ke tyAM gamanAgamana, vaMdana, pratilekhana, pramArjana Adi saMyama samAcArInA kArya karatAM agnikAyanI virAdhanAnI saMbhAvanA rahe che ane ThaMDI nivAraNane mATe agnino upayoga karatAM hiMsAnI anumodanano doSa thAya. jyAM agni ke dIpaka dina-rAta jalatA hoya tevA sthAnamAM rahevAno bRhatkalpa sUtra u. ramAM niSedha che, paraMtu ahIM sAmAnya rUpe prajvalita agnivALI zadhyAmAM rahevAnuM prAyazcitta kahyuM che. AcArAMga sUtra, zra.-2, a.-2, u-3 nA eka ja pAMcamA sUtramAM eka sAthe sAgArika zayyA, agnivALI zayyA ane jaLavALI zayyAmAM rahevAno niSedha che. bRhatkalpa sUtra, uddezaka-ramAM anya sthAna na maLe to sAdhune jaLa ke agniyukta sthAnamAM eka-be rAta rahevAnuM ApavAdika vidhAna che. nizItha bhASya cUrNimAM spaSTa karyuM che ke agItArtha sAdhune A prakAranA sthAnamAM eka-be rAtri rahe to paNa prAyazcitta Ave che, gItArtha sAdhune prAyazcitta AvatuM nathI, kAraNa ke te ApavAdika sthitinA vivekano yathArtha nirNaya laI zake che. sacitta zeraDInuM sevana:|4 je bhikkhU sacittaM ucchu bhuMjai, bhujaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta zeraDI khAya ke khAnAranuM anumodana kare, | 5 je bhikkhU sacittaM ucchu viDaMsai, viDaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta zeraDI cUse ke cUsavAranuM anumodana kare, 6 je bhikkhU sacitta-paiTThiyaM ucchu bhuMjai, bhujaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta pratiSThita zeraDI khAya ke khAnAranuM anumodana kare, |7 je bhikkhU sacitta-paiTThiyaM ucchu viDaMsai, viDaMsaMtaM vA sAijjai / Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-16 231 | bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pratiSThita zeraDI cUse ke cUsanAranuM anumodana kare, 8 je bhikkhU sacittaM aMtarucchuyaM vA ucchukhaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA ucchumeragaM vA ucchusAlagaM vA ucchuDagalaM vA bhuMjai, bhuMjataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta zeraDInA (1) parvano madhyabhAga, (2) zeraDInI kAtaLI(sAMThAnA TukaDA) (3) zeraDInA chilakA (4) zeraDInA sAMThAno agrabhAga, (5) zeraDIno rasa (6) zeraDInA nAnA-nAnA TukaDA(gaMDerI) khAya ke khAnAranuM anumodana kare, | 9 je bhikkhU sacittaM aMtarucchuyaM vA jAva ucchuDagalaM vA viDaMsai viDaMsaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta zeraDInA parvano madhyabhAga yathAvat zeraDInA nAnA-nAnA TukaDA cUse ke cUsanAranuM anumodana kare, 10 je bhikkhU sacitta-paiTThiyaM aMtarucchuyaM vA jAva ucchuDagalaM vA bhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta pratiSThita zeraDInA parvanA madhyabhAga yAvatuM zeraDInA nAnA-nAnA TukaDA khAya ke khAnAranuM anumodana kare. 11 je bhikkhU sacitta-paiTThiyaM aMtarucchuyaM vA jAva ucchuDagalaM vA viDaMsaMi viData vA sArUm I bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pratiSThita zeraDInA parvanA madhya bhAga yAvatu zeraDInA nAnA-nAnA TukaDA cUse ke cUsanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucImAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM sacitta zeraDI khAvA saMbaMdhI prAyazcitta kahyuM che. paMdaramAM uddezakamAM AmraphaLanA kathanathI sarva sacitta phaLonuM kathana thaI jAya che paNa zeraDI phaLa nathI skaMdha che, tethI temAM tenuM grahaNa thatuM na hovAthI ahIM alaga sUtra dvArA tenuM kathana karyuM che. prastuta ATha sUtromAMthI prathama sUtra catuSkamAM sacitta zeraDI ane bIjA sUtra catuSkamAM sacitta zeraDInA khaMDita karelA vibhAgonuM kathana che. - AcArAMga sUtra, zra.-2, a.-1, u.-10, sU.-4mAM zeraDIne bahu ujijhata dharmA(vadhu pheMkavuM paDe tevI) kahI tenA grahaNano niSedha karyo che, paraMtu AcArAMga sUtra, zru.-2, a.-7, -2, . 9 thI 11mAM vizeSa kAraNathI grahaNa karavI paDe to acitta grahaNa kare, tevuM kathana che ane ahIM sacitta ke sacitta pratiSThita zeraDI khAya athavA cUse to tenuM prAyazcitta kathana che. arayAdimAM AhAra grahaNaH12 je bhikkhU AraNNagANaM vagaMdhANaM, aDavijattA-saMpaTThiyANaM, aDavijattA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23ra | zrI nizItha sutra paDiNiyattANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI araNyavAsIo pAsethI, vanamAM gayelA, aTavInI yAtrAe janArA ke aTavInI yAtrAethI pAchA pharatAM yAtriko pAsethI azanAdi cAra prakArano AhAra grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana: prastuta sUtramAM araNya, jaMgala ke aTavImAM azanAdi grahaNa karavAnuM prAyazcitta batAvyuM che. (1) araNya- nagara, gAmAdi vasatithI atyaMta dUranuM jaMgala, temaja eka ja prakAranA vRkSono samudAya jemAM hoya te "araNya" kahevAya che. (2) vana- gAma, nagara vagerenI samIpanuM jaMgala "vana" kahevAya che. (3) aTavI- corAdinA bhayathI yukta dIrgha jaMgala, jene pAra karavAmAM aneka divaso lAge ane vacce koI vasati na hoya te aTavI kahevAya che. araNyAdinA lokonA prakAra :- (1) araNyavAsI kaMda-mULa vagere khAI vanamAM rahenAra cora, AdivAsI vagere athavA koI paNa kAraNathI araNyamAM gayelA loko. (2) AjIvikA mATe lAkaDuM vagere levA gayelA loko. (3) dIrgha aTavI pAra karI yAtrA ke vepAra mATe jaI rahelo jana samudAya-sArtha. (4) aTavI pAra karI yAtrA ke vepArathI pAcho pharI rahelo janasamudAya. araNyAdimAM AhArAdi upalabdhinA anya sAdhana hotA nathI ane sAdhu teo pAsethI AhAra grahaNa kare ane teone AhArAdi ochA thAya to teo vanaspatinI virAdhanA kare, pazu-pakSInI hiMsA kare athavA kSudhAthI pIDita thAya, tevA doSonI saMbhAvanAne lakSyamAM rAkhI sAdhu araNyAdimAM AhAra grahaNa kare nahIM. jo grahaNa kare, to sAdhune prAyazcitta Ave che. vasurAnika, avasurAtnikaH|13 je bhikkhU vasurAiyaM avasurAiyaM vayai, vayaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI vasurAtvika-vizeSa cAritra guNa saMpanane avasurAnika-alpa cAritra guNavALA kahe ke kahenAranuM anumodana kare, 14 je bhikkhU avasurAiyaM vasurAiyaM vayai vayaMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avasurAtvika-alpa cAritra guNavALAne, vasurAtvika-vizeSa cAritra guNa saMpanna kahe ke kahenAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana - prastuta sUtramAM vasurAtvikane avasurAtmika ane avasurAtvikane vasurAnika kahevAnuM prAyazcitta vidhAna che. vasurA - dIkSA grahaNa karyA pachI saMyamanI zuddha ArAdhanA karanAra bhikSu saMyamarUpI ratnadhananI vRddhi dvArA dhanavAna bane che, sUtrakAre tene vasurAnika kahyA che. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-16 233 | avasurA -dIkSA grahaNa karyA pachI zArIrika kSamatA ghaTavAthI, vicAra dhArAnA parivartanathI je sAdhu saMyama maryAdAnuM atikramaNa kare che, te saMyama rUpa dhanathI dhanavAna rahetA nathI, sUtrakAre tene avasAnika kahyA che. sAdhue zuddhAcArIne zithilAcArI ane zithilAcArIne zuddhAcArI kahevuM na joIe. A prakAranA viparIta kathananuM prastuta sUtra dvayamAM prAyazcitta kahyuM che. zithilAcArIne zithilAcArI kahevuM te paruSa vacana che, teno niSedha daza. sUtra, aka-10, gA.-19mAM che ane 15mA uddezakanA bIjA sUtramAM tenuM prAyazcitta kahyuM che. prastuta sUtramAM saMyama guNonI apekSAe prAyazcitta kathana che, tema chatAM anya jJAnAdi sarva guNonA viSayomAM paNa ayathArtha kathananuM prAyazcitta A sUtrothI samajI levuM joIe. gaNa saMkramaNa :|15 je bhikkhU vasurAiyagaNAo avasurAiyagaNaM saMkamai, saMkamaMtaM vA saaijji| bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI vasurAnikagaNamAMthI avasurAnikagaNa- alpa cAritra guNavALA gaNamAM saMkramaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghucImAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM cAritra saMpanna gaNane choDIne alpacAritra guNavALA gaNamAM javAnuM prAyazcitta kahyuM che. je gaNanA nAyaka cAritra guNathI saMpanna hoya che, te gaNanA sAdhu-sAdhvIo paNa prAyaH evA ja cAritra guNathI saMpanna thAya che. koI sAdhune potAnA gacchamAM koI vizeSa kAraNathI Atma zAMti ke saMtoSa na hoya ane te gaNa parivartana karavA icche to karI zake che. ThANAMga sUtranA pAMcamA sthAnamAM gaNa parivartananA pAMca kAraNa kahyA che. gaNa parivartanathI Atma zAMti ane Atma guNonI vRddhi thatI hoya to javuM kahyuM che, paraMtu gaNa parivartana karyA pachI AtmAmAM azAMti ke Atma guNonI hAni thAya tema hoya to gaNa parivartana karavAnI jinAjJA nathI. koI potAnA gaNanA AcAranI apekSAe ochA AcAravALA gaNamAM javA icche to tene sUtronusAra javuM kalpatuM nathI. tema chatAM koI bhikSu sahanazIlatAnI uNapa ke zArIrika-mAnasika samAdhi na rahevAthI evA gaNamAM jAya to A sUtra anusAra tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. kalahane upazAMta na karanAra sAthe vyavahAra:16 je bhikkhU vuggahavakkaMtANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dei, deta vA sAijjai / bhAvArtha - kalaha karI, tene upazAMta karyA vinA alaga vicaranArA sAdhune je sAdhu ke sAdhvI azanAdi cAra prakArano AhAra Ape ke ApanAranuM anumodana kare, Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra 17 je bhikkhU vuggahavakkaMtANaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / 234 bhAvArtha:kalaha karI, tene upazAMta karyA vinA alaga vicaranArA sAdhu pAsethI je sAdhu ke sAdhvI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 18 je bhikkhU vuggahavakkaMtANaM vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA dei, detaM vA sAijjai / bhAvArtha:kalaha karI, tene upazAMta karyA vinA alaga vicaranArA sAdhune je sAdhu ke sAdhvI vastra, pAtra, kaMbala ke pAdaproMcchana Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 19 je bhikkhU vuggahavakkaMtANaM vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- kalaha karI, tene upazAMta karyA vinA alaga vicaranArA sAdhu je sAdhu ke sAdhvI pAsethI vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMcchana grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 20 je bhikkhU vuggahavakkaMtANaM vasahiM dei, detaM vA sAijjai / bhAvArtha:kalaha karI, tene upazAMta karyA vinA alaga vicaranArA sAdhune je sAdhu ke sAdhvI utaravAnuM sthAna Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 21 je bhikkhU vuggahavakkaMtANaM vasahiM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- kalaha karI, tene upazAMta karyA vinA alaga vicaranArA sAdhu pAsethI je sAdhu ke sAdhvI utaravAnuM sthAna grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 22 je bhikkhU vuggahavakkaMtANaM vasahiM aNupavisai, aNupavisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:kalaha karI, tene upazAMta karyA vinA alaga vicaranArA sAdhunA upAzrayamAM je sAdhu ke sAdhvI praveza kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 23 | je bhikkhU vuggahavakkaMtANaM sajjhAyaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- kalaha karI, tene upazAMta karyA vinA alaga vicaranArA sAdhune je sAdhu ke sAdhvI vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU vuggahavakkaMtANaM sajjhAyaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- kalaha karI, tene upazAMta karyA vinA alaga vicaranArA sAdhu pAsethI je sAdhu ke sAdhvI vAcanA le ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-16 235 vivecanaH prastuta sUtramAM kalahane upazAMta na karanAra sAdhu sAthenA AhAra, vastrAdinA AdAna-pradAnanuM prAyazcitta vidhAna che. vuggahavakkaMtANaM :- kalaha karI je gacchamAMthI nIkaLI gayA hoya tevA sAdhu. bhASya cUrNimAM paNa kahyuM che ke- vAho lo, taM jAuM vAti / vukho tti lo tti, maMDaLa tti, vivAdotti, duM // --cUrNi. je sAdhu sUtrathI viparIta kathana ke AcaraNa karI, kalaha karI, vivAda utpanna karI, gacchano parityAga karI, svacchaMdapaNe vicare che tene vudivatALa kahe che. te sAdhu sAthe AhAra, vastrAdinA AdAna-pradAna karavAnuM ahIM prAyazcitta kahyuM che. (1) kalaha karI gacchathI alaga thatAM sAdhune gacchaprati virodha bhAva hoya, te kAraNe te AhAra, pANI, vastrAdi AdAna-pradAnamAM vazIkaraNano, ke viSano prayoga kare, kadAcit kAkatAlIya nyAya anusAra koI ghaTanA ghaTI jAya to eka bIjA upara AzaMkA kare ke Aropa mUke (2) tenI sAthe rahevAthI anAvazyaka vivAda ke kaSAyavRddhi thAya (3) alpajJa ke aparipakava sAdhu bhramita thaIne gaNa ke saMyamano tyAga kare (4) vAcanAnA AdAna-pradAnamAM paNa saMsargaja doSa Adi aneka doSonI utpatti ke vRddhi thavAnI saMbhAvanA che. pArzvastha Adi sAdhuo sAthe aneka prakAranA saMparkavyavahAronuM prAyazcitta kahyuM che teonI sAthe aziSTa ke asabhya vyavahAra karavo sAdhu mATe ucita nathI. te prakAranuM vartana paNa prAyazcittanuM nimitta bane che. gItArtha sAdhu koI vizeSa prakAranA lAbhanuM kAraNa jANIne ke ApavAdika, paristhitimAM teone AhAra devo Adi vyavahAra karI zake che. vaLI te nRtyanuM yathocita prAyazcitta grahaNa karIne zuddha paNa thaI zake che. ApattikArI kSetramAM vihAraH 25 je bhikkhU vihaM aNegAha -gamaNijjaM sai lADhe vihArAe saMtharamANesu jaNavaesu vihArapaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI AhAra, upadhi, vasati sulabha hoya tevA vicaravA yogya janapado(kSetro) vidhamAna hovA chatAM aneka divase pasAra karI zakAya tevA mArge javAno saMkalpa kare athavA jAya ke janAranuM anumodana kare, 26 je bhikkhU virUvarUvAI dasuyAyataNAiM aNAriyAI milakkhUiM paccatiyAI sai lADhe vihArAe saMtharamANesu jaNavaesu vihArapaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI AhAra, upadhi, vasati sulabha hoya tevA vicaravA yogya janapado(kSetro) vidhamAna hovA chatAM dasyu, anArya, mlecchonA kSetromAM ane sImA para cora lUMTArA rahetA hoya, te tarapha vihAra karavAno saMkalpa kare athavA jAya ke janAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM upadhinI prApti sulabha hoya, tevA kSetramAM javA mATe TUMko sIdho-saraLa mArga hovA chatAM vikaTa mArge jAya, to tenuM prAyazcitta kathana che. AcA. sUtra, zru.2, a.-3, u.-1mAM anArya kSetromAM tathA aneka divase pAra karavA yogya Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 ] zrI nizItha sUtra mArge javAno niSedha che tathA tyAM javAthI thatI vividha ApattionuM spaSTIkaraNa che ane saMyama sAdhanA yogya kSetro hovA chatAM tevA kSetro tarapha vicAravAno niSedha karyo che. tenuM ja ahIM prAyazcitta vidhAna che. anArya kSetranA ajJAnI loko sAdhune mAraNAMtika upasarga Ape to sAdhu saMyama samAdhimAM sthira rahI na zake. tenAthI AtmavirAdhanA tathA saMyama virAdhanA thAya. Arya kSetramAM paNa koI lAMbI aTavI hoya, rastAmAM AhAra-pANI ke makAnanI prApti thaI zake tema na hoya to te dizAmAM sAdhu vihAra na kare. kAraNa ke- (1) mArgamAM acAnaka varasAda AvI jAya, pANI bharAya jAya, vanaspatinI utpatti khUba thaI jAya to saMyama virAdhanA thAya. (2) rastAmAM AvatI nadIo bharapUra, be kAMThe vahevA lAge to nadIo pAra karavI muzkela bane ane saMyama ane zarIra mATe vikaTa paristhiti utpana thAya. uparokta doSone lakSyamAM rAkhI, AcArAMga sUtramAM A prakAranA vihArano niSedha karyo che. duSkALanA kAraNe athavA rAjA vagerenA dveSapUrNa vyavahArathI saMyamanirvAha yogya kSetranA abhAvamAM vikaTa aTavIno mArga pAra karI AryakSetramAM javuM paDe to sUtrokta prAyazcitta AvatuM nathI. AcArAMga-nizItha baMne sUtramAM tenI chUTa ApI che. juguNita kuLomAMthI AhArAdi grahaNaH27 je bhikkhU duguMchiyakulesu asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI jugupsita kuLomAMthI azanAdi cAra prakArano AhAra grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 28 je bhikkhU duguMchiyakulesu vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbalaM vA pAyapuMchaNaM vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI jugupsita kuLomAMthI vastra, pAtra, kaMbala, ke pAdapracchana grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 29 je bhikkhU duguMchiyakulesu vasahi paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI jugupsita kuLonI zayyA grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 30 je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM uddisai, uddisaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI jugupsita kuLomAM svAdhyAyano uddeza(mULa pAThanI vAcanA) kare ke ApanAranuM anumodana kare, 31 je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM vAei, vAeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI jugupsita kuLomAM zAstranI vAcanA(sUtrArtha) Ape ke ApanAranuM anumodana kare, Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-16 | 237 | 32 je bhikkhU duguMchiyakulesu sajjhAyaM paDicchai, paDicchataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI jugupsita kuLomAM zAstranI vAcanA le ke lenAranuM anumodana kare che, tene laghuaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - prastuta sUtromAM juguNita kuLamAM gocarI Adi prayojanathI javAnuM prAyazcitta kathana che. AcA. sUtra, zra.-2, e.-1, u.-2mAM ajugupsita ane agahita 12 kuLomAM tathA anya tevA ja kuLomAM bhikSAne mATe javAnuM vidhAna che. pleccha Adi anArya kuLo paNa gahita-niMdita kuLa hovAthI bhikSA Adi mATe varjanIya kuLa che. te sivAya cAmaDAnuM kAma karanAra, madirA banAvanAra ane vecanAra, zikArI, mAchImAra, kasAI ke je prANI vadha kare che tathA madha-mAMsanuM sevana karanArA kuLo samAjamAM niMdA pAtra-TIkApAtra hoya che, prastuta sUtra anusAra teno samAveza jugupsita kuLamAM thAya che. gopAlaka, kheDUta, suthAra, vaNakara, zilpI, hajAma vagere ajuguNita ane aniMdita kuLo kahyA che tathA anyapaNa evA aneka kuLo ajuguNita ane aniMdita che. sAdhu sarvanI sAthe sadA sama bhAvathI vyavahAra kare che. tema chatAM sAmAjika maryAdAothI sAdhue A kuLomAM praveza na karavo Adi sUtrokta vidhAnonuM pAlana karavuM paNa jarUrI che. jugupsita kuLamAM rahevAnuM ja prAyazcitta che, topaNa kyAreka kAraNavaza tyAM rahevuM paDe to anya prAyazcitta yogya kAryo AhAra grahaNa, svAdhyAya Adi karavA na joIe. jagupsita kuLovALAne dharma upadeza Apavo ke dharma ArAdhanA karAvavAno niSedha nathI. bhUmi Adi para AhAra rAkhavo - 33 je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA puDhavIe Nikkhivai, NikkhivaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI azanAdi cAra prakArano AhAra jamIna para rAkhe che ke rAkhanAranuM anumodana kare, 34 je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA saMthArae Nikkhivai, NikkhivaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI azanAdi cAra prakArano AhAra saMstAraka(sUvAnI pathArI) para rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, |35 je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA vehAse Nikkhivai, NikkhivaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI azanAdi cAra prakAranA AhArane zIMkA ke khIMTI upara rAkhe che rAkhanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrI nizItha sUtra vivecanaH prastuta sUtromAM AhArane jamIna, zayyA ke zIMkA upara rAkhavAnuM prAyazcitta kahyuM che. sAdhu karapAtrI athavA pAtradhArI hoya che. sAdhu pAtramAM ke hAthamAM AhAra grahaNa karIne vApare che, paNa te AhArane jamIna, pathArI ke zIMkA--khIMTI para rAkhIne vAparavo kalpato nathI. bhUmi para aneka prakAranA manuSya-tiryaMcAdi jIvo pharatA hoya che ane tyAM azucimaya padArthono tyAga karatA hoya che. tenA upara AhAra mUkI vAparavAthI aneka prakAranA rogo thavAnI saMbhAvanA rahe ane tenAthI AtmavirAdhanA thAya. jamIna para DheDhagaroLI, vIMchI vagerenuM viSa hoya ane tevA sthAna para AhAra mUkAya jAya to te AhAra viSa yukta banI jAya ane te vAparavAthI mRtyu paNa thAya, jamIna para sacitta raja, kIDI vagere jIvo hoya tenI virAdhanA thAya, jamIna para AhAra mUkatA tenI sugaMdhathI kIDI Adi jIvo Ave ane te jIvonI virAdhanAthI saMyama virAdhita bane. saMstAraka-sUvAnuM Asana vastra ke ghAsanuM hoya tenA upara AhAra mUkavAthI tenA para AhAranA aMza rahI jAya to kIDIo AvavAnI saMbhAvanA rahe. te AsanAdimAM mela, pasIno hoya, tenA para AhArAdi mUkatA temAM anya jIvotpattinI saMbhAvanA rahe ane saMyama tathA AtmavirAdhanA thavAnI saMbhAvanA rahe che. A sUtramAM saMstArakanuM ja kathana che paNa upalakSaNathI vastra, rajoharaNAdi para paNa AhAra rAkhavAthI prAyazcitta Ave che tema samajavuM joIe. zIMkA ke khIMTI para AhAra mUkavAthI kyAreka pAtra paDI jAya athavA uMdara vagere tenA uparathI pAtrane pADe to te pAtra tUTI jAya ane pAtra paDavAthI chakAya jIvanI virAdhanA thAya. prAdezika paristhitinA kAraNe zIMkAdimAM AhAra rAkhavAnI jarUra hoya to zIMkAnuM DhAMkaNuM baMdha karI rAkhI zakAya che tema nizItha sUtra, udde.-1, sUtra-13 ane udde.-ra, sUtra-12thI spaSTa thAya che. jo asAvadhAnIthI koI khAdya padArtha bhUmi upara paDI jAya ane tene raja vagere lAgyA na hoya, to teno upayoga sAdhu karI zake che ane tene prAyazcitta AvatuM nathI paraMtu svecchAthI khAdha padArtha pRthvI para rAkhavo ucita nathI ane tenuM ja A sUtramAM prAyazcitta kahyuM che. gRhasthanI sAthe ane sAme AhAra karavoH 36 je bhikkhU aNNautthiehiM vA gAratthiehiM vA saddhiM bhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :-je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthiko ke gRhasthonI sAthe AhAra kare ke AhAra karanAranuM anumodana kare, 37 je bhikkhU aNNautthiehiM vA gAratthiehiM vA saddhiM AveDhiya-pariveDhiya bhuMjai, bhuMjaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthiko ke gRhasthothI gherAIne tenI sAthe AhAra kare ke AhAra karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-16 239 vivecanaH paMdaramA uddezakamAM gRhasthane AhArAdi devAnuM laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. prastutamAM tenI sAthe besIne AhAra karavAnuM laghucaumAsI prAyazcitta kahyuM che. saddhiM H- tenA be artha thAya che- (1) eka ja oraDA Adi jagyAmAM gRhastho potAno AhAra karatA hoya ane tyAM ja sAdhu paNa potAno AhAra kare. (2) eka maMDaLamAM sAthe besI AhAra kare. Avediya parivediya :- sAdhunI eka, be, ke traNa dizAmAM gRhastho UbhA ke beThA hoya to te AveSTita kahevAya ane sarva dizAomAM gRhastho UbhA ke beThA hoya to te pariveSTita kahevAya. sAdhu gRhasthothI AveSTita, pariveSTita hoya to tyAM teone AhAra karavo kalpato nathI. gRhasthanI samIpa ke sAthe besI AhAra karavAmAM AhAranuM AdAna-pradAna thAya, sAdhu ane gRhastha samAna lAge, jonArane kutUhala thAya ke azraddhA, aprIti thAya ane jina zAsananI avahelanA thAya mATe ahIM tenuM prAyazcitta kahyuM che. sAme UbhelA ke beThelA gRhasthomAM koI kutUhala vRttivALA bALako hoya athavA koI dveSI mANasa paNa hoya to te sAdhune AhAra karatA joI avahelanA ke kutUhalapUrvakano vyavahAra paNa karI zake che. sAdhunI AhAra vidhi paNa gRhasthathI bhinna hoya che, mATe gRhasthAdi na hoya athavA gRhasthanI najara na paDe tevI rIte, tevA sthAne sAdhue AhAra karavo joIe. uparokta be sUtromAMthI sa isUtramAM sAdhu ane gRhastho najIka ke sAthe beThA hoya che ane baMne bhojana karatA hoya che. jyAre Avejiya-parivediya sUtramAM bhojana nahIM karanArA gRhastho dUra UbhA ke beThA hoya che. AcArya-upAdhyAyanI AzAtanA : 38 je bhikkhU Ayariya-uvajjhAyANaM sejjA - saMthArayaM pAeNaM saMghaTTettA hattheNaM aNaNuNNavettA dhArayamANe gacchai, gacchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu AcArya-upAdhyAyanA zayyA-saMstArakane pagathI sparza thaI jAya tyAre hAthathI vinaya karyA vinA arthAt 'micchAmi dukkaDam' karyA vinA cAlyA jAya athavA cAlyA janAranuM anumodana kare tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM AcAryAdinI AzAtanAnuM prAyazcitta vidhAna che. AcArya, upAdhyAya gaNamAM sauthI vadhu sanmAnanIya che. gaNanA pratyeka sAdhue temanA pratye vinayabhAva rAkhavo joIe. temanA zayyA-saMstAraka tathA anya upakaraNone paga lAgavo te avinaya ane avivekano ghotaka che. sAdhuoe AcAryAdinA upadhi-zayyAdinI najIka vivekathI gamanAgamana karavuM joIe. A sUtranI pUrNimAM kahyuM che ke- tyeLa aNuLavettA hastena smRrSyA na namA yati, mithyAvuta = na bhAvate tassa ca tahu / AcAryAdinA saMstArakane kadAca sAdhuno paga aDI jAya to jo AcArya tyAM vidyamAna hoya to temanI vinayapUrvaka kSamA yAcanA kare ane pachI AgaLa jAya. jo Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 ] zrI nizItha sUtra AcAryAdi zayyA-saMtAkAraka para vidyamAna na hoya to je zayyA-AsanAdine pagano sparza thayo hoya te AsanAdine hAthathI sparza karI "micchAmi dukkaDa' kahI, te rIte bhUlano svIkAra karavo joIe. jo pagathI raja vagere lAgyA hoya to te sApha karavA joIe. anya sAdhunI upadhine paNa paga lAgyo hoya to A prakAre vinaya viveka karavo joIe. A rIte ucita vyavahAra na kare to te sAdhune sUtrokta prAyazcitta Ave che. dazAzrutaskaMdha. trIjI dazAmAM AzAtanAno niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. jo sAdhu A prakAranA ucita vyavahAra na rAkhe to AcAryAdi pratye sanmAna rahetuM nathI, avivekanI paraMparA pracalita thAya, A dazya jonArA "A sAdhu avinayI che tevo anubhava kare, gacchanI avahelanA thAya, anya sAdhu anusaraNa kare to gacchamAM avinayanI vRddhi thAya che. jo ke AsanAdi padArtha vaMdanIya nathI chatAM paga sparza rU5 avinaya nivRtti mATe mAtra hAthathI, sparza karI, vinaya bhAva pragaTa karavo joIe, tema sUtrano Azaya che. guru ke ratnAdhikonI upadhi vaMdanIya nathI paNa sanmAnanIya jarUra che. maryAdAthI vadhu upadhi rAkhavI : 39 je bhikkhU gaNaNAirittaM vA, pamANAirittaM vA uvahiM dharei, dhattaM vA saaijji| bhAvArtha-je sAdhu gaNanAmAM(saMkhyAmAM) ke pramANamAM(mApamAM) zAstrAjJAthI vadhu upadhi rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM gaNanAthI(saMkhyAthI) ane mApathI vadhu upadhi rAkhavAnuM prAyazcitta vidhAna che. upadhinI saMkhyA ane mApano vicAra karatAM pahelA sAdhune keTalA prakAranI upadhi rAkhavI kahyuM che te jANavuM Avazyaka che. sAdhane kalpanIya upadhio :- bahatkalpa sUtramAM dIkSA samaye sAdhune rajoharaNa, guccho, pAtra ane traNa akhaMDa vastra grahaNa karavA kahyuM che, tema kahyuM che. ahIM traNa akhaMDa vastra(tAkA)nA kathana dvArA vastra saMbaMdhI sarva upadhinA mApanuM sUcana che. praznavyAkaraNa sUtra zru. 2, a. pa, sU. 8mAM sAdhune pAtra, pAtra baMdhana, kesarikA, pAtra sthApana, traNa paTala, rajastrANa, guccho, traNa pacheDI, rajoharaNa ane mukhavastrikA vagere upadhi rAkhavI kahyuM che, tevo ullekha che. tyAM pAtra tathA pAtra saMbaMdhI pAMca upakaraNo ane bRhatkalpa kathita akhaMDa vastronA sthAne pacheDI, colapaTTaka ane mukhavastrikAnuM kathana che. A sUtramAM pacheDI tathA paTala baMnenI saMkhyAnuM kathana che, anya upadhinI saMkhyAnuM kathana nathI. AcArAMga sUtramAM vastra-pAtra saMbaMdhI svataMtra adhyayana che ane bhASya-niyuktimAM paNa upadhinuM vistRta varNana che, temAM paNa traNa pacheDI, traNa paTela ane traNa akhaMDa vastranI saMkhyA sivAya anya upadhinuM mApa tathA saMkhyAno ullekha jovA maLato nathI. TUMkamAM sAdhu-sAdhvI pAtra ane pAtra bAMdhavA vagere kArya saMbaMdhI vastra khaMDo, rajoharaNa, guccho, vastra Adi upakaraNa rAkhI zake che. vastramAM pacheDI, colapaTTaka, rajoharaNanI dAMDI para bAMdhavA nesaThIyuM, Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-16 241 ] oDhavA-pAtharavAnA vastrAdi rAkhI zake che ane te mATe sAdhu traNa AkhA tAkA ane sAdhvI cAra AkhA tAkA pramANa vastro rAkhI zake che. eka tAkAnuM mApa 24 hAtha hoya tevo artha TabbAomAM jovA maLe che. tethI sAdhu sarva maLIne 24 x 3 = 7ra hAtha ane sAdhvI 24 44 = 96 hAtha pramANa sarva vastro rAkhI zake che. vastra saMbadhI vyaktavyatApacheDI - Agama tathA vyAkhyA graMthomAM pacheDInI saMkhyA spaSTa batAvavAmAM AvI che. bRhatkalpa sUtramAM kahyuM che ke-kha LivithApaM tao saMpAdIo rita vAririta vA vALawAMthI rAri saMdhADIo dharita vA pariritA A sUtra anusAra sAdhu traNa ane sAdhvI cAra pacheDI rAkhI zake che. AcArAMga sutranA "vaaiSaNA" adhyayanamAM sAdhvI mATe pacheDInI pahoLAI 4hAtha, 3 hAtha ane 2 hAthanI batAvI che paNa laMbAInuM mApa tyAM nathI chatAM paNa pahoLAI thI laMbAI vadhu hoya tethI cAra hAthathI vadhu eTale pAMca hAthanI lAMbI pacheDInI paraMparA upayukta che. bhASyamAM sAdhunI pacheDInuM madhyama mApa 34 2 hAtha ane utkRSTa mApa 4 x 2 hAtha kahyuM che. taruNa saMta mATe 3hAtha ane vRddha saMta mATe 4 hAtha lAMbI pacheDInuM vidhAna paNa bhASya gAthA-pa794 che. AgamamAM sAdhu mATe pacheDInA mApano ullekha na hovAthI traNa pacheDI pota-potAnA saMpradAyanI samAcArI ane AvazyaktAnusAra nAnI-moTI banAvavAmAM Ave che. colapaTTaka :- praznavyAkaraNa sUtramAM sAdhunI upadhinA varNanamAM colapaTTakano mAtra nAmollekha che. tenuM mApa, saMkhyA ke anya koIpaNa prakAranuM varNana Agama graMthomAM nathI paraMtu maryAdA jaLavAI rahe, te rIte pota-potAnA zarIra pramANe colapaTTakanuM mApa nakkI karavuM Avazyaka gaNAya che. sAdhu mATe sarva vastranuM pratilekhana karavuM Avazyaka che, tethI sthavira kalpIo mATe jaghanya be colapaTTaka rAkhavA ucitta gaNAya che. mukhavastrikA :- bhagavatI zataka-9, uddezaka-3mAM ATha paDavALI mukhavastrikAno ullekha jovA maLe che, paraMtu mukhavastrikAnA mApa ke saMkhyAno ullekha Agama graMthomAM nathI. piMDaniryuktimAM mukhavastrikAnuM mApa batAvatA kahyuM che-vatura kulAdhivataptimAtranI patnI mupoti, muhuvatrichAyAmAM ekavaitane cAra aMgula eTale 16 AMgula pahoLI ane 21 aMgula lAMbI muhapattI rAkhavAnI paraMparA pracalita che. Agama temaja vyAkhyA graMthomAM te mApanuM varNana nathI, paraMtu A mApa mukha para bAMdhavAmAM upayukta che. kebala :- AgamomAM aneka sthAne kaMbalano nAmollekha jovA maLe che. ThaMDImAM zarIranuM rakSaNa karavA kaMbala rAkhavAmAM Ave che. dareka sAdhue kaMbala rAkhavA ja joIe tevuM Avazyaka nathI. zIta parISahane sahana karI zake tevA bhikSu vastra uNodarI karatAM sutarAu eka pacheDIthI paNa nirvAha karI zake che athavA acelaka paNa rahI zake che. Asana :- be Asana rAkhavAnuM vidhAna vyAkhyA graMthomAM che, eka sutarAu ane bIjuM UnanuM. tyAM sutarAu Asana mATe uttarapaTTa ane UnanA Asana mATe "sastAraka paTTa' jevo zabda prayoga jovA maLe che. pAtra saMbadhI vastro :- (1) pAtra baMdhana- pAtrAne bAMdhavAnuM, vastra-jhoLI, (2) pAtra kesarikA- pAtrA lUchavAnuM vastra-luNIyA, (3) pAtra sthApana- jenA upara pAtrA mUkavAmAM Ave, (4) pAtra paTalapAtrA vIMTavAnAM traNa vastra, (4) pAtra rajastrANa- pANI gALavA mATe garaNuM tathA pAtrane DhAMkavAnuM vastra, Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24ra | zrI nizItha sUtra vagere koIpaNa upadhinA mApano koI ullekha AgamomAM nathI. AvazyakatAnusAra tenuM mApa nizcita karavAmAM Ave che. pAdapropzana - vastramaya A upakaraNano nAmollekha AgamomAM aneka sthAnoe jovA maLe che. teno mukhya upayoga paga lUchavA mATe karAya che. kyAreka lAkaDI sAthe bAMdhI zayyAnA(sthAnanA) pramArjana mATe paNa upayoga karavAmAM Ave che. AgamomAM pAdaprocchananA aneka prakAro ane tenA upayogo batAvyA che. nesaDIyuM :- rajoharaNanI dAMDI para vIMTavAmAM AvatA vastrane nesaThiyuM kahevAmAM Ave che. tenA mApano ullekha AgamamAM nathI. vastra saMbaMdhI uparokta sarva upakaraNo mATe AgamagraMthomAM spaSTa varNana nathI. sAdhu AvazyaktA tathA samAcArI pramANe vastro rAkhI zake che. sAdhu traNa akhaMDa vastra (traNa tAkA) ane sAdhvIjIo cAra akhaMDatAkAthI vadhu vastra rAkhe to A sUtrathI prAyazcitta Ave che. sakAraNa AcAryAdinI AjJA pUrvaka vadhu vastra rAkhe to prAyazcitta AvatuM nathI. pAtra saMbadhI vaktavyatA - sAdhu lAkaDA, tuMbaDA ke mATI, A traNa jAtanA pAtromAMthI koIpaNa jAtanA pAtra rAkhI zake che. sAdhue keTalA pAtra rAkhavA te cokkasa saMkhyAno nirdeza AgamamAM nathI. bhagavatI sUtra, zataka2, uddezaka-pamAM gautamasvAmIne gocarIe javAnA varNanamAM aneka pAtronuM varNana che. "mAyAruM patte bhAjana-pAtra mATe bahuvacanano prayoga karyo che ke "pAtrone poje che." vyavahAra sUtra, u.-2, sU. 28mAM prAyazcitta vahana karanAra sAdhunA AhAra karavAnA vidhAna sAthe pAMca zabdono prayoga jovA maLe che. temAM pAtra mATe Disika mAtraka mATe palAsosiane pANInA pAtra mATe maMDalaMsi- kamaMDala zabdano prayoga che. A sUtrathI aneka prakAranA pAtra hovAnuM kathana spaSTa che. AcA., zrata.-1, a.-8, u.-4mAM viziSTa pratimAdhArI sAdhu mATe aneka pAtronuM varNana che. je fmaNU diM vadiMparivA, pAya vahiM je bhikSu traNa vastro ane cothA pAtrAo rAkhe che. ahIM pAtra mATe eka vacanano prayoga na karatAM bahuvacanano prayoga karyo che. AcA, zrata.-2, a.-6mAM te tai payaM thALA no rIyaM ahIM eka prakAranA pAtra rAkhe che, tema artha karavAmAM Ave che. bhagavatI sUtra, zataka-25, uddezaka-7mAM upakaraNa uNodarInA varNana karatAM kahyuM che. 3varonoriyA ne valve, ne pANa- eka vastra, eka pAtra rAkhavAthI uNodarI tapa thAya che. A vAkya parathI siddha thAya che ke ekathI vadhu pAtra sAdhu rAkhI zake che. praznavyAkaraNa sUtra, zrutaskaMdha-2, adhyayana-pamAM traNa paTala rAkhavAnuM vidhAna che. be pAtranI vacce rAkhavAnA vastrane paTala kahe che. be pAtra vacce eka paTala rahe, traNa pAtra vacce be ane cAra pAtra vacce traNa paTala rahI zake. A rIte sAdhune aneka pAtro rAkhavAno nirNaya to AgamothI thaI jAya che, paraMtu keTalA pAtra rAkhavA te nirNaya thato nathI. traNa paTalanA vidhAnathI cAra pAtra rAkhavAnI vAta spaSTa thAya che. te sivAya mAtrakanA traNa prakAra che- (1) uccAra mAtraka (2) prasavaNa mAtraka (3) khela mAtraka. gocchaga - dIkSA samaye grahaNa karAtI upadhinA varNanamAM gocchaganuM kathana che. uttarAdhyayana sUtra, a-26mAM sUryodaya thayA pachI mukhavastrikAnuM pratilekhana karIne "gocchaganuM pratilekhana karavAnuM vidhAna Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-16 | 243 | che. tyAra pachI vastra-pratilekhananuM kathana che. tadanaMtara poNI porasI vyatIta thayA pachI pAtra pratilekhananuM vidhAna che. A vidhAnathI spaSTa thAya che ke guccho e pAtra saMbaMdhI upakaraNa nathI. pAtranA pramArjana mATe to pAtra kesarikA-poMjaNIno upayoga karAya che jyAre guccho zarIra ane anya upadhinA pramArjana mATe hoya che. rajoharaNa:- jina kalpI ane sthavira kalpI baMne mATe A upakaraNa rAkhavuM ati Avazyaka che. UbhA-UbhA bhUminuM pramArjana thaI zake teTalo lAMbo ane eka paga mUkI zakAya teTalI bhUmine ekavAramAM poMjI zakAya tevA gherAvAvALo rajoharaNa hovo joIe, utkRSTa gherAvo batrIsa aMgula samajI zakAya che. upakaraNa sUci: upakaraNa anya vigata sAdhu sAdhvI | mApanI saMkhyA | mApanI | saMkhyA gaNanA gaNanA 35 hAtha 45 hAtha 1. pacheDI 2. colapaTTaka 15 hAtha | 2 | 20 hAtha | kaMbalanI gaNatarI pacheDInA mApamAM ja gaNavAmAM Ave che. maryAdA jaLavAya rahe tema pota-potAnA zarIra pramANe laMbAI 21 AMgula ane pahoLAI 16 AMgula sAdhika 1 hAtha 1 7 hAthe 342 hAtha 10 hAtha 1 hAtha 3. muhapatti | sAdhika 1 hAtha 4. Asana 7 hAtha 5. pAtranA vastra | 10 hAtha 6. pAdapracchanA | 1 hAtha 7. nesaDIyuM | 1 hAtha 8. kaMcukI vagere 9. pAtra 10. guccho 11. rajoharaNa 1 hAtha 1 | rajoharaNanI dAMDI para vIMTavA mATe - 10 hAtha 4 | mAtraka alaga 70 hAtha 95 hAtha traNa akhaMDa tAkA 72 hAthanA ane 4 tAkA 96 hAthanA hoya che. eka ke be hAtha pramANa vastra anya koI kAma mATe laI zake che. prastuta sUtramAM audhika upadhi saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che. temAM paNa je upadhinuM mApa ane saMkhyA AgamamAM upalabdha che te maryAdAnuM ullaMghana kare to tenuM prAyazcitta A sUtrathI samajavuM. je upadhinuM mApa ane saMkhyAnuM vidhAna AgamamAM na hoya tenuM prAyazcitta pota-potAnA gacchanI samAcArI pramANe jANavuM. ahIM pADhIhAruM grahaNa karAtI aupagrahika upadhinuM kathana nathI. te AvazyakatAnusAra grahaNa karI, kArya pUrNa thatAM pAchI ApI devAnI hoya che. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 244 / zrI nizItha sUtra virAdhaka sthAnomAM paraThavuM - 40 je bhikkhU aNaMtarahiyAe puDhavIe uccAra-pAsavaNaM paridvavei, parihataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pRthvInI samIpanI bhUmi para uccAra-prasavaNa paraTha ke paraThanAranuM anubhohana 42, 41 je bhikkhU sasiNaddhAe puDhavIe uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, parihaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pANIthI snigdha jamIna para uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 42 je bhikkhU sasarakkhAe puDhavIe uccAra-pAsavaNaM pariDhuvei, pariTThaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI sacitta rajayukta bhUmi para uccAra-prasavaNa paraTha ke paraThanAranuM anumodana kare, |43 je bhikkhU maTTiyAkaDAe puDhavIe uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, pariveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI sacitta mATI patharAyelI hoya, tevI jamIna para uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 44 je bhikkhU cittamaMtAe puDhavIe uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, pariTThaveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pRthvI para uccAra-prasavaNa paraTha ke paraThanAranuM anumodana kare, 45 je bhikkhU cittamaMtAe silAe uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, parihataM vA sAijjai / bhAvArtha- je sAdhu ke sAdhvI sacitta zilA para uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 46 je bhikkhU cittamaMtAe lelUe uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, pariDhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta zilAnA TukaDAo para uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumohana 43, |47 je bhikkhU kolAvAsaMsi vA dArUe jIvapaiTThie saaMDe jAva makkaDAsaMtANae uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, pariveMtaM vA sAijjai / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-16 [ 245] bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI ghImela lAgelA kASTha para tathA IDA yukta yAvat karoLiyAnA jALa -paDa yukta pRthvI para uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 48 je bhikkhU thUNaMsi vA giheluyaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi dubbaddhe, duNNikkhitte, aNikaMpe, calAcale uccAra-pAsavaNaM pariDhuvei, paridRveta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI durbaddha-sArI rIte bAMdhelA na hoya, durnikSipta-sArI rIte khoDelA na hoya, aniSkapa-sthira na hoya, DagamagatA staMbha para, daravAjA para, khAMDaNiyA, snAnanA bAjoTha para uccAra- prasavaNa paraTha ke paraThanAranuM anumodana kare, 49 je bhikkhU kuliyaMsi vA bhittisi vA silasi vA leluMsi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi dubbaddhe, duNNikkhitte, aNikaMpe, calAcale uccAra-pAsavaNaM pariTThavei, pariTThaveMtaM vA sAijjai / / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI durbaddha, dunikSipta, aniSkapa ke DagamagatI mATInI divAla, ITanI bhIMta, zilA ke zilAkhaMDa upara tathA tevA anya koIpaNa prakAranA aMtarikSa-AkAzamAM UMcA sthAno para uccAra-prasavaNa paraThe ke paraThanAranuM anumodana kare, 50 je bhikkhU khaMdhasi vA jAva hammiyatalaMsi vA aNNayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyaMsi, dubbaddhe, duNNikkhitte, aNikape, calAcale uccAspAsavaNaM pariDhuvei, pariTThaveMtaM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI durbaddha, durnikSipta, aniSkapa athavA DagamagatA thAMbhalA yAvat havelInI chata tathA tevA koIpaNa aMtarikSa jAta sthAna para uccAra-prasavaNa paraTha ke paraThanAranuM anumodana kare tene laghucaumAsI prAyazcita Ave che. A uddezakamAM varNita 50 prAyazcitta sthAnamAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : A sUtromAM saMyama virAdhanA ane Atma virAdhanA thAya tevA sthAno para uccAra-prasavaNanA parityAganuM prAyazcitta vidhAna che. ahIM agiyAra sUtromAM te-te sthAnomAM uccArAdinA tyAganuM ane trIjA ane paMdaramA uddezakamAM uccAra mAtraka dvArA paraThavAnuM kathana che, tema prasaMgAnusAra samajI levuM joIe. paraThavA saMbaMdhI sarvavaktavyatA AcA.zra.-2, a.-10 tathA trIjA ane paMdaramAM uddezaka pramANe jANavI. prastuta uddezakanA 50 sUtromAM 50 laghucaumAsI prAyazcitta sthAnono ullekha che. soLamo uddezaka saMpUrNa . Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 246] zrI nizItha sUtra sattaramo uddezaka | paricaya chaRORRORDROROR prastuta uddezakamAM 155 laghucaumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA katuhalathI trasa prANIne bAMdhavA ke choDavA, kutuhalathI mALAo, kaDAo, AbhUSaNa ane vastrAdi banAvavA, rAkhavA ane paheravA, sAdhvI-sAdhunuM zarIra parikarma gRhastha dvArA karAvavuM, samAnanigraMtha nigraMthIne sthAna na ApavuM, adhika UMcA nIcA sthAnamAM ke moTI koThImAMthI AhAra levo athavA lepa AdithI baMdha vAsaNa kholAvIne AhAra levo, sacitta pRthvI Adi para rAkhelo AhAra levo, paMkhA AdithI ThaMDo karIne ApavAmAM Avato AhAra levo, tatkAlanuM acitta zItala jala(dhovaNa) levuM, potAnA AcArya pada yogya zArIrika lakSaNa kahevA, gAvuM, hasavuM, nRtya karavuM, nATaka karavA, hAthI, ghoDA, siMha Adi pazuonI jevA avAja karavA, vitata, tata, ghana, nRsira vAdyonA dhvani sAMbhaLavA javuM, anya aneka sthaLoe zabda zravaNa mATe javuM, zabdomAM Asakti rAkhavI, ityAdi pravRttio karavAthI laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-17 247 sattaramo uddezaka DEE 155 laghu yaubhAsI prAyazcitta sthAna VER kutUhalajanita pravRttioH 1 je bhikkhU koDahalla - vaDiyAe aNNayaraM tasapANajAyaM taNapAsaeNa vA muMjapAsaeNa vA kaTThapAsaeNa vA cammapAsaeNa vA vettapAsaeNa vA rajjupAsaNa vA suttapAsaNa vA baMdhai, baMdhataM vA sAijjai / bhAvArtha :- bhe sAdhu ne sAdhvI drutUhalavaza (hAsya-vinoha bhATe) (1) tuhAnA aMdhana tebha4 (2) bhuMbha (3) zreSTha (4) dharma (4) netara (9) sIMharI bhane (7) choraDAnA baMdhanathI trasa prAzIne jAMghe he jAMghanAranuM anumodana kare, 2 je bhikkhU kouhalla- vaDiyAe aNNayaraM tasapANajAyaM taNapAsaeNa vA jAva suttapAsaeNa vA baddhelayaM muMcai, mucataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kutUhalavaza(hAsya-vinoda mATe)tRNanA baMdhanathI yAvat doraDAnA baMdhanathI bAMdhelA trasa prANIone baMdhanathI mukta kare ke mukta karanAranuM anumodana kare, 3 je bhikkhU kouhalla- vaDiyAe taNamAliyaM vA muMjamAliyaM vA vettamAliyaM vAkaTThamAliyaM vA mayaNamAliyaM vA bhiMDamAliyaM vA picchamAliyaM vA haDamAliyaM vA daMtamAliyaM vA saMkhamAliyaM vA siMgamAliyaM vA pattamAliyaM vA pupphamAliyaM vA phalamAliyaM vA bIyamAliyaM vA hariyamAliyaM vA karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- sAdhu } sAdhvI hutUhalavaza (hAsya-vino6 bhATe) (1) tReAnI bhASA tebha4 (2) bhuM4 (3) vAMsa (4) zreSTha (4) bhIeA (5) bhIMDa (7) picchI (8) asthi (8) hAMta (10) zaMbha (11) zIMga (12) patra (13) puSpa (14) 31 (15) jITha ane (15) vanaspatinI bhASA banAve he janAvanAranaM anumohana ure, 4 je bhikkhU koDahalla- vaDiyAe taNamAliyaM vA jAva hariyamAliyaM vA dharei, dharataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kutUhalavaza(hAsya-vinoda mATe) tRNanI mALA yAvat vanaspatinI mALA rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, 5 je bhikkhU kouhalla- vaDiyAe taNamAliyaM vA jAva hariyamAliyaM vA piNaddhei, piNarddhataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kutUhalavaza(hAsya-vinoda mATe) tRNanI mALA yAvat vanaspatinI mALA pahere ke paheranAranuM anumodana kare, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 248 / zrI nizItha sUtra |6 je bhikkhU kouhalla-vaDiyAe ayalohANi vA taMbalohANi vA tauyalohANi vA sIsalohANi vA ruppalohANi vA suvaNNalohANi vA karei, kareMta vA saaijji| bhAvArtha :- 8 sAdhu sAdhvI kutUDasaza(DAsya-vinoda bhATe) soDanA sst, dial, 4sata, sIkheM, cAMdI ane suvarNanA kaDA banAve ke banAvanAranuM anumodana kare, |7 je bhikkhU kouhalla-vaDiyAe ayalohANi vA jAva suvaNNalohANi vA dharei, dhareta vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI kutUhalavaza lokhaMDanA kaDA yAvata suvarNanA kaDA rAkhe ke rAkhanAranuM anumodana kare, | 8 je bhikkhU kouhalla-vaDiyAe ayalohANi vA jAva suvaNNalohANi vA piNaddhei, piNaddhataM vA sAijjai / / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI kutUhalavaza lokhaMDanA kaDA thAva suvarNanA kaDA pahere ke paheranAranuM anumodana kare, | 9 je bhikkhU kouhalla-vaDiyAe- hArANi vA addhahArANi vA egAvaliM vA muttAvaliM vA kaNagAvaliM vA rayaNAvaliM vA kaDagANi vA tuDiyANi vA keurANi vA kuMDalANi vA paTTANi vA mauDANi vA palaMbasuttANi vA suvaNNasuttANi vA karei, kareMta vA sAijjai / bhAvArtha:-he sAdhu sAdhvI kutUDasa (1) DA2 (2) maDAra (3) bhedI (4) bhutAlI (5) anAdI (G) ratnAvalI (7) TisUtra (8) mu4 (8) yu2(81) (10) duga (11) yat (12) bhuTa (13) pra sUtra (14) suvA sUtra banAye banAvanA2rnu anumohana 72, 10 je bhikkhU kouhalla-vaDiyAe hArANi vA jAva suvaNNasuttANi vA dharei, dhareta vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI kutUhalavaza(hAsya-vinoda mATe) hAra yAvata suvarNa sUtra rAkhe ke rAkhanAranuM anumohana 43, |11 je bhikkhU kouhalla-vaDiyAe hArANi vA jAva suvaNNasuttANi vA piNaddhei piNataM vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI kutUhalavaza(hAsya-vinoda mATe) hAra yAvatasuvarNa sUtra pahere ke paheranAranuM anubhohana 43. 12 je bhikkhU kouhalla-vaDiyAe-AINANi vA sahiNANi vA sahiNakallANANi vA AyANi vA kAyANi vA khomiyANi vA dugulANi vA tirIDapaTTANi vA malayANi vA pataNNANi vA aMsayANi vA ciNaMsayANi vA desarAgANi vA abhilANi vA gajjalANi vA phAlihANi vA koyavANi vA kaMbalANi vA Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-17 249 | pAvArANi vA uddANi vA pesANi vA pesalesANi vA kiNha-migAINagANi vA NIlamigAINagANi vA goramigAINagANi vA kaNagANi vA kaNagakatANi vA kaNagapaTTANi vA kaNagakhaciyANi vA kaNagaphusiyANi vA vagghANi vA vivagghANi vA AbharaNacittANi vA AbharaNavicittANi vA karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI kutUhala vaza- (1) carma niSpana vastra (2) sUkSma vastra (3) sUkSma suzobhita vastra (4) gheTAnA romathI niSpana, (5) indravarNI kapAsathI nippana vastra (6) sAmAnya kapAsathI nippana sutarAu vastra (7) gauDadeza prasiddha dugula vRkSanA kapAsathI niSpanna vastra (8) tirIDa vRkSa niSpana vastra (9) malayagirinA caMdanapatra niSpanna vastra (10) bArIka taMtuothI niSpanna vastra (11) dugula vRkSanA AtyaMtara aMzathI niSpanna vastra (12) cInAMzu (13) videzamAM raMgAyeluM vastra (14) roma deza niSpana vastra (15) cAlavAthI avAja thAya tevuM vastra (16) sphaTika jevuM svaccha vastra (17) kotavo (18) kaMbala (19) kaMbala vizeSa (20) siMdhu dezanA matsyanA carmathI niSpana vastra (21) siMdhu dezanA sUkSma carma- vALA pazunA carmathI niSpanna vastra, (22) pazmIno vastra, (23) kRSNa mRga carma (24) nIla mRga carma (25) gaura varNa yukta mRga carma (26) sonerI vastra (27) suvarNanI kinArIvALuM vastra (28) suvarNamaya paTTAvALuM vastra (29) suvarNanA tAravALuM vastra (30) suvarNanA phUla bhareluM vastra (39) vyAghacarma (32) cittAnuM carma ane (33) eka AbharaNa yukta vastra (34) aneka AbharaNa yukta vastra banAve ke banAvanAranuM anumodana kare. |13 je bhikkhU kouhalla-paDiyAe AINANi vA jAva AbharaNavicittANi vA dharei, dhareta vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI kutUhala vaza banI carma niSpana vastra thAva aneka AbharaNa yukta vastra rAkhe ke rAkhanAnAranuM anumodana kare, |14 je bhikkhU kouhalla-vaDiyAe AINANi vA jAva AbharaNavicittANi vA piNaddhei, piNakheMtaM vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI kutUhala vaza banI carma nippana vastra dhAvatu aneka AbharaNa yukta vastra pahere ke paheranAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghuaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM kutUhala, hAsyAdine vaza sAdhu vividha pravRttio kare, tenuM prAyazcitta vidhAna che. kutUhalavRtti aneka anarthonuM sarjana kare che, tethI sAdhue kutUhala vRttithI rahita tathA gaMbhIra svabhAvavALuM thavuM joIe. teNe kutUhala vRttivALAno saMga paNa na karavo joIe. sAdhu kutUhalane vaza thaIne sUtrokta pravRttio kare, to tene prAyazcitta Ave che. sUtra-1 ane ranuM saMpUrNa vivecana bAramAM uddezaka pramANe samajavuM. matiyaH- mALA. sUtra 3thI pamAM vividha prakAranI mALAonuM varNana che. A sUtranA zabdonA krama ane Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra50 ] zrI nizItha sUtra saMkhyAmAM anya pratomAM bhinnatA jovA maLe che. ahIM cUrNi pramANe krama mAnya rAkhyo che. sarva pratonI mALAone grahaNa karatAM 16 prakAranI mALAo thAya che. prastutamAM te soLa prakAranI mALAonuM kathana che. mALAnuM nirmANa ke dhAraNa karavAmAM sva-parane mohano udaya thAya, mALA banAvavA ke dhAraNa karavAmAM samayano vyaya thAya ane sUtrArthanA paThana-pAThananuM samaya rahe nahIM, lokamAM niMdA thAya, zAsananI avahelanA thAya ane temAM kutUhala vRttinI pradhAnatA hovAthI laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. tohaNa- kaDA. sutra cha thI AThamAM vividha prakAranA dhAtunA kaDA nirmANa karavAnuM varNana che, te kaDA banAvavAmAM aneka doSo lAge che. lokhaMDAdi dhAtune garama karavA dhamaNa dvArA agni pragaTa karavo paDe, vAyune prerita karavo paDe, temAM karavAmAM cha kAya jIvanI ane saMyamanI virAdhanA thAya che. mATe sAdhu kaDAo ke tenA mATe tAra banAve nahi ke dhAraNa kare nahi. hALi- hAra. su. navathI agiyAramA sUtramAM vividha prakAranA AbhUSaNonuM kathana che. pratomAM A zabdonA kramamAM bhinnatA jovA maLe che. AcArAMga sUtra, zra.-2, a.-13mAM tathA zra.-2, a.-15mAM, A viSaya saMbaMdhI sarva prathama "hAra' zabda che, tethI prastuta saMskaraNamAM te ja krama svIkAryo che mAji...AbhAravitti :- carmamayavastra.. aneka AbharaNayukta vastra. A prAyazcitta sUtromAM aneka prakAranA bahumUlya vividha prakAranA vastronuM varNana che. AcA. zra.-2, a.-5, u.-1mAM bahumUlya ane carmamaya vastrano niSedha che. ahIM AcArAMga tathA cUrNi saMmata A sUtrapATha rAkhyo che. anya pratomAM A sUtronA zabda tathA kramamAM pheraphAra che. anya pratomAM keTalAka zabdo vadhu che, te A pramANe che- gALA 2pa- carmanirmita moTuM vastra, voyarA, voyara pADA- koyara dezamAM niSpanna vastra tathA moTuM vastra, sAmApi - zyAmamRga carma, mahAmaNi - mahAzyAma mRga carma, kaTTara - UMTa carma, 36ne sALi - UMTacarma nirmita vastra, patavAni - vAnara carma. A sUtramAM bahumUlya tathA carmamaya vastranA keTalAka nAma ApyA che. deza-kALa pramANe temAM pheraphAra thayA kare che mATe A sUtra dvArA je deza tathA je kALamAM je vastra bahumUlya hoya tenuM tathA sarva prakAranA carmamaya vastronuM grahaNa thaI jAya che ane tevA vastra sAdhue dhAraNa karavA yogya nathI. bahumUlya tathA carmamaya vastranA doSo :- bahumUlya vastra aneka prakAranA AraMbha-samAraMbhathI utpanna thAya che. tenA utpAdanamAM trasa ane sthAvara jIvonI virAdhanA thAya che. carma vagerenI vadhu mAMga hoya to prANIone mAravAmAM Ave. te vastra banAvavA yaMtrono upayoga karavo paDe ane temAM chakAya jIvanI virAdhanA thAya. bahumUlya vastra para mUchabhAva utpanna thavAnI saMbhAvanA che ane tenAthI karmabaMdha thAya, corAya javAno bhaya rahe che, mATe bahumUlya tathA carmamaya vastra sAdhu banAve nahi, dhAraNa kare nahi. A pravRttiomAM kutUhalavRtti hovAthI laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. mALA-AbhUSaNa vagere dhAraNa karavAthI veSaviparyAsa thAya che, tethI lokaniMdA thAya che. te padArthonI prApti ane tene rAkhavAmAM aneka doSonI saMbhAvanA che, tethI te pravRttio anAcaraNIya che. A traNa sUtramAM re, kare ane upara A traNa kriyApadano prayoga thayo che. teno artha kramazaH banAvavuM, pAse rAkhavuM ane paheravuM tema thAya che. pratomAM paNa kriyAnA sthAne paribhaMgakriyAno Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-17 pATha jovA maLe che. cUrNikAre piLajJepha kriyAno svIkAra karIne ja vyAkhyA karI che, tethI ahIM piLa derU kriyAno ja svIkAra karyo che. 251 mULa pAThamAM gRhastha dvArA zarIra parikarma : 15 jA NiggaMthI NiggaMthassa pAe aNNautthieNa vA gAratthieNa vA AmajjAvejja vA pamajjAvejja vA AmajjAveMtaM vA pamajjAvetaM vA sAijjai / evaM taiya uddesagagameNa NeyavvaM jAva jA NiggaMthI NiggaMthassa gAmANugAmaM dUijjamANassa aNNautthieNa vA gAratthieNa vA sIsaduvAriyaM kArAvei, kArAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhvI, sAdhunA pagone anyatIrthika ke gRhastha pAse ekavAra ke vAraMvAra Amarjana karAve ke karAvanAranuM anumodana kare. A rIte trIjA uddezaka pramANe kahevuM yAvat je nigraMthI grAmAnugrAma jatAM nigraMthanA mastakane anyatIrthika ke gRhastha dvArA DhaMkAve ke DhaMkAvanAranuM anumodana kare, 16 jeggiMthe NiggaMthIe pAe aNNautthieNa vA gAratthieNa vA AmajjAvejja vA pamajjAvejja vA AmajjAvaitaM vA pamajjAvetaM vA sAijjai / evaM taiya uddegagameNa NeyavvaM jAva. je NiggaMthe NiggaMdhIe gAmANugAmaM duijjamANIe aNNautthie vA gAratthieNa vA sIsaduvAriyaM kArAvei, kArAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu, sAdhvInA pagane anyatIrthika ke gRhastha pAse ekavAra ke vAraMvAra Amarjana karAve ke karAvanAranuM anumodana kare.A rIte trIjA uddezaka pramANe kahevuM yAvat je nigraMtha grAmAnugrAma jatAM nigraMthInA mastakane anyatIrthika ke gRhastha dvArA DhaMkAve ke DhaMkAvanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH sAdhu svayaM potAnuM zarIra parikarma kArya gRhastha pAse karAve to te saMbaMdhI prAyazcitta paMdaramA uddezakamAM kahyuM che jyAre A sUtromAM sAdhu sAdhvInA athavA sAdhvI sAdhunA zarIranuM parikarma kArya gRhastha pAse karAve tenuM prAyazcitta vidhAna che. trIjA uddezaka pramANe 54 prAyazcitta sthAna samajavA. sadaza AcAravALA sAdhu-sAdhvIne sthAna na ApavuM: 17 je NiggaMthe NiggaMthassa sarisagassa aMte ovAse saMte, ovAsaM Na dei, Na detaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu samAna AcAravALA anya sAdhune, potAnA upAzrayamAM (jagyA) sthAna hovA chatAM rahevA mATe sthAna na Ape ke na ApanAranuM anumodana kare, 18 jANiggaMthI NiggaMthIe sarisiyAe aMte ovAse saMte, ovAsaM Na dei, Na detaM vA sAijjai / Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5ra | zrI nizItha satra bhAvArtha - je sAdhvI samAna AcAravALI sAdhvIjIone, potAnA upAzrayamAM(jagyA) sthAna hovA chatAM rahevA mATe sthAna na Ape ke na ApanAranuM anumodana kare, tene laghumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM samAna AcAravALA sAdhu-sAdhvIne sthAna hovA chatAM rahevAnI jagyA na ApavAnuM prAyazcitta vidhAna che. sarisarU:- sadaza sAdhu. je samAna samAcArIvALA hoya, acalaka Adi 10 kalpomAM samAna hoya ane sadoSa AhAra, upadhi, zayyA ane ziSyAdine grahaNa karatA na hoya, te badhA "sadaza sAdhu" kahevAya che. te sadeza sAdhuone potAnA upAzrayamAM jagyA hoya to avazya sthAna devuM joIe. koI Apattine kAraNe AgaMtuka sAdhu jo asadaza hoya to teone paNa avazya sthAna devuM joIe. sthAna hovA chatAM paNa sthAna ApavAmAM na Ave to zAsananI avahelanA thAya che ane saMyama bhAvonI hAni thAya che, rAga-dveSanI vRddhi thAya che; tethI A prakAranuM vartana karanAra sAdhu ke sAdhvIne A sUtro anusAra prAyazcitta Ave che. mAlApahata doSayukta AhAra grahaNaH19 je bhikkhU mAlohaDaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI meDA upara rahelA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana - mADuM:- meDA vagere UMcA sthAna para rAkhelA AhArane utArIne ApavAmAM Ave to, te mAlopahRta doSayukta AhAra kahevAya che. cUrNimAM tenA, jaghanya, madhyama, utkRSTa bheda karIne kahyuM che ke A prAyazcitta kathana utkRSTa mAlApahatanI apekSAe samajavuM joIe jema ke-suttanipAto Dolami, saM paMthamAsuM haveLA -bhASya gAthA-595ra. nisaraNI AdinI sahAyatAthI vastune utArI zakAya tevA UMcA sthAnonA tathA tevI ja jAtanA nIcenA talaghara Adi sthAnonA AhArane mAlApahata samajavA joIe. UMcethI AhAra levA nisaraNI upara caDhe to kyAreka nisaraNI sarakI jAya, caDhavA-UtaravAmAM paDI jAya, dAtAnA hAtha-paga Adi bhAMgI jAya, sAdhunI apakIrti thAya, A rIte paDavAthI ghaNA jIvonI virAdhanA thAya, tethI saMyama virAdhanA thAya che, ityAdi aneka doSonI saMbhAvanA rahe che. mAlApahata AhArano daza, a.-5, u-1mAM tathA AcA, zra.-2, a-1, u.-7mAM spaSTa niSedha karavAmAM Avyo che piMDa niryuktimAM tenI gaNanA udgama doSamAM karI che. sAmAnya UMcA sthAna ke jenA uparathI vastu utAratA paDI javAnI saMbhAvanA na hoya, sthira ane majabUta nisaraNI Adi hoya, to tevA sthAnethI utArIne apAto AhAra mAlopahRta doSavALo kahevAto nathI. AcA. sUtra, zrata.-2, e.-1, u.-7, su. 1/2 mAM A saMbaMdhamAM vistRta vivecana che. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-17 253 koThImAM rahelA AhAranuM grahaNa H | 20 je bhikkhU koTThiyAuttaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA ukkujjiya Nikkujjiya ohariya dejjamANaM paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI koThImAM rAkhelA azanAdi cAra prakAranA AhArane UMcA thaIne ke nIcA namIne bahAra kADhIne apAtA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH mATI, chANa, paththara ke dhAtu AdinI koThI hoya che. te UMDI hovAthI temAMthI AhArAdi kADhavAmAM muzkelI paDe che. koThImAM rahelA AhArane kADhavA mATe UMcA-nIcA thavA jevI kaSTadAyI kriyA karavI paDe che, tethI AcA., zru.-2, u.-7mAM koThImAMthI azanAdi kADhIne gRhastha Ape to te levAno niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. AcArAMgamAM A doSane mAlopahRta doSa ane TIkAmAM tene tiryak mAlopahRta doSa gaNyo che. udbhinna doSayukta AhAranuM grahaNa H 21 je bhikkhU maTTiolittaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA ubbhidiya Nibhidiya dejjamANaM paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI mATIthI lipta arthAt baMdha karelA mukhavALA vAsaNamAM rAkhelA azanAdi cAra prakAranA AhArane, te lepa toDIne(vAsaNanA mukhane kholIne) grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH maTTiolittaM :- A zabdathI ahIM udgamanA udbhinna doSanuM kathana karyuM che. AcA., zru.-ra, a.-1, u.-7, sU.-3 tathA daza. sUtra, a.-5, u.-1mAM udbhinna doSayukta AhAra grahaNa karavAno niSedha che tenuM A prAyazcitta sUtra che. A sUtramAM mAtra mATIthI lipta baMdha karelA azanAdi AhArane grahaNa karavAnA prAyazcittanuM kathana che, paraMtu upalakSaNathI aneka prakAranA DhAMkaNa ke lepathI baMdha karelA AhAra grahaNanuM prAyazcitta samajavuM joIe. bhAre padArtha ke vAsaNathI, mATI ke vanaspatithI, lAkhAdithI athavA lokhaMDa vagerenA DhAMkaNathI zIlabaMdha karelA AhArane te DhAMkaNa ke zIla kholIne ApavAmAM Ave ane sAdhu grahaNa kare topaNa A sUtrathI prAyazcitta Ave che. sAmAnya DhAMkaNA ne kholavAmAM ke baMdha karavAmAM koI virAdhanA na thAya tathA sahajatAthI kholI ke baMdha karI zakAya tevA vAsaNane kholIne ApavAmAM Avato AhAra grahaNa karavAmAM prAyazcitta AvatuM nathI. bhAre DhAMkaNa kholavAmAM, ughADavAmAM dAtAne kaSTano anubhava thAya ane punaH baMdha karavAmAM jIva virAdhanAnI saMbhAvanA hoya che, tethI te prAyazcittanuM kAraNa bane che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI nizItha sUtra sacitta pratiSThita AhAra grahaNa H 22 je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA puDhavipaiTThiyaM paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pRthvI para rAkhelA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 23 | je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA AupaiTThiyaM paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta pANI upara rAkhelA AhArane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA teupaiTThiyaM paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta agni upara rAkhelA AhArane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, 25 je bhikkhU asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA vaNapphaipaiTThiyaM paDiggAhei paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI sacitta vanaspati para rAkhelA azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastuta sUtramAM pRthvI vagere sacitta padArtha para rAkhelA AhArane grahaNa karavAnuM prAyazcitta kathana che. sAdhune sacitta mIThuM, mATI, sacitta pANI ke pANInA vAsaNa, aMgArA, cUlA tathA lIluM ghAsa, zAkabhAjI Adi upara khAdha padArtha hoya to temAMthI AhAra levo kalpato nathI. AcA., zruta.-2, a.-1, u.-7, sU-4 mAM pRthvIkAya Adi upara rAkhelA AhArane levAno niSedha che ane ahIM tenuM prAyazcitta vidhAna che. nikSipta doSayukta AhAra levAthI ekendriya jIvonI virAdhanA thAya che. anaMtara nikSiptanuM laghucaumAsI prAyazcitta che ane paraMpara nikSiptanuM bhASyamAM laghumAsika prAyazcitta kahyuM che. temaja jo anaMtakAya para nikSipta AhAra hoya to tene grahaNa karavAthI gurucaumAsI prAyazcitta Ave che. ahIM nikSipta doSanuM prAyazcitta vidhAna che, te ja rIte eSaNAnA 'pihita' doSanuM prAyazcitta paNa A sUtrathI samajI levuM joIe arthAt khAdya padArtha para rAkhelA sacitta padArthane haTAvIne apAto AhAra grahaNa karavAmAM pihita doSa lAge che ane tenuM laghu caumAsI prAyazcitta paNa A sUtrathI prApta thAya che, tema samajavuM. saMskRSTa doSanuM kathana A sUtramAM ke eSaNA doSomAM paNa kyAMya nathI, topaNa temAM pRthvIkAya AdinI virAdhanA thatI hovAthI pihita doSanI samAna sacittathI saMskRSTa--sparzelo AhAra levAnuM prAyazcitta paNa A sUtrathI samajI levuM joIe. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-17 255 AcArAMga sUtranI TIkAmAM nikSipta doSanA niSedhathI eSaNAnA dasa doSano niSedha samajI levAnuM kathana karyuM che, kAraNa ke te sarva doSa, AhAra grahaNa karavAnA samaye pRthvI Adi virAdhanAthI saMbaMdhita che. mATe te dasa doSonuM prAyazcitta paNa A sUtrathI samajI zakAya che. ThaMDA karIne apAtA AhAranuM grahaNa - 26 je bhikkhU accusiNaM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA suppeNa vA vihuyaNeNa vA tAliyaMTeNa vA patteNa vA pattabhaMgeNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA pihuNeNa vA pihuNahattheNa vA celeNa vA celakaNNeNa vA hattheNa vA muheNa vA phumittA vIittA AhaTTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggArhataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI atyaMta garama azana, pAna, khAdima ke svAdima AhAra (1) sUpaDAthI (2) paMkhAthI (3) tADapatrathI (4) khajUrI AdinA pAMdADAthI (pa) patranA TUkaDAthI (6) zAkhAthI (7) zAkhAnA TukaDAthI (8) moranA pIMchAthI (9) morapIMchanA paMkhAthI (10) vastrathI (11) vastranA cheDAthI (12) hAthathI ke moDhAthI phUMka mArIne ke paMkhA Adi dvArA havA nAMkhIne ThaMDA karIne apAtA hoya, tene grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH prastutamAM garama AhArane paMkhAdithI havA nAMkhI, ThaMDA karIne ApavAmAM AvatA AhAra grahaNanuM prAyazcitta kahyuM che. atyaMta garama padArthamAMthI nIkaLatI varALathI tathA paMkhA AdithI havA nAMkhavAthI vAyukAyanA jIvonI virAdhanA thAya che tathA saMpAtima(uDatA) kSudra jaMtuonI paNa virAdhanA thavI saMbhave che. A pramANe vAyukAyanI virAdhanA karIne zItala karavAmAM AvelA AhAra-pANI levA bhikSune kalpatA nathI, tema AcA. sUtra, zru.-2, a.--1, u.-7, sU-mAM tathA daza., a.-4mAM kahyuM che ane prastuta sUtramAM tenuM prAyazcitta kathana che. pahoLAM vAsaNamAM garama AhArAdi nAMkhIne thoDIkavAra rAkhIne ThaMDo karIne Ape to paristhitivaza te AhArAdi laI zakAya che, paraMtu temAM paNa saMpAtima uDatAM jaMtu na paDe teno viveka rAkhavo Avazyaka che. ahIM aneka pratiomAM garama AhAra-pANI saMbaMdhI prAyazcittanA be sUtra maLe che, paraMtu bhASya temaja cUrNimAM eka ja sUtranI vyAkhyA karIne viSaya pUrNa karavAmAM Avyo che. temaja AcArAMga sUtramAM paNa eka ja sUtra che, tethI prastutamAM eka ja sUtra grahaNa kayuM che. tatkAlanA dhovaNa pANInuM grahaNa H 27 je bhikkhU - usseimaM vA saMseimaM vA cAulodagaM vA vArodagaM vA tilodagaM vA tusodagaM vA javodagaM vA AyAmaM vA sovIraM vA aMbakajiyaM vA suddhaviyaDaM vA; ahuNAdhoyaM aNaMbilaM avokkataM apariNayaM aviddhatthaM paDiggAhei, paDiggArheta vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI (1) utsvadima-loTavALA hAtha, camacA vagerenuM dhoyeluM pANI (2) Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 ] zrI nizItha sUtra saMsvedima- bAphelA kaThoLa ke zAkabhAjI vagerenuM dhoyeluM pANI, (3) cAulodaka--bhAta(cokhA)nuM dhovaNa, (4) vArodaka-goLa vagerenA vAsaNa dhoyeluM pANI, (5) tilodaka (6) tuSodaka (7) yavodaka (2) osAmaNa (9) sovIra-saLagatA lAkaDAMne pANImAM boLI bujhAvavAmAM Ave te pANI athavA kAMjInA dhoyelA vAsaNanuM pANI (10) chAsanI parAza (11) zuddhodaka, A sarva prakAranA pANI je tatkAlanA dhoyelA hoya, jeno rasa parivartita thayo na hoya, jIvonuM cyavana thayuM na hoya, zastra pariNata thayA na hoya, pUrNa rUpe acitta thayA na hoya, tevA dhovaNa pANIne grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene laghucamAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM tatkAlanA dhovaNa pANI grahaNanuM prAyazcitta vidhAna che AcA., zru. 2, a. 1, u. 7, sU. 89nuM A prAyazcitta sUtra che. AgamomAM aneka jagyAe acitta zItala jaLanuM arthAt dhovaNa pANInAM nAmonuM kathana che. temAM grAhya ane agrAhya baMne prakAranA pANI darzAvyA che. agiyAra prakAranA grAhya dhovaNa pANI - (1) uttedima - loTathI lipta hAtha ke vAsaNa dhoyA hoya te dhovaNa. (2) saMsvedima - ukALelA tala, patra, zAka AdinuM dhoeluM pANI. (3) taMdulAdaka - cokhAne dhoeluM pANI. (4) tilodaka - talane dhoeluM pANI. (5) tuSodaka - tuSanuM dhovANa- maganI dALa vagerenA photarA kADhavA mATe dhoyeluM pANI. (6) javodaka - javane dhoyeluM pANI. (7) AyAma - chAsanI parAza. (8) sovara - garama lokhaMDa, lAkaDI vagerene ThAravA pANImAM boLavAmAM Ave te pANI. (9) zuddhodaka- haraDe, baheDA, triphalA, rAkha, laviMga Adi padArthothI acitta banAveluM pANI (A pANI koI vastu ke vAsaNa dhoyA vinA taiyAra karelA hovAthI zuddhodaka kahevAya che. (10) vArodaka - goLa vagerenA ghaDA-vAsaNa dhoeluM pANI. (11) AzlekAMjika-khATA padArthonuM dhovaNa. bAra prakAranA agrAhya dhovaNa ane agrAhyatAnuM kAraNa:- (1) Amrodaka-kerInuM dhoeluM pANI, (2) ambADodaka-AmrAtaka-phaLa vizeSanuM dhoeluM pANI, (3) kapitthodaka-kavIThanuM dhoeluM pANI, (4) bIja pUrodaka-bIjorAnuM dhoeluM pANI, (5) drAkSodaka-drAkSanuM dhoeluM pANI, (6) dADimodaka-dADamanuM dhoeluM pANI, (7) khajurodaka-khajUra dhoeluM pANI, (8) nAlikerodaka--nAriyeLanuM dhoeluM pANI (9) karIrodaka-keranuM dhoeluM pANI, (10) badirodaka boranuM dhoeluM pANI, (11) Amalodaka-AmaLAnuM dhoeluM pANI (12) ciMcodaka-AmalInuM dhoeluM pANI. A phaLonuM dhovaNa pANI acitta thaI zake che, te phaLa pANImAM thoDo samaya rahevAthI ke dhovAthI phaLano rasa tathA tenA upara lAgelA anya padArthono sparza te pANIne acitta kare che, paraMtu A phaLomAM rahelA goThalI, bIja ke tenA DIMTa vagere sacitta padArtha pANImAM hovAnI saMbhAvanAne lakSyamAM rAkhI AcA. zra.-2, a.-1, u.-8mAM tevA prakAranA dhovaNane akalpanIya agrAhya kahyA che. savIraM, saMvani:- A sUtramAM sovIra ane Aslakajika A baMne zabdano prayoga thayo che. (1) TIkA grathomAM "sovIra'no artha kAMjI karyo che. hiMdI kozamAM kAMjIno artha A pramANe che- mIThuM-jIruM nAMkhI taiyAra kareluM svAdiSTa, pAcaka, khATuM pINuM. A sUtramAM A artha saMgata thato nathI. A sUtramAM dhoraNa pANInI vAta che ane sovIrano artha kAMjI karIe, te to eka svAdiSTa pINuM ja kahevAya, dhovaNa nahIM. aThThama sudhI dhovaNa pANI vAparI zakAya tevo AgamomAM ullekha che. AvuM svAdiSTa pINuM upavAsamAM pIvuM kalpe nahIM. mATe ahIM sovarano paraMparAthI prApta thato artha- garama lokhaMDAdi dhAtune pANImAM Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-17 257 ] DUbADI ThaMDI karavAmAM Ave te pANI, tevo artha upayukta che. (2) AmnakAMjika eTale khATA padArthanuM dhovaNa athavA chAzanI parAza. aELa thayuM - turaMtanuM dhovaNa. zastrano sparza thavA chatAM paNa pANI tatkAla acitta thatuM nathI mATe dhovaNa pANI banyA pachI ardhA kalAka ke eka mUhurta pachI ja tene grahaNa karI zakAya. pANI ane zastrarUpa padArthanI hInAdhikatAnA kAraNe acitta thavAno samaya paNa hInAdhika hoya che, tethI cUrNikAre samaya nirdhArita karyo nathI, paNa vivekapUrvaka samaya nirNaya karavAnuM sUcana karyuM che. dhovaNa pANInA nAmomAM "zuddhodaka zabda prayoga che. teno artha "uSNa pANI' karavo ucita nathI, kAraNa ke garama pANI mATe AgamamAM 'uSNodaka' zabda prayoga jovA maLe che. A sUtramAM to tatkAlanA dhovaNa pANInI vAta che. temAM garama pANIno A prAyazcitta vidhAna sAthe koI saMbaMdha thato nathI "zuddhodakano artha- annanA aMzathI rahita ane amanojJa padArthothI rahita hoya tene zuddhodaka kahe che tema samajavuM. uNodaka - dhovaNa pANI sivAya garama jaLa paNa sAdhu-sAdhvIne grAhya che. je eka ja prakAranuM hoya che. pANIne agni para pUrNa ukALavAmAM Ave tyAre acitta thaI jAya che arthAt hAtha aDADI na zakAya tevuM garama pANI ja acitta bane che tethI ochuM garama hoya to pUrNa acitta temaja kalpanIya nathI. TIkA AdimAM traNa ukALA AvavA para acitta thavAno ullekha prApta thAya che. tatkAlanuM dhovaNa pANI acitta thayuM na hovAthI agrAhya che, temaja kAlAMtare ukALelA pANInI jema te paNa sacitta thaI javAthI te agrAhya bane che. jinTe gorate vittI mati, saMta vANInuM yvaSe vahAM avarad vattI mavati -daza. cUrNi. unALAmAM eka ahorAtrI, ziyALA ane varSAkALamAM savAranA garama karelA pANInI sAMje sacitta thaI javAnI saMbhAvanA che. ukALelA pANInI jema dhovaNanI paNa acitta rahevAnI kAlamaryAdA che. pravacana sArodvAra graMthanI TIkAmAM garama pANI jeTalo ja cokhA AdinA dhovaNano acitta rahevAno kALa kahyo che. Atma prazaMsA:| 28 je bhikkhU appaNo AyariyattAe lakkhaNAI vAgarei, vAgaraMtaM vA saaijji| bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI pote potAnI jAtane AcAryanA lakSaNothI saMpanna kahe ke kahenAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH koI sAdhupotAnA zarIranA lakSaNo, hAtha-paganI rekhAo, hAtha-paga para athavA zarIranA anya avayava para rahelA caMdra, cakra vagere cihano, zarIranI pramANopetatA vagere lakSaNothI "huM avazya AcArya banIza" A prakAre kathana kare to tene sUtrokta prAyazcitta Ave che. AvA abhimAna yukta vacano bolavA te doSarUpa che. AvA vicAro tathA bhASAthI koI vikSiptacitta thaI jAya; nimitta, lakSaNa jJAna asatya thaI jAya, vairabhAvathI koI tene jIvana rahita karavAno prayatna paNa kare mATe bhikSa potAnA lakSaNone pragaTa kare nahIM. abhimAna karavAthI tathA Atma prazaMsAthI guNo ane puNyAzono kSaya thAya che. navIna AcAryane sthApita karavAnA hoya tyAre sthavira zramaNo ke AcAryAdi jANakArI meLavavA Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra icche athavA kyAreka ayogyane AcArya pade sthApita karAtAM hoya to saMghanI zobhA ke saMghanA rakSaNa mATe svayaM athavA anya dvArA potAnA lakSaNonI jANakArI ApI zake che, tyAre prAyazcitta AvatuM nathI. tevA samayamAM paNa kleza kadAgrahanI vRddhi na thAya te rIte vyavahAra karavo joIe. gItAdi gAvA H 258 29 je bhikkhU gAejja vA hasejja vA vAejja vA Naccejja vA abhiNaejja vA hayahesiyaM vA hatthigulagulAiyaM vA ukkiTThasIhaNAyaM vA karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI gIta gAya, hAsya kare, vAjiMtra vagADe, nAce, abhinaya kare, ghoDA jevo ke hAthI jevo avAja kare, siMhanAda kare ke tema karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH : gIta, hAsya, vagere uparokta pravRttio mohanIya karmanA udaya ane udIraNA janita che. sAdhu to haMmezAM mohanI upazAMtimAM prayatnazIla hoya che, tethI teo mATe AvI pravRttio ayogya che. hAsya, vAMjitra vAdana, koInI nakala karavI athavA pazuonA avAja karavA te saMyama mArga mATe nirarthaka che. A pravRttiomAM Atma asaMyama ane jIva virAdhanAno saMbhava hovAthI sAdhu mATe te tyAjya che. uttarAdhyayana adhyayana--35 mAM teone kAMdarSika kahyA che. teo saMyama virAdhaka banI durgatine prApta kare che. tenuM ahIM prAyazcitta vidhAna che. dharmakathA karatAM, dharma prabhAvanA mATe dharmasApekSa gIta gAya to tenuM prAyazcitta nathI. te ja rIte Apatti samaye rakSA mATe koI avAja karavo paDe to tenuM prAyazcitta na samajavuM. gAyakanuM lakSa mAtra kalA pradarzita karavAnuM hoya athavA mAtra manoraMjana mATe dharma nirapekSa gIta gAya to te prAyazcittane prApta thAya che. vAjiMtronA zabda zravaNamAM AsaktiH | 30 je bhikkhU bherisaddANi vA paDahasaddANi vA murajasaddANi vA muiMgasaddANi vA NaM disaddANi vA jhallarIsaddANi vA vallarisaddANi vA DamaruyasaddANi vA maDuyasaddANi vA saduyasaddANi vA paesasaddANi vA goluMkisaddANi vA aNNayarANi vA tahappagArANi vitatANi saddANi kaNNasoya-vaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAretaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI bherInA zabdo (1) paDaha(Dhola) (2) muraja (3) mRdaMga (4) naMdI (5) jhAlara (6) vallarI (7) Damaru (8) maDuya (9) saduya (10) pradeza ane (11) golukInA zabdo tathA tevA prakAranA anya vitata--carma maDhita vAdhanA zabdone sAMbhaLavAnI abhilASAthI jAya ke janAranuM anumodana kare, 31 je bhikkhU vINAsaddANi vA vipaMcisaddANi vA tUNasaddANi vA vavvIsaga saddANi vA vINAiyasaddANi vA tuMbavINAsaddANi vA jhoDayasaddANi vA DhaMkuNasaddANi vA aNNayarANi vA tahappagArANi tatANi saddANi kaNNasoyavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI (1) vINAnA zabdo (2) vipaMcI (3) tUNa (4) vavvIsaga (5) vINAdika Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-17 259 | (6) tuMbavINA (7) jhATaka ane (8) DhekuNanA zabdo tathA anya paNa tevA prakAranA tata-tAravALA vAdyonA zabdane sAMbhaLavAnI icchAthI jAya ke janAranuM anumodana kare, |32 je bhikkhU tAlasadANi vA kaMsatAlasahANi vA littiyasahANi vA gohiya saddANi vA makariyasaddANi vA kacchabhisaddANi vA mahaisaddANi vA saNAliyA saddANi vA valiyAsahANi vA aNNayarANi vA tahappagArANi ghaNANisahANi vA kaNNasoyapaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI (1) tAlanA zabdo (2) kaMsa (3) lattika (4) gohika (5) makarma (5) kacchabhi (7) mahatI (8) sanAlikA (9) valIkAnA zabdo tathA tevA prakAranA anya ghanavAdyonA zabdo sAMbhaLavAnI icchAthI jAya ke janAranuM anumodana kare, 33 je bhikkhU saMkhasahANi vA vaMsasadANi vA veNusaddANi vA kharamuhisadANi vA parilisasahANi vA vevAsahANi vA aNNayarANi vA tahappagArANi jhusirANi saddANi kaNNasoyavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha-je sAdhu ke sAdhvI (1) zaMkhanA zabdo temaja (2) vAMsa (3) veNu (4) kharamuhi (5) parilisa (6) vevAnA zabdo ke tevA prakAranA anya kRSiravAdyonA zabdo sAMbhaLavAnI icchAthI jAya ke janAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sutromAM zabdAsaktinA prAyazcittanuM vidhAna che. bAramAM uddezakamAM rUpanI AsaktinuM prAyazcitta vidhAna che AcA., zruta-2, a.-11mAM zabdAsaktino niSedha karatA cAra sUtro che. tenA A cAra prAyazcitta sUtro che. vAdhanA prakAra :- A cAra sUtramAM cAra prakAranA vAdyonuM nirUpaNa che- (1) vitata- Dhola, tabalA vagere cAmaDAthI maDhelA vAdyo. (2) tata- vINA vagere tAravALA vAdya. (3) ghana-maMjIrA, jalataraMga vagere paraspara TakarAIne vAgatA vAdyo. (4) nRsira- vAMsaLI vagere madhyamAM polANavALA vAdho. A vAdyo sAMbhaLavAnA saMkalpathI, abhilASAthI sAMbhaLavA javuM sAdhu mATe sarvathA akathya che. kadAca anAyAse vAdyonA sUra kAnamAM paDe to sAdhu temAM rAgabhAva kare nahIM. roganivAraNArtha bhaMbhA(bherI) Adi vAdyono avAja sAMbhaLavAnuM prAyazcitta nathI. vibhinna sthAnonA zabda zravaNamAM Asakti - 34 je bhikkhU vappANi vA jAva bhavaNagihANi vA kaNNasoyavaDiyAe abhisaMdhArei abhisaMdhAreMtaM vA sAijjai / evaM bArasamuddesaga gameNaM savve suttA saddAlAvageNaM bhANiyavvA jAva je bhikkhU bahusagaDANi vA jAva aNNayarANi vA virUvarUvANi mahAsavANi kaNNasoyavaDiyAe abhisaMdhArei, abhisaMdhAreta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI khetara thAva bhavanagRhonA zabdo sAMbhaLavAnA saMkalpathI jAya ke janAranuM Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra60 ] zrI nizItha sUtra anumodana kare che ityAdi 1ramA uddezakanI samAna sUtro, zabda zravaNanA AlapAkanA sUtro kahevA yAvata je sAdhu ke sAdhvI aneka baLadagADIonA kAvatu anya aneka prakAranA mahA AzravavALA sthAnomAM zabda zravaNanA saMkalpathI jAya ke janAranuM anumodana kare, tene laghu caumAsI prAyazcitta Ave che. 35 je bhikkhU ihaloiesu vA saddesu, paraloiesu vA saddesu, didvesu vA saddesu, adiDhesu vA saddesu, suesu vA saddesu, asuesu vA saddesu, viNNAesu vA saddesu, aviNNAesu vA saddesu sajjai, rajjai, gijjhai, ajjhovavajjai, sajjamANaM, rajjamANaM, gijjamANaM, ajjhovavajjhamANaM sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI (1) ihalaukika zabdomAM (2) pAralaukika zabdomAM (3) daSTa zabdomAM (4) adaSTa zabdomAM (5) zrata zabdomAM () amRta zabdomAM (7) jJAta zabdomAM (8) ajJAta zabdomAM Asakta, anurakta, gRddha ane atyadhika gRddha thAya ke te pramANe gRddha thanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. A udezakamAM varNita 155 prAyazcitta sthAnamAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : A sUtronuM saMpUrNa (paMdara prAyazcitta sthAnonuM) vivecana bAramA uddezaka pramANe jANavuM joIe. AcA, zru. 2, a. 11, sU. 5 thI 19mAM zabda sAMbhaLavAnI AsaktithI anya-anya sthAnomAM javAno niSedha che ane sAdhu Asakti bhAvathI zabda zravaNa mATe jAya, to tenA A prAyazcitta sUtro che. A uddezakanA 35 sUtromAM 155 prAyazcitta sthAnono ullekha che. sUtra kama | prAyazcitta sthAna saMkhyA | sUtrakama | prAyazcitta sthAna saMkhyA | 1thI 14 | 14 | rara thI ra5 | 15 54 | 26 | 16 54 ] - 27 | 17-18 28 19 29 20 | 1 | 30 thI 33 | 21 | 1 | 34 15 35 | 1 | kula- 35 | kula-155 sattaramo uddezaka saMpUrNa | Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAthane [ 21] aDhAramo uddezaka paricaya chaROCRORRORDROR prastuta uddezakamAM 73 laghu caumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che, yathA atyAvazyaka prayojana vinA naukA vihAra karavo, dItAdI doSayukta naukAmAM caDhavuM, naukAmAM caDhavAne mATe nAvane jaLathI sthaLamAM, sthaLathI jaLamAM maMgAvavI, kIcaDamAMthI kaDhAvavI ke nAvamAM bharelAM jaLane ulecAvavA, naukA sudhI javAne mATe bIjI naukA Adi karavI, anusrota ke pratisrotamAM janArI naukAmAM javuM, ardha yojanA ke eka yojanathI adhika lAMbo mArga pAra karanArI naukAmAM javuM, naukA calAvavI ke temAM sahAyatA karavI, naukAmAM bharAtA jaLane bahAra ulecavuM, naukAnA chidrane baMdha karavuM, naukA vihAranA prasaMgamAM sthaLa, jaLa, kIcaDa ke nAvamAM AhAra grahaNa karavo, vastra saMbaMdhI 41 doSonuM sevana karavuM ityAdi pravRttionuM laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. A uddezakamAM vastra temaja naukA A be viSayonuM prAyazcitta kathana che, te ja A uddezakanI vizeSatA che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrI nizItha sUtra aDhAramo uddezaka E/Z//z 03 laghu caumAsI prAyazcitta sthAna /E|||| naukA vihAra - 1 je bhikkhU aTThAe NAvaM duruiha duruhaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI niSprayojana nAvamAM bese ke besanAranuM anumodana kare, 2 je bhikkhU NAvaM kiNai, kiNAvei, kIyaM AhaTTu dejjamANaM duruiha, duruhaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nAva kharIde, kharIdAve, kharIdIne lAvI apAtI nAvamAM bese ke besanAranuM anumodana kare, 3 je bhikkhU NAvaM pAmiccai, pAmiccAvei, pAmiccaM AhaTTu dejjamANaM duruhai, duruhaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :-g sAdhu ke sAdhvI nAva udhAra le, udhAra levaDAve, udhAra lAvIne apAtI nAvamAM bese ke besanAranuM anumodana kare, 4 je bhikkhU NAvaM pariyaTTei, pariyaTTAvei, pariyaTTaM AhaTTu dejjamANaM duruhai, duruhaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nAvanI adalA-badalI kare, adalA-badalI karAve, adalA-badalI karIne apAtI nAvamAM bese ke besanAranuM anumodana kare, je bhikkhU NAvaM AcchejjaM, aNisiTTha, abhihaDaM AhaTTu dejjamANaM duruhai, duruhaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI chInavIne lIdhelI, thoDA samaya mATe lAvIne ApelI ane sAmethI lAvelI nAvamAM bese ke besanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH sAdhu aplAyanI virAdhanAnA pUrNapaNe tyAgI hoya che, tethI temanA mATe naukA vihAra kalpanIya nathI. AcArAMga, bRhatkalpa, dazAzruta skaMdha sUtramAM ApavAdika rUpe, prayojana vizeSathI naukA vihAranuM vidhAna che. apavAdanuM sevana, sevananI sImA ane prAyazcittanuM nirdhAraNa gItArtha muni karI zake che. apavAda mArge naukA vihAranA kAraNo H- (1) kalpa maryAdAnuM pAlana karavuM hoya, (2) sevA arthe javuM - Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-18 23 hoya, (3) sulabha bhikSAvALA kSetramAM javuM hoya, (4) sthala mArga jIvothI vyApta hoya, (5) sthala mArgamAM cora ke hiMsaka pazuno bhaya hoya, (6) rAjA dvArA niSiddha kSetrane pAra karavuM hoya ityAdi kAraNosara nAvano upayoga sakAraNa ane Agama vihita kahevAya che. zuM A sUtrathI prAyazcitta AvatuM nathI. saprayojana naukA vihAramAM paNa krItAdi doSa na lAge teno khyAla sAdhue rAkhavo joIe. krItAdi doSayukta naukAmAM javuM kalpanIya nathI. nAvika potAnA bhakti bhAvathI bhADu lIdhA vinA laI jAya to prAyazcitta AvatuM nathI. nahIM to krIta, udhAra, vagere doSonuM te sUtrAnusAra prAyazcitta Ave che. icchA pUrti karavA, grAmAnugrAma vicaraNa karavA, tIrtha sthAnomAM bhramaNa karavA mATe naukA vihAra karavAmAM Ave to te niSkAraNa kahevAya che. temAM naukA vihAranuM ane aplAyanA jIvonI virAdhanAnuM tema baMne prakAre prAyazcitta Ave che. pravacana prabhAvanA mATe paNa AgamamAM ke vyAkhyAgraMthomAM naukA vihAranuM vidhAna nathI. naukA vihAra saMbaMdhI vidhi-niSedhanuM vistRta varNana AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-ra, adhyayana-3, uddezaka-1 ane ramAM svayaM sUtrakAre karyuM che. naukA vihAranI pUrva taiyArI : 6 je bhikkhU thalAo NAvaM jale okkasAvei, okkasAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI nAvane jamIna uparathI pANImAM utarAve ke utarAvanAranuM anumodana kare, 7 je bhikkhU jalAo NAvaM thale ukkasAvei, ukkasAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nAvane pANImAMthI jamIna upara rakhAve ke rakhAvanAranuM anumodana kare, 8 je bhikkhU puNNaM NAvaM ussicAvei, ussicAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pANIthI pUrNa bharelI nAvane khAlI karAve ke khAlI karAvanAranuM anumodana kare, 9 je bhikkhU saNNaM NAvaM uppilAvei, uppilAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI kIcaDamAM phasAyelI nAvane bahAra kaDhAve ke kaDhAvanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH sAdhu saprayojana naukA vihAra kare, tyAre to anya yAtriko mATe pUrva taiyArI pUrNapaNe thaI gaI hoya tevI nAvamAM vidhipUrvaka bese, paraMtu sAdhu nAvane jamIna parathI pANImAM ane pANImAMthI jamIna para levaDAve nahIM, nAvane kIcaDamAMthI bahAra kaDhAve nahIM ke pANImAMthI bahAra kADhI sApha karAve nahIM. tevI koI pravRtti kare to temAM jIvavirAdhanA thatI hovAthI tene sUtrokta prAyazcitta Ave che. pratinAvika karIne naukA vihAra : 10 je bhikkhU paDiNAviyaM kaTTu NAvAi duruhai, duruhaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pratinAvika karIne arthAt anya nAvano upayoga karIne nAvamAM bese ke besanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI nizItha sUtra vivecanaH nadI pAra karAvatI naukA moTI hoya, kinArAthI dUra lAMgarelI hoya to tyAM sudhI javA mATe bIjI nAnI nAvano upayoga karavo paDe tene pratinAva kahe che ane tenA nAvikane pratinAvika kahe che. sAdhu kinAre rahelA nAvikane kahe ke "nadInA madhya bhAge bIjI nAva che tyAM sudhI tuM mane laI jA.'' A rIte sAdhu pratinAvika karIne nAva para caDe to sUtrokta prAyazcitta Ave che. je nAva kinArAnI samIpamAM hoya ane AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-2, adhyayana-3, uddezaka-1mAM darzAvelI vidhi pramANe page cAlI pahoMcI zakAya tevI nAvamAM javAthI prAyazcitta AvatuM nathI Urdhva-adhogAminI naukA H |11| je bhikkhU uDDagAmiNiM vA NAvaM, ahogAmiNiM vA NAvaM duruhai, duruhaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI urdhvagAminI ke adhogAminI nAva upara bese ke besanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH srotanI sanmukha jatI, sAmA pravAhamAM cAlanArI nAvane UrdhvagAminI nAva kahe che arthAt nadI je pradezamAMthI vahetI-vahetI AvatI hoya te pradeza tarapha jatI nAva UrdhvagAmI kahevAya che. jala pravAhanI sAthe cAlanArI, pravAhanI dizAmAM jatI nAva adhogAminI nAva kahevAya che. sAdhune UrdhvagAminI ke adhogAminI nAvamAM besavuM kalpatuM nathI. nadIne saprayojana nAvathI pAra karavI hoya to nadInA vistArane kApI sAme kinAre jAtI hoya tevI tiryaggAminI naukAmAM javuM kalpe che. A., zru.-2, a.-3, u.-1mAM UrdhvagAmI--adhogAmI naukAmAM javAno niSedha che, tenuM A prAyazcitta vidhAna che. dIrgha mArga pAra karanArI naukAmAM vihAra : 12 je bhikkhU paraM joyaNavelAgAmiNiM vA paraM addhajoyaNavelAgAmiNi vA NAvaM duruhai, duruhaMtaM vA sAijjai / je bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI eka yojanathI vadhu ke ardhayojanathI vadhu pANImAM cAlanArI nAva upara bese ke besanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH nadIno vistAra(paTa) alpa hoya paNa pANInA pravAhano vega tIvra hoya to naukAne tiracho lAMbo mArga kApavo paDe tema hoya ane te mArga yojana ke ardhayojanathI lAMbo thato hoya to tevI nAvamAM, tevA samaye sAdhune javuM kalpatuM nathI. je nAva eka yojana ke ardho yojana pramANa kSetra nadImAM cAlIne sAme kinAre pahoMcADatI hoya tevI nAvamAM jAya to prAyazcitta AvatuM nathI. noyana...anoyaLavelA nAmibiM :- yojana ane ardhayojana. sAmAnya rIte ardhoyojanathI vadhu Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-18 25 ] cAlanArI nAvamAM javuM na joIe paraMtu atyaMta vikaTa paristhitimAM, anivAryapaNe javuM ja paDe to sAdhu eka yojana cAlanArI nAvamAM jaI zake che paraMtu yojanathI vadhu pANImAM cAlavuM paDe tevI nAvano sAdhue pUrNatayA tyAga karavo joIe. sAmAnya paristhitimAM ardhayojanathI vadhu cAlanArI nAvamAM ane vikaTa paristhitimAM eka yojanathI vadhu cAlanArI nAvamAM sAdhu bese to sUtrokta prAyazcitta Ave che. naukA saMbaMdhI kAryavAhI - 13 je bhikkhU NAvaM ukkasei vA vokkasei vA khevei vA rajjue vA gahAya nAkasai, ukkasata vA vokkasata vA khevata vA rajjue vA gahAya AkasaMta vA sAgara | bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nAvane upara tarapha(kinArA tarapha) kheMce che ke nIce tarapha-pANI tarapha nAvane khece, laMgara nAMkhI bAMdhe ke doraDAthI kasIne bAMdhe, 14 je bhikkhU NAvaM alittaeNa vA papphiDaeNa vA vaMseNa vA valaeNa vA vAhei, vAheta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI nAvane halesAthI, pATiyAthI, vAMsaDAthI, vaLI upakaraNa vizeSathI, nAvane calAve ke calAvavAnuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM naukAne calAvavA saMbaMdhI kAryavAhInuM prAyazcitta kathana che. nAvamAM beThA pachI nAvikane sahAya karavA nAva saMbaMdhI koIpaNa kriyA sAdhune karavI kalpatI nathI. AcArAMga sUtramAM naukA vihAranA varNanamAM kahyuM che ke nAvamAM beThA pachI nAvika naukA calAvavAmAM madada karavA mATe kahe to paNa sAdhu teno svIkAra na kare paraMtu mauna rahe. nAvane AgaLa-pAchaLa kheMcavI, doraDAthI bAMdhavI, halesA mAravA ityAdi kriyAo kare to sutrokta prAyazcitta Ave che. naukAmAM bharAyelA pANI saMbaMdhI kAryavAhI:|15 je bhikkhU NAvAo udagaM bhAyaNeNa vA paDiggahaNeNa vA matteNa vA NAvAussicaNeNa vA ussicai, ussicata vA sAijjai / bhAvArthaH- je sAdhu ke sAdhvI nAvamAMthI bhAjana dvArA, pAtra dvArA, mATInA pAtra dvArA ke nAva usiMcanaka dvArA pANI bahAra kADhe ke kADhanAranuM anumodana kare, |16 je bhikkhU NAvaM uttiMgeNa udagaM AsavamANiM, uvaruvariM vA kajjalamANiM pehAe hattheNa vA pAeNa vA AsatthapatteNa vA kusapatteNa vA maTTiyAe vA celeNa vA celakaNNeNa vA paDipihei paDipiheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nAvanA chidra dvArA pANIne aMdara AvatuM joIne tathA uttarottara AvatA Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra pANIthI nAvane DubatI joI hAtha, paga, pIpaLAnA pAna, kuzapatra, mATI, vastra ke vastra khaMDathI chidrane baMdha kare ke baMdha karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH naukAmAM koI kAraNathI pANI bharAya jAya to tene pAtrathI kADhavuM tathA koI chidramAMthI pANI AvatuM dekhAya to tene koIpaNa sAdhanathI baMdha karavuM ke nAvikane sUcanA ApavI vagere pANI saMbaMdhI koIpaNa pravRtti sAdhu mATe kalpanIya nathI. A paristhitimAM sAdhue dhyAnamAM lIna banI, zAMta cittathI, bairyapUrvaka samaya vyatIta karavo joIe. naukA saMbaMdhI AvuM koI kArya kare to sUtrokta prAyazcitta Ave che. naukA vihAra samaye AhAranuM grahaNa-sevana:17 je bhikkhU NAvAgao NAvAgayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- nAvamAM rahelA sAdhu ke sAdhvI nAvamAM rahelA gRhastha pAsethI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, |18 je bhikkhU NAvAgao jalagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / / bhAvArtha - nAvamAM rahelA sAdhu ke sAdhvI pANImAM rahelA gRhastha pAsethI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 19 je bhikkhU NAvAgao paMkagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDade, vaDAeta vA sArU I bhAvArtha - nAvamAM rahelA sAdhu ke sAdhvI kAdavamAM UbhA rahelA gRhastha pAsethI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 20 je bhikkhU NAvAgao thalagayassa asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha - nAvamAM rahelA sAdhu ke sAdhvI jamIna para rahelA gRhastha pAsethI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 21 je bhikkhU jalagao NAvAgayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - pANImAM rahelA sAdhu ke sAdhvI nAvamAM rahelA gRhastha pAsethI, azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, | 22 je bhikkhU jalagao jalagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-18 [ ra7 ] bhAvArtha - pANImAM rahelA sAdhu ke sAdhvI pANImAM rahelA gRhastha pAsethI, azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 23 je bhikkhU jalagao paMkagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha - pANImAM rahelA sAdhu ke sAdhvI kIcaDamAM rahelA gRhastha pAsethI, azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 24 je bhikkhU jalagao thalagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - pANImAM rahelA sAdhu ke sAdhvI jamIna para rahelA gRhastha pAsethI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 25 je bhikkhU paMkagao NAvAgayassa asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha - kIcaDamAM rahelA sAdhu ke sAdhvI nAvamAM rahelA gRhastha pAsethI, azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 26 je bhikkhU paMkagao jalagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - kIcaDamAM rahelA sAdhu ke sAdhvI pANImAM rahelA gRhastha pAsethI, azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 27 je bhikkhU paMkagao paMkagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- kIcaDamAM rahelA sAdhu ke sAdhvI kIcaDamAM rahelA gRhastha pAsethI, azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, | 28 je bhikkhU paMkagao thalagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / / bhAvArtha - kIcaDamAM rahelA sAdhu ke sAdhvI jamIna para rahelA gRhastha pAsethI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 29 je bhikkhU thalagao NAvAgayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- jamIna para rahelA sAdhu ke sAdhvI nAvamAM rahelA gRhastha pAsethI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra8 ] zrI nizItha sUtra |30 je bhikkhU thalagao jalagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- jamIna para rahelA sAdhu ke sAdhvI pANImAM rahelA gRhastha pAsethI, azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 31 je bhikkhU thalagao paMkagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDade, vaDAeta vA sArUka bhAvArtha - jamIna para rahelA sAdhu ke sAdhvI kIcaDamAM rahelA gRhastha pAsethI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, |32 je bhikkhU thalagao thalagayassa asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha :- jamIna para rahelA sAdhu ke sAdhvI jamIna para rahelA gRhastha pAsethI azanAdi cAra prakAranA AhArane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : sAdhu saprayojana naukA vihAra kare tyAre nAva sudhInA cAra sthAna thAya che- (1) jamIna (2) kAdava (3) pANI (4) nAva. A cAra sthAne rahelA sAdhune A cAra sthAnamAM rahelA gRhastha pAsethI AhAra levo kalpato nathI. cAra sthAnamAM rahelA sAdhunI cAra sthAnanA gRhasthathI ahIM cAra caubhaMgI bane che, tethI 4 4 4 = 16 sUtro thAya che. AcA, zra.-2, a.-3, u.-1, sU-12mAM vidhAna che ke sAdhu nadI kinAre naukA vihAra mATe pahoMce tyAre cAre AhArano tyAga karI, sAgArI saMthAro kare. AhArAdi sAthe na rAkhe, sarva vastra-pAtrane eka sAthe bAMdhI le, naukA vihAra karavAnI A vidhi che, tethI navA AhArane grahaNa karavAnA vikalpane avakAza ja nathI. sAdhu aplAyanI virAdhanAnA sthAna para sthita che, te samaye tene AhAra karavo upayukta nathI. naukA vihAra samaye sthiramAya banI, yoganI pravRttithI nivRtta rahevuM joIe, chatAM koI sAdhu AhAra grahaNa kare to tene sUtrokta prAyazcitta Ave che. vatra saMbaMdhI doSa sevana - 33 je bhikkhU vatthaM kiNai, kiNAvei, kIyaM AhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / evaM cauddasamaM uddesaga gameNaM savve suttA vatthAbhilAveNaM bhaNiyavvA jAva je bhikkhU vatthaNIsAe vAsAvAsaM vasai, vasaMtaM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihArahANaM ugghAiyaM / / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vastra kharIde, kharIdAve ke sAdhu mATe kharIdIne lAvelA vastrane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare. A rIte 14mA uddezakanA sarva sUtro ahIM vastrAlApakathI kahevA je Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-18 [ 29 ] sAdhu ke sAdhvI vastra prApta karavA mATe cAturmAsa kalpa rahe ke rahenAranuM anumodana kare che, tene laghucImAsI prAyazcitta Ave che. A udezakamAM varNita 73 prAyazcitta sthAnamAMthI koIpaNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH caudamA udezakamAM pAtra saMbaMdhI 41 sUtronA artha ane vivecananI jema ja ahIM vastra viSayaka 41 sUtronA artha ane vivecana samajavA. bhinna-bhinna pratomAM sUtra saMkhyAmAM bhinnatA jovA maLe che, paNa temAM maulika aMtara nathI. pAtramAM je kotaraNI karavAnuM prAyazcitta che, tene ahIM vastramAM bharata kAma karavAnuM prAyazcitta samajavuM. AcA., zra.-2, a.-5, u.-1|ramAM vaaiSaNA niSedhanuM ahIM prAyazcitta kathana che. A uddezakanA 35 sUtromAM 73 prAyazcitta sthAnono ullekha che. sUtrakama prAyazcitta sthAna saMkhyA 1thI 3ra 33 kula 33 aDhAramo uddezaka saMpUrNa | Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrI nizItha sUtra ogaNIsamo udezaka paricaya HORRORROROROR prastuta uddezakamAM 35 prakAranA laghucaumAsI prAyazcitta sthAnonuM kathana che. yathA- auSadhane mATe krIta Adi doSa lagADavA, viziSTa auSadha traNa mAtrAthI adhika lAvavuM, auSadhane vihAramAM sAthe rAkhavuM tathA auSadhanA parikarma saMbaMdhI doSonuM sevana karavuM, cAra saMdhyAmAM svAdhyAya karavo, kAlika sUtranI 9 gAthA temaja daSTivAdanI 21 gAthAothI vadhAre pAThanuM asvAdhyAya kALamAM uccAraNa karavuM, cAra mahotsava temaja tenA pachInI cAra mahA pratipadAnA divase svAdhyAya karavo, kAlika sUtranA svAdhyAya karavAnA cAra praharomAM svAdhyAya na karavo, 32 prakAranA asvAdhyAyanA samaye svAdhyAya karavo, potAnA zArIrika asvAdhyAyanA samaye svAdhyAya karavo, sUtronI vAcanA Agamokta kramathI na ApavI, AcArAMga sUtranI vAcanA pUrNa karAvyA vinA cheda sUtra ke dRSTivAdanI vAcanA devI, apAtrane vAcanA devI ane pAtrane na devI, avyaktane vAcanA devI, ane vyaktane vAcanA na devI, samAna yogyatAvALAone vAcanA ApavAmAM pakSapAta karavo, AcArya-upAdhyAya pAse vAcanA lIdhA vinA svayaM vAcanA grahaNa karavI, mithyAtva bhAvita gRhastha temaja anyatIrthikone vAcanA devI temaja tenI pAsethI vAcanA levI, pArzvasthAdine vAcanA devI, temaja tenA pAsethI levI, A rIte prastuta uddezakamAM prAyaH svAdhyAya ane vAcanA ApavA saMbaMdhI pravRttionuM laghucaumAsI prAyazcitta darzAvyuM che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-19 . | 271 / * mogIsamo deza - (PPLE 34 ladhu yaubhAsI prAyazcitta sthAna PPL auSadha saMbaMdhI doSa - 1 je bhikkhU viyarDa kiNai, kiNAvei, kIyaM AhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI auSadha kharIde, kharIdAve, sAdhu mATe kharIdIne apAtA auSadhane grahaNa kare ke tema karanAranuM anumodana kare, | 2 je bhikkhU viyaDaM pAmiccai, pAmiccAvei, pAmiccaM AhaTTa dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI auSadha udhAra le, udhAra levarAve ke udhAra lAvIne apAtA auSadhane grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, | 3 je bhikkhU viyarDa pariyaTTai, pariyaTTAvei, pariyaTTiyaM AhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI auSadha badale, anya pAse badalAve ke badalIne lAvanAra pAsethI grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, |4 je bhikkhU viyaDaM AcchejjaM, aNisiTuM, abhihaDaM AhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI jhUMTavIne lAvelA, svAmInI AjJA vinA lAvelA athavA sAmethI lAvelA auSadhane grahaNa kare che tema karanAranuM anumodana kare, 5 je bhikkhU gilANassa aTThAe paraM tiNhaM viyaDa dattINaM paDiggAhei, paDiggAheMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI glAna sAdhu mATe traNa mAtrAthI vadhu auSadha grahaNa kare kekaranAranuM anumodana kare, 6 je bhikkhU viyaDaM gahAya gAmANugAma duijjai duijjata vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI auSadha sAthe laIne grAmAnugAma vihAra kare ke karanAranuM anumodana kare, 7 je bhikkhU viyaDaM gAlei, gAlAvei, gAliyaM AhaTu dejjamANaM paDiggAhei, paDiggAheta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI auSadha svayaM gALe, anya pAse gaLAve ke gALIne ApanAra pAsethI Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 | zrI nizItha sUtra grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucImAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : A sAta sUtromAM auSadha grahaNa saMbaMdhI doSonuM prAyazcitta vidhAna che. ThANAMga, sthA-3, -3, sU.-1ranuM A prAyazcitta sUtra che. vilaMDa:- vikRta zabda ArogyadAyI prapANaka(auSadhi) arthamAM prayukta che. viziSTa tarala, peya auSadhione prapANaka kahe che. temAM ariSTa, Asava, kavAtha, arka vagereno samAveza thAya che. aneka jaDIbUTIonA saMyoge tathA Ayurvedika prakriyA dvArA tenuM mULarUpa parivartita thaI jAya che, te acitta banI jAya che. tenuM svarUpa vizeSarUpe parivartita thatuM hovAthI te vikRta viya kahevAya che. sutra 1 thI 4mAM auSadha saMbaMdhI eSaNAnA doSonuM prAyazcitta kathana che. sahanazaktinA abhAve sAdhu auSadha icche to nirdoSa auSadhanI gaveSaNA kare. ti6 :- auSadhanI traNa darI. aphINa jevA keTalAka nazIlA padArtha auSadharUpe paNa vaparAya che. Asava AdimAM paNa kiMcitmAtrAmAM mAdakatA hoya che ane tethI ja sUtrakAre auSadhinI mAtrAnA viSayamAM sAvadhAna rahevAnuM ane asAvadhAnI mATe prAyazcittanuM vidhAna karyuM che. AgamomAM anya sthAne "dattI' zabdano prayoga "eka akhaMDa dhAra' arthamAM thayo che. eka akhaMDa dhAre jeTaluM pANI Ave te eka dattI pANI kahevAya che. prastuta auSadha prakaraNamAM "auSadhadattI'thI auSadhanI mAtrA artha karavo prasaMga saMgata che. auSadhanI mAtrA tolA, mAsA ke ratinA mApathI athavA grAma,milIgrAma, camacI ke TIpAnA mApathI nizcitta thAya che. A sUtramAM traNathI vadhu mAtrA levAnuM prAyazcitta vidhAna che, te aMbara, aphINa, vagere mAdaka padArtha ke suvarNa bhasma vagere rasAyaNanI apekSAe samajavuM. traNa mAtrA eTale traNavAra auSadha grahaNa karavuM. prAyaH pratidina traNavAra auSadha grahaNa karavAnuM hoya che, te apekSAe ahIM traNa mAtrAnuM sUcana karyuM che. niyaT:- auSadha laIne. auSadha sAthe laIne vihAra karAya nahIM. vihAramAM auSadha sAthe rAkhe to tenuM prAyazcitta Ave che. viyAM neya :- auSadhane gALavuM. gALavuM zabda kathanathI anya pANImAM palALavI, ogALavI, kharalamAM ghUMTavI, khAMDavI, pasavI, vagere pravRttionuM paNa grahaNa thaI jAya che ane te pravRttiothI pramAdanI vRddhi thAya che. saMpAtima jIvonI virAdhanA thAya che mATe sAdhu tevI pravRtti na kare. sahaja rIte prApta auSadhane ja grahaNa kare. sAdhu mATe te uparokta sUtra kathita pravRtti karI gRhastha Ape to tevA doSayukta padArtha paNa grahaNa na karavA. A rIte A sAta sUtromAM auSadha saMbaMdhI kriIta Adi gaveSaNA doSa, dattI saMkhyA parimANanuM ullaMghana, vihAramAM auSadha grahaNa ane auSadha gALavA saMbaMdhI prAyazcitta vidhAna che. saMdhyAkALe svAdhyAya karavo:[8 je bhikkhU cauhi saMjhAhi sajjhAyaM karei, kareMtaM vA sAijjai / taM jahApuvvAe saMjhAe, pacchimAe saMjhAe, avaraNhe, aDDaratte / Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-19 273 ] bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI prAta:kAlIna saMdhyA, sAMyakAlIna saMdhyA, madhyAhna ane madhyarAtri saMdhyA, A cAra saMdhyAnA samaye svAdhyAya kare ke karanAranuM anumodana kare, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta sUtramAM cAra saMdhyAo kahI che ane te saMdhyAkAlamAM zAstrano svAdhyAya karanAra mATe prAyazcittanuM vidhAna karyuM che. ThANAMga, sthA.-4, u.-2, sU.-37mAM cAra saMdhyAkALamAM svAdhyAya karavAno niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. 1. pUrva saMdhyA:- rAtri ane divasano je saMdhikALa che, sUryodaya samaye pUrvadizAmAM je lAlimA hoya che te pUrva saMdhyA kahevAya che. sUryodaya pUrve vadhu samaya ane sUryodaya pachI alpa samaya lAlimAM rahe che. jeTalo samaya dizA lAla rahe te samaya saMdhyAkAla che. 2. pazcima saMdhyA- divasa ane rAtrino je saMdhikALa, suryAsta samaye pazcima dizAmAM je lAlAza hoya che te pazcima saMdhyA kahevAya che. sUryAsta pUrve lAla dizA alpa samaya ane sUryAsta pachI lAla dizA vadhu samaya rahe che. 3. aparAdha - madhyAhna-divasano madhyakALa. tene saMdhikALa kahevAmAM Ave che. sUkSma dRSTie jeTalA muhUrtano divasa hoya tenI madhyano eka muhUrta madhyAhna kahevAya che. tene ja sUtramAM aparAtaM kahela che. sthUla daSTie bapore 12 thI 1nA samaye madhyAhna kAlanI gaNanA karavAmAM Ave che. 4. ardharAtri:- rAtrino madhyakALa. sthUlarUpe rAtrinA 12 thI 1 sudhInA samayane saMdhyAkALa manAya che. sUkSma dRSTie jeTalA muhUrtanI rAtri hoya tenA madhyanA eka muhUrtane ardharAtri kahe che. - A cAre saMdhyAkALa vyaMtara devono bhramaNakALa che. svAdhyAyamAM pramAdathI koI paNa prakAre skUlanA thAya to devo dvArA upadrava thavAnI saMbhAvanA che, kAraNa ke devonI bhASA ane AgamanI bhASA eka ja che, tethI prAtaH saMdhyA ane sAyaMsaMdhyA samayane AgamamAM pratikramaNa tathA pratilekhanAno samaya batAvyo che. A samaye svAdhyAya karavAthI Avazyaka kriyAonA samayanuM atikramaNa thAya che. te samaye AgamanA mULa pAThanuM uccAraNa, vAMcana ane svAdhyAya karavAno niSedha che. te samaye svAdhyAya karavAthI jJAnanA aticAra rUpa ane jo saphAo doSanuM sevana thAya che ane tenuM prAyazcitta A sUtramAM batAvyuM che. utkAlamAM kAlika zrutano svAdhyAya - 9 je bhikkhU kAliyasuyassa paraM tiNhaM pucchANaM pucchai, pucchaMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI akAlamAM kAlika zrutanI traNa pRcchAthI vadhu pRcchA pUche ke pUchanAranuM anumodana kare, 10 je bhikkhU diTThivAyassa paraM sattaNhaM pucchANaM pucchai, pucchataM vA saaijji| bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI akAlamAM daSTivAdanI sAta pRcchAthI vadhu pRcchA pUche ke pUchanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 ] zrI nizItha sutra vivecana :niyamsa:- kAlika zruta. kAlika ane utkAlika sUtrano bheda karAvanArI koI spaSTa paribhASA AgamamAM upalabdha nathI, paraMtu naMdI sUtramAM kAlika ane utkAlika sUtranI sUci upalabdha che. te sUci parathI kAlika-utkAlika sUtranA kevaLa nAmano paricaya prApta thAya che, paraMtu kAlika ane utkAlika kahevAnuM kAraNa spaSTa thatuM nathI. tema chatAM eTaluM to nizcitta che ke gaNadharo dvArA racita aMgasUtro to kAlika ja che ane daSTivAda Adi aMga sUtromAMthI bhASA-parivartana karyA vinA jema hoya tema uddhata karavAmAM AvelA Agama paNa kAlikazruta kahevAya che, kAraNa ke te to aMga sUtronuM maulika rUpa ja che. anya pUrvadharo dvArA potAnI zailImAM racita Agamone utkAlikazruta samajavA joIe. naMdI sUtramAM utkAlika sUtranA ra9 nAma ane kAlika sUtranA 42 nAma che ane eka Avazyaka sUtra kAlika-utkAlikathI bhinna svataMtra che. ema kula ra9 + 42 + 1 = 72 sUtranA nAma naMdIsUtramAM che, naMdI sutranI A sUci pramANe vartamAnamAM sthAnakavAsI paraMparAmAM svIkRta ura AgamamAMthI uvavAI sUtra, rAyaparoNIya sUtra, jIvAjIvAbhigama sUtra, prajJApanA sUtra, sUryaprajJapti sUtra A pAMca upAMgasUtra ane dazavaikAlika sUtra, naMdIsUtra, anuyoga dvAra sUtra, A traNa mULa sUtra, tema kula ATha sUtra utkAlika sUtra che ane Avazyaka sUtra noutkAlika nokAlika sUtra che. te uparAMta zrI anuyoga dvAra sUtra anusAra Avazyaka sUtranI paNa utkAlika sUtramAM gaNanA thatAM utkAlika sUtro thAya che. zeSa 11 aMga+ 7upAMga+1 mULa +4 cheda sUtra - 23 sUtra kAlika sUtra che. zrI ThANAMga sUtranAsAra caMdra prajJapti sUtra kAlika zruta kahevAya che. kAlika sUtra mATe divasa tathA rAtrino prathama ane aMtima prahara svAdhyAyano kALa che ane bIjotrIjo prahara kAlika sUtra mATe utkAla kahevAya che. sAdhu prathama ane aMtima praharamAM kAlika sUtrano ane bIjA-trIjA praharamAM utkAlika sUtrano svAdhyAya kare che. utthAlanA samaye kAlika sUtrano svAdhyAya thato nathI paraMtu navuM adhyayana kaMThastha karavAnI apekSAe ahIM ApavAdika maryAdA batAvI che. tti puchAnuM sarakhuM gucchA :- temAM utkAlamAM daSTivAda mATe sAta pRcchAo ane AcArAMga Adi anya kAlika sUtra mATe traNa pRcchAnuM vidhAna che. "pRcchA' zabdano sAmAnya artha "praznottara karavA" tema thAya che paraMtu praznottara mATe svAdhyAya ke asvAdhyAya kALano koI prazna ja hoto nathI tethI prastuta prakaraNamAM te artha prAMsagika nathI. hilito paNa puchA, hipuchAhiM javalatonA mavati parva niyasucakSu pAtaraM 1 liTTavA sAsu puchAsu vIsa sito mavati ! -cUrNa. -bhASya gAthA-091. traNa zlokane "pRcchA' saMjJA ApI che. traNa zlokanI eka pRcchA ane traNa pRcchAnA nava zloka thAya.utkAlamAM kAlika zratano svAdhyAya na karAya paraMtu apavAda mArgamAMAvazyaktA hoyato daSTivAdasivAyanA kAlika sUtranI traNa pRcchA-nava zlokanuM uccAraNa karI zakAya che ane daSTivAda sUtramAM aneka sUkSmasUkSmatara viSaya, bhaMga-bheda Adi vistRta varNana hovAthI tenI sAta pRcchA arthAt 21 zlokanuM ekI sAthe uccAraNa karI zakAya che. A 9 ke 21 zlokathI vadhu uccAraNa kare to tene sUtrokta prAyazcitta Ave che. mahA mahotsavamAM svAdhyAya - 11 je bhikkhU causu mahAmahesu sajjhAyaM karei, kareMta vA sAijjai, taM jahAiMdamahe khaMdamahe jakkhamahe bhUyamahe / Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-19 275 ke bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI indra mahotsava, skaMdha mahotsava, yakSa mahotsava, bhUta mahotsava, A cAra mahotsavomAM svAdhyAya kare ke svAdhyAya karanAranuM anumodana kare, 12 je bhikkhU causu mahApADivaesu sajjhAyaM karei kareMtaM vA sAijjai, taM jahA- AsoyapADivae kattiyapADivae sugimhagapADivAe AsADhI pADivae / = bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI Aso pUrNimA pachInI pratipadA, kArataka pUrNimA pachInI pratipadA, caitrI pUrNimA pachInI pratipadA ane aSADhI pUrNimA pachInI pratipadA A cAra pratipadAomAM svAdhyAya kare ke svAdhyAya karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH A be sUtra dvArA cAra pUnama ane tenA bIje divase AvatI cAra ekama, A ATha divase svAdhyAya karavAnuM prAyazcitta batAvyuM che. cAra pUnamanA divase cAra mahA mahotsava ujavAtA hovAnA kAraNe agiyAramA sUtramAM cAra pUnamanA sthAne cAra mahotsavanA ja nAma lakhyA che ane bAramA sUtramAM cAra pratipadA- ekamanA nAma kahyA che. indra mahotsavathI azvinI pUrNimA, skaMdha mahotsavathI kAratakI pUrNimA, yakSa mahotsavathI caitrI pUrNimA ane bhUta mahotsavathI aSADhI pUrNimAnuM grahaNa thAya che. bAramA sUtramAM cAra pratipadAnA nAma A pramANe che- azvinI pratipadA arthAt Aso pUrNimA pachInI kArataka vada ekama (gujarAtI pramANe Aso vada ekama), kAratakI pratipadA arthAt kAratakI pUrNimA pachInI mAgasara vada ekama (gujarAtI kArataka vada) ekama, caitrI pratipadA arthAt caitrI pUrNimA pachInI vaizAkha vada (gujarAtI caitra vada) ekama ane aSADhI pUrNimA arthAt aSADha pUrNimA pachInI zrAvaNa vada (gujarAtI aSADha vada) ekamanA divase svAdhyAya karavAno niSedha che. AsAta pAkrivAr, vamata pAdhivALu, priya pADivAy, muzikha pADivAy / ThANAMga, sthA.-4, u.-2, sU.-36. ThANAMga sUtramAM krama prApta aSADha pachI indra mahotsavanuM bIjuM sthAna che ane aSADha pachI kramathI Aso Ave tethI indra mahotsava' Aso pUnamane divase hoya te suspaSTa thAya che. ThANAMga sUtramAM 4 pratipadAnA svAdhyAyano niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. A rIte gujarAtI pramANe Aso suda pUnama ane Aso vada ekama, kArataka suda pUnama ane kArataka vada ekama, caitra suda pUnama ane caitra vada ekama, aSADha suda pUnama ane aSADha vada ekama, A ATha tithi asvAdhyAya nidhi che. mahotsavano divasa mAnIne bhAdaravA suda pUnama ane te pachInI ekamane paNa asvAdhyAyano divasa mAnavAnI paraMparA che. ATha divasomAM svAdhyAya na karavAnA kAraNo :- A ATha divasa mahotsavanA gaNAya che, te mahotsava vyaMtara jAtinA devothI saMbaMdhita che. indrane prasanna rAkhavA loko pUjA-pratiSThA karI, Akho divasa khAna-pAna, nAca-gAna, moja zokha pUrvaka vyatIta kare che. A divasomAM devonuM AvAgamana vizeSa hoya che. te devo bhinna-bhinna svabhAvavALA ane kutUhalI hoya che. teo svAdhyAyanI raskhalanA thavAthI upadrava karI zake che athavA koI Rddhi saMpanna deva upadrava karI zake che.pratipadAnA divase paNa A mahotsavanA kAryakramo roSa rahyo hoya te ujavAya che, tethI pratipadAno divasa paNa mahotsavano ja gaNAya. sAmAjika dRSTie mahotsavanA divasomAM zAstra vAMcana, svAdhyAya vagere avyAvahArika gaNAya Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 ] zrI nizItha satra che. nazAmAM bhramaNa karatAM loko paNa kutuhala ke dveSathI upadrava karI zake che. A rIte anarthakArI upadravothI dUra rahevA mATe ATha divasamAM svAdhyAyano niSedha che. prastuta sutramAM cAra mahotsavano nirdeza che paNa upalakSaNathI anya paNa Agamokta deva saMbaMdhI mahotsavonA mukhya divase svAdhyAya na karavo tema samajI zakAya che. jema ke- AcArAMga sUtra, zrutaskaMdha-2, adhyayana-1, sUtra-ramAM A prakAranA deva saMbaMdhI sAta mahotsavonA nAma che. temAM traNa nAma vizeSa che, yathA- (1) nAga mahotsava (2) rudra mahotsava (3) mukuMda mahotsava. tAtparya e che ke je kSetramAM je divase mahAmahotsava hoya te divase tyAM moTethI svAdhyAya karavo na joIe. svAdhyAya kALamAM svAdhyAyanI upekSA:13 je bhikkhU cAukAlaM sajjhAyaM uvAiNAvei, uvAiNAveMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI cAre svAdhyAya kALane svAdhyAya karyA vinA ja vyatIta kare che ke tema karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - ThANAMga, sthA.-4, u.-2, sU.-38mAM cAra kALamAM svAdhyAya karavAnuM vidhAna che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. divasano prathama ane aMtima prahara(porasI), rAtrino prathama ane aMtima prahara, A cAra prahara kAlika zratanI apekSAe svAdhyAya kALa che. A cAre kALamAM svAdhyAya na karatAM, vikathA, pramAdAdimAM samaya vyatIta karavo te jJAnano aticAra che. jema ke- jAne na jo sAo -Avazyaka sUtra, adhyayana-4. je sAdhu svAdhyAyakAlamAM svAdhyAya na kare, tene sUtrokta prAyazcitta Ave che. (1) svAdhyAya na karavAthI pUrva gRhIta zruta vismRta thAya che. (2) navA zrutanuM grahaNa tathA tenI vRddhi thatI nathI. (3) saMyama guNono nAza thAya che. (4) svAdhyAya, tapa ane nirjarAnA lAbhathI vaMcita rahe che, pariNAme bhava paraMparA naSTa thatI nathI. sAdhu jIvananI samAcArImAM sAdhune mATe divasanA cAra praharamAMthI be prahara ane rAtrinA cAra praharamAMthI be prahara, A rIte ATha praharanA ahorAtramAM cAra prahara svAdhyAya karavAnI jinAjJA che. samAcArInuM A kathana sAdhakone mATe svAdhyAyanI mahattA pradarzita kare che, uttarAdhyayana sUtra, AcArAMga sUtra, prazna vyAkaraNa sUtra Adi aneka AgamamAM saMyamI jIvananI paripakvatA mATe sAdhuone svAdhyAyamAM tallIna rahevAnuM hitakArI sUcana che. (1) svAdhyAya karavAthI vipula pramANamAM nirjarA thAya che. (2) zrutajJAna sthira ane samRddha bane che. (3) zraddhA, vairAgya, saMyama ane tapamAM ruci vadhe che. (4) mana, indriya nigrahamAM saphaLatA maLe che. (5) svAdhyAyathI cittanI ekAgratA vadhe che ane pariNAme dharmadhyAna-zukla dhyAnanI prApti thAya che. asvAdhyAya kAlamAM svAdhyAyaH14 je bhikkhU asajjhAie sajjhAyaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI 3ra asvAdhyAyanA samaye svAdhyAya kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-19 277 ] vivecana - sAdhu-sAdhvIe divasa-rAtrimAM svAdhyAya karavo Avazyaka hovA chatAM AgamamAM jyAre-jyAM svAdhyAya karavAno niSedha karyo che, te asvAdhyAya kALanuM haMmezAM dhyAna rAkhavuM jarUrI che. asvAdhyAya sthAno :- (1) ThANAMga sUtra, sthAna-4mAM cAra pratipadAo ane cAra saMdhyAmAM svAdhyAya karavAno niSedha che. (2) ThANAMga sUtra, sthAna-10mAM dasa AkAzIya asvAdhyAya ane dasa dArika zarIra saMbaMdhI asvAdhyAya kahyA che. (3) nizItha sUtranA A ja uddezakamAM 4 cAra mahotsava (pUnama) ane tenA pachI AvatI cAra ekama tathA 4 saMdhyAmAM tema kula 12 samayomAM svAdhyAyano niSedha che. (4) vyavahAra sUtra, uddezaka-7mAM sva zarIra saMbaMdhI asvAdhyAyano niSedha karyo che ane temAM ApavAdika chUTa paNa ApI che. A sarva niSedha sthAnono saravALo karavAthI kula-3ra asvAdhyAya sthAna thAya che, te A pramANe cheAkAza saMbaMdhI asvAdhyAya 10 audArika saMbaMdhI asvAdhyAya 10 cAra pUnama, cAra ekama asvAdhyAya 8 cAra saMdhyA asvAdhyAya kula(batrIsa) 32 A 3ra asvAdhyAyamAMthI 12 asvAdhyAyonuM vivecana pUrva sUtromAM karyuM che. zeSa 20 asvAdhyAya A pramANe cheAkAzIya dasa asvAdhyAya :- (1) ulkApAta- tArAnuM kharavuM arthAt sthAnAMtarita thavuM. ThANAMga, sthA.-3, u.-1, sU.-26mAM tArAnA sthAnAMtarita(calita) thavAnA traNa kAraNa darzAvyA che- (1) devo vaikriya rU5 kare (2) devo paricAra- saMcaraNa kare ane (3) tArA devo (tArA vimAno) tArA devo eka sthAnethI bIjA sthAne saMkramaNa kare. tArA devonI A traNa prakAranI kriyA samaye lAMbI rekhA yukta prakAza dekhAya che. tene tAro kharavo ke ulkApAta kahevAya che. Avo viziSTa prakAza ke viziSTa prakAzamaya rekhA dekhAya tyAre asvAdhyAya samajavo joIe.(sAmAnya prakAza ke prakAzamaya rekhA mATe asvAdhyAya na samajavo). te saMbaMdhI asvAdhyAya eka prahara sudhI rahe che. (2) digdAha - jyAM sudhI koI dizA atizaya lAlavarNanI dekhAya arthAt koI dizAmAM Aga jevuM lAge tyAre svAdhyAya na karavo joIe. (3) garjita - vAdaLono avAja, garjanA sAMbhaLavAmAM Ave to be praharano asvAdhyAya. (4) vidhuta:- vIjaLI camakavA para eka prahara sudhI svAdhyAya na karavo joIe. paraMtu garjanA ane vIjaLIno asvAdhyAya cAturmAsamAM na mAnavo joIe kAraNake te garjanA ane vIjaLI prAyaH Rtu svabhAvathI thAya che arthAt Adra nakSatrathI svAti nakSatra sudhI A baMneno asvAdhyAya mAnavAmAM Avato nathI. (5) nirdhAta- vAdaLA vagaranA AkAzamAM koI vyaMtaradevonI ghoragarjanA thAya athavA vAdaLA sahita Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 | zrI nizItha sUtra AkAzamAM kaDAkA thAya, to ATha prahara sudhI asvAdhyAyakALa rahe che. (6) yu5ka - zukalapakSamAM pratipadA, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe tene yupaka kahevAmAM Ave che. A divasamAM rAtrimAM prathama prahara sudhI svAdhyAya na karavo joIe. (7) yakSAdIta - kyAreka koI dizAmAM vIjaLInA camakArA jevo, thoDA-thoDA samaya pachI je prakAza thAya che, te yakSAdIpta kahevAya che. AkAzamAM jyAM sudhI yakSAdIta dekhAya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo joIe. (8) dhUmikA kRSNa - kAratakathI zarU karI mahA mahinA sudhIno samaya vAdaLAne mATe garbhamAsa kahevAya che. te kAlamAM dhumADAnA raMganI sUkSma jalarUpI dhummasa chavAI jAya che, te dhUmikAkRSNa kahevAya che. jyAM sudhI dhummasa chavAyelI rahe tyAM sudhI svAdhyAya na karavo joIe. (9) mahikAjeta :- zItakALamAM zvetavarNanI sUkSma jalarUpI dhummasa paDe che, tene mahikA kahevAya che. jyAM sudhI mahikA varasatI rahe, tyAM sudhI svAdhyAya na karavo joIe. (1) raja udaghAta :- vAyu(pavana)ne kAraNe cAre ya bAju dhuLa chavAI jAya ane sUrya DhaMkAI jAya to jyAM sudhI A dhULa chavAyelI rahe, tyAM sudhI svAdhyAya na karavo joIe. audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya - (11)-(12)-(13) :- hADakAM-mAMsa ane lohI: jyAM sudhI paMcendriya tiryaMcanA hADakAM agnithI baLI na jAya ke pANIthI dhovAI na jAya tyAM sudhI asvAdhyAya hoya che ane teno samaya bAra varSano che. mAMsa ane lohI jo sAme dekhAya to jyAM sudhI tyAMthI te vastuo upADavAmAM na Ave tyAM sudhI asvAdhyAya che. vRttikAra AsapAsanA ja hAtha sudhI ane traNa prahara sudhI A vastuo hovA para asvAdhyAya mAne che. phUTelA IMDAno asvAdhyAya traNa praharano hoya che. A pramANe manuSya saMbaMdhI hADakAM, mAMsa ane lohIno paNa asvAdhyAya mAnavAmAM Ave che. vizeSatA eTalI che ke teno asvAdhyAya so hAtha sudhI ane eka divasa-rAtano hoya che. strInA mAsika dharmano asvAdhyAya traNa divasa sudhI hoya che. bALaka ane bAlikAnA janmanA kAraNe te gharamAM ane te gharathI sAta ghara sudhImAM asvAdhyAya hoya che te kramazaH sAta ane ATha divasa paryata manAya che. (14) azuci - maLa-mUtra sAme dekhAya ke tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya che. (15) smazAnaH- smazAna bhUminI cAre ya bAju so-so hAtha sudhI asvAdhyAya mAnavAmAM Ave che. (1) caMdragrahaNa:- caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanya ATha prahara, utkRSTa bAra prahara sudhI svAdhyAya na karavo joIe. (17) sUryagrahaNa - sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanya bAra ane utkRSTa soLa prahara sudhI svAdhyAya na karavo joIe. (18) patana - koI moTA mAnya rAjA athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya tyAre, jyAM sudhI tenA agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo joIe temaja jyAM sudhI bIjo adhikArI sattArUDha na thAya tyAM sudhI dhIme-dhIme svAdhyAya karavo joIe. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-19 [ 279] (19) rAjavyakjhaha:- najIkanA rAjAomAM paraspara yuddha thavA para jyAM sudhI zAMti na thAya tyAM sudhI ane tyArapachI paNa eka divasa-rAta svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra - upAzrayanI aMdara paMcendriya jIvanuM mRta zarIra jyAM sudhI paDyuM rahe tyAM sudhI tathA upAzrayanI bahAra 100 hAtha sudhI svAdhyAya na karavo joIe. (21-28) cAra mahotsava ane cAra mahApratipadA - ASADha pUrNimA(bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA(skaMdha mahotsava) ane cetra pUrNimA(yakSa mahotsava). A cAra mahotsava che. A pUrNimAo pachI AvanArI pratipadA(ekama)ne mahApratipadA kahevAya che. temAM svAdhyAya karavAno niSedha che. (29-32) savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri - savAre sUryodaya pahelAM ane pachI lAla dizA rahe tyAM sudhI, suryAstanI pahelAM ane pachI lAla dizA rahe tyAM sudhI, bapore madhyAhnathI eka ghaDI AgaLa ane eka ghaDI pAchaLa ane ardharAtrimAM paNa eka ghaDI AgaLa ane eka ghaDI pAchaLa svAdhyAya na karavo joIe. asvAdhyAyamAM svAdhyAya karavAnA doSo :- A 32 prakAranA asvAdhyAyomAM svAdhyAya karavAmAM jinAjJAnuM ullaMghana thAya che ane jJAnanA aticAranuM sevana thAya che.. dhUmikA, mahikAmAM asvAdhyAyamAM svAdhyAya karavAthI loka vyavahArathI viruddha AcaraNa thAya che tathA sUtranuM sanmAna rahetuM nathI. yuddha samaye ane rAja mRtyu samaye svAdhyAya karavAthI rAjA ke rAjya karmacArIone sAdhunI prati aprIti ke dveSa utpanna thaI zake che. devonI ardhamAgadhI bhASA kahI che ane A bhASA AgamanI paNa che. asvAdhyAyanA samaye mithyAtvI temaja kautuhalI devo dvArA upadrava thavAnI saMbhAvanA banI rahe che. mULapAThanI punarAvRtti karavA rUpa svAdhyAyanI apekSAe ja A asvAdhyAya che, paraMtu te sUtronI anuprekSAmAM ke bhASAMtarita thayelA Agamano svAdhyAya karavAmAM asvAdhyAya nathI ane Avazyaka sUtranA paThana-pAThanamAM asvAdhyAya nathI, te to UbhayakALa saMdhyAnA samayamAM avazya karaNIya che. namaskAra maMtra, logassa Adi Avazyaka sUtranA pATha paNa sadA sarvatra bhaNI ke bolI zakAya che. koI paNa asvAdhyAyanI jANakArI thayA pachI zeSa rahelA adhyayana ke uddezakanI pariyaTTaNA pUrNa karavAnuM prAyazcitta Ave che. teindriya, caurendriyanAM lohI ke klevarano asvAdhyAya gaNAto nathI. svakIya asvAdhyAyamAM svAdhyAya :|15 je bhikkhU appaNo asajjhAie sajjhAyaM karei, kareMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI potAnA zArIrika asvAdhyAyamAM svAdhyAya kare ke karanAranuM anumodana kare, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - svayaMnA asvAdhyAyanA be prakAra hoya che- (1) vraNa saMbaMdhI ane (2) Rtu dharma saMbaMdhI. (1) svakIya vraNa saMbaMdhI asvAdhyAyaH- koI ghA paDyA hoya temAMthI athavA zarIramAM phoDakA, phoDakI, bhagaMdara, masAdimAMthI lohI, paru vahetA hoya te svazarIra saMbaMdhI asvAdhyAya che. lohI AdinI zuddhi Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 ] zrI nizItha sUtra karyA pachI svAdhyAya karI zakAya che. sApha karyA pachI paNa lohI nIkaLatuM hoya to eka-be ane utkRSTa traNa vastra(pATa) bAMdhIne anya sAdhu sAthe Agama vAcanAnuM AdAna-pradAna karI zakAya che, svAdhyAya karI zakAya nahIM. ghA Adi upara bAMdhelA traNe pATA lohIvALA thaI jAya to punaH tene sApha karavuM Avazyaka che ane pachI ja te vAcanAnuM AdAna-pradAna karI zakAya che. (2) svakIya Thata dharma saMbaMdhI asvAdhyAya - Rtudharmano asvAdhyAya traNa divasano gaNAya che. A asvAdhyAya AgamanA mULapAThanA uccAraNa saMbaMdhI ja samajavo arthAt AgamanA mULapAThano svAdhyAya na karavo. vyavahAra sUtra, uddezaka-7, sUtra-18 anusAra svazarIra saMbaMdhI asvAdhyAya kALamAM AgamanI vAcanA laI zakAya che tathA ApI paNa zakAya che, te mATe bhASyamAM vidhi batAvI che ke rakta AdinI zuddhi karI AvazyaktAnusAra eka, be ke traNa utkRSTa sAta vastra paTa rAkhIne sAdhvI ke zrAvikAo vAMcaNImAM upasthita rahI zake che. viparIta kramathI vAcanA pradAnaH16 je bhikkhU heTThillAiM samosaraNAI avAettA uvarillAiM samosaraNAI vAei vAyaMta vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pahelAM devA yogya sUtronI vAcanA ApyA vinA pachI devA yogya sUtronI vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, |17 je bhikkhU Nava baMbhacerAI avAettA uttamasuyaM vAei vAeMtaM vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nava brahmacarya adhyayana nAmaka AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanI vAcanA ApyA vinA uttama zratanI vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : je rIte makAnano prathama mALa(nIceno), hephila ke adhistana mALa kahevAya che ane bIjo mALa uvarila' kahevAya che, tema A sUtramAM prathama vAcanA devA yogya zAstra "heTTila" ane tyAra pachI vAcanA devA yogya zAstra "uvarila' kahevAya che. Agama, zrutaskaMdha, adhyayana, uddezaka AdinI je anukramathI vAcanA ApavAnI hoya, te ja anukramathI vAcanA ApavI joIe, jemake- (1) AcarAganI vAsanA prathama apAya che ane sUyagaDAMga sUtranI vAcanA pachI apAya che. (2) zrutaskaMdhamAM prathama zrutaskaMdhanI vAcanA pahelAM ane bIjA zrutaskaMdhanI vAcanA pachI apAya che. (3) adhyayanomAM prathama adhyayana ane temAM paNa prathama udezakanI vAcanA pahelAM ane pachInA adhyayana, uddezakanI vAcanA pachI apAya che. (4) cUrNikAre spaSTa karyuM che ke AvazyakasUtra, dazavaikAlika, uttarAdhyayana vagere kramathI AgamanI vAcanA ApavI joIe. Avazyaka sUtramAM paNa sAmAyika adhyayananI prathama ane zeSa adhyayana kramathI pazcAtuM vAcanA apAya che. Avazyaka sUtra temaja uttarAdhyayana sUtrano uparyukta krama je cUrNikAre batAvyo che, tene AcArAMganI pUrvano krama ja samajavo joIe. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-19 281 | vyavahAra sUtra, uddezaka-10mAM keTalAka kAlika zrutanI vAcanAno krama Apyo che. utkAlika sUtranI vAcanAno krama Apyo nathI, tethI gItArtha muni tenI vAcanA potAne yogya lAge te rIte ApI zake che. prastuta sUtra kathita prAyazcitta vidhAna vyavahAra sUtra kathita anukrama mATe che, tema samajavuM joIe. nava vamavera - AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA nava adhyayano. A nava adhyayanomAM saMyamamAM daDhatA, vairAgya, zraddhA, temaja parISaha vagere vicArone protsAhita karato upadeza che. brahmacarya e saMyamano eka paryAyavAcI zabda che. brahmacarya saMyamanuM mukhya aMga che, tethI AcArAMganA prathama zrutaskaMdhanuM nAma nava vaMmara rAkhyuM che. cUrNikAra jaNAve che. nava naMbaranA sabbo AyAro hato aThavA sabbo varapuoLo - nava brahmacaryanA grahaNathI saMpUrNa AcAra athavA saMpUrNa caraNAnuyoga (AcAra zAstronuM grahaNa thAya che. AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanA nava adhyayana che, tethI "nava" ane brahmacarya zabdathI saMpUrNa AcAra- AcArAMga sUtranuM grahaNa thatuM hovAthI "nava brahmacarya' evI saMjJA AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhane ApI che. mayaM :- "uttamazrata'. - bhASya gAthA-184mAM 'uttamadbhUta" zabda dvArA cheda sUtra ane daSTivAda sUtranA grahaNano nirdeza karyo che. utsarga-apavAda kalpo, prAyazcitta temaja saMgha vyavasthAnuM varNana hovAthI "chedasUtro'ne 'uttamaznata'nI saMjJA ApI che. daSTivAdamAM cAre anuyoga pramANa ane naya vagere dravyonuM sUkSmatama varNana hovAthI tathA vizALa hovAthI tene paNa "uttamazrata'nI saMjJA ApI che. - soLamA sutrAnusAra koI paNa sUtranI vyutkamathI vAcanA Ape to prAyazcitta Ave che. kadAca koI kAraNa vizeSathI vAcanAmAM vyutkrama karavo paDe to paNa pahelAM AcArAMga sUtranA prathama zrutaskaMdhanI vAcanA ApavI joIe. te ApyA vinA anya koI paNa sUtronI vAcanA Ape to prAyazcitta Ave che. vyutkama vAcanAthI lAgatA doSo :- (1) pUrvanA viSayane samajyA vinA AgaLano viSaya samajAto nathI. (2) utsarga, apavAdanuM viparIta pariNamana thAya, (3) AgaLanuM adhyayana karyA pachI pahelAnuM adhyayana karavAmAM ALasa thAya, (4) pUrNa yogyatA vinA potAne bahuzruta kahevaDAve ityAdi, tethI Agamokta kramathI ja badhA sUtronI vAcanA devI joIe. anya sUtromAM arthanuM adhyayana karAvavAne mATe vAcanA" zabdano ane mULa AgamanuM adhyayana karAvavAne mATe "uddezaka samuddeza' zabdono prayoga che, paraMtu ahIM tevA alaga-alaga sUtra na hovAthI vAcanA zabdathI ja mULa temaja artha baMne prakAranuM grahaNa karavAmAM AvyuM che, tema samajI levuM joIe. nizItha cUrNi tathA vyavahAra sUtra A baMne sUtrothI temaja tenA vivecanathI vAcanAno krama A pramANe samajI zakAya che- (1) Avazyaka sUtra (2) dazavaikAlika sUtra (3) uttarAdhyayana sUtra (4) AcArAMga sUtra (5) nizItha sUtra (6) sUyagaDAMga sUtra (7) traNa cheda sUtra(dazAzruta skaMdha sUtra, bRhatkalpa sUtra, vyavahAra sUtra) (8) ThANAMga sUtra, samavAyAMga sUtra (9) bhagavatI sUtra. avazeSa kAlika sUtro ane utkAlika sUtronuM adhyayana A uparokta adhyayana kramanI madhyamAM ke pachI game tyAre gItArtha muninI AjJA anusAra karavuM ke karAvavuM joIe. A baMne sUtromAM mukhyatve vAcanA dAtAnuM prAyazcitta kathana che, kAraNa ke vAcanA dAtAnI ja vAcanA devA saMbaMdhI javAbadArI che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 | zrI nizItha sutra ayogyane vAcanA ApavI ane yogyane na ApavI - 18 je bhikkhU apattaM vAei, vAetaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI apAtra(ayogya)ne vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, |19 je bhikkhU pattaM Na vAei, Na vAeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI pAtra(yogya)ne vAcanA ApatA nathI ke na ApanAranuM anumodana kare, 20 je bhikkhU avvattaM vAei, vAeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vayathI avyaktane vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 21 je bhikkhU vattaM Na vAei, Na vAeMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI vayathI vyaktine vAcanA ApatA nathI ke na ApanAranuM anumodana kare che, tene tathA uparokta pravRtti karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana : - prastuta sUtromAM vAcanA lenAranI yogyatA-ayogyatA mATe "pAtra-apAtra' ane 'vyaktaavyakta" zabdono prayoga karI vAcanA dAtA mATe prAyazcitta kathana rUpe tenA kartavyAkartavyanuM kathana karyuM che. patta, patta - je sAdhu kAlika zrutanI vAcanA levA yogya guNothI yukta hoya te pAtra kahevAya che ane vAcanA levA yogya na hoya te apAtra kahevAya che. bRhatkalpa sUtra, uddezaka-4, sU.-6, 7mAM traNa guNa yukta vyaktine vAcA ApavAnuM vidhAna che ane traNa avaguNa yukta vyaktine vAcanA ApavAno niSedha che, tenuM A prAyazcitta sUtra che. pAtranA traNa guNa apAtranA traNa avaguNa vinIta avinIta vigayano tyAga karanAra vinayano tyAga na karanAra kaSAya-kalezane zIghra upazAMta karanAra kaSAya-klezane upazAMta nahIM karanAra, (1) vAcanA dAtA pratye pUrNa zraddhA-bhakti ane niSThA hoya, vAcanA grahaNa karavAmAM ruci ane prasannatA hoya, AjJA zirodhArya karI adhyayana karavAno viveka hoya, tevA vinIta ziSya ja vAcanAne yogya kahevAya. (2) vigayano tyAga karanAra vAcanAne yogya kahevAya. gariSTha bhojana, vigaya yukta AhAra karanAra vAcanA levAmAM pramAdI banI jAya che. (3) kalezane, kaSAyane upazAMta karanAra sAdhu ja zAMta citte vAcanAne grahaNa karI zake che. vyagracittavALA sAdhu vAcanAne ayogya che. bRhatkalpa sUtrokta traNe guNa hoya to te pAtra kahevAya che. pAtrane vAcanA na ApanAra ane apAtrane vAcanA denAra baMne prakAranA vAcanA dAtA prAyazcittane Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-19 287 | yogya gaNAya che. pAtrane vAcanA na ApavAthI zrutano hAsa thAya che ane apAtrane vAcanA ApavAthI zrutano durupayoga thAya che. vanaM-abbatta - vyakta-avyakta. A be zabdo dvArA zarIrathI vyaktinuM kathana karavAmAM AvyuM chejaav kakkhAdisu roma saMbhavo na bhavati tAva avvatto, tassaMbhave vatto / ahavA jAva solasavariso tAva avvato-purato vatto ! -cUrNi. kAMkha, mUcha vagere vALanI zarIra para utpatti thavA lAge tyAre te vyakti "vyakta' kahevAya che ane te pUrve avyakta" rUpe oLakhAya che arthAt 16 varasanI uMmara sudhI avyakta ane tyAra pachI vyakta kahevAya che. pAtra-apAtramAM guNanI apekSAe kathana che ane vyakta-avyaktamAM zarIra apekSAe kathana che. avyakta sAdhune kAlikazruta(aMgasUtra tathA cheda sUtra)nI vAcanA devAmAM AvatI nathI. bhASyamAM tenuM kAraNa spaSTa karyuM che- alpa vayamAM pUrNa rUpathI zruta grahaNa karavAnI tathA dhAraNa karavAnI zakti alpa hoya che. jevI rIte kAcA ghaDAne agnimAM rAkhIne pakAvAya che, paraMtu kAcA ghaDAmAM sIdhuM pANI bharAtuM nathI. tevI rIte alpa vayavALA ziSyane pahelAM zikSA adhyayana AdithI paripakava banAvavAmAM Ave che ane vyakta temaja pAtra thAya tyAre ja AgamonI vAcanA devAya che. A sutra krikamAM AvelA "patta' zabdanA pAtra ke prApta ema be artha thAya che tathA "vyakta'nA be artha che- (1) "vayaprApta" ane (2) "paryAyaprApta'. 16 varSa vALA "vayaprAptavyakta che ane traNa varSanI dIkSA paryAya athavA saMyama guNomAM sthira bhikSu "paryAya vyakta" che. AvA vaikalpika arthonA kAraNe pratomAM cAra sUtronA sthAna para kyAMka che ane kyAMka ATha sUtra prApta thAya che. vAcanA vidhi :- bhASyamAM kahyuM che ke nava dIkSita ziSyone sarva prathama pravartaka munirAja saMyama saMbaMdhI samasta pravRttionuM jJAna, vinaya-vyavahAra temaja sAmAnya jJAna karAve che. sthavira munivara teone saMyama guNothI sthira kare che. A pramANe prAraMbhika zikSA pachI je uparyukta yogyatAne prApta thAya teone upAdhyAyanA netRtvamAM adhyayana karavAne mATe niyukta karavAmAM Ave che. je yogyatA prApta karI zakatA nathI teo pravartaka temaja sthaviranA netRtvamAM kramazaH jJAna dhyAnanI vRddhi karatA rahe che. upAdhyAyanI pAse zuddha uccAraNa tathA ghoSa zuddhinI sAthe mULa pAThanuM adhyayana pUrNa karavAmAM Ave che tenI sAthe AcArya teone yogyatAnusAra artha-paramArtha yukta sUtrArthanI vAcanA Ape che. A pramANe sUtra 16 thI 21 sudhI be-be sUtromAM traNa viSaya kramathI kahela che- (1) sUtra AdinI kramathI ja vAcanA devI. (2) te paNa vinaya Adi guNasaMpanna yogya hoya tene ja vAcanA devI. (3) vaya prAptavALAne ja vAcanA devI. sUtrokta maryAdAnuM ullaMghana karavAthI prAyazcitta Ave che. vAcanA pradAnamAM pakSapAta - | 22 je bhikkhU doNhaM sarisagANaM ekkaM saMcikkhAvei, ekkaM Na saMcikkhAvei, ekkaM vAei, ekka Na vAei, taM karata vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI samAna yogyatA saMpanna ziSyomAMthI ekane zikSita kare ane ekane na kare, ekane vAcanA Ape ane ekane na Ape ke tema karanAranuM anumodana kare, tene laghumAsI prAyazcitta Ave che. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 284] zrI nizItha sutra vivecana : padavIdharone badhA ziSyo pratye samAna daSTi hovI joIe. adhyApana karAvanAra bahuzruta ke padavIdhara sAdhu rAga-dveSathI yukta vyavahAra na kare, te ja A sUtranuM tAtparya che. asamAna vyavahArathI ziSyomAM vaimanasya, gacchamAM azAMti ane avyavasthAnI vRddhi thAya che, tethI te saMbaMdhI prAyazcitta vAcanA dAtAne Ave che. adatta vAcanA grahaNa karavI - 23 je bhikkhU Ayariya-uvajjhAehiM avidiNNaM giraM Aiyai, AiyaMta vA sAkkA bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI AcArya ane upAdhyAya dvArA vAcanA dIdhA vinA vAcanA le ke lenAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecana - prastuta sutramAM AcArya-upAdhyAya AdinI AjJA vinA vAcanA levAnuM prAyazcitta batAvyuM che. vilivi- nahIM devAyeluM-adatta. niraM- jinavANI. sAdhue gurvAjJA vinA svayaM sUtrArthanuM adhyayana karavuM kalpatuM nathI athavA AcArya-upAdhyAye niSedha karyo hoya to haThapUrvaka vAcanA grahaNa karavI paNa kalpatI nathI. jo koI vizeSa kAraNathI AcArya ke upAdhyAye mULapATha ke arthanI vAcanA levAne mATe niSedha karyo hoya to temanI AjJA prApta thayA pachI ja AgamanI vAcanA levI joIe. jyAM sudhI AcAryAdinI AjJA na maLe tyAM sudhI yogyatAnI prAptine mATe tapasaMyamAM vRddhi karavI joIe. yogya ziSya gurudevonI AjJA laIne svataH vAMcana kare, to sUtrokta "adatta vAcanA'nuM prAyazcitta AvatuM nathI. gRhastha sAthe vAcanAnuM AdAna-pradAna :|24 je bhikkhU aNNautthiyaM vA gAratthiyaM vA sajjhAyaM vAei, vAeMta vA saaijji| bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhasthane vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, | 25 je bhikkhU aNNautthiyassa vA gAratthiyassa vA vAyaNaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI anyatIrthika ke gRhastha pAse vAcanA grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI Ave che. vivecana : prastuta sUtromAM mithyAtvI gRhastha temaja anyatIrthika liMgadhArI sAthe vAcanAnA AdAna-pradAnanuM prAyazcitta vidhAna che. jema bIjA uddezakamAM gRhastha temaja anyatIrthika zabdano 'bhikSAcara gRhastha temaja bhikSAcara anyatIrthika' ema viziSTa artha karyo che ane temanI sAthe gocarI AdimAM gamanAgamana karavAnuM prAyazcitta kahyuM che, tema ahIM anyatIrthikathI veSadhArI anyatIrthika ane gRhasthathI mithyAtvI gRhastha grahaNa karavA joIe. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-19 | 285 ] bhASyakAra mithyAtvI gRhastha ane anyatIrthiko sAthe vAcanA na levAnA kAraNo spaSTa karyA che ke- tenI pAsethI vAcanA grahaNa karavAthI A pramANe niMdA thAya che ke- teonA dharmamAM zAstra jJAna nathI, tethI ja bIjAonI pAse jJAna levA jAya che, anyatIrthikAdine vAcanA ApavAthI teo vivAda utpanna karI zake che, anucita AkSepa karIne jinadharmanI viruddha pracAra karI zake che, AgamanA viSayone vikRta karIne pracAra karI zake che athavA teo potAnA mithyAtvane vadhu puSTa karI zake che tathA te vAcanAnA AdAna-pradAnanA vyavahAranuM kathana karIne lokone mithyAtvI banAvI zake che. bhASya kathita A kAraNothI tathA naMdI sUtra temaja samavAyAMga sUtramAM zramaNopAsakone zrata adhyayana karavAnuM temaja sUtronA upadhAna(tapa)nuM kathana che, tethI spaSTa thAya che ke A niSedha samyagdaSTi ke zramaNopAsaka mATe nathI, paraMtu mithyAdaSTine mATe che. mithyAdaSTi jo dharmanI sanmukha thavA yogya hoya to tene yogya upadeza athavA Agama varNana karavAmAM paNa doSa samajavo na joIe, paraMtu A kArya gItArtha, vicakSaNa sAdhu karI zake che. sAmAnyarUpe mithyAtva bhAvita gRhastho ke paMDitono paricaya ke saMparka karavo, te samyakatvano aticAra che. zramaNa vargamAM vAcanA dAtAnA abhAvamAM AvazyakatA hoya, to bahuzruta zramaNo pAsaka pAsethI vAcanA grahaNa karavAmAM koI doSa nathI. pArthasthAdinI sAthe vAcanAnuM AdAna-pradAna - 26 je bhikkhU pAsatthassa vAyaNaM dei, daMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pArthasthane vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 27 je bhikkhU pAsatthassa vAyaNaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI pArthastha pAsethI vAcanA grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 28 je bhikkhU osaNNassa vAyaNaM dei, daMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avasagnane vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 29 je bhikkhU osaNNassa vAyaNaM paDicchai, paDicchataM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI avasatra pAsethI vAcanA grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 30 je bhikkhU kusIlassa vAyaNaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI kuzIlane vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 31 je bhikkhU kusIlassa vAyaNaM paDicchai, paDicchataM vA sAijjai / bhAvArtha - je sAdhu ke sAdhvI kuzIla pAsethI vAcanA grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, |32 je bhikkhU saMsattassa vAyaNaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha :- je sAdhu ke sAdhvI saMsaktane vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra | 33 je bhikkhU saMsattassa vAyaNaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:je sAdhu ke sAdhvI saMsakta pAsethI vAcanA grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare, 34 je bhikkhU Nitiyassa vAyaNaM dei, deMtaM vA sAijjai / bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nityakane vAcanA Ape ke ApanAranuM anumodana kare, 35 je bhikkhU Nitiyassa vAyaNaM paDicchai, paDicchaMtaM vA sAijjai / taM sevamANe Avajjai cAummAsiyaM parihAraTThANaM ugghAiyaM / 286 bhAvArtha:- je sAdhu ke sAdhvI nityaka pAsethI vAcanA grahaNa kare ke grahaNa karanAranuM anumodana kare che, tene laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. A uddezakamAM varNita 35 prAyazcitta sthAnamAMthI koI paNa prAyazcitta sthAnanuM sevana karanArane laghucaumAsI prAyazcitta Ave che. vivecanaH je rIte mithyAtvI gRhastha pAsethI vAcanA levA-devAmAM doSonI saMbhAvanA pUrva sUtramAM kahI che te ja rIte pArzvastha AdinI sAthe paNa samajavuM joIe, paraMtu ahIM mithyAtvanA sthAne zithilAcAranuM poSaNa temaja prarUpaNA karavA saMbaMdhI doSa samajavA joIe. tenuM vizeSa vivecana uddezaka-4, 10 tathA 13 pramANe ja jANavuM joIe. prastuta uddezakanA 35 sUtromAM 35 laghucaumAsI prAyazcitta sthAnono ullekha che. 5 ogaNIsamo uddezaka saMpUrNa // Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkathana [ 287 ] vIsamo uddezaka | paricaya DRORDRORODROR A uddezakamAM pUrvanA ekathI ogaNIsa uddezaka kathita prAyazcitta vahana karatAM samaye punaH lAgatA doSonA prAyazcittanuM varNana che. eka mAsanA prAyazcitta sthAnathI laIne pAMca mAsa sudhInA prAyazcitta sthAnanI niSkapaTa AlocanA karavAthI teTalA-teTalA mAsanuM prAyazcitta Ave che. kapaTa yukta AlocanA karavAthI eka gurumAsanuM prAyazcitta adhika Ave che. cha mAsa ke tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanI AlocanA kapaTa sahita ke niSkapaTa kare to paNa kevaLa cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcittanuM vidhAna nathI, jevI rIte rAjya-vyavasthAmAM AjIvana kedanI sajAmAM 20 varSathI adhika jelanI sajA nathI. anekavAra sevana karelA prAyazcitta sthAnanI AlocanA, mAsika Adi prAyazcitta sthAnonI dvisaMyogI bhAMgAthI yukta AlocanA, pUrNa mAsa ke sAdhika mAsa sthAnonI kapaTa sahita ke kapaTa rahita AlocanA kathana pachI ekavAra ke anekavAra sevita doSa sthAnanI kapaTa rahita ke kapaTa sahitanA AlocanAnA prAyazcittane vahana karatA punaH lagADavAmAM AvatA doSonI be caubhaMgInA koI paNa bhaMgathI AlocanA kare, te prAyazcittanI AropaNA(karavAmAM Ave), tenuM kathana che. eka mAsathI laIne chamAsa sudhI koIpaNa prAyazcittanA vahana kALamAM lAganAra be mAsanA prAyazcitta sthAnanI sAnugraha sthApitA AropaNA vIsa divasanI tathA punaH te sthAnanI niranugraha sthApitA AropaNA be mAsanI temaja kula be mAsa ane vIsa divasanI sthApitA AropaNA devAmAM Ave che. sthApitA AropaNAnA be mAsa ane vIsa divasanA prAyazcittane vahana karatA pharI-pharI be mAsanA prAyazcittanI vIsa-vIsa divasanI prasthApitA AropaNA vadhAratA cha mAsa sudhInI AropaNA karAya che. sUtra 19-24nI samAna sAnugraha ane niranugraha sthApitA AropaNA jANavI, paraMtu be mAsa prAyazcitta sthAnanI jagyAe eka mAsa temaja 20 dinanI AropaNAnI jagyAe 15 dina tathA be mAsa vIsa divasanI jagyAe doDhamAsa samajavuM joIe. sUtra 25-29 sudhInI samAna prasthApitA AropaNA jANavI, paraMtu ahiMyA prAraMbhamAM be mAsa vIsa dinanI jagyAe doDha mAsanI prasthApanA che ane 20 dinanI AropaNAnI jagyAe eka mAsa prAyazcitta sthAnanI 15 divasanI AropaNA vRddhi karatAM cha mAsa sudhInI AropaNAnuM varNana samajavuM joIe. be mAsanA prAyazcittanuM vahana karatAM doSa lagADavA para eka mAsa sthAnanI 15 dinanI AropaNA vRddhi karAya che. tadanaMtara be mAsa sthAnanI 20 dinanI AropaNA vRddhi karAya che. A rIte baMne sthAnothI AropaNA vRddhi karatA cha mAsa sudhInI prasthApitA AropaNA samajI levI joIe. A pramANe A uddezakamAM prAyazcitta sthAnonI AlocanA para prAyazcitta devAnA temaja tenA vahana kALamAM sAnugraha, niranugraha, sthApitA temaja prasthApitA AropaNAnuM spaSTa kathana karavAmAM AvyuM che. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 288 ] zrI nizItha sUtra vIsamo udezaka EUPA |2|| kapaTa sahita, kapaTa rahita AlocanA:| 1 je bhikkhU mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa mAsiya, paliuciyaM AloemANassa domAsiya / bhAvArtha :- je sAdhu eka mAsanA parihArasthAnanI pratisevanA karIne arthAt eka mAsanuM prAyazcitta Ave tevA pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita(kAMI chUpAvyA vinA yathAtathya) AlocanA kare, tene eka mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, to tene be mAsanuM prAyazcitta Ave che. | 2 je bhikkhU domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa domAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa temAsiyaM / bhAvArtha - je sAdhu be mAsanA prAyazcittane yogya(be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA) pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene be mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene traNa mahinAnuM prAyazcitta Ave che. | 3 je bhikkhU temAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa temAsiya, paliuciyaM AloemANassa cAummAsiyaM / bhAvArtha - je sAdhu traNa mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene traNa mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene cAra mAsanuM prAyazcitta Ave che. |4 je bhikkhU cAummAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa cAummAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM / bhAvArtha - je sAdhu cAramAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene cAra mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare tene pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che. | 5 je bhikkhU paMcamAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa chammAsiyaM / teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA / bhAvArtha:- je sAdhu pAMca mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare tene cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika arthAta pAMca mahinAthI adhika prAyazcittane yogya pApa sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita athavA mAyA rahita AlocanA kare, to paNa tene cha mahinAnuM ja prAyazcitta Ave che. |6 je bhikkhU bahusovi mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6deza-20 | 289 apaliuMciyaM AloemANassa mAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa domAsiyaM / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra eka mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene eka mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene be mAsanuM prAyazcitta Ave che. |7 je bhikkhU bahusovi domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuciyaM AloemANassa domAsiya, paliuciyaM AloemANassa temAsiyaM / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra be mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene be mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene traNa mAsanuM prAyazcitta Avecha. |8 je bhikkhU bahusovi temAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa temAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa caaummaasiyN| bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra traNa mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene traNa mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene cAra mAsanuM prAyazcitta Ave che. | 9 je bhikkhU bahusovi cAummAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa cAummAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM / bhAvArtha:- je sAdhu anekavAra cAra mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare tene cAra mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che. |10 je bhikkhU bahusovi paMcamAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM, paliuMciyaM AloemANassa chmmaasiyN| teNaM paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra pAMca mAsanA prAyazcittane yogya pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, tene pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, tene cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita athavA mAyA rahita AlocanA kare, to paNa tene cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. 11 je bhikkhU mAsiyaM vA jAva paMcamAsiyaM vA eesi parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa mAsiyaM vA jAva paMcamAsiyaM vA, paliuMciyaM AloemANassa do mAsiyaM vA jAva chammAsiyaM vA / teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA / Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 280 zrI nizItha sUtra bhAvArtha :- je sAdhu ekavAra eka mAsa yAvata pAMca mAsa sudhInA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) eka mAsa thAva, pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare to (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) be mAsa yAvatu cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita ke mAyA rahita AlocanA kare, to paNa tene cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. 12 je bhikkhU bahusovi mAsiyaM vA jAva bahusovi paMcamAsiyaM vA eesiM parihAraTrANANaM aNNayaraM parihAradANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa mAsiyaM vA jAva paMcamAsiyaM vA, paliuMciyaM AloemANassa do mAsiyaM vA jAva chammAsiyaM vA / teNaM paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chmmaasaa| bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra eka mAsa yAvata pAMca mAsa sudhInA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) eka mAsa yAvatu pAMcamAsa sudhInuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) be mAsathI cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyAsahita athavA mAyArahita AlocanA kare to paNa tene cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. |13 je bhikkhU cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, eesiM parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa cAummAsiyaM vA sAiregacAummAsiya vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, paliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM vA sAirega paMcamAsiyaM vA chammAsiyaM vA / teNa paraM paliucie vA apaliucie vA te ceva chammAsA / bhAvArtha :- je sAdhu (ekavAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcitta yogya prAyazcitta sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, to pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsa athavA cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita athavA mAyA rahita AlocanA kare to paNa cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. |14 je bhikkhU bahUsovi cAummAsiyaM vA bahusovi sAiregacAummAsiyaM vA bahusovi paMcamAsiyaM vA bahusovi sAiregapaMcamAsiyaM vA eesi parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANassa cAummAsiyaM vA, sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA, paliuMciyaM AloemANassa paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA chammAsiyaM Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-20 291 | vaa| teNa paraM paliuMcie vA apaliuMcie vA te ceva chammAsA / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcittane yogya sthAnamAMthI koI eka pApasthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanuM prAyazcitta Ave che ane mAyA sahita AlocanA kare, to pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsa athavA cha mAsanuM prAyazcitta Ave che. tenAthI adhika prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne, mAyA sahita athavA mAyA rahita AlocanA kare, to paNa cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che. vivecana : prastuta AgamanA ekathI ogaNIsa uddezakamAM kahelA doSonuM sevana karanAra sAdhaka jyAre potAnA cAritranI zuddhi mATe guru Adi pAse AlocanA kare tyAre tene AlocanA anusAra prAyazcitta ApavAmAM Ave che. prastuta sUtromAM tenI AlocanA ane prAyazcitta ApavAnA vividha vikalponuM varNana che. AlocanA karanAra sAdhaka eka prAyazcitta sthAnanuM ekavAra ke anekavAra tathA aneka prAyazcitta sthAnonuM ekavAra ke anekavAra sevana karIne te doSonI kyAreka eka sAthe ane kyAreka alaga-alaga AlocanA kare che. AlocanA karanAra koI sAdhaka niSkapaTa-yathArtha AlocanA kare che ane koI sAdhaka kapaTa yukta AlocanA kare che. te baMnene bhinna-bhinna prakAre prAyazcitta ApavAmAM Ave che. ekathI ogaNIsa uddezakamAM mAsika-comAsI ane tenA guru-laghu, ema cAra prakAranA doSa sthAnonuM ane tenA cAra prakAranA prAyazcittanuM kathana che. te sivAya keTalAka vizeSa doSonA prAyazcittomAM pAMca divasanI, dasa divasanI vRddhi paNa thAya che, te mATe sAdhika kathana che. A prAyazcitta sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM ekavAra ke anekavAra sevana karyA pachI tenI ekI sAthe AlocanA karavAmAM Ave to prAyazcitta sthAna te ja rahe che, paraMtu temAM tapanI nyUnAdhikatA hoya che. sarala manathI AlocanA karanArane prAyazcitta sthAnane anurUpa prAyazcitta Ave che ane kapaTa yukta AlocanA karanAranA kapaTanI jANakArI thaI jAya, to te prAyazcitta sthAnathI eka mAsa adhika prAyazcitta Ave che arthAtu kapaTa karavAnuM eka guru mAsanuM prAyazcitta saMyukta karIne ja ApavAmAM Ave che. 9pUrvathI laIne 14 pUrva sudhInA zrutajJAnI, avadhi jJAnI, mana:paryavajJAnI Adi AgamavihArI sAdhu AlocakanA kapaTane potAnA jJAnathI jANI le che. teonA abhAvamAM zrutavyavahArI sAdhune jo saMdeha thAya to traNavAra AlocanA sAMbhaLIne bhASA tathA bhAvothI kapaTane jANI le che. - jo kapaTa yukta AlocanA karanAranuM kapaTa jANI na zakAya to tenI zuddhi thatI nathI, tethI A kAraNe AgamomAM AlocanA karanAranI temaja sAMbhaLanAranI yogyatAonuM varNana che. AlocanA karanAranA guNo :- ThANAMga, sthAna-10, sU.-3mAM AlocakanA dasaguNa batAvyA che. (1) jAti saMpanna, (2) kuLa saMpanna, (3) vinaya saMpanna, (4) jJAna saMpanna, (5) darzana saMpanna, (6) cAritra Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 | zrI nizItha sUtra saMpanna, (7) kSamAvAna, (8) damitendriya, (9) mAyA rahita ane (10) AlocanA karyA pachI pazcAttApa na karanAra. AlocanAnA dasa doSa - ThANAMga, sthAna,10, sU.-2 mAM AlocanAnA dasa doSa batAvyA che, te A pramANe che- (1) AkaMpya athavA Akampita doSa- sevA Adi dvArA prAyazcita denArane prasanna karI AlocanA kare. guru khuza hovAthI mane ochuM prAyazcita Apaze, evuM vicArI AlocanA karavI athavA dhrUjatA dhRjatA AlocanA karavI. (2) anumAnya doSa- "huM durbaLa chuM, mane ochuM prAyazcita Apo ema anunayapUrvaka AlocanA karavI. (3) adaSTa- gurue je doSo joyA hoya tenI AlocanA karavI paNa adaSTa doSonI AlocanA na karavI. (4) bAdara doSa- mAtra moTA moTA doSonI AlocanA karavI. (5) sUkSma doSa- mAtra nAnA nAnA doSonI AlocanA karavI. (6) channa doSa- guru sAMbhaLI ke samajI na zake tema AlocanA karavI. (7) zabdAkula- anya agItArtha sAdhu sAMbhaLe tema jora jorathI bolIne AlocanA karavI. (8) bahujana doSa- eka ja doSanI AlocanA judA judA pAse karavI. (9) avyakta doSaavyakta eTale agItArtha, ajANa. jene prAyazcitta vidhinuM jJAna na hoya tevA agItArthanI pAse AlocanA karavI. (10) tatsavI doSa- AlocanA denAra je doSanuM sevana karatA hoya, tenI pAse te doSonI AlocanA karavI. AlocanA sAMbhaLanAra prAyazcitta dAtAnA guNo :- dasa guNa yukta AcArya, upAdhyAya, gItArtha ke ratnAdhika muni pAse AlocanA karI zakAya che. ThANAMga sUtra sthAna-10, sU.-64mAM AlocanA sAMbhaLa dasa guNa kahyA che, te A pramANe - (1) AcAravAna hoya, (2) samasta doSone samajanAra hoya, (3) pAMca prakAranA vyavahArane jANanAra hoya, (4) saMkoca dUra karavAmAM kuzaLa hoya, (5) AlocanA karAvavAmAM samartha hoya, (6) sAdhue karelI AlocanA koI samakSa pragaTa karavAnA svabhAvathI rahita hoya, (7) yogya rUpe prAyazcitta ApanAra hoya (8) AlocanA na karavAthI ane kapaTa sahita AlocanA karavAthI lAgatA doSone samajAvavAmAM samartha hoya (9) priyadharmI ane (10) daDhadharmI hoya. uttarAdhyayana sutramAM AlocanA sAMbhaLanAranA traNa guNa kahyA che- (1) AgamanA vizeSajJa hoya, (2) samAdhi utpanna karI zakanAra hoya, (3) guNagrAhI hoya. svagacchamAM AlocanA sAMbhaLanAra na hoya to anya gacchanA yogya sAdhu pAse AlocanA karI zakAya. te paNa yogya na maLe to zrAvakAdi pAse paNa AlocanA karI zakAya che. jo te paNa na maLe to arihaMta-siddhonI sAkSIe AlocanA karavAnuM vidhAna vyavahAra sUtra, uddezaka-1mAM che. - uparokta dasa guNa saMpanna sAdhu dasa guNa saMpanna AcAryAdi samakSa nirdoSapaNe yathArtha rIte AlocanA karIne potAnA jJAna, darzana, cAritranI vizuddhi kare che paraMtu keTalAka sAdhuo apamAna ke apazaya bhayathI athavA lajjAthI yathArtha rIte AlocanA karI zakatA nathI. te sAdhuo mAyAkapaTa rUpa zalya sahita virAdhaka bhAve mRtyu pAmI anaMta saMsAra paribhramaNane vadhAre che. prAyazcitta - cAritranA mULaguNomAM ke uttaraguNomAM karelI pratisevanAonI zuddhi jenA dvArA thAya, tene prAyazcitta kahe che. nizItha sUtramAM tapa-prAyazcittanA mukhya cAra vibhAga karyA che, (1) laghumAsika, (2) gurumAsika (3) laghucaumAsI (4) gurucaumAsI. bhASyamAM tenI vistArathI vyAkhyA karatAM pAMca divasanA Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-20 | 297 | tapathI laIne cha mAsa sudhInA tapanuM ane te uparAMta kramazaH cheda, mULa, anavasthApya tathA pArAMcita prAyazcitta sudhInuM kathana che. doSa sevananA kAraNo- bhagavatI za.-25, u.-7 temaja ThANAMga, sthAna-10mAM pratisevanAnA 10 kAraNo A pramANe darzAvyA che arthAtu dasa prakAranI pratisevanA kahI che, jema ke- (1) darpathI(Asakti temaja dhRSTatAthI) (2) ALasathI (3) asAvadhAnIthI (4) bhUkha, tarasa AdinI AturatAthI (5) saMkaTa AvavAthI (6) kSetra AdinI saMkIrNatAthI (7) bhUlathI (8) bhayathI (9) roSathI ke dveSathI (10) ziSya AdinI parIkSAne mATe. cAritramAM lAgatA pratyeka doSa sevananI pAchaLa A dasamAMthI koI paNa eka ke aneka kAraNa hoya che. prAyazcitta dvArA doSonI zuddhi- A doSomAMthI keTalAka doSonI zuddhi kevaLa AlocanAthI thaI jAya che, keTalAka doSanI zuddhi AlocanA ane pratikramaNathI thAya che ane keTalAka doSonI zuddhi tapa, cheda AdithI thAya che. doSa sevana thayA pachI paNa cAritra zuddhinA icchuka zramaNo AlocanA karI prAyazcitta grahaNa kare che. je rIte vastramAM lAgelI melanI zuddhi dhovAthI ja thAya che te ja rIte cAritramAM lAgelA doSonI zuddhi AlocanA-prAyazcittathI thAya che. prAyazcittanA dasa prakAra :- doSonI zuddhi AlocanA, pratikramaNa Adi 10 prakAre thAya che mATe prAyazcittanA 10 prakAra kahyA che (1) AlocanAne yogya- ApavAdika vyavahAra pravRtti AdinI kevaLa AlocanAthI arthAt guru AdinI samakSa kathana mAtrathI zuddhi thAya che. (2) pratikramaNane yogya- asAvadhAnIthI thanArI ayatanAnI zuddhi kevaLa pratikramaNathI eTale micchAmi dukkaDaMthI thAya che. (3) tadubhaya yogya- samiti AdinA atyaMta alpa doSanI zuddhi AlocanA temaja pratikramaNathI (UbhayathI) thAya che. (4) viveka yogya- bhUlathI grahaNa karelA doSayukta ke akalpanIya AhArAdine grahaNa karavAmAM AvyA hoya athavA kSetra, kALa saMbaMdhI AhAranI maryAdAnuM ullaMghana thavA para tene paraThavI devo, te ja viveka prAyazcitta che. (5) vyutsargane yogya- koI sAdhAraNa bhUla thaI jAya tyAre nirdhArita zvAcchozvAsanA kAryotsarganuM prAyazcitta ApavAmAM Ave te vyatsarga prAyazcitta che. ubhayakALa pratikramaNamAM pAMcamo Avazyaka paNa A prAyazcitta rUpa che. ekathI pAMca sudhInA A pAMce ya doSa sthAna ane tenA prAyazcitta sthAna tapa rahita che arthAt A prAyazcittamAM upavAsa, AyaMbila Adi koI prakAranuM tapa karavAmAM AvatuM nathI. () tapane yogya- cAritranA mULaguNa ke uttaraguNamAM doSa sevana kare tyAre purimaThThathI (be porasIthI) laIne cha mAsI tapa sudhInuM prAyazcitta Ave che. tenA be prakAra che- 1. zuddha tapa 2. parihAra tapa. (7) chedane yogya doSonA vAraMvAra sevanathI, akAraNa apavAda sevanathI ke adhika loka niMdA thayA pachI AlocanA karanAranA eka divasathI laIne cha mAsa sudhInA dIkSA paryAyanuM chedana karavAmAM Ave, te cheda prAyazcitta che. (8) mULane yogya- cheda prAyazcittane yogya doSomAM upekSA bhAva ke svachaMdatA hoya, to pUrNa dIkSA cheda karIne navI dIkSA devI, te mULa prAyazcitta che. 9-10) anavasthApya ane pArAMcita prAyazcittavartamAnamAM A baMne prAyazcittono viccheda thayo che. A baMne prAyazcittanI vidhimAM navI dIkSA detAM pahelAM kaThora tapamaya sAdhanA karAvavAmAM Ave che ane te prAyazcitta karanArane keTaloka samaya samUhathI dUra ane AcAryanA netRtvamAM rAkhavAmAM Ave che. tyAra pachI ekavAra gRhasthano veza svIkAra karAvIne navI dIkSA Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 ] zrI nizItha sUtra ApavAmAM Ave che. A baMne prAyazcittomAM paraspara viziSTa tapa temaja tenA kALa AdinuM aMtara hoya che. A saMbaMdhI vizeSa varNana bRhatkalpa sUtra, uddezaka-4mAM tathA vyavahAra sUtra, uddezaka-ramAM upalabdha che. prastuta 14 sUtromAM uparokta 10 prAyazcittomAMthI chaThThA tapa prAyazcittanuM kathana che. bhASyamAM kahyuM che ke 19 uddezakomAM kathita prAyazcitta jJAna, darzana, cAritranA atikrama, vyatikrama, aticAra temaja anAcAranuM che. temAMthI sthavirakalpI zramaNone anAcAranuM ane jinakalpIne atikrama Adi cArenuM A prAyazcitta Ave che. sthavirakalpI zramaNone atikrama Adi traNanI zuddhi mATe AlocanAthI laI vyutsarga sudhInA pAMca prAyazcitta Ave che ane anAcAranI zuddhi mATe tapa Adi AgaLanA pAMca prAyazcittomAMthI koI eka prAyazcitta Ave che. satra 1 thI 5 sudhI eka mAsika prAyazcitta sthAnathI laIne pAMca mAsika prAyazcitta sthAnanA ekavAra sevananuM prAyazcitta kathana che. sutra 6 thI 10 sudhI te ja prAyazcitta sthAnonA anekavAra sevananuM prAyazcitta kahyuM che. A dazeya sUtromAM kapaTa rahita ane kapaTa sahita baMne prakAranI AlocanAnuM prAyazcitta vidhAna che. satra 11 thI 14mAM A prAyazcitta sthAnomAMthI aneka sthAnonA sevanathI dvi saMyogI Adi bhaMgayukta aneka sUtronI sUcanA karavAmAM AvI che. parihAra -parihArasthAna. bhASyakAre tenA be artha karyA che- (1) parityAga karavA yogya choDavA yogya) doSa sthAna, parihAra sthAna kahevAya che (2) dhAraNa karavA yogya (grahaNa karavA yogya) prAyazcitta tapa parihAra sthAna kahevAya che. prastuta sUtromAM 'parihAra sthAna' zabdano prayoga "doSa sthAna" arthamAM thayo che ane 1 thI 19 uddezakamAM pratyeka uddezakanI samAptinA upasaMhAra sUtramAM teno prayoga tapa arthamAM thayo che. te paraM siviNa vA apaliviNa vA te veva cha-mAtA - sUtra- 5, 10 tathA 11 thI 14, tema kula 6 sUtromAM A vAkya che. chamAsa ke sAta mAsane yogya prAyazcittasthAnanuM sevana karanArA kapaTa sahita ke kapaTa rahita AlocanA kare, to paNa tene vadhumAM vadhu A cha mAsanuM ja prAyazcitta Ave che, tenAthI vadhu prAyazcitta AvatuM nathI. bhASya cUrNimAM kahyuM che vardhamAna mahAvIra svAmInA zAsanamAM prAyazcittanI utkRSTa kAlamaryAdA cha mAsanI ja nirdhArita che ane badhA sAdhu-sAdhvIne mATe A niyama che ke tapa yogya aneka mAsanuM prAyazcitta sthAna hovA chatAM paNa tene cha mAsathI adhika prAyazcitta ApavAmAM AvatuM nathI. kAraNa ke tenAthI adhika prAyazcitta ApavAthI te paraM... A mULa pAThathI temaja bhASyokta vyAkhyAthI viparIta AcaraNa thAya che. niSkarSa e che ke mULa prAyazcitta(navI dIkSA) paNa traNavAra ApI zakAya che ane cha mAsanuM tapa tathA cha mAsanuM cheda paNa traNavAra ja ApI zakAya che. tyAra pachI AgaLanA mULa prAyazcitta Adi ApavAmAM Ave che. tapa-cheda-mUla prAyazcitta - agItArtha, ati pariNAmI, apariNAmI sAdhu-sAdhvIne cha mAsanuM tapa prAyazcitta ja ApavAmAM Ave che, cheda prAyazcitta ApavAmAM AvatuM nathI, paraMtu doSanuM punaH punaH sevana kare, mAravAnA saMkalpathI paMcendriya prANInI hiMsA kare, darpathI kuzIlanuM sevana kare, to agItArtha Adi sAdhu-sAdhvIne paNa cheda prAyazcitta ApavAmAM Ave che tathA cheda prAyazcitta pratye upekSAvRtti rAkhanArane mULa prAyazcitta eTale navI dIkSA devAmAM Ave che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-20 295 | anya aneka nAnA-moTA sAmAnya doSonuM sevana karanArane prathamavAramAM cheda ke mULa prAyazcitta ApavAmAM AvatuM nathI, paraMtu ekavAra A prakAranI cetavaNI ApavAmAM AvI hoya ke "he muni ! jo vAraMvAra A doSanuM sevana thaze to tenuM cheda ke mULa prAyazcitta prApta thaze. jene A prakAranI cetavaNI ApI hoya tene ja cheda prAyazcitta ke mULa prAyazcitta ApavAmAM Ave che, jyAM sudhI A prakAranI cetavaNI ApI na hoya tene tyAM sudhI nAnA-moTA sAmAnya doSonuM cheda ke mULa prAyazcitta ApavAmAM AvatuM nathI. bhASyamAM A prakAranI cetavaNI ApelA te sAdhu mATe vikovita temaja cetavaNI na ApI hoya te sAdhu mATe avikovita saMjJA ApavAmAM AvI che. vikovita sAdhune paNa prApta prAyazcittanuM kramazaH prathamavAramAM laghu, bIjIvAramAM guru ane trIjIvAramAM cheda prAyazcitta ApavAmAM Ave che. cheda prAyazcitta paNa eka divasathI laIne utkRSTa cha mAsanuM hoya che. utkRSTa prAyazcitta traNavAra ApI zakAya che. tyAra pachI AvazyakatA hoya, to mULa prAyazcitta ApavAmAM Ave che. prAyazcitta tapanA vahana kAlamAM lAgatA doSo :|15 je bhikkhU cAummAsiyaM vA sAirega cAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAirega paMcamAsiyaM vA eesiM parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuciya AloemANe ThavaNijja ThavaittA karaNijja veyaavddiy| Thavie vi paDisevittA, se vi kasiNe tattheva Aruheyavve siyA / puTviM paDiseviyaM puTvi AloiyaM, puvviM paDiseviyaM pacchA AloiyaM, pacchA paDiseviyaM puvviM AloiyaM, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM / apaliucie apaliuciya, apaliucie paliuciya. paliucie apaliuciya, paliucie paliuMciyaM / AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya je eyAe paTThavaNAe paTThavie NivvisamANe paDisevei, se vikasiNe tattheva Aruheyavve siyA / bhAvArtha :- je sAdhu (ekavAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) prAyazcittarUpa parihAratapamAM sthApita karI, tenI yogya vaiyAvacca karavI joIe. parihAratapamAM sthApita thayA pachI prAyazcitta vahanakAlamAM te anya koI prAyazcitta sthAnanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta pUrve ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. 1. teNe pUrvamAM sevana karelA doSanI pahelA AlocanA karI hoya, 2. pUrvamAM sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya, 3. pAchaLathI sevana karelA doSanI pahelA AlocanA karI hoya, 4. pAchaLathI sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya, 1. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya, 2. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya, 3. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya, 4. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya. A rIte (uparokta ATha bhaMgamAMthI koI paNa bhaMgathI) AlocanA kare, to tenA sarva aparAdhanA prAyazcittane saMyukta karI pUrve Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 28 zrI nizItha sUtra ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. prAyazcittarUpe parihAratapamAM sthApita thayA pachI, te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta paNa pahelA ApelA prAyazcitamAM Aropita karI devuM joIe. |16 je bhikkhU cAummAsiyaM vA, sAiregacAummAsiyaM vA paMcamAsiyaM vA sAiregapaMcamAsiyaM vA eesiM parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, paliuMciyaM AloemANe ThavaNijja ThavaittA karaNijja veyaavddiyN| Thavie vi paDisevittA se vi kasiNe tattheva Aruheyavve siyA / / puv ipaDiseviyaM puvviM AloiyaM, puvvi paDiseviyaM pacchA AloiyaM, pacchA paDiseviyaM puvviM AloiyaM, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM / apaliuMcie apaliuMciyaM, apaliucie paliuMciyaM / paliucie apaliuciyaM, paliucie paliuMciyaM / AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya je eyAe paTThavaNAe paTTavie NivvisamANe paDisevei, se vikasiNe tattheva Aruheyavve siyA / bhAvArtha - je sAdhu (ekavAra) cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne, mAyA sahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitasthAna anusAra) prAyazcittarUpa parihAratapamAM sthApita karI tenI yogya vaiyAvacca karavI joIe. parihAratapamAM sthApita thayA pachI (prAyazcitta vahana kAlamAM) te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. 1. teNe pahelAM sevana karelA doSanI pahelAM AlocanA karI hoya, 2. pahelAM sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya, 3. pAchaLathI sevana karelA doSanI pahelAM AlocanA karI hoya, 4. pAchaLathI sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya. 1. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya. 2. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya. 3. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya. 4. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya.A rIte (uparokta ATha bhaMgamAMthI koIpaNa bhaMgathI) AlocanA kare, to tenA sarva aparAdhanA prAyazcittane saMyukta karIne pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. prAyazcittarUpe parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta paNa pahelAM ApelA prAyazcittamAM Aropita karI devuM joIe. |17 je bhikkhU bahuso vi cAummAsiyaM vA bahuso vi sAirega-cAummAsiyaM vA, bahuso vi paMcamAsiya vA bahuso vi sAirega-paMcamAsiya vA, eesi parihAraTThANANaM aNNayaraM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, apaliuMciyaM AloemANe ThavaNijja ThavaittA karaNijjha veyAvaDiyaM / Thavie vi paDisevittA se vi kasiNe tattheva Aruheyavve siyA / puvviM paDiseviyaM puvviM AloiyaM, puvviM paDiseviyaM pacchA AloiyaM, Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-20 297 | pacchA paDiseviyaM puvviM AloiyaM, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM / apaliuMcie apaliuMciyaM, apaliuMcie paliuMciyaM, paliuMcie apaliuMciyaM, paliuMcie paliuciyaM / AloemANassa savvameya sakayaM sAhaNiya / je eyAe paTThavaNAe paTThavie NivvasamANe paDisevei, se vi kasiNe tattheva Aruheyavve siyA / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, aneka vAra pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcittane yogya sthAnomAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA rahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) prAyazcitta rUpa parihAratamAM sthApita karIne tenI yogya vaiyAvacca karavI joIe. parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta pahelA ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. 1. teNe pahelAM sevana karelA doSanI pahelAM AlocanA karI hoya, 2. pahelA sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya, 3. pAchaLathI sevana karelA doSanI pahelAM AlocanA karI hoya, 4. pAchaLathI sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya. 1. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya, 2. mAyA rahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya, 3. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA rahita AlocanA karI hoya, 4. mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyA sahita AlocanA karI hoya. A rIte (uparokta ATha bhegamAMthI koIpaNa bhaMgathI) AlocanA kare, to tenA sarva aparAdhanA prAyazcittane pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. prAyazcittarUpe parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta paNa pahelA ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. |18 je bhikkhU bahuso vi cAummAsiyaM vA bahuso vi sAiregacAummAsiyaM vA bahuso vi paMcamAsiyaM vA bahuso vi sAiregapaMcamAsiyaM vA eesiM parihAraTThANANaM aNNayara parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA, paliuMciyaM AloemANe ThavaNijja ThavaittA karaNijjaM veyAvaDiyaM / Thavie vi paDisevittA se vi kasiNe tattheva ArUheyavve siyA / puvviM paDiseviyaM puvviM AloiyaM, puvviM paDiseviyaM pacchA AloiyaM, pacchA paDiseviyaM puvviM AloiyaM, pacchA paDiseviyaM pacchA AloiyaM / apaliucie apaliuciya, apaliucie paliuciya, paliucie apaliuciyaM, paliuMcie paliuMciyaM / AloemANassa savvameyaM sakayaM sAhaNiya je eyAe paTTavaNAe paTThavie NivvisamANe paDisevei, se vi kasiNe tattheva Aruheyavve siyA / bhAvArtha :- je sAdhu anekavAra cAra mAsa ke sAdhika cAra mAsa, anekavAra pAMca mAsa ke sAdhika pAMca mAsanA prAyazcitta sthAnamAMthI koI eka prAyazcitta sthAnanuM sevana karIne mAyA sahita AlocanA kare, to tene (sevana karelA prAyazcitta sthAna anusAra) prAyazcittarU5 parihAratapamAM sthApita karIne yogya Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra vaiyAvacca karavI joIe. parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. 98 1. pahelA sevana karelA doSanI pahelA AlocanA karI hoya, 2. pahelA sevana karelA doSanI pachI AlocanA karI hoya; 3. pAchaLathI sevana karelA doSanI pahelA AlocanA karI hoya, 4. pAchaLa thI sevana karelA doSanI pAchaLathI AlocanA karI hoya. 1. mAyArahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyArahita AlocanA karI hoya. 2. mAyArahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyAsahita AlocanA karI hoya. 3. mAyAsahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyArahita AlocanA karI hoya. 4, mAyAsahita AlocanA karavAno saMkalpa karIne mAyAsahita AlocanA karI hoya. A rIte (uparokta ATha bhaMgamAMthI koIpaNa bhaMgathI) AlocanA kare, to tenA sarva aparAdhanA prAyazcittane saMyukta karIne pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. prAyazcittarUpa parihAratapamAM sthApita thayA pachI te anya koI doSanuM sevana kare, to tenuM saMpUrNa prAyazcitta paNa pahelAM ApelA prAyazcittamAM bheLavI devuM joIe. vivecana : A sUtromAM tathA have pachInA sUtromAM je prAyazcitta vidhAna che te parihAra tapa parivahana karatA samayanuM che. A prAyazcittanI paraMparA vartamAnamAM upalabdha nathI. pArihArika tapa prAyazcittamAM cha mAsa ke tenAthI alpa samaya mATe(aparAdha pramANe) gacchanA eka mAMDalAmAM besIne karAtAM AhAra saMbaMdhathI alaga rahevAnuM hoya che. sUtramAM cAturmAsika, paMcamAsika prAyazcittanuM kathana che. A aMtanA kathanathI AdinuM paNa grahaNa thaI jAya che. mAsika vagere parihAra sthAnanA sevananI prAyazcitta vidhi paNa te pramANe ja jANavI joIe. eka, be, traNa, cAra, pAMca ke cha mAsanA parihAratapanuM prAyazcitta cAlu hoya te samaya daramyAna je doSonuM sevana thAya tenuM prAyazcitta pUrvapradatta prAyazcittamAM joDI devAmAM Ave che. A rIte prAyazcitta saMyukta karavAnuM kathana A sUtramAM che. sarva prathama prAyazcitta vahana karAve tene 'sthApana' kahe che ane prAyazcitta vahanakALamAM ja bIjA prAyazcittamAM Aropita karavAmAM Ave to tene prasthApana kahevAmAM Ave che. A cAra sUtromAMthI 15-16mA sUtramAM ekavAra anekavAra pApa sthAnonuM sevana karI amApI paNe AlocanA kare, to tenuM prAyazcitta che ane 17-18mA sUtromAM eka ke anekavAra doSa sevananI mAyA sahita AlocanA kare, to te saMbaMdhI prAyazcitta batAvyuM che. AlocanA saMbaMdhI be caubhaMgI :- jyAre sAdhaka lAgelA doSonI eka sAthe AlocanA kare tyAre prathama caubhaMgInA koIpaNa bhaMga anusAra prAyazcitta thAya che. kramathI pApasthAnonuM sevana thayuM hoya temAMthI pahelA lAgelA doSonI pahelAM ane pachI lAgelA doSonI pachI AlocanA kare athavA pahelAM lAgelA doSonI pachI AlocanA kare ane pachI lAgela doSonI pahelA AlocanA kare. bIjI caubhaMgI mAyA rahita ane mAyA sahita AlocanA karavAno saMkalpa ane AlocanA samaye karAtI mAyA sahita ane mAyA rahita AlocanA dvArA caubhaMgI banIche. doSonA prAyazcittarUpe pArihArika tapa aparAdhAnusAra ApavAmAM AvyuM hoya. te samaya daramyAna anya je doSa lAge tene paNa pahelAM prAyazcittanuM vahana cAlu hoya temAM bheLavI devuM joIe. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-20 299 ] prAyazcitta vahana kALamAM prAyazcitta tapa karanAranI vaiyAvacca karavAno nirdeza A sUtramAM maLe che. tAtparya e che ke tapakALamAM sevAnI AvazyaktA hoya to sevA paNa karAya che jo ke prAyazcitta vahana karanAra svayaM pote potAnuM kArya karI zakatA hoya tyAM sudhI sevA karAvatA nathI. be mAsanI sthApita AropaNAH19 chammAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA do mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheU sakAraNaM ahINamairittaM, teNaM paraM savIsairAiyA domAsA / bhAvArtha - cha mAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNathI be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA doSanuM sevana karIne, mAyA rahita paNe AlocanA kare to vIsa rAtrithI na alpa, na adhika evuM AropaNA prAyazcitta Ave che, tyArapachI punaH doSanuM sevana kare, to be mAsanuM ane vIsa rAtrinuM AropaNA prAyazcitta Ave che. 20 paMcamAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA do mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheUM sakAraNaM ahINamairittaM teNaM paraM savIsairAiyA do mAsA / bhAvArtha - paMcamAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNathI be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA doSanuM sevana karIne, mAyArahitapaNe AlocanA kare, to tene vIsarAtrithI na hIna na adhika, evuM AropaNA prAyazcitta Ave che, tyAra pachI punaH doSanuM sevana kare, to be mAsa ane 20 ahorAtranuM prAyazcitta Ave che. 21 cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA- ahAvarA vIsairAiyA ArohaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNaM paraM savIsairAiyA do mAsA / bhAvArtha:- cAturmAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNathI be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA doSanuM sevana karIne, mAyA rahitapaNe AlocanA kare, to tene vIsa rAtrithI na alpa, na adhika evuM AropaNA prAyazcitta Ave che, tyAra pachI punaH doSa sevana kare to be mAsa ane vIsarAtrinuM prAyazcitta Ave che. 22 temAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA- ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM teNa paraM savIsairAiyA do mAsA / bhAvArtha:- trimAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNathI be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA doSanuM sevana karIne, mAyA rahita paNe AlocanA kare, to tene vIsarAtrithI na alpa, na adhika evuM AropaNA prAyazcitta Ave che, tyAra Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 ] zrI nizItha sUtra pachI punaH doSa sevana kare to be mAsa ane vIsarAtrinuM AropaNA prAyazcitta Ave che. 23 do mAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsarAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheu sakAraNaM ahINamairittaM teNaM para savIsairAiyA do mAsA / bhAvArtha:- dvimAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNathI be mAsanA prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI mAyA rahitapaNe AlocanA kare, to vIsarAtrithI na alpa na adhika AropaNA prAyazcitta Ave che, tyAra pachI punaH doSanuM sevana kare, to be mAsa ane vIsarAtrinuM prAyazcitta Ave che. 24 mAsiyaM parihArahANaM paTTavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairitaM teNa paraM savIsairAiyA do mAsA / bhAvArtha - mAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNathI be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA doSanuM sevana karI, mAyA rahita paNe AlocanA kare, to tene vIsa rAtrithI na alpa, na adhika AropaNA prAyazcitta Ave che, tyAra pachI punaH doSanuM sevana kare to be mAsa ane vIsa rAtrinuM prAyazcitta Ave che. vivecana : koI sAdhu eka mAsathI chamAsa sudhInuM prAyazcitta vahana karatA hoya arthAt prAyazcitta saMbaMdhI tapAdi cAlu hoya, te samaya daramyAna be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA dvimAsika prAyazcitta sthAnanuM sevana kare, to tenA upara anugraha karI vIsa divasanA prAyazcittanI AropaNA karavAmAM Ave che ane punaH tevA doSanuM sevana kare to tenA para anugraha na karatAM be mAsanuM niranugraha prAyazcitta ApavAmAM Ave che. sAnugraha AropaNAnA vIsa divasa ane niranugraha AropaNAnA be mAsa, A baMne prAyazcittane saMyukta karI be mAsa ane vIsa divasanI AropaNA A sUtramAM kahI che. sAnagraha AropaNA prAyazcittanA divasanI saMkhyA kADhavAnI vidhi :- jeTalA mahinAnuM prAyazcitta sthAna hoya temAM be umerI pAMca guNA karatA je saMkhyA Ave teTalA divasanuM sAnugraha prAyazcitta ApavAmAM Ave che. jema ke mAsika prAyazcitta sthAna mATe eka mAsanA ekamAM be umeratA traNa thAya, tene pAMca guNA karatAM paMdara thAya, tethI mAsika prAyazcittanI sAnugraha AropaNA paMdara divasanI jANavI. dvimAsika prAyazcitta sthAna mATe be mAM be umeratAM cAra thAya, tene pAMca guNA karatAM vIsa thAya. dvimAsika prAyazcitta sthAnanI sAnugraha AropaNA vIsa divasa kahevAya. te ja rIte trimAsika prAyazcitta sthAnanI 25 divasa, cAturmAsika parihAra sthAnanI 30 divasa ane chamAsika prAyazcitta sthAnanI 40 divasanI sAnugraha AropaNA samajavI. AropaNA prAyazcittanA prakAra :- ThANAMga sUtra, sthAna-5 u.-2, su.-47mAM AropaNA prAyazcittanA pAMca prakAra kahA che Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-20 [ 301 | (1) prasthApitatA- prAyazcittarUpe prApta tapano prAraMbha karavo, prAyazcitta tapamAM thatI AropaNA tathA vahana karatA prAyazcittanA divasomAM anya prAyazcittanA divaso umerIne thatI AropaNA. (2) sthApitavahana karAtA prAyazcittanA divasothI alaga prAyazcittanA divasonI AropaNAne sthApitA AropaNA kahevAya che. (3) kunA- vahana karAtA prAyazcittanA samaya daramyAna lAgelA doSonI niranugraha AropaNAne kRtnA AropaNA kahevAya che. (4) akasmA- vahana karAtA prAyazcittanA samaya daramyAna lAgelA doSonI sAnugraha AropaNAne akRtsanA kahevAya che. (5) hADahaDA- tatkAla vahana karAtI AropaNA. A sUtromAM eka sAthe prathamanI cAra prakAranI AropaNAnuM kathana che. be mAsanI AropaNA - | 25 savIsairAiyaM domAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheu sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM sadasarAyA tiNNimAsA / bhAvArtha- be mAsa ane vIsarAtrinuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra, prAyazcitta vahana kALa daramyAna tenA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza be mAsanA prAyazcitta yogya doSanuM sevana karIne AlocanA kare to tene vIsa rAtrinI AropaNAthI na hIna, na adhika evuM AropaNA prAyazcitta Ave che. tene saMyukta karavAthI traNa mAsa ane dasa divasanI prasthApanA thAya che. 26 sadasarAiya-temAsiyaM parihArahANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA, AdimajjhAvasANe saaTuM saheu sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM cattAri mAsA / bhAvArtha-traNa mAsa ane dasa rAtrinuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra, prAyazcitta vahanakALa daramyAna tenA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI hetu ke kAraNavaza be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA doSanuM sevana karI tenI AlocanA kare, to tene vIsa rAtrithI na hIna, na adhika evuM AropaNA prAyazcitta Ave che. tene saMyukta karavAthI cAra mAsanI prasthApanA thAya che. |27 cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM savIsairAiyA cattAri mAsA / bhAvArtha:- cAturmAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALa daramyAna tenA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza be mAsanA prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI tenI AlocanA kare, to tene vIsarAtrithI na hIna, na adhika evuM AropaNA prAyazcitta Ave che. tene saMyukta karavAthI cAra mAsa ane vIsa rAtrinI prasthApanA thAya che. 28 savIsairAiya-cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaM Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 302 | zrI nizItha sUtra parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM sadasarAyA pNcmaasaa| bhAvArtha - cAra mAsa ane vIsarAtrinuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra, prAyazcitta vahanakALa daramyAna tenA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza be mAsanA prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI tenI AlocanA kare, to tene vIsa rAtrithI na hana, na adhika evuM AropaNA prAyazcitta Ave che. tene saMyukta karavAthI pAMca mAsa ane dasa rAtrinI prasthApanA thAya che. 29 sadasarAiya-paMcamAsiyaM parihArahANaM paTThavie aNagAre aMtarA domAsiyaMparihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM chamAsA / bhAvArtha - pAMca mAsa ane vIsarAtrinuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahanakALa daramyAna tenA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNa vaza be mAsanuM prAyazcitta Ave tevA doSanuM sevana karI tenI AlocanA kare, to tene vIsa rAtrithI na hIna, na adhika evuM AropaNA prAyazcitta Ave che. tene saMyukta karavAthI cha mAsanI prasthApanA thAya che. vivecana : prastuta sUtramAM prAyazcitta vahanakAlamAM lAgelA doSanA prAyazcittane prasthApita karI pUrva prAyazcitta pUrNa karyA pachI alaga vahana karavAnI prasthApanA AropaNA'nI vidhi batAvI che. pUrvanA sUtromAM sthApita AropaNAnI vidhi batAvI che. temAM pUrva prApta dvimAsika prAyazcittane vahana karatA punaH dvimAsika prAyazcitta sthAnanuM sevana ane tenI sAnugraha AropaNAnuM varNana che. sthApita AropaNAmAM sAnugraha AropaNA prAyazcitta eka ja vAra hoya che. te pUrvanA cha sUtrathI jaNAya che jyAre prasthApita AropaNA prAyazcittamAM punaH punaH sAnugraha AropaNA thaI zake che te kathana A sUtrothI siddha thAya che. te paraM:- A uddezakanA 5,10,19 vagere sUtromAM tenuM paraM zabdano svAbhAvika artha tenAthI vadhu tevo artha thAya che ane te prasaMgAnukUla che, paraMtu A sUtro prasthApitA AropaNA saMbaMdhI che ane temAM prAyazcitta umeratAM-umeratAM cha mAsa sudhInuM prAyazcitta batAvyuM che. tethI A prasaMge te paraM no svAbhAvika artha tenAthI vadhu prasaMga-saMgata nathI. cUrNikAre kahyuM che ke ahIM pUrva prAyazcittamAM pachI-pachInA prAyazcittane umeravAmAM AvyuM che tethI A sUtromAM te para zabdano "saMyukta karavAthI' tevo artha thAya che. eka mAsanI sthApitA AropaNA:30 chammAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTTha saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM divaDDo mAso / Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka 20 303 bhAvArtha :- chamAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza eka mahinAnuM prAyazcitta Ave tevA doSanuM sevana karI AlocanA kare to tene eka pakSathI(15 divasathI) na vadhu, na alpa evuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tyAra pachI punaH doSa sevana kare to doDha mAsanuM prAyazcitta Ave che. 31 paMca mAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA - ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTTha saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM divaDDho mAso / bhAvArtha:- paMcamAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare to na adhika, na alpa evuM eka pakSanuM(paMdara divasanuM) AropaNA prAyazcitta Ave che ane tyArapachI punaH doSa sevana kare to doDha mAsanuM prAyazcitta Ave che. | 32 cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA - ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTTha saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM divaDDo mAso / bhAvArtha:- cAturmAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare to tene paMdara divasanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tyArapachI punaH doSa sevana kare to doDha mAsanuM prAyazcitta Ave che. 33 | temAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA- ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTTha saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM divaDDo mAso / bhAvArtha:- trimAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare to tene paMdara divasa(eka pakSanuM) AropaNA prAyazcitta Ave che ane tyArapachI punaH doSa sevana kare to doDha mAsanuM prAyazcitta Ave che. 34 do mAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTTha saheDaM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM divaDDo mAso / bhAvArtha:- dvimAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare to tene paMdara divasa(eka pakSanuM) AropaNA prAyazcitta Ave che ane tyArapachI punaH doSa sevana kare to doDha mAsanuM prAyazcitta Ave che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 304 ] zrI nizItha sUtra 35 mAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuMsakAraNaM ahINamairittaM, teNa para divaDDo mAso / bhAvArtha:- mAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare to tene paMdara divasa(eka pakSanuM) AropaNA prAyazcitta Ave che ane tyArapachI punaH doSa sevana kare to doDha mAsanuM prAyazcitta Ave che. vivecanaH A sUtronuM vivecana 19 thI 24 sUtra pramANe jANavuM tyAM be mAsanI sthApitA AropaNAnuM kathana che ane A sUtramAM prAyazcitta vahana daramyAna lAgelA doSanI eka mAsanI prAyazcittanI sthApita AropaNAnuM kathana che. eka mAsanI prasthApitA AropaNA - 36 divaGka-mAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM do mAsA / bhAvArtha - doDha mAsanuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare, to tene eka pakSanuM cunAdhika rahitapaNe AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI be mAsanI prasthApanA thAya che. 37 do mAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTTha saheuM sakAraNaM ahINamairitaM, teNa paraM aDDAijjA mAsA / bhAvArtha:- dvimAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta Ave tevA doSanuM sevana karI AlocanA kare, to tene nyUnAdhika rahitapaNe eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI aDhI mAsanI prasthApanA thAya che. |38 aDDAijja-mAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM tiNNimAsA / bhAvArtha- aDhI mAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI, AlocanA Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka-20 305 ] kare to tene nyUnAdhika rahitapaNe eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI traNamAsanI prasthApanA thAya che. 39 temAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheu sakAraNaM ahINamairitta, teNa para adbhuTThA mAsA / bhAvArthaH- trimAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare, to tene cunAdhika rahitapaNe eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI sADA traNa mAsanI prasthApanA thAya che. 40 adbhuTThamAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM cattArimAsA / bhAvArtha- sADA traNa mAsanuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI, AlocanA kare, to tene nyUnAdhika rahitapaNe eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI cAra mAsanI prasthApanA thAya che. 41 cAummAsiyaM parihAraTThANaM paTuvie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM aDDapaMcamAsA / bhAvArthaH- cAturmAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare, to tene nyUnAdhika rahitapaNe eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI sADA cAra mAsanI prasthApanA AropaNA thAya che. 42 aDDa-paMcamAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM ahINamairittaM, teNa paraM paMcamAsA / bhAvArtha - sADA cAra mAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare, to tene nyUnAdhika rahitapaNe eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI pAMca mAsanI prasthApanA AropaNA thAya che. 43 paMca-mAsiyaM parihAraTThANaM paTuvie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 | zrI nizItha sUtra paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM addhachaTThAmAsA / bhAvArtha - paMcamAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare, to tene nyUnAdhika rahitapaNe eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI sADA pAMcamAsanI prasthApanA AropaNA thAya che. 44 addhachaTThamAsiyaM parihAraTThANaM paTTavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM chammAsA / bhAvArtha - sADApAMca mAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare to tene nyUnAdhika rahitapaNe eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI cha mAsanI prasthApanA AropaNA thAya che. vivecana - A sUtromAM mAsika prAyazcitta sthAnanI prasthApita AropaNAnuM kathana che. tenuM varNana sUtra 25 thI ra9nA sudhI dvimAsika prAyazcitta sthAnanI prasthApitA AropaNAnA kathana pramANe jANavuM. mAsika, dvimAsika prAyazcittanI prasthApitA AropaNA - 45 do mAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM aDDAijjA mAsA / bhAvArtha - dvimAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSa sevana karI AlocanA kare to nyUnAdhikatA rahita evuM eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI aDhImAsanI prasthApanA thAya che. 46 aDDAijja-mAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA do mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM sapaMcarAiyA tiNNimAsA / bhAvArtha - aDhI mAsika prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahanakALanA, prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza dvimAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare, to nyUnAdhikatA rahita vIsarAtrinuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI traNa mAsa ane pAMca rAtrinI prasthApanA thAya che. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | uddezaka-20 307 ] 47 sapaMcarAiya-temAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNa ahINamairitaM, teNa paraM savIsairAiyA tiNNi mAsA / bhAvArtha:- traNa mAsa ane pAMca rAtrinuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza eka mAsanA prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare, to nyUnAdhikatA rahitapaNe eka pakSanuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI traNamAsa ane vIsa rAtrinI prasthApanA thAya che. 48 savisairAiya-temAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA do mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM sadasarAiyA cattAri mAsA / bhAvArtha - traNa mAsa ane vIsa rAtrinuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahana kALanA prAraMbhamAM madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza dvimAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare, to jUnAdhikatA rahita vIsa rAtrinuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI cAra mAsa ane dasa rAtrinI prasthApanA thAya che. 49 sadasarAiya-cAummAsiyaM parihArahANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM paMcUNA paMcamAsA / / bhAvArtha - cAra mAsa ane dasa rAtrinuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare, to nyunAdhikatA rahita eka pakSanI AropaNAnuM prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI pAMcarAtri jUna pAMcamAsanI prasthApanA thAya che. 50 paMcUNa-paMca-mAsiyaM parihArahANaM paTThavie aNagAre aMtarA do mAsiyaM parihAraTThANaM paDisevittA AloejjA-ahAvarA vIsairAiyA ArovaNA AdimajjhA-vasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM addhacha?mAsA / bhAvArtha:- pAMca rAtri nyUna pAMca mAsanuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza dvimAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI cUnAdhikatA rahitapaNe vIsarAtrinuM AropaNA prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI sADA pAMca mAsanI prasthApanA thAya che. 51 addhachaTThamAsiyaM parihAraTThANaM paTThavie aNagAre aMtarA mAsiyaM parihAraTThANaM Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 ] zrI nizItha sUtra paDisevittA AloejjA-ahAvarA pakkhiyA ArovaNA AdimajjhAvasANe saaTuM saheuM sakAraNaM ahINamairittaM, teNa paraM chammAsA / bhAvArtha- sADA pAMca mAsanuM prAyazcitta vahana karanAra aNagAra jo prAyazcitta vahanakALanA prAraMbhamAM, madhyamAM ke aMtamAM prayojanathI, hetuthI ke kAraNavaza mAsika prAyazcitta yogya doSanuM sevana karI AlocanA kare to nyunAdhikatA rahitapaNe eka pakSanI AropaNAnuM prAyazcitta Ave che ane tene saMyukta karavAthI chamAsanI prasthApanA thAya che. vivecana : A sutromAM mAsika ane dvimAsika prAyazcitta sthAnonI saMyukta prasthApita AropaNAnuM kathana che. eka mAsa ane dvimAsanI jema ja anya aneka mAsa saMbaMdhI prasthApanA AropaNA samajavI joIe. AgamanA sUtro saMkSipta che. tadanusAra tenA bhAvArtha ane vivecana paNa sImita hoya che, tethI AgamanA rahasyo gurugamathI jANavA jarUrI che. che vIsamo uddezaka saMpUrNa che | nizItha sUtra saMpUrNa S Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizItha sUtra _ _ | 309 | pariziSTa-1 - mAsikaH caumAsikaH udghAtika : anuddhAtika prAyazcitta svarUpa A AgamamAM mukhyatAe cAra prakAranA prAyazcittanuM vidhAna che. laghumAsika, laghucaumAsI, gurumAsika, guru caumAsI. A cAre prAyazcittanuM jaghanya ane utkRSTarUpe kathana jovA maLe che. (1) laghu mAsika prAyazcitta jaghanya eka ekAsaNuM, utkRSTa 27 upavAsa, (2) gurumAsika prAyazcitta- jaghanya 1 nIvI, utkRSTa 30 upavAsa (3) laghucaumAsI prAyazcitta-jaghanya 1 AyaMbila, utkRSTa 108 upavAsa, (4) gurucaumAsI prAyazcitta-jaghanya 1 upavAsa, utkRSTa 120 upavAsa che. sAmAnya vivakSAthI jaghanya ane utkRSTa be prakAranA prAyazcittomAM sarva prakAranA prAyazcittono samAveza thaI jAya che. bhASyakAre vizeSa vivakSAthI traNa prakAranuM prAyazcitta kahyuM che- 1. jaghanya 2. madhyama 3. utkRSTa yathAparAdhInatAthI ke asAvadhAnIthI lAgelA aticArAdinuM prAyazcitta :kamanuM prAyazcitta nAma jayanya ta5 madhyama tapa utkRSTa tapa 1. | laghumAsa cAra ekAsaNA paMdara ekAsaNA sattAvIsa ekAsaNA gurumAsa cAra nirvikRtika-nivI paMdara nivI trIsa nivI 3. | laghucaumAsI | cAra AyaMbila sATha nivI ke AyaMbila | | eka so ATha upAvasa 4. | gurucaumAsI | cAra upavAsa cAra chaTha eka so vIsa upavAsa athavA 4 mahinAno cheda AtaratAthI athavA jANavA chatAM lAgelA aticArAdinuM prAyazcitta :kamanuM prAyazcitta nAma) jaghanya ta5 madhyama ta5 utkRSTa tapa laghumAsa cAra AyaMbila paMdara AyaMbila sattAvIsa AyaMbila gurumAsa | cAra AyaMbila paMdara AyaMbila trIsa AyaMbila laghucaumAsI cAra upavAsa cha chaTha eka so ATha upavAsa 4. | gurucaumAsI cAra chaTha ke cAra divasano cheda| cAra aTTama ke cha divasano cheda | eka so vIsa upAvasa ke cAra mAsano cheda tIvra mohodayathI(AsaktithI) lAgelA aticArAdinuM prAyazcitta :krama prAyazcitta nAma jaghanya tapa | madhyama tapa utkRSTa tapa laghumAsa cAra upavAsa paMdara upavAsa sattAvIsa upavAsa gurumAsa cAra upAvAsa cauvihAra | paMdara upavAsa cauvihArA | trIsa upavAsa cauvihArA 1. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 310 ] pariziSTa-1: mAsikaH caumAsika kama| prAyazcitta nAma jaghanya ta5 madhyama ta5 utkRSTa tapa 3. | laghucaumAsI | cAra chaTha, pAraNAmAM AyaMbila cAra aTTama eka so ATha upavAsa pAraNAmAM AyaMbila pAraNAmA AyaMbila 4. | gurucaumAsI cAra aTTama, paMdara aTTama, | eka so vIsa upavAsa pAraNAmAM AyaMbila athavA | pAraNAmAM AyaMbila athavA | pAraNAmAM AyaMbila athavA 40 divasano dIkSA cheda | cha divasano dIkSA cheda | punaH dIkSA athavA 120 divasano dIkSA cheda pratisevInI vaya, sahiSNutA ane deza-kALa anusAra gItArtha muni sUcikAmAM kahelA prAyazcitta karatAM ochuM-adhika tapa-cheda prAyazcitta ApI zake che. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI nizItha sUtra [ 311 ] pariziSTa-ra: 'vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA viSaya uddezaka pRSTa viSaya. udezaka | pRSTa kasa usaTuM a aT4 accIkarei atajAeNaM attIkarei atthIkarei anyatIrthika aparAtuM apArihArika avalaMbaNaM abhiNaviyAsu abhiNNAI ardha rAtri avasagna avasurAiyaM asakkassa aMtaHpura aMtarikkhajAyasi aMtardhAnapiMDa A| AgADha-anagADha AjIvikApiMDa AdhAkarma AlocanA ukkuTa 6 | uttamasuyaM uttarakaraNaM udisai uddesiyaM audhika upakaraNa | aupagrahika upakaraNa kathika kasiNAI vatthAI kAliyasuyassa kukkusa kuzIla kuzIlA kopapiMDa kautuka karma khuDDagassa gAyadAhasi gihadhUmaM gRhastha golehaNiyAsu | cikitsApiMDa cilamilI cUrNapiMDa jamAvei jallaM jAyaNAvatthaM joga | NAvApUraNaM Nittiya Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 pariziSTa-2 viSaya viSaya uddezaka pRSTa NitiyaM NitiyavAsa NimaMtaNAvasthaM NimittaM ta | tao uccArapAsavaNabhUmio tusadAhasi theragassa dagavINiyaM dIhasuttaM dUtapiMDa dhAtu dhAtRpiMDa dhovaNa pANI nityaka niyAgapiMDa naivedyapiMDa | 5 | pacchAsaMthavaM paDiggaha NissAe pattaM-apattaM payamaggaM parighaTTAvei parittakAya saMjUtaM parihAraThANaM parihAraThANaM pazcAt karmadoSa pazcima saMdhyA pasiNaM pADihAriyaM pAyapucchaNaM pArivArika-apArihArika sAdhu uddezaka pRSTa | pArivArika pArzvastha pAsatthA purekamma pure saMthavaM pUikamma pUrva saMdhyA prekSaNika | paMka bhusadAhasi | bhUtikarma | ma malaM mAnapiMDa mAmaka mAyApiMDa mAlohaDa muhavaNaM maMtrapiMDa yathAvRMda yogapiMDa rajoharaNa ane prAdaprIMchana rAyapiMDa | lakkhaNaM lobhapiMDa vatta-avattaM vanIpakapiMDa vasIkaraNa suttAI vasurAiyaM vikaraNaM vijjamataM ya Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI nizIla stra vidyApiMDa | vippariyAsei viyaDa vuggahavakkaMtANaM paMjaNaM sa sarijhamAM supAhuDiyaM samaNuNNA samuddisaha sarisaggassa viSaya sAgAriya sAgArika sejjaM sANuppAe sAdhunI upadhi sAhammiyA sikkagaM uddezaka pRSTa * ? na chu " " 5 5 2 5 17 2 16 4 16 1 15 7 24 27 che OM OM = ? " che 45 74 45 14 sikkagaNaMtagaM sIsadvAriya sumiNaM seyaM seyAyaNasi saMkamaM saMghADayaM saMThAvei | saMthaDa - asaMthaDa saMprasArika saMbhoDayA saMsakta saMsattA saMsaTTu piMDa ////////// viSaya 13 dezaka pRSTa 1 3 13 3 3 1 4 ja aa pa aa 8 - x 9 * * * * 50 48 28 4 45 4 18 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . gura prANa Agama batrIsInA zruta sahayogI dAtAo . - prathama Agama vimocaka : mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla parazottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjya jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI kirena navanItarAya saMghavI zrutAdhAra zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) saputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, saputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA karate - zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI DaoN. bharatabhAI cImanalAla mahenA putra-cI. mAya, saputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtRzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrIratigra cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiga cerITebala TrasTa, hane TI. Ara. dozI zrI rati cerITebala TrasTa, iste TI. Ara. dozI zrI rati cerITebala TrasTa, iste TI. Ara. dozI mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendra dozI haste - narendra - mInA dozI, ku. meghanA, ku. dezanA mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI Ipsita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtRzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI - Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI haryA bhUpendra modI muMbaI U.S.A. AvelA U.S.A. muMbaI U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa A Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * * * * . * . . * * * . * mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeDa, rU. upAsanA, ku. kIMjala mAnuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla sukhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa sukhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, saputra - zrI pArasa - riddhi turakhIyA mAtRzrI kiraNabena pravINacaMdra dozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa Dagara harane - putra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI amatI bhAI zAha zrI kizorabhAI zAha zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtRzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste - zrI rAjezabhAI bhImANI mAtRzrI kIkIbena desAI, haste - zrI kaulezabhAI-mInAbena desAI zrI aMjAbhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI puMjANI mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahenA, haste - satrI zrI kirITa-arUNA, - zrI ajaya - nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAnuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI zrI vajIbhAI zAha parivAra rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembura kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA pa Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA kuta anumodaka zrImatI Do. bhAratIbena - Do. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI harSA bhUpendra modI, zrImatI jImitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI mAtuzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA * zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA * mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA * zrI mInAbena harIzabhAI desAI yuta sadasya zrI pAritoSa Ara. zAha * zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha * jaina jAgRti senTara * zrI mukunda Ara. zeTha * zrI ketanabhAI zAha zrImatI guNavaMtIbena praphullacaMdradomaDIyA zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrI rAjeza kalyANabhAIgAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI haste - sau. hInA zaileza saMghavI, sau. sonala hirena saMghavI muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA Page #385 -------------------------------------------------------------------------- Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //////elc7/ 22/Lele ki/ kala/ mATe madaAYANa pAra HThe sa ha7 para pah! rANamANa a l mI rahI aude che //TaHelp/es/eD//toTa//es/e/za/eleke Balle/c/PR 222e/re. WWW / SLR marI 12 TH # mArI paNR dhAma dvArA dA/Na /// maNiThe FIR !! B/P A.'' Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a bit a bit tan mAM zA | Kalme by he is mAno Ayo ja na thAya A zo. Aga zAstra Agama za 2 Pat 212AL sa sa khUba za da ya ka aa nAma yAM. sago ja sAmA ja gAma che ane zA Aga zA mA zAstra AgA zAstra A Agama / Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org