________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सुदर्शिनी टीका अ० १ सू०१ आनवसंवरलक्षणनिरूपणम् महै पिभिः, महान् वृहत् स्वर्गादिफलापेक्षया मोक्षस्तमिच्छन्ति अभिलषन्तीति महैषिणः । यद्वा-महान्तश्च ते सर्वज्ञलान् ऋपया महर्षयस्तैः महर्षिभिः प्रवचनपणेतुभिस्तीर्थङ्करगणधरादिभिः । 'सुभासियत्थं' सुभापिताथै सु-सुष्टु सम्यक्तया लोकाऽलोकावलोकि केवलाऽलोकेन विलोक्य भापितः द्वादशविधपरिषदि कथितः अर्थः-अर्यते गम्यते ज्ञायते इति अर्थ: आस्रवसंबरस्वरूपलक्षणः, यद्वा-अर्थ्यते साध्यते इति अर्थः सकलार्मप्रक्षयो पलक्षित निरतिशयसुखास्वादलक्षणो निर्वाणः यस्मिन् तत् , उक्तविशेषणविशिष्टं शास्त्रं वक्ष्ये इति पूर्वेण सम्बन्धः ॥सू०१॥ हो सकता है कि सूत्रकार जो इस का प्रतिपादन कर रहे हैं वह इस अभिप्राय से ही कर रहें हैं कि इसका अध्येता मुक्ति की प्राप्ति करें। (महेसिहि सुभासियत्थं) इन पदोंद्वारा यह बात प्रमाणित कर प्रकट की जा रही है कि तीर्थकर गगधरादिक देवोंने जो विषय-आस्रव संवररूप अथवा सकल कर्मों के प्रक्षय से उपलक्षित एवं निरतिशयरूप क्षायिक सुख के आस्वाद स्वरूप निर्वाण-मोक्ष -इसमे कहा है वह स्वकपोल कल्पना से कल्पित कर ग्रथित नहीं किया है किन्तु केवलज्ञान रूप आलोक से अच्छी तरह छानवीन करके ही उस उस विषय का निर्दोष प्रतिपादन किया है। तीर्थकर सर्वज्ञप्रभु ने केवलज्ञान से पहिले उस विषय को अपने ज्ञान का विषयभूत बनाकर उसे द्वादशविध परिषदा के बीच में कहा, और उसे श्रवण कर एवं बुद्धि में अवधृत कर उसी के अनुसार गणधरादि देवों ने प्रथन किया गया है । इस लरह उक्त विशेषणों को सार्थकता टीकाकार ने प्रकट की है । संक्षिप्तार्थ केवल इस गाथाका यही કરી રહ્યા છે તે એ હેતુથી જ કરી રહ્યા છે કે તેનું અધ્યયન કરનાર મુક્તિની प्राति ४२. “महेसिहि सुभासियत्थं " ! ५ वाश से वात प्रतिपादन उशने પ્રગટ કરવામાં આવી રહી છે કે તીર્થકર ગણધર આદિ દેએ જે વિષયઆસ્રવ સંવરરૂપ અથવા સકળ કર્મોનો ક્ષયને ઉપલક્ષિત અને નિરતિશયરૂપ ક્ષાયિક સુખને આસ્વાદ સ્વરૂપ નિર્વાણમક્ષ તેમાં કહેલ છે, તે પિતે કલ્પનાથી કલ્પને ગ્રથિત કરેલ નથી પણ કેવળજ્ઞાનરૂપ દષ્ટિથી સારી રીતે વીણીવીણીને તે દરેક વિષયનું નિર્દોષ પ્રતિપાદન કર્યું છે. તીર્થકર સર્વપ્રભુએ કેવળજ્ઞાનથી પહેલાં તે વિષયને પિતાના પાનના વિષયભૂત બનાવીને તેનું બાર પ્રકારની પરિષદમાં કથન કર્યું હતું, અને તેનું શ્રવણ કરીને અને મનમાં બરાબર ઉતારીને તે પ્રમાણે જ ગણધરાદિ દેએ ગ્રથન કર્યું છે. આ રીતે ઉકત વિશેષ
ની સાર્થકતા ટીકાકારે પ્રગટ કરી છે. આ ગાથાને સંક્ષેપમાં એટલે જ
For Private And Personal Use Only
