Book Title: Mul Jain Dharm ane Hal na Sampradayo
Author(s): Nagindas Girdharlal Sheth
Publisher: Jain Siddhant Sabha Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005219/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oLa. jene dhamAM e hAlanA saMpradA re, mota. dharma dhyAna rUpI kupaLa zula dhyAna rUpI kupaLa // kSamA dharma dhyAna rUpI 65La. mArdava | che. dhyAna rUpI phaLa ( P na che jemAM vAI, nI6i 0. / / para jhApanika gati 2 P Hfc heh - - - satya - hii taTa, eza sAiE ' , - bhaST Rzaka AIlAla va. sava - - - AyanA 0 4 ) lAgaNe thatA pahiMhuM mArI bata RpaNA saTE | tiHAMgatA relI Col nA sahita rUpI lI) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina siddhAMta graMthamALA maNake kAma mULa jaina dharma ane hAlanA saMpradAyo jaina dharma eka ja che eja khare mekSa mArga che - temAM phAMTA hoI zake ja nahi saM pra dA ya vA da ane saMpradAya meha bhava- bhramaNa vadhAranAra che mULa zuddha jaina dharma ja trANarUpa, zaraNarUpa che mATe mULa zuddha satya dharma samaja ane anusaro e ja jenenuM kartavya che lekhaka saMpAdaka nagInadAsa giradharalAla zeTha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka: jaina siddhAMta sabhA (rajIsTarDa)nI vatI zeTha nagInadAsa giradharalAla zAMtisadana, 259, leminTana reDa, muMbaI-7. pahelI AvRtti oNgasTa 1862 vIra saM. 2488 zrAvaNa 2018 kiMmata rUA. cha muka : saurASTra TrasTa vatI snAbahena zukla "pratApa pri. presa, pratApa sadana, nANAvaTa, surata. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa mahAnubhA (sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA) mithyAtvane eka aMza paNa pitAnAmAM rahevA devA IcchatA nathI ane mULa zuddha jaina dharmane anusaravAne Icche che te sarva mahAnubhAvene saprema arpaNa Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhuo, zrAvaka, sarva jaine yAda rAkhe ke - bhagavAnane savajJa na mAne tene janadharma mithyAtvI gaNe che. bhagavAnanA vacananA beTA artha kare athavA sAcA artha chupAve tene jenadharma mithyAtvI gaNe che. bhagavAnanA vacanemAMthI eka vacana svIkArI bIjuM vacana na svIkAre tene janadharma mithyAtvI gaNe che. pitAnI nirbaLatAthI saMyamamAM lIdhelI chUTa bhagavAnane nAme caDAve tene jainadharma mithyAtvI gaNe che. bhagavAnanA vacanemAM umero ke pheraphAra karI bhagavAnanI sarvajJAtine bAdhA pahoMcADe tene jainadharma mithyAtvI gaNe che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA jaina dharmanA judA judA saMpradAyanI ekatA kema thAya tene vicAra karavA mATe, dharmamAM judAI thavAnA eTale saMpradAya thavAnAM kAraNe jANavAnI jarUra rahe che. ane te kAraNomAM satya zuM che ane bhUla konI che te jANavAnI jarUra rahe che. kAraNa ke bhUlanI samaja paDe tyAre bhUla karanArane te bhUla sudhAravAnI IcchA thAya, jyAM sudhI saMpradAyavAdIne pitAnI bhUlanI khabara paDe nahi tyAM sudhI te pitAnI mAnyatAne sAcI ja mAne tethI bhUla sudhAravAne prasaMga prApta thAya nahi. dareka saMpradAyane pitAnI bhUlanI khabara paDe ane tenI khAtrI thAya te pachI satyadharma tarapha vaLavAnuM tenuM dila thAya. ane tyAre badhA saMpradAyamAM ekatA thavAno saMbhava prApta thAya. tethI jaina dharmanI ekatA sAdhya karavA mATe saMpradAyamAM je je beTI mAnyatAo ghara karI beThelI che te batAvavAnI jarUra rahe che. be varSa pahelAM "jaina dharma ane ekatA" nAmanuM pustaka pragaTa karIne meM matabhedanA mukhya cAra muddAo saMbaMdhI vivecana karIne ekatA athavA samanvaya kema thAya te batAvavAno prayatna karyo hato. te uparAMta matabhedanA ghaNuM muddAo bAkI che ane te dareka muddAne zAstrIya rIte vicAra karIne satya zuM che te batAvavAno prayatna karavo joIe. tethI A pustakamAM keTalAka matabhedo saMbaMdhI atihAsika vigato tathA zAstrIya rIte vistRta vivecana sahita chaNAvaTa karavAmAM Avela che. ane te darekamAM satya zuM che batAvavAno prayatna karavAmAM Avela che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvAcAryoe sUtra zAstromAM temanI navI navI mAnyatA pramANe aneka pheraphAra ane umerA ryA che tethI mULa zuddha jaina dharma samajavAnI ghaNI muzkelI paDe che tethI satya dharma samajavA mATe meM keTalAka niyamo banAvelA che te vAMcakonI jANa mATe atre ApuM chuM. jainadharma jainadharma zAzvata che. jainadharma eka ja che. dareka tIrthakara eka ja jAtane ane eka ja sarakhe jaina dharma prarUpe che. sarvajJa tIrthaMkara bhagavAnanA vacanamAM kyAMya paNa virodha, asaMgatatA ke visaMvAditA hoya nahi. sUtromAM jyAM jyAM pUrvApara vidhatA bhAse tyAM tyAM navA pheraphAra ke umerA thayelA che ema nakkI mAnavuM joIe. jJAnI jJAnI pitAnA jJAnane AcAramAM na mUke te zuSka jJAnI kahevAya. matubhedane TALe te sAce jJAnI sAce jJAnI kadI matabheda utpanna kare nahi, matabhedane piSe nahi ke vadhAre nahi. ane evuM kare te nizcaye ajJAnI. jJAnIne temanA jJAna mATe Adara hoya eTale ke jJAnInA satyajJAna mATe Adara hoya. paNa chavAstha jJAnInA jJAnamAM jeTale aMze asatyatA hoya teTalA aMzane te anAdara ja heya. pUrvAcAryo vidvAna jJAnI hatA tenI sAthe ja teo saMpradAya vAdI paNa hatA ja. temaNe saMpradAya mohathI mULa siddhAMta viruddha lakhyuM hoya to te asvIkArya gaNAya. jJAnInA asatya vacanane paNa satya tarIke svIkArI levA te te aMdha zraddhA ane mithyAtva ja gaNAya. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [0] jJAnI sAdhu jJAnI sAdhu peAtAnI niSphaLatAnA kAraNe pote lIdhelI chUTa bhagavAne kahI che ema batAve tyAre te jJAnI sAdhu daMbhI asatyavAdI kahevAya. nAnI sAdhu pAte lIdhelI chUTa ni`LatAnA kAraNe lIdhI che ema kabUla kare te sAcA pramANika sAdhu kahevAya. satyArthInA lakSaNA satyArthI bhagavAnane san mAne che, satyArthI bhagavAnanA vacanAmAM vidhatA, visaMvAditA, asabaEtA ke asagatatA kayAreya paNa na hoya ema mAne che ane virodhatA DhAya tevA vacanane bhagavAnanA vacana tarIke svIkAratA nathI. zvetAMbara tema ja digabaranA sarva pUrvAcAryA chadmastha temaja sa MpradAyameAhI hatA. tethI temanA vacanamAM satyAsatyanuM mizraNa hoya te savita che. tevA satyAsatya mizrita vacanane satyArthI saMpUrNa satya tarIke svIkAratA nathI, paNa potAne viveka vAparI jeTalu satya lAge teTalu ja svIkAre che. bhagavAnanI sajJatAne bAdhaka thAya tevuM athavA bhagavAnanA vacananI viruddha jAya tevA pUrvAcAnA kacanane bhagavAne kahela satya tarIke svIkAratA nathI. zvetAMbara tema ja digambara pUrvAcAryAMnu te bahumAna kare che. paNa te tyAM sudhI ja athavA eTalA pUratuM ja ke pUrvAcAnu vacana satya hoya. pUrvAcAryAMnA vanemAMthI satya jaNAya te svIkAre che ane asatyanA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] asvIkAra kare che. pUrvAcAryanuM vacana asatyanA mizraNavALuM heya, bhagavAnanI sarvajJatAne bAdhaka heya tevuM vacana te svIkArato nathI. sarva pUrvAcAryo saMpradAyavAdathI otapreta hatA, mATe satyArthI temanA vacanamAM saMpradAyavAdanuM jhera hoya ke temanuM vacana saMpradAyanA ekAMta AgrahavALuM hoya tene satyArthI saMpUrNa satya tarIke svIkArato nathI. paraMtu pUrvAcAryanuM je kathana tIrthakara bhagavAnanI prarUpaNane anusaratuM hoya teTaluM ja satya tarIke svIkAre che. pUrvAcAryane satya jJAna mATe temane mAna ApavuM ane temanA jJAnamAM asatyapaNunuM mizraNa heya tene asvIkAra karavo tene satyArthI dharma mAne che ane aMdhazraddhAthI pUrvAcAryanA satyAsatya mizrita sarva vacanene saMpUrNa satya tarIke mAnavA tene satyArthI mithyAtva gaNe che. satyArthInA manamAM koI paNa khetI vAta, khoTI mAnyatA dhusI gaI heya tenI tene khabara paDe ke tarata ja te khoTI mAnyatAne kADhI nAkhe che. satyArthI hameza navuM satya jJAna meLavavAmAM ja udyamavaMta rahe che. saMpradAyavAdInA lakSaNe pUrvAcAryo chaghastha heIne temanA vacanamAM satyAsatyanuM mizraNa hoya te sarvane saMpradAyavAdI parama satya tarIke svIkArI lIe che. pUrvAcAryonA satyAsatya mizrita vacanone saMpradAyavAdI sarvajJanA jevA ja mAnI tenuM bahumAna kare che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] pUrvAcAryo bhagavAnanA vacananA khoTA artha kare te paNa saMpradAyavAdI vagara vicAryuM saMpUrNa satya tarIke svIkArI lIe che. gurue je kaMI zabda, vAkya ke sUtrano artha je rIte kahyA, batAvyA ke samajAvyA hoya te arthane saMpradAyavAdI te rIte ja samaje ke mAne che ane tenA ja bIjA artha thatA heya tene gauNa karI dIe athavA mAne nahi. saMpradAyavAdI satyAsatyanA viveka vinA athavA arthanI satyatAnI cakA sarNa karyA vinA gurue je vastu je rIte samajAvI hoya te rIte ja tene saMpUrNa satya tarIke mAne che. saMpradAyavAdI gurue zikhaDAvelI rIte ja vicAra karavAne TevAI javAthI te bIjI koI rIte vicAra karI zakatuM nathI. eTale saMpradAyavAdI satyane kadI satya tarIke samajI, mAnI ke oLakhI zakato nathI. saMpradAyavAdI gurue zikhaDAvyuM hoya teTaluM ja ane te rIte ja vicAra karI zake che. paraMtu svataMtra rIte satyAsatyane viveka karI zakato nathI. saMpradAyavAdI bhagavAnanI sarvajJatAne bAdha Ave tevuM pUrvAcAryanuM vacana paNa satya tarIke svIkArI lIe che. satyAsatyanA mizraNavALI mAnyatA mithyAtva gaNAya ema saMpradAyavAdI mAnate ke samajato nathI. uparanA niyame dhyAnamAM rAkhIne vAMcako mULa satya jaina dharma samajavAno ane te pramANe anusaravAne prayatna karaze to huM mAre zrama saphaLa thayele mAnIza. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] A pustakanA agIAramA prakaraNamAM citya zabda citA uparathI upajelo hovAthI tene artha mRtaka mATenuM koI paNa jAtanuM smAraka thAya che ema meM batAveluM che. paraMtu ahIM ApaNe jaina paraMparA pramANene artha ja vicAre joIe ane jaina paraMparAmAM caityane artha mUrti ke maMdira ja thAya che. jaina sUtramAM paNa caitya zabda mUti maMdiranA arthamAM ja badhe ThekANe vaparAya che paNa bIjA koI arthamAM vaparAyela nathI. e vAta AcArya zrI vijayendrasUrie temanA "tIrthakara mahAvIra" pustaka bhAga 2 mAM "caitya zabda para vicAra" nAmanA prakaraNamAM sUtromAMnA dAkhalAo tathA avataraNe ApIne laMbANathI samajAvela che. mATe vAcakoe jaina sU ane jaina sAhityamAM caitya zabdane artha maMdira ke mUrti ja thAya che ema samajavuM. A pustakamAMnA naMbara bAvIzathI sattAvIza sudhInA cha prakaraNa bIjA lekhakanA che. paraMtu te chaye prakaraNe A pustakanA viSayane anurUpa hovAthI ahIM lIdhelA che ane tenuM saMpAdana meM kareluM che. bAkInA prakaraNe mArA lakhelA che. paraMtu temAM jyAM jyAM bIjAnA lekhane AdhAra lIdhela che tyAM tyAM tenuM nAma darzAvela che. dareka jaina saMpradAyanA vidvAna munio, zrAvako, paMDite A pustakamAM carcelA viSaya barAbara dhyAnamAM leze ane satya tAravIne tene anusaravA prayatna karaze te huM mAre zrama saphaLa thayelo mAnIza. nagInadAsa giradharalAla zeTha Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apaNu mithyAtvI kANu ? prastAvanA anukramaNikA mAMgalika AjJAe dha anukramaNikA ... prakaraNa 1. sa jaina saMpradAyeA mATe kaTu satya 2. prAcIna phANu ? --- matabhedanI zarUAta jinakalpa ... ... : **** sthiti vastradhAraNa-bhASyakALanI digaMbara mata pramANe vira 35 me zAkhA thavAnAM kAraNa... itihAsa uparathI upajatA kheAdha Aya rakSite karelA pheraphAro... zvetAMbarAnA dAvA digaMbarAnA dAvA 3. jaina sUtro upalabdha ke viccheda ? ... : ... ... ... : ... ... **** pahelu munisa Mmelana pATalIputrI vAcanA... khIjuM munisa Mmelana khIjI Agama vAcanA trIjuM munisa Mmelana trIjI Agama vAcanA ceAthu munisa Mmelana mAthurI vAcanA pAMcamu munisa'melana vAlabhI vAcanA ... ... ... 8000 :: ... : ... : : ... ... :: ... : : : ... .... pRSTha 3 4 pa 11 27/08 27 28 9 Ta 11 12 16 18 20 20 22 23 28 33 35 35 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] chaThThuM munisa Mmelana vAlabhI vAcanA khIjI devaddhi gaNinuM pustaka lekhana sUtreA kayArathI lakhAvA mAMDayA ? 4 tIrthaMnI mahattA 5. muhupatti OM, jainadhama mAM ekatAnI jarUra zuddha jaina dhama eka ja che... ekatAnA a dharmanA e prakAra vyavahAra dharmamAM matabheda.... mULa sUtreA jaLavAyA nathI te mATe ddiga MbareAnAM kAraNA... 38 sUtreA viccheda gayAnI digaMbarenI vAta temanA ja graMthAthI kheATI kare che sUtra viccheda kahevAtu kharUM kAraNa zvetAMbara sUtrA mAnya ke amAnya ? sAdhvI pratyenA vartanamAM pheraphAra sUtrakartAnA nAmamAM goTALA digambara sAhityamAM vaidika mAnyatAnu mizraNa sAMpradAyavAdathI dUra rahevuM ... 7. mUrtinuM astitva ... ... 040 ... ... ... 4004 sthAnakavAsInI mAnyatA mUrtinA vicAra mATe traNa muddA devalAkamAM zAzvatI mUrtio mUrti e vyavahAra dharma che bhagavAnanI mUrti bhakita utpanna kare che... mUrtinI mAnyatA dharma viruddha nathI : ... ... ... :: OM ... ... ... .... : : ... .... ... ... : ... : ... 36 ... .... 41 43 44 49 54 5 57 58 67 75 75 77 78 78 21 81 82 82 83 84 85 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] 87 88 89 9 , 0. ra saMsAra vyavahAramAM mUrtine Adara .. mRti eTale zuM ? .. mUrtinI hAMsI karanArA vicAre sthAnakavAsI pustakomAM citro sthAnakavAsI munionI mUrti sthAnakavAsIo vicAre ... 8. avalaMbana mATe mUrtinI jarUra jaDa padArthanA traNa guNa... dhyAnamAM avalaMbana pratimA ArAdhanAne hetu ... 9. zAzvatI pratimAonuM mAhAbhya zAzvatI mUti kayA tIrthakaranI ? devone chata vyavahAra zene mATe che ?.. chata vyavahAramAM bhAva pramANe phaLa - kalyANakanA chata vyavahAranuM kAraNa? ... chata vyavahAra eTale vyavahAra dharma .. 10. prAcInakALanI mUrtio ... .. prAcInakALamAM mUrti hatI te sAbita karatA udAharaNa... mUrtinI mAnyatA tIrthakara mAnya kare che bauddhagraMthanI sAkSI ... sthAnakavAsIo vicAre ... 11. sUtramAM mUrti maMdiranA vidhAna ... * 11ra tya zabdano artha ... . . 112 caityane artha jJAna thatuM nathI ... . 113 sthAnakavAsIonuM vyAkaraNanA virodhanuM kAraNa *.. 113 deva ne artha ... *** . 101 . 101 * 110 . 110 .. 111 * 114 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] , 123 sthAnakavAsIonA artha khoTA che ... pratimA-paDimA zabda sUtramAM pratijJAnA ' arthamAM vaparAyela che sthAnakavAsIoe paNa keTaleka ThekANe caityane arya mUti karela che sUtramAM vaparAyelA zabdo ane tenA artha cAra nikSepa. sUtramAM caityanA ullekha nagaranuM varNana amarendra samavAyAMgamAM upAsaka dazAMganI beMdha AnaMda zrAvaka abaDa zrAvaka vidhAcaraNa baMdhAraNa prazna vyAkaraNa sUtra naMdI sUtra ... vyavahAra sUtra mUrtinI mahattA mUrtinuM kArya.. mUviMdanane phAyado ... sthAnavAsIonuM kartavya ... 12. sUtromAM dravya mUrtipUjAne kyAMya ullekha nathI pUjA konI ane zA mATe? pUjA konI che... ... pUjyane kalpatI vastuthI ja pUjA thAya.... thoDI pADavAnI kriyA che. hiMsAnA traNa prakAra 124 . 126 * 127 *. 128 ... 128 128 129 130 131 * 132 * 132 ... 133 * 134 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] phUla mATenI dalIla ... * 137 hiMsAnI vyAkhyA 137 samavasaraNamAM saceta vastune tyAga ... - 138 jinapratimA jina sarIkhI eTale zuM? *. 138 sUtramAM sAvadha pUjAno niSedha *** 140 mahAnizItha sUtrane dAkhalo *** 141 vivAha cUliyA sUtrane dAkhala . 145 pUjane hetu - 146 pUjA zA mATe ? 148 pUjAne sAce artha .. ... 150 mahiyA ... .. * 150 kayabalikammA .. .. 15ra mUtine prAdurbhAva kema thayo? 154 devalomAM mUrti pUjA .. ... 156 uvavAI satramAM prajAne dAkhalo 157 AnaMda zrAvaka 158 aMbaDa zrAvaka ... kepaTa sUtromAM pUjAvidhi nathI kAraNa ke dravya pUjA thatI nahatI. draupadI ... prakSepa pADe. .. 162 prAcIna mUrtio zuM batAve che? ... mUrtipUjA nahatI tenA draSTAMta ... . 164 pUjAvidhi nAnI zarUAta pachI vadhatI gaI *** 165 pUjAvidhithI kaMTALelAoe pUjA-vidhi apanAvyo. sAdhuo mATe samAdhAna karavuM azakaya nathI ... 167 pAMcamA ArAnA aMta sudhI saMpaddAyo nahi paNa zuddha jaina dharma TakI raheze ... 168 ... 160 63. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] , 170 . 171 - 173 . 174 . 176 . 177 . 180 *.. 182 mArI AlocanA ... 13. keTaluMka spaSTIkaraNa . A pustakamAMnA lekhone hetu zo che ?.. 170 evI satyanI zodha zA mATe ? .. pAMcamo saMpradAya umerave che ? 172 mithyAtvanI vyAkhyA . ke jaina dharma satya ? ... saMpradAya e duSama kALane prabhAva che..... 175 dhamAM muzkelI . mUti saMbaMdhI spaSTIkaraNa pUjA saMbaMdhI spaSTIkaraNa... - 178 badhidurlabhatAnuM kAraNa 14, daza prazno ane tenuM samAdhAna dazA prazno ... .. 182 daza praznonuM samAdhAna ... 184 satyane nahi gepavatAM satya tarIke jAhera karavAmAM vAMdho che ? 185 pahelA pAMca praznonuM samAdhAna .. .. 15 etihAsika satya ... 186 vikramanI pahelI sadI sudhI badhA sAdhue nagna ja rahetA 186 AcArAMga sUtramAM prarUpele sAdhu dhama. . 187 phakata ThaMDImAM oDhavA mATe ja traNa vastranI chUTa ... 188 lajajA mATe laMgoTanI chUTa ... AcArAMga sUtramAM mahAvIra caritranA aMte sUtrakAranI bhalAmaNa bIjA satramAM ullekha ..... sAdhunA daza kalpa ekanI eka vAta traNa rIte kahI zakAya - 185 sAmAM virodhAbhAsa * . 192 ... 184 - 196 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 *. 203 2 ... 208 [17] alakanA palaTAyelA artha * 107 bhagavAnanuM svarUpa .. .. 187. - saMpradAyavAdIonA tarka ane tene samAdhAna tarka 1. nagnabhAva muMDabhAva .. 108 tarka 2. vastradhArI parigrahI gaNAya ? ... . 200 tarka 3. AcArAMgamAM vastra dhAraNanuM vidhAna tarka 4, gaNadhara celaka hatA . tarka pa. 22 jinanA sAdhuo bahumUlya vastradhArI hatA tarka 6. mUccha eja parigraha che .. tarka 7. vizeSa AcAra. sAmAnya AcAra ... 212 taka 8. padmAvatInA adhikAramAM nagnabhAva zabda ... 214 tarka 8. tIrthakaranuM devadUSya vastra ... pAMca beTA bacAvo ... pahelA bacAvane javAba ... bIjA bacAvane javAba .. bhagavAna nagna ja dekhAtA.... trIjA bacAvane javAba ... cothA bacAvane javAba ... pAMcamA bacAvane javAba... ziSTatAnuM dhoraNa gRhasthanI sAdhu pratyenI dRSTi ... 25 chaThA praznanuM samAdhAna ... ... 226 sAtamA prasanuM samAdhAna - 227 AThamA ane navamA praznanuM samAdhAna 27 bharata mahArAje kevaLI thatAM nagnatva dhAraNa karyuM hatuM. ra28 1 0 0 4 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] dezamAM prInuM samAdhAna.. 15. jinakapa 16. digaMbaranI utpatti AcArAMga sUtramAM jinakalpanI vAta ja nathI jinakapa pAchaLathI TharAvAyA jinakalpa ugra tapa pradhAna che digabarAnA jinakalpI mATenA niyamA... jinakalpathI sarvajJatAne mAdhA .... ... zivabhUtinuM vRtAMta zivabhUtinA pitAne vRttAMta zivabhUtinA vRttAMta upara zrI kalyANu vijayajInI samIkSA 17, digaththara sAhityanuM mULa yuTyuM DAMgama kaSAya pAhuDa zvetAMbarAe lakhelI atizayAkti bharelI vAta matabhedanI zarUAta chUTA paDavAnuM tAtkAlika kAraNa ... 0.00 ... ... *** ... ... bhagavatI ArAdhanAnA ullekhA dana pAhuDanA ullekha prAcIna digabarAcAyaeNnA graMthAmAM upadhinA ullekhA **** dakSiNamAM javAnuM kAraNa digaMbarAmAM ekAMtika AgrahanI zarUAta digabarAe banAvelI kAlpanika paTTAvalI ... : ... *** 228 231 231 231 232 233 234 237 237 237 ... 238 239 242 243 ... ... ... ... ... ... ... ... 9.0 ... 8400 ... ... ... ... ... 244 245 246 250 2para 253 256 257 258 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI ArAdhanA tattvArtha sUtra 18. zvetAMbaranI utpatti [ 19 ] ... devasena kRta zve.nI utpattinI kathA vAmadevanI navI vAta bhadrabAhu caritra pustakamAM zve.nI utpattinI kathA digaMbaronI vAtAne khATI karAvatI ... .... prAcIna diga Mbara graMthAmAM ullekha nathI... bhadrabAhu saMbadhI matabheda... vyaMtara deva saMbadhI judI judI vAtA... sthAna ane samayamAM eka mata zAMti vyaMtara pUjAnuM rahasya vAmadevanI cArsapaTTInuM rahasya paryuMpAsana zabdane patto nathI hADakAMnI pUjAnuM rahasya vikrama saM. 136 nA kathananuM rahasya upasaMhAra 19. bhadrAhu svAmI ( pahelA ane bIjA ) : : : valabhI kyAre vasI ? valabhInA ullekhanu kAraNa gikharAe ullekhelA jinacaMdra kANu ?... ... ... 5. zrI kalyANa vijayajInI samIkSA ... 274 275 276 276 270 ... **** .... ... ... .... .... ... ... pahelA bhadrabAhu svAmI ... niyuktikAra ane nimittavettA bhadrabAhu svAmI bhadrabAhunA graMthA nizItha, bRhapa ane vyavahAra sUtrA... ... ... ::: .... ... ... **** ... ... ... 270 .... 277 ... ... 278 : : : 209 209 ... 280 280 0.00 **** 260 262 265 26; 268 28 .... .... ... ... 1 282 283 283 285 280 ra Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] ra88 . 298 * 298 o 0 ! - 304 ., 305 cha 0 8 0 = .. 310 312 niryuktio bhadrabAhu ane caMdragupta ... bhadrabAhu zrutakevaLI) ane caMdragupta samakAlIna nahotA tenA purAvA soLa svapnAnI kalpita vAta ... samrATa caMdragupta dIkSA lIdhAnI vAta ... di. rananaMdInuM bhadrabAhu caritra bIjA bhadrabAhune samaya ... . dukALa vakhate zrutakevaLI bhadrabAhu pUrva tarapha baMgALamAM hatA. digaMbara graMthakAra zrutakevaLI bhadrabAhune svargavAsa ujajainamAM thayo mAne che bIjA bhadrabAhu ane caMdragupta bAhubaLI caritra, rAjAvalI kathA .. 20. kuMdakuMdAcArya kuMdakuMdAcAryanA graMtho ... samayasAra graMthanI zreSatA.. paramAgama kahevAnuM kAraNa... 5. zrI kalyANa vijyajIe karelI mULAcAra graMthanI samAlocanA : kuMdakuMdAcAryane guru ... kuMdakuMdAcAryanA videhagamanI vicitra vAta videhagamana avizvasanIya hevAnAM kAraNe videhagamana upasthita thavAnAM traNa kAraNe cAraNalabdhi traNa rIte prApta thAya . kuMdakuMdAcAryane samaya .. ra1, lekazAha 314 .. 314 315 0 = ... 317 323 3ra3 325 328 330 332 33ra * 33 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] ja 5 35 loMkAsAha saMbaMdhI sthAnakavAsI sAhitya - 342 lokAzAha saMbaMdhI prAcIna sAhitya , * 344 kAga7iya pramANu vizvAsapAtra kema nahi ? . 347 digaMbarI vagere pramANe che. * lokAzAhane janmadina, janmasthaLa * 350 lokAzAhane vyavasAya .* * * 353 lokazAhanAM jJAna, vikatA 354 lokAzAha batrIza sUtra lakhyA hatA. sthAnakavAsIomAM batrIsa sUnI mAnyatA kema prasarI ?... lokAzAha ane bhasmagraha... .. 362 lokazAhane ne mata kADhavAnuM kAraNa? - 364 lakAsAhane siddhAMta ... - 36 lokAzAhe dharmopadeza karyo hato ? .. - 371 mUrti pUjA ane muhapatti saMbaMdhamAM loMkAzAhanuM maMtavya lokAzAhanA mRtyu samaye temanA anuyAyI keTalA ?.. 376 lekazAhanuM TUMkuM jIvanacaritra loMkAgaccha ane sthAnakavAsI mAnyatAmAM pharaka ... 22. ratividhinI pRSThabhUmi ... - 384 (lekhakazrI kastUramalajI bAMThiyA) vikamanI 11mI sadImAM jaina maMdira viSayane vivAda.. maMdira saMbaMdhI judA judA matabhede ... vivAdane lAbha sthAnakavAsIne maLe ... vaya sara nikSepA . (lekhaka-munizrI bhadraMkara vijayajI). bhAvanikSepAne ja mAnanArAnA vartanamAM virodha 396 373 380 382 386 30 * 38ra Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] A cha che che ... 400 0 0 0 0. 41 nAma nikSepe .. cAra tathA dazA prakAranA satya .. sthApanA nikSepa .. sUtre akSaronI sthApanA ja che ' sthApanA pUjanIya devA mATe zaMkA - samAdhAna - 402 niIva sthApanAnI jabbara asara jaDDAvatA dRSTAto... 404 dravya nikSepa * *** * 40 bhAva nikSepa *** . 413 heya, ya, upAdeyanA nikSepAnI samaja upAdeya vastunA nikSepa... zaMkA samAdhAna . 416 cAre nikSepa vaMdanIya che te mATe sUtrane dAkhalo .. 416 24 sthApanAnI upAsanA . (lekhaka-munizrI bhadrakavijayajI) mUrtipUjAnA virodhIo mUrtipUjAne mAne che musalamAno ... khristIo ... pArasI ... nAnakapaMthI... dAdupathI ... Arya samAja sthAnakvAsIo 25devapUjA (lekhaka-zrI jinendrakumAra) deva koNa?... 429 pUjA zuM ? ... * 428 pUjAnI AvazyakatA zA mATe ? ... 430 * 42 3 * 423. iiynns 1. GK * 420 * 22 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] devanA AzrayanI zI AvazyakatA ? devathI mane zAMti kevI rIte maLe ? pUjAmAM kartAvAda zA mATe ? pUjAmAM pratimAnI AvazyaktA zA mATe ? ... citrane mana upara prabhAva kalpanAonu baLa pratimA zuM Ape che? bhIla ane guru droNavuM dRSTAMta maMdiranI AvazyakatA zI che? zAMti mATe vikalpane dukhAvavA vikalpa krame krame dukhAya che 26, mUrti saMbaMdhI praznottara (lekhaka--munizrI bhadra karavijayajI ) .... ... : : 1. zrI mahAvIra svAmInA nirvANu samaye e hunnara varSanI sthitivALA bhasyagraha khesavAthI zAsanane dhakko lAgyA paNa te utaryAM bAda satya dhama pedA thayA ema kahevAya che. te temAM tathya zuM che? 2. pattharanI gAya dohavAthI jema dUdha Ape nahi tema pattharanI mUrti pUjavAthI paNa zuM siddha thAya ? kA 3. jaDane cetananI upamA ApI zakAya ? 4. akSarAkArane jovA mAtrathI jJAna thAya che. tema mUrtine jovA mAtrathI jJAna thatu kema dekhAtu nathI ? 5. strInI mUrti jovAthI pratyekane kAma vikAra utpanna thatA dekhAya che paNa pratimA jeI ne badhAne .... ... ... ... ... ... ... ... ... ... *** ... 431 432 435 437 438 440 442 443 445 446 446 450 450 45ra 453 454 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] virAgabhAva utpanna thate dekhAtuM nathI tenuM zuM kAraNa? *** 454 6. jina pratimAne namaskAra karavAthI te namaskAra mUtine thaye paNa bhagavAnane nahi . 48 7. mUrtimAM zuM vItarAganA guNe che? ... 8. pattharanI mUrtimAM prabhunA guNonuM ApaNuM zI rIte thAya? che. nirAkAra bhagavAnanI upAsanA dhyAna dvArA thaI zake che te pachI mUrtipUjA mAnavAnuM zuM kAraNa? ... 460 10. niraMjana nirAkAranI mUrti kevI rIte banI zake? .. 467 11. zrI RSabhadeva svAmInA vakhatamAM bAkInA vIza tIrthakaronA jIva saMsAramAM bhaTakatA hatA chatAM te samaye temane vaMdana karavAmAM dharma kevI rIte saMbhave? ... 468 12. mUrti te ekeMdriya pASANanI hovAthI pahelA guNasthAnake che tene cothA pAMcamA guNa sthAnakavALA zrAvaka tathA chaThA sAtamA guNasthAnakavALA sAdhu kema vadana kare ? ... ... ..... 468 13. mUrti te pASANumaya che. tene pUjavAthI zuM phaLa maLe ? mUrtine karelI stuti mUrti thoDI ja sAMbhaLavAnI hatI? ... * * 470 14. zrI prazna vyAkaraNa sUtramAM pAMca saMvara dvAramAM caitya lakhyA nahi ane AstravAramAM caitya lakhyAM tenuM zuM kAraNa? *** 471 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] 15. citya zabdano artha keTalAka sAdhu" ke "jJAna" na kare che te zuM ucita che? .. ... 472 18, 6 * 16. zrI jina pratimAthI jina biMba nahi letAM zrI vItarAga devanA namUnA tulya sAdhune grahaNa kare che te vyAjabI che?.. - 474 17. jina pratimAne jevAthI ke pUjavAthI koIne kevaLa jJAna utpanna thayAnuM sAMbhaLyuM che? .... 475 koI vidhavA pitAnA maraNa pAmelA patinI mUti banAvI pUjA sevA kare che tethI tene kAmanI zAMti ke putranI utpatti thAya ? na thAya. te pachI paramAtmAnI mUrtithI paNa zuM phAyado thavAne? ... 477 18. bhagavAnanI mUrti e ja bhagavAna hoya te temanA alaMkAra pApI loko kema corI jAya che ? temanI hajAronI rakama loko hajama kema karI jAya che ? tathA temanI mUrtine duSTa loko khaMDita kema karI nAkhe che ? vaLI bhagavAna sarvajJa che te temanI mUtine jamInamAMthI khodIne kema kADhavI paDe che? zAsanadeva e kArya kema karatA nathI ? ... 478 20. AnaMda Adi zrAvakoe jinamaMdira karAvyAne pATha kayA sUtramAM che? ... * 480 21. deve te pitAne jIta AcAra samajI pUjA kare chata AcAra samajI 5 temAM puNaya kema hoya? . . 480 22. devo te AkhI jIMdagImAM eka ja vAra mUrti pUjA kare che, pachI nahi. tathA samyagadaSTi bane Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] - ja8) vagaranA deva tema karatA hovAthI te chata AsAra ja kahevAya. tene zubha karaNI kema kahevAya ? ... 481 23. asaMkhyAtA varSonI pratimAo levAnuM kahe che paNa pudagaLanI sthiti teTalA varSa na hovAthI zI rIte rahI zake che. * 27. pUjA (lekhaka-munizrI vijaya) pUjAne artha . 40 hAlanI darzana pUjananI kriyA ... ughADA kamADanA maMdire sthAnakavAsI derAvAsInI bhUla samajavaNuM daSTAMta dRSTAMtane upanaya pUjAmAM ekAgratA 28 ne saMbodhana .. jA * VE: 488 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMgalika namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM namo AyariyANaM namo uvajhAyANaM namo loe savva sAhUNa arihaMta bhagavAna mokSamArga batAve che. siddhanA guNane jANIne jIva mekSa mATe prayatna kare che. AcArya pAsethI bhavya jIva AcAranuM jJAna prApta karIne te pramANe AcaraNa kare che. upAdhyAya pAse bhavyAtmA vinayanI ArAdhanA kare che. sAdhu sekSa mArganI sAdhanAmAM sahAyaka hoya che. e pramANe e pAMceya pada mekSa prAptinA heturUpa che tethI huM e paMcaparameSThIne namaskAra karuM chuM. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matabheda chede te ja sAcA purUSa se jJAnIne eka mata e ajJAnInA se mata mumukSu puruSa vidvAna hovA chatAM paNa je te sAMpradAyika durAgrahamAM paDI jaI potAnI mane vRttine kaSAyathI kaluSita banAve ane pariNAme UMdhe raste caDI jAya te e saMpradAyacusta mANasa kaSAyathI potAnA jIvananI durgati kare che tyAre binasaMpradAyI mANasa kaSAyanA abhAve potAnA AtmAne ucca pade sthApita kare che. AjJAe dharma dareka jaina saMpradAya kahe che ke AjJA e ja dharma. ane ema kahI potapotAnA zAstra pramANe AjJA mAnavAnuM kahe che. paraMtu sAcuM te e che ke - - jina AjJA e ja kharI AjJA che tethI parIkSA vaDe jina AjJAnuM satyapaNuM eALakhIne jina AjJA mAnavI e ja yogya che. kAraNake parIkSA karyA vinA jema anyamatI potapotAnA zAstronI AjJA mAne che tema jaina saMpradAye paNa potapotAnA zAsanI AjJA mAne to pakSa vaDe ja AjJA mAnavA barAbara thayuM, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa paheluM sarva jaina saMpradAya mATe kaTu satya tIrthakara bhagavAne jene dharma eka ja prarUpelo che, kALakrame matabhedathI jainadharmamAM be phAMTA paDyA-(1) tAMbara saMpradAya ane (2) digaMbara saMpradAya. ane te pachI tenA peTA saMpradAyo thayA jevA kesthAnakvAsI, terApaMthI vagere. te uparAMta darekanA gaccha, saMdhADA vagere aneka phAMTAo che. A sarva phAMTAo athavA saMpradAye pitApitAnI mAnyatA pramANene dharma ja satya che evI jAtanuM gumAna dharAve che eTaluM ja nahi paNa pitAnI mAnyatAne sAcI TharAvavAne mATe aneka kAvAdAvA paNa kare che. AvI sthitimAM jaina dharmanI ekatAnI vAta karavI te mUrkhAI ja gaNAya. kAraNa ke jyAM kaTTara saMpradAyavAdIo satya samajavAne ja taiyAra na hoya tyAM jana dharmanI ekatA AkAzakusuma jevI asaMbhavita ja gaNAya, manAya. chatAM huM jaina dharmanI ekatAnI vAta haravakhata ryA karuM chuM kAraNake Aje asaMbhavita dekhAtI vAtane paNa kudarata kAle saMbhavita banAvI zake. kudaratamAM aNadhAryo pheraphAro thayA ja kare che. jagatamAM yugapalaTA thayA ja kare che ane te vakhate pahelAM asaMbhavita gaNAtA pheraphAre eka kSaNa mAtramAM thaI jAya che. AvA yugapalaTA vakhate evo koI mahAna puruSa jAge che ke je yuganI cAlatI dhArAne ekadama palaTAvI nAkhe che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane jaina dharma te evA palaTAo thavAnuM mAnato ja Avyo che ane amuka amuka varSanA aMtare mahAna yugapuruSa thavAnI vAta paNa jaina zAstroe seMkaDe nahi paNa hajAra varSa pahelAM karI dIdhI che. ane ItihAsa sAkSI pUre che ke bhUtakALamAM yugapalaTA thayA hatA. pAMcamAM ArAmAM Aja sudhI jaina dharmanI avanati thatI rahI che. ane A rIte ja avanati thatI rahe, dharmane pAsa thato rahe te te bIjA eka hajAra varSa paNa jaina dharma TakI rahevAnuM asaMbhavita ja gaNAya. ema banavAnuM ja nathI. bhagavAne kahyuM che ke jana dharma A ArAnA aMta sudhI eTale ke haju bIjA sADA aDhAra hajAra varSa sudhI jaina dharma TakavAnuM ja che. jaina dharma eTalo lAMbo vakhata tyAre ja TakI rahe che je te hAlanA karatAM ucca sthitie pahoMce. to pachI janadharmanI unnati karanAra koI mahApuruSa jAgaze ema nakkI mAnI zakAya. have kALa dharmanI unnati mATe ja Avaze evA cinho vicArako, nirIkSaka joI zakyA che, joI zake che. eTale have najIkanA bhaviSyamAM koI mahAna AtmA yugapuruSa tarIke utpanna thaze ema mAnI zakAya che. ane e mahAtmA yugapuruSa hAla pravartatA sarvasaMpradAyane temanI judI judI mAnyatAomAM rahelI bhUle siddhAMtanI rUe samajAvIne sarva saMpradAyone eka karaze, sAMpradAyika mAnyatAone nAbuda karI eka phakta zuddha jina dharmanI ja prarUpaNa karaze ane e rIte jaina dharmanI unnati karaze ema svAbhAvika rIte ja mAnI zakAya che.. jyAM sudhI saMpradAyo pitapotAnI mAnyatA saMpUrNa rIte satya hovAnuM gumAna rAkhe che, tyAM sudhI jaina dharmanI ekatA thavAnuM azakaya che e vAta sau koI svIkAraze ja. ane tethI yugapuruSanuM paheluM kartavya Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 1 sarva saMpradAyone temanI mAnyatAmAM rahelI bhUlo siddhAMtanI rUe batAvavAnuM ane samajAvavAnuM raheze. yugapuruSa mATe paNa e kArya mahAna ja gaNAya. paraMtu atyArathI ja A vicAronI carcA karavAmAM Ave, evI jAtanAM AMdelane phelAvavAmAM Ave to te yugapuruSanA kAryamAM jarUra sahAyaka nIvaDI zake. ane tethI e mahAtmA puruSanuM kArya saraLa ane saheluM bane ane dharmanI ekatA jhaDapathI sAdhI zakAya. A uddezane anusaravAne huM mArAthI banate prayatna karI rahyo chuM. ane tethI ja dareka saMpradAyomAM cAlI rahelI khoTI mAnyatAo ane khAmIo spaSTa rIte batAvato rahyo chuM. AjasudhImAM meM sthAnakavasIonI keTalIka beTI mAnyatAo ane khAmIo spaSTa rIte batAvI temaja ve. mUrtipUjaka tathA digaMbara saMpradAyanI keTalIka beTI mAnyatAo spaSTa rIte batAvavAno prayatna karela che. . mArA e sarva lakhANomAM mAro uddeza e ja che ke dareka saMpradAya pita pitAnI bhUla samaje ane atyArathI ja e bhUla sudhAravAno prayatna kare tevI ja rIte have pachInA mArA lakhANamAM paNa eja uddeza che ema samajI levuM. - saMpradAya-moha e bahu kharAba vastu che. e moha pahelAM te satya vAtane satya tarIke samajavA ja deto nathI. ane jeo keTalAka samaju mANaso satya samaje che teo paNa vyavahArika nibaLatAnA kAraNe satyane jAhera rIte svIkArI zakatA nathI. - jyAM sudhI saMpradAye che tyAM sudhI saMpradAyavAda paNa rahevAne ja. ane dareka saMpradAyanA anuyAyI saMpradAyavAdI ja rahevAnA. paraMtu temAMya keTalAka kaTTara custa saMpradAyavAdI hoya tyAre bIjA keTalAka sAmAnya paNa hoya. kadara saMpradAyavAdI custa matAgrahI ne teo kadI satya Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane samajavA icchatA ja nathI. paNa sAmAnya saMpradAyavAdI satya samajavAne iMtejAra hoya che ane satya jaldI samajI paNa zake che. kadara saMpradAyavAdIo mArA lekhethI roSe bharAI ane virodhI gaNe che jema sthAnakavAsI zrI ratanalAlajI DozIe mane virodhI go che tema. paraMtu mArA mATenI temanI samajaNamAM moTI bhUla e che ke huM koIpaNa saMpradAyano virodhI nathI paNa te saMpradAyamAM je kaMITI mAnyatA pravartatI hoya tene virodhI chuM.. jaina dharmane eka mahAna siddhAMta e che ke bhUla karI hoya tenI khabara paDe ke tarata tenI mAphI mAgavI joIe. bhUlanI mAphI na mAge te sAce jaina ja kahevAya nahi. anubhava kahe che ke jenA nAmadhArI koIpaNa saMpradAya bhUlanI mAphI mAgavAmAM dharma mAnato ja nathI. eTaluM ja nahi paNa karelI bhUlane koIpaNa rIte sAcI TharAvavAmAM ja dharma mAne che. khoTI mAnyatA e paNa eka jAtanI bhUla ja che. samajadAra mANasanuM kartavya e ja gaNAya ke-(1) kAMto batAvelI bhUla beTI che eTale ke bhUla ja nathI ema dAkhalA dalIlathI sAbita karavuM athavA (2) batAvelI bhUla kharekhara bhUla ja hoya te tene sudhAravAne prayatna karo. mArA lakhANathI jeone seva utpanna thAya temane paNa mArI eja vinaMti che ke mArI lakhelI koIpaNa vAta temane beTI lAgatI hoya te temaNe tene beTI tarIke sAbita karI devI ane mArI vAta sAcI heya te mArA upara roSa karavAne badale te bhUla sudhAravA yathAzakti prayatna karavA lAgI javuM te lAbhakAraka thaze. A vAta vAMcaka zrAvaka, zrAvikA temaja sAdhu sAdhvI darekane lAgu paDe che. kharuM kahIe te saMpradAyavAda utpatti karanAra sAdhuo ja che. temaja zrAvakone saMpradAyavAdamAM preranAra ane zrAvakone kadara saMpradAyavAdI, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 1 matAgrahI, abhinivezI banAvanAra paNa sAdhuo ja che. tethI sAdhuone paNa mArI vinaMti che ke temaNe saMpradAyavAda, matAgraha, abhiniveza cheDIne satya samajavA prayatnavAna thavuM ane zrAvakone paNa satya samajavA preravA athavA satya samajAvavuM. sAmAnya rIte jagatamAM jJAnI karatAM ajJAnInI saMkhyA hameza vizeSa hoya che. tevI ja rIte jainamAM Aje moTe bhAge sapradAyavAdI heya e svAbhAvika che. chatAM Aje ghaNA jaine evA che ke jeo saMpradAyavAdane pApa samaje che. temanI saMkhyA Aje bhale pramANamAM ochI hoya paraMtu teo ghaNA bIjAne binasAMpradAyika banAvaze eTale TuMka samayamAM binasAMpradAyikonuM moTuM jutha thaI javA saMbhava che. jeo yuga puruSa utpanna thavAnI mArI vAtane asaMbhavita mAnatA hoya teo te vAta choDIne paNa potapotAnA sa pradAyamAM je kaI beTI mAnyatA pravartatI hoya te sudhAravA sudharAvavA prayatna karaze to paNa badhA saMpradAya ekatAnI vizeSa najIka AvI jaze ane teTalI dharmamAM vizuddhi thaze. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa bIju prAcIna kANuM? prAcIna AcAryonI hakIkata matabheda ane be zAkhA utpanna thavAnAM kAraNa tIrthakara bhagavAna praNIta jenadharma eka ja che. dareka tIrtha kara bhagavAna eka sarakho ja jainadharma prarUpe che. chellA tIrthakara bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe paNa eka ja dharmaprarUpo che. paNa jaina dharmanA nAme hAlamAM pravartatA saMpradAya bhagavAna mahAvIre prarUpiyA nathI, eTale mULa zuddha jaina dharma ja prAcIna che chatAM hAlanA jaina saMpradAe mULa dharmanuM prAcIna tatva TakAvI rAkhyuM che ke kema te tapAsIe. matabhedanI zarUAta jaina dharmanA mukhya be phAMTA, be saMpradAya--eka vetAMbara ane bIje digaMbara. bhagavAna mahAvIra pachI traNa kevaLI thayA te A pramANe - (1) gautamasvAmI, (2) sudharmAsvAmI ane (3) jaMbusvAmI. A traNa kevaLInA nAma ane saMpradAyamAM eka sarakhA mAnya che. paraMtu te pachInA AcAryonA nAme banne saMpradAye judA judA jaNAve che. zvetAMbara saMpradAya pramANe pahelA pAMca zrutakevaLa AcAryonAM nAma Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 2 A pramANe che-(1) prabhAva, (2) zayaMbhava, (3) yazabhadra, (4). saMbhUtivijaya ane (5) bhadrabAhu, digaMbara saMpradAya pramANe pahelA pAMca zrata kevaLI AcAryonAM nAma A pramANe che-(1) viSNu, (2) nandimitra, (3) aparAjita, (4) govardhana ane (5) bhadrabAhu A uparathI joI zakAya che ke jenadharmamAM matabhedanI zarUAta chellA kevaLI zrI jaMbusvAmInA nirvANa pachI tarata ja thaI hatI. ane tethI jaMbusvAmI pachInA ane saMpradAyanA AcAryonA nAma judA judA che. paraMtu pAMcamAM zrutakevaLI bhadrabAhunuM nAma banemAM eka sarakhuM ja che. tenuM kAraNa e che ke digaMbare TA paDyA pachI temaNe potAnI paTTAvalI banAvI tyAre vetAMbara sAthenA zreSa-jhaghaDAnA kAraNe tAMbara mAnya AcAryothI pitAne mAnya AcAryonA nAma judA rAkhyA. paraMtu bhadrabAhunA samayamAM caudapUrvadhara bhadrabAhu svAmI eka ja hatA. bIjA kaI caudapUva hatA ja nahi ane bhadrabAhu chellA ja caudapUrvI hatA. tethI digabarane bhadrabAhu svAmInuM nAma te rAkhavuM ja paDeluM. zrI bhadrabAhu pachI zrI dhULabhadra paNa caudapUrva dhArI hatA. paraMtu digaMbare pitAne bhadrabAhunA vakhatathI ja TA paDelA manAvavAno prayatna kare che tethI sthULabhadranI vAta temaNe lakhI ja nathI. vaLI ghULabhadra chellA cAra pUrva phakta mULa ja, artha rahita jANatA hatA. jainadharmamAM pahelo matabheda jinakalpa saMbaMdhI thayo hato ane bIje matabheda sAdhunA vastradhAraNa mATe thaye hato. jinakapa tIrthakara bhagavAnanA vakhatamAM jinaka95 ke sthavira kalpa jevAM kaI bhedavALA nAma nahotAM eTaluM ja nahi paNa chellA kevaLI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharmo ane zrI jaMbrUsvAmI sudhI jinakalpa ke sthavira kalpanAM judAM khAsa nAme nahAtA. paraMtu te pachI pAMcamA ArAnA kALanA prabhAvathI zarIra zakti ghaTavAthI utkRSTa cAritra pALavAmAM sAdhue azakata thavA lAgyA. evA zithila athavA azakata sAdhuoe utkRSTa cAritrane juduM pADI tene jinakapanuM nAma ApI, jinakalpa viccheda gayAnI vAta karavA mAMDI. paraMtu te vakhate ya haju ghaNA sAdhue utkRSTa cAritra pALanArA hatA. temaNe jinakalpa viccheda javAnI vAtane sakhata virodha karyo. ane e rIte matabheda utpanna thayeA. 66 paMDita zrI mecaradAsajI dozIe paNa temanA jaina sAhityamAM vikAra " nAmanA pustakamAM lakhyu che ke-- jaMbUsvAmI pachI arthAt vamAnanA nirvANu khAda 24 varSe temanA nitra thAmAM e taDa paDyA hatA. temAMnu eka narama taDa ema kahetuM ke have jinakapa vicchinna thaI gayeA che tethI ApaNe tene AcarI zakIe ja nahi. tyAre khIjuM garama taH te jinakalpanuM pakSapAtI hatuM ane tenI AcaraNAnI paNa himAyata karatuM hatuM, ' 66 A matabheda hovA chatAM jaina dharmanA khullI rIte be taDA paDyA nahotA. tA paNa baMne pakSa potapotAnI mAnyatA pramANenu potAnA ziSyAne zikSaNa ApatA. vakhata jatAM jinakalpa viccheda gayAnI vAtane virodha karanArAAmAM paNa zArIrika azakitae praveza karI dIdhA. tethI temane paNa jinapa viccheda javAnuM kabUla karavu paDyuM. eTale banne pakSe daza ke nava pUrva sudhInuM jJAna hAya, jaMgalamAM rahetA hAya, jinatIrthaMkara bhagavAnanA jevuM utkRSTa cAritra hoya evA cAritrane jinakalpanuM nAma ApI te viccheda gayAnuM kabUla karyuM. A rIte pahelA matabhedanu samAdhAna thayuM. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ha hAlanA saMpradAye pra. 2 AcArAMga sUtramAM jinakalpanuM nAma nizAna nahi hevA chatAM kALa prabhAve sAdhunA AcAranA jinaka9pa ane sthaviraka95 ema be vibhAga pADavA paDayA. ane tethI ja bhagavatI sUtramAM eka be ThekANe jinaka9pane ullekha che. ane te A vAtanI sAkSI pUre che. digaMbara sAhityamAM paNa jinakalpa ane sthavira kalpanA AcAra judA batAvelA che. paraMtu tAMbarenA jinakalpa-sthavirakalpa AcAromAM ane digaMbaronA e ja AcAramAM thoDe pharaka che. te saMpadAya bhedane lIdhe che. be hajAra varSa pahelAMnA prAcIna zilAlekhamAM vetAMbara paTTAvalIomAM Apela AcAryonA nAma tathA temanA gaNa, kuLa, zAkhAnA nAma maLI AvyA che. paraMtu digaMbaranI paTTAvalIo pramANenA ajabUsvAmI pachIne cauda pUrvadhara, dazapUrvadhara ekAdaza aMgadhara, ekAMgadhara ke temanI pachInA koI prAcIna AcAryanA nAma ke temanA gaNa, gaccha, saMghane kyAMya paNa nAmollekha suddhAM maLato nathI. A uparathI sAbita thAya che ke jinakalapanA matabhedane lIdhe digaMbaree pAchaLathI zvetAMbara paTTAvalInI viruddha potAnA prAcIna AcAryonA kapita nAmevALI paTTAvalIe ghaDI kADhI che, kAraNa ke nahitara tAMbara digaMbara chUTA paDayA pahelAMnI bannenI paTTAvalI eka sarakhI maLavI joIe. vastra dhAraNuM bhASyakALanI sthiti upara kahyuM tema jinakalpanA matabhedanuM samAdhAna thaI gayuM hatuM. chatAM te prazna pharIthI kema upasthita thaye tathA vastra pAtra dhAraNamAM kema vRddhi thaI te saMbaMdhInI TuMkI vigata prasiddha purAtattvavettA ane Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 mULa jaina dharma ane itihAsa vizArada 5. zrI kalyANa vijyajI gaNue ApI che te ja ane uddhata karuM chuM. bhASyakALa (vikamanI bIjI trIjI sadI)mAM sthavirenA upakaraNamAM kaMika vRddhi thai gaI hatI. joke traNa vastra, kaTibaMdha ane eka pAtra rAkhavAnI rIta pahelethI cAlI AvatI hatI paNa temAM khAsa parivartana e thayuM ke pahelAM kaTibaMdhanAmanuM eka nAnuM cIMtharuM kamarane pharatuM vIMTALavAmAM AvatuM hatuM ane tenA bane cheDA guhyabhAga DhAMkavAne mATe meDhA AgaLa laTakatA rAkhavAmAM AvatA hatA. ane tethI tenuM nAma "agrAvatAra kahevAtuM. te kaTibaMdhanuM sthAna have calapaTTe lIdhuM. pahelAM dareka vyakti eka ja pAtra rAkhatI paNa Arya rakSita sUrie varSAkALamAM bIjuM eka nAnu "mAtraka' nAmanuM pAtra rAkhavAnI AjJA ApI hatI tenA pariNAme AgaLa jatAM mAtraka" paNa eka avazya dhAraNIya upakaraNa thaI gayuM. e ja rIte jhoLImAM bhikSA lAvavAno rivAja paNa lagabhaga A samayamAM cAlu thayuM ane te pAtra nimittaka upakaraNonI vRddhi thaI, eTale sthAvirenA kula 14 upakaraNenI saMkhyA thaI te A pramANe- 1. pAtra 8, 8. be sutarAu cAdara 2. pAtra baMdha 10. unanI kabala (kAMbaLI) 3. pAtrasthApana 11, rajoharaNa 4. pAtra pramAnikA 12. mukhatrikA 5. paTala 13. mAtraka 6. rajatrANa 14. elapaTTaka 7. gucchaka Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 2 11 ' '' '' ''_ . . -- A upAdhi Adhika eTale sAmAnya mAnavAmAM AvI ane AgaLa jatAM temAM je je upakaraNe vadhAratA gayA te "opagrahika" kahevAyA. aupagrahika upadhimAM sastAraka, uttarapAka, daMDAsana ane daDaka e khAsa. ullekhanIya che. A sarva upakaraNe hAlanA vetAMbara jaina munie rAkhe che. digabara mata pramANe sthavira kaha5 digaMbara AcArya devasena temanA "bhAvasaMgraha" nAmanA graMthamAM lakhe che ke - "jine sAdhuone mATe sthavira kapa paNa kahela che. te A pramANe- pacavatratyAga, akiMcanatva, pratilekhana, paMcamahAvratonuM dhAraNa, ubhA ubhA bhajana, ekavAra bhajana, hAthamAM bhajana (te paNa samayasara bhaktipUrvaka dIdheluM heya), bhikSAnI yAcana na karavI, be prakAranA tapamAM udyama kara, sadAkALa cha prakAranA Avazyaka karavA, bhUmizayana, kezaloca jinavaranA jevuM pratirU5 grahaNa karavuM. * saMvanananA guNa tathA duSamakALanA prabhAvathI AjakAla sthavira ka95 sthita sAdhu pura, nagara ane grAmavAsI thaI gayA temaNe evA upakaraNe grahaNa karyA che ke jenAthI cAritrane bhaMga na thAya. yogya heya te pustaka dAnane paNa svIkAra kare che. samudAyathI vihAra, yathAzakti dharma prabhAvanA, bhavya jIvone dharmopadeza, ziSyanuM pAlana tathA grahaNa sthavira kapIne, AcAra che." pUrva kALanA zarIrathI hajAra varSamAM jeTalA karmone nAza karatA hatA teTalA ja karmonI nirjarA AjanA hIna. - saMhananavALA phakta eka varSamAM kare che." Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mULa jaina dharma ane e zAkhA thavAnAM kAraNa have ApaNe mahAvIranA zAsanamAM vetAMbara tathA . digaMbara nAmanI be zAkhAo nIkaLavAnA kAraNu upara vicAra karIe, amArI samaja pramANe matabhedanuM bIja AcArAMga sUtramAM sAdhune acelaka rahevAne labha batAvela che te ullekhamAM raheluM che. mahAvIra nirvANa pachI 64 varSa sudhI temanA ziSyomAM jinakapika tathA sthAvarakapika e banne prakAranA sAdhu rahyA. te pachI jinakalpanuM AcaraNa baMdha paDI gayuM. ane lagabhaga doDhaso varSa sudhI tenI kaMI paNa carcA thaI nahi. (A kathanatAMbara mata pramANe che-na.zi. zeTha) sthavira ka95mAM rahevAvALA sAdhu prAye nagna rahetA hatA tathApi zItanivAraNa arthe kaMIka vastra tathA eka pAtra avazya rAkhatA hatA. A sthiti bhadrabAhunA paTTadhara Arya sthaLabhadra sudhI barAbara cAlatI rahI. Arya sthULabhadranA ziSyomAMthI sauthI moTA Arya mahAgirie pAchalA samayamAM temanA sAdhugaNane Arya suhastiIne seMpI dIdho ane pine vastrApAtrane tyAga karIne jinakalpika sAdhunA je AcAra pALavA lAgyA. je ke teo pote jinakalpI hevAne deve karatA na hatA te paNa temane jhukAva jinakalpa tarapha ja hato. te samayanA teo sauthI moTA mRtadhara hevAnA kAraNe Arya mahAgirinA A AcaraNane koIe virodha karyo nahi paraMtu temane jinaka95nI tulanA karavAvALA kahIne temanA satItha Arya suhastI jevA yugapradhAne paNa temanI prazaMsA karI. paNa AgaLa jatAM A prazaMsA meMghI paDI gaI A mahAgiri vIra nirvANu saMvata 261 mAM svargavAsI thaI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 2 gayA paNa temaNe je jinakalpanuM anukaraNa karyuM hatuM te pravRtti baMdha paDI nahi. temanA keTalAka ziSyae paNa temanuM anukaraNa karyuM. enA pariNAme Arya mahAgiri tathA suhastI sUrinA ziSya gaNamAM aMtara tathA manamuTAva vadhavA lAge ane aMtamAM khullaMkhullA nagnacaryA tathA. karapAtravRttine virodha thavA lAgyo. mahAgirinI paraMparAvALA AcArAMga sUtranA alakavA pratipAdaka sUtranA ullekhathI pitAnI pravRttinuM samarthana karatA hatA. tyAre virodhapakSavALA te sUtrane artha jinaka95ne AcAra hovAnuM batAvatA hatA. ane sthavirene mATe ema karavuM te niSiddha samajatA hatA, teo kahetA hatA ke "bilakula vastra na rAkhavA ane hAthamAM bhojana karavuM te jinakalpIne AcAra che. sthavirakapIoe temanI tulanA karavI na joIe. kAraNa ke jyAre A samaye uttama saMhanana nahi hevAthI jina ka95 pALI zakAto nathI te tene svAMga karavAthI zuM lAbha? A pramANe banne pakSamAM virodha vadhato jato hato. saMbhavita che ke Arya mahAgirinA ziSya rehagupta tathA praziSya AryagaMga paNa pAchaLathI jinakalpika pakSamAM maLI gayA hatA. ane tethI thoDA samaya sudhI te pakSa vizeSa AgrahI banI gayo hato paNa aMtamAM te nirbaLa, thaI gayo. AryamahAgirinA ziSya praziSyanA svargavAsa pachI be traNa peDhI sudhI cAlIne te pakSa nAmazeSa rahI gaye. A pramANe AcArAMga sUtranA ullekharUpa bIjathI sacelatAalakatAnA matabhedane aMkura utpanna thaye ane thoDA samaya pachI zamI gayo. jo ke tenI asara kAyama na rahI to paNa eTaluM to jarUra thayuM ke pAchaLanA AcAryonA manamAM Arya mahAgirinA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mULa jaina dharmo ane ziSyAnA samadhamAM evI zraddhA na rahI ke jevI zrRtadhA upara rahevI joI e. A kAraNathI ja vallabhI yugapradhAna paTTAvalImAM Aje ApaNe mahAgirinA ziSya lissaha tathA svAti jevA bahuzrutAnA nAma paNa joI zakatA nathI. A suhastInI sthavira paraparA pratidina vyavasthita ane prabaLa thatI cAlI ane Aya vajra sudhI e ja prakAre unnati karatI rahI paNa A vajranA samayamAM e vakhata paDelA dIrdhakAlina dukALanA kAraNe jaina zramaNa saMdha bahu chinnabhinna thaI gayA. vajrapramukha seMkaDo sthAvire duSkALanA kAraNe anazana karIne paraleAka sIdhAvI gayA. je jIvita rahyA tee ekabInathI bahu dUra cAlI gayA. A va pachI sarva saMmatithI ArakSita sadhasthavira nimAyA ane aMta sudhI saUsthavira rahyA. paraMtu temanA svargavAsa pachI sthavirAmAM e daLa thaI gayA. duSkALane lIdhe je zramaNusadha pU` ke uttaramAM dUra sudhI cAlI gayeA hateA temaNe Aya rakSitanI pachI Anandilane potAnA navA sadha sthavira nimyA. ane je zramaNsadha dakSiNa, pazcima ane madhya bhAratamAM vicaratA hatA temaNe ArakSitanI pachI temanA ziSya puSyamitrane saMdha sthavira mAnyA. kAraNa te AyarakSitanA uttarAdhikArI hatA. A pramANe vikramanI khIjI sadImAM zramaNusaMdhanI be zAkhA thaI gaI teA paNa temanA AcAra mAmAM kaI paNa zithilatA AvI nahotI. sarva zramaNagaNa AcArAMga sUtranI anusAra eka eka pAtra ane mAtra zItakALamAM ADhavAne mATe eka, e ke traNa vastra rAkhatA hatA. cAlapaTTatA haju sudhI pracAra thayA nahAtA paNa kaTibadha ( agrAvatAra)nA lagabhaga sArvatrika pracAra thaI gayA hatA. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 2 : 15 je ke vastInI bahAra kaI celapaTa rAkhatA ane ke bilakula nagna rahetA, paNa vastImAM jatI vakhate saune tene upayoga karavo paDate, zIta nivAraNa mATe eka kaMbala ane eka ke be sutarAu vastra rAkhatA hatA te paNa ThaMDInA samayamAM ja oDhatA hatA paNa bAkInA vakhatamAM oDhavAnI pravRtti nahatI. ArakSitanA svargavAsa pachI dhIre dhIre sAdhuone nivAsa vastImAM thavA lAgyo ane tenI sAthe ja nagnatAne aMta AvI gayo. pahelAM bahudhA vastImAM jatI vakhate kaTibaMdhane upayoga thato hato te have vastImAM vasavAthI niraMtara thavA lAgyo dhIre dhIre kaTivastranA AkAra prakAra badalI gayA. pahelAM mAtra zarIranA moDhA AgaLanA guhya aMgane DhAMkavAne vizeSa khyAla rakhAto hato ane pachI saMpUrNa nagnatA DhAMkavAnI jarUra samajIne te vastrane AkAra badala paze. tethI tenuM nAma "kaTibaMdha " badalIne "calapaTTa" (yullapaTTa, nAnuM vastra) rAkhyuM. e rIte sthavira kalpIomAM pahelAM ecchika nagnatAne pracAra hata tene aMta AvI gayo. , ( -AcArAMga satramAMnI pharajIAta nagnatAne , saMpradAyane anukULa rahevA mATe munizrIe marajIAta banAvI dIdhI che. pharajIAta hevAthI ja lajjA mATe laMgaTanI chUTa hatI. nahitara laMgaTanI chUTanI jarUra rahetI nahAtI-na. gi. zeTha) Arya mahAgirinA samayathI "jinakalpanI tulanA"nA nAmathI keTalAka sAdhuoe nagna rahevAnI paraMparA cAlu rAkhI hatI te A samayathI ghaNA vakhata pahelAM baMdha thaI cUkI hatI. ane- Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane AcArAMganA nagnatA pratipAdaka sane jinaka9papratipAdaka karAvI cUkyA hatA ane te samayanA graMthakAra calapadanI gaNanA sthavira kalapIenA mULa upakaraNamAM karI cUkyA hatA. -zrI kalyANa vijayajInA "zramaNa bhagavAna mahAvIra " pustakanA pAnAM 287 thI 282 sudhIne lakhANano upara pramANe anuvAda Apelo che. ItihAsa parathI upajate bedha zrI kalyANa vijyajInA upara udhUta karelA lakhANa uparathI samajI zakAya che ke- (1) jaMbUsvAmInA nirvANa pachI turata ja kaDaka sAdhu AcArane jinakalpanuM nAma ApavAnI zarUAta karI hatI. ane te vakhate pALI zakAtA sAmAnya AcArane sthavira kapanuM nAma ApyuM hatuM. te sthavira kalpanA AcAramAM nagnatva cAlu rAkhyuM hatuM. (2) jinakalpa viccheda gaye che ema manAvyA chatAM Arya mahAgiri vagere ghaNuM sAdhuoe jinakalpIne keTalAka AcAra pALavAnuM cAluM rAkhyuM. tethI temane "jinakalpInI tulanA karavAvALA" ema kahIne oLakhAvatA hatA. mahArAjA khAravele lAvelA sAdhu saMmelananuM himavaMta sthavirAvalImAM varNana karyuM che temAM 200 base "jinakalpInI tulanA karavAvALA jinakalpI" sAdhuo te saMmelanamAM hAjara hatA ema kahevuM che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 2 17. (3) ve. saMpradAyanA vastradhAraNanA himAyatI pUrvajoe vIra nivANathI traNa varSa pachIthI AcArAMgasUtranA nagna pratipAdaka sUtranA kheTA artha karavAnI zarUAta karI hatI. (4) e vastradhAraNanA himAyatI pUvane zuddha AcArI sAdhue tarapha eTale badhe TheSabhAva hatuM ke temaNe paTTAvalIomAM e jinaka9panI tulanA karavAvALA sAdhuonA nAma paNa lakhyA nahi. (5) digaMbaroe paNa jinakalapa ane sthavira kalpanA bheda bhagavAna mahAvIranA nAme caDAvI dIdhA che. A pramANe Arya rakSita sUri sudhInA ItihAsa uparathI mAluma paDe che ke vikramanI pahelI sadInA aMta sudhI badhAya jena pramANe-sAdhue nagna ja rahetA hatA, AcArya zrI Arya rakSita sUrie temanA pitA somadeva purohitane dIkSA ApI tyAre "potAnA putraputrI samakSa nagna kema rahI zakAya ?" ema kahIne somadeva purohite nagna rahevAnI cokhkhI nA pADI. chatAM bhaviSyamAM temane samajAvI levAze ema gaNIne AryarakSita sUrie temanA pitAne vastrarahita rahevA daIne dIkSA ApI. ane pAchaLathI aneka yukti karIne Arya rakSita sUrie somadeva munine nagna muni banAvI dIdhA hatA. vaDhasahita jaina muni tarIke rahevAne A pahelA ja dAkhala che. jaina itihAsamAM vastra sahita jenadIkSA levAno A pahele ja banAva che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane AryarakSita sUrinu yugapradhAna pada vIra saMvata 184 (vikrama saMvata 114) ane temane svargavAsa vIra saMvata 187 ( vikrama saMvata 127)mAM thayo hato. eTale ke teo yugapradhAnapade tera varSa rahyA hatA. eTale somadeva purohitanI dIkSA vikrama saMvata 115 ke 116 mAM thaI haze. ane te temanA vastra dhAraNanA samAcAra kaDaka AcAranA himAyatI sAdhuone paDayA haze tyAre temaNe ugra virodha karyo haze e samajI zakAya tevI vAta che. Arya rakSite karelA pheraphAro Arya rakSita sUrie samayane vicAra karIne sAdhuonA kaDaka niyamone mada karyA hatA. temanA vakhata sudhI eka sAdhune phakta eka ja pAtra rAkhavAnuM vidhAna hatuM tethI sAdhuone aDacaNa paDatI haze tethI Arya rakSita sUrie varSARtunA cAra mAsa mATe eka pAtra uparAMta bIjuM eka mAtra eTale nAnuM pAtra rAkhavAnI chUTa ApI hatI. Arya rakSitane samaya te prAcIna saMskRtine hAsa ane navIna AcAra paddhatino prAraMbha kALa hato. pUrve sAdhuo sAdhunI pAse AlocanA letA ane sAdhvIo sAdhvInI pAse AlocanA - prAyazcita letI hatI. paNa Arya rakSitathI sAdhvIone e adhikAra ja karavAmAM AvyA ane sAdhvIoe paNa sAdhuo pAse ja AlocanA karavAnuM karAvavAmAM AvyuM. A badhA pheraphArathI kaDaka AcArI garama daLa ukaLI gayuM haze. temaNe sakhta virodha karyo haze. paraMtu bIjI bAju narama daLa vastradhAraNa tarapha vizeSa jhukeluM rahyuM haze. tethI banne pakSa pota Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 2 - 19. pitAnA maMtavyamAM daDha rahyA. pahelAM jinakalpa saMbadhI samAdhAna to thayeluM paraMtu te matabhede dilamAM upajAveluM panuM jhera nAbuda thayuM na hetuM. tethI A vakhate virodhane prasaMge upasthita thatAM virodha ekadama ugra thaI gayo. AryarakSita sUrine svargavAsa vIrasavaMta 187 mAM thaze. vetAMbara saMpradAya pramANe banne pakSa vIra saM. 608 mAM chUTA paDyA. eTale ke AryarakSita sUrinA vakhatamAM utpanna thayelo virodha eTalo badhe vadhI gayo ke Arya rakSita rinA svargavAsa pachI nava ke bAra varSanI aMdara bane pakSa chUTA paDI gayA. chUTA paDavA mATenA tAtkAlika kAraNanI AkhyAyikA banne pakSa taraphathI judI judI kahevAmAM Ave che. e te manuSya svabhAvane sAmAnya rivAja che ke be virodhIo judA paDe tyAre dareka pakSa sAmA pakSane ja deSa kADhe. te ja pramANe ahIM paNa banne pakSe sAmAne deSa kADhe eTaluM ja nahi paNa sAmAne badanAma kare tevI hada sudhInI AkhyAyikA joDI kADhI heya ema dekhAya che. ' paraMtu e AkhyAyikAo tathA te pachInA itihAsa uparathI taTastha bhANasa eTaluM to cokakasa samajI zake che ke baMne pakSamAM 2Sa ane veranuM jhera ghaNuM ja vyApI gayeluM hatuM. ane teoe jenane tyAga karIne phakta pitAnA matanA samarthananI ja vAto karavA mAMDI, eka pakSe ekAMtathI vastradhAraNanuM ja pratipAdana karyuM te tAMbara kahevAyA. ane bIjA pakSe ekAMtathI nagnatvanuM ja pratipAdana karyuM ane te digaMbara kahevAyA. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , mULa jaina dharma ane zvetAMbarene dA mULa sUve amArI pAse che ema kahI zvetAMbare pite prAcIna che ema dAvo kare che. paNa temanA ja mULa AcArAMga satramAM sAdhue mATe vastradhAraNa prarUpela nathI e vAta chupAve che. eTaluM ja nahi paNa vastradhAraNane zAstra siddha karavA mATe temaNe jude jude vakhate sonA arthamAM pheraphAra karyA che, sarvemAM aneka navA pheraphAra karyA tathA vastrApAtrAdi vadhAratA javA mATe aneka navA navA zAstro banAvyA. eTale vetAMbarae mULa jana dharmanuM svarUpa kAyama rAkhyuM nathI. digaMbone dA digaMbaroe paNa apavAdano InkAra karIne nagnatvane ekAMtavAda pakaDaze ke je jana sUtra siddhAMtanI viruddha che. ane mULa prAcIna sUtre zAstro pitAnA matanI viruddha jatA hovAthI temaNe ve. mULa prAcIna sa viccheda gayAnuM jAhera karyuM. nagnatvanA ekAMta AgrahathI ghaNuM bAbatomAM virodha Avyo tyAre nagnatvanA Agrahane, matAgrahane vaLagI rahIne strI mukita vagere virodhe utpanna karyA ke je virodhanI saMkhyA eka vakhata 84 sudhInI gaNAtI hatI. Aje vakhate ethI paNa vadhAre saMkhyA thaI hoya. ( digaMbare pAse koI paNa prAcIna graMtha nathI. digaMbaroe pitAnA matane puSTi ApanArA navA zAstro banAvyA. paraMtu badhA matabhede ekadama ubhA thaI jatA nathI eTale temanA ja junA zAstro temanI hAlanI mAnyatA khoTI che ema sAbita karavA lAgyA. dAkhalA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 2 21 tarIke--temanu mULa zAstra SaTyuMDAgama strI mukti sAbita kare che tethI digakhAe strI mukti sAbita karanArA saMjJaya zabda zAstramAMthI rada karavAnA Adeza kADhayeA. A pramANe diga bAe teo pAte satya dharmonA anuyAcI nathI paNa matAgrahanA anuyAyI che ema pUravAra karyuM vaLI prAcIna jana zAstrone asvIkAra karIne jaina AcArazAstrane badale digabarAe peAtAnA mATe vaiSNavI mAnyatAovALu navu AcArazAstra banAvyuM. A rIte digabaroe paNa mULa jaina dharmAnuM svarUpa kAyama rAkhyuM nathI. eTale hAlanA sarva saMpradAyA arvAcIna che. ane eka phakta sAce mULa zuddha jaina dharma ja prAcIna che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa trIju jaina sUtro upalabdha ke viccheda ? aitihAsika hakIkata ane taTastha samIkSA zvetAMbara jaina saMpradvAya jaina sUtrAne upalabdha mAne che kAraNa ke temanI pAse sUtro meAjuda che. tyAre digaMbara jaina saMpradAya kahe che ke jaina sUtreA vizvada gayA che. A ane mAnyatAmAM tathya zuM che te jANavA mATe ApaNe jaina sUtrAnA pahelethI Aja sudhInA itihAsa tapAsavA joe. bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM gaNadharoe khAra sUtreA racelA hatA. ane e sUtre sarva sAdhue meDhe yAda rAkhatA hatA. te vakhatanI yAdazakti eTalI tIvra hatI ke sUtrane pustakamAM lakhavAnI jarUra nahAtI. bhagavAnanA nirvANa pachI temanI sAtamI pATe AcAya zrI bhadrabAhu svAmI AvyA tyAM sudhI sa sUtro yathAsthita mukhapATha hatA. paraMtu temanA samayamAM bhAratavarSanA magadha vigere madhyabhAratanA dezamAM khAra varSanA dukALa paDayA hatA. tethI sAdhuone bhikSA maLavI paNu muzkela thaI gai hatI. durbhikSanA kAraNe sAdhue bIjA dezomAM cAlI gayA. kAI vaitADhaya parvatanI guphAomAM, keAI nadInA taTa para ane keTalAka pUrva taraphanA dezamAM ane samudranA taTa para jaine peAtAnu niravadha jIvana vItAvavA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 3 23 lAgyA. keTalAka sAdhuo jeo virAdhanAnA bhIra hatA teoe pitAnI khuzIthI annajaLano tyAga karI, anazana karI dehatyAga karyo. ghaNAM varSo jyAre sukALa thayo tyAre badhA sAdhuo magadhamAM AvavA lAgyA. tyAre teo eka bIjAne pUchavA lAgyA ke temane zuM zuM yAda che. kAraNa ke dukALanA kaSTamAM paThana pAThananA abhAve ghaNuM bhUlAI gayuM hatuM. tyAre samasta zramaNa saMghe eka eka thaIne bAre aMga sAMgopAMga vyavasthita karavAnuM nakkI karyuM. A vakhate jainadharma eka ja hato, temAM kaI taDa ke saMpradAya nahotuM, paraMtu vetAMbare taraphanA dveSane lIdhe digaMbare bhagavAna mahAvIra praNita sUtro tarapha paNa eTalA badhA pI thaI gayA hatA ke temaNe zrata vicchinna thayAnuM jAhera karyuM te pahelAM dhRtarakSAnA prayatna thayelA tenI paNa kazI noMdha digaMbaree rAkhI nathI. kAraNa ke kharI rIte temaNe jAhera karyuM tyAre paNa sUtre viccheda gayA nahatA te vAta digaMbaranA graMthe uparathI ja sAbita thAya che. tethI ja ahIM thatarakSAnA je je prayatnonI vigata ApI che te tAMbAnA "tisthAgAlI pannA vageremAM Apela noMdhe uparathI ApI che. paheluM munisamelana pATalIputrI vAcanA vIra nirvANuthI 160 varSanI AsapAsamAM naMdarAjAnA rAjya amalamAM samasta jaina zramaNusaMghanI samakSa pATalIputramAM pahelI vAcanA thaI. tethI te pATalIputrI vAcanA kahevAya che. A vakhate paTTadhara yugapradhAna tarIke zrI bhadrabAhu AcArya hatA. paraMtu muni saMmelana vakhate teo nepAlamAM bAra varSane "mahAprANa" Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane ::::: ': ': ', ' ', ' _* nAmane dhyAnayoga dhAraNa karI rahela hatA tethI saMmelanamAM AvI zakayA nahotA. ane samelana munizrI sthULabhadranI adhyakSatAmAM maLyuM hatuM. jemane je je yAda hatuM te te dareka muni kahetA gayA. te te rIte pahelA agIAra aMgasUtre barAbara vyavasthita thaI gayA. paraMtu bAramuM dRSTivAda aMge jANanAra tyAM koI nahotuM. bAramuM daSTivAda aMga eka phakta zrI bhadrabAhu svAmIne yAda hatuM. ane teo te nepAlamAM "mahAprANa" dayAna dharatA hatA. - tethI zramaNaghe temanA pratinidhi tarIke be sAdhuone nepAla mekalyA ane bhadrabAhu svAmIne kahevaDAvyuM ke he pUjya kSamAzramaNa ! vartamAna kALamAM Apa jinatulya che. tethI pATalIputramAM bha. mahAvIrano saMdha Apane prArthanA kare che ke Apa vartamAna zramaNa saMdhane pUrvazratanI vAcanA Ape. - bhadrabAhu svAmIe kahyuM - zramaNa ! huM A samaye tamane vAcanA devA asamartha chuM. ane huM mArA Atmika kAryamAM lAgelo hovAthI mane vAcanAnuM prayojana paNa zuM? zramaNa-kSamAzramaNa ! saMghanI prArthanAno anAdara karavAthI Apane ke daMDa maLI zake tene vicAra kare. bhadrabAha-huM jANuM chuM ke saMdha ema bolanArano bahiSkAra karI zake. zramaNa jANavA chatAM Apa saMghanI prArthanAno anAdara karo che te Apane saMdhamAM sAmila kema rAkhI zakAya ? ame Apane vinaMti karIe chIe chatAM Apa vAcana devA taiyAra nathI tethI zramaNa saMgha AjathI tamArI sAthe bAre prakArane vyavahAra baMdha kare che. bhadrabAhu--zramaNa ! huM pATalIputramAM AvIne vAcanA ApI zakuM Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 hAlanA saMpradAye pra. 3. tema nathI. paNa tame buddhimAna ane grahaNa karavAnI zakitavALA zramaNone ahIM mokale te huM temane eka zarate vAcanA ApIza. te zarata e ke mAruM dhyAna pUruM na thAya tyAM sudhI teo mane belAve nahi (bhArI sAthe vAtacIta kare nahi) ane huM temane bolAvIza nahi. paNa huM temane pratidina sAta sAta vAcanA ApIza. te A pramANe-eka vAcanA gecarIthI AvyA pachI, traNa vAcanA traNa kALa veLAe ane traNa vAcanA sAMjanA pratikramaNa pachI. zramaNajema Apa kahezo tema ApanI marajI pramANe karIzuM. teoe pATalIputra pAchA AvI saMdhane savistara hakIkata jaNAvI. pachI 500 buddhimAna munio ane temanI darekanI vaiyAvRtya mATe bebe eTale 1000 munio vaiyAvRtya mATe ema ekaMdara paMdaraso munio nepAlamAM zrI bhadrabAhu svAmI pAse AvyA. ane temaNe kahyA pramANe badhAne vAcA ApavA mAMDI. A pramANe kaTake kaTake ane bahu thoDI vAcanA maLatI hovAthI munione saMtoSa thato nahato. ane tethI kaMTALIne vAcanA levAvALA munio dhIre dhIre cAlI javA lAgyA. ema karatAM chevaTa eka muni yULabhadra ja rahyA. sthULabhadra ATha varSa rahyA ane teTalA vakhatamAM teo ATha pUrvanuM adhyayana pUrU karI zakyA. ane tyAre bhadrabAhu svAmInI "mahAprANa dhyAna"nI yogasAdhanA paNa pUrI thaI gaI. tyAre temaNe pahelavahelI yULabhadra sAthe vAta karatAM pUchavuM kema muni ! tamane bhikSA ke svAdhyAya gamAM kaI takalIpha to nathI ? sthULabhadra-nahIM bhagavanae kaMI takalIpha nathI. paNa huM Apane pUchavA IcchuM chuM ke atyAra sudhImAM huM keTaluM zikhyo ane keTaluM bAkI che. bhadrabAhu -te sarasava jeTaluM grahaNa karyuM che ane merU parvata jeTaluM bAkI che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane sthULabhadra-pUjya ! huM adhyayanathI thAkyo nathI paNa mane ciMtA ema che ke mArI TuMkI jIMdagImAM merUtulya zrutajJAna huM kema prApta karI zakIza? bhadrabAhu-vIra sthULabhadra ! have tuM phikara nahi kara. mAruM dhyAna samApta thayuM che, te buddhimAna che. huM tane rAtadivasa vAcanA ApyA karIza tethI daSTivAdane jaladI pAra AvI jaze. dhyAna pUruM thaI gayuM hovAthI zrI bhadrabAhu svAmI tathA pULabhadra bane pATalIputramAM AvyA. tyAM rasthULabhadra prayatnapUrvaka adhyayana karavA lAgyA. ane daza pUrva pUrepUrA zikhI gayA. eka divasa pULabhadra ekAMta sthAne besIne agIyAramuM pUrva yAda karatA hatA. te vakhate sthULabhadranI saMsAra pakSanI sAta bahena jeo dIkSA laI sAdhvI thaI hatI teo bhadrabAhu pAse vaMdana karavA AvI. tyAM dhULabhadrane joyA nahi eTale te kyAM che ema pUchyuM. bhadrabAhue temane sthULabhadranuM sthAna batAvyuM. eTale sAdhvIo bhAInA darzana karavA tyAM gaI. sthULabhadra sAdhvI bahenone potAnI zakitane paricaya karAvavAne, mATe pitAnuM rUpa badalIne siMhanuM rUpa dhAraNa karyuM. siMhane joI sAdhvIo bhayabhIta thaI gaI ane bhadrabAhu pAse AvIne kahyuM - kSamAzramaNa ! tyAM sthULabhadrajI te nathI paNa eka vikrALa siMha tyAM beTho che. koNa jANe sthULabhadrajI kayAM haze ? bhadrabAhu-AryAo ! te siMha te ja tamAro saMsAra pakSane bhAI pULabhadra che. AcAryanA kahevAthI pharI teo tyAM gaI sthULabhadranA darzana thayA. tethI AzcaryanI sAthe AnaMda pAmatAM sAdhvIoe kahyuMbhAI! tamane siMharUpa joIne amane to bahu Dara lAgyo hato. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra7 hAlanA saMpradAya pra. 3 sthULabhadra-e te meM tamane zrutajJAnanI addhi batAvI hatI. bahene vidAya karIne sthULabhadra AcAryazrI pAse vAcanA levA AvyA tyAre bhadrabAhue kahyuM-he aNagAra! tuM jeTaluM zikhe che. teTaluM ja basa che. have tAre vadhu zikhavAnI jarUra nathI. gurunAM vacana sAMbhaLIne zULabhadrane tarata pitAnI bhUlane khyAla Avyo. tene bahu pastAvo thayo ane gurunA caraNomAM namIne vaMdana karIne potAnA aparAdhanI mAphI mAgatA kahyuM-pUjya kSamAzramaNa ! A mArI pahelI ja bhUla che. kRpA karI kSamA kare. bAkInA pUrva viccheda jAya tema che. te bhaviSyanA mahattara vire kaheze ke sthULabhadra zratamada karyo tethI zeSa pUrvane nAza thayo. gacchanA sarva sAdhuoe paNa bhadrabAhu svAmIne prArthanA karI ke-cULabhadrane vAcA ApavAnI kRpA karo. te have pharIthI aparAdha na karavAnI pratijJAnI sAthe kSamA mAge che. bhadrabAhu -zramaNa ! tame have A bAbatamAM vizeSa Agraha na karo. huM vAcanA devAnI ne zA mATe pADuM chuM tenuM kAraNa sAMbhaLe- cULabhadranA aparAdhanA kAraNathI nahi paNa bhaviSyano vicAra karIne bAkInA pUrva pracAra karavAnuM baMdha karuM chuM. juo. rAjakuLa jevA zakaTAla maMtrInA khAnadAna kuLamAM janmelA hovA chatAM sthULabhadra jevA gaMbhIra puruSa ke jeNe bAra varSanI saMginI kozAnA premane kSaNabharamAM tyAga karI dIdho ane naMda rAjAe ApelA maMtrIpadane cheDIne viraktabhAvathI dIkSA grahaNa karI evA sthULabhadra paNa kRtajJAnane durUpayega karavAmAM tatpara thaI gayA te bIjAnI to vAta ja zuM karavI ? zramaNa ! divase divase samaya nAjuka Avato jAya che. manuSyanI mAnasika zaktione pratisamaya hAsa thaI rahyo che. tenI kSamatA ane gaMbhIratA naSTa thatI jAya che. evI dazAmAM pUrvane pracAra karavAmAM huM kuzaLa joI zakatA nathI. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 mULa jena dharma ane sthULabhadra-bhagavana! have pachI kadI paNa huM pararUpa dhAraNa nahi karuM. Apa kaho te zarata para cAlIza paNa kRpA karI bAkInA cAra pUrva mane zikhaDAve. bhadrabAhu-sthULabhadra! tuM eTalo badhe Agraha kare che te huM tane cAra pUrva batAvIza. paNa bIjAne te zikhavavAnI anujJA huM nahi ApuM. anujJA te mAtra daza pUrvanI ja daIza. bAkInA cAra pUrva tArI sAthe naSTa thayA samajavA. A pramANe zrI sthULabhadranA vIra saMvata 218 mAM svargagamana pachI chellA cAra pUrva viccheda thayA. bIjuM suni saMmelana bIjI Agama vAcanA upara varNavela pahelI Agama vAcanA pachI paNa utaratA kALanA prabhAve munione sUtre kaMThastha rAkhavAmAM ghaNuM aDacaNa naDavA mAMDI. AthI samrATa saMpratie ujajainamAM Arya suhasti sUrinI adhyakSatAmAM eka zramaNa saMmelana meLavI nAnakaDI Agama vAcanA karAvI hatI ane munivara dUra dUranA kSetramAM vicare ane tyAM paNa Agamane abhyAsa cAlu rahe ema vyavasthA karAvI hatI. eTale tyAM sudhI paThana pAThana barAbara cAlyAM hatAM. paraMtu tyArapachI thoDA varSomAM ja rAjakIya ane kudaratI ema be moTA AMcakA lAgyA. paTaNamAM puSpamitra (je kalakInA nAmathI paNa oLakhAya che) rAjadroha karIne paTaNanI gAdIe caDI beThe. te brAhmaNa hato. teNe dharmAdhatAthI jaina zramaNo temaja baudha zramaNe upara kALo kera vartAvyo. te ja arasAmAM kudarate paNa anAvRSTithI bAra varSane dukALa -vartAvI kALo kera vartAvyo. tethI jaina zramaNane gocarI maLavI paNa Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA soMpradAyA pra. 3 29 muzkela thai paDI. tethI jaina zramaNA kaliMga deza taraph cAlyA gayA. A vakhate kaliMgamAM mahArAjA bhikhkhuMrAya mahAmedhavAhana khAravela rAja karatA hatA. mahArAjA khAravela vaizAlInA gaNusattAka rAjataMtranA pramukha parama arhata upAsaka ceTaka rAjAnA vaMzaja hatA. magadharAja zreNikanA putra keNike ( ajAtazatru) ceTakarAja sAthe bhayaMkara yuddha kareluM tyAre ceTaka mahArAjA anazana karI svarge gayA ane temane putra zaiAbhanarAya nAsIne tenA sasarA kaliMgarAja suleAcana pAse gayA. suleAcanarAya paNa jaina hatA ane temane satAnamAM mAtra eka putrI hatI. eTale temanA mRtyu pachI zAbhanarAya kaliMgAdhipati thayA. zAbhanarAyanI dazamI peDhIe bhikhkhurAya vIra sa` 300 mAM kaliMganA rAjA banyA. te tenA pUrvajonI peThe jaina dhamI ane mahA pratApI hatA. tenA traNa nAmeA che-- 1. bhi'rAya--jaina nica bhikSue-zramaNeAnA paramabhakata heAvAthI te bhikhurAya kahevAtA. 1. mahAmeghavAhana--ene enA pUrvajothI cAlyA AvatA mahAmedha jevA hAthInuM vAhana hovAthI medhavAhana kahevAtA. 2, khAravelAdhipati----tenI rAjadhAnI samudra kinAre hovAthI ane tenA rAjyanI sImA samudra sudhI hovAthI te khAravelAdhipati kahevAtA.. A bhikhurAye magadhanA rAjA puSpamitrane harAvyeA hateA. AcArya himava'ta kRta sthavirAvalImAM bIjI AgamavAcanAnuM varNana karatAM nIce pramANe lakhyuM che-- bAra dukALI paDI temAM Aya mahAgiri tathA Aya suhastijInA aneka ziSyA zuddha AhAra na maLavAthI kumAragiri ( parvata ) nAmanA tImAM anazana karIne dehamukta thayA hatA. e dukALanA prabhAvathI. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 mULa jaina dharma ane ghaNuM siddhAMta naSTaprAyaH thaI gayA hatA ema samajIne mahArAja mahAmeghavAhana bhikhurAya khAravele jaina siddhAMtanA saMgraha ane jaina dharmane vistAra karavA mATe zramaNa nirca tha ane nigraMthinIonI eka sabhA kumArI parvata nAmanA tIrtha upara meLavI hatI. temAM Arya mahAgirinI paraMparAnA balirUha, devAcArya dharmasenAcArya, nakSatrAcArya Adi 200 jinakalpanI tulanA karavAvALA jinakalapI sAdhu, Arya susthita, Arya supratibaddha, umAsvAti, zyAmAcArya vagere 300 traNaso sthavirakalapI nirca thI AvyA hatA. tathA paNa Adi 300 traNaso nirca yiNa sAdhvIo paNa ekatra thaI hatI. mahArAjA bhikhurAya khAravela, savaMda, cUrNaka vagere 700 sAtaso zramaNopAsaka tathA bhikhurAyanI rANI pUrNamitrA Adi sAta zrAvikAo paNa te sabhAmAM upasthita hatI. putra, pautra, rANuo vagere parivArathI suzobhita mahArAjA bhikhurAya khAravele nigraMtha nirca thiNIone namaskAra karIne kahyuM che. mahAnubhavo ! have A5 tIrthakara bhagavAna vaddhamAna svAmInA prarUpita jaina dharmanI unnati tathA vistAra karavA mATe sarva zaktithI udhamavaMta thAo. mahArAjA bhikhurAya khAravelanA upayuMkata prastAva para sarva nigraMtha nithiNIoe pitAnI saMmati pragaTa karI ane bhikhurAya pUjita sanmAnita nigraMtha nirca thiNIo magadha, mathurA, vaMga Adi dezomAM tIrthaMkara praNIta dhamanI unnatine mATe cAlI nIkaLyA. te pachI bhikhurAye kumAragiri tathA kumArIgiri nAmanA parvato upara jina pratimAothI suzobhita aneka guphAo banAvarAvI. tyAM jinakapInI tulanA karavAvALA nigraMtho varSAkALamAM kumArI parvatanI guphAomAM rahetA. ane jeo sthavira kalpI nigraMtha hatA. te kumAre Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 3 1 parvatanI guphAomAM cAturmAsa rahetA. e pramANe mahArAjA khAravele nigraMtha mATe vibhinna vyavasthA karI hatI. uparokata vyavasthA karavAno sabhAmAM nirNaya karI lIdhA pachI bhikhurAye kRtArthatA anubhavI. te pachI temaNe balirasaha umAsvAti, zyAmAcArya Adi sthavirene vadanA namaskAra karIne, jinAgamamAM mukuTa tulya daSTivAdanA dazapUrva sudhInA mRtano saMgraha karavA mATe prArthanA karI. bhikhurAyanI preraNAthI pUrvokta sthavira AcAryoe avaziSTa dRSTivAdane zramaNa samudAya pAsethI thoDuM thoDuM ekatra karIne, vyavasthita karIne, bhejapatra, tADapatra tathA vayakala para akSarethI lipibaddha karIne bhikhurAyane maratha pUrNa karyo ane e pramANe sudharmAsvAmI racita dvAdazAMgIna saMrakSaka thayA. e prasaMge zyAmAcAryo nirNaya sAdhu sAdhvIonA sukhadhAthe pannavaNuM (prajJApanA) sutranI racanA karI. je vIra saM. 340mAM saMpUrNa thayuM hatuM. sthavira zrI umAsvAtijIe e ja uddezathI niyukita (bhASya) sahita tatvArtha satranI racanA karI. ahIM sthavirAvalI lekhakanI sarakhA nAmathI bhUla thaI hoya ema lAge che. kAraNa ke e vakhate sarva jaina munio ardhamAgadhI bhASAmAM ja lakhatA hatA. te vakhate munie saMskRta bhASA vAparatA ja nahatA, ane tatvArtha sUtra saMskRta bhASAmAM racAyeluM che. tethI te pahelA umAsvAtinuM hoI zake nahi. paNa vikramanI pahelI bIjI sadImAM thayelA bIja umAsvAtie tatvArtha sUtra raceluM che. sthavira Arya balissaha vidyApravAda pUrvamAMthI aMgavilA Adi zAstronI racanA karI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 mULa jaina dharma ane uparekta traNeya graMthe Aje paNa vidyamAna che. A rIte jinazAsananI unnati karavAvALA kaliMgAdhipati mahArAjA bhikhurAya khAravela anekavidha dharma kAryo karIne mahAvIra nirvANuthI 330 varSa bAda svargavAsI thayA. uparanA varNanamAM "jinakakSanI tulanA karavAvALA jinakapI" ane sthavirakatapI nircAne judA batAvelA che. kAraNa ke jinaka95ne viccheda TharAvyA pachI Arya mahAgiri tathA temanA anuyAyIoe jinaka95nA je keTalAka AcAra cAlu rAkhyA hatA. tethI temane e rIte judA judA nAmathI oLakhAvelA che. jaMbusvAmInA nirvANa pachI turata ja jinakalpa viccheda gayAnI ghoSaNA karI hatI. paNa jinakalpa cAlu che ema mAnavAvALA kaDakapakSanA munioe A saMmelanamAM hAjarI ApI na hoya te banavA joga che. ane tethI ja digaMbaree zutarakSA mATenA A munisaMmelananI noMdha lIdhI nahi heya. A sabhAmAM phakta daSTivAda sUtranA pahelA daza pUrvanuM mRta je sthULabhadra pachI cAlu rahyuM hatuM tenA keI koI aze vismRta thayA haze ane te yAda karIne barAbara vyavasthita karyA haze. paNa pahelA agIAra aMge vismRta thayA nahi hoya ema lAge che. - bIjI vAta e ke atyAra sudhI sarva zrata munione mukhapATha ja hatuM, paraMtu A sabhAmAM pahela vaheluM te bhAjapatra tADapatra vagere upara lipibaddha karavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu tenI jhAjhI nakala banAvavAmAM AvI hoya ema lAgatuM nathI. ane tethI ja te pachInA samayamAM pharI pAchuM kRta vismRta thavA pAmyuM hatuM. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara hAlanA saMpradAye pra. 3 trIjuM muni saMmelana trIjI Agama vAcanA Arya vajasUrinA samayamAM trIjI vAra bhayaMkara bAra varSane dukALa paDyo hato. tyAre ghaNu munioe jyAM tyAM anazana karI svargagamana karyuM, zrI vajasUri paNa rAvata parvata para anazana karI svarge sIdhA vyA hatA A dukALathI zramaNanA ghaNAM gaNe, kuLa ane vAcaka vazene viccheda thaI gayo hato. munivaronI saMkhyA bahu nAnI thaI gaI hatI. sukALa thatAM ja zrI AgamarakSAne prazna pahelAM hAthamAM lIdho. A samaye zrI saMghamAM vAcanAcArya zrI nalisari, yugapradhAna zrI ArakSitasUri ane gaNAcArya zrI vajasenasUri pradhAna prabhAvaka hatA. ArakSitasUri mA pUrvanA jJAtA hatA tethI zarIravijJAna, mativijJAna ane mAnavijJAna vagerenA UMDA jANakAra hatA. temaNe vicAryuM ke A paDato kALa che, bAra bAra varSane dukALa paDavAthI zrutajJAnamAM moTe hAsa thaye che ane have kadAca pharI vAra dukALa paDe te zrutajJAnane sarvathA nAza thaze. vaLI saMhanana baLa paNa ghaTayuM che. dareka sUtramAM cAra anuge to che ja. e darekane dhAraNa kare evI buddhivALA munio paiDA che. ane navA munione jaladI zrutajJAna ApI zakAya te prabaMdha thavo joIe. AryarakSita sUrie gaMbhIra vicAra karyo, vidyamAna prabhAvaka AcAryonI saMmati lIdhI. ane sUtra pAThene eka eka pradhAna artha kAyama rAkhI gauNa arthone jatA karyA e rIte dareka Agamane nIce pramANe cAra anugamAM vaheMcI nAkhyA- Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane 1. dravyAnuyoga dRSTivAda. 2. caraNadaraNAnuyoga--11 aMge, cheda , mahAka95, upAMge, mULasUtra. 3. gaNitAnu-sUryaprajJApta, caMdrapravruti. 4. dharmakathAnuga-RSibhASita, uttarAdhyayana. Arya rakSitasUrie vIrasavata 510 nI lagabhagama anuga judA pADyA che. Aje A anuyoga pramANe ja AgamanuM adhyayana adhyApana thAya che. A vakhate AryarakSita sUrie anuyogadvAra sUtra racyuM. digaMbara ItihAsa paNa kahe che ke A. ahaMdubalie AgamonuM cAra anuyogomAM vibhAjana karyuM. saMbhava che ke AryarakSite karela anuga pramANe temane paNa anuyogomAM zAstragrathonI vaheMcaNI karavI Avazyaka lAgI heya. A vakhate vastrApAtra dhAraNa saMbaMdhI matabheda zarU thaI gayo hato tethI A saMmelanamAM paNa kaDaka pakSa hAjara nahi hoya ema samajI zakAya che. paraMtu anuyAgonI vaheMcaNI temane paNa pasaMda paDI ema dekhAya che ane temaNe paNa e ja pramANe anugenI vaheMcaNI karI paraMtu temAM thoDe pheraphAra karyo ke jenI vigata meM mArA jainadharma ane ekatA pustakamAM ApelI hatI. vIra saM. 6-6 athavA 630mAM vetAMbara ane digaMbara nAmathI jaina dharmamAM be saMpradAya ubhA thayA. sAdhuonA nagnatva mATe ekAMta Agraha rAkhanArAe digaMbara nAma dhAraNa karyuM ane vastra pAtrane ekAMta Agraha rAkhanAre vetAMbara nAma dhAraNa karyuM, Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 3 35 cethuM muni saMmelana mathurI vAcanA AcArya skaMdilanA yuga pradhAnatvanA samayamAM pharI pAcho bAra varSane dukALa paDayo. tethI sAdhuone bhikSA maLavAna asaMbhava thaI gaye. tethI sAdhuo zAstrAbhyAsa karI zakyA nahi temaja zikhelA zAstrone yAda karI jaI tenuM punarAvartana paNa karI zakyA nahi. A kAraNathI ghaNu mRtadhara sthavira paralekavAsI thaI gayA ane vidyamAna zramaNa saMghamAM paThana pAThananI pravRtti baMdha thatI gaI. tethI ghaNA alaukika zratane vinAza thayo. te samaye te pradezamAM AcArya kaMdila eka ja vizeSa pratadhara rahevA pAmyA hatA. tethI sukALa thatAM vIra saM. 827 thI 840 (vikrama saMvata 357 thI 370)nI vacamAMnA koIpaNa varSamAM mathurA nagarImAM yugapradhAna zrI skaMdilAcAryanI pramukhatAmAM uttarApathane vetAMbara zramaNa saMgha ekaThA thayA ane teo Agamane vyavasthita karavAmAM lAgI gayA. jene je Agama sUtra ke tene khaMDa yAda hato te teo kahetA gayA ane e rIte agIAra aMga ane thoDuMka pUrvazrena saMghaTita karAyuM ane te vyavasthita karIne lakhI levAmAM AvyuM. te pachI saMkadilAcA te anusAra sAdhuone vAcanA ApI. tethI te vAcanA skaMdilI vAcanAnA nAmathI prasiddha thaI ane mathurAmAM saMpanna thaI hovAthI te mAthurIvAcanA kahevAI. pAMcamuM muni saMmelana vAlIvAcanA mathurAmAM AcArya skaMdile AmoddhAra karIne vAcanA zarU karI te ja vakhate saurASTramAM vallabhI nagarImAM (hAlanuM vaLA) AcArya Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane nAgArjunarie dakSiNuM pathanA zvetAMbara zramaNa saMghane ekatra karelo ane dukALamAM bhUlAI gayelA Agamane uddhAra karavAnuM zarU kareluM. vAcaka nAgArjunane tathA zramaNasaMghane je je Agama pATha yAda hatA te vyavasthita karIne sthApana karyA. ane je bhUlAI gayA hatA te sthaLe pUrvApara saMbaMdha joIne vyavasthita karyA. e pramANe Agama uparAMta prakIrNa (prakaraNa) graMthone paNa uddhAra karyo. ane pachI te anusAra vAcanA ApavA lAgyA. tene nAgAjunI vAcanA kahe che. ane vallabhImAM saMpanna thayela hovAthI tene vAlabhI vAcanA paNa kahe che. AcArya skaMdila ane AcArya nAgArjuna samakAlina hatA, ane lagabhaga eka samaye ja bane vAMcanA saMpanna thaI hatI, paraMtu te pachI te bane AcAryo eka bIjAne maLI zakyA na hatA. tethI bannenI vAcanAmAM kayAMka kayAMka bhinnatA rahI gaI hatI te emanI ema rahI gaI. - vismRta thayela tene yAda karIne be ThekANe vyavasthita karavAmAM vAcanAbheda Ave te samajI zakAya tema che. banne AcAryo maLI zakyA hota to teo paraspara rUbarU carcA karIne bhinnatA maTADI zakyA heta. paraMtu tema nahi banI zakela hovAthI matabhedanA - bhinnatAonA ulekha Aje paNa TIkAomAM joI zakAya che. chaThuM muni samelana devaddhi gaNinuM pustaka lekhana vAlIvAcanA bIjI AcArya skaMdila sUrie mathurAnI vAcanAmAM je Agama lakhyAM hatAM tene vAraso AcArya devaddhigaNi kSamAzramaNa pAse hato. ane AcArya nAgArjune vallabhImAM vAcanA karI je Agamo lakhyAM hatAM tene - vAraso AcArya bhUtadina tathA AcArya kAlakari (cothA) pAse hate. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 3 37. A bane vAcanAnA vArasAvALA AcAryonA vakhatamAM vaLI pAche bAra varSane bhAre dukALa paDyo. tethI thoDuM jIrNazIrNa raheluM zrata paNa chinnabhinna thaI gayuM. tethI sukALa thatAM temaNe vIra saMvata 880mAM vallabhImAM (vaLAmAM moTuM muni saMmelana meLavyuM ane te saMmelananI rUbarUmAM bane vAcanAnA pAThane tapAsI eka cokakasa pATha taiyAra karyo. te vakhate banne vAcanAonA siddhAMtanA paraspara samanvaya karavAmAM AvyA. ane banI zako teTalo bhedabhAva maTADIne ekarUpa karavAmAM AvyA. ane je je mahatvapUrNa bheda rahyA tene pAThAMtaranA rUpamAM TIkA cUrNAomAM saMgrahIta karavAmAM AvyA. keTalAka prakIrNa graMthe phakta eka ja vAcanAmAM hatA tene pramANa mAnI lIdhA. e pramANe vyavasthA karyA pachI AcArya skaMdilanI mAtharI vAcanA anusAra sarva siddhAMta lakhavAmAM AvyA. jyAM jyAM nAgArjuna vAcanAno matabheda ke pAThabheda hato tyAM te TIkAmAM lakhI levAmAM Avyo. paNa je pAThAMtare nAgArjunI anuyAyIo koI rIte choDI devA tayAra nahAtA tene mULa sUtramAM paNa vAyavaMtare puna evA zabdonI sAthe tene ullekha karavAmAM AvyA. ' lakhavAnI saraLatA mATe pharI pharI AvatA pAThone pUrve lakhela sthAnanI sAkSI ApI TuMkAvI dIdhA che. A pramANe abhyAsa karavAmAM sugamatA rahe evI rIte zaMkhalAbaddha sarva Agama graMtho lakhAyA. A rIte bane vAcanAomAM lakhelA siddhAMta uparAMta je je graMtha prakaraNe hatA te sarvane lakhAvIne surakSita karavAmAM AvyA. A pramANe devaddhigaNi badhA Agama graMtha prakaraNanA saMpAdaka banyA. A vakhate zrI devaddhigaNie naMdIsUtra racyuM. sUtre jyArathI lakhAvA mAMDayA? sarva zvetAMbara saMpradAyamAM sAmAnya rIte evI mAnyatA pravarte che ke AgamazA zrI devaddhigaNi kSamAzramaNanA vakhatamAM ja vIra Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane saM. 880 mAM ja pustakArUDha thayA, ane te pahelAM te sarva Agama graMtha AcAryo tathA sAdhu sAdhvIone mukhapATha ja rahetA hatA. devaddhigaNinA samayamAM sarva sUtrazAstra graMtha prakaraNa pustakArUDha thayA e te kharUM ja paraMtu tenI pahelAM sUtrazAstra lakhAyA ja nahatA ema cakkasapaNe kahevAya ja nahi. ApaNe upara joyuM ke bIjA sAdhu saMmelanamAM mahArAjA khAravele su bhejapatra, tADapatra vagere upara lakhAvyA hatA. eTale pahela vahelA vIra saM. 330 nI lagabhagamAM lipibaddha thayA hatA. paraMtu enI nakala bahu jaja karelI ane tene jarUra paDaye ja upayoga karavAnuM hatuM. bAkI sa to sAdhuo niyamita rIte mukhapATha ja rAkhatA. trIjI Agama vAcanA vakhate ArakSita sUrie anugadvAra sUtra racyuM hatuM. tenA sUtra 34mAM kahyuM che ke-se fk. zALA sArI mAva sarIra vari dravrasunnI vaya vathA uciM! eTale patra pustaka (pithI) para lakhela zratane dravya kRta kahela che. bhAjapatra. tADapatra para te bIjA sAdhu saMmelana vakhate sUtra lakhAyA hatA. te pachI kAgaLa para lakhavAnI paNa zarUAta thaI gaI haze. mATe ja ArakSite kahyuM che ke patra tema ja pithI pustaka para lakhela zratane dravyata kahevAya che. eTale te vakhate sUtra zAstro lakhavAnI pravRtti cAluM to thaI gaI hatI. ane tethI nizItha sUtramAM kAlika zrata tathA kAlika zrata niryuktine mATe pAMca prakAranA pustako rAkhavAne sAdhuone adhikAra ApavAmAM Avyo che. je pUrvakALamAM sUtre lakhavAmAM AvatAM ja na heta te nizItha bhAgyakAra vagere tenI carcA ane vidhAna karata nahi. " eTale mAthurI ane vAlabhI vAcanAnA samayamAM skaMdilAcAryuM - ane nAgArjunAcAryuM sUtra pustakomAM lakhAvyA hatA emAM to kaMI zaka Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 3 nathI. paraMtu tenI pahelAM paNa AgaLa lakhAtA hatA ane kAraNogathI sAdhuo te pustako pitAnI pAse rAkhatA hatA. chatAM paNa jyAM sudhI yAda zakti sArI hatI tyAM sudhI vizeSa karIne sAdhuo sarva zrata mukhapATha rAkhatA hatA ane jarUra paLe pustakane upayoga karatA hatA. A pramANe suzAstro pahelethI AjasudhI kevI rIte jALavI rAkhavAmAM AvyA tene ItihAsa che. have digaMbare mULa sUtre jaLavAyA nathI tenAM kAraNe Ape che te ane bhavetAMbare tenuM samAdhAna kare che te joIe. mULasUtre jaLavAyA nathI te mATe digaMbarenAM kAraNe 1. digaMbare paheluM kAraNa ema kahe che ke aMgasUtrone mULamAM jeTalo vistAra hato teTalo nathI. kALaprabhAve keTaluMka bhUlAI gayuM hoya te saMbhavita che. paraMtu hAlanA sUtramAM kyAMya kAMIpaNa khaMDita thayuM hoya ema dekhAtuM nathI. badhA sUtromAM pahelIthI chelle sudhI ekasarakho saMbaMdha jaLavAI rahelo dekhAya che to tene koI bhAga khaMDita thayo hate ema kema mAnI zakAya ? vetAMbaranuM samAdhAna-upara ApelA itihAsa uparathI joI zakAya che ke mULa jeTaluM jeTaluM yAda hatuM te dareka vakhate yAda karIne tene vyavasthita rUpe eTale saMbaMdha jALavIne goThavI devAmAM AvyuM hatuM. kAraNake nahitara paThana pAThanamAM bahu aDacaNa paDe tethI sarva zAstrone dareka vakhate saMbaMdha pramANe goThavIne lakhAyA hatA. tethI digabaranI e dalIla TakI zakatI nathI. 2, digaMbarAnI bIjI dalIla e che ke-padonI saMkhyA mULa pramANe maLatI nathI je ke mUtramAM saLaMga naMbara saMkhyA dekhAya che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 mULa jaina dharma ane zvetAMbaranuM samAdhAna-dareka vakhate vyavasthita karavA mATe yAda rahyuM hoya teTalAne ja saLaMga naMbara ApyA che. tema karavAmAM na Ave to paThana pAThanamAM garabaDa ubhI thAya. saLaMga naMbara apAI jAya tyAre ja sUtra vyavasthita thayuM kahevAya ane te pachI ja vAcanA yathArtha rIte ane vyavasthita rIte ApI zakAya. eTale digaMbaranI e dalIla paNa vajuda vinAnI che. 3. hAlanA sUnI gaNadharanA jevI gaMbhIra vANuM nathI. zvetAMbarenuM samAdhAna-digaMbara dalIlakAranuM kahevuM ema lAge che ke hAlanA sUtronI bhASA gaNadharanI bhASA jevI nathI. ema kahevuM hoya to te banavuM saMbhavita che. kAraNa ke- mULasUtro magadha dezamAM aDhI hajAra varSa pahelAM racAyelAM te pachI sAdhu munie Ate Ate pUrva hiMdustAnamAMthI pazcima tarapha vihAra karatA AvyA. temanA vihAramAM vacamAnA aneka pradezanI bhASAonA zabdonuM mizraNa thayuM hoya te svAbhAvika che. kAraNa ke vismRta thayela zratane pharI vAra yAda karatAM mULa zabdane badale e ja arthane bIje zabda mUkAI jAya te saMbhavita che. e pramANe pustaka lakhAyA tyAM sudhInA eka hajAra varSamAM zabdomAM paravirtana thayuM hoya te saMbhavita che. paraMtu bhASA gaMbhIratA tenA zabdonA arthamAM che. ane Aje paNa vidvAna sAdhuo sUtronA zabdonA judA judA aneka artha karI batAvI zake che. eTale digaMbanI e dalIlamAM khAsa vajuda nathI" 4 digaMbare thI dalIlamAM kahe che ke uparanI trIjI dalIlanA javAbamAM vakhate tame ema kaheze ke aMgane gaNadharonA kathanAnusAra maharSioe (pUrvAcAryoe) banAvyA che. to maharSioe kartA tarIke pitAnuM nAma na rAkhatAM gaNadharanuM nAma kema rAkhyuM che? ethI te temanA bIjA mahAvratanuM ullaMdhana thayuM. ethI jainajAti upara kevo prabhAva paDe ? Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 3 zvetAMbarenuM samAdhAnae vAta to kharI ja che ke hAlamAM upalabdha sUtre badho bhAga mULane ja nathI. kAraNa ke pUrvAcAryo temanA ziSyone zikhaDAvavAne mATe mULa sUtre upara vivecana karatA. te vivecana padyamAM karatA ke jethI ziSyone sahelAIthI yAda rahI jAya. kAraNa ke badhuM mRta munione mukhapATha ja rahetuM. mULa sUtra ane pUrvAcAryonA vivecane badhuM eka sAthe ziSyo yAda rAkhatA. pUrvAcAryo potAnA vivecane potAnA nAmathI judA pADatA nahatA kAraNa ke temane nAmane mAha nahotA. temane uddeza phakta ziSyone jJAna ApavAno hate. hAlanA upalabdha sUtramAM mULa tathA vivecanenuM mizraNa jarUra che. paNa tenuM kAraNa evuM nathI ke jethI sUtrone viccheda gaNAya athavA sUtro amAnya gaNAya, vivecana te mULanA spaSTIkaraNarUpe che ane tethI te jarUranuM ja gaNAya. sUtra ke graMtha amAnya to tyAre ja gaNAya ke jyAre tenI aMdaranuM lakhANa siddhAMta virudghanuM heya. ane sUtramAM sidhdhAMta virudhdhanuM zuM zuM che te to digaMbaree batAvyuM ja nathI. sa viccheda gayAnI digaMbarenI vAta temanA ja graMthethI beTI kare che. digaMbare kahe che ke sUtre vIra saMvata 683 mAM viccheda gayA hatA. A vAta temanA ja graMtha uparathI beTI pUravAra thAya che tenI keTalIka vigata meM mArA jainadharma ane ekatA pustakanA sUtre ane Agama'nAmanA prakaraNa na. 2 mAM ApI che te jijJAsue joI levI. digaMbara graMthakAree vikramanI chaThI sadI sudhI AvetAMbara satra zAstrone temanA graMthomAM chUTathI upayoga karyo che, jema ke Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jene dharma ane zrI zivakoTi AcAryanA bhagavatI ArAdhanA graMthamAM vetAMbarIya niyukiMtio tathA bhANenI saMkhyAbaMdha gAthAo jemanI tema athavA najIvA pheraphAra sAthe upalabdha che. dAkhalA tarIke-bhagavatI ArAdhanAnI gAthA naM. 421 mI che te che. mAnya kaTapaniyukitanI dazaka95 pratipAdikAnI gAthA che. gAthA naM. 1123 te che. khuhatu ka5 bhASyanI che. tenI aMdara tAlapalaMba satrane nAmollekha che te bRhatkalpanuM prathama satra che. gAthA naM. 1883 tathA 1882 te Avazyaka sUtranI gAthA naM. 48 tathA 51 che temAM thoDo thoDo pheraphAra karIne bhagavatI satramAM mUkelI che. vaLI mULAcAra graMthamAM zrI kuMdakuMdAcArye keTalIye vetAMbarIya gAthAne upayoga karyo che te "kuMdakuMdAcArya" nAmanA prakaraNa naM. 20mAM batAvela che. kavetAMbara ane digaMbara saMpradAyo vIra saM. 606 athavA 608 mAM chUTA paDyA te kharUM. paraMtuM chUTA paDyA pachI paNa ghaNuM vakhata sudhI digaMbaree vetAMbara sUtronuM mAnavAnuM cAlu rAkhyuM hatuM, ane te TheTha vikramanI pAMcamI sadInA aMta sudhI athavA chaThI sadInI zarUAta sudhI digaMbara letAMbara sUtrane mAnatA hatA. mATe ja digaMbara graMthakAree zvetAMbara sUtrazAstramAMthI aneka gAthAo laIne temanA graMthomAM mUkelI che. digaMbare zvetAMbara sUtronuM mAnatA hatA tene artha ema ja samajavAne che ke vetAMbaroe sUtromAM vastradhAraNa saMbaMdhI karelA navA pheraphAra ke umerIne teo mAnatA nahotA. paNa te sivAyanI bAkInI vAtamAM te vakhate matabheda nahi hevAthI te mAnatA hatA. zrI kuMdakuMdAcA digaMbara mAnyatAone cokakasa rItanuM navuM svarUpa ApyA pachI temaNe bhavetAMbara sUtrazAstrano upayoga karavAnuM sadaMtara baMdha karyuM. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradA pra. 3 43 sUtra vicacheda kahevAnuM kharuM kAraNa jo ke digaMbare kahe che ke sUtro vIra saM. 683mAMja viccheda gayA hatA paNa te vAta kharI che te upara batAvAI gayuM che. sUtre viccheda gayAnI vAta temaNe ghaNuM vakhata pAchaLathI karI hatI. tenuM kAraNa e hatuM ke zarUAtamAM to phakta navane ja matabheda hato. ane AcArAMga sUtramAM nagnattvanuM pratipAdana hatuM ja tethI temane sa viccheda gayA ema kahevAnI jarUra ja nahatI. nagnattvane vaLagI rahevA chatAM te vakhate digaMbare apavAda tarIke vastrApAtranI jarUrIyAta paNa svIkAratA hatA. ke je pramANe bhagavatI ArAdhanAmAM pratipAdana kareluM che ane AcAraMga. sUtramAM paNa te ja pramANe che tethI digaMbara chUTA paDyA chatAM vetAMbara sUtrane mAnya gaNatA hatA. paraMtu zrI kuMdakuMdAcArye digaMbara mAnyatAne navuM svarUpa ApyuM. temaNe apavAda mArgano inkAra Daryo ane nagnatvanuM ekAMta AgrahathI pratipAdana karyuM. tethI aneka navI samasyAo utpanna thaI. jevI ke--kavaLAhAra, strI mukita. strIdIkSA vagere. te vakhata sudhI digaMbara lekhakonI e viSayamAM zvetAMbaronA jevI ja mAnyatA hatI. paNa zrI kuMdakuMdAcAryo Agraha pUrvakanI je navI mAnyatAo zarU karI tenA pariNAme temane ve. sUtrone amAnya karavAnI pharaja paDI. paNa lagabhaga cAra varSa pachI amAnya karavA te ayogya kahevAya eTale cAraso varSa pahelAMthI ja viccheda gayA che ema jAhera karyuM. e kAraNathI ja kuMdakuMdAcAryanI pUrvanA digaMbara AcAryonA pratha karatAM paNa zrI kuMdakuMdAcAryanA grathane paramAgama kahI pradhAnapada ApavAmAM AvyuM. tyAre have prazna e rahe che ke Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 mULa jaina dharma ane zvetAMbara sUtro mAnya ke amAnya? vetAMbara sUtrazAstro digaMbara mATe amAnya gaNAya ane vetAMbara saMpradAyI mATe mAnya gaNAya e dekhItuM ja che paraMtu je binasaMpradAyI che ane zuddha jana dharmanA anuyAyI rahIne mULa zuddha jaina dharmane anusaravA mAMge che tene mATe vicAra karavAnuM rahe che. kAraNa ke1 aMga sUtre bhagavAnanA upadeza pramANe gaNadhara mahArAjanA racelA manAya che. te gaNadhara mahArAjanA nirvANa pachI banelI aneka hakIkta ane te paNa TheTha sUtre chellA lipibaddha thayAM tyAM sudhInI hakIkata paNa sUtranI aMdara Ave che te sAbita kare che ke sUtramAM navA umerA ane pheraphAra sArI rIte karavAmAM AvyA che. eTale sUtre bhagavAna praNIta rahyA nathI. sUtreAmAM zarUAta evI rIte hoya che ke-jaMbUsvAmIne pUchavAthI sudhamAM svAmIe kahyuM ke-e uparathI samajI zakAya che ke hAlanA sUtre jaMbusvAmI pachI thayelA AcAryo athavA AcAryoe racelA che. 3. Arya mahAgirinA ziSyanA vakhatathI ja narama daLe bhagavAnanA vacanenA beTA artho karIne pitAne zithilAcAra sUtra siddha karavAnA prayatna AdaryA hatA. ane te pramANe ziSya praziSyane zikhaDAvatAM paraMparAe sau khoTA arthane sAcA tarIke mAnavA lAgyA, Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 3 45 4. te pramANe pachInA sarva TIkAkAroe paNa sUtranA beTA artho ja samajAvyA che. sUtrane ghaNe bhAga bhale bhUlAI gaye hoya paraMtu yAda rahyo hoya teTale paNa mULa bhAga jude rAkhe nathI. pahelethI ja mULane, vivecanane tathA umerAone judA judA rAkhavAnI darakAra ja karI na hatI. kAraNa ke mULa ane umerAone judA rAkhe te umerAo paNa ziSyone bhagavAnanA nAme zikhaDAvI zakAya nahi. saMpradAyavAdIoe pitAnI mAnyatAone sUtrasiddha karAvavA mATe sarvemAM aneka jAtanA umerA karyA che, pheraphAra karyA che. jemake - bhagavAne sAdhune vastra paheravAnI chUTa ApI che ema batAvavA mATe nagnatA pratipAdaka sUtrane gauNa banAvI dIdhA ane oDhavAnA vastrane paheravAnA vastra, tarIke gaNAvavA jevA beTA artha karyA vastradhArI paNa aparigrahI ja gaNAya tema batAvavA. mATe aneka jAtanI navI gAthAo umerI. sAdhuo bhagavAnanA vakhatamAM paNa vastra paheratA. ema batAvavA mATe paNa aneka jAtanA umerA karyA. jinakalpa ane sthavira kalpanA bheda pADI te bhede, bhagavAne ja pADelA che ema batAvavA mATe aneka jAtanA navA umerA karyA. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 mULa jaina dhama ane sAdhunA vajrapAtranI saMkhyA divase divase vadhAratA gayA. sAdhunA apavAda mArgomAM aneka jAtanI navI chUTachATa umeratA gayA te eTale sudhI ke sAdhune saMcamI kema kahevA te paNa vicAra thaI paDe. mUrtinI dravya pUjA zarU karI eTaluM ja nahi paNa temAM aneka jAtanI kharcALa navI vidhie umeratA ja gayA jANe ke dharma paisAvALA mATe ja che ! mUrtinI pratiSThA mATenI paNa e ja pramANe vidhie banAvI. hiMsAnA traNa prakAra pADIne sAvadya pUjA siddha karavAnA prayatna karyo. AvA AvA aneka eTalA badhA umera A ane pheraphAro karyA ke mULa zu hatu te zedhavAnuM kAma ghaNuM ja muzkela thaI paDayuM. vyavahAra dharmanA prakAro ane tenI mahattA eTala mAM haida uparAMtanA vadhArI dIdhA che ke te vAtA jaina dharmonA krama sidhdhAMtanI ja virudhdha jAya che. ane lAkAne vyavahAra dharmamAM evA khuDADI dIdhA che ke teone nizcaya dharmAMnI te jhAMkhI paNa thatI nathI. nizcaya tarapha na laI jAya te vyavahAra dharma asadbhUta ja gaNAya che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA soMpradAya pra. 3 47 7. sarcakavAdane mULa svarUpa ApavA mATe sUtrenA khATA arthA karyAM che, navI vAtA umerI che te uparAMta nagna muni sabaMdhanI vAtA, kathAe zve. sAhityamAMthI sadaMtara kADhI nAkhI che. ke jethI sAdhunI nagnatAnuM maMdi astitva ja nahetuM ema samajAya. 8. tApaseA jaina dIkSA lIe tyAre tathA gRhasthaliMgI vagere kevaLIne kevaLa jJAna thAya ke tarata devedra AvIne temane suniveSa Ape ema kahI nagnatA sadaMtara nahAtI evI kheATI mAnyatA upajAvI che. 9. bhagavAna mahAvIra chadmastha niMtha avasthAmAM cAra jJAnanA dhaNI ane apratima zaktivALA hatA te vasta dhyAnamAM letAM pasUtramAM vyaMtaradeva vagerenI aneka vAta kAlpanika ane bhagavAnanA jJAna tathA zakitanI avahelanA karatI hAya ema lAge che. 10. zvetAMbara saMpradAyanI mAnyatA mujabanI aneka vAtA sUtramAM evI rIte umerI dIdhI che ke te sa bhagavAna maha vIre prarUpelu che ema ja samajAya kAraNa ke sutrAmAM bhagavAna mahAvIranI ja prarUpaNA hAya. 11. sUtrane Agama kahevAnuM kAraNa e ja che ke satranAmadhArI graMthA e mULa sUtreA nathI paNa mULa, vivecana ane umerAnA samUhamAMthI yAda rahela ate para MparAthI cAlyuM AveluM te Agama che. zvetAMbarAe jALavI rAkheluM. Agama zrata te mULa ke Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jena dharma ane tenuM vivecana mAtra ja nathI paNa tenI aMdara ve. mAnyatA mujaba karelA aneka umero ane pheraphAre sahitanuM che. dareka "AgamavAcanA" vakhate su vyavasthita karyA ema kahyuM che. temAM vyavasthita zabda khAsa arthamAM vaparAyelA che. sAmAnya karatAM temAM vizeSa artha rahelo che. mULa tathA vivecana uparAMta temAM vetAMbara mAnyatA mujabanA umarA ane pheraphArone evI suMdara rIte goThavIne vyavasthita karyA che ke vAMcanA te sarvane mULa jevuM ja samajI lIe, badhuM bhagavAne prarUpyuM che ema ja mAnI lIe, eTale ke - vyavasthita zabdano artha ema thAya che ke-mULa, vivecana tathA navA karelA umero ane pheraphAre e sarvane suMdara rIte zeThavIne bhagavAnanA nAme caDAvI devAnI kaLA, A badhA umerAe, pheraphAra AcAra saMbaMdhInA che. paraMtu navatatva, cha dravya, paMcAstikAya, guNasthAna vagere sarva tAvika bAbate jemanI tema che. ahIM eTaluM dhyAnamAM rAkhavAnuM ke hAlanA sUtrazAstromAM je kaMi pheraphAre, umerAo thayA che te sarva kheTA che athavA amAnya che ema kahevAne hetu nathI paNa te sarva pheraphAre bhagavAnanA nAme caDAvAyA che te khoTI rIta sAme vAMdho che. kAraNa ke je vastu bhagavAne kahI nathI te vastu bhagavAnanA nAme sUtramAM umeravI tethI anaMta saMsAra vadhAravA jevuM thAya che. navA pheraphAra, umerA ke navA niyame hAlanA saMjogo mATe anukULa heya ane upAdeya heya tene mAnya gaNavAmAM vAMdho nathI. paraMtu e sarva mULathI, bhagavAnanA vakhatathI cAlyu Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 3 AvatuM nathI ema te kabUla karavuM joIe. ane je vastu siddhAMta viruddha jatI hoya te khATI che. athavA amAnya che ema paNa kabUla karavuM ja joIe, eTale zuddha jaina dharmane anusaravA IcchatA hoya temaNe AcAra saMbaMdhI sarva bAbatene siddhAMtanI bArikAIthI cakAsavI joIe ane tema karyA pachI je satya lAge teTaluM ja svIkAravuM joIe, sAdhvI pratyenA vartanamAM pheraphAra jaina AcAra zAstramAM pUrvAcAryoe aneka pheraphAra karI nAkhyA che temane eka pheraphAra e che ke-80 ke 100 varSanI dIkSA paryAyavALI sAdhvIe eka ja divasanA dIkSita sAdhune paNa vaMdana karavuM joIe! ' A pheraphAra karatI vakhate teo jaina sUtra siddhAMta virUddhanuM ja vartana karI karAvI rahyA che tenI paNa temaNe paravA karI nathI. munizrI vidyAvijyajIe jaNAvyuM che tema sarva bhavetAMbare bhagavAna malinAtha strItIrthakara hatA ema mAne che ja ane te strItIrthakarane sarva puruSa sAdhuo vaMdana karatA hatA ema paNa mAne che ja. Ama tIrthakaroe paNa sAdhu mATe strIne vaMdana karavAnI manA karI nathI. tyAre pUrvAcAryoe tIrthakara bhagavAnanI AjJA viruddha sAvIne vaMdana karavAnI sAdhuone manA pharamAvI che! - sAdhu mATenI AvI mane jaina siddhAMta viruddhanI che tenI puruSa tarIkenA abhimAnamAM pUrvAcAryoe paravA karI nathI. ane aMdhazraddhALu WWW Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 mULa jaina dharma ane sAdhue evA beTA pharamAnane sAcuM mAnI custapaNe vaLagI rahyA che kAraNa ke tethI temanuM abhimAna poSAya che. jaina dharma puruSArtha pradhAna che e siddhAMtane pheravIne potAnA abhimAnane anukULa banAvavA mATe pUrvAcAryoe jaina dharmane puruSa pradhAna banAvI dIdhe! | vikramanI bIjI sadIthI pUrvAcArya-puruSoe sAdhvI-strIonI kakSA nIcI pADI nAkhavA mATe je aneka navA niyamo dAkhala karyA temAMnA keTalAka A pramANe che - 1. thayelA doSanI AlocanA sAdhvI potAnA saMdhanI pravartinI ke guruNa pAse karatI hatI. teno e haka jhuMTavI levAmAM Avyo. ane sAdhvIe muni pAse ja AlocanA levI joIe ema TharAvavAmAM AvyuM. dharmapuruSa pradhAna che ema kahI sAdhvInI tejasvItA harI levAmAM AvI ane bhakitabhAvane kAraNe vaMdana karatA puruSone enI manAI pharamAvavAmAM AvI. 3. strIpuruSonI ekatra sabhAmAM vyAkhyAna ke upadeza ApavAne paNa sAdhvIne haka jhuMTavI levAmAM Avyo. 4. pATa upara besIne vyAkhyAna ApavAnI paNa sAdhvIne manA karavAmAM AvI. 5. janatAnI mAgaNuM hoya chatAM jyAM koI muni hoya tyAM enI paravAnagI vinA vyAkhyAna ke upadeza na ApI zake evuM baMdhana nAkhavAmAM AvyuM. ethI sAdhvInI zakti kacaDAI jAya che. 6. 80 varSanI ke tethI paNa lAMbI dIkSA paryAyavALI cAritryavAna sAdhvIne mAthe paNa AjanA navA dIkSitane vaMdana karavAnI pharaja nAkhavAmAM AvI che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 3 pa1 ::* * *- :.' 'C' ', - ane A rIte strIne halakI pADavAnA SanA bacAvamAM AcAryoe strIonA je doSanA bahAnAM batAvyA che te sarva jaThA che kAraNa ke e ja deze strIomAM tema ja puruSomAM paNa hoI zake che. chatAM sAdhuoe e bahAnAMne satya tarIke zrAvakone samajAvyA eTale zrAvako paNa aMdhazraddhAthI sAdhunI vAta sAcI mAnI beThA ! mUrtipUjakomAM sAdhvIo mATenI uparanI cha ye bAbate kaDaka rIte pALavAmAM Ave che. paraMtu sthAnakavAsIo naM. 3 ane 4 nI bAbatamAM udAra banyA che. chatAM bAkInI bAbatamAM rathAnakavAsIo paNa mUrtipUjaka jeTalA ja saMkucita vicAra dharAve che. digaMbaroe to sAdhvInI kakSA eTalI badhI utArI pADI che ke temanI to vAta ja zI karavI ? sAvI strIone puruSa sAdhuothI utaratI kakSAnI mAnanAra sAdhu tema ja zrAvakee nIcenI bAbate vicAravI ghaTe che. 1. jIva strItva prApta kare che te tenA pUrvabhavanA pApanuM phaLa che paNa A bhavanA pApanuM phaLa nathI. A bhave sAdhvI strI jJAne, vidyAe, uMmare vRddha heya tene ne dIkSita yuvAna muni vaMdana na kare paNa ethI UlaTuM e vRddha sAdhvI yuvAna navadIkSita sAdhune vaMdana kare. ene artha e thayo ke sAdhvI strInA pUrvabhavanA pApane mATe A bhave tene tiraskAra karavAmAM Ave che. AvuM vartana jaina siddhAMtanI viruddhanuM che. 2. pUrva bhavanA pApa mATe cAlu bhave eTale vartamAna bhave te jIva dha, guNavAna, vidvAna, cAritravAna hoya te paNa tene tiraskAra karavAnuM ne siddhAMtamAM kaye ThekANe jaNAvyuM che? siddhAMtamAM evo ko niyama che? : : : Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para mULa jema dharma ane 3. cAMDAlatva prApta thAya te paNa pUrva bhavanuM ja pApa che. paNa jyAre cAMDAla dharmISTa, tapasvI sAdhu bane tyAre te cAMDAlane paNa jainadharma pUjya gaNe che to te ja pramANe sAvI strI pUjya kema nahi? 4. dhama puruSa pradhAna che e vAta te taddana jUThI che. dharma te puruSArtha pradhAna che. strI ke puruSa banne ekasarakhI rIte puruSArtha karI zake che ema to jainadharma svIkAryuM ja che. 5. je dharmane puruSa pradhAna mAnatA he te tIrthakara puruSa ja haiI zake paNa strI tIrthakara heI zake nahi. tyAre tame te bhagavAna mallinAthane strI tIrthakara mAne che. jJAtA sUtramAM bhagavAna mallinAthane strI tarIke varNavelA che. paNa tamArA niyama pramANe te tIrthakara puruSa ja heya, te zuM mallinAtha puruSa hatA ema mAne che? malilanAtha strI tIrthakaranI mAnyatAne beTI mAne che? jJAtAsUtranI kathA beTI che ema mAne che? 6. jaina siddhAMta kahe che ke jIvane veda-bhAva nAza pAme ane avedIpaNuM prApta kare tyAre ja tene kevaLajJAna ane TekSanI prApti thaI zake, puruSa vedanuM bhAna, abhimAna hoya tyAM sudhI kevaLajJAna thaI zake nahi. tethI sAbita thAya che ke dharma puruSa pradhAna nathI. 7. satramAM tyAgI varganA AcAranA varNanamAM nirNaya nigraMthi athavA bhikSu bhikSu zabdo vAparIne sAdhu sAdhavIone samAna kakSAmAM mUkelA che. tyAre anya darzanenuM anukaraNa karIne ramIne puruSa karatAM halakI TharAvavI e siddhAMta viruddhanuM kArya che ane utsava prarUpaNa che. 8. jaina siddhAMta strI temaja puruSa sarvamA AmA eka sarakhA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradA pra. 3 hovAnuM mAne che. chatAM puruSa tarIkenA abhimAnathI strIne halakI TharAvavI ke gaNavI te siddhAMta viruddhanuM kArya che. ha, vyavahAramAM mAtA vagere vaDIla strIone pUjya gaNavAmA Ave che teja rIte dharmamAM kema nahi ? mAtA guNavaMtIe dIkSA lIdhI che ane sAdhvI banela che. thoDA vakhata pachI putra vinayacaMdranI patnI gujarI jatAM vairAgya bhAva AvavAthI vinayacaMdra paNa dIkSA laI sAdhu bane che. saMsAramAM mAtA tarIke, vinayacaMdra guNavaMtIne pUjya gaNuM niyamita vaMdana karata. ane guNavatI sAdhvI thayA pachI paNa vinayacaMdra sAdhvI guNavatIne bhakita ane vinayathI vaMdana karato. have vinayacaMdra sAdhu thayela che tethI zuM sAdhvI guNavaMtI vinayacaMdrane vaMdana namaskAra karaze ? nahi ja. sAdhvI guNavaMtIe vinayacaMdrane namaskAra karavA ja joIe, vaMdana karavuM ja joIe ema mAnanArA ke kahenArAne jaina dharmanA siddhAMtanuM ja bhAna nathI ema kahevuM joIze. athavA te evuM kahenArA mAnanArA jaina dhamI nathI paNa jaina havAne daMbha kare che ema ja mAnavuM joIe. 10. jaina dharmamAM sarva ThekANe cAritra ane guNanI mahattA gAi che paNa kyAMya puruSa vedanI mahattA batAvI nathI. AtmAne vikAsa, AtmAne utkarSa guru ane cAritrathI thaI zake che. temAM vidanA bheda svIkAravAmAM Avyo nathI. chatAM sAdhvI strInA guNa cAritranI mahattA TALI nAMkhIne tene navadIkSita munithI paNa halakI gaNavAmAM Ave tyAre jaina siddhAMtanuM ja khUna karavAmAM Ave che ema ja gaNAya. 11. "zerI gAthA" nAmanA bauddha bhikSuNIonA "gAthA saMgrahamAM - bhadrA kaMDalA kezA nAmanI eka jaina sAdhvInuM varNana Ave che Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 mULa jena dharma ane ke eNe aMga, magadha, vajaja, kAzI ane kozala dezamAM pacAsa varSa sudhI viharIne dharmapracAra karyo hato. buddhanA yugamAM bauddha zAstramAM e jaina sAdhvInI je prazaMsA karavAmAM AvI che te batAvI Ape che ke sAvI strI paNa kevuM uttama kAma karI zake che. 12. zrI vijayasena sarikRta "sena prazna" pustakamAM paMDita kIrtivijyajI. gaNIkRta praznamAM evo pATha che ke guruonA upadezathI jeTalA jI siddha thAya che te karatAM sAdhvIonA upadezathI pratibaMdhita pAmelA jIvo saMkhyAta guNA siddha thAya che. 13. tIrthakaronA samayamAM sAdhu karatAM sAdhvInI saMkhyA vizeSa batAvela che. Aje paNa sAdhu karatAM sAdhvInI saMkhyA vizeSa che ema kahevAmAM Ave che. je sAdhvIo vizeSa pramANamAM dharmArAdhana kare che ane vizeSa jIvone dharma pamADI zake che tene sAdhuthI halakI gaNavI temAM abhimAna ke mithyAtva sivAya bIjuM kAMI dekhAtuM nathI. sarakartAnA nAmamAM goTALe sagartAnA nAma saMbaMdhI paNa geLo pravarte che. vetAMbaranI mAnyatA evI che ke hAlanA upadhabdha satra mULa sudharmAsvAmInA racelA che. tyAre digaMbaro ema mAne che ke temanuM mRta paraMparAthI gautamasvAmI taraphathI maLeluM che. vikramanI bIjI sadImAM vetAMbara digabara judA paDyA tyAM sudhI jaina saMdha eka ja hato ane tyAre satro paNa eka ja dvAdazAMgI hatA. te vakhate be dvAdazAMgI astitvamAM hatI e koI paNa ullekha koI paNa saMpradAyamAM nathI. tyAre prazna e thAya che ke-hAlanA upalabdha sUtre mULa konAM racelAM che athavA zvetAMbara digaMbara e bemAMthI konI mAnyA sAcI che? Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapraznA pra. 3 pa eka dalIla ema thAya che ke chUTA paDyA pachI digakharee zvetAMbarIthI peAtAnu kAMIka judu batAvavA mATe temanu zruta gautamasvAmIthI utarI Avelu jaNAvyuM che. paraMtu ema mAnatAM vidhi e Ave che ke hAlanA upalabdha sUtreAmAM ThekaThekANe gautamasvAmInuM ja nAma Ave che paNu kAM ya sudharmAMsvAmInuM nAma AvatuM nathI, jo ke mULa sUtrA sudharmAsvAmInA banAvelA hoya te temAM sudharmAsvAmInuM ja nAma Avavu joi e. enA javAbamAM ema kahevAmAM Ave ke gautama svAmI meATA hovAthI gautama svAmInuM nAma mUkelu` che. bAkI sUtro tA sudharmAsvAmInA ja banAvelA che. te tyAM paNa ApaNI mULa mAnyatAmAM ja viredha Ave che. kAraNa ke mULa mAnyatA ema che ke--agIAra gaNadhare agIAra dvAdazAMgI banAvI hatI. ane dareka gaNadhara peAtAnI dvAdazAMgI pramANe temanA ziSyane zikSA ApatA. daza gaNadharA vahelA kevaLajJAna pAmyA tethI temanI dvAdazAMgIe viccheda gaI ane sudharmA svAmI chelA rahyA temanI dvAdazAMgI cAlu rahI. eTale ke gaNadhara tarIke badhA sarakhA hatA mATe agIAra dvAdazAMgI khatI. ane tethI darekanI dvAdazAMgImAM tenA banAvanAra gaNudharatu ja nAma hoI zake. tyAM meATAnA vinayane prazna upasthita thatA ja nathI. chatAM hAlanA upalabdha sUtro je sudharmA svAmInA mULa banAvelA mAnavAmAM Ave che temAM dareka ThekANe gautama svAmIjInAM ja saMkheAdhatA che. e hakIkata che ja. bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI gautama svAmI yugapradhAnapade na AvyA kAraNake kevaLI yugapradhAnapada para na Ave evI mAnyatA che. paraMtu temAM vidha Ave che te A pramANe Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dhama ane bhagavAna mahAvIra pachI sudharmAsvAmI temanI vATe vIza varSa sudhI yugapradhAnapade rahyA. A vIza varSamAM te khAra varSa' cha dmastha tarIke ane A varSa kevaLI tarIke rahyA hatA. para te pachI jaMbUsvAmI yugapradhAnapade AvyA hatA. teo 44 varSa yugapradhAnapade rahyA ane te badhAya 44 varSa te devaLApaNe ja rahyA hatA. kevaLI yugapradhAnapade athavA AcAya`pade na Ave sAcI Ata te sudharmAsvAmI kevaLa tarIke ATha varSa kevaLI tarIke 44 varSa yugapradhAnapade rahyA nahota. A uparathI siddha thAya che ke gauttamasvAmI kevaLI tarIke yugapradhAnapade nahi rahevAthI temanI dvAdazAMgI lupta thaI e mAnyatA yathArtha lAgatI nathI. kAraNa hAlanA mUtrAmAM paNa saMkheAdhanamAM ke praznottarAmAM badhe ya gautamasvAmInuM ja nAma Ave che. eTale A je digaMbarAnI mAnyatA che ke gautamasvAmInI dvAdazAMgImAMthI paraparAe hAlanu zruta utarI AveluM che te mAnyatA yathArtha lAge che. e mAnyatA ane jammUsvAmI ahIM ema savAla thaze ke zvetAMbara sAhitya bheLaseLavALu che tA pachI tenA karatAM digabara sAhityane ja kema na anusaravuM ? te tevI bhUla paNa karavI nahi kAraNa ke-- digaMbarI sAhityamAM vaidika mAnyatAonuM mizraNa digambara sAhityamAM tA vaidika mAnyatAonuM dhaNa mizraNa che. digabare e zvetAMbara sAhityane amAnya karyuM ane temaNe peAtAnu svataMtra sAhitya nirmANa karyuM. tyAre temaNe jaina tattvajJAna tA jemanuM tema rAkhyuM paraMtu khIjI khAkhatemAM temaNe vaiSNava dharmanuM khUba anukaraNa karyuM. viSNupurANa, garUDapurANu vagerenI peThe digabarAe paNa tItha kara Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapradAya pra 3 tathA mahApuruSonA cAritrAne purANu nAma ApyuM. brAhmaNAmAM naiSThika brahmacArI che tema digabaroe naiSThika zrAvaka banAvyA. AcArAmAM te digabarAe vaiSNuvIya AcArone khUba pradhAnatA ApI. jaina dharmamAM jevA AcArAnu nAma nizAna paNa hoI na zake tevA AcAre digabarAe pracalita karyAM ane Aje paNa pracalita che. bALaka janme tyArathI vaiSNavAnA jevA saskAra ApavA yajJApavita, kamaDalu, zruta zruta, zrImukita niSedha, zudramukita niSedha, jaina sivAya khIjAne ghera jaina sAdhue AhAra levAnA niSedha, AhavanIya Adi agnienI pUjA, sadhyA, tapa, Acamana vagere vagere AcAra vicArA jaina dharmanA nahi paNa vaiSNava dharmanA pratika che. zvetAMbara taraphanA dveSane lIdhe zvetAMbarAthI navu athavA UlaTuM karavAnI bhAvanAthI digabarAe ghaNA vaiSNava AcAro apanAvI lIdhA che. eTale digaMbara AcAra sAhitya apanAvavAnA vicAra karatAM pahelAM temAM jaina AcAra keTalA che te ja zAdhavuM joize. mATe satya mULa dharmane anusaravA IcchanArAe sapradAyavAdI sAhityamAMnI vArtAnI cakAsaNI karIne satya jaNAya te ja mAnavuM. saMpradAyavAdathI dUra rahevu saMpradAyanI utpatti ahaMbhAva ane ajJAnatAthI upajelA ekAMta AgrahathI thayelI che. saMpradAya zarU karanAra guru athavA guruoe je vastu je rIte kahI, zikhavADI ke samajAvI te rIte ja tene barAbara samajavI ane mAnavI te saMpradAyavAda gurue je kAI zabda, vAkaya ke sUtranA artha je rIte kahyA, batAvyA ke samajAvyA te ane te rIte ja samajavA ke mAnavA ane Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 mULa jaina dharma ane tenA ja bIjA artha thatA hoya tene gauNa karI devA athavA tene mAnavA ja nahi te saMpradAyavAda, satyAsatyanA viveka vinA athavA arthanI satyatAnI cakAsaNuM karyA vinA gurue je vastu je rIte samajAvI te rIte ja tene saMpUrNa satya tarIke mAnavI te aMdha zraddhA, saMpradAyavAdamAM amuka aMze bhagavAnanA vacananI viruddhanI mAnyatA heya che. jeTale aMze bhagavAnanA vacananI viruddha mAnyatA, teTale aMze mithyAtva, saMpradAyavAdamAM amuka prakArane matAgraha hoya che. mahAgrahathI kadI mekSa nathI eTale saMpradAyavAda e zuddha samaktine bAdhaka che. aMdhazraddhALu saMpradAyavAdImAM svataMtra rIte vicAra karavAnI zaktine sadaMtara abhAva hoya che. kAraNa ke te tenA gurue zikhaDAvelI rIte ja vicAra karavAne TevAI jAya che tethI te bIjI koI rIte vicAra karI zakato nathI. eTale te satyane kadI satya tarIke samajI, mAnI ke oLakhI zakato nathI. aMdhazraddhALu saMpradAyavAdI potAnI mAnyatAnA vartulanI bahAra nIkaLI zakto nathI, vartulanI bahAra joI zakatA nathI, vartulanI bahAranuM jevA ke jANavAnI IcchA paNa karato nathI tethI te satya samajI zakavAne asamartha hoya che. satyAsatya vivekapUrvaka svataMtra rIte vicAra karI zake te ja mANasa satya samajI zake che ane satya samajaNa eja samakti che, e ja melane daravAje che. te mATe mokSanI abhilASAvALAe saMpradAyavAdanA matAgrahathI aLagA rahI, mULa zuddha jina dharmane samajavA, mAnavA ane anusaravAnuM ja lakSa rAkhavuM. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa cothuM tIrthanI mahattA sthAnakavAsI jaina tIrtha sthaLonI mahattA mAnatA nathI, tIrtha sthaLane koI rIte upayogI sAdhana tarIke svIkAratA nathI. tyAre sthAnakavAsI sivAyanA sarva jene tIrthanI mahattA mAne che, samaje che. ane tIrtha sthaLane bhaktibhAva vadhAranAruM, dharmabhAvanA vadhAranAruM eka uttama sAdhana gaNe che. tethI tIrtha saMbaMdhI vicAra karavAnuM prApta thAya che. sthAnakvAsIoe pitAnI mAnyatA zI che tenuM kyAMya paNa spaSTIkaraNa karyuM hoya ema dekhAtuM nathI. mAnyatA mATe mukhya savAla (1) sthAnakavAsI sUtra siddhAMtane bAdha na Avate heya te dhArmika bAbate mAne che ke nahi athavA (2) sthAnakavAsI phakta sUtramAM hoya teTaluM ja mAne che? je sUvAmAM hoya teTaluM ja mAnavAnuM sthAnakavAsIo kahetA hoya te temanI mAnyatA eka kSaNa paNa TakI zake tema nathI. kAraNa ke sUtramAM nathI tevI seMkaDo bAbata sthAnakavAsIo vetAMbaranI peThe ja mAne che. ' tyAre ema nakkI samajAya che ke sUtra siddhAMtane bAdha na Ave tevI vAte sthAnakavAsIo mAnatA AvyA che ane tethI Aje paNa teo tevI vAta mAnavA taiyAra che athavA taiyAra hevA joIe ema samajavuM joIe ja. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharmI ane eTale te rIte tItha sabaMdhI paNa vicAra karIe. tItha e prakAranA che--(1) jaMgama ane (2) thAvara. jaMgama tIrthaM te nizcayanayathI che ane sthAvara tI te vyavahAra nayathI che. jaMgama tI te caturvidhasa Mdha ane temAM paNa zrAvaka zrAvikA mATe vizeSe karIne sAdhu sAdhvI te jaMgama tI che. kAraNa ke temanI pAsethI ApaNane mekSa mAnuM jJAna maLe che. A jaMgama tIne sthAnakavAsI paNu mAne che. sthAvara tI te tIrthaMkara deve, gaNudhare vagere mahApuruSa| je sthaLAe nirvANa pAmyA hoya te sthaLeA. AvA sthAvara tIrthaM te aSTApada parvata, sameta zikhara, giranAra, zatrujaya paryaMta vagere aneka sthaLeA che. uparAMta tIrthaMkara devenI prabhAvaka mUrtivALA maMdire paNa tItha sthaLA gaNAya che. sthAnakavAsIe A sthAvara tIrthone taddana nakAmA gaNI avagaNI kADhe che, te mATe sthA. munizrI jeThamalajIe temanA samatisAra pustakamAM A pramANe dalIka karI che " jema kAI vyavahArI kAi hATe esI nANAvaTa kare tyAre leAka vyavahArIAne hATe AvIne temanI thApaNa mUkI jAya. pachI kALAMtare vyavahArIe te hATa mUkI dIdhuM. eTale dhaNInA pheraphAra thayA. hATa teA tenu' te ja che paNa leAka vyavahArIAnuM hATa jANIne tyAM thApaNa kema nathI mUkatA ? " tevI ja rIte e padegtA (tInA) te| hATa samAna che. vyavahArIA samAna (parvata upara ) sAdhue sIdhyA te che. have te pahADa te sUnAM hATa samAna rahyA. tyAM huDInA sIkAranAra kAI nathI te mATe avadaMnIka thayA." Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMprAya pra. 4 A dalIlamAM sthAnakavAsIonI mukhya bhUla e che ke teo mahAtmA puruSonA sthAne saMsArI jananA sthaLa sAthe sarakhAve che. e sarakhAmaNuM ja beTI che. saMsAra vyavahAranA sthaLane dharmanA sthaLa sAthe sarakhAvI zakAya ja nahi. saMsArI mANasanA sthaLamAM Akho divasa saMsAra vAsanAnA vicAra ja cAlatA hoya che tethI te sthaLamAM tevA vicAranA pugaLa, paramANuo ja bharelA paDayA hoya che. tethI tevA sthaLe janArane saMsAra, saMbaMdhInA ja vicAra upaje che. tyAre mahApuruSonA sthaLe te pavitra vicAre ja thatA hoya che. tyAM pavitra dhArmika vicAronA pugaLe phelAyelA hoya che. ane tethI tevA. sthaLe janArane pavitra dhArmika vicAre ja vizeSa karIne uddabhave che. . yegI je kuTiramAM hamezAM tenI yoga sAdhanA karatA hoya che te AkhI kuTira yogInA pavitra vicAronA pugaLa paramANuothI bharAyelI hoya che. tethI te kuTiramAM janArane jarUra pavitra vicAre ja utpanna thAya che. dharmasthAnomAM jatAM manane zAMti prApta thAya che tenuM kAraNa paNa e ja che ke tyAM aneka dharmiSTa manuSyo dharmArAdhana kare che. temanA dhArmika vicAronA pudgaLa paramANuo te dharmasthAnamAM phelAya che tethI tyAM janArane dhArmika vicAra utpanna thAya che ane tenuM mana zAMti, prApta kare che. A rIte ja tIrtha sthaLamAM eka te tyAM zAMta vAtAvaraNa hovAne lIdhe manane zAMti upaje che ane bIjuM e ke tyAM atyAre te te mahApuruSa nahi tevA chatAM tyAM saMkhyAbaMdha yAtrALuo niraMtara jatA, hoya che. temanA dhArmika vicAronA pudagaLa paramANuo te sthaLAmAM phelAya che. tethI tyAM janAra manuSyamAM paNa te pavitra paramANuo praveza rIne tenAmAM dhArmika vicAro ane dharmabhAvanA utpanna kare che. * * Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane yAtrALuo uparAMta tIrtha sthaLomAM tenA adhiSThAyaka devo hoya che teo paNa tyAM sadaiva bhakti, pUjA, ArAdhanA karatA hoya che. temanA te zuddha dhArmika paramANuo paNa te tIrtha sthaLamAM phelAyelA hoya che. tethI saraLa prakRtinA mANasane te tIrtha sthaLamAM zubha vicAra, dhArmika vicAra AvyA vinA rahetA ja nathI. ane e zubha vicAre zubha phaLadAyaka ja navaDe e to siddhAMtika nizcita vAta che. A uparAMta tIrthanA adhiSThAyaka devo tyAM jatA yAtrALuone adazya rIte paNa ghaNuM rIte sahAyaka thAya che. ane e rIte teo -tIrthane mahimA paNa vadhAre che. AkhuM jagata pudgaLa paramANuothI bhareluM paDyuM che ema te sthAnakavAsIo mAne ja che. pudagaLanI zakita zAstromAM kahyA pramANenI ja sthAnakavAsIo mATe ja che. vicAronA ane zabdanA pudga AkhA vizvamAM phelAI jAya che vagere zAstrIya hakIkta paNa sthAnakavAsIo mAne che ja. paLa paramANunI zaktine na mAne tene jena ja kahI zakAya nahi. vaLI amuka amuka bhUminI khAsa amuka amuka rIte paNa mahattA hoya che. dAkhalA tarIke, mahAbhAratanI laDAInuM sthAna kurukSetra. Aje paNa be parama mitro kurukSetramAMthI pasAra thAya te te vakhate temanA manamAM duzmanAvaTane bhAva utpanna thAya che ane teo laDavAne taiyAra thaI jAya che athavA laDI paDe che ema sAMbhaLyuM che. * te sakhyAtA ke asaMkhyAtA varSathI pavitra bhUmi tarIke paMkAyelI bha mi Aje paNa pavitra gaNavAmAM Ave te temAM ajugatuM zuM che? temAM saiddhAMtika rIte zo bAdha che? ane tIrtha sthaLamAM zubha ane zuddha dhArmika paramANuo vizeSa pramANamAM phelAyelA heIne tIrtha sthaLenI te kAraNe khAsa mahattA che te mAnavuM ja joIe. temaja tIrtha sthaLonA adhiSThAyaka deva yAtrALune Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapradAye pra. 4 63 sahAyaka banIne temaja IjI aneka rIte tIthaeNnI mahattA vadhAre che. te pachI tIrtha sthaLeAnI avahelanA, avagaNunA ke AzAtanA karavI te sArU kA nathI ema siddha thAya che, munizrI bhadraMkaravijayajI mahArAje temanAM pratimA pUjana" pustakamAM tI yAtrAnA lAbha atAvatAM nIce pramANe lakhyuM che. prazna--tI yAtrA viSe kayA sUtramAM lakhyuM che ane tethI ze lAbha thAya? uttaratI e prakAre che--(1) jaMgama tI te caturvidha saMdha ane ( 2 ) sthAvara tItha' te zatru Mjaya, giranAra, naMdIzvara, aSTApada, Ayu, sameta zikhara vagere. zrI bhagavatIjI sUtramAM jaMdhAcAraNu vidyAcAraNu munivare nadIzvara vagerenI yAtrAe gayA hatA ema pharamAvyu che. zrI gautama svAmI paNa zrI aSTApada para gayA hatA. zrI AcArAMga sUtramAM khIjA zruta skaMdhamAM trIjI cUlikAmAM darzanabhAvanAmAM gAthA 331-332 mAM nIce pramANe tIya bhUmi batAvI che. jammA bhiseya nikkhamaNacaraNanANuppayA ya nivvANe / viyaloa bhavaNamaMdaranaMdIsara bhomanagaresuM // 331 // aThThAvayamujjite gayaggapayae ya dhamacakkeya | pAsavahAvattanAM namavvAyaMtra vaMmi // 332 | bhAvAya--zrI tIya karadevanA janmAbhiSekanI bhUmi, dIkSA letrAnI bhUmi, kevaLa jJAna utpanna thayuM te bhUmi, nirvANubhUmi, devaTekanA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dhama ane siddhAcatana, bhUvanapationAM siddhAyatana, nadIzvara dvIpanAM siddhAyatana, aSTApada, giranAra, gajapadatIrtha, dharmacakratIrtha, zrI pArzvanAtha svAmInAM satI', zrI mahAvIrasvAmI. kAusaggamAM rahyA te tIne huM vaMdana karU chuM. tIrthayAtrAnA lAbha--dhara para vyApAra, reAjagAra, sagAsaMbaMdhI AdinI upAdhi ADI Ave che. temAM ja AkhA divasa sapa vikalpa Adi rahevAthI dharma dhyAnamAM citta sthira rahI zakatuM nathI. paraMtu ghara cheDayA pachI yAtrAmAM te sarva upadrA dUra thaI jAya che. yAtrAmAM anya svadharmI adhu hovAthI temanI sAthe dhArmika vArtAlApathI mana praqhullita thAya che, zAstranu jJAna maLe che. mArgamAM aneka grAmA zaheza Ave tyAM uttama sAdhujane tathA sujJa zrAvakAnA joga maLavAthI navIna zikSA ane mAdha prApta thAya che. tIrthaM bhUmi upara evA dhaNA sajjatAnI mulAkAtanA lAbha thAya tathA temanI samIpa rahevAthI ghaNA phAyadA thAya. dhara upara AvA mahAtmA ane uttama puruSonA joga kavacita ja maLe ane navarAza thADA maLavAthI vizeSa lAbha na lai zakAya. tIrthabhUmi upara zrI tIthaMkara, zrI gaNadhara tathA khIjA uttamAttama puruSAnAM nirvANu thayA che tethI tee yAda Ave che ane temanA guNAnuvAda karavAnA uttama prasaMga maLe che, buddhi nirmaLa thavAnu te eka khAsa kAraNuM che, tathA te khUnya puruSo je te gyAlI guNavata thAya te raste cAlavAnI ApaNane paNa IcchA thAya che. te vakhate sa MsAra asAra jevA lAge che tathA te para udAsInatA paidA thaI AtmadhyAna karavAnuM mana thAya che. parabhavamAM raNu karavAnuM mana thatuM nathI. Atmika guNAne pragaTa karavAnA aneka sAdhane maLavAthI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 4 temAM udyamavaMta banI zakAya che. je je prakAre Atmavizuddhi thaI zake te tamAma upAya yojavAnI kiMmatI taka maLe che. keTalAka dhyAnI pura pahADanI guphAomAM jaI ekAMtamAM besI, AtmA tathA jaDanA vibhAge tathA te bannemAM rahelI bhinnatAne vicAra kare che, dharmadhyAnamAM taklina bane che ane zula dhyAna Adi NAvI zakAya te mATe abhyAsa kare che. vadhAre zuddhinuM bIjuM kAraNa te e che ke-uttama manuSyanA zarIranA pudagaLa-paramANuo tyAM phelAelA hoya che te sarve uttama heya che. je puruSanI mukti thavAnI heya tevA uttama puruSane zarIramAM dhyAnane puSTi Ape evAM pudagaLo ekatra thayelAM hoya che. have te puruSe te nirvANa pAmI gayA paNa te putre temanI nirvANabhUmimAM vikharAelAM hoya che. tyAM ghaNuM karIne sArA pudgaLAne ja jaze heya che. ane te ApaNAmAM dAkhala thAya che. jo ke ghaNe kALa vyatIna tho che chatAM te sarve pulmo kAMI nAza pAmatA nathI. AvI vizuddha jagyA para puNyavAna strI puruSone A nirmaLa pudgone sparza thatAM buddhi keTalI badhI nirmaLa thatI haze tene khyAla anubhava sivAya AvI zakato nathI. kadAca durbhAgI manuSyane tyAM sArAne badale azubha pudgone sparza thAya to te tenA karmane ja doSa che. mukhyatve karIne te tyAM uttama puLAne ja sadbhAva che. e rIte ghara karatAM tIrthayAtrAmAM ghaNe vizeSa lAbha maLe che. ane dharmadhyAna nirvigha ane sugama banI jAya che. A pramANe tIrthasthaLa e dharmArAdhananuM eka acUka sAdhana che, bhakitabhAvanI vRddhinuM eka acUka sAdhana che ane e rIte jIvane mokSa Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane mArgamAM pravartana karavAnI preraNuM karanArUM ghaNuM upayogI sAdhana che. ane teTalA mATe ja tIrthasthaLonI mahattA mAnavAmAM Ave che. ' sUtramAM nizcayanayathI tIrtha zuM ane yAtrA zuM te batAvyuM che, ane te pramANe ja vetAMbaro temaja digaMbare paNa mAne che, paraMtu vyavahAranayathI tIrtha zuM ane yAtrA zuM te sUtramAM batAvyuM na hoya te paNa vyavahArane uvekha nahi ema to su kahe che ja. te dharmanI bAbatamAM vyavahAra kema uvekhAya? ane ema te sUtramAM bIjI paNa ghaNuM bAbatanuM vyavahAra nayathI spaSTIkaraNa karela nathI. chatAM teja bAbatanuM spaSTIkaraNa bIjA zAstrIya grathomAMthI laIne tene mAnavAmAM Ave che ja. te tIrthane mAnavAmAM zo saiddhAMtika vAMdho AvI gayo ? tIrthanI mahattA mAnavAmAM saiddhAMtika rIte zI virUddhatA Ave che te sthAnakavAsIoe batAvavuM ja joIe. paNa batAvyuM nathI tethI sthAnakavAsIonI mAnyatAmAM dharma nathI paNa phakta ekAMta Agraha athavA durAgraha ja che ema spaSTa rIte samajAya che, Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa pAMcamuM muhapatti muhapatti mATe jaitAnA traNa krikAmAM traNa judI judI mAnyatAe iM digabhaga nizcayane prAdhAnya Ape che. tethI muhapattine mAnatA nathI. zvetAMbarA vyavahArane prAdhAnya Ape che tethI te muhapattinI jarUrIAta svIkAre che, paNa zvetAMbaramAM e saMpradAya che...(1) mUrti pUjaka ane ( 2 ) sthAnakavAsI. trIjo terApatha che . paNa te sthAnakavAsImAMthI ja nIkaLelA hAI te sthAnakavAsI pramANe ja muhapatti sabaMdhI mAnyatA dharAve che. A banne soMpradAya muhapatti mATe judI judI mAnyatA dharAve che. mUrti pUjaka muhapattine hAthamAM rAkhI jarUra paDaye tenA upayAga karavA ema hAla mAnyatA dharAve che. sthAnakavAsI muhapatti aheArAtra mADhe bAMdhI rAkhavAnI mAnyatA dharAve che. sthAnakavAsI munioe peAtAnI mAnyatA siddha karavAnA atirekamAM judA judA pustakA bahAra pADI temAM tIthaMkara bhagavAnanA muhapatti sahitanA citra khanAvI temanA pustakAmAM chapAvyAM temaja prAcIna kALamAM thaI gayelA prasiddha munivaronAM paNa citra banAvI te citrA temanA pustakAmAM chapAvyA. sthAnakvAsI munie e rIte utsatra prarUpaNA karatAM jAya acakAyA nahi, kAraNa ke tIrthaMkara bhagavAnA saMpUrNa rIte acalaka hAya che e sUtra-siddha hakIkata che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa na karma ane tyAre mUrtipUjaka munioe, zuM tIrthakara bhagavAne temanA mukha para muhapati derAthI bAMdhI rAkhatA hatA? evo prazna karI muhapati hAthamAM rAkhavAnI che ane moDhe bAMdhI rAkhavAnI nathI paNa hAthamAMnI muhapattine jarUra paDaze moDhA ADI rAkhIne upayoga karavAnuM che ema pratipAdana karanArAM pustako chapAvyA. tenA javAbamAM sthAnakavAsIoe evA mUrtipUjaka lekhakone cAritrabhraSTa kahI aneka vizeSaNothI temane badanAma karanArAM lakhANo temanA pustakomAM lakhI sAthe sAthe muhapatti bAMdhI rAkhavI e ja sAce niyama che ema pratipAdana karyuM. temAM paNa temanI eka dalIla to kharekhara hAsyAspada dekhAya che, kAraNa ke te dalIla temanI ja virUddha jAya che, teo kahe che ke mUrti pUjakonA zAstromAM mRta muninA dehane muhapatti bAMdhavAnuM lakheluM che. eTale muhapatti kAyama bAMdhI rAkhavAnuM pUravAra thAya che. paraMtu mRtanA moDhA upara muhapatti bAMdhI devAnuM kahyuM che e ja sAbita karI batAve che ke pahelAM muhapati bAMdhela nahatI. eTale ke bAMdhI rAkhavAmAM AvatI nahatI. A che tarkane UMdhe upayoga Ama banne pakSa taraphathI aneka rIte tarkabAjIe galAvIne pitApitAnA matanI puSTi karanArA lakhANe dalIla karI che, paNa khUbInI vAta e che ke e banne pakSanA badhA lekhakoe phakta potAnI mAnyatAnA ja gANuM gAyA che paraMtu koIe satya zodhavAnI mahenata karI nathI temaja tene samanvaya karavAmAM temanuM citta lagADayuM nathI. - "huM sAco chuM" evI jAtane mahAgraha banne pakSoe pakaDI rAkhe tene badale teoe samAdhAnakAraka samanvaya karavAmAM citta lagAyuM hota to kayAranuM e samAdhAna thaI gayuM hatuM ane ekatAmAM eka pagaluM AgaLa vadhI zakAyuM heta. * samAdhAnanI icchA hoya te samAdhAnanA ghaNuM rastA nIkaLI zake Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 5 ja, phakta samAdhAnanI icchA joIe. paNa pitAnA matane ekAMtathI pakaDI rAkhavAno Agraha na joIe. matAgrahathI keikALe mikSa nathI paNa matAgrahathI bhavabramaNane vadhAre ja che. eTaluM je sthAnakavAsIo tema ja mUrtipUjake dhyAnamAM rAkhe te vidhane ThekANe ekatA AvIne ubhI rahe temAM jarAya saMzaya nathI.' samanvaya kharuM kahIe te A eka najIvo virodha che. te virodha TaLe ane banne vacce saMtoSakAraka samAdhAna thAya tevI abhilASAthI, huM mArI alpamati pramANe samanvaya mATe nIce pramANenI mArI sUcanA bane pakSanI vicAraNA mATe mUkuM chuM. muhapattine uddeza bolatI vakhate vAyukAya jIvonI rakSA karavAne che. eTale ke muhapatti e ahiMsA pAlananI tAlima mATe che athavA te yatane jALavavAnI tAlima mATe che. jema muhapatti mATe traNa jAtanI mAnyatA che tema tenA samanvaya mATe paNa traNa vibhAga pADI zakAya. muhapatti e eka AcAra dharma che athavA te vyavahAra che. judI judI kakSAnA badhA munio mATe ekasarakhe kaDaka niyama hoI zake nahi kAraNa ke badhA munio ekasarakhI kakSAnA hotA nathI paNa judI judI kakSAnA hoya che. ema te dareka muninI kakSA judI kahI zakAya paNa samuccaya rIte te kakSAnA traNa vibhAga pADI zakAya. te nIce pramANe (1) jeo upayoga jALavavA ane yatanA pALI zakavA azakta hoya temaNe ahorAtra kAyama muhapatti mukha para bAMdhI rAkhavI. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 mULa jaina dhama ane (2) jeo upayAga rAkhavAmAM satata nagRta rahI zake che te suhapatti hAthamAM rAkhI jarUra paDaye barAbara upayAga kare. (3) jeo niratarasapUrNa paNe upayeAgavata rahe che ane jee acelaka che teone muhapattinI jarUra nahi. (1) munipaNAnI zarUAtamAM sa`vyavahAramAM yatnApUrvaka khelavA jeTalI jAgRti rAkhI zakAya nahi te samajI zakAya tevI vAta che. ane tethI tevA muni mATe kAyama muhapatti bAMdhI rAkhavAnA niyama rAkhavAmAM Ave te te tene mATe lAbhakAraka ja gaNAya, tema jarUrane paNa gaNAya. (2) tyAra pachI abhyAsa vadhatAM munimAM vizeSa jAgRtapaNu Ave ane tethI te khelavA vagerenA prasaMgeAe muhapatti meDhA AgaLa rAkhavAnuM cUke nahi. tevA jAgRta munivara muhapatti hAthamAM rAkhe te paNa temane keI jAtane bAdha naDe nahi. ane jyAre temanA banne hAtha rokAyalA hoya tyAre temaNe paNa muhupatti mADhe bAMdhI rAkhavI. jemake vyAkhyAna vakhate banne hAtha rokAyalA rahe. svAdhyAya vakhate vAMcavA lakhavAmAM banne hAtha kAyalA hAya. gAcarI vakhate anne hAtha rokAyalA hoya. Dila jatI vakhate banne hAtha rokAyalA hAya. paDilehaNa karatI vakhate banne hAtha rokAyalA hAya. banne hAtha zakAyalA hoya tyAre kAI paNa kAraNe khelavAnI jarUra paDe tethI te vakhate muhapatti khAMdhela na hoya te jayaNA sacavAya nahi. mATe tevA vakhate muhupatti bAMdhI rAkhavI te jarUranuM kahevAya, muhupatti e sAdhunA liMga athavA cinha tarIke che mATe te AMdhI rAkhavAnI ja jarUra che ema dalIla che. tenuM samAdhAna sAdhunuM cinha batAvavAnuM te anya dharmI mATe ja khAsa karIne hAya. svadharmI Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 5 to sau koI jANatA ja hoya ke A amArA mahArAjazrI che. ane muninI oLakhANa muhapattithI paDe ema dalIla che. paraMtu muhapatti sivAya paNa muni temanA veSathI jaina sAdhu tarIke oLakhAI zake che. bIjuM AvI oLakhANane prasaMga te muni bahAra nIkaLe tyAre ja Ave. ane bahAra nIkaLatI vakhate munie muhapatti bAMdhI rAkhavAne niyama hoya te pachI te saMbaMdhane vAMdhe rahe nahi. (3) jemanuM hRdaya sUkSmamAM sUkSma jIvo pratye paNa karuNAthI bharapUra che. jeo sUkSmaNiMsA karavAthI Dare che eTaluM ja nahi paNa anicchAe ya sUkSma hiMsA thaI jatAM hRdayamAM duHkha dhare che. jeo niraMtara yatnA jALavavAmAM sAvadhAna che ane jeo sadAye AtmasvarUpanI bhAvanAmAM lIna rahe che temane muhapattinI jarUra nathI ema gaNavuM. A samanvayamAM paNa eka virodha te kAyama raheze. jema alakane ja sAdhu mAnanArA salakane sAdhu mAnatA nathI tema muhapattine ja sAdhunuM cinha mAnanArAe acalakane sAdhu tarIke svIkAraze nahi, A banne vidho to kAyama rahevAnA. e virodha na dharmanI ekatA thaze tyAre ja TaLaze. ekatA IcchanAre te tattva samajavuM joIe ane tattvane mAna ApI vartavuM joIe. muhapatti mATe tatva te e che ke - puNya ke pApa banne karmane AdhAra chanA bhAva upara che. bhAva kharAba na hoya, hiMsAnI vRtti na haya, sUkSmamAM sUkSma jIva pratye paNa dayAbhAva vartate heya tyAre jIvane tenI svAbhAvika kriyAthI pApa lAgI zake nahi. bAlavuM e svAbhAvika kriyA che. ane muni te jarUra pUratuM ja bele ane te paNa dharmane, satyane anusarIne ja bele. munimAM Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa je dharma ane sarva jIva pratye dayAbhAva ja vatate heya tethI muninI svAbhAvika kriyAthI tene pApa lAge nahi. paraMtu jIvane anAdikALathI hiMsAne abhyAsa cAlyo Avya che. tethI ghaNA prayatna pachI, ghaNuM tAlima pachI ja tenA bhAva dayApUrNa banI zake. tethI zarUAtamAM munine ahiMsAnI tAlima ApavAnI jarUra rahe che. te tAlimanA eka sAdhana tarIke muhapatti che. munine jyAM sudhI yatanA jALavavAne abhyAsa na hoya, balavAnI jarUra paDaye mukha ADI muhapatti rAkhavA jeTalI jAgRti AvI na hoya tene mATe muhapatti vize kalAka mukha para bAMdhI rAkhavI jarUranI gaNAya. abhyAsathI belatI vakhate muhapati moDhA AgaLa rAkhavA jeTalI jAgRti AvI jAya tyAre muni muhapatti hAthamAM rAkhI zake ane belatI vakhate moDhA AgaLa rAkhI zake. ane muni jyAre utkRSTa adhyAtma dazAmAM AvI jAya, tyAre temanAmAM sUkSma jIvo pratye paNa dayAbhAva ja vartato hoya tyAre pachI temane muhapatti rAkhavAnI jarUra gaNAya nahi. tIrthakara bhagavAna dIkSA lIe tyArathI ja teo muhapatti rAkhatA nathI. kAraNa ke chazvastha avasthAmAM paNa tIrthakara bhagavAnamAM saMpUrNa karuNabhAva vartato hoya che, sUkSma ke bAdara, trasa ke sthAvara sarva cho pratye bhagavAnamAM ekasarakhe karuNAbhAva vartate hoya che tethI temane muhapattinI jarUra rahetI nathI. pitAnuM hita IcchanAre to hameza A vAta dhyAnamAM rAkhavI - jaIe ke, rAgadveSa bhASAnA pugaLa, vAda, liMga, zarIra, upakaraNa e Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpra pra. 5 - - sarva paravastu che ane jaDa che, svavastu te kevaLa caitanyaghana AtmA ja che. paravastu eTalA puratI ja mAnavAnI che ke tene upayoga thaI zake te karIne svavastu prApta karavI. svavastu prApta karavAmAM madadagAra thavAne badale ADakhIla rU5 thatI paravastu tyAjya che, AvI samaja jyAM hoya tyAM TaMTA ke gALAgALI, niMdA ke vitaMDAvAda hevA saMbhave ja nahi. pitAne ane jagatane uddhAra evA puruSothI ja thaI zake. ahehe kevuM Azcarya che ke je vItarAga prabhunI vANI sAMbhaLavAthI siMha ane bakarI, vAgha ane manuSya sarva eka pAse eka besavA chatAM svAbhAvika vairabhAva bhUlI jatA ane baMdhutA tathA zAnti anubhavatA, te ja vItarAganI vANIne Aje kalaha TaMTAnuM hathIAra banAvavAmAM Ave che, ane te chatAM ema karanArA pitAne vItarAganA putra kahevaDAve che, re ekanA eka putra (The only heirs) kahevaDAve che ! vivekI puruSae dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke, satyane chevaTane ane cekakasa nirNaya te atIndriya jJAna sivAya thaI ja zake nahi; ane atIndriya jJAna rAgadveSanI gerahAjarImAM ja thaI zake che. bAkI to atIndriya jJAnavALA mahAtmAoe kathelA ekeka vacananA anatA artha thAya che. jevI artha karanAra mANasanI yogyatA tevo te artha kare. vadhAre ke ocho apUrNa ane vadhAre ke ocho doSita artha kare. sapUrNa ane deSarahita artha to svAnubhavI-atIndriya jJAnavALe manuSya ja karI zake. AvuM samajanAro mANasa koI divasa bIjAnA artha (Interpretation) mATe TaMTA karavA taiyAra thaze nahi. atIndriya jJAnIo jeTaluM jANe che teTaluM sarva bhASAmAM lAvI zakatA nathI, ane jeTaluM teo kahI zake che tene anaMtamo bhAga paNuM sAdhAraNa manuSyo samajI zakatA nathI. ane te chatAM AjakAlanA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane bALajI, jeo nathI jANatA padArthavijJAnazAstranA mULa tatta ke nathI jANatA bhASAne niyame, paNa atIndriyajJAnIne kathananuM kharU ane saMpUrNa rahasya samajavAne beTo phAMko dharAve che; AhA kevuM tUta! eka pitA pitAnA nAnAmoTA putra vacce kalaha joI khuzI thAya nahIM; deva game tene hoya to paNa pitA to kalahanI pahela karanAra putrane tema ja te vakhate sahiSNutA nahi batAvI zakanArA bIjA putrane-ema bannene kapUta ja kaheze. e ja nyAye (vyavahArathI) mahAvIra pitA pitAnA saMsAra putra mATe ema kahe. khA putra te che ke je potAnA pitAnA bIjA putrane mAtra baMdhu ja nahi paNa Atmavata mAne che ane tene aparAdha thavA chatAM udAra dilathI ane cupakIthI tene kSamA uparAMta bane teTalI sevAbuddhithI tenI mati sudhAravA keziza kare che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaSNu ha jaina dharmamAM ekatAnI jarUra huM agAu jAhera karI cUkaye| chuM te pramANe huM kAI paNa eka saMpradAyanA custa anuyAyI nathI. paNa zuddha jaina dharmanA anuyAyI che ane zuSka jaina dharmanA ja anuyAyI rahevA IcchuM chuM. eTale mane koI paNa saMpradAya tarafe pakSapAta ke rAga nathI tema kAinA pazu tarapha dveSa nathI. zuSka jaina dharma, tattva, sidhdhAMta jANavA samajavA mATe dareka jaina saMpradAyanuM sAhitya, khAsa karIne ekabIjAthI virudhdha paDatuM sAhitya vAMcavu joie. mArA evA svataMtra adhyayana, vAMcana, manana, ciMtanathI mane je kaMI navuM jJAna prApta thayuM tenA phaLa rUpe A pustaka che. tenI aMdara mArA kathananI puSTi mATe jarUranA pramANeA ApyA che. chatAM temAM kyAMya paNa mArI bhUla thai hAya tA te mane jaNAvavAnI mArI vinaMti che. mArI bhUlanI khAtrI thaye te huM haMmezAM sudhAravAne taiyAra chuM. zuddha jaina dhama eka ja che che e te sarvamAnya vAta che ke zuddha sAcA jaina dharma eka ja hatA ane eka ja raheze, bhagavAna tIrthaMkara devAe eka ja zuddha dhama prarUpyA che. temAM kAI paNa saMpradAya prarUpyA nathI. eTale ke sapradAyavAda e zuddha jaina dharma nathI. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 mULa jaina dharma ane eTale kAI paNa saMpradAya pAte zuddha jaina dharma hovAnA dAvA karI zake ja nahi. ane evA dAvA karanAra pAte pAtAnuM anuAna ja pradarzita kare che e cokkasa vAta che. kAraNa ke sapradAya eTale ekAMtavAda ane zuddha jaina dharmI eTale anekAMtavAda, jaina dharmanA dareka krikA anekAMtavAda e jaina dharmanA mukhya siddhAMta che ema te kabUla kare ja che. chatAM vicitratA e che ke dareka phirakA potAnI mAnyatAne ekAMta AgrahathI pakaDI rAkhe che. mAnyatAnA savAla Ave tyAM dareka phirakA anekAMtavAdane tilAMjalI Ape che! zuddha jaina dharmane dUra rAkhe che ane pAtAnI mAnyatA zuddha jaina dharma pramANe kheATI hAya tA paNa te mAnyatA cheADavAne taiyAra nathI ema spaSTa rIte jAhera kare che! AgaLanA vakhatamAM ahaMbhAvathI, abhimAnathI ke ajJAnatAthI ekAMtavAdanA Azraya laI ne bhale game teTalA sapradAyA, phrikA, ga vagere bhedo jainadhama mAM paDI gayA che. paraMtu Aje jamAne ekatAnA che. eTale A badhA chuTA paDelA saMpradAyAe ekatA karavI ja joIze. nahiMtara ekabIjAnI harIphAImAM, adekhAImAM, dveSamAM ke ahaMbhAvamAM rahevAthI dareka sauMpradAyane nukazAna thatu ja raheze. dareka sapradAyanI saMkhyA ghaTatI ja jaze ane chevaTe nAma mAtra ja raheze. jainadhama A pAMcamA ArAnA aMta sudhI rahevAne che e bhagavAnanA vAkaca upara zraddhA rAkhI niSkriya esI rahevuM e AtmaghAtaka che. dharmanA bhAgalA paDatA joI ne ke paDelA che te nibhAvIne zAMta besI rahevu e AtmadhAtaka che. kAraNa ke tethI te| jainadhamI onI saMkhyA ghaTatI ja javAnI, jainadhama bhale pAMcamA ArAnA aMta sudhI cAlu rahe paNa te vakhata sudhI jainadharma pALanArA moTI saMkhyAmAM hoya e jovAnuM, ema karavAnuM ApaNuM kartavya che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA samaye pra. 9 77 ane tethI saMpradAyamAMnA matabheda maTADavAnI ke bane teTalA matabheda ochA karavAnI koziza karavI te dareka jainanuM paheluM kartavya che. ekatAne artha ahIM ektAne vyavahArika ekatA athavA bAhya ekatA je artha levAne nathI. paNa dharmanI ekatAne artha levAne che. kAraNa ke jainadharma eka ja che. saMpradAyavAdane kAyama rAkhavAthI zAbdika ektA AvI zake, bAhya ektA AvI zake paNa AMtarika ekatA ke je sAcI ekatA che te AvI zake ja nahi. zAbdika ke bAhya ekatAthI dharmamAM zAMti kadI AvI zake ja nahi. kAraNa ke manuSya svabhAva ja e che ke te saMpradAyavAdathI prerAIne prasaMgepAta kalaha, kaMkAza, jhaghaDA karyA vinA rahe ja nahi, ektAnI vAta karavA chatAM judA judA saMpradAyamAM avAranavAra dhArmika jhaghaDA thayA ja kare che te mArI vAtanI sAbitI che. jyAM sudhI aMtakaraNamAM satya samajAya nahi. satyanI pratIti thAya nahi tyAM sudhI koI mANasa ekatAnA paMthe paLI zake nahi. tethI dhArmika ekatA mATe paNa zuddha mULa satyadharmanI jANakArI thavI joIe. zuddha dharma samajavA mATe saMpradAyavAdanI khAmIo, beTI mAnyatAo paNa batAvavI ja paDe. saMpradAyavAdIone temanI khAmIo, ane beTI mAnyatAo jAhera rIte bahAra AvatAM uga thAya te svAbhAvika che. paNa tethI zuddha dharmanI vAta khetI karI zakatI nathI. paraMtu ektA karavA mATe dareka saMpradAyamAM je je kheTI mAnyatAo ghusI gaI hoya te te mAnyatAo siddhAMtathI, anekAMtavAdathI, tarkathI, zodhakhoLathI vagere rIte kheTI pUravAra thAya te mAnyatAone te saMpradAye choDavA taiyAra thavuM ja joIe, temaja Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 mULa jaina dharmo ane je je mAnyatA sAcI puravAra thAya tene apanAvavA taiyAra vu joie. kSaraNa ke e rIte ja zudhdha dharma zuM che te samajI zakAya ane tethI ekatA karI zakAya. dAkhalA tarIke huM mArI ja vAta karUM. huM satyAthI` chuM. huM zuddha jaina dharmanA ja anuyAyI rahevA mAguM chuM. paraMtu mArI mAnyatA e hatI ke mUrtine mAnavI e jaina dharmAMmAM nahi darzAveluM kArya che. have smRtine mAnavI e jaina dharma viruddhanuM kArya nathI ema siddhAMtathI, pramANuthI, zAdhakheALathI sAbita thAya tA mAre te pramANe mAnavuM ja joI e. huM satyane na svIkArUM te| huM haDhavAdI, durAgrahI ke matAgrahI kahevAuM. te ja pramANe tIrthaMkara bhagavAne prarUpelA zuddha jaina dharmanA anuyAyI rahevA icchatA mumukSuoe matabhedanA dareka viSayamAM je je satya tarIke pUravAra thAya te satya tarIke svIkAravuM ja joI e alabatta je saMpradAyavAdane ja athavA matAgrahane ja custapaNe vaLagI rahevA mAgatA hoya temane mATe kAMi kahevAtu ja nathI, huM to matAgrahathI meAkSa nathI paNa bhava bhramaNa che ema ja mAnuM chuM. te have sauthI pahelAM dharma eTale zuM e ApaNe samajavu joIe. jIvane UMce dharI rAkhe te dharma athavA jIvanI utkrAMti karIne, utkrAMti karAvatA karAvatA tene meAkSa sudhI pahoMcADe te dhama kahevAya. dharmanA be prakAra bhagavAne evA dhama be prakAranA kahyo che--(1) vyavahAra dharma ane (2) nizcaya dharma. kharekhara paramArtha bhUta / nizcaya ja che. nizraya dharma ja meAkSanI prApti karAve che. paraMtu anAdikALathI kamathI badhAyelA AtmA ekadama nizcaya dharmoMmAM AvI zakatA nathI. alakhatta, Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 6 79 valle apavAda paNa banI jAya che. paraMtu tevA apavAda sivAya sAmAnya rIte vyavahAra dharmanuM avalaMbana laIne jIva nizcaya dharmamAM pahoMcI zake che. mATe bhagavAne vyavahAra dharmanuM avalaMbana laine dhIre dhIre UMce caDIne nizvaya dharmamAM AvavAnuM kahyuM che. nizcaya tarapha lakSa rAkhIne ja vyavahAra dharma pALavAne che ane ema karavAthI ja nizcaya tarapha pahoMcAya che. nizcaya daSTi hRdaya rAkhI pALe je vyavahAra, puNyavaMta te pAmaze che, bhavasAgarane pAra. -zrImadda yazavijayajI nizcaya vANI sAMbhaLI, sAdhana tajavA neya, nizcaya rAkhI lakSamAM, sAdhana karavAM sAya. - zrImad rAjacaMdra (Atma siddhi) vyavahAra dhamamAM matabheda - nizvaya dharma saMbadhI jainenA koIpaNa saMpradAyamAM matabheda nathI. paNa vyavahAra dhamamAM matabheda che. ApaNe atyAre vetAMbaranA je saMpadA, mUrtipUjaka ane sthAnakavAsIne matabheda saMbaMdhI thaDe vicAra karIzuM. temane mukhya virodha athavA meTe virodha mUrti pUjA saMbaMdhI che. bIjA vire muhapatti, tIrthakSetre vagere viSe che. vetAMbara mUrtipUjaka ane sthAnakavAsI e banne pakSa mUrtipUjAne ja virodha tarIke gaNe che. paraMtu mUrti ane mUrtipUjA e bane judA judA viSaya che. mATe te banne viSayanI judI judI chaNAvaTa karavI joIe. munizrI jJAnasuMdarajInA be pustako-(1) mUrti pUjAkA prAcIna ItihAsa ane (2) zrImAna laMkAzAha--te pustaka vAMcyA pachI te saMbaMdhI mArA svataMtra abhyAsa tathA ciMtana ane mananathI mane jaNAyuM Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane ke A saMbaMdhI sthAnakavAsIoe haju ghaNuM ghaNuM vicAravA jevuM che. tethI mane jaNAyuM ke mArA vAMcana manananA phaLa tarIke mArA je vicAre thayA che te mAre jAhera karavA joIe ke jethI satyAthI mumukSa vAMcake yathArtha vastu sthiti dhyAnamAM laIne teo pitAnI meLe ja satya zuM che tene nirNaya karI zake. alabatta, saMpradAya mAhathI prerAine keI, mUrtipUjakane ajJAna puraMdara kahI ke evuM bIju yataddhA belI, teno tiraskAra karavAmAM Ave ke mUrti mujane hiMsAdhamo karI temano tiraskAra karavAmAM Ave, ema tiraskAra kare to sahelo che paNa AvA tiraskArathI te tiraskAra karanAra pote ja mahA mahA kaSAyI che eTaluM te te pote ja potAnI meLe sAbita karI Ape che ane tIvrakaSAyanuM phaLa zuM che te te jana siddhAti spaSTa rIte batAveluM che ja. dalIlane javAba dalIlathI ja heya eTaluM ja nahi paNa jeTaluM sAcuM hoya tene svIkAra paNa karavAne heya ja satyane svIkAre te ja sAce jana kahevAya. paNa dalIla karyA vinA vitaMDAvAdathI koI paNa javAba ApavAmAM Ave ke keIne utArI pADavAmAM Ave te jaina nAmadhArI zrAvakane megya paNu gaNAya nahi eTale pachI te sAdhune gya to na ja hoI zake. satyAthI mumukSu je saMpradAyavAdane, ekAMtavAdane ke matAgrahane jhera samAna gaNe che te te banne bAjunI dalIlo vicArIne taTastha bhAvathI pite pitAnI meLe ja satya zuM che tene nirNaya karavAnuM pasaMda karaze, ane je vastune nirNaya pote na karI zake tene kevaLIgamya rAkhaze. paraMtu te nizcita rIte kei5Na tarapha DhaLI paDaze nahi, ema mAnIne huM atre mArA vicAre pragaTa karuM chuM, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa sAtamuM mUrtinuM astitva mUrti e mukhyatve bhAvane viSaya che tyAre mUrtipUjA e mukhyatve bAhyAcArane viSaya che. tethI pahelAM ApaNe mUrtisaMbaMdhI ja vicAra karIzuM. ane te vicArAI rahyA pachI mUrtipUjAno vicAra karIzuM. ahIM ApaNe mUrti eTale tIrthakara bhagavAnanI mUrti athavA pratimAnI ja vAta karIe chIe ema samajavAnuM che. mUti, pratimA, pratibiMba, citra, pheTa, chabI vagere paryAyavAcI zabda che. sthAnakavAsIonI mAnyatA sthAnakavAsIonI mAnyatA evI che ke prAcInakALamAM mUrti ke mUrtipUjAnuM astitva ja nahotuM. ane tethI ApaNe samAM mUrti ke mUrtipUjAnuM nAmanizAna paNa nathI. mATe mUrti ke mUrtipUjA e dharma viruddhanuM kArya che. pahelAM te sthAnakavAsIo ema ja mAnatA hatA ke mUti ane mUrtipUjA ghaNuM arvAcIna kALathI zarU thaI che. paNa te kALa kayo te nizcita rIte kaI kahI zakatuM nahatuM. ane hajusudhI paNa koI nizcita rIte kahI zakyuM nathI. kAraNa ke te vAtanI temane khabara ja nathI. paratu jema jema zekheLe thatI gaI tema tema te arvAcIna kALanI maryAdA sthAnakavAsIo taraphathI laMbAvAtI gaI. ane thaDA varSa pallAM zodhakhoLa uparathI mUrti lagabhaga 2000 varSa pahelAM paNa Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 mULa jaina dharma ane vidyamAna hatI ema sAbita thatAM sthAnakavAsIone te pramANe mAnavuM paDayuM che. mUrtinA vicAra mATe traNa muddA eTale mUti saMbaMdhI ApaNe vicAra karavAnuM ke nakkI karavAnuM e che ke - (1) mUrtinI mAnyatA dharma viruddha che ke nahi. . (2) prAcInakALamAM mUrti hatI ke nahi. (3) sUromAM mUrtine ullekha ke ullekha che ke nahi. A muddAo jANavAthI konI mAnyatA sAcI che e nakakI karI zakAya. eTale ApaNe A traNeya muddAo eka pachI eka tapAsIzuM. devalokamAM zAzvatI mUrtio devalokamAM temaja naMdIzvara vagere sthaLoe parvata upara zAzvatI mUtio che ane devadevIonI te mUrtionI pUjA bhakti kare che e vAta sthAnakavAsIo mAne che kAraNa ke te vAta sthAnakavAsIonA mAnya sAmAM paNa jaNAvelI che. eTale e vAta na mAne te teo sUtra ja mAnatA nathI ema kare. - jeke sthA. RSi saMpradAyanA munizrI alakha RSie temanA anuvAda karelA sarvemAM e zAzvatI mUrtionA ulekhe che tyAM keTaleka ThekANe neMdha mUkIne te mUrtione kAmadevanI mUrtio karAvI che. paraMtu evI noMdha mUkatI vakhate temaNe AgaLa pAchaLanA zabdone saMbaMdha tUTI jAya che te vicAryuM ja nahi ane tethI vidvAne pAse temanI ne beTI che, sAMpradAyika mohathI lakhAyelI che te siddha thaI gayuM che. paraMtu khUbInI vAta te e che ke sthAnakvAsIo moTe bhAge zAzvatI mUrtio tIrthaMkara bhagavAnanI che ema mAne che chatAM manuSpakRta : Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 7 84 mUrtione teo mAnatA nathI! zAzvatI mUrti mAnavAthI dharma viruddhatA AvatI nathI te kRtrima mUrti mAnavAthI paNa dharma viruddhatA AvI na zake e to eka sAmAnya buddhinI samajanI vAta che. devalokanI mUrti mAnavI ane manuSyalokanI mUrtine na mAnavI teno artha e thAya ke eka samakitI sthA, zrAvaka mRtyu pAmI devalokamAM upajyA pachI te ja jIva mUrtine mAnato thaI jAya! zuddha dharmamAM AvI bevaDI mAnyatA heI ja na zake. je jIva manuSyalokamAM ane devalokamAM vArApharatI utpanna thAya tyAre te vArApharatI tenI mAnyatA pheravata rahe te samakitI ja na kahI zakAya athavA tene sAcA dharma ja kahI na zakAya, kAraNake sAcA dhamI samakitI tenI mAnyatAmAM pherabadalI na kare, A uparathI samajI zakAze ke je loke develekanI mUrtine mAnatA hoya temaNe manuSya lekamAM paNa mUrtine mAnavI ja joIe, ema na kare te tene sAcA zuddha dharmane anusaratA nathI ema cokkasapaNe kahI zakAya. - mUrtine mAnavI ne pUjavI te devadevIone chata vyavahAra che ema kahevuM te paNa beThuM che kAraNa ke deve mUrtipUjA vyavahAra tarIke nathI karatA paNa dharma mATe kare che ema te sUtromAM spaSTa ullekha che ja. ane te AgaLa upara batAvAze. mRti e vyavahAra dharma che mUrti ane mUrti pUjA e vyavahAra dharmanA viSa che e dhyAnamAM rAkhavuM. eTale ahIM je vicAraNuM thAya che te vyavahArane anusarIne ja karavAmAM Ave che. - jyAM pApa che athavA jyAM mithyAtva che tyAM dharma nathI. to jyAM Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane sudhI mUrti jIvane pApa kriyAmAM laI na jAya tyAM sudhI tene vyavahAra dharmamAM laI javAne vadhe laI zakAya nahi. tema ja mUrti jIvane mithyAtvamAM ghasaDI na jAya tyAM sudhI tene vyavahAra dharmamAM levAne vAM kADhI zakAya nahi. bhagavAnanI mUrti bhakti utpanna kare che tIrthakara bhagavAnanI mUrti jIvane pApamAM te kheMcI zake ja nahi. e to jIvane vairAgya ke bhaktibhAvamAM preraka bane che. kAraNa ke mUrtinA zAMta mudrAvALA dhyAnamaya AkArane jevAthI jenAranA hRdayamAM paNa vairAgya ane bhakti utpanna thAya che. koI ema kaheze ke jene A mUti konI che ema khabara hoya tene ja tevA bhAva utpanna thaI zake. paraMtu ajJAnIne tevA bhAva utpanna na thAya. tenA javAbamAM kahevuM joIe ke- ajJAnIo paNa saMsArInA bAhya dekhAvamAM ane sAdhu verAgInA bAhya dekhAvamAM bheda che eTaluM te samaje ja che. jaMgalI loko paNa sAdhane joIne temane vaMdana namaskAra kare che. e vAta aneka prAcIna thAomAM paNa Ave che. enuM e ja kAraNa che ke saMsArIne dekhAva sAdhunA dekhAvathI tadana bhinna che. ane temAM paNa dhyAnastha sAdhune dekhAva bhinna hoya che eTaluM ja nahi paraMtu te pUjyabhAva, bhaktibhAva utpanna karanAra che. tethI ja jaMgalI loko paNa sAdhune turata oLakhI zake che. ane te ja pramANe ajJAnI jaMgalI lo ke mUti' joIne te mUrti bhagavAnanI che ema na jANatA hoya te paNa te mUti kaI saMta mahAtmAnI che ema te samaje ja che. eTale mUrti ajJAnIma paNa bhaktibhAva prere che. te pachI jJAnI ane samaju mANasane mUrti joIne pUjyabhAva, bhaktibhAva utpanna thAya che temAM navAI jevuM paNa kAMI nathI. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra, 7 mUrtinI mAnyatA dharma viruddha nathI A pramANe smRti manuSyane pApa taraph tA laI jaI zakatI ja nathI paNa dharma tarapha vALavAmAM te jarUra nimitta banI zake che. eTale e rIte mUrtine dhamA~ virudgha kahI zakAya nahi. 5 tIrthaMkara bhagavAna te mithyAtvanA nAzaka che. eTale temanI mUrti kadI jIvane mithyAtvamAM pADI zake ja nahi. mUrtimAM zraddAti eTale tIrthaMkara bhagavAnamAM zraddhAbhakita e te samyakatvanuM lakSaNa che. eTale e rIte paNa mUrtine dharma viruddhanI kahI zakAya nahi. Ama jyAre mUrtinI mAnyatA dharma viruddhanI TharI zakatI nathI tema ja mUrti dharmAbhAvapreraka thaI rahe che tyAre tene vyavahAra dharmamAM mAnya rAkhavAmAM kAI jAtanA vAMdhA rahetA heAya ema jaNAtuM nathI. saMsAra vyavahAramAM mUrtinA Adara saMsAra vyavahAramAM ApaNe joI e chIe ke keAI mahAbhAgyazALI puruSe tenA kuTubane samRddha banAvyuM hoya te te kuTuMba te bhAgyazALI puruSanI yAdagIrI mATe tenI raMgIna tailacitra chaMkhI ke khAvalu (mUti ) anAvIne potAnA gharamAM rAkhe che ane darAja temanAM darzana karI vadana nasaskAra karI tenI yAdagIrIthI temanA jevA thavAnI preraNA meLave che. -3 kAI mahApurUSe samAja mATe koI uttama kArya karyuM hoya teA samAja tenI yAdagIrI mATe citra ke bAvalu banAvIne ceAgya sthaLe mUke che ke jethI sau tenA darzana karI vadana namaskAra karI zake. gAma ke dezane mATe kAI vIra purUSe zUravIratAnuM kAma karyuM hoya te tenuM bAvalu ( mUrti) pALIe kAI sArA jAhera sthaLe mUkIne tenI yAdagIrI jALavI rAkhavAmAM Ave che. AvA pALIA ke AAvalA vinAnuM bhAgye ja kAI gAma khAlI haze. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 6. vyApAra dhaMdhAmAM paNa kaI mahApurUSe vyApAra udyoga dhaMdhe khUba khIlavyo hoya to tenuM paNa citra ke bAvaluM temanA dhaMdhAnA makAnamAM mUkIne tene dararoja darzana karI, vaMdana namaskAra karI tenI yAdagIrIthI tenA jevuM kAma karavAnI preraNA meLave che. " Ama saMsAranA dareka kSetramAM mahApuruSonI mUrti banAvI, temanA darzana karI, temanI yAdagIrIthI temanA jevA thavAnI preraNuM meLavAya che. - tevI ja rIte dharmamAM dharmanA mahApuruSa, dhanAyaka tIrthakara bhagavAnanI yAdagIrI mATe temanI mUrti banAvI, temanA darareja darzana karavAmAM Ave, bhaktithI temane vaMdana namaskAra karavAmAM Ave ane e rIte temanA jevA thavAnI preraNA levAmAM Ave te tene paNa eka dharmakArya kahI zakAya. athavA te paNa eka jAtano vyavahAra dharma ja kahI zakAya. mRti eTale zuM? mUrti eTale AkRti, bAvaluM, citra, pheTa, chabI, pratibiMba athavA pratibhA. eTale mULanuM koIpaNa jAtanuM pratIka. upara kahyuM tema saMsAravyavahAramAM mUrtine khUba AdarabhAva che. ApaNe ApaNuM gharamAM paNa ApaNA bApadAdAo, vaDIlonA phoTA ke raMgIna citrane pavitra mAnIe chIe. vaDIlonA pheTA citrane jeIne pUjya bhAva utpanna thAya che ane e pheTa ke citrane kaI phADI nAkhe. tenA upara koI paNa mUke to teNe phoTAmAMnA vaDIlanuM apamAna karyuM ema paNa mAnIe chIe. teja pramANe bhagavAnanI mUti e paNa bhagavAnanuM pratIka che te bhagavAnanA citra ke temanI mUrtinI kaI AzAtanA kare teNe bhagavAnanI ja AzAtanA karI ema gaNAya. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. cha mUrtinI hAMsI karanArA vicAre mUrtine jaDa patthara tarIke gaNI hasI kADhanAre, avagaNI kADhanAre e paNa vicAravu joie ke temanA vaDIlanA phATA ke citra paNa jaDa vastu ja che, tenA tarapha tame pUjyabhAve zA mATe juA che ? vaDIla karatAM bhagavAna teA anaMtagaNA vizeSa pUjya che teA temanI mUrtine ke temanA citrane na mAnavu emAM DahApaNa kevI rIte gaNAya ? 87 sthA. pustakAmAM citra 66 sthAnakavAsI AcArya zrI javAharalAlajI mahArAje temanA "sacitra anukapA vicAra'' nAmanA pustakamAM kezI zramaNanuM citra chApyuM che. zrI zaMkara munijIe temanA sacitra mukhavastrikA '' muni, prasannacaMdra rASi tathA gajasukumAla muninA che. zrI ceAyamalajI mahArAje temanA " mahAvIra yAMcA saMdeza" nAmanA pustakamAM bhagavAna mahAvIranuM citra chApela che. pustakamAM pAMDava citrA chApelAM sthA. AcArya zrI AtmArAmajInA pustakAmAM, temanA ziSya jJAna muninA pustakAmAM temaja bIjI paMjAbI, mAravADI, gujarAtI sAdhuenA pustakAmAM temanA potAnA temaja bIjA sAdhusAdhvIonA citrA (phATA ) chapAyA che ane chapAya che. pUjya zrI ratnacaMdrajI mahArAjanI samudAyanA munionA grupa phrAya chapAyelA che. jemAM agiyAra muninA phATA che. gujarAta, kaccha, kAThiyAvADanA sAdhu maMDaLanA grupa phATA jemAM tera munionA phoTA che te phrAya amadAvAdamAM traNa traNa paise vecAyA hatA. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane sthA. muninI mUti vaLI mAravADanA gAma girimAM sthAnakavAsI sAdhu Saca MdrajInI tayA mAravADanA gAma sAdaDImAM sthAnakavAsI munizrI tArAcachanI pASANumaya mUrti pUjAya che. AgrAmAM sthAnakavAsI munizrI ratnacaMdrajInI pAdukAenI pUjA thAya che. baDAda tathA aMbAlAmAM sthAnakavAsI sAdhuonI dhA kALathI samAdhi che ane te ati AdarathI pUjAya che. tyAM dara sAla meLA bharAya che ane hajAro lAka ekaThA thAya che. upara lakhyA sthA. sAdhuenA phoTA tathA mUti vagerenA citra mUrti pUjAkA prAcIna itihAsa pustakamAM vigata sAthe chapAyelA che. A pramANe mUtinA rUpAMta sthAnakavAsIemAM dhaNA lAMkhA kALathI pracalita che ja. ane Ama jyAre sthA, munionA phAya, mUrti, pAdukA vagerene vaMdana pUjana thAya che tyAre sAdhuothI anaMta guNA guNavAna ane pUjya tIrthaMkara bhagavAnanI mUrti mATe ja viodha karavA emAM nyAya ke DahApaNa kema gaNI zakAya ? ane jyAre sthAnakavAsI munie bhagavAnanA, prAcIna kALanA munionA ane atyAre temanA peAtAnA citrA ke phoTAo chApe che teA pachI bhagavAnanI mUrti mATe ja zA mATe vAMdhA hoI zake te samajAtuM nathI. sivAya ke sapradAyavAdanA mAhatA ke matAgrahanA Azraya laIne kheATI rIte vAMdhA ThAvavAmAM Ave. 2300 trevIza se| varSa pahelAM mUrtinI mAnyatA cAlu hatI te te| kaliMga dezanA ( orisAnA ) khaDagiri, udayagiri vagere pahADAmAM Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 7 kotarelI mUrtio tathA zilAlekha uparathI siddha thaI cUkyuM che. te vakhate to cauda pUrvadhara ane daza pUrvadhara muni mahAtmAo astitva dharAvatA hatA. sthAnakavAsIo vicAre ApaNA hAlanA kei paNa sAdhu munirAja karatAM e pUrvadhara mahAtmAe ghaNuM ghaNA vizeSa jJAnI hatA e te so keine kabUla karavuM ja paDaze eTaluM ja nahi paNa 500 pAMcaso varSa pahelAMnA eTale ke lokAzAhanA vakhatanA keI paNa sAdhu ke zrAvakanA jJAna karatAM ra300 grevIse varSa pahelAMnA pUrvadharanuM jJAna ghaNuM ghaNuM ja vadhAre hatuM e paNa bhUla karavuM ja paDaze. te e mahAzAnI pUri mahAtmAoe mUrtine dharma viruddhanI kema na TharAvI? A bAbatane sthAnakvAsIo athavA te mUrtividhIoe vicAra kara ghaTe che. athavA te pUrvadhare e mUrtine ghamaviruddha TharAvI hatI ema teoe batAvI ApavuM joIe, athavA te pUrvadhara mahAtmAoe paNa bhUla karI hatI ema sthAnakavAsIeAe jAhera karavuM joie ane je pUrvadheree bhUla karI na hoya to mUrtinI mAnyatA e vyavahAradharma che ema kabUla karavuM joIe. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa AThamuM avalaMbana mATe mUrtinI jarUrIAta mUtie vyavahAra dharmamAM ja Ave che. vyavahAra dharma a9pajJa mATe athavA bALajIvo mATe che. paraMtu nizcaya dharmamAM pahoMcavA mATe vyavahAra dharma anivArya rIte jarUra che. vyavahAra dharma pALatAM ke anusaratAM jIvane kaMIkapaNa avalaMbananI jarUra paDe che ja. A vAta tapasvI mahAtmA sthAnakavAsI munizrI mANekacaMdrajI svAmIe temanA kALajJAna tatva ciMtAmaNuM nAmanA pustakamAM sArI rIte samajAvela che. tethI temanuM te lakhANa atre udhdhata kare che. A jaDa padArthanA traNa guNa dareka jaDa padArthamAM traNa guNa rahyA che-(1) avalaMbana guNuM, (2) oLakhANa guNa ane (3) maMgaLa guNa. avalaMbana guNajene jeTalo vaibhava che tene teTalo jaDa padArthane avalaMbana guNa jANu. udAharaNa tarIke - raste cAlatAM lAkaDInuM avalaMbana, dAdare caDatAM pagathI ane deraDAnuM avalaMbana, hAlatAM cAlatAM rastAnuM avalaMbana, pUla upara cAlatAM kaTheDAnuM avalaMbana, bhUkha tarasamAM anAja ane pANInuM avalaMbana, rogamAM auSadhanuM avalaMbana vagere jaDa padArthonA hajAre avalaMbana levAM paDe che. jaDa padArthonuM avalaMbana te jIvataranuM jIvana che. oLakhANu guNu-mAtA pitA, dIkarA, dIkarI, hetu mitro vigerenA tathA pazu pakSI vagerenA je je pheTA che te temanI oLakhANanA che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra, 8 91 te pote phATI jaDa padArtha che. paNa mAvataranA phATA oLakhANu khAtrI Ape che. te phATA dekhIne mAvataranA guNAnI bhAvanA utpanna thAya che athavA yAdI Ape che, te ALakhANa guNa mahA mAAmAM meTA dravya sthApanA nikSeA che. magaLaguNa te sArAM rUDAM sugadhI padArtho che, te maMgaLa kAryomAM maMgaLarUpa thAya che. ane vidyone dUra kare che. jemake-- lApazInuM maMgaLa, gALanuM maMgaLa, sAkaranuM maMgaLa vagere. miSTAnnama gaLa te rUDAM bhAjana che. te dareka kAryanA vidyonA nAza kare che. tema vastramagaLathI vastra maLe che. zukananA maMgaLathI kAma zubha thAya che. " tevA mAMgalika jaDa padArthothI hajArA jAtanA maMgaLa guNa thAya che te A sthaLe graMtha gauravanA bhayathI sakSepI laI ne siddhAMtanI sAkSI ApavAmAM Ave che ke-- " zrIThANAMga sUtranA Arhame TANe ATha magaLanA maMgaLarUpe nAmeA jaNAvyA che te ATheya maMgaLa jaDapadA che. chatAM aneka duHkha ane vijJonA nAza kare che... jyAM sudhI kamane AdhIna che, tyAM sudhI maMgaLanuM sAdhana sukharUpa che. jema raste cAlatAM bhemIAnA AdhAra levA paDe tathA caratAM, taratAM ane krUratAM vAhanene AdhAra levA paDe che tema jyAM sudhI mekSe nathI pahoMcyA tyAM sudhI puNya maMgaLanA AdhAra levA paDe che. tema ja gurunA phoTA, tIthaMkara bhagavAnanA phoTA magaLa rUpe, ALakhANu rUpe ane dhyAnanA avalakhana mATe levAthI gurunA guNunI ane tI kara bhagavAnanA guNanI bhAvanA utpanna thaze. avalaMbanathI aneka guNeAnI bhAvanA pragaTa thatAM guNI thavAze. vaLI phATA uparathI. gurunI ane bhagavAnanI oLakhANa raheze ane * devalAkamAM paNa ATha maMgaLa gaNAya che--svastika, zrIvatsa, nadAvata,, vadhu mAnaka, bhadrAsana, kaLA, matsyayugala ane daMpa--rAjapraznIya sUtra. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 mULa jaina dharma ane aneka jAtanA maMgaLA thaze. viSrone nAza thaze. paNa phATA lenAra paNa phATA lenAra tathA sadAkALa rAkhanAre evA niNaeNya karI rAkhavA ke tenA guruzrInA ke prabhujInA phATAne (mUrtine) sAvadya pApa pUjAthI pUjavAnI traNe kALamAM paddhati pADavI nahi. ema siddhAMtika vAkayA che tene siddha karI rAkhavA. dhyAnamAM avala ana " jJAnavANInA siddhAMte dhama dhyAna tathA zukala dhyAnanA khatrIza bheda kahyA che. temAM avalakhana dhyAnanA cAra bheda jaNAya che. te padastha dhyAna, pistha dhyAna, rUpastha dhyAna ane rUpAtIta dhyAna. e cAra padmamAM traNapadma te sAkArI mUrti mATe che. temAM jJAtA, jJAna ane jJeyanI tripuTI rahelI che. jJeya vinA jJAna nahi tema ja dhyAtA, dhyAna ane dhyeyanI tripuTImAM guruzrIne athavA tIrthaMkara bhagavAnanA je phATe (athavA mUrti) te jJeya padArtha che ane te jJeya-dhyeyane dhyAtA AtmA jIva pAte dhyeya rUpa lakSa pAme che, tyAre dhyAnanuM svarUpa eka vRttie thAya che. te vakhate pratimAnu avala bana levA gurunA dravya phATa sthApanA svarUpe thAya che. e siddhAMta sAkSI che. " pratimA ArAdhanAnA hetu sthAnakavAsI mahAtmAjIe upara pramANe vyavahAra dharmamAM mUrtinA avalakhananI jarUrIAta batAvI che tema dhyAna mATe paNa mUrtinI jarUrIAta batAvI che. vaLI teozrI pratimAnI ArAdhanAnA hetu jaNAvatAM lakhe che ke " anaMta guNanA dhUNI anaMta zaktinA dhaNI zrI jinezvara prabhunI pratimAo A lokamAM zAMti sukha mATe, hita mATe, lAka hita mATe avalaMbana tarIke AzadhAya che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 8 te prabhunA pratimAjIne jJAnI loko pratimAjI tarIke mAne che paNa sAkSAta prabhu tarIke mAnatA nathI. je je sthaLe je je tIrthakara devo nirvANa padane pAmyA hoya te te sthaLa zrI dayALu arihaMta prabhunI anaMta vega sAdhanAnI zaktinAM je je anaMta guNarUpa, dravyarUpa paryAyarUpa padArthomAM vAsanA pariNamI gaI hoya tevA pavitra paramANuvALA je je sthaLe che te te sthaLoe javAthI UMcI UMcI bhAvanAo utpanna thatAM UMcA UcA pavitra guNanI prApti thAya che ane anaMta nirjarA thAya che. tevA hetuthI ja zrI arihaMta devanI pratimAo pUjAya che paNa chakAyanI hiMsA mATe pUjAtI nathI tema koI jJAnI mahApuru hiMsA svarUpe pUjatA paNa nathI." ) ..? (8 che Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa navamuM zAzvatI pratimAnuM mahAbhya devalokamAMnI mUtio saMbaMdhI sthAnakavAsI samAjamAM kaMIka bhrama pravarte che tethI te saMbaMdhI paNa thoDAka vicAra karI laIe. sthAnakavAsI mahAtmA munizrI tapasvI zrI mANekacaMdrajI svAmIe temanA "kALajJAna tatva ciMtAmaNi pustakamAM devalokamAMnI zAzvatI mUtionuM mahAmya darzAvatAM A pramANe lakhyuM che-- "svargamAM je je jinapratimAo che te te anAdi kALanI zAzvatI che. te jinapratimAmAM svAbhAvika anaMta guNo rahyA che. tevA guNanuM avalaMbana devatA loko sukha samAdhinA hita mATe lIe che. jema mRtyulokamAM mahA camatkArI vastuo paikI kalpavRkSa ciMtAmaNuM, caMdanavRkSa ane sugaMdhI mahA padArthonA avalaMbanathI anaMta duHkhono nAza thAya che temaja te nyAye zrI jina pratimA paNa mahAna camatkArI citAmaNI che. tenA avalaMbanathI dene anaMta zAMti maLe che. "svarganA deva zrI jinezvaranA pratimAjInA prabhAvathI potapotAnI hada maryAdA lopI zakatA nathI. tema bIjA koI deva paNa ekabIjAnI hada lepavAnI arajI karatA nathI. e vagere aneka prabhAva zrI jina pratimAnA mAnathI sacavAya che. zrI jina pratimA sarva vighone hare che, sarva duHkhane TALe che ane mahAmaMgaLa Ape che. evo prauDha pratApa zrI jina pratimAne che." zAzvatI mUrti kyA tIrthaMkaranI? devalokamAM zAzvatI mUrtio che eTale te koI amuka tIrthaMkaranI nathI tethI te mAnavA lAyaka nathI ema keTalAka sthAnakavAsIe vAMdhe Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 9 kADhe che. paNa tenuM samAdhAna paNa rAjakIya sUtramAM ApeluM che. te nIce pramANe rAjaprakrIyasUtramAM kahyuM che ke tyAM devajIMdAmAM ekaso ATha pratimA che te parthakAsane beThelI sthitinI che ane te tIrthakaranI UMcAInA pramANunI che eTale ke pAMca bharatakSetra ane pAMca eravata kSetramAM athavA manuSya lAkamAM judA judA vakhate je je tIrthakare thAya temanI UMcAI kALanA pramANamAM judI judI hoya che. tethI tIrthakaronA pratIka tarIke ane sarva tIrthakaronI UMcAInA pratIka tarIke A eka ATha jina pratimAo che. vaLI e ja sUtramAM te ja ThekANe ema paNa kahevuM che ke tyAM maNipIThikA upara cAra jina pratimA che tenA nAma-Sabha, vadhamAna, caMdrAnana ane vAriNu che. pAMca bharata kSetra ane pAMca eravata kSetramAM maLIne dareka vIzImAM A cAra nAmanA tIrthakara te thAya che ja. jema ke A vIzImAM A bharatakSetrathA pahelA aSabhadeva ane chellA vardhamAna nAmanA tIrthakara thayA ane eravata kSetramAM pahelA caMdrAnana ane chellA vAriSaNa nAmanA tIrthaMkara thayA. e pramANe A cAra nAmanA tIrthakara thayA ane thatA raheze mATe A cAra nAmanI zAdhavatI pratimAo che. de temaja manuSya mUtine vAMde pUje che. teo amuka tIrthakaranI mUrti che ema kahIne athavA gaNIne teo te amuka tIrthakarane ja vAMde pUje che ema hotuM nathI. paraMtu tIrthakara arahiMta bhagavananA pratIka rUpa e mUrti che tene arihaMtanA pratIka tarIke gaNIne ja vAde pUje che. ' dAkhalA tarIke-ahIMA maMdiramAM mUrti te koI paNa eka tIrthakara bhagavAnanI hoya paNa tenI pUjA karanAra game te bIja tIrthakaranuM stutistotra bolIne, gAIne pUjA kare che. kAraNa ke badhA tIrthakara bhagavAne sarakhA che. ane ekanI stuti karI te badhAnI stuti karI ema samajIne stuti thAya che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dhama ane jema ahIMA tema devalAkamAM paNa sa tIrthaMkara athavA sarva siddhonA pratIka tarIke tyAMnI mUrtione gaNIne pUjA karatA hoya te temAM Azraya jevuM kAMI ja nathI. 96 devAnA jIta vyavahAra zene mATe che? devalAkamAM deva devIo tIrthaMkara bhagavAnAnI zAzvatI mUrti pratimAonI pUjAbhakita kare che e vAta sthAnakavAsIonA mAnya sUtramAM Ave che. eTale te vAta sthAnakavAsI kabUla tA kare che ja. paraMtu tenu mahatva uDADI devA mATe sthAnakavAsI kahe che ke " e te| devAnA chata vyalahAra che eTale ke eka rivAja che. pazu devA dhama mATe, kalyANa mATe ke taravA mATe bhaktipUjA karatA nathI paraMtu rAjyazAMti mATe sukhanI buddhie deveza pratimAjIne mAne che. kAraNa ke devalAkamAM dhama kriyA nathI, puNya kriyA nathI, dAna kriyA nathI, deve te kata pUrvApuNyanA phaLa bhegavavA mATe ja devapaNe utpanna thayA che ane tethI sukha bhegave che." tyAre prazna uThe che ke--devAmAM zu dhama bhAvanA nathI hotI ? kalyANa icchA nathI hAtI ? alabatta mithyAdaSTine evA vicAra na hoya, paNa te zuM devalAkamAM badhA mithyAdaSTi ja hoya che ! ema te mane ja nahi. kAraNa ke samyagadyaSTi manuSyA devale kamAM upaje te tyAM samyagadRSTipaNe ja rahe ke nahi ? A praznonuM samAdhAna rAjapraznanIya sUtramAMthI maLI zake che. sUryAMbhadeva devalAkamAM utpanna thayA pachI pahelA ja vicAra e kare che ke " ahIM utpanna thaI ne mArU paheluM kartavya zuM che ! have. pachI niraMtara zu karavAnu che ? tatkALa ane bhaviSyamAM sAne mATe zreya rUpa evuM zuM kAma mAre karavAnuM che?" Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 9 7 je devone temanA AtmakalyANanI IcchA na hoya te "mAre zreyarUpa zuM karavAnuM che ?" e vicAra kema Ave? suryabhidevano vicAra ja tenI AtmakalyANanI IcchA batAvI Ape che. sUryAbhadeve upara pramANe vicAra karyo tyAre tenA sAmAnika dee kahyuM ke ahIMA sUbha vimAnamAM siddhAyatanamAM 108 jinapratimA che te Apane arcA, vaMdanA, payupAsanA karavA yogya che. e ApanuM paheluM karavA lAyaka kAma che temaja pachI karavA lAyaka kAma che. ane te vartamAnamAM temaja bhaviSyamAM sadAne mATe zreyaskara che, hitakArI che, sukhakArI che, kalyANakArI che, vistAra eTale mokSanuM kAraNa che ane anugAmi eTale AtmAnI sAdhe AvanArUM che." . AthI siddha thAya che ke deva tIrthakaranI pratimAne vAMde pUje che te AtmakalyANa samajIne kare che. eTale ke te chatavyavahAra AtmakalyANa mATe hoI pahelAM ane pachI arthAtuM hameza karavA gaNe che. * A uparathI samajI zakAze ke devonA chatavyavahAramAM dharma nathI ema mAnavuM e taddana bhUlabhareluM che. paraMtu e chata vyavahAra paNa vyavahAra dharma che ema samajavuM. jyAre bhagavAna mahAvIra svAmI AmalakampA nagarImAM padhAryA tyAre sUryAbhadeve tyAM devalokamAM rahIne ja bhagavAnane vAMdhA ane manamAM vicAryuM ke zramaNa bhagavAna mahAvIranI e paryapAsanA mAre mATe janmajanmAMtaramAM hitakara, sukhakara, makara, kalyANakara nIvaDavAnI che ane nIvaDaze." Tona! Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dhama ane sarkAbhadevanA A vicAra batAvI Ape che ke te AtmakalyANanA bhAre cchuika hatA, te pramANe dhaNA devA AtmakalyANunI AivAta hAya che. << vaLI sUryAbhadeva bhagavAna zrI mahAvIra svAmI pAse AvIne vaMdana namaskAra karIne potAnuM nAma jaNAve che tyAre bhagavAna tene kahe che ke " he sUryAbha! (upara pramANe vadana vagere) e purAtana che, chatta che, kRtya che, karaNIya che, AcarAeluM che. ane huM sUryana ! e samata thaeluM che ke bhavana patinA, vANunya taranA, nyAtiSikanA ane vaimAnikavanA devA arihaMta bhagavAne vAMde che, name che ane pachI pAtapeAtAnAM nAma gAtro kahe che. '" eTale ke bhagavAna kahe che ke--je sUryAbha! A pramANe tArA pUrvajo purAtanakALathI karatA AvyA che ane tAre paNa karavA jevuM che. A pramANe arahaMta bhagavAne vadana namaskAra karavAnA devA chata vyavahAra che ema mahAvIra bhagavAna kahe che. te zu devAmAM dharmabhAvanA na hoya teA. bhagavAna temanA chata vyavahArane prazase kharA? nahi ja. e rIte bhagavAne batAvyuM che ke de| dharmazIla che. eTale ke jIta vyavahAra te dharmabhAvanA sahitanA che, dhama kRtya tarIkenA che. ema bhagavAnanA zabdo uparathI samajI zakAya che. tyArapachI bhagavAnanI dezanA sAMbhaLI lIdhA pachI sUryAbhadeva bhagavAna mahAvIrasvAmIne pUche che ke " he bhagavana ! zuM sUryAbhadeva (te pAte) bhasiddhikabhavya che. ke abhavasiddhika----abhavya che? samyag dRSTivALA che ke mithyA dRSTivALA che? sasAramAM parimitapaNe bhamanArA che ke anaMtakALa sudhI bhamanArA che? AdhinI prApti thavI tene mATe Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 9 sulabha che ke durlabha? zuM te ArAdhaka che ke virodha kare te carama zarIrI che ke acarama zarIrI?" bhagavAna javAbamAM kahe che ke "he sUryAbha? tuM bhavya che, samyaga daSTivALo che, saMsAramAM parimitapaNe bhamanAre che, tane bedhinI prApti sulabha che, tuM ArAdhaka che ane tuM carama zarIrI che." A uparathI spaSTa samajI zakAya che ke devalokamAM samyam daSTi devo ghaNA hoya che, teo dharma bhAvanAvALA hoya che, AtmakalyANanI IcchAvALA hoya che ane arihaMta bhagavatenI tathA temanI pratimAnI bhaktipUjA karavI e temane dharma mATeno jIta vyavahAra che. manuSyonI mAphaka de vrata paccakhANa karI zakatA nathI ke sAmAyika vagere kriyA karI zakatA nathI paraMtu teomAM dharmabhAvanA hoya che, arihaMta bhagavatenI tathA temanI pratimAnI bhakti pUjA kare che eTaluM ja nahi paNa chavAbhigama sUtramAM kahyuM che ke naMdIzvara dIpe bAvana parvata upara bAvana siddhAyatana che. tyAM ghaNA bhavanapati, vyaMtara, jotiSI tathA vaimAnika devatA ASADa, kAMtika ane phAgaNa e traNa mAsAmAM, paryuSaNa parva, saMvatsarI tathA bIjI ghaNI tithine viSe tIrthakaranA janma kalyANika, dIkSA kalyANika, kevaLa jJAnaprati kalyANika, parinirvANa kalyANika ityAdi vakhate devo ekaThA thaIne aSTAblikA mahA mahotsava kare che. A uparathI siddha thAya che ke deve dharmabhAvanA sahita hoya che, dharmotsava kriyAo kare che ane AtmakalyANanI bhAvanA bhAvatA rahe che. devane puNyakriyA ke pApakriyA nathI ema kahevuM te bhUlabhareluM che. devabhavamAM ghaNuM pApa karIne naraka ke tiryaMca gatimAM jAya che ane Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 mULa jaina dhama ane puNyakriyA karanArA ja manuSyagatimAM Ave che. mATe vene dharmakriyA, puNyakriyA ane pApakriyA che ja ema mAnavuM e ja siddhAMtAnukULa che. jIta vyavahAramAM bhAva pramANe phaLa khIjI eka dalIla ema che ke- devalAkamAM mithyArdaSTi jIva utpanna cAya te paNa e ja pratimAone pUje che. tA mithyAdaSTi jinapratimAne te pUje nahi, mATe te jinapratimA nathI. ane mithyAdaSTi temaja sabhyaSTi ane jAtanA sadeve pUje che mATe te dezanA sAmAnya jIta vyavahAra che. ahIM pahelI vAta te e ke mithyAdRSTi devA paNa e pratimA pUje che ke kema te mATe sUtramAM spaSTa pATha nathI. paraMtu tenI ja sAme teja nyAye prazna e che ke samyagadRSTi deva vItarAga tIrthaMkara devanI ja pratimAne pUje, anyadevanI pratimAne pUje nahi. have e pUjana te mAtra jIta vyavahAra che temAM dharma ja nathI ema dalIla thAya che te bahu vyAkhI nathI. kAraNa ke mukhya AdhAra kriyA para nahi paNa bhAva upara che. dharmiSTa jIve dha bhAvathI karelI dhama kriyAmAM dharma ja nathI ema kema mAnI zakAya ? e dharma kriyA bhalene jIta vyavahAra hAya paNa bhAva te dhanA cheja. e jIta vyavahAra te vyavahAra dharma che. mithyAdaSTinI dha bhAva vinAnI kriyA pApamAM pariName tema samyagadaSTinI dharmabhAva sahitanI kriyA dharmomAM ja pariName athavA puNyamAM pariName. enI eka kriyA bhAva pramANe judI judI rIte pariName. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 9 kalyANukenA jItavyavahAranu kAraNa? tIrthaMkara bhagavAnanA janmakalyANuka, dIkSAkalyANuka, kevaLa jJAna prApti kalyANaka ane nirvANa kalyANaka ujavavA e sa* devadevIone jItavyavAra che temAM dharma nathI evI sthAnakavAsIonI dalIla che. teA tIrthaMkara bhagavAna sivAya bIjA koI paNa mahApuruSanA kalyANaka ujavavAnA jItavyavahAra devA mATe kema nathI ? jItavyavahAra thavAnuM kAraNa zuM? 20 101 tIrthaMkara bhagavAnanA ja kalyANaka ujavavAnA jIta vyavahAra rUDha thavAnu kAraNa e ja heAI zake ke tIkara bhagavAnanI bhaktimAM ja dharma che mATe tIrthaMkara bhagavAnanA kalyANaka ujavavA te paNa bhagavAnanI bhakti che mATe dha che. pazu khIjA kAI puruSanA janma vagere lyANuka kahevAtA nathI ane te ujavavAmAM dharma paNa nathI mATe deveAnA jIta vyavahAramAM Avela nathI. eTale devAnA jIta vyavahAra dharmAMnA kAraNe ja rUDha thayA che, ane te kalyANakA ujavavAmAM devanI jevI bhAvanA hAya te pramANe tene dharma athavA puNya ke pApanI prApti thAya. jIta vyavahAra eTale vyavahAra tha jaina dharma eka ja che ane te saMsAranA sarva jIvA mATe eka sarakhA ja che. temAM pheraphAra nathI. tiya ca, manuSya ke devamAMnI game te gatinA jIva hAya paNa tene mATe dhama te eka ja ane ekasarakhA ja che. dharmanA siddhAMtA, dharmanA niyame dareka gatinA dareka jIva mATe eka sarakhA che. 3 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 mULa jaina dharma ane deve mATe dharmonA niyame judA nathI tema manuSya mATe dharmanA niyame| judA nathI. paraMtu devA mATenA dharmanA niyame manuSya ke tiya cane paNa eka sarakhA lAgu paDe che. eTale devAnA chata vyavahAra manuSyane kAI rIte lAgu paDI zakatA nathI ema mAnavu e bhUla bhareluM che. devAnA jIta vyavahAra eTale veAnA vyavahAra dharma manuSyane paNa eka sarakhA lAgu paDe che. devAnA vyavahAra dharma ane jIta vyavahAra manuSyane lAgu paDatA nathI ema jeo mAnatA hAya temaNe te mATenA kAraNe darzAvI sAbita karavuM joI eke devAne dharma manuSyathI judA che tethI manuSya mATe upayeAgI nathI. ema sAbita karavAmAM na Ave te mArI uparanI vAta sAcI che ema sau koI samajI zakaze. * Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa dazamuM prAcInakALanI mUrtio sUti sabaMdhI ApaNe traNa rIte vicAra karavAnA che. ema me sAtamA prakaraNamAM jaNAvyuM hatu. pahelA vicAra mUrtinI mAnyatA dharma viruddha che ke nahi te viSe karavAnA hatA. A pahelAMnA e prakaraNamAM ApaNe joI gayA ke mUrtinI mAnyatA dhaviruddha te nathI ja gaNu te vyavahAra dharmanuM eka aMga che. have ApaNe bIjA nabaranA eTale ke prAcInakALamAM mUrti hatI ke nahi te saMbadhI ahIM vicAra karavAnA che. hAlamAM maMdira mUtio vidhamAna che te uparanA zilAlekhA tathA prAcIna zaheranI zeAdhakheALa mATe thatA kheAdakAmamAMthI maLI Avela mUrti tathA khIjA sAdhanA uparathI mUti bhagavAna zrI pArzvanAtha svAmInA vakhatamAM ane te pahelAM paNu hatI te siddha thAya che. A mATenAM sekA udAharaNA che te atre ApI zakAya tema nathI. paNa temAMnA bahu ja thoDA ane te paNa TuMkI vigatathI ahIM ApavAmAM Avela che. A badhAnI pUrI vigata mATe purAtattva khAtAnA ripArTa tathA pusta, zilAlekhAnA prasiddha thayelA pustakA, bhAratavaSa nA prAcIna itihAsa, bhUti pUjAkA prAcIna itihAsa vagere aneka pustakA upalabdha che te eI levAnI jijJAsu vAMcakAne vinaMti che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 mULa jaina dharma ane prAcIna kALamAM mUrti hatI te sAbita karatA udAharaNa 1, stabhaMnatIrtha-gauDa dezanA ASADhanAmanA zrAvake ekavIzamAM tIrthakara zrI neminAtha bhagavAnanA zAsana kALamAM AtmakalyANa arthe traNa pratimA banAvIne tenI pratiSThA karAvI hatI. temAMthI eka pratimA cArUpa nagaramAM, bIjI zrIpatana nagaramAM ane trIjI staMbhana (khaMbhAta) nagaramAM sthApita karavAmAM AvI hatI. te kALakrame cArUpa tathA zrIpatananI mUrtione patto nathI. paNa staMbhana tIrthamAM trIjI pratimA atyAre paNa mojuda che. te pratimAnA pAchalA bhAgamAM nIce pramANe zilAlekha che- namestI kRtastIya varSe dvika ctussttye| aSADa zrAvako gauDau'kArayat pratimA trayama // A zilAlekha uparathI samajAya che ke ekavIzamAM naminAtha bhagavAnanA pachI athavA to bAvIzamA neminAtha bhagavAna pachI 2222 varSa pachI eTale ke bhagavAna pArzvanAthanA paNa vakhata pahelAM gau dezanA ASADa zrAvake A pratimA tathA bIjI be pratimA ema traNa pratimAnI pratiSThA karAvI hatI. 2. harappA-siMdha ane paMjAbanI sarahada para kAma karatAM harappA nAmanuM nagara daTAyeluM te maLI AvyuM che. temAMthI maLI AvelI mUtio te nagaranA jeTalI ja prAcIna gaNAya eTaluM ja nahi paNa tethI vizeSa prAcIna paNa hoI zake ema purAtatvavidoe kahela che ane nagara Isa. pUrve pAMcathI daza hajAra varSa pahelAMnuM che. eTale . sa. pahelAM daza hajAra varSa pahelAM mUrti hatI ema kahI zakAya che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya. pra. 10 105 3. prabhAsapATaNanuM tAmrapatra--itihAsa saMzodhaka maMDaLane prabhAsapATaNanA eka seAmapurA brAhmaNa pAsethI eka tAmrapatra maLI AvyuM che. tenI bhASA ghaNI durgaMmya che. sAdhAraNa paMDitA tene ukelI zakatA nahotA. paNa hindu vizva vidyAlayanA adhyApaka prakhara bhASAzAstrI zrImAna prANanAthajIe ghaNA parizrame te tAmrapatranuM lakhANa ukelIne tenA bhAvAya A pramANe pragaTa karyAM che " revAnagara rAjyanA svAmI su........... jAtinA deva maithyusanejhara thayA. te yadurAja ( kRSNa )nA sthAna (dvArakA) AvyA tyAre temaNe eka madira banAvIne sUryaM...... deva gema '' je svasamAna raivataparyaMtanA deva che temane sadAne mATe aNu karyuM. 'jainapatra tA. 3-1-1937 tr A nRpatine samaya I. sa. pUrve chaThThI zatAbdi batAvela che eTale ke mahAvIra svAmInA janma pahelAMnA vakhata khatAvela che. A uparathI anumAna thaI zake che ke rAjA nethyusadanejhara jainadharmanA upAsaka hatA ane teNe raivatagiri (giranAra) parvata upara eka bhagya maMdira banAvIne temAM bhagavAna neminAthanI pratimA sthApana karI hatI. r 4, mAhana jo DerA-- takSazilAnI pAse aMgrejoe kheAdakAma karAveluM temAM eka nagara daTAyelu maLI Avyu che tenuM nAma " meAhana joDerA '' che. temAMthI eka mUrti dhyAnamudrAvALI maLI AvI che. te 5000 pAMca hajAra varSa pahelAMnI che ema purAtattvavido kahe che eTale pAMca hajAra varSa pahelAM mUrtinI vidyamAnatA siddha thAya che. 5. mAsI tAkalI--AkAlA jIllAnA khArasI tAkalI nAmanA eka nAnA gAmamAM kheAdakAma thatAM tyAMthI 26 chavIza jaina mUrti maLI AvI che. temAMnI keTalIka I. sa. pUrve 600-700 seAthI sAtase varSa pahelAMnI che ema purAtattva videoe nakkI karela che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane te mUtio nAgapuranA senTrala myujhIamamAM rAkhavAmAM AvI che ema sane 1936nA samAcAra patromAM jAhera thayuM che. 6. vaDalI (ajamera)nA stUpane zilAlekha vIrAtuM 84 varSane che. A zilAlekha ajameranA myujhIamamAM surakSita che. ane temAM mAjhimikA eTale mAdhyamikA nagarIne ullekha che. A nagarI ghaNI prAcIna che. A zilAlekhavALo rastUpa bhagavAna pArzvanAthanI paNa pahelAne manAya che. eTale ke bhagavAna pArzvanAthanA pahelAM paNa mUti hatI. 7. jIvaMta svAmInI pratimA-jIvaMta svAmInI mUti hAla ujjainamAM che. te bhagavAna mahAvIranA samayanI che. tene ItihAsa ghaNe lAMbo che. trizaSTi zalAkA puruSa caritramAMnA mahAvIra caritramAMthI tathA bIjA ghaNuM pustaka prasiddha thayela che temAMthI jijJAsue vAMcI le. 8. hastIguphAne zilAlekha-kaliMgAdhipati mahAmedhavAhana mahArAjA khAravelanA hastIguphAmAMnA zilAlekhamAM ullekha che ke- naMda rAjA je zreNika mahArAjA pachI doDhaso varSe thayela hatA teNe kaliMga upara caDAI karIne tyAMthI jinapratimA laI jaIne pitAne tyAM maMdira banAvI temAM sthApana karI hatI. hemavaMtarinI paTTAvadhI ke jene samaya vikramanI pahelI zatAbdine che eTale te sauthI prAcIna padAvalI che temAM paNa jaNAve che ke naMda rAjA kaliMgathI jinamUrtine magadhamAM laI gayA. kaliMgamAM A mUrti tathA te maMdira mahArAjA zreNike bhagavAna mahAvIranI vidyamAnatAmAM banAvyuM hatuM. A kArya AtmakalyANuM tathA dharmakAryasAdhanAnuM eka aMga hovAthI bhagavAna mahAvIre tenI manA karI nahotI ke kAMI virodha karyo na hato. zreNika mahArAjanuM maMdirasUti banAvavAnuM kArya dharmaviruddha heta te mahAvIra bhagavAne temanA ananya bhakta zreNika mahArAjane te kAma karatAM jarUra aTakAvyA hatA. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapradAye pra, 10 100 9. zrAvastI nagarInI zodha mATe kheAdakAma karatAM tyAMthI eka zrI sabhavanAtha svAmInuM maMdira maLI Avyu che. A maMdira bhagavAna mahAvIra svAmInI pahelAMnuM che. khuda mahAvIra bhagavAna paNa tyAM vicarelA hatA. jaina jyaMti. tA. 25-4-1936, 10. rAjagRhamAM supArzva maMdira-bauddha graMtha mahAvaggAnA 1-22-23 mAM lakhela che ke mahAtmA yuddha pahelavahelA rAjagRhamAM gayelA tyAre supArzvanAthanA maMdiramAM utaryA hatA. supAtIne saMkSepamAM pAlI bhASAmAM supatiththu lakhela che. paraMtu digaMbara vidvAna khAjI, kAntAprasAdajIe temanA " mahAvIra bhagavAna ane mudda" nAmanA pustakamAM 11 mA pAnA upara aneka dalIle| ane pramANeAthI siddha karyuM che. ke mahAtmA buddha sauthI pahelI vAra rAjagRhamAM AvyA tyAre supArzvanAthanA maMdiramAM rahyA hatA. eTale bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM rAjagRha nagaramAM supArzva -- nAthanI mUrti tathA maMdira vidyamAna hatA. 11. suDasthaLa maMdira--bhagavAna mahAvIre dIkSA lIdhA pachI vihAra karatAM karatAM sAtamA varSe AbunI najIka muDasthaLa nAmanA gAmamAM padhArelA tyAre temanA darzanArthe rAjA navina tyAM gayelA.. tenI yAdagIrI tarIke temaNe tyAM eka maMdira banAvI tenI pratiSThA zrI kezI zramaNAcAya pAse karAvelI hatI, tenA zilAlekhanI vigata 15-3-1931 nA jaina " patramAM pragaTa thaI cukI che. . tA. 12. kATikApura rUpa-" rAjAvalI kathA 'mAM AcArya zrI bhadrabAhunA guru, temanA ziSya samudAya sAthe kArTikApuramAM zrI jaMkh svAmInA stUpanA darzana karavA gayA hatA. evA ullekha che. jaMbU svAmI aMtima kevaLI hatA. eTale temane rastUpa 2400 varSa pahelAMnA gaNI zakAya. (juo- Inscriptions at Shravan Belgola by W. Lewis Rice) Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 mULa jaina dharma ane 13. pAvApurIno stUpa-bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI pAvApurImAM dee eka stUpa nirmANa karyo hato. tene ulekha zAstromAM maLe che. (juo-pAvApurIkA prAcIna itihAsa pRSTha 1.) 14. pATalIputranAM pAMca stUpa - tigAlI pannAmAM kahika prakaraNamAM pATalIputramAM pAMca stUpa hatA ane te eka duSTa kalika nAmanA rAjAe dhananI lAlasAthI khodI nakhAvyA hatA. cInI yuvAna vyAMge pATalIputranI pAse pazcimamAM pAMca stUpe bhagnAvasthAmAM joyelA hatA (jue-Yuen Chawang's Travels in India pRSTa 86). 15. vizAlA-nagarInI AsapAsa khedakAma karatAM ghaNuM dhvasAvazeSo maLI AvyA che temAM maMdIra, mUrti, stUpa, pAdukA vagere che ane te bhagavAna mahAvIra svAmInA vakhatanA siddha thAya che. 16. kaMkAlITIlA-mathurA prAMtanA kaMkAlITIlAmAM khodakAma karatAM sekaDe mUrtio, aneka pAdukAo, toraNa, sUpa vagere maLI AvyA che. temAM 110 ekAdaza prAcIna zilAlekha che ane aneka tIrthakaronI mUtio tathA eka prAcIna stUpa jenenA che. A zilAlekha mauryakALanA. guptakALanA ane kuzanavaMzanA rAjAonA samayanA che. eTale te 2000 be hajArathI 2200 bAvIza se varSa pahelAMnA che. jaina sUpa te tethI paNa ghaNe prAcIna che. - A uparathI siddha thAya che ke ghaNuM prAcInakALathI dhArmika sAdhanamAM jaina maMdire, mUrtio, stUpe, pAdukAo Adine pradhAna samajavAmAM AvatA hatA. 17. bharadharanuM maMdira-kacchanA bhadrezvara nagaramAM eka prAcIna maMdira atyAre paNa vidyamAna che. te maMdira bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI phakata 23 (vIza) varSa pachI baneluM che. tenA zilAlekhanI vigata zrI vijyAnaMdasUrie temanA "ajJAna timira bhAskara" nAmanA graMthamAM ApelI che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapradAyA pra. 10 109 18. paTaNAnA Agamaku AthI maLela e mUrti enA zilAlekhe uparathI purAtattvavidAe jAhera karyuM che ke A mUrti mahArAjA kANika (ajAtazatru )nA vakhatanI che.--bhAratanI ItihAsakI rUparekhA bhAga 1. pRSTha 502. 19 upadezapura tathA kAryamAM mahAvIra maMdiranI pratiSThA vIrAt70 mA varSe AcAryazrI ratnaprabhasUrie karI hatI. e banne maMdirA Aje paNa vidyamAna che. te mATe AcAya. sUrie lakhyu che ke-- upakeze ca koraMTe tubhyaM zrI vIrabimbayoH / pratiSThA nibhitA zakatyA zrI ratnaprabhasUribhiH // 20 mAlAnAnI mUrti A--sudhASa patranA taMtrI zrI mULacaMda AzArAma vairATI jaNAve che ke-- prevIsa jIvAnA mAlAnA gAmamAM kheAdakAma karatAM e pratimA maLI AvI che. temAM ekanA upara vIra savata 82 ane bIjI upara. vIra saMvata 104 nA zilAlekha che. te mUrtio pUratI kAzIza karavAthI tyAMnA jainAne soMpavAmAM AvI che. jaina" patra tA. 26-1-1930.. 21. prAcIna kALanA sikkAo--prAcIna kALanA sikkAo maLI AvyA che temAMnA lagabhaga 200 khasA sikkAnA citrA DaoN. tribhuvanadAsa laheracaMda zAhe temanA prAcIna bhAratanA itihAsa nAmanA pustakamAM Apela che. temAM dhaNA sau kALanA eTale 2300 trevIza seA varSa pahelAMnA che. temAMnA keTalAka sikkAmAM eka bAju maMdira ( caitya ) ane bIjI bAju hastinI chApa che. te uparathI siddha thAya che ke trevIza seA varSo pahelAM maMdira ane matine sarve leAkeA mAnatA hatA. 22. enAtAnI mUrti enAtaTa nagaranA pradezamAM kheAdakAma karatAM tyAMthI zrI pArzvanAtha bhagavAnanI prAcIna mUrti maLI AvI che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 mULa jaina dharma ane te vikrama saMvata pahelAM khIjI zatAbdinI che.bhArata varSanA prAcIna itihAsa bhAga 2 jo pRSTa 122. 23. kaliMganA zilAlekhA-kaliMga deza ( orisA ) nA khaDiMgara, udayagiri vagere padegtA upara aneka zuA, mUrtio, zilAlekhA che. ane te mahArAjA mahAmedhavAhana khAravelanA che. te lagabhaga 2110 varSa pahelAMnA che. sekaDA udAharaNomAMthI ahIM A tA thADAka ja udAharaNA ApelA che. paraMtu eTalA uparathI paNa vAMcakane prAcInakALamAM bhUti hatI tenA pUratA khyAla AvI zakaze. pUrI vigata mATe te vAMcakAe A zilAlekhA saMbaMdhI aneka pustaka pragaTa thaI cUkyA che. te joI levA. jevA ke Epigraphia India Vol. 20, Hathi gunpha Inscription of Kharvel, Jainism in South ludia by Chimanlal Shah, The Jain Stupa and other antiquaries of Mathura by Smith. Legends of Jain Stupa at Mathura by Beuler vagere. smRtinI mAnyatA tI kara mAnya kare che. mUrtinI mAnyatA A avasarpiNI kALanI zarUAtathI athavA pahelA tIrthaMkara bhagavAna zrI RSabhadevanA vakhatathI cAlu thaI hatI ke nahi ene vicAra bAjue rAkhIe teA pazu uparanI vigate uparathI eTaluM joI zakAya ke bhagavAna neminAthanA vakhata pahelAMnI te mUrtinI mAnyatA cAlu hatI ja, augraMthanI sAkSI A uparAMta bauddhagraMtha mahuAvargI (1-22-13 ) anusAra budghanA samayamAM rAjagRhamAM sAtamA tIrthaMkara zrI supArzvanAthanuM ma Mdira hatuM. vaLI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 10 111 e ja graMtha jaNAve che ke AjIvaka saMpradAyano upaka nAme tapasvI caudamA tIrthaMkara zrI anaMtanAtha svAmIne upAsaka hate. A uparathI sAbita thAya che ke bhagavAna mahAvIranA samayamAM temaja temanI pUrve prAcInatara tIrthakaronI mUrtio pUjAtI hatI. sthAnakavAsIo vicAre tyAre have mUrti nahi mAnanAre vicAra e karavAnA che ke agavAna mahAvIranI pahelAnA paNa be tIkara bhagavAnanA vakhatamAM te mUrtinI mAnyatA cAlu hatI ja, chatAM e traNe tIrthakara bhagavAnanAe e mAnyatAne dharmaviruddha kahI nathI tema te mAnyatAne aTakAvI nathI tethI ja te mAnyatA cAlu rahI hatI ane cAlu rahI che. te have vicAravAnuM ke je vastune tIrthakara bhagavAne e dharma viruddha karAvI nathI tene ApaNe kevI rIte dharma viruddha karAvI zakIe? are, karAvavAnuM to eka bAjue rahyuM paNa tene dharma viruddhanuM kahI paNa kema zakAya ? kAraNa ke ema kahevAmAM paNa tIrthakara bhagavAnanI AzAtanA karI kahevAya, mUrti nahi mAnanArAoe A vAta khUba UMDI rIte vicAravI ghaTe che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa agIAramuM sUtramAM mUrti maMdiranA vidhAne mUtinI mAnyanA dharmaviruddha nathI tema ja prAcIna kALamAM mUti hatI. ghera ghera zrAvake mUrti rAkhatA e ApaNe AgalA lekhamAM pramANothI siddha karI cUkayA, have sUtromAM mUrtinA ullekhe che ke kema ane mUtinI mAnyatA satrAnusAra che ke kema tene ApaNe vicAra karIzuM. rAya - caitya zabdane artha mUtine saMbaMdha caitya zabdathI che. prAkRtagAM caityanuM thAya che. sUtramAM ThekaThekANe reya zabda Ave che tema ja sakti roya, zabda paNa Ave che. je caitya zabdanA arthamAM matabheda thavAthI ja sthAnakavAsI tathA mUrtipUjaka saMpradAyamAM matabheda utpanna thaye che. sthAnakavAsIe ceya zabdanA A pramANe artha kare che - arihaMta, jJAnavaMta, jJAna, sAdhu, vyaMtarAyatana ane vRkSa, cetara, sUpa ' vagere smAraka cihna* * caitya zabda mULa citA, citi ke cityA uparathI banelo che. e traNe zabdone artha e thAya che. eTale citA athavA ceha sAthe saMbaMdha dharAve te caitya che. eTale ke mRtakanA agni saMskAranA sthaLe tenI smRti mATe yAdagIrI mATe sthApavAmAM AvatuM cinha te caitya. je kaMI smAraka vastu ke smAraka cinha te caitya. citAnI upara ke pAse sthApavAmAM Avela zilAparu, vRkSa, kuM, tUpa, chatrI, nAnI derI vagere caitya kahevAya. te ja pramANe pratimA athavA mUrti paNa smAraka cinha che te paNa caitya kahevAya. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 11 113 caityanA sthAne vyaMtara deva vAsa kare tyAre tene vyaMtarAyatana kahevAya. caityane artha jJAna thatuM nathI cit eTale jANavuM te uparathI jJAna artha upajAvela hoya ema lAge che. paraMtu vyAkaraNanI dRSTie cit dhAtu uparathI cetya zabda thAya paNa caitya na thAya ema vidhAna paMDito kahe che. ane cetyanuM prAkRta rUpAMtara ceIya na banI zake ema paNa teo kahe che. eTale sUtramAM AvatA cakacaya zabdano artha jJAna karavAmAM Ave che te yathArtha kema gaNAya te samajAtuM nathI. sthAnakavAsIonuM vyAkaraNanA vidhinuM kAraNa vyAkaraNa zikhavAthI zabdonA sAcA artha samajI zakAya che e kAraNathI ja sthAnakavAsI sAdhuoe vyAkaraNa zikhavAnI manA karI hatI ema samajI zakAya che. kAraNa ke vyAkaraNa zikhavAthI citya vagere zabdonA sthAnakavAsIoe je beTA artha karelA che te samajI javAya che. caya vagere zabdonA sthAnakavAsIoe karelA artha beTA che ema jANavAthI ja jemaNe ghaNuM varSa sudhI sthA. sAdhu paryAya pALI hatI tevA saMkhyAbaMdha satyArthI ane hiMmatavALA sthAnakavAsI sAdhuoe sthA. saMpradAya choDIne mUrti pUjaka saMpradAyane apanAvyAnA ghaNA dAkhalA banI gayA che. Aje paNa evA DarathI ja ghaNuM aMdhazraddhALu zrAvake vyAkaraNa zikhavAnI ane zikhaDAvavAnI viruddha prarUpaNa karatA heya ema dekhAya che. paraMtu ema beTI rIte satyane chupAvI zakAya nahi. vaheluM ke mAruM satya bahAra Ave che ja, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 mULa jaina dharma ane dareka sAdhu ke zrAvake sUtrenA artha barAbara yathArtha rIte jANavA samajavA hoya temaNe prAkRta temaja saMskRta vyAkaraNuM zikhavuM joIe ja. ane vyAkaraNa zikhe to cetya vagere zabdonA sAcA artha jANI zake. ane pachI je te saMpradAyavAdamAM taNAI ke lobhAI na jAya to sUtronA zabdonA sAcA artha ja kare. reva ne artha dAkhalA tarIke-bhagavAnanI stuti karatAM athavA bhagavAnane mahimA batAvatAM jahA maMgAruM varSa reDDAM zabdo ghaNe ThekANe sUtramAM Ave che. tikhunA pAThamAM paNa sthAnakavAsIo haMmezA te zabda bole che. tenA artha Ama thAya che--he bhagavAna ! Apa kalyANakArI, maMgaLakArI, devasvarUpa, citya svarUpa che. ahIMA bhagavAnane caitya svarUpa eTale jJAnasvarUpa athavA jJAnavaMta che ema kahI zakAya. paraMtu AtmA pote jJAnarUpa ja che. AtmA ane jJAna judA judA nathI. bhagavAnane devasvarUpa kahyA te devasvarUpamAM jJAnasvarUpa aMtargata che jaje jJAnasvarUpa nathI tene devasvarUpa kahI zakAya ja nahi, eTale deva ane jJAna ekarUpa che tene judA kema pADI zakAya te samajAtuM nathI. .ane ahIM citya svarUpa eTale Apa smaraNIya che athavA smAraka rUpa che athavA pratimA svarUpa che ema kahevAmAM Ave te paNa vAMdhA jevuM lAgatuM nathI. kAraNa ke bhagavAnanI pratimAne paNa tIrthakaronA vakhatamAM paNa mAnavAmAM AvatI te ApaNe AgaLanA lekhomAM joI gayA chIe. eTale bhagavAnane kalyANakArI, maMgaLakarI devasvarUpa ane pratimA svarUpa ema je kahevAyuM hoya te paNa te asaMbhavita lAgatuM nathI tema agya paNa lAgatuM nathI. pratimA e smRtirUpa smAraka che eTale bhagavAnane smaraNIya ke smArakarU5 paNa kahevAya. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 11 115 sthAnavAsIonA artha cheTA che vaLI jJAna mATe to sIdhe zabda nALa che ane sUtromAM badhe ThekANe jJAna mATe nA zabda ja vaparAya che. citya zabdane artha arihaMta karyo che te te jJAnavaMta te arihaMta ema gaNIne karyo hoya ema lAge che. kAraNa ke caityane artha sAdhu to koIpaNa rIte baMdhabesato thaI zakato nathI. ane sAdhu mATe nircatha, bhikSu, aNagAra, saMyati vagere zabda sUtramAM moTe bhAge vaparAyA che to sAdhunA artha sAthe sIdhe saMbaMdha dharAvatA zabdo cheDI daIne koIka ja ThekANe sAdhu mATe vairUca zabda vAparavAmAM Ave te saMbhavita lAgatuM nathI. pratimA-paDimAM zabdasUtreAmAM pratijJAnA arthamAM vaparAyela che. " pratimA artha mATe sUmAM padamAM zabda vaparAyo che jemake, nAdimA, kSamA, vagere. eTale te pramANe arihaMtanI pratimA mATe paNa parimA zabda ja vaparAyo have joIe ema paNa sthAnakavAsInI dalIla che. eka rIte e dalIla paNa barAbara che. paraMtu parimA zabda mUrtinA arthamAM bahu juja ThekANe vaparAya che. kamA = pratimA zabdanA bIjA ghaNA artha thAya che. jemake zrAvakonI agIAra paDimA athavA pratimA. sAdhuonI bAra paDimA athavA pratimA. temaja tapanA keTalAka nAmamAM paNa paDimA zabda vaparAyo che. jemake--samAdhipratimA, upadhAnapatimAM, vivekapratimA, vihArapratimA vagere vagere. A badhe ThekANe paDiyA-pratimAno artha pratirA, niyama ke abhigraha jevo thAya che paNa mUrti artha thato nathI. - suremAM jhAjhe bhAge paDimA zabda pratijJA yima ke abhigrahanA arthamAM ja vaparAya che, tyAre ceI = caitya zabda Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane badhe ja ThekANe maMdira, mUrti, pAdukA vagere keIpaNa prakAranA smAraka mATe ja vaparAya che. eTale caityane mukhya artha smArakanI vastu mATene ja samajavuM joIe. sthAoe paNa keTaleka ThekANe cityane artha mUti karela che. sthAnakavAsI munizrI alakha SijIe batrIsa sUtronAM hindI anuvAda karI bahAra pADelA che temAM temaNe paNa keTaleka ThekANe caityanA artha maMdira athavA pratibhA karela che. jemake - (1) uvavAI satramAM ceiya (catya) zabdano artha yakSanuM maMdira karyo che. (2) uvavAI satramAM pUrNabhadra caityane artha karyo che--madira. (3) prazna vyAkaraNa sUtramAM pRSTa 8mAM caityane artha pratimA karyo che (4) prazna vyAkaraNa sUtra pRSTa 11mAM cityane artha vedikA karyo che. (5) pazna vyAkaraNa sUtra pRSTha 122 mAM caityane artha pratimA karyo che. sAmAM vaparAyelA zabda ane tenA artha A uparathI samajI zakyA haze ke satromAM nedA = caitya zabda koI paNa jAtanA smAraka tarIke vaparAya che. jemake-maMdira, mUrti, stUpa, cetaro vagere athavA tevA smArakavALA udyAnane paNa citya kahyuM che. vaDamA = pratimA zabda mukhyatve vrata, niyama ke abhigraha mATe vaparAya che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- hAlanA saMpradAye pra. 11 117 nAna =jJAna. jJAna mATe nAnA zabda ja vaparAyo che. sAdhu mATe aNagAra, bhikSu, niya, muni vagere zabda vaparAyA che ke jene sIdhe artha sAdhu thAya che. arihaMta mATe arihaMta athavA saMta zabda ja vaparAyela che. sUtramAM je zabda Ave che tevA thaDAka dAkhalA ApaNe vicArIzuM tyAre uparanI hakIkta dhyAnamAM rAkhavI. kAraNa ke tethI te dareka ThekANe cityane kayo artha lAgu paDe che te samajavAnuM saheluM thaI paDaze. sthAnakvAsIo nikSepAthI mUrti avaMdanIya che ema siddha kare che tethI pahelAM ApaNe nikSepA saMbaMdhI thoDe vicAra karI laIe. cAra nikSepa mUrtipUjaka ane sthAnakavAsImAM nikSepA saMbaMdhI matabheda che. vastunuM yathArtha svarUpa samajavA mATe anuyoga.2 sUtramAM vastunA cAra nikSepa karI vastunuM svarUpa jANavAnuM, samajavAnuM kahyuM che ema te bane saMpradAya mAne che. te cAra nikSepo A pramANe che- (1) nAma, (2) sthApanA, (3) dravya ane (4) bhAva. - have matabheda e che ke sthAnakavAsI mAnyatA pramANe traNa nikSepa ya che, jANavA gya che paNa vaMdanIka pUjanIka nathI. phakta chello bhAva nikSepe vAMdavA pUjavA yogya che. tyAre mUrtipUjake jene bhAva nikSepe vaMdanIka pUjanIka hoya tene cAre nikSepA vaMdanIka pUjanIka gaNAya evI mAnyatA dharAve che. A matabhedane kAraNe sthAnakavAsIo mUrtine vaMdanIka pUjanIka gaNatA nathI. kAraNa ke mUrtimAM arihaMtanA guNa nathI, tyAre mUrtipUjaka bhAva nikSepathI arihaMta vaMdanIka pUjanIka che mATe sthApanA nikSepAthI paNa matine vaMdanIka pUjanIka gaNe che. A matabhedanA kAraNathI nikSepA saMbaMdhI vicAra karavo paDe che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 mULa jaina dharma ane anuyAgadvAramAM kayA nikSepA vadanIka pUnIka che ema anuyAgadAra sUtramAM batAvyuM che ke nahi te emAMthI eka pakSe spaSTa rIte jaNAvyu nathI. paraMtu pAtapeAtAnI rIte takarIne peAtAnI mAnyatA sAcI TharAvI che. ekalA bhAva nikSepAne mAnavA e nizcaya nayanI vAta thai ane bhAva nikSepA jene pUjanIka hAya tenA cAre nikSepA pUjanIka gaNavA e vyavahAra nayanI vAta thai ema vicAra karatAM jaNAya che, ane e rIte bannenI vAta sAcI che ema kahI zakAya che. tyAre have ahIM vicAravAnuM e prApta thAya sthAnakavAsIe jema phkta nizcayane ja svIkAre che khAkhatamAM paNa nizcayane ja svIkAre che ke kema. te ekalA nizcayane ja mAne che ane vyavahArane nathI mAnatA ema nathI e te temanA vartanA, lakhANA vagere uparathI ceAkhkhuM dekhAya che. sthAnakavAsIe jo vyavahArane mAne che ja te pachI mUrti sAme ja vidha zA mATe? mUti e vyavahAra dharmamAM ja Ave che ema te sava mUrtipUjA mAne che nizrayamAM kAI mUrtine sthAna Apatu ja nathI. teA pachI nyAyanI rIte, mUrtine na mAnavAnI sthAnakavAsInI mAnyatA asagata re che, aAgya Thare che, mATe sthAnakavAsIoe e saMbadhamAM vizeSa vicAra karavA ghaTe che. kAraNa ke dharmanI khAmatamAM asaMgatatA ayeAgyatA ke virodhatA hAvI na joIe ane asaMgatatA ke virodhatA hAya te sAcA dharma kahI na zakAya, eveA dharmAM ekAMtavAdI ja kahI zakAya, sAcA dharma anekAMtavAdI ja hAya. A pustakamAM ja nikSepAnI sapUrNa vigata mATe " cAra nikSepA"nAmanuM prakaraNa jue. che ke nikSepAmAM tema bIjI badhI sthAnakavAsI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 11 119 - have ApaNe sUtramAM 44 = caityano ullekha kyAM kyAM Ave che ane tene zo artha thAya che te bAbatane thoDA dAkhalAo uparathI vicAra karIe.. sUtromAM caityanA ullekha nagaranuM varNana sUtramAM jyAM jyAM nagaranuM varNana Ave che tyAM tyAM uvavAI sUtramAMnA caMpA nagarIne varNana pramANe samajI levAnuM kahyuM che. eTale sUtramAMnuM varNana jovuM joIe. te varNana A pramANe che - (1) AyAravaMta ceiyA javai viviha sanniviSTha bahuvA (2) pAThAMtara-mAyAvaMta arihaMta veryA....... artha-AkAravata eTale suMdara AkAranA suzobhita ghaNuM cityo ane vividha prakAranA vaizyanA ghaNuM sannivezo hatA. ahIMA sthAnakavAsIoe pahelA pAThamAM caityane artha yakSAdinA maMdira ema karyo che. teo pAThAMtara batAve che paNa e artha svIkAratA nathI. kAraNa ke pAThAMtaramAM arihaMta revAne artha arihaMtanA maMdire ema thAya te vAta sthAnakavAsIone kabUla nathI. have vicAravAnuM e che ke AgaLa ApaNe joI gayA te pramANe bhagavAna pArzvanAthanA vakhata pahelAMthI to mUrtinI mAnyatA cAlu hatI ja, ane mUrti hoya tyAM caitya-madira paNa hoya ja. ane jyAM jainenI vastI hoya tyAM jenenA arihaMtanA maMdira paNa hoya ja. eTale caMpAnagarImAM jinamaMdire ghaNu hatA ema sUtramAMnA ullekhane artha mAnave ja joIe. eTale ke pAThAMtaramAMne arihaMta zabda kabUla karavAmAM na Ave te paNa caMpAnagarImAM jinamaMdire hatA ema sAbita thaI jAya che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 mULa jaina dharma ane camarendra zrI bhagavatI sUtranA trIjA zatakanA bIjA uddezAmAM asurendra amarendra pahelA devaloka jatAM kendra vicAryuM ke amarendra koInuM zaraNa laIne Avela hovo joIe. teno mULa pATha NaNastha arihaMte vA arihaMta ceiyANi vA aNagAre vA bhAviyappANoM NIsAe uDhr3ha uppayanti / artha -arihaMta, arihaMta citya ke bhAvitAtmA aNagAra (sAdhu) e traNamAMthI koI ekanuM zaraNuM laIne AvI zake. ahIMyA sthAnakavAsIo arihaMta caityane artha chadmasthaarihaMta kare che. cityane artha chadmastha to kai rIte thatuM ja nathI. eTale sthAnakavAsIoe cayane sAco artha pitAnI mAnyatAnI viruddha jAya che mATe chavAstha artha upajAvI kADhe che. kAraNa ke kyAMya paNa cayane. artha chadmastha thato ja nathI. camare ke mahAvIra bhagavAna haju chavAstha avasthAmAM hatA tyAre temanuM zaraNuM lIdhuM hatuM. te nimitta joIne sthAnakavAsIoe ceIyane artha chavAstha ema upajAvI kADha! AvI rIte khoTA artha upajAvI kADhavA te sIdhA saraLa satyArthInuM kAma nathI ja. vaLI temanI e upajAvI kADhavA mATenI dalIla paNa eTalI ja hAsyAspada che. teo kahe che ke pratimA mUrtinI camareMdrane zaraNuM ApavA jevI zakita hoI zake nahi. AvI tarka buddhine dhanyavAda! deve badhAya avadhijJAnavALA hoya che e te sthAnakavAsIo mAne ja che. ane avadhijJAnavALA deva arihaMtanI mUrtimAM tenI zakti hoya ke nahi te manuSya karatAM te ghaNuM vadhAre sArI rIte jANI zake ja. vaLI devalekamAM zAzvatI mUtio che. te paNa sthAnakavAsIo mAne che ja. have je te mUrtiomAM kaI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 hAlanA saMpradAye pra. 11 paNa jAtanuM daivata na hoya te avadhijJAnavALA che te zAzvatI mUrtione mAne ja nahi, deva pote ja mahAzaktizALI hoya che. te temanA karatAM vizeSa zaktizALI mUrtine mAne paNa zakti vinAnI mUrtine avadhijJAnI devuM mAnavAnI mUrkhAI kare ja nahi AthI siddha thAya che ke ahIMA marihaMta phiyALane artha arihaMtanI pratimA ja thAya che ane e ja artha thaI zake. samavAyAMgamAM upAsaka dazAMganI noMdha upAsaka dazAMga sUtramAM zuM zuM Ave che. tenI noMdha samavAyAMga sUtramAM Apela che. temAM lakhyuM che ke-temAM zrAvakenA nagara, udyAna citya, vanakhaMDa, dharmAcArya,.. zravaNa...ityAdi." ahIMA caityane artha sthAnakavAsIoe vyaMtarAlaya ema karyo che. vyatarAlaya te zrAvaka mATenA ja na hoya paNa badhA loko mATe heya. kAraNa ke jenA karatAM ajaina ja badhA vyaMtarane vizeSe karIne saMsAranA sukha mATe mAne pUje. jena to vizeSe karIne AtmakalyANa mATe jinapratimAne ja mAne pUje. eTale ahIMA cayane artha khAsa karIne jinamaMdira joIe. kAraNa ke A satramAM zrAvakanA caitya che ema kahyuM che. chatAM mAne ke gAmanuM varNana che temAM sarva loka mATenAM caitya heya to paNa caityane samuccaya tarIke levAthI temAM jinamaMdira ane ajainanA vyaMtarAlaya vagere maMdirane samAveza thaI jAya che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane Anada zrAvaka upAsaka dazAMga sUtramAM AnaMda zrAvake vrata letI vakhate A pramANe pratijJA karI che - mane (AnaMda zrAvakane ) AjathI anya tIrthika, anyatIrthika deva ane anya tIrthikoe grahaNa karela caityane vaMdanA namaskAra karavA... e kalpatuM nathI." ahIMA sthAnakavAsIoe mUrtinI mAnyatA ane mUrtinI pUjA bannene eka gaNune mUrtipUjAne vidha karavAnA IrAdAthI ahIMA cetya zabdane artha sAdhu karela che. paNa A artha cheTe che. kAraNake- " paheluM to e ke ahIM pUjAnI vAta ja nathI. bIju, anya tIrthikoe grahaNa karela sAdhu jena tarIke gaNI zakAya ja nahi. jaina sAdhu bIjA koI dharmamAM bhaLI jAya pachI te te, te dharmanA sAdhu tarIke ja gaNAya. eTale ahIM sthAnakavAsIoe upajAvI kADhela artha baMdha esate thaI zakato nathI. vaLI sthAnakavAsInI bIjI dalIla che ke AnaMda zrAvakanI pratijJAmAM AhArapANI mukhavAsa vagere ApavAnI vAta paNa che ane mUtine khAvApIvAnuM heya nahi mATe te artha thaI zake nahi. ahIM e jovuM ghaTe che ke pratijJA to samuccaye levAya che pachI temAM badhA zabda badhAne lAgu paDavA ja joIe ema na heya paNa jene jeTaluM lAgu paDatuM hoya teTaluM samajavuM joIe. te vakhate mUrti hatI te te agAunA lekha uparathI ApaNe jANI cUkyA chIe. ane ahIM sAdhu karatAM mUti artha vizeSa baMdhabesato thAya che. kAraNake te samaye paNa mUrtio devothI adhiSThata heI mahA camatkArI ane prabhAvika hatI. ane tethI ja anyadharmIo corI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 11 123 chUpIthI jinamUrtio upADI jatA hatA, ane tene peAtAnA deva tarIke pUjatA hatA. evI anya dharmIoe laI gayelI mUrtine jaina zrAvaka vajjaina namaskAra na kare e svAbhAvika che. eTale Anada zrAvake tevI mUrtine vaMdana namaskAra na karavAnI pratijJA lIdhI hatI. abaDe zrAvaka uvavAI sUtramAM abaDa zrAvake AnaMda zrAvakanI peThe ja pratijJA lIdhI che ke-- 66 mate arihata anearihaMtanA caitya sivAya anya tIrthika, anyatIthiMka devA ane anyatIthikAe gRhaNa karelA arihaMta caityane vadanA karavI, namaskAra karavA, payu pAsanA-sevAbhakita vagere karavu kape nahi,' ahIM e ThekANe caitya Ave che temAM pahelA ThekANe sthAnakavAsIe arihaMtanA jJAnIgaNu evA atha kare che ane bIjI vAra AvatA. caityanA artha arihaMtanuM jJAna evA artha kare che ! Ana zrAvakanA adhikAramAM sthAnakavAsIoe sAdhu a karyAM tyAre ahIMA jJAnIMgaNa ane jJAna ema e judA judA artha karyA ! ahIM paNa mUrtipUjAnI te| vAta ja nathI paNa mUrtipUjAnA bhrama manamAM pesI gayelA te bhrame sthAnakavAsIe pAse jUdA judA ThekANe judA judA artha karAvyA che. matAgraha sIdhI vAta samajavA na dIe ane sIdhA sAcA artha paNa karavA na Ape. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 mULa jaina dharma ane ahIM paNa aMbaDa zrAvakanI pratijJA te e ja che ke arihaMta ane arihaMtanI pratimAne ja vaMdana karIza. paNa anya tIrthika, tenA devo ane teNe grahaNa karela arihaMta pratimAne vaMdana namaskAra karIza nahi. sthAnakavAsIonI dalIla e che ke ema artha karavAthI AcArya, upAdhyAya ane sAdhune vaMdana karavAno niSedha thaI jAya che. mArI pAse uvavAI sUtra nathI tethI teno AgaLapAchaLano saMbaMdha huM joI zakyo nathI. paNa aMbaDa zrAvakano evo bhAva to na ja hoI zake ke te AcArya vagerene vaMdana nahi kare. paraMtu arihaMtamAM ja teNe tenA anuyAyI sarva sAdhune bhegA gaNI lIdhA haze. game tema paNa cityane artha te AnaMda zrAvakanA adhikAramAM kahyuM tema ahIM paNa jinapratimA ja thaI zake che. vidyAcAraNa-jaMghAcAraNuM zrI bhagavatI sUtra zataka 20 uddezA 8mAM vidyAcAraNa ja ghAcAraNa munio cityavaMdana karavA gayAnI vAta Ave che. vidyAcAraNa mAnuSottara parvata, nadIzvara dIpa, pAMDukavana ane naMdanavana gayAnI vAta che. te te ThekANe jaIne teoe cAhuM caMdra cone vaMdana karyAne pATha che ane pAchA ahIM AvIne ahIMnA caityane vaMdana karavAne pATha che. ahIM paNa mUrtipUjAnI kazI vAta ja nathIchatAM sthAnakavAsIoe virodha karatAM rathane artha jJAna karIne te te ThekANe jaIne vidyAcAraNa tathA jaghAcAraNa munioe arihatanA jJAnanI stuti karI ema kahe che! tarkabuddhinI balihArI che ne! Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 11 125 arihaMtanA kevaLajJAnanI stuti zuM ahIM beThAM na thaI zake ke tyAM eTalA badhe lAMbe ThekANe gayA ? ane ahIM vecAruM bahuvacana che eTale ghaNuM cityane vAMdhA ema pATha che tyAre jJAna te ekavacana che eTale vyAkaraNathI paNa e artha tadana kheDe che. mULa artha eTale ja che ke te te ThekANe jaI teoe arihaMtanI pratimAone vaMdana namaskAra karyA. ahIM jJAna artha besatA ja nathI. naMdanavana tathA pAMDukavanamAM zAzvatI pratimAo che tene ullekha jabudvIpapannati sUtramAM che. naMdIzvara dIpa para zAzvatI pratimAo che teno ullekha chavAbhigama sUtramAM che. mAnuSAra parvata, IsukAra parvata, naMdIzvara dIpa, rucakavara dvIpa upara jinamaMdire che tene. ullekha dvIpasAgara pati sUtramAM che. sthAnAMga sUtranA cothe TANe cAra pannati satranA nAma ApyA che te-(1) jaMbUdIpa pannati, caMdrapannati, sUrya pannati ane dIpasAgara pannati. eTale e bAbata sthAnakavAsIone vAMdho cheTe che. A pAThamAM chele kahyuM che ke vidyAcAraNuM baMdhAcAraNu munio pAchA AvIne AloyaNuM na lIe to virAdhaka kahevAya. e mATe paNa sthAnakvAsIne virodha che. paraMtu sAdhu 100 kadamathI AgaLa jAya te tene AloyaNuM levI paDe che. ane labdhidhArI munione labdhine upayoga kare te pramAda che. labdhine upayoga karyo hoya ane tenI AlocanA karI na hoya te tene cAritranI ArAdhanA nathI thatI. mATe sthAnakvAsIone te vAMdho paNa beTe che. zrI dazavaikAlika satramAM kahyuM che ke-sAdhu gocarI lAvI gurUnI. pAse samyaka prakAre Alove te AloyaNuM gocarInI nahi paNa temAM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 thI cha. mULa jena dharma ane pramAdathI AvavA javAmAM upayoga na rahevAthI je koI doSa lAge hoya tenI AloyaNu kahI che. - sAdhune AvatAM jatAM, pratikramaNa karatAM ke bIjuM harakoI kAma na karanAM AlayaNa tathA IriyAvahI paDijhamavAnI che. te pramAdane AzrayIne che paNa nahi ke-te zubha kAryone AzrayIne ! prazna vyAkaraNa sUtra prazna vyAkaraNa satramAM trIjA saMvarabAramAM A pramANe pATha che- atyaMta bAla dubala gilANa buDaDha khavake patti Ayariya uvajjhAe sehe sAhambhie tapassIkuLagaNa vaMde za ..... artha--atyaMta bALa, durbaLa, glAna, vRddha, mAsakSamaNa Adi tapanI pravRtti karanAra AcArya, upAdhyAya, ziSya, sAdhamika tapasvI muLagaNa, saMghacaitya eTalAnI vaiyAya nirjarane mATe. ahIM saMghayaDhe zabda che temAM sthAnakavAsIo "saMgha tathA jJAnArthInI" vaiyAvRtya ema artha kare che. tyAre mUrtipUjaka saMgha tathA mUrtinI vaiyAvRtya ema artha kare che. athavA saMghanI mUtinI vaiyAvRtya ema artha kare che. saMgha ane eya e be zabdone bhegA gaNavAthI saMghanI mUrti athavA saMghanuM maMdira evo artha thaI zake che. mUrti maMdira saMghanA ja hoya eTale ema paNa artha thaI zake.. mUtinI koI AzAtanA karatA hoya tene sAdhu aTakAve te sAdhue mUrtinI vaiyAvRtya karI ema gaNAya che. sthAnakavAsI "jJAnAtha" ema artha kare che to AcArya, upAdhyAya, ziSya, sAdhamika vagere paNa jJAnAthI to hoya ja. temane Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAyA pra. 11 127 jJAnAthI na mAnavA tA khIjA kAne nAnAthI mAnavA ? eTale jJAnAthI a' khATA ja dekhAya che. vaLI sthAnakavAsIe bIjo a, nAnane mATe vaiyAya ema kare che. vaiyAvRtyathI nirA thAya paNa jJAna paNa kevI rIte thai zake? nirjarA eTale jJAnAvaraNunI nirjarA thai gayA pachI jJAna thaI zake mAnI zakAya. paNa ahIM ceya zabda te pahelAM AvyeA che ane nirjarA zabda pachI che, eTale sthAnakavAsIenA A artha paNa barAbara lAgatA nathI. A uparathI caizya zabdane sAce acaitya eTale maMdira athavA mUrti ja hovA joie ema samajI zakAya che. nadI sUtra zreNika mahArAjAnA putra kANika ( ajAtazatru ) rAjAe vizAlAnagarI upara caDhAI karI hatI ane te nagarImAM zrI munisuvrata svAmInI pAdukAstUpa hatA tethI te nagarI jItI zakAtI nahotI e vAta prasid che. ane zrI na MdI sUtramAM pAriNAmika buddhinA dRSTAMtamAM A sabaMdhI ullekha che. tenA pATha A pramANe che-- vizAlAyaM purI kUlabAlakena vizAlAbhaGagAya yanmunisuvrata svAmi pAdukA stUpotsvAt sA tasya pAriNAmikI buddhiH / a--vizAlA nagarInA nAzane mATe kulavAluka munie kahyu ke-zrI munisuvrata svAmInA pAlukAyukata stUpane ukheDI nAkhavAthI nagarIne bhaMga thaI zakaze. muninI A pariNAmikI buddhi thai. sthAnakavAsI munizrI hastImalajInA naMdItranuM pAnuM 91. bhagavAna mahAvIra svAmInA vakhatanI A vAta che. eTale prAcIna kALamAM tIrthaMkara bhagavAneAnA vakhatamAM ratUpe, mUrti nahi paNa te ghaNA prabhAvazALI hatA e pUravAra thAya che. hatI eTaluM ja Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 mULa jaina dharma ane vyavahAra satra vyavahAra sUtra u. 1mAM pATha che ke-nava samAviyAruM cezyAI pAsejjA kappai se tassaMtie AloittAe vA / artha-AcArya Adi bahuzrutane saMga na hoya to reya jinacaitya-pratimA pAse jaIne AlocanA laI zakAya che. mUrtinI mahattA devalokamAM mUrti che ane tenI mahattA paNa che. saghaLA deva avadhijJAnI hoya che. tethI deve pitAnA jJAnathI jANI zake che ke mUti zakitazALI ke prabhAvazALI che ke nahi. devo pote ja bhAre zaktizALI hoya che. teo temanA karatAM paNa mUrti vizeSa zaktizALI heya te ja mUtine mAne. deve mUrtine mAne che. vade che, namaskAra kare che e to sUtrasiddha hakIkata che. eTale devalokamAMnI zAzvatI mUtio deve karatAM vizeSa zakitazALI che ema siddha thAya che. - ahIMA paNa prAcIna kALathI ja mUtio, sUpa vagere prabhAvazALI, zakitazALI hatA tenA dAkhalA maLI Ave che. jemake- (1) vizAlA nagarImAM zrI munisuvrata svAmIne sUpa hato tyAM sudhI keNika mahArAjAthI te nagarI jItI zakAtI nahotI. (2) zayyabhAsvAmI dIkSA lIdhAM pahelAM vaidika brAhmaNa hatA ane yajJo karAvatA. temanA yajJanA staMbha nIce temanA gurue senamA tIrthaMkara zrI zAMtinAtha svAmInI mUrti chupAvI hatI ke jethI sarva viDyo TaLI jatA. te mUrtinA darzanathI zayaMbhasvAmI bedha pAmI dIkSA laI zramaNa banI gayA. ApaNu kathA sAhityamAM AvA bIjA paNa ghaNuM dAkhalAo maLI Ave che. ane atyAranA ghaNA tIrthonI mUrtionI mahattA jANItI che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 11 19 mUrtinuM kArya A pramANe ApaNe mUrtinI mAnyatA dharma viruddha nathI, prAcIna kALamAM mUrtio hatI ane satromAM paNa ThekaThekANe mUrtinA ullekhe che te ApaNe vistArathI joI gayA. ane e rIte mUrtinI mAnyatA vyavahAra dharmamAM sahAyarUpa che e paNa joI gayA. vrata. anuSThAna, sAmAyika, pratikramaNa vagere dhArmika kriyAo manane kAbumAM lAvavAne mATe tAlImarUpa che. manane saMsAramAM bhaTakatuM aTakAvIne dharmamAM vALavA mATe dhArmika kriyAo tAlImarUpa che. tevI ja rIte mUrti paNa manane dharmabhAvamAM lAvavA mATenuM eka uttama sAdhana che. mUrtithI dharmabhAvanA jAgRta thaI zake che temaja hameza bhAvapUrvaka mUrtinA darzana karavAthI dharmabhAvanA TakI rahe che ane dharmazraddhA daDha bane che. eTale bIjI dhArmika kriyAonI peThe mUrtinA darzana paNa manane kAbumAM rAkhavAnA eka uttama sAdhanarUpa bane che. jema bIjI dhArmika kriyAo sIdhe mekSa prApta karAvI zakatI nathI tema mUrti paNa sIdhe mokSa apAvI zakti nathI. mokSa prApta karavA te manane kAbumAM levAnA badhA sAdhanono upayoga karI pahelAM manane kAbumAM levAnI jarUra che. te pachI manane dharma dhyAnamAM lIna karavAnuM e pramANe mananI ekAgratA sAdhyA pachI manane AtmasvarU5nA ciMtanamAM lIna karavAnuM che ema thAya tyAre ja mekSa thaI zake che. - mUrti-vaMdanane phAyado - bhaktibhAvapUrvaka bhagavAnanI mUrtine vaMdana namaskAra karavAthI ze phAyadA thAya che te mUrti ke A pramANe batAve che- Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 mULa jena dharma ane (1) caityavaMdana Adi bhagavAnanI guNastuti karavAthI jJAnAvaraNIya karmane kSaya thAya che. (2) bhagavAnanA darzana karavAthI darzanAvaraNIya karmane kSaya * thAya che. (3) arihaMta tathA siddha bhagavAnanA guNanuM smaraNa karavAthI samyam | darzananI prApti ane mohanIya karmane kSaya thAya che. (4) pratimA samakSa bhAvapUjAmAM talina thavAthI tathA zubha adhyavasAyathI zubha gatinA AyuSyane baMdha paDe che. (5)arihaMtanuM nAma levAthI azubha nAma kamane kSaya thAya che. (6) arihaMtanA vaMdana bhaktithI nIca gAtra kamane kSaya thAya che. (7) maityavaMdanamAM zaktine sadupayoga karavAthI aMtarAya karmane kSaya thAya che. sthAnakavAsIonuM kartavya " have jyAre mUrtinI mAnyatA sUtrAnusAra sAcI siddha kare che tyAre sthAnakavAsIeAe te vAta kabula karI levI e temanuM gya kartavya gaNAya, sthAnakavAsIo sUtrane anusaravAnuM mAne che tethI mUrtine mAnavI e temanuM kartavya thaI paDe che. satyAthI hoya te te satyanI khAtrI thayethI satya svIkAre ja satya na svIkAre te saMpradAyavAdI matAgrahI ekAMtavAdI kahevAya, Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa bAmuM sUtramAM dravya mUrtipUjAne kayAM ya ullekha nathI mUrtinI mAnyatA tIrthakara mAnya, sUtra mAnya ane dhama-mAnya che ema pramANethI batAvI ApyA pachI eTale ke mUrtinI mAnyatA sUvAnusAra sAcI che ema siddha thaI gayA pachI have ahIM ApaNe mUrtipUjA saMbaMdhI vicAra karIzuM. mUrtipUjA prAcIna kALamAM hatI ke kema, satramAM mUrtipUjAnA ullakhe che ke kema ane mUrtipUjake mUrtipUjAne siddha karavA mATe je dAkhalAo Ape che te yathArtha che ke kema te have ApaNe vicArIzuM. pUjA kenI ane zA mATe? mUrtipUjAne vicAra karatI vakhate e vAta sauthI pahelAM vicAravAnI che- (1) pUjA konI karavAnI che? (2) pUjAno hetu zo? te pahelA praznanA javAbamAM kahIzuM ke tIrthakara bhagavAnanI, arihaMta bhagavAnanI ke siddha bhagavAnanI pUjA karavAnI che. ke bIjA praznanA javAbamAM kahIzuM ke dharma mATe, AtmakalyANa mATe athavA mokSa prApti mATe pUjA karavAnI che? : . Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 1 pUjA kAnI? mULa jaina dhama ane pUjA e prakAranI che--bhAvapUna ane dravyapUjA. ahIMA mUrti pUjA e drazyapUjAne viSaya che. kAraNa ke bhAvapUjAmAM tA kAI nA matabheda nathI. pUjyane kahapatI vastuthI ja pujA thAya dravyapUjAmAM paNa bhAva joI e, bhakti joi e, bhAva ane bhakti vinAnI pUjA teA taddana niSphaLa gaNAya. bhagavAnane khapatI, kalpatI vastuthI bhagavAnanI pUjA karavAmAM Ave te ja te sAcA bhAva ane sAcI bhaktivALI pUjA kahI zakAya. vyavahAramAM kAI bhAI ne tyAM tene zeTha AvyA hoya te te tenuM bahumAna karavAnI sAthe zeThane gamatI vastu ApIne tenu sanmAna kare che; koI jamavA Avyu heya tA te mahemAnane gamatI vAnIo banAvIne jamADAya te tenuM sArUM sanmAna karyuM gaNAya che. jenuM sanmAna karavuM hoya te vyaktine tene pasaMda paDatI vastu apAya te ja tenu sAcu sanmAna thayuM gaNAya che ane tene pasaMda na hoya tevI vastu tene ApavAmAM Ave te te nArAja thaIne jAya che. eTale tenuM sAcu sanmAna thayuM gaNAtuM nathI. je vyaktinuM sanmAna karavuM hoya te vyaktinI pasaMdagI ke igba pahelI jovAya che, sanmAnIya vyaktinI icchAne ja prAdhAnya apAya che te te ja pramANe dharmoMmAM paNa sanmAnIya vyakita eTale bhagavAnanI icchAne prAdhAnya hovuM ja joi e. eTale ke bhagavAnane khapatI, kalpatI vastu temane ApaNu karavAthI ja sAMcI pUMjAbhakti karI gaNuAya. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAe pra. 12 133 sAdhune paNa temane kahapatI vastuo ja vaherAvAya che. eTale bhagavAnane khapatI, kalpatI na hoya tevI vastu je bhagavAnane aparNa karavAmAM Ave to te sAcI bhakita ke sAcI pUjA na gaNAya eTaluM ja nahi paNa e te tIrthaMkara bhagavAnanuM apamAna gaNAya. A tIrthakara bhagavAna saceta vastunA tyAgI che. bhagavAne saceta vastu tyAgavAne upadeza Apyo che kAraNa ke temAM hiMsA che. chatAM ApaNe bhagavAnanA upadezanI viruddha bhagavAnane ja temane nahi kalpatI vastu arpaNa karIe te temAM bhagavAnanI bhakti nahi paNa bhagavAnanuM apamAna ane bhagavAnanI AzAtanA ja kahevAya. pUjA karanArane bhAva bhale uttama che ke bhagavAnane sArAmAM sArI vastu arpaNa karavI, paraMtu pUjA karanAranI IcchA karatAM paNu pUjyanI ichA ja prAdhAnya gaNAya. pUjyanI icchAne je mAna na Ape te sAcA pUjaka ja na kahevAya. mATe bhagavAnane saceta vastu arpaNa karanArane ArAdhaka kahI zakAya ja nahi, bhagavAnane na khapatI vastu arpaNa kare te virAdhaka ja kahevAya, bhagavAna dIkSA lIe tyArathI temaNe snAna karavAnuM choDI dIdhuM hoya che, vastra pAtra rAkhavAnuM choDI dIdhuM hoya che eTale nahAvaNa ke vastrAlaMkAra bhagavAnane khape nahi chatAM te temane arpaNa karavAmAM Ave che temAM paNa bhagavAnanI AzAtanA che. bhagavAnane snAna karAvavuM temAM bhalene garama kareluM aceta pANuM heya paraMtu bhagavAne jyAM nAna karavAnuM ja choDI dIdhuM hoya tyAM pachI temane snAna karAvavuM te bhagavAnanI AzAtanA nahi te bIjuM zuM kahevAya? thaDA pApavALI kiyA mUrtipUjakonI dalIla e che ke pUjA karanAranI bhAvanA dharma ane bhakita mATenI hovAthI pUjA karanArane temAM pApa lAgatuM ja nathI. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 - mULa jaina dharma ane bhagavAnanI pUjAmAM mAre manathI te A savAla taddana gauNa che. mukhya vAta to e che ke bhagavAnane zuM kahape che ane zuM kapatuM nathI e ja jovuM joIe, e jovAmAM ja khare dharma : ane kharI bhakti che, vaLI rAgabhAvathI thatI pravRttimAM hiMsA thAya te hiMsAnuM pApa lAge ja, mUrtipUjA rAgabhAvathI ja thAya che. eTale temAM thatI hiMsAthI pApa lAge ja. pApa puNya mATe jaina dharmane siddhAMta te e che ke zrAvakanA koI paNa kAryamAM pApapuNya hoya temAM jeTale aMze hiMsAkArI kArya thAya teTale aMze pApa ane jeTale aMze zubha kArya heya teTale aMze puNya temAM paNa je pramANe tIvra ke maMdarasathI te pApakArya karyuM hoya te pramANe tIvra ke maMda phaLa maLe. puNyanA aMza ghaNuM hoya ane pApanA aMza bahu ochA hoya, bahu thoDA hoya ane te paNa maMda rasanA hoya to tenuM phaLa ghaNuM maMda athavA puNyanA pramANamAM najIvuM heya. tethI vyavahArathI te pApanuM phaLa nathI ema kahevAya paNa siddhAMtanI rUe nAnI hiMsAne paNa pApa te kahevAya ja. bhale pachI tenuM phaLa najIvuM hoya, vaLI te thoDA aMzavALA pApanuM kArya hamezAM ja karavAmAM Ave te tenuM phaLa kevuM hoya te paNa vicAravA yogya che. , hiMsAnA traNa prakAra sAvadha pUjAnA bacAvamAM mUrtipUjakoe hiMsAnA traNa prakAra pADIne trIjA prakAra svarUpa hiMsAmAM pApa nathI ema temaNe karAyuM che tyAre te saMbaMdhamAM paNa thoDo vicAra karavAnuM prApta thAya che. hiMsAnA traNa prakAra A pramANe batAvavAmAM Ave che- (1) anubaMdhahiMsA, (2) hetuhiMsA ane (3) svarUpahiMsA. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 135. anubaMdhahiMsA-vItarAganI AjJA viruddha AcaraNa karavAvALAne tathA mithyAtvanuM sevana karavAvALA jene anubaMdhahiMsAne karmabaMdha thAya che. hetuhiMsA-gRhastha pitAnA jIvana vyavahAranA kAryomAM je hiMsA kare te hetuhiMsA. svarUpahiMsA-zubha ganI pravRtti karatAM bahArathI hiMsA jovAmAM Ave paraMtu pariNAma vizuddha hovAthI tene azubha karmabaMdha thato nathI. to have vicAro ke-pratyakSa pramANathI hiMsA thAya che ane te hiMsAnI paraMparA cAle che tevA anuSThAne dAkhala kare tene paNa anubaMdha hisA kema na lAge? jaLa, puSpa, dhUpa, dIpaka, phaLa vagere dravyathI phakta gRhastha ja dravyapUjA karI zake che paNa sAdhu tevI dravya pUjA karI na zake evuM mUrtipUjakanuM vidhAna ja sAbita kare che ke dravyapUjAmAM hiMsA che ane sAdhue navakeTie hiMsAno tyAga karela hevAthI te dravyapUja karI zakatA nathI. te gRhasthanI AvI jAtanI dravyapUjAne anudAna Ape, tene upadeza Ape te zuM tethI navakeTine bhaMga thato nathI? Ama jyAre temAM pratyakSa hiMsA sAbita thAya che ane jemAM sUtranA nyAya pramANe yatanA paNa nathI tene svarUpa hiMsA kahevI ke gaNavI e te moTI bhUla gaNAya. jyAre manamAM sUkSma hiMsAne jarA paNa bhAva vartato na hoya, sUkSma jI pratye paNa saMpUNa dayAbhAva vartata hoya tyAre yatanA sahita jIvane bolavuM, cAlavuM vagere svAbhAvika kriyA karavI paDe tyAre ja temAM hiMsAnuM pApe na Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 mULa jaina dharma ane lAge. svAbhAvika kriyA sivAyanI bIjI kriyAmAM te jIvanA bhAva pramANe pApa tathA puNyane baMdha paDe.' hiMsA thatI hoya tyAM hiMsA mAnavAmAM Ave to te mithyAtva nathI. paraMtu hiMsA hovA chatAM temAM bilakula hiMsA nathI ema mAnavAmAM Ave te tyAM mithyAtva gaNAya. hiMsAvALA anuSThAnathI saMvara ke nirjarA thavAnuM paNa mAnI zakAya nahi. jaina dharmano pAyo ahiMsA upara ja racAyo che, ane tethI sUtramAM sUmamAM sUkSma rIte hiMsA tathA ahiMsAnA bArika varNane karelA che. chatAM temAM kyAMya hiMsAnA traNa prakAra pADelA nathI. hiMsAnA traNa prakAra che te mukhya vAta kahevAya ane jyAre bArikamAM bArika varNana karavAmAM AvyuM hoya tyAre hiMsAnA prakAra jevI mukhya vAta cheDI devAmAM Ave evuM banI ja na zake. eTale pitAnA matanI puSTi mATe ApameLe hiMsAnA prakAra pADavA je hiMsAnoM no artha upajAve e te sarvajJa bhagavAnanI ane gaNadhara bhagavAnanI bhUla sudhAravA jevuM kAma gaNAya. terApathI te tIrthakara bhagavAna bhUla kare ema mAne che paNa vetAMbara mUrtipUjako AvI rIte bhagavAnanI bhUla kADhI batAve te navAI jevuM che. pApa bahu DuM ane puNya ghaNuM hoya tyAM samuccaya belatAM temAM pApa nathI ema vyavahArathI sAmAnyapaNe kahI zakAya paraMtu niyama tarIke athavA siddhAMta tarIke vAta karatI vakhate temAM pApa nathI ema kahI zakAya nahi athavA temAM pApa nathI e siddhAMta sthApI zakAya nahi Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _ -- hAlanA saMpradAya pra. 12 137 mUtipUjakoe UMDo vicAra karI hiMsAnA prakAra pADavA jevI bhUlane sudhArI levI joIe. hiMsAnI vyAkhyA jaina siddhAMta pramANe hiMsAnI vyAkhyA A pramANe karI zakAyaAtmadarzanapUrvaka jIvane samabhAvathI Atmavata jANIne dekhIne temane upagathI bacAvatAM chatAM je koI jIva pitAnA zarIrathI haNAI jAya to phakata vyahiMsA thAya, tyAM bhAvahiMsA nathI. bhagavAnane saceta vastune bhega dharatI vakhate temAMnA jIvone Atmavat samabhAve jANIne upayogathI temanuM rakSaNa karavAnI kriyA thatI nathI. je evo bhAva pUjakamAM heya to te te saceta vastune hAtha paNa lagADe nahi kAraNa ke phakata sparzathI ja keTalAya jIva marI jAya che. je AvA bhAvanI upekSA karIne viSaya kaSAyanI pravRttimAM ja hiMsA gaNavAmAM Ave te paNa dazamA guNasthAnaka sudhI kaSAyanI sattA che ane navamA guNasthAnaka sudhI kaSAyane udaya che to tyAM sudhI kyAM chUTA thavAya tema che ? dharmanA nAme sAMsArika vastuothI sAMsArika rIte pravRtti karIne saMvara nirjarAnI AzA rAkhavI e AtmavaMcanAvALuM beTuM AzvAsana che. phUla mATenI dalIla mUrtipUjAmAM phUla vaparAya che tene bacAva karatAM mUrtipUjako dalIla kare che ke-bhagavAnanA samavasaraNamAM paNa deva saceta phUlanI vRSTi kare che teno tene vAMdho Avato nathI tyAre pUjAnA phUla mATe kema vAMdhe laI zakAya ? A temanI dalIla khoTI che. juo- samavasaraNamAM de vaikriya aceta puSpa ane aceta pANInI vRSTi kare che, te mATe zrI rAjaprakSIya satramAM spaSTa pATha che. sUryAbhadeve Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138. mULa jaina dharma ane bhagavAna mahAvIranA samavasaraNamAM javAnI ghoSaNA karAvI tyAre teNe sevakone AjJA karI ke "tame AmalapA nagarIe jAo ane aMbAlavaNa caityamAM birAjamAna........... zramaNa bhagavAna mahAvIranA utArAnI AsapAsa cAre bAju jana pramANa jamInamAM apavitra, saDelAM, durgadhI taNakhalAM, lAkaDAM, pAMdaDAM ke kacaro je kAMI paDyuM hoya tene tyAMthI uThAvI dUra kare ane e . jamInane taddana cekhI kare, vaLI teTalI jamIna upara * sugaMdhI pANIne chaMTakAva evI rIte karo ke jethI tyAMnI uDatI badhI dhULa besI jAya, bahu pANI pANI na thAya ane vadhAre kiccaDa paNa na thAya. pachI jarA paNa raja uDatI nathI evI jamIna upara jaLaja (), thaLaja ( ththA) evA pAMca prakAranA sudhI puSpono varasAda evI rIte varasAvo ke tyAM badhAM pukhe catAM ja paDe, temanAM DiTiyA nIce ja rahe.........evI rIte e bhUmine sarva prakAre divya karo. jyAM uttama deva AvI zake evI suMdaramAM suMdara, sugadhI ane pavitramAM pavitra banAvo." ahIMA khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM e che ke sUryAbhideve kahyuM che ke amarada vira rattA puruM viva6 rattA eTale pANInA vAdaLa ane skUlanA vAdaLa viku. ane vikalA pANuM ane phUla acetaja heya. bhagavAnanI samakSa temanA samavasaraNamAM saceta vastu rakhAya ja nahi mATe deve aceta pANuM ane aceta phUlane vikurtIne vRSTi karavAnuM samavasaraNamAM saceta vastune tyAga . bhagavAnanA samavasaraNamAM jatI vakhate pAMca abhigama sAcavavAnA heya che temAM pahelo abhigama saceta vastune tyAga karavAnuM che. ahIM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 139 mUrtipUjAnA himAyatIo evI dalIla kare che ke samavasaraNamAM jatA zrAvakanA khIssAmAM sacita khAvAnI varatu hoya to te kADhI nAMkhavI. samavasaraNamAM jatI vakhate zrAvaka khAvAnI vastu khIssAmAM laI jAya. te vAta asaMbhavita lAge che. paraMtu samavasaraNamAM jatA zrAvakanA moDhAmAM pAna hoI zake temaja tenI pAse phUlane hAra ke gajaro heI zake athavA tenA pahelA kapaDA upara chAtIe phUla bharAveluM hoya ema banI zake. evI je kaMI sacita vastu pAse hoya tene dUra karIne ja samavasaraNamAM javAya. jina pratimA jina sarikhI eTale zuM? jina pratimA jina sarikhI " e mUrtipUjake mudrAlekha che te pramANe paNa pratimAmUrtine bhagavAnanA jevI, gaNune vadhuM joIe, eTale ke mUrtipUjAmAM bhagavAnane nahi ka5tI kaI paNa vastu rAkhI zakAya nahi. athavA mUrti bhagavAnanA jevI nathI ema mUrtipUjakee jAhera karavuM joIe ke jethI mUrtine bhagavAna jevI gaNavAmAM na Ave, eTale pachI kaMI paNa kahevAnuM rahe ja nahi, jyAM sudhI pitAnA matanI puSTi thaI zakatI hoya tyAM sudhI jina pratimA jina sarikhIne mudrAlekha AgaLa dhare ane jyAM potAnA mata viruddha vAta jatI hoya tyAM "A to sthApanA che" kahIne chUTI javAnI kezIza karavI e nyAyasaMgata vAta nathI. te pachI jina pratimA kaI kaI bAbatamAM-jJAnamAM, guNamAM, pratibhAmAM, mahAbhyamAM, AkAramAM vagere kaI kaI bAbatamAM ane keTale aMze jina pratimA jina sarikhI che te mUrtipUjakoe spaSTa rIte batAvavuM joIe, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 mULa jaina dharma ane sUtramAM sAvadha prajAne niSedha sAvadha pUjA eTale je pUjana vidhimAM sUkSma jIvanI paNa hiMsA thatI hoya tevI vidhivALI pUjA. evI sAvagha pUjAne bhagavAne niSedha karyo che. te niSedhanA vacane A pramANe che- zrI AcArAMga satramAM pahelA zrataskaMdhamAM pAMcamAM uddezAmAM vanaspatinA adhikAramAM pAMcamA sUtramAM kahela che ke - bhagavAne jIvana nibhAvavAne viveka samajAvyo che chatAM kaI vaMdana, mAna, pUjAsatkAra, jIvana, janmathuraNathI mukti ane zArIrika tathA mAnasika duHkhanA nivAraNa mATe svayaM vanaspati AraMbhI hiMsA kare che, bIjAo dvArA karAve che ke karanArane anumodana Ape che to te vastu tenA hitane badale hAnikartA ane jJAnane badale ajJAnajanaka ja che." eTale vaMdana pUjAmAM vanaspatikAyanI hiMsA thavI na joIe ema jinezvaranI AjJA che. vaLI janmamaraNanI mukita ane duHkhanuM nivAraNa dharmathI ja thaI zake tethI dharmArAdhanamAM paNa vanaspati kAyanI hiMsAmAM jinezvaranI AjJA nathI. AvI ja rIte bIjA adhikAromAM paNa kaheluM che. te uparathI samajI zakAya che ke saceta vastuthI bhagavAnanI pUjA thaI zake nahi, saceta varatu bhagavAnane caDAvatAM ke saceta vastuthI bhagavAnanI pUjA karatAM bhagavAnanI AjJAne lepa thAya che ane bhagavAnanI mahAna AzAtanA thAya che, AnI sAme mUrtipUjaka evI dalIla kare che ke AcArAMga sUtramAMnI vAto te sAdhumunio mATe che paNa zrAvako mATe nathI. tenA javAbamAM jaNAvavAnuM ke sAdhu tema ja zrAvaka bane mATe dharma to eka ja che. ahiMsA te baneye pALavAnI ja che. sAdhue Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 141 saMsAra choDelo hovAthI te sarvAze ahiMsA pALI zake, tyAre gRhasthane saMsAramAM rahevAnuM hovAthI tenA cAluM kartavyomAM je hiMsA anivArya heya te karavI ja paDe. paNa gRhasthane hiMsAnuM pApa nathI lAgatuM ema to nathI ja temaja gRhasthane hiMsA karavAnI dhame chUTa Ape che ema paNa nathI. dharmanA kAryamAM gharmane siddhAMta sAdhu tema ja zrAvaka banene ekasarakho ja lAgu paDe. hiMsAmAM dharma nathI e. jaina dharmane siddhAMta che. tyAre sAvadha pUjA karanAra gRhastha hoya ke sAdhu hoya te bannene ekasarakhuM ja pApa lAge ane ekasarakhuM ja puNya thAya. jJAtAsUtramAM mahilakuMvarIe cekakhA nAmanI paritrAjikAne kahyuM hatuM ke-jema lehIthI kharaDAyeluM kapaDuM lehIthI sApha thaI zakanuM nathI tema hiMsAthI malina thayela zaucadharmathI AtmA zuddha thaI zake nahi. matalaba ke nAnI hiMsAthI paNa malina. thayelI kriyAthI dharma thaI zake nahi. jena darzanamAM AjJAe dharma kahela che. jaina dharmamAM vItarAgI puruSo mATe saceta vastu AjJA bahAranI kahI che. eTale vItarAga bhagavAnane saceta varatu arpaNa karavI e AzA bahAranuM kArya che, dharma viruddhanuM kArya che. jinAjJAnuM pAlana e ja kharI pUjA che, e ja khare dharma che. mahAnizItha sUtrane dAkhalo sailAnAnA takhatama kaTArIyAe "sthAnakavAsI jaina dharmanI satyatA" nAmanuM pustaka lakhyuM che. temAM jaina dharmanA bIjA badhA saMpradAyanI sAcI khetI vAto lakhI tenI niMdA karelI che temAM paNa khAsa karIne mUrtipUjaka saMpadAya mATe khUba vistArathI jakhyuM che ane temanAM AcAre dharmaviruddhanA che evo citAra Ape che. eTale kharI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 mULa jaina dharma ane rIte bIjA saMpradAyanI niMdAthI sthA. saMpradAyanI satyatA TharAvavAno prayatna karyo che. - temAM mUrtipUjA viSe temaNe lakhyuM che te ghaNuM kharuM sAcuM lakhyuM che. temAM temaNe mahAnizItha sUtrane tathA vivAha cUliyA sutrane dAkhalo ApIne mUrtipUjakone mAnya sUtro paNa sAvadhapUjAno viSedha kare che te batAvyuM che. te banne dAkhalA atre uhata karUM chuM. mahAnizItha sUtrane dAkhala eka vakhata gaNadhara zrI gautamasvAmI dhyAnamAM beThA hatA te vakhate temane saMkalpa thayo ke "prabhunAM vacana athavA temanAM siddhAMta koI jIva anyathA viparIta prarUpe te te zuM phaLa Ape ?" - evo vicAra thatAM ja teozrI mahAvIra bhagavAna pAse AvyA ane vidhipUrvaka vaMdana karI zaMkAnuM samAdhAna pUchyuM. anaMtajJAnI bhagavAne saMkSepamAM garbhita javAba Ape ke "he gautama ! sAvadhAcArya" je phaLa pAme tevuM pAme." gautamasvAmIe jijJAsAthI "sAvadha AcArya ane ItihAsa pUcho tyAre bhagavAne nIce pramANe kahyuM-- RSabhAdika tIrthakaranI vIzI pahelAM je anaMta kALa vyatIta thaze te anatI covIzImAM "kamaLaprabha" nAme sAta hAthanA dehavALe, traNa jagatane AzcaryarUpa paMDita AcArya thaze. te vakhatanA vIsamA tIrthaMkara dharmasIrInA vakhatamAM te thaze. dharmasIrI tIrthakara mukti pAmyA pachI keTaleka kALe asaMyatinA pUjA-satkAra nAmanuM accheruM thayuM. mithyAtvanuM jora vadhyuMcatyanA sthAnaka daherAne aMgIkAra karI baLa, parAkrama, puruSAkArane jeNe gopa che evA nAmadhArI AcAryo zithila thaI asAmAdine viSe rahyA. teo vicitra prakAranI puSpamALA Adi vaDe devanI pratimAnI pUjA arcA karavAmAM tatpara thayA che. - - - - - Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saprAya. pra. 12 143 '' W zrI gautama svAmIe pUchyuM -- je kAI sAdhu, sAdhvI, nigraMtha, aNugAra, mahAvratI jaLa, pula, pa Adi vaDe dravyapUjA kare athavA prarUpe tene kevA kahIe ?' bhagavAne uttaramAM kahyuM ke--" he gautama ! je sAdhu sAdhvI athavA nigraMtha aNugAra jaLa, pula AdithI drazyapUjA kare che agara prarUpe che teo ayatnAvata hAi paMcamahAvratapAlaka kahevAya nahi. tane asaMyati devanA bhAjaka kahIe agara teA devanA pUjArA kahIe. TUMkAmAM te avaLe mAge gayelA kahevAya. athavA teA zIlAdika AcAra chAMDavAthI kutsita AcAravALA kahIe. tIthaMkaranI AjJA chAMDIne svecchathI te temane ema ja kahevuM ThIka che. "" kamaLaprabha AcAryanA itihAsa te pachI kamaLaprabha AcAryanA itihAsa AgaLa calAvatAM kahyuM ke drazya pUjAnA e jamAnAmAM kamaLaprabha AcArya mahA tapasvI, ghaNA dayALu, lajjAvata ane sAdhunA sarve guNu sahita hatA. eka vakhate mahAnubhAva kamaLaprabhAcArya potAnA suziSyA sahita vihAra karatA karatA pelA veSadhArI sAdhunA sthAnakane viSe AvI pahoMcyA. teoe temane yeAgya Adara sahita tyAM utAryAM. jyAre AcAya tyAMthI vihAra karavA tatpara thayA tyAre te veSadhArIoe kahyuM : ke 66 he bhagavana ! jo Apa atre cAturmAsa kare teA keTalAMka caitya, sthAnaka, deharAM ahIM bane. mATe kRpA karI atre ceAmAsu kare." bhagavAnanI AjJa yAda karIne kamaLaprabhAcAya ekSTrA ke hai priyavayaM nimaMtraNakAra ! jeTalAM deharAM che teTalAM AraMbhanA sthAnaka guvAM. e sAvagha kama huM te vacanathI pazu nahi kare. teA karavuM karAvavuM ane anumedavu. te tA karyAM ja rahyuM ? Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 mULa jena dharma ane bhagavAna gautama svAmIne kahe che ke-A zuddha prarUpaNathI kamaLaprabhe tIrthakara nAma kama gotranA daLIyAM uparAyAM. paraMtu pelA zokhIlA jIvaDAne A zabdo zararUpa thaI paDyA. teo khIjavAyA ane kamaLaprabhanuM nAma sAvadhAcArya pADIne te nAmathI jagyAe jagyAe tene nize. kamaLaprabha vihAra karI gayA pachI te vezadhArIo paraspara vicAra karavA lAgyA ke -"zrAvaka na hoya te dravyasaMpati sAdhuo devaLane samarAve, uddhAra kare, bIjAM paNa dehera vagerenAM kAma kare, karAve, anumode to yatine sAvadha karmanA doSane saMbhava nathI." tyAre temanAmAMnA ja keTalAka kahevA lAgyA ke--"yatine saMyama e ja mekSanuM kAraNa che." Ama matabheda thatAM nirAkaraNa karavA mATe temaNe e ja kamaLaprabha AcAryane bolAvyA. kamaLaprabha AcArya AvIne sabhAmAM birAjamAna thayA tevA ja te veSadhArIomAMnI eka sAdhvIe bhakitavaza thaI AcAryanA pagane pitAnA mastakane sparza karAvyuM. te sarvee pratyakSa joyuM. pachI temaNe upadezamAM mahAnizItha sUtranuM pAMcamuM adhyayana kahevA mAMDayuM temAM spaSTa AvyuM ke "rogAdi game te kAraNuM chatAM tIrthakara paNa eka vastrane AMtare je strInA hAthane sparza kare te te gacha mULa guNarahita thAya." e pAThane artha samajAvatAM pahelAM AcArya acakAyA. daramyAnamAM pelA sAdhuo tene vicAramAM paDelo joI, zaMkAI kalAhaLa karI mUkavA lAgyAH "zuM tuM uttara joDI kADhavAmAM guMthAya che tene moTo jaNane teDAvyo te zuM ATalA mATe ke?" ema aneka prakAranAM meNuM mArI gAbhara banAvyuM. , AcAryo javAba Ape ke-"tame nathI jANatA. ke bhagavAne utsarga ane avAda evA be rastA kA che?" . Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 hAlanA saMpradAye pra. 12 eTale eNe ema kahevA mAMgyuM ke mane sAkSIe sparza karyo te atyaMta bhaktivaza thaI apavAda mArge karyo mATe sAva viruddha kAMI thayuM nathI. ane e ja bArImAMthI pelA mUrtipUjakone paNa nAsI chUTavAnuM maLyuM. teo kahevA lAgyA ke--" ame paNa prabhu uparanA atyaMta bhakitabhAvane lIdhe deherAM karAvIe chIe ane phaLaphula Adi caDAvIe chIe te tenuM paNa prAyazcita nathI." mahAvIra deve gautamane kahyuM ke he gautama! A calita svabhAvanA AcAryo anaMta saMsAra bhamavArUpa lAbha meLavyuM. kALa samaye kALa karIne te vANa vyaMtara deva thaze. ema tiryaMca, nArakI, manuSya Adi avatAra laI mahA duHkha te jIva pAmyo. chevaTe mahAvideha kSetre manuSya thaI tIrthakaranI vANuM sAMbhaLI bujho ane mukti pAmyo." A pramANe mahAnizIdha sUtramAM bhagavAnanA zabdamAM sAvadhapujAne niSedha karyo che. vivAha cUliyA sUtrane dAkhala gautamasvAmI-jinezvaranI pratimAnuM vaMdana pUjana karavAthI mRtadharma ke cAritradharmanI prApti thAya ! mahAvIra prabhu-gautama, teM kahyuM te barAbara nathI. gautama svAmI-Apa ema kema kahe che ? mahAvIra prabhu-e bAhya pUjAmAM nAnA moTA chanI hiMsA thAya che. gautama svAmI-bhale sUkSma hiMsA thAya paraMtu tenuM phaLa suMdara maLe te zA mATe mUrtipUjA jainadharmamAM vidhaya na hoI zake? mahAvIra prabhu-hiMsA e cokhI rIte adharmanuM kArya che ane tethI hiMsAne pariNAme ATha karmo paikInA mAtra AyuSya karmane cheDIne 10. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 mULa jaina dhama ane sAta karmInI prakRti jo zithila khaMdhavALI hAya te gADha dhanavALA khAMdhe che. A pramANe vivAhacUliyA sUtramAM paNa sAvadhapUjAnA niSedha karyA che. 2 pUjAnA hetu jaina dharmanA hetu mekSa prAptinA che. sarve lA mekSa prAptinA hetuthI ja jaina dharmanI ArAdhanA kare che athavA karatA hatA. eTale mUrti pUjAnA hetu paNa meAkSa prAptinA ja hovA joIe. ane tethI pUjAnI sAmagrI paNa mekSa mArgane anusaratI ja hovI joI e te sAmagrImAM eka paNa vastu evI hAvI na joIe ke je dharmanA siddhAMtane bAdhA karanArI hAya. atyAre dravya mUrti pUjAmAM jaLa, puSpa, pa vage2e ane vastuo vaparAya che ke je dharmanA siddhAMtane bAdha karatA che. laukika devenI dravyapUjA thAya che ane temAM jaLa, dhUpa, dIpa vagere aneka prakAranI sAvadha sAmagrI hoya che. paraMtu laukika devAnI pUjA aihika sukha mATe ja karavAmAM Ave che. temanI prArthanAmAM saMsAranI sukhazAMtinI ja yAcanA hoya che. paNa pAramArthika sukhanI, mekSanA sukhanI yAcanA hotI nathI. jemake--kheranI pUjA dhana mATe karavAmAM Ave che, kRSNanI ke zivanI pUjA saMsAranA sukha mATe karavAmAM Ave che. aneka prakAranA sukha mATe judI judI rIte laukika devAnI dravya pUjA karavAmAM Ave che. ainee jinadevanI pUjAmAM pazu laukika devAnI pUjAnuM anusaraNa karyuM" hAya ema lAge che. paraMtu tevI pUjA meAkSanA hetu thaI zake nahi. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 147 alabatta, jinadevanI dravya pUjA svarga prAtine hetu banI zake. paraMtu jainonI pUjAne hetu svarga prAptine nathI paNa mokSa prAptine che. jenonI sarva sAdhanA mokSa prApti mATe ja che athavA hoya che. paraMtu sAdhanA adhUrI rahe ane AyuSya pUruM thAya tethI svarganI prApti paNa thaI zake che. paraMtu jemanI sAdhanA svarga prApti mATe ja hotI nathI. svarga prApti e te adhUrI sAdhanAne lIdhe maLelo visAme mAtra che. sAdhakanuM lakSya to mokSanuM ja che. paraMtu ghaNuM lAMbA vakhatathI jene hetu ja badalAI gayA che athavA badalI nAkhavAmAM Avyo che ema jaNAya che. kAraNa ke ghaNI stutiomAM bhagavAnanI stutithI svarga prAptinI athavA to ehika sukhanA lAbhanI vAta ja batAvI heya che. nene A pramANe jIvanane hetu badalAI javAnuM mULa dravyapUjAnI zarUAtamAM ja hoya ema dekhAya che. dravyapUjA game tevA zubha AzayathI zarU karavAmAM AvI hoya paraMtu tenuM pariNAma te viparIta ja AveluM che ema spaSTa joI zakAya che. ane AvuM pariNAma Ave te svAbhAvika ja che. dravyapUjAthI paraMparAe mekSa prApti thaI zake ema kahevuM e paNa eka prakArane vadato vyAdhAta che. kAraNake dravyapUjAthI svarganA sukhanI prApti thAya che temAM AnaMda mAnyA pachI mokSanA sukhanI IcchA rahetI ja nathI. e IchA kyAMya vilAI jAya che. ane pUjaka svarganA sukhanA AnaMdamAM ja magna rahyA kare che. tene pachI mokSa prAptinI jarUra paNa jaNAtI nathI. aneka prakAranI navanavI dravya pUjAmAM ja racyApacyA rahenArane Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 mULa jaina dharma ane tAtkAlika svarga sukhanA lAbhanI ja IcchA rahyA kare che. tene pachI mekSa mATenI kaSTapUrNa sAdhanA tarapha kaMTALe ja Ave che. eTale dravya pUjAnuM aniSTa pariNAma e Ave che ke jaina dharmanI sAdhanAne mULa hetu mAryo jAya che ane svarganA paudgalika sukhamAM ja tene AnaMda pUrNa rIte samAI jAya che. mUti pUjakoe mUrti ane mUrti pUjAne eka ja viSaya banAvI daIne je goTALe karyo che temAMthI have teo chUTI zakatA nathI. tethI mUrti pUjAne-dravya pUjAne siddhAMta anusAra karAvavA mATe vicitra dalIlo raju kare che. muni zrI bhadraMkara vijayajIe "pratimA pUjana" nAmanuM pustaka lakhela che te pustaka bIjI rIte suMdara hovA chatAM temAM munizrIe pUjA mATe je dalIlo karI che te vicitra ane dharma siddhAMtane UlaTArUpamAM batAvanArI che. jemake- dalIla 10 (pratimA pUjana pRSTa 8)mAM munizrI lakhe che ke- upAsyanA AkAranI bhakti mATe je hiMsA kare che te hiMsA vyakti-nimittaka nathI. kiMtu upAsakanA svAbhAvika hiMsaka jIvanane ja AbhArI che. munizrInI dalIla vicitra che. upAsaka hiMsaka svabhAvane heya athavA tenuM jIvana hiMsAmaya heya tethI tene hiMsAmaya pUjA karavAne paNa adhikAra che ane tethI tenI hiMsA bhakitane kAraNe nathI ema kahevuM te asatyane satya tarIke TharAvavA jevuM che. dalIla 2, (pratimA pUjana pRSTa 8)mAM munizrI lakhe che ke - trasa jIva nikAyanI hiMsAthI paNa sarvathA nahi viramelA AtmAo, te hiMsAthI viramavA mATe trasanI apekSAe ati alpa hiMsA jemAM rahelI che evA padArtho vaDe upAsyanI bhakti kare tathA sarva jIva nikAyanA vadhathI virAma Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 pAmavA svarUpa sarvAM virati svarUpa nikaTa lAvavA mATe udyama kare, te tethI te sAvadhane Ayare che ema tathA upar3asanIya che." 149 mahAna guNunI prAptine kAya hiMsAnuM kAya che ke kahevuM te samajaNa vinAnuM mUrtinI sAvadha pUjAne sAcI TharAvavA mATe mUrtipUjaka munie jaina dharmanA siddhAMtane kevI kheTI rIte samajAve che tene A eka namUnA che. tIrthaMkara bhagavAnAe teA kahelu che ke lAhIthI kharaDAyelu lUgaDu lAhIthI dhAvAthI sArpha thatuM nathI. bhagavAna mallinAthanA caritramAM e vAta ghaNI spaSTa rIte samajAvelI che. eTale apa hiMsAvALI bhaktithI sarvavirati guNanI prApti thAya ema kahevuM te teA dharmanA siddhAMtane ja UlaTAvavA jevuM che. kharI rIte sAdhue AvI rIte zrAvakane drazyapUjAnA kAryamAM ja racyApacyA rAkhIne temane AgaLa vadhavA detA nathI. jANe ke pujAmAM ja prati katavyatA che evI jAtanA bhrama zrAvakAmAM utpanna kare che. alakhatta keTalAka zAstranu mUrtipujaka sAdhue eTaluM teA kabUla kare che ke sUtrAmAM kayAM ya dravya mUrtipUjAnI vAta nathI. pUjA zA mATe? hAlamAM cAlatI mUrti pUjAnI vidhinA bacAvamAM mUrtipUjA evI dalIla kare che ke teo bhagavAnanI bAlyAvasthA, yuvAvasthA ane nitha tIrthaMkara avasthAnI ema traNa avasthAnI pRA kare che. pUjA jo dharma mATe ke mekSa mATe karavAmAM AvatI hoya te bhagavAnanI sasArAvasthAnI pUjA hoI zake ja nahi. kAraNa ke sasArInI pUjAmAM dhama nathI. vyavahAra dharmamAM paNa sasArInI pUjA hoI zake ja nahi. saMsArI avasthAnI pUjA tA sa MsAra bhAvanI ja vRddhi kare ane te tA bhavabhramaNanuM kAraNa ane Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 mULa jaina dharma ane saMsArI devanI pUjAmAM dharma che ema mUrtipUjake mAnatA heya te pachI teo ja anyadharmanA saMsArI devanI pUjAne vidha zA mATe kare che? - je ghama batAve tenI ja pUjA heya, tIrthakara bhagavAna kevaLajJAna pragaTa karyA pahelAM dhama batAvatA ja nathI to kevI sarvaza thayA pahelAMnI avasthAnI prajA kevI rIte heI zake? sAcI pUjA sarvajJa tIrthakara arihaMta bhagavAnanI ke siddha bhagavAnanI ja heI zake. te sivAyanI bIjI koI paNa avasthAnI pUjA mokSanA kAraNarUpa hoI zake nahi. pUjAne sAco artha uparanA lakhANathI vAMcako samajI zakyA haze ke vItarAga bhagavAnanI pUjA dravyapUjA vidhithI thaI zake nahi. dravyapUjA saMsArI devAnI ja heI zake. vItarAga devanI kharI pUjA bhAvapUjA ja che. pUjyanI AjJAne anusarIne cAlavuM, vartana karavuM, pUjyane vaMdana namaskAra karavA, pUjyanuM bahumAna karavuM e ja pUjAno sAco artha che. tIrthakaronA janma kalyANaka vakhate temanA mAtApitAnI devendra pUjA kare che ema kahyuM che tyAM paNa devendra tIrthakaranA mAtApitAne vaMdana namaskAra kare che, temanI stuti kare che, temanI prazaMsA kare che ane e rIte temanuM bahumAna kare che. e ja temanI pUjA karI kahevAya che. mahiyA mUrti prajA siddha karavA mATe mUrtipUjaka bahiyA zabdane dAkhala Ape che. mahiyAne artha pUjA athavA pUjana thAya che ane pUjA phUla vagere pUjanasAmagrI deva pAse dharyA vinA thaI zaktI nathI. ema dalIla karI mUrtipUjako temanI pUjA vidhi siddha kare che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- :::::: hAlanA saMpradAya pra. 12 151. A dalIla taddana khoTI che kAraNa ke eka to huM AgaLa jema batAvI gayo tema bhagavAnanI pUjA temane kalpe te ja rIte thavI joIe. bhagavAnane na kalpe tevI cIjo temane arpaNa karavI te mAre mana bhagavAnanI AzAtanA che. bIjuM mahayA zabdane artha pUjA thAya che paNa tenI sAthe puSpa artha batAvanAra puvA jevo bIjo koI zabda joDAyela nathI. ane mahiyA zabdane puSpa sahitanI pUjA e artha thato ja nathI. sUtromAM phUla caDAvIne pUjA karavAnuM kahyuM che tyAM pu zabda khAsa vAparela che. jemake arjunamALI mogarapANa yakSanI pUjA kare che tyAM puNa zabda sUtramAM Apelo che. bhagavAnanI pUjA mATe mahilA zabda vaparAya che jemake legasTamAM vittiya caMya nathi ema pATha Ave che tenA artha A pramANe thAya che - vitti = kIrtana = vacanathI bhagavAnanI stuti, kIrtana. vaMya = vaMdana = kAyAthI bhagavAnane vaMdana namaskAra. mahiyA = pUjana=manathI bhagavAnanI bhAva pUjA. ema mana, vacana ane kAyAthI bhagavAnanI stuti, pUjA, bhakita karavAnuM kahela che. bhagavAnanI bhakti mana, vacana ane kAyAthI karavAnI che. mahiyAno artha puSpa vaDe bhakti karavAnuM hoya te manathI bhakita karavA mATe bIjo koI zabda che joIe. legasamAM te bIje koI zabda nathI. logassane pATha sarva sAdhuo bole che ane sAdhu puSpathI pUjA na karI zake ema te mUrtipUjako svIkAre che ja. eTale mahiyAne artha bhAvapUjA ja che ema siddha thAya che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara. mULa jaina dharma ane kacabalikamAM jasTimpa = ta vRddhi karma = bali karma karyuM athavA karIne, sutromAM jyAM jyAM jyabalikammA zabda Ave che tyAM tyAM A pramANe pATha Ave che - hAyA kayabalikammA kaya kouya maMgalapAyacchittA arthanhAIne, balikama karIne, kautuka ane maMgaLarUpa prAyazcita karIne. ahIMA matabheda kabalikammA zabdanA artha mATe che sthAnakavAsIo kayabalikammAne artha mukhyatve A pramANe kare che- baLavardhaka pIThI coLIne ane pachI nhAIne, ane (2) gaNirUpe artha kare che ke-getradevI kuLadevInuM pUjana karIne. zrImad rAjacaMdra jinAgama zAstramALA taraphathI bahAra paDela. bhagavatIsUtramAM paMDita becaradAse "geAtradevInuM pUjana karIne" evo artha karyo che. tyAre mUrtipUjaka balikammAne artha kare che ke - gRhadevanI pUjA karIne eTale ke jinapratimAnI pUjA karIne. mULa pAThamAM nahAvAnuM pahelAM ane bAlikarma pachI karavAnuM che eTale nahAyA pachI pIThI coLavAnuM to hoya nahi, pIThI coLyA pachI ja nahAI zakAya. eTale sthAnakavAsIone "pIThI coLavAne artha to tadana khoTo ja che. balino artha "devane prasanna karavAne apAto bhoga" evo artha thAya che, eTale kyabalikammAne saMbaMdha deva sAthe che eTaluM te cokkasa samajI zakAya che. paNa te deva eTale kuLadeva samajavA ke jinadeva samajavA te nakkI karavAnuM che. bali karma karIne pachI kautuka ane maMgaLarUpa prAyazcita karIne" ema sUtranA pAThamAM che. te kautuka ane maMgaLarUpa prAyazcita zuM? enI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 153 samajaNu A pramANe ApavAmAM Ave che-rAtre AvelA kusvapna AdinA nivAraNa arthe tema ja zubha zukanane arthe karAtI tilakadhAraNanI kriyA tathA sarasava, dahIM vagere mAMgalika vastunuM darzana vagere. sthAnakavAsI za, paM. munizrI ratnacaMdrajIe temanA "ardha bhAgadhI koSamAM e pramANe ja samajutI ApI che. kapALe kesaranuM tilaka karavuM e atyAre paNa mAMgalika gaNAya che te pramANe prAcInakALamAM paNa mAMgalika gaNatuM hoya te saMbhavita gaNAya. A tilaka bhagavAnanI bhaktirUpa che. athavA bhaktinA pratIkarUpa che. eTale tilakathI athavA kharI rIte prabhubhaktithI kusvapnanI asara eTale manamAMnA kuvicAra uDI jAya ane bhakatane maMgaLarUpa thAya evA bhAvavALo artha heya ema samajAya che. samakitI zrAvakanA saMbaMdhamAM vAta hoya tyAre gotradeva te jinadeva hoya ema vadhAre besatuM Ave che. kAraNa ke tilaka jinadevanI bhaktinuM cinha che tyAre kuLadevanI bhakti mATe koI khAsa tilakanuM ciha hetuM nathI. ajaina athavA mithyAtvInA saMbaMdhamAM vAta hoya tyAre gotradeva, kuLadeva te game te koI paNa anya deva hoya. mithyAvInA dene paNa judA judA tilaka hoya che. tyAre have zrAvako kevuM balaka karatA te vicAravAnuM rahe che. upara kahyuM tema baline arthe bhoga ApavAne che. te zrI jinezvara bhagavAna kevA bhogathI prasanna thAya? bhagavAna to paripUrNa che. temane te kaMI joItuM nathI. paNa ApaNe bhagavAnanI AjJA pramANe vartavAnuM svIkArIne ApaNuM svachaMda vicAra vartanano tyAga karavo, asadu vicAra vartanane tyAga karavo e ja sAce bhega che. evA bhegathI ja vItarAga bhagavAna prasanna thAya che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 mULa jaina dharma ane eTale ke zrAvake bali karma karyAne artha e thayo ke zrAvake bhagavAnanI AjJA pramANe vartavAne saMkalpa karatAM bhagavAnane prArthanA karI ke - he bhagavAna! he paramakRpALu deva ! janma, jarA, maraNa Adi A saMsAranA sarva du:khane atyaMta kSaya karavAno mArga batAvI Ape anahada upakAra karyo che te upakArano kaMI paNa badala vALavAne huM tadana asamartha chuM. vaLI he prabhu! Apa to kaMI paNa levAne sarvathA nispRha cho. tethI he deva! mana, vacana ane kAyAnI ekAgratAthI ApanA caraNAviMdamAM namaskAra karuM chuM. ApanA pratye parama bhakti ane Ape batAvelA dharmanI upAsanA mArA hRdayamAM jIvanaparyata akhaMDa jAgRta rahe evI mArI icchA saphaLa thAo, have A uparathI mane ema samajAya che ke samyagadaSTi zrAvakanI vAta hoya tyAM teNe jinadevanI bhakti karI eTale vaMdana namaskAra karIne tathA temanI AjJA pramANe vartavAne upara pramANe saMkalpa karIne kesaranuM kapALe tilaka karyuM e A pAThane artha hovA vizeSa saMbhava che. paNa bali karmanA arthamAM pUjA karavAne bhAva te che ja nahi. ' mUtine prAdurbhAva kema thaye? mUtine prAdurbhAva kema te darzAvatAM paM. zrI kalyANa vijayajI gaNi temanA "jinapUjA paddhatipustakamAM lakhe che ke - "je dezamAMthI tIrthakara bhagavAne vihAra karI jatA te dezanA temanA paramopAsaka banelA graho temanA virahamAM temanuM darzana karavAne talasatA ane mUratA paNa te kaMI evI vastu nahatI ke koInI icchA mAtrathI maLI jAya. pariNAme teo pitAnI darzanecchAne pUrNa karavA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 155 temane AkAre cItarAvIne ke temanAM pratibiMbe karAvIne pitApitAnA gharamAM rAkhatA ane temanA dIdAra nIrakhIne nayanane tRpta karatA. Ama, manuSyanI dazanecchAmAMthI mUtine prAdurbhAva thaze." AmAM koIne atizakti lAgaze paNa tema nathI. vartamAnakALamAM paNuM saraLa hRdayI bhaktane tenA dharma gurunA bIje gAma javAthI virahadu:kha paDatAM AMkhamAMthI codhAra AMsu cAlyA javAnA dAkhalA banelA che. to cothA ArAnA atyaMta saraLa bhavyAtmAone bhagavAnanA virahanuM duHkha asahya thAya te svAbhAvika che. te duHkha TALavAne mATe teo gharamAM bhagavAnanI mUrti rAkhatA ane temanA darareja darzana karI temane vaMdana namaskAra karatA. eTale kyabalikammAno artha zrAvakanA gharamAMnI tIrthakara bhagavAnanI mUtine vadana namaskAra karavA e ja artha vizeSa susaMgata lAge che. sthAnakavAsIonI eka dalIla athavA zaMkA ema paNa che ke snAnagRhamAM nahAvA gayA ane tyAM bali karma karyuM te snAnagRhamAM mU ti kyAMthI hoya? mULa pAThamAM ema che ke--" hAIne, balikama karIne, kautuka ane maMgaLarUpa prAyazcita karIne, bahAra javAne yogya zuddha suMdara vastro paherIne.." te A badhuM kAma snAnagRhamAM ja karyuM ema mAnavuM bhUla bhareluM che. snAnagRhamAM nahAIne bahAra nIkaLIne mUrtine (jyAM rAkhelI hoya tyAM) vaMdana namaskAra karIne pachI tilakakaravAnA ThekANe jaIne tilaka karIne pachI stra paheravAnA ThekANe. jaIne vastra paherIne..evI rIte pAThane artha samajavo joIe.. eTale sthAnakavAsInI e zaMkA yathArtha nathI. vaLI zeThIAo, dhanavAna, rAjA mahArAjAonA baMgalAmAM te nivAsagRha, rasoIgRha, snAnagRha, atithigRha vagere aneka judA judA makAne hoya che. temAM snAna ghara eTale nhAvAnI eka oraDI ke oraDe nahi paNa moTuM makAna. temAM TabathI, phuvArAthI. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 mULa jena dharma ane vagere judI judI rIte nahAvA mATe judI judI oraDIo hoya che. keTaleka ThekANe te aMdara tarI zakAya evA moTA heja hoya che. temaja hAyA pachI zarIra luchavAne, vastra paheravAnuM vagere mATe judI judI eraDI hoya che. tevI rIte bhakata zrImati ane rAjAe nhAIne turata bhagavAnane vaMdana namaskAra karavA mATe eka judA oraDAmAM bhagavAnanI mUti rAkhatA hoya to te kAMI navAI jevuM nathI. e AkhuM makAna snAnagRha ja kahevAya paraMtu temAM judA judA kAma mATe judA judA oraDA hoya, te badhuM kAma patAvIne bahAra nIkaLe tyAre snAnagRhamAMthI bahAra nIkaLyA ema kahevAya. bhagavatI sUtra za ra. u. 5 mAM tugiyAnagarInA zrAvako tathA nirayAvalikA sUtra temaja bIjA kathApradhAna sUtromAM jyAM jyAM zrAvakone bhagavAnanA samavasaraNamAM ke gaNadhara mahArAja athavA kezIzramaNa vagere AcAryone vaMdana karavA tathA pravacana sAMbhaLavA javAnI vAta Ave che tyAM tyAM teo hAI, balikarma karIne gayA e pATha Ave che. e badhe ThekANe upara kahyuM tema pratimAne vaMdana namaskAra kyAM ema samajavAnuM che paNa temAM pUjA karyAnI vAta nathI. devalemAM mUrtipUjA aMgasutromAM kayAMya devanI mUrtipUjAnI vidhi batAvI nathI. phakta hAlamAM maLatA jJAtAsUtramAM draupadIe tenA svayaMvara maMDapamAM jatAM pahelAM nahAIne jinapUjA karI hatI tevo ullekha che. ane temAM tenI vidhi sUryAbhadeve karelI pUjAnI vidhi rAjapraznanIya sUtramAM ApelI che te pramANe jANI levI ema kaheluM che. te pATha A pramANe che "jina pratimAne praNAma karIne jema sUryAbhadeve jina pratimAnI pUjA karI hatI tema pUjA karI nabhune pATha belI vaMdana namaskAra karI jina gharamAMthI bahAra AvI." Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 157 paraMtu sthAnakavAsI saMpradAyanA zatAvadhAnI paMDita munizrI ratnacaMdrajIe jJAtA sUtranI AThaso varSa pahelAMnI prati uparathI pUravAra karyuM hatuM ke e pATha prakSipta che. kAraNa ke te ATha varSanI jUnI, pratimAM te pATha ja nathI. devanI pUjAnI vidhi phakta rAjapraznIya tathA vAbhigama. e be mUtramAM ja batAvela che. ane e baMne satre te bha. mahAvIranA nirvANa pachI paNa pAMca sAta saikA pachI ja banelA che. eTale temAM je pUjA vidhi Apela che te te ahIM bhArata varSamAM te vakhate jepujAvidhi pracalita thaI gaI hatI. tenuM varNana kareluM hoya te. svAbhAvika che. bAkI deve mahAvinayI ane vivekI heya che. teo tIrthakara bhagavAnanA samavasaraNemAM paNa jatA hoya che. ane tene upadeza sAMbhaLatA hoya che. tethI pUjA eTale zuM? ane bhagavAnanI pUjA kema thAya? te paNa teo sArI rIte jANatA heya che. eTale vItarAga bhagavAnane kahape nahi tevI vastu bhagavAnanI pratimA pAse dharIne bhagavAnanI AzAtanA thAya. evI sAvadya prakAranI dravyapUjA deve kare evI vAta to kadI, mAnI zakAya nahi. eTale deve paNa vaMdana namaskAra vagere bhAvapUjA ja kare che. ema ja mAnI zakAya, uvavAI sUtramAM pUjAne dAkhale mUrtipUjA sAbita karavA mATe mUrtipUjako uvavAI sUtramAM arpeArUyA vaMzattiyaM, anerU pULavatti e pAThane ullekha karIne. kahe che ke tene artha vaMdana karavAne tathA pUjana karavAne ema thAya che. ane pUjA to puSpa Adi dravyothI ja thAya eTale mUrti pUjA siddha thAya che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dhama ane A dalIla karatI vakhate e ja uvavAI sUtranA khIjo pATha te bhUlI jAya che ke jemAM bhagavAnanI pUjAnI vigata ApI che. kANika mahArAjAe mahAvIra bhagavAna pAse jaIne temanI pUjA kevI rIte karI tenuM varNana uravAI sUtramAM A pramANe che---- 158 (1) zarIrathI--hAthapaga saMkecIne, baMne hAca tathA vinayapUrvaka bhagavAnanA sAme besI gayA ane karavA lAgyA. ema zarIrathI bhakti pujA karavA lAgyA. joDIne namratA bhagavAnanI suzrUSA (2) vacanathI--jema jema bhagavAna vayana uccAratA tema tema he bhagavAna ! ema ja che. he bhagavAna! satya che, huM bhagavAna ! kharAkhara satya che. saMdeharahita che. he bhagavAna ! huM IcchuM chuM, huM vizeSa IcchuM chuM ane Ape je kAMI kahyu te kharAkhara che. ema kahIne te bhagavAnanI -vacana dvArA sevA-bhakti-pUjA karavA lAgyA. (3) manathI--manamAM mahAna vairAgyabhAva dhAraNu karIne temaja tIvra dharmAnurAga rata chanIne manathI bhagavAnanI sevA-bhakti-pUjA -karavA lAgyA. A pAThathI spaSTa che ke bhagavAna mahAvIranI pUjA traNa prakAre karavAmAM AvatI, mAnasika, vAcika ane kAthika, manamAM temanuM dhyAna karavuM, smaraNa karavuM e mAnasika pUjA che. vacanathI temanA guNagAna karavA e vAcika pUjA che, ane paMcAga namAvIne namratApUrvaka namaskAra karavA e kAyamI pUjA che. vItarAga bhagavAnanI pUjA e prakAre thAya che. je padmA Ama utpanna karanAra tarIke manAya che te vItarAga bhagavAna para caDAvavA athavA temane bheTa dharavA e pUjA nathI paNa bhagavAnanI avajJA che. rAga utpanna Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 159 karanAra vastuone te bhagavAna pahelethI ja tyAga karI cUkayA che. bhagavAne tyAgelI vastuo bhagavAnane arpaNa karavI emAM temanI pUjA nahi paNa avajJA che, AzAtanA che. AnaMda zrAvaka upAsaka dazAMga sUtramAM AnaMda zrAvake vrata letAM pratijJA karI che ke-"mane (AnaMda zrAvakane) AjathI anya tarthika, anya tIrthika deva ane anya tIthikoe grahaNa karela caityane (pratimAne) vaMdana namaskAra karavA. e kalpatuM nathI." ahIM pUjA karavAnI kAMI vAta ja nathI. je te vakhate mUrtipUjA pracalita hatA te temaNe anya tIrthikoe grahaNa karela mUrtine vaMdana namaskAra na karavAnI pratijJAnI sAthe tenI pUjA paNa na karavI evI pratijJA lIdhI hatI. paNa tevI pratijJA lIdhI nathI. eTale te vakhate mUrtipUjA pracalita nahatI te sAbita thAya che. aMbaDa zrAvaka AnaMda zrAvakanI peThe ja aMbaDa zrAvake paNa anya tIthikane, temanA devane temaja anya tIthike e grahaNa karelA arihaMta cityane vadana nahi karavAnI pratijJA lIdhI hatI. kAraNa ke te vakhate mUrtipUjA thatI nahotI. mUrtinI pUjA paNa karavAmAM AvatI hota to anya tIthike grahaNa karela arihaMtanI mUrtine vaMdana nahi karavAnI pratijJA lIdhI tema arihaMtanI mUrtinI pUjA nahi karavAnI paNa sAthe sAthe pratijJA lIdhI heta. paNa phakta vaMdana namaskAra paryapAsanA-sevA bhakita nahi karavAnI ja pratijJA lIdhI. eTale te vakhate mUrtipUjA nahatI te siddha thAya che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - mULa jaina dharma ane sUtramAM pUjA vidhi nathI kAraNa dravyapUjA thatI nahetI prAcIna kALamAM mUrti hatI, mUrtinAM darzana, vaMdana, namaskAra hatA. paNa mUrtinI pUjA thatI nahatI. eTale ja aMga sUtramAM kayAMya mUrtipUjAne ullekha nathI tema mUrtipUjAnI vidhi paNa kyAMya batAvI nathI. eka phakta jJAtA sUtramAM draupadInA adhikAramAM draupadIe svayaMvara vakhate mUrtipUjA karI hatI ema ullekha che. tethI ahIM tene paNa vicAra karI laIe. saupadI mUrtipUjA sAbita karavA mATe mUrtipUjaka saMpradAya jJAtAsUtramAMnA draupadInA svayaMvaranA adhikAra upara bahu bhAra mUke che. paNa draupadInA adhikArathI mUrtipUjA sAbita thaI zakatI nathI. draupadInA svayaMvara adhikAramAM be vAta che-(1) snAna karI balikarma karyuM, (2) jinagharamAM pUjA karI. dvipadI svayaMvara vakhate mithyAdaSTi hatI ke samyagadaSTi hatI temAM matabheda che. sthAnakavAsI dropadIne te vakhate mithyAdaSTi mAne che tenA kAraNamAM teo jaNAve che ke - (1) draupadIe niyANa kareluM hevAthI te niyANuM pUruM na thAya tyAM sudhI tene samakti prApta thaI zake nahi. (2) dhaniyuktimAM pATha che ke draupadI lagna pachI samakitI thaI hatI. mUrtipUjako kahe che ke draupadI samyagadRSTi hatI, tenA mAtApitA paNa samyagadaSTi hatA kAraNa ke draupadInuM niyANuM maMda se thayeluM hatuM tethI samakita pAmI zake ane niyANuM te bhavapUre thAya tyAre ja pUruM thAya. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 161 vAsudeva 58ii niyANuM karavAthI ja prApta thAya che. chatAM kRSNa vAsudevane samakti prApta thayuM hatuM ane zrI neminAtha tIrthakara bhagavAnanA teo ananya bhakata hatA eTale draupadIne paNa samakti prApta thaI gayuM hoya te saMbhavita che. tyAre bIjo prazna e rahe ke mUrtipUjakonA kahevA pramANe draupadIe be vAra jinapujA kema karI ? kAraNa ke eka to kayabalikammA zabda pramANe ane pachI jinagharamAM ema be ThekANe draupadIe pUjA karI hatI ema mUrtipUjako kahe che. ahIMA mane e saMbhavita lAge che ke draupadIe snAnagRhamAM kayabalikammAnA artha pramANe judI oraDImAM jinapratimA haze tene vaMdana namaskAra karyA. ane bIjI vAra jinaghare javAnI vAta nathI ane banAvaTI lAge che, kAraNa ke rAjamahelanI aMdara be jinAra hovAnuM saMbhavita nathI (1) snAnagRhanA makAnanI aMdara ane (2) bIjA makAnamAM paNa rAjamahelanI vaMDInI aMdaraja, je jinaghara eTale maMdira rAjamahelanI bahAra hoya to sUtrakAra te pramANe jaNAvata. vaLI rAjamahelanI bahAra maMdira heta te draupadI cAlIne nahi paNa rathamAM besIne ja jAta. paNa sUtramAM te cAlIne javAnI ja vAta che. eTale bIjIvAra draupadI jinadharamAM gaI te AkhI vAta prakSipta lAge che. kAraNa ke A jJAtAsUtra ke bIjA koIpaNa aMgasUtramAM koIe paNa bIjI vAra pratimAnuM pUjana ke darzana karyAnI vAta heya ema koIe kahyuM nathI. jJAtA sUtranI AThase varSanI jUnI pratamAM tevo pATha nathI. tethI sthA. za. paM. munizrI ratnacaMdrajIe te pATha prakSipta che ema sAbita karyuM hatuM. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 mULa jena dharma ane A draupadInI vAta sivAya bIjA koI paNa prasaMgamAM manuSya ( puruSa ke strIe) mUti pUjA karI hatI e sUtramAM koI dAkhala koIe rajU karyo nathI. prakSepa pADe koIpaNa aMga sUtra hAlamAM mULa zuddha te upalabdha ja nathI. je che te paNa mULa sutrane ghaNe thoDe aMza ane bAkInuM te tenA uparanuM pUrvAcAryonuM vivecana ja che. ane pAchaLathI jyAre mUrtipUjA cAlu thaI gaI hatI, lokonuM mana mUrtipUjA tarapha, bAhyAcAra tarapha ADaMbara tarapha vizeSa AkarSAyuM hatuM, tyAre te valaNane puSTa karavA mATe purvAcAryoe sUtramAM pUjAnI vAta umerI dIdhI hoya to temAM kazI asaMbhavitatA ke navAI jevuM nathI. jIvAbhigama sUtramAM tathA rAjapakSIya sUtramAM devalokamAM deve mUrtipUjA kare che tenI vidhi mATe "rAjapraznIya sUtramAMnI sUryAbhadevanI pUjAvidhi pramANe ema batAveluM che. jIvAbhigama ane rAjapakSIya e bane sUtre mUrtipUjA zarU thaI gayA pachI paNa ghaNuM vakhate banelA che. eTale te rAtre banAvanAra AcAryoe ahIM thatI hatI te pramANenI vidhi te sUtramAM dAkhala karI dIdhI hoya te temAM kaMI ja asaMbhavita ke navAI jevuM nathI. che. ane jJAtAsUtramAM suryAbhadevanI pUjAne ullekha ja batAve che ke draupadInI mUrtipUjAne Akhe ya pATha prakSipta che, na ja umerelA che. - aMgasavamAM evuM kema banI zake? evI koIne zaMkA thAya to tenuM samAdhAna e che ke hAlanA upalabdha satramAM ghaNe moTe bhAge te mULasUtra uparanA vivaraNa ke vivecanane ja che. mULasavano bahu ja najI bhAga temAM haze. ane tethI ja sUtromAM bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM banelI vAta Ave che ke je bhagavAne pote kahelI na ja Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 12 heya ema samajI zakAya che, vivecanamAM jema evI vAte bhagavAnanA nAme satramAM ghUsI gaI che tevI ja rIte draupadInI mUrtipUjAnI vAta paNa ghUsI gaI hoya te temAM kaMI ja navAI jevuM nathI. bAkI samyagadaSTi devo te mahIM vinayI ane vivekavaMta hoya che. ane teo arihaMta bhagavAnanI pUjA kevI rIte karavI joIe e vAta teo temanA avadhijJAnethI sArI rIte jANe che tethI teo arihaMta bhagavAnanI AzAtanA thaLa tevI rIte sAvadya prakAranI mUrtipUjA kare ja nahi, eTale pUrvAcAryonA sarAmAM pUjanI vidhi che te ahIMyA te vakhate je vidhi cAlatI hatI tenuM ja varNana kareluM che ema samajavuM joIe, prAcIna mUtio zuM batAve che? sarakArI zodhakhoLa khAtA taraphathI thatA khedakAmamAMthI atyAra sudhImAM je je mUtio maLI AvI che te sarva je daTAyelA zaheramAMthI maLI AvI che te zahera daTAyA pahelAM paNa ghaNu vakhata pahelAM te mUrtio banelI haze ja. ane je prAcIna kALamAM mUrti pUjA cAlu heta te te maLI Avela mUrtio ghasAyelI hota. paNa maLI AvelI matio jarA paNa ghasAyalI nathI te vAta pUravAra kare che ke prAcInakALamAM mUrtipUjA nahatI. eTale paNa draupadIe mUrtipUjA karI nahatI. jinadharane kAmadevanA maMdira tarIke laIe te paNa te vAta saMbhavita lAgatI nathI kAraNake draupadI deDha saMmakitI hatI te to sUtramAMnA bIjA ulethI nakkI thAya che ja eTale teNe kAmadevanI pUjA karI hoya te saMbhavita lAgatuM nathI. enitine poTha sthAnakavAsIoe rajU karyo che ane temAM draupadIne lagna pachI samakita thavAnuM batAvyuM che. paraMtuM pratipUjake Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jana dharma ane cekasapaNe kahe che ke e nikitamAM e pATha ja nathI. eTale draupadI lagna pahelAMthI ja samakitI hatI ema samajI zakAya che. "jina pratimA jinasarikhI " e mUrtipUjakone mudrAlekha che. jina bhagavAnane koI strI aDI na zake te satrathI, siddhAMtathI siddha vAta che. jinapratimA jina sarikhI che te jina pratimAne paNa strI aDI na zake e samajI zakAya tevI vAta che. chatAM draupadIe jinapratimAne nahavarAvavA vagerenI vAta che eTale draupadI mUrtine aDIne ja te badhuM karI zakI te te nakakI ja. tyAre "A te sthApanArUpa che mATe strI aDI zake" ema kahevuM te keTaluM nyAyasaMgata che te vAMcako sahelAIthI samajI zakaze. matalaba ke draupadIe mUrtipUjA karI ja nahatI paNa snAnagRhamAMnA mUrtinA oraDAmAM ke jene ja jinAra kahetA hoya to te saMbhavita che tyAM draupadIe mUrtine vaMdana namaskAra karyA hatA, vakhate prArthanA paNa karI heya. mUrti pUjA nahatI tenAM dRSTAMta - prAcIna kALamAM mUrtipUjA nahatI tene zAstrIya dAkhalA paNa che, jema ke..... bharata cakravartInI icchA thaI ane aSTApada giri upara bhagavAna RSabhadevane agni saMskAranA sthAna upara "siMha niSadyA" caitya banAvI dIdhuM. ane RSabhAdi tIrthakaronI mUtio pratiSThita karIne cirasthAyI smAraka banAvI potAnuM kartavya pUruM karyuM. na tenI pUjA vyavasthA mATe koI gAma garAsa dIdho, na pUjArione baMdobasta karyo. bhAratanA vaMza ja sagara cAvatanA putrae pitAnA pUrvajonI kRtine cirasthAyI ane surakSita banAvavA mATe tenA mArge durgama banAvyA ane phastI khAI khAdIne parvatane durAha banAvyo. tenA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 165 nirvAha mATe bIjI koI ciMtA na karI. kemake tevI ciMtAnuM koI kAraNa ja na hatuM. koI deva vidhAdhara poMcI jate ane IcchA thatI te yatheccha bhakita karI leta. nahi to darzana to karato ja ane bhAratanI pitRbhakti tathA jina bhakitane saMbadhe be zabdo bolato ja. - "ApaNA zAstranA lekhAnusAra naMdIzvara, rucaka, kuMDala Adi dhImAM zAzvata caDhyo ane pratimAonuM astitva che, aSTAdika parvonA divasomAM ke jina kalyANaka AdinA prasaMgamAM de, asure ke siddha vidyAdhare tyAM jaI utsava manAve che. paNa sadAkALa tyAM koNa pUjA kare che eno khulAse zAstrathI maLato nathI. ApaNe samajavuM joIe ke ApaNuM prAcIna pUjA paddhati AjanA jevI na hatI. te sAcI ane svAbhAvika hatI. AjanI paddhatimAM kRtrimatAnAM baMdhane che, bhAvanAM sthAne pharaja kartavyanI kaDio saMkaLAyelI che. eTale pUjanI AtmabhAvanAono vikAsa thaI zakatuM nathI."--jinapUjA paddhati pustakamAMthI sAbhAra uddata. pUjAvidhi nAnI zarUAta pachI vadhatI gaI mUrtipUjAnI zarUAta bahu nAnI hatI. zarUAtamAM (1) sugaMdhI cUrNanI puDI, (2) puSpamALA, (3) dhUpa, (4) cAvala (cekhA) ane (5) dIpaka devane (matine) dharAvatA. A pramANe popacArI pUjAnI zarUAta thaI. pachI vadhIne aSTAcArI thaI. pachI te vadhatI ja gaI. caityavAsIoe khAsa karIne khUba vadhArI dIdhI. pUjAvidhi Ate Ate vadhatI ja gaI te pUjAvidhi ane pratiSThAnA judA judA vakhate thayelA judA judA AcAryonA pustako uparathI siddha thAya che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jena dharma ane pUjAvidhithI kaMTALelAoe pUjAvirodha apanAvyuM A pUjAvidhie lokone eTalo badho trAsa kaMTALo Ave ke jyAre munie zrI dharmasiMhajI, dharmadAsajI, lavajI RSie mUrtipUjA viruddha pikAra uThAvyo tyAre temane aNaciMtavI, asAdhAraNa phatteha maLI. pUjAvidhithI kaMTALelA sarva lokoe A munionA pikArane vadhAvI lIdho ane teo A munionA anuyAyI banI gayA. A pramANe sthAnakavAsI saMpradAyanI moTI saMkhyA banI gaI che sthAnakavAsIonA A mUrtipUjA virodhI pakAramAM mUrtivirodha paNuM samAI gaye eTale e vidha mUrti ane mUrti pUjA e be taddana judI judI bAbata che tenI khabara ja nahotI. tethI temaNe te tarkathI mUrtipUjA viruddha temaja mUrtinI viruddha paNa pramANe zodhI kADhyA athavA upajAvI kADhayA. paraMtu mUrtipUjako to te vakhate A baMne judI judI bAbato che tema jANatA ja haze to temaNe mUrtipUjAne bacAva karI virodha vadhAravAne badale virodhIone ane judI judI bAbato che ema samajAvyuM hatuM te mUrti virodha to te ja vakhate aTakI gayo hota. ane pUjA vidhi tadana baMdha te ekadama thaI na ja zake tethI temAM sudhAre pheraphAra karavAnuM zarU karyuM hota to mUrti pUjA mATe virodha paNa ugra na banata. athavA to te vakhate mUrtipUjaka sAdhuo paNa mUti ane mUrtipUjAmAM evA otapreta ekarUpa banI gayA hatA ke te be bhinnabhinna viSayo che evI temane kalpanA paNa thaI na hoya. ane tethI temaNe e rIte vicAra paNa karyo na hoya to e paNa saMbhavita che. | game tema paNa A viSayamAM yathArtha varatusthiti samajavAnI zIza nahi karavAnA kAraNe ja hAlanI sthiti sarjAI che. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 12 127 sAdhuo mATe samAdhAna karavuM azakya nathI. kALa dharmo banavAnuM hatuM te to banI gayuM paNa have "jAgyA tyArathI savAra " gaNavAmAM Ave ane upara pramANenI satya hakIkata svIkAravAmAM Ave to sthAnavAsI ane derAvAsI (mRtipUjaka) baMnenI ekatA thavAmAM kaMI paNa aDacaNa naDe nahi. vAta eTalI ja ke baMne pakSe satya hakIkata svIkAravI ja joIe, saMpradAyavAdamAM taNAvuM na joIe, svamatane durAgraha rAkhavo na joIe ane tIrthakara bhagavAnanA vakhatamAM je sthiti hatI, je prarUpaNuM hatI tene svIkAra karavA taiyAra thavuM joIe. baMne pakSe evI dalIla karI zake ke lokomAM varSo juno je khyAla, bhAvanA ke Agraha pesI gayela che te kADhavo muzkela che. tenA javAbamAM huM kahI zakuM ke lokomAM kheTe Agraha pesADanAra ja sAdhuo che. ane have sAdhuo ja je satyane hRdayathI svIkArIne te pramANe prarUpaNuM karavAne Icche te ghaDIkamAM lokone samajAvI zake. loko te satyArthI ja che. paNa lokone satya zuM che tenI khabara nahi hevAthI teo sAdhuonA kathanane anusare che. atyAre paNa sAdhuo satyane pracAra karavA mAMDe, mUrtinI mAnyatA sAcI che ane mUrtipUjA satrasiddha nathI tathA arihaMta bhagavAnanI AzAtanA karanArI che te vAte banne saMpradAyanA sAdhuo spaSTatAthI lokone samajAve to leke te tarata ja sAdhunI vAtane mAnI jAya tema ja che. pahelI vAta sAdhuoe satyAthIpaNAthI, satyanA svIkArathI, satya prarUpaNathI bhavakadi che ema daDhapaNe mAnavuM ane pachI sAdhuo eTaluM dhyAnamAM rAkhe ane te pramANe varte to sthAnakavAsIo ane mUrtipUjakonI ekatAmAM jarA paNa vilaMba lAge tema nathI. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 mULa jaina dharma ane mUrtinI mAnyatA ane mUrtinI pUjA vizenA vicAra ane pure thAya che. pAMcamA ArAnA aMta sudhI saMpradAyA nahi paNa zuddha jaina dharma ja TakI raheze bhagavAne kaheluM che ke jaina dharmAM pAMcamA ArAnA aMta sudhI TakI rahevAnA che e vAta sava saMpradAyanA sa`ainA mAne che. ane te uparathI dareka saMpradAya peAtAne TheTha sudhI TakI rahevAnI vaDAi lIe che. AvI vaDAI levAmAM temanI gaMbhIra bhUla che, kAi paNu eka saMpradAya OM sudhI TakI raheze ema bhagavAne kahyuM ja nathI paNa zuSa jaina dharmAM ja pAMcamAM ArAnA aMta sudhI raheze ema ja bhagavAne kahyuM che, bhasmagRhane lIdhe jaina dharma cALaNImAM caLAze ema kaheluM te bhaviSyavANI sippa thaI cUkI che. jaina dharma judA judA saMpradAyA, gacche, pathAmAM vibhinna thaIne chinnabhinna thavAnA hatA te thaI cUkayA che. have te krIne sArI kALa Avaze, dhakALa Avaze ane te kALa ekatAnA haze, tyAre sa saMpradAyAne potapotAnA matAgraho cheDIne eka thavuM ja paDaze ane eka ja zuSka jainadharmInA jhaMDA nIce rahevuM paDaze. e vakhata have bahu dUra nathI. saMpradAyavAdIone, matAgrahIone bhale A mArI vAta atyAre mAnavAmAM na Ave. paraMtu huM mAnuM chuM ke thADA vakhatamAM ja koI yuga Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAyo pra. 12 139 pradhAna mahAtmA jAgazeja. ane te mahAtmA badhA sapraDAyAne temanI bhUla samajAvI temane zuSa dhamAM lAvaze ja. ane e rIte te mahAtmA sarvane ekatrita karI zuddha jaina dharmanA lAvA karaze. mATe ApaNe atyArathI ja matabhedone bane teTalA ane ane tema AchA karatA javuM joIe. ane bane teTalA eka thavuM joIe. ke jethI e yuga pradhAna mahAtmAne ekatA karavAmAM vizeSa mahenata paDe nahi ane tethI te zuSa jaina dharmAnA sahelAIthI vizeSa phelAvA karI zake. mArI AlAcanA ahIM mAre eka vAtanI spaSTatA karavI joI e ke mArA AgalA e pustakA--( 1 ) satya dhama prakAza ane (2) jaina dhama ane ekatA--temAM meM mUrtipUjAnA vizaSa karela che. paraMtu te vakhate mUrtinI mAnyatA ane mUrtinI pUjA e be judI judI bAbatA che te mArA dhyAnamAM nahotuM. mArA vAMcana manananA pariNAme mane te satya lAgyuM ke tarata meM mUrti sUtra siddha che te jAhera karyuM hatuM. eTale mArA ukta pustakAmAM mUrti pUjAnI aMtargata mUrtinA pazu mArAthI virodha thaI gayA che. te khATA che ane tethI tene mATe anatA siddha kevaLInI sAkhe A jAhera rIte micchAminu nuM lauM chuM. mArUM te duSkRtya mithyA DhA. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa teramuM keTaluMka spaSTIkaraNa sAdhanA mArgamAM mithyAtvane ekapaNu aMza hoya tyAM sudhI mekSa dUra ja che Aje bina sAMpradAyika na to bhAgye ja maLaze. moTe bhAge dareka vAcaka tenA sAMpradAyika raMgathI raMgAyelo ja hoya che. ane te jyAre koI vAta tenI mAnyatAnI viruddhanI vAMce che. tyAre tenuM dila kaIne kaI rIte ukaLI UThe te svAbhAvika che. te ukaLATa tenA zabdomAM vyakata thaI jAya che. te ukaLATane lIdhe te lekhanA bhAvane yathArtha samajavAnI koziSa karatA nathI ane pitAnI mAnyatAnI rIte carcA karavA mAMDe che. paraMtu dalIlomAMnI kaI dalIla kaI rIte beTI che te batAvavAnI darakAra karatA nathI. saMpradAyavAdI vAMcakomAM AvuM bane te svAbhAvika che. chatAM badhAM vAMcakamAM beTI rIte gerasamajutI phelAvA na pAme tethI keTaloka khulAso karavAnI jarUra jaNAya che. me pahelethI ja jaNAveluM che ke mArI koI paNa dalIlamAM siddhAMtanI rUe bhUla che tenI koI khAtrI karI Apaze te te pramANe huM sudhAravA taiyAra chuM. A pustakamAMnA lekhene hetu zuM che? mUrti, mUrtipUjA, daza prazno ane tenuM samAdhAna vagere A pustakamAMnA lekhe lakhavAmAM bhAre hetu zuM che? te ghaNuM vAMcakomAM gerasamaja na thAya mATe sauthI pahelAM tene khulAso karI dauM chuM. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ----- - - --- -- -- - hAlanA saMpradAya pra. 13 171 mAre hetu phakta satya zodhavA, jANavA ane jaNAvavAnuM che. bhagavAna mahAvIre zuM prarUpyuM che te zodhavAne jANavAnuM ane samajavAne che. ema te dareka saMpradAya pitAnA matane ja satya ja mAne che. bhagavAne je pramANe kahyuM che te pramANe ja teo badhAya mAne che ema teo daDhatAthI kahe che. chatAM khUbI e che ke badhA saMpradAyanI ghaNuM vAta eka bIjAthI viruddha che, paNa sarvajJa bhagavAnanA kathanamAM virodha heI zake ja nahi. eTale jayAre judA judA saMpradAyanI vAtomAM virodha mAluma paDe tyAre eTaluM to nakkI samajI zakAya ke badhAnI vAta satya hoI zake ja nahi. tethI satya zuM che? bhagavAne zuM prarUpyuM che te jANavA nI samajavAnI ane te pramANe vartavAnI bhagavAnamAM zraddhA rAkhanAra dareka jainanI pharaja che tema mArI paNa pharaja che ema huM samajuM chuM ane tethI eka satyAthI tarIke satya dharma athavA mULa zudhdha jainadharma jANavAnI IchA e ja A pustakane hetu che. evI satyanI zodha zA mATe? saMpradAyavAdIo kaheze ke evI rIte satyanI zodha karavAnI jarUra ja zI che? tame tamArA saMpradAyanI mAnyatA pramANe mAne athavA tamane pitAnI meLe je satya lAge te pramANe mAno. paNa AvI bhAMjagaDamAM zuM kAma paDe che ? hA. bhAI tamArI vAta te ThIka che. paNa tame ja mane samajAvyuM che ke-mithyAtvathI bace te ja mokSa prApta karI zakAya, mithyAtvane eka aMza hoya tyAM sudhI te mekSa dara ja che. ane huM te mokSane yAsI chuM tethI mArAmAM eka aMza paNa mithyAtvane rahe te mane paravaDe tema nathI. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 mULa jaina dharma ane jainadharmanI prApti vinA paNa jIvane manuSya gati ane devatA gatinA sukha prApta thaI zake che. paraMtu mekSanA zAzvata sukhane lAbha to na dharmanI ArAdhanAthI ja maLI zake che. jenadharmanI e viziSTatA che, jainadharma sivAyanI anya sarva pravRttine mithyAtva pravRtti gaNelI che. mithyAtvarUpa pravRtti e pAparUpa pravRtti gaNAya che. ane tethI jaina dharmamAM mithyAtvane khAsa niSedha karavAmAM AvyuM che. jaina dharma pApa pravRttinA aDhAra sthAnaka batAvelA che temAM moTAmAM moTuM pApasthAnaka mithyAtvane kaheluM che. tyAre huM mithyAtvathI DarIne zuddha jaina dharmane zodhIne samajavAnI keziza karuM temAM khoTuM zuM che? pAMcamo saMpradAya umerave che? ATaluM lakhyuM tyAM mArA kAnamAM eka avAja athaDAya che te kahe che ke -tame tamArI meLe zodha karIne jema mAnavuM hoya tema mAne, paNa AvI rIte jAheramAM lakhIne UhApoha zA mATe karo cho ? zuM tamAre pAMcame saMpradAya umere che? satya vAta jAhera karIe tyAre saMpradAyavAdIo ke UMdhe artha karI nAkhe tene A eka namUno che. are, bhAI, bhagavAne eka paNa saMpradAya prarUpa nathI ane bhagavAne zuM prarUpyuM che tenI zodha karanAra pAMcamA saMpradAyane manamAM paNa vicAra kema karI zake? nA. bhAI, e Dara rAkhazo nahi tema evuM kahezo paNa nahi. ane satyanI zodha khAnagI rIte thaI zake te saMbhava nathI ema khAtrI thayA pachI ja jAhera carcA jarUranI gayuM che. vaLI Aje mArA jevA satyAthI ghaNuM che temane paNa satya jANavAne lAbha maLe tema paNa thavuM ja joIe. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 13 173. mithyAtvanI vyAkhyA - huM te phakta mArAmAM mithyAtva heya teno nAza karavA mAguM chuM te have mithyAtvanI vyAkhyA zuM che te joIe. janadharmamAM mAtvanI vyAkhyA A pramANe karavAmAM Ave che-vItarAgadeva, nigraMtha guru ane sarvajJa praNIta dharma upara zraddhA na hoya te mithyAtva. vItarAgadeva upara zraddhA rAkhavI eTale vItarAga bhagavAna kharekhara thaI gayA hatA eTaluM ja mAnavAnuM nahi paNa vItarAga sarvajJa deve kaheluM che te ja satya che ema daDhatAthI mAnavuM te sAcI zraddhA kahevAya. eTale ke sarva deve praNata karelo dharma ja satya che ema dRDhatAthI mAnavuM te sAcI zraddhA kahevAya. ane tenAthI viparIta mAnavuM te mithyAtva. . te ja pramANe nigraMtha muni upara zraddhA rAkhavI eTale ke sarvajJa vItarAga bhagavAne kahela che te pramANe ja barAbara je nirgathI muni dharma samajAve te munine ja sAcA guru tarIke mAnavA. ane temanA upara zraddhA rAkhavI. paraMtu bhagavAne kahelA vacanane UlaTA rUpamAM samajAve, satya vAtane gopavIne ke chupAvIne tene judA ja rUpamAM khoTI rIte samajAve tene sAcA guru tarIke manAya nahi, eTale bhagavAnanA vacanene UlaTA svarupamAM samajAvanAra muni upara zraddhA rAkhavI ane te guru sAcuM ja kahe che ema mAnavuM te paNa mithyAtva kahevAya. bhagavAnanA virahamAM bhagavAnanA vacanane barAbara samajAvanAra guru ja che. ane tethI ja muranI khAsa mahattA che. paraMtu te ja kAraNe Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 mULa jaina dharma ane satyArthIe gurunI yathA parIkSA karIne ja temane guru tarIke svIkAravA joIe, ane guru mAraphata paNa kaI kheATu` samajAI na jAya tenI satyArthIe sAvacetI rAkhavI joI e. * cA jaina dharma satya ? ema te atyAre paNa jaina dharmanA sava saMpradAye! kahe che ke jaina dhama satya che. eTaluM ja nahi paNa---- jaina dharma ja satya che ( bIjo kAI dharma satya nathI ) ema paNa badhA ja soMpradAyA spaSTa rIte kahe che. tyAre savAla e thAya che ke-e jaina dharma kayA? te te sapradAye mAnele jaina dharma satya che ema mAnavuM ? ema mAnIe te| e rIte dareka sapradAyanA dharma satya che ema mAnavu paDe. enA artha e thAya ke jaina dharma eka nahi paNa aneka che. paraMtu jaina dhama te eka ja che. bhagavAna mahAvIre eka ja dha prarUpyA che eTaluM ja nahi paNa jaina dharma anAdithI eka ja che ane dareka tIrthaMkaradeva eka ja prakAranA jaina dharma prarUpatA AvyA che ema paNa atyAranA jaina dharmanA dareka saMpradAya kabUla kare che. A uparathI siddha thAya che ke AjanA koi paNa saMpradAye mAnele dhama te saMpUrNa paNe sAce jaina baMma nathI, paNa jaina dharmanu kAI aMze rUpAMtara che. dareka saMpradAya mULa jaina dharmanA kAI ne kAI siddhAMtane -athavA niyamane UlaTA rUpamAM pravartAvI peAtAne satya dharmI kahevaDAve che. paraMtu ema ekAMtavAda dhAraNa karanAra sa MpradAyane satya dharmanA -anuyAyI mAnI zakAya nahiM. jaina dharma anekAMtavAda upara sthira Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 13 * 175 che, eTale ekAMtavAdane dhAraNa karanArA saMpradAya satya dharmane saMpUrNa paNe anusaratA nathI. jeTale aMze ekAMtavAda eTale aze asatya dharma ema samajI zakAya che. hiMdamAM mukhya cha darzana kahevAya che. te dareka amuka amuka rIte ekAMtavAdI che, dareka vastune judI judI bAjuthI judA judA daSTikoNathI joIne tenuM svarUpa samajavuM joIe. tema karavAne badale e cha darzane amuka rIte asatya Thare che. paraMtu te badhAnA daSTikoNa bhegA karIne nirNaya karavAmAM Ave to te satya nirNaya banI jAya. ane e rIte ja jainadharmamAM chaye darzana samAI jAya che ema kahevAya che. e ja pramANe jainadharmanA dareka saMpradAya amuka amuka bAbatamAM eka ja daSTikoNathI nirNaya karI vastunA svarUpane UlaTuM athavA saMkucita karIne tene satyadharmanuM rUpa batAvI rahyA che. eTale te te prakAre teo zudha sAcA jenadhathI dUra che. ane jeTale aMze bhagavAnanA vacananI viruddhanI mAnyatA teTale aMze mithyAtva gaNAya che. paraMtu e sarva saMpradAyonA judA judA daSTikoNane ekaThA karIne vastune nirNaya karavAmAM Ave to te zuddha dhama banI jAya athavA zudhdha dharmanI eTalA badhA najIka AvI jAya ke temAM mithyAtvane anarthakArI aMza rahe nahi ? saMpradAya e duSamakALane prabhAva che.. bhagavAna mahAvIre eka ja prakArane zuddha dharma prarUpele che. temAM koI saMpradAya, gaccha, paMtha, phAMTA ke vADAne sthAna nahotuM. Aje aneka saMpradAya, gaccha vagerenA bheda paDI gayA che. te phakta bheda pADanAranI ajJAnatA athavA ahaMbhAvanI vRttinuM ja phaLa hatuM. e A duSamakALanA prabhAvanuM ja pariNAma hatuM Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 mULa na karma ane - Aje kALanA prabhAve, ajJAnatAne lIdhe, ahaMbhAvane lIdhe ke mAna pratiSThAnA lobhane lIdhe, pUrva saMskArathI ke vartamAna saMsargathI kaI siddhAMtane pitAnI alpa buddhi pramANe UlaTA rUpamAM samajAya heya tene ja satyarUpe daDhatAthI mAnI le ane jaina dharmanA anekAMta vAdane nahi samajavAthI ekAMtavAda dhAraNa karavo. e rIte jainadharmamAM aneka saMpradAya ga, vADAo utpanna thayA che. dharmamAM AvI jAtane koI paNa viSayamAM, koI paNa bAbatamAM ekAMta Agraha e tIrthakara bhagavAnanA vacananI viruddhanuM kArya che ane bhagavAnanA vacananI viruddhanA kAryane mithyAtvanI saMjJA ApavAmAM Ave che. zadhAmAM muzkelI 'AjanA sAMpradAyika vAtAvaraNamAM satyanI zodha karavI e muzkela kArya che. paraMtu lAdhela satyane prakAzamAM mUkavuM e hamezAM ethI paNa muzkela kArya gaNAtuM rahyuM che. chatAM satyArthIne to satya zodhavuM ja rahyuM, te tenI zodhamAMthI pAchA haThI zake nahi. - tethI mArAthI banatI mahenata karIne je kaMI satya zodhI zakAyuM te A pustakamAM mArA lekhomAM batAveluM che. temAM meM jarUra pUratI. sUtronI sAkSIo, ullekha ApelA che. ' chatAM temAM keTaluM ka sthAnakavAsI mAnyatA viruddhanuM che te teo ekadama svIkAravA taiyAra na thAya te te svAbhAvika che. tevI ja rIte keTaluMka atipUjaka mAnyatA virahanuM che. te teo ekadama svIkAravA taiyAra na thAya to te paNa svAbhAvika che te uparAMta kaMIka bene saMpradAyane mAnya na hoya tevuM bane ya svIkAravA taiyAra na thAya e paNa samajI zakAya tema che. paraMtu ahIMyA savAla sAMpradAyika mAnyatAne nathI. ke aMgata racino savAla nathI. 5Nu bhagavAne zuM purU hatuM te zodhI kADhavAnuM Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 13 177 che. ane e rIte koI pakSa je kaMI mArI bhUla aMga satrane anusarIne batAvaze te saMbaMdhamAM huM jarUra vicAra karIza. mRti saMbaMdhI spaSTikaraNa mati saMbaMdhamAM eka be jarUrI spaSTIkaraNa karI lauM. (1) mUtie vyavahAra dharma che ane mUti te AlaMbanarUpa che. AlaMbana eTale Teka. sazakta mANasane TekAnI jarUra paDatI nathI. paNa azakta kamajora mANasane TakAnI jarUra paDe che. te pramANe dharmamAM paNa-dharma jJAna ane dharmAcaraNamAM kamajoraazakata mANasane TekAnI jarUra paDe che. tevA mANasane mUrtine Teke, mUtinuM avalaMbana AzIrvAdarUpa bhaI paDe che. (2) eka bhAIe savAla pUchyuM che ke-avalaMbana mithyAtvane ke samaktiIne ? - tene javAba. samakitanA ghaNuM prakAre che. temAM bhAva samakita, nizcaya samakti vagere jIvonI ucca samaktiI avasthAnA bhede che tene koI AlaMbananI jarUra hoya nahi. paraMtu samakitanI prAthamika dazAnA keTalAka bhede che jevAke-- dravya samaktijinezvaranuM vacana tatvarUpI che evI sAmAnya ci. saMparuci-je jaina darzana yathArtha sama nathI. vizeSa bhaNela nathI paNa vItarAga mAnI zuddha zraddhA che. AvA prAthamika dazAvaLA samakitIne AlaMbananI jarUra rahe che te', uparAMta sArUM dharmajJAnavALAnuM mana paNa daDha thayuM na hoya tyAM sudhI tene AlaMbananI jarUra rahe che. 12 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 maLa jina dharma ane AlaMbana mUrtinuM ja joIe athavA hoya ema nahi. guranuM paNu AlaMbana hoI zake. paNa gurunuM AlaMbana hameza na maLe tyAre mUrtinuM AlaMbana hameza maLI zake che. mUrtine asvIkAra karavo te sAmAnya mANasa mATe dharmanA eka mukhya sAdhanane eTale dharmane ja asvIkAra karavA jevuM gaNAya. jainadharma phakta vizeSa jJAnavALA mATe ja nathI. jaina dharma to AbAlavRddha sarva mATe che. eTale dareka kakSAnA mANasa mATe jainadharmamAM dharma sAdhananI jogavAI che tethI jainadharme sAmAnya kakSA mATe mUrtinuM avalaMbana Avazyaka gaNeluM che. pUjA saMbaMdhI saspaSTIkaraNa eka dalIla che ke-sUnA ghaNuM artho thAya che. te arthe badhA barAbara samajavA mATe sUtrenI TIkAo vAMcavI joIe, eTale mUrtipUjA viSe pUrvAcAryoe zuM samajAveluM che te dhyAnamAM levuM joIe. te saMbaMdhamAM khulAso. sUtramAM eka zabdanA ghaNA artha thAya che ane te samajavA mATe TIkA, cUrNa vagere paMcAMgI vAMcavI joIe te vAta tAvika zabdonA artha mATe vyAjabI kahI zakAya. ahIM mUrtipUjA saMbaMdhI vAtamAM tethI kAMI khAsa pharaka paDato nathI. kAraNa ke mukhya vAta to e che ke aMga sUtromAM mUrtipUjAnA vidhAnanI koI vAta ja nathI. eTale pachI te vAta TIkAmAM navI te AvI zake nahi. aMga sivAya bIja sUve te mUti pUjA rUDha thayA pachI banelA che eTale temAM mUrti pUjAnuM vidhAna hoya tethI mULa viSayamAM kAMI pharaka nathI. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 13 1 Ajane zrAvaka varga gADarIA pravAha jevo che, hAjI hA karanAre che paNa pitAnI svataMtra vicAra zaktine upayoga karavAnI IcchAvALe nathI athavA te vicAra zakti dharAvatA ja nathI. tyAre AgaLana zrAvaka varga jijJAsu hatuM, samaju ho, dharmanA sihotAme sArI rIte samajanAre hato. tethI jyAre rAjapakSIya vAbhigama jevA pAchaLathI banelA satramAM tathA pUjA vidhAna mATenA navA banAvelA pustakomAM mUrtipUjAnI vAta dAkhala thaI haze tyAre zrAvakamAM uhApoha tho zarU thayo haze. siddhAMta tatvathI ajANyA lokoe bhaktibhAvathI pUjAvidhine AvakArI haze paraMtu siddhAMta samajanArA zrAvakonI saMkhyA vizeSa hevAthI temane virodha pUrvAcAryone bhAre paDyo haze ja. tethI te uhApoha samAvavAne mATe judI judI yuktio yojavAmAM AvI haze temAMnI eka yukti hiMsAnA traNa prakAra pADIne zrAvakone te rIte mUrtipUjA zrAvako mATe siddhAMta viruddha nathI, ema temane samajAvI levAnI yukti ajamAvI haze ema samajI zakAya che. pUrvAcAryoe zrAvakane dharma bhAvanAmAM daDha karavA mATe pUjAvidhi zarU karI haze ema mAnI zakAya che. paraMtu aMgasUtramAM hiMsA, ahiMsAnI vAta sUmamAM sUkSma rIte samajAvavAmAM AvI che tyAM hiMsAnA AvA mukhya bheda saMbaMdhI bilakula vAta ja karI nathI. tyAre evI navI vAta upajAvI kADhavI e zu sUtrakAra gaNadhara mahArAjanI bhUla kADhavA jevuM nathI? bhagavAne nahi kahelI vAta AvI rIte upajAvI kADhavI te usUtra prarUpaNa kema na kahevAya? hiMsAnA traNa prakAra upajAvI kADhavA te bhagavAnanA vacanane ulaTA rUpamAM samajAvavA jevuM kema na gaNuAya te kaI samajAvazo? Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 mULa jaina dhama ane ebiMdulabhatAnuM kAraNu to kara bhagavAnanA vacanathI virUddha mAnavu te mithyAtva kahevAya che. ane te edhidurlabhatA thavAnu tathA bhavabhramaNa vadhavAnu kAraNa ane che. mithyAtvanA pAMca prakAra che temAM pahelA prakAra Abhihika mithyAtvanA che. Abhihika mithyAtvanI vyAkhyAmAM kahyuM che ke khATI mAnyatAne hAthI pakaDI rAkhavI te Abhigrahika mithyAtva che. je haThAgrahathI, kadAgrahathI, durAgrahathI sUtranA zabdonA sAcA atha nahi mAnatA tenA UlaTA atha kare ane te UlaTA artha ja sAcA che evA Agraha pakaDI rAkhe ane e rIte Agama viruddha varta teone AbhirgAhaka mithyAtvavALA samajavA joIe, chatAM sau jainA pAtapeAtAnA sa MpradAyanI ekAMtika mAnyatAne dRDhapaNe vaLagI rahyA che te eka AzcayanI vAta che. jyAM sudhI sAdhanA mArgamAM mithyAtvanA aMzA DAya tyAM sudhI tene sAcA mAkSamA kahI zakAya nahi. kAraNa ke mithyAtvanA eka aMza paNa haiya tyAM sudhI mAkSa dUra ja che. tethI jaina nAmadhArI dareka sapradAye UMDA vicAra karavAnI jarUra che. jyAM sudhI ekAMtavAda, sapradAyavAdanuM anusaraNa che tyAM sudhI mithyAtvanA aMza che ja, ane mekSanA abhilASI mumukSujanoe tA mithyAtvanA mahApApamAMthI macavAnI anI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 13 181 zakatI ugra keziza karavI joIe. mATe dareka mumukSue ekAMta Agraha, khATI mAnyatAo choDI daIne zuddha jaina dhama anusaravAnA, sarvajJatIrthaMkara bhagavAne prarUpelA siddhAMtane te rIte ja satya mAnavAnA Agraha dhAraNa karavA joIe. jainadharmane chinnabhinna karanAro duSkALa vItI gayA che. ane jainadharmAnI unnati mATenA sAro kALa bahu najIkamAM AvI rahela che. tyAre sarva sapradAyAe kheATI mAnyatAone tajI daIne sarvee ekatra thaine AvatA sArA kALamAM jaina dharmanI unnatine mapRSTha vega maLe tema karavAnI sa jainAnI pharaja che, dharma che. dhanI e unnatinA kALamAM kaIka mahAna yugapuruSa jarUra utpanna thaze ane te jainadharmAMnI ekatA karI jainadharmAnI unnati karaze. te vakhate te yugapuruSane unnatinAM kAryamAM pUratI saphaLatA maLe te mATe sarvAM jaina saMpradAyAe AjathI ja pAtapeAtAnA matAgrahA cheDI daIne ekatAnA kAryamAM lAgI javu' joIe. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa cauda daza prazno ane tenuM samAdhAna mULa jaina dharma eka ja che ane temAM sAdhuo mATe alakatva, nagnatvaja prarUpeluM hovA chatAM hAlamAM zvetAMbara saMpradAya ekAMtika rIte sacelaka dharma ja prarUpe che tethI satya tAravavA mATe meM nIce pramANe daza prazno taiyAra karyA hatA ane te sthAnakavAsI temaja mUrtipUjaka vetAMbara saMpradAyanA patramAM pragaTa thayA hatA. te daza prazno nIce pramANe che daza prazno (1) tIrthakara bhagavAna dIkSA lIdhA pachI nagna ja rahe che paNa teo nagna dekhAya nahi. kAraNa ke nagna dekhAvuM te aziSTa gaNAya mATe nagna dekhAtA nathI ema vetAMbara mUrti pUjako tathA sthAnakavAsIo mAne che. te keTalAka mAne che tema A je tIrthakara bhagavAnane atizaya hoya te te bhagavAnanA 34 atizayamane keTalAmo atizaya gaNAya che? athavA - (2) je te atizaya na hoya te zA kAraNathI teo nagna dekhAtA nathI ? ane tIrthakara bhagavAna nagna dekhAya nahi evuM kayA sUtramAM kaye ThekANe jaNAvyuM che ? (3) nagna dekhAvuM e aziSTa che mATe tIrthakara bhagavAna nagna dekhAtA nathI te paNa AcArAMga sUtramAM bhagavAne acelaka (nagna) nirca prarUpyA che. je acelakapaNuM (nAgratva) aziSTa che ke bhagavAne nagnatva zA mATe prarUpyuM? ... Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapraDAyA pra. 14 183 (4) bhagavAne nagnatva prarUpyuM che ane nagnatva aziSTa nathI ema mAnavAmAM Ave teA bhagavAnanA nagna dekhAvAmAM aziSTatA na gaNAya ema mAnavu paDe ne? (5) bhagavAna nagna dekhAya te aziSTa hoya te| bhagavAnanA ziSyA nagna dekhAya te aziSTa kema na gaNAya? ( 6 ) bhagavAna muhapatti khAMdhatA hatA evuM kayA sUtramAM che? na hoya te kema nathI ? " ( 7 ) zvetAMbara sAhityamAM acaleka athavA jina kalpI sAdhunI kathA kayA sUtra zAstramAM che? sacelaka sAdhuonI aneka kathAo che te pramANe acelakanI kathA paNa hovI joI e. tevI kathA na hoya te tenuM zuM kAraNa ? zvetAMbara sapradAyanI dhaNI kathAomAM jyAM gRhasthane kevaLajJAna upaje tyAM ema Ave che ke temane kevaLajJAna upajyA pachI deva AvIne temane muniveSa Ape ane kevaLI muniveSa dhAraNa kare te pachI ja temane vaMdana namaskAra kare. tyAre nIcenA traNa prazno upasthita thAya che. ( 8 ) kevaLI suniveSa na pahere te pahelAM temane namaskAra kema na kare? kAraNa ke temane kevaLajJAna utpanna thayu che tenI devane khabara che ja. temaja te vakhate kevaLInI pAse bIjA gRhasthA hoya temane paNu kevaLIne kevaLajJAna upajyuM che tenI khabara te| paDI ja heya athavA tA deva temane khabara ApI zake. te pachI temane muniveSa paheryAM pahelAM kevaLI tarIke vadana karavAmAM zA vAMdhe ? ( 9 ) kevaLajJAna upajyA pachI kevaLIne muniveSa paheravA ja joI e evuM vidhAna kayA sUtramAM ane kaye ThekANe che ? te kevI acelaka rahe te zuM te aziSTa gaNAya ? ane temane vastranA parigraha zA mATe joI e Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dhama ane (10) acelaka munine devaLajJAna upaje tyAra pachI temane paNu suniveSa paheravA ja joIe ne ? 184 daza praznonuM samAdhAna '' k "" uparanA daza prazno zvetAMbara mUrtipUjaka temaja sthAnakavAsI pAmAM chapAyA hatA. tenA javAkha " samyagdarzana " patra tathA " jaina ' patramAM chapAyela hatA. samyagdarzana patranA tA. 5-2-1961nA aMkamAM tathA jaina putranA tA. 6-5-1961 nA aMkamAM chapAyela javAmA yathAya nathI tema saMtASakAraka paNa nathI, kAraNa ke e javA sAMpradAyika mAnyatA dhyAnamAM rAkhIne ja apAyA che paNa mULa zuddha jaina dharmane lakSIne apAyA nathI, dd te pachI 'samyagdarzana' patranA tA. 5 mI tathA 20mI mArca 1961 nA aMkamAM sthAnakavAsI munizrI pArzva kumArajIe javAmA ApelA che. munizrIe bha. mahAvIra nagna ja dekhAtA hatA vagere keTaluMka satya spaSTa rIte svIkArela che te mATe temane dhanyavAda, paraMtu keTalIka bAbatamAM munizrI sAMpradAyikatAthI para rahI zakayA nathI. 66 .. e pramANe kAI e yathArtha javAba Apela nahi hovAthI me amArA jaina siddhAMta " mAsikanA me 1961nA aMkamAM te praznotu samAdhAna pragaTa karyuM hatuM. te uparathI cheDAI paDIne " samyagdarzana ' putranA kaTTara soMpradAyavAdI taMtrI zrI ratanalAlajI DezIe carcA upasthita karI hatI ane aneka jUThA vidhAna pratipAdita karyA hatA tyAre mAre tenA javAkhe| ApavA paDelA. ahIM ApelA mArA A samAdhAnamAM te carcAmAMnA mukhya muddAonA paNa meM samAveza karI dIdhA che. zrI ratanalAlajI DAzInA jevA ja kaTTara saMpradAyavAdIo zvetAMbara sapradAyeAmAM aneka che. tethI mArA A samAdhAnamAM e saMpradAyavAdIonI dalIlo raju karI tenuM samAdhAna Apela che. te ekadara samAdhAna nIce pramANe che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 hAlanA saMpradAye pra. 14 satyane nahi gA5vatAM satya tarIke jAhera karavAmAM vAMdho che? dharmamAM satyane jANavAnI, samajavAnI ane anusaravAnI icachA rAkhavAthI dharmanI ekatAne najIka lAvI zakAya che ane satyane apanAvI te pramANe vartavAthI dharmanI ekatA sAdhI zakAya che. dharmamAM satyane satya tarIke nahi svIkAratAM satyane pavIne judA rUpathI prarUpaNa karavAthI asatyane doSa lAge che ane e rItathI ekatA pAchI haThe che, tyAre satyane satya tarIke svIkAravAthI ekatAne athavA samanvayane mArga saraLa bane che. pahelAM pAMca praznonuM samAdhAna A daze ya praznonuM kendrasthAna munizrI pArzvakumArajI barAbara samajyA che te pramANe sAdhuonuM nagnatva athavA acelakatva che, kAraNa ke nagnatvane anulakSIne ja meM A badhA prazno upasthita karela che. tethI pAMca praznone ekI sAthe vicAra karIzuM. sthAnakavAsI tema ja mUrtipUjaka ane saMpradAya tIrthakara bhagavAna zrI mahAvIra svAmI nagna vicaratA hatA ema te kabUla kare che ja. paraMtu bhagavAne sAdhu mATe mukhyatve nagnatva ja prarUpela che e vAta jANe karIne chupAve che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 mULa jaina dhurma ane aitihAsika satya salakatva ane alaka vAdavivAda eka vAta te spaSTa rIte sAbita kare che ke te ane bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM paNa astitva dharAvatA hatA, bhagavAna mahAvIra svAmIe sAmAnya rIte sarva sAdhu mATe acalakatva eTale nagnatA prarUpela na heta to acelakatvanA AgrahIo koI navI vAta upasthita karI zakatA nahi. je alakatva sAmAnya paNe astitvamAM na heta te acelakavAdIne temanA Agraha mATe koI sthAna hatuM ja nahi, paraMtu bhagavAne alakatva prarUpeluM hevAthI ja temane temanA AgrahamAM baLa maLyuM hatuM. tevI ja rIte bhagavAna mahAvIre apavAdarUpe prarUpeluM saelava paNa astitvamAM hatuM. tethI ja sacelakatvavAdIne temanA AgrahamAM baLa maLyuM hatuM. A hakIkata pUravAra kare che ke bhagavAna mahAvIre sAdhuo mATe sAmAnya rIte nava prarUpeluM hatuM. sacetakavAdIoe gheNuM karelI ke jinapIpaNuM jaMbusvAmInA nirvANa pachI viccheda gayuM che. A ghoSaNanI aMdara jinakalpa zabda vAparyo che. temAM acelakatvane samAveza karyo che, ane A ghoSaNa paNa pUravAra kare che ke jaMbusvAmI sudhI sAdhune AcAra alakatva-nagnatAno ja hate. vikamanI pahelI sadI sudhI paNa badhA sAdhue nagna ja rahetA are ! cothA ArAmAM te zuM paNa pAMcamA ArAmAM ya TheTha vikramanI pahelI sadI sudhI paNa sarva jaina sAdhuo nagna ja rahetA hatA. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 14 zrI jaMbU svAmI pachI thayelA AcAryonA vetAMbara je nAme Ape che temAM ane digaMbara je nAma Ape che temAM taphAvata che. paraMtu vetAMbaranA AcAryonA nAmamAM ja AryarakSita sUrinuM nAma che. te AcAryanA vakhata sudhI sarva sAdhue nagna ja rahetA hatA. AcArAMga satramAM prarUpe sAdhu dhama sAdhuonA AcAra mATenuM bha. mahAvIre prarUpeluM AcArAMga sUtra e mULa ane mukhya sUtra che. AcArAMga sUtranA kasAra nAmanA pAMcamA adhyayananA bIjA uddezAmAM cAritranuM varNana che. tenA sUtra bIjAmAM lakhyuM che ke "lokamAM jeTalA parigrahavALA che temane parigraha a5 hoya ke ghaNe heya. sUkSma hoya ke sthULa hoya, saceta hoya ke aceta heya paraMtu te sarva parigrahavALA, gRhasthamAM ja aMtabhUta thAya che. A parigraha te parigrahavALA mATe mahAbhayanuM kAraNa che. saMsAranI dazA jANIne tene cheDe. jeo A parigrahane jANatA nathI teone parigrahathI thavAvALe mahAbhaya nathI hete."-saLaMga sUtra 148 ahIM alpa-aNamAtra paNa parigrahane mahAbhayanuM kAraNa batAvela che. tathA a95, ghaNA, sUkSma, sthaLa tathA savetana acetana vizeSaNethI e paNa spaSTa thaI jAya che ke ahIM sUtrakAra dravya parigraha upara je daI rahela che. kAraNa ke te mamatvanuM kAraNe hevAthI bhayakAraka che. eTale ke sarva munio mATe vizvanA alpa paNa parigraharahita-nagna rahevAnuM kaheluM che. . Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 mULa jaina dhama ane te pachI chaThThA adhyayananA trIjA uddezAnA pahelA sUtramAM kahyuM che ke C/' " e pramANe suAkhyAta dharmavALA tathA AcAranA paripalaka je muni kabaMdhanA kAraNu karmAne cheDIne acelakavasturahita rahe che te bhikSune mArA vajra jINu thaI gayA che, vastra mAgIza athavA mAMdhavAnA dAA mAgIza, sAya mAgIza. phATelA vastrane sAMdhIza, jo vastra nAnuM hoya te| temAM khIjuM vastra joDIne mADhuM karIza, mAruM haze teA phADIne nAnuM karIza tyAre tene paherIza athavA ADhIza, athavA bhramaN karatA te acela-nagna bhikSune tRNu sparza thAya che, ThaMDI lAge che, garamI lAge che, DAMsa macchara DaMkha dIe che ( karaDe che ) x --AvI AvI ciMtA te bhikSune satAvatI nathI. " acelakapaNAmAM lAghavatA mAnIne te bhikSu parasparamAM aviruddha aneka prakAranA parisahAne sahe che. ema karavAthI te bhalA prakArathI tapane dhAraNa kare che. e rIte cirakALa sudhI saMyamanu pAlana karavAvALA mahAvIra bhagavAne bhagya jIveAne je taNasparza' Adi parisaaA sahana karavAnu batAvyuM che te pramANe sahana kare."--saLaMga sUtra 185. ahIM vasrathI munine judI judI kevI kevI ciMtAo satAve che te batAvIne munine acela-nagna rahevAnuM spaSTa rIte kahela che eTalu ja nahi paNa nagnatAmAM lAghavatA batAvIne, munioe nagna rahIne tRNasparzI Adi parisahe| sahuna karavAnuM pharamAvyuM che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 14 189 phakata ThaMDImAM eDhavA mATe ja traNa vastranI chUTa AcArAMga sUtranA AThamA vikSa adhyayananA cothA udezAmAM sUtra 1-2 mAM lakhyuM che ke je bhikSu traNa vastra ane cothuM pAtra rAkhe che tene ema nathI thatuM ke zuM vastra mAgIza. (je tenI pAse vastra na hoya ane zIta kALa AvI jAya te) teNe eSaNAne anusAra ja vastra mAgavuM joIe ane jevuM maLe tevuM ja rAkhavuM joIe. teNe vastrane chevuM na joIe. dhoIne raMgeluM vastra teNe rAkhavuM na joIe. gAmatare jatAM vastro chUpAvavA na joIe. e pramANe e avamalaka eTale alpavastravALA sAdhu thAya che. A vastradhArI sAdhunI sAmagrI che. jyAre zItakALa vItI jAya ane grISma Rtu AvI jAya tyAre vastra jIrNa na thayAM hoya to tene kayAMya rAkhI dIe (ane nagna vihAra kare. paNa zItakALa cAlI javA chatAM ThaMDI paDatI hoya to ) vastrone pitAnI pAse rAkhe, jarUra paDe tyAre oDhe, jarUra na hoya tyAre utArI nAkhe, athavA traNamAMthI be vastra rAkhI lIe athavA eka zATaka rAkhI lIe athavA ala-nagna thaI jAya."--saLaMga sUtra 211 212 , ahIMA phakta ThaMDImAM oDhavA mATe ekathI traNa vastra sudhI rAkhavAnI chUTa ApI che paNa ThaMDI UDI gayA pachI eka paNa vastra rAkhavAnI vAta nathI, kaMTI cAlI jatAM te vastra kayAMya paNa rAkhI mUkIne sAdhu ala-nagna thaI jAya ema raspaSTa AjJA che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jena dharma ane lajA sahana nahi karI zakanAra mATe laMgoTanI AjJA AcArAMga sUtranA AThamA adhyayananA sAtamA uddezAnA pahelA sUtramAM lakhyuM che ke je bhikSu acela-saMyama dhAraNa kare che tene je e vicAra Ave ke huM tRNasparzanI bAdhAne sahana karI zakuM, zItasparzanI bAdhA sahana karI zakuM, uSNa sparzanI bAdhA sahana karI zakuM paraMtu lajajAnA pracchAdanane choDavAne asamartha chuM, te te kaTibaMdha-lagoTa dhAraNa kare." -saLaMga sUtra naM. rara3 A ullekho uparathI spaSTa thAya che ke - (1) bhagavAne sAdhu mATe mULa athavA mukhyatve alakatava ja prarUpela che. paNa (2) je sAdhu zIta (ThaMDI) sahana karI na zake tene mATe 1 thI 3 ekathI traNa vastranI chUTa ApI che ane te pUNa phakta ThaMDI paDatI hoya tyAM sudhInI, ThaMDInA kALa pUratI ja chUTa ApI che. (3) je sAdhu lajajA sahana karavAne azakta hoya tene kaTibaMdha-lageTa rAkhavAnI chUTa ApI che. A pramANe AcArAMga satramAM zIta parisiha sahana karavA asamartha sAdhune mATe phI zItakALamAM vadhAremAM vadhAre traNa varasa sudhInuM vidhAne karela che ane lajajAzIla sAdhune mATe phakta lageTInI anujJA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 14 ApI che. bAkI te acela-nagana vihAra karavAnI AjJA ApI che. ane temAM lAghava batAvyuM che. AcArAMga sUtramAM mahAvIra caritranA aMte sUtrakAranI bhalAmaNa vaLI, zrI AcArAMga sUtramAM mahAvIracaritrane aMte spaSTa kahyuM cha -"esa vihI aNukate mAhaNeNa mtiimtaa| bahukho aparinnaiNaM avayA dave riti-jina" arthAta, "A ( sarve) rIti zrI zramaNa bhagavAna jJAtaputra mahAvIre pAlana karI che te pramANe bIjA munioe paNa vartavuM AmAM bhaviSyanuM jANapaNuM dharAvatA zAsakAre bIjA munione paNa bhagavAnanuM anukaraNa karavA ja pharamAvyuM che. A kALa pUrvakALa karatAM nirbaLa che e vAtanI kaI nA kahI zake tema nathI, paraMtu lokalajajAne parisaha jItavAnuM na ja banI zake eTalI hadanI nirbaLatA ane te paNa sarvatra AvI gaI che ema mAnavAne ApaNI pAse kazuM kAraNa nathI. tethI UlaTuM, jena tema ja ajena sampradAyanA nagna saMte ghaNuM vAra Aje paNa ApaNI najare paDe che. A pratyakSa pramANa "A kALamAM nAna rahI zakAya ja nahi" evI zaMkAne samULa uDADI de che. hA, jeo eTalI kerie hajI na pahoMcyA hoya, jeone e rithati hajI anukULa na thaI hoya, te khuzIthI mApata vastra dhAraNa kare. paraMtu temaNe paNa kamekame AtmabaLa khIlavIne vasaMkhyA ochI karatA karatA eka divasa tadana nagna banavAnI utkaTa utkaMThA rAkhavI ja joIe, Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mULa jena dharma ane - tene badale e ISTa sthitine-digambara dazAne-jeo dhikkAre che. ane jaina dharmanA kAyadA viruddhano pAkhaMDa mata karAve che teo te mAtra bALajIve che, dayAkhavA jevI ajJAna dazAmAM saDatA tucchAtmAo ja che. amuka cIja dura che eTalA ja khAtara ene adharya karAvavAnI kazIza karavI e mAtra ajJAnInuM kAma che. - bIjAsUtromAM ulekhe zrI sthAnAMga satramAM pharamAna che ke-" mahApa rapabi moDha dha gute " sAdhune pAMca mahAvrata pratikramaNa sahita, acela eTale vastra rahita dharma kahela che. AmAM paNa "mA " zabdathI vaarahitapaNuM siddha thAya che. zrI sUyagaDAMga-sUtrajatAMga-sUtramAM pharamAna che ke- appege vaijujati nagiNA piDovagAhamA / muMDA kaMDUviNaThaMgA ujjhallA asamAhitA // AtmajJAnI munio vatrarahita tathA snAnarahita hovAthI ajJAnI loko temane joIne temanI mazkarI karatAM bele che ke"e aDela AtmadhyAnI puruSo nAgA, digaMbara, parapiMDanA esIALA, adhama dugaMsthAnA sthAnaka, muMDA, khAjIe karI emanA zarIra viNaThA che, maLa prada sahita tathA sarvakALa asamAdhimAM eTale ke dehabhAnarahita rahevAvALA che." A vacanamAM paNa nAgA-digambara vRttivALA, rUpa-raMga-gaMdhanI hada vaTAvI gayelA, evA munionI sAbItI thAya che. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 14 193 atre kaI ne zaMkA thaze ke, AvI rIte vartavAthI teA lAMe kALa samAdhAna bhagavAna sUtrakAra jIvI ja zakAya nahi. A zaMkAnuM suyagaDAMgajI sUtramAM ja kare che ke " jo amikaM kheijhajIviyaM "" munie acela parisaha, mela risaha, DAMsa parisaha vagere parisahene sahana kare, paNa vita vAMche nahi. ' jIvavAnI lAlupatA vagaranA ane maraNanI darakAra vagaranA ( temaja jIvananAM du:kheAthI kaMTALavAne pariNAme khIna maraNane vAMcyuM che tema marane nahi vAMcchanArA )--evA svaAnadamAM masta rahetA kharA sAdhu hoya che. <" zrI bhagavatIjI sUtramAM namAve jJavatamadaM mAhettA nAva savva guNAparIne " nagnabhAva eTale vajrarahitapaNu -diga kharpaNa - AdaravAne pariNAme du:khamAtrane prakSINa karavAnuM lakhyuM che; arthAt digambarapaNAnA mahAvaro paDavAthI duHkhamAtranI lAgaNI marI jAya che. (One is disciplined to the extent of being proof against good and bad emotions.) A pramANe mULa mUtrAmAM sAdhuo mATe nagnavatuja vidhAna che paraMtu hAlane mATe amatta, huM... e kabUla karU chuM ke hAlanA niLa saghayaNanA kAraNe ane dezAcAra kAraNe sAdhune vasa paheravAnI jarUra che. paNa AjanI peThe DhagalAbaMdha vasra tA rAkhavA na ja joIe. ane ApaNI niLatA chupAvavAne mATe vAnI chUTa bhagavAnanA nAme caDAvI devI e tA anata saMsAra dhaMdhAravAnuM ja kAraNa banI zake. 13 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mULa na karma ane atyAre paNa je sAdhu nagnatva pALI zake tene mATe naganatvano niSedha karI zakAya nahi che. jyAre bhagavAna mahAvIre sAdhuo mATe nagnata ja prarUpyuM che tyAre bhagavAnanA vakhatamAMya "vizeSa saMkhyAmAM vastradhArI sAdhu hatA" ema kahevuM te narI ajJAnatA che athavA naryuM jUThANuM che. sAdhunA daza kalpa kalpasatramAM sAdhuo mATe daza prakAranA sthita ka5 (AcAra) batAvyA che. te A pramANe che(1) alakapaNuM (6) mahAvrata (2) udiSTane tyAga (7) puruSanI ceSTatA (3) vasatirtAnA piMDaAdine (8) pratikramaNa tyAga (9) eka mAsa sudhI ja eka (4) rAjapiMDane tyAga sthAne rahevuM. (5) kRtika (10varNakALamAM cAra mAsa eka sthAne rahevuM. ahIM dhyAnamAM rahe ke A kamAM mahAvatane gaNI levA chatAM alaka ka95ne jude tathA sauthI pahelo gaNele che, kAraNa ke bhagavAna mahAvIre alaka dharmanuM ja pratipAdana karela che. A pramANe bhagavAna mahAvIre spaSTa rIte acelaka dhama (nagnatva) prarUpela che chatAM tene beTuM rUpa ApI, khoTA artha karIne bhagavAna mahAvIre | sarva sAdhu mATe mAnya rIte saceka dharma maLyo che ema saMpradAyavAdIo kahe che te spaSTa rIte Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAyo pra. 14 15 bhagavAnanA vacananuM ullaMghana karanArI marUpaNA che. ane bhagavAnanA vacananI virUddha prarUpaNA karavAnuM phaLa thru Ave che te saMpradAyavAdIoe samajI levAnu che. 48 itihAsavettA munizrI kalyANavijayajI mahArAja temanA zramaNu bhagavAna mahAvIra 'pustakanA 282 me pAne lakhe che ke "AcArAMga sUtranA arcalatA pratipAdaka ullekhAne jinakalpa patipAdaka harAvI dIdhA ane te samayanA graMthakAra cAlapaTTanI gaNanA sthavira pIenA mULa upakarAmAM karI cUkyA hatA." ekanI eka vAta traNa rIte kahI zakAya sacelakatva dhAraNa karavAnI vAta nIce pramANe traNa judI judI rIte kahI zakAya che-- 6. satya svIkArIne bhagavAna mahAvIre sarva sAdhu mATe sAmAnya rIte acelakatva-nagnatra prarUpyuM hatuM te vAta kharI paraMtu hAlanA pAMcamA ArAmAM zarIratu khadhAraNu nikhaLa thaI javAthI tema ja atyAranA dezAcAra pramANe vyavahArika sayAgA nagnatva nIbhAvI zake tema nahi hovAthI nagnatva dhAraNa karI zakatA nathI, paraMtu bhagavAna mahAvIre apavAda tarIke je sagelakatva prarUpyu che tenA Azraya laIne sacelakatva svIkArIe chIe. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1296 2. satya chupAvIne bhagavAne sarva sAdhu mATe sAmAnyapaNe nagnatva pradhyu nahetu ema khATI rIte samajAvIne ane nagnatva viccheda gayuM che evI kheATI lASaNA karIne saailakapaNAnI prarUpaNA karavAmAM Ave te. 3. bhagavAnanA vacanAnA lApa karIte mULa jaina dhama ane saMlaya zabdathI zrImukti pUravAra thatI hovAthI zikhare e jema temanAM khaMDAgamamAMthI saMjaya zabda kADhI nAkhavAnuM TharAvyuM te pramANe sacelavAdIo paNa AcArAMga, dazavaikAlika vagere sUtramAMnA acalakatva saMbaMdhanA sUtreA kADhI nAkhe pachI sacelakatva niviMvAda rIte sAbita rahI zake. kAraNa ke pachI bhagavAne zu kahyu hatu te jANavAnuM sAdhana kAI ne rahe nahi. pahelI rItathI--satyanuM pAlana thAya che. khIjI rItathI--mithyAtvanuM pAlana thAya che. trIjI rItathI--svamatanuM pAlana thAya che. saMpradAyavAdIoe kaI rIta aMgIkAra karI che ane sAcA jaina dharmIe kaI rIta aMgIkAra karavI joI e te vAMcaka sArI rIte samajI zake tema che. sutrAmAM virAdhAbhAsa bhagavAnanA vacanamAM kayAMya paNa vidhAbhAsa ke asaMgatatA ke visaMvAda hoI zake nahi te nirvivAda ane nizcita vAta che. eTale uparanA bhagavAnanA vacana sAthe khIjA satramAMnA kAI paNu vacana sAthe virAdhAbhAsa, asagatatA ke visaMvAda NAtA DhAya tyAre tyAM kAMI paNa Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 14 197 bhUla che ema mAnavuM ja joIe. te vibhAsa ke asaMgatatAnuM kAraNa sAmAnya rIte niSpakSa vidvAne jANatA ja hoya che ane keI na jANatA hoya te paNa te zodhavAnuM vidvAno mATe muzkela nathI. acelakanA palaTAvelA artho saMpradAyavAdIo acelane artha "a95vavALA" ema artha karavAnuM ucita gaNe che. kAraNa ke pUrvAcAryoe teno artha karela che. sAMpradAyikatAnA hisAbe e ucita artha kahI zakAya paraMtu mULa arthanI vAta karavI hoya te alakane artha nagnatA ja thAya che. . pUrvAcAryanA matane anusarIne vAta karavI hoya te pUrvAcAryoe te acalakanA artha jude jude vakhate judA judA karyA che. jemake pahelAM alakane artha jinakalpa sAthe joDI dIdho, pachI tene artha apacela karyo, pachI acelano artha alpa mUlya vALuM vastra e karyo. pUrvAcAryoe alakanA arthamAM kevA kevA pheraphAra karyA che tenI vigata meM mArA pustaka jaina dharma ane ekatAnA pRSTha 67 thI 73 mAM ApelI che te jijJAsue vAMcI levI. bhagavAnanuM svarUpa zrI jIvAbhigama satramAM ekarUpa dIpanA yugalika puruSonA zarIranA varNana anusAra aupapAtika sUtramAM bhagavAna mahAvIranA zarIranA varNanamAM vaturA mukAya muja se...vagere varNana Ave che ema saMpradAyavAdIo jaNAve che te ThIka che. e yugaliyAnA zarIre bharata kSetranA karmabhUminA manuSyanA zarIre jevA nathI e te spaSTa vAta che ja. ane bhinna bhinna prakAranA zarIranI sarakhAmaNI karI zakAya nahi te samajI zakAya tevI vAta che. chatAM tethI mukhya viSayamAM jarAya paNa pharaka paDane nathI. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 mULa jaina dhama ane kAraNa ke mULa vAta e che ke bhagavAna mahAvIre sarva sAdhuo mATe sAmAnya rIte nagnatva prarUpyu che ane prabhu pAte paNa nagna rahetA ane nagna DhekhAtA hatA te vAta tA siddha thaI gaI che. sa'pradAyavAdIonA tarka ane tenAM samAdhAna tarka 1. nagnabhAvasu DelAva saMpradAyavAdI nagna mAvanA atha bhAva-nagnatA kare che. nagnabhAva zabdamAM bhAva zabda Ave che tethI bhAvanagnatA artha spaSTa che. sava sAcA sAdhue nagnabhAvathI rahe che pachI bhale te vastradhArI hoya." A pramANe teo kahe che. saMpradAyavAdIe e paNa kabUla kare che ke zrI sUtrakRtAMga vagere sUtrAmAM zramaNAnA varNanamAM A banne zabdo ghaNe ThekANe AvelA che. paraMtu kahe che ke tenA artha te bhAvanagnatA thAya che ! matane sapradAyavAdIe bhagavAnanA vastAne peAtAnA anukULa banAvavA mATe tenA kevI rIte khATA a kare che tenA A namUnA che. nagnabhAva eTale nagna rahevAnA bhAva, kAyama nira Mtara nagna rahevAne bhAva athavA vRtti. suDabhAva eTale mAthAnA kezane lAca karIne muDita rahevAnA bhAva athavA vRtti. A banne zabda sAdhunA zarIranA bAhya lakSaNanA vananA ghotaka che. ahIM sAdhunA AtmAnA AMtarika bhAva sAthe kAMI sabaMdha nathI. nagnabhAva zabdane ulaTAvavAthI eTale bhAva zabdane nagnanI pahelAM mUkavAthI bhAvanagna zabda banI zake che. eTale ke saMpradAyavAdIoe bhagavAnanA zabdane ulaTAvIne tene bhAvanagnatA atha karyAM che. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 hAlanA saMpradAye pra. 14 eTale ke-sUtrakArane nagnabhAvanA ThekANe "bhAvanagna" zabda vAparavAnI khabara nahatI tethI saMpradAyavAdIoe sUtrakAranI bhUla sudhArI che. matalaba ke sarvajJa bhagavAne vAparelA zabda khoTA hevAthI saMpradAyavAdIoe bhagavAnanI bhUla sudhArI che! AvA te ghaNuM zabdonA artha pheravavAmAM AvyA che. jemake-- zrI dazavaikAlika sUtranA a, 6 nI gAthA 65nIce pramANe che nagiNassa vA vi muMDassa, dIharomanahasiNo / mehuNA uvasaMtassa, kiM vibhUsAi kAriyaM / artha-nagna, muMDita, lAMbA nakha ane vALavALA tathA maithunathI virata (upazAMta) sAdhune vibhUSAnuM zuM prajana? saMpradAyavAdIoe bahAra pADela dazavaikAlika sUtramAM A gAthAne artha nIce pramANe Apyo che- pramANe peta zveta vastra rAkhavAvALA sthavirakalpI athavA sarvathA nagna rahevAvALA jinakalpI dravya tathA bhAvathI muMDita, jenA nakha tathA keza moTA vadhelA che tathA je maithuna bhAvathI upazAMta arthAta dUra rahevAvALA che evA sAdhune zarIranI zobhA evaM zaMgAranuM zuM prayojana che? arthAta kazuM prayojana nathI. A gAthAmAM spaSTa ekalo nagna zabda ja vAparelo che. nagna zabda sAthe bhAva zabda joDelo nathI. tethI uparanI peThe zabdane ulaTAvIne "bhAvanagna" zabda banAvI zakAya tema nathI. ane spaSTa nagna zabda te temanI sAMpradAyika mAnyatAne jambara phaTake lagAvanAra che. tethI navI yukita karI ke te Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 mULa jaina dharma ane gAthAmAM jenuM nAma nizAna ja nathI tevA-pramANapata zveta vastra rAkhavAvALA sthavari kapI athavA sarvathA nagna rahevAvALA jinakapI- ema eka nana zabdanI badalImAM agIAra zabdanI hAramALA goThavI dIdhI! vaLI ahIM paNa AkhI gAthAne saMbaMdha phakta zarIranA bAhya lakSaNa sAthe ja che. vibhUSA, zaNagAra e paNa zarIranI bAhya vastu che. gAthAmAM kayAMya paNa AtmAnA AMtarika bhAva sAthe saMbaMdha nathI. chatAM gAthAmAM nahi vaparAyelA evA "dravya ane bhAva" navA zabdo gAthAnA arthamAM umerI dIdhA che. taka 2. vastradhArI parigrAhI gaNAya? vastradhAraNa karanAra sAdhu parigrahI gaNAya evI kAMI mArA gharanI vAta nathI paNa bhagavAna mahAvIre AcArAMga sUtramAM lokasAra nAmanA pAMcamA adhyayanA bIjA uddezAmAM sUtra 148 mAM a5 ke sUkSma parigrahavALAne sAdhu nahi paNa parigrahI gayA che. vastrane parigraha na kahevAya tevuM bhagavAne kyAMya paNa kahyuM nathI. paraMtu atyAranA saMjogAnusAra sAdhune a5 vastranA parigrahanI chUTa levI paDe che ema kahI zakAya, paNu bhagavAne vastra paridhAnanI chUTa ApI che ema kahevuM te saMsAra vadhAravAnuM kAraNa banI zake che. tarka 3. AcArAMgamAM vastradhAraNanuM vidhAna A muddo ja beTI rIte ubho karelo che. kAraNa ke AcArAMga sUtramAM sAdhune paheravAnA vastranA vidhAnanuM kayAMya nAma nizAna paNa nathI. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 14 201 alabatta, sacelakavAda astitvamAM AvyA pachI bIjA sUtra zAstromAM sacetatvanI prarUpaNuM ke puSTinI vAte umeravAmAM AvI che. ane te vAto ekasarakhI nahi paNa pAchaLa pAchaLa banelA zAstromAM parigraha (vastra pAtra vagere) vadhAratA javAnI ja vAta che te sAbita kare che ke e badhuM pAchaLathI umerAyeluM che. sarvara bhagavAnanA vacanamAM ke vidhAnamAM kyAMya paNa virodha hoI zake ja nahi eTale nagnatA viru nA ke sacelakatva nirUpaNanA je je vidhAne che te badhAya pAchaLathI umerAyelA che ema ekasapaNe kahI zakAya, bhagavAna mahAvIre sAdhuo mATe vastradhAraNa prarUpyuM hatuM. ema batAvavA mATe saMpradAyavAdIo AcArAMga sUtranA pahelA mRta skaMdhanA bIjA adhyayananA pAMcamA uddezAnuM 5muM sUtra (saLaga sUtra 89) udhUta karIne kahe che ke - "ahIM munione vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa, sthAna ane Asana vivekapUrvaka grahaNa karavAnI AjJA ApI che." AcArAMga sUtranA meM upara ullekho ApyA che temAM sarva sAdhuo mATe nagnatA, lajajA nahi sahana karanAra mATe lagoTa ane zIta (ThaMDI) sahana karI nahi zakanAra mATe ekathI traNa vastranI bhagavAne chUTa ApI che e meM batAveluM che. mArA A ulekho khoTA che ema te kaI kahI zakatA nathI. paNa tenI sAme uparanA sUtrano ullekha karI sarva sAdhu mATe vastra dhAraNunI bhagavAne chUTa ApI che ema kahe che. eTale ke-eka vakhata bhagavAna sarva sAdhu mATe nagnava prarUpe che ane bIjI vakhata bhagavAna sarva sAdhuo mATe Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 maLa jaina dharma ane vastra dhAraNa kare che evA bhagavAna dvimukhI che ema saMpradAya vAdInuM kahevuM che. AthI te sAbita thAya che ke teo bhagavAnane sarvajJa mAnatA ja nathI. matAgrahI aMdha zraddhALuo ja AvI asaMbaddha vAtane satya tarIke svIkAre. satya jANavA samajavA IcchanAra mANasa to samajI zake che ke e sUtramAM bhagavAne paheravAnA vastra mATe nahi paNa zIta sahana nahi karI zakanAra sAdhu mATe kahyuM che ke teNe tenI jarUrIAta pramANe ekathI traNa vastra (be sutarAu ane eka unanuM garama vastra te kebala, kAmaLI)nI oDhavA mATe zrAvaka pAsethI vivekapUrvaka yAcanA karavI. zvetAMbara pUrvAcAryoe lakhelA mahAvIra svAmIthI te vikramanI pahelI sadI sudhImAM thaI gayelA sAdhuonA caritra sAbita kare che ke tyAM sudhI sarva sAdhu na rahetA hatA. alabatta teo ThaMDImAM oDhavA mATe ekathI traNa vastra rAkhatA ane lajAnA AchAdana mATe kaTibaMdha rAkhatA hatA. digaMbaree sUtra viccheda gayAnI vAta karI che tenuM mukhya kAraNa e ja dekhAya che ke vetAMbaree selane puSTa karavA mATe sUtromAM tevI jAtanA umerA , kAraNake digaMbare ane zvetAMbarene tattvanI bAbatamAM kAMi matabheda nathI. digaMbare tema ja bhavetAMbaroe acelakata ane sacelakatvane pitapatAne ekAMta Agraha na rAkhe heta te AvI sthiti Avata ja nahi. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 hAlanA saMpradAye pra. 14 vaLI sarva sUtro viccheda gayAnuM jAhera karavA karatAM sacelatva saMbaMdhIne navo umerelo bhAga amane mAnya nathI. ema kahI digaMbaroe sUtrane kabUla rAkhyA hatA te paNa virodha ocho thaI jAta. kAraNa ke te vakhate paNa digabaromAMya sUtrenA thoDA thoDA bhAgo mojuda hatA ema digaMbaronA pustako uparathI ja ItihAsa sAbita kare che. kALa prabhAve banyuM te kharUM. tarka 4. gaNadhara celaka hatA saMpradAyavAdIo kahe che ke bhagavAna mahAvIranA gaNadhare sacelaka hatA ane tene mATe temaNe sUtronA ullekha Apela che. jyAre bhagavAne sarva sAdhu mATe nagnatva prarUpyuM che tyAre bhagavAnanA ja paTTaziSya eTale ke gaNadhara mahArAjAe vastradhArI hatA ema mAnavuM eno artha e thayo ke temane bhagavAnanA vacananI viruddha vartanAra mAnavA. A te e mahAtmA puruSanA avarNavAda belavAnA pApamAM paDavA jevuM thAya che. alabatta jeo bhagavAnanA vacananA sAcA artha gapavIne beTA artha samajAvavAmAM pApa mAnatA nathI ane tethI bhagavAne sacelakapaNuM prarUpyuM hatuM evuM pratipAdana kare che ane jeo bhagavAnanA vacananA potAnI marajI mAphaka artha karavAne pitAne janmasidhdha haka mAne che teo, gaNadharene vadhArI mAnatA hoya tene mATe kAMI kahevAnuM heya ja nahi. ahIM te sarvajJa bhagavAnanA vacana gepavavAmAM pApa mAnatA hoya tene mATe ja vAta che. AcArAMga sUtramAM bhagavAne sAdhu mATe nagnatva prarUpyuM che ane Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 mULa jaina dharma ane bhagavAnanA vacanamAM kadI kayAMya paNa vidhi ke asaMgatanA AvI zake ja nahi ema je mAnatA hoya teo gaNudharene vastradhArI mAnavAnuM pAma karI zake ja nahi. ane teo samajI zake che ke gaNadharonA vastradhArIpaNAnI kyAM ya paNa vAta hoya te kSepaka ja che. tarka 5-22 jinanA sAdhu bahumUlya vastradhArI hatA vaccenA (eTale pahelA ane chellA tIrthakaronI vaccenA) 22 bAvIza tIrthakaronA sAdhu sAdhvIe bahu mUlyavALA vastra paheratA temane parigrahI mAnavA paDaze. ema saMpradAyavAdI kahe che. ahIM savAla e thAya che ke AvI vAta kayA satramA karI che ? koI paNa mUvamAM A vAta che ja nahi paNa uttarAdhyayana sUvanI TIkAmAM e mAnyatAnA mULa dekhAya che. uttarAdhyayana sUtra adhyayana 23nI 29 mI gAthA A pramANe che - acelago ya jo dhammo imo sNtruttro| desiyo vaddhamANeNa pAseNa ya mahAmuNI // artha-(zrI kezIsvAmI gautamasvAmIne pUche che ke -) bhagavAna vaddhamAna (mahAvIra) svAmIe acelaka dharma upadezyo che tyAre saMttaro (celaka) dharma mahAmuni pArzvanAthane che. (e pharakanuM zuM kAraNa?) ahIM saMruttarane artha TIkAkAra zrI nemicaMdra AcArya A pramANe karyo che- yazcAyaM sAntarANi varSamAna ziSya vastrApekSa yA kasyacit kadAcinmAna varNa vizeSitAni, uttarANi ca bahu mUlyatayA pradhAnAni vastrANi yasminna sau sAntarottaro dharmaH / Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA soMpradAya pra. 14 205 eTale ke vamAnanA ziSyanA vastranI apekSAe pradhAna eTale raMgaberaMgI ane bahu mUlyavALA vastra evA sAMtattara dhama bhagavAna pArzvanAthanA che. ahIM vasadhArI sAdhuonA vadhatA jatA vajra mAhunA bacAva mATe upajAvI kADhelA sAMtarottaranA artha " vividha raMgI bahu mUlyavALA vastrA" evA a karyAM te taddana khATA che. AcAraga sUtranA vimekSa adhyayanamAM sUtra 112 mAM vasranA prakaraNamAM paNa saMtattarapada Ave che. tyAM TIkAkAra zrI zIlAMkAcArye tenA artha A pramANe karyo che " sAMtara che uttara eDhavAnu nu" ema atha karyA che. eTale ke vastranI jarUra heya tyAre eDhI lIe ane pachI utArIne pAse rAkhI lIe. e ja sAcA atha che. + hatA ane zrI te pramANe uparanI gAthAneA paNa sAcA artha e che ke zrI mahAvIra svAmInA ziSyA acelaka pArzvanAthanA dhama sAMtarAttara hatA eTale ke AvazyakatA paDaye vasu ADhI letA hatA. pratIta thAya che. temanA sAdhuo atha ja sagata A << jaeNma acelaka 'mAMgela zabda vastranA tenA niSedhaka che tevI rIte sAMtarettaramAM arthamAM che ane 'sAMtara.' tenI avadha artha pradhAna karavAthI mahAmUlyavAna kalpanA karavI paDI che. * bahumUlya vastravALA TharAvI dIdhA ! ! arthamAM che ane ,, uttara patra vastra-vizeSa batAve che. uttara zabdA vasranI eka vicitra ane A uparathI vaccenA khAvIzeya tIrthaMkaranA sAdhu sAdhvIne ma " Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 mULa jena dharma ane salakavAdI zithilAcArIo vastra mATenA pitAnA gADha mahinA bacAva mATe bAvIza jinanA sAdhune bahumUlyavarlsavALA TharAvatAM jarAya acakAyA nahi! bAvIza jinanA uttama saMhananavALA ane sAcA nithAne potAnA karatAM paNa vizeSa zithilAcArI banAvatAM salakavAdIone asatyane jarApaNa Dara lAgyA nahi!! ane bahumUlyavALA eTale rezamI vastro paheranAra TharAvI dIdhAM!! saMyamI mahAtmAonI kevI niMdA! loka vyavahAranI daSTie paNa nigraMtha sAdhune raMgIna bahumUlyavALA vastro hoya te keTaluM badhuM ajugatuM lAge che! eno to vastranA AgrahavALAoe kaMI paNa khyAla rAkhyo nahi. bahumUlyavarlsavALAne aparigrahI kema kahevAya te vicAryuM ja nahi !! jene mamatvabhAva dUra thaye heya tene bAhyamAM paNa vastra na hoya e nimitta naimittika saMbaMdha che. eTale sAcA nigraMtha sAdhu dravyathI ane bhAvathI aparigrahI, acelaka nagna ja hoya. bahumUlya vastravALA sAdhuone dravyathI nircatha kahI zakAya nahi. eTale ke bAvIza jinanA e mahAmunione dravyathI nircathapaNuM ja nahetuM emaja karAvI dIdhuM! moha kevAM kevAM anucita kAryo karAve che! eTaluM dhyAnamAM rAkhavuM ke jenadha sAdhu mATe ja nagnatva prarUcu che paraMtu strIone nagnatvano niSedha karyo che. sAdhvIjIe vastradhArI ja heya, sUtranA satyayuddha arthane chupAve, gapa, pherave mahA mehanIya karma baMdhAya temaja saMyamI AcArya, upAdhyAya, sAdhunI niMdA kare te mahAmahanIya kAma aMdhAya te keIe bhUlavuM joIe nahi. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- --- == = == hAlanA saMpradAca pra. 14 207 dareka tIrthakarane dharma ekasarakho ja hoya na dharma zAzvata che. jene siddhAMta zAzvata che. sarva tIrtha kare eka sarakho ja dharma prarUpe che. eTale koI tIrthakarane dharma sacelaka heya ane koI tIrthakarene dharma acelaka heya ema mAnavuM ucita nathI. tIrthakara bhagavAna pote nagna rahe ane temanA ziSyone bahumUlya vastra dhAraNa karAve e vadati vyAdhAta che. evuM banI zake ja nahi. tIrthaMkara bhagavAna pote jevo AcAra pALe te ja AcAra pALavAnuM ziSyone kahe. prAcIna zaheranA khoda kAmamAMthI lagabhaga dazahajAra varSa pahelAMnI jaina tIrthakaronI mUrtio maLI AvI che. te sarva mUrti nagna ja che. te sAbita kare che ke jaina tIrthaMkara nagna hatA eTale badhA tIrthakaroe sAdhuo mATe paNa nagnatva ja prarUpyuM hatuM. mUrti nagna mANasanI banAvI zakAya che tema ja vastradhArInI paNa banAvI zakAya che. eTale tIrthakare vastradhArI heta te temanI mUrtio paNa vastradhArI manuSya rUpe ja banI heta. paraMtu sarva mUtio nagna ja banelI che te sAbita kare che ke sarva tIrthakaro nagna ja hatA. ane temaNe sAdhuo mATe nagnatva ja prarUpyuM hatuM. dareka tIrthakare nirbaLa sAdhu mATe jarUra paDaye vastra oDhavAnI chUTa ApI hoya to te saMbhavita che. paraMtu te apavAdarUpa ja gaNuM zakAya. utsaga to nagnatva ja heya. kAraNake - - nirgathapaNuM mehanA kSaya mATe levAya che. ane mehakSaya saMpUrNa tyAga sivAya thaI zaktA nathI. saMpUrNa tyAga eTale saMpUrNa aparigrahatA. - bhAvathI sarva kaSAyone tyAga, rAgadveSane tyAga, tema ja dravyathI sarva prakAranA vastra temaja AbhUSaNa, Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 mULa jaina dharma ane zarIravibhUSAne tyAga. eTaluM ja nahi paNa pitAnA zarIra uparanA mamatvane paNa tyAga heAya tyAre ja saMpUrNa tyAga kahevAya, jyAM sudhI zarIra upara vastra paridhAna che tyAM sudhI mohanuM rAjya pravarte che e samajI zakAya tevI vAta che ane mahAtmAoe anubhavathI siddha karelI vAta che. eTale upara kahyA pramANe, dravyathI ane bhAvathI saMpUrNa tyAga thAya tyAre ja mohane kSaya thAya e zAzvata jaina siddhAMta che. eTale nircathapaNumAM nagnatA anivArya kare che. A uparathI dareka tIrthakarane dharma ekasarakhe alaka ja hoya ema samajavuM joIe. taka 6. mUccha e ja parigraha che - mUcha e ja parigraha che e sUvanuM vAkya che. mUcha eTale Asakti, maha. eTale ke koI paNa vastu upara Asakita ke moha hoya e ja parigraha che. ' , A sUtrane Azraya laIne saMpradAyavAdIo kahe che ke -mUccha rahitapaNe vastra dhAraNa karanArane parigrahI mAnavA na joIe. ane kevaLIne vastra tyAganI jarUra na hoya. - paheluM to e ke bhagavAna mahAvIre vastra dhArIne mUccha rahita mAnyA nathI mATe ja nagnatva prarUpyuM cheane jyAM sudhI vastra dhAraNa hoya tyAM sudhI mUrchA paNa hoya che ja e anubhava siddha vAta che. - vadhArIne Iti vasanI prApti na thAya te ke utpanna thAya che, manamAM kaleza utpanna thAya che. vaLI vasanI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 hAlanA saMpradAye pra. 14 kamaLatA, suMvALapa ane majabUtAI joI temAM mohabhAva utpanna thAya che, rAga thAya che ane tene kahera, kharabacaDe ke lukho sparza, jaladI phATI javuM vigere doSa joIne tenA upara dveSa utpanna thAya che. vastrano tyAga karavAthI evA koI paNa rAgAdi deSa rahetA nathI. vastradhArI bhale moTethI kahe ke "vatra tarapha mane mUrchA nathI." paNa e phakta bAhya zabdamAM ja rahe che. bAkI pitAne mana gamatuM vastra na maLyuM ke tarata manamAM kaleza pedA thAya che ane mana gamatuM maLavAthI khuzAlI utpanna thAya che. ane e ja mUcha che. saMpUrNa parigrahano tyAga e ja mukti mArga che. vastradhArIe pitAne mUcha TaLI gaI che evo DhoMga karavAne badale ema ciMtavavuM joIe ke mane parisahIno bhaya hovAthI pApodayathI A vastra pAtrAdi grahaNa karyA che. ema manamAM pazcAtApUrvaka kahe te Aste Ate te mUrchA ochI karI zake. paNa vastranI jarUrIAtanA himAyatIne mUcha nathI e kadI kahI zakAya nahi, vastrAdi bAhya parigrahano tyAga AMtarika kaSAyone tyAga karavAmAM sahAyaka, upakArI thAya che eTale mUcchanA nAza mATe bAhya tyAga te pahelo jarUra che. ane saMpUrNa mUrchAno tyAga tyAre ja thAya ke jyAre potAnA zarIra uparanI mamatA paNuM TaLI jAya. ane evA sAcA mUccha-tyAgIne vastranI IcchA hoI ja na zake. muccha e parigraha che teno artha e ja che ke jyAre vastra, pAtra, ziSya vagere jagatanI sarva bAhya vastuo uparanI mUccha saMpUrNa paNe TaLI jAya ane AtyaMtara rIte sarva rAga bhAvane nAza thAya, sarva kaSA TaLI jAya, zarIranA uparanA mohane paNa nAza thAya tyAre ja tene mUcchane nAza thayo kahevAya ane teja apari. 14 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210. mULa jaina dharma ane grahI kahevAya. bAkI saheja paNa bAhya ke AtyaMtara maccha heya tyAM sudhI te paricaha ja gaNAya. A pramANe mUchanA tyAgIne vasanI upAdhi paNa bhArarUpa ja lAge tyAre kevaLIne vastranI AvazyaktA te kadI mAnI zakAya ja nahi. eTale kevI te ApoApa vastrane tyAga ja kare. uparanA TUMkA vivecana uparathI kAMI gerasamajutI utpanna thAya teTalA mATe te viSayamAM meM be varSa pahelAM je lakhyuM hatuM temAMthI thoDe bhAga atre udhUta karuM chuM- "vastra e parigraha nathI paNa mUccha e ja parigraha che evI zAstrokti che. eTale mUcha na hoya te pachI vastra dhAraNa karela hoya te paNa te muni aparigrahI ane alaka ja kahevAya ema dalIla che. mUccha e ja parigraha che e nizcaya nayanI apekSAthI che. kharekhara jene mUcchabhAva saMpUrNa rIte nAza thayo hoya teNe vastra paherela hoya to paNa teNe nagna athavA aparigrahI mAnavAmAM vAMdho nathI. paNa jeNe kadI eka divasa paNa vastrane tyAga karyo nathI te muni kahe ke tene mUrchA jAva ja nathI to tenuM kathana satya mAnI zakAya ja nahi. "A paheryuM che te vastra te amArUM vaherAveluM che" eTalo nagarazeThane ToNo sAMbhaLatAM ja upAzrayamAM te vastrane choDIne nagna veSe jaMgalamAM cAlI janAra zrI AnaMdaghanajI mahArAjane mUchabhAva TaLyo hate ema kahI zakAya. ane emane sAcA mana muni kahI zakAya. jene mUchabhAva sadasara TaLI zake che tene deha para paNa mUrchA na hoya te pachI tene vastra para te mUracha hAIja Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 eTalu ja nahi paNa na zake te samajI zakAya tevI vAta che. tenuM dhyAna phakta AtmasmaraNamAM ja hAya tethI tene vasra upAdhirUpa hoI ne te upAdhi rAkhavAnI muni IcchA paNa kare nahi. hAlanA sapradAya. pra. 14 " enA atha e thayA ke tevA muni teA nagna hoya. tyAre dalIla thaze ke mUrchAe ja parigraha che. e zAstrAkti yathArtha na kahevAya. " ahIM samajavAnuM e che ke jyAM sudhI eka paNa vakhata nagnatva dhAraNa karyuM na DhAya tyAM sudhI mUrchA sadaMtara TaLavAne saMbhava nathI. vaLI zAstramAM eka ThekANe vAMceluM yAda che ke jinakapIpaNuM dhAraNa karyA pahelAM jIva mekSa pAmI zakatA nathI. " enA bhAvAtha ema samajAya che ke je jIve Agale bhave paNa nagnatva, jinakapIpaNuM dhAraNa karela hoya tenA mUrchAbhAva kharekhara TaLI gayA DhAya ema mAnI zakAya. ane te jIva A bhave vastrasahita hoya te paNa tene vastra para mUrchA na hoya ema mAnI zakAya. ane tenA jIva sacelakapaNe paNa utkRSTa bhAvathI Atmazuddhi karIne kevaLajJAna prApta karI zake. 66 paraMtu A ke AgalA bhavamAM nagnatva dhAraNa karyuM ja na hoya tenA mUrchAbhAva sada Mtara TaLI javAnA ke utkRSTa bhAva cAritra AvavAnA sabhava nathI. " vaLI pacIsa sA vaSa pahelAM nagnatva e aziSTa nahotuM gaNAtuM tethI te vakhate nagnatva pALavuM e sukara hatuM. paraMtu Aje te nagnatva e bhAre aziSTa gaNAya che, atyAre rAjya ke prajA kAI, kAIne paNa nagnAvasthAmAM bahAra nIkaLavA dIe tema nathI. eTale vyavahArika rIte paNa atyAre nagna rahIne harIpharI zakAya tema nathI." Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 mULa jaina dharma ane vaLI bIjI eka vAta e paNa che ke jIvanA tiryaMca, manuSya, deva vagere gatinA bhavo vadhatA jAya che eTale bhavabhramaNa vadhatuM jAya che tema tema tene moha paNa vadhAre ne vadhAre daDha thato jAya che. tevA jIvane tenA mehane nAza karavA mATe bAhya nagnatva paNa eka anivArya sAdhana thaI paDe che. jenuM bhavabhramaNa pramANamAM ochuM thayeluM hoya ane tethI tene meha tIvra ane daDha na banyo hoya ane mehane nAza karavAmAM tenuM mana bhAre majabUta hoya tevA jIvane nagnatvanI jarUra na hoya to te paNa saMbhavita che. paraMtu evA jIva bahu ja thoDA hoya che eTale teo apavAda jevA ja ya che. tarka 7. vizeSa AcAra-sAmAnya AcAra eka vakhata bhagavAna badhA sAdhu mATe nagnatva prarUpe tyAre bIjI vakhata vastra dhAraNa prarUpe ema sarvarA bhagavAna dvimukhI vAta kare nahi, teno saMpradAyavAdIo pAse koI javAba nathI. chatAM temanAthI sAMpradAyika matAgraha choDIne nagnatva te kabUla karAya nahi. tethI teo be jAtanA AcAranI vAta kare che ke(1) nirvastra-nagna rahIne saMyama pALavo te sAmAnya AcAra nahi paNa vizeSaAcAra che ane te kuLa, guNa tathA saMghathI sarvathA nirapekSa, (2) gaNadhara, AcArya, upAdhyAya, gaNavacchedaka ane zramaNusaMdhamAM sAmela rahIne sAdhanA karavAvALA sAdhu tathA sarva sAdhvIo vastrayukta hoya che. (sAmAnya AcAra) A pramANe teo AcAranA be vibhAga pADe che. ane te saMbaMdhamAM temanI dalIla che ke(1) nagna sAdhuo janasaMparkamAM AvatA na hatA paNa vana, jaMgala udhAna vagere nirjana sthaLamAM rahetA hatA . Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 14 213 (2) gaNadhara vagere sAdhvIonA paNa saMparkamAM AvatA hatA tethI teo nagna rahI zake ja nahi. A pramANe be AcAranI vAta karavAthI aneka bAdhAo utpanna thAya che te vAta teo dhyAnamAM letA ja nathIjemake - (1) bhagavAne sAdhune vastra paheravAnuM vidhAna AcArAMga sUtrane kyA niyamathI karyuM che te batAvavAnA teo akhADA kare che kAraNa ke tevuM vidhAna te nathI ja. mATe teo kahe che te pramANe temanI vAta ja mAnI levI evo Agraha kare che. (2) bhagavAne sAdhu mATe "sAmAnya AcAra" ane "vizeSa AcAra" evA be prakAra AcArAMga sUtramAM kayA niyamamAM batAvyA che te paNa teo batAvI zakatA nathI paNa teo kahe te pramANe mAnI levAne ja Agraha kare che. (3) cothA ArAmAM temaja pAMcamA ArAmAM TheTha vikramanI pahelI sadI sudhI sarva sAdhuo ane sAdhvIo jaMgalamAM ke udyAnamAM ja utaratA hatA. te vAtanI teo upekSA kare che. (4) AgaLanA vakhatamAM sAdhuo AjanI mAphaka haMmeza gRhastha sAthe bhaLavAnI chUTa letA ja nahotA. (5) AgaLanA vakhatamAM sAdhuo atyAranI mAphaka hamezAM vyAkhyAna ApatA nahatA. (6) AgaLanA vakhatamAM badhA ja sAdhuo nirjana sthAnamAM rahI AtmasAdhanAmAM ja rahetA hatA. (7) A rIte teo te vakhatanI sthiti dhyAnamAM nahi letAM temanA svachaMda tarkathI ja "vizeSa AcAra" ane sAmAnya AcAranA bhAgalA upajAvI kADhe che. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dhama ane bhagavAnanI sarvajJatAne bAdhA pahoMce che ema nahi samajI zakanArA adha-zradvALuo ja evI manasvI vAtA mAnI zake. paNa satyArthI mAnI zake nahi. 214 prasiddha itihAsa vizArada paM. zrI kalyANa vijyajI gaNi mahArAje spaSTa rIte batAvyuM che ke sthavirakalpI sAdhue Aya sthULabhadranA samaya sudhI nagna rahetA hatA te pachI paNa sAdhue vikramanI bIjI sadI nagna tA rahetA ja paraMtu khIjI bAbatamAM saheja pheraphAra thayA hatA. eTale bhagavAnanA vakhatathI sAdhue vastradhArI hatA ema kahevu haDahaDatuM jUThANu che te vAMcaka samajI zakaze. tarka 8. padmAvatInA adhikAramAM nagnabhAva zabda keTalAka sapradAyavAdIe zaMkA kare che ke--aMtakRta dazA sUtra varSa mAM paTarANI padmAvatInA adhikAramAM "namnamAve zabda Ave che tenuM zuM? javAba= ( 1 ) AcArAMga sUtramAM sAdhvIne savastra rahevAtu ja vidhAna che eTale sAdhvI mATenA prazna upasthita thatA ja nathI, .. ( 2 ) sAdhvInI vAtamAM khIje kaI ThekANe nagnabhAva zabda vaparAyA nathI. ( 3 ) kathAnuyAganI vAta sapUrNa siddhAMta tarIke gaNI zakAya nahi. (4) aMtakRta dazA sUtranI zarUAtamAM lakhyuM che ke jaMgUsvAmInA pUchavAthI sudharmAM svAmIe kahyu. eTale jaMbUsvAmI pachI thayelA Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAyo pra. 14 215 koI AcAryo te sUtra lakhela che. ane sUtrakAre sAdhunI vAtamAM lakhe tevI rIte sAdhvInI vAtamAM paNa ahIM bhUlathI temaNe nagnabhAva zabda lakhI nAkhyo hoya ema samajI zakAya che. athavA lahIAnI bhUlathI te zabda umerAI gayo hoya te paNa saMbhavita che. (5) saMpradAyavAdIoe pote prasiddha karela aMtakRta dazA sUtramAM e zabdane nagnabhAva ke bhAvanagna artha nahi karatAM "saMyama" artha ja karelo che. AthI sAbita thAya che ke te zabda prakSipta che. ane tenA AdhAre sAdhu mATe nagnatvane asvIkAra karavAnI ceSTA karavI te durAgraha che. tarka 9 tIrthakaranuM devadUSya vastra bhagavAna mahAvIre sacelakatva pratipAdana kyuM che ema batAvavA mATe saMpradAyavAdIo AcarAga sutranA bIjA mRta skaMdhanA navamA adhyayananI gAthA 2 tathA 4 udhUta karela che. te mAthAmAM lakhyuM che ke - tIrthakaronI para parAnuM pAlana karavA mATe bhagavAna mahAvIre devadUSya vastra eka varSathI adhika vakhata sudhI rAkhyuM hatuM ane pachI nagna banyA hatA." A gAthA e to sAbita kare che ke eka varSa pachI bhagavAna taddana nagna rahyA hatA. ane te pachI jIvanaparyata nagna ja rahyA. have A navamAM Adhyayanano tenI pahelAMnA AThamA adhyayana sAthe zuM saMbaMdha che te batAvatAM TIkAkAra zuM lakhe che te juo- "pahelA ATha adhyayanamAM je AcArane viSaya kahyo che te te zrI vIra vardhamAnasvAmIe pite pALelo hato. tethI te navamA adhyayanamAM kahe che." Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = mULa jena dharma ane Ama kahI navamA adhyayanamAM bhagavAna mahAvIranuM caritra ApavAnuM kAraNa kahI batAvela che. AcAraMga satranA AgalA adhyayanemAM te acalakatvanuM ja pratipAdana kareluM che ane TIkAkAra paNa kahe che ke bhagavAne pote e ja AcAra pALelo hato. uparanI gAthA paNa sAbita kare che ke eka varSa pachI jIvana paryata bhagavAna alaka rahyA hatA, Ama spaSTa vAta dekhAtI hovA chatAM bhagavAne salakatva ja prarUpyuM che ema kahevuM ke mAnavuM emAM saMpradAyavAda sivAya zuM hoI zake? vaLI A uparathI bIjA prazno upasthita thAya che te A pramANe- (1) pahelAnA trevIsa tIrthakoe devadUSya svIkAryuM hatuM to vIra bhagavAnanI mAphaka temanA vastra tyAgane kALa kema nathI kahyo ? (2) je bhagavAne sacelaka liMganI prarUpaNA mATe vastragrahaNa karyuM hatuM te pachI temane te vastrane vinAza iSTa kema ? (3) athavA eka vastrane nAza thayo te pachI bIjuM grahaNa kema na karyuM ? (4) pUrvAcAryoe mahAvIrane dharma alaka kahyo che te zuM khoTuM mAnavu? (5) "navasthAna "mAM kahyuM che ke-"jema huM acela chuM tema aMtima tIrthakara paNa acela haze." te paNa khoTuM karaze. yApanIya saghanA AcArya aparAjitasUri AcArAMga sUtramAM pratipAdana karela che te pramANe acelakatanuM samarthana karatA ane vetAMbara mAnya sUtra zAstrane mAnatA ane digabaroe eTalA mATe temane khaccara "nI upamA ApI che, temaNe paNa lakhyuM che ke Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 hAlanA saMpradAya pra. 14 bhAvanAmAM lakhyuM che ke bhagavAna mahAvIra eka varSa sudhI vastradhArI rahyA te pachI acalaka, nagna thaI gayA. to temAM aneka vivAda che koI ema kahe che ke jeNe bhagavAna mahAvIranI kAMdha upara vastra nAkhyuM hatuM teNe te ja divase te vastra laI lIdhuM. bIja kahe che ke cha mahinAmAM e vastra kAMdha vagerethI chinnabhinna thaI gayuM. vaLI koI kahe che ke-eka varSa pachI khaMDalaka brAhmaNe te vastra laI lIdhuM. koI kahe che ke havAthI UDI gayuM ane mahAvIre tenI upekSA karI. vaLI koI kahe che ke-pahelAM jeNe rAkhyuM hatuM teNe ja pharIthI bhagavAnanI kAMdha para nAkhI dIdhuM. ema aneka mata hevAthI temAM keI tatva dekhAtuM nathI." prAcIna kALamAM ja A pramANe matabheda hato tema atyAre paNa judA judA zvetAMbara pustakomAM A prasaMga judI judI rIte varNavelo najare paDe che e vastu ja pUravAra kare che ke A prasaMganI kalpanA satyathI taddana vegaLI che. mULa AcArAMga sUtra bhagavAna mahAvIra praNIta arthathI ane gaNadhara zrI sudharmA svAmI praNIta zabdathI hatuM e to sau koI jANe che. paraMtu te pachI temAM zuM sudhArA vadhArA pheraphAra thayA hatA te koI jANatuM nathI. paraMtu atyAre ApaNe A navamA adhyayananI ja vAta karIe chIe. A adhyayananI zarUAtamAM ja zAstrakAre kahyuM che ke-- "jaMbU svAmInA pUchavAthI sudharmA svAmIne jaMbusvAmIne kahyuM ke--" Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 mULa jene dharma ane A uparathI e te spaSTa samajI zakAya che ke A adhyayana lakhanAra jaMbUsvAmI pachI thayelA che e to nakkI. saelava a ne jhaghaDe jaMbUsvAmI pachI cAlate ja hato te AryarakSita sUrinA vakhatamAM ugra thayA hate ema samajAya che ane te pachI tarata ja tAMbara digaMbara be pakSa paDyA te ItihAsa prasiddha hakIkata che. vetAMbaroe sacelakatva bhagavAna mahAvIranA vakhatathI cAlu hatuM ema batAvavA satra zAstromAM ghaNuM pheraphAra umerA karyA hatA te pramANe bhagavAna mahAvIranA caritramAM paNa sacelakatavanA pratipAdana mATe A prasaMga umerI dIdhuM hoya to temAM kAMI navAI jevuM nathI. jeo tIrthakara bhagavAnane sarvajJa mAnatA hoya ane sarvajJanA pratipAdanamAM kayAMya virodha, asaMgatatA ke visaMvAditA na hoya ema mAnatA hoya teone te bhagavAne acekala ja prarUpyuM che temAM zaMkA heI zake ja nahi. paNa jeo saMpradAyavAdI matAgrahI che te to virodha ke visaMvAditAne vicAra karyA vinA ja badhuM ja bhagavAnanA nAme caDeluM sAcuM mAnI lIe te svAbhAvika che. A pramANe sUvAnusAra sAdhu mATe mukhya dharma acalakatva ja che. e spaSTa rIte samajI zakAya che. chatAM e satyane chupAvavA mATe pAMca beTA bacAve upajAvI kADhIne kahevAmAM Ave che ke - (1) acalakane artha jIrNa alpavastradhArI e ja thAya che. (2) bhagavAna mahAvIra nagnapaNe vicaratA paNa tIrthakara bhagavAna chadmasthane nagna dekhAya nahi. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 14 219 (3) kulina puruSanuM puruSa cinha azvanI peThe dhaNu gUDha hoya che. temanI guhyedriya, zirAo na dekhAya tevI hoya che. (4) nagnatva e teA pahelA vaRSabhanArAca sadhayaNavALA ane vanamAM rahenArA jinakalpI sAdhutA ja AcAra che. paNa sAmAnya sAdhu mATe bhagavAne nagnatva prarUpela nathI. kAraNake jinakalpa te dazapUrvathI vadhAre jJAna dharAvanAraja grahaNa karI zake paNa tethI ochuM jJAna dharAvanArA jinakalpa grahaNa karI zake nahi. (5) nagnatA aziSTa che kAraNake strI nagna puruSanI sAme joI zake nahi. mUrti pUjaka zvetAMbarIe A badhA khATA bacAve! pAchaLathI UbhA karelA che. upajAvI kADhelA che. te upajAvavAnuM phakta ekaja kAraNa che ke - zvetAMbara digabara ane pakSane ekAMta Agraha upara ApaNe joI yA ke acelakatva e mULa AcAra che ane zIta tathA lajjA sahana nahi karI zakanAra sAdhu mATe apavAda tarIke ekathI traNa vastranI chUTa hatI. vastradhArI karatAM acelaka vizeSa zaktivALA gAya e te svAbhAvika che. itihAsa uparathI ema samajI zakAya che ke jyAre kALe peAtAnA prabhAva dekhADyo, bAra dukALI paDI, vagere kAraNothI meTA bhAganA sAdhue vastra dhAraNanI tarapheNamAM thaI gayA tyAre keTalAka dharmacusta sAdhue. nagnatvanI tarapheNamAM rahyA. e pramANe paNa ghaNumAM AvyA tethI bannemAM mamatva, ahaMkAra utpanna thayA ane tethI bannee ekAMtavAda dhAraNa karyo. eka pakSe saMcelakapaNAno ja Agraha rAkhyA ane bIjAe acelakapaNAno Agraha rAkhyA. e ghaNu jyAre parAkASTAe pahoMcyuM tyAre banne Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 mULa jaina dharma ane pakSa chUTA paDyA. sacelaka sAdhu zvetAMbara kahevAyA ane acelaka sAdhu digaMbara kahevAyA. ema chUTA paDyA pachI zvetAMbaree sacelakatvanA bacAva mATe upara pramANe khoTA bacAvo utpanna karyA tyAre digabaree sacelakavanA apavAdane bhUMsI nAkhavA mATe sUtrone amAnya TharAvI pitAnI mAnyatAne puSTa karanArA pitAnA navA zAstro racyA. bane pakSa vaccenA e gharSaNe eka bIjA tarapha eTale badhe TheSa janmAvyo ke eke sAmAne tapaTa kahyuM tyAre teNe pratyuttaramAM tenI sAmenAne dikapaTa kahya! gadveSa jItavA mATe sAdhupaNuM svIkArela teo ja rAgadveSamAM cakacUra banI ekabIjAnA kaTTara vidhI thaI gayA ! kevI kALanI viSamatA! have vetAMbaranA uparanA bacA khoTA che te batAvavA mATe tene thaDe vicAra karI laIe. uparanA naMbara pramANe ja ahIM naMbaravAra samAdhAna lakhela che. pahelA bacAvane javAba (1) acalakane artha jINuM vastra ke alpa vastra jevo thate ja nathI e vAta upara udhata karelA AcArAMga sUtramAMnA sUtro tathA kalpasUtranA daza kalpa vagere uparathI niHzaka rIte sAbita thAya che. bIjA bacAvo javAba (2) tIrthakara bhagavAna nagna na dekhAya evuM temanA koI atizayamAM kahyuM nathI temaja koI aMga sUtramAM paNa tevI vAta nathI. paraMtu zvetAMbaroe pitAnI sacelatAnI mAnyatAne puSTa karavA mATe A vAta paNa upajAvI kADhelI che. digaMbaromAM AvI tAMbaro. jevI mAnyatA nathI. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 14 221 bhagavAna nagna ja dekhAtA tIrthakara bhagavAna nagna ja dekhAya che ema sAbita karatAM 5. munizrI pArzvakumArajI mahArAje samyagdarzana patramAM lakhyuM che ke - papAtika sUtramAM bhagavAna mahAvIra svAmInA mastakathI paganA nakha sudhInuM aneka upamAo sahita vistRta varNana che. paraMtu temAM paNa bhagavAna nagna nahotA hekhAtA evo koI ullekha nathI. AcArAMga sUtramAM bhagavAnanA chavAsthakALanA adhyAparisahana varNanamAM lakhyuM che ke-zUnyagAra, vRkSamULa, ArAmagAra AdimAM bhagavAna rAtrio vitAvatA hatA. tyAre koI kaI vAra temanI pAse zastradhArI grAmarakSaka tathA bIjI vyaktie AvatA hatA. ane teo bhagavAnane pUchatA ke-tame koNa che? "huM bhikSu chuM" eTaluM kahI bhagavAna mauna dhAraNa karatA. grAmarakSaka koI sAmAnya mANasa nathI hotA. teo bhAre vicakSaNa hoya che. mANasanA veSa AdithI tene turata oLakhI kADhe tevA grAmarakSaka bhAre cakora hoya che. bhagavAna nagna dekhAtA na hota to grAmarakSakane prazna karavAnI jarUra raheta nahi. kAraNa ke bhagavAnanA veSa uparathI te oLakhI zakta. kuMdaka saMnyAsI jyAre gautama svAmInI sAthe bhagavAna mahAvIranI pAse gayA hatA tyAre teNe bhagavAnane veSa tema ja alaMkArarahita eTale nagna joyA hatA. (bhagavatI sUtra za. 2 u. 1). trIjA bacAvano javAba . . (3) zrI hemacaMdrAcArya mahA vidvAna buddhizALI hatA. temaNe - bhagavAna nagna na dekhAya enA samarthana mATe eka navI vAta ja upajAvI kADhI. trizaSTi zalAkA puruSa caritranA pahelA bhAgamAM pahelA tIrthakara Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (222 mULa jaina dharma ane zrI RSabhadeva bhagavAnanA dehanuM varNana karatAM lakhyuM che ke kulina puruSanuM cinha-guhondriya azvanI peThe guhya chupAyelI hoya tethI te nagna athavA aziSTa na dekhAya ! bhAratakSetranA sarva puruSone AkAra kudaratI rIte ja eka sarakhe che. temAM koI paNa kulina puruSanA liMgane AkAra azva jevo hoya tevuM kyAMya paNa keIe paNa lakhyuM nathI ke jaNAvyuM nathI. AvuM mAnavuM e to kudarata viruddhanI mAnyatA thaI. ane puruSane ghoDAnI sAthe sarakhAvavAnI vAta thaI. e te sarva rIte ayogya ane koI paNa buddhimAna puruSa na mAnI zake tevI vAta che. cothA bacAvane javAba (4) jinaka9pI zabda ja bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM kayAM ya vaparAyelo nathI. eka paNa aMgasUtramAM jinaka9pI zabdanuM nAmanizAna nathI. tema nagnava e jinakapIne ja AcAra nahi paNa samasta sAdhuvarga mATene AcAra che te vAta AcArAMga sUtra tema ja ka9pasUtra sAbita kare che. sAdhunA AcAra mATenA mULa sUtra AcArAMga sUtramAM jinakalpanA judA AcAra mATenI vAta ja nathI. paNa sUtre pustakArUDha thayA te pahelAM to jinakalpInI vAta vetAMbaramAM rUDha thaI gaI hatI ane tethI guru ziSya vacce te bAbata spaSTa karavA mATenI praznottarI cAlI hoya te saMbhavita ja che. ane sUtre pustakArUDha thatI vakhate te praznottarI bhagavatI sUtramAM ghusI jAya te svAbhAvika che. tatvArtha sUtranI TIkAmAM nagnaparisaha artha karatI vakhate siddhasenagaNie no artha upajAvI jinakalpane jauM ja karAvyuM. jinakalpanA AcAra raheNIkaraNuM judI ja karAvI dIdhI! ke je vAta mULa sUtramAM kyAM ya che ja nahi. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 14 223 ane jina bhadragaNi kSamA zramaNe te vizeSAvazyaka bhASyamAM jaMbU svAmInA mekSagamana pachI jinakalpa viccheda gayAnI ja ghoSaNA karI dIdhI. A pramANe keTalAya pUrvAcAryoe mULa acelaka AcAra dharmane chupAvIne vadhatA jatA zithilAcArane puSTa karavA mATe aneka navI navI vAta upajAvI kADhI ke je eka rIte kahIe te utsava prarUpaNuM ja kahevAya. jinakalpa daza pUrvathI vadhu jJAnavALA ja dhAraNa karI zake evI vAta paNa mULamAM kayAMya nathI paNa pAchaLathI pUrvAcArya upajAvI kADhela che. vizeSa vigata mATe "jinaka5" nAmanuM A pachInuM prakaraNa naM. 14 juo. pAMcamA bacAvane javAba (5) sacelatAnI puSTimAM chello bacAva e che ke nagnatA e aziSTa dekhAya che. alabatta A vAta zrAvakonI dRSTithI che. saMsAra choDyA pachI sAdhune vyavahArika ziSTatA ke aziSTatA sAme saMbaMdha nathI. chatAM je lajajA sahana na karI zake tene mATe bhagavAne paNa ela paTanI chUTa ApI che, paM. munizrI pAkumArajI mahArAje samyagadarzana patramAM nagnatA aziSTa nathI paNa ziSTa che mATe ja bhagavAne alaktAnuM nirUpaNa karyuM che ema kahe che. chatAM temanI sAMpradAyikatAe jora karavAthI teozrI lakhe che ke-jaghanya nava pUrva sudhInA jJAnavALA ane 20 vIza varSanI dIkSA paryAyavALAne mATe ja nakhatva ziSTa manAyuM che. A vAta kathA satramAM che te teo jaNAvI zakyA nathI. kAraNa ke koIpaNa satramAM e vAta che ja nahi. paNa temaNe ja jaNAyuM che ke Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 mULa jaina dharma ane sthAnAMga satramAM sAdhue vastra dhAraNa karavAnA traNa kAraNa batAvyA che-(1) lajajA jItavAnI asamarthatA, (2) aMga adinI jugupsanIyatA ane (3) parisaha sahana karavAnI asamarthatA. AmAM traNa kAraNa ja batAvyA che. bIjA be kAraNa eTale(4) nava pUrva sudhI bhaNya na hoya ane (5) vIza varSanI dIkSA paryAya na hoya te paNa vastra dhAraNa kare ema sthAnAMga sUtramAM cothA pAMcamA ema be vadhAre kAraNa darzAvyA nathI. eTale munizrInI prarUpaNa temaNe ja batAvela sUtrasiddhAMta viruddha jAya che te temane dhyAnamAM rahyuM nathI. paraMtu nagnatva e kharekhara aziSTa ja hoya te bhagavAna tenI prarUpaNuM kare ja nahi mahAvIra bhagavAnanA vakhatamAM nagna sAdhuo hatA ja ane teo bhikSArthe paNa jatA ja.je nagnatva te vakhate aziSTa ja hoya te sUtramAM nagna sAdhu mATenuM vidhAna ja na hoya. bhagavatI sUtra zataka 1 u. 9 mAM kAlAsyaSi putra aNagArane adhikAra che. temAM kAlAsyaSi putra aNagAra paNa nagna rahe che, bhikSAne mATe bIjAne ghera jAya che ema kaheluM ja che. eTale bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM nagna sAdhu nahatA ema koI kahI zake tema nathI. athavA kahe che te juThANuM ja gaNAya. matalaba ke te vakhate sacelaka karatAM acelaka sAdhu ja vizeSa haze. lageTadhArInu sacelakapaNuM te apavAdarUpa hatuM. eTale lageTadhArI to juja ja haze. tethI te vakhate sAdhunuM nagnatva aziSTa gaNAtuM nahi ja heya, te paNa ApaNe te saMbaMdhI vizeSa vicAra karIe. ziSTatAnuM dhoraNa ziSTatAnuM raNa saMsArI mAM eTale gRhasthomAM eka sarakhuM nathI hotuM. paNa kakSA pramANe juduM juduM hoya che. halakA vargamAM je AcAra ziSTa gaNAya che te AcAra madhyama vargamAM ziSTa gaNAto nathI. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 14 225 tema ja madhyama vargamAM ziSTa gaNuta AcAra ucca vargamAM teTalo ziSTa gaNAto nathI. e pramANe nagnatAnI bAbatamAM paNa ziSTatAnuM gheraNa juduM juduM gaNuM levuM. vaLI bIjI rIte paNa ziSTatAnA dhoraNamAM pheraphAra che. nAnA chokarAM nAnAM hoya te paNa te aziSTa nathI gaNAtuM. saheja moTAM chokarAM gharamAM nAgAM pharatAM hoya to paNa te aziSTa nathI gaNatuM chatAM bahAra jatI vakhate temane ekAda kapaDAnI jarUra lAge che. kapaDAM vinA bahAra nAgAM jAya to te asabhya lAge che. ane moTA mANaso nagna hoya to te asabhya gaNAya che. vaLI gharamAM moTA mANasa paNa lageTa ke dhotiyuM ke caDDI paherIne phare te te bahu aziSTa gaNAtuM nathI. Ama saMsAra vyavahAramAM aneka dRSTithI ziSTatA sabhyatAne vicAra karavAmAM Ave che. eTale eka saMsArI gRhastha bIjA saMsArI gRhasthane kevI rIte aziSTa gaNe te tenI daSTi upara AdhAra rAkhe che. ' vaLI jamAnA pramANe gRhasthamAM paNa ziSTatAnuM dhAraNuM pharatuM rahe che. gRhasthanI sAdhu pratyenI dRSTi paraMtu sAdhu tarapha gRhastha jue tyAre gRhasthanI dRSTi judA prakAranI hoya che. sAdhu e dharmanI mUrti che. eTale sAdhu pUjya che. gRhastha sAdhu tarapha pUjyabhAvathI ja jue che. gRhasthamAM paNa te vakhate saMsArabhAvanAne badale dharmabhAvanA ane pUjyabhAvanA ja vartatI hoya che. eTale sAdhu tarapha jotI vakhate gRhastha sAdhunA mukha tarapha ja dRSTi TheravIne jue che. 15 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 * mULa jena dharma ane gRhasthane bhAva sAdhune satkAra sanmAna karavAnuM hoya che temaja temanI pAsethI dharma sAMbhaLavAnI IcchA hoya che. eTale te sAdhu mahAtmAnA mukha upara ja daSTi rAkhI rahela hoya che. sAmAnya rIte tenI najara sAdhunA bIjA aMgopAMga upara jatI nathI athavA karatI nathI. eka te gRhastha, sAdhunA mukha tarapha ja dhyAnathI joI rahela hoya che ane bIju gRhasthane sAdhu tarapha zuddha pUjyabhAva heya che tethI sAdhu nagna hoya ane bedhyAnapaNe paNa gRhasthanI najara sAdhunA bIjA aMga upara paNa paDI jAya to ya tene sAdhunuM zarIra aziSTa lAgatuM nathI. pUjyabhAva hoya tyAM aziSTatAne vicAra paNa AvI zake nahi. A vAta gRhastha strI ke puruSa baMne mATe eka sarakhI che. vaLI jyAre sAmAnya rIte sAdhu nagna ja heya ema gRhastha jANatA ja hoya tyAra pachI temane sAdhunI nagnatAnA saMbaMdhamAM aziSTatA hovAno vicAra paNa Ave nahi. e to ema ja samajato hoya che ke nagnatA e sAdhutAne eka viziSTa guNa che. sAdhunuM saMpUrNa aparigrahapaNuM joIne manamAM eka phakta pUjyabhAva sivAya kAMI haI zakatuM nathI. ' ApaNe saMsArI daSTithI jovAnuM ke vicAravAnuM mUkI daIe te ja A vAta yathArtha rIte samajamAM AvI zakaze. daza praznomAMnA pahelA pAMca praznono javAba uparanA lakhANamAM saMpUrNa rIte AvI jAya che. chaThA praznanuM samAdhAna chaTho prazna muhapatti saMbaMdhane che. sthAnikavAsIo rovIse kalAka muhapatti bAMdhI rAkhavAno ekAMta Agraha seve che. ane temanA te Agrahane satya TharAvavA mATe sthAnakvAsI AcArya tema ja anya sAdhuoe tIrthakara bhagavAnanA tema ja tIrthaMkaranA vakhatamAM thaI gayelA muni mahAtmAonA citro cItarAvIne temane moDhe muhapatti bAMdhIne te citro AcAryo ane sAdhuoe temanA pustakomAM chapAvyA che ane e rIte Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 14 227 temaNe usUtra prarUpaNa karI che te batAvavAne mATe ja A chaTho prazna mUkAyela che. tIrthakara bhagavAna muhapatti bAMdhatA nahetA tema hAthamAM paNa rAkhatA nahotA ema jainenA sarva saMpradAya mAne che. sthAnakavAsI paNa mAne che. tyAre teoe temanA sAdhuonI A pravRttine vADI kADhavI joie e temanuM kartavya thaI paDe che. sthA. paM. munizrI pArzvakumArajI paNa samyagadarzana patramAMnA temanA lekhamAM kabUla kare che ke tIrthakara bhagavAna muhapatti ke rajoharaNa dhAraNa karatA nathI. vaLI tenI puSTimAM teo jaNAve che ke bhagavAna mahAvIra nagna ane muhapatti rajoharaNa rahita hatA mATe ja grAmarakSako temane oLakhI nahi zakavAthI teo koNa che ema prazna karatA hatA. muhapatti rajoharaNu bhagavAna pAse heta to grAmarakSaka temane turata oLakhI zakata ane tethI tene prazna karavAnI jarUra raheta nahi. sAtamA praznanuM samAdhAna zvetAMbara mUrtipUjakoe digaMbara sAmenA potAnA ekAMta Agrahane anusarIne potAnI vetAMbara mAnyatAne puSTa karavA kathA sAhityamAMthI nagna sAdhunI vAte sadaMtara kADhI nAkhI che athavA to mULa nagna sAdhune zvetAMbara banAvI dIdhela che, ane jinakalpIpaNuM te viccheda gayAnI vetAMbaree meTI ghoSaNA karI hevAthI jinakalpI sAdhunI koI kathAmAM vAta ja na heya te svAbhAvika che. chatAM eTaluM ya saddabhAgya che ke kAlAsyaSi putra aNugAranI vAta jevI raDIkhaDI kathA temaNe kAyama rAkhI che. AThamA ane navamA praznanuM samAdhAna AThamA ane navamA praznamAM gRhasthane kevaLajJAna utpanna thAya te te sAdhu veSa na pahere tyAM sudhI temane vaMdana na karAya te pramANe Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 mULa jaina dhama ane zvetAMbara kathAomAM aneka ThekANe Ave che ane sthAnakavAsI tenA bacAva karatAM kahe che ke gRhasthaveSamAM kevI DhAya tyAre vadana karavAthI vyavahAramAM khATI mAnyatA prasare ! e paNa eka lUle khacAva che. kharI vAta e che ke A paNa zvetAMbarAnu eka upajAvI kADheluM vidhAna che. ane tenA mULa Azaya zvetAMbaratvanuM pratipAdana karavAne che. kevaLA paNa nagna nathI rahetA ane vastra pahere che te batAvavA mATe athavA siddha karavA mATe A vidhAna tathA te kathAo upajAvI kADhela che. uttarAdhyana 23-32mI gAthA TAMkIne munizrI pAkumArajI liMga dhAraNa karavAnA traNa kAraNa batAve che--(1) leAkavizvAsa, (2) saMyama yAtrAnirvAha ane (3) nAnAdizrahaNa. temAM kevaLajJAna utpanna thavAthI kevaLIne trIjuM kAraNa rahetu nathI. paNa pahelA e kAraNathI liMga dhAraNa karavuM joIe ema munizrI pratipAdana kare che. paraMtu saMyama yAtrAnu` mULa ja kevaLa jJAna che te prApta thayA pachI saMyama yAtrA rahe zI rIte ? ane kevaLI mATe teA temanA kevaLa jJAnathI ja leAka-vizvAsa utpanna thAya che. uparanA traNa kAraNe! sAmAnya munine lAgu paDe che paNa kevaLIne lAgu paDatA hoya ema dekhAtu nathI. ane e gAthA paNa sAmAnya sAdhu mATe uccArAI che paNa kevaLI mATe uccArAI nathI. ane sAdhu muti mATe sAmAnya rIte nagnatva ja bhagavAne prarUpeluM che te nagnatvane ja sAdhunuM liMga zA mATe na gaNavuM? bharata mahArAje kevaLI thatAM. nagnatva dhAraNa karyuM hatu bharata mahArAjane kevaLajJAna utpanna thayuM tenuM varNana karatAM jabudvIpa prajJaptimAM sUtrakAra kahe che ke Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapraDhAya pra. 14 229 tae NaM se bharahe kevalI sayamevA bharaNAlaMkAraM omuyaita sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei kareittA AyaMsagharAo paDiNikakha maha. a--tyAre te bharata devaLIe svayameva (potAnI meLe ) AbharaNu ( vastra ) alakAra ( dhareNAM) kADhI nAMkhyA ane svayameva ( pAtAnI meLe ) paMcamuSTi lAca karyA, te pachI te arisA jIvanamAMthI bahAra nIkaLI gayA. ahIM AbharaNu ane alakAra be zabda vAparelA che. AbharaNumAM vastra ane alaMkAra bane atha samAI jAya paNa alaMkAra zabda judA vAparela hovAthI AbharaNanA arthe vastra laI zakAya. eTale ke kemaLI bharata mahArAja nagnatva dhAraNa karIne arisAjIvanamAMthI nIkaLI gayA. A uparathI paNa nagnatva e muninuM liMga che ema samajI zakAya che ane gRhasthAvasthAmAM kevaLa jJAna utpanna thatAM kevaLI turata ja vastrAbhUSaNa kADhI nAkhIne nagna thaI jAya e ja niyama athavA e ja vyavahAra sAcA che ema samajI zakAya che. bAkI kevaLIne vastranA parigraha na hoya chatAM ApaNe tene parigrahI banAvavA te mane teA dharmAnusAra lAgatuM nathI ke yeAgya paNa lAgatuM nathI, dazamA praznanuM samAdhAna dezamAM praznanA javAba uparanA praznanA javAbamAM AvI jAya che. ahiMsA ane satya e tA jaina dharmAMnAM pAyA rUpa che, te jaina dharmanA siddhAMtane gopavavA ke satya tarIke jAhera na karavA e kAryAM dharma virUddhanuM ja gaNAya. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 mULa jaina dharma ane nagnatvane jinakalpInuM nAma ApI te (jinakapI paNuM) vicacheda gayAnI gheASaNa karavI. evI vAte upajAvI kADhI satyane gepavavA karatAM sUtramAM sAdhunA nagnatvanuM pratipAdana che e vAtane sIdhI rIte spaSTa rIte svIkAra karI, hAlanA kALamAM zarIranI nirbaLatAne laIne e kaDaka AcAra pALI zakAya tema nathI ema batAvIne vastranI jarUrIAta anivArya gaNavavAmAM Ave to ja te satya kahevAya. te ja temAM pramANikapaNuM kahevAya. ane sAcI vAta zrAvake kabula karavAnA ja che, sAcI vAta karavAthI sAdhunuM zrAvakemAM mAna jarAya caTavAnuM nathI paNa vadhavAnuM ja che. te pachI satyane satya tarIke jAhera rIte kabula karavAmAM zA mATe koIpaNu vadhe heI zake? Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa paMdaramuM jinakalpa jinakalpa ke jinakalpI zabda ja bhagavAna mahAvIranA vakhatamAM kayAM ya vaparAyela nathI. eka paNa aMgasUtramAM jinaka9pI zabdanuM nAmanizAna nathI. tema nagnatva e jinakalpIne ja AcAra nahi paNa samasta sAdhavarga mATene AcAra che te vAta AcArAMga sUtra tema ja kalpasUtra sAbita kare che. jyAre sacelakatvane Agraha pragaTaye tyAre paNa acelakatvane taddana nAbuda karI zakAyuM nahi. tethI sAmAnya halakI saMghayaNavALA sAdhuthI pALI na zakAya tevA kaDaka AcAranA niyama jinakalpI mATenA che ema TharAvIne jinakalpI AcAra jUdo banAvyo. jinaka95 saMbaMdhI matabhedanI zarUAtanI vigata AgaLa "prAcIna koNa" nAmanA prakaraNa naM. 2 mAM apAI gaI che. - AcArAMga sUtramAM jinakalpanI vAtaja nathI. sAdhunA AcAra mATenA mULa sUtra AcArAMga satramAM jinakapInA judA AcAra mATenI vAta ja nathI. paNa sUtre pustakArUDha thayA te pahelAM te jinakalpInI vAta kahetAMbaromAM rUDha thaI gaI hatI ane tethI guru ziSya vacce te bAbata spaSTa karavA mATenI praznottarI cAlI hoya te saMbhavita ja che. ane sUve pustakArUDha thatI vakhate te praznottarI bhagavatI sUtramAM ghusI jAya te svAbhAvika che. . jinakapa pAchaLathI TharAvAye tatvArtha sUtranI TIkAmAM nagnaparisaha artha karatI vakhate siddhasenagaNie no artha upajAvI jinakalpane juduM ja TharAvyuM. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 mULa jaina dharma ane jinakalpanA AcAra raheNIkaraNuM judI ja TharAvI dIdhI! ke je vAta mULa mUtramAM kyAMya che ja nahi. ane jina bhadragaNi kSamAzramaNe te vizeSAvazyaka bhASyamAM jaMbU svAmInA mokSagamana pachI jinaka95 vikeda gayAnI ghoSaNA karI dIdhI. A pramANe keTalAya pUrvacAryoe mULa acelaka AcAra dharmane chupAvIne vadhatA jatA zithilAcArane puSTa karavA mATe aneka navI navI vAta upajAvI kADhI ke je eka rIte kahIe te utsava prarUpaNuM ja kahevAya. jinaka95 daza pUrvathI vadhu jJAna vALA ja dhAraNa karI zake evI vAta paNa mULamAM kayAMya nathI paNa pAchaLathI pUrvAcArye upajAvI kADhela che. temaja acelaka sAdhu jinakalpI ja hoya evuM vidhAna paNa AcArAMga sUtramAM nathI. tathA acelakapaNuM pahelA ja RSabha nArA saMghayaNavALA ja pALI zake e paNa koI niyama nathI. Aje paNa acelakapaNuM pALavAmAM Ave che te pratyakSa pramANa che. jinakalpa ugrata5 pradhAna che jinaka9pI mATe banAvelA niyame ugra tapa pradhAna che. ane tethI te niyame pahelA saMghayaNavALA sAdhuthI ja pALI zakAya ema kahevuM te keTaleka aMze vyAjabI gaNAya. paraMtu acalakatva ane tapa e be judI judI vastu che. acelaka sAdhue paNa tapa karavAne ja ne paraMtu che zarIranI zakita pramANe karavAne che. paNa acelakatva dhAraNa karyuM mATe jinakalpI mATe banAvelA navA niyamo anusArane ugra tapa karavAnuM acelaka sAdhu mATe pharajIyAta nathI. eTale acelakatva pahelA saMdhayaNa vALo ja dhAraNa karI zake evo niyama nathI. - paMcama ArAnA duSTa kALanA prabhAve tAMbare upara asara karI ane temane sacelakatva mATe AgrahI banAvyA to tevI ja rIte kALa Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 15 233 prabhAve digaMbare upara paNa asara to karI ja hatI. temaNe alakatvane Agraha te rAkhe paNa jyAre zvetAMbaramAM jinakalpa ja banI gaye tyAre digaMbaree paNa jinakalpane AcAra judo banAvI dIdhuM. digaMbarenA jinakapI mATenA niyama digabaroe paNa jinakalpI mATe nIce pramANe karAvyuM che - (1) jinakalpI tIrthaMkaranA samayamAM ja hoya che. (2) janmathI vIsa varSa sudhI bhoga bhegavIne pachI ogaNIsa varSa sudhI muni paryAyamAM rahIne tyArabAda jinaka9pI muni thAya che. (vIza varSa sudhI bega bhogavavAno niyama mahAvIra bhagavAna grahavAsamAM rahelA te uparathI upajAvI kADhele lAge che. paraMtu ogaNIza varSa muni paryAyanI muddata zA mATe TharAvI che te samajAtuM nathI.) (3) jinakalpIne paheluM saMghayaNa hoya che. (4) jinakapIne nava athavA dazapUrvanuM jJAna hoya che. (5) jinapI tIrthakara bhagavAnanI jema vihAra kare che. (apattibaddha vihArane uddezIne A niyama hoya ema lAge che. paraMtu ucca kakSAnA badhA ya nigraMtha mATe apratibaddha vihArane ja niyama che.) vetAMboe alekatvane ja jinakalpa karAvela che tyAre digaMbaree acalakatvane ane jinakalpane judA judA gayA che. eTalo pheraphAra bAda karIe to jinakalpI mATenA bAkInA niyama ane saMpradAyanA lagabhaga eka sarakhA che. acelakatva e sAdhu mATene AcArAMga sUtra pramANe sAmAnya niyama che. temAM saMdhayaNanI koI zarata nathI. sAdhunA AcAramAM je Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 mULa jaina dharma ane khAsa vizeSa kaDaka ane ugra AcAra hatuM te A kALamAM pALI na zakAya te kAraNe teTale AcAra ja pADIne tene jinakalpanuM nAma ApyuM hoya ema jaNAya che. mULa AcAranA niyamomAM pheraphAra karyA vinA uccatama nirca thanA utkRSTa AcArane te pramANe kahIne jude pADI tene juduM nAma ApavAmAM kAMI khoTuM thatuM nathI. paraMtu acelaka ane jinakalpa e be judI bAbata hovA chatAM te bane eka gaNI kADhavI e khoTuM che. eTale eTalI vAta sUtra viruddhanI gaNAya. jinakalpathI sarvajJatAne bAdha jinakalpa bhagavAna mahAvIre prarUpela che ema mAnavAthI bhagavAnanI sarvajJatAne ja bAdhA pahoMce che te A pramANe bhagavAne AcArAMga sUtramAM jinakalpanI koI ja vAta karI nathI. ziSyone sAdhunA AcAra saMbaMdhI vAta karatI vakhate jinakalpanuM nAma ApIne koI paNa vyAkhyA karI nathI, tyAre zikhAne bIjA viSayanI vAta karatI vakhate bhagavAna ziSyone jinakalpano ullekha kare ja nahi. kAraNa ke bhagavAna te jANe che ke temaNe ziSyone jinaka95nuM nAma suddhAM bhatAvyuM nathI to ziSyo jinakaTapanuM nAma bhagavAnanA mukhamAMthI sAMbhaLe te paNa teo jinakalpa zuM te samajI zake ja nahi. eTale sarvajJa bhagavAna evI asaMbaddha vAta kare ja nahi. bhagavAnane nAme AvI vAta kahenArA bhagavAnane sarvajJa mAnatA nathI e sAbita thAya che, saMpradAyavAdIo bhagavAne jinakalpanI vyAkhyA karIne jinakalpanI prarUpaNa karI hatI evuM to sAbita karatA ja nathI. paNa ADakatarI rIte jinakalpa sAbita karavAnI kozIza kare che. tyAre jinakalpane bhagavAnanA nAme caDAvavAnI vAta kema mAnI zakAya ? WWW Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpraddAye pra. 15 235 amuka AcArane jinakapanuM nAma apAya temAM mane kazAya vAMdhe nathI, paNa te vAta bhagavAne ja karI che ema pratipAdana karavA sAme ja mArA vAMdhe che, kAraNake tethI bhagavAnanA sarvajJapaNAne ja inkAra thaI jAya che. AcArAMga sUtramAM jinakalpanA juThThA AcAra batAvyA ja nathI. bhagavAnanI e bhUla sudhAravAne mATe TIkAkAre ghaNA ThekANe evA ullekha karyo che ke- A teA jinakakSIne AcAra che, jinakalpIne uddezIne lakhAyu che" ane A vAta te Te tema che." ,, ; A sUtra jinakapIne eTale ke bhagavAna sajJa nahi hovAthI temane kayA AcAra jinakalpanA che te khabara naheAtI ane badhA AcAre sAmAnya rIte sarva sAdhu mATe lakhI nAkhyA. "" paNa AvI rIte bhagavAnane asarvajJa harAvI temanI bhUla sudhAravAnA DALa karatAM TIkAkAre AcArAMga sUtranI kalama 556 mAM, kalama 824mAM ane 841 mAM spaSTa rIte ane ekasarakhI rIte bhikSubhikSuNInA AcAro che tene paNa jinakalpInA AcAra harAvI dIdhA ! zuM sAdhvIe jinakalpI hoya ema mAne che? bhagavAnane sarvajJa nahi mAnanArA ane matAgrahane custapaNe vaLagI rahenArA ja AvI asa badhdha vAte ne satya tarIke svIkAre. pahelA trevIza tIrthaMkarAnA vakhatamAM jinakalpa nahotA ema te saMpradAyavAdI svIkAre ja che. me A lekhamAM batAvyuM che tema cevIzamA mahAvIra svAmInA vakhatamAM paNa jinaka-pIpaNuM hatuM nahi. zrI AcArAMga sUtramAMtenuM nAmanizAna paNa nathI. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 mULa jaina dharma ane badhA jina-tIrthakarene dharma ekasarakhe ja hoya che eTale badhAya-cAvIzaya tIrthakarenA vakhatamAM jina kalpa Adi kaI paNa kapanuM nAmanizAna hatuM nahi. e badhA kapanI kalpanA pAMcamA ArAnA zithilAcAramAMthI utpanna thaI che. paraMtu tene artha ema nathI ke jinaka5mAM varNaveluM utkRSTa cAritra-tapa nahatuM. pahelAnA sAdhuomAM te vizeSa utkRSTa cAritra-ta5 hatuM. paNa cAritra-tapanA te vakhate judA judA vibhAga nahetA ema ja samajavAnuM che. pAMcamA ArAmAM je utkRSTa tapa thaI zake tema nathI ane je utkRSTa cAritra pALI zakAya tema nathI tene juduM pADIne tene jinaka95 nAma ApyuM ema ja samajavAnuM che. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa sALakhuM digaMbaranI utpatti zvetAMbarAe lakhelI atizayAkti bharelI vAta jaina dharma eka ja che ane te anAdi che. eka ja dharmAMnA e phAMTA paDyA te apekSAe zvetAMbara ane diga MbaranI utpatti thaI ema kahI zakAya. zvetAMbarIe digaMbaronI utpatti kema thaI tenI kathA ve. zAstramAM kahelI che. tema ja zikharAe zvetAMbarAnI utpatti kema thaI tenI kathA temanA graMtheAmAM ApelI che te antanI kathAomAM keTaluM satya che, keTalI vAstavikatA che te samajavA mATenA A prayatna che. pahelAM zvetAMbarAe ApelI DhiMga kharenI utpatti sabaMdhInI kathA joIzuM ane tenI samIkSA karIzuM. ane pachInA prakaraNamAM hiMga kharAe lakhelI kathAo ane tenI samIkSA ApIzuM. matabhedanI zarUAta jainadhama nA sAdhuomAM pahelA matabheda chellA kevaLI zrI jaMbUsvAmInA nirvANa pachI turata ja utpanna thayeA hateA. paraMtu te thADA vakhatamAM eTale dhaNuM karIne bhadrakhAhu svAmInA vakhatamAM te matabheda zamI gayeA hateA ane banne pakSe jinakalpa ane sthavira kalpanA bhedane svIkAra karyAM hatA. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 - = mULa jena dharma ane paraMtu te pachI Arya mahAnirie jinakalpanA jevo AcAra pALavAnuM pharIthI zarU karavAthI vaLI pAchA matabheda zarU thayo hato. Arya mahAgirinA ziSya jinakalpa cAlu che ema mAnavA lAgyA tyAre narama daLanA sAdhuo jinakalpa viccheda gayAnI vAtane vaLagI rahyA. e matabheda paNa bahu lAMbo cAlyo nahoto kAraNa ke viSama kALanA kAraNe divase divase zarIra saMsthAna hIna hIna thatuM javAthI jinakalpanA himAyatIone navA sAdhuomAMthI jarA paNa uttejana maLyuM nahotuM tethI te matabheda bIjIvAra paNa zAMta thaI gayo. chatAM A matabhedanuM jhera to sAdhuomAM reDAI gayuM hatuM te nAbUda thayuM nahotuM. ane ArakSita sUrie jyAre temanA pitAne vastradhArI rahevA daIne muni dIkSA ApI tyAre garama daLanA sAdhuomAM pharIthI ugra matabheda zarU thayo ema dekhAya che. kAraNa ke AryarakSita sUrinA svargagamana pachI phakata (digaMbara mata pramANe) nava varSa pachI ane (vetAMbara mata pramANe) bAra varSa pachI digabara ane zvetAMbaranA nAmathI bane saMpradAye chUTA paDyA. chUTA paDavAnuM tAtkAlika kAraNa be pakSa chUTA paDavAnuM tAtkAlika kAraNa e che ke mathurAnI pAsenA "rahavIra " nAmanA gAmamAM AyakRSNanA ziSya zivabhUtie jinakalpanI carcA ubhI karI ane pote jinakalpI banIne lAMbA kALathI zAMta thayela matabhedane navapallavita karyo. mathurAmAM kaMkAlI TIlAmAMthI jena vetAMbara paraMparAnA AcArya Arya kahanI eka ardha nagna mUrti nIkaLI che. te prAyaH vikramanI bIjI sadInI zarUAtamAM nimita thaI hatI. mathurAnI AsapAsa tathA tene pazcima pradezamAM ghaNuM pUrvakALathI "kRSNa gaccha" athavA kRSNarSigaccha" nAmathI prasiddha letAMbara AmnAyane eka prAcIna gaccha pracalita thayuM hatuM. ane te vikramanI paMdaramI sadI sudhI cAlato hato. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 16 239 == = kALasAmyane vicAra karatAM samajAya che ke ukta mUtivALA tathA gacchanA Adi puruSa e ja Arya kRNa hatA ke jenA ziSya zivabhUtie jinakalpane svIkAra karyo hato. digaMbara AcAryoe niyamapUrvaka zaurasenI bhASAne sauthI adhika Adara karyo che te zaurasenI bhASA mathurA ane tenI AsapAsanA pradezamAM prAcIna kALathI cAlu hatI. tethI ema samajAya che ke digaMbara zAkhAnuM mULa uddabhava sthAna zurasena deza hato ke jenI rAjadhAnI mathurA hatI. zivabhUtine vRtAMta che. Avazyaka mULa bhASya ane cUrNamAM Apela che te vRtAMta jemane tema ItihAsa vizArada paM. zrI kalyANa vijyajI mahArAje zvetAMbara saMpradAyanI mAnyatA jANI zakAya teTalA mATe prasiddha karela che. te vRtAMtane anuvAda huM ahIM ApuM chuM. zivabhUtinuM vRtAMta bhagavAna mahAvIra siddha thayAne 60 varSa vyatIta thayA tyAre ravIrapuramAM beTika (digaMbara)nuM darzana utpanna thayuM. rathavIrapura nagara hatuM. tyAM dIpaka nAmanuM udhAna hatuM. Arya kRSNa nAmanA AcArya tyAM padhAryA. tyAM sahastramala zivabhUti nAmanA eka AdamI rahetA hatA. eka samaye temanI strIe tenI sAsune phariyAda karatAM kahyuM -e haMmezAM aradhI rAtre ghera Ave tyAM sudhI huM bhUkhI jAgatI besI rahuM chuM. sAsue kahyuM-Aje bAraNuM baMdha karIne suI jaje. huM jAgIza. te suI gaI. madharAtanA samaye teNe bAraNuM khakhaDAvyAM. tyAre mAtAe phiTakAra ApatAM kahyuM-atyAre jyAM bAraNuM khullAM dekhAya tyAM cAlyA jA. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 mULa jaina dharma ane - te cAlyo gayo ane tapAsa karatAM teNe sAdhuone upAzraya khulla je. aMdara jaI sAdhuone vaMdana karatAM teNe kahyuM ane pratrajyA Ape. paraMtu sAdhuoe tenI prArthanA svIkArI nahi. tyAre teNe pote pitAnI meLe loca karI nAkhyuM. tyAra pachI tene sAdhune veSa Apo ane sAdhuo tenI sAthe tyAMthI cAlI nIkaLyA. kALAMtare sAdhu pharIthI tyAM AvyA. rAjAe zivabhUtine eka bahumUlya kaMbala ApyuM. AcArye kahyuM--sAdhuone tenI zI jarUra che? te e kema lIdhuM? ema kahIne tene pUchyA vinA ja kaMbalane phADIne tenI niSadhAo (nizIthio) karI nAkhI. tethI zivabhUti bahu ja nArAja thaye, eka divasa jinakalpika sAdhuonuM varNana cAlI rahyuM hatuM ke jinakalpika be prakAranA hoya che-pANipAtra ane pAtra dhArI. (dha-ahIM jinaka9pI be prakAranA kahyA-(1) pANI pAtrI eTale hAthamAM bhojana lenArA (2) pAtradhArI : eTale bejana mATe pAtra rAkhanArA. paraMtu ahIM janakalpI vasUdhArI hoya ema kahyuM nathI. eTale jinakapIne vastradhArI kahenArA kevA jUThA che te samajI zakAze, -na. gi. zeTha) tyAre zivabhUtie pUchayuM-AjakAla ATalI badhI upAdhi kema rAkhavAmAM Ave che? jinakalpa kema AcaravAmAM nathI Avato? AcArya--A samaye te viccheda gayo che tethI te AcaravAmAM Avato nathI. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 16 241 zivabhUti-viccheda kema jAya? huM AcaruM chuM. paralokAthIe te ema ja karavuM joIe. upadhi, parigraha zA mATe joIe? parigrahamAM kaSAya, mUccha, bhaya Adi ghaNuM deSa che. zAstramAM paNa aparigrahatva ja kahela che. jinezvara bhagavAna paNa alaka ja hatA. mATe acelakatA ja sArI che. gura-to te zarIrane paNa tyAga karI devuM joIe kAraNa ke koIne zarIra para kapAya mUccha Adi thaI jAya che. zAstramAM aparigrahavA kahyuM che paNa tenuM tAtparya eTaluM ja che ke sAdhue dharmopakaraNa upara paNa mUccha karavI nahi joIe. jina paNa ekAMta acelaka nahotA zAstramAM kahyuM che ke sarva jinezvara eka devadUSyanI sAthe dIkSita thayA hatA. (noMdha-mUcha vinA upakaraNe rAkhI zakAya evo mRcchane be artha temaja jina acalaka nahatA e kheTe artha karavAmAM sAdhuo te vakhate keTalA badhA kuzaLa thaI gayA hatA te A hakIkta batAvI Ape che. A rIte ja mUcha nahi hevAno DhoMga karIne ane potAnI nirbaLatA chupAvIne upakaraNo vadhAratA gayA ane zithilAcAra piSatA gayA-na. gi. zeTha) A pramANe sthaviroe zivabhUtine samajAvyA paNa karmodayane vaza thaIne teo vastro choDIne cAlyA gayA. uttarA nAmanI temanI eka bahena hatI teNI udyAnamAM rahelA zivabhUtine vaMdanA karavA gaI ane tene joIne teNIe paNa vacce tyAgI dIdhA. teNe bhikSathe gAmamAM gaI. tene joIne eka gaNikAe vicAryuM ke Ane laIne loko amArAthI virakta thaI jAze tethI te vezyAe uttarAnA uttara pradeza para eka vastra bAMdhI dIdhuM. 16 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 mULa jene dharma ane jo ke tenI IcchA vastra rAkhavAnI nahotI paNa zivabhUtie kahyuM-rahevA de. A tane devatAe ApyuM che. zivabhUtie kaDakuMDa ane vIra nAmanA be ziSya karyA. ane tyAMthI paraMparA cAlI. bhASyano pATha "keDinakora vIrA" che. cUkAre "koDinna" "koTavarA" ema padaccheda karyo che. ane zivabhUtinA ziSya lakhyA che. paraMtu amArA vicArathI koDinakorU e kuMDamuMDanuM apabhraMza che ane vIra" e vIranaMdI, vIrasena ke tene maLatA nAmavALA AcAryanuM nAma che. bhASyamAM tene zivabhUtinA ziSya lakhyA nathI paNa paraMparAsparzaka " lakhela che. ethI spaSTa che ke zivabhUtinA dIkSA ziSya nahi paNa paraMparA ziSya hatA. khUba prasiddha thavAthI athavA digaMbara zAkhAmAM mahatvapUrNa kAryakara hovAthI bhaviSyakAre zivabhUtinI pachI tene nAmellekha karyo che. beTika zivabhUtio tathA uttarAe pitAnI tarkabuddhithI rathavIrapuramAM A mithyAdarzana utpanna karyuM. - beTika zivabhUtithI beDiliMganI utpatti thaI ane keDina koravIra paraMparA sparzaka utpanna thaI. - A pramANe vetAMbara graMthamAM digaMbara saMpradAyanI utpatti saMbaMdhamAM maulika vRtAMta che. pachInA graMthakAree je kaMI paNa A viSayamAM lakhyuM che te sarva A vRtAMtanA AdhAra para lakhyuM che. zivabhUtinA pitAne vRttAMta paMcaka95 cUrNamAM zivabhUtinuM nAma "caMDakaNuM" ema batAvyuM che ane tyAM tenA pitAnA saMbaMdhamAM paNa thoDe vRttAMta lakhela che te vAMcakonA avalokanAthe ahIM lakhelo che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlane saMpradAya pra. 16 243 - rAjAnA eka aMgarakSaka hatA. te sAdhuonI pAse dharma sAMbhaLIne zrAvaka thaI gayA. enI e ja AjIvikA hatI tethI te tenI talavAra lokhaMDane badale kAkhanI rAkhato hato. tenA mitre rAjAne kahI dIdhuM ke e to lAkaDAnI talavAra rAkhe che. rAjAe tenI talavAra batAvavA kahyuM. zrAvake samyagdaSTi devatAnuM samaraNa karIne talavAra myAnamAMthI kheMcI kADhI te loDhAnI talavAra nIkaLI. rAjAe pelA cADI khAnAra puruSa tarapha joyuM to te khasiyANe paDI gayo. tyAre zrAvake rAjAnA caraNomAM namana karIne satya vAta kahI dIdhI. tene caMDakarNa nAmane putra ha. teNe dIkSA laIne beTikonI utpatti karI. A pramANe vetAMbara prAcIna sAhityamAM zivabhUtinA pitAne vRttAMta che. zivabhUtinA vRttAMta upara zrI kalyANavijayajInI samIkSA zvetAMbarAcAryoe lakhela zivabhUtinuM vRttAMta akSaraza: satya hevAno bhale ApaNe dAvo na karIe paraMtu tenA pitA agarakSaka hatA, tenI sahastramala tathA caMDakarNa jevI upAdhio tathA dIkSA lIdhA pachI rAjAnI taraphathI amUlya kebalanI bheTa ityAdi evI vAta che ke zivabhUti rAja karmacArI devAnI ane kuTuMbanA apamAnathI ghara choDI cAlI nIkaLavAnI vAta mAnavAmAM saMdeha raheto nathI. ane evA rAjA mAnya manuSyane rAjA taraphathI maLelI bheTa saMbaMdhamAM guruno upAlaMbha tathA e cIjane nAza karI de e paNa avazya apamAnajanaka ghaTanA che. A ghaTanAthI uttejita thaIne zivabhUti gurunI viruddha thAya ane te paNa vastranA saMbaMdhamAM ja viruddha thAya te paNa svAbhAvika che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 mULa jaina dharma ane zivabhUtie Arya kRSNanI sAthe upadhi na rAkhavAnA saMbaMdhamAM je dalIla karI che tene sAra eTalo ja che ke upadhi kaSAya, mUccha ane bhaya ityAdinuM kAraNa che. teNe ema nathI kahyuM ke upAdhi rAkhavAthI mukita nathI maLatI. ethI UlaTuM AryA uttarAne vastra rAkhavAnI saMmati dIdhI kAraNa ke sAdhu acelaka thAya temAM zAsano AdhAra che paNa strIne ema karavAmAM kalpAdhyayananI spaSTa niSedhAjJA che. zivabhUti e jANatA na hoya e saMbhavita nathI. tethI temaNe uttarAne alaka na thavAnI AjJA karI. A viSayamAM gaNikA dvArA tene vastra ApavAnI je vAta karavAmAM AvI che te saMbhava che ke te mAtra zreSanuM ja pariNAma hatuM. zivabhUtio vaccapAtra nahi rAkhavAne utkRSTa jinakalpa svIkAryo hato to paNa AgaLa jatAM tene anubhava thayo ke A rItane utkRSTa mArga lAMbo samaya cAlo kaThina che. tethI temaNe sAdhuonA ApavAdika liMgane paNa svIkAra karyo. A vAta vAMcake amArI korI kalpanA samajavI nahi. kAraNa ke digaMbara saMpradAyanA prAcIna graMthomAMthI ja A vAta pramANita thAya che. bhagavatI ArAdhanAnA ullekhe digaMbara saMpradAyanA dhuraMdhara AcArya Arya zivakeTi pote hasta hatA, teo temanA "bhagavatI ArAdhanA graMthamAM lakhe che ke " jeo tyaki liMgamAM rahevAvALA che tene mATe te e liMga che ja paNa ApavAdika liMgavALAe paNa saMthAre. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 16 245 letI vakhate autsargika liMga (nagnatA) dhAraNa karavuM zreSTha che." (gAthA 77 ). jene vihAracaryAmAM mAnasika, vAcika tathA kAyika doSa nizcita rUpathI lAgyA hoya te paNa saMthArAnA samaye Asaki liMga dhAraNa kare." je sthAne yogya na haya, sastAraka levAvALA mahaddhika ke lajajAzIla heya, maleccha lokonI vastI laya, svajana tyAM vidyamAna hoya te ApavAdika liMga paNa rahI zake che. - "strI parimita upadhi rAkhatI heya tene mATe AgamamAM ausargika tathA ApavAdika liMga kahyA che te saMthArA vakhate rAkhe." (gAthA 81) zrI zivakaTi AcAryo saki liMgamAM (1) acalatA, (2) kezaloca, (3) kAryotsarga ane (4) pratilekhana-e cArane sargika liMga kahela che. (gAthA 80) ApavAdika liMgamAM zenI chUTa che tene zrI zivakeTi AcAryo khulAse karyo nathI tathApi mahardika ane lajajAzILane ApavAdika liMganI chUTa ApavAthI e vAta svayaM siddha thaI jAya che ke A ApavAdika liMgamAM vastranI chUTa avazya hatI. darzana pAhuDane ullekha zrI kuMdakuMdAcAryanA dana pAhuDa (prAbhUta)nI 24mI gAthAmAM paNa ApavAdika liMgamAM vastrAdi rAkhavAne svIkAra karyo che. tenI TIkAmAM mRtasAgara sUrie vAta kahI che-- (1) pAchaLanA samayamAM digaMbara bhaTTArakomAM vastra paheravAnI pravRtti cAlI tene AraMbha mAMDavagaDhamAM bhaTTAraka vasaMtakItithI thaye. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 mULa jaina dharma ane (2) rAjadi varganA manuSya vairAgyazALa haya, je liMgazuddhi rahita , jenI puruSendriya vikRta hoya athavA je lajajAzIla hoya athavA ThaMDI Adi sahana karavAmAM je asamartha heya te apavAda liga rU5 caTAI, vastra AdithI lajajA ane zIta dUra karI zake che. upara pramANe strIne parita upAdhi uparAMta sargika athavA ApavAdika liga rAkhavAnI AjJA ApavAthI e siddha thAya che ke pahelAM digaMbara saMpradAyavALA dhArmika yogyatAnA nAte strI ke puruSamAM kaIpaNa aMtara mAnatA nahatA. sIne sarvathA nagna rahevAne niSedha hate to paNa temanI AtmonnatinI yogyatA puruSathI hIna mAnI nahatI, pAchaLanA AcAryoe mAnyatA pheravI pAchaLanA digaMbara AcAryoe strIonI pAMcamA guNasthAnakathI AgaLa vadhavAnI yogyatA mAnI nathI, bhale pachI te mAsamAsanA upavAsa karavAvALI tathA cAritra pALavAvALI sAdhvI paNa kema na hoya. pAchaLanA digaMbara graMthakAronA matathI strI eTalI ja Atmonnati karI zake ke jeTalI eka dezavirati gRhastha zrAvaka karI zake che. paraMtu ame samajIe chIe te pramANe bhagavatI ArAdhanA graMthanA kartA AcArya zivakoTi, AryA ane sAdhunI yogyatAmAM kaMI aMtara-pharaka samajatA nahotA. e ja kAraNa che ke temaNe AryAonA maraNane bALapaDita maraNa na mAnatAM "paMDita maraNa" mAnela che. prAcIna digaMbarAcAryonA graMthamAM upadhinA ullekho prAcIna digaMbarAcArye kRta graMthomAM zramaNa ane ArthIonI upadhimAM kayA kayA upakaraNa rahetA hatA tene nirNaya levAmAM AvatuM Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 16 247 nathI to paNa ukta ApavAdika liganA vidhAnathI tathA ukta graMthanA cheDA anya udalethI e nizcita che ke teo vastra tathA pAtra avazya rAkhatA hatA. paNa e pravRttine teo utsarga mArga na kahetAM apavAda mArga kahetA hatA. vAMcakonA vinadAthe digaMbara saMpradAyamAM paNa sAdhuone mATe pAtra rAkhavAnuM anivArya kare che evA ullekha ahIM udbhUta karIe chIe. zivakeTi AcArya bhagavatI ArAdhanA graMthamAM sAdhuoe karavAnA kAyika vinayanuM varNana karatAM kahe che ke "Asana devuM, upakaraNa devuM, ucita zarIrano sparza karavo (vizrAmane mATe pagacaMpI vagere karavuM ), samayocita kArya karavuM, bhejana lAvavuM, saMthAro kare, upakaraNanI pratilekhanA karavI ityAdi zarIrathI sAdhu vargane upakAra kare te kAyika vinaya che." (gAthA 118 thI 122). bhagavatI ArAdhanAnI gAthA 305-306 mAM spaSTa rIte AhAra auSadhi dvArA sAdhu anya sAdhunI vaiyAvRtya kare evuM vidhAna karatAM kahyuM che ke- " nivAsa sthAna, Asana, upadhi tathA aupagrahika upakaraNanI pratilekhanA karavI, AhAra, auSadha, vAcanA devI, maLamUtra Adine bahAra paraThavA, zarIra mardana karavuM vagerene vaiyAya kahe che." e ja gAthA thoDA parivartana sAthe kuMdakuMdAcAryanA mULAcAra graMthamAM paMcAcAra adhikAramAM paNa AvelI che. bhagavatI ArAdhanAnI gAthA 662 thI 665 mAM lekhanA karavAvALA sAdhunI sevA saMbaMdhI vyavasthA batAvatAM zivakeTi AcArya kahe che ke WWW Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 mULa jaina dharma ane labdhivAna ane saraLa prakRtinA cAra muni tene mATe gya nirdoSa AhAra lAve tathA cAra muni nirdoSa pAchuM levA, cAra muni kSepakane mATe prastuta karelA AhAra pANInA dravyonI sAvadhAnIthI rakSA kare ane cAra muni vaiyAvRtya karI kSepakanA maLamUva Adine bahAra jaine paraThavI AvI ane samaya para upadhi, zA saMstara AdinI pratilekhana kare."-(gAthA 62-665) e ja graMthanI gAthA 668 mAM kahe che ke tela ane kaselA dravyathI kSepakane vAraMvAra kogaLA karAvavA joIe ke jethI tenI jIbha tathA kAna baLavAna ane mukha tejasvI thAya." vaLI gAthA 668-668mAM graMthakAra kahe che ke- kSapakanI IcchA hoya to tenI samAdhine mATe sarva prakAranA AhAra lAvIne tene khavaDAvavA joIe ane pachI eka eka kAma karatA jaIne pahelAnA AhAra para lAve ane krame krame bhejanano tyAga karAvIne tene phakta paNuM upara lAve joIe." mULAcAranA samAdhikAranI 174mI gAthAnI vyAkhyA karatAM vasunaMdI zramaNacArya lakhe che ke -vaiyAvRtyane artha zArIrika pravRtti tathA AhAra AdithI upakAra kare te che. mULAcAramAM samayasArAdhikAranI 61 mI gAthAmAM kahela che ke- sAdhuoe sAdhvIonA upAzrayamAM rahevuM, besavuM, suvuM, bhaNavuM tathA AhAra nIhAra karavA (bhojana karavuM tathA Thale javuM) eTalA vAnA karavA nahi joIe. priya vAcakagaNu! je AcArya- -guNadhika, upAdhyAya, tapasvI, ziSya, dubaLa, samagra Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya. pra. 16 249 gaNu, kuLa ane saMdhanA AhAra, auSa.dha AdithI vinaya vaiyAvRtya karavAnI sAdhuone AjJA karatA hatA, mATe cAra cAra sAdhuone AhArapANI parAvI AvavAne mATe niyata lAvavAne tathA maLamUtra karavAnuM vidhAna karela che, --kSakane --kSapakane sarva prakAranA bhAjana lAvI devA tathA telaAdinA kAgaLA karAvavAnI salAha detA hatA. --ane je AcAya sAdhuete mATe sAdhvIonA sthAnamAM AharapANI karavAnA niSedha karatA hatA. te AcAryAMnA sabaMdhamAM zuM ema kahI zakAro ke teo pAtra rAkhavAnA virodhI hatA? ApaNe jANIe chIe ke teo pote hAthamAM bhAjana karavAvALA hatA te paNa sAdhuone upara mujaba upadeza detA hatA. enA artha e ja che ke temanA samayamAM apavAda mArgathI vapAtra rAkhavAmAM AvatA hatA. jo ema na hota teA e sarva pAtra-sAghya kAryAnA vidhAnane kaI artha thatA nathI. ane 'gRhasthanA gharamAM ja sAdhu bhAjana kare evA pahelAM ekAMta niyama hota ta| sAdhvInA upAzrayamAM AhAra karavAnA niSedhanI AvazyakatA paheta nahi. apavAda mArga niyata karavA paDayA upara kahevAI gayu che ke zivabhUtie prAraMbhamAM peAtAnA AcaraNuthI jinakalpanA punaruddhAra karavAnA nizcaya karyA hatA paNa AgaLa Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 mULa jaina dharma ane jatAM anubhave tene zikhaDAvyuM ke vartamAna samayamAM jinaka95 calAvavo sahelo nathI. eka vyakti game tevuM paNa AyaraNa karI zake che paNa evA ja AcaraNa karavAvALAnI paraMparA cAlu rAkhavI te saheluM nathI. pariNAma svarUpe temaNe pitAnA mArgane sthavira mArgamAM pariNita karyo. ane e utsarga mArga pALI na zake temanA mATe AcArAMga sUtra anusAra kaMIka vastrapAtra rAkhavAnI vyavasthAvALo apavAda mArga niyata karyo. dakSiNamAM javAnuM kAraNa - zivabhUtinA saMpradAyane udbhava uttarApathamAM thayo hato paNa tyAM tene adhika pracAra thaI zake nahi, kAraNa spaSTa che. te vakhate prAcIna sthavira saMdhanuM pUrNa prAbalya tyAM phelAyeluM hatuM. mathurAnI AsapAsanA 86 gAmamAM jaina dharma rAjadharmanA rUpamAM manAte hato. kothatimAM zivabhUtine ke temanA anuyAyIone tyAM TakavuM ghaNuM kaThina hatuM. e kaThinAInA lIdhe e saMpradAye uttarApathathI haThIne dakSiNa pathanI tarapha prayANa karyuM. tyAM AjIvika saMpradAyanA pracAranA kAraNe pahelethI ja nagna sAdhue tarapha sAdhAraNa janatAne sadbhAva hatA. tyAM javAthI e saMpradAyanI paNa sArI kadara thaI ane dhIre dhIre te pagabhara thaI gayo. saMpradAyavALAoe pitAnA saMpradAyanuM nAma mULasaMgha rAkhyuM hatuM paNa dakSiNamAM gayA pachI teo "yApanIya tathA khamaNa nAmathI vizeSa prasiddha thayA. digaMbara saMpradAyanuM pUrvanAma "yApanIya saMgha" hatuM. te saMdha vetAMbara paraMparAnA AcAra vicAranuM anusaraNa karavAvALA hatA temaja keTalAka jaina Agamane paNa mAnavAvALA hatA. paraMtu pAchaLanAM digaMbarAcAryo yApanIya-saMgha sAthe temane pUrva saMbadha bhUlI gayA. ane yApanIya saMdha nagnatAnA samarthaka hovA chatAM paNa zvetAMbaronA Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 16 251 Agama ane AcAra vicAronA kAraNathI temane "khaccara' sudhInI upamA detAM paNa acakAyA nahi. juo-Sa prAbhUtanI TIkAmAM mRtasAgare lakhyuM che ke.. yApanIyAstu vesarA ivobhayaM manyante, ratnatrayaM pUjayanti, kalpaM ca vAcayanti, strINAM tadbhave mokSaM, kevali jinAnAM kavalAhAraM, parazAsane sagranthAnAM bhokSa ca kathayanti // arthApanIya saMgha tathA vesarA saMgha e banne sa ratyatrayane pUje che, kalpa sUtra vAMce che, strIo teja bhave mekSa jAya ema mAne che, kevaLI jinanA kavaLAhArane mAne che temaja paratIthI (anya lige) tathA saMgrathA (gRhastha lige) mekSa pAme ema kahe che. uparanA ullekhamAM yApanIne khaccaranI upamA devA mATe mRtasAgara sUrie je aneka kAraNo batAvyA che temAM "kalpavAcanA'nuM paNa eka kAraNa che. zvetAMbara paraMparAmAM vArSika paryuSaNa para ka9pavAcanAnI rIta TheThathI cAlI AvI che e ja rIta yApanIyomAM paNa hatI. AthI siddha thAya che ke zivabhutie pitAnI nagna paraMparA avazya calAvI hatI paNa temaNe prAcIna Agane ThokarAvI dIdhA nahotA, amAnya karyA nahatA. prAcIna sthavira para parAmAM pratidina zaithilyanA bhAva vadhatA rahyA hatA. vastImAM rahevAnuM che temaNe pahelethI zarU karI dIdhuM hatuM. te pachI dhIre dhIre teomAM cAritramArgathI bIjI zithilatAo paNa praveza. karI rahI hatI. suvihita gItArtha munio vyavasthA jALavI rAkhavA mATe ghaNuM prayatna karI rahyA hatA. zithilacArIonA pAsatyA Adi nAmethI Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 mULa jaina dharma ane temane paricaya ApIne temanA cepathI bacavAne sAdhuone upadeza detA rahyA hatA te paNa zithilacArIone pravAha rokI zakAya nahi. vikramanI pAMcamI chaThThI sadI sudhImAM pAsasthA Adi nAmathI oLakhAtA zithilAcArIoe gAme gAme aDA jamAvI dIdhA ane ugra vihArI suvihita sAdhuonI saMkhyA ochI thavA mAMDI. AvI sthitimAM navI sthavira ( digabara) paraMparAe pUro lAbha uThAvyo. parimita vastrapAtranI chUTanA kAraNe temane tyAM sAdhuonI saMkhyA khUba vadhatI gaI ane prAcIna kAlIna nagnatA Adi utkRSTa kriyAonA kAraNe gRhasthavarga paNa pratidina temanI tarapha jhukata gayo. pariNAma e thayuM ke vikramanI pAMcamI sadInI AsapAsamAM jaIne e paraMparAe pitAnA svataMtra saMdha sthApita karI dIdhA. ane prAcIna sthavira paraMparAnuM paheluM nAma mULasaMgha pitAne mATe vyavahata karyuM. jo ke tyAM sudhI mULa saMdha vetAMbaranA ja jaina AgamethI kAma calAvatA hatA te paNa mahAvIranuM garbhaharaNa, temane vivAha Adi aneka vAte teo mAnatA na hatA. ane e kAraNathI dhIre dhIre teo potAnuM sAhitya nirmANa karyuM jAtA hatA. prAcIna sthavira paraMparAnA mRtadharoe navIna paraMparAnA keTalAka siddhAMta bheda mATe temane prativAda karo zarU karyo. pariNAme banne paraMparAmAM taDAtaDI vadhatI gaI. digaMbaremAM ekAMtika AgrahanI zarUAta chaThI sadInA vidvAna AcArya kuMdakuMda, devanaMdI vageree prAcIna paraMparA sAme majabUta moracA mAMDayA, pahelAM je sUtra, niryukti Adi prAcIna Agamone temanA pUrvAcAryo mAnatA AvyA Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya ka. 16 253 hatA tene temaNe asvIkAra karI dIdhA ane pitAnA mATe AcAra, vicAra ane darzana viSayaka svataMtra sAhityanI racanA karI. temAM vasapAtra rAkhavAne ekAMta niSedha karyo. e ekAMtika niSedhanA kAraNathI temane strI mukti tathA kevaLI bhuktine paNa niSedha kare paDyo kAraNa ke strIone sarvathA alaka mAnavI te anucita hatuM ane vastra sahita strIne mukita mAnavAthI vastradhArI munione niSedha karI zakAya nahi. tevI ja rIte kevaLIno kavaLAhAra mAnavAthI te lAvavA mATe pAtrane svIkAra karavo joIe ane te pachI pAtradhArI sthavironuM khaMDana karI zakAya nahi. upara pramANenI samIkSAmAM munizrI kalyANa vijyajIe vetAMbaranI atizayokti jaNAI te batAvI che temaja je je vAstaviktA lAgI che te paNa jaNAvI che. vaLI digaMbara mAnyatAe ekAMtika Agraha zrI kuMdakuMdAcAryanA samayathI ja dhAraNa karyo te paNa temanA ja graMthethI batAvI ApyuM che eTale munizrIe yathArtha samIkSA karI che tenI vAcakone khAtrI thaze. digaMbaree banAvelI kAlpanika paTTAvalIo vikramanI sAtamI sadI pahelAMnA koI paNa lekha patramAM vartamAna digaMbara paraMparA saMmata zrutakevaLI, dazapU dhara, aMgapAThI AcAryo, gaNe, go ane saMghanA nAmollekha maLatuM nathI. digaMbara saMpradAya pAse eka paNa prAcIna paTTAvalI nathI. temanI pAsenI paTTAvalI sarva bAramI sadI pachInI che. ane temAM ApelA gurukama taddana avizvAsanIya che. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 mULa jaina dharma ane mahAvIra nirvANuthI eka hajAra varSa sudhInA AcAryonA je kama te paTTAvalIomAM batAvelA che te taddana kaLikalpita che, pAMca cauda pUrvadhara, daza dazapUrvadhara, ekAdazAMga dhara, aMau dezapAThI vagere AcAryone je nAma ane samayanA krama paTTAvalIomAM lakhelA che tenuM mUlya daMtakyAothI adhika nathI. vaLI e viSayamAM digaMbara paTTAvalIo ekamata paNa nathI. te pachInA paNa ghaNu samaya sudhInA AcAryonA nAma, krama tathA samayakrama bilakula avyavasthita che. nAma ane samaya game tema lakhI mAryA che. vyavasthita samaya sAthenI digaMbara padAvalI maLatI nathI. digabara vidvAna paMDita nAthurAmajI premIe bhagavatI ArAdhanAnI prastAvanAmAM lakhyuM che ke "digabara saMpadAyamAM aMgadhArIo pachInI jeTalI paraMparAo upalabdha che te sarva apUrNa che ane mULa sadhA Adi bheda paDI cUkayA pachInA koI samaye saMgraha karelI che. ane vicchinna para parAone jALavAnuM te vakhate koI sAdhana rahyuM nahotuM." kharI vAta e che ke digaMbara saMpradAyamAM vIra nirvANathI eka hajAra varSa sudhInI je paraMparA upalabdha che te sarve mULa saMgha vagere bheda paDyA pachIthI saMgraha karelI che. kAraNa ke padAvalI saMgraha karanArAonI pAse temanI najIkamAM thaI gayelA AcAryonI paraMparA jANavAnuM koI sAdhana nahotuM tyAre temanI paNa pUrve thaI gayelA aMga pADI vagerenI tathA pUrvadhare vagerenI paraMparA jANavAnuM te temane mATe bhAre kaThina ja hatuM. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 16 255 AthI siddha thAya che ke vikramanI chaThI sadI pahelAMnI sarva digaMbara paTTAvelIo phakta daMtakathA mAtra ja che athavA kAlpanika che. Ama thavAnuM mukhya kAraNa e che ke vikramanI chaThI sadI sudhI te vetAMbaranA ja sarva sAhityathI kAma cAlatuM hatuM. paNa chaThI sadImAM ekadama zvetAbanuM sarva sAhitya amAnya TharAvI dIdhuM athavA aspRzya gaNI lIdhuM tethI digabare pAse prAcIna AcAryonA nAma, samaya ane temanA kama jANavAnuM ke pramANika satya sAdhana rahyuM ja nahi. tethI temaNe kalapanAthI game tema prAcIna paTTAvalIo ghaDI kADhI. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa sattaramu digabara sAhityanuM mULa sAmAnya rIte jenAmAM evI mAnyatA che ke zvetAMbara dhArmika sAhitya zvetAMbara AcAryAnu banAveluM che ane digaMbarAnuM dhArmika sAhitya digabara AcAryAnu banAvelu che, e mAnyatA bhUla bharelI che. zvetAMbara sAhitya . zvetAMbara-mAnya pUrvAcAryAM eTale ke jaina dharmAMnA kAMTA paDayA pahelAMnA pUrvAcAyeithI paraMparAgata cAlyuM AveluM che temaja zvetAMbara AcArDanu paNa banAveluM che. tyAre digabara dhArmika sAhitya vikramanI chaThThI sadI pachInuM baneluM che te dimabara AcAyaeNnuM racelu che. paraMtu te pahelAMnAM digambara prAcIna sAhityanA mULamAM zvetAMbara - mAnya tathA zvetAMbara AcAryonuM sAhitya che. - AcAryanu ekAMtika AgrahabharI digaMbara mAnyatAnI jaDa zrI kuMdakuMdAcArye vikramanI chaThThI sadImAM temanA navA graMtho racIne nAkhI hatI. vikramanI pahelI sadInI Akhara sudhI temaja bIjI sadInA pahelA caraNu sudhI jaina dharma eka ja hatA. vIr savata 606 athavA 609 eTale vikrama saMvata 136 athavA 139 mAM jaina dharmanA e kAMTA cayA--( 1 ) zvetAMbara ane (2) digaMbara. paraMtu vikramanI pAMcamI sadInI Akhara sudhI dikhA paNuM zvetAMbara mAnya sUtro-AgamA-prathA mAnya rAkhatA hatA eTaluM ja nahi paNa zvetAMbara sAhityane saMpUrNa chUTathI upayega karatA hatA. digambara sAhityamAM kuMdakuMdAcAyanI pahelAMnA zAstrIya graMthe mukhyatve nIce pramANe gaNAya che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 17 257 pakhaMDagama kaSAyapAhuDa bhagavatI ArAdhanA tatvArthasUtra A cAreya graMthanA kartAne itihAsa nIce pramANe che - pakhaMDAgama AcArya dharasena saurASTramAM giranAra parvatanI guphAmAM dhyAna dharatA hatA. temane eka mate be pUrvanuM jJAna hatuM ane bIjA mate teo ekAMgadhArI hatA. temaNe pitAne mRtyukALa najIka joI ne zrutajJAna viccheda na jAya teTalA mATe temaNe be munione bolAvIne temane siddhAMta zikhavyA, siddhAMtanuM jJAna ApyuM. te uparathI te ziSyoe bIjA agrAyaNa pUrvanA cayanalabdhi nAmanA adhikAramAM cothA pAhuDakarmaprakRtipAta uparathI khaDAgamanI racanA karI. bane ziSyoe dharasenAcArya pAsethI thoDA divasanA adhyayanathI ja siddhAMtajJAna meLavyuM hatuM te uparathI samajI zakAya che ke temaNe be pUrvanuM jJAna meLavyuM hatuM. kAraNa ke teTaluM jJAna meLavatAM ghaNe lAMbe vakhata lAge. eTale dharasenAcArya be pUrvanA dhAraka nahi paNa bIjI mAnyatA pramANe ekAMgadhArI hatA e vAta ja ThIka lAge che. vaLI e ziSyoe phakta karmaprakRti prAbhRta uparathI ja pakhaMDAgamanI racanA karI che tethI paNa ema samajAya che ke temaNe dharasenAcArya pAsethI kama prakRtiprAbhUtanuM ja jJAna meLavyuM hatuM. kAraNa ke karmaprakRtiprabhata eka nAnuM adhyayana hatuM. A be ziSyanA mULa nAma digabaree kyAMya jaNAvyA nathI. paNa dharasenAcArya pAse abhyAsa aSADa suda 15 ne dine pUre thayo 17 . Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 mULa jaina dharma ane tyAre bhUtee eka ziSyanI puSpa vagerethI pUjA karI tethI dhanasenAcAryuM tenuM nAma bhUtabali rAkhyuM. ane bIjA ziSyanI daMtapaMkti astavyasta hatI te bhUtee sarakhI karI dIdhI tethI dharasenAcAryo tenuM nAma puSpadaMta rAkhyuM. dharasenAcArye nikAbhUta nAmano graMtha racelo che te uparathI vidvAnoe temane samaya vIra nivArNa saMvata 600 nI AsapAsane TharAvela che. puSpadaMta tathA bhUtabalie temanI pAse adhyayana kyuM eTale temane samaya paNa vIra nirvANa saM. 600 pachI gaNAya. bhUtabali e mULa nAma nathI paNa bhUtoe pUjA karela tethI AcArye temanuM nAma bhUtabali rAkhyuM hatuM. e nizcita vAta che. digaMbara graMtha zratAvatArane kaloka 128 tathA 134 thI 144 pramANe digaMbaranA mULa nAyaka AcArya zivabhUtinA cAra nAma batAvelA che te A pramANe-(1) zivagupta, (2) zivadatta, (3) bhUtamati ane (4) bhUtabali. zivabhUtie jaina saMghamAMthI chUTA paDI digaMbara matanI sthApanA vIra saM. 606 mAM karI hatI. A uparathI ema samajI zakAya che ke dharasenAcArya pAse zikhavA gayelA be muniemAMnA eka zivabhUti hatA. abhyAsa pUro karyA pachI tarata ja, te vakhate cAturmAsa hevA chatAM, dharasenAcArye temane ravAnA karI dIdhA hatA. kAraNake temanuM mRtyu najIka heI A ziSyone kaleza na thAya evI IcchA haze, puSpadaMta tathA bhUtabali giranArathI nIkaLI aMkalezvara (bharUca pAse gujarAtamAM) AvyA ane tyAM comAsu pUruM karyuM. te pachI tyAMthI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 17 259 vihAra karIne teo mathurA AvyA haze. tyAM keI eka divase vetAMbara sthAmAM varNavela prasaMga banyA haze tethI bhUtabali athavA zivabhUti saMghathI chUTA paDayA. uttarApathamAM temane mata cAlI zakyo nahi tethI teo dakSiNApathamAM vihAra karI gayA. puSpadaMta paNa bhUtabali sAthe rahelA ane bhaNela tethI teo paNa bhUtabali (zivabhUti)nI sAthe cAlI nIkaLyA haze. ane te pachI temaNe pakhaMDAgamanI racanA karI tethI digaMbara saMpradAyamAM paTakhaMDAgama mULa sUtranA jevuM mAnanIya thayuM. vIra saM. 606 sudhI jaina saMdha eka ja hato. ane te vakhate sarva sAdhuo te vakhatanI vetAMbara mAnyatA anusAra cartatA hatA. eTale ke vana, jaMgala ke parvatamAM nivAsa karatA, nagna rahetA ane vastImAM (nagaramAM) jatI vakhate agrAvatAra athavA colapaTTa paheratA hatA ane ThaMDImAM oDhavA mATe kebala sahita traNa stro rAkhatA hatA. A uparathI samajI zakAze ke gharasenAcArya, puSpadaMta tathA zivabhUti athavA bhUtabali e sarva te vakhatanI zvetAMbara mAnyatA pramANe eka ja jaina dharmanA munio hatA. eTale ke karmaprakRti prAbhUtanuM jJAna ApanAra tathA pakhaMDAgama banAvanAra e sarva digaMbara saMpradAyanA nahi paNa zvetAMbara mAnyatA mujaba vartanArA mULa jaina saMghanA ja munio hatA, kaSAyapAhaDa .* AcArya guNadhare pAMcamA jJAnapravAda pUrvanI dazamI vastunA (vibhAganA) trIjA prakaraNa pejasapAhuDa uparathI uddhata karela * Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 mULa jaina dharma ane che. AcArya guNadhara vikrama saMvata zarU thayA pahelAM eka varSa pahelAM thayA hatA. te vakhate jaina saMgha eka ja hato. temAM koI phAMTA paDyA hatA. paraMparAe Arya maMgu athavA makSa tathA Arya nAgahastIte kayAyapAhuDanuM jJAna prApta thayeluM. ane temanI pAsethI Arya maMgunA ziSya ane Arya nAgaharatInA aMtevAsI zrI yativRSabhane te jJAna prApta thayuM. te pachI temaNe kaSAyapAhuDa upara cUrNa racI. Aya maMkSa (maMgu) tathA Arya nAgahastI e banne AcAryonAM nAma vetAMbara paTTAvalImAM ja che. paNa digaMbara paTTAvalIomAM te nAmone patto ja nathI. eTale te yativRSabha AcArya paNa kahetAMbara hovAne ja saMbhava che. eTale AcArya guNadhara mULa jaina saMghanA muni hatA. ane cUNIkAra zrI yativRSabha vetAMbara jaina saMpradAyanA sAdhu hatA, paNa te bemAMthI ekeya digaMbara saMpradAyanA nahatA. bhagavatI ArAdhanA bhagavatI ArAdhanA graMtha zivaTi AcA banAvela che. te graMthamAM zivakaTi AcArye jaNAvela che ke pUrvAcAryonI racanAnA dehana tarIke temaNe bhagavatI ArAdhanAnI racanA karI che. bhagavatI ArAdhanAmAM zvetAMbara niryuktio tathA bhAgomAMnI saMkhyAbaMdha gAthAo jemanI tema athavA nAma mAtranA pheraphAra sAthe upalabdha che. digabara saMpradAyamAM zivaTi AcAryanI pahelAMne keI ArAdhanA graMtha nathI. tyAre vetAMbara paraMparAmAM "mahApaccakakhANu" Adi aneka ati prAcIna ArAdhanA viSayanA pannA tathA dazavaikAlika, Avazyaka niryukti Adi prAcIna Agama atyAre paNa mejuda che. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 17 261 tethI e mAnavuM yuktisaMgata che ke zivakATi AcArya je pUrvAcAryonA graMthAnA upayAga karyo hovAnA svIkAra karela che. te zvetAMbara paraparanA che. zivakATi AcArya kayAre thaI gayA te bAbata vidvAne cAsa niya karI zakyA nathI. zrI samatabhadrAcArya vikramanI khIjI sadImAM thayA hatA. temanI pAsethI zivakATi rAjAe dIkSA lIdhI hatI. te muni zivakATi AcArya thayA hatA. - paraMtu te zivakATi AcArye bhagavatI ArAdhanA banAvI hoya te mATe zakA rahe che, kAraNu ke bhagavatI ArAdhanAmAM vaparAyelA gaccha vagere zabda prayAga| vikramanI bIjI sadImAM vaparAtA nahAtA ama vidyAnAnu mAnavuM che. zrI kuMdakuMdAcAryanA mULAcAra graMthamAM paMcAcAra adhikAramAMnI 222 gAthAmAM 60 gAthA akSarazaH bhagavatI ArAdhanA graMthamAMnI che. te ja pramANe mULAcAranA samAcArAdhikAramAMnI gAthAo mATe bhAge bhagavatI ArAdhanA graMthanI che eTale zivakATi AcAya kuMdakuMdAcAyanI pahelAM eTale chaThThI sadI pahelAM e te nakkI ja che. bhagavatI ArAdhanAmAMnA zabda prayAge vikramanI bIjI sadInI AkharamAM vaparAtA hatA ema nakkI thaI zake te zivakATi AcAya samatasadrAcAyanA ziSya hatA ema mAnavAne khAdhA naDe nahi. nahitara zivakATi AcArya vikramanI cothI sadInI AkharamAM athavA pAMcamI sadInI zarUAtamAM thayA hoya ema anumAna karI zakAya. digaMbara saMpradAyanI hAlanI ekAMtika mAnyatA zrI kuMdakuMdAcArya ja 28 karelI che. te pahelAM mULa AcArAMga sUtra pramANe ja nagnatA ane ApavAdika rIte vastra dhAraNanI chUTa hatI. ane zivakATI AcAye te pramANe ja pratipAdana kareluM che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :262 mULa jaina dharma ane vaLI bhagavatI ArAdhanAmAM sAdhunA mRta zarIra mATenA vidhAnanI hakIkata che te paNa zvetAMbara Avazyaka sUtramAMthI lIdhelI che. digakha| vikramanI khIjI sadImAM chUTA paDyA hatA teA paNa vikramanI pAMcamI sadInA aMta sudhI digabarA zvetAMbarAnA Agama graMthAnA chUTathI ugyeAga karatA hatA. tethI zivakeTa AcAye temanA bhagavatI ArAdhanA graMthamAM zvetAMbara mAnya graMthenA upayega karyA hatA temAM kaI Azcarya nathI. paraMtu kahevAnuM tAtparya e che ke zivakAdi AcArya digaMbara sAMpradAyamAM thayelA hatA. paraMtu bhagavatI ArAdhanAmAM temanI prarUpaNA mULa jaina dharmanA ane zvetAMbara mAnya AcArAMga sUtra pramANe temaja keTalIka rUDhinuM pratipAdana zvetAMbara AmnAyane anusaratuM hatuM ane bhagavatI ArAdhanAmAM ghaNA zabdo ane paribhASA zvetAMbarI che paNa digaMbara sAhityamAM tevI paribhASAne kAMya ullekha nathI. tattvArthastra AcAya himavata kRta sthavirAvalImAM mahArAjA bhikhkhurAya mahAmedhavAhana khAravele muni saMmelana elAvelu ane temAM khIjI Ama vAcanA thayelI tenuM vana che. te Agama vAcanAmAM AcA umAsvAti hAjara rahelA ane te pachI temaNe sabhASya tattvArtha sUtra banAvelu tenI vigata che. eTale tattvArthasUtra lagabhaga vIra saM. 330 thI 340 nI vacamAM racAyu hatuM. te vakhate jaina saMdha eka ja hatA. paraMtu ahIM e zakA rahe che. ke eTalA badhA prAcIna vakhatanA AcAryo saMskRta bhASA vAparatA nahotA. te vakhate te a-mAgadhI Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 17 263 bhASAmAM ja lakhatA hatA. tyAre tattvArtha sUtra te saMskRta bhASAmAM lakhAyeluM che. teA pachI e stharAvalImAMnA ullekhaneA artha e thAya che ke khIjI Agama vAcanA vakhatanA umAsvAti svAmI te tattvArtha sUtranA kartA nahi paNu e ja nAmanA prAMcIna AcAya che. ane sarakhA nAmanI bhulathI sthavirAvalImAM temanA nAme tattvArtha sUtra racAyAnu lakhAI gayuM che. e hisAbe vikramanI pahelI sadImAM thayelA umA svAti ja tattva sUtranA kartA phare che. te paNa te vakhate jainadhama ane jainasaMdha eka ja hatA. ane umAsvAti zvetAMbara mAnya AcArya hatA. A uparathI samajI zakAze ke digabAnu dhArmika sAhitya zvetAMbara-mAnya AcAryAnA graMthAthI ja neluM che. digabaronA prAcIna graMtho banAvanAra zvetAMbara-mAnya prAcIna AcAryAM ja hatA temaja prAcIna diga Mbara graMthakAroe zvetAMbara-mAnya sUtra sAhityanA temanA graMthAmAM chUTathI upayAga karyA hatA. eTale zvetAMbara para parAnA dhArmika sUtra tathA prakaraNAnA AdhArathI ja banelA temanI TIkA caNI ane vividha viSayanA bIjA graMthAthI digambara sAhitya bhaDAra samRddha thayelA che. zrutAvatAramAM iMdranadI kahe che ke / " dharasena ane guNadhara gurunA vaMzanA pUrvApara kramanI amane khabara nathI. kAraNa ke temanA krama kahevAvALA kAI Agama ke muni nathI." Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 mULa jaina dharma ane sAmAnya rIte zrutadhara para MparAnI vigata jANuvAmAM na Ave te vAta zakaya nathI. paraMtu iMdranadInA kahevAnA atha e thAya che ke digabarAne pAtAnA prAcIna graMthakAra AcAryA zvetAMbara AAsnAyathI judA hatA ema batAvavuM che. ane digaMbara graMthakAra AcAryAnI paraMparAnI vigata Ape te temane sabaMdha zvetAMbara paTTAvalI uparathI jANavAmAM AvI jAya tethI digabara pUrvAcAryae temanA graMthakAra AcAryAnI vigata pahelethI ja jAhera karI nahi. digakhara vidyAnA zvetAMbara saMpradAya pAsenA vartamAna jaina sUtreAAgamAne kalpita, arvAcIna ane zvetAMbara AcAyaeNnA banAvelA kahe che. ane temanA digabara graMthAne te prAmANika ane Apta praNIta samaje che. paraMtu te dhyAnamAM lIe ke temanA digaMbara graMthA zvetAMbara sUtra sAhityanA AdhArathI ja nirmANa thayA che eTale digambara vidvAneAnuM kathana taddana nirAdhAra che e ApeAApa samajAI jAya che. sA| rastA e che ke zvetAMbara mAnyatAnuM khaMDana karanArA digaMbarA eTaluM dhyAnamAM rAkhaze ke temanA ja pUrvAcAryAM temanA graMtheAmAM zrImukti, kevaLI bhukti ane sAdhuone mATe apavAda mArgathI vastra pAtrane! svIkAra karatA hatA. te pachI zvetAMbara mAnyatA sAmene temane virAdha khoTA che te ApoApa samajAI jaze. * Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa aDhAramuM zvetAMbaranI utpatti digabarAe upajAvI kADhelI judI judI kheATI vAtA, tenI samIkSA ane digabarInI khATI kalpanAonuM sAcuM' rahasya digaMbaranI utpattinA vanamAM ApaNe joyuM ke Avazyaka bhASyakAre e nUtana sthavira paraMparAvALAne Tika, kheADiyAnA nAmathI saMmelana karIne temanA matane mithyAdarzana kahyo hatA. aneka digaMbara vidvAnAe tenA javAba paNa ApyA hatA. paraMtu bhaTTAraka devasene temanA darzanasAra tathA pa. vAmadeve temanA bhAva saMgraha nAmanA graMthamAM zvetAMbarAne dhRta, saMzaya yyiAdaSTi gRhikalpika, matabhraSTa, sapracaliMgI, mAbhraSTa pratyAdi vizeSaNA dvArA enA vyAjanI sAthe khadalA lIdhA. ane enu ja anusaraNa bhaTTAraka ratnanadI vagere pAchaLanA vidvAnAe karyuM. bhaTTAraka devasene zvetAMbarezane gALe daI ne ja sateASa na mAnyA. pazu Avazyaka-bhASya-cUrNImAM digabAnI je utpatti lakhI che tenA uttaramAM temaNe zvetAMbarAnI utpattiviSayanI eka kathAM eDI kADhI che te nIce pramANe che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane - devasena kRta zvetAMbaronI u5ttinI sthA vikrama rAjAnA mRtyune 136 varSa thayA tyAre saurASTramAM valabhI nagarImAM bhavetapaTa (vetAMbara ) saMdhanI utpatti thaI ujajayinI nagarImAM bhadrabAhu nAmanA eka kuzaLa nimitta zAstravettA AcArya hatA. temaNe nimittajJAnathI bhaviSya jANune temanA saMghane kahyuM-ahIM bahu moTo dukALa thavAne (paDavAne) che te pUrA bAra varSa sudhI raheze. mATe saue pitAnA saMghanI sAthe bIjA dezomAM cAlI javuM joIe. bhadrabAhunuM vacana sAMbhaLIne sarva AcAryo pitAnA saMghanI sAthe jyAM sukALa hato tyAM cAlyA gayA. paNa eka zAMti nAmanA AcArya je bahu ziSya parivArayukta hatA te suMdara saurASTra dezanI valabhI nagarImAM pahoMcyA. temanA tyAM gayA pachI tyAM (valabhImAM) paNa ghaNo bhayaMkara dukALa paDyo. tyAM bhikhArIoe mANasenA peTa cIrIne teNe khAdheluM bhojana peTamAMthI kADhIne bhikhArIoe khAdhuM. A nimittathI sarva sAdhuoe kaMbala, daMDa, tuMbA tathA oDhavAne mATe veta vastra dhAraNa karyuM. RSine AcAra choDIne dInavRttithI bhikSA mAgI lAvyA ane upAzrayamAM besIne yatheccha bhajana karavA lAgyA. e prakAranuM AcaraNa karatAM karatAM keTaloka samaya vItI gaye tyAre sukALa thayo. te vakhate zAMti AcAryo temanA saMghane bolAvIne kahyuM-have A kutsita AcaraNane che. ane enI niMdA gaha karIne pharIthI munIdronA AcAra grahaNa kare. e sAMbhaLIne temanA prathama zirSe kahyuM-evuM ati dudhara AcaraNa have koNa dhAraNa karI zake? bhikSA na maLavAthI upavAsa, Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 18 267 khIjA aneka du:sahu aMtarAya, eka ja sthAna para bhAjana karavuM, acelaka rahevu, koi cIja mAgavI nahi, brahmacarya, jamIna para sUvuM. babbe mahine asahya kezaleAca karavA. hameza khAvIsa parisaha sahavA--e sa kiThana AcAra A samaye ke pALI zake? atyAre te ApaNe je AcAra grahaNa karela che . e ja sukhakara che. dudhama kALamAM e cheADI nahi zakAya. zAMti AcArye kahyuM--cAritraSTa thaI te jIvatA rahevuM te sArU nathI. e te jainamAne dUSita karavAvALu che. jina bhagavAne kahelA niSra pravacanane cheADIne bIjI pravRtti karavI te mithyAtva che. ethI khIjAI ne ziSya zAMti ( AcAya ) nA mastaka para eka lAMbA DaMDAthI prahAra karyA. e dhAthI vira bharIne vyaMtara deva thayA. tyAra pachI pAkhaMDane pragaTa karavAvALA ziSya dvaitapaTa saMghanA adhipati thayA ane sagrathane paNa nirvANu DhAI ema dhapadeza karavA lAgyA. pota potAnA pAkhaMDane anukULa zAstronI racanA karI ane leAkeAmAM tenuM vyAkhyAna karIne e prakAranA AcAra pracalita karyAM. e rIte nitra thatAne dUSita karIne tenI nidA ane peAtAnI prazaMsA karIne, kapaTapUrvaka bahu dravya grahaNa karIne mUrkha leAkeAmAM teo peAtAnuM jIvana vItAvavA lAgyA. have zAMti AcAryanA jIva vyaMtara deva upadrava karIne kahevA lAgyA...jaina dharma pAmyA pachI mithyAtvane prApta na thAo. tyAre DarIne jinacaMdre temanI sa dravya saMpUrNa aSTa prakArI pUjA banAvI. Aje paNa te alipUjA sarva prathama tenA nAmathI ja thAya che. te zvetapaTa satranA pUjya kuLadeva kahevAyA. A rIte mAgabhraSTa sevaDAnI utpatti thaI. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 mULa jaina dharma ane AvA ja AzayanI zvetAMbaranI utpattinI kathA e ja graMthakAre potAnA "darzanasAra" nAmanA graMthamAM paNa lakhI che. paraMtu tyAM temaNe pitAnA atizaya jJAnane paricaya karAvyo che. temaNe lakhyuM che ke-ane e rIte bIna paNa Agama duSTa mithyA zAstronI racanA karIne jinacaMdra pitAnA AtmAne pahelI narakamAM sthApita karyo. vAmadevanI navI vAta vikramanI paMdaramI ke soLamI sadInI AsapAsamAM thayelA digaMbara vidhAna paM. vAmadevajIe temanA bhAvasaMgraha graMthamAM upara pramANenI kathA te ApI che paraMtu vizeSamAM nIce pramANenI eka navI vAta paNa lakhI che. temaNe lakhyuM che ke DarelA jinacake upadravanI zAMti mATe ATha AMgaLa lAMbA eka cerasa lAkaDA para tene saMkalpa karIne pUjana karyuM. zveta vastra upara sthApana karIne vidhipUrvaka pUjana karavAthI e vyaMtare upadrava karavAnI ceSTA choDI dIdhI. te "paNuM pAsana" nAmanA kuLadeva thayA ane Aja paNa jaLagaMdha AdithI tenI moTI bhakitathI pUna karavAmAM Ave che. vacamAM uttama zveta vastra rAkhIne tenuM pUjana karyuM tethI te mata lokmAM "zvetAMbara" e nAmathI prasiddha thayo. bhadrabAhu caritra pustakamAM - zvetAMbaranI utpattinI kathA vikramanI sattaramI sadImAM thayelA bhaTTAraka ratnanaMdIe "bhadrabAhu caritra" nAmano eka graMtha racela che. graMthanuM nAma te "bhadrabAhu caritra" che paraMtu kharI rIte tenI racanA vetAMbara matanuM khaMDana karavA mATe ja karavAmAM AvI che, ema samajI zakAya che. e graMthamAM ghaNuM vetAMbaranI utpattinuM vRtAMta ApeluM che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 18 296 paNa e vRtAMta devasena tathA vAmadeve ApelA vRtAMtathI tadana judA prakAranuM che. bhaTTArakajIe lakheluM vRtAMta AkhuM ya ahIM uddhata karavuM azakya che tethI tenA saMkSipta sAra ahIM Apela che. te nIce pramANe che eka samaya zrata kevaLI bhadrabAhu bAra hajAra muni parivAranI sAthe ujajayinI nagarInI bahAranA udhAnamAM padhAryA. ujajayinInA rAjA caMdragupti AcArya mahArAjanA vadanArthe gayA ane temaNe pAchalI rAte joyelA soLa svanuM phaLa pUchayuM. bhadrabAhu svAmIe rAjAne temanA svatonuM phaLa batAvyuM te sAMbhaLIne rAjAne vaira gya prApta thayo ane bhadrabAhu pAse dIkSA laIne jaina muni banyA. eka samaye bhadrabAhu svAmI jinadAsa zeThane ghera AhAra mATe gayA. tyAM gharamAM jatAM veta ja pAraNamAM (gheDiyAmAM) jhulatA (sutelA) be mAsanA bALake bhadrabAhu svAmIne kahyuM-jAe, jAo. svAmIe pUchayuM-keTalA samaya sudhI ? bALaka-bAra varSa sudhI. bhadrabAhu svAmIe sthAna para AvIne muni saMghane bolAvIne kahyuM-sAdhuo ! A dezamAM bAra varSane bhayaMkara dukALa paDavAne che tethI saMyamAthI munioe A dezamAM rahevuM ucita nathI. bhadrabAhunuM vacana sAMbhaLIne saMgha tyAMthI vihAra karavAne tatpara thayo. ujajayinInA dhanADhaya zrAvakoe tyAM rahevA mATe Agraha karavA chatAM bhadrabAhue tyAM rahevAnuM svIkAryuM nahi tyAre teoe rAmalya, sthULAcArya, sthULabhadra vagere sAdhuone tyAM rahevAnI prArthanA karI ane . temaNe te prArthanAne svIkAra karyo ane bAra varSa sudhI tyAM rahevAne - nizcaya karyo. bhadrabAhu ujajayinIthI bAra hajAra sAdhuonI sAthe karNATaka tarapha vihAra karI gayA. eka meTI aTavImAM pahoMcyA tyAre temaNe nimittathI Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 mULa jaina dharma ane pitAnuM AyuSya alpa raheluM jANyuM. tethI vizAkhAcAryane saMghanI sAthe AgaLa vihAra karAvIne pote caMdragupta muni sAthe aTavImAM rahyA. anazana karyuM ane samAdhi maraNa karI svarge sidhAvyA. caMdragupti muni gurunA caraNonuM Alekhana karI temanI sevA karatA ane kAntAra vRttithI jIvananirvAha karatA thakA tyAM rahyA. vizAkhAcArya saMdhanI sAthe cela dezamAM pahoMcyA. ujajayinImAM ghora dukALa paDyo. eka divasa rAmalya, sthULabhadra Adi AhAra karIne vanamAM jatA hatA tyAre temanAmAMthI eka muni pAchaLa rahI gayA. bhikhArIoe temanuM peTa phADIne bhejana kADhIne khAdhuM. A vAta nagaramAM pahoMcatAM ja hAhAkAra macI gaye. zrAvakoe ekatra thaIne munimaMDaLane prArthanA karI-bhagavAna ! bhAre viSama kALa che. A samaye Apa nagaramAM padhAre te bahu sAruM. kAraNa ke jJAnIone mATe vana ane nagara baMne samAna che. zrAvakonI prArthanAno svIkAra thayo. tyAre zrAvakoe mahotsavapUrvaka sAdhuone nagaramAM lAvIne temane jJAtinA baMdhana anusAra judA judA upAzrayamAM utAryA. dara varSe bhISaNa dukALa paDato ja rahyo. bhikhArIonI saMkhyA vadhatI jatI hatI. bhikhArIone trAsa vadhato jato hato. bhikhArIo gharamAM AvavAnA bhayathI gRhastha loko gharanAM kamADa Akho divasa baMdha rAkhatA hatA. sAdhu AhAra mATe jatA te raMka loko temanI pAchaLa jatA, tyAre zrAvako temane lAThIthI mArImArIne dUra karatA. AvI vipattithI gabharAIne zrAvakoe sAdhuone kahyuM-mahArAja, bhikhArIothI nAkamAM dama AvI gayo che. bhikhArIonI bIkathI ame rase paNa rAtre ja karIe chIe. mATe maherabAnI karIne Apa paNa rAtre amAre tyAMthI pAtramAM AhAra laI jAo ane divasanA bhojana karatA rahe. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAyo pra. 18 271 zrAvakenI vAta para sarvee vicAra karIne nirNaya karyo kejyAM sudhI viSamakALa che tyAM sudhI ema ja karIzuM. ane temaNe tuMbI pAtra dhAraNa karyA tathA zikSaka ane kutarAonA bhayathI hAthamAM lAThI dhAraNa karI. gRhasthanA gherathI AhAra lAvIne ekabIjAne ApavA lAgyA ane makAnanA dvAra baMdha karIne gekhabArInA ujAsamAM bhajana karavA lAgyA. eka divasa rAtrInA samaye AhAra mATe gayelA kSINakaSAya nagna sAdhune joIne yazobhadranI sagarbhA strIne rAkSasa AvyAnI brAMti thaI tethI te evI DarI gaI ke tene garbhapAta thaI gaye. sAdhu te ema ja pAchA cAlyA gayA. paNa A ghaTanAthI zrAvakomAM hAhAkAra macI gayA. temaNe sAdhuo pAse AvIne kahyuMmuni mahArAja! samaya bahu kharAba che. ane ApanuM A rUpa paNa bhayaMkara che. tethI sukALa thAya tyAM sudhI Apa aradhuM vastra paherIne tathA khaMbhe kaMbala rAkhIne rAtrInA samaye AhAra levA AvatA rahe ane divase bhajana karatA rahe. zrAvakonI prArthanAthI sAdhuoe ema ja karyuM ane dhIre dhIre teo zithila thaI gayA. bAra varSa pachI dezamAM pharIthI sukALa thayo tyAre vizAkhAcArya dakSiNa dezathI vihAra karIne kramazaH kAnyakunja (kane ja) nagaranI bahAra udyAnamAM padhAryA. vizAkhAcArya AvyAnA khabara sAMbhaLIne sthULAcArye temane maLavAne pitAnA ziSyane mokalyA. munioe jaIne AcAryane vaMdana kyuM. paNa temaNe prativaMdanA na karI ane kahyuM--A ka navo mata kADhayo che? sAdhuo lajijata thaIne pAchA AvyA ane sarva vRttAMta pitAnA gurune kahI saMbhaLAvyo. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dhama ane rAmalya, sthULabhadra tathA sthULAcAye' sarva sAdhuone ekaThA karIne kahyuM--have ApaNe zuM karavuM joIe ? 272 tyAre sthULAcAye potAne abhiprAya vyakta karatAM kahyuM --A pUrA AcArane cheDIne jina mAne svIkAra karIne chedepasthApanA karavI joI e. sAdhuone sthULAcAryanI vAta pasaMda na AvI. temaNe kahyuM--A sugama mAne cheDIne have duSkara mArga kANu grahaNa karaze ?, sthULAcAya A vAta sArI nathI, mULa mAne cheDIne kAyarAne mArga pakaDavA te saMsAra-bhramaNanu kAraNu che. A uparathI keTalAka bhavya AtmAoe te mULa mAgatA svIkAra karI lIdhe, paNa khIjA keTalAka e satya vacanathI UlaTA khaLavA lAgyA ane khelyA--A mUDhA zuM jANe che? enI buddhimAM bhrama thaI gayA che tethI A pramANe akavAda kare che. paNa jyAM sudhI e jIvatA haze tyAM sudhI ApaNane te sukhathI rahevA deze nahi. Ama kahIne e pApIoe DaMDAthI mArIne temane khADAmAM pheMkI dIdhA, ArttadhyAnathI marIne te AcAya vyaMtaradeva thayA. ane avidhajJAnathI potAnA pUrvabhava joI ne e nAmadhArI sAdhuone duHkha devA lAgyA. tyAre bhayabhIta anIne temaNe badhAe temanA aparAdhanI kSamA mAgI. deve kahyuM--viparIta mAga cheDIne sayama mArganA svIkAra kare. sAdhue----e dura mArga pALavA tA kahena che paNa guru buddhithI ame nitya tamArI pUjA karIzuM. e vagere vinayavacanAthI vyaMtaradevane zAMta karyA. ane gurunA hADakAM lAvIne temAM gurunI sthApanA karI hameza tenuM pUjana karavA lAgyA. Aje paNa kSepaka hADakAMnI kalpanAthI tene khamaNuAdihaDI kahe che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 18 273 pachI tenI zAMtine mATe ATha AMgaLa lAMkhI lAkaDAnI cArasa paTTIne, ' A e ja che' ema kalpanA karIne, tenI vidhipUrvaka pUjA karI, tyAre deve upadrava karavAnI ceSTA cheDI dIdhI. ane tenu nAma * paryAM pAsanA 'kuLadeva ema nAma pADyuM. te pramANe Aja sudhI bhAre bhaktithI pujAya che. . A rIte lekamAM e ardhAlaka' nAmaneA adbhuta mata kaLikALanA baLathI phelAye, C je vratanuM A paMcendriya lAlue peAte AcaraNa karyuM hatuM te pramANe ja peAtAnI buddhithI sUtramAM lakhI nAkhyuM. Ama dhaNe! samaya vItI gayeA. eka vakhate valabhInA rAjA lAkapALanI rANI caMdralekhA ke je ujjayinInA rAjA caMdrakItinI putrI hatI ane aphAlaka matavALAnI ziSyA hatI teNIe tenA patine karyuM-kAnyakubja nagaramAM amArA guru mahArAja vicare che temane Apa ahIM elAveA. rANInA kahevAthI rAjAe jinacaMdra Adi akAlakAne tyAM kheAlAvyA. praveza maheAtsavanA divase rAjA temane levAne gayA. paNa sAdhuene nagna tathA vastradhArIethI vilakSaNa veSavALA joI ne pAchA cAlyA AvyA. rANIne A vAtanI khabara paDatAM ja teNIe guru pAse pUratI saMkhyAmAM sapheda vastro meAkalyA. te laIne sAdhuee paheryAM. pachI rAjAe temanI bhakitapUrvaka pUrjA karI. zveta vastro dhAraNa karavAthI te vakhatathI akAlaka matamAMthI zvetAMbara mata pragaTa thaye. vikrama rAjAnA mRtyu pachI 136 varSa vItyA tyAre leAkamAM zvetAMbara nAmanA mata utpanna thaye. kevaLI bheAjana, strI tathA satsaMga 18 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 mULa jaina dharma ane sAdhuone te ja bhavagAM mekSa, bhagavAna mahAvIrane garbhApahAra vagere vAtanuM pratipAdana karanArA AgamasaMgraha e ja mUDha jina AcArye racyA. AcArya ratnanaMdI athavA ratnakatie saMskRtamAM racela bhadrabAhu caritrane hiMdI anuvAda paM. udayalAla kAsalIvAle karela che ane te pustaka digaMbara jaina pustakAlaya, gAMdhI coka, surata taraphathI pragaTa thayela che. tenA pAnA 16 thI 38 sudhImAM vetAMbaranI utpattine vRttAMta vistArathI Apela che. tene upara pramANe TuMke sAra ja paM, munizrI kalyANa vijayajI mahArAje Apela che. A sarva vRttAMta digaMbara AcAryoe pitAnI kalpanAthI upajAvI kADhelA che ane te phakata digabara matanI sarasAI ane zvetAMbara matanI halakAI karavAne mATe ja zreSathI lakhelA che te vAta pahelAM to te vRttAMta vAMcatAM ja vAMcaka samajI zake che evI tenI bhASA che ane evI temAM asaMbaddha ane avAstavika vAta lakhI che. e badhAya vRttAMta taddana DhaMgadhaDA vinAnA che te paM. muni zrI kalyANa vijyajInI samIkSA uparathI vAMcaka vizeSa spaSTatAthI samajI zakaze. tethI temanI samIkSA atre udadhata karI che. digaMbaranI kheTI kalpanAonuM sAruM rahasya batAvatI ane digaMbaranI vAtane khoTI TharAvatI paM. zrI kalyANavijayajInI samIkSA A DIka kathAo ahIM lakhIne ame tene aprApya mahatva ApatA nahi. tema tenI mImAMsA karavAnI mahenata paNa karatA nahi. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 18 275 paraMtu ame joIe chIe ke ghaNakharA digaMbara vidvAne paNa tene satya mAne che ane e khoTI vAto uparathI vetAMbara jaina saMghane arvAcIna karAvavAnI ceSTA kare che. prAcIna digaMbara graMthamAM ullekha nathI pahelAM to devasena bhaTTAra vikramanI dazamI sadInA, vAmadeva seLamI sadInAM ane ratnanaMdI bhaTTAraka sattaramI sadInA lekhako che. temanI pahelAnA keIpaNa digaMbara graMthamAM AvI kathAone ullekha nathI. nirAdhAra vAte AvI dazAmAM kramazaH sADA AThaso, caudaso ane paMdaraso. varSa pachI nirAdhAra rIte lakhelI vAto pote ja mahatvahIna Thare che. tAMbara utpatti saMbaMdhI lekhakomAM eka vAkayatA nathI vaLI e sarva lekhakanI A viSayamAM eka vAkayatA paNa nathI. devasena dukALanA kAraNe daMDa, kaMbaLa, tuMbI ane zveta vastra dhAraNa karavAnA kAraNe "vetAMbara " nAma paDayAnuM batAve che. vAmadeva lAkaDAnI paTTI para zveta vastra sthApana karIne vyaMtara devanI pUjA karavAnA kAraNe "vetAMbara" nAma paDavAnuM lakhe che. ratnanaMdI rANuM caMdralekhAnA kahevAthI veta vastra dhAraNa karyA tethI "zvetAMbara mata pragaTa thavAnuM lakhe che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra76 mULa jaina dharma ane bhadrabAhu saMbaMdhI matabheda devasena ane vAmadeva bIjA naimittika bhadrabAhue ujajayinIthI dukALanA kAraNe dakSiNa tarapha vihAra karyo hato te vakhate vetAMbaranI utpatti batAve che. ratnanaMdI dukALanuM vRtAMta pahelA mRtakevaLI bhadrabAhunI sAthe joDe che. ane te samaye ujajayinImAM ardhaphAlaka matanI utpatti thaI ema lakhe che. ane te pachI ghaNA samaya pachI valabhImAM sukALanA samaye rANunA kahevAthI veta vastro dhAraNa karavAthI vetAMbara mata utpanna thavAnuM lakhe che. vyaMtaradeva saMbaMdhI judI judI vAte devasena jina caMdra dvArA zAMti vyaMtaranI sarva dravyothI aSTa vidha pUjA pracalita thaI ane temanA samaya sudhI te pUjA cAlu rahI hevAnuM batAve che. vAmadeva ane ratnanaMdI ATha AgaLa lAMbA cerasa lAkaDAnA pATI upara veta vastra sthApana karI pUjA karatA ane te pUjA temanA samaya sudhI cAlu rahelI hovAnuM batAve che. devasena zAMtivyaMtarane nAMbaranA pUjya kuLadeva mAtra lakhe che tyAre pAchaLanA bane lekhake temanuM "pavuM pAsana' nAma hovAnuM lakhe che. ratnanaMdI ziSyo dvArA zAMtinA hADakAM ekaThAM karI pUjavAnuM ane e rIte temanA samaya sudhI cAlu rahelI tema ja tenuM nAma "khamaNadihaDI" prasiddha hovAnuM lakhe che ke jenA saMbaMdhamAM pahelA be lekhakee kazuM ja lakhyuM nathI. WWW Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 18 277 A rIte e lekhakanA paraspara viruddha kathanathI ja e kathAonuM bAhya kalevara te svayaM jarjarita thaI jAya che. sthAna ane samayamAM ekamata paraMtu sthAna ane samaya e be bAbatomAM sarva lekhako ekamata che ke sarva vikrama rAjAnA mRtyu bAda 136 varSa vItye valabhI nagarImAM vetAMbara matanI utpatti thavAnuM batAve che. te have ApaNe joIzuM ke e lekhakenI e be vAtanI uddabhavamAM kaI AdhAra che ke nahi, valabhI kayAre vasI? vikramanI bIjI sadInA bIjA caraNamAM valabhImAM matpatti batAvavAnuM nirAdhAra che kAraNake te samaye valabhInuM astitva hatuM tenuM koI pramANa nathI. valabhI kanakasenanA samayamAM vikramanI trIjI sadImAM vasI hatI e vAta itihAsa prasiddha che. valabhInA ulekhanuM kAraNa valabhI nagarI tathA zAMtisUri e bane nAmonA ullekhathI samajI zakAya che ke A kathAone saMbaMdha vikramanI chaThI sadInA prathama caraNamAM valabhImAM banelI koI ghaTanAnI sAthe hovo joIe. vIra saMvata 80 (vikrama saMvata 510)mAM valabhImAM mAthura ane vAlabhya nAmathI prasiddha be vetAMbara jaina saMghanuM saMmelana thayuM hatuM ane bane saghAe bane vAcanAonA samanvayapUrvaka ekIkaraNa karyuM hatuM. A saMmelanamAM mAthura saMghanA pradhAna devaddhigaNi kSamAkSamaNu hatA ane vAlabhya saMghanA pramukha kAlakAcArya ane upapramukha gaMdharva Adi vetAla zAMti sari. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 mULa jaina dharma ane ApaNe AgaLa joyuM che ke (juo jaina sU viccheda ke upalabdha nAma prakaraNamAM Agama vAcanAnI hakIkata-na. gi. zeTha) vAlabhya saMgha nagnatA dhAraNa karavALAnA viSayamAM bahu anudAra hatA. ane e kAraNathI mahAgirinA ziSya balissaha tathA svAti jevA sthaviranA nAma paNa temanI yuga-pradhAnAvalImAM rAkhavAnI udAratA karI zakyA nahi. Azcarya nahi ke e saMmelanamAM digaMbaronI sAthe meLamoDa karavA sabaMdhI koI prastAva upasthita thayo heya. paNa vAlabhya saMgha tathA khAsa karIne zAMtisUrinA ziSyoe tene saphaLa thavA dIdho nahi heya. ane e kAraNathI digabara paraMparAvALAoe zAMtisUri tathA temanA ziSyone e rIte badanAma karyA heya. digaMbaree ullekhelA jinacaMdra keNu? sarve digaMbara lekhako jinacaMdranuM nAma vetAMbara mata pravartaka tarIke jaNAve che. ane vartamAna jaina Agame e ja jinacaMdranA banAvelA che ema batAve che. ApaNe samajI zakIe chIe ke digaMbanA e "jinacaMdra te bIjA keI nahi paNa "jinabhadragaNi kSamAzramaNa" che ke jemane samaya vikramanI chaThI ane sAtamI sadIne madhyabhAga hate. jinabhadra te samayanA zvetAMbara saMpradAyanA yugapradhAna AcArya hatA eTaluM ja nahi paNa kTara sAMpradAyika siddhAMtakAra paNa hatA. temaNe vizeSa Avazyaka bhASya Adi tathA bIjA prakaraNa graMthanI racanA karI che. digaMbara vidvAne temanI viruddha eTaluM badhuM bole che tenuM kAraNa e ja che ke temaNe digaMbarenuM Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 18 279 bhAre kaTTaratApUrvaka khaMDana karIne zvetAMbara paraMparAnI puSTi karI che. zAMtibaMtara pUjAnuM rahasya bhadrAraka devasena upadravanI zAMti mATe zAMtivyaMtaranI pUjA karavAnI vAta lakhe che. te vAstavamAM vetAMbara jaina paraMparAmAM prasiddha zAMtisnAtrAnuM sUcana che. vetAMbaromAM ghaNuM prAcIna vakhatathI jina bhagavAnanA janmAbhiSeka mahotsava karavAnI pravRtti cAlI AvI hatI. pAchaLanA samayamAM te "zAMtisnAtra" tathA "zAMti pUjA" e nAmathI pracalita thaI hatI. ane te Aja sudhI e ja nAmathI prasiddha che. temAM bhagavAna AdinAtha, ajitanAtha, zAMtinAtha, tathA pArzvanAthanI pratimAonuM 27 vAra athavA 108 vAra abhiSeka tathA pUjana karavAmAM Ave che. tenA prAraMbhamAM graha tathA dipALone balidAna paNa apAya che. bhAraka devasenajIe A zAMtipUjAnuM nAma sAMbhaLIne dveSathI zAMti vyaMtaranI tathA tenI pUjAnI kalpanA karI nAkhI ema samajAya che. vAmadevanI cerasa paTTInuM rahasya 5. vAmadevajI ATha AgaLa lAMbI carasa lAkaDAnI paTTI para kavetavastra bichAvIne zAMti vyaMtaranI pUjA karavAnI vAta kahe che e kathana vastutaH vetAMbara saMpradAyamAM pracalita yoga kriyAnuM sUcaka che. vetAMbara muni sUnA yoga saMbaMdhI kALa, grahaNa, svAdhyAya, prasthApana Adi kriyAo kare che te vakhate aMdAje ATha AgaLa lAMbI ane cAra pAMca AMgaLa pahoLI eka lAkaDAnI paTTI pitAnI sAme rAkhe che. ane tenA upara sapheda vastra paNa bichAve che. tenI AgaLa je vidhi Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 mULa jaina dharma ane karavAmAM Ave che temAM hastakriyA paNa evI heya che ke anabhinna mANasa tene namaskAra samajI lIe. paM. vAmadevajIe vetAMbara munine e pramANe yogakriyA karatA kyAMka joyA haze. temane joIne paMDitajIe mAnI lIdhuM . ke A zAMti vyaMtaranI pUjA kare che. payu pAlana zabdano patto nathI paM. vAmadevajI "parkapAsana" zabda-nAma kyAMthI uThAvI lAvyA tenI samaja paDatI nathI. kAraNa ke e nAmane ke tene maLatA bhaLatA koI nAmane deva bhavetAMbara saMpradAyamAM mAnavAmAM Avato nathI. hADakAMnI pUjAnuM rahasya bhaTTAraka ratnanaMdInI hADakAMnI pUjAnI kalpanAe te pahelAMnA bane lekhakone mahAta karI dIdhA che. vetAMbara sAdhu temanI pAse je sthApanAcArya rAkhe che tene lakSya karIne ratnanaMdInI A kalpanA che. kavetAMbara jaina sAdhuomAM pitAnA AcAryanI sthApanA rAkhavAnI prAcIna pravRtti che. sthApanAmAM AcAryanI mUrti ke citra nahi paNa pAMcakoDA rAkhe che. tene AkAra ghuMTaNanI uparanA hADakAne maLato hoya che. bhaTTAkajI mahArAje kyAMka evA keDIrUpa sthApanAcAryane joI lIdhA haze ane tarata lakhI dIdhuM ke "e zAMtisUrinAM hADakAM che." ane teo ema kahe che ke Aje paNa e "khamaNudiDI" evA nAmathI prasiddha che. te vakhate e kalpita nAma naMdI kriyAmAM AvatA "khamAsamaNahatheNuM" e zabda uparathI athavA gurune vaMdana karavAne mATe "khamAsamaNe zabda bolAya che te uparathI e "khamaNadiDI" nAma upajAvI kADhayuM Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 hAlanA saMpradAye pra. 18 navI junI vAtenA mizraNathI digaMbaree upajAvI kADhelI tAMbarenI utpattinI kathA A pramANe kavetAMbonI utpattinA viSayamAM digaMbarAcAryoe je kathAo upajAvI kADhI che tenuM zarIra bhAnamatIna paTArAnI mAphaka ahIMtahIMnI navI junI vAtothI bhareluM che. vikrama saM. 136nA kathananuM rahasya vikrama saMvata 136mAM vetAMbara utpanna thayAnuM je kathana che tenuM tAtparya eTaluM ja che ke lagabhaga e ja arasAmAM (vikrama saM. 136 = vIra saM. 606) zivabhUtie jinakalpanI himAyata karI hatI. ane sthaviree niSedha karavA chatAM paNa jinakalpI banIne gacchamAMthI nIkaLI gayA hatA. saMbhava che ke nagnatAne sakriya virodha karavAne mATe sthavirakalpanA nAmathI cAlatI AvatI mULa (pharajIAta paNa pAchaLathI marajIAta banAvI dIdhelI tethI-na. gi. zeTha) ecchika nagnatAne pracAra paNa te pachI rekI devAmAM Avyo haze. ane nagnatAnI viruddhanI vastradhArIonI e pravRttine pAchaLanA digaMbarAcAryoe "vetAMbara mata utpati nA nAmathI prasiddha karI dIdhI. ema thavuM saMbhavita paNa che kAraNake zvetAMbaree digaMbaranA matanI utpatti lakhI hatI tethI digaMbaree paNa tene keI ne kaI rIte uttara to deve joIto hatA ja, upara pramANe digaMbanI kathAnI munizrIe mImAMsA Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * * - - - - - - -- -- -- - *- 282 mULa jaina dharma ane karI che te uparathI vicAraka samajI zake che ke e kathAmAM kaMI paNa vAstaviktA nathI. upasaMhAra jaina dharma eka ja che ane te anAdine cAlyo Ave che. vikramanI bIjI sadImAM eka ja cAlyA AvatA jaina dharmamAM be phAMTA paDayA. te phAMTA paDavAnI apekSAe kahIe te vetAMbara ane digaMbaranI utpatti te vakhate thaI ema kahI zakAya. paraMtu be sagA bhAIe judA paDe tethI teo eka bIjA tarapha TheSa rAkhI ekabIjAne mATe yuddhAtaddA le te jainatvane jarA paNa chAjatI vAta nathI. eTale vetAMbaroe pitAnI kathAmAMthI atizayoktio nAbuda karI nAkhavI joIe tema ja digabaree paNa temanI upajAvI kADhelI kathAone nAza karavo joIe, satyatA e dharmane mULa pAye che. baMne pakSa satyane ja apanAve te veravirodha eka kSaNa paNa TakI zake nahi eTaluM ja nahi paNa ekatA ja thaI jAya eTale mULa pramANe jaina dharma eka ja banI jAya. saMpradAyavAdIe sAcuM jainatva kyAre apanAvaze? Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa ogaNIzamuM zrI bhadrabAhu svAmI pahelA ane bIjA pahelA bhadrabAhu svAmI jaina zramaNa paraMparAmAM be bhadrabAhu svAmI thaI gayA che. pahelA bhadrabAhu te cauda pUrvadhara kevaLI bhadrabAhu svAmI. te AcArya zrI yazobhadrasUrinA ziSya ane A. saMbhUtivijyajInA gurubhAI hatA. zrI saMmUtivijayajInA svargavAsa samaye temanA ziSya sthULabhadra navA jevA ja hatA. tethI saMbhUtivijya pachI bhadrabAhu svAmI AcArya pade AvyA hatA, temaNe 45 varSanI umare dIkSA lIdhI hatI, 62 varSanI uMmare yuga pradhAnapade AvyA hatA ane 76 mA varSe vIra saM. 170 mAM svargagamana karyuM hatuM. eTale 17 varSa sAmAnya zramaNa tarIke ane 14 varSa yuga pradhAnapade rahyA hatA. teo chellA cauda pUrvadhara gaNAya che. kAraNa ke temaNe sthULabhadrajIne daza pUrva artha sahita zikhaDAvyA pachI pULabhadrajIe zrutaprabhAva batAvavA mATe temanI bahene sAdhvI thayelI teo vAMdavA AvatAM siMhanuM rUpa dhAraNa kareluM tethI have artha zikhavAne ayogya gaNIne bAkInA cAra pUrva mULamAtra zikhaDAvelA hatA. ane te paNa bIjA koIne na zikhavavAnI zarata sahita zikhaDAvelA hatA, tethI zrI bhadrabAhu svAmI chellA cauda pUrvadhara gaNavAmAM Ave che. temanA samayamAM madhya bhAratamAM pahela vahelo bAra varSane lAMbe bhayaMkara dukALa paDelo hato. te vakhate bhadrabAhu svAmI tathA temanA ziSya pUrvanA pradezomAM cAlyA gayA hatA. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 mULa jaina dharma ane sukALa thatAM zramaNusaMdha pATalIputramAM ekatra thayo tyAre ekabIjAne keTaluM kRta yAda che te pUchatAM jaNAyuM ke dukALamAM paThana pAThana parivartananI muzkelIne lIdhe ghaNuM bhUlAI gayuM hatuM. tethI badhAye bhegA maLIne yAda karIne agIyAra aMga pUrA karyA. paNa bAramuM dRSTivAda aMga jANanAra koI nahatuM. te vakhate bhadrabAhu svAmI nepALamAM mahAprANa dhyAna karavA gayelA hatA. te dhyAnanI mudata bAra varSanI hatI. tethI bAramuM dRSTivAda aMga zikhavAne sthULabhadra pramukha zramaNe nepAlamAM gayelA tenI saMpUrNa vigata "jaina sUtro upalabdha ke vicacheda ? " nAmanA prakaraNamAM pahelI Agama vAcanAnI vigatanI aMdara ApelI che tethI atre te Apela nathI, zrutakevaLI bhadrabAhu svAmI vIra saM. 170 mAM sthULabhadrajIne potAnA paTa para sthApita karIne kaliMga dezamAM kumAra parvata upara (hAla khaMDagiri kahevAya che te) paMdara divasanuM nirjaLa anazana karIne svargavAsI thayA. (juo hemavaMta sthavirAvalI). A sivAya pahelA zrutakevaLI bhadrabAhu svAmI saMbaMdhI kAMI vizeSa mAhitI maLatI nathI. "jaina paraMparAne itihAsa bhAga 1 lAmAM" munizrIo zrI darzana-jJAna-nyAya vijyajI (tripuTI mahArAja) e pahelA bhadrabAhu svAmInuM vRttAMta ApeluM che te AkhuM ya bIjA bhadrabAhu je nimittavettA bhadrabAhu bIjA thaI gayA temanuM ja vRttAMta che. eka sarakhA nAmane lIdhe pUrvanA vakhatathI bIjA bhadrabAhunuM caritra pahelA zrutakevaLI bhadrabAhunA nAme caDI gayuM che tevI ja rIte bIjA bhadrabAhusvAmIe banAvela niryuti vagere ghaNu gratho paNa parApUrvathI zrutakevaLI bhadrabAhunA nAme caDAvI dIdhelA che. te uparAMta zrata kevaLI bhadrabAhune saMbaMdha samrATa caMdragupta maurya Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 19 285 sAthe daMtakathAo ubhI thayelI che, keTalAka vetAMbara jene mAne che ke caMdraguptanA vakhatamAM bIjI bAra dukALI paDelI te pachI paNa bhadrabAhu svAmI jIvita hatA, caMdraguptane saLa svapnamAM AvelAM tenAM bhadrabAha svAmIe phaLa kahelA ane te uparAMta digaMbaro mAne che ke zrutakevaNI bhadrabAhu pAse caMdragupta samrATe dIkSA lIdhelI ane pachI teo bane dakSiNamAM gayelA A sarva daMtakathAomAM kazuM tathya nathI. ahIM pahelAM bIjA bhadrabAhu svAmInuM caritra ApIne pachI temanA graMthone vicAra karIzuM ane te pachI daMtakathAonI nirAdhAratA batAvIzuM te batAvavAmAM moTe bhAge prasiddha purAtatvavettA ItihAsa vizArada paM. zrI kalyANavijyajI mahArAjanA lekhene AdhAra lIdhelo che. bIja bhadrabAhu svAmI te varAhamihiranA bhAI ane nimittA tathA niyuktikAra bhadrabAhu che. niryukitakAra ane nimittavettA bhadrabAhu dakSiNamAM pratiSThAnapura (hAlanuM paThaNa athavA paiThaNa) mAM be brAhmaNa baMdhuo hatA temanA nAma 1. varAhamihira ane 2. bhadrabAhu hatA. banne bhAIo saMskRtanA prakhara vidvAna hatA temaja jyotiSa vidhAnA pAragAmI hatA. eka vakhata temane eka jaina AcArya munine meLApa thayo. temanA upadezathI prabhAvita thaI vairAgyavaMta thaI AcArya pAse dIkSA grahaNa karI. kalpa kiraNavalImAM lakhyuM che ke "pratiSThAnapuramAM varAhamihira tathA bhadrabAhu bane brAhmaNa badhuo pravrajita thayA." paNa je AcArya mahArAja pAse dIkSA lIdhI hatI. temanuM nAma ApyuM nathI. baMne bhAIoe alpa samayamAM ja zAstra bhyAsamAM bahu sArI kuzaLatA meLavI. paraMtu baMne bhAIomAM munizrI bhadrabAhu vizeSa dhIra Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 mULa jaina dharma ane gaMbhIra, daDha nizcayI hatA, eTaluM ja nahi, paNa zAstrajJAnamAM pAraMgata banyA hatA. varAhamihira moTo bhAI hevAthI guru mahArAja temanI pachI pitAne AcAryapade nImaze evI varAhamihirane IcchA athavA khAtrI hatI, paraMtu guru mahArAje parIkSAthI khAtrI karI ke varAmamihira karatAM bhadrabAhu jJAnamAM, AcAramAM, svabhAvamAM dareka rIte caDiyAtA che ane AcAryapadane bhadrabAhu ja yogya che. A pramANe khAtrI thatAM gurujIe muni bhadrabAhune AcAryapade nImyA. gurujIe pakSapAta karyo che e joI varAhamihira gusse thayA paraMtu vaLI vicAryuM ke gurue bhale pakSapAta karyo paNa bhadrabAhu to mAro nAno bhAI che ne! gurunA svargagamana pachI te mane ja AcArya TharAvaze. Ama vicArI te vakhate te zAMta rahyA. gurujInA svargagamana pachI muni varAhamihire bhadrabAhu pAse pitAne AcAryapada ApavAnI mAgaNI karI. tyAre zrI bhadrabAhu svAmIe cokhkhuM kahyuM ke-AcAryapada gyapAtrane ja apAya che. gurujIe tamane agya gaNIne te pada tamane ApyuM to temanA nirNayane ulaTAvIne gurujInuM apamAna kema karI zakuM? A sAMbhaLIne varAhamihirane khUba krodha caDyo. moTA tarIkenuM temane abhimAna hatuM ane yaza-kIrti e temanA jIvananuM dhyeya hatuM. temaNe vairAgya saMyamane paNa pratiSThA prAptinuM sAdhana gayuM hatuM. pitAnA dhyeyamAM niSphaLa gayA jANIne virAhamihire turata ja gussAmAM sAdhu vezane tilAMjalI ApI dIdhI ane gRhasthAzramI banI gayA. kalpariNAvalI 163 mAM lakhyuM che ke-bhadrabAhune AcArya padavI ApavAthI varAha mihirane krodha caDhayo tethI teNe dIkSA choDI nija veza dhAraNa karyo, vArAhi saMhitA banAvI ane naimittika tarIke jIvana gALavA lAge. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlane saMpradAye pra. 19 varAhamihire dhamAM sAdhu veza tyajI dIdho eTaluM ja nahi paNa jaina dharmanA sAdhuo pakSapAtI che ema gaNuM te jaina dharmanA ane jaina sAdhuonA devI banI gayA ane gRhasthAzramamAM pharI temane mULa brAhmaNa dharma aMgIkAra karI lIdhe. pahelethI ja varAhamihira jyotiSa vidyAmAM kuzaLa hatA ja. te ja vidhAthI pratiSThAnapuranA rAjA zatrujitane prasanna karIne rAjAnA purohita banyA. ane pachI potAne mahimA vadhAravA mATe evI gempa calAvI ke- "eka vAra jaMgalamAM meM eka zilA upara siMha lagnanI kuMDalI banAvI hatI. rAtre yAda AvyuM ke te kuMDalI bhusatAM huM bhUlI gayo chuM. tethI tarata ja rAtre jaMgalamAM gayo. tyAM jaIne joyuM to mArI kaMDalI upara siMha beTho hato. siMhane Dara rAkhyA vinA tenI nIce hAtha nAkhIne kuMDalI bhUMsI nAkhI. mArA parAkramathI prasanna thaIne te siMhe sUryarUpe pragaTa thaIne mane kahyuM-he vatsa prasanna thayo chuM. te varadAna bhAga ! meM kahyuM-he deva, Apa prasanna thayA ho to mane AkhuM tiSacakra batAvo deve mArI vinaMti pramANe mane jyotiSakra batAvyuM. tyArathI mAruM varAhamihira nAma prasiddha thayuM che." varAhamihiranI A gappathI tenI khyAti vadhI gaI ane rAjAne paNu mAnIto thaI gayo. have rAjAne vizeSa prasanna karavA eka vakhata teNe rAjAne kahyuM-meM A kuMDALuM banAvyuM che, comAsAmAM amuka divase vRSTi thaze tyAre eka moTuM bAvanapaLanuM lAMbuM bhAchaluM e kuMDALAnI vacamAM AvIne paDaze. A. bhAdrabahune A samAcAra maLatAM temaNe rAjAne kahevaDAvyuM ke te mAchaluM kuMDALAnI vacamAM nahi paNa kuMDALAnI kinAra dabAya tevI rIte bAjumAM paDaze ane (ra) bAvana nahi paNa sADI ekAvana paLanuM lAMbuM haze. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 mULa jaina dharma ane niyata divase A. badrabAhue kahyuM hatuM tema ja thayuM. tethI lokone tathA rAjAne AcArya upara vizeSa mAna bhakita utpanna thayA tethI varAha mihiranI kItine jhAMkhapa lAgI gaI paNa gaI kIrti pAchI meLavavA teNe thoDA vakhatamAM ja bIjo prasaMga sAdhyo. rAjAne tyAM putra janma thayo. varAha mihire tenI janmakuMDaLI banAvI kahyuM ke-rAjaputra 100 so varSa jIvaze. rAjA, rANuM tathA AkhI prajA e bhaviSyavANI sAMbhaLI khUba rAjI thayA, prajAnA sarva AgevAnoe rAjAnI pAse jaI harSa karyo. judA judA dharmanA dharmAcAryoe rAjA pAse jaI harSa darzAvI AzIrvAda ApyA. paraMtu eka phakta A. badrabAhu gAmamAM ja levA jatAM rAjA pAse gayA nahi ke AzIrvAda kahevaDAvyA nahi. A takane lAbha laI varAhamihire rAjAne AcArya virUddha ghaNuM kahyuM. teo abhimAnI che ema kahI temanI khUba niMdA karI. zrAvakane A vAtanI khabara paDatAM teo gurujI pAse AvyA ane rAjA pAse harSa karavA javuM joIe ema vinaMti karI. AcArya mahArAje kahyuM-be vAra rAjA pAse zuM javuM? eka vAra ja jaIzuM. zrAvako-mahArAja, ema kema kahe che? AcArya-bhAIo, A rAjaputra phakta sAta divasane ja mahemAna che. sAtame divase bilADIthI tenuM mRtyu thavAnuM che. zrAvakoe rAjAjIne vAta karI. varAhamihire te tyAre chAtI ThekIne kahyuM ke mAruM kahevuM khoTuM na thAya. sUrijI bhUlyA che; chatAM rAjAjIe to sAvacetInI khAtara gAmamAMthI badhI bilADIone pakaDI pakaDIne gAma bahAra kaDhAvI mUkI. gAmamAM bilADI hoya to ja te rAjaputrane mRtyu pADI zake ne ! vaLI vadhAre sAvacetInI khAtara rAjaputrane bhoMyarAmAM saMrakSitta rAkhe ke jyAM bilADIne praveza thaI zake ja nahi. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAyA pra. 19 sAtame divase dhAvamAtA bhoMyarAmAM rAjaputrane stanapAna karAvI rahI hatI tyAre AgaLIe nIkaLI gayA ane sIdhA rAjaputranA tethI rAjaputra tyAMja maraNa pAmyA, 289 daravAjA pAse besIne acAnaka ja daravAjAne mAthA upara ja paDyo AthI rAjA prajA sau dilagIra thayA; tyAre varAhamihire kahyuM ke AcAryanuM kathana teA khATu ja paDyuM che. rAjaputranu mRtyu bilADIthI nahi paNa AMgaLIAthI thayuM che. rAjaputranA mRtyunA samAcAra maLatAM sUrijI rAjasabhAmaoM. AvyA ane rAjAne AzvAsana ApyuM tyAre rAjAe sUrijInu bhaviSyakathana kheTu paDayAnuM kahyu. sUrijIe te AgaLIe magAvavA kahyu. AgaLIo AvatAM tenA upara bilADInuM mAM kAtareluM batAvyuM. rAjA prajAne khAtrI thaI gaI ke AcArya mahArAjanA kathana pramANe ja bilADIthI rAjaputranuM mRtyu thayu che. varAhamihirane A banAvathI eTale badhA krodha caDyo ke teNe jyotiSanA badhA graMtho bALI nAkhavAnuM nakakI karyu. AcArya mahArAjane tenI jANa thatAM tee tarata tene ghera gayA ane kahyuM--bhAI. zAstro te sAcAM ja che. tArI bhUlane mATe zAstrane nAza karIza nahi. ane pachI kuDalI jovAmAM varAhamihire bhUla karelI te batAvI. AthI varAhamihiranu ajJAna jAhera thaI gayu. te ghaNA ja gusse thaI gayA. jainAcAya ane jaina saMdha upara tene khUba khUba dveSa AvI gayeA. te ja varAmihirane AvelI badanAmInA kAraNabhUta che ema gaNI te atyaMta krodhe bharAyA. te krodhamAM ane thayelA apamAnanA zAkamAM te mRtyu pAmyA. 19 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 mULa jaina dharma ane - varAhamihira mRtyu pAmIne vyaMtara deva thayA. avadhijJAnathI pitAnA mRtyunuM kAraNa jaina saMghane jANIne teNe jaina saMghamAM marakIne upadrava phelAvyo. A. bhadrabAhue tenA nivAraNa mATe te vakhate "uvasagnahara stotra" banAvyuM ane tethI upadravanI zAMti thaI gaI. A uvasaggahara tetranI keTalIka gAthAo atyAre paNa upalabdha che. A bIjA bhadrabAhu svAmI pAse caMdragupta nAmanA koI rAjavaMzI puruSe dIkSA lIdhI haze ane te pachI teo navA ziSyanI sAthe dakSiNamAM gayelA. ane tyAM AyuSya kSINa thavAthI mAyasora pAsenA parvata upara anazana karI temaNe svargagamana karyuM. tyArathI te parvata tIrtha tarIke prasiddha thayo. bhadrabAhunA graMthe upara jaNAvyuM tema bhadrabAhu svAmI be thaI gayelA che. te bannene pAchaLathI eka ja vyakti gaNune bIjA bhadrabAhunuM caritra pahelA zrata kevaLI bhadrabAhunA nAme caDAvI dIdhuM che tevI ja rIte bhadrabAhunA nAmathI jANItA thayelA sarva graMtha zrutakevaLI bhadrabAhunA nAme caDAvI dIdhA che. (juo tripuTI mahArAja kRta jaina paraMparAne ItihAsa bhAga 1 lo) A bhUla ghaNuM vakhatathI paraMparAthI cAlI AvI che. uttara hiMdustAnamAM jaina dharma" nAmanA pustakamAM tenA kartA zrI cImanalAla jecaMda zAhe paNe niyaMti vagere pustako je bIjA bhadrabAhu svAmInAM che te zrI zAhe zrutakevaLI bhadrabAhunA TharAvyA che. zrI cImanalAla zAhe temanuM A pustaka paradezI vivecakenA vicArone prAdhAnya ApIne raceluM che. ane prAcIna jaina graMthane daMtakathA gaNIne temAMnI vAtone amAnya gaNuM tenI avagaNanA karI che. eTaluM ja nahi paNuM ghaNuM bAbatomAM satya zuM che tene vicAra paNa karyA vinA paradezIoe kahyuM che te mAnIne ghaNI vAto khoTI rIte raju karI che. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya che. 19 291 bhadrabAhu svAmInA racelA graMthe nIce pramANe gaNAvavAmAM Ave che- svataMtra graMtho cheda sUtra 1. nizIthI 3. vyavahAra 2. bRhakalpa 4. dazAzruta skaMdha ste 5. uvasagnahara 6. gRhazAMti jyotiSa 7. bhadrabAhu saMhitA kathA 8. vasudevahiMDI niyukitao 8. AcArAMga niyaMti 16. vyavahArasUtra niryukti 10. sUtra kRtAMga , 17. sUrya prajJapti , 11. dazavaikAlika , 18. RSibhASita che 12. uttarAdhyayana , 14. paryuSaNaka95 , 13. Avazyaka che. 20. piMDa niyukti , 14. dazAzrutaskaMdha , 21. ogha , 15. ha85 , 22. saMsakta , Ama naM. 8 thI 18 sudhInI eTale daza niyuktio pUrvAcAryonA sUtro upara niyuktio banAvelI che ane chellI cAra eTale naM. 1 thI 22 sudhInI piote banAvelI che. ghaNI niyukitao banAvelI hovAthI bhadrabAhune niyuktikAra paNa kahevAmAM Ave che. paraMtu zrutakevalI bhadrabAhu ane niryuktikAra bhadrabAhu banne bhinna vyaktio che temane bhUlathI eka gaNI lIdhelA che. have uparanA graMthomAMthI zrutakevaLI bhadrabAhunA tho kyA kyA che te tapAsIe. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 mULa jaina dharma ane prAcInakALanA AcAryone temanA graMthamAM kartA tarIke pitAnuM nAma darzAvavAno rivAja ja nahate. eTale graMthomAM temanA nAma sUcaka kaI gAthA ke nizAnI nahi hovAthI graMthartAnuM nAma cakakasa rIte kahI zakAtuM ja nathI. paraMtu pahelA traNa cheda sUtro mutakevaLI bhadrabAhunA racelA hoya ema batAvatAM 5. zrI kalyANajI vijayajI mahArAja nIce pramANe lakhe che nizItha, bRhatkalapa ane vyavahAra sUtra zvetAMbara saMpradAyane mAnya vidyamAna AgamomAM nizItha, bRhatkalpa ane vyavahAra nAmanA sUnuM ghaNuM moTuM mahatva che. e traNe cheda sUtro che ane tenA kartA bhagavAna bhadrabAhu zrutakevaLI che. emAM vyavahAra sUtranI bhASA kaMIka arvAcIna pratIta thAya che. to paNa ApaNe tene abhadrabAhurvaka kahI zakIe nahi. pAchInA samayamAM tenI aMdara kaMIka saMskAra thayA hoya ane bhASA temaja kayAMka kayAMka bhAva paNa badalI lIdhA hoya ema banyuM hoya paNa teTalA ja kAraNathI tene abhadrabAhurvaka kahevuM yogya nathI. e traNe sUtramAM sAdhuonA je je AcAravicAra batAvyA che te ekadama prAcIna che. temAM je apavAda mArgonuM nirUpaNa che te avazya ja koI samaya vizeSanuM sUcaka che. e traNe ya adhyayana (ane ochAmAM ochuM kapAdhyayana te avazya ja) viSama samayanI kRti che. enuM AMtara svarUpa jevAthI A traNa vAta spaSTa thaI jAya che ke - (1) A sUtronI racanA kaliMga ke baMgALamAM thaI che. WWW Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 19 293 (2) sUtrakAranAM samayamAM kALa saMbaMdhI viSama sthiti hatI. (3) sAdhuone samudAya maTe che. kalpAdhyayananA prAraMbhanA sUtra ane tenA bhAgathI to e vAta vizeSa spaSTa thaI jAya che ke A sUtranI racanA durbhikSanA samayamAM to salideza (kaliMgadezane eka prAMta)mAM thaI hatI. A uparathI ApaNe ema mAnI laIe ke- (1) dubhikSanI pahelAM bhadrabAhue nizItha adhyayananI racanA karI, (2) dubhikSanA samayamAM temaNe tesali dezamAM rahIne kalpaadhyayananuM nirmANa karyuM ane (3) sukALa thayA pachI vyavahArasUtranuM saMkalana karyuM, ema mAnI laIe te tethI kaMI anucita thatuM nathI. game tema che paNa eka vAta te nizcita che ke dubhikSanA samayamAM zrutakevaLI bhadrabAhu pUrva dezamAM ja vicAratA hatA. A traNeya cheda so (mULa satra phakta) ghaNuM prAcIna gaNAya che ane te zrata kevaLI bhadrabAhunA heya ke pachI temanI ja kakSAnA bIjA koI judA judA AcAryoe e traNe sUtro banAvyA hoya te cakkasa te jANI zakAtuM nathI. paNa ghaNA samayathI te zrutakevaLI bhadrabAhunA racelA che ema jANItuM che. bIjA graMtho zuM cheda sUtra dazAzrutaskaMdha mATe ema manAya che ke-AcArya deve pote ja banAvela dazAzrutaskaMdhanA AThamA adhyayanane vistAra karIne "kalpasUtra" racela che. ane te ka5tra paryuSaNa parvamAM jemAM niyamita rIte vaMcAya che. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane kalpasUtramAM keTalIka evI vAtA Ave che ke je zrutakevaLI bhadrakhAhu svAmIe lakhI hoya ja nahi. paNa raste raste mULa vAtAmAM keTalIka vikRti ghUsI gayelI te sarvanuM kalpasUtramAM mizraNa che. eTale te zrutakevaLInu nahi paNa bIjA bhadrabAhunu ja banAvelu hoya ema samajI zakAya che. eTale dazAzrutaskaMdha paNa bIjA bhadrabAhunu khanAvelu samajavuM joIe. vizeSa mATe AnI nIce niyuOktie 'nA mathALAnI nIcenI na, 7 mI kalama jue ) << 294 uvasaggahara steAtra teA khIjA bhadrabAhunuM raceluM che te vAta temanA jIvanacaritramAM ja upara kahevAI gaI che. te ja pramANe gRhazAMti stotra paNa khInna bhadrabAhunu banAveluM samajI zakAya che. bhadramAhu sahitA jyAtiSa graMtha che te te nimitta vettA ( jyAtiSI ) bhadrabAhue banAvela te jANItu che. temanA bhAI varAhamihire vArAhisahitA banAvelI ane bhadrabAhue bahubAhu sahitA banAvelI. vasudeva hiMDI upalabdha nathI paNa te kathAgraMtha che ane teya khIjA bhadrabAhunI banAvelI haze ema samajAya che. zrutakevaLI kathAgraMthai racavAmAM temane samaya vItAve te paNa mAnI zakAtu nathI. zrutakevaLI bhadrabAhu svAmI zvetAMbara tema ja dveiga khara saMpradAyane mAnya AcArya hatA. eTale zrutakevaLI bhadramAhue banAvela che, ema je graMthanI khAtrI heAya te graMthane digabo amAnya kare ja nahi, nizItha sUtrane bhale dviga kharee viccheda gayelu mAnyuM che paraMtu tenuM astitva hatuM te teA te svIkAre ja che. te pramANe zrutakevaLI bhAhunA bIjA kAI graMthA heAvAnu digabarAe svIkArela nathI e paNa dhyAnamAM rAkhavu joie. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 19 295 niryukitao niyukitakAra zrI badrabAhu svAmI te cauda pUrvadhara zrutakevaLI bhadrabAhu nahi paNa temanAthI bhinna che te meM mArA jaina, itihAsa ane samIkSA nAmanA pustakamAM savistara batAveluM hatuM te ja ahIM udhdhata karuM chuM. 1. zrI hemaMdrAcAryanA pariziSTa parvamAM cauda pUrvadhara zrI badrabAhu svAmIne ullekha che. paNa temAM temaNe bhadrabAhu svAmInI niyukitao vagere bAbatamAM kAMI ja lakhyuM nathI. 2. zrI saMghatilaka sUrikRta samyakatva saptatikAvRti. 3. zrI jinaprabhasUri kRta A traNeya graMthomAM bhadrabAhu svAmIne prakhara jotiSI ane varAha uvasaggahara stotra. | mihiranA bhAI tarIke varNavelA che. 4. zrI merUtuMgAcArya kRta prabaMdha ciMtAmaNI. . 5. bhadrabAhu svAmIe racelI daza niryukitaomAMnI eka-Avazyaka nikitamAMnI gAthA 232mAM Arya rakSita svAmIne ullekha che ane te pachI gAthA 235 thI 20 sudhImAM ATha nihavenuM varNana che. temAM be nindava bhagavAna mahAvIra svAmIne kevaLajJAna thayA pachI thayelA che ane temanA nirvANa pachI bIjA cha ninTava maLIne kula ATha nindavanuM varNana che. chello nindava vIra saMvata 608 mAM thayo tenuM varNana che. A uparathI eTaluM sAbita thAya che ke niyaMtikAra bhadrabAhu svAmI AThamA ninhave pachI thayelA che. cauda pUrvadhara zrutakevaLI bhadrabAhu svAmI te AThama nindavathI 450 varSa pahelAM thaI gayelA hatA. ane trIjAthI AThamA ema be Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 mULa jaina dharma ane niha zrutakevaLI bhadrabAhu svAmInA svargagamana pachI thayelA che. eTale temaNe te lakhyA na ja hoya te samajI zakAya tevI vAta che. nindavanA varNanamAM te ni~va kayAre thayo hato e jaNAveluM che. pUrve thaI gayela vyakita bhaviSyamAM thanAra mATe "amuka varSe amuka thayA hatA " evA zabdo vApare nahi. 6. bhadrabAhu svAmInI ja racelI ogha niryuktinA maMgaLAcaraNa mAMnI gAthAmAM niyukitakAra arihaMta, cauda pUrvI, daza pUrvI tathA ekAMgadhara e sarva munione namaskAra kare che. e uparathI sAbita thAya che ke zrI bhadrabAhu svAmI ekAMgadhara munionI pachI ja thayelA che. 7. bhadrabAhu svAmInA racelA dazAzrutaskaMdhanuM AThamuM adhyayana je kalpasUtranA nAmathI prasiddha che temAM sthavirAvalI ApI che. junI mAnyatA pramANe kalpasUtrane zrutakevaLI bhadrabAhu svAmInuM raceluM mAnI levAthI guMcavADe ubho thayo hato ke bhadrabAhu svAmI vIra saM. 170 mAM svargavAsa thayelA teo temanA pachI sthavirAvalI kyAMthI ApI zake ? mATe anumAna karyuM ke te sthavirAvalI zrI devaddhi gaNie pAchaLathI umerelI che. A mAnyatA ghaNuM devALI che kAraNa ke bIjAnA graMthamAM evo umere karavAthI mULa graMthakAranI mahattAne hAni pahoMce che. ema zrI devaddhigaNi jevA mahApuruSa samaje ja. tethI evI jAtane umero. kare nahi. vaLI tenI chevaTanI gAthAmAM lakhyuM che ke-"sUtrArtharUpI rannenA bhaMDAra, kSamA, saMyama, mArdava guNothI bharelA evA kAzyapa gotranA zrI devaddhigaNi kSamAzrImaNane huM namaskAra karuM chuM." koI paNa vidvAna pite potAnA mATe AvA zabdo uccAre ja rAtre Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 19 297 nahi, paraMtu graMthanA kartA tarIke bIjA bhadrabAhu svAmIne levAthI AvI beTI kalpanA karavAnI jarUra ja rahetI nathI. uparanI gAthA lakhIne sthavirAvalInI samApti karavAmAM AvI che kAraNa ke A graMtha zrI bhadrabAhu svAmIe zrI devaddhi gaNi kSamAzamaNunI haiyAtimAM ja lakhyo hate. zrI bhadrabAhu svAmI ane zrI devaddhigaNi kSamAzramaNa bane samakAlIna hatA. A pramANe pahelA traNa graMtha sivAyanA bAkInA sarva graMtha je zrata kevaLI bhadrabAhunA nAme caDAvelA che te sarva bIjA bhadrabAhunA racelA che. zvetAMbara saMpradAyamAMne eka varga zrutakevaLI bhadrabAhu ane samrATa caMdraguptane samakAlIna mAne che. caMdraguptane soLa svapna AvelA hatA ane pachI caMdragupta bhadrabAhu svAmI pAse jaIne te svapnanA phaLa saMbaMdhI khulAso pUchelo.. tyAre bhadrabAhu svAmIe te svapnAM bhaviSyamAM kharAba vakhata AvavAne che ema sUcave che ema kahIne bhadrabAhu svAmIe te dareka svapnAnuM phaLa vigatathI kahI batAvyuM hatuM ema jainene eka varga mAne che. digaMbara jaine tethI paNa AgaLa vadhIne ema mAne che ke te svapnAnA phaLanI hakIkata sAMbhaLIne caMdragupta rAjAne bhAre vairAgya utpanna thayuM hatuM ane tethI teNe bhadrabAhu svAmI pAse dIkSA lIdhI hatI. te pachI te banne bIjA ziSyonI sAthe dakSiNamAM gayelA ane tyAM mAyasora pAsenA parvata pAse pahoMcatAM bhadrabAhu svAmIe pitAnuM AyuSya kSINa thayeluM jANuM te parvata upara anazana karI svarga gamana karyuM hatuM. vetAMbaronI tathA digabaronI A banne mAnyatAo kevI kAlpanika che te have ApaNe joIzuM. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 mULa jaina dhama ane bhadramADuM ane cadragupta je jaine zrutakevaLIbhadraSAhu ane mauya samrATa caMdraguptane samakAlIna mAne che tee A samakAlInatA saMbaMdhamAM traNa vAta kahe cheH-- ( 1 ) caMdraguptanA rAjyamAM bAra varSAMte dukALa paDyo hatA te samaye ane tenI pachI paNa ghaNAM vakhata sudhI bhadrabAhu jIvita rahyA hatA. (2) caMdraguptane eka samaye sALa svapnA AvyA. rAjAe bhadrabAhu svAmI pAse jaIne tenA phaLa pUchyA. tenA javAbamAM zrutakevaLI bhadrabAhu svAmIe duSamakALanA bhAvI anarthAMnu varNana karyuM. (3) caMdragupta rAjAe zrutakevaLI bhadrabAhu pAse dIkSA grahaNa karI ane temanI sAthe dakSiNa deza tarapha cAlyA gayA. A traNa bAbate zrutakevaLI bhadrabAhu ane samrATa caMdraguptanI samakAlInatA batAvanArI che. bhadrabAhu ane cadragupta samakAlIna nahAtA tenA purAvA uparanI vAtene sAcI mAnI laIe te caMdraguptane sattA samaya vIra nirvANunA 170 pachI hAI zake nahi. kAraNa ke bhadrabAhu svAmIne svargavAsa vIra nirmANa saMvata 170 mAM Ave che. paraMtu caMdraguptanA samayane prAraMbha vIra nirvANuthI 210 varSa pachI thayela che. eTale bhadrabAhunA sva`gamana pachI cAlIza varSa pachI caMdraguptanA samayane prAraMbha thAya che tethI teo samakAlIna hoi zakatA nathI. digaMbara graMthomAM zruta kevaLa khadrabAhu svAmInA AcAya padane kALa vIra sa. 132 thI 16ra batAvyA che. ane mauya caMdraguptane rAjyakALa vIr sa. 215 thI zarU thatA khatAnyeA che. eTale diga MbarAnI ja kALagaNatrI pramANe bhadrakhAhu tathA caMdragupta samakAlIna banI zakatA nathI, Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 19 29 prAcIna jaina sAhityamAM bhadrabAhu tathA caMdraguptanA saMbaMdhI uparanI traNeya bAbatone kahyuM sthAna nathI. - bhadrabAhunA samayamAM jema lAMbA samayane bhayaMkara dukALa paDe hato tevI ja rIte pharIthI bIjI vAra caMdraguptanA samayamAM paNa te ja lAMbA kALane bhayaMkara dukALa paDyo hato. pahelI vAra eTale bhadrabAhu svAmInA vakhatanA dukALane "pahelI bAra dukALI"nA nAmathI oLakhAvAmAM Ave che tyAre caMdraguptanA vakhatanA dukALane "bIjI bAra dukALI"ne nAmathI oLakhavAmAM Ave che. bane vakhatanA bAra varSanA lAMbA dukALane judA judA gaNavAne badale eka ja vakhatane bAra varSane dukALa gaNIne koIe bhUlathI bhadrabAhu tathA caMdraguptane samakAlIna mAnI lIdhA ane te vAta paraMparA cAlI AvI. Avazyaka cUrNa, tigAlIpayannA vagere prAcIna jana graMthAthI pramANita thAya che ke bhadrabAhunA samayamAM dukALa paDelo temAM te sukALa thatAM pATalIputra nagaramAM zramaNasaMdha ekatra thayA hatA tyAre agIAra aMganI vyavasthA karI ane bAramu dRSTivAda aMga zikhavAne mATe sthULabhadra pramukha sAdhuone bhadrabAhu pAse mokalyA hatA. tyAre pATalIputramAM naMda rAjAnuM rAjya hatuM. A ghaTanAnI sAthe caMdraguptane kazo paNa nAmollekha nathI, seLa svapnAnI kalipata vAta caMdraguptane soLa svapna AvelA ane tenA phaLa bhadrabAhu svAmIe kahevAnI vAtane koI paNa prAcIna graMthamAM ullekha nathI. Daza svamAdhikAra, bhadrabAhu caritra ane evA ja bIjA arvAcIna graMthamAM A kathA avazya upalabdha thAya che. paraMtu arvAcIna Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 mULa jaina dharma ane daMtakathAonA AdhAra upara bhadrabAhu ane caMdraguptanI samakAlInatA mAnavI e yuktisaMgata nathI. soLa svapnA saMbaMdhI kathAnI nUtanatA enI bhASA uparathI ja siddha thaI jAya che. te uparAMta tenI aMdaranA tathyathI paNa te kapita sAbita thaI jAya che. ahIM te kathAmAM thoDI bAbate batAvI che te uparathI ja vAMcakone vizvAsa AvI jaze ke kharekhara A svamAo saMbaMdhInI kathA e phakata Adhunika kalpanA ja che. 1 zaMbhUyavijayassa sIse jugavvahANe bhadabAhu nAmaM aNagAre 20 zahAthA kathAkAre bhadrabAhune saMbhUtivijayajInA ziSya lakhela che. A vAta jaina graMtha pramANe sAcI nathI. bhadrabAhu yazobhadranA ziSya ane saMbhU tivijyanA gurubhAI hatA. kathAkAra bhadrabAhu pachI ghaNuM lAMbA kALe thayela haze tethI ja tene khabara nahi hovAthI evI UlaTI vAta lakhI che. (2) kathAmAM lakhyuM che ke-"AjathI koI rAjA dIkSA nahi lIe." paraMtu AgaLa upara e ja caMdragupta rAjAne kathAkAre dIkSA levaDAvI che eTale e "vedavyAghAta" che. jaina sAhityamAM A bhaviSya vANu bhagavAna mahAvIranA mukhathI ja prakAzita karAvelI che. abhayakumAre bhagavAna mahAvIrane pUchavAthI bhagavAne pharamAveluM ke rAjA udAyananI pachI kaI mukuTadhArI rAjA bhagavAna pAse dIkSA laI saMyamadhArI nahi thAya. svapnAnA kathAkAre bhagavAna sAthe abhayakumArane thayelI vAtane bhadrabAhue karelA svapnaphaLamAM sarakAvI dIdhI che. paraMtu kathAkAranI vAtamAM vAstavikatA nahi hevAthI te arvAcIna kAlpanika vAta che ema siddha thAya che. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapraDhAyA pra. 19 301 ( "" (3) kathAkAre bhathyAhunAM mukhathI kahevaDAvyu che ke jevanALa koiinaph havethI kevaLajJAnanA viccheda thaze paraMtu jaina dharmamAM te jaMbUsvAmI pachI ja kevaLa jJAnanA viccheda thavAnuM jaNAvela che eTale bhadrakhAhu svAmInA mukhathI kevaLajJAna viccheda thavAnu kahevaDAvavuM' e azUnya che. A uparathI paNa svapnAnI vAta pAchaLathI upajAvI kADhelI che ema sAbita thAya che. (4) svapna kuLamAM kahyuM che ke--" sAdhu devadravya khAvAvALA thaze. tee leAbhathI mALArApaNa upadhAna Adi aneka vAtA prakAzita karaze. AthI spaSTa thAya che ke A kathana caityavAsanI utpatti thayA pachInI sthitinI sUcanA kare che. eTale e kathA caityavAsanA kALa pachI upAvI kADhelI che. HH (5) svapnaphaLamAM kahyuM che ke-- havethI dhama vaizya jAtinA hAthamAM haze. viSNukA aneka mArga grahaNa karaze.' A vAkayathI mAluma paDe che ke jaina dharma jAti dharma anyA pachInA e ullekha che, eTale kathA te pachI banAvelI che. (6) svapna phaLamAM kahevAmAM AvyuM che ke--"kSatriyakumAra rAjyabhraSTa caze ane sa yavaneAnA hAthamAM cAlyu jaze. A uparathI ema samajAya che ke hiMdustAnamAM musalamAnanI sattA thayA pachI A kathAnI racanA thayelI haze. (7) kathAmAM caMdragupte dIkSA lIdhAnI vAta che te zvetAMbara graMthanI viruddha che. pariziSTa parva AdimAM caMdragupta jaina hAvAnI vAta che paraMtu temAM caMdragupta aMttakALa sudhI gRhastha dharmamAM ja rahela Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 mULa jaina dharma ane ema lakheluM che. temAM caMdragupta dIkSA levAnI kaMI vAta lakhelI nathI. samrATa caMdragupate dIkSA lIdhAnI vAta maurya samrATa caMdragupta bhadrabAhu svAmI pAse dIkSA lIdhAnI vAta paNa daMtakathAthI kaMI vizeSa pramANavALI nathI. A kathAne bhavetAMbara jaina sAhityamAM te kaMIka ja ullekha nathI. paraMtu prAcIna digaMbara jaina sAhityamAM ya tenuM samarthana maLatuM nathI. prAcIna jaina graMthomAM dIkSAnI vAta nathI. mauryasamrATa caMdragupta jainadharmI hatA ema te jaina temaja jainetara dareka vidvAna svIkAre che. paraMtu teNe jaina dIkSA lIdhI hatI ema te koI kahetuM nathI. eTale digaMbaranI e vAta pAyA vinAnI Thare che. A kathAnuM digabara 2mAM je DhaMgathI varNana kareluM che te joIne ema ja kahevuM paDe che ke zrutakevaLI bhadrabAhuno maurya caMdragupta sAthe kazo saMbaMdha nahe. prAcIna lekhamAM A kathAnA nAyaka bhadrabAhune kyAMya paNa zrutakevaLI lakhyA nathI. paNa temane nimittavettA kahelA che. ane digaMbaranA kathana anusAra ja te bIjA jyotiSI bhadrabAhu hoI zake che. zaka saM. 572 no zilAlekha. zravaNa belagolanA caMdragiri parvata uparanA zilAlekhamAM bhadrabAhu ane caMdraguptane ullekha che. A lekha zaka saMvata 172 nI AsapAsanA hovAnuM anumAna karAya che. je A anumAna ThIka mAnI levAmAM Ave to ema kahevuM anucita nahi gaNAya ke- - caMdragupta bhadrabAhunA ziSya hovAnI mAnyatA digaMbara saMpradAyamAM vikramanI AThamI sadInA prAraMbhamAM ja cAlu thaI Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 19 303 hatI. paraMtu e vAta bhUlavA jevI nathI ke e lekhamAM bhadrabAhune zrutakevaLI jaNAvyA nathI temaja caMdraguptane maurya jaNAvyA nathI. di. harinA bahata kathA koSanI vAta digaMbara sAhityamAM A viSayane sauthI prAcIna ullekha hariNakRta bahakathAkeSamAM jovA maLe che. A graMtha zaka saMvata 853 vikrama saM. 888mAM racAyelo che. temAM zrutakevaLI bhadrabAhunA mukhathI dukALa saMbaMdhI bhaviSyavANI sAMbhaLIne ujajayinInA rAjA caMdragupta dIkSA levAne ullekha che. AgaLa jatAM caMdragupta daza pUrvadhara vizAkhAcAryanA nAmathI saMdhanA nAyaka banavAne ullekha paNa e ja kyA graMthamAM che. ATalu hevA chatAM paNa caMdraguptane ujajayinInA rAjA kahIne kathAkAre e kathAnI vAstavikatAnuM sUcana karI dIdhuM che. bhadrabAhunA dakSiNa dezamAM javA saMbaMdhI ane caMdragupta ujayinInA rAjA hevA saMbaMdhI hakIkatathI ja e vAta spaSTa thaI jAya che ke e bhadrabAhu, zrutakevalI bhadrabAhuthI bhinna (judA) hatA ane caMdragupta paNa pATalIputranA maurya caMdraguptathI bhinna hatA. zaka saM. pararane zilAlekha pArzvanAtha vastimAM lagabhaga zake saMvata para 2 nI AsapAsamAM lakhelo eka zilAlekha che. temAM bhadrabAhunI sUcanAthI saMdha dakSiNamAM gayelo ema ullekha che. paNa e ullekhathI e vAta spaSTa siddha thaI jAya che ke-dukALa saMbaMdhI jenI bhaviSyavANuthI jaina saMgha dakSiNA patha tarapha gayela hato te bhadrabAhu zrutakevalI nahi paNa zratakevaLInI ziSya-paraMparAmAM thayelA bIjA bhadrabAhu hatA ke Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 mULa jaina dharma ane jenI nimittavettAnA nAmathI prasiddhi thaI hatI. kAraNa ke zilAlekhamAM e pramANe spaSTa lakhela che. di. ratnanaMdInuM bhadrabAhu caritra bhadrabAhu ane caMdraguptanI kathAmAM caMdraguptane kyAMya paNa maurya athavA pATalI putranA rAjA tarIke lakhela nathI. paNa ujajayinInA rAjA tarIke lakhela che. jemake ratnanaMdInA bhadrabAhu caritramAM dvitIya paricchedanI gAthA 5 thI 8 mAM lakhyuM che ke viveka vinaya dhanadhAnyAdi saMpadAothI samasta dezane jItavAvALA avaMti nAmanA dezamAM prAkArothI yukta tathA zrI jinamaMdira, gRhastha, muni ane uttama dharmathI vibhUSita ujayinI nAmanI nagarI che- gAthA 5-6 "temAM caMdramA jevA nirmaLa kIrtinA dhAraka, caMdramAM samAna AnaMda devAvALA, suMdara guNothI virAjamAna, jJAna tathA kaLA kauzalyamAM sucatura, jinapUjA karavAmAM Idra samAna, cAra prakAranA dAna devAmAM samartha tathA pitAnA pratApathI sUryane parAjita karavAvALA caMdraguti nAmanA rAjA hatA- gAthA 7-8. ahIM rananaMdIe ujajayinInA rAjA hatA ema lakhyuM che eTaluM ja nahi paNa rAjAnuM nAma caMdragupti ApeluM che ane temAM aurya vaMzanuM ke pATalIputranA rAjA tarIkenuM nAmanizAna paNa nathI, phakta te ujajayinInA rAjA eTale te maurya caMdraguptathI bhinna che ema siddha thAya che. vaLI A ghaTanAne samaya vikramanI pahelI ke bIjI sadInI AsapAsanA lakhelo che. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 hAlanA saMpradAye pra. 19 bIjA bhadrabAhune samaya digabara lekhakonA lekhanA AdhAre bIjA bhadrabAhune sattA samaya vikramanI bIjI sadInI AsapAsane pramANita thAya che. aMjAtinI gAthA 47 mAM tenA kartA bhaTTAraka zubhacake A bIjA bhadrabAhune prathamatradhara (AcarAtre sutravettA)jaNAvela che. paraMtu bra, hemacaMdre temane zrataskadhamAM aMga zratanI paraMparA vicchinna thayA bAda bIjA bhadrabAhunI sattAne nirdeza karela che. vIranirvANa pachI kevaLI 62 varSa ekAdazAMgadhara varSa 220 zrutakevaLI 100 ,, ekAMgadhara tathA dazapUrvadhara 183 , aMgadezadhara , 118 e pramANe vIranirvANathI 683 varSa sudhI aMgazrutanI pravRtti rahIne vicchinna thaI. A pramANe 683 varSane itihAsa lakhyA pachI hemacaMde bIjA bhadrabAhunA saMbaMdhamAM temanA mRtadhaMdhamAM lakhyuM che ke Ayaviyo bhadrabAhu agamahaNimita jaannkaaro| NiNNAsaha kAlavase sa carimo hu Nimitio hodi // artha- AcAryazrI bhadrabAhu svAmI aSTAMga mahAnimittanA chellA jANakAra hatA. tyAra pachI kALavaze nimitta jJAnane lopa thayo. have zubhacaMdranA kathana anusAra bhadrabAhune prathamAMgadhara mAnI laIe to temanuM astitva vikramanI pahelI sadImAM mAnavuM saMgata thAya che. paraMtu brahma. hemacaMdra AdinuM kathana ThIka mAnIne bhadrabAhane samaya aMgajJAnanA viccheda thayA bAda mAnIe to teno artha e thAya che ke-vIra nirvANa varSa 683 (eTale vikrama saMvata 213) pachI naimittika bhadrabAhu thayA. 20 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane digambara vidyAneAnA lekheA uparathI jaNAya che ke khInna bhadrabAhunA nAmathI sarasvatI gacchanI nadI AmnAyanI paTTAvalIne prAraMbha thAya che ane bIjA bhadrakhAhu IsavIsanathI 53 varSa pUrve ane zaka savatathI 131 varSa pUrve thayA. 306 DaoN. lITanA mata che ke dakSiNanI yAtrA karavAvALA A mInda bhadrabAhu ja hAI zake che. paraMtu khIjA bhadrabAhunA astitvane samaya je mAnavAmAM Ave che te kharAkhara jaNAtA nathI. hemacaMdranA upara kahyA lekha anusAra bhadramAhune samaya vikramanI trIjI sadIne prAraMbha mAnI laI zakAya che. paraMtu temAM ema te spaSTa lakhyuM nathI ke aMgajItane aMta thayA bAda prasiddha AcAryamAM prathama puruSa bhadrabAhu hatA. paraMtu tethI ema mAnavAmAM ze| vAMdhe che ke khIjA bhadrabAhu aMgazrutanI pravRtti viccheda thayA pachI lagabhaga aDhI ke traNase| va pachI thayA hatA! temanA nadaAmnAyanA Adi puruSa hovAnI mAnyatAthI paNa e ja siddha thAya che ke A bhadrabAhu vikramanI chaThThI sadInI pahelAM na thaI zake. nadIsaMdhanI paTTAvalImAM bhadrabAhune kuMdakuMdanA purogAmI lakhelA che paraMtu A paTTAvalI-lekhane pramANika mAnatA pahelAM bahu vicAra karavAnI jarUra che. kAraNa ke prAcIna lekhAmAM AcAya kuMdakuMdane ja mULasaMghanA nAyaka lakhelA che. jue. zravaNa khelageAlanI kattile khastInAM eka staMbha uparanA zilAlekhanA kSeAkamAM lakhyu che-- " zrImAna vamAna svAmInA zAsanamAM mULa saMdhanA nAyaka kAMDakuMdanA nAmanA AcAya thayA. ' ane digambarAnA khInna saMgha, gaNu, gaccha tathA zAkhAe e Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpraDhAyA pra. 19 mULasaMdhane ja vistAra hovAthI nadI zAkhA paNa e mULasaMdha tathA tenA agraNI AcAya` kAMDaku nI pachI ja thayela hAya. jyAre nadIzAkhA kukudanA samayanI pachInI che te tenA pravaka bhadrAhu paNa kuMdakuMdathI arvAcIna ja heAI zake. eTale bIjA bhadramA vikramanI pAMcamI sadInI aMtanI pahelAM na hAi zake. zvetAMbara graMthakAra je bhadrabAhune varAhamihiranA bhAI lakhe che te ja khIjA bhadrabAhu hoI zake. 307 A sarva vAtA uparathI e te cAkkasa kahI zakAya che ke zrutakevaLI bhadrabAhunA sau cadraguptanI sAthe koI saMbaMdha hAI zakatA nathI. dukALa vakhate zrutakevanI bhadrabAhu pUrva tarapha baMgALamAM hatA jaina zrutakevaLI bhadrabAhue dakSiNa deza tarapha vihAra karyAM hovAnuM kAI pramANa nathI. ethI UlaTuM, dukALanA aMte bhadrAhu nepAla tarapha gayA hovAnuM pramANa che. (jue Avazyaka cUrNI 25ra. tathA sUtreA upalabdha ke vidra ' nAmanA prakaraNamAM pahelI Agama vAcanAnI vigata. ) juM zrutakevaLI bhadrabAhunA ziSyA tAmralipti cane puvanamAM cirakALa rahelA e hakIkata paNa batAve che ke zrutakevaLI bhadrabAhu tathA temane samudAya dukSanA samayamAM pUrva dezane che|DIne khIje kayAMya gayA na hatA. zrutakevaLI bhadrakhAhunA ziSya geAdAsathI nIkaLela gA sagaNunI cAra zAkhAo hatI. e kalpasUtranI verAvalImAM aAveluM che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 mULa jaina dharma ane temAM pahelI zAkhA "tAmalittiyA"nI utpatti vaMga dezanI te samayanI rAjadhAnI tAlittI athavA tAmraliptithI thaI hatI. tAmralipta e dakSiNa baMgAlanuM prasiddha baMdara hatuM. bIjI zAkhA "kaDIvarisiyA"nI utpatti koTivarSa nagaramAM thI hatI. A nagara rADha deza (hAlane murzidAbAda jillo-pazcimI baMgAla)nI rAjadhAnI hatuM. - trIjI zAkhA "puDa baddhaNiyA" hatI te puMDravardhana (uttara baMgALanI rAjadhAnI)thI utpanna thaI hatI. bogara jillAmAM jamAlagaMja sTezanathI 3 mAIla dUra pahADapura gAma che. te junuM puDavardhana che. - A traNeya zAkhAonA utpattisthAne pUrva samudra tathA gaMgA nadInI najIkanA baMgALamAM hatA. ane temAM adhika samaya nivAsa karavAne kAraNe gAdAsagaNanA sAdhu samudAyanI zAkhAo e sthAnanA nAmathI prasiddha thaI hatI. AthI e vAta nizcita che ke dukALanA samayamAM bhadrabAhu tathA temane sAdhu samudAya baMgALamAM jyAM varasAda sAro thavAthI dukALanI kharAba asara na hatI tyAM rahelA hatA. zrutakevalI bhadrabAhu dakSiNamAM javAnI kathA digabara graMthomAM upalabdha thAya che te sarva kathA vikramanI dazamI sadI pachInI lakhelI che. dakSiNa javAvALA bhadrabAhu vikramanI chaThI sadInA AcArya hatA. e vAta zravaNa belagelanA pArzvanAtha-vastinA lagabhaga zaka saMvata para2 mAM lakhelA zilAlekha uparathI tema ja digaMbara saMpradAyanA darzanAra, bhAvasaMgraha vagere graMtho uparathI siddha thaI cUkI che. eTale zrutakevaLI bhadrabAhunA nAte digaMbara saMpradAyanI prAcInatA viSayaka vidvAnonA abhiprAya Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 19 309 nirmaLa thaI jAya che. ane nizcita thAya che ke zrutakevalI bhadrabAhunA vRtAMta sAthe digaMbara saMpradAyane kaMI paNa saMbaMdha nahetA, digaMbara lekhakee je je vAta zrutakevaLI bhadrabAhunA nAme caDAvI che te sarva kharI rIte bIjA jayotiSI bhadrabAhu sAthe saMbaMdha dharAve che. digaMbara graMthakAra zrutakevaLI bhadrabAhune ujjainamAM svargavAsa thaye mAne che. digaMbara AcArya haripheNa sUrie "bRhat kathAkoSa" vikrama saM. 888mAM racelo che. temAM kathA 131 mAM lakhyuM che ke - ahamatraiva tiSThAmi, kSINamAyurmamA'dhunAM // 37 // prApya bhAdrapadaM dezaM zrImadujjayinI sambhavam // 43 // samAdhimahaNaM prApya, bhadrabAhuH divaM yayau // 44 // eTale ke-cauda pUrvadhArI zrI bhadrabAhu svAmI dakSiNamAM gayA ja nathI paNa ujjaina pAsenA pradezamAM anazana laI svargavAsI banyA hatA. | digaMbara lekhaka bra. nemidarajI temanA "ArAdhanA kathA koSa"nI kathA 61 mAM lakhe che ke ujjayinyAM sudhIrbhadraH vaTavRkSasamIpake / kSupipAsAdikaM jitvA, saMnyAsena samanvitaH // 16 // svAmI samAdhinA mRtvA samprAptaH svargamuttamam // 27 // eTale zrutakevaLI bhadrabAhu svAmI ujajayinInA udhAnamAM vaDanA Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 mULa jaina dharma ane vRkSa samIpamAM rahIne sudhA pipAsAdi jItIne anazana karIne samAdhithI mRtyu pAmIne svargavAsI thayA hatA. A uparathI paNa nakakI thAya che ke digaMbara saMpradAyanA pUrvanA lekhake paNa zrutakevaLI bhadrabAhune dakSiNamAM gayelA mAnatA nathI paNa ujajayinImAM svargavAsa pAmelA mAne che. bIjA bhadrabAhu ane caMdragupta saMbhava che ke gukhanA samayamAM caMdragupta nAmanA koI guptavaMzIya rAjAe varAhamihiranA bhAI bhadrabAhu nAmanA jaina AcAryanI pAse nadIkSA lIdhI heya. ane te vAtane pAchaLanA lekhakoe avivekathI zrutakevaLI bhadrabAhu ane caMdraguptanA nAma sAthe joDI dIdhI hoya. caMdraguptane laIne bhadrabAhunA dakSiNApatha tarapha javAnI vAta paNa e ja batAve che ke e bhadrabAhu te pratiSThAnapuranA tithI varAhamihiranA bhAI bIjA bhadrabAhu ja hatA. tAMbara jaina graMthomAM bhadrabAhune jayotiSI varAhamihiranA bhAI lakhelA che. juo ka9pa kiraNAvalI 163 mAM lakhyuM che ke pratiSThAnapure varAhamihira bhadavAhu dvijau bAMdhavau prabrajitau / bhadrabAhorAcArya padadAne ruSTaH san varAhoM dvijaveSamAdatya vArAhisaMhitAM kRtvA nimittairjIvati. artha-pratiSThAnapuramAM varAhamihira tathA bhadrabAhu nAmanA be dvija (brAhmaNa) baMdhuoe dIkSA lIdhI hatI. bhadrabAhune AcArya padavI ApavAthI varAhamihirane roSa AvyA tethI teNe dIkSA cheDIne diveza dhAraNa karyo ane vArAhisaMhitA banAvIne naimittika tarIke jIvana gALavA lAgyo. paraMtu zvetAMbara lekhaka A bhadrabAhune zrutakevaLI kahe che te barAbara nathI. kAraNa ke jyotiSI varAhamihira zaka saMvata 427 (vIra Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sa MpradAya pra, 19 311 nirvANu 1032 ) mAM vidyamAna hatA ema paMcasiddhAMtikAmAM batAvelu che. jyAre varAhamihiranuM astitva vIra nirmANu saMvata 1932 mAM nizcita che tyAre temanA bhAI zrutakevaLI bhadrabAhu hoI zake nahi. vastutaH zrutakevaLI bhadrabAhu tathA varAhamihiranA bhAI bhadrabAhu e baMne bhinna bhinna vyakti hatA. digabarAcAryoe e baMnene bhinna mAnyA che paraMtu jyAtiSI bhadrabAhune tee vikramanI pahelI sadImAM thayelA mAne che. e bhUla che. varAhamiharane je samaya che e ja A khIjA bhadrAhune! samaya hAve joI e. digaMbara prathAmAM khIjA bhadrabAhune ' carama nimittadhAra' lakhelA che temaja zvetAMbara jaina graMthAmAM paNa khIjA bhadrabAhune ' nimittavettA ane ' bhadrabAhu saMhitA nAmanA graMthanA praNetA' lakhelA che. paNa A pratiSThAnapura nivAsI varAhamihiranA bhAi bhAhune zrutakevaLI bhaSAhuthI bhinna nathI mAnyA. e eka cirakAlIna bhUla kahI zakAya che. varAhamihiranA bhAI bhadrabAhu vikramanI pAMcamI sadInA aMta ane chaThThI sadInI zarUAtanA vidvAna hatA. lagabhaga e samaye harigupta nAmanA kAI guptarAjavI vyakitae jema zvetAMbara saMpradAyamAM dIkSA lIdhI hatI tema ja caMdragupta nAmanA rAjavazI puruSe paNa A bhadrabAhunI pAse dIkSA aMgIkAra karI haze. ane navadIkSita caMdraguptane laI ne e AcArya dakSiNApatha tarapha gayA haze. bhadrabAhunA dakSiNamAM javA sabaMdhInI ghaTanA vikramanI chaThThI sadInA pahelA caraNamAM banI hatI. te samaye uttara bhAratavarSamAM bhayaMkara dukALa paDyo hatA ane sukALa thayA pachI saiArASTramAM valabhImAM devaddhi gaNi kSamA zramaNunI adhyakSatAmAM zvetAMbara zramaNusadhanu eka bhAre moTuM Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 mULa jaina dharma ane saMmelana thayuM hatuM. ane temAM mAthurI tathA vAlI vAcanAonuM ekIkaraNa tathA pustaka lekhana saMbaMdhI cirasmaraNIya kArya saMpanna thayuM hatuM. bIjA bhadrabAhunI dakSiNamAM javAnI arvAcIna ghaTanAne zrutakevaLI bhadrabAhunA nAmanI sAthe joDI daIne digaMbara lekhakee temanA saMpradAyanI prAcInatA TharAvavAnI ceSTA karela che. paraMtu temaNe dhyAnamAM rAkhavuM joIe che, ke digaMbarAnA ja lekhethI e ghaTanA bIjA bhadrabAha sabaMdhInI hevAnuM siddha thAya che. bAhubaLI caritra rAjAvalI kathA gomaTezvara tIrthanA saMbaMdhamAM digaMbara ItihAsakAra kahe che ke-- A sthAna prAcIna kALamAM tIrtharUpe hatuM. paraMtu samaya jatAM te bhUlAvA lAgyuM. tene mArga kaThina hato. eTale lokonI avarajavara tyAM thatI na hatI. dakSiNa mathurAnA gaMga vazI rAjA rAyamalanA maMtrI cAmuMDarAye ahIM AvI A tIrtha pragaTa karyuM. ghaNuM samaya sudhI cAre bAju cokI pahere mUkI mANasonI avara javara rokIne A mUrtine ghaTato saMskAra ApI zaka saM. 800 mAM tenI pratiSThA karI tenuM gAmazvara nAma rAkhavAmAM AvyuM ane te mUrtinA baMne paga pAse zrI cAmuMdarA mAsiTuM eTale zrI cAmuMDarAje nirmANa karAvI tathA zrI cAmuMDAne kavi eTale zrI cAmuMDarAje banAvarAvI evA zilAlekho che. A uparathI e siddha thAya che ke e tIrtha prAcIna che paNa te mUrti ane tenuM nAma arvAcIna che. kAraNa ke te zaka saM. 880 eTale Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 19 313 vikrama saM. 1034-35 mAM baneluM che. athavA vikramanI agIAramI sadImAM baneluM che. bIjA bhadrabAhu svAmI dakSiNamAM gayelA ane ahIM svarge gayelA te vikramanI chaThI sadImAM baneluM che. eTale tyArathI te parvata tIrtharUpe gaNAyele paNa pAchaLathI te tIrtha bhUvI javAvA lAgyuM. ane tethI pAMcaso varSa pachI cAmuMDarAye te tIrthane punarUddhAra karyo. pAMca varSamAM tIrtha bhUlI javAyuM hatuM tema nAma paNa bhUlI javAyuM hatuM eTale bIjA bhadrabAhUne badale te pahelA zrutakevalI bhadrabAhunA nAme caDAvI dIdhuM. ane cAmuMDarAye tIrthoddhAra karyo te vakhate zrutakevaLInA nAme te tIrtha caDI gayeluM. ane koIe bhadrabAhunA nAmane pAchalo adha bhAga ja yAda rAkhI tene bAhubaLInuM nAma ApI dIdhuM. bAkI bAhubaLIjI te dakSiNamAM padhArelA ja nahotA. e te aitihAsika vAta che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa vizamuM zrI kuMdakuMdAcArya zrI kuMdakuMdAcAryanA graMtha, guru, samaya. videhagamana vagerenI vigate ane samIkSA jenAmAM je guNa hoya tenI prazaMsA karavI te dharma che, paNa jenAmAM je guNa na hoya tevA guNanuM tenAmAM ApaNu karavuM te dharma nathI digaMbara saMpradhayamAM zrI kuMdakuMdAcArya nAmanA eka mahAna prabhAvaka AcArya thaI gayA. temanuM mULa nAma padmanaMdI hatuM paraMtu koDakuMDa (kuMdakuMda) gAmanA hevAthI kuMdakuMda nAmathI vizeSa prasiddha thayA hatA. zrI kuMdakuMdAcAryanA mAtA pitA vagere saMbadhI kAMI paNa cekakasa mAhitI maLI zakatI nathI. kathAnA pustakomAM temanA jIvana saMbaMdhI judI judI vAto prasiddha thayelI che. paraMtu te badhI ekabIjAthI tadna UlaTI athavA judI ane koI paNa jAtanA AdhAra vinAnI hAI taddana avizvasanIya che. zrI kuMdakuMdAcAryanA graMtha temaNe prAkRta bhASAmAM ghaNuM vra racyA che ane tenAM nAma nIce pramANe che- Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 20 1. samayasAra 7. zIla prAbhata 13. rayaNasAra 2. pravacanasAra 8. badha prAbhRta 14. dvAdazAnuprekSA 3. niyamasAra 9. bhAva prAbhata 15. daza bhakita 4. paMcAstikAya 10. mahA prabhuta 16. mULAcAra 5. darzana prAbhata 11. sUtra prAkRta 17. parikarma 6. cAritra prAbhUta 12. liMga prAbhata prAbhata e saMskRta zabda che. prAkRtamAM te pAhuDa kahevAya che. jemake darzana pAhuDa vagere. parika viccheda gayela che. bAkInA 2the Aje paNa upalabdha che. temanA ghaNA kharA granI prAkRta gAthAone saMskRtamAM anuvAda thayela che. temaja mukhya graMtha upara TIkA paNa lakhAI che. temAM khAsa karIne zrI amRtacaMdrAcAryanI TIkAo uttama che. ane temanI TIkAothI ja kuMdakuMdAcAryanA graMthe ghaNI vizeSa prasiddhi pAmI zakyA che. temanA lagabhaga badhA pustako tathA TIkAonA hiMdImAM anuvAda prasiddha thaI cUkyA che. ane pahelA cAra pustakanA tenI TIkA sahita gujarAtImAM paNa anuvAda prasiddha thayelA che. samayasAra graMthanI zreSThatA zrI kuMdakuMdAcAryanA badhA graMthomAM samayasAra graMtha sauthI zreSTha che. temaNe bIjuM kAMI paNa lakhyuM na hatuM ane A eka samayasAra graMtha ja lakhyo hota te paNa zrI kuMdakuMdAcAryanI vidvattA eTalI ja aMkAta ema huM mAnuM chuM. kAraNa ke samayasAra e ajoDa ane asAMpradAyika graMtha che. samayasAra e nizcaya nayathI pratipAdana karate maulika tAvika graMtha che ane e graMtha temanI pahelAM ke temanI pachI haju sudhI koI lakhI zakyuM nathI te paNa temanI mahattA puravAra kare che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 mULa jaina dharma ane eTaluM kharuM ke samayasAra graMtha ucca koTinA jIvane ja khAsa upayogI che ane apAtranA athavA adhikArInA hAthamAM jatAM te UlaTI rIte pariName tevuM che. paraMtu tethI te graMthanI mahattA ghaTatI nathI paNa vadhe che. phakata samajadAra jIvoe te graMtha dhyAnapUrvaka samajIne tene abhyAsa karavA Ie. paramAgama kahevAnuM kAraNa uparanA prathonI nAmAvali uparathI ja vAMcaka joI zakaze ke kuMdakuMdAcArye dharmane lagatA lagabhaga dareka viSaya upara lakhela che. ane digaMbara saMpradAyamAM temanuM khAsa mahattva che te eTale sudhI ke digaMbara saMpradAyamAM temanI pahelA thaI gayelAM AcAryonA graMthone choDIne zrI kuMdakuMdAcAryanA graMthone paramAgama tarIke gaNavAmAM Ave che. tenuM kAraNa e che ke zrI kuMdakuMdAcArye temanA A graMthamAM digaMbara saMpradAyanI mULa mAnyatAone pheravIne tene navuM mUrta ane cokakasa svarUpa ApyuM che ke jenuM svarUpa temanI pahelAMnA AcAryone graMthomAM dekhAtuM nathI. vIra saM. 606 athavA 608 mAM (vikramanI bIjI sadImAM) jaina dharmamAM be pakSa paDyA te (1) *vetAMbara ane (2) digaMbara. te vakhate sAdhunA nagnata ke vastradhAraNa mATe ja matabheda hato. vikramanI pAMcamI chaThI sadImAM digaMbara sAdhuomAM paNa caityavAsanI asara thaI ane teo rAjAo pAsethI bhUmidAna levA lAgyA. zrI kuMdakuMdAcArya jevA tyAgI munine e zithilatA sArI na lAgI ane temaNe mAtra sthULa parigrahane ja nahi paNa temanA vakhata sudhI temanA saMpradAyamAM je ApavAdika liMganA nAmathI vastra pAtranI chUTa hatI tene paNa niSedha karyo. strI mukti, kevaLI bhukti vagere viSayo pahelavahelA kuMdakuMdAcAryuM prarUpita karyA. jema eka jUThANuM bIjA aneka jUThANAM utpanna Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 20 317 kare che tevI ja rIte eka bAbatane (nagnatva) ekAMta Agraha bIja aneka matabheda utpanna kare te svAbhAvika che. tethI strImukita vagere aneka navA bhede utpanna thayA. bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI lagabhaga 800 thI 1000 varSe thayelA zrI kuMdakuMdAcArye bhagavAnanA zrImukhethI kazuM sAMbhaLeluM nahatuM. chatAM temaNe temanA graMthamAM kahI dIdhuM ke "bhagavAne kahyuM tema ja kahuM chuM." ane vidvAna tapasvI AcAryanA e zabdonI jAduI asara thaI. temanAM vacane pramANa manAyA. ane temanA graMtha parama Agama tarIke gaNAyA. kuMdakuMdAcArye zrata paraMparAthI sAMbhaLeluM tethI temAM satyAsatyanuM mizraNa thayuM hoya ja chatAM te sarva bhagavAnanA nAme caDAvI dIdhuM! parikame te paTa khaMDAgamanA pahelA traNa khaMDa upara bAra hajAra zloka parimANa zrI kuMdakuMdAcAryuM parikama nAmanI TIkA lakhI hatI. paraMtu te hAla viccheda gaI che. dazabhaktine prAkRta gadha bhAga ja zrI kuMdakuMdAcAryane banAvela che. mULacAra vadakera kRta kahevAtuM hatuM. paNa vadakera nAmanA koI AcArya thayA nathI. vakarane artha vRttikAra thAya che. zrI kuMdakuMdAcAryo parikarmavRtti lakhI hatI tethI temane vRttikAra tarIke jaNAvelA hatA. eTale ke mULAcAra te vRttikAra zrI kuMdakuMdAcAryane banAvela che. ema mULAcAra graMthanI prastAvanAmAM vigatathI batAveluM che. paM. zrI kalyANavijayajIe karelI mULAcAra graMthanI samAlocanA panyAsa zrI kalyANavijyajI mahArAje mULAcAra graMthanI kaIka vistRta samAlocanA lakhI che te khAsa ugI hovAthI vAMcakanI . jANa mATe atre udhdhata karI che. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 mULa jaina dharma ane paMnyAsa zrI kalyANavijaya mahArAje mULAcAra graMtha saMbaMdhamAM lakhyuM che ke A mULacAra graMtha eka saMgraha graMtha che. tenA paMcAcAra" adhikAramAM kula 222 gAthA che temAMnI 60 gAthAo akSarazaH bhagavatI ArAdhanA graMthamAMthI lIdhelI che. keTalIka vetAMbara AgamAMthI lIdhelI che ane keTalIka graMthakAranI svanirmita che. tenA "sAmAcArAdhikAramAM keTalIka gAthAo bhagavatI ArAdhanAnI che, keTalIka vetAMbara saMpradAyanA Avazyaka niyaMti graMthanI ane keTalIka svanirmita che. piMDavizuddhi adhikAra mAM maulika gAthAo kahetAMbara saMpradAyanA piMDaniryukita graMthanI che. jo ke temAM kyAMka kyAMka tenI vyAkhyA kuMdakuMdAcArye pitAnA saMpradAya anusAra badalI nAkhI che. paryApti adhikAra mAM kyAMka kyAMka Avazyaka niryukitanI gAthAo daSTigocara thAya che. bane "pratyAkhyAna saMstAra stavAdhikAromAM vetAMbarIya "payansa'nI aneka gAthAo jemanI tema saMgrahavAmAM AvI che. samayasArAdhikAramAM Avazyaka niryukita tathA dazavaikAlika sUtranI gAthAo upalabdha che. Sa Avazyaka adhikAra mAM tAMbarIya Avazyaka niyuktine ja saMkSipta saMgraha che. temAM kula 183 gAthAo che. temAMnI 77 gAthAo Avazyaka niryukitanI che ane 8 gAthA Avazyaka bhASyanI che. emAM 15-20 gAthAo kaIka vikRta karI dIdhI che. ane jyAM sAMpradAyika matabheda hato tyAM gAthAne potAnI mAnyatAne anukULa banAvI dIdhI che. bAkInI gAthAo Avazyaka niryukti tathA bhASyane saMkSipta sAra laIne svataMtra rIte nirmANa karI che paraMtu sAmAnya rUpathI e sarvanI upara zauryasenInI asara jaNAvavA mATe "ta"nA sthAna upara avazya "da" mUkI dIdho che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapraDhAye pra, 20 319 mULAcAranI racanA thaI tenA dhaNA samaya pahelAM jaina Agame lakhAI cUkayA hatA. tethI graMthakArane keTalAka zvetAMbara Agame te maLI gayA paNa para MparAgata artha AmnAya maLela nahi tethI keTalAka prakaraNa tathA paribhASAo kalpanAbaLathI samajavAnI ceSTA karavI paDI. temAM keTalIka jagyAe saphaLatA maLI nahi. udAharaNa tarIke ' samAcArI ' prakaraNa laI e. ' prAcIna zabda samAcArI nA vAstavika artha hi samajavAnA kAraNe tenA sthAna para kuMdakuMdAcArye 'sAmAcAra' zabda ceAnyA che ane tenA pratipAdanane mATe kaIka pheraphAranI sAthe Avazyaka niyuktinI nIcenI gAthAo lakhI nAkhI " icchAmicchAkAro tadhAkAro ya AsiA NisihI / ApucchA paDipucchA chaMdaNa sanimaMtaNA ya uvasaMpA // 125 // iTTe icchAkAro micchAkAro taheva avarAhe | paNiNa tahattiya NiggamaNe AsiA bhaNiA / 126 / / * pavisaMte ya NisIhI ApucchaNiyA sakajja AraMme ! sAdhammaNa | ya guruNA puvvaNisidhdhaMmi paDipucchA // 127 // chaMdaNa gahide davve agahidadavve NimaMtaNA bhaNiyA / tumahaM ti gurukule AdaNisaggo du uvasaMpA // 128 // AmAM 125 mI gAthA Avazyaka niyuktinI gAthA 66 tathA 667 nA prathama caraNunA saMkSepa che. ane te pachInI 126, 127, 128 e traNa vivaraNu gAthAomAM kAIkamAM te Avazyaka niyu*kitanuM anusaraNa che ane kAika svataMtra che. svataMtratA AvavAnuM kAraNa kAMIka sAMpradAyikatA ane kAMIka AmnAyatI ajJAnatA che. sAmAcArinA pahelA bheda IcchAkAra "nA pAribhASika atha e che ke sAdhu peAtAnuM kAma karavAnuM khIjA kAI sAdhune kahe te IcchA 4 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 mULa jaina dharma ane kareNa (tamArI IcchA hoya to) amuka kArya karo.' e zabda prayoga kare paNa AdezanAM rUpamAM koIne hukama na kare. AcArya vakera eTale kuMdakuMdAcArya A bhAvane samajyA ja nathI athavA samajyA hoya te jANuMbujhIne temaNe tene artha badalI dIdho che. kAraNa ke nagna, karapAtra tathA niSpatikarma sAdhune evuM koI kArya hetuM nathI ke je bIjA sAdhu pAse karAvavuM paDe. - evA vicArathI temaNe "IcchAkAra ne artha karyo "IThe IcchAkAre" eTale ke iSTanuM kArya karavAnI IcchA. paraMtu eTaluM ya na vicAryuM ke IcchA" e sAmAcArI athavA sAmAcAranuM kArya kema hoI zake ? zubha kArya karavAnI icchA karavI e jIvamAtranuM kartavya che. evA sarvasAdhAraNa mAnasika vicAra mAtrane "sAdhu samAcAra kahe emAM kAMI artha raheto nathI. e ja pramANe AsiyA " zabdane bagADIne "AsiyA banAvI dIdho. tenA arthanI kaMI ja saMgati thatI nathI, chaMdaNa" tathA "nimantaNunA artha mULa gAthAmAM bilakula aspaSTa che. chaMdaNa gahide daLe agahida dave NimaMtaNuM" e pramANe mULa gAthAnA zabda che. tene artha-grahaNa karelA drazyamAM chaMdanA ane agrahIta dravyamAM nimatraNa ema artha thAya che. paraMtu e zabdothI koI viziSTa artha nIkaLatA nathI. AgaLa upara temaNe kaMIka spaSTIkaraNa jarUra karyuM che paNa tyAMya arthanI saMgati thatI nathI. sAmAnya rIte bane paribhASAonA artha bagADI nAkhyA che. temAM paNa nimaMtraNane artha ekadama kharAba karI nAkhyo che. tenA vivaraNa mATenI gAthA A pramANe che- guru sAhammiyadavvaM, putthayamaNNaM ca gehiduM icche / te siM viNayeNa puNo NimaMtaNA hoi kAyavvA // 138 // Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 20 321 artha-guru tathA sAdharmika saMbaMdhI pustaka athavA bIjo koI padArtha grahaNa karavA cAhe to tene vinayapUrvaka nimaMtraNa karavuM joIe. juo. kevI artha saMgati bagADI dIdhI che ! koI paNa padArtha ApavA mATe pahelAM temane je prArthanA karavAmAM Ave tene nAma nimaMtraNa che. paNa yAcanAne nimaMtraNa kahevAtuM nathI. TIkAkAre nimaMtraNane artha "yAcanA karIne arthanI saMgati karavAnI ceSTA karI che paraMtu nimaMtraNa zabdane evo artha kara emAM jarA paNa pramANikatA nathI. AhAra pANI Adi zramaNe pagI padArtha lAvIne "AmAMthI ApanI icchA hoya te lIo" e pramANe bIjA sAdhune prArthanA karavI tene "chaMdanA" kahe che. tathA AhAra pANI levA jatI vakhate ApanA mATe huM lAvIza" ema bIjA sAdhune netaruM ApavuM tenuM nAma "nimaMtraNa che. paraMtu digaMbarAcArya A paribhASAonA bhAva jANatA nahetA ane kalapanAbaLathI je kaMI artha sUjhayo te lakhI dIdho. zvetAMbara AgamomAM (1) gha sAmAcArI (2) dazavidha sAmAcArI ane (3) padavibhAga sAmAcArI ema sAmAcArIne traNa bheda kahelA che. egha niryukitamAM je sAmAcArInuM nirUpaNa che te oghasAmAcArI. IcchAmicchA Adi dazavidha samAcArI (ene cakravAla samAcArI paNa kahe che.) ane ka95 vyavahAra Adi cheda sUtrokata AcArane pada vibhAga samAcArI kahe che. jo ke vakara (kuMdakuMda)nI pAse Avazyaka niryukita vidyamAna hatI ane temAM "trividha samAcArIno ullekha paNa hatuM. paNa tyAM dazavidha sAmAcArI sivAya bIjI sAmAcArIonuM kaMI paNuM varNana nahotuM. tethI dazavidha sAmAcArInA nAma nidezanI pachI niryukitakAre kahyuM che key g fuM tu vayALe the vava vochuM eTale ke A 21 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 mULa jena dharma ane pratyeka padanuM nirUpaNa karIza. A "pratyeka pada" zabdaprayogathI temaNe e ja daza padanA vivaraNane pada vibhAga sAmAcArI mAnI lIdhI. paraMtu tethI samAcAranA traNa bheda purA thayA nahi tethI trividha sAmAcarIne badale be ja prakAranA ja samAcAra mAnIne rahI gayA, e pramANe prakaraNanI apUrNatA, paribhASAonI anabhijJatA tathA arthanI asaMgatiyone vicAra karavAthI e vAta lagabhaga nizcita thaI jAya che ke digaMbara AcAryo dazavidha sAmAcArInI maulika vAte zvetAMbara saMpradAyanI Avazyaka niryukitaomAMthI lIdhelI che ane tenI vyAkhyA karatI vakhate artha badalavAnI ceSTA karI che paNa temAM saphaLa thayA nathI. uparanA saMkSipta vivaraNathI jANavAmAM AvI gayuM haze ke, mULAcAranI racanA dazavaikAlika. mahA paccakhANa Adi pannA, Avazyaka niryukti tathA Avazyaka bhASya Adi aneka vetAMbara saMpradAyanA Agama temaja bhagavatI ArAdhanA Adi keTalAka digaMbara saMpradAyanA graMthonA AdhAra upara thayela che, A saMbaMdhamAM koI ne zaMkA na rahe mATe jaNAvavAnuM ke vetAMbara saMpradAyanA cheda sUve, Avazyaka bhASya vagerenI gAthAonA mULAcAramAM upayoga karavAmAM Avyo che te cheda sUtro bhAcho vagere vetAMbara tathA digaMbara saMpradAya TA paDyA pachI lAMbe vakhate vetAMbara AcAryoe banAvelA che. eTale ke tAMbara digabara chUTA paDyA pahelAMnA e the nathI. vadakera (kuMdakuMda) sAmAyika niryukitane AcArya para parAgata batAve che. paraMtu digaMbarAmAM viTTaranI pahelAMnI koI paDa Avazyaka niyukita nahotI. ethI UlaTuM vetAMbara paraMparAmAM "mahApaccakakhANa Adi aneka ati prAcIna ArAdhanA viSayaka prayannA" graMtha tathA Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 20 323 dazavaikAlika Avazyaka niyukita Adi prAcIna Agama Aje paNa mejuda che. tethI ema ja mAnavuM yukita saMgata che ke digaara graMthakAre jenA upayAga karyAMnA svIkAra karelA che te graMthA zvetAMbara para parAnA che. kuMdakuMdAcAya nA guru edhapAhuDanI gAthA 61 mAM zrI kuMdakuMdAcArye pete ja kahyu che ke, bhagavAnanA upadeza graMthArUDha thayA pachI temaNe tenu adhyayana karIne jJAna prApta karyuM. alabatta pustakArUDha thayelA zAstragraMtho paNa teo guru pAsethI ja zikhyA haze. zrI kuMdakuMdAcAnI pachI AsA varSe thayelA vRttikAra zrI jayasenAcAyaeN vikramanI caudamI sadImAM paMcAstikAyanI TIkA racI tenA prAkakathanamAM kahyuM che ke zrI kuMdakuMdAcArya siddhAMta devazrI kumArAnadInAnA ziSya hatA, eTale zrI kuMdakuMdAcArya naMdI saghanA AcArya hatA. AsA vadha pachI lakhAyalu temanA gurunuM nAma keTaluM vizvAsanIya gaNAya te vicAraNIya che. paraMtu zrI kuMdakuMdAcAye` te temanA koIpaNa graMthamAM temanI guru paraparAne ke temanA peAtAnA gurune nAmeAllekha suddhAM paNa karela nathI. ethI samajI zakAya che ke temaNe kriyAndrAra karyAM temAM tathA digaMbara soMpradAyanI mAnyatAo nizcita karI temAM temanA gurunI saMmati haze niha. ane tethI teene zithilAcArI samajIne temaNe peAtAnA guru ane praguruonA nAma nirdeza karyAM nahi hoya. zrI kuMdakuMdAcAryanA videhagamananI vicitra vAta zrI kuMdakuMdAcA jJAnI hatA tevA ja tapasvI paNa hatA. ghaNI vAra mahApuruSonI bAbatamAM bane che tema zrI kuMdakuMdAcAryAMnA jJAna ane tapathI Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 mULa jaina dharma ane prabhAvita thaIne temanA anuyAyIoe temanA videha gamana saMbaMdhI eka vicitra vAta pracalita karI che ane te vAta digaMbara saMpradAyanI dareka vyakita satya mAne che. te vAta A pramANe che- "kahe che ke-temanA dhyAnanI sthiratA ane mananI nizcaLatA bahu ucca koTinI hatI. eka vAra jyAre temane koI siddhAMtika viSaya para zaMkA utpanna thaI ane te upara bahu vicAra karavA chatAM paNa pote te viSe kAMI samAdhAna ke nirNaya karI na zakyA tyAre temaNe dhyAnamagna thaIne tanmayatAthI videha kSetramAM vidyamAna tIrthakara zrI sImaMdhara svAmIne mana, vacana ane kAyAnI zuddhipUrvaka namaskAra karyA. temanA manobaLa ane tapa tejanA prabhAvathI samavasaraNamAM birAjamAna tIrthakara bhagavAne temanA namaskArane svIkAra karatAM "saddhamAM vRddhirastu" ema kahIne AzIrvAda Apo. tyAM upasthita janatAmAMthI koI samajI zakayA nahi ke bhagavAnane koIe sAkSAta namaskAra nathI karyA te e AzIrvAda kone ane zA mATe ApyA. janasAdhAraNanI e zaMkAnuM nivAraNa karavA mATe bhagavAne batAvyuM ke bharatakSetramAM rahevA vALA durdhara tapasvI kuMdakuMda munie dhyAnastha thaIne namaskAra karyA tene A AzIrvAda Ape che. e samavasaraNamAM A AcAryanA pUrvajanmanA be cAraNa RSidhArI mitra hatA. teo premavaza bharatakSetra AvyA ane AcAryazrIne videhakSetra laI gayA. ane tyAM samavaraNamAM laI jaIne bhagavAnanA sAkSAta darzana karAvyA." jyAre AcArya varthanI samasta zaMkAonuM saMpUrNa samAdhAna thaI gayuM tyAre temanI IcchAnusAra temane eja bane mitroe bharatakSetramAM lAvIne temanA niyata sthAne pahoMcADyA." Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 20 325 A pramANe zrI kuMdakuMdAcAryanI videhagamananI kyA "bhagavAna kuMdakuMdAcArya" nAmanuM pustaka ke je digaMbara jaina pustakAlaya, surata taraphathI prasiddha thayela che temAM Apela che. videhagamana avizvasanIya hevAnA kAraNe have A kathA zA mATe avizvanIya ane upajAvI kADhelI dekhAya che tene vicAra karIe. bAramI sadI sudhInA zilAlekhamAM A videhagamananI vAtanuM nAma nizAna nathI. paNa e zilAlekhamAM tAtkAlika bhASAnA prAMjale vidvAna, siddhAMtazAstranA pAraMgata, samyaka zraddhAnI, pUrNa saMyamI, durdhara tapasvI, prathamAbhidhAnI ane cAraNaddhi (AkAzagAminI vidhA)ne dhArI hatA ema batAveluM che. - have je AcAryazrI pote cAraNaddhi (labdhi) dhArI hatA te teo pote jAte ja tIrthakara bhagavAna zrI sImaMdharasvAmI pAse pitAnI IcchAthI jaI zakata. temane belAvavAne temanA pUrvabhavanA cAraNahidhArI mitrone ahIM AvavAnI jarUra nahetI eTaluM ja nahi paNa bhagavAna pAse sarva zaMkAnuM samAdhAna thaI gayA pachI paNa e ja mitrone AcAryazrIne mUkavAne ahIM sudhI AvavAnI jarUra nahotI. kAraNa ke AcArya zrI pite ja pitAnI cAraNadhinI zakitathI pAchA AvI zakata. cAraNAddhine upayoga dharmakArya mATe te karI zake paNa vyavahArika kArya mATe te teno upayoga na ja karI zakAya, ane ahIM te zrI kuMdakuMdAcArya pote cAraNugaddhi dhArI hovA chatAM tene levAne ane mUkavAne temanA cAraNuRdvidhArI Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 mULa jaina dharma ane mi Ave che eTale te dhArmika nahi paNa vyavahArika kArya thayuM ke jema karavuM dvidhArI munine kahape nahi, vaLI tIrthakara bhagavAna AvuM kArya munine kapatuM nathI ema paNa kahyA vinA rahe nahi, paraMtu kathAmAM e bAbata kAMI ja lakhyuM nathI. eTale e vAta kAlpanika upajAvI kADhelI che ema cAmuM samajI zakAya che. bIju-kathA kahe che ke zrI kuMdakuMdAcA upalabdha sarva Agama zAstrone abhyAsa karyo hato ane te uparathI temane saiddhAMtika viSaya saMbaMdhamAM zaMkA utpanna thaI hatI. paraMtu temane keTalI zaMkAe utpanna thaI hatI ane kaI kaI zaMkAo utpanna thaI hatI tenI kaMIpaNa vigata digaMbara saMpradAyanA keIpaNa sAhityamAM kyAMya paNa batAvI nathI. paheluM te eka-evA zAstrajJa jJAnI mahAtmAne saiddhAMtika zakAo utpanna thAya ane te zaMkAonuM samAdhAna ahIM koI karI na zake tyAre te zaMkAe bhAre mahatvanI hoya ema te cA keI samajI zake ja. evI zaMkAonuM jyAre tIrthakara bhagavAna pAsethI samAdhAna meLavAya tyAre te vAta gupta rAkhavA jevI to hoya ja nahi. eTaluM ja nahi paraMtu evI mahatvanI vAta to bhagavAna pAsethI samAdhAna meLavyA pachI tarata ja AcAryazrIe te ja jAhera karI devI joIe ke jethI bIjA sarva sAdhuone te saMbaMdhI satya jJAna prApta thAya. paraMtu ApaNe joIe chIe ke zrI kuMdakuMdAcAryuM evuM kazuM ja karyuM nathI. ethI spaSTa thAya che ke videhakSetra jaIne temaNe tIrthakara bhagavAna pAsethI ke samAdhAna meLavyuM nahetuM kAraNa ke temanA jevA buddhizALI jJAnI mahAtmA satya jJAnanA pracAranI khAtara paNa pote meLavela samAdhAnanI vigata jaNAvyA vinA rahe ja nahi, Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 20 327 have bIjI vAta--temanI AzakAe zI heI zake te vicArIe. temanA samayamAM saMpradAyavAda bahu tItraNe pracalita hatA e teA itihAsa spaSTa rIte kahe che, eTale temane je mahatvanI zakAo utpanna thaI hoya te ddigaMmara saMpradAya ane zvetAMbara soMpradAyanA matabhedAnA viSayeA sabaMdhI khAsa karIne hAI zake. jo zrI kuMdakuMdAcAya ne A matabhedo saMbadhI tIrthaMkara bhagavAna taraphathI samAdhAna maLyuM hota te te vAta tee bhagavAnanA nAme spaSTa karyA vinA kadApi rahI zakata nahi. paNa zrI kuMdakuMdAcArya bhagavAna taraphathI amuka samAdhAna maLyuM che e vAta kyAMya jaNAvI nathI. ethI siddha thAya che ke temane tIrthaMkara bhagavAna pAsethI kAIpaNa prakAranuM samAdhAna maLyu naheAtu, sana zrI tIrthaMkara bhagavAna tA bharatakSetramAM jainadhama keva rIte sucAi rahyo che, zvetAMbarA digabarA kevI rIte laDAlaDI karIne dharmane hAni pahoMcADI rahyA che vagere hakIkata jANatA ja hoya ane te vakhate bharatakSetramAMthI jo kei paNa muni videhakSetramAM bhagavAna pAse jAte jAya te bhagavAna AvI rIte dharmane hAni na pahoMcADavI ane satya vAta Ama che ema kahyA vinA raheja nahi. tIrthaMkara bhagavAna dharmane hAni pahoMcatI hoya tyAre cUpa raheja nahi eTalu ja nahi paNa dhanA bhAgalA thavAmAM je zakAo ane je kAraNe upasthita thayelA hatA tenuM nirAkaraNa karyA vinA raheja nahi ane bhagavAne kahelA te nizakaraNa anusAra sarvane samajAvI dharmanI ekatA karavAnuM zrI kuMdakuMdAcArya cUta nahi. paraMtu zrI kuMdakuMdAcArye ekatAnI vAta teA choDI dIdhI hatI. eTaluM ja nahi paNa UlaTu dharmamAM satabheda-sa'pradAyavAda vadhe ane kAyama thAya e rItanA ja Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 mULa jaina dharma ane graMtha lakhyA hatA. te uparathI pUravAra thAya che ke temanA videhagamananI ane tIrthakara bhagavAna pAse samAdhAna meLavavAnI vAta tadana kapoLakalipata che. dAkhalA tarIke-zrI kuMdakuMdAcArye paTa khaMDAgamane abhyAsa karyo hato ane tenA pahelA traNa khaMDa upara parikarma nAmanI TIkA paNa racI hatI. 1 khaMDAgamanA pahelA khaMDamAM ja saMnaya zabda Ave che ke jethI strI mukita sAbita thAya che. ane digaMbara saMpradAye te zabda pitAnI mAnyatAnI viruddha to hevAthI pakhaMDAmamAMthI te zabda rada karavAnI AjJA tAjetaramAM ja pharamAvI che. te, temanA zAstramAM saMjJA zabda strImukti sAbita kare che tyAre saMpradAyanI mAnyatA strImuktinI viruddha che tethI satya zuM che evI zrI kuMdakuMdAcAryane zaMkA uddabhavI hoya te svabhAvika che. have je zrI kuMdakuMdAcAryane tIrthakara bhagavAna pAsethI tenuM samAdhAna maLyuM hota to bhagavAne A pramANe spaSTIkaraNa karela che ema teo bhagavAnanA nAme kahyA vinA raheta ja nahi. paraMtu tema nahi karatAM zrI kuMdakuMdAcArye digaMbara saMpradAyanI mAnyatAne puSTa kare tevI rIte strIne mukti hoI zake ja nahi ema pratipAdana karyuM che. eTale zrI kuMdakuMdAcArya jeTalA jJAnI ane tapasvI hatA teTalA ja saMpradAyamatanA AgrahI hatA. te vAta sAbita kare che ke temane bhagavAna pAsethI samAdhAna maLyAnI vAta e eka saMpUrNa jUThANuM che. ane te temanA anuyAyIoe pAchaLathI upajAvI kADheluM che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 20 329 saMpradAyavAdIe temanA saMpradAyanA paraMparAthI cAlyA AvatA mata tathA kiMvadaMtIone satya tarIke mAnI lIe te svabhAvika che. paraMtu taTastha, niSpakSa, binasaMpradAyI jaina to satyAsatyane vivekapUrvaka vicAra karIne pramANathI je siddha thAya che tene ja satya tarIke svIkAra kare. zrI kuMdakuMdAcAryanA videhagamananI vAta uparanA kAraNethI satya siddha thatI nathI eTale te mAnI zakAtI nathI. videhagamana upasthita thavAnA traNa kAraNe tyAre koIne zaMkA thaze ke zrI kuMdakuMdAcAryanA videhagamananI vAta upasthita thaI kevI rIte ? tema thavAmAM paNa koI nimitta kAraNa hatuM ke nahi. AvI zaMkA paNa thaI zake ane tethI te saMbadhI paNa ApaNe vicAra karIe, (1) ApaNe upara joI gayA ke zilAlekhamAM zrI kuMdakuMdAcAryane cAraNaRddhi (labdhi) prApta thaI hatI evo ullekha che. (2) zrI kuMdakuMdAcArye temanA pustakomAM "bhagavAne jema kahyuM che tema ja huM kahuM chuM" evI matalabanA zabdo lakhelA che. (3) zrI kuMdakuMdAcArya mahApratibhAzALI vidvAna tarIke prasiddha hatA. pratibhAzALI mahApurUSo mATe temanuM mahAmya vadhAravA mATe aneka jAtanI kAlpanika vAta temanA bhakato taraphathI vahetI mUkAya che e eka jANItI vAta che. mahAtmA gAMdhIjInI ahiMsA te ghaNuM adhUrI hatI. chatAM temanI ahiMsAthI prabhAvita thaIne temane kRSNanA avatAra gaNAvavAnuM cAlu Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 mULa jaina dharma ane thaI gayuM hatuM e te jANItI vAta che. ane keTalAka jenee temane bhagavAna mahAvIra sAthe sarakhAvavAnI paNa dhRSTatA karI hatI. to zrI kuMdakuMdAcArya jevA mahA pratibhAzALI vidvAna tapasvI mATe temanA videhagamana jevI kAlpanika vAta utpanna karavAmAM Ave to temAM kAMI navAI jevuM nathI. e vAta utpanna thavAmAM upara jaNAvelA traNa kAraNe kAraNabhUta hatA. eTale ke ( 1 ) temanI cAraddhi , (2) bhagavAnanA kahyA pramANe kahevAnI vAta ane (3) temanI vidvatA. cAraNa labdhi traNa rIte prApta thAya. cAraNa labdhi eTale AkAzagAminI zakita. e zakita traNa rIte prApta thAya che-(1) tapathI, (2) maMtrathI ke bhAtathI koI devadevIne prasanna karavAthI ane (3) auSadha prayogathI. tapasvI munione cothA ArAmAM cAraNa labdhi prApta thayAnA ullekha jaina zAstro ane dharmakathAomAM aneka Avela che. paraMtu A pAMcamA ArAmAM evA ugra tapane yogya saMghayaNa nathI te pachI evA tapa vinA evI labdhinI prApti paNa asaMbhavita ja gaNAya. zrI kuMdakuMdAcArya to chaThI sadImAM thayelA che paraMtu temanAthI AThaso navaso varSa pahelAM thaI gayelA cauda pUrvadhArI bhadrabAhu svAmI ke jeo mahAprANa dhyAna dharatA hatA, dharI zakatA hatA temane paNa evI labdhi prApta thaI nahotI. ane pAcamA ArAnI zarUAtathI chaThI sadI sudhImAM janmelA ghaNA munio mahAtapasvI thaI gayA hatA paraMtu temAMthI koIne paNa cAraNaddhi prApta thaI hatI tethI siddha thAya che ke pAMcamA ArAmAM cAraNalabdhi prApta thaI zakatI nathI. eTale zrI kuMdakuMdAcAryane tapathI caraNalabdhi prApta thaI heya e vAta mAnI zakAtI nathI. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 20 331 auSadhI prayAgathI paNa AkAzagAmI thaI zakAya che. ane tevA dAkhalA banelA paNa che. zrIpAdalipta sUri, nAgArjuna vagere auSadhInA khAsa mizraNathI banAvelo lepa pagane taLIe lagAvavAthI AkAzagAmI thayA hatA. te vAta itihAsa prasiddha che paraMtu zrI kuMda kuMdAcAya tevA vaijJAnika ( Scientist) nahAtA ane tethI temanI pAse AvA prayAga naheAtA ema samajI zakAya che. paraMtu maMtrathI athavA bhaktithI keAI deva ke devIne prasanna karIne temanI pAsethI AkAzagAminI vidyA ke zakti prApta karI zakAya che ane zrI kuMdakuMdAcArya maMtrathI ke bhakitathI kAI devane prasanna karyAM hoya ane evI zakti meLavI hAya te te asa Mbhavita nathI. paraMtu evI zaktithI mahAvideha kSetramAM paNa jaI zakAya ke kema te zakAspada che. kAraNa ke sAmAnya rIte vALuSyaMtara jAtanA devene meTe bhAge prasanna karI zakAya che. ane te videhakSetramAM javAnI zakti ApI zake ke kema te paNa zaMkAspada che, to paNa e devA hAlanI ApaNI jANItI duniyAmAM AkAza mAraphata jai zakAya tevI zakti te jarUra ApI zake che. ane zrI kuMdakuMdAcAye tevI kAi daivI zakti prApta karI hoya te te sabhavita che. ane e rIte zrI kuMdakuMdAcArya ne gaganagAmI zaktivALA joine temanA anuyAyIoe pAchaLathI temane cAraNaRddhivALA harAvyA hoya ane te pachI upara lakhyA pramANenA traNa kAraNA meLavIne temane videhugamana karI AvelA TharAvI dIdhA hoya te te paNa navA sabhava che paraMtu temaNe kharekhara videhagamana karyuM nahotuM te tA upara batAvelA kAraNeA pramANe nakkI samajI zakAya che. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 mULa jaina dharma ane zrI kuMdakuMdAcAryane samaya zrI kuMdakuMdAcArya kyA samayamAM thayA hatA te prazna paNa vivAdAspada che. digaMbara paMDitamAMnA koI temane vikramanI bIjI sadImAM thaI gayA mAne che tyAre bIjA koI temane trIjI sadInA aMtamAM ane cothI sadInI zarUAtamAM thayelA mAne che. paraMtu itihAsa vizArada paM. zrI kalyANavijyajI mahArAja zrI kuMdakuMdAcAryane vikramanI chaThI sadImAM thayelA mAne che tenA kAraNe nIce pramANe che - 1. zrI kuMdakuMdAcArya kRta paMcAstikAyanI TIkAmAM jayasenAcArya lakhe che ke A graMtha kuMdakuMdAcArye zivakumAra mahArAjanA pratibodha mATe racyo hato. De. pAThakanA abhiprAya pramANe A zivakumAra te kadaMbavaMzI zivamRgeza hatA ane te saMbhavata : vikramanI chaThI zatAbdinI vyakita hatA. tethI temanA samakAlIna kuMdakuMdAcArya paNa chaThI zatAbdinI vyakti hoI zake che. 2. prasiddha digaMbara jaina vidvAna paM. nAthurAmajI premIe niyama sAranI eka gAthA zodhI kADhI che. temAM AcArya kuMdaku de "lokavibhAga " paramAgamano ullekha karyo che. A "lokavibhAga graMtha saMbhavataH sarvanandI AcAryanI kRti che. ane te vikrama saM. 512 mAM racavAmAM AvI hatI. tethI kuMdakuMdAcArya chaThI sadInA graMthakAra pratIta thAya che. uparanA be kAraNe uparAMta zrI kuMdakuMdAcAryane graMthomAM aneka ulekha evA che ke je temane vikramanI pAMcamI sadI pachInA graMthakAra siddha kare che. temAMnA thoDAka ulekho A pramANe che - 1. samayaprAtanI gAthA 350 tathA 351 mAM kuMdakuMdAcArya kahe che ke-lokonA vicAramAM deva, nAraka, tiryaMca ane manuSya Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 20 333 prANIone viSNu banAve che tyAre zramaNo (jaina sAdhuo)nA matamAM vanikAyanA jIvonA kartA AtmA che." A rIte loko ane zramaNonA siddhAMtamAM koI vizeSa nathI. lokonA manamAM kartA "viSNu" che ane zramaNonA matamAM kartA "AtmA" che. kahevAnI jarUra nathI ke viSNune kartA puruSa mAnavAvALA vaiSNava saMpradAyanI utpatti viSNu svAmIthI I.sa.nI trIjI zatAbdhimAM thaI hatI. tenA siddhAMtane sAro samaya vItyA bAda ja teNe leka svarUpa dhAraNa karyuM heya e nakkI. tethI kahevuM paDe che ke kuMdakuMdAcArya vikramanI cothI sadI pahelAnA heI zake ja nahi. 2. kuMdakuMdAcAryo "bodhapAtanI gAthA 6 thI 8 ane 10 mAM kramasara "Ayatana"; "cetanya" ane "pratimA nI carcA karI che. jyAM sudhI ame joI samajI zakIe chIe tyAM sudhI A vAtanI carcA caityavAsanI sAthe saMbaMdha rAkhatI joI zakAya che. tethI e carcAothI samajAya che ke kuMdakuMdAcAryane astitvano samaya caityavAsakALanI pahelAM hoI zake nahi. 3. bhAvaprAlatanI 148 (151) mI gAthAmAM kuMdakuMdAcArye ziva, parameSTI, sarvajJa, viSNu, caturmukha Adi keTalAka paurANika devone ullekha karyo che. tethI samajI zakAya che ke teo porANika kALamAM thayA hatA paNa te pahelAM nahi. 4. bhAvaprAbhUtanI (164)mI gAthAmAM dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra puruSArthanA tathA mekSaprAlatanI 4 thI gAthAmAM tathA raNusAranI 134 thI 145 sudhInI gAthAomAM temaNe "bAhya", "AtyaMtara" ane "paramAtmA" e vividha AtmAonI carcA karI che. ane A viSaya vikramanI pAMcamI sadI pachI utpanna thayelA che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 mULa jaina dharma ane 5. liMga prAbhUtanI gAthA 9, 10, 16 ane 21mImAM sAdhuenA AcAra viSayaka zithilatAonI niMdA karI che te jotAM ema ja mAnavuM paDe che ke jyAre sAdhuomAM paryApta zithilatA AvI gaI hatI te samayanA zrI kuMdakuMda cAya che temAM gRhasthAnA jevI anya pravRttinI uparAMta jamIna jAgIra levI ane khetIvADI karAvavA sudhInI zithilatA praviSTa thaI gaI hatI. evA samaya nizcita rUpathI vikramanI pAcamI sadI pachIne hate. 5 raNasAranI 18 mI gAthAmAM sAta kSetramAM dAna karavAnA upadeza karavA uparAMta te ja prakaraNanI gAthA 28 mImAM zrI kuMdakuMdAcAya kahe che ke pagamakALamAM A bhAratavarSamAM yaMtra, maMtra, taMtra, paricaryA ( sevA athavA khuzAmada), pakSapAta ane mIThA vacaneAnA kAraNathI ja dAna devAmAM Ave che paNa meAkSanA hetuthI nahi." temanuM A kathana sAbita kare che ke A dezamAM tAMtrikamatanA khUba pracAra thaI gaye| hatA ane meAkSanI bhAvanAnI apekSAe sAsArika svArtha tathA pakSApakSInuM bajAra khUba garama thaI gayuM hatuM te samayanI vyakita zrI kuMdakuMdAcAya hatA. purAtattvavettAne bhAgye ja kahevAnI jarUra rahe che ke bhArata vamAM evI AiMta vikramanI pAMcamI sadI pachI ja thaI hatI. 7. caNasAranI gAthA 32 mImAM jIrNoddhAra, pratiSThA, jinapUjA ane tI vadana viSayaka dravyabhakSaNa karavAvALAne naraka du:khanA bhAgI batAvIne kuMdakuMdAcAya kahe ke--" pUjAdAna Adinu dravya haraNa karavAvALA putrakalatrahIna, daridra, pazu, gUga, baherA ane adhA thAya che temaja caDALa Adi kuLamAM janma lIe che.' e ja rIte te pachInI 33-36 mI gAthAomAM pUjA ane dAna Adi dravyanuM bhakSaNa karavAvALAne vividha durgatinA du:khabhogI thavAnuM batAvyu che. tethI siddha Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 20 335 thAya che ke zrI kuMdakuMdAcAryanA samayamAM devadravyanI tathA dAna ApelA dravyanI duvyavasthA thavAnI eka sAmAnya vAta thaI gaI hatI. maMdiranI vyavasthAmAM sAdhuonI pUrepUrI dakhalagIrI thaI cUkI hatI ane teo pitAne AcAra mArga choDIne gRhasthocita caityakAryo karavA lAgI cUkyA hatA. jaina ItihAsathI e vAta siddha thAya che ke vikramanI pAMcamI sadI sudhImAM sAdhuo caityamAM rahIne tenI vyavasthA karavAmAM lAgI gayA hatA ane chaThThI sadIthI dazamI sadI sudhI temanuM pUNuM sAmrAjya rahyuM hatuM. teo potapotAnA gaccha saMbaMdhI cenI vyavasthAmAM sarvAdhikArIpaNe kAma karatA hatA. te samayanA suvihita AcAryo e pravRttine virodha paNa karatA hatA, paraMtu caityavAsIo upara koI asara thatI na hatI. A samayane vetAMbara graMthakAroe "tyavAsa pravRtti samaya "nA nAmathI ghoSita karela che. AcArya kuMdakude A samayanI pravRttionuM khaMDana karyuM che. tethI e siddha thAya che ke teo pAMcamI sadI pahelAMnI vyakita nathI. 8. "yasAranI 105 tathA 108 thI 111 sudhInI gAthAomAM zrI kuMdakuMdAcArye sAdhuonI aneka zithila pravRttionuM khaMDana karyuM che temAM rAjasevA, jotiSavidyA, maMtrothI AjIvikA, dhanadhAnyane parigraha, makAna, pratimA, upakaraNa Adine moha, gacchane Agraha, vastra tathA pustakanI mamatA vagere vAtonuM khaMDana khAsa lakSa devA yogya che. kahevAnI bhAgye ja jarUra rahe che ke A sarva kharAbIo sAdhu samAjamAM chaThI ane sAtamI sadImAM pUrNa rUpathI thaI cUkI hatI. vikramanI trIjI cothI zatAbdi sudhI jaina sAdhuomAM Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 mULa jaina dhama ane evI kaI kharAbI dekhAI nathI. pAMcamI sadImAM emAMnI thoDI kharAbIo sAdhusamAjamAM praviSTa thayelI joI zakAya che. ethI e siddha thAya che ke AcArya kuMdakuMda vikramanI pAMcamI sadI pachInA graMthakAra che. je ema na heta ane digaMbara paTTAvalIonA lekha anusAra teo vikramanI pahelI ke bIjI sadInA graMthakAra heta to chaThI sadInI pravRttionuM khaMDana temanA graMthamAM AvI zakta nahi. zrI kuMdakuMdAcArye temanA graMthomAM aneka sthAna para "ga " e zabdane prayoga karyo che. gaccha zabda vikramanI pAMcamI sadInI pachI pAribhASika zabda che. vetAMbaronA prAcIna bhALyo lakhAyA tyAM sudhImAM "ga" zabda prayukta thayelo nahato. paraMtu chaThI sAtamI sadI pachI lakhAyelA bhAge, cUrNie tathA prakIrNakomAM "gaccha' zabdane vyavahAra avazya thayelo che. e ja vAta digaMbara saMpradAyamAM paNa che. jyAM sudhI amArI jANamAM che tyAM sudhI trIjI cothI zatAbdinA temanA sAhityamAM "ga7" zabda prayukta thayelo nathI. 10. vikramanI navamI sadInI pahelAMnA koIpaNa zilAlekha, tAmrapatra ke graMthamAM kuMdakuMdAcAryane nAmollekha nathI te paNa e ja vAta sidhdha kare che ke teo eTalA badhA prAcIna vyakita nahatA ke jema keTalAka digaMbara vidvAne samaje che. makarAnA eka tAmrapatramAM ke je saMvata 388ne lakhela mAnavAmAM Ave che temAM kuMdakuMdanA nAmano ullekha che to paNa amArI upara pramANenI mAnyatAmAM kAMI paNa Apatti AvI zakatI nathI. kAraNa ke e tAmrapatramAM tamAma AcAryonA nAmanI pahelAM "bhaTAra' (bhaTTAraka) zabda lakhele che. ethI siddha thAya Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sa MpradAya pra. 20 337 che ke e tAmrapatra bhaTTAraka kALamAM lakhavAmAM Avyu che ane bhaTTAraka kALa vikramanI sAtamI sadI pachI zarU thayA che. AvI dazAmAM e tAmrapatramAM Apele| saMvata kAi arvAcIna saMvata DhAve joI e athavA te e tAmrapatra ja banAvaTI hevuM joie. vaLI kheAdhapAhuDanI gAthA 61 mAM zrI kuMdakuMdAcArye kahyu che ke bhagavAnanA upadeza graMthArUDha thayA pachI temaNe temanuM adhyayana karIne jJAna prApta karyuM. eTale ke puMDravana nagaramAM digambara pustaka graMthArUDha thayA ke je zrutAvatAranA nAmathI eLakhAya che tenuM adhyayana zrI kuMdakuMdAcAye kareluM hatuM. zrutAvatAranA lekha anusAra ArAtIya muni vIra saMvata 683 ( vikrama saMvata 213) sudhI vidyamAna hatA. temanA pachI ahu bali thayA te pachI kramazaH mAdhanandI, dharasena, puSpadaMta, bhutabali nAmanA AcAryo thayA. puSpadaMta ane bhUtAliye SaTsaDAtramanI racanA karI. vaLI guNadhara munie nAga hastI tathA A madbhune kaSAya prAbhUta saMkSepathI zikhavyA. temanI pAsethI yativRSabhe ane yativRSabha pAsethI uccAraNAcAye kaSAyaprAkRtanuM jJAna prApta karyuM. e banne prakAranA siddhAMta, gurupara parAthI padmanadI ( kuMdakuMdAcAya ) sudhI pahoMcyA. zrutAvatAranA e kathanathI siddha thAya che ke aMga jJAnanI pravRtti je vIra sa. 683 sudhI cAlatI hatI te pachI aneka AcAryAnI pachI kuMdakuMda thayA hatA. AthI paNu samajI zakAya che ke digabarazruta vikramanI pAMcamI sadImAM graMthArUDha thayA pachI kuMdakuMdAcArye tenuM jJAna meLavyuM hatu ane 22 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 kuMda dAcAya vikramanI chaDI sadInA prathama thayA hatA. mULa jaina dharma ane caramAM svargavAsI A avasarpiNInA utaratA kALamAM ane temAMya A pAMcamA ArAmAM prAcIna puruSanI mahattA vizeSa rahe che kAraNa ke 2500 vathI manuSya AtmakhaLamAM, jJAnakhaLamAM ane zArIrikabaLamAM utaratA ane utaratA ja gayA che. tethI prAcIna puruSanI mahattA vizeSa gaNAya che. e kAraNathI kAI paNa mahAtmA ke jene samaya nizcita na heAya temane temanA anuyAyI bane teTalA vizeSa prAcIna kALanA dharAvavA prayAsa kare che. e rIte ja zrI kuMdakuMdAcAryane samaya paNa digaMbara paMDitAmAMnA keTalAke pahelI ke khIjI sadIne harAvavA prayatna karyA che. tema khIjA keTalAke temane trIjI ke ceAthI sadInA harAvavAnA prayatna karyAM che. A prayatnamAM temanI dalIlo tapradhAna che. paraMtu ekalA tarkathI kAma cAlI zake nahi. zrI kalyANa vijayajIe teA zrI kuMdakuMdAcAryanA prathAmAMnA ja ullekheAnA pramANAthI ja temane chaThThI sadInA siddha karyA che. eTale e vAta ja sAcI re che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakarNa ekavIzamu lAMkAzAha lAMkAzAha saMbaMdhI hAlamAM thADA vakhatathI Adhunika sthAnakavAsI lekhakAe pAtAnI managhaData kheATI vAte phelAvI che ane sthAnakavAsIomAM lAMkAzAha sabaMdhI e kalpita vAtethI khATI mAnyatA utpanna karI che. Adhunika sthAnakavAsI lekhakAe aitihAsika hakIkatA upalabdha hAvA chatAM te jANavAnI darakAra karI nathI tyAre temanI upajAvI kADhelI vAteAte vizvAsapAtra harAvavA koI AdhAra ke pramANa ApyuM nathI. lAMkAzAhanA samakAlina tema ja temanI pachI turata ja thayelA aneka lekhakoe lAMkAzAha saMbaMdhI ghaNI hakIkato temanA graMthAmAM lakhI che ane te sa` Aje upalabdha paNa che. prAcIna lekhake e leAMkAzAha saMbaMdhI ApelI hakIkate jotAM Adhunika sthAnakavAsI lekhakAe phelAvelI vAtA khATI dare che tethI lAMkAzAha samadhI satya hakIkata jANavA mATe A prakaraNa lakhavAnA prasaMga prApta thayela che. kAraNa ke dhanuM mULa ahiMsA ane satya che hiMsA ane asatya e te mithyAtvanA paDakhAM che. tA. 20-10-1961nA aMkamAM sthAnakavAsI jaina " patranA dharmasiMhajI muninI jayaMtine ripe chapAyA che temAM sadAnaMdI munizrI TAlAlajIe kahyuM che ke-- ** " " muMbaithI nIkaLatA jaina siddhAMta ' patre dharmaprANa lekAzAha para ghaNA aNachAjatA AreApe! mUkathA che ane Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 nasika ullekha kayAne mAna Aje mULa jena dharma ane temaNe lokAzAha lIMbaDInA hatA tema lakhela che. paraMtu ItihAsa sAkSI pUre che ke "mUlanAsti kutaH zAkhA" jyAM mULa ja nathI tyAM zAkhA kyAMthI hoya ? matalaba ke lokAzAhane thayA Aje pAMcaso varSa thAya che. jyAre lIMbaDI vasyAne mAtra 250 varSa thayA che. e aitihAsika ullekha " jhAlAvaMza varidhi' ane anya pustakamAMthI maLI Ave che. eTale meM-mAthA vagaranI vAta vahetI mUke che" jeo sAcI vAtane javAba ApI zakatA na hoya teo saMpradAyavAdanA jherane lIdhe kevI kheTI TIkA karavAne pravRtta thAya che tene A eka namUno che. lokAzAha saMbaMdhI meM koI khoTo AkSepa karyo nathI. paNa aneka prAcIna lekhakenA aitihAsika pramANe ApIne lekAzAhanA jIvananI satya hakIkata pragaTa karI che. ane te sarva pramANu Aje paNa bhaMDAramAM mojuda che te paNa meM batAveluM che. aMdhazraddhAthI munizrI sadAnaMdIne tathA sthAnakavAsIone sAcA pramANe na mAnavA heAya ane sarvadharma kiyAne niSedha karanAra lokAzAhane khoTI rIte "dharmaprANu kahI asatya mAnyatAnuM pApa vaheravuM hoya te te jainadhama kahevaDAnAra mATe dUSaNa ja che. mUlanAsti kuti zAkhA "tathA" meM mAthA vagaranI vAta vahetI mUke che." ema kahe che te zuM lokAzAha thayA ja nahotA ema mAno cho? tamArA zabdano artha te ema ja thAya che. kAraNa nahitara meM to aneka pramANe sAthenI ja vAta lakhI che. AgaLanA vakhatamAM rAjA rAjA vacce laDAIo avAra navAra thayA karatI hatI tyAre evuM paNa banatuM ke eka laDAImAM eka rAjAe kaI nagara ke zaherane bhAMgI nAkhyuM hoya paNa pachI thoDA vakhate bIjA rAjAe te ja nagara pharI vasAvyuM heya. WWW Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 341 lIMbaDI paNa eka vakhata koI rAjAe bhAMgyuM hoya ane pachI pharIthI bIjA koIe vasAvyuM hoya ema banI zake ane e rIte munizrInuM lakhANa sAcuM hoI zake paNa tethI meM lakhelI vAta beTI karI zakatI nathI. lekazAha saMbaMdhIne "jaina siddhAMta" mAsikamAMnA mArA lekhamAM meM julAI 1961nA aMkanA 21me pAne cekhuM lakhyuM che ke - lekazAhanA janma sthaLa viSe paNa matabheda che paraMtu yati bhAnu caMdranI vAta vizvAsapAtra hevAthI temanuM janma sthaLa lIMbaDI hevAne ja vizeSa saMbhava che. vaLI e vAta vizeSa mAnya gaNavAnuM kAraNa e paNa che ke laMkAzAhanA phaInA dIkarA lakhamasI paNa lIMbaDImAM hatA." yati bhAnacaMdra lekazAhanA anuyAyI ane laMkAzAha pachI phakata 44 varSe thayelA te sAcA ke AjanA vagara pramANe gappA mAranArA sAcA gaNAya?- laMkAzAha saMbaMdhI sthA. sAhitya sthAnakavAsI saMpradAya lekazAhane pitAnA Adya puruSa mAne che e vastu etihAsika satyathI taddana viruddha che eTaluM ja nahi paNa lokAzAhanA janma, janmasthAna, jIvana vagere saMbaMdhI sthAnakavAsIo Aje je mAnyatA dharAve che te mAnyatAo taddana khoTI che kAraNa ke etihAsika satyathI te mAnyatAo taddana UlaTI sAbita thAya che. lokazAha saMbaMdhI je kaMI thoDuM sAhitya sthAnakavAsIoe taiyAra kareluM che te A pramANe che - (1) muni jeThamalajInA samaktisAra pustakamAM lokAzAha saMbaMdhI ullekha. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 mULa jaina dharma ane (2) zrI alakha RSijInA zAstroddhAra mImAMsAmAM ulekha. (3) vA. me. zAhanI aitihAsika nedha. (4) munizrI maNIlAlajInA pustaka-prabhuvIra paTTAvalImAM loMkAzAhanuM jIvanacaritra. (5) saMtabAlajInuM dharmaprANa lokAzAha pustaka. uparanA pAMceya lekhakoe temanA pustakomAM pahelI vAta to e kabUla karI che ke temanI koInI pAse lokAzAha saMbaMdhI koI aitihAsika AdhAra nathI. paNa teoe phakta kivadaMtIo uparathI kalpita vAta lakhAyelI che ! bhalA je tamArI pAse aitihAsika pramANa nathI to pachI sAMbhaLelI ke anumAnathI beTI vAta phelAvavAmAM zuM phAyado? zuM satya lAMbo vakhata chupuM rahI zake che? nahi ja. - A pAMca lekhakomAM ya munizrI jeThamalajI sauthI prAcIna che. munizrI jeThamalajIe saM. 186pamAM samatisAra pustaka lakhyuM temAM temaNe pahelavahelo loMkAzAhanA nAmano ullekha karyo. tyAM sudhI to lokAzAhane koI jANatuM ja nahotuM. tema tyAM sudhI sthAnakavAsIo pitAne lokazAhanA anuyAyI paNa kahevaDAvatA nahotA. tyAM sudhI to sthAnakavAsIo ane lokAgacchI yatio vacce bhAre duzmanAvaTa hatI. kAraNa ke laMkAgacchanA yatiothI munizrI dharmasiMhajI tathA munizrI lavajI RSi chUTA paDelA hatA ane temaNe sAdhudharmane krioddhAra karyo hato. tethI duzmanAvaTane lIdhe teo loM kA zAhanA anuyAyI kahevaDAvavA paNa IcchatA nahatA. lokAgacchanA anuyAyI lokAgacchI kahevAtA ane munizrI dharmasiMha tathA lavajI RSinA anuyAyIo zarUAtamAM hRtyiA kahevAvA lAgyA ane te pachI lAMbe vakhate temaNe sthAnakavAsI nAma dhAraNa karyuM. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 hAlanA saMpradAye pra. 21 343 paraMtu vi. sa. 1865 mAM munizrI jeThamalajIne saMvegI munizrI vIravijayajI Na sAthe zAstra thayeleA tyAre temane zrI dharmasiMhajI muni tathA lavajI RSinA itihAsathI temanu kAma saraLa thayuM nahi tyAre temane mUrti pUjA virodhamAM lAMkAzAhane yAda karavA paDayA. tethI ja temaNe samatisAra pustakamAM lAMkAzAha mATe lakhyuM che. muni jeThamalajIe temanA pustakamAM jaNAvyuM che ke leAMkAzAha eka sAmAnya gRhastha hatA ane lahiyAnA dhaMdhA karatA hatA. A pachI ja sthAnakavAsIe lAMkAzAhane oLakhavA ke mAnavA lAgyA. upara jaNAvelA pAMce ya sthAnakavAsI lekhakeAnI eka ja dalIla che ke ApaNAmAM caritra, itihAsa lakhavAnI prathA nahi hAvAthI lAMkAzAhanuM jIvanacaritra koI e lakhyuM nathI. AvA khacAva e sthAnakavAsI samAjane bheALavavA mATenu eka bhayaMkara jUThThANuM ja che. jaina sAhityamAM hajAra varSa pahelAMne paNa savistara itihAsa paNa prApta che. ane te paNa jaina AcAryaMnA ja itihAsa nahi paNa jainadharmI rAjAe temaja zrAvakAnA itihAsa paNa vipula pramANamAM upalabdha che. jemake--maMtrI vimaLazA, udAyana, vADa, zAMtu mahetA, vastupALa tejapALa, jagaDuzAha, tribhuvanasiMha Adi aneka mahApuruSonA jIvanacitrA upalabdha che. eTaluM ja nahi paNa leAMkAzAhanA samakAlina ane tapAgacchanA virodhI kaThuA zAhe kaThuAmata calAvelA tene paNa itihAsa upalabdha che te pachI lAMkA zAhane ja itihAsa kema upalabdha na hoya ? kharI vAta e che ke lAMkAzAhu sabaMdhI paNa ghaNI vigata upalabdha che paraMtu te badhI vAtA sthAnakavAsIonI hAlanI manathI mAnelI mAnyatAthI viruddha jAya che tethI sthAnakavAsIe te vAtA jovA ke tapAsavAnI tamA paNa karatA nathI. ane Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 mULa jaina dharma ane bacAvamAM kahe che ke virodhIo te lokAsAha mATe game tema kahe te vAta sthAnakavAsIe mAnavA taiyAra nathI! sthAnakavAsIone pate satyanA anuyAyI hevAne daMbha kare che paNa satya jANavA tapAsavAnI darakAra paNa karavI nathI! je aneka vizvasanIya pramANethI asatya TharatuM hoya tene paNuM asatya tarIke na svIkAravuM temAM ajJAna nathI paNa daMbha ane durAgraha che. ane daMbha tathA durAgraha te mithyAtvanA aMzo gaNAya che. laMkAzAha saMbaMdhI prAcIna sAhitya lokAzAha saMbaMdhI upalabdha sAhitya te ghaNuM che. paraMtu temAMya prAcIna ane mukhya sAhitya A pramANe che- (1) vi. sa. 1543, siddhAMta copAI. lekhaka paM. munizrI lAvaNyasamaya, 5. munizrI lAvaNyasamayanI dIkSA vi. saM. 155 mAM thaI hatI. eTale teozrIe lokAzAhanI mAnyatAnuM khaMDana karyuM che te yathArtha ja hoya. kAraNa ke AvezamAM AvI jaIne lokazAha jainAgama, jaina zramaNa, sAmAyika, pauSadha, pratikramaNa, pratyAkhyAna, dAna vagerene niSedha karatA hatA. tethI paM. munizrI lAvaNyasamaye bhagavatIjI Adi sUtronA. aneka pramANa ApIne lokazAhanI dharma-viruddhanI mAnyatAnuM khaMDana karyuM che. - lokAzAhe dharmaviruddha mAnyatA dharAvI na hota te munizrIne Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 345 ATalAM badhAM pramANe ApIne vistArathI 181 gAthAnuM kAvya lakhavAnI jarUra ja paDI nahota. munizrI lAvaNyasamayanI A copAInI prati pATaNanA jJAnabhaMDAramAM vidyamAna che. ane zrI mohanalAla dalIcaMda desAIe tenI nakala prApta karIne vi. sa. 1986mAM jainayuga mAsikapatranA aMka 9-10nA pRSTa 340 para chapAvelI hatI. (2) vi. saM. 1544. siddhAMta sAdvAra lekhaka-kharatara gacchIya jinaharSa sUrinA ziSya upAdhyAya kamala saMyama. A copAInI prAcIna prata pATaNanA jJAnabhaMDAramAM che. A copAI uparAMta lokazAhanI uparokata usUtra pravRttinuM khaMDana karavA mATe keTalAya AganA pATha paNa temAM ApelA che. AthI siddha thAya che ke kAzAha sAmAyika, pauSadha, pratikramaNa, pratyAkhyAna, dAna vagerene temaja sAdhu ane zAstrone paNa mAnatA nahatA. ane tethI ja A pramANe sUtrAnusAra khaMDana karavAnI jarUra paDI hatI. (3) vi. saM. 1544 munizrI vIkAkRta utsavanirAkaraNa batrIsI. A pAImAM munizrI vIkAe samaya lakhelo nathI. paraMtu devavaMdana stava nAmanI temanI bIjI kRtimAM vi. saM. 1527 Apela che tethI A samayanI AsapAsa temaNe A batrIzI banAvelI haze kAraNa ke te vakhate kAzAha, jainAgama, jenazramaNa, sAmAyika, paSadha, pratikramaNa, pratyAkhyAna vagerene loMkAzAha niSedha karatA haze. (4) vi. saM. 178, dayAdharma pAIlekhaka-leMkAgacchIya yati bhAnu caMdra yati bhAnucaMdrano samaya lakazAhanA mRtyu bAda phakta 37 ke 46 varSa pachIne che. eTaluM ja nahi paNa te lokAgacchanA ja anuyAyI hoIne teo vizeSa vizvAsapAtra gaNAya. temaNe A copAImAM kAzAhanA jIvana upara sAro prakAza pADyo che. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 mULa jaina dharma ane A uparathI samajI zakAya che ke tyAM sudhI te lokAgacchanA yatioe lekazAhanI prarUpaNa pramANe ja sAmAyika, pauSadha, pratikramaNa, pratyAkhyAna, dAna, Agama vagere mAnavAne asvIkAra karyo hate. paraMtu bhAnucaMdranA samayamAM lokazAhanA mULa siddhAMtamAM thoDe ghaNe sudhAre thaye haze jemake- sAmAyika savAra sAMja be vAra thaI zake, parvanA divase paiSadha thaI zake vratadhArI pratikramaNa karI zake, paccakhANa vinA-AgAra ja laI zakAya, asaMyatine dAna devAya nahi, dravyapUjA nahi, bhAvapUjA karavI joie tathA jainAgamamAM 32 batrIza sUtra mAnavA. bhAnucaMdranA samayanI A mAnyatAmAM pAchaLathI ghaNuM sudhArA thatA gayA che. ane Aje nAgorI loMkAga vageremAM te sarve pravRtti mUrtipUjaka jainonI mAphaka ja thatI jovAmAM Ave che. (5) laMkAzAha kA silekA-lekhaka-lakAchIya yati kezavajI traSi A kezavajI RSi pitAne zrImallajInA ziSya tarIke batAve che. lokAzAhanI AThamI pATe jIvAjI RSi thayA tenA eka ziSya zrImalajI hatA. tenA ziSya kezavajI rUSi hoya to temano samaya saM. 1600nI AsapAsane gaNAya. eTale yati bhAnacaMdra pachI 25-30 varSe thayelA ema gaNAya. yati bhAnu caMdra tathA yati kezavajI bannenI mAnyatA ekasarakhI ja che. eTale tyAM sudhI te loko upara kahI dharmakriyAomAM mAnatA nahotA. A sivAya bIjA paNa ghaNuM graMtho (lagabhaga pacIzeka) lakA zAhanA jIvana saMbaMdhane upalabdha che. paraMtu A pAMca graMthe sauthI vizeSa vizvAsapAtra gaNAya kAraNa ke te sarva ghaNuM prAcIna che. ane temAMthI lekazAhanA jIvanasaMbadhI ghaNI hakIkata maLe che. WWW Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 347 A pAMca graMthomAM chellA be to lokAgacachanA yationA che ane teo vaLI lokAzAha pachI turatamAM ja thaI gayelA che. eTale temanA graMthomAM je hakIkata hoya te satyapUrNa ja hoya. ane lokazAhI mATe kAgacchanA A be yatio e je vAta temanI copAIomAM kahI che te ja vAta uparanA pahelA traNa graMthomAM te te munioe kahelI che. eTale e badhI vAta ekasarakhI rIte vizvAsapAtra Thare che. A pAMceya pAIo muni jJAnasuMdarajInA lakhelA "zrImAna lokAzAha ke jIvana para aitihAsika prakAza" nAmanA pustakamAM paNa saMpUrNapaNe chapAI che eTale jijJAsu te pustakamAMthI paNa joI zake che. A sarva eTale pAMceya lekhake e loMkAzAhanA avarNavAda belavA mATe nathI lakhyuM paNa te vakhatanI paristhiti jaNAvavA mATe lakhyuM che. ane pahelA traNa lekhake e lokAzAhanI mAnyatA jaina dharma ane jaina siddhAMta viruddha che te batAvavA mATe sUtranI sAkhe TAMkIne lakheluM che eTale temAM zaMkAne sthAna rahetuM ja nathI. tethI sthAnakvAsIo matAgrahI, haThAgrahI banavA ke rahevA mAMgatA na hoya te temaNe satya jANavuM joIe, satya kabula karavuM joIe ane khoTI mAnyatA choDavI joIe. laMkAgachIya pramANa vizvAsapAtra kema nahi? virodhIonA lakhANa vizvAsapAtra na gaNAya" ema kahI sthAnakavAsIo lokAzAha saMbaMdhI upalabdha sarva sAhityane InkAra Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - * * * * * 348 mULa jaina dharma ane kare che. tyAre sthAnakavAsIone satya nahi jANavAne e eka prakArano durAgraha ja gaNAya. mUrtipUjaka athavA tapAgacchane sthAnakavAsIo virodhI gaNI zake. paraMtu lokAgacchane virodhI kema kahevAya ? loMkAgaccha te lokAzAhane anuyAyI gaNAya che ane sthAnakavAsIo paNa pitAne lokazAhanA anuyAyI gaNAve che te lokAgacchanA yatioe lokAzAhanA jIvana ane maMtavya mATe je kaMI lakhyuM che te te saMpUrNa satya tarIke svIkAravuM ja joIe. lekazAhanA mULa anuyAyI laMkAgacchIya yatio. ane te yationA be ziSya-(1) yati bajaraMgajInA ziSya yati lavajI ane (2) yati zivajInA ziSya dharmasiMhajI--e bane ziSyo (lavajI RSi tathA dharmasiMhajI muni) lokAgacchamAMthI judA paDelA hatA. ane krioddhAra karyo hate. e banne mATe lokAgacchIya padAvalimAM bahu viruddha lakheluM che tethI sthAnakavAsIo temane virodhI gaNutA hoya to teo jANe. athavA te kAgaccha zarU thayA pachI thoDA vakhatamAM ja mUrtine mAna thaI che te Aja sudhI mUrtine mAne che tema ja muhapati bAMdhatA nathI tyAre sthAnakavAsIo muhapattinA AgrahI che te mATe sthAnakavAsIo tene virodhI gaNatA hoya te te paNa saMbhavita che. paraMtu lokAgacchIya yatioe kAzAha mATe je kaMI lakhyuM che te te hAlanA sthAnakavAsIonI utpatti thayA pahelAM lakhAyuM che tethI te lakhANane vizvAsapAtra gaNavAmAM koI prakArane bAdha AvatuM nathI. temaNe je kaI lakhyuM che te virodhanI khAtara lakheluM nathI. kAraNa ke temane sthAnakavAsI mATe virodha to hato ja nahi. ane lokazAhanA Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 348 anuyAyI ja lekazAhanI sUtra siddhAMtathI viruddhanI mAnyatA jaNAve tyAre virodhanI zaMkA karI zakAya ja nahi. paNa tene te satya jaNAvavAnI jijJAsA ja kahI zakAya. digaMbarI vagere pramANe kAzAha saMbaMdhI mUrtipUjaka saMpradAyanA anuyAyIoe lakhelA to ghaNuM pramANe che paraMtu te uparAMta digaMbaroe lakhelA pramANe paNa che. jevA ke vi.nI 16mI sadImAM digabara tAraNa svAmIe lakhela taraNa tAraNa zrAvakAcAramAM kAzAha saMbaMdhI ullekha. tathA digaMbara ratnanaMdIe temanA bhadrabAhu caritramAM karela ulekha. digaMbaronA A ullekhe paNa mUrtipUjakonA tathA lokAgacchanA ullekhane maLatA Ave che. A uparAMta lekazAhanA ja samakAlina kaAzAhe paNa tapAgaccha viruddha pitAne mata calAvyuM hatuM. te kahuA matanI padAvalImAM pheMkAzAhanI mAnyatAono ullekha che. kaThuA zAha ane lokAzAha bane lagabhaga eka ja vakhate tapAgacchanI viruddha paDelA eTale teo te ekabIjAnA virodhI gaNAya ja nahi. kAraNa te bane tapAgacchanA virodhI hatA. ane temAM paNa lokAzAhanI mAnyatA jema bIjAoe batAvela che temaja batAvI che. eTale pachI lokAzAhanI mAnyatA saMbaMdhI zaMkAne sthAna rahetuM ja nathI. laMkAzAhe sAmAyika, pratikamaNa pauSadha, pratyAkhyAna, dAna, pUjA vagerene niSedha karelo e mATe uparanA sarva pramANe jotAM zaMkAne sthAna rahetuM ja nathI. ane hAlanA Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 mULa jaina dharma ane sthAnakavAsIo to sAmAyika vagere sarvane mAne che tyAre sthAnakavAsI pitAne lokazAhanA anuyAyI kema kahI zake? lokAzAhanA anuyAyI banavuM hoya to sAmAyika vagere sarva dharma kriyAne sthAnakavAsIoe inkAra karavo joIe. sthAnakavAsIo tema karavA taiyAra che? lekazAhe je dhArmika kriyAo vagerene bahiSkAra athavA niSedha karela te bAbata lAgacchanA yatioe, mUrtipUjaka yatie, digaMbara lekhakee tathA tapAgacchanA virodhI kachuA zAha vageree, e badhAe ekasarakhI rIte eka sarakhI ja vAta karI che. to zuM e badhA ja lokAzAhanA virodhI hatA? nahi ja. ethI paNa pUravAra thAya che ke laMkAzAha saMbaMdhI prAcIna lekhakoe je lakhyuM che te sAcuM ja lakhyuM che. chatAM te sAhityane sAcuM nahi mAnanArane durAgrahI, kadAgrahI ane haThAgrahI ja kahI zakAya. ane e Agraha mithyAtvanA ja aMze gaNI zakAya. lokAzAhane janmadina, janmasthaLa lakA zAhanA anuyAyI ane lokAzAha pachI phakta cALIza varSe ja thayelA yati bhAnucaMdranI copAI sauthI vizeSa vizvAsapAtra che tema ja prAcIna che. temaNe lakhyuM che ke soraTha dese labaDI gAmaI, dazA zrImALI DuMgara nAmaI, dharaNI cuDA citta udArI, dIkare jAye haraSa apArI, 3. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 351 caudasaya khyAtI vaIsAkhaI, vada caudasa nAma luMke rAkhaI, ATha varisane luMka thaye, sA DuMgara paralekAI gaye. 4. eTale ke lokAzAhane janma saurASTranA lIMbaDI gAmamAM saM. 1482 nA vaizAkha vada caudasanA divase thayo. temanA mAtApitAnA nAma DuMgarazAha ane cUDAbahena hatA. lokazAhanI ATha varasanI uMmare temanA pitA DuMgarazAha paralokavAsI thayA hatA. sthA. munizrI maNIlAlajIe jaina itihAsa ane prabhuvIra paTAvalI nAmanuM pustaka lakheluM che ane te sthAnakavAsI jana kAryAlaya, amadAvAda taraphathI vi. saM. 1881 mAM prasiddha thayela che. A pustaka sthAnakavAsI jaina konpharansanI tA. 10-5-1936 nI janarala vArSika beThakamAM amAnya TharAvela che kAraNa ke te pustakamAM aitihAsika rIte khoTI ane avizvasanIya hakIkate ApavAmAM AvI che. A pustakamAM bIjI hakIkatonI jema munizrI maNIlAlajIe yati nAyakavijayanA ziSya kAMtivijaye pATaNamAM saM. 1636 nI vasaMta paMcamIe lakheluM be pAnAnuM lokAzAhanuM jIvanacaritra chApeluM che. paraMtu A jIvanacaritra vAMcatAM ja e banAvaTI che ema sau koI samajI zake tema che. saM. 1636 mAM eTale lagabhaga cAraso varasa pahelAM A jIvana caritra lakheluM kahevAmAM Avela che. paraMtu tenI bhASA uparathI ja te caritra hAlanA ja koI mANase lakheluM che ema cakkasa kahI zakAya che. kAraNake cAraso varasanI bhASAmAM atyAranI bhASA karatAM ghaNo pharaka hatA. tyAre A kahevAtuM caritra te hAlanI bhASAmAM lakhAyeluM che. temAM cAraso varasanI bhASA ja nathI. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa2 mULa jaina dharma ane vaLI aitihAsika rIte paNa te khoTuM che. kAraNa ke temAM lokazAha saM. 1500mAM amadAvAdamAM AvyA ane tyAM dhIradhArane dhaMdhe zarU karyo, tyArapachI kAzAhane tyAM bAdazAha sAthe oLakhANa thaI ema lakheluM che ane te pachI lokAzAha tIjoradAra banyA vagere hakIkato lakhelI che. paraMtu ItihAsa pramANe e hakIkata cheTI Thare che kAraNake amadAvAdanA bAdazAha vi. saM. 1497mAM maraNa pAmelA hatA. eTale lokAzAhane temanI sAthe saM. 1500 pachI oLakhANa thavAnuM lakhyuM che te banI zake ja nahi. e pramANe e be pAnAnuM AkhuMya jIvanacaritra banAvaTI upajAvI kADheluM ja Thare che. sthA. muni zrI maNIlAlajIe temanI prabhuvIra paTAvalImAM lakhyuM che kekAzAha jayapura gayelA ane tyAM temane keIe jhera ApavAthI akasmAta mRtyu pAmelA. jayapura zahera savAI jayasiMha mahArAje kAzAhanI pachI base varSe AbAda vasAveluM. e uparathI paNa sthA. munizrI maNalAlajIe lakheluM jIvanacaritra kevuM khoTuM che, DhaMgadhaDA vagaranI upajAvI kADhelI vAtothI bharapUra che te samajI zakAya che. ethI e banAvaTI jIvana caritramAM lokazAhane janma kArtika suda 1pane jaNAvela che te paNa kheTa kare che. yati bhAnucaMdra laMkAzAhanA anuyAyI hovAthI temaNe sAcuM ja lakhyuM hoya. vaLI e banAvaTI jIvanacaritranI pahelAM 58 aThAvana varSa pahelAM yati bhAnucake lokAzAhanuM jIvanacaritra lakheluM hoI e caritra ja sAcuM gaNI zakAya. eTale lokazAhane janma saM. 1482 nA vaizAkha vada caudasanA reja thayela hatuM ane janmasthaLa lIMbaDI hatuM. lokazAhanA janmasthaLa viSe paNa matabheda che paraMtu yati bhAnucaMdranI vAta vizvAsapAtra hevAthI temanuM janmasthaLa lIMbaDI hevAne ja Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 353 vizeSa saMbhava che. vaLI e vAta vizeSa mAnya gaNavAnuM kAraNa e paNa che ke kAzAhanA phaInA dIkarA lakhamasI paNa lIMbaDImAM hatA. laoNkAzAhane vyavasAya lekazAhanA anuyAyI yati bhAnacaMde temanI pAImAM lakhyuM che ke - ATha varisane luM ke thaye, sA DuMgara para kaI gaye. 4 lakhamasI puIne dIkaraI dravya laMkAnuM teNaI harauM, uMmara varisa seLAnI thaI, cuDA mAtA saragiM gaI. pa AvaI amadAvAda maMjhAra, nANAvaTIne karaI vyApAra. lokAzAhanA pitA lokAzAhanI ATha varSanI vaye avasAna pAmelA ane temanI mAtA temanI seLa varSanI vaye avasAna pAmyA. lokAzAhanI ATha varSanI uMmare temanA pitA gujarI javAthI temanI kiMmatI milkata temanI phaInA dIkarA lakhamasIe laI lIdhI hatI. soLa varSanI uMmare nirAdhAra thavAthI lokAzAha amadAvAda AvyA ane tyAM nANAvaTa, dhIradhArano dhaMdho karavA lAgyA. te uparAMta sarva prAcIna lekhakoe batAvyuM che ke lokAzAha pAse moTI mUDI to hatI nahi tethI dhIradhAranA dhaMdhAmAM pUratuM kamAvA jevuM nahi hoya tethI sAthe sAthe lahiyAnuM kAma paNa karatA hatA. 23 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 mULa jaina dharma ane kAgacchI yati kezavajI temanA silokomAM lakhe che ke - jJAnasamudranI sevA karatAM, bhaNaguNa lahi banyA tava tyAM, dramma kamANe zrutanI bhakti, vadhaI gaI dhamanI zakita. me 12 . eTale ke jJAnasamudra (jJAnasAgara) sUri pAse akSarajJAna prApta karIne lahiyA banyA. tethI eka to dravyaprApti ane bIjuM jJAnanI bhakti. e pramANe lokAzAhane vyavasAya hato. A pramANe dhIradhArathI tathA lahiyAnuM kAma karIne lokAzAha pitAnI AjIvikA calAvatA hatA. laMkAzAhanA jJAna, vidvattA ApaNuM samayamAM koI vyakti vidvAna hoya te ApaNe tene pratyakSa pramANathI, anubhavathI vidvAna mAnI zakIe. tyAre kaMI varSo pahelAM thaI gayelI vyaktinA jJAna, vikatA mATe koI paNa jAtanuM sAhityika pramANa joIe. te sivAya sAmAnya buddhine mANasa paNa koI vyaktine ekadama jJAnI ke vidvAna mAnI zake nahi. jaina samAjamAM aneka vidvAne thaI gayelA che ane te vidvAnoe banAvelA seMkaDe graMtha atyAre paNa mojuda che ke jenA uparathI temanA jJAna ane vidvatAnI khAtrI thaI zake che. tyAre soLamI sadImAM thayelA ane sthAnakavAsI jene mahAjJAnI ane vidvAna tarIke oLakhAve che te laMkAzAhanA jJAna ane vidvattAnuM pramANa zuM che? kazuM ja nathI. te pachI Adhunika lekhakanI kalapanAthI temaNe je lakhyuM ke kahyuM te mAnI zakAya ja nahi, Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 355 vaLI TheTha ogaNIzamI sadI sudhI te sthAnakavAsIo paNa lokAzAhane eka sAmAnya gRhastha ane lahiyA tarIke ja jANatA hatA. saMvata 1865 mAM sthA. munizrI jeThamalajIe lakhela samakatisAra pustakamAM spaSTa lakhela che ke kAzAha pahelAM nANAvaTI ane pachI lahiyA hatA. paNa temaNe seMkAzAha jJAnI ke vidvAna hatA tevuM kayAMya kahyuM nathI. lezAhanI banAvelI ekAda DhALa, copAI ke bIjuM kaMI lakhANa maLatuM nathI tyAre kayA pramANa upara lekazAhanA jJAna ane vidvatA mATenA Dhola pITavAmAM Ave che? kAzAhe temanA navA matanI zarUAta karI tyAre temanI sAme jarUra uhApoha thaye haze. temanA matanuM khaMDana thayuM haze ane tenAM pramANe Aje paNa mojuda che. te loMkAzAhe temane javAba paNa Apyo che ja joIe ne ! to tevA javAbanI eka paNa nakala kema maLatI nathI ? khaMDana maMDananI vAta bAjue rAkhe te paNa je lokAzAha jJAnI hoya te temaNe koIpaNa tAtvika ke dArzanika pustaka lakhyuM ja heta. paNa temaNe koI pustaka paNa lakhyuM nathI. tema paNa nahi te lakazAhe potAnA matanI rUparekhA to lakhIne taiyAra karI hovI ja joIe. paNa laMkAzAhane siddhAMta samajAvanAre ekAda patra paNa temanA hAthane lakhela maLatuM nathI. lekazAhanA samakAlIna kaDuzAhe paNa pitAne mata calAve hato. kaDubazAha dhuraMdhara vidvAna na hatA te paNa temaNe pitAnA matanA niyama ane siddhAMta te lakhIne taiyAra karyA hatA ke je Aje paNa upalabdha che. A sarva uparathI sAbita thAya che ke lokazAhamAM kaI paNa prakAranuM vizeSa jJAna nahotuM. lokazAha je saheja Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 mULa jaina dharma ane paNa buddhimAna heta te temaNe sUtro temaja dhArmika kriyA vagerene niSedha karyo nahetA, lIMbaDI (rASTra)mAM ucharelA hovAthI ane amadAvAdamAM jIvana vitAveluM hovAthI lokAzAhane gujarAtI bhASAnuM jJAna te jarUra hatuM ja. paNa lahiyA tarIke devanAgarI ane jaina lipinuM jJAna jarUra joIe. te jJAna temanAmAM nahatuM tethI amadAvAdamAM AvyA pachI, yati kezavajIe temanI pAimAM lakhyuM che tema, lokazAhe jena lipi jJAna yati jJAna sAgarajI pAsethI meLavyuM hatuM. ane te pachI lahiyA tarIkenuM kAma zarU karyuM hatuM. lahiyAnuM kAma e jJAna ke vidvattAnI nizAnI nathI.' jaMdagIbhara lahiyAnuM kAma karanArA paNa koI jJAnI ke vidvAna thaI zakyA nathI. eTaluM ja nahi paNa lahiyAoe jJAnanA abhAve sUtramAM ghaNIvAra khoTA zabdo lakhI nAkhyAnA dAkhalA jANItA che. vaLI sthAnakavAsIo lokazAhanA suMdara akSara mATe khUba prazaMsA kare che. suMdara akSara e paNa jJAna ke vidvattAnI nizAnI nathI. lahiyAnA akSara sArA te havA ja joIe. kAraNake nahitara kaI tenI pAse pustaka lakhAve ja nahi. paraMtu lokazAhanA akSara mATe Aje je vadhu paDatI prazaMsA karavAmAM Ave che tevuM koI paNa prAcIna lekhake jaNAvyuM nathI. tevI ja rIte koI paNa prAcIna lekhake loMkAzAhanA jJAna ke vidvattA mATe paNa kazuM ya lakhyuM nathI. ethI siddha thAya che ke laDAzAhamAM kaMI paNa asAdhAraNa pAna ke vidvatA nahatA. AjanA sthA. lekhake ke pravacanakAre je rIte lekazAhane mahAvidvAna tarIke oLakhAve che te eka temanI managhaDaMta navI upajAvelI vAta che. mahAvidvAna Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 21 3pa7 pratibhAzALI mANasa heya temaNe kaMIka lekha pustaka te lakhyA ja heya. paNa lokazAhe eka paNa pustaka lakhyAne kaI paNa lekhake kazeya ullekha karyo nathI. matalaba ke lekazAhamAM keIpaNa prakAranuM vizeSa jJAna hatuM ja nahi, lakAzAhe batrIza sUtre lakhyA hatA? lakAzAhanuM jIvana caritra lakhanAra sthAnakavAsI lekhako ema batAve che ke kAzAhe yatijIne batrIsa sUtro lakhI ApelA tenI eka eka nakala vadhAre karIne temaNe pitA pAse rAkhI lIdhelI. ane e batrIsa sUtronI sahAyathI temaNe pitAne krAMtikArI mata calAvyo. eTale ke laMkAzAhe corI chupIthI batrIza sUtra meLavyA hatA, paraMtu zrI amolakha RSijIne pitAnA guru upara AvI rIte cerInuM kalaMka lagADAya che te gamyuM nahi. tethI temaNe saM. 1883 mAM temanI "zAstroddhAra mImAMsA "mAM lakhyuM ke "yatijIe lokAzAhane eka sUtra lakhavAnuM ApeluM tenI lokAzAhe be nakala karI ane yatijIne ApatAM kahyuM ke eka nakala tamAre mATe ane eka mArA mATe meM lakhI che. tyAre saraLa, svabhAvI ane jJAna pracAranA premI yatijIe khuzI thaIne kahyuM ke bhale, tame paNa eka nakala rAkhIne vAMcajo....... e pramANe lokazAhe batrIsa sUtronI babbe nakala banAvI." AgaLa jatAM zrI alakha RSijI lakhe che ke-naMdI sUtramAM chara nA nAma che paNa bAkInA 40 sUtre viccheda gayA che." Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 ' mULa jaina dharma ane paraMtu sthA. munizrI jeThamalajIe temanA samaktisAramAM lekazAhe batrIsa sUtra lakhyAnI kazmI ja vAta lakhI nathI. eTaluM ja nahi paNa sauthI prAcIna lekhaka ane lekazAhanA anuyAyI yati bhAnacaMde laDAzAhanuM jIvanacaritra varNavyuM che temAM paNa lokazAhe batrIsa sUtranI eka eka nakala ke babbe nakala karavA saMbaMdhI kazuM ja lakhyuM nathI. prAcIna eka paNa lekhake kayAMya batAvyuM nathI ke kAzAhe batrIza to zuM paNa temAMnA eka paNa sUtranI eka paNa nakala karI hoya ema batAvyuM nathI. tyAre vA. mo. zAha, saMtabAla ane amolakha RSijIe batrIza sUtra lakhyAnI vAta lakhI che te kazA paNa AdhAra vinAnI hAI kalpita ja kare che. dhAro ke lokazAhe batrIza sonI nakala karI hatI to te sUtro Aje kyAMkathI paNa upalabdha thavA joIe. batrIzaya nahi te thADA thaDA nahi te ekAda, ekAda nahi te eka sUtranAM DAM pAnAM paNa upalabdha thaI zake, lokazAhanA ja vakhatamAM lakhAyelA pustake jJAnabhaMDAramAM Aje maLI zake che te lokAzAhanuM lakhela keI eka paNa sUtra maLatuM nathI te paNa sAbita kare che ke laMkAzAhe eka paNa sUtra lakhIne pitAnI pAse rAkhyuM hatuM, zrI alakha RSijIe bAkInA 40 sUtra viccheda gayAnI vAta lakhI che te to ApoApa khoTI Thare che ja, kAraNa ke temaNe pote paNa lakheluM che ke lokAzAhanA janma pahelAM paNa aneka hastalikhita sUtra maLatA hatA ane Aje paNa mUrtipUjake pAse 45 sUtre te che ja ane e te sau koI jANe che tema amolakhaRSi paNa jANatA hatA ja Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 359 sthAnakavAsIomAM batrIsa sUtronI mAnyatA kema prasarI? sthAnakavAsIo Aje batrIza sUtra mAne che ane je kAzAhe batrIza sUnI nakala karI nahotI te sthAnakavAsIomAM batrIza sUnI mAnyatA prasarI kevI rIte? e prazna upasthita thAya che. tene uttara A pramANe che. - laMkAzAha te sUtrane ja mAnatA nahotA. lokazAhe sUtrone tema ja sAmAyika vagere dhArmika kriyAono tathA dAna ane pUjAne paNa virodha karyo hate e vAta ekeeka prAcIna lekhaka spaSTa rIte jaNAve che. jyAre kAzAha sUtrano ja virodha karatA hoya tyAre teo sUtra lakhIne pitAnI pAse rAkhe e vAta banI ja zake nahi. vaLI lokazAhamAM ardhamAgadhI bhASAnuM ke saMskRta bhASAnuM jJAna hatuM ja nahi. tethI paNa teo sUtra lakhIne temanI pAse rAkhe tema bane ja nahi. ane e sthitimAM lokazAhe batrIza sU mAnya karyA hatA ema kahevuM te paNa sadaMtara jUThANuM ja kahevAya. paraMtu batrIsa sUtronI mAnyatA upasthita thavAnuM kAraNa A pramANe che - pArdhacaMdrasUri tapAgacchathI alaga thayA tyAre lokAzAha te vidyamAna nahotA. paNa temanA anuyAyIoe A takano sAro lAbha lIdho. temaNe zrI pArdhacaMdrasUrinI pAse jaIne temane prArthanA karI ke- amArA mATe jaina sUtronA artha gujarAtI bhASAmAM karI Ape te amArA upara ghaNo moTo upakAra thaze. pArdhacaMdrasUrine eTalI to khabara hatI ja ke A loko jainAgamanA virodhI che. tethI temaNe traNa zarate sUtrenA anuvAda karI ApavAnuM kabUla karyuM. te traNa zarato A pramANe- Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 mULa jaina dharma ane (1) tamAre jaina muktio tathA maMdiranI niMdA karavI nahi. (2) tamAre haMmeza jaina maMdiramAM jaIne pratimAnA darzana karavA. (3) tamAre pUrvAcAryonA avaguNa balavA nahi. lokAgacchAnuyAyIoe A traNeya zarate svIkArI. tyAre pAcaMdrasUrijIe sUtro para TamAM lakhavAnuM kAma zarU karyuM. ane jema jema sUtre para TabA lakhAtA gayA tema tema te lekAgane ApatA gayA. A pramANe 32 batrIsa sUtronA TabA lakhAI gayA tyAre lokAgacchanA anuyAyIoe temaNe svIkArelI zaratono bhaMga karyo. eTale te ja vakhate pArdhacaMdrasUrie vizeSa TabA lakhavAnuM baMdha karyuM. A pramANe batrIza sUtro temanA hAthamAM AvyA tethI teo batrIsa sUtronuM mAnavA lAgyA. paraMtu e batrIza sUtramAM mUrti saMbaMdhI kaI pATha che ke nahi tenI temane khabara ja nahotI. teTaluM temane jJAna ja nahotuM nahitara te ja vakhate teo mUrtisaMbaMdhI pATha vALA sUtro judA kADhI tene amAnya karI deta, kALakrame lokAgacchamAMthI mUrtine virodha dUra thaI gayuM ane teo mUrtine mAnavA pUjavA lAgyA. tyArapachI munizrI dhamasiMhajI tathA zrI lavajI RSi e bane lokAgacchanA yatidharmathI kTA paDIne mUrtine jorazorathI vidhi zarU karyo. temanA anuyAyI hUMDhiyA kahevAyA ane pAchaLathI sthAnakavAsI nAma dhAraNa karyuM. te vakhate muni dharmasiMhajIe batrIza sUtra upara navA rabbA lakhyA. temane vyAkaraNanuM kazuM jJAna nahetuM. tethI sUtronA satya artha samajI zakyA nahi ane mUrtine virodha cAlu rAkhavA mATe sUtromAM jyAM jyAM caitya zabda Ave che Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 361 tyAM tenA -kayAMka sAdhu, kayAMka jJAna, kayAMka arihaMta, kyAMka chadmastha tIrthakara ema judA judA artha karIne navA banAvyA, lekAgaccha pahelethI pArdhacaMdrasUrinA tabbA mAnatA hatA tema ja mAnatA rahyA ane Aje paNa tema ja mAne che. tyAre sthAnakavAsIo zrI dharmasiMha muninA TambAvALA arthane mAnavA lAgyA ane Aje paNa tema ja mAne che. AthI samajI zakAze ke laMkAzAhe eka paNa sUtra lakhyuM nahotuM, temanI pAse eka paNuM sUtra hatuM nahi tema ja temane ardhamAgadhI bhASAnuM jJAna paNa nahotuM. eTale laMkAzAhe batrIsa sUtronI mAnyatA calAvI nahotI. bIjuM e ke zrI dharmasiMhajI muni tathA zrI lavajI RSinI pahelAM lokAgaccha bahu prasarele nahoto. paNa A be munioe tathA trIjA dharmadAsajI munie athAga zramathI tathA aneka ziSyone judA judA prAMtamAM mekalIne sthAnakavAsI saMpradAya khUba vadhAryo chatAM eTaluM te kharUM ja ke temane eTalI moTI phateha maLavAnuM kAraNuM paNa hatuM. mUrtipUjakee mUti pUjAne ADaMbara eTale badhe vadhArI dIdho hato ane mUrtipUjA evI kharcALa banAvI dIdhI hatI ke tethI ghaNuM leke kaMTALI gayA hatA ane je A munioe mUrti viruddha pikAra uThAvyuM ke tarata A kaMTALelA ke temAM bhaLI gayA. sthAnakavAsI saMpradAyamAM vizeSa anuyAyIo te vakhate thavAnuM mukhya kAraNa e ja che. Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 mULa jaina dharma ane laMkAzAha ane samagraha zrI kalpasUtramAM ullekha che ke bhagavAna mahAvIranA nirvANanA samaye be hajAra varSanI muddatano krara bhasmagra beThe hato. tenuM phaLa ema jaNAvavAmAM Ave che ke--be hajAra varSa sudhI zramaNa saMghanI udayapUjA nahi thAya. sthAnakavAsIonuM kahevuM che ke e be hajAra varSanI muddata pUrI thaI tethI loMkAzAhano janma thaye ane teNe dharmane uddhAra karyo. sthAnakavAsIoe prasaMgAnusAra A vAta ghaTAvI dIdhI che chatAM temAM kSati che ane te yathArtha nathI. bhasmagrahanA be hajAra varSa vi. saM. 1530 mAM pUrA thAya che tyAre lokazAhe temano mata vi. saM. 1508 mAM calAvavAnuM zarU karyuM hatuM. eTale bhasmagraha utaravA pahelAM bAvIza varSa agAu lekA zAhe no mata zarU karelo. tethI sthAnakavAsIonI vAta ghaTI zakatI nathI. saMvata para aThetarau jANi, luMku lehala bhUvanI khANa, sAdhu niMdA aharniza karaI dhama dhaDAbaMdha DhIlau karaI. 2 TAlaI vinaya viveka vicAra, TAlaI sAmAyika uccAra, paDikamaNanauM TAIla nAma, bhAI paDiyA ghaNu tiNigama. 4 savaMta panaranuM trIsaI kAli, pragaTyA veSa dhAra samakAli, Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 krayA yA AkAraI pratimA niMdI khaI lAMkAzAhu janma vi. saM. 1482 dhamma, ka, 5 khIju lAMkAzAhe dharmAMtA udghAra muddala ja karyAM nahAtA paraMtu kharU kahIe teA adhama nu ja pratipAdana karyuM hatuM. kAraNa ke jaina zAstrosUtrAne lAMkAzAha mAnatA nahAtA, sAmAyika vagere dhArmika kriyAne tathA dAnane lAMkAzAha niSedha karatA hatA. eTale leAMkAzAhane mata e dharmanA uddhAra nahAte paNa dharmAMnu patana hatuM. athavA adhama nA pracAra ja hatA. mata vi. saM. 1508 dehAMta vi. saM. 1532 leAMkAzAha pachI bIjA eka gRhastha kahuAzAhu thayA hatA. temaNe paNa sAdhuone vireAdha karI navA mata sthApyA hatA. ema e mata te vakhate dhama viruddhanA thayA hatA. tenuM kAraNu tA ema kahI zakAya ke bhasmagraMhe utaratAM paNa potAne krUra svabhAva batAvI ApyA hate. e bannenI varSAvalI A pramANe che --u. kamaLa saMyama 363 kaDuAzAha janma vi. saM. 1495 mata vi. saM. 1524 dehAMta vi. saM. 1564 upara kahyuM tema bhasmagrahanI asara e che ke zramaNa saMdhanI udayapUjA na thAya. eTale leAMkAzAha ane kaThuAzAhanA kAryAnA bhasmagrahanA utaravAnI sAthe sabaMdha meLavI zakAya nahi. A e gRhasthAnA kAryaMne dharmAMtA udyota gaNavAmAM Ave te samajavAnuM ke bhasmagrahanI asara dharmAMnA dyotane aTakAvatI nathI. kAraNake te pUrve aneka vidvAna AcAryAe dharmanA udyota, AnA karatAM paNa vizeSa prakAre karyAM hatA. Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 764 - mULa jaina dharma ane vaLI dharmamAM phoTA pADavAne dharmane udyota gaNavAmAM Ave che te eka jAtanuM ghora ajJAna ja kahevAya. laMkAzAhe ane kaDu AzAhe te dharmasaMghathI chUTA paDI dharmane hAni ja karI che. dharmamAM sudhAro karI ekatA karavAmAM Ave te ja tene dharmano udyota kahI zakAya, athavA te janetarane jainadharmamAM lAvavAmAM Ave che te paNa gharmanA udyotanuM kArya kahevAya, paNa lokAzAhe dharmanA sAcA udyotanuM eka paNa kArya karyuM nathI. laMkAzAhe phakta krodhathI, keSathI sUtra, dharmakiyA, dAna pUjA vagerene bahiSkAra karyo hato ane sthAnakavAsIoe sUtranA beTA artha karI mUrtine niSedha karyo che eTale temanA kAryomAM dhama udyota te che ja nahi paNa te dharmanI hAninuM ja kArya che ane te asaMyati pUjA nAmanA aherAmAM gaNAya, lekazAhane ne mata kADhavAnuM kAraNa loMkAzAhanI vAta lakhanAra badhA prAcIna lekhake eka vAta to spaSTa rIte batAve che ke kAzAhane yatio sAthe jhaghaDo thayo hato. paNa te jhaghaDe thavAnuM kAraNa judI judI rIte batAve che. te kAraNonI tapAsamAM nahi paDatAM ApaNe eTaluM ja jANI laIe ke loMkAzAhane yati sAthe jhaghaDe thayo hato. ane e jhagaDAne lIdhe temanuM apamAna karI upAzrayamAMthI kADhI mUkayA hatA. apamAnathI lokAzAha krodhe bharAyA hoya te svAbhAvika che. upAzrayamAMthI nIkaLI lokAzAha sAmenI dukAnamAM beThA hatA tyAM eka Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 365 musalamAna lahiyA je musalamAnanA pustako lakhavAnuM kAma karatA hatA te tyAMthI nIkaLyA ane te lokAzAhanA mitra hevAthI tene bolAvyA. tyAre lokazAhe krodhamAM pitAnI varALa kADhI haze ane te musalamAne te vakhate potAnI nAstika mAnyatAnI vAta karI haze. krodha vakhate mANasane satya vAta sUjhatI nathI. te anusAra lekazAhane te musalamAnanI vAta ThIka lAgI haze eTale ke agnimAM ghI homavA jevuM thayuM haze, tethI lokAzAhane kedha yatio temaja sUtra ane dharma kriyA tarapha vRddhi pAmyo haze ane tethI temaNe te sarvane bahiSkAra karavAne * nizcaya karyo haze ema sarva prAcIna lekhakonuM anumAna che. vIra vaMzAvalImAM ullekha che ke-"laMkAzAha yationA upAzrAmAM lahiyAnuM kAma karatA hatA. tenI majurInA paisA zrAvaka jJAna khAtAmAMthI ApatA hatA. eka vakhate pustakanI lakhAinA paisA ApI detAM sADA satara dokaDA bAkI rahyA. tethI zrAvako ane kAzAha vacce ApasamAM takarAra pedA thai. "lokAzAha yationI pAse gayA. yatioe kahyuM ke--luM kA! ame to paisA rAkhatA nathI. mATe zrAvakothI tamAro hisAba karI lI. e sAMbhaLI lokone gusso Avyo ane te sAdhuonI niMdA, karatA karatA eka hATa upara AvIne beThA. tyAM eka musalamAna lahiye musalamAnonA pustako lakhate hatA ane lokazAhano mitra hatA te tyAMthI nIkaLyo. teNe lokAzAhane pUchyuM ke--he zAha kA tArA kapALa para zuM che? lokAzAhe kahyuM ke-maMdirane staMbha (tilaka) che." "te vakhate saiyade lokazAhane nAritaktAno upadeza Apyo. tethI lokAzAhanI buddhimAM vikAra thayo. tyAra bAda teNe saiyadanI saMgatithI jaina dharmanI badhI kriyAone lopa karI pitAne ne mata kADhaze." Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 mULa jaina dharma ane game tema hoya paNa lekazAhe jaina Agame, yatio, sAmAyika vagere kriyAo tathA dAna pUjAne niSedha karelo e te nizcita vAta che. jaina zAsanamAM asaMyamI gRhastha kAle hoya te A loMkAzAhane mata pahelavahelo ja nIkaLyo hate. 12 loMkAzAhane siddhAMta lakAzAhanA anuyAyI tarIke Aje be samudAya vidyamAna che - (1) lokAgaccha ane (2) sthAnakavAsI saMpradAya. ema hovA chatAM e bannenI mAnyatAmAM sakhata virodha che. lokAgacchIya yati mUrtine mAne che, mUrti pUjA kare che ane muhapatti rAkhatA nathI. tyAre sthAnakavAsI sAdhuo muhapati vIze kalAka bAMdhI rAkhavAnA daDha AgrahI che temaja mUrti ane mUrtipUjAnA pracaMDa virodhI che. A pramANe loMkAzAhanA ja anuyAyI kahevAtA be samudAya vartanamAM, AcAramAM ekabIjAthI taddana virodhI matanA che. tyAre saheje prazna thAya che ke e bemAMthI lokAzAhanA sAcA anuyAyI koNa? tyAre tene nirNaya karavA mATe ApaNe lokAzAhanA matane zuM siddhAMta hatuM te sauthI pahelAM jANavuM joIe. 5. munizrI lAvaNyasamaya vi. saM. 1543 mAM temanI siddhAMta copAImAM lakhe che ke mati DI naI DuM jJAna, mahiyala baDu na mAne dAna, pisaha paDikakamaNu paccakhANa, nahIM mAne e isya aMjANuM. 13. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 21 jinapUjA karavA mati TaLI, aSTApada bahu tIrtha vaLI. navi mAne pratimA prAsAda, te kumati siu kehuM vAda. 14. luMTaka matanuM kriseAu vicAra, je putra na kare' zaucAcAra, AAca vihAu zrI siddhAMta, paDhatA guNatAM doSa ane ta. 158. upAdhyAya zrIkamaLa sayamajIe vi. sa. 1544mAM temanA siddhAMta sAra ceApAImAM A pramANe lakhyuM che-- saMvata pannara aThThotara ujANI, lukA lahI bhUlanI khANa, sAdhuniDhA anizci karaI, dhama dhaDAmAMdha DhilAu dharaI. 2. tehanai ziSya malIye lakhamasI, jehanI budhdhi hiyAthI khasI, TAlaI jinapratimA nai mAna, yA yA karI TAlaI dAna. TAlai vinaya viveka vicAra, TAlama sAmAyika uccAra, paDIkamaNAne TAlaI nAma, bhAmaI paDiyA ghaNA tiNi gAma. 3. 367 4. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 mULa jaina dharma ane vaLI muni vIkA temanI asUtra nirAkAraNa battIsImAM lakhe che ke ghara khuNaI te karaI vakhANa, chAMDaI paDikakamaNa paccakhANa, chAMDI pUjA, chAMDIu dAna, jiNa paDimA kIdhuu apamAna. pa. pAMcamI AThamI pAkhI nathI, mAM chAMDI naI mAhI IchI, vinaya viveka tijika AcAra, cAritrIya naI kaI khAdhAra. 6. A traNe lekhako bhAre vidvAna ane zAstranA marmajJa hatA. lakAzAhane dehAMta saM. 15raramAM thayo ane paM. lAvaNyasamayajIe saM. 1543 mAM tathA u. kamaLa saMyamajIe 1544mAM A pAIo racI hatI eTale uparanA traNeya uddharaNe lokAzAhanA samakAlina tathA etihAsika satya sahita siddha thAya che. tethI lokAzAhanI mAnyatA ane temanA siddhAMtane nirNaya thaI jAya che. kAzAha jaina sUtra, yatio, sAmAyika, pauSadha, pratikamaNa, pratyAkhyAna, dAna, devapUjAne InkAra karatA hatA eTaluM ja nahi paNa teo zaucAcArane paNa virodha karatA hatA. vaLI digaMbara AcArya zrI ratnanaMdIe saM. 15ra7 nA arasAmAM temanA bhadrabAhu caritra pustakamAM lakhyuM che ke--vi. saM. 157mAM zvetAMbaramAM eka luMkA nAme pApAtmAe jinendranI pUjA tathA dAnane usthApyA. eTale lokAzAha dAna tathA pUjAne mAnatA nahotA. AvI rIte vetAMbara temaja digaMbara aneka lekhakoe pitApitAnA graMthamAM lekazAhanA viSayamAM ullekha karyo che. te uparAMta lokAzAhanA Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .' '' ''". "-- - - - hAlanA saMpradAye pra. 21 369 anuyAyI ane vidvAna gaNatA yati kezavajIe temanA graMthamAM lekazAhanA viSayamAM lakhyuM che ke Agama lakhaI manamAM zaMkaI Agama sAkhi dAna na disaI pratimA pUjA na paDikakamaNuM, sAmAyika pasaha paNa kamaNuM. 13. zreNika kuNikarAya pradeza, taMgiyA zrAvaka tavaMgavelI, kiNaI paDikAmaNuM navi kidhuM, kizuI parane dAna na didhuM. 14. sAmAyika pUjA chaI Dhela, yati calAvaI Izuvidha pila, pratimA pUjA bahu saMtApa, te ahiM karaI dharmanI thApa. 15. A uparathI samajI zakAya che ke kAzAha sAmAyika vagere kriyAone tema ja dAnane paNa mAnatA nahotA mATe ja temanA anuyAyIo te pramANe lakhela che. lokAzAha pachI 30-40 varSa ja thayelA kAgacchIya yati bhAnucaMdranA samayamAM lokazAhanA mULa siddhAMtamAM kaIka parivartana thayuM hatuM. to paNa loko te tenA mULa siddhAMtane anusarIne kahetA ke lokAzAha sAmAyika vagere kriyAo tathA dAna pUjAne mAnatA nathI. tethI, tenA javAbamAM yati bhAnuyaMke temanI pAImAM saM. 1578mAM lakhyuM che ke sAmAyika TAlaI be vAra, parva pare pasaha parihAra, 24 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u70 mULa jaina dharma ane paDikakamaNuM binavrata na kara, paccakhANaI kima AgAra dharaI. 17 TAlaI asaMyatI naI dAna, bhAva pUjA thI rUDa u jJA na, dravyapUjA navikahi jinarAja, dharma nAmaI hiMsAI akAja. 18 sUtra batrIza sAcA saddasthA, samatA bhAve sAdhu kahyA, siri laMkAno sAco dharma, bhrame paDiyA na lahaMI marma. 19 A uparathI samajI zakAya che ke saM. 1560mAM zrI pArdhacaMdra sUrie batrIza sUnA TabA karIne lokAgacchane ApyA pachI yatioe lokazAhanI mULa mAnyatAmAM keTalAka sudhAro karyo hato. paNa te pahelAMnI laMkAzAhanI mAnyatA te upara kahI te pramANe taddana dharma viruddhanI ja hatI. te sudhAro uparanI copAI anusAra A pramANe hata-sAmAyika eka vAra, (be vAra nahi), pauSadha parvanA divase, pratikramaNa vratadhArI zrAvaka ja kare, pratyAkhyAna AgAra vinA levA, dAna asaMyamIne nahi paNa phakta saMyamIne ja devuM, dravyapUjA nahi paNa bhAva pUjA karavI, batrIza sUAne mAnavA ane samatAbhAvavALA hoya te ja sAdhu hoI zake ItyAdi mAnyatAo navesarathI ghaDI hatI. lokAzAhe te krodhamAM sAmAyika vagere kriyAno virodha karelo hate. paNa pAchaLathI yatione samajAyuM haze ke A virodha ThIka nathI tethI teoe sudhAro karyo haze, ane te pachI paNa Ate Ate vizeSa sudhAro thato gayo ane Aje te te sarva kriyAo mULa sUtrAnusAra Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 371 mUrti, maMdira ane lAMkAgaccha mAne che eTaluM ja nahi paNa te pUjAte paNa mAne che eTale temane mUrtipUjako sAthe mAnyatAmAM ze virodha rahyo nathI. 13 lAMkAzAhe dharmopadeza karyA hatA? vA. mA. zAhe temanI aitihAsika noMdhamAM 68 me pAne lakhyuM che ke leAMkAzAhe peAtAnA khula avAja bhAratanA khUNe khUNe pahoMcADyo tathA pATaNa nivAsI lakhamasI temanI pAse AvelA temane lAMkAzAhe evA sarasa dhArmika upadeza ApyA ke te lAMkAzAhanA pAkA anuyAyI anI gayA. vaLI vA. mA. zAhe aitihAsika noMdhanA 69 me pAne lakhyuM che ke surata, pATaNa, araTavADA ityAdi cAra gAmeAnA sadha amadAvAda AvelA. te sadhanA mANase lAMkAzAhane upadeza sAMbhaLA AvatA hatA. A khabara yatine paDatAM teoe sadhane kahyuM ke sa MghanuM kharca vadhI jAya che te have sadhe ravAnA thavuM joI e. tyAre sadhapatie kahyuM ke varasAda ghaNA utpatti mATA pramANamAM thaI gaI che tethI ahIMthI tyAre yatie kahyuM ke AvA dhama tamane koNe kAryoMmAM hiMsA nathI gaNAtI. ityAdi. lAMbu lakhANu che. pakyo che, jIveAnI saMdha jaI nahi zake, batAvye ? dharmanA satabAle temanA dharmaprANa lAMkAzAha pustakamAM e ja vAta lakhI che. A vAta taddana upajAvI kADhelI che te have ApaNe joi e. lekAzAhanA ja anuyAyI yati bhAnucadra saM. 158 mAM temanI ceApAI mAM lakhe che ke upadeza, hATa AIDI de sAMbhaLI tigaNa karaI kalesa, Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 mULa jaina dharma ane saMghane leka paNa pakhiye thaye, sA luMke tava lIMbaDI gaye. 11. lakhamI hiva tihAM chaI kArabhArI sA laMkAne thaye sahacArI, amArA rAjimAM upadeza kare, dayA dharama chaI sahuthI khare. 12. lekazAhanI pachI 40 varSe ja thayelA ane lokazAhanA ja anuyAyInI ja A vAtamAM lakhamasI ke surata vagere saMdha amadAvAdamAM AvyAnI kaMI vAta ja nathI. tyAre vA. ma. zAha ke saMtabAlanI vAta kema sAcI manAya? A vAta banAvaTI che te ghaNI rIte sAbita thAya che. jemake-- (1) saM. 1578nI pAImAM lekazAha pAse saMdha AvyAnI vAta nathI. (2) saM. 1636mAM lakhelA jIvanacaritramAM paNa evI kazI vAta nathI. (3) saM. 1865mAM munizrI jeThamalajIe paNa temanA samaktisAramAM e vAta lakhI nathI. (4) saM. 1877mAM munizrI amolakha RSijIe temanA zAstroddhAra mImAMsA paNa e kaze. ullekha karyo nathI. (5) saM. 1942 mAM munizrI maNilAlajIe paNa prabhuvIra paTTAvalImAM AvuM kaMI lakhyuM nathI. (6) cAturmAsamAM jainone saMdha nIkaLato ja nathI. (7) amadAvAda e koI tIrthasthAna nathI ke tyAM cAra saMgha bhegA thAya. (8) pATaNa, surata vagerethI siddhAcaLa, giranAra Adi ThekANe javAnA mArgamAM amadAvAda AvatuM nathI. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 21 373 A sarva kAraNe uparathI cokkasapaNe samajI zakAya che ke A vAta upajAvI kADhelI che. temAM satyane aMza paNa nathI. phakta yatinI niMdA ane kAzAhanI prazaMsA karavA mATe ja A vAta upajAvI kADhI che ema spaSTa samajI zakAya che. bAkI upara kahI yati bhAnacaMdanI copAI uparathI samajI zakAya che ke amadAvAdamAM laMkAzAhanI vAta keIe mAnI nahi tethI nirAza thaIne te potAnA vatana lIMbaDI gayA. tyAM temane phaIne dIkare lakhamazI kArabhArI thayo hato teNe laMkAzAhane sahakAra Apyo ane temane lIbaDI rAjyamAM upadeza karavAnI chUTa ApI. kAraNa ke dayA dharma sAco che ema lakhamazI mAnate hato. 14 mUrtipUjA ane muhapatti saMbaMdhamAM laMkAzAhanuM maMtavya sthAnakavAsIo pitAne kAzAhanA anuyAyIo mAne che ane sthAnakavAsIo mUrti ane mUrtipUjAne virodha kare che ane muhapatti vIzeya kalAka bAMdhI rAkhavAno Agraha seve che tyAre te saMbaMdhamAM lokAzAhanuM zuM maMtavya hatuM te vicAravAnuM prApta thAya che. ApaNe AgaLa joI gayA ke lokazAhe saM. 1508 mAM temane mata zarU karatI vakhate ATalI vAta mAnatA nahetA - (1) jaina sUtronuM mAnatA nahatA. (2) sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, pratyAkhyAna mAnatA nahatA. (3) dAna ane maMdira, mUrti tathA mUrtipUjA mAnatA nahatA. A uparathI mukhya vAta e nIkaLe che ke mUrti ane mUrtipUjA jaina siddhAMtanI viruddha che mATe lokAzAhe virodha karyo hate ema nathI. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 mULa jaina dharma ane paNa temane yationI sAthe tathA saMdhanI sAthe jhaghaDe thavAthI krodhe bharAIne yati ane saMghanI vAtane ja virodha karyo hato. - yatio sUtranI vAta kare mATe sUtrane virodha karyo, yatio sAmAyika vagere dhArmika kriyAo karavAnuM kahe mATe te sarva kriyAone virodha karyo. yatio mUrtipUjA karavAnuM kahe ane teo maMdiramAM rahe mATe mUrti, maMdira ane pUjAne virodha karyo, temaja saMgha sAthe jhaghaDe thavAthI dAnane, svAmI vAtsalyane virodha karyo. eTale ke laMkAzAhane virodha tatva ke siddhAMtamAM matabhedanA kAraNe nahato paraMtu phakata aMgata apamAnathI upajelA jhedhanuM ja te pariNAma hatuM. tyAre sthAnakavAsIo ke jeo pitAne lokazAhanA anuyAyI kahevaDAve che teone mUrtipUjA ane muhapatti mATe saiddhAMtika matabheda che. lokazAhe dIkSA to lIdhI ja nahatI. eTale teo muhapatti bAMdhatA ke na bAMdhatA te prazna ja upasthita thato nathI. ane dhArmika kriyAone virodha karatAM pahelAM te mUrtipUjakanA anuyAyI hatA tethI temanA rivAja pramANe ja teo cAlatA hoya. lokazAhane. dhArmika kriyAone virodha hevAthI temane mata cAlI zake tema hatuM ja nahi tethI temanA anuyAyI thatioe bheMkAzAhanA avasAna pachI thoDA vakhatamAM ja thoDA pheraphAra sAthe dhArmika kriyAone svIkArI hatI, batrIsa sUtro mAnya karatA hatA ane mUrtimaMdira ane mUrtipUjA mAnya karyA hatA. ane te Aja sudhI te pramANe kAgacchamAM cAlu che. lokAgacchanA upAzramamAM maMdiramUrti hoya che ane mUrtipUjA paNa thAya che. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 35 sthAnakavAsIo atyAre mUrti ane mUrtipUjAno je virodha kare che tathA muhapati evIzeya kalAka bAMdhI rAkhavAne je Agraha seve che tenI zarUAta te munio dharmasiMhajI ane lavajI RSie karelI. lokAgacchI yatio te ghaNA vakhatathI mUrtipUjaka banI gayA hatA. paraMtu saM. 1685 mAM guru zivajI RSithI muni dharmasiMhajIe chUTA paDI dariyApurI saMpradAya sthApyo ane saM. 1982 mAM varajAgaRSithI TA paDI munizrI lavajI RSie khaMbhAta saMpradAyanI zarUAta karI, ane saM. 1716 mAM dharmadAsajIe paNa dIkSA lIdhI ane temaNe paNa khUba dharma pracAra karyo. dharmasiMhajIe ATha keTine Agraha pravartAvyuM tyAre lavajI RSie pahela vahela vahelAM muhapatti vIzeya kalAka derAthI meDhe bAMdhI rAkhavAno Agraha calAvyo. paNa A traNeye mUrti ane mUrti pUjA virodhano Agraha to navesarathI cAlu kare che. tyArathI e mAnyatAo sthAnakavAsIomAM prasarI ane daDhamULa thaI cativargamAMthI chUTA paDI bIjA yatioe paNa sthAnakavAsI dharmane pracAra karela hatA. paNa A traNa mahAtmAo mukhya hatA. paraMtu khedanI vAta e che ke A sarva kriyA dvAraka mahAtmAoe zuddha kriyA upara ja khUba bhAra mUkela ane kAnane teTaluM ja avagaNeluM. vyAkaraNa te kaI zikhelA ja nahi ane tethI ja verA = citya zabdanA beTA artha karI mUrtine khoTI rIte virodha karela ane Aje paNa temanA anuyAyIo tevI ja rIte khoTo virodha karI rahela che. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane jJAna ane kriyA e dharma thanA be paiDAM che. emAMthI eka paNa peDu bhAMgeluM rahe tyAM sudhI te mekSa purIe pahoMcADI zake nahi. sthAnakavAsI saMpradAya jJAnanI avagaNanA karI kriyA upara ja bhAra mUkI rahyo tethI ja te apaga banI gayA. traNase varSanA gALAmAM te saMpradAya eka paNa jJAnI evA upajAvI zakyA nahi ke je ekAda paNa maulika tAttvika ke dArzanika pustaka lakhI zake. 15 376 lAMkAzAhanA mRtyu samaye temanA anuyAyI keTalA ? sthAnakavAsIe lAMkAzAhanuM mahAtmya vadhAravA mATe kahe che ke temaNe hiMdustAnamAM bhramaNa karIne temanA matanA khUba phelAvo karyAM. A vAtane kazA AdhAra ke pramANa nathI, ane aitihAsika rIte paNa te khATI hare che. leIkAzAhanA jIvananI vAteA lakhanAra kAI paNa prAcIna lekhake leAMkAzAha temanA matanA pracAra karavA hAra nIkaLyA hatA tevuM kAMI paNa lakhyuM nathI, kAraNa ke mata pracAra karavA nIkaLe e te eka mahatvanI vAta hAIte leAMkAzAha pracAra karavA nIkaLyA hota te prAcIna lekhakAe bIjI vAtAnI sAthe A vAta paNa jaNAvI hAta. itihAsa uparathI te ema jaNAya che ke leAMkAzAhane saM, 1508mAM Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 377 yati tathA saMgha sAthe jhaDe thaye| te pachI temaNe temanI sAme virAdhanI vAta karavA mAMDI athavA upadeza devA mAMDyo. paNa amadAvAdavAdamAM eka paNa mANase temanA matane Teko ApyA nahi. savaMta panara aTha|tara jANi, TuMku leha bhUlinI khANi, sAdhu niThThA ahanizi karai, dhamma DAkhadha DhIla kara. 2 saMvata panaranu trIsaI sAli, pragaTyA veSa dhAra sama kAli, yA yA pAkAraI dhamma pratimA niMdI khAMdhaI kamma, --upAdhyAya kamala saMyama sA luMkA A mAna apamAna, peAsAlaI jAvA paccakhANa, ThAmaThAma krayAI dharma kahyA, sAcA bheda Aja amDi loA. 10 hATa khaIMDA Dhe upadeza, sAMbhaLI ti gaNu karai kalesa, saMdhanA leAka paNa pakhicA thayA, sA luMkA tava lIMkhaDI gA. 11 --ti bhAnucaMdra. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 mULa jaina dharma ane A copAIo uparathI spaSTa mAluma paDe che ke saM. 1508thI lokAzAha hATa upara besIne hameza sAdhuniMdA vagere temano dharma viruddhane upadeza ApatA hatA. te sAMbhaLIne yatione paNa lokAzAhanI avaLI mati para kheda thatA hatA. yatio ane saMgha sAthe jhaghaDo thavAthI lokazAhe upAzraye (pauSadhazALAe) te javAnuM baMdha karyuM hatuM. ane hATa para besIne upadeza ApavA chatAM paNa amadAvAdanA lokoe temane upadeza mAnya karyo nahi. tethI chevaTa kaMTALIne saM. 1530 mAM lekazAha amadAvAda choDI pitAnA vatana labaDI gayAH lakhamasI te tihAM chaI kArabhArI, sA laMkAne thaye sahacArI. amArA rAjamAM upadeza kare, dayA dharma chaI sahuthI khare. 12 -yati bhAnucaMdra te vakhate lokAzAhanA phaIno dIkaro lakhamasI te rAjyamAM kArabhArI thayo hato. teNe lokAzAhane AvakAra ApI lIMbaDI rAjyamAM dayA dharmane upadeza ApavAnuM kahyuM kAraNa ke dayA e ja sAco dharma che. A uparathI joI zakAya che ke saM. 1530 sudhI lekazAhane koI anuyAyI maLyuM nahotuM tema teo amadAvAda ke lIMbaDI sivAya bIjA koI gAmamAM upadeza devA paNa gayA nahotA. dayA dhamI thaye bahu lega, evi mo bhANAne sAga, Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 21 gharaDe laMkA nava dIkSA lahiM, paNa bhANA pAte veSa grahI. 13 dayA dha jaLahaLatI jyeAta, udyAta, sA luMke kidhu panaraya atIsau pramANa, sA kuMkA pAmyA niravANu. 14 ~ti bhAnucaMdra lakhamasI kArabhArIe sahakAra ApavAthI lAMkAzAhe lIMbaDImAM dayA dharmAMne upadeza ApavA zarU karyAM te lIMbaDInA lAkoe svIkAryA. tevAmAM lAMkAzAhane bhANAtA saMyeAga thayA. kSeAMkAzAha pe|te gharaDA thayela hAvAthI te dIkSA laI zakyA nahi paNa bhANAe peAte dIkSA laI sAdhuveSa grahaNa karyo. 379 ema lAMkAzAhe dayA dharmanI jaLahaLatI jyeAtanA udyota karyAM. ane sa. 1532mAM lAMkAzAha samAdhi maraNane prApta thayA. A pramANe lAMkAzAhanA mRtyu sudhI lakhamasI, bhANujI ane lIMbaDInA theDAka zrAvakA eTalA ja temanA anuyAyI hatA. paraMtu temanA mRtyu pachI lakhamasI ane bhANujIe vicAryuM haze ke sUtreA ane sAmAyika vagere dhArmika kriyAe virodha karavAthI temanu kAma cAlI zakaze nahi tethI temaNe te saMbadhamAM gheADI chUTachATa mUkavA mAMDI haze ke je ApaNe yati bhAnucadranI ceApAmAM agAu joI gayA chIe. sArAMza e che ke lekAzAha kayAMya paNa upadeza karavA gayA nahatA. amadAvAdamAM lAMkAzAhane koi anuyAyI maLyA nahAtA. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 mULa jaina dharma ane lIMbaDImAM lekazAhanA dehAMta samaye temane lakhamasI, bhANajI ane thoDAka lIMbaDInA zrAvake eTale ja anuyAyI varga maLyo hato. e sivAya vA. ma. zAha vagere Adhunika lekhakee lakhelI badhI vAte beTI che. dareka bAbatamAM satya hoya te ja mAnavuM ane satyane ja anusaravuM e ja sAcA zuddha jaina dharmanuM pharamAna che. lakA zAhanuM TuMkuM jIvanacaritra lokAzAhanuM jIvana caritra TuMkAmAM varNavavuM hoya to A pramANe kahI zakAya lIMbaDI (saurASTra)mAM dazAzrImALI vaNika DuMgarazAhanA patnI cUDAnI kukSIe saM. 1482 nA vaizAkha vada caudasane divase lokAzAhane janma thayo hato. loMkAzAha ATha varSanA thayA tyAre temanA pitAnuM avasAna thayuM ane tyAre DuMgarazAha je kaMI thoDI ghaNI puMcha mUkI gayelA te lokAzAhanA pUranA dIkarA lakhamasIe haDapa karI lIdhI. lakAzAha soLa varSanA thayA tyAre temanI mAtA paNa gujarI gayA tethI lokAzAha nirAdhAra thaI gayA. tethI kamAvAne mATe lokAzAha amadAvAda gayA. tyAM cheDe vakhata nokarI karI pachI nANAvaTa (dhIradhAra)ne dhaMdhe zarU karyo. te vakhate lokAzAha devapUjA, sAmAyika Adi dhArmika kriyAo karatA hatA temaja vyAkhyAna sAMbhaLavA paNa jatA hatA.' Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 21 381 dhIradhAramAM pUratI kamANI nahi hevAthI yati jJAnasAgarajI pAse jaina lipinuM jJAna meLavIne lahiyAnuM paNa kAma karavA lAgyA. eka vakhata hisAba saMbaMdhamAM takarAra thavAthI temaja yatinA AcAra saMbaMdhamAM takarAra thavAthI loMkAzAha abhimAnI prakRtinA hovAthI bhAre gussAmAM AvI gayA. tethI yatioe ane saMghanA mANasee temanuM apamAna karI temane upAzrayamAMthI bahAra kADhI mUkyA. kAzAha bahAra AvIne upAzrayanI sAme koI hATa upara besIne sAdhunI niMdA karavA lAgyA. te vakhate temane eka musalamAna saiyadamitra ke je paNa lahiyo hate te tyAMthI nIkaLyo. tyAre te saiyade musalamAna dharma pramANenI nAstikatAnI vAta karI kAzAhanA krodhAgnimAM ghI raDavA jevuM karyuM. e pramANe yationA nimittathI anahada gusse thaine kAzAhe jainasatra, sAdhuo, maMdiramUti, sAmAyika, pauSadha, pratikramaNa, pratyAkhyAna, dAna, devapUjAne bahiSkAra karyo ane yatione te hiMsAdharma che ema pikAra karI potAne dayAdharma che ema kahI na mata sthApana karyo. paraMtu amadAvAdanA zrAvako samaju hovAthI lokAzAhanA matane koIe AvakAra Apyo nahi. tethI chevaTe khinna, nirAza ane tiraskRta thaIne amadAvAda cheDIne potAnA vatana lIMbaDImAM AvyA. tyAM te vakhate temanA phaInA dIkarA lakhamazI kArabhArI pade hatA temaNe lokAzAhanI vAta sAMbhaLIne temane lIMbaDI rAjyamAM bedhaDaka dayA dharmane pracAra karavAnI chUTa ApI. paraMtu te vakhate kAzAha vRddha umaranA thaI gayA hatA tema taMdurastI paNa sArI nahotI tethI jhAjhe pracAra karI zakyA nahi. te paNa lakhamasI uparAMta bhANajI nAmane eka anuyAyI temane maLI gayuM. teNe svayaM dIkSA laIne lokAzAhanA matane pracAra zarU Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 mULa jaina dharma ane karyo. te kaMI vizeSa kAma karI zake te pahelAM saM. 153ramAM lokazAhane dehAMta thayo. - te pachI bhANajI vageree lokAzAhanA mULa matamAM keTalAka sudhAro karIne lokamata calAvyuM ane tenA anuyAyIo lokAgacchI kahevAyA. bheMkAzAhanI mAnyatA te sadaMtara dharma viruddhanI ja hatI. eTale kharUM kahIe te Aje loMkAzAhane te kaI anuyAyI che ja nahi. lakAgaccha ane sthA. mAnyatAmAM pharaka paNa lokazAhane pitAnA Adya puruSa tarIke mAnya karatA be samudAya vacce paNa mAnyatAmAM meTa pharaka che te ane TuMkAmAM batAvuM chuM. lakAgacchI mAnyatA sthAnakavAsI mAnyatA batrIza so upara pArdhacaMdra- pArdhacaMdranA TakhAmAM pheraphAra sUrie karela TambAne mAnya kare che. karIdharmasiMhajI munie banAvela TambAne mAne che. mUrtipUjAne mAne che. mUrtipUjAne mAnatA nathI. upAzrayamAM mUrti tathA mUrti tathA maMdirane mAnatA maMdira rAkhe che. nathI. mUrtinI pratiSThA kare che. mUrti mAnanAranI niMdA kare che. sAmAyika Adi kriyAmAM sthApanAne mAnatA nathI. sthApanAjI rAkhe che. muhapatti bAMdhatA nathI. muhapatti bAdhI rAkhavAnA AgrahI che. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 hAlanA saMpradAye pra. 21 yati hAthamAM che ane kAMdhe kAMI rAkhatA nathI. kAmaLI rAkhe che. e nAnI DAMDIvALe merI DAMDIvALo che rAkhe che. rAkhe che. zrAvakonA gherathI ja gocarI ajenane tyAM paNa vahAre vahere che kAraNa AhAra pANInI che tyAM zuddhatA rahetI nathI. zuddhatA rahe che. A sivAya bIjI paNa ghaNuM pravRttio che ke jemAM lokAgaccha ane sthAnakavAsIomAM moTo pharaka che. atyAre lokAgaccha e mUrtipUjaka tapAgacchanI eka zAkhA jevo gaNAya. tyAre sthAnakavAsI saMpradAya tene virodha pakSane gaNAya. adharmanI prarUpaNuM karanAra ane jaina samAjamAM dharma viruddhanI vAto ke dharma viruddhanA siddhAMta phelAvanAra vyaktine potAnA Adya puruSa tarIke mAnavA e sAcA jena dhamI mATe mithyAtva apanAvavA jevuM kArya gaNAya. tema ja tevA puruSanI jayaMti ujavavI te mithyAtvane anumodana ApavA jevuM kArya gaNAya, sthAnakavAsIo mithyAtvane heya mAnatA hoya te temaNe ghaNe uDe vicAra karavAnI jarUra che. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa bAvIzamuM mUrti virodhanI pRSThabhUmi noMdha-krAMtikArI AtmA mahAna hoya te paNa krAMtinAM bI ghaNA vakhata pahelAMthI vAI gayA na hoya te kAMtine jhaDapI saphaLatA maLI zakatI nathI. lekazAhane mUrti virodhI sthAnakavAsI saMpradAyanA sthApaka mAnavAmAM Ave che te khoTuM che. te meM AgaLanA prakaraNamAM batAveluM che. matine virodha karI sthA. saMpradAyane TuMka vakhatamAM bahoLA pramANamAM phelAvanAra sAdhuone maLelI asAdhAraNa saphaLatAnuM kAraNa A lekhamAM batAvela hoI te prasiddha karela che. asAdhAraNa kharcALu ane ADaMbaravALI thaI gayelI mUrtipUjA sAme asaMtoSa ane virodha lekanA manamAM te ghaNA lAMbA samayathI phelAI rahyuM hatuM paNa jAhera rIte kaI agraNI thaI zakatuM nahotuM. eTale sthA. munioe jyAre paDakAra karyo tyAre te paDakAra lAMbA vakhatathI asaMteSI banelA zrAvakee tarata ja jhIlI lIdhe ane tethI ja sthA. saMpradAya vadhI zakya hate. e vAta zrI kastUramalajI bAMDiyA A lekhamAM aitihAsika hakIkate ApIne pUravAra kare che. -na. gi. zeTha Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapradAye pra. 22 385 mUrti virodha karAvavAmAM lAMkAzAha mukhya manAya che. paraMtu lAMkAzAhanA mUrtine virodha sALamI sadImAM zuM acAnaka ekama ubhA thaI gayA hatA ? e hajAra varSathI cAlI AvatI paraMparAne virezva paryApta rIte pUrvanI pRSThabhUmi vinA kadI saphaLa thaI zake nahi. vikramanI 11 mI sadImAM jaina maMdira viSayanA vivAda e te suvikhyAta che ke zrI haribhadrasUrinA vakhatamAM eTale ke vikramanI aThamI sadImAM jaina saMdhamAM caityavAsiyeAne brA meTA dakhadamA hatA. zrI haribhadrAcAye temanI je karaDA zabdomAM nidA bhaTsanA karI che, te te samayanI sthiti samajavA mATe pUratI che. " keTalAka asamajI leAkeA kahe che ke e paNa tI karAtA vedha che tene namaskAra karavA joIe. ahA ! dhikkAra che temane ! huM mArA zirazULanA pAkAra nI AgaLa jaIne karU ? '' vaLI temaNe temanA aSTakaprakaraNamAM dravyastatranuM lakSa karIne kahyuM che ke dhI mATe dhana kamAvAnI icchA karavA karatAM icchA na karavI te adhika uttama che. " " AcAryazrIe ema zA mATe kahyu che tenuM vivecana karavAnI AvazyakatA nathI. zrI hemacaMdrAcArye paNa e ja vAta temanA " yogazAstra "nI svapana TIkAmAM paNa kahela che. A kathanane prastuta vivAdanI pRSThabhUmi samajavAne mATe dhyAnamAM rAkhavu jarUrI che. vikramanI 11 mI sadImAM caMdragacchIya vamAna sUrinA eka ziSya jinezvarasUra thaI gayA. kharatara gaccha zrI jinezvarasUrine temanA AdyapurUSa mAne che. temaNe vi. sa. 1108 nA mAgasara vada pAMcame kathAkASa 25 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 mULa jaina dhama ane prakaraNa lakhIne samApta karyuM hatu. temAM upasaMhAranI e gAthA sahita kula 30 gAthA che ane temAM judA judA viSayeAnI upakayAnakAvALA 36 kathAnakAnA niSa che ane te sarva jinezvarasUrie prAkRtamAM lakhela che. temAM 13mI gAthA dAna viSayanI che, 21 mI gAthA jina maMdiranA vidhAna viSayanI che. te kALamAM aNuhilapuramAM (pATaNamAM ) caityavAsiyAne ekAdhikAra hatA. kAIpaNa kriyAvAna sAdhune tyAM utaravAne mATe sthAna paNa maLatu nahotuM. te caityavAsiyA sAthe yAda karIne zrI jinezvarasUrie temanA ekAdhikAra khaMDita karI nAkhyA. eTaluM ja nahi paNa temanI viruddhanuM vAtAvaraNa paNa jaina saMdhamAM utpanna karI dIdhuM. maMdira saMbadhI judA judA matabhedo e thAkASa prakaraNa 21 mI gAyAnA kathAnakanI prastAvanAnA rUpamAM munizrI jinavijyajI lakhe che ke-- temanA samayamAM eka prakArathI jaina saMdhanI sarva prakAranI pravRttio tathA vicArAnuM kendrasthAna maMdira saMsthA ja banI rahela hatI. e maMdira sa MsthAnA viSayamAM sAdhue temaja zrAvakAmAM nitya navA prazna upasthita thatA rahetA ane tenI upara temanI vacce vividha prakAranA zAstrIya tathA sAmAjika vidhAnA tathA para parAonI tareha tarehanI AleAcanA pratyAkSeAcanA cAlyA karatI hatI. ' " eka taraphajaina sAdhuene eka pakSa eveA hateA ke je jinamaMdiranI sthApanAne sarvathA jainazAstra viruddha batAvIne tenA upadeSya tathA tenA upAsakeA e annene jainAbhAsa kahetA hatA ane temane mithyAmati gaNatA hatA. " kAI khIjo pakSa jinamaMdiranI sthApanAne te zAstra saMmata mAnatA hatA, paraMtu tenI pUjAvidhinA ADaMbarane anAcaraNIya kahetA hatA, Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 22 387 "koI trIjo pakSa pUjAvidhinA ADaMbarane te ucita mAnate hato paraMtu temAM sAdhuonA sIdhA saMparkane anucita samajato hato. koI cotho pakSa maMdiranI sthApanA tathA saMrakSAnA saMbaMdhamAM sAdhuo upara ja nirbhara rahevAnuM sthApita karatA hatA. "te kaI bIjo pakSa eka maMdiramAM eka ja jinamUrtinI sthApanA karavAnuM zAstrokta che ema kahetA hatA. vaLI koI kahetA hatA ke tIrthakaranI mUrti vItarAga bhAvanI pratIka che mATe tene strI jAtine sparza na thavo joIe ane tethI zrAvikA varge tenI pUjA arcA na karavI joIe. koI anya pakSa kahetA ke zrAvikAoe jinabhakti karavI joIe eTaluM ja nahi paNa jinamUrtinI sAme vArAMganAonA nRtyagAna paNa pUjAnA aMga hevAthI tene avatArita rUpathI thavA devA joIe. koI kahetA ke maMdiranI rakSAnA nimittathI sAdhuoe sadeva . temAM nivAsa karavo joIe. te koI kahetA ke maMdiranI bhUmi te deva dravyane upabhoga karavA samAna pApajanaka kRtya che. koI kahetA ke maMdiranI tathA mUrtionI pratiSThA parama brahmacArI sAdhu varganA hAthathI thavI joIe tyAre koI kahetA ke sAdhu maMdira pratiSThAdi sAvadha kAryamAM pravRtta thAya che te anaMta kALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa karavAnA pApanA bhAgI thAya che. ItyAdi ItyAdi." muni jinavijyajI pharI enA ja pRSTha 105 para kahe che ke - "A kathAnakanuM guMphana karavAmAM zrI jinezvara sarine mukhya uddeza e batAvavAne che ke jaina yati vargamAM kaI rIte cityavAsa rUpI saMsthAnI utpatti thaI ane kaI rIte e prAcIna kALamAM jaina sAdhuone eka varga pitAnA AcAramAM zithila thaIne aniyatarUpe sarvadA sarvatra Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 mULa jaina dharma ane paribhramaNa karatA rahevAthI arthAta vana tathA nirjana pradezamAM jyAM tyAM ghumatA pharatA rahevA 35 parivrAjaka dharmanuM pracalana karavA karatAM vasativAsI thaI rahevAnI abhilASAthI jaina maMdiranI sRSTinuM nirmANa karavA karAvavAmAM pravRtta thayA." jina maMdira ane mUrtipUjA saMbaMdhamAM evA vividha matabheda thavA chatAM paNa jinezvara sUri Adi dUradarzI AcAryoe tenAM kAraNo maTADavAno athavA nirApada mArga kADhavAno prayatna karyo hoya ema lAgatuM nathI. eTaluM ja nahi paNa e matabhedane lAbha uThAvIne e AcAryomAM pitapotAnA alaga saMpradAya banAvI levAnI bhAvanA kAma karatI rahI hatI ema lAge che. vardhamAnasUri ane jinezvarasUri pitAne ja zAstrokta zuddha thatimArganuM AcaraNa karavAvALA mAnatA hatA. tethI jinezvarasUrie pitAnA saMpradAyanI puSTi tathA vRddhi mATe navA navA maMdiranuM nirmANa karavA, navA tathA purANA zAstronI nakalo karI karAvI jaina bhaMDAronI sthApanA karavA vagere kAmane vizeSa mahatvanuM samajelA. temaNe paMcaliMgI prakaraNa nAmanuM 101 gAthAonuM prakaraNa racyuM. temAM samyakatvanA pAMca liMga, cinha athavA lakSaNanA svarUpanuM varNana karyuM che. te lakSaNe-prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane AsthA. anukaMpAnA prakaraNamAM koI paNa rIte saMbaMdha joDIne maMdira nirmANano viSaya samAvela che. temAM jina maMdira banAvavAnuM samarthana A pramANe karyuM che--je AtmAne samyakatvanI prApti thaI jAya che tenA manamAM saMsAranA jIvonA kaSTo joIne anukaMpA thAya che te vicAre che ke te kaI rIte koInuM ya duHkha dUra karavAne yathAzakti prayatna kare. te vicAre che ke saMsAranA duHkhothI mukta karavAvALo eka phakta jaina dharma che. jaina dharmanA pAlana sivAya bIjo koI sAro upAya Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 22 389 nathI. mATe je jIva mithyAtvamAM lapaTAI rahelA che tene jaina dharma pratye anurAga kema utpanna thAya tene vicAra kare che. pachI vicAre che ke mArA nItipUrvaka upArjana karelA dhanathI evuM suMdara jina maMdira tathA jinabiMba (pratimA, mUti ) banAvuM ke jethI darzana, pUjA mahatsava AdinA prabhAvathI guNAnurAgI manuSyane bodhi eTale samyaga darzanane lAbha thAya. jinezvarasUrie jinamaMdira ane jinamUrtinuM game tevA zabdomAM samarthana karyuM hoya te paNa temaNe navA maMdira ke jinabiMbonI koI pratiSThA karAvI nathI. temanA ziSya navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUrie pratiSThApita maMdira ke mUrti bhAgye ja kayAMIka haze. zrI abhayadevasUrinA ziSya jinavalalabhasUrie vidhicatyanA nAmathI jinamaMdira tathA jinabiMbha banAvarAvavA tathA pratiSThA karavAnuM kAma eTalA badhA jorathI karyuM ke temanI ziSya paraMparAnA anuyAyI thavAvALA zrAvakoe pAchalA sAtaso Akase varSamAM hajAre jainamaMdira banAvyA tathA lAkho jainamU tio taiyAra karAvI. jaina zvetAMbara saMgha kriyA ane AcArabhedavALA judA judA gacchamAM vibhakta thavAthI eka bIjAnI harIphAImAM vivekane ja saMpUrNa nAza thayo. e kAraNathI nyAyapArjita dravyathI dravyastavanI vAta sarvathA bhUlAI gaI dravyastavae nAma cirajIvita rAkhavAnuM parama utkRSTa sAdhana zrAvaka tathA sAdhu bannene mATe banI gayuM. tethI maMdira nirmANa, mUrtinirmANa tathA sthApana, saMghayAtrA Adi pramukhatAthI thatA gayA. agIyAramI sadI pachInA maMdire ane mUrtinI pratiSThA prazastione AMka daIne A lekhane vadhAravAnI AvazyakatA nathI. e sadIonI sAhityakRtiomAM ja dravya stavanA e sAdhanonA eTalA AkarSaka varNane che ke jANe yama, niyama, saMyama, tapa Adi bilakula gauNa ja heya. ene eka rIte dhanane dharma upara vijaya kahevo joIe. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 mULa jaina dharma ane dravyastavane pUrNa utsAhita karavAvALAmAMthI ja koI ema paNa kahe che ke -" dravyanA sAdhanothI dravyastava svarUpavALo dharma paNa sAdhI zakAya che paraMtu e AraMbhayukta hevAthI ati zuddha nathI. pakSAMtaramAM niHsaMgatA svarUpavALo dharma ati zuddha che. mATe A bhavamAM te mokSa lakSmI Ape che."----( 14 mI sadImAM thayelA muni suMdara sUri kRta adhyAtma kaha5ma 4-4). vivAdane lAbha sthAne maLyo kahevAnuM tAtparya eTaluM ja che ke mUrtipUjA viSayane vivAda jainasaMdhamAM ekAeka laMkAzAha dvArA soLamI sadImAM ja uThAvavAmAM AvyuM nahato paraMtu te vivAda te ghaNA purANa kALathI, saMbhavataH tenAthI 1500 varSa pahelAM ja cA Avato hato. zrAvako ane sAdhuomAM aMdara aMdara vadhatA jatA e virodhane laMkAzAhe *mUrta svarUpa ApyuM ane virodhane sarva doSa pitAnA zira para laI lIdho. tAtkAlIna vidhimAgI kahevAtA sAdhuonI vadhatI jatI dravyastavanI pravRttionA pracchanna vidhI sAdhu tathA zrAvakenI *kAzAhane madada maLI haze. kAraNa ke teo pote virodha pragaTa karavAnuM sAhasa karI zaktA nahi heya. temanA pUrvajo A virodhanA kAraNathI pUratuM kaSTa bhegavavA chatAM asaphaLa banyA hare jyAre lokAzAhano virodha karI zakAya nahi ane te baLa prApta kareto gayo tyAre te bhUmigata sahAyake paNa pratyakSamAM AvI gayA haze kAraNa ke kharcALa yonI jema * maMdira vivAdane lAbha lokAzAhane nahi paNa sthA. dharmanA sthApaka zrI lavajI gaDaSi, gharmasiMhajI muni tathA dharmadAsajI munine maLyo hato. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 22 391 jene dravyastava paNa temane mATe asaMbhava hatuM ane tethI teo pitAne mATe dharmane dravyahIna mArga cAhI rahyA hatA. kheda e vAtane che ke A azaMtinA mULanI dhanavAne tathA divyastava dvArA pitAne prabhAvaka kahevaDAvanArA AcAryoe pUre pUrI upekSA karI kAraNa ke teo potAne jJAnI ane bIjAne ajJAnI tathA bhUlelA mAnatA rahyA. jema teo Aje paNa mAnI rahyA che, je ke dhArmika ADaMbare dUra karavAnA pokAre sadAkALathI thatA rahyA che. sthAnakavAsI saMpradAyanA ubhavane vicAra karavAvALA koI paNa lekhake A etihAsika tathyane uhApoha karyo nathI. ke jethI ApaNe mULa jaDanI zodha karIne tene nirmULa karI zakIe. sthAnakavAsI samAjanI mAphaka anya saMpradAyanA saMbaMdhamAM paNa etihAsika draSTithI AtmiyatAnI sAthe vicAra karI zakAya. dareka saMpradAyanuM dRSTikoNa samajIne anekAMta buddhithI samayanI bhUmikA banAvAya te Aje paNa ApaNe ApaNane anekAMta, satya ane ahiMsA pradhAna jainadharmanA anuyAyI siddha karI zakIzuM. -navembara 1960 nA "bramaNamAMthI sAbhAra anuvAdita. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa grevImuM cAra nikSepo noMdha nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepomAMthI phakta eka bhAvanikSepAne ja sthAnakavAsIo AdaraNIya pUjanIya mAne che. bAkInA pahelA traNa nikSepAne teo mAnatA nathI. e saMbaMdhamAM sthAnakavAsIe je dalIla kare che te badhI meMja thaDA varSa pahelAM mArA "satyadharma prakAza" pustakamAM prasiddha karelI hatI te vakhata sudhI mane je jJAna maLyuM hatuM te ekapakSI hatuM. kAraNake sthAnakavAsIe je rIte vicAra kare che te rIte ja vicAra karatAM huM zikhyuM hatuM. ane tethI eka rIte huM mUrkha banyA hate athavA te mane mUrkha banAvavAmAM AvyuM hatuM. satya jANavA mATe te sAmasAmI bane pakSanI dalIlo vAMcavI ane samajavI joIe. saMpradAyavAde ekabIjA saMpradAyanuM sAhitya vAMcavAnI ja baMdhI karI che. te vADAbaMdhIne lIdhe ja jainemAM satya jJAna utpanna thaI zakatuM nathI. mane A vAta samajANuM tethI ja meM amArA jena sidhdhAMta mAsikanA sane 1961 nA phebruArI mAsanA aMkamAM virodha kema maTe? e nAmanA lekhamAM lakhyuM hatuM ke- Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 393 ---------- hAlanA saMpradAye pra. 23 dareka saMpradAyanuM sAhitya vAMce vidhI dalIle vAMce vicAre satya samajavAno prayatna kare banatAM sudhI svataMtra nirNaya kare ane e rIte badhA saMpradAyanuM sAhitya vAMcavAnI agatya upara meM bhAra mukaye. kAraNa ke tema karavAthI ja ghaNA matabheda te ApoApa TaLI javAnI saMbhAvanA che. nikSepA saMbaMdhInI mAnyatAmAM paNa ema ja thayuM che. baMne pakSe ekabIjAnI dalIla samajavAno prayatna karyo heta te ghaNe virodha atyAra pahelAM ja TaLI gayA hota. agIAramAM prakaraNamAM 117 me pAne sthAnakavAsI tathA mUrtipUjakenA nikSemA saMbaMdhI matabhedanuM varNana karatAM meM batAvyuM che ke sthAnakavAsIo phakta nizcaya nayane vaLagI rahIne bhAvanikSepAne ja mAne che. paraMtu sAmAnya rIte vyavahArane ullaMghIne kaI paNa manuSya ekadama nizcayanayamAM AvI zakato nathI. vyavahAra pALIne ja AgaLa vadhI zakAya che. vyavahAra dharma pALatAM pALatAM vikAsa sAdhIne nizcaya sudhI pahoMcI zakAya che. paNa ekadama nizcaya nayamAM javAthI dhAbInA kUtarA jevI ja sthiti thAya che. - jaina dharma vyavahArane avo nathI ke uvekhe nathI, paNa vyavahArane prAdhAnya ApyuM che. te evI rIte ke Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 mULa jaina dharma ane nizcaya tarapha javAnuM lakSya rAkhIne vyavahAra dharma pALIne AtmavikAsa sAdhatA javuM. sthAnakavAsIe ekalA bhAvanikSepAne ja mAnIne ekadama nizcayanayamAM uDI paDavA mAge che e ja temanI bhUla che. zakti vinAne mATe bhUsake mAratAM hADakAM pAsaLAM ja raMgAvAne ane khAkharAM thavAne ja vakhata Ave e vyavahAru vAtane teo tadana visArI dIe che athavA te mUrtine virodha karavA mATe ja sthAnakavAsIee jANujaIne nizcayane vaLagI rahevAne DeLa karIne vyavahAradharmane uDADI devAne prayatna karyo che. vyavahAramAM cAreya nikSepA AdaraNaya che te vAta munizrIe A lekhamAM sUtra siddhAMtanA avataraNe ApIne vistArathI samajAvI che temaja bhAvanikSepAne ja vaLagI rahevAthI sthAnakavAsI jainadharmanA eka mULa siddhAMta "vinaya ne choDI dIe che ane avinayI banI jAya che te vAta paNa munizrIe sArI rIte samajAvI che. tethI temane A lekha dareka vAMcake barAbara samajIne dhyAnapUrvaka vAMcavA vinaMtI che. e lekha vAMcyA pachI vyavahAra dharmamAM mUrtinI mAnyatA zAstrasiddha che tenI vAMcakane khAtrI thaze. mUrti ane mUtinI dravyapUjA e bane judI judI bAbate che te bhUlavuM nahi. -na. gi. zeTha Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 23 395 cAra nikSepa zrI anugadvAra sUtramAM zAstrakAra pharamAve che ke- jasthaya jaM jANejA nivakheva nikheve nirava saM jattha viga na jANejjA caukkayaM nikkhevaya vattha / / artha je vastumAM jeTalA nikSepA jANavAmAM Ave tyAM te vastumAM teTalA nikSepa karavA. ane jyAM je vastumAM adhika nikSepa na jANI zakAya tyAM te vastumAM ochAmAM ochA cAra nikSepA to avazya karavA. cAra nikSepa nAma nikSepo-vastunA AkAra ane guNathI rahita nAma te nAma nikSepa kahevAya che. sthApanA nikSepa-vastunA nAma tathA AkAra sahita paraMtu guNarahita te sthApanA nikSepo kahevAya che. dravya nikSepo-vastunA nAma, AkAra tathA atIta anAgata guNa sahita paraMtu vartamAna guNe rahita te dravya nikSepa kahevAya che. bhAva nikSepa-vastunA nAma AkAra ane vartamAna guNa sahita te bhAva nikSepa kahevAya che. jinanA cAra nikSepa zrI jinezvaradevamAM mahAvIra ItyAdi je nAmo te nAmajina te tArakonI pratimA te sthApanA jina Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 mULa jaina dharma ane jinanAma karma bAMdhyuM hoya evA zrI jinezvara devane jIva te dravya jina ane samavasaraNamAM dharmopadeza ApavA mATe virAjamAna sAkSAta zrI jinezvara deva te bhAva jina, A cAra nikSepAnA abhAve kaI paNa vastunuM vastupaNuM siddha thaI zake nahi. dareka dravyamAM cAra nikSepa sAthe ja hoya jenuM nAma na hoya tenI AkRti paNa koI prakAre banI zake nahi. jenuM nAma ke AkAra ubhaya na hoya tenI pUrvI para avasthA ane vartamAna avasthArUpa paryAyanA AdhArabhUta dravya paNa hoya nahi ane jyAM nAma, sthApanA ke dravya traNene abhAva hoya tyAM vastune bhAva ke guNa hoya ja kyAMthI ? eTale dravyAdika traNe nikSepAne mAnyA sivAya kevaLa bhAva nikSepAne mAnavAnI vAta e zazAMgavat kapita che. bhAvanuM sAkSAta bhAna karAvanAra ekalo bhAva nathI. paraMtu tenuM nAma, AkAra ane pUrvApara avasthA e saghaLuM maLIne ja koI paNa padArthanA bhAvane nizcita bodha karAve che. Tipata che. bhAva nikSepAne ja mAnanArAnA vartanamAM virodha phakta bhAva nikSepAne mAnIne jeo nAma vigere nikSepAne mAnavAnI nA pADe che teoe samajavAnuM ke(1) koI duSTa purUSa ApaNuM pUjya ke priya vyaktinuM nAma laIne niMdA kare, gALo Ape ke tiraskAra kare te zuM gusso thatuM nathI ? Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 23 397 (2) athavA teja pUjya ke priyanA nAmathI temanI tArIpha ke prazaMsA kare te rAjI thatA nathI ? avazya thAya che tethI nAma nikSepa nakAmo che ema kahenAra khoTo che. e ja rIte (3) pitAnA pUjaya AdinI pratikRti ke chabIne koI duSTa AcAravALI strI AdinI sAthe rAkhI tenA uparathI kuceSTAvALI chabI utarAvI laI koI nAlAyaka mANasa sthaLe sthaLe avarNavAda bole to tenI mUrti nahi mAnanArAone paNa zuM krodha nahi caDhe ? avazya caDaze. mATe sthApanA nikSepa paNa nakAmo che e vAta kheTI che. (4) nAma ane sthApanAnI jema pitAnA pUjya AdinI pUrvAvara avasthAnI burAI ke bhalAI sAMbhaLavAthI roSa ke AnaMda pedA thAya che. ane pUjyanA sAkSAta avarNavAda ane apazabda sAMbhaLavAthI paNa tenA rAgI leka avasya duHkha pAme che tathA prazaMsA sAMbhaLavAthI sukha paNa pAme che. tethI cAre ya nikSepAmAM pRthaka pRthakapaNe asara nipajavavAnI zakti pragaTapaNe rahelI che ema spaSTa thAya che. nAma nikSepa kaI paNa vastunA saMketa karelA nAmane uccAraNathI te vastuno baMdha karAve te nAma nikSepAne viSaya che. zrI RSabhadeva Adika covIza tIrthakaronA nAma teonAM mAtApitAe janma vakhate pADelA heya che. te nAmanuM kAraNa temanA guNo nathI, paNa mAtra oLakhavAne saMketa che. nAma pADavAmAM je guNa eja kAraNa hoya te badhA tIrthakaro samAna guNuvALA hovAthI badhAnuM ekaja nAma paDavuM joItuM hatuM. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 mULa jaina dharma ane samAna guNavALAnAM aneka nAmo to ja paDI zake che je nAma pADatI vakhate guNanI apekSA uparAMta AkAra AdinI bhinnatA upara paNa lakSa ApavAmAM Ave. covIsa tIrthakaronA guNasamAna hovA chatAM pratyekanA AkAra, pratyekanI pUrvApara avasthA vigere bhinna bhinna hatAM. te ja rIte eka ja nAmanI aneka vastuo jyAM hoya che tyAM paNa te nAma vaDe je koI amuka vastune bodha thAya che tenuM kAraNa paNa te vastumAM rahelA guNa, AkAra AdinI bhinnatA che. . ahIM eTaluM samajI rAkhavuM joIe ke pahelA traNa nikSepA teonA ja vaMdanIya pUjanI ya che ke jeone bhAva nikSepa paNa vaMdanIya pUjanIya che. ane eja kAraNe zrI bhagavatI, zrI uvavAI ane zrI rAyapaNi Adi sUtramAM zrI tIrthakara de ane bIjA paNa jJAnI maharSione nAma nikSepa vaMdanIya che, ema pharamAvyuM che. te te sthaLoe pharamAvyuM che ke - taM mahAphalaM khalu bho devANUppiA ! tahAruvANaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM nAma gAassavi savaNayayAe / artha-tathArUpa zrI arihaMta bhagavaMtanA nAma gotra paNa sAMbhaLavAthI kharekhara mahA phaLa thAya che. cAra tathA daza prakAranA satya nAma nikSepAnuM mahatva jaNAvavA mATe zrI sthAnAM sUtranA cothA tathA dazamA ThANAmAM paNa pharamAvyuM che ke- cauvihe sacce pannate taM jahA-nAma sacce, ThavaNa sacce, dava sacce, bhAva sacce / tathA dasavihe sacce pannate taM jahA--- Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 23 399 jaNavayasammayaTavaNA nAme ruve paDuccasacce ya / vavahArabhAvajoge dasame uvammasacce a|| artha-cAra prakAranAM satya kahyAM che te A pramANe-(1) nAma satya, (2) sthApanA satya, (3) dravya satya ane (4) bhAva satya. tathA zrI tIrthakara dee daza prakAranAM satya batAvyAM che te A pramANe(1) janapada satya (4) nAma satya (7) vyavahAra satya (10) upamA (2) sammata satya (5) rUpa satya (8) bhAva satya satya. (3) sthApanA satya (6) pratIya satya (9) yoga satya janapada satya-pANIne koI dezamAM paya kahe che, koI dezamAM pIcca kahe che, koI dezamAM udaka kahe che ane koI dezamAM jaLa kahe che. ityAdi janapada satya che. sammata satya-kumuda, kuvalaya Adika puSpo paNa paMkathI utpanna thAya che. chatAM paMkaja zabda araviMda-kusumane ja saMmata che. te sammata satya. sthApanA satya-lepa Adikane viSe arihaMta pratimA, eka Adi aMkavinyAsa ane kApaNu Adikane viSe mudrA vinyAsa Adi sarva sthApanA satya che. nAma satya-kuLanI vRddhi na karatA hoya to paNa kuLavardhana ityAdi nAma te nAmasatya. rUpasatya-vatanA guNa na hoya ane kevaLa liMga mAtrathI vratI kahevAya te rUpamatya. pratItyasatya-anAmikA AMgaLI kanidAne AzrI dIdhuM kahevAya ane madhyamAne AzrI hasva kahevAya te pratItyasatya. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jena dharma ane vyavahAra satya-parvata upara taNu Adi baLatAM chatAM "parvata baLe che" ema kahevuM, pANI jhame topaNuM kahevuM ke "ghaDo jhame che" ane udara hovA chatAM kahevuM ke "anudarA kanyA." e sarva vyavahAra satya che. bhAvasatya-bagalA ujaLA che ane bhramare kALA che. ema kahevuM te--bagalA ane bhamarAmAM pAMca varNo che paraMtu te te varNonI utkRSTatAthI ujaLA ane kALA kahevAya che. te bhAvasatya che. yogasatya-daMDanA yoge daMDI, chatranA yoge chatrI ItyAdi kathana te yogasatya. upamA satya-samudra sarakhuM taLAva ityAdi kathana e upamA satya che. sthApanA nikSepa vastunuM nAma mAtra sAMbhaLavAthI vastune bedha ane bhakti thavA saMbhava che te pachI vastunI AkRti ke jemAM nAma uparAMta AkAra che tenAthI adhika bedhA ane bhakti kema na thAya? ane te karavA mATe koNa IcchA na rAkhe? nAmanikSepe jema zAstra siddha che tema sthApanA nikSepa paNa aneka zAstrothI siddha che. zrI anugadvAra sUtre daza prakAre sthApanAnuM sthApana karavAnuM kaheluM che. (1) kAjhamAM (4) lepa karmamAM (7) dhAtunA rasa paravAmAM (10) koDAmAM (2) citramAM (5) graMthanamAM (8) maNikAnA saMghAtamAM (3) pathImAM (6) veSTana kriyAmAM (9) zubhAkAra pASANamAM A daza prakAromAMthI koI paNa prakAramAM kriyA tathA kriyAvALA puruSano abheda mAnI, hAtha joDelA tathA dhyAna lagAvelA Avazyaka Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 23 401 kriyA sahita sAdhunI AkRti rUpe athavA AkRti rahita sthApanA karavI athavA Avazyaka sUtrane pATha lakho te sthApanA Avazyaka kahevAya che. hAtha joDela ane dhyAna lagAvela Avazyaka kriyA karanAranuM rUpa te je saddabhAva sthApanA che to pachI padmAsanayukta, dhyAnArUDha, maunAkRti, zrI jinamudrAsUcaka pratimA te sthApanAjinakema kahevAya nahi? je pratimA te sthApanAjina nahi te pUrvokta svarUpa Avazyaka paNa sthApanA Avazyaka kahevAya nahi ema karavA jatAM zrI anuga dvAra sUtranA pAThane a5lApa kema nahi thAya? sUtranA pAThane lepa ke apalA5 jene nahi karavo hoya tene to zrI jinasvarUpa pratimAne sthApanAjina tarIke niH saMzayapaNe svIkAravI ja paDaze. sUtro akSaronI sthApanA ja che sthApanAne nirarthaka gaNavAmAM Ave te jaina dharmanA tamAma sUtra siddhAMta paNa nakAmA thaI jAya. kAraNa ke te paNa zrI vItarAgadevanA arUpI jJAnanA aMzarUpI akSaranI sthApanA ja che. ane je sUtra siddhAMtane lopa thAya te pachI jaina dharmane paNa lopa ja thaI jAya. jeone dharmanA lepaka na banavuM hoya teone sthApanAnI avagaNanA karavI keI paNa prakAre pAlave ema nathI. jema nAmanI sAthe cAre nikSepA joDAyelA che tema sthApanAnI sAthe paNa cAreya nikSepA joDAyelA che. je ema na hoya to vAghanuM citra jevAthI bakarIno khyAla Avo joIe ane bakarInuM citra jovAthI vAghane khyAla Avavo joIe. paraMtu tema thatuM nathI kAraNake 26 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 mULa jaina dharma ane jenuM citra jovAmAM Ave che tenA cAre nikSepa mananI sAthe khaDA thaI jAya che. je ema na thatuM hoya to zrI RSabhadeva svAmInI pratimA jotAM zrI pArzvanAtha prabhunuM smaraNa thaI javuM joIe. kAraNa ke bannene bhAva nikSepe ekasarakho hovA chatAM eka tIrthaMkaranI mUrti jevAthI anya tIrthakarane bodha thatuM nathI. tenuM kAraNa e mUrtinI sAthe joDAelA anya nikSepAo sivAya bIjuM zuM che? koInA gurunuM nAma rAmacaMdra che ane te nAmanA saMsAramAM lAkha puruSa vidyamAna che. gurunA nAmavALA "rAmacaMdra" evA akSaromAM gurunA AkAranuM koI paNa ciha te che ja nahi. chatAM kaheze ke rAmacaMdra zabdathI mAtra gurUnuM ja smaraNa ane gurune ja namaskAra thayo paNa bIjAne nahi te kahevuM paDaze ke rAmacaMdra nAmanA pitAnA gurune ja namaskAra karavA mATe gurunI AkRti Adine manamAM sthApana karelI ja haze. A rIte prayapaNe ke pakSapaNe sthApanA nikSepa baLAtkAre paNa gaLAmAM AvI ja paDe che. sthApanA pUjanIya hevA mATe zaMkA ahIM je evI zaMkA thAya ke-sthApanA nirjIva hovAthI kAryasAdhaka ane pUjanIya kema bane? samAdhAna tenuM samAdhAna e che ke-nirjIva vastu mAtra je nirarthaka ane apUjanIya hoya to zrI samavAyAMga, zrI dazAzrutaskaMdha, zrI dazavaikAlika Adi sUtromAM pharamAvyuM che ke - Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 23 403 gurunI pATa, pITha, saMthAro vagere vastuone paganI DAkara lAgI jAya to paNa ziSyane gurunI AzAtanAnA DhASa lAge. ene mATe zuM kaheze ? gurunI pADha Adi nirjIva tA che ja. pUrvokta vastuo ajIva hAvA chatAM guruonI sthApanA hovAnA aMge tenA avinaya karavAthI ziSyane AyAtanA lAge che, ane vinaya karavAthI bhakita ane zubha phaLanI prApti thAya che. tema zrI jinezvaradevanI mUrti e zrI jinentharaDhavanI ja sthApanA hai|vAthI tenI AzAtanA ke vinaya karavAthI zubhAzubha phaLanI prApti thAya che temAM pUchavuM ja zuM? vinaya e zrI jaina zAsanamAM mukhya manAyeA che, te guNanA pAlananI khAtara zrI jinezvaradevanI sthApanA svarupa mUrtinI bhakti Adi karavI e paNa zrI jainadharmAMmAM mukhya vastu gaNAya emAM Azcarya jevuM zuM che ? vaLI sAdhuonAM vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa ane muhapatti Adi upakaraNo ajIva hovA chatAM te vaDe zu cAritra guNanI sAdhanA thaI zakatI nathI ? ' zAstromAM eTale sudhI kahyu che ke-- lAkaDInA gheADAthI khelatA bALakane AdhA haThAvavA keAI sAdhu tene ema kahe ke, huM bALaka, tArI lAkaDI haThAva, te munine asatya khelyAnA deSa lAge. e doSathI khacavA mATe sAdhue ema ja kahevuM joIe ke--he bALaka tArA gheDA haThAva." lAkaDImAM kAI sAkSAta gheADApaNuM teA che ja nahi, mAtra tenI asadbhuta sthApanA che, te paNa tene mAnavI jarUrI che teA pachI zrI Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 mULa jaina dharma ane jinapratimA, e te zrI jinezvara devenI sadabhUta sthApanA tene mAnyA vinA kema cAle ? vaLI khAMDanAM ramakaDAM jevA ke-hAthI, gheDA, kUtarA, bilADA, gAya, manuSya vagere khAvAthI paMcendriyanI hatyA karyAnuM pApa lAge ema sau koI dayA-dharmane samajanAra mAne che. te badhI ja vastuo nirjIva che. te paNa temAM jIvapaNAnI sthApanA hevAthI ja khAvAne niSedha karavAmAM Ave che. te sivAya bIju koIpaNa kAraNa jaNAtuM nathI. vaLI bhIMta upara cItarelI strInI AkRti vikArane hetu hevAthI sAdhue na jevI joIe e je niSedha karavAmAM AvyA che te paNa nirjIva vastu asara karanArI che ema zuM nathI jaNAvo? niIva sthApanAnI jabara asara jaNAvatA daSTAMte sthApanA nirjIva hovA chatAM tenI keTalI jambara asara thAya che te jANavA mATe nIcenA daSTAMte jagajAhera che. 1. pativratA strI potAnA prANezanI chabIne jotAMnI sAthe atyaMta harSane ja pAme che. paraMtu kadIpaNa TheSane pAmatI jaNAtI nathI. prajAvatsala rAjAonA bAvalAne jovAthI vaphAdAra raiyata nArAja na thatAM prasanna ja thAya che. ane e ja kAraNe evA rAjA mahArAjAonA tathA mahAna parAkramI puruSanAM bAvalAe temanA smaraNArthe ubhAM karelAM sthAne najare paDe che. 3. paradezavAsIo potAnA svajana AdikanA hastAkSaranA patrane jevAthI paNa svahitaSio maLyA jeTale saMtoSa anubhave che. 4. pitAnA vaDIlo tathA ISTa mitronI chabI jotAM ja temanA Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sa MpradAya pra. 23 405 upakAra ane guNAnu smaraNa thaI Ave che ane hRdaya premathI prajhullita bane che. 5. kAkazAstranAM strIpuruSanAM viSaya sevananAM cerAzI Asane Adina jovAthI kAmIjanAne tatkALa kAmavikAra utpanna thAya che. 6. yeAgAsananI vicitra AkAranI sthApanAe jovAthI yAgI puruSAnI mati yAgAbhyAsamAM prema dhAraNa karanArI thAya che. 7. bhUMgALanA abhyAsIone nakazA vagere jovAthI leAkamAM rahela aneka vastuonu jJAna sahelAIthI thai zake che. 8. zAstrA sabaMdhI akSarAnI sthApanAthI, te jonAra manuSyane tamAma zAstronuM jJAna paNa thAya che. 9. kSetramAM puruSAnI AkRti ubhI karavAthI te AkRti nirjIva hAvA chatAM tenAthI kSetranI rakSA sArI rIte thai zake che. 10, leAkAmAM kahevAya che ke--azAkavRkSanI chAyA citAne dUra kare che, caMDALa puruSanI ke RtuvatI strIonI chAyA azubha asara nipajAve che. ane garbhavatI strInI chAyAnuM ullaMdhana karavAthI bhAgI puruSanA puruSAya kSaya pAme che. vigere 11 satI strIne pati paradeza gayA hoya tyAre te strI peAtAnA patinI chabInu rAja darzana karI sateSa pAme che. zrI rAmacaMdrajI vanavAsa gayA tyAre temanA bhAI bharata rAjA rAmanI pAdukAnI rAma pramANe pUjA karatA hatA. sItAjI paNa rAmanI AMgaLInI mudrikAnuM AliMgana karI sAkSAta rAmane maLyA jeTale AnaMda anubhavatA hatA. rAmacaMdrajI paNa hanumAne lAvelA sItAnA alakArane dekhAvathI atyaMta sukhane pAmyA hatA. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 mULa jaina dharma ane zrI pAMDava caritramAM paNa kahyuM che kendroNAcAryanI pratimA sthApana karI tenI pAsethI lavya nAmanA bhIle arjunanA jevI dhanuSyavidhA siddha karI hatI. uparanAM keTalAMka daSTote evAM che ke temAM zarIrane AkAra paNa sarakhe rahetA nathI. evI nirjIva vastuothI paNa saMtoSane anubhava maLate dekhI zakAya che te pachI sAkSAta paramAtmAnA svarUpane baMdha karAvanArI mUrti, pUrNAnaMda je mekSa tene hetu kema na thAya ? zAMta mudrAvALI zrI vItarAga paramAtmAnI pratimAnI, temanA nAma grahaNapUrvakanI pUjA, jJAnavAna prabhune vahelA meDA avazya prApta karAvI Ape che. je vastunA bhAva nikSepA upara manuSyone saMpUrNa Adara hoya che tenAM nAma, sthApanA tathA guNagrAmanA smaraNa, darzana ke zravaNathI jarUra te te vastu paranA prema ane AdaranI vRddhi thAya che. jenA bhAva upara pyAra che tenA nAma, mUrti ke guNane mAna ApyAthI te sAkSAta vastune ja mAna ane Adara AkhyAne anubhava thAya che. koI zrImata pitAe paradezathI pitAnA putrane patra dvArA sUcanA karI ke-" amuka puruSane pAMca hajAra rUpiyA Apaje." have te putra te patrane pitAnA sAkSAta hukama rU5 mAnIne tene amala kare ke nahi? je amala kare ema kaheze te te hukama kAgaLamAM sthApanA rUpa hovAthI sthApanA mAnya rAkhavA lAyaka siddha thaI gaI je kaheze ke "kAgaLa mAtrathI amala na kara " te tema karanAra putre pitAnI AjJAnuM pAlana karyuM gaNAze ke ullaMghana karyuM gaNAze ? pAlana nahi paNa avazya ullaMghana karyuM gaNAze. e nyAye zrI tIrthaMkara-gaNadhara-praNIta sUtromAM pratipAdana karela sthApanA nikSepAne mAnya rAkhanAra khuda bhagavAnane ja Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 23 407 Adara karanAre ane mAnya nahi rAkhanAra khuda bhagavAnanuM ja apamAna karanAra bane emAM lezamAtra Azcarya nathI. pitAnA vaDIlanI chabIo, phoTAo, peinTIMge vaDIlanA Abehuba svarUpane bodha karAvanAra hovAthI temanA bhAva nikSepA tarapha AkarSaNa karAve temAM navAI nathI. paNa vaDIlanA Abehuba svarUpane baMdha nahi karAvanAra evA temanAM vastra, AbhUSaNa ane pipAka vagere dekhavAthI paNa temanAM guNa sAMbharI Ave che. je avarUpa sthApanA nikSepo sarvathA nirarthaka heta te pUrvokata kAryomAM je prakAranA judA judA bhAva Ave che te na AvavA joIe. A uparathI vicAravuM joIe ke-parama pUjanIya, parama upakArI, ArAdhyatama, anaMta jJAnI, devAdhideva zrI tIrthakara bhagavAnanI zAMta nirvikAra ane dhyAnarUDha bhavya mUrtinA darzanathI zrI vItarAga devanA guNanuM smaraNa kema na thaya? tathA temanI te mUrtine mAna ApyAthI. khuda teone vinaya karyo ema kema na kahevAya ? avazya kahevAya. eTaluM ja nahi paNa temanI mUrtinAM vAraMvAra darzana, pUjana ane sevanathI temanA bhAva nikSepa uparane Adara ane prema divase divase adhikane adhika avazya vadhato jAya. je vastunA bhAva nikSepa upara prema hoya che tenI sthApanA Adi upara paNa prema Ave che. ane jenA bhAva nikSepa upara dveSa heya tenA nAma sthApanA vagere cAre nikSepA upara zreSa-buddhi paNa Ave ja che. kemake- Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 mULa jaina dharma ane sAkSAta zatrune joIne jema vera bhAva pedA thAya che tema tenI mUrti ke chabI jevAthI athavA tenuM nAma vagere sAMbhaLavAthI paNa zuM SabhAva pragaTa thato nathI? avazya pragaTe che ja. jeo tIrthakaranA bhAva nikSepa upa2 bhakti rAkhe che ane temanI mUti vagere upara TaeNpa dharAve che teone pUchavAnuM ke-tamArI mAnyatA pramANe te tamArA mitra Adine sAkSAta jotAM prema tha joIe. paraMtu temanI mUrti tathA nAma vagere jevA ane sAMbhaLavAthI prema na thavo joIe. paraMtu A UlaTa krama koI paNa jagyAe jovAmAM Avato nathI. kadAca kahevAmAM Ave ke-"zatru ane mitra ubhayamAM samabhAva rAkhavo joIe. kiMtu rAgadveSa na karavo joIe. paraMtu A kathana mAtra kahevA pUratuM che. moTA moTA yogIzvare paNa jyAM sudhI ghAtI karmone vega na chUTayA hoya tyAM sudhI rAgadveSathI chUTI zakyA nathI. te saMsAranI aneka jaMjALanA mehamAM phasI paDelA gRhastha rAgadveSarahita samabhAvavALI avasthAmAM rahI zake ema kahevuM ke mAnavuM e vacanA mAtra che, eka taraphathI zrI tIrthaMkaradevanA bhAvanikSepA upara rAga rAkhavAnI vAta karavI ane bIjI tarapha samabhAvamAM rahevAnI vAta karavI emAM pratyakSa mRSAvAda che. bhAvanikSepo para rAga ane mUrti para dveSa e rAgadveSa rahitapaNAnuM lakSaNa zI rIte gaNAya? eka nikSepA upara cheSa rAkhavAthI bIjA nipA upara paNa svata: siddha thaI jAya che. sthApanA nikSepa upara Sa dhAraNa karIne bhAvanikSepa upara rAga hevAnuM batAvavuM emAM AmavaMcanA sivAya bIjuM kAMI nathI. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 23 408 niyama to e che ke - je jIva pratyakSa vidyamAna na hoya tenA upara zuddha bhAva pedA karavA mATe tenI sthApanAnA sevana sivAya tenA je anya koI saraLa upAya che nahi. vinA sthApanAe avidhamAna vastu pratye zuddha bhAva pragaTa karI zakAto nathI. cAre nikSepA A rIte paraspara saMbaMdha dharAvanArA che. eka vinA bIjA nikSepA TakI zakatA ja nathI. sthApanAne nirAdara karanArane pUchavAnuM ke-vartamAna samayamAM je neTonuM calaNa che tevI eka hajAra rUpIAnI noTa tamArI pAse hoya tene tame hajAra rUpIA mAne che ke kAgaLane kaTako mAne che ? je kaheze ke-ame te tene kAgaLanA kaTakA tulya mAnIe chIe to tene sAdhAraNa kAgaLanA kaTakAnI jema ekAda paisAmAM ke maphatamAM bIjAne ApI kema detA nathI? tenA uttaramAM kaheze ke-evo mUrkha koNa hoya ke hajAra rupIone eka paisAmAM ke maphatamAM ApI dIe? te pachI jarA hRdayacakSune kholI vicAravuM joIe ke-jema eka hajAra rUpIAnI gerahAjarImAM teTalI rakamanuM kAma eka neTathI kADhI zakAya che tema zrI jinezvaradevanI anupasthitimAM temanI mUrti dvArAe sAkSAta bhagavAnane pUjavAnuM phaLa avazya meLavI zakAya. dravya nikSepa je vastu bhUtakALamAM ke bhaviSyakALamAM amuka kAryanA kAraNarUpe nakkI thaI cUkI che te kAraNabhUta vastunA kAryanuM AropaNa karavuM tenuM nAma dravya nikSepo che. jema mRtaka sAdhumAM tathA koI sAdhu thanAra hoya temAM vartamAna samaye sAdhupaNuM na hovA chatAM sAdhupaNAne Aropa karI sAdhu kahevAmAM Ave che te dravya nikSepAne AzrayIne sAdhupaNuM samajavAnuM che. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane ane e ja kAraNe sAdhu thayA pahelAM sAdhu thanArane kramya sAdhu mAnIne tenI dIkSAne mahesava meTI dhAmadhUmathI ujavavAmAM Ave che. tathA sAdhunA mRta kalevarane dahana kriyA vakhate pAlakhImAM besADI paisAne uchALatAM ThAThamAThathI laI javAmAM Ave che. ane leAkA paNa tenAM darzana karavA mATe doDAdoDI kare che. 410 zrI tIrthaMkaradevAne janma tathA nirvANu samaye vadana namaskAra karavAnA pATha zrI jaMbUdrIpa prajJapti Adi zAstromAM che. te te namaskAra zrI tIrthaMkaradevanA dravya nikSepAte thayA gaNAya. ane nahi ke bhAva nikSeptane thayeA gaNAya. kAraNu ke jyAM sudhI kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI bhAva nikSepa kahevAya nahi. bhagavAna zrI RSabhadeva svAmInA janma vakhate zakrendre namaskAra karyAnA ullekha zrI jamRdvIpa prajJatimAM nIce mujaba jaNAvelA che-- namotthuNaM bhagavao tIrathagarasso Aigarassa jAva saMpAviu kAmassa vaMdAmiNhaM bhagavaMtaM tattthAyaM ihAyaM pAsau me bhathavaM tatthagae dahagayaM tikaDu caMdraha maMsaph || tathA te ja sUtramAM kahyuM che ke~zakrendre zrI hariragameSI devanI bhArata hitane vAste ane sukhane vAste zrI tItha kara devane janma maheAtsava karavAne mATe pote javA viSenA abhiprAya devatAone jaNAvyeA che. te sAMbhaLI manamAM Sita thaI---- keTalAka zvetA vana karavA sArUM, keTalAka pUjA karavA sArUM, keTalAka satkAra karavA sArU, keTalAka kautuka jovA sArU, keTalAka zrI jinezvaradevanA pratye bhaktirAga nimitte, keTalAka zakredranA vacananI khAtara, Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA soMpradAye pra. 23 keTalAka mitrAnI preraNAthI, keTalAka devIonA kahevAthI, keTalAka peAtAnA AcAra samajIne (jemake samyaga dRSTi devAe zrI jinezvara devanA janma mahotsavamAM avazya bhAga levA joi e. ) 411 e vagere kAraNeAne svacittamAM sthApana karI ghaNAM devadevIo zakredranI pAse hAjara thayA. jo dravyanikSepa) apUjanIka niraka hota te| sUtramAM "sukhane vAste tathA bhaktinimitte " ItyAdi zabdo vadananA adhikAramAM kadApi na Avata. tathA zrI RSabhadeva svAmInA nirvANa samaye paNa zakredranuM Asana kaMpAyamAna thatAM avidhijJAnathI bhagavAnanA nirvANu samaya jANI, zakreke bhagavAnane vaMdana namaskAra karyo ane sava sAmagrI sahita zrI aSTApada (himAlaya ) tI para jyAM bhagavAnanuM zarIra hatuM tyAM AvI udAsInatApUrvaka azravALI AMkhA sameta zrI tIrthaMkaradevanA zarIrane traNa pradakSiNA daI, mRtakane yogya sa` vidhi karI. ItyAdi vigatanA je pATho che teya vyanikSepAnI paNa vaMdanIyatAne siddha kare che. e sivAya khIjI rIte paN drabya nikSepe ane tenI pUjanIyatA siddha thAya che. zrI RSabhadeva svAmInA vakhatamAM tathA vartamAnakALamAM Avazyaka kriyA karatI vakhate sAdhu zrAvaka tamAma caturviti stava athavA lAgasatranA pATha khele che. zrI RSabhadeva svAmInA vakhatamAM bIjA trevIza tI kareAnA jIva cArAzI lAkha jIva yAnimAM bhaTakatA hatA. tethI temane te vakhate karelA namaskAra bhAvanikSepathI thayA gaNI zakAya nahi paraMtu dravyanikSepathI ja karyAM gaNAya. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 mULa jena dharma ane vartamAnakALamAM to teomAMnA ekeya bhAvanikSepe nathI kAraNake badhA siddhagatimAM gayelA che. tethI bhAvanikSepe arihaMta tarIke nahi paNa siddha tarIke virAjamAna che. je eka bhAva nikSepane mAnI bIjA nAma, sthApanA ane dravya nikSepane mAnavAnA na heta to legassa dvArAe kone namaskAra thAya ? logassanI aMdara pragaTapaNe marate vipharta ane ravIvi jevI kahIne vIse tIrthakarone yAda karyA che. tIrthakaranuM e smaraNa bhAva nikSepe che ja nahi kiMtu nAma tathA vyanikSepe ja mAnavAnuM che. jeo e be nikSepAne mAnavA taiyAra nathI. teonA mate logassane mAnavAnuM rahyuM nathI, ane legasane nahi mAnavAthI AjJAbhaMgane mahAdeSa kapALe coTayA vinA paNa rahe nahi, vaLI sAdhu sAdhvInA pratikramaNa sUtramAM paNa kahyuM che ke - namo cauvIsAe tItthayarANaM usabhAi mahAvIrapajjavasANANaM artha-zrI RSabhadeva svAmIthI zrI mahAvIra svAmI paryata vIzeya tIrthakarene namaskAra thAo. AmAM paNa te nAmanA tIrthakara bhAvanikSepe vartamAnamAM koI nathI, kiMtu dravyanikSepe che. dravyanikSepa nahi mAnanArane pratikramaNa Avavyaka paNa mAnavAnuM rahetuM nathI. ane ethI paNa AjJAbhaMgane mahAdoSa lAge che. bhAvanikSepane viSaya amUrta hevAthI, atizaya jJAnIo sivAya bIjA koIthI paNa sAkSAta jANe ke samajI zakAto nathI. e kAraNe zrI jaina siddhAMtamAM saghaLI kriyAonuM "nagama, saMgraha, vyavahAra ane RjasUtra" e cAra dravyapradhAna nAnI mukhyatAthI ja Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 413 hAlanA saMpradAye pra. 23 varNana karAyeluM che. dravyanikSepAnA prAdhAnyavALI kriyAone je nakAmI mAnavAmAM Ave te jaina matane lepa ja thAya che. jaina siddhAMtane mAnya rAkhanAra AtmAoe kavyArthika cAra none mAna ApI dravyakriyAne Adara karavo yogya che. dravyanikSepAnA prAdhAnyavALI kriyAo pariNAmanI dhArAne vadhAranArI che. tethI bhAvane paripUrNa nizcaya thayA vinA paNa vrata paccakhANa Adi karAvavAnI rIta jainazAsanamAM cAlI rahI che. zrI anuyAgadvAra sUtra, ThANuga sUtra, bhagavatI sUtra tathA sUtrakRtAMga sUtra vagere sUtramAM dravyanikSepAnI siddhi karelI ane dravya vinA bhAva kadApi na saMbhave ema sapramANu sAbita karI ApyuM che. bhagavAnanI bhAva avasthA atIndriya heI Idri ane manane agocara che. tene Idriya ane mAnasagocara karavA mATe temanA nAma, AkAra ane dravyanI bhakita choDIne kevaLa bhAvanI bhakita karavI ke thavI e asaMbhavita che. bhAvanikSepa je je nAmavALI vastumAM je je kriyAo thAya che, te te kriyAomAM te te vastuo varte te bhAvanikSepe che. jemake--upayoga sahita Avazyaka kriyAmAM pravRtti karI rahela sAdha, e bhAva nikSepe Avazyaka gaNAya che. hareka vastunuM svarUpa A rIte cAre nikSepAthI jANI zakAya che. temAMthI eka paNa nikSepo je na mAnavAmAM Ave to te vastupaNe TakatI ja nathI. - je vastune jevA bhAvathI mAnavAmAM Ave che, tenA cAre nikSepA tevA bhAvane ja pragaTa kare che. zatrubhAvavALI vastunA cAre nikSepA zatrubhAvane pragaTa kare che ane mitrabhAvavALI vastunA cAre Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 mULa jaina dharma ane nikSepA maitrIbhAvane utpanna kare che. kalyANakArI vastunA cAre nikSepo kalyANabhAvane pedA kare che. ane akalyANakArI vastunA cAre nikSepa akalyANabhAvane pedA kare che. heya, ya, upadeyanA nipAnI samaja A saMsAramAM sAmAnya rIte tamAma vastuo heya, roya ane upAdeya e traNe bhedamAMthI koIne koI eka bhedanI hoya che. dAkhalA tarIke-strIsaMga. heya vastunA nikSepa sAdhuone strIonA sAkSAta saMgane niSedha karavAmAM AvyuM che, sAkSAta saMga e heya che. tethI strIonA nAma, AkAra ane dravyane paNa niSedha thaI jAya che. sAdhu puruSone strIone bhAva nikSepa jema vanya che tema nAma nikSepAthI strIkathAne paNa niSedha che. sthApanA nikSepAthI strInI cItarelI mUrtine jovAne paNa niSedha che. tathA dravya nikSepAthI strInI pUrvApara bAhya avasthA tathA mRta avasthA AdinA saMghaTTane paNa niSedhyuM che. e rIte heya rU5 vastunA cAre nikSepa heyarUpa bane che. mAtra bhAva nikSepe mAnanArAo strInA bhAva nikSepAne vaI, zuM bAkInA traNe nikSepAne Adara karI zakaze ? kadI ja nahi, zeya vastunA nikSepa e rIte pheya vastune bhAva nikSepe jema jJAna prAptimAM nimitta banI zake che tema cAre nikSepa jJAna prAptimAM nimitta banI zake che, Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 23 415 jabUdIpa, bharatakSetra, meruparvata, hAthI, gheDa ityAdi vastuo che. teone jema sAkSAta jevAthI baMdha thAya che tema tenA nAma, AkAra Adi jovA sAMbhaLavAthI paNa te varatuone baMdha thAya che. upAdeya vastunA nikSepa heya ane reyanI jema upAdeya vastu paNa cAre ya nikSepAthI upAdeya bane che. zrI tIrthakara deva jagatamAM parama upAdeya hovAthI temanA cAre nikSepa paNa parama upAdeya bane che. samavasaraNamAM birAjela sAkSAta zrI tIrthaMkaradeva bhAvanikSepe pUjanIka che. mATe "mahAvIra' ityAdi temanA nAmane paNa loko pUje che. vairAgya mudrAe yukta, dhyAnArUDha avasthAmAM rahelI temanI pratimAne paNa sthApanA nikSepathI loko pUje che. tathA drayanikSepe temanA janma tathA nirvANa avasthAne paNa iMdrAdika devo bhaktibhAvane name che, pUje che ane tene satkAra vigere kare che. ethI UlaTuM--anya devone bhAvanikSepo tyAjya hevAthI, teonA bAkInA traNa nikSepa paNa samyagdaSTi AtmAone choDavA lAyaka bane che. e ja kAraNe AnaMda Adika daza zrAvakoe harihara Adi anya devane vaMdana namaskAra nahi karavAnI pratijJA karI hatI. te vakhate hari, hara Adi deva bhAvanikSepe vidhamAna nahi hatA. mAtra temanI mUtio hatI. tethI AnaMda Adi zrAvakonI nahi namavAnI pratijJA sthApanAnikSepe teonI mUrtine uddezIne hatI, e ApoApa siddha thAya che. e ja rIte harihara Adi devanI mUtione nahi namavAno niyama e zrI jinamUrtine namaskAra karavAnA vidhAnane paNa svataH siddha karI Ape Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 mULa jaina dharma ane che. jema koIe rAtribhojanano tyAga karavAne niyama aMgIkAra karyo tethI tenI divase bhajana karavAnI vAta Ape A5 siddha thaI ja jAya che te ja rIte uparanI vAta samajI levI. e mujaba cAre nikSepAne paraspara saMbaMdha samajI levAne che. temAM vizeSa eTaluM che ke-jeno bhAva nikSepa zuddha ane vaMdanIya che tenA ja bAkInA nikSepA vaMdanIya ane pUjanIya che. bIjAnA nahi, zaMkA koI ema prazna kare ke-marelA baLadane joIne koI pratibaMdha pAme tethI zuM te pUjavA yogya banI jAya che ? samAdhAna te tene uttara spaSTatayA maLI rahe che ke - zAstrakAre, jeno bhAvanikSepa vadana pUjana karavA lAyaka che, tenA ja bAkInA traNa nikSepa pUjavA mATe pharamAve che. sAkSAta baLadane koIe pUjavA lAyaka mAnya nathI. tethI tenA nAma Adika paNa pUjanIka TharatAM nathI. rAjA karakaDu vagere pratyeka buddha maharSie bharelA baLadane joIne pratibodha pAmyA hatA. paNa bhAvabaLada vaMdanIya nahi hovAthI temanA pratibodhamAM kAraNabhUta baLadanAM nAma Adika vaMdanA karavA lAyaka gaNAyAM nathI. cAre nikSepA vaMdanIya che te mATe savane dAkhala zrI upAsaka dazAMza sUtramAM AnaMda zrAvake anya tIthIone nahi vAMdavAnI je pratijJA lIdhI che, tethI ja jeno bhAva nikSepa vaMdanIya che. tenA cAre nikSepA vaMdanIya Thare che. ane Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :hAlanA saMpradAye pra. 23 417 jene bhAva nikSepe vaMdanIya nathI tenA cAre nikSepa vaMdanIya nathI e siddha thAya che. zrI AnaMda zrAvakanI pratijJAne pATha nIce pramANe che - No khalu me bhante kampaI ajjappabhiiNaM annautthiyA vA annausthiya devayANi vA annautthie pahiggahiyAhaM arihaMta ceiyAI vA vaMdittae vA namaMsittae. ' artha-he bhagavana ! mAre AjathI anya tIrtho, anya tIthakanA deva (hari hara Adi) tathA anya tItha koe grahaNa karelA arihaMtanA co (jina pratimAo)ne vaMdana namaskAra karavA kalpa nahi. ahIM anya tIthInA deva guruno niSedha thatAM jaina dharmane deva guru svameya vaMdanIya kare che. kAraNa ke- koI kutarka kare te tene pUchavAnuM ke-AnaMda zrAvake anya devane cAre nikSepe vaMdanA tyAgI ke mAtra bhAva nikSepe! je kaheze ke-anya devanA cAre nikSepAne niSedha karyo che. te tethI svata: siddha thayuM ke arihaMtanA cAre nikSepa zrAvakane vaMdanIya che. je anya devanA bhAva nikSepAne ja niSedha karavAnuM kahezo to te devanA bAkInA traNa nikSepA eTale anya devane mUrti nAma vagere AnaMda zrAvakane vaMdanIya raheze. ane tema karavAthI vratadhArI zrAvakane dUSaNa lAge ja. tathA anya deva, harihara Adi koI AnaMda zrAvakanA vakhatanI sAkSAta vidyamAna hatA nahi paNa temanI mUrtio hatI. to batAvo ke ANaMda zrAvake kone niSedha karyo ? je kaheze ke anya devanI mUrtine te pachI arahiMta mUrti svata: siddha thaI. 27 Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 mULa jaina dharma ane A pAThamAM caitya zabdano artha "sAdhu" karIne keTalAka loko utsutra bhASaNa kare che, temane pUchavAnuM ke-sAdhune anya tIthI grahaNa zI rIte kare ? je jaina sAdhune anya darzanIe grahaNa karyo eTale tene guru karIne mAnyo to pachI te sAdhu anya darzanI thaI gayuM. pachI te jaina sAdhu koI prakAre na gaNAya. jema zukadeva saMnyAsIe thAvastrAputra pAse dIkSA lIdhI. tethI te jaina sAdhu kahevAyA. paNa jaina parigrahita saMnyAsI kahevAyA nahi. tema sAdhu paNa anyatItha-parigrahita na kahevAya. mATe caitya zabdano artha sAdhu kara e sarvathA viruddha che. tarka zaMkA-citya zabdano artha pratimA kare che te pAThamAM AnaMda zrAvake kahyuM che ke-anya tIthakane anya tIrthakonA devane tathA anya tIthakoe grahaNa karela jinapratimAne vAMdu nahi, belAvuM nahi, dAna dauM nahi ityAdi. to pratimA sAthe belavAnuM, dAna devAnuM kema saMbhave ? samAdhAna-sUtrane gaMbhIra artha gurugama vagara samajamAM Ave muzkela che. sUtranI zailI evI che ke-zabdane jenI jenI sAthe saMbaMdha saMve tenI sAthe joDIne teno artha kare, nahi te anartha thaI jAya. tethI belavAno tathA dhana devAne niSedha anya darzanI guru AzrayI jANa ane vAMdarAne niSedha pratimA AzrayI samajavA, athavA traNe pAkanI apekSA sAthe leze te tamArA karelA artha pramANe AnaMda zrAvakanuM kahevuM maLaze nahi. kAraNa ke-harihara Adi anya deva koI sAkSAta vidyamAna te vakhate hatA nahi paNa temanI mUrtio hatI. temanI sAthe bolavAne tathA dAna devAne artha tamArA hisAbe zI rIte besaze? - lekhakanA pratibhA pUjana pustakamAMthI sAbhAra uddhata. Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa cAvIzamuM sthApanAnI upAsanA lekhaka-paM. munizrI bhakaravijayajI jaine azarIrI siddhone pUje che te paNa e azarIrI siddhAvasthAne prApta karavA mATe te AtmAoe je kAMI prayogo AcaryA heya che te sAkAra ane sazarIrI avasthAmAM ja AcarelA che. tethI te avasthAnI pUjanIyatA paNa jenone avazya mAnanIya che. jene sAkAra ane nirAkAra ubhaya avasthAvALA paramezvarane mAne che. sAkAra paramezvarane vItarAga ane sarvajJa mAnavA sAthe zAstra ane tenA upadezaka paNa mAne che. tethI teone nirAkAra ane sAkAra paramezvaranI te te avasthAo vaMdanIya, nabhanIya ane pUjanIya hoya temAM kazuM ja Azcarya nathI. vItarAga sarvajJa ane tapadezaka paramezvaranI pUjanIyatA Adi svIkAravAmAM koIpaNa sajajanane leza paNa harakta hoI zake nahi. guNa bahumAna ane kRtajJatA Adi guNenI kiMmata samajanArAo to tevA sarvazreSTha upakArI ane sarvocca guNathI bharelA mahA puruSonI sevA, pUjA, Adara, bhakti, vaMdana, stuti Adi thAya teTalAM ochAM evI ja mAnyatA vALA heya. e sevA pUjAthI te mahApuruSone koI paNa jAtane upakAra nahi thata hevA chatAM temAM tallIna rahenAra AtmA potAnA zubha pariNAmathI karma nirjarA Adi uttama phaLane pAmyA sivAya rahetA nathI. zrI jinazAsanamAM pUjAnuM phaLa pAmavA mATe pUjyanI prasannatAne badale pUjakanI zubha bhAvanA ja kAraNabhUta manAelI che. pUjyanI bhAva avasthAnuM pUjana pazu pUjAnA guNa bahumAna tathA Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 mULa jaina dharma ane kRtajJapaNA AdinA AdhAre ja phaLane ApavavALu che. te pachI e ja guNa bahumAna ane kRtajJatAnA adhyavasAyathI ja tathA Atma nirbhaLatA sAdhavAnA uttama pariNAmathI mUti dvArA pUjyanuM vadana upAsanA ityAdi thAya te te kanirjarA Adi uttama kLAne kema na Ape? avazya Ape. bhAva avasthAnI ArAdhanA paNa jo ArAdhakanA zubha pariNAmane AdhAre ja phaLavatI che te pachI mUrti athavA sthApanA dvArAe thatI ArAdhanAmAM ArAdhanA zubha adhyavasAya rahelA ja che. e adhyavasAyeA zubha nathI tu malina che ema kANu kahI zakaze ? bhAva avasthAnI ArAdhanA ArAdhyanA vidyamAna kALamAM karavAnI hAya che. te vakhate ArAdhyanI uttamatA ane upakArItA Adine sAkSAt dekhavAthI bhakti jAgavI sahela che, tyAre ArAdhyanI sthApanA dvArAe bhakita, ArAdhyanA avidhamAna kALamAM karavAnI hoya che. ane te, teA ja banI zake ke jo ArAdhyanI uttamatA ane bhakitapAtratA, upadeza, zAstra ane paraparA Adi vaDe hRdayamAM kharAbara Thasela hoya. upakArInI hayAtimAM upakArInA upakAranuM smaraNa ItyAdi karatAM, upakArInI binahayAtimAM upAkArInA upakAronuM smaraNa ityAdi karanAra, upakArI pratye AchA AdaravALe che ema kahI zakAya nahi. hRdayamAM bhaktibhAva vinA paNa mAhyathI sthApanAnI bhakti karanArA ghaNA dekhAya che"--evA tarka karanAre samajavuM joIe ke--" e sthiti jema sthApanA mATe hAya che tema bhAva avasthAnI bhakita mATe paNa heAya ja che." r bhAva avasthAnI bhakita karanArA badhA ataraMga ane sAcA bhAvathI ja kare che. ema nathI, kiMtu, dekhAdekhIthI, leAbha, lAlaca, mAyA ke bIjI paNa duSTa buddhithI karanArA paNa Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApanA karI jemAM keTalAka zakAya tema nathI hAlanA saMpradAye pra. 24 421 hoya ja che. sthApanA mATe paNa tema hoI zake paNa bhAva avasthAnI bhakita karanAra jema keTalAka khoTA hoya che tethI badhA ja tevA heya che ema keIthI kahI zakAya tema nathI, tema sthApanAnI bhakti karanArAmAM paNa khoTA hoya che tethI sarva keI tevA ja hoya che tema kahI zakAya nahi e rIte ArAdhyanI avidyamAnatAmAM AdaranA pariNAma thavAmAM sthira ane sudaDha bhakitanI jarUra che. bhaktinI e sthiratA ane sudaDhatA ArAdhakane atyaMta zubha phaLa ApanArI thAya emAM leza mAtra vivAdane sthAna hoI zake nahi. vikramanI soLamI sadI bhAratavarSane mATe mahA duHkha ane bhayaMkara kalaMka samAna nIvaDI. anArya saMskRtinI doSita asara aneka vyakti para paDI cUkI hatI. aneka ajJAna vyaktioe anArya saMskRtinuM aMdha anukaraNa karIne koIpaNa samajyA ke vicAryA vinA ja Arya maMdira ane mUtio tarapha dUra daSTithI jovuM zarU karyuM hatuM. zvetAMbara jainemAM lokazAha, digaMbara jainamAM tAraNa svAmI, zimAM guru nAnaka, juhAomAM kabIra, vaiSNavomAM rAmacaraNa ane jemAM bhATana lyuthara vigere vyaktioe kAMI paNa samajyA ane vicAryA vinA ja, saMskRtinA AdhAra staMbharUpa maMdira ane mUtionI virUddha ghoSaNAo zarU karI dIdhI hatI. "IzvaranI upAsanA mATe A jaDa padArthonI kAMIpaNuM AvazyakatA nathI."--ema jAhera karIne mUrtio dvArA pitAnA ISTa devonI upAsanA karanArAone teoe Atma kalyANanA mArgathI choDAvI dIdhA hatA. paNa zvetAMbara jenene te lokAzAha sAthe saMbaMdha che. loMkAzAhanA jIvana mATe bhinna bhinna lekhakenA bhinna bhinna ullekha maLelA che. paraMtu laMkAzAhanuM Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 mULa jaina dharma ane jaina sAdhu dvArA je apamAna thayuM e viSayamAM badhA sahamata che. vikrama savaMta 1544 nI AsapAsamAM thayelA upAdhyAya kamaLasaMyama, temanI siddhAMta copAImAM lakhe che ke - pIrejakhAna nAmane bAdazAha deharAM ane pauSadhazALAne pADI nAkhIne jinamatane pIDA Apato hato. duSamakALanA prabhAve loMkAzAhane, tAvanI sAthe mAthuM duHkhavA Ave tema, tene saMyoga maLI gayo. AvezamAM aMdha banelo manuSya kayuM karyuM akRtya karatA nathI ? e viSayamAM jamAli ane gozAlAnAM dRSTAMta prasiddha che. krodhAvezamAM AvelA lokAzAha musalamAna saiyadanA vacane upara vizvAsa mUkI pitAnA dharmathI patita thayA. te pahelAM lokAzAha trikALa zrI jinapUjA karatA hatA. evA ullekho maLI Ave che. paraMtu sAdhuo dvArA apamAnita thayA pachI saiyadane saMyoga maLI gayo ane agnimAM ghI nAkhavAnI jema, saiyade temanI pAsethI maMdira ane matie choDAvI dIdhA. tyArathI te pUjA karavAnI kriyAne nirarthaka mAnavA lAgyA. eka bAju emanuM apamAna ane bIjI bAju muslImene sahayoga, lokazAhane kartavyabhraSTa karanAro thayo, saiyade tene kahyuM ke-Izvara te mukitamAM che ane nApAkIthI dUra che. te tene mATe mUrtionI, maMdironI zI jarUra che? kAzAhane A vAta soLe soLa Ane sAcI lAgI. lakazAhe kevaLa eka mUrtipUjane ja virodha ryo che ema nathI. paNa jaina Agama, jaina saMskRti, sAmAyika, pisaha, pratikamaNa, dAna, devapUjA ane pratyAkhyAna vagerene paNa virodha karyo che. tenI pachI meghajI RSi vageree te matane sadaMtara tyAga karI pharIthI jaina dIkSA svIkArI che ane teo mUrtipUjAnA samarthaka Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 24 423 ane pracAraka banyA che. laMkAgacchIya AcAryoe maMdira ane mUtionI pratiSThA karAvI che. tathA potAnA upAzrayamAM paNa pratimAo sthApana karIne mUtionI upAsanA karI che. lokAgacchano eka paNa upAzraya evo na hato ke jyAM zrI vItarAga prabhunI mUrti na hoya, paraMtu vikramanI 18mI sadImAM yati dharmasiMha ane lavajI draSie--e be ce bheMkAgacchathI alaga thaIne pharIthI mRti sAme baLave uThAvyo. laMkAgacchanA zrI pUjAe te bannene gaccha bahAra paNa karI dIdhA, paraMtu te bannee pracAravA mAMDele mata cAlyo. te bannee phelAvelA navA matane "DhaMDhaka mata"nuM upanAma maLyuM. e saMpradAyanuM bIjuM nAma "sAdhumArgo " athavA "sthAnakavAsI" paDayuM che. A DhuMDhIyA (sthAnakavAsI) ane lekazAhanA anuyAyIomAM kiyA ane zraddhAmAM dinarAta jevuM aMtara che, sthAnakavAsIo lavajI gaSinA tathA dharmasihajI muninA anuyAyI che. mUrtipUjAnA virodhIo paNa mUrtipUjAne mAne che tenA dAkhalA musalamAne mUrtipUjAmAM sauthI prathama virodhI mahammada che. eka muslIma pitAnA ISTanI mUtine sIdhI rIte mAnavAne inkAra kare che. te paNa eka nAnI zI mUti ane tenA avayavonI bhaktine badale tene gaLAmAM AkhI majIda, bhajIdane samasta AkAra Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 mULa jaina dhama ane ane tenA eka eka avayavanI bhakti AvI paDe che. mUrtine nahi mAnanAra cUsta muslIma masjIdanI IMTa IMTane mUti jeTalI ja pavitratAnI najarathI jue che. ane tenA rakSaNa khAtara peAtAnA prANane paNa tuccha samaje che. mUrti nahi te| masjIdanI esI jAya che ke tenI khAtara levA te taiyAra thaI jAya che. pavitratA upara paNa tene eTalo vizvAsa peAtAnA prANu devA ke anyanA prANa mUrtinA apamAnane badale masjIdanu apamAna tene lAgI Ave che. masjIda e paNa eka AkAravALI sthULa vastu ja che. evI vastu peAtAnA iSTane sAkSAta kheAdha karAvavAne badale para parAe ane muzkelIthI edha karAve che. tyAre STinI mUti te sAkSAta medha karAve che ane iSTanA jeTalA ja pravitra bhAva pedA kare che. ke je sthiti masjIdo ke kAra dvArAe bahudhA asabhavita che. musalamAna leAkeA nimAja paDhatI veLA pazcimamAM 'kALA ' tarapha mukha rAkhe che. zuM khuddA pazcima sivAya khIjI koI dizAmAM nathI ? che. te pachI pazcima taraph mukha rAkhavAnI zI jarUra che ? ' kAbA nI yAtrA pazcima dizAmAM che mATe pazcima tarapha najara rAkhe che. teA pachI temaNe khuddAnI sthApanA ja mAnI gaNAya. makkA-madinA haja karavA jAya che ane tyAM kALA pattharane cuMbana kare che, pradakSiNA Ape che ane te tarapha dRSTi sthira rAkhIne nimAja paDhe che. tenI yAtrA mATe hajAre rUpIA kharce che. te pattharane pApana nAza karanAra mAnI tenu khUba sanmAna kare che. jo vagara ghaDelA patthara paNa Izvara tulya sanmAna karavA ceAgya che. ane tenA sanmAnathI pApanA nAza pAme che teA paramezvaranA sAkSAta svarUpanI bAdhaka pratimAo izvara tulya kema nahi? ane tenuM Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 24 425 sanmAna, tene Adara ane tenI bhakti karanAranA pApa nAza kema na pAme ? vaLI zuM paramezvara hareka sthAne nathI ? ke jethI makakA madinA javuM paDe che? mATe kaho ke-manane sthira karavA mATe mU ti svarUpe ke anya svarUpe sthApanAne mAnavAnI AvazyakatA paDe ja che. vaLI muslImo tAbUta banAve che te paNa sthApanA ja che tene lobAnane dhupa ane puSpanA hAra vagere caDAvI pUrI rIte Adara Ape che. zukravAre zubha divasa jANuM majIdamAM tathA IdanA divase moTI bhajIdamAM jaIne nimAja paDhe che. te majIdo paNa sthApanA ja che. kurAne zarIphane khudAnA vacane samajI mAthe caDAve che te paNa sthApanA ja che. elIo vagerenI daragAhanI yAtrAo kare che ane tyAM rahelI kabara para phUlahAra, mevA, miThAI vagere caDAvI vaMdana pUjana Adi kare che to te paNa sthApanA sanmAna nathI te bIjuM zuM che ? makakA madinA tathA majIda vagerenA phakIronI chabIo paDAvIne pitAnI pAse rAkhe che te paNa sthApanA ja che. e rIte ghaNuM prakAre musalamAno paNa pite mAnela pUjya vastuenI mUrti-AkArane ekasarakhuM mAna Ape che. prIstIo khrIstIomAM romana ketholIka isunI mUrtine mAne che. proTesTa IsunI yAdagIrI ane tenA paranI zraddhA kAyama TakAvavA mATe isune apAyelI zULInuM nizAna je kesa () tene hamezAM pitAnI pAse rAkhe che. jJAnanI sthApanA rU5 bAibalane Adara kare che. pitAnA pUjya pAdarIonI chabIo pAse rAkhe che. tathA temanAM bAvalAM, pUtaLAM tathA kabarone barAbara mAna Ape che. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 421 mULa jaina dharma ane pArasI pArasI loko agnine mAne che ane te paNa eka prakAranI svaISTadevanI sthApanA ja che. nAnakapaMthI nAnakapaMthIo kabIranI gAdIne pUje che. koI tenI pAdukAone pUje che. ane badhA ja tenAM banAvelAM pustakone mastake caDAve che. dAdupaMthI dAdupaMthIo dAdujInI sthApanA tathA temanI vANI rU5 graMthane pUje che. derIe baMdhAvI temAM gurunAM caraNe padharAve che ane pUje che. Arya samAjIe vedamAM mUrti pUjAnA saMkhyAbaMdha pATha che. chatAM AryasamAjIe mUrtinuM khaMDana kare che. te taddana jUThuM che. teonA svAmI dayAnaMda zarIradhArI mUrtimaya hatA. veda zAstranA akSarorUpa sthApanAne mAnatA hatA. tathA pite banAvelA satyArtha pakAza Adi pustakamAM potAnI vANanI AkRtio dvArA ja bodha karatA ane karAvatA hatA. e AkRtione Azraya lIdho na hota te pitAne mata ja zI rIte sthApI zakata? je mUrti ke AkRtine Azraya laI pitAnuM kArya sAdhyuM te mUrtine ja anAdara kare e buddhimAnanuM kAma te na ja gaNAya. dayAnaMda mUrtine na mAnatA hatA te pitAnA satyArtha prakAza graMthamAM agnihotra samajAvavA mATe thALI, camacA vagerenA citra kADhI pitAnA bhata vargane samajAvavA zuM karavA prayAsa karata? vaLI svAmIjInI tasavIra temanA bhakta taraphathI ThekANe ThekANe Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 24 427 rAkhavAmAM Ave che. je tevA saMsAra sthita puruSanI paNa tasavIra rUpe rahelI mUrtine darzanathI svArtha sAdhI zakAya ema mAne che te sarvajJa sarva zaktimAna ane gurunA paNa guru evA paramezvaranI mUrtinA darzana vagerethI sva-ISTa na sAdhI zakAya ema kema mAnI zakAya ? vaLI Arya samAjIo paNa agnine pUje che, temAM ghI vagere nAkhI hema kare che te te agni zuM jaDa nathI? vaLI sUryanI sAme UbhA rahI Izvara prArthanA kare che to te sUrya vagere jaDa nathI ? che. to te paramezvaranI mUrtithI dUra kema bhAge che ? sthAnakavAsIo sthAnakavAsI varga potAnA pUjyanI samAdhi, pAdukA, mUrti, citra, pheTAo banAvIne upAsanA kare che. darzana mATe dUra dUrathI Ave che ane darzana Adi karI pitAne kRtakRtya mAne che. e rIte dareka paMthanA anuyAyIo potapotAne pUjanIya vastunA AkArane koIne koI rIte pUje ja che. tethI mUrti AbALa paMDita sarva koIne mAnya che. chatAM "ame nathI mAnatA" ema jeo kahe che teo kharekhara mAtA ne vadhyA nI jema asatu pralApa karanArA che. -lekhakanA pratimA pUjana pustakamAMthI saMkalita. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa pacIsamuM deva pUjA lekhaka brahmacArI zrI jinendrakumAra ahIM lekhaka vaijJAnika rIte mUrtinI jarUrIAta siddha kare che devapUjAnI vAta karatI vakhate tene lagatA aneka prazno upasthita thAya che jemake-- (1) deva keNa? (2) pUjA zuM ? (3) pUjAnI AvazyakatA zA mATe ? (4) pratimAnI AzyakatA zA mATe? (5) jaDa pratimA pAsethI zuM maLe? (6) maMdiranI AvazyakatA zA mATe? vagere. deva keNu? pahelo prazna che-deva koNa? amuka ja deva che evo nizcita niyama devanA saMbaMdhamAM banAvI zakAtuM nathI, kAraNake deva nAma AdarzanuM che. ane Adara e IcchAne pUrNa liphTanuM nAma che. tethI devanI parIkSA ApaNuM potAnA abhiprAyathI karI zakAya che. ApaNe je abhiprAya heya athavA jevI ApaNu IcchA hoya tevuM ja e vyakti vizeSanuM lakSya haze. ane evA ja koI yathArtha athavA kAlpanika Adarzane e svIkAra karaze. pote je banavA cAhe che tevAnI upara ja tenI dRSTi karaze. basa, e ja tene mATe sAcA deva che. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 25 429 jemake -dhanavAna banavAnI IcchAvALAne deva kubera thaI zake che. e vItarAgI zAMta mudrAvALA deva nathI. pitabhaktinI IcchAvALAnA deva kumAra, rAma ke rAvaNa thaI zake che. paNa vItarAgI deva nahi ane evI ja rIte bIjI bIjI IcchAvALAonuM paNa samajI levuM. ahIM ApaNe te zAMtipatha-mekSamArganI vAta karIe chIe. eTale kevaLa zAMtinI prAptinI IcchA mATe ja devanI zodha karavAnI che athavA te devanI parIkSA karavAnI che. zAMtinA deva te vItarAgI zAMta rasapUrNa ja hoya. bIjA nahi. kAraNake abhiprAyathI viparIta game tene Adarza banAvIne tenI upAsanA karavAmAM Ave to abhiprAyanI pUrti thavI asaMbhava che. abhiprAyazUnya upAsanAmAM bhale e niyama lAgu na thAya paNa ahIM te sAcI pUjA ke upAsanAnI vAta karIe chIe tyAM abhiprAya sApekSa hevAthI e niyama avazya lAgu paDe che. pUjA zuM? bIjo prazna che-pUjA zuM? zAMtinA abhiprAyanai mUrtine mATe- (1) zAMtimAM tallina koI vyakti vizeSanenajara sAme rAkhIne athavA (2) e ja vyaktinuM koI citra AMkho sAme rAkhIne athavA (3) e vyakita ke tenuM citra aMtaraMgamAM mananI sAme rAkhIne athavA (4) zAMtinA yathArtha jIvana-Adarzane manamAM sthApita karIne, thoDIvAra mATe athavA amuka samayane mATe bIjA sarva saMkalpa vikalpane cheDI daIne, e AdarzanI zAMtinA AdhAra upara nija zAMtinuM potAnI aMdara kiMcita vedana karatAM tenI sAthe tanmaya thaI javuM e aMtaraMga upAsane athavA pUjA che. ane e zAMtinA madhura AsvAdane vaza rahI, nimittarUpa e Adarza pratye sAcuM bahumAna utpanna thaI jAya tyAre pitAnI hInatAone Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 mULa jaina dharma ane sAme rAkhIne, e hInatAo dUra thavAnI bhAvanA bhAvatAM, e AdarzamAM pragaTa dekhAtA guNonI prAptine mATe aneka prakAre prArthanA karavI te bAhya pUjA che. A banne prakAranI pUjAomAM aMtaraMga pUjA ja yathAtha, pUjA che. enA vinA bAhyapUjA nirarthaka che. pUjAnI AvazyaktA zA mATe? ahIM e prazna thaI zake che ke aMtaraMga pUjA eTale zAMtinuM vedana ja pradhAna che te pachI bAhyapUjAnI AvazyakatA zA mATe ? * prathama bhUmikAmAM rahelA jIvane paNa svataMtra rUpathI zAMtinuM vedana jANIne temAM sthiti karavAnI yogyatA hatA te A praznanI AvazyakatA ja na raheta. paraMtu zAMtithI bilakula anabhijJa, ajANa chave kadI zAMti joI nathI, zAtinuM nAma sAMbhaLyuM nathI tema zAMtino anubhava karyo nathI. evI dazAmAM zAMtimAM sthiti karIne aMtaraMga pUjA karavAnuM kevI rIte saMbhavita thaI zake? jyAM sudhI zAMtine paricaya karI na levAya tyAM sudhI kiMi paNa zAMta jIvanI sAMnidhyamAM rahevuM Avazyaka che. kAraNa ke zAMti evI koI vastu nathI ke je zabdothI batAvI zakAya athavA nizALamAM zikhavI zakAya. temaja zAMti zabdanuM raTaNa karavAthI paNa tene jANI zakAtI nathI. e te koI sUkSma AMtarika svAdanuM nAma che ke jenuM vedana karI zakAya che athavA koIne jIvana parathI anumAna karIne kiMcita jANu zakAya che. eTaluM ja nahi paNa zAMtine paricaya prApta karI lIdhA pachI paNa niraMtara temAM sthiti rahI zake eTalI zakti paNa prathama avasthAmAM hevI asaMbhava che. tethI jyAM sudhI svataMtra rUpathI zAMtinA rasAsvAdanamAM laya thavAnI yogyatA na AvI Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 25 431 jAya tyAM sudhI bAhA padArthane AzrayanI AvazyakatA che. ane e prayajananA arthe ja aMtaraMga sApekSa bAhya pUjA che. alabatta, AgaLa jatAM ucca bhUmikAmAM AvI javAthI bAhyapUjAnI koI AvazyaktA rahetI nathI, paraMtu A prathama dizAmAM rahetA gRhastha mATe te bAhyapULa atyaMta Avazyaka che. devanA AzrayanI zI AvazyaktA? koI paNa bAhya jIvanane Azraya lIdhA vinA zAMtine paricaya kema nahi thaI zakato heya? zAMti e jIvanane nijasvabhAva che te svataMtra rUpathI te kema jANI zakAtI nathI ? emanA jIvananI zAMti mArAmAM kevI rIte AvI zake ? ane emanI zAMti mane ApyA vinA mane zAMtine svAda kevI rIte cakhADI zake? AvA AvA aneka prazno upasthita thAya che. tethI tene vicAra karI laIe. pahelA praznane uttara te upara apAI cUkyo che ke jene Aja sudhI joyela nathI ke anubhavela nathI tene paranA Azraya vinA kevI rIte jANI zakAya? jema ke eka vastune AkAra ja je dhyAnamAM na hoya to te vastu banAvavAnuM kArakhAnuM kevI rIte kADhI zakAya? e vastune eka namUne pahelAM najara sAme rAkhyo heya te pachI tevI bIjI aneka vastuo banAvI zakAya. pachI te e namUnAnI paNa AvazyakatA na rahe. paNa zarUAtamAM te tenI atyaMta AvazyakatA che. bIjo prazna e che ke-svataMtrarUpathI kema jANI zakAtI nathI ? paraMtu teno niSedha ja koNe karyo che? svataMtra rUpathI paNa avazya jANI zakAya che paNa jeNe tene pahelAM paricaya karelo hoya tenAthI ja jANI zakAya, bhale tene paricaya karyA pachI tene choDI dIdhI hoya. paraMtu ahIM eTaluM vizeSa dhyAnamAM rAkhavuM ke paricaya choDI Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 mULa jaina dharma ane dIdhAM jhAjho samaya thaI gayo hoya to te paricaya atyaMta lupta thaI gayo hoya ane tethI prayatna karavA chatAM paNa yAda na Ave. tyAre tene paNa pharIthI bAhyanA AzrayanI AvazyakatA raheze. devathI mane zAMti kevI rIte maLe? trIjo prazna che ke-devanA jIvananI zAMti mArAmAM kevI rIte AvI zake ? bahu suMdara prazna che. bilakula ThIka vicAra che. vAstavamAM bIjA koInI zAMti mArAmAM kadApi AvI zake nahi. emanI zAMti emanI sAthe ane mArI zAMti mArI sAthe ja raheze. emanI zAMti emanA puruSArthathI utpanna thayelI che ane mArI zAMti mArA puruSArthathI mArAmAM utpanna thaze. emanI zAMtine upayoga svayaM teo ja karaze. evI ja vastunI svataMtratA che. mATe deva mane zAMti ApavAne samartha nathI. paraMtu emanAthI eTalo lAbha to avazya che ke temane namUno joIne e parama parokSa rahasyanuM kaMIka anumAna karI zakuM, te paNa je buddhipUrvaka puruSArtha karuM te. jema kArakhAnuM kADhavAvALAne keInamUne ApatuM nathI paNa pote ja te vastune joIne anumAnanA AdhAra para tenA saMbaMdhI paricaya prApta karI lIe che. tevI ja rIte zAMta svarUpa ane AdarzarUpa vyakita mane kaMI ApatI nathI. paNa huM pote ja temanI mukhAkRti, temanuM zAMta paribhASaNa, temanA jIvananI zAMta kriyAo joIne anumAnanA AdhAra para zAMti saMbaMdhI kAMIka paricaya prApta karI zakuM chuM. ahIM e vAta vicAraNIya che ke-anumAnanA AdhAra para koInA jIvanane kevI rIte jANI zakAya? AnA saMbaMdhamAM eka daSTAMta che. eka jijJAsue eka vakhata tenA guru pAse jaIne kahyuM-prabho ! kAMIka hitakArI upadeza ApIne mAruM kalyANa kare. Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 25 433 guru-bhAI ! huM upadeza to ApIza paNa tethI tane kAMI lAbha thaze nahi kAraNa ke huM to be cAra vAko ja kahI zakuM chuM. eTale tenuM rahasya tuM samajI zakIza nahi. evo upadeza te te AgaLa paNa sAMbhaLe che paNa upadeza sAMbhaLavA mAtrathI kAMI prayojana siddha thaI jatuM nathI. mATe tuM prakhyAta zeTha zAMtisvarUpa pAse jA ane temanI pAse rahIne dhIrajathI upadeza sAMbhaLaje. jijJAsu zeThajInI dukAne pahoMcI gayo ane gurunI AjJA kahI saMbhaLAvI. zeThe tene dukAnamAM temanI pAse besI rahevAnuM kahyuM. zeTha bahu moTA vyApArI hatA. dararoja lAkhone vepAra. munima gumAstAne te pAra nahi, jijJAsu vicAravA lAgyo-gurujIe zeThanI pAse zuM samajIne mokalyo haze te samajAtuM nathI. ahIM zuM upadeza maLaze? A bicArA zeThajI pote ja upadezane pAtra che. e pote ja jaMjALamAM phaselA paDyA che. AtmakalyANa zuM enI te temane khabara paNa nahi hoya. paraMtu gurunI AjJA che eTale ahIM rahevuM te joIze ja. . be mahinA vItI gayA paNa zeThe to eka zabda ya upadezane saMbhaLAvyo nahi. jijJAsu te nirAza thaI gayo paNa gurujIe dhIrajathI rahevAnuM kahyuM hatuM tethI vakhata nakAmo gumAvAya che ema jANavA chatAM paNa zeThanI pAse rahevAnuM cAlu rAkhyuM. - bIje eka mahine vItI gayo tyAM eka divasa munimajI bahu ja gabharAyelA gabharAyelA zeThajInI pAse AvyA paNa gabharATa eTalo badho ke moDhAmAMthI zabda ja nIkaLI zake nahi. zeThajIe pUchyuM-kema gabharAyelA jevA dekhAvo che? munime hiMmata ekaThI karIne kahyuM-A tAra Ave che. e vahANamAM cAra karoDane mAla ApaNe mokalyo hato te badho DUbI ga che. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 mULa jaina dharma ane zeThajI taddana zAMtithI belyA-to zuM thayuM ? prabhunI kRpA che. jAo, tamAruM kAma kare. ane jANe kAMI ja banyuM na hoya tema zeThajI potAnuM kAma karavA maMDI gayA. A joIne jijJAsune bhAre Azcarya thayuM. paNa zuM bolavuM te nahi sUjhavAthI mAna rahyo. bIjA be mahinA gayA ane eka divasa vaLI eka bIjI ghaTanA ghaTI. A vakhate munimajI bhAre harSamAM deDatA doDatA zeTha pAse AvyA ane ekadama bolI UThathA-zeThajI, zeThajI, bhAre AnaMdanA samAcAra che. bhAgya khulI gayuM? zeThacha-che? zAMtithI vAta kare. munimajI-pelA sedAmAM daza karoDane lAbha thaze, juo A tAra. ema kahIne tAra zeThajIne vAMcavA Ape. zeThajIe te evI ja zAMtithI kahyuM-to zuM thayuM ? prabhunI kRpA. jAo, tamAruM kAma kare. zeThajInI mukhAkRtimAM kaI paNa pharaka nahi. evI ne evI ja zAMta mukhamudrA. A joIne te jijJAsune Azcarya vadhI gayuM. A vakhate to tenAthI zAMta rahevAyuM ja nahi. jijJAsue kahyuM-zeThajI. A huM zuM joI rahyo chuM e ja samajAtuM nathI. cAra karoDanI nukasAnI vakhate ane daza karoDanA lAbha vakhate Ape te ekanI eka ja vAta karI. zeThajI--tamane Azcarya thAya che. paNa emAM Azcarya jevuM kAMI che ja nahi. mArI daSTine tame oLakhI jANI zakyA nathI tethI tamane Azcarya thAya che. lAbha nuksAnanuM mArI dRSTimAM kazuMya mUlya nathI bAhyathI A sarva ADaMbarane svAmI huM dekhAuM chuM. paNa aMtaraMgathI Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | hAlanA saMpradAye pra. 25 435 te huM kevaLa menejara chuM. vepAranA mAlIka te prabhu che. AkhA vizvamAM temanA ja vyApAranI aneka zAkhAo che. koI vakhata eka zAkhAmAMthI bIjI zAkhAmAM rUpIA mokalI Ape che. tema koI vakhata bIjI zAkhAmAMthI A zAkhAmAM mokalI Ape che. huM te phakta nAma lakhIne jamA karuM chuM. bIjI bAbatathI mane kAMI matalaba nathI. zabdothI traNa kALamAM paNa samajAvI na zakAya tevuM sAmyatAnuM samabhAvanuM rahasya jijJAsune eka kSaNamAM samajAI gayuM. e ja rIte pUrNa Adarza ke jIvana uparathI pUrNa zAMti samajI zakAya che. pUjamAM katavAda zA mATe cotho prazna paNa bahu suMdara che ke-temanI zAMti mane ApyA vinA mane zAMtine svAda kevI rIte cakhADI zake ? upara batAvyuM ke pitAnI zAMtine pite ja upabhoga karavAne samartha che paNa koIne devAne samartha nathI. paraMtu uparanI rIte anumAnanA AdhAra para zAMti saMbaMdhI kAMIka paricaya prApta karIne huM paNa mArA jIvanamAM, mArA saMbhASaNamAM emanA jevI rIte ja, emanA jevA ja rUpamAM vartana karavAno prayatna karavA lAguM chuM. temanI mukhAkRti uparathI temanI aMtarmukhI draSTinuM anumAna karIne huM paNa aMtamukha thavAne prayatna karuM chuM. ane e prayatnamAM daDha rahevAthI thoDA vakhata pachI huM pine paNa amRtane svAda avazya cAkhI zakuM chuM. eTalI sahAyatA mane mArA prayojanamAM temanI pAsethI maLe che. ane e sahAyatAnA kAraNathI ja temaNe mane zAMti ApI ema kahI zakAya che. Ama kahevuM kevaLa upacAra che. ahIM ema paNa prazna karI zakAya ke-je prabhu kaMI daI zakatA Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 mULa jaina dharma ane .6 nathI te, " he prabhu, mane zAMti Ape|" evI jAtanA zakhvAthI bhakti zA mATe karavAmAM Ave che? prazna barAbara che. saiddhAMtika rIte evI prArthanAnA kaze| artha nathI, prArthanAnA e zabdonA satyArtha mAnI laIne prabhu zAMti ke azAMti athavA sukha ke duHkha ApavAvALA mAnI levA e bhrama che, paratatratA puruSA hInatA che, svapara bhedathI anabhijJatA che. ema samajavAvALA sAcA devane Adaza rUpathI svIkArI lIe teA paNa temane zAMtinI prApti thaI zakatI nathI kAraNa ke-- " deva mArA upara prasanna thaIne mArUM pratyeAjana siddha karI deze. mAre peAtAne te kAMI karavuM nahi paDe. " eve abhiprAya rAkhavAnA kAraNathI e uparAta prakAre potAnA jIvanamAM kaMI vizeSa parivartana karavAne prayatna karaze nahi ane tethI kaI prApta karI zakaze niha. peAtAnA ja udyamathI, peAtAnI aMdaranA temanI uparanA bahumAnathI utpanna thayelI kRtajJatA pragaTa karavAne mATe ane te utkRSTa AdarzanI sAme potAnI hIna dazA rAkhIne bannemAM mahAna pharaka jovAthI ema jarUra kahevAi jAya che ke--A mahAna vibhUti Ape ja pradAna karI. Ape na dIdhI hota te! mArA adhamathI prApta karavI azakaya hatI. vagere. peAtAnI nirabhimAnatA batAvavA mATe vyavahAramAM paNa kahevAya che ke ApanI kRpAthI A kAmamAM saphaLatA maLI jaze. A ApanA ja bALaka che. A ApanuM ja makAna che. vagere vagere. zabdathI ema kahevA chatAM enA atha te zabdothI samajAya che. teveA nathI thatA. evA ja prakAra bhaktinA saMbaMdhamAM samajavA. bhakitathI, nirabhimAnatAthI, kRtajJatAthI zabdAmAM bhale prabhune kartAhartA kahevAmAM Ave paNa tene aya tevI rIte grahaNa karavA na joIe. Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 25 437 - pUjAmAM pratimAnI AvazyakatA zA mATe ? devapUjAnA viSayamAM cotho prazna e che ke-pUjAmAM pratimAnI AvazyakatA zA mATe ? bahu suMdara ane svAbhAvika prazna che. thoDo vicAra karavAthI tene uttara paNa pitAnI aMdarathI ja maLI zake che. sAkSAta deva ApaNI najara sAme hoya te kharekhara ja pratimAnI AvazyakatA nathI rahetI. sAkSAta sAme nahi te paNa AjubAju najIkamAM ya deva hovAnI saMbhAvanA nathI. ane kadAca AsapAsamAM kyAMka hota te paNa AvaDA moTA vizvamAM ekalA deva sarvajananuM prayojana siddha kema karI zake ? vizvanI sarva vyakti temanA darzana kevI rIte karI zake. vyakti asaMkhyAta ane deva eka, be cAra pAMca deva heya to paNa badhAnI abhilASA pUrNa thaI zakatI nathI. eka ja divasanA darzanamAtrathI kAma cAlI zakatuM heta to paNa saMbhavita hatuM ke e abhilASA jIvita devanI upasthitimAM zAMta thaI jAta paraMtu evuM paNa nathI. e abhilASA te nityanI che. ane deva koI eka athavA mAtra thoDI vyakitaone mATe baMdhAIne eka ja sthAna para rahe ema paNa kema banI zake ? tethI kaMI paNa kRtrima mArga kADhavo ja paDaze. ApaNe buddhimAna manuSya chIe. tiryaMca pazupakSIne IcchA hoya te paNa te kAMI na karI zake. paNa ApaNe te ghaNuM karI zakIe chIe. tethI kRtrima deva banAvIne ApaNuM kAma calAvI laI zakIe chIe. e kRtrima devanuM nAma che-pratimA, - pratimA e devanI ja pratikRti che, temanuM ja pratibiMba che. bhale jaDa heya, pASANunI hoya paNa evA koI paNa prakAranI Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 mULa jaina dharma ane pratimA bilakula devanA zarIranI bAhya AkRti sadaza hoya te te ApaNuM prayajana siddha karI dIe che. kAraNake ApaNo e ja kaMI svabhAva hoya che ke koI paNa vyaktinuM citra joIne athavA tenuM nAma sAMbhaLIne kaMIka evA prakAranA bhAva manamAM utpanna thAya che ke jevA bhAva te vyakita sAkSAta hayAta hoya tyAre utpanna thAya. A eka svAbhAvika manovijJAna che. citrane mana upara prabhAva jaDa citronI paNa ApaNuM viyAre upara asara thayA vinA rahetI nathI, duHzAsane dropadInA cIra haraNa karyAnuM citra joIne mANasanI revA jevI dazA thaI jAya che. jhAMsInI rANI ke mahArANuM pratApanuM citra joIne mANasamAM zUrAtananI lAgaNI AvI jAya che pitAnI premikAnuM citra joIne manamAM vikAra utpanna thaI jAya che. sInemAnA paDadA upara hAlatI cAlatI prakAzanI rekhAo mAtrane eka kSaNika citranA rUpamAM joine zuM thAya che te koIthI ajAyuM nathI. je koI lAgaNuM na thatI hota to dhana kharacIne ujAgara karavA tyAM koI na jAta. koI evuM citra jevAthI mANasane raDavuM AvI jAya che te zA mATe? e paNa citra ja che, jaDa citra je eka kSaNa paNa sAme TakatuM nathI. koI pratye dveSa thaI javAthI tenA citrane avinaya karavAno bhAva kema AvI jAya che ? svayaMvaramAM saMgitAe pRthvIrAjanI pratimAnA gaLAmAM zuM samajIne mALA paherAvI dIdhI hatI ? ApaNuM upAsya devanA athavA ApaNuM pitAnA citra upara paga paDI jAya to ekadama duHkhanI lAgaNuM kema uddabhave che? sau koi pitAnA makAnamAM, pitAnA oraDAmAM citre zA mATe mUke che? jo khAlI zobhA mATe ja rAkhatA hoya te game te citra Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 25 439 TAMgavAthI zobhA karI zakAya che paNa tema nahi karatAM pitAnI khAsa pasaMdagI raci pramANenA ja citte kema TAMgavAmAM Ave che? A sarva daSTAMto uparathI jaDa citrane mANasanA mana upara ke moTo prabhAva paDe che e vAta spaSTa samajAI jAya che. evI ja rIte devanuM citra joIne svAbhAvika rIte ja mANasanA mana upara te citrane keI atiIya prabhAva paDe che. ane jyAre e citramAM ApaNI potAnI vizeSa kalpanAo umeravAmAM Ave, kalpanAnuM temAM AropaNa karavAmAM Ave tyAre te prabhAvamAM aneka gaNuM vRddhi thaI jAya che. thoDA sUtaranA dhAgAothI banelI ApaNuM dezanI dhvajAne UMce laherAtI joIne dareka dezajana prasanna thaI jAya che ane e nAnakaDA vastranA TukaDAne koI apamAnita kare kedha AvI jAya che te zA mATe ? jyAM sAkSAta vedana joI zakAya che tyAM tene inakAra kema karI zakAya ? enuM kAraNa e che ke dhvajAnuM kapaDuM kApaDanI dukAnamAM hatuM tyAM sudhI te te sAmAnya kapaDuM ja hatuM. paNa dhvajA banAvyA pachI to te ApaNI kalpanAone AdhAra thavAthI te sAdhAraNuM vastra nahi rahetAM te banI gaI dezanI lAja ! e zakti e jaDa vastramAM nathI paNa ApaNuM kalpanAmAM e zakti che. e ja rIte pASANa ke lAkaDAnA TukaDA AdimAM paNa devanI kalpanA karavAthI evI jAtanA bhAva utpanna thAya che ke jevA bhAva jIvita devane jevAthI paNa thAya. ane e patthara ke lAkaDAno TukaDo devanI AkRtine anurUpa ja hoya to pachI senAmAM sugaMdha, WWW Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane AkRti sApekSa ane AkRti nirapekSa ema banne prakAranI pratimAo Aje jovAmAM Ave che. jemake zivanI pratimAnI AkRti nirapekSa che tyAre vItarAgI zAMtadevanI pratimAnI AkRti sApekSa che. paraMtu sApekSa AkRtine prabhAva sahaja rIte paDate pratIta thAya che tevo prabhAva nirapekSa AkRtimAM anubhavavAmAM AvatuM nathI. tenuM kAraNa e saMbhave che ke nirapekSa AkRtine joIne buddhipUrvaka kalpanAone yAda karavAnuM jora karavuM paDe che tyAre AkRti sApekSane joIne buddhipUrvaka ja ApoApa jAgRta thaI jAya che. - TuMkAmAM tAtparya e che ke pratimAne ApaNuM upara koI prabhAva nathI paDato evuM nathI, pratimAne ApaNI buddhi upara, ApaNuM mana upara ghaNe moTo prabhAva paDe che. - uparanI sarva vAto uparathI traNa siddhAMta nIkaLe che ke - (1) citrane ApaNuM manovRtti upara moTo prabhAva paDe che. (2) koI paNa vastumAM kalpanA vizeSa karI levAthI te vastumAM - taData bhAva vItavA lAge che ane (3) AkRti nirapekSa pratimA karatAM AkRti sApekSa pratimAthI citta upara adhika prabhAva paDe che. ane je pratimAne ApaNe upAsya banAvIne rAkhI hoya temAM A traNe vAta AvI jAya che. pASANa, dhAtu vagere koI paNa vastunI pratimA hoya paNa temAM vItarAga AkRtine Abehuba AkAra ke pratibiba vidyamAna che ane temAM ApaNuM vizeSa kapanAonuM ApaNuM kareluM che tethI te pratimAmAM ane jIvita devamAM ApaNe mATe kaI pharaka rahetuM nathI. kalpanAonuM baLa " kalpanAomAM mahAna baLa che. zekhacalphI phakata kalpanAonA baLa upara ja rAjA banI beThA hatA ane vAta calAvI dIdhI tenI Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 25 441 kAlpanika strI upara ! zekhacallInI ja vAta na samajatA. kharekhara ApaNe badhA ja zekhacallI chIe. - savArathI sAMja sudhI ApaNe paNa zekhacallInI peThe ja kalpanA karyA karIe chIe. "putra thaze. tenA vivAha karIza, suMdara vahu gharamAM Avaze. tene dIkare thaze. mArA khoLAmAM besIne khelaze. tetaDuM totaDuM bolavA lAgaze. thoDo moTo thaze eTale "dAdAjI" kahIne bolAvaze vagere." A badhI zekhacallInI kalpanAo nahi te zuM che ? chatAM AnaMda evo Ave che ke jANe e badhuM najare jotA hoIe. eka vyabhicArI phakata kalpanAnA AdhAra para tenI premikAnA ghara para pahoMcI jAya che ane premathI tenA aMgane sparza karIne kalpanAmAM ja tenI sAthe vyabhicAra seve che. e paNa zekhacallInI ja kalpanA nahi to zuM che ? chatAM AnaMda e Ave che ke jANe sAkSAt premikAne ja sparza karI rahyo hoya AvI ja rIte aneka prakAranI rAgavardhaka kalpanAo karI karIne nitya nitya kadI harSa to kadI viSAdane anubhava karyA karIe chIe. AvuM thAya che e saune anubhava hoya che, pratIti hoya che. te pachI e satya pratye nakAra zA mATe? pratimAno prabhAva ane kalpanAonI zakita pratye Aje nakAra (inakAra) tArAmAM vatI rahyo che tenI pAchaLa kaI pakSapAta chapAI beThela che. keI saMpradAya pokArI rahela che. te sAMpradAyika nahi paNa eka vaijJAnika banIne nIkaLyo che to pakSapAtane dhoI nAkha, ane A menevijJAnathI lAbha uThAva. Aja sudhI mane vijJAnane bIjI dizAmAM prayoga karato rahyo che. have e prayoga A dizAmAM kara. je tane sAkSAta devanA darzana thAya che. Aja sudhI vaijJAnika banIne darzana karyA nathI paNa sAMpradAyika Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 mULa jaina dharma ane banIne ja darzana karato rahyo che. ane tethI ja uparanI zaMkAo utpanna thaI hatI. abhiprAyane jarA pheravavAthI kriyAmAM mahAna aMtara paDI jAya che. mATe abhiprAyane ThIka karIne AgaLa vadha. Ava ane je A pratimAmAM jIvita deva. pratimA zuM Ape che? are bheLA prANI! hajI paNa samajyo nahi ke pratimA zuM dIe che ? e pASANanI mUrtinI daSTimAM keTaluM sAmarthya che! bhAvanAzUnya hovAthI tene te sAmA kema Ape ? pakSapAtanA gahana aMdhakAramAM tArI AMkha joI zakatI nathI, tanmaya thaIne zAMtinA darzana kara to ja samajAze ke pratimA zuM Ape che. keTaluM sAmarthya che emAM ! ThIka che ke e pitAnI rakSA svayaM karI zakatI nathI kAraNa ke te jaDa che. paraMtu te mArI rakSA to jarUra karI zake che. hAtha kaMganane ArasI zuM ? uparanI rIte darzana karIne joI le. pote svayaM rakSA nathI karatI te temAM zuM navAI che? jenI A AkRti che e jIvita prabhu paNa svayaM pitAnA zarIranI rakSA karatA nahotA. aneka zakitaonA ane RddhionA bhaMDAra hovA chatAM, A pRthvIne eka AMgaLI para ghumAvavAnI zakita hovA chatAM paNa pitAnA zarIranI rakSA nahotA karatA. nija zAMtinI rakSA mATe jIvita prabhu hameza jAgRta rahetA ane A temanI pratimA paNa ema ja nija zAMtinI rakSA karI rahI che. prabhu A aMdhakAramAM tane kema sUjhe ke rakSA kene kahevAya che? eka bAju tuM kahI rahyo chuM ke zarIra ane AtmA bhinna che. bIjI bAju kahe che ke zarIranI rakSA e mArI rakSA che. bhalA, tane tArI pitAnI ja vAta para kayo vizvAsa che ? Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 25 443 prabhune vizvAsa tArA jevo pice nahoto. A cetanya che, bIje kaMI nahi e vAta para te dRDha hatA. zarIra sAthe temane jarA paNa nAto nahato. te batAva, zarIranI rakSA zA mATe kare che ane kadAcita upakAra buddhithI rakSA karI dete te zarIranI rakSA karatAM pote ja arakSita na banI jAta ? samaja, bhagavAna, samaja. rAga karyA vinA zarIranI rakSA karavAne saMbhava che? ane rAga AvavAthI je zAMtine mATe temaNe eTalo puruSArtha karyo hato te zAMti surakSita rahI zake? have batAva ke zarIranI rakSAne mATe eTale ke je vastunI rakSA emane mATe te samaye bilakula niprayojana thaI cUkI hatI tene mATe rAga karIne pitAnI zAMtine ghAta kare, nidhi lUMTAvI de, pitAnA ja hAthathI pitAnAja makAnamAM Aga lagADI devI emAM kaI buddhi mattA hatI ? ane prabhu evI mUrkhatA zA mATe kare ? ane e ja Adarza A pratimA paNa upasthiti karI rahI che. bhIla ane gurukoNanuM dRSTAMta pratimA saMbaMdhI mahAbhAratanuM A prasiddha daSTAMta che. bhIla nIca kuLane hevAnA kAraNathI athavA "mArI zikhavelI dhanurvidyAne durUpayoga na thAya, ene upayoga pazu hiMsA mATe na thAya" evA kAraNathI guru droNAcArye e bhIlane dhanurvidyA zikhavavAnI nA pADI bhIlanI daSTimAM te droNAcArya tenA guru banI cUkyA hatA. bhale temaNe tene ziSya tarIke svIkAra na karyo paNa tethI teo bhIlanI bhAvanA kevI rIte badalI zake ? pratyakSa nahi te pakSa paNa dhanurvidyA te jarUra zikhIza. evA daDha saMkalpa vALe e bhIla vanamAM cAlyA gaye, vanamAM kAcI mATIthI droNAcAryanI pratimA banAvI. ane te Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 mULa jaina dharma ane pratimAne eka guphAnA mukha pAse bhAre vinayathI virAjamAna karI. divasamAM traNa vakhata te pratimAne phUla caDAvIne tenA caraNomAM paDI vaMdana karato. bhIlanI dRSTimAM e pratimA na hatI paNa sAkSAta guru droNAcArya hatA. te pratimAne pUchI pUchIne dhanurvidyAne abhyAsa karavA lAge. svayaM tenA hRdayamAMthI pragaTa thatA lakSya sAdhananA upAyone pahelethI pitAnA mAnI beTho hota te abhimAna AvI jAta. "guru droNa emAM zuM karI zakaze? huM pote ja zikhI laIza." evo bhAva AvI jAta ane tethI vidhA kadI zikhI zakyo na hata. paraMtu bhIlanA hRdayamAM evo vikalpa ja nahotuM. enI daSTimAM te gurune vijaya ja hatuM. lakSya cUkI jAya tyAre gurunI eTale pratimAnI kSamA mAMgI leto ane lakSya saphaLa thaI jAya tyAre gurunA caraNamAM paDI jato. ema karatAM varSo vItI gayA paNa teNe gurune eka kSaNa paNa pratimA rUpa na gaNyA eNe to sAkSAt guru ja mAnyA hatA. ane eka divasa te evo siddhahasta thaI gayo ke teNe arjunanI vidhAne paNa zaramAvI dIdhI. arjunathI A kema sahana thAya ? guru droNAcAryanA ziSya A beguA (guru vinAnA) bhIlathI nIcA rahI jAya ? nahi. ema na banI zake. guru pAse jaIne kahI dIdhuM. gurue AvI bhIlane pUchavuM- konI pAsethI A vidyA zIkhI ? gurune AvelA joI ne bhIla turata temanA caraNamAM namI paDyo ahAhA ! Akhare A5 kheMcAIne AvI gayA. bhaktanI bhakitamAM eTaluM sAmarthya che. ane pachI bhIle kahyuM-bhagavad ! mArA guru bIjA kaI nahi paNa Apa ja che. guru droNAcArya AzcaryamAM DUbI gayA. A vAta satya kema heI Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 25 445 zake? emaNe te bhIlane vidyA zikhaDAvavAnI ja nA pADI dIdhI hatI. tethI guru belI UThayA-nahi. huM guru na hoI zake. tuM jUThuM bole che. tArA gurunuM nAma tuM mArAthI chupAvavA mAge che. bhIla gurune hAtha cAlIne temane te pratimA pAse laI gaye ane kahyuM-Apane vizvAsana AvatuM hoya te joI lIo. A rahyA mArA guru. ane guru droNanI AMkha khulI gaI, temane vAtanuM rahasya samajAI gayuM, jaDa pratimA zuM daI zake, kevI rIte daI zake ? ema zaMkA kare che ne ! te juo. jaDa pratimAM A rIte daI zake che, samajyA ? he kalyANAthI ! have pakSapAta choDI de. keI bIjAnA mATe nahi paNa tArA pitAnA kalyANa mATe. " mArA manamAM bhagavAna beThA che. pratimAnA darzana karavAnI zI jarUra che?" evA bahAnA cheDI de ema mAnIne ja tuM tArI zAMtine ghAta karI rahyo che. bhagavAna zabdanuM nAma te kaMI bhagavAna nahi. bhagavAna te jIvanane eka Adarza che ane te Adarza tuM sAkSAta bhagavAna pAsethI athavA temanI pratimA pAsethI zikhI samajI zake che. sAkSAta bhagavAna vartamAna samayamAM nathI. mATe temanI pratinidhi A pratimAnuM zaraNa le ane tAruM kalyANa kare, maMdiranI AvazyakatA zI che? * prazna uttama ane svAbhAvika che. ene uttara mukhya prayojana athavA lakSyane vicAra karavAthI maLI jaze. projana athavA lakSya che- zAMti joie che. bhalA, zAMti zuM che ane zAMtine ghAta koNe karyo che? Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane zAMti chavane svabhAva che. ane ghAta karavAvALo paNa jIvane ja aparAdha che. zarIra, dhana, kuTuMba Adi saMbaMdhI aneka navA navA vika, IcchAo, ciMtAo uThe che. A vikalpa dabAI jAya che te jIvane zAMti ja che. zAMti mATe vikalapane dabAvavA kharUM kahIe te zAMti prApta karavAnI nathI paNa azAMti dUra karavAnI che. e vikalpa, IcchAo ane ciMtAone dUra karavAnI che. e dUra thAya to pachI zAMti ja che, jIvane svabhAva ja zAMti che. prApta svabhAvanI prApti zI karavAnI? je pahelethI ja jIvanI pAse che tene prApta karavAno prayAsa ja kema heya? svabhAva kadI viccheda ja nathI. eTale vikalpathI vyAkuLa rahevAya tyAMsudhI zAMti bahAra AvI zakita nathI je ke te aMdara svabhAvamAM paDI ja che. mATe vikalpone dUra karavAno prayAsa karavAnuM che. vikalpa ame kame dabAya che vijaLInuM baTana dabAvIe ke prakAza baMdha. evI rIte koI kriyA vizeSathI vikapane ekadama dabAvI zakAya? nahi. evI vAta saMbhavita nathI. vikalpa, saMskAra dhIre dhIre ja zakita pakaDatAM pakaDatAM eka divase puSTa thaI jAya che. paNa ekadama puSTa nathI thaI jatA. tevI ja rIte keI paNa saMskAra dhIre dhIre krama pUrvaka ja teDI zakAya che. jyAM sudhI saMskAra samULa naSTa na thAya tyAM sudhI tenAthI prerita nitya navA navA vikalpa cheDI zakAtA nathI. rogIne saga ekadama dabAvI nathI zakAte 5 dhIre dhIre ocho karAya che tevI ja rIte vikalpanuM paNa samajavuM. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 25 447 anukuLa vAtAvaraNanI mahattA vikalpone hamezane mATe te zuM paNa amuka vakhatane mATe paNa saMpUrNa rIte rokI zakAtA nathI paNa amuka samaya mATe koIka rIte dabAvI zakAya che jema maraNIA ke kokenanA IjekazanathI cheDo vakhata pIDAne dabAvI zakAya che tema. te kaI kriyA vizeSathI vikalpa cheDA vakhata mATe paNa dabAI rahe te jANavAnuM che. bAhya vAtAvaraNane vicAronI sAthe bhAre moTo saMbaMdha che. jugArIonA vAtAvaraNamAM jugArI ane zarAbInA vAtAvaraNamAM zarAbI banI javAya che. e ja rIte nirvikalpa vAtAvaraNamAM nirvikalpa paNa banI zakAya che. je ke sva-para bheda vijJAnamAM vastutaH ene niSedha karavAmAM Avyo che ane anya dravyane anya dravya para koi prabhAva paDI zakato, nathI ema batAvavAmAM AvyuM che. ane e vAta para mane vizvAsa paNa che. yukti AdithI nirNaya paNa karyo che. paraMtu e vizvAsa haju sudhI saMpUrNa rIte mArA jIvanamAM utaryo joI zakAto nathI. parApUrvathI parAzrita thaI javAnA saMskAra haju daDha che. e bhUla mArI ja che. paNa evA vAtAvaraNamAM rahevAthI ja e bhUla thAya che. je vAta anubhavamAM Ave che tene inkAra karavAthI lAbha? vikalpane dabAvavAnA be upAya vikalpane dabAvavAnA be upAya che-(1) prApta vAtAvaraNamAM manane daDha rAkhavuM ane (2) vAtAvaraNa badalI nAkhavuM. pahele upAya-sva-para bheda vijJAnathI manane evuM daDha rAkhavuM ke bAhya vAtAvaraNa tarapha daSTi nahi karatAM pitAnA zAMta svabhAvane lakSyamAM laIne aMtaraMgamAM navuM vAtAvaraNa utpanna karI levuM. A Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 mULa jaina dharma ane upAya te sarasa che paNa jIvanI vartamAna prAthamika avasthAmAM tema karavA te bilakula asamartha hoya che. vAtane samajavI sahelI che paNa e vAtane kAryarUpamAM mUkavAnuM ja agharUM che, kaThina che. samajavAmAM ane zraddhA karavAmAM bahu samaya nathI lAgato paNa tene pUruM karavAmAM lAMbo samaya joIe che. hAlanI nikRSTa avasthAmAM paNa thaI zake ane pitAnI zakita uparavaTano na hoya e upAya hovo joIe. tethI have bIjA upAyane vicAra karIe. bIjo upAya-kuTuMba saMbaMdhI ciMtAo sahita kuTuMbanA vAtAvaraNamAM rahIne, dhana pArjananI ciMtAo sahita dhaMdhAmAM rahIne, zarIra saMbaMdhI ciMtAo sahita zarIranI sevAmAM saMlagna rahIne paNa vikalpothI ane vyAkuLatAothI bacavAno prayAsa karavA chatAM paNa bacI zakAtuM nathI. evI prAthamika avasthA che tethI have thoDA vakhata mATe paNa vAtAvaraNa badalavuM joIe. te kevA vAtAvaraNamAM javuM? maMdiranI anukULatA vAtAvaraNa evuM hovuM joIe ke tyAM jaIne vika95 utpanna thAya to te vItarAganA saMbaMdhI ja hoya, zAMti saMbaMdhI ja heya. ane zAMtinA Adarza jIvita deva athavA temanI pratimAnuM zaraNa maLavAnuM prayojana siddha thaI jAya. vartamAnamAM jIvita deva te maLI zake tema nathI. eTale temanI pratimAthI ja lAbha uThAvavo joIe. pratimA ghera paNa rAkhI zakAya. paraMtu gharanuM vAtAvaraNa joIe tevuM anukULa thaI zake nahi. tethI maMdiramAM ja zAMtidevanuM zaraNa levuM e ja zreyaskara che. vikalpanuM zamana karavA jeTaluM pUratuM baLa hoya to te maMdiranI paNa AvazyaktA nathI. paraMtu anubhavathI jANIe chIe Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 449 hAlanA saMpradAye pra. 25 ke jIvanacarcAmAM vikalpa dabAvavAne badale dhaNA vRddhi pAme che. mATe vika95nA prazamana mATe ghara AdinuM vAtAvaraNuM pratikULa rahe che ane maMdiranuM vAtAvaraNa anukULa rahe che. anukULa vAtAvaraNamAM rahevAthI puruSArtha karavAmAM kAma baLa vAparavuM paDe che. ochI mahenata paDe che. jyAM sudhI AtmabaLa eAchuM che, jIvananI zakti hIna che tyAM sudhI pratikULa nimittano tyAga ane anukULa nimittanA grahaNanI AvazyaktA rahe che. maMdiramAM AvIne paNa pratimAmAM jIvita devanA darzana karIne zAMtimAM laya thavAne prayatna karavo joIe. maMdiramAM AvIne je "A maMdira bahu suMdara che, enA thAMbhalA paNa ArasanA che, emAM khUba kharca thayuM haze, hajI AmAM ATalI khAmI che." ItyAdi vikalpomAM paDI javAya te deva darzananuM kArya bhUlI javAya ane maMdiramAM AvavuM nirarthaka banI jAya. maMdiramAM AvIne vikapamAM nahi paDatAM yathArtha rIte devadarzananuM kArya karavuM e ja kartavya che. devadarzana ke devapUjAmAM kAMI vizeSa pharaka nathI. darzana ja pujana che. -zAMtipatha pradarzanamAMthI sAbhAra anuvAdita. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa chavIsamuM mUrti saMbaMdhI praznottara lekhaka munizrI bhadraMkara vijayajI mahArAja noMdha mUrtine nahi mAnavA mATe sthAnakavAsIoe aneka tarko upajAvI kADhI zaMkAo utpanna karI che. te zaMkAone prajamAM mUkIne munizrI bhadraMkara vijayajIe temanA "pratimA pUjana" nAmanA pustakamAM te praznanA savistara khulAsA ApIne te tarko-zaMkAo vajuda vagaranI che te batAvI ApyuM che. te khulAsAo khAsa samajavA jevA hovAthI atre te udhdhata karelA che. te sarva praznottare dhyAnapUrvaka vAMcIne barAbara samajI levAnI vAMcakene bhalAmaNa che. -na. gi. zeTha prazana 1-zrI mahAvIra svAmInA nirvANa samaye be hajAra harSanI sthitivALo bhamarAha besavAthI zAsanane dhakko lAge. paNa te utaryA bAda satyadharma pidA thaye ema kahevAya che. te temAM tathya zuM che? Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 451 uttara-tyAre zuM bhasmagraha utaryA pahelAM satya dharma na hato ? te vakhate viccheda thaI gayAnuM kyA satramAM lakhyuM che ? zrI bhagavatI sUtranA vazamA zatakanA AThamA uddezAmAM bhagavAne pharamAvyuM che ke - - "he gautama ! A bUdIpanA bharatakhaMDane viSe A avasarpiNa kALamAM mArUM zAsana 21000 ekavIza hajAra varSa paryata cAlaze." A sUtrapAThamAM viccheda thavAnuM ke punaruddhAra thavAnuM kAMI nAmanizAna paNa nathI. UlaTuM, ekasarakhuM cAlavAnuM kahyuM che. vaLI zrI kalpasUtramAM kahyuM che ke "zrI vIra prabhunA nirvANa bAda be hajAra varSanI sthitivALe bhasmagraha prabhunA janmanakSatra para besaze. tethI te daramyAna sAdhu sAdhvInI udaya udaya pUjA nahi thAya. paNa bhasmagraha utaryA bAda sAdhu sAdhvInI udaya udaya pUjA thaze." grahanA jerathI jemanI pUjA nahi thatI hoya temanI ja pUjAne uttaryA pachI vizeSa prakAre thaze, tethI bIjAne zuM lAge vaLage ? e mujaba, zrI AnaMdavimaLa sUri, zrI hema vimaLa sUri, zrI vijayadAna sUri, zrI vijayahIra sUri, jinacaMdra sUri vagere AcAryoe kriyA uddhAra karyA tyArathI tyAgI zuddha sAdhunI mAnyatA ane pUjyatA lokomAM divase divase vistaravA tathA vadhavA lAgI, e pratyakSa dekhAya che. zrI kalpasUtramAM ema te kahyuM nathI ke-bhasmagrahanI sthitivALA be hajAra varSa sudhI dayAmaya dharmane lopa thaI jaze. leka hiMsAdharmanA kuraste caDaze tathA te graha utaryA bAda amuka AcArya pharI dayAmaya dharmane punaruddhAra karaze. tethI temanI udaya udaya pUjA thaze ane dayAnI vRddhi thaze. jema koI eka strIne garbha rahyo hoya te pUrA dina thayethI tene Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45ra. mULa jaina dharma ane ja putra prApta thaze paNa bIjAne nahi. tathA rogI puruSanA raMganI sthiti paripUrNa thayethI te ja mANasa sAje thaze paNa bIje nahi. tema bhasmagrahanA prabhAvathI je munivaronI pUjAbhakti nahotI thatI temanI ja bhakti pAchI graha utaryAthI thaze paNa bIjanI nahi. e spaSTa artha choDI, mArI macaDIne cheTe artha kare te satyane utArI pADavA barAbara che. prazna ra-pattharanI gAyane dehavAthI jema dUdha Ape nahi tema pattharanI mUrti pUjavAthI paNa zuM kArya siddha thAya? uttara-prathama vAta to e che ke gAyanuM daSTAMta ahIM lAgu karavuM e ja aghaTita che. gAya pAsethI jema dUdha levAnuM hoya che tema mUrti pAsethI kAMI levAnuM hotuM nathI. gAya jema dUdha Ape che tema mUrti kAMI ApatI nathI. pUjaka pote potAnA AtmAmAM chupAelA vItarAgatA Adi guNone mUrtinA AlaMbanathI pragaTa kare che. bIjI vAta e che ke-jema pattharanI gAya dUdha ApatI nathI tema sAcI gAya paNa, "he gAya! tuM dUdha de"--ema uccAraNa karavA mAtrathI dUdha ApatI nathI. te pachI sAkSAta paramezvaranA nAmathI ke jApathI paNa kArya siddhi thavI joIe nahi. ane paramAtmAnuM nAma paNuM levuM joIe nahi. je zubha uddezathI IzvaranA nAmanuM smaraNa karavAmAM Ave che te ja zubha uddezathI paramAtmAnI mUrtinI upAsanA kartavya thaI paDe che. paramAtmAnuM nAma levAthI aMtaHkaraNanI vizuddhi thAya che tema paramAtmAnI mUrtinA darzana AdithI paNa aMtaHkaraNanI vizuddhi thAya ja che. e ja rIte keTalAka kahe che ke--jema siMhanI mUrti AvIne mAstI nathI tema bhagavAnanI mUrti paNa AvIne tAratI nathI. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 453 AvuM kathana paNa ayogya che. kAraNake "siMha, siMha" evuM nAma lIdhAnI sAthe ja zuM siMha AvIne mAre che? nahi ja. te pachI bhagavAnanuM nAma levuM paNa nirarthaka karaze. vaLI siMhanI mUrti mAratI nathI tenuM kAraNa e che ke-mAravAmAM siMhane pitAne prayatna kare paDe che, maranArane nahi. tyAre bhagavAnanI mUrtithI karavAmAM mUrtine kAMI paNa prayatna karavAno hoto nathI, paraMtu taranArane prayatna karavAno hoya che. mukti meLavavA mATe vrata, niyama, tapazcaryA samaya AdinI ArAdhanA puruSane karavI paDe che paNa- paramAtmAne nahi. paramAtmAnA prayatnathI je taravAnuM hota to paramAtmA to aneka zubha kriyAo karI gayA che chatAM tenAthI bIjAo kema na karyA ? paraMtu tema banatuM nathI, eke khAdhAthI jema bIjAnI bhUkha maTatI nathI tema bhagavAnanA prayatna mAtrathI bhakta varganI mukti thatI nathI. bhakta varganI mukti mATe to bhaktavarga pote prayatna kare te ja siddhi thAya che. chatAM bhagavAnanI mUrtine AlaMbanathI jIvane tapa, niyama AdikaravAne ullAsa jarUra thAya che. ane tethI A "bhagavAnanI marti tAre che" ema upacArathI kahevAmAM kaI paNa jAtanI harakta nathI. prazna 3-jaDane cetananI upamA ApI zakAya? uttara-vastunA dharma anaMta che. pratyeka dharmane AzrIne vastune judI judI anaMta upamA ApI zakAya che. eka lAkaDI upara bALaka svArI kare tyAre lAkaDI jaDa hovA chatAM tene cetana evA gheDAnI upamA apAya che. pustaka acetana hovA chatAM tene jJAna ke vidyAnI upamA apAya che. e rIte samyaga jJAna tathA dharma e Atmika vastu hovA chatAM tene jaDa evA kalpavRkSa ane ciMtAmaNuM ratnanI upamA apAya che. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 mULa jaina dharma ane vastunA anaMta dharma AthI koI paNa dharma laI tenA vaDe je je prakAranuM kArya sAdhI zakAya te te prakAranI upamAo ApavAne vyavahAra jagaprasiddha che. paramAtmAnI mUrtithI paramAtmAnuM jJAna thAya che tethI te mUrtine paNa paramAtmA kahI zakAya che. pAMcaso rUpIAnI huMDI ke neTane loko pAMcase rUpIA ja kahe che. vAstavika rIte jotAM rUpIA e to cAMdInA kaTakA che. ane neTa huMDI e te kAgaLa ane sAhasvarUpa che. paraMtu bannethI kAma ekasarakhuM thatuM hovAthI bannene rUpIA ja kahevAya che. tema paramAtmAnI mUti paNa paramAtmAne baMdha karAvanAra hovAthI tene paNa paramAtmAnI upamA ApI zakAya che. prazna -akSarAkArane jevA mAtrathI jJAna thAya che tema mUtine jevA mAtrathI jJAna thatuM kema dekhAtuM nathI? uttara-akSarAkArane jovA mAtrathI jJAna thAya che ema kahevuM e beTuM che, akSarakArathI jJAna thavA pahelAM zikSakadvArA te akSarane oLakhatAM zikhavuM paDe che. akSarane oLakhyA pachI ja vAMcatAM ke lakhatAM zikhI zakAya che. tema--guru Adika dvArA A devAdhideva zrI vItarAgadevanI mUti che. emanA ajJAna Adi daSo nAza pAmyA che. teo anaMta guNee sahita che. devendrothI paNa pUjita che. to upadeza karanArA che. mokSane pAmelA che. saMsArasAgarathI tarI gayelA che. sarvajJa che. sarvadarzI che. dayAnA sAgara che. parisaha ane upasargonI phajene haThAvanArA che ane rAgAdirahita che. evuM jema jema jJAna thatuM jAya che tema tema mUrtinAM darzana Adi karatI vakhate te te guNonuM jJAna ane smaraNa daDhatara thatuM jAya che. prazna pa-strInI mUrti jevAthI pratyekane kAmavikAra Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 455 utpanna thatA dekhAya che paNa pratimA joine badhAne virAgabhAva utpanna thatA dekhAtA nathI. tenuM zuM kAraNa ? uttara--jene mUti upara dveSa ke durbhAva che teone vItarAganI mUrti jovA chatAM zubha bhAva pragaTa thavA muzkela che. paraMtu jee haLukarmI jIveA che temane te| zrI vItarAgadevanI zAMtamudrAnA darzana thavAnI sAthe ja rAmerAma prema ubharAyA sivAya rahetA nathI. koI pApI AtmAne muninI zAMta mUrti dekhIne paNa jema manamAM bhaktibhAva utpanna na thAya tema jeNe mUti pratye dveSa ke durbhAva keLavela DhAya tevA AtmAne mUrtinA darzanathI paNa bhakti utpanna na thAya e banavA joga che. jagatanA sAmAnya niyama te eve che ke guNavAnanI mUrti dekhIne tenA jevA guNA prApta karavA saheje utkaMThA thayA sivAya rahe nahi. chatAM temAM paNa apavAda hAya che. zrI AcArAMga sUtramAM pharamAvyuM che je AsavA te parisavA je parisavA te AsavA bhAvArtha pariNANunA vazathI je AsravanuM kAraNu hoya te savaranu kAraNa bane che. ane je savaranuM kAraNa hoya te AsravanuM kAraNu bane che. lAciputra pApanA irAdAthI gherathI nIkaLyA hatA. chatAM pariNAmanI vizuddhithI vAMsanA dAraDA upara nAca karatAM kevaLa jJAna utpanna karI lIdhuM hatuM. bharata cakravartInuM arIsA-bhuvanamAM rUpa jovA jevuM te Asravanu kAraNu hatuM. paNa mudrikAnA paDavAthI zubha bhAvanAmAM ArUDha thatAM temaNe kevaLajJAnane prApta karyuM. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 mULa jaina dharma ane te ja rIte sAdhu munirAje saMvara ane nirjarAnuM kAraNa che. chatAM temane duHkha devAthI, temanuM buruM ciMtavavAthI tathA temanI niMdA Adi karavAthI jIva azubha karmane Asrava kare che. paNa tethI sAdhu munirAjanuM pUjanikapaNuM naSTa thaI jatuM nathI. sAkSAta zrI bhagavAna mahAvIra devane joIne paNa saMgama deva ane gevALIo vagerene mAThA bhAva thayA. temAM teone azubha bhAva che. eka kavie kahyuM che ke patra naiva karIraviTape, doSo vasaMtasya kim Thallako na vilokyate yadi divA sUryasya ki dUSaNam / varSAM naiva patanti cAtaka mukhe, meghasya ki dUSaNam yada bhAgyaM vidhinA lalATa likhitaM, devasya ki dUSaNam // artha karIranA jhADa upara pAMdaDAM na Ave temAM vasaMta Rtune zo doSa? ghuvaDa pakSIne divase na dekhAya temAM sUryane zo aparAdha ? jaLanI dhArA cAtaka pakSInA mukhamAM nathI paDatI temAM meghano zo deSa ? ane e ja prakAre lalATe lakhAyela bhAgyAnusAra phaLa bhogavavuM paDe temAM daivane paNa zo deva gaNAya ? e ja rIte zrI devAdhidevanI mUrti te zubha bhAvanuM ja kAraNa che. tathApi tenA devI, duSTa pariNAma ane hitabhAgI jIvone bhAva pedA na thAya te kharekhara temanI ja kamanazIbI che. sUryanI sAme koI dhULa pheke ke sugadhI puSpa pheMke te te banne pheMkanAra tarapha ja pAchA phare che, athavA vajayI divAla para koI maNI ke patthara pheMke to te varatuo pheMkanAra tarapha ja pAchI Ave che athavA cakravartI rAjAnI koI niMdA ke stuti kare tethI tenuM kAMI bagaDatuM ke sudharatuM nathI. paNa niMdaka AtmA pote ja duHkhane pAtra bane che ane stuti karanAra pote ja uttama phaLane meLave che. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 457 athavA bIjI rIte joIe to jema pathya AhAra karavAthI khAnAra manuSyane sukha maLe ja ane apathya bhUjana karavAthI bhajana karanArane ja duHkha prApta thAya che. paNa AhAramAM vaparAyalI vastune kAMI thatuM nathI. te ja pramANe paramAtma-mUrtinI stuti bhakti ke niMdA hIlanA karavAthI alipta paramAtmAne kAMI thatuM nathI. paraMtu niMdaka pote ja durgatinuM karma upArjana kare che ane pUjaka zubha karmopArjana karI svayameva sugatinuM bhAjana bane che. bIjI vAta vicAravAnI e che ke-brahmacArI mahAtmAone strInI mUrti jevAne niSedha karyo. paraMtu sAkSAta strInA hAthe AhAra pAchuM levAne niSedha karyo nahi. strIo darzana karavA ke vaMdana karavA Ave, kalAka sudhI vyAkhyAna sAMbhaLavA besI rahe. dharmacarcA saMbadhI pUchaparacha ke vArtAlApa kare. ityAdi kAryomAM strIne sAkSAta paricaya hovA chatAM niSedha na karyo ane strInA citrAmaNavALA makAnamAM vasavAne niSedha karyo. tenuM zuM kAraNa? citrAmaNanI strInI AkRti mAtrathI kAMI AhAra paNa maLI zakatA nathI ke besavuM cAlavuM thaI zakatuM nathI. citrAmaNanI strI UThIne sparza karI zakatI nathI. chatAM zAstrakAroe teno niSedha karyo. kAraNa eTaluM ja ke- citra ke mUrti tarapha jevI cittanI ekAgratA thAya, manamAM kharAba saMkalpa vikalpa UThe, dharmadhyAnamAM bAdhA pahoMce tathA karmabaMdhana thavAnA prasaMge upasthita thAya tevA, dharmanimitte sAkSAta paricayamAM AvanAra strI-prasaMgamAM saMbhavatA nathI. kAraNake tyAM azubha bhAge cittanI ekAgratA karavAne avasara sAdhune bhAgye ja maLe che. tyAre, makAnamAM strInI mUrti ke citra hoya to te tarapha vAraMvAra dhArI dhArIne nihALavAnuM ane temAM cittanI tathA mananI lInatA Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 mULa jaina dharma ane thavAnuM avazya banI Ave tathA pariNAme dilamAM kAma vikAre jAgRta thaI Ave e vagere aniSTone pUrepUro bhaya che. sUtrakAra maharSionI AjJA niSThayojana ke vinA vicAryuM hoI zake nahi. e uparathI nizcaya thAya che ke manane sthira karI zubha dhyAnamAM lAvavA mATe zubha evuM sthira AlaMbana zrI jinarAjanI zAMtamUrti jevuM bIjuM eka paNa nathI. AthI bIjI vAta e paNa siddha thAya che ke uttama dhyAna ane mananI ekAgratA karavAnI apekSAe zrI jinamUrtine darajajo sAkSAta jinarAja karatAM paNa vadhI jAya che. ane evA ja kAraNe zrI rAyapAseya Adi zAstragraMthamAM sAkSAta tIrthakara devane vaMdana namaskAra karatI veLA revaye ve ityAdi pATho che. arthAt jevI huM jinapratimAnI bhakti karuM chuM tevI ja aMtaraMga prItithI ApanI (sAkSAta arihaMtanI) bhakti karuM chuM. vaLI sAkSAta bhagavAnane namaskAra karatI vakhate--siddhi nAma, cAi saMpAvika kAmasa-siddhigati nAmanA sthAna meLavavAnI IcchAvALA ema bolavAmAM Ave che ane zrI jinapratimAnI sAme-siddhivarlDa nAmaya kALe saMpattA-siddhi gati nAmanA sthAnane prApta thaI cukelA. ema kahevAmAM Ave che. e vagere pAThonuM kharuM rahasya samajI, pUrvAcAryoe atyaMta bahumAnapUrvaka pramANika karela zrI jinapratimAne aMtaraMga Adara karavo joIe. prazna -jina pratimAne namaskAra karavAthI te namaskAra mUtine thaye, bhagavAnane nahi. uttara-mUrti ane bhagavAna sarvathA judA nathI. e bemAM kathaMcita abheda che, mUrti e jinezvaranI sthApanA che. zrI jina mUtine namaskAra karatI vakhate zrI jinezvara bhagavAnane bhAva lAvIne namaskAra karavAmAM Ave che. mATe judA na kahevAya. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 459 jema ahIM beThAM mahAvideha kSetramAM birAjatA zrI sImaMdhara svAmIne sarve jainA namaskAra kare che, tyAre mArgamAM lAkhkhA ghara, vRkSA, parvatA Adi aneka vastu ADI Ave che te namaskAra te vastune thayeA ke zrI sImadhara ravAmIne ? jo kaheze! ke--namaskAra karavAnA bhAva bhagavAnane hAvAthI bhagavAnane ja namaskAra thayeA. khIjI vastune nahi. tathA kevaLajJAnathI bhagavAna paNa te vadanAne tema ja jANe che. teA pachI--tevI rIte mUrtiArA paNa bhagavAnanA bhAva lAvI vadana pUjana karavAmAM Ave tene zuM bhagavAna nathI jANatA ? e rIte sAdhune vadana namaskAra karatAM paNa, temanA zarIrane vadana thAya che ke jIvane? jo zarIrane namaskAra karavAmAM Ave che tA, jIva tA zarIrathI judI vastu che ane jo jIvane namaskAra karavAmAM Ave che te vacamAM kAyAnI ADa rahelI che. ane kAyA e jIvathI juduM puddagaLa dravya che. jo kahezeA ke--e puddagaLa dravya sAdhunuM ja ne ! te pachI mUti paNa devAdhideva zrI vItarAga prabhunI ja che ema kema vicArI zakatA nathI ?" muninI kAyAne vadana karavAthI jema munine vadana thAya che tema. zrI vItarAga prabhunI mUrtine vaMdana karavAthI sAkSAta zrI vItarAga prabhune ja vaMdana thAya che. prazna cha--mUtimAM zuM vItarAganA guNA che ? uttara---eka apekSAe che ane eka apekSAe nathI, pUjakapuruSa mUrtimAM vItarAgabhAvanuM AreApaNu karIne pUjA kare che tyAre te mUrti vItarAga saMdeza ja bane che. e apekSAe zrI jinamUrti zrI jinavara samAna che. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane duSTa pariNAmavALA puruSane mUrtinA darzana AdithI kAMI phAyadA thato nathI. UlaTo azubha pariNAmathI karmane baMdha thAya e apekSAe mUrti vItarAga sadaza nathI ema kahevuM hoya to kahI zakAya. paNa tethI tenAmAM tAravAnI zakti che te cAlI jatI nathI. sAkara mIThI chatAM gardabhane bhAvatI nathI, UlaTuM nuksAna kare che. tethI kAMI sAkarano svAda naSTa thaI jato nathI. tema mUrti paNa mithyASTi jIvone na ruce to tenI mekSadAyakatA cAlI jatI nathI. prazna 8-pattharanI mUrtimAM prabhunA guNanuM Aje paNa zI rIte thAya? uttara-zaNu vagere halakI vastuone svaccha karI tenA sapheda kAgaLa bane che. te kAgaLa upara prabhunI vANInAM zAstro lakhAya che, tyAre te zAstrone tamAma jAtanA loko prabhu tulya pUjanIya gaNe che. tema, khANanA pattharomAMthI mUrti bane che ane te mUrtimAM guruo sUrimaMtranA jApa vaDe prabhunA guNonuM AropaNa kare che, te vakhate e mUrti paNa prabhutulya pUjanIya bane che. koI gRhasthane dIkSA ApatI vakhate guru tene dIkSA maMtra (karemI bhate sUtra) saMbhaLAve che ke turata loko tene sAdhu mAnI vaMdanA kare che. jo ke te vakhate te navadIkSita sAdhumAM sAdhunA sattAvIza guNo pragaTI nIkaLelA ja heya te niyama nathI. chatAM te guNanuM tenAmAM AropaNa karIne tene vaMdanA thAya che. ' tema mUrti paNa guNaropaNu bAda prabhu tulya vaMdanIya bane che. tethI loko tene vAMde pUje ane namaskAra Adi kare te taddana vyAjabI che. prazna 9-nirAkAra bhagavAnanI upAsanA dhyAnadvArA thaI zake che. to pachI mUrti pUjA mAnavAnuM zuM kAraNa? Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 461 uttara-manuSyanA manamAM evI tAkAta nathI ke te nirAkAranuM dhyAna karI zake. ikiyethI grahaNa thaI zake teTalI ja vastuone vicAra mana karI zake che. te sivAyanI vastuonI kalpanA paNa manane AvI zakatI nathI. jeTalA raMga jovAmAM Ave, je je vastune svAda levAmAM Ave, jene jene sparza karavAmAM Ave, gaMdha suMghavAmAM Ave ke zabda zravaNa karavAmAM Ave teTalAne ja vicAra mana karI zake che te sivAyanA raMga, rUpa, gaMdha AdinuM dhyAna, smaraNa ke kapanA karavI te paNa manuSya zaktinI bahAranI vAta che. koIe paraNacaMda nAmanA manuSyanuM nAma sAMbhaLyuM che tene najare jeela nathI tema tenI chabI paNa joI nathI. to zuM nAma mAtrathI puraNacaMda nAmanA mANasanuM dhyAna thaI zakavAnuM hatuM ? nahi. tema bhagavAnane paNa sAkSAta athavA temanI mUrti dvArA jemaNe joyA nathI teo temanuM dhyAna kevI rIte karI zakavAnA hatA ? jyAre jyAre dhyAna karavuM haze tyAre tyAre koIne koI vastu daSTi samIpa rAkhavI ja paDaze. bhagavAnane ti svarUpa mAnI temanuM dhyAna karanAra te jyotine zukala, zyAma Adi koI ne koI varNavALI mAnIne ja tenuM dhyAna karI zakaze. siddha bhagavatemAM evuM koI paNa paudagalika rU5 che ja nahi. siddhonuM rU5 apaudagalika che. tene sarva kevaLajJAnI mahArAja sivAya koI jANI zakatuM nathI. zrI siddhacakra yaMtramAM zrI siddha bhagavatenI lAla varNa tarIke kalpanA karavAmAM AvI che te phakata dhyAnanI sagavaDatA mATe che, paraMtu vAstavika nathI. nirAkAra siddhanuM dhyAna atizaya jJAnI sivAya bIjA koI paNa karavAne samartha nathI. kaI kaheze ke-ame manamAM mAnasika mUtine kapIne sidhdha bhagavAnanuM dhyAna karIzuM. paraMtu patharanI jaDa mUtine nahi mAnIe. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 mULa jaina dharma ane tA tenuM A kathana paNu vagara vicAryuM ja che. kAraNa ke teone pUchavAmAM Ave. ke--tamArI mAnasika mUrtinA raMga kevo che? lAla, kALeA ke sapheda? te te zuM javAba Apaze? jo kaheze ke--tene rUpa nathI, raMga nathI ke varNa nathI. mATe tene kevI rIte batAvI zakIe? te teone kahevAnuM ke--jenA rUpa, raMga ke vahu nathI tenu dhyAna karavAnI tamArI tAkAta paNa nathI. A rIte pragaTapaNe mUrti mAnavAnI vAtamAMthI chaTakavA mATe mAnasika mUrti mAnavA jatAM aMte dhyAnarahita dazA AvIne ubhI rahe che. jo mUti vagara dhyAna anatuM ja nathI te| pachI tene pragaTa paNe mAnavAmAM harakata zuM che? mAnasika mUrti adRzya ane asthira che tyAre pragaTa mUrti dRzya ane sthira che tethI dhyAnAdi mATe atyaMta anukULa che. vaLI bhagavAna zrI tIrthaMkara devanA samavasaraNamAM paNa bhagavAna pUrvAbhimukhe bese che ane bAkInI traNa bAju bhagavAnanI traNa mUrti enuM devatAe sthApana kare che. ema zrI samavasaraNa prakaraNa, zrI samavAyAMga sUtra TIkA. zrI tatvArtha sUtra TIkA vagere prAcIna graMthA sAkSI pUre che. keTalAka kahe che ke--bhagavAnanA atizayathI cAra mukha dekhAya che paNa traNa tarapha mUrti che ema nahi. A vAta paNa kheATI che. kAraNa ke koI paNa zAstromAM e rIte kahyuM nathI. samavasaraNanI racanAthI paNa cittanI ekAgratAne mATe mUrtinI AvazyakatA siddha thAya che. bhagavAnanI bhavya mUrtinA darzanathI temanA guNo AvatAM zraddhAvALA manuSyane sAkSAta bhagavAna maLyA jeTale AnaMda thAya che. ane Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 463 mUrtine sAkSAta bhagavAna samajI bhAvayukta bhakti thAya che, te vakhata bhakita karanAranA mananA adhyavasAye keTalA nirmaLa thatA haze tathA te vakhate te jIva kevA zubha karmane upArjata haze tene sAco ane paripUrNa khyAla sarvajJa sivAya bIjAne AvI zakava azakaya che. jee kapila kalpanAthI paramAtmAnuM mAnasika sthAna karavAne ADaMbara kare che teo zA mATe seMkaDo ke hajAre keza vAhana vageremAM besI, padriya sudhInA jIvone vinAza karI svaguru vagerene vaMdanAdi karavA jatA haze? zuM gurunuM mAnasika thAna ghera beThAM nathI thaI zakta? ke jethI gurunA mUrtimaya zarIrane vAMdavA mATe AraMbha (hiMsA) karIne hajAre keza javAnI jarUra paDe che? A saMsAramAM manuSyo aneka prakAranI ciMtA, jaMjALa ane jhagaDAomAM haMmezA aTavAyelA rahe che. koI dhananI ciMtAmAM, koI putranI ciMtAmAM to koI eza ArAmamAM ane koI kaMTAbakheDAmAM -ema jagatanA jIvo aneka upAdhiothI grasta thaI rahelA hoya che. AlaMbana vinA teone zubha dhyAnanI prApti thavI zuM rastAmAM paDI che ? asthira mana ane caMcaLa Idriyone kAbUmAM rAkhavI e baccAMonAM khela nathI. koI vAjAM, sitAra ke taMburAnA suravALuM madhura gAyana kAne paDyuM ke tarata caMcaLa mana te tarapha cAlyuM jAya che. te samaye dhyAnanI vAto kyAMya uDI jAya che. evI caMcaLavRttivALA manuSyone zrI jinanI pUjAmAM lIna thavuM e ja eka parama dhyAna che. aneka upAdhivALA gRhasthapaNumAM zrI jinapUjAne anAdara karavo te lAbhane badale kevaLa hAni uThAvavA barAbara che. duniyAdArInI aneka viTaMbaNAothI gherAyelA gRhasthAne mUrtinA AlaMbana vagara mAnasika dhyAna thavuM sarvathA asaMbhavita che. zrI jinapUjAnA AdarathI ane mUrtidvArA zrI jinezvaradevanA guNa grAma vagere karavAthI caMcaLa mana sthira Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULa jaina dharma ane thAya che. ane sthira thayelA manamAM saMsAranI asAratA AdikanuM bhAna sahelAIthI karAvI zakAya che. sukhaduHkhamAM jyAM sudhI samAnabhAva nathI Avyo tyAM sudhI moTA yogarAjanI jema nirAlaMbana khAnanI vAto karavI nirarthaka che. je vakhate te te samabhAvavALI sthiti Avaze te vakhate AlaMbana pitAnI meLe chUTI jaze. zrI jaina dharmanA marmane jANanAra pUrvAcArya maharSioe dareka jIvone pitatAnA guNasthAnaka mujaba kriyA aMgIkAra karavAnuM pharamAvyuM che. vartamAnamAM koI paNa jIva sAtamA guNasthAna uparAMta caDI zakato nathI. sAtamA guNasthAnakane kula samaya ekatra karatAM teno saravALe eka aMtamuhUrtathI adhika banato nathI. tethI mukhya rIte UMcAmAM UMcuM chaThuM ja guNaThANuM vartamAnanA jIvone samajavAnuM che. chaThuM guNasthAnaka pramAdavALuM hovAthI te guNasthAnake rahele jIva paNa nirAlaMbana dhyAna karavAne azakta che. Ama chatAM jeo chaThA guNasthAnakanI hade paNa pahoMcyA nathI ane aneka sAMsArika khaTapaTamAM racyApacyA rahelA che. teo nirAlaMbana dhyAnanI vAtothI dekhAva kare te kevaLa ADaMbara svarUpa che. zrAvaka cothe pAMcame guNasthAnake hevAthI dravyabhAva banne prakAranI pUjA karavAnA adhikArI che. (dravya pUjA niravadha ja hovI joIe-na. mi. zeTha) tyAre tenAthI UMce eTale chaThe guNu sthAnake hovAthI muni mAtra bhAva pUjAnA adhikArI che. guNasthAnakanI UMcI dazAe pahoMcatAM kriyAmAM pheraphAra thato jAya che pagathI cheDI ekadama kudako mArI meDA upara caDavAne avicArI prayatna karavAthI meDe te ghaNo dUra rahI jAya che paNa UlaTa heTha paDavAthI vadhArAmAM hAthapagane toDanAra thAya che. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 ahIM koI prazna kare ke-saMsAra para rAga ghaTADyo ane prabhu para vadhAryo to paNa rAga te kAyama rahyo ne ? jyAM sudhI rAgadveSa rahita na banAya tyAM sudhI mukti kevI rIte maLe ? A prazna paNa samajaNa vinAne che. sarvathA rAgarahita thavAnI zakita na Ave tyAM sudhI prabhu para rAga keLavavAthI saMsAranA azubha rAgathI ane tenAthI baMdhAtA kheTA karmathI bacI javAya che. gharamAM beThAM aneka prakAranI vaibhAvika vartuNuMka thAya che, teTalI jinamaMdiramAM thaI zakatI nathI. prabhunI zAMta mUrtinA darzanathI ane temanA guNagrAmamAM lIna thavAthI cittamAM duSTa bhAva tathA duvicAre TakI zakatA nathI. eTaluM ja nahi paNa tene dUra haThAvavAnuM eka parama sAdhana maLI jAya che. jyAM sudhI pUrNa vizuddhi thaI nathI tyAM sudhI jIvane UMce caDhavAne A eka utkRSTa mAge che. jeo A mArgane mAnatA nathI paNa pitAne pUrA vizuddha thaelA mAnI samabhAvane dhAraNa karanArA gaNe che teone pUchavAnuM ke- je tame kharekhara ja rAgarahita cho to pachI tame tamArA guru agara anya netAonuM bahumAna karI temanA upara rAga kema rAkhe che? temanA AhAra, vastra ane pAtra Adi vaDe bhakti sanmAna Adi kema kare che? te zuM rAmarahitapaNAnuM cinha che? samabhAvamAM lIna rahenArane sadA sAmAyika che (ema kahe che) te pachI guru pAse jaI sAmAyika ane pratikramaNa Adi karavAnuM zuM prayojana che? pitAnA dharmanuM maMDana ane anyanA dharmanuM khaMDana tathA e mATe pustako chapAvavA ke bhASaNa ApavA e zuM samabhAvanAM kAryo che ? 30 : Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 mULa jaina dhama ane strI putra Adi priya vastunA sayeAgathI haM ane temanA viyeAgathI zAka, lakSmI, mAla, milkata, makAna, hATa vagerenA lUTAvAthI saMtApa ane tenI prAptithI ha, temaja kAI duSTa puruSA gALA tathA kaSTa Ape tyAre kredha ane sanmAna Ape tyAre AnaMda ityAdi prakAre rAgadveSa te pratyakSa dekhAya che. tyAM vaLI ' kAraNa ke Alamana ' vinA samabhAva pedA karavAnI vAta karavI e zu DhoMga nathI ? . mArUM ghara, mArI strI, mArU dhana, mArA putra, mArA nAkara ityAdi mArU tArU karavAnA svabhAva nimULa thayeA nathI tene samAna draSTivALA zI rIte kahevAya ? je saMpatti tathA vipattimAM, zatru suvaNuM ke pattharamAM, strIomAM ke tRNu samUhamAM kAMI paNa rAkhatA nathI tee ja kharekhara samabhAvazALI, AtmajJAnI darajje caDhelA che. hAlanA samajamAM evA mahAna AtmAe keTalA che ? ke mitramAM, bhinna bhAva ane ucca meATA bhAganI duniyA duniyAdArInI khaTapaTAmAM phasAyalI che. teoe pote AdhyAtmika hovAne DALa karavA ane peAtAne cita kAnA nirAdara karave| yeAgya nathI. yeAgyatA vinA mithyAbhimAna rAkhavAthI kAMIpaNa svArthasiddha naI zakatA nathI. indriyA tathA manane aMkuzamAM lAvyA sivAya nirAlaMbana dhyAnanI vAtA karanArAone zAstrakAro kevI upamA Ape che te nIcenA kSeAkathI samajAze. saprAjyaijrvalanairvinA rasavatI, pAkaM cikIryuH kudhItyaktvA potamagAghavArdhitaraNaM, dorbhyAM vidhitsuzca saH / > bIjAnAM vapanairvinecchati sa ca kSetreSu dhAnyAdagamaM yo'kSANAM vijayairvinA spRhayati, dhyAnaM vidhAtuM zubham // a--je mANasa IMdreyeAne jItyAvinA ja zubha dhyAna dharavAne Icche che te kumuddhi mANusa dedIpyamAna agni vinA raseAI pakavavAne Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 467 IcaDe che, vahANa choDIne be hAthe agAdha samudrane taravAne Icache che tathA bIja vAvyA vinA ja kSetramAM utpatti karavAne Icache che. prazna 10-niraMjana nirAkAranI mati kevI rIte banI zake ? uttare-tamAma matanA deva tathA zAstronA racanAra nirAkAra nathI thayA paNa sAkAra ja thayA che. dehadhArI sivAya koIthI zAstro racI zakAya ja nahi. tamAma zAstro akSarasvarUpa che. akSarano samUha tAlu, oSTha, daMta vagere sthAnothI utpanna thAya che. ane te sthAne dehadhArI ja hoya che. tethI te darekanI mUrti avazya hoI zake che. mekSamAM gayA pachI teo avazya nirAkAra hoya che te paNa temane oLakhAvavA mATe paNa mUtinI AvazyakatA rahe che. jema ke - zAstranA racanArA dehadhArIonA mukhathI nIkaLela akSarane samUha khAsa koI AkArano heto nathI. chatAM tene AkAra ka9pIne zAstranAM pAnAMo upara dAkhala karavAmAM Avyo che ane to ja tene baMdha thAya che. tema nirAkAra evA siddha bhagavAnane AkAra paNa A duniyAmAM temane je chello bhava thayo te mujaba kalpI, mUrtimAM utAravAmAM Ave che. tathA nirAkAra siddha bhagavAnanuM svarUpa paNa samajI zakAya che ane sAkSAta siddhanI peThe tenuM dhyAna karanAranAM saghaLAM Icchito paNa pUrNa thAya che. evo eka niyama che ke koI paNa nirAkAra vastune oLakhAvavI hoya te tene sAkAra banAvIne ja oLakhAvI zakAya che. e mATe prasiddha dRSTAMta sarva prakAranI lipionuM che. pitAnA manane Azaya bIjAne zabdo dvArA ja spaSTapaNe samajAvI zakAya che, ane e zabdo je varNanA banelA che te varNane Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 mULa jaina dharma ane judA judA AkAra ApavAthI ja potAnA arthonuM spaSTa bhAna karAvAya che. mATe nirAkAra vastune spaSTa bedha tene AkAra ApyA sivAya karI zakAte ja nathI. prazna 11.-zrI kaSabhadeva svAmInA bAkInA trevIza tIrthakaronA jIva saMsAramAM bhaTakatA hatA chatAM te samaye temane vaMdana karavAmAM dharma kevI rIte saMbhave? uttara-zrI RSabhadeva svAmInA vakhatamAM bAkInA trevIza tIrthakarane vaMdanA karavAno viSaya dravya nikSepAne AzrayI che. dravya vagara bhAva, sthApanA ke nAma kazuM ye na heI zake. zrI RSabhadeva bhagavAne je jIvone mokSa gAmI batAvyA te sarve pUjavA lAyaka che. jema koI dhanADhya zAhukAranAM hAthe lakhAelI tenI sahI sikkAvALI amuka mudatanI huMDI heya to tenI rakamathI mudata pUrI thayAM pahelAM paNa kAma kADhI zakAya che. tevI rIte mokSagAmI bhavya jIvonI zrI RSabhadeva svAmIe ApelI khAtrI rUpI huMDI, tene koNa vicAravaMta puruSa asvIkAra karaze ? bhagavAnanI khAtrI rUpa prabaLa kAraNane laIne bAkInA trevIza tIrtha kare te samayane AzrayIne vaMdanIya hatA. vaLI e saMbaMdhamAM zrI Avazyaka sUtramAM mULa pATha paNa che ke cattAri aTha dasa doya vaMdiA jiNavarA cauvvIsaM arthAtu-cAre dizAmAM anukrame cAra, ATha, daza tathA be ema vIza tIrthakaronAM biMba zrI bharata mahArAjAe aSTApada parvata upara sthApana karelAM che. e bAbatamAM nitikAra zrI bhadrabAhu svAmIe khulAso karyo che ke Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 468 bharatarAjAe zrI RSabhadeva svAmIne A covIzImAM thanArA tIrthakaronA nAma, lAMchana, varNa zarIranuM pramANa vagere pUchIne te pramANe zrI aSTApada giri upara jinamaMdira banAvI sarva tIrthakaranI pratimA Abehuba AkAranI sthApanA karI. AthI siddha thAya che ke vIza tIrtha kare thayA pahelAM paNa temanI mUrtio madiro vagere dvArA bhakita karavAne rivAja sanAtana kALathI cAlyo Ave che. ane tene mahAna jJAnI puruSoe paNa svIkArelo che. prazna 12-bhUti te ekendriya pASANanI hevAthI pahelA guNasthAnake che tene cethA pAMcamA guNasthAnakavALA zrAvaka tathA chaThA sAtamA guNasthAnakavALA sAdhu kema vaMdana pUjana kare? uttara-pahelAM to mUtine ekendriya kahenAra puruSa jaina zAstrothI ajJAta che. khANamAMthI khodI kADhela patthara zastrAdi lAgavAthI sacitta raheto nathI ema zAstrakAre pharamAve che. acitta vastumAM guNasthAnaka na hoya. have je guNasthAnaka rahita vastune mAnavAne sarvathA niSedha karaze te paNa mahAdoSanA bhAgI thavAze kAraNa ke siddha bhagavAna sarvathA guNasthAnaka rahita che. chatAM teozrI arihaMta deva pachI sarvathI prathama naMbare pUjavA lAyaka che, guNa ThANuM saMsArI jIvone hoya che, siddhanA jIvone nahi. bIjI vAta e che ke-jema pattharanI mUtine guNasthAnaka nathI tema kAgaLa AdithI banelAM pustakane paNa kayuM guNasthAnaka che? chatAM pratyeka matanA anuyAyIo potapotAnA graMthanuM bahumAna kare che; UMce Asane mUke che tathA mastake caDAve che. tenI sarva prakAranI AzAtanAo vaje che. theMkanA chAMTA ke paganI ThAkara tene lAgI jAya Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 mULa jaina dharma ane te tene paNa mahAdoSarUpa gaNe che. jagatamAM koI paNa mata evA nahi nIkaLe ke je peAtAnA iSTadevanI vANIrUpa zAstrane mastake caDhAvI tene bahumAna pUrvaka AdarasatkAra karatA na DhAya ! zrI jaina matanA zrI bhagavatI sUtramAM paNa namo gaMmIk chivI kahI zrI gaNadhara bhagavatAe akSararUpa brAhmI lipine namaskAra karyo che. te temAM kayuM guNasthAnaka hatuM ? mRtaka sAdhunu zarIra paNa aceta hovAthI guNasthAnaka rahita che chatAM leAkeA khIjAM kAma paDatAM mUkI tenAM darzana karavAM kema doDI jAya che? tathA te mRta zarIrane paNa dhAmadhumathI caMdananA lAkaDAthI kema bALavAmAM Ave che? e kAryane guru bhaktinu kArya gaNI zakAya ke kema? jo gaNI zakAya te pratimAne vadana pUjana Adi jina bhaktinuM kA kema na gaNI zakAya ? prazna 13--mUrti te pASANamaya che. tene pUjavAthI zu phaLa maLe ? mUrtine karelI stuti mUrti thADI ja sAMbha vAnI hatI ? uttara--lAkAne unmArge derI javAne mATe A jAtinA phUTa prazno mUrtipUjAnA virodhI varga taraphathI ubhA karavAmAM Ave che. paraMtu tenI pAchaLa bhArAbhAra ajJAna ane kuTilatA chUpAyelI che. te mUrtipUjaka leAka jo pattharane ja pUjatA hota te| stuti paNa pattharanI ja karatA hota ke he pASANu ! huM amUlya patthara ! tu bahu kiMmatI tathA upayegI che. tArI zAbhA pAra vinAnI che. tu amuka sthaLanI khANamAMthI nIkaLyA che. tane khANamAMthI kADhanAra kArIgara bahu hoMziyAra che. ame tArI stuti karIe chIe. paNa A rIte pattharanA guNa grAma karatu kASTa dekhAtuM nathI ane sarva leAka pattharanI mUrtimAM Aropita zrI vItarAgadevanI stuti karatuM Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 471 ja najare paDe che ke--heniraMjana ! nirAkAra ! nirmohI: niSkAMkSI! ajara ! amara ! akalaMka ! siddha svarUpI ! sarvajJa! vItarAga ! ItyAdi guNo vaDe e guNavALA paramAtmAnI ja sAM koI stuti kare che. zuM pattharamAM A guNo rahelA che ke jethI pattharanI upAsanA karavAne khoTo deSa caDAvI lokone ADe mArge doravAno prayAsa karavAmAM Ave che? jyAre pUjaka puruSa mUrtimAM pUjyapaNAnA guNanuM AropaNa kare che tyAre tene mUrti e sAkSAta vItarAga ja heya ema pratibhAsita thAya che. ane je jevA bhAvathI mUrtine jue che. tene te tevA phaLanI ApanArI thAya che, sAkSAta bhagavAna paNa taraNatAraNa hevA chatAM temanI AzAtanA karanAra pUrA phaLane cAkhe che. tema mUrti paNa tAraka hovA chatAM tenI AzAtanA karanArane saMsAramAM bAvanArI paNa thAya che. prazna 14 zrI prazna vyAkaraNa sUtramAM pAMca saMvara dvAramAM citya lakhyAM nahi ane AsavadvAramAM citya lakhyAM. zuM kAraNa? uttara-A ThekANe paNa caityano devamaMdira e artha tamAma jaine kare che. e bhUlavuM joIe nahi. zrI prazna vyAkaraNa sUtramAM saMvarabAramAM citya eTale jinamaMdiranI sAdhu vaiyAvacca kare tethI nirjarA thAya ema sApha kahyuM che. tyAM caityano artha UlaTo karavo ane ahIM AstravaThAramAM teja zabdano artha maMdira" karavo e nyAya konA gharane ? caityane artha maMdira che e svIkAryA bAda tene je Asrava dvAramAM gaNavela che tenuM kAraNa te cetyo pleccha AdinAM samajavAnAM che. te saMbaMdhI tyAM spaSTa lakhyuM che ke - Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47ra mULa jaina dharma ane kayare je te so pariyA macchavaM dhAsAuNiyA jAva kUrakammakArI imeva bahave milecchAjAti kiM te savvejavagA. bhAvArtha-konAM caya ? to ke--kasAI vAgharI, mAchalAM pakaDanAra dhIvara, pakSImAra, yAvata mahAra karma karanArA, ityAdika ghaNuM maheccha jAti, te sarva yavana loka tathA pratimA mATe jIvone haNe te sarva AmravaThAra che. emAM athavA bIjA koI paNa sUtramAM bAvaka caitya karAve te AsravaThAra kahevAya ema kahyuM nathI. sUtrakAra mahApuruSa te maccha tathA sarva yavana jati viSe kahe che. te zuM zrAvakanI karaNI kheonI barAbara che ? leonAM caitya AstramAM lakhyAM tathA saMvaradhAramAM sAdhune caityanI vaiyAvacca karavI lakhI. arthAt sAdhu upadeza daI caityanI AzAtanA TaLAve, devadravya khAtA hoya tene upadeza daI temAMthI choDAve. ItyAdi vaiyAvacca karavAthI nirjarA thAya ema kahyuM. ethI spaSTa thAya che ke zrI jina caityanI bhakitane Asrava dvAramAM gaNI ja nathI. prazna 15-catya zabdano artha keTalAka "sAdhu" ke jJAna" kare che te zuM ucita che? uttara-catyane artha sAdhu ke jJAna kaI rIte thaI zake nahi. temaja zAstranA saMbaMdhamAM te artha badhabesato paNa nathI. - sAdhune ThekANe tamAma samAM sAdu vA sAduLI vA athavA vihu va mitu vA ema kahela che. paNa jaina vA yAni vA evuM te kyAMya kahela nathI. bhagavAna zrI mahAvIra svAmInA cauda hajAra sAdhu hatA ema kahyuM che. paNa "cauda hajAra caitya" ema kahyuM nathI. e rIte vaLI bIjA sarva tIrthakare, gaNadhare, AcAryo vagerenA ATalA hajAra sAdhu hatA ema kahyuM che paNa "ya hatA" evA zabdo kaI sthaLe kahyA nathI. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 26 473 - tathA caitya zabdano artha sAdhu kare to pachI sAdhvIne vAsta nArI jAtimAM kayo zabda temAMthI nIkaLI zakaze ? kAraNa ke caitya zabda strIliMgamAM bolAto nathI. zrI bhagavatIsUtramAM (1) arihaMta, (2) sAdhu ane citya ema traNa zaraNa kahyAM che. tyAM je citya zabdane artha sAdhu kare che temAM "sAdhu" zabda judo kema kahyo ? tathA jJAna artha kare to arihaMta zabdathI jJAnane saMgraha thaI gaye. kemake jJAna arUpI che te jJAnI sivAya heya nahi. mATe cetya zabdathI jinapratimAne artha ja thavAno. arihaMta evo artha paNa saMbhave nahi kAraNa ke arihaMta paNa prathama sAkSAta zabdamAM ja kare che. citya zabdane jJAna e artha karavo e paNa taddana asatya che. kAraNa ke naMdIsUtra AdimAM jyAM jyAM pAMca prakAranA jJAnanA adhikAra Ave che tyAM tyAM nALe vaMcavae go ema kahyuM che paNa re paMviTuM paoN ema to kyAMya lakhyuM nathI. vaLI tenA nAmomAM-matijJAna vagere nAmamAM paNa nALa jJAna zabda vAparela che paNa kyAMya "maticaya" ema kahI citya zabda vAparyo nathI. te jJAna dhaNIne matijJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, kevaLajJAnI ItyAdi zabdathI oLakhAvyA che paNa "mati caityI" vagere evo prayoga kyAMya paNa karyo nathI. zrI bhagavatI sUtramAM aMdhAcAraNa vidhAcAraNa munionA adhikAre vepAruM zabda che. tathA bIje ghaNe ThekANe te zabda vaparAyela che. tene artha jJAna karazo te jJAna te ekavacane che. ane reyAruM bahuvacane che. mATe te arthe kheTa che. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 mULa jena dharma ane bina ati mAM ja A vaLI zrI naMdIzvaradvIpamAM arUpI jJAnanuM dhyAna karavA javAnI zI jarUra? pitAne sthaLe te dhyAna thaI zake che. mATe tyAM pratimAonI ja matalaba che. - have caityane artha sAdhu ke jJAna karanArAo paNa ghaNe sthaLe pratimA artha kare che. tenAM thoDAMka dRSTAMta- (1) zrI prazna vyAkaraNa sUtramAM Asrava dhAre catya zabdane artha mUrti karyo che. (2) zrI uvavAI sUtramAM punama reca DrothA che tyAM caityane artha maMdira ane mUti kare che. (3) zrI uvavAI sUtramAM va marhita thAvuM che tyAM paNa maMdira ane mUrti evo artha kare che. (4) vyavahAra sUtranI cUlikAmAM dravyaliMgIo "caitya sthApanA karavA lAgI jaze ema kahyuM che tyAM "mUrtinI sthApanA" karavA lAgI jaze evo artha karyo che. (5) zrI jJAtAsUtra, upAsaka dazAMgasUtra tathA vipAkasUtramAM gurrma 2g che tyAM pUrNabhadranI mUrti ke maMdirane artha kare che. (6) zrI aMtagaDa dazAMga sUtramAM paNa jyAM yakSanAM ya kahyAM che tyAM tene bhAvArtha maMdira ke mUti batAve che. prazna 16-zrI jinapratimAthI jinabiMba nahi letAM zrI vItarAgadevanA namUnA tulya sAdhune grahaNa kare che te vyAjabI che? uttara-temanI te mAnyatA mana kalpita ane jUThI che. sUtromAM sthaLe sthaLe zrI jinapratimA zrI jinavara tulya kahelI che. zrI jIvAbhigama Adi sUtramAM jyAM jyAM zAzvatI pratimAne adhikAra che tyAM tyAM "siddhAthatana" eTale "siddha bhagavAnanuM maMdira " Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 475 ema kahyuM che paNa "mUrti Ayatana" ke "pratimA Ayatana" kahyuM nathI. tethI paNa zrI siddha samAna che ema sAbita thAya che. vaLI zrI rAya paNa, dazAzruta skaMdha, uvavAI sUva Adi ghaNA sUtramAM bhAva tIrthakarone vaMdanA karavA jatI vakhate zrAvakonA adhikAre kahyuM che ke-vayaM vairya qgvAlAmi eTale devasvarUpa caityasvarUpa (pratimA svarUpa)nI paryuM pAsanA karuM chuM. ityAdi aneka sthaLoe bhAva tIrthakara tathA sthApanA tIrthakaranI eka sarakhI paryuM pAsanA karavAne pATha che. tethI baMnemAM kAMI pharaka nathI. bhAva ke sthApanA bemAMthI game tenI bhakti ane pUjA jevA jevA bhAvathI karavAmAM Ape che te te pramANe eka sarakhuM phaLa maLe che. zrI jJAtAsUtramAM draupadInA pUjananA adhikAre jina maMdirane "jinagRha" kahyuM che paNa "mUtigRha" kahyuM nathI. tethI paNa jinamUrtine ja jinanI upamA ghaTe che, nahi ke sAdhune. sAdhu vastra, pAtra, rajoharaNa ane muhapatti Adi upakaraNoe sahita che tyAre bhagavAnane temAMnuM kazuM nathI. bhagavAna atizayoe sahita hoya che. sAdhune emAMnuM kazuM hotuM nathI. te pachI sAdhu evo vItarAganI barAbarI kevI rIte karI zake ? paryakAsane rahelI saumya dRSTivALI vItarAga avasthAnI pratimA te zrI arihaMta bhagavAna tulya che. vItarAgane namUne vItarAganI mUrtine kahevAya paNa sAdhune kahevAya nahi. sAdhunA namUnAne ja sAdhu kahevAya. zrI aMtagaDa dazA sUtramAM kahyuM che ke -hariNagamelI devanI pratimAne ArAdhavAthI te deva ArAdhya thayo. tema zrI vItarAganI mUtine ArAdhavAthI zrI vItarAgadeva ArAdhya thAya che, prazna 17-jinapratimAne jevAthI ke pUjavAthI keIne. jJAna utpanna thayAnuM sAMbhaLyuM che? Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 mULa jaina dharma ane uttara-zrI rAjapraznIya vagere sUtreAmAM mUrtipUjA kalyANakArI maMgaLakArI kahI che. ane e mATenA dRSTAMte nIce mujaba che-- 1. anAryAM dezanA rahenAra zrI ArdrakumAra jinapratimAnA darzanathI jAti smaraNujJAna pAmI vairAgya dazAmAM lIna thayeA. tenu varlDana zrI sUtrakRtAMganA bIjA zrutaskaMdhanA chaThThA adhyayananI TIkAmAM che. keTalAka kahe che ke--ArdrakumAra muhapatti dekhI pratimedha pAmyA che. A vAta gapa che. kAraNake sUtramAM tA prathama jhina padamA ema spaSTha pATha che. pahelA tIrthaMkara zrI RSabhadeva svAmInI pratimA joIne pratimadha pAmela che. 2. zrI mahAvIra svAmInA ceAthA paTTadhara tathA zrI dazavaikAlika sUtranA kartA zrI zayyaMbhava sUri zrI zAMtinAthajInI pratimAnA darzanathI pratiAdha pAmyAnuM zrI kalpasUtranI sthavirAvalImAM kahyu che. 3. zrI dvIpasAgara pati tathA zrI haribhadrasUriSkRta AvazyakanI meTI TIkAmAM lakhela che ke-- zrI jinapratimAnA AkAranI mAchalIe samudramAM hoya che. temane joI aneka bhavya jIva mAchalIone jAtismaraNajJAna prApta thAya che. ane khAra vrata dhAraNa karI samyakatva sahita AThame devalAke jAya che. A pramANe tiryaMca jAtine paNu jina pratimAnA AkAra mAtranA daCnathIya avazya labha maLe che, te manuSyane maLe temAM zI zakA? 4. zrI jJAtAsUtramAM tIrthaMkara geAtra bAMdhavAnA vIza sthAnaka kahyAM che. te mujba rAvaNa rAjAe prathama arihaMta padanI ArAdhanA aSTApada parvata para rahela tIrthaMkara devanI temanI mUrti dvArA karI tIra kara geAtra bAMdhyuM ema rAmAyaNamAM kahyuM che. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 5. te ja graMthamAM lakhyuM che ke--rAvaNe zrI zAMtinAtha prabhunI mUrti sAme bahurUpiNI vidyA sAdhI ane te siddha thaI gaI. prazna 18--kAI vidhavA peAtAnA maraNa pAmelA patinI mUrti banAvI pUjA sevA kare te zuM tethI tene kAmanI zAMti ke putranI utpatti thAya ? na thAya. te pachI paramAtmAnI zAMta mUrtithI paNa zuM phAyado thavAne 477 uttara--A eka kutarka che. tenA uttara tevI ja rIte Apave! joi e. patinA maraNa bAda tenI strI eka Asana para besI hAthamAM japa mALA laI patinA nAmanA japa kare te| zuM te strInI icchA pUrI thaze athavA tene satAnanI prApti thaze ? nahi ja. teA pachI prabhunA nAmanI japa mALA gaNavI paNa tamArA hisAbe niraka siddha thaze. prabhunA nAmathI kAMi paNa lAbha na thAya ema kAI paNa kahI zake tema nathI, UlaTu, te ja vidhavA strIne patinu nAma sAMbhaLavAthI je AnaMda ane smaraNa Adi thaze tenA karatAM bamaNA AnaMda ane smaraNa Adi tenI mUrti ke citra jovAthI thaze, tethI nAma karatAM mUrti mAM vizeSa guNa raheleA ja che. je puruSe amuka mANasane pratyakSa joyA nathI, mAtra nAma ja sAMbhaLyuM che te puruSanI pAse thaI ne paNu kAi vakhata te mANasa nIkaLaze te paNa oLakhI nahi ja zake. paraMtu jeNe te mANasanI chaMkhI joI haze te te turata ja oLakhI leze ke " A amuka mANasa che. " AthI paNa siddha thAya che ke pratyeka vastunuM svarUpa oLakhavA mATe nAma jeTalu upayAgI che. tenA karatAM mUrti athavA AkAra vizeSa upayeAgI che. Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 mULa jaina dharma ane prazna 19-bhagavAnanI mUrti e ja bhagavAna hoya to temanA alaMkAra pApI loko kema corI jAya che? temanI hajAronI rakame loko hajama kema karI jAya che ? tathA temanI mati te duSTa loko khaMDita kema karI nAMkhe che? vaLI bhagavAna sarvajJa che te temanI mUrtine jamInamAMthI khedIne kema kADhavI paDe? zAsana deve e kArya kema karatA nathI? uttara-zrI vItarAganA guNonuM AropaNa karIne bhakita mATe jaDa vastunI banAvelI mUrti jamInamAMthI enI meLe kema na nIkaLe ke temanA alaMkAro Adine cerI jatAM pApI lokone zAsana devatA kema na aTakAve ? e prazna ja uddhatAI bharyo che. jaDa sthApanAmAM e sAmarthya kyAMthI Ave ane zAsanadeva hareka prasaMge AvIne UbhA rahe evo niyama kyAM che ? bhagavAna zrI mahAvIradeva vidyamAna hatA te vakhate temanI sevAmAM lAkha devo hAjara rahetA hatA chatAM mekhalIputra gozAlAe te lezyA vaDe bhagavAnanI samakSa te be ziSyone bALI nAkhyA ane bhagavAnane tethI lohIkhaMDa jhADAne vyAdhi thayo te vakhate zAsanadevoe kAMI karyuM nahi tethI zuM teonI bhaktimAM pharaka paDI gayo ? keTalAka bhAve evA heya che ke jene devatAo paNa pheravI zakatA nathI. je kALe je banavAnuM hoya te koI kALe paNa mithyA thatuM nathI. khuda tIrthaMkara mahArAjA pAse aneka strI puruSoe dIkSA grahaNa karIne virodhI thayA che, aneka prakAranA pAkhaMDa mata sthApana karyA che ane bhagavAnanI niMdA karI che. to zuM sarvajJa bhagavAna nahotA jANatA ke-A pAkhaMDIo cAritra virAdhaze ane mithyAtva prarUpaze ? jANatA ja hatA chatAM kema dIkSA ApI ? eja mATe ke tevA bhAvibhAva Adine paNa e tArako jANatA hatA. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 478 vaLI hAlamAM zrI vItarAga dharma ati alpa pramANamAM rahI game che. temAM paNa aneka prakAranI judI judI zAkhAo paDI che. ane dharma cALaNInI mAphaka caLAI rahyo che. utsutra bhASaNa karavAmAM mithyAtva ane durAgrahane AdhIna thayelA AtmAo kAMI bAkI rAkhatA nathI. to pachI AvA niMdako ane pratyanikane rokIne zAsanadeva satya mAga kema upadezatA nathI ? lokone zrI mahAvideha kSetramAM zrI sImaMdhara svAmInI pAse laI jaIne temanAM darzana karAvI zuddha dharmane pratibodha kema karAvatA nathI? mATe devatAone hAthe paNa je je camakAre thavA nimita thayA hoya teTalA ja thAya che, vadhAre nahi. ema mAnavuM ja joIe. vaLI hAlamAM paNa ghaNuM mUtio jevI ke-zrI bhoyaNujImAM zrI mallInAtha bhagavAna ane pAnasaramAM zrI mahAvIra svAmI bhagavAna Adi mATe zAsanadeva svapna ApI aneka prakAranA camatkAra paNa dekhADe che. asaMkhyAtA varSonI mUrtionI rakSA paNa kare che. e sivAya keTalAka upasarga AdinuM nivAraNa paNa kare che ane keTalAkanuM nathI paNa karatA. kAraNuM ke hareka vakhate zAsanade sahAya kare ja e niyama nathI. pachI hAlanA vakhatamAM keTalAka harAmakhare jinamaMdiramAM corI vagere duSTa kArya karatA hoya to tenuM phaLa teo avazya bhogavaze. tethI zAsana devatAone kalaMka lAgI jatuM nathI. athavA tethI sthApanA arihaMtane mahimA ghaTI jato nathI. sthApanA arihaMtane mahimA to ja ghaTe ke sthApanA arihaMtanI bhakti karanAra AtmAone, e bhakitathI vItarAga paramAtmAnA guNo AdinuM smaraNa na thatuM hoya ke vItarAga bhAva, dezavirati ke sarvavaratinA pariNAma, saMyama ane tapane viSe varSollAsa, bhavabhramaNanuM nivAraNa ke Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 mULa jaina dharma ane mekSa sukhanI nikaTatA Adi na thatuM hoya. te vagere phAyadAone koIthI paNa InkAra thaI zake tema nathI. prazna 20 -AnaMda Adi zrAvake e jina maMdira karAvyAne pATha kayA satramAM che ? uttara-AnaMda Adi zrAvakanAM mUrti vaMdanane pATha zrI upAsaka dazAMga satramAM che. te sUtranI hakIkata viSe zrI naMdI sUtramAM tathA samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke - uvAsakadasAsu NaM uvAsagANaM nagarANi ujjanati ceiyAi vaNakhaMDAI rAyA ammApiyaro samosaraNAI dhamNAyariyA dhammAkahAI paralogAI iDhi vizeso. bhAvArtha-zrI upAsakazAMga sUtramAM zrAvakonAM nagara, udyAna, caitya (jinamadira), vanakhaDa, rAjA, mAtA, pitA, samesaraNa Adika dharmAcArya, dharmakathA, paraloka Adi tathA Rddhi vizeSa varNavela che. e rIte karelA zrAvakonA jina maMdiramAM AnaMda Adi zrAvakonAM deharAM paNa AvI gayAM. zrAvakone vAte jina maMdira banAvavAnI AjJA na hota to tenuM varNana atre zA mATe Avata ? prazna 21-deve te pitAnI chata AcAra samajI pUjA kare temAM puNya kema hoya? uttara-pahelAM jIta AcAra kone kahevAya te samajavuM joIe. chata eTale avazya karavA yogya eTale avazya karavA yogya kAryane jIta AcAra kahevAya. jemake zrAvakane jIta vyavahAra rAtrI bhajanane tyAga, abhaanaMta kAyane tyAga, sAmAyika Adi kriyAnuM karavuM e vagere che tethI puNya baMdhAya ke nahi? je kaheze ke "jarUra baMdhAya" Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 481 te pachI devatAe jIta AcAra tarIde karelI mUrti pUjA paNa dharma pakSamAM tathA puNyabaMdhanuM kAraNa ja gaNAze. bhagavAne paNa tema ja pharamAvyuM che. chatAM je jIta AcArathI paDyuM ke pApa kAMI na thavAnuM kahezo to zAstramAM " jIva samaya samayamAM sAta ke ATha karma bAMdhe " ema kahyuM che te kema maLatuM Avaze ? kadAca kahezo ke-pApa baMdha thAya. to te kahevuM taddana juduM che. kAraNa ke bhagavAne te e karaNInuM mokSa phaLa batAvyuM che. vaLI pUja vakhate devo utkRSTa zubha bhAvamAM varte che tevA zubha bhAvanuM phaLa UlaTuM azubha maLe e zuM ghaTita che? kadI nahi. bhakti karatAM manuSyane to puNya thAya ane devatAone karmabaMdhana thAya e kevaLa mananA yatheccha pratApa sivAya bIjuM kaI nathI. prazna 22-de te AkhI jiMdagImAM eka ja vAra mUrtipUjA kare che pachI nahi. tathA samyagdaSTi, mithyASTi bane varganA devo tema karatA hovAthI te jIta AcAra ja kahevAya. tene zubha karaNa kema kahevAya? uttara-zrI rAjapakSIya sUtramAM sUryAbhadeve jyAre pUchayuM ke"mAre pahelAM tathA pachI hitakArI ane karavA yogya zuM che?" tyAre tene sAmAnika dee nahyuM ke - tamAre pahelAM ane pachI zrI jinezvara bhagavAnanI arcA, vaMdanA, paryuM pAsanA hitakArI ane karavA yogya che. A uparathI samyagRSTi sUryAla Adi devoe zrI jinapratimAnI arcAvaMdanA nityakaraNa tathA hitakArI samajI niraMtara karI che ema samajavuM joIe. 31 Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 mULa jaina dharma ane ke paNa mithyASTi deve zrI jinapUjA karI hoya e kyAMya paNa sUtramAM dAkhala nathI. tethI e karaNa samasta devenI nahi paNa kta samyaga dRSTi devAnI ja che. zrI rAjapraznIya sUtramAM paNa kahyuM che ke annesi bahuNaM vemANiyANe devANa ya devINa accaNijjAo artha-bIjA paNa ghaNuM deve tathA devIone pUjavA lAyaka che. ityAdi pATathI spaSTa jaNAya che ke phakta samyaga daSTi devo ja pUje che. je tamAma devonI e karaNI hoya to te mALiyA jevA ema sarva devone uddezIne pATha hevo joIe. devena viveka devo be jAtanA hoya che.-(1) samyagRSTi ane (2) mithyAvI. mithyAtvI de tIrthakara, sAdhu, zrAvakane upadrava kare che tyAre samyadRSTi devo bhakitapUrvaka te upadravanuM nivAraNa kare che. samyagadaSTi devoe ghaNuM jaNAne dharmamAM pravartAvyA che. zrI bhagavatI sUtramAM devone cAritranI apekSA e no ghanmitra kahyA che tema vAra paNa kahyA che, jJAna, darzana, cAritra e traNe mokSanA bhArgamAMthI devatAne samyaga jJAna, tathA darzana hoya che paNuM cAritranI prApti nahi hevAthI no sathati paNa kahyA che. zrI ThANuga sUtramAM samyakatvane saMvara dharmarUpa kahela che. ane zrI jinipratimAnuM vaMdana pUjana e samyakatvanI karaNuM che tethI e Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 483 hisAbe samyagadaSTi devane cAritranI apekSAe no ghamitrA, vaDha ke no saMyati kahelA che. paNa samyagadarzana ke jJAnanI apekSAe nahi. no saMyati Adi padone artha sAdhana ke ati Adi karavAne nathI paNa ISatudharma, iSasaMyamI Adi karavAne che. zrI bhagavatI sUtranA pAMcamA zatakanA cothA udezAmAM devatAne asaMyati na kahevAya ane koI ema bele to mahAnidhura vacana belyuM gaNAya. devatAne saMyati kahIe to abhyAkhyAna lAge ane devane saMyatAsaMyati kahIe to asadabhUta vacana kahevAya, mATe devatAone no saMyati kahevA. zrI AcArAMga sUtra, dazAzruta skaMdha sUtra, jJAtA sUtramAM kahyuM che ke-lokAMtika devatAo anaMtakALathI svayaMbuddha evA zrI tIrthakara devone dIkSAnA kALanuM smaraNa karAvavA pratibaMdhe che ke"he bhagavana! jagatane hitakara tIrtha pravartAva " zrI dazavaikAlika sUtramAM devatAone manuSya karatAM mahAvivekI ane buddhimAna kahyA che- dhammo maMgala mukiLaM, ahiMsA saMjamo tavo / devAvi taM nama saMti, jassa dhammasayA maNo // artha-jemanuM mana dharmanA viSayamAM sadA pravartamAna che temane devatAo paNa namaskAra kare che (te manuSya kare temAM navAI zI ?) vaLI zrI ThANAMga sUtramAM devatAo kevI zuddha bhAvanA bhAvI pitAnA AtmAne nide che tathA pitAnA pUrva janmanA gurunuM keTaluM badhuM sanmAna kare che te nIcenA pAThathI samajAze- (mULa pATha lAMbe heI cheDI dIdho che paNa tene artha nIce Ape che-na. gi. zeTha) Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 mULa jaina dharma ane artha-deva lokamAM na utpanna thayelA devatA divya kAma bhogamAM mUcchita thato nathI. kAma bhogone anitya jANuM ati vRddha, ati Asakta thatuM nathI. te manamAM vicAre che ke--mArA manuSya bhavanA dharmopadeSTA AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira, gaNi, ga7nA svAmI ke jemanA prabhAvathI A pratyakSa devatAnI Rddhi, divya kAMti, divya devaprabhAva huM samyagmA pAmyo chuM. mATe huM jAuM, te upakArI bhagavaMtane huM vAMduM, namaskAra karUM, satkAra karUM, sanmAna karUM. kalyANakArI devacaitya-jinapratimAnI sevA karIe tema sevA karUM. ityAdi. bhAvArtha( vaLI de evo vicAra kare che ke-) manuSya bhavamAM moTA moTA jJAnI mahAtmAo che ane tapasvIo che, ati utkRSTa karaNanA karanAra che, siddhaguphA, sarpAbile kAusagga karanArA che. duSkara brahmacaryane pALanAra che. mATe huM jAuM, evA bhagavAnane vAMduM, namaskAra karUM. yAvatuM sevA bhakti karuM. pharI paNa teo kheda kare che ke- ehe he ! daza daSTAMte durlabha evo manuSya janma pAmI pUrvabhavamAM guru mahArAjanA vege tapa saMyama grahaNa karI pramAda cheDyo nahi, tapa saMyama rUDI rIte pALyA nahi, ALasathI guru tathA sAdhamanI vaiyAvacca pUrNa rIte karI nahi, siddhAMta pUruM bhaNyo nahi, cAritranI mayAdA lAMbA vakhata sudhI uttama rIte pALI nahi, have e saMjoga pharI huM kayAM pAmIza ane kyAre huM hRdayamAM zubha dhyAnane dhyAvIza, mokSapadane huM kayAre prApta karIza? jethI garbhAvAsamAM pharIthI AvavAnu chUTI jAya. ItyAdi ThANAMga sUtramAM kahyA mujaba devo ghaNe prakAre zubha bhAvanAmAM lIna thAya che ane jinarAjanI AjJAnuM pAlana kare che. samyagadaSTi devatAoe sAdhu tathA zrAvakane upadeza ApI jena Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka hAlanA saMpradAye pra. 26 485 dharmamAM sthira karI. durgatimAM paDatA kevI rIte aTakAvyA che te nIcenI sUtramAMnI vigate uparathI samajAze. zrI nirayAvalI sUtromAM kahyuM che ke-mahA mithyAtvI somIla tApasa rAtrie dhyAna lagAvI, netara jevA kamaLa kASThanI mukha mudrA banAvI, mukhamAM ghAlI, baMne cheDA kAne caDAvI, uttara dizAmAM mukha rAkhI beThe che. tyAM eka deve AvI kahyuM ke-he somIla ! A tArI pravrajyA (dIkSA) du:pravajyA che. mATe zrI jinezvara bhagavAne kahelI supratrajyA aMgIkAra kara. paNa semIle te upara kAMI lakSa na ApyuM. deva ema pAMca divasa sudhI kaheto rahyo ke-semIla ! A tArI dIkSA jUThI che. A tAruM kaSTa ajJAna kaSTa che. mATe vAraMvAra vicAra kara. AvAM hitanAM vacane vAraMvAra sAMbhaLI somIle zuddha jaina dharmane mAnya karI, mithyAtvanuM duSkRtya AlovI, zuddha tapa japa ane saMyamanuM ArAdhana karyuM. aMte te mahAzukra deva vimAnamAM utpanna thaye. tathA AgAmI bhave mokSe jaze. te deve bhagavAna mahAvIra paramAtmA sanmukha nATaka paNa karyuM hatuM. zrI upAsaka dazAMga sUtramAM gozAlaka matanAM upAzaka saddAlaputrane devatAe zrI mahAvIra svAmI pAse javAno upadeza karI dharmamAM daDha karyo. zrI jJAtA sUtramAM pharamAvyuM che ke -mahAme hAMdha teTalIputra maMtrIne piTila nAmanA deve ghaNuM upAya karI dharma baMdha Ape. tethI teNe jaina dIkSAno svIkAra karyo tathA te ja veLA te kevaLa jJAnane pAmyo. Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 mULa jaina dharma ane ethI UlaTu, mithyAtvI devanI vAta jue. zrI upAsaka dazAMgasUtramAM geAzALAnA bhakta mithyAtvI deve ku MDakaeNAlika zrAvakane jaina dharmathI bhraSTa karavA ghaNA upAya karyA. kuMDakAlike te devane ghaNI yutithI zuddha dharmanA khAdha karyA chatAM teNe peAtAnI haTha na cheADI. zrI rAjapraznIya sUtramAM kahyuM che ke sUryAbhadeve tenA AbhiyAgika devAnI sAthe bhagavAna zrI mahAvIra svAmI pAse AvI vadanA karIne pachI samavasaraNa racI bhakti karavAnI IcchA jAhera kare che. tyAre zrI vIra prabhue zrImukhe pharamAvyu che ke cira kALathI devatAoe A kAma karyuM che. he devAnupriya ! tamArA e AcAra che, tamArU e kartavya che, tamArI e karaNI che. tamAre e AdaravA yeAgya che. me tathA bIjA tamAma tIrthaMkarAe anujJA ApelI che. A pramANe sAkSAta bhagavAne ja vakhANu karela che. bhagavAnanAM pAMce kalyANakA vakhate deve bhAre mahAtsava kare che. ema jaddIpa prajJapti sUtramAM kahyu che. zrI jinazvaradevanAM asthione kevA uttama bhAvathI aneka asurakumAra devadevIo tathA camara asuraeNdra vagere pUje che tenu varNana tathA mULa zrI gautama svAmInA pUchyAthI zrI mahAvIra paramAtmAe zrI bhagavatI Adi sUtrAmAM pharamAvyuM che. zrI jamUdrIpa prajJaptimAM paNu dADhAnA adhikAre kahyuM che ke-- keTalAka devA jina bhakita jANI tathA keTalAka dharma jANI prabhunI dADhA asthiAne lIe che. Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 487 zrI Avazyaka sUtramAM sevA samAsanA e pATha kahI devatAnI AzAtanAne micchAmI dukka8 devAmAM Ave che. zrI ThANuga sUtranA pAMcamA uddeze kahyuM che ke-samyagadraSTi devanI AzAtanA ke niMdA karavAthI jIva cIkaNuM karma bAMdhe che ane durlabhadhi thAya che eTale tene jaina dharmanI prApti janmAMtaramAM dehilI thAya che. pAMca sthAnake java durlabhabodhipaNAnuM karma bAMdhe ane jaina dharmanI prApti dehilI kare che te A pramANe (1) arihaMta bhagavAnane avarNavAda-niMdA karavAthI. (2) arihaMta bhagavAne prarUpela dharmanA avarNavAda balavAthI. (2) AcArya upAdhyAyanA avarNavAda bolavAthI. (4) caturvidha saMghane avarNavAda balavAthI. (5) pAchalA bhavamAM paripUrNa tapa tathA brahmacarya zuddhapaNe pALavAthI devapaNuM pAmyA evA samyagadaSTi devonI niMdA avarNavAda balavAthI. A pAMca kAraNathI jIva durlabhadhipaNAne upArjana kare. tethI zraddhApUrvaka jainadharmanI pharIvAra prApti thavI muzkela thaI jAya. ane temanA guNagrAma karavAthI jIva sulabha bedhi thAya eTale jinabhASita dharmane sukhe karI pAmavAvALo thAya. prazna 23-asaMkhyAta varSonI pratimAo hevAnuM kahe che paNa pugaLanI sthiti teTalA varSanI na hovAthI zI rIte rahI zake? Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 mULa jaina dharma ane uttara-zrIbhagavatI sUtramAM pugaLanI sthiti batAvI che te devasahAya vinAnI svAbhAvika sthiti varNavelI che. paNa jenI deva rakSA kare te to asaMkhyAta varSa rahI zake che. zrI jabudvIpa prajJapti satramAM lakhyuM che ke bharata cakravartI digvijya karI RSabhakUTa pahADa para AvI, AgaLa thaI gayelA aneka cakravartAonAM nAma lakhelA joI, eka cakravartInuM nAma bhusADI nAkhI pitAnuM nAma lakhe." have vicAra kare ke-bharata cakravartI pahelAM aDhAra DokreDI sAgaropamane bharatakSetramAM dharmane viraha rahelo che. te teTalA asaMkhyAnA kALa sudhI manuSya likhita nAma rahyo ke nahi ? rahyAM ja rahyAM. to pachI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha AdithI mUrtio devatAnI madadathI rahe temAM zI navAI? RSabhakUTa Adi pahADa zAzvatA che. paNa nAma te kRtrima che. je nAma paNa zAzvatAM hoya te te bhUMsI zakAya nahi. vaLI koI kahe ke-pRthvI kAya to 22000 bAvIza hajAra varSathI vadhAre na rahe to zuM devatA AyuSya vadhAravAne samartha che ! tenA javAbamAM kahevAnuM ke-mUrti pRthvIkAya jIva nathI paNa ajIva vastu che, tene anupama devazaktithI agaNita varSe paryata paNa rAkhI zakAya che. kAraNa ke jaina zAstrAnusAre koI paNa pugaLa dravyano sarvathA nAza anaMtA kALe paNa na thAya. arthAta dravyanI apekSAe tamAma pudgaLa zAzvatA che! paryAyanI apekSAe azAzvatA che! jemake parvatamAM eka pattharane TukaDe lIe te te TukaDAnA Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 26 489 paryAya badalAze paNa bilakula nAza te koI kALe nahi nahi ja thAya. te rIte tamAma muddagaLanuM samajavuM. vaLI zrI jaMbudvIpa prAptimAM avasarpiNI kALanA pahelA ArAnuM varNana karatAM kahyuM che ke "gADha vane, vRkSa, phaLa, phUlothI suzobhita, sArasa haMsa vagere jAnavarothI bharelI, evI vAvaDIo tathA puSkariNI ane dIdhiMkAothI zrI jabUdIpanI zobhA thaI rahI che." vicAra karo ke-pahelA ArAmAM A vAvaDIo vagere kyAMthI AvI? A bharatakSetramAM nava kroDa kroDI sAgaropamathI to yugalIA rahetA hatA. teo te banAve nahi. je te zAzvatI nathI te pachI koNe banAvI ? jema e vAvaDIo eTalAM asaMkhyAtA varSanI kAyama rahI to pachI devatAonI madadathI mUrtio paNa kAyama kema na rahe? Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa sattAvIsamuM pUjA lekhaka : munizrI jayavijayajI mahArAja * pUjAne a zUnyate kRti pUjJA jenAthI pavitra thavAya tene pUjA kahe che. sAmAyika, pratikramaNAdika zubha kriyAothI vRttie sthira na thatI hAya, tene jJAnI pUjAnI pravRtti tarapha dore che. sAmAnya kAI padArtha upara trATaka karI yAganI sthiratApUrvaka dhyAna karavAthI vRttie sthira cAya che, paNa bhAvanA jAgrata thatI nathI, tethI iSTadevanI pratimAne AkAra dRSTi sanmukha rAkhI dhyAna karavA mATe prabhupUjA e sAdhana che, prabhu pratimA pAse namaskAra tathA stavanA ane prabhunI pUja karI AsanasthiratA, dRSTisthiratA tathA mAnasika sthiratA karI prabhunA Atmika guNAne aMtaramAM pragaTa karavAthI hRdaya pavitra thAya tene pUjA kahe che. sthiratA vinAnuM pUjana aMtar pavitra karanAra thai zakatuM nathI. maMdiramAM jaI dhamAdhama karatAM pratimAne pAMca pacIza tilaka karavAnu nAma pUjA nathI paNa pravRtti che. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapraDhAyeA pra. 27 hAlanI dena pUjananI kriyA goMsAIjInA maMdiramAM darzana vakhate strI-puruSAnI giradI tathA paraspara saMdha Nu joi jainA hase che, tene anucita mAne cheteja jaine madhyasthapaNe ghaDIbhara vicAra kare te zatruMjaya ( pAlItANAnA pahADa )nA mukhya maMdiramAM pUjA vakhate pacIza pacAza mANase| eka ja pratinA pAse deDhAdoDa karavAthI eka bIjAnA zarIra dhasAya, strI-purUSanI eka khIjAmAM athaDAmaNa thAya, vakhatasara prabhunA upara paNa paDI jAya te vakhate tathA derAsarAmAM darzana vakhate hajArAnI bhIDa thAya che. 491 pUjanikrayA e mAnasika sthiratA tathA pavitratA mATe hatI tene mAjoAkha tathA zRMgAra vRddhinA kAraNeAthI iMdriya pANamAM pUjanakriyAnA samAveza thai gayA che. derAsaro tathA prabhu pratimAe mAtra bhakti ane Atmika baLa utpanna karavA mATe hatAM, te Arbha, samAraMbha tathA upAdhi mATe thaI paDayAM che. ughADA kumADenA di Aje te derAsarA te meTI vakhAro tathA ekAnA jevAM thaI paDayAM che. lAkhA rUpIA derAsaremAM ekaThA karI tenA vepAra calAve che. mIlanA kArakhAnA cAle tyAM devadravyathI pApa lAgI jatu nathI, paNa. te paisAthI yunIvisaTI sthApavA, kAleja, hAiskUla ke hospITala utpanna karavA vA hunnarazALAmAM kharcavA kAzISa thAya te arararara ! gajaba thAya ! devadravyanA paisAthI AvAM kAya karavAmAM pApa naDe, evA bhaya rAkhanArA pApamAM ja pAtAnI jIMdagIne vyaya kare che. rAjya calAvanAra rAjA, prajA upara revanyuTekSa, inkamaTekSa vige re Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 mULa jaina dharma ane karA nAkhI lAkhe rUpIA ekaThA karI peAtAnA tathA kuTuMbanA meAjazekhamAM uDAve che, tema hAla kcana kAminInA mehamAM lapaTAyelA goMsAIjI vigere dharmagurue kadAca devanA nAme lAkhA rUpIA meLavI tenI upara tAgaDadhinnA kare te te ThIka che ke te saMsArI che. eTale peAtAne acAva karI zake. paraMtu kaMcanAminInA saMgathI paNa pApa mAnanAra jainasAdhue vItarAga devanA nAme lAkhA rU pI ekaThA karavAmAM, eka AMgI bhAMgI nAkhIne mIjI ghaDAvavAmAM, kuMDala, mugaTa, hAra vigere dAgInA ghaDAvavAmAM jaina prajA nirdhana anatI jAya che. chatAM gAmeAgAma bhIkha mAgI eka bIjAnI dekhAdekhIe khAsa paisA ugharAvI derAsarA caNAvavAmAM, dArU, mAMsa khAnAra kArIgarone raMgIna kAmamAM lAkhA rUpI ApavAmAM, hajAre dIvAkhattI ughADI saLagatI rAkhI muMbaInI dIvALInA citAra karavAmAM, kAmaLa phulAne kAtarI, sIvIne nirdayatA karavAmAM, gyAsatela tathA vijaLInA dIvA khALavAmAM, carabIvALI mINabattI saLagAvavAmAM, vezyAnA tathA taragALAnA chokarAone paisA ApI bhADutI bhakti karAvI nAca karAvavAmAM, kuvA kheADhAvavAmAM, tathA bAgabagIcA karAvavAmAM upadeza Ape athavA dha batAve e kharekhara dIlagIrInI vAta che. rAvaNa rAjAe potAnI bhaktithI tIrthaMkarageAtra bAMdhyuM hatuM; paNa bhADUtI bhaktithI tIrthaMkara pada bAMdhyuM nathI. jyAre mukha jevA zaheramAM jainenI jyAM dhaNI vastI che tathA amadAvAda vigere ghaNA zaheramAM nATaka karanArA viSaya bharapUra taragALAnA cheAkarAone nacAvI, Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 27 493 jyAM kevaLa zRMgAra ane viSayanI ja vRddhi thatI hAya, tyAM bhakti mAnanArA adhama AtmAo tI karageAtra te khAMdhatAM khAMdhaze; paNa pakSo geAtra AMdhI vA tenAthI paNa adhama gati upArjana karI. sasAra-cakramAM bhamatA raheze. derAsaranA lAkhA rUA. sametazikhara vigere tIrthonA jhagaDA uDAvI. dArU mAMsanA bhakSaka paradezIone ApavA, vakIla, erIsTAnA khIssA bharavA, Trena, gheADAgADIonI musApharI karavA, kaDIA, kArIgara ke seAnIne ApavA, bAga-bagIcA karAvavA, amaladArAmAM uDAvavA, mIleA vigere hiMsAjanaka kArakhAnA calAvavA, sthaLe sthaLe pattharA khaDakAvavA,. dIvAbattInI zanI saLagAvavA tathA dUraTI ke zekIAenA vepAra calAvavAmAM kharacAya tyAM pApa na lAge, paNa sAmAjika unnatinA kAryAmAM, janasamAjanA zreyamAM, vidyA, vepAra tathA hunnaranA kAryAM khIlavavAmAM, caitanya prajAnA pASaNamAM kharacavAthI pApa lAge. kharI vAta che ke kuDa, kapaTa, chaLa, prapaMca asatya, anItinA adhama anuyAyIonA dharmAdAnA phaMDA pApane ja mAge pralaya thAya. tevA pApamaya paisAne sadupayega thAya ja kayAMthI ? je maMdi| Atmasiddhi mATe hatAM, te maMdire mAlamilakata vadhavAthI kaleza, kajIyA,. bahAranI kheATI zaiAbhA tathA zrRMgArane mATe thaI gayAM che. AvI adhama pravRtti 14-15 mAM saikAmAM bhraSTa guruenu baLa vadhAre hovAthI te vakhate cAlatI hatI, tethI ja sthAnakavAsI. (jaina A samAjI athavA mUrtipUjaka nahi) samAjane alaga thavAnA vakhata Avye. mUrti mATe khanenI bhUla thaI che, te spaSTatAthI samajavA mATe eka dRSTAMta ApI A viSayane samApta karIza. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 mULa jaina dharma ane sthAnakavAsI derAvAsInI bhUla samajAvatuM dRSTAMta hIrAlAla ane motIlAla nAme be zeTha hatA. teo saraLa ane bhadrika hRdayanA hatA. eka vakhate motIlAle hIrAlAla pAsethI 1000 rUA. udhAre lIdhA. lenAre ke denAre copaDAne pAne rUA. eka hajAra lakhyA paNa aMke lakhyA nahi. temaja khata, patra ke sahI vigere kAMI paNa karyuM nahi; kAraNa ke baMnenA hRdaya niSpApI ane sarala hatA. thoDA vakhata pachI baMne zeTha maraNa pAmyA eTale pAchaLathI hIrAlAlanA putra mehanalAle potAnAM copaDAmAM motIlAlanA nAme rUA. eka hajAra joI, eka hajAranI saMkhyA upara eka mIMDuM vadhAre caDAvI. rUA. daza hajAra metIlAlanA putra mANekalAla pAse mAgyA. mANekalAle tene kahyuM ke-copaDA tapAsI rakama nIkaLaze te avazya ApIza." tapAsa karatAM pitAnA copaDAmAM rU. eka hajAranI rakama joI mANekalAla vicAramAM paDe ke-"AmAM sAcuM zuM? mohananA copaDAmAM rU. 10 hajAranI rakama leNuM nIkaLe che ane mArA copaDAmAM rUA. eka hajAranI rakama deNuM nIkaLe che. AmAM bhUla konI ? mArA ke tenA bApanI bhUla ? ke hIrAlAle jANuM joIne eka mIMDuM vadhAryuM haze ? ke bhUla thaI haze? mArA pitA eka mIMDuM lakhatAM bhUlI gayA haze ? ke jANuM joI echuM lakhyuM haze? athavA amArA baMnenA pitA maraNa pAmyA pachI hIrAlAlanA putra mohane eka mIDuM vadhAryuM haze? bApa baMnenA maraNa pAmyA che. have masANe pUchIne khulAso maLe tema che nahi, tyAre sAcuM koNa? Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 27 495 koNa sAcuM che tene nirNaya thavo muzkela che. mATe eka hajAra rU. nI hA kahIza, to kadAca daza hajAra paNa ApavA paDaze. mATe samULagI nA ja kahuM. kemake khatapatra ke sahI jevuM kAMI che nahi. tethI phariyAda cAle tema nathI. mATe sAva nA kahevAmAM ja sAra che." daSTAMtane upAya tema mUrtinI sthiti paNa tevI thaI paDI che. sAtamA saikAmAM caityavAsI (bhraSTa guruo)nI zarUAta thai, dazAmAmAM vadhAre vRddhi thaI ane temAMthI paMdaramAM sudhImAM to hada uparAMta pipa guruonuM rAjya vadhavAthI janasamAjane pitAnA pakSamAM rAkhavA tathA derAsara ane dharmAdAnA nAme lAkho rUpIA meLavI pitAnA mojazokhamAM uDADavA tathA agresara zeThIAonA vepAra calAvavA mATe AvA rastAo kahADI varaghoDA, pUjA tathA svapna vigerene caDAvAmAM, pratiSThA vakhate prabhu besADavA, dhvajA, daMDa vigerenA caDAvA, upadhAna tathA mALa paheravAnA caDAvA, evA aneka dhaMdhAo vadhArI, paisA ekatrita karavAnA aneka prapaMce utpanna karI je pratimA dhyAna tathA sthiratA mATe hatI, te mULa lakSya bhUlI jaI zAsathI viruddha pravRtti vadhAravAthI mukti pUjakee hajAranA dazahajAra karavAnuM karyuM. tyAre sthAnakavAsI (hAlanA AryasamAjI) vigere lokee joyuM ke A te julama thAya che, dharma tathA devanA nAme leke mAyAmAM lapeTAI, dhana kamAvA mATe aneka prapaMca ubhA karI janasamAjane unmArge dore che. je mUtine mAnIzuM te te nimittathI thatI zAstraviruddha evI keTalIka pravRttio mAnavI paDaze. mATe hAla to AvA mArgabhraSTa dharmaguruo tathA zAstraviruddha thatI keTalIka pravRttiothI samAjane bacAvavA mATe mUrti mAnavAnI jarUra nathI. ema jANI Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 mULa jaina dharma ane hajAranI nA-maMjarI karI. arthAta "mUrti ja zAstramAM nathI. evI bhAvanA janasamAjamAM phelAvI. duniyA te jhukatI haya. jhukAnevAlA cAhie" janasamAja jema dare tema doravAya che. A goTALAnI rakamane 500 varasa thayA hajI tenuM samAdhAna thayuM nathI. mUrtipUjaka derAvAsI tathA sthAnakavAsI baMne mahAvIranA sUtrathI ja ekabIjAnuM khaMDanamaMDana karI, mahAvIranA nAmanI mUrtine mATe ja kaleza kajIyA karI, eka ja dharmane mAnanArA chatAM vera-virodha vadhArI mahAvIranA mArgathI lAkhe ane kareDa gAu dUra paDI gayA che. jenadeva-nigraMtha (dhana dhAnyAdi bAhya tathA rAga-dveSAdi AtyaMtara graMthi-e baMne graMthi eTale deSa-baMdhanarahita) che. tenA nimittathI AtmAne zAMti thavI joIe. paNa kaleza, kajIyA ke sonArUpAnA vadhArA karI bhUkhe maratI bhAratanI AryaprajAnI bhUkhamAM vadhAro karavAnuM hoya ja nahi. pUjAmAM ekAgratA pUjA e AtmAnI bhAvanA che. AtyaMtara avalokana pUrvaka bAhya sAdhanothI pUjA karatAM AMtarika nirmaLatA, jAgratI tathA sthiratA prApta thAya, tene ja pUjA kahI zakAya che. strI, dhana tathA chokarAM sAcavavA pote taiyAra rahe che ane jene ISTadeva mAne che, te prabhunI pratimA sAcavavA pAMca daza rUpIAne pagAradAra nekara (pUjArI)ne rAkhI, tene prabhu bhaLAvI dIe. pite kadAca navaro thAya te be cAra tilaka karato bhAge. tyAM prabhu pUjA kayAM rahI ? Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAya pra. 27 497 prabhupUjana vakhate paramAtma bhAvanA jAgRta thavAthI mana, vacana, kAyAnI sthiratA thavAthI. prabhuguNanuM stavana karatAM apUrva bhakti-ullAsa uddabhavavAthI tene potAnA zarIranuM ke jagatanuM bhAna ja na rahe. prabhumaya eka tAna jAgavAthI tenI pAse sarSa ke siMha AvIne Ubhe rahe, ke tenA zarIra upara agni paDe te paNa jene dehalatya ke dehabhAvanA jAge nahi, tyAre ja pUjA thaI kahevAya. tevI pUjA karanAra ja prabhunI dazA pAmI zake che paNa sudhI kesaranuM lalATe tilaka karyuM hoya ane aMtara, viSaya-kapAyAdi deSa rUpa melathI malina thatuM hoya, to te pUjA nahi, paNa dharmapaNuM batAvavAne kuLAcAra che. - lekhakanA saddabodha saMgraDa pustakamAMthI sAbhAra udhdhata Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa aThAvIzakuM jainene saMbaMdhana ApaNe aMdhApo eka suMdara zaheranA eka ja daravAjAvALA killAne hAtha dai eka AMdhaLo zaheranI aMdara javA mATe daravAja zeAdhatA hato. daravAje AvatAM ja tene khujalI AvatI. cAlatAM cAlatAM ja te khajavALa ane daravAje vaTAvI jate, ema daravakhata daravAjA pAse AvatI vakhate ja khujalI Ave ane khajavALatAM khajavALatAM ja daravAje vaTAvI jAya. A pramANe AMdhaLe ghAMcInA baLadanI mAphaka killAne pharatA ATA mAryA ja kare paNa tene daravAje hAtha na lAge, topaNa te potAnI sahanazIlatA ane samatA mATe te magarUrI karyA ja kare che. ApaNe badhA dharmane daravAje ke mekSane daravAjo zAdhanArA aMdhA ja chIe, pakSavAda rU5 khujalIne ApaNe dAbI zaktA nathI. ane zuddha dharmarUpI mekSane daravAje zodhI zakatA nathI, Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA saMpradAye pra. 28 jamAnA badalAyA che navayuvako dhavimukha banatA jAya che nAnI saMkhyA gaNIgAMThI rahI che jIvana maraNanA savAla ubhA thayA che. jIvatA rahevu... hAya tA dhanA DrAsa thatA aTakAvavAnI jarUra che nahi teA vinAza tA nakkI che ja Ave vakhate paNa gaMbhIratA pUrvaka ektAnA vicAra karavAnuM ApaNane sUjhatuM nathI dhikkAra he! ApaNane ! zarama che. ApaNane ! e saMpradAyA ! sa MsthAe ! sabhAe! A viSama kALamAM Takavu che, taravu cheke bhavabhramaNu vadhAravu che? ApavaDAI ane kusa pathI sarvanAza neAtarAya che. saMpradAyavAdanuM jhera dha dehane jajarita banAvI rahela che 499 Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 mULa jaina dharma ane vinAzathI avA mATe virAdhA dAbI devAmAM DahApaNa vAparA yuddha jainadhama eka ja che te bhUlaze nahi dharmane sArI rIte samajo, samajAvA, anusare ektAnA dha vAdapakSa vinAnA dha huM padmanA tyAgane dha verajhera vinAnA dha svArtha tyAganA dha vIratA nIDaratAnA dhama syAAdanA dha evA sAcA dharmanA ja phelAveA karA A jainA ! zrAvake ! sAdhue ! bAhya dhArmika kriyAnA jhaghaDA cheDA. kriyAnA sAcA a--bhAva samajo, samajAve sAcA dharmAbhAvavALI kriyA AdarA, adrarAve. ghasaDa choDI eya sAtheA. pakSabheda cheADI paramArthane pakaDA eka ja avAjathI kheleA eka ja mArga para cAleA. Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 501 hAlanA saMpradAya pra. 28 vividhatA phakta kAryakSetranI vaheMcaNImAM rAkhe DAke vidyAvRddhinI yojanAmAM lAge DAke samAja sudhArAnA yuddhamAM mace thoDAke aikyanA cekIdAra bane. ane mAtra thoDAke dharmamAM, siddhAMtamAM niSNAta banIne matabheda maTADavAmAM maggala rahe jaina nAmadhArI dareka pakSanA sAdhuo! pakSavAda cheDe! saMpradAyavAda cheDe! bhagavAna mahAvIre eka ja dharma prarUpe che. bhagavAnanA vacananA khoTA artha na kare, ekAMtavAda pakaDIne pakSo pADayA che te - sAco dharma nathI. saMpradAyavAdanA IjAradAra na bane pUrvajoe pADelA pakSabhedanA pApanuM prAyazcita kare. satyadharma - mULadharma samaje, samajAvo. pitAnI nirbaLatA kabUla karavI te prAmANikatA che pitAnI nirbaLatAnI chUTa bhagavAnanA nAme caDAvavI te adharma che. hajIe bAjI hAthamAM che. Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 mULa jaina dharma ane pakSabhedathI dharmane hAsa thato aTakAve jaina dharmanA vikAsa-pracAramAM udyamavaMta thAo. tame zrAvakenA pUjya che zrAvake tamane ja anusare che dhamamAM ektA lAvavI te tamArA ja hAthamAM che. kartavya cUkaze to pastAze prAMte prAMta ane gAmegAmanA jainemAM ektA, vidyA, samAja sudhAraNuM ane utsAhane pavana phuke, rAjadvArI hilacAlathI alaga raheje. lokone jJAnanAM cakSu Apa ekatAnI huMpha Ape utsAhanI zakti Ape lokenI svataMtra rIte vicAra karavAnI zakti keLave. beTI mAnyatAo dUra kare. varaDA, prajAnA kaTherA, meghA jalasA, kharacALa ujamaNuM, comAsAmAM gurudarzana vagere vagere pAchaLa nakAmA kharca karatA lokone reke dharmazAna vadhAravAnA upAyo yAja strIo, puruSo ane bALakanAM hRdayamAM navuM cetana reDI zaktivAna banAve Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanA sapraDhAyA pra. 28 lokonA vahema, svArtha, lAbha, abhimAna ALasa vagere khAmIo dUra karo yuga palaTAyeA che yuga pradhAna utpanna karI yugapradhAna tamArAmAMthI ja pAko ane pAkavA joie evI zraddhA rAkhA yAda rAkhA-- jevAne tevuM ja maLe che jevA ApaNe hAie tevA ja guru ke netA maLe che. mATe-- yugapradhAna utpanna karavA e ja tamArU dhyeya heAvu joie. cugapradhAnanAM svapnAM e ja tamArI AnadahAvA joIe cugapradhAna! yugapradhAna! 503 e ja tamArU jIvana, AzA ane mahAvA joie tene mATe jamIna taiyAra karA tevA dAlana lAvA Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 mULa jaina dharma ane yugapradhAnanuM kArya saraLa banAvavA mATe- yAda rAkhe ke nabaLe sabaLAnI kadara karI zaktA nathI mUkhe jJAnIne pIchAnI zakti nathI mATe- yugapuruSane oLakhe ane samaje te yogya samAja banAve strI purUSane buddhizALI ane bahAdura banAve ke jethI yugapuruSane oLakhI zake yugapuruSanuM mahAsya samajI zake yugapuruSane upadeza grahaNa karI zake yugapurUSanI AjJA AcAramAM mUkI zake ane dharmanI ekatA sAdhI zake beTI mAnyatAo, zaMkAone tilAMjalI Ape yugapradhAnanA sainika banavA sAcA dharmane mArge caDavA, caDAvavA AjathI ja tatpara bane ane jainadharmanI ekatAne ke vagADe Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA prakAzano 1 dharmamaya jIvana ra6 bhAvanA 2 prAta:smaraNa bhA. 1 27 Avazyaka sUtra 3 prAtaHsmaraNa bhA. 2 28 sthA.mu prabhAvaka prasaMgo 4 jaina sUve -ItihAsa 28 guNAnurAgakulaka 5 sAmAyika sUtra 30 jainadharma ane ekatA 6 jai.si. bAlasaMgraha bhA.1 3 1 kamanuM svarU 5 7 pratikramaNa bhA. 1 32 pAMcabhAvanuM svarUpa 8 pratikramaNa bhA. 2 3 3 aMtagaDasUtra 9 samAnahuka vAta 10 vIravANI bhAga 1 34 paramapada prAptinI bhAvanA 11 ne si, elasaMgraha bhA. 2 3pa prAtaHsmaraNa bhA. 3 12 ahiMsAdarzana bhA. 1-2 3 6 jIvanamAM keLavaNInuM sthAna 13 je. si. elasaMgraha bhA. 3 37 bhagavatI ArAdhanA bhAga 1 14 mAganusArInA 3pa bela 38 Atmasiddhi zAstra 15 jainadharma ane terApaMtha 38 bhagavatI ArAdhanA bhAgara 16 satyadarzana 40 je. si. elasaMgraha bhA. 4 17 ahiMsAdarzana bhA. 3 - have pachI chapAze 18 satyadharmaprakAza 19 AloyaNA kSamApanA 41 mULa jaina dharma ane hAlanA saMpadAyA 20 samAdhimaraNa 4ra bhagavatI ArAdhanA bhAga 3 21 vIravANI bhA. 2 43 samAdhimaraNa 22 zramaNopAsaka AnaMda 44 cauda guNasthAna 23 samyagdarzana 45 yuvakamaMDaLa vArtA 24 dharmamAM zenI jarUra che ? 46 dAna-zILa-tapa 25 deza lakSaNa dharma 47 amArI paravazatA, vArtA jaina siddhAMta sabhA (rajIsTarDa" ) zAMtisadana, 2 58, lemiMgTana roDa, muMmbaI na, 7 For Private & Personal use only.