Book Title: Mangal Kalash Charitra Sangraha
Author(s): Tirthbhadravijay
Publisher: Vijay Kanaksuri Prachin Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004056/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MANSANCE zrIkanakasUripracInagranthamAlA-4 zrImaGgalakalazacaritrasaGgrahaH sampAdakaH gaNitIrthabhadravijayaH For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayakanakasUriprAcInagraMthamAlA-4 zrImaGgalakalazacaritrasaGgrahaH zubhAziSaH gacchanAyaka pa.pU. AcAryadeveza zrImadvijaya- kalAprabhasUrIzvarajIma.sA. pa.pU. A. zrImadvijayakalapatarusUrIzvarajIma.sA. pa. pU. sA. dhairyabhadrAzrIjI ma. sA. ( bA ma. sA. ) saMpAdakAH adhyAtmayogI pa.pU. AcAryadeveza zrImadvijayakalApUrNasUrIzvarANAM ziSyaratnagaNivaryatIrthabhadravijayA: - prakAzaka: zrI zramaNasevArilIjIyasaTrasTa dhrAMgadhA For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamAvRtti : vi.saM. 2069 (i.sa. 2013) zrAvaNakRSNa-4 prati : 500 mUlya : 170/ (ye graMtha jJAna bhaMDAra ke lIye hai, koI zrAvaka isakI mAlIkI na kareM) prakAzakaH evaM prAptisthAnam : zrIvijayakanakasUriprAcInagraMthamAlA zrIzramaNasevArIlIjIyasaTrasTa navakAra invesTamenTa grIna coka dhrAMgadhrA : 363310 ji. surendranagara phona : mo. 09429110425 akSarAGkana : akhileza mizra, virati grAphiksa, ahamadAbAda phona : mo. 08530520629, 7405506230 : tIrtha-bhuja-kaccha. phona : (02832) 253252 mudraka For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjaya AcAryadeveza zrImadvijaya DanasurIzvarajIma.sA. Vijay 12 For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritranA ojaso AkarSaka pUMja... paraM brahmanuM atUTa saMdhisthaLa... nirjhala vAtsalyanuM jJAnasarovara... sabhyatAne sAkSAt karatuM hotrAMjata... parAtAnuM premala pratinidhitva... audArya ane mAMbhIryanuM jAhAtIrtha... zAsana samarpitatAnuM prakRSTa preraka baLa.. asaMgatAnuM asIma AkAza... sAtvikatAnI amUlya ratnakhANa... zAstrAjJAnuM rahasyodyAna... upakAronI avirata vahetI gaMgotrI... samasta kaccha-vAgaDano hRdayaghabakAra... parA pUjaya AthAryadeveza zrIAd vijaya kAka sUrIzvarajI 1.sA. 'ApanuM sadguNa saMkIrtana to ame zuM karIe ?, bAhubaLe mahAsAgara kema karI tarIe ?, basa, ahobhAvathI ApanA caraNa-sparza karIe, maLI jAya ekAda guNa Apano e ja bhAvanA dharIe'. ApazrInA punita caraNe anaMtaza vaMdanA saha, A nAnakaDI jJAnAMjalinuM samarpaNa... For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zo, .. AbhAra udayapura nivAsI mAtuzrI pItAbena manaharasiMha khAbIyAnI bhAgavatI pravrajyA prasaMge thayela jJAnakhAtAnI upajamAMthI mAtuzrI khImaIbena lakhadIra zivajI gaDA jaina dharmazAlA (pAlitANA) taraphathI zrI vijayakanakasUri prAcIna graMthamAlAnA caturtha maNakA svarUpa A pustakano saMpUrNa lAbha laIne pUjyazrInA upakAronuM RNa adA karyuM che. teonI zrutabhaktinI amo aMtaHkaraNapUrvaka anumodanA karIe chIe - prakAzaka For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIyam jinAgamonA gahanatama padArthono bodha bAlajIvo sudhI saraLatAthI pahoMcADanAra kathAnuyoganA samRddha vaibhavathI jinazAsana gauravAnvita che. A mahAna samRddhimAM rahelA ""maMgalakalazacaritra' nAmanA motinuM ahIM prakAzana thaI rahyuM che. maMgalakalazakathA upara racAyelI prAkRta, saMskRta bhASAnI pragaTa tathA apragaTa kula 11 kRtionuM saMkalana pa.pU. gaNivaryazrItIrthabhadravijayama.sA.e karyuM che. jenA prakAzanano lAbha amone ApavA badala pUjyazrInuM RNa sadAya ama zire raheze. ""zrIvijayakanakasUriprAcIna graMthamALAno prAraMbha karavAno lAbha pUjayazrInA 50mI svargArohaNa tithinA kAyamI saMbhAraNAsvarUpe amone maLI rahyo che je amAruM ahobhAgya che. A graMthamALAnA caturtha maNakA svarUpa A maMgalakalazacaritrano saMpUrNa lAbhalenAra zrI mAtuzrI khImaIbena lakhadIra zivajI jaina dharmazAlA (pAlitANA)nA TrasTIgaNa-zrI mAlazIbhAInI ane hArdika anumodanA karIe chIe. saMpUrNagraMthane khUbaja ochA samayamAM TAIpaseTIMga karI ApanAra akhilezabhAI mizrAno amo AbhAra mAnIe chIe. prastuta graMtha prakAzanamAM jemanI jemanI paNa sahAya maLI te sarvanA amo RNI rahIzuM. bhaviSyamAM paNa AvA graMtharatnonA prakAzanano lAbha amone maLato rahe eja abhilASA. zrIzramaNasevArilIjIyasa TrasTa vatI hasamukhabhAI premacaMda zAha (pramukha) For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIyam mahopAdhyAya pU.yazovijayama.sA. dAnadharmane paramamaMgala kahyuM che. AtmAnA bhavyatvanA vikAsamAM dAnadharma Adi sopAna che. puNyanI vRddhi ane puNyanI puSTi dAnathI ja thAya che. bIjA zabdamAM kahIe to dharmano prAraMbha dAnadharmathI thAya che. dAnadharmanA mahimA ane prabhAvanuM vizada varNana karanArI kathA eTale "maMgalakalazacaritra." saMvata 1160mAM racAyela zAMtinAtha caritra jevA prAcIna graMthomAM prAkRtabhASAmAM gUMthAyela A kathAne madhyakAlIna aneka vidvAna mahAtmAoe rAsa, copAI, phAgarUpe rocaka zailIthI varNavelI che. 700 varSanA lAMbA samayakhaMDamAM 29 jeTalA racanAkAroe potapotAnA viziSTa dRSTikoNathI tenuM Alekhana karyuM che. kathAsAhitya gahanabodhane paNa rUcikara ane sugrAhya banAvI Ape che. A caritranA nAyaka maMgalakalazanuM camatkArika jIvacaritra ane dAnadharma dvArA teNe prApta karela RddhinuM varNana A kathAmAM prakAzita thaI rahela che. eka ja kathAnakanI vividha dRSTikoNathI thayelI racanA, temAMnA varNano kAvyAlaMkAro, kathAghaTako, kavipratibhA vagereno abhyAsa abhyAsIvarga sugamatAthI karI zake te mATe eka sAthe sAmagrI pUrI pADavAno ahIM prayatna karavAmAM Avyo che. eka ja kathAnakanI prApta sarvakRtionA saMgraharUpe prastuta saMpAdana thaI rahyuM che. A saMpAdanamAM maMgalakalazaviSayaka prAptakRtio no anukrama kathA paraMparAmAM samAvyo che. tyArabAda pratyeka kRtiono paricaya Apyo che. prastuta kathAnA udgAtA pU.devendrasUrijImahArAja dvArA Alekhita kathAnA AdhAre ""kathAsAra" Apyo che tathA paravartI graMthakAroe karelA " "kathAghaTaka parivartana" paNa ApavAno prayAsa karela che. For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavAra prakAzita thaI rahelI traNa kRtionuM saMpAdana je hastapratono AdhAre thayuM teno paricaya paNa ahIM Apelo che. paramopakArI pa.pU. AcAryadeveza zrImavijayakanakasUrIzvarajIma.sA.nI 20mI svargArohaNatithinA avasare "dAdAnA caraNe nAnakaDI jJAnAMjalinA samarpaNa svarUpe "vijayakanakasUriprAcInagraMthamALA" zarU karavAnI bhAvanA pragaTI. pU.dAdAgurudevanA puNyaprabhAvathI ane gurudeva adhyAtmayogI pa.pU. AcAryadeveza zrImavijayakalApUrNasUrIzvarajI ma.sA.nA divya AziSathI amArI bhAvanA sAkAra banI rahI che. vartamAna gacchanAyaka pa.pU.AcAryadeveza zrImadvijaya kalAprabhasUrIzvarajI ma.sA. tathA pa.pU.A.bhaga. zrIkalpatarUsUrima.sA.nA AziSa tathA anujJAthI prastuta saMpAdana thaI rahyuM che. mAtuzrI khImaIbena lakhadIra zivajI jaina dharmazALA (pAlitANA) e jJAnakhAtAnI rakama dvArA A graMthano lAbha laI zrutabhaktimAM sahAyaka banyA che. vairAgyadezanAdakSa pa.pU.AcAryadevazrI hemacandrasUrIzvarajI ma.sA. prastuta caritronI apragaTa hastalikhita pratanI kopI pATaNanA zrI hemacandrAcArya jJAnabhaMDAramAMthI meLavI ApI amAro utsAha vadhAryo che. * vayovRddhA sA.caMdanabAlAzrIjI meTara kaMpojhIMgamAM sahAyaka banyA che. * zrutabhaktikAraka suzrAvaka zrI bAbubhAI seramalajIe saMdarbha graMtho vagere meLavI ApI saMpAdana kAryamAM sahabhAgI banyA che. * AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnabhaMDAra - kobA * zeThazrI lAlabhAI dalapatabhAI saMskRti vidyAmaMdira - amadAvAda * sara bhAMDArakara orIenTala risarca senTara - pUnA For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI hemacandrAcArya jJAnamaMdira - pATaNa A jJAnabhaMDAroe potAnA saMgrahamAMthI saMzodhanArthe udAratApUrvaka hastapratanI kopIo ApI prAcyazratauddhAranA kAryane protsAhana ApyuM che. A sarvanI hArdika anumodanA karuM chuM. ziSyaparivAranA sahakAra vagara A saMpAdana kArya zakya na banI zakata. tethI teonA kAryanI aMtarathI anumodanA karuM chuM. prastuta saMpAdanamAM rahI gayelI kSationuM vidvAno sUcana karaze to bhaviSyanuM saMpAdana vadhu suMdara banI zakaze. racanAkAronA Azayaviruddha ke paramAtmAnI AjJAviruddha koIpaNa prarUpaNa thayuM hoya to micchA mi dukkaDaM... zrI siddhakSetra poSa suda-9-2069 tIrthabhadravijayagaNI muni For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA patrakramAGka prAstAvikam - kRtiparaMparA - kRtiparicaya - hastaprataparicaya - kathAsAra - kathAghaTakaparivartana 1. siridevacaMdasUriviraDyA maMgalakalasakahA 2. zrImANikyacandrasUriviracitaM maGgalakalazakathAnakam 3. zrIvinayacandrasUriviracitaM maGgalakalazakathAnakam 4. zrIajitaprabhasUriviracitaM maGgalakalazakathAnakam zrImunidevasUriviracitaM maGgalakalazakathAnakam 6. zrImunibhadrasUriviracitaM maGgalakalazakathAnakam 7. zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitaM maGgalakalazakathAnakam 8. zrIbhAvacandrasUriviracitaM maGgalakalazakathAnakam 9. zrIlakSmIsUriviracitaM maGgalakalazakathAnakam 10. ajJAtakartRkaM zrImaGgalakalazakathAnakam 11. zrIhaMsacandraziSyaviracitaM maGgalakalazakathAnakam Rs.68.. 109 131 150 189 211 227 232 248 For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAstAvikam zreSThIputra maMgalakalazanuM preraNAdAyI ane Azcarya bharapUra kathAnaka 715 varSanA dIrgha samayapaTTamAM aneka vidvAnonA hAthe utaryuM che. vidvat zilpIoe kathAnakane vidha-vidha ghATa ApIne temAM vadhu saraLatA bharI che. ahIM e graMthasarjakonI kathAprasAdI prastuta che. pUrvabhavamAM mitranA dravyathI paNa upArjelA puNyanA prabhAve mAlavadezanI ujajainI nagarIno rahevAsI maMgalakalaza zreSThIputra hovA chatAM caMpAnagarInI rAjaputrI railokyasuMdarI sAthe tenA lagna thAya che ane tyArabAda aMgadezanI vizALa sattAno svAmI bane che. jo ke paradravyathI upArjita puNyanA pariNAma svarUpe rAjakumArIne ekavAra bhADethI paraNavAno prasaMga Ave che. sAthe, pUrvabhavamAM mAtra krIDA karavA mATe paNa sakhIpara caDAvelA kalaMkane kAraNe rAjakumArI gailokyasuMdarI paNa viSakanyA tarIkenuM kalaMka pAme che. aMte rAjakumArI potAnI buddhi caturAI dvArA e kalaMka utAre che. kartAoe A romAMcaka kathAnaka vividha dRSTie ane judI-judI rIte varNavyuM che. temAM mukhyatve dAnadharmano prabhAva, zIlapAlana, pUrvasaMcita nikAcita karmonI amoghatA vagere darzAvAyuM che. prAkRta-saMskRta tathA mArugurjarabhASAmAM A kathAviSayaka kula 29 kRtio prApta thAya che. saMskRta bhASAnI be tathA mArugurjara bhASAnI sarva racanAo svataMtra racanA che. te sivAyanI prAkRtabhASAnI-1 ane saMskRtabhASAnI 8 racanA anyAnya graMthomAM avAMtarakathA tarIke prApta thAya che. sau prathama ApaNe A sarva kRtio nI saMvat kame paraMparA nihALIe. For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only 3 4 5 6 krama racanA saMvat 1 1160 ra 1276 ke tenA pUrve 13mI sadIno uttarArdha 242 1307 237 munidevasUrijI 1322 200 1410 munibhadrasUrijI 315 1480 dhanarAjajI mA.gu. maMgalakalaza vivAhalu 170 A sUci jaina sAhityano bRhada itihAsa, jaina sAhityano saMkSipta itihAsa, jainasaMskRta sAhityano itihAsa, jaina kathA sUci, jaina gUrjara kavio, jinaratnakoSa tathA vividha bhaMDAronA hastaprata sUcipatroparathI saMkalita karIne ApI che. A saMtinAhariyaMmAMnI saMpUrNa kathA adyAvadhi aprakAzita dharmavidhi prakaraNa (2.saM.-1190)mAM zrI nannasUrijIe samAvelI che. jenuM saMzodhana kArya DaoN. ramaNikabhAI karI rahyA che. zrIsuyazacaMdravijayajI dvA2A uparokta kRtinI mULa hastalikhita prata tathA livyaMtaraNa karela kRti prApta thaI hatI paraMtu, saMpUrNa kathA zabdazaH zrIdevacaMdrasUrijInIja hovAnA kAraNe ahIM teno judo ullekha karyo nathI. 7 1 kartA devacaMdrasUrijI mANikyacaMdrasUri 2. * maMgalakalaza kRti paraMparA' : bhASA vinayacaMdrasUrijI ajitaprabhasUrijI prAkRta saMskRta te te graMthomAM avAMtara kathA/svataMtra racanA | kula padya sirisaMtinAhacariyaM'. 514 zrIzAMtinAtha caritramahAkAvya. 393 saMskRta saMskRta saMskRta saMskRta zrImunisuvratasvAmI caritra zrIzAMtinAthacaritra zrIzAMtinAthacaritra zrIzAMtinAthacaritra Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 | 1524 232 1515 1525 u48 11 1532 2 58 gadha saMskRta mA.gu. 133 1pa3pa 13 1549 14 157377 15 1649 upA.rAjavallabhajI | saMskRta udayadharmagaNi saMskRta maMgaladharmajI mA.gu. jinaratnasUrijInA ziSya | mA.gu. bhAvacaMdrasUrijI sarvAnaMdasUrijI vidyAratnajI upA.kanakasomajI mA.gu. guNavaMdanajI premamuni mA.gu. jIvaNamuni mA.gu. jinaharSajI mA.gu. lakSmIharSajI mA.gu. citrasenapadmAvatIcaritra maGgalakalazacaritra * magalakalaza copAI * maMgalakalaza rAsa zrIzAMtinAthacaritra * magalakalaza rAsa maMgalakalaza rAsa * maMgalakalaza phAga * maMgalakalaza rAsa * maMgalakalaza rAsa * maMgalakalaza copAI * maMgalakalaza copAI * maMgalakalaza copAI 339 For Personal & Private Use Only 165 16 1665 17 1692 181708 19 1714 20 1719 33pa 323 399 420 6 19 3. bhAMDArakara insTiTyUTa-punAmAM A kRti hovAno ullekha ejana pR. 299 tathA jai.sA.bu.I.-6/325mAM che. paraMtu, hAlamAM tapAsa karatA te bhaMDAramAMthI A kRti prApta thaI nathI. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA.gu. 1723 1732 173pa 1749 1832 797 meghavijayajI vibudhavijayajI udayavijayajI dIptivijayajI ratnavimalajI lakSmIsUrijI rUpavijayajI ajJAta haMsacaMdrajInA ziSya mA.gu. maMgalakalaza copAI * maMgalakalaza rAsa maMgalakalaza rAsa * maMgalakalaza rAsa maMgalakalaza copAIH upadezaprasAda * maMgalakalaza rAsa maMgalakalazacaritra maMgalakalazacaritra 1843 gadya 1885 675 saMskRta mA.gu. saMskRta saMskRta 167 For Personal & Private Use Only gaI. uparyukta kRtimAMthI "ka' nizAnI karelI mArugurjara bhASAnI adyAvadhi apragaTa 12 kRtionuM prakAzana maMgalakalaza rAsamALA'mAM A pustakanI sAthe ja thaI rahyuM che e sivAyanI mArugurjarabhASAnI pa kRtionI hastaprato prApta thaI zakI nathI. 4. jaina gUrjara kaviomAM A kRtinI ha.pra. pravartaka kAMtivijaya bhaMDAra-vaDodarAmAM hovAno ullekha che. paraMtu hAlamAM tyAM te prata nathI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM saMskRta bhASAnI adyAvadhi aprakAzita-3 kathAonuM ane sAthe prAkRta-saMskRtabhASAnI-8 kathAonuM prakAzana thaI rahyuM che. eka ja kathAnakane vividha rIte vikasAvavAnI paddhati, varNanIya vastuo paranA varNano, kavionI pratibhAo, kathAomAMthI maLatA sAMskRtikamUlyo vagereno abhyAsa jijJAsuo saraLatAthI karI zake e arthe kathAvizeSanI saMpUrNa sAmagrI ahIM ekatrita karavA kiMcit prayAsa karyo che. have pachI "kRti paricaya vibhAgamAM prakAzita thaI rahelI kRtio tathA tenA kartAno saMkSipta paricaya joIe. * kRtiparicaya (1) pUrNatallapa gacchIya guNasenasUrijInA ziSya devacaMdrasUrijI (jeo kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrijInA guru hatA) e vi.saM. 1160mAM 12, 100 zloka pramANa "siri saMtinAderiyanI prAkRta gadya-padya (vacce kyAMka kyAMka apabhraMzano paNa prayoga che.) bhASAmAM racanA karI che. tenA 110thI 6 23 padya (anuSTram)mAM A maMgalakalazakathA AlekhAyelI che. prastuta caritra viSayaka prAkRtabhASA nibaddha A eka mAtra racanA che. prAsAdika bhASAmAM racita A kathAmAM vastuvarNana paNa suMdara thayeluM che. jemAM zreSThI dhanadattanI prAtaHkAlIna paramAtmAnI pUjAmAM AvarI lIdheluM 10 trikanuM varNana, saMpUrNa dinacaryA dvArA zrAvakanA kartavyanuM varNana, pitAnA mukhamAM mUkeluM gailokyasuMdarInA sauMdaryanuM varNana, yuddhanuM varNana vagere varNano suMdara karelA che. paraMparAgata upamAdi alaMkAro sAthe varNAnuprAsa vagerethI paNa kAvyadehane zobhAvyo che. padAMta-padAdi yamakanuM eka udAharaNa- pa. pUrNatallagacchane nAmanI samAnatAne kAraNe "pUnamiyA gaccha' paNa kahe che. 6. A graMthanuM saMpAdana dharmadhuraMdharasUrijIe I.sa. 1996mAM karela prakAzaka bI.ela. insTiTyUTa. 7. teozrIe mUlazuddhiprakaraNa - TIkA paNa racI che. For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 vajjiratUrasamAulaloyaM, loyasamAgayakayasammoyaM / moyasamuddharaNacciravesaM, vesasamujjalajaNakayasohaM // 47 // sohohAmiyasuMdararAya, rAyapasAyavimoiyabaMdaM / vaMvAyosiyanaya-nayAduM sad-Asa-rasa-va-sugaMdha // 48 // gaMdhaguNaDDhavilevaNasAraM, sArasamAgayaakkhayavattaM / vattasumaMgalasaddApuNNaM, puNNapavittasamANiyasaMghaM // 49 // prApta, saMdarbhone anusAre maMgalakalaza kathAnuM udgama sthaLa prastuta 'saMtinAdattariyuM' jaNAya che. mATe pU. devacaMdrasUrijInI A kathAne AdhAre A pachInA vibhAgamAM kathAsAra Apelo che. tathA tyArapachI paravartI racanAkAroe kathA ghaTakomAM karelA parivartana noMdhyA che. 9. (2) rAjagacchIya tArkika ziromaNi zrInemicaMdrasUrijInA ziSya zrImANikyacaMdrasUrijIe vi.saM. 1276 (ke tenA pUrve) 8 sarga 5574 zloka pramANa zrIzAMtinAtha caritra mahAkAvyanI racanA karI che. A mahAkAvya saraLa chatAM prAsAdika bhASAmAM racAyeluM che. jenA 594 zloka pramANa prathama sargamAM zloka 147thI 539 sudhI A maMgalakalazakathA che. je zrI amitayaza nAmanA tIrthaMkara paramAtmAnI dezanArUpe che. anuSTul chaMdamAM racAyelI A kathAmAM anuprAsa-yamakanI pradhAnatAnI sAthe pAtronA nAma tathA prasaMgo pAchaLanI utprekSAo paNa 8. jevuM saMpAdana sA. hemaguNAzrIjI, sA. divyAguNAzrIjIe vi.saM. 2058mAM A. kArasUri jJAnamaMdira graMthAvalI dvArA karyuM che. jemAM sAdhvIjIe je - te padyanI nIce ja kaThIna zabdanA artho mUkelA che. mammaTa kRta kAvyaprakAza para 'saMketa' nAmanI atyaMta pramANabhUta TIkA (2.saM. 1266), pArzvanAtha caritra (2.saM. 1276, graMthAgra-5278), mahAmaMtrI vastupAlanA tathA dharkaTavaMzanA yazovIramaMtrInA prazaMsA kAvyo vagerenI paNa racanA mANikyacaMdrasUrijIe karelI che. For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkarSaka che. maMgalakalazanA apaharaNa samaye thayelA sUryAstanI suMdara u--kSAnuM eka daSTAMta joIe...!! tamobhirvilulatkezI, rudatI tArakAzrubhiH / inAste duHkhinIva dyauzcakranda vihagasvanaiH // 108 / / sUryAsta thatAM AkAzarUpI strIe jANe duHkhI thaIne potAnA aMdhakArarUpI keza phelAvI dIdhA, tArA rUpI azruo dvArA rudana karyuM ane pakSIonA avAja dvArA jANe AkraMda karyo. andhaM tamasadambhena sazokaM vizvamapyabhUt / yadvA mitraviyogena kasya na syAd dazedRzI ? // 109 // ahIM 'mitra' zabdanA zleSa dvArA u-kSAnuM suMdara cayana thayuM che. *alokyasuMdarInuM lAvaNyasabhara rUpa samudranI upamAthI navAjavAmAM AvyuM che. samullalAsa kiJcAsyA, vkvendorudyaadiv| lAvaNyajaladhiryatra kucayugmena kUmmitam // 67 / / zevAlajAlitaM bhrUmyAM dRSTibhyAM zapharIyitam / maNimAlAyitaM dantairoSThAbhyAM vidrumAyitam // 68 // vAcA sudhAyitaM vakravIkSayA garalAyitam / zroNIbimbena pRthunA pRthupRthvIdharAyitam // 69 // manonayanamAlAbhirvIkSakANAmanekazaH / bhUrikrayANakazreNIbhRtapravahaNAyitam // 70 / / * gailokyasuMdarInA vadanarUpI caMdranA udayathI lAvaNyarUpI samudra ullasita thaI gayo. te samudramAM kUca yugmarUpI kAcabA, bhavAMrUpI zevAla, dRSTirUpI mIna, datarUpI maNimAlA, hoTharUpI vidruma, vANIrUpI amRta, kaTAkSadaSTirUpI viSa, kaTIsUtrarUpI pRthvIdhara, darzakonA mana ane nayanarUpI krayANakothI bharelA vahANo che. ahIM rUpakanA Azraye thayelI pUrNopamAnI For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gUMthaNI e railokyasuMdarInA rUpamAM camatkRti UbhI karI che. to zreSThIputra maMgalakalazanA rUpadarzana mATe kAmadevane pRthvI para avatAryo che. nAmnAnaGgo'smi nArthena nUnamityAzayaH smaraH / svAGgadarzAya medinyAmasya vyAjAdavAtarat // 118 / / kAmadeva mAtra nAmathI ja anaMga che, arthathI nathI, kAraNa ke pRthvI para potAnA aMganuM pradarzana karavA te kAmadeva maMgalakalazanA bahAne avataryo che. nava pariNIta maMgalakalazanA rUpanI stuti caMpAnagaranA nagarajano paNa karI rahyA che- kRM: ravarta purAnA zriya: patiraMgAyata | asyAstvasau puNyavatyA gaurastuGgo navotkaTaH // 151 / / lakSmIno pati kRSNa to zyAma che, vAmana che ane tenuM baLa paNa kSINa thaI gayuM che, jyAre puNyavaMtI A trailokyasuMdarIno pati gauravarNI che. UMco che ane yuvAna che. * mANijyacaMdrasUrijIe guNasuMdara rAjavInA bAhubaLanI prazaMsA karavA mATe pRthvIne pUtaLI tarIke pradarzita karI che- yasya pratApasaudhasya, bhujastambhavijRmbhiNI / bhAsvadambhodhivalayA zAlabhaJjIva bhUrabhAt / / 59 // * chAtro sAthe AvelA potAnA pati maMgalakalazane jo Ine puruSaveSamAM rahelI gailokyasuMdarIne utpanna thayelA romAMcanI kavizrIe suMdara unDekSA karI che- maGgalaM strInaraH prekSya, trastaH smarazaracchidaH / manye romAJcadambhena varma varmaNi paryadhAt / / 242 / / * putra vinAnA kuLane mAtra eka ja vAkyamAM ApelI aneka upamAo vizeSa dhyAnArha lAge che. For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'nirambubimbadIpAkSisarazcaityAlayAsyavat' putra vinAnuM kuLa pANI vinAnA sarovara jevuM, staMbha vinAnA maMdira jevuM, dIpa vinAnA gRha jevuM ane nayana vinAnA mukha jevuM zobhA vihIna che. * mANikacacaMdrasUrijIe 'am' arthaka - 'smi' ane 'tvam' arthaka 'atti' avyayono prayoga ghaNIvAra karyo che. dA.ta. 'priyAmUce'smi yAsyAmi varcogehe'si tiSTha tad' // 165 // (3) bRhad(=vaDa)gacchIya saiddhAntika zrImunicaMdrasUrijI > zrIratnasiMhasUrijInA ziSya zrIvinayacaMdrasUrijIe vikramanI 13mI sadInA uttarArdhamAM sarga-8 zloka-4552 pramANa 'zrImunisuvrata svAmI caritra''nI racanA11 karI che. tenA caturtha sargamAM zloka 12thI 253 sudhI A kathA AlekhAyelI che. kevaLajJAna prApti pachInI prathama dezanAmAM dAnadharmano mahimA darzAvavAmATe zrImunisuvratasvAmI paramAtmAnA mukhamAM A kathA mUkelI che. anuSTubha chaMdobaddha (mAtra upAnya padya-maMdAkrAntA ane aMtya padya chiMdamAM che.) A kathAmAM sArA pramANamAM subhASito upayukta che. jevA ke-- 'sure rmaLi prAyaH ghevuM mati mUdhI:' / ''3pAyArtha: prasidhdhati'' / ''vinItAnAM ddi vijJapta jo nAma nahi manyate ?'' / 10. paM.vikramavijayagaNi tathA munibhAskaravijayajIe vi.saM. 1957mAM 'labdhisUrIzvarajainagranthamAlA' dvArA AnuM saMpAdana karyuM che. 11. zrIvinayacaMdrasUrijIe pArzvanAthacaritra (vi.saM. 1285) mallinAthacaritra (vi.saM. 1286), kavizikSA (je bappabhaTTasUrijInI kavizikSAnA AdhAre racayelI che.) kalpadurgapadanirukta (vi.saM. 1325), dIpAlikAkalpa (vi.saM. 1345), neminAthacopAI, AnaMdasaMdhi, upadezamAlAkathAnakachappaya vagerenI paNa racanA karI che. For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 '"sADa'viSTaprasAdrA hi mavanti ti sevAH'' | ''svarNa-pittalayoryono na vatti ho mudde'' / '"nIvanaro madrazataM pazyat'' / "snehasya lobhato lokairucchiSTamapi bhujyate" / ''vinA pratyasafetA na pratyeti viSakSaLa:'' / "na dharme tominAM mati:'' / vagere * vinayacaMdrasUrijIe maMgalakalaza lagna karIne maMtrInA ghara tarapha Avato hoya che, tyAre lokonA mukhamAM maMgalakalazanI prazaMsA mUkI che.kRSNa: tA: suAdhIza:, sarvADrIvilopanaH / purANapuruSo brahmA, zaMkuro'mavAdana: / 12 / / ayaM campakapuSpAbho, vismeranayanadvayaH / navIno yajJamArUta:, meimirupamIyate ? / / kRSNa to zyAma che, indranA AkhAya zarIre nayano che, brahmA vRddha thaI gayA che ane zaMkara to poThIyA pa2 savArI kare che jyAre A maMgalakalaza to caMpaka puSpa jevo udbhavaLa che. tenA vikasita ane suMdara be nayana che, yuvAna che ane gajarAja para savArI karIne Ave che. Ama ahIM, kRSNa, indra, brahmA ane zaMkara e upamAno karatA maMgalakalaza e upameyane zreSTha darzAvavA dvArA vyatirekanI suMdaratama viracanA thaI che. (4) pUrNimAgacchIya caMdrasUrijI > devasUrijI > tilakaprabhasUrijI12 > vIraprabhasUrijInA ziSya ajitaprabhasUrijIe vi.saM. 12. tilakaprabhasUrijIe pratyekabuddhacaritra (2.saM. 1261), pauSadhaprAyazritasAmAcArI, caityavaMdanAdi traNa bhASya para laghuvRtti, sAdhu tathA zrAvaka-pratikramaNasUtra para vRtti, zrAvaka prAyazcita samAcArI, jItakalpavRtti (2.saM. 1274), dazavaikAlika-TIkA (2.saM. 1304), darzanazudghinI TIkA (2.saM. 1277), Avazyaka laghuvRtti (graMthAgra 12,325, 2.saM. 1296), sAmAcArI pratikramaNa vRtti, pAkSikasUtra-khAmaNA avasUri vageranI racanA karI che. For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1307mAM sarga-6, zloka-4890 pramANa "zrI zAMtinAthacaritranI racanA karI che. tenA prathama sargamAM zloka 66thI 304 sudhI A kathA vimalabodha nAmanA AcArya bhagavaMta zrISeNa rAjA (zAMtinAtha paramAtmAno prathamabhava) ne dharma ArAdhanAnuM phaLa darzAvatA dRSTAMta rUpe kahe che. anuSTrabha chaMdo baddha A kathA khUba ja saraLabhASAmAM nirupAyelI che. kathA ghaTako tathA zabda racanA vagere dRSTie ghaNA paravartIo ajitaprabhasUrijIne anusaryA che. jenI vicAraNA kathAsAramAM karazuM. (5) bRhad gacchIya municaMdrasUrijI > devasUrijI > bhadrezvarasUrijI > abhayadevasUrijI > madanacaMdrasUrijInA ziSya munidevasUrijIe vi.saM. 1322mAM sarga-7, graMthAgra-4855 pramANa zrI zAMtinAtha caritra racyuM che, pradyumnasUrijI dvArA saMzodhita (saM. 1322) A caritra devacaMdrasUrijIkRta saMtinAcariyanA AdhAre racAyuM che. AthI munidevasUrijIe pratyeka sarkAnta devacaMdrasUrijInI stuti karelI che. A caritranA prathama sargamAM zloka 136thI 335mAM prastuta kathAnaka varNavAyuM che. je puMDarikINI nagarImAM viharamAna amitayaza nAmanA tIrthakare ApelI dezanA svarUpe che. saraLabhASA hovAnI sAthe prAsAdaguNapradhAna A kAvyamAM yamakaanuprAsa-upamA-ujhekSA-rUpaka vagere alaMkAro AlhAdaka rIte gUMthAyelA che. kathAmAM varNano TUMkA chatAM rasika che. 13. jainadharmapracArakasabhA-bhAvanagara taraphathI vi.saM. 1973mAM prathamavAra saMpAdita thayA bAda bibliyothekAinDikA dvArA paNa saMpAdita thayuM che. Ano anuvAda jaina AtmAnaMdasabhA - bhAvanagarathI saM. 2003mAM prakAzita thayo che. 14. pU. ajitaprabhasUrijIe "bhAvanAsAra' nAmaka kRti paNa racelI che. 15. A kRtino paricaya DaoN. zyAmazaMkara dIkSite potAnA "teramI-caudamI zatAbdI ke jaina saMskRta mahAkAvya' nAmaka zodha prabaMdhanA aprakAzita aMzamAM vistArathI Apyo che. For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 * subuddhi maMtrInA gotradevI maMgalakalazanuM apaharaNa karIne caMpAnagarInI bahAranA vanamAM mUke che. te vanamAM rahelA sarovaranuM saMDAraprayUra suMdara vana... athAhvayantamadhvanyAn tadruvihagasvanaiH / savAri vAribhRtsAmyazAlipAlidrumAvalim // 109 // navabhyo'bhinavaM bhUmau, sudhAkuNDamivAgatam / viSvak pAlicchalAdbhUmau rakSyamANaM mahAhinA // 110 // kumbhodbhavabhiyA mUrti laghukRtya vanAntare / naSTaM kSIrodadhimiva bhRGgAmbhodacayAJcitam // 111 // taTadrumapratichAyaziloccayazatAGkitam / sUryabimbapratibimbalasadvADavasaMzritam // 112 // * sUryAstanI DiyAnI suMdara utprekSA :krIDatkAlakirAtasya karAdbhagnAMzupaJjaraH / naSTo javena haMso'yamaparAmbhodhimAvizat // 117 // * sUryano asta thaI javAthI gaganarUpI sarova2mAM sUnakAra thaI bhaya che. sA'thana makara-mIna - karka tathA haMsa zabdahonI zleSasyanA dvArA sarasa rIte nirupAyuM che-- pratyakSakambhamakaramInakarkasamAzrayam / haMsaM vinA gatazrIkaM tadA vyomasaro'bhavat // 119 // ajitaprabhasUrijInI kathAmAMnu lagnavarNana zabdazaH munidevasUrijIe potAnI kathAmAM samAvyuM che. je varNana tatkAlIna lagnotsavano paricaya Ape che-- iti maGgalakumbhoktaM, sacivaH pratyapadyata / sarvaM ca sajjayAmAsa, kramAd vaivAhikaM vidhim // 133 // atha vyomnaH pratichandamiva maNDapamuttamam / AdezakArakairbhUpaH, svAnurUpamakArayat // 134 // For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 kumAraka: kRtasnAnaH, kRtacandanalepanaH / sadazazvetavasano, hastavinyastakaGkaNaH // 135 // dattakuGkumahasto'tha hastyArUDho vibhUSaNaiH / uttuGgameruzrRGgAgrarUDhakalpadrumopamaH // 136 // drAdhIyobhirvarastrINAM, ulUludhvanibhirbhRzam / paJcasvanaizca vidadhaddivaM nAdamayImiva // 137 // kRtazakradhanurdaNDairmAyUrAtapavAraNaiH / vAryamANAtapaH prApa, maNDapadvArasannidhim // 138 // mahArANI somacaMdrAnA nAmane paNa utprekSA ane vyatireka dvArA varNavyuM che. somatvAhlAdakatvAbhyAM, dvidhApi vijito vidhu: / nAmayugmamitIvAsya, jagRhe sA gRhezvarI // 8 // maMgalakalaza vidyAbhyAsa kare che tyAre 'zAstra'nuM mahimAgAna paNa suMdara rIte gAyuM che-- ayamAtmanRpo dehasaudhasthaH sumatipriyaH / suvarNairbhUSyate zAstrairyathA na tu tathAparaiH // 158 // AtmarUpI rAjA deharUpI mahelamAM rahe che. sumati tenI mahArANI che. A rAjAnuM AbhUSaNa suvarNIzAstro che. ahIM suvarNa zabda suMdara rIte prayojAyo che, zAstrone AbhUSaNanI upamA ApavA mATe 'suvarNamAMthI nirmita' evo artha paNa karI zakAya. bAkI to 'zreSTha varNo =akSaro mAM che.' khAvo artha thAya che. AstikyakAyasacchAyo, vairAgyAtucchapucchabhRt / paJcabhirbhUSaNaiH paJcamukhaH karmebhamarmabhit // 10 // udyadguNadrumacchAye, kRpAkulaGkaSAkule / samyaktvakezarIyasyAvasanmAnasakAnane // 11 // uttama guNorUpI vRkSanI chAyAmAM, kRpArUpI nadInA kinAre For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanadattazreSThInA mAnasarUpI vanamAM samyaktarUpI kezarI vasI rahyo che, jenuM AstikatArUpI zarIra che, vairAgyarUpI lAMbI pUMcha che. (zama-saMvega vagere) pAMca bhUSaNarUpI pAMca mukha che ane te karmarUpI hAthIonA marmasthAnane bhedI nAMkhe che. ahIM kavizrIe samyakta kezarInA rUpakane sarasa rIte vyakta karyuM che. adyAvadhi aprakAzita A caritramAMnI maMgalakalazakathAnuM ahIM prathamavAra saMpAdana thaI rahyuM che. (6) uparyukta bRhadgIya municaMdrasUrijI > devasUrijI > bhadrezvarasUrijInA ziSya vijayendu(candra)sUrijI > mAnabhadrasUrijI > guNabhadrasUrijInA ziSya munibhadrasUrijIe vi.saM. 1410mAM 19 sarga, 6272 graMthAgra pramANa zrI zAMtinAtha caritra mahAkAvyanI racanA karI che. kAvyamAM prauDhabhASA zailI tathA udAtta abhivyaMjanA rahelI hovAnI sAthe yamaka jevA zabdAlaMkAro tathA upamA, unmelA ane arthAntaranyAsa jevA arthAlaMkArono pracUra prayoga thayo che. raghuvaMza vagere kAvyapaMcaka samakakSa mahAkAvya racavAnA uddezya sAthe racAyeluM A caritra kathAdaSTie saMpUrNatayA munidevasUrijInI kathAne anusaryuM che. A mahAkAvyanA trIjA sarganA 43thI 150 vasaMtatilakA padya tathA caturtha sarganA 1thI 207 upajAti padyamAM prastuta kathAnaka gUMthAyeluM che. je padalAlitya, varNanarasikatA, alaMkArapracUratA Adi dvArA maMgalakalazaviSayaka badhA ja caritra karatA potAnuM AgavuM sthAna UbhuM kare che. kAvyanA abhyAsanI dRSTie A kathAnaka darzanIya che. (7) rAjagacchIya zIlabhadrasUrijInI pATe AvelA zrIdharmaghoSa 16. A mahAkAvyanuM prakAzana-vIrasava-2437mAM yazovijaya graMthamAlA-vArANasIthI thayuM che. For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrijIthI zarU thayelA dharmaghoSagacchanA zrImatIcaMdrasUrijInA ziSya rAjavallabha upAdhyAye vi.saM. 15ra4mAM citrasenapadmAvatI caritra17nI racanA karI che. 155 zloka pramANa A caritramAM 26 8thI 499 zloka sudhI A kathA rajU thaI che. je caramatIrthapati mahAvIrasvAmI paramAtmA dvArA vIrasenarAjAne apAtI dezanArUpe che. upAdhyAya rAjavallabhajIe mAtra thoDA zAbdika pheraphAro sAthe ajitaprabhasUrijInuM ja kathAnaka ukta caritramAM samAveluM che. AthI A maMgalakalazakathAmAM kartAnI potAnI koI maulikatA jaNAtI nathI. UlaTuM keTalAka sthaLe to karelA zabdaparivartana anAvazyaka jaNAya che. (8) pUrNimA gacchanI bhImapallI zAkhAnA dharmaghoSasUrijI > sumatibhadrasUrijI > jayacaMdrasUrijInA ziSya bhAvacaMdrasUrijIe vi.saM. 1535mAM gadya baddha saMskRta bhASAmAM zrI zAMtinAtha caritra (prastAva-6, graMthAgra-7000) racyuM che. tenA prathama prastAvanI zarUAtamAM ja prastuta kathA che. atyaMta saraLa bhASAmAM racAyela A kathA zrISeNa rAjAne apAyelI vimalabodhasUrijInI dezanArUpe che. (9) tapAgacchIya vijaya RddhisUrijI (vi.saM. 1727thI 1806) > saubhAgyasUrijI (svargavAsa-1814)nA ziSya vijaya lakSmI sUrijI20 e vi.saM. 1843mAM gadyabaddha saMskRta bhASAmAM 17. paDAvazyaka vRttinA vArtikamAMnI zIlataraMgiNI nAmanI vArtA parathI A caritranI racanA thaI che. jenuM prakAzana hIrAlAla haMsarAje I.sa. 1924mAM karyuM che. 18. rAjavallabhaupAdhyAyajIe bhojaprabaMdha (zloka-1575) ane paDAvazyakavRtti (2.saM. 1530)nI racanA karI che. 19. prakAzaka :- jinazAsana ArAdhanA TrasTa, 20. temano janma mAravADamAM Abu pAsenA pAraDI gAmamAM poravADa vaNika jJAtIya For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 upadezaprasAda21nI racanA karI che. jenA judA-judA viSaya paranA 361 vyAkhyAnone 24 staMbha (=vibhAgomAM vibhakta karavAmAM AvyA che. A graMthanA 3pa6mAM vyAkhyAna svarUpe A maMgalakalaza kathA gUMthavAmAM AvI che. atizaya saraLa bhASAnI sAthe khUba ja TUMkANamAM kathAnuM Alekhana thayuM che. (10) uparyukta kathAo uparAMta eka ajJAtakartaka maMgalakalazakathA prApta thAya che. saMskRtabhASAmAM 16 7 glo kabaddha A kathAmAM bhASAsauSThava, lAlitya ane anuprAso suMdara che. jenA udAharaNa tarIke prathama zlokano uttarArdha paNa paryApta che. - mAsIduM vairi--vadhU-vratavaidhavya-pafuhataH ?' adyAvadhi aprakAzita A kathAnuM ahIM prathama vAra saMpAdana thaI rahyuM che. jo ke A kathAnI hastaprata prAya: 16mI sadInI hoya evuM jaNAya che ane racanA tethI paNa be-traNa saikApUrvenI jaNAya che. chatAM tenI cokkasa mAhitInA abhAve A kathAne bIjI kathAo karatAM pAchaLa rAkhavAmAM AvI che. * kavizrIe kathAmAM rUDhI prayogo sArA pramANamAM prayojayA che. keTalAka prayogo : hemarAjabhAI ane AnaMdIbAInA ghare saM. 1797, caitra. su. panA divase thayo. temanuM nAma suracaMda hatuM, saM. 1814, mahA suda-5 nA zubha divase saubhAgyasUrijI pAse dIkSA grahaNa karIne "suvidhivijaya' banyA, te ja varSe caitra. su. 9nA divase AcArya banyA. 1869mAM pAlImAM kALadharma pAmyA. 21. A graMthamAM 348 kathA ane 9 parva kathAo che. AnuM prakAzana jainadharmapracArakasabhA-bhAvanagarathI thayuM che. 22. pUjyazrInI A sivAyanI sarva racanAo mArugurjarabhASAmAM che (juo jai.gu.ka. 6-122) teozrIe racelA jJAnapaMcamInA devavaMdana atyaMta pracalita che. For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 pitarastafpatA yAnti sadAra gratA' ! "rUSTa velyopaviSTa che. sAta saprita zier" | " nIrdhadrApyate' | " yati vanya pAta, va sva prathati ve" | "mayitvo zUnaM vRtam" | vagere... * anya alaMkAronI sAthe kavizrInI koIpaNa varNanamAM upamAonI zreNi mUkavAnI prathA dhyAnArha che. jemake.. putra vinAnA kuLane sarakhAvavA-"vahIna revataM,' 'mahIna vasaM' ane tenI hInuM maujhi' e traNa upamAo ApI che. satyabhAmA zeThANIe patinI plAnine aneka upamAo ApI yathA phAlacyuto dvIpI, bhagnadanto yathA krii| gatamantro yathA yogI, niyogIva padacyutaH // 6 // dhanadatta zeTha satyabhAmAne lAninuM kAraNa darzAvatA paNa aneka upamA prayoje che- patrahInA yathA vallI, candrahInA ca zarvarI / viSAdAya vidagdhAnAM, tathA tvaM me sutojjhitA // 8 // plAni dUra karavA ke manorathone pUravA dharma samartha che evuM AzvAsana ApatA zeThANI pharI upamAo yoje che- davadagdhA yathA vRkSA, dharmadagdhA yathA'GkarAH / nIrAdeva prarohanti, tathA dharmAnmanorathAH // 10 // railokyasuMdarI jevI uttamakanyAnI sAthe koI uttama vara ja zobhe e jaNAvavA pharI upamAo varNavI che- vaiDUryapatrikA svarNe, kramuke naagvlliikaa| candre jyotsnA yathA zasyA, tathA kanyA zubhe vare // 20 // guNa suMdara rAjA potAnI putrInA lagna mATe maMtrIzvarane tenA putra For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 sAtheno prastAva mUke che tyAre ApaNA banne vaccenI prIta vRddhi pAmaze e darzAvavA paNa mAlopamA upayukta karI che- khaNDAkSepaM yathA kSIre, zarkarAmardanaM gudde| dIrghatve dIrghatA nUnaM, prItau prItiH pravarddhate // 28 // devatA tapathI siddha thAya che e varNana samaye paNa traNa upamAo ApI che- yathA'bhyAsena vidyA syAt, yathA khaDgena medinii| sAhana yathA siddhitapasI tevatA tathA rUTA vagere. (11) haMsacaMdrajInA ziSyakRta saMskRta gadyabaddha maMgalakalazakathA adyAvadhi apragaTa hatI, tenuM paNa prathama saMpAdana ahIM thaI rahyuM che. A kRti bhASA vagere daSTie jotA te bahu prAcIna jaNAtI nathI, ati saraLabhASAmAM racAyela kathAmAM vacce-vacce prasaMgAnurUpa je zloko upayukta karyA che te ajitaprabhasUrijInA che. AthI prastuta kathAracanA ajitaprabhasUrijInA AdhAre thaI che evuM mAnI zakAya. For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saMpAdita kRtionI hastalikhita pratono paricaya (1) munidevasUrijIkRta maMgalakalazakathA : A kRtinI be prata prApta thaI che. zrIhemacaMdrAcArya jJAnamaMdira pATaNa sthita-laherubhAI vakIla jainajJAnabhaMDAramAMthI 'a' prata ane vADIpArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAramAMthI 'va' prata prApta thaI che. 'Ja' pratane mukhya banAvavAmAM AvI che. '' pratamAM keTalAka zloko / pATho khUTatA hatA te ane keTalIka spaSTa azuddhi hatI te 'va' pratane AdhAre sudhAravAmAM AvyuM che. mAtra be sthALe 'OM' pratano pATha 'pA.-1'-dvArA pAThAMtaramAM Apyo che. 'jha' prata kramAMka-10638, pratanuM mApa 29 x 12.5 se.mI. che. kula 82 5tra che. zAMtinAthacaritranI A pratimAM patra 4-athI 7banI paMkti-4 sudhI prastuta kathA che. prati patra paMkti-17, pratipaMkti akSaro 48 thI 63 che. vacce korI phudaraDI rAkhelI che. temAM moTuM kANu kareluM che. akSaro spaSTa ane suvAcya che. daMDa vagere niyata che. dareka patranI pAchaDanI bAjue pratanA jamaNA bhAgamAM upara 'zAMti60' lakhIne tenI nIce patrAMka lakhelA che. koIka ja sthaLe khUTatA pATha uparanI bAjue ' / / ' nizAnI dvArA umeryA che. pratalekhana prAyaH 15mAM zatakanuM hovAnuM anumAna thAya che. -- 'va'-pratakramAMka-6696, pratanuM mA5-26.5 x 10 se.mI. che. kula patra 112 che. mULa zAMtinAtha caritranI A pratamAM patra 96 anI paMkti 5 thI patra-100nI paMkti 10 sudhI prastuta kathA che. pratipatra paMkti-13, pratipaMkti akSaro-48thI 62 che. vacce rAkhelI korI phUdaraDImAM lAla moTo cAMdalo karavAmAM Avyo che. cAMdalAnI vacce kAMNu che, azraro eka sarakhA cokhaMDA che. suvAcya che. pratanI zarUAta patra kramAMka 92-bathI thAya che. dareka patramAM vacce lAla cAMdalAnI jema banne For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 bAju korI jagyAmAM cAMdalA karelA che. dareka 'ba' patramAM jamaNI bAjunA cAMdalA para patra kramAMka lakhelA che. dareka 'ba' patra para DAbI bAju upara 'zrIzAMtiSatri' lakhelu che tathA tenI nIcenA lAla cAMdalAmAM tADapatrIya graMthomAM lakhAtA akSarAMko AlekhelA che. jemake '63' '63' 'OM'23 vagere...AmAM uparano 'da3' akSara dazaka aMkomAM 9no AMka darzAve che ane nIcenA 2-3-4 vagere che. A badhI vastusthiti pratanI prAcInatA darzAve che. (2) ajJAtakartRka maMgalakalazakathA : A kRtinI prata zrIhemacaMdrAcArya jJAnamaMdira-pATaNa sthita lIMbaDI pADA jaina jJAnabhaMDAranI che. prata kramAMka-3818, kula 3 patranI A pratamAM be caritra che. (1) maMgalakaLaza (2) pRthvIcaMdra-guNasAgara...prati patra paMkti-21 ke 22 che. pratipaMkti akSaro 60 thI 66 che. dareka patramAM vacce nAnu koru cokhaMDu mUkyuM che. tenI vacce jhINuM kAMNu che. akSaro jhINA chatA suvAcya che. patra 1 a-ba u52nA bhAgathI traNa paMkti sudhI 1.5 IMca jeTalI pahoDAImAM khavAyelA che. pratanI Adi mAtra ' // OM ||'thI karI che. aMte lekhanAdi viSayaka koI ullekha nathI. lakhANapaddhati prAyaH 15mAM zatakathI pUrvanI jaNAya che. chatAM lekhana viSayaka koI cokkasa ullekhanA abhAve A kRti bIjI kRtiothI pAchaLa rAkhavAmAM AvI che. (3) haMsacaMdrajInA ziSyakRta maMgalakalazakathA H A kRtinI prata sarabhAMDArakara insTiTyUTa-punAthI prApta thaI che. prata kramAMka-780, kula patra-4, prati patra paMkti-16/17 che, prati paMkti akSa2-42thI 48 che. akSaro suvAcya hovA chatAM lahIyA dvArA 23. A akSarAMkonI oLakha mATe juo 'bhAratIya prAcIna lipimAlA' pR. 103thI 130 tathA 'bhAratIya jaina zramaNa saMskRti ane lekhana kaLA' pR. 60thI 64. For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 kSatio rahI gaI che. sAma sAmenA patranA akSaro coTI gayA che. tathA zyAhI phelAI javAnA kAraNe thoDA kALA dhabbA paNa paDelA che. khUTatA pATha bAjunA hAMsiyAmAM umerelA che. pratano mAma // rda0 // zrI gurubhyo namaH // ' thI. thayo che. sane saMta // prabhArI cha.-'iti zrI maMgalakalasa caritrasaMpUrNam / ga / devavijayavAcanArtham / ' 2 // pachI samasyA 5ho saNetA cha.- 'atha samasyA padAni // caDhi to na caDhi / na caDhatI to caDhatI / 1 paDI to na paDI / na paDatI to paDatI / 2 mUI to na mUI / na maratI to maratI // 3 // vahI to na vahI na vahatI to vahatI // 4 // atha jaladaratatiH prANekSAcUt // 5 // uta zyAmaghaTA yuvatI alake baka paMtI uteM / ita motI siri / uta dAmUni daMta camakkai te uta cAtaka to muha paMti dharI / uta cAtaka to piu pIu kare uta kaMta pIu visare na gharI / uta bihuM na aMta iteM aMsuA viraha bhimarnu ghanahora parI // 1 // atha tIme vatyabhyasarSa vAkya / ghaneti // 2 hara hAra AhAra malAya sakhirI mujhakuM / vAyasa ajjA zabda dahaMrI tannakuM aMbuha bhakSaka zabda milAtuM mujhakuM, caMdacauthu ThAma samapyuM tujhakuM // 1 // parasparaM ruktiH hre| ghana gajjiya capalA cakaM ramaNacalI tinna vArA sAraM gavaya nItaya na pikA kyuM taji mugatAhAra // 1 // dadhitanayAsuta mugati bhaya nidhisuta mukha hara vNsh| capalA camakata trAsa theM / taji mugata iha zaMsa // 1 // iti samasA vistRti // ' *> 75rota pratimo 352it 3 pratimo 'bhaMgala482. thA' tarIke svataMtra prApta thaI jemAM A) mAyArya zrIvAsasA2sUri nihi2-chopAthI maaN12514nI prata prApta thaI che. 11 patramAMnI saMskRta bhASAnI A kathA ajitaprabhasUrijIkRta zAMtinAtha caritra aMtargata maMgalakalaza kathA che. B) zrI hemacandrAcArya jJAnamaMdira-pATaNa sthita tapagaccha jaina jJAnabhaMDAranI kramAMka-16889nI prata prApta thaI che. 13mAM patrathI zarU thatI A pratamAM 13thI 16 patramAM vidyAvilAsa-saubhAgyasuMdarInI For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 saMskRta bhASAmaya gadya kathA che. 16thI 21 patramAM saMskRta bhASAmAM 255 padyo (anuSTrabha)mAM matsyodara kathA che. tyArabAda 21thI 29 patramAM prAkRta bhASAnA 514 pagha(AryA)maya maMgalakalaza kathA che. A maMgalakalaza kathA devacaMdrasUrijIkRta "saMtinAriye' aMtargata che. C) lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiraamadAvAdanI kramAMka 1604nI prata prApta thaI che. 17 patranI A pratamAM saMskRta bhASAmaya zlokabaddha maMgalakalaza sastabaka kathA che. je ajitaprabhasUrijIkRta zAMtinAtha caritra aMtargata che. uparokta traNe pratiomAMnI kathAo pUrve prakAzita-mudrita hovAnA kAraNe ane e kRtiono samAveza ahI pahelAthI karelo hato mATe A pratione ahIM upayukta karI nathI. For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja kathAsAra * jaMbudvIpa, dakSiNArdha bharata, ujjainI nagarI. * vikhyAtakIrti vairIsiMha A nagarIno rAjA hato, tene rUpalAvaNyazALI somacaMdrA nAmanI paTTarANI hatI. A nagarImAM puNyazAlI ane guNavAna dhanadatta nAmano zreSThI raheto hato. tene satyabhAmA nAme patnI hatI. satyabhAmAM rUpavAnanI sAthe guNavAna paNa hatI. te dharmazraddhALu hatI. zeTha-zeThANI sukha-zAMtimaya jIvana jIvatA hatA chatAM khATale moTI khoTa e hatI ke temane koI saMtAna na hatuM. * ekavAra dhanadatta zeTha te kAraNe khUba ciMtita hatA, tyAre zeThANIe temane jinakathita dharmanuM sevana karavAnI zikhAmaNa ApI ane kahyuM-dharma puNya vRddhi kare che. puNyavRddhi thatAM putranI prApti thaze, kadAca putra prApti na thAya to paNa Acarelo dharma parabhavanuM bhAthuM baMdhAvaze." * A vAtathI dhanadatta zeThanuM mana haLavuM thayuM. zeTha dharma ArAdhanAmAM tatpara thayA. nagaranI bahAranA upavanamAMthI mALI pAsethI phula lAvIne gRhajinAlayamAM paramAtmAnI pUjA karavI ane tyArabAda mukhya jinAlayacamAM pUjAdi karavA e zeThano nityakrama thaI gayo. * zeThanI niSThApUrvakanI suMdara bhaktithI zAsanadevatA saMtuSTa thayA ane putra-prAptinuM varadAna ApyuM. * garbhaprApti thaI tyAre satyabhAmAe rAtrInA chellA prahare svapnamAM aneka maMgala (cihno)thI yukta pUrNa kaLaza joyo. * garbhakALa pUrNa thayo tyAre satyabhAmAe tejasvI putraratnane janma Apyo. * putrajanmano utsava karyA bAda nAmakaraNano divasa Avyo tyAre svapnane anusAre putranuM "maMgalakalaza' nAma pADyuM. * maMgalakalaza AThavarSano thayo tyArathI pitAne badale pote nagaranI bahAranA upavanamAMthI puSpo levA jAya che. For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 0 maMgalakalaza kalA abhyAsa paNa kare che. * A bAju-bharatakSetranI caMpAnAmanI nagarI che. rAjavI surasuMdara te nagarInuM pAlana kare che. temane guNanI AvalI =zreNI jevI guNAvalI nAmanI rANI che. * rANI guNAvalIe ekavAra rAtrIe svapnamAM potAnA khoLAmAM kalpalatA AvatI joI, svapnAnusAre thoDA samaya bAda teNIe eka suMdara putrIne janma Apyo, rAjArANIne A eka mAtra saMtAna hatuM. * janmotsava karyA bAda putrInuM nAma railokyasuMdarI rAkhyuM. * yauvana pAmelI gailokyasuMdarI samagra rAjaparivArane priya thaI gaI che. * eka divasa rAjA railokyasuMdarInuM lAvaNya ane rUpa joIne ciMtita thayA. ke Ane yogya vara koNa maLaze? * ciMtita rAjA aMtepuramAM jAya che. badhI rANIo vAta kare che ke A ApaNane eka ja putrI che ane te amane sahune atyaMta priya che. eno viyoga ame sahI nahI zakIe, AthI ApaNA ja nagarInA maMtrI subuddhinA putrane kanyA Apo. jethI avAranavAra e ahIM AvI zake. ApaNe tene maLI zakIe." rANIonI vAta rAjAne yogya lAgI. * tyArabAda rAjAe maMtrI subuddhine bolAvIne potAnI putrI tenA putrane ApavAnI vAta karI. * potAno putra koDhI che evuM maMtrIe AjasudhI bahAra pADyuM na hatuM. ane AvA koDhI putra sAthe rAjakumArInA lagna kevI rIte saMbhave ? mATe maMtrIe vAta TALavA mATe ghaNA prayatno karyA. paraMtu, rAjA e Agraha na mUkyo. * maMtrI ghare jaIne ciMtita thaI gayo ke rAjAne nA paNa paDAya tema nathI, ane putrane paraNAvAya tema paNa nathI. * maMtrIne A ApattimAMthI koI mArga na sUjhatA teNe potAnA kuladevatAnI ArAdhanA zarU karI. For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 * maMtrInI bhaktithI kuladevatA prasanna thayA, ane potAnuM smaraNa karavAnuM kAraNa pUchyuM. * maMtrIe putrane nIrogI karavAnI vAta karI tyAre devIe karmonI amoghatA samajAvI bIjuM kAMIka mAgavAnuM kahyuM. tyAre maMtrIe mAMgyuM ke- "bIjo koI kumAra lAvI Apo ke je rAjaputrIne bhADethI paraNI mArA putrane Ape." tevo kumAra lAvI ApavAnuM vacana ApatA devIe kahyuM - je kumAra nagaranI bahAra sthAnapAlaka pAse ThaMDIthI tharatharato Ave ane tApaNApAse tApa kare te kumAra tAre gupta rIte laI Avavo. * maMtrIe paNa sthAnapAlakane bolAvIne Avazyaka sUcanAo ApIne rAtre je kumAra Ave tene gupta rIte laI AvavA bhalAmaNa karI. kuladevIe potAnA jJAnathI maMgalakalazane rAjaputrI railokyasuMdarIno bhAvI pati jANIne te ujajainI AvI. * upavanamAM thI phUla laIne pAchA vaLatA maMgalakalazane AkAzavANI dvArA jaNAvyuM-phula laIne jaI rahelo A kumAra sukanyAne bhADethI paraNaze." * AvuM apUrva sAMbhaLIne maMgalakalaza ghare jaIne A vAta pitAne jaNAvavAnuM vicAre che. paraMtu, bhavitavyatAne kAraNe ghare jatA A vAta kahevAnuM bhUlI jAya che. * maMgalakalaza pharI bIjA divase paNa gaI kAla jevI ja AkAzavANI sAMbhaLIne vicAre che ke "gaI kAle to huM pitAne jaNAvatA bhUlI gayo paraMtu Aje avazya jaNAvIza." ATaluM vicAre che tyAM ja acAnaka vaMToLa vAya che ane maMtrInA kuladevI tene e vaMToLa dvArA upADIne caMpAnagarInI bahAranI bhISaNa aTavImAM mUkI de che... * e aTavImAM AgaLa cAlatA eka moTuM sarovara Ave che. tyAM potAnI tRSA zAMta karIne moTA vaDa para caDe che. e samaye sUryAsta thaI gayo hoya che. upara caDIne te uttaradizAmAM prajavalita agni juve che. For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 tenA parathI nIce utarIne ThaMDIne kAraNe dhrujato ane zramita thaI gayelo maMgalakalaza agni pAse pahoMcIne tApa le che. * tyAM rahelA lokomAMthI keTalAka tenI mazkarI uDALe che ane keTalAka tene mAre paNa che. eTalAmAM maMtrInA sthAnapAlake tene joyo, sthAnapAlake tene tyAMthI anya sthAnamAM laI jaI tApaNuM karAvyuM, savAra paDatA gupta rIte maMgalakalazane maMtrI pAse laI gayo. * maMtrIpaNa rUpavAna kumArane joIne AnaMdita thaI gayo. maMtrI tene potAnA ghare eka sthAnamAM gupta rIte rAkhIne dararojasnAnavilepana bhojanAdithI tenI sAra saMbhALa kare che. * eka divasa kumAre maMtrIne pUchyuM-koI oLakhANa ke paricaya vinA mArI ATalI sAra-saMbhALa zA mATe rAkho cho? mane ahIMthI bahAra nIkaLavA zA mATe nathI detA? ane A nagarI kaI che?" maMtrIe nagarInuM nAma jaNAvyA bAda 'tenuM kAraNa tane thoDA divasa pachI kahIza." evuM kahyuM. * maMgalakalaze thoDA divasa pasAra thayA pachI pharIthI pUchyuM tyAre maMtrIe hakIkata jaNAvI ke-"tAre rAjaputrI paraNIne mArA putrone ApavAnI che." ubhayalokaviruddha ane gahaNIya A kArya karavAno maMgalakalaze sApha InkAra karyo. tyAre maMtrIe talavAra kADhI tene mAravAnI dhamakI ApI. chatAM paNa maMgalakalaza nirbhayatAthI potAnA nirNayamAM aDaga che. maMtrI krodhamAM AvIne tene mAravA jAya che tyAre maMtrInA sevako tene aTakAve che ane maMgalakalazane samajAve che. * maMgalakalaza paNa vicAre che ke "AvI ja bhavitavyatA haze, nahI to ujajainI kyAM ? ane mAruM ahIM AvavuM kyAM ? pelI AkAzavANI paNa e rIte ja thaI hatI, AthI vAta mAnI lauM." * maMtrInI vAtano svIkAra karatA maMgalakalaza eka zarata kare che ke lagnamAM pherA pharavAnA samaye rAjA je Ape te badhu mane ApavuM ane ujajainanA mArge e badhuM rAkhI devuM." * tenI zaratano svIkAra karIne maMtrIe lagnanI sarva taiyArIo karI. For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 lagna samaye maMgalakalazane joIne rAjaputrI paNa potAne bhAgyazALI mAnavA lAgI. lagnanA prathama pherAmAM rAjAe vividha vastro ApyA, bIjA pherAmAM AbhUSaNo, ane thALa vagere ApyA, trIjA pherAmAM maNi-suvarNa vagere ApyuM ane cothAmAM manohara ratha vagere ApyuM, AvuM dAna karIne rAjA kara-mocana karAve che paraMtu kumAra rAjaputrIno hAtha choDato nathI, tenA mATe te kumAra pAMca jAtivaMta azvo mAMge che, ane rAjA te azvo paNa Ape che. lagna karyA bAda maMgalakalaza rAjaputrI sAthe maMtrInA ghare Ave che tyAre dAsa-dAsIonI parasparanI dhImA Avaje thatI vAto maMgalakalazanA kAne paDe che ke--'Ane have ahIMthI jaldI nikALI do.' zayanakhaMDamAM pahoMcIne kumAra dehaciMtAnA bahAne tyAMthI bahAra jAya che. tyAre trailokayasuMdarI suvarNanI pANInI jharI laIne tenI pAchaLa-pAchaLa jAya che. * deha ciMtA TALavA chatAM potAnA patine vyagra joIne rAjakumArIe pUchyuM- 'zuM Apane kSudhA pIDe che ?' maMgalakalaze 'hA' kahI eTale potAnI priyaMkarI nAmanI24 dAsIne mokalIne mAtA pAsethI modaka maMgAvyA. siMhakesarIyA modaka ArogatA maMgalakalaze potAno aNasAra ApavA mATe trailokyasuMdarIne kahyuM ke 'A modaka to zreSTha che paraMtu AnI upa2 jo ujjainI nagarInuM pANI maLe to parama AnaMda thAya.' trailokyasuMdarIne A vAta kAMI aghaTita lAgI kAraNake ujjainI to caMpAthI khUba dUra hovAthI tyAM javAno saMbhava ocho rahe che. athavA trailokyasuMdarIe vicAryuM ke 'AmanuM mosALa ujjainI haze mATe tyAMnA pANIno svAda cAkhelo haze.' 24. A nAma mAtra devacaMdrasUrijI tathA munidevasUrie ja prayojyuM che. bAkInA dareka racanAkAroe mAtra dAsI tarIke sAmAnya ullekha karyo che. For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 * potAne jaldI nikALavA mATenA dhImA zabdo pharIthI maMgalakalazanA kAne paDyA. te pharIthI dehaciMtAnA bahAne Ubho thayo paraMtu rAjakumArIne tarata ja pAchaLa AvavAne badale thoDI vAra pachI AvavAnuM kahI gayo. A bAju maMtrIe ujajainanA mArge rAjAe ApelI vastuo taiyAra ja rAkhI hatI. temAMthI sArabhUta vastuo eka rathamAM nAkhIne rathamAM cAra azvo joDayA ane eka azvane rathanI pAchaLa bAMdhyo, vAyuvege ratha doDAvIne thoDA divasomAM ujjainI pahoMcI gayo. * AnaMditamane ghara tarapha jato hoya che tyAre mAtAe bahumUlya vastra-alaMkArathI vibhUSita thayelo hovAne kAraNe tene oLakhyo nahIM ane kahyuM "rAjakumAra ! A mArga nathI." nA kahevA chatAM te rathane ghara tarapha Avato joIne satyabhAmAe dhanadatta zreSThIne bolAvyA. * dhanadatta zeTha tene kahevA jAya che eTalAmAM to maMgalakalaza mAtApitAnA caraNe name che. mAtA-pitA tene oLakhyA pachI khUba AnaMdita thAya che. maMgalakalazano ATalA samayano vRttAMta jANIne ane ATalI badhI Rddhi joIne khUba Azcaryacakita thaI jAya che. prAkAra sahitanI navI moTI havelI banAve che. * maMgalakalaza potAnA adhUrA kalAbhyAsa mATe mAtA-pitAnI AjJAthI gharanI najIka rahetA upAdhyAyanI pAThazALAmAM joDAI jAya che ke je upAdhyAya rAjA-maMtrI-sArthavAha vagerenA putrone paNa kalA abhyAsa karAvatA hoya che. * A bAju maMgalakalazane pAcho mokalyA pachI maMtrIe zayanakhaMDamAM potAnA putrane mokalyo. aMdara AvIne jayAM e zayyA para caDhavA jAya che tyAM ja rAjaputrI sAvadha thaI jAya che. rogiSTha maMtrIputra jyAM hAthano sparza karavA jAya che tyAM ja railokayasuMdarI tyAMthI nIkaLIne bahAra potAnI dAsIo pAse AvI jAya che. dAsIe ekadama vihaLa For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 thavAnuM kAraNa pUchyuM tyAre railokyasuMdarIe potAnA patine badale tyAM koI bIju AvI gayAnuM jaNAvIne dAsIo vacce ja rAtrI pasAra karI. * savAre railokyasuMdarI rAjA pAse pahoMce e pahelA ja udAsa ane dIna banIne maMtrI rAjA pAse pahoMcI jAya che, rAjA AnaMdane badale viSAdanuM kAraNa pUche che. maMtrI pahelA to potAnA karmone doSa Ape che. rAjA spaSTa jaNAvavA kahe che tyAre niHsAsA nAkhatA-nAkhatA kahe che ke 'lagna samaye Ape mArA putrane joyo hato, ApanI putrI sAthenA lagnanI prathama rAtrIe ja e rUpavAna putranA zarIramAM koDha roga vyApI gayo che. paraMtu temAM koI railokyasuMdarIno doSa nathI, Ato mArA bhAgyano ja doSa che." maMtrInI vAta sAMbhaLatA rAjA krodhe bharAyA, teoe mAnI lIdhuM ke gailokayasuMdarInA sparzanA kAraNe ja maMtrIputra rogiSTha thaI gayo che. AthI putrI pApii ane alakSaNo che. rAjAe kahI dIdhuM ke gailokayasuMdarIne mArI najara samakSa paNa na lAvavI. pahelA atyaMta priya hovA chatAM paNa badhI ja rANIoe paNa railokyasuMdarIno tyAga karyo. maMtrInA svArtha bharyA kapaTe tailokyasuMdarInI hAlata kaphoDI karI dIdhI. * railokyasuMdarI mAtAnA gRhanI pAchaLa ekalI paDI rahe che. ene bolAvanAra, enI sAthe vAta karanAra ke enuM sAMbhaLanAra koI nathI. ekalI ekalI ja vilApa karyA kare che. manomana svakarmano ja doSa mAne che.-"eka bAju pati paraNIne cAlyo gayo ane bIjI bAju ATaluM moTuM kalaMka caDyuM, evuM kayuM me khoTuM pApa karyuM haze ke jenA prabhAve AvuM banyuM? * eka divasa gailokyasuMdarIne lagnanA divase potAnA patie modaka ArogyA bAda ujajainInAM pANI viSe je kahyuM hatuM te yAda AvI gayuM ane pote nirNaya karI lIdho ke potAnA pati ujjainI ja gayA haze. mAre koIpaNa rIte ujjainI jaIne emane zodhavA che." * eka divasa gailokyasuMdarIe potAnI mAtAne-ekavAra pitA sAthe vAta karAvI ApavA mATe vinaMtI karI, mAtAe avajJA pUrvaka kAMI For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ja na sAMbhaLyuM tyAre teNe siMha nAmanA sAmaMtane pitA sAthe ekavAra vAta karAvI ApavA vinaMtI karI. * siMha sAmaMte avasara joIne rAjAne te vAta karI, rAjAnI anumatithI railokyasuMdarIe tyAM AvIne puruSaveSanI mAMgaNI karavAnI sAthe ujjainI javAnI anumati mAMgI, rAjAe sihasAmaMtane A viSe pUchyuM, teNe A vAta yogya che evuM jaNAvyuM AthI rAjAe puruSa veSanI sAthe ujajainI javAnI anumati ApI. tathA sainya sahita siMhasAmaMtane railokyasuMdarInA rakSaNa mATe sAthe mUkayo. svavaMzamAM koI dUSaNa na lAge tenI saMbhALa rAkhavAnuM ane sarva prayatna pUrvaka zIlanuM rakSaNa karavAnuM railokyasuMdarIne kahyuM. * railokyasuMdarI avirata pramANe ujjainI pahoMcI tyAre vairIsiMha rAjAne-"caMpAnagarIno rAjaputra sainyasahita potAnI nagarImAM Ave che. evA samAcAra maLyA, vairIsiMha rAjAe paNa turaMta bahAra AvI ThATha pUrvaka ujjainImAM praveza karAvyo ane nizcita thaIne potAnuM ja ghara mAnIne potAnA mahelamAM rahevA jaNAvyuM. * thoDA divasa tyAM mahelamAM rahyA bAda potAnA sainiko pAse svAdiSTa pANInA jaLAzayanI tapAsa karAvI. sainiko e tapAsa karIne tenuM sthAna nagarInI bahAra pUrvadizAmAM jaNAvyuM. -puruSaveSamAM rahelI rAjakumArIe paNa te sthAna joyuM, te jaLAzayanA mArgamAM jaLAzaya nikaTa eka AvAsa banAvI ApavA vairisiMha rAjAne vinaMtI karI, rAjAe suthAro pAse te jagyAe sthAna banAvI ApyuM. * rAjakumArI dararoja te sthAnamAM besIne jaLAzayanA mArga para joyA kare che. ekadivasa mArga para jatA pAMca azvo joyA, ke jemanA para surasuMdara rAjAnuM nAma aMkita thayeluM hatuM ane e azvo lagna samaye potAnA patine ApelA. e azvo joIne AnaMdita thayelI rAjakumArIe tenI pAchaLa sainiko mokalIne tenA svAmI saMbaMdhI tapAsa karAvI. * jANavA maLyuM ke-teo dhanadatta zreSThInA ghare rahe che. temanA For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrae A ghoDA caMpAthI lAvelA che. pharIthI be sainiko mokalIne dhanadatta zreSThInA putranuM nAma ane vartamAnamAM te zuM kare che ? tenI tapAsa karAvIne jANyuM ke- "maMgalakalaza upAdhyAya pAse abhyAsa kare che.' * mailokyasuMdarIe siMhasAmaMtane e azvo kaI rIte kharIdavA te aMge pUchyuM. siMhasAmaMte-tamane je rIte yogya lAge e rIte karavA jaNAvyuM. azvono svAmI ahIM Ave ane tenA bhAva oLakhI laIe e mATe chAtro sahita upAdhyAyane bhojana mATe AmaMtraNa ApavAnuM railokyasuMdarIe kahyuM siMhasAmaMtane paNa vAta yogya jaNAI. sAthe sAmaMta upAdhyAyane AmaMtraNa ApI AvyA. * sarva chAtronI sAthe upAdhyAya mahela para AvyA tyAre chAtromAMthI potAnA patimaMgalakalazane gailokyasuMdarI oLakhI gaI. badhAne bhojanAdi karAvyA bAda maMgalakalazane potAnA Asana para besADIne rAjaputrane anurUpabhakti karI, maMgalakalazanuM viziSTa bahumAna joIne bIjA chAtrone irSA thaI AvI. * railokyasuMdarIe upAdhyAyane koI chAtra pAse koI sAru kathAnaka saMbhaLAvavA vinaMtI karI. tyAre badhA vidyArthIoe IrSAne kAraNe-"jenuM vizeSa bahumAna karyuM che. e maMgalakalaza ja kathA saMbhaLAve evuM kahyuM. * upAdhyAye Adeza Apyo eTale maMgalakalaze UbhA thaIne pUchyuM carita ane kalpita ema be prakAranI kathA hoya che. huM kaMI kathA saMbhaLAvuM? rAjakumArIe carita kathA kahevAnuM kahyuM tyAre maMgalakalaza samajI gayo ke-"A e ja railokayasuMdarI che ke jene huM caMpAmAM bhADethI paraNyo hato. atyAre koIpaNa kAraNasara puruSaveSamAM ahIM AvI che." * maMgalakalaze athathI iti sudhInI potAnI vyatIta kathA saMbhaLAvI tyAre puruSaveSamAM rahelI rAjakumArIe banAvaTI krodha karIne tene pakaDAvyo, rAjakumArInA krodhathI DarIne upAdhyAya ane chAtro tyAMthI bhAgI gayA. For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 maMgalakalazane uparanA mALe laI jaI gauravapUrvaka siMhAsana para besADyo. siMhasAmaMtane bolAvIne kahyuM ke 'huM jemanI sAthe paraNI chuM e A ja mArA svAmI che.' 'jo A e ja hoya to koI nizAnI vagere parathI siddha thAya to tArA para koI doSa na Ave' evuM siMhasAmaMte jaNAvyuM tyAre trailokyasuMdarIe maMgalakalazanA ghare jaIne pitAe ApelA nAmAMkita thALa vagere joI AvavAnuM kahyuM. A bAju nAzI gayelA chAtro e maMgalakalaza para krodhe bharAyelA rAjakumAranI vAta dhanadatta zreSThIne karI. dhanadatta zeTha Akula-vyAkula thaI gayA. bheTaNuM laIne rAjA pAse prArthanA karavA jAya che. teTalAmAM ja siMhasAmaMta temanA ghare AvyA. * ghare AvIne siMhasAmaMte zreSThIne ciMtAmukta thavAnuM ane maMgalakalaze lAvelA thALa vagere dekhADavAnuM jaNAvyuM. dhanadatta zreSThIe rAjAnA nAmathI aMkita thALa vagere dekhADyA tyAre siMhAsAmaMtane paNa pUrI khAtarI thaI gaI. * potAno srIveSa karIne trailokyasuMdarI maMgalakalazanA page paDI. pharI puruSaveSa karIne vairisiMha rAjA pAse jaIne svavRttAMta jaNAvyo. te sAMbhaLIne rAjA paNa Azcaryamugdha banI gayA. trailokacasuMdarIne rAjabhaMDAramAMthI sIveSa ane alaMkAro ApIne tene putrI tarIke svIkArI. rAjAe ane siMhasAmaMte potAnA patinI sAthe rahevAnI anumati ApI. * rAjAjJAthI dhanadatta zreSThI maMgala mATe putra-putra vadhUne ghare laI gayA ane mahotsava karyo. tyArabAda rAjAe ApelA mahelamA teo rahevA lAgyA. trailokyasuMdarIe puruSaveSa pAcho ApavA siMhasAmaMtane pitA pAse mokalyA. siMhasAmaMte caMpAnagarIe jaIne rAjAne trailokyasuMdarIno vRttAMta jaNAvyo tyAre rAjA khUba AnaMdita thayA ane putrI-jamAIne teDI lAvavA siMhasAmaMtane pAchA ujjainI mokalyA. For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 * vairIsiMha rAjA ane dhanadatta zeThanI anumati laIne siMhasAmaMta navadaMpatine caMpAnagarIe laI AvyA. * rAjAe duSTamaMtrInuM mastaka chedI nAkhavAno Adeza karyo tyAre maMgalakalaze vinaMti karIne subuddhi maMtrIne bacAvyo. ane rAjAe mAravAne badale teno dezanikAla karyo. * rAjAe maMgalakalazanA mAtA-pitAne paNa caMpAnagarImAM ja bolAvI lIdhA. * thoDA samaya bAda badhA ja maMtrI ane sAmaMtone bolAvIne maMgalakalazano rAjyAbhiSeka karyo. jamAIne rAjaya soMpIne surasuMdararAjAe yazobhadrasUrijI pAse pravrajyA grahaNa karI. umrabhAve tapAdi ArAdhanAmAM nirata thayA. * maMgalakalazane rAjya karato joI sImADAnA rAjAoe sAthe maLIne caMpAnuM rAjaya laI levA caDhAI karI. prabaLa puNyazALI maMgalakalaze te sarva rAjAone jItI lIdhA. * kALakrame maMgalakalazane jayazekhara nAme putra thayo. * rAjavI maMgalakalaze anekAneka jinamaMdiro baMdhAvyA. temAM viziSTa jinapratimAonI pratiSThA karAvI. rAjavI dararoja aSTaprakArI pUjA paNa karatA, jinAgamonuM lekhana zarU karAvyuM, nitya supAtradAnano paNa lAbha letA, dIna-anAtha duHkhIo para anukaMpA paNa rAkhatA. * keTaloka kALa pasAra thayA pachI caMpAnagarInA udyAnamAM padhArelA divyajJAnI jayasiMha nAmanA AcArya bhagavaMtanI dezanA sAMbhaLavA gayelA rAjavI maMgalakalaze dezanAnA aMte potAnA bhADethI paraNavAnuM ane rANI kailokyasuMdarI para kalaMka AvavAnuM kAraNa pUchyuM. * jayasiMha AcArya bhagavaMte te saMbaMdhe banneno pUrvabhava jaNAvyo. * bharatakSetranA kSitipratiSThita nagaramAM somacaMdra nAmano kulaputra ane zrIdevI nAmanI tenI patnI rahetA hatA, suzrAvaka jinadeva sAthe somacaMdranI gADha maitrI thaI. For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 * 'pUrvajonA vArasAmAM maLeluM aDhaLaka dhana paNa niraMtara vAparavAnA kAraNe thoDA samayamAM kSaya pAmI jaze." AvuM vicArIne jinadeve saMpattinI prApti mATe dezAMtara javAno nirNaya karyo. * jatAM pUrve jinadeve mitro somacaMdrane potAnI badale dharmamAM vAparavA mATe dasahajAra dInAra ApyA, sAthe A dhana vAparavAthI tenA puNyano chaThTho bhAga tane paNa maLaze evuM jaNAvyuM. mitra dezAMtara gayo te pachI somacaMdra e dhana deva-gurunI pUjA, saMghanI bhakti, dIna-anAthone dAna vageremAM vAparIne puNyopArjana karyuM, tene dharmamAM dhana vAparato joIne patnI zrIdevIe paNa anumodanA karavA dvArA puNya bAMdhyuM. * eja nagaramAM naMdazreSThInI putrI ane sudatta zreSThInI patnI bhadrA paNa rahetI hatI. zrIdevI ane bhadrA vacce maitrI baMdhAI. pUrva saMcita karmanA udaye sudatta rogiSTha thayo tyAre bhadrAe potAnA hRdayanI vyathA zrIdevIne jaNAvI. tyAre zrIdevIe kahyuM ke "nakkI tArA saMsargane kAraNe ja tAro pati rogiSTha thayo che. tuM mArI najarathI paNa dUra thaI jA." A sAMbhaLIne bhadrAne AkuLa-vyAkuLa thaI gayelI joIne zrIdevIe kahyuM "re sakhI ! zA mATe ATalI udvigna thaI gaI ? meM to mAtra majAkamAM kahyuM hatuM, bAkI to jagatamAM sau koI pote bAMdhelA karmonAM phaLa bhogave che." * te nagaramAM atyaMta durAcArI kAmakUra vagere pAMca mitro rahetA hatA. ekavAra teo madanA nAmanI vezyA pAse gayA. ratikrIDA Adi karatA teonI vacce vAta thaI ke "somacaMdra ane tenI patnI zrIdevIne zIlathI calita karavA koI samartha nathI. tyAre kAmAkure zrIdevIne zIlathI calita karavAnI gAMTha vALI. evI ja rIte madanA vezyAe paNa somacaMdrane calita karavAno nirNaya karyo. * ekavAra zrIdevI gharamAM ekalI hatI tyAre kAmAMkura tenI pAse gayo. ene manAvavA ghaNA prayatno karyA zrIdevI e tene dhUtkArIne kADhI mUkayo. A bAju saMdhyAkALe somacaMdra ghare pAcho jato hato tyAre madanA For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kulavAna strIno veSa paherIne mAro pati tamane bolAve che. evuM kahIne upavanamAM laI gaI. tyAM jaIne ekAMtamAM ghaNI prArthanAo karavA chatAM somacaMdra zIlathI calita na thayo. * A rIte nizcala zIlanuM pAlana 5 karIne, gRhasthadharmanuM suMdara pAlana karIne, mRtyu pAmIne somacaMdra ane zrIdevI banne saudharma nAmanA prathama devalokamAM utpanna thayA. pAMca palyopamanuM AyuSya pUrNa karIne somacaMdrano jIva maMgalakalaza tarIke utpanna thayo ane zrIdevInA jIve railokayasuMdarI tarIke janma dhAraNa karyo. * jayasiMha AcArya bhagavaMte A rIte rAjavI maMgalakalaza ane rANI gailokyasuMdarIne temano pUrvabhava jaNAvIne kahyuM-'padravyathI puNyopArjana karavAnA kAraNe tamane bhADethI paraNavAno avasara Avyo ane sakhI bhadrAne majAkamAM paNa kalaMka devAthI railokyasuMdarIne kalaMka AvyuM." putrI jayazekharane rAjaya para sthApIne maMgalakalaza ane railokyasuMdarIe jayasiMhasUrijI pAse dIkSA grahaNa karI, zruta ane cAritradharmanuM suMdara pAlana karanArA maMgalakalazamunine gurue potAnA pada para sthApyA ane sAdhvIjI sailokayasuMdarI paNa pravartinI pada pAmyA. aMte saMlekhanA karIne banne pAMcamAM devalokamAM utpanna thayA. * tyAMthI cyavIne bane manuSya thaze, dharmArAdhanAnA prabhAve pharI devalokamAM jaIne manuSyabhava pAmaze, e bhavamAM sarvakarmano vinAza karI sarva duHkhano aMta ANI mokSapada prApta karaze.... 25. A zIlapAlanano kathAghaTaka mAtra devacaMdrasUrijInI, mANikacacaMdrasUrijInI tathA ajJAtakartRka e traNa kathAmAM ja prarUpAyo che. For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * kathAghaTakomAM parivartana pU.devendrasUrijI dvArA AlekhAyelA prastuta maMgalakalaza-kathAnA mULa svarUpamAM paravartaoe keTalAka parivartano karyA che. kathAnA mULa svarUpano sAra ApaNe AgalA prakaraNamAM nihALyo have te-te granthakAroe karelA kathAghaTakonA parivartana joIe. ahIM koI graMthakAronI kSati zodhavAno ke eka karatAM bIjA granthakArane zreSTha darzAvavAno Azaya nathI, ahIM mAtra tulanAtmaka abhyAsanI dRSTie ja parivartano zodhavA prayatna karyo che. paravartI graMthakAro kathAnA mULa svarUpane vadhu rocaka banAvavA ke kathA ghaTakane satarka banAvavAnA AzayathI keTalA parivartano karatA hoya che. dA.ta. vinayacaMdrasUrijI maMgalakalaza rAjA banyA pachI tenuM bIjuM nAma pracalita thayAnuM paNa varNave che "jitakAzI tatazcampAmagAn mngglbhuuptiH| jayakezara ityasya, samabhUnnAma cA'param" // ahIM A bIju nAma darzAvIne granthakAre maMgalakalazanA satva ane prabhAvane suMdara rIte varNavyo che. atizaya aNamAnItI thayA pachI trailokyasuMdarIne prathama vAra pitA maLyA tyAre ja teNe puruSaveSanI yAcanA karI ane surasuMdara rAjAe te arpaNa paNa karyo. A kathAMzane satarka banAvavA munidevasUrijIe umeryuM ke e samaye railokayasuMdarI potAnI sAthe zuM banyuM? te jaNAvI de che, tathA potAne paraNIne cAlyA gayelA patine zodhavA ujajainI javuM che-e paNa jaNAve che, tyAre rAjA putrIne puruSaveSa Ape che ane maMtrI parano krodha manamAM ja chUpAvI rAkhe che- tadvijJaptena bhUpena, sUtAhUtA vyajijJapat / tvajjAmAtAstyavantyAM tat, tAta ! puMveSamarpaya // 163 // enaM saMzodhya gRNhAmi, yathA'hamatha tadvyadhAt // 164 // (pUrvArdha) gAmbhIryeNa nRpo'pyasthAd, gUDhakopazca mantriNi // 165 // (uttarArdha) For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 ahIM 'putrI para ruSTa hovA chatAM putrInI prathama ane dekhItI rIte anucita lAgatI mAMgaNIne paNa pUrI karI de che.' e kathAMza putrI dvArA jaNAvAyelI maMtrInI luccAI dvArA tArkika banAvAyo che. kyAreka kartAnI varNanazailI paNa kathAghaTakanuM parivartana thavAmAM kAraNarUpa banatI hoya che. dA.ta.maMgalakalazanA trailokyasuMdarI sAthe lagna thayA pachI te jyAre pharIthI potAnI nagarI ujjainImAM pahoMcI jAya che, te pachInI kathA munidevasUrijIe ane temane anusarelA munibhadrasUrijIe khUba TUMkANamAM ApI che. tevI rIte munibhadrasUrijInI kAvyAtmaka zailIne kAraNe dareka prasaMgo varNana pracUra ke vArtAlApa sabhara banyA che. kathAnI zarUAtamAM ja dhanadatta zreSThIne ciMtita joIne satyabhAmA ciMtAnuM kAraNa pUche che ane zreSThI aputra hovAnuM kAraNa jaNAve che. ajitaprabhasUrijIe mAtra be zlokamAM varNavelA A kathAMzane munibhadrasUrijIe 25 vasantatilakAmAM varNavelo che. kathAMzano ATalo vistAra thAya eTale sahaja che ke temAM koIka navo vikAsa jovA maLe. AvI rIte tatkAlIna samAjavyavasthA, kartAnA pota-potAnA dhArmika AcAro, graMthakAranI abhivyakti vagere ghaNA-ghaNA nimitto dvArA kathAghaTako parivartanazIla banatA hoya che. prastuta kathAnakamAM paNa A rIte keTalAka parivartano thayA che. devacaMdrasUrijInI mULa kathAno AdhAra laIne maMgalakalazakathAmAM thayelA mukhya parivartanono kRtinA krame abhyAsa karIe, ahIM e noMdhavAnuM ke varNana zailIne ahIM prAdhAnya ApyuM nathI. kAraNa ke pratyeka racanAkAranI potAnI eka AgavI zailI hoya che. jo e varNanazailIne paNa AgaLa karI parivartano zodhavA jaIe to prAyaH dareka kRti potAnI zailIne kAraNe judI ja hoya che. tevI ja rIte kathAne ane kathAnA bodhane lokapriya ke lokagrAhI banAvavAnA AzayathI kartAe gUMthelA kAvyAlaMkAro paNa pratyeka kartAnA svataH vizeSa ja rahevAnA. mATe ahIM abhyAsamAM mAtra For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 kathAghaTakono ja AdhAra lIdhelo che. ahIM sAmagrI ekatrita karelI hovAthI kathAghaTaka uparAMta paNa varNanazailInA ke alaMkAronA vaividhyano abhyAsa karanArA jIjJAsuone paNa saraLatA raheze. (1) mANikyacaMdrasUrijI: > kathA ghaTakonI daSTie mANijyacaMdrasUrijI devacaMdrasUrijIne ja anusaryA che. chatA svarUci anusAre keTalAka parivartano karyA che. > dhanadatta zreSThI satyabhAmAnI salAhathI haMmezA jinezvaranI pUjA-bhakti kare che-evuM sAmAnya kathana ahIM thayuM che. jayAre mULa kathAmAM pahelA gRhajinAlaya ane tyArabAda grAmajinAlayamAM pUjA karavAnuM varNana che. > AgaLa jatA maMgalakalaza ATha varSano thAya che. tyAre pitA dhanadatta zreSThI upavanamAMthI phUla lAvIne ghare AvI paramAtmAnI pUjA kare che ane maMgalakalaza temane pUjAnI sAmagrIo Apato jAya che. ahIM "ghare AvIne pUjA kare che tenA parathI-"gRhajinAlayamAM pUjA karatAM haze" evuM anumAna thAya che. > ahIM gailokyasuMdarInA pitA ke caMpAnagarInA rAjAnuM nAma surasuMdarane badale guNasuMdara ApyuM che. > railokyasuMdarInA vivAha mATenI carcAmAM ahIM rAjA ane mAtra guNAvalI rANI ja che. jyAre mULa kathAmAM aMtepuranI samagrarANIo sAthe carcA karavAnuM varNana che. > maMtrIe kuladevInI ArAdhanA mATe traNa upavAsa karyA. > "maMgalakalaza sthAnapAlako pAse pahoMcyo tyAre maMtrIno sthAnapAlaka tene anya sthAnamAM laI jAya che. pachI savAre tene gupta rIte maMtrI pAse laI jAya che. A mULa kathAghaTakane tArkika banAvavA mATe evuM nirUpAyuM che ke--savAre bIjA sthAnapAlako ghoDAne laIne dUra cAlyA gayA tyAre maMtrIno sthAnapAlaka maMgalakalazane maMtrI pAse laI gayo. > maMgalakalazane ciMtAtura joIne subuddhimatrI pUchyA vagara ja For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmethI kahe che ke -"tAre rAjaputrIne paraNIne mArA putrane ApavAnI che." mULakathAmAM maMgalakalaza be vAra pUche che pachI maMtrI tene kahe che. > lagna samaye rAjAe cAra maMgalamAM caturaMga sainya vagere ApyuM. > lagnabAda maMgalakalaza maMtrInA ghare Ave che tyAre ane modaka vAparyA bAda railokyasuMdarI sAthe vArtAlApa cAlato hoya che tyAre ema be vAra maMtrInA aMgata mANase maMgalakalazane ahIMthI nIkaLI javAnA AMkhanA izArA karyA. mULakathAmAM bane vAra maMtrInA dAsa-dAsIo dvArA thatI vAto saMbhaLAI javAnuM kathana che. > maMgalakalaza ratha laIne ujajainI ghare pAcho Ave che tyAre mAtA-pitA tene oLakhatA nathI. tene rAjaputra mAnIne banne ghara bAju Avato aTakAve che. *> vairIsiMha rAjAnA mahelamAM rahyA pachI puruSaveSamAM rahelI railokyasuMdarIe pUrvadizAmAM jaLAzaya pAse rAjAnI anujJAthI sAta mALano mahela banAvaDAvyo. > railokyasuMdarIe pitAe lagna samaye ApelA azvo joyA paraMtu, "te azvo rAjAnA nAmathI aMkita hatA tevI vAta nathI. > maMgalakalaze kathA saMbhaLAvatA pahelA puruSaveSamAM rahelI gailokyasuMdarIne carita ane kalpitamAMthI kaI kathA saMbhaLAvuM? ema pUchyuM tyAre railokyasuMdarIe kahyuM-"carita kathA ja kaho, ane "A modakanI sArthakatA, e vAparyA pachI ujajainI nagarInuM pANI maLe to che." evuM sAMbhaLIne mArA cittamAM camatkRti thaI hatI e kathA kaho." A sAMbhaLIne maMgalakalaza samajI gayo ke-A e ja railokyasuMdarI che, jene huM paraNyo chuM." > guNasuMdara rAjAe maMtrInA vadha mATe Adeza karyo tyAre maMgalakalaze teno vadha aTakAvyo ane yathAsthita ja rAkhavA mATe rAjAne vinaMti karI, rAjAe paNa vinaMtino svIkAra karyo. devacaMdrasUrijInI kathAmAM maMtrIno vadha aTakAvavAnI vAta che. paraMtu pachI maMtrInA dezanikAlanuM nirUpaNa che. For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 (2) vinayacaMdrasUrijI : > vinayacaMdrasUrijI mAsikayacaMdrasUrijIne anusaryA hovA chatAM somacaMdranA bhavano zIlapAlanano kathAMza lIdho nathI. e uparAMta paNa keTalAka ghaTakomAM parivartana karyA che. > dhanadatta zreSThIe potAnI ciMtAnuM kAraNa darzAvyuM tyAre satyabhAmAe pahelA upAya darzAvyo ke "Apa bIjI kanyAone paraNI lo, jemanAthI ghaNA putro thaze.' > >lokasuMdarIne lagna yogya thayelI jANIne rAjAe sabhAsadone pUchyuM-"AvI rAjakumArIne yogya koI vara tame joyo che ? athavA to kyAMya sAMbhaLyo che ?' tyAre sabhAsadoe abhayavacana mAMgIne jaNAvyuM ke "ApaNA maMtrIno putra che. enA jevo bIjo koI vara ame joyo ke sAMbhaLyo nathI." tyAre rAjAe teonuM vacana mAnIne maMtrIne lagnanI vAta karI. bIjI badhI ja kathAmAM rAjAnA A saMvAdanuM rANIo sAthe nirUpaNa che. > maMtrIe tapa karIne gotradevInI ArAdhanA karI evuM ahIM jaNAvAyuM che. aTTama karyAnI vAta nathI. > maMtrIe sthAnapAlakane bolAvIne "je bALaka Ave tene rAtre ja mArI pAse laI Avavo evuM kahyuM hatuM, temAM ahIM "trIje divase bALaka Avaze" evuM umeryuM che. joke gotradevI saMketa Ape che tyAre trIjA divasanI vAta karI nathI. > maMgalakalazamaMtrIne vAraMvAra nagara-gAma-deza vagerenuM nAma pUchato hato, paraMtu maMtrI tene kahetA na hatA, ekavAra maMgalakalazane atyaMta ciMtAtura joIne maMtrIe potAnuM prayojana jaNAvyuM. > lagna samaye caturtha maMgalamAM rAjAe maMgalakalazane azva vagere ApyuM ATaluM ja jaNAvyuM che. prathama traNa maMgalamAM zuM ApyuM te jaNAvyuM nathI. > lagna karIne AvyA pachI maMtrInA aMgata mANaso e For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 maMgalakalazane nIkaLI javA mATe IzArA karyA. ahIM AMkhanA isArAnI vAta nathI. paraMtu bIjIvAramAM nIkaLI javA vAraMvAra AMkhanA IzArA karyA evuM darzAvyuM che. maMtrInA mANasoe IzArA karyA eTale maMgalakalaza tyAMthI tarata nIkaLI gayo. tyAMthI nIkaLavA mATe trailokyasuMdarIne dehaciMtAnuM ke anya koI bahAnu ApyAnuM nirUpaNa ahIM karAyuM nathI. *> trailokyasuMdarIe puruSaveSanI mAMgaNI karI tyAre rAjAe potAnI rIte ja vicArIne anumati ApI. anya sthaLe A viSe siMhasAmaMtanI salAha levAno ullekha che. puruSaveSadhArI trailokyasuMdarI akalpitakathA kahevAnuM maMgalakalazane jaNAve che tyAre 'maMgalakalaza tene oLakhI jAya che' e kathana ahIM karyuM nathI. *> maMgalakalazane pakaDIne uparanA mALe laI gayA pachI trailocasuMdarI pote ja tene lagna samaye pitAe ApelI vastuo siMhasAmaMtane vizvAsa mATe dekhADavAnuM kahe che. siMhasAmaMta trailokyasuMdarIne pharI puruSaveSa paherAvIne vairIsiMha rAjA pAse laI gayA. tyAre trailokyasuMdarIne badale siMhasAmaMte pote banelI hakIkata rAjAne jaNAvI. > guNasuMdara rAjA cAritranuM pAlana karIne devaloke gayA. mitra jinadatte paradeza jatA samaye somacaMdrane dasa hajAra dInAra dharmArthe ApI, tenA badale ahIM somacaMdre paradeza jatA jinadattane dhana ApavAnI vAta che ane bIjAnA hAthe dhana vAparavAne kAraNe maMgalakalazanA bhavamAM bhADethI 52mavAno avasara Avyo evuM varNavAyuM che. joke ahIM varNavelo A ghaTaka vadhu yogya lAge che. kAraNake, jo mitra somacaMdra dvA2A dhanano sadvyaya kare to somacaMdrane tenA dvArA maLatA puNyano mAtra chaThTho aMza ja maLe. evuM pratyeka graMthakAra varNave che. jyAre somacaMdra mitra dvArA dhana vApare to temAM te puNyanA pAMca aMza maLe, For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zreSThIputra hovA chatAM maMgalakalazanA bhAvamAM rAjakumArIne paraNavAnuM saubhAgya prApta thayuM, rAjyanI prApti thaI ane saddagurunA yoga dvArA cAritranI prApti paNa thaI. A badhA mATe prakRSTa puNopArjana kareluM hovuM joIe. hA, bIjA dvArA puNyopArjana karavAne kAraNe ekavAra bhADethI paraNavAno avasara paNa Avyo. A rIte vinayacaMdra-sUrijIe varNavelo kathAghaTaka vadhu yogya jaNAya che. > zrIdevInI sakhI bhadrAne ahIM somacaMdranA mitra jinadattanI patnI darzAvI che. > bhadrAno pati rogiSTha thayo hovAne badale, te potAnI patnIthI virakta thayo hovAnuM nirupAyuM che. > bhadrA sakhI zrIdevIne patinI viraktinuM kAraNa pUche che tyAre zrIdevIe majAkamAM "tArI cAmaDIno ja koI doSa haze, AvuM kahyuM, jenA phaLa svarUpe railokyasuMdarInA bhavamAM tenA para kalaMka AvyuM. > maMgalakalaza ane railokyasuMdarI bAravratanuM pAlana karIne zivagatine pAmyA. maMgalakalazanA AgaLanA bhavo ke e bhavamAM cAritra prAptinI kathA ahIM varNavelI nathI. (3) ajitaprabhasUrijI : > maMtrIe sthAnapAlakane potAnI badhI ja satya hakIkata jaNAvI dIdhI. > maMtrInA kuladevIe AkAzavANI karI tyAre spaSTa kahI dIdhuM ke "puSpo hAthamAM laIne jato A bALaka rAjakumArIne bhADethI paraNaze" anyatra rAjakumArIne badale mAtra kanyAno nirdeza karelo che. > jaMgalamAM pahoMcelA maMgalakalaze darbhanA tRNathI doraDuM banAvIne vRkSa para caDhyo. AgaLanI kathAmAM mAtra vRkSa para caDavAnI vAta che. > maMgalakalaza maMtrIne dezAdinA nAma ane potAnA satkAranuM kAraNa pUche che tyAre prathamavAramAM ja maMtrI sarvavRttAMta jaNAvI de che. devendrasUrijI vagerenI kathAmAM maMgalakalaza prathamavAra pUche che tyAre maMtrI For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 tene yogya samaye jaNAvavAnuM kahe che. pachI bIjIvAra pUche che tyAre maMtrI hakIkata jaNAve che evI prarUpaNA che, paraMtu tyAM prathamavAramAM na jaNAvAnuM ke bIjI vAramAM jaNAve che tyAre yogya samaya kevI rIte pAkyo ? te jaNAvAyuM nathI. maMgalakalaza lagna bAda maMtrInA ghare Ave che tyAre maMtrInA dAsa-dAsIo aMdaro aMdara vAta karatA hoya che ke-'A paradezI puruSa hajI kema nIkaLI jato nathI ?' ahIM e vAta maMgalakalazanA kAne paDe che. tevuM spaSTa nirupaNa nathI. chatAM A prarUpaNA je avasare karI che tenA parathI mAnI zakAya ke maMgalakalaze A vAto sAMbhaLI haze. -> trailokayasuMdarIe IMgita-AkArathI potAnA patinuM citta calAyamAna che ema jANI lIdhuM. ane te kA2Ne ja te patine ekalA choDatI nathI. *> saMdhyAkAle maMtrInA aMgata mANasoe maMgalakalazane javAnI preraNA karI. ahIM preraNA IzArAthI karI ke potAnI vAtacito saMbhaLAvavA dvArA karI ke pachI pote aMdara jaIne kAnamAM kahyuM ? teno koI khulAzo karyo nathI. maMtrIe jyAre 'trailokayasuMdarI sAthe vivAha karavAne kAraNe mAro putra koDhI thaI gayo.' evI vAta karI tyAre pUrvokta kathAmAM rAjA atyaMta AvezamAM AvIne trailokayasuMdarIne najara samakSa paNa na lAvavAno Adeza kare che. jyAre ahIM rAjAnI vicAraNA darzAvAI che ke 'maMtrIputra to potAnA azubha karmanA udaye koDhI thayo che, jagatamAM sarva potA potAnA karma bhogave che e nizcaya naya che, paraMtu vyavahAra sukhaduHkhanA nimittane AgaLa kare che. tethI mArI putrI doSa pAtra che.' tyAre trailokacasuMdarI rAjA ane parijanone aniSTa thaI gaI. ahIM turaMta AkrozamAM AvIne AjJA karavAne badale varNavAyelI vicAraNA rAjAnI pIDhatA sUcave che. *> siMhasAmaMte trailocasuMdarI sAthe ekavAra vArtAlApa karavAnI For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 vinaMti karI tyAre rAjAnI AMkhomAM AMsu AvI gayA ane rAjAe kahyuM ke "teNe pUrvabhavamAM koI duSkarma karyuM haze, jenA pratApe tenuM zarIra kalaMkita thayuM.' bIje mAtra rAjAe vArtAlApanI anujJA ApyAnuM nirUpaNa che. jyAre, A rIte prasaMga varNana karavA dvArA rAjAno putrI sneha darzAvyo che ane prasaMga paNa karUNa banAvyo che. > railokyasuMdarIe badhA chAtronuM yathAyogya bahumAna karyuM tyAre maMgalakalazane pote paherelA be vastro ApyA. > maMgalakalaze potAnI kathA kahI tyAre banAvaTI Akroza karavA dvArA railokayasuMdarIe tene gharanI aMdara laI AvIne siMhAsana para besADyo ane siMhasAmaMtane pUchyuM, "huM jene paraNI chuM te Aja mAro pati che. have mAre zuM karavuM joIe?" siMhe uttara Apyo ke "jo Aja tAro pati hoya to niHzaMka paNe tenI sAthe vilAsa kara' siMhanA javAbathI gailokayasuMdarIne lAgyuM ke tene haju zaMkA che. te zaMkA dUra karavA siMhane rAjAe ApelA thALa vagere jovA dhanadatta zreSThInA ghare mokalyA. dhanadatta zreSThInA ghare te thALa vagere joIne siMhasAmaMtane saMpUrNa vizvAsa besI gayo, temaNe zreSThIne putravadhUnuM svarUpa jaNAvyuM, tyArabAda siMhasAmaMta pAcho gailokayasuMdarI pAse Avyo tenI anujJAthI strIno veSa paherIne railokyasuMdarI maMgalakalazanI patnI tarIke rahI, te banne varavadhU zreSThInA ghare gayA. samAcAra maLatA virIsiMha rAjAe te bannene bolAvI vRttAMta jANyo. rAjAnI anujJAthI banne pharIthI rAjAe ApelA mahelamAM rahevA lAgyA. pUrvokta kathAomAM A ghaTaka thoDo judI nirUpAyo che. > paradeza jatA jinadeve mitra somacaMdrane dazahajAra dInAra ApIne te dhana sAtakSetramAM vidhipUrvaka vAparavAnuM jaNAvyuM. > somacaMdra ane zrIdevIe sAdhunA saMsarga dvArA prApta thayelA zrAvakadharmanI ArAdhanA karI. > ajitaprabhasUrijIe devacaMdrasUrijI dvArA Alekhita kathAne AdhAre prastuta kathA varNavelI hovA chatAM temAM uparokta parivartano Avazyaka For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA che. have pachInA prAyaH dareka graMthakAroe ajitaprabhasUrinI kathAne Adarza banAvI che. je kathAghaTako uparAMta zabdaracanA parathI paNa spaSTa jaNAI Ave che. dA.ta. munidevasUrijIe maMgalakalazanA lagnavarNananA cha zloko zloka kramAMka 133thI 138) ajitaprabhasUrijImAMthI (zloka kramAMka-84thI 90) zabdazaH lIdhelA che. joke, munidevasUrijIe pratyeka sarvAnta devacandrasUrijInI stuti karI che, tathA devacaMdrasUrijI sAthe varNana sAmya paNa jovA maLe che. paraMtu, devacaMdrasUrijIno somacaMdranA bhavano zIlapAlanano kathAghaTaka ajitaprabhasUrijInI jema temaNe paNa svIkAryo nathI. to bAju upara jaNAvyA mujaba lagnavarNana zabdazaH ajitaprabhasUrijInuM svIkAryuM che. A vastusthiti evuM jaNAve che ke-racanAsamaye munibhadrasUrijIe devacaMdrasUrijI ane ajitaprabhasUrijI bannene sAme rAkhyA haze. rAjavallabha upAdhyAye to mAtra thoDA (ke jenI virakSA paNa na karI zakAya) zAbdika parivartana karIne saMpUrNatayA ajitaprabhasUrijInI ja kathA grahaNa karI che. mAtra uparokta lagna varNana choDI dIdhuM che. > bhAvacaMdrajI, lakSmIsUrijI tathA haMsacaMdrajInA ziSyae to ajitaprabhasUrijInI kathAmAMthI varNana sthAno vagere gauNa karI e ja kathAno gadyAnuvAda karyo che. temAM paNa lakSmIvallabhajIe to kathAmAM paNa atyaMta TuMkANa karyuM che. zarUAtano keTaloka kathAMza tenA udAharaNa svarUpe- ajitaprabhasUrijI : ujjayinyAM mahApuryA, vairisiMho mahIpatiH / somacandrA ca tadbhAryA, dhanadattazca zreSThyabhUt // 1 // dharmArthI suvinItAtmA satyazIladayAnvitaH / gurudevArcanaprItaH sa zreSThI dhanadattakaH // 2 // satyabhAmeti tadbhAryA zIlAlaGkRtizAlinI / patyau premaparA kiM tvapatyabhANDavivarjitA // 3 // sA'nyadA zreSThInaM putracintAmlAnamukhAmbujam / dRSTvA papraccha he nAtha ! kiM te dukhasya kAraNam // 4 / / For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 bhAvacaMdrasUri : ujjayinyAM mahApuryAM vairisiMho rAjA, tatprANavallabhA somacandrA priyA'bhUt / dhanadattanAmA zreSThIpuGgava AsIt / sa kiM lakSaNa: ? suvinItaH satyazIla - dayAnvito gurudevArcanatatparaH paropakArapravaNa IdRzaH zreSThI / tadbhAryA satyabhAmA / sApi suzIlA patyau premabharA parantu santAnavivarjitA'sti / ekadA sA zreSThInaM sutacintAmlAnavadanaM vIkSya papraccha-he kAnta ! kiM te du:khasya kAraNaM ? zrIlakSmIsUri : ujjayinyAM puryAM vairasiMho bhUpaH / tatra dharmArthI dhanadattazreSThyabhUt / tasya nirapatyA satyabhAmA bhAryA vidyate / sA'nyadA putracintAmlAnamukhaM zreSThinaM dRSTvA papraccha-he nAtha ! duHkhasya kiM kAraNam ? / haMsayandraka - ziSya : ujjayinyAM mahApuryAM vairisiMho rAjA rAjyaM karoti sma / tasya rAjJaH somacandrA bhAryA / tasyAM nagaryAM dhanadattaH zreSThI abhUt dharmAtmA satyavAn zIladayAnvitaH gurau deve ca bhaktimAn / tasya bhAryA satyabhAmA zIlAlaGkAravibhUSitA bhartari premaparA paraM tu santAnavivarjitA / anyadA sA mlAnamukhaM cintAturaM dRSTvA zreSThinaM Aha- 'he nAtha! kiM te duHkham / ' haMsacaMdranA ziSye to kathAmAM traNa zloko paNa ajitaprabhasUrijInA samAvyA che. munibhadrasUrijIe mahAkAvya racavAnA AzayathI karthA sarjana kareluM hovAnA kAraNe temAMthI zabdasAmya prApta thaI zake tema nathI paraMtu teoe saMpUrNa zAMtinAtha caritra munidevasUrijInI kathAne AdhAre ja raceluM che.26 munidevasUrijIe zAMtinAtha caritramAMnI prastuta kathA ajitaprabhasUrijInI kathAne AdhAre banAvelI che je ApaNe joI gayA. A parathI nakkI thAya che ke munibhadrasUrijI paNa kathA ghaTako dvArA ajitaprabhasUrijIne anusaryA che. 26. dukhI hai.sA. bR.4. - pR. 508-508. For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 eka mAtra ajJAtakartRka kathAmAM zabda sAmya prApta thatuM nathI te uparAMta kathAghaTakomAM paNa pramANamAM vadhu parivartano prApta thatA hovAne kAraNe tenI racanAno AdhAra zodhavo muzkela jaNAya che. jo ke devacandrasUrijIno zIlapAlanano ghaTaka samAvyo che. *> Ama, ajitaprabhasUrijInA prAyaH sarva paravartIoe temanI kathAne AdhAre kathAnuM Alekhana karyuM che. (4) munidevasUrijI27 : janma thayA pachI chaThThI jAgaraNamAM bAramA divase putranuM nAma maMgalakalaza rAkhyuM. > maMtrIe gotradevInI ArAdhanA mATe tapa karyAno ullekha nathI. > puSpo levA upavanamAM gayelo maMgalakalaza ghare pAcho nathI Avato tethI tenA mAtA-pitA khUba vilApa kare che. temane pratibodha karavA zAsanadevI Ave che ane maMgalakalazanuM apaharaNa tathA tenA thanArA lagna vagere vRttAMta jaNAve che. maMtrIe jene saMketa karelo te sthAnapAlake maMgalakalazane thoDIvAra tApaNuM karAvIne tyAre ja maMtrI pAse laI gayo. maMgalakalazane savAre gupta rIte maMtrI pAse pahoMcADavA karatA rAtre ja maMtrI pAse laI javo ucita jaNAya che. kAraNake gupta rIte ja laI javAno che to savAranI rAha zA mATe jovI ? ane rAtre lokonI avara-javara paNa na hoya tethI pahoMcADavAmAM saraLatA rahe. jo ke, jyAM savAre maMtrI pAse laI javAnuM TAMkeluM che tyAM bIjA sthAnapAlako savAre khUba dUra nIkaLI gayA pachI laI javAnI vAta che. e parathI ema samajI zakAya ke--tene rAtre laI jAya to nikaTamAM rahelA sthAnapAlakothI vAta gupta na rahe. 27. munidevasUrijI tathA A pachInA dareka graMthakAro ajitaprabhasUrijIne anusarelA hovAthI temanI kathAmAM thayelA parivartano have pachI noMdhyA nathI. mAtra ajitaprabhasUrijI karatAM vizeSa parivartanono ja ullekha karyo che. For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 0> maMgalakalazanI rakSA karavA arthAt tenA para dhyAna rAkhavA maMtrIe paheregIro goThavyA. > maMgalakalaza lagna karIne maMtrInA ghare pAcho Ave che tyAre maMtrInI dAsIo paraspara tene jaldIthI nIkaLavA mATe je vAta kare che te maMgalakalaza sAMbhaLI jAya che. ajitaprabhasUrie sAMbhaLavAno spaSTa nirdeza karyo nathI. > maMgalakalaza ane railokayasuMdarI bannee sAthe maLIne eka ja thALamAMthI modaka ArogyA. eka ja thALano spaSTa ullekha munidevasUrijI tathA munibhadrasUrijI sivAya anya koI racanAkAroe karyo nathI. > maMgalakalaza ghare pAcho pahoMce che tyAra pachInI kathA TuMkANamAM varNavI che. > railokyasuMdarIe puruSaveSanI yAcanA karatA samaye pitAne spaSTa jaNAvI dIdhuM ke "ApanA jamAI avantImAM che' > rAjA railokyasuMdarIne puruSaveSa ApI avantI mokale che. paraMtu maMtrI pratyeno kopa manamAM chupAvI rAkhe che.. sailokyasuMdarIe kalAcAryane chAtro pAse potAnI vItaka kathA jaNavavA kahyuM. > maMgalakalaze potAnI buddhithI ja jANI lIdhuM ke A trailokyasuMdarI che. > siMhasAmaMta dhanadatta zreSThInA ghare surasuMdararAjAe ApelI vastuo jovA khAtarI mATe jAya che te vAta nathI, ke pharIthI puruSaveSa karIne vairisiMharAjAne potAno vRttAMta kahevA javAnI vAta nathI, sIdhuM ja maMgalakalazanI pati tarIkenI oLakhANa thaI gayA pachI trailokyasuMdarIe tarata ja siMhasAmaMtane puruSaveSa ApI pitA pAse mokalyA-evuM nirUpaNa che. > siMhasAmaMta vairIsiMha rAjA pAse javA nIkaLe che. tyArapachI maMgalakalaza vadhU gailokyasuMdarIne laIne mAtA-pitAnA ArzIvAda levA jAya che. For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 > surasuMdararAjAnA AgrahathI vairIsiMha rAjAnI anujJA laIne maMgalakalaza railokayasuMdarI ane svajanonI sAthe caMpApurI gayo. anyatra pahelA mAtra maMgalakalaza ane railokyasuMdarI jAya che ane pachI surasuMdara rAjA maMgalakalazanA mAtA-pitAne paNa bolAve che." evo nirdeza karyo che. > rAjavI maMgalakalazanA sImADAnA rAjAo sAthenA yuddhano kathAghaTaka ahIM samAvAyo nathI. mitra jinadatte dAna karavA mATe potAnuM dhana somacaMdrane ApyuM. dhananuM pramANa ahIM, darzAvAyuM nathI, tathA "dAna karavA mATe evo khulAso Apyo che. anya kathAmAM "dharmArthe kahyuM che, tenA karatA munidevasUrijIno ullekha vadhu sAro lage che. kAraNake prastuta dRSTAMta dAnadharmanA prabhAva para prarUpeluM che. > aMte "maMgalakalaze railokyasuMdarInI sAthe dIkSA grahaNa karI ane svarge gayo" ATaluM ja jaNAvyuM che. pachInA bhavo viSe ke mokSa gamana viSe koI ullekha nathI. (5) munibhadrasUrijI: > maMgalakalaza nIkaLI gayo pachI gailokyasuMdarI sUI gaI. jAgI tyAre bAjumAM rogiSTha maMtrIputrane joyo. > railokyasuMdarIe pitA pAse veSanI mAMgaNI karI tyAre tenI sAthe pitAne samajAvyuM ke- koDha roga tAva vagerenI jema kyAreya ekAeka AvI jato nathI, koI muninA zApane kAraNe kadAca AvI jAya to paNa parU-traNa vagerethI vyApta to ekAeka na ja thAya.' 0> uparokta be apavAda bAda karatA munibhadrasUrijI saMpUrNatayA munidevasUrijIne ja anusaryA hovAthI parivartita kathAghaTakonuM ahIM punarAvartana karyuM nathI. (6) upAdhyAya rAjavallabhajI : > pUrve jaNAvyA pramANe teozrIe alpa zAbdika parivartana For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe saMpUrNa kathA ajitaprabhasUrijInI ja grahaNa karelI hovAthI kathAghaTakonA parivartanamAM temano svataMtra ullekha karyo nathI. (7) bhAvacaMdrasUrijI: A kathA ajitaprabhasUrijInI kathAnuM ja gadya rUpAMtara hovA chatAM be sthaLoe bhAvacaMdrasUrie svataH ghaTakonuM parivartana karyuM che. > maMgalakalazane potAnA pati tarIke oLakhI lIdhA pachI railokyasuMdarIe siMhasAmaMtane sAmethI kahyuM - "haju jo saMzaya raheto hoya to temanA ghare jaIne pitAe ApelA sthAlAdi joI Avo." AvuM vyakta kahyuM mATe siMhasAmaMtano saMzaya dUra thayo. ahIM 'siMhasAmaMta ghare jaIne te sthAlAdi joIne pachI nirNaya kare che. evuM TAMkyuM nathI. > surasuMdara rAjAe maMtrIno vadha karavA mATe vadhu sthAna sajja karAvyuM, maMtrIne gadheDA para besADI trika-coka vageremAM pheravyo. pachI maMgalakalaze rAjAne gADha prArthanA karI mATe choDyo. > A uparAMta bhAvacaMdrasUrie maMgalakalazanA putranuM nAma "jayazekhara'ne badale "yazozekhara ApyuM che. (8) lakSmasUrijI: teozrIe gadyabhASAmAM kathA atyaMta TuMkANamAM ApI che. tene kAraNe nAnA-nAnA ghaNA kathAMzo ahIM samAviSTa thaI zakyA nathI. keTalAka sthaLoe ghaTakomAM parivartana paNa thayeluM jaNAya che- > railokyasuMdarInA pitAnuM nAma "mahAbAhu' darzAvyuM che. > rAjAe railokayasuMdarIne vivAhayogya jANIne subuddhimatrIne bolAvIne vAta karI. ahIM rANI sAthenI carcAno nirdeza nathI. > rAjAe putrI railokayasuMdarInA subuddhimaMtrInA putra sAthe lagnano prastAva mUkyo tyAre maMtrIno ekapaNa vAra InkAra ahIM darzAvAyo nathI. *> pratyakSa thayelA gotradevIe pUchyA vinA ja putranA rogano kSaya zakya nathI ethI kArya siddhi mATe anya koI kumArane lAvI ApavAnuM maMtrIne jaNAvyuM. For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ > maMgalakalaza pahelIvAra AkAzavANI sAMbhaLe che tyAre ghare jaIne pitAne e vAta kahevAno vicAra ahIM rajU thayo nathI. > maMtrI maMgalakalazane mAravAnI dhamakI Ape che tyAre maMtrInA puruSo dvArA tene samajAvavAnI rajUAta nathI. paraMtu, "maMgalakalaza potAnI matithI vicArIne ja lagna mATe taiyAra thAya che. evuM nirUpaNa che. > lagna samaye rAjAe maMgalakalazane jAtivaMta pAMca azvo vagere ApyuM maMgalakalaza karamocana karato nathI vagere prarUpaNa nathI. > pitAno krodha zAMta thaI gayA pachI sIdhuM ja gailokyasuMdarIe temane kalaMka utAravA puruSaveSanI mAMgaNI karIne ujjainI javAnI anumati mAMgI, rAjAe puruSaveSa ane sainya paNa ApyuM ATale sudhI siMhasAmaMtano koI ullekha nathI. paraMtu jayAre maMgalakalazanI kathA kahevAnI vAta Ave che tyAre siMhasAmaMta te kathA sAMbhaLe che, siMhasAmaMtanI anujJA laIne maMgalakalaza ane railokyasuMdarI vilAsa kare che. A be kathAMzamAM sihasAmaMtanuM pAtra nirUpaNa karyuM che. 0> siMhasAmaMtane puruSaveSa laIne caMpA mokalavAne badale ahIM, railokyasuMdarI pote ja maMgalakalazane potAnI sAthe caMpA laI jAya che. ane pitAne vRttAnta jaNAve che. evuM jaNAvyuM che. > lakSmI sUrijIe paNa maMgalakalazanA sImADAnA rAjAo sAthenA yuddhanI vAta karI nathI. > aMte "maMgalakalaza ane gailokayasuMdarI pAMcamAM brahmanAmanA devalokamAM gayA ane tyArabAda kramazaH mokSasukha pAmyA." evuM jaNAvyuM che. paraMtu pAchaLanA bhavono nirdeza karyo nathI. (9) ajJAtakartakakathA: > dhanadatta zreSThInI dharma ArAdhanAnA prabhAve putraprApti thaI. ahIM kartAe zAsanadevI dvArA varadAna prApta thavAnI vAta na karatA mAtra dharmArAdhanAne mukhya banAvIne sarvaracanAkAro karatA vizeSa prarUpaNA karI che. For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 > railokyasuMdarInA pitAnuM nAma guNasuMdara ane mAtAnuM nAma guNasuMdarI ApyuM che. > maMtrI maMgalakalazane mAravA jAya che tyAre ahIM tenA aMgata puruSone badale tenI patnInuM pAtra prayojeluM che. te patnI maMgalakalazane lagna karI levA mATe samajAve che. > rAjAe lagna samaye jamAI maMgalakalazanA sahaguNothI AkarSAIne maMgalArthe vAraMvAra dravya ApyuM, cAra maMgalamAM judI-judI vastuo ApavAnuM kathana ahIM karyuM nathI. > lagna bAda maMtrInA ghare pAcho Avyo tyAre maMgalakalazane maMtrInA puruSoe javA mATenA AMkhanA IzArA karyA chatAM tene avagaNIne maMgalakalaze sAmethI railokyasuMdarIne kahyuM ke "bhojana karIe to sAruM' ahIM pahelIvAra dehaciMtAnA bahAne gharamAMthI bahAra javAnI ke bIjI vAra pharI maMtrInA puruSo dvArA IzArA karavAnI, maMgalakalazanI ciMtita avasthAnI vagere koI vAta nathI. ahIM kareluM prarUpaNa maMgalakalazanI buddhimattAne ane nIDaratAne vadhu prabaLa darzAve che. > tyArabAda maMtrInA puruSo dvArA pharI IzArothatA koIka bahAnuM kADhIne maMgalakalaza tyAMthI nIkaLI jAya che. bIjIvAramAM paNa dehaciMtAnuM bahAnuM ahIM darzAvAyuM nathI. > potAnI nagarImAM AvIne maMgalakalaza ratha laIne ghara tarapha AvavA jAya che tyAre nagarajano tene e tarapha jato aTakAve che. chatAM te potAnA gharanA raste ja AgaLa vadhe che, tyAre tyAM thato kolAhala sAMbhaLIne dhanadatta ane satyabhAmA gharanI bahAra Ave che. anya kathAnakomAM "mAtA-pitA putrane oLakhatA nathI." evuM jaNAvAyuM che. tenA karatA prastuta prarUpaNA vyavahArika daSTie yogya jaNAya che. kAraNa ke game teTalA uttama vastrAlaMkAra pahere chatAM mAtA-pitA putrane oLakhI na zake evuM banavuM saMbhava jaNAtuM nathI. hA, ghaNA varSo vItyA bAda putrane joyo hoya to kadAca banI zake. paraMtu maMgalakalaza caMpA pahoMcyo For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI thoDA samayamAM ja lagna hatA ane lagna pachI tarata ja tyAMthI nIkaLIne ujajainI pAcho AvI gayo che. AthI prastuta kathAghaTakanuM thayeluM parivartana Avazyaka jaNAya che. > railokyasuMdarIe potAnA patine badale koI anya puruSane oraDAmAM Avelo joIne te dAsIo pAse cAlI gaI. tyAM rAtrI pasAra karI. savAre pharI oraDAmAM jovA AvI tyAre tyAM koDhIyo hato, tene joIne te potAnA ghare cAlI gaI. anyatra savAre koDhIne jovA AvavAno ullekha nathI. > railokyasuMdarIe pitA sAthe ekavAra vAta karAvI ApavAnuM mAtAne kahyuM tyAre anyatra mAtAe anAdarathI te vAta na sAMbhaLavAnuM jaNAvAyuM che. jayAre ahIM mAtAe kopanA atirekamAM kaheluM niSphaLa jAya che evuM jaNAvIne tenI vAta TALavAnuM darzAvAyuM che. > railokyasuMdarIe puruSaveSanI mAMgaNI karI tyAre "nItizAstramAM sakAraNa enI anumati ApI che." evuM svayaM vicArIne rAjAe puruSaveSa Apyo. > railokyasuMdarI puruSaveSamAM ujajainI pahoMce che tyAre vairIsiMha rAjA-ujajainIno rAjakumAra rIsAIne ahIM Avyo che. evuM mAne che. > railokyasuMdarI ujajainI nagarInA vividha sthAnomAM potAnA patine zodhavA phare che. > sailokyasuMdarIe koIka bahAnuM kADhIne maMgalakalazane bAkI rAkhyo bAkInA chAtro ane upAdhyAyane jamADyA, tyArabAda maMgalakalazane sonAnI thALImAM UMcA Asane besADIne jamADyo. > caMpApati guNasuMdara rAjAe jemanI pAse dIkSA lIdhI temanuM nAma ahIM 'zIlabhadra ane maMgalakalazanA putranuM nAma "jayakuMjara' ApyuM che. 0> jinadatte mitra somacaMdrane dazahajAra dInAra ApIne huM mRtyu pAmI jAuM tyAre A dhana sukRtamAM vAparavuM evuM jaNAvyuM. For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 > "tuM nakkI duzcAriNI che" e kAraNa zrImatI e sakhI bhadrAne tenA patinA aNagamAnuM jaNAvyuM. 10) haMsacaMdrajInA ziSya : > maMgalakalazanA pitA dhanadatta zreSThI gRhajinAlayamAM pUjA karyA bAda mukhya jinAlayamAM pUjA karavA jatA. > maMgalakalaza pitAne "Apa dararoja kaI bAju jAo cho ?" evuM pUche che tyAre ahIM tenI umara darzAvI nathI. > maMgalakalaze vRkSa para caDavA darbhatRNathI doraDuM banAvyuM. > maMgalakalaza caMpAnagarIthI pAcho ujjainI Ave che tyAre tene na oLakhavAnA kAraNe zreSThI dhanadatta potAnA ghara tarapha Avato aTakAve che. anya sarva kathAmAM ahIM zeThANInuM pAtra mUkeluM che. > railokyasuMdarIe pitA sAthe vAta karAvavA mAtAne kahyuM, mAtAe siMhAsAmaMtane kahyuM. > siMhasAmaMte jyAre surasuMdara rAjAne gailokyasuMdarInI vAta karI tyAre rAjAnI AMkhamAM azru AvI gayA. > maMgalakalazanA sImADAnA rAjAo sAthe yuddhano kathAghaTaka ahIM svIkRta karyo nathI. For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. siridevacaMdasUriviraiyA maMgalakalasakahA // " ettheva jaMbudIvammi bhAraha'ddhammi dakkhiNe / NayarIe aojjhAe AsI Aijisa ||1|| avaMtIvaddhaNo NAma tassupanno sunaMdaNo / tassa NAmeNa saMjAo avaMtINAma jaNavao ||2|| tammaNIsesadesesu vikkhAyA gAyagA purI / ujjeNINAma paccakkhA dhaNayasseva NaM purI ||3|| jA ya vAvI-taDAgehiM ujjANehiM ya maMDiyA / haTTa - ppa - sahAIhi ThANe ThANe virAiyA ||4|| paranarAlaMghiyAe u sacchabhAvAe savvayA / mahAsaisaricchAe khAiyAe suveDhiyA ||5|| uttuMgeNaM suvitteNaM parovaddavahAriNA / sajjaNeNa ya suddheNaM pAyAreNamalaMkiyA ||6|| pAlae taM puriM rAyA vairisIho ti NAmao / Nicca vikkhAyakittIo verivAraNakesarI ||7|| tassa'tthi savvabhajjANaM visiTThA rUvasAliNI / somacaMda tti nAmeNaM devI sohaggasAliNI ||8|| estaq For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 * maGgalakalazakathAnakam io ya atthi tattheva goravvo tassa rAiNo / dhaNadatto tti NAmeNaM seTThI puNNa - guNAlao ||9|| viNIo uvasaMtappA dhammiTTho sIlasaMjuo / jiNiMda - sAhupAyANamArAhaNasamujjao ||10|| sIla - sacca - NayoveyA surUvA cArubhAsiNI / savvatthociyakAyavve rayA atthi subhAriyA ||11|| saccabhAma tti NAmeNaM avaccaparivajjiyA / majjhimammi vae tAva pattAI tAI donni vi // 12 // jAyA etyaMtare citA tassa seTThissa pacchime / vaTTaMte jAmiNIjAme jahA "peccha NiratthayaM // 13 // eyaM amhANa savvaM pi davvaM puttavivajjiyaM" / evaM citApavaNNassa volINA tassa jAmiNI || 14 || uggae aMsumAlimmi jAva citaM na muMcai / mahAjogi vva jhANatthaM saccabhAmA niyacchiuM // 15 // jaMpae 'kiM tumaM nAha! citAvanno vva dIsasi / vAribaMdheNa baddho vva mahAmattamayaMgajo // 16 // naM mahArAyaputto vva jahA rajjAo bhaMsio / naM mahAjUyayAro vva lIhAchoheNa chohio ||17|| naM vijjANaM paribbhaTTho mahAvijjAharo iva / NaM parikkhINaAuvva deviMdo ciMdhadaMsaNo || 18 || PoXa9 For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 3 kiM va keNAvi taM muTTho ? kiM vA raNNA'vamANio ? | kiM vA parammuhaM jAyaM tujjha ajja mahAyaNaM ? / / 19 / / kiM vA pallaTTamaMgAre tujjha NAha ! NihANayaM ? | kiM vA vi bAliyA kA vi tujjha citte camakkai ? | // 20 // jai eyaM No aNakkheyaM, to majjhaM nAha ! sIsau / hasittA jaMpae seTThI, 'kiM gujjhaM tujjha vI pie ! // 21 // kiMtu citte mahAdukkhaM jaM tumaM puttavajjiyA' / tIe payaMpiyaM 'NAha ! kuNa dhammaM jiNAhiyaM // 22 // pUyaM jiNiMdacaMdANaM Nivvattehi ya aTThahA / gurUNaM saMvibhAgeNaM pUyapAvo bhavAhi ya / / 23 / / sAhammiyANa sattIe dehi dANaM aNegaso / dINA-'NAhAiyANaM pi karehi uciyaM tahA // 24 / / potthayANi pasatthANi lihAvehi NiraMtaraM / annaM pi evamAIyaM kuNa davvavvayaM piya ! / / 25 / / evamahaM karaMtANaM jai hohI NAha ! NaMdaNo / sAsaNassa pahAveNaM to laTuM ceva hohihI / / 26 / / ahavA na hohihI putto to vi davvaM niyoiyaM / bhavissai imaM sAmi ! suTThANammi maI mama / / 27 / / taM soUNaM tao seTThI harisupphuNNamANaso / jaMpae 'sAhu sAhu tti pie ! tujjha maI imA / / 28 / / evaM ceva imaM kajjaM karissAmi Na saMsao' / tappabhiI ca pAraddhaM teNa savvaM jahoiyaM / / 29 / / svag For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 * maGgalakalazakathAnakam saddittA mAliyaM teNa davvaM dinnaM maNicchiyaM / majjha dejjANi pupphANi NiccaM teNA'vi manniyaM // 30 // tao pabhAyakAlammi giNhittA varapacchiyaM / ArAme paidiNaM jAi mA ussUraM bhavissai ||31|| ei pupphANi ghettUNaM tatto gharajiNa'ccaNaM / pahANaM vilevaNaM caiva kAuM bhattIe so puNo ||32|| ovagaraNaM ghettuM tao jAi jiNAlae / NisIhiyAiyaM kAuM dei tinni payAhiNA ||33|| paMcappayArarUveNaM mahayA'bhigameNa u / pUyaM tihA viheUNaM, tihA bhUmipamajjaNaM // 34 // tinni kAuM paNAme hi, timuddAhiM samAhio / bhAveMto vaMdaI deve avatthAtiyamuttamaM ||35|| tidisANirikkhaNaM mottuM jiNabiMbe diTThi ThAviuM / vaNNAitiyasaMjuttaM kAUNaM jiNavaMdaNaM ||36|| paNihANatiyaM kAuM savvaM tatti karettu ya / gurupAsamma gaMtUNa vasahIe dei vaMdaNaM ||37|| paccakkhANAipuvvaM tu souM vakkhANamuttamaM / haTTamma tao gaMtuM bhoyaNaTThA hiM vae ||38|| esaNijjeNa bhatteNa kAUNaM pattapUraNaM / pattANaM bhuMjaI pacchA evamannaM pi so kare || 39 // bhattIe coiyA tassa sAsaNAhiTThayA surA / uvaddavaM daleUNaM tuTThA puttaM payacchai ||40|| PSYEQ For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 5 puNNammi tammi gabbhammi uppannammi manoramaM / sumiNaM pacchime jAme saccabhAmA'valoya || 41|| puNNakuMbhaM aNegehiM maMgalehi samanniyaM / pecchittA uTThiyA esA bhattArassa Nive // 42|| teNAvi bhANiyA 'bhadde ! NaMdaNo te bhavissai / savvaloyamaNANaMdakArao guNasaMjuo' ||43|| jaMpaI sA 'imaM hou guru- devANa pasAyao' / puNe pasUikAlammi savvalakkhaNasaMjuyaM // 44 // puttaM pavaI esA teNaM taDisannibhaM / tatto vaddhAvio seTThI dAsaceDIe vegao || 45 / / souM tayaMtie so vi tIe dAuM maNicchiyaM / vaddhAvaNayaM mahArammaM pavattei duyaM duyaM ||46 || avi yavajjiratUrasamAulaloyaM loyasamAgayakayasammoyaM / moyasamuddharaNacciravesaM vesasamujjalajaNakayasohaM // 47 // sohohAmiyasuMdararAyaM rAyapasAyavimoiyabaMdaM / baMdAghosiyajaya-jayasaddaM sadda - phAsa-rasa- rUva-sugaMdhaM // 48 // gaMdhaguNaDDUvilevaNasAraM sArasamAgayaakkhayavattaM / vattasumaMgalasaddApuNNaM puNNapavittasamANiyasaMghaM // 49 // ti / evaM vittammi pIIe vaddhAvaNamahUsave / kAyavvAI kuNaMtANaM saMpatte NAmavAsare // 50 // sumiNassA'NusAreNaM ammA-pIIhi se kayaM / maMgalakkalaso NAmaM savvaloyasamakkhayaM // 51 // Sya For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 * maGgalakalazakathAnakam kamaso vaddhamANo so saMjAo aTThavAriso / jAva tA pucchae tAyaM, 'pabhAe kattha gacchasi ?' // 52 // jaMpae jaNao 'putta ! pupphANaM jAmi paidiNaM' / bollei to imo 'ajja ahaM pi tumae samaM // 53 // AgacchissAmi' to seTThI jaMpae 'mA imaM kuNa / malao dUradesammi jeNa to ciTTha maMdire ' // 54 // imo vi AgahaM kAuM bAlattAo payaTTai / puttA'saMtosabhIeNaM jaNaeNaM na niyaTTio // 55 // pacchiyAvaggahattho so malae jA pahuttao / tA daThThe mAlieNA'vi puTTho seTThI savimhayaM // 56 // 'sAmi ! ko esa bAlo ?' tti seTThI jaMpai 'me suo' | harisupphuNNahiyaeNaM mAlieNa phalANi to // 57 // dinnANi sAdu- pakkANi nAraMgAINi sattaraM / AgayA ya puNo gehe, seTThI pUei i // 58 // bAlo vi savvasAmariMga mAyApAsAo appai / tao bIe diNe teNa viNNatto jaNao imaM // 59 // jahA 'haM malae jAmi tumaM ciTTha iheva ya' / bAlassa viNayaM daddhuM seTThI cittammi bhAvio ||60|| jaMpae 'vaccha ! taM bAlo, ciTTha tAva gihaTTio' / NicchaeNaM bhaNaMtassa mAlio to payaMpio ||61|| 'puttassa majjha dejjAhi saMpayaM pupphasaMcayaM' / 'Aeso' tti bhaNittANaM sammaM teNa paDicchiyaM // 62 // 959 For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam . 7 evaM diNe diNe tassa vaccaMtassa jahicchiyaM / aMtarA aMtarAle ya sikkhaMtassa ya kiMcivi // 63 / / kalAvinnANamAIyaM tahA dhammaM jiNAhiyaM / kettieNA'vi kAleNaM jaM jAyaM taM suNeha bho ! // 64|| atthettha bhArahe vAse caMpA NAma mahApurI / dhannAIriddhisaMbaMdhabaMdhurA alakovamA // 65 / / NamaMtA'NeyasAmaMtamaulimAlacciyakkamo / pAlae taM puriM rAyA nAmeNaM surasuMdaro // 66 / / tassa savvAvarohAo sArA devI guNAvalI / asthi vikkhAyakittIyA NissesaguNamaMdiraM // 67|| annayA sA NiucchaMge phala-phullasamAulaM / daTuM kappalayaM sumiNe sajjhasAo viujjhai // 68 / / sAhei niyadaiyassa tosApUriyamANasA / teNA'vi jaMpiyaM 'devi ! dhUyA te hohiI varA' // 69 / / 'evaM hou' tti devI vi jaMpiuM niyavAsae / jAi pattammi kAlammi pasUyA varabAliyaM / / 70 // tIse jammammi to rAyA 'niravacco' tti kArae / vaddhAvaNayaM mahArammaM savvarajje pahi?o // 71 // patte NAmadiNe NAmaM kayaM telokkasuMdarI / sukkapakkhammi caMdassa kala vva parivaDDaI / / 72 / / kalAhiM somayAe ya kaMtIe loNimAya ya / evaM kameNa vaTuMtI saMpattA jovvaNe vare // 73 / / DISRO For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 * maGgalakalazakathAnakam iTThA sA savvadevINaM parivArassa ya vallahA / jaNao vi taM niyacchaMto na ceva paritippai ||74 || annayA ghettumucchaMge savvAlaMkArabhUsiyaM / kannayaM citae rAyA " aho ! se rUvasaMpadA // 75 // aho ! kummunnayA pAyA, aho ! jaMghAo sohaNA / aho ! niyaMbasohaggaM, aho ! majjhaM sukhAmayaM // 76|| aho ! nAhI vi gaMbhIrA, aho ! tuMgA paoharA / aho ! bAhAjuyaM rammaM, aho ! kaMTho maNoharo // 77|| aho ! muhaM susohillaM, aho ! tuMgA sunAsiyA / aho ! se acchivicchohA, aho ! kaNNA susaMgayA // 78 // aho ! se kesapabbhAro, aho ! savvaM pi sohaNaM / aho ! ko Ie bhattAro kAyavvo aNurUvao ? // 79 // aho ! ciMtAbharo majjha jAo ajja aNovamo" / evaM ca ciMtaittANaM kannayaM taM visajjiraM // 80 // jAi aMteure rAyA ciMtAbhArasamAulo / rAyaM citAulaM daddhuM savvadevIhi jaMpiyaM // 81 // 'deva ! citApisAIe ajjaM ghattha vva dIsaha ' / rAyA payaMpaI 'devI ! saccameyaM na saMsao // 82 // vaTTae jovvaNe jamhA imA telokkasuMdarI' / devIhiM jaMpiyaM 'deva ! esA egeva kannagA // 83 // ao viogameIe na sattA sahiuM piya !' / jaMpiyaM patthiveNA'vi 'kiM payaMpaha erisaM ? // 84 // Povaa For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam . 9 kannA bhattAragehammi jAi natthettha saMsao' / tAo jaMpaMti 'jai evaM to vi ettheva dijjau / / 85 / / subuddhimaMtiputtassa, jeNAgacchai paidiNaM / amhANaM deva ! pAsammi, viogo Na vi jAyai' / / 86 / / patthivo vi tayaM savvaM manniUNa sahaM gao / hakkArittA mahAmaccaM subuddhi jaMpae imaM // 87 / / jaha 'bho'macca ! mae kaNNA imA telokkasuMdarI / vidinnA tujjha puttassa, paDicchAhi imaM lahuM' ||88 / / maMtI vi niyayaM puttaM nAuM taddosadUsiyaM / jaMpae 'deva ! no juttaM soUNaM pi ya erisaM // 89 / / jamhA siyAla-siMhINaM saMbaMdhaM ko pasaMsai ? / tamhA mahAnariMdassa dijjaU kassa vI imA' // 90 // puhavIsaro vi taM hatthe ghettUNaM bollae imaM / jahA 'bho ! majjha dehassa savaheNaM taM si sAvio // 91 // etto paraM na te kiMci ettha'tthe bhANiyavvayaM / majjhA''eso imo'vassaM kAyavvo NivviyappayaM' / / 92 / / 'Aeso' tti bhaNittANaM subuddhI niyamaMdire / jAi ciMtAsamAvanno accatthaM NiyamANase // 93 / / egaMtammi ya hoUNaM uvAe pariciMtai / jahA "vaggha-taDINAo kahameso NittharijjihI ?" // 94 // evaM ca ciMtayaMtassa jhatti cittammi se ThiyaM / "ArAhayAmi pUeuM bhattIe kuladevayaM" // 95 // OISIO For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 * maGgalakalazakathAnakam 'evaM' ti nicchayaM kAuM pUeuM kuladevayaM / vinnavai joDiuM hatthe 'pasAo devi ! kIrau // 96 / / daMsaNeNaM mahAciMtAsamudde paDiyassa me' / evaM vottuM tao dabbhasaMthAraM attharittu ya // 97 / / nivanno devipAmUle taM ceva ya saraMtao / rayaNIe pacchime jAme maMtibhattIe coiyA // 98 / / AgaMtuM jaMpae devI 'kiM tae sariyA ahaM ?' | maMtI vi devayaM daTuM vijjupuMjasamappabhaM // 99 / / 'devi ! paccakkhameveyaM tujhaM majjha paoyaNaM / tA kahA kuNa, jahA hoi NIrogo jhatti me suo' // 100 / / devI payaMpaI 'neyaM kAUNaM bhadda ! tIrai / jamhA nikAiyaM kammaM avassaM veiyavvayaM' // 101 / / maMtI payaMpaI 'devi ! jai evaM bhADaeNa vi / ANehi ko vi jo tassa pariNeuM dei kannayaM' // 102 / / devayA jaMpae 'bhadda ! karissAmi imaM ahaM / asAhAraNabhattIe tujjha eyAe tosiyA / / 103 / / kiMtu bAhiM purIe u thANavAlANa pasAo / sIyatto ya parissaMto jo tappei subAlao // 104|| so pacchanno kareUNaM ANAveyavvao tae' / evaM payaMpie maMtI vaMdiuM taM visajjae / / 105 / / sayaM tu uTThiuM jAi sagehe htttttuttttho| ADhavai savvasAmaggi kAUNaM laggaNicchayaM / / 106 / / lova For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 11 egate thANavAlego hakkArittANa jaMpio / jahA 'taM bAhiruddese me calatthAe ciTThasi / / 107|| tA koI bhadda ! jo ei teNa thAmeNa bAlao / surUvo so tao jhatti pacchannaM ANiyavvao' // 108 / / teNA'vi maMtiNo ANA sammaM saMpaDiyacchiyA / devayA vi hu NANeNaM ujjeNiM jAi jANiuM // 109 / / jahA maMgalakalaso so kannayaM pariNissai / Avetassa malayAo uppi houM payaMpai // 110 // 'eso so dArao jo u bhADaeNa sukannayaM / pariNehI, Na saMdeho' taM souM ciMtae imo // 111 / / "kimeyaM haMta appuvvaM AyAsammi nisuvvai ? | hou, tAyassa akkhissaM' bhAviuM visaI puriM / / 112 / / gehaM gayassa to tassa khittacittassa sA vaI / pamhaTThA, annadiyahe vi taheva ya nisAmaI // 113 / / "haMta ! eyaM tae vakkaM na me tAyassa akkhiyaM / ajjaM tu NicchaeNeva kahissAmi visesao' // 114 / / evaM tu ciMtayaMtassa uThThiyA vAyamaMDalI / ukkhitto tIe so bAlo AyAseNaM parivvae // 115 / / nIo tA jAva caMpAe AsannaM bhIsaNADaviM / mukko ya tattha to eso jUhabhaTTho migo jahA // 116 / / joyaI savvaohuttaM ayANaMto disAkamaM / pecchiUNaM saraM tattha NIrapuNNaM mahAlayaM // 117 / / svag For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 * maGgalakalazakathAnakam AiNNaM dusattehi pANiyaM piyaI tahi / bhIyabhIo pakaMpaMto vagghAIsAvayANa u // 118 // tassa pAlIe pecchittA mahaMtaM vaDapAyavaM / citae "ettha AroDhuM vasimaM joemi katthaI " // 119 // jAvevaM citae eso tAva atthaMgao ravI / asatto tassa taM dukkhaM daTThaNaM suyaNo iva // 120 // jAyA rattaMbarA saMjhA vimukkatamakesiyA / ahavA bhattuNo nAse hoi evaMvihA vasA // 121 // aMdhayArambha jAyammi dabhabaM valettu so / ArUDho vaDarukkhammi disAo jAva joyai // 122 // tAvuttaradisAbhAe jalaMtaM pecchae sihi / ujjIvio vva uttarai bassANusArao // 123 // payaTTo uttarAsAe bhIyabhIo duyaM duyaM / sIeNaM kaMpamANaMgo patto taM jalaNaMtiyaM // 124 // tappaMti jattha AsANaM aNege jAmaillayA / sIeNa pIDio eso jAva tattha samassio // 125 // tAva te TakkarAIhiM tADayaMti suNiddayA / jao evaMvihA ceva duTThasIlA havaMti te // 126|| tADayaMtA hasaMtA ya jAva ciTTheti te khaNaM / thANavAleNa maMtissa diTTho etthaMtarammi so || 127|| teNa puvvaNiutteNa vArittA te tao imo / NeuM annattha ThANammi pajjAlittA huyAsaNaM // 128 // Cibya For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 13 bhaNio 'tappAhi taM vaccha ! ettha ThANammi Nibbhao' / etthaMtarammi sA rAI khINapAyA u vaTTai / / 129 / / AiTThA thANavAleNa tao AsANa rakkhagA / jahA''ruhaha Asesu vAhaNatthaM vayAmu jA // 130 / / vegeNa vAhiuM Ase jA te jaMti sudUrao / tAva jaccaturaMgammi AruhiuM teNa bAlao // 131 / / gahio kholAe DhakkeuM maMtiNo ya samappio / 'sAmi ! eso jahA''iTTho ANio dArao mae' // 132 / / amacco vi tayaM daTuM accatthaM rUvaraMjio / sattame vAukhaMbhammi pacchaNNammi ya dhArae // 133 / / pahANaM vilevaNaM puppha-vatthA-'laMkAramAiyaM / sayameva karAvei paccaIehiM paidiNaM / / 134 / / savvaM sutthaM viheUNaM jAi dArANi tAliuM / pallaMkaya-gavakkhesuM NisaNNo so vi ciTThai // 135 / / ciMtae "kAraNaM kiM tu jameso majjha goravaM / evaM karei accatthaM Na ya dei viNiggamaM // 136 / / puraM desaM ca No eyaM ahaM jANAmi kiMci vi / tA pucchAmi imaM ceva tAyatullaM mahaMtayaM" // 137|| annadiyahammi so puTTho 'kimeyaM tAya ! paTTaNaM ? / kiM vA videsagassA'vi majjhamaccaMtagoravo ?' // 138 / / maMtiNA jaMpiyaM 'vaccha ! caMpANAmeNimA purI / goravaM tu sakajjeNaM karemi ahayaM tuha' // 139 / / Sixce For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 * maGgalakalazakathAnakam lavaI to imo 'tAya ! kiM kajjaM ? tA kahehi me' | maMtiNA bhaNiyaM 'vaccha ! ciTTha, tA kai vi vAsare // 140 // pacchA kajjaM kahissAmi tujjhaM natthettha saMsao' / ' evaM hou' tti to teNa vayaNaM tassa manniyaM // 141 // puNo gaehiM kehiM pi dihiM teNa pucchiyaM / maMtI ya Aha 'jai evaM egacitto suNehi tA' // 142 // kahiUNa puvvavattaMtaM maMtI jaMpara sAyaraM / 'rAyakannaM vivAheuM mama puttassa dehi tA' // 143 // bhaNaI maMgalakkalaso 'kimeyaM tAya ! jujjai / ihaloya - parattesu viruddhaM tuha jaMpiyaM ? ' // 144 // maMtI vi Aha 'jai evaM no karissasi to tuhaM / Na hohI suMdaraM bhadda ! tA manna maha bhAsiyaM' // 145 // maMgalakuMbheNa saMlattaM 'na eyaM majjha royai' / tao ruTTho mahAmaMtI khaggaM kaDDhe bhIsaNaM // 146 // 'sarAhi devayaM iTuM jeNaM chidAmi te siraM / 'saraNaM me jiNA hoMtu' abhIo so vi jaMpai || 147|| pAesu ya paDeUNaM tatto abbhitarA narA | jaMpaMti 'sAmi ! mA evaM karehi aidAruNaM' // 148 // jaMpio dArao tehiM 'vaccha ! mA erisaM kuNa / mannehi ya imaM ekkaM mA viNAsehi appayaM // 149 // citei so vi "emeva eeNaM bhaviyavvayaM / annahA kattha ujjeNI ? kattha vA iha Agamo ? || 150 || Pistaq For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 15 kattha vA vAiM nijjati mANussANi ? mahabbhuyaM / kiMca AyAsavAyAe Asi evaM payaMpiyaM // 151 / / tamhA karemi emeva" citte bhAvettu jaMpaI / 'jai evaM tAya ! kAyavvaM to jaM rAyA payacchaI / / 152 / / maMDalesu tayaM majjha dAyavvaM NivviyappayaM / ujjeNIe ya maggammi taM savvaM ThaviyavvayaM' // 153 / / 'evaM' ti hou maMtI vi mannae haTThacittao / paccAsannammi laggammi savvA sAmaggiyA kayA // 154 / / hatthikhaMdhasamArUDho savvAlaMkArabhUsio / gaMdhavvatUrasaddeNa phoDayaMto vva aMbaraM / / 155 / / saMpatto rAyagehassa duvArammi maNorame / kaehiM kouehiM tu mAigehammi pavisai / / 156 / / taM daTuM rAyadhUyA vi rUvAIguNapagarisaM / haTTatuTThA viciMtei "aho ! haM punnavaMtiyA / / 157 / / jIe me esa bhattAro savvalakkhaNasaMjuo / saMpatto puNNajoeNa devINaM pi vi dullaho' // 158 / / jAvevaM ciMtae esA tAva laggaM samAgayaM / / 'puNNAha' saddaghosammi ghuDhe devaNNuNA sayaM // 159 / / maMgalassaNapuvvammi NaMdItUre pavajjie / visiTThasauNasaMpAe jAliyammi huyAsaNe // 160 / / hatthe saMgahiyA teNa kannA telokkasuMdarI / tatto payakkhiNaM dei jalaMtammi huyAsaNe // 161 / / Dislee For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 * maGgalakalazakathAnakam Aime maMDale rAyA nANAvatthe payacchai / bIe AbharaNaM dei thAlAIyaM ca sohaNaM // 162 // suvaNNa- -- maNimAIyaM rAyA dei taijjae / cautthammi rahAIyaM dei savvaM maNoramaM // 163 // evaM dANammi dinnammi rAyA mellAvae karaM / Naya so mellae jAva NiveNaM tAba bhANio || 164 || 'varehi kiM pi jaM tujjha annaM pi hu maNogayaM' / kumaro payaMpaI 'deva ! jai evaM to payaccha me || 165 / / paMca vallahayA paMca turaMgA maNagAmiNo' / raNNA payaMpiyaM 'vaccha ! mukko muhiyAe te ahaM' // 166|| evaM vittammi vIvAhe mahAsAmaggisaMjuo / jA jAi maMtigehammi tAva logo papaI // 167 // "puNNavaMtINa majjhammi rehA eyAe dijjai / pAvio jIe bhattA paccakkho mayaNo iva" // 168 // emAi jaNaullAve suNaMto maMtimaMdire | jAi taraNiNAeNaM deMto dANaM maNicchiyaM // 169 // paviTTo maMgalehiM so gehamajjhammi suMdare / kameNa vAsagehammi dAsI - dAsasamAule || 170 // mahApallaM saMjutte tIe saddhi pavesio / jaMpaI pariyaNo tAva 'NikkAlijjau saMpayaM' // 171 // tao eyaM nisAmettA jAo ciMtAparo imo / citei "dehacitAe miseNaM jAmi vaMciuM" // 172 // esta For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 17 'dehacitaM vaissAmi' jAvevaM teNa jaMpiyaM / tA suvaNNAluyaM ghettuM calliyA rAyakaNNayA ||173 // kayAe dehaciMtAe vicittaM taM viyANiuM / 'kiM chuhA bAhae tujjha ? piya ! sAhehi me lahuM // 174 | rahassamakahaMteNaM teNa ' evaM ' ti bhAsie / dAsaceDI samAiTThA tIe NAma piyaMkarI || 175 / / jahA 'Nehi lahuM bhadde ! ammopAsAo moyage' / 'Aeso' tti bhaNittANaM dAsI sigdhaM viNiggayA // 176 // devIpAsAo ghettRNaM AgayA sIhakesare / vAsagehassa majjhammi tao bhuttaM duvehiM vi // 177|| ciMtiyaM AyamaMteNa teNa evaM jahA "ahaM / vavaeseNa keNA'vi jANAveyAmi appayaM" // 178 // evaM ciMtittu jaMpei jahA 'acvaMtasuMdarA / aho'mI moyagA kiMtu ujjeNINIrajogayA' // 179 // taM souM rAyadhUyAe hasittA ciMtiyaM maNe / "kimeyamabbhuyaM eso jaMpae aghaDaMtayaM ? // 180 // jao accaMtadUrammi ujjeNI sammae purI / tA kahi ajjautteNa sA diTTA saMbhavissai || 181|| ahavA vi mAigehaM se nRNaM tattha bhavissai | mAyAe ya samaM tamhA gamo eyassa saMbhave" // 182 // evaM ca citiuM tassa dinno paMcasugaMdhio / taMbolo appahattheNa mahArAgAiregao || 183 // 95429 For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 * maGgalakalazakathAnakam puNo vi sannio tehiM 'niggacchAhi lahuM lahuM' / tesiM cittaM muNeUNaM bhANiyA NeNa sA piyA // 184 // 'pAukkhAlayakajjeNa jAmi vaccogihe ahaM / tuvi pANi tattha peseyavvaM khaNaMtare // 185 / / evaM payaMpiDaM sigghaM vAsagehAo niggao / pucchiyaM ca 'kahiM majjha taM turaMgAi ciTTha ? ' // 186 // bhaNaMti te narA 'ehi jeNa daMsemu te tayaM' / tao tehiM sameo so gao ujjeNivarttANi // 187 // diTThe ca taM tayaM savvaM cittANaMdakaraM paraM / jaM jaM sArayaraM kiMci taM taM ekkammi rahavare // 188 // saMgo vittANa joei te cattAri turaMgame / ego ya piTTao baddho tao te jaMpiyA narA // 189 // 'sesaM savvamamaccassa appeyavvamasaMsayaM' / 'evaM' ti tehiM saMlatte tao te pucchiyA narA // 190 // 'gAmaMgAmeNa akkheha maggaM ujjeNigAmiyaM' | tehiM savvammi akkhAe AruhittA tayaM rahaM // 191 // turaMge vAuvege te coittA gacchaI lahuM / patto ya thovadivasehiM ujjeNi taM mahApuriM // 192 // tuTTo Nie gehe vatthAlaMkArabhUsio / jA visai tAva se mAyA payaMpe imaM varaM // 193 // 'rAyautta ! ihaM maggo Natthi, kiM taM pavissasi ?' | payaMper3a 'imo hohI maggo Natthettha saMsao' // 194 // VisvaiQ For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 19 / tIe seTThissa akkhAyaM jahA 'ko vi imo naro / vArijjaMto vi gehassa majjheNaM nAha ! volae' // 195 / / taM souM Niggao bAhiM vAraNatthamimassa u / uttiNNo maMgalakuMbho rahAo ya sasaMbhamaM / / 196 / / johAraM kAu tAyassa kaMThe gADhaM vilaggao / ANaMdaMsupavAheNaM siMcaMto rovaI ghaNaM / / 197|| olakkhiUNa seTThI vi mahANaMdeNa rovai / ammA vi naMdaNaM nAuM taheva parirovai / / 198 / / savvaM gharassa majjhammi uttArettA Thavei so / rahaM ThANe kareUNaM te turaMge NibaMdhai // 199 / / kAravei ya gehassa pAyAraM dUramuccayaM / caurayaM ca samuttuMgaM kAuM dharai turaMgame / / 200 // thANavAlAiyaM sutthaM turaMgANaM NirUviuM / jA jAo Nivvuo tAva mAyA-pIIhiM pucchio // 201 / / 'kahiM gao tumaM Asi ? aNuhUyaM ca kiM tae ? / kattha vA erisA riddhI saMpattA loyadullahA ?' // 202 / / teNA'vi Aio kAuM samakkhAyamasesayaM / taM souM 'puNNavaMto' tti seTThI cittammi raMjio / / 203 / / aha'nnammi diNe tAo teNa evaM payaMpio / 'tAyA'haM jovvaNattho vi cAruvijjAvivajjio / / 204 / / Na ya vijjAvihINassa sohae guNasaMpayA / jahA sohaggahINAe NArIe rUvamAiyaM / / 205 / / For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20* maGgalakalazakathAnakam tA tubhehiM aNunnAo savvavijjANa saMgahaM / karemi purasArassa uvajjhAyassa pAsao' || 206 // teNa'vi jaMpiyaM 'vaccha ! juttameyaM paraM mama / gihassAsannao esa uvajjhAo mahAmaI // 207 // pADhei DiMbhae rAya-maMti-satthAhamAINaM / tA tumaM pi gihAsanne paDhAhI putta ! Nivvuo' // 208|| sohaNamma diNe tassa uvajjhAyassa appio / kalAsu rasio NiccaM Niccito acchae suhaM // 209 // etto ya maMtiNA teNa maMgalakuMbhaNivacchio / pesio vAsagehammi hidveNa NiyaNaMdaNo // 210 // AgaMtuM jAva pallaMke samArUDho tao imA / citae "haMta ! kiM eso sarogo ko vi Agao || 211 // ArUDho majjha palaMke ?" evaM jAva viyakkai / tA eso karaphAsAI kAuM jAo samujjao // 212 // uttiNNA ya tao esA pallaMkAo sasaMbhamaM / NiggaMtu vAsagehAo duvArammi ThiyA lahuM // 213|| tao dAsIhiM saMlattA 'kiM sAmiNi ! sasaMbhamA / NiggayA ?' jaMpaI sA vi 'na majjhe majjha so pio || 214 || kiMtu aNNo imo ko vi tatto jhatti viNiggayA' / dAsIhiM jaMpiyaM 'tujjha paviTTho saMpayaM pio' // 215 // tIe payaMpiyaM 'tubbhe bhaMtiyAo asaMsayaM / tA haM bAhiM suvissAmi tumhANaM ceva majjhagA' // 216|| Psya For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 21 'evaM hou' tti to tAhiM vottuM tattheva soviyA / uggayammi ya sUrammi mAyA''eseNa sA gayA / / 217|| niyayammi maMdire, tatto amacco vimaNummaNo / jAi raNNo sayAsammi jokkAreuM nisIyai // 218 / / rAyA daTuM tayaM maMtiM aIvavimaNummaNaM / pucchaI 'kiM mahAmaMti ! tosammi vi visannao ?' // 219 / / jaMpaI so jahA 'deva ! vicittA kammapariNaI / maMdabhaggANa amhANaM vaseNaM kaha pariNayA / / 220 / / annahA ciMtaI jIvo hAsa-tosaparavvaso / annahA taM vihADei divvo paramaverio' // 221 / / rAyA vi ciMtae "haMta ! aigaruyaM sogakAraNaM / kiMpi eyassa maMtissa tahA vI pucchimo imaM // 222 / / ciMtiuM jaMpae 'bhadda ! jai evaM, tahAvi me / kahehi kAraNaM evaM mA gRhehi mama'ggao' / / 223 / / maMtI vi jaMpaI 'deva ! asaddheyaM pi sIsai / tumhA''eso tti kAUNaM kajjameyaM jahaTThiyaM / / 224 / / pariNeuM kannayaM tumha, majjha putto gihaM gao / jAva tAva khaNaddheNa mahAkuTThi vva dIsai / / 225 / / tubbhaM dhUyAe mAhappaM kiMci eyaM auvvayaM / jaM karapphaMsametteNa paiNo evaMvihA gaI' / / 226 / / taM souM suTTharuTeNa raNNA evaM payaMpiyaM / 'alakkhaNA imA pAvA nararayaNaviNAsiyA // 227|| oice For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 * maGgalakalazakathAnakam diTThImagge vi sA majjha nA''NeyavvA abhaggiyA' / devIhiM pi pariccattA jai vi accaMtavallahA / / 228 / / tao mAyAe gehassa puTThIe sA niyassa u / uvaragammi egammi avannAe vi dhAriyA // 229 / / soUNaM sA vi taM bAlA citte accaMtadUmiyA / "hA ! kimevaM mahApAvaM kammaM mama uvaTThiyaM / / 230 / / ekkaM tAva Na so bhattA jeNa vIvAhiyA ahaM / bIyaM duvvisahaM evaM kalaMkaM samuvaTThiyaM' // 231 / / evaM citApavaNNAe dukkhakkaMtAe annayA / cittammi se ThiyaM jhatti jaM tayA teNa jaMpiyaM // 232 / / "accaMtasohaNA ee moyagA kiMtu joggayA / ujjeNIe salilassa, kayAI tattha so bhave ?' |233 / / evaM tu ciMtiuM citte jaNaNI tIe jaMpiyA / jahA 'me aMba ! tAeNa ekkasiM kuNa daMsaNaM' // 234 / / avannAe na sA jAva saMbhAlei rAiNo / tAva tIe visannAe diTTho annammi vAsare / / 235 / / teNaMteNa voleMto sIho NAma NarAhivo / saMtamuttI guNAvAso vaDhto majjhime vae / / 236 / / jaMpio tIe to 'eso viNNattiM NisuNehi me / tAyabhUo jao taM si, ahaM dukkhohapIDiyA' / / 237 / / dayAvanneNa to teNa bhaNiyA 'kiM karema'haM ? / bhaNAhi kiMci jaM vacche ! cittammi tuha saMThiyaM' / / 238 / / Atstag For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 23 tao tIe samAlattaM 'vinnavehi NarAhivaM / jahA sA deva ! tumhANa dhUyA telokkasuMdarI // 239 / / ekkaM vakkaM bhaNeUNa osarehi duyaM duyaM' / sIho vi jaMpaI 'vacche ! ciTThAhI taM suNivvuyA // 240 / / ahameyaM viNNavissAmi mahArAyaM, Na saMsao' / evaM vottUNa saMpatto rAyapAsammi so tao // 241 / / viNNavai 'deva ! sA tumhaM dhUyA telokkasuMdarI / AgacchaMtaM mamaM daTuM vakkameyaM payaMpaI / / 242 // osarissAmi viNNattiM ekkaM kAuM duyaM duyaM / tA pasAyaM kareUNaM amhANaM deva ! suvvau // 243 / / dINAe tIe taM vakkaM' tao rAyA payaMpai / sariUNaM kannayaM citte mahAdukkhasamutthao / / 244 / / 'ANehi jeNa nisuNemi tIe vinnattiyaM ahaM' / ANIyAe ya viNNattaM 'kumaravesaM payaccha me' // 245 / / evaM vottuM aikkaMtA tatto telokkasuMdarI / rAyA vi maladiddhaMgaM kucelaM taM niyacchiuM // 246 / / dayAe jaMpae 'sIha ! kimeyAe payaMpiyaM ? / sIheNA avi hu vinnattaM 'deva ! atthi imo kamo // 247|| mahANareMdagehesu jai dhUyA maggae imaM / keNA'vi gurukajjeNa vesaM kumarasaMtiyaM / / 248 / / to dijjae na saMdeho, paccaiyabhaDasaMjuo / veso deva ! kumArassa saMtio savvasohaNo' // 249 / / Oile For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 * maGgalakalazakathAnakam rAiNA bhannaI tA 'kiM eIe bhadda ! dijjai ?' / sIheNA'vi hu vinnattaM 'kimevaM deva ! sIsai / / 250 / / kumAravesajoggaM tu vatthAlaMkAramAiyaM / sakhaggachuriyAjuttaM dijjau, mA viyappaha' / / 251 / / hakkAriUNa to rannA savvaM tIe paNAmiyaM / samAiTTho ya so rAyA jahA 'balasamannio // 252 / / tumaM bhavAhi pAikko eIe rakkhaNakkhamo / jahA ya majjha vaMsassa no Agacchai dUsaNaM // 253 / / tahA kAyavvameIe pAsattheNa sayA tume / annaM pi bhaNasu taM vacche ! jaM kAyavvaM mae tuha' // 254 / / tao sA haTThasaMtuTThA joDiuM bhaNaI kare / 'ujjeNiM tAya ! vaccAmi, jai tumaM aNumannasi' // 255 / / saMlattaM rAiNA 'vacche ! kuNa, jaM tujjha royai / kiMtu sIlaM payatteNa rakkhejjasu samAhiyA' / / 256 / / 'mahA''eso' tti jaMpittA sIheNa parivAriyA / rAyaputtassa veseNaM kAUNaM balasamudayaM / / 257 / / jAi ujjeNimaggeNaM vajjaMtI uppayANayaM / pattA kameNa sA tattha suyaM raNNA jahA ihaM / / 258 / / "caMpApurIe rAyassa putto balasamannio / kumAro Agao ettha" tao rAyA sasaMbhamo // 259 / / Niggao'bhimuhaM tassa savvasAmaggisaMjuo / ujjeNIe pavesei sayammi taha maMdire / / 260 / / O/29 For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 25 paDivattiM viheUNaM harisio bhAI Nivo / 'putta ! acchasu Niccito, NiyaM eyaM pi te hiM' // 261 // 'Aeso' tti kumAreNa jaMpie dei viDaharaM / kumAro vi tahiM ThAi parivArasamanio // 262 // NirUvei Nie gohe 'sohittA majjha sAhaha / kie disAe ettha'tthi jalaM sussAu sIyalaM ?' || 263|| jANittA sAhiyaM tehiM 'rAyautta ! varaM jalaM / yarIe bahi puvvAe disAe atthi pAyaso' // 264 // evaM souM kumAro visayaM gaMtUNa joyai / maggAsannamma NIrassa paesaM gihajogayaM // 265 // vinnavai to NivaM 'deva ! jahA amhANa kIrau / gehaM eyammi ThANammi NirAbAhamimaM jao' || 266 // tatto raNNA samAiTThA suttahArA jahA 'lahuM / kareha ettha ThANammi pAsAyaM sattabhUmi' || 267 / / AeseNa NariMdassa tehi NimmAvio lahuM / cittANaMdakaro rammo tuMgo pAsAyaNAyago || 268 // pUrio dhaNa - dhannehiM savvasAmaggisaMjayaM / kAuM pavesio tattha kumAro suhavAsare || 269 // tassa cuMpAlae ramme nisanno ciTThae sayA / Ainno bhiccavaggeNaM joyaMto jalavattiNi // 270 // pecchai annadiyahammi te varA''se maNojave / gacchaMte NIrapANatthaM thANavAlasamannie || 271 // GYTQ For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 * maGgalakalazakathAnakam citaI "haMta ! te ee AsA tAyassa vallahA / NAmaMkA majjha nAheNaM je tayA parimaggiyA || 272 || tA hoyavvaM ihaM teNa avassaM maha bhattuNA" / evaM ciMteumAiTThA NiyA teNa duve narA || 273 || jahA 'bho ! kattha vaccaMti ee AsA susohaNA ? | NirUveha lahuM jeNa kiNAmi, kougaM jao' // 274 // 'Aeso' tti ya jaMpittA te laggA tANa piTThao / gehAIyaM samaggaM pi jANittA jhatti AgayA / / 275 // NiveyaMti kumArassa jahA 'egattha maMdire | paviTThA te vare ThANe NibaddhA ya jahakkamaM // 276 // taM daThThe pucchio ego Naro amhehiM majjhimo / jahA kassa imaM gehaM ? AsA'mI kassa saMtiyA ? || 277|| tettaM dhaNadattassa gihameyaM pasiddhayaM / AsA ya tassa putteNaM caMpAo iha ANiyA' // 278 // taM souM jaMpa (ciMta ?) e esA " so bhattA majjha NicchayaM" / ii citiuM puNo do vi narA te ceva pesiyA / / 279 / / 'NAmaM jANeha bho ! tassa jeNee ANiyA hayA / saMpayaM ciI kattha ? vAvAraM kiM ca kuvvaI ?' ||280 || evaM vuttA NarA do vi jANittA te samAgayA / bhaNaMti, 'maMgalakkalaso so NAmeNa pavuccaI // 281|| sagehassa samAsanne kalAsaM pakuvvaI / uvajjhAyassa pAsammi diTTho amhehiM sAmiya ! ' // 282 // Sta For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 27 evaM souM kumAreNa sIho AbhAsio lahuM / jahA 'keNa uvAeNa kiNeyavvA turaMgamA ? ' // 283 // sIho payaMpaI 'tubbhe pamANaM, sevayA vayaM / AesaM deha NissaMkaM jeNaM saMpADimo tayaM' // 284 // kumAro jaMpaI 'sIha ! evameyamasaMsayaM / ao karehi AesaM imaM etthasAhayaM // 285 / / gaMtUNaM tatthuvajjhAyaM NimaMtehi sacaTTayaM / jeNA''gayassa se bhAvo ettha lakkhijjae suhaM // 286 // tatto sIheNa gaMtUNa uvajjhAo nimaMtio / savvacchattasamaggeNa kumAro manniyavvao || 287 / / ' evaM hou' tti teNA'vi mannie Agao imo / 'sAmagiMga kAravehi' tti sIho kumaraM papaI // 288 // savvA vi jAva sAmaggI jAyA tAvA''Nio lahuM / uvajjhAo, kao tassa goravo savvasohaNo // 289 // daTTaM maMgalakalasaM tu rUveNa jiyavamahaM / na mAi niyadehammi kumAro laddhavaMchio // 290 // tao dinnANi savvANaM AsaNANi jahakkamaM / mottUNaM maMgalakalasaM, kumAro to payaMpai // 291 / / 'dehi eyassa chattassa eyaM mama varAsaNaM / thAlaM ca majjha jaM iTTaM rattapajjaMtaNimmiyaM // 292 // AhAro vi viseseNa diNNo tassa maNoharo / rAyaputtANurUvAe paDivattIe bhoio ||293 || CbYaQ For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 * maGgalakalazakathAnakam uvajjhAyAisavvesiM dAraM vatthe jahociyaM / kayasaMkeo tao vei kumAraM bhaMDayArio ||294 // 'na'tthi eyassa joggANi vatthAI kiM karema'haM ?' | kumAreNAvi saMlattaM, 'kimevaM bhadda ! jaMpasi ? // 295 // majjha vatthANa majjhAo ANehi suvisiTThae' / taM daTTaM dUmiyA chattA paloyaMti paropparaM // 296 // "aho ! eeNa egeNa amhe savve'vamANiyA" / dUmiyA jAva ciTThati tAvuttaM kumareNa u // 297 // / 'uvajjhAya ! kahAvehi ko vi eyANa majjhao / kiMci akkhANayaM rammaM suNAmi jA khaNaMtaraM ' // 298 // kAlussiehiM chattehiM savvehiM to payaMpiyaM / 'kaheU esa ceveha Ayaro jassa kIra ' // 299 // / to uvajjhAyavakkeNa imeNA'vi payaMpiyaM / 'cariyaM kappiyaM vA vi kiM kahemi kahANayaM ?' ||300 || kumAreNA'vi saMlattaM jahA 'kiM kappieNa bho ! / cariyaM ceva akkhAhi, tattheva mama kougaM' // 301 // sAbhippAyaM giraM soccA tahA " caMpAgao" ttiya / kAuM nirUviyaM jAva sasaMkeNa sakouyaM // 302|| tAva nAyaM jahA "esA sa cceva NivakaNNagA / jA mae tattha caMpAe bhADaeNaM vivAhiyA || 303|| keNA'vi kAraNeNettha rUveNeeNa AgayA / ahavA kiM viyappeNa ? phuDaM hou imaM pi hu ||304|| Libya For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 29 sAbhippAeNa to teNa NiyaM ceva kahANayaM / mUlA Arabbha akkhAyaM jAva NikkAlio ahaM // 305 / / taM souM rAyautto vi jAyakoho vva jaMpai / 're ! leha-leha evaM ti asaMbaddhapalAviNaM // 306 / / jao kiM amha NayarIe vijjae eyamerisaM ? | kiM vA vi amha jo'macco so evaMvihakArao ?' ||307 / / tao bhIo uvajjhAo saha chattehiM nniggo| tajjohA taggahaTThAe siggha-sigghamuvaTThiyA // 308 / / te vAreuM kumAreNa nIo so uvarime tale / sIhAsaNe pahANammi goraveNaM Nivesio // 309 / / sIhaM hakkArayittANaM sAmaMtaM piitullayaM / jaMpai 'tAya ! so eso jeNa vIvAhiyA ahaM // 310 // jaM ca vittaM tameeNaM tumhANaM ceva akkhiyaM / evaM Thiyammi kajjammi kalaMkaM majjha lAiyaM / / 311 / / saMpayaM jaM mae ettha kAyavvaM taM nirUvaha / jahA'maccAvidinnaM ca kalaMkaM pi na laggai' // 312 / / sIheNa bhANiyaM 'vacche ! jeNa vivAhiyA tumaM / so ceva tujjha bhattAro naeNaM ceva jAyai / / 313 / / payAsiyammi eyammi, na doso vi bhavissai / eyaM amhANa cittammi tAva ettha paiTThiyaM' // 314 / / rAyadhUyA payaMpei 'jai evaM to nirUvaha / tAyadinnaM asesaM pi nAmaMkaM thAlamAiyaM' // 315 / / svag For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 * maGgalakalazakathAnakam 'juttameyaM' ti sIheNa jaMpiyammi tao imA / seTThigehammi pesei sIhaM ceva sagoravaM // 316 / / etto ya tehiM chattehiM gaMtuM seTThissa sAhiyaM / jahA 'tumhANa putteNa erisaM kiMpi akkhiyaM // 317 / / jeNa ruTTho kumAro so 'leha-leha' tti jaMpai / taM souM jhatti nikkhaMtA vayaM ujjhAyasaMjuyA // 318 / / tassa tumhANa puttassa jaM jAyaM taM na yANimo' / eyaM souM tao seTThI AulavvAulIhuo / / 319 / / daMsaNIyaM gaheUNaM rAyapAsammi patthio / etthaMtarammi so sIho saMpatto seTThimaMdire / / 320 / / tassAgayassa seTThI vi savvaM AsaNamAiyaM / paDivattiM viheUNaM Apucchei paoyaNaM / / 321 / / teNA'vi jaMpiyaM 'bhadda ! mA kheyaM ettha kAraNe / karehi kiMpi jeNaM te suheNaM ciTThaI suto // 322 / / kiMtu jaM teNa thAlAI ANiyaM taM payaMsaha' / tassa vakkeNa seTThI vi satthacitto payaMsai / / 323 / / teNA'vi rAyaNAmaMkaM daTuM savvaM pi bhANiyaM / 'seTThi ! dhanno si taM jassa suo savvaguNAlao // 324 / / tA mA kheyaM karejjAsi savvaM sutthaM bhavissai / kAraNeNa suo tujjha mahaMteNaM Thio tahiM / / 325 / / vahUjutto ya so ehi I tattaM tujjha akkhiyaM' / seTThI vi haTThasaMtuTTho sIharAyaM visajjaI / / 326 / / tovao For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 31 gaMtuM teNA'vi savvaM pi rAyadhUyAe akkhiyaM / to sA mottUNa taM vesaM niyaM vesaM karettu ya // 327 / / pAesu paDiyA tassa kare joDettu jaMpai / 'hA nAha ! kiM mae tujjha avaraddhaM jeNa chaDDiyA ? // 328 / / tA iyANi pi dINAe nAha ! nAhattaNaM kuNa / dINammi jaNe jeNa dayaM kuvvaMti sappurisA // 329 / / jaM mae tuha vioyammi aNubhUyaM dAruNaM duhaM / taM mA pAvaMtu sattU vi tuha nAha ! kayAi vi' // 330 / / teNA'vi taM suNeUNa jaMpiyaM 'kiM pie ! ahaM / karemi ? jeNa taM taiyA evaM ceva vivAhiyA // 331 / / saMpayaM tu jahA tujjha hohI savvaM pi sohaNaM / tahA kaMte ! karissAmi, tA visAyaM pariccaya / 332 / / kiM ca taiyA mae tujjha jANAvaNaNimittayaM / 'ujjeNInIrajoga' tti moyagA vakkamIriyaM' // 333 / / siNeheNaM payaMpittA evaM tANi paropparaM / puNo kumAraveseNaM jAi esA nivaMtie // 334 / / paNAmapuvvayaM savvaM jahAvattaM niveyai / rAyA vi taM suNeUNaM vimhayaM paramaM gao // 335 / / jaMpaI 'pecchaha'ccheraM saMjAyaM kerisaM imaM ? / jaM suNatANa cittammi uppajjai suvimhao // 336 / / aho ! peccha amaccassa parattaNiravekkhayA / jeNimA caMdaleha vva NikkalaMkA vi dUsiyA // 337 / / Syao For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 * maGgalakalazakathAnakam kiM vA kuNaMti No jIvA mahAmohaviDaMbiyA ? | tA kiM eeNa ? saMjAyaM saMpayaM pi visohaNaM ||338 || jaM tume pAvio vacche ! jo bhattA devadinnao / tA bhuMja eiNA saddhi bhoge puNNasamajjie' // 339 // 'pasAo'tti bhaNaMtIe raNNo ANA paDicchiyA / sAmaMtehiM vi savvehiM taM tahevA'NumanniyaM ||340 // bhaMDAgArAo raNNA vi vatthAlaMkAramAiyaM / ANeuM bhUsiyA bAlA 'dhUya'tti paDivajjiuM // 341|| dhaNadatto vi eNa hakkAritA payaMpio / 'puNNamaMto tumaM ceva ettha ekko gaNijjasi // 342 // jeNa te pAviyA esA bahurUva - guNAlayA / maccalogammi dullaMbhA nAmaM telokkasuMdarI ||343 // soUNeyaM tao seTThI romaMcuccaiyagattao / jAo kayaMbapuSpaM va mehadhArAsamAhayaM // 344 // jaMpae 'deva ! devANaM gurUNaM ca pasAyao / hoMti jIvA kimaccheraM savvakallANabhAiNo // 345 // tA deva ! dehi AesaM jeNa nemi imaM gihe' / rAyA vi jaMpae 'evaM, kiMtu eyaM pite hiM // 346|| jaM mae kAriyaM tuMgaM eIe kAraNeNa u / tA'laMkarehi taM ceva kimanneNa paoyaNaM ?' // 347 // teA'vi bhANi 'deva ! Aeso te pamANayaM / kiMtu maMgalakajjeNa nemi tAva sayaM hiM' ||348 / / PSY29 For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 33 raNNA visajjio Nei saputtaM sagihe vahuM / vaddhAvaNayamAIyaM kAuM savvaM pi sohaNaM // 349 / / rAyadinne gihe jAi sakalatto puttasaMjuo / telokkasuMdarIe ya sIharAyA visajjio // 350 / / 'jAhi, vesaM ca sennaM ca tAyasseyaM samappaya / suyaM diTuM ca vittaMtaM NIsesaM pi kahejjasu' // 351 / / evaM visajjio sIho vaccaI vimaNammaNo / patto caMpAe NayarIe paDihAraNiveio // 352 / / paviTTho rAyaatthANe johAreuM NaresaraM / Nisanno niyae ThANe rAeNa kayagoravo // 353 / / samappae tao vesaM NIsesadalasaMjuyaM / taM daTuM sogasaMtatto cittammI ciMtae nivo // 354 / / "haMta ! jaM Agao veso samaggabalasaMjuo / sIharAo ya taM nRNaM na'tthi telokkasuMdarI" // 355 / / jAvevaM ciMtae rAyA tAva savvaM savittharaM / sIheNA'vi samakkhAyaM taM souM jaMpae Nivo // 356 / / 'aho ! se buddhimAhappaM, aho ! viNNANakosalaM / aho ! khaMtIguNA tIe, aho ! sIlassa rakkhaNaM // 357 / / aho ! bhattI sabhattAre, aho ! dosabhayAluyA / aho ! kannAchaleNesA mama kittI samujjalA / / 358 / / ahavA majjha dhUyAe saMbhAvijjai kiM na kiM ? | tA jAhi sIha ! taM sigdhaM sabhattAraM mamaMtiyaM // 359 / / loyag For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 * maGgalakalazakathAnakam ANehi majjha ANAe lahuM telokksuNdriN| sIho ANaM paDicchittA puNo tattheva vaccaI // 360 / / gaMtuM rAyassa AesaM kaheI tANa doNha vi / NivaM seTuiM ca moittA saMpayaTTAiM tANi vi // 361 / / aNaMtarapayANehiM tattha pattAiM donni vi / jAva raNNo sayAsammi paviTThAiM tao nivo // 362 / / daTuM jAmAuyaM rAyA paraM tosamuvAgao / ciMtae "'ho ! amaccassa savvA ceTThA aloiyA // 363 / / mihuNaM eyArisaM jeNa aNajjeNa vioiyaM / aho ! adIhadaMsittaM, aho ! accaMtamUDhayA / / 364 / / aho ! se nibbhayaM cittaM, aho ! pAvapasattayA / aho ! niddayakArittaM, aho ! cittammi duTThimA // 365 / / tA se daMsemi eyassa akajjassa phalaMtaraM'' / evaM tu ciMtaittANaM AiTuM niyayaM balaM // 366 / / jahA 'taM pAvakammANaM sajjIvaM baMdhiuM ihaM / ANeha sayahattheNa jeNa sIsaM luNAmi se' // 367|| AesANaMtaraM tehiM lahuM ceva samANio / taM daTuM maMgalakkalaso nivapAesu nivaDaI // 368 / / vinnavaI 'deva ! mellehi, eyaM me tAyatullayaM' / soUNeyaM tao rAyA harisupphullaloyaNo / 369 / / ciMtae "kerisaM peccha narANa mahadaMtaraM ? / evaMkae vi jeNeso mellAvei narAhamaM' // 370 / / Asya For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 35 ciMtittA bollaI rAyA 'vaccha ! no juttamerisaM / tahA vi patthaNaM tujjha na laMghemi imaM' tao // 371 / / Aisai 'jAhi re pAva ! jattha nAmaM pi no tava / suNemi saMpayaM mukko patthaNAe imassa u' // 372 / / soccA samAgayaM dhUyaM tao devI vi AgayA / savvorohaparIvArA kuNaMtI vAhaduddiNaM // 373 / / uTThittA tehiM to devI paNayA bhattipuvvayaM / evaM savvANa saMjAyaM sokkhamANaMdanibbharaM / / 374 / / ANAviyAI tattheva mAyA-vittANi rAiNA / evaM maMgalakalaso bhuMjaI bhogasaMpayaM / / 375 / / annayA tagguNoheNa raMjio naranAyago / maMti-sAmaMtamAIe melavittANa jaMpaI / / 376 / / 'bho ! bho ! suNeha me vakkaM tumhe dattAvahANayA / aputtassa mahaM eso putto devehiM ANio // 377 / / tA demi rajjameyassa jai tumhANa royai' / te payaMpaMti ko deva ! ANaM tumha Na icchai ? // 378 / / jogo ya esa rajjassa jamhA savvaguNAlao / ANaMdo ya amhANaM evaM kIraMtae pahU ! // 379 / / kiMtu jAva payappaMti pAyA tumhANa dullahA / tAva pAleha eyAo payAo tumha bhattayA' / / 380 / / rAiNA jaMpiyaM 'bhadda ! puvvapurisA'NucinnayaM / ahaM dhammaM pavajjAmi tumhehiM aNumannio' / / 381 / / PASAQ For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 * maGgalakalazakathAnakam tayaNunnAo ya to rAyA saMvacchariyaM pabhAsai / jahA 'bhadda ! NirUvehi, diNaM jaM savvasuMdaraM / / 382 / / rajjAbhiseyakajjammi kumArassA'NukUlayaM' / teNA'vi ya NirUveuM dinnaM paMcamae diNe // 383 / / 'deva ! uccaTThiyA ettha ke vi sakkhettayA gahA / mittaTThANaTThiyA ke vi tA imaM ceva sohaNaM // 384 / / laggaM eyammi kajjammi tA mA kiMci vilaMbaha' / evaM soUNa raNNA vi AiTThA kiMkarA NarA // 385 / / jahA 'bho ! savvasAmaggI viseseNa NirUvaha' / AesANaMtaraM ceva tehiM savvaM pi ANiyaM // 386 / / evaM ca varasAmaggIjutte savvammi ANie / kumAro AsaNe tuMge nariMdeNa Nivesio // 387 / / tao puvvadisAkuMbho rannA uccallio sayaM / sesA uccalliyA kuMbhA sAmaMtehiM sasaMbhamaM // 388 / / gaMbhIraNaMdisaddehiM rajjammi sannivesio / gosIseNaM sugaMdheNaM savvaMgesu vilevio // 389 / / vatthA'laMkAramAIyaM dAUNaM savvamuttamaM / sAmaMta-maMtijutteNa johAro se sayaM kao // 390 / / bhaNio ya 'vaccha ! eyAo pAliyavvAo savvayA / payAo sutthabhAveNa jahA sumaraMti no mamaM' // 391 / / bhaNiyAo payAo vi 'eso tumhANa saMpayaM / nariMdo, tA na se ANA laMgheyavvA kayAi vi // 392 / / CASyaQ For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 37 khameyavvaM ca jaM kiMci sahavAsanivAsiNA / kayaM pahuttadoseNa mae tumhANa maMgulaM ||393 || jAva AgacchaI ko vi gurU saddhammakovio / mANusattaM calaM tAva karissAmi mahAphalaM // 394|| etthaMtarammi ujjANapAlao Agao naro / jaMpae 'deva ! pIIe vaddhAvijjasi saMpayaM // 395|| jamhA hu Agao ettha ujjANammi maNorame / divvanANI jasobhaddo sUrI sAhasamannio' ||396 || "aho ! me puNNasaMpattI jeNa punnA maNorahA" / dADaM savvuttamaM tassa pAritosiyamappaNA || 397|| gao sUrissa pAyANaM vaMdaNatthaM naresaro / vaMdiUNaM Niveei savvabhAveNa appayaM // 398 // guruNA vi dakkhio sammaM pahANaNarasaMjuo / karei uggabhAvAo tavo'NuTThANamAiyaM // 399 // pAlae ya imo rajjaM savvasAmaggisaMjayaM / etthaMtarammi paccaMtarAyANo samuvaTThiyA ||400|| AlocayaMti savve vi 'kirADo esa ThAvio / tA giNhAo imaM rajjaM eyaM NivvAsiuM lahuM' ||401 || evaM AlocitaM savve mahAsAmaggisaMjuyA / saMpattA desapajjaMtaM taM souM kuvio imo || 402 // kAuM sAmaggiyaM savvaM paccoNIe viNiggao / laggamAohaNaM tANa aggasennANa duddharaM ||403|| PoXT9 For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 * maGgalakalazakathAnakam khagga-kuMta-gayAIhiM sella-vAvallabhIsaNaM / khippaMti tikkhanArAyasaMchAiyanahaMgaNaM / / 404 / / paDaMti mattamAyaMgA vajjAhayagirI iva / NaTThA''rohA turaMgA vi bhamaMtI saggahA iva / / 405 / / musuMDhi-moggarAIhiM cunnijaMti rahA vi hu / pAikkasirapaumehiM samaMtA acciyA mahI / / 406 / / evaM bhImammi saMgAme vaTuMte teNa te NivA / puNNasaMbhArajutteNa baMdhittANa vasIkayA // 407 / / ANaM tassa paDicchittA Niyarajjesu te gayA / evaM se bhuMjamANassa rajjaM telokkasuMdarI ||408 / / pasUyA sohaNaM puttaM nAmeNaM jayaseharaM / rAyA vi dhammakajjammi ujjamei visesao // 409 / / avi yajiNamaMdira uttuMga karAvai, tesu visiTThabiMba saMThAvai / aTThapAyara pUya virayAvai, rahavara rajji sayali bhamAvai / / 410|| jiNaAgamapotthayaiM lihAvai, sAhusupattai sammANAvai / sAhammiyapaDivatti karAvai, dINANAhahaM dANu diyAvai / / 411 / / evaM savvattha dhammammi ujjamaMtassa sAyaraM / aikkaMto bahU kAlo tao etthaMtarammi ya / / 412 / / ujjANammi ya saMpatto divvanANasamannio / jayasIho tti nAmeNaM sUrI telokkavissuo // 413 / / vaddhAvio nareMdo vi tassAgamaNeNa sAyaraM / vaNasaMDaniuttehiM pemakArinarehi u // 414 / / Asya For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 39 soUNeyaM tao rAyA bhattibbharasuNibbharo / sUrissa vaMdaNaTThAe samaM devIe Niggao // 415 / / vaMdiUNaM muNiMdassa pAe telokkadullahe / NisaNNo suddhabhUmIe suNeI dhammadesaNaM // 416 / / "vijjupuMja vva saMjoyA diTThaNaThThA khaNe khaNe / niraMtaraM suhaM ettha jIvo ko vi na pAvai / / 417 / / mANabbhaMsAidukkhAiM labbhaMti ya NiraMtaraM'" / etthaMtarammi rAeNa karakorayamuttamaM // 418 / / ThavittA sIsadesammi pucchiyaM bhattinibbharaM / 'bhayavaM ! keNa kammeNa mae pattA viDaMbaNA ? // 419 / / devIe vi tahA, jAyaM puNo sokkhamaNidiyaM' / Aha bhayavaM pi 'bho rAya ! suNa egaggamANaso // 420|| pucchiyaM jaM tae eyaM, taM savvaM pi kahema'haM' / nivo vi jaMpae 'sAmi ! esa sajjo kahehi me // 421 / / gaMbhIradhIraNigghoso aha sUrI payaMpai / "atthi ettheva dIvammi khettaM bharahaNAmayaM / / 422 / / tattha NIsesadesesu pasiddhaM surapurovamaM / mahArammaM puraM asthi vikkhAyaM khiipaiTThiyaM // 423 / / tattha'tthi somacaMDo tti NAmeNaM kulaputtao / jo sayA khaMtisaMjutto amANo mAyavajjio // 424|| nillobho dANasIlo ya dayAe samalaMkio / sacca-'jjavAirUvehiM guNehiM parivArio / / 425 / / SSED For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 * maGgalakalazakathAnakam jaivi no tassa gehammi davvaM atthi tahAvihaM / tahAvi savvakajjesu pamANaM kIrae jaNe // 426|| tassa'tthi tArisA ceva guNehiM rUvasAliNI / samANakulasaMbhUyA sohaggaguNagavviyA ||427|| siridevi tti nANaM bhAriyA cArubhAsiNI / tIe samaM imo bhoe bhuMjaI puNNa ajjie || 428 // io tattheva Nayarammi jiNadevo tti nAmao / sussAvao dayAvAso sIla - cArittasaMo || 429 // jiNidapAyaparamesu jo sayA bhasalAyai / gurusevAo NiccaM siddhaMtammi visArao || 430|| somacaMDassa teNa'tthi samaM mittI aNovamA | evaM ca pIijuttANaM kAlo doNha vi vaccai ||431|| annayA jiNadeveNa puvvarattammi volie / citiyaM " mama gehammi puvvapurisasamajjiyaM // 432|| atthi davvaM samatthANa kajjANaM parisAhagaM / kiMtu thovavvaNA'vi khijjae taM niraMtaraM || 433|| tA gaMtuM annasamma uvajjittA bahU dhaNaM / AgacchAmi puNo teNa pAmi sakuDuMbayaM // 434 // jiNidapUyaNAIyaM AyarAmi taheva ya" / evaM cittammi ThAvettA pAraddhaM taM taheva ya || 435 / / gaNimaM dharimaM meyaM pAricchejjaM taheva ya / bhaMDaM cauvvihaM ghettuM Thio patthANamaMgale ||436 // PSYTIQ For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 41 etthaMtarammi to teNaM puNo citte viyappiyaM / "haMta ! duggANi maggANi annadesaMtarANi u // 437 // tA na yANijjae tattha gayANaM kiMci vI bhave / tao mittassa pAsAo dANaM dAvemi uttamaM // 438|| jeNa saMpajjae majjha paratte saMbalaM varaM " / citiUNaM imaM tatto somacaMDaM bhaNei so // 439 // jahA 'majjha imaM davvaM dhamme deyaM na saMsao / etto u chaTTabhAeNa puNNaM tujjha vi hojjau ' // 440|| evaM ca bhANiuM teNa davvaM tassa samappiyaM / dINANa sahassANi pamANeNa daseva u || 441 // teNA'vi mittaNeheNa sammaM saMpaDiyacchiuM / gae saMtare tammi jiNadevammi imo tao ||442|| dei davvaM tayaM dhamme, pUyae jiNa - sAhuNo / bhatti karei saMghassa, dei dINAiyANa vi // 443 // annaM pi dhammaThANaM jaM taM savvaM pi pavattae / evaM deMtassa to tassa sayaM bhAvo samuoi ||444|| bhAriyAe vi so puTTho 'kuto eyaM payacchasi ?' | teNA'vi saccamakkhAyaM jAyA tIe vi bhAvaNA ||445 // etto ya tammi nayarammi atthi tIse sahI varA / dhUyA seTThissa naMdassa bhaddA jovvaNasAliNI ||446 || pariNIyA sA sudattassa putteNibbhassa sAyaraM / devadattasunAmeNaM so ya kammassa dosao ||447 / / estaq For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 * maGgalakalazakathAnakam saMjAo kiMci taddosI, tao bhaddAe akkhiyaM / sahIe 'pecchasU bhadde ! rogI jAo mahaM paI // 448 / / tao tI hasaMtIe hAseNeva payaMpiyaM / 'osarasu diTThimaggAo jao doso imo tuha' ||449|| etto ya dummiyA esA aTTajjhANaparAyaNA / ciTThaI jAva tA tIe puNo vi hu payaMpiyaM // 450|| 'kiM hale ! taM si uvviggA ? hAsaM eyaM mae kayaM / na hoi kassa vI doso, bhujjaI jaM sayaM kayaM // 451 // baddhaM ca tIe to kammaM dUsahaM AlapaccayaM / hAsaNA'vi vajjhaMti jamhA kammANi nicchiyaM // 452 // puNo vi dANamAIhiM rayANaM tANa doNha vi / bhajja-ppaiyANa sokkheNaM kAlo jAi NiraMtaraM // 453 // etto ya tammi nayarammi atthi goTThillayA narA / durddatA paMca nIsesaaNAyArANa maMdiraM ||454|| diNe annammi vesAe mayaNAe samanniyA / ramaMti te varujjANe raisokkhaparAyaNA ||455 / / kahAhiM annamannAhiM jA ciTTheti paropparaM / patthAveNa tao tANaM pavattA saMkahA imA ||456|| jahA 'sIlAo cAleuM na sakkijjaMti donni vi / somacaMDo tahA tassa siridevI vi bhAriyA' // 457 // evaM ca vaTTamANammi kahA''lAvammi jaMpiyaM / kAmaMkurAbhihANeNaM NareNaM tANa majjhao ||458|| CbYaQ For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 43 'bhadda ! kiM erisaM vAyaM asaMbaddhaM payaMpaha / na rakkhae sIlaM kA vi nArI me goyarA''gayA // 459 / / kiM vA vi hu palatteNa bahuNA ? eyaM pi dIsihI' / emeva mayaNAe vi somacaMDammi jaMpiyaM // 460 // evaM ca tANa ullAvo jAva jAo paropparaM / pecchaMti somacaMDaM tA annagAmammi paTThiyaM // 461|| daTuM kAmaMkuro taM tu haTThatuTTho paMyapaI / jahA 'bho ! pekkhagA hoha jAmi haM tIe maMdiraM' // 462 / / tao egeNa saMjutto tIe pAsammi so gao / gaMtuM daMsei se rUvaM saviyAraM savibbhamaM // 463 / / siridevI vi taM daTuM uThThittA dei AsaNaM / pucchaI 'keNa kajjeNa tumhANaM iha Agamo ?' ||464 / / kAmaMkureNa sA vuttA 'tuha daMsaNakaMkhio / samAgao ihaM bhadde ! kAmadevabhayaduo' // 465 / / tIe vuttaM 'Na eyaM te juttaM citte vi ciMtiuM / kimaMga bhANiuM bhadda ! tA uThehi lahuM lahu~' // 466 / / iyareNA'vi saMlattaM 'jao kAlAo bhAmiNi ! / niggacchaMtI tumaM diTThA tao kAlAo maM pie ! ||467 / / aNaMgo esa pIDei tA nivvAvehi me taNuM / NiyasaMgamaNIreNaM' tao tIe payaMpiyaM // 468 / / 'hA ! hA ! bho ! mA kalaMkehi nikkalaMkaM niyaM kulaM / tahA ya mA'varuMDehi narae nAriM aomaI / / 469 / / ova For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 * maGgalakalazakathAnakam kiMca rUveNa jai taM hosi sakkhaM puraMdaro / tahA vi taM na icchAmi tA gacchAhi jahA''gayaM / / 470 / / annahA nicchiyaM bhadda ! aNattho te bhavissai / rAyakulAo jeNA'haM pukkarissAmi sattaraM' // 471 / / teNA'vi jaMpiyaM 'bhadde ! jai evaM to jalaMjaliM / dejjAhi majjha' tIe vi 'evaM hou' tti jaMpie // 472 / / Niggao so NirANaMdo gao bhaTThapainnao / ciTuMti jattha ThANammi ujjANe tANi egao / / 473 / / io viyAlavelAe somacaMDaM valaMtayaM / daTuM mayaNA payaMpei 'khaNamekkaM osareha bho ! // 474|| jeNa daMsemi tumhANa NiyaM sAmatthayaM ahaM' / evaM vuttA khaNaddheNa pacchannA te tahiM ThiyA // 475 / / kulaNArIe veseNa somacaMDaMtie imA / bhaNei 'bhadda ! me bhattA hakkArei io khaNaM // 476 / / dAUNa uttaraM tassa tao vacca NiyaM gihaM' / ujjubhAveNa eso vi paviTTho taM vaNaMtaraM // 477 / / jAva no pecchae kiM pi tAva taM pucchae imaM / 'bhattAro kattha te bhadde ! ?' sA payaMpei 'sAmiya ! // 478 / / natthi ettha mahaM bhattA kiMtu saraNAgayaM mamaM / / kkhehi' teNa saMlattaM katto akkhehi te bhayaM ?' // 479 / / payaMpaI imA 'NAha ! jayA diTTho tumaM mae / tao ceva aNaMgo vi sarehiM tADae mamaM' // 480 / / ovato For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 45 somacaMDeNa sA vuttA 'mA tumaM Niyae kule / do vi suddhe kalaMkittA payaccha masikuccayaM // 481 / / annaM ceyArisaM kAuM narayammi paDijjaI / tA cayAhi imaM bhadde ! asaMbaddhaM maNorahaM' // 482 / / sA Aha 'jai na mannesi mamaM tA tujjha niddaya ! / mae mayAe nibbhaMtaM itthIvajjhA bhavissai' / / 483 / / teNA'vi sA samAlattA 'thIvajjhA jai vi me bhave / tahA vi taM na mannAmi pANaccAe vi suMdari !' // 484 / / tIe payaMpiyaM 'jai maM aNajja ! na vi mannasi / to haM pokkAraittANaM mArAvissAmi nicchayaM' // 485 / / somacaMDeNa to vuttaM 'jai evaM taM karissasi / to haM aNAgayaM ceva vAvAissAmi appayaM' // 486 / / evaM payaMpayaMteNa teNa khaggaM vikosiyaM / taM daTuM sA imaM bhaNai 'mA sAhasamimaM kuNa // 487 / / jao haM mayaNAnAmapasiddheha vilAsiNI / kAraNeNaM mae tujjha khohaNatthaM imaM kayaM // 488 / / tA vacca saMpayaM gehe, avarAhaM khamAhi ya' / lajjio so imaM vutto gao niyayammi maMdire // 489 / / evaM ca pAlayaMtANa tANa sIlaM suNimmalaM / samAgayA tahiM sAhU vaMdiyA tehiM bhAvao / / 490 / / sAhUNa uvaeseNa kayA tehiM varA tavA / bhAviyA bhAvaNAo ya sammattaguNasaMjuyA // 491 / / xag For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 * maGgalakalazakathAnakam gihidhammaM pAlayaMtANaM pajjatammi samAgae / mariuM sohammakappammi uppannAiM maNorame / / 492 / / tattha pallAiM paMceva savvakAmasamannie / bhuMjaMti suMdare bhoe dhammaphalasamAgae / / 493 / / somacaMDo caittANaM tatto jAo tumaM Niva ! / siridevI vi imA jAyA devI telokkasuMdarI // 494|| to tume rAya ! jaM taiyA paradavveNuvajjiyaM / puNNaM tassANubhAveNa pariNIyA bhADaeNimA // 495 / / devIe vi sahIe jaM sammuhaM Asi bhANiyaM / teNa kammavivAgeNa esA suddhA vi dUsiyA // 496! / jaM ca cittaM puNo tIe jaMpiUNa visohiyaM / uttinnaM teNa eyAe kalaMkamaidAruNaM // 497 / / daDhavvaehiM jaM sIlaM tubbhehiM aNupAliyaM / teNa akkhaMDasIlANaM jAo tumhANa saMgamo' // 498 / / eyaM soUNa doNhaM pi tANa mucchA samAgayA / jAyAiM vAudANeNa samAsatthAI donni vi // 499 / / jaMpaMti 'evameyaM jaM bhayavaMtehiM sAhiyaM / vinnAyaM jAisaraNAo paccakkhaM piva dIsaI / / 500 / / aho ! Nu thovayassA'vi dukkayassa imaM phalaM / jai jAyaM to Nu rajjammi kittiyaM taM bhavissai ?' ||501 / / sUrI vi Aha 'bhaddAiM ! kiM khijjeha NiratthayaM ? / khayaTThA savvakammANaM sAmannamaNupAlaha' // 502 / / OCT For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdevacandrasUriviracitam * 47 evaM sUrigiraM souM do vi jaMpaMti 'sAmiya ! / kumAraM ThAviuM rajje jayaseharaNAmayaM ||503|| tumhA''esaM karissAmo savvadukkhavimokkhaNaM' / sUrI vi Aha 'mA tattha paDibaMdhaM karissaha' ||504|| 'icchaM' ti bhANiuM tANi gayANi NiyamaMdire | maMti - sAmaMtamAINaM kahaMti niyacitiyaM // 505 || 'Aeso' tti bhaNittANaM te vi mannaMti sAyaraM / rAyA vi ThAviuM rajje kumAraM jayaseharaM ||506 || aTThAhiyAo kAUNaM maMdiresu jiNANa u / saMgha sammANaittANaM dINAIdANapuvvayaM ||507|| jAi sUrissa pAsamma maMti - sAmaMtasaMjuo / telokkasuMdarIe ya lei sAmannamuttamaM // 508|| paDhaMto jA suyassaMto patto tA sUriNA nie / payammi ThAvio saMto bohiuM bhavie jaNe // 509 || patte pajjaMtakAlammi kAuM saMlehaNaM mao / uppanno devalogammi paMcamammi mahAsuro || 510|| telokkasuMdara'jjA vi ThAviyA supavattiNI / sA vi saMlehaNaM kAuM suro jAyA tahiM ciya // 511 // do vi tatto caittANaM sohaNe mANusattaNe / laddhUNa suMdaraM jAI vibhavAisamanniyaM // 512 // 95XE9 For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 * maGgalakalazakathAnakam evaM kameNa devattaM mANusattaM puNo varaM / pAviuM do vi jAhiMti mokkhaM dukkhavimokkhayaM // 513 // iya suNiya asesaM majjha etthovaesaM vivihaphalasameyaM dhammamAhappameyaM / sirijiNavaradiTThe dhammakammaM visidUM, kuha sivasuhANaM jaM pahANaM nihANaM " // 514 // [ mAlinI ] Stay , For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. zrImANikyacandrasUriviracitam maGgalakalazakathAnakam // asyaiva jambUdvIpAkhya-dvIpasya mukhamaNDane / dakSiNe bharatAddhe'sti dezo'vantyAkhyayA kSitau // 1 // zrIyugAdijinendrasya tanayena nayAtmanA / avantivarddhanAkhyena yaH svanAmnA nyavezyata // 2 // tatrA'styujjayanInAma purI zrIsva:purIprabhA / yA prabhAvacitatvena sUryasphUtirivAparA // 3 // yat prAkArastuSArazrIstuSArakSmAbhRdunnataH / AyayAvalakAzaGkI zaGke zaGkarabhUdharaH / / 4 / / abhUd dharezvarastatra vairisiMhanarezvaraH / kaNThIrave'pyanutkaNThI yaM vilokya trilokyabhUt / / 5 / / pratyarthinAM yazazcitraM digbhittiSu parisphurat / yasyAsighanadhArAmbusamparkeNAkSayat kSaNAt // 6 // asya vazyatvavisphUrjadvizvapratyarthibhUbhRtaH / / somacandrAnanA somacandrAkhyA paTTadevyabhUt / / 7 / / tatraiva paripUrNazrIrdhanarAja ivAparaH / dhanadatto'jani zreSThI dharmakarmaikakarmaThaH // 8 / / manye madhyemanovezma cintAvezavizaGkinI / nizAnte'sUyayAmuSya nidrA'nyedhurapAsarat / / 9 / / syaa For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 * maGgalakalazakathAnakam acintitA ca cintAsya cakre cetasyavasthitim / tatazcintayituM zreSThI samArebha iti kSaNAt // 10 // savaMzena mayA sAdhudhvanirdiA pracAritaH / tyAgazcakre'rthinAM kalpadruvat kalpAnusArataH // 11 // kRtakRtyaH kRtaH sarvapraNayI prItikarmabhiH / rAjaprasAdAjjAtosmi jJAtikSmArAjyamaNDanaH // 12 // sarvamasti paraM nAsti phalaM gArhasthyabhUruhaH / gRhazrIpANidaNDazrIH sUnuranyUnavikramaH // 13 / / dvedhApi sakalaM sUnuvikalaM niSkalaM kulam / nirambubimbadIpAkSisarazcaityAlayAsyavat // 14 / / vinA stambhaM yathA gehaM yathA dehaM vinAtmanA / taruryathA vinA mUlaM vinA putraM kulaM patet // 15 / / mRte mayi vinA putraM kulaM ni yakIbhavet / muktAkalApavannUnaM nIrucitvaM vrajiSyati / / 16 / / govRndavad vinA gopaM yadvA yAti dizodizam / hahahA ! bhAgyamuktAnAmasmi maulimahItale / / 17 / / iti taduHkhadarzasya nizAnIzA yayau javAt / tadyAnotpannakhedazrIrazrIstatpatirapyabhUt / / 18 / / nIrAjake jagatyasmin bhaviSyAmaH kathaM vayam / rudantIva kumudvatyaH prAtarguJjadalicchalAt / / 19 / / svajanaH svajana strINAM tAvad yAvajjayI patiH / kumudvatInAM somA'ste savitApyupatApyabhUt / / 20 / / yao For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam . 51 iti cintAhimAnItaH sphItamlAyanmukhodayaH / zreSThI tlpaadthodsthaadudyaa|rivaarymaa / / 21 / / cintayA pANipadmasthaniHzvAsimalinAnanam / vibhAte dayitA satyabhAmoce zreSThipuGgavam / / 22 / / kiM duHkhabhAranamrAsyabhitterbharturayaM kara: ? | avaSTambhastambhikAyA lakSmIdAyAdatAmagAt / / 23 / / manye madhyemanomUSaM hRtaye saukhyabhUriNaH / dhmAtuM cintAgninAsyaM te niHzvasad dhamanIyate / / 24 / / mukhe malinimA keyaM jIviteza ! vijRmbhate ? / dhUmomiriva cintAgnerhadi duHkhAnnapAcinaH // 25 / / AdhibhiH kimasi grastaH ? kimasi vyAdhipIDitaH ? / muSTaH kimasi bhUpena ? kliSTaH kimasi vairibhiH ? // 26 / / prasIda hRdayAd du:khaM hRdaye me nivezyatAm / nivedanena kozena kUpAdAhAvavajjalam / / 27|| sthitAyAmityuditvA'syAM zreSThI vAcamuvAca saH / dAntAMzudambhataH svAntaHsvasthatAM darzayanniva / / 28 / / priye ! me'tirna kApyanyA sannyAyapathavartinaH / vihAya nistanujatvaM tava premamahAnidheH // 29 // sApyUce nAtha ! yadyevaM tad devaM jinamarcaya / dehi dehiSu tad dAnaM yannidAnaM mataM zriyaH // 30 // satyevaM yadi sUnuH syAt taccAru yadi nAmutaH / tavaibhavaM zubhe pAtre nyastaM bhAvi zubhazriye // 31 // For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 * maGgalakalazakathAnakam dhyAyanniti sucaityeSu mAdyanmAnasavAsanaH / sa cakAra camatkAri mahAmahima bhaktitaH // |32|| dAnaM pravartayAmAsa pAtre pAtretare'pi saH / zraddhayA dayayA vAJchAtItaM sphItaM mahAzayaH ||33|| tataH prakRSTayA dharmaceSTayA zreSThinastayA / raJjitA zAsanasurI tadIpsitamazizraNat ||34|| atha garbhAvataraNe zayane sukhazAyinI / satyabhAmAbhirAma zrIrvarasvapnaM vyalokayat ||35|| sAtha svasthA samutthAya taM nAthAya nyavedayat / yathAdarzi mayA kumbhaH suptayA bhUribhadrayuk ||36|| sa nizamyaivamuddAmaprItirevamacIkathat / svapnAdatastava sutaH priye ! bhAvI kalAdbhutaH ||37|| romNAM trikoTayaH sArddhA yasyotthAnopavezayoH / uttiSThanti niSIdanti sa harSaH kena jIyate ? ||38|| gurudevaprasAdena sA'stvevamiti vAdini / babandha zakunagranthimiti tenodite sati // 39 // nabhasA rabhasAdyAntastadAnImevamastukAH / devavizeSA apyUcurevamastviti modataH ||40|| prasUtisamaye'sUta sA sutaM tejasAdbhutam / zreSThI vardhApanamatho dAnapUrvamakArayat // 41 // zreSThI svapnAnusAreNa mahAmahapuraHsaram / sunormaGgalakalaza ityAkhyAM cakRvAn mudA // 42 // CSX29 For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam . 53 vardhamAnaH kumAro'tha samaM pitRmanorathaiH / aSTasaMvatsarakala: so'STamIndurivAbhavat // 43 / / mahAjanikamANikyaM jinArcAhetave'nvaham / svayaM prayAti puSpAdi samAnetuM vizuddhadhIH / / 44 / / apareyuH samaM pitrA bADhaM pallavitAgrahaH / sa jagAma puSpavATyAM phalapuSpAdilAlasaH // 45 / / praznAd vijJAya taM bAlaM dhanadattasya nandanam / phalAdyaiH prINayAmAsa kAmaM malayapAlakaH // 46 / / athAgamya gRhaM zreSThI saparyAM zrIjinezituH / cakAra pUjAsambhAramArpayat tasya nandanaH // 47|| iti pratyahamAtanvaMstanubhUraparedyaviH / pitRpAdAmbujayugaM vinamyaivaM vyajijJapat / / 8 / / tAtAhameva malayAt puSpapatraphalAdikam / AneSye pUjyapAdaistu pUjA kAryA jinezituH / / 49 / / tAnayaM vinayaM pazyan dhanadatto'pi harSabhUH / anumene vinItAnAM vijJapti ko na manyate ? // 50 // jajalpa dhanadatto'tha mAlikaM snehavihvalaH / bAlo'sau me sutastena sArA kAryA'sya sarvathA / / 51 / / tvadIye'sau praharake mayA mukto'sti sAmpratam / tasyArpaNIyaM puSpAdi mamevAtaH paraM tvayA / / 52 / / so'pyAdezastAvakInaH pramANaM ma iti bruvan / tadAdiSTaM tathA cakre nityaM malayapAlakaH / / 53 / / Disce For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 * maGgalakalazakathAnakam kalazasya kalAbhyAsaM kiJcitkiJcid vitanvataH / yatnAdAnayataH puSpAdhArAmAd yAnti vAsarAH // 54 / / itazcasakaladvIpajaladhimadhyabhAgavyavasthiteH / kSetre'sya jambUdvIpAkhyadvIpasya bharatAhvaye / / 55 / / campA'sti pU: kRtakampA'lakAyA bhUribhUtibhiH / tadbhayAdiva kailAsaM sA durgaM dUramAzrayat // 56 / / yasyAM nAnAzmacaityAnAM dhUpadhUmadhvajAMzubhiH / vidadhe vyoma jImUtabalAkAzakacApayuk // 57 / / tatrAsId vairivitrAsI gotrAzIrvAkyavRddhibhUH / avanInAyako nAmnA dhAmnA ca guNasundaraH // 58 / / yasya pratApasaudhasya bhujastambhavijRmbhiNI / bhAsvadambhodhivalayA zAlabhaJjIva bhUrabhAt // 59 / / klIbenA'pi sadaiva yasya yazasA saddharmavisphUrtinA, kRtvodagrasamagrarAjavijayaM vizvatrayIM krAmatA / madhyevyoma mahApagAmayamahAmAdyatpatAkApaTa:, kailAsAcalakaitavena vijayastambhaH samuttambhitaH // 60|| zArdUlavi0 // bhuvanAdbhutasaubhAgyamuktAphalakalasthitiH / guNAvalIkukSibhavA muktAvalIva sadyutiH // 61 / / tasya kalpalatAsvapnasUcitA samajAyata / trailokyasundarI nAma tanayA vinayAzrayA // 62 / / yugmam / sA yauvanavanakrIDAkAriNI gatihAriNI / kariNIva saJcarantI punnAgAnAM mano'harat / / 63 / / For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 55 api cAsyAstadA vaktraparvendurjayanATakam / manye'bhinetumArebhe raGgabhUmyantarAsthitaH // 64|| vidadhAti tatastena kuNDale pAripAzvike / dvijajyotsnAmayI yamanikA ca prathitA puraH // 65 / / tasyAzcAntaritIkRtya parastAd vidhRto vidhuH / raGgamullAsayannasto lakSmavyAjAnmalinyabhUt // 66 / / samullalAsa kiJcAsyA vaktrendorudayAdiva / lAvaNyajaladhiryatra kucayugmena kUmmitam // 67 / / zevAlajAlitaM bhrUbhyAM dRSTibhyA zapharIyitam / maNimAlAyitaM dantairoSThAbhyAM vidrumAyitam // 68 / / vAcA sudhAyitaM vakravIkSayA garalAyitam / zroNIbimbena pRthunA pRthupRthvIdharAyitam // 69 / / manonayanamAlAbhirvIkSakANAmanekazaH / bhUrikrayANakazreNIbhRtapravahaNAyitam / / 70 / / vivAhayogyAmanyeAstAM kanImavanIpatiH / prekSya proce priyAM ko'stu devyasyAH kalpyatAM patiH ? // 71 / / nRvaro vA khecaro vA'thavA tanuruhastayoH / sAmantamantrisAmAnyaputro vA vada vegataH // 72 // sA'vocadAvayostAvadekaiva nirapatyayoH / putra iva putrikA'bhUt priya ! prItizriyaH padam // 73 / / tad dUrato dAnato'syA viraho duHsaho bhavet / tadAtmamantriputrAya dIyatAM sthIyatAM sukham // 74 / / lovato For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 * maGgalakalazakathAnakam omiti pratipadyeti nRpatiH parSadi sthitaH / samakSaM sarvasAmantavargasyAmAtyamabravIt / / 75 / / trailokyasundarI mantrin ! tvatputrAya mayA dade / tadudyamavidhAnAya sutarAM bhava sodyamaH // 76 / / tvagdoSadUSitaM vittvA dhIvittvAgresara: sutam / zrIdeva ! na bhavedeva kvacidevamayuktimat / / 77|| kva bhUbhRdAsamudrAntasamudravasanezvaraH ? / tadAdezakaraH karmakaraH kva naramAtrakam ? / / 78 / / aparaM zrIparIrambhazrIpate ! zRNu madvacaH / na bhavajjanapaNeSu dAtuM cUrNamapi kSamaH // 79 / / prabho ! patraprabhRtinaH kiM vAcyaM paravastunaH ? | AjJayA tava tadalamanayA sannayAzraya ! / / 80 / / dhRtvA kare narezo'tha tamUce smitavanmukhaH / ihArthe sarvamevAhaM bhaliSye bhaja mA bhayam / / 81 / / tadA tathA narapatiH prItyAmAtyamamAnayat / yathA bhUpatyabhimatamasau sarvamamImanat / / 82 / / mantryatho mandirametyAtmIyamatyA vimRzya saH / ArAdhayad gotrasurImurIkRtatapaHsthitiH // 83 / / karpUrAgurukastUrIprabhRtizlAghyavastubhiH / sa bhogamAdadhe devyAH puSpapUjApuraHsaram / / 84 / / upavAsatrayasyAnte tasya darbhAdhizAyinaH / pratyakSIbhUya devyUce tuSTAsmi vRNu vAJchitam / / 85 / / SSIO For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam . 57 mantryUce svAmini ! yadi prasannAsi vidhehi tat / nirAmayaM me tanayaM pazyantI vinayaM svayam / / 86 / / sA babhAse sUnunA te bhogya evAyamAmayaH / tadasmi tasyApanaye nAlaM tadaparaM vRNu // 87 / / avazyabhogyApanaye bhAsurAH sAsurAH surAH / nezvarA nApi ca surAsurArAdhyA jinezvarAH // 88 / / karmaNAM dhruvavedyAnAM chedanacchekilaM kila / zrIjinoktaM yadi paraM tapa eva mahAbalam / / 89|| vizvAdhivyasanavyAdhivanAlIvanavahnaye / duSkarmavArijavanItapase tapase namaH / / 90 / / so'pyUce devi ! yadyevaM martyamAnaya tAdRzam / pANau karoti yaH kanyAM bhATakenAvanipateH // 91 / / hastekRtya kumArI ca madIyatanujanmanaH / samarpayati tAmAzu bhRtimAdAya yAti ca // 92 / / tadbhaktituSTA hRSTA ca syAdevamityavak surI / tanmataM tadurIcakre vakretaramanAH satI / / 93 / / bhUyastamUce sA devI viditvAvadhinA kSaNAt / bahiH pUryAstavAmAtya ! mandurArakSiNAM nRNAm // 94 / / agniSThikAgnau tapatAM satAM yaH ko'pi bAlakaH / samAgacchati zItArtastapanAya kutazcana / / 95 / / gopayitvA gRhAnItaH sa tava sphItamIhitam / vidhAsyatItyabhidhAya devI vegAt tirodadhe / / 96 / / tribhirvizeSakam // Sise For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 * maGgalakalazakathAnakam mandurArakSamamAtyaH samAhUyedamUcivAn / yaH ko'pi tapatAmeti bhavatAmarbhako nizi // 97|| gopayitvA samAnIya so'rpaNIyastvayA zizuH / ityarthenAvadheyaM te vidheyaM svAmino vacaH // 98 / / yugmam / / itazcaviditvAvadhinA kanyApati maGgalamadbhutam / ujjayanyAM yayau devI tamudyAne dadarza ca // 99|| tasyordhvaM gagane sthitvA devyavocaditi sphuTam / saiSa sUnurbhATakena yaH kanIM pariNeSyati / / 100 / / kalazo'pi nizamyaivaM dadhyAviti vizuddhadhIH / nizamyate khe kimidamapUrvaM devatoditam ? // 101 / / bhavatvAkhyAsyate vasturvibhAvya te gRhe'gamat / gatasya tasya tatsarvaM vismRteH pathamAgamat / / 102 / / dvitIye'pyahni zrutvA tadudyAne maGgalaH pituH / yAvadAkhyAtumAyAti tAvad vAyurvavautarAm // 103 / / paTunA tena vAtena samutpATya nabho'dhvanA / campAsannATavImadhye zreSThisUnurvyamucyata // 104 // sa tatra muktamAtraH san nyasyaMzcakSuritastataH / dadarza darzanIyazri sudhArasarasaM saraH / / 105 / / tatra pItvA payaH kampamAnaH zvApadazaGkayA / samAruroha jhaTiti sapAlimutkuTaM vaTam // 106 / / atrAntare ca taraNigirimastamazizriyat / asoDhumiva taduHkhaM savituryujyate hyadaH // 107 // swag For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ __ zrImANikyacandrasUriviracitam * 59 tamobhirvilulatkezI rudatI tArakAzrubhiH / inAste duHkhinIva dyauzcakranda vihagasvanaiH // 108 / / andhaM tamasadambhena sazokaM vizvamapyabhUt / yadvA mitraviyogena kasya na syAddazedRzI ? // 109 / / maGgalastarumArUDhaH kASThAcakraM vilokayan / adarzaduttaradizi jvalantaM jvalanaM javAt / / 110 / / zreSThisUnustamAlokyAstokani:zokamAnasaH / vaTAdagAdathottIrya vegAt tatsannidhAvagAt // 111 / / tapatastatra tAn vIkSya mandurArakSakAn narAn / taptuM tadantikamasau yayau zItAttivihvalaH // 112 // taM tapantaM tADayanti ke'pi ke'pi hasanti ca / kimanyat tAdRzAM saGge caGgetaravapuSmatAm ? // 113 // hasyamAnastADyamAnaH sa tathA vIkSya taiH zaThaiH / nItvA mantryazvapAlena tApito'nyatra kutracit // 114 / / atha kSapAyAM kSINAyAM te sarve sthAnapAlakAH / prAtarvAhAn vAhayanto dUrAdUrataraM yayuH // 115 / / atha teSu prayAteSu dUramAmAtyapUruSaH / kathaJcanApi saGgopya sacivAya tamArpayat // 116 / / satyabhAmAbhuvaM kozabhuvaM saubhAgyasampadaH / nibhAlya bhAgyasubhagaM mantrIti manasAmRzat / / 117 / / nAmnAnaGgo'smi nArthena nUnamityAzayaH smaraH / svAGgadarzAya medinyAmasya vyAjAdavAtarat // 118|| SYAQ For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 * maGgalakalazakathAnakam ityAmRzya mahAbuddhiguptamenamadhArayat / svayaM cAptaiH snAnabhogabhojanAdyamakArayat / / 119 / / mantrI tamantaHsadanaM kSiptvA dattvA ca tAlakam / nityaM rAjakule yAti kaTare gopanakramaH / / 120 // kimetaditi mAnAdi mamaiSa kurute sudhI: ? / nirgacchantaM bahirmI kiM niyamena niSedhati ? // 121 / / puradezanRpAdInAM nAmAni mama pRcchataH / na manAgapi nAmAdyaM vakti kiM guptikarmakRt ? // 122 / / iti cintAparaM mantrI subuddhistamavocata / bhaTTaikaM kuru kAryaM me tat tvayaiva hi siddhyati / / 123 / / kiM kAryamArya ! kAryaM tat tenoktaH sacivo'pyavak / vivAhya rAjakanyAM me sUnave bhadra ! dIyatAm / / 124 / / kalazastamAha naivAhamidaM sAhasamAdadhe / ziSTAH ziSTaM viceSTante nAziSTaM nidhane'pi yat / / 125 / / amAtyo'pyabhyadhAdevaM yadyevaM na vidhAsyAsi / tadA vyApAdayiSyAmi tanmataM mama manyatAm // 126 / / na rocate me kathamapyadaH saciva ! kadvada ! / vidhehi vAJchitaM yat te tamityUce'tha maGgalaH // 127 / / asimAkRSya mantryUce tamiSTAM smara devatAm / so'pyUce zaraNaM me'rhan pApa ! tatpApakRd bhava / / 128|| praNamya sacivaM procurantaraGganarAstataH / mA sma vyApIpadaH sattvanidhi niravadhi guNaiH / / 129 / / Atsvag For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 61 ekaM vaideziko'nyacca nirAgA rAgavarjitaH / tato'sau mAryata iti sarvathAnucitaM hyadaH || 130|| nivArya svAryamevaM te taM kumAraM tato'bhyadhuH / mAcUkupastvaM sacivaM vaktyasau tad vidhIyatAm // 131 // sa evamuktaH sacivoktaM tanmatvA mahAmanAH / vyacIcaraccetasaivaM vicAracaturo hi saH // 132 // kva vizAlApurI ? kvAyamAgamaH ? kvedRzI sthiti: ? / kva vA vAtena puMsaH syAnnayanaM khena tUlavat ? // 133 // kva ca sAkAzikI vANI ? kva cAsyA zravaNaM mayA ? | bhavitavyaM tadanenArthena svArthastaducyatAm // 134 // vicAryaivaM sa sacivamUce saciva ! yadyadaH / kArayiSyasi tatkiJcinmamApi kuru vAJchitam // 135 // mantriNA kiM tadityukte so'pyUce yanmahIpatiH / maGgaleSu pradatte'sau taddeyaM me mahAmate ! // 136 // tadazeSaM vizAlAyA vinivezyaM ca vartmani / bahu mene matimatAmAtyenApyatha tadvacaH // 137|| athodavAhasya sAmagrI pakSayorubhayorabhUt / vivAhalagnamAsannamAsId gaNayatormithaH || 138 || zubhe tithau zubhe vAre subhe lagne zubhe'hani / varNakodavarNakavidhau vidhinA vihite sati // 139 // vArastrIbhiH kulastrIbhiH vistIrNadhavaladhvaniH / vAditrakoTidhvanibhirbadhirIkRtadiGmukhaH || 140 // estaq For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 * maGgalakalazakathAnakam bandivRndArakotkIrtyamAnakIrtikulakramaH / caturdizaM caturaGgAnIkena parivAritaH // 141 / / gajArUDhaH kumAraH sa maNDapadvAramIyivAn / kRtAcArasthitistatra mAtRgehamathAzrayat / / 142 // kalApakam // puNyAhadhavalanAndItUryadhvaniSu satsu saH / prApte lagnodaye hastAle pUrvaM vaNiksutaH / / 143 / / trailokyasundarI pANau cakre tadanu kAritaH / daivajJena samaM vadhvA tAromelavidhimithaH // 144|| yugmam / / vilasad-bhUtoraNayA dRSTidvArA tadA mithaH / chAyAcchalena hRdgehe tau pravezamiveSatuH // 145 / / paritaH pAvakaM vedyAM jAmAtubhramitastataH / rAjA caturmaGgale'dAccaturaGgadalAdikam / / 146 / / jAmAtari vadhUpANiM tathApyaparimoktari / rAjA tamUce'nyadapi vAJchitaM vatsa ! yAcyatAm / / 147|| so'pyajalpIditi nRpaM yadyevaM deva ! dehi tat / paJcavallabhavAjyantaruttamaM vAjipaJcakam // 148 / / tathAkRte nRpatinA mahena mahatA tataH / samaM trailokyasundaryA varyAnekapasaMsthitaH // 149 / / calannabhimukhaM mantrimandirAyA dhanAGgajaH / paurANAM pathi zuzrAva karNAmRtakiraM giram // 150 / / yugmam / / kRSNaH kharvaH purANaujAH zriyaH patirajAyata / asyAstvasau puNyavatyA gaurastuGgo navotkaTaH // 151 / / svaa For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 63 mRgAkSImAnamANikyApahArasphArataskaraH / yadeSa ca yadeSA ca martyalokamanoharA // 152 // anayorubhayoH kurvan saGgamaM nalinAsanaH / nA'samaJjasakArIti tadeSa smaryate budhaiH / / 153 / / iti pauragiraM zrRNvanmaGgalaH prApadAlayam / maGgalena pravizyAtra vAsAgAraM jagAma saH // 154 / / palyaGkasaGginaH patyurvadhUstrailokyasundarI / niSasAda sannidhAne prasAdavilasanmukhI // 155 / / atrAntare mantrinarairantaraGgairdhanAtmajaH / dRksaMjJayA saMjJito'sau yAhi pAhi nijaM vacaH / / 156 / / so'pi kRtvA vapuzcintAmiSaM yAvadgRhAttataH / nissasAra vadhUstAvadAttAmburanugAjani / / 157 / / patiM kRtavapuzcintaM vicintaM vIkSya sA'vadat / kiM kSudhA kiM tRSA vA tvAM bAdhate ? kAnta ! kathyatAm // 158 / / omityukte tena tayA dAsyA mAtRgRhAttataH / AnAyitA dayitAya modakA hAri vAri ca // 159 / / dvAbhyAmapi tadA bhukte siMhakesaramodake / viditvA vijanaM svasya jJaptaye kalazo'vadat // 160 / / modakAnAmamISAM syAdRtA modakatA tadA / yadA bhavedujjayanInagarInIrayogitA / / 161 / / rAjAGgajA nizamyaivaM vihasya dhyAtavatyadaH / sA dUre nagarI tAM na priyo'sau dRSTavAn khalu // 162 / / Aoyag For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 * maGgalakalazakathAnakam tadetaduktaM ghaTati na kathaJcana sarvathA / ghaTate vA'muSya bhavet tatra mAtRkulaM yadi || 163|| pradhyAya dhAtrIdhavabhUstasmai tAmbulamArpayat / manorAgasya janakaM bahIrAgakRdapyataH || 164 // bhUyo'pi saMjJitastaiH sa nirgamAya dhanAtmajaH / priyAmUce'smi yAsyAmi varcogehe'si tiSTha tad // 165 // payaH kSaNAntare preSyamiti procya dhanAGgajaH / vAsagehAd vinirgatya tAnUce kva hayAdi me ? || 166|| narairujjayanImArgaM nItvA taM darzitaM tataH / tasyAkhilaM turagAdi so'pi tadvIkSya hRSTyabhUt // 167 // kumAro'pi tataH sAraM samAdAya tataH svataH / nivezya syandane tatra yuGkte sma caturo hayAn // 168|| saMyojya paJcamaM pRSThe vAjinaM dhanadattabhUH / pRcchati sma nRNAM pArzve mArgagrAmAdinAma saH // 169 // zeSametadazeSaM me vastu mantriziromaNeH / samarpyamiti tAnuktvA so'calat svAM purIM prati // 170 // vegAdetya purIM svIyAM vAjibhirvAyuvAjibhiH | pravizannAtmano vezma pitRbhyAmudito'tha saH // 171 // kimaiSi ? paravezmAntarnAstyagre mArganiHsRtiH / tat tiSTha rAjaputra ! tvaM ziSTAnAM nocitaM hyadaH // 172 // madIyaM mandiraM mAdyadindiraM pitarAvidam / tatkathaM pravizannatra pratiSidhyo'smi ? kathyatAm // 173 || Sibya For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 65 tadAnIM sAtyabhAmeyaH puNyAmeya iti bruvan / uttIrya syandanAt pitroH pAdayoH praNanAma saH // 174|| sasambhramaM samutthAya pitRkaNThe vilagya ca / sa ruroda sapramodaH pulakodbhedameduraH ||175|| viditvA nandanaM sphItAnandakandalitAnanam / bADhaM rurodatuH kaNThe vilagya pitarAvapi // 176 // tadAna rudatAM teSAM samplavaH sukhaduHkhayo: / yo'bhUt ta evaM taM jAnantyasau yairanvabhUyata // 177 // pitRpraNayipaurAdyaiH parIte paritastataH / mUlAdapyAtmano vRttaM mAtApitroH zazaMsa saH // 178 // kathyamAnaM tadAkarNya tadA vRttaM mahAtmanaH / bhAgyazrIbhAjanaM mene satyabhAmAGgajaM janaH // 179 // rathAdathAyamuttArya tat tadvaibhavamadbhutam / paJcAzvImapi vegena sa gehAntaragopayat // 180 // tayA kamalayA svenAnItayA sphItayAtha saH / saprAkAramatisphAramAtmAgAramakArayat // 181 // helAtApade dharmajanmane sampade namaH / yadvisphUrtteradevo'pi syAddevastadbhave janaH // 182 // ye zrImantaH pitRzrIbhisteSAM kAhaGkRtiH kSitau / savitustejasA tejasvino'zmAno'pi ke'pi yat // 183 || mRtAnapi jIvayantI rAjayantI ralAnapi (?) / utkarSayantI hInAnapyaho ! zrIradhikA vidheH || 184|| C5Yan For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 * maGgalakalazakathAnakam bahirADambarapara: syAnnara: sadhanotkaraH / zrIpatiH sAyudhaH zazvanna kadApi nirAyudhaH // 185 / / athAnyedhuranujJApya maGgalaH pitaraM nijam / saudhAsannAdhyApakasyAbhyAse'bhyasyati satkalAH // 186 / / janaH pazuvinA vidyAM vinA vidyAM jano'ndhalaH / zrImantastanna kRtyajJAstanna pazyanti kiJcana // 187 / / bhUyasA bhaktibhAreNa vinayIbhUya bhUridhIH / vidyA grahItumArebhe sa upAdhyAyapuGgavAt / / 188 / / vidyAvAptirvinayato hitAya vihitA bhavet / hanyante kekinaH kiM na vaimukhyena kalApina: ? // 189 / / itazcAmAtyakenApi tenAtmatanayastadA / kRtamaGgalanepathyaH praiSi vAsaukasi kSaNAt / / 190 / / so'pyatrAgatya palyaGke sthitvA tAM nRpakanyakAm / procya priye ! prasIdeti pANau spaSTuM pracakrame // 191 / / hantA'nyaH ko'pi kuSThyeSa mama palyaGkamAgataH / hahA ! kva sa priyatamazcakSuHkarpUrasodara: ? // 192 / / iti dhyAtvA vadhUrmuktvA vegAttalpamanalpadhIH / dvAryetya svasakhInAM ca svarUpaM tadacIkathat / / 193 / / tAbhiruktaM sakhi ! bhrAntA priyo'ntaste'dhunAvizat / soce bhrAntA yUyameva sthAsyAmyatraiva vo'ntike // 194 / / sakhIbhirapi tajjJAtvA tathyaM sA svAntike dhRtA / nizAnte mAturAdezAnnItA mandiramAtmanaH // 195 / / O5/ee For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 67 gatvA prAtaramAtyo'pi pUccakre bhUbhRtaH puraH / deva ! muSTo'smi daivena daivaM hi balavattaram / / 196 / / matputrastava jAmAtrIbhUtaH zakriSyati kSitau / ityAzAzAkhizAkhAM me durdaivadahano'dahat / / 197 / / deva ! devaprasAdo'sau durdaivena vRthA kRtaH / snuSAsparzena tanayaM kuSThinaM mama kurvatA / / 198 / / dhig daivaM navamI nindyA budhayoge mahItale / pazUpahArayoge tu sA mahattvena mahyate // 199|| bhUpo'pyAkarNya tavAcaM vAcaM provAca me dRzoH / na gocaramapi prApyA sA pApA patipuMsinI / / 200 / / nRpAjJayA jananyApi sA dRSTAvajJayA satI / hA kimetanmamodIrNaM vistIrNaM ? dhyAtavatyadaH // 201 / / yena spRSTA na tAvanme patiryo'bhUtpatiH punaH / sa yayau kvApi tenAsmi kathaM syAM patipuMsinI ? // 202 / / ayaM puna meM yadabhUtkalaGkAGkurasaGkramaH / sa prAgjanmAjitaH ko'pi niSkalaGkakalaGkanAt / / 203 / / doSaH prayukto mithyApi pApapoSakaro'GginaH / yatpradoSeNa kAluSyaM vizvasyApi vijRmbhate // 204 // caJcaccintAbharAkrAntA bhrAntA trailokyasundarI / sA sasmAra jhagityetattaduktaM pratibhA'dbhutA // 205 / / modakAnAmamISAM syAdetA modakatA tadA / yadA bhavedujjayanInagarInIrayogitA // 206 / / Alorata For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 * maGgalakalazakathAnakam dhyAtvaivaM jananImUce mAtaH ! pitrA samaM mama / darzanaM kAraya sakRnna mAtA vikRtA bhavet // 207 / / na kiJciduttaraM mAtA yadA datte tadA tataH / sA khinnA siMhanRpati rAjamAnyamavocata / / 208 / / tvaM me pitRsamaH kiJca rAjamAnyo'syataH pitaH! / kRpAM kRtvA mayi nRpamevaM vijJapaya prabho ! // 209 / / yA deva ! bhavatazcitte duhitA doSabhUrabhUt / vijJapti te saikapadAM vidhAya viramiSyati // 210 / / omityuktvA siMhabhUbhRd bhUbhRtaM prApya tadvacaH / tathA kathaJcidasyAkhyadyathA'bhUd bhUbhRdutkRpaH // 211 / / abhANIcca yathAnIya tAM vijJApaya mAM nRpa ! / tasyAH karomi vijJapti saphalAM sakalAM tathA // 212 / / tathAkRte tena tAtaM kumAryevaM vyajijJapat / kumAraveSaM me dehItyuditvA virarAma sA // 213 / / nizamyaivaM narapatirmanasaivaM parAmRzat / gurukAryeNa kenApi mAmevaM yAcate sutA // 214|| atha ca mAbhRtAmAste nItirevaM sanAtanI / sutA kumAranepathyaM yAcate cettadarpyate / / 215 / / anyadAptanRNAM putrI rakSaNAya samarpyate / taddvAreNa tathA gotraM gotrAbharturna duSyate // 216 / / vimRzyaivaM narezo'pi kaumAraM veSamArpayat / cApAsizastrIpramukhaM sutAyA vikasadRzaH // 217 / / 989 For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 69 AptaM parAkramakalAvAptaM siMhamathAdizad / tathA tvaM pAlayerenAM yathA'sau syAnna lakSmabhUH // 218|| nityaM niyantritA nArI nivAsasya zriye bhavet / sadA daNDavatI caitye patAkA syAvibhUSaNam / / 219 / / bhUyo vijJApaya svacche ! yadvatse ! tava bhAsate / iti bhUpoditA sA taM vyajijJapadanAkulA / / 220 / / yadi syAttava cedAjJA tad vizAlAM vrajAmyaham / bhUbhRdUce vraja sute ! paraM zIlavatI bhavaH / / 221 / / dhAtrIcchatragirIndradaNDakaraNe zaktiryadujjRmbhate / jJAnazrIrapi yacca vizvavalaye vyAvalginI valgati / yaccAnantacatuSTayaikasadanaM sA siddhirapyaGginAmunmIlatyakalaM tadetadakhilaM sadbrahmalIlAyitam / / 222 // zArdUlavi0 // trailokyasundarI bhUpaM natvA siMhabalAnvitA / kumAraveSabhRdvegAdagAdujjayanI purIm // 223 / / campAdhipAtmajaM jJAtvAyAtaM trailokyasundaram / mahAbhUtyAbhyetya pUryAM prAvezayadilApatiH // 224 / / mahAsanmAnapUrvaM ca mahAvAsaM samArpayat / campAbhUpatibhUH so'pi tatrAsthAt saparicchadaH / / 225 / / pU:pUrvabhAgaM sajalaM savRkSapaTalaM kalam / viditvAtmIyapuruSairvizvAsazrIniketanaiH // 226 / / pRthvIpatimanujJApya pradeze tatra bhUpabhUH / saptabhUmikamuddAmaM sa mandiramakArayat // 227|| yugmam // 05/ee For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 * maGgalakalazakathAnakam trailokyasundaraH kArttAntikAdiSTe viziSTadhIH / sudine sadane tatra saJcAra vicAravit // 228 // vAtAyanasthitastatra so'nyadaikSata bhUpabhUH / pAthasaH pathi tAnazvAn pAthaHpAnAya gacchataH // 229 // trailokyasundaraH prekSya tArthyAMstAnityacintayat / ta ete'zvAH pradattA ye, matpitrA matpateH purA // 230|| athAdizannarAneSa yAta jAnIta vegataH / kasyaite'zvAH ? kutastyA vA ? kreSye'mUnadbhutadyutIn // 231| tadAdezAjjavAd gatvA sarvaM jJAtvA kuto'pi te / samAgatya samAcakhyuH svAmine namramaulayaH || 232|| maGgalakalazasyaite vAjinazcittavAjinaH / campApUryA: samAnItA etenaiva mahAtmanA || 233|| zrutvaivaM so'pi bhUyo'pi tAn praiSInmuditAzayaH / jAnItAzvapatiH kiM sa kurute ? kutra tiSThati ? || 234 || te'pi gatvA tathA jJAtvAgatya svasvAmino'ntikam / ityAcakhyurgRhAsanne kalAbhyAsaM karoti saH || 235 // atha cAmpAdhipazcitte dadhyAviti sa eSa saH / yo me prANapriyIbhUya vAsAgArAttadA yayau // 236 // dhyAtvaivaM siMhanRpati sa proce tAta ! vAjinaH / mayA kreyA amI tAvattattvayaivaM vidhIyatAm // 237 // tvayA nimantryatAmatra sacchAtraH pAThakAgraNIH / tathA tena sahAyAti maGgalo'pyazvanAyakaH || 238|| P5XE For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 71 tataH samaM pAThakena mAnayitvA sa maGgalaH / lakSayitvA manobhAvaM prArthyate tAyapuGgavAn / / 239 / / siMhenApi tataH prAtargatvopAdhyAyapuGgavaH / nyamantryata sahacchAtrazcAmpezaM so'pyamanyata / / 240 // athopAdhyAyadhUryo'pi satvaraM tatra jagmivAn / bhUpabhUrapi sanmAnaM tasyAmAnaM ca cakRvAn // 241 / / maGgalaM strInara: prekSya trastaH smarazaracchidaH / manye romAJcadambhena varma varmaNi paryadhAt / / 242 / / vimucya maGgalaM nArInarazchAtrAnazeSataH / mAnyocitAsanAzanavasanAdyairamAnayat // 243 / / atimAtraM mahAbhaktyA rAjAharAsanAdibhiH / mAnayAmAsa maGgalakumbhaM campAdhipAGgabhUH // 244 / / tanmAnamadbhutaM dRSTvA chAtravarge'tiduHkhini / athAdhyApakadhaureyamUce trailokyasundaraH // 245 / / chAtreNa kenacidvidvan ! kathAM kathayatAM bhavAn / kalAvAniva yo'mISu kalayatyakhilAH kalAH // 246 / / chAtrairathoce sakalakalaiH kazmalitAzayaiH / yasyedRgAdara: saiSa kathAM vaH kathayiSyati / / 247 / / vidvadukto'vadadatho maGgalaH smeritAnanaH / kalpitAkalpitatayA kathA labdhaprathA dvidhA / / 248 / / kiM kalpitA kathA kathyA ? kathyatAM kimakalpitA ? / guNasundarabhUrUce cetasIti camatkRtaH / / 249 / / lovag For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 * maGgalakalazakathAnakam mA mathyatAM bahutaraM sA kathA kathyatAM tvayA / svAnubhUteva yA satyA kalpanAvikalA ca yA // 250 / / yayA ca zrutayA me syAditi citte camatkRtiH / te satyaM modakAH syurye vizAlAjalayogajAH // 251 / / zrutvaivaM maGgalaghaTazcetasIti vyacintayat / ayaM campAdhipasutaH sAkUtamiva jalpati / / 252 / / tatkimeSa nRrUpeNa sA kanI kamanIyaruk / bhAvinI ? yA mayA vyUDhA bhATakena kvacitpure / / 253 / / dhyAtvaivaM vIkSyate yAvannibhRtaM taM vadhUnaram / / saiveti tAvannizcikye maGgalaH sa vicArarAT // 254 / / kenApi hetunA manye nRrUpIbhUya bhUpabhUH / samAyayau tanna jAne gahanaM vidhivalgitam / / 255 / / kiM vikalpena vA svena sphuTIbhAvyacirAdadaH ? / dhanAGgabhUrvicAryeti sAkUtaH svAM kathAM jagau / / 256 / / divyagI: zrutimArabhya mantriniSkAzanAvadheH / kathAyAM kathitAyAM sa vyaraMsId dhanadattabhUH // 257 / / AkarNya bhUpabhUrevamevamUce krudheva saH / re re ko'yamasambaddhabhASI dhRSTaziromaNiH ? / / 258 / / dharatainaM kimasmAkamamAtyaM dUSayatyasau ? / kimevaM mama mantrI duSkurute vizvagarhitam ? // 259 / / dhRte tatra sahacchAtrastasyaukaH prApya pAThakaH / sAdyantaM putravRttAntaM tat tAtAya nyavedayat / / 260 // O5/09 For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 73 dhanadatto'pyatha zreSThI vyAkulIbhUtamAnasaH / upAdAyAdbhutaM DhaukanakaM rAjakule'calat / / 261 / / nItvA nArInareNAtha mAlasyopari maGgalaH / kaNThIravAsane nyasya siMhapratyakSamaucyata // 262 / / kAnta ! zAntamanIbhUya tadAnAyaya vastu yat / madIyajanakaste'dAt maGgaleSu vivattiSu / / 263 / / yathA tadarzanAtsiMhaH piturmUrtyantaraM mama / pratyeti tatkSaNaM kiJca tallakSmApyapagacchati // 264 / / maGgalo'pyUcivAnevaM yadyevaM siMhabhUpatiH / prekSyatAM sadane'smAkaM yathA nayati vastu tat / / 265 / / evaM kRte gataH siMhastadgRhaM tatpitApyatha / tasyAsanAdikAM svena pratipattimakalpayat / / 266 / / so'pyUce zreSThinaM yad bho ! mA bhaiSIH zRNu suzravam / tavAtmajanmA jAmAtA'janyevaM tatsukhI bhava / / 267 / / paraM purA narAdhIzAdyattvayAvApi bhUSaNam / bhUpanAmAGkitaM kiJca syandanAzvAdikaM ca yat // 268|| tad vizvaM darzyatAM yena darzane'sya mahAzaya ! / pratyemyahaM bhavatputrabhUpaputryoH karagrahe / / 269 / / tathA kRte dhanenApi nRpanAmAGkamadbhutam / nibhAlayan bhUSaNAdi pratItaH siMhabhUpatiH / / 270 / / saMmAnya zreSThinA siMhaH preSitaH kSitibhRdbhuvaH / sarvamAkhyAya sadbhUtaM tAM strIveSAmakArayat // 271 / / Atsvag For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 * maGgalakalazakathAnakam trailokyasundarI svena nepathyena pariSkRtA / prapatya pAdayoH patyuH prAJjalirjalpati sma sA // 272 / / tadA dambhena mAM muktvAgamastvaM jIvitezvaraH / idAnIM tu kaitavena kena yAsyasi ? jalpatAm / / 273 / / trailokyasundarI reje tadA svedAvilAkRtiH / viyogataptA snAteva priyAgamasarovare / / 274 / / kaM kaM rasaM na sAkampA cAmpApatisutA'bhajat / dhRSTatApatrapAdvaitavihvalIkRtamAnasA // 275 / / atha maGgalakumbho'pi babhASe bhAsvadAnanaH / tAvadevamabhUdaivAdaivaM kaH khaNDayedvada / / 276 / / ataH paraM priye ! kAryaM sarvamAyatisundaram / tadviSAdaniSAdena mAtmAnaM malinIkuru / / 277 / / kiJca te jJApanAyAsmi tadAnImakiraM giram / amI syurmodakAH syuzcedvizAlAnIrayogajAH // 278 / / sthApayitvA priyaM tatra tamanujJApya ca svayam / kRtvA nRveSaM nArendrI sA narendrAntikaM yayau // 279 / / natvA yathokte vRttAnte tayA prokte narezvaraH / aho kIdRgabhUccitramiti cintayati sma saH // 280 / / aho matiprapaJcazrIrasyAH zizumukhIpateH / prApi vyUDho yadanayA patiH pAlitazIlayA // 281 / / aho tasya nRzaMsatvaM mantriNaH pApamantriNaH / svAmistrIdrohamadhyAtvA yadenAmakalaGkayat / / 282 / / For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 75 sabhAdhyakSa narendrastAM satImuktvAdideza saH / svacche ! vatse ! svabhartAraM bhaja tyaja bhayaM vraja // 283 / / ityAdizya sutIkRtya bhUSitIkRtya bhUSaNaiH / / strIveSIkRtya nRpatiH pratyokaH preSati sma tAm / / 284 / / vairisiMhakSitipatirdhanamUce vadhUvaram / svaM maGgalAya nItvaukaH preSestatra punargRhe / / 285 / / yadidaM mandiraM mAdyadindiraM te tanuruhaH / mayApitaM sapatnIkastatra bhuGktAmasau ciram / / 286 / / bhavatvevamiti procya zreSThI nItvA vadhUvaram / svamandire vistareNa vardhApanamakArayat / / 287 / / dazAhAdimahAparva kArayitvA savistaram / zreSThI vadhUvaraM tatra preSayAmAsa mandire / / 288 / / tatastrailokyasundaryAdezataH siMhabhUpatiH / tattAtasannidhau gatvA veSasainye samArpayat / / 289 / / niHsutastvaM kimityAgA ? iti proktaH kSamAbhuje / yathAdRSTaM vistaratastaM vRttAntamacIkathat / / 290 / / samAkayeti tanayAmahimAnamamAnakam / pramodameduramanAH kSmAbhRdevamacintayat / / 291 / / aho ! citramaho ! buddhistasyA brahmaNyaho ! ratiH / aho ! kalaGkabhIrutvamaho ! bhaktiH svabhartari / / 292 / / vicintyaivaM narendrastAM siMhena varasaMyutAm / ujjayinyAH samAnAyya svanagaryAmavIvizat / / 293 / / orao For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 * maGgalakalazakathAnakam pRthvIbhRnmithunaM vIkSya tatkAmaratisannibham / dadhyAvugramatirmantrI kathametad vyayojayat ? // 294|| dhiktaM nistriMzamUrdhanyaM niSkalaGkakalaGkinam / svasvAmidrohiNaM dhiktaM duSTamRSTaM hRdAsyayoH // 295 / / atho nRnAtho roSAndhaH siMhabhUpaM samAdizat / mArayAmuM samAruhya mantriNaM mA vilambyatAm // 296 / / sasainyaH sa galadainyastadvadhAya mRgAdhipaH / yAvaccacAla kalazastAvad bhUpaM vyajijJapat / / 297|| deva ! me'sau pitRsamaH sacivastatprasadya naH / muJcainaM mA vadhI: kiJca yathAsthityAstu susthitaH / / 298 / / bhUpaH sutApatestena caritena camatkRtaH / tathA cakre'khilaM yena nAnyathA mahatAM manaH / / 299 / / sasAmantaH sasacivaH sAntapuraparicchadaH / tadA sapauraH kSitibhRdvardhApanamakArayat / / 300 / / atho nRpAnAyitAbhyAM pitRbhyAM saha maGgalaH / tatrAsthAt puri saukhyena sapriyaH saparicchadaH // 301 / / kiyatyapi gate kAle niSputraH pArthivo'pi tam / sAmantAmAtyamantreNa maGgalaM sve pade nyadhAt / / 302 / / tataH zrIzIlabhadrasya yazobhadrasya sadguroH / svayaM dharAdharAdhIzaH sannidhau vratamagrahIt // 303 / / pralInapApadhIH puNyalInadhIguruNA samam / prabhaJjana ivAzAsu vizvAsu vijahAra saH // 304 / / For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 77 svArAjyamiva sAmrAjyaM bhUgataM bhUribhUtibhiH / bhuJjAnasya yayau kAlaH kiyAnmaGgalabhUbhujaH // 305 / / viditvA vaNigityeSa taM pratyantakSitIzvarAH / tAjyagrahaNAyAyumilitvA bhUribhirbalaiH / / 306 / / bhUbhRnmaGgalakalazastAnavetya samAyataH / abhyetya taiH samaM yuddhamArebhe bhairavAkRtiH // 307 / / vijitya tAnarIneSa vazIkRtya samantataH / visasarja svarAjyeSu mahAnto namravatsalAH // 308 / / etya campApatezcampApurI pAlayataH sataH / jayazekharanAmAbhUdaGgajaH mAvanIgajaH // 309 / / trailokyasundarI somaM sUnumAlokya mudvatI / kvacinna mAti veleva kSIranIranidheH kSitau // 310 // sItkRtijAta: kilakilakalaravarucirazciraM hasitaH haMsaH / sutamukhakamale vilasan kayApi yadi puNyayA dRzyaH // 311 / / AryA0 / mAturullApanagirAM guNanIkarmakovidaH / nirnAmatAmbudhau majjatkulanaunaGgaraH sutaH // 312 / / athodyAne'nyadAyAtaM jayasiMhamahAmunim / viditvA vanapAlebhyaH praNantuM bhUpatiryayau // 313 / / niSasAda praNamyainaM prasAdavizadAnanaH / sa zrotuM tadghanadhvAnamutkaNThI nIlakaNThavat // 314 / / mahAmunirapi prekSya tAM sabhAM vAsanAvatIm / vidadhe vidhinA dhvAntadhvaMsanAM dharmadezanAm // 315 / / 05/09 For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 . maGgalakalazakathAnakam samastAzivamUrToz2a zampAsampAtasodaraH / sampattirAjIrAjIvavanIrAjIvinIzvaraH // 316 / / kukarmaNAM marmabhedI zrIharmyaM sarvazarmaNAm / bhuktimuktikalAkelivanaM vijayatAM vRSaH // 317 / / yugmam / / kalaGkavighnavikalaM phalatyeva phalaM vRSaH / svayA zriyAya'te yadi nirvyAjamanasAGginA // 318 / / vRSaM vitanute bhRtyA yaH zriyA parakIyayA / bhavettasya bhave'nyasmin sampallAJchanavighnayuk // 319 / / prastAve pRthvIzo'tha praNamyAvocata prabhum / mune'smi karmataH kasmAdabhuvaM sukhaduHkhabhUH // 320 // devI ca karmaNA kena vibho ! vidhvastazarmaNA / pAtramIdRkkalaGkasyAjani pAtramapi zriyaH // 321 / / nizamya tadvaco'vocattarAM prativaco muniH / AkarNyatAmAtmapRSTamavadhAya dharAdhava ! / / 322 / / astIha bharatakSetre samagranagarottaram / kSitipratiSThitaM nAma lakSmIdhAma mahApuram // 323 / / zrIdevIdayitastatra somacandrAkhyayA kSitau / vikhyAtaH kulaputro'bhUd dharmakarmakalAdbhutaH / / 324|| zrIdevI nijanAthasya sadAcArAcyutasthiteH / bhaktiprAgbhArato nityaM pAdasannidhibhAgabhUt / / 325 / / tatraiva nagare kiJca jinadevo'pyabhUnnaraH / yaH sa tyAgadayAyuktaH sadA saccakranandakaH // 326 / / OS For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 79 yathArthanAmnA tenAsya somacandrasya dhImataH / babhUva maitrI maitryAdiguNarAjivirAjinA // 327|| yAti kAle tayorevaM sakhyasaGketasadmanoH / anyadA jinadevena nizAzeSe vyacintyata // 328 // sarvArthakAriNI sarvAnarthasArthanivAriNI / lakSmIrloke syAttenAsyAH kAryaM yatnAdupArjanam // 329|| zriyA jaganti jIvanti na tu jIvanti jIvitAt / jIvantyapi mRtAyante tayA muktAni tAni tat // 330|| ramArasAyanaM yasya prayoge pUrvapUruSAH / mRtA jIvanti jIvantaH punaH syuH kIrttipIvarAH || 331 || lakSmIrasAyanAbhAve ye mRtAH khalu te mRtAH / ye jIvanti punaste syurjIvanmRtasahodarAH ||332|| pUrveSAmasti me sampatparaM stokA tatastataH / kriyamANe vyaye dausthyaM jhagityeva vijRmbhate ||333|| dausthye ca sati sIdanti pumarthAH svasya sarvataH / svajanAzca viyujyante hasanti ca khalAdayaH || 334|| tasmAddezAntaraM gatvA sattvAlambI zriyo'dbhutAH / upArjyAgatya sarveSAM pUrayiSye manorathAn ||335|| dadhyau bhUyo'pi me dezAntaraM prAptasya cenmRtiH / jAyate jAyate tanme paraloke'dhamA gatiH ||336|| tadasmi dApayisyAmi pazcAddAnaM vayasyataH / yathA me jAyate janma paraloke'tinirmalam ||337|| Cistaq For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 * maGgalakalazakathAnakam dhyAtvaivaM dazadInArasahasrIM suhRdaH kare / so'rpayitvA'vadadimaM dvitIyaM mama hRd bhavAn / / 338 / / dInArAstadamI deyAstvayA dharmAya me sakhe ! / zriyo'rjanAya yAsyAmi dezAntaramahaM punaH // 339 / / kiJcAsya dAnapuNyasya SaSThAMzasta iti bruvan / jinadevo yayau dezAntaramarjayituM zriyaH // 340 // tanmitraM somacandro'pi gate'muSmin mahAmanAH / supAtreSu sumitrasya zazrANa zreyase zriyam // 341 / / vAsanAvAsitamanAH parakIyAmapi zriyam / sa dadAnaH sapatnIka: samabhUdatipuNyabhUH // 342 / / apyanyasampadAM dAtA prapApAlakavajjanaH / yAcyate'JjalimAyojya kaTare dAnavalgitam // 343 / / somacandrakalatrasya zrIdevyA aparedyavi / rahasyevaM samAcakhye bhadrAhvayavayasyayA / / 344 / / yanme patirvirakto'bhUnna jAne hetutaH kutaH / sA'pi smitvA tataH proce dUraM me vraja dRkpathAt / / 345 / / yasmAdiha bhavaddoSaH supoSaH ko'pi bhAvyate / zrutvaivaM na ratiH kvApi bhadrayAvApi duHkhataH // 346 / / zrIdevyA duHkhinI bhadrA smitvA bhUyo'pyabhASyata / mA du:khaM kuru hAsyena mayAvAdIdRzaM vacaH // 347|| karmajanmA na kasyeha doSapoSaH pragalbhate / sukRtaM duSkRtaM kiJca svakRtaM yena bhujyate // 348 / / OSRO For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam * 81 paraM smitakRtenApi vacasAlavikAsinA / baddhaM karma tayAtyantaduHsahaM dhigapi smitam / / 349 / / itazcAtraiva nagare paJca durdAntapUruSAH / madanAvezyayA sAkamudyAnamaguranyadA / / 350 / / amISAM krIDatAM tatra vArtAvartetyajRmbhata / na somacandrazrIdevyau zIlAccAlyau surairapi // 351 // kAmAGkarastadAvAdIt tanmadhyAdekapUruSaH / zrIdevI cAlayiSyAmi zIlAllIlAyitairnijaiH // 352 / / zIlaH kSititale tAvadalacazcalacakSuSAm / na me lIlAyitaM yAvaddambholiriva khelati // 353 / / ghanamAleva garjantI madanApi tadAvadat / saumacandrIM zIlakAnti klAnti neSye'smyapi kSaNAt / / 354 / / atha kAmAGkaraH somacandraM jJAtvA kvacid gatam / gatvA tadIyamAvAsaM zrIdevImityavocata / / 355 / / zrIdevi ! dehi me svAntAbhipretaM praNatAtmanaH / sA'pyUce kiM tavAbhISTaM jalpatAM yena pUryate / / 356 / / kAmAGkaro'vadadidaM svAGgasaGgamavAribhiH / vidhyApya smaratApaM mAM vidhehi prItipatralam / / 357 / / puruSabruva ! mA brUhi virUpamidamIdRzam / vraja tyaja mama dRzoH pathaM satpathamutsRjan // 358 / / rAjApi tyajyate strIbhiH suzIlAbhiH sudUrataH / kiM vAcyaM martyamAtrasya parIhAre mahItale // 359 // lovag For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 * maGgalakalazakathAnakam vAribimbacchalAnnanturapi rAjJaH sudhAmucaH / asaMmukhInavirahe kaTare nalinIsatI || 360 || bhAnau bhartari bhUSitAnyabhuvane paGkejinI tatkSaNAt, vyAmIlannalinAnanAstavilasaccakradvayIkuNDalA / zrIrAje'pi navodaye'nabhimukhI luptAlikezAvalivaidhavyavratasUcinIM zucitarajyotsnAGgikAM paryadhAt // 361 // zArdUlavi0 // ayAti tatra durjAtimukuTe naSTatotkaTe / zrIdevI zIlarakSAya sA pUtkartuM pracakrame // 362 // atha bhUpabhayAzaGkI sa kalaGkI niketanAt / nirgatyAgatya mitrebhyastamudantamacIkathat // 363 // itazca madanA kUTaghaTanApaTimAzrayaH / sandhyAyAM somacandraM sA svAlayaM yAntamaikSata || 364 || sA tatastAn narAnantarvaNaM guptamadhArayat / svayaM ca satvaraM gotrAGganAnepathyamAdharat // 365|| samIpametya vegena somacandramabhASata / bhavantaM bhadra ! madbharttAhvayate'ntarvaNaM sthitaH // 366 // tataH saraladhIH somaH kAnanaM yAvadIyivAn / na dadarza patiM tAvat tasyAH zasyAkRteH kRtI // 367|| kimetaditi taM somaM dhyAyantaM sAbhyadhAt tadA / smaraH zarairmAM bhettA'bhUd yadA hyasi mayekSitaH || 368|| tattUNAmiva kAmena mriyamANAM zitaiH zaraiH / mAM rakSa rakSa yena tvametadrakSaNadakSiNaH || 369 || CSX2Q For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam . 83 zalyAyamAnA yAH santi maddehe smarabhallayaH / kAntAyaskAntamaNivat tAH samAkRSa saGgamAt / / 370 / / athoce somacandrastAM kiM kuvRttyA kalaGkyate / niSkalaGkaM kulaM svIyaM madIyaM ca mahAzaye ! // 371 / / madanoce mA sma vAdIrIdRk sambodhanAvacaH / tavopari mRtaivAsmi yadIdRg na kariSyasi ||372 / / avAdIditi somo'pi yadyevaM tarhi mAM mRtam / svasyAgrato'pi jAnIhItyuktvA so'siM samAkRSat // 373 / / samArebhe sarabhasaM sa yAvanmastakacchidam / tAvat tayA kare dhRtvA saivamUce mahAmatiH // 374|| madanAnAmadhIdhAmavezyAhamiti viddhi mAm / tavAsmi kSobhaNAyAgAM na kSubdho'si kSamasva me // 375 / / ityuktvA sA jagAma svakAminAmantike javAt / somacandro'pi dhAma svaM trapAvanamadAnanaH // 376 / / zIlazrIsAndrayorevaM zrIdevIsomacandrayoH / mithaH snehena saddharmakarmakarmaThayostayoH // 377 / / jinopadezaratayorvAsanAvAsicittayoH / samyagArAdhanApUrvamavasAnamajAyata // 378 / / yugmam / / vipadya prathamaM kalpaM tau prapadya surazriyam / mana:priyAM paJcapallI bubhujAte sukhazriyam // 379 / / CSCO For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 * maGgalakalazakathAnakam somacandrastatazcyutvA nRcandra ! tvamabhUnnRpaH / zrIdevI bhavatazcAbhUd devI trailokyasundarI || 380 / / bhavatAnyabhave bhAgyabhUtiH paravibhUtibhiH / yadArji sphUrjitAt tasya tavAsau bhRtipatnyabhUt ||381|| tadA tadAlaM yaddevyA smitenoktaM sakhIM prati / javAduttAritaM yattu tasyedRk karmaNaH phalam // 382 // devyA api kalaGkasya bhavanAbhavane tadA / yadabhUtAM mahInAtha ! pratyakSaM tat tavApyadaH ||383|| paripUrNaM paryapAli zIlaM zAliguNAli yat / tatphalaM viddhi dhAtrIza ! punarvaM saGgamo'dbhutaH ||384|| zrutvaivaM maGgalaghaTadevyau mUrcchAnnipetatuH / prAgbhavaM pANisthamiva tena sasmaratuzca tau ||385 // candanAdyairupacArairAzvasyotthAya dadhyatuH / kI phalamanalpIyo'bhUdalpasyApi karmaNaH || 386 // yadvA viSayalavasyApi karma mAraNamadbhutam / api vahnisphuliGgasya karma dAhakamadbhutam ||387|| gRhasthatAM pAlayatoryadIdRg nau vyajRmbhata / tanna jAnIvahe yannau bhAvi rAjyaM prazAsatoH // 388|| tanmokSyate'vanIrAjyaM dIkSArAjyaM grahISyate / saptAGgaM pUrvamavaraM dvAdazAGgaM paraM varam // 389 // 5429 For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImANikyacandrasUriviracitam . 85 dhyAtvaivaM tau sutaM rAjye nyasya zasyatamAzayau / dattvA dAnaM gurostasya pArzve jagRhatuva'tam / / 390 / / adhItapUrvI siddhAnte sakale kalazaH sudhIH / sUriNA sve pade nyastazciraM vratamapAlayat / / 391 / / mRttvAnazanapUrvaM ca brahmaloke suro'jani / trailokyasundarI cApi mRtvA'traiva suro'jani // 392 / / tatazcyutau narIbhUya yAsyatastau surAlayam / bhUyo'pi mAnavIbhUya yAsyatastau zivAlayam // 393 / / Slovan For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. zrIvinayacandrasUriviracitam maGgalakalazakathAnakam // asyaiva jambUdvIpasya, mukhyasya mukhamaNDane / avantI nAma nagarI, jayantI sva:purIM zriyA / / 1 / / vairisiMho nRpastatra, vairivAraNadAruNaH / devI somAnanA tasya, somacandreti vizrutA // 2 // dhanadattAbhidhastatra, zreSThI zrIda iva zriyA / satyabhAmA priyA tasya, satI zAntA trapAvatI / / 3 / / anyedhurapanidro'sau, sumanA kSaNadA'tyaye / iti dhyAtuM samArebhe, cintAsantAnanATakam / / 4 / / gRhavittAnumAnena, mayA tyAgaH kRtorviSu / rAjaprasAdAdabhavaM, samastajAtimaNDanam / / 5 / / etanmamAsti niHzeSaM, saphalaM puNyayogataH / paraM kulasarohaMso, nAsti sUnuH prazastadhIH // 6 / / yathA vRSTiM vinA sasyaM, yathA mUlaM vinA taruH / yathA guruM vinA vidyA, yathA dharmo dayAM vinA / / 7 / / yathA jJAnaM vinA tattvaM, yathA nIti vinA dhanam / tathaidhate vinA putraM, na kulaM candranirmalam / / 8 / / yugmam / / ko nAma nAyako bhAvI, saguNo me kulazriyaH / yadAdhAre sphurantyuccaiH muktAstrAsavivajitAH / / 9 / / loyag For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 87 AzAvallIlasavaMzo, gotrastrIpANidarpaNaH / zaraNaM vArddhake prApte, nandano gAtracandanaH / / 10 / / iti cintAnizAcaryA, grasyamAnaM vilokya tam / abhASiSTa vacazcAru, satyabhAmA mitAkSaram / / 11 / / niHzvAsadhamanIyogAccintAsantAnakAJcanam / tApyamAnaM mano mUSAsaGge vijJAyate mayA // 12 // svAmin ! malinitA keyaM, tava vaktre prasarpati ? / hRdi kASThodbhavasyoccaizcintAgnedhUmapaGktivat // 13 / / apamAnaM kRtaM kena ? kimu prANAdhidaivata ! / kimA''jJAkhaNDanaM snehAnmAdRzairvihitaM tava ? // 14 // so'pyUce pRthivIpAlaprasAdAdapamAnanam / mama kartuM surendro'pi, nAlamanyeSu kA kathA ? // 15 / / mitraM mantrI, priyo bandhustvameva mama jIvitam / tvatkRtaM khaNDanaM zaGke, kimAjJAyAH sulocane ! // 16 / / satyabhAmA punaH smAha, sthitaM saukhyetaraM hRdi / gopAyase kathaM nAtha ! vacanairatipezalaiH ? // 17 // nAtha ! duHkhArNave magnamiva cittaM tavekSate / vRttAntakathanenAzu, saMvibhAgaM prayaccha me // 18 // atha zreSThItyabhASiSTa, yaduHkhamadhikaM mama / satyametatkalatrAdau, kathitaM hi laghUbhavet / / 19 / / dRSTvA stanaMdhayAnaGke, pitrorullApatatparAn / maccittaM kautukA''kRSTaM, duHkhamAvahate bhRzam / / 20 / / Side For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 * maGgalakalazakathAnakam pativrate'ntarAyo'sti, kiJcitkarma purAtanam / sutA yena na jAyante, manorathakathA'dhipAH // 21 // uvAca satyabhAmeza ! khidyase'tra kathaM mudhA / sukare karmaNi prAyaH, khedaM bhajati mUDhadhIH / / 22 / / pariNItAsu cAnyAsu, kanyAsu tanayAstava / bahavo'pi bhaviSyanti, mauktikAnIva zuktiSu // 23 / / avAdItsatyabhAmAM sa, cAru no bhASitaM tvayA / tvAM vinA gRhiNI nAnyA, bhavedatra bhave mama // 24|| tvadaGgasambhavAH putrAH, prINayanti mano mama / tRSNArtaM cAtakamiva, ghanasyAdimabindavaH / / 25 / / kathyatAM mama putrArthamupAyaH ko'pi vallabhe ! / yate'haM yena bhAvenopAyAdarthaH prasiddhayati / / 26 / / sA'pyUce deva ! yadyevaM, devaM pUjaya tIrthapam / dehi dIneSu saddAnaM, pAtrA'pAtravicAraNAt / / 27 / / zrutveti zreSThipunnAga, sa cakAra jinArcanAm / camatkAri dadau dAnaM, zraddhayA dayayA'nizam / / 28 / / asya prakRSTayA dharmaceSTayA zAsanezvarI / raJjitA vAJchitaM tasya, yathAkAmamazizriNat / / 29 / / sA'tha garbhAvatArasya, nizAyAM sukhazAyinI / sragbhiH zrIbhirivAkIrNaM, kAmakumbhaM vyalokata // 30 // sa svapnaH prAtarutthAya, kAntAya kathitastayA / sa nizamyedamAcakhyau, priye ! bhAvI sutastava // 31 // Sixce For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 89 sA'sUta samaye sUnuM zreSThI svapnAnusArataH / sunormaGgalakalaza, ityAkhyAmutsave vyadhAt // 32 // lAlyamAnaH sadhAtrIbhiH, varddhamAno dine dine / aSTavatsaradezIyo, jajJe pitRmanorathaiH ||33|| prAtaH zreSThI svayaM yAti jinAnAmarcanAkRte / puSpAdikaM samAnetuM, malaye tarumAlini ||34|| pitrA niSiddhyamAno'pi, paredyuH zreSThinandanaH / puSpavATyAM jagAmAsau, bAlye cApalyamadbhutam ||35|| taM bAlaM dhanadattasya, jJAtvA malayakastataH / aprINAt phalasandohaiH, pUjyA hi dhaninandanAH ||36|| gRhamedhI tato gehamAgatya jagatAM pateH / arcAM racitavAneSa, so'pi puSpAdyamArpayat ||37|| etannityaM vitanvAno'nyedyustAtaM vyajijJapat / ahameva samAneSye, puSpAdi malayAnnanu ||38| dhanadatto'pi taM mene, vinayaM tanujanmanaH / vinItAnAM hi vijJaptaM ko nAma nahi manyate ? ||39|| anyedyurdhanadatto'tha, mAlikaM pratyabhASata / asya bAlasya sasnehaM, sArA kAryA divAnizam ||40|| mayA praharake muktastvadIye tveSa bAlakaH / arpaNIyaM manohAri, puSpAdikamataH param // 41 // ityuktaM zreSThinaH zreSThaM, mAlikastat tathA'karot / sadA''diSTaprasAdA hi bhavanti kila sevakAH // 42 // P5XT9 For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 * maGgalakalazakathAnakam kiJcit kiJcat kalAbhyAsaM, kalazasya vitanvataH / AnandodrekasampUrNA, bhUyAMso vAsarA yayuH // 43 / / itazcammApurI ramyA, kRtA''kampA'lakAzriyaH / dvidhApi nAmadhAmabhyAM, tatra rAD guNasundaraH // 44 / / guNAvalI priyA tasya, tayostrailokyasundarI / putrI kalpalatAsvapnasUcitA'jani sanmanAH / / 45 / / kumArI yauvanodyAna-kariNImavalokya tAm / anveSTuM varapunnAgAn, manazcakre kSamApatiH / / 46 / / sAmanto mantriputro vA, cakravatisuto'thavA / khecara: kSiticArI ca, vA ko'muSyAH bhaviSyati ? // 47 // dhyAtveti bhUpatiH smA''ha, haMho sabhyA ! mahAdhiyaH / putrIyogyo varaH ko'pi, zruto dRSTo'thavocyatAm // 48 / / athocuste mahIpAlamabhayo naH pradIyatAm / asmanmatitarI yuSmaccintAmbhodhau taratvalam / / 49 / / Ametyukte narendreNA'bhyadhuH sabhyA mahAdhiyaH / devA'sti bhavatAmekA, putrI putra iva priyA // 50|| tanno na svadate kartuM dUre vaivAhikI kriyAm / etat tulyo varaH ko'pi, zruto dRSTo na hi kvacit // 51 // tadA''tmamantriputrAya, pavitrAya guNotkaraiH / bhavatA dIyatAM putrI, sukhena sthIyatAM ciram / / 52 / / Ameti pratipadyoccairbhUpatiH sadasi sthitaH / samakSaM sarvalokAnAmamAtyamidamabravIt // 53 // O/CO For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 91 tvatputrAya mayA putrI, dattA trailokyasundarI / utsukyo bhava sabuddhe ! vivAhakSaNakarmaNi // 54 / / vijJAya dUSitaM roganirmokena svanandanam / kApaTyottaramakarodidaM sacivapuGgavaH // 55 / / kva bhavAn jagatInAtha ! ? kva cAhaM tava karmakRt ? / kva putrI bhavato rambhA-'nukArA'nupamazriyA ? // 56 / / kva ca me nandanaH sarvaiyU~naH sthairyAdibhirguNaiH / svarNapittalayoryogo, na kadApi hRdo mude // 57 / / aparaM tava parNeSu, cUrNaM dAtumapi kSamaH / nA'smyahaM jagatInAtha ! kA vArtodvAhamaGgale ? / / 58 / / narezastaM kare dhRtvA, smitapUrvamavocata / kRtajJa ! sacivAvazyamatrArthe mA vadaH param / / 59 / / Ameti sacivaH procya, gatvA nijaniketanam / UrIkRtya tapo gotradevImArAdhayattarAm // 60 // sa tathA vidadhe bhogaM, karpUrA'gurucandanaiH / sa tathA cakrivAn bhUri, tapaH prakRtidustapam // 61 / / sa tathA vAsanAM zuddhAM, bhUyo bhUyo vyavarddhata / gotradevI yathA smA''ha, santuSTA'smIti tatpuraH // 62|| yugmam // mantryUce devi ! tuSTA cet, kurUllAghaM mamAtmajam / sA'pyUce sUnunA janmabhogya eva mahA''mayaH // 63 / / tasyA'panayane bhadra !, samarthA nAsmi sarvathA / bandho nikAcito yasmAt, vedyastIrthaGkarairapi // 64 / / ovato For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 * maGgalakalazakathAnakam saviSAdo'vadanmantrI yadyevaM devi ! tatparam / naramAnaya yaH kanyAM, bhATakenopayacchate // 65 // haste kRtya sutAM rAjJaH, samarpya mama nandane / yathA prayAti tabrUhi, varaM mama manoharam // 66 / / bhUyo'pyuvAca sA devI, prayujyA'vadhivaibhavam / yaH kazcana bahi: puryAH, zItArto'bhyeti bAlakaH // 67 / / sa yuSmanmandurArakSairdakSairagneSTikAsthitaiH / tapadbhiH channamAneya, ityuktvA devyagAnnabhaH // 68 / / AhUya mandurArakSAnamAtya idamabravIt / tapatAM bhavatAM vahnau, yo'bhyeti nizi bAlakaH // 69 / / sa me'ntikaM samAnayestRtIye'hni dinAdataH / ityA''dizya ca tAn mantrI, visasarja divAtyaye // 70 // vijJAyA'vadhinA putrIyogyaM maGgalamadbhutam / avantyAmagamad devI, tamArAmasthamaikSata // 71 / / madhyevyoma tataH sthitvA, devyavAdIditi sphuTam / sutaH saiSa kumArI yo, bhATakenopayaMsyate // 72 / / maGgalo'pi nizamyedaM, mAnase dhyAtavAniti / kimapUrvamidaM vyomni, zrUyate devatoditam / / 73 / / bhavatAdvanturA''khyAsye, vicintyeti gRhaM gataH / tatsarvaM vyasmarat tasya, nAnyathA bhavitavyatA / / 74 / / dvitIye'pi dine zrutvA, tannA''khyadasako pituH / udyAnAdyAvadabhyeti, tAvad vAyurvavau divi // 75 / / Dislam For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 93 vAtena tena jAtenotpATya tRtIyake dine / campAyA nikaTA'TavyAM, vyamoci zreSThinandanaH // 76 / / muktamAtraH sa tatrAtha, pAlItAlIjalAvilam / vellatkamalinIkhaNDaM, sa dadarza mahAsaraH // 77 / / sudhArasarasaM hAri, vAri pANipuTAtpapau / vaTaM pAlIkirITAbhamAruroha, jhaTityasau / / 78 / / itazca savitA''rUDhaH, pratIcinA'dricUlikAm / taduHkhamakSamo draSTuM, mitre hi ghaTate'khilam // 79 // kalazo vaTamArUDho, dizAM jAlaM vilokayan / udIcyAM dizyavaikSiSTa, prajvalantaM havirbhujam / / 80 // kiJcivilInazoko'sau, nirIkSyottIrya ca kSaNAt / mandurArakSakA'bhyarNe, yayau zItArtavigrahaH / / 81 / / vIkSya tairazvapAlaiH sa, tApitaH pAvakAciSi / sahAsyaM yAminI sarvAM sphItazItAmavAhayat / / 82 / / vibhAtAyAM vibhAvA~, te sarve vAjipAlakAH / vAyahanto hayAnuccairdUrAdUrataraM yayuH / / 83 / / atha teSu prayAteSu, prage mantrI kathaJcana / saMgopya bAlakaM gehaM, ninye labdhanidhAnavat / / 84|| sa svayaM snAnabhogAdi, channaM channamakArayat / nirgacchantaM bahirgehAjjavAdenaM nyavarttayat / / 85 / / nagarI-grAma-dezAdi, pRcchato'sya muhurmuhuH / na kiJcid vakti mantrIza, eDamUka ivAparaH // 86 / / DISee For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 * maGgalakalazakathAnakam mantrI cintAJcitaM cainaM tamavag vAkyavivaraH / kAryaM bhadra ! kuruSvaikaM tvayA niSpadyate yataH // 87 // kAryaM kimArya ! satkAryamityukte tena so'bravIt / vivAhya bhUbhujaH putra matputrAya prayaccha tat // 88 // kalazo'pyAha nedRkSaM, yujyate kartumaGginAm / dAradAnAtparaM dAnaM, grantheSvapi nizamyate // 89 // atha ruSTo'vadanmantrI, yadyevaM na karoSi re ! / tadA tvAM mArayiSyAmi mArairnavanavairaham // 90 // atha provAca nirbhIka: kalazaH komalasvaraH / vidhehi vAJchitaM bhadra ! yatte saGgatimaGgati ||11|| athA''kRSya kRpANaM sa, niSkRpaH prAha mantravit / smareSTAM devatAM kulyAM, bhava tvaM sammukhaH svayam // 92 // so'pyUce kalazo me'rhaccaraNAH zaraNaM ciram / jinopadiSTo dharmmazca, pApatApanipAtakRt // 93 || antaraGgA narAH procuH, praNipatyA'tha mantriNam / ayaM dugdhamukho bAlo, nirAgA hanyate katham ? // 94 // mA vadhIravadhiM sthairya-dhairyAdyaiH suguNairamum / svAryamevaM nivAryocuH kumAraM prati sAdaram // 95|| yadasau bhASate mantrI, tatkuruSva guNAnagha ! / jIvannaro bhadrazataM, pazyediti vacaH smara || 96 // tairevaM bodhito dadhyau, nitarAM maGgalaH sudhIH | kva vizAlA vizAlAkhyA, nagarI zrIgarIyasI ? // 97 // Pista For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 95 kvAyaM samAgamo'pyatra ?, kvedRzI sthitirutthitA ? / tUlapUlakavat kvedaM ? vAtenA''nayanaM mama ? // 98 / / kva sA tAtasya sadvANI, ? kveyaM garalasodarI ? / kulyA iva mama kvaite ?, puMso nidhanarakSakAH // 99 / / vicAryaivaM ciraM citte, proce sacivamuccakaiH / kArayiSyAmi, te'bhISTaM, mamA'pi kuru kiJcana // 100 / tenoce kiM tadityukte, so'pyUce yanmahIzvaraH / maGgaleSu pradatte hi, tanme deyaM guNAnagha ! // 101 / / tadazeSamujjayinyAM, praheyaM guptapUruSaiH / snehasya lobhato lokairucchiSTamapi bhujyate / / 102 / / Ameti mantriNA prokte, zubhavAre zubhe dine / varNakodvarNakavidhau, vadhUbhirvihite sati // 103 / / stUyamAnaguNagrAmo, bandivRndArakezvaraiH / vArAGgAnAkulastrIbhya, uccaraddhavaladhvaniH // 104 / / vAditrANAM mahAghoSairbadhirIkRtaviSTapaH / gajArUDhaH kumAro'sau, vivAhA''vAsamA''sadat // 105 / / yugmam / / dhvanatsu varyatUryeSu, hastAlepe kRte sati / zubhalagnodaye jAte, saharSo dhanadattabhUH / / 106 / / trailokyasundarIkanyAmupayeme tadAjJayA / caturthe maGgale rAjA, dadAvasmai hayAdikam / / 107 / / yugmam / / tathApi sundarIpANiM, jAmAtari na muJcati / rAjA sasnehamAcakhyau, vatsa ! yAcasva vAJchitam // 108 / / OISIO For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 * maGgalakalazakathAnakam so'pyavAdIditi kSamApaM, yadidaM deva ! sundaram / paJcavallabhavAjibhyo, vAjipaJcakamarpaya / / 109 / / tathA kRte narendreNa, mahena sumahIyasA / cacAla zreSThisUH sAkaM, tayA rAjIvanetrayA / / 110 // gacchannabhimukhaM mantrimandiraM dhanadattasUH / giraM sudhAkiraM paurIM zuzrAva zrutihAriNIm // 111 / / kRSNaH kRSNaH surAdhIzaH, sarvAGgINavilocanaH / purANapuruSo brahmA, zaGkaro'maTavAhanaH / / 112 // ayaM campakapuSpAbho, vismeranayanadvayaH / navIno gajamArUDhaH, kimebhirupamIyate ? // 113 / / yugmam || iti zRNvanvacaH prApadAlayaM maGgalo varaH / jAyApatI abhUtAM ca, kramAtpalyaGkasaGginau / / 114 / / ito mantrinarairantaraGgiraGgaviceSTitaiH / saJjitaH svaM vacaH pAhi, yAhi yAhi nijA''zrayam // 115 / / tanUcintAmiSaM kRtvA, yAvadyAtyeSa mandirAt / tAvadAttapayaHpAtrA'nvayAt kulavadhUrnavA / / 116 / / kRtAGgacintaM cintArttamAlokya priyamabhyadhAt / kSudhAtRDbhyAM kiM kAnta ! tvaM, bAdhyase sa tathA'vadat / / 117|| dAsyA mAtRgRhAnItAn, modakAnvAri hAri ca / bhuJjAnaH priyayA sAkaM kalaza: cchannamAkhyata / / 118 / / modakAnAM yadyamISAM, syAdavantyambusaGgamaH / tadA modakatA kAcit, parisphurati nUtanA // 119 / / Asxag For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 97 evaM rAjAGgajA zrutvA, sahAsyaM hRdyacintayat / dUre purI ca sA kAntaH, kathaM saMsmRtavAniha ? // 120 // yattanmAtRkulaM tatra, tadA sambhAvyate hyadaH / dhvAtveti bhUpateH putrI, tAmbUlaM preyase dadau // 121 // paunaHpunyena dhanabhUH saJjJito netrasaJjJayA / muhurvivalitagrIvaM, niryayau vAsavezmanaH // 122 // nItvA'vantIpathaM gUDhaM, tattathA darzitaM naraiH / turaGgAdikamutprekSya, sa tutoSa savismayaH // 123|| zreSThisUryojayAmAsa, caturasturagAn rathe / paJcamaM pRSThibhAge cA'pRcchad grAmAdinAma ca // 124|| tAnsantuSya dhanairbADhaM, girA sambhASya dhIrayA / sa cacAla svayaM svIyAM, nagarIM prati saprabhaH // 125 // etyA'vantIM tato vegAd, vAjibhirvAyuvAjibhiH / svadhAma pravizanneSa, pitRbhyAmiti bhASitaH // 126 // kathamaiSi parAgAre ? nAsti mArgasya nisRtiH / amuM vaNigjanAgAraM, rAjaputra ! na vetsi kim ? // 127 // pitrorityuktimAkarNya, mudito dhanadattasUH / uttIrya syandanAtpAdau, vavande bhaktimeduraH // 128 / / athotthAya pituH kaNThamavalambyA'bravIditi / na jAnAsi kathaM tAta !, svaM putraM maGgAlAbhidham ? // 129|| tau matvA sutamAnandakandaM rurudatustataH / tAbhyAM pRSTaH svavRttAntaM, mUlAdArabhya so'bhyadhAt // 130 // Pista For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 * maGgalakalazakathAnakam samAkarNya vaNig mene sutaM sarvazriyAM padam / agopayad gRhasyAntaH, paJcAzvImapi dUrataH / / 131 / / agAraM kArayAJcakre, saprAkAraM satoraNam / tayA rathasthayA lakSmyA, labdhyayA mantribhUbhujoH / / 132 / / eSo'nyedhuranujJApya, maGgalo maGgalAzayaH / apAThItsakalA vidyA, vidyAhInaH pazuryataH // 133 / / itazca mantriNA'nena, tanayo'stanayena saH / kRtamaGgalanepathyaH, preSito vAsavezmani // 134|| taM palyaGkasamArUDhaM, prekSya proce nRpAGgajA / hahA ! kva me priyazcAruzcalatkarpUrapAdapaH ? // 135 / / kvAyaM mRtakadurgandhirityuktvA talpamatyajat / tenoccairdhAryamANA'pi, balAd bhItA sahasradhA // 136 / / bahirgatvA svavRttAntaM, taM sakhInAM puro'gadat / tAH procurnA'vizatko'pi, kintu te'sti sakhi ! bhramaH / / 137|| sAkhyad bhrAntA bhavantyo'pi, sthAtA'smyatraiva sarvathA / taduktaM tathyamajJAyi, taM dRSTvA tAbhirAdarAt / / 138 / / amAtyo'pi prage gatvA, pUccakAra nRpAgrataH / deva ! daivena muSTo'smi, durjayo hi vidhevidhiH / / 139 / / pRthivIzakra ! matputraH, tava jAmAtRtAM gataH / tappiSyatIti me vAJchAdrumaM daivAnalo'dahat // 140 / / tvatsutAkarayogena, kuSThI me nandano'jani / pUrNendusundaraM vAso, nIlI malinayenna kim ? // 141 / / For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 99 gururapyaSTamIyuktastyajyate zubhakarmaNi / mando'pi zasyate tajjJaizcaturdazyAmupAgataH // 142 // varamindriyahInatvaM, varaM dAridryasevanam / varaM bandho varaM mRtyurna punaH kuSThasaGgamaH // 143 / / bhUmAnA''karNya takyaM, karNayorviSabhojanam / uvAca gocaraM neyA, na dRzormama pApinI // 144 / / rAjA''dezAjjananyA'pi, sA'vajJAtA vyacintayat / udiyAya hahA ! daivAt, kva kalaGkanavAGkaraH ? / / 145 / / priyo labdho'pyalabdho'bhUnmama bhAgyaviparyayAt / daridrasya kare cintAratnaM tiSThet kiyacciram ? // 146 / / pUrvajanmani kasyApi, kalaGkaH ko'pi nirmame / adhunA tatphalaM prAptaM, paripAkena sundaram / / 147 / / iti cintAmarudbhrAntA, jAtA trailokyasundarI / modakAdyuktamasmArSIt, patyuriSTopadezavat // 148 / / dhyAtveti mAtaraM proce, mAtaH ! kAraya darzanam / pitrA saha yathA vakSye, kiJcidIpsitamAtmanaH / / 149 / / anAkaryeti tadvAkyaM, jAtA mAtApi mauninI / ajitAnAM durantAnAM, karmaNAmIdRzI gatiH // 150|| sA''khyanna dInavadanA, jananyetyapamAnitA / apamAnaM hi sahyeta, kiM pitroH premazAlinoH // 151 / / AkhyayA siMhanAmAnaM, rAjamAnaM manISiNam / natvA'sAvagratastasthau, yojitAJjalikuDmalA / / 152 / / For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 * maGgalakalazakathAnakam setyUce siMhanRpati, prItipAtraM piturmama / madarthaM pRthivInAthaM, vijJa ! vijJapaya drutam // 153 / / yadeva ! bhavatAM putrI, daivato doSabhUrabhUt / saikAM vijJaptikAM nAtha ! kariSyati vinizcitam // 154 / / Ametyukte'tha tenoccaivijJaptaH pRthivIpatiH / tAmAhUya nRpo'vAdIt, putri ! brUhi yathAruci // 155 / / vasudhAnAtha ! me dehi, naraveSamiti sphuTam / nigadya virarAmoccairbhASitA nAdhikaM vadet / / 156 / / zrutveti nRpatirdadhyau, gurukAryeNa kenacit / bhavitavyaM vicAryeti, tathetyUce sutAM prati / / 157|| tasyA rakSAkRte siMhaM nRsiMho'tha samAdizat / yathA'sau lakSmabhUrna syAddurucchedyA kalaGkitA // 158 // nArI niyamitA tAvad bhavennetrapriyaGkarI / caityasya svakulasyaiva, patAkeva vibhUSaNam // 159 / / bhUyo'pi nyagadadrAjA, vatse ! svacchAzaye ! tava / mAnase bhAsate yacca, tad brUhi tvamanAkulA ||160|| prastAvajJA jagAdaivaM, saiSA rekhA mahAdhiyAm / / anujJAtA tvayA yAmi, vizAlA nagarI varAm // 161 / / athovAca nRpo vatse !, bhava zIlavatI param / zAzvataM maNDanaM zIlaM, kIrtermUlaM niketanam // 162 // atha praNamya bhUpAla-pAdAMstrailoksundarI / vegAdagAdavantI ca naraveSamanoharA // 163 / / Dislee For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 101 trailokyasundaraM jJAtvA, putraM campAdhipodbhavam / bhUtyA'bhyetya mahApurU, prAvezayadilApatiH // 164|| cApA'sidhenupramukhaM, bibhrANaM karapaGkaje / trailokyasundaraM dRSTvA, rAjA mene'maraM bhuvi // 165 / / sanmAnapUrvakaM saudhaM, samarpayadilApatiH / tatrA'sthAtso'pi jAlastho, vIkSamANaH purazriyam // 166 / / anyedhurbhUpabhUH pAtha:pAnArthaM pathi gacchataH / hayAMstAAniva prekSyopAlakSayadasau sudhIH / / 167 / / athA''dikSannarAnnaikAn, kasyaite varavAjinaH ? / iti jJAtvA samAyAtAste gatvA punarUcire // 168 / / svAmin ! maGgalakumbhasya, vAjino divyarUpiNaH / amunA samamAyAtAzcampApuryA mahAtmanA // 169 / / zrutvedaM sa puna: praiSIt, zuddhaye tAnsmaroddharaH / tadAdezAt tadA gatvA, samAcakhyuH savistaram / / 170|| dhanadattasutaH svAmin !, maGgalo maGgalAlayaH / kalAbhyAsaM dadhAno'sti, madhyagazcchAtraparSadi / / 171 / / zrutveti siMhamUce sA, tAta ! kreyA mahAhayAH / tvayA nimantryatAmatra, sa guruH pAThakAgraNIH // 172 / / tato jJAtvA manobhAvaM, yAcyante vAjino mayA / manobhAvA'parijJAne, prArthanA hi trapAvatI // 173 / / siMhenApi prage gatvopAdhyAyaH sannimantritaH / so'pyAjagamivAMstatra, chAtravargasamanvitaH // 174 / / Disce For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 * maGgalakalazakathAnakam nRpabhUrmaGgalaM vIkSya, sazarIramiva smaram / sudhAbhugiva saJjajJe, nirnimeSavilocanaH / / 175 / / nararUpadharazcchAtrAn, bhaktipUrvamamAnayat / muktvaikaM maGgalaM netramaGgalAnAM niketanam / / 176 / / rAjAharAsanasthAlaiH, premapAtrairivoditaiH / maGgalaM mAnayAmAsa, vIkSAmAse muhurdazA / / 177 / / vIkSya sanmAnametasya, duHkhyabhUtpAThakavrajaH / kSamante hanta soDhaM na, hyeka eva prabhAvavAn // 178 / / athA'dhyApakamUce sa, kathAM chAtreNa kenacit / AkhyApayata niHzeSarasaniSpandasundarAm / 179 / / chAtrairathocire smitvA, yasya sanmAna IdRzaH / sa sakarNaH zravaHpeyAM, kathayiSyati vaH kathAm / / 180 / / abhASiSTa budhAdiSTo, maGgalo maGgalaM girA / kalpitAkalpitAbhyAM tu, rAjaputra ! kathA dvidhA / / 181 / / kiM kathA kalpitA kathyA ? kiJcAnyA rasahAriNI ? / athoce rAjasUH smitvA'nubhUtAM kathyatAM kathAm / / 182 / / athoce maGgalaH sphItaM, svakIyaM caritaM tatam / vizAlAjalayogena, svAdiSTairmodakairvaram / / 183 / / nizamya bhUpabhUrevaM, krodhodhura ivA'vadat / arere ! ko'yamatyantamasambaddhapralApakaH // 184 / / asmAkaM kurute mantrI, kimidaM janagarhitam ? / dhattaitasya na ko'pyasti, kimu dUraM bhaTA gatAH ? // 185 / / Asya9 For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 103 dhRte tasmin saha chAtraistadaikaH ko'pi pAThakRt / dhanadattAya naMSTvA'tha, taM vRttAntaM nyavedayat / / 186 / / dhanadattastataH zreSThI, bhItivyAkulamAnasaH / prAbhRtAdyamupAdAya, svayaM rAjakule'calat / / 187 / / itaH puMveSazAlinyA, maGgalo mAlakopari / gRhItvA premasandarbha, siMhaprakaTamucyate / / 188 / / prANeza ! nirbhayIbhUya, me'khilaM darzayasva tat / yatpitrA mama te'dAyi, vaivAhe maGgalakSaNe // 189 / / mUrtyantaraM pituH siMho, matkRte darzayasva tat / vinA pratyaya-saGketaM, na pratyeti vicakSaNaH // 190|| kalazo'pyuktavAnevaM, yadyasau svasurottamaH / preSyatAM mandire'smAkaM, yathA gacchati vastu tat // 191 / / evamukto gataH siMhaH, saccakre tatpitA'pyamum / paraM cittaM bhayabhrAntaM, vIkSyainaM proktavAnasau // 192 // mA bhaiSId bhadra ! mA bhaiSInnArIrUpadho naraH / sA snuSA tava tatpitRdattaM vastu pradarzaya // 193 / / tathodite dhanenApi, nRpanAmAGkamujjvalam / zreSThinA tuSTibhRt citte, bhUSaNAdyamadarzayat / / 194 / / sanmAnya dhanadattena, preSitaH siMhabhUpatiH / sarvamAkhyAya tAJcakre, nArIrUpadharAM punaH // 195 / / trailokyasudarI devI, divyanepathyadhAriNI / patyuH praNamya pAdAbkaM kRtAJjalirabhASata / / 196 / / As a For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 * maGgalakalazakathAnakam tadA prANeza ! mAM muktvA, dambhena gatavAnasi / idAnIM cittacaura ! tvaM, kva yAtA'si dRzormama ? ||197|| athoce maGgalo vidvAn, devAdidamabhUtpriye ! / ataH paraM tvayA kAryo, na viSAdaH kadAcana // 198 // atha siMho narendrA'nte, naraveSAM vidhAya tAm / nItvA yathAbhavaM vRttamAkhyadbhUmAnuvAca ca // 199 / / anayA pAlitaM zuddhaM, mahAzIlavrataM ciram / aho ! matiprapaJco'syA, nRzaMsatvaM ca mantriNaH / / 200|| sabhAsamakSaM bhUpastAM, prazaMsyeti vaco'vadat / bhaja vatse ! svabhartAraM, bhava putravatI sati ! // 201 / / ityuktvA putrikIkRtya, strIveSIkRtya bhUpatiH / dhanadattagRhe praiSId vareNa saha tAM vadhUm / / 202 / / dazA'hAni dhanazreSThI, vardhApanamakArayat / siMho'pi vairisiMhAnte, tadA''dezAt tadA yayau // 203 / / pRSThA kSamAbhujA putrI, vRttaM sa sarvamA''khyata / tathA puruSaveSatvakAriveSaM samArpayat / / 204 / / samAkayeti nandinyA, mahimAnamanuttaram / pramodA''modasurabhiH, kSoNIzo dhyAtavAnadaH // 205 / / aho ! zaktiraho ! zIlamaho ! bhaktiH svavallabhe / aho ! kalaGkavaikalyamiti jJAtvA mahIpatiH // 206 / / avantyAstAM samAnAyyA'vezayat savarAM sutAm / tadvayaM vIkSya dRgdvandvaM, mene sAphalyamAtmanaH / / 207 / / For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 105 svasvAmidrohiNA kasmAn, mantriNA mithunaM hahA / kalaGkitaM kalaGkena, na dharme lobhinAM matiH // 208 // atho nAtho vizAM roSAt, siMhaM sevakamAdizat / mantriNaM mArayAdryagraM, samArohya sanandanam // 209 // itazca maGgalo'vAdIddeva ! mantrI pitA mama / muJcA'muM mA vadhIstat tvaM, sa ca pApAt patiSyati // 210 // sutApaticaritreNa, bhUpastena camatkRtaH / tathA cakre svadezAnnu mantrI nirvAsitaH purAt // 211 // puryAM saukhyena so'pyasthAt, sapriyo maGgalazciram / niSputratvAnnRpeNAtha, svapade vinivezitaH // 212|| zIlazAlInabhadrasya, yazobhadrasya sadguroH / vratamApya tapastaptvA, devabhUvaM nRpo yayau // 213 // kiyatyatha gate kAle, mahIM zAsati maGgale / jJAtveti vaNijaM kSudraM, kruddhAstu prAntabhUbhujaH || 214|| helayA melayAmAsurakhilAni balAnyamI / rurudhurmaGgalaM bhUpaM, daityA iva surAdhipam // 215|| atha te nirjitAH sarve, yuddhe maGgalabhUbhujA / na tejastAdRzAM hanta, jAtyapekSaM vijRmbhate // 216 // jitakAzI tatazcampAmagAn maGgalabhUpatiH / jayakezara ityasya, samabhUnnAma cA'param // 217|| anyadodyAnamAyAtaM, jayasiMhaM munIzvaram / ArAmikamukhAjjJAtvA taM praNantumagAnnRpaH // 218 // OSYAL For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , 106 * maGgalakalazakathAnakam niSaNNe bhUpatau tatra, prasAdavikasaddRzi / vAsanAzAsanAvAsAM vidadhe dharmadezanAm // 219 // prastAve'vocadurvIzo, guro ! duHkhyabhavaM katham ? / sakalaGkA kathaM devI ?, tad brUhi jJAninAmvara ! // 220 // athoce sAdhupunnAgaH, pure kSitipratiSThite / zrIdevIdayitaH saumyaH somacandrA'bhidho dhanI || 221 || tatraiva nagare jajJe, jinadattA'bhidho naraH / somacandrasya samabhUt, prItistena sahoccakaiH // 222 // gatvA dezA'ntaraM lakSmIM samupArNya sahasradhA / manorathAnpUrayiSye, sarveSAM tanujanminAm // 223 // dezA'ntaraM gatavatazcenme bhavati paJcatA / paralokagateH zreyaH, na syAdasumatAM kvacit // 224 // tadasmAddApayiSyAmi pazcAddAnaM suhRttamAt / nirmalaH paraloko me, yathA bhavati nizcitam // 225 // dhyAtveti daza dInArasahasrANi suhRtkare / samarpyadamavAdItsa, dvitIyaM hRdayaM bhavAn // 226 // amI deyAstvayA dharme, dezAntaragatasya me / mama puNyasya SaSThAMzo, bhUyAt tava suhRdvaraH || 227 / / tvanmitraM jinadatto'pi tvayi dezAntaraM gate / vyasrANayatsupAtreSu, mitre zreyaH kRte zriyam // 228 // vAsanAvAsitasvAntaH, sa dadAnaH parazriyam / jinadatto'bhavatpuNyabhAjanaM janavarNitaH // 229 // OstaQ For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvinayacandrasUriviracitam * 107 apyanyasampadAM dAtA, prapApAlakavajjanaH / yAcyate'JjalimAyojya, kaTare dAnavalgitam / / 230 // yat tvayA parahastena, dApitaM dravyamAtmanaH / tadbhATakena samabhUdudvAhastava bhUpate ! / / 231 / / jinadattapriyA bhadrA, rahasyevamuvAca sA / tava pUrvabhavAM patnI, zrIdevIM dhirayA girA / / 232 // jAme ! priyo virakto me, kAraNaM tannivedaya / sahAsyamUce zrIdevI, tvagdoSastava ko'pyabhUt / / 233 / / bhadrAM duHkhAturI vIkSya, zrIdevyUce ghRNAnvitA / mA duHkhaM bhaja hAsyena, mayA'vAdi tvayIdRzam // 234 / / somacandrastato mRtvA, tvamabhUrmaGgalo nRpaH / zrIdevyapi tava prANavallabhA'jani pUrvavat / / 235 / / pUrvakarmAbhilApena, tvatpatnI lakSmavatyabhUt / sukRtaM duSkRtaM bhadra ! bhujyate svayameva tat // 236 / / jayasiMhagurorevaM, zrutvA prAcyaM bhavaM nijam / mahAdevyA samaM saudhamagAd vimalavAsanaH / / 237 / / tataH prabhRti bhUpAlo, dAnadharmaparAyaNaH / arjayansukRtAdvaitaM, dvAdazavratapAlakaH / / 238 / / kramAt putre nijaM rAjyaM, nivezya kSitivAsavaH / gati zivAM sadevIko, mahAnandamayIM yayau // 239 / / upatiSThati dAtAraM, dAnaM dattaM parairapi / svasya dattasya dAnasya, kiM punarvarNyate phalam ? / / 240 / / For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 * maGgalakalazakathAnakam prAyaH zuddhaistrividhavidhinA, prAzukaireSaNIyaiH, kalpaprAyaiH svayamupahitairvastubhiH pAnakAdyaiH / kAle prAptAn sadanamasakRcchraddhayA sAdhuvargAn, dhanyAH kecit parabhavahitA hanta ! sanmAnayanti // 241|| mandAkrAntA || azanamakhilaM khAdyaM svAdyaM bhavedatha pAnakaM, yatijanahitaM vastraM pAtraM, sakambalaproJchanam / vasatiphalakaprakhyaM mukhyaM, caritravivardhanaM, nijakamanasaH prItyAdhAyi, pradeyamupAsakaiH // 242 // hari || 9ovae For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. zrIajitaprabhasUriviracitam maGgalakalazakathAnakam // ujjayinyAM mahApuryAM vairisiMho mahIpatiH / somacandrA ca tadbhAryA dhanadattazca zreSThyabhUt // 1 // dharmArthI suvinItAtmA satyazIladayAnvitaH / gurudevArcanaprItaH sa zreSThI dhanadattakaH / / 2 / / satyabhAmeti tadbhAryA zIlAlaGkRtizAlinI / patyau premaparA kiM tvapatyabhANDavivarjitA // 3 // sA'nyadA zreSThinaM putracintAmlAnamukhAmbujam / dRSTvA papraccha he nAtha ! kiM te duHkhasya kAraNam // 4 // zreSThinA ca samAkhyAte tasyai tasmin yathAtathe / zreSThinI punarapyUce paryAptaM cintayA'nayA / / 5 / / dharma eva bhavennRNAmihAmutra sukhapradaH / sa eva sevanIyo hi vizeSeNa sukhaiSiNA / / 6 / / tat tvaM deve gurau cApi kuru bhaktiM yathocitAm / dehi dAnaM supAtrebhyaH pustakaM cApi lekhaya / / 7 / / evaM ca kurvatoH putro bhAvI yadi tadA varam / bhavitA nirmalo nAtha ! paraloko'nyathA''vayoH / / 8 / / hRSTaH zreSThyapyuvAcaivaM priye ! sAdhUditaM tvayA / samyagArAdhito dharmo bhaveccintAmaNirnRNAm / / 9 / / syag For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 * maGgalakalazakathAnakam tatazca devapUjArthaM puSpagrahaNahetave / AkAryArAmikaM tasmai dadau zreSThI dhanaM bahu ||10|| svayaM gatvA tadArAme puSpANyAnIya sa prage / gRhAcamarcayitvA ca gacchati sma jinAlaye // 11 // tatra naiSedhikImukhyAn yathAsthAnaM daza trikAn / khyApayan parayA bhaktyA vidadhe caityavandanAm // 12 // tataH sAdhUn namaskRtya pratyAkhayAnaM vidhAya ca / atithInAM saMvibhAgaM cakAra ca mahAmatiH ||13|| anyadapyakhilaM dharmakarma zarmanibandhanam / AhnikaM rAtrikaM caivaM dhanadatto vyadhAtsudhIH ||14|| atha dharmaprabhAveNa tuSTA zAsanadevatA / dadau tasmai putravaraM pratyakSIbhUya sA'nyadA ||15|| putre garbhAgate rAtrizeSe zreSThinyudaikSata / svapne hemamayaM pUrNakalazaM maGgalAvRtam ||16|| jAtazca samaye putrastataH kRtvotsavaM gurum / tasmai maGgalakalaza ityAkhyAM tatpitA dadau ||17|| kalAbhyAsaparaH so'thASTavarSapramito'nyadA / tAta ! tvaM kutra yAsIti papraccha pitaraM nijam ||18|| so'vadad vatsa ! gatvAhamArAme prativAsaram / tataH puSpANi cAnIya karomi jinapUjam ||19|| yayau pitrA sahAnyedyustatra so'pi kutUhalI / ArAmiko'vadatko'yaM bAlo netravizAlakaH ? ||20|| PSYTQ For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitaprabhasUriviracitam * 111 jJAtvA ca zreSThiputraM taM tasmai so'pi dadau mudA / nAraGgakaru (ra) NAdIni susvAdUni phalAnyalam // 21 // svagehe punarAgatya kurvato jinapUjanam / zreSThino'DhaukayatputraH pUjopakaraNaM svayam // 22 // dvitIye ca dine tena sAdaraM bhaNitaH pitA / ataH paraM mayA gamyaM puSpAnayanakarmaNi // 23 // nizcintenaiva sthAtavyaM tvayA tAta ! nije gRhe / atyAgraheNa tadvAkyamanumene pitApi tat // 24 // evaM ca kurvatastasya dharmAbhyAsaM tathAntarA / kiyatyapi gate kAle yajjAtaM tannizamyatAm // 25 // astyatra bharatakSetre campA nAma mahApurI | abhUt tatra mahAbAhuH pArthivaH surasundaraH ||26|| rAjJI guNAvalI tasya sA nijotsaGgavarttinIm / dRSTvA kalpalatAM svapne pArthivAya nyavedayat ||27|| rAjA provAca he devi ! tava putrI bhaviSyati / sarvalakSaNasampUrNA sarvanArIziromaNiH ||28| pUrNakAle'tha cArvaGgI sA devI suSuve sutAm / trailokyasundarI nAma tasyAzcakre mahIpatiH ||29|| lAvaNyadhanamaJjUSA saubhAgyarasanimnagA / babhUva yauvanaprAptA sA mUrtteva surAGganA ||30|| tAM vilokyAnavadyAGgIM dadhyAviti dharAdhipaH / ramaNaH ko'nurUpo'syA vatsAyA me bhaviSyati ? ||31|| Libyaq For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 * maGgalakalazakathAnakam Uce ca preyasI: sarvA varAheyaM sutA'bhavat / dAtavyA brUta tat kasmA atrArthe vaH pradhAnatA // 32 // tA UcuriyamasmAkaM jIvitAdapi vallabhA / nAlaM dhartuM vayaM prANAn kSaNamapyanayA vinA // 33 / / dAtavyA tadasau mantriputrAyAtraiva he priya ! / pratyahaM nayanAnandakAriNI dRzyate yathA // 34 / / tato rAjJA samAhUya subuddhiH sacivo nijaH / abhANi yanmayA dattA tvatsutAyAtmanandinI / / 35 / / amAtyo'pyavadaddeva ! kimayuktaM bravISyadaH ? / kasmaicid rAjaputrAya dAtuM kanyA tavocitA // 36 / / rAjJoce na tvayA vAcyamityarthe kiJcanApi bhoH / deyA tvatsUnave'vazyaM putrI trailokyasundarI // 37 / / mantrI kRtAvahittho'tha gRhe gatvA vyacintayat / hA ! vyAghradustaTInyAye patito'smi karomi kim ? ||38 / ratirambhopamAkArA rAjJaH putrI sutastu me / kuSThI tadetayoryogaM kathaM jAnan karomyaham // 39 / / athavA'yaM mayopAyo labdho yatkuladevatAm / ArAdhya sAdhayiSyAmi sarvamAtmasamIhitam // 40 // tatazcArAdhayAmAsa vidhinA kuladevatAm / uvAca sA'pi pratyakSIbhUya mantrin ! smRtA'smi kim ? // 41 / / mantryUce tvaM svayaM vetsi sarvaM duHkhasya kAraNam / tathA kuru yathA putro nIrogAGgo bhavenmama // 42 / / oxas For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIajitaprabhasUriviracitam * 113 devyUce nAnyathAkartuM nRNAM karma purAkRtam / daivatairapi zakyeta vRtheyaM prArthanA tava // 43 / / mantrI provAca yadyevaM tadanyamapi pUruSam / tadAkAraM nirAkalyaM kuto'pyAnIya me'rpaya // 44 // tenodvAhya mahArAjaputrI kamalalocanAm / arpayiSyAmi putrasya kariSye'sya yathocitam / / 45 / / devatoce purIdvAre'zvarakSakanarAntike / zItavyathAnirAsArthamagnisevAparo hi yaH // 46 / / kuto'pyAnIya mayakA mukto bhavati bAlakaH / sa mantrin ! bhavatA grAhyaH pazcAtkuryAd yathocitam // 47|| yugmam / / ityuktvA'ntardadhe devI hRSTo'tha sacivezvaraH / sarvAM vivAhasAmagrI praguNIkurute sma saH // 48 // azvapAlanaraM channamAkArya nijakaM tataH / tasmai nivedya sakalaM vRttAntaM satyamAditaH // 49 / / idamUce ca yaH kazcidabhyeti bhavadantike / kuto'pi bAlakaH so hi samaryo me'vilambitam // 50 // taM zreSThinandanaM tasyA varaM vijJAya bhAvinam / ujjayinyAM yayau puryAM mantriNaH kuladevatA // 51 / / antarikSasthitovAca sA caivaM tasya zRNvataH / puSpANyAnIya cArAmAdgacchato nijavezmani / / 52 / / sa eSa bAlako yAti puSpabhAjanapANikaH / pariNeSyati yo rAjakanyakAM bhATakena hi // 53 / / yugmam / / For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 * maGgalakalazakathAnakam tacchrutvA vismitaH so'tha kimetaditi sambhramAt / tAtasya kathayiSyAmIti dhyAyan sadanaM yayau / / 54 / / gRhaM gatasya sA vANI vismRtA tasya daivatI / dvitIye divase'pyevaM zrutvA punaracintayat / / 55 / / aho adyApi sA vANI yA zrutA hyo mayA'mbare / tadadya sadanaM prAptaH kathayiSyAmyahaM pituH // 56 / / so'cintayadidaM yAvat tAvadutpATya vAtyayA / nIto dUratarAraNye campApuryAH samIpage // 57 / / bhayabhrAntastRSAkrAntaH zrAntastatra sa bAlakaH / sanmAnasabhramakaraM dadarzAgre sarovaram / / 58 // tatra vastrAJcalApUtaM payaH pItvA'tizItalam / tatsetuskandhasaMrUDhamAzizrAya vadrumam // 59 / / tadA cAstamito bhAnuravasthApatitasya hi / zreSThiputrasya tasyopakAraM kartumivAkSamaH // 60 // kRtvA darbhatRNai rajju tayA''ruhya ca taM drumam / sa dadarzottarAzAyAmadUre jvalitAnalam // 61 // tato vaTAtsamuttIrya sa bhItaH zItavihvalaH / hutAzanAnusAreNa campApuryA yayau bahiH // 62 / / tatropAnte'zvapAlAnAM kurvANo vahnisevanam / yAvadAsIdasau hasyamAnastairduSTaceSTitaiH // 63 / / tAvat tena nareNaitya pUrvAdiSTena mantriNA / AtmanaH pArzvamAnItaH kRtazca nirupadravaH // 64 / / Dislam For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIajitaprabhasUriviracitam * 115 gopayitvA'tiyatnena prabhAtasamaye'munA / apito'mAtyavaryasya gRhe nItvA sagauravam // 65 / / bhojanAcchAdanaprAyamamAtyo'pyasya gauravam / cakAra sadanasyAntargopanaM ca divAnizam // 66 // tato'sau cintayAmAsa kimayaM mama satkriyAm / kurute ? nirgamaM caiva yatnAd rakSati mandirAt ? // 67 / / papraccha cAnyadA'mAtyaM tAta ! vaidezikasya me / kimidaM mAnanaM hanta ! bhavadbhiH kriyate'dhikam ? // 68 / / kA nAmaiSA purI ? ko vA deza: ? ko vA'tra bhUpatiH ? / iti satyaM mamAkhyAhi vismayo'tra pravarttate // 69 / / amAtyo'pyabravIccampAnAmnIyaM nagarI varA / aGgAbhidhAno dezazca rAjAtra surasundaraH // 70 // subuddhirnAma tasyAhaM mAnanIyo mahattamaH / mayA''nIto'si vatsa ! tvaM kAraNena garIyasA // 71 / / trailokyasundarI nAma rAjJA putrI vivAhitum / pradattA mama putrAya sa tu kuSThena pIDitaH / / 72 / / pariNIya tvayA bhadra ! vidhinA sA nRpAGgajA / dAtavyA mama putrAya tadarthaM tvAmihAnayam / / 73 / / tacchrutvA maGgalo'vocadakRtyaM kiM karoSyada: ? / kva sA rUpavatI bAlA ? nindyarogI kva te sutaH ? ||74|| karmedaM na kariSyAmi kathaJcidatiniSThuram / kUpe kSiptvA janaM mugdhaM varatrAkartanopamam // 75 / / Ayaq For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 * maGgalakalazakathAnakam mantryUce cenna karmedaM kariSyasi sudurmate ! / tadA tvAM nijahastena mArayiSyAmi nizcitam // 76 / / iti nistriMzamAkRSya bhaNito'pi subuddhinA / akRtyaM nAnumene tat sa kulInaziromaNiH // 77 / / pradhAnapuruSairmantrI niSiddhastasya mAraNAt / abhANi so'pi ganyasva bhadra ! tvaM mantriNo vacaH // 78 / / tato'sau cintayAmAsa bhavitavyamidaM khalu / anyathojjayinI kvA'sau ? mamehAgamanaM kva ca ? // 79 / / idamAkAzavAcA'pi daivatyA kathitaM tadA / tatkaromyahamapyevaM yad bhAvyaM tad bhavatyaho ! |80|| vicintyedaM punaH smAha maGgalo mantriNaM prati / yadyavazyamidaM kAryaM mayakA karma nighRNam // 81 / / tadA'hamapi vaH pArzve nAtha ! nAthAmi sarvathA / mahyaM dadAti yad rAjA vastujAtaM mamaiva tat / / 82 // sthApanIyaM tu tatsarvamujjayinyAH puro'dhvani / evamastviti tadvAkyaM mene mantryapi buddhimAn // 83 / / iti maGgalakumbhoktaM sacivaH pratyapadyata / sarvaM ca sajjayAmAsa kramAd vaivAhikaM vidhim / / 84 / / atha vyomnaH praticchandamiva maNDapamuttamam / AdezakArakairbhUpaH svAnurUpamakArayat / / 85 / / kumArakaH kRtasnAnaH kRcatandanalepanaH / sadazazvetavasano hastavinyastakaGkaNaH // 86 / / sxag For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIajitaprabhasUriviracitam * 117 dattakuGkamahasto'tha hastyArUDho vibhUSaNaiH / uttamameruzRGgAgrarUDhakalpadrumopamaH // 87 / / drAghIyobhirvarastrINAM ulUludhvanibhirbhRzam / paJcasvanaizca vidadhad divaM nAdamayImiva / / 88 / / kRtazakradhanurdaNDairmAyUrAtapavAraNaiH / vAryamANAtapaH prApa maNDapadvArasannidhim // 89 / / uttIrya kujjarAt tuGgAt kulastrIbhiH kRtaM tadA / arghyameSa pratIyeSa pradyotana iva prage / / 90 / / samAsanne tato lagne hastiskandhAdhiropitaH / sa ninye bhUpateH pArve vastrAbharaNabhUSitaH // 91 / / trailokyasundarI sA'tha dRSTvA taM manmathopamam / amaMsta tadvaraprAptyA kRtArthaM svaM manasvinI // 92 / / tatazca vipre puNyAhaM puNyAhamiti jalpati / catvAri parito vahni bhramaturmaGgalAni tau / / 93 / / prathame maGgale rAjA cAruvastrANyanekazaH / varAyAdAd dvitIye ca sthAlAbharaNasaJcayam // 94 / / tRtIye maNihemAdi caturthe ca rathAdikam / jAyApatyostayoritthaM jajJe pANigrahotsavaH / / 95 / / kRtodvAhe vare cAsmin vadhUhastamamuJcati / uvAca nRpatirbhUyo vatsa ! yacchAmi kiM nu te ? // 96 / / tatazca yAcitastena jAtyaghoTakapaJcakam / tat tasmai zIghramevA'sau pradadau prItamAnasaH // 97 / / CASyaQ For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 * maGgalakalazakathAnakam vAdyamAne tatastUrye'bhavad dhavalamaGgalaH / mantriNA svagRhe ninye samaM vadhvA sa maGgalaH // 98 // tatrAmAtyagRhajanazchannaM channamabhASata / kathaM nirvAsyate'dyApi nAyaM vaideziko naraH ? // 99 // trailokyasundarI sA'tha calacittaM nijaM patim / jJAtveGgitaistatastasyopAntaM naivAmucat kSaNam // 100 // tataH kSaNAntareNAsau dehacintArthamutthitaH / jalapAtraM gRhItvA''zu tadanu prAcalacca sA ||101 || kRtAyAmapi tasyAM taM zUnyacittaM rahaH sthitam / uvAca preyasI kAnta ! bAdhate tvAM kSudhA nu kim ? // 102 // omiti bhaNite tena dAsIhastena modakAn / AnAyya svagRhAt tasmai dadau trailokyasundarI || 103|| bhukteSu teSu pAnIyaM pibatA tena bhASitam / aho ! ramyatarA ete modakAH siMhakesarAH // 104 // ujjayinyA nagaryAzcennIramAsvAdyate'malam / tadA tRptirbhavennUnaM modakeSvaziteSvapi // 105 // tacchrutvA rAjaputrI sA dadhyAvAkulacetasA / aho ! aghaTamAnaM kiM vAkyameSa prajalpati ? // 106 // mAtRgehamathAvantyAmAryaputrasya bhAvi vA / tadasau dRSTapUrvatvAjjAnAtyasyAH svarUpatAm ||107 / / tatazca nijahastena mukhapATavakAraNam / paJcasaugandhikaM tasmai tAmbUlaM dattavatyasau // 108 // Libyaq For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIajitaprabhasUriviracitam * 119 sandhyAkAle punarmantrimAnuSaiH prerito'tha saH / trailokyasundarImevamUce matimatAM varaH // 109 / / gamiSyAmi punardehacintAyAmudarAtibhAk / tvayA kSaNAntareNAgantavyamAdAya puSkaram // 110 / / niragAcca tato mantrimandirAtpuruSAzca tAn / papraccha rAjadattaM bhoH ! kvAsti tadvastu mAmakam ? // 111 / / taizca tad darzitaM sarvamujjayinyAH pathi sthitam / tataH sArataraM vastu nikSipyaikarathe vare / / 112 / / tasmiMzca yojayitvA'zvAMzcaturaH pRSThatastathA / baddhvaikaM zeSakaM vastu muktvA tatraiva so'calat / / 113 / / yugmam / / pRSTAzcAnena te grAmAnujjayinyadhvagAnnarAH / pratyekaM kathayanti sma nAmagrAhaM muhurmuhuH / / 114 / / tato rathAdhirUDho'sau tena mArgeNa buddhimAn / stokaireva dinaiH praptastAmeva nagarI nijAm // 115 / / itazca pitarau tasya tamanviSya vilapya ca / bahudhA bahubhirghastrairgatazokau babhUvatuH // 116 / / gRhAbhimukhamAyAntaM rathArUDhaM vilokya tam / babhASe'thAparijJAya jananyasya sasambhram // 117|| preryate gRhamadhyena rAjaputra ! kathaM ratha: ? / karttAsyabhinavaM mArgaM kiM tvaM tyaktvA purAtanam ? |118 / / itthaM niSidhyamAno'pi na yAvad virarAma saH / Acakhyau zreSThinastAvat zreSThinyAkulitAzayA // 119 / / Aswa For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 * maGgalakalazakathAnakam zreSThyapyasya niSedhArthaM gRhadyAvannirIyivAn / tAvad rathAtsamuttIrya pituH pAdau nanAma saH // 120 // upalakSya tatastAbhyAmAzliSTastanayo nijaH / sadyaH prAdurbhavaddharSA'zrupUraplAvitekSaNam / / 121 / / papraccha copaviSTaH san vatsaddhiH kuta IdRzI ? / kva vA kAlamiyantaM tvaM sthito'si ? vada nandana ! // 122 / / tatazcAtmakathA tena pituragre niveditA / vAkzrutyapahArAdi svasthAnAgamanAvadhi // 123 / / aho ! putrasya saubhAgyamaho ! putrasya dakSatA / aho ! dhairyamaho ! bhAgyamiti prAzaMsatAmimau / / 124 / / tataH prAkArasaMguptaM sa svagehamakArayat / azvAnAM rakSaNArthaM ca mandurAdiniyantraNam / / 125 / / so'nyedhurjanakaM smAha mama tAta ! kalAgamaH / svalpo'styadyApi taM pUrNaM kariSyAmi tvadAjJayA // 126 / / tatazcAnumataH pitrA kalAcAryasya sannidhau / kalA'bhyAsaM cakArAsau svakIyasadanAntike // 127 / / itazca mantriNA tena rAtrau maGgalaveSabhRt / preSito vAsabhavane vadhUpAnte suto nijaH / / 128 / / zayyArUDhaM ca taM dRSTvA dadhyau trailokyasundarI / ko'yaM kuSThAbhibhUtAGgaH samAyAto mamAntikam ? // 129 / / karasparzamatho kartumudyate'smin jhaTityapi / sA zayyAyAH samutthAya niryayau bhavanAd bahiH / / 130 / / CAIXA For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIajitaprabhasUriviracitam * 121 dAsIbhirbhaNitA kiM nu svAminyasi sasambhramA ? | sA'vadad devatArUpI gataH kvApi sa me patiH // 131 / / pratyUcustA idAnIM sa praviSTo'tra patistava / / sA'bravInnAstyasAvatra kuSThikaH ko'pi vidyate // 132 / / dAsImadhye tata: suptA tAmatItya vibhAvarIm / trailokyasundarI prAtaryayau pitRgRhaM nijam / / 133 / / subuddhiH rapi durbuddhiH so'tha mantrI mahIpateH / yayau sakAzamanyedhuzcintAzyAmamukhaH kila // 134 / / kRtapraNatimAsInamathainaM pRthivIpatiH / harSasthAne viSAdaH kiM ? tavetyUce kRtAgrahaH // 135 / / sa jagAda mahArAja ! vicitrA karmaNAM gatiH / asmAkaM mandabhAgyAnAM vazAtpariNatA katham ? // 136 / / cintayatyanyathA jIvo harSapUritamAnasaH / vidhistveSa mahAvairI kurute kAryamanyathA / / 137 / / rAjA provAca he mantrin ! uktvA svaM du:khakAraNam / mAmapyamuSya duHkhasya saMvibhAgayutaM kuru // 138 / / niHzvasya sacivo'pyUce deva ! daivaM karoti tat / yad vaktumapi no zakyamazraddheyaM ca zRNvatAm / / 139 / / svAmipAdaiH saprasAdairdattA sUnormamAtmajA / tasyAM tu pariNItAyAM yad vRttaM tannizamyatAm / / 140 / / yAdRg rAjJA svayaM dRSTastAdRgeva suto mama / adhunA kuSTharogApto dRzyate kriyate nu kim ? // 141 / / lokaa For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 * maGgalakalazakathAnakam tacchrutvA bhUpatirdadhyau sA nUnaM mama nandinI / alakSaNA tatprabhAvAt kuSThI jAto'sya putrakaH // 142 / / svakarmaphalabhoktAraH sarve jagati jantavaH / ayaM hi nizcayanayo yadyapyasti jinoditaH // 143 / / tathApi vyavahAro'yaM yo hetuH sukhaduHkhayoH / sa eva kriyate loke bhAjanaM guNadoSayoH // 144|| yugmam // svakarmapariNAmena jajJe putro'sya kuSThikaH / jAtA ca tannimittatvAtputrI me doSabhAjanam // 145 / / uce ca sacivA'narthamakArSamahamIdRzam / nAdAsyaM cetsutAM kuSThI nAbhaviSyatsuto'pi te / / 146 / / amAtyo'pyabravIt svAmin ! hitakAryaM prakurvatAm / ko doSo bhavatAmatra ? doSo matkarmaNAM punaH // 147 / / athotthAya yayau mantrI sA tu trailokyasundarI / iSTA'pyaniSTA saJjAtA rAjJaH parijanasya ca // 148 / / na ko'pyenAmAlalApa nAbhyanandat dRzA'pi hi / ekatra guptagehe'sthAt sA mAtRgRhapRSThataH // 149 / / acintayacca duSkarma kiM mayA vihitaM purA ? / yena kvApi yayau naMSTvA pariNItaH sa me patiH // 150 / / anyacca lokamadhye'da: kalaGkaM samupasthitam / kiM karomi ? kva gacchAmi ? vyasane patitA'smi hA ! // 151 / / evaM cintAM prakurvantyAstasyAzcitte sthitaM tadA / bhavitojjayinIpuryAM prApto nUnaM sa me patiH // 152 / / Dislee For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIajitaprabhasUriviracitam * 123 tadA ca modakAstena bhuktvA saJjalpitaM kila / ete hi modakA ramyAH kiM tvavantyA jalocitAH // 153 / / tataH kenApyupAyena tatra gacchAmyahaM yadi / tadAnviSya militvA'sya bhavAmi sukhabhAginI // 154 / / athAnyedhuruvAcAmbAM he mAtarjanako mama / ekavAraM yathA vAkyaM zRNoti tvaM tathA kuru // 155 / / tAM dRSTvAnAdaraparAmanyeyuH siMhanAmakam / sAmantaM jJApayAmAsa sA tamarthaM kRtAJjaliH // 156 / / so'tha rAjakule gatvA nRpaM natvopavizya ca / iti vijJApayAmAsa prastAve vadatAM varaH / / 157 / / nRnAtha ! bhavatA mAnyacarI sampratyasammatA / varAkI varttate kaSTe saiSA trailokyasundarI // 158 / / asyAH saMmAnadAnAdi dUre'stvAlapanaM tathA / vAkyazravaNAmAtreNa prasAdo'dya vidhIyatAm / / 159 / / pArthivo'pyazrupUrNAkSaH proce siMha ! purAbhave / anayA vihitaM kiJcidabhyAkhyAnAdi duSkRtam // 160 // tadiyaM tatprabhAveNa kalaGkitatanUrabhUt / iSTA'pyaniSTatAM prAptA gADhamasmAkamapyaho ! // 161 / / vAkyaM tadadya yatkiJcidanayA'sti vivakSitam / tad bravItu na ruSTairapyAtmIyaH paribhUyate // 162 // tatastadanumatyaitya tatra trailokyasundarI / uvAca tAta ! me veSaM kumArocitamarpaya // 163 / / Oce For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 * maGgalakalazakathAnakam bhUyo rAjA'bravIt siMhaM kimidaM vaktyasau vacaH ? | so'vadad deva ! yuktaM hi kramo'sti yadayaM kila // 164|| rAjJAM gRheSu cetputrI gurukAryeNa kenacit / puMveSaM yAcate tasyai dAtavyaH sa na saMzayaH // 165 / / tatastadanumatyA'syai puMveSaM pArthivo dadau / Adideza ca taM siMhaM tadrakSArthaM balAnvitam / / 166 / / abhyadhAtsundarI bhUyastAtAjJA ced bhavet tava / ujjayinyAM tato yAmi kAraNena garIyasA // 167 / / kAraNaM kathayiSyAmi tajjAte ca samIhite / adhunA kathite tasmin pariNAmo na zobhanaH // 168 / / he putri ! mama vaMzasya yathA nAbhyeti dUSaNam : tathA kAryaM tvayetyuktvA visRSTA sA mahIbhujA // 169 / / tatazca siMhasAmantabhUrisainyasamanvitA / akhaNDitaprayANaiH sA yayAvujjayinI purIm // 170 / / vairisiMho nRpo'thaivaM zuzrAva janatAmukhAt / yaccampAyAH samAgacchannastyatra nRpanandanaH // 171 / / abhiyAnAdisanmAnasvAgatapraznapUrvakam / pure pravezya tenAsAvAnIto nijamandire // 172 / / pRSTA cAgamanArthaM sA provAca nagarImimAm / dRSTumAzcaryasampUrNAmAgato'smi kutUhalAt / / 173 / / tataH prokto narendreNa tvayA stheyaM mamaukasi / surasundararAjasya mama gehasya nAntaram / / 174 / / For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIajitaprabhasUriviracitam * 125 rAjaDhaukitagehe sA tasthau sabalavAhanA / pattIMzcetyAdizat svAdunIrasthAnaM nirIkSyatAm / / 175 / / pUrvasyAM dizi te tat tu jJAtvA tasyai nyavedayan / tanmArge kAritAvAse'vAtsIt sA'thanRpAjJayA // 176 / / gacchato nIrapAnArthamanyadA'zvAnnirIkSya tAn / sA dadhyau mama tAtasya satkA ete turaGgamAH // 177 / / teSAmanupadaM preSya punarbhRtyAn viveda sA / bhartuguhAbhidhAnAdisarvazuddhi manasvinI / / 178 / / kalAbhyAsaparaM taM ca jJAtvA trailokyasundarI / uvAca siMhamete hi kathaM grAhyAsturaGgamAH ? // 179 / / siMho'vAdIt tvayA''diSTopAyenaiva tatazca sA / sacchAtraM taM kalAcAryaM bhojanAya nyamantrayat / / 180 / / bhojanArthamupAdhyAye tatrAyAte dadarza sA / chAtramadhye svabhartAraM hRdayAnandadAyinam / / 181 / / tasmA AsanamAtmIyaM sthAlaM cAdApayat tadA / akArayad vizeSeNa gauravaM bhojanAdiSu / / 182 / / tato vastrANi sarvebhyo yathAyuktamadatta sA / tasmai nijAGgalagnaM ca vAsoyugmaM manoharam / / 183 / / uvAca ca kalAcAryametanmadhyAt tvadAjJayA / yo jAnAti sa AkhyAtu cchAtro mama kathAnakam // 184 / / sarvairapIjyA chAtrairnirdiSTaH so'tha maGgalaH / upAdhyAyagirA dhImAn vaktumevaM pracakrame // 185 / / wag For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 * maGgalakalazakathAnakam caritaM kalpitaM kiM vA kathayAmi kathAnakam ? / sA'vadaccaritaM brUhi, paryAptaM kalpitena bhoH ! // 186 / / maGgalazcintayAmAsa saiSA trailokyasundarI / campApuryAM bhATakena pariNItA hi yA mayA / / 187 / / kenApi hetunehAgAt bhUtvA puMveSadhAriNI / bhavatvevaM kathAM tAvat kathayAmi nijAmaham / / 188 / / jagAda ca kathA lokapriyA citrakarI bhavet / sA ca vRttA madIye'Gge tAmAkhyAmi nizamyatAm / / 189 / / tatazcAtmakathA tenAditastatra prakAzitA / tAvad yAvadamAtyena gRhAnnirvAsito'smyaham / / 190 / / atrAntare kRtAlIkakopA rAjasutA'vadat / amuM gRhNIta gRhNIta re ! re ! mithyAbhibhASiNam // 191 / / ityukte pattayastasyAstadgrahArthaM samudyatAH / tayaiva vAritAH zIghraM sa cAnIto gRhAntare // 192 / / athainamAsane'dhyAsya siMhamUce nRpAtmajA / ayi ! yenAhamUDhA'smi sa evAyaM priyo mama / / 193 / / kimatra yujyate kartumityuktaH so'pi cAbravIt / ayaM tava bhaved bhartA tadA sevyo'pazaGkitam / / 194 / / soce siMhaM tavAdyApi citte yadyasti saMzayaH / tato'sya mandire gatvA sthAlAdIni vilokaya // 195 / / tad vidhAtumatho siMho dhanadattagRhaM yayau / so'gre chAtramukhAt putrApAyaM zrutvA''kulo'bhavat / / 196 / / Asya For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIajitaprabhasUriviracitam * 127 putrasya gauravodantamAkhyAyaitena bodhitaH / darzayAmAsa ca sthAlAdIni tadbhaNito'sya saH // 197 / / vadhvAH svarUpakathanenAlAdya zreSThinaM tataH / siMhaH punA rAjaputryAH samIpaM samupAyayau / / 198 / / siMhenAnumatA sA'tha kRtvA strIveSamudbhaTam / babhUva vallabhA tasya maGgalasya mahAtmanaH // 199 / / yayau ca zreSThino vezma tat yugmaM pArthivo'pi tat / AkArya sarvavRttAntaM pRSTvA zrutvA visiSmiye // 200 / / tatastatraiva prAsAde gatvA rAjAjJayA punaH / samaM trailokyasundaryA vilalAsa sa maGgalaH // 201 / / sundaryA preSitaH so'tha siMhaH sabalavAhanaH / lAtvA puruSaveSaM taM yayau campApurI punaH / / 202 / / amunA sarvavRttAnte kathite jagatIpatiH / hRSTo'bhASiSTa vatsAyA aho ! me matikauzalam / / 203 / / aho ! kudhIramAtyasya pApakarmavidhAyinaH / yenAdoSA'pi matputrI sadoSA vihitA katham ? // 204 / / siMhaM punarapi preSyojjayinyAM nijanandinIm / sakAntAM sa samAnAya saccakre ca yathAvidhi / / 205 / / amAtyaM dhArayitvA taM mAryamANaM mahIbhujA / maGgalo mocayAmAsa gADhAbhyarthanayA nRpAt / / 206 // jAmAturuparodhena mayA mukto'si pApa ! re / iti vibruvatA rAjJA so'tha nirvAsitaH purAt / / 207 / / oxa For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 * maGgalakalazakathAnakam aputraH so'tha bhUpAlo mene jAmAtaraM sutam / tatraivAnAyayAmAsa tanmAtApitarAvapi // 208 / / anyedhurmantrisAmantasammatyotsavapUrvakam / maGgalakalazaM rAjye sudhIH sthApayati sma saH // 209 / / yazobhadrAbhidhAnAnAM sUrINAM caraNAntike / surasundarabhUpAlaH parivrajyAmupAdade / / 210 / / rAjye saMsthApitaH ko'pi vaNigjAtiritIrNyayA / pratyantapAthivA rAjyaM hartuM tasyopatasthire / / 211 / / senayA caturaGgiNyA sahitena mahaujasA / dRDhapuNyaprabhAveNa jitAH sarve'pi tena te // 212 / / zAntA'mitrasya tasyAtha rAjyaM pAlayataH sataH / patnyAM trailokyasundaryAM suto'bhUjjayazekharaH / / 213 / / sa ca rAjA nije deze jinacaityAnyanekazaH / jinA rathayAtrAzcetyAdidharmamakArayat / / 214 / / anyadodyAnamAyAtaM jayasiMhAbhidhaM gurum / gatvA vavande bhAvena sakalatraH sa bhUpatiH // 215 / / papraccha ca yathA kena karmaNA bhagavanmayA / prAptA viDambanodvAhe devyA prAptaM ca dUSaNam ? // 216 / / sUrirUce'tha bharate kSetre'traivAsti pattanam / kSitipratiSThitaM nAma dhanadhAnyasamRddhimat / / 217 / / AsIt tatra somacandrAbhidhAnaH kulaputrakaH / zrIdevI tadbhAryA'bhUt tau mithaH prItizAlinau // 218 / / For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ajitaprabhasUriviracitam * 129 somacandraH prakRtyAsAvArjavAdiguNAnvitaH / mAnyaH samastalokAnAM tasya bhAryA ca tAdRzI // 219 // itastatraiva nagare jinadevAbhidhaH sudhIH / zrAvako'bhUtsamaM tena tasya maitrI nirantarA // 220 // jinadevo dhanAkAGkSI dhane satyapi so'nyadA / dezAntaraM gantukAmo nijaM mitramabhASata // 221 || dhanAyAhaM gamiSyAmi mayi tatra gate tvayA / mAmakInaM dhanaM saptakSetryAM vApyaM yathAvidhi // 222 // tavApi tasya puNyasya SaSThAMzo bhavatAditi / dInArANAM sahasrANi dazaitasyArpayatkare // 223 // gate dezAntare tasmin somacandro'tha tatsuhRt / vyayati sma yathAsthAnaM taddravyaM zuddhacetasA // 224 // AtmIyamapi tasyAnusAreNAyaM vyAdhAd vRSam / tajjJAtvA tasya bhAryA'pi dharma bheje'numodanAt // 225 // tasminneva pure tasyAH sakhI bhadrA'bhidhA'bhavat / nandasya zreSThinaH putrI devadattasya gehinI // 226 // devadattaH sa kAlena karmadoSeNa kenacit / kuSThI jajJe tato bhadrA tatpriyA viSasAda sA ||227 / / puraH sakhyAstayA'nyedyustatsvarUpaM niveditam / tayA ca hAsaparayA bhaNitA sA sasaMbhramam // 228 // hale ! tvatsaGgadoSeNa kuSThI jajJe patistava / mamApi dRSTiM mA gAstvamato'pasara dUrataH // 229 // 05429 For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 * maGgalakalazakathAnakam sA tena vacasA dUnA tasthau zyAmamukhI kSaNam / hAsyametaditi procya tayaivAhlAditA tataH // 230 / / sa somacandraH zrIdevyA tayA sArddhaM ca bhAryayA / sAdhusaMsargataH prAptaM zrAddhadharmamApalayat / / 231 / / ante samAdhinA mRtvA saudharme tridazAvimau / dampatI samajAyetAM paJcapalyopamasthitI // 232 / / saudharmAtsomacandrAtmA cyutvA'bhUt bhUpatirbhavAn / jIvazcyutvA ca zrIdevyA jajJe trailokyasundarI // 233 / / paradravyeNa yatpuNyaM bhavatopArjitaM tadA / tadeSA bhATakenaiva pariNItA nRpAtmajA // 234 / / hAsyenApi vayasyAyai yaddattamanayA purA / tadetasyAmiha bhave kalaGkaH samabhUd dhruvam // 235 / / tadAkarNya viraktau tau dattvA rAjyaM svasUnave / rAjA rAjJI ca pravrajyAM pArve jagRhaturguroH / / 236 / / krameNa so'tha rAjarSiH sarvasiddhAntapAragaH / sthApito guruNA sUripade parikarAvRtaH / / 237 // trailokyasundarI sAdhvI sthApitA ca pravartinI / vipadyobhau ca tAvante brahmalokamupeyatuH / / 238 / / tatazcyutau manuSyatvaM prApyAnimiSatAM punaH / evaM bhave tRtIye tau prApatuH padamavyayam / / 239 / / iti maGgalakalazakathAnakam // svag For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. zrImunidevasUriviracitam maGgalakalazakathAnakam // pUrvaM yugAdidevasya, jajJire zatamaGgajAH / avantivardhano nAma, teSveko bharatAdiSu // 1 // avantiriti vikhyAto, dezastasyAbhidhAnataH / Aste samastalakSmINAM, saGketasadanopamaH ||2|| tasminnujjayanI nAma, purI suraparIsamA / bhUpasevAsamAyAtasAmantajanasaGkulA ||3|| laGkA'lakAdyAnagarIrnirjityAtipramodataH / caJcalairnarirtIva yA niketanakaitanaiH ||4|| yugmam // tatra duHkhAbdhinirmajjadgotroddharaNapotrabhRt / vairikuJjarasiMhosti, vairisiMho mahIpatiH ||5|| tatpratApo bhuvi sphUrjannUrjasvidharaNIbhRtaH / uvoSa natu soSmApi, citraM sanmitrakAnanam ||6|| tasyAsti mahiSI somacandrA candrAbhasadguNA / vardhane rAgakallolapremakallolamAlinaH ||7|| somatvAhlAdakatvAbhyAM, dvidhApi vijito vidhuH / nAmayugmamitIvAsya, jagRhe sA gRhezvarI // 8 // rAjaprasAdavizrAmabhUmirbhUmaguNAzrayaH / tatra nyAyArjitadhano, dhanadattosti vANijaH // 9 // estaq For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 * maGgalakalazakathAnakam AstikyakAyasacchAyo, vairAgyAtucchapucchabhRt / paJcabhibhUSaNaiH paJcamukhaH karmebhamarmabhit // 10 // udyadguNadrumacchAye, kRpAkulaMkaSAkule / samyaktvakezarI yasyAvasanmAnasakAnane / / 11 / / yugmam / / babhUva gehinI tasya, gehazrIreva dehinI / abhirAmaguNagrAmA, satyabhAmA'bhidhAnataH // 12 // prasarpadarpakandarpasarpahAlAhalopaham / zIlaratnaM sayatnaM sA, dakSA rakSati sarvathA // 13 / / trivargamArAdhayatostayoratha yathAtatham / prAcya puNyaparIpAkAt, zatAni zaradAM yayuH // 14 // carame yAminIyAme'nyadA dadhyau dhano hRdi / gatanidro'pitandrAtmA' sva-svarUpamanusmaran / / 15 / / pravAla-rajata-svarNa-maNi-mauktikasaJcayAH / prAGgaNe mama santyete, kaNavad gaNanAtigAH // 16 / / svavimAnasamAnAni, santi samAnyanekazaH / varAzirAzaya iva, kSomANi ca sahasrazaH / / 17 / / pAdAtaM mAhiSaM caivAzvIyamaukSakamauSTyakam / zibikA-zakaTAdIni, santi vastUni lakSazaH // 18|| dattaduHkhAvasAdazca, prasAdaH pRthivIpateH / mayyasti bandhulokoyaM, pauravargazca vatsalaH // 19 / / kintu putramukhAdarzasukhAsvAdaM vinA mama / tAmbUlahInaM nepathyamiva sarvaM nirarthakam // 20 // 1. nidro vitandrAtmA - pA.1 / OICO For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidevasUriviracitam * 133 yauvanArdhaM gatamidaM, sannidhAne ca vArdhakam / jajJe gArhasthyavRkSoyamavakezI vinA sutam // 21 // rasaM vineva kAvyAni, pRthak premeva ca priyA / Rte'bjamiva kAsArA, nAnA vRSTimivAmbudAH / / 22 / / gandheneva prasUnAni, vivekena guNA iva / tanayena vinA puMso, na vibhAnti vibhUtayaH // 23 / / yugmam // madanvayodadhi vRddhi, nayannayanidheH sutaH / kenopAyena bhavitA, zazIvAbhyudayI tataH // 24 // evaM vikalpakallolaiH, sutacintAsamudrajaiH / preryamANasya tasyAbhUt, kSaNAdA'kSaNAdAra bhRzam / / 25 / / zayyotthAyaM tataH prAtaHkRtyamAtatya tasthuSaH / asyAsye zyAmikAM vIkSya, bhAmA'bhASiSTa duHkhabhAk / / 26 / / bAdhate bhavatAmaUM, nAtha ! kApi rujA katham ? / iSTanAzabhavaM kiJcidasukhaM mAnase'tha vA ? // 27 // vyavahAramahArambhe, dravyahAnirbabhUva vA ? | nRpApamAnataH kazcidAdhiH prAdurbabhUva vA ? // 28 // abhUtapUrvaM yadidaM, mukhe zyAmatvamedhate / gopyaM mama na cedetadasti tannAtha ! kathyatAm // 29 / / dhanaH prAha priye'vAci, tvayA'tyanucitaM vacaH / kiM tadgopyaM kimapyasti ? cittAd yadapalapyate ? // 30 // 2. kSaNaM utsavaM AnandaM yAvat, taM dadAti - kSaNadA, na kSaNadA akSaNadA, athavA kSaNaM dyati chinatti iti kssnndaa| CASA For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 * maGgalakalazakathAnakam na rujA neSTanAzo me, nArthahAnirmanAgapi / apamAnAnmahIbharturAdhiH kApi na mAnase // 31 // parametadaputratvamanizaM bAdhate'dhikam / hRdaye'vasthitaM zalyamatulyamiva liptakam // 32 / / zrutveti sA punaH prAha, priye ! kopi na karmaNAm / vibhuvi tathApi syuH, siddhayo na vinodyamam // 33 / / sarvakAmadamekAgraM, trisandhyaM devapUjanam / vidhehi dhehi taddharme, matiM matimatAMvara ! // 34 // sugurozcaraNadvandvamadvandvasukhadAyakam / varivasya tathA vittaM, dattvArthiSu kRtArthaya // 35 / / nirnidAnaM mudA dAnaM, pAtrebhyo dehi zuddhadhIH / jinezvaravacazcAru pustakeSu nivezaya // 36 / / yadyevaM kurvataH putro, bhAvI tat tava sundaram / anyathA paralokAya, kRtaM sukRtasevanam // 37 // dhano'manyata tatsarvaM, tatheti dayitAvacaH / bAlebhyo'pyabalAbhyopi, sadbhirlAhyA zubhA matiH // 38 // idaM vidadhate pUrvapratyUhavyUhahAnitaH / tasmai tutoSa santoSavate zAsanadevatA / / 39 / / dhanasyAtha prasuptasya, pratyakSIbhUya sA nizi / uvAca vatsa ! dattaste, kulodyotakaraH sutaH // 40 // athAnyadA nizAzeSe, satyabhAmA'sya gehinI / zayanIye sukhasparza, suptA gaGgAjalojvale // 41 / / 3. viSAktaM zaram / OSCO For Personal & Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidevasUriviracitam * 135 kaNThAvalambisumana: zreNIbhiH samalaGkRtam / mukhasthapadmasaurabhyalubhyadbhramarabandhuram // 42 // mUrtaM puNyamivAtmIyamAnandasyeva saJcayam / zAtakumbhamayaM svapne, pUrNakumbhaM niraikSata ||43|| tribhirvizeSakam // prAtarnivedayAmAsa sApatye muditAzayA / so'pi svapnamubhASiSTa, hRSTastatputrasambhavam // 44 // tadAdi garbhaM sA babhre, samaM dayitasaMmadaiH / rasairmitairhitaiyatnAt toSapUrNA pupoSa ca // 45 // kAle ca suSuve putraM, prAtaH prAcIva bhAskaram / saccakranandanapaTuM, pitRduHkhatamopaham // 46 // dhanadattopi vijJapya, bhUpaM kAritavAnpure / gandhanIracchaTAM rAjamArge maJcavipaJcanam // 47 // uttamAGgena niryAtaH, sImantaghusRNacchalAt / tajjanmaraGgo nArINAmasaMmAniva mAnase ||48|| sute kalAvilAsinyodrakSyantyatra mukhaM sukham / itIva nyAsi vaMzAgre, darpaNa: zizupAThakaiH // 49 // mahotsave vyatikrAnte SaSTIjAgaraNAdike / bandhUnnimantrayAmAsa, dvAdaze divase pitA // 50 // maGgalyakArakaH kumbhaH, svapne mAtrA'sya vIkSitaH / 'maGgalakalaza' iti, cakre nAma tataH zizoH || 51|| dhAtrIbhirlAlyamAno'tha, sAkaM pitRmanorathaiH / vardhamAno babhUvAyamaSTavarSavayAH kramAt // 52 // PSxce , For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 * maGgalakalazakathAnakam udyAnaM gatavAneSa, janakena sahaikadA / zreSThinaM ca zizuH ko'yamiti papraccha puSpacit // 53 / / putro mameti tenokte, tattadaucityakRtyavit / mAliko bAlakAyAdAllAGgalIphalalumbikAm // 54 // uvAca pitaraM bAlo, vinIto gRhamAgatam / ahamevAnvahaM yAtA, tAtArAmaM sumocyaye / / 55 / / tenoktaM vatsa ! mArgasyAnabhijJastvam zizutvataH / zirISasukumArAGgaH sa cArAmo'tidUrataH // 56 / / sa prAha viditastAta !, mArgaH saMprati gacchataH / kA ca me piturAdezaM, kurvataH sukumAratA ? // 57 // ityAgraheNa gacchantaM, pitaraM vinivArya saH / udyAne svayamevAgAnnityaM janakabhaktibhAk // 58| prasUnAnyAnayannitthaM, sa medhAjitavAkpatiH / antarantadhIyAno'kalayatsakalA: kalAH // 59 // iti maGgalakumbho'yaM, nidezaM vidadhat pituH / krameNa madhyamadhyAsta, zAvabhAvayuvatvayoH / / 60 // itazca pUri campAyAM, ramAjitapurandaraH / kRtadveSidaraH pRthvInAtho'sti surandaraH // 61 / / mahiSI tasya nistandracandrojvalaguNAvalI / guNAvalIti vikhyAtA, lAvaNyarasavAhinI // 62 / / tadaGgajA gajagatirnAmnA trailokyasundarI / utsaGgasaGgiphalavallatAsvapnena sUcitA // 63 / / 4. puSpANi cinoti iti puSpacit, mAlikaH iti / Dislae For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidevasUriviracitam * 137 anyadA sA samAjasthaM, mahinAthamupasthitA / nantuM guNAvalIdevyAdezAd yauvanazAlinI // 64 / / tAM vIkSya kSmApatirdakSazcintayAmAsa cetasi / ko'nurUpa: sarUpAyA, varo'muSyA bhaviSyati ? // 65 / / vicintyeti samAjaM sa, visasarja mahIpatiH / madhye'ntapuramAgatya, tacca devyai nyavedayat / / 66 / / tayA parAbhirapyUce, nAtheyaM duhitA tava / ekakaiva tato'muSyA, na viyogaM kSamAmahe // 67 / / atraiva puri kasmaicit tadetAM pratipAdaya / tadgRhAt tUrNamAgatya, nityaM saGgacchate yathA // 68 / / Uce subuddhinAmAnamathAmAtyaM kSamApatiH / matsutAM mannidezAt tvaM, svasutena vivAhaya / / 69 / / vibhAvya mantrI tvagdoSadUSitaM svasutaM hRdi / UvAca kimidaM svAminnucyate'nucitaM vacaH ? // 70 / / kvairAvataH kva ca huDu: ?, kva pArIndraH kva jambuka: ? / kva garutmAn kva mazakaH ?, kva nAgezaH kva rAjilaH ? 71 / / kva pIyUSaM kva sauvIraM ?, kva samudraH kva go:padam ? / devaH kva vizvasaMsevyaH ?, kvAhaM devasevakaH ? // 72 / / kiM ca syAnna yathA pradyotana-khadyotapotayoH / sambandhaH sundaro deva !, sevya-sevakayostathA // 73 / / taM pratyAha narAdhIza, IdRzaM bhadra ! mA vada / yato dvayorguNavatoH, sambandhaH zobhate bhRzam / / 74 / / svag For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 * maGgalakalazakathAnakam guNaivibhAti sambandho, janmanA bhinnayorapi / anyAnyadezAgatayormaNikAJcanayoriva / / 75 / / iti gADhAgrahaM matvA, mahInAthasya dhIsakhaH / tanmanye", sevakA: svAmivAcAM na vimukhAH kvacit / / 76 / / evaM vicintayAmAsa, mantrI mandiramAgataH / mayA svAmisamAdezaH, kathaM nirvAhayiSyate ? // 77 / / eSa vyAghrataTInyAyo, mamedAnImupasthitaH / na caitannistariSyAmi, devatAnugrahaM vinA // 78 / / ityAzu sacivaH kRtvA, svadhiyaiva vinizcayam / evaM vyajijJapadgotradevIM viracitAJjaliH // 79 / / apAracintA'kUpAre, tvama'tyasya nimajjataH / duHkhaughakarzanaM, devi !, darzanaM tava potavat / / 80|| ityuktvA darbhagarbheNa, sastaraM viracayya saH / tasyA eva puraH zisye, tadanudhyAnabaddhadhIH // 81 / / atha vizvak prabhApUrairdUrIkRtatamobharA / sacivaM zarvarIzeSe, babhASe kuladevatA // 82 / / vihitaM madanudhyAnaM, vatsa ! svacchamate katham ? / ityAkarNya pramudito, babhASe dhIsakhastataH // 83 / / jAlImantrasaGkAzatvatprasAdaprabhAvataH / matputrakAyabilato yAtu rogoragaH kSayam / / 84|| devyUce tava putrasya rogapUgakSayo mayA / kartuM na pAryate vizve, nUnaM bhogyaM hi bhujyate // 85 / / 5. yadi 'tanmene' pAThaH, tarhi suSTha / TOYAG For Personal & Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidevasUriviracitam * 139 yad vajramayadehAste, zalAkApuruSA api / na mucyante vinA bhogaM, svanikAcitakarmaNaH // 86 // sacivaH prAha yadyevaM, tadanyaM kaJcidAnaya / yo datte'vakrayeNApi, pariNIya nRpAtmajAm / / 87 / / devatAha vidhAtAsmi, sarvaM tvadbhaktitoSitA / yathA syAd bhaktitastuSTidevAnAM na tathA'rcanAt / / 88 / / asyA eva pUro dUre, zItArho yaH kumArakaH / vahnau tApayate ko'pi, sthAnapAlataTasthitaH / / 89 / / taM guptamAptenAnAyya, rAjakanyAM vivAhayeH / sacivaM zikSayitvaivaM, kuladevI tirodadhe // 90 // yugmam // anudvignamanA lagnaM, gaNakairvigaNayya saH / pANipIDanasAmagrI, samagrAmapyakArayat / / 91 / / yaH kazcinmandurApArzve, ramyarUpaH kumArakaH / samabhyeti samAneyaH, pracchannaM sa mamAntikam // 92 / / tvayaivaM kurvatA smAkamAdeza: sarvathAkRtaH / sa ekaM mandurApAlamAkAryevamazikSayat / / 93 / / yugmam / / devatApi vizAlAyAM, gatvA tadvanasannidhau / idaM maGgalakumbhAgre, vyomasthA samabhASata / / 94 / / kumArako'yamudvoDhA'vakrayeNa nRpAtmajAm / iti vyomavacaH zrutvA, vismito'yaM vyacintayat // 95 / / ko'yaM bravIti vyomastho yuktimuktamidaM vacaH / pitre nivedayiSyAmi, dhyAyanniti gRhaM yayau // 96 / / oyag For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 * maGgalakalazakathAnakam asya vyAkSiptacittasya, visasmAra ca tadvacaH / anyadA'pi tadAzrauSIt, sumArthaM vATikAM vrajan / / 97 / / avazyameva tAtAyAvedayiSyAmi sAmpratam / tasyaivaM dhyAyato vAtyA, prAdurAzIt kSaNAdatha / / 98 / / tadA tatpitarau snehAdanAyAte gRhaM sute / vimucyAnnaM sphuraccintau, vilApAniti cakratuH / / 99 / / hA vatsa ! svacchamahatvakulakairavacandramaH ! / hA candrAbhayazo'mbhojarAjahaMsasamaprabha ! // 100|| hA rAjahaMsapratimairabhirAmairguNotkaraiH / hA rAmacandracarita !, kva gato ? dehi darzanam // 101 / / tatastatpratibodhAya, tadbhAvyaM pANipIDanam / apahArAdivRttAntamAcaSTe zAsanA'marI // 102 / / manasA'pi naroyanna, kadAcidapi cintayet / nUnaM tatrApi visphUtirmiyati vidhijRmbhitam // 103 / / jantUnAM niyateogAjjAyamAnaM zubhAzubham / vAridherivakallolajAlaM kena nivAryate // 104 / / sa tayA vAtyayotpATya tUlapUla ivAmbare / campApUnikaTATavyAM, bhISaNAyAmamucyata // 105 / / bhramanti yamadordaNDapracaNDAkAradhArakAH / maNitviSinakhA yatra jantUn lAtuM bilezayAH // 106 / / yasyAM janaGgamAcArA, jaGgamAH pApamUrtayaH / kalikAlapraticchandA iva khelanti nAhalAH // 107|| yugmam / / For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidevasUriviracitam * 141 ayamIdRgaraNyAnyAmavijJAtaharidgaNaH / mArga vimArgayan yUthabhraSTo mRga ivAbhramat / / 108 / / athAhvayantamadhvanyAn taTaduvihagasvanaiH / savAri vAribhRtsAmyazAli pAlidrumAvalim / / 109 / / navabhyo'bhinavaM bhUmau, sudhAkuNDamivAgatam / viSvak pAlicchalAd bhUmau, rakSyamANaM mahAhinA // 110|| kumbhodbhavabhayAnmUrti laghUkRtya vanAntare / naSTaM kSIrodadhimiva bhRGgAmbhodacayAJcitam // 111 / / taTadrumapraticchAyaziloccayazatAGkitam / sUryabimbapratibimbalasadvADavasaMzritam // 112 / / itastataH paribhrAmyatkasmiMzcinnirjane vane / kAsAraM padminIkhaNDasAramIdRkSamaikSata / / 113 / / paJcabhiH kulakam // tatra snAtvA sa pItvA ca, jalaM pAlivaTadrume / vaTapAdaiH samAruhya prauDhamArga vyamArgayat / / 114 / / atha mitrastadIyena dukhenevAtipIDitaH / astAdrimaulimAruhya, patati sma payonidhau / / 115 / / yA tamaHpraNidhizreNI vRkSachAyAcchalAdabhUt / vAsare vAsarezasyotraiH sA'dhAvata sarvataH / / 116 / / krIDatkAlakirAtasya karAdbhagnAMzupaJjaraH / naSTo javena haMso'yamaparAmbhodhimAvizat // 117 / / saJjAte gopateraste bhAti rAjaniyojitA / bhRGgAliH zrIgRhAmbhojadvAri yantraNazRGkhalA // 118 / / 6. raviH / Asya For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 * maGgalakalazakathAnakam pratyakSakumbha-makara mIna-karkasamAzrayam / haMsaM vinA gatazrIkaM tadA vyomasaro'bhavat // 119 / / so'tha nyagrodhamArUDha uttareNa hutAzanam / prajvalantaM nizAzeSe dRSTvA'hRSyat kumArakaH / / 120 / / tamuddizya gatastapyamAnazca sthAnapAlakaiH / suzIlaH prahato'zlIlaprahAraireSa mastake // 121 / / ekena sthAnapAlena, smRtvA tanmantribhASitam / tebhyo'pasArya vijane, sa vahnau tApitaH kSaNam / / 122 / / tadaiva cArpayAmAsa, mantriNe sa kumArakam / taM ca devakumArAbhaM, dRSTvA hRSyanmahattamaH // 123 / / anizaM sarasairannapAnaiH poSayati sma tam / vijane sthApayitvA ca, rakSayAmAsa yAmikaiH // 124 / / ekadA sacivastena, pRSTastAta ! kuto mama / yatno vaidezikasyApi, kiM nAmA tvaM ? purI ca kA ? ||125 / / tenoktaM vidadhe vatsa !, svArthena tava gauvaram / iyaM campApurI khyAtA'haM ca tannAthadhIsakhaH / / 126 / / kaH svArtho bAlakeneti, pRSTe'tha sacivo'bravIt / svArthaM nivedayiSyAmi, kasmiMzcitsamaye tava // 127 / / gateSu vAsareSveSa, kiyatsvapI sa taM punaH / / svArthaM prapaccha so'thAsmai, svAbhiprAyaM nyavedayat / / 128 / / asau vidhurakaH prAha, tAta ! pAtakakArakam / AH ! kimuktaM yuktimuktaM, vacaH kulakalaGkakRt / / 129 / / 7. pratyakSakaM tu makaraM - pA-1 / DISIO For Personal & Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidevasUriviracitam * 143 ka evaM kurute'nyAyaM, kanyAmanyArthamudvahan / bAlenetyUdite mantrI, kupito'ntakavadbhRzam // 130 // nistriMzavRtto nistriMzaM vikozIkRtya dhAvitaH / kRpAdrairyAmikairmantrI nyavAritkrUrakarmataH // 131 // tairbodhitaH sa bAlo'pi vyAlokya maticakSuSA / Uce tanmama dAtavya, yallebhe karamocane // 132 // iti maGgalakumbhoktaM, sacivaH pratyapadyata / sarvaM ca sajjayAmAsa kramAdavaivAhikaM vidhim // 133 // atha vyomnaH pratichandamiva maNDapamuttamam / AdezakArakairbhUpaH, svAnurupamakArayat // 134 // kumArakaH kRtasnAnaH, kRtacandanalepanaH / sadazazvetavasano, hastavinyastakaGkaNaH // 135 // dattakuGkumahasto'tha hastyArUDho vibhUSaNaiH / uttuGgameruzRGgAgrarUDhakalpadrumopamaH // 136 // drAdhIyobhirvarastrINAM, ulUludhvanibhirbhRzam / paJcasvanaizca vidadhad divaM nAdamayImiva // 137 // kRtazakradhanurdaNDairmAyUrAtapavAraNaiH / vAryamANAtapaH prApa, maNDapadvArasannidhim // 138 // caturbhiHkulakam // uttIrya kuJjarAt tuGgAt, kulastrIbhiH kRtaM tadA / arghameSa pratIyeSa, pradyotana iva prage ||139 || samprApte ca zubhe lagne, grahadoSAdivarjite / amIyata karau maGkSu, varavadhvoH purodhasA // 140 // Obten For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 * maGgalakalazakathAnakam kSaumANi maGgale cAdye, bhUSaNAni dvitIyake / tRtIye svarNa-mANikyaM, rathAzvAdi caturthake / / 141 // datvaivamucitaM bhUpo, vadhUkaramamocayat / Uce ca taM punaH kiJcid, yAcasva viSayaM varam / / 142 / / deva ! paJca pradIyatAM, paJcavallabhavADavAH / stokaM tvayeSTamityuktvA, dadau bhUpasturaGgamAn / / 143 / / so'tha vAsagRhaM yAvatpraviSTaH kiGkarIjanaiH / nirvAsyatAmayaM tAvaditi proce mithaH zanaiH / / 144 / / eSo'pi tatsamAkarNya, vicArya manasA kSaNam / dehacintAmiSeNAzu, niryayau vAsamandirAt // 145 / / svarNapAtraM payaHpUrNaM, tUrNamAdAya pANinA / rAjakanyA'pi tatpRSTamagAcchAyeva dehagA // 146 / / AyAntaM dehacintAyAH, patimunmanasaM tadA / vIkSya prAha vadhUrnAtha !, kimu tvAM bAdhate kSudhA ? // 147|| tasminnajalpati vadhUH, prekSya ceTI priyaGkarIm / sthAlamAnAyayaccittamodakairmodakairbhUtam / / 148 / / ekasthAlasthitAstAbhyAM, cAturjAtakasaMskRtAH / ubhAbhyAmapyabhujyanta, siMhakesaramodakAH // 149 / / tenA'datA'syAH svasthAnajJApanAyetyabhASata / modakA modakA ete, vizAlAvAriNA param / / 150 / / vismitA cintayacceti, tadAkarNya nRpAGganA / kathamIdRgasambaddhamAryaputreNa bhASitam ? // 151 / / Six For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidevasUriviracitam * 145 vizAlAnagarI yasmAtsA yojanazatAntarA / bhavitA yadi vA tatra, gehametatprasUpituH // 152 / / vicintyeti lavaGgailAkarpUrasurabhIkRtam / tAmbUlaM sA dadau svasya, saraGgamiva mAnasam // 153 / / dehacitAmiSeNaiSa, vinirgatya punastataH / caturasturagAn paJca, lAtvA'vantI kramAd yayau // 154|| tamAlokya samAyAtaM, pitarau nitarAM mudA / atucchamutsavaM janmotsavatulyaM vitenatuH // 155 / / vidhApya mandirA'dUre, mandurAM sundarAzayaH / azvAn sa bandhayAmAsa, vAsavAzvasamAzrayaH // 156 / / pitroH svavRttamAvedya, hRdyAM vidyAkhyavallarIm / ziSevA'dhyApakAmbhodazAstrAmbhobhiH zubhAzayaH // 157 / / ayamAtmanRpo dehasaudhasthaH sumatipriyaH / suvarNairbhUSyate zAstrairyathA na tu tathAparaiH // 158 / / rAjAtmajApi palyaGke, zayAnaM mantrinandanam / vIkSya hitvA ca taM vegAnniragAd vAsavezmanaH // 159 / / dAsImadhyaniSaNNA sA, viSaNNA gamayannizAm / sacivo nRpatiM prAtaH, sevAyAto vyajijJapat // 160 / / kalye kalyena dehena, yuto mama sutaH prabhoH / tvatsutAsparzarogeNAkrAntastat kiM karomyaham ? // 161 / / zrutveti dRkpathAddevI-nRpAbhyAM sA nivAritA / uvAca siMhaM rAjanyaM, pitRvijJaptihetave / / 162 / / For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 * maGgalakalazakathAnakam tadvijJaptena bhUpena, sutA''hUtA vyajijJapat / tvajjAmAtAstyavantyAM tat tAta ! puMveSamarpaya / / 163 / / enaM saMsodhya gRhNAmi, yathA'hamatha tadvyadhAt / siMhamArakSamAdizya, sarvaM sarvaMsahApatiH // 164 / / yayau ca rAjJA'nujJAtA, sA bhaTairudbhaTairvRtA / gAmbhIryeNa nRpo'pyasthAdgUDhakopazca mantriNi / / 165 / / mAlavA'dhipatirmatvA, campAdhipatinandanam / AyAntamabhyutthAnAdyaiH, saccakAra vicAravit // 166 / / eSo'nyadA sarastIre, gacchataH sadanAgrataH / pitRnAmAGkitAnazvAnAdarzad darzanIyadhIH // 167 / / tatpRSTagainarairmatvA, tadgRhAdyaM sa zuddhadhIH / siMhenAlocya sacchAtramupAdhyAyaM nyamantrayat / / 168 // AsanA'zanavastrAdyaiH, sa sarvAnapyamAnayat / patiM svakaiH stutaiH sarvairgauravaMzaH sagauravam // 169 / / vaivAhikAniva navAnsarvAnsanmAnya bhUpajaH / chAtraiH kathayituM vItakathAmAcAryamucivAn // 170 / / kumAroktakalAcAryAdiSTachAtraiH krudhoditam / bADhaM gauravito yo'sti, sa kathAM kathayatvayam // 171 / / atha maGgalakumbhastAM, matyA matvA nijapriyAm / svamudvAhAdikaM siMhAdikAnAM zruNvatAM jagau // 172 / / 8. 'gauravaMzaH saH AsanA'zanAdyaiH sarvAnapi amAnayayat, patiM [ca] svakaiH stutaiH sarvaiH sagauravaM amAnayat / ' ityanvayaH kAryaH / For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidevasUriviracitam * 147 lAta lAtainamityUccaiH, kumAroditavAtyayA / tuSarAzirivoDDInaH, sacchAtraH paNDitastataH / / 173 / / athAsane nivezyainaM, bhadraM bhadrebhagAminI / Uce nAtha ! kathaM tyaktA, tadA'haM mandabhAginI ? ||174|| yadu:khaM tvadvinA soDhaM, manaso'pi na gocaram / sahantu duHsahaM tanmA, madviSo'pi kadAcana // 175 / / ityuditvA nRveSaM taM, pratyarpya nRpateH sutA / satkRtya prAhiNot siMha, saha sainyaiH piturgRham / / 176 / / samaM maGgalakumbhopi, vadhvA nUtanayA'nayA / praNanAma piturmAtuH, padapadmau yathAkramam // 177 / / siMha: pratyarpayAmAsa, taM nRveSaM mahIbhuje / so'pi taM muditasvAnta, ityazaMsan muhurmuhuH // 178 / / satkramasya susatvasya, tavAjJAye(yI) bhaghAtinaH / siMhatrailokyasundaryAH sthAne zIlavAnA'vanam // 179 / / avantIzamanujJApya, sapriyaH svajanaiH samam / AyAnmaGgalakumbho'pi, campAnRpanidezataH / / 180 / / rAjA'pi mantridurvRttaM, satyaM nizcitya cetasi / gRhItvA gRhasarvasvaM, vyadhAd vadhyamavandhyaruT / / 181 / / nipatya pAdayorenaM, jAmAtA paryamocayat / viSayaM taM parityajya, gato'sau viSayAntaram / / 182 / / ihaloke'pi yaduHkhasahanaM sa samudgamaH / amutra tu phalaM kiJcidanyadanyAyazAkhinaH // 183 / / OSex For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 * maGgalakalazakathAnakam rAjA jAmAtaraM cakre, yuvarAjaM sa bhejivAn / samaM trailokyasundaryA, sukhaM trailokyasundaram // 184 / / athAsthAnadharitrIsthaM, dharitrIzaM vanAvakaH / vyajijJapad yazobhadragurorAgamanaM mudA // 185 / / tadAkarNya kSamAdhIzaH, kSamAdhIzapadAmbujam / nantuM jagAma sa vane, nAmatopi manorame / / 186 / / sudhomivarmitAM tatra, zrutvA taddezanAgiram / rAjye jAmAtaraM nyasya, svayaM dIkSAmupAdade // 187 / / paropi bhaktvA vidveSizAkhizAkhAM mahAbalaH / harito'lambhayatkIrtisaurabhaM saurabhaGgibhRt / / 188 / / kusvAmicaritagrISmazuSkaM nItilatAvanam / suvRttenonnatAbdena, nRpatiniravApayat // 189 / / jayasiMho'nyadA jJAnI, munirnatvA mahIbhujA / prAgbhavaM svasya devyAzca, pRSTaH spaSTaM nyavedayat / / 190 / / kSitipratiSThitapure, purA'bhUt kulaputrakaH / somacandraM iti khyAta, zrIdevyasya kuTumbinI // 191 / / vayasyo jinadatto'sya, zrAddhaH zraddhAvizuddhadhIH / gacchan dezAntaraM tasmai, dAnAya svaM svamArpayat / / 192 / / tasmindezAntaraM prApte, tadIyaM dadato dhanam / amuSyApi kramAd dAnazraddhAmAnasamAnase // 193 / / zrIdevyA api taddRSTvA, dAnadharme'bhavanmatiH / kulaputreNa pAtrazAt kRtaM svaM svaM nayArjitam / / 194 / / OSe For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunidevasUriviracitam * 149 vIkSya bhadrA sahacarI, patiM tvagdoSadUSitam / zrIdevyA gaditaM hAsyAt tasyAH sammukhamIdRzam / / 195 / / sakhike'GgaprabhAvaste, svapatiryena dUSitaH / bhadrA tadA tadAkarNya, hRdi dodUyate sma sA // 196 / / kSamiteti kSaNAdUrvA, vayasye ! mA kRthA vRthA / khedaM hRdi yato jantoH, karmaiva kurute'khilam / / 197 / / atha somendu-tatpatnyau, mRtvA jAtau yuvAM kramAt / jAtaH parArthadAnenA'vakrayopayamastava // 198 / / sakhyAzca doSadAnena tvatpriyAyAH kalaGkitA / IdRg munivacaH zrutvA, jajJe jAtismRtistayoH // 199 / / rAjye nivezya tanayaM, sanayaM bhUpatistataH / samaM trailokyasundaryA, pravrajya svargabhAgabhUt // 200 / / svag For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. zrImunibhadrasUriviracitam maGgalakalazakathAnakam // saMjajJire prathamatIrthakarasya tasya, putrAH zataM bharatacakrimukhA narendrAH / jJAnatrayAvagatavizvavizeSakRtyaH sAMsArikavyavahatiM samadIdRzad yaH // 1 // [vasantatilakA] teSu pratApabhavanaM samajAyataikaH zrImAnavantiriti vizrutanAmadheyaH / putraH pavitracaritaH pitRdattadeza stasyAkhyayaiva viSayaH prathito'styavantiH // 2 // kSetreSu yatra vividhairapi dhAnyajAtai rjAtaiH samastadharaNItalapUrtikAraiH / svasyAvakAzamadhivastumavindamAnaM durbhikSamanyaviSayaM rabhasAd babhAja // 3 / / tuGgekSudaNDavipinaM militAgrabhAgaM pArzvadvaye'pi sarasaM samavekSamANAH / naidAghadAghasamaye'pi pathi pravRttAH pAnthAH zramaM kimapi yatra na jAnate sma // 4|| zyAmAkakodravakulitthakarAjamASA___ kaGgvAdikaM kadazanaM samavekSyate na / vijJAyate na khalu yatra ca nAlikera dvIpAdhivAsipuruSairiva jAtavedAH / / 5 / / tribhivizeSakam / / ovaa For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 151 tatrAsti caityarucirA nagarI vizAlA zazvatsamRddhisamudAyamahAvizAlA / abhraMkaSoccakapizIrSakazAlizAlA zubhrAMzumaNDalasamujjvalacitrazAlA ||6|| yasyAH prasiddhamamRtaM kimu nAmRtaM tanmAdhuryadhuryamupamAnavivarjitaM yat / anyad bhavedyadi kutaH paridRzyate na tasmAt tadapyamRtameva vitarkayAmaH ||7|| ekAgramAnasatayA mahatAM jinendrAn sAdhUn gurUn praNamatAM dadatAM dhanAni / sAdharmikAnapi ca bhojayatAM yathecchaM yasyAM dinAni kila puNyavatAmagacchan // 8 // sadvidyayaiva vinayaH kRpayaiva dharma: snehaH prakarSamatulaM kalayanprakRtyA / tyAgaH zriyA saha sametya kuTumbabhAvamApadya yatra vasati sma nayezabhAji // 9 // vArANasI diviSadApagayA yathaiva pAthobjinIsutayA mathurA yathaiva / zrIkozalApi nagarI ca yathA sarayvA yA ziprayaiva saritA'pi tathA vibhAti // 10 // lokaprazAsananimittavidhau nRsiMha: pratyarthipArthivamahebhavibhedasiMhaH / ebyaq For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 . maGgalakalazakathAnakam AsInmahIpatirazeSamahIdrasiMha statrAbhidhAnaviditaH sa tu vairisiMhaH // 11 / / ekena yena sakalArthisamIhitAni sampAditAni samavekSya vilajjamAnAH / te durgamerugirigahvarabaddhavAsAH ___paJcApi nUnamabhavansurazAkhino'pi // 12 // yugmam / / jAyApi tasya samajAyata somacandrA svAGgotthagaurimaparAjitasomacandrA / AsyaprabhAhasitazAradasomacandrA __ saujanyavAsaparivarddhitasaumyacandrA / / 13 / / saubhAgyalakSaNaguNena vicakSaNA yA kAtyAyanI pazupaterdayitAmajaiSIt / ullAsiyauvanavilAsamanoharAGgI kiM zaktirapratihatA na hi nirmimIte ? // 14 / / yugmam / / zreSThI variSThaguNaratnamahAsamudra statrAjaniSTa sumatirdhanadattanAmA / rAjaprasAdasadanaM sadanantakIrtiH saGkhyAtigadraviNanirjitarAjarAjaH // 15 / / zaGkAM kadApi na cakAra vikArahIno nAkAGkSaNaM kvacana yo vicikitsanaM na / mithyAdRzAM stavanasaMstavane na cApi samyaktvamAtraratireva vivekapAtram / / 16 / / Oice For Personal & Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 153 yo vItarAgapadapUjanamAcacAra yaH zraddhayA gurupadapraNatiM cakAra / dharmaM dayAsamuditaM hRdi yo babhAra ratnatrayaM paramabhUSaNamAzrayadyaH ||17|| tribhirvizeSakam / / bhAryApi tasya samapadyata sattyabhAmA candrAvadAtaghanasAtaguNAbhirAmA / puNyAnubhAvaparipUritacittakAmA zIlazriyAvamatavizvavivartivAmA // 18 // arddhAGgadAnakapaTena mahezvareNa saMrakSyamANaniravagrahavibhramAM yat / gaurI jahAsa dhanadattadhanezapatnI vrIDAM vahantyajani tena ca sA'tra kAlI // 19 // yugmam // sArddhaM tayApyanubhavan viSayotthasaukhyaM mAsAnivAgamayadadbhutaRddhirabdAn / mAsAn dinAniva dinAniva so'pi yAmAn yAmAn kSaNAniva vicakSaNamauliratnam ||20|| anyedyurAtmasadanaM samupetya bhUpa prAsAdataH sudayayA parivItamUrtiH / pUjAM vitatya bhuvanAdhipateH pradoSe saMbhAvya vibhramavacobhirasau svajAyAm ||21|| nidrAsukhaM samanubhUya nizAvasAne kiJcid vicintayati sa sma paraM prabuddhaH / 959 For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 * maGgalakalazakathAnakam muktAphalAni yavanAlakarAzivanme harmye bRhatkuvalikAphalamAnavanti // 22 // yugmam // kSaumANi santi vividhAni vicitrabhAJji gauNIvadaGgaNagatAni paraH zatAni / mRtseSTakAvadamitAH kanakeSTakAzca pASANavad rajatakhaNDakadambakAni // 23 // vAhA divAkaramahArathavAhavAhadarpApahArapaTimAnamamI vahantaH / saMkhyAtigAH kimiha santi na mandurAyAM saptAnanaM prathitanAmatayA hasantaH ||24|| IzAnavAhanamahAvRSabhAnukArA bhAGkAranAdajitabhAdrapadAmbuvAhAH / kailAsazailazikharoccatarapramANAH madgokule'tra vRSabhA bahavo'pi santi // 25 // vajrAkare'pi na bhavanti ca yAni vajrA yatraiva tAni bahudhA dyutimanti santi / mANikyamukhyamaNisaJcaya eva sarva: sarvAtmanaiva gagane yadivoDucakram ||26|| sarvaM tadetadaphalaM tanayaM vinA me vidyAsthiterguNagaNo vinayaM vineva / sphAtI rasezituranalpanayaM vineva cAritramujjvalataraM ca zamaM vineva ||27|| eovav For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 155 nepathyajAtamakhilaM tilakaM vineva zIlaM vineva vinayaM subhagaM kalatram / prAsAdasarjanamidaM kalasaM vineva kAvyaM subaddhamapi cArurasaM vineva // 28 // putraM vinA na bhavanaM suSamAM dadhAti candraM vineva gaganaM samudagratAram / siMhaM vineva vipinaM vilasatpratApaM kSetraM svarUpakalitaM puruSaM vineva ||29|| tatkiM karomi kamahaM zaraNaM prapadye ? kasyAzrayAmi sugurozcaraNAbjayugmam ? / yasya prasAdavazatastanayo mamApi saMpadyate sapadi sammadamAdadhAnaH ||30|| itthaM vicintayata eva vibhAtakRtyaM yAvanna tasya manaso viSayaM babhAja / tAvatsametya rabhasAt saha saMbhrameNa tatpreyasI priyamidaM nijagAda vAkyam // 31 // kiM dravyahAnirabhavad bhavatAM kutazcit ? kiM yAnapAtramudadhau nimamajja kiJcit ? / kAcid rujA kimuta bAdhata eva dehe ? duHsvapnadarzanamaho kimathApi jajJe ? ||32|| rAjJo'pamAnamathavA hRdaye dadhadhve yoSAM vizeSasubhagAM yadi vApi kAJcit ? / esta For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 * maGgalakalazakathAnakam cintAM yato vahatha tena vitarkayAmi nAkAraNaM kimapi kAryamavekSyate hi // 33 / / matto na cehRdayanAyaka ! gopyamasti sadyaH prasadya tadidaM svayameva vAcyam / yasmAnmukhenduvacanAmRtamA''pya patyuH strINAM manAMsi samadaM pramadaM vahanti // 34 / / tasyA nizamya vacanaM giramujjagAra __zreSThI prahRSTahRdayaH sadayaH sa dakSaH / kAnte ! kimetadanudIritapUrvamIdRg nirvyAjabhaktiparayA jagade bhavatyA // 35 / / gopyaM bahiviSayataH kriyate'pi dhIre zcittAnna kiJcana vivecanacArubuddhe ! / maccittabhittimadhizayya viriJcinApi pAJcAlikeva bhavatI likhitA na vA kim ? // 36 / / naivArthahAnirudadhau na ca potabhaGgo rogo na ko'pi zayane na ca durnirIkSA / mAvAsavasya mama ko'pi na cApamAna zcittaM na tApayati kAcana padmanetrA // 37 / / arthasya hAnimupalabhya ta eva tApaM kurvanti ye'rjayitumarthamaye'samarthAH / asmAdRzAH punarudAratayA'rthahAnyA jalpantyamaGgalamupAgatamAhataM naH / / 38 / / Asxas For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 157 tAmyanti ke'tra jaladhAvapi potabhaGge ___ pUjA yato bhavati sA jaladevatAyAH / tIrthaGkarasya hi varaM pratimApratiSThA kAle'rhaNApyabhimatA jaladevatAyAH // 39 / / kazcinna rogamadhigamya naro gatArthaH santApamAzrayati vizrutabuddhidhAraH / yasmAdupArjitamavazyamavedayitvA jJAnAzrayairapi jinairna ca karma zakyam / / 40 / / duHsvapnamApatati bhAvivizeSayogAt ___ puMsAM suSuptisamaye niyateniyogAt / du:khaM na tatra vimRzanti vivekabhAja__stanvanti zAntikavidhi khalu tasya zAntyai // 41 / / bhUpo'pamAnamapi sundari ! yat tanoti doSaH samAzrayati tatra nidAnabhAvam / nAsthAyi zaizavabharasya viparyaye'pi doSAzritasya savidhe'pi mayA kadAcit // 42 / / nAspRkSadanyavanitAmapi mAmakInaM kiJcinmanasvini ! manaH sukRtoparuddham / mithyAtvavRttimiva durgatipAtabhIta muccastarapraNayabhAvanibaddhakakSAm / / 43 / / kintu pravartayati tApamapArameSa tvatkukSijAtatanayapratipattyabhAvaH / svaa For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 * maGgalakalazakathAnakam yazcandanena na ca candramarIcicakraiH zakyo nivarttayitumeva na gAGgavAbhiH // 44 // zrutveti tatsahacarI vacanaM tadasya niHzvasya gADhamavadadvadatAM varA sA / cintAmapAsya kuru nAtha ! viziSya puNyaM yat syAt tadeva sakalAbhimatArthasiddhayai / / 45 / / prAsAdamAracaya tIrthakRtAM navAni bimbAni tatra vinivezaya bhAvatastvam / pUjAM vidhApaya suvarNavicitrajAti___mukhyaiH sumairbhagavatAM ghanasArasAraiH / / 46 / / jainAgamaM subhaga ! lekhaya pustakeSu dattvA vasUnyagaNitAni ca lekhakebhyaH / pakvAnnakhaNDaghRtapAyasamukhyabhAjyaiH sArmikAnavirataM priya ! bhojaya tvam / / 47|| sAdhUn mahAvratadharAn pratilAbhayasva vastrAnnapAnavaramodakakhAdimAdyaiH / sAdhvIzca nirmitavidhApitakalpitAdi__doSAn vidhUya zucimAnasavRttisaktaH // 48 / / dharmaM samAcarata evamacintacintA ratnaM ciratnakRtaduSkRtabhaGgahetum / bhAvI tavApi tanayastadihApi ramyaM no cedamutra sukRtAcaraNaM sukhAya / / 49 / / svaa For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 159 zikSAmimAM taduditAM viditAM mahArthAmAdAya naigamamahApuruSastatheti / sarvaM tadAprabhRti tatsugurUpadeza dezIyamAracayati sma yathAvadeSaH ||50|| AhUya mAlikamasau draviNaM vyatArIdicchAtiriktamavilambaparo mahecchaH / puSpANi me pratidinaM divasodaye'pyAnIyArpayeriti punardhanavAnuvAca // 51 // utsUramAracayitA kusumAvacAya mArAmikaH sa vidadhannidadhatphalAni / dhyAtveti dhArmikaziromaNireSa zayyo tthAyaM vanIM svamiyAya salIlagatyA // 52 // dhanyo'hamasmi yadupAgamadeSa veSa saMskArazobhitasadAkRtiratra harmI / ityAtmasaMzanapareNa vanAvanena tasmai phalAni dadire kusumAni cApi // 53 // lAtvA phalAni vipulAni sa maJjulAni puSpANi gandhakalitAni dhaneSvaro'pi / harmyaM sametya sakalaM vinivezya pAtre snAtvA jalaiH zucirupAkramatArhadarcAm // 54 // sadmasthitA''rhatamahApratimAsaparyaM kRtvA yathAvadatha saGghajinAlaye'gAt / CSXaQ For Personal & Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 * maGgalakalazakathAnakam naiSedhikItrayapurassaramAtmanaiva dakSaH pradakSiNavidhiM trividhaM vidhAya / / 55 / / pUjAM tridhApi viracayya vicitrabhakti bhUmiprArjanamapi trividhaM prakurvan / tisro vitatya vinayI praNatIrnayajJo 'vasthAtrayaM nijamano viSayaM vitanvan / / 56 / / AzAtrayekSaNavivarjanamAdadhAno vinyastadRSTiyugalo jinarAjabimbe / varNAdikatritayabhAvanayA prasakto mudrAtrayaM prakaTayan pratipattipUrvam // 57|| atyuttamapraNihitatritayapraNetA / devAnavadanta jinAdhipatIn sucetAH / kasyAnavadyatamatAM na satAM kramo'yaM saMpAdayatyavirataM hi vidhIyamAnaH / / 58 / / caityAlayAdatha nirIya savegamibhyo vavrAja dhAmavasatirvasatiM gurUNAm / tatra praNamya gurupAdapayojayugmaM sAdhUn yathAkramamavandata vandyavandyAn / / 59 / / vyAkhyAM nizamya samabhAvavidhAnadhuryA___mAcAryavaryasuguroramRtAyamAnAm / kAryaH sphuransukRtabuddhibhireSaNIyA hAragrahAya bhagavadbhiranugraho me // 60 / / For Personal & Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 161 dattvA kSamAzramaNamityavadhAnapUrvaM zreSThI niketanamupetya kRtArhadarcaH / sAdhUn vihAryaparihAryaviparyayeNa bhoktuM samArabhata sa svajanaiH sametaH // 61 / / yugmam / / sArmikAnamRtasaMnibhabhojyapeyaiH saMmAnitAnprathamamabhyavahArya mAnyAn / yadbhujyate svarucibhiH pratilAbhya sAdhUM___ stadbhojanaM jaTharapUraNamanyadAhuH // 62 / / daurvidhyasaMkucitamAnasavRttidInA nAmantrya bhojyanicayairupabhojya samyak / vAsAMsi nizvasitahAryatamAJcalAni dattvA visarjayati sa sma nirIzvarAMzca // 63 / / AhvAyya makSu lipikarmavidhAnadakSAn sa sthUlalakSakulalakSaNalakSaNIyaH / dravyaM vitIrya jinanAyakasaMpraNIta siddhAntazAstralikhanAni samAdideza // 64 / / ityAgraheNa mahatA nihatAntarAyaM __dharmaM sadA vidadhato'sya dhanezvarasya / tuSTA kathaJcidapi zAsanadevatAsau putro bhaviSyati taveti mudA zazaMsa // 65 / / devIvare ! bhavati tuSTimupAgatAyAM no durlabhaM bhavati kiJcana vastuvRttyA / svag For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 * maGgalakalazakathAnakam ityuddhatasvaramudIrya kRtAJjaliH sa sAdharmikapraNayataH praNati cakAra ||66 || patnyai nyavedayata zAsanadevatAyAH pazcAtsa vAkyamatha nirbharatoSitAyAH / prAgeva vaktrakamalaM prabhavatprasAdamAnandatundilamidaM prakaTIcakAra // 67 // garbhaM babhAra dhanadattadhanezabhAryA sA tatprabhRtyapi bhRtA sukRtaprabhAvaiH / svapne ca pUrNakalasaM salilaiH prapUrNa mAmracchadairapihitaM kalayAmbabhUva // 68 // svapnopalabdhisamanantarameva gandha puSpANi pANikamale vinivezya dhanyA / prANapriyaM mRduvacobhirudArabuddhi rutthApya sA pravadati sma yathArthamevam // 69 // svapne niraikSiSi vizeSavidAM varAdya kalyANapUrNakalasaM jalasambhRtaM ca / kIdRk phalaM mama bhaviSyati cAsya nAtha ! tattvaM nivedaya madagrata eva tat tvam ||70|| etat taduktamavadhArya vicArya buddhyA prAha sma vismitamanAH pramanAH sa cADhyaH / jAne'smi pUrNakalasapravilokanena sUnustavendumukhi ! saMbhavitAcireNa // 71 // 9529 For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 163 vAcaM priyasya paramArthata eva satyAM matvA samutthitavatI phalasaMyutAni / sA bibhratI priyatamapratipAditAni puSpANi vAsavasatiM svavazA viveza // 72 / / yAn dohadAn svahRdaye bibharAmbabhUva sA zreSThirAjadayitA kalitA guNaughaiH / pRcchatpurandhrivadaneritavAkyabhaGgayA tAn vallabhaH sapadi pUrayati sma tasyAH // 73 / / prAsUta sA tanayamadbhutarUpasampat saMtarjitAmarakumArakumArarUpam / vidyotayantamabhitastadariSTadIpa tejAMsi kendrapatitoccazubhagraheSu / / 74 / / dAsIjanairdutamupetya sutaprabhUtyA zreSThIprahRSTahRdayairabhivaddhito'yam / deyaM na kiJcana viveda na cApyadeyaM ___nAdeyameva paripUrNamanAH pramodaiH // 75 / / putrA bhavanti bhavane bahavo'pi yasya ___jAte sute vitanute'pi mahAmahaM saH / prApopayAcitazataistanayaM tathA yaH kiM notsavaM sa tanutAM tanutANDavena ? // 76 / / vijJapya vijJatamatA'vamatAgryajIvaM sarvaMsahAdhipatimeSa mahopadAbhiH / Dise For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 * maGgalakalazakathAnakam kArAgrahasthitimataH puruSAnsamastAn satkRtya kRtyavidaraM vyamucanmahecchaH / / 77 / / adhyApakairmukuramaNDalamagradeze vaMzasya zasyamatibhistvaritaM nidhAya / chAtraiH samaM samupagatya paThadbhiruccai ra samAzritamamuSya niketanasya // 78 / / bhAlAni kuGkamavizeSakabhUSitAni teSAM vidhApya vidhivat sa suvAsinIbhyaH / tAmbUlamAtmazayatAmarasena dattvA ___ dravyaM pradApya bahulaM visasarja dhImAn // 79 / / sthAlAni kAJcanamayAni nivezya pANau kundojjvalAkSatabhRtAni samantato'pi / paurastriyo ghusRNacandanapAtrahastAH kartuM vizeSakamupAsthiSatA'sya pastyam / / 80 // tAH zreSThinaM samupavezya catuSkikAyAM bhAle vidhAya tilakaM vitatAkSataM ca / vizrANya vAnaparipAkimanAlikeraM tvaM jIva nanda bhava putravatAmadhIzaH // 81 / / ityAziSaH sa hRdaye bahudhAbhinandya prodyatpramodanivaha: purasundarINAm / dattvAMzukAni zaradindumayUkhajAla vyUtibhramaM viracayanti visRSTavAMstAH // 82 / / Avag For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 165 dravyANi yAni sa dhanI vicikAya SaSThI___jAgaryikAmahamavApya sutasya tasya / no tAni kazcidapi ca vyayasAtkaroti pANigrahe'pi tanayasya mahaddhiko'pi // 83 / / jAte mahotsavabhare sakale'pi loke sammAnite vasanacInadukUladAnaiH / svapnAnusAri tanayasya tatAna nAma __ zreSThI mahena dazame'hani sammadena // 84 // jyotirvido'pi vinivArya suvAsinIzca naimittikAnapi kalAkuzalAnazeSAn / sanmaGgalazruti ca maGgalakumbha ityA brahmANDamAkalitazAradacandrakItiH // 85 // yugmam / / dhAtrIbhirujjvalarasodayasRtvarIbhi vizvambharAruha ivAcalasAriNIbhiH / saMvarddhamAnasubhagaH paripAlyamAno jajJe janapramadado'STasamaH kramAtsaH // 86 / / dRSTvA prayAntamaparedhurudAracittaM tAtaM vanIM prati sa maGgalakumbha etat / vyAcaSTa maGgalamukho nanu tAtapAdAH ! siddhayai prayAta mayi satyapi kiM svayaM vA ? ||87|| smitvA jagAda janaka: priyaputra ! yAmyA netuM sumAni jagadIzvarapUjanArtham / Pisce For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 . maGgalakalazakathAnakam ArAmamudgataphalAbhyudayAbhirAma mAmodamAzu janayantamupAgatAnAm / / 88 / / pitrAbhyudIritamidaM vinizamya putraH provAca vAcamatimAtravinItadhuryaH / AjJApyate yadi bhavadbhiranugraheNA rAmaM tamapyahamupaimi samaM bhavadbhiH / / 89 / / atyantavallabhatayA na nivartituM taM / puSyacchirISasukumAratayA na netum / zakto'bhavatsa bhuvanAdbhutabhAgadheyaH kUlaGkaSArayamivAyanavartizailaH // 10 // tasyAgrahaM zizutayA'vinivAryamArya zcitte vicArya samameva samApa taM tam / jAmbUnadAbharaNabhUSitapANikaNThaM maJjusvarAvajitakokilakaNThanAlam / / 91 / / sAkSAt SaDAnana ivaiSa mahezvareNa zrImAJjayanta iva jambhaniSUdanena / padmAlayApraNayineva sumeSuvIro gacchan samaM sa janakena virAjate sma // 92 / / pRcchan kvacidviTapinAM viTapAnatAnAM nAmAni lokaviditAnyapi na zrutAni / vallIdalAni vipulAni savismayaH san gRhNan kvacicchizutayA'ticalAcalatvAt / / 13 / / SyaQ For Personal & Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 167 kutrApi pAkakalakolaphalAni cinvan / udyaddinAdhipatimaNDalasannibhAni gopAGganAH kvacana locanagocare'pi kurvan payodadhighaTI: zirasA''dadhAnAH ||94|| dUrvApravAlazakalAni sukomalAni bhAsvatturaGgamatanUruhasodarANi / mattaM purIparisare paritazcarantaM kutrApi tarNakakulaM samavekSamANaH ||95|| chAyAM bhajan kvacidapi zramagharmatoyairAplAvitaH samudayatsukumArabhAva: / abhraMlihAvaniruhAvalilakSyamANAM dUrAdavaikSata vanImavanaH zriyAM saH ||96|| caturbhiH kulakam / / puMskokilAn kvacana darzayatA rasAla zAkhApradezamavalambya sukhaM niviSTAn / pIyUSapAraNavidhiM zravasAM janAnA mAtanvataH sumadhurasvaragItabhaGgyA ||97|| vyAkozakiMzukasumAyatacArucaJcan lIlAcalaccaraNacaGkramaNaikacuJcan / kSIrodasAgarataraGgasadRkSapakSAn padmAGkarAdanaparAn kvacanApi haMsAn // 98 // cakrIM priyAM vizalatAzakalArpaNena premaprakAzamanuraJjayato yatheccham / Poxa2 For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 * maGgalakalazakathAnakam kutrApyagAdhasarasIM nikaSaiva cakrA nArAmamAsadadayaM janakena sAkam / / 99 / / tribhirvizeSakam / / bhAsvatkaraprasaravAraNamA''dadhAnaM chAyAbhareNa vitatodgatabhUruhANAm / sAndrIbhavatkisalayacchadanAJcitAnAM sa zreSThisUrupavanaM praviveza tacca // 100 // taM bAlakaM samavalokya samAvrajantaM pIyUSavarSamiva locanayoH sRjantam / papraccha mAlikavaro dhanadattamibhyaM ___ ko'yaM navo'tra bhavatA samupaiti ceti // 101 / / sUnurmamAyamatijAtakutUhala: sa nnArAmamAgamadavekSitumeva te'dya / ibhyaprabhUditamidaM vinizamya samyag jambIradADimaphalAni dadau sa tasmai // 102 / / rambhAphalAni vipulAni manoramANi sallAGgalItanumahAphalalumbiyuji / ArAmiko vyataradAzu nivArito'pi tyAgoddhatena kila tajjanakena meti / / 103 / / protphullacampakasumAni saketakAni jAmbUnadopapadajAtisumAni lAtvA / vyAvartata svabhavanaM prati vANijezaH prItiM parAM kalayatA tanayena sArddham / / 104 / / toxag For Personal & Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 169 AnandyamAnamanasaM jananIM prakurva nnAliGganena vacanena ca sammatena / yacchan phalAni vanapAlasamarpitAni tAni svayaM parijanAya yathAkrameNa / / 105 / / pazyan jinAdhipatipUjanamekatAna staM kaJcana pramadamApadayaM svato'pi / ArAdhayadbhirasamaM paramezvaraM yaH samprApyate niyamibhirniyataM kathaJcit // 106 / / vijJApya svamukhena tAtacaraNAn kalyANarukprINitAn gatvA''rAmamupAnayatsa satataM puSpANi mAlAkRtaH / abhyasyat sakalAH kalAzca vayasormadhyaM jagAhe dvayoH kumbhAkhyo bahuzAvabhAvayuvatAprakhyAtanAmnorayam // 107|| [zArdUla0] AsIt zrIgurugacchamaulimukuTazrImAnabhadraprabhoH paTTe zrIguNabhadrasUrisuguruvidyAvatAM sadguruH / tacchiSyeNa kRte'tra SoDazajinAdhIzasya vRtte mahAkAvye zrImunibhadrasUrikavinA sargastRtIyo'gamat / / 108 / / [zArdUla0] upAsya yasyAGkamanApyamanyevilocanAnAmabalAjanAnAm / mRgo babhArApyupamAnabhAvaM zAntiprabhurvastanutAM sa zarma // 109 / / [upajAti:] itazca campAnagarI prasiddhA kaliGgadeze viSayAvataMse / bhogIzitAyAmavalokya ramyAM bhogAvatI svAmadha eva cakre // 110 / / nyAyakriyAsundara eva tasyAM pRthvIpatiH sundaranAmadheyaH / babhUva yasyAgrata eva lakSmyA purandaraH kiGkara ityamAni / / 111 / / toxao For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 * maGgalakalazakathAnakam guNAvalI tasya nRpasya devI devIva saundaryaguNena yA''sIt / trailokyasundaryabhidhA tadIyA trailokyasundaryabhavat tanUjA // 112 // utsaGgasaMsaGgiphalopazobhAM svapne samAlokata vIrudhaM yat / tamIturIyaprahare'vaziSTe tasyAM prasUrgarbhamadhizrayantyAm // 113 // anyo'nyamAsphAlayatA tadasyA vijjRmbhamANena kucadvayena / kandarpalIlopavane kRzAGgyA tadyauvane kiM phalitaM na cApi ? // 114 // tAM yauvanodabhedavizeSaramyAM mAtA samAlokya mudaM babhAra / vicintayantIti sudhA kimeSA matkukSiratnAkarato vijajJe // 115 // anyedyurabhyajya sahasrapAkatailena karpUrasugandhinainAm / zrIkhaNDavAsairmasRNaiH samantAdudvartya koSNairabhiSecya vAbhiH ||116 || suvarNaratnAbharaNairvicitrairAcUlamApAdanakhaM vibhUSya / divyaM dukUlaM paridhApya bhavyaM zirISakoSamradimA'paghAti // 117 // guNAvalI tAM prasaratsamagraguNAvalImAlijanena sArddham / AsthAnamAsthAya kRtAsanasya prasthApayAmAsa nRpasya pArzvam ||118 / / tribhi0 / / bhUpAlado: stambhamavApya bAlA sA zAlabhaJjIva paraM rarAja | vilocanendIvarasantatInAM jyotsneva yUnAM dadatI vikAzam // 119 // vilokya bAlAM surasundarastAM rUpasvarUpeNa jagajjayantIm / guNairazeSAnapi raJjayantIM manobhuvaH zAsanavaijayantIm // 120 // dadhyau nRpastvevamaho ! kimasyA varo vidhAtrA pravaro na sRSTaH / sRSTo yadi syAdavalokyate'tra zrotrAtithitvaM pratipadyate vA // 121 // yugmam / atAdRzAya pratipAdyate cetsaMpadyate tadvacanIyatA me / asyAM hi sRSTiH sukRtairiyaM tatsampAdayiSyanti tameva tAni // 122 // PSYTQ For Personal & Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 171 nizcitya citte svayamityadhIzaH sabhAM punastAM sahasA visRjya / antaHpuraM bAlikayA tayA'mA samAgamadvetriniruddhalokam // 123|| pratyujjagAmA'tha guNAvalI taM nRpAvalIvandyapadAravindam / bhadrAsane bhadratayA niviSTaM sA saMniviSTA tamidaM babhASe // 124 // vivAhayogyA bhavato'sti putrI yazaH pavitrIkRtavizvavizva ! / digIzvarAMzAzritamUrttiddhA sarvaM svato veda mahImahendraH || 125 || vijJApanA yat kriyate tadatrA'vadhAraya tvaM paramArthamIza ! | asmAkamasyAM manasA pravRddha: premA samujjRmbhata eva ko'pi // 126 || tato mahArAja ! mayi prasAdaM vidhAya putra pratipAdayemAm / varAya kasmaicididampurIyavAstavyacUDAmaNaye maheccha ! // 127 // saGgacchate'sau zvasurasya gehAdAgatya cAgatya yathA'nizaM naH / asyA viyogaM na vayaM visoDhuM kSamAH kSamAkhaNDala ! kiJcideva // 128 // rAjJIbhiranyAbhiriyaM nijecchA rAjJaH puro vijJapayAmbabhUve / ko vA prabhUNAM na manISitaM svaM labdhAvakAzaH pravikAzayeta ? // 129 // vijJaptimAsAM hRdaye nidhAya kSmAvAsavaH saMsadamadhyuvAsa / pUSeva pUrvA'calasAnudezaM siMhAsanaM ca zritavAnatandraH // 130 // subuddhinAmAnamatho subuddhi mantrIzamUce vasudhAsudhAMzuH / sutAM madIyAM svasutena sArddhaM vivAhayA'smadviniyogatastvam // 131 // tvagdoSaduSTaM tanayaM vibhAvya provAca mantrI nRpatiM pratIdam / svAminnanaucityavipaJcitaM kiM vacastvayA'vAci vipazcitA'pi ? // 132 // kva svarNakAyaH kva ca rAjilo'yaM kvairAvaNaH kvaiDakaDimbha eSaH / rAjendrasaMsevyapadaH kva devastvatpAdapadmapraNayI kva cA'ham // 133 // Cibya For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 * maGgalakalazakathAnakam vittaM yayoreva samaM jagatyAM kulaM yayoreva samaM pratItam / maitrI tayoreva tayorvivAhastayorvivAdazca nirUpito'sti // 134 // sa eva sambandhavidhirvidheyaH sambandhitA yena bhavet prazasyA / nirbandhamApAdya vidhIyamAnaH sambandha eva prakaroti hAsyam // 135 // tato mahArAja ! manAgapIdaM na yuktametad bhavatA'bhyadhAyi / mahIyasAmAtanute mahattvaM yuktyAnuyuktaM hi nirUpyamANam // 136 // apekSaNIyA na bhavanti jAtu kSoNIzvarANAmapi sevakAste / ye lobhamAlambya samutsahante kIrtiM prabho ! cchettumiha prasiddhAm // 137 // taduktamAdhAya hRdIti rAjA virAjamAnaH sahajena dhAmnA / jagAda mantrin ! kathamasmadIyaM vAkyaM visambandhamudAharastvam // 138 / / svasvAmisambandhamabhASatA'yaM dAkSIsuto vyAkaraNaM prakurvan / AbAlagopAlamaho ! prasiddhaH saMsmaryate'mAtya ! sa kiM tvayA na ? // 139 // sambandhamuddyotayituM paTiSThA SaSThIvibhaktiH sudhiyAM matA'sti / tvaM sevako'haM prabhurasmi te'pi pratItamevaM tamurIkuruSva // 140 // dhanaM yayoreva samAnamityAdyavAci yat tanna vicAracAru / sahasrapAdasya dinezvarasya kiM paGgunA kAzyapinA na yoga: ? || 141|| na kiM vibhinnAnvayayorbhaveyuH prItizriyaH sphItatamAH subuddhe ! | tathA hi rAmaH pramanAH sma datte laGkAdhipatyaM sa vibhISaNAya // 142 // zrIrAmalaGkezvararyorgarIyAn kule vibhinne'pi raNo babhUva / na manvate mAnadhanAstu yad vA kiJcit parityaktavivekabhAvAH || 143 || prItau virodhe ca tatazca puNyApuNyapravRttI prathamaM nidAnam / vicintya saMbandhavidhAnato me sambandhinAM zekharatAM zraya tvam // 144 // 9ova9 For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 173 ityAgrahaM bhUmipurandarasya saJcintya citte sacivaH svacitte / samAgamanmandiramiddhaRddhipradAnamAdhAnamayaM sukhasya // 145 / / buddhayA na yat siddhayati kAryamISad vaiSamyamApannamanantazo'pi / na pauruSeNApi na bhUridAnaistatrocitArcA kuladevatAyAH // 146 / / ityantarudbhAvya vibhAvitAtmA niketanAbhyantara eva devyAH / niketane ketanarAjirAji snAtvA pravizya prayataH sa dhIraH // 147 / / saMsnApya nIrairghanasAramitrairmanobhiracchairiva bhAvanADhyaiH / kastUrikAkuGkamacandanaistAM vilipya mUrti kuladevatAyAH // 148 / / madhuvratAkarSaNasiddhavidyArUpANi puSpANi manoharANi / Aropya mUrti paritaH purastAnnidhAna naivedyamanekadhApi // 149 / / adabhradabhairmaMgacarvitAgrairAstIrya saMstArakamastadoSam / bhavatprasAdAdacireNa vAJchA bhavatviyaM me saphaletyuditvA // 150 / / stutvA mahAthaiH stavanairudaurnAnAprakArairlalitaiH suvRttaiH / ayaM jano devi ! tava prasAde prApte samutthAsyati ceti jalpan // 151 / / svadehasAmarthyamacintayitvA yAvadvaraprAptisamAnakAlam / AhArabhaGgIparihArarUpaM kurvannakharvaM niyamaM vigarvaH // 152 / / navAmbudakSAlitazambhuzailAvadAtavAsA vikasanmukhazrIH / suSvApa devIcaraNAravindadvayAgrataH zuddhamanAH prazasyaH // 153|| saptabhiH kulakam / atha prabhApUrahatAndhakArA taddhyAnakASThAcalitAsanA sA / nizAvasAne viditaprabhAvA tuSTA babhASe kuladevatA tam // 154 // tvayA kimarthaM vihitaM madIyA'nudhyAnametatsacivAvataMsa ! / uttiSTha vatsa ! svamanISitaM drAGmadagratastvaM vinivedayasva // 155 // loyag For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 * maGgalakalazakathAnakam iti prasAdapramukhaM mukhoktaM nizamya vAkyaM sacivaH sa devyAH / utthAya baddhAJjalisampuTa: sannAnandasampUrNamanA jagAda // 156 / / matputrakAyasthitakuSThagandhastava prasAdAd ghanasArasArAt / devi ! prayAtu kSayamiSTasiddhipradAnasampAdanasiddhirUpe ! // 157 / / taduktamAkarNya sakarNasevyA devyA''ha sA sma smitapUrvamevam / rogakSayaM kartumahaM na zaktA zaktA'pi putrasya tavAdibhakta ! // 158 / / surAsurAdhIzanatakramo'pi vijJAnasampattivibhUSito'pi / naivA'nyathAkartumalambhaviSNurjino'pyabhuktvA nijakarmajAtam / / 159 / / upArjitaM yena yadeva karma zubhAzubhaM tena tadeva bhogyam / kiM nAnyathA putrasukhena vaptA vastuH sukhenaiva sutaH sukhI vA ? // 160 / / etatparityajya tato'paraM tvaM hRdA samAlocya varaM vRNISva / nA'svAmitAM svAmyapi vindate'tra prasAdhayan sAdhyamaho ! svasAdhyam / / 161 / / Uce sa yadyeva mataM kumAraM mAnye ! samAnIya samarpayasva / yo'vakrayeNApi narendrakanyAM vivAhya mahyaM dadate prasahya // 162 / / vijJApanAM tasya nivezya citte'bhidhIyate devatayA tayA sma / tvanmAnanAvAsitamAnasA'haM sarvaM vidhAtAsmi tadetadAzu // 163 / / asyAH puro dUrata eva ko'pi tvanmandurApAlataTastha eva / yo mandurAsannihitaH kumAraH svarUpasantajitamArarUpaH / / 164 / / atADyajADyajvarapIDyamAnaH sametya santApayate kRzAnau / Aptena guptaM rabhasA tamAnAyyodvAhaye rAjasutAM yatheccham // 165 / / yugmam / / tamevamuktvA kuladevatA'sau tirodadhe namrajanAnukamprA / vidhitsavaH kAryamihAryacittA bhRtyaM hi kiM nAma na zikSayante ? // 166 / / ovata For Personal & Private Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 175 tataH prabhAte sacivaH prahRSyan mahAzayaH pAraNakaM vidhAya / AhvAya mauhUrtikamAdareNAnvayukta lagnaM svahite vilagnaH // 167 / / jyotirvidaM dattavivAhalagnaM dhanAni dattvA vasanAni cApi / visarjayAmAsa nRpasya ziSTyA vivAhasAmagryamapi vyadhatta / / 168|| yaH kazcidAgacchati vAjizAlApAveM kumAraH sukumAragAtraH / svarUpamAraH pratipattisAra: sa me samAnIya samarpaNIyaH // 169 / / prakurvatedaM bhavatA madIyaM prayojanaM nirmitameva sarvam / ekaM samAhUya sa vAjizAlA'dhyakSaM samAdikSaditi prasannam / / 170 / / yugmam / sA devatApi pratipannaniSThA gatvojjayinyAM sukharAjadhAnyAm / vyomni sthitA tadvanapArzvato'daH puro'vadan maGgalakumbhakasya // 171 / / avakrayeNaiSa kumAra evodvivakSyate rAjasutAM svarUpAm / / ityantarikSe sa vaco nizamya vyacintayad vismita eva citte / / 172 / / devasya kasyApi vacaH kimetad daityasya kasyApyathavA gabhIram / vidyAdharasyApyanavadyavidyAvidyotamAnAzayakasya kiMvA ? // 173 / / siddhasya kasyApi kimetadAhosviccAraNasya vratacAriNaH kim ? / kAryaM nirAlambanameva na syAnnAkAraNaM kiJcidavekSyate hi // 174 / / paraM na yuktivyatiriktabhAvAt svAntaM pratItiM dadhate mamAtra / nivedayiSyAmi vizeSato'dastathApi pine sadanaM gataH san // 175 / / AdAya puSpANi sa pANinA drAk samAyayau sadmani vATikAyAH / kAryasya vaiyagryavazAdamuSya smRterna tadgocaratAmayAsIt / / 176 / / anyedhurudhAnamamuSya yAtaH zrutau prayAtaM vacanaM tadeva / athAptasadmA niyamena vaptuH puraH pravakSye'dbhutametadugram // 177 // ovato For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 * maGgalakalazakathAnakam na yadvacovartmani mAnavAnAM mahAkavInAmapi kiJcanApi / ceta:pathe nApi kadApi dhAtA karoti lIlAsphuraNena tacca / / 178 / / zubhodayo vA'pyazubhodayo vA syAddehabhAjAM niyateniyogAt / na ko'pi zaknotyativartituM taM kadAcana cchAyamiva svakIyam / / 179 / / atrAntare prAdurabhUtkutazcidvAtyA harantI vitataM prakAzam / rajobhirAndhyaM dizatI janAnAM vilocanAnta:patanapragalbhaiH // 180|| sa vAtyayotpATya tayA kumAraH sumArthamiGgannijavATikAyAm / campApurIsannihitATavIbhUbhAge kSaNAdgandha iva vyamoci // 181 / / vibhISaNaM yatra vinaiva laGkAM pazyanti rAmAkalitaM janaughAH / harIzvaro yatkapibhiH parIta: kvacit kvacit khelati nirviSaGkam / / 182 / / bhItiM dadhAnA iva sUrapAdA vindanti yatra prasaraM na kiJcit / abhraMkaSorvIruhasantatInAM chAyAcchalasthAnatamaHprapaJcAt / / 183 / / tasminnavijJAtaharivibhAgo babhrAma paJcAnanavat sa vIraH / vimArgayanmArgamupaitukAmo grAmaM puraM vA pRthugokulaM vA // 184 / / atha vyalokiSTa sa puNyasAraM kAsAramAzAH paripUrayantam / samAvrajatpAnthaparamparANAM karpUrasArairiva vAripUraiH // 185 / / astAghabhAvaM kalayantamuccaiH satAM manovad vitataM samantAt / daityArivakSaHsthalavad dadhAnaM padmAnurAgaM bahusattvaniSTham / / 186 / / cakrAcitaM jIvanadAnavittaM rAjAdhirAjonnatapANivacca / viSvagvRtaM cAruvizAlazAlAvalyA mahApattanavatsahaMsam / / 187 / / tribhirvize0 / grAmINapauraiH krayavikrayAbhyAM caladbhirAkIrNamabhIpsitAbhyAm / grAmasya kasyApyathavA purasya panthAnamanveSayituM pratItam / / 188 / / CAS@ For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 177 kRtvA taDAge savanaM zramArttaH svacchAni zItAni jalAni pItvA / Alambya dortyAM ca vaTasya pAdAMstasyopariSTAt sa samAruroha // 189 / / yugmam / / sUrastamAlokya tadugradu:khaM kareSvanekeSvapi satsu hartum / apArayannastamahIdhracUlAmAruhya vegAjjaladhau mamajja // 190 // na bandhanaM yasya na karmapAza: kiJcinna vA paJjaramasti yasya / tanUpabhogatyajanAparasya sthiraH sa haMsaH pratipadyate kim ? // 191 / / nimittamAtraM patane gurutvaM proktaM kaNAdena munIzvareNa / graheSu sarveSvapi bhAskarasya vyaktaM na tatki patanaM vidhattAm ? // 192 // sarojinInAthadinAdhinAthaprabhAdhinAthagrahanAthamukhyaiH / vivarNanA yasya babhUva zabdaiH sa hAstameti sthiramAH ! paraM kim ? // 193 / / idaM karANAM sphuratAM sahasraM puraskRtaM yanmayakA puraiva / / upekSate'smin samaye'pi tanmAmiti krudhA''ruNyamadhatta yo'rkaH // 194 / / pravarttamAne'bhyudaye'samAne ye svAminA ke'pi puraskriyante / taM te'nugacchanti tathA hi yAtaH prabhAdinau bhAnumatA sahAstam // 195 / / suto yadIyaH sa yamaH prasiddhaH padmApateryaH svayameva cakSuH / prabhurgrahANAmapi yaH sameSAM hantAstametIha sa cetsthiraM kim ? // 196 / / tamastatau vistRtimAzritAyAmadhaHsthitaM zvApadameva kiJcit / vyApAdayiSyatyacireNa mAmityavetya so'sthAt stimitastathaiva // 197 / / tathA kathaJcitprasRtaM tamo'pi dRzyo na haMso'pi yathAjaniSTa / bhAsAmabhAvo hi tamo'pi yuktaM proktaM kaNAdena tataH kathaJcit / / 198 / / vilokya so'tha jvalanajvalantaM nyagrodhabhUmIruhamuttareNa / hRSyattanuH zItavikampamAno'vatIrya tasmAt tamiyAya dezam / / 199 / / svag For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 * maGgalakalazakathAnakam sa sthAnapAlairbahu tapyamAnaH zIrSe prahArairabhitADitazca / ekena tanmantrivaco vicintyA'pasArya tebhyo vijane'tha ninye / / 200|| kSaNaM kRzAnAvakRzAzayastaM sa tApayitvA sacivAya machu / samarpayAmAsa kumArarUpaM kumAramAlokya mude'dita svam // 201 / / apUpuSat taM sacivo'pyajasraM snigdhAnnapAnaiH svakumAravacca / pracchannamAdhAya nidhAnavat sa deyArthavatprAharikairarakSat // 202 / / sa ekadA'pRcchadamAtyamevaM vaidezikasyApi vidhIyate me / kiM gauravaM ? tAta ! purI ca keyaM ? kiM nAmadheyastvamiha prasiddhaH ? // 203 / / mantryapyabhASiSTa viziSTabuddhiH svArthaM na te gauravamAdadhe'ham / campApurIyaM prathitA jagatyAM tannAthamantrya'smyahamatra vittaH // 204 / / svArtho'pi kaste ? saciveti pRSTastena nyagAdItpunareva mantrI / nivedayiSyAmi tavA'pi mugdha ! svArthaM kadAcit svamano'numatyA // 205 / / gateSu ghasreSu kiyatsvamAtyaM prastAvamAsAdya sa pRcchati sma / svArthaM tamAkhyAhi mamAnuvRttyetyuktaH sa tenAbhidadhe'bhisandhim / / 206 / / zrutvA tadAkUtamudAracetAH sa niHzvasan dikkarako'pyuvAca / A ! yuktimuktaM bhavatA kimuktaM vacaH kalaGka racayat kulasya // 207 / / ko nAma tatkarma vinirmimIte bhUtaM na yat kvApi na bhAvi yacca / sacetanaH kaH pariNIya kanyAM pradAtumIhAM tanutAM parasmai / / 208 / / tadvAcamantarvinivezya mantrI cchetsyAmi mUrddhAnamiti bruvANaH / pANau kRpANaM kalayan sa pApAt kRpAparaiH prAharikaiya'vAri / / 209 / / deze tvadIye yadi vA kule'smin pravRttireSA na tathApi me'rhA / AmuSmikaM vaihikamIhamAnaH samAcaretka: pratiSiddhamartham ? // 210 / / Disce For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 179 vimuJca santApakaraM prakopaM koze kRpANaM kSipa mantrirAja ! | bhavAdRzA bAlavadhAya khaDgaM kimAdadAnA na khalu pante ? || 211 || avocadajJAnavazAdabaddhaM bAlaH pravAlacchavidantavAsAH / vidan prabhUNAM purataH ka evaM vadetpadhatte pratipaddhi doSAn // 212 // tAvatpratIkSasva vibodhayAmo yAvad vayaM bAlamabAlabuddhim / itIritastaiH prazazAma mantrI sAmaprasAdhyA hyadhipA bhavanti // 213 || rakSAniyuktAstamabUbudhaMste tathA yathAmaMsta sa tadvacastat / Uce ca tanme sumate ! pradeyaM prApnomi yatpANivimocane'ham // 214|| Ameti tasya pratipadya sAravyAhAramAkAraparAddhamUrteH / vaivAhikaM dhIsakha eva sarvaM vidhApayAmAsa vidhi vidhijJaH // 215 // pravAdyamAneSu vicitrabhaGgyA mahAmRdaGgeSu kalasvaneSu / mArdaGgikairdravyamupAdadAnairuttAryamANaM svasuvAsinIbhiH || 216 || yoSAsu bhUSAsumanoharAsu prakurvatISu pravarAsu gItam / abhyajya tailena sugandhinA taM hAridracUrNopacitena tena // 217|| svavRttasantoSitakAntaputraprapUryamANAnupamAbhilASAH / ambhobhiruSNairavadAtarUpairasisnapaMstaM pravarA ramaNyaH || 218|| tribhirvi0 // vilepanaM kAzcana cakrura karpUrasambhAjitacandanena / lalAma kAzcicca lalATapaTTe gorocanArocitakuGkamena // 219|| sadA vivAhavyavahAravijJAH kAzcid babandhurvalayaM prakoSThe / tAmbUlamArAd ghanasAramizraM vyazrANayan kAzcana bhavyabhAvAH // 220 // kapoladeze mRganAbhipatrabhaGgIM vyadhuH kAzcana rAgasaGgAt / vAsAMsi kAzcitparidhApya navyAnyadIdRzandarpaNamiddhadarpAH || 221 || 959 For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 * maGgalakalazakathAnakam ityugrasaubhAgyaparaprabhAvAnumeyabhAgyAtizayasya tasya / cakruH purandhyo'pi vidhiM vivAhe kva bhAgyabhAjAM na bhavanti bhogA:? / / 222 / / catubhi:kalA0 / AropitAn kuGkamapaGkahastAnsImantinIbhirdadhataM samantAt / tataH samArukSadarUkSakAyaM sa hastinaM hastipakAttahastaH / / 223 / / vINAsu bherISu ca vAdyamAnAsvanantarAmAsu ca kurvatISu / gItAni tArasvaramanyapuSTAdhvani jayantISu tamanvitAsu // 224|| yugmam / / bhaTTeSu kAvyAni paThatsu satsu gItAni gAyatsu ca gAyaneSu / barhAtapatreNa virAjamAnaH sa maNDapaM prApa nivRttatApaH // 225 / / tanmaNDapadvAri mataGgajendraskandhAtsamuttIrya dizan vasUni / kulAGganAbhiH kRtamarghapAtrairaghu gRhItvAntaramAviveza // 226 / / yugmam / / vibhUSayAmAsa vibhUSaNAMzupradyotitAzaH sa kumArasiMhaH / siMhAsanaM zrIsurasundareNa vyadhAyi yat tatra sumerutuGgam // 227 / / trailokyasundaryapi varyabhUSAvibhUSitAGgI vihitAbhiSekA / vilepanairvAsitadikkadambA dukUlavAsaHpihitAnanazrIH // 228 / / sA mAtRkAsadmani mAtRkANAM vRddhAGganAsthApanayA sthitAnAm / vidhAya pUjAM sumano'nurUpAM bhadrAsane prAgniSasAda bhadrA / / 229 / / yugmam / / lagne prazaste patimitrapUrNadRSTyA pradRSTe balazAlamAne / SaDvargazuddhe ca tayoH purodhA amIlayanmaGgha karaM kareNa // 230 / / sa maGgale prAci dukUlabhArAn dadau dvitIye varabhUSaNAni / suvarNamANikyabharaM tRtIye turye rathAzvAdi dharAdhirAjaH / / 231 / / yAvatkaraM muJcati naiva putryA dhavaH sa tAvat tamuvAca bhUpaH / jAmAtaradyApi vimRgyate yastaM dezamAdatsva vinA nidezam / / 232 / / svag For Personal & Private Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 181 dezAnnidezAniva te nidezavyApArabhAjaH paripAlayantu / tAnpaJca paJcAJcita ! vallabhasya dezasya vAhAn diza me narendra ! ||233|| kiyat tvayA yAcitamityuditvA sa bhUpatiH paJca dadau turaGgAn / prasAdamAseduSi mAnase'smin naivAstyadeyaM mahatAM hi kiJcit ||234|| vivAhya tAM maGgalakumbha evaM samAzrayad vAsagRhaM sa yAvat / tAvad bhujiSyAbhirudIryamANAH svayaM samAkarNayati sma vAcaH || 235|| nirgamyatAM sAMpratameSa gehAtprayojanaM naH paripUrNameva / sakhyaH kSaNaM tiSThatu sa pratiSThaH pravarttate yAvadidaM tamo'pi // 236|| tAsAM giraH karNapathaM sa nItvA vimRzya cittena nimeSamAtram / zarIracintAmiSato'bhimAnI viniryayau vAsagRhAt savegam ||237|| suvarNapAtraM salilaiH prapUrNaM svapANinAdAya narendrakanyA / tamanvayAsId rabhAsAd rasotkA sampad yathaiva vyavasAyabhAjam // 238 // vitatya kiJcitkila dehacintAmetaM vadhUrunmanasaM samIkSya / brUte sma kiM nAtha ! vibAdhate tvAmArogyasampAtakarI bubhukSA || 239 || abhASamANe dayite vadhUTI ceTIM samAdizya paTIravAsA / sthAlaM samAnAyayati sma cetaH pramodakairmodakakaiH prapUrNam // 240|| tAbhyAmubhAbhyAmapi modakAste niSkRtrimapremasamanvitAbhyAm / ekatra pAtre ghanasArasArairivAhitA harSabhareNa bhuktAH || 241|| AsvAdamAsvAdayateva teSAmasyA nijasthAnavibodhanAya / tenendukhaNDairiva nirmitAnAM saundaryamAdarzayatetyavAdi // 242 // syAcced vizAlAsalilaM kathaJcit tanmodakA mAnasamodakAH syuH drAkSArasotpAditapAnakAnta: sitAparikSepanidarzanaM ca // 243 // Cibya For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 * maGgalakalazakathAnakam tadbhASitAkarNanato dharitrIdhavasya putrI parivismitA sA / vicintayAmAsa kimAryaputro'pyabaddhametannijagAda vidvAn / / 244|| etasya janmAspadameSikA pUrito vizAlAnagarI daviSThA / etajjananyA janakasya pastyaM prazastamAste dhruvameva tatra // 245 / / nirNIya buddhayeti lavaGgapUgakarpUrapUreNa vimizritaM sA / tAmbUlamasmai pradade narendrakanyA manorAgamiva svakIyam / / 246 / / zarIracintAkapaTena dhImAn vAsAlayAdeSa vinirjagAma / AdAya paJcApi turaGgamAMstAn kramAt purImujjayinI jagAma / / 247|| yatrAndhako'sau dhRtarASTra eva paGgaH pratIto'ruNa eva kAmam / manuSyadharmA sa puraM kubera: kANaH punarbhArgava eka eva // 248 / / yugmam / / samAgataM taM pitarau samIkSya pramodamAsedaturaJjasApi / gADhaM samAliGgya cucumbatustacchiro'mbujaM SaTpadadampatIva / / 249 / / mahAmahaM janmadine tadIye yaM cakratustau sutarAM prahRSTau / tasyAgame taM vihitAvaziSTamivAdadhAte sma tato'pyanalpam // 250|| vRttaM yathAvRttamatha svakIyaM nivedya pitroH pratipattipUrvam / anInahat tAnapi paJca vAhAn harye vinirmAya sa vAjizAlAm // 251 // vidyAvihInasya narasya puMstvaM tiryaktvameva prakaTIkaroti / iti svacitte pratipadya vidyAbhyAsAya yatnaM sa dRDhIcakAra / / 252 / / vAgvaibhavaM kevalameva tajjJAH puMstve nidAnaM paramAmananti / sAdhyasya siddhi hi vidhitsatAdau tatsAdhanaM sAdhanameva sAdhyam // 253 / / adhyApakasyAkhilavedavidyAkSIrodasAmIpyamavApya tUrNam / tataH sa pItAbdhiriva prakRtyA vidyAmRtaM tacculukIcakAra / / 254 / / Di589 For Personal & Private Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 183 athAvanIvAsavanandanI sA trailokyasundaryapi suprabuddhA / pArve zayAnaM sacivasya putraM vilokya vailakSyavilakSaNA''syA // 255 / / apAsya taM duSTarujAbhibhUtaM bhUtArttavad vAsagRhAnnirIya / dAsIva dAsIjanasannidhAne nizAM kathaJcid gamayAmbabhUva // 256 / / yugmam / / sevAgato mantryapi bhUmipAlaM vyajijJapad vijJatamaH prabhAte / tAdRk surUpo'pi suto'bhavanme tvadaGgajAsaGgavazena rugNaH / / 257 / / tat kaM pratIkAramahaM prakurve ? kasyAgrato vacmyasamAdhimetam ? / zrutveti devImanujezvarAbhyAM nivAritA dRSTipathAt krudhA sA // 258 / / rAjanyasiMhaM nijagAda siMhaM vijJApanAyai janakasya rAjJaH / kruddhasya netuH purataH sutena gantuM na zakyaM sutayA na cApi // 259 / / siMhasya vijJApanayaiva rAjJA''hUtA sutA vyajJapayat svavAcA / puMveSamAzritya tavAjJayetvAvantI ca jAmAtaramAnayAmi / / 260 / / AkasmikI kuSTharujA zarIre jvarAdivannaiva bhavennarANAm / zApena kasyApi muneryadi syAt tathApi pUtivraNasaMzritA na // 261 / / durvRttametatsacivasya sarvaM kiyacciraM sthAsyati saMvRtaM vA / antardadhAne na hi puNyapApe sugandhadurgandhavadAvRtte ca // 262 / / puNyairmamAyaM ghaTitazciratnaisteSAM dviSattvaM sahasA kathaM syAt ? / digIzavRndAMzabhavaH prabhurvA svayaM vicAraM kurutAM vicAram / / 263 / / narendra ! tanmAM visRja prasAdaM sRja tyajAkAraNakopametam / pazcAdapi krodhaphalaM mayi tvaM prabho ! na kiM darzayituM prabhuH syAH ? / / 264 / / AjJApitastatkSaNameva rAjJA pradAya zikSAM draviNaM caMguM ca / pratyarthidantAvalabhedasiMhastayA samaM prAsthita so'pi siMhaH // 265 / / tovao For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 * maGgalakalazakathAnakam samutsukaM tanmana eva pUrvaM siMhastataH kSoNibhujA praNunnaH / tato'pi kAma: praguNIkRteSustato varaM sA labhatAM na kiM svam ? // 266 / / vIrairanekairanugamyamAnAM prasthApya tAM bhUmipatirgabhIraH / kArISasaMchannakRzAnuvacca pracchannakopaH sacivAdhame'sthAt / / 267|| kenApi nAlakSi pathi prayAntI strItvena sA nRnapi vArtayantI / nRpeNa dattaM khalu dhArayantI puMveSamakSANyupavAsayantI // 268 / / sameti sUnuH surasundarasya tyAgI guNI kSoNipurandarasya / iti zrutigrAhitayA janaughA lAtvopadAM draSTumupAgamaMstAm // 269 / / avantidezAdhipatirnarendraH paJcAladezAdhipateH kumAram / samAvrajantaM vinizamya cArairupAcarat saMmukhamAnadAnaiH // 270 / / pradApite mAlavavAsavenAvAse narendrasya sutaH sa tasthau / daurvidhyavicchedakarANi yacchan dvijottamAnAM draviNAni kAmam / / 271 / / sarovare vArivisAripAnahetoH prayAtaH pitRnAmavarNaiH / aGkAJcitAn paJca turaGgamAMstAn sa ekadA'pazyadadRzyadoSAn / / 272 / / ete turaGgAH pravizanti yatra tatsadma sadmaprabhunAma matvA / brUtaitya mahyaM jhaTiti svabhRtyAnityAdizat siMhamukhena so'pi // 273 / / tathAkRte taiH kSitipAlasUnurvitatya siMhena samaM vicAram / nimantrayAmAsa samaM samagraizchAtrairupAdhyAyamadhIyamAnaiH // 274 / / samAgataM taM samavekSya so'pi cchAtreSu sarveSvapi bhAsamAnam / narendraputraH paramaM pramodaM yogIva lebhe pratibhAsamAnam / / 275 / / vaNikkumAro'pi kumAradhAmA kumAramAlokya visiSmiye tam / iyaM kimAkalpaviparyayeNa priyA madIyA samupAgatA sA // 276 / / Diree For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 185 bhojyairvicitrairvasanairanekairamAnayacchAtrajanaM samastam / yaM maGgale'sau vidadhe vizeSaM tenaiva jajJe sa ca sAbhyasUyaH / / 277|| tAMstIrthayAtropagatAnivA'yaM saMmAnya sarvAnapi bhASate sma / AkhyAnikAM ko'pi bhavatsu me'gre nijAnubhUtAM sarasAM bravItu // 278 / / vijJaptimAkarNya nRpAGgajasya gururjagau tAn prati jalpateti / te sAbhyasUyA jagaduH sa eva vaktA kathAM yatra kRto vizeSaH / / 279 / / atha svayaM maGgalakumbha etAM buddhayA vibudhyAtmavadhUmadhUtaH / vivAhamukhyaM sakalaM svavRttaM siMhAdikAnAM purato babhANa // 280|| gRhNIta gRhNIta javena cainamityuddhataM jalpati rAjaputre / chAtraiH samaM paNDita eva naSTaH sa kAkanAzaM kalitAtmabhItiH // 281 // bhadrAsane'muM vinivezya sAndrabhadrArthinI rAjasutAha sA sma / tvayA kathaM nAtha ! tadA vimuktA muktA'grahArA nanu mandabhAgyA // 282 / / vinA tvayA nAtha ! yadanvabhUvaM duHkhaM pravaktuM na tadasmi zaktA / dvijihvatAdoSapariSkRtaH sa pravaktu kiM nAma sahasrajihvaH ? ||283 / / iti svaduHkhapratipattipUrvaM svAbhAvikaM veSamiyaM prapadya / pratyarpya sainyaiH saha taM nRveSaM saMmAnya siMhaM vyasRjad gRhAya / / 284 / / pitroH padadvandvamanukrameNa prANInamattAmupadAnvitAM saH / iyaM vadhUrvo namatIti jalpan bhaktyopagUDhaH svayamapyanaMsIt / / 285 / / vadhUM samAlokya vidhUtadoSAM zvazrUH paraM toSamavApa sA'pi / yogyAsya jAyA bhaviteti cintA tadaiva tasyA hRdayaM mumoca / / 286 / / zvazrU samIkSya zvazuraM ca lakSmI niketanaM cApi paricchadaM ca / kRtArthayAmAsa vadhUH svameSA svabhAgyasaMrambhavivarNanena / / 287|| CIS AQ For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 * maGgalakalazakathAnakam siMho'pi gatvA tvaritaM nRpAya pratyarpayAmAsa sa taM nRveSam / nizamya tasyA varalAbhavRttaM mudAnvitastaM prazazaMsa bhUpaH / / 288 / / tvameva siMhAkhilavairisiMha: paropakArapravaNastvameva / / iti prazasyAGgavibhUSaNAni vAsAMsi cAsmai nRpatirvyatArIt / / 289 / / avApya campAdhipaternidezaM nivedya taM mAlavavAsavasya / sa maGgalazcampakapuSpagaurazcampAM parIvArayutaH samAgAt / / 290 // pravezitAmutsavapUrvametAM samaM priyeNopagatAM sa putrIm / nirIkSya rAjA sacivasya tasya duzceSTitaM satyamamaMsta sarvam / / 291 / / sarvasvamAdAya narezvarastaM samAdizad vadhyamavandhyakopaH / kumbhastadAkarNya tadaiva gatvA vijJapya rAjAnamamocayat tam // 292 / / vimocitastena dayAlunAsau visarjito'gAd drutamanyadezam / kasyApi kutrApi kadAcanApi kukarma nirmAya na zarmalAbhaH / / 293 / / sa yauvarAjyaM nRpateH prasannAllabdhvA sukhaM vaiSayikaM babhAja / tayA samaM paurajanopagItAM vistArayan kIrtimihenduzubhrAm // 294 // athAvanIzaM vanapAlako'pi drutaM samAgatya samAjabhAjam / vyajijJapaccAru manoramAkhye vane yazobhadraguruM sametam / / 295 / / vitIrya tasmai parituSTidAnaM guruM praNantuM niragAnnarendraH / natvopadezaM vinizamya rAjye jAmAtaraM nyasya lalau sa dIkSAm / / 296 / / rAjyaM samAsAdya tathA kathaJcit sa pAlayAmAsa nRpaH prajAstAH / yathA kadAcit surasundarasya mApasya nAsmArSurapetabAdhAH // 297 / / trivargamArAdhayato nRpasya zrImaGgalasya zritamaGgalasya / nItyA prajA raJjayataH prabhUtAH samvatsarA jagmurameyazakteH / / 298 / / Oice For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImunibhadrasUriviracitam * 187 athAnyadA zrIjayasiMhasUriM praNamya vijJAninamanvayuGkta / kRtAJjaliH prAgbhavamAtmano'pi devyAstathA maGgalakumbhabhUpaH ||299|| jagAda sUrirdvijarAjaniryatkAntipratikSiptatamaH pracAraH / asti prazastaM kSitisaMbhRta zrIpratiSThitaM nAma puraM garIyaH ||300|| tatrarjurUpaH kulaputrakoktyA khyAto'pi nAmnA'jani somacandraH / kuTumbinI cAsya vizuddhazIlA zrIdevyabhikhyA prathitA babhUva // 301 || suhRt tadIyo jinadattanAmA zraddhAdhana: zrAddhakulAvataMsaH / dezAntaraM yatsvadhanAni tasmai samarpayAmAsa visarjanAya || 302|| tasminnavApte viSaye'parasmin prayacchataH svacchatayA dhanAni / vizrANane'jasramahiMsravRtteH zraddhA vizuddhA'sya samullalAsa ||303|| tasya priyAyA api dAnadharme zarmaikahetau matirujjajRmbhe / priyasya vRttAnuguNena nAryaH pravartayanti vyavahArametAH ||304 || nayAjitaM svaM kulaputrakeNa svaM pAtrasAt tena kRtaM samagram / akhaNDitaM saukhyamapekSamANAH kiM kiM na kurvanti mahA'nubhavAH ? || 305 || tvagdoSaduSTaM samavekSya bhadrA sakhIpatiM sA kulaputrapatnI / hAsyAjjagau tAM prati vipriyaM te kimaGgamAhAtmyamidaM sakhi ! syAt ? // 306|| yenAyamIdRk samabhUtpriyaste samullasatsUraNakandarUpaH / tasyA vacastad vinizamya bhadrA bhadrA'pi santApamadhatta bADham ||307|| tayA girA tAM vyathitAM vibhAvyaM saumyendupatnI kSamayAmbabhUva / khedaM vRthA tvaM hRdi mA kRthA yat tanoti jantornikhilaM svakarma ||308|| atha svamAyuH paripUrya mRtvA yAtau yuvAM tau kramato'nurUpau / avakrayeNopayamastavAyaM parArthadAnena babhUva bhUpa ! ||309 || Libyaq For Personal & Private Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 * maGgalakalazakathAnakam sakhyAzca doSapratipAdanena jajJe kalaGko bhavataH priyAyAH / IdRgvacastasya nizamya sUrestayorabhUt prAgbhavasaMsmRtizca // 310|| sa jAtajAtismRtirAtmapatnyA samaM samutthAya gurUn vinamya / Aha sma yAvat samupaimi gatvA tAvad bhavadbhiH sthitiratra kAryA // 311 / / naiva pramAdaM nRpate ! vidadhyA itIrite'sau gurubhiH sasAra / nivezya rAjye tanayaM vinItaM vairAgyaraGgAt tarasA''sasAra // 312 / / pArzve gurUNAM garimAcalAnAM dakSaH sa dIkSAM vividhavat prapede / trailokyasundaryapi kurvatIva pativratAbhAvamiyaM yathArtham / / 313 / / kSamAM sthirAmAzrayato nRpasya tathAsya rAjyena babhUva zarma / cAritralakSmI pratipadya hRdyAM kaSAyakAluSyajayAd yathaiva / / 314 / / tapAMsi taptvA sa sudustapAni nirmAya kandarpamadarpakaM ca / vihRtya pRthvI ca munistayAmA svarlokalakSmImurarIcakAra // 315 / / istag For Personal & Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam maGgalakalazakathAnakam // ujjayinyAM mahApuryAM, vairisiMho mahapatiH / somacandrA ca tadbhAryA, dhanadattazca zreSThyabhUt / / 1 / / dharmArthI suvinItAtmA, satyazIladayAnvitaH / gurudevArcane prItaH, sa zreSThI dhanadattakaH // 2 // satyabhAmeti tadbhAryA, zIlAlaGkRtizAlinI / patyau premaparA kintvapatyabhANDavivarjitA // 3 // sA'nyadA zreSThinaM putracintAmlAnamukhAmbujam / dRSTvA papraccha he nAtha ! kiM te duHkhasya kAraNam ? // 4|| zreSThinA ca samAkhyAte, tasyaitasmin yathAsthite / zreSThinI punarapyUce paryAptaM cintayAnayA // 5 // dharma eva bhavennRNA-mihAmutra sukhapradaH / sa eva sevanIyo hi, vizeSeNa sukhaiSiNA // 6 // tat tvaM devagurau cApi, kuru bhakti yathocitAm / dehi dAnaM supAtrebhyaH, pustakAni ca lekhaya / / 7 / / kurvata iti te putro, bhAvI yadA tadA varam / bhavitA nirmalazcApi, paraloko'nyathAvayoH / / 8 / / hRSTaH zreSThyapyuvAcaivaM, priye ! sAdhUditaM tvayA / samyagArAdhito dharmo, bhaveccintAmaNiprabhaH / / 9 / / For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 * maGgalakalazakathAnakam tatazca devapUjArthaM, puSpagrahaNahetave / AkAryArAmikaM tasmai dadau zreSThI dhanaM bahu ||10|| svayaM gatvAtadArAme, puSpANyAnIya sa prage / gRhArcAmarcayitvA ca, gacchati sma janilAye // 11 // tatra naiSedhikI-mukhyAn, yathAsthAnaM daza trikAn / sthApayan parayA bhaktyA, vivadhe caityavandanam // 12 // tataH sAdhUnnamaskRtya, pratyAkhyAnaM vidhAya ca / atithInAM saMvibhAgaM, sa cakAra mahAmatiH ||13|| anyadapyakhilaM dharmakarma zarmanibaMdhanam / AhnikaM rAtrikaM caiva, dhanadatto vyadhAtsudhIH // 14 // atha dharma-prabhAveNa tuSTA zAsanadevatA / dadau tasmai putravaraM, pratyakSIbhUya sA'nyadA ||15| putre garbhAgate rAtrizeSe zreSThinyudaikSata / svapne hemamayaM pUrNaM, kalazaM maGgalAvRttam // 16 // jAtazca samayeputrastataH kRtvotsavaM gurum / tasmai maGgalakalaza, ityAkhyAM tatpitA dadau ||17|| kalAyAsaparaH so'thASTa varSa pramito'nyadA / tAta ! tvaM kutra yAsIti, papraccha pitaraM nijam // 18 // so'vadad vatsa ! gatvAhamArAme prativAsaram / tataH puSpANi cAnIya, karomi jinapUjanam // 19 // yayau pitrA sahAnyedyustatra so'pi kutUhalI / ArAmiko'vadat ko'yaM, bAlo netravilAsakaH // 20 // PSYAQ For Personal & Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 191 jJAtvA ca zreSTiputraM taM, tasmai so'pi dadau mudA / nAraGgadADimAdIni, susvAdUni phalAnyalam / / 21 / / svagehe punarAgatya, kurvato jinapUjanam / zreSThino'DhaukayatputraH, pUjopakaraNaM svayam // 22 // dvitiye ca dine tena, sAdaraM bhaNitaH pitA / gacchAmyataH paraM cAhaM, puSpAnayanahetave / / 23 / / nizciMtenaiva sthAtavyaM, tvayA tAta ! nije gRhe / atyAgraheNa tadvAkyamanumene pitA'pi tat // 24|| evaM ca kurvatastasya, dharmAbhyAsaM tathAntarA / kiyatyapi gate kAle, yajjAtaM tannizamyatAm / / 25 / / astyatra bharatakSetre, campAnAma mahApurI / abhUt tatra mahAbAhuH pArthivaH surasundaraH / / 26 / / rAjJI guNAvalI tasya, sA nijotsaGgavartinIm / dRSTvA kalpalatAM svapne, pArthivAya nyavedayat / / 27 / / rAjA provAca he devi !, tava putrI bhaviSyati / sarva-lakSaNa-sampUrNA, sarva-nArI-ziromaNiH // 28 // pUrNe kAle'tha cArvaGgI, sA devI suSuve sutAm / trelokyasundarI nAma, tasyAzcakre mahIpatiH // 29 / / lAvaNyarasamaJjUSA, saubhAgyarasanimnagA / babhUva yauvanaM prAptA, sA mUrteva suraGganA // 30|| tAM vilokyA'navadyAGgI, dadhyAviti dharApatiH / ramaNaH ko'nurupo'syAH, sutAyA me bhaviSyati / / 31 / / DISRO For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 * maGgalakalazakathAnakam Uce ca preyasI rAjA, varAheyaM sutA'bhavat / dAtavyA bruta tatkasmai, mAturatra pradhAnatA // 32 // rAjyavagayamAsmAkaM, jIvitAdapi vallabhA / nAlaM dhartuM vayaM prANAn, kSaNamapyanayA vinA // 33 / / dAtavyA tadasau mantriputrAyAtraiva he priya ! / pratyahaM nayanAndakAriNI dRzyate yathA // 34 // tato rAjJA samAhUya, subuddhiH sacivo nijaH / abhANi yanmayA dattA, tvatsutAyAtmanandinI // 35 / / amAtyo'pyabravId deva !, kimayuktaM bravISyadaH ? / kasmaicid rAjaputrAya, dAtuM kanyA tavocitA // 36 / / rAjoce taM tvayA vAcyamityarthe kiJcanApi na / dattA tvatsUnave ceyaM, putrI trailokyasundarI // 37 / / atha cintAturo mantri, gRhe gatvA vyacintayat / hA vyAghradustaTInyAye, patito'smi karomi kim ? // 38 // rati-rambhopamAkArA, rAjJaH putrI sutastu me / kuSThI tadetayoryogaM, kathaM jAnan karomyaham ? // 39 / / athavAyaM mayopAyo, labdho yatkuladevatAm / ArAdhya sAdhayiSyAmi, sarvamAtmasamIhitam // 40 // so'tha hyArAdhayAmAsa, vidhinA kuladevatAm / uvAca sApi pratyakSIbhUya mantrin ! smRtAsmi kim ? // 41 / / mantryUce tvaM svayaM vetsi, sarvaM me duHkhakAraNam / tathA kuru yathA putro, nIrogAGgo bhavenmama // 42 / / ASFAQ For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 193 devyUce nAnyathAkartuM, nRNAM karma purAkRtam / daivatairapi zakyeta, vRtheyaM prArthanA tava // 43 / / mantrI provAca yadyevaM, tadanyamapi puruSam / tadAkAraM surupaM ca, kuto'pyAnIya me'rpaya // 44 // tenodvAhya mahArAjaputrIM kamalalocanAm / arpayiSyAmi putrasya, kariSye'sya yathocitam / / 45 / / devatoce purIdvAre, vAjirakSakasannidhau / zItavyathAnirAsArthamagnisevAparo hi yaH // 46 / / kuto'pyAnIya mayakA, mukto bhavati bAlakaH / sa mantrin ! bhavatA grAhyaH, pazcAtkuryA yathocitam // 47 / / ityuktvAntardadhe devI, hRSTo'tha sacivezvaraH / sarvAM vivAhasAmagrI, praguNIkurate sma saH // 48 / / azvapAlanaraM channamAkArya nijakaM tataH / tasmai nivedayitvA ca, sarvaM vRttAntamAditaH // 49 / / idamUce ca yaH kazcidabhyeti bhavadantike / kuto'pi bAlako'sau hi, samaryo me'vilambata: // 50 // taM zreSThinandanaM tasyA, varaM vijJAya bhAvinam / ujjayinyAM yayau puryAM, mantriNaH kuladevatA // 51 // antarikSasthitovAca, sA caivaM tasya zRNvataH / puSpANyAnIya cArAmAdgacchato nijavezmani / / 52 / / sa eSa bAlako yAti, puSpabhAjanapANikaH / pariNeSyati yo rAjakanyakAM bhATakena hi // 53 / / swag For Personal & Private Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 * maGgalakalazakathAnakam tat zrutvA vismitaH so'yaM, kimetaditi saMbhrAmAt / tAtasya kathayiSyAmItidhyAyan sadanaM yayau // 54 // gRhaM gatasya sA vANI, vismRtA tasya daivatI / dvitiyadivase'pyevaM, zrutvA so'tha vyacintayat // 55 / / aho ! adyApi sA vANI, zrutA yA hyo mayAmbare / tadadya sadanaM prAptaH, kathayiSyAmyahaM pituH // 56 / / cintayatItyasau yAvat tAvadutpATya vAtyayA / nIto dUratarAraNye, campApuryAH samIpage // 57 / / bhayabhrAntastRSAkrAntaH, zrAntastatra sa bAlakaH / mAnasAkhyasarastulyaM, dadarzakaM sarovaram / / 58 / / tatra vastrAJcalAtpUtaM, payaH pItvAtizItalam / tatsetuskandhamArUDhaM, sa zizrAya vadrumam // 59 / / tadA cAstamito bhAnurvipadi patitasya hi / zreSThiputrasya tasyopakAraM kartumivAkSamaH // 60|| kRtvA darbhatuNai rajjU, tayA rajjvA ca taM drumam / samArUDho dadarzAsau, jvalantamanalaM kvacit / / 61 / / tato vaTAt samuttIrya, sa bhItaH zItavidrutaH / hutAzanAnusAreNa, campApuryA yayau bahiH // 62 / / tataH pArve'zvapAlAnAM, kurvANo vahnisevanam / yAvadAsIdasau hasyamAnastairduSTaceSTitaiH // 63 / / tAvat tena nareNaitya, pUrvAdiSTena mantriNA / AtmanaH pArzvamAnItaH, kRtazca nirupadravaH // 64 / / tova Q For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 195 gopayitvAtiyatnena, prabhAtasamaye'munA / arpito'mAtyavaryasya, gRhe nItvA sagauravam // 65 // bhojanAcchAdanaprAyairamAtyo'pyasya gauravam / cakAra sadanasyAntargopanaM ca divAnizaM // 66 // tato'sau cintayAmAsa, kimayaM mama satkriyAm / kurUte ? ca tathaivaM mAM, yatnAd rakSati mandire // 67 // papraccha so'nyadAmAtyaM tAta ! vaidezikasya me / sanmAnaM kimidaM hanta ! bhavatA kriyate adhikam ? ||68|| kiM nAmaiSA purI ? ko vA, deza: ? ko vA'trabhUpatiH ? / tanme satyaM samAkhyAhi, vismayo'tra pravartate // 69 // amAtyo'pyabravIccampAnAmnIyaM nagarI varA / aGgAbhidhAno dezo'yaM, rAjAtra surasundaraH // 70 // mantrI subuddhinAmAhaM, mAnanIyo mahattamaH / mayAnIto'si vatsa ! tvaM, kAraNena garIyasA // 71 || trelokyasundarI nAmnA, rAjJaH putrI vivAhAya / sA dattA mama putrAya, rAjJA kuSThi paraM hi saH // 72 // pariNIya tvayA bhadra !, vidhinA sA nRpAGgajA / dAtavyA mama putrAya, tadarthaM tvAmihAnayam ||73|| tatzrutvA maGgalo'vocadakRtyaM kiM karoSyadaH ? / kva sA rupavatI bAlA ? nindyarogI kva te sutaH ? ||74|| nedaM kAryaM kariSyAmi kathaJcidapi niSThuram / kUpe kSiptvA janaM mugdhaM, varatrAkartanopamam // 75 // CbYaq For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 * maGgalakalazakathAnakam mantryUce cenna karmedaM, tvaM kariSyasi durmate ! / tadA tvAM nijahastena, mArayiSyAmi nizcitam // 76 / / evaM nistriMzamAkRSya, bhaNito'pi subuddhinA / akRtyaM nAnumene tat, sa kulInaziromaNiH // 77 / / pradhAnapuruSairmantrI, niSiddhastasya mAraNAt / abhANi so'pi manyasva, bhadra ! tvaM mantriNo vacaH / / 78 / / tato'sau cintayAmAsa, bhavitavyamidaM ravalu / anyathojjayinI kvAsau, mamehAgamanaM kva ca ? // 79 / / idamAkAzavAcApi, daivatyA kathitaM tadA / tatkaromyahamapyevaM, yad bhAvyaM tad bhavatvaho // 80 // vicintyaivaM punaH smAha, maGgalo mantriNaM prati / yadyavazyamidaM kArya, mayA kartavyameva tat // 81 / / tadAhamapi va: pArve, nAtha ! nAthAmi sarvathA / mahyaM dadAti yad rAjA, vastujAtaM mamaiva tat // 82 / / sthApanIyaM ca tatsarvamujjayinyA puro'dhvani / evamastviti tad vAkyaM, mene mantryapi buddhimAn / / 83 / / samAsanne tato lagne, hastiskandhAdhiropitaH / sa ninye bhUpateH pArve, vastrAbharaNabhUSitaH // 84 / / trailokyasundarI sAtha, dRSTvA taM manmathopamam / amaMsta tadvaraprAptyA, kRtArthaM svaM manasvinI / / 85 / / tatazca vipre puNyAhaM puNyAhamiti jalpati / catvAri parito vahverdhamAte maGgalAni tau // 86 // OISIO For Personal & Private Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 197 prathame maGgale rAjA, cAru vastrANyanekazaH / suvarNAbharaNAdIni, varAya dvitaye dadau // 87 / / tRtIye maNiratnAdi, caturthe ca rathAdikam / jAyApatyostayoriti, jajJe pANigrahotsavaH / / 88 / / varaH samApte'pyudvAhe, vadhUhastaM na muJcati / uvAca nRpatistaM ca, vatsa ! yacchAmi kiM nu te ? // 89 / / tatazca yAcitaM tena, jAtyaghoTakapaJcakam / tat tasmai zIghramevAsau, pradadau prItamAnasaH // 10 // vAdyamAne tatastUrye, sphuraddhavalamaGgale / mantriNA svagRhaM ninye, samaM vaddhvA sa maGgalaH // 91 / / tatrAmAtyagRhajanazchannaM channamabhASata / kathaM nirvAsyate'dyApi, nAyaM vaideziko naraH ? // 92 / / trailokyasundarI sAtha, calacittaM nijaM patim / jJAtveGgitaistatastasyopAntaM naivAmucatkSaNaM // 93 / / tataH kSaNAntareNAsau, dehacintArthamutthitaH / jalapAtraM gRhItvAzu, tadanu prAcalacca sA // 94 / / kRtAyAmapi tasyAM ca, zUnyacittaM raha:sthitam / uvAca preyasI kAnta ! bAdhate tvAM kSudhA nu kim ? // 95 / / Ameti bhaNitaM tena, dAsI hastena modakAn / AnAyya svagRhAt tasmai, dadau trailokyasundarI // 96 / / bhukteSu teSu pAnIyaM, pibatA tena bhASitaM / aho ! ramyatarA ete, modakAH siMhakezarAH // 97|| For Personal & Private Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ 198 * maGgalakalazakathAnakam ujjayinyA nagaryAzcennIramAsvAdyate'malam / tadA tRptirbhavennUnaM, modakeSvaziteSvapi // 98 / / tat zrutvA rAjaputrI sA, dadhyAvAkulacetasA / aho ! aghaTamAnaM kiM, vAkyameSaH prajalpati ? // 99 / / mAtulasya gRhaM nUnamathAvantyAM bhaviSyati / asya me svAminastena, smRtimAgAdidaM khalu / / 100|| tatazca nijahastena, mukhapATavakAraNam / paJcasaugandhikaM tasmai, tAmbUlaM dattavatyasau // 101 / / sandhyAkAle punarmantrimAnuSaiH prerito'tha saH / trailokyasundarImevamUce matimatAM varaH // 102 / / gamiSyAmi punardehacintAyAmudarArtibhAk / tvayA kSaNAntareNAgantavyamAdAya puSkaram // 103 / / niragAtsa tato mantrimandirAtpuruSAMzca tAn / papraccha rAjadattaM bhoH, kvAsti tad vastu mAmakam ? // 104 / / taizca tad darzitaM sarvamujjayinyAH pathi sthitam / tataH sArataraM vastu, nikSipyAtha rathe vare // 105 / / tasmiMzca yojayitvAzvAMzcaturaH pRSThatastathA / badhvaikaM vastu muktvA ca, tatraiva so'calatpuraH // 106 / / pRSTAzcAnena te grAmA, ujjayinyadhvagAzca ye / manuSyANAM tataste'pi, jagustaM nAmapUrvakam / / 107 / / tato rathadhirUDho'sau, tena mArgeNa buddhimAn / staukaireva dinaiH prAptastAmeva nagarI nijAm // 108 / / Oice For Personal & Private Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 199 itazca pitarau tasya, tamanveSya vilapya ca / bahudhA bahubhirghatrairgatazoko babhUvatuH // 109 // gRhAbhimukhamAyAntaM, rathArUDhaM vilokya tam / jagAdAthA'parijJAya, jananyasya sasambhramam / / 110 / / preryate gRhamadhyena, rAjaputra ! kathaM rathaH ? / kartAsyabhinavaM mArga, kiM tvaM tyaktvA purAtanam ? / / 111 / / itthaM niSidhyamAne'pi, na yAvad virarAma saH / Acakhyau zreSThinastAvat, zreSThinyAkulitAzayA // 112 / / zreSThyapyasya niSedhArthaM, gRhAd yAvannirIyivAn / tAvad rathAtsamuttIrya, piturpAdau nanAma saH // 113 / / upalakSya tatastAbhyAmAzliSTastanayo nijaH / sadyaH prAdurbhavaddharSAzrupUraplAvitekSaNaM // 114 // papraccha copaviSTo'sau, vatsaddhiH kuta IdRzI ? / kva ca kAlamiyantaM tvaM, sthito'si ? vada nandana ! ? // 115 / / tatazcAtmakathA tena, pituragre niveditA / vAkzrutyapahArAdi-svasthAnAgamanAvadhiH // 116 / / aho putrasya saubhAgyamaho putrasya dakSatA / aho dhairyamaho bhAgyamiti prAzaMsatAmimau // 117|| tataH prAkArasaMyuktaM, sa svaM gehamakArayat / azvAnAM rakSaNArthaM ca, mandurAdiniyantraNam // 118 / / so'nyeArjanakaM smAha, mama tAta ! kalAgamaH / nyUno'styadyApi sapUrNaM, kariSyAmi tvadAjJayA / 119 / / SYAQ For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 * maGgalakalazakathAnakam tatazcAnumataH pitrA, kalAcAryasya sannidhau / kalAbhyAsaM cakArAsau, svakIya sadanAntike // 120 // itazca mantriNA tena rAtrau maGgalavezabhRt / preSito vAsabhuvane, vadhUpAnte suto nijaH // 121 // zayyArUDhaM ca taM dRSTvA, dadhyau trailokyasundarI / ko'yaM kuSThAbhibhUtAGgaH, samAyAto mamAntike ? // 122 // karasparzamatho kartumudyate'smin jhaTityapi / sA zayyAyAH samutthAya, niryayau bhuvanAdbahiH // 123 // dAsIbhirbhaNitA kiM nu svAminyasi sasaMbhramA ? | sAvadad devatArupo, gataH kvApi sa me patiH ||124|| pratyUcustA idAnIM sa, praviSTo'tra patistava / sAbravInnAstyasAvatra, kuSThI ko'pi sa vidyate // 125 // dAsI madhye tataH suptA, tAmatItya vibhAvarIM / trailokyasundarI prAtaryayau pitRgRhaM nijaM // 126 // subuddhirapi durbuddhiH, so'tha mantrI mahIpateH / yayau samipamanyedyuzcintAzyAmamukhaH kila // 127 // kRta praNatimAsInamathainaM pRthivIpatiH / harSasthAne viSAdaH kiM tavetyUce kRtAgrahaH // 128 // sa jagAda mahArAja !, vicitrA karmaNAM gatiH / asmAkaM mandabhAgyAnAmAgatA vipado'dhunA // 129|| cintayatyanyathA jIvo, harSapUritamAnasaH / vidhistveSa mahAvairI, kurute kAryamanyathA // 130 // Stay For Personal & Private Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 201 rAjA provAca he mantrinnuktvA svaduHkhakAraNaM / mAmapyamuSya duHkhasya, saMvibhAgayutaM kuru // 131 // niHzvasya sacivo'pyace, deva! daivaM karoti yat / tad vaktumapi no zakyamazraddheyaM ca zRNvatAM // 132 // svAmIpAdaiH saprasAdairdattA putrI mamAtmajA / tasyAM tu pariNItAyAM, yajjAtaM tannizamyatAM // 133 // yAdRg rAjJA svayaM dRSTastAdRgeva suto mama / adhunA kuSTharogArtto, dRzyate kriyate nu kiM ? // 134|| tat zrutvA bhUpatirdadhyau, sA nUnaM mama nandinI / kulakSaNA yayA spRSTaH kuSThI jAto'sya putrakaH // 135 // svakarmaphalabhoktAraH, sarve jagati jantavaH / ayaM hi nizcayanayo, yadyapyasti jinoditaH // 136 // tathApi vyavahAro'yaM, yo hetuH sukhaduHkhayoH / sa eva kriyate lokairbhAjanaM guNadoSayoH // 137 // svakarmapariNAmena, jajJe putro'sya kuSThikaH / jAtA ca tannimittatvAt, putrI me duHkhabhAjanam // 138 // Uce ca sacivA'narthamakArSamahamIdRzam / nAdAsyaM cedahaM putra, kuSThI na syAtsuto'pi te // 139 // amAtyo'pyabravItsvAmin ! hitaM kAryaM prakurvatAm / ko doSo bhavatAmatra ?, doSo matkarmaNAM punaH || 140|| athotthAya gato mantrI, sA tu trailokyasundarI / iSTApyaniSTA saJjAtA, rAjJaH parijanasya ca // 141 // Sibya For Personal & Private Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 * maGgalakalazakathAnakam AlalApa na ko'pyenAmIkSate tAM dRzApi na / ekatra guptagehe'sthAt, sA mAtRgRhapRSTataH // 142 / / acintayacca duHkarma, purA yad vihitaM mayA / tena kvApi yayau naMSTvA, pariNItaH sa me patiH // 143 / / anyacca lokamadhye me, kalaGkaH samupasthitaH / kiM karomi ? kva gacchAmi ? vyasane patitAsmi hA ! // 144 / / evaM cintA prakurvantyAstasyAzcite smRtaM tadA / bhavitojjayinIpuryAM, prApto nUnaM sa me patiH / / 145 / / tadA ca modakAMstena, bhuktvA saJjalpitaM kila / ete hi modakA ramyAH, kintvavantyA jalocitAH / / 146 / / tataH kenApyupAyena, tatra gacchAmyahaM yadi / tadA taM hi militvAhaM, bhavAmi sukhabhAginI / / 147|| athAnyedhuravak sA'mbAM, he mAtarjanako mama / ekavAraM yathA vAkyaM, zRNoti tvaM tathA kuru // 148 / / tAM dRSTvAnAdaraparAmanyedyuH siMhanAmakaM / sAmantaM jJApayAmAsa, sA tamarthaM kRtAJjaliH // 149 / / so'tha rAjakule gatvA, nRpaM natvopavizya ca / iti vijJapayAmAsa, prastAve vadatAM varaH // 150 / / nRpAtha bhavatAM mAnyA, kanyA sampratyasammatA / varAkI vartate kaSTenaiSA trailokyasundarI / / 151 / / asyAH sanmAnadAnAni, dUre'stvAlApanaM tathA / vAkyazravaNamAtreNa, prasAdo'dya vidhIyatAM / / 152 / / SyaQ For Personal & Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 203 pArthivo'thAzrupUrNakSaH, proce siMha ! purAbhave / anayA vihitaM kiJcidabhyAkhyAnAdi duSkRtaM // 153 // sA tatkarmaprabhAveNa, kalaGkitatanUrabhUt / iSTApyaniSTatAM prAptA, gADhamasmAkamapyaho ! || 154 || vAkyaM tadadya yatkiJcid vaktuM sA me samIhate / vadatu tatsukheneyamatrAgatya vicakSaNa ! // 155 // tatastadanumatyaitya, tatra trailokyasundarI / uvAca tAta ! me veSaM, kumArocitamarpaya // 156 // bhUyo rAjAbravIt siMha, kimidaM vaktyasau vacaH ? | so'vadad deva yuktaM hi kramo'sti yadayaM kila // 157 // rAjJAM gRheSu cetputrI, gurukAryeNa kenacit / yAcate yadi puMveSaM, dAtavyo'syai tadA hi saH || 158|| tatastadanumatyAsyai, puMveSaM pArthivo dadau / , Adideza ca taM siMhaM tadrakSArthaM balAnvitam // 159 // jagAdAtha kumArI sA, tAtAjJA ced bhavet tava / ujjayinyAM tadA yAmi, kAraNena garIyasA ||160|| kAraNaM kathayiSyAmi, jAte me'tha samIhite / adhunA kathite tasmin pariNAmo na zobhanaH // 161 // putrike ! mama vaMzasya, yathA nAbhyeti dUSaNaM / tathA kAryaM tvayetyuktvA, visRSTA sA mahIbhujA ||162|| tatazca siMhasAmanta - bhUrisainyasamanvitA / akhaNDita prayANaiH sA, yayAvujjayinIM purIm // 163|| Sya For Personal & Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 * maGgalakalazakathAnakam vairasiMho nRpo'pyevaM, zuzrAva janatAmukhAt / yaccampAyAH samAgacchannastyatra nRpanandanaH || 164|| abhiyAnAdisanmAnasvAgatapraznapUrvakam / purIM prAvezya tenAsAvAnIto nijamandire // 165 // pRSTazcAgamanArthaM saH, provAca nagarImimAm / dRSTumAzcaryasampUrNAmAgato'smi kutUhalAt // 166 // tataH prokto narendreNa, tvayA stheyaM mamaukasi / surasundararAjasya, mamagehasya nAntaraM // 167 // rAjaDhaukitagehe sA, tasthau sabalavAhanA / pattazcintyAdizatsvAdunIrasthAnaM nirIkSyatAm // 168 // pUrvasyAM dizi te tat tu, jJAtvA tasyai nyavedayan / tanmArge kAritAvAse'sau'vasacca nRpAjJayA // 169 // gacchato nIrapAnArthamanyadAzvAnnirIkSya tAn / sA dadhyau mama tAtasya, satkA ete turaGgamAH // 170 // teSAmanupadaM preSya, punarbhRtyAn viveda sA / bhartRrgRhAbhidhAnAdisarvazuddhi manasvinI ||171 || jJAnAbhyAsaparaM taM ca, jJAtvA trailokyasundarI / uvAca siMhaM bhartA me, dRSTavyo'tha kathaM ? vada // 172 // siMhasyAnumatenAtha, kumArI sA vicakSaNA / sacchAtraM taM kalAcAryaM bhojanAya nyamantrayat // 173 // bhojanArthamupAdhyAye tatrAyAte dadarza sA / chAtramadhye svabharttAraM, hRdayAnandadAyinam // 174 // CbYaQ For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 205 tasmA AsanamAtmIyaM, sthAla sAdApayat tathA / akArayad vizeSeNa, gauravaM bhojanAdiSu // 175 // tato vastrANi sarvebhyo yathAyuktamadatta sA / tasmai nijAGgalagnaM ca, vAsoyugma manoharam // 176 // sovAcAtha kalAcAryametanmadhyAt tvadAjJayA / yo jAnAti sa AkhyAtu, chAtro mama kathAnakam // 177 // sarvairapIrSyayA chAtrairnirdiSTo'tha sa maGgalaH / upAdhyAyAjJayA dhImAn, vaktumevaM pracakrame // 178 / / anubhUtaM caritraM vA, kathayAmi kathAnakam ? / sAvadaccaritaM brUhi, paryAptaM kalpitena bhoH || 179|| maGgalazcintayAmAsa, saiSA trailokyasundarI / campApuryAM bhATakena, pariNItA hi yA mAyA // 180 // kenApi hetunehAgAd bhUtvA puMveSadhAriNI / kathAyAmi tato nUnaM, svAnubhUtAM kathAmaham // 181|| so'vadad yA kathA loke, priyA citrakarI bhavet / svakIyAmahametAM tAM kathayAmi nizamyatAm // 182 // tatazcAtmakathA tenAditastatra prakAzitA / tAvad yAvadamAtyena, gRhAnnirvAsito sau // 183 // atrAntare kRtAlIkakopA rAjasutAvadat / amuM gRhNIta gRhNIta, re ! re ! mithyApravAdinam ||184|| ityukte pattayastasyAstadgrahArthaM samudyatAH / tayaiva vAritAH zIghraM sa cAnIto gRhAntare // 185|| , Obta , For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 * maGgalakalazakathAnakam athainamAsane'dhyAsya, siMhamUce nRpAGgajA / bhadra ! yenAhamUDhAsmi sa evAyaM priyo mama / / 186 / / kimatra yujyate kartumityuktaH so'pi cAbravIta / ayaM hi tava ced bhartA, tadA sevyo hyazaGkitam / / 187 / / soce siMha ! tavAdyApi, citte yadyapi saMzayaH / tadAsya mandire gatvA, sthAlAdIni vilokaya // 188 / / tathAkartumatho siMho, dhanadattagRhaM yayau / sa tu chAtramukhAtputrApadaM zrutvA''kulo'bhavat / / 189 / / putrasya gauravodantamAkhyAyaitena bodhitaH / darzayAmAsa sa sthAlAdIni tasya vivekataH // 190|| vaddhvAH svarUpakathanenAhlAdya zreSTinaM tataH / siMhaH punA rAjaputryAH, samIpaM samupAyayau / / 191 / / siMhenAnumatA sAtha, kRtvA strIvezamadbhutam / babhUva vallabhA tasya, maGgalasya mahAtmanaH / / 192 / / yayau ca zreSThino vezma, tayugmaM pArthivo'pi tat / AkArya sarvavRttAntaM, pRSTvA zrutvA visiSmiye ||193 / / tatastatraiva saudhe sa, gatvA rAjAjJayA punaH / / samaM trailokyasundaryA, vilalAsAtha maGgalaH // 194 / / sundaryA preSitaH so'tha, siMhaH sabalavAhanaH / lAtvA puruSaveSaM taM yayau campApurI punaH // 195 / / tenAtha sarva vRtAnte, kathite jagatIpatiH / hRSTo'bhAziSTa vatsAyA, aho ! me matikauzalam // 196 / / svag For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 207 aho ! kudhIramAtyasya, pApakarmavidhAyinaH / yenA'doSApi matputrI, sadoSA vihitA hahA ! // 197 / / siMhaM punarapi preSyojjayinyAM nijanandinIm / samAnAyyAvanIpAlaH, saJjAto'tIvaharSabhAk / / 198 / / amAtyaM dhArayitvA ca, mAryamANaM mahIbhujA / maGgalo mocayAmAsa, gADhAbhyarthanayA nRpAt / / 199 / / jAmAturuparodhena, mayA mukto'si pApa ! re ! / iti coktavatA rAjJA, so'tha niSkAsitaH purAt // 200 / / aputraH so'tha bhUpAlo, matvA jAmAtaraM sutam / tatraivAnAyayAmAsa, tanmAtApitarAvapi // 201 / / anyedhurmantrisAmantasammatyotsavapUrvakam / maGgalakalazaM rAjye, sudhIH sthApayati sma saH // 202 / / yazobhadrAbhidhAnAnAM, sUrINAM caraNAntike / surasundarabhUpAlaH, parivrajyAmupAdade / / 203 / / rAjye saMsthApitaH ko'pi vaNigjAtiritIrNyayA / sImAsthapArthivA rAjyaM, hartuM tasyopatasthire // 204 / / senayA caturaGgiNyA, sahitena mahaujasA / dRDhapuNyaprabhAveNa, jitAH sarve'pi tena te / / 205 / / zAntA'mitrasya tasyAtha, rAjyaM pAlayataH sataH / patnyAM trailokyasundan, suto'bhUjjayazekharaH / / 206 / / sa ca rAjA nije deze, jinacaityAnyanekazaH / jinArcArathayAtrAdidharmakRtyAnyakArayat / / 207 / / Asya For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 . maGgalakalazakathAnakam anyadodyAnamAyAtaM, jayasiMhAbhidhaM gurum / gatvA vavande bhavena, sakalatraH sa bhUpatiH // 208 / / papraccha ca yathA kena, karmaNA bhagavan ! mayA / prAptA viDambanodvAhe, devyA prAptaM ca dUSaNam ? // 209 / / sUrirUce'tha bharate, kSetre'traivAsti pattanam / kSitipratiSTitaM nAma, dhanadhAnyasamRddhibhAk / / 210 / / AsIt tatra somacandrA'bhidhAnaH kulaputrakaH / zrIdevIti ca tadbhAryA, tau mithaH prItizAlinau // 211 / / somacandraH prazAnto'sAvArjavAdiguNAnvitaH / mAnyaH samasta lokAnAM, tasya bhAryA ca tAdRzI / / 212 / / itastatraiva nagare, jinadevAbhidhaH sudhIH / zrAvako'bhUtsamaM tena, tasya maitrI nirantaram // 213 / / jinadevo dhanAkAGkSI, dhane satyapi so'nyadA / dezAntaraM gantukAmo, nijamitramabhASata // 214|| dhanAyAhaM gamiSyAmi, mayi tatra gate tvayA / mAmakInaM dhanaM saptakSetryAM vApyaM yathAvidhi // 215 / / tavApi tasya puNyasya, SaSThAMzo bhavatAditi / dinArANAM sahasrANi, daza tasyArpayatkare // 216 / / gate dezAntare tasmin, somacandro'tha tatsuhRd / vyayati sma yathAsthAnaM, tadravyaM zuddhacetasA // 217 / / AtmIyamapi zaktyAnusAreNAyaM vyadhAd vyayam / tajjJAtvA tasya bhAryApi, dharmaM bheje'numodanAt / / 218 // Disce For Personal & Private Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIrAjavallabhopAdhyAyaviracitam * 209 tasminneva pure tasyAH, sakhI bhadrAbhidhAnataH / nandasya zreSThinaH putrI, devadattasya gehinI // 219 // devadattaH sa kAlena, karmadoSeNa kenacit / kuSThI jajJe tato bhadrA, tatpriyA viSasAda sA ||220|| puraH sakhyAstayAnyedyustatsvarupaM niveditam / tayA ca hAsaparayA, bhaNitA sA sasaMbhramam // 221 // hale ! tvatsaGgadoSeNa, kuSTI jajJe patistava / mamApi dRSTimArgAt tvamato'pasara dUrataH // 222 // sA tena vacasA dUnA, trapayAdhomukhI sthitA / hAsyametaditi procya, tayaivAhniditA tataH // 223 // sa somacandraH zrIdevyA, tayA sArdhaM svabhAryayA / sAdhusaMsargataH prAptaM, zrAddhadhamamapAlayat // 224 // ante samAdhinA mRtvA, saudharme tridazAvimau / dampatI samajAyetAM paJcapalyopamasthitI // 225 // saudharmAtsomacandrAtmA, cyutvAbhUd bhUpate ! bhavAn / jIvazcyutvA ca zrIdevyA, jajJe trailokyasundarI // 226 // paradravyeNa yatpuNyaM, bhavatopArjitaM tadA / tadeSA bhATakenaiva, pariNItA nRpAtmajA // 227 // hAsyenApi vayasyAyai, yad dattastvanayA purA / kalaGkaH karmaNA tena, kalaGko'syA apIlu // 228 // tadAkarNya viraktau tau dattvA rAjyaM svasUnave / rAjA rAjJI ca pravrajyAM, pArzve jagRhaturguroH // 229 // Sta For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 * maGgalakalazakathAnakam krameNa so'tha rAjarSiH, sarvasiddhAntapAragaH / sthApito guruNA sUripade parikarAvRtaH // 230 / / trailokyasundarI sAdhvI, sthApitA ca pravartinI / vipadya tau tataH prAnte, brahmalokamupeyatuH / / 231 / / tatazcyutau manuSyatvaM, prApyAnimiSatAM punaH / evaM bhave tRtIye tau, prApsyataH padamavyayam / / 232 / / SISee For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. zrIbhAvacandrasUriviracitam maGgalakalazakathAnakam // ujjinyAM mahApuryAM vairasiMho rAjA tatprANavallabhA somacandrA priyA'bhUt / dhanadattanAmA zreSThIpuGgava AsIt / sa kiM lakSaNa: ? suvinItaH satyazIladayAnvito gurudevArcanatparaH paropakArapravaNa IdRzaH zreSThI / tadbhAryA satyabhAmA / sApi suzIlA patyau premaparA, parantu santAnavivarjitA'sti / ekadA sA zreSThinaM sutacintAmlAnavadanaM vIkSya papraccha - he kAnta ! kiM te duHkhasya kAraNaM ? tadA zreSThI yathAtathaM babhASe / tadvacaH zrutvA zreSThinI punarapyAha - he prANanAtha ! cintayA'lam / ihaloke paraloke ca nRNAM samIhitArthadAyako dharma eva / ataH kAraNat sa eva vizeSeNa sevanIyaH sukhena / ityukte zreSThinA jagade kayA yuktyA dharmaH kriyate ? tatpriye ! kathyatAm / zreSThinI prAha - he svAmin! devAdhidevazrIjinaviSaye pUjAM sugurorbhakti kuruSva pAtrebhyo dAnaM dehi, siddhAntapustakAni lekhaya, evaM dharmadhyAnaM kurvato yadi putro bhAvI, tadA varaM, kadAcit putro na bhavitA, tarhi nAtha ! paraloke nirmalamakhaNDasaukhyaM bhaviSyati / etadvAkyaM zrutvA zreSThI hRSTo'vAdIt - priye ! tvayA saadhuuktm| samyagArAdhito dharmazcintAmaNikalpadrumatulyatAM dadhAti iti nizcitya svamanasi devapUjArthaM puSpagrahaNAya zreSThinA''rAmikaM samAkArya tasmai dhanaM ghanaM dade / tatazca pratyahaM nirantarameva prage samutthAya zreSThI svayameva vATikAM gatvA sadyaH kusumAnyAnIya svagRhapratimA'rcanaM vidhAya nagaramadyasthajinAlaye gacchati / tatra naiSedhikImukhyAn yathAsthAnaM daza trikAn Ciste For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 * maGgalakalazakathAnakam satyApayan parayA bhaktyA caityavandanAM vidadhe / tataH sAdhUnnatvA vidhi vidhAya pratyAkhyAnaM kRtvA sumunInAM saMvibhAgaM cakre / evaM tasya zreSThinaH samastamapyAhnikaM rAtrikaM sarvazarmakRddharmakarma kurvataH zAsanAdhiSThAyinI devI santuSTA putravaraM pratyakSIbhUya dadau / tena vacasA sa pramuditaH zreSThI / itazca puNyaprasAdAd devatAdezAcca zreSThinI yasyAM rAtrau putragarbhaM dadhau, tasyAM nizi tayA svapne hemamayaH pUrNakalazo maGgalAnvito dRSTaH / tadA sA jajAgAra / pramuditA samabhUt / krameNa paripUrNasamaye zubhavelAyAM putro jAtaH / tadA mahotsavo babhUva / pitrA dInaduHsthitAnAM svarNaratnAdidAnaM dattvA samagrasvajanamelApakasamakSaM svapnAnusAreNa maGgalakalaza iti nAma vyadhIyata / tataH sa krameNa pravardhamAno vidyAbhyAsaM kurvannaSTavarSapramANo'janiSTa / anyadA teneti pRSTam-he tAta ! nityaM tvaM prAtaH samutthAya kva yAsi ? tadA pitrA proktam-pratidinaM devapUjArthaM vATikAyAM puSpagrahaNArthaM yAmi / sutenoce-ahamapi sArthe sameSyAmi ityukte janakena vAryamANo'pi taddine sArthe yayau / ArAmikeNa zreSThisutaM vijJAya tasya bAlakasya prItaye nAriGgajambIrakakaraNAdIni susvAdUni phalAni dttaani| tataH zreSThI prasUnAnyAdAya saputraH svagRhe gataH / tasmin dine zreSThinA putreNa saha snAnA'rcanabhojanAdi kRtam / tataH suto lezakhAlAmagAt / tadanantaraM dvitIyavAsare mahatA''graheNa vATikAyAM putra ekAkyeva puSpANyAdAtuM yayau / ArAmatazcArupuSpANi gRhItvA samAgAt / tatastena pituritthaM niveditam-athAhameva kusumagrahaNAya yAsyAmi / tato bhavadbhirdharmadhyAnaparaiH svagRha eva sthAtavyam / tadIyavacasA tenAnumatam / tato nirantaraM vATikAtaH sutaH kusumAnyAnayati / zreSThI sukhena devArcanaM karoti / etAvatA yajjAtaM, tannizamyatAm Asya For Personal & Private Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhAvacandrasUriviracitam * 213 1 atraiva bharatakSetre campA nAma mahApurI vidyate / tatra surasundaro rAjA / rAjJI guNAvalI / ekadA sA svapnamadhye nijotsaGge kalpalatAM dRSTvA jAgarUkA satI bhartuH kathayAmAsa / tadA rAjJA svadhiyA vicArya proktam-- etatsvapnaprabhAvAtsarvalakSaNasampUrNA putrI bhaviSyati / iti nizamya sA mumude / tataH paripUrNasamaye sutA prasUtA / mahIpena tasyAstrailokyasundarIti nAma vidadhe / krameNa pravardhamAnA tAruNyaM vayaH prAptA satI lAvaNyasaubhAgyaniketanaM jAtA / ekadA tAM manoharAGgI sutAM dRSTvA rAjA hRdi varacintAmakarot tadAnta: purIbhirvijJaptam - rAjanneSA bAlikA'smAkaM jIvitAdhAraH / etadvirahaM soDhuM vayaM na kSamAH / ataH kAraNAdasyA vivAhacintA nAnyatra kartavyA / asyAmeva puryAM mantrisubuddhiputrAya caiSA dAtavyA / iti strINAM vaco nizamya nRpo hRdi dadhyau - nUnaM vivAhAdikArye purandhrINAmeva prAdhAnyam iti vicintya bhUpena subuddhinAmA saciva: samAhUtaH / bahumAnapUrvakamiti bhASitaH- bho mantrin ! mayA matsutA tvatsUnave dattA, vivAhotsavaH kriyate / ityukte mantriNoktamsvAminnayuktaM kiM vadasi ? tvatputrI kasmaicid rAjasUnave ghaTate, na tu mama putrAya / yaduktam yayoreva samaM vittaM, yayoreva samaM kulam / tayormaitrI vivAhazca, na tu puSTavipuSTayoH // 1 // iti mantrivacaH zrutvA rAjA punarapyAha- ityarthe mantrin ! tvayA na kimapi vAcyam / etatkAryamitthameva bhaviSyati / saMzayo na vidheyaH / pArSadyairapyuktam - he mantrinnRpavAkyaM tatheti kriyate / tadA mantrI nRpavaco'niSTamapyanumene / tato mantrI gRhaM gatvA kRtAvasakthika upaviSTaH / citte cintayituM lagna: - hA ! vyaghradustaTIpatito'smi, kiM karomi ? rAjJaH putrI Libya For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 * maGgalakalazakathAnakam rUpeNa surAGgaganAsamAsti / matputraH sa kuSTharogAbhibhUtaH / tayoryogaM jAnan kathaM karomi ? iti cintAturatayA tasya sarvamapi bhojanAdi vismRtam / evaM cintayato buddhirutpannA-madIyA kuladevI suprabhAvA'sti / tadArAdhanaM karomi / tatprasAdAtsarvaM samIhitaM bhavitA / iti dhyAtvA mantrI vidhinA kuladevatAmArAdhayat / tataH sA pratyakSIbhUya jajalpa-mantrin ! kimarthamahaM dhyAtAsmi ? mantryUce-mAtastvaM svayameva sarvaM vetsi / punastathApi mama kathayataH zRNu-matputro duSTena kuSThavyAdhinA parAbhUto'sti / tathA kuru, yathA sa nIrogatAM bhajate / ityukte devI prAha-purAkRtakarmayogAd yA vyAdhivedanA jAtA, sA mayApyapAkartuM na zakyate / tavaiSA prArthanA vRthA / ityukte punarapi mantrI vimRzya babhASe-yadyevaM na syAt tarhi kamapyanyaM puruSaM tadAkAraM nirAmayaM kuto'pyAnIya mama samarpaya, yathAhaM nRpaputrIM tenodvAhya svaputrAya dadAmi / tasya yathocitaM kariSye / ityukte devI prAha-he mantrin ! purIdvAre turaGgamarakSakanarasamIpe zItanivAraNArthamagnisevAtatparo yaH kazcidbAlako mayA kuto'pyAnIya mukto bhavati, sa bhavatA grAhyaH / pazcAd yathocitaM kartavyam / ityAkhyAya devI tirodadhe / tena vAkyena sacivo hRSTaH san sarvavivAhasAmagrI kA lagnaH / tadanantaraM mantriNA svaturaGgamarakSakanaraM pracchannatayA samAhUya tasmai sarvavRttAntaM nivedya sAdaramAveditam / idamUce-yaH ko'pi bAlakaH kuto'pi bhavadantike samabhyeti, sa tvayA zIghraM samAnIya mamArpaNIyaH / ityukte tenAzvarakSakeNAGgIkRtam // ___ itazca devatA jJAnena tasyA rAjaputryAstaM zreSThisutaM bhAvinaM varaM vijJAyojjayinyAM mahApuryAM yayau / tatra gatvA yathA sa maGgalakumbhaH puSpANyAnayan zRNoti tathA vyomasthaivamuvAca ya eSa bAlakaH puSpANyA 05/09 For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhAvacandrasUriviracitam * 215 dAya yAti, sa bhATakena rAjakanyAM pariNeSyati / iti zrutvA sa bAlo vismayamApannaH kimetaditi cintayan manasi dadhyau-gRhaM gatastAtasya kathayiSye / yAvatA gRhe gatastAvatA vismRtam / dvitIyavAsarepyevameva zrutaM, tadA manasi vyacintayat-aho ! yA vANI kalye zrutA, adyaiva sA vANI nabhasi zrUyamANA'sti / gatadine piturna kathitaM, paraM tvadya kathayiSyAmi / iti vicintayan yAvadgacchannasti, tAvatA mahAvAtyayA samutpATya sa bAlazcampApUrIsamIpage dUratarAraNye nItaH / tadA sa bhayabhrAntastRSAkrAntaH zrAnto mAnasasara:samAnamekaM sarovaraM dRSTvA tatra vastrapUtaM jalaM pItvA svasthIbhUya darbhatRNai rajju vidhAya tayA rajjvA tadIyasetuskandhasamArUDhaM vaTavRkSamAruroha / etAvatA bhAnurastamitaH / tato vaTamAruhya dizo vilokayati sma / tadA uttarAzAyAM samIpe eva jvalitAnalaM dadarza / tato vaTAtsamuttIrya sa bhIta: zItapIDitaH san jvalanAnusAreNa campApurIbahiHpradaze yayau / tatrAgatyAzvapAlakasamIpe vahnisevAM kartuM lagnaH / tadA tairazvarakSakaiH puruSairhasyamA rityuktam-ko'yaM varAko bAlakaH ? kutaH samAgataH ? / iti parasparaM vArtA kurvatsu turagArakSakasvAminA zrutam / tadA tena pUrvasaGketaM smaratA bAlaH svasamIpe samAnItaH nirupadravaH kRtaH / tatazca prAtaHsamaye'tiyatnena sacivasamIpaM prApitaH / tadA'mAtyo mumude / sa bhavyasthAne sthApitaH, snAnabhojanAdinA santoSitaH / tadA maGgalakumbhena cintitam-mamAyaM satkriyAM kathaM kurute ? tathA gopayitvA kathaM rakSito'ham ? iti vimRzya sacivapArve pRSTam-mama vaidezikasya kimarthamayaM satkAra: ? tathA kaiSA purI ? ko vA dezaH ? ko vAtra bhUpati: ? ityAdi satyaM procyatAm, mama vismayo'sti / iti zrutvA'mAtyo'vAdIt-iyaM campApurI / aGgAbhidho dezaH / surasundaro'tra raajaa| Dise For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 * maGgalakalazakathAnakam asyAhaM mAnyaH subuddhinAmA mantrI / mayA tvaM mahatA kAraNena samAnIto'si / tadA tena pRSTam-kiM kAraNaM ? atha subuddhiH prAha-bhoH ! zRNu, rAjJA trailokyasundarI putrI vivAhayituM matputrAya dattA / punaH sa kuSThAbhibhUto'sti / ataH kAraNAddhe bhadra ! tvayA sA pariNIya matsutAya dAtavyA ityarthe tvamAnItaH / tadvaco nizamya maGgalaH provAca-bho mantrin ! etAvanmAtramakRtyaM kiM karoSi ? sA rUpavatI bAlA kva ? tava kuSTI sutaH kva ? ahametAvanniSThuraM karma na kariSyAmi / mugdhaM janaM kUpe kSiptvA varatrAkartanaM kaH kurute ? tadA mantrI prAha-re duSTa ! yadyevaM karma na kariSyasi, tadAhaM tvAM nijahastena mArayiSyAmi / subuddhimantriNA khaDgamAkRSya nistriMzaM hakkito'pi sa kulInaziromaNirakRtyaM nAnumene / tadA pradhAnapuruSairmantrI tadvadhAnniSiddhaH, tasya maGgalasyApyuktam-bho bhadra ! tvaM mantrivaco manyasva / vicakSaNaiH prastAvasadRzaM kriyate / iti zrutvA tenApi manasi cintitam-evameva nUnaM bhAvyamasti / anyathA mamojjayinIta ihAgamanaM kathaM syAt ? / vyomavANyA'pi purA itthamuktam / tasmAdahamapyevaM karomi / yad bhAvyaM tad bhavatyeva / iti vicintya maGgalaH punarevaM smAha sacivaM prati-idaM yadi nighRNaM karma kRtameva vilokyate, tadA'hamapi bhavatpArzve kimapi prArthayAmi / ityukte sacivaH sAnukUlo babhASe-bho bhadra ! kathaya / tenoktam-yad vastu rAjA me prayacchati tatsarvaM mAmakInameva, tatkSaNamevojjayinyAH pathi kartavyam / etad vAkyaM mantriNA'numene / tato nikaTasthe lagne hastinamAropya vastrAlaGkAravibhUSitaH sa nRpasamIpe ninye / tadA rAjA pramuditaH / trailokyasundarI taM manmathopamaM varaM dRSTvA tadvaraprAptyA svaM kRtArthaM mene / tatazca lagnasamaye vipreNa puNyAhaM puNyAhamiti jalpatA vahniparitazcaturvAraM svag For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhAvacandrasUriviracitam * 217 dampatI bhrAmitau / catvAri maGgalAni pravartitAni / prathame maGgale rAjA varAya bhUyAMsi cAruvastrANi prAdAt / dvitIye maGgale vastrAbharaNAnyadAt / tRtIye maGgale maNisvarNAdi dadau / caturthe maGgale rathAdikaM dattavAn / tayordampatyoritthaM vivAhotsavaH saJjajJe / vivAhotsave saJjAte yadA jAmAtA vadhUhastaM na muJcati, tadA rAjJoktaM-vatsa ! tava kiM yacchAmi ? ityukte tena jAtyaghoTakapaJcakaM yayAce / tadA narendraH harSabharanirbharAGgatayA tatkSaNameva yAcitAn paJcAzvAn tasmai jAmAtre dadau / tatastUryairvAdyamAnaiH sundarIdhavaloccArairbandivRndaravairjAyamAnaiH savadhUkaH sa maGgalaH sacivena yadA svagRhe ninye, tadA nizAyAM mantrigRhajanaizchannaM channamevaM jajalpeke nApyupAyena zIghramevAyaM niSkAsyate / tathA sA trailokyasundarI ceSTitAkArairbhartAraM calacittaM jJAtvA tasyopAntaM na mumoca / tataH kSaNAntareNa sa dehacintArthamutthitaH / tadanu sA rAjasutA jalapAtraM gRhItvA pRSThata eva yayau / tadA sa payasA pavitrIbhUya gRhamadhye sametaH / parantu sacinto'sti / tasminnevAvasare tayA trailokyasundaryA raha:sthitaM svapati zUnyacittaM dRSTvA itthaM babhASe-he prANeza ! kiM bhavatAM kSudhA bAdhate ? / Ameti tena bhaNitam / sA dAsIhastena pitRgehAnmodakAnAnAyya tasmai dadau / teSu modakeSu bhukteSu pAnIyaM pibatA teneti proktam-aho ! IdRzeSu siMhakesaramodakeSvAsvAditeSu yadhujjayinyA nagaryA nIraM labhyate, tarhi bhavyA tRptiH syAt, na cAnyathA / tadvAkyaM zrutvA vyAkulamAnasA rAjaputrI dadhyauaho ! aghaTamAnaM kiM jalpati ? ayamujjayinIjalamiSTatvaM kathaM jAnAti ? athavA tvasya mAtRkulaM tatra bhaviSyati / tena dRSTapUrvatayA tatsvarUpaM jAnan bhaviSyati / tatazca tayA nijahastena paJcasaugandhikaM tAmbUlaM svabhatrai mukhapATavakaraNAya dade / tataH kSaNAntareNa mantriNA mAnuSaM Sice For Personal & Private Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 * maGgalakalazakathAnakam preSya prastAvo jJApitaH / tadA tena maGgalenoktam - priye ! punarapyahaM dehacintArthaM gantukAmo'smi, udarArtirasadRzI vidyate / tvayA jalapAtraM zIghraM nAnetavyam / kSaNamekaM pratIkSya samAgantavyam / ityuditvA mantrimandirAnniryayau / tadA tena mantrisamIpe pRSTam - mAmakInaM rAjadattaM turagAdivastu kvAsti ? / tenoktam - tatsarvamujjayinyAH pathi saMsthitamasti / tatastatra gatvA sArataraM vastvekasmin rathe nikSipya tasmin rathe caturo'zvAn yojayitvA pRSThatazcaikaM baddhvA zeSakaM kiyadvastu tatraiva muktvA sa pracalitaH / anenojjayinIpathi sthitA grAmAH pRSTAstadA mantribhRtyairnAmagrAhaM sarve'pi mArgagrAmAH kathitAH / tataH sa maGgalakumbho rathAdhirUDhastena mArgeNa pracalan stokaireva dinaiH svAM nagarIM prAptaH / itazca tatpitarau sarvatrApi taM vilokya bahudhA vilapya kiyadbhirvA - sarairvigatazokau jAtau staH / ekadA maGgalasya jananI gRhAbhimukhamAyAntaM rathArUDhaM taM nirIkSyAnupalakSya ca sasambhramaM caivamuvAca - " bho rAjaputra ! tvayA gRhamadhye rathaH kathaM preryate ? purAtanaM mArgaM tyaktvA kiM navInaM mArga karoSi ? itthaM nivAryamANo'pi yAvatsa na tiSThati tAvatA zreSThinyA samAhUyAkulacetasA zreSThine samAcakhye / tadA zreSThyapi tanniSedhArthaM gRhAd yAvanniHsarati, tAvatsa maGgalakumbho rathAt samuttIrya pituzcaraNau nanAma | tatastAbhyAmupalakSya saharSaM yathA bhavati tathA sa maGgalatanayo gADhataramAliGgitaH / harSAzrUNi muJcantau samagraM kuzalAdigamanAgamanavRttAntaM papracchatuH / tathA RddhiprAptyAdikA vArtA pRSTA / tadA tena svakIyasamAcAraH samagro'pi pitroragre proktaH / tadA pitRbhyAM citte iti cintitam - aho ! putrasya mahadbhAgyaM saubhAgyam ca / tataH sa zreSThI svagehaM prAkAraguptamakArayat / tatrAzvapaJcakaM suguptasthAne tiSThati / zreSThigRhe Osta For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhAvacandrasUriviracitam * 219 vardhApanAdyutsavA jAtAH / athAnyadA sa maGgalakalazaH pitaraM prAha-tAta ! mamAdyApi kalAbhyAsaH kartavyo'sti / ityukte janakena svasadanAntike kalAcAryasamIpe vidyAbhyAsAya sa muktaH tatra kalAbhyAsaM kurute / / itazca tena mantriNA rAtrau maGgalaveSadhArI vAsavezmani vadhUpAnte svasutaH preSitaH / tadA trailokyasundarI taM zayyAdhirUDhaM dRSTvA hRdi dadhyau-ko'yaM kuSTAbhibhUto mamAntike sametaH ? / atha sa yAvatkarasparza kartumudyato bhavati, tAvatsA sundarI zayanAtsamuttIrya jhaTityeva gehAd bahistatra yayau yatra dAsIvargaH supto'sti / tadA dAsIbhiruktam-svAmini ! kathaM sasambhramA'si ? / ityukte sA'vAdIt-sa devatArUpI matpati: kvApi gataH / tAH procuH-idAnIM sa tvatpatirgRhamadhye praviSTaH / tadA tayA proce-sa matpatirna sametaH / ko'pi kuSThI sameto'sti / tataH sA dAsImadhye suptA / tAM rAtri vyatikramya trailokyasundarI prAtaH svapitRgRhaM yayau / tataH prabhAtasamaye subuddhisacivaH kubuddhiprerito mahIpateH sakAzaM gatvA cintAzyAmamukhastasthau / tadA bhUpatinA pRSTam-mantrin ! kiM harSasthAne viSAdaH ? / mantriNoktam-rAjan ! mama karmadoSeNa harSasthAne viSAda eva samajaniSTa / rAjJA pRSTam-kiM jAtam ? / tadA sa jagAda-yataH cintayatyanyathA jIvo, harSapUritamAnasaH / vidhistveSa mahAvairI, kurute kAryamanyathA // 1 // - [ajitaprabhasUrikRte zAM0 caritre-1-202] punarapi bhUpo duHkhakAraNaM papraccha / tadA sa sacivo dIrghaM niHzvasya babhASe-ahaM daivena muSitaH / mama putro yAdRzo'bhUt tAdRzo narendreNApi dRSTaH / sa ca sAmprataM tvatsutAsamparkeNa kuSThI jAtaH / kiM kathyate ? kasyAgre pUtkriyate ? / ityukte rAjApi duHkhabhAg babhUva, itthaM manasi svag For Personal & Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 * maGgalakalazakathAnakam cintayati sma - nUnaM sA mama nandinI nirlakSaNAsti / tadaGgaprabhAvenaiva mantritanayaH kuSTI jAtaH / jagati sarve jantavaH svasvakarmaphalabhoktAraH, paraM tvanyo nimittamAtraM syAt sukhaduHkhAnAM kartA, hartA na ko'pi kasyacitpuMsaH / iti cintaya sadbuddhyA, purAkRtaM bhujyate karma ||1|| [AryA] iti vimRzya rAjJoktam - he mantrin ! ahameva tava putrAyAnarthaM kRtvaan| yadyahaM matputrIvivAhaM nAkariSyam tarhi tvatputraH kuSThAbhibhUtaH kathamabhaviSyat ? ityukte'mAtyo'bravIt-svAmin ! hitakAryaM kurvatAM bhavatAM ko doSaH ? matkarmaNAmeva doSo'yam / atha mantrI samutthAya svasthAnamagAt / sA trailokyasundarI rAjJaH parijanasya ca priyApyapriyA jAtA / na ko'pi tAmA''lalApa / na ko'pi tAM dRSTyApyAlokayati sm| mAtRgRhapRSThata ekatra guptagehe sA'sthAt / iti cintayati - mayA pUrvaM kiM duSkarma vidadhe ? yena duSkarmaNA mama pariNItapatiH kvApi naMSTvA gataH / anyacca lokamadhye mahAn kalaGka upasthitaH / athAhaM kiM karomi ? kva gacchAmi ? kasyAgre kathayAmi ? mahati vyasane patitA - 'smi / iti cintayantyAstasyAzcitte samutpannam - nUnaM me pariNIta: patirujjayinyAM gato bhaviSyati / tena tadA modakAn bhakSayitvA ityAlApitaM--ete modakAstarhi bhavyA yadyavantijalamupari syAt / ityabhijJAnena sa matpatistatra saMbhAvyate / kenApyupAyena yadyahaM tatra gacchAmi tarhitaM prakaTIkRtya sukhabhAginI bhavAmi / evaM cintayantI sthitA'sti / athAnyedyuH sA jananIM prati prAha - he mAtaH ! tathA kuru, yathA matpitA vAramekaM mama vAkyaM zRNoti / ityukte'pi tAM mandAdarAM dRSTvA anyadA sA sundarI siMhanAmakaM sAmantaM prati svamarthaM vijJApayAmAsa / tadA tena 5429 For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhAvacandrasUriviracitam * 221 sAmantena sAdyantaM taM samAcAraM zrutvA hRdaye vicArya tasyA evamuktamvatse ! adhRtirna vidheyA / prastAve nRpaM vijJApya te samIhitaM kariSye / iti vacasA nRpAGgajA tuSTA / tena prastAvaM labdhvA bhavyayuktyA rAjAnaM vijJApyetyuktam-he nRpate ! bhavannandinI varAkikA bAlikA mahati kaSTe patitA'sti / asyAH sanmAnadAnaM dUre tiSThatu / vAkya zravaNamAtreNa prasAdo'dya vidhIyatAm / pArthivo'pyazrupUrNAkSaH siMhasAmantaM pratyuvAca-bho sAmanta ! anayA matsutayA pUrvabhave kiJcidabhyAkhyAnAdi duSkRtaM kRtaM, tatprabhAvAdiyaM sakalaGkA jAtA, asmAkamapyaniSTA'bhUt / punastathApyasau yatkiJcitkathAyitumicchati, tanmamAgre kathayatu / ityukte trailokyasundarI prati siMhasAmantenoktam-vatse ! svAmino'gre svacintitaM vacanaM vada / tataH sA trailokyasundarI tatra nRpasamIpamAgatya vacanamiti provAca-tAta ! mama kumArocitaM veSaM dehi / iti zrutvA rAjA prAha-bho sAmanta ! varAkIyaM kimasaMbaddhaM vaco vakti ? / tadA sa sAmanto'vadat-rAjannanayA yuktamuktam / purApyayaM kramo'sti / yato rAjasutA gurukAryavizeSeNa puMveSaM dadhate / ityarthe na kimapyayuktam / saMzayo na kAryaH puMveSo dIyatAm / atha bhUpaH siMhasAmantoktamiti vaco yuktiyuktaM matvA tasyai puMveSaM dadau / tathA ca tadrakSArthaM sainyAnvitaM siMhaM cAdideza / punaH sundarI prAha-yadi tAtAdezo bhavet tahi mahatA kAraNenojjayinIM yAmi / samIhite jAte tatkAraNaM kathayiSye / ityukte rAjA prAha-putri ! yathA svavaMzasya dUSaNaM na syAt tathA kartavyam / ityuditvA mahIbhujA sA visRSTA / tatazca siMhasAmantAdibhUrisainyasamanvitA sA sundarI puruSaveSadhAriNI piturAdezaM prApyAkhaNDitaprayANairujjayinIM yayau / tadA'vantIzo rAjA vairisiMhaH prajAmukhAdevaM zuzrAva-yatazcampApuryA nRpAGgajaH samAgacchannasti / tadA DISee For Personal & Private Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 * maGgalakalazakathAnakam T parasparaprItyA tasyA nRveSadhAriNyA abhimukhayAnAdisanmAnAdinA svAgatapraznapUrvakaM purIM pravezya svasadane rAjJA samAnItA / AgamanakAryaM pRSTaM / tadA tayoktam-AzcaryapUritAM bhuvi khyAtAM kutUhalAdimAM nagarIM vilokayituM sameto'smi / tato narendreNa babhASe - bho rAjaputra ! tvayA mama geha eva sthAtavyam / surasundararAjasya mama gehasya ca nAntaraM cintyam / ityukte sA nRpasutA sabalavAhanA rAjaDhaukitagehe tasthau / tatra sthitvA sA svapadAtIn svAdISTajalAzrayanirIkSaNAya samAdideza / tadA tairvilokya proktampUrvasyAM dizi tannIrasthAnamasti / ityudite sA sundarI nRpAjJayA tanmArgavihitAvAse'vasta / anyadA sA tatrasthA nIrapAnArthaM gacchato'zvAnnirIkSya hRdi dadhyau - nUnamete mama tAtasya turaGgamAH iti nizcitya teSAmanupadaM svabhRtyAH prasthApitAH / teSAmityuktam - yatreme'zvA yAnti yatra tiSThanti tatra bhavadadbhirgatvA tadIyadhAmanAmAdi jJAtvA samAgantavyam / ityukte tairbhRtyaiH sarvaM sthAnAbhidhAnAdi vijJAya proktam / tathA maGgalakalazaM kalAbhyAsaparaM jJAtvA trailokyasundarI siMhasAmantaM pratyuvAca'kenApyupAyena turaGgamA AtmIyA gRhyante / ityukte siMhenoktam - AsannalekhazAlAyAH sacchAtro'dhyApako bhojanAya nimantryatAm / tathetyukte bhojanAdisAmagrIM vidhAya sa nimantritaH / prastAve sametaH / tatsArthe svapatiM dRSTvA sA manasi mumude / tadA pramodAdAtmIyamAsanaM sthAlaM (ca) maGgalAya dattvA vizeSagauravamakarot / sAdaraM bhojanaM datvA sarvebhyo vastrANyadAt / maGgalAya svAGgalagnaM ramyaM vAsoyugmaM dadau / tataH kalAcAryamityAha eteSAM madhyAd yo jAnAti, sa cchAtro mamAgre kathAM kathayatu / iti nirdiSTe sarvairapi cchAtrairmaGgalakalazasya vizeSabhakti dRSTvA kopAditi jalpitam-asmAkaM madhye kathAM maGgala eva kathayiSyati / estaq For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhAvacandrasUriviracitam * 223 sarvacchAtrAnujJayA paNDitena maGgalakalazasyaivAdezo dattaH / tadA sa paNDitagirA vaktumevaM pracakrame-bhoH ! kathAnakaM kalpitaM vA'nubhUtaM kathayAmi ? / ityukte kumAraveSadhAriNyA nRpaputryA babhASe-kalpitena paryAptamanubhUtameva tvaritaM brUhi / iti bhASite maGgalazcintayAmAsa-saiSA trailokyasundarI bhavati, yA mayA campApuryAM bhATakena kanyA pariNItA'bhUt / kenApi hetunA nRveSaM dhRtvA sametA'sti / iti vimRzya nijaM svarUpaM kathayituM lagnaH sAdimadhyAvasAnaM nijaM caritraM tAvatkathitaM yAvatsubuddhimantriNA svagRhAnnirvAsitaH / atrAntare rAjasutA kRtrimaM kopaM vidhAya prAha-bho ! bho ! amuM mithyAbhASiNaM gRhNIta gRhNIta / ityukte tasyAH pattayastadgrahaNArthaM samudyatAste ca tayaiva vAritAH / parantu sa ca gRhamadhye samAnItaH / athainamAsana upavezya nRpAtmajA siMhasAmantaM pratyUceahaM yena pariNItA'smi, sa cAyaM mama priyo jJeyaH / athAtra kiM kartuM yujyate ? / ityukte sa proktavAn-ayaM cet tava bhartA syAttarhi tvayA''zrayaNIyaH ityukte sA prAha-bhoH sAmanta ! cet tava citte saMzayo bhavati, tarkhetadgRhe gatvA sthAlyAdInyAlokaya / iti vyakte prokte sAmantaH saMzayaM tyaktvA zreSThinaM samAhUya vaddhvAH svarUpaM kathayitvA rAjaputrIsamIpe sametaH / tatastasyAdezena sA strIveSamudbhUtaM kRtvA tasya maGgalasya vallabhA babhUva / tatastudyugmaM zreSThinaH sadanaM jagAma / pArthivo'pi zreSThinaM samAhUya taM vRttAntaM pRSTvA zrutvA ca manasi vismayaM dadhau / tato'nantaraM sa puruSaveSaM lAtvA campA yayau / amunA siMhena sarvavRttAnte kathite rAjA hRSTo jajalpa-aho ! matputryAH kalAkauzalaM vilokyatAm / aho ! amAtyasya pApabuddhirvilokyatAm / yena mantriNA matputrI nirdoSApi sadoSA kRtA / iti citte vicintya punarapi rAjA siMhasAmantamuJjayinyAM lovag For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 * maGgalakalazakathAnakam preSya nijaputrIM jAmAtRsahitAM samAnAyya yathAvidhi saccakre / tato mahIbhujA'mAtyo viDambita: / tadIyaM sarvasvaM gRhItam / vadhyasthAne vadhArthaM rAjJA sa praguNIkRtaH / talAra? rAsabhe sa Aropya trikacatuSkacatvarAdiSu paribhrAmitaH / tato maGgalena gADhAbhyarthanayA nRpAgrahAtsacivo mocitaH / tadA rAjJoktam-re pApaceSTita ! tvaM mayA jAmAturaparodhena mukto'si / anyathA na muJcAmi / atha matpurAnniHsara / ityuktvA svapurAnniSkAsitaH / tadanantaraM tena nRpeNa putravijitena sa jAmAtaiva putrasthAne sthApitaH / tanmAtApitarau tatraiva bhUpatinA smaanaayitau| anyedyuH sa rAjA mantrisAmantAdyanumatena mahotsavapuraHsaraM svarAjye taM maGgalakalazaM sthApayAmAsa / tatazca yazobhadrasUrINAM caraNAnte surasundarabhUpaH saMyamamupAdade / rAjye ko'pi vaNigjAtiH saMsthApito'stItIrghyayA pratyantapArthivAstasya rAjyaM gRhItumupatasthire / tadA tena zrImatpuNyaprabhAveNa saGgrAmabhUmau te sarve'pi lIlayaiva jitAH / tatastasya sarve'pi zatravo mitratvaM prAptAH / atha sukhena sa rAjyaM pAlayati / tatastrailokyasundaryAH putro'bhUt / yazozekharastannAma / tataH sa maGgalakumbharAjA nijadeze jinacaityajinabhuvanajinArcA'mAriyAtrAdidharmakarma vyadhApayat / anyadodyAnadeze samAyAtaM zrIjayasiMhasUriM zrutvA sa bhUpaH sakalatraH sadvAsanayA vandanAya yayau / tatra gatvA guruM tri:pradakSiNIkRtya bhaktipUrva natveti papracchabhagavan ! kena karmaNA mayA vivAhakAle viDambanA prAptA ? devyA (ca) dUSaNaM kathaM prAptam ? / ityukte sUrirUce-atraiva bharatakSetre kSitipratiSTaM nAma pattanamasti / tatra somacandrAbhidhAnaH kulaputrako'bhUt / tadbhAryA zrIdevI / mithastau prItizAlinau staH / yaH somacandraH sa prakRtyA suguNaH saralAzayaH samastalokAnAM mAnyaH / tadbhAryApi tAdRzI / rag For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIbhAvacandrasUriviracitam * 225 itastatra nagare jinadevAbhidhaH zrAvako'bhUt / tasya somacandreNa saha maitrI nibiDA bbhuuv| ekadA satyapi dhane jinadevo dhanAkAGkSayA dezAntaraM gantukAmaH somacandraM mitraM prati babhASe- 'bho mitra ! dezAntare'haM dhanahetave gmissyaami| parantu tvayA mAmakaM dhanaM saptakSetryAM yathAvidhi vApyam / tavApi puNyaSaSThAMzo bhavatu / ityuktvA dInArasahasradazakaM tasyArpayitvA sa dezAntare gataH / tasmin prayAte sati somacandreNa zuddhacetasA tadIyaM dhanaM yathocitasthAneSu vyayitam / tane somacandreNa kiyaddhanaM svakIyamapi vyayitam / mahatpuNyamupArjitam / tadbhAryApi taddhanAnumodanayA puNyaM bheje / tathA tasminneva pure tasyAH zrIdevyAH sakhI bhadrAbhidhAnA'bhavat / sA nandazreSThiputrI devadattasya gehinI / evaM sati kiyatA kAlena sa devadattaH zreSThI karmadoSAt kuSThI jAtaH / tatastatpriyA bhadrA viSIdati sm| ekadA tayA zrIdevyAH sakhyAH purata ityuktam-kenApi karmaNA matpatiH kuSThI jajJe / tadA tayA hAsyenoktam- he sakhi ! tvadaGgasaGgata eva tava priyaH kuSThI jAtaH / nUnaM tvaM mahApApakarvI mama dRSTimArgAd dUrato gaccha / mukhaM mA drshy| ityukte sA manasi dUnA, kSaNaM zyAmamukhI tasthau / punarapi tayA kSaNenaivaM proce-sakhi tvayA khedo na kartavyaH / ahaM tvayA saha hAsyaM karomi / tataH sA pramuditA / atha somacandraH svapatnyA sArdhaM sAdhusaMsargataH zrImaddharmaM prApya pAlayAmAsa / tadanantaraM samAdhinA mRtvA tau dampatI saudharme paJcapalyAyuSau tridazau jAtau / tataH somacandrAtmA saudharmAccyutvA he bhUpAla ! bhavAn jAtaH / tathA zrIdevyA jIvastatazcyutvA trailokyasundarI jajJe / bho rAjan ! yad bhavatA somacandrabhave paradravyeNa puNyamupArjitaM tatprabhAvAd bhATakena rAjasutA pariNItA / tathA ca tayA trailokyasundaryA purA zrIdevIbhave hAsyenaiva vayasyAyai yaH kalaGko oxas For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 * maGgalakalazakathAnakam dattaH, tadanusArata etayApi dUSaNaM prAptam / ityukte tau rAjA rAjJI pUrvavRttAntaM zrutvA svasUnave rAjyaM dattvA vairAgyeNa guroH samIpe pravrajyAM jagRhatuH / tataH sa rAjarSiH krameNa sarvasiddhAntapAragaH san guruNA zrIsUripade sthApitaH / trailokyasundarI sAdhvI pravartinIpade sthApitA / tatastau zubhadhyAnena vipadya brahmalokaM prAptau / tatazcyutvA manujatvaM prApya tRtIye bhave tau dvAvapi mokSapadaM prApatuH / / wag For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. zrIlakSmIsUriviracitam maGgalakalazakathAnakam // jainadharmaM samArAdhya, bhUtvA vibhavabhAjanam / prAptAH siddhisukhaM ye te, zlAghyA maGgalakumbhavat // 1 // ujjayinyAM puryAM vairasiMho bhUpaH / tatra dharmArthI dhanadattazreSThyabhUta / tasya nirapatyA satyAbhAmA bhAryA vidyate / sA'nyadA putracintAmalAnamukhaM zreSThinaM dRSTvA papraccha-he nAtha ! duHkhasya kiM kAraNam ? / zreSThinA yAthAtathye kathite sA smAha-kimanayA cintayA ? sukhaiSiNehAmutra sukhaprado dharma eva sevanIyaH / iti priyoditaM sAdhu matvA hRSTaH zreSThI puSpAdinA deva pUjAdyanekadharmakarma cakAra / atha dharmaprabhAveNa tuSTA zAsanadevatA tasmA IpsitavaraM dadau / sA zreSThinyanyadA garbhaM dadhau / pUrNe mAse jAtasya putrasya svapnAnusAreNa maGgalakalaza ityAkhyAM tatpitA dadau / kalAbhyAsapara: sa puSpAnayanahetave ArAme vajantaM svapitaraM nivArya prativAsaraM puSpANi cAnIya svayaM tasmai dadau, jinapUjanaM svayaM karoti kArayati ca / dharmAbhyAsaM kurvatastasyAtrAntare yajjAtaM tannizamyatAm / campApure mahAbAhuH pArthivo'bhUt / tasya rAjJI guNAvalI / tayoH putrI lAvaNyarasamaJjUSA surUpA prAptayauvanA trailokyasundarI babhUva / tAmanavadyAGgI vilokya dharApatiriti dadhyau-mama vatsAyAH ko'nurUpo ramaNo bhavati ? tato rAjJA nijaM subuddhisacivaM samAhUyA'bhANi-mayA tvatsutAyAtmajA dattA'taH paraM tvayA na vAcyam / atha gRhaM gatvA sacivo'cintayat-ratitulyA rAjaputrI, mama sutastu kuSThI, tadetayoryogaM Oice For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 * maGgalakalazakathAnakam jAnannahaM kathaM karomi ? / iti cintayan svadhiyaiva labdhopAyo dhIsakho gotradevIM samArAdhayAmAsa / sA'pi pratyakSIbhUyovAca-bho mantrin ! tavAGgajasya karmodbhUtakuSTharogakSayo'zakyaH, avazyameva hi bhogyaM karma bhujyate, tathApi bhavatkAryasiddhayarthaM purIdvAre'zvarakSakanarAntike yaH zItorto'gnisevanaparaH kuto'pyAnIya tvadbhaktituSTayA mayA''neSyate, sa bAlo mantrin ! tvayA grAhyaH, ityuktvA devI tirodadhe / sacivaH sarvavivAhasAmagrI praguNIcakAra / azvapAlanaramAkArya samAdideza-yaH kazcid bAlo bhavadantike'bhyeti sa pracchannaM mamAntike samAneyaH / devatA'pi vizAlAyAM gatvA puSpANyAnIyArAmAnnijagRhe gacchatastasya maGgalakalazasyAntarikSasthitovAcaivaM-ayaM bAlako'nyakanyAM bhATakena pariNeSyati / tacchrutvA vismita: sa gRhaM yayau / dvitIyadivase'pyevaM zrutvA punaracintayat-adyAhaM sadanaM prApto vyomavANI pituH kathayiSyAmi / yAvadidaM cintayati tAvaccampApurInikaTATavyAM devyA sa muktaH / tatra bhramannazvapAlAntike AgataH / tairazvapAlairgopayitvA'mAtyasyArpitaH / sa taM devakumArAbhaM dRSTvA hRSTo vijane sthApayAmAsa / ekadA tena sacivaH pRSTaHtAta ! kuto mama vaidezikasya gauravaM vidhIyate ? kathaM ca vijane rakSito'ham ? / so'pi tasmai kapaTena campApurAdhipasya trailokyasundarI putrIM tvaM pariNIya kuSThena pIDitAya matputrAya tAM nRpAGgajAM dadyAH, tadarthaM tvamatrAnItaH iti svAbhiprAyaM nyavedayat / tacchrutvA maGgala uvAcakulakalaGkakRdakRtyamahaM kathaM karomi ? mugdhajanaM kUpe kSiptvA varatrAkartanopamaM karmedaM na kariSyAmi / mantryUce-he durmate ! karmedaM cenna kariSyasi tadA tvAM nijahastena mArayiSyAmi / tataH sa bAlo maticakSuSA vilokya taM prAha-yadi mayA tvatsamIhitaM nirvartanIyameva tadA rAjA karamocane ovato For Personal & Private Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIlakSmIsUriviracitam * 229 yadvastu mahyaM dadAti tanmamaiva dAtavyam / evamastviti tadvAkyaM mantryapi mene / atha saMprApte zubhe lagne mahatA''DambareNa maGgalena pariNItA sA / hastamocanasamaye jAtyaghoTakapaJcakAdikaM tasmai rAjA pradadau / tato mantriNA vadhvA samaM sa maGgalaH svagRhaM ninye / kSaNAntare sa maGgalo dehacintAmiSeNa vAsamandirAnniryayau / sA'pi calacittaM nijapatiM jJAtvA payaH pAtraM gRhItvA tadanu prAcalat / dehacintAnte vicittaM svapatiM vIkSya preyasI prAha - he kAnta ! tvAM kSudhA bAdhate kimu ? / tena omiti bhaNite sA dAsIhastena modakAn svagRhAdAnAyya tasmai dadau / bhakSayatA tenAsyAH svasthAnajJApanAyetyuktaM vizAlAvAriNA Rte ete modakA na ramyatarAH / tadAkarNya nRpAtmajA vismitA'cintayat - aho ! kathamaghaTamAnaM vAkyameSa prajalpati ? (athavA'sya mAtulagRhaM tatra syAt) / iti vicintya surabhitAmbUlaM sA tasya dadau / punardehacintAmiSeNa mandirAdeSa vinirgatya turagAdikaM lAtvA kramAdavanti yayau / pitarau samAyAtaM sutamAlokya gatazokau babhUvatuH / tena pitRbhyAM svasvarUpaM niveditam / itazca mantriNA rAtrau maGgalaveSabhRtaM vadhUpAnte preSitaM sutaM / zayyArUDhaM kuSThinaM karasparzaM kurvantaM dRSTvA sahasA vAsavezmano bahirnirgatya dAsImadhye niSaNNA viSaNNA sA nizAmagamayat / prAtaH sacivo nRpatiM vyajijJapatprabho ! mama suto'dhunA tvatsutAsparzataH kuSTharogArto dRzyate, kiM kriyate ? | tadAkarNya bhUpastaM smAha - vicitrA karmaNAM gatiH, yataH - cintayatyanyathA jIvo, harSapUritamAnasaH / vidhistveSa mahAvairI, kurute kAryamanyathA // 1 // [ ajitaprabhasUrikRte zA0 caritre - 1 - 202] atra mama putryA doSaH, na tava putrasya, ityAzvAsitaH sacivaH svagRhaM estaq For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 * maGgalakalazakathAnakam yayau / rAjJA dRkpathAnnivAritA sA'nyedhuvigalitamanyoH piturantikaM gatvovAca-tAta ! mama puMveSamarpaya, vizAlAM gatasya tasya militvA kalaGkamapanayAmi / rAjJA'nujJAtA sainyairvRtA sA tAmujjayinIM prApa / mAlavAdhipa AyAtaM bhUpanandanaM matvA vAsagRhadAnAdyaiH saccakAra / anyadaiSA sadanAgrataH sarastIre gacchataH pitRnAmAGkitAnazvAn dadarza / teSAmanupadaM svabhRtyAn preSya bharturgRhAbhidhAnAdi sA viveda / jJAnAbhyAsaparaM taM jJAtvA'sau sacchAtramupAdhyAyaM bhojanAya nyamantrayat / bhojanArthaM tatrAyAte pAThake sA chAtramadhye svabhartAraM dadarza / tAn vasanAsanAdyaiH saMmAnya sA kalAcAryamuvAca-etanmadhyAt tvadAjJayA yo jAnAti sa chAtro mama kathAnakamAkhyAtu / pAThakagirA maGgalakumbhastAM puMveSadhAriNI nijapriyAM matvA siMhAdikAnAM zRNvatAM svamudvAhAdikaM prAguktaM jagau / tacchrutvA nRpAtmajA siMhasAmantamavocat-ayameva mama priyaH, asyAnveSaNArthamahaM puMveSaM kRtvA'trA''gatA'smi / siMho'bravIt-ayaM cet tava bhartA tadA'pazaGkitaM sevyaH / tato rAjAjJayA trailokyasundaryA samaM sa maGgalo villaas| ekadA sundaryA preritaH sa maGgalo'vantIzamanujJApya campAmayAt / rAjA'pi svaduhiturmukhAvRttAntaM zrutvA hRSTo'bhASiSTa-vatse ! tava kalaGko dUrIbhUtaH / atha mahIbhujA duSTakarmakArakaM tamamAtyaM mAryamANaM maGgalo mocayAmAsa / aputraH sa bhUpastaM maGgalaM rAjye sthApayitvA yazobhadrasUrINAM caraNAntike parivrajyAmupAdade / rAjyaM pAlayatastasya patnyAM jayazekharanAmA suto'bhUt / __ anyadodyAnamAyAtaM jayasiMhAkhyaguruM sapriyo bhUpo bhAvena praNamya taddezanAM zrutvA papraccha-bhagavan ! kena karmaNA mayA viDambanA prAptA? devyA ca dUSaNaM prAptam ? / sUri: spaSTaM nyavedayat-purA kSitipratiSThapure somacandrAhvaH Sisate For Personal & Private Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIlakSmIsUriviracitam * 231 I kulaputrako'bhUt ! tasya bhAryA zrIdevI / tasya sakhA jinadevAbhidhaH zrAvako'bhUt / anyadA sa jinadevo dhanAkAGkSI dezAntaraM gantukAmo nijamitrasomacandrasya svadhanaM saptasu kSetreSu vapanAyArpayat / tasmin gate somacandrastaddravyaM yathAsthAnevyayati sma / tatraiva pure zrIdevyAH sakhI devadattasya gehinI bhadrAbhidhA'bhavat / bhadrAyAH patiH kenacitkarmaNA kuSThI jajJe / anyedyustayA sakhyAH purastatsvarUpaM niveditam / hAsyaparayA zrIdevyA tasyAH saMmukhaM nigaditaM-hale ! tvatsaGgena tvatpati: kuSThI jajJe / tadAkarNya bhadrA hRdi dodUyate sma / kSaNAdUrdhvaM vayasye! mA kRthAH khedaM mayA hAsyena kathitaM iti procya sA''hlAditA / sAdhusaMsargataH zrAddhadharmaM prApya kramAtsamAdhinA mRtvA yuvAM dampatI saudharme samajAyetAM, tatazcyutvA somacandrajIvo bhUpate ! tvamabhUH, zrIdevyAzca jIvastrailokyasundarI jajJe / bhavatA paradravyeNa puNyamupArjitaM tena bhATakenaiva nRpAtmajA pariNItA / purA'nayA hAsyenApi vayasyAyai yad dattaM tadA tasyA iha bhave tatkalaGkamabhUt / IdRgmunivacaH zrutvA viraktau tau rAjyaM svasUnave datvA guroH pArzve pravrajyAM jagrahatuH / niraticAraM saMyamaM prapAlyAnte tAvubhau vipadya brahmalokamupeyatuH / krameNAvyayamajaramabhayaM samastAtmasaMpattyAvirbhAvasukhaM mokSapadaM prApatuH / PSYAQ For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. ajJAtakartRkam zrImaGgalakalazakathAnakam // ujjayinyAM mahApUrU, vairisiMho narezvaraH / AsId vairivrajavadhUvAtavaidhavyapaNDitaH / / 1 / / tatraiva dhanadatto'bhUt, zreSThI zreSTho viziSTadhIH / satyabhAmA priyA tasya, zasyAcArA mahAsatI // 2 // anyadA sa nizAzeSe, sukhasupto vyacintayat / sutena zUnyA mallakSmIH , sarva zUnyA ra....m // 3 // devahInaM devakulaM, svAmihInaM yathA balam / moktikaM tejasA hInaM, putrahInaM tathA kulam / / 4 / / evaM cintAparo yAvat, tAvadUce priyA priyam / / parimlAnamu[kho']tyantaM tathA nAtha ! nirIkSase / / 5 / / yathA phAlacyuto dvIpI, bhagnadanto yathA karI / gatamantro yathA yogI, niyogIva padacyutaH // 6 // yadi gopyaM nahi svAmin !, kAraNaM me tadA vada / zreSThyUce ced hRdo gopyaM, na gopyaM me tathA'pi te // 7 // patrahInA yathA vallI, candrahInA ca zarvarI / viSAdAya vidagdhAnAM, tathA tvaM me sutojjhitA // 8 // priyA prAha priya ! prAptaM?, viSAdena viSIda mA / samIhitaphalA''vAptau, kuru dharme matiM sadA / / 9 / / 1. 'paryAptaM' ityarthaH / Ostag For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRkam * 233 davadagdhA yathA vRkSA, dharmadagdhA yathA'GkarAH / nIrAdeva prarohanti, tathA dharmAnmanorathAH // 10 // tacchrutvA dhanadatto'pi, dharmakarmodyataH sadA / ninAya kAlaM saukhyena, saptakSetryAM dhanaM vapan // 11 / / tena dharmaprabhAvena, kAntA sutamajIjanat / kumbhena sUcitaM svapne, ratnaM ratnakhanI yathA // 12 // tAbhyAM svapnAnusAreNa, mahotsava-purassaram / tasya 'maGgalakalaza', ityAkhyA vidadhe mudA // 13 / / vardhamAnaH kumAro'tha samaM pitRmanorathaiH / aSTasaMvatsarakalaH so'STamIndurivAbhavat // 14 // 2 mahAjanikamANikyaM jinArcAhetave'nvaham / svayaM prayAti puSpAdi samAnetuM vizuddhadhIH // 15 / / aparedhuH samaM pitrA bADhaM pallavitAgrahaH / sa jagAma puSpavATyAM phalapuSpAdilAlasaH / / 16 / / praznAd vijJAya taM bAlaM dhanadattasya nandanam / phalAdyaiH prINayAmAsa kAmaM malayapAlakaH // 17 // athAgamya gRhaM zreSThI saparyA zrIjinezituH / cakAra pUjAsambhAramArpayat tasya nandanaH // 18|| iti pratyahamAtanvaMstanubhUrapadyaviH / pitRpAdAmbujayugaM vinamyaivaM vyajijJapat / / 19 / / 2. ime sapta zlokAH sampAdanAya prAptapraptau / na santi, paraM tu kathAvazyakatAnusAreNa zrI mANikyacandrasUriviracitacaritrAt uddhRtAH / DISee For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 * maGgalakalazakathAnakam tAtAhameva malayAt puSpapatraphalAdikam / AneSye pUjyapAdaistu pUjA kAryA jinezituH // 20 // bhaktiyuktaM tu tadvAkyaM, zrutvA jJAtvA tadA''graham / udyAnapAlakaM prAha, zreSTI ziSTAzayastadA // 21 // mama sUnostvayA deyaM, puSpopakaraNAdikam / sahAgatya vimoktavyaH, sArA kAryA prayatnataH // 22 // prItacetAH prayAtyeSa, sumAnyAnetumanvaham / maGgalo jananI snehavallIvizrAmabhUruhaH / / 23 / / itazca bharatakSetre, campeti prathitA purI / bhUpo'bhUt tatra, rUpeNa sundaro guNasundaraH // 24 // priyAyAM guNasundarIM, tasya trailokyasundarI / saJjAtA sarvalAvaNyataroH saubhAgyamaJjarI // 25 / / tAM prAptayauvanAM prekSya, bhUpo rUpeNa sundarAm / rAjJI rahasi papraccha, ko yogyo'syA varo vara: ? // 26 / / vaiDUryapatrikA svarNe, kramuke nAgavallIkA / candre jyotsnA yathA zasyA, tathA kanyA zubhe vare // 27 // narezvara-vacaH zrutvA prItA provAca vallabhA / tvayi zikSA pradAnaM yaH, sarvaM jJeyaM tadIdRzam // 28 // bhAratyA lekhazAleyamAne toraNabandhanam / mAtuH puro mAtRkulaM, laGkAyA laharIyakam / / 29 / / tathApi vallabhA'tyantaM, sutA dezAntare yadi / dIyate dussahastasyA, AvayovirahastadA // 30 // Disea For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRkam * 235 svA'mAtyaputrAya sutA, dIyate deva ! cet tadA / pitarastarpitA yAnti, sahakArAzca saJcitAH // 31 // sUktiyuktaM svakAntAyA, vAkyaM zrutvA vyacintayat / iSTaM vaidyopadiSTaM me, saJjAtaM sAmprataM kila // 32 // sabhAyAM drutamAgatya, harSotkarSeNa pUritaH / sacivezaM samAhUya, nRpaH provAca vAcikam // 33 // svasutAM tvatsutAyA'haM, dAsye pratipravarddhaye / aGgIkuru tvamapyetAM, yathaiva jAyate'dhunA // 34 // khaNDAkSepaM yathA kSIre, zarkarAmardanaM guDe / dIrghatve dIrghatA nUnaM prItau prItiH pravarddhate // 35 / / tadadbhUtaM vacaH zrutvA, provAca sacivezvaraH / avimRSTaM kathaM devo, mamA'dizati sAmpratam ? // 36 / / kva khadyotaH ? kva caNDAMzuH ?, kva meruH ? kva ca sarSapaH ? / kva zeSAhi:? kvA'lasakaM?, kva svAmI ? kva ca mAdRzaH ? // 37 // anyadAstAM nRnAtheza !, kaH samarthastavAdhunA ? / dhAnyeSu lavaNaM kSeptuM, cUrNaM patreSu yojitum // 38 // punarbabhASe bhUpAlo, bAlo'si sacivezvara ! / saptAGgaM sakalaM rAjyaM, tavaiva mama varttate / / 39 / / sacivo'cintayaccitte, yadazastravadhaH smRtaH / AjJAbhaGgo narendrANAM, vRtticchedo dvijanmanAm / / 40 / / ekatastanayaH kuSTI, nRpAdezo'nyato balI / ekato vyAghrAsampAto, dustaTI hi dvitIyataH // 41 / / Asxas For Personal & Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 * maGgalakalazakathAnakam sAgrahaM svAminaM dRSTvA'numanye sacivezvaraH / cintAsantApavidhuro, nijaM dhAma jagAma saH // 42 // buddhyA vibudhya duHsAdhusAdhanaM vibudhAgraNIH / tapasA''rAdhayAmAsa, gotradevIM gRhasthitAm ||43|| upavAsa-trayasyAnte, tRNazayyAniSeduSaH / brAhmaye muhUrtte pratyakSA'bhavad gotrA'dhidevatA ||44|| yathA'bhyAsena vidyA syAt, yathA khaDgena medinI / sAhasena yathA siddhistapasA devatA tathA // 45 // varaM vRNItha tuSTA'smi, prokte devyA kRtAJjaliH / avadat sacivezo'pi, tanayaM nirujIkuru ||46|| punarbabhASe sA devI, paripAkaH svakarmaNAm / nivAryate na kenApi, sureNA'pyasureNa vA // 47 // samudrataraNaM vAtabandhanaM skhalanaM paveH / sukhAvahaM hi sarveSAM na tu karmapArajayaH // 48 // yadyevaM devi ! tad dehi, bhATakena varaM mama / yathodvAhya kanImenAM, matputrAya prayacchati // 49 // tacchrutvA devyavocat taM dAsye vatsa ! samIhitam / devAnAM darzanaM vAkyaM satAM naiva nirarthakam // 50 // mandurArakSakAnte yo, bAlakaH zItapIDitaH / sameti tApanArthaM te sa samIhitapUrakaH // 51 // , ityuktvA gotradevI sA, nabhasAntardadhe tadA / mandurA-rakSakasyApi, guptAM zikSAM dadau ca saH // 52 // Sibya , For Personal & Private Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRkam * 237 zrIvizAlodyAnamArge, maGgalaM vIkSya devyavak / bhATakena kanImetAmudvahasi narottama ! // 53 / / tacchrutvA maGgalo dadhau, kathayiSye gRhe gataH / gRhAgatasya tasyA'tivismRtaM tat pramAdataH // 54 / / dvitIye'hni tathaivokto, yAvad gacchati mandiram / vAtena tAvadutpATya, muktazcampApurIvane // 55 // vikrItebhyo'vaziSTo'tha, yUthabhraSTo'thavA mRgaH / bAlako vA pure bhrAntaH, kAndizIko babhUva saH // 56 / / antastaduHkhatApena, santApita ivAryamA / asahiSNustato manye mamajja pazcimArNave // 57 / / atha tatra sarastIranIraM pItvA taTasthitam / Aruroha vaTaM yAvat, tAvad vahniM dadarza saH // 58 / / bhaya-zItabharA''krAnto, dhanadattasutastataH / vepamAnavapuH prApa, vahni tApanakasthitam / / 59 / / ke'pi tatra hasanti sma, khedayanti sma kecana / kampamAnaM kumAraM taM, vAkyairnIcakulocitaiH // 60 / / mandurArakSako bAlaM, dRSTvA vismitamAnasaH / tApayitvA'nyato nItvA, saGgopya svAmine dadau // 61 // sacivo'pi tAlakAntaH, prakSipya kumaraM svayam / vastrAnna-pAna-tAmbUlaiH, pratyahaM satkaroti saH // 62 / / ekadA maGgalo daghyAvupakAraH satAmiva / kAraNena vinApyasyopakAraH kathamIdRzaH ? / / 63 / / Claraq For Personal & Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 * maGgalakalazakathAnakam vAhanAya yathA vAjI, gordugdhAyaiva puSyate / sevakaH sevanAyaiva, sarvaM svArthena puSyate // 64 // tathAnyadA'mAtyapatirmaGgalaM procivAnadaH / vivAhya kanIM bhUpasya, matsutAya prayaccha bho !' // 65 / / pidhAya karNau sa prAha, na zruNomIdRzaM vacaH / na kurvanti hi duHkarma, santaH prANAntasaGkaTe // 66 / / haro viSaM mRgaM candraH, samudro vaDavAnalam / aramyamapi muJcanti, nAdRtaM kiM punaH priyam ? // 67|| mantrI proce tataH kopAddhaniSye smara daivatam / tato vIravratAdhAraH, kumAraH prAha sAhasI // 68 // khinnopi bhADijo vAjI, durbalopi mRgAdhipaH / bhagnastathApi vArAho, vyasanasthastathApi saH // 69 / / puSpANi lAti ruSTopi, kabarI na tu mAlikaH / tvaM ruSTaH prANahA nUnaM, na te pANau yazAMsi me // 70 // tadvAkyadUno'dhAvat taM, hantuM mantrI yathA tathA / sUkaro rohitaH sarpaH, chohitaH kopito balI // 71 / / tato mA meti jalpantI, tatpatnI maGgalaM yayau / jagAda na zrutaM vatsa !, jIvadbhirbhadramApyate / / 72 / / na manyase tatkopasya, samudre saktumuSTivat / tapte binduH kSudhAtasya, grAsavat tvaM bhaviSyasi // 73 / / tadvaco'tisudhAsAraM, zrutvA citte vicintya ca / aniSTamapi kAlajJo mene tanmaGgalo vacaH // 74 / / Asyag For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRkam * 239 paraM pANau mocyamAne, bhUpo dAsyati yanmama / ujjayinyAH pathi sthApyaM, tatsarvaM tanmataM mama // 75 // tatheti tadvaco mene, prIto mantrI svavezmani / kArayAmAsa sAmagrIM vivAhAya vizAradaH // 76 // zubhe lagne susAmagrIsaMyutaH sacivezvaraH / mahotsavena mahatA, maGgalaM paryaNAyayat // 77 // nRpo'pi raJjito'tyantaM, jAmAtuH sahajairguNaiH / maGgaleSu dadau dravyaM, maGgalAya muhurmuhuH ||78|| tato'pyamoktari kare, jAmAtari nRpo'vadat / saptAGgaM rAjyamastyetad vatsa ! [ tat tvaM ki] mIhase ? ||79 || maGgalo'vag deva ! dehi, vallabhaM vAjipaJcakam / nRpo'dadat tadapyasmai tadalpaM tAdRze khalu // 80 // stuyamAno bandivRndairvarNyamAnazca nAgaraiH / gIyamAnaH kulastrIbhiH, prApa mantrIzamandiram // 81 // maGgalo maGgalIkAdi, mAgalyaM ca pade pade / zrayan vAsagRhaM prApa, tApakRd daurjane hRdi // 82 // pumbhiH dRg saJjJayA yAhi, prokto'pi vibudhAgraNIH / maGgalaH preyasIM prAha, bhujyate cet tadA zubham // 83 // tadAkarNya svadAsIbhirmodakAnAnayad drutam / bhuGkte sma tadaikatra, mithunaM prItimanmathaH ||84|| bhuJjAno maGgalaH prAha, modakA modakAstadA / yadojjayinyA nIreNa saMyutAH syuramI priye ! // 85 // 2 Pistaa For Personal & Private Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 * maGgalakalazakathAnakam punarbhUsaJayA pumbhiH, preryamANo miSAntaram / vidhAya niryayau prApa, taM mAgaM yatra te hayAH / / 86 / / sarvaM sAraM rathe kSiptvA, gRhItvA hayapaJcakam / krameNa mArgamullaGghya, svAM purIM prApa maGgalaH // 87|| svamandirapraveze sa, mArgo nAstIti bhASibhiH / pumbhiH samaM kalakalaM, karoti sma muhurmuhuH / / 88 // gADhaM kalakalaM zrutvA, dhanadattaH priyAnvitaH / yAvadAgAt tadottIrya maGgalena namaskRtaH // 89 / / ko'yaM ? kimetat ? kutrAgAt ? kiM nAmA ? kasya vA suta: ? / UhaM vitanvatA'tyantaM, sutastenopalakSitaH // 90 / / tau dampatI sutaM prekSyA''zliSyaM tau ca muhurmuhuH / prApatuH zaM tathA bADhaM, na jihvAgocaraM yathA // 91 / / rathAduttIrya tatsarvaM, svavRttAntaM nivedya ca / tatraiva mandiraM prauDhaM, kArayAmAsa maGgalaH // 92 / / tad vAjipaJcakaM puSyan, kalAbhyAsaM navaM navam / kurvan dinAni ninye sa, sukhenA''cAryasannidhau / / 13 / / itazca mantrisUrgehAd, gataM jJAtvA narottamam / veSaM vaivAhikaM kRtvA, vAsAgAraM viveza saH // 94|| akANDavajrapAtA''bhaH, ko'yaM kAkopamo naraH / eti haMsAspade bhItA, sakhIvRndamiyAya sA // 95 / / sakhyaH procuH kimAyAtA ? patiste mandiraM gataH / soce'nyo sa nara: kopi, tA UcurbhrAmyase mudhA // 96 / / SICO For Personal & Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRkam * 241 soce yUyaM dhUvaM bhrAntA, lAsye'traiva nizAmaham / prAtastaM kuSThinaM vIkSya, piturgehaM kanI yayau / / 97 / / gatAM vijJAya tAM mantrI, mantrayan yadaho ! khalu / na yAti bandhanaM pAdAt, khara: svargaM prayAti cet / / 98 / / trasto vahnaryayau kUpaM, zAntervetAla3 utthitaH / mardayitvodare zUlaM, mayA hA ! daiva ! kiM kRtam ? // 99 / / aurve lagne gRhe kUpo, damo'zvAnAmarigrahe / syAtpUre kena pAlirvA, kiM karomi tathA'dhunA ? // 100 / zyAmyate cA'dhunA'pyetad,.... muktamaNIcyutam / yojanAnAM ca varSANAM, zataM yAti ca jIvati // 101 / / zokaveSaM tataH kRtvA, sabhAyAM kapaTI gataH / zokasya kAraNaM rAjJA, pRSTo vAkyamado'vadat / / 102 / / yadyutpAtavaco vaktuM svAmino'gre na zakyate / tathApi chabbayA channaM, prabhAtaM naiva tiSThati // 103 / / surAsaGgAd yathA kumbhaH zvapAkI saGgamAd dvijaH / ayogyastvatsutAsaGgAt tathA sUnurbabhUva me / / 104 / / tadvAkya-vajra-pAtena, mantriNA hRdaye hataH / punani:zvasya niHzvasyA''ghUrNayanmedinIpatiH // 105 / / kruddhaH proce tato bhUpo, matkule kukalaGkadA / patividhvaMsinI pApA nA''netavyA mamA'grataH // 106 / / 3. zAntyai vetAla [?] / 4. atra kasmAccinmadhyasthAt kendrAnmuktaM vastu lakSyate / 5. atra 'aNI' zabdaH dezyaH / 6. 'chabbayA' dezyaH zabdaH 'chAbaDI' iti bhASAyAm / Asfag For Personal & Private Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 * maGgalakalazakathAnakam nRnAthena parityaktA jJAtA trailokyasundarI / jananyA api sarvasya, dveSyA sA'jani hA ! tadA // 107|| itthaM kiyatyapi gate, kAle bAlA priyoditam / asmArSIditi siprAmbhaH, saMyutA modakAH zubhAH // 108 / / aprema-duHkhanAzAya, kAntaH saGketamAdizat / yathA hi vRzcikArtAnAM, saGketA jIvanauSadham // 109 / / sAkUtaM sA vimRzyAmbAM, tAtavijJaptikAkRte / vyajijJapajjananyoce, mugdhe ! kiM na zrutaM tvayA ? // 110 / / mahatpUre prataraNaM, jvarapUre yathauSadham / / tathA vijJaptikA kopapUre proktA nirarthakA // 111 // athA'nyadA siMhanRpaM tAtatulyamado'vadat / tAta ! vijJaptikAmekAM, tAtA'gre mAM ca kAraya // 112 / / tvayi tiSThati yat tAta !, mama na syAt samIhitam / siddhAnnepi kSudhAtrtistat, tRSArtiH sarasastaTe // 113 / / tataH siMhanRpo vAkyamaGgIkRtya nRpAntike / yAtvA vijJapya tAM bAlAM, ninye bhUpasya sannidhau // 114 / / sagadgadamado'vAdIt, sA tAta ! tvaM prasadya me / tAnayaM dehi me veSaM, preSayojjayinIpurIm // 115 / / nRpopi nItyA'numataM, sakAraNamidaM tviti / matvA tasya dadau veSaM, preSIt siMhanRpaM saha // 116 / / vatse ! zIlavatI bhUyAt, kalaGko na yathA kule / siMhamapyanuzAsyaitad, visasarja narezvaraH // 117 / / A5x219 For Personal & Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRkam * 243 . veSAt kumAro bhUtvA'sau, nAmnA trailokyasundaraH / krameNojjayinIM prApa, svaparIvArasaMyutaH // 118 // vairisiMho nRpo jJAtvA, kumAraM ruSTamAgatam / sambhAvya mAnadAnenA'sthApayad bhavane vare // 119 / / nIrAnayanamArgasyopariSTAt kArite zubhe / AvAse vasatiM cakre, vidvA~strailokyasundaraH // 120 // tatazcatuHpathe gauDaprasAde catvare trike / bhramanmiSAntarAt tatra, na lebhe vallabhaM nijam / / 121 / / khinno'thA'cintayanmaukhyaM, dvitIyaM hi mayA kRtam / mAlacyutAnAmupari, prahAra: piTTanasya me / / 122 / / bhittihInaM yathA citraM, dantahInaM ca carvaNam / agnihInaM tApanakaM, taddhInaM jIvitaM mama // 123 / / gavAkSastho'nyadA''yAtaM, vApyAM tad vAjipaJcakam / vIkSyopalakSya tatsvAmijJAnAya naramAdizat // 124 / / dhanadattasutasyAsya, maGgalasyA'tra tadgRham / naro jJAtvA'vadat tasmai, so'trA'styA''cAryasannidhau // 125 / / kumAro'pIti siMhasya procya jJAtuM ca maGgalam / prasthApya siMhaM sa cchAtraM, sopAdhyAyaM nyamantrayat // 126 / / AsaneSu nivezyoccaiH kumArazchAtramaNDalIm / miSeNa maGgalaM tyaktvA, sopAdhyAyamabhojayat // 127 / / tato hiraNmaye sthAle, svayaM bhaktiparAyaNaH / Asane vinivezyoccairbhojayAmAsa maGgalam // 128|| Sao For Personal & Private Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 * maGgalakalazakathAnakam tAmbUla-vastrA'laGkAradAnAt sanmAnya tAMstataH / kumAraH kathayAmAsa, kathayadhvaM kathAM mama // 129 // te'pyUcUrvallabho yastu yasya mAnaM dadau bhavAn / kumAro maGgalaH so'yaM, kathAM te kathayiSyati // 130|| maGgalo'vak kathA kathyA, svA'nubhUtA'tha kalpitA ? / kumAraH prAha sA kathyA, yA'nubhUtA svayaM tvayA // 131 // tatastena svavRttAnte, nikhile'pi nivedite / sATopaM kumAraH prAha, siMhabhUpasya pazyataH // 132 // badhyatAM badhyatAmeSa, sarvA'sambaddhabhASakaH / mattAtasacivasyA'pi, yo'lIkaM dUSaNaM dadau // 133 || tataH kumArastaM nItvA, sasiMhaM mandiropari / siMhAsane nivezyoccairbabhASe gadgadAkSaram // 134 // khinnAM dInAM varAkIM mAM, mA'dyApi tvamupekSase / tRtIyaM trANamazvasya, sAdinaH kautukaM na hi // 135 // prAptaH saGketato deva !, prasIda tvaM tathApyamum / tAtatulyamabhijJAnAt, pratyAyayitumarhasi // 136 // tataH svamandire siMhabhUpaM prasthApya maGgalaH / nRpanAmAGkitaM vastu, sarvamapyA''nayat kSaNAt // 137 // tatpratyayAt saromAJcA, hRSTA trailokyasundarI / naraveSaM parityajya, lajjAnamrA''nanA'bhavat // 138 // punarnRveSamAdAya, sapriyA sA nRpAntike / yAtvA vRttAntamakhilaM, siMhabhUpamukhAjjagau // 139 // 5.TQ For Personal & Private Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRkam * 245 sA sabhA sa narezo'pi, samakAlamadovadat / aho ! vaidagdhyametasyA, aho ! mantriNo duSTatAm / / 140 / / tuSTo nRpo'pi tasyA'dAd vastrAlaGkaraNAdikam / dhanadattaM samAhUya vardhApanamakArayat / / 141 / / dhanadattagRhe to tu, dazAhnikamatItya ca / bhUpapradattA''vAsasthau, ninyAte vAsarAn sukham // 142 / / tAbhyAM siMhanRpazcampAbhUpAnte preSitastataH / tanmukhAjjJAtavRttAntazcampApo'cintayannidam // 143 / / adya me hemni saurabhyaM, saubhAgyopari maJjarI / kalaGkottaraNaM vaMzAt , putryA patiravApi ca // 144 / / punaH siMhanRpaM preSya, dhanadattAnvitau ca tau / AnAyya mithunaM dRSTvA, hRSTo'bhUt medinIpatiH // 145 / / athA'nyedhurnRpaM ghnantaM, tena pApena mantriNam / / maGgalo vArayAmAsa tAtatulyo mamA'styasau // 146 / / bhuktvA sukhaM ciraM bhUpaH, putrA'bhAvAtpade nije / maGgalaM nyasya jagRhe, zIlabhadrA'ntike vratam // 147 / / rAjyopaviSTaM vaNija, jJAtvA rAjyArthino nRpAH / AjagmurAhave jitvA, sopi tAn svavaze vyadhAt / / 148 / / tatastayormahAsaukhyamagnayorabhavatsutaH / amandA''nandajanano nAmnA ca jayakuJjaraH // 149 / / jayasiMhamuneH pArzve, dharmaM zrutvA nRpo'nyadA / papraccha karmaNA me kiM, rAjyaM devyAzca dUSaNam ? // 150 / / Ofee For Personal & Private Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 * maGgalakalazakathAnakam munirUce somacandraH, zrImatI dayitA'bhavat / jinadatto'sti tanmitraM, dravyA'rthaM so'nyadA'vrajat // 151 // arpayAmAsa dInArAyutaM, cAvak tatastvidam / manmRtau sukRte deyaM, mRtau tena tathA kRtam // 152 // anyadA zrImatImetya, sakhI bhadrA'bhidhA'vadat / sakhyahaM nijakAntasya, kasmAd dveSyA babhUva hA ! // 153 // zrImatyUce khalu dveSyA, tadA duzcAriNI dhruvam / tena vAkyena dUnAM tAM, preSya bhUyo'vadat tataH // 154 // hale! hAsyAnmayoktA'si, kSamyatAM durvaco mama / tataH prazAntacittA sA, sukhaM tasthau gRhasthitA // 155 // anyadA madanAvezyA viTapaJcakasaMyutA / avadat zrImata ko'pi na zIlAccAlane kSamaH || 156 || kAmAGkarastataH proce, tanmadhyAd garvaparvataH / tadA kAmAGkuro nUnaM bhuJje'haM zrImartI yadi // 157 // ityuktvA sa gato gehe, zrImatyAzca tathA sthitaH / yadA'vadat sarAgaM sa, tadA satyA nirAkRtaH // 158 // bhItaM trastaM bhraSTamAnaM, khinnA vikalAnanam / vIkSya vezyA tamAyAtaM, hasati sma muhurmuhuH // 159 // tataH provAca madanA, yUyaM chinnA'tra tiSThata / somacandraparIkSAM ca yuSmAkaM darzayAmyaham // 160 // kulastrIveSamAdhAya, somacandraM pathi sthitam / yAtvA babhASe bhadra ! tvAmAkArayati zrImatI || 161 // Stag For Personal & Private Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAtakartRkam * 247 saralaH somacandro'pi, tayA''nIto vanAntare / prArthitaH prathamaM pazcAt, mariSye'haM tayoditaH // 162 // tataH sa saGkaTaM preSya, svaM zIrSa chettumudyataH / tAvanniSidhya socainaM, vezyA'haM tvatparIkSikA // 163 / / iti tau zIlasaMyuktau, dampatI svAyuSaH kSayAt / utpannau prathame kalpe, paJcapalyopamAyuSau // 164|| tatazcyUtau babhUvAte, yuvAM jAyA-patI nRpa ! / taddharmAt tava rAjyazrIdevyA vAkyAcca dUSaNam // 165 / / prAgjanmazravaNAjjAtismRtimApya virAgataH / dIkSAmAdAya devau tAvabhUtAM tu surAlaye // 166 / / tatazcyutvA surau (narau) bhUtvA, punaryAtvA surAlayam / punarnarottamau bhUtvA mokSaM, tau jagmatustataH // 167 // For Personal & Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. zrIhaMsacandraziSyaviracitam maGgalakalazakathAnakam // praNamya svaguruM bhaktyA, hansenduvAcakottamam / kriyate maGgalasAdhozca, caritraM maGgalapradam // 1 // ihaiva jambUdvIpe bharatakSetre ujjayinyAM mahApuryAM vairisiMho rAjA rAjyaM karoti sma / tasya rAjJaH somacandrA bhAryA / tasyAM nagaryAM dhanadattaH zreSThI abhUt dharmAtmA satyavAn zIladayAnvitaH gurau deve ca bhaktimAn / tasya bhAryA satyabhAmA zIlAlaGkAravibhUSitA bharttari premaparA paraM tu santAnavivarjitA / anyadA sA mlAnamukhaM cintAturaM dRSTvA zreSThinaM Aha- 'he nAtha ! kiM te duHkhaM yena cintAturo dRzyate ?' so'vadat - ' putrasya cintA nA'nyA / ' yataH-aputrasya gatirnAsti / sarvarI dIpakazcandraH, prabhAte ravirdIpakaH / trailokyadIpako dharmaH, satputraH kuladIpakaH // 1 // zreSThInI Uce - 'anayA cintayA'laM dharme udyamo vidheyaH, dharmAt sarvaM prApyate / yataH-dharma eva bhavennRNAmihAmutra sukhapradaH / sa eva sevanIyo hi, vizeSeNa sukhaiSiNA // 1 // [ ajitaprabhasUrikRte zAM0 caritre - 1-71] deve ca gurau bhakti kuru, supAtrebhyo dAnaM dehi, parvaM (puNyaM) kurvataH putro bhAvI / ' hRSTaH san zreSThI uvAca - 'priye ! sAdhu kathitam / ' tatazca zreSThI dharmaparAyaNo babhUva / prabhAtasamaye svayamArAme gatvA puSpANi AnIya 981 For Personal & Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhaMsacandraziSyaviracitam * 249 gRhadevAn pUjayitvA ca jinAlaye gacchati sma tatra mahatImarcAmakarot / pazcAccaityavandanAM vidadhe / tato munIn praNamya pratyAkhyAnaM kRtvA ca sAdhUnAM saMvibhAgaM vidhAya svayaM bhuGkte / atha dharmaprabhAvena zAsanadevatA tRSTA [prAha]-'he zreSThin ! varaM yAcaya / ' tenoktaM-'putro dehi' / sA prAha'bhaviSyati te sutaH / ' zreSThinI svapne hemamayaM pUrNakalazamaikSata / samaye putro jAtaH / 'maGgalakalasa' iti AkhyAM dadau / saH kalAbhyAsapara: anyadA nijaM pitaraM papraccha-'he tAta ! tvaM kutra yAsi ?' zreSThI avadat'prativAsare ArAme gatvA puSpANi AnIya jinapUjanaM karomi / ' aneyuH so bAlastatra ArAme pitrA saha yayau / ArAmika: zreSThiputraM jJAtvA tasmai nAraGgAdIni susvAdUni phalAni dadau / tena dvitIye dine sAdaraM bhaNita:'he tAta ! tvayA nizcintena sthAtavyaM ataH paramArAme mayA gamyam / tad vAkyaM pitApi anumene / evaM tasya kurvataH kiyatkAle gate yajjAtaM tannizamyatAm / atra bharate campApurI asti / tatra surasundaranAmA rAjA'bhUt / tasya rAjJaH guNAvalI rAjJI / sA svapne kalpalatAM dRSTvA rAjJe'cIkathan / rAjJoktaM-'he devI ! tava putrI bhaviSyati / ' kAle pUrNe devI sUtAM suSUve / mahIpatistasyAstrailokyasundarI nAma cakre / sA kIdRzI ? lAvaNyarasamaJjUSA saubhAgyarasataTinI pratyakSasundarAGganA[surAGganA] / dharApatistAM vilokya dadhyau-'asyAH'nurUpo varo(ka:) bhaviSyati ? jIvitAdapyasmAkaM vallabhA'nayA vinA kSaNamapi prANAn dhartuM na samarthAH / pradhAnaputrAya dIyate tadA varaM yathA pratyahaM nayanAnandakAriNI dRzyate / ' tato rAjJA subuddhi samAhUya abhANi-'mayA tvatsutAya matputrI dattA / ' amAtyo'vadat 'devA'daH kimayuktamuktaM ? rAjaputraM dAtumucitA / ' rAjA'vocat Ayato For Personal & Private Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 * maGgalakalazakathAnakam 'bho'trArthe tvayA na zocyam / trailokyasundarI avazya tvatputrAya deyA / ' aGgIkRtaM pradhAnena rAjJaH vacaH / gRhe gatvA vyacintayat-'kiM karomi ?, vyAghrataTinInyAye patitosmi, rAjJaH putrI devAGganAzadRzI, matputrastu kuSThI / ' tasya cintayataH buddhirutpannA-'kuladevatAmArAdhya vAJchitaM sAdhayiSyAmi / ' vidhinA kuladevatAmArAdhayAmAsa / sApi pratyakSIbhUyovAca-'he mantrin ! kiM smRtAsmi ?' mantri jagAda-'duHkhasya kAraNaM svayaM tvaM na vetsi ? yathA putro nirogo bhavet tathA kuru / ' devyUce'devairapi purA kRtaM karma anyathA kartuM na zakyeta, tata iyaM prArthanA vRthA / ' mantrI provAca-'anyapuruSaM surUpamAnIyA'rpaya / ' devatA'vadat-'purIdvAre zItanirAsArthaM yo bAlako agnisevAparo bhavati, sa tvayA grAhyaH / pazcAd yathocitaM kuryAH' ityuktvA gatA devI / sacivo vivAhasAmagrI sarvAM kurute sma / abhyantarapuruSAnAkArya AditaH sarvaM vRttAntaM proktaM- 'he sakhe ! zItavyathAsaMyukto yo bAlo'bhyeti so'trAnayitavyaH / ' kuladevatA ujjayinyAM puryAM yayau / tasyAstrailokyasundaryAH taM zreSThinandanaM varaM vijJAya devI AkAzasthitA provAca-'puSpANi gRhItvA yAti so'yaM bAlakaH rAjakanyakAM bhATakena pariNeSyati / ' so'tha tat zrutvA vismita:-'kimetat ? tAtasya kathayisyAmIti dhyAyan gRhaM yayau / gRhaM gatasya tasya sA vANI vismRtaa| dvitIye divase punaH zrutvA'cintayat-'gRhe gatvA'dya pituH kthyisyaami|' yAvadidamacintayat tAvad devyA utpATyATavyAM muktaH / so bAlako bhayabhrAntaH tRSAkrAntaH zrAntaH san ekaM sarovaraM dadarza / tatra vastrAJcalena galitvA zItalaM payaH pItam / tadanu bhAnurastamitaH / saH darbhatRNai rajju kRtvA drumamAruhyottarasyAM dizi jvalitAnalamapazyad / so cisxce For Personal & Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhaMsacandraziSyaviracitam * 251 vRkSAduttIrya zItavidrutaH agneranusAreNa campApuryA bahiH sametaH / pUrvoddiSTena nareNa svasya samIpamAnItaH / prabhAtasamaye gopayitvA amAtyasyA'rpitaH bhojanavastrAdibhiH gauravaM cakre / divAnizaM gRhasyAnte gopanamakarot / tato maGgalakalazazcintayAmAsa-'kiM mamA'yaM satkriyA kurute ? gRhamadhye rakSati ? / ' anyadA'mAtyaM papraccha-'tAta ! vaidezikasya mama kiM bhavadbhiradhikaM mAnanaM kriyate ? kA eSA purI ? ko dezo'tra bhUpatiH kaH? satyaM mama kathaya atra vismayo pravartate''mAtyonijagAda'campAnAmnI purI, aGgAbhidhAno dezaH, surasundaro'tra rAjA, tasya rAjJo'haM subuddhinAmA mantrI / vatsa ! tvaM garIyasA kAraNenAtrAnItosi, rAjJA putrI trailokyasundarI vivAhituM mama putrAya pradattA, mama putrastu kuSThena pIDitaH, he bhadra ! tvayA vidhinA sA nRpaputrI pariNIya mama putrAya dAtavyA / tadarthaM tvmtraa'niitH|' tadA'karNya maGgalo'vocadetadakRtyaM kiM karomi ? sA bAlA rUpavatI kva ? kva te rogI putraH ? kathaJcididaM niSThuraM karma [na] kariSyAmi-kRpe kSiptvA rajjukarttanopamamidaM / ' mantrI babhANa-'cedidaM na kariSyasi durmate ! tadA tvAM nijahastena nizcitaM mArayiSyAmi / ' etacchrutvA'kRtyamanumene / tato maGgalakalazazcintayAmAsa-'idaM bhavitavyaM anyathA kva sA UjjayinI ? mamehAgamanaM kva ca ? AkAzavANI kathamanyathA bhavati ? yad bhAvyaM tad bhavatu, tatkaromi / ' maGgalaH idaM vicintya mantriNaM pratyAha sma-'mayA''vazyaM nighRNaM kArya, madvacanamidamaGgIkartavyaM yad rAjA mahyaM dadAti tad vastu mamaiva / UjjayinyAH mArge tatsarvaM sthApanIyam / ' mantrI tad vAkyaM mene-'evamastviti / ' lagne samAgate sa hastiskandhAropitaH vastrAbharaNabhUSitaH bhUpatisamIpe samAnItaH / sA trailokyasundarI taM manmathopamaM dRSTvA svaM kRtArthamamaMsta / Dic For Personal & Private Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 . maGgalakalazakathAnakam prathame maGgale dharAdhipo'nekazazcAru vastrANi dadau, dvitIye mAlAbharaNasaJcayaM, tRtIye maNihemAdi, caturthe rathAdikaM dadau / tayoH jAyApatyoritthaM pANigrahotsavo jajJe / varo vadhUhastaM na muJcati / nRpatiH bhUyaH uvAca'vatsa ! tava kiM yacchAmi ?' tena jAtyaghoTakapaJcakaM yAcitam / tat tasmai dattaM / mantriNA tUryavAdyamAne saH vadhvA saha svagRhe nItavAn amAtyazchannaM channamabhASata 'ayaM vaideziko naro'dyApi na nirvAsyate / ' sA trailokyasundarI iGgItaiH nijapatiM calacittaM jJAtvA kSaNamapi tasya samIpaM naivA'mucat / tato'sau kSaNAntare jalapAtraM gRhItvA dehacintArthamutthitaH / sA tadanugacchat / prIyaM rahasthitamuvAca / 'he kAnta ! kSudhA tava kiM bAdhate ?' tasminnAmeti bhaNite svagRhAd dAsIhastena [AnAyya] modakAn tasmai dadau / teSu bhukteSu pANiyaM pitvA tena bhASitaM-'aho ! ramyatarAH ete siMhakesarAH modakAH UjjayinyA nagaryAzcennIramAsvAdyate yadi / tadA tRptirbhavennUnaM, modakeSvaziteSvapi // 1 // [ajitaprabhasUrikRte zAM0 caritre-1-170] tadAkarNya vyAkulacetasA rAjaputrI dadhyau-'eSo'ghaTamAnaM kimetad vAkyaM prajalpati ? tatazca rAjaputrI nijahastena tasmai paJcasaugandhikaM dadau / maGgalakalasastrailokyasundarI jagAda-'punardehacintAyAM gamiSyAmi, tvayA kSaNAntareNa nIraM gRhItvA AgantavyaM / ' zanaiH zanaiH pradhAnagRhAnnirgatya puruSAn papracha-'bho ! rAjadattaM mAmakaM kvA'sti ?' / taiH UjjayinyAH pathi sthitaM tatsarvaM darzitam / sArataraM vastuH [rathe] nikSipya azvAn yojayitvA purIM prati cacAla saH / staukereva dinaistAM nijAM nagarI prAptaH / For Personal & Private Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhaMsacandraziSyaviracitam * 253 itazca tasya pitarau tamanviSya vilapya ca bahubhirdinaiH gatazokau babhUvatuH / zreSThI taM rathArUDhaM gRhAbhimukhamAyAntaM vilokya babhASe-'he rAjaputraM ! pUrAtanamArgatyakvA kimabhinavamArgaM karosi ? sa niSiddhamAno'pi yAvanna virarAma rathAt tAvat samuttIrya pituH pAdau nanAma / harSAzrupuraplAvitekSaNaM tAbhyAM samupalakSitaH / upaviSTaH san papraccha-'vatsa ! IdRzI Rddhi kutaH ? iyatkAlaM tava kva gatam ? / AkAzavANI-apahArAdisvasthAnAgamanAvadhikathA pituragre niveditA / aho ! putrasya saubhagyaM, aho ! putrasya dakSatA / aho dhairyamahobhAgyamiti prAzaMsatAmimau // 1 // [ajitaprabhasUrikRte zAM0 caritre-1-189] azvAnArakSaNArthaM prAkArasaMyuktaM svagRhamakArayat zreSThI / maGgalaH anyadA janakaM prAha-'tAta ! tvadAjJayA adyApi kalAgamaM sampUrNaM kariSyAmi / ' pitrA'numataH san kalAcAryasya sannidhau kalAbhyAsamasau cakAra / itazca mantriNA rAtrau nijasuto maGgalaveSabhRt vAsabhavane vadhUsamIpe preSitaH / trailokyasundarI taM zayyArUDhaM dRSTvA dadhyau-'ko'yaM kuSThAbhibhUtasarIra: rabhasAdiha samAyAtaH ?' sparzakartumudyate'smin sA zayyAyAH samutthAya bhuvanAd bahirniryayau / dAsIbhiH bhaNitA / 'svAminI ! sasaMbhrAntA kimasi ?' 'devatArUpI mama pati kvApi gataH ko'pi kuSThiko vidyate / ' dAsIbhirgatvA vilokita: / dRSTaH kuSThikapuruSaH / sA atiduHkhena rAtrimativAhya prAtaH pitRgRhaM yayau / subuddhirapi durbuddhirmantrI zyAmamukho mahIpatisamIpe samAyAtaH pRthivIpatirenamabhASata-'harSasthAne kathaM viSAdaH?' saH jagAda-'he mahArAja ! karmaNAM vicitrA gatiH, mandabhAgyo'haM jIvo'nyathA cintayati, vidhiH kAryamanyathA kurute / ' svag For Personal & Private Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 * maGgalakalazakathAnakam yataH-mANussa ciMtai annaM, annaM puNa hoI daivajogeNaM / maNasA jaM na ciMtijjai, taM taM kareI vihuviuNa / / 1 / / aghaTitaghaTitAni ghaTayati sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute / vidhireva tAni kurute, yAni pumAnnaiva cintayati // 2 // rAjA provAca-'he mantrin ! duHkhasya kAraNaM nivedaya / ' sacivo niHzvasyoce- 'deva ! yad daivaH karoti tad vaktumapi nAzakyamazraddheyaM zRNvatAM tava putrI matputrasya dattA, tasyAM pariNItAyAM yajjAtaM tannizamyatAM, devakumArazadRzaH mama putrastava putrIsparzena kuSTarogaiH vyAptaH / ' tadAkarNya rAjA dadhyau-'nUnaM mama nandanI alakSaNA / svakarmapariNAmenA'sya putraH kuSThiH jajJe / ' yataH- kRtakarmakSayo nAsti0 __ amAtya uvAca-'svAmin ! bhavatAmatra ko doSo ? matkarmaNAM doSaH / ' mantrI svagRhaM yayau / sA trailokyasundarI rAjJaH parijanasya ca ISTApya'niSTA saJjAtA / kopyenAM nAlalApa / ekatra guptagRhe sthitA / svaduHkarma acintayat-'mayA purA kiM vihitaM ? yena me pati STvA kvApi gataH, anyacca lokamadhye kalaGkaM samupasthitam / vyasane patitAM kiM karomi ? kva gacchAmi ?' evaM jalpantyAstasyAzcitte sthitaM-'nUnaM sa me patirujjayinIpuryAM prAptaH, modakaM bhuktvA tena jalpitaM "ete hi modakA ramyAH, kitvavantyA jalocitA / " [ajitaprabhasUrikRte zAM0 caritre-1-218] kenApyupAyena yadyahaM tatra gacchAmi, tadA'sya militvA'sukhabhAginI bhavAmi / ' anyedhurambAmuvAca-he mAta ! mama janaka yadyekavAraM vAkyaM zRNoti tathA tvaM kuru / ' tayA siMhanAmakaM sAmAntaM jJApayAmAsa / so rAjakule gatvA rAjAnamuvAca-'he naranAtha ! bhavatAM mAnyA trailokyasundarI Asya For Personal & Private Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhaMsacandraziSyaviracitam * 255 kaSTe vartate, tasyAH sanmAnadAnAdi dUre, vAkya zravaNamAtreNAlApanaM vidhIyatAM / ' azrupUrNAkSaH pArthivo'bravIt-'bho siMha ! anayA purA duHkRtaM vihitaM, gADhamasmAkamaniSTatAM prAptA, anayA yatkiJcid vivakSitamasti tad bravItu / ' trailokyasundarI uvAca-tAta ! kumArocitaM puruSaveSamarpaya / ' rAjA siMhamuvAca-'kenacid gurukAryeNa puMveSaM yAcite'smai dAtavyaH / ' pArthivaH puMveSaM dadau / sundarI abhyadhAt-'tAta ! cet tavAjJA bhavet garIyasA kAraNena ujjayinyAM yAmi / ' tadrakSaNArthaM balAnvitaM siMhamAdideza / rAjA'vocat-'putrike ! mama vaMzasya dUSaNaM nA'bhyeti tvayA tadeva kArya'mityuktvA mahIbhujA visRSTA / sA siMhasAmantasamanvitA akhaNDaprayANairujjayinI purIM yayau / / vairasiMhaH nRpaH janatAmukhAdevaM zuzrAva yaccampAyAH nRpanandano'tra samAgacchanna'sti / svAgatapraznapUrvakaM pure pravezya nijamandiraM nItaH / AgamanArthaM pRSTaH / so rAjAnaM provAca-'kutuhalAdinA nagarIM draSTumAgatosmi / ' narendreNa proktaM-'tvayA mamaukasi stheyam / surasundararAjJo mamA'ntaraM na / ' sA rAjJA DhaukitagRhe tasthau / anyadA nIrapAnArthaM gacchataH tAn azvAn [nirIkSya] nRpaputrI dadhyau / ete turaGgamA mama tAtasya satkAH / trailokyasundarI bhartuH gRhAbhidhAnAdisarvazuddhiM [vivedya taM ca] jJAnAbhyAsaparaM jJAtvA siMhamuvAca-'ete turaGgamAH kathaM grAhyAH ?' siMho'vAdIt-'sacchAtrakalAcAryaM bhojanAya Amantraya / ' upAdhyAye bhojanArthaM tatrAyAte sA chAtramadhye hRdayAnandadAyinaM svabhartAraM dadarza / tasyAtmIyamAsanaM sthAlaM ca adApayat / vizeSeNa bhojanAdiSu gauravamakArayat tato sarvebhyo yathAyuktaM vastrANi dadau, maGgalasya manoharAM Asxao For Personal & Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " 256 * maGgalakalazakathAnakam svakIyAM mudrikAM dadau / sA kalAcAryamavocadetanmadhyAt kathAnakaM yo chAtro jAnAti sa AkhyAtu / sarvaiH chAtrairIrSayA maGgalo nirdiSTaH / sa upAdhyAyagirA vaktuM pracakrame / tenoktaM- 'caritaM kathayAmi ? kiM kathAnakaM kathayAmi ? / ' sA avadat - 'kalpitena paryAptaM bho ! caritaM brUhi / ' maGgalazcintayAmAsa - 'seyaM trailokyasundarI yA mayA campApuryAM bhATakena pariNItA, puMveSadhAraNI kenApi hetunA bhUtvA'trAgAt / tAvadahaM nijAM kathAM kathayAmi yAvadamAtyena gRhAnniSkAsitaH / ' tena sarvApyAtmakathA prakAzitA / atrAntare rAjasutayA'lIkakopaH kRtaH 'bho subhaTAH ! amuM puruSaM gRhNIta gRhNIta' ityukte zIghraM gRhAntaraM AnIya nRpaputrI maGgalaM siMhAsane'dhyAsya siMha - sAmantamUce - 'ayaM mama bharttA kimatra kartuM yujyate ?' tena kathitaM yatnena rakSaNIyaM, puMveSaM muktvA strIveSamakArI / tataH yugmaM zreSThInaH gRhe yayau / pArthivopi tadvRttaM zrutvA vismayaM prApa / maGgalastrailokyasundaryA saha bhogAn vilalAsa / siMhaH puruSaveSaM lAtvA campApurIM yayau / jagatIpateH sarvavRttAntaM kathitam / rAjA'cintayat'duSTenA'mAtyena adoSA matputrI sadoSA vihitA / ' bhUpatiH punarapi siMhamujjayinyAM preSya sakAntaM maGgalamAnAyya / yathAvidhi saccakre / mahIbhujamamAtyamAryamANaM gADhA'bhyarthanayA maGgalo mantrIM mocayAmAsa / re pApin ! jAmAturuparodhena mayA mukto'si / ' [ ityuktvA saH rAjJA ] purAnnirvAsitaH / aputraH bhUpAlaH jAmAtaraM sutaM mene / tanmAtApitarau tatraiva AnAyayAmAsa / anedyuH narapatiH maGgalakalasaM rAjye saMsthApya yazobhadrasUrisamIpe parivrajyAmupAdade / maGgalasya rAjyaM pAlayataH satastrailokyasundaryA patnyA jayazekharaH suto'bhUt / rAjA'nekazo 1 Cibyaq For Personal & Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhaMsacandraziSyaviracitam * 257 nijadeze jinacaityanyakArayat / anechuH bhUpatirudyAnamAyAtaM jayasiMhAbhidhaM guruM gatvA vande / sUribhiH dharmadezanA dattA / tadanantaraM rAjA pUrvabhavaM papraccha-bhagavan ! kena karmaNA mayA viDambanA prAptA ?' sUrirUce'sminneva bharatakSatre / dhanadhAnyasamRddhimat kSitipratiSThitaM nAma puramasti / tatra somacandrAbhidhAnaH kulaputrakaH AsIt / tadbhAryA zrIdevI / tatraiva nagare jinadevAbhidhAnaH zrAvako'bhUt / tasya tena samaM maitrI jAtA / atha jinadevo dezAntaraM gantukAmo nijamitramabhASata-'dhanopArjanArthaM dezAntare gamiSyAmi, mAmakInamidaM dhanaM tvatsamIpe sthApyaM, yathAvidhi saptakSetryAM vApyaM, tasya puNyasya tava SaSTAMzo bhavatAditi / tasmin dezAntare gate somacandraH zuddhacetasA tadravyaM yathAsthAnaM vyayati sma / tasya bhAryApya'numodanAt dharmaM bheje / tasminnaiva pure tasyAH sakhI bhadrAnAmnI devadattasya gehinI abhUt / saH devadattaH kenacit karmadoSeNa kuSThI jajJe / tato tatpriyA bhadrA viSasAda / tayA anedhuH sakhyAH purastatsvarUpaM niveditam / tayA hAsaparayA sA sasambhramaM bhaNitA-'hale ! tvatsaGgadoSeNa patiH kuSThI jajJe, tvaM mamApi dRSTiM mA'gAH dUrato'pasara / ' tena vacasA sA dInamukhI jAtA / saH somacandraH svabhAryayA zrIdevyA sAddhaM zrAddhadharmamapAlayat / tau dampatI mRtvA saudharme tridivau samajAyatAm / paJcapalyopamasthitvA, saudharmAccyutvA tvaM zreSThInandano'bhUt, zrIdevIjIvaH trailokyasundarI / tvayA paradravyeNa yatpuNyamupArjitaM tadeSA bhATakena pariNItA / anayA purA hAsyenoktaM, tena karmaNA kalaGkaM samabhUt / yataH-hasanto helayA kammaM, royaMto vi na chUTTai / hasantI dhArae gabbhaM, royaMtI parimuccai / / 1 / / Jovaa For Personal & Private Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 * maGgalakalazakathAnakam I rAjA tat zrutvA, svaputrAya rAjyaM ca datvA rAjJyA saha pravrajyAM jgraah| so rAjarSiH sarvasiddhAntapArago'bhUt / guruNA sUripade sthApitaH / trailokyasundarIsAdhvI pravartinI sthApitA / tau mRtvA brahmakalpe gatau / evaM tRtIye bhave mAnuSyabhavaM prApya mokSapadaM prApatuH / zrIhaMsacandraziSyeNa uddhRtaM gadyabhASayA / caritraM paNDitaiH sodhyaM vAcanIyaM susAdhubhiH ||1|| iti maGgalakalazacaritraM sampUrNam / Cibrao For Personal & Private Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnadharmano mahimA mukata kaMThe relAvatI nathI, ''magala kalara kathA''... 900 varSanA lAMbA samayapaTamAM patharAyelI ane 12-12 jeTalA kaviralpanara hAthe 'kaMDArAyelI A kathAno samanvayAtmaka abhyAsa thaI rahe e ja A saMpAdanano uddeza che. allo Sesigning by RARE N RIGHT 98204 34841 For Personal & Private Use Only D02832-253252