Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Illllllllllll/ | LE AptavANI - ' zreNI-14 bhAga-5 bhAga-5
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdA bhagavAna prarUpita AptavANI zreNI - 14 bhAga - 5 saMkalana : dIpaka desAI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : zrI ajita sI. paTela diAdA bhagavAna ArAdhanA TrasTa dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta koleja pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-380014, gujarAta. phona : (079) 3983010 All Rights reserved - Deepakbhai Desai Trimandir, Simandhar City, Ahmedabad-Kalol Highway, Adalaj, Dist.-Gandhinagar-382421, Gujarat, India. No part of this book may be used or reproduced in any manner whatsoeverwithout written permission from the holder of the copyrights. prathama AvRtiH 15,000 Disembara, 2015 bhAva mUlya : "parama vinaya' ane huM kaMI ja jANato nathI, e bhAva ! dravya mUlya : 120 rUpiyA mudraka : aMbA ophaseTa pArzvanAtha cembarsanA bejhamenTamAM, navI rijharva beMka pAse, usmAnapurA, amadAvAda-380014.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ trimaMtra vartamAnatIrthaMkara zrIsImaMdhara svAmI tamo arihaMtANaM tamo siddhANaM tamo AyariyANaM tamo uvajjhAyANaM tamo loe savvasAhUNaM eso paMca tamukkAro; savva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvusiM; paDhamaM havai maMgalaM 1 OM tamo bhagavate vAsudevAya 2 OM namaH zivAya 3 jaya saccidAnaMda pIDA bhagavAnanA sIkha 5 jevA
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'dAdA bhagavAta' koNa ? jUna 1958nI e samI sAMjano chaeka vAgyAno samaya, bhIDamAM dhamadhamatAM suratanAM sTezana para beThelA e.ema.paTela rUpI dehamaMdiramAM 'dAdA bhagavAna' saMpUrNapaNe pragaTa thayA ane kudarate sarjyuM adhyAtmanuM adbhUta Azcarya ! eka kalAkamAM emane vizvadarzana lAdhyuM ! 'ApaNe koNa ? bhagavAna koNa ? jagata koNa calAve che ? karma zuM ? mukti zuM ?" I. jagatanAM tamAma AdhyAtmika praznonAM saMpUrNa phoDa paDyA. emane prApti thaI te ja rIte mAtra be ja kalAkamAM, anyane paNa prApti karAvI ApatAM, emanA adbhUta jJAnaprayogathI ! ene akrama mArga kahyo. krama eTale pagathiye pagathiye, krame krame UMce caDhavAnuM. akrama eTale krama vinAno, liphaTa mArga ! zorTakaTa ! teozrI svayaM pratyekane 'dAdA bhagavAna koNa ?'no phoDa pADatA kahetAM ke, "A dekhAya che te 'dAdA bhagavAna' hoya, ame to jJAnI puruSa chIe ane mahIM pragaTa thayelA che te dAdA bhagavAna che, je caudalokanA nAtha che, e tamArAmAMya che, badhAmAMya che. tamArAmAM avyaktarUpe rahelA che ne 'ahIM' saMpUrNapaNe vyakta thayelA che. huM pote bhagavAna nathI. mArI aMdara pragaTa thayelA dAdA bhagavAnane huM paNa namaskAra karuM chuM." AtmajJAta prAptitI pratyakSa liMka parama pUjya dAdA bhagavAna (dAdAzrI)ne 1958mAM AtmajJAna pragaTa thayuM. tyAra pachI 1962 thI 1988 sudhI deza-videza paribhramaNa karIne mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti karAvatAM hatAM. dAdAzrIe potAnI hayAtImAM ja AtmajJAnI pUjya DaoN. nIrubena amIna (nIrumA)ne AtmajJAna prApti karAvavAnI jJAnasiddhi Apela. dAdAzrInA dehavilaya bAda pUjya nIrumA te ja rIte mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti nimitta bhAve karAvatA hatA. AtmajJAnI pUjya dIpakabhAI desAIne paNa dAdAzrIe satsaMga karavA mATe siddhi Apela. vartamAnamAM pUjya nIrumAnA AzIrvAdathI pUjya dIpakabhAI deza-videzamAM AtmajJAna nimitta bhAve karAvI rahyA che. A AtmajJAna meLavyA bAda hajAro mumukSuo saMsAramAM rahIne sarva javAbadArIo pUrI karatAM paNa mukta rahI AtmaramaNatA anubhave che. 4
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa cha tattvomAM nija Atama tattva; parama jyoti zuddha cetana svarUpa ! caitanyaghana arUpI-amUrta zAzvata; guNadhAma anaMta saccidAnaMda rUpa ! anaMta sukha saha aizvaryadhAraka; alakha-niraMjana, khuda vijJAna svarUpa ! sarvavyApI, sUkSmatama, svayaM prakAzaka; spaSTa vedane ", kevaLajJAna svarUpa ! anaMta prade zI DhaMkotkIrNa rUpa; avibhAjya asaMyogI mokSa svarUpa ! pradeza pradeze AvaraNa khasatA; anaMtAnaMta jJAna prakAza svarUpa ! AvaraNa nigodamAM, nirAvaraNa siddha; brahmAMDa jhaLake nija svarUpamAM ! nirAkAra-nirvizeSa sAdi-anaMta; ahoho bhavya pUrNa paramAtmA ! cauda guNasthAnakanA sarve sopAna; varNavyA caudeya AptavANImAM ! anupama-apUrva dezanA rUpa vANI; navAjaze jagata zAstro che bhAvi ! dAdAzrInI bhAvanAnI phalazruti; aMtima adbhuta A AptavANI ! mokSamArgI jIvane pathadarzaka A; jagakalyANArthe zubham samarpaNa ! 5
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda guNasthAnakane bhede tevI coda AptavANIo ApaNI coda AptavANIo thaze, emAM tamAma zAstrono sAra AvI jaze. eTale have A AptavANI pustako zAstrarUpe thavAnA che. paNa zAsana to mahAvIranuM kahevAze, zAsana amAruM nA hoya. ame to A zAsananA zaNagAra kahevAIe. A cauda AptavANIo bahu kAma karaze. A caudano naMbara ApaNe tyAM kevo che ? ApaNuM jJAna lIdhA pachI jo koI cauda varSa amArI AjJAmAM rahe, to enI ghaNI badhI (bharelA mAlanI) TAMkI khalAsa thaI jAya. eTale pachI enuM Adarza jIvana thaI jAya. pelI TAMkI koInI vahelIye khalAsa thaI jAya, paNa vadhAremAM vadhAre cauda varSa. praznakartA: badhA mAla cauda varSe khAlI thaI jAya ema kaho cho, to cauda varSanuM ja kema mahatva ? dAdAzrIevuM che, codano AMka bahu jagyAe che. codanuM bahu mahatva che. A jagata cauda rAjaloka (rajU pramANa) che. cauda lokano nAtha kahevAya che; cauda guNasthAnaka che; cauda pUrvanuM jJAna che; rAmacaMdrajIne cauda varSano vanavAsa hato ane A ApaNI AptavANI paNa coda nIkaLavAnI che. coda AptavANI codeya guMThANAne sparza kare evI. nIkaLavAnI che. juo, coda guMThANA che. A AptavANIomAM codeyA guNasthAnakanuM pUruM jJAna che. codecIda AptavANI caudeya guNasthAnake bhede evI che. praznakartA : dAdAzrIno janmaya kArataka suda caudasa ! dAdAzrI: hA, caudasa, kharuM. eTale cauda zabdano badho meLa paDe [dAdAzrIno dehavilaya paNa (tA. 2-1-1988 zanivAra, poSa suda caudasanA dine thayelo. dAdAzrI potAnI jJAnadazA mATe haMmezAM kahetA, ame caudasa sudhI pahoMcyA chIe, pUnama (kevaLajJAna) thaI nathI.]
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'aho' A apUrva vANI, nIsarI jaga kalyANe A taddana navI vAta che. A apUrva vAta che, A paraMparAnI vAta nathI. apUrva eTale pUrve kyAreya paNa sAMbhaLI nA hoya, vAMcI nA hoya, jANelI nA hoya, anubhavelI nA hoya evI A apUrva vastu che ! A badhuM pahelI vakhata sAMbhaLavAmAM Ave. eTale A apUrva jJAna kahevAya, ane te ja che te riyala jJAna kahevAya che. riyala eTale ApaNuM kAma thAya evuM, mukta kare evuM. ane phekTa (vAstavika) vastu che pAchI. koI dahADoya AvuM sAMbhaLeluM hoya ke ciMtA rahita thAya ! evo koI ciMtA rahita nahIM thayelo. ahIM saMsAramAM rahIne mokSe jAya evuM banatuM haze ? paNa ahIM A vANI apUrva vastu che. A amArI vAta ja badhI apUrva lAgene ! tamane mahIM A ema ne ema sAMbhaLatA ja aMtara zAMti thaI jAya. ane amArI vAta syAdvAda gaNAya. ahIM game te nAtano beTho hoya toya badhAne eDajasTa thAya. pakSApakSIthI rahita hoya amArI vANI, niSpakSapAtI hoya. emAM pakSapAta nA hoya ke bhaI, A vaiSNava pakSanA ke ziva pakSanA ke jaina pakSanA ke muslima pakSanA evuM-tevuM kazuM nA hoya. ahIM musalamAno bese toya sarasa lAge emaneya. praznakartA: ane samagra khulAsA vagara samAdhAna Take paNa nahIM. dAdAzrI : nA, te Take nahIM. samagra khulAsA vagara TakatuM haze ? eka jarAka hIMca Ave to UDI jAya. ethI bahAra lokone TakatuMye nathIne ! lAITeya thatuM nathIne ! praznakartA: A to Apane eTalo badho, samagra khulAso pragaTa thayo che ane pAcho e badho khulAso sAmAne kyAreya asamAdhAna nA thAya evI rIte Apa ApI zako cho. dAdAzrI : mArI dAnata cokhkhI che eTale. lokonuM kalyANa thAya evI dAnata che mArI eTale ane A apUrva vastu che. A to dasa 7
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAkha varSe eka phero AvuM akrama vijJAna pragaTa thAya che ! je eka avatArI banAve. eka avatAramAM mokSa thAya. ahIMthI ja mokSa thaI gayelo hoya. pelo mokSa to thAya tyAre thAya, ApaNane zI utAvaLA che ? nabaLAIo jAya, gUMcavADo Ubho thAya nahIM ane saMsAramAM jIvana zAMtimaya, janakarAjA jevuM jIvAya. ahIM janaka videhI jevI dazA thAya athavA enA karatA vadhAre UMcI dazA thAya enI ! janaka videhIne mahIM jarAka gabharAmaNa thatI'tI ne, tyAre pAchA guru mahArAja pAse javuM paDatuM'tuM pUchavA ke Ama kema thAya che ? ane tamAre mane pUchavA nahIM AvavuM paDe pachI. darzana karavA AvavAnuM paNa pUchavA nahIM AvavAnuM ke AvuM mane thAya che. e to amAre A vANI bola bola karavAnuM zAthI ? amArA zabdothI tamArA badhA roga nIkaLI jAya moTA. A akrama vijJAnanI vANI e A badho roga kADhI nAkhaze haDahaDATa ! A akrama vijJAna bahu lokone helpa kare che. varlDanI ajAyabI che ! haja to hajAro varSa pachI to loko bahu hAI levala, sTeja upara laI jaze A vAtane. haju to loka samajI zakyA nathI A velDiMga. ane A amAruM velDiMga bahu hAI kvaoNliTI che. A velDiMga judI jAtanuM che. eka zabdathI to keTalAya roga nIkaLI jAya pelA sAmA. mANasanA, evuM velDiMga ! praznakartA ane badhAne samajAya evI, saraLa ne sAdI bhASAmAM. dAdAzrI : hA, sAdI bhASAmAM. e bhASA para kAbU nathI. bhASA upara AdhAra rAkhatuM nathI. velDiMga bahu UMcuM ane A hRdayagamAM vANI, to rAge paDI jAya. haM, vANI sarasa hoya, vartana sarasa hoya, vinaya sarasa hoya tyAre rasa Ave. A "AptavANI' to badhAne bhAvaze. bhalabhalA maracharAyelA mANasa haze tenA maccharA UDI jaze. praznakartA : hA, A navamI AptavANI vAMcyA pachIthI e vadhAre khyAla Avyo.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdAzrI kAma nIkaLI gayuM ! ane jo akrama ropha mAre che ! akrama to kharuM ropha mAre che ne ? praznakartA H gajaba ropha mAre che, dAdA ! dAdAzrI: hA, hA. A phero vaLI ora nIkaLyuM ! lokone kadara che akramanI. AvA kALamAM je kALamAM koI cIjanI sAcI kadara ja thatI nathI evA kALamAM paNa akramanI kadara karanArA che. e to Aste Aste, kAraNa ke khabara nathI, khyAla ja nathI ke AvI koI vastu che ! e khyAla lAvatA thoDIvAra lAge. jagatane kAma Ave eTalA mATe kaMI (sAdhana) jarUra to paDaze ne ? enA mATe badhuM mAruM boleluM chapAya ane e copaDIo thoDI thoDI sTaoNla upara vecAyane to pablisiTI thaI jAya. praznakartA: sTaoNla upara vecavAnuM ? dAdAzrI : hA, relavenA sTaoNla upara. praznakartA: e vANI to adbhuta che, dAdA. e to koIne vAMcavAmAM Ave to eno uddhAra thaI jAya evI vAta che badhI. dAdAzrI : hA. praznakartA: na mAnatA hoya e paNa vAMce che tyAre "aho ! aho !" ja bole che ke ohohoho ! AvuM kadI vAMcyuM nathI, AvuM kadI joyuM nathI, AvuM kazuM sAMbhaLyuM nathI. dAdAzrI : evuM "aho' bolazene, to mahIM zuM davA pIdhI e to huM jANuM chuM. pustaka potAne ghera rahyuM paNa "aho' bolyo, te tenI sAthe ja mahIM pariNAma thaI jAya che. ahobhAva utpanna thayo. konI para thayo ? tyAre kahe, dAdAnI upara. to dAdA upara ke jJAna upara ? tyAre kahe, jJAna upara. jema A zvAsozvAsa ApaNe levAno nathI hoto, enI meLe levAya che, evuM A jJAneya grahaNa karavAnuM nathI. amArA zabdo mahIM pesI jAya ane grahaNa thaI ja jAya.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ame je jJAna joyuM che te Aja sudhI bIjA pustakamAM AvyuM ja nathI. tethI A apUrva jJAna kahyuM. tIrthakarone dekhAyeluM enuM e ja A jJAna che, paNa tIrthakaro bolelA nahIM. tIrthakaroe joyeluM ne jANeluM te badhuM ja kahyuM nathI. te badho phoDa ame pADyo che. ame A badhI vAta karIe chIe, te kevaLajJAnamAM joIne karIe chIe. jene AvatI covIsImAM koI ceko nahIM mAre. AvatI. covIsImAM tIrthakaroya ceko nahIM mAre evI bhASAmAM bolIe chIe. mATe kAma kADhI lejo. jJAnI puruSanA to potAnA je vAkyo hoya te kevA hoya ? eka vAkya paNa uchInuM lIdheluM nA hoya ! amArA pustakamAM koInuM vAkya nA hoya. amArI potAnI bhASAmAM hoya. hA, jJAna badhethI lIdheluM haze. prakAza badhethI lIdhelo hoya, paNa e pachI amArAmAM pariNamIne pachI bahAra nIkaLeluM che. A vANI varlDane svaccha karaze. kAraNa ke A vANI mArI nathI. "mArI vANI" thAya to poIjhana (jhera) kahevAya. dhIsa Ijha noTa mAya spIca. A spIDI asara thavAnI che ane jaladI asara thavAnI che. tethI AvuM badhuM thayuM che ne kaMIka navI jAtanuM kazuMka (kautuka) thavAnuM che ! navI jAtanuM ja banI rahyuM che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA parama pUjya dAdA bhagavAna (dAdAzrI)e emanI jagata kalyANanI bhAvanAnI pUrNatA arthe pUjya nIrumAne jaNAveluM ke AptavANIonuM saMkalana karavuM e tamAro vyavahAra che, e tamAre karavAno ja che. te mATe dAdAzrIe emane khAsa AzIrvAda ApyA hatA. pUjya nIrumAnI dAdAzrI sAthe jyArathI satsaMganI zarUAta thaI tyArathI emaNe bhekha lIdho hato ke AvA mahAna jJAnI puruSanI vANI koI paNa mAdhyamathI hajAro varSo sudhI sacavAya. jenI zarUAta DAyarIomAM vANI lakhavAthI karI. pAchaLathI TeparekarDa dvArA satata oDiyo keseTomAM rekorDa karatA rahyA. e pAchaLa emanI tIvra bhAvanA e hatI ke jJAnInI vANI graMtho (zAstro) rUpe prakAzita thAya ane jagatane pahoMce. e vANIne lakhIne temaja TeparekarDamAM jhIlI laI jema che tema pustakarUpe saMkalita karI, te prakAzanone jagatane pahoMcADavA che. emanI e bhAvanAnI phalazrutirUpe emaNe dAdAzrInI hAjarImAM AptavANI zreNI 1 thI 9nuM prakAzana thayuM. tyAra bAda paNa e kArya cAlu rAkhI potAnI hayAtImAM AgaLa zreNI 10 thI zreNI 14nA bhAga-1 ane 2 sudhInuM saMkalana kArya karyuM. emanI sthULa anupasthitimAM paNa sUkSma rIte AgaLa AgaLanuM kAma emanA ja AzIrvAdathI pUruM thatuM hoya ema lAgyA karatuM hatuM. vividha saMketo dvArA emanI hAjarI vartAyA kare che ane teo ja pUruM karAvI rahyA che evo anubhava thAya che. pUjya nIrumAe dAdAzrIne cauda AptavANIo taiyAra karavAnuM promisa ApeluM, te A sAthe pUruM thAya che. jagatamAM AptavANI dvArA A vItarAga vijJAnanuM bIja sacavAI jaze. jagatanA jIvo mATe A vItarAga vANI mokSamArgano AdhAra banI raheze. ahIM AptavANI zreNI pUrI thAya che paraMtu dAdAzrInA vividha satsaMgomAM tapa, tyAga, saMyama, moha, bhaya, AhAra jevA ghaNAM zabdo para nIkaLela jJAnavANInuM kalekzana taiyAra thayela che, jenI para suMdara pustako bhaviSyamAM banaze. sauthI UMcI vAta to e che ke khuda dAdAzrInA zabdomAM ja emanA jIvana prasaMgo, jIvananI vAto ApaNane maLe che. je bhaviSyamAM graMtho rUpe ApaNane maLaze. 11
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagata kalyANanuM A mizana che. jagatanA jIvonA kalyANa mATe nIkaLelI A vItarAga vANI jagatanuM kalyANa karIne ja raheze. A eka-eka pustakanI racanA ghaNA badhA brahmacArI sAdhako tathA mahAtmAonA sevA-sahakAranA yogadAnathI thayela che. saunI dilanI eka ja bhAvanA che ke dAdAzrInI A vANI jagatanA jIvone pahoMcI ane jagatanA jIvo mokSamArgane pAmI, AtyaMtika mokSane pAme. - dIpakatA jaya saccidAnaMda
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya A jagatamAM cha sanAtana tattvo che jemAMnuM eka tattva che AtmA. jenuM varNana zAstromAM paNa maLe che. AtmA je potAnuM svarUpa che, e avinAzI vastune samajavI ne oLakhavI kevI rIte ? enuM astitva che e ja pahelA kanpharma (nakkI) kevI rIte karavuM? kevI rIte khAtarI karavI ? e che to enA guNo kayA? enuM svarUpa kevuM ? enuM dravya kevuM che e kevI rIte samajI zakAya? enI oLakhANa to ko'ka anubhavI jJAnI puruSa hoya te ja karAvI zake ane te ja enI anubhUti karAvI zake. jema nAnA bALakane A-B-CD zikhavADavI hoya to A ane kahevAya, 8 Ane kahevAya e rIte zikhavADavuM paDe. te TIcara ene bolatA, lakhatA-vAMcatA zikhavADe paNa enI rIta ! bALaka roja epala (sapharajana) khAto hoya, eNe joyuM hoya, e bolato hoya epala, tenA uparathI A phaoNra epala, ema TIcara ene bolatA zikhavADe. te ja rIte B phaoNra beTa. eNe beTa joyuM hoya, enAthI ramato hoya, beTa bolato hoya. Ama A-B-C-D bolatA zIkhe, vAMcatA zIkhe, lakhatA zIkhe ane akSarone kevI rIte upayogamAM levA evuM paNa ene TIcara zikhavADe. paNa AtmAnI bAbatamAM enI pUrNa jANakArI enA jANakAra jJAnI sivAya kevI rIte prApta thAya ? parama pUjya dAdA bhagavAna (dAdAzrI)e jJAnavidhi eka evo bhedajJAnano prayoga goThavI Apyo, ke jenA thakI vyaktine potAne rAITa bilIpha bese che ke "caMdu nathI paNa huM zuddhAtmA chuM." pachI satsaMgamAM ene potAne geDa besatI jAya ke kaI rIte huM zuddhAtmA chuM." e uparAMta 'mAruM svarUpa zuM che, A rileTiva svarUpa mAruM nathI, A kriyAono kartA huM nathI, kharekhara kartA koNa che, huM zuM karI zakuM chuM, zuM nathI karI zakato, mAya riyala biIMga (mAruM sAcuM astitva) ane mArA guNo zuM che, mAro svabhAva zuM che, jIvanamAM rojanA kAryo thAya che, temAM kare che koNa ne huM kyAM chuM, kevA svarUpe chuM, kevI rIte asaMga chuM, kevI rIte nirlepa chuM, kevI rIte judo chuM, jJAtA-draSTA chuM A badhI bAbatonI satsaMgamAM emanI jJAnavANI dvArA geDa besADatA gayA. sAmAne te levalanI samajaNa ApI pote jemAM varte che te uparanA sTepe caDhAvatA gayA.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdAzrInI rekorDa thayela tamAma vANImAMthI AtmA saMbaMdhI meTaranuM je kalekzana thayuM, temAMthI AptavANI zreNI 14 bhAga 1-2-3-4-5ne anurUpa meTarane silekTa karIne mUkavAmAM AvyuM che. AptavANI zreNI-14 bhAga-4mAM AtmAnA guNadharma ane svabhAva vize vigatavAra vAto maLe che, jyAre ahIM bhAga-5mAM AtmAnA svarUpa vize saiddhAMtika vAtone saMkalana karavAno prayAsa thayo che. jemAM kevaLajJAna svarUpa, caitanyaghana svarUpa, vijJAna svarUpa, saccidAnaMda svarUpa, prakAza svarUpa, avyAbAdha svarUpa, TaMkotkIrNa, arIsA jevo, anaMta pradezI, arUpI-amUrta, sUkSmatama, siddha bhagavAna, mokSa Adi aneka phoDa pADyA che. dAdAzrIe satsaMgamAM pradAna karelI AvI vividha samajane yathAyogya saMkalana karI pustakarUpe prakAzana karavAmAM Avela che. je mULa avarNanIya, avaktavya, niHzabda evA AtmasvarUpanI samaja pAmavA sahAyarUpa banaze. jJAnI" eTale potAnA svarUpanuM ane svabhAvanuM ja ciMtavana thayA karavuM. "svarUpa" eTale "pote koNa che e nakkI thavuM ane svabhAva eTale AtmAnA guNadharmo, emAM ja rahyA kare enuM nAma "jJAnI." -dAdAzrI A eTale epala, B eTale beTa ema ja kAyamanuM mAnI levA jevuM nathI. evI rIte AkAza jevo AtmA, prakAza svarUpa AtmA, jyotisvarUpa AtmA, arIsA jevo AtmA, arUpI AtmA tevuM pote kalpanAthI mAnI besavA jevuM nathI. e to simili che, te mULa vastunuM svarUpa samajavA mATe che. jyAre mULa vastu anubhavamAM Avaze tyAre badhA guNadharmo sahita, badhA dRSTAMto jemAM samAI jAya chatAM badhAthI para evuM juduM ja e potAnuM svarUpa potAne phiTa thaI gayuM haze ke je anupama che, avarNanIya che. sAdhano, dRSTAMto, simitio gauNa thaI jaze ane mULa pote je nirAlaMba che te svarUpa thaIne ja raheze. e ja svarUpa ke je A kALanA mahAna jJAnI dAdA bhagavAne prApta karyuM. AtmAnA svarUpanI jANakArI prApta karyA pachI arIsA jevo ke prakAza jevo ke AkAza jevo ema eka zabda pakaDIne tevuM svarUpa mane oLakhAI gayuM che ema buddhi pakaDI leze to kyAMka ekAMte bIje pATe gADI 14
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ caDhI mokSamArga cUkAvI deze. A to AtmAnA svarUpane oLakhavA mATe judA judA dRSTAMto goThavIne potAnA mULa svarUpanI geDa bese te arthe sAdhanarUpe vividha rUpako, dRSTAMto che. sAdhya svarUpa to potAno AtmA je niraMtara jJAtA-draSTA mAtra che ane kevaLajJAna svarUpa ja che, sva-para prakAzaka ja che, te pAmavAno che. A vANI vAMcIe paNa prekTikalI to roja Ubho thato kaSAyaviSayano mAla ane e gAMTho badhI cokhkhI karavAno puruSArtha mukhya rahe che. ApaNane je darzanamAM AvyuM che, jenI pratIti beThI che, tenI ja jAgRti vadhAravAnI che ane tapanA puruSArthamAM AvavAnuM che. ApaNane jema jema potAnA doSo dekhAya, sAmo nirdoSa dekhAya, phAIla naMbara 1 - caMdu zuM kare che, enA jJAtA-draSTA rahIzuM, tema tema uparanI kakSAe AgaLa vadhIzuM. jema jema bharelo mAla, bharelo moha, kaSAyo, prakRti khAlI thatA jaze, tema tema jAgRti ja jJAnamAM pariNAma pAmaze. jema jema zuddha upayogamAM rahIzuM, tema tema anubhavanI kakSA AvatI jaze. saMsArI bAbato, mAna-apamAna, napho-nukasAna Adi dhaMdhonI asarothI mukta thavAtuM jaze tema tema anubhavadazA vadhatI jaze. pachI AgaLanI dazAmAM potAnuM svarUpa dekhavAmAM dAdA bhagavAnanI A AptavANI vadhu helpa karaze. A vANI vAMcIzuM, samajIzuM ane khyAlamAM rAkhIzuM ke mane je A svarUpa samajAya che e rUpa mAre thavuM che ane e dazA nirAlaMbanI che, ene spaSTa vedana kahevAya. tyAM sudhI pahoMcavAno A bhavano mAro dhyeya che paNa eka divasamAM dhyeya pUrepUro siddha nahIM thAya. te mATe dhyeyane lakSamAM rAkhI rojerojanA pAMca AjJA pALavAnA, potAnI phAIla naMbara ekanA doSone cokhkhA karavAnA, zuddha upayogamAM rahIne prakRtine judA jovAnA ane phAIlonA samabhAve nikAla karavAnA puruSArthamAM ja rahIzuM. jema jema phAIlonA samabhAve nikAla thatA jAya, tema tema jJAtA-draSTApaNuM vadhatuM jAya. tyAra pachI dhIme dhIme kevaLajJAna svarUpamAM pahoMcAya. ApaNe jeTaluM jJAna samajI gayA chIe ane vyavahAramAM TesTiMgamAM letA jaIzuM ane te eka vakhata nahIM, paNa haMmezAM pUrNAhutimAM hajI kAcuM
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja che ema rAkhIne e jJAnavAkyo upayogamAM letA jaIzuM. aMtamAM AnaMda vadhavo joIe, muktatA vadhavI joIe, vyavahAramAM loko joDe abhedatA ne prema vadhavA joIe e anubhava kakSAnuM pramANa ! ApaNA thakI jyAM sudhI bIjAne kaMI paNa duHkha thAya che, vyavahAramAM koInA doSa ke negeTiva dekhAya che, agara to viSayano vicAra paNa AvI jAya che, tyAM sudhI pote jAgRta rahevAnI jarUra che ke haju kaSAyo DiscArjamAM khAlI thayA nathI. paNa e upazama che, saMpUrNa kSaya thayA nathI. mATe ApaNe AdhInatA rAkhI, AjJA e ja dharma ne AjJA e ja tapano puruSArtha cAlu rAkho. AtmAnA guNo ke svarUpanI je vAta ApaNane samajAya che te thiyareTikala che, tene prekTikala thavA do. tyAM sudhI laghutama bhAva dhAraNa karI mokSanuM kAma kADhI levuM che. mukhyapaNe mULa siddhAMtone samaja samaja karyuM jaIzuM. "mane kaMIka vizeSa varte che ema mAnIne phula poInTa (pUrNa virAma) mUkavuM nahIM, emAM komA (alpa virAma) rAkhavo. dAdAzrI kahe che ke mane tamArA badhA sAthe kema judAI nathI rahetI ne abhedatA ja rahe che ? kAraNa ke ame niraMtara AtmArUpe rahI jagata (jIvamAtra)ne AtmArUpe ja joIe chIe. amane ajJAnano amala pUrepUro UtarI gayo che, jyAre tamane have UtarI rahyo che. bAkI tame mArA jevA ja AtmA cho. pote pUrNa kevaLajJAna svarUpI AtmA ja che. phakta saMjogonA dabANathI ajJAnano amala caDhyo che. pote bagaDyo ja nathI, pote evo ne evo ja rahIne A roMga bilIpha UbhI thaI gaI che. potAnuM mULa svarUpa evuM ne evuM ja che. potAnA guNo bagaDyA ja nathI, potAno svabhAva bagaDyo ja nathI. phakta A saMjogothI vizeSabhAva Ubho thaI gayo che ne pariNAme saMsAra Ubho thaI gayo. dAdAzrIe emanI jJAnasiddhithI svarUpanuM ajJAna miTAvI dIdhuM eTale pote mukta thaI gayo. je pada zrI sarvaze dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna jo." e vastu jyAre pote A divya jJAnavANInuM ArAdhana karatA karatA anubhave che tyAre Akho siddhAMta potAnA hAthamAM AvI jAya che. AvA kALamAM AtmAnA svarUpanuM vANI dvArA zabdomAM varNana ApI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zake tevA jJAnI puruSane dhanya che ane ApaNA jevA kaLiyugI jIvonI pUNyaneya dhanya che ke te guhyatama tattvanI vAta ApaNane jJAnI pAse sAMbhaLavA maLI, vAMcavA maLI, ane e AtmasvarUpanI dAdAkRpAe anubhUti paNa prApta thaI. mahAtmAo zuddhAtmA padane pAmyA che. have e aspaSTa vedana che te jJAnI puruSa dAdA bhagavAnanI kRpAthI ja prApta thayuM che. have A bhavamAM AtmAnA spaSTa vedane pahoMcavuM, te pAMca AjJArUpI puruSArthathI pahoMcAze. jyAre potAne AtmAnuM spaSTa vedana thaze tyAre potAnuM svarUpa dekhAze, je nirAlaMba che, kevaLajJAna svarUpa che. e potAnuM kevaLajJAna svarUpa dekhAvuM, jANavuM ne anubhavavuM e A bhavano aMtima dhyeya che. ene lakSamAM rAkhIne vartamAnamAM svarUpa jAgRtimAM rahIe. mahAtmAone e AgaLanI zreNIo caDhavA A jJAnavANI atyaMta upakArI nIvaDaze. (hAjara jJAnInI AdhInatAmAM) pratyakSatAmAM rahI A vANInI ArAdhanA aMtima dhyeya prApta karAvaze ja. parama pUjya dAdA bhagavAnanI asIma kRpAthI ApaNane A sAkSAt sarasvatI samAna adbhuta, alabhya jJAnavANI pustako rUpe prApta thaI che. temAMya AptavANI zreNI 1 thI 14 tattvajJAnanA gUDha rahasyono phoDa ApanArI evI advitiya che ke je bhaviSyanA zAstro rUpa banI jaze. A cauda AptavANIo cauda guNasthAnaka pUrA karI ApanArI che. parama vinaya ane laghutama bhAve enuM samajapUrvaka ArAdhana karIzuM to e ja vANI vyavahAranI paripUrNatA karAvI nizcayanA uccatama zikharone sara karAvanArI che. dAdAzrInI jagata kalyANanI je bhAvanA hatI e bhAvanA paripUrNa thAya ane emAM ApaNe sahu yathAyogya yogadAna ApI, nizcaya ane vyavahAra baMne rIte jIvana sArthaka karI laI ApaNe ApaNuM mokSanuM kAma kADhI levA jevuM che. AptavANI pustakomAM kyAMka kyAMka vAcakane vadhu phoDa paDe, khulAso thAya, te arthe kauMsamAM kaMIka zabdArtha ke bhAvArtha rUpe zabdo lakhavAmAM AvyA che, e je-te vakhate jevI samajaNa paDI che te pramANe te zabdo mUkyA che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdAzrInI vANI nimittAdhIna temaja kSetra-kALane AdhIna pUchanAra vyaktione samAdhAna thAya te arthe nIkaLI che. tenuM pAchuM saMpAdana karatA karatA vividha vAto phakarAomAM kramabaddha goThavAya, te liMka goThavatA kyAMka vAcakane koI paNa prakAranI kSati bhAsatI hoya to te dAdAzrInI jJAnavANImAM nahIM, paNa saMkalanakartAnI khAmIne laIne hoI zake, tevI kSatio arthe kSamAprArthanA. A AptavANInA zreNI-14nA A pAMcamA ane aMtima bhAga sAthe dAdAzrInI bhAvanA mujaba AptavANI graMthonI zRMkhalA ahIM pUrI thAya che. jagatane atyaMta upakArI evI A vANI jagatanA khUNe khUNe pahoMce ane enA ArAdhana thakI sahu jIvo samyakatvane prApta karI mokSamArganI keDIe prayANa kare e ja hRdayapUrvakanI bhAvanA. - dIpaka desAI 18
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ upodghAta [1] AtmAnuM svarUpa [11] kevaLajJAta svarUpa AtmA pote kevaLajJAna svarUpa che. A deha e sthULa svarUpa che, mahIM aMta:karaNa ne kaSAyo e sUkSma svarUpa che ane ethI AgaLa AtmA che e kevaLajJAna svarUpa che. eTale prakAza svarUpa ja che, prakAzamaya ja che. A to jema jema saMjoga bhegA thatA gayA ane svarUpanI ajJAnatAne lIdhe, pote mAnato gayo ke huM manuSya chuM, pati chuM, pesenjara chuM ema baMdhanamAM Avato gayo. potAne potAnuM bhAna thAya eTale samakita thAya. pachI saMsAranA lapharA chUTatA jAya tema kevaLajJAna tarapha pote jAya. aMte pote paramAtmA thAya. pote jJAna sivAya kazuM ja nathI. pote kAyama daraasala sthitimAM eTale kevaLajJAna svarUpa ja mahIM che. bIjA koI tattvomAM A kevaLajJAna svarUpa nathI. badhA tattvo nirlepa che, asaMga che, avinAzI che, aguru-laghu che paNa kevaLajJAna svarUpa AtmA ekalAne lAgu thAya ne te ApaNe pote ja chIe. "huM kevaLajJAna svarUpa chuM' kahIe eTale ApaNe AtmA thaI gayA. jJAtA-draSTA ane kevaLajJAna svarUpa A be AtmAne ja lAgu thAya. kevaLajJAna svarUpa ane jJAtA-draSTA emAM koI pheraphAra nA thAya. kAraNa ke AtmA jJAyaka svabhAvano che ane AnaMda svarUpa che. A guNa bIjA koI tattvamAM nathI. jJAna e ja AtmA che, e ja kevaLajJAna svarUpa che, ebsaoNlyuTa sthiti che. potAnA svarUpanI sukSmatA evI che ke himAlayanI ArapAra nIkaLI jAya. e svarUpa jANe pachI zuM AvaraNa Ave ? AtmA sUkSma che, jyAre A pAMca IndriyonA viSayo sthULa che. AtmAe kyAreya viSaya bhogavyo ja nathI.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ agni saLagato hoya ne agni vaccethI AtmA pasAra thAya chatAM agni AtmAne bALI nA zake. agni sthULa che, AtmA sUkSma che. agni ene aDe nahIM. AtmA svabhAve kevaLajJAna svarUpa hovA chatAM, potAne e svarUpanuM bhAna nahIM hovAthI lokasaMjJAthI varte che. laukikamAM sukha mAnI beTho che, tethI ajJAna UbhuM thayuM. sAcuM sukha AtmAmAM ja che. bahAra sukha khoLe nahIM, to jJAna UbhuM thAya. A to saMjogonA dabANathI vizeSabhAva, emAM ahaMkAra Ubho thaI gayo. bAkI pote mahIM kevaLajJAna svarUpa ja che. e bagaDeya nahIM ke sudhareya nahIM. emAM pheraphAra kyAreya nA thAya. AtmA kevaLajJAna svarUpa che, to kevaLajJAna kone thAya che ? potAne ja thAya che. AvaraNa khasavAthI pote ja potAne dekhAvA mAMDyo. kAraNa ke pote sva-para prakAzaka che. AtmA pote svaneya jANe che, pote potAneya jANe che ane paraneya jANe che. AvaraNa khasI gayA to pote potAne Akho dekhe, ene kevaLajJAna svarUpa kahevAya. jJAnavidhimAM AkhuMya kevaLajJAna svarUpa ja prApta karAve che paNa pacatuM nathI. kAraNa ke sthULatamathI sUkSmatama sudhInI tamAma saMsArI avasthAone pote jJAtA-draSTAmAtra che, TaMkotkIrNa che, kevaLajJAna svarUpa ja che, e ja bhAna potAne prApta thAya che. pAMca IndriyathI anubhavamAM Ave e sthULathI sthULatama, pachI svapnAmAM dekhAya te sUkSma ane sUkSmatara, sUkSmatama. e badhAnA jJAtA-draSTA pada sudhI pahoMce e kevaLajJAna svarUpa ja che. pote kevaLajJAna svarUpa ja che chatAM jJAna pachI mahAtmAone zuddhAtmA pada prApta thAya che, enuM kAraNa e che ke pote trikALa zuddha ja che, e jAgRtimAM rahevAya. potAnI zuddhatA mATe niHzaMkatA utpanna thAya. tyAra pachInuM pada eTale kevaLajJAna svarUpa ApaNuM. zuddhAtmA e to sthULa jAgRti che, saMjJA che. zabdAvalaMbana che. sthULa 20
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhuM paravArI jaze, pachI sUkSma jAgRtimAM Avaze, nirAlaMba thaze tyAre kevaLajJAna svarUpamAM avAze. kevaLajJAna svarUpa eTale ebsaoNlyuTa jJAna svarUpa, emAM bIjuM kazuM bheLaseLa ja nahIM. dAdAzrI kahe che, daraasala AtmA kevaLajJAna svarUpI ja che. ame kevaLajJAna svarUpe rahIe chIe ane tame mahAtmAo zuddhAtmA tarIke raho cho. bahu muzkelI Ave to zuddhAtmAnI niraMtara jAgRti raheze ane ethI bhayaMkara moTI muzkelI Ave, baoNmba paDavA jevI to pote kevaLajJAna svarUpanI guphAmAM ja pesI jaze. kevaLajJAna jevI dazA thaI jAya ! zuddhAtmAnuM pada eTale caMduthI game te sAruM-kharAba kArya thAya toya pote zuddha ja che. ene potAne pApa ke puNyano DAgha nahIM paDavAno. kharAkhoTAnI risponsibiliTI have potAnI nathI. kAraNa ke pote zuddhAtmA thaI gayo che. A pada sudhI pote dAdA bhagavAnanI kRpAthI Avyo. zuddhAtmA pada prApta thayA pachI AgaLanuM, chelluM pada e potAnuM kevaLajJAna svarUpa che. AtmAno spaSTa anubhava thAya, pachI kevaLajJAna svarUpa samajavAnuM che. jJAnanuM svarUpa samajyA pachI ekadama pravartanamAM nA Ave. e to dhIme dhIme pratyakSa satsaMgathI jJAna-darzana vadhatuM jAya. tyAra pachI jJAna-darzana sivAya koI pravartana nahIM e kevaLajJAna dazAmAM Ave. "zuddhAtmA chuM" e sivAya bIjuM kaMI nahIM, evuM zraddhAmAM Ave, evuM jJAnamAM Ave, evuM vartanamAM Ave e ja kevaLajJAna. jo pote AtmA mATe saMpUrNa niHzaMka thayo, to e ja kevaLajJAna che. e jJAna e ja ApaNe chIe, A caMdu e ApaNuM svarUpa hoya. jyAM sudhI azuddha bAbato Ave ne mahIM UMcuMnIcuM pariNAma thaI jAya, tyAM sudhI huM zuddhAtmA chuM' bolavuM sAruM. pachI AgaLanI zreNImAM huM kevaLajJAna svarUpa chuM' ema bolAya. sva-guNonI bhajanA kare to sthiratA rahe. A asaro thAya che, A UMcA-nIcA pariNAma te mAruM svarUpa nhoya, "zuddhAtmA chuM' to asaro nA kare. Ama AtmA zuM che e guNa sahita bolavuM-jovuM to AtmA prakAzamAna thAya. 2
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirvikalpa jJAna che A. eTale "huM kevaLajJAna svarUpa chuM ema bolavAmAM vAMdho nathI. evuM dahADAmAM pAMca-dasa vakhata bolavuM ane potAne kevaLajJAna svarUpathI ghaNI vakhata jovuM. e kevaLajJAna svarUpa potAnuM pote kevI rIte dekhI zake ? e potAnuM kevaLajJAna svarUpa, AkhA dehamAM AkAza jeTalo ja bhAga potAno dekhAya. AkAza ja dekhAya, bIjuM kazI mUrta vastu emAM nA hoya. evuM potAnI jAtane amUrta svarUpe A dehamAM jovI. Ama jJAnI puruSanA dekhADelA pramANe abhyAsa thato jAya, pote te rUpa thato jAya. eTale potAnI zuddha dazA thaI gaI. mAthe aMgAro saLage evA upasarga Ave to pote kevaLajJAna svarUpanA bhAnamAM AvI jAya. jema ke gajasukumArane sasarAe mAthe aMgArA mUkI sagaDI saLagAvelI. paNa gajasukumArane tyAranA pratyakSa tIrthakara zrI nemInAtha bhagavAnanI kRpA utarelI. bhagavAnane khabara hatI ke gajasukumArane Avo upasagavavAno che, tethI temaNe samajAveluM ke moTo upasarga Ave tyAre "huM zuddhAtmA chuM' bolavAne badale sUkSma svarUpamAM jatA rahejo. e svarUpa phakta kevaLajJAna svarUpa ja che. e AkAza jevuM sUkSma che. agni bALI nA zake, game tema mAro-kApo toye potAnA kevaLajJAna svarUpane kaMI ja asara nahIM thAya. gajasukumAra e jAgRtimAM rahyA, mAthe aMgArA mUkAyA tyAre. A deha te huM nahIM, mana te huM nahIM, saLage te huM nahoya, vedanA te huM nahIM, koI cIja huM nahoya. huM to kevaLajJAna svarUpa chuM.. ane khoparI phATI, paNa pote jJAnanI zreNI caDhatA caDhatA kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. dAdAzrI kahe che, je jJAna neminAtha bhagavAne gajasukumArane ApyuM hatuM te ja jJAna amane che, potAnA mULa svarUpanuM jJAna, nirAlaMba AtmAnuM. tIrthakaro pAse e ja AtmA hato. A kALamAM e koIne prApta nA thAya evo che. chatAM A jJAna maLyA pachI pote zuddhAtmA padamAM Avyo ane ethI AgaLa vadhyo to bahu thaI gayuM. e zabdanuM avalaMbana che, ethI AgaLa kevaLajJAna svarUpa e nirAlaMba che eTaluM samajAya toya paNa sAruM. mahAtmAone A jJAna maLyA pachI pAMca AjJA pALavAnI che. e jeTalI paLAya teTalA kevaLajJAna svarUpa thavAya. AjJAnuM phaLa peluM pada Avaze. 22
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayoga ane prayogI be judA ja che. paNa jema prayogamAM AMgaLI ghAlIe to dajhAIe, to e anubhava jJAna thAya tema jJAna sacoTa thatuM jAya. ema karatA karatA mULa jJAna potAnuM kevaLajJAna svarUpa ja che, bIjuM kazuM che ja nahIM, e phiTa thatuM jAya. bhUtakALa jANo, bhaviSyakALa vyavasthitanA hAthamAM soMpI dIdho. eTale kevaLajJAna svarUpe jAgRti utpanna thAya evuM A jJAna che. zuddhAtmA padamAM besIne mana-vacana-kAyAnI Adato jotA jotA Adato chUTatI jaze, tema jJAna majabUta thatuM jaze. upayoga kazAmAM nA bese, mukta rahe to kevaLajJAna svarUpamAM Ave. A jJAna pachI ApaNe evI majabUtI karI levAnI che ke game tevA jabarajasta karmanA udaya Ave to paNa ApaNe potAnI zuddhAtmAnI guphAmAM beThA beThA joyA karavAnuM. bahAra nIkaLavAnuM ja nahIM, to e phakta jJAna svarUpa e ja kevaLajJAna svarUpa che. phakta vAtane samajavAnI ja che. kevaLajJAna levA javAnuM nathI, potAnuM svarUpa ja che e. koI vakhata mahAtmAone zuddhAtmAnI jAgRti ane jJAtA-draSTAbhAva evo rahe, tenAthI "pote kaMIka judo ja che' evo anubhava thAya. e kevaLajJAnanI ThaMDaka kahevAya. evI kSaNa Ave tyAre huM kevaLajJAna svarUpa chuM' evuM bolI zake. jema jema pAchalA karmono nikAla thato jAya, tema tema A pada vadhatuM jAya. ekadama badhuM pUruM thAya nahIM. kevaLa AtmAnI ja niraMtara ramaNatA, pudgalanI saheja paNa ramaNatA nahIM e kevaLajJAna che. e kevaLajJAnathI badhuM ja pote joI zake. sarvathA nija pariNatine kevaLajJAna kahevAmAM Ave che. kevaLa darzanamAM nija pariNati utpanna thAya che ane te krame krame vadhyA karaze ne kevaLajJAna svarUpamAM pariNamaze. kavirAje padamAM lakhyuM che ke "jene varte che kevaLajJAna, A dAdA te paramAtmA." tyAre dAdAzrI kahe che, "amane kevaLajJAna thayuM nathI. ame kevaLajJAnanA kAraNonuM sevana niraMtara karIe chIe. amane kevaLajJAna 23
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAma pAmyuM nathI. hA, tIrthaMkara bhagavaMtoe je svarUpa joyeluM che e ja svarUpa ame joyeluM che. je AtmAnuM chellAmAM chelluM svarUpa, nirAlaMba svarUpa, e kevaLajJAna svarUpa che.' mULa AtmA evI jagyA che ke jyAM pudgala pahoMcatuM ja nathI, enI bAunDrImAM. Ane A kALamAM kevaLajJAna ja kahevAya, chatAM sAcuM kevaLajJAna A kALamAM A kSetre thAya evuMya nathI. A jJAnanI vAta orijinala TeparekorDara mAraphata nIkaLe che. A mAlikI vagaranI vANI che. A vANI mArIye nathI, dAdA bhagavAnanIye nathI. nirAlaMba svarUpa joyuM koNe ? e prajJAnuM kAma che. jyAM sudhI kevaLajJAna samajamAM hoya tyAM sudhI prajJA bahAra kAma kare ane kevaLajJAna jJAnamAM Ave tyAre prajJA mULa svarUpamAM phiTa thaI jAya. dAdAzrI kahe che ke amane kevaLajJAna thayuM nathI, chatAM ame kevaLajJAna zuM che e ame joyeluM che. dAdAzrI kahe che ke ame kevaLajJAna svarUpanI sthitimAM niraMtara nahIM rahevAnuM kAraNa e amAro aMtarAya che. ame e aMtarAya toDavA nA jaIe. enI meLe sahaja tUTavA joIe. amArI sahaja dazA hoya. dAdAzrI kahe che, ame jJAnI puruSa kevaLajJAna svarUpamAM rahevAnA AzayamAM ja hoIe. chatAM A kALane lIdhe akhaMDapaNe rahI zakAtuM nathI. pote e 'kevaLajJAna svarUpa'ne jANatA hoya paNa A kALanI IphekTa jozabaMdha hovAthI kevaLajJAna svarUpamAM niraMtara rahI zakAtuM nathI. kevaLajJAna e judI vastu che ane kevaLajJAna svarUpa e judI vastu che. kevaLajJAnamAM saMpUrNa zeyo jhaLake. dAdAzrI kahe che, amane cA2 DigrI ochuM rahyuM tethI, saMpUrNa svarUpe jJeyo jhaLakyA nathI. ghaNA kharA zeyo jhaLakyA che, tethI amArI vANImAM tamane navuM navuM sAMbhaLavA maLe che. zAstra bahAranI vAto, UMDA UMDA poInTa e kevaLajJAnanA paryAya che. AkhA varlDano ajAyaba puruSa kahevAya 'A' ! kevaLajJAna svarUpI AtmA jANyo, tene jANyuM kahevAya. dAdAzrI kahe che, bhAve karIne kevaLajJAna thayuM che, pragaTa kevaLajJAna thayuM nathI. tethI huM jJAnI puruSa tarIke rahyo chuM 24
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne huM mArI jAtane bhagavAna kahevaDAvato nathI. je aMdara saMpUrNa kevaLajJAna thayeluM che, ene huM 'dAdA bhagavAna' kahuM chuM. dAdA bhagavAna e kevaLajJAna svarUpa ja che, eksaoNlyUTa jJAna ja che. tIrthaMkara bhagavAnane pudgalanuM svAmIpaNuM ja nA hoya. pote kevaLajJAna svarUpe ja rahyA kare ane niraMtara eka potAnuM pudgala zuM karI rahyuM che e badhuM joyA kare. [1.2] vijJAta svarUpa - vijJAnadhata AtmA e vijJAna svarUpa che. jeTaluM rileTiva jJAna che, e prakRtinA guNadharmone lAge-vaLage che ane te buddhimAM samAya. ane te buddhi enDavALI che, jyAre vijJAnaghana AtmAnuM biginiMgeya nathI, eno enDeya nathI. jagatanA lokone je hitAhitanuM jJAna che te rileTiva jJAna che ane vijJAna eTale eksaoNlyUTa jJAna. te paramAtmA banAve potAne. AtmajJAna thatA sudhI jJAna kahevAya ane ethI AgaLa ene vijJAna kahevAya. jJAna eTale AtmA ane vijJAna eTale paramAtmA. pote vijJAnI kyAre thAya ? mananI graMthi oLaMge, buddhinA paryAyo oLaMge, jJAnaneya oLaMgIne bahAra nIkaLe, tyAre vijJAnaghana AtmA thAya. badhe huM ja chuM, dekhAya. dehamAMya muktadazAmAM varte. jJAnanuM avalaMbana eTale pAMca AjJAnuM avalaMbana. ane e saMpUrNa dazAe vijJAna svarUpa thAya. jJAnI puruSa e sAdhana svarUpa che, sAdhya vijJAna svarUpa AtmA che. vijJAna eTale mULa cetana eTale AkhuMye anubhavanuM ghanasvarUpa, AtmAnA anaMta pradezano anubhava. nAnA bALakane AratInA dIvAmAM e mahIM hAtha ghAla ghAla karato hoya, te pachI ene jarAka Ama dajhADIe to ene anubhava utpanna thaI jAya ke A dajhADe che, te AkhI jiMdagI nA bhUle. A vinAzInA anubhava pachI AkhI jiMdagI bhUlAtA nathI, to pelo to kevaLajJAnano anubhava thAya che. vijJAnaghana AtmA eTale ja eksaoNlyUTa jJAna mAtra, kevaLajJAna ja. 25
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ je jJAna karIne jagata jANI zakAya, joI zakAya ane anubhavI zakAya, enuM phaLa ja AnaMda. kramika mArge kevaLajJAna thayA pachI vijJAna svarUpa thAya. akrama mArge vijJAna svarUpa AtmAnA anubhava-lakSa-pratIti prApta thaI jAya che, tethI ciMtA khalAsa thaI jAya che. [1.3] caitanyaghana svarUpa AtmA pote caitanyaghana svarUpa che. ghana eTale nakkara ane caitanya eTale jJAna ane darzana. nakkara eTale enA TukaDA thaI zake nahIM, koI karI zake nahIM. barapha jema pANIno banelo che tema AtmA jJAnano pIMDa che. anaMta pradeza anaMta jJAna che. AtmA svAbhAvika vastu che. zAzvata caitanyavALo che. jANavAno, lAgaNIvALo svabhAva che AtmAno. bIjA koI tattvo joI-jANI zake nahIM. jJAna-darzana eTale halana-calana nahIM paNa jovuMjANavuM ane enA pariNAme sukha utpanna thAya. A traNa bhegA thAya ene parama jyotisvarUpa caitanya kahevAya. maganA dANAne palALe to phaNagA phUTe, te kAMkarAmAM evI lAgaNI nA dekhAya. jyAM lAgaNI che, jJAna che, tyAM AtmA che. caiitanya sattA ja pote avinAzI hovAthI A saMsAranI badhI vinAzI cIjone vinAzI samajI zake. ajJAnI paNa A cIjo vinAzI che samajI zake mATe te pote avinAzI hovo joIe. paNa e potAne anubhava thayo nathI. caitanya sattAno anubhava thayo kyAre kahevAya ke koI nukasAna kare, apamAna kare toye rAga-dveSa nA thAya. saMsAramAM hoya chatAM nirlepa ja hoya pote. A akrama jJAna pAmyA pachI mahAtmAo "phAIla naMbara vana' kahe che. eTale pote caitanyaghana svarUpa AtmA ja thaI gayo ane potAnA sivAya badhuM anAtmA e phAIlamAM AvI jAya. jema jema jJAnI puruSa dAdA bhagavAnanI pAMca AjJAmAM puruSArthathI AgaLa vadhato jAya tema tema kevaLajJAna svarUpa potAnuM jovAya. eTale e 26
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpa zuM che e dhyeyamAM varte ane AgaLa e svarUpa jaNAya eTale jJAnamAM varte. parama pUjya dAdAzrIne e jJAnamAM varte che, je vANImAM kahI nA zakAya. ene ja nirAlaMba dazA kahI. [2] vizuddha sonAnI thALI jamyA pahelA zuddha, cokhkhI, pyaoNra kahevAya. jamIne UThIe to e ja thALI eThIM kahevAya. eTale sonuM ke sonAnI thALI khorAkano saMjoga maLavAthI azuddha ane e saMjoga chUTavAthI zuddha gaNAya che. bAkI sonuM pote kAyama zuddha ja che, evo AtmA pote kAyama zuddha ja che. e melo thato ja nathI. hA, bhrAmaka mAnyatA melI thAya che. jIvamAtra pote vizuddha ja che paNa potAnuM bhAna nathI. jene bhAna thAya te loko mATe dIvAdAMDI banI jAya che. vizuddha eTale vizeSa prakAre zuddha chuM. vizeSa prakAre eTale potAnA paramAtmAmAM je anaMta zakti che, potAnuM aizvarya che, je tulanA karI nA zakAya tevuM che. e badhAthI pote zuddha che. zuddha jJAna eTale riyala ne rileTivanuM bhedajJAna ane vizuddha jJAna eTale paramAtmA. jeTaluM pote jJAyaka svabhAvamAM rahI azuddha pariNatine jue to azuddha piraNita zuddha thaI jAya. ema zuddha pariNati potAnI pAse pAse rahe ne poteya zuddha thaI jAya. dAdAzrI kahe che ke amAre cAra DigrI pherane laIne je cAritramoha rahyo, temAM vyavahArika vAtoya nIkaLe ne Aya alaukika satsaMgeya nIkaLe. jyAre sImaMdhara svAmIne kampliTa nirAvaraNa dazA. eTale AkhuM jagata ApharIna thaI jAya evI vANI nIkaLe ! [3] saccidAnaMda svarUpa dareka jIvamAM mULa AtmA e saccidAnaMda svarUpa ja che ane e ja paramAtmA che. 27
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sat eTale trikALI hovApaNuM. citta eTale jJAna-darzana. citta zuddha rahyuM to AnaMda ane citta azuddha rahyuM to du:kha-AnaMda. AtmA siddhakSetramAM jAya che tyAre enuM saccidAnaMda svarUpa hoya che. jaya saccidAnaMda' bolaze toya enuM kalyANa thaI jaze. covIsa tIrthakaronA nAma to dehanA paDelA che, paNa emanuM svarUpa saccidAnaMda che. eTale saccidAnaMda bolo to covIseya tIrthakarone pahoMce. AtmA eTale selpha. selphane "saccidAnaMda' kahyo. "huM caMdu chuM" e dehAdhyAsa selpha che, e chUTe to selpha saccidAnaMda che. pudgalapakSI citta te asat citta ane AtmApakSI citta te sat citta. asat cittanuM phaLa kalpita sukha-duHkha ane sat-cittanuM phaLa sanAtana sukha. AtmA saccidAnaMda svarUpa che paNa ajJAnabhAve prakRtinI sAMkaLIye baMdhAyo che. potAne jJAnabhAva Ave to baMdhana nathI, mukta che. AtmA saccidAnaMda ghana che, chatAM zuddhAtmA eTalA mATe kahyo ke lokone roMga bilIpha besI gaI che ke huM pApI chuM. paNa jo pote vijJAna jANe to ene pApa aDe evuM nathI, pote zuddhAtmA ja che, paNa A to potAne roMga bilIpha besI gaI che. AtmA pote svabhAve ja sanAtana sukhano, paramAnaMdano mAlika che, paNa ajJAna dazAmAM jagatanI cIjo upara sukhano Aropa karI bese che. bAkI sanAtana sukha duniyAnI koI cIjamAM che nahIM. jJAnI puruSa potAnA AtmAnA apAra sukhamAM rahetA hoya che. - saccidAnaMdano AnaMda e sanAtana AnaMda che, je potAno svabhAva - saccidAnaMda pratyakSa-ughADA-khullA jovA hoya to A dAdA bhagavAna, mukta hAsyavALA, hAsya vidhAuTa Tenzana, varlDamAM ekAda hoya koIka phero, te ajoDa hoya ! jemanuM citta niraMtara AtmAmAM ja rahe, e saccidAnaMda. gALo bhAMDe, mAra mAre paNa duniyAnI koI asara cittane nA thAya e saccidAnaMda.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAdA bhagavAna ane saccidAnaMda paramAtmA vacce koI pharaka che ja nahIM. dAdA bhagavAna e pote ja saccidAnaMda svarUpa che. A dekhAya che te e.ema.paTela che, mahIM pragaTa thayA te dAdA bhagavAna che. e pragaTa saccidAnaMda svarUpa abajomAM eka ja hoya. svayaMsiddha saccidAnaMda eTale koInIya madada vinA, koInA avalaMbana vinA pote svayaMsiddha thayA, saccidAnaMda bhagavAna thayA. kRSNa bhagavAne kahyuM ke jema jema abhyAsa vadhe tema tema tuM mArA saccidAnaMda svarUpane pAmI zakIza. paNa abhyAsa zeno karavAno che ? dehAdhyAsa choDavAno ane svasvarUpane prApta karavAno abhyAsa karavAno che ! te sivAya saccidAnaMda nA pamAya. ApaNe jene bhajIe, te rUpa thavAya evo jIvano svabhAva che. saccidAnaMda svarUpa thayelA hoya tene bhajIe to te rUpa thavAya, nahIM to bahAravaTiyAne bhaje to tevo thaI jAya. [4] svasaMvedata H spaSTavedana [4.1] svasaMvedana svasaMvedana eTale pote potAnA vedanathI sukhamAM rahe. A sukha bahArathI bIjuM koI ApatuM nathI, AtmA pote ja anaMta sukhanuM dhAma che. svasaMvedana e zakti che. enAthI AkhA brahmAMDano jJAtA-draSTA thAya, AkhuM brahmAMDa prakAzamAna thAya, tene ja kevaLajJAna kahevAya. tyAM pUrNAhuti thAya che. AhArI kerI khAya, paNa pote temAM masta thAya to e para saMvedana kahevAya. kAraNa ke pArakI cIjamAMthI vedananuM sukha AvI rahyuM che. AtmaramaNatAthI vedanA thAya te svasaMvedana. saMsAranI lAya e para saMvedana che, tenAthI taptAyamAna rahe ne pote potAnuM vadana te svasaMvedana tyAM paramAnaMda che ! jJAnavidhinI rAte je sukha anubhavamAM Ave che te svasaMvedana che. 29
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ A 'jJAna' pachI mahAtmAone AtmAnA anubhava-lakSa-pratIti besI gayA, tenAthI AtmAnuM svasaMvedana rahyA kare. tethI vyAkuLa jagyAe nirAkuLatAmAM rahevAya, jyAre dAdAzrIne bhayaMkara vyAkuLa jagyAe paNa nirAkuLatA sahaja rahe. ane saMpUrNa svasaMvedana to kevaLajJAna thAya tyAre ja hoya, je A kALamAM thatuM nathI. mULa AtmAne svasaMvedana nathI thatuM paNa je bilIpha AtmA che, vyavahA2 AtmA che, Devalapa thato huM, pote, je pudgala kahevAya che, je jJAnIpada che, ene svasaMvedana thAya che. kevaLajJAna thayA pachI bhagavAna mahAvIrane 'huM zuddhAtmA chuM, mane svasaMvedana che, huM anaMta jJAnavALo chuM, huM mokSasvarUpa chuM,' evuM bolavuMya nA paDe. kAraNa ke pote mULa AtmAmAM AvI gayA, kevaLajJAnI thaI gayA mATe. sAkara gaLI che ema jANavuM, e Inphormezana jJAna, te asara che ane sAkara khAdhIne anubhava thayo te enuM saMvedana che. macchara hAtha para beThuM tyAre Inphormezana, khabara paDe che pachI DaMkha mAre che tyAre pote ema jANe che ke mane kahyuM, to pote vedaka thaI jAya che. tyAM pote jJAna goThave ke 'huM nirveda chuM' to jAgRti rahI kahevAya. to vedanA potAne ochI thAya. kAraNa ke AtmAno svabhAva nirveda che. nirveda eka sTepa che, te akaLAmaNa sivAya sahana karI zake. ene asara nA thAya. ema karatA AgaLa vadhe to AgaLanI sTejamAM svasaMvedana kahevAya. AtmA pote ja svasaMvedana che, paNa pAchalA paryAya, ahaMkAra-mamatA gayA nathI, tethI Dakho thaI jAya che. jema jema jAgRti vadhe, tema tema svasaMvedana vadhatuM jAya, te vadhIne spaSTa vedana sudhI jAya. [4.2] aspaSTa vedana spaSTa vedana - AtmA evI vastu nathI ke buddhithI ke IndriyothI ke kriyAthI jANI zakAya. tenuM to niraMtara vedana joIe. vedana eTale AnaMda. vedana eTale jANavuM. jeTaluM jANapaNuM Ave teTalo AtmA anubhavamAM Avyo. jeTalI anubhUti teTaluM vedana thayuM kahevAya. 30
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnavidhimAM mahAtmAone AtmAnuM aspaSTa vedana prApta thaI jAya che. aspaSTa vedana eTale barapha rUmamAM hoya ne ThaMDI havA aDIne Ave to khabara paDI jAya ke ahIM barapha che, jyAre barapha zarIrane aDIne hoya tevuM jJAna thAya, te spaSTa vedana. bAkI AtmAnI bAbatamAM to e spaSTa anubhUti avarNanIya che, avaktavya che. zukladhyAnanA cAra pAyA : 1. AtmAnuM aspaSTa vedana, 2. AtmAnuM spaSTavedana, emAM sarva zeyo potAne nA jhaLake. 3. kevaLajJAna, emAM AkhA lokAlokanA sarva jJayo jhaLake ane 4. mokSa. jyArathI AtmAno aspaSTa anubhava thAya, tyArathI saMsAranuM vedana baMdha thAya. be jagyAe vedana nA hoya. AtmAnuM vedana aspaSTa thayuM, te svasaMvedana vadhIne spaSTa vedana Ave. aspaSTa vedanamAM pote AtmA che' enI khAtarI thaI gaI, pariNAme AnaMda utpanna thAya che. ane AgaLa vadhIne spaSTa vedanamAM pote AtmAne aDIne besaze, e mULa svarUpa dekhAze, bhrama badhA tUTI jaze, jema che tema e dekhAze ekjhakTa, pote potAno dekhavo banaze. kAraNa ke e potAno sva-para prakAzaka guNa che. mahAtmAone je AtmA varte che te AtmAnuM aspaSTa vedana che, je pahelo pAyo che. dAdAzrIne AtmAnuM spaSTa vedana te bIjo pAyo. trIjo pAyo te vItarAga, kevaLajJAnI zrI sImaMdhara svAmI. ane cothe pAye mokSa, siddhakSetre jatA hoya te. mahAtmAo anAdinI UMghamAMthI bhAnamAM AvyA, ke "huM zuddhAtmA chuM." e AtmAno anubhava kahevAya, sukha paNa varta paNa enI pUrI spaSTatA nA Ave. zukladhyAna A kALamAM nathI, ema zAstrakAroe kahyuM, paNa A apavAda mArga banI gayuM. "huM caMdubhAI chuM" e dhyAnamAM rahetuM hatuM te gayuM ane "huM zuddhAtmA chuM' e potAne dhyAnamAM rahe che, niraMtara pratIti rahe che. e ja kSAyaka samakita che, kevaLadarzana che, have AnI pAchaLa paDI kAma kADhI levAnuM che. 31
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAtmAone jJAnavidhimAM je AtmA prApta thAya che te aspaSTa anubhava ja prApta thayo che. kAraNa ke A jAte kamANI karI nathI, kRpAthI prApta thayuM che, jyAre dAdAzrIne keTalAya avatAranI sAdhanAnuM phaLa AvyuM che, je spaSTa vedana rUpe che. aspaSTa vedana thayuM to spaSTa vedana thatA vAra nathI lAgavAnI. dukAna mAMDe pachI Avaka zarU thatA vAra nA lAgene ? spaSTa vedana kyAre thAya ? AtmA darzanamAM AvI gayo, dhaMdhA rojagAra-phAIlo badhAmAMthI samajaNathI chUTI gayA paNa badhuM jJAnathI chUTe tyAre spaSTa vedana thAya, tyAre rUpakamAM Ave. jema jema pAMca AjJA tema tema paLAze, temaja A satsaMgamAM rahetA aMze aMze spaSTa vedana pragaTa thatuM jAya. pahelA pAyAmAM aMze kevaLadarzana sudhI pahoMce. bIjA pAyAmAM pUrNa kevaLadarzana sudhI Ave. trIjA pAyAmAM kevaLajJAna Ave, sayogI kevaLI, deha chUTatA sudhI e. deha chUTe, nirvANa vakhate cotho pAyo ayogI kevaLI pada kSaNa pUratuM prApta karI siddhakSetramAM sthita thAya. aspaSTa vedanavALA jJAna pAmelA mahAtmAomAM koIne spaSTa vedana mATe utAvaLa jAge, tyAM dAdAzrI cetavatA ke utAvaLa karavAthI UlaTo navo roga pesI jAya. AmAM lobha karavA jevuM nahIM. pote pAMca AjJAmAM ja rahevuM. enAthI dhIme dhIme spaSTa vedana thavA mAMDaze. tyAM sudhI ApaNe satsaMgamAM besa besa karavuM. lokoe AtmAnI pratIti thAya tene mATe athAga prayatno AdaryA che, tyAre A to kRpAthI ja pratIti-lakSa-anubhava prApta thaI gayA. dehAdhyAsa chUTyo, niraMtara 'AtmA chuM' evuM aspaSTa anubhava thayo. A to ajAyaba pada prApta thayuM che ! te bhogavatA AvaDavuM joIe. satsaMgamAM rahevAthI ane AjJAmAM rahevAthI vyavahAra guMThANA UMce caDhatA jAya, dhIme dhIme. bharelo mAla khAlI thayA kare. karmo nirjarA thayA kare tema tema pote halako thato jAya, tema spaSTa vedana tarapha jato thAya. jyAM sudhI spaSTa vedana nathI thatuM, tyAM sudhI jJAnI puruSa ke sadguru 32
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ e ja potAno AtmA, e avalaMbana che. emanI AjJAmAM rahevAnuM, tema badhA zAstrono bheda potAne pamAya. aspaSTa vedana hoya tyAM sudhI jJAnI puruSa kahe ema karavAnuM ane spaSTa vedana thaze tyAre mahIMthI je kahe e pramANe karavAnuM. dAdAzrI kahe che ke amane mahIMthI kahe te pramANe ame karIe chIe. e kahenArane ame 'bhagavAna' kahIe chIe. dAdAzrI kahe che, amAre sthULa-sUkSma bhUlo nA thAya. evI bhUlo thAya to uparI hoya. mahAtmAonI evI bhUlo thAya tethI dAdAzrI uparI tarIke che. evI bhUlo nA thAya tyAre spaSTa vedana thayuM haze. pachI mahIMvALA bhagavAna bhUlo dekhADe. bhUla dekhADe te bhUla khAlI thatI jAya tyAre bhUla karanAro cokhkho thaI jAya ane bhUla dekhADanArA sAthe pote eka thaI jAya chevaTe. spaSTa vedananA bAdhaka kAraNomAM eka bAdhaka kAraNa to, phAIlonuM bahu vadhAre che. e jora ghaTe to anubhava vadhato jAya. jora phAIlo ochI thatI jaze tema AnaMda ubharAze. potAnA DakhA A AnaMda cAkhavA detA nathI. karmo khapAvyA vinA A jJAna pAmyA che. karmo khape to spaSTa vedana thaI jatA vAra nahIM lAge. karmo khapAvavA mATe phAIlono samabhAve nikAla karavo rahyo. viSaya-vikAranI gAMTha nA jAya tyAM sudhI spaSTa vedana nA Ave. viSayanI hayAtI che tyAM sudhI spaSTa vedana thAya ja nahIM. jene sAMsArika duHkhano abhAva varte, kapaTa khalAsa thaI jAya eTale spaSTa anubhava thavA mAMDe. gharamAM rahevuM ane asaMga rahevuM e AjJAnA baLathI rahI zakAya. saMsArI saMga 'prasaMga' nA thAya to asaro nA thAya ne spaSTa vedana thAya. mana-vacana-kAyAnuM mAlikIpaNuM nA hoya to spaSTa vedana thAya. dAdAzrInI dazA, je nirvicAra dazA, nirvikalpa dazA ane nicchika dazA che, te dazAe mahAtmAoe chevaTe pahoMcavAnuM che. 33
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jeTalA aMze AtmA jANyo eTaluM vedanA thAya. aspaSTa vedanamAM sukha aMtarAya, jyAre spaSTa vedanamAM e sIdhuM Ave. aspaSTa vedanamAM vedaka bhAvamAM pote rahe, jyAre spaSTa vedanamAM pote ekaluM jANe ja. spaSTa vedanavALAne para pariNati ulecavI nA paDe. dAdAzrInI dazAmAM para pariNati utpanneya nA thAya, sva pariNAmamAM ja pote rahe. AtmAno spaSTa anubhava nA hoya tyAM sudhI jJAna vadhyA kare ane spaSTa anubhava thaI jAya ke jJAna pUruM thaI gayuM. pachI niraMtara eka ja prakArano prakAza rahe. dAdAzrInI dazAmAM bhAvakanuM paramANuya nA rahe. pahelA pAyAmAM AtmAnuM lakSa bese ane bIjA pAyAmAM dezanA cAlu thAya. spaSTa vedanA thAya tyAre anubhavavALI vANI TeparekarDanI peTha nIkaLyA kare. AtmAnuM spaSTa vedanA thAya tyAre "siddhAMta prApta thAya, pachI kAyamanI samAdhi rahe. kaMIka che' evuM AtmA saMbaMdhI je jJAna thayuM ene aspaSTa vedana kahevAya. jema jema AtmAno anubhava thato jaze, tema tema spaSTa vedana thaIne UbhuM raheze. [5] avyAbAdha : abAdhya [5.1] avyAbAdha svarUpa AtmA pote avyAbAdha svarUpI che. eTale A zarIrane game teTalI bAdhA-pIDA Ave, kApe, dajhADe, bALe, TADha vAya, bhayaMkara nukasAna karanArI cIjo ene kazuM karI zake nahIM, ene kazuM thAya ja nahIM. A duniyAmAM koI cIjavastu ene duHkha ApI zake nahIM agara to sukha ApI zake nahIM. pote potAnI anaMta zaktithI jIvanAra evo avyAbAdha svarUpI che. mANasa havA-pANI-khorAkanA AdhAre jIve, jyAre AtmAne koI 34
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ avalaMbananI jarU2 nathI. ene koI mArI nA zake. koI evo upAya nathI enuM maraNa kare. ene jIvana-maraNa ApI nA zake. anaMta muzkelIomAMya muzkelI prUpha ! svayaM sukhano bhoktA che ! svayaM sukhono bhoktA eTale je sukha maLyA pachI duHkha nA Ave. gALo bhAMDe to vyAkuLa nA thAya ke phUlAM caDhAve to AkuLa nA thAya evuM niraMtara nirAkuLatAvALuM sukha hoya. saMsAranI hareka cIjane vajana che, dekhAva che, ane IphekTiva che. e badhuM du:khadAyI che, jyAre AtmAne e kazuM ja nathI. koI evI paristhiti nathI, je AtmAnI sepha sAIDa toDI zake. AtmAne koI pIDA aDe to e sukhamaya thaI jAya evo pote anaMta sukhanuM dhAma che. bilIpha AtmAne badhI pIDA mAnavAthI aDe che, bAkI mULa AtmA to, avyAbAdha svarUpa che, eTale ene bAdhA-pIDA kazuM ja nA thAya. AtmA evo che ke ene koI nukasAna nA karI zake, e koIne nukasAna nA karI zake. mULa zuddha paramANu eya evA che, paNa ApaNe UbhuM kareluM vikRta pudgala potAne duHkha Ape che. svAbhAvika pudgala paramANuya avyAbAdha svarUpa che. ajJAnatAmAM pote dAna Ape to je paramANu pese, te jatI vakhate sukha ApIne jAya ane corI karatI vakhate je paramANu pese, te duHkha ApIne jAya. pote Aropita bhAvamAM che. tethI jevuM mAne, 'huM sApa chuM' mAne to tevI zakti utpanna thAya. te koIne karaDe to marIye jAya. potAnuM svarUpa avyAbAdha che chatAM A mAnI lIdhuM ke mane thAya che eTale A du:kha thAya che, asaro thAya che. jJAna pachI potAne avyAbAdha svarUpamAM besADe che. e anubhava thayo ke A jagatamAM koI potAne anasepha karI zake nahIM. pote sepha sAIDavALo thaI gayo. gALo bhAMDe, mAre, lUMTe toya ene kazuM nA thAya. 35
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIra jagata jIta thayA, koIthI hAryA nahIM. kAraNa ke pote AtmArUpa thayA. ane to ja jagata jItAya, nahIM to nA ja jItAya. duniyAnI koI cIja, baoNmba paNa ene kazuM nA karI zake evo avyAbAdha svarUpI AtmA che. jo pote evo AtmA jo pote thayo, to pachI bhaya zAne mATe ? koI kaheze, "huM tamane mArI nAkhIza." evI jagyAe ene bhAna hAjara thAya ke huM to avyAbAdha svarUpI chuM, mane koI mArI zake nahIM." to potAne kazuM thAya nahIM. eTale pahelethI ja potAnA svaguNono abhyAsa karI rAkhavo joIe. kharI rIte zuddhAtmA pote evo che ke koI ene duHkha nA daI zake ane e koIne duHkha nA daI zake. e potAnuM pada satsaMgamAM besI besIne samajI levAnuM che. sAmAnuM svarUpa paNa evuM che ke ene duHkha kyAreya thAya nahIM ane sAmo paNa ApaNane duHkha daI zake nahIM. mane evo anubhava thayo che ke pachI "mArAthI sAmAne duHkha thaze" evI zaMkA ja nA rahe. chatAM kacAzane lIdhe mArAthI sAmAne duHkha thAya che evI zaMkA thAya to pote caMdubhAI pAse pote pratikramaNa karAvavuM. ane potAnuM svarUpa to zuddhAtmA, avyAbAdha, te padamAM rahIne kAma karyA karavuM. duHkha potAne Taca thAya to sukha thaI jAya evo pote anaMta sukhanuM dhAma che. saLagato kolaso baraphanA DhagalA para nAkhe to ? kolaso TADho paDI jAya ! A dehamAM to koI godo mAre to lohI nIkaLe, dADha duHkhe, paga phATe, kAna duHkhe, AMkha du:khe. Ama keTalIya upAdhinuM saMgrahasthAna che A mana-vacana-kAyA. bahAranA saMgrahasthAna karatA aMdaranuM saMgrahasthAna moTuM che, ene jovA jevuM che. anaMta avyAbAdha sukhano eka ananya upAya svarUpastha thavuM ema jJAnIoe kahyuM che paNa te kramika mArga ane akrama mArgamAM to pote AtmA thaI ja gayo che, anubhavathI. 36
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pote avyAbAdha svarUpe che. potAnA avyAbAdha svarUpane kaMI paNa harakata karanAruM Ave tene pote "A badhuM parabhAryuM che, hoya mAruM ema bole ke chUTuM paDI jaze. jo chUTuM nA pADe to bojo lAge, kheMcyA kare. A jJAna maLyA pachI pote jJAnadazAnI zreNIo mAMDI zake. " zuddhAtmA chuM' bhAna thaye A saMsAra samudramAM kinAro pagane Taca thayo, nahIM to goThavAto ja nahoto evI hAlata hatI. paga mUkAyo te anubhava pachI aMze aMze vadhato jAya. ema karatA karatA avyAbAdha svarUpano je anubhava thAya e UMcAmAM UMco anubhava thayo kahevAya. A kALamAM jyAM sudhI UMce pahoMcAya tyAM sudhI pahoMcyo kahevAya. dAdAzrIne jevo anubhava thayo tevo thayo kahevAya. huM zuddhAtmA chuM' bhAna thaye anubhava zreNIo zarU thaI jAya. chatAM jIvaDuM paga nIce vaTAI gayuM to potAne zaMkA paDe, niHzaMkatA nA rahI, te mATe caMdubhAI pAse ApaNe pratikramaNa karAvavuM ke tame jIvaDuM vAcyuM tenuM pratikramaNa karo. ema karatA karatA sUkSma bhAvanI anubhava zreNI prApta thaze tyAre potAnuM svarUpa avyAbAdha che ema lAgaze, dekhAze ne anubhavamAM Avaze. pachI zaMkAya nahIM paDe. eTale sUkSma bhAvanI anubhava zreNI pUrNa thaI kyAre kahevAya ke huM avyAbAdha svarUpa chuM' ema anubhava thaI jAya tyAre. [5.2] abAdhya svarUpa | game teTalA duHkhamAMye mANasane mahIM kaLa vaLe ne UMdhI jAya che, te ene abAdhya anubhava thAya che tethI duHkhamAMya jIvI zake che. enuM du:kha kharekhara jatuM rahetuM nathI, duHkha eTaluM ne eTaluM ja che. ene zarIra duHkhe che, dAjhI gayuM che paNa kaLa vaLe che, kyAreka thoDIvAra mATe UMgha AvI jAya che, te AtmA aMdara abAdhya svarUpe rahelo che eno anubhava karAve che. eksiDanTa thayo hoya, pAMca kalAka satata duHkha bhogavato hoya, cena paDatuM nA hoya toye chaThThA kalAke thoDIvAra sukha Ave ne UMdhe. e zarIrane vedanA che, paNa pote AtmA judo che aMdara. te pote potAne abAdhya anubhava thAya tyAre mahIM sukha varte, bhayaMkara duHkha vakhate paNa. zrImad rAjacaMdrajIe kIdhuM che ne ke je draSTA che dRSTino, je jANe [37
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ che rUpa. abAdhya anubhava je rahe, te che jIva svarUpa. ke hAtha nahIM, paga nahIM ema karatA karatA je abAdhya bAkI rahe e AtmA che. dhaNI marI gayo hoya, rokakaLATa thAya, bhogavaTo rahe. chatAM rAtre Ama kaLa vaLe ne UMgha AvI jAya, te abAdhya anubhava. enI khoTa kaMI ghaTI ? khoTa to hatI tenI te ja chatAM ene duHkhamAMya mahIM ThaMDakano anubhava thAya che, te AtmA che. tethI jIvamAtra jIvI zake dAdAzrI kahe che ke amane abAdhya anubhava utpanna thAya che te mahIM AtmAno che, te vAta nAnapaNathI samajAI gayelI. bhayaMkara du:khamAM sukha kyAMthI AvyuM atyAre ? tapAsa karatA jaDe ke e AtmAnI hAjarI che aMdara tethI sukha Ave che. e hatuM ja aMdara, e AtmAnuM abAdhya svarUpa. [9] TaMkotkIrNa TaMkotkIrNa e lokabhASAno zabda nathI, e bahu gUDhArthavALo pAribhASika zabda che. tIrthakara bhagavaMtonA mukhAraviMdathI nIkaLelo Agavo zabda che. eno ekkekTa artha jJAnI puruSa sivAya koI samajI zake nahIM, samajAvI zake nahIM. TaMkotkIrNa zabda paramArtha bhASAno che, svAnubhava tenuM pramANa che. kevaLajJAna apAya tyAre ja A jJAna prApta thayA pachI A zabda samajAya tevo che. e zabda bahu bhAre che. koInuM gajuM nathI eno artha karavA mATe. sahu sahunI bhASAmAM artha kare, paNa chevaTe bhASAno sAco artha jJAnI puruSa samajAve. paNa mULa vastu kahevA mATe zabdo hotA nathI. mULa vastu zabdAtIta che, ene mATe saMjJAsUcaka zabdo hoya. jema AtmA e vastu mATeya saMjJAsUcaka zabda che. kAraNa ke enuM nAma nA hoya, rUpa nA hoya, kazuMya nA hoya, mAtra saMjJA. jema tela ane pANI game teTaluM bheguM karo to te ekAkAra nA thAya. ane vijJAnanA prayoga karIne be chUTA paDe. e TaMkotkIrNa guNa evo che ke koI vastune bheLaseLa nA thavA de, judI ne judI ja rAkhe. micara thAya, kampAunDa nA thavA de. 38
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ TaMkotkIrNa eTale koI eka vastu bIjI koI vastumAM bhaLe nahIM. saMyoga svarUpe rahe, ekabIjA sAthe rahe chatAM kazuM asara ja nA thAya. emAM koI pheraphAra nA thAya, kazuM ja nA thAya. ane eTale ja jJAnI puruSa ene chUTA pADI zake ! AtmA pahelethI zuddha ja che. tyAM AtmAmAM azuddhi ne zuddhi kazuM hotuM ja nathI. phakta AvaraNa caDhyA che, teya kudaratI che. koIe karyuM nathI ke eNe pote karAvaDAvyuM nathI. mAtra saMjogo, sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansathI che. cha tattvo zarIramAM che paNa e chae tattvo zarIramAM koI koIne ekAkAra thayA nathI, TaMkotkIrNa che. potAnA guNadharma choDe nahIM, bhegA hovA chatAMya. A jagatanA je avinAzI tattvo che te badhA ja saMkotkIrNa svabhAvanA che. eTale eka tattva bIjA tattvane kaMI paNa nA karI zake. pote potAnuM ja karI zake, bIjA tattvanuM kaMI paNa na karI zake. chaye tattvo nirlepa che, nitya che. e koI koImAM bhaLe evA nathI, koI koIne helpa kare evA nathI, koI koIne nukasAna kare evA nathI, chatAM bhegA rahe che. eka dravya bIjA dravyanuM kazuM karI zake nahIM evo jagatano niyama che, kAraNa ke e badhI vastuo TaMkotkIrNa che. A vIMTImAM sonuM ane tAMbu be milcara che. banne bheLaseLa che chatAM TaMkotkIrNa rahyA che, tAMbu tAMbAnA svabhAvamAM ane sonuM sonAnA svabhAvamAM che. kampAunDa thaI gayuM hota to sonAno svabhAva badalAI jAta, tAMbAnoya svabhAva badalAI jAta ne navI ja jAtanuM utpanna thaI jAta. paNa A banne dhAtu potapotAnA svabhAvamAM rahe che ane prayogathI bannene chUTA pADI zakAya. evuM A zarIramAM cha vastuo (tattvo) bhegA rahyA che chatAM koI koInuM kazo pheraphAra thayo nathI. TaMkotkIrNa saheja pheraphAra nA thavA de. mULa vastu avinAzI bhAve rahelI che. rUpI tattvane laIne AkhuM jagata UbhuM thayeluM che. rUpI tattva mUMjhave [39
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, tethI AtmAnA jJAnanI bilIpha badalAya jAya che ke A je avasthA dekhAya che te huM chuM. chatAM dravya svarUpe AtmA evo ja rahe che. bilIphathI paramANu kheMcAya che ane te paramANu pote ja svAbhAvika rIte AMkha-kAna badhuM deha Akho taiyAra thaI jAya che. anaMta avatArathI cAra gatimAM javA chatAM paNa AtmA jarAya bagaDyo nathI, evo ne evo ja svaccha che. e mahIM TaMkotkIrNa che. pudgala ene mokSe jatA aTakAvatuM nathI ke AtmA pudgalane uzkeratuM nathI. beu potapotAnA svabhAvamAM ja che. pote dehamAM rahevA chatAM dehane ne potAne koI jAtano vyavahAra thayo nathI. dehano kATa potAne caDhyo nathI, potAno kATa dehane caDhyo nathI evA taddana judA ja che. dehamAM zuddha cetana DhaMkotkIrNa svabhAvavALuM che. e svabhAvathI kyAreya tanmayAkAra thayuM nathI. e sarvathA juduM ja rahe che, phakta bhrAMtithI tanmayAkAra bhAse che. zuddha cetana tamAma paulika paryAyo jJAtA-draSTA mAtra rahe che. e TaMkotkIrNa svabhAvane laIne mAtra be kalAkamAM bhedavajJAnathI AtmA judo thaI zake che. nahIM to keTalAya kALathI bagaDeluM aMdara zI rIte cokhkhuM thAya ? jJAnI puruSa lAIna oNpha DimArkezana (bhedarekhA) karI Ape ke A AtmA ne A anAtmA. eTale potAne bhAna thaI jAya ke 'huM zuddhAtmA chuM.' pachI eka-be avatAramAM mukta thaI jAya. A to kaheze, 'mArA paryAya bagaDI gayA' paNa emAM kazuMya gabharAvA jevuM ja nathI. koI koIne kazuM karI zake ja nahIM, to bagaDe zI rIte ? TaMkotkIrNa eTale mane koI bAMdhI zake ema che ja nahIM, huM judo ja chuM. huM koInI zaktinA AdhAre jIvato nathI, mArI potAnI zaktithI jIvI rahyo chuM. [7] kalpasvarUpa-aciMtya ciMtAmaNi svarUpa [7.1] kalpasvarUpa AtmA e kalpasvarUpa che. e kalpasvarUpa upara saMjogonuM dabANa 40
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvavAthI pote jevuM kalpe evo thAya che. te kalpanA vikalpa thAya che, ne vikalpathI saMsAra Ubho thaI jAya che. zubha vikalpa kare ke huM dAna ApuM to tevuM phaLa maLe ne azubha vikalpa kare koIne mAravAnuM, to tevuM phaLa maLe. mULa AtmA kalpanA karato nathI. 'pote' koI jAtanI kalpanA karI ke vikalpa thayo. kalpa e riyala satya che ane vikalpa e rileTiva satya che. eTale kalpa e avinAzI karekTa che ane vikalpa e vinAzI paNa karekTa ja che. kalpa e khuda che ane saMjogonA dabANathI ne svarUpanI ajJAnatAthI vikalpI thAya che. have jo jJAna maLe to pote nirvikalpI thAya. to pAcho pote kalpa thaI jAya aMte. mULa AtmA te kalpa, 'huM caMdu' te vikalpa ane 'huM zuddhAtmA chuM' e nirvikalpa. AmAM AtmA to zuddha ja rahyo che. AtmA pote badalAto nathI, mAtra potAnI bilIpha badalAya che ke 'A huM chuM.' 'huM caMdu chuM' e vizeSabhAva thayo ke vikalpa thayo. 'huM chuM' e Aropita jagyAe ajJAnatAthI bolavAmAM Ave che, ene vikalpa kahyo. 'huM caMdu chuM, Ano mAmo chuM, huM bI.koma. chuM' e vikalpa. 'huMpaNuM' jyAM AtmA sivAya anya jagyAe Aropa karyuM te vikalpa ane mArApaNAno Aropa karyo, ke 'A pena mArI che, A deha mAro che' e saMkalpa kahevAya. jene e 'huM'-'mAruM' jatuM rahe to e nirvikalpa thayo. pote kalpasvarUpa che paNa nirvikalpa kahevAyo, kAraNa ke vikalpa karIne UMdho gayo, te nirvikalpathI pAcho Avyo mULa svarUpamAM mATe. baMdhAyelo hoya tene 'mokSa' kahevuM paDe, paNa mokSamAM hoya tene mokSa zeno kahevAno ? vikalpathI saMsAra Ubho thayo ane nirvikalpathI mULa svarUpamAM Ave. 41
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirvikalpIya pote che ane amuka saMjogone laIne vikalpI paNa pote ja thAya che. e saMjogo khasI jAya to nirvikalpI ja che. mULa sthitimAM Avyo eTale kalpa ja rahe. nizcaya AtmA kalpato nathI, vyavahAra AtmA kalpe che ane jevuM kalpe evo pote thaI jAya che. A to AtmA saMsAramAM che tyAM sudhI 'kalpa' kahyo paNa tyAM siddhakSetre kalpasvarUpa zabda ja raheto nathI. jJAtA-draSTA-paramAnaMda, teya jyAM sudhI saMsAramAM dehadhArI che tyAM sudhI. pachI teya nahIM. sonAne sonuM nAma ApanAreya koI rahyuM nahIMne pachI. pachI tyAM siddhakSetre bhagavAna pote, saMpUrNa svarUpa-svabhAvamAM AvI gayA. 'huM zuddhAtmA chuM' bhAna thaye enI kalpanAmAM pote Avyo ke zuddha thato ja jAya. A jJAna pachI potAne 'huM zuddhAtmA chuM' bhAna thAya che ane huM ne mAruM, saMkalpa-vikalpa chUTI jAya che eTale pote nirvikalpI thAya che. 'huM caMdubhAI chuM' e jevA bhAna sahita bolo cho eTalA ja bhAna sahita 'huM zuddhAtmA chuM' bole to nirvikalpa. ajJAna dazAmAM 'huM ajJAnI chuM, huM krodhI chuM,' ema jevI pote kalpanA kare tevo thaI jAya. 'mane tAva caDhyo' to tevo thaI jAya. jJAna pachI 'caMdune tAva caDhyo' bolavuM. 'mane thayuM' evuM bolAya nahIM, nahIM to tevI asara thAya. 'mane tAva caDhyo, mane nahIM maTe to ?" to evuM thaI jAya. ane 'mane maTaze ja, mArA mAthe dAdA che, mane kazuM ja nA thAya,' to tevuM. A to kalpanAthI bhayane lIdhe mANasa khalAsa thaI jAya che. AtmAnA mULa dravyane enA paryAyane kazAne asara thatI nathI. A to bhrAmaka mAnyatA ja che. kharI rIte pote bilakula bagaDyo ja nathI. AtmAnA guNane laIne pote kalpe tevo thaI jAya che. kharekhara banatuM nathI evuM. AtmA to AtmA ja rahe che paNa asara thAya che, evI roMga bilIpho besI jAya che. 42
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAM alokamAM pugala paramANu nathI, tyAM kazuMya IphekTa nathI. lokamAM bIjA pAMca tattvo naDatA nathI. pote jevuM kahyuM evuM pudgala thaI jAya che. pachI potAne bilIpha UbhI thAya ke A huM ke A huM ? pachI AkhuM bhrAMtithI UMdhuM cAlyuM. AtmA eno e ja rahe che paNa pote, AtmAe je kalpeluM e pramANe bahAra evuM pudgala thaI jAya che. mANasa gadheDo thavAnuM ciMtavana sIdhuM karato nathI, bhUlathI evuM ciMtavana kare che enuM phaLa gadheDo che. eNe evuM ciMtavuM joIe ke jethI e gadheDo nA thAya. saMyoga pramANe bhAva thAya ane bhAva pramANe saMyogo thAya. e beu kAraNa-kArya che. paNa kahyuM tevo bhAva thavo e saMjogone AdhIna nathI. e jJAnane AdhIna che. e enI pAse je anubhava jJAna che, enA AdhIna che. jJAna pachI pote "huM zuddhAtmA chuM' e karavAthI pote tevo thato jAya. A pApa badhA ja caMdunA, tAre zuM levAdevA ? tuM zuddhAtmA. A to pArakI vastu potAne mAthe levAthI pote te rUpa thaI jAya. paNa A pAMca AjJA e vApare to pote AtmArUpa rahe. evuM A vijJAna che. A jagatamAM pote jevuM kahyuM tevo thaI zake. temAM loko potAne managamatuM ne manaphAvatuM, kalpanAthI sarjana kare che. jema ke koI DaoNkTara thavAnuM, koI vakIla thavAnuM, koI sAta chokarAMnA bApa thavAnuM. zuddhAtmA thavAnuM kahyuM to tevoya thAya. jJAna pachI nirvicAra dazA, nirvikalpa dazA prApta thAya che. have manamAMthI vicAra nIkaLe e zeya che. zuddhAtmA thayA eTale saMkalpa-vikalpa gayA. vicAramAM vicaryo, tanmayAkAra thayo to vikalpa kahevAya. manane, vicaryo nahIM ne juduM joyuM to nirvikalpa. [7.2] aciMtya ciMtAmaNi svarUpa aciMtya ciMtAmaNi eTale jyAM ApaNI kalpanA nA pahoMcI zake, ciMtavI zakAya nahIM evuM svarUpa. eTale mULa AtmAne "aciMtya ciMtAmaNi 43
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahyo che. aciMtya eTale tyAM kalpanA-ciMtavana pahoMcI zake nahIM. koI zabda pahoMcI zake nahIM. eno tola koI kadI karI zake ja nahIM evo avarNanIya, avaktavya, aciMtya ciMtAmaNi che. ciMtAmaNi eTale jevuM ciMtavo tevuM phaLa Ape evo che. evA AtmAnuM ciMtavana pote kevI rIte karI zake ? e to jJAnI puruSa potAnA pApa dhoI Ape ne dRSTi Atmasanmukha pheravI Ape, tyAra pachI e aciMtya ciMtAmaNi potAnA hAthamAM Ave. Atma svarUpa sivAyanuM ciMtavana pudgala paramANune kheMce che. ane e pudgala paramANuno saMyoga bhego thayo, te to pAcho vyavasthita zaktine AdhIna viyoga thaI jaze. paNa Atma ciMtavanA thavAthI AtmAno saMyoga thayo, tene koNa viyoga karAvI zake ? arthAt potAne potAnAthI koI chUTo pADI zake ja nahIMne ! A UMdhA ciMtavanathI mUMjhavaNa UbhI thAya ane mULa svarUpanA ciMtavanathI nirAkuLatA rahe. potAnA AtmAnuM ciMtavana prApta thayA pachI enI meLe sahaja rahyA ja kare. potAne kazuM karavuM nA paDe. svarUpanI ajJAnatAmAM to je potAnI jAtane mAne, tenuM ciMtavana kare tenAthI dirA caDhe tevI dazA thavAnI. temAM jevuM ciMtave tevuM pAchuM thayA kare. e to jJAnI puruSa madirA utAre tyAre potAnA svarUpa bhaNI ciMtavana vaLe. tethI zrImad rAjacaMdre kahyuM che ke zAstrajJAnathI niveDo nathI, anubhava jJAnathI niveDo che. mATe saMpUrNa AtmAnubhavI jJAnI puruSa hoya temane zaraNe jA, to tAruM mokSanuM kAma thaI jaze. kriyAo kare che e ciMtavana nathI paNa lAMca levAmAM vAMdho nahIM athavA dAna ApavuM joIe evo potAno Azaya goThave e ciMtavana che. siddha thavAnuM ciMtavana kare to siddha thaI jAya. zI rIte siddhanuM ciMtavana karavuM te mArga jJAnI puruSa pAse jANavo joIe. pote bahu du:khI che evuM ciMtavana kare to duHkhI thaI jAya. che sukhamaya chuM' ciMtave to sukhamaya thaI jAya. 44 te 'huM
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane rUpiyA maLo evuM ciMtave to rUpiyA maLI jaze, evuM banatuM nathI paNa pote yAcaka thaI jAya che tarata. ciMtavana eTale huM A svarUpe chuM. huM sAjo chuM, huM sAro chuM, huM mUrakha chuM, e pote jevuM ciMtave te rUpa thaI jAya. mUrakha mANasa "huM DAhyo chuM ciMtave to DAhyo thato jAya. A ciMtavanonI ja asara lokone thaI che. dAdAzrI kahe che, ame to koI asara ja amArI para paDavA nA daIe. ciMtave tevo thaI jAya, to kema AnI (saMsArI kaMdo) upara ciMtavAya ? corInuM ciMtavana karyuM to eksparTa cora thAya, evuM che. "huM pApI chuM' ciMtave to tevo thAya. 'huM nirbaLa chuM ciMtave to tevo thAya. AtmA nirvikArI che paNa ahaMkAra ciMtave ke "huM vikArI chuM to tevo thaI jAya. mULa svabhAvika guNa jAya nahIM, ciMtavelo guNa nAza pAme. kalpanAro ahaMkAra che, to tene aDe. ahaMkAra vilaya thAya to pote AtmA ja che. mULa AtmA to zuddha ja rahe che. pote ahaMkArathI jevuM ciMtavana kare che, tevo thaI jAya che. ene "vyavahAra AtmA' kahyo. evA saMjoga bAjhe to kaheze, "huM vikArI chuM" to vikArI thaI jAya. evA saMjoga bAjhe to pote kaheze, "huM nirvikArI chuM, to tevoya thaI jAya. huM brahmacArI chuM to tevo thAya. "huM zuddhAtmA chuM' to zuddha thaI jAya. ahaMkAra che to thAya, ahaMkAra nA hoya to kazuMya nA thAya. vyavahAra AtmA ratnaciMtAmaNi che ane mULa AtmA aciMtya ciMtAmaNi che. mULa AtmAnuM ciMtavana kare to e mULa AtmA pAme. A to Amano jamAI thauM, Amano sasaro thau evo ratnaciMtAmaNino lAbha le che, nahIM to A ciMtAmaNi to TheTha AtmA pamADe tema che. dAdAzrI kahe che, huM pahelethI jANato hato ke A ratnaciMtAmaNi che. tethI huM mArA AtmAnuM ciMtavana ja karato. huM to sALo, sasaro thavAmAM mAnato hoto. "huM AtmA chuM, huM A hoya, huM A hoya, 45
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA Avo nhoya" e ciMtavana ja karato hato. e ciMtavana to akhaMDa hovuM joIe. mULa AtmA pote ja samAdhi svarUpa che, mokSa svarUpa che, paramAtmA ja che pote. badhI rIte pote ja che, aciMtya ciMtAmaNi che. bhagavAna ja che pote. paNa saMsAramAM loko ciMtave che ke huM upAdhyAya thayo, have huM AcArya thauM, paNa zuddhAtmAnuM ciMtavana nathI thatuM koI dahADoya. ane dharmovALAe "Ama karo, Ama karo' ema navA vikalponuM ciMtavana besADI Ape che ane jUnA vikalpo kaDhAve che. AtmAnuM ciMtavana prApta karAve to kalyANa thAya. paNa zAnuM ciMtavana, kevI rIte karavAnuM te khabara ja nathIne ! karavApaNAthI to baMdhana che. kAraNa ke lokone lakSamAM ja nathI ke AtmA jevuM ciMtavana kare tevo thaI jAya. akrama vijJAnamAM dAdAzrIe jJAnavidhimAM potAne zuddhAtmAnuM jJAna ApyuM. have e ciMtavana enI meLe sahaja rahe. e svarUpanA ciMtavane pote potAnA rUpa thayA ja kare. AtmAno A mukhya guNa, jevuM ciMtave tevo pote thayA kare. gayA bhavamAM jevuM ciMtavana kareluM tenA phaLarUpe A saMsAra che. A dekhAya che tenA parathI pote zuM ciMtavana karyuM te samajAya. potAnA svarUpanuM ciMtavana karyuM hoya to pote te rUpa thaI jAya. jJAnI eTale potAnA svarUpanuM ane svabhAvanuM ja ciMtavana thayA kare. svarUpa eTale pote koNa che, e ane svabhAva eTale potAnA guNadharma, emAM ja rahyA karavuM e jJAnI. ahIM akramamAM zuddhAtmAnuM lakSa besADyuM ane zuddhAtmAnA guNadharmonuM vivaraNa karI ApyuM. have potAnA guNadharmonuM ciMtavana karyA kare to te rUpa pote thayA kare dahADe dahADe. kAraNa ke ciMtave tevo thAya e eno mukhya guNa. aneka rUpe jagatamAM thavAnuM kAraNa ja A che ke jevuM ciMtave tevo thaI jAya che. evo guNa bIjI koI vastumAM nathI. 46
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.3] ciMtave tevo thAya ciMtave che koNa ? ahIM dAdAzrI kahe che, (cArja) pratiSThita AtmA (vyavahAra AtmA) ciMtave che. mULa AtmA ke prajJA ciMtavatA ja nathI. pote ajJAna dazAmAM pratiSThita AtmA rUpe ja rahe che, tethI 'ene' 'pratiSThita AtmA' kahyo. e ciMtave che. jema pesenjara ja ciMtave ke ghare javuM che. ghare AvyA pachI zeTha kahevAya. paNa pAcho AvatA sudhI pote pesenja25Ne che tethI pesenjara ciMtave che evuM kahevAya. mULa AtmAmAM AvyA pachI pote AtmArUpa thaI jAya che. mULa AtmA to zuddha ja che. Ane (vyavahAra AtmA, cArja pratiSThita AtmA, bilIpha AtmA) zuddha banAvavAno che. zuddhanA ciMtavanathI te rUpa thAya ne bIjuM ciMtavana kare to tevo thaI jAya. potAne zuddhAtmAnuM bhAna thayuM tethI 'huM zuddhAtmA chuM' bolavA mAMDyo. paNa caMdubhAIne to avaLA-savaLA, khoTA-sArA beu kAryo rahevAnA. e prakRti svabhAva avaLuM ke savaLuM karyA vagara rahe nahIM, to pote ema kalpanA nahIM karavAnI ke huM zuddhAtmA bagaDI gayo. A avaLuM-savaLuM to pahelA bhUla karelI tenA pariNAma che. e pariNAmano samabhAve nikAla karo. ene judA juo. pote to zuddhAtmA eTale e mULa potAnuM svarUpa ja che. have zuddhAtmAnuM bhAna thayA pachI 'huM zuddhAtmA chuM' bolyA kare to te rUpa thayA ja karaze ane 'huM Amano sasaro thauM, vevAI tha' e bolavuM paDe paNa te vyavahArathI, DrAmeTika eTale coMTe nahIM kazuM. 'huM anaMta sukhanuM dhAma chuM' bolo to pachI 'mane du:kha thAya che' ema nA bolavuM joIe, nahIM to tevuM coMTe. sarvajJanI bhASAmAM samajI jAya, to te pada prApta thAya. loko dAdAzrIne kahetA ke tame 'huM jJAnI chuM' evuM kema kaho cho ? to zuM kahevuM ? tyAre kahe, 'huM bhagata chuM' bolo. dAdAzrI kahe che, 'huM bhagata chuM' boluM to jJAnIpaNuM chUTI ne pote bhagata thaI jAya. kAraNa ke AtmA jevuM kalpe tevo thaI jAya. 'huM jJAnI puruSa chuM' to jJAnI thaI jAya. 47
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokone ajJAna dazAmAM avaLuM ciMtavana jAya nahIM. jarA kakaruM dekhe to bole ke 'A kakaruM che' to tevo pote thaI jAya. tevI asara thAya potAne. dAdAzrI kahe che, ame to kakaruM hoya toye bolIe ke ekaMdare che to sAruM. eTale sArI asara thAya. eTale avaLuM vAkya nahIM bolavAnuM ne bolAya jAya to savaLAthI ene bhAgI nAkhavAnuM. 'huM garIba chuM' ciMtave to ene evuM bhAse ke huM garIba thaI gayo. pachI garIba thato jAya. eTale tyAM 'huM to zrImaMta chuM, mane A zuM aDe ?' to zrImaMtanI asara thAya. peluM mAInasa thaI jAya to ukela Ave. ghaNA ema bole ke huM jANuM chuM ghaNuM paNa thatuM nathI kAMI. 'thatuM nathI' ema bolAya ja nahIM, enAthI to avatAra bagaDe. kAraNa ke ciMtave tevo AtmA thaI jAya. ajJAna dazAmAM eka-eka avasthAmAM eka-eka avatAra bAMdhe evuM jagata che. 'mane game che' bolo to tevI asara thAya ne 'nathI gamatuM' bolo to evI IphekTa paDe. enA karatA bolavuM paDe to bolAya ke 'manane nathI gamatuM.' ajJAna dazAmAM to bhUla thaI jAya, 'A mane nathI gamatuM' ke 'A mane game che' paNa jJAnadazAmAM ApaNe jAgRta rahevuM joIe. 'mane laiDapaNa AvyuM, pelA marI gayA, te huM marI jaIza to ?" evuM ciMtave to tevI asara thAya. ane 'mane chellI ghaDI sudhI kazuM thAya nahIM.' to tevuM, ene kazuM thAya paNa nahIM. ApaNe judA ane A globa (deha) judo. globa to UDIye jAya. A pArakA gharanI Dakhala zuM karavA karavI vagara kAmanI ? 'mane tAva Avyo' bole to tevI asara thAya. dAdAzrI kahe che, ame to 'A aMbAlAlabhAIne tAva caDhyo che' tevuM kahIe. 'mane tAva caDhyo che' evuM kyAreya nA bolIe. vyavahAramAM bolavuM paDe to nATakIya bhASAmAM jAgRti rAkhIne bolIe, nahIM to ciMtave tevo pote thaI jAya. 'huM mAMdo chuM, huM bahu mAMdo chuM' to tevI asara thaI jAya. tene badale 'caMdu mAMdo che' kahIe. bolAI gayuM hoya ke 'mane udharasa thaI che' to 48
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarata bhUMsI nAkhavuM ke "caMdune udharasa thaI che, kaMI zuddhAtmAne udharasa thaI nathI." jenI dukAnano mAla hoya te jAhera karavo, paNa potAne mAthe zuM kAma laIe ke "mane thayuM che ?" jenuM nididhyAsana kare tevo pote thato jAya. nididhyAsana to eka jJAnI puruSanuM karavA jevuM, to emanI badhI zakti potAmAM pragaTa thAya. A kAma mArAthI nahIM thAya evuM kyAreya nA bolAya, nahIM to tevI asaro thAya. bolavuM paDe to kahevuM, "A kAma caMdubhAIthI nahIM thAya." mArAmAM ghaNI nabaLAI AvI gaI che' bolo to tarata tevo sAkSAtkAra thAya ane pote nabaLo thato jAya. tyAM jAgRti rAkhavI joIe ke nabaLAI caMdune Ave, temAM ApaNane zuM ? mAruM ghara saLagyuM bolyo to tenI bhAre asara thAya. tene badale ApaNe to holavavA lAgavuM. saLagyuM teya vyavasthita ne holavAyuM teya vyavasthita ane nA holavAyuM teya vyavasthita. potAne aDeya nahIM ne naDayA nahIM evuM rAkhavuM. [8] prakAza svarUpa [8.1] bhagavAta - prakAza svarUpa bhagavAnanI vyAkhyA zuM ? bhagavAna eTale sarva prakAzita ane svayaM prakAzita. eTale badhI cIjoneya prakAzita kare ane potAneya prakAzita kare. bhagavAna eTale prakAza. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta zakti, anaMta sukhanuM dhAma, avyAbAdha svarUpa evA bhagavAna anaMta guNanA dhAma che. bhagavAnanuM svarUpa kevuM? bhagavAna rUpI nathI, arUpI che. prakAzamaya ! bhagavAnanuM svarUpa kevuM? prakAza svarUpa ja. hAthamAM hAthI jeTalo ne kIDImAM kIDI jeTalo saMkoca-vikAsa pAmato prakAza. emano saccidAnaMda svarUpa prakAza. A jagata ja bhagavAnane lIdhe dIpI rahyuM che. aMdhAruM ahaMkAranuM che, ajavALuM bhagavAnanuM che. 49
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnanuM svarUpa zarIranA AkAranuM paNa prakAzasvarUpa, sUkSmatama AkAza jevuM. AkAzamAM Ama hAtha kare to potAne kazuM thatuM nathI. A lAITamAM hAtha vIMjhe to lAITane kazuM thAya ? evuM potAnuM svarUpa che. bhagavAna e AkRti nathI, tema nirAkRti nathI. e prakAzasvarUpa che, jene sthaLanI ke AdhAranI jarUra nathI. e prakAzamaya jyotisvarUpa che. Ama hAthamAM jhAlIye to kazuMya nA Ave. ene kazuM aDe nahIM evuM che. DuMgaranI ArapAra nIkaLI jAya, evaralAsTiMga lAITa che. jema AkAzanuM rUpa dekhAtuM nathI chatAM AkAza che e hakIkata che, evo AtmA AkAza jevo arUpI che, prakAzasvarUpa che. paNa jagatamAM je ajavALA-jyoti dekhAya che, evo prakAza bhagavAnano nathI. kAraNa ke e ajavALuM potAne prakAzamAna karatuM nathI. bhagavAnanuM ajavALuM to potAne ane pArakAne badhI vastune prakAza kare che. bahAranA prakAzamAM cIjone eka bAju prakAza hoya, to bIjI bAjuno bhAga nA dekhAya. tyAre A prakAzamAM to badhuM cogaradamanuM dekhADe. TUMkamAM mANasanI kalpanA bahArano A prakAza che. mULa AtmAnuM kArya zuM ? jIvamAtrane prakAza ApI rahyo che. e mikenikala cetanane, ahaMkArane prakAza ApI rahyo che ke tAre amArA prakAzamAM vyavahAramAM je karavuM hoya te kara. tane anukULa Ave tyAM sudhI paudgalika 2mata rama, bhautika ramata 2ma ane nA poSAya tyAre mArI pAse tuM Avaje. tane mArAmAM samAvI laIza. daraasala AtmA A dehamAM prakAza ja Ape che. enI hAjarIthI A badhuM cAle che chatAM e kartA nathI. bhagavAnano prakAza sUryanA prakAzane joI zake paNa sUryano prakAza bhagavAnanA prakAzane joI nA zake. bhagavAna ajavALA svarUpa che. e ajavALuM pote ja AnaMdasvarUpa che. eTale bhagavAna ajavALuM ane AnaMda jIvamAtrane ApyA kare che. bIjuM kazuM ApatAya nathI ne letAya nathI. jIvamAtramAM nirlepa, nirALA ane dareka jIvane helpa karyA kare evA bhagavAna che. 50
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna to kahe che, tAre mokSe javuM hoya to mane saMbhAra ne jo bhautika sukho joItA hoya to vyU poInTamAM paDa. vAstavika joItuM hoya to mane oLakha ne phekTamAM Ava. emanA prakAza sivAya koI evo prakAza ja nathI ke jenAthI loko potAnuM dhAryuM karI zake, potAnI IcchA pUrI karI zake. e prakAza jeTalo vakhata prApta thAya to potAne AnaMda thAya ne prakAza ocho thayo, aMdhAruM thayuM ke mahIM ciMtA-upAdhio thAya. AtmA e ja bhagavAna ane AtmA eTale ja selpha, potAnI jAta. e jAta zuM che ? e zenI banelI che ? prakAzanI jyoti ja che. e tattva svarUpa che. e prakAza avinAzI che ane jagatanA prakAza vinAzI che. A ora jAtano paramAtma prakAza che ! be jAtanA prakAza : eka buddhirUpI prakAza, e ajJAnaprakAza che ane bIjo jJAnarUpI prakAza. jyAM buddhi khalAsa thaI gaI hoya, te je jJAna che te ja prakAza che, te ja AtmA che. prakAza sivAya bIjI koI vastu ja nathI AtmA. ghaDAmAM hajAra voTano balba mUko, pachI ghaDo phoDI nAkhIe to lAITa rUmamAM phelAya, te pAtaLuM thatuM jAya. jyAre AtmAnuM lAITa tenA te ja rUpe rahe, te pAtaLuM nA thAya. e prakAzathI ja A jagata cAlI rahyuM che. krodha-mAna-mAyA-lobharUpI badhI nabaLAIo khalAsa thAya tyAre AtmAno prakAza anubhavamAM Ave. dIvAno prakAza che temAMthI garamI kADhI nAkho, pachI bIjuM badhuM kADhatA kADhatA je chello rahe te prakAza kahevAya. je dajhADe nahIM, bALI nA mele evo AtmAno prakAza che. e pote ja svayaM prakAzita che. AtmA e ja potAnA nijasvarUpanuM jJAna che. e kevaLajJAna svarUpa che. temAMthI prakAza utpanna thAya che e badho svayaM prakAza che. jJAna svayaM prakAzita che ane AtmA paNa svayaM prakAzita che. te chevaTe eka ja vastu mATe che ke ebsaoNlyUTa jJAna ja prakAza che. e prakAza nahIM maLavAthI chate sukhe loko duHkha bhogave che. 51
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ svayaM prakAza nA hoya to paraprakAza, buddhi to che ja ne ! e saMsAranI bahAra nIkaLavA nA de. saMsAranuM je jJAna jANe temAMthI buddhi utpanna thAya ane AtmAnuM jJAna jANavAthI jJAna utpanna thAya. e jJAna svayaM prakAzita hoya, sva-para prakAzaka hoya. sUryano prakAza, je prakAzathI chAMyaDo paDe, e badhA paudgalika prakAza kahevAya. AtmAnA prakAzane chAMyaDo nA hoya. eno prakAza judo che. sUryanArAyaNane prakAza karAvanAra ja A AtmAno prakAza che ne ! jagatanA badhA prakAranA prakAza jJeya che ane AtmAno prakAza jJAtA che, te ja pote che. A sUryano prakAza che ke phalANAno prakAza che, e je jANe che te ja AtmAno prakAza. sUrya-caMdra je prakAza Ape che te emanA pudgalano prakAza che, AMkhe dekhAya tevo AtmAno prakAza nA hoya. hA, AtmAnI hAjarI che mahIM, to A prakAza che. AtmA to sva-para prakAzaka, potAneya prakAzamAna kare ane bIjAneya prakAzamAna kare. kerIne zeyarUpe jue. zeyane jovAmAM pote pariName chatAM pote tanmayAkAra nA thAya. A prakAza pote ja cetana che. ajavALuM hoya to AMkhothI dekhAya, paNa AtmAno prakAza ora jAtano che. emAM vagara ajavALe ane IndriyonA AdhAra vagara dekhAya. A jJAna pUruM thAya ne saMpUrNa dazA thAya to kevaLajJAna thAya, to AkhA lokane pote prakAzamAna karI zake. anaMta avatAranuM aMdhAruM eTale ajJAnarUpI aMdhAruM gayuM ane AtmajJAna thayuM eTale prakAza thayo. bhAna thayuM ke A zuM che badhuM. Aya pahelA samajamAM Ave. samaja e darzana che. pachI jJAnamAM Ave e prakAza che. prakAza ekano eka ja, paNa amuka bhAgamAM ene samajavALuM kahevAya ane amuka bhAgamAM ene jANavALuM kahevAya. jJAnarUpI prakAzamAM badhuM jagata beThA beThA dekhAya. jJAna e ja prakAza 52
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, e ja AtmA che. bIjI koI vastu AtmA nathI. kevaLajJAna eTale bIjuM bheLaseLa vagaranuM jJAna ja, enuM nAma prakAza ane e ja AtmA. e ajoDa vastu che. jagatamAM evI koI cIja nathI ke jenI joDe sarakhAmaNI karI zakAya ! e IndriyAtIta che. dareka jIvamAtramAM AtmAno prakAza ja che. e prameya pramANamAM rahyo che, avyakta rUpe che. jema jema Devalapa thato jAya ekendriyathI paMcendriya tema tema vyakta thato jAya. paNa jJAnI puruSa maLe to avyaktane vyakta karI de. pachI prakAza thAya eTale ahaMkAra tUTI jAya. ahaMkAra tUTato jAya tema prakAza vadhato jAya. prakAza badhAmAM sarakho che paNa AvaraNano phera che. jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa ema AvaraNothI AtmAnuM lAITa rokAyeluM che. saMpUrNa nirAvaraNa thAya to pote ja paramAtmA che. bhautika sukhomAM ja prakAza hoya tyAre mUDhAtmA kahevAya. pachI pote potAne jANe, to e zuddhAtmA kahevAya ane saMpUrNa prakAza thayA pachI eno e ja AtmA paramAtmA thAya. prakAzanI sImA to bhAjana pramANe rahe che. ghaDAmAM lAITa mUko to eTaluM prakAze. rUmamAM mUko to rUmane prakAze. je AtmA saMpUrNa nirAvaraNa thAya teno prakAza AkhA brahmAMDamAM phelAya, nirvANa vakhate ja. AkhA brahmAMDamAM eTale lokamAM prakAza jAya che. kAraNa ke lokamAM zeyo che, alokamAM jJeya nathI. mATe tyAM prakAza jato nathI. AkhA jagatanA jIvamAtra badhAnuM jJAna bheguM karo eTaluM jJAna eka AtmAmAM che. zeyone kahevuM nathI paDatuM ke tame amane juo. AtmA ja pote prakAza svarUpa, arIsA jevo hovAthI potAne dekhAyA ja kare enI meLe, jJeyo jhaLakyA ja kare potAnI aMdara. jovAno upayoga karavo na paDe. AtmA pote ja jJAna che. e prakAza ja che pote. te prakAzanA AdhAre A badhI samajaNa paDe che ane jANavAmAMya Ave che. A prakAza bhIMta vacce Ave, DuMgara vacce Ave to aMtarAya nahIM 53
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ evo che, enI ArapAra nIkaLI jAya. paNa mizracetana rUpI pudgala che, tenA AvaraNamAM aMtarAya che A prakAza, krodha-mAna-mAyA-lobhanuM AvaraNa che te A prakAza bahAra nIkaLI zakato nathI. [8.2] jJAnIoe anubhavyo atAdi jJAta-prakAza badhA tIrthakarone, jJAnIone jJAna-prakAza eka ja prakArano, pheraphAra vagarano rahevAno, paNa bhASA phera hoya. A badhA pudgalono prakAza, badhI lAITono prakAza eka ja jAtano hoya che. anAdi kALathI pudgalano prakAza ane jJAnano prakAza emAM phera ja hoya che. zarUAtathI te chellI dazA sudhI jema jema AvaraNa ghaTatA jAya, tema tema jJAna-prakAza vadhato jAya ane nirAvaraNa thayA pachI eka ja prakAza. A mULa prakAza A eno e che. anaMta covIsI sudhI A je vijJAna rUpIno prakAza che, emAM phera nahIM paDe. dAdAzrI kahe che, amane e vijJAna badhuM dekhAyA kare che. pachI pUchanAra pUche to dekhAya emAMthI tarata ja javAba ApI de. A jJAna maLatAnI sAthe prakAza guNa utpanna thAya che, pachI vadhIne gADha prakAza utpanna thAya, pachI chelle avagADha prakAza utpanna thAya. dAdAzrI kahe che ke e prakAzano anubhava thayA pachI ja A jJAnavANI nIkaLe che. prakAzano anubhava eTale e prakAzane joIne ja A vANI nIkaLe che. darekamAM e prakAza dAdAzrI pote joI zake che. nirAvaraNa thayo ke eka ja prakAza ! eTale mULa AtmA ke mULa prakAza e zabda to saMjJA che, paNa mULa prakAza thayA pachI je sthiti che potAnI te prakAza. daravAjAmAM peThA eTale kaMI badhuM joI lIdhuM nathI, paNa badhI jAhojalAlI joI levI enuM nAma prakAza. A jJAna maLatAnI sAthe aMdhakAra gayo ane pote prakAzasvarUpa che evI pratIti beThI. have jema jema anubhava thato jaze, tema tema prakAza pragaTa thato jaze. 54
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkhathI dekhAya che ane AtmAthI dekhAya che emAM zuM phera ? AtmAthI joyuM e DirekTa prakAza, ene prakAza kahevAya ane yU mIDiyama prakAza Ave e InDirekTa prakAza, ene prakAza nA kahevAya, e paugalika prakAza kahevAya. badhA bhrAMtivALAne e prakAza dekhAya. jaDamAM prakAza nAmano guNa ja nathI. AtmAno prakAza koI mAdhyama zU Avato hovAthI AMkha nA hoya to nA dekhAya, kAna nA hoya to nA saMbhaLAya. pelo IndriyAtIta prakAza emAM koI mAdhyamanI jarUra nahIM, pyaoNra prakAza ! aMdara mULa prakAza che ane mana, zarIra, Indriyo che, enA thre je prakAza Ave che e prakAzano enDa Avaze. jJAna pachI pote samajI zake ke mULa prakAzasvarUpa te huM chuM, A prakAzasvarUpa te huM nathI. A jAgRti rahevAthI potAne peluM prakAzasvarUpa ghaTatuM jAya ne mULa prakAzasvarUpa pragaTa thatuM jAya. dAdAzrI kahe che, amane Indriya prakAza hato tenAthI badhuM yAda rahetuM. pachI e bhUlAtuM gayuM ane A mULa prakAzasvarUpa pragaTa thatuM gayuM. mahAtmAone zaMkA paDe ke amane DirekTa prakAzanI anubhUti kema thatI nathI ? paNa mahAtmAone "huM zuddhAtmA chuM' e keTalI vakhata yAda Ave ? niraMtara. eTale mULa prakAzane pote joI rahyA che, eTaluM ja nahIM paNa emAM tadAkAra thaI rahyA che. AtmA pote jJAnasvarUpa che. potAnA prakAzamAM e potAnI bahAranI avasthAone joyA kare che. eka avasthA jue, pachI bIjI jue, pachI trIjI jue. e avasthAo utpanna thAya, Take ne laya thAya. pudgalamAM paNa AvA paryAyo UbhA thavAnA, mahAtmAo pudgala paryAya joI zake. koI prasaMga ke vyakti ane buddhithI joyuM ke AtmAnA jJAnathI joyuM e kevI rIte samajAya ? jovAmAM Imozanala nA thAya to e AtmAno prakAza che ane jovAmAM Imozanala thAya to e buddhino prakAza che. sthira buddhivALo sthira Imozanala hoya, asthira buddhivALo asthira Imozanala hoya. 55
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ dareka prasaMga ke vyaktine AtmAnA jJAnamAM rahIne jovAno puruSArtha kayo ? dAdAzrI kahe che ke zuddha upayogarUpI baTana dabAve to ekkekTa jJAna-prakAza thAya. amAre e baTana dabAyeluM ja hoya Akho dahADo. tame A baTana dabAvo. mahAtmAone bharelo mAla naDe to dAdAzrI kahe che, AkhA divasamAM ekAda kalAka paNa A puruSArtha rAkho. upayoga tUTe to pharI pAchuM baTana dabAvo. ema karatA karatA A jIvana saMgrAma jItavAno che. jJAna maLyA pachI mahIM lAITa (prakAza) thAya tethI doSo vadhAre dekhAya. aMdhArAmAM doSo dekhAya nahIM. jema gADInI heDa lAITa cAlu nA hoya to aMdhArAmAM jIvaDAM gADIne athaDAtA hoya toya ApaNane kazuM nA thAya. kAraNa ke khabara ja nathIne ! paNa ajavALuM thAya to badhA jIvaDAM sAmasAme athaDAya che te dekhAya to zaMkA paDe ke mArAthI hiMsA thAya che. jene aMdhAruM che, tene dekhAtuMya nathI ne zaMkA paDatIya nathI. jene ajavALAmAM jIvo vaTAya che e dekhAvA mAMDyuM teno upAya zo ? bahAra nIkaLyA chIe to pUruM karavuM paDaze ne pAchuM ghera javuM to paDaze. je athaDAya che te ApaNI IcchA nathI chatAM dekhAya che ke athaDAya che, to have samabhAve nikAla karI nAkhavAno. ATaluM judApaNuM rAkhIne ke caMdubhAI, zA hAru AvI yojanA karI ? keTalAya jIvo bicArA herAna thaI gayA. basa ATaluM ApaNe goThavavuM. moTaranI lAITano prakAza khADInA kAdavane aDe, khADInI gaMdhane aDe, jhAMkharAmAM pesIne nIkaLe chatAM e prakAzane kazuM nA aDe. evuM AtmAno jJAtA-draSTAno prakAza kAdava, khADInI gaMdha badhAne aDe chatAM nirlepa bhAvamAM hoya. pudgala-pugalanI gaMdhamAM, pote jJAtA-draSTApadamAMthI khase nahIM. koI jagyAe ene lepa nA caDhe, asaMga ja rahe. bairI-chokarAM caMdubhAIne pajave, ApaNe to AtmAmAM masta rahevuM. koI apamAna kare toye saMpUrNa zAMtimAM kayA AdhAre rahI zake ? AtmAnA prakAzathI. samabhAve nikAla karo cho te AtmAnA prakAzathI. riyala-rileTiva eya riyala AtmAnA prakAzathI jovAya. vyavasthita kartA e 56
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA prakAzathI samajAya. e prakAza ja sukha Ape. e prakAza koI jagyAe mUcha nA utpanna thavA de. A jJAna maLavAthI nizcayathI nirikapaNuM AvyuM. have vyavahArathI nirikapaNuM Avaze tema peluM jJAna pragaTa thatuM jaze. AtmAno anubhava badhAne ekasarakho thAya ke judo judo ? judo judo thAya, te sahu sahunA gajA pramANe. bAkI vijJAna to sarakhuM che. anubhava maLato Ave paNa vadhatA-ocho hoya. A jJAna maLavAthI mahAtmAone zuddhAtmA zabdAvalaMbanarUpe prApta thayo ane chelve sTezana che nirAlaMba, jyAM zabda kazuM che nahIM. [8.3] sva-para prakAzaka AtmA sva-para prakAzaka che eTale AkhA brahmAMDane paNa prakAza kare ane potAnI jAtaneya prakAza kare. tethI AnaMda thAyane ! A dIvo parane prakAzita kare paNa pote potAne prakAzita nA kare. kAraNa ke e jaDa che. sUryano prakAza parane prakAza kare che, potAne nahIM. AtmA to potAne ane paraneya prakAza kare che. pote potAnA badhA ja guNadharmone jANe ke pote kevo che, kevo nahIM. potAnI anaMta zaktine jANe, bIjAneya jANe ke A nAzavaMta cIjo che. sva-para prakAzaka eTale bIjA badhA dazyone jue ne zeyone jANe ane pote jJAtA-draSTA che ema jANe. jagatanI cIjone jANe ke A ghaDo che te mATI hatI, emAMthI AvuM thayuM, AvuM thayuM. pachI ghaDo thayo. te bhAMgIne AvuM thaze, AvuM thaze. te para che chatAM badhuM jANe ane potAnuM nathI chatAM jANe che. potAno svabhAva ja prakAzaka che, eTale potAne paNa prakAza kare ane bIjAne paNa prakAza kare. bIjA koI tattvomAM evo guNa nathI. potAno cetana guNa hovAthI e AtmA, bhagavAna kahevAya che. bIjA tattvo avinAzI che chatAM koI koIne e jANatA nathI, potAne jANatA nathI. ane AtmA to paramAtmA ja che, sva-para prakAzaka che. 57
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA pote guNe karIne sva-para prakAzaka che ane avasthAe karIne para prakAzaka che. AtmAnA guNo nAza pAmatA nathI, kiraNo nAza pAme che. AtmAnA jJAnanA kiraNo jJeya upara paDe, te joyAkAra thaIne pote jJAtApaNe rahIne nAza pAme che. AtmAne kazI asara thatI nathI, avasthAmAM asaro thAya che. potAnI jAte karIne AtmA ayyata ane paraprakAzamAM samayavartI. AtmA pote ekalo ja prakAza che. pote potAne prakAza kare che ane bIjA badhAneya, pudgaloneya, darekane prakAza Ape che. nahIM to bIjuM badhuM aMdhAruM ja che. (A lAITa baMdha thaI jAya to sAmasAmI moDhA nA dekhAya.) AtmAnuM lAITa baMdha thaI jAya to aMdhAruM ghora, koI koIne oLakhe nahIM pachI. AtmA sva-para prakAzaka hovAthI potAnAmAM saMyogo mAtra jhaLake che. parano prakAzaka e rIte ke A vinAzI che evuM samaje che ane svano prakAza evI rIte kare ke huM pote avinAzI chuM. vinAzI cIjone huM jovuM jANuM chuM paNa huM avinAzI chuM, huM pote anaMta guNonuM dhAma chuM. siddhanA je guNo che te guNono pote dhaNI che evuM pote batAve, tethI svaprakAzaka che. jagatamAM badhI cIjo zeya ane teno pote jJAyaka, eTa e TAIma e kAma thAya. mana zuM vicAre, buddhi zuM kare tene pote jANe, cA sArI thaI ke kharAba, badhuM aMdara-bahAranuM jANe. paNa ajJAnatAthI pote "A huM chuM evuM mAne che, jANe che, anubhave che aNasamajaNathI. tethI A saMsAra Ubho che. AtmAnA prakAzamAM jagata jhaLake che AkhuM, paNa pote ajJAnatAthI kahe che ke A huM chuM, A meM karyuM. eTale pote draSTA hato, te dRzya thaI gayo. jJAnI puruSa vinA A phoDa samajAvA muzkela che. pote AtmArUpa thAya nahIM tyAM sudhI para prakAzaka hoya. potAnI vastuone pote joI zake nahIM. jJaya-dezyane jue-jANe paNa jJAtA-draSTAne na jANe. 58
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna pachI pote sva-para prakAzaka thayo. pachI vItarAga thAya. vItarAga bhAva eTale sva-prakAzabhAva, eTale buddhino abhAva. buddhi hoya tyAM sudhI paraprakAza, tyAM sudhI Dakho. buddhi khase to vItarAga bhAva Ave. buddhino prakAza eTale "huM caMdu, mane ja dekhAya che, huM ja karuM chuM." kharekhara to A jJAyakane dekhAya che. AtmA jJAyaka svabhAvI che. jene DirekTa jJAnanuM AvaraNa khase teTaluM kevaLajJAna zuM haze, e samajI zake. bIjAne keTalIka vAta samajAvI zake, keTalIka vAta pUrI na samajAvI zakAya. mana-vacana-kAyAnI Tevone pote jANe che ane pote potAnA Atma svabhAvane paNa jANe che. kAraNa ke pote sva-para prakAzaka che. AtmAno svabhAva prakAzasvarUpa hovAthI jagatanuM pratibiMba potAnAmAM paDe che. tethI lokonI sthitinuM potAnAmAM dekhAya to mUMjhAvAnI jarUra nathI. lobhiyAno lobha dekhAya, sAmAnA mananI sthiti zuM che te dekhAya. arIso che temAM je dekhAya che te cIjo enI bahAra che pote prakAzita bhAva hovAthI potAnI mahIM jhaLake che, tyAre potAne mUMjhavaNa thAya ke A mahIM pesI gayuM. mane kema Ama thAya che ? kharekhara mahIM pese ja nahIM. A to potAne dekhAya che. jJAnI puruSa kahe che ke amArAmAM badhI cIjo jhaLake paNa ame gUMcAIe nahIM ke A kema amane pesI gayuM? arIsAno svabhAva che evuM jANI levuM joIe. AtmA sva-para prakAzaka che. jo AtmA svane prakAza kare to para kyAM gayuM ? vyavahAra che to ene prakAza kare. vyavahAra zeya che, nizcaya jJAtA che. je AtmA vyavahAra sAthe nA hoya to e AtmA ja nhoya. chatAM AtmA vyavahArane jarAya harakata nA kare. pote dehadhArI che tyAM sudhI sva-para prakAzakadehadhArI nA rahe to pUrNa jJAnaprakAza thaI gayo. eTale vyavahAra AtmA sva-para prakAzaka thAya che. mULa AtmA to svanoya nahIM, paranoya nahIM. e to saMpUrNa prakAzita che. ene koI vizeSaNa ja nathI. vizeSaNa mAtra vyavahAra AtmAnA che. 59
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka ne prakAza judA na rahe tyAre e prakAza kahevAya, jyotisvarUpa kahevAya. kevaLajJAna nA thAya tyAM sudhI mULa AtmA ne prajJA, be judA rahyA kare. kevaLajJAna thayA pachI eka thaI jAya. deha chUTe, pachI siddhakSetreya ekanuM eka ja. prakAzasvarUpe thayA pachI darzana-jJAna-cAritranA bheda rahetA nathI. tyAM siddha bhagavAnamAM bheda kazoya nahIM. A to para che tyAM sudhI sva kahevAya. gItAmAM kahyuM che ke "tuM AtmA vaDe AtmAne jo." eTale ke pote AtmA thaIne svaneya joI zake ane paraneya joI zake, kAraNa ke pote svapara prakAzaka che. te have tuM jJAnathI svane jo, to nirAkuLatA raheze. koI pUche ke ApaNe vAto karIe chIe, temAM mane joI rahyA cho ke mArA AtmAne joI rahyA cho ? to dAdAzrI kahe che, A AMkho tamane joI rahI che ne huM mArA AtmAne joI rahyo chuM. banne sAthe cAle evuM che, kAraNa ke be judA ja che. jJAtA-draSTA vakhate bhagavAnano svayaM prakAza ja hoya che. prakAza levA javuM nathI paDatuM. peluM saMsArI kAryomAM bhagavAna badhe prakAza Ape che, tenAthI A lokono vyavahAra cAlyA kare. prajJA e kevaLajJAnano bhAga che. temAM rahIne ame joIne A badhA praznonA javAba kahIe chIe. pote potAnA svarUpane jue ane pArakAne paNa prakAza kare evo AtmA che. [8.4] parama jyotisvarUpa pUrNatAe pahoMce tyAre AtmA parama jyotisvarUpa thaI jAya che. e nirvikalpa jyoti che, gajabanI jyoti che. koI joDe simili apAya evI nathI. e buddhimAM samAya evI nathI. e arUpI jyoti che. atIndriya dRSTie dekhAya evI che. e jyotino prakAza vastumAtrane nihALe. aMdhAruM hoya ke ajavALuM, game tyAM e nihALI zake. enI renja AkhA loka sudhI che. 60
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaja ane anubhava be bhegA thAya tyAre jyoti kahevAya. dAdAzrI kahe che, amArI samajamAM rahyA kare ane anubhavamAM varyA kare, eTale jyoti mahIM rahyA kare. phula (pUrNa) samaja ane phula anubhava enuM nAma jyoti. e ja jJAna, e ja paramAtmA che. e parama jyotisvarUpa alakSa che. evo koI upAya nathI ke lakSamAM Ave. jJAnI puruSa ekalA ja e lakSa besADI Ape. AtmAnA pratItilakSa-anubhava karAvI Ape. pote parama jyoti svarUpa thaI gayo, pachI e jyoti olavAya nahIM. jJAna eTale prakAza ane vijJAna eTale jyotisvarU5. jyotisvarUpano artha e ke dareka vastune vasturUpe jANe, avasthArUpe jANe, badhI rIte jANe. jeTaluM jANe eTaluM sukha utpanna thAya. eTale jJAnadarzana ane enA pariNAme utpanna thatuM sukha e traNa bhegA thAya tyAre parama jyoti svarUpa caitanya kahevAya. jJAtA-draSTA-paramAnaMda e ja parama jyoti che. kevaLa darzana ane kevaLa jJAna, be bheguM thAya ne sukha utpanna thAya, e traNa bheguM enuM nAma parama jyotisvarUpa. jyoti svarUpa eTale A (rileTiva) ajavALuM nahIM, jovuM-jANavuM ne paramAnaMdamAM rahevuM e jyotisvarUpa. kone jyotisvarUpa rahevAnuM che ? jenAmAM jhaLake che te, jJAtA-draSTA rahe che te, jJAyaka che te, zuddhAtmA che teno te, ekano eka ja che. phakta zeya juduM paDe che. sArA-kharAba vicAra e zeya, buddhi-ahaMkAra e joya, pudgala je che A jagatamAM e zeya ane pote jJAtA, jJAyaka. jovuM-jANavuM ne AnaMdamAM rahevuM e turyAvasthA, jyotisvarUpa ane turyAtita eTale kevaLajJAna kahevAya. siddhakSetramAM parama jyotisvarUpa siddha bhagavAna eTale AkhuM jagata jemane potAnI mahIM dekhAya. jJAna prApta thayA pachI mahAtmAo 1|8 siddha bhagavAnapadane pAme 61
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. tethI huM parama jyotisvarUpa siddha bhagavAna chuM bole che. teno potAne lAbha paNa thAya che, kAraNa ke pote ciMtave tevo thato jAya. dAdAzrInI pAMca AjJA potAne jyoti svarUpamAM ja rAkhe evI che. anaMta avatAra nA pAmyA evuM parama jyotisvarUpa ahIM prApta thaI jAya che. [8.5] prameya-pramAtA A zarIra ke brahmAMDa prameya kahevAya ane AtmA pote pramAtA che. AtmAnuM lAITa A dehamAM che tyAM sudhI dehanA pramANa pUratuM hoya ane chello deha chUTe tyAre e lAITa AkhA brahmAMDamAM phelAI jAya. prameya pramANe pramAtA thAya. A majUranuM prameya eno saMsAra, eTale eno saMsArabhAva, bALabaccA, menTenansa, bhaNatara e badhuM. jyAre milamAlikanuM prameya dasa baMgalA, moTaro, milo, paisA. eno AtmA, pramAtA A badhAmAM hoya. kAraNa ke AnuM prameya moTuM thayuM to pramAtA eTalAmAM rahe. prameyatva eTale bhAjana hoya teTalA pramANamAM prakAza phelAya. kharo pramAtA pote AkhA brahmAMDane prakAze tyAre kahevAya. chatAM alokamAM pramAtA nathI, phakta lokamAM ja pramAtA che. AtmA eTalo tyAM pramAtA thAya. [9] sarvavyApaka-sarvavyApI jagatamAM laukika dRSTie paramAtmAne sarvavyApaka mAne che paNa kharI rIte nirvANa vakhate e AtmAnuM ajavALuM sarvavyApI AkhA lokamAM phelAya che. bIjA badhAno AtmA deha choDatI vakhate evo vyApta thato nathI. bAkI e AtmA pote sarvavyApI thato nathI. eno svabhAva, enI prakAza karavAnI sattA sarvavyApI che. AtmA e potAnA prakAzanA AdhAre sarvavyApI che, kSetranA AdhAre sarvavyApI nathI. 62
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirvANa vakhate jJAnabhAve dehamAMthI AtmA chUTo thAya tyAre ja AkhA brahmAMDamAM vyApaka thAya che. ajJAnabhAve to amuka ja bhAgamAM prakAze. chello deha carama zarIra kahevAya. te chUTe tyAre AtmA thoDoka vakhata AkhA lokamAM sarvavyApaka thAya. pachI siddhakSetramAM sthita thAya. eTale TempararI sarvavyApakatA che. kAyamane mATe bhagavAna sarvavyApaka nathI. eTale sarvavyApaka e emano guNa nathI, avasthA che. vItarAgatA eka aMzathI zarUAta thAya, te saMpUrNa vItarAgatA sarvAza thAya tyAre. pachI pote siddhakSetramAM cAlyo jAya. [9] amUrta-arUpI [9.1] amUrta AtmA amUrta che, avinAzI che, Indriya pratyakSa nathI. divyacakSuthI amUrtanA darzana thAya. IndriyothI mUrta dekhAya, je vinAzI che. mUrti pratyenA premathI jagatamAM phasAmaNa che. amUrta pratyeno prema thaze tyAre kalyANa thaze. huM caMdu chuM e lakSa che tyAM sudhI huM zuddhAtmA chuM' e lakSa bese nahIM. jJAnI puruSanI kRpA thAya to zuddhAtmAnuM, amUrtanuM lakSa bese. zAstrathI jANe ke sAkara gaLI che paNa jJAnI puruSa maLe to gaLI eTale zuM enI anubhUti karAve. jJAnI puruSa AtmAnI anubhUti karAve. jIvamAtramAM amUrta AtmA che ja, paNa te prakAzamAna thAya to kAma lAge. AtmA amUrta che, enI upara mUrtanuM koTiMga thayelA jevo A deha che. zarIra jevI DijhAIna che aMdara AtmAnI. deha pramANa jeTalo che A zarIramAM. A hAthane vAgI jAya to plAsTara kare che, e plAsTara juduM ne hAtha 63
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ judo, evuM AtmA judo ane deha e plAsTara jevo judo che. deha mUrta che ane AtmA amUrta che. amUrta upara mUrtanuM plAsTara jevuM che. tamAma zAstro amUrtanA darzana karavA mATe aMgulInirdeza kare che paNa zAstromAM mUrta jJAna che. eTale pAMca IndriyothI, manathI, buddhithI samajAya e mUrta jJAna, jyAre AtmA amUrta che. e amUrta jJAnathI, amUrta bhASAthI mAtra jJAnI puruSanI aMdara pragaTelA amUrta bhagavAnanI kRpAthI prApta thaI jAya. ajIva ISTamUrtinA darzanathI puNya baMdhAya, je saMsAra phaLa Ape. paNa enAthI UMdhe raste jato aTake ne AvaraNa ochA thatA jAya. paNa ko'ka phero jJAnI puruSa maLe, sajIvana mUrti maLe to amUrtanA darzana thAya. jyAM sudhI amUrtanA darzana nA thAya tyAM sudhI mUrtipUjA e dhyeya che. amUrtanA darzana thayA pachI amUrta dhyeya prApta thaI jAya. amUrtane samajyo ne amUrtanI pratIti beThI, tyArathI adhyAtmI thayo. jJAnI puruSamAM amUrtanA bhAna sAthe chUTuM paDI gayuM hoya. tethI temane mUrtImUrta svarUpa kahevAya. eTale carmacakSuthI mUrtanAya darzana thAya ane divyacakSuthI amUrtanA darzana thAya. keTalAya avatArathI manuSya mUrta bhagavAnane bhaje che. mUrtine, dehane 'huM chuM' mAnato hato, te jJAnI puruSa joDe abhedatAthI darzana karavAthI (AtmajJAna pAmavAthI) amUrtapada prApta thayuM. pote amUrtapadamAM besI gayo. 'huM zuddhAtmA chuM' e ja zukladhyAna che, e ja amUrtanuM dhyAna che. mana-vacana-kAyA, saMsAranI sarva jaMjALo, dharma-adharma badhuM mUrta svarUpI che, pote amUrta che ema potAnA guNanuM ArAdhana e ja amUrtanuM ArAdhana. ApaNe avinAzI chIe. ApaNI bAunDrImAM koI vinAzI cIja pesI gaI nathIne tenI jAgRtimAM rahevuM. ApaNe avinAzI AtmA ne amUrta AtmA, te amUrta to bIjA cAra dravyoya che paNa emAM cetanatA 64
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. ApaNAmAM cetanatA che eTale niraMtara jovA-jANavAno svabhAva che, temAM jAgrata rahevuM. ApaNuM koI apamAna kare to ? loka to je dekhAya che tenuM apamAna karaze, te to huM nhoya. huM amUrta chuM, mAruM apamAna zI rIte thAya ? koI hiMsaka janAvara jaMgalamAM bheguM thAya to 'huM amUrta chuM' bolIe, to ene ApaNe dekhAIe ja nahIM, ene deha dekhAya ja nahIM, AkAza ja dekhAya. pachI e cAlyo jAya. [9.2] rUpI-arUpI AtmA arUpI che. eno AkAra deha jevo che, paNa dekhAya nahIM evo eTale arUpI che. AkAza arUpI che, evo AtmAya AkAza jevo arUpI A dehamAM che. AtmAnuM svAbhAvika rUpa cakSugamya nathI, arUpI che ane vizeSabhASI rUpa cakSugamya che, rUpI che, e prakRti svarUpa che. AkhI prakRti, pudgala, pUraNa-galana, mana-vacana-kAyA e badhuM phaLa che. pote paramAtmA arUpI che. rUpI paramANuonI adhAtu sAMkaLIe baMdhAyA che, phasAyA che. potAnA svarUpanuM potAne bhAna thAya tyAre chUTe. AtmA ajJAnabhAve rUpI che, jJAnabhAve arUpI che. rUpInI mahIM pote arUpI tarIke rahyo che chatAM bahAra bahurUpInuM rUpa lIdhuM che. e bahurUpI hoya che, tene pote jANe che ke huM bahurUpI nathI, A to bahurUpIno rola lIdho che meM. pote potAnA svarUpane ja jANe. A jaDa rUpI che, te apekSAe AtmAne 'arUpI' kahyo. mokSe gayA pachI to A kazA guNo ja nathI tyAM. mukhya guNa anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta zakti, anaMta sukha. ekalo arUpI guNa pakaDIne AtmAne bhajavA jAya to bIjA cAra dravyo paNa arUpI che, emAM pote phasAI jAya. mATe jJAnI puruSa pAsethI Atmatattva jANajo, to mULa AtmA maLaze. 65
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharA AtmAnuM jJAna arUpI che ane buddhijanya jJAnarUpI che. AtmAnuM svarUpa ja jJAna che. kevaLajJAna svarUpa e ja AtmA che. havA dekhAtI nathI paNa havA garama AvI, ThaMDI AvI te uparathI samajAya ke havA che. tema AtmA arUpI che paNa enA guNadharma uparathI ApaNe samajI zakIe ke A AtmA che. eTale AtmA arUpI darzana-jJAna-cAritrathI oLakhAya. koI rUpI vastuthI AtmA dekhAya nahIM. A AMkhathI jue e vyavahAra bhASAmAM ane riyala lU poInTathI joyuM, e bhagavAnanI zuddha bhASAmAM, nizcaya bhASAmAM, to e arUpI AtmA joyo kahevAya. arUpI jovAmAM AtmA hoya, rUpI jovAmAM AtmA hoto nathI. AtmAnI hAjarIthI UbhuM thayeluM pAvara cetana che, te rUpIne jue che. pAvara cetana pote rUpI che. emAM buddhi che e rUpIne jue che. sUjha arUpI che. sUjha dekhAya evI vastu nathI. sUjhane "aMza darzana karyuM. sUjhamAM je dekhAya che, e rUpI hoya che. sUjha paDe che e anubhava thAya che. 'e rUpI che, e mizra cetana kahevAya, pudgala kahevAya. A zarIramAM je hoya che, emAMthI maratI vakhate AtmA ekalo hoto nathI. sUkSma deha ne kAraNe deha paNa sAthe hoya che. e be deha hola (chIdra)mAMthI nIkaLe. e be deha hola vagara nIkaLI nA zake, jyAre AtmAne enI jarUra nathI. sUkSma zarIra ne kAraNe zarIra sAmAnya loko joI nA zake, bAkI tIrthakarone e kevaLajJAnathI spaSTa dekhAya. AtmAne kevaLajJAnIo dekhe nahIM paNa jANI zake. siddhakSetramAM badhA siddhAtmA arUpI, tyAM rUpI jevI koI vastu ja nathI hotI. siddhazIlA rUpI paNa siddhakSetra e AkAza, arUpI, tyAM rUpI pudgala hotuM ja nathI. 66
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ devagati eya rUpI. devaloko rUpI hoya, tyAM Indriya sukho che ane Indriyo rUpI che. Akho saMsAra rUpI che. siddhakSetra ne aloka arUpI che. A jagatamAM AtmA sivAya koI cIja rUpALI hotI ja nathI. e arUpI paramAtmAnuM rUpa to ajAyaba che ! emanI hAjarIthI A rUpImAM lAvaNya dekhAya che. rUpI rUpakano aMta Ave tyAre pote mULa arUpImAM niraMtara rahe, tyAM sudhI arUpI e pratItimAM che. rUpI chUTe tyAre pote saMpUrNa jJAtA-draSTA thAya, tyAM sudhI pratItirUpe jJAtA-draSTA. prajJAne jAgRta rAkhavAnI che mAtra rUpItattva sAme. bIjA badhA tattvonI koI Dakhala ja nathI. duHkha ne sukha beu rUpItattva ja che. duHkha nahIM Apo ne sukha Apazo to prajJAne majabUta karaze. ahaMkAra herAna kare, nirahaMkAra IphekTa na kare. apamAna AzIrvAda ApIne sAMbhaLIe to pote prajJAmAM hoya. rUpItattvathI chUTI jAya to A phasAmaNa jAya. [10] agocara - atIndriyagamya AtmA agocara che, eTale Indriyagamya nathI. e to enA guNothI ja enI bhajanA thAya. agocara eTale AkAza jevuM. AkAzamAM cIjavastuo dekhAya paNa AMkhathI AkAza nA dekhAya. ene game te karo paNa AkAzane kAMI nukasAna nA thAya, tevo AtmA che. go eTale Indriya, cara eTale caravuM. IndriyathI dekhAya, saMbhaLAya te gocara kahevAya ane atIndriyathI oLakhAya te agocara kahevAya. paheluM samajamAM Ave, pachI geDa paDe. ethI AgaLa gama paDI jAya. eTale pUruM thayuM kahevAya. e gama paDI eTale Agama jevuM, zAstra jevuM pUruM thaI samajI gayo, mULabhAva pAmI gayo. mokSano paMtha agama-agocara che. atIndriya pratyakSa eTale "huM zuddhAtmA chuM" e bhAna thAya che te. emAM IndriyonI bilakula jarUra nathI. saMsArI kAmo Indriya pratyakSa che ane Atma vibhAga atIndriya pratyakSa che. prathama Indriyagamya, pachI buddhigamya. ethI AgaLa atIndriyagamya, e sva prakAzaka. 67
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ pudgala Indriyagamya che, bIjA avinAzI dravyo Indriyagamya nathI. Indriya pratyakSamAM buddhi che, atIndriya pratyakSamAM jJAna che. InDirekTa prakAza e IndriyajJAna ane DirekTa prakAza e atIndriyajJAna. atIndriyajJAna jANe tene jJAtApada kahevAya. dehAdhyAsa chUTe tyAre pote jJAtA thAya. pote zuddhAtmA thaIne A caMdubhAI zuM kare che e joyA kare, jANyA kare e atIndriyajJAna kahevAya. doSanA AdhAre AtmAnA jJAnanA paryAya thAya. paryAyane AtmA nA kahevAya. dravya-guNa ne paryAya traNa bheguM thAya tyAre vastu tattva, kahevAya. AtmAnuM jJAna kabATane nA jANe. IndriyajJAna jANe ke A kabATa che ane IndriyajJAne zuM jANyuM e pote jANe. ajJAnIne ane jJAnIne IndriyajJAnamAM phe2 nathI, mAtra atIndriyajJAnamAM phera che. zeyone jovA AtmAne pharavuM nathI paDatuM, kharekhara enA potAnA ja dravyamAM badhA jJeyo jhaLake che. jema arIsAmAM, jeTalA loko sAme Ave te badhA mahIM jhaLake. [11] sUkSmatama AtmA sUkSmatama che, jyAre zabdo sthULa che. je AMkhe dekhAya, vANImAM bolAya, kAne saMbhaLAya. AtmA niHzabda che, avarNanIya che, avaktavya che. e sthULa nathI, sUkSma nathI, sUkSmatara nathI, sUkSmatama che. ene sthULamAM kema karIne pamAya ? Agamo sthULa zabdarUpa che. AgamomAM trIsa TakA vAta che. bAkInI sUkSma, sUkSmatara, sUkSmatama vAta, je sittera TakA, te jJAnI puruSanA hRdayamAM che. te zI rIte A zAstrothI AtmA Akho prApta thAya ? eTale kahyuM, jJAnI puruSa pAse jA. e saMjJAthI, kRpAthI AtmA pamADaze. AtmA ajoDa vastu che. moTA DuMgaronI, bhIMtonI ArapAra pasAra thaI zake evuM AtmAnuM sUkSmatama svarUpa che. 68
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ A jagatanI koI vastu AtmAne sparza karI zake nahIM. jhINAmAM jhINA hathiyArathIya kapAya nahIM, kAraNa ke hathiyAra karatAye AtmA sUkSma che. AtmA AkAza jevo sUkSmatama che. khorAka, bhogavavAnI cIjo, viSaya mAtra sthaLa che ane AtmA sUkSmatama che, eno zI rIte meLa paDe ? A to ajJAnatAthI loko ahaMkAra kare che ke meM viSaya bhogavyo, tethI saMsAramAM karma baMdha paDe che. pAMca IndriyonA viSayo, mAnasika viSayo ke kaSAyo, AtmAe kaMI paNa bhogavyuM ja nathI. ciMtA, du:kha kazuM AtmAne aDatuM ja nathI, kAraNa ke AtmA sUkSmatama che. A to bhrAMtithI mAne che, ke mane coMTI paDyuM. paNa zI rIte potAne coMTe ? sthaLa ane sUkSmatama, e beno meLa paDe ja nahIMne ! zarIrane vedanA thAya che, teya ahaMkAra anubhave che. te bilIpha vedanA che, jJAna vedanA nathI. khAlI roMga bilIpha ja che. kAraNa ke thAya che bIjAne, zarIrane ne ahaMkAra mAne che ke mane vedanA thAya che. bAkI AtmAne kazuM aDatuM nathI. AtmA agnimAMthI pasAra thAya toye ene kazuM aDe nahIM. agni sthULa che, AtmA sUkSmatama che. A dIvAno prakAza kApIe to kapAya ? kApIne be TukaDA khoLavA jAya to jaDe ? tyAre AtmAno prakAza to ora ja che, te ja paramAtmA che. [12] alakha niraMjana-nirAkAra [12.1] alakha niraMjana alakha eTale lakSamAM nA Ave evo AtmA che. saMsAranI dareka cIja lakSamAM Ave paNa AtmA lakSamAM nA Ave. mATe alakha kahevAya. e jJAnathI lakSamAM Ave, bAkI alakha e eno svabhAva che. evo koI upAya nathI ke sAdhana nathI ke jenAthI AtmAnuM lakSa bese. e durlakSa che, tethI AtmAne alakha niraMjana kahyo. [69
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI mANase nAdArI kADhI hoya to ene lakSa besI jAya ke huM nAdAra thaI gayo chuM. dhaMdhAmAM koI bhAgIdAra bane to ene lakSa besI jAya ke A mArA bhAgIdAra che. paga bhAMgI hoya ne lAkaDInA Teke cAle to bIje dahADe UThe to ene lAkaDI yAda Ave, ke mAro paga bhAMgyo che. e lakSa besI jAya. saMsAranA lakSa to saheje besI jAya paNa "pote koNa che? enuM lakSa besavuM muzkela che. jJAnI puruSa AtmAnuM lakSa besADe tyAre chuTakAro thAya. alakha AtmAnuM lakSa nA bese, tyAM sudhI saMsArI lakSanA ghA rUjhAya nahIM. lakSa e to anubhava kahevAya. eka vakhata thayA pachI e jAya nahIM. paNa eka kSaNa AtmA nA bhUlAya to kAma thAya. caMdu chuM, A bAIno dhaNI chuM, chokarAno phAdhara chuM e badhA lakSa bese paNa evo upAya nathI ke AtmA lakSamAM Ave. mAthAphoDa karIne marI jAya ke zAstro vAMce paNa potAnuM lakSa nA bese. kAraNa ke pote vikalpI che, ene nirvikalpInuM lakSa kevI rIte bese ? A jJAna maLyA pachI anubhava-lakSa-pratIti kyAreya nA jAya.pote svAnubhavapadamAM ja hoya. savAre jAge ke AtmAnuM lakSa hAjara ja hoya. lakSa e nAnA prakArano, aspaSTa paNa anubhava ja che. e potAnuM to kalyANa ja karI nAkhe. [12.2] tiraMjata-nirAkAra niraMjana eTale ene karma aDatA ja nathI ane nirAkAra eTale enI kalpanA karI zakAya evo nathI. bAkI AtmAne AkAra che paNa te svAbhAvika AkAra che. nirAkAra hovA chatAM dehAkAre che. je bhAga para dehanuM AvaraNa che, te bhAgamAM AtmA che, tevo teno AkAra che. gALo bhAMDe, gajavuM kApe, jelamAM ghAle paNa kazuM aDe nahIM tyAre e niraMjana thaI gayo. 70
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ajeya potAno AtmA niraMjana ja che. ene karma aDatA ja nathI. pote ajJAnatAthI mAnI beTho che ke meM pApa karyA, puNya karyA. paNa te roMga bilIpha ja besI gaI che. jJAnI puruSa roMga bilIpha phrekTara karI Ape ne rAITa bilIpha besADI Ape to potAne "bhagavAna ja chuM e bhAna thaI jAya. mahIMvALA bhagavAna niraMjana-nirAkAra svarUpe che. je mULa bhagavAna che, e ja dAdA bhagavAna che. e mULa svarUpanA darzana thAya, arUpI svarUpanA, to badho roga cAlyo jAya. [13] AkAza jevuM svarUpa AtmA AkAza jevo sUkSmatama che. A hAtha AmathI Ama halAvIe to eka jagyA choDI bIjI jagyAe Avyo. te avakAza che to thAya paNa AkAzane sparza kare nahIM. AtmA AkAza jevo che. A nIluM dekhAya che te hoya AkAza. AkAza eTale avakAza. A nIluM dekhAya che e to dariyAnA-jamInanA paDaghA che sAmasAmI, bAkI AkAza raMgavALuM nathI. AkAza eTale khullI jagyA, avakAza. hoLI saLagatI hoya to AkAza dAjhe nahIM. AkAza sUkSma che, ene agni aDe nahIM. agni AkAzane bALI zake nahIM. agni sthaLa che, emAMthI sUkSma pasAra thaI jAya chatAM sUkSmane kazuM thAya nahIM. AkAzamAM eTama bomba nAkho, bhaDakA karo, game te karo chatAM AkAzane kazuM nA thAya evo AtmA che. ene jagatamAM koI cIja nukasAna karI zake nahIM. AkAza ajIva tattva che ane AtmA cetana tattva che. kazuM aDe nahIM evo AtmA che, chatAM AkAza juduM che ne AtmA judo che. AkAzanuM arUpIpaNuM, sUkSmatvapaNuM samajAya, tenA AdhAre AtmAnA svarUpane samajI zakAya. AtmAne ekjhakTanesamAM samajavA mATe duniyAmAM 71
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI simiti hotI ja nathI. tethI AvA dAkhalAothI AtmAne kaMIka samajI zakAya. chatAM AtmA AkAza jevo ja che, evuM mAnI besavAnI jarUra nathI, nahIM to pote AkAzasvarUpa thaI jAya ne AkAza jaDa che. AtmAmAM AkAza nA hoya. AkAza jevo eTale badhe prasarI jAya evo che, ArapAra jato rahe evo che. moTo DuMgara hoya to enI mahIMthI AtmA ArapAra jato rahe. ene kaMI pharIne javuM nA paDe. e to avakAza ja khoLe. evI koI cIja nathI ke jenI mahIM avakAza nA hoya. dareka cIjamAM AkAza tattva hoya ja, eTale e poluM hoya. eTale e polAmAM thaIne AtmA tattva mahIMthI nIkaLI jAya. patharAmAM, lokhaMDamAM, vALamAM, nakhamAM, hIrAmAM badhAmAM AkAza hoya ja. hIrAmAM sauthI ochuM AkAza hoya, tethI te jaladI bhAMge nahIM. jeTaluM AkAza tattva ochuM eTaluM majabUtI vadhAre. eTalAmAM AkAza tattva vadhAre te tarata bhAMgI jAya. AtmAmAM pola nathI, AkAza nathI. AtmA game te cIjamAMthI nIkaLI zake paNa potAnA AvaraNa bhedI nA zake. kAraNa ke ene AvaraNa lAvanAroye pote ne AvaraNa bhedanAroye pote. AkAzane bAunDrI nahIM paNa AtmA bAunDrIvALo. kAraNa ke AtmA joya hoya tyAM sudhI ja joI zake. alokamAM AkAza ekaluM ja che, tyAM zeya nathI, to zuM jue ? AkAza dareka jagyAe che, AtmA dareka jagyAe nathI. AkAza nizcetana che, AtmAmAM cetana che. A cetana guNane laIne e paramAtmA che. bIjA koInAmAM e guNa nathI. AtmA arUpI che, to AkAzeya arUpI che. paNa AkAzamAM sthAna ApavAno guNa che, AtmAmAM e guNa nathI. AtmA lAgaNIvALo, jJAnavALo che, jyAre AkAzamAM koI lAgaNI, jJAna nathI.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramANuthI AtmAne juduM pADavAnuM evuM bIjA tattvothI paNa AtmAne judo pADavAno, nahIM to bIjA tattvo vaLagelA rahe ne baMdhana rahe. AtmA AkAzamAM che paNa pote AkAza rokato nathI. siddhakSetramAM paNa evI rIte rahelo che, anavagAhaka che. AtmAne AkAzanA avalaMbananI jarUra nahIM. AtmA e jJAna ja che ane e jJAna AkAza jevuM arUpI che. jJAnanuM svarUpa rUmane jue to rUmane dekhe ane AkAzane jue to arUpI AkAzane dekhe. eTale jJAna eka ja che. jotI vakhate enA bhAga judA judA che, paNa jJAna tenuM te ja. jyAM sudhI sAMsArika jJAna che, vizeSa jJAnamAM che pote, tyAM sudhI AtmA dekhAya nahIM. mArI vAIpha, mArA dhaNI evuM dekhAya. AtmA jANyA pachI AtmAye dekhAya ane rileTiveya dekhAya. AtmA arUpI AkAza jevo che, chatAM AkhA dehamAM rahyo che. A zarIramAM AkAzanI peTha badhe rahI zake. jaDa paramANue jagyA rokI hoya tyAM AtmA nathI, avakAza bhAgamAM AtmA che. AtmA kevaLajJAna svarUpa che, eTale ebsolyuTa jJAna mAtra ja che. kevaLajJAna svarUpa e AkAza jevo arUpI svabhAva che eno. jema A DabbImAM AkAza che ane bahAra paNa AkAza che. DabbInuM AkAza divyacakSuthI joI zakAya, jANI zakAya paNa A IndriyothI nA dekhAya e. [14] arIsA jevuM svarUpa AtmAnuM phijhikala (dhULa) varNana karavA mATe arIso ja eka sAdhana AtmA arIsA jevo che. arIsAmAM bahAranI badhI vastuo jhaLake, ema AtmAmAM enI mahIM AkhuM brahmAMDa jhaLake. ene potAne bahAra jovA javuM nA paDe. AtmAnuM dravya ja evuM che ke potAnAmAM badhuM jhaLake. phakta arIso jaDa che ane AtmA cetana che. 73
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA sva-para prakAzaka che. eTale potAne paNa prakAza kare ne bIjAne, jagatane paNa prakAza kare. eTale jagata potAnI mahIM ja jhaLake. arIsAmAM ApaNe dekhAIe, paNa arIsAmAMthI e ApaNane nA jue. pote zAtA hovAthI prakAzathI te badhuM jue che. potAne potAnuM bhAna thayuM hovuM joIe. AtmA jeTalo potAnA sva-svabhAvamAM Ave eTaluM badhuM dekhAya. AtmAne zAzvata darpaNa kahyo che. kAraNa ke potAnI mahIM badhuM jhaLake che. AtmA eka jAtano darpaNa che. A to pachI amuka amuka sTejamAM eno artha UMco thato jAya. chevaTe darpaNa jevo rahe che. arIsAnI IcchA vagara arIsAmAM badhuM dekhAya. arIso jIvato hota to kaheta ke jo tame badhA bahAra UbhA cho, paNa mane mahIM dekhAya che. paNa arIsAmAM cetana nathI ane AtmAmAM cetana che eTale kahe che, mane A dekhAya che. kharekhara AtmAne bahAra jovAnI zakti nathI. A to potAne aMdara jhaLake che, tene ja pote jue che. AtmAne jJAtA-draSTA kahyo che, te zarUAtanI sTejamAM, paNa chello deha chUTyA pachI to e darpaNarUpa thAya che. bhrAMtithI pote kartA ne bhoktA thaI beTho'to, vibhAvamAM. tethI svabhAva jAgRtimAM lAvavA kahevuM paDyuM ke tuM jJAtA-draSTA che. paNa te jovAnuM kArya sahaja hovuM joIe. jovAnuM kArya pote karavuM paDe, jJAtA-draSTA rahevuM paDe che. eTale eneya jANanAra upara che. mULa AtmAmAM AkhuM jagata mahIM jhaLake, eNe jovA javuM nA paDe. A to vacaluM sTeja che. A jJAtA-draSTA rahevuM e prajJAno upayoga che. jyAre kevaLajJAnamAM aMdara badhuM jhaLake che. AtmA arIsA jevo che ane jagata arIsA jevuM thaI gayuM che. eTale AtmArUpI arIsAmAMthI pote jue che ane potAnI ja prakriyA badhI potAne jagatarUpI arIsAmAM dekhAya che. pote potAnI prakriyAmAM sapaDAyo che, nahIM to koI nAma denAra nathI. pote ahIM kUde to arIsAmAM potAnI jAta kUdatI dekhAya ane pote 74
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthira thAya to tyAM sthira thaI jAya. ApaNe koI ceSTA nA karIe to dazya kazuM ceSTA nA kare, evI rIte pote jJAnathI acaLa pariNAmI thAya to peluM rileTiva acaLa thaze. chatAM A dRzya vinAzI che. pote avinAzI AtmArUpa thayo eTale badhAmAMthI chUTI gayo. A cakalI arIsA sAme AvIne bese to arIsAmAM enA jevI ja bIjI cakalI mahIM dekhAya. eTale cakalInI bilIpha badalAya ane mahIM bIjI cakalI che evuM e mAne. pachI arIsAnI cakalIne cAMca mAra mAra kare. bilIpha pheraphAra thaI ke tevuM dekhAya che. pachI jevuM kalpe tevuM thaI jAya. dariyA kinAre pAMca lAkha ghaDA mUkyA hoya to pAMca lAkha caMdranA pratibiMba dekhAya ane AkhA samudramAM eka ja caMdramAM dekhAya. evuM AtmA nizcayathI eka che, vyavahArathI judA judA che. bhAjana che tyAM sudhI AtmA judA judA che, paramAtmA eka che, eka svabhAvI che. AtmAno svabhAva evo che ke dareka vastu mahIM dekhAya. koI becAra jaNa AvyA hoya, temAM koI mAnI hoya to teno phoTo mahIM paDe. ApaNAmAM A mAna nahotuM to kyAMthI AvyuM ? ApaNAmAM hota to pahelethI nA dekhAta ? eTale A parabhAryo mAla che te ApaNAmAM dekhAya che. ApaNe ene juduM jovuM. AtmA pote prakAzaka vastu che, emAM jagatanuM pratibiMba paDe che. eTale potAne gabharAmaNa thAya che, ke A zuM che badhuM ? koNe karyuM A ? pachI 'meM karyuM' evI bhrAMti UbhI thaI jAya che. jagata potAnI aMdara prakAze che te upAdhi che, tethI saMsAra Ubho rahyo che. pote jANe ke A mArA svabhAvane laIne A badhI vastuo prakAzamAna thAya che, paNa vastuo to bahAra ja che. tyArathI pote potAnuM sukha cAkhe ane upAdhio chUTI jAya. [15] AtmAtA pradezo [15.1] pratyeka pradeze anaMta jJAta, anaMta zakti, anaMta sukha AtmAnA anaMta pradezo che. jema mAthuM che emAM bahu vALa che, evuM 75
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ bolIe athavA hAtha che emAM bahu chidro che evuM AtmAne anaMta pradezo che. pradeza eTale vibhAga. eka-eka pradeze eka-eka juduM juduM jJAna che. te zeyo aneka hovAthI jJAna anaMta che. eTale AtmA anaMta pradeza che, tethI pratyeka zeyane joI zake che. je pradeza uparanuM AvaraNa tUTe, e pradezanuM jJAna bahAra paDe. AtmAnA anaMta pradezo hovA chatAM ekAkAra che, saMyogI nathI, avibhAjya che, svAbhAvika che. vyavahAramAM asaMkhyAta pradezI gaNAya ane mULa AtmA anaMta pradeza che. A jagatamAM anaMta jIvo che. A jagatamAM dareka jIvane je jJAna pragaTa thayuM che teTaluM jJAna eka AtmAmAM che. tethI anaMta pradezI AtmA che. eka pradeza khule to teTaluM jJAna pragaTa thAya. siddha bhagavaMtone dareke dareka pradeza khullA hoya. te pradezothI dareka zeyane jue-jANe. potAnA Atma pradezamAM jovA-jANavApaNuM ja che, bIjuM badhuM muzkelI. duHkha badhuM pArakA pradezamAM che. AtmAnA pratyeka pradeze AnaMda che. jJAna maLyA pachI jema jema pradezo nirAvaraNa thatA jAya, tema tema AnaMda vadhato jAya. potAnA pratyeka pradezamAM koI rAga-dveSa nathI, vItarAga bhAva ja che. eka paNa pradeze pudgala paramANamAM huM nahIM evuM mAnyAmAM Ave to potAnuM saMpUrNa sukha vartAya. (eka paramANu AtmA upara jeTalI jagyA roke ene pradeza kahevAya.) ekendriya jIvane eka kANuM khule eTalo prakAza, eTalI zAMti varte. bIjA AvaraNone laIne taraphaDATa rahe. be Indriya jIvone be kANAM ema traNa-cAra-pAMca Indriya jIvone traNa-cAra-pAMca kANAM khullA thayA. manuSya thayA toye zAMti nathI rahetI, to bIjA jIvone keTalI muzkelI ? 76
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ A mana-vacana-kAyAnA traNa AvaraNothI AtmAnuM lAITa rokAyeluM che. dAdAzrI kahe che, amArA badhA AvaraNa tUTI gayA che, tethI mahIMvALA bhagavAna saMpUrNa prakAzamAna thayA che. je pradezanuM AvaraNa khase eTaluM jJAna khulluM thatuM jAya, koIne amuka pradeza khullo thAya to vakIlanuM jJAna khulluM thaI jAya, koIne DaoNkTaranuM jJAna khulluM thaI jAya. sarvatra pradezI jJAna khulluM thAya tyAre kevaLajJAna thAya. anaMtA jIvo che, emAM dareka jIvanI prakRti judI judI che. darekane judI judI zakti pragaTI che, eTalI zakti eka AtmAmAM che. jene je zakti pragaTa thaI, tenAthI e roTalA raLI khAya. AvaraNa tUTavA e badhuM niyamasara hoya che. badhAne suthArI kAmanuM AvaraNa tUTe to badhA suthAra ja thaI jAya, to zI dazA thAya ? eTale A "vyavasthita'nA pramANathI badhuM thayA kare che. jJAnI puruSa nirAvaraNa karI Ape tyAre AtmAnuM bhAna thAya. saMpUrNa nirAvaraNa thaI jAya to paramAtmA thaI jAya. AtmAnA be prakAranA prakAza : DirekTa ane InDirekTa prakAza. prAkRtta zaktio te paNa AtmAnI ja zakti che, emAM jJAna che te AtmAnuM ja che, paNa te ahaMkAra-buddhithI che eTale InDirekTa prakAza, paraprakAza kahevAya. je pradeza khullo thayo e enuM jJAna cAlu thaI jAya. pachI e jJAnano durupayoga karavo ke sadupayoga karavo e potAnI javAbadArI che. AtmAnA pradezo laMbAya che. te jyAre A deha choDe ane bIjA garbhamAM praveze tyAre eTalo laMbAya che. paNa AtmA svabhAve eka ja padArtha che eTale pradeza judA pADI zake ema nathI. mANasa krodha kare tyAre hAtha-paga dhrUje tyAre AtmAnA pradezo bahAra nIkaLavA mAMDyA hoya che. jyAre pote zuddha upayogamAM hoya tyAre AtmAnA pradezo kaMpAyamAna 77
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA thAya ane pradezo pahoLA thAya ne saMkocAya tyAre AtmA azuddha upayogamAM hoya. [15.2] tAbhimAM Atmapradeza tirAvaraNa AtmA anaMta pradeza che. enA dareka pradeze karma coMTelA che, te AtmAnA prakAzane bahAra javA detA nathI. paNa ATha rUcaka pradezo nAbhi pAse, daMTI pAse che e pradezo khullA che. temAMthI kaMIka prakAza bahAra nIkaLe che. eTale mANasane potAnuM ghara jaDe, vAIpha-chokarAM jaDe. dareka jIvane rUcaka pradezo AvarAya nahIM, tethI to bhAna rahe che. jene lIdhe eno vyavahAra cAle che. mANasa amuka limiTa sudhI ja moha karI zake. e limiTa nA hota to nAbhimAMya AvaraNa thAta ne pachI vyavahAra khoravAI jAta. paNa evuM bane nahIM, nAbhipradeza khullA ja rahe che. nAbhipradeze AvaraNa Ave evuM che ja nahIM. game teTalo moha kare paNa tyAM AvaraNa AvatA pahelA koI gatimAM jaIne bhogavI Ave. mohanA AdhAre cAra gati che ne moha khalAsa thaye mokSa. ekendriya jIvane paNa ATha rUcaka pradezo khullA che, to ja ene kaMIka bhAna rahe. ATha rUcaka pradezomAM AvaraNa nathI AvatuM, paNa bIje dareka pradeza to AvaraNa che ja. te jyAre dareka pradeze AvaraNa tUTe to kevaLajJAna thAya. A to ATha rUcaka pradeze AvaraNa nathI, te phakta vyavahAra calAvavA pUrato jIvone kAma lAge. kramika mArgamAM jeTaluM AvaraNa khase eTaluM samyak darzana thAya ane akramamAM jJAnI puruSanI kRpAthI jJAnavidhimAM amuka AvaraNa tUTe. te pote potAne jANe. pote sva-para prakAzaka thAya. ATha prakAranA karmanI vargaNA judI ane A ATha rUcaka pradezoye judA. 18
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.3] pratyeka pradeza tirAvaraNa thaye kevaLajJAta jagatamAM jeTalA jIvo che e badhAnuM jeTaluM jJAna che eTaluM jJAna eka AtmAmAM che, paNa tenI upara AvaraNa AveluM che. anaMta pradeze anaMta jJAna, tenI u52 anaMta jAtanA AvaraNa, tene lIdhe anaMta vahema utpanna thAya. pIpaLAnI DALI 'lAkha'thI bharelI hoya to DALI cokhkhI dekhAtI nathI, tema AtmAnA anaMta pradeze AvaraNa hovAthI zaktio dekhAtI nathI. che. Aropita bhAve kartA thavAthI karmo coMTe che ane tethI pradezo avarAya pradeza khullA thavAthI pote vakIla thAya che, paNa vakIla thaIne kahe che, 'huM karuM chuM, meM calAvyuM.' tethI ene AvaraNa pAchuM AvI jAya che. Ama AtmA AvaraNothI DhaMkAI jAya che. A zarIramAM AtmAnA pradezo che te pradezo upara ja badhuM karmonuM AvaraNa coMTeluM che. nahIM to game tyAMthI AvaraNa khule to tyAMthI badhuM samajAya. e eka-eka AvaraNa kADhatA to hajAro avatAra lAge. jJAnI puruSa bhegA thAya ne emanI kRpA thAya ane satsaMgamAM pote Avato thAya to AvaraNo tUTe. pradezo khullA thatA jAya ne zaktio vyakta thAya. jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa ema AvaraNothI AtmA DhaMkAyelo che, jJAnI puruSanA badhA ja AvaraNa tUTI gayA hoya tethI mahIMvALA bhagavAna saMpUrNa prakAzamAna hoya. saMpUrNa nirAvaraNa thaI jAya to pote ja paramAtmA che. pote potAnA svarUpanuM jJAna jANe to e jJAnAvaraNa tUTyuM kahevAya. 79
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI badhA karmo enI meLe khase, tema badho ukela Ave. Atma pradezo nirAvaraNa thatA jAya tema AnaMda vadhato jAya, prakAza vadhato jAya. phAIlonA samabhAve nikAla thatA jAya tema pradezo khulatA jAya. mahAtmAone jJAna lIdhA pachI dAdA kSaNavAra bhUlAtA nathI. mUrchAnA sthAnakamAMye dAdA yAda rahe. te ja badhA pradeze AvaraNo toDI nAkhaze, navuM AvaraNa Ave nahIM ane bIjA AvaraNo khulatA jAya. potAnA guNadharmo jevA ke anaMta jJAna-anaMta darzana, tenuM dhyAna kare to Atmapradezo khulatA jAya. tema tema jJAnaprakAze ne AnaMda vadhato jAya. tevuM che. dehamAM game te thaI jAya, paNa potAnA pradezane kaMI ja nA thAya anaMta pradezo upara je AvaraNanA DAgha che, e cokhkhA thavA paDaze. A satsaMgathI ghaNo niveDo AvI jAya. dAdAjInA zabdo para lakSa rahe te jAgRti kahevAya, paNa upayoga nA kahevAya. mULa vastuno anubhava thayA vagara upayoga kema utpanna thAya ? 'A huM chuM' enuM pramANa saheje badalAvuM nA joIe, enA anaMta pradezo sahita. mULa vastu anaMtA pradezo sahita bilakula cokhkhI, kliyara che ane te pramANe anubhava hoya tyAra pachI kharo zuddha upayoga thAya. tyAM sudhI aMze thoDoka zuddha upayoga che. bAkI jAgRti ja kahevAya badhI. zuddha upayoga to bahu UMcI vastu che. keTalIka vakhata koI sUjha paDe pachI e vAta phiTa thaI jAya. pachI bIjI sUjha paDe, e vAta phiTa thAya. e eka-eka pradeza khulatA jAya che evuM kahevAya. AtmA jonAro che, to Atmapradezane jonAro koNa ? pote potAnuM svarUpa je che, eno jANakAra pote ja che. pahelA pote pudgalanA pradezo joto hato, have AtmAnA pradezo jue, jJAna pachI. AtmAnA dareka pradezomAM jJAna che, eTale dareka jAtanuM emAM dekhAya. 80
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevaLajJAnIne dareke dareka pradeza khullA. paNa e vagara kAmanuM jue nahIM, zuddha ja jue badhe. emane dareke dareka pradezano anubhava, eTale vijJAnaghana AtmA kahevAya. AtmajJAna thayA pachI mahAtmAone e dazAe pahoMcavAnuM che. jema jema bharelo mAla nIkaLI jaze, tema tema dareka pradezano anubhava thato jaze. [16] saMkoca-vikAsazIla AtmA bhAjana pramANe saMkoca-vikAsa pAme che. jema lAITane ghaDAmAM mUko to ghaDA jeTaluM ajavALuM phelAya ane moTA ghaDAmAM mUko to prakAza eTalo phelAya. ghaDA pramANe prakAza thaI jAya. evI rIte AtmA eya prakAza svarUpa che. AtmA nirAkArI hovA chatAM dehAkAre che. je bhAga upara AvaraNa che e bhAgamAM AtmA rahelo che, teno AkAra dekhAya che. hAthImAM hAthI jevaDo thAya ne kIDImAM kIDI jevaDo, mANasamAM evaDA pramANamAM thaI jAya. AtmA deha pramANa rahe che. bAkI AtmA nAnoya nathI, moToya nathI, halako-bhAre nathI, e to enA svabhAvamAM ja che. AtmA jyAM sudhI saMsAra dazAmAM che, tyAM sudhI saMkoca-vikAsavALo che. moTA dehamAM vikAsa pAme, nAnA dehamAM saMkocAI jAya, chatAM AtmA badhAmAM Akho ja che, sarakho ja che. jema karma vadhAre hoya, cIkaNA hoya to deha nAno maLe ane moTo deha ochA karmovALo hoya. saMsArI dazAo pUrI thaI jAya pachI eka ja svarUpa. pachI je manuSyanA dehe chuTakAro thAya, e dehanA 1/3 bhAga ocho AkAra siddhakSetramAM rahe. pachI saMkoca-vikAsa nahIM. AkAza tattva AtmA karatA moTuM. gharamAM rahenArA karatA ghara moTuM. AkAzamAM keTalA badhA AtmA rahI zake ! toya e moTuM rahe che. 81
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA A dehamAM mRtyu vakhate hoya ane bIjA dehanA garbhamAM pahoMcavAno hoya tyAM paNa hoya. eTalo lAMbo thAya. kAraNa ke AtmA saMkoca-vikAsa svabhAvano che. tyAM bIjA dehamAM pahoMcyA pachI A deha choDI de. je aMga khoTuM paDI jAya, lakavo thaI jAya tyAMthI AtmA khasI jAya. pakSAghAta thAya te aMga para macchareya nA bese. eTale jANavuM ke tyAMthI AtmA khasI gayo che. hAtha kapAI jAya to tyAMthI AtmA saMkocAI jAya. AtmAno svabhAva che ke amuka vedanA vadhe to tyAMthI AtmA khasI jAya. AtmA mULeya AnaMdI svabhAvano, te vedanA sahana karI zake nahIM. tethI to DilivarI vakhate keTalIka strIo bebhAna thaI jAya che. oNparezana vakhate je bhAga bebhAna kare che tyAMthI AtmA saMkocAI jAya. pachI bhAnamAM Ave tyAre pAcho vikAsa pAmI jAya. zarIramAM je bhAga kapAI jAya che, temAM AtmA nathI hoto. tyAMthI ajavALuM saMkocAI jAya che. AtmAnA TukaDA thatA nathI, e saMkocAI jAya che. dehano eTalo bhAga kapAI chUTo paDI jAya che. vANI bolAya che tenA mULamAM, bahAranA dabANathI AtmA saMkoca vikAsa thayA kare che. te enI saMjJA utpanna thAya che. emAMthI koDavarDa utpanna thAya. emAMthI zaoNrTa henDa thAya ne te pachI A zabdarUpe vANI nIkaLe. saMjogone laIne ene potAne dabANa Ave, tene lIdhe kaMpAyamAna thAya. kAraNa ke AtmA saMkoca-vikAsavALo che. tethI A badhuM UbhuM thaI jAya che (karma cArja thaI jAya che). [17] UrdhvagAmI AtmAno svabhAva UrdhvagAmI che ane pudgalano svabhAva adhogAmI che. paNa saMsAra raste jatA bhrAMti utpanna thaI gaI che. rastAno AdhAra mukhya che chatAM bhrAMti eka dahADe chUTaze. kAraNa ke AtmA svAbhAvika zuddha che, mokSa svabhAva che, UrdhvagAmI svabhAva che. 82
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ jeTaluM pudgala vaLage eTaluM ene nIce kheMce. chevaTe AtmA jItIne mokSa prApta karI le che. raste jatA vaLagaNa vaLagyuM che. saMyogomAM anaMta AtmAo sapaDAyA che ane potAnA svabhAvamAM AvavAno prayatna kare che. paudgalika bhAva, IcchAo e ene nIce laI jAya. pudgala ochuM thAya to upara Ave. tuMbaDAne kALI-cIkaNI mATI copaDIne sUkavIne pachI pANImAM mUko to TheTha taLIye besI jAya. pachI pANIthI mATI palaLe te ogaLe, to tuMbaDuM UMcuM AvatuM jAya. kAraNa ke tuMbaDAno svabhAva UMcuM AvavuM che, mATI ene nIce kheMce che. evuM mATI e karma kaho ke pudgala kaho, te AtmAne kheMce che. AtmAnA vibhAvathI buddhi utpanna thaI ne buddhithI bIjA joDe 'huM' ane 'tuM' ema bheda thavAthI rAga-dveSa karIne kharAba karmo bAMdhe che. te anAtma vibhAganuM jora vadhe to nIce kheMce ane e jora ghaTe to UMce caDhI jAya. pudgalano pote kartA thAya che, pudgalamAM ene TesTa Ave che, tethI nIce kheMcAya che. potAnuM svarUpa nA jANe tyAM sudhI vibhAvika zakti hoya. AtmA svabhAvathI ja mokSe jAya evo che, paNa pote karanAra nA thAya to. A saMsAranA pariNAmo ogaLyA kare ane pote UMce caDhe evuM che, paNa pote Dakhala karavAthI navuM AvaraNa caDhe che. zAstra kazuM nA jANato hoya to badhA jIvo dhIme dhIme Urdhvagamana thayA ja kare che. paNa A jANavAthI vikalpo karIne abajo avatAra bhaTake che. janma thayo eTale ekabIjAne vAta karI karIne cUMthaNA cUMthIne gUMcavADA vadhAre che. buddhizALInA TacamAM Avyo eTale bagaDe che ne adhogatimAM jAya che. pudgalano svabhAva adhogAmI eTale zarIranA AdhAre nahIM, paNa ahaMkAra keTalo bhAre che enA AdhAre bhaTake che. 83
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI jIvane duHkha ApavAno bhAva karyo to vajanadAra paramANu coMTe ne te nIce laI jAya. duniyAne sAruM karavAnA vicAra thAya to halakA paramANu coTe ne te upara laI jAya. badhA karma chUTI gayA to AtmAno svabhAva ja UrdhvagAmI che, pachI mokSe ja jAya. jJAnI maLe to pugalano bhAva tUTe to karmathI mukti maLe, nahIM to nA chUTAya. tyAM sudhI kALa, karma ne mAyA badhuM naDavAnuM. tuMbaDAne pANImAM dabAvI rAkhe ne choDI de to upara AvI jAya, tema jo kadI pudgala nA rahe ne pote zuddhAtmA thaI jAya to siddhagatimAM jato rahe. eraMDAnuM bIja che te phUTe che te UMcuM thaIne phUTe tevI rIte chellA avatAramAM dehathI AtmA chUTI te siddhakSetre jAya che. ApaNe bhAva karelA ke mAre mokSe javuM che. te pUrva prayoganA AdhAre, dharmAstikAya dravya (gatisahAyaka tattva) che, te potAne mokSe pahoMcADe che. potAno svabhAva UrdhvagAmI che ane dharmAstikAya madada kare che, te siddhakSetre laI jAya che. jema mAchaluM pANImAM tare ne pANInuM vaheNa mAchalAMne AgaLa laI jAya tevuM. | [18] mokSa jJAnI puruSa potAne svarUpajJAna Ape tyAre pote aMdara mukti sukha bhogave te zarIra sAthe mokSa ane pachI dehanA karmo pUrA thAya eTale pachI saMpUrNa AtyaMtika mokSa, zarIra vagarano mokSa. dareka AtmA mokSe gayA pachI judA ja rahe che, astitvathI alaga rahe che. potAnuM sukha anubhavavA pote alaga che. eka svabhAvavALA badhA AtmAo che. siddhakSetramAM bIjA AtmA joDe ekIkaraNa thatuM nathI. dareka siddha bhagavaMto potAno svataMtra lAbha bhogave che.TheTha anaMta kALa sudhI potAnA jJAna-darzanamAM rahI potAnA AnaMdamAM rahe che,
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA kAyamI sukhamAM rahe che. potAnA muktipaNAnA bhAnamAM niraMtara rahe che. pAMca lAkha sonAnI lagaDIono Dhagalo paDyo hoya to e sonArUpe eka che, paNa lagaDIrUpe astitva nokhA che. evuM anaMta AtmAo chevaTe svabhAve eka paramAtmA ja che, paNa pratyeka AtmA potAnA vyaktitvabhAvane choDatA ja nathI. eka eTale eka svabhAvanA che, AtmAmAM koI phera nathI. vyavahAramAM vyaktitva judA paDavAnuM kAraNa darekanA kALa ane kSetra judA judA hoya che. eka vyakti je kSetramAM beTho hoya, te kSetramAM bIjI vyakti te kALe na ja hoya. bIjI vyakti e kSetramAM Ave tyAre kALa badalAI gayo hoya. eTale bhinnatA rahe che. vastu ekanI eka ja che, paNa darekanA dravya-kSetra-kALa-bhAva phera che. dareka jIva potAnA kSetramAM rahyo che. pachI darekane kALa judo lAgu paDe. dravya eTale gayA avatAranI prakRti ane bhAva judo paDe. eka Aje lAMca nA leto hoya paNa ene bhAva thAya ke lAMca levI joIe. eTale Ama darekanI vyavahAra judo judo hoya. A jagata jIvono pravAha vahI rahyo hoya evuM che. niraMtara parivartana thatuM, eka kSaNa sthira nathI hotuM evuM vahyA ja kare che. jyAre jJAnacakSu khullA thaI jAya, tyAre jJAnI puruSone jagata vahetuM dekhAyA kare. eka kSetramAM pote hoya, e kSetramAM bIjo Ave to kALa badalAI jAya. eTale deha, AkAra, puNya-pApa badhAne juduM juduM thaI jAya. paNa AtmasvarUpe badhA eka svabhAvI che. dareka jIvane badhA anubhava levA paDe tyAre mokSe jAya. ene potAne khAtarI thavI joIe ke AmAM sukha nathI. jene je anubhava bAkI haze, te anubhava ene karavA javuM paDe. akrama mArga to je loko saMsAramAM pharI pharIne taiyAra thayelA che paNa mArga maLato nathI evA loko mATe che. chatAM AmAM keTalAyane puNya nA hoya to nA pAme. 95
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSe gayA pachI dareka muktAtmAnuM kSetra juduM, emano tyAM bhAva eka ja. tyAM dravya eka thaI gayuM saMpUrNa kevaLajJAnamAM ja. nirvANa pAmyA pachI dareka AtmA mokSamAM svataMtra, judA judA rahe che. koI baoNsa nahIM, aMDarahenDa nahIM, koInI joDe samAI javAnuM nahIM. dareke potAnA paramAnaMdamAM rahevAnuM. badhAthI pote judo enuM nAma mokSa. badhAthI pote judo enuM nAma AtmA. A to saMsAramAM AtmAnI sthitio che, enA paryAya che. bAkI mokSanI upara koI kakSA ja nathI. e kevI rIte kahI zakAya ? dAdAzrI potAno anubhava kahe che ke huM pote paripUrNa thayo chuM. atyArathI ja mukta thaI gayo chuM, evo anubhava varte che. dehano mAlika nA hoya, Tenzana nA thAya, buddhi nA hoya. ahIM ja pahelI mukti vartAyA kare. dareka jIva AtmA che ane AtmAno svabhAva mokSa che, to dareka jIvano mokSa thavo joIe ne ? to koIno vahelo mokSa thAya, koIno moDo mokSa thAya. enuM kAraNa e che ke so chokarAMnI lAIna hoya to pahelo AgaLa hoya e khase, pachI bIjo Ave. paNa lAIna tUTyA vagara AgaLa jAya che, evI rIte lAInabaMdha jIvono mokSa thaI rahyo che. bhUla kyAM thAya che, pote svataMtra che paNa UMdhuM-catuM karavAnI dAnata thavAthI rakhaDI paDe che. A saMsAra sthirarUpe nathI, pravAharUpe che. nadInuM pANI vahe evI rIte A vahetuM jagata che. je pANI dariyAne maLe te pANIno mokSa thayo. pachI bIjuM pANI Avaze teno mokSa thaze. ema pravAharUpe hovAthI badhAno mokSa ekasAmaTo nA thAya. amuka AtmA mokSe jAya to eTalA bIjA AtmA avyavahAra rAzimAMthI vyavahAramAM Ave che. eTale vyavahAramAM eka jIva vadhe-ghaTe nahIM ne eTalI ne eTalI ja saMkhyA rahe che. avyavahAra rAzimAM jIvo pote kartApadamAM hotA nathI, eTale e jIvone karmanI akAma nirjarA thavAthI, karmanA kSayopazamathI kALa jAya tema e jIvo vyavahAra rAzimAM AvatA jAya che. 86
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ A jIvono pravAha anAdi che ane anaMta kALa sudhI raheze. e pravAha niraMtara cAlu che, kAyadesara che, vyavasthitanA niyamathI che. vyavahAramAM jIvo saMkhyAta-asaMkhyAta che ane avyavahAra rAzinA jIvo anaMta che. anaMtamAMthI game teTaluM ghaTe toye anaMta raheze. siddhakSetramAM anaMta che, temAM game teTaluM vadhe toye anaMta raheze. vyavahAramAM je cetana tattva potAnA svabhAvamAM AvI gayo ke te mokSe jAya che. A saMsAra e to AtmAnuM DevalapamenTa che. AmAM mULa AtmA to Devalapa thayelo ja che, e pote AtmA ja che. paNa ApaNI zreNI evI utpanna thayelI che ke ApaNe paudgalika mAnyatAmAM dRDha thaI gayelA chIe. te mAnyatA khasatI khasatI mULa caitanya svarUpanI bhAvanA utpanna thAya ke mokSa. sopho kAyama sopho ja che, paNa ene mAnyatA besI gaI che ke 'huM sTeja chuM.' e mAnyatA khasatI khasatI 'huM sopho ja chuM' anubhava thaI jaze ane pelI mAnyatA khalAsa thaI jaze ke pUrNAhuti. AkhA jagatanA badhA AtmA mokSe jAya evuM banavAnuM nathI paNa pratyeka AtmAno vahelo-moDo mokSa thavAno. A pravAharUpe jIvo mokSe jAya che ja. mokSa javAmAM ochAmAM ocho kALa keTalo ? to karoDo avatAre ne karoDo varSo pachIye mokSa nA thAya. bhagavAne kahyuM che ke upazama samakita thAya, pachI ardha pudgala parAvartanamAM Ave. tyAra pachIye abajo avatAra bAkI rahe, nahIM to lokone to avatAranI paraMparA ja che. hindustAnamAM ko'ka phero janma thayo ane jJAnI puruSa maLyA ne meLa besI gayo to mokSe jAya. A kALamAM jJAnI puruSa dAdA bhagavAnanI kRpAthI kAraNa mokSa khulyo che. tenI prApti pachI ochAmAM ocho eka avatAra bAkI rahe. A kALamAM A kSetrathI kArya mokSa sIdho thaI zake ema nathI. 87
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ akrama jJAna che eTale AjJApUrvaka rahetA ja kAraNa mokSa thAya. AjJA nA pALe to avatAro vadhIye jAya. be jAtanA AvaraNa : eka samasaraNa mArganuM AvaraNa ane bIjuM karmonuM AvaraNa. samasaraNa mArganuM AvaraNa tUTe, pachI karmo khape to mokSa thAya. akrama vijJAne samasaraNa mArganuM AvaraNa toDI ApyuM. have karmonA goDAunano bharelo mAla che, e samabhAve nikAla thaI jAya to mokSa thAya. samasaraNa mArgamAM dareka mAIla AvaraNa judA judA hoya. game teTalA karmo khapAve chatAM samasaraNa mArganuM AvaraNa nA tUTe to mokSa nA thAya. akrama mArgamAM samasaraNa mArganuM AvaraNa tUTe che. jema Dabbo ane enjina vacceno AMkaDo kADhI lIdho, pachI enjina chUTuM thaI jAya, DabbA paDI rahe. samasaraNa AvaraNa e ajJAbhAva che ane jJAna pachI prajJAbhAva pragaTa thaI jAya che. AtmA AtmAnI jagyAe che ane khapAvAnA karmo, karmonI jagyAe che. pAMca IndriyomAM vRtti vinA jIvana jIve te vyavahAranayathI mokSamArga. vyavahAranayathI caMdubhAI ane nizcayanayathI pote zuddhAtmA. e bhAna thayA pachI pote jJAtA-draSTA padamAM rahe, e nizcayanayathI mokSamArga. kramika mArga eTale bahArathI cokhkhuM karIne aMdara AvavAnuM. pAMca IndriyonA viSayamAMthI vRtti vALavI bahu muzkela. A to akrama vijJAna prApta thayuM e mahAna gADha puNya. agAdha UMcAIe dAdA kRpAe pahoMcyA che. jJAna maLatAnI sAthe aMdaranuM cokhkhuM thaI jAya che. have bahAra enI meLe cokhkhuM thayA kare. sarva duHkhothI mukti thayA kare. akrama jJAnanI adbhuta balihArI che A to ! jJAna maLatAnI sAthe potAne zuddhAtmA padane prApta thAya che. AtmA potAnA svabhAvamAM Ave ane jJAtA-draSTA padamAM rahe e kharuM AtmacAritra. e cAritra vinA mokSa nathI. pote jJAtA-draSTA padamAM rahe, e ja sarva duHkhothI muktinuM kAraNa. pachI nirvANa thAya eTale AtyaMtika mokSa. 88
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirvANa eTale A saMsAramAM je badhuM AvaraNa UbhuM thaI gayeluM e badhuM baMdha thaI gayuM. jene pharI koI jAtanA karma baMdhAvAnA nahIM. deha ne AtmA kampliTa judA thaI gayA. pachI AtmA siddhakSetre jAya. [19] siddha bhagavaMta - siddhakSetra [19.1] jIvatI dazAtA bhAMgA jIvanI dazAnA cAra bhAga paDe che. 1) anAdi anaMta. e anAdi kALathI che ne anaMta kALa sudhI bhaTakavAnA che. temAMthI chUTavAno thAya te traNa bhAgamAM Ave. 2) anAdi sAMta. 3) sAdi sAMta. 4) sAdi anaMta. AkhuM jagata anAdi anaMtamAM ja che. emAM jo kadI jJAnI puruSa maLI jAya to pote anAdi sAMta bhAgamAM Ave. anAdino to che paNa e dazAno aMta Avaze, mithyAtva dazAno aMta Avaze ane pote anAdi sAMtamAM Ave. pachI sAdi sAtamAM Ave. samyakatvanI eTale sAcI samajaNanI zarUAta thaI ane teno aMta Avaze ane pachI phUla lAITa thayuM ke sAdi anaMtamAM AvI gayo. siddhadazAnI zarUAta thaI, te anaMta kALa sudhI rahevAnuM. A jagata anAdi anaMta che ja. je vaijJAnika asarathI baMdhAya che, te toDI ApanAra koI jJAnI puruSa maLe to banne vastune chUTI pADI Ape ane anAdi anaMta dazA hatI tene badale anAdi sAMta dazAmAM Ave. A jJAna maLatAnI sAthe pote anAdi sAMta dazAmAM AvI gayo. astitvanuM bhAna hatuM ke huM chuM paNa vastutvanuM bhAna nahotuM. huM zuM chuM e vastutvanuM bhAna thatAnI sAthe pote sAdi sAMtanI dazAmAM Ave ane pUrNatva thaze tyAre sAdi anaMta eTale siddhadazA thaze. sAdi sAMta eTale samakita thayuM tenI Adi che. te kevaLajJAna sudhI sAMta, sataMtavALuM che. tyAra pachI chellI dazA sAdi anaMtano bhAMgo che. jJAnI puruSanuM nimitta maLI jAya ane enuM upAdAna taiyAra hoya to ene potAne svarUpajJAna pragaTa thAya, to sAdi sAMtanA bhAMgAmAM Ave. 89
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyArathI ene paMca parameSTi kahevAya. jJAnIno joga nA bese to to anAdi anaMta che ja ! apUrva avasara evo kyAre Avaze.... emAM kRpALudeva bhAvanA bhAve che ke siddhAlayamAM pahoMcI sAdi anaMta dazA amane prApta thAya ane anaMta darzana, anaMta jJAna sahita anaMta samAdhi sukhamAM rAcuM. [19.2] siddhakSetra mokSa eTale muktabhAve potAnA svarUpamAM rahevAnuM. mokSa eTale InDipenDanTapaNuM. e sivAya bIjuM kaMI nahIM. e mokSa thayelA AtmA tyAM siddhakSetramAM che, tyAM siddhazIlA che te sthAnamAM mukAma kare che. tyAM anaMtA siddho che. siddha bhagavAna e siddhakSetramAM kAyamane mATe rahevAnA. emane nirAlaMba sthiti. TADha nahIM, taDako nahIM, baoNDI nahIM, mana nahIM, vANI nahIM, kazuM joIe nahIM. e kazuM kare nahIM, kazuM khoLe nahIM, kazuM koInuM dhoLe nahIM. emane AvuM zarIra ja nahIM, prakAzarUpI deha hoya. emane du:kha nahIM, phakta sukha, sukha ne sukha ! saMsAramAM bIjA tattvo che, temAM dabANa AvavAthI potAne evo khyAla besI gayo che ke A huM chuM. e UMdhA khyAlane laIne A pakaDa rahyA kare che. jJAnI maLavAthI e khyAla chUTe che ne huM judo, huM zuddhAtmA ane A juduM e bhAna thAya che. pachI badhA AvaraNo tUTI gayA eTale saMsArathI mukta thaI gayA. bIjA tattvonI pakaDamAM have che nahIM pote eTale tyAM siddhakSetramAM rahevAnuM. eTale saMsAramAM pAchuM AvavAnuM nahIM. siddhazIlA to tyAM karmane coMTavuM hoya toye coMTAya nahIM. siddhakSetranI nIcenA bhAgamAM pudgala paramANuo che. e siddhone asara nA kare. loka ane alokanI vacce e siddhakSetra che. siddhone koI jAtanI asara ja nA hoya ane siddhonI sthitinI asara ahIM nA Ave. phakta ApaNuM badhAnuM lakSasthAna e che ke ApaNe tyAM javuM che. 90
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka paNa saMjoganI vaLagaNA nA hoya, koI prakAranA karmonI vaLagaNA nA hoya, deha nA hoya. koI saMyoga sparza nA karI zake e siddha bhagavaMto che. kAyamane mATe tyAM ne tyAM ja rahevAnuM. bahAranuM kazuM levAnuM nahIM. naryA pAra vagaranA AnaMdamAM ja hoya. jovuM-jANavuM ne potAnA AnaMdamAM rahevuM e ja kAma. siddha bhagavaMto ahIMnA badhA joyone joI zake. emanI jagyAmAM ekuMya zeya nA hoya, ekuMya paramANu nA hoya. siddhakSetramAM koI dravya nathI. poteya dravya tarIke nathI, e to tyAM siddha tarIke che. dravya to bIjA dravyanI joDe hoya tyAM sudhI dravya kahevAya. AkAza dravya che paNa e potAne naDe nahIM, pudgala hoya to ja naDe. kAraNa ke te vizeSabhAvane dhAraNa kare tevuM che. lokamAM cha tattvo che tethI loka parivartanazIla che, aloka nahIM. siddhakSetramAM AkAza tattva ekaluM che. bIjA tattvo nathI mATe te parivartanazIla nathI. siddhakSetra lokanI dhAra upara che, loka ane alokanA sAMdhA para che. tyAM kudarata jevI vastu ja nathI. pAMca IndriyathI anubhavamAM Ave eTalI ja kudaratI racanA che ane te vyavasthitane tAbe che, bIjuM badhuM to jagata ja kAyamanuM che. cothA ArAnA mokSe gayelA siddhono AkAra nAno ane trIjA ArAnA siddhono AkAra moTo, avasarpiNI kALamAM. je dehe nirvANa thAya te dehanA AkAra jevaDA hoya (13 nAnA), sukha badhAnuM sarakhuM. siddho eka ja prakAranA, UMcA-nIcA nA hoya. siddha bhagavaMto nirAkAra hovA chatAM AkArI che. deha jevo che AkAra, chatAM arUpI AkAza jevuM svarUpa che. buddhithI kalpanAmAM Ave evuM nathI e svarUpa. je dehe je kALe nirvANa pAmyA, te dehanA AkAramAM 2/3 evA svarUpe tyAM hoya. UMcA dehanAya 2/3 bhAge rahe, nAno deha hoya to tenA 91
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2/3 bhAge rahe. 1/3 bhAga je zarIramAM polANa che teTalo bhAga saMkocAI jAya ane 2/3 bhAga rahe. pachI amUrta dazA. avagAhanA eTale spesa (jagyA) rokavI te bhAgane kahe che. AtmA jagyA rokato nathI, e anuavagAhaka che. siddhakSetramAM AtmA ane AkAza. AtmA jagyA rokato nathI. eTale AkAzanA upakAramAMya pote rahyo nathI. bhagavAna svataMtra che badhAthI. ekalA zuddha paramANu, pudgala spesa roke che, bIjA koI tattva nahIM. AtmA saMsAramAM pudgala sAthe che eTale jagyA roke che. tyAM sudhI avagAhanA kahevAya. A deha nA hoya to AtmA pote jagyA roke nahIM. eTalo badho sUkSma che ke agninI ArapAra jato rahe toya ene e aDe nahIM. DuMgarAnI ArapAra jato rahe eTalo sUkSmatama che. AtmA siddhadazAmAM spesa roke to e avalaMbana lIdhuM kahevAya. AtmA nirAlaMbI che, ene koI vastunI jarUra hotI nathI. bIjI vastuno AdhAra hoya to ene mokSa kahevAya ja nahIMne ! pote prakAza svarUpa che, prakAza to AkAza roke nahIMne ! siddho anaMtA che siddhakSetramAM. manuSyamAMthI dhIme dhIme siddha thavAnuM che. te ko'ka ekAda-be siddha thAya AkhI duniyAmAMthI. vaLI pAchA thoDA vakhata pachI ekAda-be thAya. eTale siddha thavuM e evuM saheluM pada nathI. tattvArtha sUtramAM jaNAvyuM che ke eka siddha thayA pachI lAgalagATa bIjA siddha thAya, te niraMtara siddha kahevAya. te jaghanya be samaya ane utkRSTa ATha samaya sudhI niraMtara siddhi cAle che. koI siddha thayA bAda ja bIjA siddha thAya che, te AMtara siddha kahevAya. te banne vacce aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTa cha mAsanuM hoya che. 92
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkhyA : jaghanya (ochAmAM ochuM) eka samayamAM eka ane utkRSTa eka samayamAM puruSa dehe 108 siddha thAya. carama zarIra eTale nirvANa thavAnA hoya te chelluM pudgala, e zarIra bahu surakSita hoya. game tenAthI e deha kapAya nahIM, mare nahIM, baLe nahIM. e dehe nirvANa thAya pachI mokSe jAya. AtmAne upara laI javA vimAna Ave che, te bALa jIvone samajAvavA mATe che. bAkI gatisahAyaka tattva AtmAne siddhakSetre mUkI Ave che. pUrve bhAvanA karelI, pUrve karma bAMdhelA te udayamAM Ave che. eTale e | DiscArja karma che. eTale dharmAstikAya ane adharmAstikAya e beu DiscArja karma che. TheTha moze pahoMcADatA sudhI e DiscArja karma che. e AtmAne mokSe pahoMcADI de, pachI emanuM kArya pUruM thAya. potAnI IcchA hatI tethI e tattvoe sahAya karI. gatisahAyaka tattva laI jAya ane sthitisahAyaka tattva tyAM sthira karI, pachI e be tattvo emanuM kAma karIne cAlyA jAya. siddhakSetramAM huM-tuM-te evuM kazuM hoya nahIM. dareka pote phakta jJAtAdraSTA. dareka "huM chuM" evA svataMtra bhAnamAM rahe, bIjA joDe kazI bhAMjagaDa nahIM. dareka AtmAnuM svataMtra astitva che. eTale bIjA koInI Dakhala nathI. pote svAbhAvika AnaMdavALo che. svabhAvathI ajavALuM eka ja dekhAya, badhuM prakAza ja. paNa dareka prakAza pote astitvathI pAchA judA judA rahe. siddhakSetramAM vizeSaNa ja nathI. cokhkhuM potAnA svarUpamAM ja jhaLahaLe che. ekabIjAne oLakhe e to jyAM sudhI enI joDe karmanA hisAba che tyAM sudhI. bAkI siddhakSetramAM evuM oLakhe-kare nahIM kazuM. A badhA lAITa (prakAzanA goLA) mUkelA hoya, te sAmasAmI lAITa jue evuM. siddhakSetramAM koIne bIjA koI joDe kazI levAdevA ja nahIM. A jagatamAMya koI koIneya kazI levAdevA che ja nahIM ane je kaMI che e dareka nimitta mAtra che. 93
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhakSetramAM jaIe to tyAM ekalA besI rahevAnuM ? ne joyA ja karavAnuM? paNa e kalpanAnI vastu nathI, tyAM kalpanAthI para navI ja jAtanuM che. pote AtmA thayo, cokhkho thayo pachI to pote ja paramAtmA thayo. pachI ene koI joDe eTecamenTa rahe ja nahIM. A eTecamenTa to ajJAnatAne laIne che. jaDa vastune huM chuM' evuM pote mAne che, tethI jaDa vastu kheMcAya che. deha che to eTecamenTa-DiceTamenTa thAya. dehathI chUTA paDyA pachI dehamAMya e nA thAya. mULa tattva badhAthI chUTuM paDI jAya, pachI e kazuM nA hoya. tyAM siddhakSetramAM to deheya nA hoya. tyAM parama jyoti svarUpamAM rahevAnuM. potAnA sukhamAM ja rahevAnuM. zuM siddhakSetramAM oLakhe ke A mArA hasabanDa ke A mArI vAIpha ? A to mana-vacana-kAyAnA kapaDAMne lIdhe, A rileTivane lIdhe hasabanDavAIpha saMbaMdho che. tyAM rileTiva ja nathI rahyuM, riyala ja rahyuM. riyalamAM AvuM kazuM hoya nahIM. dAdAzrI kahe che ke amane A dehathI chuTA paDI gayA pachI saMsAramAM koI vastu aDe nahIM. strI-puruSano bhedeya rahyo nathI, evo vicAreya nA Ave to tyAM to chellI dazA, bhagavAna ! jenAthI A saMsAranA saMbaMdho baMdhAya che te rAga-dveSa che. te jene A saMbaMdha baMdhAvAnI cIja rAga-dveSa khalAsa thaI gayA hoya, te tyAM siddhagatimAM jatA rahe. saMsAramAM sagAsaMbaMdhInA saMbaMdha te kharekhara bIjo koI saMbaMdha ja nathI, A to rAga-dveSanA ja saMbaMdha che. kevaLa sthiti to ahIM saMsAramAM thAya che. pachI e carama deha chUTe to tyAM siddha thAya. tyAM kevaLa sthiti nA kahevAya, siddha kahevAya. kevaLajJAna to ahIM dehadhArI che tyAM sudhI kahevAya, deha chUTyA pachI nA kahevAya. kAraNa ke ahIM dehadhArI che, ATalA saMjogomAMya pote kevaLajJAnamAM rahe che. kevaLajJAnanI sattA evI che ke potAne zuddha upayogamAM rAkhe che. zuddha upayoganuM baLa eTaluM badhuM che ke game tevA saMjogo hoya toya emane vAMdho nA Ave. saMjoga e dabANa che. saMjogo emane gamatA nathI. eTale emane bahu zuddha upayoga rAkhavo paDe. paNa pachI chevaTe potAne siddha dazA utpanna thAya che, tyAM svAbhAvika dazA che. 94
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna zuddhAtmA eTale enI gADI UpaDI rahI che ane siddhAtmA eTale enI gADI pahoMcI gaI che, enA jevo phera che. koI AtmA koI kALe siddhakSetramAM hatA ja nahIM. je AtmA jyAre jaze, tyAra pachI anaMtakALa tyAM ja raheze. deha che tyAM sudhI tIrthakara bhagavAna pada , dehano bojo che. jyAre siddha bhagavAna dehanA bojAthI rahita che. bAkI AtmA pAmelAmAM koI phera nahIM. kevaLajJAnIne dehano bojo hoya ane siddha bhagavAnane koI bojo nahIM. nirvANa thayA pachI siddhakSetre jatA sudhI gatisahAyaka tattva laI jAya teTalo bojo. tyAM pahoMcyA pachI mukta. saMsArI ane asaMsArI eTale siddha, be prakAranA jIvo. paNa be vacce trIjA prakAranA che te kevaLajJAnI che. te apramata bhAvamAM che paNa emane dehano bojo che, bAkI e siddha samAna ja kahevAya. dAdA bhagavAna siddha kyAre kahevAya ke nirvANa thAya ne chello deha chUTe tyAre. vyavahAramAM bIjA dehadhArI rAga-dveSavALA jIvo hoya to enI upara karuNA rAkhavAnI paNa tyAM siddhagatimAM karuNA hotI nathI. kevaLajJAna thatA ja prajJAzaktinuM kAma pUruM thAya. tethI tene AtmAno bhAva ke anvaya guNa nA kahevAya. mATe siddha bhagavaMtone prajJA hoya evuM nathI hotuM. siddhakSetre AtmAne vicAravAnuM hotuM nathI. tyAM sthira rahyA rahyA AkhA lokanuM badhuM joyA ja kare che. badhA AtmAo tyAM rahIne mAtra joyA ja kare che. ekamekane kazI levAdevA nathI hotI. siddha bhagavAnane koI kArya karavAnuM hotuM ja nathI. atyAre dareka dehadhArImAM AtmA kaMI kArya karato ja nathI. je kArya kare che te ajJAna 95
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva che, mikenikala bhAva che. tyAM to paramAtma svarUpa, pote potAnuM sukhamAM ja ramaNatA ! siddhakSetramAM nivRttiye nA hoya ne pravRttiye nA hoya. tyAM jJAnakriyA ne darzanakriyAmAM ja rahyA kare niraMtara. tyAM TAIma pasAra kevI rIte kare ? tyAM buddhi khalAsa thayA pachInI e dazA che. mATe tyAM sanAtana sukhamAM che niraMtara. siddha bhagavAnane paryAya hoya. koI paNa vastu tattva karIne avinAzI hoya ne paryAye karIne vinAzI hoya. siddhakSetramAM paryAya coMTatA ja nathI, zuddha ja rahe che ane saMsAramAM jJAna pachI ApaNe coMTelA paryAya ukhADIe chIe. jJAna pachI ApaNI zraddhAmAM siddhonuM svarUpa che. vartanamAM vinAzI svarUpa che paNa zraddhAmAM vinAzI svarUpa gayuM. jJAnI puruSa ahIM AgaLa je jue e dehane laIne (4 ochI hovAthI) saheja meluM hoya, jyAre siddhone bilakula karekTa jovA-jANavAnuM. siddhadazA thayA pachI prakRti nA hoya. nirvANa thAya tyAre ja prakRti khalAsa thaI gaI. prakRtine joI-jANI eTale pachI prakRti rahI nahIM, tethI to siddhadazA utpanna thaI. siddha bhagavaMtone niraMtara jJAnakriyA ne darzanakriyA, enuM phaLa gajabano AnaMda hoya. arIso hoya to arIsAmAM badhuM dekhAyA kare, jhaLakyA kare, evuM siddhakSetre AtmAne badhA zeyo jhaLake. A lAITane prakAza ApavAmAM kaMI kaMTALo Ave ? evuM AtmAne joyo jovA javuM paDatuM nathI, potAnAmAM dekhAyA ja kare. svabhAvathI dekhAyA kare. paNa kazAmAM rAga-dveSa nA hoya, e pachI koI corI karato hoya ke khUna karato hoya ke dAna Apato hoya. vartamAna sivAya kazuM jue nahIM. 96
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAcano goLo hoya, temAM ApaNe badhA beThelA mahIM dekhAyA kare, emAM kAcanA goLAne zuM jora paDe ? siddho niraMtara emanA potAnA svabhAvamAM ramaNatA karyA kare. anaMtA siddho che, e dareka potAnuM juduM juduM sukha bhogave. tIrthaMkara bhagavAnane jJAna-darzana-cAritra badhuM sAthe hoya, deha che tethI. tyAM siddhone jJAna-darzana ne sukha hoya, temane cAritra nA hoya. siddha bhagavAnanuM eka miniTanuM sukha duniyA upara paDe to hajAro varSa sudhI duniyA AnaMdamAM rahe, evuM sukha e bhogavI rahyA che. evuM sukha pAmavA jIvo talapApaDa thaI rahyA che. dAdAzrI kahe che, amAre dehano aMtarAya hovA chatAM je sukha che, enA parathI samajAya ke dehano aMtarAya nA hoya to keTaluM badhuM sukha hoya ! siddhagatimAM pote ja potAnA sukhano anubhava kare che. tyAM koI mAdhyamanI jarUra nahIM. mAdhyama hoya to paravazatA thaI jAya. paravazatA hoya to mokSa kahevAya nahIM. tyAM AdhAra-AdhArita saMbaMdho nathI. e to ahIM AgaLa duniyAmAM ja che. kAraNa ke ahIM badhuM TempararI eDajasTamenTa che. pAMca IndriyathI anubhavIe chIe temAM kaMI paramenanTa nathI. jyAre paramenanTane AdhAra-AdhArita saMbaMdha hoto ja nathI, tyAM zeyo ne dRzyone pote jue-jANe ne tenAthI potAne sukha rahe che, bAkI pote nirAlaMba che. siddha ane saMsArI jIvo e banne samasattAvAna che. dravya-guNaparyAye karIne eka ja che, samasattAvAna che paNa saMsArI jIvone dehano bhAra che eTale sattApaNe che, jyAre siddhone te pragaTapaNe che. siddha bhagavAnane anaMtA jJeyo dekhAya, te saMsArIone basso-pAMcaso jJeyo dekhAya. dareka siddhone emanI potapotAnI mahIM dekhAyA karatuM hoya te ja joyA kare ane badhA joDe joDe ja hoya che. kaMI AghApAchA hotA nathI chatAM ekamekane dekhI zakatA nathI. bAkI AkhuM jagata emane dekhAya. lokamAM jJeyo-dazyo che te joyA kare. alokamAM ne siddhagatimAM zeyo nathI to tyAM kazuM nA jue. 97
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ duniyArUpI joyo khalAsa thaI jAya to jJAtAya nA rahe. pachI to AtmA rahyo nahIM. philma jonArane philma baMdha thaI jAya to game nahIM, evuM A duniyA vinAza thaI jAya to poteya vinAza thaI jAya. paNa evuM bane nahIM. A duniyA jyAM sudhI che, tyAM sudhI e paramAnaMdamAM rahevAnA. zeya vagara to jJAna ja UbhuM nA rahene ! zeyane jue eTale e zeya ne pote jJAtA. siddha bhagavaMtone anaMta AnaMda zAthI che ke niraMtara jagata dekhAyA ja kare ane te hAni-vRddhinA niyamathI niraMtara navuM ne navuM ja dekhAya, te joyA karavAnuM. emane AnaMdanA paryAya nA hoya, jJAna-darzananA paryAya hoya. pariNAme AnaMda hoya. siddha bhagavAnane upayoga nA hoya, dehadhArIne upayoga hoya. jyAM jAgRti rAkhavAnI hoya tyAM upayoga hoya. AtmArUpI pragaTa dIvo saLagyA kare, teno jJAnI pote zuddha upayoga kare. paNa deha chUTyo, nirvANa thayuM ke upayoga chUTyo, zabda mAtra gayA. e potAnA svabhAvamAM ja ramaNatA che pachI. siddha bhagavAnane zukladhyAna nA hoya. e to pote ja e dhyAna svarUpa thaI gayA. ApaNe jenuM dhyAna karavAnuM hoya, e to pote te svarUpa ja thaI gayA hoya. siddha bhagavAnane pariNamana hoya. pariNamana vagara to dravya kahevAya ja nahIM. emane zuddha paryAya hoya, te ApaNane azuddha paryAyo hoya tene jovAnA. potAnA sivAya bahAra jue te azuddha paryAya. siddha bhagavAna dravya-guNa-paryAya sahita che paNa badhuM pyaoNra, cokhkhuM. ApaNe je bolIe chIe ke dravya-guNa-paryAyathI huM saMpUrNa zuddha chuM, sarvAga zuddha chuM, e siddhakSetre tyAM saMpUrNa caitanya che. dareka siddhone potAno anubhava potAne varte. naryuM sukha ja varte. A 98
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ to saMsArI IcchA hovAthI AvaraNa AvI gayuM che. tyAM IcchA nahIM, zarIra nahIM eTale pAra vagaranuM sukha, paramAnaMdamAM ja rahe. pote, pote ja thaI gayelo hoya te ghaDIe. pote AkhA jagatane jANe ane paramAnaMda anubhave. e badhuM pote ja, bIjo koI rahyo ja nahIM. buddhithI A vAta pahoMce nahIM. buddhi enI limiTa sudhI jaIne pachI pAchI paDe. paNa jema jema jJAnanI zreNI caDhatA jaIe tema tema samajAtuM jAya. be pagathiyA caDhyA to eTaluM ApaNane dekhAtuM thAya. jema TaoNpa upara gayA to AgaLanuM dekhAtuM thAya. ahIM chellI vAta jANavAnI maLe. jenI AgaLa kazuM jANavAnuM ja bAkI nA rahyuM. pheraphAra nA thAya. zabdano parama artha ahIM AgaLa thAya, je paramArtha kahevAya. 99
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ | anukramaNikA) [1] AtmAnuM svarUpa [1.1] jvaLajJAta svarUpa AtmA kAyama kevaLajJAna svarUpe.. 1 kevaLajJAna e AkAza jevuM sUkSma. 10 bIjA tattvamAM na maLe Avo. 2 nirAlaMba e kevaLajJAna svarUpI.... 11 kevaLajJAna svarUpa ane jJAtA. 2 AjJA pALatA sAmethI Avaze... 12 kevaLajJAna svarUpanI sUkSmatA samaje. 3 kevaLajJAna svarUpa thatA, thayA... 13 mahIM kevaLajJAna chatAM vijJAnathI... 4 vartamAnamAM varyA karavuM e ja... 14 pote potAne Akho dekhAya, ene... 4 jovA-jANavAnuM ja have, kevaLajJAnanI... 14 dAdA Ape che kevaLajJAna svarUpa. 5 aMze aMze vadhatuM jAya kevaLajJAna.... 15 phera, zuddhAtmA svarUpa ne kevaLajJAna.... 6 sarvathA nija pariNati e... 16 zuddhAtmA pachI AgaLanuM kevaLajJAna... 7 kevaLajJAna svarUpa varta kAraNa rUpe... 17 AtmA mATe niHzaMka e ja... 8 jJAnIe joyuM kevaLajJAna svarUpa. 18 pariNAma UMcA-nIcA thAya tyAM. 9 pUrvanA aMtarAye aTakyuM kevaLajJAna... 19 tyAre thAya bhAna, 'huM kevaLajJAna. 10 joyuM saMpUrNa "kevaLajJAna svarUpa".... 20 [1.2] vijJAta svarUpa - vijJAnaghata vijJAna jJAna e ja AtmA 22 AtmAnA anaMta pradezono... vijJAna e ebsaoNlyuTa jJAna. 23 vijJAnaghana, ebsolyuTa jJAnamAtra... 26 AtmajJAna thatA sudhI jJAna... 23 vijJAna e svayaM kriyAkArI.. ra7 ...pachI vijJAnaghana thatA thAya... 23 jJAna pachI vijJAna svarUpa thatA... 28 jJAnI puruSa vijJAnaghana Atma. 24 [1.3] caitanyaghana svarUpa AtmA bheLaseLa rahita caitanyano.... 29 caitanya sattAnA anubhava thAya. 3ra caitanya eTale jJAna-darzana-sukha. 30 "phAIlamAM zuM zuM Ave? 3ra caitanya sattA avinAzI, mATe. 31 "jovAya' ane 'jaNAyamAM zuM phera ? 32 2vizuddha AtmA niraMtara zuddha, judA judA.. 33 akrama jJAna thakI vizuddha samakita... 34 jIvamAtra vizuddha, bhrAMtithI manAya.. 33 pariNati vizuddhatA pAme, jJAtA... 35 anaMta zakti-sva aizvaryathI vizeSa... 34 phera, dAdA ane sImaMdhara svAmI.... 36 [3] saccidAnaMda svarUpa. mULa AtmA e saccidAnaMda 37 jenuM citta niraMtara AtmAmAM... 41 100
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ n diinini covIsa tIrthakaronuM bheguM svarUpa. 37 dAdA bhagavAna e saccidAnaMda.. 42 jJAna-darzana zuddha thayuM e. 38 nirAlaMba-svayaMsiddha saccidAnaMda saccidAnaMda svarUpa, chatAM prakRtinI 39 aDatAlIsa miniTanA dhyAne.. na samajAya saccidAnaMda, mATe kahevuM.... 40 saccidAnaMda svarUpa thayelAnI.... 44 sanAtana AnaMda, saccidAnaMda svarUpa...41 [4] svasaMvedata spaSTa vedanA [4.1] svasaMvedana pote potAnuM vadana te svasaMvedana. 45 paheluM jANapaNuM e asara, pachI.... 48 saMsAranI lAya e pasaMvedana.... 46 vedanA vakhate bolavuM nirveda, pachI... 48 mahAtmAne aMza svasavedana, rahyA. 46 ahaMkAra khAlI thatA vadhaze... 49 svasaMvedana pudgalanuM, mULa AtmAne..47 [4.2] aspaSTa vedata - spaSTa vedata vedana eTale AtmAnI anubhUtinuM... 51 bhUlone lIdhuM aTakyuM spaSTa vedana 59 kaMIka che" e aspaSTa vedana... pa1 phAIlo-karmo khape mahAtmAne thaze.. 6) mahAtmAne aspaSTa vedana, dAdAne... para spaSTa vedana aTakyuM, viSaya-kapaTa.. 61 aspaSTa vedana e zukladhyAnano... pa4 spaSTa vedanamAM jJAnI duHkhane veda. 63 aspaSTa vedana e ja ajAyaba pada. 14 jJAnIne niraMtara svapariNati. 64 darzana nirAvaraNa thatA thayuM aspaSTa..papa spaSTa vedanA thatA sudhI jJAna vadhyA... 64 AjJApAlane aspaSTamAMthI thAya pa6 spaSTa vedanamAM vANI "jema che tema'... 65 aspaSTa anubhave paNa bhogave.. pa7 dAdAnI TeparekarDa, mAlikI vagaranI 65 satsaMga-AjJA e spaSTa vedana.. 58 spaSTa vedanamAM kAyama ullAsa, samAdhi.. 66 spaSTa vedanA thatA sudhI levuM jJAnI. 59 spaSTa vedana thaye varte kAyamanI... 66 [5] avyAbAdha H abAdhya [5.1] avyAbAdha svarUpa AtmAne nA sparze koI paNa... 67 avyAbAdha svarUpane bhaya zo ? 71 svayaM prANa-zaktithI jIvanAra... 68 avyAbAdha svarUpI koIne... 7ra avyAbAdha, eTale bAdhA-pIDA... 68 duHkheya avyAbAdha svarUpane aDatA. 73 bAdhA-pIDA kone ne zA kAraNe ? 69 zuddhAtmA thaI gaye, na jarUra have.... 73 che avyAbAdha paNa Aropita.... O avyAbAdha svarUpa anubhavAya.. avyAbAdha samajatA thAya sAcI.... 70 anubhava zreNI pUrNa thaze.... 74 [5.2]abAdhya svarUpa bAdhA-pIDAmAMya chevaTe ThaMDaka thAya. 76 ajJAnatAmAM paNa abAdhya, te... 77 101 ra
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] TaMkotkIrNa TaMkotkIrNa e tIrthaMkarano. 78 bhegA thAya, jANe paNa svabhAva. 84 tIrthakarono zabda jJAnI samajAve.... 79 zarIramAM cha dravyo milcararUpe, paNa.... 85 guhyatama TaMkotkIrNane samajAve sAdI 80 kalpanA vikalpa thayA, mAtra eka 85 kampAunDa svarUpa nA thAya e.. 80 anaMta avatAra chatAM, AtmA... AtmA zuddha ja, avasthA saMyogI... 81 chUTuM paDe jJAnI thakI, TaMkotkIrNa. 87 chaye tattvo TaMkotkIrNa svabhAvanA... 82 vijJAna samajAvI nirbhaya... kampAunDa nA thAya eTale guNadharma... 83 [7] kalpasvarUpa - aciMtya ciMtAmaNi svarUpa [7.1] klasvarUpa AtmA kalpasvarUpa, Aropita... 90 "huM zuddhAtmA chuM'nI kalpanAe... 96 'kalpa' e riyala satya, 'vikalpa'.. 91 jevuM kahyuM tevI thAya.. mULa AtmA kalpa - "caMdu. 92 bhrAmaka mAnyatAthI ja UbhA thaI.... 7 vikalpa jatA thayo nirvikalpa. 93 kalpe tevuM pudgala dhAraNa kare tevI... 98 kalpamAMthI thayo vikalpI, saMjogo. 94 jevuM ciMtavana tenuM pariNAme phaLa. 99 kalpa evo thAya e vyavahAra. 94 kalpanA te nathI saMjogAdhIna. 100 mULa AtmA kalpasvarUpa, pratiSThita..94 ApI 'zuddhAtmA'nI kalpanA... 100 mULa AtmA kalpasvarUpa 95 vicArano jJAtA, e ja nirvikalpa....101 [7.2] aciMtya ciMtAmaNi svarUpa dRSTi pharatA thAya ciMtavana.... 103 vyavahAra AtmA e "ratna. 108 saMpUrNa AtmAnubhave jJAnI thayA.. 104 jJAnI ciMtave "AtmA', na ciMtave. 108 | kriyA-vicAra te nahIM paNa Azaya...105 vyavahAra AtmA ratna ciMtAmaNi. 109 ciMtavananA phaLa cIjo na maLe.. 105 zuddhAtmAnuM jJAna ja Ape... 110 ciMtavane ahaMkAra thAya vikArI.... 107 zuddhAtmAnA guNadharmanuM ApyuM.... 111 [7.3] ciMtave tevo thAya ciMtave evo thAya e (cArja).. 112 jevuM kahyuM, jevuM bole tevo te thaI. 116 zuddhAtmAnI haju pratIti, mATe... 113 avaLA ciMtavanamAM plasa-mAInasa...117 zuddhAtmApade besI, juo DiscArja...114 'thatuM nathI evuM bolavAnuM phaLa zuM?118 chatAM sAmAne duHkha thAya to kara. 115 jJAna pachI na ciMtavavA prAkRtika.. 119 cAritramohe ciMtave tevo thAya. 115 "mane thayuM che nahIM, caMdune thayuM che'. 120 vyavahAramAM bolavuM DrAmeTika. 116 jenuM nididhyAsana kare, te rUpe.... 121 102
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] prakAza svarUpa [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa 127 bhagavAna sarva prakAzita ne svayaM... 123 nathI cetananuM rUpa-AkAra, e che. 124 prakAza AkAza jevo paNa akalpya...125 jIvamAtrane prakAza Ape evuM enuM...126 ajavALuM-AnaMda banne Ape... avinAzI - parama jyotisvarUpa...127 nabaLAIo jAya pachI anubhavAya...128 AtmA svayaM prakAzita, eksaoNlyUTa...129 paraprakAzathI buddhi, vijJAnathI svayaM...130 kazuM ja aDe nahIM, sva-para.... sUryane paNa prakAze AtmaprakAza jANapaNuM te ja jJAtA, te ja... zeyAkAra thaI jAya evo arUpa... 133 paraprakAzathI paDachAyo, AtmA... 131 131 132 133 AtmAno prakAza, zeyarUpa pariName...134 mAtra AtmaprakAza pariName saMpUrNa... 134 phera, A prakAza ane e ajavALA...135 anaMta avatAranI ajJAnatA dUra... 136 IndriyAtIta ajoDa jJAnaprakAza 137 sUryathI nA dekhAya evuM dekhAya... 137 prakAza AvarAyo AvaraNone... prakAzamAna thAya bhAjana pramANe... 139 AtmA vizva prakAzaka, paNa kyAre ?139 alokamAM jJeya nahIM, mATe lokane... 140 pAra vagaranI ajoDa gati prakAza... 141 che jJAna paNa geDa paDe mATe jJAnIe...142 mizracetana ja AMtarI zake A... 142 138 [8.2] jJAnIoe anubhavyo, atAdi jJAtaprakAza 150 151 zuddha upayoge vadhyA kare zAnaprakAza 149 jJAnaprakAza vadhatA doSa dekhAya... prakRtinA galana, nA sparze... jJAtA-draSTAno prakAza, asaMga... jJAna - AjJA - jAgRti, e... jJAna eka ja prakAranuM paNa... 152 153 154 144 145 prakAza eka paNa rIta judI vade vijJAna jJAnI 'dekhIne' pratIti beThI, have anubhava thatA... 145 thrU prakAza 'na hoya mAro', mULa... 146 A bhUlAtuM jAya tema pragaTe... 'huM zuddhAtmA chuM'thI thavAya tadAkAra...148 AtmaprakAzathI joyuM kyAre... 147 148 [8.3] sva-para prakAzaka e ekalo ja potAne ne parane... 156 potAnI anaMta zaktine jANe ne... 157 cetana hovAthI prakAze, jANe sva... 157 zAzvata guNe sva prakAzaka, avasthA...158 AtmA ekalo ja prakAza, bIjuM... 158 samaje para prakAzathI vinAzIne... 159 ajJAnatAmAM svane na jue, mATe... 159 161 162 162 DirekTa jJAnaprakAze kevaLajJAna sudhI sva svabhAvane jANe, mATe judo... pratibiMba che parabhAryuM, nahIM... sva-para prakAzaka e vyavahAra... prakAza ane prakAzaka rahe judA... AMkho jue sAmAne, pote jue... 165 UMdhA-sIdhA beu upayogane 166 163 164 103
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 buddhi e para prakAza, khase to rahe...160 jJAtA-draSTA ane prakAza, beu... 166 buddhino prakAza e ahaMkArano prakAza161 kevaLajJAnamAM joIne prajJAthI kahe.... 167 [8.4] parama jyotisvarUpa pUrNatAe akalpanIya nirvikalpa... 169 jhaLake joyo jyotisvarUpamAM, te... 171 AkhA lokane nihALe e prakAza 169 samakita sahita suryAvasthA e. 17ra pUrNa samaja ane pUrNa anubhava. 17) parama jyoti svarUpa sthita... 173 kSAyaka samakita e ja parama. 170 banAvyA 18 siddha bhagavAna 173 jJAna-darzana ne sukha e parama... 171 phAIlo vacce paNa AjJAthI 173 kevaLa jJAtA-draSTA-paramAnaMda e ja..171 jyoti svarUpa to prApta thayuM. 174 [8.5] prameya-pramAtA deha-jagata prameya, AtmA pramAtA 175 prameyatvano artha zuM? majUranuM - zeThanuM prameya juduM. 175 AkhA brahmAMDane prakAze tyAre... 176 8.6] sarvavyApaka-sarvavyApI nirvANa pAmanAro ja thAya.... 177 eka TakA AvaraNeya saMpUrNa. 180 dehane lIdhe aMtarAya sarvavyApaktA...178 AkhA brahmAMDamAM phelAya, saMkocAya..181 eka samaya pUratI ja sarvavyApaktA...179 AtmAno prakAza vyakta thAya 181 nirvANa vakhate ja, prakAza.... 180 [9] amUrtarUpI [9.1] amUrta IndriyothI nahIM, divyacakSuthI. 184 jJAnImAM mUrtAmUrta beu darzana.. 188 amUrtanuM lakSa kevI rIte prApta. 18pa varta jo dhyAna niraMtara "zuddhAtmA'nuM... 189 amUrta upara mUrtinuM koTiMga 185 e guNanuM ArAdhana e ja. 189 Ape mUrtajJAna, Utare kRpA... 186 apamAna kare che mUrtanuM, "huM amUrta chuM 10 amUrtanA avalaMbane pamAya amUrta...187 bhayasthAne paNa amUrtanI bhajanAnuM 191 [9.2]rUpI-arUpI arUpI AtmA, atIndriya pratyakSa 192 mizracetana "huM" rUpI, sUjha arUpI 197 svAbhAvika rUpa divyacakSugamya 192 sUkSma deha-kAraNa deha, arUpI chatAM...198 prakRti rUpI, AtmA arUpI 193 kevaLajJAnI arUpI AtmAne jANe.198 AtmA : ajJAnabhAve rUpI... 193 siddhazilAmAM na rUpI padArtha koI... 199 nathI e guNa paNa rUpInI sAme.... 194 deva - devagati e badhuM rUpI 2) jJAna e ja AtmA, e arUpI. 195 rUpImAM lAvaNya arUpIne laIne.... 2) 104
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNadharma samajavAthI anubhavAya... 195 aMdaranI AMkhe jovAya arUpI... 196 AtmA jue arUpI, buddhi jue... 196 [10] agocara - atIndriyagamya AtmA agocara, atIndriya... agama-agocara paMtha che mokSano IndriyothI na anubhavAya... vinAzI Indriya pratyakSa... 205 buddhi e InDirekTa prakAza, Indriya... 206 zuddhAtmA thaIne IndriyajJAnane jANe...206 203 204 204 sUkSmatama AtmA e jJAnInA... sUkSmatama svarUpa, AkAza jevuM sUkSmatama AtmA na bhogave... rUpakano aMta Ave tyAre mULa... prajJAne Dakhala rUpI tattvanI [11] 215 216 216 [12] alakha tiraMjata-tirAkAra [12.1] alakha tiraMjata kyAreka lakSamAM na Ave, mATe jJAne karIne Ave sahaja... jJAnI puruSa besADe alakhanuM... alakhanA lakSathI A lakSanA... jJAnIkRpA nAza kare aMtarAya... akramathI lakSa bese InsTanTa kharA-khoTAne jovuM-jANavuM e... 207 Indriya jANapaNuM kyAre kahevAya ? 209 210 211 aDacaNa atyAre tyAM 'mAruM... atIndriya jJAna jue jJAnano... A badhuM jANe e IndriyajJAna... na karavI paDe TUra, jhaLake mahIM... 212 214 219 jJAnI ekalA ja karI zake... 219 220 220 221 221 [12.2] tiraMjata-tirAkAra 227 niraMjana zuM ? nirAkAra zuM ? rAITa bilIphathI thAya niraMjana... 227 AtmA, AkAza jevo sUkSmatama AkAzanuM svarUpa kevuM ? AkAzanI jema AtmAne koI... 231 AtmAne yathArtha na samajAvI... AtmAne ekalo AkAza jevo... 232 dareka cIjamAM AkAza hoya, tethI...233 232 sUkSmatama bhogavanAra koNa ? ahaMkAra agni nA sparze AtmAne niraMjana-nirAkAra svarUpI... [13] AkAza jevuM svarUpa 229 230 201 201 222 nirvikalpIthI bese lakSa, nirvikalpa... 223 beThA pachI bhUlAya nahIM e lakSa... 223 varte nija svabhAvanuM, anubhava.... lakSa e aspaSTa anubhava 224 225 217 217 105 228 pudgala AkAza sahita, AtmA... 233 AkAzanI bAunDrI ja nahIM... 234 mULa guNa AkAzano jagyA... 235 AtmA avagAhaka, nA jarUra... 235 jJAnanuM svarUpa AkAza jevuM dehamAM AkAza jeTalo bhAga... 236 237
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] arIsA jevuM svarUpa 238 arIso samajAve ke bilIphathI... nizcayathI eka, paNa jeTalA... 239 arIsAnI mAphaka jhaLake vastu... siddhakSetramAM zaiyo jhaLake... darpaNanI jema mahIM jhaLake jJeyo... 239 kevaLajJAna sudhI jJAtA-draSTA... jagata banyuM arIsA sama, pote... 242 240 [15] AtmAtA pradezo 252 253 [15.1] pratyeka pradeze anaMta jJAta, anaMta zakti, anaMta sukha anaMta pradezo eTale pragaTa judA... 251 AvaraNa tUTe niyamasara... AvaraNa khUlyuM e ja AvaDe... je bAju prayatno karyA tyAMnuM... DirekTa ke InDirekTa beu prakAza... mRtyu ane punarjanma vakhate... pradezo nIkaLe bahAra ajJAnIne... 256 253 254 255 AtmapradezomAM samAyA anaMtA... 246 ekAkAra chatAM pradeze-pradeze juduM... 247 mULa anaMta pradezI, vyavahAramAM ... 247 pradeze-pradeze anaMta sukha-zakti... 248 AvaraNa khasatA jeTalI Indriyo... 249 pradeza sIdhuM ja jue, na jarUra.... jeTaluM AvaraNa tUTyuM eTaluM jJAna...251 250 [15.2] tAbhimAM Atmapradezo tirAvaraNa 258 nAbhinA ATha rUcaka pradezo... nAbhipradeza khullA eTale cAle... 258 rUcaka pradeza AvarAtA thaI jAya... 259 nAbhimAM AvaraNa Ave ja nahIM...260 [15.3] pratyeka pradeza anaMta pradezo upara anaMta bhede... 265 'huM karuM chuM' e Aropita... zeyane jJAyaka mAnavAthI... jJAnIkRpAe nirAvaraNa... mahAtmAne nirAvaraNa thatuM... jJAnapraptithI baMdhana TaLatA... 266 266 267 268 269 242 243 pratibiMba sAmevALAnuM, ApaNe.... 244 pratibiMbanA pratibhAse UbhI... 244 AtmAnuM rUpa badhAmAM sarakhuM.... nirAkAra hovA chatAM AvaraNa... saMkoca-vikAsazIla saMsArI... siddhakSetramAM pariNAma, chellA... [16] saMkoca-vikAsazIla 275 276 276 208 avyavahAra-ekendriya badhAnA... te che IndriyonA kAraNe... rUcaka nirAvaraNa to cAle... e rUcaka pradezo nA joI zakAya... tirAvaraNa thaye kevaLajJAta dAdAnA nididhyAsane nIkaLI jAya...269 AtmaguNonA dhyAne khulatA... anaMta pradeze AtmAnubhava.... Atmasanmukha thatA thayo... dareka nirAvaraNIya pradezane AtmAnI hAjarI nahIM, tyAM... AnaMdI svabhAvano eTale... bebhAna vakhate saMkocAya... AtmA (jIva) saMkocAya... 106 261 262 262 263 200 271 272 273 281 282 282 283
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karatA AkAza tattva moTuM 278 punarjanma vakhate RNAnubaMdha... saMkoca-vikAsanI jabarajasta... 279 280 hAtha kapAya, pakSAghAta thAya... 280 [17] UrdhvagAmI 288 289 293 svabhAva UrdhvagAmI paNa... Dakhala nA hoya to AtmA mokSe... 292 adhogAmI pudgala vaLagaNAe... 289 buddhizALIonA Tace jANavAthI... 293 pudgala vajanadAra eTale laI... ahaMkAra-kaSAyathI vadhAre vajana... paudgalika bhAva-IcchAne... oNTomeTika mukti, paudgalika... pudgala vadhe to adhogAmI... enA svabhAvathI ane AtmA svabhAve UrdhvagAmI... svAbhAvika Urdhvagamana paNa... vibhAvika zaktithI adhogAmI... 290 294 290 294 291 295 291 296 299 pote aMdara mukti bhogave e... astitva svataMtra, svabhAve eka... 297 AtmA sonArUpe eka, lagaDIrUpe... 298 kSetra-kALa judA judA hovAthI... jIvomAM bhinnatA, kALa ane mokSamAMya kSetra juduM paNa dravya... mokSa e pUrNAhuti, tyAM dareka... lAInabaMdha jaI rahyA che mokSe... pravAharUpe vahI rahyA che... jeTalA mokSe jAya eTalA Ave... jIvo anaMta, mATe Avo ja... dabANathI saMkocAya-vikase... saMkoca-vikAsa pramANe thaI... [18] mokSa jo mA-chokaro sarakhI uMmaranA... abajo avatAre na maLe... AjJA nA pALe to karI nAkhe... akrama toDe samasaraNa AvaraNa... samasaraNa AvaraNa na tUTatA... 301 mokSamArga, nizcayanayathI... 300 302 akrame sahaja prApta nizcaya... nirvANa eTale AtyaMtika... 303mukti ane nirvANano bheda... 303 285 286 svabhAva AtmAno, vyavasthitanI... 287 cAra bhAMgA : eka bhaTakavAno. 315 vastutvanuM bhAna thatA sAdi sAMta... 316 sAdi sAMta : samakita e Adi... 316 sAdi sAMta bhAMgAmAM Ave tyAre... 317 mukta svarUpe AtmA... 305 306 307 308 309 310 310 312 313 nirvANa thaye pahoMce siddhagatimAM... 313 prakAzasvarUpI AtmA, nirvANe... 314 304 304 [19] siddha bhagavaMta-siddhakSetra [19.1] jIvatI dazAtA bhAMgA jJAnI maLatA anAdi anaMtamAMthI... 317 sAdi sAMtane kIdhI Indrima gavarmenTa...318 siddhazIlAe pahoMcatA sAdi... [19.2] siddhakSetra 320 na samajAya bhagavAnanI jhINI... 107 319 333
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhakSetre anaMtA siddho. 321 AkAzanuM avalaMbana nirAlaMbI... 33pa siddhakSetre pahoMcyA pachI, mukti... 321 che ane thayA karaze anaMtakALa.. 336 siddhazilAmAM nA coTe koI karmo.... 322 moze pahoMcatA pahelAnuM aMtima... 337 pachI na koI saMyoga-vaLagaNA. 3rara mokSaya gatisahAyaka laI jAya.. 337 paramANu nA jaDe siddhakSetre... 3ra3 svabhAvathI laI jAya gatisahAyaka..339 siddhakSetre ekaluM AkAza dravya... 3ra4 pUrva prayoganA DiscArjathI... 34) ekaluM AkAza, mATe na parivartana...324 siddhakSetre nathI vyaktibheda, huM-tuM. 341 siddhakSetra brahmAMDanI chellI dhAre.... 325 AtmAnuM svataMtra astitva... 341 siddhakSetranuM vAtAvaraNa paramAnaMdI...3ra6 . tyAM pote svataMtra, nirAlaMba. 342 ArA pramANe siddhanA AkAra. 326 dekhAya eka ja prakAza paNa. 34ra siddhono arUpI-nirAkArI AkAra...3ra7 siddhakSetre na oLakhe ekabIjAne... 343 carama zarIranA be tRtiyAMza jeTalI...329 nirAlaMba, nirvikalpa, akalpanIya 343 avagAhanA eTale zuM? 330 na thAya eTeca koInI.. 344 AtmAnuM svarUpa anaavagAhaka. 331 rAga-dveSa khalAsa ke na rahe 344 na roke jagyA, judo paDI jAya... 331 kevaLa sthiti rAkhe zuddha upayoga. 346 jJAnI gama pADe zAstronA... 33ra [19.3] siddha bhagavAna zuddhAtmAthI zarU, siddha pUruM.... 348 siddhonI avasthAo pharyA kare... 359 saMsArI devAthI rahita paNa zarIra...348 upayoga mUkyA vagara, rAga... 360 karuNA ne prajJAzaktinuM astitva. 349 siddhagatimAM na koI zeyo... 361 koI kriyA nahIM siddhakSetre 350 zeyone AdhAre pote jJAtA... na pravRtti-nivRtti, khAlI jJAna. 351 zeya vagara AtmA siddhasthAnamAM 363 siddha bhagavaMtone na coMTe paryAya... upara mukhya guNa ja jJAtA-draSTA... 364 jJAnakriyA ne darzanakriyAthI. upara hAni-vRddhinA niyamathI niraMtara. 365 arIsAnI jema sahaja, potAnA.... 353 nirvANa thAya tyAM sudhI upayoga. 366 sahaja svabhAvathI vartamAnanuM. 353 dhyAnasvarUpa thaI gayA, na rahyuM... 368 siddhone cAritra nahIM, svAbhAvika 3pa6 zuddha dravya-guNa-paryAya.. 368 pote potAnuM svAnubhava sukha.. 357 anubhava karanAro ne jANanAro.... 368 koI mAdhyama vagara pote bhogave.. 358 362 o * o ra * o * La 108
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI zreNI-14 bhAga-5 [1] AtmAnuM svarUpa [11] vaLajJAta svarUpa AtmA kAyama kevaLajJAta svarUpe ja praznakartA : AtmAne kevaLajJAna svarUpa kahyo to e kevaLajJAna svarUpa vize samajAvo. dAdAzrI : AtmA pote ja kevaLajJAna svarUpa che. A deha che e sthULa svarUpa che. mahIM aMtaHkaraNa ne e badhuM sUkSma svarUpe paNa che ane AtmAya che. AtmA to kevaLajJAna svarUpa eTale prakAza svarUpa ja che, prakAzamaya ja che, bIjuM kaMI nathI enuM. jema paramANuo vadhatAM gayAM ne ApaNe mAnatA gayA ke "manuSya chuM, Ama chuM, tema chuM', tema tema e ajJAna bhaNI cAlyA. samakita thayA pachI kevaLajJAna bhaNI cAlavAnuM che. dhIme dhIme bojA ghaTatA jAya, saMsAranAM lapharAM chUTatAM jAya, tema tema AnaMda vadhato jAya. dhIme dhIme pote paramAtmA thAya. kevaLajJAna svarUpa, jJAna sivAya bIjuM kazuM ja nahIM. AtmA mULa enI daraasala sthitimAM ja che. daraasala sthitimAM eTale kevaLajJAna svarUpa ja che mahIM.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. AptavANI-14 (bhAga-5) bIjA tattvamAM ta maLe Avo vizeSa guNa praznakartA : AtmA e jJAnarUpa, kevaLajJAna svarUpa ja che, bIjuM kAMI nahIMne ? ane to pachI siddhakSetramAM paNa evuM ja ne ? dAdAzrI : kevaLajJAna svarUpe te ApaNe ahIM kahevA pUratuM ja che, jyAre tyAM siddhakSetre kahevA pUratuMya nathI. tyAM to AmAMno ekeya guNa lAge nahIM. paNa ApaNe ahIM badhAne kahevA mATe ema ja kahI zakIe ke bhaI, AtmA kevo che ? tyAre kahe, kevaLajJAna svarUpa. e ahIM kahevA mATe barobara che. kAraNa ke emAM bIjuM ekuMya nathI ke je kevaLajJAna svarUpa hoya. A AtmA ekalo ja kevaLajJAna svarUpa che. A nirlepeya badhA (tattvo)ne lAgu thAya. asaMgeya badhAne lAgu thAya. avinAzIye badhAne lAgu thAya. mULa tattvarUpe anAdi-anaMta badhAyane lAgu thAya, aguru-laghu badhAne lAgu thAya, sanAtana-zAzvata badhAne lAgu thAya. kevaLajJAna svarUpa ekaluM ja Ane (AtmAne) ekalAne lAgu thAya. kevaLajJAna svarUpa kahyuM eTale ApaNe AtmA thaI gayA. kevaLajJAta svarUpa ane jJAtA-draSTA, aphara guNa AtmAtA praznakartA : AtmA jJAtA-draSTA paNa kahevAyane ? dAdAzrI : hA, jJAtA-draSTAya AtmA. A be vastu, ane jJAtA-draSTA. praznakartA : ane kALathI para ? dAdAzrI : kALathI to badhAya para. praznakartA H svabhAvavartI ? dAdAzrI : hA, svabhAvavartI che. ATaluM ja samajavAnuM che, TUMkuM. kevaLajJAna svarUpa emAM to nA kahevAya nahIM, kAraNa ke bIjA ekuMya nathI. jJAna svarUpa to koI che ja nahIM, kevaLajJAna svarUpa. tethI kRpALudeve jyAM ne tyAM badhe lakheluMne, huM jJAna svarUpa zuddhAtmA chuM, jJAtA-draSTA AtmA chuM. kevaLajJAna svarUpa
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kevaLajJAna svarUpa praznakartA : jJAna sivAya bIjo eya guNa, je eka e guNathI AtmA judo paDe ? 3 dAdAzrI : kevaLajJAna, ebsaoNlyUTa jJAna ! kevaLajJAna svarUpa ane jJAtA-draSTA A be AtmAnA guNa che, emAM pheraphAra nA thAya. kevaLajJAna svarUpamAM e pheraphAra nA thAya ane jJAtA-draSTAmAM phera nA thAya. kAraNa ke zAyaka svabhAvano che. bIjA koInAmAM A guNa ja nathI. praznakartA : eka jJAna guNa ja, ethI svabhAva judo paDe. dAdAzrI : hA, kevaLajJAna svarUpa. jJAtA-draSTA, saccidAnaMda svarUpa. bIjA badhAmAM AnaMda nathI, jyAre A saccidAnaMda svarUpa che. kevaLajJAta svarUpanI sUkSmatA samaje to Ave ukela praznakartA : kevaLajJAna eTale AtmAnuM ja jJAna ke bIjuM kaMI kharuM ? 0:0 dAdAzrI : basa, bIjuM kaMI nahIM. AtmA pote jJAnasvarUpa ja che. AtmA bIjI koI bhautika vastu svarUpa nathI. jJAna e ja AtmA che, e ja kevaLajJAna svarUpa che, eksaoNlyUTa sthiti che. e evI sarasa sthiti che ke himAlayanI ArapAra nIkaLI jAya eTalI sUkSmatA che potAnA svarUpanI. potAnA svarUpanI eTalI sUkSmatA che to have ene kaI jagyAe aDacaNa Ave ? avarodha kyAM hoya ? evuM potAnuM svarUpa jo jANene, to pachI ene to zuM joIe ? e eTaluM badhuM sUkSma che ke eNe koI dahADo viSaya bhogavyo ja nathI. AtmAe kyAreya paNa viSaya bhogavyo nathI. AropaNa karyuM AmAM. pote mULa AropaNa kare potAnI jAta upara ne pachI 'huM ja bhogavuM chuM' ema kahe che pAcho. AtmAe bhogavyuM ja nathI. AtmA sUkSma che, viSayo sthULa che e bene meLa nA paDe. AtmA to eTalo badho sUkSma che ke AkhI IlekTrikanI bhaThThI cAlatI hoya ne moTo agnino goLo baLato hoya, tenI vaccethI pasAra thAya toya paNa ene aDe nahIM. eTalI sUkSmatA che. A bhaThThInI agni e badhI sthULa che, aDe ja nahIM. sthULa ane sUkSma, be aDe nahIM sAmAsAmI.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-1) have ATalI badhI sUkSmatA samaje to kaMI ko'ka dahADo kaMI ukela Ave. gape gappA samajavA jaIe, to kyAre dahADo vaLe ?! mahIM kevaLajJAta chatAM vijJAnathI UbhuM thayuM ajJAta praznakartA : AtmA svabhAve kevaLajJAna svarUpe hovA chatAM vartamAnamAM ajJAnI svarUpe kema varte che ? dAdAzrI : e lokasaMjJAthI varte che. sukha zemAM che e jANato nahIM hovAthI bhautikamAM, bahAranI vastumAM sukha mAnyuM. eTale ajJAna UbhuM thayuM ane AtmAmAM ja sukha che, bahAra khoLe nahIM, tyAre jJAna UbhuM thAya. eTale bahAra khoLato baMdha thaI jAya. A to potAnA svabhAvamAM pAra vagaranuM sukha che ane A bahAra to kalpita sukha che. ApaNe kalpanA karIene to sukha thAya, nahIM to sukha nA thAya. praznakartA kevaLajJAna svarUpa hovA chatAM e bhUla kyAM karI beTho dAdAzrI: nA, e bhUla karI nathI, e kevaLajJAna svarUpa ja che. A to vijJAnathI ahaMkAra Ubho thaI gayo che. e to pote mahIM ja che. mahIM pote kevaLajJAna svarUpa ja che. e bagaDe nahIM ke sudhare nahIM. emAM pheraphAra nA thAya. jema A sUryanI hAjarIthI A loko kAma kare evI rIte A aMdara kAma cAlI rahyuM che. AtmAnI hAjarIthI A badhuM cAle che. have e tamAre ahaMkAra badho ogaLI jAya, khalAsa thaI jAya, eTale pachI e ja mukta thAya pAcho. pote potAne Akho dekhAya, ene kevaLajJAta kahevAya praznakartA: AtmA kevaLajJAna svarUpa kahyo to kevaLajJAna thAya che e kahe che ne, e kone thAya che ? dAdAzrI : AtmAne ja thAya che. praznakartA : paNa pote kevaLajJAna svarUpa ja che ne ?
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kevaLajJAna svarUpa 5 dAdAzrI : che ja kevaLajJAna paNa vAdaLa khasavAM joIe ne ! tema tema thatuM jAya. A sUryanArAyaNa Akho dekhAvA mAMDyo to kone dekhAvA mAMDyo ? praznakartA : jonArAne. sUryanArAyaNa ane vAdaLA eTale vAdaLanuM AvaraNa jene che. dAdAzrI : hA, paNa jonArane ! paNa jonAra ane jANanAra beya eka ja che vastu A. praznakartA : eTale jovAnI vastu ane jonAra, beya eka ja che ? dAdAzrI : hA. AtmA svaneya jANe che ne paraneya jANe che. potAnA svane jANe che ke jANanAra koNa ? sva koNa ? jANelI vastu e pote ja che. pote potAne ja jANe che. AtmA svane jANe che ne parane jANe che. te vAdaLo khasI gayA eTale pote potAne Akho dekhAya, ene kevaLajJAna svarUpa kahevAya. dAdA Ape che kevaLajJAta svarUpa, paNa pacatuM tathI ApaNe kahIe chIene ke sthULatamathI sUkSmatama sudhInI tamAma saMsArI avasthAono huM jJAtA-draSTA mAtra chuM, TaMkotkIrNa chuM, kevaLajJAna svarUpa chuM. eTale ame ApIe chIe, kevaLajJAna svarUpa ja paNa kALane lIdhe pacatuM nathI. to eka avatAra vadhAre thaze paNa ajJAnathI mukti to thaI gaI. praznakartA : sthULatamathI sUkSmatama sudhInI tamAma saMsArI avasthAo, emAM zuM zuM Ave ? dAdAzrI : badhuM ja, jeTalI saMsArI avasthAo che te badhI ja. A sthULatama to A dekhAya che te. badhA nAnA chokarAMya samajI jAya ke tame Ama rasoDAmAM gayA hatA ne khAdhuM-pIdhuM. e sthULatama dekhAya badhuM, A IndriyothI dekhAya badhuM, anubhavamAM Ave IndriyothI ane sUkSmatama to deha
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-1) dekhI ja nA zake. e AtmAnuM kAma badhuM. AgaLanuM heDa oNphisanuM kAma badhuM. jJAtA-draSTA sudhI pahoMce tyAre sUkSmatama thAya. ane dekhAya che e to badhuM dhULatama, philma dekhAya che e badhuM sthULatama. svapnAmAM philma dekhAya te sUkSma kahevAya pachI sUkSmatara ane sUkSmatamanA jJAtA-draSTA sudhI pahoMce tyAre kevaLajJAna svarUpa kahevAya. praznakartA emAM bIjuM paNa evuM vAkya che, ke sthULatamathI sUkSmatama sudhInA tamAma paudgalika paryAyono huM jJAtA-draSTA mAtra chuM. dAdAzrI : teno artha moTAmAM moTIthI nAnAmAM nAnI sUkSma pudgalanI avasthAono jJAtA-draSTA e kevaLajJAna. ekanuM eka ja badhuM, najIkanuM badhuMya. "huM kevaLajJAna svarUpa chuM." kema zuddhAtmA svarUpa nA bolyA (ApaNe) ? e ja kevaLajJAna svarUpa huM chuM. phera, zuddhAtmA svarUpa ne kevaLajJAta svarUpamAM praznakartA H Ape kahyuM ke jJAtA-draSTA e kevaLajJAna svarUpa, e zuddhAtmA svarUpa nahIM ane jJAna pachI mahAtmAne kaho cho, tAruM svarUpa zuddhAtmA, to e bemAM phera zo ? dAdAzrI : "zuddhAtmA' zabda e to khAlI saMjJA ja che. enAthI "huM zuddha ja chuM, traNeya kALa zuddha ja chuM. e saMjJAmAM rahevAya eTale pachI majabUta thaI jAya. zuddhatA mATe niHzaMkapaNe utpanna thAya. tyAra pachInuM pada eTale kevaLajJAna svarUpa" "ApaNuM ! kevaLajJAna e sUkSma vastu che ne zuddhAtmA e to sthaLa che. zuddhAtmAnuM sthULa badhuM paravArI jaze, pachI sUkSmamAM, kevaLajJAnamAM Avaze. AtmA phakta kevaLajJAna svarUpa che. A loko dhULamAM je kahe che tema nathI. e vicArothI paNa para che. kevaLajJAna eTale phakta jJAna svarUpa, emAM bIjuM kazuM ja bheLaseLa nahIM. A zuddhAtmAnuM jJAna thAya che toya ene potAnA doSa thAya che ema dekhAya che ane peluM kevaLajJAna eTale to saMpUrNa. 'daraasala AtmA" to kevaLajJAna svarUpI" ja che. eTale amArAmAM
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kevaLajJAna svarUpa ne tamArAmAM phera zo? 'ame kevaLajJAna svarUpe rahIe chIe ane tame (mahAtmAo) zuddhAtmA tarIke raho cho. A to ajAyaba jJAna ApeluM che ! rAte jyAre jAgo tyAre hAjara thaI jAya ke "huM zuddhAtmA chuM'. tame jyAM kahezo tyAM hAjara thaze ane bahu muzkelI Ave to niraMtara jAgRta raheze. bahu moTI muzkelI AvI ane ethI vadhAre muzkelI AvI, bomba paDavA mAMDyA'tA to pachI potAnI guphAmAM pesI jaze, kevaLajJAnI jevI dazA thaI jaze. bahAra bomba paDavA joIe to kevaLajJAna jevI dazA thaI jAya evuM jJAna ApeluM che. zuddhAtmA pachI AgaLanuM kevaLajJAta svarUpa e aMtima lakSa praznakartA dAdA, "zuddhAtmA zabdathI huM traNeya kALa zuddha ja chuM' e saMjJAmAM rahevAya. e jarA vadhAre samajAvazo. dAdAzrI : ame jJAna ApIe chIe tenI sAthe ja kahIe chIe ke have tane "zuddhAtmA chuM e lakSa beThuM che. mATe have tArAthI je kaMI kArya thAya, sAruM agara narasuM teno mAlika tuM nahIM, tuM zuddha ja. puNyano DAvo paDavAno nahIM ane pApano DAgho paDavAno nahIM. zubhano DAgho nahIM paDavAno ne azubhano DAgho nahIM paDavAno. mATe tuM zuddha ja chuM. bAkI zuddhAtmA e kaMI paramAtmA nathI. zuddhAtmA to paramAtmAnA yArDamAM AveluM sthAna che. "zuddhAtmA' tamane pada kema ApavAmAM AvyuM che ? e jo ke paramAtmApadanuM lakSa che paNa kema ApavAmAM AvyuM che tamane ? A A je kaMI kriyA thAya te sArA-khoTAnA yu Ara noTa risponsibala (tame javAbadAra nathI) evuM zuddhAtmA pada ApyuM che. tame zuddha ja cho, sArAkhoTAnA risponsibala tame nathI evuM kahevA mAMgIe chIe. zuddhAtmA e zuM che ke ApaNuM svarUpa e zuddha ja che. kATamAM paDe toya kATa aDe nahIM, tyAM sudhI ame tamane lAvyA. zuddhAtmA pada thayA pachI AgaLa kevaLajJAna svarUpa rahe che, te chelluM pada che. kevaLajJAna ebsaoNlyuTa, bIjuM kazuM che ja nahIM. ebsaoNlyuTa jJAna svarUpe che. pUruM vartanamAM nathI paNa e jJAna svarUpa kevuM hoya te ame joyeluM hoya. bAkI
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-) zuddhAtmA e to pada , e sTezana (sthAna) che, yArDanI aMdara AveluM, chellA sTezananuM yArDa. praznakartA: barAbara che, dAdA. zarUAtamAM amArA mATe zuddhAtmA pada, pachI AgaLanuM pada kevaLajJAna svarUpa Avaze ? dAdAzrI AtmA pote che kevaLajJAna svarUpa. paNa pahelA bhrAMti ne emAMthI kevaLajJAna svarUpe bahAra AvavuM e bahu agharuM che. AtmAno anubhava thayA pachI kevaLajJAna svarUpa samajavuM, e jema jema AgaLa jato jAya, tema tema ene samajAtuM jAya. borIvalInA rastA upara tame gayelA hoya ane koI kahe ke Aja raste tame sIdhA borIvalI jazo to borIvalI tamane dekhAya kharuM? nA! e to tame pahoMcI tyAre tamane dekhAya. tame AtmAnA, kevaLajJAnanA rastA para cho paNa kevaLajJAna dekhAya nahIM tamane. e to jJAnIne ja dekhAya, enA najIkamAM che, najIkamAM AvelA che, e dekhe kevaLajJAna svarUpanA ! e trikALa svabhAva che. jJAnanuM svarUpa samajyA pachI ekadama pravartanamAM nA Ave. samajyA pachI dhIme dhIme satsaMgathI jJAna-darzana vadhatuM jAya ane tyAra pachI pravartanamAM AvatuM jAya. pravartanamAM Ave tyAre kevaLa Atma pravartana, enuM nAma "kevaLajJAna'. darzana-jJAna sivAya anya koI pravartana nahIM, ene kevaLajJAna" kahevAya. kevaLajJAna eTale "huM zuddhAtmA sivAya bIjuM kaMI nahIM' tevuM zraddhAmAM Ave, jJAnamAM Ave ne vartanamAM Ave te kevaLajJAna. AtmA mATe niHzaMka e ja kevaLajJAta bhagavAne zuM kahyuM che ke jo AtmA prApta karyo ane te niHzaMka thayo AtmasaMbaMdhamAM, to enA jevuM kevaLajJAna duniyAmAM hatuM nahIM pahelA. ene ja ame "kevaLajJAna" kahIe chIe. tame to AtmA mATe saMpUrNa niHzaMka thayA eTale dAdAnA ApelA jJAnamAM masta raho ane e jJAna ja ApaNe chIe. A (caMdu e) ApaNuM svarUpa hoya.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kevaLajJAna svarUpa "A dehe game eTalA kArya thAya tArAthI, sArA thAya ke khoTA thAya, tuM to zuddha ja chuM', kahe che. tyAre e kahe, "he bhagavAna ! huM zuddha chuM ? A dehe thAya che te ?" tyAre kahe, "e tArA hoya kAMI. tuM to zuddha ja chuM. tane nA aDe have. tuM tArI meLe jo. tane jo zaMkA paDaze to tAruM ane tuM niHzaMka chuM to tAruM nahIM, dAdAnI AjJAmAM rahyo ke tAruM nahIM." mULa hakIkatamAM zaMkA pADavA jevI che ja nahIM. kharekhara tuM pote kazuM karato ja nathI. AvI "tuM" koI kriyA karato ja nathI. A to khAlI bhrAMti ja che, AMTI paDI gayelI che. pariNAma UMcA-nIcA thAya tyAM sudhI bolavuM, "zuddhAtmA chuM' praznakartA: 'huM kevaLajJAna svarUpa chuM" ema vadhAre bolIe to vAMdho che ? dAdAzrI : kazo vAMdho nahIM. paNa zabdarUpe bolavAno artha nahIM, samajIne bolavuM sAruM. jyAM sudhI azuddha bAbata Ave ne te vakhate mahIM pariNAma UMcA-nIcA thaI jAya tyAM sudhI huM zuddhAtmA chuM' bolavuM sAruM. pachI AgaLanI zreNImAM 'huM kevaLajJAna svarUpa chuM" ema bolAya. guNonI bhajanA kare, to sthiratA rahe ! "A mAruM svarUpa che ane A hoya, A je thAya che e mAruM svarUpa hoya evuM bolo toya UMcA-nIcA pariNAma baMdha thaI jAya, potAne asara nA kare. AtmA zuM che e enA guNa sahita bolavuM, jovuM, tyAre e prakAzamAna thAya. nirvikalpa jJAna che A. eTale kevaLajJAna svarUpa chuM evuM bolavAmAM vAMdho nathI. evuM dahADAmAM pAMca-dasa vakhata bolavuM ane potAne kevaLajJAna svarUpathI jovuM ghaNI vakhata. praznakartA H e kevI rIte jovuM ? dAdAzrI: e kevaLajJAna svarUpa kevuM dekhAya ? AkhA dehamAM AkAza jeTalo ja bhAga potAno dekhAya. AkAza ja khAlI dekhAya, bIjuM kazuM dekhAya nahIM, koI mUrta vastu emAM nA hoya. Ama dhIme dhIme abhyAsa karatA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) javAnuM che. anAdikALanA anu-abhyAsane "jJAnI puruSa'nA kahevAthI abhyAsa thato jAya, abhyAsa thayo eTale zuddha thaI gayuM ! tyAre thAya bhAta, "huM kevaLajJAta svarUpa chuM' jevuM samaje tevuM phaLa Ave. ko'ka mANasane hamaNe manamAM besI gayuM, ke huM gAMDo thaI gayo chuM, to gAMDAnuM phaLa Ape ane gAMDAne, "DAhyo thaI gayo chuM evuM bhAna thAya to DAhyAnuM phaLa Ape ane "huM zuddhAtmA thayo chuM evuM bhAna thAya, to zuddhAtmAnuM phaLa Ape ane kevaLajJAna svarUpanuM ene bhAna kyAre thAya ? mAthA upara sagaDI saLage (evA upasarga thAya) tyAre thAya. e vagara nA thAya. gajasukumArane sagaDI karAvI'tIne ! bIjA koIe saLagAvI nahIM, paNa emanA sasarAe ja pAghaDI bAMdhI'tI. kevI sarasa pAghaDI bAMdhI'tI? chone tAre agni saLagAvavI hoya, te saLagAvane tArI meLe. huM samajI gayo chuM, ke "huM kevaLajJAna svarUpa chuM." kevaLajJAna e AkAza jevuM sUkSma, la bALI zake ati praznakartA H dAdA, gajasukumAranI vAta vigatamAM kahezo ? dAdAzrI: bhagavAne gajasukumArane kaheluM ke A je zuddhAtmA svarUpa che, e eka aMza kevaLajJAna che. paNa huM zuddhAtmA ja chuM, A deha kapAI jAya, saLagI jAya toya huM kevaLajJAna svarUpa ja chuM' ema rahe, e svabhAva ja tAro thaI jaze tyAre kevaLajJAna che. saLage toye "mAruM nathI evuM tane bhAna raheze. eTalo chUTo rahIza tuM. kharekhara chUTo ja che tuM. bhagavAne temane samajAvyuM hatuM ke "moTo upasarga AvI paDe tyAre zuddhAtmA, zuddhAtmA' nA karazo. zuddhAtmA to sthULa svarUpa che, zabdarUpa che, tyAre to sUma svarUpamAM jatA rahejo." emaNe pUchayuM, "sUkSma svarUpa zuM che ?" tyAre bhagavAne samajAveluM ke "phakata kevaLajJAna ja che, bIjI koI vastu nathI." tyAre gajasukumAre pUchayuM, "kevaLajJAnano artha mane samajAvo." tyAre bhagavAne samajAvyuM, "kevaLajJAna e AkAza jevuM sUma che, jyAre
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kevaLajJAna svarUpa agni sthaLa che. te sthaLa, sUkSmane koI dahADo bALI zake nahIM. mAro, kApo, bALo toya potAnA kevaLajJAna svarUpane kaMI ja asara thAya tema nathI. kevaLajJAna svarUpa" eTale "ebsaoNlyuTa' jJAnasvarUpa che. kevaLajJAna AkAza jevuM, AkAza jevo eno svabhAva che, arUpI che ! AtmA AkAza jevo sUkSma che. AkAzane Ama agni aDADIe to te dajhAya nahIM. agni ene bALe nahIM ke kazuM ene asara thAya nahIM. A je agni ne bIjuM badhuM che e eTaluM badhuM sthaLa che ke AtmAnI sUkSmatAne koI pahoMcI zake evuM nathI. bIjI badhI vastu AtmA karatAM sthULa che. eTale sUkSma ne sthULano meLa khAya evo nathI. eTaluM badhuM emAM UMDuM utaravAnuM che. A to na banavAnuM te banyuM. zuddhAtmAnuM amuka aMze kevaLajJAna thayeluM. eTale emaNe mAthe aMgArA dhIkatA hatA tyAre bhagavAnanA kahevA pramANe bolyA, 'huM kevaLajJAna svarUpa chuM, kevaLajJAna ja svarUpa chuM, dehabeha koI vastu nahIM. mana nahIM, saLage che mArI cIja nhoya. huM kevaLajJAna svarUpa chuM." te pote mULa svarUpamAM, zuddhAtmA to bolavA gayA paNa tyAre zuddhAtmA kAma lAge nahIM. tyAM AgaLa to huM kevaLajJAna svarUpa chuM. kevaLajJAna svarUpa evuM che ke devatAthI baLe nahIM evuM che. eTale kevaLajJAna svarUpa bolyA ke vedanA baMdha thaI gaI. sAdhAraNa thAya paNa kharekharI vedanA baMdha thaI gaI. te kevaLajJAna svarUpa, kevaLajJAna svarUpa, kevaLajJAna svarUpa bolyA tyAM AgaLa A mAthA para khoparI phATI paNa kazuM asara thaI nahIM. te zuddhAtmAnA dhyAnamAM zreNIo caDhatAM caDhatAM kevaLajJAna pAmI mokSe gayA ! nirAlaMba e kevaLajJAta svarUpI AtmA pelA gajasukumAra mULa AtmAnA AdhAre sagaDIno tApa jIravI zakyA hatA. mANasa evo prayoga karI jue to ? are, ekya jJAnI paNa e nA karI zake ane gajasukumArane to chello, mULabhUta AtmA nemInAtha bhagavAna pAse prApta thayo hato.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA: gajasukumArane nemInAtha bhagavAne je jJAna ApyuM'tuM, e bahu judA ja prakAranuM jJAna hatuM ? dAdAzrI : e prakAranuM jJAna amane che paNa eTalI sthiratA nathI zarIranI. kAraNa ke emane to bhagavAna joDe ja vAta thayelI. nemInAtha bhagavAnanI kRpA sIdhI UtarelI. bAkI jJAna amArI pAse che e ja jJAna che, chellAmAM chelluM jJAna. praznakartA : to pachI kayuM jJAna e ? dAdAzrI : potAnA mULa svarUpanuM jJAna. praznakartA : nirAlaMba AtmA emane saMpUrNa prApta thaI gayelo ? dAdAzrI : nirAlaMba AtmA to chello ja prApta thayelo, nahIM to sagaDI bALe to e dhyAna nA rahe ene. bIjI jagyAe ja jatuM rahe. A to chello AtmA eTale A na hoya, te na hoya, phalANuM na hoya, A nahIM, te nahIM, A nahIM, e nahIM, bhagavAna. kevo nirAlaMba ! gajasukumAre AtmA prApta karyo, e AtmA amArI pAse che ane tIrthakaro pAse e AtmA hato. e AtmA A kALamAM koIne prApta na thAya evo che e vAta sAcI che. zuddhAtmAthI AgaLa vadhyo eTale bahu thaI gayuM. zabdathI AgaLa vadhyo ke A to zabdanuM avalaMbana che eTaluM samajato thayo, e tyAMthI nirAlaMba tarapha jAya. pachI e niraMtara nirAlaMba tarapha jAya. zuddhAtmA eya zabda che ne, avalaMbana zabdanuM ne mULa zuddhAtmA evo nathI. AjJA pALatA sAmethI Avaze kevaLajJAnanuM pada praznakartA : to have e kevaLajJAna amane mahAtmAone prApta thAya tenA mATe zuM puruSArtha karavAno ? dAdAzrI : kevaLajJAna eTale ebsaoNlyuTa, kevaLa potAnI sattAne jANo e. tamane kevaLajJAna Ave zI rIte ? tamAre hajI mArI AjJA pALavAnI che. jeTalI pAMca AjJA pALo teTalA kevaLajJAna svarUpa thAo.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kevaLajJAna svarUpa A pAMca AjJArUpI vAkyo e ja kevaLajJAnanA yathArtha sAdhano che. e sAdhanothI kAma lIdhuM ke kevaLajJAna utpanna thAya. saMsAra naDato nathI. A pAMca vAkyo ne saMsArane levAdevA nathI. AtmajJAna ane jJAnInI AjJA pramANe vartAya eTale pachI kevaLajJAna thAya. kevaLajJAna pAmavuM e kaMI bahu cheTuM nathI. jJAnI maLe pachI e bahu cheTuM nathI, nahIM to karoDo varSa ne karoDo avatAreya nathI pamAya evuM. tamAre bojo rAkhavAno nahIM. A AjJA pALone, eTale e pada to enI meLe sAmuM ja AvavAnuM have. mAre cokhkhuM kahI devuM joIene ke zuM che A ! karekTanesa to AvavI joIe ne ? kevaLajJAna ! ebsaoNlyuTa ! kevaLajJAta svarUpa thatA, thayA prayoga-prayogI judA praznakartA H A vyavasthitanI AjJA ane bhogave enI bhUlanI samajathI Akho bojo ocho thaI gayo. dAdAzrI : kAraNa ke te ghaDIe e zuM karato hato ? e prayogamAM paDato hato ane have prayoganI bahAra nIkaLyo. have kevaLajJAna svarUpa thayo pAcho. eTale ene samajAyuM ke bhUla thaI hatI ApaNI. praznakartA moTI bhUla thaI hatI. dAdAzrI : hA, te bhUla thAya paNa te ghaDIe dajhAvAya ne ? praznakartA : hA, dajhAvAya. dAdAzrI tyAre dajhAvAnuM e jeTaluM lamaNe lakheluM eTaluM dajhAvuM ja praznakartA : hA, chUTako ja nahIM. dAdAzrI : hA, chUTako ja nA thAyane ! paNa dajhAeluM hoya to anubhava jJAna thAya, sacoTa jJAna thAya. vAreghaDIe Ama dajhAyelA hoyane,
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AptavANI-14 (bhAga-5) eTale pachI manamAM phiTa (daDha) thatuM jAya ke have pharI nathI karavuM. ema karato karato baMdha thaI jaze. praznakartA H anubhava jJAnathI pAkuM thaI jAya pachI ? dAdAzrI : prayoga ne prayogI be judA ja che tyAM AgaLa. prayogamAM AMgaLI ghAlIe tyAre dajhAIe. eTale pharIvAra ApaNe nakkI karIe ke have pharI nahIM ghAlavI. pAchI pharI bhUla thaI jAya, pAchuM gothuM khaI jAya to pharI ghAlI de. ema karatA karatA koI eka dahADo jJAna phiTa thaI jaze. paNa mULa jJAna potAnuM kevaLajJAna svarUpa ja che, bIjuM kazuM che nahIM A. vartamAnamAM varyA karavuM e ja kevaLajJAta praznakartA ApaNA mATe to have vartamAna varyA ja karavuM e ja kevaLajJAnane ? dAdAzrI: hA, kevaLajJAna, AthI bIjuM nA hoya. bhUtakALano upayoga nahIM, bhaviSyakALano upayoga nahIM, vartamAnakALano upayoga. ApaNe akrama jJAna evuM ApyuM che ke bhUtakALa bhUlI jAva. bhaviSyakALa vyavasthitanA hAthamAM soMpI dIdho. have rahyuM zuM ? kevaLajJAna svarUpe utpanna thAya evuM ApaNuM jJAna ApeluM che. bhUtakALa kaMI bhUlI javAya evo nathI, paNa bhUtakALane juo ane jANo. zuM yAda Ave che ene juo ane jANo, eTale e bhUlI gayA barobara. ema karatA karatA bhUlI javAya eTale pachI tamAre mahenata karavAnI raheze nahIM, sahaja bhAve. tyAM sudhI puruSe puruSArtha ne parAkrama bhajavavAnA che. jovA-jANavAtuM ja have, kevaLajJAtanI guphAmAMthI eTale e jovA-jANavAnuM ja che. bIjuM ApaNe karavA jaIe toya kazuM vaLe evuM nathI. te bIjA phAMphA che khAlI. kAraNa ke jUnI Adato chene, e chUTatI nathI. bAkI ApaNuM svarUpa A je prApta thayuM che te ja svarUpa
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kevaLajJAna svarUpa 15 che. bIjI kazI jANavA jevI A jagatamAM koI vastu nathI. badhuM kevaLajJAna svarUpa ja e che. eTale Ama jotA jotA jUnI Adato chUTatI jaze, tema tema majabUta thatuM jaze. A deha kriyA kare teno vAMdho nathI. dehanI Adato che teno vAMdho nathI. ApaNane mahIM dehamAM pAchuM bhaLavAnI Adato che. upayoga emAM pesI jAya, upayoga AmAM pesI jAya. upayoga AmAMthI mukta rahyo to thaI rahyuM, khalAsa. A to kevaLajJAna svarUpa, A je jJAna ApyuM che e kevaLajJAna svarUpa che. praznakartA : kevaLajJAna svarUpa ja ? dAdAzrI : basa, kevaLajJAna svarUpa, bIjuM kAMI nahIM. tRpti vaLene svarUpanI, tenAthI raudradhyAna-ArtadhyAna baMdha thAya. ApaNe baMdha karavuM nA paDe. ApaNuM mULa svarUpa kevaLajJAna svarUpa che. have bahAranA hallo kazo thaze nahIMne ? ApaNuM A je prApta thayuM che, ene khovaDAvI nAkhe evo hallo nahIM thAyane? basa, e ApaNI majabUtI evI karI levAnI ke game evA karmanA udaya AvavA hoya to Ave, jevA AvatA hoya to "Avo" kahIe. have mane vAMdho nathI. bahu jabarajasta udaya Ave cogaradamanA, to ApaNe ApaNI guphAmAM beThA beThA joyA karavAnuM. bahAra nIkaLavAnuM ja nahIMne ! aMdara, homa DipArTamenTamAM, phorenamAM hAtha ghAlavAno ja nahIM. joyA ja karavAnuM, sthira, ekadama sthira. vAta ja samajavAnI che A to. pote kevaLajJAna svarUpa ja che. kevaLajJAna levA javAnuM nathI, potAnuM svarUpa ja che. kevaLajJAna eTale zuM? phakta jJAnasvarUpa. aMze aMze vadhatuM jAya kevaLajJAta svarUpa mahAtmAne praznakartA have A zuddhAtmAnI jAgRti ane jJAtA-draSTAbhAva rahe, tyAre te vakhate "huM kaMIka judI ja vastu chuM' evo anubhava thAya ane ThaMDaka lAge. dAdAzrI: e to lAge ja ne ! e vAta ja judI che evuM lAge ne
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 AptavANI-14 (bhAga-5) ApaNane bahu ThaMDaka lAge. e to kevaLajJAnanI ThaMDaka kahevAya. koI-koI mahAtmA kevaLajJAnanI ThaMDaka anubhavI zake. ApaNA ghaNA mahAtmAo to ghaNIvAre mahIM evI kSaNo UbhI thAya tyAre huM kevaLajJAna svarUpa chuM evuM hau bole. evuM bolI zake che, kAraNa ke amuka samaye kevaLajJAna svarUpa thAya che mANasa. aMza-aMza bhAga utpanna thayelo che. have mahIM jema jema A devA pataze ne ovaraDAphaTa lIdhelAne, te badhA jeTalA pataze ema ema A badhuM samajAze. saMpUrNa jJAtA-draSTA to thayA che badhA, paNa niraMtara jJAtA-draSTA rahe to kevaLajJAnI. e to evuM chene ke jJAtA-draSTA saMpUrNapaNe rahe te kevaLajJAnI. paNa aMze rahene, te thoDe thoDe aMze vadhatuM jAya. jema jema pelA karmono nikAla thato jAya, tema tema peluM vadhatuM jAya. eTale emAM kazo Dakho che nahIM. rasto ja e che, hAIve ja e che. jema jema A phAIlo ochI thatI jAya, tema tema jJAtA-draSTApaNAnuM pramANa vadhatuM jAya. te vadhatuM vadhatuM kevaLajJAne pahoMce, ekadama thAya nahIM. sarvathA tija pariNati e kevaLajJAta svarUpa kevaLajJAnanuM svarUpa tene ja kahevAmAM Ave che ke pudgala pariNati baMdha thAya. koI paNa jAtanI pudgala ramaNatA nahIM, niraMtara potAnI svAbhAvika ramaNatA, svabhAvanI, AtmAnI ja niraMtara ramaNatA. pudgalanI sahejapaNa ramaNatA nahIM e kevaLajJAna che. e kevaLajJAnathI badhuM ja e joI zake. pudgalanI ramaNatA bilakula hoya ja nahIM emAM. jyAM sudhI pudgalanI thoDI ghaNI ramaNatA che, tyAM sudhI kevaLajJAna thayuM nathI paNa kevaLadarzana hoya. kevaLadarzana hoI zake. sarvathA nija pariNatine kevaLajJAna kahevAmAM Ave che. atyAre kevaLadarzanamAM nija pariNati utpanna thaI che. e kevaLajJAnamAM saMpUrNa thaze. nija pariNati utpanna thayelI che, te krame krame vadhyA karaze ane kevaLajJAna svarUpamAM pariNamaze. nija pariNati e AtmabhAvanA che, "huM zuddhAtmA' e AtmabhAvanA nathI.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 [1.1] kevaLajJAna svarUpa kevaLajJAta svarUpa va kAraNa rUpe, pariNAma rUpe nahIM praznakartA: "jene varte che kevaLajJAna, A dAdA te paramAtmA' evuM kavirAje kahyuM che to AnA vize phoDa pADazo ? dAdAzrI: ame kaMI traNaso sAMIThanA thayA nathI, traNaso chappananA chIe. amane to A je kavirAje vadhAre paDatuM lakhyuM hoya, e to emano che te bhAvAveza che. kevaLajJAna amane thayuM nathI. ame kevaLajJAnanA kAraNa svarUpa chIe, ame pariNAma svarUpa nathI. amAre niraMtara kevaLajJAnanI ja badhI e ramaNatA cAlyA kare. amAre niraMtara kevaLajJAnanA ja kAraNo sevavAmAM Ave che ane amane te pariNAma pAmyuM nathI ane pAme evuMya nathI A kALamAM. praznakartA : e be vacceno bheda samajAvo jarA, kAraNa ane pariNAma vacceno. dAdAzrI : hA, te kevaLajJAna jyAre pariNAma pAme tyAre je svarUpe huM chuM e svarUpe ja hoya che. mane je samajamAM Ave che agara to mArA kAraNamAM chuM, to svarUpa beunuM eka ja che paNa kevaLajJAnInA jJAnamAM badhuM varte che. AnA bhUtakALamAM paryAya keTalA thayA ane bhaviSyakALamAM keTalA paryAya thaze, e badhuM jJAnamAM varyA kare eTa-e-TAIma. eTa-e-TAIma enA badhA paryAya varyA kare. jyAre amane te varte nahIM, ame enA kaoNjhamAM hoIe. paNa svarUpa je che te emaNe joyeluM che e ja svarUpa ane joyeluM che. praznakartA H AtmAnuM ? dAdAzrI : AtmAnuM je chellAmAM chelluM svarUpa, nirAlaMba svarUpa, koI paNa avalaMbana na rahe e svarUpa, kevaLajJAna svarUpa, te ame joyeluM che. praznakartA: Apane nirAlaMba dAdA bhagavAna eTale ke mULa svarUpa dekhAyuM te e kevuM svarUpa ?
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI: ahIM hoya nahIM koI, zenA AdhAre oLakhAvIe ? e svarUpa zabdathI samajAya evI vastu nathI. mULa AtmA evI jagyA che ke jyAM pudgala pahoMcatuM ja nathI. enI bAunDrImAM pudgala pahoMcatuM ja nathI. e jagyA meM joyelI che eTale mane Azcarya thAya ke A kevI jagyA che ! jyAM pudgala nA pahoMce evI jagyA che. Ane A kALanuM kevaLajJAna kahevAya. e to evuM cAle paNa sAcuM kevaLajJAna nahIM, kaLiyuganuM ! jema-tema pAsa thAya evuM, phullI pAsa (pUrNa) nahIM ! praznakartA H bolI zake nahIM e barAbara che. tame kaho ke dAdA bhagavAna traNaso sAITha DigrInA e to mAnyA ane tame traNaso chappana, paNa traNaso chappana mAraphate traNaso sAIThanuM jJAna kevI rIte nIkaLe ? dAdAzrI : chappana mAraphate nathI nIkaLatuM, A to orijinala TeparekarDa nIkaLe che ane mAlikI vagaranI vANI che. te A dAdA bhagavAnanIya hoya ane A mArIe nhoya. praznakartA H dAdA bhagavAnanI e nhoya ? dAdAzrI : nA, dAdA bhagavAnanI hota to bAraso rUpiyA (TeparekorDaranI kiMmata)nA dAdA bhagavAna thaI gayA ! A to kevaLajJAna svarUpa che ! jJAtIe joyuM kevaLajJAta svarUpa, prajJAthI praznakartA: nirAlaMba svarUpa Ape joyuM che, e kevuM hoya ? eTale nirAlaMba svarUpa joyuM koNe ? AmAM mULa svarUpe dAdA rahelA che, paNa A anubhava karavA judA rahyAne ? mULa svarUpane jonArA judA rahyAne atyAre ? dAdAzrI : e prajJA ja, prajJAthI, badhuM prajJAnuM kAma. A tamArA mULa zuddhAtmA svarUpane jonArI prajJA. e prajJA jue che. jayAM sudhI
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kevaLajJAna svarUpa kevaLajJAna samajamAM hoya, tyAM sudhI prajJA bahAra hoya. kevaLajJAna jJAnamAM hoya, tyAre prajJA (aMdara) phiTa thaI jAya, basa. bIjuM zuM ? pachI jonAroya koNa te ? 19 praznakartA : eTale kevaLajJAna thAya tyAM sudhI prajJA hoya ? dAdAzrI : tyAM TheTha sudhI prajJA. kevaLajJAna thayA pachI nahIM. praznakartA : kevaLajJAna thayA pachI tIrthaMkara thAya athavA kevaLI thAya, to pachI emanI kRpAno savAla hoto ja nathI. kAraNa ke prajJA che nahIM. dAdAzrI : pUruM thaI gayuMne ! badhuM khalAsa thaI gayuM. prajJA che tyAM sudhI deha joDe levAdevA che kaMIke. pachI to deha joDe sAva chUTechUTuM ! amane kevaLajJAna thayuM nathI, chatAMya e kevaLajJAna zuM che, e ame joyeluM che. pUrvatA aMtarAye aTakyuM kevaLajJAta koI e chellA daravAjAmAM pravezI zake nahIM. teya kevaLajJAna svarUpa ja che. ame e daravAjo joyo ane te mahIM koNa pesavA nathI detuM taiya joyuM. praznakartA : e koNa che, je pesavA detuM nathI ? dAdAzrI : pablikane mATe moTA moTA be siMha che, dAdAne mATe be ramakaDAM che. chatAM pesavA nathI detuM eTale zuM ke e amAro aMtarAya che, emano doSa nathI. eTale aMtarAya enI meLe ja tUTavA joIe. ame ene toDIe nahIM, sahaja tUTavA joIe. lAbhAMtarAya, dAnAMtArAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya e badhA aMtarAya enI meLe tUTavA joIe. amArI sahaja dazA hoya, amArI kriyAvALI dazA nA hoya. AtmA kevaLajJAna svarUpa che. phakta A kALamAM kevaLajJAna pacatuM nathI, eTale pariNAma pAmatuM nathI. praznakartA H eTale pachI kayA kALamAM piraNAma pAmavAnuM ?
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : e to A kALamAM nathI piraNAma pAme evuM. eka A avatAramAM to kazuM vaLe evuM nathI, AvatA avatAramAM pariNAma pAmaze. 20 jJAnI puruSa kevaLajJAna svarUpamAM rahevAnA ja AzayamAM hoya. paNa A kALane hisAbe kevaLajJAna svarUpamAM akhaMDapaNe rahI nA zakAya. paNa emano Azaya kevo hoya ke niraMtara kevaLajJAna svarUpamAM rahevuM. kAraNa ke 'kevaLajJAna svarUpa'ne e 'pote' jANatA hoya. A kALanI eTalI badhI jozabaMdha IphekTa che ke kevaLajJAna svarUpamAM rahI zakAya nahIM. jema be IMcanA pAIpamAMthI pANI phorsabaMdha AvatuM hoya to AMgaLI rAkhe to khasI jAya ane aDadhA IMcanI pAIpamAMthI pANI AvatuM hoya to AMgaLI nA khasI jAya. evuM A kALanuM joza eTaluM badhuM che ! eTale jJAnI puruSaneya samatulAmAM rahevA nA de ! joyuM saMpUrNa 'kevaLajJAta svarUpa', paNa rahyuM cAra DigrI ochuM kevaLajJAna e vastu judI che ane kevaLajJAna svarUpa e juduM che vastu. kevaLajJAna eTale badhA ja jJeyo jhaLakavA. amane badhA jJeyo jhaLakyA nathI paNa ghaNA kharA zeyo jhaLakyA, tethI to amArI vANImAM tamane navuM navuM sAMbhaLavAnuM maLe ke navA navA, UMDA UMDA poInTo. badhI navI navI vAto ane zAstranI bahAranI ja badhI vAto, e to kevaLajJAnanA badhA paryAya che. paNa saMpUrNa svarUpe jhaLakyuM nathI, cAra DigrI ochuM rahyuM. chatAM AkhA varlDano ajAyaba puruSa che 'A' ! 'kevaLajJAna svarUpI' AtmA jANyo, tene 'jANyuM' kahevAya. bhAve karIne kevaLajJAna thayuM che ane pragaTa kevaLajJAna nathI thayuM. eTale huM jJAnI puruSa tarIke rahyo chuM. tethI huM 'bhagavAna' kahevaDAvato nathI mArI jAtane. jo mane potAne pragaTa thayuM hota kevaLajJAna, to huM bhagavAna kahevAta, paNa A kALamAM e thAya evuM nathI eTale huM jJAnI puruSa tarIke huM rahuM chuM. aMdara phullI (pUrNa) kevaLajJAna thayeluM che, ene huM 'dAdA bhagavAna' kahuM chuM. dAdA bhagavAna che e kevaLajJAna svarUpa che, eksaoNlyUTa jJAna ja che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.1] kevaLajJAna svarUpa 21 tIrthakara bhagavAna badhuM joyA re, kevaLajJAtAthI praznakartA chelle tIrthakara bhagavAnanA kevaLajJAna vize samajAvazo. dAdAzrI : tIrthakara eTale zuM ke pugalanuM svAmIpaNuM ja nA hoya, chUTApaNuM ja hoya. pudgalane joyA ja kare. pudgala zuM karI rahyuM che e badhuM joyA kare ane te kevaLajJAna svarUpe. badhI ja ebsaoNlyuTa jAgRti hoya. ebsolyuTa eTale sAMsArika vicAra ja AvatA baMdha thayA hoya. pote potAnA ja pariNAmane bhaje ! jAgRti sivAya kevaLajJAna bIjI vastu nathI. khAlI saMpUrNa jAgRti badhuM ja joI zake.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12]. vijJAna svarUpa - vijJAnaghata vijJAta jJAta e ja AtmA praznakartA H ApaNA zAstramAM vijJAnane "AtmA' kahyo che, vijJAna anaMtam, jJAnam vijJAnam brahma." to vijJAna eTale zuM ? dAdAzrI AtmA e ja vijJAnasvarUpa che. enuM svarUpa ja vijJAna che ane A rileTiva jJAna, e to badhuM prakRtinuM jJAna hoya, AtmAnuM jJAna nA hoya, AtmAnuM vijJAna che. jeTaluM rileTiva jJAna che te prakRtine lAgevaLage. prakRtinA guNo, dharma badhuM enI vAtacIta karavA mATenuM che ane te jJAna e buddhi che. e jJAnathI buddhi UbhI thAya. e jJAna amArAmAM nahIM eTale amArAmAM buddhi khalAsa thaI gayelI che. amArAmAM vijJAna eTale buddhi nahIM, buddhi khalAsa thaI gayelI ane buddhi e enDa (aMta)vALI vastu che. praznakartA H buddhi khalAsa thaI jAya ? dAdAzrI : haMa. enI biginiMga che, eno enDa che. vijJAnanuM biginiMga (zarUAta) paNa nathI, ene (aMte)ya nathI. praznakartA : jJAna eTale AtmA nahIM ? to AtmAne jJAnano pIMDA kahevAmAM Ave che ne, dAdA ?
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.2] vijJAna svarUpa vijJAnana dAdAzrI : hA, jJAnano pIMDa kahe che te barobara che. paNa e bhASAmAM barobara che paNa A jJAna che te jyAM sudhI vijJAna nA thAya tyAM sudhI AtmA kahevAya ja nahIM. paNa chatAM eNe zabdamAM to ema ja kahyuM che, jJAna e ja AtmA che. chevaTe jJAna e ja AtmA che paNa kayuM jJAna ? vijJAna jJAna. 23 vijJAta e ebsaoNlyUTa jJAta, batAve paramAtmA AkhuM jagata rileTiva jJAnamAM ja che. pachI te sAdhu-bAvA ke game tevA moTA AcArya hoya, te badhA ja rileTiva jJAnamAM che. vijJAnamAM to koI ja AvyA ja nathI. vijJAna eTale eksaoNlyUTa jJAna. A jagatamAM hitAhitanuM bhAna te to rileTiva jJAna che, te vijJAna nathI. atyAre ApaNI potAnI nabaLAI nIkaLe, pote paramAtmA thAya evuM A vijJAna che ApaNuM. ane bhagavAneya tamAro uparI nathI, enI gerenTI ApuM chuM. pachI zo vAMdho che te ? AtmajJAta thatA sudhI jJAta, pachI AgaLa vijJAta praznakartA : dAdA, have e samajavuM hatuM ke ApanI jJAnavidhi dvArA amane je riyala jJAna thAya che te ne A vijJAnasvarUpa e be kaI rIte juduM paDe che ? dAdAzrI : vijJAna eTale eksaoNlyUTa jJAna ane riyala jJAna e che to AtmajJAna thatA sudhInuM jJAna kahevAya che. AtmajJAna sparze tyAM sudhInuM jJAna kahevAya che ane te pachI AgaLa ene vijJAna kahevAya che. vijJAna e eksaoNlyUTa kahevAya. eTale jJAna e karavuM paDe ane vijJAna enI meLe kriyA thayA kare. ...pachI vijJAnaghana thatA thAya bhagavAta praznakartA : dAdA, vadhAre samajAvazo. dAdAzrI : AtmajJAna jyAre vijJAnasvarUpe thAya che tyAre emAM be
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) juduM juduM nathI hotuM. AtmajJAna ja vijJAnasvarUpe thAya. AtmajJAna to meM tamane ApyuM ja che ne, pachI e vijJAnasvarUpe thAya. bhagavAna vijJAnasvarUpa che. 'jJAnasvarUpe' nathI. A mAruM vijJAnasvarUpa thayeluM. jyAMthI pUche tyAMthI javAba maLe. e duniyAmAM baneluMya nahIM. A ItihAseya nahIM banelo Avo. tethI ame vedanA uparI kahevAya ne ! nahIM to vedanA uparI nA 24 hoya to kaMI bolAya nahIMne, zabdeya. A to je hoya phekTa te kahI de jhaTa, ke dhIsa Ijha dheTa. jJAna eTale AtmA ane vijJAna eTale paramAtmA. A to 'sAyansa' che. AtmA-paramAtmAnuM 'sAyansa' eTale siddhAMta ! emAM koI jagyAe aMza mAtra 'cenja' (pheraphAra) nA thAya ane TheTha ArapAra kADhI nAkhe. jJAnaghana AtmAmAM AvyA pachI, avinAzI padane pAmyA pachI vijJAnaghanane jANavuM joIe. jJAtI puruSa vijJAtaghata Atma svarUpe vijJAnI kyAre thaI zake ? mananI AkhI graMthio oLaMgI jAya, buddhinA badhA paryAyo oLaMgI jAya, pachI 'jJAna'nA paryAyo zarU thAya, eya pachI oLaMgI jAya ne 'jJAna'nI bahAra nIkaLe, tyAre 'vijJAnaghana AtmA' thAya ! vijJAnaghana eTale badhAmAM 'huM ja chuM' evuM dekhAya, e vijJAnaghana AtmA kahevAya. baMdhAyelo chatAMya mukta rahe ! 'jJAnI puruSa' to dharmAdharma AtmAthI 52 ne jJAnaghanathIye 52 vijJAnaghana AtmAmAM hoya, kevaLa mukta puruSa ! teo pote 'thiyarI oNpha eksaoNlyUTijhama'mAM ja nahIM paNa 'thiyarama opha eksaoNlyUTijhama'mAM hoya. AkhA 'varlDa'nuM puNya jAgyuM ke A 'akrama vijJAna' nIkaLyuM, vijJAnadhana AtmA nIkaLyo ! A vijJAna che, Atma vijJAna. kRSNa bhagavAne je vijJAnasvarUpa kahyuM te ja A AtmA. jJAnasvarUpa AtmA kAmamAM lAgaze nahIM. vijJAnasvarUpa AtmA, spaSTa cetanasvarUpe joIze.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] vijJAna svarUpa - vijJAnaghana 2 5 AtmAtA anaMta pradezono anubhava e ja vijJAtadhata praznakartA: to amAre have jJAnanuM avalaMbana kayuM? dAdAzrI : jJAnanuM avalaMbana eTale pAMca AjJAnuM avalaMbana. bAkI mULa jJAna e ja AtmA che, ene vijJAnasvarUpa kahevAya. jyAre saMpUrNa dazA e vijJAnasvarUpa kahevAya. "jJAnI" e to sAdhanasvarUpa che, sAdhya "vijJAnasvarUpa AtmA che ! vijJAna e ja cetana. cetana to AkhuMye anubhavanuM ghana svarUpa kahevAya ane vijJAnaghana e ja cetana. praznakartA : vyavahAramAM anubhava sAthenuM jJAna ane vijJAna kahevAya ? dAdAzrI : nA, vijJAna eTale tamAma anubhavonuM ghanasvarUpa. AtmAnA tamAme tamAma pradezano anubhava e ja vijJAnaghana. praznakartA: A loko vijJAna e ja cetanane kema karIne eksepTa karaze ? dAdAzrI : A vijJAnaghana e ja cetana. vijJAna AtmA e ja cetana. AtmA zabda nA lakhe to cAle. paNa vijJAna evuM ekaluM lakhIe to peluM kaMI AvI besI jAya. loko vijJAna AtmAne badale peluM bhautika vijJAna ghAlI de. eTalA mATe "vijJAna AtmA' kahyuM. vijJAnamaya cetana che ane te cetana ame joyeluM che. vijJAnaghana AtmA basa. tamAma anubhavanuM ghanasvarUpa. A vyavahAra jJAna buddhimAM jAya ne vijJAna potAnA jJAnamAM jAya. praznakartA tamAma anubhavonuM svarUpa e vijJAna kahyuM, to tamAma anubhavo eTale kevI rItanuM ? dAdAzrI : A nAnuM chokaruM nAnapaNamAM devatAne Ama Ama karatuM hoya, saLI karatuM hoya, tyAre ApaNe Ama jarA aDADIene, eTale ene
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 AptavANI-14 (bhAga-5) anubhava thAya. pachI e AkhI jiMdagI nA bhUle. te A vinAzIno anubhava AkhI jiMdagI bhUlAto nathI, to pelo to kevaLajJAnano anubhava. praznakartA: e AtmAnA eka-eka paryAyano anubhava kahevAya ? dAdAzrI : hA, eka-eka pradezano, dareke dareka pradezano. anaMta pradezI AtmA. dareka pradezano anubhava, eTale vijJAnaghana. tame emAM peThA eTale tamane e ja thavAnuM, bIjuM kazuM thavAnuM nahIM. ema anubhava thatuM thatuM thatuM jyAre A badho mAla nIkaLI jaze tyAre. praznakartA: eTale pelo eka-eka pradezano anubhava thato jaze ? dAdAzrI : hA, thato jaze. vijJAnauta, ebsolyuTa phAtamAtra praznakartA : potAnuM vijJAnaghana svarUpa je kahIe chIe, to ghana zabda dvArA ekjhakTa zuM kahevA mAgo cho ? dAdAzrI : hA, e to ApaNe pelA enI pAchaLa nahIM lagADatA, cakkaranI pAchaLa ? praznakartA H ghanacakkara ! dAdAzrI : haM, evuM A kyuba kahevAya, vijJAna kyUba ! peluM cakkara kyuba kahyuM. praznakartA H Ama jarA vadhAre paDatuM, soliDa vijJAna kahevAya. dAdAzrI : soliDa vijJAna. praznakartA: cakkara to hato ja paNa ghanacakkara kahyo, eTale vadhAre cakkara, e rIte vijJAna kahyuM, vijJAna to che ja, paNa vijJAnaghana kahyuM. dAdAzrI : ghanacakkara eTale aMgrejImAM kyuba cakkara. sthUba eTale traNa guNyA traNa guNyA traNa, evuM A vijJAnaghana. eTale AmAM bIjuM kaMI
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.2] vijJAna svarUpa vijJAnaghana che nahIM aMdara. AkhuM laMbAI, pahoLAI, UMcAIno guNAkAra, badhuM vijJAna ja che A. 27 praznakartA H e arthamAM vijJAnaghana kahyo ? dAdAzrI : haM, eksaoNlyUTa jJAnamAtra, vijJAna mAtra. praznakartA : kevaLajJAna ? dAdAzrI : hA, basa. vijJAta e svayaM kriyAkArI, svAbhAvika kriyAo karAve vijJAna e ja eksaoNlyUTa AtmA. AtmA nAmano bIjo koI bhautika padArtha nathI. A ja padArtha, vijJAna, je jJAne karIne jagatane jANI zakAya, joI zakAya, anubhavI zakAya ane e anubhavanuM phaLa AnaMda ja. 'vijJAna'haMmezAM khoTI kriyAo choDAve ne sAcIya choDAve. 'vijJAna' to svAbhAvika kriyAo karAve. 'vijJAna' AvyuM eTale bhagavAna ja thaI gayo. praznakartA : vijJAnane svayaM kriyAkArI kahevAya ? dAdAzrI hA, svayaM kriyAkArI. vijJAna be prakAranA; eka A bhautika vijJAna, e pote nAza thavAnuM ane A vijJAna kAyamI paramenanTa vijJAna. ane A vijJAna e ja AtmA ne te ja paramAtmA. praznakartA : dAdA, vijJAna zabda atyAre amane samajAya nahIM evuM lAge che. dAdAzrI : nA, e samajAI ja gayuM che ne ! praznakartA H Ama barAbara che paNa anubhavamAM... dAdAzrI : anubhavamAM AvyuM che ja ne tamane cetave ja che ne ! vijJAna enuM nAma kahevAya ke je jANyuM te ApaNe kazuM karavuM nA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-1) paDe, enI meLe thAya enAthI. jJAna to enI cokasAI nahIM ke thavAnuM ja e. paNa A vijJAna to thAya ja, avazya thAya. jJAna pachI vijJAna svarUpa thatA gaI ciMtA ne pragaTyo cetaka praznakartA : pachI ciMtA jatI rahe. Agale dahADe kahenAra ke A ciMtA jAya nahIM, e ja mANasa jJAna lIdhA pachI bIje divase kahe che ke mArI ciMtA gaI. dAdAzrI : gaI have ciMtA. ciMtA kyAre jAya ke vijJAnasvarUpa thAya tyAre. eTale pelo kevaLajJAna thayA pachI vijJAnasvarUpa thAya che. tamane kevaLajJAna bhalene nA thayuM hoya paNa vijJAnasvarUpa to thayA cho. tethI tamane zuM kahuM chuM ke kevaLajJAna meM tamane ApyuM che kharuM paNa mane pacyuM nathI mATe tamane pacatuM nathI. ane kevaLajJAna ApeluM nA hota to A be kalAkamAM tamAro AtmA jAgrata thAya nahIM. praznakartA H thAteya nahIM ne ciMtA jAteya nahIM. dAdAzrI : hA, eTale A vijJAnasvarUpa che. AtmA to. praznakartA : paNa dAdA, vijJAnasvarUpa che e hakIkata Ama darekane sAdhAraNa anubhava thAya che ke pote bahAra kazuM nahIM karatA hovA chatAM aMdara kriyA satata cAlyA ja kare che. dAdAzrI : cAlyA ja kare, niraMtara cetave hale. aMdara kaMI avaLuM thAyane tyAre cetave hau, caMdubhAI gusse bharAyA to aMdara cetave ke ema nahIM, evuM nA thavuM joIe. A to caitanya vijJAna che, mahIMthI ja cetave. aMdara je cetavanArI zaktio badhI che e khullI thaI gaI. eTale A vijJAna che. A to Ano lAbha Aja vIsa-paccIsa hajAra mANaso laIne beThA che.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.3] caitanyaghata svarUpa AtmA bheLaseLa rahita caitanyato ghata praznakartA : A tame jema kaho cho ke huM caitanyaghana evo zuddhAtmA chuM, to caitanyaghana eTale zuM ? dAdAzrI : A sAMbeluM Ave che ne, e sAMbelAne khakhaDAvIe to zuM thAya ? avAja Ave ? praznakartA H avAja Ave. dAdAzrI : ane plAsTikanuM sAMbeluM hoya ne khakhaDAvIe to ? praznakartA : poluM hoya to polo avAja Ave. dAdAzrI : plAsTikanuM sAMbeluM eTale plAsTika e poluM hoya to, polo avAja ja Avene ke nA Ave ? praznakartA : hA, Ave. dAdAzrI : eTale e plAsTikanuM sAMbeluM ene ghana nA kahevAya. A poluM sAMbeluM ane A che nakkara. te AtmA nakkara che ema kahe che. polA sAMbelA jevo nathI, ghana che. ghana eTale kyUbika, eTale Ama (badhI bAjue) kompresa karyuM.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA H ghana eTale enuM vibhAjana nathI thayuM e arthamAM che ? ghanano artha evo che ke enA bhAga paDyA nathI ? 30 dAdAzrI : enA bhAga paDe ja nahIM. enA TukaDA thaI zake nahIM, karavA hoya toya. bIjo pheraphAra ja nA thAya emAM. koI karI zakeya nahIM. praznakartA : caitanyaghana eTale ? dAdAzrI : caitanyano ghana eTale vana sAIDeDa caitanya nahIM, kyUba sAIDathI caitanya. badhI rIte caitanya che. cetananuM AkhuM ghanasvarUpa che. A kaMI paDachAyo nathI, caitanyaghana ! caitanyaghana eTale caitanyano pIMDa kahevAya. caitanyanA anaMta pradezo che, pradeze pradeze jJAna che. mATe anaMta jJAna che. e anaMta pradeze anaMta jJAna che. praznakartA : e ghana zabda caitanyanI sAthe jAya ? dAdAzrI : ghana eTale zuM kahevA mAge che ke e sivAya bIjuM mahIM bheLaseLa nathI. bheLaseLavALI vastu nathI, svAbhAvika vastu che. A kaMI banAvelI vastu nathI. caitanya eTale jJAta-darzata-sukha rUpI parama jyoti praznakartA : caitanyaghana vize vadhAre phoDa pADazo ? dAdAzrI : AtmA che ne, e to caitanya che, zuddha caitanya che. AtmA kevo che ? sat eTale avinAzI ane niraMtara zAzvata caitanyavALo che. joDe joDe e paramAnaMda svarUpa che ane badhI cIja jANavAno ne lAgaNIvALo jeno svabhAva che. e jJAtA, joI zake ne jANI zake. bIjA koI tattvo joI zake ane jANI zake nahIM. jovA-jANavAnI kriyA che e bhagavAna ane paramAnaMda svarUpa. eTale caitanya che, zuddha caitanya. bIjAmAM caitanyatA nathI. badhuM 'mAya' (mAruM) e caitanya nathI. praznakartA : caitanyano kharo artha zuM ? dAdAzrI : jJAna-darzana bheguM karIe to caitanya kahevAya. bIjI koI
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1.3] caitanyaghana svarUpa vastumAM caitanya nathI. mAtra AtmAmAM ja anaMta jJAna-anaMta darzana che, tethI tene caitanyaghana kahyo. 31 caitanya eTale jJAna-darzana. caitanya eTale hAlAhAla kare, UTha-besa kare, doDadhAma kare e caitanya nahIM. jJAna-darzana ane enAthI pariNAme utpanna thatuM sukha e caitanya kahevAya. jJAna-darzananA pariNAme utpanna thatuM sukha, A traNa bhegA thAya tyAre paramajyoti svarUpa caitanya kahevAya. caitanya sattA avitAzI, mATe samajI zake vinAzIne praznakartA : caitanya e caitanya sattAno pratyakSa guNa che e samajAvo. dAdAzrI : caitanya sattA eTale zuM ke ene samajavuM zI rIte ? caitanya sattA Ama samajAya evI vastu nathI. te ene phoDa pADIne jJAnI puruSa zuM kahe ke caitanya sattA eTale jJAna-darzana sattA. jJAna-darzana eTale tuM samajI zakuM chuM ke A maga che te bhale hAlatA-cAlatA nathI paNa jo ene pANImAM (palALIne) bAMdhIe to enI lAgaNIo dekhAze ApaNane. ane na A bIjI vastuo phUTaze nahIM. A kAMkarA nAkhIe to e phUTe ? nA. vilakSaNatA che e benAmAM. pelAmAM caitanya sattA che ane A caitanya sattA rahita che. pelAmAM jJAna-darzana che, lAgaNIo che. e je phUTe che e lAgaNI dharAve che ane jyAM kaMI lAgaNI dharAve tyAM cetana che e nakkI thAya. lAgaNI dharAvatuM nathI tyAM cetana na hoya. A cIjavastu lAgaNI dharAvatA nathI eTale cetana na hoya. lAgaNI dharAvanAra sva-para prakAzaka kahevAya. prakAzaka eTale A caitanya sattA kahevAya ane caitanya sattA ja vinAzIne vinAzI samajI zake, nahitara bIjI koI sattA vinAzIne vinAzI samajI zake nahIM. caitanya sattA pote avinAzI hovAthI Ane e vinAzI tarIke kahI zake che. A ajJAnI paNa samajatA nathI ke mArI caitanya sattA kAma karI rahI che. paNa chatAMya e loko ema kahe che ke A nAza thaI jAya che, to vinAzI che. e to A lokone, ajJAnIneya khabara paDe ke A badhI vinAzI cIjo che paNa eno jANanAra avinAzI ja hoya. vinAzIne vinAzI jANI zake nahIM. eTale ajJAnI mANasa paNa ema kahI zake ke ja
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) A badhI vinAzI cIjo che. alyA, tuM avinAzI thayo chuM ? tyAre kahe, huM thayo nathI paNa A vinAzI cIjo che eno mane anubhava thayo. paNa e jANe che te avinAzI che. e sattAne tuM khoLa, e caitanya sattA che. 32 caitanya sattAtA anubhave thAya rAga-dveSa rahita, tirlepa praznakartA : caitanya sattAno anubhava zI rIte thAya ? dAdAzrI : ApaNane koI gajavuM kApe, gALo bhAMDe ne rAga-dveSa nA thAya tyAre ApaNe jANavuM ke ApaNane caitanya sattAno anubhava thaI gayo. caitanya sattAno anubhava hoya tyAre A badhAmAM rAga-dveSa nA hoya, nirlepa ja hoya. saMsAra samudramAM hovA chatAM nirlepa hoya. 'phAIla'mAM zuM zuM Ave ? ApaNA loko je bole che ne ke A phAIla naMbara vana, eTale pachI bAkI zuM rahyuM ? tyAre kahe, zuddha-buddha-caitanyaghana svarUpa. phAIla naMbara vana bAda kare, te phAIla zene kahIe chIe ? badhI ja vastuo. zuddha-buddhacaitanyaghana sivAyanI badhI ja vastuone ApaNe 'phAIla' kahIe chIe. phAIla kahetAnI sAthe ja pote te AtmA rUpa thaI gayo. paNa e bolavA mAtrathI kaMI vaLe nahIM, e to gaNanAro ahaMkAra khasI jAya to dahADo vaLe. 'jovAya' ane 'jaNAya'mAM zuM phera ? praznakartA : Ape kahyuM, kevaLajJAna jaNAya, to evuM kevaLajJAna jaNAya to e ghanasvarUpa thayuMne ? ghana jaNAya evuM che, to jaNAya eTale zuM ? dAdAzrI : jaNAya eTale jJAnamAM varte kahevAya. jovAya eTale jJAna zuM che e darzanamAM varte ane jaNAya eTale varte, zuM che e. jJAnamAM amane varteluM che. varteluM che paNa Ama kahI nA zakAya, vANI nA hoya. praznakartA : paNa varNana nA thaI zakene ? dAdAzrI : e jyAre varte tyAre ene nirAlaMba kahevAya, nirAlaMba dazA. :
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] vizuddha AtmA tiraMtara zuddha, judA judA saMjoge dekhAyo azuddha praznakartA : AtmAnA azuddha, zuddha, vizuddha evA prakAro che ke AtmA eka ja jAtano che ? dAdAzrI : AtmA to eno e ja che. AtmAmAM kaMI cenja nathI. phakta jevA saMjogo hoya te pramANe ene kahevAya che. ApaNA ghere A sonAnI thALI hoya, paNa jamIne UThyA hoya tyAre e ajavALavAnI kahe. 'eMThI che' evuM kahe ane jamIne nA UThyA hoya te pahelA, khAvAnuM nA mUkyuM hoya te pahelA sonAnI thALI pyaoNra che, zuddha che kahe. eTale evI rIte A zuddha ne azuddha kahe che. eno e ja AtmA, judA saMjogo lAgavAthI A azuddhi dekhAya che ane azuddhi kharI jAya to zuddha ja che. pote zuddha ja che. praznakartA : eTale AtmA melo thAya kharo ? dAdAzrI : e melo thato nathI. ene kazuM thatuM nathI. A bhrAmaka mAnyatA melI thAya che. jIvamAtra vizuddha, bhrAMtithI manAya azuddha jIvamAtra zuddhAtmA che, avyakta bhAve badhAya zuddhAtmA ja che. paNa
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) zuddhAtmA enuM ajavALuM vyakta thavuM joIe. vyakta thayuM e ajavALuM, e dIvAdAMDInuM kAma karI zake. oNbjharveTarInuM kAma karI zake. praznakartA : eTale vizuddha che e ? dAdAzrI : vizuddha ja che, badhA jIvamAtra vizuddha che, paNa vizuddhatAnuM bhAna nathI. lokone e bhAna thAya to dIvAdAMDI thAya. bIjAne ajavALuM ApI zake. eTale A jJAnI bhAnamAM lAve ApaNane. (anyathA) bebhAnapaNe varte che. lokoe je kahyuM e jJAna pote nakkI karIne pote svIkArI lIdheluM che. eTale lokonI saMjJAthI cAlyA che loka, jJAnInI saMjJAthI cAlyo nathI. jo cAlyo hota to chuTakAro thaI jAta. anaMta zakti-sva aizvaryathI vizeSa prakAre 34 zuddha praznakartA : vizuddhAtmA eTale vizuddha e vizeSaNa thayuM ? 'huM zuddhAtmA chuM' ne 'huM vizuddhAtmA chuM' e juduM kema pADyuM ? dAdAzrI : eno artheya judo che ja. zuddha chuM, vizeSa prakAre zuddha chuM, vizuddhAtmA. praznakartA : 'vi' eTale vizeSa prakAra ? dAdAzrI : hA, vizeSa prakAra. praznakartA : eTale e vizeSa prakAre eTale kevA prakAre ? dAdAzrI : vizeSa prakAra eTale mArA paramAtmAmAM je anaMta zakti che e badhAthI huM zuddha ja chuM. mArA je vizeSa prakAro che e badhAthI huM zuddha chuM. mAruM aizvarya che e badhAthI huM zuddha chuM. mahAna aizvarya che, tulanA nA karI zakAya. e jhaLake to kAma kADhI nAkhene ! A thoDuMka jhaLake che to jone, aMdarathI e pAchuM samAdhi sukha cAlu thaI gayuMne ? akrama jJAta thakI vizuddha samati, mATe ta rahe karavApaNuM A ApaNuM jo ke akrama jJAna che. AgaLanA jJAnIoe, covIsa
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] vizuddha tIrthakaronuM kahevuM ja A che. A prakAza ja covIsa tIrthakarono che. kaMI navo prakAza nathI A. eTale A ahIM to vizuddha samakita ja thaI jAya che. zuddha samakita nahIM, vizuddha samakita. zuddha samakitamAM potAne karavApaNuM rahe, AmAM karavApaNuM rahe nahIM. enI meLe jJAna ja kAma karyA kare rAta-dahADo. e jJAna cetana jJAna kahevAya che ane zAstranA jJAnIoe je jJAna ApeluM hoya, e jJAna buddhijanya jJAna hovAthI e yAdazaktimAM rAkhavAnuM hoya. A jJAna yAdazaktimAM rAkhavAnuM na hoya. A tamane bhUlAyeluM ja rahe. paNa jyAre jarUra paDe tyAre jJAna hAjara thAya. praznakartA H eTale aMtara AtmA jeTalo cokhkho hoya te pramANe jJAna hAjara thAya ? dAdAzrI : hA, jeTalo cokhkho eTale saMpUrNa zuddha jo thayelo hoya, to to pachI hAjara rahe ne te zuddha thayelo che, saMpUrNa zuddha thayelo che. eka phero zuddhikaraNa thayA pachI AtmAnI hAjarIthI ja jAgRti rahyA kare, niraMtara. eTale e kriyAkArI jJAna hoya. AtmA e jJAna che, vizuddha vijJAna. vItarAga vijJAna e ja AtmA. e jJAna ja che, bIjuM kazuM che nahIM. zuddha jJAna eTale "voTa Ijha riyala" ane "voTa Ijha rileTiva' ema be bhAga pADe che ane vizuddha jJAna eTale "thiyarI oNpha ebsaoNlyuTijhama. vizuddha jJAna eTale paramAtmA ! pariNati vizuddhatA pAme, jJAtA-ya saMbaMdhe praznakartA: amArI je pariNatio che emAM have vizuddhatA AvavI joIe, to amAro je prakAza che e enA upara paDe ane tarata ja e che to emAMthI malinatA jatI rahe ne pariNatio AkhI zuddha thaI jAya. dAdAzrI : hA, juo to zuddha ja thAya. tame jo tyAM AgaLa joyuMne, tamAro jo jJAyaka svabhAva hoya, tame pote jJAyaka svabhAvamAM raho, eTale azuddha pariNati zuddha thaIne cAlI jAya.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 AptavANI-14 (bhAga-) praznakartA: ane ema karatA karatA vizuddhatA eTalI badhI thaI jAya ke pachI pariNatio badhI vizuddha rahe ? dAdAzrI: hA, e pariNatio badhI zuddha thaIne cAlI jAya. ApaNI pariNati ApaNI pAse zuddha thaIne rahe ane ApaNeya zuddha thaIne rahIe. phera, dAdA ane sImaMdhara svAmInA vizuddhAtmAmAM A ame zukladhyAnanA bIjA pAyAmAM chIe ne tamane pahelA pAyAmAM besADyA che. tethI kavi lakhe che ke dAdA vizuddha hRdayI che. praznakartA have A mAro AtmA che e karmothI thoDoka AvarAyelo che ane e zuddha thato jAya che. samajo ke dAdAno AtmA kamplITalI vizuddha ja banI gayo che. have jevo dAdAno AtmA vizuddha che evo ja sImaMdhara svAmIno hoyane ? emanAmAM ne ApanAmAM zuM phera ? dAdAzrI : emano bilakula cokhkho, bilakula pyaoNra. phera A pelI cAra DigrI ochI ne enA badhA AvaraNo. tenA A jhokA vAgene ! A aradho kalAka amAre (bIjo) je jAya, Ama satsaMga mATe ame bolIe, atyAre bolIe te khoTuM nahIM. paNa bIjI A vyavahArika vAto, zIMgo kema lAvyA ne phalANuM kema lAvyA ne kema tamAre nA khAvuM joIe, AvI badhI vAto. have A cAritramoha che, e ja AvaraNa che. e emane nA hoya. praznakartA: emane kamplITalI kliyara ! dAdAzrI : emane kamplITalI kliyara, bahu kliyara. jagata AkhuM ApharIna thaI jAya evuM kliyara. tyAre vANIye evI nIkaLe. jeTaluM kliyaransa evI vANI kliyara, basa eTalo niyama.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] saccidAnaMda svarUpa mULa AtmA e saccidAnaMda svarUpa praznakartA: Apa je "jaya saccidAnaMda' kaho cho eno artha zuM? dAdAzrI : jaya saccidAnaMda, mULa puruSa, mULa AtmA. AtmA e mULa saccidAnaMda svarUpa che ane AtmA te ja paramAtmA che. ApaNAmAM mULa AtmA je che, dareka jIvamAM, te AtmA saccidAnaMda svarUpe ja che. enuM zuddha svarUpa saccidAnaMda svarUpa che. prabhu pote ja jaya saccidAnaMda che. badhAmAM saccidAnaMda rUpe rahyA che. eTale badhuM emAM samAveza thaI jAya. saccidAnaMda bIjI koI vastumAM samAveza pAme nahIM. badhI vastu saccidAnaMdamAM samAveza pAme. saccidAnaMda eTale badhAmAM rahyo che te prabhu, AtmA, te saccidAnaMda svarUpa che. covIsa tIrthakaronuM bheguM svarUpa te saccidAnaMda praznakartA : loko Izvarane aneka zabdothI saMbodhana kare che ane Apa jaya saccidAnaMda kaho cho, enI pAchaLa zuM bhAvArtha ane viziSTatA che ? dAdAzrI : e zabda rUpe che, paNa bhagavAnanuM chelluM nAma che ane bheLaseLa vagaranuM che. paNa sthULa bhAve che. sat eTale trikALI ane
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-1) hovApaNuM e. citta eTale jJAna-darzana ane jo jJAna-darzana zuddha rahyuM, citta zuddha thaI gayuM to AnaMda raheze ane azuddha citta rahyuM to ajJAna raheze ! ApaNA badhAne eDresa, paNa bhagavAnane eDresa ja nahIMne ! bhagavAna badhe ja che paNa ethI enuM eDresa nathI. paNa e saccidAnaMda svarUpe pragaTa thAya, to badhI ja jagyAe che. badhA AvaraNa tUTe to ja, dehanuM AvaraNa tUTe to ja, nahIM to nahIM. AtmA jJAnanI apekSAe AkhA brahmAMDamAM eTale niSpakSapAtapaNe vyApaka che. saMpUrNa nirAvaraNa evo saccidAnaMda svarUpa che. AtmA jyAre deha choDIne mokSe jAya che tyAre enuM saccidAnaMda svarUpa hoya che. eno prakAza AkhA brahmAMDamAM phelAI jAya che. tyAra pachI e siddhakSetramAM jAya che, siddha banI jAya che. jaya saccidAnaMdamAM to AkhA varlDanuM eksTrakTa (sAra) bhareluM che. badhA zuddhAtmAno eka mAtra svabhAva te saccidAnaMda che. covIsa tIrthakaronuM bheguM svarUpa te saccidAnaMda che. tIrthakaronA nAmo to dehanA paDelA che. te covIsane bhegA svarUpe bolavA hoya to te "saccidAnaMda' che. saccidAnaMda to temanuM svarUpa che. "saccidAnaMda bolo to covIseya tIrthakarone pahoMce. eTale saccidAnaMda bolaze toya kalyANa thaI jaze. jJAna-darzata zuddha thayuM e saccidAnaMda praznakartA : AtmAne saccidAnaMda kema kahyo ? dAdAzrI : AtmA eTale zuM ? AtmA zabda e saMjJA che. AtmA eTale selpha. selphane "saccidAnaMda' kahyo. tyAre kahe, atyAre selpha che te huM caMdubhAI chuM', e selpha dehAdhyAsa che ane peluM selpha saccidAnaMda che. saccidAnaMda eTale zuM ? sat eTale avinAzI. saccidAnaMda e ja potAnuM svarUpa che. AtmA, zuddhAtmA je che satucitta-AnaMda, te A asat citta thaI gayeluM che. asat citta kone
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] saccidAnaMda svarUpa 39 kahevAya? pudgalapakSI citta che, e asat citta kahyuM ane AtmapakSI, svapakSI thayuM eTale sat-cit AnaMda. asat citta eTale azuddha citta thaI gayuM che. eTale jJAna-darzana azuddha thayeluM che. e jJAna-darzana zuddha thayuM e saccidAnaMda ! zuddha citta ane sanI bhajanA kare che, te AnaMdamaya che. azuddha citta enuM rijhalTa zAtA vedanIya ne azAtA vedanIya. kalpita sukha ane kalpita duHkha, sAcuM sukha eka kSaNavAra joyuM nA hoya. sAcuM sukha joyA pachI e sanAtana hoya to ja anubhavamAM Ave. A jJAna-darzana asat che. eTale AnaMda ne duHkha, AnaMda ne du:kha. peluM to AnaMda ekalo ja hoya, niraMtara AnaMda. AtmA saccidAnaMda svarUpa che te AmAMthI eka ja pAMdaDuM bagaDyuM (bilIpha bagaDI) che. to asat-citta-duHkha, e "asa" dAdA cokhkhuM karI Ape to sat-citta-AnaMda thaI jAya. saccidAnaMda svarUpa, chatAM prakRtinI sAMkaLIe baMdIvAna praznakartA saccidAnaMda che to pachI AtmA pote svataMtra ane mukta che? dAdAzrI : nA, saccidAnaMda svarUpa che paNa svataMtra nathI. tethI to A veza thayo che. svataMtra hoya to to hamaNe mukti ja thaI jAyane ! vAra ja zuM lAge ? A to evo baMdhAyelo che, te jo loDhAnI AvI jADI sAMkaLa hotane, tenAthI baMdhAyo hotane to ApaNe "gesa kaTiMga karIne kApI nAkhata. paNa A to evo baMdhAyelo che ke je tUTI ja nA zake. e sAMkaLeya kevI jAtanI ? kavie zuM lakhyuM che ? "adhAtu sAMkaLIe paramAtmA baMdIvAna. adhAtu sAMkaLIe eTale A prakRtinI sAMkaLIe. emAM baMdhAyo che. "AtmAne baMdhana nathI' e vAta to so TakA sAcI che. paNa kaI apekSAe ? A to nirapekSa vAta che. AtmAne jJAnabhAve baMdhana nathI, ajJAnabhAve baMdhana che. tamane jJAnabhAva Avyo ke "huM zuddhAtmA chuM' to
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 AptavANI-14 (bhAga-) 'tamane baMdhana nathI ane jyAM sudhI ja caMdubhAI chuM' evo bhAva che tyAM sudhI baMdhana ja che. praznakartA : evuM kahe che ke AtmA saccidAnaMda ghana che, emAM A kalpanA che ke sAcuM che ? dAdAzrI : sAcuM che. AtmA saccidAnaMda ghana che e sAcI vAta che, emAM kalpanA nathI. praznakartA: bIjA loko ene kalpanA kahe che te ? dAdAzrI : kalpanA karanArane haju saccidAnaMda zuM che, enuM bhAna nathI. jo bhAna thAyane to potAne kAyamano zAzvata AnaMda thAya. sanAtana sukha prApta thAya tyAre saccidAnaMda thAya. na samajAya saccidAnaMda, mATe kahevuM paDyuM "zuddhAtmA' praznakartA : AtmA saccidAnaMda ghana che, to zuddhAtmA kema kahyuM? dAdAzrI : AtmA saccidAnaMda svarUpa ja che, paNa A lokone saccidAnaMda' zabda kema nathI Apyo ? kAraNa ke "saccidAnaMda" e guNavAcaka hovAthI A lokone nahIM samajAya. Amane zuddhAtmAnI jarUra che. eTalA mATe A lokone "zuddhAtmA' zabda Apyo che. zuddhAtmAnI jarUra kema ? A loko kahe che ke "huM pApI chuM'. tyAre kahe, "jo "tuM "vijJAna jANe to tane pApa aDe evuM nathI." "tuM zuddhAtmA ja che, paNa A 'tArI bilIpha roMga che. praznakartA : dAdA, to emAM AnaMda kyAMthI Avyo ? sat-cittaAnaMda. dAdAzrI : AtmA pote svabhAve ja sanAtana, paramAnaMda che. A paramAnaMdano mAlika che, pote ja AnaMdanuM dhAma che. A AnaMdanI cIja jevI A duniyAmAM koI cIja che nahIM. pote Aropita bhAvamAM che. jalebI upara tame Aropa karo ke tamane jalebImAM sukha lAge ane jalebI nA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] saccidAnaMda svarUpa 41 gamatI hoya temAM sukha nA lAge. bAkI jalebImAM sukha che evI badhI khoTI vAta che. rUpiyAmAM sukha che ke sonAmAM sukha che e vAto lokonI khoTI che. kAraNa ke keTalAya sonuM le nahIM evA mANaso hoya che. nathI hotA? atyAre mane kazuM Ape to huM svIkAra karuM nahIM. sonuM Ape, ke game eTalI cAMdI Ape te mATe kAmanuM nahIMne ! apAra sukhamAM huM raheto hou to A badhA TempararI eDajasTamenTane mAre zuM kAma che te ? sanAtana AnaMda, saccidAnaMda svarUpa mahIM praznakartA: sanAtana sukha ane AnaMda, eno paribhASAmAM kaMIka phera kharo ke eka ja ? dAdAzrI : e eka ja vastu che chatAM paNa AnaMda be prakAranA hoya che; eka to sanAtana AnaMda ane bIjo, tirobhAvI AnaMda. eTale AnaMda be jagyAe vaparAya che. mATe tirobhAvI AnaMda karatA sanAtana sukha UMcI vastu che. praznakartA : eTale saccidAnaMdamAM je AnaMda che te sanAtana AnaMda che ? dAdAzrI : e ja sanAtana AnaMda che. potAno svabhAva ja AnaMdano jenuM citta niraMtara AtmAmAM rahe che e saccidAnaMda praznakartA: saccidAnaMda svarUpa kone kahevAya ? dAdAzrI : A joI lo saccidAnaMda ! saccidAnaMda ! A saccidAnaMda mukta hAsyathI mAlUma paDe. hAsya vidhAuTa enI Tenzana, tyAM saccidAnaMda pragaTa ! samajAya che tamane ? praznakartA: ko'ka virala ja sAcA saccidAnaMdavALA hoya ! dAdAzrI : sAcA saccidAnaMdavALA to koka, varlDamAM ekAda hoya, beya hoya nahIM. ajoDa hoya, enI joDa nA hoya. eTale mukta hAsya e
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 AptavANI-14 (bhAga-5) sivAya, emanAmAM bIjI badhI bahu cIjo hoya ! dareka prakAranuM, tame je mAgone e badhuM maLe. praznakartA: A vyAkhyA tame pUrepUrI vikasAvo. dAdAzrI : jenuM citta niraMtara potAnA AtmAmAM rahe che e saccidAnaMda, jenuM citta saheje AghuMpAchuM bhaTake nahIM, gALa de toya bhaTake nahIM, mAra mAre toya bhaTake nahIM. duniyAnI koI asara cittane thAya nahIM, e che saccidAnaMda. dAdA bhagavAta e saccidAnaMda svarUpa praznakartA : dAdA bhagavAna ane saccidAnaMda paramAtmA vacce koI pharaka kharo ? dAdAzrI : dAdA bhagavAna ane saccidAnaMda paramAtmA vacce koI pharaka che nahIM. e pote ja saccidAnaMda svarUpa che, dAdA bhagavAna. atyAre to saccidAnaMda svarUpa kyAM oLakhavA jAya ? te oLakhavAnuM A sAdhana che. e darzana kyAM kare ? A dekhAya che e dAdA bhagavAna hoya. mahIM je saccidAnaMda svarUpa che te arUpI svarUpa che ne te ja dAdA bhagavAna. paNa dAdA bhagavAnane oLakhe kyAM AgaLa? oLakhANa paDe nahIM. eTale 'dAdA bhagavAna' kahe, e ja saccidAnaMda svarUpa, e juduM nA hoya. saccidAnaMda to eka ja hoya. nirAlaMba-svayaMsiddha saccidAnaMda bhagavAta praznakartA : "svayaMsiddha saccidAnaMda' e samajAvo. dAdAzrI : e pote svayaMsiddha thayelA che, pote ja saccidAnaMda bhagavAna svayaMsiddha, kokanI madadathI nahIM. nirAlaMbI, avalaMbana nahIM koInuM. avalaMbana hoya tyAre to pachI paravazatA kahevAya. sukhI ja nA gaNAyane? svayaMsiddha, pote potAthI ja siddha thayelA. e ja bhagavAna, e ja allAha. khudA judA ane allAha judA. je khudane jANe ane khudamAM ja rahe e khudA ane allAha saccidAnaMda svarUpa che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] saccidAnaMda svarUpa 43 aDatAlIsa miniTatA dhyAne, zarUAta thAya saccidAnaMdanI praznakartA : bhagavAnanuM sthaLa, mAnasika plAna to sulabhatAthI huM karI zakuM chuM, paNa saccidAnaMda svarUpanuM dhyAna karavA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : bhagavAnanuM sulabhatAthI dhyAna keTalo vakhata rahe che ? praznakartA dhULa, mAnasika rIte pAMca-sAta miniTa rahI zake. dAdAzrI : e to aDatAlIsa miniTano prayatna karavo joIe. aDatAlIsa miniTano puruSArtha karavo joIe. aDatAlIsa miniTa rahe to saccidAnaMdano chAMTo pachI paDavA mAMDe, zarUAta thAya. sAta miniTanuM cAle nahIM. aDatAlIsa miniTa eka ja dhyAnamAM rahI zakAya bhagavAnanA, zULa, mAnasika dhyAnamAM ? praznakartA: hA, aDatAlIsa miniTa sudhI sthaLa dhyAnamAM satata rahevuM joIe. dAdAzrI : aDatAlIsa miniTa thAya to tamane phaLadAyI thaI paDaze. saccidAnaMda svarUpano kaMIka prakAza, eno e AbhA paDaze. pachI dhIme dhIme AgaLa vadhatuM jAya. praznakartA e jaya saccidAnaMda, jaya saccidAnaMda bole ja rAkhIe to amane enAthI zuM pada maLe ? dAdAzrI : japayajJa thAya, bIjuM zuM thAya? ekAgratA rahe eTaluM ja. jeTalA zabdo riyalamAM samajo eTalAmAM ekAgratA rahe. saccidAnaMdano artha samajavo joIe. praznakartA: gItAno zloka che, emAM arjunane kRSNa bhagavAna kahe che ke jema jema abhyAsa vadhe tema tema tuM mArA saccidAnaMda svarUpane pAmI zakIza, te samajAvo. dAdAzrI : abhyAsa zeno karavAno che ? tyAre kahe, adhyAsa choDavAno. A dehAdhyAsane choDavAno abhyAsa karavAno che ane sva
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 AptavANI-14 (bhAga-5) svarUpane prApta karavAno abhyAsa karavAno che. A be abhyAsa karavAnA che. have e kRSNa bhagavAne kahyuM, te abhyAsa sahu sahunI bhASAmAM laI gayA loka. hAyara sTAnDarDano, loara sTAnDarDano ke kaoNlejano abhyAsa karavAthI saccidAnaMda svarUpa nA thAya. saccidAnaMda svarUpa thayelAtI bhajatAthI thavAya te rUpa praznakartA H have AtmA saccidAnaMda svarUpa che ane jIva paMca klezavALo che, to A jIva saccidAnaMda svarUpa kevI rIte thAya ? dAdAzrI : jene bhaje tevo thaI jAya. saccidAnaMdane bhaje to saccidAnaMda thaI jAya ane bahAravaTiyAne bhaje to bahAravaTiyo thaI jAya. jIvano svabhAva evo che ke jene bhaje evo thaI jAya. mukta puruSane bhaje to mukta thAya ane baMdhAyelAne bhaje to baMdhAyelo thaI jAya. eTale saccidAnaMda svarUpa thayelA hoya, emane ApaNe bhajIe to e rUpa ApaNe thaIe. praznakartA: e saccidAnaMdamaya kevI rIte thAya ? dAdAzrI : saccidAnaMdamaya che ja e. emAM kaMI navuM thavAnuM nathI. praznakartA: paNa saccidAnaMda to paramAtmA hoya, ApaNe AtmA e.. dAdAzrI : hA, e pote ja paramAtmA che. AtmA ja pote paramAtmA che. paramAtmA AnAthI bIjo koI che nahIM. praznakartA H to paNa vizvAsa kema nathI Avato ? dAdAzrI : zI rIte vizvAsa Ave ? vizvAsI thayA cho? vizvAsI thazo to vizvAsa Avaze. vizvAsI eTale jJAnI puruSane oLakhI ane jJAnI puruSanI pAsethI A dhAraNa karavuM. sahunA AtmA saccidAnaMda svarUpa ja che. phakta enI upara AvaraNa che, e toDI Ape tamane. AvaraNa toDe eTale dekhAya ke nA dekhAya ?
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] svasaMvedata : spaSTa vedana [4.1] svasaMvedana pote potAnuM vedata te svasaMvedana, je prakAze AkhuM brahmAMDa praznakartA: AratImAM "svasaMvedana zakti, brahmAMDa prakAza svayaM" evuM kahyuM che to svasaMvedana eTale zuM ? dAdAzrI : svanI anubhUti, svasaMvedana eTale pote potAnuM vedana sukha bhogave. pote potAnA vedanathI sukhamAM rahe che ne A sukha bIjo Apato nathI. pote anaMta sukhanuM dhAma che. eTale pote potAnuM ja vedana, svasaMvedana, eTale e svasaMvedana zakti che. enAthI jJAtA-draSTA rahevAya eTale AkhuM brahmAMDa prakAzamAna dekhAya, to pUrNAhuti thAya. AkhA brahmAMDane prakAzavAnI zakti AtmAmAM che. pote potAnI AkhA brahmAMDane prakAzavAnI je svasaMvedana zakti che, tene kevaLajJAna kahevAya che. praznakartA : peluM svasaMvedana zakti, brahmAMDa prakAza svayaM eTale zuM e jarA samajAvo. e peluM kevaLajJAnane mATe Ape kahyuM.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : A kerIo khAya e AhArI ane temAM masta thaIe eTale parasaMvedana kahevAya. pArakI cIjamAMthI ene vedananuM sukha AvI rahyuM che. jyAre svamAM AtmaramaNatAthI svasaMvedana thAya. eTale AkhuM brahmAMDa prakAzI UThe. 46 praznakartA : eTale AtmaramaNatA. dAdAzrI : AtmAmAMthI ja vedana thAya te svaramaNatA. te svasaMvedanamAM pariNAma pAme ane pachI AkhuM brahmAMDa prakAzamAna thAya. saMsAranI lAya e parasaMvedana, paramAnaMda e svasaMvedana praznakartA : svasaMvedana zakti eTale zuM ? dAdAzrI : A garama pANI rAtre baMbAmAM rahI gayuM hoya to savAramAM kADhIe to garama hoya ? praznakartA : nA rahe, ThaMDuM thaI jAya. dAdAzrI : koNe karyuM TADhuM ? praznakartA : enI jAte ja. dAdAzrI : enI jAte. evuM A svasaMvedana zakti eTale potAnuM vedana che ane jo emAM gayA to potAnuM vedana, svasaMvedana zakti utpanna thaI jAya, nahIM to A parasaMvedana zakti che. tenuM taptAyamAna rahe che A. pelo paramAnaMda, svasaMvedana zakti e, pote potAnuM vedana. praznakartA : pote potAnA vedanamAM. dAdAzrI : A saMsAranI lAya e pArakuM vedana che. pote potAnuM vedana eTale paramAnaMda. mahAtmAte aMza svasaMvedana, rahyA kare lakSa-jAgRti svasaMvedana to ApaNane cAlu ja thaI gayuM che. eka vakhata je cAkhI gayo tene e choDe ja nahIM.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.1] svasaMvedana eka ja phera jo 'huM zuddhAtmA chuM'nuM dhyAna kare amArA jJAna maLyA pachI, to tene svasaMvedana zarU thaI jAya. jJAna ApyA pachI te ja rAtre je anubhavamAM Ave che te svasaMvedana che. 47 AkhuM jagata manovedanAmAM che. koIneya svasaMvedana thayuM ja nathI, nahIM to mokSe jato rahyo hota. tamane AtmAnuM svasaMvedana rahyA kare. aMdarathI lakSa rahyA kare, jAgRti rahyA kare, e svasaMvedana kahevAya. eno lAbheya maLyA kare, nirAkuLatAno lAbheya maLyA kare. vyAkuLa jagyAe nirAkuLatAmAM rahevAya ane ame to bhayaMkara vyAkuLa jagyAe nirAkuLatAmAM rahelA. A to TesTeDa kahevAya. praznakartA : svasaMvedana je hoya enuM darzana samagra hoyane ? dAdAzrI : samagra hoya paNa e haju A kALamAM nathI thAya evI dazA. eTale svasaMvedanamAM eTalI kacAza rahe che. saMpUrNa svasaMvedana thaI zakatuM nathI A kALamAM. saMpUrNa, samagra dazA to kevaLajJAna thAya tyAre thAya. jJAna pachI svasaMvedana kahevAya che, paNa e vaghAra jevuM che. vaghAra kare to TesTa Ave. A svasaMvedana eka aMza bhAga jeTaluM che. jema bhUkhyo mANasa eka koLiyo khAya tenA jevuM A che. svasaMvedata pudgalatuM, mULa AtmAne na koI vedana praznakartA : AtmAne svasaMvedana hoya ? dAdAzrI : kharekhara e badhuM pudgala che, AtmAne vedana nathI. e kone che ? pudgalane. AtmasvarUpa jo che to svasaMvedana bolavAnI jarUra ja zI ? tame jo bhAnamAM ja cho to pachI tamAre 'huM bhAnamAM chuM' evuM bolavAnI jarUra nathI. je nA hoya ne jarAka jarAka bhAnamAM Avato hoya te bole ke huM bhAnamAM chuM. kevaLajJAna pachI mahAvIra bhagavAnane 'huM zuddhAtmA chuM' ema bolavuM
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) nA paDe. 'mane svasaMvedana che' evuMya bolavuM nA paDe. 'anaMta jJAnavALo chuM, anaMta darzanavALo chuM, huM mokSasvarUpa chuM' evuMya bolavuM nA paDe. deha che tethI tenA AdhAre svasaMvedana kahIe chIe. 48 paheluM jANapaNuM e asara, pachI saMvedata e anubhava praznakartA H asara ane saMvedana kone kahevAya ? dAdAzrI : asara e jANapaNuM che ane saMvedana e anubhava che. te zenA jevuM ? ApaNe sAkara gaLI che, ema jANIe e asara che ane e khAdhI e enuM saMvedana che. khAya tyAre saMvedana thAyane ? sAkara khAya eTale khabara paDene kevI che ? sAkara khAya eTale enuM vedana thAya ke nA thAya ? praznakartA H anubhavelAno anubhava ene saMvedana kahevAya ? dAdAzrI : hA, e anubhava ja thaI gayo. sAkara khAdhI eTale sAkara zuM che eno anubhava thayo, nahIM to sAkara gaLI che ema bolavAthI anubhava thAya nahIM. praznakartA H A jJAnanuM paNa evuM ja ne, jJAnanI asara ne jJAnanuM saMvedana ? dAdAzrI : hA, barobara che. enI asara ne pachI vedana. vedanA vakhate bolavuM nirveda, pachI jANyA ja kare e svasaMvedana praznakartA : dAdA, e mATe pelI maccharavALI vAta karo. dAdAzrI : hA, Ama tame beThA hoya ane ahIM hAtha upara macchara beThuM. eTale beThuM e tamane pahelo anubhava thAya, e tamane jANapaNuM thAya. te ghaDIe jANapaNuM hoya che ke vedakapaNuM hoya che, beThuM te ghaDIe ? praznakartA : beThuM hoya te vakhate to jANapaNuM ja thAya. dAdAzrI : hA, pachI e DaMkha mAre che te ghaDIe paNa jANapaNuM che ke mane kaiDyuM maccharuM. A mane eTale vedaka. jo vedaka thAya, ane ApaNe
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.1] svasaMvedana chIe nirveda, eTale DaMkha mAre te ghaDIe ApaNe kahevuM ke huM to nirveda chuM. pachI DaMkha UMDo jAya, tyAre pAchuM pharI kahevuM, huM nirveda chuM. 49 praznakartA H have e nirvedanI vAta karI, enA AgaLa eka bIjo zabda vAparyo ke svasaMvedana hoya che. dAdAzrI : svasaMvedana to nA bolAya, eTaluM badhuM. e to bahu UMcI vastu che. svasaMvedana e to chellI vAta kahevAya. eTale ApaNe nirveda bolavuM, te vedanA ochI thAya. mAruM zuM kahevAnuM ? e ekadama jAya nahIM. svasaMvedana to jJAna ja thayuM kahevAya, ene jANe ja. chone DaMkha vAge, jabarajasta vAge toye jANyA ja kare, vede nahIM, e svasaMvedana kahevAya. praznakartA : hA, paNa emAM je A macchara kaiDyuM ane enI je pratikriyA thaI ke A mane macchara karaDyuM tene paNa jANe, pratikriyAne paNa jANe, tyAre te svasaMvedanamAM che ? dAdAzrI : hA, teneya jANe. praznakartA : paNa A to tame vedato nathI kazuM evuM kaho, eTale ema samaje che ke vedanatA jatI rahI. dAdAzrI : nA, nA, evuM nathI. ene paNa jANe, eTaluM badhuM mANasonuM gajuM nathI. eTale 'nirveda chuM' evuM bolene, to ene asara nA thAya. AtmAno svabhAva nirveda che. te AvuM bole eTale kazuM asara nA thAya, paNa svasaMvedana e UMcI vastu che. e jo jANato jANato jAya to te svasaMvedanamAM jAya. jANavAnuM ja che ke ANe DaMkha mAryo, ene jANyuM. pharI DaMkha vAgyo, tene paNa jANyuM. pachI e DaMkha UMDo gayo, ene paNa jANyuM, ema karatA karatA svasaMvedanamAM jAya. paNa A nirveda e to eka sTepa, te akaLAmaNa sivAya sahana karI zake. ahaMkAra khAlI thatA vadhaze svasaMvedana, pahoMcaze spaSTa vedane praznakartA : AtmAnA svasaMvedanano anubhava haju thato nathI ?
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-1) dAdAzrI : AtmA pote svasaMvedana ja che paNa A pAchalA paryAya, pAchalo ahaMkAra jAya nahIMne ! pAchalA ahaMkAra-mamatA jAya nahIMne haju. praznakartA : jyAM jyAM sUkSamatAe pahoMcavA jaIe tyAM AgaLa AvarAtuM dekhAya. je asara thAya te mAlUma paDe che, pote chUTo rahe che paNa je enI sUkSmatAe nirmULa thavuM joIe e thatuM nathI. dAdAzrI : e TAIma leze. eTale badhI sUkSmatA Ave. paNa e sUkSmatAthI haju bahu AgaLa javAnuM che. e badhA killA oLaMge tyAre AtmA svasaMvedanamAM Ave. praznakartA : e ja spaSTa vedana kahevAya ? dAdAzrI : hA, paNa spaSTa vedanA thatA pahelA svasaMvedana potAne mAlama paDe. svasaMvedana vadhatuM jAyane, eTale ApaNe jANIe ke e vadhI vadhIne kyAM sudhI jaze ? tyAre kahe, spaSTa vedana sudhI (mahAtmAne A kALamAM). paNa dhIme dhIme jAgRti vadhI jAya tyAre pahoMcAze.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.2] aspaSTa vedana spaSTa vedana vedata eTale AtmAtI anubhUtinuM vedana praznakartA : svasaMvedana, aspaSTa vedana, spaSTa vedana A badhAmAM je vedana kahe che te vedana vize samajavuM hatuM. - dAdAzrI : AtmA evI vastu nathI ke kriyAthI jANI zakAya, tene mATe vedana, niraMtara vedana joIe. AvuM nA cAle. vedana vagarano AtmA zuM kAmano ? A badhAne (jJAna pachI mahAtmAone) niraMtara vedana rahe che. vedana eTale AtmAnI anubhUtinuM vedana. AtmAnuM aspaSTa vedana e jeTalI anubhUti teTaluM vedana. vedana eTale AnaMda, te paNa jevo ane jeTalo anubhava hoya teTalo thAya. vedana eTale jANavuM. jeTaluM jANavuM padamAM javAya teTaluM anubhavamAM Ave. kaMIka che' e aspaSTa vedata, 'A che' e spaSTa vedana praznakartA H spaSTa vedana ane aspaSTa vedana, e jarA spaSTa rIte samajAvone ! dAdAzrI : spaSTa vedana eTale aMdhArI rAtamAM barapha zarIrane aDelo hoya tenuM jJAna ane aspaSTa vedana eTale barapha cheTo hoya ne ThaMDI havA Ave to khabara paDI jAya, te nirNaya thaI jAyane ke barapha che. e aspaSTa, spaSTatA nA kahevAya.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA: A eno bIjo koI dAkhalo Apone, jethI samajAya ke AtmAnuM aspaSTa vedanA ane spaSTa vedana kone kahI zakAya ? dAdAzrI : spaSTa vedana eTale A phUlA amane aDIne hoya to amane sugaMdhaya Ave ne sparzaya rahe, jyAre aspaSTa vedanamAM phUlA cheTe hoya, te sparza nA hoya paNa sugaMdha hoya. attaranI gaMdha Ave chatAM attara dekhAya nahIM te aspaSTa vedanA ane attara dekhAya ne sugaMdhI paNa Ave te spaSTa vedana. aMdhArAmAM pelo kahe ke lyo prasAda. te moDhAmAM ATalo zrIkhaMDa mUkIe, e aMdhArAmAM pachI emAM zuM zuM che, ene varNana kare nA kare ? ApaNe pUchIe ke A zuM hatuM moDhAmAM ? tyAre kahe, zrIkhaMDa che. kevo lAgyo ? to kahe, dahIM gaMdhAya che. ahIM zuM hatuM? mahIM cAroLI che, pistA che, badAma paNa che, badhuM vigatavAra kahe. spaSTa vedana e che, nahIM to meLa paDe nahIM. praznakartA: A spaSTa vedanano Ape je dAkhalo Apyo e barAbara che paNa saheje eno je anubhava che, enuM varNana zabdamAM thaI zake kharuM? dAdAzrI : e to jeTaluM zabdomAM Utare eTaluM thAya, bIjuM kahevAya nahIMne ! AtmAnuM koI paNa zabdathI varNana hotuM ja nathI, kAraNa ke pote ja avarNanIya che ane avaktavya che. zabda joDe ene jaMjALa ja nathI koI. tyAM zabda pahoMcI zakato ja nathI. zabda tyAM aDI zakato ja nathI, zabdAtIta'. mahAtmAne aspaSTa vedata, dAdAne spaSTa vedata aspaSTa vedana te paheluM zukladhyAna, spaSTa vedana paNa badhAya joyo nA jhaLake te bIjuM zukladhyAna, ne kevaLajJAna sarve jJayo jhaLake te trIjuM zukladhyAna ane cothuM mokSa, evI rIte A badhA dhyAna che bhagavAnanA. bhagavAne kevI zodhakhoLa karI che, ke badhA pAyA-bAyA sAthe mUkIne gayA che ! mahAtmAne A jJAna pachI AtmA prApta thayo te jANI zakAto nathI, paNa bhAsyamAna thayo che ane darzana kahyuM, samakita kahyuM. bhAsyamAna te aspaSTa vedanA ane A amane che e spaSTa vedana.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.2] aspaSTa vedana - spaSTa vedana 53 atyAre tamane je pratItimAM AtmA che ane lakSamAM che e karekTa che. anubhava che paNa aspaSTa, aspaSTa eTale ahIM aMdhArAmAM barapha Dhagalo vALelo hoyane, to ene aDIne havA ApaNane Ave. eTale ApaNane ema lAge ke A ahIM beThA che te A unALAne dahADe Avo ThaMDo pavana nA hoya, mATe ATalAmAM barapha hovo joIe. eTale barapha che ema khAtarI thaI gaI ApaNane. eno svAdeya maLe paNa spaSTa anubhava nA thAya ane amane spaSTa ja, ekjhakTa lAge. amAre baraphane aDIne ja hAtha hoya, evI rIte spaSTa vaMdana thayA kare. ahIM AtmAno aspaSTa anubhava thaI jAya che ane A vedana zarU thayuM tyArathI saMsAranuM vedana baMdha thAya. eka jagyAe vedana hoya, be jagyAe vedana nA hoya. AtmAnuM jyArathI vedana zarU thAya, te AtmAnuM svasaMvedana' ane te dhIme dhIme vadhIne 'spaSTa vedana' sudhI pahoMce. eTale e jJAna pachI AtmA che enI khAtarI thaI gaI, e AnaMda utpanna thAya che eTale aspaSTa vedana. spaSTa vedana to jyAre ene aDIne besazo ane e dekhAze tyAre spaSTa vedana thaze. badho bhrama tUTI jaze ! e dekhAze ekjhakTa, jema che tema dekhAze. pote potAne dekhavuM, e to svapara prakAzakano guNa che. e ApaNe enI bahu AzAo nA rAkhavI. pahelo pAyo AtmAnuM aspaSTa vedana, je tamane AtmA varte che. bIjo pAyo te amAro, spaSTa vedana. trIjo pAyo te saMpUrNa vItarAga. A ame khaTapaTiyA, ghAlamelavALA vItarAga kahevAIe. bhagavAna kahe che, A ghAlameliyA vItarAgamAM eka hajAra ATha guNa hoya ne vItarAgamAM ekaso ATha guNa hoya. amAruM spaSTa vedanA ane tamAruM aspaSTa vedana, tamAruM vadana kharuM mahIM. sukha vatye khabara paDe paNa enI spaSTatA nA Ave. paNa AtmAnuM vedana eTale anubhava thayo kahevAya. AtmAnuM jene vedana che ane lakSa beThuM che, ene rAtre jAgyA ke "huM zuddhAtmA chuM' enuM bhAna utpanna thAya. UMghamAMthI UThyo ne bhAna utpanna thAya, e sAcuM bhAna che ne te anubhava kahevAya, AtmAnubhava kahevAya.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 AptavANI-14 (bhAga-5) aspaSTa vedata e zukladhyAtano pahelo pAyo zukladhyAnanA cAra pAyA; emAM A pahelo pAyo che. A zuddhAtmAnuM lakSa e zukladhyAna kahevAya. zukladhyAna eTale AtmAnuM vadana thAya. eTale aspaSTa vedana thAya. vastu che e nakkI thaI gayuM. vastu che evuM bhAna thayuM ApaNane, paNa enuM spaSTa vedana nathI thayuM. "zuddhAtmA chuM e lakSa beThuM paNa aspaSTa vedana e pahelo pAyo, bIjo pAyo spaSTa vedana. zAstrakAroe nA pADI che ke zukladhyAna A kALamAM nathI. zukladhyAna eTale jagatamAM jema che tema jovuM. pahelA huM caMdubhAI chuM ane A sthAnakavAsI chuM' evuM badhuM dhyAnamAM rahetuM hatuM. have huM zuddhAtmA chuM' e tamArA dhyAnamAM rahe. rahe che ke nathI rahetuM ? praznakartA : hA, rahe che. dAdAzrI : e dhyAna zuddhAtmAnuM dhyAna, e ja zukladhyAna. have zukladhyAnano pahelo pAyo to zA AdhAre rAkhyo che aspaSTa ? ke jJAnadarzana-cAritrane bhinnatAthI jue che e. praznakartA H abhedathI nathI jotA. dAdAzrI : hA, abheda rIte nathI jotA. tamane to pratItimAM abheda thayeluM che ane niraMtara pratIti che A. eTale lAyaka samakita che A, kevaLadarzana che A. pratIti niraMtara besI gaI, to have AnI pAchaLa khUba paDajo. aspaSTa vedata e ja ajAyaba pada praznakartA: ApaNe jJAna lIdhA pachI jema ke spaSTa anubhava thavo joIe AtmAno Ama draSTA ne jJAtA tarIkeno, evo spaSTa anubhava nathI raheto paNa aspaSTa anubhava rahe che. dAdAzrI : spaSTa anubhava Apyo nathI tamane, aspaSTa ja Apyo che. aspaSTa anubhava eTale bahu moTI dazA kahevAya. mane spaSTa anubhava che ne tamane aspaSTa che, eTalo ja phera rahyo.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.2] aspaSTa vedana - spaSTa vedana papa A aspaSTa to ApeluM che ne, e kaMI tamAruM kamAyeluM che? dhIme dhIme kamANI bhegI karavAnI che. jAte kamAyelA nahIMne ! jAte rastesara Avyo hoya ? ame rastesara gayelA. varlDamAM aspaSTa vedana koIneya hoya nahIM. aspaSTa vedanamAM Avyo eTale te spaSTa vedanamAM TUMka samayamAM AvavAno ja. AkhuM jagata AtmA saMbaMdhI zaMkAzIla che, jyAre tamane enuM vedana che. aspaSTa vedanA ane spaSTa vedanamAM bahu Dipharansa nathI. dukAna mAMDI te pachI Avaka cAlu thavAne zuM vAra ? cAra kalAkanI ja. mahAvIra bhagavAna batrIsame varase je anubhavatA hatA, te tamane ApyuM che ane tame te anubhavo cho. darzana tirAvaraNa thatA thayuM aspaSTa, ajJAta' thatA thaze spaSTa praznakartA H amane spaSTa vedana kyAre thAya ? dAdAzrI : bahAra darzanamAM badhuM tamane AvI gayuM che, paNa rUpakamAM nathI AvyuM ane rUpakamAM Ave tyAre spaSTa vedanA thAya. amuka bhAga rUpakamAM AvI gayo, paNa A dhaMdhA-rojagAra, bIjA badhAmAMthI samajathI chUTI gayA chIe paNa jJAnathI chUTyA nathI. eTale jJAnathI chUTe tyAre spaSTa vedana thAya. have dhIme dhIme AjJA pALazone, tema spaSTa vedana bhaNI jaze ! - have ame kahIene e pramANe A badhuM satsaMga karatA karatA spaSTa vedana, dhIme dhIme, aMze aMze pragaTa thatuM jAya. e spaSTa vedanA thAya e bIjo pAyo, pachI trIjo pAyo kevaLajJAna, sayogI kevaLI. te badhuM ja dekhADe. praznakartA : lokAloka. dAdAzrI : lokAloka. atyAre lokAloka amane samajAyuM kharuM, paNa rUpakamAM nA Ave. eTale kevaLadarzanamAM kharuM ane bhagavAnane kevaLajJAnamAM varta e trIjo pAyo ane cotho pAyo ayogI to eka kSaNe ene TAIma ja nathI. eka kSaNavArano TAIma che. eTale trIjo pAyo TheTha sudhI rahe che.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa6 AptavANI-14 (bhAga-5) deha chUTatI vakhate cotho pAyo utpanna thAya te ghaDIvAramAM, sahejavAramAM, AMkhanA mIMcakArAmAM ja ! pahelA pAyAmAM aMze kevaLadarzana sudhI pahoMcAya. bIjA pAyAmAM pUrNa kevaLadarzana sudhI Ave. trIjA pAyAmAM kevaLajJAna Ave. A kALane lIdhe kevaLajJAna aTakyuM che. A akrama vijJAna che, eTale sIdhI-DirekTa vastu ja prApta thaI jAya. jJAnInI kRpAthI ja vastu prApta thAya. AjJApAlate aspaSTamAMthI thAya spaSTa vedanA praznakartA H AtmAne spaSTa vedananI bahu utAvaLa lAgI che. dAdAzrI: najIka AvI gayA, eTaluM ja jovAnuM. A kALamAM AzA nA rakhAya. spaSTa vedana to jJAnI puruSa ekalAne ja hoya, bIjA koIne hoya nahIM. kAraNa ke teo pUrvanuM badhuM laIne AvelA ! ne ApaNe utAvaLa karavIye nahIM. utAvaLa karavAthI navo roga pesI jAya. ApaNe pAMca AjJAmAM ja rahevuM. AmAM lobha karavA jevuM nahIM. praznakartA : nA, lobhanI vAta nathI, dAdA. A to e sthiti samajavAnI vAta che. dAdAzrI : spaSTa vedana bahu UMcI vastu che. pote bhagavAna ja thaI gayo. praznakartA aMdara mAro AtmA judo che evo anubhava nathI thato. dAdAzrI : atyAre spaSTa judo che eno anubhava nA ja thAya. atyAre to aspaSTa anubhava che, spaSTa mAre ekalAne ja hoya. tamAre AjJA pALo tyAre dhIme dhIme spaSTa thavA mAMDe. A badhAne aspaSTa vedana hoya. ane A bIjI badhI bhrAMti UDI jAya enI. praznakartA: enA AvaraNo tUTI jAya, pelA upalA je AvaraNo? dAdAzrI : AvaraNanA pelA bhAvo tUTI jAya, mamatva ghaTI jAya. praznakartA: eTale 'huM chuM' e ghaTI jAya ?
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.2] aspaSTa vedana - spaSTa vedana pa7 dAdAzrI : mamatva ane ahaMkAra e be ghaTI jAya. eTale tamAre mamatA vadhe che ke ghaTe che ? praznakartA: vadhatI nathI eTaluM to nakkI ja che. dAdAzrI : nA, ghaTI gaI che. have A ahaMkAra vadhe che ke ghaTe che? praznakartA: haM, Ama karuM chuM evuM lAgatuM nathI. dAdAzrI : barobara che. eTale AmAM bIjuM kazuM nathI. tamAre potAnA vicAra nA karavA ke mane zuM thayuM evuM ? tamAre to huM kahuM eTalo vakhata ahIM satsaMgamAM besa besa karavuM. aspaSTa anubhave paNa bhogave ajAyaba pada praznakartA : spaSTa anubhUti mATe kAusagna avasthA athavA AsananI bIjI koI avasthAmAM rahevuM vadhAre sAruM hoya ? dAdAzrI : spaSTa anubhava khoLazo nahIM, aspaSTa thayuM e sAruM che. spaSTa anubhave to huM ekalo ja chuM. A pade AvatA AvatA to bahu TAIma le. e tArI mahenata nakAmI jaze. ApaNe je che ne, ene pUrNAhuti karo. bahu sarasa thaI gayuM che. A to pratIti thaI, lakSa thayuM, anubhava thayo. aspaSTa anubhava paNa ATaluM badhuM thayuM. have loka to pratIti hoya toya bahu thayuM, kaheze. "AtmA chuM' enI pratIti bese toya paNa bahu thaI gayuM have. praznakartA: spaSTa vinA saMtoSa thAya nahIM paNa ? dAdAzrI : nA, e saMtoSa to khoTo lobha che eka jAtano. AmAM lobha peThone to khalAsa thaI jAya. ciMtA-biMtA nathI thatIne ? praznakartA : nathI thatI. dAdAzrI : pachI have AthI zuM vadhAre joIe ? praznakartA spaSTa thAya eTale to enuM sukha kaMIka anubhavAyane? dAdAzrI : Akho dahADo anubhava thAya che ne ! Akho dahADo kaSAya
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 AptavANI-14 (bhAga-5) nathI, nahIM to Akho dahADo kaSAya hoya. pAMca mahAvrata che A to. ohoho ! A to moTo anubhava ! praznakartA: dAdA, emAM to koI zaMkA ja nathI. dAdAzrI: nA, ema nahIM. A kaMI dehano anubhava nathI. dehAdhyAsa hoya A. A to moTAmAM moTo anubhava, niraMtara AtmA judo evo anubhava. aspaSTa vedana, "huM kartA nathI" evuM bhAna thAya ene ane huM anaMta jJAnavALo chuM, anaMta darzanavALo chuM ne anaMta zaktivALo chuM" evuM potAnuM bhAna thAya. "huM caMdulAla chuM e bhAna tUTI jAya ane pachI "huM zuddhAtmA chuM' evuM potAne bhAna thAya paNa aspaSTa kahevAya. aspaSTa eTale tadana chUTo nahIM, tanmayAkAra ! have ATaluM ja thavuM bahu che. Ano eka AnI bhAga koI avatAramAM thayo nathIne ! koIneya thayo nathI ! A je tamane maLyuM che eno eka AnIya koIne maLe to ene samakita kahevAya. A to ajAyaba pada maLyuM che ! paNa A padane bhogavatA AvaDavuM joIene tamane ! A to peluM saheluM maLI jAyane, eTale vAta samajAya nahIM. satsaMga-AjJA e spaSTa vedata prAptinA upAya praznakartA : A spaSTa vedana tarapha dhIme dhIme AgaLa vadhAya enA mATe mahAtmAe kevo puruSArtha karavo? dAdAzrI : A satsaMgamAM rahevAthI. satsaMgamAM rahevAthI vyavahAra guMThANuM UMcuM jatuM jAya dahADe dahADe, ene spaSTa vedana baMdhAya. ahIM satsaMgamAM paDI rahevAthI, AjJAmAM rahevAthI guMThANuM UMcuM jatuM jAya. karmo badhA ochA thaI jAya dahADe dahADe. je vAsaNa khAlI karavA mAMDyuM e vAsaNa khAlI thaI jAyane ! bhalene camace camace ghI Apato hoya paNa vAsaNa to khAlI thaI jAyane ! karmanI nirjarAo thayA kare tema tema halako thato jAya. A kALe spaSTa vedana sudhI pahoMcI zakAya ema che. A to akrama eTale karma khapAvyA sivAya AtmA prApta thayo. peluM
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.2] aspaSTa vedana spaSTa vedana kramika eTale karma khapAvI khapAvIne AgaLa javAnuM, te bahu muzkelI. ene kramikamAM 'A nhoya,' 'A nhoya' evI je zraddhA, e ene sukha Ape che ane A zabdo che te ja huM chuM, e ja ene AnaMda Ape che. eTale pudgala chUTyAno AnaMda che, AtmAno AnaMda nathI emAM. ane AtmAno AnaMda to ame AtmA hAthamAM ApIe te ghaDIe AnaMda Ave. paNa aspaSTa vedana ! 59 spaSTa vedata thatA sudhI levuM jJAtI puruSanuM avalaMbata jyAM sudhI AtmAnuM spaSTa vedana nathI, tyAM sudhI jJAnI puruSanuM nididhyAsana e spaSTa vedana che. kRpALudeve zuM kahyuM ke jJAnI puruSa agara sadguru, e ja ApaNo AtmA che. kyAM sudhI ke jyAM sudhI spaSTa vedana tamane thayuM nathI, aspaSTa vedana che mahIM. sukha utpanna thAya che paNa kevI rIte, kyAMthI thAya che ne zuM thAya che e jyAM sudhI aspaSTa che, tyAM sudhI jJAnI puruSa tamAro AtmA che ane mahIM spaSTa utpanna thayuM, eTale tame chUTA thayA. pachI svataMtra thayA. aspaSTa tyAM sudhI jJAnI puruSanuM avalaMbana che. e potAno zuddhAtmA che, potAno ja AtmA che. e je kahe ema karavAnuM, to pachI badhA Agamono bheda, badhA zAstrono bheda potAne pamAya. bhUlone lIdhuM aTakyuM spaSTa vedata praznakartA : evaralAsTiMga (kAyamI) avalaMbana mATe kevA svarUpanuM avalaMbana levuM ? dAdAzrI : svarUpanuM kazuM avalaMbana nahIM. 'huM zuddhAtmA chuM' e pratIti tamane evaralAsTiMga che. have spaSTa vedana thavA mATe kahyuM ke A dAdA e jJAnI puruSa, e ApaNo AtmA. jyAM sudhI spaSTa vedana nA thAya tyAM sudhI e je kahe e pramANe kara ane spaSTa vedana thaze eTale mahIM je kahe e pramANe karavAnuM. amane mahIMthI je kahe, e pramANe karIe ame. ane e mahIMthI kahenArane ame 'bhagavAna' kahIe chIe. amArI bhUla pelI
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) nA thAya. pelI bhUla thAya to uparI hoya. A tamAre badhAne haju amuka bhUlo thAya che eTale huM uparI tarIke chuM. paNa e bhUlo thAya nahIM, to tyAM spaSTa vedana thayuM haze. ane te pelA dekhADe pachI, mArI jagyAe pelA AvI jAya. ane pelI badhI bhUlo thaI rahI eTale tame ne e eka ja. bhUla dekhADanAra ane bhUlanA karanAra, e eka thaI jAya. ukela to lAvavo paDazene ke nahIM ? 60 praznakartA : dAdA, enI e ja vAta Apa pharI jyAre kaho cho tyAre eno vaLI vadhu ughADa nIkaLe che. dAdAzrI : e peluM eka AvaraNa tUTe, pachI bIjuM tUTe. te A badhI paDavALI cIjane ! te paDa tUTatA jAya ema vadhAre samajAtuM jAya. jyAre pUruM samajAya tyAre ene prakAza thaze eno. phAIlo-karmo khape mahAtmAte thaze spaSTa vedata praznakartA : dAdA, ApaNA jJAna pachI mahAtmAone eTalI khabara paDI ke AtmA anaMta sukhanuM dhAma che. have e je spaSTa vedana anubhavamAM AvavuM joIe, tyAM bAdhaka kAraNa kayuM che ? dAdAzrI : e vedanamAM bAdhaka kAraNa phAIlonuM bahu jora che. e phAIlonuM jora jo vadhAre nA rahe to anubhava vadhato jAya. evuM che ne, koI bapore doDha vAge kahe ke 'mAre bahAra javAmAM zuM harakata che ?' tyAre kahe, 'bhaI, atyAre doDha vAgyo che. pAMca vAge jajene, nahIM to akaLAmaNamAM dama nIkaLI jaze tAro !' eTale A phAIlonuM jora che ne, tene lIdhe badhuM Ama thayA kare. phAIlo ochI thaze eTale enI meLe ja phera paDaze. phAIlo ochI thAyane evuM karo, pAMca AjJA pALo. basa eTaluM ja karavAnuM, bIjuM karavAnuM che nahIM. A badhI phAIlo ochI thazene, pachI to AnaMda mAze nahIM. AnaMda UbharAze ne pADozavALAneya lAbha thaze. kAraNa ke koI paNa vastu UbharAya eTale bahAra nIkaLe ne bahAra nIkaLe e bIjAne kAma lAge. te pADozIneya
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.2] aspaSTa vedana - spaSTa vedana 61 lAbha thaze. atyAre phAIlano nikAla karavAmAM ja AnaMda Avato nathI. A badhA DakhA e AnaMdane cAkhavA detA nathI. akrama vijJAna che e karma khapAvyA vagaranuM vijJAna che. karma khapAvyA hoya to vAra ja nathI, spaSTa vedana thaI jAya. A huM karma khapAvIne Avyo chuM, te mane spaSTa vedana che ja ne ! huM to badhuM khapAvIne Avelo chuM ane AkhA varlDanuM vijJAna laIne Avyo chuM. kramika mArga eTale karma khapAvIne AgaLa javuM ane A akramamAM karma khapAvyA sivAya che. eTale tamAre have nikAla karavo rahyo. te phAIlono nikAla jema jema karatA jazo, tema spaSTa vedana thatuM jaze. tamAre devuM raheluM che ne mAre devuM vaLI gayeluM che. kothaLA badhA (bharelo mAla) jema khAlI thaze tema rUmo khAlI thaze. haju to kothaLA badhA bharelA che ane mahIM pesAya nahIM, evI jagyA che. spaSTa jJAna to kyAre thAya ? badhA kothaLA khAlI thaI jAya mahIM, ne AjJAmAM rahevAya tyAre. praznakartA : paNa aspaSTa to atyAre gaNAyane, dAdA ? dAdAzrI : aspaSTa eTale eya bahu moTuM jJAna che. jene varlDamAM ajAyabI kahevAya evuM jJAna che. spaSTa vedata aTakyuM, viSaya-kapaTa-saMsArI prasaMgathI praznakartA: bIjA koI bAdhaka kAraNa hoya to te vize phoDa pADazo? dAdAzrI : have e spaSTa vedana kyAM sudhI nA thAya ? jyAM sudhI A viSaya-vikAra nA jAya, tyAM sudhI spaSTa vedana nA thAya. eTale A AtmAnuM sukha che ke A kayuM sukha che, te "ekjhakTa" nA samajAya. e viSayanI hayAtI hoya, tyAM sudhI spaSTa vedana thAya ja nahIM. brahmacarya hoya to "oNna dhI momenTa' tarata samajAI jAya. spaSTa vedanA thAya eTale e paramAtmA ja thaI gayo kahevAya ! jene
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 AptavANI-14 (bhAga-1) sAMsArika duHkhano abhAva varte, kapaTa jatuM rahe eTale mahIM spaSTa anubhava thavA mAMDe. kapaTane laIne anubhava aspaSTa rahe che. je jeTalA pramANamAM amArI pAse khulluM kare, te teTalo amArI sAthe abheda thayo ne jeTalo abheda thayo eTalo spaSTa anubhava thAya. ApaNane AtmA prApta thayo che, eTale ApaNe satsaMgamAM paDI rahevuM joIe. satsaMga eTale AtmAno saMga ! ahIMthI jo pAcho kusaMgamAM peTho ke A raMga UtarI jAya. kusaMganuM eTaluM badhuM jora che ke kusaMgamAM sahejavAra javuM nahIM ane ghara mATe to kRpALudeve kevo kusaMga lakhyo che ke ene "kAjaLa koTaDI" kahI ! have gharamAM rahevuM ane asaMga rahevuM, e to jAgRti rAkhavI paDe. amArA zabdonI jAgRti rAkhavI paDe. amArI AjJA pALavI joIe to gharamAM rahI zakAya ! athavA to asara kyAre nA thAya ? spaSTa vedanA thAya tyAre asara nA thAya. ane spaSTa vedana kyAre thAya ke saMsArI saMga" "prasaMga" nA thAya tyAre ! "saMsArI saMga'no vAMdho nathI, paNa prasaMga'no vAMdho che. tyAM sudhI "spaSTa vedana' nA thAya. saMga to A zarIrano che, baLyo ! paNa pAcho prasaMga to ekalA Ama nirAMte besI rahevuM hoya toya nA rahevAya. amane to A saMga ja bhAre paDI gayo che. te pAchA prasaMga karavA kyAM jaIe ? A saMga ja mahIMthI bUma pADe, aDhI vAgI gayA, hajI cA nathI AvI ! che pote asaMga ane paDyo che saMgaprasaMgamAM ! spaSTa vedana kyAre thAya ke A mana-vANI-dehamAMya potAnuM mAlikIpaNuM nA hoya. amArI nirvicAra dazA che, amArI nirvikalpa dazA che, amArI niricchaka dazA che, tyAre A dazA utpanna thaI che. e dazAne ame dhanya dhanya gaNIe chIe, ene namaskAra karIe chIe. eTale A dazAe pahoMcavAnuM che. pachI ekAda sTezana rahyuM che to chone rahyuM. ATalA badhA sTezano oLaMgyA, have ekano zuM hisAba ? ane teya bhagavAnanI hadamAM ja hoya. signaleya AvI gayuM, badhuM AvI gayuM, kyAranuMya AvI gayuM. tamAreya signala oLaMgI lIdhuM. pleTaphorma to nathI AvyuM paNa signala to oLaMgyuM che.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.2] aspaSTa vedana - spaSTa vedana 63 praznakartA: bhagavAnanI hada ane bhagavAnanI hAjarI beya ? dAdAzrI : hA, bhagavAnanI hada ne bhagavAnanI hAjarI ! e to kalyANa karI nAkhene ! spaSTa vedanamAM jJAtI dukhate vede tahIM, jANe mAtra praznakartA: Apa kaho cho ke amane spaSTa vedana che, to e vize vadhAre samajavuM che. dAdAzrI : jeTalA aMze AtmA jANyo teTaluM vedanA thAya. aspaSTa vedanamAM sukha aMtarAya, jyAre spaSTa vedanamAM sukha sIdhuM Ave. vedanamAM phera hoya. spaSTa vedanA thAya tyAra pachI e sukha-duHkhane khAlI jANe. aspaSTa vedana che ne, tyAM sudhI vedakabhAva vadhato-ocho rahe che. jeTalI spaSTatA thaI teTalo ane spaSTa vedanamAM pote jANe ekaluM ja. jJAnI'ne ahaMkAra hoya nahIM eTale e pote duHkha bhogave nahIM. jyAM sudhI AtmAnuM aspaSTa vedana che tyAM sudhI e duHkhane vede, eTale ke duHkhatI dADhanA jJAtA-draSTA rahevAnA prayatnamAM hoya. jyAre "jJAnI puruSa' ke jemane AtmAnuM spaSTa vedana hoya te duHkhane vede nahIM, paNa jANe mAtra. svarUpajJAna'vALAne dADha duHkhatI hoya to te duHkha bhogave nahIM, paNa eno ene bojo lAgyA kare, potAnuM sukha aMtarAya, jyAre amane to amAruM sukha aMtarAya nahIM, AvyA ja kare. loko jANe ke A "dAdAne azAtA vedanIya che, paNa amane vedanIya asara nA hoya ! vyavahAramAM vedanIya gaNAya. amAruM vyavahAranuM ghaNuM UMcuM dasamuM guThANuM hoya. nizcayanuM bAramuM guThANuM, paNa amAro spaSTa anubhava, spaSTa vedanA ane tamAruM aspaSTa vedana. AtmA hAjara thayAnuM sukha utpanna thAya. sukha svabhAvI ja che. AtmAno svabhAva ja paramAnaMdI che. paNa ApaNA vicAro badhAya sukhane AvavA na de. ApaNane pahoMcavA nA de, e vacce halAya halAya kare.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 AptavANI-14 (bhAga-5) jJAtIne niraMtara svapariNati, spaSTa vedanamAM spaSTa vedana eTale amAre parapariNati ulecavI nA paDe. parapariNati utpanna thAya nahIM ne hoyeya nahIM, svapariNatimAM ja rahe ne A tamAre badhAne parapariNati ulecavI paDe. parapariNatinA pariNAma UbhA thAya tene ulecavA paDe, khaseDavA paDe, dUra karavA paDe. praznakartA dUra karavA ja paDe, dhakkA mArI mArIne bahAra kADhavA dAdAzrI: dhakkA mArI mArIne, kAraNa ke A eka avatAramAM anaMta avatAranuM sATuM vALI devAnuM che. spaSTa vedata thatA sudhI jJAna vadhyA kare praznakartAH Apane jJAna pragaTa thayuM pachI jJAnaprakAza eTalo ja rahe ke vadhyA kare ? dAdAzrI : amAre to A "anubhavajJAna che. emAM be prakArano prakAza nA hoya, niraMtara eka ja prakArano prakAza rahe. amane AtmAno spaSTa anubhava hoya. jyAM sudhI AtmAno spaSTa anubhava nA hoya tyAM sudhI jJAna vadhyA kare, paNa spaSTa anubhava thaI jAya eTale e jJAna pUruM thaI jAya. jJAnI puruSa eTale AtmAnubhavI puruSa ane saMpUrNa anubhavI. praznakartA chelle koI bhAvaka paramANu ja nA rahene ? jJAnIne A ka" hoya ? dAdAzrI : amArI dazAmAM bhAvakanuM paramANuya nA rahe. ame je jagyAe beThA chIe e jagyAe tame Avo to tamArA paNa bhAvaka nA rahe. pachI koI bUma pADanAra mahIM nA rahe. zuddhAtmAnA spaSTa vedanamAM Ave to "ka" nA rahe. A "sAyansa mAtra samajavAnuM che. A jJAna to "ITaselpha" kriyAkArI che. A jhINI vAta samaje to ja mokSa thAya.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4.2] aspaSTa vedana spaSTa vedana spaSTa vedatamAM vANI 'jema che tema' nIkaLe praznakartA H spaSTa vedana vakhate vANI kevI hoya che ? dAdAzrI : pahelA pAyAmAM AtmAnuM lakSa bese, bIjA pAyAmAM dezanA cAlu thAya. 65 praznakartA : vANI evuM sAdhana che ke aMdara zuM anubhava thAya che, e vyakta karavAnuM ? dAdAzrI : bIjuM zuM tyAre ? praznakartA : mULa vastu AkhI jemane anubhavamAM varte che, tyAre emanA zabdo paNa e anubhava sudhI pahoMcADI zake ? dAdAzrI : hA, to ja 'jema che tema' vANI nIkaLene ! spaSTa vedana thAya tyAre evI vANI nIkaLe, nahIM to ekuMya vAkya sAcuM nA nIkaLe. dAdAtI TeparekarDa, mAlikI vagaratI praznakartA : dAdA, A spaSTa vedana e anubhavapada, paNa A TeparekarDanuM sAcuM vAkya nIkaLavuM enuM kanekzana zuM che ? dAdAzrI : spaSTa vedanathI ene badhuM ja hoya, badhI ja siddhio hoya ! praznakartA : be divasa pahelA ja Ape pharaka dekhADyo. ApanA TeparekarDamAM ne amArA TeparekarDamAM thoDo pharaka dekhADyo. dAdAzrI : zuM ? praznakartA : Ape kIdhuM ke mAre to mAlikI che ja nahIM ane tamane hajI thoDI ghaNI mAlikI che aMdara eya cAritramohamAM. dAdAzrI : e tamane nizcayathI, darzanamohathI mAlikI nathI hotI, paNa eTalI hajI spaSTatA nathI thaI. eya spaSTatA kALe karIne thAya. ghaNA kALa pachI, AtmAnuM spaSTa vedana karyA pachI thAya. e vedana karye ja chUTakone ! jema koI mANasa nathI kahetA ke bhogAvalI karma che, te bhogavavA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) AvavuM paDyuM ? evuM A eka bhogAvalI karma kahevAya. kAraNa ke AtmA jANyA pachI rahyuM zuM ? bhogAvalI. ene cAritramoha kahevAmAM Ave che. spaSTa vedatamAM kAyama ullAsa, samAdhi pAme siddhAMta 66 praznakartA : dAdA, Apane kAyama ullAsa ne kAyama sphUrti rahe che enuM zuM rahasya che ? dAdAzrI : e to spaSTa hoya to ja rahene ! A to spaSTa thayeluM ne tamAre aspaSTa rahyuMne ! aspaSTa to A kALamAM bahu moTuM pada kahyuM che. A to amAre to spaSTa, beu spaSTa juduM, chUTuM paDeluM. ame AtmA bilakula aspaSTa nahIM tevo jANyo che ane tamane aspaSTa eTale ghaDIkamAM ullAsamAM Ave, ghaDIkamAM pAchuM paDI jAya, evuM thAya. spaSTa vedana thaye varte kAyamatI samAdhi have 'kaMIka che' evuM tamane je jJAna beThuM, enA pariNAma tame joyA paNa haju tame kazuM spaSTa joyuM-karyuM nathI. spaSTa vedana thayuM nathI, aspaSTa vedana che. eTale 'kaMIka che' evuM lAgyuM tamane paNa 'A che' evuM Disijhana haju AvyuM nathI. praznakartA : 'A che' e nakkI thayuM nathI ? dAdAzrI : 'A che' e nakkI kyAre thaze ? kevaLajJAna thaze te vakhate. atyAre to jema jema anubhava thatA jaze, tema tema spaSTa vedana thaIne UbhuM raheze. pachI kevaLajJAna thaze. AtmAnuM spaSTa vedana jyAre tamane thaze tyAre kAyamanI samAdhi raheze. jyAM sudhI 'spaSTa vedana' thAya nahIM, tyAM sudhI 'siddhAMta' prApta nA thAya.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5] avyAbAdha : abAdhya [5.1] avyAbAdha svarUpa AtmAne to sparza koI paNa bhautika sukha-du:kha pariNAma praznakartA avyAbAdha svarUpano artha samajAvo, avyAbAdha eTale zuM? dAdAzrI : avyAbAdha eTale A zarIrane kaMI bAdhA-pIDA thAya, kaMI caNyuM, ke bIjuM kazuM vAge, tApa lAge, TADha vAya, dajhAya, pANIthI DUbADI de, paNa "ene koI pariNAma aDe nahIM. A duniyAnI koI cIja ene kazuM ja kare nahIM. eTale jyAM AgaLa bhayaMkara nukasAna karanArI cIjo che, tyAM enAthI badhI vastu khalAsa thaI jAya evI hoya, to paNa tyAM "ene kazuM thAya nahIM. AtmA pote sukha pariNAmavALo che. "enuM sukha koIthI laI zakAya tema nathI. pote avyAbAdha svarUpI che. gajabanI jAhojalAlI che potAnI pAse ! tyAM duHkha aDe ja kema ? duniyAmAM koI vastu "ene duHkha de nahIM agara sukha Ape nahIM. potAnA svayaMsukhathI ja, potAnI anaMta zaktithI, jIvanAra pote. evo avyAbAdha svabhAva, pachI ene upAdhi ja na hoya !
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 AptavANI-14 (bhAga-5) svayaM prANa-zaktithI jIvatAra, svayaM sukhano bhoktA AtmAne avalaMbananI koI jarUra nathI. oDhavAnI-pAtharavAnI ke khAvAnI-pIvAnI koI avalaMbananI jarUra nathI. pote svataMtra nirAlaMba rahI zake. e potAnA prANa, potAnA sukhe karIne jIve che, bIjA koInI jarUra nahIM. mANasa che te havA hoya to jIve, pANI hoya to jIve, khAvAnuM hoya to jIve, paNa Ane to koI cIjanI jarUra nahIM. koI jIvADanAra nahIM, koI ene mAranAra nahIM, koI duHkha ApanAra nahIM. anaMta avatAra, anaMta muzkelImAMya paNa e muzkelI pUpha, muzkelI rahita. ene koI muzkelI aDe nahIM, koI duHkha aDe nahIM. maraNa thAya nahIM enuM. koI paNa evo upAya nathI je enuM maraNa kare. ane jIvana ApI zake nahIM koI. potAnI svayaM zaktithI ja jIvanAra ane svayaM sukhano bhoktA. praznakartA svayaM sukho eTale kevA sukho ? dAdAzrI : je sukha, duHkha vagaranuM hoya, aMtara duHkha nA Ave. je sukha Imozanala vagaranuM hoya, nirAkuLatAvALuM hoya. gALo bhAMDe to vyAkuLa nA thaI jAya ane phUla caDhAve to AkuLa nA thaI jAya. avyAbAdha, eTale bAdhA-pIDA rahita, aIphekTiva praznakartA: avyAbAdha svarUpI AtmA che, te haju vistArathI samajAvo. dAdAzrI : A saMsAramAM hareka cIja bAdhA-pIDAvALI che. kAraNa ke e cIjanuM maTiriyala, cIjanuM vajana che, dekhAva che, IphekTiva che, e badhuM duHkhadAyI ja che ne AtmAne to vajana nathI, dekhAveya nathI eTale e anuIphekTiva che. praznakartA : anu-IphekTaDa bAya enithiMga phroma AuTa sAIDa (bahAranI bAjuthI koI paNa vastuthI asara rahitI ?
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.1] avyAbAdha svarUpa dAdAzrI : koI paNa sthiti evI nathI ke je enI sepha sAIDane (salAmata jagyA) toDe, evuM avyAbAdha ! ane ArapAra jAya pAchuM. 69 A agnino moTo bhaDako baLato hoya ne, mahIM Aga lAge toya e agninIye ArapAra nIkaLI jAya. eTama baoNmba phATato hoya tenI vacce rahIne cAlyo jAya paNa dajhAya nahIM. kAraNa ke e agni sthULa che ane A AtmA to sUkSmatama che, ene sparza kema thAya ? avyAbAdha svarUpa che eTale AtmAne kazuM thAya nahIM. koI paNa tene toDe nahIM. divAlane judI pADyA sivAya ArapAra jAya evo sUkSmatama. A moTA-moTA DuMgaronI paNa ArapAra jato rahe haDahaDATa ane ene koI bAdhA-pIDA kare nahIM. bAdhA-pIDA kone te zA kAraNe ? praznakartA : A pIDA kone thAya che ? dAdAzrI : AtmAne kyAreya pIDA aDI ja nathI ane jo pIDA aDe, eno sparza thAya to e pIDA sukhamaya thaI jAya. AtmA anaMta sukhanuM dhAma che. mAnelA AtmAne pIDA thAya che, mULa AtmAne kazuM ja thatuM nathI. mULa AtmA to avyAbAdha svarUpa che ! jarAya bAdhA-pIDA vagarano che ! A dehane charI mAre, kApe to bAdhA-pIDA UbhI thAya paNa AtmAne kazuM ja nA thAya. A mana-vacana-kAyA sthULa che eTale e bAdhA-pIDA svabhAvanA che, pelo avyAbAdha svabhAvano. enuM koI nAma nA le, ene kazuM ja thaI zake nahIM. koI cIja ene bAdhA-pIDA karI zake nahIM ane e koIne bAdhApIDA karI zake nahIM. pote koIne nA kare ane koI ene paNa nA karI zake. agni enI upara paDene, to agnine kaMI nukasAna nA thAya ane eneya nukasAna nA thAya. avyAbAdha eTale koI paNa ekabIjAne nukasAna karI zake nahIM. eTale AtmA koIne duHkha Ape evo che nahIM. bAdhApIDA svabhAvanA A deha che, A mana-vacana-kAyA che. e badhA pIDA ApanAra che ane teya ApaNA UbhA karelA. cokhkhA pudgalano evo guNa
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) nathI. mULa paramANu cokhkhA che, A cokhkhA nathI. A vikRta (vibhAvika) pudgala kahevAya che. AmAM pAvara bhareluM pudgala che te vikRta thayeluM che, eTale mana-vacana-kAyA duHkha Ape che. praznakartA: A pudgala avyAbAdha nathI ? dAdAzrI: kharuMne, je mULa pudgala, svAbhAvika pudgala e avyAbAdha svarUpa che paNa A vikRta thayeluM che, vikRti thayelI che. peThA tyAre AvA svarUpe peThA ane jataRI vakhate khUba duHkha ApIne jAya. A tame koIne dAna ApatA hoya te ghaDIe je paramANu pese, e jatI vakhate tamane sukha ApIne jAya. tame corI karatA hoya te vakhate mahIM paramANu pese, te duHkha ApIne jAya. eTale ApaNI vikRti che. che avyAbAdha paNa Aropita bhAvathI kare bAdhA-pIDA praznakartA: dAdA, Ape kahyuM ke AtmAnuM svarUpa evuM che ke enAthI koIne duHkha na thAya paNa saMsAramAM ApaNe joIe chIe ke eka mANasathI bIjo mANasa marI paNa jAya che. dAdAzrI: avyAbAdha eTale koI jIvane kiMcitmAtra duHkha nA thAya evuM potAnuM svarUpa che. chatAM huM sApa chuM evuM mAnIne sAmAne bacakuM bhare to sAmo marI jAya. kAraNa ke Aropita bhAva che ne jevuM mAne tevI zakti utpanna thAya. e mAnavAnI svataMtra zakti thaI hoya to jAtajAtanuM utpanna thAya. paNa evI zakti utpanna thaI to sAme pratikAra zakti necarathI utpanna thAya che. e "teM sAmAne kema mAryuM evI pratikAra zakti utpanna thAya. enAthI pelo gUMcAI jAya che. avyAbAdha samajatA thAya sAcI sepha sAIDa praznakartA: evI rIte ja potAne je duHkha thAya che e paNa potAnI avaLI mAnyatAne lIdhe thAya che ? dAdAzrI : e avyAbAdha evuM potAnuM svarUpa che, chatAMya A mAnI lIdhuM che ke "A mane thayuM." Ane "huM chuM mAnyuM eTale duHkha thayuM. A
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.1] avyAbAdha svarUpa 71 dajhAya che, ne bIjuM thAya che ne badhuM asaro thAya che ne ! eTale ame e svarUpamAM besADIe chIe. pachI ApaNe kazuM duHkha nA hoya. praznakartA: have dAdA, koI muzkelI nA naDe. dAdAzrI : tAruM svarUpa avyAbAdha svarUpa jevuM lAgyuM tane ? praznakartA : hA. dAdAzrI : koInAthI duHkha nA thAya evuM svarUpa che. praznakartA duHkha nA thAya have. dAdAzrI : sepha sAIDa thaI gayo tuM. A jagatanA loko tane kaMI paNa anasepha karavA mAge to tuM sepha sAIDa thaI gayo. kAraNa ke A jJAna samajyo. A jJAna samaje te badhAne AvuM thaI gayeluM hoya. darekane kazuM ja nA thAya. gALo bhAMDe toya kazuM nahIM, mAre toya kazuM nahIM, lUMTI le toya kazuM nahIM ane chatAM naphaphaTa hoya nahIM. naphaphaTane kazuM nA thAya. paNa e to naphaphaTane kazuM nA thAya eTale jANe ke duniyAe kADhI nAkhelo mANasa. A to duniyAmAM sarvivekavALo, kevo jAgrata ! niraMtara jAgrata ! avyAbAdha svarUpIne bhaya zo ? eTale mahAvIrane jagata-jIta kahyA. e koIthIya hAryA ja nahIM, ne loko to vAta vAtamAM hArI jAya che. jagatane to jItavAnuM che. AtmarUpa thayo eTale jagata jItAya. kAraNa ke pote avyAbAdha svarUpa che. AtmA avyAbAdha che eTale koI paNa vastu, koI cIja evI nathI ke ene bAdhA-pIDA karI zake. eTalo sepha sAIDa che. A duniyAmAM badhI tarakIbo nakAmI jAya. A sAyanTisTo game eTalI tarakIbo karane ke bIjA badhA e baoNmbavALA, badhI tarakIbo tyAM nakAmI jAya. koI tarakIba aDe nahIM agara tarakIba ene saheja paNa dajhADe nahIM, evo avyAbAdha svarUpI che. ene bhaya zo? DaravAnuM zuM rahyuM? evo AtmA tamAro che ane jo AtmA thayA cho, to zAne mATe DaravAnuM?
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) A deha che ne, te rUpI che. ene talavAra mAre, saLagAvI de badhuMya. rUpI eTale badhuM asara thAya. peluM arUpI kharuMne, te ene kApI nAkhe toye kazuM thAya nahIM. Ama kapAya ja nahIMne ! kapAya nahIM, baLAya nahIM, kazuM koIthI thAya nahIM ene. A bAdhA-pIDA vagarano ane deha to bAdhApIDAvALo che. eTale evo AtmA jo pote thaI gayo, pachI kaMI bhaya ja nA rahene ? 72 kSaNe kSaNe bhayavALuM jagata che. eka paNa sthAna A jagatamAM bhaya vagaranuM nathI. mahAtmAone avyAbAdhapaNAnA svabhAvathI emane bhayathI bahAra rAkhyA che. zuddhAtmAnI guphA to avyAbAdha svabhAvavALI che, temAM huM tamane besADuM chuM. koI kaheze, 'huM tamane mArI nAkhIza.' e bhaya pAmavAnI jagyAe ene zuM thAya ke 'huM avyAbAdha chuM, mane zuM mAravAnA ?" e avyAbAdha nA jANato hoya to e 'mane koI mArI nAkhaze to zuM thaze' evuM kaheze. koI kaheze, 'kApIne TukaDA karIza.' toya manamAM ApaNane ema lAge ke 'huM avyAbAdha chuM, zarIranA TukaDA thAya.' eTale pahelAthI enA guNo sTaDI karI rAkhavAnA, majabUta karI rAkhavAnA. avyAbAdha svarUpI koIte kiMcitmAtra duHkha tA de kharI rIte to jJAnI puruSe je AtmA jANyo che ne e AtmA to koIne kiMcitmAtra duHkha nA de evo che. koIne kiMcitmAtra duHkha na kare ane koI ene kiMcitmAtra duHkha na de evo zuddhAtmA che kharI rIte. paNa ApaNe A satsaMgamAM besI besIne e pada AkhuM samajI levAnuM che ke huM avyAbAdha svarUpa chuM. mAruM svarUpa avyAbAdha che. mAruM svarUpa evuM che ke koI jIvane kiMcitmAtra kyAreya paNa du:kha na karI zake ane sAmAnuM svarUpa paNa evuM che ke ene duHkha kyAreya nA thAya. evI ja rIte ApaNane paNa sAmo duHkha nA daI zake e anubhava thaI jAya. sAmAne eno anubhava nathI paNa mane to anubhava thaI gayo, pachI mArAthI duHkha thaze evI zaMkA nA rahe. jyAM sudhI sAmAne mArAthI
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.1] avyAbAdha svarUpa du:kha thAya che evI zaMkA saheja paNa thAya to tenuM pratikramaNa karavAnuM. e zaMkAnuM nivAraNa karavAnuM. ane 'ApaNuM' to tenuM te ja svarUpa che, avyAbAdha ! 'jJAnI puruSa' je gAdI para besADyA, te gAdI para beThA beThA kAma karyA karavAnuM ! duHkheya avyAbAdha svarUpane aDatA, thaI jAya sukha koI saMjogamAM koI cIja ene duHkha nA ApI zake. koI saMjogamAM koI cIja ene duHkha ApavA jAya ne duHkha ene Taca (sparza) thAya to du:kha, sukha thaI jAya. 73 praznakartA : duHkha Taca ja nA thaI zakene ene ? dAdAzrI : Taca thaI zake nahIM. paNa Taca thAya vakhate toya sukha thaI jAya. eTale zenA jevuM ke ApaNe A barapha hoyane, enI upara saLagatA kolasA, dhagadhagatA devatA nAkhyo, Akho Topalo bharIne, to A baraphanA DhagalAne dajhADAya kharuM ? barapha kaMI dajhAya nahIM, kolasA olavAI jAya UlaTA. praznakartA : hA, kolasA olavAI jAya. dAdAzrI : eTale evuM avyAbAdha svarUpa che. koI jAtanI bAdhApIDA nahIM ane A deha, mana-vacana-kAyA bAdhA-pIDAvALA che. ko'ke godo mAryo ke vAgyuM. lohI nIkaLyuM, upAdhi thaI paDI. dADha du:khI toya upAdhi, AMkha du:khI toya upAdhi, kAna phATe to upAdhi, paga phATe to upAdhi. narI upAdhi ne upAdhinuM saMgrahasthAna che A. bahAranA saMgrahasthAna jovA javuM enA karatA A saMgrahasthAna juo toya badhuM bahu che moTuM. zuddhAtmA thaI gaye, te jarUra have svarUpasthatI praznakartA : anaMta-avyAbAdha sukhano eka ananya upAya svarUpastha thavuM te ja che. e ja hitakArI upAya jJAnIoe dITho che. have prazna e che ke svarUpastha thavuM eTale zuM ? Ape amane je jJAna vakhate zuddhAtmAnuM je lakSa ApyuM te ?
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : e nahIM. e to ajJAnIonuM, kramikanI aMdara. dahADe dahADe svarUpastha thato jAya. praznakartA : e zuddhAtmAnuM je lakSa ApyuM ? dAdAzrI : lakSa nathI ApyuM, A to AtmA ja thaI gayo. zuddhAtmA thaI gayo, svarUpastha nahIM. svarUpastha e badhuM to nIcaluM pada che. avyAbAdha svarUpa anubhavAya, 'nhoya mAruM' kahetA AtmA avyAbAdha svarUpe che. enA avyAbAdhane saheja paNa harakata kare e badhuM parabhAyuM. saheja harakata thAya to "A parabhAryuM che, mAruM hoya, mAruM hoya" bole to tarata ene chUTuM paDI jaze. kAraNa ke AtmA tadana judo pADelo che. vakhate eTalI jJAtA-draSTA rahevAnI keTalAkamAM zakti nathI hotI, to evuM nA AvaDe to "mAruM hoya" ema kahI dIdhuM ke chUTuM. paNa e nA bole to vaLage e, eno bojo lAgyA kare, khUMcyA kare. praznakartA ane vyavahAramAMya keTalIka vakhata ke mAre kaMI lAgatuMvaLagatuM nathI evuM bolavAthIya phera paDI jAya che. dAdAzrI : hA, lAgatuM-vaLagatuM nathI e bolyo ke tarata chUTA thAya, te evuM A. ApaNane parabhAryuM kahetA nA AvaDe to "mAruM hoya ema kahIe to e parabhAryuM thaI gayuMne ! mAruM hoya" kahe eTale patI gayuM. avyAbAdha svarUpane saheja harakata thAya to "mAruM hoya" ema kahI devuM. enuM avyAbAdha svarUpa jatuM ja nathI, eka kSaNavAreya. anubhava zreNI pUrNa thaze, avyAbAdhatA anubhave A jJAna maLyA pachI mANasa zreNI mAMDI zake, nahIM to zreNI ja mAMDI zake nahIMne ! A AkhA saMsAra samudramAM huM zuddhAtmA chuM' kahyuM, eTalo eno eka paga nIce paDyo. samudramAM eka paga nIce goThavAyo. te ApaNe zuddhAtmA, A jJAnanA lakSavALA. A bahAra zraddhAtmA bole to paga nIce goThavAyo nathI. A to AkhA saMsAra samudramAM paga ja koI jagyAe goThavAya nahIM, eTalI UMDAI ja nahotI AvatI. jyAM paga nIce
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.1] avyAbAdha svarUpa 75 goThavavA jAya to pANI, pANI nuM pANI. A paga goThavAyo, zreNI maMDAI. paga goThavAya eTale thAkyA hoya toye manamAM hAza rahe. eka page UbhA rahe, pachI dhIme dhIme bIjo paga goThavIe paNa eka goThavAvo joIe. to A paga goThavAyo, eTale puruSArtha cAlu thayo, nahIMto puruSArtha potAnA hAthamAM ja nahIMne ! thAkI gayA eTale DUbI gaye ja chUTako. paNa te A dariyo DUbADI deze, pAcho A dariyo DUbADatoya nathI. mUA, pAra vagarano thAka lAge toya DUbADe nahIM. ApaNe kahIe, DUbI javAno..? tyAre kahe, nA, DUbI maravAno nahIM, thAkamAM ne thAkamAM pharyA karo, kaheze. te A eka paga mUkyo ke zreNI mAMDe pachI. pachI zreNI eTale anubhavanA sTepiMga badhA. pahelo anubhava, sekanDa anubhava, tharDa anubhava ema karato karato jyAre AtmAnA avyAbAdha svarUpano anubhava, amane jevo avyAbAdha svarUpano anubhava hoya, tevo thAya tyAre e anubhava TheTha UMcAmAM UMco thaI gayo kahevAya. A kALamAM jyAM sudhI pahoMce che tyAM sudhIno anubhava thayo kahevAya, avyAbAdha svarUpano. "huM zuddhAtmA chuM' e lakSamAM beThuM, tyArathI anubhava zreNIo zarU thaI jAya. jIvaDuM paga nIce vaTAI gayuM to ene zaMkA paDe, niHzaMkatA nA rahI zake. mATe tyAM sudhI "caMdulAla pAse "tamAre pratikramaNa karAvavuM paDe ke caMdulAla, tame jIvaDuM vATya mATe pratikramaNa karo. ema karatA karatA sUkSmabhAvanI anubhava zreNI prApta thaze ane potAnuM svarUpa avyAbAdha svarUpa che ema lAgaze, dekhAze ne anubhavamAM Avaze. tyAra pachI zaMkA nahIM paDe. tyAM sudhI to japa AtmA, tapa AtmA, tyAga AtmA, satya AtmAmAM hoya che, e zuddhAtmAmAM nathI. e zreNI nA kahevAya. eTale e mANasa mokSe jaze ke kaI bAju jaze e kahevAya nahIM. zuddhAtmAnuM lakSa beThA pachI zreNI maMDAya. tyAra pachI potAnuM svarUpa avyAbAdha che, sUkSma che, amUrta che e anubhavamAM AvatuM jAya. sUkSmabhAvanI anubhava zreNI kyAre pUrNa thAya ke jyAre huM avyAbAdha svarUpa chuM ema thaI jAya tyAre.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] abAdhya svarUpa bAdhA-pIDAmAMya chevaTe ThaMDaka thAya e abAdhya anubhava praznakartA : AtmAnuM abAdhya svarUpa samajAvavo. dAdAzrI : mANasane game eTalA duHkhamAMye chevaTe abAdhya anubhava thAya che, pratyeka jIvane. tethI to jIvI zake che. game teTalA du:kha AvyA hoya, paNa rAtre mahIM kaLa vaLe ne sUI jAya pachI. praznakartA H hA, TharI jAya pachI. abAdhya ! dAdAzrI : alyA, du:kha jatuM rahyuM ? duHkha to eTaluM ne eTaluM ja che, e pote abAdhya svarUpa che. AtmAno abAdhya svabhAva ane manano phrekcara thavAno svabhAva. pAMca kalAka bhayaMkara du:kha bhogavyA hoya ane chaThThA kalAke sukha Ave to AtmAnuM abAdhya sukha tyAM UbhuM thAya. abAdhya eTale koI bAdhA-pIDA nA kare evo anubhava. evo rahe che ne badho ? eka phero khUba vAgI gayA pachI ThaMDaka thAya che, zenAthI ? zAthI thAya che ? hAtha kapAI gayo te vakhate duHkha thayuM, badhuM thayuM. pachI mahIM ThaMDaka thAya che te zuM ? AtmAno guNa ethI, nahIM to duHkha ja rahyA karavuM joIe ne ?
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5.2] abAdhya svarUpa 'je draSTA che dRSTino, je jANe che rUpa. abAdhya anubhava je rahe, te che jIvasvarUpa.' 33 -zrImad rAjacaMdra kRpALudeve pachI evuM kahyuM ke jene bAda karatA karatA bAkI rahe, te abAdhya. hAtha nahIM, paga nahIM, ema bAda karatA karatA je bAkI rahe e abAdhya ema kahyuM. ajJAtatAmAM paNa abAdhya, te AtmAnubhava praznakartA : abAdhyano potAno je anubhava thAya e potAnA svarUpamAM Ave ? dAdAzrI : nA, e spaSTa svarUpamAM to Ave nahIM. paNa abAdhya anubhava thAya ene ane e AtmAno anubhava che. abAdhya anubhava eTale dhaNI to marI gayo, pachI je ro-kakaLATa cAlyA, tophAna-tophAnatophAna. Ama che ne pachI rAtre jarAka kaLa vaLe, ene ThaMDaka lAge. te ghaDIe enI khoTa vadhI ke ghaTI ? khoTa to hatI ja. te abAdhya anubhava, jIvamAtra tethI jIvI zakene ! abAdhya anubhava nA hoyane, to jIvI nA zake. A to mane nAnapaNathI samajAI gayeluM, abAdhyanA anubhavanuM. praznakartA : ApaNane koI baMdhana naDe nahIM, e mukta thaI jaIe. potAnA svarUpane jANe abAdhyasvarUpa ema huM samajato'to. dAdAzrI : nA, evuM nahIM. abAdhya eTale bAdhA-pIDA rahitano anubhava thaI jAya mahIM. game eTalI khoTa gaI hoya ne ke game tevuM thayuM hoya, duHkha paDyuM hoya paNa potAne abAdhya anubhava thAya. eTale jIva ahIM tethI jIvato rahe che. dareka jIvane A avazya thAya ja. A kyAMthI Ave che ? meM tapAsa karI, e kyAMthI AvyuM sukha atyAre ? duHkhamAM AvyuM kevI rIte ? e AtmAnuM che. praznakartA : e aMdara hatuM ja. dAdAzrI : hatuM ja e, e AtmAnuM abAdhya svarUpa.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ [] TaMkotkIrNa TaMkotkIrNa e tIrthakarato pAribhASika zabda praznakartA H caraNavidhimAM TaMkotkIrNa zabda Ave che eno artha samajAvo. dAdAzrI : TaMkotkIrNa e "sAyanTiphika zabda che, lokabhASAno zabda nathI. A eka pAribhASika zabda che, bahu moTo gUDhArthavALo. praznakartA: to e jaina paribhASAno zabda che ? dAdAzrI : A eka ja zabda ekalo evo che ke je zabdanuM koI spaSTIkaraNa karI zake ema nathI. A pAribhASika zabda tIrthakaronA mukhAraviMdathI nIkaLelo che, artha sahita. e tIrthakarono Agavo zabda che, AgavI zodhakhoLa che. eTale vyavahAramAM pracalita nathI. e TaMkotkIrNa bahu UMco zabda che. eno artha koI samajI zake evI sthitimAM nathI, evo che. paMDitoya paNa nA samajI zake A, kAraNa ke eno adhara varDa (bIjo zabda) nathI. eno sAmo, pratika, bIjo adhara varDa ene berala pakaDAve evo zabda ja nathI. bhagavAnanI bhASAno e eka ja zabda evo che ke jeno artha Ama
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] TaMkotkIrNa ekjhekTa nA thAya. eTale TaMkotkIrNa A tIrthaMkaro ekalAno ja zabda che. bIjI jagyAe vaparAya nahIM evo zabda pAcho. bIjI jagyAe vaparAya to bhASAmAM Ave. 79 tIrthaMkaroto zabda jJAtI samajAve saMjJAthI TaMkotkIrNa e bhagavAna samajyA che ane jJAnI samaje che. jJAnI zabdathI nA samajAvI zake. zabdathI samajAvI zakAya evI nathI vastu. A ATalo sAhityanI bhASAmAM zabda ja nathI. e tIrthaMkarono siddha zabda che, covIseya tIrthaMkarono. TaMkotkIrNa e saMjJA bhASAno zabda che. zAstrajJAnI kazuM samaje nahIM ene. e tIrthaMkara mahArAjano zabda che ane ene yathArtha jJAnI samaje ke e TaMkotkIrNa eTale zuM ? tamane samajAve kharA, paNa tame tamArI bhASAmAM samajI jAva. zabdathI jeTaluM varNana samajAvAya eTaluM samajAve ane peluM to AMkhe joIne bole. TaMkotkIrNa AMkhe dekhAya emane. TaMkotkIrNa e paramArtha bhASAno zabda che ane svAnubhava tenuM pramANa che. ane kevaLajJAna thAya tyAre ja A TaMkotkIrNa zabda samajAya tevo che. TaMkotkIrNa e zabda bahu bhAre che. koInuM gajuM nathI eno artha karavA mATe. artha kare paNa sahu sahunI bhASAmAM kare. jJAnI puruSa je samajAvene chellI bhASAno te. A huM tamane samajAvuM e chellI bhASAnuM. paNa chellI bhASAnA zabdo nIkaLe nahIM. kAraNa ke zabdo nathI hotA tyAM AgaLa. mULa vastu kahevA mATe zabdo nathI hotA. mULa vastu badhI zabdAtIta che. ene mATe A saMjJA karAvaDAvIe chIe. saMjJAsUcaka zabda hoya. mULa vastu amArA jJAnamAM hoya, paNa ene bolI zakAya nahIM. te A saMzAsUcaka zabda bolIe, bAkI mULa vastune mATe zabdo ja nathI. jeTalI mULa vastuo avinAzI che, ene mATe zabdo ja nathI. A jJAnIoe zabda ApelA, teya saMjJA pUratA. A AtmA zabda mUkyo che ne, te paNa AtmA saMjJA batAvavA mATe. bAkI enuM nAma nA hoya, rUpa nA hoya, kazuMya nA hoya, saMjJA !
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) guhyatama TaMkotkIrNane samajAve sAdI similithI praznakartA: huM TaMkotkIrNa chuM, e ame samajI zakIe evA zabdomAM samajAvo. dAdAzrI : evuM che ne, mULa TaMkotkIrNa samajAya evuM nathI, paNa pelI tamane potAne samajAya evI simili ApuM. pANInI Dola hatI emAM pANInI aMdara telano zIzo DhaLI gayo. te kahe, A tela to nakAmuM gayuM ! tyAre kahe, nA, e nakAmuM nathI gayuM. e be judA ne judA rahe. be ekAkAra kyAreya nA thAya. bIjo koI prayoga karo to juduM nIkaLI Ave pachI, chevaTe cUlA upara e garama kara kara karo, varALa karIe te tela-pANI be chUTA paDane tyAre pANI pANI nIkaLI jAya ne tela tela juduM nIkaLI jAya. eTale A ekAkAra nA thAya, bheLuM nA thAya. bhegA kare toya ekAkAra nA thAya, enuM nAma TaMkotkIrNa. TaMkotkIrNano guNa evo che ke koI vastune bIjI vastu sAthe ekAkAra nA thavA de, judI ne judI rAkhe. kampAunDa svarUpa nA thAya e TaMkotkIrNa A kaMkotkIrNa che eTale kampAunDa (saMyojana) nahIM thavA de, tyAM milcara (mizraNa) tarIke rahevA deze. eTale tIrthakaro e zuM kahevA mAge che ? e evuM nA bolyA ke be ekAkAra nA thaI jAya, kampAunDa nA thaI jAya evuM nA bolyA, paNa TaMkotkIrNa bolyA. have artha pelAnA jevA ja che ke game ema milcara karo, Ama karo, tema karo paNa be kyAreya paNa ekAkAra nA thaI jAya. A 'TaMkotkIrNa eTale koInI aMdara bhaLe ja nahIM. kampAunDa karavA jAya to "kampAunDa svarUpa" na thAya. eTale saMyogasvarUpe rahe. evI rIte AtmA bIjI badhI dhAtuomAM bhaLe sAmAsAmI, paNa ekAkAra nA thAya. badhA chUTA thaI zake ema che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] TaMkotkIrNa 81 AtmA zuddha ja, avasthA saMyogI praznakartA: A anAdi kALathI deha ane AtmA jo bhegA ja hoya, to ekabIjAnA svabhAvanI kaMI asara nA thAya ? dAdAzrI : kazuM asara ja nA thAya. kyAreya asara thAya nahIM. emAM pheraphAra nA thAya, DAgha nA paDe, kazuM ja na thAya evuM kaMkotkIrNa che. eTale ja chUTuM pADI zakene? nahIM to jJAnI zI rIte chUTuM pADe ? jo kadI kampAunDa thaI jAya eTale khalAsa thaI jAya. A to saMyogasvarUpa che. praznakartA : dAdA, sAmAnya rIte joIe to A jIvanI eTale AtmAnI azuddhikaraNanI je kriyAo hatI, emAMthI zuddhikaraNanI kriyAo ja thAya che ne ? dAdAzrI: nA, e zuddhikaraNa nahIM. e azuddhi ne zuddhi hotuM ja nathI, e to AvaraNa hoya che. praznakartA : have A je AvaraNa che e kudaratI che ? dAdAzrI : hA, kudaratI. e to A badhA tattvo bhegA thaI samasaraNa thayA kare eTale enA prayoga karIne che A. koIe karyuM nathI ke eNe pote karAvaDAvyuM nathI. saMjogo, sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa. jemAM deha eya saMyogI che. AtmA saMyogI padArtha nathI, AtmA svAbhAvika padArtha che. saMyogI padArtha hoyane, tyAM TukaDA pachI pAchA TukaDA thaI zake. praznakartA: A je saMyoga che e pudgalanI avasthA che, to AtmAne ne karmane saMyoga saMbaMdha che ? dAdAzrI : hA. praznakartA H AtmAnI to pahelethI zuddha ja avasthA che ne ? dAdAzrI : zuddha ja avasthA che, phakta AvaraNa ja cahyA che.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 chaye tattvo TaMkotkIrNa svabhAvanA eTale e zuM kahevA mAge che ke A zarIramAM cha tattvo che. cha tattvo koI koImAM ekAkAra thatA nathI. AptavANI-14 (bhAga-5) TaMkotkIrNa che eTale eka vastu bIjI vastu sAthe kyAreya ekAkAra na thAya. potAnA guNadharma choDe nahIM, bhegI hovA chatAMya. praznakartA : je vastuno eno svabhAva hoya, e svabhAva kadI choDe nahIM ! thAya. dAdAzrI : svabhAva kadI choDe nahIM ane tanmayAkAra, ekAkAra na praznakartA : eTale tAdAtmya rAkhe ? e svasvarUpe rahe ? jema tela ane pANI rahe ? dAdAzrI : eno artha ApaNI bhASAmAM karyo kharo ke bhAI, telapANI be bhegA thayA, te judA pADI zakAya evA che. paNa teno artha e sAco nathI. tela ane pANI beu judA judA rahe e ApaNe ahIM dAkhalAthI samajAvI zakIe chIe paNa peluM to ora ja jAtanuM che. A ahIMyA AgaLa lokone buddhithI samajavA mATe che tela-pANI. praznakartA H chatAM paNa tela-pANInuM to ko'kavAreya bheguM thavAno saMbhava che ne ? dAdAzrI : nA, saMbhava to nA hoyane ! e to svabhAva judAne ! e svabhAvathI judA paNa vastusthitimAM peluM to taddana judI vastu che, TaMkotkIrNa. AkhA jagatamAM je je tattvo che e badhA ja TaMkotkIrNa svabhAvanA che. eTale eka tattva bIjA tattvane kaMI paNa nA karI zake. pote potAnuM ja karI zake, bIjA tattvonuM kaMI paNa na karI zake. te badhA saMyogasvarUpe rahyA che. chaye tattvo nirlepa che, te A badhA je tattvo che, e nitya che
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] TaMkotkIrNa 83 ane koI koImAM bhaLe evA nathI. koI koIne helpa kare evA nathI, koI koIne nukasAna kare evA nathI chatAM bhegA rahe che. eka dravya bIjA dravyanuM kazuM karI zake nahIM. eka vastu bIjI vastune kazuM karI zake nahIM evo A jagatano niyama che. kAraNa ke badhI vastuo TaMkotkIrNa che. kampAunDa tA thAya eTale guNadharma-svabhAva tA badalAya kadI A je cha tattvo che e TaMkotkIrNa svabhAvanA che. eTale e badhA judA ja che. jo bhegA thaI gayA hota, TaMkotkIrNa nA hotane to kampAunDa thaI jAya ane kampAunDa thaI jAya pachI te vastu pAchI prApta nA thAya. potAno svabhAva pheraphAra thaI jAya. kampAunDa thAya eTale svabhAva badalAI jAya, navI ja jAtano svabhAva utpanna thAya. eTale AtmA ane anAtmA beunA bhegA thavAthI jo kampAunDa thaI jatuM hota to AtmA potAnA guNadharma khoI nAkhata ane anAtmA enAya potAnA guNadharma khoI nAkhata. navI ja jAtanA guNadharma utpanna thAta. paNa A kampAunDa thatuM ja nathI, enuM nAma che te TaMkotkIrNa. TaMkotkIrNa je ekamekane kampAunDa nA thavA de. joDe rahe, paNa kampAunDa nA thAya. eTale kampAunDa svarUpe A zarIramAM kazuM che nahIM. to kayA svarUpe che ? tyAre kahe, milcarasvarUpe che. eTale game evA saMjogamAM pugala AtmAvALuM nA thaI jAya ane AtmA pudgalavALo nA thaI jAya, bhegA rahevA chatAM. A pudgala ane AtmAne game teTaluM valova valova karIe toya te koI dahADo bhegA, ekAkAra eTale ke "kampAunDa thaI jatA nathI. 'miscara'rUpe ja trikALa rahe che. jo "kampAunDa' thaI jAya to AtmAnA mULa guNadharma badalAI jAya paNa " milcara'mAM nA badalAya. praznakartA pudgala paNa TaMkotkIrNa kahevAya ? A TaMkotkIrNa AtmA ekalo ja ke pudgala paNa ? dAdAzrI : badhA ja TaMkotkIrNa. chae cha tattvo badhA TaMkotkIrNa
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) TaMkotkIrNa nA hota badhA to meLa ja nA paData. A to potapotAnA svabhAvamAM ja rahe che. Ama bheLA thAya, Ama thAya paNa e svabhAva potAno choDe nahIM. 84 AtmA potAnA svabhAvamAM rahe che ane A bIjI vastu, jaDa vastu che, teya enA svabhAvamAM che. e svabhAva badalAto nathI. eTale TaMkotkIrNa ema kahevA mAge che ke kyAre paNa kampAunDa thAya evuM che nahIM A. bhegA thAya, jANe paNa svabhAva ekarUpa ta thAya praznakartA : dAdA, TaMkotkIrNavattno tela-pANI jevo bIjo dAkhalo kharo ? dAdAzrI : TaMkotkIrNavat eTale A sonuM ne tAMbuM be bheguM thayeluM hoya vIMTImAM, vIMTImAM sonuM ne tAMbuM bheguM thAya che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : A sonuM hoyane, e jarA DhIluM hoya eTale sonI tAMbuM umere. e jANo cho tame ? sonuM bahu mAIlDa (DhIluM) hoya eTale tAMbuM joIe. pachI bheLavIne ekAkAra thaI jAya pachI tAMbuM pAchuM dekhAya nahIM ApaNane. paNa tAMbuM to che ja mahIM. paNa juduM pADyuM hoya to paDe ke nA paDe ? mahIM hatA evA ne evA thaI jAya ke nahIM ? praznakartA : hA, sonI pAse, jANakAra hoya e juduM pADe. dAdAzrI : eTale A TaMkotkIrNa kahevAya. e TaMkotkIrNa svabhAva che banneno. bhegA thAya, bhaLe paNa ekarUpa nA thaI jAya. A vIMTImAM sonuM ane tAMbuM be mikScara thayeluM hoya, bheLaseLa thaI gayeluM hoya, toya e zuM kahe che ke TaMkotkIrNa che. TaMkotkIrNa eTale tAMbuM tAMbAnA svabhAvamAM che, sonuM sonAnA svabhAvamAM che. pote kampAunDa svarUpe nathI thaI gayuM. kampAunDa svarUpe thayuM hota to sonAno svabhAva UDI jAta ane tAMbAno svabhAva paNa UDI jAta. navI ja jAtanuM utpanna thAta. paNa
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] TaMkotkIrNa A to potapotAnA svabhAvamAM rahyuM che ane A to bheguM thayeluM che. bheguM eTale mikScara svarUpe thayuM che, mikScara to ApaNe juduM pADI zakIe, koI paNa prayogathI. eTale juduM pADene to pAchA banne judA paDI jAya. 85 A beu saMyogasvarUpa che. saMyogasvarUpa che eTale be judA pADI zake. A sonAmAM cAMdI ne tAMbuM badhuM bhareluM hoya te saMyogasvarUpa che, mATe judA pADI zake. paNa kampAunDa thayeluM nA pheraphAra thAya, eno guNadharma ja badalAI jAya. eTale e TaMkotkIrNa, hareka vastu koI dahADo ekAkAra thatI ja nathI. zarIramAM cha dravyo mikScararUpe, paNa TaMkotkIrNa svabhAvatA A zarIramAM cha cIjo bhegI che. A chae dravyo to ghaNA kALathI badhA mikScarasvarUpe che toya paNa koIno kazo pheraphAra thayo nahIM. TaMkotkIrNa, sahejeya pheraphAra na thavA de. eTale koI vastu koI vastumAM ekAkAra na thAya. vastuo badhI bhinna che. vastuo vastu svarUpe che ane mULa vastu che. mULa vastu eTale avinAzI bhAve che. eTale AmAM AtmA e vastu che ane avinAzI che ane anAtmA vibhAganI bIjI vastuo che, te badhI avinAzI che. e cha tattvo avinAzI che. avinAzInuM A milana che. temAMthI eka jaDa tattva vikArI thayuM eTale AtmA paNa joDe vikArI thayo. AtmA vikArI thAya nahIM paNa eka tattva vikArI thayuMne, te AtmAne vikArIpaNAnI mAnyatA UbhI thaI che. pote vikArI thayo nathI, pote mULa svarUpe ja che. kalpanA vikalpa thayA, mAtra eka bilIphathI ja praznakartA : dAdA, AnA vize vadhAre samajAvazo. AtmA badalAto nathI paNa mAnyatA vikArI thaI ke ?
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : AtmA judo che, A anAtmA judo che. chatAM AmAM vastu eka e che ke anAtma vibhAga je che teno svabhAva judI jAtano che. te mANasanI mati nA pahoMce evo eno svabhAva che. je pudgala tattva che, je rUpI tattva che e eTaluM badhuM evuM che ke mati pahoMce nahIM. eTale A rUpI tattvane laIne AkhuM jagata UbhuM thayeluM che. te rUpI tattva mUMjhave che badhAne. te rUpI tattva sthULa che ane te AtmAnI bilIpha badalAvIne UbhI thaI gaI che, AtmA badalAto nathI. AtmA pote svabhAva pariNAmI ja rahe che, kyAreya svabhAva cUkato nathI. kyAre paNa AtmA jaDasvarUpa thayo nathI, eka jarAye. ATalA avatAra bhaTakyo paNa anAtmAsvarUpa thayo nathI, AtmAsvarUpe ja rahyo che. phakta AtmAnA jJAnanI bilIpha badalAya che ke A chuM huM. pote dravyasvarUpe evo ja rahyo che eTale vikalpa thayA. pote kalpasvarUpa che enA vikalpa thayA. ane vikalpa zabda ekalo ja che ke A badhuM zarIra taiyAra karI nAkhe che. khAlI eka ATalI bilIpha ja badhuM zarIra taiyAra kare che. ajAyabI che ne ! e khAlI bilIpha ja kAma karatI nathI, e bilIphathI paramANu kheMcAya che ane paramANu kheMcAya te paramANu pote ja svAbhAvika rIte thAya che. AMkha-bApa badhuMya svAbhAvika rIte thAya che. koIne kazuM karavuM paDe evuM nathI. anaMta avatAra chatAM, AtmA dehamAM TaMkotkIrNa svarUpe ja A AtmA anaMta avatArathI bhaTake che. narkamAM jaI Avyo, devagatimAM jaI Avyo, jAnavaragatimAM jaI Avyo chatAM eka jarA jeTaloya bagaDyo ja nathI. A to mAtra ghATa-ghaDAmaNa badalAya che. paNa te AtmA tevo ne tevo che, TaMkotkIrNa. TaMkotkIrNa eTale kyAreya ekAkAra thayo nathI, thaze nahIM ane cheya nahIM. atyAre svAbhAvika AtmA e mahIM TaMkotkIrNa che, evo ne evo che, svaccha ja che. eTale A dehamAM AtmA TaMkotkIrNa svarUpe che, eTale tadana nirALo che. A deha ane AtmA joDe rahe chatAMya A deha koI dahADo cetana
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] TaMkotkIrNa thAya nahIM ane AtmA jaDa thAya nahIM. eTale AtmA ne deha be joDe rahevA chatAM paNa, tame kaho ke have mArAmAM to pudgala ne A badhuM che ane mAro AtmA zI rIte judo paDe ? paNa nA, AtmA TaMkotkIrNa ja che. eTale pudgala ene kaMI aTakAvatuM nathI mokSe jatA, agara ema e pudgalane AgaLa uzkeratuM nathI. beu potapotAnA dharmamAM ja che. 87 eTale huM A dehamAM rahevA chatAM dehane ne mAre koI jAtano vyavahAra thayo nathI. dehano mArI upara kaMI kATa caDyo nathI ane mAro deha upara kATa caDyo nathI, evA taddana judA ja chIe. amArAmAM beu vastu AtmA ane anAtmA judA ja rahyA kare. amArAthI TaMkotkIrNa guNa mahAtmAone paNa dareka avasthAomAM anubhavamAM Ave. zuddha cetana DhaMkotkIrNa svabhAvavALuM che. pudgalamAM rahevA chatAM zuddha cetana TaMkotkIrNa svabhAvathI kyAreya paNa tanmayAkAra thayuM nathI, ekatvabhAvane pAmyuM nathI, sarvathA juduM ja rahyuM che. phakta bhrAMtithI tanmayAkAra bhAse che. koI paNa vastumAM zuddha cetana bheLaseLa thAya evuM nathI. sthULatamathI sUkSmatama sudhInA tamAma paudgalika paryAyono zuddha cetana jJAtA-draSTA mAtra che, TaMkotkIrNa che, kevaLajJAna svarUpa che. chUTuM paDe jJAtI thakI, TaMkotkIrNa svabhAvatA kAraNe A deha (jaDa)mAM AtmA che, te mikScara thaI gayuM che. te mikScara jo kampAunDa svarUpe hota to kaMIka navuM ja svarUpa pedA thayuM hota, paNa tema nathI paNa mikScarasvarUpe che. to tenA guNadharma uparathI, mikScara thayeluM te chUTuM pADI zakIe. AtmA AtmAnA svabhAvamAM che ane A pudgala pudgalanA svabhAvamAM che. e koI koIne kazuM ja kare nahIM kAraNa ke bhegA rahI zake evA guNadharmavALA badhA enA astitva che. astitva judA che. e vastutvavALA che.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 AptavANI-14 (bhAga-5) have e TaMkotkIrNane laIne Aje ApaNe AtmA judo karI zakIe chIe, nahIM to thaI zake nahIM. keTalAya kALathI bagaDI gayeluM badhuM aMdara, paNa TaMkotkIrNa svabhAvane laIne jJAnI puruSone A bhedavijJAna hoya eTale e DimArkazana lAIna nAkhI Ape ke A AtmA ne A anAtmA, e chUTuM karI Ape ke chUTuM paDI jAya. e chUTuM paDe eTale tenI joDe joDe e jJAna ja evuM che ke e jJAnathI agni utpanna thAya che, e pApo bhasmIbhUta karI nAkhe badhA. ane to ja jAgRti Ave, nahIM to jAgRti AvatI haze ke A badhAne ? praznakartA: eTale haMmezAM huM pote A badhI avasthAomAM judo ja dAdAzrI : badhAye judA che, paNa enuM bhAna thavuM joIe ne ! e bhAna thAya nahIM tyAM sudhI nakAmuM che. huM zuddhAtmA chuM' e bhAna thavuM joIe. huM judo chuM evuM bhAna thavuM joIe. "huM zuddhAtmA chuM' e bhAna thAya eTale judo chuM enuM bhAna thaI gayuM kahevAya. praznakartA : pachI paramenanTa, potAnA guNadharmamAM rahe ? dAdAzrI : hA, paramenanTa vastu judI che. paramenanTa bagaDe nahIM pharI ane jANIjoIne bagADo to bagaDe. ane jo tamAre bagADavAnI IcchA nathI, to paramenanTa mokSe laI jaze eka-be avatAramAM, ahIMthI ja mukti thaI jaze. ahIM mukti nA thAyane, to e guNadharmamAM Avyo ja nathI ema kahevAya. vijJAna samajAvI nirbhaya batAve dAdA eka paramANu bheLavALuM hoya to AtmajJAna na thAya. jJAna svabhAvathI nirbheLavALI vastu che. tethI ame kahIe chIe ke TaMkotkIrNa che. jaDa jaDanA paryAyamAM che ne cetana cetananA paryAyamAM che. beu judA ja che, evuM TaMkotkIrNa che. eTale koI gabharAvA jevI cIja nathI ke mArA paryAya bagaDI gayA ne phalANuM bagaDI gayuM, kazuMya gabharAvA jevuM nathI. koI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] TaMkotkIrNa koIne kazuM kare ja nahIM to bagaDe zI rIte ? A samajamAM Ave che ne? jo e bIjAne bagADI zakatuM hoya to pachI e Dakhala thaI gaI kahevAya. eTale AtmA nA bagaDyo to paryAya bagaDyo, evI badhI A je vAto badhuM cAle che ne, e vItarAgonA matanI bahAranI vAto che. vAta kevI hoya? vItarAganA matanI hoya. vItarAganI kahelI vAta hovI joIe. A kaMkotkIrNa, eTale judo ja chuM. mane koI bAMdhI zake ema che ja nahIM. ane koInI zaktinA AdhAre huM jIvato nathI, huM mArI potAnI zaktithI jIvI rahyo chuM ane deha to prANanA AdhAre jIve che. praznakartA: dAdA, eTale eka vakhata chUTuM pADI ApyuM, te have pudgala sAthe koI hisAbe bheguM nA thAya. dAdAzrI : nA thAya. paNa amArI AjJA nA pALuM to thAya. praznakartA : keTalA varSo sudhI, keTalA samaya mATe ? dAdAzrI: e to enI meLe pachI ApaNane potAne potAno khyAla thaI jAya. eTale AjJA bhUlAtI jAya pachI. nirAlaMba thatA gayA, tema AjJA bhUlAtI jAya.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7] kalpasvarUpa - aciMtya ciMtAmaNi svarUpa [7.1] kalpasvarUpa Atma kalpasvarUpa, Aropita bhAve thAya vikalpa praznakartA: AtmAnuM svarUpa zuM che ? dAdAzrI : AtmA e to kalpasvarUpa che, AnaMdasvarUpa che. praznakartA: kalpa eTale zuM ? dAdAzrI : AtmAnI anaMta zakti che, temAM kalpa nAmanI eka zakti che. kalpazakti bahAra jAya che. kalpazaktithI ahaMkAra Ubho thAya che. A badhuM bhrAMtithI ja UbhuM thAya che. praznakartA : kalpazaktithI ahaMkAra Ubho thAya eTale zuM ? dAdAzrI : eTale pote jevuM kahyuM evo thaI jAya ane jevuM ciMtavana kare evo thaI jAya. evuM pachI phaLa Ave. te vibhAvika "kalpanA kare ane temAM AtmAnI (mULa) kalpa nAmanI zakti lIkeja thAya che. kalpa pachI vikalpa, ane vikalpathI saMsAra Ubho thaI jAya che. vikalpa nA thAya to saMsAra Ubho ja nA thAya.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 91 [7.1] kalpasvarUpa zubhanA moTA-moTA vikalpa karyA hoya to teya phaLa Ape. koIne mArI nAkhavAnA bhAva karyA hoya to evuM phaLa Ave ne dAna ApavAnA bhAva karyA hoya to tevuM phaLa Ave. AtmA (vibhAvika "huM')nuM koI paNa ciMtavana nakAmuM jatuM nathI. eTaluM sAruM che ke jADA tharamAM ciMtavana thAya che eTale cAlI jAya che. UMcI jAtanA ciMtavanamAM eka miniTanA pAMca hajAra 'rivolyuzana' hoya. darekanuM ciMtavana juduM juduM hoya, evuM anaMta jAtanuM ciMtavana che. tethI to A jagatamAM jAtajAtanA loko dekhAya che ne ! praznakartA eTale AtmAnI kalpanAthI, ciMtavanAthI vikalpa thAya? dAdAzrI: mULa AtmA pote ciMtave nahIM evo che paNa jevuM ahaMkAra, vibhAvika "huM'nuM AropaNa thaI ciMtavAya tevA vikalpa thaI jAya. pote kalpa nathI rahyo tethI vikalpa thayo. eNe koI paNa jAtanI kalpanA karI eTale vikalpa thayo. AtmA to mULathI ja vItarAga che, te rAgI ke dveSI nathI. tenA svabhAvamAM ja IcchA nathI. paNa AtmAne bIjA tattvono saMyoga Taca thAya che eTale tenuM svAbhAvika sukha te upAdhibhAva thaI jAya che ne vikalpa thaI jAya che, vibhAvika thaI jAya che. upAdhibhAvathI kalpa svabhAvI hovAthI jevo ciMtave tevo thaI jAya che. kalpa' e riyala satya, "vikalpa' e rileTiva satya A saMsAra e to AtmAno vikalpa che. pote kalpasvarUpa ne A saMsAra e vikalpasvarUpa, be ja che. to vikalpa kaMI kADhI nAkhavA jevI vastu nathI. A vikalpa eTale rileTiva satya che ane kalpa e riyala satya riyala eTale kalpa ane rileTiva eTale vikalpa. te vikalpaya karekTa che, paNa A vinAzI karekTa che ane peluM avinAzI karekTa che. beumAM phera eTalo ja che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) mULa AtmA kalpa - 'huM caMdu' vikalpa - 'huM zuddhAtmA' tirvikalpa kalpa e khuda che, temAMthI te vikalpI thAya che ane te jo nirvikalpI thAya to kalpa thAya. 92 AtmA kalpa svarUpa che. kalpa svarUpa nirvikalpa bhAve rahe to te paramAtmA ja che ane vikalpabhAve rahe to te saMsArI che. nirvikalpa bhAve rahevuM e karoDo avatAreya prApta thavuM muzkela che. e to 'jJAnI puruSa' bhegA thAya tyAre ja e padane pAme. ApaNuM jJAna sahaja che eTale sahajatA prApta thAya. vikalpa kyAreya Ubho ja nA thAya. praznakartA : ApaNe to AtmAne kevaLa nirvikalpa jANyo che, to kalpa-vikalpa ne nirvikalpa svarUpa samajAvo. dAdAzrI : AtmA kalpa svarUpa che te vikalpa svarUpa thAya che, tene nirvikalpa svarUpa thavAnuM che. mULa zuddhAtmA (AtmA) te kalpa, huM caMdu te vikalpa ane huM zuddhAtmA e nirvikalpa. AmAM AtmA to zuddha ja che. AtmA badalAto nathI, AtmAnI bilIpha badalAya che ke A chuM huM. 'huM caMdu' thayuM, vizeSabhAva thayo eTale vikalpa thayo. 'huM chuM' e bolavAmAM Ave che te Aropita jagyAe bolavAmAM Ave che, ajJAnatAthI bolavAmAM Ave che. ene vikalpa kahyo. vikalpa kone kahevAya ? 'pote' kalpa svarUpa che ane AropaNa bIjI jagyAe kare che ene vikalpa kahevAya. 'huM caMdu chuM, Ano mAmo chuM, huM cAlIsa varSano chuM, huM bI.kaoNma. thayelo chuM,' evA vikalpa keTalA haze ? A vikalpanI chellAmAM chellI vyAkhyA. bIjI saMsAramAM potAnI bhASAmAM rileTiva to ghaNI che, paNa jJAnabhASAmAM chellAmAM chellI A vyAkhyA. 'huMpaNuM' jyAM Aropa karyuM e vikalpa ane mArApaNuM jyAM Aropa karyuM te saMkalpa. 'A pena mArI che, A khamIsa mAruM che, A baoNDI (za2I2) mAruM che' e saMkalpa kahevAya. huM bApa, dhaNI, menejara te badhA vikalpa. jyAM jyAM
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.1] kalpasvarUpa mAruM bole te saMkalpa. vikalpa eTale huM ane saMkalpa eTale mAruM. jene huMmAruM gayuM te e nirvikalpa. pote to "kalpa svarUpa che, paNa nirvikalpa kema kahevAyo? tyAre kahe che ke vikalpa karyo to tethI nirvikalpa kahevAyo. pAchA AvyA mATe nirvikalpa kahevAyo. nirvikalpI to che ja paNa ene vizeSaNa ApavAnI zI jarUra? tyAre kahe, vikalpI thayo hato mATe nirvikalpI kahevAyo. baMdhAyelo hoya tene mokSa kahevuM paDe, paNa mokSamAM ja hoya tene mokSa zeno kahevAno ? AtmA kalpasvarUpa che. ane vikalpa karo eTale pachI saMsAra Ubho thAya ane nirvikalpa Ave to mULa svarUpamAM AvI javAya. vilpa jatA thayo nirvikalpa, te have thaze lpasvarUpa praznakartA : vikalpI e pote ja nirvikalpI thAya che ? dAdAzrI : nirvikalpI pote che ja ane A vikalpIya che pote. amuka saMjogone laIne vikalpI thayo che, e ja saMjogo khasI jAya to nirvikalpI ja che. praznakartA : nirvikalpa eTale kalpa svarUpa maTI jAya ? dAdAzrI : kalpa ja rahe, nirvikalpa. vikalpa baMdha thaI gayo eTale kalpa mULa sthitimAM Avyo, nirvikalpa. praznakartA nirvikalpa che, kalpa svarUpa che, A badhuM goTAI gayuM. AtmA kalpa svarUpa che, bIjI bAju tame kaho che nirvikalpa che ! dAdAzrI : hA, nirvikalpa ane kalpa, e be eka ja. e to e kahevA mAge che ke vikalpa gayA have, have kalpa thaze. A vacalI sthiti che. eka devALiyo mANasa devAthI mukta thayo tethI kaMI zarApha nahIM thayo haju. pachI emAMthI pyaoNriTI Ave, ekjhakTanesa Ave tyAre e zarApha kahevAya. eTale A vikalpa gayA eTale nirvikalpa thayo, paNa kalpa nathI thayo haju.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 AptavANI-14 (bhAga-5) kalpamAMthI thayo vikalpI, saMjogotA dabANathI AtmA pote kalpa svarUpa che ane te vizeSa kalpavA gayo te thayo vikalpa. praznakartA : dAdA, tame evuM bolyA ke kalpa, vizeSa kalpa karavA gayo ! dAdAzrI : kalpa karavA to nahIM, e vyavahAramAM evuM bolIe kharA. thaI gayuM vizeSa kalpa. jAya koNa ? AvuM koI karatuM haze jANI-joIne ? A thaI gayuM ene bahAra, AjubAjunA saMjogonA dabANane laIne. praznakartA H e paNa kalpa svarUpa che, pachI ene vizeSa kalpamAM pesavAnuM kyAM rahyuM ? vizeSa kalpamAM peTho zI rIte e ? dAdAzrI : dabANathI. bIjAnA, bIjI vastunA dabANathI te vikalpI thaI gayo. te pAcho nirvikalpI thAya eTale kalpasvarUpa thayo. kalpa evo thAya e vyavahAra AtmA, nizcaya AtmA nahIM praznakartA jevuM kalpa evo AtmA thaI jAya, te Ape kahyuM te mULa AtmA nahIM ? dAdAzrI : AtmA jevo kalpa evo thAya eTale kayo AtmA kahyuM? tyAre kahe, je vyavahAra AtmA che te kahyuM che, nizcaya AtmA nA kalpa. vyavahAra AtmA che te kahyuM ane kahyuM evo thaI jAya. paNa A jJAna lIdhA pachI vyavahAra AtmA rahyo nahIM. pachI vyavahAra AtmA eno nikAlI bAbata thaI gaI. peluM grahaNIya bAbata, enA uparathI to AdhAra badho. mULa AtmA kalpasvarUpa, pratiSThita AtmA vikalpasvarUpa praznakartA: mULa AtmA je che e kalpasvarUpa nathIne kaMI ? dAdAzrI : nA, enI pAse zabda ja nA hoya ! A to vyavahAramAM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.1] kalpasvarUpa 95 AvyA che ne, eTale mULa AtmAne ja kalpa kahyo. vyavahAramAM che tyAM sudhI, pachI to tyAM siddhakSetre gayA pachI kalpasvarUpa zabda ja raheto nathIne! praznakartA: hA, paNa A je pelo AtmA Apa kaho cho ne, (cArja) pratiSThita AtmA e kalpa svarUpa che ne ? dAdAzrI : nA, nA, mULa AtmA kalpa svarUpa, (cArja) pratiSThita AtmA e vikalpa svarUpa che. mULa AtmA kalpa svarUpa che, saMsArI apekSAe. praznakartA to e pratiSThita thayone pAcho ? dAdAzrI pratiSThita thayo eTale vikalpa thayo ane pote kalpa hato. pratiSThA karI eTale vikalpa thayo. mULa AtmA kalpasvarUpa, saMsArI apekSAe praznakartA: AtmA kalpa svarUpa che vyavahAranI apekSAe, e vastu samajAvazo ? dAdAzrI : kalpa ja che, saMsArI apekSAe kalpa che. jyAM sudhI dehadhArI rUpe che, jyAM sudhI e AtmAne A saMsAra joDe vikalpa Ubho thayo tyAM sudhI e pote kalpa kahevAya. mokSe gayA pachI kalpaya nahIM. zabda ja nahIMne tyAM AgaLa to ! jJAtA-draSTA-paramAnaMdI teya jyAM sudhI saMsAramAM dehadhArI thAya che tyAM sudhI. pachI teya nahIM. pachI sonAnuM, sonuM nAmeya ApanAra koI rahyuM nahIMne ! bhagavAna pote saMpUrNa svarUpa, svabhAvamAM AvI gayA. praznakartA: eTale jyAM sudhI deha che, dehanI sAthe joDAyelo che tyAM sudhI ja kalpa svarUpa che ? dAdAzrI : mokSe gayo nathI tyAM sudhI kalpa svarUpa che. nahIM to pachI pote tyAM AgaLa pAcho kahyuM ke "huM zuddhAtmA nahIM', "huM A', to te thaI jAya pAcho. praznakartA H dAdAe amane jJAna ApyuM tyAra pachI paNa amAro AtmA kalpa svarUpa kahevAya ?
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-1) dAdAzrI : hA, kaMI jato rahyo kalpasvarUpa ? pote che te kalpa svarUpa che, zuddhAtmA svarUpa che ane Aropita jagyAe che te vikalpasvarUpa che. huM zuddhAtmA chuM'nI lpatAe thAya zuddha praznakartA : have te vikalpIsvarUpane dAdAe zuddha banAvyo ! dAdAzrI : hA, AtmAno vibhAvika "svabhAva mULa evo che ke jevuM kahyuM tevo thaI jAya. tethI ame tamane kalpanA zI ApIe chIe? vikalpa nathI ApatA. kalpanA ApIe chIe ke "tuM zuddhAtmA ja chuM." 'huM zuddhAtmA' chuM enI kalpanA (jAgRti)mAM Avyo ke zuddha thato ja jAya. jevo kaltha evo thAya. e to "zuddhAtmA' kahIe tethI zabda bolIe eTaluM, bAkI e zuddhAtmAya nathI. A lokone samajAvavA mATeno zabda che. tame zuddhAtmA thayA eTale have tamAruM e mAruM chUTyuM ne huM chUTI gayuM. eTale saMkalpa-vikalpa beu chUTI gayA. eTale 'tame thayA nirvikalpa. kAraNa ke kalpa hato, pachI vikalpa thayo, mATe pAcho nirvikalpa thayo, nahIM to pote kalpa svarUpa che. jema A "huM caMdubhAI chuM e jeTalA bhAna sahita bolo cho, eTalA ja bhAna sahita "zuddhAtmA chuM' e bole to nirvikalpa. kAraNa ke ene (AtmAne) vizeSaNa hoya nahIM. vizeSaNavALuM badhuM vikalpI. eno A vikalpa maTyo mATe "nirvikalpa' kahyo. nirvikalpa eTale ahaMkAra ne mamatA gaoNna. tamAre ahaMkAra ne mamatA gayA eTale tame nirvikalpa thaI gayA. ahaMkAra sahitano AtmA e vikalpa ane ekalo AtmA e kalpa. AI vidhAuTa mAya Ijha gaoNDa. jyAre saMkalpa ja nA rahyo, ene vikalpaya nA rahyo, e paramAtmA che. jevuM kahyuM tevI thAya sAyakolojikala asara eka (vibhAvika) AtmA ja ekalo evo che ke pote jevI kalpanA kare tevo thaI jAya. "huM ajJAnI chuM' kahe to evo thaI jAya. "huM krodhI
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.1] kalpasvarUpa chuM' kahe to evo thaI jAya. jevuM kalpanA kare evo thaI jAya te. A tAva nA caDhyo hoyane kahe ke mane tAva caDhyo ke caDhI jAya. eTale ApaNe 62 zuM bolavAnuM ? tAva caDhyo hoyane, tyAre kahe ke bhaI, A caMdubhAIne tAva caDhyo che, evuM kahevuM. mane tAva caDhyo kahyuM ke pAchuM e peThuM. mane thayuM to bolAya ja nahIM, enI asara thAya. A to sAyakolojikala IphekTa che. te have 'mane nahIM maTe' kahyuM to evuM ja thAya. A to bhayane lIdhe marI jAya che mANasa. kAraNa ke AtmA kalpasvarUpa che. jevo kalpe evo thaI jAya. mane maTaze ja, kazuM thAya nahIM. mArA mAthe dAdA che, to kazuM ja nA thAya. tame kaho ke 'huM have vRddha jevo dekhAu chuM', to tevA dekhAvAnI zarUAta thAya. tame kaho ke 'nA, have huM juvAna jevo dekhAu chuM', to tevA dekhAvAnI zarUAta thAya. mATe vyavahAranI asara ApaNA upara paDe nahIM, eTalA mATe kahevuM ke 'caMdulAlane tAva Avyo che, caMdulAlane gusso thaI gayo che.' che ja caMdulAlanuM. pahelA mAnatA hatA ke huM karato'to, ne tyAre evuM ja thatuM'tuM. bhrAmaka mAnyatAthI ja UbhA thaI jAya bhAsyamAta pariNAma praznakartA : dAdA, e AtmAnA mULa dravyane nahIM, paNa paryAyane asara thAya che ne ? dAdAzrI : e pAchuM dravya ne paryAyane jovAnI jarUra ja nathI. mULa dravyane, enA paryAyaneya asara nathI thatI. kazAne asara thatI nathI paNa 'A' kalpe evo thaI jAya che. kharI rIte bilakula thato ja nathI. kazuM thatuM nathI, bhrAmaka mAnyatA ja che. tethI to ame kahIe chIene ke A roMga bilIpha che. jagata AkhuM mAne che ke huM tevo thaI gayo. alyA mUA, kazuM thato nathI. bhrAmaka mAnyatAo pesI jAya che ane tevo thaI jAya che. asareya evI thaI jAya ene. manamAM ema kalpe ke nAdAra thaI gayo, to badhuM nAdAra thaI jAya. AkhA zarIramAM badhuMya nAdAra thaI jAya. 'tame' kaho ke 'nahIM, kaMI thayuM nathI,' to kaMI asara nA rahe !
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : paNa dAdA, e (cArja) pratiSThita AtmAne ema thAyane ? dAdAzrI : (cArja) pratiSThita AtmAne e badhuM jovAnI jarUra nathI. pratiSThita AtmA to samajAvavA mATe kahyuM che ke A zuM che ne A zuM che, vigata samajAvavA mATe. pratiSThita AtmA ne pelo mULa AtmA, be vibhAga jANavA mATe batAvelA, samajavA mATe. paNa A jevuM kahyuM evo thaI jAya. AkhuM jagata tevuM ja thaI gayuM che ne ! A badhA japa kare, tapa kare, to jevuM kare, jevo vicAra kare tevo thaI jAya, jevuM bole tevo thaI jAya, jevuM vartana kare tevo thaI jAya. jevuM kalpa evo thaI jAya. e ja mukhya AtmAnA guNane laIne, bAkI kharekhara banatuM nathI evuM. kharekhara to AtmA, AtmA ja rahe che paNa asara thAya che evI roMga bilIpho besI jAya che. praznakartA : mULa vastumAM pheraphAra nathI thato. dAdAzrI: nA, mULa vastumAM nahIM. mULa vastu pheraphAra thAya to nAza thaI jAya, mULa vastuno nAza thAya. mULa vastumAM koI pheraphAra nathI thato. e mULa vastu tarIke vastutvamAM koI pheraphAra nathI thato, avasthAmAM pheraphAra thAya che. dhe tevuM pudgala dhAraNa kare tevI pUgalanI zakti AtmAe je kalpeluM, jANe ke ajANe bhUlAya nahIM. te AvIne UbhuM ja rahe evI AtmAnI kalpazakti che. duniyAmAM kANuM pADuM evuM kalpeluM nahIM, nahIM to kANuM pADe evIya zakti khIle tema che. A caMdra upara javA kalpeluM te zakti khIlI ne caMdra upara pahoMcyA. A AtmAnI zaktio dekhADe che, keTalI zakti che ! eka kalpazakti zuM nA kare ? praznakartA ane e kalpazakti kAryakArI ahIMyA lokAkAzamAM ja che ?
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.1] kalpasvarUpa dAdAzrI : lokAkAzamAM che. alokAkAzamAM koI jIva nA hoya. ene kalpanA thAya ja nahIM ne kazuM vaLagaNa vaLageya nahIM. A lokamAM cha tattvo rahelA che. eTale paramANuthI bhareluM AkhuM jagata che. te paramANu bharelAne laIne A AtmAne che te A badhAne oLaMgatA bahu muzkelI paDe che. tethI A badhuM UbhuM thAya che. e paramANu che to A badhuM dravya UbhuM thAya, nahIM to dravya ja UbhuM nA thAya. ane tyAM alokamAM paramANu ja nathI. eTale e vikalpa thAya ja nahIMne ! praznakartA : paNa kalpa mULa zakti che, kalpa mULa svabhAva (che) eno, e kalpa svabhAva tyAMya kharo ? dAdAzrI : tyAM to koI jIva hoya nahIMne ! vakhate kaMIka hoya toya jyAM pudgala nathIne tyAM kazuMya IphekTa nathI. A bIjA pAMca tattvo naDatA nathI. pudgala ekalAne laIne ja, jevuM kalpa evuM pudgala thaI jAya che. tyAM vikalpa thAya ja nahIM. vikalpa kyAM thAya ? pudgala e dhAraNa kare. pote kahyuM evuM tyAM dhAraNa kare, evI pudgalanI zakti che, evo pudgalano svabhAva che. pote kahyuM evuM e thaI jAya eTale pachI potAnA manamAM ema thAya ke A huM ke A huM ? pachI AkhuM bhrAMti. jevuM ciMtavata tevuM pariNAme phaLa AtmA vItarAgI che paNa tenA gajabanA guNadharmo che. eka dharma to teno evo che ke te jevo kalpe tevo thaI jAya che. te badhA pudgala tene coMTI paDe che. ane jevuM kalpane evI A pudgalanI avasthA thaI jAya che. e evo nathI thaI jato, AtmA to eno e ja rahe che paNa A pudgala evuM che ke pote AtmAe je kalpAMne, e kalpanA pramANe badhuM UbhuM thaI jAya bahAra. ciMtavyuM evo e thaI jAya che. have ciMtave evo thaI jAya eno artha evo nahIM ke koI hAthI thavAnuM ciMtave ke gadheDuM thavAnuM ciMtave ? to kahe, nA. e je ciMtavana kare che, tenuM rijhalTa A gadheDuM che. eTale eNe evuM ciMtavavuM joIe ke gadheDuM
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1OO AptavANI-14 (bhAga-5) na thAya. nahIM to ema ne ema sIdhA to kaMI gadheDA thavAnuM ciMtave evA nathI mANasa. e bhUlathI peluM bIjuM ciMtavana thaI jAya eTale gadheDAnuM phaLa maLe. kalpatA te nathI saMjogAdhIna, e che jJAtAdhIta praznakartA: jevA saMyogo bhegA thAya, e pramANe bhAva thAya ke jevA bhAva karyA hoya e pramANe saMyogo bhegA thAya ? dAdAzrI : e beu kArya-kAraNa che. praznakartA: kalpa evo thaI jAya che je bhAva thayo, paNa saMyoga AdhIna che ? dAdAzrI: nA, kalpe evo bhAva thayo e saMjoga AdhIna nathI, e jJAnanA AdhIna che. kayuM? A je anubhava jJAna che, ene AdhIna che e. eTale kahyuM che ke kalpI nA lezo. AtmAnuM kulamukhatyAra patra kalpanAnA hAthamAM che. je kharI kalpanA kahevAya che te cArjasvarUpa che. A pAvara IgoIjhama pAse che, te jevuM ciMtave tevuM aMdara cArja thaI jAya. A tene ja baMdha karavAmAM Ave to ja kAma thAya. ApI "zuddhAtmA'nI kalpatA, thAya te rUpa praznakartA : dAdA, A kalpI nA levuM e ApaNA hAthamAM che? dAdAzrI : hA, jJAna pachI e ApaNA hAthamAM che. e jevo kalpa evo thaI jAya. eTale mATe A gA gA karIene, tevo thaI jAya AtmA. A badhAne gavaDAya gavaDAya zA hAru karIe chIe? te rUpa AtmA thayA kare. ApaNe emane 'huM zuddhAtmA chuM' evuM karAvIe chIe, to tevo thato jAya. ApaNe je dekhADyuM che tevo ja thato jAya che. mATe A pAMca vAkyo ApyA che. A badhA pApa to che te caMdunA, tAre zuM levAdevA ? eTale pArakI vastu ApaNe mAthe laIe to ApaNe pAchA tevA rUpa thaI jaIe. A vijJAna che !
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.1] kalpasvarUpa 101 jagatano svabhAva che ke, dareka pote kahyuM tevo thaI zake che. chatAM loka zuMnuM zuMya kalpanAnuM sarjana karyuM jAya che. dareka potAne managamatuM ne manaphAvatuM sarjana kare che. koI DaoNkTara thavAnuM, koI vakIla thavAnuM to koI kaheze ke sAta chokarAMnA bApa thavuM, paNa koI zuddhAtmA thavAnI IcchA kare che ? praznakartA H eTale ApaNe zuddhAtmA kahIe chIe. dAdAzrI tethI kahIe chIe tyAre. jevo kalpa evo thaI jAya. have e kalpanA, eka ja jhokuM lAgeluM hoya Ama ene "kalpanA" kahIe. eka jhokuM vAgIne UbhuM karyuM ke huM to caMdulAla brAhmaNa chuM, Ano sasaro thAuM." have e jhokAmAM A je kalpanA UbhI thaI e kalpanAmAM, A kalpanAthI vizeSa kalpanA thAya pachI. emAMthI bIjA jhokA UbhA thAya tyAre ene "menTala hospiTala" kahyuM. dhIsa Ijha dha pharsTa menTala hospiTala ane pelI sekanDa menTala. A pharsTa menTala hospiTalamAM rahenArA dardIo pelA menTala hospiTalane "menTala hospiTala' kahe ane potAnI jAtane "menTala" nA kahe. bAkI jJAnIo Amane "menTala" kahe. pharsTa menTala ane A pelA sekanDa menTala. vicArato jJAtA, e ja nirvikalpa-nirvicAra praznakartA : jJAna lIdhA pachI nirvicAra dazA zarU thAya che ? dAdAzrI: ekalI nirvicAra dazA ja nahIM, nirvikalpI dazA ane nirvikalpI e ja nirvicAra dazA. zuddhAtmA' thayA pachI saMkalpa ne vikalpa beu gayA. have manamAMthI nIkaLe te badhA jJaya che. manano dharma ja vicAra karavAno che. tethI karIne saMkalpa-vikalpa kahevAtA nathI. paNa mananA dharmane jo ApaNo dharma mAnIe ke mane vicAra AvyA, to e saMkalpa-vikalpa kahevAya che. have e vicaryo te ghaDIe vikalpa kahevAya. tanmayAkAra thayo ke enI
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) sAthe vikalpa, bIjo vizeSa kalpa karyo A. pote kalpasvarUpa tene badale A vikalpa karyo, vizeSa kalpa karyo. jeTalo vakhata vicaryo eTalA vikalpa ane vicaryo nahIM ne manane joyuM e nirvikalpa. 102 jo jJAna maLyuM ane jJAnI thayo to mana to philama che ane jJAna nA maLyuM hoya to te tenI mananI sAthe tanmaya thAya tevuM nAvaDuM che. A jJAna pAmyA eTale tame vicAravihIna to thayelA ja cho. paNa ajAgRtithI vicAromAM pAchA tanmayAkAra thavA doDo cho. tamAre nirvikalpa thavAnuM che. tame nirvikalpI thayA eTale manamAM zuM thAya che, e adhyavasAna dekhAyA kare. basa, ene joyA karo. ****
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.2] aciMtya ciMtAmaNi svarUpa daSTi pharatA thAya ciMtavata, aciMtya ciMtAmaNituM praznakartA: aciMtya ciMtanam eTale zuM ? aciMtya ciMtana ? dAdAzrI : aciMtya eTale jyAM ApaNI kalpanA na pahoMce e ciMtana, ciMtavI zakAya nahIM evuM ciMtavana. mULa AtmAne aciMtya ciMtAmaNi kahyo che. tyAM kalpanA-balpanA pahoMcI zake nahIM. tyAM AgaLa koI paNa rasta zabda pahoMce nahIM. avarNanIya, avaktavya, aciMtya ciMtAmaNi ! kalpanAmAM nA Ave evuM e ciMtAmaNi svarUpa che prabhunuM. ciMtAmaNi eTale je mAgo e maLe. jevuM ciMtavo tevuM phaLa Ape. aciMtya eTale tamArI kalpanAmAM nahIM Ave. enuM tola to tame kadI karI zakazo nahIM. praznakartA: to pachI enuM ciMtana kevI rIte thAya ? dAdAzrI : thaI zake nahIM. A dRSTi to tamArI bhautika sanmukha che ne ? e to jJAnI puruSa tamArA pApa dhoI Ape ne tamane dRSTi pheravI Ape ne adhyAtma sanmukha, AtmA sanmukha karI Ape tyAre dRSTi pahoMce, nahIM to pahoMce nahIMne ! tyAra pachI aciMtya ciMtAmaNi hAthamAM Ave. praznakartA: AtmatattvanuM ciMtavana to manuSya karavuM ja joIe ane karatA paNa hoIe ja chIe ne?
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : hA, karavuM joIe. paNa jyAM sudhI "jJAnI puruSa' ene sacetana banAve nahIM tyAM sudhI e zuddha ciMtavana gaNAtuM nathI, paNa zabdathI ciMtavana kare che. e eka jAtano upAya che. rastAmAM jatA vaccenuM sTezana che e. have AtmA (vyavahAra AtmA)no eka guNa evo che ke jevo ciMtavyo tevo te ja kSaNe thaI jAya. svarUpa sivAyanuM anya ciMtavana e pudgalane kheMce che. have pugalano je saMyoga bhego thayo, teno vyavasthita zakti viyoga karAvI Ape, paNa AtmAno saMyoga bhego thayo. teno viyoga koNa karAvI Ape? saMpUrNa AtmAnubhave jJAtI thayA aciMtya ciMtAmaNi A to UMdhuM ciMtavana kare che tethI mUMjhavaNa UbhI thAya che. eka phera zuddhAtmAnuM ciMtavana prApta thAya to tyAra pachI e enI meLe ja rahyA kare, potAne kazuM ja karavuM nA paDe. tame jyAM jAo tyAM tamane zuddhAtmAnuM ciMtavana thayA ja kare che ne A jJAna pachI ? praznakartA : hA. dAdAzrI: A jJAna ja kriyAkArI che. AvuM lAkho varasathI banyuM nathI. potAnA svarUpa bhaNI ciMtavana vaLe nahIM je pAchuM AvavAnuM, te jJAnI puruSa madirA utAre tyAra pachI enuM che te kaMI vaLe. bAkI A madirA-badirAmAM to evuM ciMtave tevuM thAya. eTale zrImad rAjacaMdra kahyuM, zAstrajJAnathI niveDo nathI, anubhavajJAnathI niveDo che. mATe tuM AnI pAchaLa mAthA nA phoDIza. jyAM koI jJAnI puruSa hoya che, je AtmAnA saMpUrNa anubhavI hoya, te tyAM jA to tAruM badhuM kAma thaI jaze. kAraNa ke e jJAnI puruSa aciMtya ciMtAmaNi svarUpa kahevAya che. mATe tuM tyAM jA. te maLyA pachI to sva-sukha jAya ja nahIM ne jJAnI, dAdA bhagavAna jevA aciMtya ciMtAmaNi thayA che. je mAge te maLe. te AvA aciMtya ciMtAmaNi thavAnuM che.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.2] aciMtya ciMtAmaNi svarUpa 105 praznakartA : jJAnI puruSa maLyA pachI manuSya bhava ratna ciMtAmaNi jevo lAge che. dAdAzrI: hA, ratna ciMtAmaNi. jevo ciMtave evo, ratna ciMtAmaNi ! e maLyA pachI ja enI kiMmata gaNAya, nahIM to dehanI velyu (kiMmata) ja nathI. kriyA-vicAra te nahIM paNa Azaya eTale ciMtavata AtmAno guNa zo ? ke jevuM ciMtavana kare tevo thaI jAya. have ciMtavana zene kahevAya che ? A tame badhI kriyA karo cho, ene ciMtavana nathI kahevAtuM. tame vicAra karo cho, ene ciMtavana nathI kahevAtuM. ciMtavana to Azayane kahevAya. tamAro zo Azaya che? manamAM eka Azaya nakkI karelo hoya ke have eka baMgalo, eka vADI ema nakkI karIne, AvI rIte chokarAne bhaNAvIza AvuM badhuM ciMtavana karato hoya mahIM. kare ke nA kare ? ane lAMcanA rUpiyA kazo vAMdho nahIM e to atyAre jamAno, badhA ja le che tyAre te evo thaI jAya pachI. corI karavAnuM ciMtavana kare to tevo thaI jAya, dAna ApavAnuM ciMtavana kare to tevo thaI jAya ane siddha thavAnuM ciMtavana kare to siddha thaI jAya. ane siddha thavAnuM zI rIte thAya e mArga jANavo joIe. e AtmA jANyA pachI siddha thAya. bAkI saMsAramAM AtmA jANyA vagara cAle AgaLa, jevuM ciMtavana kare tevo thaI jAya. pote bahu duHkhI che evuM ciMtave ke potAnuM anaMta sukha AvarAya ne dukhiyo thaI jAya. "sukhamaya chuM | ciMtave ke sukhamaya thaI jAya. kacakaca kare to kacakaciyo thaI jAya. pachI to cA pIvA mATeya kacakaca kare. kAraNa ke kacakacanuM ciMtavana karyuM che ! ciMtavatatA phaLe cIjo na maLe, paNa pote thAya te rUpa praznakartA: dAdA, A jema AtmA ApaNe ciMtavIe tevo thaI jAya che, to pachI amuka ApaNe ciMtavIe ke amuka ApaNane hajAra rUpiyA maLI jAya ke bIjI koI vastu maLI jAya evuM je ciMtavana kare che, to e kema IphekTamAM nathI AvatuM ?
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI: e hau IphekTamAM Ave che. IphekTamAM zuM Ave e pote judI bhASAmAM samaje che. hajAra rUpiyA maLo ema kahe che eTale yAcaka thaI gayo eTalo vakhata. maLavAnuM kazuM nahIM paNa e rUpa thaI jAya. kayA rUpamAM A bole che ? tyAre kahe, yAcaka rUpamAM, to yAcaka thaI jAya. praznakartA : pachI AtmA jo yAcaka thaI jAya ane ene hajAra rUpiyA nA maLe to ciMtAmaNi kemano kahevAya ? dAdAzrI : te evuM badhuM ciMtavavAno artha zuM che ? bAunDrI che ciMtavavAnI, ke "huM A svarUpe chuM enuM nAma ciMtavyuM kahevAya. huM Ama chuM, tema chuM, phalANo chuM, mAMdo chuM, sAjo chuM, huM UMco chuM, huM jADo chuM, huM gAMDo chuM, huM mUrakha chuM, nAdAra chuM, sAdAra chuM." pote jevuM ciMtavyuM ke evo te thaI jAya. praznakartA paNa mUrakha mANasa to kahe, "huM DAhyo chuM." dAdAzrI : have "DAhyo chuM" kahe to DAhyo thato jAya. praznakartA: mUrakha mANasa to Dabala jozathI mUrkhAI karato jAya ne DAhyo chuM" evuM kaheto jAya ? dAdAzrI: hA, toya thato jAya DAhyo. e badhI IphekTa che A to, sAyakolojikala IpheTsa ! DAhyo bolyo ke tarata aMdara zarUAta thaI gaI. bahu asara thAya che AnI. jagatane asara ja badhI AnI paDelI che. ame to kazI asara ja nA paDavA daIe. ciMtave tevo thaI jAya to kema AnI upara ciMtavAya? ciMtAmaNi eTale jevuM ciMtave evo thAya. corInuM ciMtavana karavA mAMDyuM ke cora thAya pachI. coramAM paNa eksaparTa thAya. InkamaTekSanuM ciMtavana kareluM che to emAM eksaparTa thAya. jemAM ciMtavana kare temAM suMdara eksaparTa thaIne Ubho rahe. te "huM pApI chuM ciMtave to pApI thAya. "huM saMsArI chuM to saMsArI thAya. "huM nirbaLa chuM to nirbaLa thato jAya. "baLavAna chuM to baLavAna
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.2] aciMtya ciMtAmaNi svarUpa thato jAya. 'huM nAdAra chuM' kahe ke tenI sAthe nAdAra thaI jAya. 'huM Ama chuM' tenI sAthe tema thaI jAya. 'huM mAMdo chuM' tenI sAthe mAMdo thaI jAya. ciMtavane ahaMkAra thAya vikArI-tirvikArI 107 praznakartA H AtmA nirvikArI che, to pachI A jIvAtmA badhA vikArI kevI rIte thAya che ? dAdAzrI Ama mULa guNa nirvikArI che paNa e ciMtave ke 'huM vikArI chuM', to vikArI thaI jAya. mULa guNa jAya nahIM, ciMtavelo guNa nAza pAme. praznakartA H to AtmAne doSa na lAge ? dAdAzrI : AtmAne doSa aDato ja nathI, je kalpe tene aDe. ahaMkAra kalpanAro, kalpanAra hovo joIene, ahaMkAra ? tene ja aDe. A badhuM ahaMkArane ja aDe che. A ahaMkAra vilaya thaI gayo ke tame AtmajJAnI ja cho. AtmA to zuddha ja rahe che, paNa A ahaMkAra je ciMtavana kare che ne, te jevuM ciMtavana kare tevo thaI jAya. ene vyavahAra AtmA kahevAya che. praznakartA H eTale A vikArI e pote ja thAya che ema ? vikArI thavuM, eTale vikArI ja thaI jAya athavA to nirvikArI thAya ? dAdAzrI : Ama saMjogo bAjhe tyAre vikArIya thaI jAya. e pote kaheya kharo, mAro svabhAva vikArI che ane pAcho nirvikArIya thaI jAya, Ama saMjogo bAjhe to. : praznakartA H eTale A ahaMkAra to che ja. ahaMkAra to je astitva hatuM paNa e saMjogo pramANe badalAya enuM. dAdAzrI : ahaMkAra nA hoya to A kazuM thAya ja nahIM. A vikAra ja nA thAya ane e pAcho nirvikAreya nA thAya. ahaMkAra che to thAya che. praznakartA : mULa AtmA to nirvikArI ja che ?
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : tyAM to vikAra hoya ja nahIM, "anAsakta", "akAmI' ! praznakartA: eTale A ahaMkAreya te rUpa thaI zake che eTalo ? ahaMkAra paNa nirvikAra thaI zake che ? dAdAzrI : nirvikArI ja che, ene vaLI huM vikArI chuM thAya to vikArI thaI gayo. nirvikArI to nirvikArI, 'brahmacArI" te brahmacArI thaI gayo. "huM zuddhAtmA' tyAM zuddha thaI gayo. e jevo ciMtave evo thaI jAya. vyavahAra AtmA e "rasta ciMtAmaNi', pADyo alaukika phoDa praznakartA : AtmA vize ciMtavana kare to evo thAya pachI? dAdAzrI AtmAnuM ciMtavana kare to AtmA pAme che. jevuM ciMtave tevo thaI jAya. ene "ratna ciMtAmaNi' kahyo. praznakartA : dAdA, vyavahAra AtmA paNa ratna ciMtAmaNi jevo che, ema kahevAya ne ? dAdAzrI : A vyavahAra AtmA che ja ratna ciMtAmaNi, paNa zuM ciMtave che ? huM to Amano jamAI chuM. te mUA AvuM rahevuM che ? ratna ciMtAmaNino lAbha Avo levo che ? jamAI thavA mATe che A ? ane Amano sasaro thau ! le, ane Amano sALo thauM, kahe che. AvuM ciMtavavA mATe che ? ratna ciMtAmaNi to TheTha AtmA pamADe che. jJAtI ciMtave 'AtmA', na ciMtave sALo-sasaro-jamAI tyAre mUA AvuM badhuM ciMtavavAnuM AtmAthI ? ratna ciMtAmaNi, emAM nA kahevAya nahIM paNa ciMtavavAnuM AvuM hoya? huM zuM ciMtavato hato? AtmAnuM ciMtavato hato. huM jANato'to ke A ratna ciMtAmaNi. mArA AtmAnuM ja ciMtavana. bIjuM ciMtavana, huM sALo thauM, sasaro thavAmAM huM mAnato nahoto. A lapa kaMI ? lapa je kahI te vaLagI, je kahI te vaLagI, je kahI te vaLagI emAM ApaNe zuM kAma che ? mela pULo. ame pAchA paTela koma kahevAya. mela pULo samajI jaIe. mela pULo ! Ano kyAre pAra Ave? ciMtavana zenuM karavAnuM che ? AtmAnuM. huM AtmA chuM, A hoya
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.2] aciMtya ciMtAmaNi svarUpa 109 Avo. Avo AtmA na hoya. AvuM nA hoya, AvuM nA hoya, AvuM na hoya. ciMtavana kevuM joIe pAchuM ? akhaMDa ciMtavana joIe. vyavahAra AtmA ratta ciMtAmaNi, mULa AtmA aciMtya ciMtAmaNi praznakartA: dAdA, A to kevuM bhavya ke vyavahAra AtmAne paNa ratna ciMtAmaNi kahyo, to zuddhAtmA kevo ? dAdAzrI : enI to vAta ja kyAM kahevAya ! AtmA pote ja samAdhisvarUpa che, pote ja mokSasvarUpa che, pote ja paramAtmA che. badhI rIte pote ja che, aciMtya ciMtAmaNi che. e pote ja bhagavAna che, paNa vyavahAra AtmAnuM ciMtavana keTaluM badhuM kAma kare che lokone ke A ciMtave, huM to A upAdhyAya thaI gayo, have AcArya thavAno chuM, to pelo AtmA kaheze, jAva, tame AcArya thaI jAo. bolo, koNa ciMtave che ? vyavahAra AtmA ! eTale mAruM kahevAnuM ke je rasto che e raste cAlato nathI, eno lAbha UThAvavo nathI. evuM ja karene? te tamane ApaNA jJAna lIdhA pahelA huM zuddhAtmA chuM' evuM ciMtavana thayuM'tuM koI dahADo ke mane pApa aDatuM nathI ke huM nirlepa chuM ? praznakartA nahIM kareluM, evo koI vicAra nahIM Avelo. dAdAzrI : jevA saMjoga besene evuM ciMtavana thAya. ane A dharmovALA badhA zuM kare che ? ene ciMtavana ApatA nathI. jo ciMtavana Apene to kalyANa thAya. bAkI A dharmovALA to bIjA vikalpa besADI Ape che. pelA jUnA vikalpa kADhe che ane navA vikalpa besADI Ape che. eTale bhaTaka bhaTaka bhaTaka bhaTaka. zAnuM ciMtavana karavAnuM te khabara ja nathI ne bIjA vikalpo besADIne lokone khalAsa karI nAkhelA che. tame jyAM gayA tyAM bIjA-bIjA vikalpo besADelA ke tamane ? bIjA badhA vikalpo besADatA'tAne ? zuM vikalpo besADe ? Ama karo, Ama karo. mUA, karavAthI to baMdhAyA che. vaLI pAchA Ama karo, Ama karo zuM karavA kare
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) che ? A baMdhana ja karavApaNAthI che. eTale A khabara nathI, jagatanA lakSamAM ja nathI ke jevuM AtmA ciMtavana kare tevo thaI jAya. zuddhAtmAtuM jJAta ja Ape 'zuddha'tuM ciMtavata ApaNe to peluM zuddhAtmAnuM jJAna ApyuM, te have ciMtavana enI meLe sahaja prakAre rahe. tamane ciMtavana rahe che ne Akho dahADoya ? e ciMtavane tame tamArA rUpa thayA karo cho. eka ja phero mAre tamane jJAna ApavuM paDe eTaluM ja. pachI thAya ke nA thAya ? A mukhya guNa che, AtmAno mukhya guNa che. have A phekTa jo jagatanA lakSamAM hoya to A badhI mAthAkUTa koI kare ja nahIM. have A tamane ciMtavana ApyuM, te tamane ciMtavana zAnuM rahe che Akho dahADo ? 110 praznakartA H zuddhAtmAnuM rahe che. dAdAzrI : to zuddhAtmA thavA mAMDyA tame. have e pada Ape zI rIte pelo sAmo mANasa ? zI rIte Ape e bicAro, e ja zuddhAtmA nA thayelo hoya ! ciMtavana badalAI gayuM che ne ? e vAta cokkasa thaI gaIne ? badhuM badalAI gayuM che ne ? praznakartA : hA, have zuddhAtmAnuM lakSa rahe. dAdAzrI : pahelA zAnuM karatA hatA ? praznakartA H saMsAranuM. dAdAzrI : hA, saMsAranuM ne jAtajAtanuM pAchuM. saMsAranuM eka jAtanuM nahIM. tame ciMtavana juduM karo ne tame tevA thaI jAva, A ciMtavana AvuM kare ne e evA thaI jAya. jevuM ciMtavana karyuM che te ja phaLa che. A dekhAya che enA parathI zuM ciMtavana karyuM te dekhAya khabara paDe ApaNane. ane potAnA svarUpanuM ciMtavana karyuM hoya to pote te rUpa thaI jAya. jJAnI eTale potAnA svarUpanuM ane svabhAvanuM ja ciMtavana thayA karavuM. svarUpa eTale 'pote koNa chuM' e DisAIDa thavuM ane svabhAva eTale enA guNadharma, emAM ja rahyA karavuM.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 [7.2] aciMtya ciMtAmaNi svarUpa zuddhAtmAnA guNadharmanuM ApyuM ciMtavata AtmAno svabhAva jevo ciMtave tevo ja thaI jAya. e eno guNa eTale lokoe jevo jevo ciMtavyo, tevo eno AtmA thaI gayo che. have mULa zuM che? mULa dhyAna to zuM che ? e ciMtavAnuM bahu muzkela che. tethI ApaNe zuddhAtmAnuM lakSa besADyuM ane zuddhAtmAnA guNadharmanuM ApaNe vivaraNa karyuM. e jo guNadharma ne lakSa beTheluM che, e guNadharmanuM jo ciMtavana karyA kare to te rUpa thayA ja kare dahADe dahADe. potAno svabhAva zuM che ? jevo ciMtave tevo ja thayA kare, basa. praznakartA H je jenuM ciMtavana kare te maya thaI jAya ! dAdAzrI : hA, te rUpa thaI jAyane A badhuM. anekarUpe thavAnuM kAraNa ja e che, ne bahurUpe thayuM che enuM kAraNa ja e che. eTale jevuM ciMtave tevo thaI jAya AtmA ne bIjI koI vastumAM Avo guNa nathI hoto, jevo ciMtave tevo. "aciMtya ciMtAmaNi ratna" kahevAya. praznakartA : jenuM karIe ciMtavana tevo ja thaI jAya, anaMtAnaMta guNI svAbhAvika svAdhyAya, dAdAne darzane jJAna je samajI jAya. -navanIta dAdAzrI : anaMta guNanuM dhAma che AtmA, te jevuM ciMtavana karo tevo thaI jAya. svAbhAvika ja te rUpa thaI jAya. jJAnI puruSanuM ciMtavana kare to tevo thaI jAya. A ratna ciMtAmaNi tamArA hAthamAM Apyo che. tenAthI jevI joIe tevI zaktio, potAnA guNadharmo eka kalAka ja bolavAthI maLe tevI che. teno lAbha letA AvaDavuM joIe, ratna ciMtAmaNi vAparatA AvaDavuM joIe. A ratna ciMtAmaNi evA che, vAparatA nA AvaDene to bALI mele ane vAparatA AvaDe to paramAtmA banAve.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.3] ciMtave tevo thAya ciMtave evo thAya e (cArja) pratiSThita AtmA praznakartA: A AtmA jevo ciMtavo evo thaI jAya che, eTale A ciMtavanAra koNa ? dAdAzrI : te mULa AtmAnI vAta nathI A. prajJAnI paNa vAta nathI. eTale badhI ajJA ane ahaMkAranI vAta che. ajJA eTale buddhi ane ahaMkAra jevo ciMtave evo thaI jAya. A ahaMkAra ane buddhi, (cArja) pratiSThita AtmA, vyavahAra AtmA jene kahIe chIe, te ciMtave evo thaI jAya. praznakartA AtmA ciMtave tevo thaI jAya, te ajJAnadazAmAM zuddhanuM ciMtave che koNa? (cArja) pratiSThita AtmA ? dAdAzrI : hA, (cArja) pratiSThita AtmA ja ciMtave che. mULa AtmA to kazuM ciMtavato ja nathI. ciMtavavAno je bhAva kare che ne, te ja (cArja) pratiSThita AtmA. daraasala AtmA to evo che nahIM. daraasala AtmA, tyAM golDa ja joI lone, pyaoNra golDa ja. eTale ApaNe kahIe chIene, zuddhanuM ciMtavana kare to te rUpa thaIzuM. praznakartA : hA, paNa e badhuM (cArja) pratiSThita AtmAne ? daraasala AtmA to kazuM ja kare nahIM.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.3] ciMtave tevo thAya 113 dAdAzrI : nahIM, e to zuddha che ja. (cArja) pratiSThita AtmAne ja zuddha banAvavAno che. eTale jo zuddha karazo tene, to te rUpa thaI jazo, hato teno te ane bIjuM ciMtavana kare to bIjo thaI jAya. eTale ciMtavana (cArja) pratiSThita AtmAnuM ja, e pelo AtmA kazuM karato ja nathI. paNa te (cArja) pratiSThita AtmA, jo Amano jaIza to zuddhAtmA thaI jaIza, Amano jaIza to avaLuM thaze evuM kahIe chIe ApaNe. zuddhAtmAnI haju pratIti, mATe karyA karavI "zuddha'nI ciMtavatA praznakartA: khAlI ciMtavanathI (cArja) pratiSThita AtmA zuM zuddhAtmA thaI jAya ? dAdAzrI : hA, tethI to huM tamane kahuM chuM ke zuddhAtmA tame thaI gayA. eTale pachI tame "huM zuddhAtmA chuM, huM zuddhAtmA chuM' e karyA karazo, te rUpa thayA karazo. praznakartA : paNa jo thaI gayA chIe to pachI "zuddhAtmA chuM' e karavAnI jarUra zuM ? dAdAzrI : hA, e tamane zuddhAtmAnI haju pratIti beThI che. pratIti beThI eTale tamAre jAgRti A rahyA ja karavAnI, e pote jevuM ciMtave evo thayA karavAno. A ciMtavanane ciMtavana kahe che ane pelA ciMtavanane sAyakolojikala IphekTa kahe che, ajJAnInA ciMtavanane. kAraNa ke e mAnasika avasthA che. AmAM mAnasika nathI, ciMtavana che A to. A tIrthakaronI zodhakhoLa che. tuM zuddhAtmA, tuM zuddha ja chuM, nahIM to bIjuM ciMtavana kare to tevo thaI jAya. eTale kahuM chuM ke tArI jAtane zuddha ja ciMtavaje, ke huM to zuddha ja chuM, huM zuddha ja chuM. caMdubhAI kazo vAMdho nahIM, kahIe. tamAre jema Dakho karavo hoya tema karo, ame to zuddha ja chIe, kahIe.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 nathI ? AptavANI-14 (bhAga-5) zuddhAtmApade besI, juo DiscArja pariNAmane praznakartA : A (cArja) pratiSThita AtmAne zuddhAtmAnuM bhAna ja dAdAzrI : ene bhAna hoya kevI rIte paNa, pote potAnuM bhAna to jyAre ApaNe karAvIe tyAre ene bhAna thAya. praznakartA : nahIM, nahIM. paNa tame jJAna ApyuM, to A (cArja) pratiSThita AtmAne bhAna thayuMne ? dAdAzrI : ene potAne bhAna thayuM ja ne ! e bhAna thayuM tyAre to e zuddhAtmA bolavA mAMDyo. je bhAna hatuM te pheraphAra lAgyuM eTale ene lAgyuM ke A to huM nhoya, huM to zuddhAtmA. 'huM zuddhAtmA chuM' bolyo, tyArathI nirvikalpa thavA mAMDe ane te sivAya bIjuM kaMI bolyo ke huM Ama chuM, tema chuM, e badhuM vikalpa. enAthI badho saMsAra Ubho thAya ane pelo nirvikalpa padamAM jAya. have tema chatAMya A caMdune to beu kAryo rahevAnA cAlu. sArA ne khoTA beu cAlu rahevAnA ke nahIM rahevAnA ? Ama avaLuMya kare ne savaLuMya kare, e to cAlu rahevAnuMne ? have e cAlu rahevAnuM tene zuM karavAnuM ? avaLuMsavaLuM beu karyA vagara rahe nahIM, prakRtino svabhAva. koI ekaluM savaLuM karI zake nahIM. koI thoDuM avaLuM kare, to koI vadhAre avaLuM kare. nA karavuM hoya toya thaI javAnuM eTale 'tuM zuddhAtmA chuM' e nakkI karIne A badhuM avaLuM-savaLuM 'jo' kAraNa ke tane avaLuM thayuM eTale tArA manamAM ema kalpanA nahIM karavAnI, ke mAre avaLuM thayuM eTale 'zuddhAtmA' mAro bagaDyo. zuddhAtmA eTale mULa tAruM svarUpa ja che. A to A avaLuMsavaLuM thAya che, e to pariNAma AvelA che. pahelA bhUla karI'tI, tenA pariNAma che. e pariNAmane joyA karo, samabhAve nikAla karo ane avaLuM-savaLuM to ahIM AgaLa lokanI bhASAmAM che, bhagavAnanI bhASAmAM avaLuM-savaLuM kazuM che nahIM.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ [73] ciMtave tevo thAya 115 chatAM sAmAne duHkha thAya to ja pratikramaNa praznakartA H bhagavAnanI bhASAmAM jo avaLuM-savaLuM nA hoya, to pachI mAthAkUTa ja karavAnI kyAM rahI ? dAdAzrI : kazuM mAthAkUTa karavAnI nathI. tethI ja huM kahuM chuM ne, juo phakta. koIne duHkha nA thAya. bhagavAnanI bhASAmAM eTaluM kahe che ke sAmAne duHkha thAya to tame pratikramaNa karajo. paNa sAmAne duHkha nA thAya to kazuM ja harakata nahIM, tame zuddhAtmA ja cho. AtmA ratna ciMtAmaNi, sphaTika jevo che. sAme eka lAla phUla AvyuM hoya to lAla dekhAya ane lIluM AvyuM hoya to lIluM dekhAya, kALuM hoya to kALuM dekhAya, tevo sphaTika jevo che. ugra paramANu UbhA thAya to AtmAmAM ugratA dekhAya. tyAre kahe, mane krodha thayo. AtmAmAM evA guNa che ja nahIM. cAritramohe ciMtave tevo thAya mane Ama thayuM A che to moha, A satsaMga karIe chIene teya moha kahevAya. A moha ja che badho, paNa A cAritramoha che. eTale e cAritramoha konuM nAma kahevAya, ke samabhAve nikAla karI nAkhIe, to e gayo, UDI ja gayo. e ApaNane aDe nahIM. pelo kharo moha to coMTyA vagara rahe ja nahIM koIno. eTale A darzanamoha gayelo, eTale cAritramoha ekalo bAkI rahyo che. jene DiscArja moha kahevAmAM Ave che. have DiscArja mohamAM huM Ama chuM ne tema chuM ne evuM badhuM kalpanA karyA kare to tevo thaI jAya, pAcho. eTale huM zuddhAtmA, zuddhAtmA' karyA kare to pAchuM e. ane caMdune to je thavAnuM hoya che, je eno che svabhAva, te to nIkaLavAno ja prakRti svabhAva, tene levAdevA nathI. tamAre phakta eno nikAla karI nAkhavAno che, phAIlono. jeTalI phAIlo Ave eTalI badhI nikAla karI nAkhavAnI. praznakartA: dAdA, bIjA badhA loka ApaNane kahetA hoya to tenI zuM IphekTa thAya che? bahAranA mANasa bIjA mANasane ApaNA vize kahetA hoya, enI zuM asara thAya ?
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : te game te kahetA hoya, ApaNe zuM ? ApaNe to "huM Avo chuM evuM nA hovuM joIe. "huM zuddhAtmA chuM' eTale "zuddhAtmA chuM' basa. vyavahAramAM bolavuM DrAmeTika, ciMtavatapUrvaka nahIM huM zuddhAtmA chuM, huM zuddhAtmA chuM, huM zuddhAtmA chuM' karyA karazo to te rUpa thayA ja karazo. jevuM ciMtave evo AtmA thAya. jevo pote ciMtave ke huM A Amano vevAI thauM, te vevAI thaI gayo hoya. huM Amano sasaro chuM, te sasaro thaI jAya che. ane "huM zuddhAtmA chuM' to zuddhAtmA thaI jAya. ane sasaro, vevAI have zuM ? ApaNe have kahevuM to paDe ke sasaro chuM, vevAI chuM. paNa vyavahArathI eTale DrAmeTikavALuM aDe nahIM. A DrAmeTika che badhuM. praznakartA: paNa dAdA, koI pUche to kahevuM to paDene ke ? dAdAzrI : kahevAnuM paNa kaI rIte kahevAnuM? AvuM ciMtavanapUrvaka kahevAnuM che ? praznakartA: ciMtavanapUrvaka nahIM, e vyavahAramAM DrAmeTika kahevAnuM ! dAdAzrI : hA, DrAmeTika e badhuM kahevAnuM. DrAmeTikamAM sALA thAya, sasarA thAya, badhuM hoya. huMya boluM chuM ne paNa coMTe nahIM eEya. ApaNe pAchaLa guMdara copaDIe to coMTene? guMdara copaDIe to coMTe ne nahitara ekaluM pANIthI coMTADI zakAya nahIM. jevuM kahyuM, jevuM bole tevo te thaI jAya praznakartA : huM anaMta zaktivALo chuM, huM anaMta jJAnavALo chuM bolavAthI e guNa ApaNAmAM pragaTe badhA ? dAdAzrI: A AtmAnI eTalI badhI zakti che ke jevo ciMtave tevo tarata thaI jAya, tarata ja. tame anaMta duHkhanuM dhAma bolo to duHkhI thaI jAva. anaMta sukhanuM dhAma bolo to sukhI thaI jAva.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ [73] ciMtave tevo thAya 117 eka vakhata kahyuM ke huM anaMta-paramAnaMda sukhavALo chuM, to pachI mane duHkha thAya che ema nA bolavuM joIe. bole to coTe. sarvajJanI bhASAmAM samajI jAya to e pada prApta thAya. AtmAne to anaMta pAsA che, je pAsAmAM pheravo tevo dekhAya. game te pAsAmAM pheravo to tevo dekhAya. zuM nathI anaMta pAsA ? je pAsAmAM mUko tevuM thaI jAya. jJAnI to jJAnI. amane kAMI aDe nahIM (kahIe) to jarAya aDe nahIM, jarAya lepa nA caDe, paNa mane evuM kahyuM to coMTyuM. mane UlaTA loka kahe che, "tame "huM jJAnI chuM kema kaho cho?" tyAre meM kahyuM, "zuM kahuM, e kahe tuM. tuM mane zikhavADa have. tuM kahuM e kahuM." tyAre kahe, "e bolavAnuM ja nahIM." meM kahyuM, "evuM kema ?" "tame koNa cho" evuM pUche mane to mAre zuM kahevuM ? mAre ema kahevuM, "bhagata chuM ?" kAraNa ke AtmA to jevo kalpa evo thaI jAya. pAcho "huM bhagata chuM" evuM kahuM, to pAcho bhagatamAM AvI jauM, jJAnIpaNuM chUTIne. avaLA ciMtavanamAM plasa-mAInasa karavuM, savaLA ciMtavatathI praznakartA: avaLuM ciMtavana thaI jatuM hoya to zuM karavuM ? dAdAzrI : lokane avaLuM ciMtavana jAya nahIM. jarA kakaruM dekhe to e kaheze kakaruM che kharuM, te tAro AtmAya paNa kakaro thaI jAya. kakaruM bolyA to AkhI rAta phajeto ! kakaruM choDIe tyAre suMvALuM Ave ne suMvALuMya pAchuM choDavuM paDe ne kakaruM Ave ! ame to kakaruM hoya to paNa kahIe, "che to sAruM, ekaMdare sAruM che." te AtmA sAro rahe. ethI bhagavAne kahyuM ke avaLuM vAkya nahIM bolavAnuM ane jo bolIe to bhAgI nAkhIe. e rakama rahevA daIe nahIM. nAdAra chuM, nAdAra chuM' evuM bole to nAdAra thaI jAya. vAreya nathI lAgatI. bahAra dukAna-bukAna badhI avaLI cAlavA mAMDe. ane "huM
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 AptavANI-14 (bhAga-5) sAdAra chuM to dukAna avaLI cAlatI hoya to savaLI cAlavA mAMDe. enA manamAM jarAya vahema nA Avavo joIe. e badhuM enA upara AdhAra rAkhe che. praznakartA to eka rIte dAdA, ciMtavanathI phAyado kharone ke AtmA jevo ciMtave evo thaI jAya. koI ciMtavana nA hota to AtmA dekhAta ja nahIM ! dAdAzrI: nA, paNa ciMtave evo thaI jAya emAM nukasAna zuM thAya che ke potAne ema lAge ke have huM garIba thaI gayo, te pachI garIba thato jAya. evuM bhAse, evuM ciMtave ene, to pAcho tevo thaI jAya. praznakartA cAlu rahe ema ? dAdAzrI : pachI garIba ja thaI jAya. tethI ame kahIene, bhaI, 'tuM garIba chuM' evuM sthAna lAgatuM hoya toya ApaNe kahIe, "huM to zrImaMta chuM, mane zuM aDe kaMI ?" to zrImaMta banI jAya. plasa-mAInasa karatA AvaDe toya ukela Ave. peluM ('huM garIba chuM') mAInasa thaI jAya to khalAsa thaI jAya. praznakartA: garIba-zrImatanI vAta bAjue mUkIne zuddhAtmA chuM' e batAvI dIdhuMne ! dAdAzrI : basa, garIba-zrImaMta badhuM zuM ? A to badhI TempararI avasthAo. thatuM nathI' evuM bolavAnuM phaLa zuM? are ! ghaNAnA moDhe sAMbhaLyuM che, jANuM ghaNuM, paNa thatuM nathI. kahe kharA AvuM ? praznakartA : kahe ja che ne ! dAdAzrI : eno zuM avatAra Ave jANo cho ? "thatuM nathI", "thatuM nathI' ema bolene to paththarano avatAra Ave ! potAnI meLe avatArane
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.3] ciMtave tevo thAya 119 bolAve che ne ? bhagavAna Ape che ? bhagavAna avatAra Ape che ke potAnI meLe bolAve che ? praznakartA : pote bolAve che. dAdAzrI : "thatuM nathI' e zabda ja bolAya nahIM. kAraNa ke AtmA jevuM ciMtave evo thaI jAya. jenI bhakti kare te rUpa thAya. hA, AtmAno svabhAva jenI bhakti karene, tevo thaI jAya. A loko to eka-eka avasthAmAM eka-eka avatAra bAMdhe tevuM che. A badhuM ! jJAta pachI ta ciMtavavA prAkRtika guNone AtmAno svabhAva kevo che ? jevuM bolo evo thaI jAya, eTale mane game che evuM kahe to evuM thaI jAya. 'nathI gamatuM" evuM bolyA to enI IphekTa paDe che. praznakartA: sAyakolojI IphekTa paDe ? dAdAzrI tamAre bolavuM hoya to manane nathI gamatuM' evuM bolavuM, mane nathI gamatuM evuM nA bolAya. tame to sIdhuM evuM bolo ke "mane nathI gamatuM, nahIM ? tamane evuM bhUta pesI gayeluM, "A nathI gamatuM, A nathI gamatuM?" hA, te ajJAna dazAmAM to badhA kare ja evuM, paNa jJAna dazAmAM A nA hovuM joIe. nahIM to evuM ciMtave evo thaI jAya. jJAna pachI jANato thayo ke jevuM ciMtave evo AtmA thaI jAya. mATe ApaNe evuM nA bolavuM joIe ke ApaNane asara kare. AtmA jevuM bole tevo tarata ja thaI jAya tevo che. mATe prakRtimAM bolo (prakRtinA guNamAM) to meM Apelo zuddhAtmA tevo thaI jAya ane tamane asala svAda nA Ave. tethI A kRpALudeve kahe kahe kareluM ke samajo, AtmA jevo ciMtave che tevo tarata thaI jaze. sAyakolojikala IphekTanI keTalI badhI nukasAnI thAya che ? hA, eTale ciMtavana hoya ja nahIM. A ghaDapaNa AvyuM. pelA marI gayA ne huM marI jaIza. zuM thaze ? e marI gayo, marI gayo, ahIM
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) ja marI gayo. 'mane kazuM thAya nahIM,' kahe to TheTha chellI ghaDI sudhI kazuM thAya nahIM ene. ane thAya, to e je ghaDIe thaI jAya eTale globa UDI gayo. globa UDI nathI jato ? chellI ghaDIe UDI jAya che ne ? eTale 120 UDI gayo. ApaNe judA, globa judo. A zI Dakhala ? badhI vagara kAmanI Dakhala, pArakA gharanI. praznakartA : to pachI evuM ciMtavana karIe ke khullA bAraNAM hoyane toya kazuM nA thAya evo vicAra karIe to evuM na thAya ? dAdAzrI : hA, evuM ciMtavana kare to bahu majabUta thaI jAya e to. e to evuM che ne, pachI e khullA ja karavAnA che. mATe jene zakti hoya tene kahIe ke badhA bAraNAM khullA raho ne have Avo kahIe. hA, ame bAraNAM khullA ja rAkhIe chIe. mane thayuM che nahIM, caMdune thayuM che' ema bolavuM koI kahe ke 'tAva Avyo che tamane ?' tyAre kahe, 'hA, parama divasathI tAva Avyo che.' 'mane tAva Avyo che' kahyuM te AtmAne hatuM tAva pesI jAya. ane, vyavahAramAM khoTuM nA dekhAya eTalA mATe bolavuM hoya to ApaNe khyAla rAkhIne bolavuM paDe, nATakIya bhASAmAM. eTale amane tAva caDhyo hoya to koI kahe, 'tAva caDhyo ?'huM kahuM, 'nA, kazuMya nathI thayuM'. bahu e kare tyAre huM kahuM ke 'aMbAlAlabhAIne tAva caDhyo che', 'mane caDhyo che' evuM nA boluM. ciMtave tevo thaI jAya tarata pAcho, vAreya nahIM. atyAre caMdu kahe, 'sAheba, huM bahu mAMdo thaI gayo chuM.' huM kahuM, 'nA, tuM nA bolIza AvuM.' ApaNe to evuM kahevAnuM, 'caMdu mAMdo che.' ApaNe kahIe eTale ApaNe mAMdA ja thaI jaIe, je ghaDIe bolyA enI sAthe ja. thaI jAya ke nA thaI jAya ? praznakartA : thaI jAya. dAdAzrI : tabiyata narama rahe che, evuM kahevuM hoya to 'caMdulAlanI
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ [7.3] ciMtave tevo thAya 121 tabiyata narama rahe che evuM kahevuM, nahIM to "mane tabiyata narama rahe che, to pAchI asara thAya. praznakartA H ApaNe to sekanDa-sekanDe ciMtavana badalIe chIe. dAdAzrI : sekanDa-sekanDe nahIM, sekanDanA nAnAmAM nAnA bhAgamAM pharyA kare che. paNa ApaNo upayoga nathI evo eTalo badho eTale ApaNe sekanDa-sekanDa jevo ciMtave tevo thAya. ame bIjuM ciMtavana ja nA karIe. agara kaMI DaoNkTara pUche tyAre moDhe bolI jaIene, emAM ja kacAza rahI gaI hoya to pharI bhUMsI nAkhIe pAchA. "mane udharasa thaI ema kahIe, to bhUMsI nAkhIe. ApaNe to ema kahevuM paDe ke caMdubhAIne udharasa thaI che paNa zuddhAtmAne kaMI udharasa che? jenI dukAnano mAla hoya, teno ApaNe jAhera karavo joIe. ApaNe ApaNA mAthe laIe to zuM kAma? homa DipArTamenTa ne phorena DipArTamenTa juduM. jenuM nididhyAsata kare, te rUpe sAkSAtkAra thAya jenuM nididhyAsana karo tevo AtmA thaI jAya. jenuM nididhyAsana kare te rUpa thAya. keTalAka puruSo strIonuM nididhyAsana kare, paNa ene nididhyAsana nA kahevAya, dhyAna kahevAya. ane keTalIka strIo puruSonuM nididhyAsa kare che. eTale badhA puruSa strIo thaI jAya ne strIo puruSa thaI jAya. eTale nA dahIMmAM rahyA ne nA dUdhamAM, beu bagaDyA. nididhyAsana to eka jJAnInuM karavA jevuM. emanI badhI zaktio potAmAM pragaTa thAya. bIjuM kazuM karavA jevuM nathI. mArAthI A kAma nahIM thAya' evuM kyAreya bolavuM nahIM. bahu jAgRtipUrvaka bolavuM joIe, nahIM to te nididhyAsananuM phaLa tarata ja maLaze. mATe tamane jJAna ApyuM che to AtmAnuM nididhyAsana karajo. ne tevuM kAma Ave to ema kahejo ke A kAma caMdubhAIthI nahIM thAya. jagata AkhuM anaMtakALathI nididhyAsana kara kara kare che, sAkSAtkAra karavA mATe. mUA, UMdhuM nididhyAsana kare che, te UMdho sAkSAtkAra thAya che.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 AptavANI-14 (bhAga-5) tame jevuM nididhyAsana karazo teno tarata ja sAkSAtkAra thAya. A caMdu saheja ja bole ke ghaNI nabaLAI AvI gaI che, to tarata ja nabaLAIno sAkSAtkAra thAya ja ne nabaLo paDI jAya. alyA, nabaLAI Ave to caMdune Ave, ApaNe zuM ? mAruM ghara saLagyuM bolyone to AvI ja banyuM, pachI bhalene te jJAnI hoya. nididhyAsana karyuM to bhAre phaLa Avaze. ghara bhalene baLe, ApaNe to holavavAnuM che. saLagyuM toya vyavasthita, holavAyuM toya vyavasthita, nA holavAyuM toya vyavasthita. ApaNA jJAnIone to kaMI aDaya nahIM ne naDeya nahIM.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] prakAza svarUpa [8.1] bhagavAta - prakAza svarUpa bhagavAta sarva prakAzita te svayaM prakAzita praznakartA : bhagavAnanI vyAkhyA zuM ? dAdAzrI : sarva prakAzita ne svayaM prakAzita. bhagavAna eTale prakAza, svayaM prakAzita, bIjI cIjoneya prakAza kare, potAneya prakAza kare. e prakAzita vastu che ane anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta zakti, anaMta sukhanuM dhAma che, avyAbAdha eTale koI vastu ene bAdhA-pIDA nA karI zake. agninI ArapAra nIkaLI jAya paNa aDe nahIM. ema bhagavAna to anaMta guNonA dhAma che. praznakartA : bhagavAnanuM rUpa kevuM haze ? dAdAzrI bhagavAnanuM rUpa, e rUpI nathI eTale rUpa ja nA hoyane e to prakAzamaya jIvana che, parama jyotisvarUpa. praznakartA : bhagavAna kevA svarUpamAM dekhAya che ? dAdAzrI : prakAzasvarUpamAM. paNa Avo prakAza nahIM, saMkoca-vikAsane pAmato prakAza. hAthamAM hAthI jeTalo ne kIDImAM kIDI jeTalo.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 24 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : saccidAnaMda svarUpa prakAza ? dAdAzrI : hA, saccidAnaMda, sat-citta-AnaMda. ane A dIpI rahyuM che e bhagavAnane lIdhe. aMdhAruM che e ahaMkAranuM che ane ajavALuM che e bhagavAnanuM che. praznakartA: potAnuM svarUpa eTale kevuM hoya zarIramAM ? dAdAzrI : A baoNDI che enA jevuM ja, paNa te AMkha-nAka-kAna evuM nA hoya. praznakartA H ghanasvarUpamAM hoya ? dAdAzrI : nA, ghaneya nA hoya. e to lAITa hoya khAlI. praznakartA H arUpI. hA, lAITa hoya, khAlI. mULa bhagavAnanI lAITa ? dAdAzrI : hA. praznakartA e sUkSma hoya che ? dAdAzrI : sUkSmaya nahIM. sUkSma to kAraNa zarIra hoya, A to sUkSmatama. jema AkAza che ne, te dekhAtuM nathI, anubhavamAM nathI AvatuM evuM. praznakartA : hA, chatAMye che. dAdAzrI : A hAtha huM AkAzamAM vIMkhuM chuM to kazuM thatuM nathI mane, evuM. A lAITamAM vIMguM chuM, lAITane kazuM thAya che ? praznakartA : nA. dAdAzrI evuM. tathI cetatatuM rUpa-AkAra, e che evaralAsTiMga prakAza praznakartA e AtmAnuM svarUpa tejasvI dekhAya che ke kaMIka AkRti dekhAya che ?
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna dAdAzrI : e AkRti nathI tema nirAkRti paNa nathI. AkRti e badhI mANasanI kalpanAo che, buddhijanya viSaya che. AtmA e to AtmA ja che, prakAzasvarUpa che. hA, je prakAzane sthaLanIya jarUra nathI, AdhAranIya jarUra nathI evuM prakAzasvarUpa AtmAnuM che. - prakAza svarUpa 125 kharuM rUpa enuM jyotisvarUpa che, prakAzamaya che. bIjuM kaMI enuM jADuM rUpeya nathI. Ama jhAlIe to hAthamAM kazuM Ave evuM nathI. ene kazuM aDe evuM nathI. ane A moTo DuMgara hoyane, tenI ArapAra e nIkaLI jAya eTaluM sUkSmatama enuM rUpa che paNa te prakAzarUpa che. e kaMI bIjI vastu nathI, cetana bhagavAna pote. e cetananuM rUpa nathI, AkAra nathI, onlI evaralAsTiMga lAITa, jyoti. prakAza AkAza jevo paNa akalpya AkAza AtmA prakAzasvarUpa che. eno AkAza jevo prakAza che. jevo eTale AkAzanA raMgano prakAza nahIM, e prakAza ja judI jAtano. e ame joyelo che prakAza. e parama jyotisvarUpa che, bIjuM kazuM che nahIM. jema AkAzanuM rUpa dekhAtuM nathI ne, chatAM AkAza che e hakIkata che ne AkAza nahIM to ApaNe vastu mUkIe-laI jaIe zI rIte ? AkAza eTale avakAza. e che evI rIte A AtmA AkAza jevo che, te arUpI che ane prakAza rUpe che. A prakAza ene ApaNA loko pachI AvuM jhAlI bese, Avo prakAza. eTale pachI keTalAka kahe che, 'mane roja kRSNa bhagavAna mahIM dekhAya che.' paNa kevA dekhAya che ? moralI-boralI e to bahAra joyuM te mahIM paDaghA paDe che. cittanA paDaghA che badhA. tyAre kahe, paNa mane enAthI ThaMDaka rahe che ! tyAre kahyuM, karaje paNa A jyAM sudhI bIjI vastu nA maLe ThaMDaka karavAnI, tyAM sudhI A karaje. pachI tuM mAnI nA laIza ke A chelluM sTezana AvyuM. mahIM ajavALuM dekhAya. pAchuM ajavALuM kevA raMganuM dekhAya che ? to kahe, 'mane sUryanArAyaNa jevuM ajavALuM dekhAyuM.' nhoya mUA, A ajavALAmAM bhagavAnano prakAza nathI. bahAra je ajavALuM dekhAya che e bhagavAnano prakAza nathI. bahAra je ajavALuM dekhAya che ene ne e bhagavAnanA prakAzane, bene bilakuleya meLa paDe tevo nathI. kAraNa ke A
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 AptavANI-14 (bhAga-5) ajavALuM potAne prakAza karatuM nathI ane peluM ajavALuM potAne ne pArakI badhI vastune prakAza kare che. A dIvo potAne prakAza na kare, e bIjAne prakAza Ape ane A ajavALuM to A bAju lAITa hoya to A bAjuno bhAga na dekhAya. dekhAya ? lAITa ahIM hoya to pAchaLa dekhAya nahIM ? AtmAno prakAza oNla rAunDa (badhI bAju) hoya, badhI ja jagyAe dekhAya. A prakAza jyoti svarUpa che. A prakAza kalpanAnI bahArano che. jIvamAtrane prakAza Ape evuM enuM phaMkzana praznakartA: A je daraasala AtmA che e ja bhagavAna, to enuM phaMkzana zuM che ? daraasala AtmAnuM, mULa AtmAnuM? dAdAzrI : haM, enuM phaMkzana eTaluM che ke jIvamAtrane prakAza ApI rahyo che. potAnI pAse svataMtra prakAza che, parama jyotisvarUpa prakAza. temAMthI mikenikala cetana che tene prakAza ApI rahyuM che, ahaMkArane ke tAre te prakAzamAM je je, jeTaluM karavuM hoya te kara vyavahAramAM. e prakAzamAM tane jyAM sudhI anukULa Ave tyAM sudhI A padgalika ramata rama. kahe che. A bhautika ramata rama tuM, tane anukULa Ave tyAM sudhI. ane tane nA poSAya tyAre tuM mArI pAse Avaje. to tane mArAmAM samAvI laIza. paNa jyAM sudhI poSAya tyAM sudhI saMsAra kara kahe che. eTale daraasala AtmA prakAza ja Ape che. bIjuM kazuM karato nathI. enI hAjarIthI ja A badhuM cAle che. zarIramAM e na hoya to A cAle nahIM. emanI hAjarIthI cAle, e kartA nathI. jema sUryanArAyaNanI hAjarIthI A badhA loko kAma kare ke nA kare ? e enI hAjarIthI A badhuM cAlyA kare che. paNa A rileTiva prakAza kazuM kare nahIM. A prakAza to bhagavAnanA prakAzane joI zakato ja nathI ane bhagavAnano prakAza A prakAzane joI zake che. bhagavAnano prakAza sUryanA prakAzane joI zake che, sUryano prakAza bhagavAnanA prakAzane joI zakato nathI. tyAre bhagavAna kevA suMdara haze? suMdara kahevuM e khoTuM kahevAya, lAvaNyamaya kahevAya.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa 127 ajavALuM-AnaMda banne Ape bhagavAna praznakartA H e jarA vadhAre samajAvazo ? dAdAzrI bhagavAna paramAnaMda svarUpI che ! jJAtA-draSTA-paramAnaMdI ! e jIvamAtrane prakAza ja Ape che, ajavALuM ja Ape che. ajavALAmAM jIva kAma kare che. ajavALuM pote ja AnaMda svarUpa che ! prakAza pote ja AnaMda svarUpa che. eTalA mATe ajavALuM ane AnaMda, banne Ape che. eTale bhagavAna bIjuM kazuM ApatA nathI ne letA nathI. nirALA rahe, nirlepa rahe ane dareka jIvane helpa (madada) karyA kare, enuM nAma bhagavAna. bhagavAna to zuM kahe che ke "tAre mokSe javuM hoya to mane saMbhAra. jo tAre bhautika sukho joItA hoya to A badhI dhAMdhalamAM paDa, nyU poInTamAM paDa ne vAstavika joItuM hoya to mane oLakha. mane oLakhIne vAstavikamAM, phekTamAM Ava." eTaluM ja bhagavAna kahe che. bAkI bhagavAna to bIjuM kazuM koInI upara kRpA varasAvatA nathI. jevuM tame bolo, jevuM tame nAma do, eTalo prakAza tamane maLaze. emanA prakAza sivAya bIjo koI prakAza ja nathI ke jenAthI A loko potapotAnuM dhAryuM karI zake, IcchAo pUrI karI zake. eTale emano Apelo prakAza kAmano. have e prakAza jeTalo vakhata prApta thAya eTalo vakhata AnaMda thAya. prakAza ocho thaI gayo, aMdhAruM thayuM ke mahIM ciMtA-upAdhio thAya pachI. avinAzI - parama jyotisvarUpa prakAza e bhagavAnano praznakartA H bhagavAna e prakAzasvarUpa che to AtmA e ja bhagavAna ane e paNa prakAzasvarUpa ja che ne ? dAdAzrI : hA, AtmA eTale selpha, potAnI jAta. jAta e zuM che ? zenuM baneluM che ? prakAzanuM che, jyotisvarUpa. praznakartA H tattvanuM nathI ?
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 28 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : e ja tattva kahevAya. tattva enuM nAma kahevAya ke je avinAzI hoya, A prakAza vinAzI che, peluM to avinAzI, jhaLakyA ja kare, jyAre juo tyAre. praznakartA : eTale AtmA prakAza ja che ? dAdAzrI prakAza che paNa Avo prakAza nathI. A to AMdhaLo prakAza che, bUjhAI jAya. e svAdhIna nathI. e to ora jAtano prakAza che, paramAtma prakAza che. AtmA prakAza sivAya bIjI koI vastu ja nathI ane jo bIjI vastu kahe to AtmA zI rIte samaje ? praznakartA: hA, hA, AmAM je prakAza che e ja AtmA. dAdAzrI : e ja AtmA. be jAtano prakAza : eka buddhirUpI prakAza, buddhirUpI prakAza e ajJAna prakAza che ane bIjo sAco jJAnapUrvaka. buddhi jenI khalAsa thaI hoya ane je jJAna che te ja prakAza che, te ja AtmA che. be prakAranA ajavALA : bIjAne prakAza Ape, e ajavALuM vinAzI kahevAya ane je potAne prakAza Ape ne bIjAne paNa prakAzaka hoya e avinAzI ajavALuM, te parama jyotisvarUpa che. A prakAza e pudgala prakAza che ane pelo prakAza to jyotisvarUpa che. e jyAre jue tyAre Indriyo jItI le evuM jyotisvarUpa che. nabaLAIo jAya pachI anubhavAya jyoti svarUpa prakAza praznakartA pudgala prakAza vize vadhAre samajAvazo. dAdAzrI : ApaNe ghaDAnI aMdara lAITa mUkIe, to lAITa bahu suMdara dekhAyane ? vadhAre dekhAyane ? ghaDo phoDI nAkhIe to ahIM lAITa phelAya, te pachI pAtaLuM lAITa dekhAya ? praznakartA : hA, AchuM dekhAya.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa 129 dAdAzrI : hA, AchuM dekhAya. jyAre AtmAnuM AchuM dekhAya evuM che nahIM. TheTha sudhI tenA te ja rUpe ane lAITasvarUpe ja che, bIjuM kazuM svarUpa ja nathI enuM. prakAzarUpa ja che, jyotisvarUpa ja che, bIjuM kaMI che ja nahIM vastu. enAthI A jagata cAlI rahyuM che badhuM, e prakAzathI ja. e prakAza anero prakAza che, jyotirmaya prakAza. e alaukika lAITa che ne A laukika lAITa che. peluM jyotisvarUpa lAITa che. hajAro sUryanArAyaNa bhegA karo to e svarUpa nA thAya evuM jyotisvarUpa lAITa che. je ajavALuM meM joyeluM che, parama jyotisvarUpa ! A to badhuM krodha-mAna-mAyA-lobha jAya, nabaLAIo badhI khalAsa thAya tyAre AtmAno je che prakAza, jyotisvarUpa, te tyAre anubhavamAM Ave. jyotisvarUpa A loko mAne che tevuM nathI. A to loko potapotAnI bhASAmAM laI gayA. AtmA svayaM prakAzita, ebsaoNphyUTa jJAna ja praznakartA : AtmaprakAzane dIvAnA prakAza sAthe sarakhAve che ? dAdAzrI : paNa pelA AtmAnA prakAzamAM dAjhavAno guNa nathI. pelo dIvo je che e dIvAmAMthI garamI kADhI nAkhe, bIjuM badhuM kADhatA kADhatA kADhatA chelle rahe, te prakAza kahevAya. A to bALI mele hau. bALI mele ke nA bALI mele jo upara lUgaDuM aDyuM hoya to ? praznakartA : baLI jAya. dAdAzrI : ane A prakAzamAM nA baLe. Aneya prakAza judo paDe to nA baLe. praznakartA: A Ano dIvAno, e jyAre dIvo baLe to ja prakAza paDe, to AtmAnuM kevI rIte Ama? AtmAne kaMI kaoNjha to hazene, prakAza pADavAno? dAdAzrI : nA, e pote svayaM prakAzita che. A hIro svayaM prakAzita che ne, evuM.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13) AptavANI-14 (bhAga-5) AtmA" e ja potAnA nijasvarUpanuM jJAna che. e kevaLajJAna svarUpa che ane temAMthI prakAza utpanna thAya che, e badho prakAza svayaM prakAza che. praznakartA: jJAna svayaM prakAzita che, AtmA paNa svayaM prakAzita che barAbara ? dAdAzrI : hA, svayaM prakAzita. praznakartA H to bannemAM bheda zuM to pachI ? dAdAzrI : eka ja che, zabda phera che. vastu eka che, zabda be che. praznakartA ApaNe AtmajJAna kahIe chIe, ane zabdo vAparIe chIe to banne judA nahIM paNa eka ja che ? dAdAzrI : eka ja che. chevaTe ema kahevAmAM Ave che ke ebsaoNlyuTa jJAna ja prakAza che. e prakAza nahIM maLavAthI loko gothA khAya che. chate sukhe duHkha bhogave che. jema AkhA taLAvamAM lIla pharI vaLe to sUryaprakAza na jAya, tema lokomAM viparIta buddhi thaI che eTale jJAnaprakAza pahoMcato nathI. paraprakAzathI buddhi, vijJAnathI svayaM prakAzita jJAta praznakartA: AtmAnA svayaM prakAza vize vadhAre phoDa pADIne ! dAdAzrI : hA, svayaM prakAza, sva-para prakAzita, potAno prakAza kare ane bIjo prakAza kare, jagatanoya prakAza kare. praznakartA svayaM prakAzanuM jJAna nA hoya tyAre paraprakAza zodhavo paDe ! dAdAzrI : zuM thAya te pachI bIjuM ? svayaM prakAza nA hoya to jagata paraprakAza, buddhine khoLe ja che ne ! buddhi vadhArAnI khoLe che ne pachI buddhi ene saMsAramAMthI nIkaLavA nA de. buddhi ja bhaTakAvI mAre che A badhuM. vibhAvika jJAnanuM utpAdana zuM ? tyAre kahe, buddhi.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa praznakartA : buddhimAMthI jJAna Ave che ? dAdAzrI : nA, (vibhAvika) jJAnanuM utpAdana, (vibhAvika) jJAnamAMthI buddhi utpanna thAya. je jANone, je saMsAranuM jJAna jANo temAMthI buddhi utpanna thAya ane vijJAna jANavAthI AtmAnuM jJAna utpanna thAya. e jJAna svayaM prakAzita hoya. vijJAna jANo eTale sva-para prakAzita jJAna utpanna thAya. kazuM ja aDe nahIM, sva-para prakAzakane 131 praznakartA : sva-para prakAzaka jJAna eTale ? dAdAzrI : sva-para eTale paranuMya paNa jJAna ane potAnuM paNa jJAna, sva-para prakAzaka e sAcuM jJAna, vijJAna kahevAya. e cetanavaMtuM hoya. ane e sva-para prakAzakane kazuM aDe nahIM. sva-para prakAzaka eTale zuddha prakAzaka. A moTaranI lAITa vAMdarAnI khADI parathI pasAra thAya toya nA gaMdhAya ane kAdava nA aDe, basa evo zuddha prakAza che. e kyAreya bagaDyo nathI. zuddhane joIne zuddha thavAya. 'zuddha chuM' evuM bhAna thAya eTale zuddha ja rahe. je kyAreya bagaDyo nathI. para prakAzaka hoya te bagaDe, paNa sva-para prakAzaka to potAneya prakAze ane paraneya prakAze. sUryane paNa prakAze AtmaprakAza praznakartA : eka kathAmAM sAMbhaLyuM hatuM ke hajAro sUrya eka sAthe prakAze evo prakAza AtmAno hoya. dAdAzrI : badhA dAkhalA ApelA. hajAro nahIM, lAkho sUryanA jeTalo prakAza hoya, paNa Avo prakAza nA hoya. sUryano prakAza to AnA jevo hoya, A lAITa jevo hoya che. jenA prakAzathI chAMyaDo paDe e paudgalika prakAza kahevAya ane AtmAnA prakAzano chAMyaDo nA hoya, eno prakAza judo hoya. A prakAzane prakAza kema kahevAya ? evo kayo prakAza hoya ke AtmAno chAMyaDo pADe ? ApaNe chIe
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 AptavANI-14 (bhAga-5) to sUryanArAyaNathI ApaNo chAMyaDo paDe, paNa AtmAne te kayo evo prakAza hoya ? sUryanArAyaNane prakAza karAvanAra ja A AtmA. - AtmAno prakAza to kaMIka ora ja jAtano che ! sUryanA prakAzathI nAnI cIja nA dekhAya, paNa AtmaprakAzathI to nAnAmAM nAnI cIja dekhAya, badhuM ja dekhAya, AkhuM varlDa dekhAya. jANapaNuM te ja jJAtA, te ja AtmAto prakAza A jagatano prakAza che te paugalika prakAza che ane te amuka bhAga ja dekhADe ane AtmAno prakAza te to saMpUrNa-sarvAga dekhAya. AtmAthI phoTo pADavAmAM Ave to A paganA taLiyA vigere badhuM ja dekhAya. praznakartA eTale buddhithI AtmaprakAzane upamA ApI ke karoDo sUryanA tejane AMbI jAya. jo ke ene upamA nathI, upanAtIta ja che. dAdAzrI : vAta ja khoTI che. A to aMgulinirdeza karelA A lokone, buddhijanya jJAnavALAne ke A prakAzane AdhAre pelo prakAza samajAya. praznakartA: beu rileTiva. prakAza eTale lAITamAM ja laI jAya e loka, prakAza eTale camaka evuM kaMIka ! dAdAzrI : A jagatanA badhA prakAza joya che ane AtmAno prakAza jJAtA che, pote ja che. praznakartA: atyAre A sUryano jaDa prakAza je jhaLakI rahyo che ene AtmAnuM jJAna jANe che, ke A sUryano prakAza che ? dAdAzrI : hA, A AtmAnuM jJAna jANe che ke A sUryano prakAza che, A phalANAno prakAza che. praznakartA: have AtmAnuM jJAna je jANe che e ja AtmAno prakAza dAdAzrI : e ja AtmAno prakAza. je jANe che te ja AtmaprakAza.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa 133 yAkAra thaI jAya evo arUpa prakAza praznakartA H sUrya, caMdra, tArA prakAza Ape che, to e prakAza je che e enA pudgalano che ke emAM rahelA AtmAno che ? dAdAzrI : nA, pudgalano che. pudgala bahu prakAzamAna hoya. AtmAno prakAza Avo hoya nahIMne ! A AMkhe dekhAya evo AtmAno prakAza na hoya. praznakartA H e prakAzano raMga kevo che, AtmAno prakAza kahyuMne tame ? dAdAzrI : eno raMga nA hoya. A je raMgavALo prakAza che ne badho. te jaDa prakAza che ane pelAne raMga nA hoya. AtmA arUpa prakAzaka che. jevA prakAzane te Taca thAya te rUpa thaI jAya. jevA raMgane Taca thAya tevo ja raMgarUpa thaI jAya. lAla raMganI aNI aDe ke te lAla thaI jAya. praznakartA : A to navI ja vAta jANavAnI maLI. dAdAzrI : te A kerI hoyane to kerI AvI e prakAzanI vacce, eTale je kerI svarUpa che, te prakAza tyAM jaIne joya che ne evA AkAra, kerI svarUpa thaI jAya, joyAkAra thaI jAya. paraprakAzathI paDachAyo, AtmA sva-para prakAza A rileTiva prakAzathI A bAju prakAza ne A bAju chAMyaDo paDe. ane have ko'ka kaheze. nA, upara prakAza paDe che. tyAre kahe, paNa ApaNo chAMyaDo to nIce hoya ja ATaloya. A prakAza chAMyaDAvALo hoya ane A badhI ja jagyAe prakAze enuM nAma AtmAno prakAza. praznakartA : e to pote jJAnasvarUpa, prakAzasvarUpa che ! eno paDachAyo ja nA hoya ? dAdAzrI : hoya nahIM. paDachAyo hoya paNa te kyAre ? enAthI koI
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 AptavANI-14 (bhAga-1) moTo hoya tyAre. enAthI koI moTo nahIMne ! ene sva-para prakAzaka kahevAya. paDachAyo koNa pADe ? para prakAzaka. AtmAno prakAza, yarUpa pariName paNa tanmayAkAra tA thAya AtmA to sva-para prakAzaka che, potAneya prakAzamAna kare ane bIjAneya prakAzamAna kare. ane paDachAyo koIno paDavA nA de. kerIne kerIrUpe jue, pariName paNa tanmayAkAra nA thAya. ane ApaNe to kerI joIe chIe ne moDhAmAM pANI Ave che. mUA, eTalo badho tanmayAkAra thaI gayo ? AvaDI khATI kerI dekhAtI hoya ne kerI AMbA para hoya te ghaDIe asara kare tamane ? AMbe kerI jhUlatI hoya, bahu tApamAM pharatA hoya to ApaNane zuM thAya ? praznakartA : khAvAnuM mana thAya. dAdAzrI : moDhAmAM pahelA pANI hau Ave. mana to thatA thaze, paNa paheluM pANI to Ave. tamAre koI dahADo AveluM evuM ? tamane nahIM AveluM, nahIM ? praznakartA : Ave. dAdAzrI : tyAre bolo have, e kerI ene ghera che ane ahIMyA AgaLa che te e tanmayAkAra kahevAya. jyAre AtmA to kerIne jue-jANe paNa tanmayAkAra nA thAya, enuM nAma bhagavAna. bhagavAna AtmA ! e kerInI AjubAju kayo evo bhAga nathI ke jyAM AgaLa e AtmAno prakAza na aDato hoya ! e kevo prakAza haze ? e prakAza ame joyelo che ! mAtra AtmaprakAza pariName saMpUrNa sAkAra A je paugalika prakAza che ne bAhya prakAza, je bhautika prakAza che te zeyane joyAkAra rUpe nahIM joI zake. kAraNa e je bAjuno prakAza hoyane, enI sAmI bIjI bAju aMdhAruM hoya ane pelo AtmAno prakAza to kazuMya
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa 135 bAkI nA rahe. zeyane ekjhakTa svarUpe prakAzita kare, zeyAkAra thaI jAya. nAriyeLa hoya to nAriyeLa jevo thaI jAya. kerI hoya to kerI jevo thaI jAya, jAMbu hoya to jAMbuDA jevo thaI jAya. pAMdaDuM hoya to pAMdaDA jevuM thaI jAya che. kazuM bAkI nA rahe ATaluMye. eno chAMyo nA paDe. e AtmAno prakAza evo che. praznakartA: ApaNe ahIMyA AgaLa A AMkhothI nAriyeLane joyuM, have e prakAza nAriyeLane prakAzita kare che ane A jJAnaprakAzathI nAriyeLane joIe chIe, emAM phera zuM? dAdAzrI : ApaNA paugalika jJAnathI joIe chIene. Ama AMkhothI joIe chIene toya eno pAchalo bhAga nahIM dekhAto ane jJAnaprakAza che ne, e badhA bhAgane ekarUpe jue. e zeya che ne, tevA AkAre pote thaI jAya joDe joDe, chatAM pote tanmayAkAra thato nathI. phera, A prakAza ane e ajavALAmAM praznakartA : dAdA, evo koI bIjo sthULa dAkhalo AtmAnA prakAzano Apo. dAdAzrI : oho ! A ajavALuM Ave che ne, tenA TAIpanuM che. lAITano goLo nahIM jovAno, paNa lAITanA goLA vagara ajavALuM dekhAya che ne ApaNane, e ajavALA jevuM che A. paNa te AvuM ajavALuM nahIM. A je dekhAya che e to AMkhe dekhAya evuM che. peluM ajavALuM to ora ja jAtanuM ! prakAza ! praznakartA H A ajavALAmAM ane pelA prakAzamAM zuM pharaka? dAdAzrI : bahu phera. prakAza eTale to badhI vastu vagara ajavALe dekhAya ane ajavALuM to amuka bhAgamAM ja hoya pachI bIjA bhAgamAM nA dekhAya. ajavALuM limiTeDa korsamAM hoya ane A to badhuM AkhuM brahmAMDa dekhAya. praznakartA H te kone dekhAya ?
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : A jJAna pUruM thAya ne saMpUrNa dazA thAya jene kevaLajJAna kahevAmAM Ave che ne, tyAre AkhA brahmAMDano prakAza potAne dekhAya. (tyAre AkhuM brahmAMDa prakAzamAM potAne dekhAya.) ene bahAranuM ajavALuM nA joIe. e ajavALuM hoya to amuka bhAgamAM ja Ape. atyAre A sUryanArAyaNanuM ajavALuM ahIM nathI. ajavALuM amuka bhAgamAM Ape. prakAza vastu judI che. prakAza to pote ja cetana che. praznakartA: A prakAza eTale je aMdhAruM hoya ane ApaNe dIvAsaLI saLagAvIe ane je prakAza thAya e rItano prakAza ? dIvAsaLI saLagAvIe ne vastu dekhAya e prakAza ? dAdAzrI : e ajavALuM kahevAya. anaMta avatAratI ajJAnatA dUra kare te AtmaprakAza praznakartA : AtmajJAna thayuM eTale ke prakAza thayo evuM kahe che. dAdAzrI : prakAza eTale anaMta avatAranuM aMdhAruM khasyuM, aMdhAruM zAnuM? A aMdhAruM nahIM, A DArkanesa nahIM, tyAM DArkanesa nA hoya. A to DArkanesa che. ajJAnatAnuM aMdhAruM khasyuM, eTale bhAna thaI gayuM, zuM che A badhuM. praznakartA : eTale samaja AvI gaI ema ? dAdAzrI : hA, samaja, prakAza eTale samaja. praznakartA: Apa kaho cho ne jJAna eTale samaja nahIM paNa jJAna eTale prakAza. dAdAzrI : hA.. paNa samaja kahevAya. e pachI A rIte samajavuM. samajamAM Ave to jJAna thAyane ? samaja e zraddhA che. samaja e darzana che. samajamAM Ave to jJAna thAya ane jJAna eTale prakAza che. prakAza ekano eka, paNa amuka bhAgamAM ene samajavALuM kahevAya ane amuka bhAgamAM jANavALuM kahevAya. bAkI prakAza eTale AvuM bIjuM
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa 137 kazuM nathI ajavALuM ne badhA loko te dIvAnI jyoti jevuM samaje che evuM nathI. IndriyAtIta ajoDa jJAtaprakAza A jJAnarUpI prakAza che. prakAza eTale badhuM beThA beThA dekhAya ane A je jJAna che, e ja prakAza che. ane e prakAza e ja AtmA che. jJAna ja AtmA che, bIjI koI vastu AtmA nathI. kevaLajJAna ja. kevaLa eTale koI paNa bIjuM bheLaseLa nahIM evuM jJAna, enuM nAma prakAza, enuM nAma AtmA. praznakartA: e prakAza ApaNe koI cIjanI sAthe sarakhAvI zakIe chIe ? dAdAzrI : nA, nA, nA, sarakhAmaNI thaI ja nA zake. ajoDa vastunI sarakhAmaNI hotI haze ? ajoDa vastunI jevI bIjI cIja ja nathI A jagatamAM. praznakartA : to pachI e je prakAza che e koI IndriyonI madadathI ApaNane prApta thato nathI ? dAdAzrI : e prakAza e IndriyomAM madadeya karato nathI ne prAptaya thato nathI. praznakartA : IndriyAtIta che ? dAdAzrI : IndriyAtIta ane badhAthI atIta AtmA. sUryathI tA dekhAya evuM dekhAya jJAnaprakAzamAM praznakartA: kevI rIte aMdhAruM hoyane ApaNe dIvAsaLI saLagAvIe ane A kAgaLa paDyo hoya to e prakAzamAM ApaNane dekhAya, to evI rIte AtmAno prakAza thAya to ApaNane zuM dekhAya? kevI rIte dekhAya ? dAdAzrI : je duniyAmAM nathI dekhAtuM e badhuM dekhAya. ajavALAthI nA dekhAya, moTAmAM moTA sUryanArAyaNathI nA dekhAya e dekhAya.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA: ApaNe svapnAmAM je badhuM joIe chIe to e kayA prakAzamAM joIe chIe ? e AtmAno prakAza kahevAya ? dAdAzrI : nA, e badhuM A ja Dakhala. je badhuM svapnAmAM dekhAya che e badhuM ahIMnI ja Dakhala. peluM to kazuM dekhAya nahIM. svapnAmAM ane jAgRtimAM kazAmAM dekhAya nahIM. e to jJAnamAM dekhAya, buddhimAMye nA dekhAya. buddhimAM A dekhAya badhuM. A to jJAnInA jJAnamAM dekhAya. e jema jema tamane anubhava thaze, tema tema dekhAtuM jaze. prakAza AvarAyo AvaraNone laIne praznakartA H to dareka jIvamAM AtmAno prakAza ja hazene ? dAdAzrI : prakAza ja che. e prakAza che te prameyanA pramANamAM rahyo che, avyaktarUpe che. te jema jema vyakta thato jAya, eka IndriyamAM thAya che, pachI be IndriyamAM, pachI traNa IndriyamAM, ema karato pAMca IndriyamAM vyakta thato thato thato, pachI jJAnI puruSa maLe to vyakta karI devaDAve, avyaktano. pachI prakAza thAya eTale potAno ahaMkAra tUTI jAya. ahaMkAra tUTe eTale prakAza vadhato jAya. prakAza badhAmAM sarakho hoya, paNa AvaraNano pheraphAra che. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ema AvaraNothI AtmAnuM 'lAITa' rokAyeluM hoya. "jJAnI puruSa'nA to badhA ja AvaraNa tUTI gayA hoya. tethI bhagavAna saMpUrNa prakAzamAna thayA che ! saMpUrNa nirAvaraNIya thaI jAya to pote ja paramAtmA che. praznakartA H AtmA ane paramAtmA e bemAM zuM taphAvata che ? dAdAzrI : koI taphAvata nahIM. praznakartA : eka ja svarUpanI avasthAo che ? dAdAzrI : e prakAzane AdhIna che. jeTaluM AvaraNa khasyuM, eTalo prakAza vadhato jAya. saMpUrNa prakAza thAya pachI paramAtmA kahevAya. jene prakAza
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa 139 ocho hoya tyAM sudhI AtmA kahevAya, zuddhAtmA kahevAya. AtmAno prakAza ja nA hoya ane A jagatanA bhautika sukhomAM ja prakAza hoya tyAre mUDhAtmA kahevAya. eno e ja AtmA mUDhAtmA kahevAya, bahirmukhI AtmA. eno e ja AtmA zuddhAtmA thAya. eno e ja AtmA paramAtmA thAya. emAM kaMI phera nathI, eno e ja AtmA. prakAzamAta thAya bhAjata pramANe praznakartA : prakAzanI sImA keTalI hoya ? dAdAzrI : prakAzanI sImA bhAjana pramANe. AnI mahIM (ghaDAmAM) lAITa rAkhIne DhAMkI daIe to eTalAmAM ja prakAza rahe. ane pachI A rUma baMdha karI daIe ne lAITa karIe to A rUmamAM prakAza rahe. jevuM bhAjana e pramANe jJAnanI sImA che. jevuM bhAjana hoya evuM prakAza mAre. prakAza svarUpa eTale A lAITa ghaDAmAM mUko to ghaDA jeTaluM lAge ane pachI AvaDo moTo ghaDo laTakAvo eTale evaDAmAM lAge. jevo ghaDo e pramANe eno prakAza thaI jAya. ane jyAre AtmAno prakAza, A dehanI bahAra nIkaLe ne AtmA to pUrNa svarUpa thayelo hoya, to AkhA brahmAMDamAM prakAza phelAI jAya. tethI ja ApaNA loka kahe che ke aNu aNumAM prakAza phelAya che. paNa ko'ka dahADo evuM hoya, roja nA hoya. dAdA bhagavAna AkhA lokamAM prakAzamAna thAya tevA che. AtmA A loka-vizva prakAzaka che. paNa je tamArAmAM beThA che te keTalo prakAza Ape che ? bhagavAna sarva prakAzaka che, paNa te bhAjana pramANe prakAza Ape. AtmA vizva prakAzaka, paNa kyAre ? AtmAno svabhAva evo che sarvatra vyApta bhAjana pramANe hoya. jema A lAITanuM ajavALuM paDyuM te sarvatra che, te rIte AtmAno prakAza badhe paDe che. te kayA AtmAno ? je paramAtmA thayA che temano. vyakta thaI gayA hoya temano prakAza badhe paDe che.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA H e kevI rIte badhe paDe che ? dAdAzrI : A arIsAmAM badhA mANaso dekhAya ke nA dekhAya ? temAM kayo prakAza kahevAya e ? evo prakAza. evuM AkhuM jagata jhaLake mahIM. AkhuMya brahmAMDa emAM jhaLake, enA potAnAmAM. e jyAre nirAvaraNa thAya tyAre lokAlokamAM prakAza pahoMce. e prakAza kevo hoya ? nirAvaraNa thAya eTale A jyAre nirvANa thAyane, carama zarIrI jyAre mokSe jAya, tyAre eno AtmA AkhA brahmAMDamAM prakAzamAna thAya. te lokAkAzamAM, loka ekalAmAM, alokamAM nahIM. lokamAM badhA jJeya che mATe tyAM AgaLa prakAzita thAya. jJeya ja nA hoya to jJAtA zuM kare ? alokamAM jJeya nahIM, mATe lokane ja prakAzita kare praznakartA : dAdA, evuM kahe che ne loka-aloka bannemAM prakAza pahoMce che ? dAdAzrI : lokAlokanA prakAzano artha loko emanI bhASAmAM samajI jAya. A to sthULa bhASA ane vAteya sthULa che. zabda bolyA mATe kaMI dahADo vaLI gayo ? e prakAza A lokamAM pharI vaLe, alokamAM nahIM. lokAloka che te A, eTale loka che ne bIjo aloka che. te lokamAM badhe pharI vaLe. alokamAM kema jato nathI prakAza AtmAno ? tyAre kahe, tyAM jJeya nathI mATe. jyAM zeya hoya tyAM AgaLa jJAtAno prakAza paDe ane A lokamAM naryuM jJeya ja bhareluM che. eTale badhuM prakAzita karI zake. ane pelA alokamAM jJeya nathI. AkAza ekaluM che eTale kaMI prakAza karI zakatuM nathI. alokamAM jo zeya hoya to badhe prakAza karata. jevuM bhAjana hoya te pramANe prakAza paDe che, kAraNa ke e pote kevaLajJAnI thayA ane dehathI chUTyo. deha hoya tyAM sudhI AkhuM loka ene samajAya kharuM paNa te prakAza nA karI zake. pote samajI zake kharuM ke loka kevuM che. paNa prakAza nA karI zake. prakAza to deha chUTe, yoga chUTe.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa 141 yoga chUTyo ke tarata AkhA brahmAMDamAM prakAza phelAya. atyAre tyAM beThA beThA AkhA brahmAMDaya prakAza ema to phelAyelo ja hoya che. jyAre chello avatAra hoyane pUrNa, sAkSAtkAra thayA pachI chello avatAra pUro thAya tyAre badhe AkhA brahmAMDamAM prakAza phelAI jAya eno. eTalo eka AtmAno prakAza che. ema badhA AtmAno bhego karIe to keTalo prakAza thAya ? ane A badhA jIvamAtranuM jJAna eka AtmAnI aMdara che. badhA jIvamAtranuM badhAnuM jJAna bheguM karIe to eka AtmAnI aMdara che te keTalI jJAnazakti haze ? A jJAnazakti zAthI veDaphAI gaI ? tyAre kahe, ciMtA, upAdhithI ! praznakartA: emanI je jJAnazakti hoya, tenI chAyA ApaNA para paNa paDatI haze ? dAdAzrI : nA, emanA pUratI ja. emano prakAza to emanA pUratuM ja che. emanA jJAtA-jJayanA saMbaMdha pUrato ja che. A badhA joyone jANe paNa rAga-dveSa nA kare. ghAlamela nahIM koI jAtanI, vItarAga ! kevaLajJAna thayA pachI ghAlamela baMdha thaI jAya. pAra vagaranI ajoDa gati prakAzanI praznakartA : prazna che ke A prakAzanI gati che, je prakAzanI gati che eka lAkha ne esI hajAra mAIla prati sekanDanI, to AtmAnI gati keTalI hoya che ? dAdAzrI : AtmAnI gati ja nA hoya. AtmA evI vastu che ke gati ja nA hoya. eno je prakAza che enI gati hoya. praznakartA: enA prakAzanI keTalI gati ? dAdAzrI : oha, bahu gati, pAra vagaranI gati. praznakartA: pelAnA karatA vadhAre hoya, ochI hoya ? dAdAzrI : nA, nA, A koInI joDe sarakhAmaNI nA karAya evI gati.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 AptavANI-14 (bhAga-5) che jJAna paNa geDa paDe mATe jJAnIe kahyuM "prakAza' praznakartA : prakAza zabda kema vAparyo ? dAdAzrI prakAza eTalA mATe ke dravyane kahevA nathI AvavuM paDatuM. bIjA dravyo, bIjI vastuone, zeyane kahevA nathI AvavuM paDatuM ke tame amane juo. pote prakAzasvarUpa, arIsAsvarUpa hovAthI emAM potAne dekhAya ja che, enI meLe. enuM jhaLakyA ja kare paNe. prakAzasvarUpa hovAthI joyo aMdara jhaLakyA kare. zeyane kahevA nA AvavuM paDe ke amane tame juo. praznakartA ? tyAre potAnuM jJAna jhaLake che ? dAdAzrI : jJAna eTale prakAza. eTale zuM ke eka goLo, tenI aMdara A joyo jhaLake. jovA nA javuM paDe, jovAno upayoga na karavo paDe. eTale prakAzane badale bIjo zabda mUkavo vyAjabI nathI. prakAza to meM je mUkyo che ne, te zAstromAM "prakAza' nathI kahyo. paNa lokone samajaNamAM Ave teTalA mATe meM mUkelo che, bAkI bhagavAne to ene "jJAna" ja mUkyuM che. jyAM jAya tyAM jJAna ja mUkyuM che, paNa A lokone samajamAM kaMIka Ave eTalA mATe meM zabda mUkyo che. ApaNI bhASAmAM mUkyo eTalA sAru. eTale AtmA pote ja jJAna che, e prakAza ja che pote ! te prakAzanA AdhAre A badhuM ja dekhAya che. e prakAzanA AdhAre A badhuM samajaNeya paDe che ane jaNAya cheya kharuM, jANavAmAMya Ave che ne samajaNamAMya Ave che ! mizracetana ja AMtarI zake A prakAza eTale A lAITasvarUpa che bhagavAna, paNa AvuM lAITa nathI. e prakAza meM joyelo che te prakAza che. A prakAza to bhIMtathI aMtarAya, pelo prakAza bhIMtathI aMtarAya evo nathI. vacce DuMgara hoya toya aMtarAya nahIM. phakta A pudgalathI ja aMtarAya evo che. A pudgala ja evuM che, ke jenAthI te aMtarAya.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.1] bhagavAna - prakAza svarUpa 143 praznakartA : pudgalamAM kema aMtarAya ? dAdAzrI : A pudgala che paNa te mahIM ahaMkAra mizracetana che A. jo A jaDa hota to AnI ArapAra dekhAta paNa A mizracetana che. praznakartA : e mizracetananuM AvaraNa ATalI badhI asara kare ? dAdAzrI : kevo AtmA, paNa te mahIM evuM kevuM AvaraNa cahyuM ke bahAra nIkaLI zakato nathI ! te krodha-mAna-mAyA-lobhanuM keTaluM badhuM gADha AvaraNa haze ? praznakartA : AtmA to anaMta zaktivALo che. enA mATe kazuM azakya nathI ! dAdAzrI : paNa te AtmAnI zaktio svAdhIna che. anaMta zakti che paNa AvarAyelI che eTale kAma nathI lAgatI. gharamAM dATelo hIro hoya to tenI kone khabara paDe ? paNa hIrAnI zakti hIrAmAM bharI paDI che. AtmA dehane AdhIna nathI paNa kaSAyathI saMpUrNa AvarAyelo che.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.2] jJAtIoe anubhavyo, anAdi jJAtaprakAza prakAza eka paNa rIta judI praznakartA H Apa je jJAna Apo cho, te jJAna tIrthakara jevuM thAya ? dAdAzrI : badhA tIrthakaronuM eka ja jAtanuM jJAna, emAM pheraphAra kazo nahIM. bhASA phera paNa jJAna eka ja prakAranuM. atyAreya enuM e ja jJAna hoya paNa bhASA phera hoya. anAdi kALathI pugalano prakAza ane jJAnaprakAza phera ja hoya che. jJAnaprakAza badhA jJAnIono eka ja prakAza ane A pugalano prakAza e badhI lAITono eka ja jAtano prakAza. e banne prakAza judA svabhAvanA che. jJAna to e ja che, zarUthI chellI dazA sudhI mAtra prakAza vadhato jAya che. jema jema AvaraNa ghaTatA jAya, tema tema prakAza vadhato jAya. nirAvaraNa thayo ke eka ja prakAza. praznakartA prakAza eka che paNa rIta judI. vItarAgonI rIta ane A rIta, eTale e prakAza, mULa prakAza pAmavAnI rIta ? dAdAzrI mULa prakAza to eno e ja che, emAM phera koI karI zake ja nahIM. haju to anaMta covIsI sudhI A je prakAza che, emAM phera paDe nahIMne !
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 [8.2] jJAnIoe anubhavyo, anAdi jJAnaprakAza 145 praznakartA H eTale ? dAdAzrI je vijJAna nAmano prakAza che, emAM koI phera paDe nahIMne ! vade vijJAna jJAtI dekhIte? | vijJAna ja che AkhuM. A badhuM vijJAna kaMI mAre moDhe nA karavuM paDe. mane to dekhAyA kare A badhuM vijJAna. e dekhAya emAMthI boluM paTa paTa. tame pUcho ke javAba boluM e dekhAvAmAMthI. pustakanuM dekhAvAmAM to vAreya lAge, paNa AnuM dekhAvuM vAra nA lAge. AmAM prakAza guNa utpanna thAya, pachI gADha prakAza utpanna thAya, pachI avagADha prakAza utpanna thAya. avagADha chello prakAza. prakAza guNa utpanna thAya, jJAna maLatAnI sAthe pahelo prakAza guNa utpanna thAya. praznakartA : e prakAzano anubhava thaI zake kharo ? dAdAzrI : huM anubhavathI ja boluM chuM. prakAzano anubhava eTale e prakAza joIne ja huM boluM chuM. tamArA hau joI zakuM chuM. A AMkhethI nA dekhAya, divyacakSuthI dekhAya. pratIti beThI, have anubhava thatA pragaTato jaze prakAza praznakartA: Ape kahyuM ke nirAvaraNa thayo ke eka ja prakAza eTale e mULa AtmAnuM svarUpa ? mULa AtmasvarUpa e prakAza kahevA mAgo cho ? dAdAzrI : mULa AtmAno je ApaNe kahIe chIene, e to saMjJA che. mULa prakAza kahIe teya saMjJA che. ema mULa, paNa mULa prakAza thayA pachI je sthiti che te prakAza. mULa to daravAjAmAM peThA eTale kaMI ApaNe badhuM joI lIdhuM? praznakartA H nA. dAdAzrI: badhuM joI lIdheluM, enuM nAma prakAza. badhI jAhojalAlI joI levI enuM nAma prakAza.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA H amAro potAno svabhAva ja che prakAza, to e ame kema nA pAmIe ? aMdhakAramAM kema rahIe ame ? dAdAzrI : aMdhakAramAM rahevAnuM to hoya ja nahIM. e dhIme dhIme pragaTa thatuM jAya. prakAza che te je pragaTa thayo che. have AvaraNa tUTI gayuM che ne tame prakAzasvarUpa cho, evI tamane pratIti besI gaI che. have jema jema anubhava thato jaze tema pragaTa thatuM jaze. gU prakAza 'ta hoya mAro', mULa prakAza te "huM" praznakartA dAdA, have bIjuM samajavuM hatuM ke mArI AMkhathI Apa beThA cho e huM jouM chuM ane AtmAthI huM jouM chuM to emAM zuM pharaka? dAdAzrI : evuM che ne ke A je prakAza che ne, te mULa prakAza nathI A. praznakartA : pAchuM e prakAzamAM phera ? dAdAzrI : eka prakAza koI vastunI zU Avene eTale ghU Avelo prakAza bIjo prakAza kahevAya. DirekTa prakAza ane prakAza kahevAya ane InDirekTa prakAza ane prakAza nA kahevAya. e judo prakAza kahevAya, e paugalika prakAza kahevAya. A prakAza bhrAMtivALA ane e badhAne dekhAya. A bhrAMtithI dekhAya evo che. praznakartA : paugalika prakAza kahyo tame, to e jaDane paNa prakAza hoya che ? dAdAzrI : jaDane prakAza nA hoya, emAM prakAza nAmano guNa ja nathI. praznakartA H to pachI paudgalika prakAza kahyo te zuM ? dAdAzrI : koI vastunI zU Avyo, eTale kokanuM mAdhyama dekhAya. A AMkha nA hoya to nA dekhAya. praznakartA H eTale Apa je DirekTa kaho cho e IndriyAtIta prakAza ?
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.2] jJAnIoe anubhavyo, anAdi jJAnaprakAza 147 dAdAzrI : hA, e IndriyAtIta prakAza. pyora, IndriyAtIta. koI vastunI jarUra nahIM. A to AMkha nA hoya to nA dekhAya, kAna nA hoya to nA saMbhaLAya evuM. praznakartA: paNa dAdA, A zarIra che, pAMca Indriyo che, mana che, have IndriyAtIta prakAza paNa che aMdara ? dAdAzrI : che ja ne ! praznakartA: A zarIra che, mana che, Indriyo che ane aMdara prakAza je che te IndriyAtIta che paNa Indriyo dvArA ja IndriyAtIta prakAza bahAra Ave che ne ? dAdAzrI : hA, paNa te mULa prakAza che aMdara. A prakAzano enDa AvI jaze, eTale pelo prakAza che ja, taiyAra ja che. tamane potAne samajI zakAya ke e prakAzasvarUpa huM chuM, A prakAzasvarUpa huM nathI. lokone samajAyuM nathI, loko to ema ja jANe che ke A prakAzasvarUpa huM chuM. tamane samajAI gayuM ke A je dekhAya che e prakAzasvarUpa te huM nathI ane mULa prakAzasvarUpa te huM chuM. eTale A svarUpa tamane roja roja ochuM thatuM jAya che ane peluM roja roja pragaTa thatuM jAya che. A bhUlAtuM jAya tema pragaTe IndriyAtIta prakAza praznakartA : dAdA, tyAre have evo samaya kyAre Avaze ke IndriyAtIta prakAza sIdho ja ame pAmIe ? dAdAzrI : amane A Indriya prakAza hato, tethI (prasaMgo ne e) badhuM yAda rahetuM tuM ane tethI (rAga-dveSa ne) A badhuM rahetuM'tuM. te ame bhUlI gayA badhuM. jema jema bhUlAtuM jAya, tema tema peluM pragaTa thatuM jAya dahADe dahADe. praznakartA H ame phAMphA mArIe chIe tema chatAMya A DirekTa prakAzanI anubhUti kema thatI nathI ? dAdAzrI : thaI gaI che, paNa e to khabara ja nA paDene ! "nathI
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) thatI' bolo eTale nathI thatI ane thaI gaI' eTale thaI gaI. 'nathI thaI' tene, e 'thaI che' ema bole to guno kahevAya. thaI hoya ane 'nathI thatI' ema bole toya guno kahevAya. 'huM zuddhAtmA chuM'thI thavAya tadAkAra e prakAzamAM 'huM zuddhAtmA chuM' e keTalo vakhata yAda rahe che ? praznakartA H eka ghaDI paNa visarato nathI. 148 dAdAzrI : tyAre e prakAzane tame joI rahyA cho ne temAM tadAkAra thaI rahyA cho pAchA. joI rahyA ekalAthI nA cAle, je juo te tadAkAra thavAya. je AkAra che eno, te tadAkAra thaIne Ubho rahe. eTale e ja dizAmAM jaI rahyA cho have. zuddhAtmAno to koI AkAra nathI. 'AtmA' to 'jJAnasvarUpa' che paNa eno 'prakAza' utpanna thAya che. e svAbhAvika prakAza che. te bahAranI avasthAone jo jo karyA kare che. eka jue ne pUruM thAya, pachI bIjuM jue, trIjuM jue. e avasthAo kevI hoya ? utpanna thAya, thoDo vakhata Take ane pAchuM laya thAya. pudgalamAMya AvA ja paryAya UbhA thAya che. pudgalanA paryAyane 'tame' joI zako cho. AtmaprakAzathI joyuM kyAre kahevAya ? praznakartA : ApaNe buddhithI eka vastu joI, e vastu ke prasaMga ke vyakti ane ame e AtmAnA jJAnathI joyuM, to amane ema khabara kyAMthI paDe ke AtmAnA jJAnathI dekhAyuM amane ? dAdAzrI : jovAmAM Imozanala na kare to. je jovAmAM Imozanala na thAya to e AtmAno prakAza che ane je jovAmAM Imozanala thAya e buddhino prakAza che. praznakartA : dAdA, A sthira buddhivALA mANaso Imozanala thayA vagara joI nathI zakatA ? dAdAzrI : thAya, Imozanala thAya ja. buddhino svabhAva Imozanala
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.2] jJAnIoe anubhavyo, anAdi jJAnaprakAza karyA vagara rahe nahIM. sthira buddhivALAne sthira Imozanala thAya ane asthiravALAne asthira Imozanala thAya, paNa 'Imozanala' hoya ja. praznakartA : have AvuM to koIe haju lagI kahyuM nathI. dAdAzrI : A to akrama che ne ! 149 zuddha upayoge vadhyA kare jJAtaprakAza praznakartA : eTale dAdA, amArA badhAnA levala kevI rIte vadhe ke AtmAnA prakAzathI ja ame joI zakIe ? dAdAzrI : Imozanala nA thAya to. sthira Imozanaleya nahIM ne asthira Imozanaleya nahIM. praznakartA : e to tame TesTa batAvyo. paNa amAre AtmAnA jJAnamAM besI dareka prasaMga ane vyaktine ane amArI jAtane jovAnI, enA mATeno ekjhekTa puruSArtha kayo ? dAdAzrI : tamAre A baTana dabAvavAnuM ke A baTana dabAvavAnuM ? ahIM baTana AgaLa zuM nAma lakheluM che ? tyAre kahe, 'zuddha upayoga.' zuddha upayoga rUpI baTana dabAvo eTale ekjhekTa jJAnaprakAza thAya. zuddha upayoga eTale huM zuddha chuM, e zuddha che, e badhA zuddha che. gAya-bAya badhAmAM zuddha ja dekhAya. bIjuM kaMI mahIM Dakho nA dekhAya. eTaluM ja baTana dabAve eTale kamplITa. amAruM e baTana dAbeluM ja hoya Akho dahADo. mahIM dAba dAba ne UMca-nIcuM nA karIe. Akho dahADo haratA-pharatA dAbeluM ja hoya. praznakartA : amArI paramenanTa sITa tyAM thaI jAya kharI ? dAdAzrI : hA, paNa mAruM kahevAnuM ke tamane e baTana nAkhI ApyuM che paNa A baTana dabAvo eTalI ja vAra che. tame samajo ke bhaI, A kayA baTanathI puruSArtha karavo ? tyAre kahe, zuddha upayoga, e baTana dabAvo ! praznakartA : A to kahe che, have moDhAmAM jamADI paNa Apo. 'baTana dabAvI Apo' kahe che. ame nA nahIM pADIe.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : kaheze, UlaTuM have amAre A dAdAe dabAvyuM te pelI bAju rahyA kare ke A rahI gayuMne paNa, A rahI gayuMne ! mATe e badhA poTalA khapI javA do. je poTalA lAvyA cho, te khapI to javA do. badhA khapAvI nahIM devA paDe ? 150 praznakartA : enI meLe khapaze have, dAdA. dAdAzrI : hA, e have khapaze. eTale tamAre haju bhAva eTalA badhA majabUta thayA nathI. majabUta thaI jaze eTale huM kahI daIza. paNa A tamAre jo kadI zuddha upayoga karavo hoya, to A baTana dabAvavAnuM zuddha upayoganuM ane pachI jotA jotA cAlo. paNa Akho dahADo e rAkhavuM nahIM, ekAda kalAka hoya to bahu thaI gayuM. praznakartA : AmAM to kevuM che ke vyavahAranA kAmamAM to sthiratAnI jarUra, ame tyAM Imozanala thaI jaIe chIe. to evuM AvavuM joIe ke koI mejara phAIla AvI che ! te vakhate thoDo zuddha upayoga goThavI ane pachI phAIlano nikAla karavAnuM henDala mArIe to Imozanala na thavAyane, nahIM to buddhithI to Imozanala thavAya che. dAdAzrI : baTana dAbIne pachI kAma levAnuM. praznakartA : e kharI rIte zuddha upayoganuM baTana dAbatA javAnuM, jyAre mahatvanA vyakti, phAIla ke problema Ave tyAre. dAdAzrI : pachI e ApaNuM baTana pharI pAchuM chUTI jAya. praznakartA : hA, zarUAtamAM to evuM thAya. dAdAzrI : hA, e to ApaNo upayoga tUTI jAya. tyAre vaLI pAchuM ApaNe pharI baTana dabAvavAnuM eTale pAchuM goThavAya. Ama karatA karatA jIvana hai saMgrAma, A saMgrAmamAM jItavAnuM che, taravAnuM che. jJAtaprakAza vadhatA doSa dekhAya vadhAre A jJAna maLyA pachI mahIM lAITa thAyane, eTale doSo vadhAre
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.2] jJAnIoe anubhavyo, anAdi jJAnaprakAza 151 dekhAya. pahelA doSa dekhAya ja nahIMne ! aMdhAruM hoya tyAM doSa dekhAya nahIM, pachI. jene jeTaluM ajavALuM thAyane, eTalA doSa dekhAtA jAya. e ApaNe lAITa jema jema vadhe che, tema tema badhA doSa dekhAtA jAya. nahIM to lokone doSa ja nathI dekhAtAne ? ane A tamane je dekhAya che ne, e lokone kema nathI dekhAtuM? ane lokone zaMkA kema nathI paDatI, ke ApaNe A karI rahyA chIe, have zuM thaze? tyAre kahe, e rAtre gADInI lAITa baMdha thaI gayelI hoya ApaNI ane aMdhArI ghora rAta hoya, te bahAra game eTalA jIvaDAM athaDAtA hoya gADIne toya ApaNane kazo bhaya nA lAge. khabara ja nathI tyAM AgaLa ! ane ajavALuM thAya eTale jIvaDAM badhA sAmA athaDAya che e dekhAya. eTale jene ajavALuM thAya tene zaMkA paDe ke A mArAthI hiMsA thAya che, paNa jene bhAna ja nathI tene zuM ? eTale A tamane vadhAre ajavALuM thayuM che, tamane vadhAre dekhAvA mAMDyuM. have e dekhAvA mAMDyuM teno upAya zuM, ke have to A phere nIkaLyA chIe eTale A to pUruM karavuM paDaze. ghera to javuM ja paDaze ne? have je athaDAya tenI ApaNe IcchA nathI ne athaDAya che. have nikAla karI nAkhavAno. ApaNe bahu tyAre eTaluM kahI zakIe ke oho ! caMdubhAI, zA hAru AvI yojanA karI ? nakAmAM A lokone, keTalAya jIvone herAna karI nAkhyA. bahu tyAre eTaluM bolIe. ApaNe zuM karavAnuM? vAta samajaNa paDe evI che ? praznakartA H hA, dAdA, samajAya che. prakRtinA galata, tA sparza jJAnaprakAzane praznakartA: paNa amArI prakRti che te keTalIka prakRti UMce jatI hoya che ne keTalIka nIce jatI hoya che. dAdAzrI te badhI prakRtine jovAnI ja che. A moTaranI lAITa che
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 AptavANI-14 (bhAga-5) te muMbaImAM vAMdarAnI khADInA kAdavane aDe, khADInA pANIne aDe, khADInI gaMdhane aDe paNa lAITane kazuM aDe nahIM ! e lAITa kAdavane aDIne jAya paNa kAdava ene nA aDe, gaMdha nA aDa, kazuM ja nA aDe. ApaNe bhaya rAkhavAnuM koI kAraNa ja nathI ke lAITa kAdavavALuM thaI jaze, gaMdhavALuM thaI jaze ke pANIvALuM thaI jaze ! A lAITa jo AvuM che, to AtmAnuM lAITa kevuM sarasa hoya ! AtmA lAITasvarUpa ja che ! praznakartA H ame prakRti joDe tanmayAkAra thayA chIe, to amAruM je mizracetana che, emAM to gaMdavADo aDe che ne ? dAdAzrI : emAM aDe tene ApaNe "jovAnuM ! praznakartA : paNa tenI ApaNA para asara Ave tenuM zuM ? dAdAzrI : ene paNa "ApaNe" jovAnuM ! lAITano kAmadhaMdho zo? jovAnuM." emAM TekarI Ave, kAdava Ave, pANI Ave, gaMdha Ave to gaMdha, jhAMkharA Ave to jhAMkharAmAMya pesIne nIkaLI jAya. paNa ene jhAMkharuM lAgekare nahIM. A lAITa jo AvuM che, to peluM lAITa kevuM sarasa hoya ! jJAtA-draSTAto prakAza, asaMga-tirlepa eTale tamAruM jJAtA-draSTApaNuM vAMdarAnI khADI AgaLa Ave toya paNa e khADIne jue, khADInA kAdavane jue, khADInA kAdavane aDe e jJAtA-draSTAno prakAza, paNa jarA gaMdhAya nahIM e prakAza ane e prakAza kAdavavALo thAya nahIM evA nirlepabhAvamAM hoya che. prakAza khADInI mahIM 'gaMdAmAM aDe tyAM, paNa e mahIM prakAzane na aDe kazuM. pudgala pudgalanI gaMdhamAM ane A potAnA jJAtA-draSTApadamAMthI khase nahIM. praznakartA: khADImAM durgadha je Ave e durgadhanuM jJAna to thAyane? dAdAzrI : hA, A jJAna potAne to badhuM ja thAya ke A khADI che, kAdava che paNa kyAreya e pote kAdavavALo nA thAya. kAdavanI Ama be carI hoya, eka A bAju kAdava hoya ne A bAju kAdava ne vacce nIka jevuM hoya to enI aMdara nIkane aDIne cAle paNa kAdavavALo nA thAya.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.2] jJAnIoe anubhavyo, anAdi jJAnaprakAza 153 praznakartA: kAdavavALo nA thAya. have je kIdhuM ke gaMdha je hoya enI aMdara pANInI je gaMdha AvatI hoya, e gaMdhane e jANe kharo ? dAdAzrI : jANe badhuM. praznakartA : paNa e gaMdhathI ene kaMI bhAva-abhAva thAya nahIM. dAdAzrI : nA, gaMdha ene sparze ja nahIM. praznakartA H IphekTiva nA thAya ! dAdAzrI : hA, ene ja nirlepa ne asaMgatA kahIe chIe. nirlepa ja che ane asaMga ja che. AtmAnA prakAzane koI jagyAe lepa ja nA caDe. asaMga ja rahe, kazuM aDe ja nahIM ane evuM tamAruM svarUpa che te masta rahevuM joIe. bhale bairAM-chokarAM pajavatA hoya, to kone pajave? caMdubhAIne bhale pajave, ApaNe to masta ne ! jJAna - AjJA - jAgRti, e badhuM rahe AtmaprakAzathI praznakartA : Ape kahyuM ke je cAlu prakAzamAM nathI dekhAtuM te AtmAnA prakAzamAM dekhAya che, to evI kaI vastuo e aMge thoDI samaja pADajo. dAdAzrI : huM kahuM chuM ke koI apamAna kare, te lokathI sahana nA thAya. kAraNa ke eNe to AtmAno prakAza joyo nathI tyAM sudhI ene khabara paDe nahIM. AtmAnA prakAzathI khabara paDe eTale pote che te koI apamAna kare toya paNa ekadama saMpUrNa zAMtimAM rahe. kayA prakAzathI ? AtmAnA prakAzathI. A jJAnamAM je je karo cho ne, samabhAve nikAla karo cho ne, e badhuM AtmAnA prakAzathI karo cho. pachI rileTiva ne riyala juo cho, te riyala che e AtmAnA prakAzathI juo cho. vyavasthita che e AtmAnA prakAzathI tamane samajAya che. eTale AtmAnA prakAzathI A badhuM samajAya
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 AptavANI-14 (bhAga-5) che. A thoDA prakAzathI ATaluM samajAya che, to haju AgaLano prakAza Avaze tenI to vAta ja judIne ! A prakAza sukha Ape che. je prakAza sukha Ape te ja sAco prakAza. praznakartA eTale dAdAnI AjJAmAM ApaNe rahIe to enI meLe A badhuM thaze ? dAdAzrI : enI meLe ja thAya. ame tamane jJAna ApyuM che mATe, pApo bhasmIbhUta karyA che mATe, tamArI gADI have cAlyA karaze. ane jema jema amArI peTha sthiratA Avaze, tema tema che te niricchakapaNuM AvatuM jaze. niricchaka to tame thayA cho nizcayathI, paNa vyavahArathI niricchakapaNuM thaze tema tema peluM pragaTa thatuM jaze. prakAza eTale zuM ke koI vastumAM mUcha utpanna na thavA de. jagatanI badhI cIjo jue paNa mUrchA utpanna nA thavA de evo A prakAza che. jJAta eka ja prakAranuM paNa jJAnaprakAza judo judo praznakartA : dAdA, AtmAno anubhava thAya e badhAne ekasarakho thAya ke juduM juduM thAya ? dAdAzrI : judo judo thAya, e sau saunA gajA pramANe. praznakartA: jeNe barAbara sAcesAco AtmAno anubhava karyo hoya, to e badhAno anubhava to sarakho ja hoyane? vijJAna to sarakhuM ja hoyane? dAdAzrI : vijJAna to sarakhuM hoya. vijJAna to eka prakAranuM kAma kare che, paNa jeno traNa horsa pAvara hoya tene traNa horsa, pAMca horsa pAvaranuM hoya to pAMca horsa. e badhuM pAvara hoya e pramANe kAma karyA kare. praznakartA ema nahIM, pAvaravALo ocho prakAza kevI rIte ochovatto hoya? mAno baeNTarImAM ocho pAvara hoya to ochuM ajavALuM dekhAya, e khyAla nathI Avato.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.2] jJAnIoe anubhavyo, anAdi jJAnaprakAza 155 dAdAzrI : AtmAno anubhava hoya, anubhava maLato Ave paNa vadhato-ocho hoya. koI paccIsa DigrIno goLo hoya, koI sI DigrIno hoya, koI doDhaso DigrIno hoya, vIjaLI eka ja prakAranI paNa badhA judA judA goLAnuM ajavALuM, ema. jJAnaprakAza to tamaneya che, amaneya che paNa e prakAza, tame to haju pahelA sTezane beThA cho. pahelA sTezane to aDhAra kampArTamenTa che. temAMthI tame bIjA-trIjA kampArTamenTamAM hazo. aDhAramAM to AvatA AvatA bahu TAIma lAge che ane te pachI tyAMthI to eka lAkha jojana dUra che. paNa mukti ahIMthI thaI gaI. vijhA-bijhA, pAsaporTa-bAsaporTa badhuM ahIMthI pachI ApaNe bIjuM zuM joIe ? praznakartA H TikiTa AvI gaI. dAdAzrI : hA, TikiTa, vijhA badhuM ja. tamane koI pAchuMya nA kADhI zake have. rijharvezana badhuM thaI gayuM. paNa A avalaMbanavALo zuddhAtmA, zabdanuM avalaMbana che. jyAre chelve sTezana, ame je sTezane UbhA chIe, chellA sTezane mahAvIra bhagavAna UbhA hatA te, te nirAlaMba sTezana che. zabda-babda kazuMya nahIM. tyAre tyAM jJAna che te badhI jagyAe pharI vaLe, kerInI (yanI) cogaradama pharI vaLe.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] sva-para prakAzaka e ekalo ja potAne te parate prakAzita kare praznakartA H AtmA sva-para prakAzaka che eTale zuM ? dAdAzrI : AtmA brahmAMDaneya prakAza kare ane potAnI jAtaneya prakAza kare. jo pote potAne prakAzita nA kare to AnaMda ja nA thAyane ? A dIvo che te parane prakAzita karI zake, paNa pote potAne prakAzita nA karI zake. kAraNa ke e jaDa che. jyAre AtmA tevo nathI. e to potAneya prakAzita kare ne bIjAne paNa lAbha Ape. praznakartA: sUryanArAyaNa prakAza Ape che, e potAne Ape che ke bIjA jIvone Ape che ? e prakAza kone Ape che? dAdAzrI: e bIjA lokone prakAza Ape che. A sUryano prakAza parane prakAza kare che, potAne prakAza nahIM kare ane AtmA potAne paNa prakAza kare ne parane paNa prakAza kare. A bIjA prakAza aMtarAyavALA, zeyavALA che. AtmAno prakAza niraMtarAya che, sva-para prakAzaka che.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] sva-para prakAzaka 157 potAnI anaMta zaktine jANe te parateya jANe praznakartA H Apa sva-para prakAzita kaho cho, to potA upara kevI rIte prakAza pheMkAya ? dAdAzrI: pote potAne jANe, potAnA badhA ja guNadharmone jANe ke pote kevo che ane kevo nahIM. potAnI anaMta zakitane jANe ane bIjAneya jANe. eTale A nAzavaMta cIjoneya jANe, pekiMganeya jANe ane potAneya jANe. eTale mAruM agurU-laghupaNuM je che e badhAne paNa huM jANI zakuM chuM. potAnA badhA ja guNone jANe, potAnI anaMta zaktine jANe, mATe sva prakAzaka che. pote potAne dekhavuM e sva-para prakAzakano guNa che. pote prakAzita thAya ane bIjuM sarva prakAzita karI Ape. evA potAnAmAM banneva guNo che. eTale badhuM jANI zake, badhuM joI zake, evo cetana upayogavALo che. cetana hovAthI prakAze, jANe sva-para bannene praznakartA to para prakAzaka kevI rIte ? dAdAzrI: para prakAzaka eTale ke bIjA badhA ja zeyone, dRzyone jue ane jANe. pudgalanA zeyo che, e AkhA brahmAMDanA zeya che, te zeyane prakAza karanAro che A. AkhA brahmAMDanA joyone prakAza karI zake evo che. pote jJAtA che ane zeyo ne dazyone prakAza karI zake ema che. eTale bIjI badhI vastuone jANe, A jagatanI cIjone jANe. A ghaDo dekhIe eTale jANI zake ke mATI hatI, ne mATImAMthI AvuM thayuM, ne temAMthI AvuM thayuM, temAMthI AvuM thayuM ne temAMthI ghaDo thayo. ghaDo bhAMgIne AvuM thaze, AvuM thaze e badhuM e jANe che, e para che chatAM ene jANe che. potAno svabhAva ja prakAzaka che. potAne paNa prakAza karI zake, bIjAne paNa prakAza karI zake. bIjA koI tattvamAM evo guNa nathI prakAza karavAno. eTale prakAza che ane cetana svabhAva hovAthI e AtmA, bhagavAna kahevAya che. bIjA avinAzI tattvo che e badhAmAM cetana svabhAva ne prakAza nathI.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) bIjA badhA je pAMca tattvo che, enAmAM cetana che ja nahIM. koI koIne jANatA nathI. potAnI jAtaneya jANatA nathI ane bIjAneya jANatA nathI. A to paramAtmA ja che. sva-para prakAzaka che. 158 zAzvata guNe sva prakAzaka, avasthA e para prakAzaka AtmA guNe karIne sva prakAzaka che ne avasthAe karIne para prakAzaka che. guNe karIne para prakAzaka nA hoya ne avasthAe karIne para prakAzaka hoya. dIvo guNe karIne prakAzaka nathI, avasthAe karIne prakAzaka che. mATe e sva prakAzaka nathI, para prakAzaka che. praznakartA : dAdA, vadhAre phoDa pADazo. dAdAzrI : AtmAnA guNo nAza thatA nathI, paNa AtmAnA kiraNo nAza pAme che. AtmAne asara thatI nathI, avasthAone asara thAya che. AtmAnA kiraNo jJeya upara paDe che, te jJeyAkAra thaIne, nAza pAme che. AtmAne jJAtApaNe rahIne kazuM ja thatuM nathI. A jJeya-jJAtApaNuM te siddha avasthAnI vacalI dazA che. potAnI jAte karIne acyuta ane potAno prakAza samayavartI ! svapara prakAzita eTale svaprakAzamAM acyuta ane paraprakAzamAM samayavartI, te cenja thayA kare, ane pote akscenjebala che. AtmA ekalo ja prakAza, bIjuM badhuM aMdhAruM praznakartA H sva-para prakAzaka che eTale pudgala sRSTi paNa AtmaprakAzathI ja prakAzita che ? dAdAzrI : badhuM enAthI ja cAle che ne prakAzavAna AtmA ekalo ja che, bIjuM badhuM aMdhAruM che. AtmA pote potAne prakAza kare che ane bIjAneya prakAza kare che, puloneya. darekane prakAza Ape che. praznakartA : Ape kahyuMne AtmA pudgala sRSTine, prakAze che to e prakAze nahIM to zuM thAya ?
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] sva-para prakAzaka dAdAzrI : A prakAza che ne A lAITa baMdha thaI jAyane to ApaNane sAmasAmI moDhA nA dekhAya, evI rIte AtmAnuM lAITa baMdha thaI jAya to badhuM aMdhAruM ghora thaI gayuM. eTale AtmAnA lAITane laIne to badhuM oLakhAya che ke A phalANA, A phalANA, A phalANA, A phalANA e badhuM... basa eTaluM ja che. 159 AtmA sva-para prakAzaka hovAthI temAM saMyoga mAtra jhaLake ja. jhaLakavAno to teno svabhAva ja che. samaje para prakAzathI vitAzIte, svathI avitAzIne praznakartA H potAne paNa prakAze che ane parane paNa prakAze che, e vadhAre vistArathI samajAvo ke e kevI rIte che ? dAdAzrI : A parano prakAzaka te e rIte ke 'A vinAzI che' evuM kahe e. A vinAzI che, A vinAzI che, A vinAzI che ane svano prakAza zI rIte kare ? svano prakAza evI rIte kare ke 'huM pote avinAzI chuM.' meM vinAzI cIjo joI paNa huM pote avinAzI chuM ane amuka guNonuM dhAma chuM. je siddhanA guNo che e guNono huM dhaNI chuM evuM batAvI de. pote ja batAve mATe sva prakAzaka che. pote potAne prakAzI zake ane banne kAma eTa e TAIma thaI zake ane kAma zuM ? tyAre kahe, zeya ane jJAyaka. jagatamAM badhI cIjo jJeya che ane e pote jJAyaka che. jagatamAM badhI dRzya vastuo che ne pote draSTA che. eTale huM potAnI jAtaneya jANuM chuM ane A bIjI vastuoneya jANuM chuM. bIjI vastuone eTale mana zuM zuM vicArI rahyuM che teneya jANuM chuM, buddhi zuM karI che tene jANuM chuM ane bahAranI vastuo, A cA sArI thaI che, kharAba thaI che tene paNa jANuM chuM. badhuM bahAreya jANuM chuM ne aMdareya jANuM chuM. eTale dRzyane jANuM chuM ane draSTAne paNa jANuM chuM. ajJAtatAmAM svane na jue, mATe rahe para prakAzaka jyAM sudhI ene AtmAnuM jJAna nathIne, tyAM sudhI ene ema ja lAge
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 AptavANI-14 (bhAga-1) che ke huM chuM A. evuM ja jANe che, evuM anubhave che aNasamajaNathI ane tethI A saMsAra Ubho rahyo che. praznakartA : paNa dAdA, mULamAM AvuM kevI rIte thaI gayuM ? dAdAzrI : AtmA vyavahAramAM Avyo che, te jagata tenA prakAzamAM jhaLake che. kharI rIte AtmAnA prakAzamAM AkhuM jagata jhaLake che. ajJAnatAthI "pote kahe che ke A zuM che ? eTale pote draSTA hato, te dazya thaI gayo ! AtmAnI bAbatamAM 'A' samajAvuM e bahu moTI vastu che ne "jJAnI' vagara samajAya tema nathI, paNa te nimittanuM ThekANuM paDe tema ja nathI. AkhuM jagata tethI mUMjhAyuM che. jyAM sudhI pote AtmA thAya nahIM tyAM sudhI para prakAzaka hoya. potAnI vastuone A jue nahIM. svane nA joI zake, e parane jue. bahAranI vastuone, dRzyane, zeyane beune jue ne jANe. pote draSTAne, jJAtAne nA jANe. buddhi e para prakAza, khase to rahe vItaraNa sva prakAza jJAna pachI sva-para prakAzaka thAya, pote potAne prakAza dhare ane bIjAneya prakAza dhare. pachI krodha-mAna-mAyA-lobha hoya nahIM. matabheda hoya nahIM, nabaLAI hoya nahIM, dehAdhyAsa hoya nahIM, vItarAgabhAva hoya. praznakartA : A kALamAM vItarAgabhAva keLavavo e to bahu moTI vAta che. dAdAzrI : vItarAgabhAva zI rIte Ave che ? vItarAgabhAva eTale prakAzabhAva, svaprakAzabhAva. svaprakAzabhAva eTale buddhino abhAva. jo buddhino abhAva thayo to vItarAgabhAva thayo, nahIM to vItarAgabhAva to Ave ja nahIMne ! vItarAgabhAva to buddhi khase to ja pese. buddhi eTale para prakAza, eTale mIDiyama grU (mAdhyama dvArA Avato
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] sva-para prakAzaka prakAza) ahaMkAra hoya tyAM sudhI buddhi UbhI rahe ane buddhi hoya tyAM sudhI badho Dakho, vItarAgabhAva nA rahe. buddhito prakAza e ahaMkArato prakAza praznakartA H lokone buddhinA prakAzathI hoya ane jJAna pachI mahAtmAone AtmAnA prakAzathI, enuM DimArkezana kevI rIte hoya che ? enI khabara kevI rIte paDe ? dAdAzrI : buddhino prakAza eTale ahaMkArano prakAza ane A nirahaMkAra, AtmAno prakAza. ahaMkAra jato nathI raheto jJAna ApIe tyAre ? ane pelo to caMduno ja prakAza. prakAza karanAro ja huM ane prakAza dekhAya cheya mane. A to zAyakane dekhAya che, jJAyaka svabhAvane. AtmA jJAyaka svabhAvI che. 161 DirekTa jJAtaprakAze kevaLajJAta sudhI praznakartA : A jJAna DirekTa jJAna che, e keTaluM joI zake ? kyAM sudhInuM joI zake ? dAdAzrI : e DirekTa jJAna to jeTalo prakAza pAme, jeTaluM AvaraNa khase DirekTa jJAnanuM, eTaluM te kevaLajJAna sudhI pahoMce. eTale pachI AkhuM jagata joI zake, badhuM brahmAMDa joI zake. eno to pAra ja nA Avene ! paNa DirekTa jJAna ane InDirekTa jJAnamAM phera eTalo ja ke InDirekTa jJAna badhuM ahaMkAravALuM hoya ane DirekTa jJAna nirahaMkArI hoya. thoDuM hoya toya nirahaMkArI hoya. pachI jema vadhatuM jAya, tenI vAta judI che, pachI kevaLajJAna thAya. jAya. jAya. jene DirekTa jJAna thayuM che tene kevaLajJAna zuM haze e khabara paDI kevaLajJAnamAM zuM dazA thAya, kevuM dekhAya e badhuM dekhe, badhuM khabara paDI praznakartA : e bIjAne samajAvI zakAya nahIM ema ?
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 AptavANI-14 (bhAga-1) dAdAzrI : evuM che ne, keTalIka vAta samajAvI zakAya, keTalIka pUrI nA samajAvI zakAya. sAmAne pahoMce nahIMne badhI vAta ! e buddhigamya viSaya nathI mATe pahoMce nahIM, eTale samajAvavI paDe, enA jevI saMjJA ApIne samajAvavI paDe. sva svabhAvane jANe, mATe judo rahe para TevothI praznakartA: dAdA, Ape kahyuM ke jJAna pachI pote sva-para prakAzaka thAya, e vadhAre samajAvo. dAdAzrI : svarUpajJAna pachI ApaNe ApaNA svabhAvane jANIe chIe ane A mana-vacana-kAyAnI Tevone paNa jANIe chIe. mana AvuM che, vANInI Teva AvI che, sAmAne apriya thaI paDe evI che, kharAba bhASA che, evuM badhuM tame jANo ke nA jANo ? tame Aya jANo ne peluMya jANo. kAraNa ke tame sva-para prakAzaka cho. potAne, "sva"ne paNa prakAza karI zake ane parane paNa prakAza karI zake. ajJAnI mANasa, "para" ekalAne ja prakAza karI zake, "sva'ne prakAza nA karI zake. emane evuM thAya kharuM ke mAruM mana bahu kharAba che, paNa pAchA jAya kyAM ? tyAM ne tyAM ja rahevuM paDe, jyAre AtmajJAnavALo to judo rahe. pratibiMba che parabhAryuM, nahIM potAnuM praznakartA : dAdA, koIvAra evuM thAya ke ApaNe jJAna goThavatA hoIe paNa tyAM koIka AvI paDe ke ApaNA manamAM bahu ja kharAba vicArano phorsa UThe, tyAre halI javAya che. dAdAzrI : AtmAno svabhAva prakAzasvarUpa che, tethI temAM jagatanuM pratibiMba paDe che. potAne prakAza Ape ane sAmAne paNa prakAza Ape. "sAmA" upara prakAza paDe ane "tane je dekhAya tenuM mUMjhAIza nahIM. sAmAno prakAza tamane dekhAya, sAmAnuM mana kevuM che te dekhAya. lobhiyo Avyo hoya to teno lobha tamane dekhAya. badhA ja phoTA sAmAnA paDe tevuM che. koI vakhata kharAba
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] sva-para prakAzaka 163 vicAra Ave to te tamAro nathI, sAmAno paDagho che. tamAro ja che mAnI gabharAI nA jazo. te parabhAryuM che te ApaNAmAM dekhAya che. jema arIso che ne, te arIsAmAM je dekhAya che te vastu bahAra che kharI. pote prakAzitabhAva che eTale mahIM dekhAya paNa che bahAra. sva-para prakAzita svabhAva che eTale ene aMdara dekhAya ke mAruM hAru mahIM pesI gayuM A ! kharekhara mahIM pesatuM nathI. sva-para prakAzaka che ne te dekhAya kharuM, amane hau dekhAyane. have ame kyAM gUMcAIe ke amane pesI gayuM ! nA, pese ja nahIM, ne A to eno svabhAva che, eTale dekhAya mahIM. A arIsAmAM ApaNe kahIe, "mahIM aMdara nA dekhAya evuM tuM karI nAkha." tyAre kahe, "nA, e to dekhAze." e svabhAvane choDe nahIMne koIkoInA ! ApaNe svabhAvane jANI jovo joIe. sva-para prakAzaka e vyavahAra AtmA praznakartA AtmA jyAre phula prakAzamAM Ave tyAre pachI parane zuM karavA jue ? svane ja kema nA jue ? dAdAzrI: vyavahAra sAthe nA rahe to e AtmA na hoya. vyavahArane jarAya e harakata nA kare. AtmA sva-para prakAzaka che. jo svane prakAza kare, to para kyAM gayuM? eTale vyavahAra sahita hovo joIe. jo vakIlAta karatAye AtmA rahe che ne, nahIM ? praznakartA : hA, paNa vyavahAra pUro thaI gayA pachI prakAza ja rahyone? dAdAzrI : sva-para prakAzaka to jyAM sudhI dehadhArI hoya tyAM sudhI. dehadhArI nA hoya tyAra pachI jJAnaprakAza thaI gayo. eTale e apekSAe vAta che badhI. sva-para prakAzaka che ne, te vyavahAra AtmA thAya che. e (mULa
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 AptavANI-14 (bhAga-5) AtmA) to svanoya nathI ne paranoya nathI, saMpUrNa prakAzita che. ene koI vizeSaNa nathI. A jeTalA vizeSaNa che e vyavahAra AtmAnA che. mULa AtmA nirvizeSa che, ene koI vizeSaNa ja nA hoya. bhagavAnane vizeSaNa hoya. tyAra pachI to vizeSaNa jatuM rahe tyAre bhagavAna kyAM rahyA ? vizeSaNano svabhAva evo ke jatuM rahe thoDA vakhata pachI. atyAre dehamAM che eTale sva-para prakAzaka che. dehamAMthI chUTyo kevaLajJAna thatA ja eTale kevaLajJAna prakAza thaI gayo, mULa prakAza. peluM prakAzaka ane prakAza judA na rahe tyAre e prakAza kahevAya. jyotisvarUpa je kahe che ne, ene prakAza kahevAya. prakAza ane prakAzaka rahe judA, kevaLajJAta thatA sudhI praznakartA H dAdAjI, zuM thAya prakAzaka ane prakAza judA na rahe eTale? dAdAzrI : eka ja, ekatA. praznakartA: paNa e to hoya ja, kAyama hoya ja ne ? dAdAzrI : e hoya, paNa kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI be hoya. praznakartA : eTale je mULa prakAza ane pachI prajJA kahIe te ? dAdAzrI: e ja prajJA rahyA kare eTale be rahyA kare ane kevaLajJAna thayA pachI eka. pachI deha chUTe eTale ekanuM eka ja. praznakartA: dAdA, pachI jyAre kevaLasvarUpe thaI jAya, jJAnasvarUpa, pachI tyAM darzana-jJAna-cAritra e badhA bheda rahetA ja nathIne ? prakAza svarUpe ja rahe che ne ? dAdAzrI: hA, e tyAM prakAza svarUpe, pachI tyAM e bheda rahetA nathI. ahIM AgaLa juduM che ApaNuM. e sva-para prakAzaka ahIM badhuM, tyAM kazuM ja nahIM.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] sva-para prakAzaka tyAM AgaLa siddha bhagavAna, siddha sthiti, potAnA svAbhAvika sukhamAM niraMtara, sva-ramaNatAmAM rahyA kare. tyAM svaeya nathI ne pareya nathI. para hoya tyAM sva kahevAya. 165 AMkho jue sAmAte, pote jue potAtA AtmAte praznakartA : gItAmAM kIdhuM che ke AtmatyevAtmanA tuSTaH ...(gItA adhyAya-2, bloka-55) 'AtmA vaDe tuM AtmAne jo.' eTale kevI rIte karavuM ? zuM jovAnuM ? dAdAzrI : AtmA vaDe AtmAne jovuM. kAraNa ke AtmA pote svapara prakAzaka che. svaneya joI zake ne paraneya joI zake che. eTale tuM svane jo kahe che. have svane jue eTale potAne nirAkuLatA ne e badhuM lAge. praznakartA : atyAre ApaNe be vAto karIe chIe, temAM tame AtmAne joI rahyA cho ke mane joI rahyA cho ? dAdAzrI : A AMkho tamane joI rahI che ane 'huM' mArA AtmAne joI rahyo chuM. banne sAthe cAle evuM che, kAraNa ke be juduM che. eka hoya to nA thAya. banne dravyo, vastuo badhI ja, banne judI che. praznakartA : paNa dAdA, AtmAmAM jue che eTale AtmAmAM AtmAne ja jotA haze ke AtmAmAM pAchI koI bIjI vastu haze ? dAdAzrI : nahIM, AtmA vaDe AtmAne jue che. kAraNa ke AtmA sva-para prakAzaka che. potAno paNa prakAza karI zake ema che, pArakAno, bIjI vastuonoya prakAza joI zake ema che. praznakartA : AtmA vaDe AtmAne jovAnI je vAta karI e divyacakSu sivAya bane nahIM. dAdAzrI : divyacakSu sivAya kazuM mAlUma ja nA paDe. ajJAnathI saMpUrNa mukta thayo eTale sva-para prakAzaka thayo ane tyArathI saMvarapUrvaka karmanI nirjarA thAya.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 AptavANI-14 (bhAga-5) UMdhA-sIdhA beu upayogane Ape prakAza praznakartA H ApaNe pelI vAta che ne bhagavAna to prakAzasvarUpa che. eTale coraneya prakAza Ape che, dAnezvarIneya prakAza Ape che. have cora hoya ke dAnezvarI hoya e jJAna pAme, ene jJAtA-draSTApadamAM rahevA mATe e bhagavAna prakAza Ape ? dAdAzrI : e to Apelo che ja ne ! praznakartA eTale jJAtA-draSTApada vakhate prakAza bhagavAnano ja hoya che? dAdAzrI : e potAno svayaM prakAza hoya che. bIjA koI pAse levo paDe evo nathI ane cora-bora e badhAne Apavo paDe che, to Ape che. praznakartA e ja samajavuM hatuM. eTale cora A prakAzano upayoga kare che evuM kahevAya ? dAdAzrI : haMa. praznakartA eTale eno UMdho upayoga kare che ? dAdAzrI : huM, UMdho upayoga. praznakartA ane ahIM e pote ja zuddha upayogamAM rahe che ? dAdAzrI : koNa ? praznakartA H eTale jJAtA-draSTApadavALo je che ! dAdAzrI: e to pote zuddha upayogamAM ja che. peluM A rileTivamAM, saMsArI kAryomAM badhe prakAza e Ape che. jJAtA-draSTA ane prakAza, beu ekatA eka praznakartA: eka jagyAe ApanI e rIte vAta Ave che ke "huM jJAtA-draSTA chuM." AtmA ja joI zake che te huM joI zakuM chuM. eTale e
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.3] sva-para prakAzaka prakAza je dekhADe che, e prakAzamAM dekhAya paNa che ane jaNAya paNa che ema. 167 dAdAzrI : haM, te ? praznakartA : eTale jJAtA-draSTApaNuM ane peluM prakAzaka be vastu judI thaIne ? jovA-jANavAnuM ane pelo prakAza dharanAro e be judA thayAne ke eka ja gaNAya che ? dAdAzrI : e vyavahAramAM kahevAya evuM prakAza dharanAro. A sUryanArAyaNa che e dhare che koIne ? praznakartA : nA, emanI hAjarI ja che ema ! kevaLajJAtamAM joIne prajJAthI kahe dAdA praznakartA : dAdA, A tame kaho cho ame joIne bolatA hoIe, darzanathI bolatA hoIe chIe... dAdAzrI : emAM citta kAma nathI karatuM, e to badhI prajJA kAma kare che ! praznakartA : eTale A badhI vAto, prasaMgo emAM paNa prajJA kAma karatI hoya che ? dAdAzrI : prajJAthI ja badhuM A. vAto-prasaMgo amane yAda nA hoya. kazI vastu yAda nA hoya e badhI. praznakartA H to e Dipharansa kevI rIte khabara paDe ke A prajJAthI che ke cittathI che ? dAdAzrI : e badhuM khabara paDI jAya tarata ja, kAraNa ke dekhavAthI dekhAya amane. praznakartA : e kevuM, dAdA ? dAdAzrI : jema kevaLajJAnamAM dekhAtA hoya ne joIne kahe evI rIte.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : e kevuM jue ? kevaLajJAnamAM kevuM dekhAya ? dAdAzrI : ame kahIe chIe ke ame A joIne kahIe chIe eTale prajJA e kevaLajJAnano bhAga che. temAM rahIne-joIne kahIe ame. praznakartA : emAM rahIne-joIne eTale koNa rahe ? prajJAmAM... dAdAzrI : jonAreya te ne je jovAnI vastuya te. pote potAnA svarUpane jue. sva-para prakAzaka. eTale potAne paNa prakAza kare ane bIjI para vastuneya kare evo e AtmA ne te tArI pAse che ! jJAnI puruSa sva-para prakAzaka hoya che. emanI kRpA varase eTale duniyAmAMnA UMcAmAM UMcA paramANu maLe. karoDo varSano aMdhakAra hoya toya te sUryanArAyaNa Uge eTale dUra thaI jAya. ApaNe sva-para prakAzaka chIe, eTale kalAkamAM ja ajJAna ulecI zakAya.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] parama jyoti svarUpa pUrNatAe akalpanIya nirvikalpa jyoti svarUpa praznakartA: pUrNatAe pahoMce tyAre AtmAnuM svarUpa kevuM haze ? dAdAzrI : AtmAnuM svarUpa, parama jyotisvarUpa, je jyoti A jagatamAM hotI nathI. A jagatamAM kalpanAvALI jyotionI loko mahIM kalpanAo karyA kare che. paNa e kalpanAvALI jyoti nathI, nirvikalpa jyoti che. koI joDe simili apAya evI jyoti ja nathI e. e jyoti ja ajaba jAtanI che ! e paNa buddhimAM nathI samAya evI e jyoti. e to ame ja jANIe ke jyoti zuM che te ! praznakartA H arUpI che e jyoti ? dAdAzrI : jyoti arUpI che. arUpI eTale kaI dRSTie ke A Indriya dRSTie. atIndriya dRSTie to potAne dekhAya. AkhA lokata tihALe e prakAza praznakartA : paNa e jyotino prakAza kayo ? dAdAzrI : prakAza eTale vastumAtrane nihALe. aMdhArAmAM hoya ke ajavALAmAM hoya, paNa game tyAM AgaLa nihALI zake. praznakartA enI renja eTale enI maryAdA kyAM sudhI hoya ?
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : AkhA varlDanI, AkhA brahmAMDanI. jyAM sudhI loka che tyAM sudhI, alokamAM nahIM. A brahmAMDa loka nathI, A lokAloka che eTale loka vattA aloka. te A badhA ja tattvo lokanI aMdara che ane alokamAM AkAza ekaluM ja tattva che. 170 e alokamAM kazuM dekhAya nahIM, ahIM prakAza phelAya A lokamAM. pUrNa samaja ane pUrNa anubhava enuM tAma jyoti jyotisvarUpa eTale ApaNe dIvo pragaTAvIe e jyoti nahIM ne samaja e jyoti ? praznakartA H dAdAzrI : samaja ekalI nahIM, samaja ane anubhava be bheguM thAya tyAre jyoti thAya. amArI samajamAM varte ane anubhavamAM vartyA kare eTale jyoti mahIM rahe ane pachI e jyoti UbharAya. joDe beTho hoya teya sukhiyo thaI jAya. praznakartA : dAdAjI, Ape kIdhuM ke samaja ane anubhava e jyoti. eTale A kerI mIThI che e samaja ane khAIe ne gaLI vartAya ane anubhava thAya, e jyoti thaI ? dAdAzrI : anubhava, e kerI AvI hatI e anubhava rahevo joIe. thiyareTikala e anubhava nA kahevAya, e to samaja kahevAya ane prekTikala e anubhava che. praznakartA : Ape hamaNAM je kIdhuM ke samajamAM Ave ane anubhavamAM vartAya e eka zabda ja badhI samaja Ape. badhuM ja emAM AvI jAya. dAdAzrI : samaja phula (pUrNa) ne anubhava phula enuM nAma jyoti. e jyoti e ja jJAna, e ja paramAtmA. kSAyaka samakita e ja parama jyotisvarUpa bAkI jyotisvarUpa to alakSya che, alakha niraMjana. koI paNa evo upAya nathI ke e lakSamAM Ave. e jJAnI puruSa ekalA ja lakSa besADe ane pratIti besADe, niraMtara pratIti besADe.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] parama jyotisvarUpa 171 parama jyoti svarUpa thaI gayo eTale jyoti olavAya nahIM. e ja kSAyaka samakita che. jJAna-darzana te sukha e pasya jyoti svarUpa praznakartA: AtmAne vijJAnarUpa gaNyo e kevI rIte ? dAdAzrI : jJAna eTale prakAza. vijJAna eTale parama jyotisvarUpa prakAza. jyoti svarUpa eTale prakAzaka che. jyotisvarUpano artha e ke InaraAuTara badhI ja vastuone jANe che. vasturUpe jANe, avasthArUpe jANe, badhI ja rIte jANe. jeTaluM jANe eTaluM sukha utpanna thAya. praznakartA: jeTaluM jANe eTaluM sukha utpanna thAya ? dAdAzrI : hA, jJAna-darzana ane jJAna-darzananA pariNAme utpanna thatuM sukha, A traNa bhegA thAya tyAre parama jyotisvarUpa caitanya kahevAya. kevaLa jJAtA-draSTA-pamAnaMda e ja parama jyoti jJAtA-draSTA e ja anubhava ane jJAtA-draSTA te vakhate parama jyotisvarUpa kahevAya. te vakhate AnaMdano pAra nA hoya. eTale e kevaLa jJAtA-draSTA-paramAnaMda e ja parama jyoti che. "kevaLa', bheLaseLavALuM nahIM, nirbheLa e parama jyoti che. eTale jJAna-darzana ane cAritra A traNa kevaLa thAya enuM nAma jyoti kahevAya, enuM nAma ja jyotisvarUpa. have kevaLadarzana ane kevaLajJAna, e be bheguM rahe e jyotisvarUpa thAya. be bheguM thAya ke sukha utpanna thAya. eTale kevaLajJAna, kevaLadarzana sukha sahita enuM nAma parama jyotisvarUpa kahevAya. enI vAta ja judIne ! A thoDI thoDI tamane sugaMdha Ave che to ATalo AnaMda rahe che, to mULa vastu pAme tyAre keTalo badho AnaMda Ave ! jhaLake yo jyoti svarUpamAM, te ja zuddhAtmA tame jJAtA-draSTA, jJAyaka svabhAvanA thaI gayA. eTale tamAruM jovAnuM
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 AptavANI-14 (bhAga-5) jANavAnuM ane paramAnaMdamAM rahevuM e ja tamAro dharma dharma e jyotisvarUpa kahevAya ane jyoti svarUpa eTale A ajavALuM nahIM. jovuM-jANavuM ne paramAnaMdamAM rahevuM e jyotisvarUpa kahevAya. praznakartA: A jJAtA-drA je rahevAnuM che e kone, jyotisvarUpane rahevAnuM che ? dAdAzrI: e ja. jenAmAM jhaLake che te ja jJAtA-draSTA, te jyotisvarUpa che, te ja jJAyaka che. zuddhAtmA che teno te, ekano eka ja. emAM bIjo nahIM. phakta zeya juduM ja vicAra Ave che kharAba ane sArA te banneya zeya che, te zeya juduM ane pachI buddhiya jJeya che, mana e zeya che, ahaMkAra e joya. badhuM zeya che A jagata. te mahAvIra bhagavAna pote e zeyane, pugalane ja joyA karatA hatA. pote jJAtA-jJAyaka ane pudgala je che e joya. samakti sahita suryAvasthA e jyotisvarUpa praznakartA H jovuM ane jANavuM e paNa turyAvasthA che, Ape ema kahyuM che. dAdAzrI : turyAvasthAmAM e hoya tyAre suryAvasthA saMpUrNa thaI kahevAya. jovuM-jANavuM ane anubhavavuM, AnaMdamAM rahevuM e turyAvasthA, jyotisvarUpa avasthA. praznakartA to eno artha e thayo ke emAM samakita hoya tyAre ? dAdAzrI : samakita hoya to A pUrNa thaI gayuM. e turyAvasthA to A lokone, A bAvAone thaI jAya nahIM. jyAre bahu tapa kare ne tyAga kare, te badhuM AtmA chUTo paDI jAya. paNa ahaMkAra jAya nahIMne ! ahaMkArano raMgelo hoya. praznakartA ane suryAtIta e chellI avasthA che ema Ape lakhyuM che. dAdAzrI : turyAtIta eTale to kevaLajJAna kahevAya. praznakartA : jJAnI ke kevaLajJAna ?
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.4] parama jyotisvarUpa 173 dAdAzrI : e kevaLajJAna ja kahevAya. jJAnIya kahevAya paNa e to tyAMthI e kevaLajJAnanI najIka AvelA badhAne emAM mUke. kharI rIte e avasthA kevaLajJAnanI. parama jyoti svarUpa sthita, siddhakSetramAM praznakartA: to siddhakSetramAM jyotisvarUpa bhagavAna kahe che te zuM jyoti hoya ? dAdAzrI : jyotisvarUpa eTale AkhuM jagata ene potAnI mahIM dekhAya. pachI tyAM AgaLa sarvasva Ama parama jyotisvarUpamAM rahevAnA. kazuMya joIe nahIM. kazuM avalaMbana ja nahIM, nirAlaMba ! potAnI jAtanuM sukha, potAnA sukhathI ja jIvana jIvavAnA. atyaMta sukha! e sukha ahIM eka miniTa paDe to A jagata khuza thaI jAya. batAvyA 1/8 siddha bhagavAna ApaNe bolIe chIene ke huM parama jyotisvarUpa siddha bhagavAna chuM ! A ame tamane 1/8 siddha bhagavAna banAvI dIdhA che. eTale have tame e jeTaluM bolazo eTaluM mahIM khIlaze. mArAmAM (bhagavAna) pragaTa thayelA hatA, te meM tamArAmAM jyoti karI ApI. eTale have tame jeTaluM bolazo eTale tamane lAbha thaze. kAraNa ke AtmAno svabhAva kevo che ? pote jevo ciMtave evo thaI jAya. phAIlo vacce paNa AjJAthI rahevAya jyotimAM praznakartA: "zuddhAtmA chuM' e lakSa rahe che ne enA pratye jAgRti rahe che, paNa jevI joIe tevI lInatA rahetI nathI. eTale kaI yuktithI huM e jJAnajyotinI sAthe sadA ekarUpa rahuM? kAraNa ke paramAMya ghaNI vakhate jatuM rahevAya che. dAdAzrI : jyotimAM eka senkaDa paNa peTho te paramAM jaI zake nahIM, mArI AjJA pALe to. mArI AjJA ja sva che, mArI AjJA ja pote jyotimAM rAkhe che. jyotinI bahAra saheja paNa rAkhe nahIM. A tamane para lAge che
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 AptavANI-14 (bhAga-5) ne ? enuM kAraNa zuM ke tame ahIM beThA beThA jyotimAM ja tanmayAkAra cho ane jyoti che sAme kinArA para, tadana sAmI bAju jyoti che. tenI aMdara tamAre tanmayAkAra che vRttio. have vacce baso jatI hoya to, basa jyAre jAya te vakhate nA dekhAyane? eTale A baso tamArI goThavelI baso jAya che te baso pUrI thaI jaze tyAre eno vyApa niraMtara raheze. A goThavelI baso che e tamArI phAIlo. bAkI tame niraMtara e jyotimAM ja tanmayAkAra raho cho. praznakartA: vyavasthita je pahelethI goThavAyeluM che, e to AvyA ja karaze ? dAdAzrI: hA, e AvyA karaze. e choDe nahIM. eno hisAba cUkate thayA pachI badhuM ApaNuM ja che, A AkhuM jIvana. e niraMtara jyotimAM ja raho cho. jyotinI bahAra jAya nahIM evuM A vijJAna che. jyotisvarUpa to prApta thayuM, paNa cetajo buddhithI A to tame jyotisvarUpamAM raho cho ne pachI jyotisvarUpane khoLo cho. nAnuM chokaruM era kaMDizana samajatuM nA hoya to chokaro e era kaMDizanamAM rahe che to kharone ! bhale samajato nathI hoto. evI rIte potAne khyAla nA Ave ke A jyotisvarUpano anubhava che ke zeno anubhava che. A to ekkekTa vastu che, parama jyoti svarUpa prApta karI gayA cho. have upara AghuMpAchuM nA karazo nakAmAM. anaMta avatAramAM nA pAmyA evuM parama jyotisvarUpa, tethI to ahIM avAya che. nahIM to avAya koIthI? have mahIM buddhi Dakho kare che, te buddhine mArajo jarA. e viparIta buddhi che. e to ahita kare jANIjoIne. e ja buddhie nacAvyAne atyAra sudhI? praznakartA : hAsto. dAdAzrI : atyAre have pAchI dabAI rahelI che, te jJAnIthI jarAka AghApAchA thAva ke caDhI bese pAchI. cetatA rahejo. ahIM buddhine rajA ApI dejo. AmAM hAtha nA ghAlIza, kahIe.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.5] prameya-pramAtA deha-jagata prameya, AtmA pramAtA praznakartA: eka jagyAe vAkya vAMceluM ke "jJAnI puruSa' pAse lAMbA samaya sudhI satsaMga karIne pramAtA, pramANa ane prameyanuM svarUpa samajI levuM joIe." to Apa A samajAvo. dAdAzrI : hA. prameya eTale A zarIra e prameya gaNAya ane A brahmAMDeya prameya gaNAya. AtmA pote pramAtA che. atyAre AtmA A dehamAM che, to AtmAnuM lAITa keTaluM hoya ? enuM pramANa keTaluM hoya ? ke A deha pUratuM ja. have saMpUrNa jJAna hoya ane A zarIra chUTI jAya, to e lAITanuM pramANa keTaluM thaI jAya ? AkhA prameyamAM, AkhA brahmAMDamAM e lAITa phelAI jAya. prameya pramANe pramAtA thaI jAya. jevuM bhAjana hoya te pramANe lAITa thaI jAya ! eTale kevaLajJAna thayA pachI jo deha chUTI jAya to A pramAtA che e AkhA prameyamAM phelAI jAya, potAnuM lAITa AkhA brahmAMDamAM phelAI jAya. prameya eTale bhAjana. jevuM bhAjana hoya te pramANe enuM pramANa thaI jAya. prameya pramANe pramAtAnuM pramANa thaI jAya. majUratuM - zeThanuM prameya juduM, te pramANe pramAtA A majUra hoyane enuM prameya kevuM ? tyAre kahe che ke ene menTenansa
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 AptavANI-14 (bhAga-5) ane potAno saMsAra, bALabaccA. saMsArabhAva, menTenansa bhAva ane bIjuM thoDuM ghaNuM bhaNatara bhAva karavAnA, paNa badhuM menTenansamAM ja AvyuM enA. eTalAmAM ja enuM prameya hoya ane eTalAmAM AtmA pramAtA tarIke rahe. prameya pramANe pramAtA thAya. ema karatA karatA, vadhatA vadhatA, zeThane che te dasa baMgalA hoya, moTo hoya toya paNa che te zeThanuM paisAmAM ne paisAmAM, milomAM ne milomAM, e badhAmAM jIva bhaTakato hoya. te eTalAmAM e prameya moTuM thayuM kahevAya, to pramAtA eTalAmAM rahe. prameyatvato artha zuM? praznakartA: to dAdA, prameyatva eTale zuM ? dAdAzrI : prameyatva eTale jevuM eka DolamAM lAITa mUkI hatI to DolanA pUratuM lAITa phelAya ane Dola kADhI laIe eTale rUmanA pUratuM phelAya. e prameyatva kahevAya. prameya pramANe eno prakAza seTa thaI jAya. A sau-saunA bhAjana pramANe che. jeTaluM bhAjana hoya e pramANe prakAza Ape. emAM jeTaluM baLa hoya, bhAjana ne pAchuM baLa be bheguM thAya. volTeja hoya che ne ! sono goLo hoya to ? ane paccIsano hoya to moLuM lAITa Ape. AkhA brahmAMDane prakAze tyAre kharo pramAtA AtmA prameyasvarUpe prakAze tema che. jeTaluM bhAjana hoya teTalo thaI zake. chevaTe pramAtA kone kharekhara kahevAya che ? AkhA brahmAMDamAM AtmA prakAzamAna thAya tyAre e kharo pramAtA kahevAya. prameya AkhuM brahmAMDa che. potAno prakAza, svayaM prakAza AkhA brahmAMDane prakAze. prameya keTalo bhAga che? loka vibhAga che. aloka nathI, prameya. be bhAga che lokAlokanA, loka ane aloka. te alokamAM pramAtA-prameya nathI. A loka ekaluM ja prameya bhAga che, eTalo pramAtA thAya che. jeTalA pramANamAM prameya hoya eTalo AtmA pramAtA thAya che.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.]. sarvavyApaka-sarvavyApI nirvANa pAmatAro ja thAya sarvavyApaka praznakartA : dareka jIva e paramAtmA che ane paramAtmA sarvavyApaka che, AtmA sarvavyApaka che, akhaMDa che ema je kahevAmAM Ave che, emAM zuM bheda che ? dAdAzrI : sarvavyApaka paramAtmA mATe AvuM je mAnavAmAM Ave che ne, e badhuM kaI dRSTie sarvavyApaka ? laukika dRSTie sarvavyApaka, alaukika dRSTie evuM nathI. alaukika dRSTie zuM che ? je pUrNasvarUpa thayelA hoya evA bhagavAna jyAre nirvANa thAya, e deha chUTe, ke AtmAno prakAza AkhA brahmAMDamAM phelAI jAya. eTale e apekSAe sarvavyApaka che ane bIjI apekSAe e AtmAmAM che. paNa e to ko'ka avatAre nirvANa pAmanAro koI jIva hoya tenA pUratuM ja ajavALuM bahAra sarvavyApI thAya. ane A bIjA badhA jIvo temanuM ajavALuM bahAra paDe ja nahIMne ! bIjA badhA mare che ne, tyAre evuM kazuM vyApta karato nathI. AtmA pote sarvavyApI nathI, eno svabhAva sarvavyApI che. potAnI prakAza karavAnI sattA sarvavyApI che. e potAnA prakAzanA AdhAre sarvavyApI che, kSetranA AdhAre sarvavyApI nathI. potAnA svabhAvamAM jaI prakAzanA AdhAre AkhA brahmAMDamAM prakAzaka che.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : sarvavyApI jo eno svabhAva che, to sarvavyApakatA kema thatI nathI ? dAdAzrI : AtmAno sarvavyApaka svabhAva che paNa te saMjogone AdhIna sarvavyApakatA utpanna thatI nathI. AtmA jJAnabhAve dehamAMthI chUTo thAya tyAre sarvavyApaka thAya che. tyAre badhe ja prakAze che. ajJAnabhAve prakAze to te amuka ja bhAga prakAze. AtmA svabhAve karIne to sarvavyApaka ja che. jJAnInI apekSAe AkhA brahmAMDamAM vyApaka che. saMpUrNa nirAvaraNa evo saccidAnaMda che. A zarIrarUpI mATaluM thayuM eTale emAM prakAza badho aMtarAI gayo. have A mATaluM tUTe toya prakAza nIkaLe nahIM. kAraNa ke AvaraNavALuM nIkaLavAnuMne ! eTale chello avatAra je che e tUTe tyAre AkhA brahmAMDamAM prakAza phelAya. AkhA brahmAMDamAM prakAza pAme evI eka ja AtmAmAM eTalI badhI zakti che. jyAre karma rahita thaI jAya che, zuddhAtmA thayA pachI, pAcho DiscArja purepuro thaI rahe ke AkhA brahmAMDamAM prakAza thAya. paNa chUTe tyAre. deha nA chUTyo hoya to sarvavyApta thAya nahIM. dehane lIdhe aMtarAya sarvavyApaktA praznakartA H dAdA, deha chUTe tyAre AtmA sarvavyApaka thAya e vadhAre samajAvazo ? dAdAzrI : A jema prakAza che ne, te ene kothaLI bAMdhI de to zuM thAya ? prakAza vadhAre Ape nahIM, ane pachI kothaLI choDI de to ? praznakartA : prakAza Ape. dAdAzrI : eTale A deharUpI kothaLo che ne, tyAM sudhI sarvavyApaka nathI. praznakartA H zarIra hoya te ne vyApaka hoya tenA karatA dehavilaya
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.6] sarvavyApaka-sarvavyApI pachI samagratA ane sarva zakti zuddhAtmAmAM vadhAre hoya tevI zakyatA kharI ? 179 dAdAzrI : hA, kharI, kharI. A zarIrano bojo che ne, tene lIdhe zakti badhI aMtarAI rahI che ane prakAza paNa aMtarAI rahyo che. jyAM sudhI dehamAM che tyAM sudhI sarvavyApI thaI zake nahIM. jyAre pote jAgrata thAya tyAre sarvavyApInI zaktio utpanna thAya, teya (chello) deha chUTyA pachI saMpUrNa sarvavyApI thAya. eTale e sarvavyApaka to avasthA dazA che. jyAre dehamAM AtmA che e nirvANa pAmavAno hoya, eTale mokSe ja javAno hoya tyAre e dehamAMthI nIkaLe, te chello deha, ene carama zarIra kahevAya. carama zarIra chUTe eTale manuSyadeha hovA chatAM, mAnA peTe janmelo hovA chatAM, A deha ja evo thayelo e talavAra mAro to kapAya nahIM. koI rIte mare nahIM e ane tyAre pachI e phUTe, nirvANa thAya tyAre AkhA lokamAM prakAza phelAya tyAre sarvavyApaka sthiti hoya che. AkhA jagatamAM prakAza phelAya ane sarvavyApaka thAya. jeTaluM bhAjana che eTaluM badhuM ja vyApI jAya. kAraNa ke nirvANa thayelo AtmA che. pachI enI mULa jagyAe jato rahe. paNa ahIM thoDoka vakhata e sarvavyApaka thaI zake. eka samaya pUratI ja sarvavyApaktA, kAyama nahIM sarvavyApakatA thAya paNa e TempararI sarvavyApakatA che. te kAyamane mATe rahetuM nathI. kAyamane mATe sarvavyApaka bhagavAna nathI, TempararI che. eTale sarvavyApaka enI sthiti che. jyAre nirvANa kALa Ave che tyAre enI sthiti sarvavyApaka hoya che. e amuka ja TAIma, pachI nahIM. AkhI duniyAmAM phelAI jAya enI vyApakatA. pachI baMdha, pachI nahIM. eTale e sarvavyApaka eno guNa nathI, enI avasthA che. ane avasthA kAyamI rahe nahIM. guNa kAyama rahe potAnA. AtmA jyAre ahIMthI mokSe jAya che, tyAre badhethI chUTo thaI gayelo
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) che. eTale nirlepa thaI gayelo che, AvaraNa rahita thayelo che. e jyAre chUTo thAya che, tyAre AkhA brahmAMDamAM prakAza phelAya, vyApI jAya. paNa teTalA pUratuM, pachI vyApelo nA rahe. tirvANa vakhate ja, prakAza thAya sarvavyApI praznakartA : paNa sarvavyApaka vastu hoya e eka jagyAe AvI 180 zake ? dAdAzrI : eka ja jagyAe che ja. A sarvavyApaka to eno svabhAva che. A ahIMyA lAITa che ne, e lAITa enA svabhAvamAM hoya. goLAmAM ja lAITa hoya, to paNa eno prakAza badhe phelAya, tema paramAtmAno prakAza phelAya. eTale AtmA sarvavyApaka che te svabhAvanI rIte. jJAnI puruSano AtmA svabhAvamAM che, paNa jyAre jJAnI puruSano chello avatAra hoya tyAre deha chUTI jAya tyAre saMpUrNa svabhAvamAM Ave. eka TakA AvaraNeya saMpUrNa vyApaka ta thAya praznakartA H vItarAga, AtmajJAnInI deha choDyA pachInI sthiti ne svarUpa kevuM hoya ? dAdAzrI : evuM che ne, vItarAgatA eTale saMpUrNa vItarAgatA. eka aMzathI mAMDIne vItarAgatAthI zarUAta thAya te sarvAMza sudhInI. sarvAza thayA pachI tyAM siddhagatimAM cAlyo jAya che. sarvAza thAya to haMDreDa parasenTa. nAInTI nAIna hoya to nA jaI zake. thoDA vakhate pUruM karIne pachI javuM paDe. praznakartA H e AtmA potAnuM yUniTa (kada) jALavI rAkhe ke vyApakasvarUpe rahe ? dAdAzrI : nA, vyApakasvarUpa haMDreDa parasenTa thayA pachI vyApakasvarUpe bahAra thAya. tyAM sudhI saMpUrNa vyApakasvarUpa nA hoya, tyAM sudhI AvaraNa
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8.6] sarvavyApaka-sarvavyApI 181 hoya. eka Tako paNa AvaraNarUpe hoya. ene pharI deha maLe to pAcho AvarAyelo ja hoya, eTale vyApaka nA hoya. deha sivAya A hoya ja nahIMne ! thoDI DigrI bAkI hoya paNa deha to hoyane? have Akho che te vyApaka kyAre thAya che? jyAre nirdeha thAya che. e to jyAre nirvANapada prApta thAya tyAre siddhagatimAM jatI vakhate vyApaka thAya che, te bhAjana pramANe vyApakatA hoya. AkhA brahmAMDamAM phelAya, saMkocAya te sthita thAya siddharUpe praznakartA: AtmA nirvANa thayA pachI AkhA brahmAMDamAM phelAI jAya to pachI mokSe, e jAya kharone? siddhagatie jAya tyAre eTaluM moTuM svarUpa rahe ke je svarUpa hatuM te ? dAdAzrI : e svarUpa jatuM rahevAnuM. tyAM e saMkocAI jAya pachI. AtmA saMkoca-vikAsanuM bhAna che. eno mULa svabhAva A ja che. praznakartA H brahmAMDamAM phelAyA pachI siddhagatie jAya to pAcho saMkocAI jAya ? dAdAzrI : hato evo ne evo, A deha jeTalo ja. A dehamAMye vana tRtiyAMza bhAga ocho. praznakartA: sUkSma deha paNa jato rahene nirvANa thAya tyAre ? dAdAzrI : badhuM ja jatuM rahe, khalAsa. AtmAno prakAza vyakta thAya bhAjata pramANe praznakartA : dAdA, hajI thoDIka e zaMkA rahe che ke samaya ane sthaLa, ene ne AtmAne kaMI lAge-vaLage nahIM ? dAdAzrI : nA, ene lAge-vaLage nahIM. praznakartA enA baMdhanothI para che, to pachI A phelAya e kayA arthamAM ? kyAM phelAya ?
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 AptavANI-14 (bhAga-1) dAdAzrI : no TAIma, no spesa. praznakartA: haMa, to pachI A brahmAMDamAM phelAya jAya e kayA arthamAM phelAya che ? dAdAzrI : e to mULa eno svabhAva ja evo che. jeTaluM bhAjana hoyane eTalAmAM ajavALuM Ape. praznakartA to dAdA, dareka jIvamAM AtmAno prakAza e ekasarakho ja rahyo hazene? dAdAzrI : prakAza ja che. e prakAza che te prameyanA pramANamAM rahyo che, avyaktarUpe che. dareka jIvamAM AtmAno prakAza che te prameya pramANe vyakta thAya che, eka IndriyathI mAMDIne te pAMca Indriya jIva sudhI. jo eka kANuM paDe to eka IndriyanuM jJAna, be kANA paDe to be IndriyanuM, traNa kANAM paDe to traNa IndriyanuM jJAna vyakta thAya. te jema jema vyakta thato jAya, eka IndriyamAM thAya che, pachI be IndriyamAM, pachI traNa IndriyamAM, ema karato pAMca IndriyamAM vyakta thato thato thato pachI jJAnI puruSa maLe to vyakta karI devaDAve. avyaktano pachI prakAza thAya eTale potAno ahaMkAra tUTI jAya. ahaMkAra tUTe eTale prakAza vadhato jAya. mahIM aMdara divase divase vadhatuM ja jAya. have e ajavALuM jo kadI badhuM AvaraNa tUTI jAya to AkhA jagatamAM vyApI jAya evo che eno svabhAva. sarvavyApaka eTale jeTaluM bhAna hoya, bhAjana eTale loka, lokanuM pramANa, eTale badhAmAM phelAya e. jyAM sudhI A loka che tyAM sudhI A lAITa prakAza, alokamAM nA prakAze. alokamAM enuM lAITa nA jAya. enuM ajavALuM AkhA varlDamAM pharI vaLe che, paNa te alokamAM nahIM.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ [6] sarvavyApaka-sarvavyApI 183 alokamAM AkAza hovA chatAM nahIM, kAraNa ke tyAM zeya jANavAnuM hoya to ja jANanAra jJAtA hoya. jyAM zeya nA hoya tyAM jJAtA kevI rIte hoya ? eTale je aloka AkAza che, emAM joya nathI. eka ja tattva che, AkAza ekaluM. te tyAM AgaLa kazuM joya nathI, pudgala nathI. je A rUpI vastuo, bIjI evI vastuo je che e badhI nathI. alokamAM vastuo nathI, eTale zeya hoya to jJAna jAya. zeya ja nA hoya to jJAna zI rIte jAya ? jovAnI vastuo ja nA hoya to jAya kevI rIte ? eTale ahIM joya che lokamAM to badhe vyApI jAya che. AkhA lokamAM jJAna phelAya che, alokamAM nahIM. eTale have jagatamAM kaheluM e to pelA hisAbe kaheluM che ke prakAza phelAya che tyAre AkhA lokamAM phelAya che, alokamAM nahIM. badhI vastuo jue che. jeTalA joya che badhA te jANe che. eTale zuM thAya che ke te ghaDIe sarvavyApaka thAya che. badhA zeyane jANavAne lIdhe. e dRSTie (apekSAe) sarvavyApaka che.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] amUrta-arUpI [9.1] amUrta IndriyothI nahIM, divyacakSuthI dekhAya amUrta praznakartA: AtmAne joI zakAya ? dAdAzrI : divyacakSuthI dekhAya. cAmaDAnI AMkhathI mUrti dekhAya ane divyacakSuthI mULa AtmA dekhAya. divyacakSu hoya to amUrtanA darzana thAya. AtmA amUrta che eTalA mATe e Indriyo dvArA grAhya nathI. e amUrta che mATe grAhya thaI zake ema nathI. chatAM amUrta padArtho je che, e badhA nitya che, kAyamI hoya che, sanAtana hoya che. cha sanAtana tattvamAM amUrta tattva pAMca che ane chaThuM A pudgala ekaluM ja mUrta che. praznakartA: "amUrta chuM eno artha zuM ? dAdAzrI : amUrta eTale huM mUrtasvarUpa nathI. IndriyothI anubhavamAM Ave evo nathI. A mUrta eTale AMkhe dekhAya. amUrta eTale arUpI che.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 [9.1] amUrta mUrtionA premathI jagata sapaDAyeluM che. amUrtano prema thaze tyAre ja kalyANa thaze. amUrtatuM lakSa kevI rIte prApta thAya? zuddhAtmA amUrta che eTale lakSa nA bese. mUrtinA lakSa bese, amUrtanA lakSa nA bese. zuddhAtmAnuM lakSa kyAreya bese nahIM ane huM caMdulAla chuM" te lakSa kyAreya jAya nahIM. A to ame jJAna ApIe to zuddhAtmAnuM lakSa bese. amUrtanI anubhUti jJAnI puruSa ekalA ja karAve. praznakartA amUrtanI anubhUti eTale zuM? dAdAzrI tyAre kahe, A loko eTale sudhI jANI gayA che ke sAkara gaLI che. e to loko zAstrathI paNa jANe che. paNa gaLI eTale zuM ema pUchIe tenA mATe zabda nA hoya. eTale zuM karavuM paDe mAre ? ke tamArA moDhAmAM eka TIkaDI mUkI ApuM eTale tame pote ja samajI jAva. mAre kahevuM ja nA paDe ke gaLI eTale zuM ? evuM A AtmAnI anubhUti. e ame tamane Ama karI ApIene, eTale enI meLe ja tamane Atma anubhUti thaI jAya. amUrta prakAzamAna thavuM joIe. amUrta prakAzamAna hovuM joIe. amUrta to jIvamAtramAM che ja, paNa prakAzamAna thAya to kAma lAgene ? amUrta upara mUrtatuM koTiMga amUrtanI upara mUrta caDheluM che, A koTiMga thayeluM hoya evuM. praznakartA : e jarA samajAvone dAdA, A koTiMganuM Apa kaho cho te. dAdAzrI : koTiMga upara kare che ne ! A AnI (hAthanI) upara plAsTara nathI karatA, vAgI jAya to ? praznakartA: e to mUrta uparane ? A to mUrta che ne peluM amUrta upara Apa kaho cho.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 dAdAzrI : hA, amUrta upara che. eTale che AtmAnI. enI upara A badhuM caDheluM che. paDe. praznakartA : e plAsTara jevuM zuM kahetA hatA tame ? dAdAzrI : A plAsTara jevuM bAMdhyuM ane upara coMTyuM che evuM. praznakartA : AmAM sUkSma zarIranuM anusaMdhAna zuM che ? dAdAzrI : sUkSma judI vastu che. sUkSmanuM to e tejasa baoNDI che, IlekTrikala baoNDI e badhuM khAvAnuM pacAve kare. e nA hoya to krodha-mAna mAyA-lobha thAya nahIM. AptavANI-14 (bhAga-5) A zarIra jevI DijhAIna A mUkyuM che ene khabara praznakartA : eTale koTiMganuM kahyuM Ape, emAM ja A sUkSma zarIranuM badhuM AvI jAya ? dAdAzrI : hA, badhuM ja AvI jAya. phera ? Ape mUrtajJAta, Utare kRpA amUrtatI amUrtanA darzana karavA jevA che. badhA zAstro amUrtanA darzana karavA mATe che. paNa zAstromAM badhuM mUrta jJAna che ne amUrta jJAna to amUrta bhASAmAM hoya. je IndriyothI dekhAya e badhuM ja mUrta jJAna che. praznakartA : mUrta ane amUrta, mUrta jJAna ane amUrta jJAnamAM zuM dAdAzrI : A IndriyothI samajAya e badhuM mUrta jJAna. pAMca IndriyonI helpathI, buddhinI helpathI, mananI helpathI je samajAya e badhuM mUrta jJAna. ame mUrta jJAna ApIe, te dahADe bhagavAna enI upara kRpA utAre, amUrtanI. aMdaravALA bhagavAna pelA para kRpA utAre, AjJAmAM rahyo mATe, dAdAnI AjJAmAM.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9.1] amUrta 187 amUrtatA avalaMbate pamAya amUrta praznakartA : ISTamUrtinA mAdhyama dvArA Atmadarzana keTalA aMze zakya che ? tenI prakriyA samajAvo. dAdAzrI : ISTamUrti eTale paththaranI mUrti ke sajIvana mUrti ? praznakartA : nA, paththaranI. dAdAzrI : nA, enAthI Atmadarzana zakya nathI. e saMsAra phaLa Ape tamane. enAthI bhautika phaLo ane puNya phaLa baMdhAya. paNa e nA karo to UMdhe raste jatA rahe. eTale Ama ApaNe zuM kahIe chIe ? ke mUrtinA darzana karatA karatA amUrta ko'ka dahADo pAmazo. kAraNa ke mUrtinA darzana karavAthI AvaraNa tUTatuM jAya che ane amUrtanA uparathI AvaraNa khasatuM jAya che. te koIka dahADo ene bIjA saMjogo maLI Ave, jJAnI puruSa ne e badhA to amUrta thAya, nahIM to amUrta thAya nahIM. sajIvana mUrti maLyA sivAya amUrta thAya nahIM. mUrtinuM avalaMbana mUrta banAvaze ane amUrtanuM avalaMbana amUrta banAvaze. rileTiva, rileTivanA darzana kare eTale rileTiva ja rahe. amUrta riyalanA darzana kare to ja riyalamAM jAya. praznakartA : e to Ape kahyuM che ne, jyAM sudhI amUrtanA darzana nA thAya tyAM sudhI mUrtanI Asakti rahe ! dAdAzrI : hA, amUrtanA darzana nA thAya tyAM sudhI mUrtinI Asakti rAkhavAnI paNa amUrtanA darzana thayA pachI mUrtinI jarUra nahIM. jyAM sudhI amUrtanA darzana nA thAya tyAM sudhI mUrtipUjA e dhyeya che. amUrtanA darzana thayA pachI e dhyeyasvarUpa rahetuM nathI, pachI amUrta dhyeya. je amUrtane samajyo e adhyAtmI. amUrtanI pratIti beThI tyArathI adhyAtmI thayo.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 AptavANI-14 (bhAga-5) jJAtImAM mUrtImUrta beu darzata thAya jJAnI puruSa sivAya amUrtanuM bhAna koIne nA hoya, amUrta chUTuM nA paDeluM hoya. tyAM sudhI dehadhArI mUrtirUpe kahevAya ane AmanAmAM chUTuM paDI gayeluM hoya eTale mUrta-amUrta. jJAnInA potAnAmAM chUTuM paDI gayuM che eTale mUrtImUrta lakhyuM ane jenuM chUTuM paDI gayuM e mUrtImUrta kahevAya. mUrta che ane amUrtaya che, beu chUTA che. praznakartA H eTale zuddha ne azuddha beu chUTechUTA che ? dAdAzrI : nA, zuddha ne azuddha nahIM. azuddhanI vAta ja nathI tyAM. praznakartA : to pachI A paramANuya zuddha che ? dAdAzrI : paramANunI zuddhatAne savAla ja nathI. e mUrtasvarUpa che. mUrta eTale ApaNane darzana karavA yogya kAma lAge, eTale IndriyothI darzana thAya ane amUrtanA darzaneya jJAnI puruSe jJAna ApeluM hoya tenAthI amUrtanA darzana thAya. banneya darzana thAya evA che. ane A jagata vyavahAramAM rileTivamAM mUrti ekalAnA ja darzana thAya. atyAre tame svAmInA darzana karo to mUrti ekalAnA darzana thAya, amUrtanA darzana nA thAya. amUrtanA darzana to divyacakSu vagara thAya nahIM. eTale A divyacakSu maLelA eTale amUrtanAya darzana karI zake che ane mUrtanAya darzana karI zake che. A carmacakSuthI mUrtanAya darzana thAya che ane amUrtanA darzana divyacakSuthI thAya che, eTale beu darzana sAthe thAya. praznakartA : Aya jaNAya ne Aya jaNAya. dAdAzrI : hA, beu. beu thAya jene enA AtmAnuM darzana thayuM, tamArAmAM AtmA dekhAyo eTale badhAnAmAM dekhAI gayo. potAno AtmA jANe te 52no AtmA jANe. ekane jANyo teNe sarva jANyuM. jeNe AtmA jANyo teNe badhuM ja jANyuM. kazuM jANavAnuM bAkI rahyuM nahIM. praznakartA : 'abhedatAthI darzana karatA amUrta chevaTe maLI gayo.'
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9.1] amUrta 189 dAdAzrI : jJAnI puruSa joDe abhedatAthI darzana karyA, tethI amUrtapada prApta thayuM, anaMta avatArathI mUrti bhagavAnane bhaje che je mUrtimAM, dehane "mAnato hato, te badhuM AkhuM gayuM ane amUrtapadamAM besI gayo. varte jo dhyAta niraMtara "zuddhAtmA'tuM, to thAya amUrtatuM dhyAna praznakartA amUrta chuM, e amUrtinuM dhyAna kevI rIte thAya? e to mana-vacana-kAyAthI para vastu che. dAdAzrI : nA, e ja dhyAna kahevAya. A e ja dhyAna, amUrtanuM dhyAna to Akho dahADo tamane cAlyA ja kare che mahIM "zuddhAtmA chuM, huM zuddhAtmA chuM', tyAM jatA jatA tamArA dhyAnamAM hatuM ke nahIM ? praznakartA H hatuM. dAdAzrI : e zukladhyAna, e amUrtanuM dhyAna. e guNanuM ArAdhana e ja amUrtatuM ArAdhata A AtmAnA guNo to tamAre svataMtra bolavA mATe ApelA che. amUrta chuM." mana-vacana-kAyA e mUrta svarUpI che, huM amUrta chuM. A saMsAranI sarva jaMjALo mUrta svarUpI che, huM amUrta chuM. dharma-adharma mUrta svarUpI che, huM amUrta chuM. e guNanuM ArAdhana e ja amUrtanuM ArAdhana ane enuM dhyAna karavAthI, enuM manana karavAthI jJAna utpanna thAya. A to manana che, emAMthI dhyAna utpanna thAya. dhyAna sIdhuM nA hoya. dhyAna sIdhuM karI nA zakAya. koI vastunuM manana karIe temAMthI dhyAna utpanna thAya. tyAre kahe, "dhyAna kazuM thatuM nathI. mUA, tAre have zAnuM dhyAna karavAnuM? praznakartA: dAdA, zuddhAtmAnuM dhyAna kare to ? dAdAzrI : vaLI e karavAnuM hoya ? e to dhyAnamAM ja hoya. tamArA dhyAnamAM "huM zuddhAtmA chuM' e nathI ?
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19) AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA: zuddhAtmAnuM dhyAna, hA ! dAdAzrI : te bIjuM zuM dhyAna karavAnuM ? ApaNA vADAmAM koI pesI gayuM hoya to kADhI melavAnuM bahAra. mahIM aMdara jovuM ke koI pesI gayuM che ApaNI bAunDrImAM ? te joI levuM ke bAunDrImAM koI che nahIM, vinAzI koI cIja pesI gaI nathI. avinAzI AtmA ane te amUrta AtmA. to amUrta to pAchI bIjI cAra cIjo che, to te pesI gaI che mahIM ? cetanatA che ke nahIM ? cetana eTale jJAna-darzana. jovuM-jANavAno svabhAva che ke nahIM? jovuM-jANavuM e cetana. niraMtara jovuM-jANavAnI kriyA thaI rahI, enuM nAma ja cetana kriyA. apamAna kare che mUrtatuM, "huM amUrta chuM' praznakartA: dAdA, e zuddhAtmAnI ApaNAmAM pratIti thaI gaI che, je lakSa beThuM che, ene majabUta karavA mATe AtmAnA guNo samajavA joIe? dAdAzrI : haMa, ApaNe koI apamAna kare to ? praznakartA paNa tenI aMdara mane apamAna karanAra koI che ja nahIM. dAdAzrI : A loko apamAna kare che te konuM apamAna kare che ? A to je dekhAya che tenuM apamAna kare che ane te to huM hoya, mAruM apamAna zI rIte thAya ? "huM amUrta chuM." praznakartA : barAbara. dAdAzrI : koI kahe, tame caMdubhAI tarIke karo cho A badhuM ne tame khAva cho, pIvo cho ne tyAre ApaNe manamAM nahIM, prajJAthI samajavAnuM ke A to udayakarmanA AdhAre mAre karavuM paDe che. mAre nathI karavuM chatAMya karavuM paDe che. have enuM uparANuM to levAnuM hoya ja nahIMne? praznakartA : nA, levAnuM nA hoya. dAdAzrI : enuM apamAna koI kare tyAre ApaNe samajavuM ke " amUrta chuM."
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9.1] amUrta 191 bhayasthAne paNa amUrtatI bhajatAnuM pariNAma praznakartA: Ape pelI vAta kahI hatI ke vAgha sAme Ave to zuM karavuM e vigate samajAvo. dAdAzrI : koIvAra jaMgalamAM javAnuM thAya ke hiMsaka janAvara sAme maLI jAya, e vakhate huM amUrta chuM, huM amUrta chuM, huM amUrta chuM, huM amUrta chuM" e jorathI bolIe to ene ApaNe dekhAIe ja nahIM. ema bolyA ene A deha ja dekhAya nahIM. ene AkAza ja dekhAya, enI dRSTimAMthI ja A UDI jAya. vAgha sAmo maLyo hoya ne ApaNe "amUrta, amUrta so vAra bolI gayA to vAgha ApaNane joI zake nahIM. ene ApaNI mUrti dekhAya ja nahIM. kone mAre ? e badhuM sAyansa che A to. praznakartA H nA paNa ene mANasanI gaMdha to Ave ne ? dAdAzrI : paNa e dekhAya nahIM. gaMdha Ave to paNa khoLe kyAM? pachI cAlyo jAya.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9,2] rUpI-arUpI nahIM ? arUpI AtmA, atIndriya pratyakSa praznakartA : AtmA kevo che ? dAdAzrI : arUpI che. AkAra deha jevo che, paNa dekhAya ja nahIM eTale arUpI che. AtmA rUpAtIta che, jenuM rUpa nathI. je sat che ane rUpAtIta eTale arUpI. e to tamane eka dAkhalo ApuM chuM. AkAza e arUpI tattva che, evo AtmA AkAzanA jevo arUpI che. praznakartA : dAdA, arUpI eTale to enI zUnyAvasthA kahevAya ke dAdAzrI : konI ? praznakartA : arUpInI. dAdAzrI : nA, zUnyAvasthA nA kahevAya. arUpI eTale e Indriya jJAnathI pratyakSa nathI, atIndriya jJAnathI pratyakSa che. svAbhAvika rUpa divyacakSugamya je avinAzI tattvo che te divyacakSugamya che ne bIjI badhI vinAzI cIjo Indriya pratyakSa che.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9.2] rUpI-arUpI A cakSuthI dekhAya che e to badhI bhrAMti che. kharuM 'divyacakSu'thI dekhAya ke A bhagavAna ne A bhagavAna nahIM, be bhAga judA dekhAya. praznakartA : rUpamAtra cakSuno ja viSaya che ? cakSue ja grAhya karyuM che rUpane ? 193 dAdAzrI : evuM che, mULa rUpa, mULa svAbhAvika rUpa che, e cakSugamya nathI. A vizeSabhAvI rUpa che, e cakSugamya che. svAbhAvika rUpa che e vinAzI nathI ane A vizeSabhAvI rUpa che e badhuM TempararI eDajasTamenTa. praznakartA : svAbhAvika rUpa eTale svarUpa gaNavuM ? dAdAzrI : hA, svarUpa vagara to koI cIja ja nA hoya. potAnuM svarUpa to hoya. arUpI svarUpa hoya, rUpImAMya svarUpa hoya. prakRti rUpI, AtmA arUpI praznakartA : AtmAnuM vizeSabhAvI rUpa kayuM ? dAdAzrI : AtmAnuM vizeSabhAvI rUpa A je prakRti svarUpa che e. praznakartA H prakRti rUpI che ? dAdAzrI : hA, rUpI badhI. AkhI prakRti rUpI ja che. mana-vacanakAyA badhuMya rUpI che. pudgala eTale rUpI. ane AtmA arUpI. benA guNadharma (ekabIjAne) kazuM maLe nahIM. rUpI badhuM nAzavaMta, arUpI avinAzI. rUpI pharyA kare, arUpI pharyA nA kare. rUpI pUraNa-galanavALuM hoya. eTale A AkhuM rUpI ja che, prakRtimAtra rUpI che. paramAtmA arUpI che ane rUpI paramANuonI adhAtu sAMkaLIe baMdIvAna thayA che ! paramAtmA pote ja phasAyA. have zI rIte chUTe ? potAnA svarUpanuM bhAna thAya tyAre chUTe. AtmA : ajJAtabhAve rUpI, jJAtabhAve arUpI svarUpanuM bhAna na thAya tyAM sudhI AtmA arUpI che ne rUpIya che.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 AptavANI-14 (bhAga-5) ekaluM rUpI bolazo to khoTo Tharaze. dehanI apekSAe rUpI che ne kharekhara arUpI che. ekano Agraha karyo to khoTo Tharaze. "jJAna" thAya to arUpI che. A rUpInI mahIM arUpI tarIke pote rahyo che. AtmA arUpI che, teNe bahurUpInuM rUpa lIdhuM che. bahAra bahurUpI cAle che tene pote jANe ke huM pote bahurUpI nathI, paNa bahurUpInuM rUpa lIdhuM che. loko hase to poteya hase, eTale e potAnA svarUpane ja jANe. tathI e guNa paNa rUpInI sAme kahevo paDe arUpI praznakartA: jJAna pachI AtmA "arUpI" thAya to mokSe gayA pachI e guNa tarIke gaNAya ? dAdAzrI : A amUrta, arUpI e guNo nathI. AtmAnA svAbhAvika guNo to anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta zakti, anaMta sukha, avyAbAdha che. A bIjuM to vicAraNA kahevAya. AnA AdhAre zAstrakAro zuM kahe che ke arUpI tarIke bhajaze to teneya (bIjA cArane) pahoMcI jaze. AtmAne arUpI zA AdhAre kahyo ? tyAre kahe, jaDarUpI che eTale AtmA arUpI, nahIM to ene kaMI levAdevA nathI. tyAM je siddhagatino AtmA che ne, e arUpIya nathI ne rUpIya nathI, kazuMya nathI. AmAMno kazo guNa ja nathI. AtmA zA AdhAre arUpI ? tyAre kahe, A rUpI che, enA jevo nathI, mATe arUpI che. A pudgala jevo nathI. AMkhe dekhAya evo, kAne saMbhaLAya evo, nAke suMdhAya evo nathI. mATe arUpI che. tyAre kahe, arUpI to e eka ja tattva nathI. arUpI to dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAza ane kALa paNa arUpI eTale emAM kayuM arUpI A ? arUpI to pAMca che, eka ja rUpI che. A to AnA AdhAre, A pudgala che mATe A dekhAya che. mATe ene arUpI kahevo paDe che. bAkI ene kazuM levAdevA ja nathI.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9.2] rUpI-arUpI 195 eTale bhagavAne zuM kahyuM ke arUpI karIne AtmAne bhajavA jaIza to bIjA pudgala sivAyanA tattvo paNa arUpI che emAM tuM phasAI jaIza. mATe "jJAnI puruSa' pAsethI Atmatattva jANaje to mULa AtmA maLaze. AtmA ekalo arUpI ja nathI, enA bIjA badhA anaMta guNo che. mATe eka guNane pakaDI rahIza to ThekANuM nahIM paDe. jJAta e ja AtmA, e arUpI tattva praznakartA : dAdA, AtmA to arUpI che, to AtmAnuM jJAna paNa arUpI che ? dAdAzrI : kharA AtmAnuM jJAna arUpI che ane buddhijanya jJAna rUpI che. praznakartA : AtmA arUpI che, jJAna paNa arUpI che, to jJAna ne AtmA badhuM eka ja thaI jAya che ? dAdAzrI : e jJAnasvarUpa ja AtmA che. AtmAnuM svarUpa ja jJAna che. e kevaLajJAna svarUpa ja e AtmA che. guNadharma samajavAthI anubhavAya arUpI AtmA praznakartA AtmA arUpI che to amane kevI rIte dekhAya ? dAdAzrI : A havA dekhAya nahIM, paNa havA AvI evuM khabara paDene tamane ? havA nathI evuMya khabara paDe, nahIM ? eTale e havAnA guNadharma jANe eTale havA dekhAya. AtmAnA guNadharma jANe eTale AtmA dekhAya. eTale guNadharma jovA-jANavAnI jarUra che. havA arUpI che chatAM badhA ja samaje che ke havA garama AvI, ThaMDI AvI. tenA uparathI samajAya che ke havA che, tema AtmA arUpI che. te ApaNe tenA je guNa che te samajI anubhavI zakIe chIe, te ja AtmA che. eTale AtmA AMkhathI, rUpI vastuthI dekhAya nahIM, arUpIthI e
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 AptavANI-14 (bhAga-5) dekhAya. arUpI darzanathI dekhAya, arUpI jJAnathI jaNAya ane arUpI cAritrathI oLakhAya. aMdaratI AMkhe jovAya arUpI zuddhAtmA praznakartA : AtmA arUpI che to ApaNe zuddhAtmA tarIke zuM jovuM? dAdAzrI : A rUpI che te A cAmaDAnI AMkhe joyuM ane mahIM arUpI che e mahIM aMdaranI AMkhe joyuM ApaNe. bAya riyala lU poInTa, bhagavAnanI zuddha bhASAmAM ane peluM vyavahAra bhASAmAM. A AMkhathI joyuM e vyavahAra bhASAmAM ane nizcaya bhASAmAM aMdaranuM joyuM ke, zuddha bhASAmAM. AtmA jue arUpI, buddhi jue rUpI praznakartA: A je rUpIne jue che, e jovAnuM kArya to arUpI AtmAneya jue tyAreya sarakhuM ane rUpIne jue to tyAreya sarakhuM paNa rUpIne jue tyAre e ajJAna thaI jAya che ? dAdAzrI : e ajJAna thaI jAya. praznakartA paNa te ghaDIe e saMyogane AdhIna thaI jAya che ne? rUpI saMyogane jue che to e ajJAna thaI jAya che to kahe emAM jovAmAM banne vakhate AtmA to kharo ja ne ? rUpIne paNa jovAmAM AtmA to kharo ja ne ? dAdAzrI : nA, nA, nA. arUpImAM ja AtmA hoya che. arUpI jovAmAM ja AtmA hoya che. bIjI jagyAe AtmA hoto nathI. rUpI jovAmAM AtmA nathI hoto. AtmA rUpI joI zake nahIM. praznakartA H to rUpI jovAmAM koNa hoya ? dAdAzrI rUpI jovAmAM to bIjo hoya. bIjo Ubho thayelo che te
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9.2] rUpI-arUpI 197 AtmA. mULa AtmA arUpI jue. pote arUpI, arUpI jue. enI hAjarIthI pAvara cetana UbhuM thayuM che. tethI oNTomeTikalI pAvara bharAyA ja kare ane tenA AdhAre, tyAM pAvara cetanamAM buddhi che e rUpI jue che ane kare che e rUpI ne poteya rUpI che. jaDa rUpI che ne cetana arUpI che. eTale A jaDathI jaDa oLakhAya che ApaNane ane cetana oLakhAya nahIM. A AMkhe nA oLakhAya, e divyacakSuthI oLakhAya. mizracetana "huM" rUpI, sUjha arUpI praznakartA: A sUjha rUpI che ke arUpI che ? dAdAzrI : e arUpI che. sUjha paDe to anubhava thAya che. e dekhAtI nathI. sUjha dekhAya evI vastu ja hoyane ! ene sUjha paDe che evo anubhava thAya, mane sUjha paDI. praznakartA: sUjha e AkhuM darzanamAM jAya che ne ? dAdAzrI : aMza darzana. praznakartA: aMza darzana, barAbara. sUjhamAM je dekhAya che e rUpI hoya che ne badhuM ? dAdAzrI : rUpI hoya to ja dekhAyane ! praznakartA: to ja dekhAya ane sUjha arUpI vastu che ane A "huM che e ? dAdAzrI : e rUpI che. praznakartA: e pudgala svarUpa kahevAya ke cetana svarUpa kahevAya? dAdAzrI : mizracetana.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) sUkSma deha-kAraNa deha, arUpI chatAM kevaLajJAtamAM rUpI praznakartA : maratI vakhate AtmA zarIranA je hola che temAMthI nIkaLe che, to prazna thAya che ke AtmA arUpI che, rUpI nathI to ene holanI jarUra zuM ? ene holanI jarUra nahIMne ? 198 dAdAzrI : AtmA ekalo nathI hotone ! AtmA hoya to ene jarUra nathI. AtmA joDe sUkSma deha hoya che ane kAraNa deha, kojhala baoNDI hoya che. e be baoNDI ene holanI jarUra paDe che, hola vagara e nIkaLI nA zake. praznakartA : e baoNDI, sUkSma zarIra ane kAraNa zarIra rUpI che ? dAdAzrI : hA, paNa te rUpI kone ? tIrthaMkarone rUpI che, lokone arUpI che. praznakartA H tIrthaMkarone rUpI che ? : dAdAzrI : hA, e kevaLajJAnathI dekhAya evuM che. eTale kojhala baoNDI, sUkSma zarIra ane AtmA A traNa sAthe jAya che. e AtmAnuM veITa hoya nahIM ane peluM kojhala baoNDI ne sUkSma zarIramAM veITa hoya. praznakartA : dAdA, rUpa hoya to ja veITa hoyane ? dAdAzrI : hA, rUpa kharuMne paNa tIrthaMkarone dekhAya evuM. A lokone nA dekhAya. praznakartA : ApaNane kazuM dekhAya nahIM ? dAdAzrI : nA dekhAya, AMkhethI kevI rIte dekhAya ? praznakartA : kevaLajJAnIone spaSTa dekhAtuM haze ke ? dAdAzrI : hA, emane spaSTa dekhAya. kevaLajJAtI arUpI AtmAte jANe, dekhe nahIM' praznakartA : AtmA to dekhI ja zake ja nahIMne kevaLajJAnIo ?
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199 [9.2] rUpI-arUpI dAdAzrI : jANI zake, dekhe nahIM. praznakartA H hA, jANI zake. dAdAzrI : dekhavuM eTale potapotAnI bhASAmAM samaje che. eTale AMkhe jevuM dekhAya evuM Ama sthaLa. praznakartA: peluM to dekhI zakene, kojhala baoNDI ? dAdAzrI : hA, e badhuM dekhAya. praznakartA H AtmA jANI zake ane kojhala baoNDI e badhuM dekhAya. dAdAzrI: dekhI zake, kAraNa ke kojhala baoNDI rUpI che. rUpI hoya e dekhAya, arUpI nA dekhAya. siddhazilAmAM na rUpI padArtha koI praznakartA : mokSamAM je AtmAo hoya, tyAM badhA AtmAo ekasarakhA levalamAM ja hoya ? dAdAzrI emAM pheraphAra nahIM, e to dehadhArI ja nA hoyane ! e to arUpI hoya badhA. praznakartA je mokSanuM sthaLa kIdhuM che tyAM kazuM rUpI kharuM? dAdAzrI : nA, arUpI. arUpIno ja mAla ane arUpI ja vepAra badho. tyAM rUpI-bupI kazuM che ja nahIM. rUpI hota to pharI AtmA phasAta. tyAM rUpI jevI vastu ja nathI. praznakartA H e siddhazilA kSetra e rUpI kharuM ? jema ke A hindustAna evuM, tyAM siddhazilA je kahe che ? dAdAzrI : siddhazilA e rUpI enuM kAraNa zuM ke ahIMthI cheTethI joI zake A tIrthakaro. paNa e kSetra AkAza, pote rUpI nathI. jonAra hoya tene mATe siddhazilA rUpI che. paNa siddha pote rUpI nathI eTale bIjA koI rUpI padArtha ja nathI tyAM AgaLa. rUpI padArtha hota to pAchA AtmAnI joDe
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 AptavANI-14 (bhAga-5) ekAkAra thaI jAta. tyAM arUpI ja che badhuM, je che e. rUpI haMmezAM zeya hoya. rUpI pugala ekaluM ja rUpI che, bIjuM koI rUpI nathI. bIjA badhAya arUpI che. eTale tyAM pudgala vastu nathI. deva - devagati e badhuM rUpI praznakartA : devagati je kahe che te rUpI kharuM ? dAdAzrI : e tyAM badhuM rUpI kharuM. badhI cIja ahIM jevI che tyAM. tyAM to badhA Indriya sukho che ne Indriyo ja che. e Indriyo ja pote rUpI che ne ! deva pote ja rUpI che ne ! jema caMdubhAI tamAre rUpI che ne e tamane zeyarUpe lAge che ne ? praznakartA H hA. dAdAzrI: eTale saMsAra Akho rUpIthI ja bharelo che. ekaluM siddhakSetra ja evuM che ke jayAM rUpI nathI ane bIjuM alokamAM rUpI nathI. tyAM AkAza ekaluM, bIjuM kaMI nathI. rUpImAM lAvaNya arUpIne laIne chatAM A duniyAmAM rUpALI jevI koI cIja ja nathI hotI, AtmA sivAya. e paramAtmA jevuM rUpa koInAmAM che ja nahIMne ! A to rUpInuM rUpa che paNa arUpInuM rUpa joyuM hoya to ajAyabInuM hoyane ? praznakartA: dAdA, e arUpInuM rUpa kevI rIte jovAya ? dAdAzrI : A rUpInuM rUpa e to zeDyUla thayuM, peluM zeDyUla nahIM. e rUpanI to vAta judI ja ne ! e arUpIne laIne A rUpI che ne temAM lAvaNya dekhAya che. praznakartA arUpIne lIdhe lAvaNya dekhAya che ? dAdAzrI : hA, rUpI to rUpI ja dekhAya paNa rUpI lAvaNya nA dekhAya, paNa arUpIne lIdhe lAvaNya dekhAya che.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9.2] rUpI-arUpI AtmA arUpI ja che ne pudgala rUpI che. te pudgala sAthe mAre levAdevA nathI. enI pachI bhAMjagaDa rahI nahIMne ! game eTaluM rUpavAna hoya, gulAbanA phUla vadhAremAM vadhAre, game evA rUpALA hoya to ApaNe zuM levAdevA ? pudgalanA guNo che badhA. 201 rUpakato aMta Ave tyAre mULa arUpImAM rahe A dAdAI vijJAna ajAyabI, agiyAramuM Azcarya kahevAya ! koI dahADo duniyAmAM banI zakeluM nahIM, evI vastu banI che. juone ! DaoNkTare keTalA oNparezana karyA chatAMya e keTalA jJAnamAM rahe che ! keTalA oNparezana karI nAkhyA, jJAna lIdhA pachI ? praznakartA : ghaNA thayA che, ene gaNavAno zuM phAyado ? dAdAzrI : e che tenoya aMta Avavo joIe, rUpakanoya. rUpakano aMta na Ave to mULa arUpImAM rahe nahIM. praznakartA : rUpakano aMta Ave tyAre arUpImAM javAya ? dAdAzrI : haM, tyAM sudhI to arUpInI zraddhAmAtra, pratItimAtra ja che. praznakartA : rUpakano AdhAra laIne tenI pratIti thayA kare. dAdAzrI : e rUpakanA rUpI sAthe arUpI e pratItimAtra che ane A rUpInI bahAra arUpI chUTo phare, rUpI chUTe tyAre che te draSTA-jJAtA saMpUrNa thAya. nahIM to pratItirUpe jJAtA-draSTA. prajJAne Dakhala rUpI tattvatI praznakartA H cha avinAzI tattvo che, temAM eka tattva Atmatattva che. te sivAyanA pAMca tattvo che, emAM kayA tattva sAme prajJAne jAgrata rAkhavAnI che ? dAdAzrI : rUpI, bIjuM kazuM nahIM. Dakhala badhI rUpInI che. rUpI tattva ja A Dakhala karI che badhI. bIjA koI tattvanI Dakhala che nahIM, rUpI tattvanI
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 AptavANI-14 (bhAga-5) bhAMjagaDa che A badhI. duHkha ne sukha beu rUpI tattva che. te duHkha nahIM Apo eTale prajJAne majabUta karaze, sukha Apazo to, kaMThamAMthI virodhI kADhI nAkhaze eTale peluMya raheze enI meLe. ahaMkAra che te herAna kare ane nirahaMkAra che te IphekTa na kare. bIjA koInI bhAMjagaDa ja nathI tyAM AgaLa. Dakhala, A jagata ja Ane lIdhe UbhuM thayuM che. eTale pachI have A sapaDAyA. e rUpI tattva chUTI jAya tyAre A phasAmaNa chUTI jAya.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] agocara - atIndriyagamya AtmA agocara, atIndriya pratyakSa praznakartA H siddha sthitinI bhajanA karavI hoya to kevI rIte thAya ? dAdAzrI : AtmA agocara che, eTale enA guNo thakI ja (bhajanA) thAya. e kaMI dRSTigamya nathI ke Indriyagamya nathI, e to agocara che. chatAMya eka mANase bahu kahyuM ke agocara hoya paNa evuM kaMIka samajAvo ke amane kaMIka samajyA ema lAge. tyAre meM kahyuM, zI rIte samajAvuM tane ? AkAza joDe sarakhAvI samajAvuM tane. AkAza kaMI dekhAya kharuM? AkAzamAM cIjavastuo dekhAya, paNa AkAza nA dekhAyane AMkhathI ? eTale AkAza jevuM agocara. A AkAza che ene kaMI paNa tame karo, game evuM karo toya AkAzane nukasAna thAya kharuM ? evo AtmA che. praznakartA e vANIthI, karmathI, manathI gocara nathI ? dAdAzrI nahIM, e gocara nathI, agocara che. gocara hota to to Indriyo carI khAta ene hale. gocara, go eTale Indriyo ne cara eTale caravuM. loko to IndriyathI je dekhAya tene gocara kahe ane IndriyathI nA dekhAya tene agocara kahe. kAna care teya agocara mAne, paNa jene nirindriya AhAra che te agocara kahevAya.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) gocara eTale Indriyo ane agocara eTale atIndriya. 'agocarane dvAra sahunI Tharo re agana.' atIndriyane dvAra... eTale jJAnInA zaraNamAM sahunI agana Tharo. 204 agama-agocara paMtha che mokSato praznakartA : 'kyAreya gama nA paDe, gama paDI hoya toya jatI rahe, evo A agama ane agocara paMtha che mokSano.' to A gama eTale samajaNane ? dAdAzrI : huM. samajaNathI bahu UMco bhAva che, gama paDI javI te. zuM kahe che ? mane gama paDI. praznakartA H geDa paDI gaI. dAdAzrI : geDa paDI gaI. te geDathI UMco bhAva che gama. samajaNathI AgaLa geDa kahevAya, samajamAM paheluM Ave. ene kaheze, 'mane samajAI gayuM.' paNa e samajAI gayuMno artha pUro nA kahevAya. pachI kaheze, 'mane geDa paDI gaI,' teya artha pUro nA kahevAya. pachI kaheze, 'gama paDI mane.' e pUruM thaI gayuM ne A gama paDI ane gama paDI tenA Agama taiyAra thaI gayA. eTale Agamano bhAva joInTa thaI gayo. Agama eTale zAstra. zAstra jevuM samajI gayo e, mULa bhAva. paNa mokSamArga ethIya AgaLa evo agama ne agocara paMtha che. A jagatanA badhA rastA che e gocara paMtha che, gocara eTale IndriyothI jaNAya evA che ane mokSano agocara paMtha che. IndriyothI ta anubhavAya atIndriya AtmA praznakartA H Apa kaho cho ne, 'mana-vacana-kAyA ane bhagavAnanI sarva rileTiva mAyA Indriya pratyakSa che ane huM atIndriya pratyakSa chuM.' to A atIndriya pratyakSa e jarA spaSTa karI samajAvo. dAdAzrI : atIndriya pratyakSa eTale 'huM zuddhAtmA chuM' e je bhAna
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] agocara - atIndriyagamya 205 thAya che, temAM IndriyonI jarUra nathI bilakula. Indriyo tyAM helpa ja nathI karatI. Indriyo badhI saMsArI kAma ja karyA kare che, bIjuM kaMI kAma karatI nathI. Indriya pratyakSa badhuM A ane peluM atIndriya pratyakSa. peluM cetana dekhAtuM ja nathI koI jagyAe. A je dekhAya che te badhuM jaDa ja dekhAya che, anAtma vibhAga. Atma vibhAga dekhAto ja nathI. IndriyothI anubhavamAM Ave ja nahIM ne IndriyothI dekhAya nahIM. e atIndriya che, AtmA IndriyothI pratyakSa thAya evI vastu hoya. loka jANe ke A AMkhe joIe ke kAne sAMbhaLIe, paNa evI vastu hoya. e to potAnuM svAnubhavapada che. svAnubhavapada e IndriyothI ke kazAthI anubhavAya nahIM. Indriyo dehAdhyAsa karAvaDAve. UMghamAM sukha Ave che teya Indriya pratyakSa che ane A AtmA atIndriya pratyakSa che. Indriyagamya, pachI AgaLa buddhigamya, pachI emAMthI AgaLa atIndriyagamya. atIndriyagamya eTale sva-para prakAzaka. vinAzI Indriya pratyakSa, avinAzI atIndriya pratyakSa pugala badhuM Indriyagamya che, jyAre dharmAstikAya Indriyagamya nathI, adharmAstikAya Indriyagamya nathI, kALeya Indriyagamya nathI ane AkAzaya Indriyagamya nathI. A Indriyagamya che e badhuM pudgala mAnavuM. praznakartA : cetana paNa Indriyagamya nathIne ? dAdAzrI : nA, nathI, e atIndriyagamya che. cetana Indriyagamya hotane, to bhagavAna khoLavAnA ja nA raheta. A AMkhathI janmathI ja dekhAyA karatA hoya bhagavAna. eTale e to agharAmAM agharI vastu ja e che. je avinAzI tattvo che te divyacakSugamya che ne bIjI badhI vinAzI cIjo Indriya pratyakSa che. eka Indriya pratyakSa che ne bIjI atIndriya pratyakSa che. jANavuM ne dekhavuM beumAM che. Indriya pratyakSamAM buddhi che ne atIndriya pratyakSamAM jJAna che.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 AptavANI-14 (bhAga-1) buddhi e IDirekTa prakAza, Indriya pratyakSa praznakartA: IndriyamAM buddhi ane atIndriyamAM jJAna, e vadhAre samajAvazo ? dAdAzrI : be prakAranA jJAna. jJAna vagara to koI jIva jIvI zake ja nahIM. temAM eka jJAna che te Indriya pratyakSa ane bIjuM atIndriya pratyakSa. Indriya pratyakSamAM AkhuM jagata paDeluM che. bAvA-bAvalI, sAdhu-saMnyAsIAcArya badhAya Indriya pratyakSa jJAnamAM che. pAMca IndriyanuM jJAna e Indriyajanya jJAna kahevAya. have Indriyajanya jJAna e vinAzI jJAna che, e buddhijanya jJAna kahevAya che. buddhi e prakAza che ane jJAneya prakAza che, paNa buddhinA prakAzamAM ne jJAnanA prakAzamAM phera che. jJAnano prakAza eTale sUryanuM DirekTa ajavALuM ahIM Ave, e DirekTa prakAza ane buddhi eTale sUryano prakAza ahIM arIsA para paDe ane A arIsAno prakAza ApaNI rUmamAM paDe, InDirekTa prakAza enuM nAma buddhi. e Indriya jJAna ane atIndriya jJAna e jJAna kahevAya. IndriyonI jyAM jarUra nathI paDatI, jyAM mana-buddhi-citta ne ahaMkAra kAma nathI karatA tyAM e atIndriya jJAna hoya che. zuddhAtmA thaIne IndriyajJAtate jANe te atIndriyajJAta atIndriya jJAnane jJAtApada kahevAya. atIndriya jJAnathI jANe tene jJAtA kahevAya. jJAtA kyAre thAya ke jyAre e jANe ke A deha vinAzI che ane temAMthI mukta thAya che. dehAdhyAsa chUTI jAya tyAre jJAtA thAya e. nahIM to pachI avinAzI to hoya paNa peluM jJAtApaNuM nA hoya. atyAre jJAna nA lIdhuM hoya to tamAre jJAtA nA hoya. tame koI vastu joI-jANI zako nahIM ane tame je juo cho, jANo cho e to Indriyagamya jJAna che. ekaluM Indriya jJAna nA cAle, atIndriya jJAna hovuM joIe. praznakartA : paNa dAdA, e to ApaNe jJAnathI jANIene ? dAdAzrI: e nA cAle. e to badhuM Indriya jANapaNuM che, atIndriya jJAnathI jANapaNuM joIe.
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] agocara - atIndriyagamya 207 praznakartA: e bemAM phera kevI rIte paDe? A IndriyathI jANyuM ane A atIndriyathI jANyuM ema Ama anubhavathI khabara kevI rIte paDe? dAdAzrIIndriyathI je jANeluM hoyane, teneya atIndriya jJAna jANe. eTale A AkhA caMdubhAI ja jJeya che. caMdubhAI zuM kare che ene jANe e atIndriya jJAna kahevAya. eTale ApaNuM jJAna zuM kahe che ke tame zuddhAtmA, A caMdubhAI zuM kare che ene joyA karavAnuM tamAre. praznakartA H huM e ja kahevA mAguM chuM ke caMdubhAI Akho dahADo zuM kare che, e joIe to.. dAdAzrI : evuM nA cAle, caMdubhAIne kaMI levAdevA nahIM. tame zuddhAtmA thaIne caMdubhAI zuM kare che e jovAnuM. kharA-khoTAne jovuM-jANavuM e atIndriya jJAna praznakartA: dAdA, meM A jJAna lIdhuM che to have A caMdubhAI zuM kare che te huM caMdubhAIne zeya tarIke jANyA karuM, joyA karuM satata, te zuddha upayoga kahevAya ? dAdAzrI : basa, to chUTuM ja che. pachI caMdubhAI game te karatA hoyane paNa jo joto hoya ne jANato hoya ane kharA-khoTA bhAva nA karato hoya, phakta jANato ja hoya to vAMdho nahIM. chUTo ja che. praznakartA: have caMdubhAI je kare, e IndriyathI je anubhave ene atIndriyathI jovuM. dAdAzrI : hA, A IndriyomAM e mahIM khAtI vakhate A ekAkAra thaI gayA che eya ApaNe jANavAnuM, basa. ane A ja khAtI vakhate ekAkAra thayA nahIM eya ApaNe jANavAnuM. praznakartA : barobara che. dAdAzrI : A to vijJAna che. eTalo badho saraLa mArga che, jo samaje to kaMI agharo che nahIM.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA dAdA, Indriya thakI je kare che ne bhogave che te atIndriyathI jovuM, e ema ke eTaluM satata jovAvuM ati muzkela che. dAdAzrI : hoya muzkelI ? praznakartA : paNa dAdA, e khabara na paDe ke Apa kaho cho e barobara che ke keTalIka pherA ema lAge ke caMdubhAI kevA ekAkAra thaI gayA ema-tema ? 208 dAdAzrI : nA, tame muzkela kaho cho ne, paNa thAya che evuM. praznakartA : paNa satata evuM rahetuM nathIne, covIseya kalAka. dAdAzrI : nahIM, satata ja rahe che e tamane badhuM, paNa A gUMcavADA tamArA, emAM tame pote gUMcAI jAva cho. jonAra gUMcAya che. ane bIjuM eka kAraNa e ke karmo hoya tyAM sudhI DakhalAmaNa to thAya ja ne, jANapaNAmAM ? ahIM baso jatI hoya ane ApaNe beThA beThA jotA hoIe paNa vacce baso Ave te ghaDIe peluM nA dekhAyane ? e baso pAchI ApaNe UbhI karelIne ke koIe UbhI karelI ? have ApaNe goThavaNI para te goThavIe. eTale have A baso AvavAnI ne goThavaNI pUrI thaI jaze eTale UDI jaze. ethI ApaNane lakSamAM kAMI evuM jatuM rahetuM nathI. ApaNA jJAnamAM ja che. joyelo hIro hoya ne dAbaDImAM ghAlelo hIro, eka ja prakArano dekhAya. tamane eka hIro dekhADIe pachI dAbaDImAM bharyo, e judA prakAre dekhAto haze ? praznakartA : nA, e to jANyuM ke mahIM dAbaDImAM che ane eka ja prakArano che. dAdAzrI : eka ja prakAre dekhAya. eTale emAM kazuM evuM hotuM nathI. A to vacce baso AvI che evuM khabara paDe. bhAI, A basa jAya che eTale peluM dekhAtuM nathI. che to kharuM ja ne ? dAbaDImAM bharyo che mATe hIro kAMI jato rahyo ? praznakartA : nA, nahIM, barobara che.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] agocara - atIndriyagamya dAdAzrI : eTale AvuM cokhkhuM ja rahe che. paNa phakta caMdubhAI zuM kare che e joyA karavAnuM tamAre. kharA-khoTAnIye kheMca nathI kaheto huM to. Indriya jANapaNuM kyAre kahevAya ? 209 praznakartA : evuM thAya che ke jyAre vadhAre kAmano bhAra Ave te vakhate IndriyothI badhuM joyuM hoya evuM dekhAya. dAdAzrI : e ja gUMcavADo. e badhI baso pachI AvavA mAMDe eTale dekhAtuM badhuM baMdha thaI jAya. dekhAtuM badhuM baMdha thaI jAya eTale gUMcavAI jAya. praznakartA H AvA gUMcavADA vakhate ApaNane yAda rahetuM hoya ke huM caMdubhAIne joyA karuM chuM, to e Indriya jANapaNuM kahevAya ke atIndriya jANapaNuM kahevAya ? dAdAzrI : Indriya jJAnapaNuM kyAre kahevAya ke caMdubhAI thaIne jue tyAre. zuddhAtmA thaIne caMdubhAIne jue to Indriya jJAna nA kahevAya. praznakartA : paNa caMdubhAI thaIne jue nahIM, e to ema ne ema ja jue to ? dAdAzrI : e kAma ja nA lAgene ! praznakartA H e khabara kevI rIte paDe ? dAdAzrI : e badhuM khabara ja hoya haMmezAM. caMdubhAI tarIke jue che ne, e badhuM ja khabara ApaNane paDe ke caMdubhAI zuM karI rahyA che. jema pArako zuM karI rahyo che jANIe tevuM ApaNe caMdubhAI zuM karI rahyA che ene jANIe. kAraNa ke zuddhAtmA eTalo badho chUTo Apyo che ke badhuM tamane khabara ja paDI jAya. praznakartA : caMdubhAI thaIne caMdubhAIne jue che evo dAkhalo Apo to khyAla Ave. dAdAzrI : caMdubhAI caMdubhAIne nathI joto, zuddhAtmA caMdubhAIne jue che.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21) AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA e barAbara che. Ape kahyuM ke bahu gUMcavADo hoya jyAre Indriya jJAnathI jue che, to eno dAkhalo Apo. atIndriya jJAnathI to Ape kahyuM jovAnuM, paNa Indriya jJAnathI ApaNe jANIe chIe kyAre ? dAdAzrI : eTale A badhuM kAnathI sAMbhaLIe, AMkhathI joIe, jIbhathI cAkhIe, e badhuM Indriya jJAna che. manathI, e manane Indriya gaNAya che. ene chaThThI Indriya gaNAya che. pachI buddhithI, buddhi eya tenuM te ja. buddhithI jANe eTaluM badhuMya ajJAna. e badhuM zeyamAM jAya. have buddhine ajJA kahe che. ane A zuddhAtmA e prajJAthI jANe. ajJAe je kareluM e prajJA jANe, enuM nAma chelluM jJAna. kaMI karyA vagara to rahe ja nahIM. mahIM ne mahIM caMcaLatA hoya ja. ene jANe ke A khAtI vakhate ApaNe khoTI jaka pakaDI che gharamAM, evuM tame jANone eTale tame chUTA. jaka pakaDelI eTale mAra khAya. jaka pakaDelI taDachuM karIne UThI gayA ne bhUkha potAne ne e potAne upAdhi ! aDacaNa atyAre tyAM "mAruM nahoya' kahevuM praznakartA: paNa eno artha evo ke jyAre kAmamAM vadhAre vyasta thaI jAya vyavahAramAM, e vakhate je peluM kahIe ne ke basa jatI hoya te A basa joI eTale peluM, pelI taraphathI A tarapha jatuM rahyuM, to te vakhate paNa evuM atIndriyathI jovAnuM kAma cAle ke nA cAle ? dAdAzrI : zI rIte jovAya paNa vacce aDacaNa AvI gaI hoyane? praznakartA: e to A deha rahe tyAM sudhI AvuM to badhuM cAlyA ja karavAnuM. dAdAzrI : nA, evo kaMI niyama nathI. praznakartA: nA, paNa vyavahAra to rahevAno ne badho, kyAM javAno? dAdAzrI : nA, evuM nahIM, e to ochuM thatuM jAyane dahADe dahADe !
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 [10] agocara - atIndriyagamya praznakartA : vyavahAra ocho thato jAya ? dAdAzrI : nA, nA, rAta paDe eTale baso keTalI Utare pachI? eTale ochuM thatuM jAya. praznakartA haju caMdubhAInI rAta to marI gayA pachI paDavAnIne? dAdAzrI: e to AkhA karmano niveDo AvI gayo, A hisAbano ja niveDo AvI gayo. ane peluM to ApaNo bharelo mAla khAlI thaI jAya ne pachI nirmaLatA rahe. praznakartA: zeya ochA UbhA thAya ? dAdAzrI : eTale A bhavamAM ne A bhavamAM khAlI thaI jAya, vahelo-moDo. jarA ochuM-vadhatuM to thAyane paNa, ochuM-vadhatuM thAya ke nA thAya? navuM Avaka nathI, enuM jUnuM jAvaka, temAM zuM rahe pachI? navuM Avaka nA hoya ne jUnuM jatuM hoya to rahe kazuM? nA, kazuM ja nA rahe. thoDAka vakhata pachI be-pAMca varasamAM paNa khAlI thaI jAya. mAre kyAranuM khAlI thaI gayeluMne? huM tamane evuM kahyuM ke tamAreya) khAlI thaI jaze. evuM gabharAvAnuM koI kAraNa nathI, aDacaNa Ave. mahIM gUMcavADo Ubho thato hoya to "mAruM nahIM eTaluM kahetAnI sAthe chUTuM. e badhuMya caMdubhAInuM. peluM vaLagADavA jAya e to. pahelAnI Tevane, Adatane ! eTale "mAruM nahoya' kahIe ke e chUTI jAya. emAM e zuM kahe che ke tamArI bAunDrInuM ke pelI? tyAre kahe, amArI nahoya. praznakartA : "amArI nahoya' kahyuM eTale chUTI jAya ? dAdAzrI : hA, chUTI jAya. atIndriya jJAna jue jJAnatA paryAyathI praznakartA: dAdA, have samajavuM hatuM ke AtmAno je jJAna guNa che, enAthI badhuM jANe che. have jJAna ane AtmA ekano eka che. jyAM jJAna tyAM AtmA hoya ne atIndriya jJAna tyAM AtmA hoya ane jyAM AtmA hoya tyAM atIndriya jJAna paNa hoya.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : barAbara. praznakartA: have mArA atIndriya jJAnathI meM A jANyuM ke A vastu A che, tyAM mAro AtmA kharo ke nahIM ? dAdAzrI : AtmA ja ne ! e zuM kahevAya che ? e paryAya kahevAya che. e jJAnano paryAya che. praznakartA : jJAnano paryAya, atIndriya jJAnanA paryAyathI. dAdAzrI: paryAyathI joI zakAya A ane jovAnA, zeya AghApAchA thAya eTale paryAya paNa AghApAchA thAya. zeya ochA-vadhatA thAya to paryAya ochA-vadhatA thAya. e zeyanA AdhAre paryAya thAya. praznakartA: AtmAnuM jJAna to paryAyamAM ja Ave che ne, bIjA kyAM jAya ? dAdAzrI: hA, paryAyamAM jAya che paNa paryAyane AtmA nA kahevAya. dravya, guNa ne paryAya traNa bheguM thAya tyAre vastu kahevAya, tattva kahevAya ane e tattva AkhuM ja joIe. ekalA paryAyanuM cAle nahIM. guNa vagara paryAyeya nA hoya, paNa paryAya vinAzI che enA. utpAda, vyaya ne dhrauvya. utpanna thavuM, nAza thavuM ne dhruvatA, potAnA svabhAvane AdhAre dhruvatA rahe che. dhruvapaNuM choDatuM nathI. utpanna ne vinAza thayA kare che, enuM nAma paryAya. ane eTale loko zuM samajyA che ke AtmA koI bIjI vastu haze, jJAna sivAya. eTale ame zuM kahIe chIe ke ebsolyuTa jJAna mAtra ja che. A badhuM jANe e IndriyajJAta, tene jANe e atIndriyajJAta praznakartA : have AtmA jJAna mAtra ja che. atyAre ahIMyA sAmo kabATa che e meM joyuM. mArA jJAne jANyuM ke A kabATa to jaDa che. e kaMI kaheto nathI ke juo, huM kabATa chuM, mane juo. e to ene bolavuM evuM kaMI che nahIM ne jJAna che nahIM.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] agocara - atIndriyagamya 213 dAdAzrI : nA, e jJAna kabATane nA jANe. e to Indriya jJAna jANe che ane A Indriya jJAne zuM jANyuM te pote jANe. praznakartA: hA, Indriya jJAne zuM jANyuM te potAno AtmA jANe dAdAzrI : te AtmA jANe che. A Indriya jJAne zuM jANyuM te pote jANe, paNa A badhuM jANe te Indriya jJAna. kAraNa ke A Indriyo che ne tenA AdhAre A dekhAya che, AtmA tevo nahIM. praznakartA: enuM jJAna, potAnA jJAnathI e jJAnane jANe che ? dAdAzrI : sIdhuM nA dekhAya potAnA jJAnathI. ane A je dekhAya che ne, e to badhuM Indriya jJAna che. e to bahAranA loko, ajJAnIneya che. ajJAnIne ne jJAnIne Indriya jJAnamAM phera nathI. atIndriya jJAnamAM phera che bannene. atIndriya jJAnamAM je AMkhe dekhAtI nathI evI vastune joI zake che. mananA paryAyo je jagatanA loko joI zakatA nathI, tene A atIndriya jJAna jANe che. mananA paryAya je che, buddhinA paryAya ene je joI zakatA nathI jagatanA loko, Indriya jJAnathI, tene A AtmA jANe che. e dehamAM tamAma prakAranA paryAyane AtmA jANe che. jANavAno svabhAva ja che niraMtara. praznakartA: eTale jANe, eTale ke sahaja che e vastu. have Indriya jJAnane paNa A zuddha AtmAnuM jJAna jANe. dAdAzrI AtmA Indriya jJAnane A konuM jJAna che, e pote jANe ke A IndriyonuM jJAna che. praznakartA : e paNa AtmA jANyA kare ? dAdAzrI : e paNa AtmA jANe.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 AptavANI-14 (bhAga-5) na karavI paDe TUra, jhaLake mahIM atIndriya jJAtamAM praznakartA : mAro AtmA to A zarIramAM che ane A badhuM jANavAnuM, te mAro AtmA badhe phare che ? jema siddhakSetramAM AkhA brahmAMDanuM jANavAnuM, te badhe mAro AtmA phare che ? dAdAzrI : nA, pharato nathI, mahIM jhaLake che. pharavA mATenI jarUra nathI. aMdara jhaLake che. praznakartA jhaLake che e mArA AtmAnuM atIndriya jJAna jhaLake che? dAdAzrI : hA, jema A arIso enI jagyAe Ubho rahe che ane loko jeTalA Avene, e badhA mahIM jhaLake. praznakartA: jhaLake to mArA atIndriya jJAnamAM jhaLakATa che ? dAdAzrI : hA, jJAnamAM ja. praznakartA : have jyAM jJAna tyAM AtmA hoya ja. dAdAzrI : jJAna tyAM AtmA hoya ja ne jyAM jJAna nathI tyAM AtmA nathI. ahIM A jaDa vastumAM AtmA nathI. praznakartA : barAbara che. ApaNe jeTalA jeTalA zeyo joIe, eTale jJAnathI joya jovAya to jyAM ApaNe dUra dUranA zeyo joIe to mAro AtmA tyAM jato nathI paNa mahIM ja jhaLake che. dAdAzrI : kyAMya javAnI jarUra nahIM. e tyAM AgaLa siddhakSetramAM beThA che ne, te meM hAtha UMco karyo, e emane tyAM aMdara badhuM emanA jJAnamAM jhaLake. jhaLake aMdara, emane jovA nA javuM paDe, upayoga devo nA paDe. upayoga devA jAya to mahenata thAya. upayoga to ApaNe devAno hoya che. kAraNa ke durupayoga karelo. durupayoga karelo te zuddha upayogamAM AvavuM paDe che. paNa emane zuddha upayoga kazuM rahyuM nahIMne !
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ [11] sUkSmatama sUkSmatama AtmA e jJAtInA hRdayamAM, ta sthULa zabdomAM praznakartA : dAdA, tame AtmAne sUkSmatama kIdho eno artha zuM ? dAdAzrI : sUkSmatama eTale zabdarUpa nathI. zabdo sthULa che, AMkhe dekhAya evA che, vANImAM bolAya evA che, saMbhaLAya evA che. jyAre AtmA AMkhe dekhAya enI vAta to javA do, kAne saMbhaLAya e vAta javA do paNa e bolI zakAya nahIM koI paNa raste. eTale niHzabda vastu zabdamAM kema karIne Ave ? je niHzabda che, je avarNanIya che, avaktavya che, je sthULa nathI, sUkSma nathI, sUkSmatara nathI ane sUkSmatama vastu che, te AmAM sthULamAM kema karIne Ave ? tamane zAstronI vAtamAM to tharTI parasenTa maLe. kAraNa ke zAstro sthULa zabdarUpa che ane AtmA sUkSmatama che. eTale sUkSma, sUkSmatara ane sUkSmatama e jJAnInA hRdayamAM che badhuM, sittera TakA to, zI rIte A zAstrothI AtmA Akho prApta thAya ? eTale 'go TU jJAnI' kahyuM. jJAnI puruSa e badhuM karI Ape. zabdathI to samajAvI zakAya nahIM, paNa saMjJAthI samajAve. e to tamArA moDhAmAM mUkene sAkara eTale tame kaho ke 'hA... have svAda jANyo meM sAkarano.' ema ne ema to konI joDe sarakhAmaNI karavI ? AtmAnI sarakhAmaNI koInI joDe thAya nahIM. e ajoDa vastu che.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 AptavANI-14 (bhAga-1) sUkSmatama svarUpa, AkAza jevuM AtmAnuM svarUpa kevuM che? ke A bhIMtanI aMdarathI pasAra thaI javuM hoya to thaI zake. moTo DuMgara hoya to DuMgaranI aMdarathI pasAra thaI zake evuM svarUpa che. A jagatamAM koI vastu AtmAne sparza karI zake ja nahIM. jhINAmAM jhINA hathiyArathI Ama kApIe toya emAM kApo nA paDe. kAraNa ke hathiyAra karatAya e sUkSma che. praznakartA: zarIramAM sUkSma vastu che zuM? sUkSma vastu kaMI paNa che? dAdAzrI: hA, hA. sUkSma zarIra che ne, AkhuM sUkSma baoNDI che aMdara. paNa tethIya sUkSma karatAya AgaLa vadhelo che, sUkSmatarathI upara jAya che, e AkAza jevo sUkSmatama AtmA che. sUkSmatama AtmA na bhogave viSaya-kaSAyate AtmA AkAza jevo che ane A khorAka che te jaDa che. bhogavavAnI badhI vastuo jaDa che. have kyAM A sthaLa ne peluM kaMI sUkSmatama, beno meLa zI rIte paDe ? AtmA kevo che ? AtmA eTalo badho sUkSma che ke AhAra to ene aDe nahIM, paNa viSaya paNa aDato nathI. A loka kahe, "meM viSaya bhogavyo." e badhI vAta ja khoTI che. khAlI ahaMkAra karyA kare che, tethI ja saMsAra baMdha paDe che. AtmA viSaya bhogavI zake ja nahIM. AtmAnuM eTaluM badhuM sUkSma svarUpa che ane viSayo eTalA badhA sthaLa che ke e beno meLa ja paDe nahIM. A badhI "pote svarUpa thayA pachInI vAta che ! viSaya sthULa svabhAva che, tadana sthaLa ane bahu tyAre mahIM mAnasika viSayo hoya che, te sUkSma sthaLa che. paNa je AtmA sUkSmatama, kyAM sudhI pahoMce te ? koI dahADo AtmAe viSaya bhogavyo nathI ane A loko
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ [11] sUkSmatama kahe che, mane A viSayo ne e badhuM coMTI paDyuM che. alyA mUA, tane nahIM coMTI paDyuM. tane zI rIte coMTe te ? 217 AtmA jJeyane jANe che eTaluM ja, A pAMca IndriyonA viSayo ke kaSAyo e AtmAe kaMI paNa bhogavyuM nathI. A loko je bhrAMtithI bole che ke meM bhogavyuM, emAM AtmAne kazuM levAdevA nathI. tema AtmAne ghaDIvAra ciMtA-duHkha pahoMcatA ja nathI. A duHkha sthULa che ne AtmA sUkSmatama che, te beno meLa ja paDe nahIMne ! bhogavatAra koNa ? ahaMkAra praznakartA : to je vedanA ApaNe anubhavIe chIe te ? dAdAzrI : e anubhava e ja ahaMkAra anubhave che ne A bilIpha vedanA che. A jJAna vedanA nathI, bilIpha vedanA che. nahitara jJAna vedanA hoya to rAte UMgha ja nA Ave. AkhI rAto ne rAtoya keTalAya dahADA sudhI UMgha ja nA Ave. A to bilIpha vedanA che eTale UMgha AvI jAya pachI. khAlI roMga bilIpha ja che. khAlI te ahaMkAra vede che. AtmAe koI dahADoya kazuMya bhogavyuM nathI. AmAMnI koI cIja bhogavI nathI. A badhI cIjo sthULa che ane AtmA sUkSmatama che, beno kyAreya meLa paDe evo nathI. A to badhuM IgoIjhamanuM che. e AtmA to kevo che ? jJAtA-draSTA che. agni tA sparze AtmAte praznakartA : dAdA, 'kevaLa nija svabhAvanuM akhaMDa varte jJAna, e samajAvazo ? dAdAzrI : nija svabhAvanuM eTale potAno je prakAzamAna svabhAva che, e prakAzamAna svabhAvanuM akhaMDa ja jJAna varte ke huM prakAzamAna chuM, ane e prakAzamAnanuM badhuM dekhAyA kare. e prakAzamAna potAnuM kevuM svarUpa che ? prakAzamAna che, ArapAra nIkaLI jAya evuM che. A agni che ne, e agninI jhALa kevI che ? jabarajasta jhALa che. paNa AtmA enI aMdarathI
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) pasAra thaI jAya, toya ene kazuM aDe nahIM. enuM zuM kAraNa ? tyAre kahe, agni sthULa che, sthULa-sUkSma ane AtmA sUkSmatama che. beno sAMdho maLe nahIM. bIjuM sAmuM sthULa-sUkSma hoya to baLI jAya agara sthULa hoya to baLI jAya. ethI pAtaLuM hoya to baLe nahIM, aDeya nahIMne ! eTale AtmA agnimAMthI pasAra thaI jAya che, toya ene kazuM aDe nahIM. AtmA pANImAMthI pasAra thAya toya kazuM aDe nahIM. AtmA game temAMthI pasAra thAya, toya ene aDe nahIM evo sUkSmatama che. 218 AtmA to eTalo badho sUkSma che ke AkhI IlekTrikanI bhaThThI cAlatI hoya ne, tenI vaccethI pasAra thAya toya paNa ene aDe nahIM eTalI sUkSmatA che. kAraNa ke agni e sthULasvarUpe che ane AtmA sUkSma che. zI rIte meLa paDe ? sthULa sUkSmane bALI kema karIne zake ? sUkSma sthULane bALI zake. agni sthULa che, enI mahIM AtmA cAlyo jAya, AtmAne e sparze zI rIte ? have A dRSTie bALyo baLe ema nathI, A dIvAno prakAza jaDa che, paNa ene kApIe to e kapAI jAya ? ApaNe kApIne be TukaDA khoLavA jaIe to jaDe ? evuM kazuM thAya nahIM. enA jevo A prakAza che. e AtmAno prakAza ora che, ane jo bhaThThI saLagAvIe to e jJAnane aDe nahIM, eTaluM badhuM sUkSma che e. A agnino bhaDako e sthULa che ane pelo eTalo badho sUkSma che ke enA karatA A sthULa che. Ape vyavahAranI rIte sUkSma kahevAya che, paNa peluM eTaluM badhuM sUkSma che ke peluM sthULa thaI paDe che. ene kazI asara ja nA thAya ane te ja paramAtmA che, asara vagarano.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] alakha niraMjana-nirAkAra [12.1] alakha niraMjana kyAreka lakSamAM na Ave, mATe kaho alakha praznakartA : AtmAne alakha niraMjana kahyo che, to AmAM alakha eTale zuM ? dAdAzrI: alakha eTale kyAreya lakSamAM nA Ave tevI cIja. badhI cIjo lakSamAM Ave paNa A lakSamAM nA Ave. kerInI sijhanamAM tame kerI khAvA gayA hoya to tamane kerI lakSamAM rahyA kare ke eNe karI haze, paNa kerI haze. praznakartA H hA, barobara. dAdAzrI: dareka cIjo lakSamAM Ave te lakSamAM kahevAya ane AtmA evo lakSamAM Ave evI cIja nathI, mATe alakha kahevAya. jJAne karIte Ave sahaja lakSamAM koI kaheze, bhaI, AtmA lakSamAM kema Avato nathI ? tyAre kahe, alakha che eTale e jyAre potAnA jJAna karIne e bhAna thAya tyAre lakSamAM
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 AptavANI-14 (bhAga-5) Ave. AtmA adazya kahevAya. alakha, lakSamAM ja nA bese koI dahADoya ke "huM zuddhAtmA chuM." evuM lakSa ja bese nahIM. praznakartA: e lakSamAM lAvavA zuM karavuM ? dAdAzrI : e to A jJAnathI lakSamAM Ave, bAkI alakha e eno svabhAva che. e AtmA e paramAtmA che ne e alakha niraMjana che. koI paNa evuM sAdhana nathI, koI paNa upAya evo nathI ke enAthI AtmAnuM lakSa bese. bhagavAne zuM kahyuM che, "je durlakSa che tenuM kyAreya lakSa nA bese ane je lakSamAM che tenuM kyAreya durlakSa nA thAya. mATe ja AtmAne alakha niraMjana kahyo che. jJAnI puruSa besADe alakhanuM lakSa AtmA pote eno svabhAva ja alakha niraMjana. koI paNa prakAre lakSa nA bese enuM. bIjI badhI jAtanA lakSa besI jAya. Aje mANase nAdArI kADhI hoyane, te rAtreya ene ema lAge ke huM nAdAra thaI gayo. e lakSa besI jAya paNa A nA bese. eTale A jagatanuM lakSa bese paNa potAnA svarUpanuM lakSa kyAreya nA bese, evo e alakha niraMjana che. e lakSa jJAnI puruSa besADe tyAre pachI chuTakAro thAya, nahIM to chuTakAro thAya nahIM. ane saMsAranuM lakSa to saheja vAta vAtamAM besI jAya. ApaNe ema kahIe ke A tamArA bhAgIdAra, te bIje dahADe lakSa besI jAya ke A mArA bhAgIdAra AvyA. kaMI cUke-kare nahIM. dahADe paga bhAMgI gayo hoya to rAte UThatI vakhate tarata lAkaDI yAda Ave. "alyA mUA, A eka dahADAmAM tane kevI rIte yAda AvyuM ke A paga bhAMgI gayo che ?" tyAre kahe, "nA. e lakSa besI gayuM rAte." kaheze, "mArI lAkaDI lAva." "alyA, zAnI lAkaDI kaho cho ?" tyAre kahe, "mAro paga tUTelo che ne ! te mUA, eka dahADAmAM bhUlI nathI jato? nA bhUle, enuM nAma lakSa beThuM kahevAya. alakhatA lakSathI A lakSatA ghA rUjhAya baraDe mAMkaNa karaDyo hoya tyAM lakSa gayuM hoya to hAtha sIdho ja
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12.1] alakha niraMjana mAMkaNa karaDyo hoya tyAM ja jAya ane lakSa nA gayuM hoya paNa adabada hAtha jAya to te ja jagyAe nA jAya. lakSathI to badhI ja Indriyo kendrita thAya ane pachI jyAM lakSa beThuM hoya tyAM ja badhI ja IndriyonI zaktio kendrita thaIne lakSa tyAM jAya. alakhanuM lakSa nA thAya tyAM sudhI A lakSanA ghA rUjhAya ja nahIM. A lakSa ne alakhanI thiyarI to samajavA jevI che. jJAtIkRpA tAza kare aMtarAya-pApo, tyAre bese lakSa eka kSaNa ja Atama bhAvanA bhAve to kalyANa thaI jAya. paNa AtmA jANavo joIe ne ! to ja Atama bhAvanA bhavAya. 221 mahAvIra bhagavAne kaheluM ke bhagavAna alakha niraMjana che. kyAreya lakSamAM Ave tema nathI. jJAnI puruSa alakSyane lakSamAM lAve. kAraNa ke e avaktavya che ne avarNanIya che. e zabdothI kaMI kAma thAya evuM nathI. jJAnI kRpAthI ja, badhuM kAma thaI jAya che ane bhagavAna jAgrata thaI jAya che. jAgrata ja che pote, paNa enuM AvaraNa je che ne, te toDIphoDI khalAsa karI nAkhe che badhuM. AvaraNa tUTyuM eTale bhagavAna taiyAra ja che. jJAnI puruSa jyAre lakSanA aMtarAyabhUta karmone nAza kare tyAre aMtarAya tUTe tyAre lakSa bese. ane jJAnI puruSa pApo bhasmIbhUta kare tyAre lakSa bese, nahIM to bese nahIM. e enA pApanA AvaraNa anAvaraNa thayA sivAya kAma thAya evuM nathI. jJAnI puruSa ekalA ja badhA pApa nAza karI Ape ne potAnA svarUpanuM bhAna karAvaDAve, tyAre lakSa bese. svabhAve alakha niraMjana hovA chatAM jJAnI puruSo lakSamAM lAve ne anubhUti karAve. amathI lakSa bese InsTanTa lakSa eTale anubhava kahevAya. pachI jAya nahIM eka kSaNa paNa. A badhAne, koIne AtmA bhUlAya nahIM. badhuM Akho dahADo vyavahAra cAlyA kare. eka kSaNa paNa nA bhUlAya tyAre kAma thAya, nahIM to thAya nahIMne kAma. ane A jagatane eka kSaNa paNa AtmA yAda Ave nahIM.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 2 2 AptavANI-14 (bhAga-5) bhagavAna kevA che tyAre kahe, alakha niraMjana. kyAreya lakSamAM nA Ave tevA. e to jJAnI puruSa kyAreka ghaNe lAMbe kALe, krama mArgamAM maLe tyAre temanuM lakSa Ave ane ame to te vakhate bhAnamAM ja lAvIne bhrAMti toDI nAkhIe ane bhagavAnapadamAM besADI daIe, akramathI ! ahIM kramika mArganA jJAnIone lakSa nahIM beTheluM. lakSa to TheTha sudhI e mArga pUro karavo paDe. jAgRti bahu rahevAnI. kramika mArge mahenata karI karIne javAnuM che. tyAM AraMbha ane parigraha, ahaMkAra ne mamatA ochuM karatA karatA karatA javAnuM. tyAga karyo eTale mamatA eTalI ochI thaI, ene parigraha ocho kahevAya che ane A jeTalo parigraha ocho thAya eTalo ahaMkAra ocho thAya. te AraMbha-parigraha ochA karatA karatA karatA javAnuM. e jyAre pAra Ave tyAre kharo. tyAM sudhI kusaMga maLI gayo nahIM, to jItyo. kusaMga maLyo, te pAcho kenTInamAM teDI jAya. anaMta avatArathI bhaTake che Ama. A to ko'ka phero AvuM akrama hoya to lakSa pAme, nahIM to lakSa pAmelo nahIM koI. jJAtI ekalA ja karI zake, asaMbhavane saMbhava atyAre to tamane "huM caMdu chuM e ja lakSa che. ane pAchuM bIjuM zuM lakSa? bhaI, A koNa, to kahe "mAya vAIpha' e lakSa che. huM A bAIno dhaNI chuM evuM lakSa che ne ? ane "A chokarAno phAdhara chuM' evuM lakSa che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : A badhA lakSa khoTA lakSa che. lakSa AtmAnuM besavuM joIe. tyAre AtmA kevo che ? alakha niraMjana che. alakha niraMjana eTale koI paNa evo upAya nathI ke lakSamAM Ave AtmA. tyAre kahe, koI paNa upAya nA hoya, to pachI eno artha zuM karavA kaho cho ? amane AtmAnI vAta ja zuM karavA karo cho, jo lakSamAM nA AvavAnuM hoya ? tyAre kahe, e jJAnI puruSa hoya, ke je badhA mahAvratomAM badhI rIte bilakula aparigrahI che. eka kSaNavAra saMsAramAM jenuM citta nathI. jene varlDamAM kaMI
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12.1] alakha niraMjana 223 jANavAnuM bAkI nA rahyuM hoya, e ekalA ja Ano ukela lAvI zake, e lakSamAM lAvI zake. tamane AtmA lakSamAM AvI jAya, anubhava thAya, oLakhANa thAya, eTale pachI kAma thaI gayuMne ! nirvikalpIthI bese lakSa, nirvikalpa zuddhAtmAnuM bAkI kyAreya lakSa nA bese enuM nAma alakha niraMjana. praznakartA kyAreya lakSa nA bese ? dAdAzrI : kyAreya nahIM ! tuM mAthAphoDIne marI jau toya lakSa nahIM bese. zAstro vAMca ke zAstro ghoLIne pI jA, toya tAruM lakSa nahIM bese. kAraNa ke pote vikalpI che, ene nirvikalpInuM lakSa kema bese ? game e mahenata kare, tenAthI vikalpa jAya nahIM ane nirvikalpa thAya nahIM. pote vikalpI che. nirvikalpInuM lakSa ja bese nahIM. eTale jyAre koI jJAnI puruSa nirvikalpI thayelA hoya to ja (emanI pAse) e lakSa bese. jAti svabhAvathI lakSa bese che. jAti svabhAva eTale vikalpIne nirvikalpInuM lakSa besI zake nahIM. ane jo nirvikalpInA lakSamAM lakSa beThuMne, emane to AtmAno anubhava kahevAya che. to tame zuddhAtmA cho e lakSa beThuM, eTale tame "caMdubhAI e tamAro vikalpa UDI gayo. have caMdubhAI tamAruM nAma kharuM, paNa tame to raMjanavALA cho. have caMdubhAI maTyA, have raMjana AtmaramaNatA che. pahelA to nAzavaMta cIjomAM ja ramaNatA rAta-dahADo hatI. have avinAzI ramaNatA thaI. jene avinAzI ramaNatA che, ene mokSa hatheLImAM che. beThA pachI bhUlAya nahIM e lakSa alakha niraMjananuM zuddhAtmA chuM' bolAya kyAre ? A jJAna sahita mahIM parivartana thayA karatuM hoya, e samajAya ApaNane. ane jJAnI puruSanuM ApeluM potAne lakSa beThuM hoya. ane lakSa beThA pachI bhUlAya nahIM. tame rAte jAgo to enI meLe AvIne UbhuM rahe. eTale e bhUlAya nahIM, niraMtara jAya nahIM. eka
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 24 AptavANI-14 (bhAga-5) vakhata vastu hAjara thaI gaI pachI gerahAjara nA thAya, tevuM A alakha niraMjananuM che. zuddhAtmAnuM lakSa besI gayuM ne tamane ? basa, ApaNuM svarUpanuM lakSa e nija svarUpanuM lakSa, e alakha bhagavAna che. alakha niraMjana ! e lakSa alakha niraMjananuM lakSa kahevAya che. have amArA pAMca vAkyomAM ja pAMca AjJAmAM ja rahevAnuM, bIjuM kazuM agharuM che nahIM. have cUkazo nahIM. pharI pharI Avo tAla nathI bese evo. sAkSAtkAra thaI gayo, badhuM ja thaI gayuM che. have bhagavAna tamArI pAsethI jAya nahIM. ciMtA-biMtA kazuM thAya nahIMne have ? mahIM ThaMDaka varte che ne ? hA, haju to ora vadhaze e ThaMDaka ane haju to be kalAka vAMcazene to ATha kalAka jeTaluM phaLa maLe eTaluM badhuM darzana UMcuM jaze. - A to saraLa mArga ko'ka phero maLI jAya. bahu puNyano pratApa hoya to maLe tyAre tyAM AgaLa pramAda sevelo kAmano nahIM. praznakartA : pramAda karavAno nahIM. dAdAzrI : hA, e to coMTI ja paDavuM. pharI Avo tAla khAto nathI. zuddhAtmA koI dahADo lakSamAM bese nahIM. e alakha niraMjana che. koIne lakSa beTheluM ja nahIM ane lakSa bese to kAma thayA vagara raheya nahIM. varte tija svabhAvatuM, anubhava-lakSa-pratIta vyavahAra game eTalo hoya, paNa nizcaya eka ja bAju hoya. ApaNe laganamAM badhAne jamADatA hoya, te ghaDIe vararAjAne bhUlI jaIe ke paNavAno che evuM ? e bhUlI nA jaIe, nahIM ? chone pachI hajAro mANasa jamatuM hoya paNa peluM ApaNA lakSamAM hoya, evuM A AtmAnuM lakSa besI gayuM. mahIM beThelA bhagavAnanI kRpAthI "huM zuddhAtmA chuM tenuM lakSa rahe ja, te alakha kahevAya. khAsa to jJAna maLyA pachI lakSa-anubhava-pratIti saMsAramAM to kyAreya nA jAya. e svAnubhavapadamAM ja hoya. phAIla Ave
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12.1] alakha niraMjana 2 25 tyAre e padamAMthI bahAra nIkaLI tarata nikAla kare. koI joDe vAtacIta karIe tyAre thoDIvAra lakSaya jatuM rahe. praznakartAH lakSa to jatuM rahe, pAchuM ekadama khyAla Ave. dAdAzrI : vAta pUrI thaI gaI eTale lakSa pAchuM AvIne UbhuM rahe. ne te pAcho pachI anubhavapadamAM bese. pachI UtarIne lakSapadamAM rahe. paNa pratIti to jAya ja nahIM. niraMtara pratIti rahe. koI vakhata lakSaya rahe ane koI vakhata anubhaveya rahe. anubhava-lakSa ne pratIti A traNa sTepamAMthI cothe pagathiye Utare nahIM. potAnA svarUpanuM lakSa thayuM te alakha niraMjananuM lakSa ane te ja darzana. potAne riyalanuM riyalAIjha thAya tyAre marajiyAta thAya, nahIM to badhuM ja pharajiyAta che. lakSa e aspaSTa anubhava alakha niraMjananuM lakSa besI gayuM te AtmAno pahelo anubhava. UMghI gayo ne jAge tyAre lakSa hAjara hoya, e ja AtmAno pahelo anubhava ane kaDhApo-ajaMpo nA thAya eTale bhagavAna thayo. - zuddhAtmA alakha niraMjana che, e lakSamAM kyAreya nA Ave. enI vAIphane 'bA' kahe toye lakSamAM nA Ave. kyAreya lakSamAM nA Ave evuM jokhamavALuM che ne lakSamAM Ave to bIjA badhAthI chUTI jAya. kAraNa ke badhI tRpti zuddhAtmAmAM che. eTale badhethI lakSa UThIne alakhamAM thaI jAya. sarva prakAranI tRpti zuddhAtmAmAM che evuM ame joyeluM che, anubhaveluM che. paNa ApaNe jovAnuM ke kyAM tRpti nathI, kyAM lakSa coMTeluM che haju. joyuM ke tyAMthI lakSa chUTIne alakSa thaI jAya ane saMpUrNa lakSAkAra thaI jAya to anubhava thaI gayo. je lakSa beThuM che e to anubhava che ja paNa saMpUrNa lakSAkAra thAya e ja anubhava. praznakartA H lakSa ane anubhavamAM phera ?
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : nA, phe2 ema nahIM. lakSa e nAnA prakArano anubhava che. anubhava e pratyakSa pATha che. pelo spaSTa anubhava nA thAya. anubhava kharo paNa aspaSTa hoya. anubhavanA be prakAra : aspaSTa ane spaSTa. jene lakSa beThuM hoya tene Atma anubhavI puruSa kahevAya. paNa te bIjAne kAmanA nahIM. ahIM kramika mArganA Atma anubhavI hoya, te keTalAya mANasane upadeza ApI zake ane ApaNe ahIM A mArgamAM Atma anubhavI te bIjAne upadeza ApI zake nahIM. pote potAnuM kalyANa kare. potAnI vAta, pote samajI jAya badhuMya paNa bIjAne samajAvatA AvaDe nahIM. kAraNa ke ene paricaya nathI e vastuno, raste jatA prApta thayeluM che. paNa potAnuM to kalyANa karI nAkhe. 226 e lakSa beThA pachI kalpavRkSI Atmazaktio vadhatI jAya, khIlatI jAya. ane akartApada, kAraNa ke pote kartA nathI. eTale pahelA kartApada hatuM, te have akartApada thayuM. tenAthI kevaLajJAna-darzana, e beya praphullita thatuM jAya.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12.2] tiraMja-nirAkAra tiraMjana zuM? nirAkAra zuM? praznakartA AtmAne niraMjana-nirAkAra kema kahyo che ? dAdAzrI : niraMjana eTale ene karma lAgI zakatA nathI. ene karma naDatA ja nathI. ane karma kare che ne chatAM aDatA nathI e hakIkata jANavA jevI che, kAraNa ke pote karato ja nathI. pote karato hoya to baMdhana Ave ! jene karma nA baMdhAya ene niraMjana kahevAya, ane e jJAnI puruSa AMjaNa AMje tyAre niraMjana thAya e A dRSTinuM AMjaNa AMje che ke A daSTi tArI khoTI che. e AMjaNa AMje tyAre niraMjana thAya ane pachI karma nA baMdhAya. ane nirAkAra eTale enI kalpanA karI zakAya evuM nathI. bAkI eno AkAra che paNa te svAbhAvika AkAra che. loka samaje evuM nathI. loka to kalpanAmAM paDe ke AtmA gAya jevo ke gadheDA jevo che. AtmAno svAbhAvika AkAra che, kalpita AkAra nathI. AtmA nirAkAra hovA chatAM dehAkAre che. je bhAga para dehanuM AvaraNa che te bhAgamAM AtmA che, teno tevo AkAra che. rAITa bilIthI thAya niraMjana svarUpa atyAre zeTha, tamAruM koI apamAna kare to tamane duHkha aDe che ne?
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 28 AptavANI-14 (bhAga-1) praznakartA : hA, aDe che. dAdAzrI : e aDe nahIM tyAre niraMjana thaI gayo. gALa bhAMDe to aDe nahIM, gajavuM kApe to aDe nahIM, mAre to aDe nahIM, jelamAM ghAle to aDe nahIM tyAre niraMjana thayA kahevAya. AtmA niraMjana che ja. Ajeya tamAro AtmA zuddhAtmA ja che, cokhkho dekhAya mane. ene kaMI karma aDyA nathI paNa tame mAnI beThA cho ke mane to naryA pApa beThA, puNya thayA, te roMga bilIpha beThI che. te jJAnI puruSa roMga bilIpha phrekTara karI Ape eTale rAITa bilIpha besI jAya. rAITa bilIpha besI jAya eTale huM ja bhagavAna chuM" evuM bhAna thAya. niraMjana-nirAkAra svarUpI bhagavAnane oLakhyA dAdAe bhagavAna kevA svarUpamAM che ? niraMjana-nirAkAra svarUpamAM che. meM to e niraMjana-nirAkAra svarUpa bhagavAnane oLakhyA che. e to mahIM aMdaravALA bhagavAnane, sAcA bhagavAnane, je mULa bhagavAna che ne, emane oLakhyA. emanuM nAma dAdA bhagavAna. e mULa svarUpanA, arUpI svarUpanA, niraMjana svarUpanA darzana thayA te badho roga cAlyo gayo. A to ko'ka ja phero kokane thAya. A to dasa lAkha varSe A thayuM che ane te huM badhAne mULa svarUpe darzana karAvaDAvuM chuM.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] AkAza jevuM svarUpa AtmA, AkAza jevo sUkSmatama praznakartA: jJAnavidhimAM Ave che ke mana-vacana-kAyA sthULa svarUpI che, huM AkAza jevo sUkSma svarUpI chuM. AkAza jevo sUkSma chuM, to e AkAza jevo sUkSma eTale kevo ? AkAza to eTaluM badhuM sUkSma che ! AkAza zuM che, sUkSma zuM che e samajAvo. dAdAzrI : te AkAza joyeluM kharuM? praznakartA : AkAza to vizALa che. dAdAzrI : hA, vizALa che paNa thoDo bhAga kevo che ? praznakartA : eno AkAra dekhADAya evo nathI. dAdAzrI : haM, Aya evuM che. A AkAza ApaNane dekhAtuM nathI. praznakartA to A amane sapheda dekhAya che e to moTuM che, AkAza to ! dAdAzrI : hoya e AkAza. e to ApaNA loko Ane kahe AkAza. AkAza eTale avakAza, eTale avakAza dekhAya nahIM haMmezAM. praznakartA dekhAya ja nahIM eTaluM sUkSma che ?
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : AMkhe dekhAya nahIM, kAne saMbhaLAya nahIM, kazuMya nahIM. Ama kazuM thAya nahIM. eTale che kharuM paNa Ama hAtha halAvIe to kazuM aDe nahIM. ene kazuM sparza kare nahIM. e eno guNa. havAno to guNa sparza kare ane AkAzano guNa sparza kare nahIM. chatAM samajAya ke AkAza che. tyAre zI rIte samajAya ? tyAre kahe, hAtha Ama hato te Ama (sthAna phera) thayo, e AkAza che eTale thayo. AkAza nA hoya to thAya zI rIte? nA samajAyuM ? praznakartA : samajAyuM. dAdAzrI : AkAza che to Ama thayuM. pachI loka emanI potAnI bhASAmAM samajavA jAya to zI rIte jaDe AkAza? potAne samajaNa nA paDe to AkAza khoLavA jAya to jaDe ? hAtha Ama Ama kare paNa ene ema khabara nA paDe ke hAtha Ama Ama kema karIne thAya che ! AkAza che to thAya che, nahitara zI rIte thAya ? mATe AkAza che enI khAtarI thaI jAya. praznakartA: dAdA, AkAzarUpI AtmA che ema kahyuM. to AkAzarUpI e saMjJA dvArA kharekhara zuM kahevAmAM Ave che ? dAdAzrI : e to AkAza jevo che ema kahevA mAgIene vakhate, to badhAnA manamAM ema nA thAya ke hAru kaMIka jADo thara-bara haze ke zuM? to ene kalpanA pachI chUTI jAya badhI. Avo che AkAza jevo. AkAzanuM svarUpa kevuM? praznakartA: to pachI AkAzanuM svarUpa zuM ? dAdAzrI: AkAza eTale bIjuM kazuM che ja nahIM. AkAza eTale koI vastu nathI. AkAza eTale jagyA ! ApaNA loko zuM samaje che ke A nIluM dekhAya che te AkAza che. mUA, hoya nIluM e AkAza. A nIluM che e sAdhAraNa paDaghA paDe che. A dariyAnA paDaghA Ama paDe che. Ama jamInanA paDaghA upara paDe che.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] AkAza jevuM svarUpa 231 uparanA paDaghA nIce paDe che ema karIne AkAzanA raMga dekhAya che A badhA. AkAza raMgavALuMya nathI. AkAzano artha ja avakAza kahevAya che. praznakartA : zUnya avakAza ? dAdAzrI : nA, e zUnyAvakAza judI vastu che ane avakAza eTale khulluM. khAlI jagyA, opana, khulluM. te avakAza ane AkAza kahyuM che. te ApaNA lokone AvaDyuM nahIM, samajaNa nA paDe eTale AkAza bole. AkAzanI jema AtmAne koI kazuM nA karI zake praznakartA to enI AkAzanI AtmA sAthe sarakhAmaNI kema ? dAdAzrI : AtmA AkAza jevo sUkSmatama che eTale zuM kahevA mAgIe chIe ke te khoLazo to jaDe nahIM. eTale ene sUkSmatama batAvyo ahIMyA AgaLa hoLI saLagatI hoya ne enI mahIM avakAza to hoya ja tyAM AgaLa. pachI mahIM saLage te ghaDIe avakAza dAjhe ? tyAre kahe, nA, avakAza dAjhe nahIM. avakAza tyAM hoya paNa dAjhe nahIM, enuM zuM kAraNa ? ke je dAhakatA che te teukAyanI dAhakatA che e sthaLa che ane peluM AkAza sUkSma che, ene aDe nahIM. AkAza e sUkSma che ne agni sthaLa che. te sthaLa sUkSmane bALI zake nahIM koI dahADoya, kazuM karI zake nahIM. sthULanI aMdara sUkSma pasAra thAya toye kazuM ene thAya nahIM. A AkAza che, ene kaMI paNa tame karo, game evuM karo toya AkAzane nukasAna thAya kharuM? praznakartA : alipta ja hoya, nukasAna nA thAya. dAdAzrI : AkAzane tame game te karone, mahIM bhaDakA karo ke mahIM eNTamabaoNmba nAkho ke phalANuM karo ke Ama karo ke tema karo paNa AkAzane kazuM thAya nahIM. evI rIte AtmAne A jagatamAM koI cIja nukasAna karI zake evI che nahIM. jene tame zuddhAtmA kaho cho, ene koI cIja nukasAna kare evI che nahIM.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 AptavANI-14 (bhAga-5) AtmAne yathArtha na samajAvI zakAya koI simitithI praznakartA: to pachI AtmA AkAza jevo ja che evuM thayuM ? dAdAzrI : nA, have AkAza che te ajIva tattva che ane A AtmA cetana tattva che. che enA jevuM ja, enA jevuM eTale phakta A tamane samajAvavA mATe kahuM chuM. kazuM aDe nahIM evo AtmA che ane evo AtmA meM joyelo che, anubhavelo che. AkAza jevo che chatAM AkAza nathI, e vAstavikatA che. A lokone AkAzanuM arUpIpaNuM samajAya che, AkAzanuM sUkSmatvapaNuM samajAya che. eTale kaMIka bahAranA AdhAra ApuM chuM A, ke AkAza jevo che e. AnA AdhAre e pote mApa kADhe pachI, nahIM to ene mApa jaDatuM nathI ke sukSma kevo haze ? eTale enA AdhAre ApelI simili. AtmAnI ekjhakTanesa lAve evI koI simili ja nathI bahAra. enA jevI koI cIja ja nathI. eTale enA mATe bIjA dAkhalA batADavA paDe. AtmAne elo AkAza jevo kahezo to thaI jAzo jas praznakartA : dAdA ke AtmA Avo ja che, paNa ame joyo nathI, ame anubhavyo nathI, to e zraddhA rAkhavI ke nahIM, dAdAnA zabdo upara ? dAdAzrI : zraddhA rAkhavI paNa teno artha tame avaLo samajo, to bIje jatA rahezo. haM, copaDavAnI davA ApuM ne pI jAva tame, temAM mAro zo doSa? eTale evuM gerasamaja thaI jAya evuM che. mATe huM tamane kahuM chuM ke bhaI, AtmA eka AkAza jevo kahevAno Azaya zuM che ke tamane bIjuM sAdhana nathI, AtmA sivAya bIjuM evuM koI cetana nathI, evI koI vastu jagatamAM nathI ke mAre tamane batAvI zakAya. A to AtmA sivAya bIjI koI vastu cetana nathI. eTale koI paNa vastu dekhADavI to joIene tamane ke Ano jevo che. paNa pAchuM jo AnA jevo ja che emAM mAnazo to A badhuM pudgala che. eTale eka ja
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] AkAza jevuM svarUpa 233 jevuM tame nA kahezo. nahIM to tame AkAzasvarUpa thaI jazo. AkAza jaDa ajIva-acetana che. dareka cIjamAM AkAza hoya, tethI AtmA mahIMthI nIkaLI jAya praznakartA: AtmAmAM AkAza hoya ke nahIM ? dAdAzrI : nA, AtmAmAM AkAza nA hoya. AkAza jevo eTale badhe prasarI jAya evo che. badhAnI ArapAra jato rahe evo che, kAraNa ke sUkSmatama che. A bhIMtanI ArapAra ja nahIM, paNa A pAvAgaDhano Akho DuMgara che ne, e DuMgaramAM thaIne ArapAra jato rahe. have tamArI buddhimAM zI rIte mapAya ? moTo parvata hoya tenI ArapAra rahIne AtmA cAlyo jAya, paNa ene kaMI pharIne na javuM paDe. e to avakAza ja khoLe, mahIM avakAza che ke nahIM ? avakAza ja nA hoya to AtmA tyAM nA jAya. jyAM AkAza che tyAM rahIne AtmA jato rahe. evI koI cIja nathI ke jenI aMdara AkAza nA hoya, paNa vadhatA-ochA pramANamAM hoya. dareka cIja hoya tenI mahIM AkAzatattva hoya ja. ane AkAzatattva e poluM hoya eTale te polAmAM rahIne mahIM Atmatattva nIkaLI jAya. patharo hoya tenI ArapAra, lokhaMDa hoya tenI ArapAra, cAlyo jAya, pagalA AkAza sahita, AtmA AkAza rahita A pudgalamAM AkAza che evuM tame jANo ? praznakartA: hA, thoDuM haze kharuM. AkAza hoya thoDuM. dAdAzrI : AkAza to pudgala mAtramAM hoya. pudgalanA skaMdhamAMye AkAza hoya. AkAza vagara to jagyA ja nA hoya. A nakhamAMye AkAza, A vALamAMye AkAza. AkAza nA hoya to kapAya nahIM. AkAzatattva dareka jagyAe raheluM che. A zarIramAMya che ne hIrAmAMya
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 AptavANI-14 (bhAga-5) AkAzatattva che, paNa hIrAmAM sauthI ochuM che tethI te jaladI bhAMge nahIM. jeTaluM AkAzatattva ochuM eTaluM majabUtI vadhAre hoya. jo AkAzatattva nA hoya to e vastu bhAMge ja nahIM, game ema karIe toya tUTe ja nahIM. eTale hIrAmAM AkAzatattva bilakula ochuM eTale e tUTe nahIM jaladI. ane jemAM AkAzatattva vadhAre hoya te jaladI tUTI jAya. jema ke A epala (sapharajana) che. epalane moDhAmAM nAkhIe eTale dabAI jAya che ne ema ne ema ! emAM naryuM, AkAzatattva vadhAre bhareluM che. AkAza eTale poluM. ane pola nA hoya to kyAreya paNa na tUTe. tyAre AtmAmAM pola nathI jarAya. ane A hIrAmAMye AkAza hoya, tethI hIrAmAMthI pote pesIne nIkaLI jAya, emAM e rahe nahIM. emAMthI pasAra thaI jAya. praznakartA : hA, e game tyAM nIkaLe paNa potAnA AvaraNa bhedI na zake ? dAdAzrI : nA, e bhedI nA zake. kema bhedI zake ? ene AvaraNa ghAlanAroya pote ne ene bhedanAroya pote ! AkAzatI bAunDrI ja nahIM, AtmAnI bAunDrI loka sudhI praznakartA H AkAzanI kazI hada ja nahIM ? dAdAzrI : tenI hada ja nathI. e ekaluM ja tattva evuM che ke enI hada ja nathI. praznakartA: AkAzanI bAunDrI nathI to AtmAnI paNa bAunDrI nathI ? dAdAzrI: e AnI bAunDrI ne AkAzane kazuM levAdevA nathI. e bAunDrI vagaranuM hoya kharuM ne bAunDrIvALuMya hoya. kAraNa ke AtmA bAunDrIvALo che. bAunDrIvALo kema che ? tyAre kahe, AtmA jJAtA-draSTA che, te zeya hoya tyAM sudhI ja joI zake. ethI AgaLa jo hota to e sahaja jue. zeya nA hoya to zuM jue ?
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] AkAza jevuM svarUpa 235 praznakartA : jJeya nA hoya to e kazuM ja jue nahIM. dAdAzrI : eTale A jJeya keTalA bhAgamAM che ? te A loka ekalAmAM che, alokamAM nathI jJeya. alokamAM ekaluM AkAza che, tyAM zeya nathI. eTale zuM jue ? mULa guNa AkAzato jagyA ApavI te, jyAre AtmAto 'cetata' praznakartA : AkAza ane AtmA e bemAM bIjA zuM phera che ? dAdAzrI : AkAzano mULa guNa zuM ? tyAre kahe, sthAna ApavuM. darekane spesa (jagyA) ApavI eno mULa guNa che. AtmAmAM spesa ApavI e guNa nathI. AtmAno cetana nAmano guNa te emAM nathI. AkAza hareka jagyAe che, AtmA hareka jagyAe nathI. AkAza nizcetana che, cetana nathI emAM ane AtmAmAM cetana che. banne tattvonA mULa guNamAM ATalo pheraphAra che. bIjA badhAya pheraphAra che. badhA ja tattvomAM mULa guNa jo vadhAremAM vadhAre hoya to A cetana eTale jJAna-darzana nAmano guNa e AtmAmAM che, mATe e paramAtmA che. AkAzamAMya te guNa nathI ke bIjA koInAmAMya e guNa nathI. A AkAza e arUpI tattva che, AtmA arUpI to AkAza jevo ja che. arUpImAM sarakhA che beu tattvo. paNa AkAza acetana che ane AtmA cetana che. AkAza ene lAgaNIe nathI koI paNa prakAranI ane AtmA to lAgaNIvALo, jJAnavALo. Ane TeparekorDarane kaMI lAgaNI ane jJAna nathI, mATe ame kahIe chIe ke AmAM nathI AtmA. AtmA aavAhaka, tA jarUra AkAzatIya praznakartA : dAdA, paramANu ane cetana e bannenuM juduM pADavAnuM ja mukhya che ne, bAkInA bIjA tattvo to lagabhaga judA ja che ne ? dAdAzrI : judA che, paNa badhAne juduM pADavAnuM. nahIM to A be judA pADo to pelA bIjA tattvo vaLage. eTale badhuM ja juduM pADavuM paDe. kAraNa ke AtmA badhA dravyonI vacce che ane badhA dravyothI baMdhAyelo che e.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : AkAza e to AtmadravyanI sAthe raheluM ja che ne ? ene juduM pADI nahIM zakAyane ? 236 dAdAzrI : eya juduM paDI jAya. praznakartA : AkAze paNa juduM paDI jAya ? dAdAzrI : AkAzathI paNa judo paDI jAya, e avagAhaka che. avagAhanA ene jarUra nathI. che AkAzamAM chatAM pote AkAza rokato nathI, evI rIte rahyo che siddhakSetramAM ! praznakartA : AtmA pote AkAza jagyA rokato nathI, e kevI rIte bane ? dAdAzrI : AkAza joDe rahe eTale pachI e benuM mikScara thayuM. AtmAne to AkAzanIya jarUra nathI. jene koInuM avalaMbana nA hoya e AtmA ! bhagavAna kahevAya e to ! praznakartA : samajAyuM, tyAM badhuM chUTuM paDI jAya ane devalokamAM badhA chae cha tattvo hoya. dAdAzrI : badhe. cha tattvanA mikScara vagara koI vastu nA hoya, A duniyAmAM. jJAnanuM svarUpa AkAza jevuM praznakartA : jJAna che te AkAza jevuM sarvakALamAM sarvathA asala svarUpe dekhAya che, ema tulanA karI zakAya kharuM ? dAdAzrI : hA, AtmA e jJAna ja che ne bIjuM kazuM nathI. ane te A jJAna kevuM che ? AkAza jevuM. rUmane jue to rUma, AkAzane jue to AkAza. 'jJAna' eka ja che, enA bhAga badhA judA judA che. ApaNe A 'rUma'ne joIe to 'rUma' ne 'AkAza'ne joIe to 'AkAza', paNa 'jJAna' tenuM te ja ! jyAM sudhI A vizeSa jJAna jue, sAMsArika jJAna jue, tyAM sudhI AtmA dekhAya ja
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ [13] AkAza jevuM svarUpa 237 nahIM ane AtmA jANyA pachI beu dekhAya. AtmAne jANe nahIM to kazuM dekhAya nahIM, AMdhaLAbhUta badhA ! AkAzanI joDe tulanA karI zakAya, jJAnane. paNa jJAnamAM vizeSa zuM che ? tyAre kahe, cetana che enAmAM ane AkAzamAM cetana nathI eTalo phera che. zaktimAM to beu sarakhuM ja. e to AkAzeya ArapAra nIkaLI jAya DuMgaranI ane A cetaneya ArapAra nIkaLI jAya. A bhIMtanI ArapAra jatuM rahe, ene kazuM naDe nahIM. dehamAM AkAza jeTalo bhAga potAto e kevaLajJAta svarUpa praznakartA H Apa kaho cho ne ke kevaLajJAna svarUpI AtmA che, te A zarIranI aMdara arUpI bhAga che AkAza jevo, tyAM AgaLa e rahelo dAdAzrI : arUpI AkAza jevo chatAM AkhA dehamAM rahyo che. hA, eTale evuM che ne. ke AtmA AkAza jevo che eTale AkhA zarIramAM AkAzanI peTha badhe ja rahI zake. pAchuM AkAza jevo sUkSma che, eTale AMkhe dekhAya nahIM paNa anubhavamAM Ave. A dehamAM cetana kyAM rahe che ? cetana hoya kyAM ? jyAM AkAza hoya tyAM hoya. bIjAe jagyA rokI hoyane tyAM hoya nahIM, AkAza hoya to hoya. jenAmAM jeTaluM AkAzane, eTaluM tyAM cetana hoya. kevaLajJAna svarUpa eTale "ebsolyuTa' jJAnasvarUpa che. kevaLajJAna AkAza jevuM. AkAza jevo svabhAva che, arUpI che ! A DabbImAM AkAza che ane bahAra paNa AkAza che. DabbImAMnuM AkAza kevI rIte joI zake ? divyacakSu hoya to aMdaranuM AkAza joI zakAya, jANI zakAya ne anubhavI zakAya. A IndriyothI e nA dekhAya.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] arIsA jevuM svarUpa arIsAtI mAphaka jhaLake vastu AtmAmAM praznakartA : peluM arIsAnuM kahyuM che ne ke arIso eTale A AtmA samajavAnuM moTAmAM moTuM eka sAdhana che, e jarA samajAvo. dAdAzrI : A arIso to moTuM 'sAyansa' che. AtmAnuM 'phijhikala' (sthULa) varNana karavuM hoya to A arIso ja eka sAdhana che ! eTale AtmA arIsA jevo che. arIsAnI peTha eno svabhAva ja evo che ke enI mahIM AkhuM brahmAMDa dekhAyA kare, jhaLake mahIM. A badhuM che ne bahAra, te badhuM ja mahIM jhaLake. ApaNe A hAtha UMco karIene, e emanA aMdara ja jhaLake. eTale Ama tarata ja khabara paDe ke A zuM thayuM ! eTale A jagata badhuM zuM karI rahyuM che e badhAne e joyA kare ane jANyA kare. eTale e Ama arIsAnI peTha mahIM, potAnI aMdara jhaLake. potAne jovuM nA paDe bahAra. e enI je AMkho-bAMkho hoyane, e to AkhuM zarIra (dravya) ja evuM che ke e pote ja mahIM jhaLake aMda2. eTale ApaNe je badhuM karIe to emanA pelA emAM, AtmAmAM, potAnAmAM jhaLake ja aMdara. bahAra jovA nA javuM paDe. jovA javuM paDe to to Ama UMcuM thavuM
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] arIsA jevuM svarUpa paDe pAchuM, amerikA jovA mATe Ama UMcuM thavuM paDe. paNa badhuM mahIM ja jhaLake potAne. arIsAmAM jhaLake ke nA jhaLake A (loka) badhuM beThuM hoya te ? praznakartA : hA, jhaLake. dAdAzrI : evuM A arIsA jevo AtmA che. paNa arIso jaDa che ane peluM AtmA cetana che. siddhakSetramAM jJeyo jhaLake svabhAvathI praznakartA AtmAno mULa guNa jJAtA-draSTA che ane sva-para prakAzaka che, to siddhakSetre lokanA jJeyo kevI rIte jue ? 239 dAdAzrI : siddhakSetre gayA pachI AtmAne zeyo arIsAmAM dekhAya tevI rIte dekhAya. tema AtmAne AtmAmAM potAnAmAM te jJeyo jhaLahaLe. AtmA pote sva-para prakAzaka che, potAne paNa prakAza kare ane bIjAne prakAza kare, eTale A jagata che te enI potAnI aMdara ja jhaLake Ama. jema arIso mUkyo hoya to tuM emAM dekhAu. arIsAmAMthI e tane nA jue tevI rIte sva-para prakAzaka che. pote zAtA hovAthI prakAzathI te badhuM jue che. mAtra prakAza lAdhelo hovo joIe. praznakartA : dAdAe kaheluM ke AkhuM brahmAMDa ame jJAnamAM joyuM, to eno artha e rIte ja Ape joyuMne ? dAdAzrI : AtmA jo enA sva-svabhAvamAM AvI gayo to badhuM dekhAya. jeTalo-jeTalo svabhAvamAM Avyo eTaluM badhuM dekhAya. darpaNatI jema mahIM jhaLake jJeyo, vitA mahetate praznakartA : Atama zAzvata darpaNa che kahyuM che to e zuM ? dAdAzrI : hA, darpaNa eTale emAM AkhuM jagata dekhAya, mahIM jhaLake badhuM. eTale pachI jovAnI ene mahenata karavI paDe nahIM. jema arIsAne mahenata karavI paDe kaMI dekhavAnI ? evI rIte mahIM jhaLake eTale darpaNa
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 AptavANI-14 (bhAga-5) che eka jAtanuM. A to pachI amuka amuka sTejano eno artha UMco jato jAya, paNa chevaTe darpaNamAM rahe che. arIsAnI IcchA vagara arIsAmAM badhuM dekhAya che. enI IcchA che kaMI ? A arIso jIvato hotane, to badhAne kahe kahe karata ke jo mane badhuM kevuM mArI mahIM dekhAya che ! tame badhA bahAra UbhA cho paNa mane mahIM dekhAya che. paNa arIsAmAM cetana nathI eTale e kaheto nathI ke mane AvuM dekhAya che ne A cetana che eTale kahe che ke mane A dekhAya che. eTale peluM lokonA manamAM zuM thAya, ke Ama bahAra joto haze paNa te bahAra dekhAya nahIM, enI aMdara ja jhaLake. arIso jo cetana hoya to potAnI aMdara dekhAtuM hoya, ene kyAM pachI bahAra jovAnuM rahyuM ? A cetananI aMdara jhaLake che A badhuM. AkhuM jagata cetananI aMdara dekhAya. eTale tyAM jovAnuM che, ene kaMI bahAra jovAnuM nathI. kevaLajJAna sudhI jJAtA-draSTA, pachI darpaNa svarUpa eTale AtmAne bahAra jovAnI zakti nathI. A to ApaNe jJAtAdraSTA eTale A dRSTithI bolIe kharA, paNa potAne aMdara jhaLake che ne. tene ja jue che. praznakartA: to ApaNe jJAtA-draSTA kahIe chIe e bahAra jovuM ne jANavuM nahIM ? dAdAzrI : nA, jJAtA-draSTA che eTale Ama A AMkhonI peTha nathI joto. Ama mahIM jhaLake. jJAtA-draSTAmAM te kaMI kriyA karavI paDe ? jhaLake. jJAtA-draSTA e pahelI sTeja ane chellI sTeja A, (chello) deha chUTyA pachI e darpaNa thAya che. jyAM sudhI A deha che tyAM sudhI jJAtA-draSTA. praznakartA: vadhAre samajAvazo. dAdAzrI : evuM che ne, A jovAnA kAryomAM paDyA che te e jovAnuM
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] arIsA jevuM svarUpa kArya sahaja hovuM joIe. jovAnuM ene karavuM paDe che, jJAtA-draSTA rahevuM paDe che eTale eneya paNa jANanAro che upara. e pachI menejara thayo pAcho. eno uparI pAcho rahyo. chellA uparIne jovuM paDe nahIM, sahaja dekhAyA ja kare. 241 praznakartA : eTale A jJAtA-draSTA jovuM paDe che e koNa ane ene paNa je jue che te koNa ? dAdAzrI : mULa che te ene paNa jue che te mULa. A jovuM paDe che te vacalo, upayoga. eTale ene paNa jANanAro cheka chellI dazAmAM. A ApaNe Ama beThA ane arIso peNe mUkyo to ApaNe badhA arIsAmAM dekhAIene tarata ? praznakartA : hA. dAdAzrI : ene kaMI jovuM paDe ? praznakartA : nA. dAdAzrI : evuM AtmAmAM jhaLake, AkhuM jagata mahIM jhaLake. praznakartA H e 'vacalo' koNa, dAdA ? dAdAzrI : upayoga. praznakartA H e upayoga paNa kono upayoga ? dAdAzrI : e pelI 'prajJA'no. prajJAnA upayogamAM AvI gayo eTale bahu thaI gayuM. ethI AgaLa ApaNe koIne bahu jarUra nathI, tyAM sudhI ApaNI kaoNleja ! praznakartA : eTale kevaLajJAnathI je dekhAya, ene arIsA sAthe sarakhAvI zakAya ? dAdAzrI : hA, kevaLajJAnamAM aMdara jue che badhuM. aMdara jhaLake che badhuM potAnA jJAnamAM, jema arIsAmAM jhaLakene badhuM. A jeTaluM beTheluM hoya e badhuMya pelAmAM jhaLake. A badhA bahAra beThelA che te. paNa e arIso
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 42 AptavANI-14 (bhAga-5) bahAra joto nathI. potAnAmAM jhaLake che tene jue che. jeTaluM A bahAra satya che ne, enA karatA vizeSa satya che A vAta. vizeSa satya, sahejeya bhUla vagaranuM. tame je jANavA mAMgo cho, kevI rIte A joyuM haze ? te kevaLajJAna karIne joyeluM che. e mane dekhAtuM nathI. jagata banyuM arIsA sama, pote acaLa to te bane acaLa praznakartA : e barobara che ke AtmA arIsA jevo che ane tame ekavAra evuM paNa kahyuM hatuM ke jagata paNa arIsA jevuM thayuM che, te samajAvazo. dAdAzrI : A jagata arIsA jevuM thaI gayuM che. A AMkho evI che ne, (AtmArUpI) arIsAmAMthI ja jue che ane potAnI ja prakriyA (jagatarUpI arIsAmAM) badhI dekhAya che. pote potAnI ja prakriyAomAM sapaDAyo che, nahIM to koI enuM nAma denAra nathI. eTale ApaNe acaLa kaI rIte thaI javuM e rIta jANavI joIe. ahIMnI rIta khabara paDe che, ahIM arIsAmAM to khabara paDe che, te anubhava thAya che paNa saMsAramAM anubhava thato nathI. A arIsA jevo ja dAkhalo che. A arIsAmAM jema bane che ke, A loko jema jema kUde che tema arIsAmAM vadhAre ne vadhAre potAnI jAta kUdatI dekhAya ane ApaNe bilakula sthira thaI jaIe eTale sthira thaI jAya, pachI kazuM nahIM. ApaNe acaLa thaI jaIe to e acaLa thaI ja jAya. A sacara che e acaLa pariNAmI thAya evA bhAvamAM AvIe ane jema arIsA pAse ApaNe ceSTA na karIe to dazya kazuM ceSTA nahIM kare. evI rIte jo kadI Ane acaLa pariNAmI karIe to acaLa thayA karaze. jema arIsA pAse pote ceSTA kare che te sacaLa pariNAmI thAya ane ceSTA nA kare to pote acaLa pariNAmI thAya. paNa e paramenanTa nathI, A rileTiva acaLa che. A sacara che te rileTiva acaLa thaze. hA, A dazya to vinAzI, tame AtmArUpa thaI gayA, eTale A badhuM gaoNna (jatuM rahe). arIso samajAve ke bilIphathI bhe tevuM thAya praznakartA: arIsAmAM pratibiMba dekhavAthI AtmAne ATalI badhI asara kema thAya che ?
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] arIsA jevuM svarUpa 243 dAdAzrI : A cakalI arIsA sAme AvIne bese to arIso zuM kare emAM ? arIso to ema ne ema ja che paNa enI meLe bIjI cakalI aMdara AvI paDI che. tenA jevI ja AMkho, tevI cAMca jue ane tenAthI te cakalInI bilIpha mAnyatA badalAya ane potAnA jevI bIjI cakalI che tema mAne. tethI arIsAnI cakalIne cAMco mAra mAra kare, evuM che A badhuM ! spaMdanathI jagata UbhuM thayuM che. jarAka bilIphamAM pheraphAra thayo che tevuM ja dekhAya. pachI jevuM kahyuM tevuM ja thaI jAya. arIso to ajAyabI che ! paNa lokone sahaja thaI gayuM che tethI nathI dekhAtuM. A to evuM che ne ke loko arIsAmAM Akho dahADo moTuM jo jo kare che, mAthuM oLe che, papha pAvaDara lagAve che, tethI A to arIsAya sastA thaI gayA che. nahIM to arIso alaukika vastu che ! kevI che pudgalanI karAmata ! A cakalI arIsA sAme bese to enuM jJAna badalAtuM nathI, paNa tenI bilIpha-mAnyatA badalAya che. te tene mahIM cakalI che evI bilIpha bese che, tethI cAMco mAra mAra kare che. tevuM ja A jagatamAM che. eka spaMdana uchALyuM tethI sAme keTalAya spaMdano uchaLe. jJAna badalAtuM nathI paNa bilIpha badalAya che. bilIpha kSaNe kSaNe badalAya. jo jJAna badalAtuM hoya to AtmA ja nA rahe. kAraNa AtmA ane jJAna e kaMI banne ekabIjAthI judI vastu nathI. AtmAnuM svarUpa ja jJAnasvarUpa che. jema vastu ane vastunA guNa sAthe ja rahe che ane judA paDatA nathI tema ! A to evuM che ke bilIphathI kahyuM tevuM thaI jAya che. nizcayathI eka, paNa jeTalA bhAjata eTalA pratibiMba praznakartA: AtmA arIsA jevo che ane pudgala arIsA jevuM thayuM che. eTale AnuM pratibiMba AmAM paDe, enuM pAchuM pratibiMba AmAM paDe eTale pelA anaMta paryAya dekhAya. evI rIte vAta nIkaLI hatI, to AmAMya prinsipala che jema be arIsA sAmasAme rAkhene, to lAkho pratibiMba dekhAya, vacce mUkelI vastunA. dAdAzrI : e to pAMca lAkha ghaDAo mUkyA hoyane dariyA kinAre, to pAMca lAkha caMdra dekhAya ane AkhA samudramAM eka ja dekhAya evuM che A.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : pAMca lAkha pratibiMba paDavA mATe pratyeka ghaDo kAma kare che, judA judA ghaDA kAma kare che, to ApaNA AmAM zuM kAma kare che ? koNa kAma kare che ? dAdAzrI : e judA, eka thaI jAya eTale eka ja dekhAya pAchuM. praznakartA : hA, paNa AmAM koNa kAma kare che ? pAMca lAkha ghaDA e dareka ghaDo juduM juduM pratibiMba jhIle che, evI rIte ApaNA AnI aMdara koNa evuM che vacce ? dAdAzrI : A bhAjano. badhAmAM AtmA che te juduM juduM dekhAya che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : eka ja che badhI vastuo nizcayathI, paNa vyavahArathI judA judA che. bhAjana che tyAM sudhI AtmA judA judA che, paramAtmArUpe eka che. pratibiMba sAmevALAnuM, ApaNe mAnavuM parabhAryuM AtmAno svabhAva kevo che ? dareka vastu mahIM dekhAya, jema AyanAmAM dekhAya tevI rIte. koI be-cAra jaNa AvyA hoya, temAM koI mAnI hoya toya teno phoTo mahIM paDe. tyAre ApaNane ema lAge A mAna amArAmAM nahotuM ne AvyuM kyAMthI ? ApaNe ahIM beThA hoIe ne koIka Ave to tenA lobhanA-mAnanA paramANunI asara paDe. jo ApaNAmAM hoya to te pahelethI nA dekhAya? koI mANasane ApaNe na gamatA hoya to te mANasa ApaNane bhego thAya tyAre ApaNI pariNati bagaDe, te to sAmevALAne tAMto che tethI tenI chApa ApaNane paDe che. e badho parabhAryo mAla che, ApaNe joyuM ane jANavuM. AtmAnI upara pratibiMba paDe, sAmevALAnuM. pratibiMbatA pratibhAse UbhI bhrAMti praznakartA: sAmevALAnuM pratibiMba paDe e vize vadhAre samajAvazo.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] arIsA jevuM svarUpa 245 dAdAzrI : AtmA evI prakAzaka vastu che ke enI aMdara enuM ekalAnuM nahIM paNa AkhA jagatanuM pratibiMba paDe, pratibhAse. eTale potAnA manamAM ema thAya ke A zuM che badhuM ? koNa kare che A badhuM ? evI gabharAmaNa thAya. AtmA darpaNa jevo che, mahIM badhA ja pratibiMba paDe. te dekhIne gabharAya che ke A koNa kare che ? "meM karyuM ema bhrAMti thaI jAya che. A jagata potAnI aMdara dekhAya che te upAdhi che, tenAthI jagata UbhuM thayuM che. AtmA vyavahAramAM Avyo che, te jagata tenA prakAzamAM jhaLake che. loko biMba ne pratibiMbane samajyA ja nathI, UMdhuM ja samajyA che. jo jagata badhuM ja caitanyamaya hoya to pachI upAdhi kyAMthI ? AtmAnA prakAzamAM AkhuM jagata jhaLake che te nirupAdhivALA bhagavAna kahe che ke A zuM che ? eTale pote draSTA hato te dRzya thaI gayo. AtmAnI bAbatamAM 'A' samajAvuM e bahu moTI vastu che ne jJAnI vagara samajAya tema nathI, paNa te nimittanuM ThekANuM paDe tema ja nathI. AkhuM jagata tethI mUMjhAyuM che. A arIsAne potAne A badhuM jagata dekhAtuM hoya, te arIso pote jonAra hoya, to tene keTalI badhI upAdhi thaI jAya ? tema A caitanya pote jonAra che. jyArathI e jANe che ke A mArA svabhAvane laIne A badhI vastuo prakAzamAna thAya che ne vastuo to bahAra ja che, tyArathI potAnuM sukha cAkhe che ne upAdhio chUTI jAya che ! pachI AtmAnuM sukha jatuM nathI.
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] AtmAtA pradezo [15.1] pratyeka pradeze anaMta jJAta, anaMta zakti, anaMta sukha AtmapradezomAM samAyA anaMtA jJAta praznakartA : AtmAnA anaMta pradezo che, to anaMta pradezo eTale zuM ? dAdAzrI : A mAthuM che emAM bahu vALa che ema bolIene enA jevuM. pradezo eTale A badhA pradezothI ja banelo hoya. AtmA pradezothI ja banelo che. praznakartA : pradeza e kevo bhAga che ? to dAdAzrI : pradeza eTale vibhAga. A hAthamAM je chidro che, A chidro bahu cheTA-cheTA che, paNa ethI bahu najIka-najIka. hA, eka-eka pradeze eka-eka jJAna che. tethI kahIe chIene, anaMta jJAna che. zeyo aneka hovAthI jJAna paNa anaMta che, nahIM to anaMta kahevAta ja nahIMne ! eTale anaMta pradezI AtmA che. anaMta jJeyo che, sAme AtmAnA anaMta pradezo che, mATe pratyeka zeyane joI zake che.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.1] pratyeka pradeze anaMta jJAna, anaMta zakti, anaMta sukha 247 ekAkAra chatAM pradeza-pradeze juduM jJAna, mATe atyaMta pradezI praznakartA : AtmAmAM je pradezo hoya che te zarIramAM alaga alaga hoya che ke enI cenala kevI rItanI hoya che ? enuM joDANa kevuM hoya? dAdAzrI : alaga kazuM hotuM ja nathI. praznakartA: to pachI AtmAnA pradezo kema kahevAmAM Ave che ? dAdAzrI : pradezo to ATaluM badhuM jJAna kaMIthI lAvyA ? eTale darekamAM eka-eka pradezamAM bahu badhuM juduM juduM jJAna che. eTale pradezonA bhAga paDyA. praznakartA to e pradezo chUTA paDe che ke nahIM ? dAdAzrI : e to AkhI ja vastu che. pradeza-pradeze jJAna judI judI jAtanuM che. eTale e jagyAnuM AvaraNa tUTe eTale e pradezanuM jJAna bahAra paDe, ajavALuM. tethI pradeza judA pADyA che, anaMta pradezI. AtmAnA anaMta pradezo chatAM ekAkAra che. e saMyogI nathI, svAbhAvika che. AtmA avibhAjya hovA chatAM anaMta pradezI che. A to kaheze, bhagavAnano aMza mArAmAM che. bhagavAnano aMza ? mUA, bhagavAnane tuM TukaDA samajuM chuM ke jenA bhAga paDe ? bhagavAna to nirAkArI, niraMjana ane anaMta pradeza che, eno eka TukaDo nA thAya. mULa ataMta pradezI, vyavahAramAM asaMkhya pradezI praznakartA: AtmA eka pradeza che ke asaMkhya pradeza che ? dAdAzrI AtmA asaMkhya pradezI nathI ne eka pradezI nathI. anaMta pradeza che. anaMta ane asaMkhya eTale keTalo pharaka? praznakartA : bahu ja pharaka che. paNa vyavahAramAM AtmA eka pradezI gaNAya ke nahIM ?
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : nA, vyavahAramAM asaMkhyAta pradezI gaNAya ane mULa AtmA anaMta pradeza che. praznakartA : anaMta pradezI, paNa Ama pAchuM eka pradezo ne ? dAdAzrI : eka pradezI nA bolAya. anaMta pradezI kahevAno bhAvArtha zuM ? ke anaMta jIvo che A jagatamAM. jeTalA jIva che, e jIva mAtrane je jJAna che, eTaluM jJAna eka AtmAmAM che. paNa te anaMta pradeza che. eka pradeza khule, teTaluM jJAna pragaTa thAya. je pradeza nirAvaraNa thayo te jJAna phUTyuM, kAraNa ke AtmA anaMta jJAnI che. AtmA anaMta pradezIya che. temAM judA judA anaMta jJAna che. te badhAnAya bhegA kare toya tene pahoMcAya nahIM ane pAra nA Ave evuM anaMta pradezIya jJAna che. pradeza-pradeze anaMta sukha-zakti, bebhAnatAthI AvarAI siddhone dareke dareka pradeza khullA hoya te pradezothI dareka zeyane jue jANe. 'potAnA pradezamAM "jovA-jANavApaNuM ja che, bIjuM kazuM ja nathI. e ja paramAtmapaNuM che ! "jovA-jANavApaNAthI AgaLa gayA eTale muzkelI ! A to jANavA-jovAthI AgaLa nIkaLavA gayA. bIjuM pArakA pradezanuM che, potAnA pradezamAM AvuM che ja nahIM. potAnA pradezamAM du:kha ja nathI koI jAtanuM. bebhAnapaNuM nathI, kazuM ja nathI, paramAtmApaNuM che. praznakartA: bebhAnapaNe vize vadhAre samajAvazo ? dAdAzrI: potAnI pAse anaMta zaktio che paNa bebhAnatAthI badhI zakti AvarAI gaI che. pote anaMta sukhanuM dhAma che. pradeza pradeze pote sukhanuM dhAma che, paNa kyAM gayuM e sukha ? AtmAnA pradeza pradeza pAchA ekAkAra, jema baTAkAmAM anaMta-anaMta jIva hoya tema AtmAmAM pradeza pradezamAM ekAkAra. dareka pradeza joI zake, jANI zake. dareka pradeze AnaMda che. A jJAna maLyA pachI jema jema pradezo nirAvaraNa thatA jAya, tema tema AnaMda vadhato jAya evuM vItarAga vijJAna che.
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.1] pratyeka pradeze anaMta jJAna, anaMta zakti, anaMta sukha 249 AtmA pote vItarAga che, anaMta pradezavALo che. potAnA pradezamAM ene koI rAga-dveSa che nahIM. naryo vItarAgabhAva ja dareka pradezamAM. AtmA pote svayaM sukhI, paramAnaMdI, ekeeka pradezamAM eTalA badhA sukha che ! te badhA pradezo AvarAyA ane A pArakI pIDAo-upAdhi thaI. ane ApaNe mAnyuM ke 'A ja huM chuM,' te mAra khAdho. te eka paNa pradeze 'pudgala paramANu' 'mAruM' mAnyAmAM nA Ave tyAre potAnuM saMpUrNa sukha vartAya. eTale have ApaNe kahIe chIe ke 'A huM nahIM,' to eka dahADe jaze e badhA. paNa pradeze pradeze pAra vagaranA A sukha che. AvaraNa khasatA jeTalI Indriyo khule eTalA sukha-zAMti varte AtmA keTalA pradezovALo che ? tyAre kahe, anaMta pradezovALo che. keTalA pradezomAM AvaraNa che ? tyAre kahe, badhA pradezomAM. emAM jeTalA pradezo AvaraNa rahita thayA eTalA khullA thayA che. jhADane amuka ja pradeza khullA thayA, eka ja hola, eka ja Indriya jeTalI zakti bahAra nIkaLI AtmAnI. to ATaluM badhuM sarasa A jhADa dekhAya che. e AtmAnA pradezonA AvaraNamAM eka kANuM paDyuM ane ajavALuM bahAra nIkaLyuM. jema ApaNe A IlekTrisiTI balbanI AjubAju eka kavara goThavI daIe, to te Akho rUma bleka (aMdhAruM) dekhAya. enI mahIM eka moTuM hola pADe to hola jeTaluM ajavALuM bahAra nIkaLe, tene eka Indriya kahyA. eka kANuM paDyuM ne jeTaluM ajavALuM bhogavatA hoya eTaluM sukha ene. A jhADa-bADa badhAne eka IndriyanuM bhAna, eTaluM sukha bicArAne varte, bIjuM badhuM duHkha ja varte. koIne be Indriya to be kANAM, koIne traNa kANAM ke cAra kANAM. ApaNe pAMca kANAM, Indriyo. ema gAyaneya pAMca kANAM che. A mAchalIoneya pAMca kANAM che, A AkhI jeTalI dirayAmAM che badhIne. have eka Indriya khulene, te eka Indriya jIvone ekendriya jeTaluM ja jJAna thayuM. eTalo prakAza, eTalI zAMti rahe. bIjA AvaraNane laIne enA jIvanamAM taraphaDATa rahyA kare. be Indriyone be Indriya jeTaluM, traNa
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 AptavANI-14 (bhAga-1) Indriyone traNa jeTaluM, cAra Indriyone cAra ane pAMca Indriyo manuSyo thayA toya zAMti nathI rahetI to emane keTalI rahetI haze eka IndriyavALAne ? nAnI kIDIneya kANuM paDe. kIDIne traNa kANAM hoya ne manuSyane pAMca hoya. pAMcathI vadhAre koIne nA hoya ane dAdA maLyA pachI pAMcathI vadhAre thAya. ame to Akhoya ghaDo toDI ApIe chIe ne A dAdAno to Akhoya ghaDo ja phUTI gayelo hoya. eTale A to lokane traNa ghaDAnuM aMdhAruM che. mana-vacana-kAyA e traNeya ghaDAe lAITa rokAyeluM che. amArA to badhA ja ghaDA phUTI gayelA hoya ne bhagavAna saMpUrNa prakAzamAna thayA che. pradeza sIdhuM ja jue, ta jarUra kazAnI praznakartA: dAdA, pAMca IndriyathI vadhu IndriyavALA jIvo hoya ke nahIM ? dAdAzrI : pAMca IndriyathI vadhAre A duniyA che ja nahIM kazuMya. paNa ApaNAmAM vadhAre zuM che ? ApaNAmAM mAInDa. gAya-bheMsonuM mAInDa kharuM paNa enuM mAInDa limiTeDa hoya ane ApaNuM mAInDa analimiTeDa hoya. analimiTeDa hoya eTale ApaNI buddhi paNa jeTalI vadhAravI hoya eTalI vadhI zake ane emane limiTeDa hoya. eTale ApaNane teTaluM sukha vadhe. ane manuSya ahIMthI mokSe paNa jaI zake, eTalo badho puruSArtha karI zake. praznakartA: paNa ema samajato'to, ke nava dvAra je che ene huM pradeza gaNato'to. dAdAzrI : e to khAlI dehanA holsa (kANAM) che. paNa tyAMthI samAcAra pahoMce che tyAM, teya magajanA yU. ane A pradeza to magaja-bagaja vacce jarUra ja nahIM, koI vastunI jarUra nahIM. mikenikala tenI jarUra ja nahIM. pradeza to sIdhuM ja jue. - tamArI bhASAmAM nA bolazo, A zabdo khAlI ApelA eTaluM ja. e to jyAre sUkSma bheda samajAya. ApaNuM kAma nahIM. bahu UMDuM UtaravAnuM
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.1] pratyeka pradeze anaMta jJAna, anaMta zakti, anaMta sukha 251 nahIM. A pANI AvyuM kaMIthI ? tyAre kahe, TAMkImAMthI AvyuM. zemAM Avaze? pAIpa lAInamAM. ame hAtha-paga dhoI nAkhIe, moDhuM dhoIne nahAyA pachI kyAM jAya che e ? tyAre kahe, A gaTaramAM. basa eTaluM ja jANavAnI jarUra che. gaTara zemAM vALI che? tyAre kahe, nadImAM. upalaka jANe, temAM mukti ane bahu jANavA gayo, UMDA arthamAM, te tyAM besI rahevuM paDe. kAma zuM ApaNe ? kAma sAthe kAmane ! gADImAM bese ne pUche ke kyAre banAvI. zenI banelI che, e badhuM jANavAnI jarUra ? ApaNe gADImAM besIne gayA sTezane. pachI gADI ene ghera ane ApaNe ApaNA ghera. jeTaluM AvaraNa tUTyuM eTaluM jJAna, sarvatra tUTatA kevaLajJAtA praznakartA : AtmA anaMta pradeza che e keTalA pramANathI che e samajAvo. eka-eka pradeze keTaluM jJAna hoya ? dAdAzrI : AtmA eka dravya che, anaMta pradezano eka dravya che. te pradeza-pradeze, anaMta pradezomAM eka-eka pradezamAM, jJAnaprakAza che. dareka pradezamAM jeTalA pradezanA AvaraNa khulyA eTalA pradezanuM jJAna khulatuM jAya. eTale A manuSyomAM koIne A pradeza khullo thaI jAya, to e vakIlanuM jJAna ene khulluM thaI jAya. koIne A pradeza khullo thaI jAya, to DaoNkTaranuM jJAna khulluM thaI jAya. koIne A pradeza khullo thaI jAya to amuka jJAna khulluM thaI jAya. eTale darekane judA judA pradezanuM jJAna khulluM thAya. sarvatra pradezI jJAna khulluM thAya, tyAre kevaLajJAna thAya. AkhI duniyAmAM jeTalA jIvo che e badhA jIvonuM jJAna, eka ja AtmAmAM che. te badhA jIvonuM jJAna enA AtmAmAM prakAza pAme tyAre e kevaLajJAna thayuM kahevAya. kevaLajJAna thAya eTale badhA AtmAnuM jJAna ane prakAzamAna thaI jAya. anaMta pradezo eTale pragaTa judA judA jJAna-zakti praznakartA: jeTalA pradeza khUlyA eTaluM jJAna khulluM thAya e vigate samajAvazo.
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 52. AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : eka AtmAmAM anaMtI zakti che. anaMta jIvo che, dareka jIva judI judI prakRtinA che. darekanAmAM je judI judI zakti nIkaLI che, eTalI zakti eka AtmAmAM che. jenAmAM je zakti pragaTa thaI e zaktithI enA roTalA raLI khAya che. eTale je pradezanuM AvaraNa tUTe te pradezamAM ajavALuM nIkaLe. te koI vakIlanuM bahu bhaNyo tyAre e ajavALuM nIkaLe to roTalA raLI khAya. anaMta pradezo te badhAne roTalA khAvAnuM sAdhana maLe eTalA pradeza che enI mahIM. A AkhA jagatanA badhA AtmAnuM jeTaluM jJAna che eTaluM eka AtmAmAM che. bIjA badhAne aMze che, eTaluM eka AtmAmAM sarvAza che. enAmAM to anaMta pradezo che. tethI to AkhA jagatanuM cAlyA kare che. darekane lAITa judI judI jAtanuM maLyuM che. koIne kaDhI sArI karatA AvaDe che te emanuM bahu sAruM cAle che. loko kaheze, bahu sarasa kaDhI banAve che koI bhajiyAM sArA banAve che. kaMInuM kaMI ene jJAna pragaTa thaI jAya che. AvaraNa tUTe niyamasara, vyavasthita' pramANe praznakartA H AvaraNa kayA AdhAre tUTatA hoya che ? dAdAzrI : A badhuM niyamasara hoya che. koI dahADo evuM nathI banatuM ke badhAne ja suthArI kAmanuM AvaraNa tUTI jAya to te badhA suthAra ja thaI jAya, ane to zI dazA thAya ? zilpI kAmanuM AvaraNa badhAne tUTI jAya ne badhA ja zilpI thaI jAya, to kone tyAM zilpI kAma kare pachI ? badhA ja "vaoNriarsa (yoddhA) thaI jAya to ? eTale A vyavasthita'nA pramANathI badhuM vyavasthita rIte pAkyA ja kare. DaoNkTaro, vakIlo, bIjA kAma-dhaMdhAvALA badhA ja thAya eTale sahu koInuM cAle. nahIM to badhA ja puruSo thaI jAya to zuM thAya? strIo kyAMthI lAve ? paiNe koNa? AtmA anaMta pradeza che. anaMta pradeza para AvaraNa che. te ekaeka pradeza khullo thayo. jeTalo khullo thayo teTalo ja prakAza Ape che. koIne vakIla tarIke khullo thayo, koIne DaoNkTara tarIke khullo thAya, koIne
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.1] pratyeka pradeze anaMta jJAna, anaMta zakti, anaMta sukha 253 sonI tarIke khullo thayo, koIne kaDiyA tarIke khullo thayo. jeTalo pradeza khullo thayo eTalo kAma Ape. badhuM upara AvaraNa che. upara nirAvaraNa jJAnI puruSa karI Ape tyAre AtmA samajaNa paDe, tyAre bhAna Ave, tyAM sudhI bhAreya nA Ave. anaMtA pradezamAM anaMtA karma coMTelA che. te je pradezamAM karma khUlyuM tyAMnuM jJAna pragaTa thaI jAya. AvaraNa khUlyuM e ja AvaDe, bIjuM nahIM jyAMthI jyAMthI AvaraNa tUTyuM hoya, tyAMthI tyAMthI enI zakti pragaTa thAya. koIne vANInuM AvaraNa tUTyuM hoya, buddhinuM tUTyuM hoya to te vakIlAta ja karyA kare. have vakIlane kahyuM hoya ke sAheba, ATaluM khetara jarA kheDI Apone, to te nA pADe. kAraNa ke enuM e AvaraNa khuleluM nA hoya. eTale thoDA aMze pradeza khullA thAya eTale vakIlAtanuM badhuM AvaDI jAya ene, bIjuM nA AvaDe. kAraNa ke jeTalAmAM khulluM thayuM eTaluM AvaDe ene. eTale anaMta pradezo che. tenI upara AvaraNa AvI gayuM che. te jyAM AgaLa je bhaNe te lAIna ekalI khullI thAya, teTaluM helpa kare ene. je bAju prayatno karyA tyAMnuM AvaraNa khule praznakartA H je jANe te bAjunuM AvaraNa khule ? dAdAzrI : hA, rileTivamAM vakIla hoya to emAM ja cittavRtti rAkhe ne bhaNe, te e bAjunuM AvaraNa tUTe to e pradeza khule. have buddhithI eka ja viSaya bhaNa bhaNa kare to tyAM hola paDI jAya e pradeza khulI jAya. vakIlanuM bhaNe to tyAM AvaraNa tUTe te ja AvaDe. ane gajavA kApanArA joDe kApavAnuM zIkhI jAya to tyAM hola paDe, e AvaDI jAya. InkamaTekSa eksaparTavALAne e ajavALuM thayuM, IjaneranuM e ajavALuM thayuM. eTale e ajavALuM thAya ke emane emAMthI kAma cAlyA kare,
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 AptavANI-14 (bhAga-1) A tame zenuM bhaNyA ? praznakartA H enjiniara. dAdAzrI : enjiniaranuM eTale e AvaraNa tUTyuM, eTale emAM tamane prakAza maLyo ane e prakAza tamAruM menTenansa karyA kare che. A bhAIne DaoNkTaranuM, A bAjunuM tUTyuM, koIne AmanuM tUTyuM, koIne Ama. AtmAmAMthI ja jJAna badhuM nIkaLe evuM che paNa enA judA judA pradezo khullA thayA eTale eTaluM AvaraNa tUTI gayuM badhuM. jeno je prayatna karyo e AvaraNa tUTyuM ane saMpUrNa AvaraNa nirAvaraNa thaI jAya to paramAtmA thaI jAya. | DirekTa ke IDirekTa beu prakAza chevaTe AtmAnA praznakartA : eTale AkhA jagatamAM anaMtA jIvo che, to anaMtA jIvonI AvI zakti eka ja AtmAmAM pragaTa thAya che? koIne DaoNkTaranuM kIdhuM, koIne vakIlAtanuM kIdhuM, peluM darajInuM kIdhuM to e badhI zaktio eka AtmAmAM rahelI che evuM ? dAdAzrI : badhI ja zaktio eka AtmAmAM. praznakartA: nA, paNa A to badhI prAkRta zaktio pragaTa thAya che ne ? dAdAzrI : prAkRta zaktio paNa te AtmAnI zakti che ne chevaTe to? chevaTe to Atmazakti ja A. prAkRtika zakti to zuM kAma kare ke e kriyAkArI hoya eTaluM ja, paNa te emAM je jJAna che e to AtmazaktinuM che ne ! praznakartA H e AtmazaktinuM jJAna kahevAya ? dAdAzrI : tyAre bIjA konuM che ? praznakartA: nA, paNa DaoNkTara thayo e AtmazaktithI DaoNkTara thayo? dAdAzrI : badhuMya thAya, e to badhI buddhi. enI buddhi eTale.
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.1] pratyeka pradeze anaMta jJAna, anaMta zakti, anaMta sukha praznakartA H e ahaMkArI zakti thaIne ? dAdAzrI : hA, e pa2prakAza, InDirekTa prakAza. praznakartA : nA, eTale e AtmAnI kahevAya ? dAdAzrI : tyAre bIjA konI kahevAya ? prakAza. praznakartA : paNa AtmA to phakta, e to... dAdAzrI : AtmAnA be prakAranA prakAza; DirekTa prakAza ne InDirekTa 255 A emaNe vakIlAtanuM vAMca vAMca karyuM, te e AvaraNa khulI gayuM ane e pradeza dekhAyo khullo. te pAchuM sIdhuM jJAna nahIM A, A jJAna vAMkuM hoya. kumati, kuzruta ane kuadhi. je pradezano bhAga khullo thayo, te pradezanuM enuM kAma cAlu thaI jAya. pachI e jJAnano sadupayoga karavo ke durupayoga karavo, e enI jokhamadArI che. praznakartA : e enI jokhamadArI che ? dAdAzrI : hA. InkamaTekSamAM eksaparTa thayo paNa eksaparTa karIne ene che te pelAnI pAse paisA paDAvavA mATe ke goTALiyuM zIkhaDAvavA mATe e pachI ene bheguM thAya. vakIla thayo te UMdhuM karavA mATe ke chatuM karavA mATe, e enI jokhamadArI che. paNa jJAna jJAna ja hoya che, jJAna ajJAna hotuM nathI. ane putarjanma vakhate AtmAtA pradezo laMbAya mRtyu praznakartA H AtmAnA pradezo laMbAya che ? dAdAzrI : hA, AtmAnA pradezo laMbAya che. te kaMI AgaLa laMbAya che ? jyAre ahIMthI bIjI yonimAM jAya che tyAre laMbAya che. te ko'ka ja phero, dareka prasaMgamAM nahIM.
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 AptavANI-14 (bhAga-5) eka marato mANasa hoya, eno AtmA ahIM paNa hoya ane jyAM AgaLa janma thavAno che, tyAM garbhamAM paNa Avelo hoya eTalo laMbAya che. ahIMthI khase eTale tyAM pahoMcI jAya pAcho. anaMta pradezI AtmA che paNa svabhAve eka ja padArtha che. eTale pradeza judA pADI zake ema nathI. anaMta pradezI eTale bahu lAMbA thAya, cheka amerikA sudhI, e to hisAbamAM ja nA kahevAya ne ! pradezo nIkaLe bahAra ajJAtIte kaSAyamAM, jJAtIne jJAtamAM praznakartA : zarIra choDyA sivAya AtmAnA pradezonI bahAra nIkaLavuM zakya che ? dAdAzrI : nIkaLe bahAra. mANasa gusse thAya, tyAre A AtmAnA pradezo nIkaLe tyAre Ama Ama thAya, nahIM to thAya nahIM kazuM. A paga dhrujene tyAre jANavuM ke AtmAnA pradezo nIkaLavA mAMDyA. AtmAnA pradezo bahAra nIkaLI jAya, A sahana nA karI zake. tame joyeluM Ama Ama kare ? gusse thAya tyAre Ama Ama thayelA mANaso nahIM joyelA ? praznakartA: hA, e thAya, ghaNuM badhuM thAya, dhruje. dAdAzrI : AvuM kare eTale te ghaDIe AtmAnA pradezo bahAra nIkaLe. bIjuM jJAnIno (AhAraka) deha bahAra nIkaLe. te to ahIMthI khabhA pAsethI nIkaLe ane tyAM AgaLa sImaMdhara svAmInI pAse pUchIne pachI pAcho AvI jAya. praznakartA : banne khabhAmAMthI ? dAdAzrI : eka ja. bIjA koIne nA nIkaLe. A badhA kaSAya, e ajJAnIne che te krodha-mAna-mAyA-lobhamAM nIkaLe. te Ama dhrUje. potAnI IcchA nA hoya ke dhrUjavuM che, toya e dhrUje ja. joyeluM nahIM evuM? praznakartA : hA, e joyeluM.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.1] pratyeka pradeze anaMta jJAna, anaMta zakti, anaMta sukha 257 dAdAzrI : te ghaDIe tamAre ene kahI devuM ke alyA, AtmA nIkaLavA mAMDyo. ceta, ceta. paNa zuM cete jyAM bebhAnapaNuM che ? AtmAno pradeza jyAre kaMpAyamAna nA thato hoya tyAre AtmA zuddha upayogamAM hoya. AtmAno pradeza kaMpAyamAna thAya, pahoLo thAya ane saMkocAya tyAre AtmA azuddha upayogamAM. praznakartA: AhAraka zarIrane sImaMdhara bhagavAna pAse mokale che ne zarIra ahIMyA paDyuM rahe che ? samuddhAta. AhAraka zarIrane sImaMdhara bhagavAna pAse mokale che tyAre AtmAnA pradezo laMbAve che ? dAdAzrI: e to jJAnI puruSanuM kAma, bIjA koInuM kAma nahIM. jyAre jJAnI puruSane potAne praznano javAba na jaDato hoya tyAre e baoNDI mokalIne tarata javAba maMgAvI le che. e khulAso tyAMthI lAvIne khulAso ahIMyA ApI de. praznakartA H tame evI rIte mokalo cho zarIrane ? ema vAta che. dAdAzrI amane to ema ne ema khabara Ave che, mokalato nathI. praznakartA: hA, A judA jogI. A kaMI peluM pUtaLuM-bUtaLuM kADhebADhe nahIM. A to ema ne ema lAve evA che. akrama, hA. dAdAzrI : e to zAstromAM to evuM lakhyuM che ke ahIM AgaLathI prakAza jAya. e baoNDI kADhe che, e kADhatA haze te kADhatA haze. amAre to prakAzaya nathI nIkaLato ne aMdhAruMya nathI nIkaLatuM. amane to ema ne ema khabara Ave che tyAMthI. tAra (TeligrAma) karatA hoyane evI rIte amane khabara Ave che.
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.2] tAbhimAM Atmapradezo tirAvaraNa tAbhitA ATha rUcaka pradezo tirAvaraNa praznakartA : zAstromAM je ATha rUcaka pradezo kahyA che te acala che ne bAkInA cala che, to e rUcaka pradezo kayA ? dAdAzrI : e to nAbhipradezanA kahyA che. nAbhi, ApaNI ghUMTI che ne, tenI pAse e pradezo che. e cokhkhA che, khullA che, tyAM karma nA baMdhAya. e ATha rUcaka pradezo nAbhimAM che. AtmA anaMta pradezI che, te dareka pradeze karma coMTelA che, jema jhADane lAkha coMTyuM hoya tema. paNa A nAbhinA pradezo khullA hoya. dareka jIvane A ATha pradezo khullA hoya che. AtmAne anaMtA pradezo che. ene kalaMka coMTelA che, te AtmAnA prakAzane bahAra javA detA nathI ane A ATha rUcaka pradezomAMthI kaMIka prakAza bahAra nIkaLe che. nAbhipradeza khullA eTale cAle saMsAra vyavahAra te ATha pradezo zuM kAma karI rahyA che ? ke jo A ATha pradezo AvarAI gayA hota to ApaNane ApaNuM ghara jaData ja nahIM, ApaNane ApaNI bairI nA jaData, ApaNA chokarAM jaData nahIM, kazuM jaData ja nahIM. bIje badhe AvaraNa AvI gayuM che paNa nAbhipradezanA ATha pradezo khullA
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.2] nAbhimAM Atmapradezo nirAvaraNa 259 che. eTale ApaNane A ghara paDe che ApaNuM. eTale vAIpha jaDe che, nahIM to vAIpha jaDe nahIM. sinemA jovA gayA hoya joDe, pachI pAchA nIkaLatI vakhate ApaNI vAIpha kyAM che jaDe nahIM ane vAIphane ApaNe jaDIe nahIM. eTale saMsAra calAvavA mATe A badhA jAnavaroneya nAbhipradeza khulluM hoya. jAnavaroya ghera pAchA Ave, eTaluM bhAna rahe che ene. nahIM to rAjA bahAra nIkaLyo eTale pachI konA gharamAM pesI jAya, jaDe nahIM pachI. hare-phare kharo paNa bhAna nA rahe. ughADI AMkhe hare-phare paNa enI vahu jatI hoya toya ene khabara nA paDe ke A mArI vahu jAya che te. A ghara AvyuM te mAruM ghara ke bIjAne kazI khabara nA paDe. eTalA rUcaka pradezo khullA che eTale A badhuM vyavahAra karI zake. ane kudaratano niyama ja evo che ke rUcaka pradezo khullA ja hoya jIva mAtrane, nahIM to badhuM AvaraNa phelAI jAya to tame dhaNIne nA oLakho, dhaNI tamane nA oLakhe. badhuM aMdhAruM ghora thaI jAya, bebhAna jIvo pharatA hoyane evuM lAge. A AvaraNa khulluM che ene lIdhe oLakhe che badhuM, pArakhe che. lAgaNIo badhuM ene lIdhe ja che. A mArI sALI thAya, A mArI mAsIsA thAya, A kAkIsAsu che. A badho bheda e eTalA ajavALAne lIdhe ja che badho. e kAyama ghoDAmAM, gadheDAmAM, badhAmAM hoya. tethI to ghoDo enA dhaNIne tyAM AvIne Ubho rahe. rUcaka pradeza AvaratA thaI jAya patharo praznakartA: ghaNA smRti bhUlI jAya che te ? dAdAzrI : emAM rUcaka pradezanuM nathI. rUcaka pradezanuM kaMI thAya to jaDa jevo thaI jAya. pelA to gAMDA jevuM bole, duniyAthI avaLuM bole ane rUcaka pradeza AvarAya to patharA jevo thaI jAya. dareka jIvane rUcaka pradeza AvarAya nahIM, tethI to bhAna rahe che. praznakartA: nAbhipradeza AgaLa bilakula AvaraNa nathI? bilakula cokhkho, ekadama ? dAdAzrI : eTaluM ja khulluM che ne eTalA ajavALAne lIdhe A cAle che gADuM. ene laIne A jagatanA vyavahAra, oLakhANa-pichANa thAya che.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26O AptavANI-14 (bhAga-5) A ATha pradezathI dareka jIvane gUMcavaNa nathI paDatI. have A ATha to bejhika opana ja che, paNa jeTalA pradeza khullA thAya teTalo prakAza vadhAre thAya. tAbhimAM AvaraNa Ave ja nahIM, eTalI mohanIyatI limiTa praznakartA: nAbhinuM ja kemanuM AvaraNa rahita che jarA samajAvone. dAdAzrI : A jIva mAtrane nAbhi hoya. nAbhi Ijha dha senTara oNpha dha baoNDI. kokane senTara kADhavuM hoya to nAbhi senTara che. tyAM AgaLa AtmAnA amuka pradezo zuddha che. e zuddha che tethI tamane evuM lAge che ke A phalANA bhaI AvyA. eTalI saMjJA rahe che ane e jo kadI tyAM AvaraNa pesI jAya. tyAM kaMI moha pesI jAya to pachI khabara ja nA paDe ke A koNa che ne koNa nahIM. eTale gharano vyavahAreya nA cAle, koI vyavahAra ja nA cAle. A loka to eTalA badhA mohI che ke ahIMthI ghera jAya to ghara jaDe nahIM evA mohI che. kyAMthI Avyo teya yAda nA rahe evA mohI jIvo A. eTale e ATha pradeza khullA che eTale ghera jaI zake che, badho vyavahAra kare che. praznakartA: A eka ja AdhAre ! dAdAzrI : bebhAnapaNAmAMya paNa A bhAna rahe. eTale A zarIramAM moha, mUchane hada ApI che ke sittera kroDA kroDI sAgara sudhI ja mUcha jaI zake. enI limiTane oLaMgI zake nahIM. eTale enI limiTa che, eka jAtanI. te ATalI limiTa sudhI moha mANasa karI zake, AthI vadhAre karI zake ja nahIM. tyAre limiTeDa moha che ? to kahe, hA, limiTeDa che. to ApaNe kahIe, hA, nirAMte moha kara. analimiTeDa hota tyAM pahoMcI ja nA vaLAyane ? have e limiTeDa nA hota to nAbhimAM hale che te AvaraNa thAta ne pachI kazuM ja jaDe nahIM. kyAMthI beThA che teya khabara nA hoya. kazuMya bhAna ja nA rahe. nAmanuM bhAna nA rahe ne bIjuM
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.2] nAbhimAM Atmapradezo nirAvaraNa 261 kazuMya. paNa tema bane ja nahIM, limiTamAM ja rahe. game eTalo moha TaoNpa sudhI pahoMcyo hoya paNa jyAM enI limiTa AvI ke pAcho Utare che. A badhuM niyamathI ja thAya che. niyamanI bahAra nA thAya. tyAre jo A kudarata, necara zabda vyavasthita che ke avyavasthita che? praznakartA : vyavasthita che. dAdAzrI: mUA ! moha, mUchanIya hada ? 'hA' kahe che. koI evo pAkyo nathI ke hadanI bahAra mUcha karI zake. ane chatAM AvuM sAMbhaLeluM nA hoyane ! tuM jANe ke jeTalI mUcha karavI hoya, moha karavo hoya eTalo karI zakAya. tyAre kahe, e bApAno mAla nathI, ATale hada sudhI ja karI zakaze. jo necara kevI DAhI che ! nahIM to tamArI A daMTImAM AvaraNa thaI jAyane, eTale pachI kazuM khabara ja nA paDe. eTale nAbhipradeza khullA che. te koIne baMdha thAya evuM che ja nahIM. koI paNa upAye tyAM AvaraNa Ave evuM nathI. tyAM AvaraNa AvatA pahelA narkagatimAM jAya, bIjI gatimAM jAya, paNa tyAM AvaraNa ja AvatA pahelA UDI jAya. enI limiTa che tyAM sudhInI. A badhuM mohanuM sAmrAjya. mohanA AdhAre to narkagatine ! devagati e moha judA prakArano che, narkagati e judA prakArano moha che, jAnavaragatino moha judA prakArano, manuSyagatino moha judA prakArano che ane nirmohIno mokSa. avyavahAra-ekendriya badhAnA ATha pradezo khullA praznakartA: A ATha rUcaka pradezo kahyA, vadhumAM vadhu karma jIva bAMdhI zake enI limiTa hada ATha rUcaka pradezonA khullApaNAnI kahI, ahIMyA nAbhinI pAse. te tyAM avyavahAra rAzimAM lAgu nathI paDatI ? dAdAzrI : tyAM kharIne ! tyAM lAgu hoya paNa upacAra nathIne koI jAtano ! e to evA ja badhA jIvo che, paNa tyAM upacArika vyavahAra nathI ane anupacArika vyavahAra nathI. ApaNe tyAM anupacArika
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 AptavANI-14 (bhAga-2) vyavahAreya che ane upacArika vyavahAraya che. A deha badhuM anupacArika vyavahAra kahevAya. potAne upacAra nathI karavo paDyo. praznakartA H A ekendriya jIvane paNa ATha rUcaka pradezo khullA hoya? dAdAzrI : badhAne, jIva mAtrane. praznakartA H emane paNa A pradeza cokhkhA hoya ? dAdAzrI : cokhA hoya, to ja ene kaMIka bhAna rahe, nahIM to bhAna ja nA rahene ! e pachI jhADa lIluM dekhAya ja nahIM, bhAna nA rahe to. rUpALuM je dekhAya che te nA dekhAya. te che IndriyonA kAraNe praznakartA pradezo je khullA che to ghaNI vakhate koI manuSya mRtyune Are hoya, bebhAna avasthAmAM, tyAre ApaNe ema kahIe ke A tArI dIkarI AvI che to oLakhe nahIM, A tArI vahu AvI che, to e oLakhe nahIM to pradeza baMdha thaI gayA hoya e vakhate ? dAdAzrI : nA, pradeza khullA hoya. praznakartA to oLakhe kema nahIM ? dAdAzrI: A oLakhe te to IndriyathI oLakhe che badhuM. te Indriyo badhI khalAsa thAya eTale nA oLakhAya. praznakartA H eTale IndriyonA kAraNene ? pradezanA kAraNe nahIM ? dAdAzrI : pradeza to kazo eno AghopAcho thato ja nathI. mahIM khAlI kare AtmA, eTale e badhuM khAlI thaI jAya. rUcaka tirAvaraNa to cAle vyavahAra, paNa ta thAya kevaLajJAta praznakartA : zAstro ema kahe che ke AtmAnA ATha rUcaka pradezo
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.2] nAbhimAM Atmapradezo nirAvaraNa che emAM karmo lAgatA nathI. je zuddha pradeza che e zuddha ja che, to pachI tyAMthI kevaLajJAna kema nathI thaI jatuM ? 263 dAdAzrI : nA thaI jAya. e to phakta A vyavahAra sArI rIte cAle eTalA mATe ja che. A rUcaka pradezomAM ja AvaraNa nathI lAgatuM paNa bIje badhe dareka pradeze AvaraNa lAgeluM ne AvaraNa badhe prasare che. te AvaraNa badhe pradeze chUTe to kevaLajJAna thAya. AtmAnA anaMta pradezomAM ATalA rUcaka pradezo pUratuM ja AvaraNa nathI ane te pahelethI vyavahAra cAlu rahyo che. praznakartA : mAro khAsa prazna e che ke A je ATha rUcaka pradezo zuddha khullA che, saMpUrNa zuddhabhAve che to e tyAM kevaLajJAna kema pragaTa nA thAya ? dAdAzrI : kevaLajJAna eTale zuM ke badhA pradezo khullA thAya. AvaraNa rahita thAya to enuM nAma kevaLajJAna. praznakartA : AtmAnA je pradezo zuddha hoya te tyAM kevaLajJAna svarUpa hoya ? dAdAzrI : nA, dareka jIva mAtrane nAbhipradezamAM ATha rUcaka pradezo khullA hoya. te enI upara AvaraNa ja nA Ave. eTale emanA manamAM evuM haze ke A ja kevaLajJAna haze. AmAMthI ja kevaLajJAna zarU thAya. tyAre kahe, nA. e zene mATe che e tame samajo. A badho saMsAravyavahAra e rUcaka pradezone lIdhe cAle che ane pachI badhethI jema jema AvaraNa khasatuM jAya, jeTaluM AvaraNa khase eTaluM samyakatva UbhuM thAya. jeTaluM AvaraNa khase e kramika mArgamAM samyak buddhithI samyak darzana UbhuM thAya. ane akramamAM AtmAnuM jJAna ame karAvIe tyAre AvaraNa amuka bhAga tUTe, te evuM tUTe ke Ama potAne potAnuM jJAna rahe ane bIjAnuMya jJAna rahe. pote potAne jANe ane bIjAneya paNa jANe evuM jJAna hAjara thAya, sva-para prakAzaka thAya. e rUcaka pradezo tA joI zakAya, carmacakSu thakI praznakartA : e ATha kayA kayA rUcaka pradezo ?
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : ATha pradezo khullA che. e pradezo AMkhathI dekhI nA zakAya, eTale zI rIte joI zakazo tame ? enI kazI kathA hoya nahIM, nAbhinAmAM pradezo che. enA nAma nA hoya. ane tame nAma jANIne karazo zuM ? AvA AtmA sivAya bIjA prazno pUchavAne e navarAzanI nizAnI. vagara kAmanuM, jenI kazI jarUra nathI, ApaNe jarUriyAta e ja prazno pUchavA. ApaNe ahIMthI javuM hoya dAdara, ane pachI pUchIe ke parela zuM? kyAMthI javAya ? alyA mUA, dAdaranI vAta pUchane, nahIM to dAdara rahI jaze tAruM. dAdara javuM hoya to parelanuM hau pUchI le, majhagAmanuM hau pUchI le. are mUA, badhuM nA pUchIza. praznakartA H ATha rUcaka pradezo e ATha karmonI vargaNAthI thayelA che? dAdAzrI : nA, nA, e to judA che. ATha karmanI vargaNA judI ane Aya judA.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.3] pratyeka pradeza tirAvaraNa thaye kevaLajJAta anaMta pradezo upara ataMta bhede AvaraNa praznakartA : jJAna badhuM anaMta pradezomAM dabAyeluM che ? dAdAzrI : jeTalA manuSyo che, eTaluM jJAna che eka AtmAmAM jeTalA jIvo che eTalA badhAnuM jJAna che. paNa e dabAyeluM che, AvarAyeluM che. AtmA upara AvaraNa je lAgeluM che te anaMta bhede che. Akho AtmA ja AvarAyelo che. anaMta jAtanA jJAna tenA para anaMta jAtanA AvaraNa Ave eTale anaMta vahema utpanna thAya. jema pIpaLAnI DALI upara AkhIya lAkha bharelI hoya, te narI lAkha bharelI hovAthI DALI cokhkhI dekhAtI nathI tevI rIte AtmAnI upara anaMta pradezoe AvaraNa hovAthI tenI zaktio dekhAtI nathI. A jhADanI chAla para lAkha coTe tema dareka pradeze karma coTelA che. anaMta pradezI AtmA ane eka-eka pradeze karmanA paramANu coMTelA che badhA. jema ApaNe magaphaLI upara khAMDa caDhAvIne halAvI halAvIne sAkariyA banAvIe chIe ne? tevI rIte A prakRti rAta-dahADo hAlyA
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) ja kare che. te AmAMya jene khAMDa caDhI gaI te badhuM AvarAyuM, ne jeTaluM bAkI rahI gayuM tenuM teTaluM rahI gayuM. 266 anaMta pradezo upara anaMta AvaraNo coMTelA hoya che. eka-eka pradeze eka-eka AvaraNa coMTeluM che. e AvaraNane laIne dekhAtuM nathI. nahIM to dareka pradeze jJAna che paNa je pradeza para AvaraNa che, e pradezanuM jJAna ene dekhAya nahIM. 'huM karuM chuM' e Aropita bhAvathI pradeza AvarAya praznakartA : e pradezo AvarAya che kevI rIte ? dAdAzrI : e pradezo AvarAya che karmo kare che ne tethI. karma kone kahevAya ke Aropita bhAvathI je kare che, tenAthI karmo coMTe. eka to kare che bIjo ane 'meM karyuM' kahe che. A vakIla thAya che te teno teTalo prakAza khullo thayo, te pramANe kAma thayuM. te kahe ke 'huM calAvuM chuM.' 'meM karyuM' paNa A to pradeza khullA thayA teTaluM ja thAya. eTale zikSArUpe ene Dabala AvaraNa AvI jAya che, ema Akho AtmA badhethI AvaraNomAM DhaMkAI jAya che. A 'huM karuM chuM' kahyuM ke jJAna upara AvaraNa coMTyA. temAM buddhi bhaLe. prakAzanA goLA upara kapaDuM bAMdho tema AtmAnA jJAna upara buddhino paDado che. jema jema huMpaNuM chUTatuM jAya, tema tema karma kalaMka dUra thato jAya. tema anaMta jJAna Ave, anaMta darzana Ave. anAdi kALathI badhA ja pradezo upara karma kalaMka coMTatA ja AvyA che. AvA karma kalaMka coMTelA che, pachI AtmAnI zakti zI rIte jaNAya ? keTalAkane to jJAna upara AvaraNa hoya che ane buddhi upara paNa AvaraNa pharI vaLe che. keTalAkane pUrvabhava paNa mAnyAmAM nathI AvatA, tene keTalA badhA karmanA AvaraNa, bhavobhava coMTatA AvatA haze ? jJeyate jJAyaka mAtavAthI anaMta zakti AvarAya AtmAnA anaMta pradezo che ne eka-eka pradeze anaMta-anaMta jJAyakazakti che. paNa zeyane jJAyaka mAne che tethI AtmAnA pradezo 52 karma
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.3] pratyeka pradeza nirAvaraNa thaye kevaLajJAna kalaMka lAge che. tenAthI potAnI anaMta zakti AvarAya che. A ghaDAnI aMdara lAITa hoya ane tenuM moDhuM baMdha karyuM hoya to lAITa nA Ave. praznakartA : dAdA, jJAnamAM karma AvaraNa breInamAM haze, breInanI aMdara ? 267 dAdAzrI : nA, badheya, AkhA zarIramAM. ahIM hau AvaraNa, ahIM hau AvaraNa. AtmAnA badhA pradezomAM, breIna ekalAmAM nathI. AkhA zarIramAM AtmAnA pradezo che ane e pradezo upara ja A badhuM coMTeluM che, nahIM to ahIMthI hau jJAna dekhAya. ahIMthI jo AvaraNa khule to ahIMthI hau dekhAya. breIna to eka mizanarI che. praznakartA H e AvaraNa kADhatA keTalo samaya lAge ? dAdAzrI : eka-eka AvaraNa kADhavA hajAro avatAra lAge. A to badhA pradezothI AvaraNa dUra thAya to prakAza thAya. jJAtIkRpAe nirAvaraNa thAya pradezo praznakartA H AtmA uparanA e AvaraNo kevI rIte dUra thAya ? dAdAzrI : e to jJAnIkRpA thAya ane ahIM satsaMgamAM AvavAthI AvaraNo tUTatA jAya, tema pradezo khullA thAya ne zaktio vyakta thAya. jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa ema AvaraNothI AtmAnuM 'lAITa' rokAyeluM hoya. 'jJAnI puruSa'nA to badhA ja AvaraNa tUTI gayA hoya, tethI bhagavAna saMpUrNa prakAzamAna thayA che ! saMpUrNa nirAvaraNIya thaI jAya to pote ja paramAtmA che. siddhone dareke dareka pradeza khullA hoya. pradeze pradeze potAnuM anaMta jJAna, anaMta darzana ane anaMta sukha hoya ! paNa kyAM gayuM ApaNuM e sukha ? 'svarUpajJAna' maLyA pachI jema jema Atmapradezo nirAvaraNa thatA jAya tema tema AnaMda vadhato jAya. paheluM svarUpanuM jJAna jANavuM e ja jJAnAvaraNa badhuM tUTyuM kahevAya. pachI to enI meLe karmo badhA khasene, tema tema badho ukela Avato thAya. anaMta pradezo para badhA karmanA AvaraNo che, eTale prakAza nA pAmene ?
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) jema jema badhA AvaraNa tUTatA jAya, jema jema phAIlono nikAla thato jAya, tema tema pradezo khulatA jAya. 268 AtmAnA anaMta pradezo e anaMta vaLagADa eTale A bodhakaLA ane jJAnakaLA hoya to chUTAya. mahAtmAte nirAvaraNa thatuM jAya, tema prakAza vadhato jAya AtmAnA anaMta pradezo che te badhA para AvaraNa che. te jJAna ApyuM che te dahADe dahADe AvaraNa jema tUTatA jAya tema prakAza vadhato jAya ne doSo dekhAya. jeTalA doSa dekhAyA teTalA nAzI jAya. ne A AkhuM doSonuM pUtaLuM che, te badhA doSa pUrA thAya pachI mokSa ! A AtmAnuM jJAna maLyA pachI karma nirjarA thatA jAya, tema tema karma kalaMka dUra thatA jAya, tema tema AtmAno prakAza maLato jAya. tema jJAna prakAzamAna thAya. koIne sAkSAtkAra jaladI thayelo ja nahIM. sAkSAtkAra thAya to sAkSAt phaLa maLe ja ane anubhUti phaLamAM cAkhe ja. AtmAnI zakti anaMta che. jema karma kalaMka tUTatA jAya, tema tame DhIMcaNe lIMbuM copaDo toya tamane khATuM lAge eTalI zakti pedA thAya. jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa jema jema tUTaze tema tema ukela Avaze. mane to AkhI duniyA dekhAya che. jyAM AvaraNa tUTyuM tyAM badhuM dekhAya. praznakartA H amArA keTalA pradezo khulI gayA haze aMdara ? mane dekhAtA nathI. dAdAzrI : badhA bahu khulI gayA che. paNa te haju dekhAtA vAra lAgene ! badhuM AvaraNa tUTe tyAre e dekhAya. tane mahIM dekhAtuM nathI thoDuM ghaNuM ? praznakartA H Ama lAITa AvI khabara paDe. dAdAzrI : e AnaMda vadhe che ? bahu ja ? praznakartA : hA, dAdA.
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.3] pratyeka pradeza nirAvaraNa thaye kevaLajJAna 269 jJAnaprAtithI baMdhata TaLatA, AvarAya nahIM pradezo praznakartA AnaMdamAM ne AnaMdamAM dAdA bhUlAtA ja nathI. dAdAzrI : kalAka-be kalAka sudhI yAda rahyA kare sAmaTA, bIjI koI vastu evI nathI. dhaNIye yAda nA rahene, baLyuM. ekano eka dhaNI hoya, navonakora hoya, toye nA yAda rahene ! kAraNa ke mUcha bajAra che. bIjI vastu jue ke tyAM bhUle, trIjI vastu joI to tyAM bhUle. kerIo joI to kerImAM bhUle, zAka jue to zAkamAM bhUle ke A TAmeTA sArA che. bhUlavAnA sAdhana badhA bahu che. mUrchAnA sAdhana eTalA badhA che ke mANasane kazuM vastu kalAka-be kalAka yAda nA rahe ane evI mUrchAnA sthAnakamAM A dAdA yAda rahe. kaI zaktithI yAda rahe che e ajAyabI ja che, e jovAnuM che. ane e rahyuM eTale ApaNane khAtarI thaI gaI ke AvaraNo bhAMgIne bhUkkA thaI jaze. eTale zuM ? badhA pudgala pradezo toDIne bhUkkA kADhI nAkhaze. lAkha varSe tapa kare toye bhUkkA nA nIkaLe ne AnAthI bhUkkA nIkaLI jAya. pahelA lAkho varSo jIvatA hatAne, te lAkho varSa tapa karatA hatA. te tapa karene, te pelA pradezo khullA thAya. te pachI pAchuM enuM puNya baMdhAya eTale pachI AvarAya. ahIMyA A baMdhana nahIM thavAnuMne ! eTale AvarAya nahIM pharI. peluM khulluM thAya ne AvaraNa thAya, khulluM thAya ne AvaraNa thAya. A kazuM AvarAya nahIM, pachI kAma ja nIkaLI jAya. dAdAtA tididhyAsane nIkaLI jAya kAma praznakartA : dAdAnuM smaraNa kayA svarUpe rahevuM joIe ? dAdAzrI : je svarUpe rahe dAdA, lakSamAM yAda rahevuM joIe. svarUpabarUpano kazo vAMdho nahIM. svarUpa to jo nididhyAsana svarUpe rahene, to to bahu uttama kAma kADhI nAkhe. paNa eTaluM badhuM nA rahe, mANasanuM gajuM nahIM. pA eka kalAka rAkhI zakIe, dasa miniTa rAkhI zake, aDadho kalAka rAkhI zake paNa evuM gajuM nahIM mANasanuM. nahIM to to kAma ja kADhI nAkhene ! roja eka kalAka nididhyAsana tarIke ATalo bhAga dekhAya to kAma ja nIkaLI jAya.
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27) AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA H ame to jeTalI vAra vAta karIe teTalI vAra dAdA barAbara ja dekhAya to ? dAdAzrI: e barobara che paNa e nididhyAsana nA kahevAya. e to sahaja, premathI tamane dekhAya. nididhyAsanamAM to puruSArtha karavo paDe. keTalAka mANasa kahe ke nididhyAsanamAM A tamAro uparano (mukhAraviMdano) bhAga nathI dekhAto, ATalo ja dekhAya che. meM kahyuM, jeTalo dekhAya teTalo te Akho ja che ema mAnaje. bhAga ocho-vadhato dekhAya teno vAMdho nathI paNa dAdAnuM mukhAraviMda dekhAvuM joIe. ochuM-vadhatuM koNa dekhADe che ? buddhi vacce Dakhala kare che. e svapnAmAM buddhi nA hoya te sarasa dekhADe. svapnAmAM buddhi Dakhala nahIM karavAnI. kAraNa ke UMghamAM buddhi UMghI jAya. eTale Dakhala nahIM. atyAre jAgatA Dakhala thAya. AtmaguNotA dhyAne khulatA jAya pradezo praznakartA potAnA guNadharma, anaMta jJAna-anaMta darzana tenuM dhyAna kare to te pradezo khullA thAya ? dAdAzrI : thAya, avazya thAya. AtmAnA guNo jeTalA jANyA teTalAnuM dhyAna kare to teTalA AtmAnA pradeza khullA thatA jAya, tema tema jJAnaprakAze ne tema tema AnaMda vadhato jAya. praznakartA : dAdA, have to evuM lAge che ke prabhunuM sAmrAjya, zuddhAtmAnuM sAmrAjya hoya tyAM kazuMye AvuMpAchuM thAya nahIM, peTamAM pANIya hAle nahIM. tAva Ave, deha javAno thAya, deha rahevAno thAya toya mahIM hAle nahIM. kazI Dakhala ja nahIMne ! potAnuM zuM javAnuM? jAya to pADozInuM jAya ! dAdAzrI : AtmAne AtmA thayA pachI have jAya to konuM javAnuM? emAM tamAre to zuM jAya ? tamArA anaMta pradezomAMthI pradeza AghopAcho thAya evuM nathI. kAraNa ke enA pIsisa thAya evuM nathI ke ene kazo cepa aDe evo nathI. jAya to bhAgIdAranuM jaze, pADozInuM. have khoTa konI javAnI hatI ? hArTa baMdha thaI jAya to pADozInuM thAya ke tamAruM?
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.3] pratyeka pradeza nirAvaraNa thaye kevaLajJAna 271 praznakartA H dAdA, A mahAtmA bole che paNa e mane eTaluM badhuM saheluM nathI lAgatuM. dAdAzrI : saheluM nathI e to, chatAMya saheluM thaze eka dahADo. saheluM to, ekadama kyAMthI hoya saheluM ? ekadama saheluM hoya ? paNa A vAta sAMbhaLatA sAMbhaLatA saheluM thaI jaze. ane nahIM toya pADozInuM javAnuM ne kharekharI vAta to samajAya evI che ne ? praznakartA : nizcayamAM A vAta samajAya jAya che, pachI vyavahAramAM rahe che bAkI. dAdAzrI : vyavahAra e ja pADozI. anaMta pradeze AtmAnubhava pachI kharo zuddha upayoga A dehamAM zuM zuM thaI jAya te kazuM ja kahevAya nahIM. ApaNA potAnA pradezane kaMI ja thAya tema nathI. ema ne ema AtmA prApta thAya evo nathI. thaI gayelo hoya AtmA paNa enuM badhuM e anubhava to thavuM ja jozene ! enA badhA pradezo je ajJAna mAnyatAthI verAyelA che chUTA, te bhegA thavA joIze ne ! anaMta pradezo, enI para AvaraNanA je DAgha che e dhovA paDaze ne? eka pradezavALo ocho che? anaMta pradezavALo AtmA ! eTale Ama joDe besI besIne vAto karatA karatA niveDo AvI jAya. dAdAjInA kahelA zabdo, tenuM lakSa rAkhuM e badhI jAgRti. e caDhatI jAya jAgRti, paNa ene upayoga nA kahevAya. kAle jAgRti sArI rahI ema kahevAya, paNa ene kaMI mULa vastu, upayoga nA kahevAya. praznakartA eTale mULa jagyAe haju upayoga beTho nathI ? dAdAzrI mULa jagyAe vastu bhegI thavI muzkela che. e to jeTaluM lakSa beThuM che eTaluM ja e. eno anubhava thayA vagara to upayoga kema utpanna thAya? "A huM chuM enuM pramANa saheje badalAvuM nA joIe, enA
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 AptavANI-14 (bhAga-5) anaMta pradezo sahita ! haju to mahIM mAnyatAmAM bhUleya thAya vakhate. A AtmA haze ke pelo haze ? thoDuM thoDuM mahIM bhUlacUka thAya, bheLaseLa thaI jAya. praznakartA ane pAchI pelI asaro mahIM thAya che tyAM sudhI to bhUla kharI ja ne ? dAdAzrI haM... eTale e mULa vastu judI che. mULa vastu anaMtA pradezo sahita bilakula cokhkhI, kliyara che ane te pramANe ja hoya. tyAra pachI upayoga kharo thAya, zuddha upayoga. tyAM sudhIno zuddha upayoga che, e aMze thoDoka, haju e ahIM Avelo joI zake ane AjubAjunA sarkalamAM Avelo joI zake. e jAgRti kahevAya badhI, paNa tadana zuddha upayoga nA kahevAya. zuddha upayoga to bahu UMcI vastu. praznakartA eTale atyAra sudhI evuM banatuM AvyuM che ke amuka je sUjha paDe te pachI pariNAma pAme, pachI e bAjunI vicAraNA baMdha thAya. pachI navI sUjha paDe. e phiTa thAya pachI e baMdha thAya ne pachI navI paDe, tyAre ema thAya ke A zuM haze ? dAdAzrI anaMtA pradeza che ne eka-eka pradeza khule che. khulatA jAya che pradezo. Atmasanmukha thatA thayo Atmapradezone jotAro praznakartA: dAdA, je pelI vAta hatIne ke Atmasanmukha banI gayo ne Atmapradezo joI rahyo. dAdAzrI : pahelA deha sammukha joto hatone, e ja have A Atmapradezone jonAro thayo. praznakartA e Atmapradezone jonAro koNa ? dAdAzrI : pote potAnuM svarUpa to hoyane ! ene pote ja jANakAra hoya. pahelA kyAM dRSTi hatI ?
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15.3] pratyeka pradeza nirAvaraNa thaye kevaLajJAna praznakartA : pudgalamAM. dAdAzrI : have sanmukha kyAM thaI ? praznakartA : Atmasanmukha. 273 dAdAzrI : pahelA pudgala sanmukha hatI, e bAju dRSTi hatI, e have Atmasanmukha thaI. e pahelA pudgalanA pradeza joto hato ne have AtmAnA pradeza jue. praznakartA : AtmAnA pradezo kayA kayA ? dAdAzrI : anaMta pradezI AtmA. praznakartA : eTale emAM zuM jue ema ? dAdAzrI : dareka pradezamAM jJAna che. eka ja prakAranuM jJAna nathI A. dareka jAtanuM AmAM dekhAya, kevaLajJAna ! praznakartA : dAdA, have Ape AtmA to Apyo, zuddhAtmA thaI gayA, jJAtAbhAva Avyo, e anubhavamAM Ave che. have anaMta pradezonI je vAta che, e anaMta pradezo kayA ? e pradezamAM pravezyo, pachI bIjAmAM pravezyo, pachI trIjAmAM pravezyo, enuM kaMI pramANa kharuM ? dAdAzrI : tamAre je bAkI rahyuM che ene ne anaMta pradezIne levAdevAya nathI. have je tamAre IcchAo che ane je tamAre bAkI rahelA karmo che, bIjuM kazuM nahIM. ene levAdevA nathI. bIjuM badhuM jatuM rahyuM. praznakartA : basa, basa, mAre e ja jANavuM hatuM. dAdAzrI : corI karavAnuM jJAna, badamAzI karavAnuM jJAna hoya evA badhA jJAna hatA, e jatA rahyA. dareka tirAvaraNIya pradezane anubhave kevaLajJAtI praznakartA H bIjuM e samajavuM hatuM ke kevaLajJAnInA badhA pradezonA AvaraNa nIkaLI jAya ?
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 AptavANI-14 (bhAga-) dAdAzrI : badhAya, badhA khullA, paNa e vagara kAmanuM nA jue. upayoga bagaDene ! eTale badhe zuddha ja jue. praznakartA: e AtmAnA eka-eka paryAyano anubhava kahevAya ? dAdAzrI: hA, eka-eka pradezano. dareke dareka pradezano. anaMta pradezI AtmA, te dareka pradezano anubhava, eTale vijJAna ghana. tame emAM peThA eTale tamane e ja thavAnuM, bIjuM kazuM thavAnuM nahIM. ne ema thatuM thatuM thatuM jyAre A badho mAla nIkaLI jaze... praznakartA: eTale pelo eka-eka pradezano anubhava thato jaze? dAdAzrI : hA, thato jaze. praznakartA : pachI tyAM siddhagatimAM anaMta pradezano upayoga kevI rIte thAya che ? dAdAzrI : tyAM dekhAya evA zarIra nathI, paNa joIe to eka ja lAge. paNa siddha mATe anaMta pradezo che. eTale dareka siddho mATe anaMta pradezo guNyA anaMta pradezo guNyA anaMta pradezo che. anaMta pradezo gaNAya eTale emane anaMta jJAna. emane anaMta pradezo jovAnA hoya che, eTale emane jJAtA-draSTApadamAM rahevAnuM.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] saMkoca-vikAsazIla AtmAnuM rUpa badhAmAM sarakhuM, phera saMkoca-vikAsamAM praznakartA: tame kaho cho ke AtmAne tame joI zako cho, to tame kayA rUpamAM joI zako cho ene ? dAdAzrI : enuM je rUpa che e rUpamAM ja joI zakuM chuM. praznakartA rUpa kevuM che ane zuM che ? badhAnuM sarakhuM che ? dAdAzrI : badhAnuM sarakhuM. gAya, gadheDo, kUtaro, bheMsa, jhADapAna emAM phera nathI, enA saMkoca-vikAsamAM phera che. tethI A hAthI hoya to eTalo badho vikAsa thayelo hoya, kIDI hoya to saMkoca thayelo hoya basa. enuM e ja che, eka ja jAtanuM. praznakartA H dAdA, e vadhAre samajAvazo. dAdAzrI : AtmA bhAjananA pramANamAM saMkoca-vikAsa kare che, bhAjana pramANe prakAza kare. AtmA to prakAzasvarUpa che. prakAzasvarUpa eTale ghaDAmAM mUko to ghaDA jeTalo lAge ane pachI AvaDA moTA ghaDAmAM laTakAvo eTale evaDomAM lAge. eTale jevo ghaDo e pramANe thaI jAya.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 AptavANI-14 (bhAga-5) A lAITa che ne te sono goLo hoya, tene ATalA mATalAnI mahIM, mATaluM Ama dabAvI dIdho to sono goLo emAMthI bahAra nIkaLe nahIMne ajavALuM ! pachI have mATaluM AvaDuM hoya to ? toya sono goLo mahIM evI rIte saMkoca-vikAsa thaI zake ! A AtmAno prakAza saMkoca-vikAsa thaI zakene, kAraNa ke eye prakAza ja che. praznakartA : saccidAnaMda svarUpa prakAza ? dAdAzrI : hA, saccidAnaMda, sacit AnaMda. nirAkAra hovA chatAM AvaraNa pramANe dekhAya AkAra praznakartA: AtmAnuM ja svarUpa je che te svarUpanI daSTie nirAkAra che paraMtu jo zarIramAM hoya to enI laMbAI-pahoLAI kevI rIte che ? dAdAzrI : AtmA nirAkArI hovA chatAM dehAkAre che. je bhAga upara AvaraNa che te bhAgamAM AtmA che, teno AkAra dekhAya che. jo nirAvaraNa hoya to deha nA dekhAta. e zarIranA AkAre rahe che. hAthImAM jAya che tyAre hAthI jevaDo thAya che, kIDImAM jAya tyAre kIDI jevaDo ane mANasamAM Ave tyAre mANasa jevaDo thaI jAya che. AtmAnuM to deha pramANa che. e saMkoca-vikAsa thAya te keTalo moTo ? ke A dariyAmAM moTI-moTI vhela mAchalI che evo thaI jAya ke hAthI jevo thaI jAya. praznakartA: saMkoca-vikAsa thAya eTale nAno-moTo lAge ApaNane. dAdAzrI AtmA nAnoya nathI, moToya nathI, bhAre nathI, halako nathI. kazuM ja nathI AvuM, paNa AtmA to enA e ja svabhAvamAM che. saMkoca-vikAsazIla saMsArI avasthAmAM, siddha avasthAmAM nahIM AtmA arUpI che. je jevo deha hoya tenI mahIM te, te rUpa thaI
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] saMkoca-vikAsazIla jAya evo che. saMkoca-vikAsanuM sAdhana che eTale saMkoceya pAme ne vikAsa paNa thaI jAya. 277 praznakartA : arUpI che to saMkoca-vikAsa kevI rIte ? dAdAzrI : ApaNe koI vastu (phuggA)mAM havA bharI hoya ne te pachI havAne presa karIe ApaNe, to presa thaI zake che ? praznakartA : hA, presa thaI jAya, kampresibala. dAdAzrI : eTale saMkoca thaI zake, ene presa kare to... pAchuM tyAM presa kareluM kADhI nAkhIe to vikAsa thAyane ? evuM cetana jyAM sudhI saMsAradazAmAM che, tyAM sudhI saMkoca-vikAsavALuM che. saMkoca-vikAsa eTale saMkocAI jAya ane vikAsa pAmI jAya. moTo deha hoya to vikAsa pAme, nAno deha hoya to saMkocAI jAya. paNa e Akho ja AtmA. emAMya Akho ane A khoLiyAmAMya AtmA Akho. praznakartA : AtmA saMkoca pAme che ane vikAsa pAme che e jarA vigatavAra samajAvo. dAdAzrI : evuM che ne ke manuSya lAIphamAM karmo baMdhAya che, karmo. bIjI koI evI lAIpha nathI jyAM karma baMdhAtuM hoya. devaloko karmamAMthI chUTI rahyA che, jAnavaro karmamAMthI chUTI rahyA che, narkagatinA loko karmamAMthI chUTI rahyA che ane ApaNe have A karmamAMthI chUTI rahyA chIe ne pAchA navA bAMdhI rahyA chIe, e bannemAM ApaNe ja chIe. eTale A manuSya loko karma bAMdhI zake che. have eNe A evA karma bAMdhyA ke hAthIno avatAra Ave to e hAthI jevaDo vikAsa thaI jAya che. ane kIDImAM jAya tyAre saMkoceya thAya che. tevI rIte jyAM jAya ane je javAnuM thAya che e tyAM saMkoca-vikAsa eno svabhAva che. saMsArIdazAmAM, pachI tyAM AgaLa (siddhakSetramAM) nahIM. tyAM kaMI saMkoca-vikAsa nahIM. saMsArI avasthAmAM jema karma vadhAre cIkaNAM hoya ane nAlAyaka karmo hoya, kharAba karmo hoya tyAre nAno deha maLe ane moTo deha e ochA
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) karmonuM sAdhana. A kIDI bahu daMzIlI hoya. e badhA nAnA-nAnA jIvaDAM badhA DaMkhIlA bahu hoya ane hAthI evo daMzIlo nA hoya. 278 jyAM sudhI dehadhArI che, jyAM sudhI saMsAradazA che tyAM sudhI saMkocavikAsanuM sAdhana che ane saMsAradazA khalAsa thaI gaI, eTale eka ja svarUpa. pachI manuSyanA je dehe chuTakAro thayo e pramANa dehanuM mApa rahe, pachI e saMkoca-vikAsa nahIM. siddhakSetramAM pariNAma, chellA dehatA bhAjata pramANe praznakartA : AtmA bhAjananA AdhAre saMkoca-vikAsa pAme che, paNa bhAjana ja nA hoya to ? dAdAzrI : bhAjana nA hoya to AkhAya lokamAM prakAze ane siddhakSetramAM to e je bhAjanamAMthI mukta thayo, to te bhAjananA pramANamAM hoya. praznakartA : siddhakSetramAM bhAjana pramANe AtmA hoya che ? dAdAzrI : e chellA dehanA bhAjana pramANe hoya. chello deha je AkArano hoya, tenAthI thoDoka ja ocho hoya. mAtra zarIramAM jeTalo avakAza che teTalo saMkocAI jAya che. pachI to je chellA dehe je prApta thayuMne, e dehanuM parimANa rahe che tyAM. praznakartA : chellA dehanuM ? dAdAzrI : hA, te RSabhadevanuM joyuM hoya to kevaDuM moTuM ane A nAnuM-nAnuM ! je dehe eno mokSa thayo, te dehanA parimANa hoya. praznakartA : eTale siddhagatimAM e parimANamAM hoya. dAdAzrI hA. AtmA karatA AkAza tattva moTuM praznakartA : A vikAsa thayo ne A saMkoca thayo, to A bahAranI je spesa che, te AtmA karatA moTI thaI nA kahevAya ?
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] saMkoca-vikAsazIla dAdAzrI : e to moTI che ja ne, pahelethI ja e moTI che ja ne ! gharamAM rahenArAnuM ghara moTuM ja hoyane haMmezAM, rahenAra vyakti karatA ? 279 praznakartA : to pachI AkAza tattva moTuM kahevAya, AtmA karatA ? : dAdAzrI : AkAza, A keTalA badhA AtmA enI mahIM rahyA che, toya AkAza moTuM che eTaluM. gharamAM rahenAro mANasa ane ghara emAM moTuM koNa ? praznakartA H e to Ama jovA jAya to ghara ja moTuM kahevAya ne ! dAdAzrI : te Aya AkAza to bahu moTuM che. AkAzamAM te hisAba vagaranuM moTuM che. badhAya AtmA AmAM samAI gayA che, toya e moTuM rahe che. punarjanma vakhate RNAnubaMdha pramANe thAya lAMbo praznakartA : A jyAre vyakti dehavilaya pAme tyAre AtmA tarata janama le che ? keTalI vAra lAge che te samajAvazo. dAdAzrI : dareka AtmA tyAM yoni taiyAra thaI gaI hoya, tyAM raheThANa taiyAra thaI gayuM hoya, kholI taiyAra thaI gaI hoyane, kabajo maLI jAya evo hoya, te dahADe ja ahIMthI e nIkaLe. te ahIMthI nIkaLe ne tyAM pahoMce, keTalAka ahIM paNa hoya ne tyAM paNa hoya, eTalA badhA lAMbA thAya. kAraNa ke AtmA saMkoca-vikAsavALo che. eTale tyAMya gayo hoya jIva ane ahIMyAya jIva hoya. ahIM jato hoya, tyAM AgaLa Avato hoya. praznakartA : deha chUTe te vakhate eka cheDo ahIMyAM hoya ne bIjo cheDo paMjAba hoya evuM kahe che, e kaI rIte e samajAvo. dAdAzrI : AtmA saMkoca-vikAsanuM bhAjana che, eTale game eTalo lAMbo thAya. te jyAM RNAnubaMdha hoyane tyAM javuM paDene ? tyAre ahIMthI kaMI ocho page cAlIne javAno che ? ene paga ne A sthULa zarIra che ja nahIMne !
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA H to be jagyAe rahI zake ? dAdAzrI : hA, ahIMthI jyAM javAnuM hoya tyAM sudhI eTalo kheMcAya. pachI tyAM mahIM pesavAnI zarUAta thaI hoya ane ahIMthI bahAra nIkaLato jato hoya. jema sApa ahIM daramAMthI nIkaLato hoya to eka bAju bahAreya hoya ne bIjo bhAga aMdareya hoya, enA jevI vAta che A. saMkoca-vikAsatI jabarajasta zakti varNave jJAtI hA, eTalI saMkoca-vikAsanI enAmAM zakti che. AtmA (vyavahAra AtmA)nI potAnI svAbhAvika zakti eTale ahIM paNa hoI zake ne dilhImAM jo janma thayo eTale yonimAM praveza kare, khAlI praveza, Akho nahIM. tyAMya Akho nahIM ne ahIMya Akho nahIM. praznakartA : thoDo ahIMyA ne thoDo tyAM. dAdAzrI : ahIMthI chUTyo nathI ne tyAM praveza karyo hoya. praznakartA : AtmAno keTalo eksaTenDa thaI zake ? dAdAzrI : saMkoca-vikAsa je enI zakti che, jabarajasta zakti che. te tyAM paNa hoya ne ahIM paNa hoya. ane evuM dareka kesamAM nathI hotuM ke jaIne tarata ja dAkhala thaI jAya. paNa koIka kesamAM AvuM paNa bane ke ahIM paNa hoya. tapAsanAra hoyane, ke te ahIM jIva dAkhala thayo tevuM samajAya ene ane ahIMthI chUTo nA thayo evuMya samajAya. hAtha kapAya, pakSAghAta thAya tyAMthI saMkocAI jAya praznakartA H AtmA zarIramAM sarvavyApaka che to koIne lakavo thaI gayo hoya, aMga jUThuM paDI gayuM hoya, baheruM thaI gayuM hoya, to pachI tyAMthI AtmA kyAM jato haze ? dAdAzrI : jyAM blaDa (lohI) pharI zake nahIM, tyAMthI AtmA khasI jAya. jyAM jUThuM paDyuM tyAMthI AtmA khasI jAya.
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] saMkoca-vikAsazIla : praznakartA H eka vastu e bane che ke eka mANasane paeNrAlisisa (lakavo) thayo, aMga enA e rahe che. badhuM ja enuM e che, lohI vahe che, paNa enA jJAnataMtuo kAma nathI karatA. eTale tenAthI kAma thatuM nathI. te ema ke AtmA ne jJAnataMtuo sarakhA thayA ema ? 281 dAdAzrI : pakSAghAta thayone eTale tyAM macchara bese nahIM. bIjA bhAgamAM bese paNa e jagyAe macchara nA bese to jANavuM ke ahIMyA AtmA nathI. AtmA saMkoca-vikAsa svabhAvavALo che. koI paNa mANasano hAtha kApI nAkhyo, eTale pachI AtmA vikAsa hato to eTalo saMkocAI jAya. AtmAtI hAjarI tahIM, tyAM jJAtataMtu tiSkriya praznakartA : eTale eno artha e thayo pakSAghAta thAya che tyAre vedanA anubhavAtI nathI. eTale AtmA eTalA bhAgamAMthI e kheMcAI gayo to pachIthI e jJAnataMtuone lIdhe anubhavAtuM nathI. eTale jJAnataMtu ane AtmA sarakhA thayA ema ? dAdAzrI : AtmA che e bhAgamAM jJAnataMtuo kAma kare, nahIM to karI nA zake. jyAM jyAM AtmA che, tyAM tyAM jJAnataMtuo kAma karI zake. nahIM to jJAnataMtuo karI nA zake. AtmA khasI gayo tyAM jJAnataMtuo kAma karI nA zake ane tyAM macchara paNa nahIM bese. pakSAghAtavALA mANasane je bhAgamAM pakSAghAta thayo tyAM macchara nahIM bese koI dahADo. A macchara kevI rIte samajI jAya che, e akkalavALo ke ApaNe DaoNkTaro akkalavALA ? macchara nA Ave evuM tame samajyA ? zAthI ? cetana nathI mATe. praznakartA : vijJAna evuM kahe che ke jJAnataMtuo kAma nathI karatA mATe cetana nathI. dAdAzrI : hA, vijJAna to evuM ja kahene paNa. vijJAna vyavahAra kahe ane huM kharI hakIkata kahuM, vAstavika kahuM ke cetana nathI mATe jJAnataMtu kAma nathI karatA. AkhA zarIramAM jyAM jyAM cetana che tyAM jJAnataMtu kAma kare ja. jyAM cetana khasI jAya tyAM jJAnataMtu kAma nA kare. eTale jyAre
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 AptavANI-14 (bhAga-5) pelI zIzI suMvADe che, peluM e bebhAna kare che tyAre cetana khasI jAya. eTale pachI jJAnataMtu baMdha thaI jAya. AtaMdI svabhAvato eTale vedanA vakhate saMkocAI jAya bIjo AtmAno svabhAva evo che ke amuka hada sudhI prezara sahana karI zake, nahIM to khasI jAya, jagyA choDI de. zarIranA je bhAgane vedanA thAya che tyAMthI turta ja AtmA khasI jAya che. mULeya AnaMdI svabhAvano, te vedanA sahana na karI zake. strIne prasava vakhate paNa AtmA khasI jAya che. te mAthe (brahmaraMdhramAM) AvI jAya che. keTalIka strIone che te DilivarI (prasUti)mAM bahu vedanA thavAnI hoya to bebhAna thaI jAya, tyAre AtmA khasI jAya. evI rIte jyAM duHkhanuM kAraNa UbhuM thAya, tyAMthI AtmA khasI jAya. kAraNa ke AtmA saMkocavikAsavALo che. potAno saMkoca karI zake, vikAsa karI zake, je deha maLe te pramANe. praznakartA H Ape je kahyuM ke bahu vedanA thAya to AtmA upara mAthe caDI jAya, evuM yoga dvArA paNa AtmAne brahmaraMdhramAM caDAvI zake che e kharuM? dAdAzrI : hA, e to yogIo caDAve. yogIo ahIM AtmA caDAvI de brahmaraMdhamAM. yogIo dhAre te jagyAe AtmA lAvI zakatA. A yogIo-tapasvIone sAdhanAmAM AtmA tALave AvI jAya che, eTale nADIo vigere baMdha thaI jAya che. eTale loka kaheze, marI gayo. bebhAna vakhate saMkocAya, pAcho bhAnamAM AvatA vikase praznakartA : A je bebhAna thaI jAya che, DaoNkTaro bebhAna kare che tyAre AkhA zarIranuM kazuM bhAna rahe nahIM. breInanuM oNparezana kare toya tyAM kazuM nA hoya, to te vakhate AtmA kyAM jato rahe ?
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] saMkoca-vikAsazIla 283 dAdAzrI : AtmA mahIM ja, paNa peluM bhAna jatuM rahyuMne ! amuka bhAgamAM bhAna jatuM rahyuM. eTale peluM ene khabara nA paDe, ApaNe TAMkaNI mArIe toya. jeTalA bhAgamAM jatuM rahyuM eTalA bhAgamAM nathI AtmA. e khasI jAya tyAMthI. A je bebhAna kare che, je bhAga bebhAna kare, te bhAgamAMthI AtmA khasI jAya che. bhAnamAM Avato jAya tema tema AtmA pAcho vikAsa pAmato jAya. AtmA saMkoca-vikAsa pAmI zake. bhAna nA rahe paNa AtmA che ne ! praznakartA : e kyAM hoya ? dAdAzrI : AkhA zarIramAM, jeTalA bhAgamAM khasI gayo eTalA bhAgamAM nahIM. bIje badhe AkhA zarIramAM hoya. praznakartA H eTale emAM be prakAranA eNnesthesiyA hoya che; eka janarala (AkhA zarIramAM) hoya ane bIjuM lokala (amuka bhAgamAM) hoya. lokala hoya to amuka bhAgamAMthI khasIne bIjAmAM jato rahe. dAdAzrI : haMa. te ghaDIe kAM to ahIM caDhI jAya, kAM to bIjA sthAnamAM. saMkoca-vikAsanA svabhAvavALo che. pote saMkoca-vikAsa karI zake ema che. praznakartA: paNa je janarala hoyane, to AkhI uparathI laIne te cheka taLiyA sudhI badhe ja bebhAna avasthA hoya. dAdAzrI : nA, e bebhAna lAge potAne. UMghamAMya bebhAna ja hoya che ne ! kharekhara bebhAna nathI e. klaoNrophaoNrma vakhate upara (brahmaraMdhramAM) Avato rahe. AtmA (jIva) saMkocAya paNa kapAya nahIM praznakartA: AtmA zarIranA aNue aNumAM vyApela che, to koInA zarIrano koI bhAga kapAI jAya to teTalI ja khoTa AtmAne paDe kharI ?
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI: nA, evuM che ne, kapAI jAya to A zarIramAM je kapAya che ne, e bhAgamAM AtmA ja nathI hoto. kapAya che te AtmA ja nathI hoto. ApaNe ahIMthI Ama kApIe to zuM thAya ? kazuM mUkI daIe kApavAnuM, eTale ajavALuM pAchuM saMkoca thAya jeTalI jagyA rahIne eTalAmAM kapAI gayuM eTalo bhAga, paga Akho kapAI gayo to emAMthI saMkoca thaIne bIjAmAM jAya. eTale pachI AvaDo TukaDo nIkaLI jAya to ene vAMdho ja nahIMne ! eTale koI dahADoya AtmA kapAto nathI. jIvano svabhAva kevo che ? AtmAno svabhAva kevo che ke saMkoca thaI javo. te hamaNAM hAtha kApI nAkhe to saMkoca thaI jAya, paga kApI nAkhe to saMkoca thaI jAya. AtmA to kapAtAnI sAthe ja e judo paDe ja nahIM, saMkoca thaI jAya. be hAtha kapAyA to saMkocAya, be paga kapAyA to saMkocAya. AtmAnA TukaDo thAya nahIM. ApaNo hAtha kApI nAkhene, eTale A kapAyelA hAthamAM jIva nA hoya. pachI ATalAmAM ja hoya. jIvano svabhAva zuM? saMkocAI javuM. kaMIka Aphata Ave to saMkocAI jAya. praznakartA eTale mULa to hRdayamAM hazene? AtmAnuM mULa hRdayamAM hoya to ja tyAM AgaLa Indriyo kapAI jAya ? dAdAzrI : nA, evuM nahIM. enuM mULeya nahIM ne enuM kazuMya nahIM. praznakartA H to saMkocAya kema ? kevI rIte saMkocAya ? dAdAzrI : e beu ene Ama cokhkhA ne cokhkhA ja. A lAITa hoya, te AkhA rUmamAM phelAyeluM che, ane pachI ghaDAmAM parovI daIe to ? eTalAmAM saMkocAI jAya. evI rIte AtmAno saMkoca thaI jAya che. jeTalo ghaDo hoya eTaluM enuM saMkoca thaI jAya. phakta A lAITamAM ne e lAITamAM phera eTalo che ke A ghaDAmAM che te jADuM lAITa dekhAya ne pelA (rUma)mAM pAtaLuM dekhAya ane peluM eka ja sarakhuM hoya.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] saMkoca-vikAsazIla 285 caitanyanA pIsa TukaDo) nA thAya haMmezAM. caitanya to AkhuM ja rahe. kapAI gayuM eTale saMkoca thaI jAya. dabANathI saMkocAya-vikase, utpanna thAya saMjJA A badhA zabdo nIkaLelA te ema ne ema sIdhA ja nIkaLelA che, DirekTa ja. eTale mane ema lAge ke A nIkaLe che kyAMthI ? pachI jyAre TeparekarDa samajAyuM. tyAra pachI ApaNe eno hisAba karavAno rahyo nahIM ke A TeparekarDa thayeluM che, A taiyAra thaI gayeluM che. have TeparekarDa kevI rIte taiyAra thaI, te pAchuM samajAveluM che. zuM thayuM paheluM? praznakartA: paheluM che to koDavarDamAM thayuM. dAdAzrI: mULa bahAranA dabANane laIne AtmA saMkoca-vikAsa thayA kare. te enI saMjJA utpanna thAya. saMjJAthI koDavarDa utpanna thayo. ane koDavarDamAMthI pachI zaoNrTahenDa thayuM. zaoNrTahenDamAMthI pachI e zabdarUpe vANI nIkaLyuM. praznakartA eTale A saMjJA thaI eTale zuM ema ? dAdAzrI : A bahAranA dabANane laIne, sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa enA dabANane laIne AtmA je saMkoca-vikAsa thAyane, enA para saMjJA utpanna thaI gaI. praznakartA : saMjJA eTale zuM ? eno artha zuM thAya ? dAdAzrI saMjJA eTale A bobaDA (mUMgA) mANasa hoyane, jIbhe bolI zakatA nA hoyane, te badhA bhegA thAya to ahIM AgaLa sTezana upara jene javuM hoya, to e bobaDo ne pelo bobaDo vAto kare. te eka bobaDo Ama kaheze ane pelo kahe Ama. te beu pahoMcI jAya tyAM. ApaNe samajI zakIe nahIM emAM. saMjJA e bhASA kahevAmAM Ave che eka jAtanI. te enI DijhAInathI saMjJA bhASA pakaDAya. te A AtmAnI DijhAIna thAya ke mahIM dabANane laIne ane enA uparathI AkhuM koDavarDa thAya che, saMjJAthI.
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 AptavANI-14 (bhAga-5) saMkoca-vikAsa pramANe thaI jAya, negeTiva-pojhiTiva korDavarDa praznakartA: pelo AtmA saMjJA kare che, enAthI koDavarDa Ubho thAya che. pachI zaoNrTahenDa kIdhuM ane pachI TeparekarDara kIdhI, to A AtmAnI saMjJA eTale zuM ? AtmA saMjJA kare ? e saMjJA AtmAnI hoya che evuM kIdhuM. A vANI je pragaTa thAya che enI pAchaLa AtmAnI saMjJA hoya che. e kevI rIte ? dAdAzrI : AtmAmAM saMkoca-vikAsa thAya tyAre vANI che te e pramANe pragaTa thaI jAya. jema AnaMdamAM Avelo mANasa dekhAya ke nA khabara paDe ApaNane ? praznakartA : haM. dAdAzrI : ane varijha (ciMtA)mAM Avelo ? praznakartA : haM. dAdAzrI : tevI rIte AtmAnuM evI rIte pragaTa thaI jAya pelA koDavarDa. praznakartA: nA, paNa saMkoca-vikAsa e zuM kahyuM ? dAdAzrI e AtmAno guNadharma che. tenA parathI koDavarDa badhA pakaDI le. negeTiva ne pojhiTiva be ja zabda pakaDe. negeTiva to negeTiva, pojhiTiva to pojhiTiva dviSa ne rAga). praznakartA: nA, paNa saMkoca-vikAsamAM bhAva kyAM Avyo ? A je badhA bhAvo pradarzita kare che, emAM e saMkoca-vikAsamAM bhAva kyAM Avyo? dAdAzrI : A bAju bhAva utpanna thAya. praznakartA H tyAMthI bhAva utpanna thAya che ? dAdAzrI : haM. negeTiva-pojhiTiva badhuM thaI jAya. enI mahIM badhI bahu karAmata hoya che. A vijJAna che ne !
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] saMkoca-vikAsazIla 287 svabhAva AtmAto, vyavasthitatI karAmatathI thAya UbhuM praznakartA emAM thoDo paNa vyavasthitano hisso kharo ? dAdAzrI: kharone hisso ! vyavasthita e to, potAnA tAbAmAM kazuM che nahIM. vyavasthitano ja dhakko che A badho. paNa vyavasthita kaMI svataMtra nathI, vyavasthita koInuM banAveluM che. ApaNe je A bhrAMtithI bolIe chIe ke meM karyuM, tenA uparathI vyavasthita utpanna thAya che. e phIDa (kAraNa) ApaNe je bhrAMtithI bhAva kahIe chIe, vyavasthitamAM e che ke phIDa che. jema moTuM komyuTara hoyane tenuM phIDa hoyane eka bAju, e phIDa ahIMthI thAya che ane pelI bAju je rUpaka Ave che. vartanamAM Ave che, te enuM pariNAma che. praznakartA : eTale vyavasthita tyAM sudhI pahoMceluM ? eTale AtmAmAMthI saMjJA thaI, e tyAM sudhI vyavasthita pahoMceluM ? dAdAzrI : TheTha sudhI AtmAnI, AjubAjuno badho bhAga ja vyavasthita bahAra pADe che. AtmA pote kartA che ja nahIM, saMjogo badhuM A kare che. saMjogone laIne ene potAne dabANa Ave tene lIdhe halanacalana (kaMpAyamAna) thAya, tene laIne A badhuM UbhuM thAya che. eTale saMkocavikAsavALo che AtmA.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] UrdhvagAmI svabhAva UrdhvagAmI paNa bhrAMtie khecAya nIce praznakartA: dAdA, badhA AtmAnI Urdhvagati ja hoya che ? dAdAzrI AtmA UrdhvagAmImAM ja hoya che niraMtara. AtmAno svabhAva UrdhvagAmI che ane pudgalano svabhAva adhogAmI che. praznakartA H AtmA haMmezAM UrdhvagatimAM jAya che ne ? dAdAzrI : UrdhvagatimAM jAya che evuM nahIM, UrdhvagAmI svabhAva ja che. praznakartA : AtmAno Urdhvagamana svabhAva che ane pudgalano adhogamana to ema hoya to AtmatattvanuM pudgala sAthe baMdhana kemanuM thAya ? dAdAzrI : AtmAno Urdhvagamana svabhAva hovA chatAM saMsAra raste jatA bhrAMti utpanna thaI gaI che. rastAno to AdhAra mukhya che. Urdhvagamana hovA chatAM rastAnI vicitratA che. paNa A bhrAMti eka dahADo baMdha thavAnI ja darekanI. peluM thoDuM vadhAre gUMcAya paNa eka dahADo baMdha thaye ja chUTako che, e kAyadesaranI vAta che. kAraNa ke AtmAno svabhAva mokSavALo che. svAbhAvika e zuddha ja che ane
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] UrdhvagAmI 289 mokSa svabhAvI ja che, eTale A UrdhvagAmI svabhAvano che. ane pudgala jeTaluM vaLage che eTale ene nIce kheMce che. paNa chevaTe AtmA jIte che. AtmA jItIne mokSa prApti karI le che. eTale AtmatattvanuM pudgala sAthe AvI rIte baMdhana thayuM che. adhogAmI pugala vaLagaNAe sapaDAyo praznakartA : tame je kahyuM ke cetana mokSa tarapha jAya ane cetanane eTalo to khyAla che ne ke mAre ahIM javAnuM che ? dAdAzrI : nA, evuM nahIM. evuM tevuM che ja nahIM A. ene to A raste jatA vaLagaNa che. ene je A vaLagyuM che vaLagaNa, te adhogAmI svabhAvanuM che, te ene kheMca kheMca kare che adhogAmI. A cetana UrdhvagAmImAM che. je vakhate AnuM jora vadhe tyAre upara laI jAya, ane enuM jora vadhe tyAre pelI bAju laI jAya. te vaLagaNa chUTatuM jAya che, evo pheraphAra thato jAya che ane pote UrdhvamAM jAya che. have adhogAmI javuM eno svabhAva nathI. AtmAno svabhAva che ke UrdhvagamanamAM javuM, mokSe javuM. anaMta AtmAo A rIte sapaDAyA che, saMyogamAM. e mokSamAM javA potAnA svabhAvamAM AvavA prayatna kare che, paNa peluM AvavA nathI detuM. A je anAtmA che ne, pahelethI Ano A che. pudgala vajanadAra eTale laI jAya adhogatie praznakartA: AtmAnI Urdhvagati che ane pudgala adhogati che evuM kema che ? dAdAzrI : AtmAno svabhAva ja Urdhva che. UrdhvagAmI svabhAvano ja che pote ane pudgala adhogAmI svabhAvanuM che, vajanadAra che. eTale pudgala ene adhogatimAM laI jAya che. praznakartA eTale ema kahevAya ke adhogati e prAkRtika guNa che?
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29) AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : hA, prAkRtika guNa che. e loDa (vajana) bahu vadhI jAya to narkamAM laI jAya TheTha ane e loDa bahu halako thaI jAya to devagatimAM jAya. jeTaluM pudgala bheLuM kare eTaluM vajana vadhe to adhogatimAM laI jAya. vajana ghaTe to upara laI jAya ane vajana vadhe nahIM, ghaTe nahIM eTale mokSamAM jAya. paudgalika bhAva-IcchAne AdhAre adhogAmI praznakartA: zAstromAM e zAnA mATe kahyuM haze ke siddhazilA sudhI jIva jaI Avyo che, anaMtIvAra jaI Avyo, anaMtIvAra covIsImAM pharI Avyo, pAcho kema Avyo che to pachI ? dAdAzrI : hA, te pAcho ja Avene ! evuM che ne ke AtmA svabhAve UrdhvagAmI che ane paugalika bhAvanA AdhAre adhogAmI che. eTale paugalika bhAva vadhI jAya tema teya nIce Utarato jAya. ane eka bAju AtmAne UMce laI javuM e eno svabhAva ja che. mokSe javuM e eno svabhAva ja che, paNa pogalika bhAva ene pAchA nIce laI jAya che. paudgalika IcchAonI badhI bhAvanA kharI, e nIce laI jAya. e to kaMI sudhI gayelo TheTha siddhazilA najIka sudhI (UMcA devalokamAM) aDI AvyA, tyAM sudhI badhA aDI AvelA che. pudgala vadhe to adhogAmI, ochuM thAya to UrdhvagAmI praznakartA eTale padgalika vaLagaNe AtmA adhogAmI bane che ? dAdAzrI : jyAM sudhI AtmAne pudgala vaLageluM hoya tyAM sudhI e pudgala vadhe to nIce jAya ane pudgala ochuM thAya tyAre upara Ave. jema peluM tuMbaDuM hoyane, e tuMbaDuM pANImAM tare ke nA tare? ene DUbADIe toya upara AvatuM rahe ke nA rahe ? have ene upara kALI cIkaNI mATI lapeTI, pANIthI paNa jaladI nA dhovAya evI cIkaNI mATI coMTI ATalI ATalI, eTale hevI loDa thayo e DUbe. DUbe ke nA DUbe ? tuMbaDAne kALI cIkaNI mATI copaDIe ne sUkavIne pachI pANImAM
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] UrdhvagAmI mUke eTale DUbIne nIce bese. tuMbaDAno svabhAva upara AvavAno che ne copaDelI mATIno svabhAva nIce laI javAno che. paNa pachI e mATI evI vastu che ke ko'ka dahADo pANI ene ogALe. be dahADe-cAra dahADe thoDI, thoDI thoDI thoDI ogaLatI jAya. te e jema jema ogaLene, tema e eka doro UMcuM AvatuM jAya. nIcethI be ja dorA upara caDI hoya, pachI jarA vadhAre ogaLe to traNa dorA, ema karatA karatA jema ogaLatI jAya, tema upara caDatuM jAya. jema ogaLatI jAya tema upara caDatuM jAya. te mATI jyAre ogaLI 2he tyAre tuMbaDuM upara AvIne UbhuM rahe. e eno upa2 javAno svabhAva ja che ane A mATI kharI paDavI joIe. paNa mATI joDe joDe vaLagatI jAya che, evuM thAya che. e pudgalano svabhAva che. AtmA svabhAve UrdhvagAmI, vibhAve bate adhogAmI praznakartA : mATI e karma ? 291 dAdAzrI : e karma kaho, pudgala kaho, je kaho te, AtmA sivAya bIjuM badhuM. AtmAno svabhAva kevo che ke UrdhvagAmI svabhAva che. eTale svabhAvanA AdhAre jaI zake che. ane pADe che koNa ? enA je vibhAva eTale nukasAna karanArA bhAva, bIjA lokone nukasAna karanArA ane buddhi utpanna thavAthI nIcA pADe che. te amuka sTejamAM Ave tyAre buddhi utpanna thAya che ane buddhi utpanna thAya tyAre pote bIjAnI joDe 'huM ne bIjA' ema bhAna preravAthI emanI joDe je rAga-dveSa thAya che, ne tenAthI kharAba karmo baMdhAya jAya che. te e je che e anAtma vibhAga ene nIce kheMce che ne Atma vibhAga ene upara kheMce che. anAtma vibhAganuM jora thAya eTale nIce jAya ane anAtmanuM jora ochuM thAya tyAre AtmA upara caDI jAya. vibhAvika zaktithI adhogAmI, puruSArthathI UrdhvagAmI praznakartA : pudgalano adhogAmI svabhAva che, emAM AtmAno puruSArtha che ?
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : nA, eno puruSArtha nathI. pudgalano mULa, svabhAva che adhogAmI ane AmAMthI e UrdhvagAmI thAya che, te ja AtmAno puruSArtha praznakartA : AtmA UrdhvagAmI svabhAvathI ja che, to pachI kaMI paNa karavAnuM ja kyAM rahyuM ? jyAre-tyAre mokSe jaze ja ne ? dAdAzrI : AtmA svabhAvathI UrdhvagativALo che, paNa pote kartA mAne che ne pudgalamAM TesTa (svAda) Ave che te nIce kheMcAya. AtmA pote potAnI svAbhAvika zaktithI mokSe jAya, paNa potAnuM svarUpa nA jANe tyAM sudhI vibhAvika zakti ja hoya. Dakhala nA hoya to AtmA mokSe jAya svabhAvathI praznakartA : paNa AtmAno to sahaja svabhAva che ne ? to pachI zreyanI sAdhanA zA mATe karavI paDe ? dAdAzrI : AtmAne zreya nathI ne prema paNa nathI. AtmA niraMtara UrdhvagAmI svabhAvamAM che. eTale svabhAvathI ja mokSe jAya evo che. 'tame jo kazI Dakhala nA karanAra ho to "AtmA' svabhAvathI ja mokSe jAya evo che. emAM 'tamAre kazuM karavuM paDe evuM nathI. AtmA svabhAve UrdhvagAmI che. UrdhvagAmI eTale kevuM? eka tuMbaDuM hoyane dUdhiyAnuM, enI para traNa-traNa IMca jADuM sAkaranuM koTiMga karyuM hoya ane pachI tyAM dariyAmAM nAkhyuM hoya eTale pahelA vajanathI DUbI jAya. sAkaranuM koTiMga caDhAvyuMne, eTale koTiMganuM pANI karatAM vajana vadhAre che mATe DUbI jAya. paNa pachI jema jema sAkara ogaLatI jAya, dhIme dhIme dhIme ogaLatI jAya, sAkara to ogaLyA vagara rahe ja nahIMne mahIM ? ane ekadama ogaLI jAya nahIM. tema dhIme dhIme dhIme UMcuM thatuM ja jAya. evI rIte A badhA pariNAmo ogaLyA ja kare che ApaNA, niraMtara ogaLyA ja kare che ane dhIme dhIme UMce ja caDhe che. paNa tyAre horo ApaNe kaMI Dakhala karIe chIe, te pAchuM navuM UbhuM thAya che.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] UrdhvagAmI 293 buddhizALIonA Tace jANavAthI thAya adhogAmI eka jagyAe A zAstro-bAstro kazuM jANatA nA hoya ane jIvo badhA hoya to e badhA dhIme dhIme Urdhvagamana ja thayA kare che. A jANavAthI DakhoDakhala karIne avatAra bagADe che. A jANavAthI vikalpo karIne abajo avatAra bagADe che badhA. have jANyA vagara rahevuM ja nA paDe. ahIM janmyA eTale pelo pelAne vAta kare, pelo pelAne vAta kare, te vAta karI karIne, mAra gUMthaNA karI karIne badhuM khalAsa karI nAkhyuM. AtmAno svabhAva UrdhvagAmI che, paNa te kyAre ? koInA TacamAM nA Avato hoya to. A buddhizALIonA 'Taca'mAM nA Ave to ! A jAnavaronA TacamAM rahe to UrdhvagAmI ja che. A buddhithI bagaDe che eTale adhogatimAM jAya che. ahaMkAra-kaSAyathI vadhAre vajata, thAya adhogAmI praznakartA H paNa ema kahevAya che ne ke AtmA to niraMtara mokSa bhaNI jaI rahyo che ? dAdAzrI : cokkasa, te AgaLa ja jaI rahyo che, paNa vajanadAra paramANu bhegA kare eTale nIce jAya. potAno svabhAva UrdhvagAmI che ane A pudgala ene nIce kheMce che. ane AtmA upara kheMce che, paNa AtmAnuM baLa thAya to upara jAyane ! A to pudgalanuM baLa pesIne kheMce ke e nIce ja laI jAya che. pudgalano svabhAva adhogAmI che. paNa pudgalano svabhAva zI rIte adhogAmI vadhAre thAya ? tyAre kahe, 'zarIra jADuM hoya tenA AdhAre nahIM ke zarIra vajanadAra hoya tenA AdhAre nahIM, ahaMkAra keTalo moTo che ne keTalo lAMbo-pahoLo che, enA uparathI che. zarIre Ama pAtaLo hoya, paNa ahaMkAra AkhI duniyA jevaDo hoya ane zarIre Ama majabUta Avo, aDhIso kilono hoya paNa ahaMkAra eno nA hoya to e DUbe nahIM. ahaMkAra eTale vajana, ahaMkArano artha ja vajana.
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) manuSyone ke koI paNa jIvane nukasAnakAraka vicAra karyo ke koIne kiMcitmAtra du:khadAyI thAya evo vicAra paNa karyo eTale vajanadAra paramANu coMTyA. eTale vajanadAra thayo, e pachI nIce laI jAya ane duniyAne sAruM karavAnA vicAra thAya to halakA paramANu coMTe, to upara laI jAya. 294 oNTomeTika mukti, paudgalika bhAvathI mukta thaye praznakartA : mokSamAM javAvALo jIva ane A atyAre AkhuM brahmAMDa jIvothI bhareluM che, to tyAM javA mATe zuM karIe to... ? dAdAzrI : tamAre kazuM karavuM ja nA paDe. e svabhAvathI ja tamane laI jAya. jo A badhA karma chUTI gayAne, to AtmAno svabhAva UrdhvagAmI che. paNa pudgala ene adhogAmI kare che. pudgala vaLagIne ene nIcuM laI jAya che. A benA jhaghaDAmAM jyAre e pudgalano bhAva tUTI jAya che, oNTomeTikalI tyAM siddhakSetre pahoMcI jAya che. tyAre tethI ApaNe kahIene, karmathI mukti laI lo. te paNa jJAnI maLe to ja chUTAya, nahIM to kyAreya nA chUTAya. eTale jJAnI pAsethI zuddhAtmA prApta thaI jAya eTale pachI pudgala kheMca ochI thaI jAya che. tyAM sudhI badhuM naDavAnuM. kALa, karma, mAyA badhuM tyAM sudhI naDe. siddhagatimAM koNa nathI javA detuM ? tyAre kahe, A pudgalanuM vajana nahIM javA detuM. jema peluM tuMbaDuM hoya ene pANImAM dabAvI rAkhIe nIce ne pachI choDI daIe to upara jatuM rahe. evI rIte ahIM AtmA jo kadI pudgala nA hoya ne zuddha thaI jAya, eTale upara jato rahe. enA svabhAvathI ane dharmAstikAyatI madadathI pahoMcaze mokSe praznakartA : eTale have A zarI2 jyAre chUTI jaze ane mokSa thaze bIjA janme ke game tyAre, te vakhata AtmA kevI rIte vicaraze badhe ?
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] UrdhvagAmI 295 dAdAzrI : vicaravAnI jarUra ja nahIM. e jyAre chellA avatAramAM chUTane, eTale A eraMDo hoya che ne, te phUTe che tyAre bIja che te UMcuM thaIne kUde che, UMcuM thaIne phUTe. tema AtmAno svabhAva UrdhvagAmI ane A jaDano svabhAva adhogAmI. te jeTaluM jaDa vadhAre coMTeluM hoya eTaluM nIce laI jAya ane jaDa ochuM thAya te UMce laI jAya. ane bIjuM eka e ke pUrva prayoganA eTale pahelAno je ApaNe hisAba bAMdhelo ke amAre mokSa javuM che, te enuM dharmAstikAya nAmanuM je sAdhana hoya che, te ene pahoMcADe che. dharmAstikAya te ene TheTha pahoMcADI de. potAno svabhAva to ja paNa dharmAstikAya ene madada kare che, jema vahetA pANImAM mAchalI jAya eTale pANIya jora kare ane mAchalIya cAle evI rIte. eTale A to badhuM tame vAta pUcha pUcha karone, to badhA khulAsA maLe. amArI joDe besIne pUchavuM joIe. svAbhAvika Urdhvagamata paNa laI jAya gatisahAyaka AtmAmAM gatino guNa nathI paNa svAbhAvika Urdhvagamana che. AtmAno siddhagati bhaNI gamanavALo svabhAva che. mokSe koNa laI jAya che? kAraNa zarIra nahIM ane sUkSma zarIra nahIM eTale AtmA ja rahe. AtmAno svabhAva UrdhvagAmI che. tethI AtmAnI Urdhvagati thAya ne gatisahAyaka tene laI jAya, sthitisahAyaka ene tyAM sthira karI de che siddhagatimAM.
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] mokSa pote aMdara mukti bhogave e zarIra sAthe mokSa praznakartA H eka zarIra sAtheno mokSa ane bIjo zarIra vagarano mokSa kahyo e zuM ? dAdAzrI : zarIra sAthe mokSa to A eka jJAnI puruSa jyAre jJAna Ape, tyAre e to pote aMdara muktipaNAnuM sukha bhogave zarIra che chatAMya. paNa have zarIra dhIme dhIme jaze eTale pelo saMpUrNa thAya. te A saMpUrNa ene AtyaMtika mokSa kahevAya. amane hau loko azarIrI kahe, azarIrI. dehAtIta eTale azarIrI. praznakartA: pazcimanA vaijJAnikoe mokSane samajavA potAno prayatna karelo. ane emAM evI kalpanA karelI ke mokSa koI eka evI sthiti nathI paNa niraMtara eno vikAsa thayA ja kare che ke tame A jagata mATe amuka UMcAmAM UMcI sthiti para pahoMcI gayA ane ahIMno mokSa ane enAthI UMcuM jagata hoya, ene e sthiti para pahoMce to e enAthI UMco mokSa hoya. eTale ke mokSa koI sthira sthiti nathI paNa niraMtara AgaLa ne AgaLa janArI vikAsazIla sthiti che, evuM emaNe samajavA TrAya (prayatno karyo.
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] mokSa dAdAzrI : e mokSa ja kahevAya nahIMne ! mokSa eTale sTenDa sTila. nahIM to mokSa ja nA kahevAya ne ! e to gAma Ave nahIM ne dahADo vaLe ja nahIM. 297 praznakartA : dAdA, eTale e dAdA peluM je daivI zarIronA enA je emAMthI je vikAsazIla vastuo, zarIro jema vikasatA jAye, eTale eNe kadAca enA parathI mAnI lIdhuM haze ke ene mokSa kahevAya. dAdAzrI : eno artha nahIMne ! mIniMgalesa vAta che e. pustakamAM lakhyuM che kharuM ? mIniMgalesa vAta nAnA chokarAMya nA lakhe. astitva svataMtra, svabhAve eka mokSamAM praznakartA H darekanuM cetana tattva je che te mokSe jAya, pachI e tyAM AgaLa juduM rahe che ke eka thaI jAya che ? dAdAzrI : juduM rahe che. praznakartA : mokSa vakhate jyAre dehotsarga thAya tyAre e cetana je jatuM rahe che, enuM pachI ekIkaraNa nA thaI jAya ? enuM alaga astitva kevI rIte rahI zake ? dAdAzrI : A jagatamAM badhuM alaga che. ahIM alagatA lAge che ne, tevI tyAMya alagatA che. tyAM alaga eTale svabhAve karIne badhuM eka ja lAge, paNa astitvathI to alaga che. potAnuM sukha anubhavavA mATe pote alaga che. svabhAvathI eka chIe, paNa A to bhedabuddhithI judAI lAge che. ApaNI jyAM sudhI buddhi che tyAM sudhI A Dakho rahe. buddhi khalAsa thAya ke pachI abhedatA lAge. buddhi zuM kare ? bheda pADe. eTale buddhi gayA pachI A vAta samajI jAya evuM che. Apa kaho cho evuM upara ekIkaraNa thaI javAnuM hota to koI mokSe jAya ja nahIMne ! jo ema ja thavAnuM hoya, eka dIvo ja thaI
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 AptavANI-14 (bhAga-5) javAno hoya, to ApaNane tyAM zuM phAyado ? enA karatA ahIM vAIpha TaiDakAvaze, paNa bhajiyAM to karI Apaze. e zuM khoTuM ? eTale tyAM eka thaI javAnuM che nahIM. tyAM koI jAtanuM duHkha nathI. tyAM niraMtara paramAnaMdamAM rahevAnuM che ane dareka AtmA svataMtra che pAcho. eka svabhAvanA che paNa che badhA judA. eTale tyAM eka thaI jatuM hoya to to pachI ahIMnA AtmAnuM zuM thAya? mokSamAM potAno svataMtra lAbha che. siddho badhA potapotAnI rIte svataMtra che ane potAnA sukhamAM ja che. potAnA jJAna-darzanamAM ja rahIne badhA anaMtA siddho potAnA AnaMdamAM che, mastImAM che. eTale ahIMthI mukta thayo te muktipaNAnA bhAnamAM niraMtara rahyA karavAnuM. AtmA sonArUpe eka, lagaDIrUpe judA judA praznakartA: sAmAnya mAnyatA evI che ke paramAtmA eka ja che. dAdAzrI : have lokonI zI bhAMjagaDa che ke tyAM eka kema nahIM? are, eka kharuM paNa e kaI rIte che ? A ahIM pAMca lAkha sonAnI lagaDIo hoya, Dhagalo vALyo hoya tene ApaNe zuM kahevuM paDe ke A sonuM che. evuM nA kahevAya ? kahevAya kharuMne ? praznakartA : sonuM kahevAya ane lagaDIo paNa kahevAya. dAdAzrI : nA. paNa A badhuM sonuM ja che ema kahevAya ke nA kahevAya? bhalene lagaDIrUpe hoya, paNa sonuM ja che ne badhuM ? evuM A paramAtmA eka ja che, AtmA eka ja che paNa te sonArUpe eka che ne lagaDIo rUpe judA judA che. e pratyeka AtmA potAnA vyaktitva bhAvane choDatA ja nathI. praznakartA: eTale pratyeka vyaktino AtmA chevaTe eka ja che ? dAdAzrI : eka eTale eka ja svabhAvano che. AtmAmAM koI phera nathI. jema lagaDIomAM phera nathI, chevaTe badhuM sonuM ja che, evI rIte A pratyeka AtmAmAM phera nathI.
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] mokSa 299 kSetra-kALa judA judA hovAthI vyaktitva alaga praznakartA: jo AtmAno eka ja svabhAva hoya to pachI vyavahAramAM pahelethI vyaktitva badhA judA kema paDyA ? dAdAzrI : e vyaktitva je enA judA paDyA che, e to eno kALa ane kSetra badalAvAthI. darekanA kALa ane kSetra judA judA ja hoya. tame je kSetre beThA cho, to Amane e kSetra nA hoyane? have e ahIMthI UThyA pachI tame e jagyAe beso to kSetra eka prApta thAya, paNa tyAre kALa pelo badalAI jAya. praznakartA : vadhAre samajAvazo. dAdAzrI : e bhinna rahe che. enuM kAraNa che ke vastu to ekanI eka che paNa enI joDe cAra vastumAM phera che, ke dareka jIva potAnA kSetra upara Ubho rahyo che. tamAruM kSetra juduM, mAruM kSetra juduM. dareka jIvamAtranuM kSetra juduM. eTale kSetraphaLa maLe che ene juduM juduM. pachI kALa judo. have kSetra juduM, kALa judo. jyAM kALa badalAya, te mAro kALa badalAya, te mane kSetra juduM Ape, tamane juduM Ape. kALa to eka prakArano lAgu thAya, tyAre kSetra bannenA badalAI gayA hoya. dravya-kSetra-kALa ane bhAva. have vastu zuM? dravya koNa ? tyAre kahe, vastu gayA avatAranI prakRti hatI te. eTale gayA avatAranI prakRti, pachI A kSetra tenuM, A kALa ane pAcho bhAva utpanna thAya ApaNane. lAMca nA leto hoya tene bhAva zuM utpanna thAya ke have levI joIe. eTale darekanuM juduM juduM ja hoya. eno A badho vyavahAra. AtmA to, cetana to eka ja prakAranuM, vyavahAra judo judo. A jagata sthira nathI, paNa pravAharUpe, saMsArarUpe che. saMsAra eTale samasaraNa, niraMtara parivartana pAmatuM, eka kSaNavAra paNa sthira rahetuM nathI. jema koI be lAkha mANasanuM lazkara Ama jatuM hoya to kaMI pAMca, dasa ke paMdaranI joDImAM paNa enI lAInamAM ja hoyane badhuM ? te Ama vahyA karatuM hoya to tamane dekhAyA karene badhuM? evI rIte jJAnIone A jagata vahetuM dekhAyA kare che. jyAre jJAnacakSu khullA thaI jAya che tyAre dekhAyA
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 AptavANI-14 (bhAga-5) kare che ke jagata vahetuM che. ane vahetuM che mATe jyAM tame cho tyAM e kSetramAM bIjo nathI ane tamArA kSetramAM bIjo jyAre Ave che tyAre kALa badalAya che. eTale A deha, AkAra, puNya ne pApa badhuM juduM juduM hoya che, paNa badhA AtmasvarUpe eka hoya che. jIvomAM bhinnatA, kALa ane spesatA hisAbe praznakartA: badhAno kALa judo judo che eTale enI avasthAo judI judI. eTale ApaNane A verAyaTijha badhuM lAge che nahitara dareka jIva e ekasarakhI ja avasthAomAMthI pasAra thAya che evuM hoya to baMdhabesatuM thAya. dAdAzrI : hA, hA, paNa evuM ja che ne ! evuM A pravAha rUpe che. e ekaso AThano pravAha cAlyo. bIjo pAcho pAchaLa cAlyo. praznakartA : paNa e badhA pachI che ne. e ekaso ATha. atyAre evA keTalAya jIvo che ahIM manuSya bhavamAM, ApaNe samajIe ke je judA judA samaye bahAra AvelA che. jethI emanI avasthAo judI judI che. dAdAzrI : judI judI che, hA. praznakartA: eTale ApaNane A badhuM vicitra lAge che. koI garIba, koI paisAvALo. paNa hareka jIva koI kALe garIba hoya ja ane koI kALe paisAdAra hoya ja. dAdAzrI : haM..haM. praznakartA ane koI kALe jaina dharmamAM Avato ja haze, koI kALe mokSe jato ja haze. ekaso ATha jIva je haze, emanI badhI avasthAo sarakhI rahetI haze ? dAdAzrI: avasthAo to evuM che ne ke A je avasthAo che ne, badhI oLaMgavI paDe che ene. eTale badhAmAMthI anubhava levo paDe tyAre mokSa thAya che. ene potAne khAtarI thAya ke AmAM sukha nathI. praznakartA: paNa dareka jIvane ekasarakho ja karavo paDe anubhava?
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] mokSa 301 dAdAzrI : hA, eTale jeno je bAkI haze anubhava, te anubhava karavA ene javuM paDe. praznakartA H hA, e to ene e pramANe AvavuM ja paDe. dAdAzrI : A to akrama konA mATe ? ke hindustAnamAM ghaNA mANaso Ama pharI pharIne taiyAra ja che paNa mArga maLato nathI. praznakartA: haM, A enA mATe akrama upasyuM che. dAdAzrI : paNa teya che te badhAnuM eTaluM puNya nA hoya pAchuM. praznakartA H hA, nA hoya. dAdAzrI : A be kAraNathI jIva judA judA che. eka pravAha rUpe che, bIjuM kALanA hisAbe. eka to kALanA hisAbe ekaso ATha sarakhA che. sarakhA bIjo eka hisAba che spesa. darekanI spesa judI hovAthI badhA A ekaso AThamAMya juduM juduM che. Ama kALanA hisAbe sarakhA che ane spesa judI hovAthI ekaso AThamAMya pAchuM juduM juduM che. jIvamAtranI spesa judI ja hoya. kAraNa ke paudgalika avasthA che ne, eTale spesavALo hoya. praznakartA : paNa dAdAjI ekaso AThanI sarakhI nahIM ? dAdAzrI : nA. praznakartA : kAraNa ke ekaso ATha e mokSe jAya che ? dAdAzrI : nA. e phakta kALanI apekSAe sarakhuM hoya, paNa spesanI apekSAe sarakhuM nA hoya. eTale A moDhA badhA judA ja hoya pAchA. e darekanA mukhAraviMda, darekanA kArya badhA judA ja hoya. kALanA hisAbe maLatuM Ave, spesanA hisAbe maLatuM nA Ave. ane bIjAnA hisAbe, kALanA hisAbeya maLatuM nA Ave. kALa judo eTale kALanA hisAbeya maLatuM nA Ave. mokSamAMya kSetra juduM paNa dravya eka tethI bhAveya eka praznakartA tyAM mokSamAM karyuM kSetra ne kayo bhAva Ave che ? tyAM pachI mokSamAMya kALa ane kSetra e bane judA Ave che ?
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : kSetra ekaluM ja juduM. bhAva-bAva hoya nahIM, bhAva eka ja. ane jo evuM nA hoyane to ahIMthI tyAM dIvo che ne, te mahIM dIvAmAM dIvo bhego thaI gayo to mokSe janArane zuM lAbha emAM ? A to pote potAno lAbha lyo. hA, ane badhAya dIvA eka ja dIvo gaNAya che. praznakartA : astitva juduM hovA chatAMya eka gaNAya ? dAdAzrI : hA, juduM hovA chatAMya eka gaNAya. darekano bhAva eka prakArano tyAM AgaLa. ahIMyA kSetra phera paDe eTale bhAva badalAya che. kSetra pheraphAra ane dravya pheraphAra che. tyAM peluM dravya eka thaI gayuM eTale bhAva eka thaI gayo. dravya eka thaI gayuM che, jJAna, saMpUrNa jJAnamAM. mokSa e pUrNAhuti, tyAM dareka AtmA svataMtra paramAnaMda sthitimAM eTale mokSamAM svataMtra pratyeka judA judA AtmA chellA dehe nirvANa pAme tyAra pachI siddhagatimAM, siddhasthAnamAM niraMtara rahe che. tyAM AgaLa bilakula koI baoNsa nahIM, aMDarahenDa nahIM. koInI joDe samAI javAnuM nahIM. potAnA paramAnaMdamAM ja rahevAnuM, niraMtara paramAnaMdamAM. darekane mATe ema ja che ane ene mATe ja lokone tyAM javAnI lAlaca che. 302 praznakartA : to mokSa je che e A badhAthI judI sthiti pachI ? dAdAzrI : A badhAthI cheTuM, A badhAthI judo enuM nAma mokSa ane A badhAthI judo enuM nAma AtmA. A to badhI AtmAnI sthitio che, enA paryAya che. praznakartA : mokSanI upara e koI kakSA kharI ? : dAdAzrI : pUrNAhuti, saMpUrNa, paripUrNa. praznakartA H e kevI rIte kahI zako ? : dAdAzrI : huM pote thayo chuM ne ! huM paripUrNa thayo ja chuM ne ! te huM vyavahArathI thayo chuM. A deha chUTe eTalI ja vAra che. atyAre mukta thaI gayo chuM. e anubhavamAM hovuM joIe badhuM. dehathI chUTApaNuM rahetA e
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] mokSa 303 AvaDatuM hoya to kAmanuM che. dehanA mAlika nA hoya to cAle, nahIM to mAlikIpaNuM hoya to cAle ja nahIMne ! Tenzana nA thAya, eka paNa Tenzana nA thAya tyAre. buddhi hoya nahIM e. A badhuM jAya tyAra pachI rAge paDI jAya. ahIM ja mukti thaI jAya pahelI. lAInabaMdha jaI rahyA che mokSa, UMdhI dAnate rakhaDI mare praznakartA : dareka jIvamAM AtmA che ane AtmAno svabhAva e mokSa che. eTale dareka jIvano mokSa thavo joIe to emAM pharaka kema ? koInI vahelI, koInI moDI mukti evuM kema che? mokSa eTale AtmAnI ja muktine ? dAdAzrI : ApaNe skUlamAM so chokarAM hoya, te lAIna nIkaLe to sauthI pahelo, pahelo nIkaLe pachI bIjo evI rIte nIkaLene ? praznakartA : hA. dAdAzrI : evI rIte A nIkaLe che. AkhI lAIna jayA kare (jAya) che, lAIna tUTyA vagara. emAM vaheluM-moDuM kyAM AvyuM? ane pahelethI lAIna lAgI ne lAInamAM nIkaLe mANasa, e rIte A mokSa thaI rahyo che, lAInabaMdha. praznakartA : koInA lAkho avatAra paNa nIkaLI jAyane ? dAdAzrI: te bhale, toye che te lAInanI liMka cAlu. bIjo AgaLa AvI jAya, pelo rakhaDI mare. kAraNa ke UMdhuM-catuM karavAnI dAnata che ne, eTale rakhaDI mare. kAraNa ke svataMtra che ne chUTa che. tAre je bhAva karavA hoya te kara. pravAharUpe vahI rahyA che, chevaTe mokSamAM thAya sthira praznakartA H lAInabaMdha jaI rahyA che mokSe e vadhu samajAvazo. dAdAzrI : A saMsAra sthira rUpe nathI. pravAharUpe che, jema ekaso ATha polIsavALA mANaso hoya, athavA to ekaso ATha pAMca-pAMca, chacha polIsonI eka lAIna ApaNI AgaLa Ama jatI rahelI joIe chIe, pANI vahe evI rIte. pANI vahene evI rIte vahyA ja kare. pAMca
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 AptavANI-14 (bhAga-5) dasa lAkha mANasa hoya to ApaNe ahIM beThA beThA joyA karIe, te keTaluM badhuM vahyA kare ? evI rIte A vahetuM che jagata. praznakartA: vahetuM jagata che to jIvo mokSamAM jaIne pachI aTakI jAya che ? pachI pravAha nathI ? dAdAzrI : mokSamAM gayo eTale thaI rahyuM, badhuM khalAsa thaI gayuM. tyAM sthiratA AvI gaI. A AkhI je sRSTi che, te pravAha rUpe che. eTale dariyAno jyAM joInTa che ne tyAM eTalA pANIne mukti, bIjuM badhuM Avaze tema tema mukti thatI jaze. pravAharUpe che eTale badhAne nA thAya ekadama. jeTalA mokSe jAya eTalA Ave avyavahAramAMthI vyavahAramAM praznakartA: ahIMnA badhA AtmA mokSe jAya to navA utpanna thAya? dAdAzrI: navA utpanna thAya nahIM. utpanna thAya e nAza thaI jAya. je kAyamanA che eTalA ne eTalA AtmA. jeTalA che enA e ja AtmA, emAM vadhe nahIM ne ghaTe nahIM. jeTalA mokSe jAya eTalA bIjA avyavahAra rAzimAMthI vyavahAramAM Ave ane vyavahAramAMthI jeTalA mokSe gayA eTalA tyAMthI upara Ave paNa vyavahAra eTalo ne eTalo rahe. vyavahAramAM jenA nAma paDyA che e badhA jIvone vyavahAra kahevAya. jenA nAma nathI paDyA e vyavahAranI bahAra kahevAya. praznakartA: tyAM emanA kaMI karmo baMdhAtA hoya, avyavahAramAM ? kayA karmanA udayathI karmabhUmimAM AvyA ? dAdAzrI : karmanA kSayopazamathI. jema jema kALa jAyane, eTale karma nirjarA thayA ja kare. kAraNa ke kartA nathI e loko. navuM baMdhAtuM nathI. jIvo anaMta, mATe Avo ja pravAha cAlyA karavAno praznakartA: badhA zuddhAtmA mokSe jAya, pachI koI bAkI nA rahe evuM bane kharuM ?
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] mokSa 305 dAdAzrI : kyAreya evuM banavAnuM nathI ane evuM kazI bhAMjagaDa rAkhavAnI jarUra nathI. evI IcchA karavAnI jarUra nathI. e enA pravAharUpe ja vahyA kare che mokSamArgamAM. jema nadI vahyA kare che ne ? nadI to aTakI jAya cAra dahADA pachI ane A niraMtara pravAha cAlu ja rahe, te pAcho kAyadesara. vyavasthita evo pravAha cAlu rahe, vadha nahIM, ghaTa nahIM. A jagata AvuM ne AvuM anAdi che, ane anaMta sudhI raheze. kaMI pheraphAra thavAnuM nathI. eTale ahIMthI jeTalA jIvo mokSe jAya che, A duniyAmAMthI, eTalA jIvo bIjAmAMthI ahIM Ave che. eTale A vyavahAra rAzi sarakhI ne sarakhI rahe che. praznakartA H vyavahAra rAzimAMthI AtmAo mokSamAM jAyane, to enI vadhaghaTa thAya ? dAdAzrI : vadhaghaTa nA thAya. kAraNa ke mokSamAM che te anaMta che. vyavahAramAM che te saMkhyAta che. asaMkhyAta, saMkhyAta badhuM vyavahAramAM che. ane je vyavahAranI upara che, avyavahAra rAzinA, te anaMta che pAchA. anaMtamAMthI vadhatuM-ochuM thAya nahIM. ochuM thAya toye anaMta, vadhe toye anaMta. praznakartA to mokSa maLyA pachI nigodamAM veITiMgamAM AvavuM nahIM paDe ne dAdAzrI : nA, potAnA svabhAvamAM AvI gayo. A to jagatanA cha tattvo che. emAM AtmA eka cetana tattva che. e potAnA svabhAvamAM ahIMyA AgaLa AvI gayo, ke mokSe jAya. jo mA-chokTo sarakhI uMmaranA thAya, to badhA mokSe jAya praznakartA : AtmAmAM to jJAna che, to dhIme dhIme e kakSA to badhAnI Ave ja ne, ke mokSe jaI zakIe ? dAdAzrI : kakSA paNa Ave ja che. Ave ja che kakSAmAM ne mokSe jaI rahyA che. paNa tuM ema kahuM ke AkhA jagatanA badhA AtmAo jo mokSa
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 AptavANI-14 (bhAga-5) jAya, to A saMsAranA nAzanI te bhAvanA karI ke saMsAra nA ho ! ane A saMsAra e to AtmAnuM DevalepamenTa che. AtmA mULa to Devalapa thayelo ja che. AtmA to pote AtmA ja che paNa A ApaNI atyAre evI zreNI utpanna thayelI che, te padgalika mAnyatAmAM rUDha thaI gayelA chIe. te mAnyatAo khasatI khasatI khasatI khasatI mULa caitanyasvarUpanI bhAvanA utpanna thAya che. praznakartA H eTale koI AtmA mokSe pahoMcI ja nathI zakato ? dAdAzrI : are, badhA ghaNA pahoMcI zake che ne huM mokSamAM ja, atyAreya mokSamAM ja chuM. praznakartA : evuM kema nA banI zake ke badhA ja AtmA mokSe jatA rahe ? posibala kharuM? dAdAzrI : AkhuM jagata mokSe jAya evI bhAvanA bhAvavAno adhikAra che manuSyane, paNa e rUpakamAM kyAreya Ave nahIM. e rUpakamAM kyAre Avaze ke mA ne chokaro be sarakhI uMmaranA thaze tyAre ! mA ne chokaro be sarakhI uMmaranA thaze koI vakhata ? jo chokaro ne mA be sarakhI uMmaranA je dahADe thAya, te dahADe A jagata AkhuM mokSe jatuM raheze. praznakartA tIrthakaronA samayamAM je AtmA Ave, eno ja mokSa thAya ke bIjA koIno ? eTale ApanA samayamAM ame AvyA, to amAro mokSa thAya ke bIjAno paNa thAya, bIjA samayamAM ? dAdAzrI : badhAno mokSa to thavAno ja che, vahele-moDe. eno krama che. eka samaye ekaso ATha jIva mokSe jayA kare che, pravAha rUpe. ane ekaso ATha jIva eTalA bahArathI A vyavahAramAM Ave che. A vyavahAramAM eka jIva vadhato-ghaTato nathI. vyavahAra paripUrNa che. abajo avatAre na maLe, te eka klAkamAM thAya kAraNa mokSa praznakartAdAdA, AtmAno mokSa thavAno ochAmAM ocho samaya kayo ?
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] mokSa 307 dAdAzrI: mokSa to karoDo avatAre ne karoDo varSoya pachI nA thAya. bhagavAne zuM kahyuM che ke upazama samakita thayA pachI ardha pudgala parAvartanamAM Ave. tyAra pachI abajo avatAra bAkI rahe. nahIM to lokone to paraMparA avatAranI che. paNa emAMthI A samakita thavAthI ardha pudgala parAvartanamAM Avyo. kahe che. bolo, kyAre meLa paDe ? eTale hindustAnamAM janma ko'ka phero thavo ane A meLa paDI gayo to paDI gayo, nahIM to rAma tArI mAyA ! tamAro to mokSa thaI gayo che ne ? niMratara mokSa rahe che ne ahIMyA ? have bIjo (kArya) mokSa thaze kAyamane mATe. bhagavAne kahyuM ke "A kALamAM mokSa baMdha che paNa mokSamArga baMdha nathI thayo, mokSamArga cAlu che.' lokoe jANyuM ke mokSa baMdha thaI gayo, eTale ADA mArge cAlavA mAMDyuM che. ekavIsa hajAra varSa jenuM (bhagavAna mahAvIranuM) zAsana che, to mokSamArga baMdha thaI gayo hota to te zAsananI jarUra ja zI che ? te samajyA nahIM. ahIM "kAraNa mokSa thaI jAya che. mokSamArgathI 'kArya mokSa nathI thato. te mokSa 99,999 sudhI pahoMce che, lAkha pUrA thatA nathI. mokSa be prakAranA che : (1) kAraNa mokSa (2) kArya mokSa. A kALamAM "kAraNa mokSa cAlu che ane kArya mokSa baMdha che. kAraNa mokSa thayA pachI ochAmAM ocho eka avatAra karavo paDe. ame kalAkamAM kAraNa mokSa ApIe chIe. atyAre to gajabano mokSamArga cAlu che. ame zAsananA zaNagAra chIe ! AjJA tA pALe to karI nAkhe pAcho hajAro avatAra "kAraNa mokSa thaI gayo, paNa ApaNuM jJAna kevuM che ke e jJAna ene AjJApUrvaka rahe to ja kAmanuM. jo AjJAmAM nA rahyo to jJAna UDI jaze. kAraNa ke AjJA ja mukhya che. vADa nA hoya to UDI jAya badhuM. eTale A jJAna lIdhA pachI tame AjJAmAM AvI jazo ane tyAre mokSeya maLI gayo haze. praznakartA: ama mahAtmAone, jemaNe jJAna lIdhuM che A jiMdagImAM, temane eka-be-traNa avatAra kharA ke pAMca avatAra paNa thAya ke dasa paNa thAya ke vadhAreya thAya ?
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 AptavANI-14 (bhAga-1) dAdAzrI : haM... e to jevI AjJA pALI hoyane ! AjJA nA pALI hoya to pAMca hajAra avatAreya thAya. ane A bIjA lokone to, emane to karoDo avatAreya ThekANuM nA paDe. praznakartA : karoDo avatAra eTale keTalI covIsI jAya ? dAdAzrI : hA, e to ardha pudgala parAvartana. eTale zuM ? A duniyAmAM jeTalA pudgala che, e badhA parAvartana pAme tyAre evuM ThekANuM paDe. praznakartA : e badhA pugala parAvartana thAya tyAre ! dAdAzrI : hA. A. ardha pagala. loka haju AkhAmAM che, paNa pelA ardha pudgalamAM AvyA, kahe che. eTale A to badhA bhaTakavAnA mArga. A to koka phero Avo mArga maLI Ave, te karma baMdhAtA aTake tyAre rAge paDe. akrama toDe samasaraNa AvaraNa, thAya darzata-jJAta-cAritra praznakartA : dAdA, ekavAra evI vAta thaI hatI ke karmo badhA khapAvI nAkhe toye mokSa nA thAya. dAdAzrI : kAraNa ke AnuM AvaraNa che, samasaraNa mArganuM. be jAtanA AvaraNa. bhagavAne zuM kahyuM ke samasaraNa mArganuM AvaraNa tUTe ane karma khape to mokSa. to ApaNe karma to khapAvA che. paNa karma khapAvavA jaIe to to ApaNe badhA evA hoziyAra chIe ke eka khapAvavA jAya to cAra pAcho laIne Ave, kharIdIne Ave. jAtrAe jAya to be khapAve ane bIjA pAMca-dasa kamANI karIne Ave, bIjA laDhIne Ave. eTale kyAre pAra Ave Ano ? UlaTo ahIM be karma khapAvavA gayo to bIjA laIne Ave. tyAM rasoDAmAM bUmAbUma kare, phalANuM kare. UlaTA laIne Ave, kharIdIne Ave. eTale huM jANuM ke A to loka kharIdI karI lAve evA che. UlaTA, khoTa khAya evA che. eTale ApaNe e karmane bAjue rAkhyA. vaccenA UDADI melyA. have goDAuna khAlI karo. 'te A badhA ame karIzuM kahe che, "tame
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 309 [18] mokSa kaho eTaluM, badhAye badhA goDAuna khAlI karIzuM' ema kahe che ne pAcho. kAraNa ke samasaraNa mArganuM je AvaraNa che te toDIne thaI gayo chUTo. rahyuM zuM? tyAre kahe, goDAunamAM mAla-sToka che te. tyAre kahe, te vAMdho nahIM. badhI phAIlo huM samabhAve nikAla karI nAkhIza. kahe che. kahe che ne, nathI kahetA? eTale A judo mArga che, darzana-jJAna-cAritra, ne peluM kramika mArga jJAna-darzana-cAritra. jJAna-darzana-cAritra eTale zAstro vAMco ane temAMthI te tamane samajaNa paDe, te darzanamAM Ave to mokSa bhaNI laI jaze ane darzanamAM nA AvyuM to saMsAramAM bhaTakAvaze pAchuM. je jJAna darzanamAM Avaze te ja mokSa bhaNI laI jaze. eTale jJAnamAMthI darzana utpanna thaze. jyAre ApaNe ahIM darzana paheluM ApI de che. pachI jJAna ne pachI cAritra. eTale mArga beu judA che. A darzana-jJAna-cAritra, peluM jJAna-darzana ne cAritra. samasaraNa AvaraNa na tUTatA, UbhA thayA kare tavA karmo praznakartA: samasaraNa mArganA AvaraNa vize vadhAre prakAza pADazo? dAdAzrI: be jAtanA AvaraNa : eka kriyAnA AvaraNa che ane bIjuM samasaraNa mArganuM AvaraNa che. samasaraNa mArganuM AvaraNa eTale zuM kahevA mAgIe chIe, ke agiyAramA mAIlamAM judI jAtanuM AvaraNa hoya, sADA agiyAramA mAIlamAM judI jAtanuM AvaraNa hoya. samasaraNa mArga Akho che, emAM pharsTa mAIlamAM AvaraNa judI jAtanuM. tenAM pharlAge-pharlAge, are, pagale-pagale AvaraNa judI jAtanA hoya. e badhI ja judI judI zreNI. gayA avatAre je joyeluM te jJAna ane te mana svarUpe hAjara che ane Aje navuM A jJAna juduM joIe chIe. eTale pAchaluM jJAna ene Aja mUMjhave che. AjanuM jJAna ene eDajasTa thaI zakatuM nathI. kramika mArgamAM mAla khapAvI khapAvIne AgaLa javAnuM, tyAre kahe, koIke badho mAla khapAvI dIdho to ?" toya bhagavAne kahyuM, "samasaraNa AvaraNa jyAM sudhI che, tyAM sudhI game teTalA khapAvyA haze toya UbhA thaze." zAnuM AvaraNa che ? samasaraNa mArganuM AvaraNa. bhagavAne zuM kahyuM ke "samasaraNa mArganuM AvaraNa tUTe ane karma khape to mokSa thAya." samasaraNa
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 AptavANI-14 (bhAga-5) AvaraNa dareka jIvane hoya. ame e samasaraNa AvaraNa toDI nAkhIe. pachI karmo judA paDI jAya che. samasaraNa ane karmo e beno AMkaDo che. tame karma game eTalA khapAvo, paNa pelo AMkaDo to emane ema ja che. jyAre ApaNe beu vibhAjana karI nAkhyuM. jemAM vaDodarA sTezana para covIsa DabbA ane Injina hoya paNa ApaNe AMkaDo kADhI lIdho hoya to Injina cAlyuM jAya ne DabbA paDI rahe ! evuM A kudaratI rIte UbhuM rahyuM che. A mArI AjanI zodhakhoLa nathI. Aje zodhakhoLa banI zake evI nathI. dhIsa Ijha baTa necarala ! A badhAnA puNyanA AdhIna banyuM che, nahIM to AvuM banI ja zake nahIMne ! mane eka kalAka maLyA pachI e mANasa mane choDato ja nathI ane te A akrama tene kahevAya che. samasaraNa AvaraNa e ajJA bhAva che. A prajJA bhAva pragaTa thaI jAya che. AtmA, AtmAnI jagyAe che ane khapAvavAnA karmo, A karmanI jagyAe che. mokSamArga, nizcayatayathI - vyavahAranayathI praznakartA : nizcayanaya' zabda vAparyo che. zAstramAM mokSane mATe, to e zuM che ? - dAdAzrI : "naya' eTale bhU poInTa. vyavahAranayathI tame caMdubhAI, nizcayanayathI tame zuddhAtmA. nizcayanayathI mokSamArga kone kahevAya ? jJAtAdraSTA padamAM rahe e nizcayanayathI mokSamArga. praznakartA : vyavahAranayathI mokSamArga eTale zuM ? dAdAzrI : vyavahAranayathI mokSamArga eTale pAMca (IndriyonA) viSayomAM vRtti vinA jIvana jIve te vyavahAranayathI mokSamArga. ame sahaja prApta nizcaya cAritra, ta jarUra vyavahAra cAritranI praznakartA : dAdA, nizcaya cAritra mATe vyavahAra cAritra e agatyanuM ja che ne ? dAdAzrI : atyAre ApaNe ahIM AgaLa A jJAna maLyuM che ne, te A akrama vijJAna che eTale vyavahAra cAritra ApaNane jarUra nahIM,
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] mokSa 311 kramika vijJAnamAM vyavahAra cAritra hoya to ja nizcaya cAritra prApta thAya. have tyAM vyavahAra cAritra karatA karatA to, enA sAMdhA to tUTI jAya paNa A keTalAya avatAro bhaTakI jAya ! praznakartA : paNa ApaNe enI jarUra nahIMne ! ApaNe vyavahAra cAritrane meLavIne pachI ja peNe javAya evuM nahIMne? dAdAzrI : nA, A akrama che mATe jarUra nahIM. nahIM to peluM sAMdhA ja tUTI jAya. e be viSayonI sparza-svAda vRttio baMdha karavI e to kaMI sahelI vAta che, A loko kramikamAM mAra khAI, khaIne marI gayA toya nahIM ThekANuM paDatuMne ! ane A to akrama vijJAna che ! zodhakhoLa che eka jAtanI. jJAna tenuM te ja paNa zodhakhoLa che hAI (UMcI). praznakartA: akramamAM jaIe chIene, eTale paheluM AtmA Taca thaI jAya. pachI vyavahAra enI meLe ja zuddha thavA mAMDe, ApoApa zuddha thavA mAMDe che. dAdAzrI : e akrama jJAnanI balihArI che, bAkI nA hoI zake. peluM Taca thAya ja nahIMne ! peluM Taca thavA mATe to anaMta avatAro bhaTaka bhaTaka kare toya kazuM vaLe evuM nathI. A to kaMIka mahAna gADha puNya, te tamane A prApta thayuM ne tamane potAne ema lAgyuM ke ApaNe kyAM AgaLa UbhA chIe. agAdha UMcAInI jagyAe pahoMcyA chIe evuM potAne samajAya ane sarva duHkhothI mukti thayA karatI hoya te samajAtuM jAya. duHkha ochA thatA jAya. ane pelA to vadhyA ja kare. A pAMca viSayomAMthI vRttio pAchI vALavI e to bahu muzkelI. eka viSayamAMthI pAchI vALavI muzkela che to. kAnamAM pAchI vaLe, nAkamAM pAchI vaLe paNa AMkhamAM? tyAre jIbhamAM ? praznakartA: paNa ema nathI dAdA, pahelA, samajyA vagaranuM badhAmAM rasa leto hato. have e potAne khyAla che ke mAre ne Ane kAMI saMbaMdha nathI, pote jJAtA-draSTA che. peluM Taca thaI gayuM che. eTale A enI meLe emAMthI rasa ocho thato jAya.
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : peluM bahAranuM cokhkhuM karIne aMdara javAnuM hatuM. te bahAranuM cokhkhuM thAya nahIM ne dahADo vaLe nahIM. ethI to anaMta avatAra bhaTaka bhaTaka kare. A aMdarathI cokhkhuM karIne bahAra AvavAnuM che. te saheluM, te enI meLe ja cokhkhuM thayA kare bahAra. tamAre kazuM karavuM nA paDe, enI meLe ja thayA kare. AtmA potAnA svabhAvamAM, jJAtA-draSTAmAM Ave e kharuM cAritra. e cAritra vinA mokSa nathI. AtmA jJAtA-draSTA che, tame jJAtAdraSTAmAM raho e ja cAritra ane te ja mokSanuM kharuM kAraNa, mokSa eTale sarva duHkhonI muktinuM kAraNa e ane pachI chello mokSa. e thayA vagara nirvANa thAya nahIM. nirvANa eTale AtyaMtika mukti. nirvANa eTale AtyaMtika mukti praznakartA mokSa pachI mANasa nirvANamAM jAya ? dAdAzrI : nA, nirvANa eTale ja mokSa. nirvANa eTale A badhuM je AvaraNathI UbhuM thaI thayeluM, te badhuM baMdha thaI gayuM. praznakartA H nirvANa e darekamAM Ave che. vaiSNavomAMya Ave che, bIjAmAMya Ave che, buddhomAMya Ave che, jainomAMya Ave che. nirvANa zabda e vize kaMIka vizeSa samajAvo. dAdAzrI : nirvANa eTale zuM ke jene koI paNa jAtanA pharI karma baMdhAvAnA nahIM. badhuM kamplITa (pUrNa) thaI gayuM. AtmA ne deha judA thaI gayA ne AtmA potAnA siddhakSetramAM jAya che tyAre e chellA dehane nirvANa kahevAya. paNa ApaNA loko to game tene nirvANa lakhI nAkhe che ne, nirvANa pAmI gayA ! nirvANa phakta mokSamArga jene prApta thayelo hoya, mokSa vinA nirvANa nA kahevAya. (game tene) nirvANa kahe e emanI javAbadArI para kahe che agara bhASAno anartha kare. cAritra vinA mokSa nathI. cAritra Ave ja, eTale mokSa thAya. mokSa eTale sarva duHkhothI mukti thAya ane sarva duHkhothI mukti thAya eTale nirvANa thAya. eTale AtyaMtika mukti thAya. nirvANa (bIjA) koIne bolavAno adhikAra nathI.
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] mokSa 313 praznakartA : yogavaziSThamAM eka prakaraNa AkhuM nirvANa' para ApyuM che. dAdAzrI : have yogavaziSThamAM lakhe che e barobara che, paNa bIjAthI nA lakhAya. yogavaziSTha to haMmezAM e zenA AdhAre che ? "ame sarvajJanuM kaheluM kahIe chIe." eTale sarvajJanuM kaheluM e mArga ja nirvANa mArga. mukti ane nirvANano bheda praznakartA: mukti ane nirvANamAM je bheda che eTalo samajAvo. dAdAzrI : nirvANa eTale AtyaMtika mokSa ane mukti eTale A atyAre duHkhothI abhAva varyA kare. duHkhothI mukti ahIM samAdhimAM rahyA kare e. praznakartA: ApaNe to have nirvANanI ja vAta karavI joIe ne A mukti to vacaluM sTepa che ne ? dAdAzrI : paNa have mukti zabda tarIke bolavAno vAMdho zuM che ApaNane? ApaNe nirvANanI vAta karavI joIe. ApaNe nirvANanI ja vAta sAcI. A to vacce sTezana eka mUke, te kaMI ApaNe gADI UbhI nA rAkhavI hoya to nA rAkhIe ane keTalAkane UbhI rAkhavI hoya to UbhI rAkhe. nirvANa thaye pahoMce siddhagatimAM A zarIra nirvANa kyAre kahevAya ? ke A jagatanI koI bhautika vastu rahI nahIM eTale nirvANa. have ene AtmA pyaoNra. have ahIM che ane siddha sthAnakamAM eno mukAma che. siddhagatimAM koNa jAya ? tyAre kahe, ahIM jenuM nirvANa thAya e siddhagatimAM jAya ! praznakartA nirvANa kevI rIte thAya ? dAdAzrI : karmo khalAsa thaI jAya tyAre. caudamuM guNasthAna utpanna thAya tyAre karmo khalAsa thaI jAya, badhuM khalAsa thaI jAya.
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 AptavANI-14 (bhAga-1) praznakartA : dehano mokSa lakhyo che e zuM ? dAdAzrI : A dehanuM nirvANa nA thAya A bhavamAM, eka avatAra karavo paDe. pachI zarIrano hau mokSa thAya. AtmAno mokSa ane zarIrano mokSa. beu baMdhAyA'tA ne beu chUTA thaI jAya ! sahu sahune raste, ghera ! prakAzasvarUpI AtmA, nirvANe phelAya brahmAMDamAM praznakartA : AtmA jyAre nirvANa pAme che tyAre prakAza badhe phelAya che, to e kevI rIte ? dAdAzrI : te AkhA brahmAMDamAM prakAza phelAI jAya. A dehamAMthI nIkaLyo prakAza ke tarata AkhA brahmAMDamAM phelAI jAya, bhAjana pramANe. jeTaluM bhAjana moTuM hoyane e badhe phelAya. AvaraNavALA lokone nA phelAya. je nirvANa thavAnA, mokSe jatA emane AvaraNa nahIMne, eTale badhe phelAI jAya prakAza. AtmA jyAre deha choDIne mokSe jAya che tyAre enuM saccidAnaMda svarUpa hoya che. eno prakAza AkhA brahmAMDamAM phelAI jAya che. tyAra pachI e siddhakSetramAM jAya che, siddha banI jAya che. AkhA brahmAMDamAM prakAza phelAya. AkhA brahmAMDanA jIvo para zAMti varta, prakAza phelAya che. prakAzanI asarathI badhA jIvamAtrane, jhADa-pAna badhAne sukha varte.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19] siddha bhagavaMta-siddhakSetra [19.1] jIvatI dazAtA bhAMgA cAra bhAMgA : eka bhaTakavAno, traNa chUTavAtA bhagavAne jIvanI dazAnA cAra bhAga pADyA che. 1) anAdi anaMta. anAdi che te anaMta kALa sudhI bhaTakavAnA che. AmAMthI chUTavAnA rastA che, e traNa bhAMgA che. 2) anAdi sAMta 3) sAdi sAMta 4) sAdi anaMta. praznakartA H anAdi anaMtanA jIvo kayA ? dAdAzrI : anAdi anaMtamAM, AkhuM jagata emAM ja che. AmAMthI jo kadI jJAnI puruSa maLI jAya, sagavaDa maLI jAya to anAdi sAMta thAya. anAdino to che ja paNa aMta Avaze eno. e dazAno aMta Avaze. mithyAtva dazAno aMta Avaze eTale anAdi sAMta ane pachI e dazA aMta AvyA pachI tyAre kaheze, sAdi sAMtamAM Avyo. samyaktva eTale sAcI samajaNanI zarUAta thaI gaI. ane te sAcI samajaNano aMta Avyo, sAdi sAMta eno aMta Avyo ane phula lAITa thayuM e sAdi anaMta.
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 AptavANI-14 (bhAga-1) e zarUAta thaI pachI paNa anaMtakALa sudhI rahevAnuM, e siddhagatimAM. A vacalI sthiti sAdi sAMtanI. vastuvatuM bhAta thatA sAdi sAMta, pUrNatva thatA sAdi anaMta anAdi anaMta to jagata che ja, paNa jenAthI A vaijJAnika rIte baMdhAyo che. vaijJAnika asara thaI che, e vaijJAnika asara toDI ApanAra jJAnI puruSa maLe ane banne vastune chUTI pADI Ape to eno aMta Ave. pachI anAdi anaMta hatuM tene badale anAdi sAMta AvyuM. tAre AvI gayuM kAle jJAna pachI. ane have pAchI navI zarUAta thaI sAdi. A dazA, navI dazA, sAdi sAMtanI dazA. A have dazA kaI thaI ? ke pahelA astitvanuM bhAna to tane hatuM, 'huM chuM." have vastutvanuM bhAna thayuM. zuM thayuM? "huM zuM chuM enuM bhAna thayuM tane ane pUrNatva thayuM nathI tyAM sudhI sAdi sAMtanI dazA raheze ane pUrNatva thaze tyAre sAdi anaMta thaze. pUrNatva eTale siddhadazA. pUrNAhuti thAya che tyArathI, pUrNAhuti thayA pachI enI zarUAta che ane anaMtakALa sudhI raheze. sAdi sAMtaH samakita e Adi, kevaLajJAta e aMta praznakartA: sAdi sAMta eTale to muktimAM pahoMcI gayAne? dAdAzrI : sAdi sAMta eTale sa-Adi. ene samakita thayuM tenI Adi che ane te kevaLajJAna sudhI, sa-aMta. sa-aMta, sAMtavALuM che. samakita thayuM tyArathI sAdi thaI, kAraNa ke je dRSTi tIrachI hatI tene badale sIdhI thaI, tyArathI sAdi ane pachI sa-aMta. e dazA kevI che ? sa-aMta. kevaLajJAna thAya eTale sAMta dazAmAM. tyArathI chellI dazA che e sAdi anaMtano bhAMgo che. eTale siddhadazA che tenI Adi zarU thaI gaI ane anaMtakALa sudhI rahevAnI che. eTale A bhAgamAM jyAM sudhI utpanna nA thAya, tyAM sudhI ene A anAdi anaMtanA bhAMgAmAM rahevuM paDaze. A dazA anAdi anaMta che paNa anAdi sAMtavALI thaI zake che. ene samyakatva thAya to pachI A dazA chUTI jAya, karma baMdhAvAnI dazA
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.1] jIvanI dazAnA bhAMgA 317 chUTI jAya, kojhIjha-IphekTa. tyAre pachI bIjI dazA utpanna thAya che, sAdi sAMta. sAdi sAMta eTale samyatvanI zarUAta thaI gaI, te TheTha kevaLajJAna thatA sudhI sAdi sAMtano bhAMgo kahevAya. samyakatvanI zarUAta ne kevaLajJAnanI pUrNAhuti. pachI caudamAM guMThANA sudhI jAya tyAM sAdi anaMta kahevAya. ane je mokSa, hA, siddhakSetramAM javAnI Adi che paNa eno anaMtakALa che. sAdi sAMta bhAMgAmAM Ave tyAre paMca parameSThi A to avyavahAra rAzimAMthI vyavahAramAM Avyo tyArathI eno vyavahAra dharma cAlu thaI jAya che. vyavahAra dharma cAlu thaI jAya che te vyavahAra dharmamAM e TheTha enI Adiye nathI ne aMteya nathI. eTale Ama vyavahAranI Adi dekhAya che kharI, paNa baMdhana tarIke anAdi anaMta baMdhana che. have e jyAre koI phero jJAnI puruSane evo kaMIka joga besI jAya, enuM upAdAna taiyAra thAya ne nimitta che te bheguM thaI jAya tyAre ene kaMIka jJAna pragaTa thAya tyAre sAdi sAMtanA bhAMgAmAM Ave. sAdi sAMtanA bhAMgAmAM Ave tyAre pote judI dazAmAM AvyA kahevAya. tyAre ene paMca parameSThi kahevAya che. jJAtI maLatA atAdi anaMtamAMthI atAdi sAMtA praznakartA dAdA, Apane bhego thAya pachI kayA bhAMgAmAM jIvanI zarUAta thAya che ? dAdAzrI : e anAdi sAMta, eka to anAdi anaMta. mane je bhego nA thayo e A anAdi anaMtanA bhAMgAmAM che ane bhego thaI jAya to anAdi sAMtamAMye AvI jAya. sAMta thavAne yogya che paNa evo joga besavo joIe ane nA joga besato hoya to anAdi anaMta che. ane pachI mane bhego thayo e anAdi sAMtanA bhAMgAmAM AvI gayo. ane anAdi sAMtanA bhAMgAmAM Avyo eTale e badalAya pachI, sAdi sAMtanA bhAMgAmAM pachI e lahera kare, mukAma sAdi sAMtamAM. jJAna maLyA pachI je jJAnanI Adi thaI, enI Adi thaI, zuddhAtmAnI Adi thaI ane
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 AptavANI-14 (bhAga-5) zuddhAtmAno aMta Avaze. eTale e samakita dazAno aMta Avaze, jJAnIdazAno ane pachI siddhadazA utpanna thaze, te sAdi anaMta che. enI zarUAta AdithI thaze, paNa anaMtakALa che. sAdi sAMtane kIdhI Indrima gavarmenTa, zarUAta thaI DiscArjatI praznakartA: dAdA, Ape jema kahyuM ke sAdi sAMtanA bhAMgAmAM lahera kare, to emAM je badhuM bhareluM hatuM, te DiscArja thavAnuM zarU thaI gayuM. dAdAzrI : DiscArja rahyuM, DiscArja thavAnuM zarU to kyAMthI thayuM? sAdi sAMta sudhI. sAdi eTale ame jJAna ApIe, tyArathI sa-Adi zarUAta thaI DiscArja thavAnI. ane jyAre nirvANa thAya tyAre sa-aMta AvI gayo, e DiscArja thavAnI sthitino. ane pachI sAdi eTale kevaLa cokhkhI siddhadazAnI zarUAta thaI ane e anaMtakALa sudhI raheze ! praznakartA dAdA, e ja Indrima gavarmenTa kIdhI te ? ane badhI gUMcono nikAla thaI gayo ? dAdAzrI : tethI Indrima gavarmenTa kahIe chIe ApaNe. sAdi sAMtanA bhAMgAmAM Indrima gavarmenTa che. A Indrima gavarmenTano badho ukela AvI jaze. pachI phula gavarmenTa thaI jaze. bhagavAne kahevAmAM kaMI bAkI rAkhyuM nathI. vAteya tadana sAcI che, paNa loka samajI na zake evI vastu che. praznakartA e kAMI samajavuM saheluM nathI, dAdA. e to bahu sUkSma vAta che te. sAdhAraNa mANasanA magajamAM Utare evI vAta nathI. dAdAzrI : sAyanTisToya na samajI zake tevI vAta che. praznakartA : hA. dAdAzrI : Ama bhAMgA sAthe badhuM ja samaje jagata, to samajAya. nahIM to A buddhino khela nathI. buddhie bahu vaMThene tyAre mANasane buddha banAve.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.1] jIvanI dazAnA bhAMgA 319 siddhazIlAe pahoMcatA sAdi anaMta, anaMta samAdhi sukha 'pUrvaprayogAdi kAraNanA yogathI, Urdhvagamana siddhAlaya prApta susthita jo; sAdi anaMta, anaMta samAdhi sukhamAM, anaMta darzana, jJAna anaMta sahita jo." -zrImad rAjacaMdra zuM kahevA mAge che e ? Urdhvagamana siddhAlaya prApta sthitimAM tyAM pahoMcyA to kharA, paNa tyAM AgaLa kayA sukhamAM pahoMcyA ? tyAM kayuM sukha ApaNane vartaze ? tyAre kahe che, saAdi anaMta sukha. sAdi, sa-Adi. sa-Adi anaMta eTale AnI zarUAta thaI. tyAM pahoMcyA te sa-Adi che ane have anaMtakALa sudhI enuM sa-Adi anaMta, anaMta sukhamAM. praznakartA eTalA mATe be vakhata ekano eka zabda vAparyo ? dAdAzrI : eno e zabda vaparAvyo che. sAdi anaMta, anaMta samAdhi sukhamAM." anaMta darzana, jJAna anaMta sahita jo. darzaneya anaMta ane anaMta jJAna sahita jo, kahe che. samAdhi sukhamAM.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra mukta svarUpe AtmA, siddhakSetre jJAtagamya, praznakartA: mokSa thaI gayo eTale zuM thayuM? jIva mokSe jAya eTale jIva ekyualI (kharekhara) kyAM jAya ? dAdAzrI : mokSa eTale InDipenDanTapaNuM, bIjuM kAMI nahIM. pachI jIva che ne e potAnA svarUpamAM rahevAno. muktabhAve svarUpamAM. praznakartA eTale kyAM rahe e AtmA ? dAdAzrI : mokSamAM potAne svakSetre, tyAM AgaLa e mokSa thayelA puruSonuM eka sthAna che, siddhakSetra che, siddhazilA. praznakartA : siddhazilA eTale zuM ? dAdAzrI : siddhazilA eTale siddha lokonuM, sthAna che e. praznakartA: siddhakSetramAM zuM zuM hoya che ? dAdAzrI : tyAM AvuM nathI. e buddhigamya nathI, e jJAnagamya che vastu. praznakartA : tyAM khAlI badhA AtmA ja hoya che ? dAdAzrI : AtmA che ne, te nirdehI AtmA eTale mULa svarUpe
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 321 AtmA. buddhigamyathI Utare evuM nathI A. huM tamane kahevA jAune, toye pahoMce nahIM. e jJAnamAM tamane dekhAvuM joIe. ApaNe jANavAnI jarUreya nathI evuM. praznakartA H e to jazuM eTale khabara paDaze ne ? dAdAzrI : tyAre ja khabara paDene ! jANIne zuM kAma che ? siddhakSetre anaMtA siddho, nirAlaMba sthitimAM praznakartA chatAM dAdA, amane samajAya evuM kahone ? dAdAzrI : svataMtra rahevAnI jagyA che ne siddhalokanI. siddhalokanuM siddha sthAna che, siddhakSetra che AkhuM. te A anaMtA siddho tyAM AgaLa kAyamane mATe rahevAnA. nirAlaMba sthiti, koI avalaMbana nahIM. ene TADha nA vAya, taDako nA lAge. kAraNa ke baoNDI hoya to IphekTa hoyane ? baoNDI nahIM, mana nahIM, vANI nahIM. ane emane zarIra hoya nahIM eTale kazuM joIe nahIM, koI cIja joIe nahIM. - siddhaloka e kazuM kare nahIM, kazuM khoLe nahIM, kazuM dhoLe nahIM. e siddhaloka, ane mahIM beThA che e bhagavAna. A zarIra-barIra evuM kazuM hoya nahIM, prakAzarUpI zarIra hoya. emane duHkha nA hoya tyAM jarAya. naryuM sukha, sukha ne sukha. siddhakSetre pahoMcyA pachI, mukti bIjA tattvonI pakaDathI praznakartA : siddhalokamAM pahoMcI gayelo AtmA pAcho sRSTi upara nA Ave ? dAdAzrI : nA, e to enI jagyA che, evuM kSetra che ke jyAM je AtmA nirmaLa, cokhkhA thaI gayA, saMsArathI mukta thaI gayA, have bIjA tattvonI pakaDamAM che nahIM. bIjA tattvonI pakaDamAM kyAM sudhI che? to kahe, jyAM sudhI ahIMyA AgaLa A dazAmAM che to bIjA tattva ene pharI vaLIne paNa pakaDamAM rAkhe che. e potAne khyAla thaI gayo ke huM A ja chuM. eTale
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 AptavANI-14 (bhAga-5) pelA UMdhA khyAlane laIne A pakaDa rahyA kare che. e khyAla choDAvaDAve che. A juduM ane huM judo, "huM zuddhAtmA chuM ane jenA AvaraNa badhA tUTI gayA che ane pyaoNra che. e pyaoNra badhA e tyAM AgaLa kSetra che tyAM ekI sAthe che ne te pAchA badhA judA judA rahe che. siddhazilAmAM tA caTe koI karmo, tA thAya koI asara praznakartA: e siddhazilA kevI hoya ? dAdAzrI : siddhazilA to, jyAM karmane potAne coMTavuM hoya toya coMTAya nahIM evI jagyA che ane ahIM to ApaNI nA IcchA hoya toya karma coMTI paDe. ahIMyA A karmanA paramANu niraMtara badhe hoya che. ahIM to paramANu taiyAra ja hoya che ane tyAM emane kazuM asara ja nahIM. bhagavAna, kAyamane mATe e pada ! praznakartA: siddhakSetranI bahAra paNa pudgala paramANuo che ne ? dAdAzrI : paNa e siddhakSetranI bahAra, eTale phakta nIcenA bhAgamAM ja che ane enI asara siddhone nA kare evI sthitimAM che. loka-alokanI vacamAM e siddhakSetra che. praznakartA: siddhakSetramAM je paristhiti che, enI asara bIjA lokamAM Ave kharI ? dAdAzrI : kazuMya nahIM. asarane zuM levAdevA ? kazI levAdevA ja nahIM. ane emane siddhone kazI asara ja nA hoyane, koI jAtanI. praznakartA: emane asara nA hoya, paNa emanI asara bahAra Ave ke nahIM ? dAdAzrI : nA, emanI asaranuM ahIM kazuMya nahIM. chatAM evuM che ne, e ApaNuM lakSasthAne che ke ApaNe tyAM javAnuM che. pachI koI saMyoga-vaLagaNA, mAtra jJAtA-draSTA ne paramAnaMda e siddhagati che, e kSetra juduM che. eTale AtmA ahIM AgaLa eno
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 323 badho A pugalano je baMdha te tUTI gayo, saMpUrNa. ne badhA karmamAMthI chUTI jAya ke pachI tyAM siddhakSetra jaIne Ubho rahe. eTale AtyaMtika mukti thayA pachI tyAM siddhakSetramAM jAya. pachI niraMtara sukhamAM ja rahevAnuM potapotAnA, niraMtara sanAtana sukhamAM ja. kAraNa ke pudgala hoya nahIM. eTale duHkha hoya nahIM. pudgala che tyAM sudhI duHkha che. eka paNa saMjogonI vaLagaNA nA hoya ne ene karma vaLage ja nahIM koI dahADoya. jene vaLagaNA koI paNa prakAranI hoya nahIM, tene koI paNa prakArano evo karmono hisAba nathI ke ene karma vaLage. atyAre siddhagatimAM je siddha bhagavaMto che, emane koI jAtanA karma vaLage nahIM. vaLagaNA khalAsa thaI gaI ke vaLage nahIM. paramenanTa, kAyamane mATe tyAM ne tyAM ja. bahAranuM to kazuM levAnuM ja nahIM. lIdhA vagara ja sukha utpanna thAya aMdara. naryo AnaMda ja hoya. basa jovuM-jANavuM ane AnaMdamAM rahevuM e ja kAma. A kSetra saMyogone laIne, dabANane laIne AtmAne bhrAMti utpanna thaI che ane jyAM saMyogo ja nathI, tyAM bhrAMti utpanna thavAnuM koI kAraNa nathI evuM siddhakSetra. je ahIM siddha thaI gayA che ne, te jagyAe saMyogo bhegA thatA nathI. to bhrAMti utpanna thavAnuM kAraNa nathI ane e zeya-jJAtA saMbaMdhamAM rahI zake che. saMyogo sparza kare tyAre e thAya. tyAM AgaLa evA saMyoga sparza nathI koI jAtanA. paramANu tA jaDe siddhakSetre praznakartA : siddhagatie gayo e AtmA to pharI e vadhaghaTamAM AvavAno ja nahIM ? dAdAzrI: nA, enuM kazuM thavAnuM ja nahIM. ene pharI coMTe nahIM have, kAraNa tyAM A paramANuM nathI. eTale paramANu bhegA thAya to pharI asara thAya. praznakartA : tyAM siddhakSetramAM paramANu nathI ?
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : tyAM kazuMya nathI. e siddha bhagavaMto A ahIMnA badhA zeyone e pote joI zake, paNa zeyo emanI jagyAmAM tyAM nA hoya. ekuMya paramANu nA hoya. 324 praznakartA : jJAnanA paramANu to hoyane siddhakSetramAM ? dAdAzrI : nA, pote ja jJAna, pote ja AtmA, sarva siddha bhagavaMto pote ja. siddhakSetre ekaluM AkAza dravya, paNa e taDe tahIM praznakartA : siddhakSetramAM koI dravya nathI ? dAdAzrI : nathI. praznakartA : Atmadravya to kharuMne ? dAdAzrI : nA, eya nahIM. e dravya tarIke nahIM, e to siddha tarIke. dravya kyAre kahevAya ke bIjA dravyanI joDe hoya tyAM sudhI dravya gaNAya. siddha thaI gayo ! keTalI moTI zodhakhoLa che ! koI. praznakartA : dAdA, siddhakSetramAM AkAza na hoya ? dAdAzrI : AkAza to hoya, AkAza vagara to bhUmikA ja na hoya praznakartA : e dravya to kharuMne ? dAdAzrI : paNa e dravya ene naDe nahIM. pudgala hoya to ja naDe. bIjuM koI dravya naDe nahIM. pudgala vikArI svabhAvanuM che. vikA2IbhAva eTale zuM ? e vizeSabhAvane dhAraNa kare. ekaluM AkAza, mATe ta parivartata siddhakSetre-aloke praznakartA : Ape kIdhuMne ke badhuM parivartanazIla che, to A siddhakSetra parivartanazIla che ? dAdAzrI : nA, e nahIM. A je loka che e parivartanazIla che ane
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra aloka nahIM, emAM nathI ane siddhakSetramAM nathI. parivartana kyAM hoya ? ke badhA tattvo hoya tyAM hoya. alokamAM bIjA koI tattva che ja nahIM, ekaluM peluM AkAza eka ja tattva che. praznakartA : to pachI jo A parivartanazIla nathI tyAM siddhakSetramAM, to tyAM bahu giradI nahIM thaI jAya ? mAya nahIM evI paristhiti nahIM UbhI thaI jAya ? 325 dAdAzrI : giradI e buddhinA khela che. e to buddhino prakAza che. giradI hotI haze ? jyAM jagyAnI jarUra nathI paDatI, tyAM giradI kyAMthI ? siddhakSetra brahmAMDatI chellI dhAre, na e kudaratI racatA praznakartA : siddhakSetra brahmAMDamAM che ke brahmAMDanI bahAra che ? dAdAzrI : siddhakSetra e brahmAMDanI bahAreya nathI, paNa brahmAMDamAM lokanI dhAra upara che, chellI dhAra upara che. tame tamArI bhASAmAM samajI jAva, sahu sahunI bhASAmAM laI jAya. praznakartA : siddhakSetra e racanA paNa kudaratI che ne ? dAdAzrI : tyAM nahIM, tyAM kudarata jevI vastu ja nathI. praznakartA : dAdA, AkhuM brahmAMDa kudaratI racanA kahevAyane, siddhakSetra sivAya ? dAdAzrI : kudaratI racanA to AMkhe dekhAya che, kAne saMbhaLAya che, eTalI ja kudaratI racanA. pAMca IndriyothI anubhavamAM Ave eTalI ja kudaratI racanA che ane te vyavasthitane tAbe che. bIjuM badhuM to kAyamanuM ja che A. jagata ja kAyamanuM che. praznakartA : e kudaratI racanA to che ja nahIM, eTale kaoNnsTanTamAM ja che ? dAdAzrI : kaoNnsTanTa.
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) siddhakSetranuM vAtAvaraNa paramAnaMdI, tathI tyAM gurutvAkarSaNa praznakartA : siddhakSetramAM kevuM vAtAvaraNa hoya ? tyAM mati pahoMcI 326 zake ? dAdAzrI : nA, mati nA pahoMcI zake. tyAM paramAnaMda che. praznakartA H gurutvAkarSaNa hoya ? dAdAzrI : nA, vajana ja nA hoyane siddhone. praznakartA : avakAza che ? dAdAzrI : avakAza che. e badhI buddhi pahoMce nahIM evI vastu che. bahu UMDA UtaravA jevuM nathI. tyAM vajana nathI, to emane zuM paDI javAnuM ? tyAM paudgalika cIja nathI. eTale tyAM gurutvAkarSaNa nA hoya. ArA pramANe siddhatA AkAra, paNa sukha sarakhuM praznakartA : anaMtA siddho je siddhakSetramAM rahyA che, emanI racanA kaI rItanI haze ? dAdAzrI : racanA ? A ahIM ATalA beThA che te A racanA jevI dekhAya che ne, evI ja che tyAM racanA. A beThA che, koIne vaDhavADa che kazI ? praznakartA : amuka limiTeDa spesanI aMdara rahetA hazene tyAM ? dAdAzrI : limiTeDa spesa nathI, e to AkhuM siddhakSetra che. praznakartA : bIjuM e samajavuM hatuM ke siddho anaMtA che anaMtakALathI, eTale enuM ekabIjAnuM AkhuM baMdhAraNa kaI rItanuM che ? judA judA ArAmAM gayelA hoyane, te emanI dehanI laMbAI judI judI hoyane ? dAdAzrI : avasarpiNI kALanA cothA ArAnA mokSe gayelA siddhono AkAra nAno ne trIjA ArAnA siddhono AkAra moTo hoya che paNa badhA svataMtra hoya che. hA, keTalAkanI to dasa-dasa hajAra phUTa UMcAI hoya.
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 327 praznakartA H e siddha hoya emanIya eTalI ja hoyane ? dAdAzrI : evI ja hoya. je dehe nirvANa thayuM tenI 2/3 teTalI ja jagyA. sukhamAM phera nahIM koI jAtano, sukha sarakhuM badhAnuM. praznakartA H siddhanA paNa bhAga to kharAne ? dAdAzrI : nA, siddhanA koI bhAga nahIM. siddho sarakhA che, eka sarakhA, emAM bhAga-bAga nA hoya. praznakartA: jema mANasone greDezana Ape ke sajjana hoya, durjana hoya evuM pachI ke siddha paNa UMcA prakAranA hoya, ethI UMcA prakAranA hoya, evA hoyane siddho paNa? dAdAzrI : nA, siddha to eka ja prakAranA hoya. e to UMcA-nIcA bAvA, bAvA siddha hoya kharA. paNa himAlayano bAvo hoya, to enAthI UMco siddha. pelo enAthI UMco siddha, paNa laukika siddha. siddhaloka eTale muktimAM, mokSamAM rahenArA mANaso. je saMsAra siddha karI ane mukti karIne gayA ene siddhaloka kahevAya. siddhAMto arUpI-nirAkArI AkAra, na samajAya buddhithI praznakartA siddhonA AtmAno AkAra kevo che ? dAdAzrI: eno AkAra ja hoto nathI. AkAra to A chello deha che ne, eno amuka bhAga ocho thaIne pachI eno tyAM ne tyAM ja hoya che sthira AkAra. e nirAkArInI vastu che. atyAre enuM svarUpa tamane buddhithI samajavA jAva to nA samajAya. jyAM sudhI buddhi hoya tyAM sudhI e svarUpa samajAya ja nahIM, jJAnathI samajAya. buddhi hoya tyAM sudhI ahaMkAra hoya ne ahaMkAra hoya tyAM sudhI samajAya nahIM. praznakartA : paNa jIva sAva nirAkAra thaI gayo, pachI kyAM ene kAMI hoya ?
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : nA, potAnA guNadharma che ne svabhAva to che ne ! eno svabhAva to che ja. A havA che te tamane dekhAtI nathI paNa khabara to paDe che ne havA che evI? havA che ke nahIM khabara nathI paDatI? e dekhAya nahIM evo AtmA nirAkAra che. praznakartA: to siddha bhagavaMto sAkArarUpe che ke nirAkArarUpe che ? dAdAzrI : AkAra hoya ja nahIMne tyAM AgaLa. e nirAkAra chatAMya AkArI che, nirAkArI AkAra che. Avo AkAra nahIM. siddho arUpI che paNa AkAra deha jevo che. paNa dekhAya ja nahIM eTale arUpI che, AkAzanA jevuM arUpI che. AtmA arUpI che. praznakartA: koI vastu nirAkAra kevI rIte hoI zake paNa ? dAdAzrI : nirAkAra chatAM sAkArI che. che niraMjana, nirAkAra chatAM sAkArI te niraMjana. praznakartA : A to kahe, nirAkAra paNa che ne sAkAra paNa che. dAdAzrI : nirAkAra chatAM sAkArI, koI paNa mANasathI ema nA kahI zakAya ke A nirAkAra ja che. praznakartA evuM kahI zakAya ke nirAkAra paNa che ne sAkAra paNa che ? dAdAzrI: nA be kahevuM enA karatA A huM kahuM chuM ne, te rIte samajo, nirAkAra to kharuM ja paNa sAkAra, eno judo judo AkAra hoya che badho. e tamane bahu TAIme, huM samajAya samajAya karuM toya nathI pahoMce evuM e. bahu UMDI vastuo che. nirAkArI hovA chatAM AkArI che. eTale AkAra kyAM sudhI hoya? jyAM sudhI buddhi hoya. buddhithI kalpanAmAM Ave che e badhuMya AkAra kahevAya ane buddhinI kalpanA enDa (pUrI) thaI jAya teno nirAkAra AkAra hoya. buddhithI kalpanAmAM Avo haze ke tevo haze, Ama haze ke tema haze e badhI
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 329 kalpanAo. e kalpanAmAM A badhuM AkArI kayuM che ? A pudgala je che e rUpI tattva, e AkArI. bAkI bIjA tattvo AkArI che ja nahIM, nirAkArI che. praznakartA H atyAre je hoya te badhA mANaso ema ja kahe che ke A badhuM nirAkAra ja che. dAdAzrI : nirAkAra e to badhA A pustakanA lakhelA pramANe bole che. potAnI samajathI bolatA nathI badhAya. carama zarIranA be tRtiyAMza jeTalI sAIjha siddhakSetre praznakartA siddhonI sAIjhanI mAtrA zuM ? dAdAzrI : je manuSya deha hoya, enI sAIjhamAMthI vana tharDa bAda kare, e ejhekTa sAIjha. AmAMthI vana tharDa bAda karI nAkhe, eTale e vana tharDa zenA bAda karavAnA? tyAre kahe, mahIM havAnA ane e badhuM mahIM bhareluM che, e badhuM khAlI karI nAkhe. pachI e ja enI sAIjha. praznakartA H siddhonuM kaMI parimANa hoya che ? dAdAzrI : e parimANa che te jeTalI uMmare nirvANa kALe jeTalo deha UMco hoya eTalA dehanuM tyAM AgaLa parimANa hoya. basa, bIjuM kazuM phera nA hoya. bAkI badhAya paramAnaMdI. ahIM dehanI jeTalI UMcAI-nIcAIe jenuM nirvANa thayuM hoya te pramANe hoya. praznakartA H jevuM zarIra maLyuM tevo AkAra ? dAdAzrI haM. chellA dehe, je dehe nirvANa pAmyo te dehano (23) AkAra evA svarUpe tyAM siddhadazAmAM dekhAya. je kALe je deha pAmyo, te koI kALe to bahu UMcA deha hoya che, to emAMya Tu tharDa rahe ane nIco deha hoya toya Tu tharDa rahe.
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) have jyAre AtmA mokSe jAya che, tyAre huM sADA pAMca phUTano hou ane A AtmA ja, A dehe ja mokSa thAya to sADA pAMca phUTanI hAITamAMthI Ama saMkocAya ane vana tharDa nIkaLI jAya, polANa bhAga. je deha, carama zarIrI hoya, te Tu tharDa eTalo bhAga (evo AkAra) 2he, vana tharDa nIkaLI jAya. 330 vana tharDa bhAga zaoNrTa, sApha thaI gayelo. mahIM je havA che ne poluM, e polo bhAga e UDI gayo. eTale ahIMthI je zarIre nirvANa thAya, te zarIrano Tu tharDa bhAga ja rahe tyAM AgaLa. Tu tharDa bhAga AvuM ne AvuM ja, paNa vana tharDa eno ocho thaI jAya. kAraNa ke bIjuM badhuM AkAza-bAkAza nIkaLI jAya. praznakartA : AkAza-bAkAza badhA dravya nIkaLI jAya ? dAdAzrI : zarIramAM je AkAza ne e badhuM saMkocAI jaIne ghanasvarUpa thaI jAya. A badhA karma khavAI jAya, kharI paDe badhA. je prakAzane nahoto AvavA detA, jJAna dekhAvA nahotA detA, aMdhAruM karatA hatA. pachI amUrtadazA. avagAhatA eTale zuM ? praznakartA : dAdA, mokSa thayA pachI AtmAnI avagAhanA kahe che, e zuM che ? dAdAzrI : avagAhanA eTale spesa che. avagAhanA eTale enuM eka kada. A je deha che ne, temAMthI kaMIka aMdara je polo bhAga che ne te nIkaLI jAya. pachI je rahe e avagAhanA, AkAza rokavAnI jagyA. paNa ene AtmAne AkAzanI jarUra nathI. e AkAzamAM rokAya nahIM. AkAzane ene lIdhe harakata nathI. e hovA chatAM AkAzane vAMdho nathI.
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 331 praznakartA H eTale A je ekadama ghana kahe che. ahIMyA, te ekadama soliDa thaI jAya evuM ? dAdAzrI : haMa, je polo bhAga che ne ApaNI aMdara.... praznakartA e badho nIkaLI jAya. dAdAzrI : vana tharDa nIkaLI jAya. praznakartA eTale pachI e svarUpa rahe. polo bhAga badho nIkaLI jAya ane je rahe ene avagAhanA kahe ? dAdAzrI : nA, avagAhanA to jagyA roke che te bhAgane. A badhI jhINI vAto che. eTale huM tane vAta karuMne, te tane pahoMce nahIM. kAraNa ke ene mATe zabda nathI hotA. AtmAnuM svarUpa aavagAhaka, ta jarUra AkAzatI praznakartA: aNu-paramANu jagyA roke che, to evI rIte siddhakSetramAM AtmA paNa jagyA rokato hoya ? dAdAzrI : AtmA jagyA rokato nathI, anaavagAhaka. jenuM svarUpa che anUavagAhaka. siddhakSetramAM AtmA ekalo ja ane AkAza. teya AtmAne AkAza hotuM nathI. anaavagAhanA hoya che. eTale AtmA AkAza roto nathI. AkAzaneya e pote upakAramAM rahyo nathI. kAraNa ke ene jarUra nathI paDatI AkAzanI. A cIjane AkAzanI jarUra paDe. AtmA anuavagAhaka che. avagAhanAnI jarUra ja nathI, nahIM to parAvalaMbI kahevAya. e bilakula svataMtra che. bhagavAna svataMtra hoya badhAthI. na roke jagyA, judo paDI jAya AkAzathI praznakartA : paNa AtmAnI sAthe avakAza to kharuM ja ne ? AkAza e to AtmA dravyanI sAthe raheluM ja che ne? ene juduM pADI nahIM zakAyane?
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : eya juduM paDI jAya. praznakartA : AkAza paNa juduM paDI jAya ? dAdAzrI : AkAzathI paNa judo paDI jAya. aavagAhaka che. avagAhanA ene jarUra nathI. AkAzamAM pote AkAza jagyA rokato nathI, evI rIte rahyo che siddhakSetramAM. praznakartA H AtmA pote AkAza rokato nathI e kevI rIte bane ? dAdAzrI : A buddhinA khela nhoya. nahIM to AkAza joDe ja rahene ! praznakartA : huM, AkAza joDe ja rahe. dAdAzrI : AkAza joDe rahe eTale pachI e benuM mikScara thayuM. praznakartA : eTale A pudgalano svabhAva jagyA rokavAno che ne ? dAdAzrI : hA. : praznakartA to AmAMthI AtmA khasI jAya to paNa A to jagyA rokavAnuM ja. dAdAzrI : e to zuddha paramANu eNe to jagyA rokelI ja hoya. ene kazuM lAgatuM-vaLagatuM nathI. e to otaprota rahelA che. praznakartA : jagyA sAthe ? dAdAzrI : haMa. jagyA enA AdhAre che, jagyAnA AdhAre e che, Amatema badhuM. jJAtI gama pADe zAstronA vAkyotI praznakartA : eTale AtmAne avagAhanA nahIM ? dAdAzrI : AtmAne avagAhanA judI hoya che ane A pudgalane avagAhanA judI. enI avagAhanA to kahevAne mAtra ja che. khAlI tyAM kazuM hotuM ja nathI, tyAM to kazAya guNo ja hotA nathI, zabda ja nathI
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 333 hotone. e to koI TAIma nahIM, kazuM ja nahIM phakta riyala. A to ene buddhithI mApavA jAya ke enA jevuM zuM? eTale A avagAhanA zabda kahevA mATe che. praznakartA : potAnI avagAhanAmAM rahe che evI rIte kahe che ne? dAdAzrI : hA, hA, potAnI avagAhanAmAM rahe che ane nirAkArI hovA chatAM AkArI che. e avagAhanA eTale A jagyA rokavAnuM. AkAzamAM jagyA rokavAnI, te avagAhanA nIkaLI jAya. AkAzamAM jagyA roke tyAM sudhI avagAhanA kahevAya. atyAre to rokene? atyAre to pudgala sAthe che eTale roke. praznakartA : jaina zAstramAM ema lakhyuM che ke nirvANa thayA pachInI avagAhanA rahe che, Tu tharDa pramANa. dAdAzrI: e to samajAvavA mATe kahe che. avagAhanA eTale eno je hisAba che te rahe che. avagAhanA eTale zuM ke A deha hoya to A AkAzamAMthI ATalA bhAganI avagAhanA thaI. te nirvANa pachI avagAhanA anaavagAhaka kahevAya che. eTale samajAvavA mATe lakheluM hoya. e avagAhanA rahe che eTale pramANa samajAvavA jAya che Tu tharDa, zuM ? paNa e anuavagAhaka che. ene koI AkAzatattva, koI tattvanI jarUra nahIM, enuM nAma AtmA. zAstromAM A vAkya kharuM lakhyuM che, paNa A sAcuM samajAtuM nathI potAne. e avagAhanA, tamane zuM, bIjA lokone nA samajAya. na samajAya bhagavAnanI jhINI vAta praznakartA H dareka siddhonI jo avagAhanA hoya to aneka siddho thaI gayA che. dAdAzrI : nA, evuM nathI.
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : to zuM che ? dAdAzrI : avagAhanA judI vastu. avagAhaka hoya nahIM. koI dahADo AtmAne avagAhanA na hoya. avagAhanA zarIra upara thAya. dehadhArIne hoya. jeno phoTo paDe, chabI paDe. AnI chabI na paDe. e prakAza, ene AkAzanI jarUra nahIM. praznakartA: to Tu tharDa e zuM bolyA hatA ? A dehanA pramANathI Tu tharDa tyAM hoya e zuM Tu tharDa hoya ? dAdAzrI : Tu tharDa prakAza, e to eno potAno je bhAga e samajAvavA jAya che, avagAhanA.. praznakartA paNa e spesa to.. dAdAzrI : e paNa avagAhanA nahIM, plesa nahIM. tyAM to koI tattva ja nathI. praznakartA: to Tu tharDa je roke che e zuM che? dAdAzrI : vana tharDa A saMkocAI jAya eTale A havA bhAga nIkaLI jAya. AkAza-bAkAzano badho bhAga nIkaLI jAya eTale A anaavagAhaka thAya. AmAMthI je AkAza bhAga che e nIkaLI javAno badho. poluM nathI AmAM, ApaNI dAbIe teya, nA samajAyuM ? praznakartA : nA samajAyuM. dAdAzrI : nA samajAya. moTA-moTA AcAryone nA samajAya A vAta to ane AvI jhINI vAto zI rIte samajAya ? tamAruM kAma nahIM AmAM. AcAryanuM kAma nahIM to tamAruM zuM kAma AmAM ? paNa jyAre ene kahuMne, anaavagAhaka zakti. tyAre kahe, hA. zakti to anUavagAhaka pote A deha na hoya to pote koI rokANa nA kare. jarAya roke nahIM. e to eTalo badho sUkSma che ke agninI vacce rahIne cAlyo jAya
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 335 toya paNa agni ene aDe nahIM. eTalo badho AtmA sUkSmatama che ke A DuMgara hoyane, DuMgaranI ArapAra cAlyo jAya. praznakartA: A roke che, evuM lakhe che ne, e Tu tharDa pramANa ja kema lakhyuM emane? dAdAzrI : pramANa barobara che. praznakartA : virodhAbhAsa Ubho thAya. dAdAzrI : nA, virodhAbhAsa nathI thato. samajavAmAM bhUla che A, lakheluM barobara che. praznakartA: AtmAne to pramANa ja nathIne ! ene koI DAImenzana ja nathI. dAdAzrI : hA, pramANa nathI. e to samajAvavA jAya che. pramANa nathI eTale evuM nahIM, e samajAvavA jAya che. Tu tharDa AmAMnuM rahe che, bIjo badho je AkAzabhAga nIkaLI jAya che ema kahe che. praznakartA H zarIramAMthI nIkaLI jAya ? dAdAzrI : hAstone. zarIramAM polo bhAga nIkaLI jAya. eTale Avo Ama hato, te Tu tharDa thaI jAya evuM kahevA jAya che, paNa eno artha tamAre tamArI bhASAmAM laI nA javo. bhagavAnanI bhASAmAM samajavo joIe. AkAzanuM avalaMbata nirAlaMbI AtmA kema le? e AtmA siddhagatimAM spesa roke ? e to avalaMbana lIdhuM kahevAya. spesa-esa nahIM, anaavagAhaka. e avagAhanA rahI nathI ene. AtmA nirAlaMbI che, koI ja vastunI ene jarUra hotI nathI. nirAlaMba eTale koInI jarUra nahIM. praznakartA H bIjI bAju dravya-kSetra-kALa-bhAva badhAthI para che.
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 AptavANI-14 (bhAga-5) dAdAzrI : kazuM hoya nahIM, nahIM to to pachI e mokSa ja kahevAya nahIMne ! bIjI vastuno AdhAra hoya ene mokSa kahevAya ja nahIM. praznakartA: AtmAnuM astitva to kharuMne, dAdA ? to tyAM kevuM haze mokSamAM ? dAdAzrI : astitva to che, vastutva che te pUrNatvaya che. paNa e AkAza roke nahIM. prakAza to AkAzane roke nahIMne ! praznakartA H to kevaLajJAna karatA paNa AtmA sUkSma ? dAdAzrI : nA, kevaLajJAna e ja AtmA. praznakartA: to kevaLajJAnamAM e paramANu kharA ke kaMI nahIM ? dAdAzrI : nA. praznakartA: to zuM kevaLajJAna e prakAza ja ? dAdAzrI : sUkSmatama vastu e parama jyoti. praznakartA: barAbara, parama jyoti. dAdA, thoDuM samajavA mATe pUchayuM, thoDoka khyAla Ave che. che ane thayA karaze anaMtakALa sudhI anaMtA siddho praznakartA : siddho keTalA ? siddhagaNa keTalA ? siddhonI saMkhyA keTalI ? dAdAzrI anaMtA che, e asaMkhyAta nathI, saMkhyAta nathI. gaNI nA zakAya evA anaMta che. eka phakta gaNI zakAya evA hoya to A vyavahAramAM manuSyo che. - A manuSyomAMthI dhIme dhIme, dhIme dhIme, dhIme dhIme siddha thavAnuM che. te ko'ka AkhI duniyAmAM ekAda-be siddha thAya. (upoddhAtamAM vAMco) vaLI pAchA thoDA vakhata pachI ekAda-be thAya, evI rIte hoya paNa siddha evuM saheluM nathI pada ema.
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra praznakartA : karoDamAMthI eka paNa jIva siddha nathI thaI zakato, to anaMtA kyAMthI thAya ? 337 dAdAzrI : anaMtA siddho anaMtakALathI thayA che ne A anaMtakALa sudhI thayA ja karaze. praznakartA : siddhakSetramAM jema thiyeTaramAM hAusaphula thaI jAya, ema tyAM paNa hAusaphula thAya kharuM ? : dAdAzrI : e kalpanA ApaNI hoya che. tyAM to eTalI badhI vizALatA che, tyAM anaMtA siddho hovA chatAM haju anaMtA siddho thayA karaze. badhuM anaMtuM che tyAM AgaLa badhuM. mokSe pahoMcatA pahelAnuM aMtima zarIra e carama zarIra praznakartA : siddha thatA pahelA carama zarIra hoya to e zuM che ? dAdAzrI : carama za2I2 eTale chelluM pudgala. tIrthaMkarone carama zarI2 hoya, carama pudgala. eTale pharI e bIjuM pudgala utpanna nA thAya. carama zarIra kone kahevAya ? je zarIre mokSe pahoMcAya e chelluM baoNDI, lAsTa baoNDI. e baoNDI bahu surakSita hoya che. eTaluM badhuM surakSita ke, mArIe to pese nahIM. pelA (gozALA)e tejolezyA choDI to bhagavAna mahAvIra baLI nA gayA, nahIM to baLI jAya. e carama zarI2 kahevAya. mokSe javAno, nirvANa thavAno je deha. mokSeya gatisahAyaka laI jAya praznakartA : A jIvane maratI vakhate uparathI vimAna AvI laI jAya, AtmAne upara laI javA mATe vimAnanI vAta kare che ne ? dAdAzrI : vimAna to A bALa lokone samajAvavA mATe. e to gatisahAyaka laI jAya che. eTale A lokone gatisahAyaka samajAvAya nahIMne, te A vimAna kahe.
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : jo ApaNe bhAva karIe to gatisahAyaka tattva ane sthitisahAyaka tattva ApaNane madada kare kharA hajI paNa ? dAdAzrI : haM. praznakartA to ApaNe je kaMI karavuM che, te emanI madadathI ja thaI zake ? ApaNe mokSe javuM che to e gatisahAyaka ane sthitisahAyaka tattvanI madada kevI rIte levAnI ? dAdAzrI : upayoga thaI ja rahevAno. A tame gherathI ahIM AvyA, e tamArA bhAva pUrve karelA. atyAre tame navA karatA nathI. e to pUrve bhAva karelA che, e udayamAM AvyA. eTale e badhuM DiscArja karma che. dharmAstikAya ane adharmAstikAya e beu DiscArja karma che. navA karma bAMdhe tyAre e pAchA navesarathI karavA paDe. eTale sudhI ke TheTha moze pahoMcADatA sudhI e DiscArja. praznakartA: huM e ja pUchuM chuM ke mokSe javA mATe e helpaphula kharA ke nahIM ? dAdAzrI : e TheTha moze pahoMcADe tyAre e DiscArja pUruM thAya. praznakartA : mokSe javA mATe eno kaI rIte upayoga karavo ? dAdAzrI : ApaNe upayoga nahIM karavAno, e to e pote ja laI jAya. praznakartA: dAdA, e je tattvo che eno amala oNTomeTika ja thAya che ne ? dAdAzrI : e oNTomeTika ja. praznakartA : paNa bhAva to karavo paDe ? dAdAzrI : bhAva pahelA karelA, tenuM phaLa AvyuM A. navuM karavAnuM nahIM ApaNe. TheTha moze pahoMcADe tyAre pachI enuM kArya pUruM thAya.
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 339 svabhAvathI laI jAya gatisahAyaka, AtmA rahe akartA praznakartA eTale karavAnuM rahyuM nahIM karuM ? dAdAzrI : e tamAre kazuM karavuM ja nA paDe, e svabhAvathI ja tamane laI jAya. hA, ene pAchuM dharmAstikAya vaLAvavA hau jAya TheTha. dharmAstikAyanI madada vagara jaI nA zake. te eTalo karmano hisAba A cUkave che, TheTha pahoMcADatA sudhIno hisAba. praznakartA: konI sAtheno, dharmAstikAya sAtheno ? dAdAzrI : A dharmAstikAya e cUkave che ne ! potAnI IcchA hatI tethI e sahAya kare che. praznakartA: jyAre AtmA mokSe jAya che te vakhate gatisahAyaka ne sthitisahAyaka A ja tattvo rahe che, bIjuM kazuM rahetuM nathI. to A be tattvo kayA kAraNosara enI sAthe rahe che ? dAdAzrI : je tattvonuM kAma bAkI che, e tattvo rahe che. jene kAma bAkI nathI, e koI tattva rahetuM nathI. have AtmAne mokSamAM laI javAnuM kAma bAkI, e gatisahAyaka tattva ane tyAM sthira karavAnuM sthitisahAyaka tattva, e be tattvo kAma karIne cAlyA jAya pachI emane ghera. goThavaNI ja hoya che evI. praznakartA tyAre AtmA koI amuka dazAmAM hoya che ke ene A be tattvo. dAdAzrI : nA, dazA-bazA kazuM ja nahIM. AtmAne mokSe javuM che evo bhAva karelo. eTale e bhAvanA AdhAre, e gatisahAyaka tattva ne sthitisahAyaka tattva joInTa thaI gayA. ahIMthI ApaNe navasArI javAno bhAva karIe, eTale gatisahAyaka tattva kAma karyA kare ne sthitisahAyaka tattvaya kAma karyA kare.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA H have e kevaLIo, tIrthaMkaro je kevaLajJAna prApta karIne A pRthvI uparathI mokSe gayA, e AtmAo je mokSe gayA, ene gatisahAyaka tattvano mahIM Teko maLyo hazene ? 340 dAdAzrI : e gatisahAyaka je tattva che, te enuM DiscArja karma mahIM taiyAra ja che. te ene upara laI jAya che, basa. emAM potAnuM kartApaNuM nathI. mokSe jatI vakhate AtmA sAthe mukhya be ja vastu jAya. AtmA zuddha cokhkha cokhkho ne gatisahAyaka guNa tene laI jAya. sthitisahAyaka guNanA AdhAre sthira thaI jAya. pachI banneva guNa cAlyA jAya. pachI te pote jue ane jANe ne paramAnaMda mANe. pUrva prayoganA DiscArjathI gati-sthiti pahoMcADe mokSe eTale zrImad rAjacaMdre kahyuM ke 'pUrvaprayogAdi kAraNanA yogathI, Urdhvagamana siddhAlaya prApta susthita jo.' eTale dharmAstikAya ane adharmAstikAya e badhA A pUrvaprayoga eTale cArja thayeluM che. mATe A DiscArjathI tyAM mokSamAM pahoMcADI de che. atyAranA kartApadathI A nathI. pahelA cArja thayuM che e DiscArja thAya che. ko'ka kaheze, 'bhaI, Urdhvagamana zA AdhAre thayuM ? e potAnI zaktithI karyuM Ama ?' tyAre kahe, 'nA, e hoya nahIM kazuM.' vyavahAra nirmAlya che. eTale pahelAnuM cArja thayeluM, te A chelluM DiscArja thaI mUkI de TheTha. ApaNane tyAM siddhakSetramAM TheTha mUke. eTaluM ja nahIM paNa ahIM AgaLa Avo cho ne pharo cho ne, e pUrvaprayogAdi yogathI. e ApaNo pUrvaprayoga ahIM lAve che ane 'emano' pUrvaprayoga tyAM siddhakSetramAM laI jAya, kAraNa ke bAkI rahyuM nahIMne have ! ApaNe AvavA-javAnuM pUrvaprayogAdi kAraNathI cAle che. pUrvaprayogAdi kAraNa te ane navA pUrvaprayogI taiyAra thaI gayA che. pachI AgaLa joIze ne ? ema karatA karatA je chelluM pUrvaprayoga te TheTha pahoMcADI de upara siddhagatimAM. koNe pahoMcADyA tamane ? e AtmAne kevI rIte upara laI
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 341 gayA ? eka to AtmAno UrdhvagAmI svabhAva ane eka bAju A dharmAstikAya ene helpa karanAruM. svabhAvane madada karanAruM gatisahAyaka, te TheTha pahoMcADI de haDahaDATa. vijJAna che A to ! siddhakSetre nathI vyaktibheda, huM-tuM praznakartA: siddhakSetranI aMdara AtmAo badhA tyAM judA judA rahetA hoya, tyAM badhA judA judA hoya, to emane tyAM AgaLa huM-tuM hoya? dAdAzrI : nA, evuM nahIM. huM-tuM kazuM ja hoya nahIM, phakta jJAtAdraSTA. praznakartA : siddhakSetramAM je siddhAtmA siddha thaIne gayA che, emane pachI "InDivijyuala AIDenTiphAya (vyaktigata oLakhANa) karI zakAya? dAdAzrI : nA, evuM "InDivijyuala" nA hoya. emane to potAnuM astitva, vastutva ne pUrNatvanuM bhAna hoya ke huM chuM', eTaluM ja. tyAM te che' evuM kazuMya nahIM. "huM chuM' eTalA ja bhAnamAM dareka rahe, svataMtra bhAnamAM. bIjAnI kazI vAta ja nahIM, bhAMjagaDa ja nahIM. tyAM vyaktibheda nathI. AtmAnuM svataMtra astitva ne sthiti, mokSamAM praznakartA : mokSamAM siddha AtmAnI zuM sthiti thAya che ? dAdAzrI : AtmAnI svataMtra sthiti thAya che. koI uparI nahIM, aMDarahenDa nahIM. koInI Dakhala nahIM, Dakho nahIM, kAMI nahIM. paramAtmasvarUpa ! praznakartA enuM astitva rahe che ? dAdAzrI : astitva eTale svataMtra astitva. svataMtra eTale bIjA koInI Dakhala nahIM. AtmA pote svAbhAvika AnaMdavALo che. jema pANIno svAbhAvika nIce javAno guNa che vagara prayatna, evI rIte AtmA potAnA svabhAvathI ja AnaMdavALo che. eTale bIjA koInI jarUra ja nathI.
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 AptavANI-14 (bhAga-1) .... tyAM pote svataMtra, nirAlaMba te svAbhAvika sukhamAM praznakartA siddhagatimAM pachI AtmA enuM svataMtra astitva TakAvI zake ? dAdAzrI : hA, rahe ja. e svataMtra ane nirAlaMba. avalaMbana koI jAtanuM nahIM ane svataMtra bilakula. bhagavAneya uparI nahIM, e ja bhagavAna. praznakartA svataMtra che ane tyAM siddhazilAnI aMdara darekanI svataMtra jagyA paNa che ? dAdAzrI : svataMtratA sAthe tyAM AgaLa. praznakartA to pachI pote svataMtra che, to darekamAM ekatA kevI rIte joI zake e ? dAdAzrI : ekatA jovAnI jarUra ja nahIM, potapotAnA sukhamAM birAjamAna che. dekhAya eka ja prakAza paNa judA judA svabhAvathI praznakartA: e siddhaloka che temAM siddhone koI divya deha haze, kaI rIte kAma kare ? e khAya-pIve, bese-UThe e kaMI karatA haze ? dAdAzrI : nA, nA. khAvA-pIvAnuM emane kazuM hoya nahIM. jyotisvarUpa, tadana jyoti svarUpa paNa AvI A lAITa jevI jyoti nahIM. zuddha AtmasvarUpa bhAve, lAITa (prakAza) bhAve ja rahevAnuM. ene zarIra-barIra kazuM nA hoya. ene kazuM joIe ja nahIM. potapotAnA svAbhAvika sukhamAM ja rahyA kare. niraMtara potAnA svAbhAvika sukhamAM, jJAtA-draSTA-paramAnaMdI ! praznakartA ane dareka vyaktitva bhAve judA haze e badhA AtmAo? dAdAzrI : nahIM, Ama ajavALuM eka ja dekhAya, badho prakAza ane dareka prakAza pAchA pote judA judA svabhAvathI rahe. ekamAM aneka, anaMtA.
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 343 siddhakSetre na oLakhe ekbIjAne, jhaLahaLe svarUpe praznakartA : jagatamAMthI keTalAya AtmAo mokSa pAmatA haze. have e AtmAo tyAM jaIne sthira thatA haze, to A badhAya AtmAo ekabIjAne oLakhI zakatA haze kharA ? A dAdA bhagavAnano AtmA, A nIrubenano AtmA ema ? dAdAzrI: nA, evuM kazuM hoya ja nahIMne tyAM AgaLa. vizeSaNa hoya ja nahIM. siddhakSetramAM je AtmAo che tyAM vizeSaNavALI cIja nathI ane cokhkhuM potAnA svarUpamAM ja jhaLahaLe che. badhI A lAITa mUkelI hoya, te lAITa badhI sAmasAmI lAITa jue e rIte. praznakartA H aMdara aMdara beThA hoyane badhA, toye oLakhe nahIM ? dAdAzrI: nahIM, oLakhANa to jyAM sudhI e potAnA enI joDe karmano hisAba che ne, tyAM sudhI ja hoya. nirAlaMba, nirvikalpa, akalpanIya sthiti siddhakSetre praznakartA : dAdA, to mokSamAM eka AtmA bIjA AtmAne kaoNnTeTsa kharA? jema ApaNe AvI rIte vAta karIe... dAdAzrI : kazuM levAya nahIM ne devAya nahIM. koI avalaMbana nahIM, paramAtmapada ! avalaMbana hoya to paravazatA hoya. kaMI paNa vastunuM avalaMbana lyo, enA vagara mAre nahIM cAle eTale paravazatA thaI. kazuM joIe ja nahIM, nirAlaMba sthiti ! praznakartA: to pachI siddhakSetramAM badhA AtmAo che, e badhA potapotAmAM ja che ? dAdAzrI: hA, emane koIne bIjA joDe kazI levAdevA ja nahIM. evuM che ne, A jagatamAM koI koIneya kazI levAdevA che ja nahIM ane je kaMI che e nimittamAtra che. A huMya nimitta ja chuM.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA H e siddhakSetramAM ApaNe jaIe to tyAM ekalA besI ja rahevAnuM ne joyA ja karavAnuM ? dAdAzrI : evuM tamArI bhASAnuM besI rahevAnuM nathI. tyAM UbhA rahevAnuMya nathI ne besI rahevAnuMya nathI, tyAM ADA thaI javAnuMya nathI. tyAM navI ja jAtanuM che ! praznakartA H khAlI joyA ja karavAnuM che ? dAdAzrI : hA, paNa e kalpanAnI vastu nathI. tame kalpanAthI jovA mAgo cho, evI vastu nathI e. e nirvikalpa vastu che. na thAya eTeca koInI joDe siddhakSetre praznakartA H ApaNe siddhakSetramAMthI badhuM joIe, to pachI tyAMthI ApaNane koInI joDe eTecamenTa nA thaI jAya ? dAdAzrI : AtmA thayo, cokhkho thayo pachI to paramAtmA thayo. eTale pachI ene eDa ja nahIM A eTecamenTa koInI joDe. eTecamenTa to ajJAnatAne laIne che ane te A je jaDa vastune pote huM chuM, huM karuM chuM, mAne che tethI jaDa vastu kheMcAya che, nahIM to kheMcAya ja nahIMne ! praznakartA H to tyAM gayA pachI evuM nahIM thAya ApaNane ? dAdAzrI : pachI evuM nahIM hoya. bhagavAna thaI gayA tyAM to, je jJAtA-draSTA-paramAnaMdI. ene A deha hoya to ja eTecamenTa-DiTecamenTa thAya. je deha nahIM tyAM AgaLa to, dehathI chUTA paDyA pachI A dehamAMya nA thAya. mULa tattva chUTA paDI jAyane, pachI nA hoya. pachI tyAM AgaLa sarvasva Ama paramajyoti svarUpamAM rahevAnA. kazeya joIe nahIM. kazuM avalaMbana ja nahIM, nirAlaMba ! potAnI jAtanuM sukha. potAnA sukhathI ja jIvana jIvavAnA. anaMta sukha ! e eka miniTa sukha ahIMyA paDe to A jagata khuza thaI jAya. rAga-dveSa khalAsa ke ta rahe koI rileTiva saMbaMdho praznakartA: tyAM pachI evuM badhuM khabara nA paDe ke A mArA hasabanDa hatA, vAIpha hatA ?
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 34pa dAdAzrI : hasabanDa-vAIpha zAnA ? A to badhA A kapaDAM pahere che tenuM, A mana-vacana-kAyAnA kapaDAMne lIdhe hasabanDa-vAIpha. A rileTivane lIdhe e rileTiva che, rileTiva ja nA rahyuM ne riyala rahyuM. riyalamAM kazuM hoya nahIM. tyAM pAchA hasabanDane kyAM bolAvavA? ahIM AgaLa mAthuM phoDane, baLyuM ! ahIM ochA che to vaLI... ahIM AgaLa bahu tane zuM caDhyuM ke tyAM pAchuM bolAve che ! e tyAM hoya nahIM. e nirlepa, ene aDe nahIM. A amane mahIMthI, dehathI chUTA paDI gayA e amane aDe nahIM. A saMsAramAM koI vastu amane aDe nahIM. amane strI-puruSano bhedaya mAluma nA paDe. vicAra ja nA Avane ! to tyAM to vaLI bhagavAnane zuM vAMdho hoya ? e to chellI dazA ! praznakartA : ApaNA badhA sagAMsaMbaMdhIo joDeno je saMbaMdha che te A pudgala, enuM pugala ane ApaNA zuddhAtmA enI sAthe kayA prakArano saMbaMdha che ? dAdAzrI : bIjA koI prakArano saMbaMdha nathI. mANasamAM saMbaMdha bAMdhavAnI eka ja cIja che. bIjuM koI saMbaMdha bAMdhavAnuM sAdhana potAnI pAse nathI. saMbaMdha bAMdhanArI je cIja che, enAthI A saMsArano saMbaMdha baMdhAya che ane jene saMbaMdha bAMdhavAnI cIja nA hoya, te tyAM siddhagatimAM jatA rahe che. ahIM saMbaMdha bAMdhavAnI cIja enI pAse khalAsa thaI gaI hoya, to e siddhagatimAM jatA rahe. have saMbaMdha bAMdhavAnI evI kaI cIja che ke jenAthI saMbaMdha baMdhAya che A lokono ? aneka prakAranA saMbaMdho. tyAre kahe, rAga-dveSa. ane saMbaMdha bAMdhavAnI cIja nA hoya, rAga-dveSa bane nA hoya to tyAM siddhagatimAM ja hoya. rAga-dveSano ja saMbaMdha che A. bIjo kharekhara koI saMbaMdha ja nathI. tyAM AgaLa paraspara saMbaMdha nathI. A to ahIM badhA paraspara saMbaMdha che, e 'rileTiva' che ane tyAM peluM 'riyala' che, "ebsolyuTa' che. temAM koI paraspara che ja nahIM. tyAM to potAnA astitvanuM bhAna rahe, vastutvanuM bhAna rahe ne pUrNatvanuM bhAna rahe.
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : badhAne sukha sarakhuM ja che ne tyAM ? : dAdAzrI : badhAne sukha sarakhuM ja. vastutvanA bhAnamAM to paramAnaMda puSkaLa rahyA kare. e pUrNatvanI dazAmAM ja che. kevaLa sthiti rAkhe zuddha upayoga, svAbhAvika dazA siddhatI praznakartA : pUrNatva dazA eTale e ja kevaLa sthitine ? dAdAzrI : kevaLa sthiti to ahIMthI thAya. kevaLa thayA to tyAM AgaLa te siddha thAya. tyAM to kevaLa sthiti kahevAya nahIM, siddha kahevAya ane ahIM AgaLa kevaLa kahevAya. dehadhArI hoyane tyAre kevaLa kahevAya. ahIM hoya tyAM sudhI kevaLajJAna kahevAya. chUTyA pachI nA kahevAya. chUTA paDe pachI zI rIte kahevAya ? praznakartA H barobara che. : dAdAzrI : hA, ATalA saMjogomAMya kevaLajJAnamAM ja rahe che A. praznakartA : je saMyogo che e kevaLIne asara nathI karatAne ? dAdAzrI : e asara kare paNa kevaLajJAnanI sattA evI che, e kevaLajJAnanI sattA je rahIne, te zuddha upayoga rAkhe. enA zuddha upayogamAM eTaluM badhuM baLa che ke game tevA saMyoga hoya to ene vAMdho nA Ave. paNa chatAM saMyoga e dabANa che, e nukasAnahetu trAsakAraka che eTale. e saMyoga emane gamatA nathI paNa bahu zuddha upayoga rAkhavo paDe che ane pachI chevaTe potAne siddhadazA utpanna thAya che. tyAM zuddha upayoga saheje rahe. kharekhara zuddha upayoga ja nahIM, emane ema svAbhAvika dazA. siddhadazA eTale svAbhAvika dazA che ane ahIM zuddha upayoga rAkhavo paDe. kema ATalo badho moTo prazna pUchayo ? praznakartA H nA, Aje sahaja. dAdAzrI : koI tyAM jaIne pAchuM AvyuM ? AvA vikalpo bahu nA
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.2] siddhakSetra 347 karavA. A bahu moTI vastu che. Aje ApaNane mahIM zuM sukha varte che e jovuM, vicAravuM. siddhazilA e bahu judI vastu che. heya... evaDI moTI siddhagati che. anaMtA jIvo mokSa pAmelA che ane pAchA badhA judA judA. astitva judA judA rUpe che badhA ne potAnuM sukha anubhavI rahyA che. eTaluM samajavuM ke badhAnuM sukha svataMtra che. badhA jIvo tyAM svataMtra che. badhA je gayAne, mahAvIra mahAvIranA sukhamAM che ane zAMtinAtha zAMtinAthanA sukhamAM, neminAtha neminAthanA sukhamAM. potapotAnA sukhamAM siddhagatimAM ja beThelA che. ene ApaNe atyAre zI rIte samajI zakazo e kaho. e che te varNana thaI zake evuM nathI ane zabdo nathI enA mATe varNananA. e amane darzanamAM dekhAya che. keTalIka vastuo darzanamAM Ave.
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna zuddhAtmAthI zarU, siddha pUruM praznakartA zuddhAtmA ne siddhAtmAmAM zo phera ? dAdAzrI : ekamAM gADI upaDI rahI che ne ekamAM gADI pahoMcI gaI che, enA jevuM che. praznakartA eTale koI kALe A zuddhAtmA siddhakSetramAM hato nahIM evuM thayuM ? dAdAzrI : koI kALe nahoto, koI kALe siddhakSetramAM hato ja nahIM. A jyAre jaze tyAre ja pachI Adi anaMta che. saMsArI devAthI rahita paNa zarIrano bojo kevaLajJAtIne praznakartA H tIrthakara bhagavAnapada ane siddhapadamAM zo phera rahyo? dAdAzrI : e ja ne, khokhuM che tyAM sudhI bhagavAnapada. siddha bhagavaMta eTale devAthI bilakula rahita thaI gayelA. saMsArI devuM, saMsAra rogathI bilakula rahita thaI gayelA. ane tIrthakara bhagavAnane zarIrano bojo ekalo che. aMdarathI saMsAra rogathI rahita thaI gayA paNa zarIrano bojo che. siddha bhagavAnane bojo paNa nA hoya. ane paMca
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna 349 parameSThIne (siddha sivAyanA) jarA vadhAre bojo che ane 3OM parameSThIne ethI vadhAre bojo che. paNa e badhAya eka ja jAtanA, phera nahIM ane AtmA pAmelA che badhAya, AtmajJAna pAmelA che. praznakartA kevaLajJAnInI sthiti thAya ane siddhakSetramAM birAjelA muktAtmA, siddhAtmAonI sthiti e bannenI tAttvika sthitimAM zuM taphAvata dAdAzrI : kevaLajJAnanI sthitimAM dehano bojo hoya ane tyAMnI sthitimAM koI bojo nA hoya ane vacalI sthitimAM eroplenano bojo hoya. tyAM laI janAruM che ne, eno bojo hoya, UrdhvagAmI svabhAva hovA chatAMya. eTale plena (gati sahAyaka) jAya mUkavA, teno bojo to kharone ? ane tyAM gayA pachI e bojAthIye mukta. kAraNa ke AtmA potAnI jAte jaI zake nahIM. siddha sivAya bIjA badhA saMsArI. saMsArI ane asaMsArI jIvo, e be vacce trIjA che je apramata bhAvamAM vicare che evA kevaLajJAnI paNa siddha kahevAya. pelA mokSamAM birAjelA siddha bhagavaMto paNa apramata bhAvamAM che paNa bannevamAM phera eTalo che ke Amane haju dehano bojo bAkI che, jyAre pelA saMpUrNa mukta hoya. praznakartA H siddhAtmA zabda prayoga karyo che ApanA mATe, dAdA bhagavAna eTale siddhAtmA ? dAdAzrI : dAdA bhagavAna siddha kyAre kahevAya ? A deha chUTe (nirvANa thAya) tyAre siddha kahevAya. jyAM sudhI A deha che, tyAM sudhI dehano bojo che. tyAM sudhI siddha nA kahevAya. karuNA te prajJAzaktinuM astitva nathI, siddhakSetre praznakartA siddha bhagavaMtone karuNA hoya jIva para ? dAdAzrI : vyavahAramAM ja karuNA hoya. vyavahAranI bahAra to karuNA rAkhavAnI konI joDe ? bIjA jIvo hoya to ja karuNA hoyane ! ane
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 AptavANI-14 (bhAga-5) dehadhArI hoya tyAM ja karuNA hoya. nahIM to tyAM AgaLa siddhagatimAM karuNA hotI nathI. karuNA to AnI aMdara pharIe, jyAM rAga-dveSa thatA'tA, tyAM ja karuNA utpanna thAya. siddhakSetra sivAya badhuM ja kaMTha che. praznakartA: siddhone prajJAzakti hoya ? dAdAzrI : prajJAnuM kArya kevaLajJAna thatA ja pUruM thAya che. mATe tene AtmabhAva nA ja kahI zakAya. kAraNa ke tema jo kahevAmAM Ave to te teno anvaya guNa gaNAya ane anvaya guNa kahIe to siddhakSetramAM virAjelA siddha bhagavaMtone paNa prajJA hoya, paNa tema nathI hotuM. kAraNa ke tyAM tenuM kaMI ja kArya hotuM nathI. phullI InDipenDanTa gavarmenTanuM sthApana thayA pachI Indrima gavarmenTa enI meLe ja khalAsa thaI jAya che, tevuM ja prajJAnuM paNa che. koI dikyA nahIM siddhakSetre praznakartA : siddhakSetre AtmA vAtAvaraNamAM vicarato rahe che? dAdAzrI : nA, vicaravAnuM-bicaravAnuM kazuM nahIM, koI kriyA nahIM. e tyAM rahyA rahyA vAtAvaraNane badhuM ja joyA kare che. jJAtA-draSTA, tyAM rahIne badhuM ja dekhAya. AkhA caudeya lokanuM badhuM dekhAya, ApaNA manuSya lokanuM ekaluM nahIM. paNa AkhA caudeya lokanuM Urdhvaloka, adholoka dekhAya badhA. praznakartA: A badhA mokSa pAmelA AtmAo che te tyAM zuM karatA haze ? dAdAzrI : ene kazuM karavAnuM nahIM. A badhA thALImAM dIvA karIe chIene ApaNe so-doDhaso, pachI Ama Ama karIe chIe te sthira badhA. koI koIne levAdevA nahIM. praznakartA : siddha puruSo emanuM amuka sarkala te pRthvI para hoya ke najIkanA grahamAM hoya to e pRthvI paranA amuka lokone mArgadarzana Ape evuM kharuM ke ? dAdAzrI : siddho mArgadarzana Ape nahIM, mArgadarzana ApanArA saMsArI. ene saMsArI siddha kahevAya, laukika bhASAmAM.
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 351 [19.3] siddha bhagavAna praznakartA emane kaMI karavAnuM nahIM ? dAdAzrI : siddha to saMpUrNa, bhagavAna thaI gayelA hoya che. te ahIM hoya nahIM. ta pravRti-nivRti, khAlI jJAna-darzana kriyA praznakartA: eTale siddhone kaMI kArya karavAnuM rahyuM ja nahIM ? dAdAzrI : kaMI kArya hoya ja nahIM tyAM AgaLa. atyAreya kArya nathI karatA. A je kArya che te ajJAnabhAva che, mikenikalabhAva che. tyAM paramAtmasvarUpe potapotAnuM sukha cAkhe. evuM nahIM ke badhuM bheguM thaI jAya. potapotAnA sukhamAM, niraMtara mastImAM. AtmA to ahIMye kazuM karato nathI. AtmAno to karavAno svabhAva ja nathI. praznakartA eTale mokSamAM jAya pachI tyAM nivRtti ? dAdAzrI : tyAM nivRttiye nA hoya, pravRttiye nA hoya. chatAM pAchuM "jJAnakriyA" ane "darzanakriyA' kharI. nivRttiye kharI ne A kriyAye kharI. pravRttimAM kahevAya nahIM chatAM kriyA kharI. praznakartA: mokSe gayA pachI AtmA siddhazilA upara jAya che. pachI tyAM e anaMtakALa sudhI rahe che, to tyAM e TAIma kevI rIte pasAra kare ? A moTo prazna che, ahIM pAMca miniTa pAsa nathI thatI. dAdAzrI : A prazna zuM che ke TAIma kevI rIte pasAra thAya ? te pote jANe che ke be kalAka pachI TAIma rahe che, pasAra nathI thato. eTale tyAM AgaLa evuM haze ! A buddhinA khela che. buddhi gayA pachI, buddhi sarvasva nAza thayA pachI A dazA thAya. eTale pachI prazna ja nathI raheto. praznakartA: tyAM kALa tattva ja nathI, pachI kyAM prazna Ave ? dAdAzrI : hA, e prazna ja nathI. ane bIjuM koI tattva ja nathI tyAM AgaLa. pote ja sanAtana che. sukhamAM che badhuM.
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 AptavANI-14 (bhAga-5) siddha bhagavaMtone na coTe paryAya praznakartA: siddha bhagavaMtone ke je siddhakSetramAM che, te A kerI jue to temane paryAya utpanna thAya ke nahIM ? dAdAzrI : paryAya vagara to AtmA ja nA hoyane ! paryAya hoya to ja vastu tattva karIne avinAzI ane paryAye karIne vinAzI hoya. praznakartA: ApaNe je joIe chIe ane siddha bhagavaMto je jue che tenA paryAya judA haze ? dAdAzrI: e to judA ja ne ! ApaNe coMTelAne ukhADIe chIe ane siddhone to kaMI ukhADavA-karavAnuM nahIM. emane to paryAya coMTatA ja nathIne ! ApaNane zraddhAmAM siddhonuM svarUpa che ne vartanamAM A vinAzI svarUpa che. paNa zraddhAmAM A vinAzI svarUpa gayuM che. praznakartA: dAdA, tame A mahAtmAnI vAta karI. have jJAnI je jue che ane siddho je jue che temAM zuM pharaka ? dAdAzrI: ahIM jevuM hatuM tevuM, tyAM cokhkhuM hoya, ahIMyA AgaLa saheja meluM hoya, dehane laIne tyAM bilakula karekTa hoya che jovA-jANavAnuM. e jovA-jANavAnI kriyA ahIM jJAnIne karavI paDe. praznakartA : siddhadazA thayA pachI tyAM prakRti nA hoya ? dAdAzrI : tyAM nA maLe, nirvANa thaye prakRti gaI. nirvANa eTale zuM? prakRtine joI ne jANI, pachI prakRti rahI nahIM. pachI siddhadazA utpanna thaI, tyAM AgaLa nirvANa kahevAya. jJAtakyiA te darzatakriyAthI gajabano AnaMda praznakartA: dAdA, AgaLa vAta karI ke siddhone khAlI jJAnakriyAdarzanakriyA hoya te samajAvazo? dAdAzrI tyAM siddhagatimAM khAlI jJAnakriyA ne darzanakriyA ja hoya. jo jJAnakriyA ne darzanakriyA nA hoya to to cetana kahevAya ja nahIMne !
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 353 [19.3] siddha bhagavAna praznakartA H emAM ene zuM phAyado ? dAdAzrI : phAyado to enAthI je AnaMda thAya e gajabano hoya. siddhAtmAne koI jagyAe moTuM tophAna thAya tyAre tyAM ekAgra thAya eTale tyAM jJAnakriyA utpanna thAya. vizeSa thayuM eTale jJAna thAya, paNa emane kazuM aDe nahIM. arIsAnI jema sahaja, potAnAmAM joyA-jANyA kare praznakartA: ApaNe namaskAra karIe to arihaMtane ne siddhone khabara paDe ? dAdAzrI : emane A jagatanI badhI ja cIjonI khabara paDe paNa jJAna jJAna rUpe ja rahe, bIjI kazI ja asara nA thAya. tamArI badhI ja kriyA e jANe ne jue paNa temane asara kaMI nA thAya. A ahIMyA kUco paDyo, te emane kUco karelo dekhAya ne rAtre cora corI karatA hoya tema dekhe. praznakartA H e sahaja... ? dAdAzrI : A arIso hoyane, te arIsAmAM enI meLe mahIM dekhAya, arIso Avato hoya tene kazuM karavuM paDe ? praznakartA H arIsAne zuM karavuM paDe ? arIso e arIso che. dAdAzrI : mahIM dekhAya badhuM. ApaNe ahIM badhA beThA hoya ne arIso jue emAM ene mahenata paDe ? bahAra joto hoya ne dekhAya ene mahenata paDe, A to aMdara dekhAya ene. arIsAmAM jhaLake tevuM jhaLake. siddhakSetre gayA pachI AtmAne zeyo, arIsAmAM dekhAya tevI rIte dekhAya. temAM arIsAne kaMI levAdevA nathI, tema AtmAne AtmAmAM, potAnAmAM te zeyo jhaLahaLe. evuM Ane badhuM dekhAya. sahaja svabhAvathI vartamAnatuM dekhAyA ja kare praznakartA : paNa arIsAmAM tamAre jovAnI kriyA karavI paDe tema
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 AptavANI-14 (bhAga-5) AtmA je jJAtA-draSTA rahe, tyAM siddhakSetramAM paNa ene jovAnI kriyA to karavI paDene ? dAdAzrI : nA. praznakartA: to ene AkhuM badhuM eka sAthe dekhAya ? dAdAzrI : sahaja svabhAva, badhuM dekhAya. praznakartA H eka sAthe badhuM dekhAya ? dAdAzrI : eka sAthe badhuM ja dekhAya. vadhaghaTa thatuMya dekhAya. rAta thAya te A bAjunA bhAgamAM ochuM dekhAya. ahIM AgaLa sAMje cha vAgyA sudhI ahIMyA loka AvatuM-jatuM dekhAya. pachI A upara UDatA hoya pachI, jAnavaro-bAnavaro badhA e badhuM dekhAya. pachI rAta thAya eTale ochA thaI jAya. pachI rAtre bAra vAge eTale koI nA dekhAya. savAranA traNa-cAra vAge to aMdhAruM thayeluM hoya te zarUAta thatuM dekhAya. pachI vadhatuM vadhatuM vadhatuM jAya te dekhAya. ethI vadhe te dekhAya. pAchuM ghaTatuM ghaTatuM jAya te dekhAya. praznakartA : dAdA, te AvuM satata joyA kare ? jovAnuM e ? dAdAzrI : dekhAya. joyA karavAnuM ja nahIM, dekhAya ja. praznakartA : oNTomeTikalI svabhAvathI dekhAya ? dAdAzrI : svabhAvathI ja dekhAya. joyA kare to jJAna che. praznakartA to eka ja kriyA niraMtaranI enI rahe to ene kaMTALo nA Ave ? joyA ja kare che. ApaNe game eTaluM suMdara hoya, te pAMca miniTa joyA karavAnuM hoya toya kaMTALo AvavAno, to tyAM ene svabhAvathI khAlI joyA ja karavAnuM, pUtaLAnI mAphaka ? dAdAzrI : A lAITa che, ene lAITa ApavAmAM kaMTALo AvyA kare ? praznakartA H nA, evI rIte to nathI Avato. paNa e kyAM jIve
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna che ? e kyAM AtmA che ? emAM AtmA nathI. e to jaDa che, pelo to AtmA che. astitva juduM che enuM. 355 dAdAzrI : paNa ene svAbhAvika dekhAyane, svabhAvathI dekhAya. praznakartA : jenuM astitva che e jJAtA jue che ke A AvuM che, A AvuM che. e jue to e... ! dAdAzrI : cora corI kare enA upara e dveSa nA kare ane koI dAna Apato hoya tenI upara rAga nA kare. koI koIne mAra mAra to hoya, khUna karI nAkhato hoya teya jue. emAM rAga-dveSa nahIM kazAmAMya. praznakartA H emane vartamAnanuM ja dekhAya che. pachI kRSNa bhagavAna jovA hoya to ? dAdAzrI : nA, vartamAnanuM. bhUtakALanuM dekhAya nahIM. vartamAna sivAya kazuM jue nahIM. praznakartA : je thaI rahyuM che te. dAdAzrI : e je thaI rahyuM che teTaluM ja dekhAya. amaneya vartamAnanuM ja dekhAya, bIjI bhAMjagaDa nahIM ane tamaneya evuM kahIe chIe ke bhaI, tame vartamAnamAM raho. praznakartA H emane upayoga mUkavAthI kaMI jUnuM jovuM hoya to joI zake ? dAdAzrI : upayoga mUkI zakavAnI zakti ja nahIM. enI e lAIna ja nahIM. emane kAMI enA sAsu-sasarA joDe ciMtA che te bhAMjagaDa kare ? praznakartA : te e loko joyA kare temane diSTa kharI ? dAdAzrI : AvI dRSTi nahIM, A to thAka lAge. praznakartA : to evI kaI diSTa hoya ene ? dAdAzrI : jovAnuM ja nahIM emane, dekhAyA ja kare.
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa6 AptavANI-14 (bhAga-5) A kAcano goLo hoya emAM, ahIM ApaNe beThelA chIe e badhA mahIM dekhAya. emAM kAcanA goLAne zuM jora paDe ? praznakartA H kazuMya nahIM. dAdAzrI: evuM ene kazuM jovAnuM che ja nahIM, jovAnuM nahIM dekhAyA kare. emanI pAse emanuM anaMta jJAna ne anaMta darzana che ne A vaparAya enA pariNAmamAM AnaMda hoya. pahelA AnaMda hoya ne pachI A evuM nA hoya. jJAna ane darzana vaparAya emanuM, eTale AnaMda rahe ja. saheje AnaMda rahe emane. te emane jJAna-darzana sivAya bIjuM kazuM che nahIM. e svarUpa ja AkhuM jJAnasvarUpa che, darzanasvarUpa che. siddhone cAstri nahIM, svAbhAvika sukha niraMtara eTale emane kazuM karavAnuM ja nA hoya ne emanA jJAyakapadamAM, enA svabhAvamAM niraMtara ramaNatA karyA kare. praznakartA svabhAva eTale zuM ? dAdAzrI : potAnA svabhAvamAM eTale, jema A lAITa zuM kare che? ajavALuM kare che ne evuM, paNa A acetana che, peluM cetana che. pote mokSasvarUpa ja che ane svAbhAvika sukhano ja dhaNI che. siddhakSetra che AkhuM, emAM anaMtA anaMta siddho che. siddho pAchA anaMtA che ane dekhAya eka paNa potAnuM sukha juduM juduM badhAnuM. praznakartA to tyAM ATalA badhA siddhAtmAo judI judI rIte varte? dAdAzrI : judI judI rIte nahIM. badhA eka ja svabhAvanA che ne te eka ja rIte che. emane jJAna, darzana ne sukha hoya che, cAritra emane nathI. ahIM tIrthakara bhagavAna hoya, to e jJAna-darzana-cAritra sAthe che ne deha sAthe che. tyAM siddhone cAritra nathI kahevAtuM. tyAM AgaLa to potAnA svAbhAvika sukhamAM ja niraMtara hoya. eTale tyAM ekAkAra thaI javAnuM nathI. tyAM tamAruM sukha tame svataMtra
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna 357 rIte ja bhogavI zako cho. siddhagatimAM badhA siddho svataMtra rIte ja che ane potAnA sukhane ja anubhave che, niraMtara paramAnaMdane anubhave che. emanuM eka miniTanuM sukha e jo duniyA para paDe, vakhate lapasI paDe, to AkhI duniyA hajAro varSa sudhI AnaMdamAM rahe, evA sukhane bhogavI rahyA che. ane evA sukhane mATe A loko talapApaDa thaI rahyA che ne tamAruM potAnuM sukha paNa evuM ja che. mane A dehano aMtarAya hovA chatAMya paNa je sukha che, enA uparathI samajAya che ke A dehanA aMtarAya nA hoya to kevuM sukha hoya ! amArI joDe beThA cho, toya tamane badhAne sukha atyAre maLe che ne ! temAM amAruM sukha to UbharAya che ne te tamane svAda Ape che ! pote potAnuM svAnubhava sukha bhogavyA kare praznakartA: je siddhagatimAM che, mokSe gayA che, e loko deha vagaranuM je sukha anubhava kare che, to e sukha koNa anubhava kare che ? dAdAzrI : pote ja, pote potAno anubhava kare che. pote potAnuM svAnubhava sukha bhogavyA ja kare che ane niraMtara gatimAna che pAchA. emane kArya zuM che ? ke jJAnakriyA ane darzanakriyA niraMtara cAlu ja rahe che ! praznakartA: pachI ene zuM jarUra che tyAM, A niraMtara jJAnakriyAdarzanakriyAnI ? dAdAzrI : e to svabhAva che emano. A lAITa che, e jo cetana hoya to ApaNane niraMtara joyA ja kare ke nA kare ? evuM e cetana joyA kare che. praznakartA: dAdA, AtmA mokSamAM jAya ane pachI jJAtA-draSTA bane, pachI emAM AgaLa vadhyA kare kharo ? dAdAzrI : pachI AgaLa vadhavAnuM rahyuM ja kyAM te vadhe ? praznakartA: basa, eka sthira sthiti thaI gaI ? dAdAzrI: pachI e ja paramAtmA jIvana, basa. je ApaNe khoLIe
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 AptavANI-14 (bhAga-5) chIe, anaMta avatArathI zuM khoLIe chIe ? tyAre kahe, sukha. tyAre kahe, sukha paNa AvuM Ave pachI duHkha Ave e gamatuM nathI. to kahe, sanAtana sukha joIe che. sanAtana sukha e potAno svabhAva. koI mAdhyama vagara pote bhogave niraMtara potAno AnaMda praznakartA : A je jIva siddhagatie jAya, e paramAnaMdamAM rahe, e kayA mAdhyama dvArA paramAnaMda anubhavI zake, bhogavI zake ? ApaNe jema pudgala mAraphate AnaMda anubhavI zakIe chIene, evuM koI mAdhyama hoya to e paramAnaMda anubhavI zake ne ? dAdAzrI : e mAdhyamanI jarUra nahIM. praznakartA : kevI rIte anubhavI zake e ? e cetana tattva pote kevI rIte anubhavI zake ? dAdAzrI : pote potAnA sukhane ja anubhave. kAraNa ke jJAnakriyA ane darzanakriyA cAlu rahevAnI. jJAnakriyA ane darzanakriyA karavAthI enuM phaLa zuM? to kahe, AnaMda niraMtara rahyA kare. basa ATaluM ja. tyAM mAdhyama nA joIe. mAdhyama to paravaza thayuM kahevAya, paravazatA kahevAya. mAdhyamanI jarUra hoya to paravazatA kahevAya ane paravazatA kahevAya to mokSa kahevAya nahIM. AdhArita saMbaMdha nathI ene. A je lAITa che ne, te AdhAraAdhArita saMbaMdha nathI. AdhAra-AdhArita kyAM AgaLa ? ApaNe ahIM AgaLa duniyAdArImAM kahIe chIe. kAraNa ke duniyAdArImAM ja joIe chIe, je sAMbhaLIe chIe, je vAta karIe chIe, te badhI ja cIjo TempararI che, oNla dhIsa rileTiva Ara TempararI eDajasTamenTa. AmAM koI paramenanTa vastuo nathI. paramenanTane AdhAra-AdhArita saMbaMdha ja nathI, A TempararI vastune ja che ane tame je vAta karo cho ne, e paramenanTanI vAta karo cho. praznakartA: mokSamAM je sukha che te zenA AdhAre che? eno AdhAra to kharo ja ne ?
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna 359 dAdAzrI : e dRzyo ne jJeyonA AdhAre che. AtmA e pote jJAtA : draSTA che ne sukha dazyo ne jJeyonA AdhAre che. bAkI pote to nirAlaMba che, tene AdhAra zo ? siddhotI avasthAo pharyA kare, savAre vadhe te rAtre ochI thAya praznakartA H siddha ane saMsArI jIvo e banne samasattAvAna che ? : dAdAzrI : dravya-guNa-paryAye eka ja che. e samasattAvAna dehano bhAra rahyone eTale sattApaNe che ane siddhone te pragaTapaNe che. siddha bhagavAnane anaMtA jJeyo dekhAya che ane A saMsArIone pAMca-pacAsa ke basso-pAMcaso jJeyo dekhAya che. praznakartA : e tyAM je siddho hoya, e ApaNane jotA hoya ahIMyA ? dAdAzrI : atyAre tyAM AgaLa siddhagatimAM beThelA che siddho, temanI avasthAoya badalAyA kare che. vastutAe siddha che. siddha AtmA ane mULa guNomAM anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta zakti, anaMta sukhadhAma e badhuM. enA guNa che e kAyamanA che ane avasthA niraMtara pharyA kare che. te A meM hAtha UMco karyo e emanA jJAnamAM dekhAyuM. A pelAe UMco karyo teya dekhAyuM, UMco nahoto karyo teya dekhAtuM hatuM, atyAre meM UMcAnIco karyo teya dekhAyuM ema dekhAvAmAM phera paDyA kare che. dekhAvAnI avasthAo badalAyA kare che. koI nAcatuM hoya to emane nAcavA sAthe levAdevA nathI. e jIvo zuM karI rahyA che te jue. A dRzya zuM karI rahyuM che te jue, A jJeya zuM karI rahyuM che te jANe. AtmAne avasthAo che. anaMta avasthAo che. anaMtA jJeyone jANavAmAM pariNamelI anaMta avasthAmAM huM saMpUrNa zuddha chuM, sarvAMga zuddha chuM. bhagavAna kahe che, jeTalA tattvo che te badhAneya avasthAo hoya. jo avasthA na hoya to te tattva nahIM. AtmAnI anaMta avasthAo che. dahADe ahIM
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 AptavANI-14 (bhAga-5) moTaro, ghoDAgADInI doDadhAma cAlu hoya tyAre siddha AtmAnI avasthAo ghaNI badhI vadhI jAya ne rAtre TADhuM paDe tyAre ochuM thaI jAya. anaMta zeyo eTale anaMta avasthAo. zeya-jJAtAno saMbaMdha eTale siddha AtmAne saMbaMdha rahevAno ja, paNa te mAtra draSTA rUpe ja rahe. koI para rAga nahIM ne katala karanAra para dveSa nahIM. upayoga mUkyA vagara, rAga-dveSa vagara badhuM jue praznakartA : siddha bhagavaMto dAdAne jotA hoya ? dAdAzrI : badhAne jue. eka mANasa eka mANasanuM khUna karato hoya to eneya jue, tyAM AgaLa vaiSa na kare ane eka mANasa eka mANasane dAna Ape che te jue ane tyAM rAga nA kare. rAga-dveSa nA kare. jJAtAdraSTA-paramAnaMda. praznakartA bIjA AtmA siddhAtmAne jue e tattvasvarUpe, e zeya kahevAya ? dAdAzrI : e to e zeyane levAdevA ja nathI. emAM e emane emanI potapotAnI mahIM dekhAtuM hoya te ja joyA kare ane badhA joDe joDe ja che. kaMI AghApAchAya nathI. praznakartA : nA paNa e bIjA dekhAya ? ene mahIM eya bIjA to dekhI zakAyane potAnI mahIM jema A.. ? dAdAzrI : nA, nA dekhAya. praznakartA H nA dekhAya ? bIjA AtmA nA dekhAya ? dAdAzrI : nA, A jagata badhuM dekhAya. AtmA padgalika sAtheno hoya to dekhAya badhuM. bIjuM upayoga mUke to dekhAya paNa te upayoga e mUke nahIM. praznakartA : mUkavAnI zakti kharI ?
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna 361 dAdAzrI: hA, badhI zakti paNa mUke nahIM koI dahADoya. enI pAse zaktino pAra nahIM, anaMta zakti. paNa karavAno svabhAva ja nahIMne ! praznakartA: bAkInA badhAya tattvo dekhAya, bIjA tattvo ? dAdAzrI : badhAne joI zake. praznakartA: upayoga mUkavAnI zakti hoya chatAM upayoga mUke nahIM ane joyA kare. enAmAM jovAnI zakti che, jANavAnI zakti che. dAdAzrI : badhI jAtanI zaktio paNa svabhAva ja nahIM, ne jenA svabhAvamAM karavAnuM ja rahyuM nahIM pachI ene kAMI. e svabhAva UDI gayo, khalAsa thaI gayo. siddhagatimAM na koI yo, na jue bAjuno AtmA praznakartA: have tyAM eka AtmA bIjA AtmAne joto nahIM hoya ? dAdAzrI : e A duniyA badhI ja jue che. caudeya lokane jue che tyAM rahyA rahyA. praznakartA: caudeya lokane jue che ? dAdAzrI : hA. praznakartA: to tyAM bAjumAM je bIjA AtmA hoya e bAju ? dAdAzrI : koI dekhAya ja nahIM tyAM. praznakartA H e je jue tyAre zeyane jue che tyAM AgaLa ema ja thayuMne? e je kaMI jue e badhA joya ja ne ? dAdAzrI : zeya emane dekhAyA ja kare badhuM A. praznakartA: lokanI nIcenA je zeyo che te e lokanI upara gayA pachI paNa joyA kare ? dAdAzrI : e jue, nahIM to e AtmA ja UDI jAya. A AtmAno svabhAva kevo che ke jyAM zeya hoya tyAM badhe ja pahoMce.
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA ane zeyonI upara gayo to ? dAdAzrI : upara alokamAM jo badhA joya hoya, atyAre zeya bhegA thaI jAya to Ane kazuM nA jovuM evuM nathI, Ane badhuM dekhAya che. praznakartA: siddhamAM siddhAtmA che paNa zeyo nathIne ? dAdAzrI : nA. paNa tyAM siddhagatimAM to joya ja nathI. A dekhAya che te badhA ya. hA, ahIMthI A badhuM dekhAya e badhuM zeya. AkhuM brahmAMDa dekhAya. yone AdhAre pote jJAtA, rahe paramAnaMdamAM praznakartA: e khAlI joyA ja kare, bIjuM kAMI karavAnuM nahIM? dAdAzrI : nA, kazuMya karavAnuM nahIM, vItarAgatAthI joyA ja kare jJAtA-draSTA-paramAnaMda. praznakartA: jJAtA e to jANavuM paDe. draSTA ThIka che joyA kare. jJAtAne to jANavuM paDe pAchuM. dAdAzrI : jANe... praznakartA: to jANI. e to enI kriyA thaI pAchI ! dAdAzrI : jJAtAno artha tyAM tevo nathI raheto. praznakartA to tyAM zuM artha thAya A ? dAdAzrI : tyAM to A badhuM dekhAya. tyAM A dariyo dekhAya badho, mahIM mAchalAM-bAchalAM badhuM dekhAya emane. praznakartA: ene dhULa vastu dekhAya, sUkSma dekhAya ? dAdAzrI : hA. praznakartA H ane A duniyArUpI joya khalAsa thaI jAya to zuM e ?
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna 363 dAdAzrI : te nA hoya to AtmA jIve ja nahIMne ! praznakartA tyAM jIvavuM paDe che ene ? tyAM pAchuM jIvavuM paDe ? dAdAzrI : tyAM e jIve. praznakartA H amara thaI gayA pachI tyAM ene jIvavAnuM zuM kAraNa? ene jIvavuM joIe e zA mATe paNa ? dAdAzrI : A philamamAM jonAra nA hoya ? jonAra beTho hoya ne philama cAlu hoya tyAM sudhI jue ane philama dekhAya, joyA kare. philama baMdha thaI jAya to ene game kharuM ? praznakartA : game nahIM. dAdAzrI : evuM A duniyA to vinAza thaI jAyane, to eya vinAza thaI jAya ne A duniyA jyAM sudhI, tyAM sudhI e paramAnaMdamAM rahevAnA. ya vagara AtmA siddhAtamAMya na rahe praznakartA: AtmA svarUpamAM hoya, to ene e vakhate koI zeyanI jarUrata che? AtmA svarUpamAM hoya, tyAre zeya to kaMI hoya ja nahIM ? jJAna hoya ene zeya joIe kharuM ? dAdAzrI : e to hoya ja, joya vagara jJAna UbhuM ja nA rahene ! praznakartA: jo AtmA pote saMpUrNa jJAnasvarUpa hoya, potAnA AtmabhAva svabhAvamAM, svarUpamAM, tyAre ene zeyanI jarUra kharI ? dAdAzrI: kharI ja ne ! zeya vagara to AtmA rahe ja nahIM. AtmA che e nakkI ja nA rahe ema. AtmA zeya sivAya koI jagyAe siddhasthAnamAMya nA rahe. joya ne dazyanI sAthe ja hoya, ekalo rahI zake nahIM. sinemAmAM jovA AvanAro mANasa mahIM "enDa lakhyuM hoya to zuM jue pachI ?
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA H eTale dAdAjI, jJAnamAM zeya jhaLake che. zeya na hoya to jJAna ema na rahI zake ? dAdAzrI : nA, UDI jAya. praznakartA H arIso to rahe che, dAdAjI. e zeya pasAra thaI jAya toya arIso to rahe ja che. arIsAmAM zeyo jhaLake che. zeya cAlyA jAya to arIso to, eno prakAza to che ja. dAdAzrI : e arIsAne rahe, Ane nA rahe. eka kSaNavAreya nA rahe. mukhya guNa ja jJAtA-draSTA, e ya hoya to ja vaparAya praznakartA: have AtmAnA jJAna sivAya bIjA guNo che, e to rahene? dAdAzrI : nA, ekya nA rahe. mukhya guNa ja A, jJAtA-draSTAsvarUpa, siddhasthitimAMya e ja, e jJAtA ne draSTA ane zuM jue? tyAre kahe, zeyo ne dazyo. eka kSaNavAra bAkI nahIM tevuM pAchuM. niraMtara covIseya kalAka. e kaMI ochuM UMghavAnuM hoya tyAM ? praznakartA : dAdA, e AtmAo siddha thaI gayA, pachI emane jovAnI zI jarUra ? dAdAzrI : emane to koI vastunI jarUra ja nA hoya. jovAnI vAta kyAM rahI. duniyAmAM koI cIja joItI nathI. paNa emAM prakAza, mahIM jyoti evuM, te AkhuM jagata dekhAya aMdara. eTale jovuM nA hoya, dekhAyA kare. jovAnI IcchA vagara dekhAyA kare. e potAno svabhAva che, jJAnano pratApa che. koI cIjane jovAnI jarUra ja nahIMne ! paNa jue tyAre jJAtA kahevAya ne ? praznakartA : jJAtA ane draSTA. dAdAzrI : eTale jue to e zeya ane pote jJAtA.
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 365 [19.3] siddha bhagavAna hAni-vRddhinA niyamathI niraMtara dekhAya navuM navuM praznakartA: dAdA, siddhone je AnaMda thAya, navuM navuM dekhAya e zAnA AdhAre ? dAdAzrI : siddha bhagavAnone anaMta AnaMda zAno che ? niraMtara navuM ne navuM ja dekhAya. zAthI ? tyAre kahe, hAni-vRddhinA niraMtaranA niyamathI. jovAnuM che teya hAni-vRddhi thayA kare. rAta paDe eTale A eka bhAgamAM hAni thAya, bIjA bhAgamAM vRddhi thAya evuM hAni-vRddhi thAya. ane ApaNe tyAM savAranA pAMca vAgyA tyArathI badhuM dekhAya A loko emane paNa kharekharuM vRddhi thayeluM kyAre dekhAya ? tyAre kahe, dasa, agiyAra, bAra vAge bapore khUba badhA loka pharatA hoya. Ama pharatA hoya, tema pharatA hoya, badhuM dekhAya. emane jovuM che ne jANavuM che, be ja ne UMDA UtaravuM nathI ke A corI karavA nIkaLyo che. A corI karato, gajavuM kApatoya dekhAya paNa emane e emane jovuM ne jANavuM be ja. viSayo nahIM emane. viSaya eTale sajekTa nahIM. kayo viSaya che? tyAre kahe, gajavuM kApavAno ? tyAre kahe, nA, e viSaya lokone jANavAno. amAre kazuMya nahIM. eTale AtmA tyAM AgaLa siddhasthAnamAM atyAre che, to tyAM e badhA AtmA jJAtA-draSTA kharA, paNa jo e ApaNA deza tarapha jue to savAranA cAra vAge thoDuM-thoDuM dekhe tyAre ene joya ne dazya dekhAtA hoya. maLasake cAra vAgye, pAMca vAge loka badhA UThe, jAnavaro-bAnavaro badhuMya, eTale haratA-pharatA hoya tyAre peluM dekhAya. A haratA-pharatA ochA dekhAya pachI cha vAge vadhAre dekhAya, sAta vAge ethI vadhAre dekhAya, ATha vAge, nava vAge vadhatA ja jAya. pachI bAra vAgyA sudhI vadhe. pachI rAtre pAchuM ochuM thatuM jAya. eTale A AnuM je zeya che ne, te pharatuM pharatuM ochuM thatuM jAya. vadhe, ochuM thAya, vadhe, ochuM thAya. e badhuM cAlyA kare ane je joyuM e vinAza thaI jAya ane navuM jovAnuM, e dRSTie A che. tyAMya pAchuM utpanna thavuM, vinAza thavuM e to pAchuM kharuM ja. utpanna
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI-14 (bhAga-5) thavuM ane vinAza thavuM thAya tyAre kahe, zuM ? utpanna thavuM thAya tyAre kahe, tyAM AgaLa beThA beThA ame hAtha UMco karyo e emane jJAnamAM utpanna thayuM, pachI hAthane mUkI dIdho, te avasthAno nAza thayo. avasthA utpanna thavI, nAza thavI. A badhuM joyA ja kare, badhuM dekhAyA ja kare. utpanna thAya ne nAza thAya, utpanna thAya ne nAza thAya. rAtre koI dekhAya kazuM ? amerikAmAM pAchuM dekhAya. emane to badhI bAjuthI dekhAyane. paNa tyAre A khUNAmAM nA dekhAya. badhA sUI gayelA ja dekhAya emane, pachI bhale te makAnamAM sUI gayA hoya. makAnanI ArapAra emanuM jJAna hoya. dArU pIne sUtA hoya to e jANe badhuM. badhuMya jANe. vijJAna che A to. nirvANa thAya tyAM sudhI upayoga, pachI svabhAva ja praznakartA : dAdA, AgaLa vAta thaI hatI ke siddhone emanA jJAnano upayoga karavAnI kaMI jarUra nahIM. 366 dAdAzrI : niraMtara upayogamAM ja hoya e, paNa emano upayoga upayoga kahevAto nathI. tyAM zabdarUpa nathI hoto. dekhavuM e emano dharma, emane AnaMda thAya. praznakartA : eTale emano upayoga aMdara ja hoya ? :: dAdAzrI : emane aMdara-bahAra hotuM nathI, ApaNane aMdara-bahAra hoya che. pudgalanI mahIM che ne, tene aMdara-bahAra hoya. praznakartA : mAro mukhya prazna e che ke AnaMdanA paryAyamAM emanuM lakSa, emano upayoga haze kharo ? dAdAzrI : AnaMdanA paryAya nA hoya, e to jJAna-darzananA paryAya che. AnaMda to piraNAma che, jJAyaka svabhAvanuM pariNAma che. praznakartA : dAdA, chatAM dareka guNane paryAya to hoya, hoya ne hoya dAdAzrI : guNane hoya. paNa guNa hoya te A jema jJAyaka svabhAva ja.
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna 367 che, tenA paryAya hoya paNa AnaMdano paryAya nA hoya. AnaMda to rijhalTa che, guNonuM rijhalTa che, svabhAvika sukha che. praznakartA H barobara che paNa ene bhogavatA hazene ? dAdAzrI : e to niraMtara e ja bhogave. emAM ja rahe che, basa. bIjuM zuM emane ? niraMtara paramAnaMdamAM, jJAyakatA bhAvamAM niraMtara ! praznakartA H siddha bhagavatone AkhA brahmAMDamAM badhuM ja jJAna dekhAya. emane sva-paranuM badhuM ja jJAna hoya, AkhA brahmAMDanI dareka vastunuM, to te vakhate temano upayoga kyAM hoya ? paryAyamAM hoya, kyAM hoya ? dAdAzrI : siddha bhagavaMtone upayoga nA hoya, upayoga dehadhArIne hoya. upayoga eTale zAno upayoga ke svAbhAvikano upayoga nA hoya. e zabda ja nA hoya, upayogeya nA hoya. jAgRti rAkhavAnI ja nA hoya ! jAgRti rAkhavAnI tyAM upayoga hoya. praznakartA: barobara, samaja paDI. dAdAzrI : A deha che ne, tyAM sudhI upayoganI jarUra che. bAkI upayoga hoto haze ? praznakartA : upayogamaya che AtmA. dAdAzrI : upayoga zabda nA hoya. potAno dIvo pragaTa dIvo saLagyA kare. upayoga to ahIM nirvANa nA thAya tyAM sudhI upayoga. A deha chUTyo, eTale upayoga chUTyo, upayoga-bupayoga badhuM ja gayuM. zabdamAtra gayo. kazuM rahyuM nahIM emane to, potAnA svabhAvamAM ja, jema sonuM sonAnA svabhAvamAM hoya che. praznakartA: sonAno A paryAya thayo ? dAdAzrI : hA, e to e emano upayoga nathI paNa e emanI svabhAvanI ramaNatA che.
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 AptavANI-14 (bhAga-5) dhyAtasvarUpa thaI gayA, ta rahyuM have zukladhyAta praznakartA : siddha bhagavaMtone zukladhyAna kharuM ? dAdAzrI : nA, e to dhyAnasvarUpa thaI gayA hoya. jenuM dhyAna karavAnuM te svarUpa thaI gayA hoya. AtmA dravya-guNa-paryAya sahita hoya. eTale siddhagatimAMya e guNa sahita hoya. tethI samaye samaye paryAya siddhane dekhAya. siddhone utpAda, vyaya ne dhruva. A meM hAtha UMco karyo te temane utpAda lAge ne pote dhruva che te jJAna rahe ne hAtha nIco Ave tene vyaya jue. tema A sUrya Uge ne loko doDadhAma kare, rAtre sUI jAya e badhuM emane utpAda, vyaya ne dhruvanI jema dekhAya. pote jJAtA-draSTA ne paramAnaMdI rahe. zuddha dravya-guNa-paryAya sahita siddhakSetre praznakartA : siddha bhagavAnane pariNamana kharuMne ? dAdAzrI : pariNAma vagara dravya kahevAya ja nahIMne ! emane zuddha paryAyo hoya, ApaNane azuddha paryAyo hoya, tene jovAnA. potAnA sivAya bahAranA paryAyane jue te azuddha paryAya. praznakartA : siddhazilAmAM caitanya dravya je che, te paryAyo sahita che ? dAdAzrI : siddhazilAmAM cetana dravya-guNa-paryAyathI sahita che, paNa potAnAthI. dravya-guNa-paryAya badhuM cokhkhuM, pyaoNra. ApaNe bolIe chIene, dravya-guNa-paryAyathI huM saMpUrNa zuddha chuM, sarvAMga zuddha chuM. e ja dravya-guNaparyAyathI tyAM siddhazilAmAM caitanya che. 'te lokamAM vyApta che ke alokamAM ?' lokamAM vyApta che, alokamAM koI che nahIM AkAza sivAya. 'lokAloka bannemAM ?' tyAre kahe, nA, alokamAM nahIM, lokamAM ja basa. anubhava karatAro te jANatAro thaI gayA have abheda praznakartA : siddhazilAmAM dhAro ke prakAza svarUpa je jIva thAya, ene
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19.3] siddha bhagavAna 369 potAne khabara to paDene? dhAro ke mahAvIra bhagavAna atyAre siddhazilAmAM che, to emane potAne khabara paDe ke huM jou-jANuM chuM ? dAdAzrI: pote ja jue, potAno anubhava potAne varte. potAne ja sukha naryuM varte. A svAbhAvika sukha aMtarAyuM chepotAne. naryuM pAra vagaranuM sukha che te A saMsArI IcchA hovAthI badhuM AvaraNa AvI gayuM che. te IcchAo UDI gaI, zarIra UDI gayuM, eTale pachI niraMtara svAbhAvika sukhamAM, paramAnaMdamAM ja rahe. praznakartA ane pote e jIva jANe kharo ke huM paramAnaMdamAM chuM ja e ? dAdAzrI: pote, pote ja thaI gayelo hoya te ghaDIe. atyAre pote jANanAro ja niraMtara ane jarAka bheda che enuM kAraNa zuM ke AvaraNa che eTale. pachI to A AvaraNa vagara, zarIra nahIM eTale pachI rahyuM kaMI ? pote ja. praznakartA H eTale pote jANe ke huM joI rahyo chuM AkhA jagatane e jAgRti rahene ? dAdAzrI : e pote ja jANe. pote ja, bIjo rahyo ja nahIM. praznakartA : mahAvIra svAmI siddhakSetramAM vicaratA rahe che, to zI rIte? dAdAzrI : nA, e rIte koI rahe nahIM. tyAM vicaravAnuM hoya nahIM. paga-baga kazuM hoya nahIM, vicaravAnuM. vicaravAnI vastu ja nahIM tyAM siddhakSetramAM. caravAnIya vastu nahIM ne vicaravAnIye nahIM ane AcaravAnuMya kazuM nahIM. kazuM ja tyAM nahIM. praznakartA : buddhithI samajavA jaIe to e vastu samajAya nahIM. e to e kSetramAM hoya tyAre ja samajAya. dAdAzrI : buddhi pahoMce nahIMne !
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 AptavANI-14 (bhAga-5) praznakartA : haM, eTale e kSetranA anubhavanI ja vAta. dAdAzrI : enI limiTa sudhI jaIne pachI pAchI paDe. praznakartA : pachI e kSetra samajavA mATe to tyAM pahoMcavuM ja paDe. dAdAzrI : e to pahoMcatA jaIe tema samajAtuM jAya, samajAtuM jAya tema pahoMcatA jaIe. be pagathiyA caDhyA eTale be pagathiyAnuM ApaNane e jJAna thatuM jAya ane TaoNpa upara gayA eTale nIcaluM badhuM dekhAtuM baMdha thaI jAya ane emane tyAM dekhAtuM jAya. ahIM gajaba badhuM, ahIM A chellI vAta jANavAnI maLe. chellI, lAsTa ke jenI AgaLa kazuM jANavAnuM ja bAkI nA rahyuM. pharI pheraphAra ja nA thAya. paramArtha kahevAya, 52ma artha ! zabdano parama artha ahIM AgaLa thAya !
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dAdA bhagavAna prarUpita AdhyAtmika prakAzano ) 1. bhogave tenI bhUla 24. satya-asatyanA rahasyo 2. banyuM te ja nyAya 25. ahiMsA 3. eDajasTa evarIvhera 26. prema 4. athaDAmaNa TALo 27. camatkAra 5. ciMtA 28. vANI, vyavahAramAM..... 6. krodha 29. nijadoSa darzanathI, nirdoSa 7. mAnavadharma 30. guru-ziSya 8. sevA-paropakAra 31. AptavANI-1 9. huM koNa chuM ? 32. AptavANI-2 10. dAdA bhagavAna ? 33. AptavANI-3 11. trimaMtra 34. AptavANI-4 12. dAna 35. AptavANI-pa-6 13. mRtyu samaye, pahelAM ane pachI 36. AptavANI-7 14. bhAvanA sudhAre bhavobhava 37. AptavANI-8 15. vartamAna tIrthakara zrI sImaMdhara svAmI 38. AptavANI-9 16. pratikramaNa (graMtha, saMkSipta) 39. AptavANI-10 (pU.u.) 17. pati-patnIno divya vyavahAra (graM, saM.) 40. AptavANI-11 (pU.u.) 18. mA-bApa chokarAMno vyavahAra (gra, saM.) 41. AptavANI-12 (pU.u.) 19. paisAno vyavahAra (graM, saM.) 42. AptavANI-13 (pU.u.) 20. samajathI prApta brahmacarya (jhaM, saM.) 43. AptavANI-14 (bhAga 1thI 5) 21. vANIno siddhAMta 44. AptasUtra 22. karmanuM vijJAna 45. kleza vinAnuM jIvana 23. pApa-puNya 46. sahajatA (.-graMtha, saM.-saMkSipta, pU.-pUrvArdha, u.-utarArdha) parama pUjya dAdA bhagavAnanA pustako hindI, aMgrejI, marAThI, telugu, malayAlama, paMjAbI, uDIyA, jarmana tathA speniza bhASAmAM bhASAMtarita thayelA paNa upalabdha che. dAdAvANI' megejhina dara mahine gujarAtI, hindI - tathA aMgrejI bhASAmAM prakAzita thAya che.
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMparka sutrA dAdA bhagavAna parivAra aDAlaja : trimaMdira, sImaMdhara sITI, amadAvAda-kalola hAIve, aDAlaja, | ji. gAMdhInagara-382421. phona : (079) 3983010 rAjakoTa : trimaMdira, amadAvAda-rAjakoTa hAIve, taraghaDIyA cokaDI pAse, mAliyAsaNa, rAjakoTa. phona : 99243 43478 bhuja : trimaMdira, hila gArDananI pAchaLa, eraporTa roDa, sakyoganagara pAse, bhuja (kaccha). phona : 99243 45588 surendranagara : trimaMdira, surendranagara-rAjakoTa hAIve, loka vidyAlaya pAse, muLI roDa, surendranagara. phona : 97370 48322 amarelI : trimaMdira, lIlIyA roDa bAyapAsa cokaDI, khArAvADI, phona : 99243 44460 godharA : trimaMdira, bhAmaiyA gAma, epha.sI.AI. goDAunanI sAme, godharA, ji. paMcamahAla. phona : 97237 07738 morabI : trimaMdira, po. jepura, (morabI) navalakhI roDa, tA. morabI, ji. rAjakoTa phona : (02822) 297897, 96241 24124 amadAvAda :dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta kolejanI pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-14. phonaH (079)27540408 vaDodarA : dAdAmaMdira, 17, mAmAnI poLa, rAvapurA polIsa sTezananI sAme, salATavADA, vaDodarA. phona : 99243 43335 bhAvanagara : 99243 44425 bharUca : 9924348882 jAmanagara : 98242 77723 naDiyAda : 99989 81965 jUnAgaDha : 99243 44489 surata : 9574008/07 aMjAra : 9574008126 valasADa : 9924343245 gAMdhIdhAma : 9924348844 muMbaI : 93235 28901 mahesANA : 99256 05345 dilhI : 9819098564 pAlanapura : 98252 80923 beMglora : 95909 79099 bhAdaraNa trimaMdira :9924343729 kolakattA : 9837093230 U.S.A. : +1 877-505-DADA (3232) UAE .:+971 557316937 U.K. : +44 330-111-DADA (3232) Singapore : +65 81129229 Kenya : +254 722 722 063 New Zealand:+64 21 0376434 Australia : +61 421127947 www.dadabhagwan.org & satsang.dadabhagwan.org
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ AptavANI, kaLiyugI jIvonA kalyANArthe ! ApaNe to AptavANImAM TheThanA phoDa pADyAne badhAya ! haju jeTalA pADavA hoya eTalA paDe evA che. jeTaluM pUchone eTalA phoDa paDe. kAraNa ke A to akrama vijJAna che ! vijJAna eTale tarata phaLa ApanAruM. e ekjhekTa vastu che, saiddhAMtika che, covIsa tIrthaMkarono bhago siddhAMta che, je paripUrNa che. prakAza teno te ja che, jyoti tenI te ja che. jyotimAM phera nathI, rasto phera che. A vijJAnano rasto che ! A to rasto dekhADyo, paddhatasara, ekadhAryo, avirodhAbhAsa ane ATaluM UMcuM jJAna, tyAre lokonuM kalyANa thAyane! - dAdAzrI AtmavijJAnI 'e. ema. paTela'nI mahIM pragaTa thayelA dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra ho dadabhagwan.org 68N 978-93-82128-29-1 9-789382 128791 Printed in India MRP 5 120