Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ३ उ. २ अनुकूलोपसर्गनिरूपणम् ७१ तादृशावर्त विलोक्य, आवर्तात् परावृत्ता भवन्ति, तत्र द्रव्यावतः नद्यादीनां जलभ्रमिरूपाः, भावावर्तास्तु उत्कटमोहोदयापादितविषयाभिलाषसंपादकधनादिपार्थनाविशेषाः, 'जर्हि' या आवर्ते 'अवुहा' अबुधा = अज्ञानिनः 'सीयंति' सीदन्ति आसक्ति कृत्वा क्लिश्यन्ति । तारशावर्त क्लिोक्याऽपि न ततो विनिवर्तन्ते । किन्तु साग्रहं तमेाऽऽवत भविश्य अतिदुःखिनो भवन्ति ॥१४॥ ... तानेवारन्मिदर्शयितुं सूत्रकारः प्रक्रमते-रायाणो' इत्यादि । ' मूलम्--रायाणो रायमचा य माहणा अदुव खत्तिया।
निमंतयति भोगेहि भिक्खूयं साहुजीविण ॥१५॥ . छाया-गजानो राजा मात्याश्च ब्राह्मणा अथ क्षत्रियाः । __ निमंत्रयन्ति भोगेन मिक्षुकं साधुनीविनम् द्रव्यावर्त कहलाते हैं और उत्कट मोह के उदय से उत्पन्न होने वाली विषयों की अभिलाषा की पूर्ति करने वाली धन आदि की प्रार्थना भावावर्स है। अज्ञानी जीव इस आवर्त में फंसकर अर्थात औसक्ति धारण करके क्लेशों के पात्र बनते हैं। वे आवर्त को देख करके भी उससे निवृत्त नहीं होते हैं। प्रत्युत हठपूर्वक उसी आवर्स में प्रवेश करके उत्पन्न दुःखी होते हैं ॥१४॥ उन आवत्तों को दिखलाने के लिए सूत्रकार कहते हैं-'रायाणो' इत्यादि।
शब्दार्थ--'रायाणो-राजानः' चक्रवादि राजा महाराजा 'य-च' और रायमच्चा-राजामात्या' राजमंत्री, राजपुरोहित आदि 'माहणाब्राह्मणा.' ब्राह्मण 'अदुवा-अथवा' अगर 'खत्तिया-क्षत्रियाः'क्षत्रिय મનુષ્ય તેમાંથી બહાર નીકળી શકતું નથી એજ પ્રમાણે સ્વજનના મોહરૂપ આવર્તમાં ફસાયેલે માણસ પણ તેમાંથી બહાર નીકળી શકતો નથી. આવ मे ॥२॥ ४॥ छ-(१) द्रव्यापत, (२) भावात. नही, समुद्र महिना પાણીમાં જે વમળો ઉત્પન્ન થાય છે, તેને દ્રવ્યવર્ત કહે છે ઉત્કૃષ્ટ મહિના ઉદયને કારણે ઉત્પન્ન થનારી, વિષયેની અભિલાષાની પૂર્તિ કરનારી ધન આદિની પ્રાર્થનાને ભાવાવ કહે છે અજ્ઞાની જીવો આ આવર્તમાં ફસાઈ જઈને–એટલે કે આસક્તિ ધારણ કરીને કલેશને અનુભવ કરે છે. તેઓ આવર્તાને જેવા છતાં પણ તેનાથી નિવૃત્ત થતા નથી, ઊલટા હઠપૂર્વક તેમાં પ્રવેશ કરીને હાથે કરીને દુ ખ વહોરી લે છે. તેના ૧૪ '. वे सूत्र२त भापत्तोनु १३५ सभव छ–'रायाणो' त्याह
शहाथ-'सयाणो राजान.' ती पोरे रात' महासत 'य-च' भने रायमच्चा-राजामात्याः' मत्री, १०८ पुरोहित कोरे 'माहणा-ब्राह्मणाः' माझ 'अहुवा-अथवा', २२ खत्तिया-क्षत्रिया.' क्षत्रिय साहुजीविण-माधु
