Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ફેબ્રુ
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
मोक्षमनवाप्य संसारे एव दुःखायन्ति । दृष्टान्तान्तरं दर्शयति-संभमे इति । 'संभमे' संभ्रमे = अग्न्यादिभये समुपस्थिते सति उद्भ्रान्ताः 'पिट्टसप्पी' पृष्ठसर्पिणः पंगवः प्रणष्टजनस्य - 'पिओ परिसप्पति' पृष्ठतः परिसर्पन्ति = पृष्ठतो गच्छन्ति, नाऽग्रगामिनो भवन्ति । तथैत्र - इमे ज्ञानक्रियाभ्यां मोक्षो भवतीति अजानानाः नेम्या दिमार्गानुसारिणः शीतोदकबीजभोजकाः मोक्षं प्रति प्रवृत्ता अपि मोक्षगतयो न भवन्ति । किन्तु तस्मिन्नेव संसारे अनन्तकालं परिभ्रमन्ति येषामपि सिद्धिगमनमभूत् न तेषां शीतोदकादि सेवनात् किन्तु कुतश्चित् जातजाविस्मरणादिप्रत्ययावाप्तकरते हैं उसी प्रकार खोटे शास्त्रों से विपरीत शिक्षा पाये हुए वे साधु भी संयममार्ग में संघम के भारको त्याग करके शिथिलाचार परायण बन जाते हैं। वे मोक्ष न प्राप्त करके संसार में ही दुःखका अनुभव करते हैं ।
इसी विषय में दूसरा दृष्टान्त दिखलाते हैं-अग्नि आदि का भय उपस्थित होने पर घबराए हुए लँगडा पुरुष भागनेवाले दूसरे लोगों के पीछे पीछे चलते हैं - उनसे पिछड जाते हैं । वे आगे नहीं बढ़ पाते । इसी प्रकार ज्ञान और क्रिया से मोक्ष होता है, इस तथ्य को न जानने वाले और नमि आदि के मार्ग का अनुसरण करनेवाले, सचित्तं जल और बीजों का उपभोग करनेवाले मोक्षमार्ग में प्रवृत्त होकर भी मोक्ष गमन नहीं कर सकते । वे अनन्तकाल तक संसार में ही परिभ्रमण करते हैं । जिन्होंने भी मोक्ष प्राप्त किया है, उन्हें शीतोदक के सेवन से नहीं प्राप्त हुआ । उन्हें जातिस्मरण आदि किसी कारण से सम्यगुસંયમના માર્ગેથી ચલાયમાન થનાર સયમના ભારને ત્યાગ કરીને શિથિલાચારી બનનાર–સાધુને પણુ ષાદ જ અનુભવવેા પડે છે. તેઓ મેક્ષ પ્રાપ્ત કરવાને ખલે સંસારમા જ અટવાયા કરે છે અને દુ:ખનાં 'अनुभव' अर्थाने छे.
"'
આ વિષયને અનુલક્ષીને એક મીજી દૃષ્ટ,ન્ત આપવામાં મારે છેઅગ્નિ આદિના ભય ઉપસ્થિત થાય ત્યારે લગા પુરૂષ દોડી ન શકવાને કારણે ખીજા ભાગનારા લેાકેાની પાછળ રહી જાય છે, એજ પ્રમાણે ‘જ્ઞાન અને ક્રિયાથી મેક્ષ મળે છે,' આ તથ્યને નહી જાણનાર અને નમિ આદિના માને અનુસરનારા, સચિત્ત જળ અને ખીજાના ઉપભોગ કરનારા લેાકેા સાક્ષમાગ માં પ્રવૃત્ત થવા છતાં પણ મેાક્ષગમન કરી શકતા નથી. તેએ અન`ત કાળ સુધી સ’સારમાં જ પરિભ્રમણ કર્યા કરે છે. એ વાત તા નિશ્ચિત્ત છે. કે જેમણે મોક્ષ પ્રાપ્ત કર્યો છે તેમણે શીતેાદક (શીતળ જલ) ના સેવનથી જ મેપ્રાપ્ત કરેલ નથી. તેમને કાઈ પણ કારણે જાતિસ્મરણુ આદિ જ્ઞાનની,
