Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ७ उ. १ कुशीलवतां दोषनिरूपणम् .. नियन्ते, (जुवाणमा मज्झिमथेरगा य) युगानः मध्यमाः स्थविराश्च (आउखए
आउखए पलीणा ते चयंति) आयुक्षिये ते प्रलीनास्त्यति-अनेन ' 'प्रकारेण स्वशरीरं त्यजन्तीति ॥१०॥। ॐ , टीका-वनस्पतिजीवानां ये निराधकास्तेषां कीदृशं फलं भवतीति जिज्ञासा. “मालक्ष्य तत्फलं कथयति सूत्रकारः। मोः ? शिष्याः ? ये खलु वनस्पतिजीवान् - विराधयन्ति ते अनियताऽऽयुषो भवन्ति अकाले मृत्युभाजो भवन्ति । तथाहि इह
ये वनस्पतिकायोपमईकाः प्राणिनस्ते बहुजन्मछु 'गम्भाई' गर्ने एवं 'मिजति' “नियन्ते, कळलघु मांसपेशी गर्भावस्थायामेव मृत्युमुखं प्रविशन्तिन गर्भादपि तावद्विनिःसृता. भान्ति । केचन पुनः 'बुयाबुयाणा' ब्रुवन्तोऽब्रुवन्तश्च म्रियन्ते । गर्माद्विनिर्गतानां स्पष्टवाचः प्रयोगात् पूर्वमेव मरणमुपयान्ति, में कोई तुतलाने की अवस्था में कोई कुमार अवस्था में, कोई युवावस्था में, प्रौढ़ अवस्था में था स्थविर अवस्था में भरते हैं । अर्धा किसी भी अवस्था में उन्हें भरना पड़ता है ॥१०॥ - -
टीकार्थ-वनस्पतिकाय के विराधक को किस प्रकार का फल भोगना पड़ता है ? इस जिज्ञासा को लक्ष्य में रखकर स्त्रकार फेल कहते हैं-हे शिष्यो ! जो वनस्पतिजीवों की विराधना करता है, वह अनियत्त आयु वाला होता है, अकाल मृत्यु का भागी होता है। वनस्पतिघातक कोई-कोई बहुत जन्मों में गर्भावस्था में ही मर जाते है। अर्थात् कलल, बुबुद, मालपेशी, गर्भ अवस्था में ही मृत्यु को प्राप्त हो जाते हैं। वे गर्भ से बाहर नहीं निकल पाते। कोई गर्भ से बाहर निकलते हैं तो अस्पष्ट उच्चारण करने की अवस्था में या स्पष्ट उच्चारण જાય છે, કોઈ સ્પષ્ટ બેલવાની અવસ્થામાં મરી જાય છે, કેઈ કમારાવસ્થામાં મરી જાય છે, કેઈ યુવાવસ્થામાં, તો કઈ પ્રૌઢાવસ્થામાં અને કેઈ સ્થવિર અવસ્થામાં મરી જાય છે. એટલે કે કઈ પણ અવસ્થામાં તેમને મરવું તે પડે છે. ૧૦
ટીકાઈવનસ્પતિકાયની વિરાધના કરનારને કેવું ફળ ભોગવવું પડે છે ? આ પ્રશ્નનો ઉત્તર આપતા સૂત્રકાર કહે છે કે-હે શિષ્ય ! જે મનુષ્ય • વનસ્પતિ જીની વિરાધના કરે છે, તે અનિયત આયુવાળ હોય છે, અથવા
અકાળ મૃત્યુ પણ પામે છે. વનસ્પતિજીવોને ઘાત કરનારા કઈ કઈ જી તો ઘણાં ખરાં જન્મમાં ગર્ભાવસ્થામાં જ મરણ પામે છે. એટલે કે કલલ,
બુદ્દે ખુદ માંસપેશી કે ગ અવસ્થામાં જ મરણ પામે છે. એટલે કે તેઓ * ગર્ભમાંથી બહાર તો નીકળી જ શકતા નથી. એવાં કે કઈ છે, જે
ગર્ભમાંથી બહાર નીકળે છે, તે અસ્પષ્ટ ઉચ્ચારણું કરવાની (તડી ભાષા
