Sutrakrutanga Sutram Part 02

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 715

समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ८ उ. १ वीर्यस्वरूपनिरूपणम्
cot
7
टीका--अपि च 'जे' ये 'य' च 'अबुद्धा' अबुद्धा: - धर्मविषयकवोधविकलाः, शुष्कव्याकरणत के तत्सच्श तदन्यशास्त्र विषय कज्ञानेन संजाताभिमाना आत्मानं पण्डितं मन्यमानाः, परन्तु पारमार्थिकवस्तुविषयक परामर्श विकलत्वात् अबुद्धाः । न च शुष्क नर्क ज्ञानमात्रेण सम्यक्त्वमन्तरेण भवति कथमपि तत्त्वात्रवोधः । उक्तञ्च
-
'शास्त्रावगाह परिघट्टनतत्परोऽपि नैवाऽबुधः समधिगच्छति वस्तुतस्त्वम् । नानाप्रकाररसभोगगताऽपि दर्दी, स्वादं रसस्य सुचिरादपि नैव वेति ॥ ॥१॥ अबुद्धा बालवीर्यवन्तः । तथा - 'महाभागा ' महाभागाः- महासत्करणीया', महान्तच ते भागा इति महाभागाः, अत्र भागशब्दः, सत्कारार्थकः । ततभ
टीकार्थ -- शुष्क व्याकरण तर्क तथा इसी प्रकार के अन्य शास्त्रों के ज्ञान से जिन्हें अभिमान उत्पन्न हो गया है, जो अपने आपको - पण्डित मानते है, परन्तु पारमार्थिक वस्तु के ज्ञान से रहित हैं वे वास्तव में अवुद्ध हैं, क्यों कि सम्यक्य के बिना शुरु तर्क मात्र से तत्व का बोध प्राप्त नहीं होता । कहा भी है--' शास्त्रावगाह परिघट्टन तत्परोपि' इत्यादि ।
जैसे नाना प्रकार के रसों में ब रहने वाली चाहू दीर्घ काल पर्यन्त भी रसों के स्वाद को नहीं जान पाती, इसी प्रकार विविध शास्त्रों का अवगाहन करने पर भी अवुध पुरुष तत्व के ज्ञान से वंचित (रहित) ही रहता है ।'
इस प्रकार जो अवुद्ध है अर्थात वालवीर्यवान है वह महाभाग अर्थात् अत्यन्त सत्कार करने योग्य हो महाभाग्यदान् हो, पूर्वभव
ટીકા-શુષ્ક એવા વ્યાકરણ, તર્ક તથા એવા પ્રકારના અન્ય શાસ્ત્રોના જ્ઞાનથી જેએને અભિમાન ઉત્પન્ન થયેલ હોય, જે પેતાને પતિ માનતા હાય . પરંતુ પરમાર્થિક વસ્તુના જ્ઞાનથી રહિત હાય તે વાસ્તવિક રૂપે મબુદ્ધજ છે કારણ કે–સમ્યક્શ્ર્વના જ્ઞાન વિના શુષ્ક એવા તર્કમાત્રથી તત્વને ખાધ પ્રાપ્ત થતા नथी. धु यागु छे े- 'शास्त्रावगाह परिघट्टनतत्परोऽपि ' ઇત્યાદિ જેમ અનેક પ્રકારના રસામાં ડૂબી રહેનાર ચાટુ (સૈડવેા) લાંબા કાળ સુધી તેમાં પડી રહેવા છતાં પણ રસે'ના સ્વાદને જાજી શકતી નથી, તે રીતે અનેક શાસ્ત્રોના અભ્યાસ કરવા છતાં પણ અબુધ પુરૂષ તત્ત્વના સાચા ज्ञानथी वति (विनानी) ४ रहे छे.
આવા પ્રકારના જેએ અબુધા છે, અર્થાત્ ખાલવીય વાન્ છે, તે મહાભાગ અર્થાત્ અત્યન્ત સત્કાર કરવાને ચાગ્ય હાય અથવા મહાભાગ્યવાન્