Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. थु. अ. ५ उ. २ नारकीयवेदना निरूपणम्
३९७
( सरयंति) स्मारयन्ति ( आरुस्स) आरुष्य - अकारणक्रोधं कृत्वा (तुदेण) तुदेनप्रतोदेन चाबुक इति लोकमसिद्धेन ( पिट्टे) पृष्ठे - पृष्ठदेशे (विज्झंति) विध्यन्ति - ताडयन्तीति ॥३॥
टीका - 'से' तस्य नारकिजीवस्य, 'वाहू' भुजौ 'मूल' मूलतः - आमूलं । 'पत्तंति' प्रकर्तयन्ति - प्रकर्षेण कर्त्तयन्ति छेदयन्ति । तदनन्तरम् -'मुंहे - विद्यासं' मुखं विकाश्य= बलात्कारेण नैरयिकस्य मुखं स्फारयित्वा तस्मिन् 'धूल' स्थूलं- अतिशयेन स्थूलम्, जाजल्यमान लोहदण्डम् अथवा लोहगोलकं मुखे निक्षिप्य 'आडहंति' आदहन्ति मज्जालयन्तीत्यर्थः । तथा - 'रहंसि' रहसि एकान्तस्थाने नारकिजीवं नीत्वा 'जुतं' युक्त-जन्मान्तरकृतं दुष्कृतं 'सरयंति' स्मारयन्ति 'वाल' कर्त्तव्या कर्त्तव्यविवेक विरहितम् । तथा ललना लामललितं गीतमाकर्णितमतः श्रोत्रे छेदयामः, पापबुद्धद्या परस्त्रीनिरीक्षणं कृतमतश्चक्षुषी विस्फोटयामः,
खंड-को प्रवेशकर जलाते हैं । उन्हें एकान्त में पूर्व जन्मों में किये हुए पाप का स्मरण कराते हैं । निष्कारण क्रोध कर के पीठ में चाबुक मारते हैं | ३ |
टीकार्थ-वे नरकपाल नारकी जीव की दोनों भुजाओं को मूल से ही काट डालते हैं । तत्पश्चात् जबर्दस्ती उसके मुख को फाड़कर खूब बडा और जलता हुआ लोहे का डंडा या लोहे का गोला मुख में प्रवेश कर उसे जलाते हैं। अज्ञान नारक जीव को एकान्त में ले जाकर उसको पूर्व जन्मों में किये हुए पापों का स्मरण कराते हैं । वे कहते हैं- तूने ललनाओं के ललित गीतों को सुना, इस कारण हम तेरे कानों की कांटते हैं । पद्धि से परस्त्री का अवलोकन किया था, अतएव तेरे સ્મરણ કરાવે છે. તેઓ કોઈ પણ કારણ વિના ક્રોધ કરીને તેની પીઠ પર ચામુક ટકારે છે. ગા
ટીકા તે નરકપાલે નારક જીવની અને ભુજાઓને મૂળમાંથી દેશી નાખે છે ત્યાર છંદ અગ્નિમાં ખૂબ જ તપાવીને લાલચેળ કરેલા લોઢાના દડાને અથવા ગેાળાને, તે ખળજખરીથી તેનુ મુખ ખેાલાવીને મુખમાં ઘુસાડી દે છે. ત્યારે તે નારકના મુખમાં અસહ્ય ખળતરા થાય છે. તે અજ્ઞાન નારકોને એકાન્તમા લઇ જઈને તેના પૂર્વજન્મનાં પાનું સ્મરણુ કરાવે છે. તેએ તેને કહે છે કે-તને લલનાએનાં લલિત ગીતા સાંભળવા ખૂબ જ ગમતાં હતાં, તે કારણે અમે તારા કાન કાપી નાખીએ છીએ, તે પીનું પાપમુદ્ધિથી અવલેાકન યું હતુ, તેથી અમે તારી આંખા ફાડી
