Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
1
i
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ३ उ. ४ स्खलितस्य साधोरुपदेश:
१५३
यन्ति ते 'तत्य' तत्र = तस्मिन् मोक्षमार्गविचारप्रवाहे समुरस्थिते सति - 'आरियं 'आर्यमार्गम् आरात् दूरं जातः सर्वदेयधर्मेभ्यः इति आर्यः स चासौ मार्ग श्वेति आर्यमार्गः । भगवता सर्वज्ञेन महावीरेण प्रदर्शितो मोक्षमार्गः, तादृशमार्यमार्ग ते परित्यजन्ति । तथा 'प मं सप्ताहिए' परमं च समाधि = सम्यक दर्शनज्ञानचारित्र्यात्मकं रत्नत्रयं च परिहरन्ति ते सर्वथैव मन्द : चातुर्गतिकसंसारकान्तारमेव सर्वदा परिभ्रमन्ति ।
तथाहि - यत्तैरभिहितम् -' कारणानुरूपमेव कार्य जायते' तन्न युक्तम् । कदाचिदन्यथाभावस्यापि दर्शनात् यथा दृश्यते-गर्दभमुत्र योगेन गोमयात् वृश्चिकस्य आदि कायक्लेश सहन करने से नहीं । कायक्लेश ले तो उलटा आध्यान उत्पन्न होता है ।
सूक्ष्मति शाक्य आदिकों का यह कथन है । इस कथन को मान्य करके जो अज्ञांनी आर्य अर्थात् समस्त हेय । (त्यागने योग्य) धर्मों से दूर एवं श्रमण भगवान महावीर के द्वारा उपदिष्ट मोक्षमार्ग का परित्याग कर देते हैं तथा परमसमाधि अर्थात् सम्यग्दर्शन आदि को त्याग देते वे सर्वथा मन्द प्राणी चातुर्गतिक संसाररूपी अटवी में भटकते हैं ।
कारण के अनुरूप ही कार्य होता है, उनका यह कथन एकान्त रूपसे समीचीन नहीं है । कभी कभी इस नियम का भंग भी देखा जाता है, अर्थात् कारण से विलक्षण भी कार्य होता है । जैसे गर्दभ
કે સુખ વડે જ સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે, લેચ ાદિ કાયલેશ સહુને કરવાથી સુખની પ્રાપ્તિ થતી નથી. કાયલેશ દ્વારા તે ઊલટુ'આન્ત ધ્યાન થાય છે. મૂઢમતિ શાકય આદિ પરતીથિકાની ઉપર્યુક્ત માન્યતા છે આ માન્યતાને માન્ય કરીને જેએ સમરત હેય (ત્યાગ કરવા ચેાગ્ય) ધર્મથી ભિન્ન એવા શ્રમણુ ભગવાન્ મહાવીર દ્વારા પ્રરૂપિત સર્વત્કૃષ્ટ મેાક્ષમા'ના પરિત્યાગ કરે છે તથા પરમ સમાધિના-સમ્યગ્દર્શન આદિના ત્યાગ કરે છે, એવા મન્દમતિ લેાકેા ચાર ગતિવાળા સંસારરૂપી કાનનમાં ભટકથા કરે છે.
‘કારણને અનુરૂપ જ કાય થાય છે,' આ પ્રકારનું તેમનુ’કથન એકાન્ત રૂપે (સપૂર્ણતઃ) ચેગ્ય નથી. કાઈ કેઇ વાર આ નિયમમાં ભંગ પણ થતા જોવામાં આવે છે. એટલે કે કારણથી જુદા જ પ્રકારનુ કાષ્ટ પશુ સંભવી राडे छे. प्रेम -
ગધેડાના સૂત્ર સાથે છાણુના ચૈાગ થવાથી વીછીની ઉત્પત્તિ થાય છે, દાવાનળ વડે ખળી ગયેલા નેતરના મૂળમાંથી કદલી વૃક્ષની ઉત્પત્તિ થાય છે,
सू० २०
