Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
"समयार्थबोधिनी टीका प्र.श्रु. अ. ४ उ.१ स्त्रीपरीषहनिरूपणम् परानुपदिशति, प्रच्छन्ने च स्वयं असंयमजनकं कर्य समाचरति । तादृशं स्वकीयमसदनुष्ठानं गोपायतोऽपि खस्य कुशीलस्य । 'तहाविदा' तथाविदा:इङ्गिताऽऽकारज्ञानकुशला: संयवाचारे निपुणाश्च साधयो गृहस्थाश्च तस्य ताहशाऽसदनुष्ठानम् 'जाणंति' जानन्त्येव । अथवा-सर्वज्ञास्तीर्थकरादयस्तु जानन्त्येव । तेषां परचिचस्याऽपि प्रत्यक्षसंभवात् ।
“आकारैरिहितगत्या, चेष्टया भाषणेन च।
नेत्रवाधिकारैश्च, ज्ञायतेऽन्तर्गतं मनः ॥१॥" , यदा हि आकारप्रकारचिह्न लौकिका अपि परकीयचेतोवृत्तिं जानन्ति । तदा का कथा हस्तामलकर सकलपदार्थदर्शनशीलानां तादृशां महापुरुषाणां सर्वकरता है । अर्थात् प्रकट में तो वह दूसरों को उत्कृष्ट आधार की शिक्षा देता है और एकान्त में स्वयं असंयममय कार्य करता है । इस प्रकार अपने इष्कृत्यों को छिपाने पर भी जो साधु या गृहस्थ मानवीय चेष्टाओं को समझने में कुशल और संयतों के ओचार के ज्ञाता हैं, वे उसके उन दुष्कृत्यों को जान ही लेते हैं । अथवा सर्वज्ञ तीर्थ कर तो जानते ही हैं, क्योंकि परकीय चित्त भी उनके लिये प्रत्यक्ष होता है। कहा है-'आकारै रिङ्गितर्गत्या' इत्यादि। .. 'आकार ले, संकेत से, चाल ले, चेष्टा से, बोली से और नेत्रों तथा मुख के विकार ले मन की बात भी जान ली जाती है । ' -, जब आकार प्रकार आदि चिह्नों से लौकिक जन भी दूसरे की चित्तवृत्ति को जान लेते हैं तो समस्त पदार्थों को हस्तामलक के समान તો તેઓ લોકોને ઉત્કૃષ્ટ આચાની શિક્ષા આપે છે. પરંતુ તેઓ પિતે જ એકાન્તમાં અસંયમમય આચરણ કરે છે. ભલે, તેઓ આ પ્રકાર તેમનાં દુષ્કૃત્યને છુપાવતા હોય, પરંતુ ચતુર પુરુષોથી તેમના દુષ્કૃત્યે અજ્ઞાત રહેતાં નથી. જે માણસને તેની ચેષ્ટાઓ દ્વારા પારખી શકવાને - સમર્થ હોય છે. તથા જેઓ સંય તેના આચારના જાણકાર હોય છે, તેઓ તેમને સાચા સ્વરૂપમાં ઓળખી જાય છે. અથવા સર્વજ્ઞ તીર્થ કરે તો તેમનાં તે કન્યાને જાણે જ છે, કારણ કે અન્યના મનોભાને પણ તેઓ જાણી शवान समय छे ४ ५ छ -'आकारैरिशितैर्गत्या' याहि
२थी, सहैतथी, यासथी, यष्टाथी, मालीथी, तथा भुमना विथा અંતકરણની વાતને પણ જાણી શકાય છે, જે આકાર, ચેષ્ટા આદિ દ્વારા આ લોકના ચતુર મનુષ્ય અન્યની ચિત્તવૃત્તિને જાણી લે છે, તે સમસ્ત પદાને હસ્તામંલક (હાથમાં રહેલા આમળાની જેમ) જોઈ શકનારા મહા
