Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 02
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
ફેર
सूत्रकृतासूत्रे
गप्पाई) बहुगुणप्रकल्पानि = परतीर्थिकैः सह वादसमये येन हेतुदृष्टान्तादिना बहवोगुणा उत्पन्ते तादृशानुष्ठानम् (कुजा) कुर्यात् (जेग) येन (अग्ने) अन्य परतीर्थिकः (जो विरुज्झेज्जा) न विरुद्वयेव - विरोधं न कुर्यात् (तेण ) तेन कारणेन (तं तं) तत् तत् अनुष्ठानं (समायरे ) समाचरेत् कुर्यादिति ॥ १९ ॥
टीका- 'अत्तसमाहिए' आत्मसमाधिका, आत्मनः चित्तस्य समाधिः एकाव्यं यस्य सः आत्मसमाधिकः मंशान्तहृदयः साधुः 'बहुगु गप्पगपाई' बहुगुणप्रकल्पानि, बहवो गुणाः स्वपक्षसिद्धिपरमतदूषणोद्भावनादयो माध्यस्थ्यादयो वा प्रकल्पन्ते, प्रादुर्भवन्ति आत्मनि यादृशानुष्ठानेषु तानि बहुगुणप्रकल्पानि, प्रतिज्ञाहेतूदाहरणोपन्यनिगमनानि मध्यस्थवचनमकाराणि वा अनुष्ठानानि साधुर्वादिकाले 'कुज्जा' कुर्यान् - 'जेग' येनानुष्ठितेन भाषितेन वा परतीर्थिको धर्मश्रवणादौ प्रवृतः । वाला मुनि ऐसे हेतु तथा दृष्टान्त आदि का प्रयोग करे जिससे अनेक गुणों की प्राप्ति हो अर्थात् स्वपक्ष की सिद्धि और परपक्ष का निराकरण हो । मुनि ऐसा आचरण करें जिससे अन्यतीर्थी विरोध न करें ||१९||
टीकार्थ -- जिसके चित्त में समाधि अर्थात् एकाग्रता हो, वह आत्मसमाधिक कहलाता है । इसका अर्थ है प्रशान्त हृदय साधु । ऐसा साधु इस प्रकार के वचनों का प्रयोग करे जिनसे अनेक गुणों की प्राप्ति हो, अर्थात् अपने पक्ष की सिद्धि हो, परत में दूषणों का उद्भावन हो और मध्यस्थता का भाव प्रकट हो । ऐसे ही प्रतिज्ञा, हेतु, उदाहरण, उपनय और निगमन आदि का प्रयोग करें । उसे ऐसे वचनों का भी प्रयोग करना चाहिए जिससे अन्यतीर्थिक धर्मश्रवण में प्रवृत्त ! ખિલકુલ ક્ષે’ભ પામ્યા વિના પ્રસન્નચિત્તે વિવાદ કરવા જોઈએ. તેણે એવાં દૃષ્ટાન્ત, તર્ક અને પ્રમાણેાના પ્રયાગ કરવા જોઇએ કે જેથી પેાતાના પક્ષની સિદ્ધિ અને પરપક્ષનુ નિરાકરણ થઈ જાય. વાદ કરતી વખતે મુનિએ એવું આચરણ કરવું જોઇએ કે જેથી અન્ય તીથિ કે પણ તેના વિરોધ ન કરે ૫૧૯ા ટીકા —જેના ચિત્તમાં સમાધિ હાય એટલે કે જે જેનામાં ચિત્તની એકાગ્રતા હાય છે, તેને આત્મસમાધિ કહે છે. આત્મસમાધિ એટલે પ્રશાન્ત થવાળા સાધુ એવા સાધુએ અન્ય મતવાદીએ સાથે વિશ્વાઢ 'કરતી વખતે એવાં વચનાના પ્રયાગ કરવા જોઇએ કે જેના દ્વારા અનેક ગુણુાની પ્રાપ્તિ થાય. એટલે કે તેશે એવાં પ્રતિજ્ઞા, હેતુ, ઉદાહરણુ, ઉપનય અને નિગમન અાદિના પ્રચેગ કરવા જોઈએ કે જેથી પેાતાના પક્ષને સિદ્ધ કરી શકાય અને પરમતના દૂષણે પ્રકટ કવાને કારણે પરતનું ખુડન થઈ
'
